Book Title: Dharmdipika Vyakaranam
Author(s): Mangalvijay
Publisher: Yashovijay Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004395/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sriir jgr dee Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - Recessa namo namaH zrIprabhudharmasUraye / dharmadIpikA (vyAkaraNam ) racayitAnyAya vizArada-nyAyatIrthopapada vibhUSita upAdhyAya shriimngglvijyH| bhASanagarasthizrIyazovinayajaina granthamAlAyAH kAryavAhakena phUlacandra baida ityetena vaTapradrastha 'luhANAmitra sTIma' mudraNAlaye mudrayitvA prakAzitA / dharmasaM. 4 vIrasaM. 2451] prathamAvRttiH ] [vi. saM. 1981 [pratiH .500 in mUlyam 4-0-0 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaTapadre ziyApurAsthAne 'dhI luhANAmitra sTIma priM. presa' nAmani mudraNAlaye . Thakkara aMbAlAla viThThalabhAI ityanena prakAzAkAthai tA. 1-10-25 . dine mudritam / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tN taaNNNNNNNNNNNNNaa000000000000000000 ktte000000000000000000000000000000000000eeeeeeeeec000000000000 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000am Trafanta-ATIari attariuiafi, g. H. S. i. at. 0 0000000000000000000000eeeeee Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudev-pusspaanyjliH| kAzyAM puyyAM zramamatitarAM sarva vidyApradeze kRtvA vidyAlayamanupamaM sthApayAmAsivAnaM yaH / vazvA hiMsAmapakaruNatAM kAzirAjasya yogaM labdhvA zAlAM pazuhitakarImapyudayapratApaH / / (2) samutpAdya prAjJAna vizadamupanIya prakaTatAM - purANAM sadagranthAvalimakRta vidyAprasaraNam / nirAkRtyA''rekA vividhaviSayAH prAcyaviduSAM tathA pAzcAtyAnAM jinapathavikAsaM vyadhita yaH // gatvA'ma:bA-magadhAdiSu daradaraM .. dezeSu saMvihitavAnabhibhASaNAni ! hiMsAniSedhaviSaye ca sahasrasaMkhyAna mAMsAzino'nayata yaH padavIM kRpaayaaH|| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] prAmukhye kAzirAmaH pravarakRtadhiyAM maNDalaiH sahakulAyAM dharmAcAryairmahadbhirmunibhirapi parairbhUSitAyAM sabhAyAm / naikaTye jainadharmAnucara-bahumata-zreSThicUDAmaNInAmAcAryAkhyapratiSThA-padavitaraNataHsatkRtoyobabhUSAn // (5) "AbU"-tIrtha jinAlayeSu bahuzo'gacchannupAnadyutAH pAzcAtyA niracIkarat tadidakaM duHkhAkRdAzAtanam / zrImajodhapure pure vyararacat " sAhitya-sammelanaM " prajJAlaradhikAribhizca bahubhiH sampUjito yo'bhavat / / aneke bhUpAlAH prathitayazaso bhAratabhuvo 'nyapuryavyAkhyAnAmRtarasamanalpodaratayA / tathA "bombe"-netA nijanikaTamAhUya mahatA .. pramodenAcaMd yaccaraNa-kamale utsukamanAH // (7) IdagdharmadhurandharAya bhuvanaprakhyAtanAmne punaH zrIjainezvara-zAsanAmarapathAsomaprabhAmAline / sUrIndrAya yugapradhAna-yazase bhaTTAraka-svAmine .. zrIzrIzrIyutadharmasUri-gurave bhUyAnamaH koTizaH / / Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] (8) tava prasAdAt guru-devate ! mayA kAzyAM tvadaghri-drutale prabhAvini / sthitvA sukhaM jJAnalavaH samarjitaH zAbdAdizAneSvapi mUDhabuddhinA // tavopakAro'yamanalparUpaH / kSaNe kSaNe me smaraNaM sameti / . smRti-kSaNe'zrUNi patanti dugbhyAM tvahiprayogAti nipIDitasya // . (10) zalyaM punameM hRdayasthameta vizeSato mAM bhagavan ! dunoti / yathocitaM kartumapArayaM na sevAM tvdiiy-krmyaamlsy.|| (11) idaM laghu vyAkaraNAkhyapuSpa nirvApadhATya hi purastava stAt / AzvAsakaM me manaso'dhamarNaziromaNedIna-vihInazakteH / / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadIpikAmAM Arthika sahAyaka sadgRhasthonI zubha nAmAvalI. nakalo 125 AdarinivAsI zeTha lIlAdhara lakSmIcanda-muMbai. 85 porabandaranivAsI mAstara harakhacanda kapUracanda-muMbaI. 50 mAMgaroLanivAsI zeTha premacanda * nAgaradAsanAM mAtuzrI bAi raLIAta-muMbaI AgarAnivAsI sadgata zeTha cAndamalanI nAhaTAnAM dharmapatnI zrImatI vasantakuMvarI-AgarA. nAgapuranivAsI zrImAn zeTha kezarImalajI mAnamalajI joharI.. amalaneranivAsI zeTha bhavarIlAlajI hIrAlAlajI. '25 amalaneranivAsI zeTha kastUracaMdajI tenapAlanI. AgarAnivAsI zeTha amaracandanI vaidanAM saubhAgyavantI dharmapatnI bAI udayakumArI-AgarA. 13 dhINojanivAsI zeTha rakhacaMda kapUracaMdra. 25 mmm Page #11 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| upayogi khalu bhASAsauSThavAya. sadvyavahArasiddhaye ca vyAkaraNam / saMskRta-bhAratyAH punarmadhuratayA, manoraJjakatayA, cittAkarSakatayA, santoSAnandAvahatayA ca gIrvANavANItayaiva prasiddhAyA anubhavasiddhAyAzca samadhigamo niHzreyasAyApi tatpratipAdakazAstrAnupravezakAritayA kalpate / saMskRtavyAkaraNAni jaina-janetarAbhirUpapraNItAni santi. sampratyapi bahUni / tatra ca jainavyAkaraNAnAmaprasiddhAvasthAyAM patitatvena pANinIyAMdivyAkaraNAni paThana-pAThanagocaratayA suvyApaka-pracAramavAptavanti / suprasiddhanAmadheya-bhagavatyAdazrIhemacandrAcAryaviracita " siddhahema" nAmazabdAnuzAsanasya viMzatito varSato yadAdhyayanaM cAdhyApanaM ca samArabdhaM samabhavat jagatpUjya-gurudeva-zAstravizAgda-jainAcAryazrI 1008 zrI vijayadharmasUristhApita-saMskRtavidyAlaye kAzyAM, tadA kAzIstha vaiyAkaraNacUDAmaNivibudhAnAmantaHkaraNAni tasya saralazailImucitapaddhatiM sugamAmatha ca sAGgopAGgAM pratipAdanasaraNI ca prati namrIbhUtAni, rabdhavaJca teSAM cetassu tat suyogyapratiSThAsthAnam , samArabdhavAzca tasya mahimayazaHsambhAreNa prasaratA saha paThanapAThanapravRtterapi prcaarH| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] tasya cAtivistRtatayA samadhika-prajJA-samayavyayasAdhyatvena, chaLyA vRtterapi bRhadvattivad aSTAdhyAyIkramasahitatayA candraprabhAhaimalaghuprakriyAbhyAmapi ca saralarItiprakAreNa saMskRta-vyutpAdana samabhilASukeNa nirmitaM mayedamarUpaM vyAkaraNam / . atra ca pUrvArdhe paJca sandhayaH, SaDliGgAni, yuSmadasmatprakriyA, avyayaprakaraNam, strIpratyayaH, kArakANi, samAsa-taddhitaprakaraNe ca samAvezitAni / uttarArdhe punaH-daza gaNAH, yatra ca 1700 dhAtavaH prAyo nirdiA vartante, daza prakriyAH, kRtyaprakriyA, pUrvakRdantAni, uNAdayaH, uttarakRdantAni, anye'pi copayogino viSayA nivezitAH santi / dhAtupATha-nyAya-dravya-guNa-jAtyAdilakSaNAdayo'pi viSayAH samupanyastAH santi / - prAyaH 240 pRSTheSu pUrvArdham , 500 pRSTheSu cottarArdha samAptimApnutaH / bhASAyAH saralatAyAmapyAdito'vasAnaparyantaM yAvadupayogodayaM vihitaH prayatnaH / prakAzamadhigacchati cAyetihAsatattvamahodadhijainAcAryazrIvijayendramUri-susAnnidhyataH / / ___ kArye cAsmin nyAyavizArada-nyAyatIrthapadAlaGkRtenAsmatsatIyena nimranthenApi vihitAnekagadyapadyahRyagranthena zrImannyAyavijayena viduSA zAntamUrtimunirAjazrIjayantavijayAdimA ca prasaGgocitAM sahAyatA pradAyAhaM protsAhitastathA ca aphasaMzodhanAdau Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] vizeSataH parizramavatA bhagavAndAsazreSThitanujena paNDitalAlacandreNa vizadIkRtyaitad vyAkaraNaM vibhUSAM prApitam ; ato'traitAn prati kRtajJatA''viSkriyate'ntaHkaraNato dhanyavAdapurassaram / sarvAGgazuddhaM kArya viralaM sudurlabhaM ceti tu sarvapratItam / ata eva sambhavantyanuTyo'tra saMzodhayiSyante vidvadbhiH, ullikhya ca tA mayi preSayitumapi kRpA kariSyate, ityabhyarthanAM kurvANo viramati -mngglvijyH| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vissy-suucii| pUrvAdhe pRSThasaGkhyA viSayanAma mAlAcaraNam .... saMjJAprakaraNam / svarasandhiH prakRtibhAvaH vyaJjanasandhiH visargasandhiH SaDliGgaprakaraNam guSmadasmatprakriyA avyayaprakaraNam .... strIpratyayaprakaraNam .... kArakaprakaraNam samAsaprakaraNam ..... taddhitaprakaraNam ... .... pUrvArdha-sUtrAnukramaNikA 12-13 14-19 20-24 24-87 8-96 97-99 100-110 111-128 129-161 162-24. 1-43 . . . . . . . . ... . .. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] uttarAH bhvAdigaNaH adAdigaNaH . hvAdigaNaH divAdigaNaH svAdigaNaH tudAdigaNaH rudhAdigaNaH tanAdigaNaH krayAdigaNaH curAdigaNaH dazaprakriyAH kRtyaprakriyA ... kRtpratyayaprakriyA ... uNAdigaNaH .. .... uttarakRtpratyayaprakaraNam pranthakRtprazastiH ...... . .... / pariziSTe 1-84 84-107 .107-114 114-130 130-137 137-149 150-155 ..... 156-158 159-169 169-183 184-268. 269-274 275-315 315-366 367-403 ....404-411 'paribhASAprakaraNam .. ........... saGgrahazlokAH ........... ... .... .....413-415 ... 416-418 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] anubandhaphala nirUpaNam vRt-gaNaphalanirUpaNam.... dhAtupAThasUcI uttarArdhasUtrAnukramaNikA zuddhipatrakam .... 418-419 ... 420 421-467 459-512 .... 513-515 SETTE - i . . Page #19 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] zrIvizvanAthaH zaraNam / mha khalu nAnAvidhabhAratIpramAbhAsvare bhArate'dyAvadhi paramakaruNAkAntasvAntaiH parokSAparokSajJAnagauravAdharIkRtAnyaprAntajAtavipazcijAtairmahAmahimazAlibhirvAcaspatipratiyogikasAdRzyAnuyogibhirvidvadvariSThaiH praNItA bhUyAMso jyAyAMso laghIyAMsazca zabdazAstrAraNyaviharaNamAnasamanISikesarijanAnandasandohasammAdakAH zabdAnuzAsanagranthA adhyayanAdhyApanaviSayatAmupalabhamAnAH sarvatraiva pratyakSIkriyante / teSu nikhilazAstrIyaviSayAna karakamalAmalakavad vIkSamANaiH supratItanAmadheyairAhatamatAvataMsabhUtaiH zrImaddhemacandrAcAryasUrivayyaH sampAditaH svopajJabRhadvRttisametaH siddhahemanAmako granthaH prAyaH sarvAn nUtanAnatizete / tasya ca tIkSNabuddhivaimavairapi duravagAhatayA tatpraNItalaghuvRttezca sUtrakrameNa nirmitatayA saskRte pravivikSUNAM bAlAnAM sugamatayA azakyabodhaviSayatvAt paramakAruNikaiH sakalazAstraniSNAtasvAntaH zrImanmunipravaramaGgalavijayaH sakutUhalaM sampAditaH sadyaH zabdasAdhutksampAdako'lpIyasA prayatnena hRdayagrAhyaH siddhahemapayonidhidugdhasArabhUto'yaM dharmadIpikAmiyo grantho'vazyaM saMskRtasAhityasumeruzikharArurukSUn bAlAn, svAsvAdenAtitarAM santoSayedityAzAste . . kAzIsthaviralAvidyAlaya-vyAkaraNasaM. 19.79 / sAhitya-nyAyapradhAnAdhyAkaH vyAkaraNopAdhyAyaH sabhApatizarmopAdhyAyaH Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyatIrtha-nyAyavizAradaupAdhyAya zrImaMgalavijayajI kRta anyAnya grantho. ? jaina sAhityamA padArthanI vyavasthA. hindI bhASAmAM 2 jaina tattvapradIpa saMskRta bhASAmAM jaina darzanamA pratipAdita padArthone jANavA mATe nyAya zailImA mukhya sAdhanarUpa che. A graMthamAM dareka padArthana lakSaNa pradarzita karavA pUrvaka svarUpa samajAvavAmAM Avela che, temAM sAta adhikAra rAkhavAmAM AvyA che. . mUlya rU. 1 3 saptabhaMgIpradIpa gujarAtI bhASAmAM syAdvAda-saptabhaMgInA svarUpanA bodha sivAya jainadarza. namA praveza thavo azakyaprAya hovAthI teno dareka loko lAbha le, te khAtara navIna zailIthI gujarAtI bhASAmAM A grantha racavAmAM Avyo che. granthanA pramANamA kiMmata ghaNI thoDI rAkhavAmAM AvI che. pRSTha 150. mUlya rU. 0 4 tattvAkhyAna (pUrvArdha) . gujarAtImAM bauddha, naiyAyika, sAMkhya ane vaizeSika A cAra darzanonI bhAcAra, padArthonI vyavasthA vigere jANavA mATe A eka Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] apUrva sAdhana che. dareka darzananI samAlocanA paNa vaNI sarasa yuktipUrvaka karavAmAM AvelI hovAthI dareka vidvAn nuM mana te jovA utkaMThita thAya che. tenI upara ghaNA vidvAnonA ucca abhiprAyo paNa AvI gayA che. nakalo thoDI che ane mAgaNI ghaNI che. vhelo te pahelo. pRSTa 315 graMtha jotAM kimata ghaNI ja thoDI che.. bhUlya rU. 1) . 5 dravyapradIpa gujarAtImAM SaD dravyanuM svarUpa nyAyazailIthI yuktipUrvaka jANavA mATe jainomAM A eka apUrva sAdhanarUpa che. graMtha nAno hovA chatAM paNa viSayo gaMbhIra hovAthI ghaNI sarala bhASAmAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. pR. 64 mUlya rU. / 6 dharmapradIpa . gujarAtImAM .. bhinna viSayo para dravyAnuyogane lakSyamA rAkhI padyamAM covIza tIrthakarInAM stavano ApavAmAM AvyAM che. temAM khAsa paramapUjya AcArya zrIvijayadharmasUrijIkRta stavanono paNa samAveza che. sAtha sAtha teozrInI aSTaprakArI pajA paNa ApavAmAM AvI che. pRSTa 96. mUlya rU. 0 7 tattvAkhyAna (uttarArdha) gujarAtImA AmAM vedAMta, mImAMsA ane jainadarzana A vaNarnu ghaNA vistArapUrvaka vivecana che. sADAchaso pRSTa mU. rU.4 8 dharmadIpikA (vyAkaraNa) saMskRtamAM navIna paddhatithI lakhAyela vyAkaraNa zAstrano A eka Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva graMtha che. pralokapramANa lagabhaga sAta hajAra jeTaluM che. mUlya rU. 4-0-0 chapAvavAnA graMtho. 9 samyaktva pradIpa 10 dharmajIvanapradIpa ( vijayadharmasUrirAsa ) 11 pradIpaprakAza. gujarAtI A "jainatatva pradIpa "nuM gujarAtI bhASAmAM taiyAra thayeluM vivecana che. lagabhaga eka hajAra pRSTa jeTalo A graMtha thaze. 12 vyutpattivAvyAkhyA , saMskRtamA enAmanI nyAyanA graMthanI TIkA navyanyAyamAM lagabhaga be hajAra praloka jeTalI thaze. 13 zaktivAdaTippana saMskRtamA navya nyAya zailImA lagabhaga pAMcaso praloka jeTalu. prAptisthAnazrI yazovijaya jainagraMthamAlA. herIsaroDa, bhAvanagara.. (kAThiyAvADa) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // namo namaH zrIprabhudharmasUraye * dhrmdiipikaa| natvA vIraM jagadvandhaM dharmamUri guruM tathA / siddhahemapravezAya kriyate dharmadIpikA // 1 // ahaM / 1 / 1 / 1 / 'ahaM' ityetadakSaraM paramezvarasya parameSThino vAcakaM zAstrasyAdau praNidheyam / siddhiH syAdvAdAt / 1 / 1 / 2 / kathaMcit sarvadarzanasaMmatasadbhatanityAnityAdivastvaMzAnAM mithaH sApekSatayA vadanaM syAdvAdaH / athavA nityAnityAdyanekadharmazabalaikavastvabhyupagamaH syAdvAdaH / tasmAt prakRtAnAM zabdAnAM siddhiniSpattirjAtavyA / audantAH svarAH / 1 / 1 / 4 / akArAdyA aukArAntA varNAH svarasaMjJakAH syuH / te ca a A i I u U R R la la e ai o au / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) lUdantAH saMpAnAH / 1 / 1 / 7 / TukArAntA varNA a A i I u U R R la la ityete samAnasaMjJakAH syuH / anavarNA nAmI / 1 / 1 / 6 / avarNarahitAH svarA nAmisaMjJakAH syuH / i I u U R R la la e ai o au|. e ai o au sandhya kSaram / 1 / 1 / 8 / e ai o au ityete varNAH sandhyakSarasaMjJakAH syuH / ___ aM aH anusvaarvisgauN| 1 / 1 / 9 / akArAvuccAraNArtho / aM iti nAsikyaH, aH iti ca kaNThyaH tau krameNAnusvAravisargasaMjJako syAtAm / ekadvitrimAtrA isvdiirghplutaaH|1|1|5|| mAtrA kAlavizeSaH / eka-dvi-tryuccAraNamAtrA audantA varNAH krameNa hUsvadIrghaplutasaMjJakAH syuH / a i u R la hasvAH, AI U R lU e ai o au dIrghAH, aaii.uu.ityaadyHplutaaH| ardhamAtrikaM ca vyaJjanam pratipAditamanyatrApi "ekamAtro bhaved isvo dvimAtro dIrgha ucyte| trimAvastu pluto jJeyo vyAnaM cArdhamAtrakam" // 1 // "cASastvekAM vadenmAtrAM dvimAtrAM vAyasI vadet / trimAtrAM tu zikhI brUyAd nakulazcAdhamAtrakam" // 2 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) tathA uccasvareNopalabhyamAno varNa udAttaH, nIcaiH svareNopalabhyamAno varNo'nudAttaH, samavRtyA copatrabhyamAno varNaH svaritaH / taduktam - uccairudAttaH, nIccairanudAttaH, samAhAraH svaritaH iti / kAdiyaJjanam / 1 / 1 / 10 / kAdayo haparyantA varNA vyaJjanasaMjJakA bhavanti / ka kha ga ghaGa, ca cha ja jha Ja, Ta Tha Da Dha Na, * ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va, za Sa sa ha iti / paJcako vrgH|1|1 / 12 / - kAdivarNeSu yo yaH paJcasaMkhyAparimANaH prasiddhaH, sa vargasaMjJaH . syAt / ka kha ga gha Ga, ca cha ja jha Ja, Ta Tha Da Dha Na ta tha da dhana, pa pha ba bha ma / . apaJcamAntastho dhuda / 1 / 1 / 11 / vargapaJcamAntasthAvanaH kAdivarNo dhuTsaMjJaH syAt / ka kha ga gha, ca cha ja jha, Ta Tha Da Dha, ta tha da dha, pa pha ba bha, za Sa sa ha / AdyadvitIyazaSasA aghoSAH / 1 / 1 / 13 / ..... vargANAmAdyadvitIyavarNAstathA zaSasAzcAghoSasaMjJAH syuH / ka kha . ca cha Ta Tha. . ta tha pa pha za Sa sa / anyo ghoSavAn / 1 / 1 / 14 / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghoSAdanye varNA ghoSavatsaMjJakAH syuH / ga gha Ga ja jha Ja Da Dha Na da dha na ba bha ma ya ra la ba ha iti / aM xkarapazaSasAH zida / 1 / 1 / 16 / akapA uccAraNArthAH, anusvAravisargau vajraganakumbhAkRtI zaSasAzca varNAH ziTsaMjJakAH syuH| ya-ra-la-vA antasthAH / 1 / 1 / 15 / / niranunAsika-sAnunAsikabhedabhinnA ya-ra-la-vA antasthAsaMjJakAH syuH| tulyasthAnAsyaprayatnaH svaH / 1 / 1 / 17 / / bhASAvargaNApudgalaskandhasya yatra varNabhAvApattistat sthAnam / Asye mukhe prayatna AsyaprayatnaH, AntarikavyApAravizeSaH / tulyau varNAntareNa sadRzau sthAnAsyaprayatnau yasya sa varNastaM prati svasaMjJakaH syAt / tatra varNAnAM sthAnAni "aSTau sthAnAni varNAnAmuraH kaNThaH shirstthaa| jihvAmUlaM ca dantAzca nAsikauSThau ca tAlu c"||1|| . avarNa-kavarga-ha-visargAH kaNThasthAnAH, ivarNa-cavarNa-ya-zAstAlavyAH , uvarNa-pavargopadhmAnIyA oSThasthAnAH, RvarNa-Tavarga-ra-SA mUrdhanyAH, lavarNa-tavarga-la-sA dantyAH , e ai tAlavyau, o au oSThyau, vakAro dantyauSThayaH, jihlAmUlIyo jihvayaH, nAsikyo'nusvAraH, aNanamAH svasvasthAnA nAsikAsthAnAzca / vargANAM paJcamairyukto'ntasyaizca yukto hakAra uraHsthAnIyaH, taduktam Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "hakAraM paJcamaiyuktamantasyaizca saMyutam / ura saMsthaM vijAnIyAt kaNThyamAhurasaMyutam" // 1 // athAsyaprayatnaH-spRSTakaraNaM sparzAnAm , ISatspRSTakaraNamantasthAnAm , ISadvivRtakaraNamUSmaNAm , vivRtakaraNaM svarANAm / tatra ka kha ga gha Ga ca cha ja jha Ja Ta Tha Da Dha Na ta tha da dha na pa pha va bha ma ete sparzAH / ya ra la vA ISatspRSTAH / za Sa sa hA eta uSmANaH / svarA vivRtAH, tatrAkArastAvat trividhaH, udAttAnudAttasvaritabhedAt ; pratyekaM sAnunAsikaniranunAsikabhedAt SoDhA, ete hasvasya bhedAH / evaM dIrghaplutayorapi tathA cASTAdaza bhedA avarNasya jnyaatvyaaH| evamivarNAdInAmapi tAvanto bhedA vijJeyAH / sandhyakSarANAM hasvA na santIti teSAMdvAdaza bhedAH santi / vAH paJca paJca parasparaM svasaMjJakAH / yavalAnAM sAnunAsika-niranunAsikabhedau mithaH svau / ___aprayogIt / 1 / 1 / 37 / __iha zAstre upadizyamAno varNastatsamudAyo vA kAryArtha gRhItaH sanlaukikaprayoge na dRzyate sa eti-apagacchatIti itsaMjJaka: syAt / guNo'redot / 3 / 3 / 2 / . ar et ot ityete pratyekaM guNasaMjJakAH syuH / / - vRddhirAdaut / 3 / 3 / 1 / - A Ara ai au ityete pratyekaM vRddhisaMjJakAH syuH / evaM syAdayastyAdayazca vibhaktisaMjJakAH, vibhaktyantAH padasaMjJakAH, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puro varNAnuccAraNamavasAnaM virAmaH / syamaujasaH puMstriyoH, napuMsake jaszasAdezaH.zizca ghuTasaMjJakAH, saMbodhanArtha siM vinA ghuTaH shessghuttsNjnykaaH| antyA varNAt pUrvo varNa updhaa| ananusvArAdiparo hasvo lghusNjnykH| dI| gurusaMjJakaH, anusvAra-visarga-saMyogaparo hrasvo'pi guruH / svarAnantaritavyaJjanasamudAyaH saMyogaH / zatruvad AdezaH / mitravad AgamaH / luk lup lopazca adarzanam / antyasvarAt parasya antyasvarasya ca TisaMjJA, ityAdayo'nuktA uktAzca. saMjJA veditavyAH / iti saMjJAprakaraNam / atha svarasandhiH / dadhi+atra iti sthite ivarNAderasve svare yavaralam / 1 / 2 / 21 / . ivargovarNaRvarNalavarNAnAmasve svare yathAsaMkhyaM yavaralA ityete AdezAH syuH, saMhitAyA viSaye / yaduktam "saMhitaikapade nityA nityA dhAtUpasargayoH / nityA samAse vAkye tu sA vivakSAmapekSate // 1 // " dhya+atra iti jAte Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) adIrghAd virAmaikavyAne / 1 / 3 / 32 / dIghavarjitAt svarAt parasya rakAra-hakAra- svaravanitasya vaNasya dve rUpe vA syAtAM virAme asaMyuktavyaJjane ca pare / iti dhakArasya vA dvitve dadhdhya+atra iti nAte tRtIyastRtIyacaturthe / 1 / 3 / 49 / dhuTaH sthAne tRtIye caturthe ca pare tRtIyaH syaat| iti prathamadhakArasya datve daddhy+atra iti jAte svarahInaM pareNa saMyojyaM daddhyatra iti siddham / nahi+atra iti sthite 'ivarNAdInAmasve svare' ityAdinA yatve nay+atra iti jAte -- adIrghAd ' ityAdau rakAra-hakAra-svaravarjanAd naha ityasya na dvitvaM kintu tatra hadiIsvarasyAnu navA / 1 / 3 / 31 / svarAt parAbhyAM repha hakArAbhyAM parasya repha-hakAra-svaravarjitasya varNasya dve rUpe vA syAtAm / iti yakArasya dvitve nayyatra iti siddham / evaM gaurI+atra-gauryatra jalAlAbunyAyena rephasyordhvagamanam , uktaM ca zAstrAntare'pi "tumbikA-taNa-kASThaM ca tailaM jalasamAgame / UrdhvasthAna samAyAnti rephANAmIdRzI gatiH" // 1 // pakSe dadhyatra nahyatra gauryatra / evaM madhu+atra- maddhvatra, madhvatra / pitR+arth:-pitryH| la+anubandhaH-lanubandhaH / lu+AkRtiHlAkRtiH ityAdInAmapi yathAsUtraprApti siddhirjnyaatvyaa| Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||raa, lyUAta. kAzadvayam / (8) edeto'yAya / 1 / 2 / 23 / / ekAraikArayoH syAne svare pare yathAsaMkhyamayAy ityetau syaataam| ne+anam-nayanam , e+anam-ayanam , nai+akaH-nAyakaH, rai+akaH-rAyakaH / odauto'vAva / 1 / 2 / 24 / . okAraukArayoH sthAne yathAsaMkhyamavAvau syAtAM svare pare / lo+anam-lavanam , po+anam-pavanam , lo+akaH-lAvakaH, pau+akaH-pAvakaH / gozabdasya yUtizabde pare'dhvaparimANe caukArasyAvAdezaH, gavyUtiH krozadvayam / svare vA / 1 / 3 / 24 / avarNAt parayoH padAntasthayoryakAravakArayoH svare pare vA luk syAd na ca sandhiH / te AgatAH iti sthite edaito'yAya / iti ayAdeze tay AgatAH, anena vA luki ta AgatAH, tayAgatAH / paTo iha iti sthite / odauto' ityAdinA avAdeze paTav+iha iti jAte vA luki paTa iha paTaviha / evaM tasmai / idam-tasmA - idaM tasmAyidam , tau iha-tA iha-tAviha / gornAmnyavo'kSe / 1 / 2 / 28 / padAntasthasya gorokArasyAkSazabde pare saMjJAyAmava ityakArAnta AdezaH syAt / go+akSaH anenAvAdeze kRte 'samAnAnAm ' ityAdinA dIrdhe kRte gavAkSaH vAtAyanaH / / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) svare vA'nakSe / 1 / 2 / 29 / __. akSazabdavarjite svare pare gorokArasyAvAdezo vA syAt / go+ajinam-gavAjinam , go+agram-gavAgrama , 'vA'tyasandhiH ' ityanena vA prakRtibhAve ca goagram , pakSe 'edotaH padAnte'sya luka' iti luki go'yam / go+iMgitam-gaveGgitam / - indre ca / 1 / 2 / 30 / indrazabde pare padAntasthasya gorokArasya nityamavAdezaH * syAt / gavendraH / avarNasyevarNAdinaidodaral / 1 / 2 / 6 / ___. avarNasya ivarNa-uvarNa-RvarNa-lavarNaiH saha yathAsaMkhyamed ot ar al ityete AdezAH syuH / tava+idam-tavedam , mama +udakam-mamodakam ,gaGgA+udayaH-gaMgodayaH,tava+RddhiH-tavarddhiH, mama+RddhiH-mamarddhiH, tava lakAraH-tavalkAraH, mama+lakAraHmamalkAraH / samAnAnAM tena dIrghaH / 1 / 2 / 1 / samAnAnAM tena pareNa samAnena saha dIghaH syAt / daNDa+ agram-daNDAgram , dadhi+idama-dadhIdam , madhu+udakam-madhUkam , pitR RkAraH-pitRkAraH / aidautau sandhyakSaraiH / 1 / 2 / 12 / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) avarNasya ekArakArAbhyAM tathaukAraukArAbhyAM saha yathAsaMkhyaM ai au ityetau syAtAm / tava+eSA-tavaiSA, tava+aizvaryam-tavaizvaryam , tava+odanaH-tabaudanaH, ramA+odana:-ramaudana , tava+aunnatyamtavaunnatyam , khaTvA+aunnatyam-khaTvaunnatyam / svaraisvairyakSauhiNyAm / 1 / 2 / 15 / svaira svairin akSauhiNI ityeteSu avarNasya pareNa svareNa saha ai au ityetau syAtAm / sva+IraH-svairaH, sva+IriNI-svairiNI akSa+uhiNI-akSauhiNI senaa| , edotaH padAnte'sya luk / 1 / 2 / 27 / padAnte sthitAbhyAmekAraukArAbhyAM parasyAkArasya luksyAt / te atra-te'tra, ptto+atr-ptto'tr| 'zakandhvAdiSu Terlopo vAcyaH' zaka+andhuH zakandhuH, karka+andhuH-karkandhuH, kula+aTA-kulaTA, hala ISA- halISA, manas+ISA-manISA, sIman+antaH-sImantaH, AkRtigaNo'yamiti etAdRzAH prayogA anye'pi mArtaNDa ityA. dayaH zakandhvAdigaNe jJAtavyAH / omAGi / 1 / 2 / 18 / avarNasya lopaH syAdomi AGAdeze ca pare / adya+omadyom , A+uDhA-oDhA-adyoDhA / RtyArupasargasya / 1 / 2 / 9 / / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) RkArAdau dhAtau pare RtA sahopasargasthasyAvarNasyAr syaat| pra+Rcchati-prArcchati, upa+Rcchati-upArcchati / nAmAvayave RkArAdau dhAtau pare vA''ra jJeyaH / pra+RSabhIyati-prArSabhIyati, prarSabhIyati / Rte tRtIyAsamAse / 1 / 2 / / / avarNasya Rte pare tRtIyAsamAse RkAreNa sahAra syAt / zItena+RtaH-zItArtaH / tRtIyAsamAse iti kim ? paramazcAsau Rtazca paramartaH / lataH rala RlabhyAM vA / 1 / 2 / 3 / lataH RlabhyAM saha yathAsaMkhyaM rala ityetAvAdezau vA syAtAm / la+RkAraH-rakAraH, la+lakAraH-lakAraH / Rto vA tau ca / 1 / 2 / 4 / RtaH RlabhyAM saha yathAsaMkhyaM rala ityetau vilakSaNAvAdezau vA syAtAm / pitR RssbhH-pitrssbhH| hotR+lkaarH-hotlukaarH| tau ca RtaH RlabhyAM saha RkAralakArAvapi hotR RkAraHhotRkAraH, hotR+lakAraH-hotlakAraH, pakSe pUrvavat pitRRSabha ityAdayaH / RstayoH / 1 / 2 / 5 / / tayoH lakAraRkArayoH RkAra-lakArAbhyAM saha R iti dIrghAdezaH syAt / l+RssbhH-RssbhH|hotR lkaar:-hotRkaarH| RkAre lakAre ca pare samAnasya hrasvo'pi vA bhavati / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) vauSThautvoH samAse / 1 / 2 / 17 / . oSThautvoH parayoH samAse'varNasya lug vA syAt / bimba oSThaH-bimboSThaH, pakSe bimbauSThaH / sthUla+otuH-sthUlotuH, pakSe sthuulautuH| iti sandhiprakaraNam / atha prkRtibhaavH| mataxOC adomumii| 1 / 2 / 35 / / adasazabdasambandhinau mumI ityetAvandhI syAtAM svare pare / amumuIcA, amI ashvaaH| adasa iti kim ? amI+atra-amyatra, atra amizabdo rogipratipAdakaH / Idedvivacanam / 1 / 2 / 34 / It ut et ityevamantaM dvivacanAntaM svare pare'sandhi sthAt / munI atra, bhAnU etau, pacete imau / maNI vetyAdau tu ivArthakasya vasya prayogaH, na ivazabdasya / - cAdiH svaro'nAG / 1 / 2 / 36 / .. ADavarjazcAdiravyayaH svaraH sare pare'sandhiH syAt / a Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) apehi, i indraM pazya, u uttiSTha, A evaM kila manyase, A evaM nu-tat / anAGiti kim ? A ISad uSNam-oSNam , A Agaccha-Agaccha, A udakAntAd-odakAntAt / ISadathe kriyAyoge maryAdAyAmabhividhau A ityavyayaM Dit kathyate, anyatra tu aGit bodhyam / . odantaH / 1.2 / 37 / / okArAntazcAdiH svare pare'pandhiH syAt / aho atra, utAho atr| ___pluto'nitau / 1 / 2 / 32 / yatra svAbhAvikocAraNApekSayA'dhikoccAraNaM tad dUraM AmantraNamabhimukhIkaraNam dUrAdAmantraNArthe vartamAnasya vAkyasya heH plutasaMjJA jJeyA / itivarne svare pare pluto'sandhiH syAt / mo devadatta 3 ehi, devadatta 3 atra nvasi / anitAviti kim / suzloka 3 iti-suzloketi / / iti prakRtibhAvaH samAptaH / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) atha vynyjnsndhiH| dhuTastRtIyaH / 2 / 1 / 76 / padAnte vartamAnasya dhuTaH sthAne tRtIyaH syAt / vAka+IzaH vAmIzaH, SaT+atra-SaDatra / ... tRtIyasya paJcame / 1 / 3 / 1 / padAnte vartamAnasya tRtIyasya sthAne paJcame pare Asanno vA'nunAsika: syAt / SaD mama SaNmama / pratyaye paJcame nityaM SaNNAm , vAGamayam / - prathamAdadhuTi zazchaH / 1 / 3 / 4 / padAnte vartamAnAta prathamAt parasya zakArasyAdhuTi pare cho vA syAta / vAk+zUraH-vAkcharaH, tata+zlokena-tacchlokena / tato hazcaturthaH / 1 / 3 / 3 / padAnte vartamAnAt tRtIyAt parasya hakArasya sthAne pUrvavarNasavaga--- zvaturtho vA syAt / vAgdhInaH, vAghInaH / tad hitaM, tadadhitam / tavargasya zcavargaSTavargAbhyAM yoge caTavau~ / 1 / 3 / 60 / ___ tavargasya sthAne zakAreNa cavargeNa ca yoge cavargaH syAt, tathA SakAreNa TavargeNa ca yoge TavargaH syAta / tat+zete-tacchete, bhavAn+zete-bhavAzete, tat+citram-taccitram , peS+tA-peSTA, tt+ttiikte-tttttiikte| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15) sasya shsso| 1 / 3 / 61 / sakArasya sthAne zakAreNa cavargeNa ca yoge zakAraH syAt / tathA SakAreNa TavargeNa ca yoge zakAraH syAt / kas+zete-kazzete, kas+carati-kazcarati, sarpiS+su-sarpiSSu, ks+ttiikte-kssttiikte| na zAt / 1 / 3 / 62 / zakArAt paramya tavargasya cavargo na syAt / praznaH, anAni, viznaH / Si tavargasya / 1 / 3 / 64 / padAnte vartamAnasya tavargasya sthAne Tavargo na syAt SakAre / pare / bhavAn SaSThaH / li lau|1|3 / 65 / . padAnte vartamAnasya tavargasya sthAne Asanno lakAraH syAt / tada lunAti- tallunAti, bhavAn+likhati-bhavAllikhati / padAntAdRvargAdanAmanagarInavateH / 1 / 3 / 63 / .. __ padAnte vartamAnAt TavargAt parasya nAmnagarInavativarjitasya tavargasya sakArasya ca sthAne Tavarga-SakArau na syAlAm / SaDanayanam , SaT santi / padAntAditi kim ? iitttte| anAmanagarInavateriti kim ? SaNNAm , SaNNagarI, SaNNavatiH / na zi Jca / 1 / 2 / 19 / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) padAnte vatamAnasya nakArasya zakAre pare Jc ityAdezo vA syAt / bhavAn+zUraH-bhavAJcazUraH iti jAte -- prathamAdadhuTi' ityAdinA chatve bhavAJccharaH iti siddham / DnaH saH tso'zca / 1 / 3 / 18 / padAnte vatamAnAd DakArAd nakArAcca parasya sakArasya sthAne tsa ityAdezaH syAt / zcAvayavazcat sakAro na syAt / SaD+sIdantiSaDatsIdanti, bhavAn+sAdhuH-bhavAntsAdhuH / azceti kim ? SaT zvotanti / no'prazAno'nusvArAnunAmiko ca pUrvasyAdhuTapare / 1 / 3 / 8 / padAntasthasya prazAnvarjazabdasambandhino nasya caTateSu sadvitIyeSu adhuTpareSu zapasA yathAsaMkhyaM syuH, anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / bhavAn+cAru:-bhavAMzcAruH, bhavAzcAruH / bhavAn chekaH-. bhavAMzchekaH, bhvaashchekH| bhvaan+ttk:-bhvaassttkH,bhvaassttkH| bhavAn+ ThakAraH-bhavAMSThakAraH, bhavA~SThakAraH / bhavAn+tanu:-bhavAMstanuH, bhavA~stanuH / bhavAn+thuDati-bhavAMsthuDati, bhavA~sthuDati / prazAnvarjanaM kim / prazAn+caraH-prazAJcaraH / adhuDiti kim ? bhavAna tsrukH| pumo'zivyaghoSe'khyAgi raH / 1 / 3 / 9 / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puMzabdasya saMyogalukyanukaraNaM pum iti / pumo masya adhuT paro yasmAt tAdRzo yaH ziqhyAgvanito'ghoSaH tasmin pare rAdezaH syAda / pUrvasya cAnumvArAnunAsiko krameNa / puMsaH / 2 / 3 / 3. . puMso rakArasya kakhe paphe ca pare s syAd / pum+kokila:puMmkolila: puskokilaH / - nRnaH peSu vA / 1 / 3 / 10 / __nRno nakArasya pe pare rakAraH syAd / pUrvasya cAnusvArAnunAsiko krameNa / nRn+pAhi-nUM)(pAhi na~pAhi nuM pAhi naH pAhi mRtpAhi / .. isvAd gaNano dve / 1 / 3 / 27 / isvAt pareSAM padAnte vartamAnAnAM gaNanAM svare pare dve rUpe syAtAm / kru+Aste-kruGaGAste, sugaNa+iha-sugaNNiha, pcn+aaste-pcnnaaste| .. .. svarebhyaH / 1 / 3 / 25 / svarAt parasya padAnte'padAnte ca vartamAnasya chakArasya ve sape syAtAm / tava+chatram-tavachatramiti jaate| aghoghe prathamo'ziTaH / 1 / 3 / 50 / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aghoSe pare ziDvarjasya dhuTaH prathamaH syAd / anena prathamachakArasya catve kRte tavacchatramiti siddham , evaM icchati gacchatI syAdayo jnyeyaaH| . anAGmAko dIrghAd vA cchH| 1 / 3 / 28 / AGmAGvarjadIrghAt parasya chakArasya dve rUpe vA syAtAm / kanyA chatram-kanyAcchatram, pakSe evam / anAGamADiti kim / AcchAyA, mAcchidat ityAdau nityameva / tau mumo vyAne strau / 1 / 3 / 14 / mormu ityAgamasya makArasya padAntasthasya ca makArasya vyabjane pare paravyaJjanasyaiva svasaMjJAvanusvArAnunAsikau krameNa syAtAm / caMkramyate, cakramyate; tvaMkaroSi, tvaG karoSi, svaM pacasi, tvampacasi; saMyantA, sayyantA; saMvatsaraH, savvatsaraH; tvaM lAsi, tvallA~si / mnAM dhuvarge'ntyo'padAnte / 1 / 3 / 39 / apadAnte vartamAnAnAM makAranakArANAM dhusaMjJake varge pare tasyaiva svo'ntyaH syAd / gam+tA-gantA; shn+kitaa-shNkitaa| shiddhe'nusvaarH| 1 / 3 / 4 / apadAntasthAnAM makAranakArANAM ziTi he ca pare'nusvAraH syAd kam+sa:-kaMsaH; yazAn+si-yazAMsi / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ manayavalapare he / 1 / 3 / 15 / manayavalapare hakAre padAntasthasya makArasyAnusvArAnunAsiko svau krameNa syAtAm / kiMmalayati, kimmalayati; kiMnute, kinnute; kiMvalayati, kivhaeNvalayati; kiMhAdayati, kihalA-- dayati / ssaTi samaH / 1 / 3 / 12 / samityetasya siTi pare sakAro'ntAdezaH syAd, anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / sam+skartA-saMsskartA, sa~sskartA / , luk / 1 / 3 / 13 / samityetasya makArasya luk syAd , pRthagyogAd nAnusvAnunAsikau staH / saskartA / NoH kaTAvantau ziTi navA / 1 / 3 / 17 / .. kAraNakArayoH ziTi pare kaTAvantau vA syAtAm / prAGzete-prAGkazete, prAkchete; sugaNa SaSThaH, sugaNTaSaSThaH / iti vyaJjanasandhiH Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) atha visargasandhiH caTate sadvitIye / 1 / 3 / 7 / . padAnte vartamAnasya rakArasya sadvitIyeSu caTateSu pareSu yathAsaMkhyaM zaSasA ityete. AdezAH syuH / kara+carati-kazcarati, kara+TIkate-kaSTIkate, kar tarati-kastarati / . zivyaghoSAt / 1 / 3 / 55 / aghoSAt pare ziTi pare padAnne vartamAnasya rephasya visarga eva bhavati / kara+tsaruka:-katsarukaH, vAsa+saumam-vAsaH saumam , spir+psaati-mrpiHpsaati| vyatyaye lug vA / 1 / 3 / 56 / ziTaH paro'ghoSa iti vyatyayastasmin pare padAnte vartamAnasya rephasya lug vA syAt / ka+SThIvati-kaSThIvati, pakSe kaNThaThIvati, kaH SThIvati / zaSase zapasaM vaa|1|3|6| padAnte vartamAnasya rephasya zaSaseSu pareSu yathAsaMkhyaM zaSasA vA syuH / kara+zete-kazzete, kaHzete; kara+vaNDa:-kRSSaNDaH, ka: paNDaH; kara+sAdhu:-kassAdhuH, kaH sAdhuH pakSe 'ra: padAnte visargastayoH / ityanena visargaH / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) raH kNkhpphyoH(k-pau| 1 / 3 / 5 / "padAnte rephasyaraka pau yathAsaMkhyaM vA syAtAM kala-paphayoH parayoH / kara+karoti-ka)(karoti, pakSe visargaH kaH karoti; evaM kara+khanati-ka(khanati, kaH khanati; kara+pacati-kapacati, kaH pacati; kara+phalati-ka-phalati, kaH phalati / kas+sAdhuH atra 'soruH' ityanena rutve ka+sAdhuriti jAte raH padAnte visargastayoH / 1 / 3 / 53 / padAnte vartamAnasya rephasya visargaH syAd, virAme'voSe ca pare / kaH sAdhuH / vAcaspatyAdayaH saMjJAzabdAH nipAtanAt siddhA bhavanti vAcaspatiH, bRhaspatiH divaskaraH, tat zabdasya kare pare caurArthe vAcye taskaraH ityaadyH| ahnaH / 2 / 1 / 74 / ahanzabdasya padAnte rurityayamAdezaH syAd / sa ca pare sarvatrAsan-pUrvatra ca syaadividhau| dIrdhANi ahAni yasmin ma dIrghAho nidAvaH / . ro lupyri|2|1| 75 / ahan zabdasya lupi satyAmarephe pare padAnte r ityantAdezaH syAd / ahargaNaH, aharadhIte / arIti kim / ahorUpama, ahorAMtram, ahorathantaramityAdau rephAdezAbhAvAd rUle utve ca kRte 'a ' ityAdinautve kRte rUpANi sidhyanti / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) ato'ti ro ruH / 1 / 3 / 20 / padAnte vartamAnAdakArAt parasya rorakAre pare u ityayamAdezaH sthAd / kara+arthaH iti sthite kau artha iti jAte ' avarNasyetyAdinautve kRte ko artha. iti jAte ' edotaH padAnte'sya luk / ityanenAkArasya luki ko'rthaH iti siddhamevaM devo'rthyaH ityaadyH| . ro re luk dIrghazvAdidutaH / 1 / 3 / 41 / / rephasya rephe pare'nu luph syAd / pUrvasya cAkArasyekArasyokArasya ca dIrghaH syAd / puna+ramate-gunA ramate; agni+mathenaagnIrathena; paTu+rAjA pttuuraanaa| DhastaDDhe / 1 / 3 / 24 / DhakArasya tannimitte DhakAre pare'nu luk syAd, pUrvasya ca diirghH| lida ddhm-liiddhm|. ghoSavati / 1 / 3 / 21 / - padAnte vartamAnasyAkArAt parasya ro ghoSavati pare u ityAdezaH syAd / kara-gataH-ko gataH, devara+yAti-devo yAti / avarNabhobhago'yo lugasandhiH / 1 / 3 / 22 / avarNAd bho bhago'ghobhyazca parasya roluk syAd ghoSavati pre| devAra+yAnti-devA yAnti, bhoryAhi-bhoyA hi, bhagora yAhibhagoyAhi / aghora+hamasi-aghohasasi / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) roryaH / 1 / 3 / 26 / avarNAd bhobhago'ghobhyazca parasya padAnte vartamAnasya roH svare pare ya ityAdezaH syAd / tasya ca ' svare vA ' ityanena vA luk / devAra+atra-devAyatra, devA atra / kara+iha-kayiha, ka iha / bhor +atra-bhoyatra, bho atra / oghor +atra-aghoyatra, aghoatr| bhagor +atra-bhagoyatra, bhagoatra. / atra luki satyAM sandhirna bhavatIti / vAharpatyAdayaH / 1 / 3 / 58 / aharpatyAdayaH zabdA nipAtanAt sAdhavo bhavanti vA / ahapatiH, ahaH patiH, aha patiH; gIpatiH, gIH patiH, gI patiH; dhUpatiH, dhUH patiH, dhUpatiH ityAdayaH / etadazca vyaJjane'nagnasamAse / 1 / 3 / 46 / etadastadazca parasya seTuk syAda vyaJjane pre| aki pratyaye nansamAse ca na syAd / saH+carati-sa carati, eSa:+gacchati-eSa gacchati / anagiti kim / eSako yAti / anasamAse kim / aneSo yAti / tadaH seH svare pAdArthA / 1 / 3 / 45 / tadaH parasya sek syAt svare pre| sA cet pAdArthApAdapUraNI syAdaH / saiSa dAzarathI rAmaH saiSa rAjA yudhiSThiraH / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) saiSa karNo mahAtyAgI saiSa bhImo mahAbalaH / 1 / bAhulakAdapi kiJcijJAtavyam , taduktam- . kacit pravRttiH kacidapravRttiH kacid vibhASA kacidanyadeva vidhevidhAnaM bahudhA samIkSya caturvidhaM bAhulakaM vadanti // 1 // anuktaM siddhahemavyAkaraNAdavasaMyam / iti visargasandhiH atha vibhaktinigadyate styAdivibhaktiH / 1 / 1 / 19 / atra s iti tyaktAnubandhasya sergahaNam , tIti tyaktAnubandhasya tiv ityasya grahaNam , syAdayaH suparyantAstivAdayaH syAmahiparyantAzca vibhaktisaMjJAH syuH| tadantaM padam / 1 / 1 / 20 / syAdyantaM tyAdyantaM ca nAma padasaMjJaM syAd / adhAtuvibhaktivAkyamarthavannAma | nAmno'rtho dvividhaH-vAcyo dyotyazca / tatra vAcyo'rthaH svArthadravyaliGgasaMkhyAzaktibhedAt paJcaprakAraH yamAzritya zabdo'rtha. