Page Text
________________
૧૪૬
तदेव च देशविशेषात् संस्कारकरणाच समासादित विशेष सत् संस्कृताधुत्तर भेदानामोति । अतएव शास्त्रकृता प्राकृतमादौ निर्दिष्टं तदनुसंस्कृतादीनि। पाणि न्यादि व्याकरणोदित शदलक्षणेन सस्करणात् संस्कृतमुच्यते । इत्यादि ।
ઈસે ભી યહી સિદ્ધ હતા હૈ કી, પ્રાકૃત ભાષા પ્રથમથી તિસ ભાષાકે સમારકે રચના કરને વેદકી સંસ્કૃત રચી ગઈ. ઔર જબ વેદાંકી સંસ્કૃત પિછલી વ્યાકરણ માંજી, તબ શુદ્ધ સંસ્કૃત ઉત્પન્ન ભઈ. ઈસસે યહ સિદ્ધ હુઆકી, વેદોકી સંસ્કૃત પહિલે પ્રાકૃત હેને ચાહિયે.
ઔર ગુર્જર દેશીય મણિલાલ નભુભાઈ દ્વિવેદી અપને રચે સિદ્ધાંત સાર ગ્રંથમેં લિખતે હૈ કિ “ઈસ ઠિકાણે ભાષા શાસ્ત્રીમે બહુત ભારી ઝગડા ચલતા હૈ. જબ, સંસ્કૃત-સુધરી ભાષા-એસા નામ પડા, તબ કિસમે સે સુધારી યહ માલુમ કરના ચાહિયે. પ્રકૃતમે, લેક ભાષામે સુધારી એસે કહે તે પ્રાકૃત પ્રાચીન ભાષા હેગી, ઔર સંસ્કૃત કિસી કાળમેં સાર્વત્રિક બોલાતી ભાષા નથી એ મનના પડેગા. દુસરા મત એિસા હૈ, કિ પ્રાકૃત ભાષા પ્રાચીન તે ખરી, ઔર ઉસકે મિલાપવાળી વેદ ભાષામેં નવીન ભાષા હઈ સે સંસ્કૃત ; પરંતુ સંસ્કૃત સાર્વત્રિક ઉપગમેં નહિ આતીથી અસા નહિ. વિદ્વાને તથા ઉચ્ચ વર્ગ કે લેક સંસ્કૃત હી બેલતે છે, ઔર નીચ લોક સ્ત્રી વર્ગ ઈત્યાદિ પ્રાકૃત બોલતે થે. ઇસ ઉભય પક્ષ કે અનુયાયી બહેત હૈ; પરંતુ જ્યાદા ખ્યાલ દુસરે પક્ષ તરફ હૈ.
પ્રશ્ન ૧૧ મું-અહિંયાં આત્મારામજીએ ત્રણ દાખલે પ્રાકૃતમાંથી સંસ્કૃત જણાવ્યું, તે પોતાને અભિપ્રાય શું જણાવે છે ? તે પણ જાણવું
ઉત્તર–સાંભળે-આત્મારામજી પિતે ચાલતા અધિકારમાં પોતાના ગ્રંથમાં લખે છે કે
ઉપર જે વે લિખે છે, . કિતનેહી ગ્રંથ ઔર અનુમાન દ્વારા વિખે છે. અબ જૈન મતકે પુસ્તકાનુસાર જે કથન હૈ સે લિખતે હૈ. પ્રાકૃત
ઔર સંસ્કૃત યે દેને ભાષા અનાદિ સિદ્ધ હૈ. તિન મેં પ્રાકૃત ભાષા તીન તરહી હૈ. ૧ સમ સંસ્કૃત પ્રાકૃત, ૨ તજજા અર્થાત્ સંસ્કૃત શબ્દો પ્રાકત શબ્દકા નિર્દેશ કરણા, ઔર ૩ દેશી, અર્થાત્ પ્રાકૃત સંસ્કૃત વ્યાકરણીસે જિસકી સિદ્ધિ ન હોવે , કિંતુ અનાદિ સિંદ્ધ જે શબ્દ હૈ, તિનકે દેશી પ્રાકૃત કહતે હૈ.પરંતુ યહ નહિ સમઝના કિ, જે અનેક દેશે કે શબ્દ એકત્ર કરો. તિસકા નામ દેશી પ્રાકૃત હૈ- (ઇતિ તવ નિર્ણયપ્રાદ.)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005266 |
| Book Title | Prashnottar Mohanmala Uttararddha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlalmuni |
| Publisher | Prem Jinagam Samiti Mumbai |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 570 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 21 MB |