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si zas bhisa (16) kayane pravartate sa svArthastvatalAyaminyaGgyaH jAtyAdirUpaH / dravya tadAzrayIbhUtaM ghaTAdirUpam / liGgaM puMstvAdi / saMkhyA eka tvAdikA / zaktiH kartRtvAdirUpA / dyotyo'rthaH samuccayAdirUpaH / tadvacchabdarUpaM dhAtuvibhaktivAkyavarjitaM nAmasaMjJaM syAd / nAmnaH parAH syAdayaH sapta vibhaktayo bhavantiekavacanam, dvivacanam, bahuvacanam , jasU prathamA am au dvitIyA . bhyAm tRtIyA bhyAma . bhyas paJcamI - osa . Am SaSThI ... -- os .. sup saptamI au / jas saMbodhanam tatrAkArAntapuMliGgo jinazabdaH / jina si / iti sthite i ityasya itsaMjJAyAM satyAm / so ruH|2|1|72 / padAnte vartamAnasya sakArasya rurityAdezaH syAd / ukAraH zeyaH / ityatra vizeSaNArthaH / tataH 'raH padAnte visargastayoH / caturthI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) ityanena visarge sati jinaH iti siddham / dvitvavivakSAyAM jina au -jinau / bahutvavivakSAyAM jina jas iti sthite, jakAro jasIti vizeSaNArthaH / jina as lugasyAdetyapade / 2 / 1 / 113 / ____ apadAdAvakAre ekAre ca pare'kArasya luk syAd / iti akArasya lucaH praaptau| . ___ ata AH syAdau jasbhyAmye / 1 / 4 / 1 / syAdau jasi bhyAmi yakAre ca pare'kArasyAkAraH syAt / ityanena bAdhanAdakArasya AkAre kRte dIghavisauM jinAH / dvitIyaikavacane jina am iti sthite samAnAdamo'taH / 1 / 4 / 46 / samAnAt parasyAmo'kArasya luk syAd / jitam , jinau / bahutvavivakSAyAM jina zas iti sthite zaso'tA sazca naH puMsi / 1 / 4 / 49 / / zasbandhino'kAreNa saha pUrvasamAnasyAsanno dIrvAdezaH syAd, tatsaMniyoge ca puMliGgaviSaye zasaH sakArasya nakArAdezaH syAd / jinAn / tRtIyaikavacane jina TA iti sthite ___ttaangsorinsyau||4 / 5 / akArAt parayoH syAdyoH TAGasoryathAsaMkhyaminasyau syAtAm / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (.27) ' avarNasyevarNAdinetisUtreNa etve kRte jinena / jina bhyAm iti sthite / ata AH syAdau / ityAdinA dIkRte jinAmyAm / bahutvavivakSAyAM jina bhis iti sthite / __ bhisa ais / 1 / 4 / 2 / akArAt parasya bhisa aisAdezaH syAd / ' aidaut sandhyakSaraiH / iti ninaiH / caturyekavacane jina De iti sthite uGasyoryAtau / 1 / 4 / 6 / akArAt parayoH syAdisaMbandhinorDeDasyoH sthAne yathAsaMkhya ya At ityAdezau staH / ' ata A' ityAdisutreNa dIdhaiM jinAya / jinAbhyAm / bahutvavivakSAyAM jina bhyas iti sthite __ed bahusbhosi / 1 / 4 / 4 / bahvarthaviSaye sakArAdau bhakArAdau osi ca pare'kArasyaikAraH syAd / jinebhyaH / paJcamyekavacane jina Dasi iti sthite 'DeGasyoryAtau' ityanena Ati kRte dIrve ca jinAt / jinAbhyAm / jinebhyaH / SaSThaye kavacane jina Das iti sthite 'TAGasyorinasyau! ityanena syAdeze jinasya / jina os iti sthite 'ebahusbhosi' ityanena ekAre ' edaito'yAya ' ityayAdeze jinayoH / SaSThIbahuvacane jina Am iti sthite / hasvApazca / 1 / 4 / 32 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) hrasvAntAdAvantAt strIdantAcca parasyAmaH sthAne nAmAdezaH syAd / jina nAm iti jAte dI| nAmyatisRcatasRpaH / 1 / 4 / 47 / .. ___ tisRcatasRSakArAntarephAntavarjitasya zabdasaMbandhinaH samAnasya dIrghAdezaH syAd nAmi pare / jinAnAm / saptamyekavacane jina Gi iti sthite ' avarNasyevarNAdineti / sUtreNa etve jine / jinayoH / bahutvavivakSAyAM jina su iti sthita eTu bahusbhosi' ityanenaitve kRte / nAmyantasthAkavargAt padAntaH kRtasya saH ziDnAntare'pi / 2 / 3 / 15 / nAmyantAdantasthAt kavargAcca parasya padamadhye sthitasya vihitasya kRtasaMbandhino vA saMkArasya SakArAdezaH syAd, ziTA nakAreNa ca vyavadhAne'pi / jineSu / saMbodhanavivakSAyAmekavacane jina si iti sthite / adetaH syamolaka / 1 / 4 / 44 / AmaMtraNArthe vartamAnAdakArAntAdekArAntAca parayoH syamoH luk syAd / he nina / he jinau / he jinAH / evam ajita saMbhavAdInAmapi rUpANi veditavyAni / akArAntasAdInA tu vizeSaH-parvaH / savauM / sarva jas iti sthite Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) jasa i / 1 / 4 / 9 / - sarvAderakArAntasaMbandhino jasa iH syAd / 'pratyayasya' iti sarvAdeze sarve / sarva sauM sarvAn / sarva TA iti sthite TApratyayasyenAdeze kRte avarNasyetyAdinA etve kRte / ravarNAd no NaH ekapade'nantyasyA lacaTatavargazasAntare / 2 / 3 / 63 / rephaSakAravaNebhyaH parasya raSvarNaiH sahakapade sthitasyAnantyasya nakArasya NakArAdezaH syAd / na ced nimittanimittinorantare lakAracaTatavargAH zatau ca santi / sarveNa / sarvAbhyAm / sarvaiH / sarva De iti sthite sarvAdeH smaismaatau|1|4| 7 / akArAntasarvAdeH, sambandhinorDeDasyoH sthAne yathAsaMkhya smaismAtau / staH sarvasmai sarvAbhyAM sarvebhyaH / sarvasmAt sarvAbhyAM sarvebhyaH / sarvasya sarvayoH / sarva AMm iti sthite / avarNasyAmaH sAm / 1 / 4 / 15 / avarNAntasya sarvAderAmaH sthAne sAmAdezaH syAd / zeSe pUrvavat sarveSAm / sarva Gi iti sthite / / ke smin / 1 / 4 / 8 / / - sarvAderakArAntasambandhino De: sthAne smin ityAdezaH syaat| Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) sarvasmin sarvayoH sarveSu / he sarva he sarvI he sarve / sarva vizva ubha ubhayaT anya anyatara itara Datara Datama tvad nema, samasimau sarvArthoM, pUrvaparAparadakSiNottarAvarAdharA ete sapta vyavasthArthAH, svazabda AtmAtmIyArthaH, antaraH apUrvahiyogArthaH upasaMvyAnArthazca, tyad tad yad etad idam adas eka dvi yuSmad asmad bhavatu kim ete sarvAdayo'sajJAyAM .sarvAdikAryabhAjo bhavanti / ubhazabdo nityaM dvivacanArthaH ubho ubhau ubhAbhyAM ubhAbhyAM ubhAbhyAM ubhayoH ubhayoH / nAsya sarvAdinimittakaM vibhaktikArya gaNapAThastu hetvarthaprayoge sarvavibhaktyarthaH, ubhau hetU, ubhAbhyAM hetubhyAm, ubhayoH hetvoH / ubhayaT ityatra TakAro GopratyArthaH ubhyiidRssttiH| ubhayaTazabdasya dvivacanaM nAsti, keSAMcid mate dvivacanamapi tanmate sarvazabdavad rUpANi / ubhayaH ubhaye / ubhayam ubhyaan| ubhayena ubhyaiH| ubhayasmai ubhayebhya: ubhayasmAd ubhysyH| ubhayeSAm / ubhayasmin ubhayeSu / anyaH anyau anye / anyam anyo anyAn ityAdayaH / tarottarapado'nyatarazabda'vyutpannaH, anyataraH anyatarau anyatare ityAdayaH / DataraDatamau pratyayau tatastadntAH katarakatamAdayaH zabdA grAhyAH etau ca svArthiko pratyayAviti prakRtigrahaNenaiva tadhaNasiddheH tayorasmin prakaraNe grahaNamanyeSAM svArthikapratyayAntAnAm niSedhArtha pRthaktvena kRtam / kataraH qatarau katare / kataram katarau katarAn. katareNa. katarasmai katarasmAd katareSAm katarasmin / evaM katamaH / pUrvaH pUrvI / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) navabhyaH pUrvebhya ismAsmin vA / 1 / 4 / 16 / / __ pUrvAdibhyo navabhyaH pare ye i smAt smin AdezA uktAste vA syuH / pUrva pUrvAH / pUrvasmAt pUrvAt / pUrvasmin puurve| evaM parAdInAm / zeSaM sarvavat . tIyaM GitkArye vaa| 1 / 4 / 14 / tIyapratyayAntaM GitkArye sarvAdi; syAd / dvitIyasmai dvitIyAya / dvitIyasmAd dvitIyAd / dvitIyasmin dvitIye / zeSaM rAmavad / nemArthaprathamacaramatayAyAlpakatipayasya vA / 1 / 4 / 10 / nemAdIni nAmAni tayAyau pratyayau teSAM jasa irvA syAt / neme nemAH zeSaM srvvt| ardhe ardhaaH| prathame prthmaaH| crmecrmaaH| dvitaye dvitayAH / dvaye dvayAH / alpe alpA: / katipaye ktipyaaH| zeSaM jinavat / akArAntapuMliGgo mAsazabdaH / mAsaH mAsau mAsAH / mAsaM maasau| 8. mAsanizAsanasya zasAdau lug vA / 2 / 1 / 100 / eSAM zasAdau syAdau pare lugantAdezo vA syAd / mAsaH maasaan| mAsA mAsena / mAbhyAM mAsAbhyAm / mAbhiH maasaiH| mAse mAsAya / mAbhyAM mAsAbhyAm / mAbhyaH maasebhyH| mAsaH mAsAt / mAbhyAM mAsAbhyAm / mAbhyaH mAsebhyaH / mAsaH mAsasya / mAsoH Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) mAsayoH / mAsAM mAsAnAm / mAsi- mAse / mAsoH mAsayoH / mAssu mAseSu / AsnA Asanena / AkArAntapuMliGgaH somapA- . zabda:--somapA: somapau somapAH / somapAm somapau / . lugAto'nApaH / 2 / 1 / 107 / .. ___ AvarjitasyAkArasyaGIsyAghavuTasvare pare lukasyAd / sompH| . somapA somapAbhyAm somapAbhiH somape somapAbhyAM somapAbhyaH / somapaH somapAbhyAM somapAbhyaH somapaH somapoH somapAm somapi somapoH somapAsu he somapAH he somapau he somapAH / evaM vizvapA zaMkhadhmA hAhA ityAdayaH / ikArAntapuMliGgo munizabdaH-muniH muni au iti sthite - iduto'strerIdRt / 1 / 4 / 21 / .. strIvarjitasyedantasyodantasya ca autA saha yathAsaMkhyamIdUtAvAdezau syAtAm / munI / muni jam iti sthite / . jasyadot / 1 / 4 / 22 / .. . idantasyodantasya ca jasi pare yathAsaMkhyamedotau syAtAm / ayAdeze munayaH / munim / munii| munIn / muni TA iti. sthite ... TaH puMsi nA 1 / 4 / 24 / . idantAdudantAcca parasya TApratyayasya sthAne nA ityAdezaH syAd / muninA / munibhyAma munibhiH / muni De iti sthite / hityaditi / 1 / / 23 / / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) aditi Giti syAdau pare idantasyodantasya ca yathAsaMkhyamedoto syAtAm / munaye / munibhyAm / munibhyaH / edodbhayAM GasiGaso rH| 1 / 4 / 35 / . eDodyAM parayorDasiGasoH sthAne ra ityAdezaH syAt / muneH| munibhyAm / munibhyaH / muneH / munyoH / munInAm / muni+Gi iti sthite / DiDau~ / 1 / 4 / 25 / idudantAt parasya Dipratyayasya Dau ityAdezaH syAt / DityantyasvarAdeH / 2 / 1 / 114 / - Diti pare'ntyasvarAde k syAt / munau / munyoH| munissu| sambodhane muni+si iti sthite / isvasya guNaH / 1 / 4 / 41 / . AmantraNe vartamAnasya hasvasya sinA saha guNaH syAt / he mune / he munI / he munayaH / evaM rvi-nemi-kvi-prbhRtyH| evamukArAntAH kunthu-sAdhu-bhikSu-bhAnu-viSNu-vAyu-prabhRtayos pyetaireva sUtraiH sAdhanIyAH / kunthuH / kunthU / kunthavaH / kunthum / kunthU / kunyUn / kunthunaa| kunthumyAm / kunthubhiH / kunthave / kunthubhyAm / kunthubhyaH / kunyoH / kunthubhyAm / kunthubhyaH / kunyoH / kunthvoH / kunthUnAm / kunyau / kunthyoH / kunthuSu / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) . he kuntho / he kunthU / he kunthavaH / sakhizabdasya vizeSaHsakhi+si iti sthite / RduzanaspurudaMzo'nehasazca serDA / 1 / 4 / 84 / . RkArAntAduzanasaH purudaMzasaH ikArAntasakhizabdAcca parasya zeSasya se dezaH syAt / DittvAdantyasvarAderlope skhaa| zeSasyeti vizeSaNAd he sakhe / makhi+au iti sthite / sakhyurito'zAvat / 1 / 4 / 83 / idantasya sakhizabdasya tatsambandhini vA'nyasambandhini zivarjite zeSe ghuTi pare ekArAntAdezaH syAt / AyAdeze sakhAyau / sakhAyaH / sakhAyam / sakhAyau / sakhIn / sakhi+TA iti sthite| na nAGidet / 1 / 4 / 27 / kevalasakhipatibhyAM parasya TApratyayasya nAdezaH, Giti pare ekArazcoktaH sa na syAt / sakhyA / sakhibhyAm / sakhibhiH / sakhye / sakhibhyAm / sakhibhyaH / sakhi+Gasi iti sthite GakArasyetsabjJAyAM satyAm ' ivarNAdeH ' ityAdinA yatve sakhya as iti jAte / khitikhItIya ur / 1 / 4 / 36 / khitikhItIsambandhina ivarNasya sthAne yo yakArastasmAt parathoGasiGasoH sthAne urAdezaH syAt / sakhyuH / sakhibhyAm / khini Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) sakhibhyaH / skhyuH| sakhyoH / samvInAm / sakhi+Gi iti sthite / / kevlskhipterau|1|4|26|' idudantAbhyAM kevalasakhipatibhyAM parasya Derau ityAdezaH syaat| sakhyo / sakhyoH / sakhiSu / he sakhe / he sakhAyau / he skhaayH| evaM patiH patI patayaH / patim patI patIn / patyA patibhyAm patibhiH / patye patibhyAm patibhyaH / patyuH patibhyAm patibhyaH / patyuH patyoH patInAm / patyo patyoH ptissu.| kevaleti vizeSaNAt samAse tu munivad-bhUpatiH bhUpatI bhUpatayaH / bhUpatim bhUpatI bhUpatIn / bhUpatinA bhUpatibhyAm bhUpatibhiH / bhUpataye bhUpatibhyAm bhUtibhyaH / bhUpateH bhUpatibhyAm bhUpatibhyaH / bhUpateH bhUpatyoH bhUpatInAm / bhUpatau bhUpatyoH bhUpatiSu / evaM susakhA susakhAyau suskhaayH| susakhAyam susakhAyau susakhIn / susakhinA susakhibhyAm susakhibhiH ityAdayaH / nityadvivacanAnto dvizabdaHdvi+au iti sthite / A dveraH / 2 / 1 / 41 / dvizabdamabhivyApya tyadAdInAmantyasya tatsambandhiAne syAdau . pare tasAdau ca taddhite pare'kArAdezaH syAt / dva+au dvau / dvau| dvAbhyAm / dvAbhyAm / dvAbhyAm / dvyoH| dvayoH / trizabdo nityaM bhuvcnaantH| tryH| trIn / tribhiH| tribhyH| tribhyH| tri+Am iti sthite / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) trestryH|1|4|34| AmsambandhinaH trizabdasya trayAdezaH syAt / trayANAm / triSu / katizabdo nityaM bahuvacanAntaH triSu liGgeSu sadRzazca / kati+jas iti sthite / Datyatu saMkhyAvat / 1 / 1 / 39 / DatipratyayAntamatvantaM ca nAma saMkhyAvat syAt / DatiSNaH saMkhyAyA lup / 1 / 4 / 54 / DatipratyayAntAt SakArAntAd nakArAntAcca saMkhyAvAcinaH parasya jaszasolup syAt / kati / kati / katibhiH / katibhyaH / katibhyaH / katInAm / katiSu / luk ityanena siddhe lubidhAnaM sthAnivadbhAvabAdhanArtham / IkArAntapuMliGgaH suzrIzabdaH / suzrIH suzrI+au iti sthite| dhAtorivaNovarNasyeyut svare pratyaye / 2 / 1 / 5 / / dhAtorivarNovarNayoH svarAdau pratyaye pare yathAsaMkhyamiyuvau syAtAm / suzriyo / suzriyaH / suzriyam / suzriyo / sushriyH| suzriyA / suzrIbhyAm / suzrIbhiH 'veyuvo'striyAH / ityanena suzriyai suzriye / suzrIbhyAm / suzrIbhyaH / suzriyAH suzriyaH / suzrIbhyAm / sushriibhyH| suzriyAH suzriyaH / sushriyoH| suzriyAm suzrINAm / suzriyAM suzriyi / suzriyoH / suzrISu / he suzrIH Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) suzriyo suzriyaH / krIsvityAdInAM nityastrItvAbhAvAd dai dAsa dAs dAm ityAdaya AdezA GitAmpratyayasthAne na bhavantIti yavakriye / yavakriyaH / yvkriyH| yavakriyAm / yavakriyi / zeSa suzrIvat / evaM svayambhUH svayaMmuvau svayaMbhuvaH / svayaMmuvam svayaMmuvau svyNmuvH| svayaMmuvA svayaMbhUbhyAM svayaMbhUbhiH / svayaMbhuve svayaMbhUbhyAM svayaMbhUbhyaH / svayaMbhuvaH svayaMbhUbhyAM svayaMbhUbhyaH / svayaMmuvaH svayaMbhuvoH svayaMbhuvAm / svayaMbhuvi svayaMmuvoH svayaMbhUSu / Amo nAm vA / 1 / 4 / 31 / iyutsambandhinau yau nityatrIdUtau tAbhyAM parasya tatsambandhino vA'nyasambanvina Amo nAm vA syAt / suzrINAM suzriyAm / senAnIzabdasya vizeSaH-senAnIH / kvivRtterasudhiyastau / 2 / 1 / 58 / vippratyayAntenaiva yA samAsavRttistasyAH sudhIzabdAdanyasyAH sambandhinoH dhAtorivarNovarNayoH svarAdau syAdau pare yathAsaMkhyaM y v ityeto Adezau syAtAm / senAnyo senAnyaH / senAnyam senAnyo senAnyaH / senAnyA senAnIbhyAm senAnIbhiH / senAnye senAnIbhyAm senAnIbhyaH / senAnyaH senAnIbhyAM senAnIbhyaH / senAnyaH senAnyoH senAnyAm / senAnI+Gi iti sthite| .. ... niya Am / 1 / 4 / 51 / niyaH sambandhino DerAma syAt / senAnyAm senAnyoH senA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) nISu / he senAnIH senAnyau senAnyaH / evaM grAmaNIH / yavalUH yavalvau yavalvaH / yavalvam yavalvau yavaruvaH / yavalvA yavalUbhyAM yavalUbhiH / yavalve yavalUbhyAM yavalUbhyaH / yavalvaH yavalUbhyAm yavalUbhyaH / yavalvaH yavalvoH yavalvAm / yavalli yavalvoH yavachu / he yavalUH yavalvau yavalvaH / inpunarvarSAkArairbhuvaH / 2 / 1 / 59 / dRnAdibhiH saha yA vibvattiH tatsambandhina eva muvodhAtoruvarNasya svarAdau syAdau pare v AdezaH syAt / inbhUH dRnbhvau dRmvaH / inbhvam inbhvau navaH / inbhvA dRnbhUbhyAm inbhUbhiH / humve inbhUbhyAm inbhUbhyaH / hanmyaH inbhUbhyAm hanbhUbhyaH / inbhvaH hunbhvoH inbhvAm / dRnni hunthyoH inbhUSu / he hanbhUH inbhvau hnmvH| 'viSavRtte:-' ityAdinA siddhe pRthagyogArambhaH bhuva emireveti niyamArthastena syaMmuzAvityAdAvuvAdeza eva / IkArAnto vAtapramIzabdaH-vAtapramI: vAtapramyau vAtapramyaH / vAtapramIm vAtapramyau vAtapramIn / vAtapramyA vAtapramIbhyAm vAtapramIbhiH / vAtapramye vAtapramIbhyAM vAtapramIbhyaH / vAtapramyaH vAtapramIbhyAM vAtapramIbhyaH / vAtapramyaH vAtapramyoH vAtapramyAm / vAtapramI vAtaprabhyoH vAtapramISu / he vAtapramIH vAtapramyau vAtapramyaH / UkArAnto hUdUzabdaH / huDH hUhvau hUhUvaH / hUhUm ihvau hUhUn / hUvA hUhUbhyAM hUhUbhiH / hUkeM hUhU yAM hUhUbhyaH / ihvaH Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hUhUbhyAM hUhUbhyaH / jhvaH hUtoH ihvAm / hUhvi hUhvoH hUhUSu / he dUhUH hUtau hUhaH / RkArAntaH pitRzabdaH / pitR+si iti sthite 'RdunazaspuruvaMzo-' ityAdinA serDA, DitvAdantyasvarAdilope pitA / pitR+au iti sthite / .. aDau~ ca / 1 / 4 / 39 / RkArAntasya Dau ghuTi ca pare ar AdezaH syAt / pitarau pitaraH / pitaram pitarau pitRRn / pitrA pitRbhyAM pitRbhiH / pitre 'pitRbhyAM pitRbhyaH / pitR+Gasi iti sthite / Rto Dur / 1 / 4 / 37 / / RkArAt parayorDasiGasoH sthAne DurityAdezaH syAt / pituH pitRbhyAM pitRbhyaH / pituH pitroH pitRNAm / pitari pitroH pitRSu / AmantraNe / hUsvasya guNaH ' iti guNe he pitaH pitarau pitaraH / evaM jAmAtR-bhrAtR-prabhRtayaH / nA narau naraH / naram narau nRn / vrA nRbhyAM nRbhiH / tre nRbhyAM nRbhyaH / nuH nRbhyAM nRbhyaH / 'nuH broH / nR+Am iti sthite naamaadeshe| nurvA / 1 / 4 / 48 / nRzabdasya nAmi pare dI? vA syAt / nRNAM nRNAm / nari broH nRSu / he naH narau naraH / kartR+si kartA / kartR au. iti thite / .... Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tR-svasa-naptR-netR-kSattR-hotR-potR-prazAstro ghuTyAra / 1 / 4 / 38 / tR iti tac-tRnorgrahaNam, tadantasya svastrAdezva RtaH sthAne ghuTi pare Ar AdezaH syAt / kartArau kartAraH / kartAram kartArau kartRn / kA kartRbhyAM kartabhiH / karne kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH karboH kartRNAm / kartari koH krtssu| he kartaHkartArau kartAraH / evaM naptA naptArau nptaarH| neSTA neSTArau nessttaarH| kSattA kSattArau kSattAraH / hotA hotArau hotAraH / potA potArau potAraH / prazAstA prazAstArau prazAstAraH / ityAdayaH / kroSTu+si iti sthite / ..... - kruzastunastaca puMsi / 1 / 4 / 91 / ... kruzaH sambandhinastunaH zeSe ghuTi pare tacAdezaH syAt / koSTA kroSTArau kroSTAraH / kroSTAraM kroSTArau kroSTun / kroSTu+TA iti sthite / TAdau svare vA / 1 / 4 / 92 / TAdau svarAdau pare kruzastunastRc vA syAt / kroSTrA kroSTunA / kroSTubhyAM kroSTubhiH / kroSTre kroSTava / kroSTubhyAM kroSTubhyaH / kroSTaH kroSToH / kroSTubhyAM kroSTubhyaH / kroSTuH krossttoH| krossttvoH| kroSTu+ Am iti sthite nityAnityayonityavidherbalIyastvAt prathamamevAmo 'nAmi kRte koSTUnAm / kroSTari kroSTau kroSTvoH kroSTuSu / sambodha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne sau zeSaghuTo'bhAvAt taco'bhAvAd he kroSTo kroSTArau krossttaarH| ekArAntaH atihezabda:-atiheH atihayau atihayaH / atihayam atihayo atihayaH / atihayA atihebhyAm atihebhiH / atiiye atihebhyAm atihebhyaH / atiheH atihebhyAm atihebhyaH / atiheH atihayoH atihayAm / atihayi atihayoH atiheSu / sambodhane atihe+si iti sthite / 'adetaH' ityAdinA se ki he atihe atihayau atihayaH / aikArAntaH suraizabdaH / surai+si iti sthite / A rAyo vyaane / 2 / 1 / 5 / raizabdasya tatsambandhini vyaJjanAdau syAdau pare AkAraH syAt / surAH surAyo surAyaH / surAyam surAyau surAyaH / surAyA surAbhyAm surAbhiH / surAye surAbhyAm surAbhyaH / surAyaH surAmyAm surAbhyaH / surAyaH surAyoH surAyAm / sugayi surAyoH surAsu / he surA: surAyau surAyaH / evam atirai-prbhRtyH| okArAntapuMliGgo gozabdaH / go+si iti sthite / ota auH|1|4|74| okArasya ghuTi pare aukArAdezaH syAt / gauH gAvau gAvaH / go+am iti sthite / . A amzaso'tA / 1 / 4 / 75 / ...... . okArasya anaH zasadhAkAreNa saha A: syaat| gAm gAvI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) gAH / gavA gobhyAM gobhiH / gave gobhyAM gobhyaH / goH gobhyAM gobhyaH / goH gavoH gavAm / gavi gavoH goSu / he gauH gAvau gAvaH / evaM sudyo-prbhRtyH| aukArAnto glauzabdaH / glauH glAvau glAvaH / glAvaM glAvau glAvaH / glAvA glaumyAM glaubhiH / glAve glaumyAM glaumyaH / glAva: glaubhyAM glaubhyaH / glAvaH glAvoH glAvAm / glAvi glAvoH glauSu / he glauH he glAvau he glaavH| / iti svarAMntapuMliGgaprakriyA samAptA / atha svarAntAH strIliGgAH AvantaH subhadrAzabdaH-subhadrA+si iti sthite / dIrghaDyALyaJjanAt seH / 1 / 4 / 45 / dIrghAbhyAM DyA bannAbhyAM vyaJjanAcca parasya setu k syAt / subhadrA / subhadrA+au iti sthite| autaa| 1 / 4 / 20 / Abantasya sambandhinA aukAreNa saha ApaH sthAne ekArAdezaH syAt / subhadre / subhadrAH / subhadrAm subhadre subhadrAH / subhadrA+ TA iti sthite / . Tausyet / 1 / 4 / 19 / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43.) Abantasya ekAraH syAt, TA os ityetayoH parayoH / subhadayA subhadrAbhyAM subhadrAbhiH / subhadrA+De iti sthite / Apo GitAM yai yAs yAs yAm / 1 / 4 / 17 / / Abantasya DitAM DeGasiGasDInAM sthAne yathAsaMkhyaM yai yAs. yAs yAm ityete AdezA bhavanti |subhdraayai subhadrAbhyAM subhdraabhyH| subhadrAyAH subhadrAbhyAM subhadrAbhyaH / subhadrAyAH subhadrayoH subhadrANAm / subhadrAyAM subhadrayoH subhadrAsu / sambodhane subhadrA+si iti sthite / edaapH|1|4 / 42 / . AmacyArthe vartamAnasyAbantasya sinA sahakArAdezaH syAt / he subhadre he subhadre he subhdraaH| evaM candanA-mA-sulasA-yakSAzAlA-mAlA-helA-dolA''dInAM rUpANi jJeyAni / nityadidvisvarAmbArthasya isvaH / 1 / 4 / 43 / / : yebhyaH zabdebhyaH pareSAM DitAM 'sthAne dai-dAsAdaya AdezA nityaM syuste nityaditaH, teSAM dvisvarANAmambArthAnAmAvantAnAM cAmantraNArthe sinA saha hrasvaH syAt / he amba / he ukka / he all| zeSa subhadrAvat / ambADA-ambAlA-ambikAdInAM dvistrarAbhAvAd hasvAbhavaneta mubhadrAvat sarvANi rUpANi / ArantAnAM 'sarvAdInAM uitpratyaye vizeSaH / sarvA+De iti sthite / yai ityAdeze kRte / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) sarvAderDaspUrvAH / 1 / 4 / 18 / .. . sarvAderAbantasya pareSAM DitAM sthAne ye yai-yAsa-yAsa-yAm AdezAH kathitAste DaspUrvAH syuH / DittvAdantyasvarAdilope srvsyai| srvsyaaH| srvsyaaH| sarvAsAm / sarvasyAm / zeSaM subhadrAvat / evaM vizvAdInAmapi striyAM rUpANi bodhyAni / ubhayazabdasya TittvAd DIpratyaye ekavacane bahuvacane ca nadIvad rUpANi / tIyapratyayAntAnAM dvitIyAdInAM GitkAyeM sarvAdivad vikalpena bhavanAd dvitIyasyai dvitIyAyai / dvitIyasyAH dvitIyAyAH / dvitIyasyAH dvitiiyaayaaH| dvitIyasyAm dvitiiyaayaam| zeSaM subhadrAvad / / .. AkArAnto jarAzabdaH / jarA / jarA+au iti sthite / jarAyA jaras vaa| 2 / 1 / 3 / svarAdau syAdau pare jarAyA jarasAdezo vA syAt / jaraso jara / jarasa: jarAH / jarasaM jarAm jarasau jare jarasaH jraaH| jarasA jarayA jarAbhyAM jarAbhiH / jarase jarAyai jarAmyAM jraabhyH| jarasaH jarAyAH jarAbhyAM jarAbhyaH / jarasaH jarAyAH jassoH jarayoH jarasAM. jarANAm / jarasi jarAyAM jarasoH jarayoH jarAmu / he jare he jarasau jare he jarasaH jraaH| jarAmatikrAntaH atinaraH / atrApi 'ekadezavikRtamananyavad' iti nyAyAd jara ityasya jarasAdezo bhavati / atinaraH atijarasau atimarau atijarasaH atijarAH / atijarasam atinaram atijarasau atinarau atijarasaH Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) atijarAn / atinarasA atinareNa atijarAbhyAm atinarasaiH atijaH / atijasse atijarAya atijarAbhyAm atinrebhyH| atijassaH atijarAda atijarAbhyAm atijarebhyaH / atijarasaH atinarasya atijarasoH atijarayoH atijarasAm atinarANAm / atijarasi atijare atinarasoH atijarayoH atijareSu / he atijara he atijarasau atijarau he atijarasaH atijarAH / kecittu TApratyayasya inAdeze usezcAdAdeze sati pazcAd jarasAdezamicchanti; tanmate atinarasinA / atinarasAd / iti vizeSaH / atijarazabdasya striyAmapi atijarA / tasya na jarasAdeza iti subhadrAvad rUpANi / ikArAntastrIliGgo buddhishbdH| ghuTi pare munivad-buddhiH buddhI buddhayaH / buddhiM buddhI buddhIH / buddhyA buddhimyAM buddhibhiH / buddhi+3 iti sthite| striyA DitAM vA dai dAs dAsa dAm / 1 / 4 / 28 / .: strIliGge vartamAnAdidudantAt pareSAM DitAMsthAne dai dAs dAs dAm ityete AdezA vA syuH| dakAro nityadiditi vishessnnaarthH| buddhayai buddhaye buddhimyAM buddhibhyH| buddhayAH buddheH buddhibhyoM buddhimyaH / buddhyAH buddheH buddhayoH buddhInAm / buddhyAM buddhau buddhayoH buddhissu| he buddhe he buddhI he buddhyH|evN dhati-mati-kIrti-kAnti-prabhRtInAmapi. rUpANi / dhenu-tanu-rajju-prabhRtInAmapi taistaireva sUtraH buddhivadrapANi siddhayanti / dhenuH dhenU dhenavaH / dhenuM dhenU dhenUH / dhenvA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) dhenubhyAM dhenubhiH / dhenvai dhenave dhenubhyAM dhenubhyaH / dhenvAH dhenoH dhenubhyAM dhenubhyH| dhenvAH dhenoH dhenvoH dhenUnAm / dhenvAM dhenau dhenvoH dhenuSu / he dheno dhenU dhenavaH / DIpratyayAnta IkArAnto nadIzabdaH / nadI+si iti sthite ' dIrghaDyAb-' ityAdinA seluci nadI nadyau nadyaH / nadI nadyau ndiiH| nadyA nadImyAM nadIbhiH / nadI+De iti sthite| strIdUtaH / 1 / 4 / 29 / nityastrIliGage vartamAnAdIkArAntAdUkArAntAcca pareSAM DitAM sthAne yathAsaMkhyaM dai dAsa dAsa dAm ityeta AdezA nityaM syuH / nadyai nadIbhyAM nadIbhyaH / nadyAH nadImyAM nadIbhyaH / nadyA: nadyoH nadInAm / nadyAM nadyoH nadISu / he nadi he nadyau he nadyaH / evaM brAhmI-kumArI-sundarI-ubhayI-gauryAdInAmapi / striyAm / 1 / 4 / 93 / / kruzaH parasya tunaH striyAM tRnAdezaH syAt / ninimitta eva / tata RkArAntatvAda GIpratyaye kroSTrI / tasya nadIvadrUpANi / IkArAnto lakSmIzabdaH / tasya GIpratyayAntatvAbhAvAnna selRk / lakSmIH lakSmyau lkssmyH| he lakSmIH he lakSmyau he lakSmyaH / evam avI-tarI-tantrI-hI-dhI-zrINAM selug na bhavati / aviiH| tarIH / tantrIH / hiiH| dhIH / zrIH / zeSaM nadIvan / hI-dhI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) zrINAM tu vizeSo'gre vakSyate / IkArAnto DIpratyayAntaH strIzabdaH strI / strI+au iti sthite / striyAH / 2 / 1 / 54 / __ strIzabdasya svarAdau syAdau pare iyAdezaH syAt / striyau / striyH| ___ vaa'mshsi| 2 / 1 / 55 / strIzabdasyAmi zasi ca pare iyAdezo vA syAt / triya strIm / striyau / striyaH strIH / striyA strIbhyAM strIbhiH / GitAM dai-dAsAdyAdeze sati iyAdeze ca striyai strIbhyAM strIbhyaH / striyAH strIbhyAM striibhyH| striyAH striyoH. striinnaam| striyAM striyoHstrISu / he stri he striyau he striyH| IkArAntazrIzabdaH / jano yAM zrayate sA zrIH / svarAdau pare 'dhAtorivarNo-' ityAdinA iyAdeze zriyoM zriyaH / zriyaM zriyo zriyaH / zriyA zrIbhyAM zrIbhiH / zrI+De iti sthite / . . . veyuvo'striyaaH| 1 / 4 / 30 / iyuvsthAninau yo nityastrIliGage vartamAnAvIkArokAroM tadantAt pareSAM GitAM sthAne dai dAsa dAm dAm ityAdezA vA syuH / strIzabdaM vanayitvA / zriya zriye zrIbhyAM shriibhyH| zriyAH zriyaH zrIbhyAM zrIbhyaH / zriyAH zriyaH zriyoH zrINAM zriyAm / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) triyAM zriyi zriyoH zrISu / he zrI: he zriyau he zriyaH / evaM hI-dhIprabhRtayaH / UkArAnto bhrUzabdaH / bhraH / bhrU+au iti sthite bhrU-znoH / 2 / 1 / 53 / / bhrU-znoruvarNasya svarAdau syAdau pare uvAdezaH syAt / bhruvau bhravaH / bhravaM bhruvau bhravaH / bhruvA bhrUbhyAM bhrabhiH / jhuvai bhruve bhrabhyAM abhyH| bhruvAH bhravaH bhUbhyAM bhruubhyH| bhruvAHbhravaH dhruvoHbhravAM bhrUNAm dhruvAM dhruvi bhruvo: bhraSu / he bhrUH dhruvau dhruvH| evaM subhruuH| he subhra iti tUGantasya / UGanto vadhUzabdaH / vadhUH vadhvau vadhvaH / vadhU kavau vadhUH / vadhvA vadhUbhyAM vadhUbhiH / vadhvai vadhUbhyAM vadhUbhyaH / vadhvAH vadhUbhyAM vadhUbhyaH / vadhvAH vadhvoH vadhUnAm |vdhvaaN vadhvoH vadhUSu / he vadhu he vadhvau he vadhvaH / evaM karabhorU-jambUprabhRtInAM rUpANi jJeyAni / RkArAntaH svasazabdaH / svasA svasArau svasAraH / svasAraM svasArau svasaH strItvAd natvAbhAvaH / svasrA svasRbhyAM svsRbhiH| svastre svasRbhyAM svasRbhyaH / svasuH svasRbhyAM svasRbhyaH / svasuH svasroH svamRNAm / svasari svasroH svsRssu| he svasaH he svasArauM he svsaarH| mAtRzabda:-mAtA mAtarau mAtaraH / mAtaraM mAtarau mAtRH / zeSa pitRvat / evaM nanAnha / raizabdamya suraizabdavadrUpANi / nauzabdasya glauzabdavad-nauH nAvau nAvaH / nAvaM nAvau nAvaH / nAvA naubhyAM naubhiH / ityAdayaH / . iti svarAntastrIliGgaprakaraNam / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) atha svraantnpuNsklinggaaH| akArAnto napuMsakaliGgaH kulazabdaH-kula+si iti sthite / ataH syamo'm / 1 / 4 / 57 / akArAntanapuMsakasambandhinoH syamoramAdezaH syaat| kulam / kula+au iti sthite ......aurIH / 1 / 4 / 56 / ... napuMsakasambandhina aupratyayasya sthAne IkAra: syAt / kule| kula+jas iti sthite napuMsakasya ziH / 1 / 4 / 55 / ' napuMsakasambandhinornas-zasoH ziH syAt / zakAraH 'zivuTara ityatra vizeSaNArthaH / kula+i iti sthite / svarAcchau / 1 / 4 / 65 / .. jas-zasAdeze zau pare svarAntAd napuMsakAt paro no'ntAdezaH syAt / ni dIrghaH / 1 / 4 / 85 / .. zeSe ghuTi pare yo nakArastasmin pare pUrvasya svarasya dIrghaH syAt / kulAni / kulaM kule kulAni / zeSaM devavat / evaM dhana-vana' -mUla-phala-sarva-vizvAdayaH // anya+si iti sthite 'paJcato'nyAderanekatarasya dH|1|4|58 / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) napuMsakAnAmanyAnyataretara-Datara-DatamAnAM paJcAnAM sambandhinoH syamoH sthAne d syAd , ekataraM varjayitvA / anyad anye anyaani| anyad anya anyAni / anyatarad anyatare anyatarANi / anyatarad anyatare anyatarANi / itarad itare itarANi / itarad itare itarANi / katarad katare katarANi / katarad katare katarANi / katamad katame katamAni / katamad katame katamAni / sambodhane'pi he katamad ityaadyH| atra sisthAnIyasyAmo lumvidhAnAt 'adetaH syamoThk' iti dg na bhavati / zeSaM sarvavat // prathamaM prathame prathamAni / dvitIyaM dvitIye dvitIyAni / dvayaM dvaye dvayAni / carama carame caramANi / ekataram ekatare ekatarANi ityAdayaH // ___ ikArAnto napuMsakaliGgo'sthizabdaH- asthi+si iti sthite anato lup / 1 / 4 / 59 / akArAntabhinnasya napuMsakasya sambandhinoH syamolup syAt / asthi |asthi+au atra au ityasya 'aurIH' ityanena iikaaraadeshe| anAmsvare no'ntaH / 1 / 4 / 64 / . nAmyantasya napuMsakasya AmvarjasvarAdau syAdau pare no'ntaH syAt / asthinI / asthi+jas iti sthite 'jaszasoH ziH 'svarAcchau' ni dIrghaH' ityetaiH asthIni / punarapi asthi asthinI asthIni / asthi+TA iti sthite Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) dadhyasthi-sakthyakSNo'ntasyAn / 1 / 4 / 63 / eSAM napuMsakanAbhyantAnAM tadatatsambandhini TAdau svarAdau pare' ntasya an syAt / ityantasyAnAdeze __ ano'sya / 2 / 1 / 108 / ano'kArasya GIpratyaye syAdyadhuTsvarAdau ca pare luk syAt / asthanA asthibhyAm asthibhiH / asthne asthibhyAm asthibhyH| asthanaH asthibhyAm asthibhyaH / asthanaH asthnoH asthnAm / asthan+Gi iti sthite IDau vA / 2 / 1 / 109 / ano'kArasya aupratyayAdeze IkAre Dau ca pare lugvA syaat| asthina asthani asthnoH asthiSu / sambodhane nAmino lug vA / 1 / 4 / 61 / ___nAmyantasya napuMsakasya syamoluMg vA syAt / lucaH sthAnivadbhAvena 'hasvasya guNaH ' he asthe / lugabhAvapakSe lubbhavanAt tasya ca sthAnivadbhAvAbhavanAd he asthi asthinI asthIni // evaM dadhi dadhinI ddhiini| dadhi dadhinI dadhIni / dadhnA dadhibhyAM dadhibhiH / dadhne dadhibhyAM dadhibhyaH / dadhanaH dadhibhyAM ddhibhyH|.. dadhnaH dadhnoH dadhnAm / daTina dadhani dadhnoH dadhiSu / he dadhe he dadhi he dadhinI he dadhIni / evaM sakthyakSNorapi // . . IkArAnto napuMsakaliGgo grAmaNIzabdaH Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) klIbe vA / 2 / 4 / 97 / svarAntasya napuMsakasya havaH syAt / grAmaNi+si / selRpi grAmaNi grAmaNinI grAmaNIni / grAmaNi grAmaNinI grAmaNIni / grAmaNI+TA iti sthite vA'nyataH pumAMSTAdau svare / 1 / 4 / 62 / yo nAmyantazabdo'nyato vizeSavazAda napuMsako jAtaH sa TAdau svare pare puMvad vA syAt / anyato napuMsakasya 'uktapuMska' iti pAribhASikaM nAma tatsvarUpam-eka eva hi yaH zabdaH, triSu liGgeSu vartate / ekamevArthamAkhyAti, uktapuMskaM taducyate // 1 // grAmaNIzabdo yathA puMliGge vartamAno grAmakarmakanIdhAtvartha kriyArUpaM svArthamabhidhatte tameva svArtharUpamarthaM napuMsake vartamAno'pIti sa uktapuMskaH / na ca pIluzabdaH, puskhe vRkSatvajAtirUpasvArthAbhidhAnAt klIve phalatvanAtirUpasvArthAbhidhAnAcca / puMvadbhAvapakSe yatvamanyatra no'ntatvam / grAmaNyA grAmaNinA grAmaNibhyAM grAmaNibhiH / grAmaNye grAmaNine grAmaNibhyAM graamnnibhyH| grAmaNyaH grAmaNinaH grAmaNibhyAM grAmaNibhyaH / grAmaNyaH grAmaNinaH grAmaNyoH grAmaNinoH grAmaNyAM grAmaNInAm / 'niya Am' grAmaNyAM grAmaNini grAmaNyoH grAmaNinoH grAmaNiSu / he grAmaNi he grAmaNe he grAmaNinI he graamnniini|| yavakrIzabdaH-yavakri yavakriNI yavakrINi / punarapi tadeva / yavakriyA yavakriNA puMvatpakSe 'saMyogAd' itIyAdezaH / yavakribhyAM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) yavakribhiH / yavakriye yavakriNe yavakribhyAM yavakribhyaH / yavakriyaH - yavakriNaH yavakribhyAM yavakribhyaH / yavakriyaH yavakriNaH yavaniyoH yavakriNoH yavakriyAM yavakrINAm / yavakriyi yavakriNi yavaniyoH yavakriNoH yvkrissu| he yavakre yavakri yavakriNI yavakrINi // pradhizabdaH-pradhi pradhinI pradhIni / punarapi tadeva / pradhyA pradhinA puMvabhAve ' kvivRtteH' ityAdinA yatvaM DyAdipare ca dai-daasaadyH| pradhibhyAM prdhibhiH| pradhyai pradhine pradhibhyAM pradhimyaH / pradhyAH pradhinaH pradhibhyAM pradhibhyaH / pradhyAH pradhinaH pradhyoH pradhinoH pradhInAmityekameva / pradhyAM pradhini pradhyoH pradhinoH pradhiSu // sudhIzabdasya tu 'kvinvRtteH-' ityAdau vajanAd yatvAbhAvena iyAdeze veyuvo'striyAH' ityanena vikalpena dai-dAsAdibhavanena pradhIzabdAd vishessH| sudhiyai sudhiye sudhine / sudhiyAH sudhiyaH sudhinaH / sudhiyAH sudhiyaH sudhinaH / ' Amo nAm vA ' sudhiyAM sudhInAm / sudhiyAM sudhiyi sudhini| zeSaM pradhizabdavat // AkArAntaH somapAzabdaH, tasyApi ' klIve 'iti hrasve somapaM somape somapAni / somapaM somape somapAni / zeSaM kulvt| vArizabdaH-vAri vAriNI vArINi / vAri vAriNI vArINi / vAriNA vAribhyAM vAribhiH / vAriNe vAribhyAM vAribhyaH / vAriNaH vAribhyAM vAribhyaH / kAriNaH vAriNoH vArINAm / vAriNi vAriNoH vAriSu / he vAre vAri vA. . riNI vaariinni|| ukArAntaH pIluzabdaH-pIllu pIlunI pIlUni / puna rapi tadeva / pIlunA pIlubhyAM pIlubhiH / pIlune pIlubhyAM pIlubhyaH Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) pIlunaH pIlubhyAM piilubhyH| pIlunaH pIlunoH pIlUnAm / pIluni pIlunoH pIluSu / he pIlo pIlu pIlunI pIlUni / ukArAntaH suluzabda:sulu sulunI mulani / sulu sulunI suluni / vikalpena puMvadbhavanAdsulvA sulunA sulubhyAM sulubhiH| sulve sulune sulubhyAM sulubhyaH / suvaH sulunaH sulubhyAM sulubhyH| sulvaH sulunaH sulvoH sulunoH sulvAM sulUnAm / sulvi suluni sulvoH suluno: suluSu / sambodhane pIluvat / evaM yavapu-vRkSadhu-prabhRtInAm |mdhushbdsy tu pIluvat // zobhanA rA yasya tat suri / suraizabdasya hasvatve suri suriNI surINi / punarapi tadeva / vikalpena puMvadbhAve surAyA suriNA / surAye suriNe / surAyaH suriNaH / surAyaH suriNaH / , surAyAM surINAm / murAyi suriNi / surAyoH suriNoH / zeSaM vArivat // RkArAnto napuMsakaliGgaH kartRzabdaH-kartR kartRNI kartRNi / kartR kartRNI kartRNi / kA kartRNA kartRbhyAM kartRbhiH / karne kartRNe kartRbhyAM kartabhyaH / kartuH kartRNaH kartRbhyAM kartRbhyaH / kartuH kartRNaH koMH kartaNoH kartRNAm / kartari kartRNi karboH kartRNoH kartRSu / he kartaH he kartR he kartRNI he kartRNi // zobhanA dyauryasmin taditi valIve hrasvatve sudyu mudhunI sudhUni / punarapyevam / puMvadbhAve sudyavA sudyunaa| sughave sudhune / sudyoH sudhunaH / sudyoH sudhunaH sudyavoH sudhunoH sudyavAM sudhUnAm / sudyavi sudhuni sudyavoH sudhunoH| zeSaM pIluvat / iti napuMsakaliGgaprakriyA smaaptaa| Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) atha vyaJjanAntAH puNlinggaaH| hakArAnto'naDuGzabdaH-anaDuG+si iti sthite vAH shesse| 1 / 4 / 82 / AmavyavihitAt seranyaH shessH| zeSe ghuTi pare'naDuha ukArasya catura ukArasya ca vAH AdezaH syAt / anaDvAh+si iti sthite anaMduhaH sau / 1 / 4 / 72 / dhuDantasyAnaDuho dhuTaH prAk sau pare no'ntaH syAt / anaGvAnhasi iti jAte . padasya / 2 / 1 / 89 / padAnte vartamAnasya saMyogasya lugantAdezaH syAt / 'dIrghaDyAba-' ityAdinA seluki ca anaDvAn / anaDavAhI anddvaahH| anaDvAham anaDvAhI anaDuhaH / anaDuhA / anaDuG+bhyAm iti sthite saMsa-dhvaMsa-kvassana ho daH / 2 / 1 / 68 / . sraMsa--soH santasya kvaspratyayAntasyAnaDuhazca padAnte vartamAnasya daH syAt / anaDudbhyAm anddudbhiH| anaDuhe anaDudyAm Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaDudbhayaH / anaDuhaH anaDuGgyAm anaDuGgyaH / anaDuhaH 'anaDuhoH anaDuhAm / anaDuhi anaDuhoH anaDutsu / sambodhane uto'naDuccaturo kH|1|4|01| / ___ AmacyArthe vartamAnayoranaDuccaturoruto vaH syAt / he anddvn|he anaDvAhI he anddvaahH|| hakArAnto goduGzabda:goduha+si iti sthite / seluki padAntavAd bhvAderdAdeghaH / 2 / 1 / 83 / bhvAderdhAtoryo dAdiravayavastasya hakArasya dhuTi pratyaye pare padAnte ca ghAdezaH syAt / godugh+iti jAte gaDadabAdezcaturthAntasyaikasvarasyAdezcaturthaH sdhvozca pratyaye / 2 / 1 / 77 / / gaDadabAdezcaturthAntasyaikasvarasya dhAturUpazabdAvayavasyAdeH sthAne caturthaH syAt sAdau dhvAdau pratyaye padAnte ca / godhugh iti nAte dhuTastRtIyaH / 2 / 1 / 76 / .. padAnte dhuTastRtIyaH syAt / godhum / atra virAme vA / 1 / 3 / 51 / - virAmasthasyAziTo dhuTaH prathamo vA syAt / godhuk godhum goduhau goduhH| goduhaM goduhau goduhaH / goduhA godhugbhyAM godhuribhaH / goduhe godhugbhyAM godhugbhyaH / goduhaH godhugbhyAM godhu Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) gbhyaH |goduhH goduhoH goduhAm |goduhi goduhoH godhu 2kSu, ssu| he godhuk godhug goduhau goduhaH // hakArAnto madhulihAbdaH ho dhuT-padAnte / 2 / 1 / 82 / - dhuTi pratyaye padAnte ca hakArasya DhAdezaH syAt / madhuliT madhuliD madhulihau madhulihaH / madhulihaM madhulihau madhulihaH / madhulihA madhuliDbhyAM madhulibhiH / madhulihe madhuliDmyAM madhuliDmyaH / madhulihaH madhuliDbhyAM madhuliDbhyaH / madhulihaH madhulihoH madhulihAm / madhulihi madhulihoH madhuliTsu madhuliThsu / he madhuliT madhuliD he madhulihau he madhalihaH // tattvamuzabdaHtattvamuDkasi iti sthite muha-druha-'Nuha-SNiho vA / 2 / 1 / 04 / eSAM hakArasya dhuTi pratyaye padAnte ca ghAdezo vA syAt / pakSe Dhatvam / tattvamuk, tattvamuga, tattvamuT , tattvamuD tattvamuhau tttvmuhH| tattvamuhaM tattvamuhau tattvamuhaH / tattvamuhA tattvamugbhyA, tattvamuDbhyAM tattvamugbhiH, tttvmubhiH| tattvamuhe tattvamugbhyAM tattvamuDbhyAM tattvamugbhyaH tttvmuddbhyH| tattvamuhaH tattvamugbhyAM,tattvamuDbhyAM tattvamugbhyaH tattvamur3adhaH / tattvamuhaH tattvamuhoH tattvamuhAm |tttvmuhi tattvamuhoH tattvamukSu, pu,muTsu,musu / he tattvamuk, muMg, muT , muD tattvamuhau - tattvamuhaH // mitradruhzabdasya tu mitradhruk mitradhrug mitradhruTa mitraghDU Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) mitraTThahau mitradruhaH / mitradruhaM mitradruhau mitradruhaH / mitraguhA mitradhrugbhyAM, mitradhruDbhyAM mitradhrugbhiH, mitradhrubhiH / mitradruhe mitradhrugbhyAM, mitradhruDbhyAM mitradhrugbhyaH, mitradhruDbhyaH / mitradruhaH mitradhrugbhyAM, mitradhruDbhyAM mitradhrugbhyaH, mitradhruDbhyaH / mitradruhaH mitradruhoH mitradruhAm / mitradruhi mitradruhoH mitradhrukSu, dhruSu dhruTsu, dhrutsu / he mitradhruka, dhaMga, dhruT, dhruD mitradruhau mitradruhaH / evaM tattvasnuhu-celasnihAdInAM yathAyogarUpANi vktvyaani||rephaantshctushbdo nityaM bahuvacanAnta:-catur+jas iti sthite 'vAH zeSe ' iti vA''deze rutve visarge ca catvAraH / cturH| cturbhiH| caturmyaH / caturthyaH / caturNAm / catuSu / atra ro visarge prApte aroH supi rH| 1 / 3 / 57 / roranyasya rakArasya supi pare ra eva syAd / iti na visrgH|| priyAzcatvAro yasyeti vigrahe priyacaturzabdasya sau pare vAdeze seluki visarge ca priyacatvAH priyacatvArau priyacatvAraH / priyacatvAraM priyacatvArau priycturH| atra zeSa To'bhAvAd na vA''dezaH / priyacaturA priyacaturyo priyacaturbhiH / priyacature priyacaturyo priyacaturmyaH / priyacaturaH priyacaturdhyA priyacaturthyaH / priyacaturaH priyacaturoH priyacaturAm / atra caturo gauNatvAt tatsambandhina Amo'bhAvAd na naamaadeshH| priyANAM ca teSAM caturNA ceti karmadhAraye tatpuruSe vA caturaH prAdhAnyAt priyacaturNA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) miti bhavatyeva / priyacaturi priyacaturoH priyacatuSu / sambodhane sau pare ' uto'naDuccaturo vaH / iti vAdeze he priyacatvaH priyacavArau he priyacatvAraH // nakArAnto rAjanazabdaH-rAjan+si iti sthite / 'ni dIrghaH / iti dIrdhe se ki nAmno no'nahnaH / 2 / 1 / 91 / padAnte vartamAnasya nAmno nakArasya luk syAt , sa cedahnaH zabdasya na syAt / rAjA rAjAnau rAjAnaH / rAjAnaM raajaanau| rAjana +zas iti sthite ano'kArasya luki ' tavargasya-'ityAdinA no natve jhoH saMyoge jJave rAjJaH / rAjJA rAjabhyAM rAjabhiH / rAjJe rAjabhyAM rAjabhyaH / rAjJaH rAjabhyAM rAjabhyaH / rAjJaH rAjJoH rAjJAm / ' IDau vA ' rAjJi rAjani rAjJoH rAjasu / nAmantrye / 2 / 1 / 92 / AmanvyArthe vartamAnasya nAmno nasya lug na syAt / he rAjan he rAjAnau he rAjAnaH // nakArAnto yajvanzabdaH- yajvA yajvAnau yajvAnaH / yajvAnaM yajvAnau / na vamantasaMyogAt / 2 / 1 / 111 / - vakArAntAd makArAntAcca saMyogAt parasyAno'mya lugna syAt / rajjanaH / yajvanA yajvabhyAM yajvabhiH / yajvane yajvamyAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yjvbhyH| yajvanaH yajvabhyAM yjvbhyH| yajvanaH yajvanoH yjvnaam| yajvani yajvanoH yajvasu / he yajvan he yajvAnI he yajvAnaH / evam AtmA AtmAnau AtmAnaH / AtmAnam AtmAnau AtmanaH / AtmanA AtmabhyAm AtmabhiH / Atmane AtmabhyAm aatmbhyH| AtmanaH AtmabhyAm aatmbhyH| AtmanaH AtmanoH aatmnaam| Atmani AtmanoH Atmasu / he Atman AtmAnau AtmAnaH // evaM sudharmA sudharmANau sudharmANaH / sudharmANa sudharmANau sudharmaNaH / ityaadyH|| zvan-yugn-maghavan-zabdAnAM ghuTi rAjanvat / zvA zvAnau zvAnaH / zvAnaM zvAnau / evaM yuvA yuvAnau ityAdayaH / zvan+zas zvan-yuvan-maghono DIsyAyaghuTsvare va uH / 2 / 1 / 106 / ___eSAM sasvarasya vakArasya GIpratyaye'ghuTsvarAdau ca syAdau pare uH syAt / zunaH / zunA zvabhyAM zvabhiH / zune zvabhyAM zvabhyaH / zunaH zvabhyAM zvabhyaH / zunaH zunoH zunAm / zuni zunoH zvasu / he zvan zvAnau he zvAnaH / evaM yUnaH / yUnA yuvabhyAM yuvabhiH / maghonaH / maghonA maghavabhyAM maghavabhirityAdayaH / maghavacchabdasya tu bhavacchabdavadrUpANi maghavAn maghavantau maghavantaH / maghavantaM maghavantau maghavataH / maghavatA maghavadbhayAM maghavadbhiH / maghavate mavavadbhayAM maya-. vadbhayaH / maghavataH maghavadbhayAM maghavadbhayaH / maghavataH mavavatoH maghavatAm / maghavati maghavatoH maghavatsu / he maghavan he maghavantau he maghavantaH / vaidikasya arvanzabdasya tu narahitasya tR ityantAdezaH - Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) syAt , sibhinnavibhaktau parAyAm / arvA arvantau arvantaH / arvantam arvantau arvataH / arvatA arvadbhyAm arvadbhiH / avate arvadyAm arvadbhayaH / arvataH arvadbhayAm arvadbhyaH / avataH arvatoH arvatAm / avati arvatoH arvatsu / anabhiti kim / anI anarvANau anarvANaH ityaadyH|| nakArAntaH pathin bdaH-pathin *si iti sthive / pathinmathinnubhukSaH sau| 1 / 4 / 76 / pathyAdInAM nAntAnAM sau pare'ntasya AkAraH syAta / pathi +A+si / eH|1|4|77| . pathyAdInAM nAntAnAmikArasya sau pare AkAra: syAt / pathA +A+siatra 'samAnAnAm ' ityAdinA dIrdhe / . tho nz / 1 / 4 / 78 / payin-mathinaH thakArasya ghuTi pare nyU ityAdezaH syAt / sevisarge panthAH / panthAnau panthAnaH / panthAnaM panthAnau / pathin+zas iti sthite in GI-svare luk / 1 / 4 / 79 / ... nAntAnAM pathyAdInAmino DIpratyaye'ghuTsvarAdau syAdau ca pare luk syAt / pathaH / pathA pathibhyAM pathibhiH / pathe pathibhyAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (62) pathibhyaH / pathaH pathibhyAM pathibhyaH / pathaH pathoH pathAm / pathi pathoH paSu / he panthAH he panthAnau he pnthaanH|| evaM manthA manthAnau manthAnaH / nyAnaM manthAnau mathaH / RmukSAH RbhukSANau RbhukSANaH / *mukSA" m RmukSANo RmukSaH / RmukSA RbhukSibhyAm RmuAiH RbhukSe RbhukSibhyAm RmukSibhyaH ityAdayaH // innantA da "DanazabdaH- daNDin+si inhanpUSAryamNaH zi-syoH / 1 / 4 / 87 / - innantasya hanAdInAM ca svarasya zau zeSe sau ca pare dIrghaH syAt / 'ni dIrghaH' iti siddhe niyamArtho'yaM yogaH, tenaiSAmanyasmin syAdau pare dIrgho na bhavati / daNDI daNDinau daNDinaH / daNDinaM daNDinau dnnddinH| daNDinA daNDibhyAM daNDibhiH / daNDine daNDibhyAM daNDibhyaH / daNDinaH daNDibhyAM dnnddibhyH| daNDinaH daNDinoH daNDinAm / daNDini daNDinoH daNDi / he daNDin he daNDinau he daNDinaH / evaM brahmahA brahmahaNau brahmahaNaH / brahmahaNaM brhmhnnau| hano ho naH / 2 / 1 / 112 / hantena iti rUpasya nAdezaH syAt / brahmaghnaH / brahmanA brahmahabhyAM brahmahabhiH / brahmaghne brahmahabhyAM brahmahabhyaH / brahmaghnaH brahmahabhyAM brahmahabhyaH / brahmaghnaH brahmaghnoH brahmanAm / saptamyekavacane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63) 'IDau vA' iti akArasya vA lopabhavanAd brahmanni brahmahaNi brahmanoH brahmahasu / he brahmahan he brahmahaNau he brahmahaNaH / evaM vRtrahankarmahanAdInAmapi // pUSA pUSaNau pUSaNaH / pUSaNaM pUSaNoM 'ano'sya' ityakAralope pUSNaH / pUSNA pUSabhyAM pUSabhiH / pUSNe pUSabhyAM puussbhyH| pUSNaH pUSabhyAM pUSabhyaH / pUSNaH pUSNoH pUSNAm / pUSaNi pRSNi pUSNoH pUSasu / he pUSan he pUSaNau he pUSaNaH // evam aryamA ayamaNau aryamaNaH / aryamaNaMm aryamaNau aryamNaH ityaadyH|| saMkhyAvAcI nakArAntaH paJcanzabdo nityaM bahuvacanAnta:-'DatiSNaH' ityAdinA jaszasoluMki paJca / paJca / paJcabhiH / paJcabhyaH / 'paJcabhyaH / paJcan+Am saMkhyAnAM rNAm / 1 / 4 / 33 / rakAra-pakAra-nakArAntAnAM saMkhyAvAcinAM sambandhina AmaH sthAne nAmAdezaH syAt / 'dI? nAmya- ityAdinA dIghe 'nAmno' ityAdinA no luki paJcAnAm / paJcasu / evaM saptan-navan-dazan ityAdayaH / aSTanzabdasya bhedaH- aSTam+jas vA'STana AH syAdau / 1 / 4 / 52 / aSTanzabdasya tadatatsambandhini syAdau pare AkAro'ntAdezo 'vA syAt / ... aSTa aurjs-shsoH| 1 / 4 / 53 / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa ityaSTanzabdasya kRtAtvasya rUpam / aSTAzabdasya jasU-zasoH sthAne aukArAdezaH syAt / aSTau / AttvAbhAvapakSe jaszasoluMki aSTa / aSTau, aSTa / aSTAbhiH, aSTabhiH / aSTAbhyaH, aSTabhyaH / aSTAbhyaH, aSTabhyaH / aSTAnAm / aSTAsu, aSTasu / priyA aSTa yasyeti vigrahe tu priyASTAH, piyASTA priyASTau, priyASTAnoM priyASTaH, priyASTaNaH / aSTana Atve'pi aSTAzabdasambandhinojaszasorabhAvena na aukArAdezaH, iti jasi dIrghavisargau / zasi 'lugAto'nApaH' ityAkAralopaH / AttAbhAvapakSe rAjanavatkAryam / priyASTA priyASTraNA, priyASTAbhyAM priyASTabhyAm , priyASTAbhiH priyASTabhiH / priyASTe priyASTaNe, priyASTAbhyAM priyASTabhyAm , priyASTAbhyaH priyASTabhyaH / priyASTaH priyASTaNaH, priyASTAbhyAM priyASTabhyAm, priyASTAbhyaH priyASTabhyaH / priyASTaH priyASTaNaH, priyASToH priyASNoH priyASTAM priyASTNAm , atrASTrano gauNatvAt saMkhyAvAcinaH sambandhina Amo'bhAvAd na nAmAdezaH / priyASTi priyANi, priyASToH priyASTNoH priyASTAsu priyASTasu / he priyASTan he priyASTAH, he priyASTau he priyASTAnau, he priyASTAH he priyASTAnaH / / makArAntaH sarvAdiH idamzabdaH-idam+si iti sthite ayamiyaM pustriyoH sau|2|1|38 / tyadAdisambandhini sau pare idamaH sthAne puMsi striyAM ca krameNAyamiyamau syAtAm / ayaM pumAn / idam au iti sthite Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) 'A dveraH' ityantyasyAttve ' lugasyA-' ityAdinA pUrvasyAkArasya luki do maH syAdau / 2 / 1 / 39 / tyadAdisambandhini syAdau pare idamo dakArasya makAra: syAt / 'aidaut sandhyakSaH / imau / jasa i: / ime / imaM imau imAn / idam+TA iti sthite . .. TausyanaH / 2 / 1 / 37 / tyadAdisambandhini TAyAmosi ca pare'kvarjitasyedamaH sthAne anAdezaH syAt / anena / anak / 2 / 1 / 36 / ____ tyadAdisambandhini vyaJjanAdau syAdau pare'kvarjitasyedamo aH syAt / abhedanirdezaH sarvAdezArthaH / ' Adyantavadekasmin / iti nyAyena ' ata A:-' ityAdinA AkAre AbhyAm / ebhiH ityatra ..... idamadaso'kyeva / 1 / 4 / 3 / / etayorakyeva sati bhisa aiH syAd nAnyathA iti niyamAd nasAdezaH / idam +r3e iti sthite antyasyAttve sarvAditvAt sma Adeze idamo'kArAdeze ca asmai AbhyAm ebhyaH / asmAd bhAbhyAm ebhyaH / asya anayoH eSAm / asmin anayoH Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (66) eSu / tyadAdInAM sambodhanaM necchanti / anvAdeze tu dvitIyAyAM TAyAmosi cedama enAdezo vaktavyaH / enam enau enAn / enena / enayoH / makArAntaH kimzabdaH __kimaH kastasAdau ca / 2 / 1 / 40 / / tyadAdisambandhini syAdau tasAdau ca pare kimaH sthAne ka ityAdezaH syAt / kaH kau ke| kaM ko kAn / kena kAbhyAM kaiH / kasmai kAbhyAM kebhyaH / kasmAta kAbhyAM kebhyaH / kasya kayoH keSAm / kasmin kayoH keSu / makArAntaH prazAmzabda: mo no mbozca / 2 / 1 / 67 / dhAtormakArasya nakArAdezaH syAt padAnte mvozca parayoH / prazAn prazAmau prshaamH| prazAmaM prazAmau prazAmaH / prazAmA prazAnbhyAm prazAnbhiH asattvAnna nalopaH / prazAme prazAnbhyAM prazAnbhyaH / prazAmaH prazAnbhyAM prazAnbhyaH / prazAmaH prazAmoH prazAmAm / prazAmi prazAmoH prazAnsu |dhkaaraant: tattvabudhazabda:'gaDadabAdezcaturthAntasyaikasvarasyAdezcaturthaH svozca pratyaye ' 'dhuTastRtIyaH / 'virAme vA ' tattvamud tattvamut tattvabudhau tattvabudhaH / tattvabudhaM tattvabudhau tattvabudhaH / tattvabudhA tattvabhubhyAM tattvabhudbhiH / tattvabudhe tattvabhabhyAM tattvabhudbhyaH / tattvabudhaH tattvabhudbhyAM tattvabhudbhyaH / tattvabudhaH tattvabudhoH tattvabudhAm / tattvabudhi tattvabudhoH tattvamutsu / he tattvamud he tattvabhut he tattvabudhau he tattvabudhaH / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) jakArAntaH samrAjazabdaH-kvibante rAjatau pare samo makArasya makAra eva nAnusvAro bhavati / samrAj+si iti sthite seluki yajasRjamRjarAjabhrAjabhrasjavazvaparivrAjaH shHssH|2|1187| yajAdInAM dhAtUnAM canoH zakArasya ca dhuTi pratyaye pare padAnte ca SaH syAt / 'dhuTastRtIyaH' 'virAme vA' samrAD samrAT samrAjau samrAjaH / samrA samrAjau samrAjaH / samrAjA samrADbhyAM samrAbhiH / samrAje samrADbhyAM samrADbhyaH / samrAjaH samrADbhyAM samrADbhyaH / samrAjaH samrAjoH samrAjAm / samrAjaH samrAjoH samrATsu samrADtsu / evaM mUlavRzcazabdasya mUlavRT mUlavRD mUlavRzcau mUlavRzcaH / mUlavRDbhyAmityAdayaH / jakArAnto yuzabda:- yuj+si iti sthite . yujro'samAse / 1 / 4 / 71 / 'yujampI yoge' ityasyAsamAse dhuDantasya dhuTaH prAg ghuTi pare nontaH syAt / yunj+si iti sthite se ki jazca luki . yujaJca-kruJco no GaH / 2 / 1 / 71 / yujaJca-kruJcAM nakArasya padAnte DakAraH syAt |yung yunau yujaH / yunaM yujau yujaH / yujA / .. . cajaH kagam / 2 / 1 / 86 / . . cakArajakArayodhuTi pratyaye padAnte ca kagau syAtAm / gugbhyAM yugbhiH / yuje yugmyAM yugbhyaH / yujaH yugbhyAM yugbhyaH / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yujaH yunoH yujAm / yuji yujoH yukSu / samAse tu yujzabdasya dharmayuk dharmayujau dharmayunaH ityAdayaH / dakArAnto dvipAdazabdaHdvipAda dvipAt dvipAdau dvipAdaH / dvipAdaM dvipAdau / - yakhare pAdaH padaNikyaghuTi / 2 / 1 / 102 / ____Ni-kya-ghuT-varne yakArAdau svarAdau ca pare pAdaH padAdezaH syAt / dvipdH| dvipadA dvipAbhyAM dvipAdbhiH / dvipade dvipAbhyAM dvipAbhyaH / dvipadaH dvipAdbhyAM dvipaadbhyH| dvipadaH dvipado: dvipadAm / dvipadi dvipadoH dvipAtsu / evaM supAda-tripAd / dakArAntaH sarvAdistadzabdaH / sau pare'ntyasya 'A dveH' ityakAre taH sau sH| 2 / 1 / 42 / / A dvestyadAdInAM zabdAnAM tatsambandhini sau pare takArasya sakAraH syAt / saH tau te / taM tau tAn / tena tAbhyAM taiH / tasmai tAbhyAM tebhyaH / tasmAt tAbhyAM tebhyH| tasya tayoH teSAm / tasmin tayoH teSu / evaM tyadzabdasya syaH tyau tye / tyam tyo tyAn / tyena tyAbhyAM tyaiH| tyasma tyAbhyAM tyebhyaH / tyasmAd tyAbhyAM tyebhyaH / tyasya tyayoH tyeSAm / tyasmin tyayoH tyeSu / yadzabdasya- ya: yau ye / yaM yau yAn / yena yAbhyAM yaH / yasmai yAbhyAM yebhyaH / yasmAd yAbhyAM yebhyaH / yasya yayoH yeSAm / yasmin yayoH yeSu / dakArAntasya etadzabdasyApyevam eSaH etau ete / etam etau etAn / etena etAbhyAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (69) etaiH / etasmai etAbhyAm etebhyaH / etasmAd etAbhyAm etebhyaH / etasya etayoH eteSAm / etasmin etayoH eteSu / anvAdeze tu tyadAmenadetado dvitIyA-Tausyatyante / 2 / 1 / 33 / kiJcit kArya kartumupAttasya kAryAntaraM kartuM punarupAdAnamanvAdezaH / syadAdisambandhina etadonvAdeze vAcye dvitIyAyAM TAyAmosi ca pare enadityAdezaH syAt / enam enau enAn / enena / enayoH / enyoH| uddiSTametadhyayanamayo enadanunAnIta / suzIlAvetau enau guravo mAnayanti / chakArAntastattvaprAcchazabdaH-'anunAsike cchvoH zUTU' iti cchaH zakAre 'yajasana' ityAdinA zasya Satve 'dhuTastRtIyaH ' iti tRtIye 'virAme vA' iti vA prathame tattvaprAT tattvaprAD tattvaprAcchau tattvaprAcchaH / tattvaprAcchaM tattvaprAcchau tattvaprAcchaH / tattvaprAcchA tattvaprADyA tttvpraabhiH| tattvaprAcche tattvaprADbhyAM tattvaprADbhyaH / tattvaprAccha: tattvaprADbhyAM tttvpraaddbhyH| tattvaprAcchaH tattvaprAcchoH tttvpraacchaam| tattvaprAcchi tattvaprAcchoH tattvaprAtsu tattvaprATsu / he tattvaprA tattvaprAcchau he tttvpraacchH| thakArAnto'gnimathzabdaH-'dhuTastRtIyaH virAme vA ' agnimad agnimat agnimathau agnimathaH / agnimatham agnimathau agnimathaH / agnimathA agnimabhyAm agnimabhiH / agnimathe agnimadbhyAm agnimadbhyaH / agnimaya: agnimadbhyAm agnimdbhyH| agnimathaH agnimayoH agnimthaam| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) agnimathi agnimathoH agnimatsu / he agnimad agnimathau agnimathaH / evaM vArimathAdayaH / cakArAntaH pratyaJcazabda: azco'narcAyAm / 4 / 2 / 46 / - anarcAyAmaJcate! luk syAt / pratyac+si iti sthite acaH / 1 / 4 / 69 / .ancaterdhAto(Dantasya tadatatsambandhini ghuTi pare dhuTaH prAga no'ntaH syAt / zeSaM kruncvat / pratyaMG pratyaJcau pratyaJcaH / pratyaJcaM pratyaJcau / acc prAg dIrghazca / 2 / 1 / 104 / luptanakArasyAncateH NikyaghaTvarjite yakArAdau svarAdau pratyaye pare'caH ca syAt / pUrvasya ca svarasya dIrghaH / pratIcaH / pratIcA pratyagbhyAM pratyagbhiH / pratIce pratyagbhyAM prtygbhyH| pratIcaH pratyagbhyAM prtygbhyH| pratIcaH pratIcoH pratIcAm / pratIci pratIcoH pratyakSu / he pratyaG pratyancau pratyaJcaH / pUnArthe tu pratyaG pratyacau pratyaJcaH / pratyaJcaM pratyaJcau pratyaJcaH / pratyaccA pratyaGbhyAM pratyabhiH / pratyaJce pratyaGbhyAM pratyaGbhyaH / pratyaJcaH pratyaGbhyAM pratyaGmyaH / pratyaJcaH pratyaJcoH pratyaJcAm / pratyaJci pratyaJcoH pratyakSu pratyakSu NoH kaTAvantau ziTi navA ' iti vikapena kante kRte rUpadvayam / he pratyaGa pratyaJcau prtynycH| tiraspUrvapadasyAJcatestu Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) tirasastiyati / 3 / 2 / 124 / * akArAdau klIbante'Jcatau pare tiraszabdasya tiri ityAdeza: syAta / tiryaGa tiryacau tiryancaH / tiryacaM tirycau| zasAdau khare tu acazcatve akArAderaJcaterabhAvena tiryAdezAbhAvAd tirshvH| tirazcA tiryagbhyAM tiryagbhiH / tirazce tiryagbhyAM tiryagbhyaH / / tirazcaH tiryagbhyAM tiryagbhyaH / tirazcaH tirazvoH tirazcAm / tirazci tirazcoH tiryakSu / sambodhanaM prathamAvat / asyApi arcAyAM tu sarvatra tiryA dezena pratyavadgANi / amum aJcatIti vigrahe adas+ac iti sthite sarvAdiviSvagdevAD DadriH kavyaJcau / 3 / 2 / 122 / sarvAdiviSvagdevazabdebhyaH paro DadriH syAta kvibante'JcatAvuttarapade pare / DittvAdantyasvarAderlope adadri+ac iti sthite yattve adadrayac+si iti sthite. ... vA drau / 2 / 1 / 46 / adaso'drAvante sati dakArasya makAro vA syAt / atra dvau dakArAviti rUpacatuSTayam / mAduvarNo'nu / 2 / 1 / 47 / . . adasaH sambandhino makArAta parasya varNamAtrasyAsanna uvarNaH syAt / anu kAryAntarAt pazcAd / zeSaM pratyacvat sAdhanIyam / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) amumuyaG adamuyaG amudyaG ayaG / atra-' parataH kecidicchanti kecidicchanti pUrvataH / ubhayoH kecidicchanti kecidicchanti nobhayoH / // 1 // amumuyaJcau amumuyancaH / amumuyaJcam amumuyaJcau 'acc prAg dIrghazca' iti amumuIcA amumUyagbhyAm amumuyagbhiH / amumuIce amumuyagbhyAm amumuyagbhyaH / amumuIcaH amumuyagbhyAm amumuyagbhyaH / amumuIcaH amumuIcoH amumuIcAm / amumuIci amumuIcoH amumuyakSu / adamuyaJcau adamuyaJcaH / adamuyaJcam adamuyancau. adamuIcaH / adamuIcA adamuyagbhyAm adamuyagbhiH / amudyancau amudyaJcaH / amudyaJcam amudyacau amudrIcaH / amudrIcA amudyagbhyAm amudyagbhiH / adayancau adayaJcaH / ayaJcam adayaJcau adrIcaH / adadrIcA adyAbhyAm adayagbhiH / adayA ityAdIni / udaczabdasya tu udaG udaJcau udazcaH / udazcam udaJcau / - udacaH udIc / 2 / 1 / 103 / utpUrvAdazcateH NikyabuTvarjite yakArAdau .svarAdau ca pratyaye pare udIc ityAdezaH syAt / udIcaH udIcA udagbhyAm udagbhiH / udakSu ityAdIni / saha-samaH sadhri-sami / 3 / 2 / 123 / kvibante'zcatau pare sahasya sadhri samaH sami ityAdezau syAtAm / sadhyaG sadhyaJcau sadhyaJcaH / sadhyaJcaM satryaJcau sdhriicH| Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) sadhIcA sadhyagbhyAM sadhyagbhiH / sadhIce sadhyagbhyAM sadhyagbhyaH / sadhIcaH sadhrIcoH sadhrIcAm / sadhIci sadhrIcoH sadhyakSu / evaM samyaG samyancau smynycH| samyaJcaM samyaJcau samIcaH / samIcA samyagbhyAM samyagabhirityAdayaH / takArAnto marucchabdaH- masta marud maruto marutaH / marutaM maruto marutaH / marutA marudbhyAM marudbhiH / marate marUdayAM marudbhayaH / marutaH marudbhayAM marudbhayaH / marutaH marutoH marutAm / maruti marutoH marutsu / he marut maruto marutaH / evaM kASThacit / takArAnto mahacchabdaH- . RduditaH / 1 / 4 / 70 / " Rdita uditazca .dhuDantasya dhuTaH prAg ghuTi pare no'ntaH syAt / / smahatoH / 1 / 4 / 86 / .. ityantasya mahacchabdasya ca sambandhinaH svarasya zeSe ghuTi zau ca pare dIrghaH syAt / padasyeti luki mahAn mahAntau mhaantH| mahAntaM mahAntau mahataH / he mahan mahAntau mhaantH| zeSaM mruvt| sakArAntaH kaMszabda:- kan kaMsau kaMsaH / kaMsaM kaMsau kaMsaH / kaMsA kanbhyAM kanbhiH / kaMse kanbhyAM kanbhyaH / kaMsaH kanbhyAM kanbhyaH / kaMsaH kaMsoH kaMsAm / kaMsi kaMsoH kantsu kansu / he kan kasau kaMsaH / udit bhavacchabdaH abhvAderakhasaH sau|1|4|90| Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) atvantasyAsantasya ca bhvAdivarjitasya svarasya zeSe sau pare dIghaH syAt / bhavAn bhavantau bhavantaH / bhavantaM bhavantau bhvtH| bhavatA bhavadbhayAM bhavadbhiH / bhavate bhavadbhayAM bhvdbhyH| bhavataH bhavadbhayAM bhavadbhayaH / bhavataH bhavatoH bhavatAm / bhavati bhavatoH bhavatsu / he bhavan bhavantau bhvntH| abhvAderiti kim / piNDaM asatIti piNDagraH ityatra na diirghH| piNDagrasa piNDagrasau piNDagrasaH / piNDaasA piNDagrobhyAM piNDagrobhirityAdIni / zatRpratyayAntasya bhavacchabdasya tu atvantatvAbhAvAd na dIrghaH / 'RduditaH ' iti no'nte 'padasya ' iti saMyogAntalope bhavan bhavantau bhavantaH / bhavantaM bhavantau bhavataH ityAdIni rUpANi / evaM paThan paThantau paThantaH / paThantaM paThantau paThataH / paThatA paThadyAM paThadbhiH / paThate paThadbhayAM paThabhUyaH / paThataH paThadbhayAM paThadbhayaH / paThataH paThatoH paThatAm / paThati paThatoH paThatsu / he paThan paThantau ptthntH| evaM kurvt-pctgdt-hrdaadyH| dadadityAdau tu dviruktAnAM jakSAdInAM paJcAnAM ca nityaM no'ntasya pratiSedhAna puMliGge no'nto na bhavati / dadad dadatau ddtH| jakSad jakSatau jakSataH / jAgrat jAgrato jAgrataH / daridrata daridratau dridrtH| napuMsake tu zau vA bhavatIti dadati,dadanti ityAdIni bhavanti / zakArAnto vizzabdaH-' yajasRja-' ityAdinA patve 'dhuTastRtIyaH' iti tRtIye viT viD vizau vizaH / viDbhyAM viDtsu viTsu / SakArAnto nityabahuvacanAntaH saMkhyAvAcI SaSzabdaH-SaT / SaD / Sar3abhiH / SaDmyaH / SaDbhyaH / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) SaNNAm / SaDtsu / SaTsu / SakArAnto doSazabdaH... * NaSamasat pare syAdividhau ca / 2 / 1 / 60 / - itaH parakArye kartavye pUrvasmizca syAdividhau ca vidhAtavye NakAraSakArAvasadiva syAtAm / atra Satvasya rutvarUpe parakAyeM:sattvAt ' so ruH / iti rutve visarge ca doH doSau doSaH / doSa doSau doSaH / doS+TA iti sthite dantapAdanAsikAhRdayAmRgyUSodakadoryakRcchakRtodatpannasahRdasanyUSannudandoSanyakanzakana vaa|2|1|101|| dantAdInAM zasAdau syAdau pare dat ityAdaya AdezA vA syuH| doSan+TA ano'kArasya luki Natve ca doSNA pakSe doSA, doSabhyAM doAm, doSabhiH dobhiH / doSNe doSe, doSabhyAM doAm, doSabhyaH doryaH / doSNaH doSaH, doSabhyAM doAma, doSabhyaH dobhyaH / doSNaH doSaH, doSNoH doSoH, doSNAM doSAm / doSNi doSaNi doSi, doSNoH doSoH, doSasu doHSu doSSu / atra nAmyantasyetyAdinA supaH Satvam, 'zaSase zaSasaM vA ' iti ro vikalpena Satve pakSe visarge rUpadvayam / AdezAbhAve ekamiti rUpatrayam / sajuSzabdaH sjussH|2|1| 73 / ... sajuSaH padAnte ruH syAt / Satvasya kRttvAbhAvena 'ro ityaprAptau yogaarmmH| Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) padAnte / 2 / 1 / 64 / padAnte vartamAnayorkhAde rakAravakArayoH parayostasyaiva mvAdernAmino dIrghaH syAt / sajUH sajuSau sajuSaH / sajuSaM sajuSau sjussH| sajuSA sajU* sajUbhiH / sajuSe sajUA sajUyaH / -sajuSaH sajuSoH sajuSAm / sajuSi sajuSoH sajuHSu sajuSSu / sakArAntaH puMszabda: puMsoH pumans / 1 / 4 / 73 / .. puMs ityuditastadatatsambandhini ghuTi pare pumans ityAdezaH syAt / 'smahatoH' iti dIghe pumAn pumAMsau puMmAMsaH / pumAMsa pumAMsau puNsH| puMsA pumbhyAM pumbhiH puMse pumbhyAM pumbhyH|puNsH pumbhyAM pumbhyaH / puMsaH puMsoH puMsAm / puMsi puMsoH puMsu / he puman pumAMso pumaaNsH| sakArAnto vidvaszabdaH-udittvAd nonte vidvAn vidvAMso vidvAMsaH / vidvAMsaM vidvAMsau / vidvas+zas iti sthite kvasuS matau ca / 2 / 1 / 105 / NikyaghuTvarjite yakArAdau svarAdau matau ca pratyaye pare kvasoH uS syAt / vidussH| viduSA 'khras-dhvaMs-' ityAdinA dattve vidvadbhyAM vidvadbhiH / viduSe vidvadbhyAM vidvadbhyaH / viduSaH vidvadbhyAM vidvadbhyaH / viduSaH viduSoH viduSAm / viduSi viduSoH vidvatsu / he vidvan vidvAMsau vidvAMsaH / evaM tasthivAn tasthivAMsau tasthivAMsaH / tasthivAMsaM tasthivAMsau tasthuSaH atra nimi Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77.) ttAbhAve naimittikasyApyabhAvaH' iti nyAyAd kvanivRttau tannimittastheTo'pi nivRttiH / tasthuSA tasthivadbhyAM tasthivadbhirityAdIni |shushruvsuushbdsy zasAdau svare uSAdeze sati 'dhAtorivarNo-' ityAdinA uvAdeza iti vizeSaH / zuzruvAn zuzruvAMsau shushruvaaNsH| zuzruvAMsaM zuzruvAMsau zuzruvuSaH / zuzruvuSA zuzruvadbhyAM zuzruvadbhiH zuzruvuSe zuzruvadbhyAM zuzruvadbhyaH / zuzruvuSaH zuzruvadbhyAM zuzravadbhyaH / zuzruvuSaH zuzruSuSoH zuzruvuSAm / zuzruvuSi zuzruSuSoH zuzruvatsu / evaM pecivAn pecivAMsau pecibAMsaH / pecivAMsa pecivAMsau pecupaH / pecuSA pecivadbhyAM pecivadbhiH / pecuSe pecivadbhyAM pecivadbhyaH / pecuSaH pecivadbhyAM pecivadbhyaH / pecuSaH pecuSoH pecuSAm / pecuSi peSuSoH pecivatsu / jagmivAn jagmivAMsau jagmivAMsaH / jagmivAMsa jagmivAMsau jagmuSaH / jagmuSA jagmivadbhyAM jagmivadbhiH / jagmuSe jagmivadbhyAM jagmivadbhyaH / nagmuSaH jagmivadbhyAM jagmivadbhyaH / jagmuSaH jagmuSoH jagmupAm / jagmuSi jagmuSoH jagmivatsu / he jagmivan jagmivAMsoM jagmivAMsaH / sakArAntazcandramaszabdaH-abhvAderiti dIrgha candramAH candramasau cndrmsH| candramasaM candramasau candramasaH / candramasA candramobhyAM candramobhiH / candramase candramomyAM' candramobhyaH / candramasaH candramobhyAM candramobhyaH / candramasaH candramasoH candramasAm / candramasi candramasoH candramassu candramaHsu / he candramaH candramasau candramasaH / evaM suvcs-durvcs-suvysaadyH| Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uzanasaH sau vizeSaH 'Rduzana:-' ityAdinA se DittvAdantyasvarAderlope uzanA uzanasau uzanasaH / sambodhane - vozanaso nazcAmantrye sau / 1 / 4 / 80 / - AmantryArthe vartamAnasyozanasaH sau pare nakAro vA syAt, chuk ca vA syAt / he uzanan luki he uzana ubhayAbhAve he uzanaH uzanasau uzanasaH / zeSaM candramasvad / purudaMzas-anehaszabdayoH uzanaszabdavat / sambodhanaikavacane candramaszabdavat / purudaMzA purudaMzasau purudaMzasaH / he purudaMzaH he purudaMzasau he purudaMzasaH / anehA anehasau anehsH| he anehaH he anehasau he anehasaH ityAdIni / santo'daszabdaH-adas+si iti sthite ___ adaso daH sestu Dau / 2 / 1 / 43 / tyadAdisambandhini sau pare'daso dakArasya sakAraH syAt , sestu Dau syAt / asau / sarvatra syAdAvattve kRte ada+au iti sthite ___ mo'varNasya / 2 / 1 / 45 / . , avarNAntasya tyadAderadaso dakArasya makAraH syAt / 'mAduvarNo'nu' iti ekamAtrikasya sthAne Asanna ekamAtriko dvimAtrikasya sthAne ca dvimAtrika ukaarH| amU / ada+jas iti sthite jasa itve ekArAdeze ca bahuverIH / 2 / 1 / 49 / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) bahuSvartheSu vartamAnAdadaso makArAta parasyaikArasya IkAraH syaat| amI / amum amU amUn / ada+TA iti sthite inAdeze prApte prAginAt / 2 / 1 / 48 / adaso makArAt parasya varNamAtrasya sthAne inAdezAt prAg u ityAdezaH syAt / pazcAd 'TaH puMsi nA ' iti nAdeze amunA amUbhyAm amIbhiH / amuSmai amUbhyAm amiibhyH| amuzmAt amUbhyAm amIbhyaH / amuSya amuyoH amISAm / amuSmin amuyoH amISu / akpratyayAntasya tu sau. asuko vA'ki / 2 / 1 / 44 / tyadAdInAmadasaH 'sau pare asuka iti vA nipAtyate asukaH asako amuko amuke| amukam amukau amukAn / amukena amukAbhyAm amukairityAdIni sarvavadrUpANi / - iti vyaJjanAntapuMliGgaprakaraNaM samAptam / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) atha vyaJjanAntastrIliGgaprakaraNam / hakArAntaH strIliGga upAnacchabdaH . nahAhordhatau / 2 / 1 / 85 / ___ naherbrasthAnIyasyAharUpAdezasya ca. dhAtoH sambandhino hakArasya ghuTi pratyaye padAnte ca yathAsaMkhyaM dhakAra-takArAdezau syAtAm / upAnad upAnat upAnahI upAnahaH / upAnaham upAnahI upAnahaH / mAnahA upAnadbhayAm upAnadbhiH / upAnahe upAnadyAm upAnadyaH / upAnahaH upAnadyAm upaandbhyH| upAnahaH upAnahoH upAnahAm / upAnahi upAnahoH upAnatsu / sambodhanaM prathamAvat / bakArAnto divazabdaH 'diva auH sau / 2 / 1 / 117 / divo'ntasya sthAne sau pare aurityAdezaH syAt / yatve ghoH divau divaH / divaM divau divaH / divA / uH padAnte'nUt / 2 / 1 / 118 / padAnte vartamAnasya divo'ntyasya u ityAdezaH syAt, sa cokAro dIrgho na syAta / yubhyAM dyubhiH / dive dyubhyAM yubhyaH / divaH dhubhyAM dhubhyaH / divaH divoH divAm / divi divoH dhuSu / hai dyauH divau divaH / evaM sudiv-priyadiva-prabhRtayaH / rephAnto nityaM bahuvacanAntaH strIliGgazcaturzabdaH Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 981). tri-caturastisa-catama syAdau / 2 / 1 / 1 / / striyAM vartamAnayoH tri-caturoH sthAne tisR catasR ityAdezo syaataam| tatrasthaH RkAraH Rvad bhavatIti na araadeshH| ctsrH| catasraH / catasRbhiH / catasRbhyaH / catasRbhyaH / catasRNAm / catasRSu / evaM trizabdasyApi tistraH / tisraH / tisRbhiH / tisRbhyH| tisRNAm / tisRSu / striyAmiti tricaturo:vizeSaNatvena priyAstrayoH yasyA ityatra samudAyasya strItve'pi trizabdasya puMstvAd nAdezaH, tatra priyatriH priyatrI priyatrayaH / priyatriM priyatrI priyatrIH / priyacyA priyatribhyAM . priyatribhiH / priyavyai priyatraye priyatribhyAM priyatribhyaH / priyatryAH priyaH priyatribhyAM priyatribhyaH / priyanyAH priyoH priyavyoH priyatrINAm / priyavyAM priyatrau priyavyoH priyatriSu iti mativadrUpANi / yadA ca priyAstisro yasyeti vigrahAvasthAyAM samudAyasya puMstve'pi trizabdasya strItvAdbhavatyevAdezaH / priyatisA priyatisrau priytisrH| priyatitraM priyatisrau priyatisraH / priyatisrA priyatisRbhyAM priyatisRbhiH / priyatine priyatisabhyAM priyatisRbhyaH / priyatisraH priyatisRbhyAM priytisRbhyH| priyatisraH priyatisroH priytisRnnaam| priyatistri priyatisroH priyatisRSu / priyAstisro yasya ta diti klIve tu-priyatisa priyatri, priyatisRNI priytisRnni| dvitIyAyAmapyevam / sambodhane priyatisaH priyatri, priyatisRNI priyatisRNiH Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TAdau svare vikalpena puMvadbhAvabhavanAd priyatisRNAM ubhayatrApi sadRzam / priyatisRbhyAM priyatisRbhiH / priyatistre priyatisRNe priyatisabhyAM priyatisabhyaH / priyatistraH priyatisRNaH priyatisRbhyAM priytisRbhyH| priyatisraH priyatisRNaH priyatisroH priyatisRNoH priyatisRNAm / priyatini priyatisRNi priyatisroH priyatisaNoH priyatisRSu / evaM priyacaturzabdasyApi / gR kRpU ityAdInAM dhAtUnAM kvipi ir - urAdeze gira kiraM pur ityAdizabdAnAM svAdidhAtutvAt padAnte ' iti dIghe gI girau giraH / giraM girau giraH / girA gIyoM gIrbhiH / gire gIryo gIryaH / giraH gIyA gIryaH / giraH giroH girAm / giri giroH gIrSa / evaM kIH kirau kirH| 'pU: purau puraH / dhUH dhurau dhuraH ityAdIni / dhakArAntaH samidha zabdaH- tRtIye vA prathame ca samit 'samid , samidhau samidhaH / samidhaM samidhau samidhaH / samidhA samidbhayAM smidbhiH| samidhe samidbhayAM samidbhayaH / samidhaH samidbhayAM smidbhyH| samidhaH samidhoH samidhAm / samidhi samidhoH samitsu / he samit samidhau smidhH| bhakArAntaH kakubhazabdaH- kakup kakub kakubhau kakubhaH / kakubhaM kakubhau kakubhaH / kakubhA kakubbhyAM kakubhiH / kakubhe kakRbbhyAM kakubbhyaH / kakubhaH kakubbhyAM kkubbhyH| kakubhaH kakubhoH kakubhAm ! kakubhi kakubhoH kakupsu / he kakup kakuba kakubhau kakubhaH / dakArAntAH tyad-tad-yad-etadazabdAH, teSAm 'A deTaH , ityattve 'lAsyetyAdinA akAralope / 'At ' iti striyAmApi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dIrghakhyA'iti se ki syA tye syAH / tyAM tye tyaaH| tyayA syAbhyAM tyAbhiH / tyasyai tyAbhyAM syAbhyaH / tyasyAH syAbhyAM tyAbhyaH / tyasyAH tyayoH tyAsAm / tyasyAM tyayoH tyAsu / evaM sA te tAH / yA ye yAH / eSA ete etAH / 'etAm ete etAH / anvAdeze enAm ene enAH / enayA / enayoH / etayA etAbhyAM etAbhiH / zeSa syadvat / kimazabdasya tu kAdeze kA ke kAH / kAM ke kAH / zeSaM sarvAvat / makArAnta idamzabda:- 'ayabhiyaM pustriyoH sau ' iti iyamAdeze iyaM ime imAH / imAm ime imAH / anvAdeze enAm ene enAH / anayA enayA AbhyAm AbhiH / asyai AbhyAm AbhyaH / asyAH AbhyAm AbhyaH / asyAH anayoH enayoH AsAm / asyAm anayoH enayoH Asu / cakArAntastvacazabdaH- 'cajaH kagam / iti katve tvak tvam tvacau tvacaH / tvacaM tvacau tvacaH / tvacA tvagbhyAM tvagbhiH / tvace tvagbhyAM tvagbhyaH / ityAdIni / evaM Rc / sRjazabdasya sRT sRD sujau sRjaH / sRjaM sRjau sRjaH / sRjA sRDbhyAM sRDbhirityAdIni / pakArAnto nityaM bahuvacanAntaH apazabda: apH|1|4|88|| apazabdasthasya svarasya dIrghaH syAt zeSe ghuTi pare / aapH| apaH / adbhiH / adbhyaH / adabhyaH / apAm / apsu / zobhanA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) Apo yasyAsau svApa svApo svApaH / svApaM svApau svapaH / svapA svadbhayAm / atra ___ apo'd bhe|2|1|4| . apzabdasya tadatatsambandhini bhAdau syAdau pare ad ityAdezaH syAt / svadbhiH / svape svadbhayAM svadbhyaH / svapaH svadbhyAM svadbhayaH / svapaH svapoH svapAm / svapi svapoH svapsu / he svap svApau svApaH / zakArAnto dizazabdaH- diza+si iti sthite RtvidizzspR zasrajdadhRSuSNiho gaH / 2 / 1 / 19 / ' eSAmantasya padAnte gaH syAt / selaki dik dig dizau dizaH / dizaM dizau dizaH / dizA digmyAM digbhiH / dize digbhyAM digbhyaH / dizaH digbhyAM digbhyaH / diza: dizoH dizAm / dizi dizoH dikSu / he dik dig dizau dizaH / evaM hak dRg dRzau dRshH| Rsvik g Rtvinau RtvijH| smRk smRg spRzau spRzaH / strak snag strajau srajaH / dadhRg dadhRk dadhRSau ddhRssH| uSNika ,g uSNihau uSNihaH ityaadiini| SakArAntaH tviSzabdaHtRtIye vA prathame ca tviT viD viSau tviSaH / tviSaM tviSau sviSaH / tviSA viDmyAM vibhiH / tviSe viDbhyAM viDmyaH / viSaH viDbhyAM sviDbhyaH / tviSaH tviSoH tviSAm / viSi tviSoH tviTsu tvitsa / he viT sviD viauM tviSaH / pakA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAnta AziSzabdaH- SatvasyAsiddhatvAt rutve ' padAnte' iti dIrgha ca AzIH AziSau AziSaH / AziSam AziSau AziSaH / AziSA AzIrSyAm AzIbhiH / AziSe AzIAm AzIryaH / AziSaH AzIrthyAm AzIrthyaH / AziSaH AziSoH AziSAm / AziSi AziSoH AzI:Su AziSSu / sakArAntaH strIliGgaH adaszabdaH- sau tu puMliGgavad asau dvivacanAdau -- A dUraH, 'lugasyAdetyapade ' ' At ' 'samAnAnAM tena dIrghaH' pazcAd vibhaktikAryam amU amUH / amum amU amUH / amuyA amUbhyAm amUbhiH / amuSya amUmyAm amUbhyaH / amuSyAH amUbhyAm amuubhyH| amuSyAH amuyoH amUSAm / amuNyAm amuyoH amUSu / / .... iti vyaJjanAntastrIliGgaprakaraNaM samAptam / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) atha vyaJjanAntA npuNsklinggaaH| rakArAnto vAzabdaH- vAH vArI vAri 'jas-zasoH ziH / punarapyevam / vArA vAryoM vAbhiH / vAre vAryoM vAryaH / vAraH vAyA vAryaH / vAraH vAroH vArAm / vAri vAroH vArSu atra rusambandhino rephasyAbhAvAd visargAbhAvaH / he vAH vArI vaari| nityabahuvacanAntaH catuzabda:- catvAri / catvAri / cturbhiH| caturyaH / caturmyaH / caturNAm / caturSa nakArAnto'hanazabdaH- syamolupi 'ro lupyari' iti antasya 'rakArAdeze tasya ca visageM ahaH / / IDau vA ' ahanI ahanI, ahAni / punarapyevam / ' ano'sya ' ityakAralope ahnA ahomyAm ahobhiH| ahane ahobhyAm ahobhyH| ahnaH ahobhyAm ahobhyaH / ahnaH ahnoHanaam| ahani ani anoH ahaHsu ahassu / he ahaH he ahnI ahanI he ahAni / nakArAnto nAmanzabda:- nAma nAmanI, nAmnI nAmAni / nAma nAmnI, nAmanI nAmAni / nAmnA nAmabhyAM naambhiH| nAmne nAmabhyAM nAmabhyaH / nAmnaH nAmabhyAM nAmabhyaH / nAmnaH nAmnoH nAmnAm / nAmni, nAmani nAmnoH nAmasu / nAmno nakArasya klIbe sambodhane vA lug iti he nAman he nAma, he nAmnI he nAmanI, he nAmAni / brahman-carman-karman-prabhRtInAM 'na vamantasaMyogAt' iti niSedhAd nAno'kArasya lugiti brahma brahmaNI brhmaanni| Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) brahma brahmaNI brahmANi / karma karmaNI karmANi / ityAdIni / / vyomanazabdasya tu nAmanvat / tyadAdInAM tu syamolapi seramAvAd 'A dveraH / ityattvaM na 'virAme vA ' tyad tyat, dvivacanAdau attve sye tyAni punarapyevam / evaM tat te tAni / yad ye yAni / etad ete etAni / kiM ke kAni / idam ime imAni / idam ime imAni / zeSaM puMliGgavat / cakArAntaH pratyazabda:pratyak pratyag, ' acc prAga' ityAdinA'cazcattve pUrvasya ca dIdhe pratIcI / zau tu 'dhuTAM prAg / iti no'ntAdeze ' tavargasya' ityAdinA nakArasya prakAre pratyazci / pratyag pratIcI pratyazci / pUjAyAM tu pratyaG pratyazcI pratyazci / zeSaM puMvat / jagad jagat agatI jaganti / punarapyevam / mahata mahad mahatI mahAnti / payaH payasI payAMsi 'ziDhe ' ityAdinA'nusvAraH / vacaH vacasI vacAMsi / yazaH yazasI yazAMsi / tenaH tejasI tejAMsi / tejobhyAM tenobhirityaadiini| sakArAnto'dasazabdaH- adH| dvivacanAdau 'A DheraH ' ityattve 'mo'varNasya ! iMti do mattve 'mAduvarNo'nu' ityuvarNe amU / 'jas-zasoH ziH / iti zau kRte ' svarAcchau, iti nAntAdeze 'ni dIrghaH / iti dIrthe ' mAduvarNo'nu / ityuvarNe amani / punarapyevam / zeSaM puMliGgavat / iti vyaJjanAntanapuMsakaliGgaprakaraNaM samAptam / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) atha yuSmadasmadoH prkriyaa| . yuSmadasmadostriSu liGgeSu samAnAni rUpANi, alinggtvaat| yuSmad+si iti sthite tvamahaM sinA prAk cAkaH / 2 / 1 / 12 / . yuSmadasmadostadatatsambandhinA sinA saha krameNa tvam aham 'ityAdezau syAtAm / tau cAkaH prasaGge'kaH prAgeva syAtAm / tvam aham / aupratyaye ____ mantasya yuvAvau dvayoH / 2 / 1 / 10 / dvitvaviziSTe'rthe vartamAnayoyuSmadasmadormakArAvasAnasyAvayavasya tadatatsambandhini svarAdau syAdau pare yuv Av ityetAvAdezau krameNa syAtAm / yuva+ad+au, Ava+ad+au 'lugasya / ityAdinA pUrvasyAkArasya luki yuvad+au, AvaMd+au iti sthite ___ amau mH|2|1|16| : - yuSmadasmadbhayAM parayoH tadatatsambandhinoH am au ityetayoH sthAne m iti vyanjanamAtrAdezaH syAt / yuSmadasmadoH / 2 / 1 / 6 / yuSmadasmadostadatatsambandhini vyaJjanAdau pare AkAro'ntAdezaH syAt / dIrce yuvAm / AvAm / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yUyaM vayaM jasA / 2 / 1 / 13 / * yuSmadasmadostadatatsambandhinA jasA saha yUyaM vayama ityAdezoM krameNa syAtAm / yUyam / vayam / ampratyaye pare. tva-mau pratyayottarapade caikasmin / 2 / 1 / 11 / ekatvaviziSTArthe vartamAnayoyuSmadasmadormAntAvayavasya tadatasambandhini syAdau pare pratyayottarapadayozca parayoH kramAt tva ma ityetau sasvarAvAdezau syAtAm / va+ad+am / ma+ad+am iti sthite'kArasya luki amo mAdeze'ntasya cA''ttve tvAm mAm / yuvAm / AvAm / zaso naH / 2 / 1 / 17 / / - yuSmadasmadbhayAM parasya tadatatsambandhinaH zasaH sthAne na ityAdezaH syAt / yuSmadasmadoH / ityAttve yuSmAn / asmAn / TAGyosi yaH / 2 / 1 / 7 / .. yuSmadasmadostadatatsambandhiSu TA Gi os ityeteSu pareSu yakA- ' ro'ntAdezaH syAt / dakArasya yakAre zeSaM pUrvavat tvayA mayA / myAmi yuvAvAdeze'ntasya Attve yuvAbhyAm / AvAbhyAm / yuSmAbhiH / asmAbhiH / tubhyaM mahyaM ddyaa|2|1|14|| .. yuSmadasmadoH svAnyasambandhinA caturyekavacanena pratyayena Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9.) saha tubhyaM mahyam ityAdezau krameNa syAtAm / tubhyam / mahyam / yuvAmyAm / AvAbhyAm / abhyam bhyasaH / 2 / 1 / 18 / .. yuSmadasmadoH parasya svAnyasambandhinaH caturthIbahuvacanasya myaso'bhyam AdezaH syAt / zeSe luk / 2 / 1 / 8 // - yasmin pratyaye pare yuSmadasmadorAttvayattvAdikAryamuktaM tatosnyaH zeSaH / tasmin zeSe pare tayorantasya luk syAt / yuSmabhyam / asmabhyam / usezcAt / 2 / 1 / 19 / yuSmadasmadbhayAM parasya svAnyasambandhino sestatsahacaritaparucamIbahuvacanasya bhyasazca sthAne ad ityAdezaH syAta / akAro vyanjanAditvanivRtyarthaH / tva-mAdeze akAraluki zeSe ca luki punaH akAralaki tvat / mt| yuvAbhyAm / AvAbhyAm / yuSmat / asmata / tava mama DasA / 2 / 1 / 15 / yuSmadasmadostadatatsambandhinA GasA saha krameNa tava mamAdezau syAtAm / akaH prAg / tava / mama / osi. yuvAvAdeze'ntyasya 'ca yasve yuvayoH / aavyoH| Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) Ama Akam / 2 / 1 / 20 / yuSmadasmadbhayAM parasya svAnyasambandhina AmaH sthAne Akam AdezaH syAt / 'zeSe luk' iti dalope yuSmAkam / asmAkam / tvayi / mayi / yuvyoH| aavyoH| yuSmAsu / asmAsu / athAnayorgauNatve rUpANi nirUpyante- tvAM mAM vA'tikrAntaH iti vigrahe yuSmadasmadorekatve'the vartamAnatvena sarvatra syAdau tva-mAdezabhavanAt samAse atisvad atimad ityevaMrUpau' zabdau jJAtavyau, tato'gre syAdayaH / atitvacchabdasya rUpANi- atitvam atitvAm atiyUyam / atitvAm 2 atitvAn / atitvayA atitvAbhyAm atitvAbhiH / atitubhyam atitvAbhyAm atitvabhyam / atisvad atitvAbhyAm atitvat / atitava atitvayoH atitvAkam atitvayi atitvayoH atitvAsu / atimacchabdasya-atyaham atimAm ativayam / atimAm atimAm atimAn / atimayA atimAbhyAm atimAbhiH / atimahyam aMtimAbhyAm atimabhyam / atimad atimAbhyAm atimat / atimama atimayoH atimAkam / atimayi atimayoH atimAsu / yuvAmAvAM vA'tikrAnta iti vigrahe sarvatra yuvAvAdezabhavanAd atiyuvad-atyAvad-zabdau bodhavyau / atiyukdazabdasya rUpANi- atitvam atiyuvAma atiyUyam / atiyuvAm atiyuvAm atiyuvAn / atiyuvayA atiyuvAbhyAm atiyuvAbhiH / atitubhyam atiyuvAbhyAm atiyuvmym| atiyuvad atiyuvAbhyAma atiyuvd| atitava atiyuvayoH Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) atiyuvAkam / atiyuvayi atiyuvayoH atiyuvAsu / atyAvacchabdarUpANi- atyaham atyAvAm ativayam / atyAvAm atyAvAm atyAvAn / atyAvayA atyAvAbhyAm atyAvAbhiH / atimahyam atyAvAbhyAm atyAvabhyam / atyAvad atyAvAbhyAm atyAvat / atimama atyAvayoH atyAvAkam / atyAvayi atyAvayoH atyAvAsu / yuSmAnasmAn vA'tikrAnta iti vigrahe yuSmadasmadorbahutve vartamAnatvAt samAse tva-ma yuvAvAdezA na bhavantIti. atiyuSmad-atyasmad-zabdo, tato'gre vibhaktayaH / atiyuSmacchabdarUpANi- atitvam atiyuSmAm atiyUyam / atiyuSmAm atiyuSmAm atiyuSmAn / atiyuSmayA atiyuSmAbhyAm atiyuSmAbhiH / atitubhyam atiyuSmAbhyAm atiyaSmabhyam / atiyuSmad atiyuSmAbhyAm atiyuSmat / atitava atiyuSmayoH atiyuSmAkam / atiyuSmayi atiyuSmayoH atiyussmaasu| atyasmacchabdasya-atyaham atyasmAm ativayam / atyasmAm atyasmAm atyasmAn / atyasmayA atyasmAbhyAm atyasmAbhiH / atimahyam atyasmAbhyAm atysmbhym| atyasmad atyasmAbhyAm atyasmat / atimama atyasmayoH atyasmAkam / atyasmayi atyasmayoH atyasmAsuH / tathA coktaM pANinIye samasyamAne dvayekatva-vAcinI yussmdsmdii| samAsArtho'nyasaGkhyazced yuvAvau tvanmadAvapi // 1 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (93) su-jas-De-Gassu parata AdezAH syuH sadaivate / tvAhI yUya-vayau tubhyaM mahyaM tava-mamAvapi // 2 // ete paratvAd bAdhante yuvAvau viSaye svke| vanmadAvapi bAdhante pUrvavipratiSedhataH // 3 // dvayekasaMkhyaH samAsArtho bahvarthe yussmdsmdii| tayoradvayekatArthatvAd na yuvAvau tvamAvapi // 4 // atha tayorAdezA nirUpyantepadAdhugvibhaktyaikavAkye vas-nasau bahutve / 2 / 1 / 21 // ___dvitIyA caturthI SaSThI ca yugvibhaktiH, tayA sAkaM padAt parayoryuSmadasmadoH sthAne kramAd vas-nasAvAdezau syAtAm / taccet padaM yuSmadasmado cakasmin vAkye syAtAm / dharmo vaH pApAd rakSatu; dharmo yuSmAn pApAd rakSatu / dharmo naH sadA sugati nayatu / dharmo'smAn sadA sugatiM nayatu / dharmo vo dhanaM dadAtu / dharmoM yuSmabhyaM dhanaM dadAtu / evaM dharmo no jJAnaM dadAtu, asmabhyaM vA / svAmI vo balavAn dharmaH, yuSmAkaM vA / svAmI no vItarAgo devaH, asmAkaM vA / padAditi kim / yuSmAn rakSatu / ekavAkye iti kim / odanaM paca yuSmAkaM bhaviSyati / dvitve vAs-nau / 2 / 1 / 22 / yugvibhaktidvivacanaiH saha padAt parayoryuSmadasmadoH sthAne bAm Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nau ityetAvAdezau vA syAtAm / jino'yaM vAM nau pAtu, yuvAm AvAM vA / akSayasaukhyaM vAM nau dadyAd, yuvAbhyAm AvAbhyAm vaa| jinodite dharme prasannaM mano vAM nau sadA bhUyAd, yuvyoraavyo| De-usA ve-me|2|1|13| padAt parayoyuSmadasmado..-imA saha te me ityAdezau vA syAtAm / dharmaste kalyANaM dadAtuM, tubhyaM vaa|dhrmo me cAritraM dadAtu, mahyaM vA / jinasevA te dhanamasti, tava vaa| zIlaM me dhanamasti, mama vaa| amA tvA-mA / 2 / 1 / 24 / padAt parayoyuSmadasmadodvitIyaikavacanenAmA saha tvA-mA ityAdezau syAtAm / jinastvA narakAd rakSatAt, tvAM vA, mA pAleyad, mAM vaa| nityamanvAdeze / 2 / 1 / 31 / uktasyAnuvacanamanvAdezaH,tadviSaye padAt parayoyuSmadasmadoryat kAya kathitaM tannityaM syAt / yUyaM suzIlAstasmAd guravo vo mAnayanti / vayaM vinItA ata upAdhyAyA no mAnayanti / asadivAmantryaM pUrvam / 2 / 1 / 25 / yuSmadasmadbhyAM pUrvamAmavyaM padamasadiva syAd, ato vasnasAdayo na syuH / bho AcAryA, suSmAna rakSatu dharmaH / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (95), jasa vizeSyaM vA''mantrye / 2 / 1 / 26 / * yuSmadasmadbhayA pUrva vizeSyaM jaspratyayAntaM sambodhanavAci padaM badvizeSaNabhUte sambodhanavAcini pade pare'sadiva vA syAt / vika sArtho yogArambhaH / jinAH zaraNyA yuSmAn zaraNaM pratipadyAmahe / * pakSe jinAH zaraNyA vaH zaraNaM pratipadyAmahe / nA'nyat / 2 / 1 / 27 / yuSmadasmadbhayAM pUrva jaspratyayAntAdanyad vizeSyaM sambodhanavAci padaM tadvizeSaNabhUte sambodhanavAcini pade pare'sadiva na syaat| AcAya bhagavan tvA zaraNaM pratipadye / AcArya bhagavan vAM zaraNaM sviikuveN| dRzyarthaizcintAyAm / 2 / 1 / 30 / cintAyAM vartamAnaidRzyarthakadhAtubhiryoge vasnasAdi na syAt / manasA tvAM samIkSate dhyAyati smarati vA / paramparAsambandhe'pi na syAta / bhaktastava rUpaM dhyAyati,' atra dhyAnena saha sambaddhaM rUpaM tena saha sambaddhasya tavetyasya paramparAsambaddhatvAd na bhavati / - sapUrvAt prathamAntAd vA / 2 / 1 / 32 / pUrvapadasahitAt prathamAntAt padAt parayoryuSmadasmadoranvAdeze vasnasAdaya AdezA vA syuH / yUyaM vivekinastada guravo vaH sammAnayanti, tad guravo yuSmAna sammAnayanti vA / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAha-ha-vaiva-yoge / 2 / 1 / 29 / ca aha ha vA eva ityetaioMge sambandhe sati padAt parayoryuSmadasmadoryaduktaM tanna syAt / AcAryastvAM mAM ca rakSatu / atra yogagrahaNena sAkSAt sambandhe sati niSedhaH sUcitaH, paramparAsambandhe tu syaadev| iti SaDliGgaprakaraNaM samAptam / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (97) atha avyyprkrnnm| anyayAnyaliGagakAni, yaduktamsadRzaM triSu liGgeSu sarvAsu ca vibhaktiSu / vacaneSu ca sarveSu yanna vyeti tadavyayam // 1 // cAdayo'sattve / 1 / 1 / 31 / . sattvaM liGgasaGkhyAvad , liGga-saGkhye na vidyate yasmin tadasad adravyam / tasminnadravye vrtmaanaashcaadyo'vyysNjnykaaHsyuH| ca vA ha aha eva evaM nUnaM pRthag vinA nAnA svasti asti doSA mRSA mithyA mithas atha atho yas zvas uccais nIcais iti pAdiH, aakRtignno'ym| svarAdayo'vyayam / 1 / 1 / 30 / svarAdayaH zabdA avyayasaMjJakAH syuH / svar antar prAtara punar bhUyas Ahosvit saha namas.Rte antareNa antarA alam ArAd dUrAd bhRzamityAdiH / AkRtigaNo'yam / svarAdInAM vAcyarUpo'rthazcAdInAM ca dyotyarUpo'rthaH / adhnn-tsvaadyaashsH| 1 / 1 / 32 / dhaNvanitAstasuprabhRtayaH zasparyantA ye pratyayAstadantaM nAmAnyayaM syAt / devA ajunato'bhavan , arjunapakSe'bhavannityarthaH / tataH Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) tatra iha va kadA etarhi adhunA idAnIm sadyaH paredyavi pUrveyuH ubhayeyuH parut parAri aiSamaH karhi yathA katham paJcadhA ekadhA aikadhyam dvedham dviH paJcakRtvaH sakRt bahudhA prAk dakSiNataH pazcAt puraH purastAt upari upariSTAt bhushH| adhaNiti kim / pathidvedhAni saMzayatraidhAni / A zasa iti kim / pacatirUpam / ye cAdyantargaNabhUtAH prAdayastedhAtoH prAgupasargasaJjakA bhvnti|prpraa ap sam anu ava nim nir hus dur vi. Ani aghi api ati su ut ami prati pari upa zrad antara mAvis ete prAdayo dhAtoH prAk pryoktvyaaH| . vattasyAm / 1 / 1 / 34 / vat-tasi-AmityetatpratyayAntaM nAmAvyayaM syAt / muninA tulyaM munivad vRttm| urasaikA dig urastaH / Am taddhitasyaiva grAhyaH uccstraam| . ktvA-tumam / 1 / 1 / 35 / kvA-tum-am-pratyayAntaM nAmAvyayaM syAt / kRtvA, kartum, yAvajjIvam / ___gatiH / 1 / 1 / 36 / gatisajJakaM nAmAvyayaM syAt / adaH kRtvA, atrAvyayatvAd 'ataH kRkami-'ityAdinA sakAro na jAto'to visarga ev| adhyayasya / 3 / 2 / 7 / / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (99) avyayasampandhinaH syAderluk syAt / tathA avopasargasya tanikrINAtyoH parayovikarupena vAdezaH, apyupasargasya ca. ghAgnahoH parayovikalpena pi ityAdezazca avataMsaH vataMsaH, aba krayA vakrayaH; apidhAnaM pidhAnam, apinaddhaH pinddhH| kecittu sarvatraivecchanti, tathA coktam vaSTi bhAgurislopamavApyorupasargayoH / ApaM caiva hasantAnAM yathA vAcA nizA dizA // 1 // iti avyayaprakaraNaM samAptam / JANAGA4 SANA AINMENT ARK Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) atha strIpratyayaprakaraNam / Poooooo At / 2 / 4 / 18 / striyAM vartamAnAdakArAntAd nAmnaH para Ap pratyayaH syAt / subhadrA / sItA / candanA / ykssaa| zAlA / mAlA / maayaa| dolaa| : ajAdeH / 2 / 4 / 16 / anAdisambandhinyAM striyAM vartamAnebhyo'jAdibhyaH para Apa pratyayaH syAt / jAtilakSaNa-vayolakSaNAdiGyAdibAdhanArthaM vyanjanAntAnAM cAprAptau vidhAnArthaM vacanam / ajA khaTvA eDakA azvA caTakA muSikA kokilA ityAdau jAtilakSaNo GIna bhavati / bAlA vatsA hoDA mandA vilAtA eSu vayolakSaNo. DIna bhavati / RcA uSNihA devavizA eSu vyaJjanAntAnAmapi Ab bhavati / jyeSThA kaniSThA madhyamA eSu puMyoge'pyAp / nampUrvAd mUlAdapi Apa amuulaa| asyAyattatkSipakAdInAm / 2 / 4 / 111 / yat-tat-kSipakAdivarjitasya nAmno'kArasya sthAne nidbhinapratyayAvayave Appare kakAre pare iH syAt / Appara iti Abeva paro yasmAd na vibhaktiH sa ApparaH, tasminnAppare ityarthaH / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. . (101) sarvikA pAThikA kArikA hArikA madrikA / asyeti kim / gokA / nidbhinnakakAre pare ityeva jIvakA nandakA, atrAziSi kan pratyayaH / Appara isyeva / kArakaH / iccApuMso'nikyAppare / 2 / 4 / 107 / apuMliGgAcchabdAd vihitasyApaH sthAne ikAro isvazca vA syAt, nakArAnubandhavarjitapratyayAvayavabhUte Appare kakAre prtH| alpA khaTvA khaTvikA khaTvakA khaTvAkA / gaGgikA gaGgakA gaGgAkA / kappratyaye tarAdau ca pare pUrvasya isvo vA bhavati / tara-tama-rUpa-kalpAdayaH traadyH| tarAdau ca puMvad vA veNyeva veNikA veNIkA / nadI eva nadikA nadIkA / atizayena prazasyA zreyasI atizayena zreyasI zreyasitarA zreyasItarA puMvadbhAve ca zreyastarA / bahuvrIhI cAbantAnAbantAnAM vA hasvaH bahumAlAkaH bahumAlakaH / striyAM nRto'svasrAdemaH / 2 / 4 / 1 / . striyAM vartamAnAd nakArAntAhakArAntAcca svasrAdivarjitAd nAmnaH paro GIpratyayaH syAt / rAjJI / daNDinI / krinnii| mAlinI / zUnI / kI / hI / asvasrAderiti kim svasA tisra zcatasrazca nanAndA duhitA tathA / yAtA mAteti saptaiva svasrAdaya udAhRtAH // 1 // . adhAtUdRditaH / 2 / 4 / 2 / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) dhAtuvarno ya udit Rdicca pratyayo'pratyayo vA tadantAda nAmnaH striyAM GIpratyayo bhavati / bhavantI / pacantI / paThantI / vA paadH| 2 / 4 / 6 / pAditi kRtasamAsAntaH, tadantAt striyAM DIrvA syAt / dvipadI dvipAt / supadI supAd / Rci pAdaH pAtpadeti nipAtau tripAd Rk, tripadA gAyatrI / dvipadA / ekapadA / .. NasvarAghoSAd vano razca / 2 / 4 / 4 / NakArAntAt svarAntAdaghoSAntAcca vihito yo vanpratyayastadantAd nAmnaH striyAM DIH syAt / tatsaMniyoge ca vano'ntasya raH syAt / vaniti van-kvana-kvanipAM sAmAnyena grahaNam / uNavan iti sthite 'vanyAG paJcamasya' iti NakArasyAttve ukArasya ca guNe'vAdeze avAvA naraH, strI ced avAvarI brAhmaNI / evaM dhAdhAtoH dhIvarI / pAdhAtoH pIvarI / dRzvAtoH merudRzvarI ityAdiH / vA bahuvrIheH / 2 / 4 / 5 / bahuvrIhau tu vA syAt / priyAvAvarI priyAvAvA / tAbhyAM vAp Dit / 2 / 4 / 15 / - manantAdanantAcca bahutrIheH striyAmAb vA syAt, sa ca Dit / sImA sIme sImAH, pakSe sImA sImAnau sImAnaH / bahurAjA bahurAje bahurAnAH, pakSe bahurAjA bahurAjAnau bhuraajaanH| Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) vA paadH|2|4|6| * pAditi bahuvrIhinimittakaH kRtasamAsAntaH pAcchabdaH, tadantAt striyAM GIrvA syAt / dvipadI dvipAd / tripadI tripAd / manaH / 2 / 4 / 14 / manantAt striyAM GIna syAt / sImA sImAnau sImAnaH / ___ ano vA / 2 / 4 / 11 / anantAd bahuvrIheH striyAM kIrvA syAt / bahurAjJI bahurADyo bahurAiyaH / pakSe DAp bahurAjA bahurAje bahurAjAH, tasyApyabhAve bahurAjAnau bhuraajaanH| nopAntyavataH / 2 / 4 / 13 / yasyopAntyalopo nAsti sa upAntyavAn , tasmAdanantAd bahuvIheH striyAM DIna syAt / suparvA suparvANau suparvANaH / - 'dAmnaH / 2 / 4 / 10 / saMkhyAdemanzabdAntAd.bahuvrIheH striyAM GIH syaat| dvidaamnii| tridaamnii| pUrva saGkhyAvAcino'bhAve tu uddAmAnaM pazya / ... aNabeyekaNnanazTitAm / 2 / 4 / 20 / .. .. aN an eya ikaNa naJ snaJ Tit eSAM pratyayAntAnAM yo' kArastadantAd nAmnasteSAmevANAdisambadhinyAM striyAM vAcyAyAM DIH . syAt / aupagavI / vaidI / sauparNeyI / aakssikii| strainnii| pauMsnI jAnunI / paJcatayI / ubhyii| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) gaurAdibhyo mukhyAd DIH / 2 / 4 / 19 / - gaurAdigaNapaThitAd mukhyAna nAmnaH striyAM kIpratyayaH syaat| gaurii| shvlii| ndii| klmaassii| saarnggii| nrtkii| anddvaahii| anaDuhI / pIpalI / AkRtigaNo'yam / saMkhyAdeyinAd vayasi / 2 / 4 / 9 / ___saMkhyAderhAyanAntAd nAmnaH striyAM GIpratyayaH syAd, cayasi gamyamAne / dvihaaynii| 'caturhAyanAd vayasi iti nasya Natve caturhAyaNI / trihaaynnii| . puruSAd vA / 2 / 4 / 25 / pramANavAcipuruSAntAd dvigoH striyAM DIrvA syAt taddhitamuki / dvipuruSI dvipuruSA parikhA / varuNendrarudrabhavazamRDAdAn cAntaH / 2 / 4 / 62 / ebhyo dhavavAcinAmabhyastadyoge striyAM GIH syAt, tatsaMniyoge An cAntaH / varuNAnI / indraannii| rudraannii| bhavAnI / shrvaannii| mRDAnI / mAtulAcAryopAdhyAyemyoGIstadyogevA''n cAntaH / mAtulAnI mAtulI / AcAryAnI AcArTI / upAdhyAyAnI upaadhyaayii| AryakSatriyAd vA / 2 / 4 / 66 / .. AbhyAM GIrvA syAt, tatsanniyoge AncAntaH svArthe / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (105) AryANI aaryaa| kSatriyANI ksstriyaa| puMyoge tu Aryasya strI Arse, ksstriyii| himAraNyayomahattve'the vAcye DIstatsaMniyoge cAn / mahad himaM himAnI, mahadaraNyamaraNyAnI / yavanAca lipyAM yavanasya lipiH yavanAnI / yavAd doSe duSTA yavA yavanI / dvigoH samAhArAt / 2 / 4 / 22 / akArAntasamAhAradvigoH striyAM DIH syAt / trayANAM lokAnAM samAhAraH trilokI / paJcarAjI / pAtrAdyantAnAM DIna paJcapAtraM tribhuvanaM catuSpatham / akArAntAditi paJcAgnayaH samAhRtAH pancAgni, samAhArasya napuMsakatvaM isvatvaM ca / triphalA iti svajAdipAThAt / dhavAd yogAdapAlakAntAt / 2 / 4 / 59 / dhavo bhartA, tadvAcino'kArAntAd yogAt sambandhAt striyAM vartamAnAd nAmnaH paro GIH syaat| gaNakasya strI gnnkii| praSThasya strI praSThI / zUdrasya strI zUdrI / apAlakAntAditi kim / gopAlakasya strI gopAlikA / evam ashvpaalikaa| sUryAd devatAyAM vA / 2 / 4 / 64 / dhavavAcinaH sUryazabdAd yogAt striyAM vartamAnAd kIrvA syAt, tadyoge An cAntaH / sUryasya strI devatA sUryANI sUryA vA / anyatra mAnuSyAM suurii| Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (106) jAterayAntanityastrIzUdrAt / 2 / 4 / 54 / .. jAtivAcino'kArAntAd nAmnaH striyAM GIH syAd, na cettad yAntaM nityatrIjAtivAci zUdrazabdazca syAt / tatra jAtiranugatasaMsthAnanyayA ekA yathA gotvAdiH, sakRdupadezavyaGyatve satyatriliGgAnyA yathA brAhmaNI, gotracaraNalakSaNA'parA yathA kaThI%B tathAcoktam AkRtigrahaNA jAtirliGgAnAM na ca sarvabhAk / sakRdupadezanirlAhyA gotraM ca caraNaiH saMha // 1 // kukkuTI / tttii| pAtrI / vRSalI / nADAyanI / bddhcii| jAteriti kim muNDA, zuklA / ayAnteti kim imyA / gavaya-haya-mukaya-manuSya-matsyAnAM tu gaurAdimAThAd gavayI hayI mukayI manuSI matsI / nityastrIti kim yUkA khaTvA / zudreti kim zUdrA / mahAzUdrI iti tvAMbhIrajAtivizeSaH, puMyoge tu mahAzUdrasya strI mhaashuudrii| vayasyanantye / 2 / 4 / 21 / antyavayovarjitAd vayovAcino'dantAd nAmnaH striyAM DIH syAt / kumArI / vadhUTI / caraTI / taruNI / anantya iti kim sthviraa| asaha-nab-vidyamAna-pUrvapadAt svAgAdakroDAdibhyaH / 2 / 4 / 38 / saha-naJ-vidyamAna-varjitapUrvapadaM yat koDAdivajai svAtadantAda Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) kArAntAt striyAM kIrvA syAt / sumukhI atikezI pakSe sumukhA atikeMzA / asahananityAdi kim sahakezA, akezA, vidyamAnakezA, kalyANIkroDA ityAdau na bhavati / atra svAGgaM pAribhASikaM grAhyaM yaduktam avikAro'dravaM mUrta prANisthaM svAGgamucyate / cyutaM ca prANinastat tanimaM ca pratimAdiSu // 1 // tena suzophA iti vikAratvAt , susvedA iti draSatvAt, sujJAnA ityamUrtatvAd DIbhAjo na bhavanti / sukezI rathyA, sumukhI pratimA ityAdau svasyAGgatvAbhAve'pi pAribhASikasvAGgatvAd ddiiH| nAsikodarauSThajaGghAdantakarNazRGgAGgagAtrakaNThAt / 2 / 4 / 39 / ___asahAdipUrvapadebhya ebhyo GIrvA syAt / sunAsikI sunaasikaa| kRzodarI kRshodraa| lamboSThI lamboSThA / lakSNajaGghI lakSaNajaGghA / zvetadantI zvetadantA / sundarakarNI sundarakarNA / vakrazRGgI vakrazRgA / balavandAtrI blvdgaatraa| zaGkhakaNThI zaGkhakaNThA / pUrveNaiva siddhe bahusvarasya saMyogopAntyasya ca svAGgasya yadi DIstadA eSAmeva tenAnyeSAM na bhavatIti niyamArtha sUtram / nakhamukhAdanAmni / 2 / 4 / 4 / AbhyAM svAGgAbhyAmasaJjJAyAmeva GIrvA syAt / sUrpanakhI sUrpanakhA / candramukhI cndrmukhaa| ayamapi niyamArthastenaitadantayorasajJAyAmeveti / sUrpaNakhA sajJAyAm / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) ito'ktyAt / 2 / 4 / 22 / / ___ kyarthapratyayAntavanitAdikArAntAd nAmnaH striyAM bIrvA syAt / rAtrI rAtriH / dhUlI dhUliH / zakaTI zakaTiH / bhUmI mUmirityAdiH / aktyAditi kim kRtiH, ajnniH| manorau ca vA / 2 / 4 / 61 / manuzabdAd dhavayogAt striyAM vartamAnAd DIrvA syAt, tatsaMniyoge ca aukAra ekArazcAntAdezaH syAt / manoH strI manAvI manAyI manuH / pUtakratuSAkapyagnikusitakusidAdau ca / 2 / 4 / 60 / ___ dhavayogAt striyAM vartamAnebhya ebhyo kIrvA syAt , tatsanniyoge caikAro'ntAdezaH syAt / pUtakratoH strI puutkrtaayii| vRSAkapAyI / agnAyI / kusitAyI / kusidaayii| sapatnyAdau / 2 / 4 / 50 / / pasyantAd striyAM nityaM DInakArazcAntAdezaH / samAnaH patiryasyAH sapatnI / ekapatnI / vIrapatnI ityAdiH / pativatnyantarvalyau bhaaryaa-grminnyoH|2|4|53| ___ bhAryA jIvadbhartRkA, tasyAM vAcyAyAM patizabdAd DIH, prakRtezca pativatnAdezaH pativatnI / garbhiNyAMvAcyAyAmantarvacchabdAd DIH, antarvatnAdezazca antarvatnI / vIvAhitAyAM striyAM kevalapati Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (109) zabdAdapi kIrnAntAdezazca vaktavyaH / patnI / pANigRhIti ityAdizabdA nipAtanAt sAdhavo jnyeyaaH| azizuzabdAd bahuvrIhI . ashidhii| nArI-sakhI-pazU-zvazrUNAmapi nipAtanAt siddhirveditnyaa| aJcaH / 2 / 4 / 3 / aJcantAt striyAM DIH syAt / savitA prAg gacchati yasyAM sA prAcI dig / pazcAd gacchati sA pratIcI / evam udIcI / samIcI / prAncI ityaadyH| svarAduto guNAdakharoH / 2 / 4 / 35 / svarAt paro'rthAdekavarNamAtravyavahito ya ukArastadantAt kharuvarjitAd guNavacanAd nAmnaH striyAM DIrvA syAt / paTvI paTuH / mRdvI mRduH / tanvI tanuH / sAdhvI sAdhuH / svarAditi kim paannddurbhuumiH| uditi kim shuciH| guNAditi kima aakhuH| akharoriti kim kharuH / uto'pANinazcAyu-rajjvAdibhya UG / 2 / 4 / 73 / ukArAntAdaprANivAcino manuSyajAtivAcinazca nAmnaH stri-. yAmUG pratyayaH syAd, yuzabdAntaM rajjvAdizabdaM ca varjayitvA / kuruH / ikSvAkuH / alAvUH / karkandhUH / uditi kima viT / gurajjvAdivarjanAd adhvaryuH rajjurityAdau uG na / yuvanzabdAt Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 110) 'tirvAcyaH yuvatiH / iyAM sarvatrAkAralopo vaktavyaH / bhAnAdInAM pakvAdo bhAjI pakvA, kabarI keshpaashH| upamAnasahitAdipUrvAdUroruG karabhorUH / sahitorUH / vAmolaH / DI-AdadItAM ke pare hasvaH kaci pare hrasvAbhAvazca / anuktaM sarva siddhahemazabdAzAsanAd veditavyam / iti zrImatyayaprakaraNaM samAptam / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) atha kArakaprakaraNam / kriyAhetuH kArakam / 2 / 2 / 1 / kriyAyA hetuH kAraNaM kartR-karma-karaNAdi tat kArakasajhaM syAt / tacca zaktivizeSarUpam, zakti-zaktimatorabhedAda maitrAdInAM kArakatvam / karotIti kArakamityanvarthasajJAsamAzrayaNenAnAviSTavyApArANAM hetvAdInAM nimittamAtratvAt kArakasajJA na bhavati / svatantraH kartA / 2 / 2 / 2 / ___kriyAyAM hetubhUtaH kriyAsiddhAvaparAdhInatayA pradhAnImata prakR tadhAtvarthavyApArAzrayatvena vivakSitaH kArakavizeSaH kartRpakSakaH syAt / jinendreNopadiSTaM prvcnm| zrAddhena kriyate jinamandiram / .. nAmnaH prathamaika-dvi-bahau / 2 / 2 / 31 / ___ekatvadvitvabahutvaviziSTe'rthe vartamAnAda nAmnaH parAt krameNa si-au-jasarUpA prathamA vibhaktiH syAt / karmAdikArakeSu anukteSu dvitIyAdInAM vidhAsyamAnatvena prakRte ca vizeSAnabhidhAnenAviziSTArthamAtre prathamA vijJayA / tatra artho dvividhaH abhidheyarUpo ghotyarUpazca / tatrAdyaH svArthadravyaliGgasaGkhyAzaktilakSaNaH paJcakaH samagro'samagro vA nAmArthaH / zabdasyArthe pravRttau nimittamataH svarUpa-jAti-guNa-kriyA-sambandhAdirUpaH svArthaH / yattadAdi Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 112) zabdAbhidheyaM sattvabhUtaM vizeSyaM dravyam / strIsva-puMstva-napuMsakatvarUpaM DI-Aph-uDAdipratyayahetubhUtaM liGgam, tacca zabdadharmo'rthadharmo vaa| saMkhyA ekatvadvitvAdirUpA / zaktiH kriyotpattau hetubhUtA kArakasvarUpA / paJcako nAmArthaH DitthaH, DavitthaH, gauH, zuklaH, kArakaH, daNDI ityaadau| tvam , aham, paJca, kati ityAdau catuSkaH; aliGgatvAta / dhavazva khadirazcetyAdau cAvyayasya dyotyarUpo'rthaH / ___Amantrye / 2 / 2 / 32 / prasiddhatatsambandhasya kimapyAravyAtuM saMmuravIkaraNamAmantraNam, tadviSaya AmanvyaH / tasminnarthe vatamAnAd nAmna ekadvibahutvaviziSTArthe si-au-jaslakSaNA prathamA syAt / he deva ! / he devI! / he devaaH!| katuApyaM karma / 2 / 2 / 3 / kA svakriyayA yad vyAptumiSyate tada vyApyaM sat kAraka karmasamjhaM syAt / tacca nivartya-vikAya-prApyabhedAt tridhA bhidyate / tadrUpavyaktyA'sat yat saJjAyate sadvA janmanA prakAzyate tad nirvayam kaTaM karoti, putraM prasUte / prakRtyucchedena guNAntarAdhAnena vA yad vikRtimApadyate tad vikAryam kASThaM bhasma karoti, suvarNa kuNDalaM karoti / yatra tu darzanAdanumAnAd vA kriyAkRto vizeSo nApyate tat prApyam AdityaM pazyati, grAmaM gacchati / kartuH kim mASeSvazvaM badhnAti, atra karmaNo'zvarUpasya vyApyA mASA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) nkrtuH| vIti kim payasA odanaM muGkte, atra karaNasya mA bhuut| punasvat karma trividham iSTamaniSTamanubhayaM ca / yadicchAviSayIbhUtaM sadAptuM kriyAmArabhate tadiSTaM ghaTAdi / yad dviSTaM st prApyate tadaniSTaM viSAdi viSaM bhakSayati, ahiM laGghayati / yatra necchA na ca dveSastadanubhayaM yathA grAmaM gacchan tRNaM spRzati / punastad dvividha pradhAnetarabhedAt , tacca dvikarmakadhAtUnAM jJeyam / duhi-bhikSi-rudhipracchi-cig-aMg-zAsvartheSu yAci-jayati-prabhRtiSu ca satsu yathA gAM dogdhi payaH, purohitaM gAM bhikSayate, vraja * gAmavaruNaddhi, chAtraM panthAnaM pRcchati, vRkSaM phalAnyavacinoti, ziSyaM dharma brUte zAsti ca, kruddhaM zAnti yAcate,. yAcirihAnunayArthastena bhikSyarthAd bhedaH, gargAn zataM jayati, amRtamambhodhi mathnAti, devadattaM zataM mussnnaati| tathA nI-ha-vahi-kRSINAM ca grAmamanAM nayati harati vahati karSati kA, tandulAn odanaM pacati / 'smRtyarthadayezAM vyApyaM vA karma , mAtaraM smarati, mAtuH smarati pakSe sssstthii| . kAlAdhvabhAvadezaM vA'karma cAkarmaNAm / 2 / 2 / 23 / - kAlaH muhUrtAdirUpaH, adhvA gantavyaM kSetraM krozAdiH, mAvaH kriyA, dezo janapadaH, akarmakadhAtUnAM yoge yaH kAlAdirAdhAraHsa karmasaJo vA syAd , akarma ca karmAkarmasajJo yugapad bhavatItyarthaH / mAsamAste, mAsa aasyte| krozaM svapiti, krozaH supyate / godo. hamAste, godoha aasyte| kurUn Aste, kurava Asyante / yugapad 8 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) vidhAnAd mAsamAsyate / pakSe'dhikaraNatvAd mAse Aste ityAdi / 'avivakSitakarmANaH sakarmakA apyakarmakAH syuH' mAsa pacati, mAsa pacyate, mAse pctiityaadi| gatibodhAhArArtha-zabdakarma-nityAkarmaNAmanIkhAdyadi hA-zabdAya-krandAm / 2 / 2 / 5 / / gatyAdyarthAnAM, zabdaH kriyA yeSAM te athavA zabdarUpaM karma yeSAM te zabdakarmANasteSAmakarmakANAM cANigavasthAyAM yaH kartA sa Nau sati karmasajJaH syAd, nyAdi dhAtuM varjayitvA / gacchati maitro grAma, gamayati maitraM grAmaM caitraH / jAnAti ziSyo dharma, jJApayati ziSyaM dharma guruH / bhuGkte putra odanaM, bhojayati putramodanaM mAtA / jalpati jinadAso dravyaM, jalpayati jinadAsaM dravyaM jinadattaH / zRNoti jinapAlaH zabda, zrAvayati jinapAlaM zabda dhrmpaalH| nityAkarmaka:- Aste kumArapAlaH, Asayati kumArapAlaM hemcndrH| kAlAdhvabhAvadezaiH sarve'pi dhAtavaH sakarmakA evetyanyApekSayA nityAkarmakatvaM jJeyam / nyAdidhAtUnAM varjanAd nayati grAmamanAM maitraH, nAyayati grAmamajAM maitreNa caitra ityAdau kartRtvAt tRtIyaiva / prayojakanyApAreNa prayojyakartuLapyamAnatvAt karmasajJA siddhaiveti prayojakavyApAreNa vyApyamAnatvena karturyadi karmasaJjJA - tadeSAmeveti niyamArtha Arambhastena pacatyodanaM zivadattaH, . pAcayatyodanaM zivadattena yajJadatta ityAdau pUrveNApi karmasajJAbhAvAt Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 115) kartari tRtIyaiva / hakoraNikartuau~ vA karmatvam / vaherapi kvacid vahati bhAraM turaGgamaH, vAhayati bhAraM turaGgameNa brAhmaNaH / ___ karmaNi / 2 / 2 / 40 / gauNAd nAmnaH karmaNi kArake dvitIyA syAt / AkhyAtapadenAsAmAnAdhikaraNyaM gauNatvam / ghaTaM karoti / jinendraM pazyati / guruM prnnmti| tyAdi-kRt-taddhita-samAsAdibhirukte tu karmaNi prathamaiva 'uktArthAnAM nAnuprayogaH' iti nyAyAt / ghaTaH kriyate / jinendro dRSTaH / snAnIyaM cUrNam / dAnIyo muniH / gomAn caitraH / zatena krItaH shtyH| natA devendrA yaM sa natadevendra ityAdi / nI-haratyAdInAmubhayakarmaNAM dhAtUnAM karmaNoH pradhAnetaratA, yasmai kriyA''rabhyate tad dugdhAdi pradhAnaM karma, yattu tatsiddhayai kriyayA vyApyate gavAdi tad gauNam, gopAlo gAM payo dogdhi / yadA payaHprabhRtyarthA kAdeH pravRttiravivakSitA tadA gavAdereva mukhyatA / tatra duhyAdInAM gauNe karmaNi karmajapratyayo bhavati / gopAlakena gauH payo duhyate / guruNA ziSyo'rthamucyate / 'nyAdInAM dhAtUnAM tu mukhye karmaNi nIyate gaurdvinAmam / uhyate bhAro grAmaM caitreNetyAdayaH / . sarvobhayAbhipariNA tasA / 2 / 2 / 35 / taspratyayAntaissarvAdibhiryuktAd gauNAd nAmno dvitIyA syAt / sarvato grAmaM nadI vahati / abhito grAmaM nadI vahati / ubhayato grAmaM parvatAH / parito jinendrmindraaH| Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) dvitve'dho'dhyuparibhiH / 2 / 2 / 34 / eSAM dvitve sati ebhiryuktAd gauNAd nAmno dvitIyA syaat|| adho'dho grAmaM vanAni santi / adhyadhi grAmaM kSetrANi / uparyupari zrAddhaM yAcakAH patanti / gauNAt samayA-nikaSA-hA-dhigantarA'ntareNAti-yena tenairdvitiiyaa'| 2 / 2 / 33 / - ebhiyuktAd gauNAd nAmno dvitIyA syAt / samayA grAma kSetrANi vartante / nikaSA grAmaM jinendrasamavasaraNam / hA jinAbhaktaM tasya zocata ityarthaH / dhig mithyAdRSTim / antarA niSadhaM nIlaM ca meruH / jinadarzanamantareNa na samyagavAptiH / ati kurUn mahad balaM kurvatikrameNa vRddhamityarthaH / yena pazcimAM gataH / tena pazcimAM niitH| lkssnn-viipsyetymbhuutessvbhinaa|2|2|36 / lakSaNaM cihnam, samudAyasyAvayavazaH kriyAbhiH kRtsnena prAptumicchA vIpsA tatkarma vIpsyam, kenacid vivakSitavizeSeNa bhAva itthambhUtam, eSu vartamAnAd gauNAd nAmno'bhinA yuktAd dvitIyA syAt / vRkSamabhi vidyotate vidyut / vRkSaM vRkSamabhi siJcati / sAdhu jinadatto mAtaramabhi / lakSaNetyAdi kim yadA mamAbhiSyAt tad dIyatAm / bhAgini ca pratiparyanubhiH / 2 / 2 / 37 / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (117 ) ___ svIkAraviSayIbhUto'zo bhAgastatpatirbhAgI, tasmin lakSaNAdiSvartheSu ca vartamAnAd gauNAd nAmnaH pratiparyanubhiryuktAd dvitIyA syAt / yadatra mAM prati pari anu syAt yo'tra mama bhAgastad dIyatAmityarthaH / vRkSaM prati pari anu vidyotate vidyut / vRkSaM vRkSa prati pari anu vA secanam / sAdhu jinarakSo mAtaramanu prati privaa| kAlAdhvanoAptau / 2 / 2 / 42 / .. svakIyasambandhinA dravya-guNa-kriyArUpeNa saha sambandho vyAptiratyantasaMyoga ityarthaH / tasyAM dyotyAyAM kAle'dhvani ca vartamAnAd gauNAd nAmno dvitIyA syaat| mAsaM guDadhAnAH / mAsaM klyaannii| masamadhIte / kozaM parvataH / kozaM kuTilA nadI / krozamadhIte / hetu-kartR-karaNetyambhUtalakSaNe / 2 / 2 / 44 / - phalasAdhanayogyaH padArtho hetuH, dravyAdisAdhAraNatve sati 'nirvyApArasavyApArasAdhAraNatvaM hetutvam, kriyAsiddhau prakRSTopakArakaM niyatavyApAropabaddhaM karaNaM kriyAmAtraviSayaM vyApAraniyataM cetyarthaH, kaJcit prakAramApannaM itthambhUtaH sa lakSyate yeneti isthambhUtalakSaNam , hetvAdiSu vartamAnAd gauNAd nAmnastRtIyA syAt / dhanena kulam , vratena vA / daNDena ghaTaH / puNyena dRSTo jinaH / vastupAlena kRtaM jinamandiram / kumArapAlena kRtA ahiMsAmayI medinii| dAtreNa lunAti dhAnyam / rajoharaNena jainamuniH rajoharaNajJApyajainamunitvaviziSTa ityarthaH / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) yadbhedaistadvadAkhyA / 2 / 2 / 46 / yasya bhedinaH prakAravato'rthasya bhedaiH prakArairvizeSaistadvataH padArthasya nirdezaH syAt tadvAcino gauNAd nAmnastRtIyA syaat| akSNA kaannH| pAdena khajaH / zirasA khalvATaH / prakRtyA cAruH / gotreNa gAryaH / prAyeNAlasaH / prAyeNa naiyAyikaH / karmAbhipreyaH sampradAnam / 2 / 2 / 25 / karmakArakena kriyayA vA karaNabhUtena yamabhipreyate zraddhAnugrahAdikAmyayA yamabhisambadhnAti sa karmAbhipreyaH kArakaM sampradAnasamjhaM syAt / tacca trividham tyajyamAnarUpeNa karmaNA prAptaM sat prerakam- dehIti yat prerayati yAcakAya gAM dadAti / anumantRdAyakena ahamidaM dadAmItyukte 'om' ityanumanyate tat zrAddho gurave bhikSAM dadAti / yaca nAnumanyate na ca nirAkaroti tadanirAkartR- jinAyAya' dadAti / gurave kArya nivedayati / patye zete / yuddhAya saMnahyate / yatra zraddhAdinA nAnusambandhastatra SaSThayeva / rAjJo daNDaM, rajakasya vastraM dadAti / caturthI / 2 / 2 / 53 / sampradAnasajJakAd gauNaHd nAmnazcaturthI syAt / dharmAya yatate / dhanAya gacchati / jinamuvanAya sahasraM dadAti / apAye'vadhirapAdAnam / 2 / 2 / 29 / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (119) / apAyo vizleSo vibhAgo vA tatra yo'vadhizcalatvenAcalatvena vA vivakSitaH sa apAdAnasanjakaH syAda , athavA sAvadhika gamanaM tatra yadavadhibhUtam apAyenAnadhiSThitaM tatkArakamapAdAnaM syAt / / prAmAdAyAti / dhAvato'zvAt patati iti kAyiko'pAyaH / buddhijanmApAyaH- adharmAd jugupsate viramati vA, dharmAt pramAdyati, caurebhyo bibheti, yavebhyo gAM rakSati nivArayati vA, upAdhyAyAdantardhatte / paJcamyapAdAne / 2 / 2 / 69 / / / apAdAne vartamAnAt kArakAt paJcamI syAt / araNyAdAgacchati / caurebhyo rakSati / kuNDAd niSkAzayati / zeSe / 2 / 2 / 81 / .... karmAdibhyo'nyaH svasvAmibhAvAdisambandhaH zeSaH, tasmin vartamAnAd gauNAd nAmnaH SaSThI syAt / rAjJaH puruSaH / pitroretat pUjanam / gurUNAM vacanaM pathyam / karmAdikArakANAmapi sambandhamAtravivakSayA SaSThI bhavatyevaH mASANAmaznIyAt , subhASitasya zikSate, satAM gatamityAdau satAmapi karmAdInAmavivakSA / kriyAzrayasyAdhAro'dhikaraNam / 2 / 2 / 30 / kriyAzrayasya kartuH karmaNo vA ya AdhAraH sa adhikaraNasanjakaH syAt / saptamyadhikaraNe / 2 / 2 / 95 / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (120) adhikaraNakArake'rthe vartamAnAd gauNAd nAmnaH saptamI syAt / tacca SaDvidham-aupazleSikaM vaiSayikamabhivyApakaM sAmIpyakaM naimittikamaupacArikaM ca / tatraikadezamAtrasaMyoga upazleSastatra bhavamaupazleSikam- khaTvAyAM zete, kaTe aaste| ananyatrabhAvo viSayastasmai prabhavati vaiSayikam- bhuvi manuSyAH, divi vaimAnikAH santi / yayorAdhArAdheyayoH sarvAvayavasaMyogastadabhivyApakam- tileSu tailam, dani ghRtam / AdheyasannidhimAtraM sAmIpyakam- gaGgAyAM ghoSaH, vaTe gAvaH / nimittameva naimittikam- zaradi puppyanti vanAni / upacAraH prayojanaM yasya tadaupacArikam- mama muSTimadhye rAjA'sti, agulyA agre kariNAM zatam / . yadbhAvo bhAvalakSaNam / 2 / 2 / 106 / yasya kriyayA'nyA kriyA lakSyate jJAyate vA tataH saptamI syAt / goSu duhyamAnAsu jinadatto gataH / deve varSati zrAddhaH smaagtH| saptamI cAvibhAge nirdhAraNe / 2 / 2 / 109 / jAti-guNa-kriyAdibhiH samudAyAdekadezasya buddhayA pRthakkaraNaM nirdhAraNam, tasmin vartamAnAd gauNAd nAmnaH saptamI vA syAd, avibhAge avayavAvayavinoH kathaJcidaikye zabdAd gamyamAne sti| nRNAM nRSu vA kSatriyAH zUrAH / gavAM goSu vA kRSNA bahukSIrAH / gacchatAM gacchatsu vA dhAvanakriyAkartA shiighrtrH| Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (121) sApIzvarAdhipatidAyAdasAkSipatibhUprasUtaiH / 2 / 2 / 98 / ebhiryoge gauNAd nAmnaH SaSThI saptamI ca syAt / gavAM goSu vA svAmI, IzvaraH, adhipatiH, dAyAdaH, sAkSI, pratibhUH, prsuutH| pRthag-nAnA paJcamI ca / 2 / 2 / 113 / AbhyAM yoge gauNAd nAmnaH paJcamI tRtIyA ca syAt / pRSam jinadattAd jinadattena vaa| nAnA jinapAlAd jinapAlena vaa| vinA te tRtIyA ca / 2 / 2 / 115 / vinAyoge te dvitIyA-pancamyau tRtIyA ca syAt / vinA dharma dharmAd dharmeNa vA kutaH sukham / ...... Rte dvitIyA ca / 2 / 2 / 114 / . Rte varjanArthakamavyayam, tadyoge gauNAd nAmno dvitIyA phacamI ca syAtAm / Rte puNyaM nirdhanatvam / Rte samyagdarzanajJAnaM-cAritrebhyo na muktiH| upAnvadhyAG-vasaH / 2 / 2 / 21 / upa anu adhi AG ebhiyuktasya vasaterAdhAraH karmasaJjaH syAt / upavasati dharmapAlo grAmam / evamanuvasati, adhivasati, aavsti.| adheH zIG-sthA''sa aadhaarH|2|2|20| Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (122) adhipUrvANAM zIG-sthA''sadhAtUnAmAdhAraH karma vA syAt / adhizete adhitiSThati adhyAste vA svarga svarge vA devaH / vaa'bhinivishH| 2 / 2 / 22 / ___abhinItyetatsamudAyapUrvasya vizvAtorAdhAraH karma vA syAta / grAmamabhinivizate / 'vyavasthitavibhASAzrayaNAt kvacinna' niHzreyasi abhinivizate / .. sahArthe / 2 / 2 / 45 / sahArthaH- tulyayogo vidyamAnatA ca, tatra gamyamAne gauNAd nAmnastRtIyA syAt / putreNa sahAgataH pitaa| ziSyeNa sArdhamAgato guruH / nayanAbhyAM sAkaM zlakSNA dantAH / ziSyaiH sahAvazyaka karoti guruH / dAmaH sampadAne'dhamya Atmane ca / 2 / 2 / 12 / sampUrvAda dAmdhAtoradharmyarUpe sampradAne vartamAnAd gauNAd nAmnastRtIyA syAt, tatsaMniyoge ca dAma AtmanepadaM syAta / dAsyA samprayacchate kAmukaH / dharye tu bhAryAyai samprayacchati / ___ kRtAyaiH / 2 / 2 / 47 / niSedhArthakakRtAdibhiryoge gauNAd nAmnastRtIyA syAt / kRtaM tena / alaM prasaGgena / kiM gatena / zaktArthavaSaDnamaH svastisvAhAsvadhAbhiH / 2 / 2 / 68 / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) ebhiryoge gauNAd nAmnazcaturthI syAt / zakto jinadattaH zivadattAya / vaSaD indrAya / namo jinendrAya / svastizabdaH kSemArthaH svasti zrIvijayadharmasUraye, AziSyapi svasti saGghAya bhUyAd / agnaye svAhA / pitRbhyaH svadhA / ruciklRpyarthadhAribhiH preyavikArottamaNeSu / 2 / 2 / 55 / rucyarthakaiH klRpyarthakairdhAriNA ca yoge yathAsaGkhyaM preye vikAre uttamaNe cArthe vartamAnAd gauNAd nAmnazcaturthI syAt / devadattAya rocate jainadharmaH tasyAbhilASamutpAdayatItyarthaH / mUtrAya kalpate yavAgUH / sahasraM dhArayati caitro maitrAya, uttamo dhanasvAmI pUrva parasya RNadAtA, RNagrAhakastvadhamaNaH / prabhRtyanyArthadikazabdabahirArAditaraiH / 2 / 2 / 75 / . prabhRtyarthairanyAdikzabdairbahir ArAd itara ityetairyuktAd gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / kArtikyA: prabhRti / vasantAdArabhya / anyo viSNudattAd jinadattaH / bhinnaH zivadattAd viSNudattaH / grAmAt pazcimAyAM dizi vasati / pUrvo'vantyA gonardaH / bahirdAmAd vaTaH / ArAd grAmAt kSetram / itarazcaitrAt / guNAdastriyAM navA / 2 / 2 / 77 / hetubhUtAd guNavAcinaH strIliGge vartamAnAd gauNAd nAmnaH paJcamI vA syAt / jADyAd jADayena vA baddhaH / prajJAyAH prajJayA vA muktaH / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 124) kRtyasya vA / 2 / 2 / 88 / / kRtyapratyayAntasya kartari SaSThI vA syAt / mayA mama vA pUjyA vijydhrmsuuryH| kartari / 2 / 2 / 86 / kRtpratyayAntasya kartari SaSThI nityaM syAt / bhavataH zAyikA / caitrasya svApaH / devadattasya .bhojanam / jinadattasya paThanam / - karmaNi kRtaH / 2 / 2 / 83 / kRdantasya sambandhini karmaNi gaugAd nAmnaH SaSThI syAt / tIrthasya kartA / grAmasya gamanam / odanasya pAkaH / tR davAvyaya-kvasvAnAtRz-satR-Di-Nakaca-khalvarthasya / 2 / 2 / 90 / tRnantasyodantasyAvyayasya kvasorAnasyAtRzaH zaturNakacaH khalvarthasya ca pratyayasya karmakoMH SaSThI na syAt / vaditA janApavAdAn / zatrUn jiSNuH / devArcanaM kRtvA / odanaM bhoktum / pAyaM pAyaM payo gacchati / tapaH tepivAn / pravacana vidvAn / Aneti kAnazAnA''nazAM grahyAm, paTaM cakrANaH / grAma pavamAnaH / odanaM pacamAnaH / sUtramadhIyan / paTaM kurvan / parISahaM saashimuniH| ghaTasya pUrakaH / sukaro ghaTastvayA / dviSo vA'nRzaH / 2 / 2 / 04 / / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 125) atRzantasya dviSaH karmaNi SaSThI vA syAt / caurasya cauraM vA dviSan / vaikatra dvayoH / 2 / 2 / 85 / dvikarmakadhAtordvayoH karmaNorekasmin SaSThI vA syAt / ajAyA grAmaM netA / ajAM grAmaM netaa| grAmasyAjAM netA / grAmamajAM netaa| __ ktayorasadAdhAre / 2 / 2 / 91 / sato vartamAnAdAdhArAccAnyatrArthe vihitau yo kta-ktavatU tayoH karmakoMH SaSThI na syAt / kulAlena ghaTaH kRtaH / kulAlo ghaTaM kRtavAn / asadAdhAra iti kim rAjJAM jJAtaH, idameSAM zayitamityAdau SaSThayeva / 'tRptArthadhAtUnAM karaNe vA SaSThI' phalAnAM phalairvA tRptH| hetvastRtIyAdyAH / 2 / 2 / 118 / . heturnimittaM tadarthaiH zabdairyuktAt taireva samAnAdhikaraNAd gauNAd nAmnastRtIyAdyA vibhaktayaH syuH / vidyayA hetunA, vidyAyai hetave, vidyAyA hetoH, vidyAyA hetoH, vidyAyAM hetau vA. vasati / evaM nimitta-kAraNa-prayojanAdayaH prayoktavyAH / sarvAdeH srvaaH|2|2 / 119 / hetvathairyuktAt taireva samAnAdhikaraNAd gauNAt sarvAdernAmnaH sarvA vibhaktayaH syuH / ko hetuH, kaM hetum , kena hetunA, kasmai Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / kAtiH / .. (126) hetave, kasmAd hetoH, kasya hetoH, kasmin hetau vA vasati / evaM nimittAdInAM yoge'pi / -AGA'vadhau / 2 / 2 / 70 / AGA yuktAdavadhivAcino gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / A pATaliputrAd vRSTo meghaH pATaliputraM maryAdIkRtya tadabhivyApya vA megho vRSTa ityarthaH / A bAlebhyo jinabhaktiH / A AGglabhUmervijayadharmasUrINAM kIrtiH / paryapAbhyAM vajye / 2 / 2 / 71 / ____ AbhyAM yuktAd varjanIye'rthe gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / pari trigartebhyo vRSTo meghaH, apa trigartebhyo vRSTo meghaH trigata muktvA vRSTa ityarthaH / AkhyAtaryupayoge / 2 / 2 / 73 / AkhyAtA vaktA, niyamapUrvakavidyAdhyayanamupayogaH, AkhyAtRvAcino gauNAda nAmno niyamapUrvakavidyAgrahaNaviSaye paJcamI syAt / upAdhyAyAdindravijayAdadhIte nidhAnavinayaH / upayoga iti kim naTasya gAthAM zRNoti / ... tAdarthye / 2 / 2 / 54 / kaJcit padArtha niSpAdayituM yat pravRttaM tat tadartham, tasya bhAvastAdarthya sambandhavizeSa ityarthaH, tasmin dyotye gauNAd nAmna Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) zcaturthI syAt / saMyamAya zrutaM dhatte / dharmAya saMyamam / dharma mokSAya / dhanaM dAnAya muktaye vaa| krud-duheA'sUyArthairya prati kopaH / 2 / 2 / 27 / kradhAdyarthAnAM dhAtUnAM yoge yaM prati kopaH sa sampradAnasaJaH syAt / caitrAya krudhyati / jinadattAya druhyati / dharmapAlAyeya'ti / pArzvadattAyAsUyayati / atra siMhAvalokananyAyo draSTavyaH / nopasargAt krud-druhA / 2 / 2 / 28 / ____ upasargAt parAmyAM krud-druhibhyAM yoge yaM prati kopastat sampradAnasajhaM na syAt / caitrmbhikrudhyti| RSabhadattamabhiPAti / gamyayapaH karmAdhAre / 2 / 2 / 74 / prayoge'paThitasya yabantasya karmavAcina AdhAravAcinazca gauNAd nAmnaH paJcamI syAt / prAsAdAt prekSate prAsAdamAruhya prekSata ityarthaH / zvazurAda niruni zvazuraM vIkSya jihetItyarthaH / sanAt prekSate Asane upavizya prekSata ityarthaH / / 'tadbhadrAyuSyakSemArthArthenAziSi / 2 / 2 / 66 / hitArthezca sukhArthebhadrAdyarthairyuktAd gauNAd nAmna AziSi caturthI vaasyaat| hitaM jIvAnAM jIvebhyo vA bhuuyaat| sukhaM prajAnAM prajAmyo vA bhUyAt / bhadraM zAsanasya zAsanAya vA / Ayurdevadattasya devadattAya vA bhUyAt / kSemaM kalyANaM zrAddhAnAM zrAddhebhyovA bhUyAt / arthazcaitrasya caitrAya vA bhUyAd / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) tadyukte hetau / 2 / 2 / 100 / tena vyApyena yukte tadyukte hetau vartamAnAd gauNAd nAmnaH saptamI syAt / carmaNi dvIpinaM hanti, dantayorhanti kuJjaram / kezeSu camarI hanti, sImni puSkalako hataH // 1 // .. SaSThI vA'nAdare / 1 / 2 / 108 / anAdare gamyamAne yadbhAko yasya mAvasya lakSaNaM tadvAcino gauNAd nAmnaH SaSThI vA syAt / rAnA bahuSvasAdhuSu vadatsu prAtrAjIt / bahuSu sAdhuSu vadatsu svayamAryo bhagavAn sAdhumArgeNa gatavAn / evaM bahuSu sAdhuSu vadatsu anAryo'nAryamArgeNa gatavAn / pakSe bahUnAM sAdhUnAM vadatAmiti sssstthii| ' kartA karma ca karaNaM sampradAnaM tathaiva ca / apAdAnAdhikaraNamityAhuH kArakANi SaT // 1 // dvitIyA karmaNi jJeyA kartari prathamA yadA / uktakartRprayoge tu prathamaiva prayujyate // 2 // yadA kartari tRtIyA karmaNi prathamA tadA / uktakarmaprayoge tu kyo na syAJca parasmaipadam // 3 // iti kArakamakaraNaM samAsam / 1 guda-medAntarAlAGgaM sImeti procyate budhaiH / puSkalako mRgabhedaH syAd vanyo'saugandhahetuMkaH // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (129) atha samAsaprakaraNam / samarthaH padavidhiH / 7 / 4 / 122 / yaH kazcidiha zAstre padavidhiH zrUyate sa samartho jJAtavyaH, vidhIyata iti vidhiH padAnAM padayoH padasya vA vidhiH padavidhiH; sa punaH samAsAdiH samarthaH shktH| vigrahavAkyArthAbhidhAne yaH zaktaH saM samartho nAma zakko boddhavyaH / tacca sAmarthyamekA bhAvalakSaNam, ekArthIbhAvazca parasparAnvayitvena militAnAM padAnAmekakriyA'nvayitvarUpam / athavA samarthAnAM sambaddhArthAnAM parasparaM saMsRSTArthAnAM padAnAM vidhiH samarthapadavidhirboddhavyaH / nAma nAmnaikAyeM samAso bahulam / 3 / 1 / 18 / nAma nAmnA saha parasparAnvayarUpe aikArthyarUpasAmadhye sati samAsasaMjJaM bahulaM syAt / lakSaNamadhikArazcedaM sUtraM tena yatra vizeSasajJA'bhAvaH tatrAnenaiva samAsavidhiH / vispaSTaM paTuH vispaSTapaTuH ityAdiH / nAmeti kim ,caranti gAvo dhanamasya / nAmneti kim , caitraH pacati / kvacidanAmApi, bhAti arko yatra tad bhAtyaka nabhaH / kvacidanAmnA'pi anuvyacalat / aikAyeM / 3 / 2 / 8 / - aikArthyamaikapadyamekavibhaktikatvaM ca tannimittasya syAdevibhakte Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) Tuk syAt / pUrva bhUtaH- bhUtapUrvaH / rAjJaH puruSaH- rAjapuruSaH / bahulAdhikArAt kvacidivena samAso vibhakteralopazca jImUtasyeva ityaadi| samAsazcaturdhA-avyayIbhAva-tatpuruSa-dvandva-bahuvrIhibhedAt / ayaM ca prAyovAdaH-bhUtapUrvaH, inbhUH, kArabhUH, Ayatastu, vispaSTapaTurityAdInAM samasyamAnatve'pyasaMgrahAt / tathA'paro'pi prAyovAda:pUrvapadapradhAno'vyayIbhAvaH, uttarapadapradhAnastatpuruSaH, ubhayapadapradhAno dvandvaH, anyapadapradhAno bahuvrIhizceti; unmattagaGgamityAdAvavyayIbhAve'pi pUrvapadaprAdhAnyAbhAvAdavyayIbhAvalakSaNasyAvyApteranyapadapradhAnarUpabahuvrIhilakSaNasyAtivyAptezva, evaM sUpaprati ityatrottarapadArthaprAdhAnyAt tatpuruSalakSaNasyAtivyAptiravyayIbhAvalakSaNasyAvyAptizca, ardhapippalItyatra tatpuruSe pUrvapadaprAdhAnyAdavyayIbhAvalakSaNAtivyAptistatpuruSalakSaNAvyAptizca, dvitrA ityAdau bahuvrIhau dvayapadArthaprAdhAnyAd dvandvalakSaNasyAtivyAptibahuvrIhilakSaNasyAvyAptizca, zazakuzapalAzam ityatra samAhAradvandve samAhArarUpAnyapadArthaprAdhAnyAd bahuvrIhilakSaNAtivyAptirdvandvalakSaNAvyAptizca / tasmAnnaitAni avyayIbhAvAdInAM lakSaNAni, kintu-avyayIbhAvAdhikArapaThitatvamavyayIbhAvatvaM, tatpuruSAdhikArapaThitatvaM tatpuruSatvaM, dvandvAdhikArapaThitatvaM dvandvatvaM, bahuvrIhyadhikArapaThitatvaM bahuvrIhitvam / vibhakti-samIpa-samRddhi-vyaddhayarthAbhAvAtyayAsampati-pazcAtakrama-khyAti-yugapat-sadRk-sampat-sAkalyAnte'vya yam / 3 / 1 / 39 / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (131) vibhaktyAdyartheSu yadavyayaM tad nAmnA sahaikArthe sati pUrvapadArthAMbhidheye nityaM samasyate, sa samAso'vyayIbhAvasaGghakaH syAt / atra vibhaktipadena vibhaktyartho grAhyaH / strISvadhikRtya kathA pravartata iti vAkye'dhikaraNarUpasya saptamyA arthasya dyotakamadhi avyayaM strInAmnA saha samastam iti 'aikAya' ityanena vibhaktelupi strI+adhi iti sthite .. prathamoktaM prAk / 3 / 1 / 148 / -- iha samAsaprakaraNe prathamAntapadena yaduktaM tatprAk prayoktavyam / 'dvandvaikatvAvyayIbhAvau' iti liGgAnuzAsanAt klIbatvam, tatazca 'klIbe' iti haskhe adhistri / evaM kumAryAmiti adhikumAri / nityasamAsAdhikAre'svapadenaiva vigrahaH, na tu samasyamAnAbhyAM padAbhyAm / samIpe- kumbhasya samIpam atrApi sarva pUrvavat samuditasya tu vibhakteH- . . .... amavyayIbhAvasyAto'paJcamyAH / 3 / 2 / 2 / . adantAdavyayIbhAvAt parasya syAderam syAt, paJcarmI tyaktvA / upakumbham asti pazyati vA sarvatrAm / 'tRtIyAyAM saptamyAM ca vikalpena am kartavyaH / upakumbhena upakumbhaM kRtam, upakumbhe upakumbhaM nidhehi / RddharAdhikyaM samRddhiH- kumArapAlasya samRddhiH sukumArapAlam / RddherabhAvo vyRddhi- brAhmaNAnAM vyRddhi durbAhmaNam / arthAbhAvo nAma vastUnAmabhAva:- lumpakAnAmabhAvo Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) nilampakam / atyayo nAmAtItatvaM vidyamAnasyAtikramaH- atItAni zItAni niHzItaM vartate / asamprati- vartamAnakAle upabhogAbhAvaHkambalasya samprati upabhogAbhAva iti atikambalam-kambalamUrNAvastraM tasyAyamupabhogakAlo na bhavatItyarthaH / pazcAt- rathasya pazcAdanurathaM padAtiryAti / kramaH-AnupUrvI jyeSThasya krameNeti anujyeSThaM gaccha- . ntu bhavantaH-jyeSThAnupUrvyA . gacchantu ityarthaH / khyAtiH-prathAitihemacandram itidharmasUri hemacandrasya dharmasUrezca khyAtirityarthaH / yogapadyamekakAlatA cakreNa sahakakAlaM gadAM dhehIti sacakram, atra 'akAle'vyayIbhAve' iti sahazabdasya sAdezaH / sadRgvratena sadRzamiti savratam / sampat-anurUpa AtmabhAva:- sAdhUnAM brahmaNaH sampaditi sabrahma-sAdhUnAM sampannaM brahmetyarthaH / sAkalyamazeSatA-satRNamabhyavaharati na kiJcit tyajatItyarthaH / antaHsamAptiH sapiNDaiSaNamadhIte piNDaiSaNAparyantamadhIta ityarthaH / yogytaa-ciipsaa-rthaantivRtti-saadRshye| 3 / 1 / 40 / eSvartheSu vartamAnamavyayaM nAma nAmnA saha samasyate, saca samAso'vyayIbhAvasaJjakaH syAt / yogyatA-rUpasya yogyamanurUpaM ceSTate / vIpsA arthamarthaM prati pratyartham / zaktimanatikramya paThatIti yathAzakti / zIlasya sAdRzyam-sazIlamanayoH samAna- . zIlatetyarthaH / ythaa'thaa|3|1| 41 / / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (133) .. thApratyayarahitaM yathetyavyutpannaM nAma nAmnA saha samasyate pUrva'padAryAbhidheye / yathAvRddhaM zrAddhAn Amantrayasva-ye ye vRddhAstAn ityrthH| atheti kim , yathA caitrastathA maitraH / pUrveNaiva siddhe sAdRzyapratiSedhArtha sUtram / yAvadiyattve / 3 / 1 / 31 / yAvadityavyayamavadhAraNe vartamAnaM nAmnA saha samasyate, saca samAso'vyayIbhAvasaJjakaH syAt / yAvadamatraM zrAddhAn mojayayAvantyamatrANi sambhavanti tAvato bhojayetyarthaH / nityaM pratitA'lpe / 3 / 1 / 37 / alpArthe vartamAnena pratinA saha nAma samasyate, sa cAvyayIbhAvaH / zAkasyAlpatvaM shaakprti| suupprti| ityavyayIbhAvasamAsaprakaraNam / . atha ttpurussH| zritAdibhiH / 3 / 1 / 62 / - dvitIyAntaM nAma zritAdibhirnAmabhiH saha samasyate, saca samAsastatpuruSasaMjJaH syAt / jinaM zritaH jinshritH| saMsAramatItaH saMsArAtItaH / narakaM patitaH narakapatitaH / pAdaliptaM gamI pAdaliptagamI / tuhinamatyastaH tuhinAtyastaH / - prAptApannau tayA'cca / 3 / 1 / 63 / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 134 ) tayA dvitIyAntena nAmnA prAptA''pannau samasyete, sa ca samAsastatpuruSasajJaH syAt / tatsanniyoge cAnayorantasyA'kArAdezaH syAt / jIvikAM prAptaH prAptajIvikaH / jIvikAmApanna:ApannajIvikaH / advacanaM strIliGgArtham / prAptAjIvikA / ApabAjIvikA / zritAditvAcca jIvikAM prAptaH jIvikAprAptaH, jIvikAmApannaH jiivikaapnnH|| dvitIyA khaTvA kSepe / 3 / 1 / 59 / khaTveti dvitIyAntaM nAma nAmnA saha samasyate kSepe gamye / kSepo nindA sa ca samAsArthaH, tena vibhASAdhikAre'pi nityasamAsa evAyam / khaTvArohaNaM ca vimArgaprasthAnasyopalakSaNaM tena sarvAvinItaziromaNiH khttvaaruuddhshbdenocyte| khaTvAmArUDhaH khaTvArUDho jAlmaH-apathaprasthita ityrthH| kArakaM kRtA / 3 / 1 / 68 / kartRkaraNarUpaM kArakaM tRtIyAntaM kRdantena nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH syAt / AtmanA kRtamAtmakRtam / kRdgrahaNe gatikArakapUrvasyApi grahaNamiti nyAyena nakhairnibhinnaHnakhanirbhinnaH / parazunA cchinnaH-parazucchinnaH / tRtIyA ttkRtaiH| 3 / 1 / 65 / tRtIyAntaM nAma tatkRtairguNavacanairnAmabhiH saha samasyate / tatkRtairiti tadarthakRtastena tRtIyAntArthakRtairguNavacanairiti grAhyam / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 135) zaskulayA khaMNDa:- zaGkulAkhaNDaH- zaGkulayA kRtaH khaNDa ityarthaH / kiriNA kaannH-kirikaannH| dhAnyenArtha:-dhAnyArthaH / taskRtairiti kim , akSNA kANaH / caturthI prkRtyaa|3|1|70| caturthyantaM vikRtivAci nAma prakRtivAcinA nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH syAt / ghaTAya mRttikA-ghaTamattikA / kuNDalAya hiraNyam-kuNDalahiraNyam / yUpAya dAruyUpadAru / hitaadibhiH|3|1|71| caturthyantaM nAma hitAdibhirnAmabhiH saha samasyate / sAdhubhyo hitam-sAdhuhitam / zrAddhAya sukham-zrAddhasukham / zrAvikAyai rakSitam-zrAvikArakSitam / bhUtAya bali:- bhUtabalirityAdiH / tadarthArthena / 3 / 1 / 72 / / caturthyantaM nAma tadarthena caturthyarthenArthazabdena saha nityaM samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH / vAcyaliGgatA / kumArapAlAyedam-kumArapAlArthamidaM rAjyam / zrAddhAyeyaM yavAgU:-zrAddhA yavAgUH / udakAyAyam-udakArtho ghaTaH / paJcamI bhayAdyaiH / 3 / 1 / 73 / . . paJcamyantaM nAma bhayAdyairnAmabhiH saha samasyate sa ca samAsaH tatpuruSaH syAt / narakebhyo bhayam-narakamayam / dharmAdapetaH Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 136) dharmApetaH / sukhApetaH / kalpanAprauDhaH / adharmAd jugupsuH-adhamajugupsuH / sukhapatita ityaadiH| ktenAsace / 3 / 1 / 74 / asattve vartamAnA yA paJcamI tadantaM nAma ktapratyayAntena nAmnA saha samasyate, sa ca tatpuruSaH / stokAnmuktaH / antikaadaagtH| abhyAzAdAgataH / duuraadaagtH| viprakRSTAdAgataH / kRcchrAnmuktaH / 'asattve useH / ityaluksamAsaH / ' paraHzatAdyA nipAtanAd jJeyAH ' zatAt pare, sahasrAt pare, lakSAt pare; paraH zatAH, parassahasrAH, parolakSA ityAdayaH / . SaSThyayatnAccheSe / 3 / 1 / 76 / . zeSe yA SaSThI tadantaM nAma nAmnA saha samasyate, na cet sa.zeSo yatnAd vihitaH syAt / karmasajJAyAM siddhAyAM pakSe ca karmAvivakSAyAM sambandhamAtravivakSayA SaSThyAM siddhAyAM satyAM yA sUtrApyasya karmasaJjJA vikalpitA pakSe ca SaSThI kRtA sA sarvA SaSThI yatnaSaSThI, yatnAt zeSe SaSThI jAteti yatnazeSaSaSThI kathyate / ' nAthaH , ' smRtyarthadayeza: ' ityAdinA yatnAd vihitaH zeSaH-yatnazeSa ityarthaH, taM yatnazeSaM varjayitvA yA SaSThI tadantaM nAma samasyata ityarthaH / rAjJaH puruSaH-rAjapuruSaH / gRhasthAnAM gRham-gRhasthagRham / gavAM kSIram-gokSIram / ayatnAditi kim, mAtuH smArakaH, sarpiSo nAthakaH atra sambandhaSaSThI, na kRdntkrmnimittaa| Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (137) __kRti / 3 / 1 / 77 / 'karmaNi kRtaH , ' kartari ' etatsUtradvayena kRtpratyayanimittA yA SaSThI uktA tadantaM nAma nAmnA saha samasyate / siddhasenasya kRtiH-siddhasenakRtiH / gaNadharANAmuktiH-gaNadharoktiH / idhmavRzvanaH / palAzazAtanaH / saptamI zauNDAyaiH / 3 / 1 / 88 / saptamyantaM nAma zauNDAdibhirnAmabhiH saha samasyate, saca tatpuruSasajJaH syAt / akSeSu zauNDa:-akSazauNDaH, iha zauNDazabdo vyasane vartate / akSadhUrtaH / akSakitavaH / vRttau prasaktikriyAyA antarbhAvAd akSAdiSvadhikaraNe sptmii| bahuvacanamAkRtigaNArtham / 'kAkAdyAnAM kSepe gamyamAne samAso vAcyaH' tIrthe kAka iva-tIrthakAkaH ityAdi / 'pAtresamitAdayo nipAtanAt sAdhavaH' pAtre eva samitA na tu kAyeM iti pAtresamitAH, pAnebahulAH, gehezUra ityAdayaH / agnAvAhitaH-AhitAgnirityAdau pUrvaprayogaH kvacid draSTavyaH / / naJ / 3 / 1 / 51 / naniti nAma nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSaH syAt / naJ dvividhaH, yaduktam... * ubhau nau samAkhyAtau paryudAsaprasajyako / paryudAsaH sadRgyAhI prasajyastu niSedhakRt // 1 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (138) prAdhAnyaM tu vidheryatra pratiSedhe'pradhAnatA / paryudAsaH sa vijJeya uttarapadagato naJ // 2 // aprAdhAnyaM vidheryatra pratiSedhe pradhAnatA / prasajyapratiSedho'yaM kriyayA saha yatra naJ // 3 // na manuSyaH- amanuSyaH, na sUrya pazyantIti-asUryampazyA rAjadArAH / punarapi tatsadRzantadviruddha-tadanya-tadabhAvabhedAt sa nam caturdhA / na brAhmaNaH abrAhmaNaH brAhmaNasadRza ityrthH| na dharmo'dharmaH tadviruddha ityarthaH / na vAyuH avAyuH vAyubhinnaH padArtha ityarthaH / na vacanamavacanaM vacanAbhAva ityarthaH / prathamatrayANAM paryudAse caturthasya prasajye caantrbhaavH| __ nabat / 3 / 2 / 125 / nazabdasya sthAne akArAdezaH syAduttarapade pare / abrAhmaNaH / ahiMsA / asatyam / asteyam / nakhAdayaH / 3 / 2 / 128 / nakhAdayaH zabdA akRtanaJakArAdezA nipAtyante / nAsya khaM vidyate iti nakhaH / na bhrAjata iti nabhrAT / na pAtIti napAt / na vidantIti navedAH / satsu sAdhuH satyaH, na satyaH asatyaH, na asatyaH naastyH| na muJcatIti namuciH / nAsya kulamastIti nakulaH / na pumAn na strIti napuMsakaH / na kSarati kSIyate veti nakSatram / na kAmatIti nakraH / nAsmin arka duHkhamastIti Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (139). nAkaH / na vidyantai nAH zriyaH chandAMsi vA yasyeti nagnaH / na gacchatIti nagaH / na agaH nAgaH / evaM nameruH, nanAndA, na. mAgaH, nAntarIyaH / navAda ityAdayaH / / an svare / 3 / 2 / 129 / svarAdAvuttarapade pare najityasya anityAdezaH syAt / na vidyate anto yasyeti anantaH / na azvaH-anazvaH / na aj:anjH| iti naJsamAsapakaraNam / vizeSaNaM vizeSyeNaikArtha karmadhArayazca / 3 / 1 / 96 / bhedakaM vizeSaNaM, bhedyaM vizeSyam / bhinnapravRttinimittayoH zabdayorekasminnarthe vRttiraikArthyaM sAmAnAdhikaraNyam / vizeSaNavAci nAma vizeSyavArcinA samAnAdhikaraNena nAmnA saha samasyate, sa ca samAsastatpuruSasabjJaH san karmadhArayasaJaH syAt / nIlaM ca tadutpalaM ceti nIlotpalam / raktaM ca tat kamalaM ca raktakamalam / kRSNA cAsau zATI ca kRssnnshaattii| pumAMzcAsau gauzca puGgavaH / vizeSaNamiti kim ,takSakaH sarpaH / vizeSyeNeti kim , lohitaH takSakaH / vizeSaNa-vizeSyayoH sambandhizabdatvenaikataro. pAdAnenaiva siddhe ubhayorupAdAnaM parasparavyavacchedyavyavacchedakatve samAso yathA syAt / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) upamAnaM saamaanyaiH|3|1|101|.. upamIyate'nenetyupamAnam / upamAnavAci nAmaikArtha sAmAnyavAcibhireva nAmabhiH samasyate, sa ca tatpuruSaH san karmadhArayaH syAt / upamAnopameyobhayagatasAdhAraNadharmaH sAmAnyam / zastrIva zastrI, zastrI cAsau zyAmA ca zastrIzyAmA / ghanazyAmaH / upamAnamiti kim , devadattaH zyAmA / sAmAnyairiti kim, parvatA iva blaahkaaH| upameyaM vyAghrAyaH sAmyAnuktau / 3 / 1 / 102 / upameyavAci nAma sAmarthyAdupamAnavAcibhirvyAghrAdibhiH saha samasyate, sa ca tatpuruSakarmadhArayasamJaH syAt / na copamAnopameyayoH sAdhAraNadharmavAcI zabdaH prayujyate / vyAghra iva vyAghraH, puruSazcAsau vyAghrazca puruSavyAghraH / puruSasiMhaH / sAmyAnuktAviti kim , puruSo vyAghra iva zUraH / __puMvat karmadhAraye / 3 / 2 / 57 / uGantavarjA parataH strI karmadhAraya samAse khyekArthe uttarapade pare puMvad bhavati / pratiSedhanivRttyarthamidam / kalyANI cAsau priyA ca kalyANapriyA / madrikA cAsau bhAryA ca madrakabhAryA / mAthuravRndArikA / cndrmukhmaaryaa| GasyuktaM kRtA / 3 / 1 / 49 / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtpratyayavidhAyake sUtre GasinA paJcamyantena nAmnA yaduktaM tad Gasyuktam / GasyuktaM nAma kRtpratyayAntena nAmnA saha nityaM samasyate, sa ca samAsastatpuruSasaJo bhavati / kumbhaM karotikumbhakAraH / zaralAvaH / 'tRtIyoktaM tu vA samasyate' mUlakopadaMza bhuGkte, mUlakenopadazaM bhuGkte vA / prAdayo gatyAdyarthe prathamAntena, atyAdayaH krAntAdyarthA dvitIyAntena, avAdayaH kruSTAdyarthe tRtIyAntena, paryAdayo glAnAdyarthe caturthyantena, nirAdayaH krAntAdyarthe paJcamyantena samasyate, sa ca smaassttpurussH| pragata aacaaryH-praacaaryH| khaTvAmatikrAntaH-atikhaTvaH / kokilayA avkrussttH-avkokilH| adhyayanAya pariglAnaH-paryadhyayanaH / kauzAmbyA niSkrAntaHniSkauzAmbiH / tiH / saGkhyA samAhAre ca dviguzcAnAmnyayam / 3 / 1 / 99 / anekasya kathancidekatvaM samAhAraH / saGkhyAvAci nAma pareNa nAmnA saha samasyate, saJjAviSaye taddhitaviSaye uttarapade ca pare samAhAre'bhidheye ca, sa ca tatpuruSaH karmadhArayazca syAd ayameva samAso'saJjJAyAM dviguzca syAt / saJjAviSaye- paJca ca . te grAmAzca-paJcagrAmAH, saptarSayaH / taddhitaviSaye-dvayormAtrorapatyaM pumAn dvaimAturaH, pancanApitiH / uttarapade- paJca gAvo dhanamasya paJcagavadhanaH, dshgraamdhnH| samAhAre-paJcAnAM pUlAnAM samAhAraH-.. paJcapUlI, pncphlii| samAhAre ceti kim , aSTau prvcnmaatrH| Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (142) koH kat tatpuruSe / 3 / 2 / 130 / svarAdAvuttarapade pare tatpuruSasamAse kuzabdasya kadAdezaH syAt / kutsitamannam-kadannam / kadazvaH / ratha-cade / 3 / 2 / 131 / kuzabdasya rathe vade cottarapade kadAdezaH syAt / kadrathaH / kadvadaH / kAkSa-pathoH / 3 / 2 / 134 / kuzabdasya kAdezaH syAdanayoH parayoH / kAkSa: / kApathaH / 'puruSe vA' kApuruSaH, kupuruSaH / 'alpArthasyApi koH kA''dezaH' kAmadhuram alpamadhuramityarthaH / ___ kA-kavau voSNe / 3 / 2 / 137 / uSNe uttarapade kA-kavau vA''dezau syaataam| ISaduSNamkoSNam, kavoSNam / pakSe yathAprAptamiti tatpuruSe kdussnnm| bahuvrIhau kUSNaH / parataH strI puMvat rUyekArthe'naG / 3 / 2 / 49 / anyato vizeSyavazAt strIliGgaH striyAM vartamAne tulyAdhikaraNe uttarapade pare puMvat syAt / na tUGantaH / darzanIyA bhAryA yasya sa darzanIyamAryaH / paTvI bhAryA yasya sa paTubhAryaH / . parataH strItyAdi kim , gaGgAbhAryaH, gRhiNInetraH / anUGiti kim , brhmbndhuumaaryH| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (143) kyaG-mAni-pittaddhite / 3 / 2 / 50 / kyaGpratyaye mAnini cottarapade pare pittaddhite ca parata: strI puMvat syAd , anUG / zyenI ivAcarati-zyetAyate, enIvAcaratietAyate / darzanIyAM manyate-darzanIyamAnI ayamasyAH / darzanIyakalpA / ajathyaM yUtham / . nApiyAdau / 3 / 2 / 53 / ..pUraNyappratyayAnte strayekArthe uttarapade priyAdau ca puMvadbhAvo na bhavati / kalyANI paJcamI yAsu tAH kalyANIpaJcamA raatryH| kalyANIpriyA yasya sa kalyANIpriyaH / evaM priyAsubhagaH, bhavyApriyaH / priyA, bhakti, manojJA, subhagA, durbhagA, kSAntA, kalyANI, capalA, sacivA, samA, vAmA, kAntA, bAlA, tanayA, duhita, svasa ityaadipriyaadyH| taddhitAkakopAntyapUraNyAkhyAH / 3 / 2 / 54 // taddhitapratyayasyAkaMpratyayasya ca yaH kaH sa upAntyo yAsAM tAH pUraNapratyayAntAH saJjJAzca parataH strI puMvad na bhavati / madrikA bhAryA yasya sa madrikAbhAryaH / laakssikaabhaaryH| akakArikA bhAryA yasya sa kArikAmAyaH, haarikaamaayH| pUraNIdvitIyA bhAryA yasya sa. dvitIyamAryaH, pnycmiibhaaryH| AkhyAdattA bhAryA yasya sa dattAbhAryaH / taddhitAkavizeSaNaM kim, pAkA mAryA. yasya sa paakmaaryH| svAjAd DIrjAtizcAmAnini / 3 / 2 / 56 / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) svADAda vihito yo Gostadanto jAtivAcI ca parataH strI puMvad na bhavati, mAnini pare na / dIrghakezI bhAryA yasya sa dIrghakedhIbhAryaH / evaM cndrmukhiibhaaryH| jAtiH- brAhmaNI bhAryA yasya sa brAhmaNIbhAryaH / amAninIti kim , dIrghakezamAninI / kaTha* mAninI ityaadi| taddhitaH svaravRddhiheturaraktavikAre / 3 / 2 / 55 / svarasthAnAyA vRddhahetubhUto raktavikArAccAnyatrArthe vihito yastaddhitastadantaH parataH strI puMvad na bhavati / maithilI bhAryA yasya sa maithilIbhAryaH / evaM mAthurIbhAryaH / vaidarbhIbhAryaH / taddhita iti kim , kumbhakArI bhAryA yasya sa kumbhakArabhAryaH / vRddhiheturiti kim, zobhanatarA bhAryA yasya sa zobhanatarabhAryaH / anye tu vRddhihetvostaddhitapratyayayoH bNitoreva pratiSedhamicchanti, tanmate vaiyAkaraNIbhAryaH ityAdirbhavati / arakteti kim , kaSAyeNa raktA kASAyI, kASAyI vRhatikA yasya sa kASAyavRhatikaH, lohasya vikAro lauhI, sA ISA yasya sa lauheSaH / iti tatpuruSasamAsaprakaraNam / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 146) atha bahuvrIhisamAsaprakaraNam / ekArtha cAnekaM ca / 3 / 1 / 22 / ekaH samAno'rtho'dhikaraNaM yasya tadekArthasamAnAdhikaraNamiti yAvad / ekamanekaM caikArtha nAmAvyayaM ca nAmnA saha samastaM bhavati dvitIyAdyantasyAnyapadasyArthe vAcye sati; sa ca samAso bahuvrIhisaJjako bhavati / prAptamudakaM yamasau prAptodako grAmaH, udo. ratho yena sa UDharatho'naDvAn , upahRto baliya'smai sa upahRtavali. yakSaH, uddhRta odano yasyAH sA uddhRtaudanA sthAliH, vIrAH puruSA yasmin sa vIrapuruSoM raNaH, citrA gAvo yasya sa citragu devdttH| aneka- zobhanA sUkSmA jaTA kezA yasyAsau susUkSmajaTakezaH, sulabhamajinaM vAso yasmin tat sulabhAninavAsaH kSetram / avyayam- uccairmukhaM yasya sa uccairmukhaH, evaM nIcairmukhaH, kartukAmaH, antaraGgam / vyadhikaraNatvenAvyayasya prAptyabhAvAd capadena tdnukrssnnm| bahuvrIhirdvividhaH-tad guNasaMvijJAno'tadguNasaMvijJAnazca / pradhAnasyaikadezo vizeSaNatayA yatra jJAyate sa tadguNasaMvijJAno yathA lambakarNazcaitraH; yatra na jJAyate so'tadguNasaMvijJAno yathA pItasamudraH / 'udhramukhAdayo bahuvrIhisamAsAntA nipAtanAda keditavyAH' uSTrasya mukhamiva mukhaM yasya sa uSTramukhaH, atra vyadhikaraNasamAso mukhazabdasyevazabdasya ca lopazca nipAtanAt vidheyaH / evaM 10 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (146) hariNAkSI, haMsagamanA''dayo'smin gaNe draSTavyAH / prAdipUrva dhAtujaM padaM samasyate, vikalpena uttarapadalopazca / prapatitAni parNAni yasya sa praparNaH, na vidyamAnaH putro yasya sa aputraH, pakSe apatitaparNaH, avidyamAnaputra iti / __sahastena / 3 / 1 / 24 / ... tulyayoge vidyamAnAyeM ca vartamAnaM saheti nAma tRtIyAntena nAmnA samasyate, anyapadArthe sa ca bahuvrIhiH / tulyayogo drvygunnkriyyaa| putreNa saha gomAna saputrogomAn, putreNa saha sthUla: saputraH sthUlaH, putreNa sahAgataH saputra AgataH / vidyamAnatA- saha karmaNA vartata iti sakarmA jIvaH, salomakaH purussH| saheti kimsAkaM putreNa / sahasya so'nyArthe / 3 / 2 / 143 / - uttarapade pare bahuvrIhau sahasya sa Adezo vA syAt / saputraH, sacchAtraH / vizeSaNa-sarvAdi-saMkhyaM bahuvrIhau / 3 / 1 / 150 / .. vizeSaNaM sarvAdi saMkhyAvAci ca bahuvrIhau prAg nipatati / citraguH, kAlakaNThaH, mokSabuddhiH, sarvazuklaH, trikRSNaH / priyazabdo vA prAg nipatati' guDapriyaH, priyaguDaH / gavAdibhyaH / 3 / 1 / 156 / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'praharaNArthAsa prAse yogoSaNAsAt (147) emyaH saptamyanta bahuvrIhau vA prAk niptti| vizeSaNatvAt saptamyantasya pUrveNa pUrva nipAte nityaM prApte yogo vikalpArthaH / kaNThegahuH gaDukaNThaH / 'praharaNArthAdindvAdigaNAcca saptamyantaM prAk na nipatati' asipANiH, indumauliH| tAH / 3 / 1 / 151 / tAntaM bahuvrIhI sarvatra prAk prayoktavyam / kRtakaTaH / 'AhitAgnyAdiSu tu kAntaM vA prAk prayojanIyam AhitAmiH, agnyAhitaH / evaM 'praharaNArthAdapi ktAntaM vikalpena pUrva pAtanIyamara udyatAsiH, asyudyataH / udyatamuzalaH, muzalodyata ityAdi / . 'nAtivAci-kAlavAci-sukhAdibhyo'pi ktAntaM vA pUrva pAtanIyamara khajUrajagdhI, mAsanAtA, sukhnaataa| pakSe nagdhakhajUrA, jAtamAsA, jaatsukhaa| . dvipadAd dharmAdan / 7 / 3 / 141 / / ___dharmazabdAntAd dvipadAd bahuvrIheran bhavati / zobhano dharmoM yasya sa sudharmA jainaH |dvipdaaditi kim- paramaH svo dharmo yasya sa paramasvadharmaH / jAyAzabdasya bahuvrIhau jAnirAdezo vaktavyaH / yuvatinAniH / supUtyutsurabhergandhAdid guNe / 7 / 3 / 144 / ebhyaH parAd guNArthe vartamAnAd gandhazabdAd bahuvrIhI id mavati / sugandhi, pUtigandhi, udgandhi, surabhimandhi vastu / guNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . iti kim- dravye'rthe vartamAnAd na bhavati zobhanA gandhA dravyANi yasya sa sugandha ApaNikaH / 'AhArye guNe kA id vaktavyaH' zobhano madho yasya tat sugandhi sumandhaM shriirm| 'alpArthAd gandhazabdAd vikalpened vAcyaH' sUpagandhi, ghRtagandhi bhojanam / 'upamAnArthAta parAd gandhazabdAdapi utpalagandhi mukham / 'sampUrvAt prapUrvAcca jAnuzabdasya bahuvrIhau jujJAvAdezau vAcyau' saMjJaH, saMjJaH, prajuH, prjnyH| 'mandAlpAbhyAM parAd medhAzabdasyApi bahuvrIhau as samAsAnto vAcyaH' mandA medhA yasyAsau. mandamedhA evamalpamedhAH / ___striyAmdhaso n / 7 / 3 / 169 / . striyAM vartamAnasyodhaso bahuvrIhau n syAt / kuNDamivodhoM yasyAH sA kuNDodhnI gauH| striyAmiti kim- kunnddodhaagognnH| 'khara-khurazabdAt parasya nAsikAzabdasya sajJAyAM nasAdezaH syAt kharaNAH, khuraNAH / 'upasargAt parasya nAsikAyA nasAdezo vAcyo bahuvrIhau' praNasaM mukham / 'verupasargAttu nAsikAyA khu-kha-yA AdezA bodhyAH' vigatA nAsikA yasyAsau vikhuH, vikhaH, vinaH / 'dhanu:zabdasya bahuvrIhau dhanvan vaktavyaH' puSpadhanvA / sakthyakSNaH svAGge / 7 / 3 / 126 / svAbAre yo sakthyakSI tadantAd bahuvrIheSTo bhavati / dIrghasakthI, vizAlAkSI / svAGga iti kim- dIrghasakthi zakaTam / .. pramANIsaMkhyAd DA / 7 / 3 / 128 / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (146) pramANyazvAt saMkhyA ca bahuvrIhe? bhavati / strIpramANA gRhasthAH, dvitrAH / jAterI sAmAnyavati / 7 / 3 / 139 / jAtyantAd bahuvrIherIyo bhavati sAmAnyAzraye'nyapadArthe / vaizyajAtIyaH, kSatriyajAtIyaH / sAmAnyavatIti kim- bahujAtinAmaH / 'hastyAdiva dupamAnAt parasva soH saMkhyAyAzca parasya bahuvrIhau pAdasya pAd vaktavyA' vyAghrapAd / supAd / dvipAd / iti bahuvrIhisamAsapakaraNam / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (190) atha dvandvasamAsaprakaraNam / cAthai dvandaH sahoktau / 3 / 1 / 117 / . cArthe vartamAnaM nAma nAmnA saha sahoktiviSaye samasyate, sa ca samAso dvandvasamjho bhavati / samuccayAnvAcayetaretarasamAhArame. dAt caturvidhazcArthaH / anekasya kriyAkArakAderekasminnatheM tulyabalatayA DhaukanaM samuccayaH / yathA vipraH paThati pacati ca, caitro maitrazca paThati / guNapradhAnabhAvamAtravizeSaH samuccaya evAnvAcayo yathA he baTo bhikSAmaTa, gAM cAnaya / samuccayAnvAcayarUpe cArthe'nyonyApekSAbhAvAd na bhavati samAsaH / dvayostu itaretarasamAhArayorbhavati / anyonyasApekSANAmeva dravyANAmudbhUtAvayavabhedasamUha itaretarayogaH / ajayapAlazca vijayapAlazca jIvAdipadArtha jAnIta iti ajayapAlavinayapAlau jIvAdipadArtha jaaniitH| dhavazca plakSazca ghavaplakSau, dhavazca khadirazca palAzazca dhavakhadirapalAzAH; atrAvayavAnAmudbhUtatvAt tannibandhanaM dvitvaM bahutvaM ca bhavati |nygbhuutaavyvbhedH samUhaH samAhAraH / dhavazca khadirazcAnayoH samAhAraH dhavakhadiram , dhavazca palAzazca nyagrodhazcaiSAM samAhAraH dhavakhadiranyagrodham / atrAvayavAnAM nyagbhUtatvAt samudAyasya ca prAdhAnyAt tsyaiktvaaccaikvcnm| padaiH pratyekaM padArthAnAM yugapadabhidhAnaM shoktiH| caitramaitrI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTaM kurvAte'tra caitrazabdo dvayartho maitrazabdo'pi dvayarthaH, cakAreNe, tu. lakSyate'yamarthaH / samAnAnAmarthenaika zeSaH / 3 / 1 / 118 / samAnArthAnAM zabdAnAM sahoktau gamyamAnAyAmekaH ziSyate'..... dinye lupyante / vakrazca kuTilazca vakrau kuTilau vA / athena samAnAnAmiti kim- plkssnygrodhau| sahoktAviti kim-vadha kuTilazca dRshyH| / syAdAvasaMkhyeyaH / 3 / 1 / 119 / sarvasyAM syAdau vibhaktau tulyarUpANAM sahoktau gamyamAnAyAmekaH ziSyate, saMkhyeyavAci zabdarUpaM varjayitvA / akSazca zakaTaH, akSazca devanaH, akSazca bibhItaka iti akssaaH| evaM ghaTAH paTA devA ityAdayaH / 'tyadAdibhiranyena sahoktau tyadAdirevaikaH shissyte| saca caitrazca tau / 'bhrAtrarthasya svasrarthena sahoktau bhrAtrartha ekaH ziSyate' 'putrAthasya duhitrarthena sahoktau putrArthazcaikaH ziSyate' bhrAtA ca svasA ca bhrAtarau, putrazca duhitA ca putrau / 'mAtRzabdena sahoktau pitRzabda eko vA ziSyate' mAtA ca pitA ca pitarau mAtApitarau vaa| vRddho yUnA tanmAtrabhede / 3 / 1 / 124 / / .. * vRddhapratyayAntasya yuvapratyayAntena sahoktau vRddhapratyayAnta ekaH ziSyate, tanmAtrabhede eva na tu prakRtibhede'rthabhede vA'nyasmin bhede Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192) sati / gAryazca gAAyaNazca gAgyauM / tanmAtrabheda iti kimgaaryvaatsyaaynau| puruSaH striyA / 3 / 1 / 126 / puruSazabdaH prANini puMsi vartate / rUDhastrIvAcinA sahoktau puruSa ekaH ziSyate, tanmAtrabhede / brAhmaNazca brAhmaNI ca brAhmaNau / 'klIbaM nAmAklIbena sahotAvekaM ziSyate tanmAtrabhede, tacca ziSTamekArthaM vA bhavati' zuklaM ca zuklazca zukle vaa| virodhinAmadravyANAM navA dvandvaH svaiH / 3 / 1 / 130 / dravyaM guNakriyAvat / virodhivAcinAmadravyANAM svajAtIyairevArabdho dvandva ekArtho vA bhavati / sukhaM ca duHkhaM ca sukhaduHkhe sukhaduHkhaM vA / prANitUryAGgANAm / 3 / 1 / 137 / prANitUryayoraGgArthAnAM svajAtIyArabdho dvandva ekArtho nityaM bhavati / karNanAsikam / mArdaGgikapANavikam / senAGgavAcinAM kSudrajantuvAcinAM ca svairdvandva ekArtho nityaM bhavati / sthAzcAzvAzca rathAzvam , yUkAlikSam / 'yeSAmadhyetRNAM nikaTaH pAThasteSAM svairdvandva ekArthaH syAt , padakakramakam / 'jAtivairANAmapi' ahinakulam / yatibrAhmaNam / pAtryazUdrasya / 3 / 1 / 143 / thairyukte pAtraM saMskAreNa zudhyati te zUdrAH, pAtramahantIti Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (193) pAvyAH / pAtrAhazUdravAcinAM spairdvandva ekAryoM bhavati / takSAyaskAram / rajakatantuvAyam / ekavadbhAve napuMsakatvaM yaduktam" dvandvaikatvA'vyayIbhAvau kriyaavyyvishessnne| .. kRtyAH ktAnAH khalaninaH bhAve A tvAt samUhanaH " // 1 // dvandvaikatvam - sukhaduHkham / avyayIbhAvaH- daNDAdaNDi / kriyAyA anyayasya ca yad vizeSaNaM tadvAci nAma-sAdhu pacati praagrmnniiym| bhAve vihitAH kRtyAH, kapratyayaH, Aneti kAna- Amazau, anaDapi ityete pratyayAH tadantaM ca-caitreNa kArya kartavyaM kRtaM pecAnaM phvya. mAnaM lavanaM sthAnaM ityAdayaH / khalapratyayAntam- durADhyaMbhavaM maitrenn| jin sAMrAviNam / 'bhAve tvatal ' ityArabhya 'brAhmaNastvaH / iti tvamabhivyApya ye pratyayAstadantaM ca nAma napuMsakaM bhvtiityrthH| ladhvakSarAsakhIdutsvarAdyadalpasvarAya'mekam / 3 / 1 // 16 // laghvakSaraM sakhirjitamikArokArAntaM svarAdyakArAntamalpasvara pUjyavAci caikaM dvandve prAk prayoktadhyam / laghvakSaram- zarazIrSam / asakhIduta- agnISomo, paTuguptau / svarAdyat- astrazastram , uSTrakharam , uSTrazazakam / azvarathendrAH, indrarathAzvAH atraikasyaiva niyamaH 'spardhe param ' iti nyAyAt / alpasvaram-plakSanyagrodhau,dhavakhadirapalAMzAH / aya'm- zraddhAmedhe / ekamiti kim- zaGkhadundubhivINAH, vINAdundubhizaGkhA nAtra vINAzaGkhayoyugapat pUrvanipAtaH / A dvandve / 3 / 2 / 39 / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M . vidyAyonisambandhanimittAnAmRkArAntAnAM yo dvandvastasmin satyuttarapade pare pUrvapadasyA''d bhavati / hotA ca potA ca hotApotArau / mAtA ca pitA ca mAtApitarau / yaataannaandro| putrazabde pare'pi dvandve RkArasyAkAro bhavati pitAputrau / vedasahazrutAvAyudevatAnAm / 3 / 2 / 41 / - eSAM dvandve pUrvapadasya A bhavati uttarapade pare / yeSAM sAhacarya loke prasiddhaM vede ca sahabhAvena nirdezaH kRtaste vedshshrutaaH| indrAsomau / indrAvRhaspatI / vAyuvarjanAd vAyvanI / - iissomvrunne'neH| 3 / 2 / 42 / agnizabdasyekArAdezo bhavati Sose varuNe ca pare, vedasahazrutAvAyudevatAnAM dvandve / agnISomau / agnIvaruNau / divo dyAvA / 3 / 2 / 44 / devatAdvande uttarapade pare divo dyAvAdezo bhavati / dyauzca bhUmizca dyaavaabhuumii| 'pRthivIzabde uttarapade divasa-divaH ityetAvAdezI vA bhavataH divaspRthivyau, divApRthivyau, dyAvApRthivyau / 'mAtRpitrordvandve RkArasyAra vobhayoH padayornipAtyaH' mAtarapitasyoH, maataapitroH| parasparAnyonyetaretarasyAm syAdervA'puMsi / 3 / 2 / 1 / apuMsi prayujyamAnAnAM parasparAdInAM sambandhinaH syAdeH sthAne Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (155) bA''mAdezo bhavati / ete ca parasparAdayaH svamAvAdekatvapuMsvavRttayaH karmavyatihAraviSayAH / anyo'nyamekakriyAkaraNaM karmavyatihAraH / ime sakhyau kule vA parasparAM parasparaM vA bhojayataH / ime sakhyau kule vA'nyo'nyamanyo'nyAM vA bhojayataH |aamiH sakhImiH itaretarAM vA itaretareNa bhojyate ityaadi| athAlupasamAsaHasattve DaseH / 3 / 2 / 10 / asattve vihito yo Gasistasyottarapade pare luba na bhavati / stokAnmuktaH / kRcchrAnmuktaH / ojo'Hsaho'mbhastamastapasaSTaH / 3 / 2 / 12 / - ebhyaH parasya tRtIyaikavacanasya TApratyayasya lub na bhavati / ojasAkRtam / aJjasAkRtam / sahasAkRtam / ambhsaakRtm| tamasAkRtam / tapasAkRtam / 'puMso'nuje, januSo'ndhe, Atmanazca pUraNapratyayAnte uttarapade TApratyayasya lug na vAcyaH' / puMsA'nujaH / nanuSA'ndhaH / AtmanAdvitIyaH / parAtmabhyAM GaH / 3 / 2 / 17 / AbhyAM parasya caturyekavacanasyottarapade pare sajJAyAM lub na bhavati / parasmaipadam / Atmanepadam / tatpuruSe kRti / 3 / 2 / 20 / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - akArAntAd vyaJjanAntAcca parasya saptamyAH kRdanta uttaraprade pare tatpuruSa samAse lub na bhavati / stamberamaH / karNejapaH / masmanihutam / apo ya-yoni-mati-care / 3 / 2 / 28 / __ asmAt parasya saptamyA yapratyaye yoni-mati-careSu cottarapadeSu lub na bhvti| apsu bhavaH asadhyaH / apsuyoniH / apsu. matiH / apsucaraH / 'madhyAdantAcca saptamyA gurau pare lugna vAcyaH' madhyeguruH / anteguruH / / amUrdhamastakAta svAGgAdakAme / 3 / 2 / 22 / mUrdha-mastakavarjitAt svAGgavAcino'dvyanjanAt parasyAH saptamyAH kAmavarjita uttarapade pare lub na syAt / urasiloma / zirasizikhaH / udaremaNiH / knntthekaalH| pazyad-vAg-dizo hara-yukti-daNDe / 3 / 2 / 32 / - hara-yukti-daNDe uttarapade ebhyaH parasyA SaSThayA lub na bhavati / pazyatoharaH / vAcoyuktiH / dizodaNDaH / 'devAnAMpriya ityalub nipAtyaH / RdudittaratamarUpakalpabruvacelagotramatahate vA istrazca / 3 / 2 / 63 / parataH strIliGga Rdbhudit zabdastarAdipratyaye bruvAdAvuttarapade ca pare hrasvAntaH puMvacca vA bhavati / pacantitarA, pacattarA, pacantI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. 157) tarA / zreyasitamA, zreyastamA, shreysiitmaa| viduSirUpA, vidvadrUpA, viduSIrUpA / pacantikalpA, pacatkalpA, pacantIkalpA / pacantibruvA, pacatbruvA, pacantIbuvA / pacanticelI, pacaccelI, pcntiicelii| pacantigotrA, pacadgotrA, pacantIgotrA / pacantimatA, pacanmatA, pcntiimtaa| pacantihatA, pacaddhatA, prntiihtaa| 'gauNasyAkvipo gozabdasya yAdyantasya cAnte vartamAnasyApi havo veditavyaH? paJca gAvo yasya sa paJcaguH, atikumAriH, atikhaTvaH / 'DayantasyaikasvarANAM vikalpenAnyeSAM nityaM hasvastarAdiSu pareSu veditavyaH, stritarA, strItarA / gauritamA / 'mahacchabdasyottarapade kvacid DA vAcyaH' mahAvIraH, mahAkaraH / gostatpuruSAt / 7 / 3 / 105 / . gozabdAntAt tatpuruSAdaD bhavati / rAjJo gauH rAnagavI / rAjansakheH / 7 / 3 / 106 / / etadantAt tatpuruSAdaD bhavati / paJcAnAM rAjJAM samAhAraH, paJcarAjI / rAjJaH sakhA rAjasakhaH / RkpaHpathyapo't / 7 / 3 / 76 / RgAdyantAt samAsAdad bhavati / ardharcaH / tripuram / jalapathaH / dvIpam / 'dhurantAdad vAcyazced dhUrnAkSasya rAjadhurA / / 'upasargAt parasyAdhvanaH samavAndhebhyazca tamaso'd vakanyA prAdhvaH, santamasam, avatamasam, andhatamasam / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) prati-paro'noravyayIbhAvAt / 7 / 3 / 87 / pratyAdipUrvAdakSyantAdavyayIbhAvAdad bhavati / pratyakSam / parokSam / anvakSam / 'annantAvyayIbhAvAda vAcyaH' upatakSam / - giri-nadI-paurNamAsyAgrahAyagyapaJcamavAd vaa| 7 / 3 / 90 / / .. etadantAt paJcamavarjavargAntAccAvyayIbhAvAdad vA bhavati / mantargiram, antagiri / upanadam, upanadi / upapaurNamAsam, upapaurNamAsi / upAgrahAyaNam, upAyahAyaNi / upaucam, upacuk / 'saMkhyArthAt parAbhyAM nadI-godAvarIbhyAM tu nityaM bakavyaH / paJcanadam , dvigodAvaram / jAta-mahad-vRddhAdukSNaH karmadhArayAt / 7 / 3 / 95 / ebhyaH paro ya ukSazabdastadantAt karmadhArayAdad bhavati / nAtolaH / mahokSaH / vRddhokssH| / striyAH puMso dvandvAca / 7 / 3 / 96 / strIzabdAt paro yaH pumAn tadantAd dvandvAt karmadhArayAcAd bhavati / strIpuMsau / strIpuMsaH / 'RksAme, RgyajuSam, dhenvanamuMhau, vAGmanase, ahorAtraH, rAtriMdivam , naktaMdivam, ahardivam , UrvaSThIvam , padaSThIvam, abhibhuvam, dAragavam / ete adantA danddhe nipAtyAH / / .... ..... .. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (159) cavargadaSahaH samAhAre / 7 / 3 / 98 / samAhArArthAdetadantAd dvandvAdad bhavati / vAktvacam / saMpadvipadam / vAktivaSam / chatropAnaham / dvigoranaho'T / 7 / 3 / 99 / ' annantAdahannantAcca dvigusamAhArAdaD bhavati / paJcAnAM nANAM samAhAraH pancatakSI / dvayahaH / 'khAryantAd vA vAcyaH dvikhAram, dvikhaari| nAvaH / 7 / 3 / 104 / ardhAt paro yo nauzabdastadantAt samAsAd dvigozvAra mavati / ardhanAvI / paJcanAvam / .. prANina upamAnAt / 7 / 3 / 111 / ... prANyarthAdupamAnAt paro yaH zvA tadantAt tatpuruSAdaD bhavati / jyAghrazvaH vyAghra iva zvA ityarthaH / 'ahanatAt tatpuruSAdaD bAcyaH paramAhaH / sarvAzasaMkhyA'vyayAt / 7 / 3 / 118 / sarvazabdAdazArthAt saMkhyArthAdavyayAca paro yo'hanazabdastadantAt tatpuruSAdaD bhavati, aho'nAdezazca / sarvAhnaH / pUrvAhnaH / bahanaH / atyhii| ato'hasya / 2 / 3 / 73 / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) rephAdimato'kArAntAt pUrvapadAt parasyAhnasya no Na bhavati / parAhnaH / akSNo'prANyaGge / 7 / 3 / 85 / aprANyaGgArthAdakSyantAdadanto bhavati / lavaNAkSam / shkttaakssm| saMkhyAtakapuNyavarSAdIrghAca rAtrarat / 7 / 3 / 119 / - ebhyaH sarvAMzAdezca .paroM yo rAtrizabdastadantAt tatpuruSAd bhavati / saMkhyAtarAtraH / ekarAtraH / puNyarAtraH / varSArAtraH / dIrvarAtraH / sarvarAtraH / pUrvarAtraH / dvirAtraH / atirAtraH / nabavyayAt saMkhyAyA DaH / 7 / 3 / 123 / _AbhyAM paro yaH saMkhyAvAcI zabdastadantAt tatpuruSAd Do bhavati / adazAH / nistriMzaH / 'saMkhyA'vyayAbhyAM paro yo'GgulistadantAt tatpuruSAd Do vAcyaH' / dvayaGgulam, niragulam / nab-su-vyupa-trezcaturaH / 7 / 3 / 131 / ebhyaH paro yazcatuHzabdastadantAd bahuvrIherab bhavati / acatuH / sucaturaH / vicaturaH / upacaturAH / tricaturAH / vayasi dantasya dataH / 7 / 3 / 151 / susaMkhyApUrvasya dantasya bahuvrIhau datR Adezo bhavati, vayasi gamye / zobhanA dantA yasya sa sudana kumAraH / dvidanA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlaH / 'supUrvasya hRdayasya bahuvrIhau mitre'rthe duHpUrvasya cAmitre hRd nipAtyaH / suhRd mitram / duhRdamitraH / inaH kac / 7 / 3 / 170 / innantAd bahuvrIheH svayarthAt kac bhavati / bahavo daNDino yasyAM sA bahudaNDikA senA / 'RkArAntAd nityadidantAcca bahuvIheH kac vaktavyaH' / bahukartRkaH / bahunadIkaH / zeSAd vA / 7 / 3 / 175 / / uktAtiriktAda bahuvrIheH kaca vA bhavati / bahukhaTvakaH. bahukhaTvaH / iiysoH| 7 / 3 / 177 / IyasvantAd bahuvrIheH kaca na bhavati / bahuzreyasI saadhvii| 'SoDaza, SoDhA, SaDDhA, SoDat ityAdayastu nipaatnaad| yatra nityasamAsastatrAsvapadavigrahoM vidheyo yathA striyAmiti adhistri / iti samAsaprakaraNaM samAptam / '.. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (162) atha taddhitArthoM niruupyte| taddhito'NAdiH / 6 / 1 / 1 / ito vakSyamANA aNAdipratyayAstaddhitasaJjakA bhavanti / pautrAdi vRddham / 6 / 1 / 2 / pautraprabhRti apatyaM vRddham / apatyavataH paramaprakRteryat pautrAdyapatyaM tad vRddhasaJjakaM bhavati / gargasyApatyaM pautrAdiH gArgyaH / naDasyApatyaM pautrAdiH nADAyanaH / pautrAdIti kim-gargasyAnantarApatyaM gArgiH / / paMzyajyAyobhrAtrorjIvati prapautrAdyastrI yuvA / 6 / 1 / 3 / vaMzyaH pitrAdiH, jyAyAn bhrAtA vayodhika ityarthaH, sa caikapitRkaH ekamAtRko vA, prapautro mUlaprakRtezcaturthaH / vaMzye jyeSThabhrAtari ca jIvati sati strIvarjitaM prapautrAdyapatyaM yuvasaMjJakaM bhvti| gAya'sya yuvA'patyaM gAryA yaNaH / vaMzyanyAyobhAtroritikimgAyaH / jIvatIti kim-mRte gArgyaH / astrItikim-strI gaargii| sapiNDe vayAsthAnAdhike jIvad vA / 6 / 1 / 4 / __ yayoH saptama ekaH puruSastau mithaH sapiNDau stH| vayo yauvanAdi / sthAnaM pitA putrAdi ca / dvAbhyAM vayaHsthAnAbhyAmadhike sapiNDe jIvati sati mUlaprakRteH strIvayaM prapautrAdyapatyaM Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvadeva yuvasajhaM vA bhavati / gArgyasyApatyaM jIvad gArgyaH gAryAyaNo vA / vAtsyaH vAtsyAyanaH / saJjJA durvA / 6 / 1 / 6 / haThAd yA saJjJA sA dusajJA vA bhavati / caitrIyAH caitraaH| tyadAdiH / 6 / 1 / 7 / / asau dusajJo bhavati / ' dorIyaH / iti Iye tvadIyaH / tdiiyH| prAg jitAdaN / 6 / 1 / 13 / 'tena jitajayaddIvyatkhanatsu ' ityetasmAt sUtrAt prAya bepatyAdayo'rthAsteSvaNa vA bhavatyapavAdaviSayaM muktvA / upagorapatyam-aupagavaH / maJjiSThena raktam-mAJjiSTham / ___ uso'patye / 6 / 1 / 28 / SaSThayantAd nAmno'patye'rthe yathAvihitamaNAdayo bhavanti / upagu+aN iti sthite Na itsanjJAyAM satyAM. vRddhiH svareSvAdeNiti taddhite / 7 / 4 / 1 / / miti Niti taddhite pare prakRteH prathamasvarasya vRddhirbhavati / ityAdisvarasya vRddhau aupagu+a iti sthite asvayaMbhuvo'n / 7 / 4 / 70 / svayaMbhUvarjasyovarNAntasyApadasya taddhite pare'v bhavati / avAdeze aupagavaH / . ...: Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) dhanAdeH ptyuH| 6 / 1 / 14 / .. dhanAdigaNapaThitAcchabdAt paro yaH patizabdastadantAta prAjitIye'rthe'N bhavati / dhanapaterapatyaM tatra bhavo vA dhAnapataH / azvapateH AzvapataH / anidamyaNapavAde ca dityadityAdityayama patyuttarapadA jyaH / 6 / 1 / 15 / / dityAdizabdAt patyuttarapadAccedamarthavanite prAjitIye'rthe'pasadyarthamupe go'go'pavAdastadviSaye ca yaH bhavati ! dvitepayaM daityaH / aditerapatyamAdityaH / Adityo devatA yasya tad Adityayam / yamasthApatyaM yaamyH| vRhaspatirdevatA'sya vArhaspatyam / idamarthavarjanAd Adityasyedam-AditIyaM maNDalam / ... kalyagnereyaN / 6 / 1 / 17 / AbhyAM prAjitIye eyaN bhavati / kalidevatA'sya tat kAleyam / Agneyam / utsAderaJ / 6 / 1 / 19 / asmAt prAjitIye'nidamyaNapavAde cAJ bhavati / utsasvApatyam-autsaH / taruNyA apatyam-tAruNaH / a sthAmnaH / 6 / 1 / 22 / sthAmnaH prAjitIye aH bhavati / ashvtthaamH| .. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (165) lomno'patyeSu / 6 / 1 / 23 / asmAt prAjitIye bahvapatyArthe aH bhavati / ekatve dvitve ca bAhavAditvAdiJ / uDulomno'patyAni-uDulomAH / ekatve dvitve ca auDulomiH auddulomii| dvigoranapatye yasvarAde badviH / 6 / 1 / 24 / ... apasyArthAdanyatra prAgajitIye'rthe vihitasya dvigoH parasya yakArAdeH svarAdezca pratyayasya lub bhavati, na tu dviH| dvayo rathayorvoDhA dvirathaH ' rathAd sAdezca voGge' iti yaH / paJcasu kapAleSu saMskRtaH paJcakapAlaH / dvigoritikim - pUrvasyAM zAlAyAM bhavaHpaurvazAlaH / yasvarAderiti kim - paJcabhyo gobhya AgataM paJcagumayam / .. na prAjitIye svare / 6 / 1 / 135 / gotre utpannasya pratyayasya bahuvacaneSu yA lun vakSyate sA prAjitIye'rthe yaH svarAditaddhito vidhIya tasmin viSaye na bhavati / gargANAM chAtrA gArgIyAH / vAtsIyAH / taddhitayasvare'nAti / 2 / 4 / 92 / . vyanjanAt parasyApatyapratyayasambandhino yakArasya taddhite yakArAdAvAkArava svarAdau ca pratyaye pare lug bhavati / gAgye sAdhuyiH / gargANAM samUho gArgakam / yasvara iti kim - gAryAdAgataM gAyemayam / anAtIti kim - gAAyaNaH / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 166) ata in / 6 / 1 / 31 / ... SaSThyantAdadantAdapatye'theM im bhavati / dAkSiH / gargAderyaJ / 6 / 1 // 42 // ebhyo'patye vRddhe yaJ bhavati / gargasya vRddhApatyaM gAgyaH / vAtsyaH / jaamdgnyH| dhaumyaH / dhAnaMjayyaH / 'vidAdInAmana vAcyo vRddhe'patye vidasya vRddhApatyaM vaidaH / naDAdibhya AyanaN / 6 / 1 / 53 / / naDa ityAdibhyo vRddhApatye AyanaN bhavati / naaddaaynH| cArAyaNaH / vRddhagrahaNAdanantarApatye tu nADiH, cAriH ityaadiH| yabitraH / 6 / 1154 / vRddhe'rthe yau yajinau tadantAd yuvApatye AyanaN bhavati / .. vRddhAd yUni / 6 / 1 / 30 / - yuvApatye yaH pratyayaH sa vRddhapratyayAntAd bhavati / garmasya yuvApatyaM gAryAyaNaH / vatsasya vAtsyAyanaH / dakSasya daakssaaynnH| zivAderaN / 6 / 1 / 60 / zivAdigaNapaThitAdapatye'N bhavati / zaivaH, prauSThaH, cANDa : ityAdiH / .. .. RSivRSNyandhakakurubhyaH / 6 / 1 / 61 / RSayaH prasiddhAH, vRSNayaH andhakakuravaH iti ca vNshaakhyaaH|| Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (167) RSyAdivAcibhyo' nAmabhyo'patye'm - bhavati / vaziSThasyApatyaM vAziSThaH / vaizvAmitraH / vasudevasyApatyaM vaasudevH| AniruddhaH / zvaphalakasyApatyaM zvAphalakaH / sahadevasyApatyaM sAhadevaH / naakulH| saGkhyAsaMbhadrAd mAturmAturca / 6 / 1 / 66 / / saMkhyAvAcinaH zabdAt saMbhadrAbhyAM ca paro yo mAtRzabdastadantAdapatye'rthe'N bhavati / mAtuzca mAturAdezaH / dvayormAtrorapatyaM dvaimAturaH / pANmAturaH / sAMmAturaH / bhaadrmaaturH| kanyAtriveNyAH kanInatrivaNaM ca / 6 / 1 / 62 / / AbhyAmapatye'N yathAsaMkhyaM ca kanInatrivaNAvAdezau bhvtH| kanyAyA apatyaM kAnInaH / triveNyA apatyaM traivaNaH / . ditezcaiyaN vA / 6 / 1 / 69 / ditizabdAd maNDUkazabdAccApatye eyaNa vA bhavati / diterapatyaM daiteyaH, daityo vA / maNDUkasyApatthaM mANDUkeyaH, maanndduukirvaa| maNDUkasyANapi mANDUkaH / yAptyUGaH / 6 / 1 / 70 / / .. DyantAdAbantAt tyantAdUGantAccApatye eyaNa bhavati / supA apatyaM sauparNeyaH / vinatAyA apatyaM vainateyaH / yuvatyA apatyaM yauvateyaH / kamaNDatvA apatyaM kAmaNDaleyaH / 'pIlAsArakhAmyAmaNapi' paileyaH, pailaH / sAlveyaH, sAlvaH / .. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (168) dvisvarAdanadyAH / 6 / 1 / 71 / / nadyarthavanitAd dvisvarAd DyAptyUGantAdapatya eyaNa bhavati / pattAyA apatyaM dAtteyaH / nadyarthavarjanAt saipraH, vidhAnabalAt pUrvaNApi na / 'zubhrAdInAmeyaNa vAcyaH' shaubhreyH| kalyANAderin cAntasya / 6 / 1 / 77 / __ kalyANa ityevamAdInAmapatye'rthe eyaNaM antasya cenAdezo bhavati / kecit kalyANI iti zabdaM paThanti / kalyANasyApatyaM kAlyANineyaH / saubhAgineyaH / daurbhAgineyaH / bAndhakineyaH / 'kulaTAzabdasya vikalpena vAcyaH' kolaTeyaH / kSudrAbhya eraNa vA / 6 / 1 / 80 / _aGgahInA vA'niyatapuruSAH striyaH kSudrA iti kathyante / kSudrArthebhyaH strIbhyo'patye eraN vA bhavati / kANAyA apatya kANeraH pakSe kaanneyH| dAsyA apatyaM dAseraH, dAseyo vA / 'bhrAtRzabdAd vya Iyazca svasRzabdAcceyo vaktavyaH' bhrAtRvyaH, bhraatriiyH| svatIyaH / zvazurAd yaH' shvshuryH| mAtRpitrAde.yaNIyaNau / 6 / 1 / 90 / * "mAtR-pitRzabdAbhyAM paro yaH svasazabdastadantAdapatye'rthe DeyaNIyaNau bhavataH / mAtRsvasurapatyaM mAtRSvajJeyaH, mAtRSvatIyaH / paitRSvastreyaH, paitRssvtiiyH| mAtRpituH svasuH / 2 / 3 / 18 / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 169) AbhyAM parasya svasRzabdasya sasya samAse SakAro bhavati / . . . . jAtau raajnyH| 6 / 1 / 92 / jAtau gamyamAnAyAM rAjJo'patye'the yo bhavati / rAjJo'patyaM rAjanyaH kSatriyA jAtizced / rAjano'nyaH / manoryANau pazcAntaH / 6 / 1 / 94 / . manuzabdAdapatye'rthe yANau pratyayau bhavataH, jAtau gamyAyAm / tatpratyayayoge pazcAntAdezaH / manorapatyaM mAnuSyo mAnuSo vaa| kutsAyAM tu manorapatyaM mUDhaM mANavaH / samrAjaH kSatriya / 6 / 1 / 101 / ataH kSatriye'patye nyo bhavati / sAmrAjyaH ksstriyH| . senAntakArulakSmaNAdizca / 6 / 1 / 102 / senAntazabdAt kArvarthazabdAd lakSmaNazabdAcApatye'rthe ina nyazca bhavataH / hAriNiH, hAriSeNyaH / tAntuvAyiH, taantuvaayH| lAkSmaNiH, lAkSmaNyaH / ybbo'shyaaprnnaantgopvnaadeH| 6 / 1 / 126 / yaantasyAnantasya ca bahugotrArthasya yaH pratyayaH tasyAtriyAM lub bhavati / gargANAmapatyAni gargAH / vidasyApatyAni vidAH / ekatve dvitve tu lupo'bhavanAd gAyaH gAgyau~ / vaidaH vaidau| Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) bhRgvnggirskutsvshisstthgotmaatreH| 6 / 1 / 128 / ebhyo bahugotrArthasya pratyayasya Tub bhavati, na tu striyAm / bhRgUNAmapatyAni bhRgavaH / aGgirasaH / kutsaaH| vaziSThAH / gotamAH / atrayaH / yUni lup / 6 / 1 / 137 / yUnyutpannapratyayasya prAg jitIye'rthe svarAdau pratyaye viSayabhUte lub bhavati, lupi satyAM yaH prApnoti sa bhaved / pANTAhRtasyApatyaM pANTAhRtiH, tasya yuvApatyaM pANTAhRtaH, tasya cchAtrA iti prAga jitIye'rthe svarAdau pratyaye cikIrSite Napratyayasya luva jAtastataH ' vRddhe'naH' ityanenAJ paannttaahRtaaH| pANTAhRti-mimatAbhyAmapatyamAne Na AyaniJ ca vaktavyaH / rASTrakSatriyAt sarUpAdrAjApatye diraJ / 6 / 1 / 114 / ___ sarUpAbhyAM rASTrakSatriyAbhyAM yathAsaMkhyaM rAjApatye'n bhavati sa ca driH / videhAnAM rAnA apatyaM vA vaideho bahutve tu videhA rAjAno'patyAni vA / purumagadhakaliGgasUramasAdvisvarAdaN / 6 / 1 / 116 / rASTrakSatriyArthebhyaH sarUpebhya ebhyo dvisvarebhyazcANa bhavati / purorapatyaM rAjA vA pauravaH / mAgadhaH / kAliGgaH / sauramasaH / aanggH| ityptyaadhikaarH| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . rAMgATTo rakte / 6 / 2 / 1 / - rajyate'neneti rAgaH kusumbhAdiH, tasmAd rAgavizeSavAcinastRtIyAntAdraktamityarthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / kaSAyeNa raktaM vastraM kASAyam / maJjiSThena raktaM mAJjiSTham / kusumbhena rakaM kausumbham / lAkSArocanAdikaN / 6 / 2 / 2 / tRtIyAntAbhyAmAbhyAM raktamityarthe ikaNa bhavati / lAkSayA raktaM lAkSikaM vastram / rocanena raktaM raucanikam / nIlapItAdakam / 6 / 2 / 4 / tRtIyAntAbhyAmAbhyAM raktamityarthe yathAsaMkhyamako bhavataH / nIlena raktaM nIlam / pItena raktaM pItakam / . uditagurorbhAd yukte'bde / 6 / 2 / 5 / . __ udito gururvRhaspatiryasmin nakSatre tadarthAd TAntAd yukte'bdarUpe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / uditaguruNA puSyeNa yuktaM varSa pauSaM varSam / candrayuktAt kAle lup tvaprayukte / 6 / 2 / 6 / : ___ candrayuktaM yannakSatraM tadarthAd TApratyayAntAd yukte kAle'the yathAvihitaM pratyayo bhavati / candrayuktena puSyeNa nakSatreNa yukta mahaH pauSamahaH / pauSI raatrii| mAgha dinam / mAghI raatriH| Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171) 'kAlavAcinaH zabdasyAprayoge tu Tub bhavati' adya puSyaH / . adya kRtikA / shrvnnaashvtthaanaamnyH|6|2|8| : candrayuktAt zravaNAdazvatthAt TAprayayAntAd yukte kAle'rthe saMjJAyAmaH bhavati / zravaNena candrayuktena yuktA rAtriH zravaNA rAtriH / azvatthena candrayuktena yuktamahaH AzvatthamahaH / dRSTe sAmni nAmni / 6 / 2 / 133 / TApratyayAntAd dRSTaM sAmetyarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / RJcena dRSTaM sAma krauJcaM sAma, atrANa / kalinA dRSTaM sAma kAleyam, atraiyaN / tena cchanne rathe / 6 / 2 / 131 / tRtIyAntAcchanne rathe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / vastreNacchannaH - vAstro rathaH / 'pANDukambalAt tu in vAcyaH' pANDukambalena cchanno ratha: pANDukambalI / - sA'sya paurnnmaasii|6|2| 98 / / seti prathamAntAdasyeti SaSThyarthe yathAvihitaM nAmni pratyayo bhavati, prathamAntaM cet paurnnmaasii| pauSI paurNamAsI asya sa pauSo mAso'rdhamAso vA / AgrahAyaNyazvatthAt tvatrArthe nityaM, caitrIkArtikI-phAlgunI-zravaNAbhyastu vikalpenekA vaktavyaH / AgrahAyaNI paurNamAsyasya sa AgrAhAyaNiko mAsaH / azvatthA paurNa, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (173) mAsyasya sa aashvtthikH| caitrI paurNamAsyasya sa caitraH, caitriko mAso'rdhamAso vA / evaM kArtikaH, kArtikikaH / phAlgunA, phAlgunikaH / zrAvaNaH, zrAvaNikaH / devatA / 6 / 2 / 101 / - devatArthAt prathamAntAt SaSThayatheM yathAvihitaM pratyayo bhavati / jino devatA'syAsau jainaH / zivo devatA'syAsau zaivaH / evaM bauddhaH / zrIdevatA'sya zrAyam / 'zukrAt tu iyo vAcyaH' zukro devatA'sya zukriyaM haviH / 'zatarudrAttu iya Iyazca nityaM, mahendrAtu vA vAcyau tarudro devatA'sya zatarudriya, zatarudrIyaM haviH, mahendro devatA'sya mahendrIyaM mAhendram / SaSThyAH samUhe / 6 / 2 / 9 / ... SaSThayantAt samUhe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / caSAnAM samUhaH cASam / bakAnAM samUho bAkam / strINAM samUhaH straiNam / gavAM samUho gavyam / bhikSANAM samUho bhaikSam / garbhiNInAM samUho gArmiNam / gotrokSavatsoSTraTaddhAjorabhramanuSyarAjarAjanyarAjaputrAdakaJ / 6 / 2 / 12 / ___ gotrapratyayAntAdukSAdezca SaSThyantAt samUhe'kaJ bhavati / gargANAM samUho gArgakam / aupagavAnAM samUha aupagavakam / aukSakam / vAtsakam / auSTrakam / vArddhakam / Ajakam / aurabhrakam / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (174) mAnuSyakam / rAjakam / rAjanyakam / rAjaputrakam / 'kedArAt Nyo'kanikaNau ca vAcyaura kaidArya,kaidArakam , kaidArikam / 'kavaki hastibhyAmacittavAcinazcakaNa vAcyaH / kAvacikam / hAstikam / apUpAnAM samUha ApUpikam / zASkulikam / 'anapUrvAda dheno rikaNa vaktavyaH dhenUnAM samUhaH- dhenu+ikaNa iti sthite / RvarNovarNadosisusazazvadakasmAtta ikasyeto luk|7|4|71 RvarNovarNAntAbhyAM dosa isusantAbhyAM zazvadakasmAdvAt tAntAbhyAM ca parasyekasthasyeto lug bhavati / dhainukam / brAhmaNamANavavADavAd yaH / 6 / 2 / 16 / ebhyaH samUhe yo bhavati / brAhmaNAnAM samUho brAhmaNyam / evaM mANavyaM, vaaddvym| 'gaNikAyANyo vAcyaH' gaNikAnAM samUho gANikyam / 'pAzAdizabdAd gavAdezva lyo vaktavyaH pAzAnAM samUhaH pAzyA, tRNAnAM samUhastaNyA, gavAnAM samUho gavyA rathAnAM samUho rathyA, lakAraH strIliGgArthaH / grAmajanabandhugajasahAyAt tat / 6 / 2 / 28 / ebhyaH samUhe tal bhavati / grAmatA / janatA / bandhutA / gajatA / sahAyatA / 'gorathavAtAd yathAsaMkhyaM traskaTayalUlaM vAcyam' gavAM samUhaH gotrA, rathakaTyA, vAtUlaH / . 'zvAdInAmaJa vAcyaH zUnAM samUhaH zauvam, ahnAM samUhaH Ahvam / "pazuzabdAt tu DvaNa vaktavyaH pazUnAM samUhaH paarshvm| Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179) yoddhRprayojanAd yuddhe / 6 / 2 / 113 / yoddharthAt prayojanArthAcca prathamAntAd SaSThayarthe yuddhe yathAvihitaM pratyayo bhavati / vidyAdharA yoddhAro yasya yuddhasya tad yuddhaM vaidyAdharam, evaM saubhadram / ... bhAvaghano'syAM NaH / 6 / 2 / 114 / bhAve ghanantAt prathamAntAdasyAmityarthe No bhavati / prakRSTaH pAto yasyAM sA prapAtA tithiH| zyenaMpAtAtailaMpAteti tu nipAtyau' zyenAnAM pAto yasyAM tithau kriyAyAM bhUmau krIDAyAM vA sA zyenaMpAtA tithiH bhUmiH kriyA krIDA vA, evaM tailmpaataa| praharaNAta krIDAyAM NaH / 6 / 2 / 116 / . prathamAntAt praharaNArthAdasyAmiti krIDAyAM No bhavati / daNDaH praharaNaM yasyAM krIDAyAM sA dANDA kriyA / vikAre / 6 / 2 / 30 / SaSThayantAd vikAre yathAvihitaM pratyayo bhavati / suvarNasya vikAraH sauvarNamaGgulIyam / azmanAM vikAra AzmanaH, AzmaH / prANyaupadhikSebhyo'vayave ca / 6 / 2 / 31 / SaSThayantebhyaH prANivAcibhya auSadhivAcibhyo vRkSavAcibhyazca vikAre'vayave cArthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / kapotasya vikAro'vayavo vA kApotaM sakthi mAMsaMvA / dUrvAyA vikAro'vayavo vA. daurva bhasma kANDaM vA / evaM bairavam / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 176 ) trapuMjatoH Sontazca / 6 / 2 / 33 / AbhyAM vikAre'N bhavati, SazcAntaH / trApuSam / jAtuSam / uSTAdakaJ / 6 / 2 / 36 / ___asmAd vikAre'vayave cAkaJ bhavati / uSTrasya vikAro'vayavo vA auSTrakam / 'zamIzabdAd lo vAcyaH' zAmIlaM bhasma kANDaM vA / ' payodroryaH / payasyam , dravyam / 'eNyA eyaJ / eNyA vikAro'vayavo vA aiNeyaM mAMsamaGgam / zuruSAt kRtahitavadhavihAre yaJ6 / 2 1 20.6 puruSazabdAdeSvartheSu samUhe caiyaJ bhavati / puruSANAM kRto hitaM vadho vikAraH samUho vA pauruSeyo granthaH, pauruSeyaM pathyam, pauruSeyo vadho vikAroM vA, pauruSeyaH samUhaH / averdugdhe soDhadUsamarIsam / 6 / 2 / 64 / avizabdAd dugdhe'rthe ete pratyayA bhavanti / averdugdhamavisoDhaM, avidUsam, avimarIsam / / pitRmAtuyaDulaM bhrAtari / 6 / 2 / 62 / - pitRmAtRbhyAM bhrAtaryarthe vyaDulau bhavataH / piturbhrAtA pitRvyaH / mAturdhAtA mAtulaH / pitRmAtRbhyAM pitRmAtrostu DAmahad vAcyaH pituH pitA mAtA vA pitAmahaH pitAmahI, mAtuH pitA mAtA vA mAtAmahaH maataamhii| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (177) - rASTre'naGgAdibhyaH / 6 / 2 / 65 / aGgAdivarjAt SaSThayantAdrASTre'rthe'N bhavati / zivasya rASTra zaivam / vIrasya rASTraM vairam / kumArapAlasya rASTraM kaumArapAlam / bhAratam / 'rAjanyAdInAmakaJ vAcyaH' rAjanyAnAM rASTra rAjanyakam / nivAsAdUrabhave iti deze nAmni / 6 / 2 / 69 / SaSThayantAda nAmno nivAsAdarabhavayoryathAvihitaM pratyayo bhavati tadantaM nAma cedaM dezanAma syAt / zibInAM nivAsaH zaivaM puram / vidizAyA adUrabhavaM vaidikSaM nagaram / ... tadatrAsti / 6 / 2 / 70 / taditi prathamAntAdatreti saptamyarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / prathamAntaM cedastIti pratyayAntaM ced dezanAma / udumbarAH santi yasmin-audumbaro dezaH / .. tena nirvRtte ca / 6 / 2 / 71 / / - tRtIyAntAd nirvRtte'ye yathAvihitaM pratyayo bhavati, dezanAmni / kuzAmbena nirvRttA nagarI kaushaambii| .. __madhyAdeH / 62 / 73 / ebhyo nivAsAdyathacatuSke yathAyogaM matuH bhavati, dezanAmni / madhumAn / shikhaayaaH| 62 / 76 / . 12 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178) atazcAturarthiko valaH bhavati, dezanAmni / zikhAvalaM puram / ro'shmaadeH| 6 / 2 / 79 / ... asmAcAturarthiko ro bhavati, deshnaamni| azmanAM nivaasHashmrH| prekSAderin / 6 / 2 / 8 / atazcAturarthika in bhavati, deze nAmni / prekSI / phalakI / tRNAdeH sal / 6 / 2 / 81 / asmAcAturarthikaH sal bhavati, dezanAmni / tRNasA / nadasA / kaashaaderilH|6|2| 82 / asmAcAturarthika ilapratyayo bhavati, deze nAmni / kAzilam / vAzilam / arIhaNAderakaN / 6 / 2 / 83 / cAturarthiko'smAdakaNa bhavati, deze nAmni / ArIhaNakam / khANDavakam / supndhyaadeyH| 6 / 2 / 04 / atazcAturathiko dezanAmni nyo bhavati / saupanthyam / sauvandhyam / sutaGgamAderin / 6 / 2 / 05 / __ asmAcAturarthiko deze nAmni iJ bhavati / sautaGgamiH / maunacittiH / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179) balAdeyaH / 6 / 2 / 86 / atazcAturarthiko dezanAmni yo bhavati / balasya nivAso'dU-rabhavaM vA nagaraM balyam / - aharAdibhyo'J / 6 / 2 / 87 / / ato dezanAmni cAturarthiko'J bhavati / Ahnam / laum / sakhyAdereyaN / 6 / 2 / 88 / deze nAmni cAturarthika eyaNa bhAti / sAkheyaH / sAkhidatteyaH / - panthyAderAyanaN / 6 / 2 / 89 / atazcAturarthiko dezanAmni AyanaN bhavati / pAnyAyanaH / pAkSAyaNaH / karNAderAyaniJ / 6 / 2 / 90 / cAturarthiko deze nAmni AyaniJ bhavati / kArNAyaniH / * vaasisstthaayniH| ____ utkarAderIyaH / 6 / 2 / 91 / __cAturarthiko dezanAmni Iyo bhAti / utkarasya nivAso'dUrabhavaM utkarIyam / utkarAH santyasmin utkarIyo deshH| utkaraNa nirvRttamutkarIyaM nagaram / 'naDAdInAM kIyo vAcyaH' naDakIyaH, psakIyaH / - kRzAvAderIyaNa / 6 / 2193 / .. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (180) atazcAturarthiko deze nAmni iyaNa bhavati / kAzviIyaH / aarisstthiiyH| .... RzyAdeH kH| 6 / 2 / 94 / cAturarthiko deze nAmni ko bhavati / RzyakaH / nyagrodhakaH / varAhAdeH kaN / 6 / 2 / 95 / cAturathiko deze nAmni kaMN bhavati / vArAhakam / pAlAzakam / __kumudAderikaH / 6 / 2 / 96 / / * atazcAturathiko deze nAmni iko bhavati / kumudikam / ikkaTikam / .. azvatthAderikaN / 6 / 2 / 97 / asmAd deze nAmni cAturarthika ikaNa bhavati / -Azvasthikam / kaumudikam / / tatroddhRte pAtrebhyaH / 6 / 2 / 138 / pAtrArthAt saptamyantAduddhRte'rthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / zarAne uddhRtaH zArAva odanaH / saptamyantAt sthaNDilazabdAt zete vratItyarthe yathAyogaM pratyayo vAcyaH spaNDile zete sthANDillo bhikSuH / nirjIvasthAna sthaNDilamucyate / ......... tad vetyadhIte / 6 / 2 / 117 / . taditi dvitIyAnmad vetti adhIte ketyarthayoryathAvihitaM Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 181) .. 'pratyayo bhavati / vyAkaraNaM vetti vA'dhIte 'aikaayeN| iti vibhaktelapi vyAkaraNa+aN iti sthite.. svaH padAntAt prAgaidaut / 7 / 4 / 5 / / miti Niti taddhite pare ivovarNayoIddhiprAptau satyAM tayoreka sthAne yau yakAravakArau padAntau jAtau tAbhyAM yakAravakArAmyA prAg yathAsaMkhyabhadrautau bhavataH / vaiyAkaraNaH / evaM nyAyamaMdhIte vetti vA naiyAyikaH / nyAyAderikaN / 6 / 2 / 118 ato vettyadhIte vetyarthe ikaNa bhavati / naiyAyikaH / naiyAsikaH / saiddhAntikaH / padakramazikSAmImAMsAsAmno'kaH / 6 / / 126 / ebhyo vettyadhIte vetyarthe'kaH bhavati / padaM bhavetyadhIte veti padakaH, evaM kramakaH, zikSakaH, mImAMsakaH, sAmakaH / saMkhyAkAt sUtre / 6 // 2 // 128 / saMkhyAvAcakAt paro yaH kaH tadantAt sUtrArthAd vetyadhIte vetyarthe pratyayasya lub bhavati / aSTakAH pANinIyAH / proktAt / 6 / 2 / 120 / .. ' proktArthapratyayAntAd vettyadhIte vetyarthe pratyayasya lub bhavati / gotamena proktaM gautamam, gautama vettyadhIte veti gautamaH / Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182) saMskRte bhakSye / 6 / 2 / 140 / saptamyantAt saMskRte bhakSye'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / bhrASTra saMskRtA apUpA bhrASTrAH / 'kSIrazabdAdeyaNa, dadhizabdAcekaNa vaktavyaH' kSIre saMskRtA kSareyI yavAgUH, danni saMskRtaM dAdhikam / 'anyatrArthe'pi kvacit yathAvihitaM pratyayA bhavanti' cakSuSA gRhyate cAkSuSaM rUpam , azvenohyate Azvo rathaH, dRSadi. piSTA dArSadAH, udukhale kSuNNaH audukhalaH, caturbhiruhyate , cAturaM zakaTama, catuzyAM dRzyate cAturdazam ityAdayaH / .. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 183) atha shessaadhikaarH| zeSe / 6 / 3 / 1 / 'so'patye' ityato'patyArthamArabhya saMskRte bhkssye| iti saMskRtabhakSyArtha yAvad ye'rthAstebhyo'nyo'rthaH zeSaH / prAgaH nitIye zeSe'theM ito'nukramyamANaM jJAtavyam / ____ nadyAdereyaN / 6 / 3 / 2 / asmAt prAjitIye zeSe'rthe eyaNa * bhavati / nadyAM bhavo nAto vA nAdeyaH / vane bhavo vAneyaH / zeSa iti kim-samUhe tu nadInAM samUho nAdikam / 'dUrAdetyaH / dUre bhavaH duretyaH / pArA vArAdInaH / pArAvAre bhavaH pArAvArINaH / __ [mAgapAgudakpatIco yaH / 6 / 3 / 8 / / . divazabdAt prAc apAca udac pratyac ityetebhyazcAvyayAnavyayebhyaH zeSe'ye yo bhavati / divi bhavaM divyaM sukham , pAcyam, apAcyam, udIcyam, pratIcyam / 'grAmazabdAttu eyakaJ, Ina, yazca' grAme bhavo grAmeyakaH, grAmINaH, grAmyaH / kulkukssigriivaacchvaa'sylngkaare| 6 / 3 / 12 / ebhyo yathAsaMkhyaM zeSe'rthe eyakaJ bhavati / kule jAtaH Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 184) kauleyakaH zvA / kukSau bhavaH kaukSeyako'siH / grIvAyA~ bhavo aveyako'laGkAraH / dakSiNApazcAtpurasastyaN / 6 / 3 / 13 / .. ebhyaH zeSe'rthe tyaN bhavati / dakSiNasyAM dizi bhavo dAkSiNAtyaH / pazcAd bhavaH pAzcAtyaH / puro bhavaH paurastyaH / nizabdAd ve'the, niszabdAca gate'rthe tyac vAcyaH / nitya dhruvamityarthaH / varNebhyo nirgato niSTayazcaNDAlaH / ____ kvehAmAtratasastyaM ca / 6 / 3 / 16 / ebhyastrataspratyayAntebhyazca tyac bhavati / kva bhavo jAto vA kvatyaH / iha bhavo jAto vA ihatyaH / amA bhavo'mAtyaH / tatra bhavastatratyaH / kuta AgataH kutastyaH / aiSamo-ya:-zvaso vA / 6 / 3 / 19 / ebhyaH prAjitIye zeSe tyac vA bhavati / aiSamastyam, aiSamastanam / hyastyam , hyastanam / zvastyam, zvastanam / .zakalAderyajaH / 6 / 3 / 27 / asmAd yAntAt zeSe'J bhavati / zAkalye jAtaH shaaNklH| vRddhe'H / 6 / 3 / 28 / vRddhenansAt zeSe'm bhavati / dAkSau bhavaH dAkSaH / mavatorikaNIyasau / 6 / 3 / 30 / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) - ataH zeSe'rthe ikaNIyasau bhavataH / bhavato'yaM bhArakA 'RvarNovarNa' ityAdinekaNa ikArasya luka / bhavana jhaM bhavadIyam / 'parananarAjabhyastu akIyo vAcyaH parasyAyaM parakIyaH, janasyedaM janakIyam , rAjJo'yaM rAjakIyaH / dorIyaH / 6 / 3 / 32 / . dusaJjakAt zeSe'ye Iyo bhavati / devadattasyAyaM devadattIyaH, tasyAyaM tadIyaH / ... rASTrebhyaH / 6 / 3 / 44 / / rASTrebhyo dusajJakebhyaH zeSe'kaJ bhavati / abhisArANAmayamA-- bhiptArakaH / pRthivImadhyAd madhyamazcAsya / 6 / 3 / 64 / / ato dezArthAt zeSe Iyo bhavati prakRtermadhyamAdezazca / madhyamIyaH / vA yuSmadaSmado'jInatrau yuSmAkAsmAkaM cAsyaikatve tu tavakamamakam / 6 / 3 / 67 / yuSmadasmadbhayAM zeSe'rthe vA'jInau tatsanniyoge ca yathAsaMkhya yuSmadasmadoyuSmAkAsmAkAvAdezau,ekatve tu tavakamamakAvAdezau bhvaaH| yuvayoyuSmAkaM vedaM yauSmAkaM, yauSmAkINaM pakSe yuSmadIyam / taveda tAvakaM, tAvakInaM pakSe tvadIyam / AvayorasmAkaM vedamAsmAkam, AsmAkInaM pakSe dusajJatvAdIyaH asmadIyam, mamAyaM mAma mAmakInaH, pakSe madIyaH / . .... ... Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) amo'ntAvo'dhasaH / 6 / 3 / 74 / .. ebhyaH zeSe'mo bhavati / antamaH, avamaH, adhamaH / ... pazcAdAyantAgrAdimaH / 6 / 3 / 75 // pazcAd Adi anta agra ityetebhyaH zeSe'rthe imo bhavati / pazcAd bhavaH pazcimaH, Adau bhavaH AdimaH, ante bhavo'ntimaH, aMgre bhvo'grimH| madhyAd maH / 6 / 3 / 76 / madhyazabdAccheSe'rthe mo bhavati / madhyamaH / / adhyAtmAdibhya ikaN / 6 / 3 / 78 / ebhyaH zeSe'rthe ikaNa bhavati / AtmanItyadhyAtma tatra bhavamAdhyAtmikam, evamAdhidaivikama, Adhibhautikam , aurvadehikam ityaadi| varSAkAlebhyaH / 6 / 3 / 80 / varSAzabdAt kAlavizeSavAcinazca zeSe'theM ikaNa bhavati / varSAyAM bhavaM vArSikam ; mAse bhavaM mAsikam, saMvatsare bhavaM sAMvasarika pratikramaNam / 'nizApradoSAt / AbhyAM tu vA; nizAyAM mAM zaM naizikaM vA, evaM prAdoSa prAdoSikam / zvasastAdiH / 6 / 3 / 04 / asmAt kAlArthAccheSe ikam, vA syAt, saca taadiH| tho bhavaH shauvstikH| Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (187) ciraparutparAreH nH|6|3| 85 / ' ebhyaH kAlArthAccheSe'rthe no vA bhavati / ciratnam, paralam, parAritnam / pUrvANAparAhNAt tanaT / 6 / 3 / 87 / AbhyAM vA tanaD bhavati / pUrvAhne bhavaH pUrvAhnatana: atra 'kAlAttanatara- ityAdinA saptamyA vA luk pUrvAhnatanaH / evaM aparAhaNetanaH, aparAhnatanaH / sAyaMciraMmANeprage'vyayAt / 6 / 3 / 88 / ebhyo'vyayAca kAlArthAccheSe tanaD nityaM syAt / sAyaMtanam, ciraMtanam, prANaitanam , pragetanam, doSAtanam, divAtanam, hyastanam, zvastanam, sanAtanam, purAtanam, 'purAzabdAda no'pi puraannm| bhartusandhyAderaNa / 6 / 3 / 89 / ... nakSatrArthADhatvarthAt sandhyAdezca kAlArthAccheSe'rthe'N bhavati / puSye bhavaH pauSaH, grI meM bhavaH graSmaH, sandhyAyAM bhavaH sAndhyaH, amAvAsyAyAM bhavo'mAvAsyaH / 'hemantasya tu vA'N , tadyoge ca taluk ! hemante bhavo haimano,, haimantaH pakSe haimantikaH / 'prAvRSa eeyaH.' prAvRSeNyaH / tatra kRtalabdhakrItasaMbhUte / 6 / 3 / 94 // talyAyAM bhavo'bhAvA bhava: grAmaH, maccheSe''N ra Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 188) ... saptamyantAdeSvartheSu yathAyogamaNAdaya eyaNAdayazca bhavanti / utse kRto labdhaH krItaH saMbhUto vA autsaH / bahiH kRtaH labdhaH krItaH saMbhUto vA bAhyaH / nadyAM kRto labdhaH krItaH saMbhUto vA nAdeyaH / evaM rASTrIyaH, pArINaH, dAkSiNAtyaH, graiSmaH, prAvRSeNyaH, naizaH, naizikaH / kushle.| 6 / 3 / 95 / / * saptamyantAt kuzale'rthe yathAvihitamaNeyaNAdayazca bhavanti / mAthuraH, nAdeyaH / jAte / 6 / 3 / 98 / saptamyantAjjAte'rthe yathAvihitamaNeyaNAdayazca bhavanti / mAthuraH, autsaH / 'prAvRSastu jAte'ye iko vAcyaH 1 prAvRSi jAto praavRssikH| kAlAd deye RNe / 6 / 3 / 113 / / saptamyantAt kAlArthAd deye RNe yathAvihitamaNAdayo bhavanti / mAse deyaM RNaM mAsikam, evaM vArSikam / . sAdhupuSyatpacyamAne / 6 / 3 / 117 / ... 'kAlavizeSavAcinaH saptamyantAt sAdhau puSyati pacyamAne cArthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / hemante sAdhu haimantikam / vasante puSyati vAsantI kundalatA / zaradi pacyante zAradAH zAlayaH use / 6 / 3 / 118 / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (189) . kAlArthAt saptamyantAvupte'rthe yathAvihitaM. pratyayo bhavati / zaradi uptAH zAradAH zAlayaH / hemante uptA haimanAH, haimantAH, haimantikA yavA: 'grISmavasantAbhyAM tRpte'rthe akaJ vA vAcyaH' grISme uptaM gRSmakaM, graimaM vA / vasante uptaM vAsantakaM vAsantaM vA dhAnyam / vyAharati mRge|6|3| 121 / saptamyantAt kAlArthAt vyAharati mRge'rthe yathAbhihitaM pratyayo bhavati / nizAyAM vyAharati naizo, naiziko vA shRgaalH| evaM prAdoSikaH, prAdoSaH / / jayini ca / 6 / 3 / 122 / "jayaH prasahanamabhyAsaH sa. vidyate yasyAsau jayI / saptamyantAt kAlavAcino jayinyarthe dhathAvihitaM pratyayo bhavati / nizAsahacaritamadhyayanamapi nizA, tasyAM nayI naizo naiziko vA / ___ bhane / 6 / 3 / 123 / .. saptamyantAH bhave'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / sunne bhavaH sraunaH, nadyAM bhavo nAdeyaH, hemanta bhavo haimano haimanto haimantiko vaa| digAdidehAzAd yaH / 6 / 3 / 124 / digAdibhyo dehAvayavavAcibhyazca saptamyantebhyo bhave yo bhavati / dizi bhavoM dizyaH / mUrdhni bhavoM mUrdhanyaH / 'vargAntAtu Iyo vAcyaH' kavarge bhavaH kavargIyaH / 'jihvAmUlAgulibhyAM madhya Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 190) zabdAcApi' jihvAmUle bhavaH jihvAmUlIyaH, aGgulau bhavaH aGgulIyaH, madhye bhavo madhyIyaH / 'gambhIrapaJcajanabahirdaivAt nyo "bodhyaH / gambhIre bhavo gAmbhIryaH, evaM pAJcajanyaH, bAhyaH, dainyaH / - tata Agate / 6 / 3 / 149 / . paJcamyantAdAgate'rthe yathApUrvoktaM prayayo bhavati / kumArapAlAdAgataH kaumArapAlaH sacitraH, jinAdAgataM jainaM zAsanam, nadyA Agato nAdeyaH, grAmAdAgato grAmyaH / nRhetubhyo rUpyamayaTau vA / 6 / 3 / 156 / __nRvAcibhyo hetvarthAcca tata Agate'rthe rUpyamayaTau vA bhvtH| jinadattAdAgataM jinadattarUpyam , jinadattamayam, jinadattIyaM vA / evaM samarUpyaM, samamaya, samIyam / ' prabhavati / 6 / 3 / 157 / paJcamyantAt prabhavatyarthe yathoktaM pratyayo bhavati / himavataH prabhavati haimavatI gaGgA, evaM kAzmIrI vitastA / 'tyadAdibhyastu prabhavatyarthe mayaD vAcyaH' tasmAda prabhavati tanmayam / bhvnmyii| tasyedam / 6 / 3 / 160 / SaSThayantAdidamityarthe yathoktaM pratyayo bhavati / tavedaM tvadIyam, pUrNacandrasyedam pUrNacandrIya sArasvatam, upagoridamaupagavam , - nadyA idaM nAdeyam / . . tena mokte / 6 / 3 / 181 / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 191) tRtIyAntAt prokte ityarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / bhadrabAhunA proktAni vastUni bhAdrabAhavAni vstuuni| tIrthaGkareNa proktA tairthaGkarI tripadI / gaNadhareNa proktaM gANadharaM dvAdazAGgam / pANininA proktaM pANinIyam , hemacandreNa proktaM hemacandrIyam , vRhaspatinA proktaM vArhaspatyaM zAstram / . upajJAte / 6 / 3 / 191 / prathamataH prAgupadezena vinA jJAtamupajJAtam / upajJAte TAntAd yathAvihitaM pratyayo bhavati / pANininA upajJAtaM paanniniiym| zreyAMsenopajJAtaM zreyAMsIyaM dAnam , jinendreNopajJAtaM jainendra vyAkaraNam / kRte / 6 / 3 / 192 / / tRtIyAntAt kRte'rthe yathoktaM pratyayo bhavati / siddhasenena kRtaH siddhasenIyaH stavaH / iSTakAbhiH kRta aiSTakaH prAsAdaH / evaM mAkSikam / - amo'dhikRtya granthe / 6 / 3 / 198 / dvitIyAntAdadhikRtya kRte granthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / subhadrAmadhikRtya kRto granthaH subhadrIyaH / gacchati pathidUte / 6 / 3 / 203 / / amantAd yathoktaM pratyayo bhavati / gamanakartA cet 'panyA dUto vA / mathurAM gacchati yaH panthA dUto vA mAthuraH, evaM saunH| Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 192) ...... bhajati / 6 / 3 / 204 / dvitIyAntAd bhanatyarthe yathAvihitaM pratyayo bhavati / srughnaM manati, jinaM bhanati, buddhaM bhajati, viSNu bhajati, zivaM bhanati, kapilaM bhajati vAstronnaH, jainaH, bauddhaH, vaiSNavaH, zaivaH, kApilo vaa| iti zeSAdhikAraH / prAgjitIyArtho'pi samAptaH / - ikaN / 6 / 4 / 1 / itaH 'tamarhatira yAvada, ikaNadhikRto veditavyaH / adhikArArthamidam / tena jitajayaddIvyatkhanatsu / 6 / 4 / 2 / .... tRtIyAntAdepvartheSu ikaNa bhavati / anitaM, jayAta, dIvyati cA''kSikam , kudAlena khanati kaudAlikaH / . saMskRte / 6 / 4 / 3 / ..... ... tRtIyAntAt saMskRte ikaN bhavati / dadhnA saMskRtaM dAdhikam , vidyayA saMskRto vaidhikaH / upAdhyAyena saMskRta aupAdhyAyiko vizAlavijayaH / jayantavijayen saMskRto nAvantavijayikazcamarendravijayaH / saMsRSTe / 6 / 4 / 5 / tRtIyAntAt saMsRSTe'rthe ikaNa bhavati / mizraNamAtraM saMsRSTArthaH / danA saMsRSTaM dAdhikam / 'lavaNazabdAttu aH vAcya ' lavaNena saMsRSTo lAvaNaH sUAH / " cUrNamuGgAbhyAminaNau / cUrNena saMsRSTAH cUrNinaH / mudrena saMsRSTA mauddh'ii| Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 193) .. vyaJjanebhya upasikte / 6 / 4 / 8 / - tRtIyAntAd vyaJjanavAcina upasikte'rthe ikaNa bhavati / nyaJjanaM sUpAdi / sUpenopasiktaH saupikaH, tilenopasiktaM tailika zAkam / __tarati / 6 / 4 / 9 / tRtIyAntAt taratyarthe ikaNa bhavati / uDupena tarati auddupikH| tumbena tarati taumbikaH, evaM ghATikaH, dArtikaH / naudvisvarAdikaH ' nAvA tarati nAvikaH / bAhubhyAM tarati bAhukaH / carati / 6 / 4 / 11 / TAntAccaratyarthe ikaNa bhavati / hastinA carati hAstikaH / dadhnA carati bhakSayati dAdhikaH / ' padiko nipAtyaH , pAdAbhyAM carati padikaH / vetanAderjIvati / 6 / 4 / 15 / vetanAdibhyastRtIyAntebhyo jIvatyarthe ikaNa bhavati / vetanena jIvati vaitanikaH paNDitaH, vAdena jIvati vAdikaH, kalahena jIvati kAlahikaH / 'krayavikrayAdiko vAcyaH krayavikrayeNa jIvati krayavikrayika AGgladezaH, krayeNa jIvati krayikA idAnIMtanI bhAratabhUH, vikrayeNa jIvati vikrayika: jrmndeshH| 'AyudhAdIga' Ayudhena jIvati AyudhIyaH, AyudhikaH / ...' . nirvRtte'kssyuutaadeH| 6 / 4 / 20 / 13 nita Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (194) akSayUta ityAdibhyastRtIyAntebhyo nirvRtte'rthe ikaNU. bhavati / akSayUtena nirvRttamAkSacUtikaM vairam, jaGghAprahatena nivRttaM jAvAprahatikam / ' bhAvArthAdimo vAcyaH / pAkena nivRttaM pAkimam / haratyutsaGgAdeH / 6 / 4 / 23 / .. utsaGgAdibhyastRtIyAntebhyo haratyarthe bhAve ikaNa bhavati / utsaGgena harati autsaGgikam, evamauDupikam / ojaHsaho'mbhaso vartate / 6 / 4 / 27 / ... tRtIyAntebhya ona ityAdibhyo vartate'rthe ikaNa bhavati / ojasA balena vartate aujasikA, sAhasikaH, AmbhasikaH / rkssdunychtoH| 6 / 4 / 30 / dvitIyAntAd rakSatulchatorikaNa bhavati / nagaraM rakSati nAgarikaH / badaramuJchati bAdarikaH / / pakSimatsyamRgArthAd ghnati / 6 / 4 / 31 / pakSyarthamatsyArthamRgArthavAcibhyo dvitIyAntebhyo natyarthe ikaN bhavati / pakSiNo hanti pAkSikaH / matsyAn dhnanti mAtsyikAH / mRgAn hanti mArgikaH / hariNaM hanti haarinnikH| .: paripanthAt tiSThati ca / 6 / 4 / 32 / / dvitIyAntAt paripathAt tiSThati nati cArthe ikaN bhavati / paripanthAn hanti pAripAndhikaH, paripanya tiSThati paaripaanthikshcaurH| Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 195) avRddhergRhNati garthe / 6 / 4 / 34 / dvitIyAntAd vRddhivarnAd gRhNatyarthe ikaN bhavati / yo'sau gRhNAti sa ced nindyo bhavet / dviguNaM gRhNAti dvaiguNikaH, guNikaH / avRddheriti kim-vRddhiM gRhNAtIti vAkyameva / paradArAdibhyo gacchati / 6 / 4 / 38 / paradArAdibhyo dvitIyAntebhyoH gacchatyarthe ikaNa bhavati / paradArAn gacchati pAradArikaH, gurutalpaM gacchati gaurutalpikaH, bhrAtajAyAM gacchati bhrAtRjAyikaH / 'pazcAtyanupadAt / anupadaM dhAvati AnupadikaH / . . musnAtAdibhyaH pRcchati / 6 / 4 / 42 / . ... susnAtAdibhyo dvitIyAntebhyaH pRcchatyarthe ikaNa bhavati / susnAtaM pRcchati sausnAtikaH, sukharAtriM pRcchati saukharAtrikaH / ..prabhUtAdibhyo bruvati / 6 / 4 / 43 / .. prabhUtAdibhyo dvitIyAntebhyo bruvatyarthe ikaNa bhavati / prabhUtaM brUte prAbhUtikaH, paryAptaM bravIti pAryAptikaH / vaipulikaH / .... samUhArthAt samavete / 6 / 4 / 46 / / samUhavAcibhyo dvitIyAntebhyaH samavete'rthe ikaNa bhavati / samUhaM samavaiti sAmUhikaH / samAja samavaiti sAmAjikaH / ' parSadoNyaH' parSadi samavaitiM pArSadyaH / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196) dharmAdharmAcarati / 6 / 4 / 49 / ... AmyAM dvitIyAntAbhyAM caratyarthe ikaNa bhavati / dharma carati dhArmikaH, adharma carati AdharmikaH / ____SaSThayA dhaye / 6 / 4 / 50 / SaSThayantAd dhamrye'theM ikaNa bhavati / 'nyAyAnuvRtta AcAro dharmaH, tasmAdanapetaM dharmyam / zulkazAlAyA dhayaM zaulkazAlikam / avakraye / 6 / 4 / 53 / SaSThayantAdavakraye'rthe ikaNa bhavati / avakrayo bhATakam , ApaNasyAvakraya ApaNikaH / zakaTasyAvakrayaH zAkaTikaH / tadasya paNyam / 6 / 4 / 54 / taditi prathamAntAdasyeti SaSThyarthe ikaN bhavati / taccet prayamAnvaM paNyaM bhavet / apUpAH paNyaM vikreyamasya ApUpikaH / zilpam / 6 / 4 / 57 / prathamAntAt SaSThyarthe ikaNa bhavati / taccet prathamAntaM zillaM bhavet / nRttaM zilpamasya sa nArtikaH / adhyApanaM zilpamasya sa AdhyApanikaH / - zIlam / 6 / 4 / 59 / prathamAntAcchIlArthAt SaSThyarthe ikaN bhavati / paThanaM : zIlamasya pAThanikaH / IrSyA zIlamasya sa aiyiko brAhmaNaH / kSaNa zIlamasya sa kSAmiko jainamuniH / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 197) praharaNam / 6 / 4 / 62 / prathamAntAt SaSThyarthe ikaNa bhavati / taccet praharaNaM prathamAntaM bhavet / asiH praharaNamasyAsau Asika, cAkrikaH; mauSTikaH, pAnuSkaH / 'zaktiyaSTibhyAM tu TIkaNa vAcyaH zaktiH praharaNamasyAsau zAkIkI evaM yASTIkI / ' nAstikAstikadaiSTikAni tadasyetyarthe nipAtyAni' nAsti svargapuNyAdi ityevaM matiryasyAsau nAstiko jaganmithyAvAdI / Astiko jainamuniH, daiTikaH / bhakSyaM hitamasmai / 6 / 4 / 69 / prathamAntAdasmai iti caturthyarthe ikaNa bhavati / taccet prathamAntaM madhyaM hitaM bhavet / apUpA bhakSyaM hitamasmai ApUpikaH, zASkulikaH, tAkrikaH / niyuktaM dIyate / 6 / 4 / 70 / prathamAntAdasmai iti caturthyarthe ikaNa bhavati / taccat prathamAntaM niyuktaM dIyate / agrabhojanaM nityaM dIyate'smai sa AgrabhojanikaH / / tatra niyukte / 6 / 4 / 74 / . saptamyantAd niyukte ikaN bhavati / zulkazAlAyAM niyuktaH zaulkazAlikaH / sAdhAraNadravyarakSAyAM niyuktaH sAdhAraNadravyaratika: devadravyarakSAyAM niyukto devadravyaratikA, rakSA nAma yogyasthAne A .. nikaTAdiSu vasati 1 6 / 4 / 77 / saptamyantebhya ebhyo vasatyarthe ikaN bhavati / araNye vasati Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (198) AraNyikaH / upAzraye.. vasati aupAzrayika: / vRkSamUle. vasati vAkSamUlikaH / 'satIrtha iti tu nipAtanAt / samAne tIrthe-gurau vasati stiirthH| ". candrAyaNaM ca carati / 6 / 4 / 82 / - ato godAnAdibhyazca dvitIyAntebhyazvaratyarthe ikaNa bhavati / candrAyaNaM carati cAndrAyaNikaH / godAnaM carati gaudAnikaH / AdityavatikaH / krozayojanapUrvAcchatAd yojanAcA bhigamAhe / 6 / 4 / 86 / , krozazata-yojanazatAbhyAM yonanAcca paJcamyantAdabhigamAheM ye ikaN bhavati / krozazatAdabhigamanamarhati krauzazatikaH, yojanA zatAdabhigamanamarhati yaujanazatiko janabhikSuH, yojanAdabhigamanamahati yaujanikaH / / saMzayaM prApta jJeye / 6 / 4 / 93 / saMzayamiti dvitIyAntAt prApte'rthe ikaNa bhavati, prAptaM ced jJA bhavet / saMzayaM prAptaH sAMzayiko digambarazivabhUterarthaH / .. ... tasmai yogAdeH zakte / 6 / 4 / 94 / yogAdibhyazcaturthyantebhyaH zakte'rthe ikaNa bhavati / yogAya; zakto yaugiko jayantavinayo muniH, santApAya zaktaH sAntAmiko jvaraH / .. ...... Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 199), yajJAnAM dkssinnaayaam|| 6 / 4 196 / / yajJavAcibhyaH SaSThyantebhyo dakSiNAyAma ikaNa bhavati, agniSTomasya dakSiNA AgniSTomikI / vaajpeyikii| kAle kArye ca bhavavat / 6 / 4 / 98 / kAlavAcinaH saptamyantAd deye kArye cArthe bhavavat, pratyayA bhavanti / varSAsu bhavamityatraM yathA 'varSAkAlebhyaH' itIkaNa , evaM varSAsu deyaM vA kArya tatrArthe'pi vArSika deyaM kAryaM vA / . tena hastAd yaH / 6 / 4 / 101 / : kA / tRtIyAntAd hastazabdAd deye kArye cArthe yo bhavati hastena deyaM kArya vA hAstyam / .... . " zobhamAne / 6 / 4 / 102 / / tRtIyAntAcchobhamAne ikaN bhvti| zIlena zobhate zailikI rAjImatI / karNaveSTakAbhyAM zobhate kArNaveSTakikam / vAstrayugika zarIram / - kAlAt parijayyalabhyakAryasukare / 6 / 4 / 104 / , tRtIyAntAt kAlavizeSavAcinaH pariz2ayye labhye kArya sukare cArthe ikaNa bhavati / mAsena pariz2ayyo, rogo,mAsikaH / mAsenA satya vetanaM mAsikaM vetanam / mAsena kArya prAsAdoM mAsikA mAsena sukaraM mAsikaM tam / saMvatsareNa kAryo pratya sAMvatsariko granthaH / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (200) nivRtte / 6 / 4 / 105 / - tRtIyAntAd nirvRtte'rthe ikaNa bhavati / ahA nivRttamAhnikam / mAsikam / taM bhAvibhUte / 6 / 4 / 106 / dvitIyAntAt kAlArthAd bhAvini bhUte cArthe ikaNa bhavati / mAsaM bhAvI mAsika utsavaH, mAsaM bhUto mAsiko vyAdhiH / ___ tasmai bhRtAdhISTe ca / 6 / 4 / 107 / caturthyantAt kAlavAcino bhRte'dhISTe cArthe ikaNa bhavati / mAsAya bhRto mAsikaH, mAsAyAdhISTo mAsiko'dhyApakaH / vetanena krIto bhRta ucyate, satkArapUrva vyApAritastvadhISTaH kathyate / so'sya brahmacaryatadvatoH / 6.14 / 116 / prathamAntAt kAlavizeSavAcino'syeti SaSThayarthe i.Na bhavati brahmacarthe brahmacAriNi cArthe / mAso'sya brahmacaryasya tad mAsika brahmacaryam , evaM vArSikam , mAso'sya brahmacAriNo mAsiko brahmacArI / vArSiko brhmcaarii| __ prayojanam / 6 / 4 / 117 / prathamAntAdasyeti SaSThayarthe ikaNa bhavati / prathamAntaM prayomanaM cet / jinamahaH prayojanamasya tad jainamahikaM devAgamanam , nimazAsanoddhAraH prayojanamatyAH sA jainazAsanoddhArikI idAnIsanI devadravyacaLa vijayadharmasUrINAm / samayAt prAptaH / 6 / 4 / 124 / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2.1) - prathamAntAt samayAdasyeti SaSThyarSe ivaNa bhavati / prathamAnne cet prAptaM bhavati / samayaH prApto'syAsau sAmayiko vivAdaH / trizadvizaterDako'saMjJAyAmAIdarthe / 6 / 4 / 129 / . triMzaviMzatizabdAbhyAmAahaMdAd yo'rtho vakSyate tatra Dakapratyayo bhavati, asajJAviSaye / triMzatA krItaM triMzakam / viMzatyA krItaM viMzati+Daka iti sthite vizatesteMDiti / 7 / 4 / 67 / apadasyAsya terDiti pare taddhite lug bhavati / viMzakam / saGkhyADatezvAzattiSTeH kaH / 6 / 4 / 130 / zadanta-tyanta-STayantavarjitAyAH saGkhyAyA DatyantAt triMzadvizatibhyAM cAhadarthe ko bhavati / dvAbhyAM krItaM dvikam, bahubhyAM krIta bahukam, evaM yAvatkam, katikam, triMzatkam, viMzatikam / azattiSTeriti kima-cAtvAriMzatkam , sAptatikam, pASTikam / 'vAtorikaH ' yAvatikamapi / 'zatazabdAd yeko vAcyora zatena krItaH zatyaH, zatikaH / 'sUrgat tu vA'J vaktavyaH' sUrpaNa kRtaM. saurpa saupikam / anAmnyadviH plup / 6 / 4 / 141 / - dvigorAIdarthe jAtasya pratyayasya lub bhavati sa ca pit, anAmni na tu dviH / dvAbhyAM kaMsAbhyAM krItaM dvikasam / amAmnIti kim-paJcabhiH lohitaiH krItaM pAJcalohitika / advi Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) riti kim-dvAbhyAM sUrpAbhyAM krItaM dvisUrpamatrAna ikaNo vA lub jAtaH, punazca dvisUNa krItaM dvisaurSikamatra na. lub / ... mUlyaiH krIte / 6 / 4 / 150 / . mUlyArthAt tRtIyAntAt krIte'rthe yathAvihitamikaNAdayo bhavanti / prasthena krItaM prAsthikam, triMzatA krItaM triMzakam / tasya vApe / 6 / 4 / 151 / . SaSThayantAd vAMpe'rthe yathAvihitaM pratyayo bhavati, vApaH kssetrm| prasthasya vApaH prAsthikaM kSetram , droNasya vApaH droNikam / .. hetau saMyogotpAte / 6 / 4 / 153 / / . SaSThyantAd hetvarthe yathoktamikaNAdayo bhavanti / yo hetu: sa cet saMyoga utpAto vaa| saMyogaH-sambandhaH, utpAtaH zubhAzubhasUcako bhUvikAraH / zatasya hetuH zatyaH zatiko vA rAjasaMyogaH / somagrahaNasya heturutpAtaH saumagrahaNiko bhUmikampaH / 'putrAda, yeyau / putrasya hetuH saMyoga utpAto vA putryaH, putriiyH| vAtapittazleSmasanipAtAcchamanakopane / 6 / 4 / 152 / ebhyaH SaSThyantebhyaH zamane kopane cArthe yathoktamikaNa bhavati / vAtasya zamanaM kopanaM vA vAtikam, evaM paittikam, zleSmikam, sAnnipAtikam / : : lokasarvalokAt jJAte / 6 / 4 / 157 / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (203.) ... AbhyAM SaSThayantAbhyAM jJAte'rthe yathoktaM pratyayo bhavati / lokasya jJAto laukikaH, sarvalokasya jJAtaH sArvalaukikaH / taM pacati droNAd vA'b / 6 / 4 / 161 / dvitIyAntAd droNazabdAt pacatyarthe'J vA bhavati / droNaM pacati drauNI, draunnikii| . smbhvdvhrtoshc| 6 / 4 / 162 / . dvitIyAntAd nAmnaH sambhavati avaharati pacatyarthe cekaNAdayo bhavanti / Adheyasya pramANAnatirekeNa dhAraNaM sambhavaH, atirekeNa dhAraNamavaharaH / prasthaM sambhavati avaharati pacati vA prAsthikaH kaTAraH / khArIkaH / kauddvikH| vaMzAderbhArAd haradvahadAvahatsu / 6 / 4 / 166 / vaMzAdiparAdH bhArazabdAd harati vahati Avahati cAthai yathAvihitaM pratyayA bhavanti / vaMzabhAraM harati- vahati Avahati vAMzabhArikaH, evaM kauTabhArikaH / / mAnam / 6 / 4 / 169 / .... prathamAntAt SaSThyarthe yathAvihitaM pratyayA bhavanti / prathamAntaM ced mAnaM bhvet| prasthaH mAnamasya prAsthiko rAziH, evaM drauNikaH, khArIkaH / tamarhati / 6 / 4 / 177 / / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) dvitIyAntAhatyarthe pUrvoktAH pratyayA bhavanti / zvetapaTamarhati caitapaTikaH / sahasramarhati sAhasraH / zikSAmarhati zaikSikaH / ikaNadhikAraH smaaH| yH|7|1|1| ita UrdhvaM yadanukramiSyAmastatra IyapratyayAdAga yo'dhikRto veditavyaH / - vahati rathayugamAsaGgAt / 7 / 1 / / - ebhyo dvitIyAntebhyo vahatyarthe yo bhavati / rathaM vahati sthyaH / yugaM vahati yugyaH / prAsaGgaM vahati prAsaGgyaH / 'dhuro yeyaN / dhuraM vahati dhuryaH, dhaureyaH / - halasIrAdikaN / 7 / 1 / 6 / ' AbhyAM vahatyarthe ikaNa bhavati / halaM vahati hAlikaH, evaM sairikaH / 'zakaTazabdAdaNa vAcyaH zakaTaM vahati zAkaTo gauH| vidhyatvananyena / 7 / 1 / 8 / - dvitIyAntAd vidhyatyarthe yo bhavati, na cedAtmano'nyena karaNena vidhyet / pAdau vidhyati padyaH kaNTakaH / ananyeneti kim-cauraM vidhyati caitraH1 . dhanagaNAlabdhari / 7 / 1 / 9 / / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) dvitIyAntAbhyAmAbhyAM ladharmarthe yo bhavati / dhanaM labdhA. dhanyaH, evaM gaNyaH / nyAyArthAdanapete / 7 / 1 / 13 / pancamyantAbhyAmAbhyAmanapete'rthe yo bhavati / nyAyAdanapeta nyAyyam, evamarthyam / 'matamadAbhyAM SaSThayantAbhyAM karaNe yo vaacy| matasya. madasya vA karaNaM matyaM madyam / tatra sAdhau / 7 / 1 / 15 / saptamyantAt sAdhAvaNe yo bhavati / sabhAyAM sAdhuH sabhyaH / IyaH / 7 / 1 / 28 / A tado vakSyamANeSvartheSu Iyo'dhikRto veditavyaH / . uvrnnyugaadeyH| 7 / 1 / 30 / uvarNAntAd yugAbezcAtado'rtheSu yo bhavati / zaGkave hitaM kAvyam / yugAya hitaM yugyam, haviSe hitaM haviSyam / tasmai hite / 7 / 1 / 35 / / caturthyantAd hite'rthe yathAdhikRtaM pratyayo bhavati / vatsAya hitaM vatsIyam , yugAya hitaM yugyam / 'pAdyAdhyau~ tu tadarthe yAntau nipAtyau / pAdArtha pAdyamudakam , arghArthamayaM ratnam / .: avyajAt thya 7 / 1 / 38 / AbhyAM tasmai hite'rthe thyab bhavati / avaye hitamavithyam / majAyai hitamanathyam / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcasarvavizvAjanAt karmadhAraye / 7 / 1 / 41 / . pancAdiparAjjanAt karmadhArayavRttestasmai hite'rthe Ino bhavati / sarve ca te janAzca sarvajanAH, tebhyo hitaM sarvananInam / evaM 'pancajanInam / vizvajanInam / 'mahatsarvAdikaNa / mahAMzcAsau janazca mahAjanaH, tasmai hitaM mAhAjanikam, evaM sArvajanikam / 'sarvazabdAt tasmai hite'rthe jo vA. vAcyaH' sarvasmai hitaH sArvaH, sarvIyo vaa| pariNAmini tadarthe / 7 / 1 / 44 / catuthyantAccaturthyarthe pariNAmini yathAdhikRtaM pratyayo bhavati / -aGgArAya pariNamati AGgArIyaM kASTham / zaGkavyaM dAru / parikhA'sya syAt / 7 / 1 / 48 / syantAdataH SaSThayarthe pariNAmini eyaNa bhavati / parikhA AsAM syAt pArikheyya iSTakAH / ..." -- atra ca / 7 / 1 / 49 / parikhAyAH syAditi sambhAvyAyAH prathamAntAyA atreti -saptamyarthe eyaNa bhavati / parikhA asyAM syAt pArikheyI bhuuH| tad / 7 / 1 / 50 / .. syAditi sambhAvyAta prathamAntAt SaSThayarthe pariNAmini saptamyarthaM ca yathAdhikRtaM pratyayA bhavanti / prAkAra AsAH syAt Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (207) prAkArIyA iSTakAH, parazurasya syAt parazavyamayaH, prAsAdosmin syAt prAsAdIyo dezaH / IyAdhikAraH smaaptH| tasyAhe kriyAyAM vat / 7 / 1 / 51 / / tasyeti SaSThayantAdahe'rthe vat bhavati, ahaM cet kriyA bhavet / rAMjJo'haM rAjavad vRttam , sAdhorarha sAdhuvat / syAderive / 7 / 1 / 52 / syAdyantAdivArthe sAdRzye vat bhavati / taccet sAdRzya kriyAviSayaM bhavati / zvAna iva yudhyante zvavad yudhyante, devamiva devavat pazyati munim / tatra / 7 / 1 / 53 / saptamyantAdivAthai vad bhavati / vArANasyAmiva vArANasIvat prayAge prAsAdaH / tasya / 7 / 154 / tasyeti SaSThyantAdivAthai vad bhavati / ratnalAlasyeva ratnalAlavat bhRgulAlasya svabhAvaH / . bhAve tvatala / 7 / 1 / 55 / SaSThayantAd bhAve'rthe tvatalau bhavataH / zabdasyAthe pravRttihetuguNo bhAvaH / sa ca jAtiguNakriyAdravyasvarUpAdirUpaH / gotvam, zuklatvam, kArakatvam, daNDitvam, khatvam / gotA, zuklatA, kArakatA, daNDitA, khtaa|.. .. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) pRthvAderiman vaa| 7 / 1 / 58 / pRthu ityevamAdibhyaH SaSThayantebhyo bhAve'rthe iman vA bhavati / pRthorbhAvaH pRthu+iman iti sthite. pRthumRdubhRzakRzadRDhaparidRDhasya Rto rH| 7 / 4 / 39 / .... eSAmRkArasyemni NyAdau ca pare ro bhavati / prathu+iman iti sthite.. vyantasvarAdeH / 7 / 4 / 43 / ... tRpratyayasyAntyasvarAdezvAMzasyemni Nau iSThe Iyasau ca pare laga bhavati / ukAralope prathimA, pRthutvam, pRthutA, pArthavam / evaM mradimA, mRdutvam , mRdutA, mArdavam / bahulasya bhAvaH bahula+iman iti sthitepriyasthirasphirorugurubahulatRpradIrghavRddhavRndArakasyemani ca prAsthAsphAvaragaravaMtrapadrAghavarSavRndam / 7 / 4 / 38 // priyAdInAM yathAsambhavamimani NyAdau ca yathAsaMkhyaM prAityAdyAdezA bhavanti / vaMhimA / evaM priyasya bhAvaH premA, sthirasya bhAvaH sthemA, varimA, garimA, trapimA, drAghimA, varSi, vRndimA / bahobhavaH ,bahu+iman iti sthite bhUlakcevarNasya / 7 / 4 / 41 / / horIyasau imani ca pare bhUgadezo bhavati / anayorivarNA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (209) luk ca / bhUmA / pakSe sarvatra tvatalau / 'varNadRDhAdibhyaSTayaNa vA' zuklasya bhAvaH zauklyam , zuklimA, zuklatvam , shukltaa| ziterbhAvaH zaityam , zitimA, zititvam , zititA, zaitam / dRDhasya bhAvaH dAyam, draDhimA, dRDhatvam , dRDhatA / patirAjAntaguNAGgarAjAdibhyaH karmaNi ca / 7 / 1 / 60 / patyantAd rAjAntAd guNo'Gga pravRttau heturyeSAM tebhyo rAjAdezca bhAve kriyAyAM ca TyaNa bhavati / adhipaterbhAvaH karma vA Adhipatyam , adhipatitvam , adhipatitA / evamAdhirAjyam, adhirAjatvam , adhirAjatA / mauDhyam , mUDhatvam, mUDhatA / rAjyam , rAjatvam , rAjatA / kAvyam, kavitvam , kvitaa| arhatasto nt c| 7 / 1 / 61 / atastasya bhAve karmaNi ca TyaNa bhavati / tadyoge tasya ntAdezaH / arhato bhAva Arhantyam, arhattvam, arhattA / ' sahAyazabdAttu vA TyaN bodhyaH ' sAhAyyam, sAhAyakam , sahAyatvam, shaaytaa| yuvAderaN / 7 / 1 / 67 / ebhyo bhAve karmaNi cAN bhavati / yUno bhAvaH yauvanam, yuvatvam , yuvtaa| vvrnnaallghvaadeH|7|1|69 / samIpe yeSAm iuRvarNAnAM tadantebhyastasya mAve karmaNi 14 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (210) cANa bhavati / zucerbhAvaH karma vA zaucam, zucitvam , zucitA / paTo(vaH karma vA pATavam, paTutvam, paTutAM / bandhorbhAvo vA karma bAndhaH m , bandhutvam , bandhutA / piturbhAvaH karma vA paitram, pitRsvam , pitaa| yopAntyAd gurUpottamAdasuprakhyAdakam / 7 / 1 / 72 / ___ yAdInAmantyamuttamam , tatsamIpamupottamam , tad guru yasya tasmAd yupAntyAt suprakhyavarnAt tasya bhAve karmaNi cAkaJ bhavati / ramaNIyasya bhAvaH karma vA rAmaNIyakam , ramaNIyatvam, ramaNIyatA / evam AcAryakam , AcAryatvam , aacaarytaa| . zAkaTazAkinau kSetre / 7 / 1 / 78 / SaSThayantAt kSetre'rthe etau bhavataH / ikSUNAM kSetram ikSuzAkaTam, ikSuzAkinam , zAkasya kSetraM zAkazAkaTam , zAkazAkinam / 'dhAnyavAcibhyaH SaSThayantebhyastu kSetre InaJ vAcyaH' mudgAnAM kSetraM maudgInam , evaM kaulatthInam , kaudravINam / 'vrIhizAlibhyAmeyaNa ' vrIhINAM kSetraM traiheyam, zAlInAM kSetraM zAleyam / yavayavakaSaSTikAd yH|7|1|81| ebhyastasya kSetre'rthe yo bhavati / yavAnAM kSetraM yavyam, evaM yavakyam , SaSTikyam / vA'NumASAt / aNUnAM kSetramANavInam, aNavyam, mASANAM kSetraM mASyam, mASINam, yo vA bhavanAt pakSe Inan / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (211) alAbbAzca kaTo rajasi / 7 / 1 / 84 / alAvUzabdAt cakArAdumAbhaGgAtilebhyazca tasya. rajasyarthe kaTo bhavati / alAvUnAM rajaH alAbUkaTam , evamumAkaTam , bhaGmAkaTam , tilakaTam / .. pIlyAdeH kuNaH pAke / 7 / 1 / 87 / SaSThayantebhyaH pItvAdibhyaH pAke'rthe kuNo bhavati / pIlUnAM pAkaH pIlukuNaH, evaM zamIkuNaH, karkandhUkuNaH / karNAdermUle jAhaH / 7 / 1 / 88 / . SaSThayantebhyaH karNAdibhyastasya mUle'rthe AhaHpratyayo bhavati / kaNayormUlaM karNanAham , evamakSinAham / 'kulazabdAjjarape'rthe Inan vAcyaH' kulasya jalpaH kolInaH / 'pakSazabdAt mUle'rthe tirvAcyaH' pakSasya mUlaM pakSatiH / / himAdeluH sahe / 7 / 1 / 90 / .....atastasya sahe'rthe elurbhavati / himaM sahamAno himeluH / zItoSNatRSAdAlurasahe / 7 / 1 / 92 / / : ebhyastasyAsahamAne'rthe Alubhavati / zItasyAsahaH zItAluH, evamuSNAluH, tRSAluH / . vevistRte zAlazaGkaTau / 7 / 1 / 123 / ato. vistRte'rthe zAlazaGkaTau bhavataH / vistRtaH vizAlA, vizA.TaH / kaTo'pi vikaTaH / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 212) saMproneH saMkIrNaprakAzAdhikasamIpe / 7 / 1 / 125 / ___ samaH saMkIrNe'rthe, prAt prakAze'rthe, uto'dhike, ne: samIpe ca kaTo bhavati / saMkaTaH saMkIrNaH, prakaTaH prakAzaH, utkaTo'dhikaH, nikaTaH samIpa ityarthaH / ___ avAt kuTArazcAvanate / 7 / 1 / 126 / avazabdAdavanate'rthe kuTArakaTau bhvtH| avanata iti avakuTAraH, avkttH| nAsAnatitadvatoSTITanATabhraTam / 7 / 1 / 127 / avAd nAsAnatau tadvati cArthe TITanATabhraTA bhavanti / nAsAyA namanam-avaTITam , avanATam , avabhraTam ; tadyogAda nAsikA, puruSo'pi tathocyate-avaTITA, avanATA, avabhraTA nAsikA / abaTITaH, avanATaH, avabhraTaH puruSaH / ' nerinapiTakAzcikacicikazcAsya / 7 / 1 / 128 / nizabdAd nAsAnatau tadvati cArthe ina piTa ka ityete pratyayA bhavanti / tayoge ca neryathAsaMkhyaM cika ci cika ityete AdezA bhavanti / cikinam , cipiTam , cikaM nAsAnamanam / cikinA cipiTA, cikkA nAsikA / cikinaH, cipiTaH, cikkaH puruSaH / 'nizabdAd niirndhe'rthe| nAsAnatitadvatozvArthe viDavirIsau pratyayo vAcyau' niviDAH, nivirIsA: kezAH / niviDam , nivirIsam nAsikAnamanam , niviDA nivirIsA nAsikA, niviDaH nivirIso naraH avanatanAsikAvAnityarthaH / Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (213) klinnAlazcakSuSi cipilcula cAsya / 7 / 1 / 1301 klinnazabdAccakSuSyarthe lo bhavati / tatsanniyoge ca klinnazabdasya cil pila cul ityete AdezA bhavanti / cillam , pillam, cullaM ckssuH| . aveH saMghAtavistAre kaTapaTam / 7 / 1 / 132 / ___ataH SaSThayantAt saMghAte vistAre cArthe yathAsaMkhyaM kaTapaTau mAtaH / avInAM saMghAto'vikaTaH / avInAM vistAro'vipaTaH / 'upatyakAdhityake nipAtyau' upatyakA parvatAsannA bhUH, adhityakA parvatAdhirUDhA bhUH / ___pazubhyaH sthAne goSThaH / 7 / 1 / 133 / pazuvAcibhyaH SaSThyantebhyaH sthAne'rthe goSTho bhavati / azvAnAM sthAnamazvagoSTham / mahiSIgoSTham / . tilAdibhyaH snahe tailaH / 7 / 1 / 136 / : SaSThyantebhyastilAdibhyaH snehe'rthe tailo bhavati / tilAnAM snehaH tilatailam, sarSapatailam, eraNDatailam / 'kaNi ghaTate ityaya karmaThaH / / - tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itaH / 7 / 1 / 138 / prathamAntebhyastArakAdibhyaH SaSThyarthe itaH pratyayo bhavati / tArakA- saMjAtA asyeti tArakitaM namaH / puSpANi saMjAtAnyasya puSpitastaruH / Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (214) pramANAn mAtraT / 7 / 1 / 140 / prathamAntAt pramANavAcinaH paSThyarthe mAtraD bhavati / jAnunI pramANamAyAmo'sya jAnumAtramudakam / evaM rajjumAtrI, tanmAtrI bhUmiH / 'hastipuruSAbhyAmaNapi vAcyaH' hastI pramANamasya hastimAtram, hAstinam , hastidanam, hastidvayAm / puruSamAtrama, pauruSam, puruSadaghnam, puruSadvaMyasam / voz2a danavayasaT / 7 / 1 / 142 / UrdhvaM yat pramANaM tadarthAt prathamAntAd SaSThyarthe danavayasaTau vA bhavataH, pakSe mAtraTa / uruH pramANamasya urudanam, urudvayasam, urupAtraM jalam / urdhvamiti 'kim-rajjuH pramANamasyA ranjumAtrI bhUmiH / mAnAdasaMzaye lup / 7 / 1 / 143 / yaHprasiddho mAnavAcI zabdo hastavitastyAdina tu ranjvAdiH, sa lakSaNayA pramANe vartate; tasmAt parasya mAtraDAdeH pratyayasyAsaMzaye gamye lub bhavati / hastaH pramANamasya hastaH, evaM vitastiH / mAnAditi kim-UrumAtram / asaMzaya iti kim-hastamAtra syAt / 'mAnArthAntAd dvigostu saMzaye'saMzaye ca lub vAcyaH / viprasthaH, dviprasthaH syAt / mAtraT / 7 / 1 / 146 / Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 215) prathamAntAda mAnavAcinaH SaSThyarthe mAtraTa bhavati saMzaye'rthe / prasthamAtraM syAt / idaMkimo'turiyakiya cAsya / 7 / 1 / 148 / mAnArthe vartamAnAbhyAmAbhyAM SaSThyarthe meye'turbhavati / tadyoge cAnayoryathAsaMkhyamiyakiyau / idaM mAnamasya iyAn, kiM mAnamasya kiyAn paTaH / yattadetado DAvAdiH / 7 / 1 / 149 / mAnavRttibhyaH prathamAntebhya ebhyaH SaSThayarthe'tupratyayo bhavati, sa ca DAvAdiH / yat tad etat pramANamasya sa yAvAn , tAvAn , etAvAn / yattatkimaH saMkhyAyA DatirvA / 7 / 1 / 150 / saMkhyArUpamAnArthavRttibhyaH prathamAntebhyo yat tat kim ityetebhyaH SaSThyarthe utirvA bhavati / yA sA kA saMkhyA mAnameSAM yati tati kA , pakSe yAvantaH tAvantaH kiyantaH / . avayavAt tayaT / 7 / 1 / 151 / avayavavAcinaH saMkhyArthAt syantAt SaSThayarthe ta Da bhAti / catvAro'vayavA asyAH sA catuSTayI, evaM paJcatayI / ' dvitrimyAmayaD vA ' dvAvavayavAvasya tad dvayaM, dvitayam / trayo'vayavAH asya trayaM, tritayam / . saMkhyApUraNe DaT / 7 / 1 / 155 / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 216) _____saMkhyAvAcinaH saMkhyA pUryate yenetyarthe DaT pratyayo bhavati / ekAdazAnAM pUraNaH ekAdazaH, evaM dvAdazaH / dvAdazI, trayodazI, caturdazI / viMzatyAdervA tamaT / 7 / 1 / 156 / - saMkhyAvAcino viMzatyAdeH saMkhyApUraNe tamaD bhavati vA / vizateH pUraNaH viMzaH, viMzatitamaH / triMzattamaH, triNshH| ekaviMzatitamaH, ekaviMzaH / SaSTayAderasaGkhyAdeH / 7 / 1 / 158 / nAsti saMkhyAvAcI Adiravayavo yasya tasmAt SaSTayAdeH saMkhyApUraNe tamaD bhavati / SaSTeH pUraNaH SaSTitamaH / saptateH pUraNaH saptatitamaH / asaMkhyAderiti kim-ekaSaSTaH / no maT / 7 / 1 / 159 / asaMkhyAdernAntasaMkhyAyAH saMkhyApUraNe maD bhavati / paJcAnAM pUrakaH paJcamaH / evaM saptamaH, aSTamaH, navamaH, dazamaH / asNkhyaaderityev-dvaadshH| : pit tithad bahugaNapUgasaGghAt / 7 / 1 / 160 / - bahugaNapUgasaMghebhyaH pUraNe'rthe tithaT pratyayo bhavati sa ca pit / baDhUnAM pUrakaH bahutithaH, evaM gaNatithaH, pragatithaH, sngghtithH| atorithaT / 7 / 1 / 161 / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (217) atvantAt saMkhyApUraNe ithaT pratyayo bhavati, sa ca pit| iyatAM pUraNaH iyatiyaH, tAvatithI, yAvatithaH / SaTkatikatipayAt thaT / 7 / 1 / 162 / ebhyaH saMkhyApUraNe thaDa bhavati / SaNNAM karaNI SaSThI, evaM katithaH, katipayathaH / - caturaH / 7 / 1 / 163 / __ataH saMkhyApUraNe thaD bhavati / caturNA pUrakaH caturthaH / caturthI tithiH / yeyau caluk ca / 7 / 1 / 164 / caturaH saMkhyApUraNe yeyo bhavataH, tadyoge casya luk / caturNA 'pUraNaH turyaH, turiiyH| vastIyaH / 7 / 1 / 165 / dvizabdAt saMkhyApUraNe tIyo bhavati / dvayoH pUrakaH dvitiiyH| stu ca / 7 / 1 / 166 / trizabdAt pUraNe'rthe tIyo bhavati, tadyoge ca trestRrAdezaH / trayANAM pUrakaH tRtIyaH / pUrvamanena sAdezcan / 7 / 1 / 167 / pUrvamityamantAt kevalAt sapUrvAcAneneti TArthe kartarIn bhavati / kRtaH pUrvamaneneti kRtapUrvI kaTam , bhuktaM pUrvamananati muktapUrSI dhanam / pIta pUrvI payaH / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) . . indriyam / 7 / 1 / 174 / indrazabdAdiyo nipAtyate / indrasya liGgamindriyam / tena vitte caJcucaNau / 7 / 1 / 175 / tRtIyAntAd vitte'rthe caJcucaNau bhavataH / vidyayA vittaH vidyAcancuH, vidyaacnnH| . pUraNAd granthasya grAhaka ko luk cAsya / 7 / 1 / 176 / pUraNapratyayAntAt tRtIyAntAd granyasya grAhake'rthe ko bhvti| tadyoge ca pUraNapratyayasya luk / dvitIyena rUpeNa granthasya grAhakaH dvikaH shissyH| so'sya mukhyaH / 7 / 1 / 190 / prathamAntAt SaSThyarthe ko bhavati / prathamAntaM ced mukhyaM. bhavet / ratnalAlo mukhyo'sya sa rasnalAlakaH tIrthapravAsaH / unmanasyarthe utkaH, utsukaH / sAkSAd draSTA saakssii| . tadasyAstyasminniti matuH / 7 / 2 / 1 / taditi prathamAntAdasyeti SaSThayatha'sminniti saptamyarthe vA matuH pratyayo bhavati / yat prathamAntaM taccedastIti / gAvo'sya santIti gomAn jinadattaH, vRkSA asmin santIti vRkSavAn, parvataH, evaM dhanavAn , plakSavAn / astIti vatamAnakAlopAdAnena Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (219) bhUtabhaviSyatorna bhavati / gAvo'syA''ran bhaviSyanti veti vAkyA meva / itikaraNAd viSayaniyamaH bhUmanindAprazaMsAsu nityayoge'tizAyini / saMsarge'stivivakSAyAM bhavanti matubAdayaH // 1 // bhUmni gomAn , nindAyAM kuSThI, prazaMsAyAM rUpavatI kanyA, nityayoge kSIriNo vRkSAH, atizAyini udariNI strI, saMsarge daNDI / bhUmAdiviSayaniyamo'pi prAyikaH tena vyAghravAn parvata ityAdau sattAmAtre'pi / matvarthAntAd matvarthIyapratyayo na bhavati tathA cAhuH.. zaiSikAcchaiSiko neSTaH svarUpaH pratyayaH kvacit / / samAnavRttau matvarthAda matvarthIyo'pi nepyate // 1 // virUpapratyayastu bhavatyeva daNDimatI zAlA / virUpapratyayo'pi samAnavRttau na bhavati-daNDo'styasya daNDikaH sa so'sti asyeti inmatU na syAtAm / asanjAbhUtAt karmadhArayAt matvarthIyo na bhavati / vIrAzca te puruSAzca vIrapuruSAste santi yasmin grAme / 'guNe guNini cArthe ye zabdA vartante tebhyo'pi matvarthIyo na bhavati ' zuklo varNo'syAstIti pratyayamantareNa teSAmamighAne sAmarthyadarzanAd , guNamAtravRttibhyastu bhavatyeva rUpavatI siitaa| mAvarNAntopAntApaJcamavargAn matormo vaH / 2 / 1 / 94 / mazcAvarNazceti mAvo to pratyekamantopAntau yasya tasmAt paJcamavarjavargAntAcca nAmnaH parasya matormoM vo bhavati / kimasyA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (220) stIti kiMvAn / makAropAntyAd-zamIvAn / avarNAntAla-vRkSavAn / avarNoSAntyAtu-aharvAn / apaJcamavargAta-marutvAn / __ na staM matvarthe / 1 / 1 / 23 / / .. sAntaM tAntaM ca matvarthe pare padaM na bhavati / marutvAn, yshsvii| nAmni / 2 / 1 / 95 / / / .. sanjJAyAM matormakArasya vo bhavati / ahIvatI, RSIvatI nAma nadyau / 'carmaNvatyAdayaH saJjJAyaM nipAtyante' carmaNvatI, aSThIvAn , cakrIvAn, kakSIvAn , rumaNvAn / 'udakazabdasya matvantasyAbdhau vAcye sajJAyAM ca udanvAn nipAtyaH' udanvAn ghaTaH, samudraH, meghazca / udanvAn RSiH, Azramazca / 'rAjanvAn surAjJi' rAjanvatyaH prjaaH| - nAvAderikaH / 7 / 2 / 3 / naurityAdibhyo matvarthe iko bhavati / nAvikaH pakSe A yavidheH matorapyadhikArAd naumAn / ___ zikhAdibhya in / 7 / 2 / 4 / zikhAdibhyo matvarthe in bhavati / zikhI, shikhaavaan| mAlI, maalaavaan| . brIhyAdibhyastau / 7 / 2 / 5 / . ... brIhyAdibhyo masvarSe inkau bhavataH / brIhikaH, brIhI, nIhimAn / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (221) ato'nekasvarAt / 7 / 2 / 6 / akArAntAdanekasvarAd matvarthe iniko bhavataH / daNDikaH, daNDI, dnnddvaan| evaM chatrI, chatrikaH, chatravAn / vrIhyarthatundAderilazca / 7 / 2 / 9 / vrIhivAcibhyastundAdibhyazca matvarthe ila ikenau ca bhavataH / zAlilaH, zAlikaH, zAlI, zAlimAn / tundilaH, tundikaH, tundI, tundavAn / 'vivRddhopAdhikAt svAGgAt matvarthe pUrvoktAH pratyayA vAcyAH' mahAntau kaNA sto'sya karNilaH, karNikaH, karNI, karNavAn / evamoSThilaH, oSThikaH, oSThI, oSThavAn / 'vRndazabdAdArako vAcyaH' vRndArakaH, vRndavAn / phalabarhAccenaH / 7 / 2 / 13 / . . . AbhyAM zRGgAcca matvarthe ino bhavati / phalAni santyasya phalinaH, phalavAn / bahiNaH, brarhavAn / zRGgiNaH, zRGgavAn, zRGgAttu Arako'pi zRGgArakaH / marutparvaNastaH / 7 / 2 / 15 / marutparvabhyAM matvarthe taH pratyayo bhavati / maruttaH, marutvAn / parvataH, parvavAn / valivaTituNDerbhaH / 7 / 2 / 16 / - matvarthe ebhyo bho bhavati / valimaH, vaTimaH, tuNDibhaH / valimAna, vaTimAn , tuNDimAn / Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222) UrNA'haMzubhamo yus / 7 / 2 / 17 / ebhyo matvarthe yus bhavati / UrNA'syAstIti UrNAyuH, evamahaMyuH, shubhNyuH| kaMzaMbhyAM yustiyastutavabham / 7 / 2 / 18 / . AbhyAM matvarthe yus.ti yas tu ta va bha ityete pratyayA bhavanti / kaMyuH, kaMtiH, keyaH, kaMtuH, kaMva:, kaMbhaH / zaMyuH, zaMtiH, zaMyaH, zantuH, zantaH, zaMvaH, zaMbhaH / / prANyaGgAdAto laH / 7 / 2 / 20 / AkArAntAt prANyaGgavAcino matvarthe lo bhavati / cUDA'styasyeti cUMDAlaH, cUDAvAn / zikhAlaH, zikhAvAn / balavAtadantalalATAdUlaH / 7 / 3 / 19 / ebhyo matvarthe ulo bhavati / balamasyAstIti balUlaH, balavAn , vAtUlaH, vAtavAn / dantUlaH, dantavAn / lalATUlaH, lalATavAn / sidhmAdikSudrajanturugbhyaH / 7 / 2 / 21 / sidhmAdigaNAt kSudranantuvAcibhyo rugacca matvarthe lo bhavati / sidhmAni santyasya sidhmalaH, sidhmamAn / kSudrajantuHyakAlaH, yUkAvAn / ruk-mUrchAla, mUrchAvAn / prajJApodakaphenAl lelau / 7 / 2 / 22 / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 223) ebhyo matvarthe lailau bhavataH / prajJAlaH, prajJilaH, prajJAvAn / parNalaH: parNilaH, prnnvaan| udakalaH, udakilaH, udkvaan| phainalaH, phenilaH, phenavAn / vAca AlATau / 7 / 2 / 24 / kSepe gamye matvarthe vAkzabdAdetau bhavataH / vAcAlaH, 'vaacaattH| gmin / 7 / 2 / 25 / vAkchabdAd matvarthe gmin bhavati / vAgmI, vAgvAn / madhvAdibhyo ra / 7 / 2 / 26 / ebhyo matvarthe raH pratyayo bhavati / madhuraH svaraH / mahat khaM kaNTho'styasya kharaH / mukhrH| kRSyAdibhyo balan / 7 / 2 / 27 / ebhyo matvarthe balac bhavati / kRSIbalaH kuTumbI / AsutI.. balaH / klppaalH| lomapicchAdeH zelam / 7 / 2 / 28 / lomAdibhyaH picchAdibhyazca yathAsaMkhyaM matvarthe za ilazva bhavati / lomAni santyasyeti lomazaH, lomavAn / evaM girizaH, girimAn / picchilaH, picchavAn / urasilaH, urasvAn / / mo'GgAdeH / 7 / 2 / 29 / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (224 ) -- aGga ityAdibhyo matvarthe no bhavati / aGganA / pAmanaH / vAmanaH / prajJAzraddhA_vatterNaH / 7 / 2 / 33 / ebhyo matvarthe No bhavati / prajJA'styasya prAjJaH, prajJAvAn / zrAddhaH, zraddhAvAn / ArcaH, arcAvAn / vArtaH, vRttimAn / 'unnatopAdhikAd dantAd Duro,vAcyaH' unnatA dantAH santyasya dnturH| medhArathAd navaraH / 7 / 2 / 41 / AbhyAM matvarthe iro vA bhavati / medhiraH, medhAvAn , medhAvI / rathiraH, rathikaH, rathI, rthvaan| 'kRpAhRdayAbhyAmAlurvAcyaH kRpAluH, kRpAvAn / hRdayAluH, hRdayavAn , hRdayikaH, hRdayI / ' kezAd matvatha vo vA vAcyaH / kezAH santyasya kezavaH, kezI, kezavAn , kezikaH / astapomAyAmedhAsrajo vin / 7 / 2 : 47 / asantebhyaH tapasAdezca matvarthe vin bhavati / tejasvI, yazasvI, tapasvI, mAyAvI, medhAvI, sragvI, tejasvAn ityAdiH / AmayAd dIrghazca / 7 / 2 / 48 / ato matvarthe vin bhavati, tadyoge dIrghazca / AmayAvI, AmayavAn / svAd mitrIze / 7 / 2 / 49 / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (225) ze'rthe matvarthe'to.min bhavati, prakRtezca diirghH| svamastyasyeti svAmI, anyastu svavAn / 'goH' gomI, gomAn / guNAdibhyo yaH / 7 / 2 / 53 / guNAdizabdebhyo matvarthe yo bhavati / guNAH santyasya guNyaH, guNavAn / himyaH, himavAn parvataH / inaH pakSe maturna bhavati / 'pUrNamAso'N pUrNamAso'syAmastIti paurNapAsI / nAtra pakSe matuH / 'mAlAzabdAt kSepe in vAcyaH' mAlI, kSepAbhAve mAlAvAn / __varNAd brahmacAriNi / 7 / 2 / 69 / / vargazabdAd matvarthe in bhavati, brahmacAriNi abhidheye / varNo brahmacaryamasyAstIti varNI brhmcaarii| iti mtvrthaadhikaarH| prakAre jaatiiyr| 7 / 2 / 75 / prathamAntAt SaSThyarthe jAtIyar bhavati, yat prathamAntaM taccet prakAro bhavet / paTuH prakAro'sya pttujaatiiyH| evaM mRdujAtIyaH / nAnAjAtIyaH / ko'NvAdeH / 7 / 2 / 76 / emyaH prathamAntebhyaH SaSThyarthe ko bhavati, prathamAntaM cet prakAraH / aNuH prakAro'sya aNukaH, sthUlakaH / bhUtapUrva caraT / 7 / 3 / 78 / bhUtapUrvArthe vartamAnAt svArthe cAT bhavati, sa ca pit / pUrva 15 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (226) bhUto bhUtapUrvaH, bhUtapUrva ADhya ADhyacaraH / pakAraH puMvadbhAvArthaH bhUtapUrvA ADhyA ADhyacarI / SaSThayA rUpyacaraT / 7 / 2 / 80 / SaSThayantAd bhUtapUrve'rthe etau bhvtH| jinadattasya bhUtapUrvaH jinadattarUpyaH, jindttcrH| vyAzraye tasuH / 7 / 2 / 81 / SaSThyantAd vyAzraye gamye tasurbhavati / nAnApakSAzrayo vyaashryH| vidvAMso dharmasUrito'bhavan devadravyacarcAyAM-dharmasaripakSAvalambino vidvAMsa ityarthaH / rogAt pratIkAre / 7 / 2 / 82 / SaSThayantAdrogArthAt pratIkAre'rthe tasuH pratyayo bhavati / pravAhikAyA apanayanaM pravAhikAtaH kuru / evaM pracchardikAtaH kuru- rogasya cikitsAM kurvityarthaH / payabheH sarvobhaye / 7 / 2 / 83 / sarvobhayArthe yathAsaMkhyamAbhyAM tasurbhavati / paritaH sarvata ityarthaH / abhitaH ubhayata ityarthaH / * AdhAdibhyaH / 7 / 2 / 84 / saMbhavadvibhaktyantebhya AdhAdibhyastasurbhavati / Adau AdeH Adaye AdinA veti AditaH / evaM madhyataH, antataH, agrataH, pArdhataH, pRSThataH, mukhtH| Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 227) kimadvayAdisarvAdyaSaipulyabahoH pit tas / 7 / 2 / 89 / ... kiMzabdAda dvayAdivarjitebhyaH sarvAdibhyo'vaipulyArthAd bahozca pancamyantAt tas , sa ca pid bhavati / kasmAditi kutaH / sarvasmAt sarvataH / vizvataH / bahubhyo bahutaH / ito'ta:kutaH / 7 / 2 / 90 / ____ete taspratyayAntA nipAtanIyAH / asmAditi idaMzabdasya * Adeze itaH / etasmAditi etacchabdasya akArAdeze ataH / kasmAditi kiMzabdasya 'ku' Adeze kutaH / . bhavatvAyuSmaddIrghAyurdevAnAMpriyaikArthAd / 7 / 2191 / bhavatu AyuSmad dIrghAyus devAnAMpriya ityetaiH saha samAnAdhikaraNemyaH kimadvayAdisarvAdyavaipulyabahubhyaH sarvasyAdyantebhyaH pit tas vA bhavati / sa bhavAn , tato bhvaan| ve bhavantaH, tato bhavataH / sa AyupmAn, tata AyuSmAn / tamAyuSmantam, tata AyuSmantam / tenAyuSmatA, tata AyuSmatA / tasmai AyuSmate, tata AyuSmate / tasmAdAyuSmataH, tata AyuSmataH / tasyAyuSmataH, tata AyuSmataH / tasminnAyupmati, tata AyuSmati / sa dIrghAyuH, tato dIrghAyuH / sa devAnAMpriyaH, tato devAnAM priya ityAdiH / evamebhyastrappratyayo'pi vA bodhyaH' sa bhavAn , tatra mavAn / taM bhavantam , tatra bhavantam / sa AyuSmAna , tatrAyuSmAn / sa dIrghAyuH, tatra dIrghAyuH / sa devAnAMpriyaH, tatra devAnAMpriya ityAdiH / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 228) kvakutrAtreha / 7 / 2 / 93 / ka kutra atra iha ityete zabdAH tracantA nipAtyante / kasminiti ka, kutra / etasminniti atra / asminniti iha / saptamyAH / 7 / 2 / 94 / / ___saptamyantebhyaH ki dvayAdisarvAdyavaipulyavahubhyaH trab bhavati / kasminniti kutra / sarvasminniti sarvatra / tasminniti tatra / bahuSu iti bahutra / kiMyattatsarvaikAnyAt kAle dA / 7 / 2 / 95 / ebhyaH saptamyantebhyaH kAle'bhidheye dAprayayo bhAti / kariman kAle kadA, evaM yadA, tadA, sarvadA, ekadA, anydaa| sadA'dhunedAnIMtadAnImetahi / 7 / 2 / 96 / kAle vAcye ete nityante / sarvasmin kAle sdaa| asmin kAle'dhunA, idAnIm / tasmin kAle tadAnIm / etasmin kAle etahi / sadyo'dyaparadyavyahni / 7 / 2 / 97 / ete kAle nipAtyante / samAne'hni sadyaH / asminnahniH adya / parasminnahi paredyati / pUrvAparAgharottarAnyAnyataretarAdebus / 7 / 2 98 / ebhyaH saptambhantebhyo'hi kAle'rthe edyum bhavati / pUrvasmi-. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (229) nani pUrveyuH, evamapareyuH, adharedyuH, uttareyuH, anyeyuH, anyatareghuH, itareyuH / ' ubhayazavdAd dhusedyutau vAcyau / ubhayadyuH, ubha.. yeyuH / 'varSe'rthe eSamaH parut parAri ete trayo nipAtyAH' / anadyatane hiH / 7 / 2 / 101 / / saptamyantAdanadyatanakAlArthAt ki dvAdisarva dyotyavahoH hiH pratyayo bhavati, anadya.ne / va smin kAle iti karhi, evaM , yarhi, etarhi, tarhi, amurhi, bahurhi / . . .. prakAre thA / 7 / 2 / 102 / / prakArArthe vartamAnAt saMbhavatsyAyantAt kipadvayAdisarvAya- . vaipulyabahorthA bhavati / sarvaprakAreNeti sarvathA, evaM yathA, tayA, ubhayathA, anyathA, aparathA / 'kathamittham ' kena prakAreNa kathama, anena prakAreNa ittham / saMkhyAyA dhA / 7 / 2 / 104 / prakAre vartamAnAta saMkhyAvAcino dhApratyayo bhavati / ekena prakAreNa ekadhA / katibhiH prakAraiH katidhA / dvadhA, tredhA / 'eka-. zabdAd dhyamaJapi' aikadhyam -ekena prkaarennetyrthH| .. vicAle ca / 7 / 2 / 105 / ekasyAnekImAvo'nekasya caikImAko vicAlaH, tasmin gamyamAne saMkhyAvAcino dhA vA bhavati / eko rAziH dvau dvidhA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (230) vA kriyate anekamekamekadhA vA karoti / 'ekAdaH dhyamamapi anekamekamaikadhyaM karoti / dviSerdhamatredhau vA / 7 / 2 / 107 / prakAre vartamAnAbhyAM dvitribhyAM vicAle ca gamye etau vA bhvtH| dvaidham, dvedhA, dvidhA; traidham , tredhA, tridhA bhuGkte / eka rAziM dvau karoti dvaidha, dvedhA, dvidhA vA karoti / evaM traidha, tredhA,, tridhaa| ... tadvati dhaN / 7 / 2 / 108 / prakAravati vicAlavati cArthe dvitribhyAM dhaN bhavati / dvaidhAni, traidhAni / vAre kRtvas / 7 / 2 / 109 / vAre vartamAnAt saMkhyArthAda vAravati dhAtvarthe kRtvasa bhavati / paunaHpunyaM vAraH / paJcavAraM bhuGkte paJcakRtvo bhuGkte / evaM SaTkRtvaH ityAdi / dvitricaturaH suca / 7 / 2 / 120 / vAre'rthe vartamAnebhya ebhyaH suc bhavati / dviH, triH, ctumuNngkte| ekAt sakRccAsya / 7 / 2 / 111 / .... vArArthAdekazabdAt suc bhavati, prakRtezca sava.dAdezaH / ekatrAramiti sakRd bhuGkte, karoti, gacchati / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. .. ... (231) UrdhvAdiriSTAtAvupazcAsya / 7 / 2 / 114 / digdezakAleSu vartamAnAdU zabdAt prathamA-paJcamI-saptamyantAd ririSTAtau pratyayau bhavataH, Urdhvasya copaadeshH| UrvA dig, Uo dezaH kAlo vA ramaNIyaH, upari upariSTAda rmnniiyH| UrdhvAyA dizaH, urdhvAd dezAt kAlAd vA''gataH upari AgataH upariSTAd vaa| U yAM dizi, Urzve deze kAle vA vasati upari pariSTAd vasati / pUrvAvarAdharebhyo'sastAtau puravadhazvaiSAm / 7 / 2 / 115 / .. digadezakAlavRttibhyaH prathamApaJcamIsaptamyantebhya ebhyaH as astAcca bhavati, yathAsaMkhyaM caiSAM pur av adh cAdezAH / pUrvA dig dezaH kAlo vetyAdi puraH, avaH, adhaH, purastAda., avastAd, adhastAda ramyamAgato vAso vA / parAvarAt stAt / 7 / 2 / 116 / -: AbhyAM digAdivRttibhyAM prathamAdyantAbhyAM stAt prAyayo bhavati / parastAd ramaNIyam , parastAdAgataH, parastAd barUti / evam avarastAt / - dakSiNottarAcAtas / 7 / 2 / 127 / AbhyAM pUrvoktArthAbhyAM svArthe'tas bhavati / dakSiNataH, uttrtH| .. adharAparAccAt / 7 / 2 / 118 / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (232) AbhyAM pUrvoktAbhyAM svArthe At bhavati, cakArAd dakSiNottarAbhyAM ca / aparasya pazcAdezaH / adharAt, pazcAt , dakSiNAt, uttarAt / AhI dUre / 7 / 2 / 120 / dUradigdezArthAt prathamAsaptamyantAd dakSiNAdA Ahizca bhavati / dakSiNA, dakSiNAhi ramyaM vAso vA / ' uttarAd vA vAcyau' uttarA, uttarAhi pakSe uttarataH uttarAd ramyaM vAso vA / - adUre enaH / 7 / 2 / 122 / . avadheradUre vartamAnAd digAdyarthe vartamAnAcca prathamAsaptamyantAd dikzabdAd eno bhavati / pUrveNAsya ramaNIyam / kRbhvastibhyAM karmakartRbhyAM prAgatattattve ciH|7|2|126| -- karmArthAt karotinA yoge karthAcca vastibhyAM yoge'bhUtatadbhAve gamyamAne cviH pratyayo bhavati / azuklaM zuklaM karoti zuklIkaroti paTam / azuklaH zuklo bhavati zuklIbhavati paTaH / zuklI* syAd vastram / IzvAvavarNasyAnavyayasya / 4 / 3 / 111 / avyayavarjitasyAvarNAntasya cvau pare Irbhavati / mAlIsyAt / armanazcakSuzcetorahorajasA luk cau / 7 / 2 / 127 / eSAM cau pare'ntasya lugU bhavati / anaruH aruH karoti Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233) 'arUkaroti -- dIrghazviyaGyakyeSu ca ' iti dIrghaH / arUsyAt , arUbhavati / evamunmanIbhavati, syAta , karoti / cakSasyAta. cetIbhavati, rahIsyAt , rajIsyAt / 'isusantasya cvau bahula lug vAcyaH' sIkaroti, sIbhavati, sIsyAt / dhanUkaroti, dhanUbhavati, dhanUsyAt / kvacicca na bhavati-sarpirbhavati ityAdiH / vyaanasyAnta IH / 7 / 2 / 129 / vyaJjanAntasya cvau pare bahulamIkAro'nto bhavati / dRSadImavati / vyAptau ssAt / 7 / 2 / 130 / civiSaye sAdiH sAt pratyayo bhavati |abhuuttdbhaavsy cet sarvAtmanA dravyeNa saha sambandho gamyeta / sarva kASThamanagnimagniM karoti agnisAt karoti kASTham / evagnisAd bhavati, agnisAta syAt sarva kASThamanagniragnirbhavati, syAd vetyarthaH / tatrAdhIne / 7 / 2 / 132 / saptamyantAdadhIne'rthe kRbhvastisaMpadyoge ssAt pratyayo bhavati / rAjJi AyataM rAjasAt karoti, rAjasAd bhavati, rAjasAt syAt , rAjasAt saMpadyate / 'deye trA ca ' rAjJi adhInaM deyaM karoti rAnatrA karoti, devatrA karoti / / tIyazambabIjAt kRgA kRSau DAc / 7 / 2 / 135 / Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234) tIyAntAcchambabIjAbhyAM ca kRgA yoge kRSau viSaye DAc bhavati / dvitIyAkaroti dvitIyavAraM karSatItyarthaH / zambAkaroti kSetram-anulomakRSTaM punastiryak karSatItyarthaH / bInAkarotiupte sati pazcAd bImaiH karSatItyarthaH / / priyamukhAdAnukUlye / 7 / 2 / 140 / AbhyAM kRgA yoge AnukUlye gamye DAc bhavati / priyA. karoti, sukhAkaroti gurum / 'duHkhAt prAtikUlye DAc vAcyaH' duHkhAkaroti zatrum / bahalpArthAt kArakAdiSTAniSTe prazas / 7 / 2 150 / kArakavAcibhyAM bahvalpAbhyAM yathAsaMkhyamiSTe'niSTe ca viSaye pit zas vA bhavati / bahu atithibhyo dadAti bahuzo dadAti dhanam / alpaM dadAti alpazo dadAti dhanaM caNDAlAya / grAme bahu bahuzo dadAti / zrAddhe alpamalpazo dadAti / saMkhyaikArthAdvIpsAyAM shs| 7 / 2 / 151 / / saMkhyAvAcina ekatvaviziSTArthavAcinazca kArakArthAd dvIpsAyAM zas vA bhavati / ekaikaM dadAti ekazo dadAti / dvau dvau dadAti dvizo dadAti / trizo ddaati|maassN mASaM dadAti mASazo dadAti / saMkhyaikArthAditi kim-mASau mASau datte / . varNAvyayAt svarUpe kAraH / 7 / 2 / 156 / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 235) svarUpArthavRttibhyo varNavAcibhyo'vyayebhyazca kAro bhavati / * akAraH, ikAraH, oMkAraH, cakAraH, namaskAraH / 'razabdAdepho vA. vAcyaH' rephaH, rkaarH| nAmarUpabhAgAd dheyaH / 7 / 2 / 158 / svArthe dheyaH pratyayo bhavati / nAmadheyam , rUpadheyam , bhAgadheyam / 'navazabdAt svArthe Ina tana na ya ityete pratyayA navazabdasya ca nU Adezo vAcyaH' navInam, nUtanam, nUtnam, navyam / 'devazabdAt svArthe tala' devatA / / prajJAdibhyo'N / 7 / 2 / 165 / ebhyaH svArthe'N bhavati / prajJa eva prAjJaH, vaNigeva vANinaH / vinayAdibhyaH / 7 / 2 / 169 / . ebhya iva.Na svArthe bhavati / vinaya eva vai yikaH / sAmAyikam / prakRte mayaT / 7 / 3 / 1 / prAcuryeNa prAdhAnyena vA kRtaM pravRtam / tadarthe vartamAnAt svArthe mayaD bhavati / prcurmnnmnnmym| pracura prAnaM vA dadhi dadhimayam / pUnAmayam / asmin / 7 / .3 // 2 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (236) prakRte'rthe vartamAnAdasminnityarthe mayaD bhavati / prakRtamannamasiman annamayaM bhojanam / pradhAnA apUpA yasmin tad apUpamayaM parva / nindye pAzap / 7 / 3 / 4 / . nindye'rthe vartamAnAt svArthe pAzab bhavati / nindyo vaiyAkaraNo vaiyAkaraNapAzaH / naiyAyikapAzaH / / ___ prakRSTe tamap / 7 / 2 / 5 / prakRSTe'rthe vartamAnAd nAmnaH tamap pratyayo bhavati / ayameSAM prakRSTaH zukla: zuklatamaH / evaM sAdhakatamaH, kArakatamaH, upakArakatamaH / dvayovibhajye ca tarap / 7 / 3 / 6 / dvayorguNayorarthayormadhye. yaH prakRSTastasmin dvayorvibhajye ca vartamAnAtU tarap pratyayo bhavati / anayorayaM prakRSTaH paTuH paTutaraH, sukumArataraH, sAGkAzyebhyaH pATaliputrakA AtyatarAH / vacita svArthe'pi abhinnamevAbhinnatarakam , uccaistarAm / guNAgAd veSTheyam / 7 / 3 / 9 / guNa evAGgaM pravRttau heturyasya tasmAt tamaptaraporviSaye yathAsaMkhyamiSTha Iyasuzca bhavataH / ayameSAmatizayena paTuriti paTiSThaH, paTutamaH / ayamanayoratizayena paTuriti paTIyAn , paTutaraH / ayameSAmanayorvA'tizayena prazasya iti iMSTheyasau pare prazasyasya zraH / / 4 / 34 / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (237) asya NISTheyasuSu pareSu zrAdezo bhavati / zreSThaH, zreyAn / ___ vRddhasya ca jyaH / 7 / 4 / 35 / asya prazasyasya ca NISTheyasuSu jyAdezo bhavati / jyeSThaH / ayameSAmatizayena vRddhaH jyeSThaH / 'Iyasau tu anayoH jyAyAn iti nipAtyaH' ayamanayoreSAM vA'tizayenAntika iti iSTheyasau pare bADhAntikayoH sAdhanedau / 7 / 4 / 37 / anayograeNdau pare yathAsaMkhyaM sAdhanedAvAdezau bhavataH / nedI-- . yAn, nediSThaH / ayameSAmanayorvA'tizayena yuvA iti iSTheyasau pare alpayUnoH kan vA / 7 / 4 / 33 / / anayorNISTheyasuSu pareSu kan vA bhavati / kaniSThaH, kniiyaan| pakSe yudan+iSTha iti sthitesthUladUrayuvahasvakSipakSudrasyAntasthAderguNazca naaminH|7|4|4| __eSAmimani NISTheyasuSu ca pareSu antasthAdevayavasya luga nAminazca guNo bhavati / yaviSThaH, yavIyAn / evaM sthaviSThaH, sthavI. yAna / daviSThaH, davIyAn / hasiSThaH isIyAn / kSepiSThaH kssepiiyaan| sodiSThaH, kSodIyAn / 'NISTheyasuSu vinmatoTuMba vAcya.' ayameSAmanayo'tizayena sragvI srajiSThaH, sajIyAn / evaM tvaciSThaH, svacIyAn / atizayena guruH gariSThaH, zarIyAn / Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (238) - tyAdezva prazaste rUpap / 7 / 3 / 10 / . tyAdyantAd nAmnazca prazaste'rthe rUpap bhavati / prazasto vaiyAkaraNo vaiyAkaraNarUpaH / naiyAyikarUpaH / pacatirUpam / pazyatirUpam / . atamavAderISadasamApte kalpapadezyapdezIyar / 7 / 3 / 11 // ISadaparisamAptAvarthe vartamAnAt tamabAdyantavarjitAt tyAdyantAd nAmnazca kalpap dezyap dezIyar pratyayA bhavanti / ISadaparisamApta pacati-pacatikalpam , pacatidezyam , pacatidezIyam / IpadaparisamAptA paTvI-paTukalpA, paTudezyA, paTudezIyA 'kyaGmAnipittaddhite' iti puMvadbhAvaH / 'ISadaparisamApte'rthe nAmnaH prAk bahupratyayo vAcyaH ISadasamAptaH paTuH bahupaTuH / tyAdisarvAdeH svareSvantyAt pUrvo'k / 7 / 3 / 29 / , tyAdyantasya sarvAdInAM ca svarANAM madhye yo'ntyaH svaraH tasmAt pUrvo'k bhavati / kutsitamajJAtamalpaM vA pacati pacataki / sarvakaH / . yuSmadasmado'sobhAdisyAdeH / 7 / 3 / 30 / 2. anayoH zabdayoH skaaraukaarbhkaar| divarjitasyAdyantayoH svarANAM madhye'ntyAt svarAt prAgak bhavati / tvayakA, mayakA / yuSmAkakam, asmAkakam / asobhAdisyAderiti kim-yuSmakAsu, yuvakayoH, yukAbhyAm / avyayasya ko d ca / 7 / 3 / 31 / . . Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 239) avyayasya svarANAM madhye'nsyAt svarAt prAk kapratyayo bhavati, tadyoge ko d ca bhavati / uccakaiH, nIcakaiH, dhakid / kutsitAlpAjJAte / 7 / 3 / 33 / epvartheSu vartamAnAd nAmno yathAyogaM kabAdayo bhavanti / kutsito'lpo'jJAto vA azvaH azvakaH, gardabhakaH / anukampAyAM tadyuktanItau ca gamyamAnAyAM nAmno yathAyogaM kabAdayo bhavanti / anukampitaH putraH putrakaH / svapiSaki putraka / ehaki kardamakena digdhako'si putrk| ajAtena'nAmno bahusvarAdiyekelaM vA / 7 / 3 / 35 / ajAtimanuSyanAmno bahusvarAdanukampAyAM ete pratyayA vA bhavanti / devadattiyaH, devadattikaH, devadattilaH, devadattakaH / pUrvapadasya vA / 7 / 3 / 45 / anukampAyAM svarAdau pratyaye pare pUrvapadasya lugvA bhavati / dattiyaH, deviyaH, evaM devikaH, devilaH 'dvitIyAtsvarAdUrdhvam / iti luki satyAm / 'hasve'rthe yathAyogaM kabAdayo vAcyAH hUsvaH paTaH paTakaH / evaM pustakakam / .. vaikAd dvayonirdhArye DataraH / 7 / 3 / 52 / / samudAyAdekadezo jAtiguNakriyAdravyairbuddhayA pRthak kriyamANo nirdhAryaH / dvayorekasmin nirdhArye'the ekazabdAd Dataro vA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240) bhavati / bhavatoH ekataraH kaThaH paTurgantA maitro daNDI vA, pakSe ekakaH / yattatkimanyAt / 7 / 3 / 53 / . ebhyo dvayorekasin nirdhArye'rthe vartamAnebhyo DataraH pratyayo bhavati / yataro bhavatoH kaThaH tataro bhavatoH paTuH / kataro bhakto gantA / anyataro bhavato devadatto daNDI vA / bahUnAM prazne Datamazca vA / 7 / 3 / 54 / bahUnAM madhye nirdhArye'rthe vartamAnebhya ebhyo Datamo vA bhavati, Datarazca / yatamo yataro vA bhAtAM kaThastatamastataro vA''gacchatu / kataraH, katamaH, anyatamaH, anyataraH / pakSe yakaH, sakaH, kakaH, anyakaH / / iti taddhitaprakaraNaM samAptam / iti pUrvArdhaH - SUMMAR VAR.CODAI 1 THA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aham dhamadIpikAvyAkaraNasya sUtrAnukramaNikA (pUrvArdhasya ) a. pA. sU. pR. aM aH anusvAravisauM / 1 / 1 / 9 / / 2 aMH ka)( pazaSasAH ziT / 1 / 1 / 16 / 4, aH sthAmnaH / 6 / 1 / 22 / 164 akSNo'prANyane / 7 / 3 / 85 / 160 aghoSe prathamo'ziTaH . . / 1 / 3 / 50 / 17 .. . / 1. 4 / 69 / 70 aca c prAg dIrghazva . . / 2 / 1 / 104 / 70 amAternanAmno-yekelaM vA, / 7 / 3 / 35 / 239 az2AdeH , . . . . . / 2 / 4 / 16 / 100. bhazcaH . . . . . / 2 / 4 / 3 / 109 maJco'narghAyAm , , , . / 4 / 2 / 46 / 70 apaneyekaNanAsnakTitAm / 2 / 4 / 20 / 103 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) ___ a. pA. sU. .... ata AH syAdau jasbhyAmye / 1 / 4 / 1 / 26 ata in / / 6 / 1 / 31 / 166 ataH syamo'm / 1 / 4 / 17 / 49 ato'ti roruH / 1 / 3 / 20 / 22 ato'nekasvarAt / 7 / 2 / 6 / 221 ato'hasya / 2 / 3 / 73 / 159 atra ca ___ / 7 / 1 / 49 / 206 adaso daH sestu Dau / 2 / 1 / 43 / 78 adIrghAd virAmaikavyaJjane / 1 / 3 / 32 / 7 adUre enaH / 7 / 2 / 122 / 232 adetaH syamoluk / 1 / 4 / 44 / 28 adomumI / 1 / 2 / 35 / 12 adharAparAccAt / 7 / 2 / 118 / 231 adhaNUtasvAdyAzasaH / 1 / 1 / 32 / 97 adhAtuvibhaktivAkyamarthavannAma / 1 / 1 / 27 / 24 adhAtUditaH / 2 / 4 / 2 / 101 adheH zIGsthAsa AdhAraH / 2 / 2 / 20 / 121 adhyAtmAdibhya ikaN / 6 / 3 / 78 / 186 anak anaDuhaH sau / 1 / 4 / 72 / 56 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) . a. pA. sU. pR. anato lup / 1 / 4 / 59 / 50 anadyatane hiH. / 7 / 2 / 101 / 229 anavarNA nAmI . anAGmAGo dIrghAd vA cchaH / 1 / 3 / 28 1 18 anAmasvare no'ntaH / 1 / 4 / 64 / 50 anAmnyadviH plup / 6 / 4 / 141 / 201 anidamyaNapavAde-jyaH / 6 / 1 / 15 / 164 ano vA / 2 / 4 / 11 / 103 ano'sya / 2 / 1 / 108 1 51 an svareM / 3 / 2 / 129 / 139 anyo ghoSavAn / 1 / 1 / 14 / 3 apaH . / / 1 / 4 / 88 / 83 apaJcamAntastho dhuT / 1 / 1 / 11 / 3 apAye'badhirapAdAnam / 2 / 2 / 29 / 118 apo'd bhe / 2 / 1 / 4 / 84. apo yayonimaticare / 3 / 2 / 28 / 156 aprayogIt / 1 / 1 / 37 / 5 abhyam bhyasaH / / 2 / 1 / 18 1 90 abhvAderatvasaH sau ... / 1 / 4 / 90 / 73 amvyyiibhaavsyaato'pnycmyaaH| 3 / 2 / / 2 / 131 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) ____ a. pA. sU. . pR. amA tvAmA / 2 / 1 / 24 / 94 amUrdhamastakAt-kAme / 3 / 2 / 22 / 156 amo'dhikRtya granthe / 6 / 3 / 198 / 191 amo'ntAvo'dhasaH / 6 / 3 / 74 / 186 . amau maH / 2 / 1 / 16 / 88 ayamiyaM puMstriyoH sau. / 2 / 1 / 38 / 64 arIhaNAderakaN / 6 / 2 / 83 / 78 armanazcakSu-cau / 7 / 2 / 127 / 232 aroH supi raH / 1 / 3 / 17 / 18 bhauM ca / 1 / 4 / 39 / 39 arhatasto nt ca / 7 / 1 / 61 / 209 aham alAbvAzca kaTo rajasi / 7 / 1 / 84 / 211 alpayUnoH kan vA / 7 / 4 / 33 / 237 avakraye / 6 / 4 / 13 / 196 avayavAt tayaT / 7 / 1 / 151 / 215 avarNabhobhago'gholuMgasandhiH / 1 / 3 / 22 / 22 avarNasyAmaH sAm / 1 / 4 / 15. / 29 avarNasyevarNAdinaidodaral / 1 / 2 / / 9 avAt kuTArazvAvanate / / 1 / 126 / 212 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) a. pA. sU. pR. avRddherguNati gaye / 6 / 4 / 34 / 196 aveH saMghAtavistAre kaTapaTam / 7 / 1 / 132 / 213 avedugdhe soDhadUsamarIsam / 6 / 2 / 64 / 176 avyanAt thyap / 7 / 1 / 34 / 206 avyayasya. / 3 / 2 / 7 / 95 avyayasya ko d ca / 7 / 3 / 31 / 238 azvatthAderikaNa / 6 / 2 / 97 / 180 aSTa aujasoH / 1 / 4 / 53 / 63 asattve useH / / 3 / 2 / 10 / 155 asadivAmantryaM pUrvam / 2 / 1 / 25 / 94 asuko vA'ki / 2 / 1 / 44 / 78 astapomAyAmedhAstrano vin / 7 / 2 / 47 / 224 asmin / 7 / 3 / 2 / 235 asyAyattatkSipakAdInAm 2 / 4 / 111 / 100 asvayambhuvo'v / 7 / 4 / 70 / 163 . aharAdibhyo'J 6 / 2 / 87 / 179 / 2 / 1 / 74 / 21 A . AkhyAtaryupayoge / 2 / 2 / 73 / 126 AGA'vadhau / / 2 / 2 / 70 / 126 ahaH Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ a. pA. sU. pR. At, / 2 / 4 / 18 / 100 AdyadvitIyazaSasA aghopAH / 1 / 1 / 13 / 3. AdyAdibhyaH / 7 / 2. / 84 / 226 A dvandve / 3 / 2 / 39 / 153 A dveraH / 2 / 1 / 41 / 35 Apo GitAM ye yAs yAsa yaam| 1 / 4 / 17 / 43 Ama Akam / 2 / 1 / 20 / 91 Amantrye / 2 / 2 / 32 / 112 AmayAd dIrghazva / 7 / 2 / 48 / 224 Amo nAm vA / 1 / 4 / 31 / 37 A rAyo vyaJjane / 2 / 1 / 5 / 41 AryakSatriyAd vA / 2 / 4 / 66 / 104 AhI dUre : / 7 / 2 / 120 / 232 iccApuMso'nitkyAppare / 2 / 4 / 107 / 101 ito'taH kutaH, :, / 7 / 2 / 90 / 227 iMdaMkimo'turiya kiya cAsya / 7 / 1 / 148 / 215 idamadato'kyeva / 1 / 4 / 3 / 85 ito'sverIdUtU. / 1 / 4 / 21 / 32 inaH kan / 7 / 3 / 170 / 161 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in GIsvare luk. indriyam.. (7) . a. pA. sU. pR.| / 1 / 4 / 79 / 61 / 7 / 1 / 174 / 218 / 1 / 2 / 30 / 9 / 1 / 4 / 87 / / 62 inhanpUSAryamNaH zisyoH IDo vA IzcvAvavarNasyAnavyayasya IdUded dvivacanam . . / 2 / 1 / 109 / 51 / 4 / 3 / 111 / 23.2 / / 1 / 2 / 34 / 12 / 7 / / 1 / 28 / 205 / 7 / 3 / 177 / 161 / 3 / 2 / 42 / 154 IyaH IyasoH I: pomavaruNe'gneH uH padAnte'nUt / 2 / 1 / 118 / 80 uto'naDuzcaturo vaH - - / 1. / 4 / 81 / 56 uto'prANinaH-uG / 2 / 4 / 73 / 109 utkarAderIyaH / 6 / 2 / 91 / 179 utsAderaJ ... .. / 6 / 1 / 19 / 164 udaca udIc .... / 2 / 1 / 103 / / 72 uditaguro dyukte'bde / 6 / 2 / 5 / 171 upajJAte , . . . . / / 3 / 191 / 191 upamAna sAmAnyaiH , . . / 3 / 1 / 101 / 140 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. sU. . . upameyaM vyAghrAyaiH sAmyAnuktau / 3 / 1 / 102 / 140 upAnvadhyAGvasaH / 2 / 2 / 21 / 121 / 6 / 3 / 118 / 188 uvarNayugAderyaH / 7 / 1 / 30 / 205 . uSTrAdakA / 6 / 2 / 36 / 176 upte uhazubhamo yus / 7 / 2 / 17 / 222 UrdhvAd ririSTAtAvupazcAsya / 7 / 2 / 114 / 231. RkapUHpathyapo't / 7 / 3 / 76 / 157 Rte tRtIyAsamAse / 1 / 2 / / 11 Rte dvitIyA ca . / 2 / 2 / 114 / 121 . Rto Dur / 1 / 4 / 37 / 39 Rto vA tau ca RtyArupasargasya / 1 / 2 / 9 / 10 Rtvijadiza-SNiho gaH / 2 / 1 / 69 / 84 RduditaH / 1 / 4 / 70 / 73 Rdudittaratama-hasvazca / 3 / 2 / 63 / 156 Rduzanas puruvaMzo'nehasazca serddaaH| 1 / 4 / 84 / 34 RvarNovarNa-luka / 7 / 4 / 71 174 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9). RzyAdeH kaH RSivRSNyandhakakurubhyaH a. pA. sU. pR. / 6 / 4 / 94 / 180 / 6 / 1 / 61 / 166 RstrayoH / 1 / 2 / 5 / 11 lataH rala RlabhyAM vA / 1 / 2 / 3 / 11 lRdantAH samAnAH / / 1 / 7 / 2 . / 1 / 4 / 77 / 61 e ai o au sandhya kSaram / 1 / 1 / / / / 2 ekadvitrimAtrA hrasvadIrghaplutAH / 1 / 1 / 5 / 2 ekAt sakRJcAsya / 7 / 2 / 111 / 230 ekAtha cAnekaM ca / / 3 / 1 / 22 / 145 'etadazca vyaJjane'nagnasamAse / 1 / 3 / 46 / 23 edApaH / 1 4 / 42 / 43 edeto'yAya / 1 / 2 / 23 / 8 edotaH padAnte'sya luk / 1 / 2 / 27 / 10 edodbhyAM GasiGaso raH / 1 / 4 / 35 / 33 eda bahusbhosi / / 1 / 4 / 4 / 27 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aikAyeM aidaut sandhyakSaraiH aiSamohyaHzvaso vA .. o. ojo'JjaHsaho'STaH ota auH . odantaH odauto'vAv. . omAGi / 3 / 2 / / 129 / 1 / 2 / 12 / 9 / 6 / 3 / 19 / 184 . / 3 / 2 / 12 / 165 / 1 / 4 / 74 / 41 / 1 / 2 / 37 / 13 . / 1 / 2 / 24 / / autA audantAH svarAH / aurIH ... / 1 / 4 / / 1 / 1 / / 1 / 4 / 20 / 42 4 / 1 56 / 49 - ka kaMzaMbhyAM yustiyastutavabham / 7 / 2 / 18 / 222 kanyAtriveNyAH kanInatrivaNaM ca / / / 1 / 62 / 167 karNAderAyanin / / 6 / 2 / 90 / 179 karNAdermUle jAhaH / 7 / 1 / 88 / 211 kartuApyaM karma .. / 2 / 2 / 3 / 112H Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. sU. pR. karmaNi / 2 / 2 / 40 / 115 karmaNi kRtaH / 2 / 2 / (3 / 124 kamobhipreyaH sampradAnam / 2 / 2 / 25 / 119 kalyagnereyaNa / 6 / 1 / 17 / 164 kAkavau voSNe / 3 / 2 / 137 / 142. kA'kSapayoH / 3 / 2 / 134 / 142 kAdivyaJjanam kArakaM kRtA / 3 / 1 / 68 / 134 kAlAt prijyylbhykaarysukre| 6 / 4 / 104 / 199 kAlAd deye RNe / 6 / 3 / 113 / 188 kAlAdhvanoAptau / 2 / 2 / 42 / 117 kAlAdhvabhAvadezaMvA'karma caakrmnnaam|2 / 2 / 23 / 1.13, kAle kArye ca bhavavat / 6 / 4 / 98 / 199 kAzAderilaH / .6 / 2 / 82 / 178 kiMyattatsarvaikAnyAt kAle dA / 7 / 2 / 95 / 228 kimaH kastasAdau ca / 2 / 1 / 40 / 66 kimadvayAdi-pit tas / 7 / 2 / 89 / 227 kumudAderikaH / 6 / 2 / 96 / 180 kulakukSigrIvAcchvAsyalaGkAre / 6 / 3 / 12 / 183... kuzale ... / 6 / 3 / 95 / 188 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) kRtAcaiH ___ a. pA. sU. . . / 2 / 2 / 47 / 122 kRti / 3 / 1 / 77 / 137 / 6 / 3 / 192 / 191 kRtyasya vA / 2 / 2 / 8 / 124 kRbhvastibhyAM-cci: / 7 / 2 / 126 / 232 kRzAzvAderIyaNa / 6 / 2 / 93 / 189 kRSyAdibhyo valac. / 7 / 2 / 17 / 223 kevalasakhipaterau / 1 / 4 / 26 / 35 koH kat tatpuruSe / 3 / 2 / 130 / 142 / 7 / 2 / 76 / 225 ktayorasadAdhAre / 2 / 2 / 91 / 125 ktAH / 3 / 1 / 151 / 147 ktvAtumam / 1 / 1 / 35 / 98 ktvenAsattve / 3 / 1 / 74 / 136 kriyAzrayasyAdhAro'dhikaraNam / 2 / 2 / 30 / 119 . kriyAhetuH kArakam / 2 / 2 / 1 / 111 krudruheAsUyA'thairya prati kopH| 2 / 2 / 27 / 127 kruzastunastRc puMsi / 1 / 4 / 91 / . 40 krozayojana-gamAheM / 6 / 4 / 86 / 198 klinnAlazcakSuSi-cAtya / 7 / 1 / 130 / 213 koNvAdeH Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) klIve kvakutrAtreha . kvasuS matau ca kvivRtterasudhiyasto kvehAmAtratasastyac kSudrAbhya eraNa vA a. pA. sU. pR. / 2 / 4 / 27 / 52 / 7 / 2 / 93 / 228 / 2 / 1 / 105 / 76 / 2 / 1 / 18 / 37 / 6 / 3 / 16 / 184 / 6 / 1 / 80 / 168 khitiravItIya ur / 1 / 4 / 36 / 34 gacchati pathi dUte gaDadabAdezca-bhyaH gar3avAdibhyaH gatiH . gatirodhAhArArtha-krandAm gamyayapaH karmAdhAre gargAderyaJ girinadI-vAd vA guNAGgAd veSTheyasU guNAdastriyAM navA guNAdibhyo yaH . / 6 / 3 / 203 / 181 / 2 / 1 / 77 / 56 / 3 / 1 / 156 / 146 / 1 / 1 / 36 / 98. / 2 / 2 / 5 / 114 / 2 / 2 / 74 / 127 / 6 / 1. / 42 / 166 / 7 / 3 / 90 / 158 / 7 / 3 / 9 / 236 / 2 / 2 / 77 / 123 / 7 / 2 / 53 / 225 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. pA. sU. pR.. guNo'redot / 3 / 3 / 2 / 5 gotrokSavatso-dakaJ / 6 / 2 / 12 / 173 mostatpuruSAt / 7 / 3 / 105 / 157 gauNAt samayA-dvitIyA / 2 / 2 / 33 / 116 gaurAdibhyo mukhyAd GIH / / 2 / 4 / 19 / 104 min / 7 / 2 / 25 / 223 grAmajanabandhugajasahAyAt tal / 6 / 2 / 28 / 174 ghoSavati / 1. / 3 / 21 / 22 DiDauM sezcAt / 2 / 1 / 19 / 90 Gaso'patye / 6 / / 28 / 163. isyuktaM kRtA / 3 / 1 / 49 / 140 . Gityaditi . / 1 / 4 / 23. / 32 / 1 / 4 / 25 / 33 . smin / 1 / 4 / / 29 DeGasA teme .. . / 2 / 1 / 23 / 94. uDasyoryAtau / 1 / 4 / 6 / .27 GgoH kaTAvantau ziTi navA / 1 / 3 / 17 / 19 jhyAptyUGaH / 6 / 1 / 70 / 167 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) caturthI ____ a. pA. sU. pR. 'cajaH kagam, / 2 / 1 / 86 / 67 caTate sadvitIye / 1 / 3 / / 7 / 20 caturaH / 7 / 1 / 163 / 217 / 2 / 2 / 53 / 119 caturthI prakRtyA / 3 / 1 / 70 / 135 candrayuktAt kAle lup tvpryukte| 6 / 2 / 6 / 171 carati : .. . / 6 / 4. / 11 / 193 cavargadaSahaH samAhAre . / 7 / 3 / 98 / 159 cAdayo'sattve / 1 / 1 / 31 / 97 cAdiH svaro'nAGa / 1 / 2 / 36 / 12 cArthe dvandvaH sahoktau / 3 / 1 / 117 / 150 cAhahavaivayoge / 2 / 1 / 29 / 96 ciraparutparArestnaH .. / 6 / 3 / 85 / 187 nayini ca jarAyA jaras vA jasa iH jasyedot jasvizeSyaM vA''mantrye / / 3 / 122 / 189 / 2 / 1 / 3 / 44 / 1 / 4 / 9 / 29 / 1 / 4 / 22 / 32 . / 2 / 1 / 26 / 95 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . .. a. pA. sU. . . pR. jAtamahavRddhAdukSNaH krmdhaaryaat| 7 / 3 / 95 / 158 jAterayAntanityatrIzUdrAt / 2 / 4 / 54 / 106 jAterIyaH sAmAnyavati / 7 / 3 / 139 / 149 jAtau rAjJaH / 6 / 1 / 92 / 169 TaH puMsi nA dAmsorinasyau TAiyosi yaH TAdau svare vA TosyanaH Tausyet / 1 / 4 / 24 / 32 / 1 / 4 / 5 / 21 / / 2 / 1 / 7 / 89 / 1 / 4 ) 92 / 40 / 1 / 4 / 19 / 42 DatiSNaH saMkhyAyA lup Datyatu saMkhyAvat DityantyasvarAdeH DnaH saH tso'zva / 1 / 4 1 54 / 36 / 1 / 1 / 39 / 36 / 2 / 1 / 114 / 33 / 1 / 3 / 18 / 16 dastaDDhe / 1 / 3 / 42 / 22 NaSamasat pare syAdividhau ca / 2 / 1 / 60 / 76 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tata Agate tatra (17.) ta .. . a. pA. sU. pR. / 6 / 3 / 149 / 190 tato hazcaturthaH tatpuruSe kRti / 3 / 2 / 20 / 155 / 7 / 1 / 53 / 207 tatra kRtalabdhakrItasaMbhute / 6 / 3 / 94 / 187 tatra niyukta / 6 / 4 / 74 / 197 tatra sAdhau / 7 / 1 / 15 / 205 tatrAdhIne . / 7 / 2 / 132 / 233 tatroddho pAtrebhyaH / 6 / 2 / 138 / 18. tadatrAsti / 6 / 2 / 70 / 177 tadantaM padam tadarthArthena / 3 / 1 / 72 / 135 tadasya paNyam / / 6 / 4 / 54 / 196 tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itH| 7 / 1 / 138 / 213 tadasyAstyasminniti matuH / 7 / 2 / 1 / 218 tadaH seH svare pAdArthA . / 1 / 3 / 45 / 23 d taddhitayasvare'nAti / 2 / 4 / 92 / 115, taddhitaH svaravRddhi-vikAre / 3 / 2 / 15 / 144 taddhitAkakopAntya-khyAH / 3 / 2 / 54 / 143 taddhito'NAdiH / 6 / 1 / 1 / 162 tadbhadrAyuSyakSemArthArthenAziSi / 2 / 2 / 66 / 127 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) tad vettyadhIte - a. pA. sU. , . pR. tayukta hetau / 2 / 2 / 100 / 128 tadvati dhaN / 7 / 2 / 108 / 230 / 6 / 2 / 117 / 180 tamarhati / 6 / 4 / 177 / 203 taM pacati droNAd vAJ / 6 / 4 / 161 / 203 taM bhAvibhUte / 6 / 4 / 106 / 200 tarati 6i,4 / 9 / 193 lava mama GasA / 2 / 1. / 15 / 90 tavargasya zcavarga-caTavargoM / 1 / 3 / 60 / 14 tasmai bhRtAdhISTe ca / / 4 / 107 / 200 tasmai yogAdeH zakte . / / 4 / 94 / 198 tasmai hite / 7 / 1 / 35 / 205 tasya / 7 / 1 ! 14 / 207 tasya vApe / 6 / 4 / 151 / 202 tasyAhe kriyAyAM vat / 7 / 1 / 5.1 / 207 / 6 / 3 / 160 / 190 / 2 / 2 / 14 / 126 tAbhyAM vA Dit / 2 / 4 / 15 / 102 tirasastiyati / 3 / 2 / 124 / 71 tilAdibhyaH snehe tailaH / 7 / 1 / 136 / 213 tIyazavabIjAt kRgA kRSau ddaan| 7 / 2 / 135 / 233 tasyedam tAdarthya Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) ___ a. pA. sU. pR. -tIyaM GitkAyeM vA / 1 / 4 / 14 / 31 "tubhyaM mahyaM DyA / 2 / 1 / 14 / 89 tulyasthAnAsyaprayatnaH svaH / 1 / 1 / 17 / 4 tRNAdeH sal / 6 / 2 / 81 / 178 tRtIyastRtIyacaturthe / 1 / 3 / 49 / 7 tRtIyasya paJcame - tRtIyA tatkRtaiH / 3 / 1. / 65 / 134 tRnnudantAvyaya-khalarthasya / 2 / 2 / 90 / 124 tRsvasRnaptR-ghuTyAra / 1 / 4 / 38 / 40 'tena cchanne rathe / 6 / 2 / 131 / 172 - tena jitajayaddIvyatkhanatsu / / 4 / 2 / 192 - tena nivRtte ca / 6 / 2 / 71 / 177. tena prokte / / 3 / 181 / 190 tena vitte cancucaNau * / 7 / 1 / 175 / 218 tena hastAd yaH / 6 / 4 / 101 / 199 to mumo vyaJjane svau / 1 / 3 / 14 / 18 taH sau saH / 2 / 1 / 42 / 68 tyadAdiH tyadAmenadetado-'vRttyante / 2 / 1 / 33 / 69 tyAdisarvA deH svareSvantyAt puurvo'k| 7 / 3 / 29 / 238 tyAdezca prazaste rUpam / 7 / 3 / 10 / 238 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. . a. pA. sUH pR. punatoH po'ntazca / / 2 / 33 / 176 tricaturastisRcatasR syAdau / 2 / 1 / 1 / 81 trizadvizateDako'saMjJAyAm / 6 / 4 / 129 / 201 trestu ca / 7 / 1 / 166 / 217. vestrayaH / 1 / 4 / 34 / 36 vyantyasvarAdeH / 7 / 4 / 43 / 208 tvamahaM sinA prAk cAkaH / 2 / 1 / 12 / 8 tvamau pratyayottarapade caikasmin / 2 / 1 / 11 / 89 tho nth / 1 / 4 / 78 / 61 dakSiNApazcAtpurasastyaNa . / / 3 / 13 / 184 dakSiNottarAccAtas / 7 / 2 / 117 / 231 . dadhyasthisakthyakSNo'ntasyAn / 1 / 4 / 63 / 51 dantapAdanAsikA-zakna vA / 2 / 1 / 101 / 75 dAmaH sampradAne'dharmya Atmane c| 2 / 2 / 12 / 122 dAmnaH / 2 / 4 / 10 / 103 digAdidehAMzAd yaH / 6 / 3 / 32 / 185 ditezcaiyaNa vA.. / 6 / 1 / 69 / 167 . diva au sau :: / 2 / 1 / 117 / 80 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) .. a. pA. sU. pR. divo dyAvA. / 3 / 2 / 44 / 164. . dIrghA yAvyaJjanAt seH / 1 / 4 / 45 / 42 dIrghA nAmnyatisacatasRSUH !? / / 7 / 28 / 2 / 1 / 19 / 38 dRzyarthaizcintAyAm / 2 / 1 / 30 / 95 dRSTa sAmni nAmni / 6 / 2 / 133 / 172 devatA . ... / 6 / 2 / 101 / 173 do maH syAdau / 2 / 1 / 39 / 65 dorIyaH / 6 / 3 / 32 / 185 ghuprAgapAgudakpratIco yaH / / 3 / 8 / 183 dvayovibhanye taraph . / 7 / 3 / 6 / 236 dvigoH samAhArAt / 2 / 1 / 22 / 105 dvigoranapatye vRddhiH / / / 1 / 24 / 165 dvigoranahano'T / 7 / 3 / 44 / 154 dvitIyA khaTnA kSepe / 3 / 1 / 59 / 134 dvitricaturaH suc / 7 / 2 / 110 / 23.0 dviSerdhamadhau vA . . / 7 / 2 / 107 / 230 dvito'dho'dhyuparibhiH . . . . / 2 / 2 / 34 / 116 dvitve vAm-nau ... / / 1 / 30 / 95 dvipadAd dharmAdana ... / 7 / 1 / 141 / 147 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) - dviSo vA'tRzaH dvisvarAdanadyAH dvaistIyaH a. pA. sU. .... / 2 / 2 / 84 / 124 / / 1 / 71 / 168 / 6 / 3 / 32 / 185 dhanagaNAlabdhari / 7 / 1 / 9 / 204: dhanAdeH patyuH / 6 / / 14 / 164 dharmAdharmAccarati .. / / 4 / 49 / 196 . dhavAd yogAdapAlakAntAt / 2 / 4 / 59 / 56 dhAtorivarNo-svare pratyaye / 2 / 1 / 50 / 36. dhuTastRtIyaH . / 2 / 1 / 76 / 14 najat nakhamukha danAmni / 2 / 4 / / 61 / 108 nakhAdayaH / 3 / 2 / 128 / 138 / 3 / 2 / 125 / 138 najanyayAt saGkhyAyA DaH / 7 / 3 / 123 / 160 / 3 / 1 / 51 / 137 nasuvyupatrezcaturaH / 7 / 3 / 131 / 160 naDAdibhya AyanaN / 6 / 1 / 63 / 166 nadyAdereyaN .. / / 3 / / 2 / 183 naJ Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) ____ a. pA. sU. pR. na nADidet / 1 / 4 / 27 / 34 napuMsakasya ziH / 1 / 4 / 85 / 49 na prAgjitIye svare / 6 / 1 / 135 / 166 navabhyaH pUrvebhya i-vA / 1 / 4 / 16 / 31 na vamantasaMyogAt / 1 / 4 / 86 / 49 na zAt na staM matvarthe / 1 / 1 / 23 / 220 nahAhoto / 2 / 1 / 85 / 80 nAnyat / 2 / 1 / 27 / 95 nApriyAdau / 3 / 2 / 13 / 143 nAma nAmnaikAyeM samAso bhuttm| 3 / 1 / 18 / 129 nAmadhye / 2 / 1 / 92 / 69 nAmarUpabhAgAd dheyaH / 7 / .2 / 158 / 235 nAmino lug vA nAmnaH prathamaikadvivahau / 2 / 2 / 31 / 111 nAmni / 2 / 1 / 95 / 220 nAmno no'nahaH / 2 / 1 / 91 / 59 nAmyantasthAkavargAt-ntare'pi / 2 / 3 / 15 / 28 nAvAderikaH / 7 / 2 / 3 / 220 / 7 / 3 / 123 / 160 nAva: Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) . a, pA. .sU. . pR. nAsAnati tadvato-aTam / 7 / 1 / 127 / 212 nAsikodarauSTha-kaNThAt / 2 / 4 / 39 / 107 nikaTAdiSu vasati / 6 / 4 / 77 / 197 nityadidvisvarAmbArthasya hUsvaH / 1 / 4 / 43 / 43 nityamanvAdeze .. / 2 / 1 / 25 / 94 nityaM pratinA'rape / 3 / 1 / 31 / 133 ni dIrvaH / 1 / 4 / 85 / 49 nindye pAzapa 7 / 3 / 4 / 236 niya Am / 1 / 4 / 61 / 37 niyuktaM dIyate / 6 / 4 / 70 / 197 / 6 / 4 / 105 / 205 nivRtta'sAtAdeH . / / 4 / 20 / 193 nivAsAdUrabhave iti deze naamni| 6 / 2 / / 69 / 177 nIlapItAdakam / 6 / 2 / 4 / 171 / 1 / 4 / 48 / 39 -hetubhyo rUpyamayaTau vA / / 3 / 156 / 190 nUnaH peSu vA / 1 / 3 / 10 / 16 nemArdhaprathama-katipayasya vA / 1 / 4 / 10 / 31 nerinapiTakAzcicicikazcAsya / 7 / 1 / 128 / 212 no'GgAdeH / 7 / 3 / 29 / 223 nivRtta nurvA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nopasargAt krudruhA nopAntyavataH . no'prazAno'nusvArA-pare naH zi Jca nyAyAderikaN nyAyArthAdanapete nsmahatoH ((25) - a. pA. sU. pR. / 2 / 2 / 28 / 127 / 2 / 4 / 13 / 103 / 1 / 3 / 8 / 16 / 1 / 3 / 19 / 15 / 6 / 2 / 118 / 181 / 7 / 1 / 13 / 205 / 1 / 4 / 86 / 73 pakSimatsyamRgArthAd nati / 6 / 4 / 31 / 194 paJcako vargaH / 1 / 1 / 12 / 3 paJcato'nyAhera-daH / / 1 / 4 / 58 / 49 paJcamI bhayAdyaiH .. / 3 / 1 / 73 / 135 paJcamyapAdAne / 2 / 2 / 69 / 119 paJcasarvavizvAjjanAt karmadhAraye / 7 / 1 / 41 / 206 patirAnAntaguNA-karmaNi ca / 7 / 1 / 60 / 209 pativanyantarvatnyau -NyoH / 2 / 4 / 53 / 108 payinmathinRbhukSaH sau. / 1 / 4 / 76 / 61 pdkrmshikssaamiimaaNsaasaamno'kH| 6 / 2 / 126 / 181 padasya . / 2 / 1 / 89 / 66 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padAnte (26) ___ a. pA. sU. . pR. padAdhugavimaktyai-bahutve / 2 / 1 / 21 / 93 padAntAdRvargAdanAmanagarInavateH / 1 / 3 / 63 / 15 / 2 / 1 / 64 / 76 panthyAderAyanaN / 6 / 2 / 89 / 179 parataH strI puMvat syekArthe'naG / 3 / 2 / 49 / 142 paradArAdibhyo gacchati / / / 4 / 28 / 195 parasparAnyonye-puMsi / 3 / 1 / 1 / 154 parAtmabhyAM . / 3 / 2 / 17 / 155 parAvarAt stAta . / 7 / 2 / 116 / 231 parikhA'sya syAt / 7 / 1 / 18 / 206 pariNAmini tadarthe / 7 / 1 / 44 / 2066 paripanthAt tiSThati ca / / 4 / 32 / 194 paryabheH sarvobhaye / 7 / 2 / 83 / 226 pazubhyaH sthAne goSThaH / 7 / 1 / 133 / 213 pazyadvAdizo harayuktidaNDe / 3 / 2 / 32 / 156 pAvyazUdrasya / 2 / 1 / 143 / 152 pitRmAturvyaDulaM bhrAtari / / 2 / 62 / 176 pItvAdeH kuNaH pAke / 7 / 1 / 87 / 211 pumo'ziTyaghoSe'khyAgi raH / 1 / 3 / 9 / 16 puMvat karmadhAraye ... / 3 / 2 / 57 / 140 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) a. pA. sU. . pR. / 3 / 3 / / 3 / ...17 .puMsoH pumans -puruSAt kRtahitavadhavikAre caiyny| 6 / 2 / 29 / 176 puruSAd vA / 2 / 4 / 60 / 108 puruSaH striyA. / 3 / 1 / 126 / 152 pUtakratuvRSAkapyagni-dAdau ca / 2 / 4 / 60 / 108 pUrvAparAdharottarA-dhus / 7 / 2 / 98 / 228 pUrvAvarAdharebhyo'sa-caiSAm / 7 / 2 / 115 / 231 pUrvANAparAhNAt tanaTa / / 3 / 83 / 183 pRthag nAnA paJcamI ca / 2 / 2 / 98 / 121 pRthumRdubhRza-Rto raH / 7 / 4 / 39 / 208 pRthvAderiman vA / 7 / 1 / 18 / 208 pRthvImadhyAd madhyamazcAsya / 6 / 3 / 64 / 186 pautrAdi vRddham / 6 / 1 / 2 / 162 prakAre jAtIyara / 7 / 2 / 75 / 226 prakAre thA * / 7 / 2 / 102 / 229 prakRte mayaT / 7 / 3 / / 1 / 235 prakRSTe tamap / 7 / 2 / 5 / 236 prajJAdibhyo'N / 7 / 2 / 165 / 236 prajJAparNodakaphenAta lelau / 7 / 2 / 22 / 222 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - a. pA. sU... pR. prajJAzraddhA vRtteH / / 2 / 33 / 224 pratiparo'noravyayIbhAvAt / 7 / 3 / 83 / 158 prathamAdadhuTi zazchaH / / 1 / 3 / 4 / 14 prathamoktaM prAk / / 3 / 1 / 148 / 131 prabhavati / 6 / 3 / 157 / 190 prabhUtAdibhyo bruvati ... / / 4 / 43 / 195 prabhRtyanyArthadikzabda-ditaraiH / 2 / 2 / 75 / 123 pramANAd mAtraT / 7 / 1 / 140 / 213 pramANIsaGkhyAd DaH / 7 / 3 / 128 / 148 prayojanam / / 4 / 117 / 200 prazasyasya zraH / 7 / 4 / 34 / 236 praharaNam / 6 / 4 / 62 / 197 prAginAd / 2 / 1 / 48 / 79 prAg jitAdaN prANitUryAGgANAm / 3 / 1 / 138 / 152 prANina upamAnAta / 7 / 3 / 111 / 159 prANyaGgAdAto laH / 7 / 2 / 20 / 221 prANyoSadhivRkSebhyo'vayave ca / / 2 / 31 / 179 prAptApannau tayAcca / / 3 / 1 / 63 / 133priyasukhAdAnukUlye / / 7 / 2 / - 140 / 234 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . priyasthirasphira-vRndam prekSAderin .. a. pA. sU. pR. / 7 / 4 / 38 / 208 / 6 / 2 / 80 / 178 / 6 / 2 / 129 / 191 / 1 / 2 / 32 / 13 proktAt pluto'nitau phalabA~ccenaH / 7 / 2. / 13 / 221 balAdeyaH / 6 / 2 / 86 / 174 bahupverIH / 2 / 1 / 49 / 78 bahUnAM prazne-vA . / 7 / 3 / 14 / 240 bahvalpArthAt-pzas , / 7 / 2 / 150 / 234 bADhAntikayoH sAdhanedau / 7 / . 4 / 37 / 237 brAhmaNamANavavADavAdayaH / 6 / 2 / 16 / 174 bha bhakSyaM hitamasmai / 6 / 4 / 69 / 197 .... / 6 / 3 / 104 / 192 bhartusandhyAderakaN / / 3 / 89 / 187. mavatorikaNIyasau . . . / / 5 / 30 / 184 bhanati Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) ____ a. pA. . sU. . . pR. bhaktvAyuSmadIrghAyu:rthAd / 7 / 2 / 91 / 227 mave / 6 / 3 / 123 / 189 bhAgini ca pratiparyanubhiH / 2 / 2 / 37 / 116 mAvaghano'syAM NaH / / 2 / 114 / 175 mAve tvatalo / / 7 / 1 / 55 / 207 misa ais / 1 / 4 / 2 / 27 bhUtapUrva pcaraT / 7 / 2 / 78 1 225 bhUlaka cevarNasya / 7 / 4 / 41 / 208 bhRgvaGgiras-gotamAtreH / / 1 / 128 / 170 bhraznoH . / 2 / 1 / 53 / 58 bhvAderdAdeghaH / 2 / 1 / 83 / 56 / 6 / 3 / 7.6 / 186 / 7 / 2 / 26 / 223 / 6 / 3 / 76 / 186 -madhyAd maH madhvAdibhyo H madhvAdeH manayavalapare he manorau ca vA manoryANau pazcAntaH / 2 / 4 / 61 / 108 / / 1 / 94 / 169 / 2 / 4 / 14 / 103 manaH Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mantasya yuvAvau dvayoH maruparvaNastaH mAtRpituH svasuH mAtRpitrAdeayaNIyaNau mAtraT mAnam mAnAt saMzaye lup mAvarNAntopAntA-vaH mAsanizAsanasya-vA . muhaguhaSNuhapNiho vA mUlyaiH krIte meghArathAd naveraH mo no mvozca mo'varNasya mnAM dhuDvarge'nsyo'pradAnte a. pA. sU. pR. / 2 / 1 / 10 / .8 / 7 / 3 / 15 / 221 / 2 / 3 / 18 / 168 / 6 / 1 / 90 / 168 / 7 / 1 / 145 / 214 / 6 / 4 / 169 / 203 / 7 / 1. / 143 / 214 / 2 / 1 / 94 / 219 / 2 / 1 / 100 / 19 / 2 / 1 / 84 / 57 / 6 / 4 / 150 / 202 / 7 / 2 / 41 / 224 / 2 / 1 / 67 / 66 / 2. / 1 / 45 / 7. / 1 / 3 / 39 / 15 yanasRjamRjarAjabhrAna-zaH SaH / 2 / 1 / 87 / 67 yajJAnAM dakSiNAyAm / / 4 / 96 / 284 ymo'shyaaprnnaantgopvnaadeH| 1 / 1 / 126 / 169 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) yabhitraH / / / 1 / 64 / 166 yattatkimanyAt / / / 3 / 53 / 240 yattatkimaH saGkhyAyA DatirvA / 7 / 1 / 150 / 2.15 yattadetado DAvAdiH / / 1 / 149 / 215 yathA'thA / 3 / 1 / 41 / 132 yadbhAvo bhAklakSaNam / / 2 / 2 / 106 / 120 yadbhedaistadvadAkhyA / 2 / 2 / 46 / 118 yayau caluk ca / 7 / 1 / 164 / 217 yaralavA antasthAH yavayavakaSaSTikAdayaH / 7 / 1 / 81 / 290 yasvare pAdaH padaNikyaMghuTi / 2 / 1 / 102 / 68 yAvadiyattve / 3 / 1 / 31 / 133 yuja cukruJco no GaH / 2 / 1 / 71 / 67 yuJo'samAse / 1 / 4 / 71 / 67 yuvAderaNa / 7 / 1 / 67 / 209 yuSmadasmadoH / 2 / 1 / 6 / 8 yuSmadasmado'sobhAdisyAdeH / 7 / 3 / 30 / 238 yUni lum / / 1 / 137 / 170 yUyaM vayaM jasA / 2 / 1 / 13 / 89 yogyatAvIpsA ntivRttisaadRshye| 3. / 1 // 40 // 11 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) __a. pA. su. pR. yoddhRprayojanAd yuddhe / / 2 / 113 / 175 yopAntyAd gurUpottamA-dakaJ / 7 / 1 / 72 / 210 svarNAladhvAdeH / 7 / 1 / 69 / 209 khaH padAntAt prAgaidaut / / 4 / 5 / 181 rathakde rasadulchatoH . / 6 / 4 / 30 / 194 / 3 / 2 / 131 / 142 raNavarNAno Na eka-zasAntare / 2 / 3 ) ) 19 rAgAho rakte / 6 / 2 / 1 / 171 rAjansakheH / 7 / 3 / 1.6 / 157 rASTrakSatriyAt-niran / / 1 / 114 / 17. rAS'nakAdibhyaH / / 2 / 65 / 177 rASTrabhyaH / / 3 / 44 / 185 ruciklapyarthadhAribhiH-margeSu / 2 / 2 / 15 / 123 rogAt pratIkAre / 7 / 2 / 82 / 226 ro re lag dIrghazvAdidutaH / / 3 / 41 / 29 royaH / / 3 / 26 / 23 basaNavIpathasthaMbhUteSvabhinA / 2 / 2 / 3 / 116 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhvakSarAsakhI-mekam lAkSArocanAdikaNa li lau . . a. pA.. . . sU. pR. / 3 / 1 / 160 / 153 / 6 / 2 / / 2. / 171 / 1 / 3 / 65 / 15 lugasyAdetyapade lugAto'nApaH lomapicchAdeH zelam lomno'patyeSu / 2 / 1 / 113 / 26 / 2 / 1 / 107 / 22 / 7 / ,2 / 28 / 223 / 6 / 1 / 23 / 165 vattasyAm vayasi dantasya dataH vayasyanantye varAhAdeH kaN varuNendra-cAntaH varNAdabrahmacAriNi varNAvyayAt sarUpe kAraH varSAkAlebhyaH / vahati rathayugaprAsaGgAt vAca AlATo . / 1 / 1 / 34 / 98 / 7 / 3 / 151 / 160 / 2 / 4 / 21 / 106 / / 2 / 95 / 140 / 2 / 4 / 62 / 104 / 7 / 2 / 69 / 225 / 7 / 2 / 156 / 234 / 6 / 3 / 80 / 183 / 7 / 1 / 21 204 / 7 / 2 / 24 / 223 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) ___ a. pA. su. pR. cAlI / 1 / 4 / 62 / 59 cAnyataH pumAMSTAdau svare cI pAdaH vA bahuvrIhe: vo'bhinivizaH cA'zasi vA yuSmadasmado-mamakam bAre kRtvas vAH zeSe vA'STana AH syAdau vAhapatyAdayaH vikAre vicAle ca viSyasyananyena vinayAdibhyaH vinA te tRtIyA ca vibhaktisamIpa-vyayam virAme vA virodhinAmadravyANAM-svaiH vizvasteDiti .. / 2 / 4 / 5 / 102 / 2 / 2 / 22 / 122 / 2 / 1 / 65 / 47 / / 3 / 67 / 185 / 7 / 2 / 109 / 230 / 1 / 4 / 82 / 15 / 1 / 4 / 52 / 63 / 1 / 3 / 18 / 33 / 6 / 2 / 30 / 179 / 7 / 2 / 105 / 229 / 7 / 1 / / 204 / 7 / 2 / 169 / 335 / 2 / 2 / 115 / 121 / 3 / 1 / 39 / 130 / 3 / 1 / 130 / 159 / / 4 / .67 / 201 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhanaH a. pA. . sU. . . . viMzatyAdervA tamaT / 7 / 1 / 156 / 216 vizeSaNaM vizeSyeNai-zca / 3 / 1 / 96 / 139 vizeSaNasarvAdisaMkhyaM bahuvrIhau / 3 / 1 / 150 / 146 vRddhasya ca jyaH / 7 / / 35 / 237. vRddhAd yUni .. . / / 1 / 30 / 266 vRddhirAradaut / 3 / 3 / 1 / 5 vRddhiH svareSvAdejiti taddhite / * / 4 / 1 / 163 / / 3 / 28 / 184 vRddho yUnA tanmAtrabhede / 3 / 1 / 124 / 151 vetanAdenIvati / / 4 / 15 / 193 vedasahazrutAvAyudevatAnAm / 3 / 2 / 41 / 154 veyuvo'striyAH . / / 4 / 30 / 17 vevistRte zAlazAGkaTau / / / 123 / 211 vaikatra dvayoH / 2 / 2 / .85 / 115 vaikAd dvayonirdhAyeM DataraH / 7 / 3 / 52 / 239 voSaM dadhnaT dvayasaT / 7 / 1 / 142 / 214 vozanaso nazcAmadhye sau / 1 / 4 / 80 / 78 vaMzAderbhAgad haradahadAvahatpu / 6 / 4 / 166. / 203 vaMzyanyAyobhrAtro-yuvA / / 1 / 3 / 111 vyamanasyAnta IH / / 2 / 129 / 111 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __a. pA. sa. pR. vyanjanebhya upasikte / 6 / 4 / 8 / 193 nyatyaye lug vA / 1 / 3 / 16 / 21 jyAptau ssAt / 7 / 2 / 130 / 233 nyAzraye tamaH / 7 / 2 / 81 / 226 jyAharati mRge / / 3 / 121. / 189 bIyarthatandAderilazca / 7 / 2 / 9 / 221 zrIhyAdibhyasto / 7 / 2 / 5 / 220 za zakalAdeyatraH / .6 / 3 / 27 / 184 zaktArthavaSaDnama:-svadhAbhiH / / 2 / 68 / 122 zaSase zaSasaM vA / 1 / 3 / 6 / 26 zamo'tA sazca naH puMsi / 1 / 4 / 49 / 26 zasonaH / 2 / 1 / 17 / 89 zAkaTazAkino kSetre / 7 / 1 / 78 / 210 zikhAdibhya in / 7 / 2 / 4 / 220 zikhAyAH / 6 / 2 / 76 / 177 ziTyaghoSAt / 1 / 3 / 15 / 20 ziDhe'nusvAraH . . / 1 / 3 / 40 / 18 zisam - / / 4 / 17 / 196 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38) zivAderaNa zItoSNatRSAdAlurasahe zIlam zeSAd vA zeSe . zeSe __ a. pA. sU. pR. / 6 / 1 / 60 / 166 / 7 / 1 / 92 / 211 / 6 / 4 / 19 / 196 / 7 / 3 / 175 / 161 / 2 / 2 / 81 / 119 / 6 / 3 / 1 / 183 / 2 / 1 / / 90 / 6 / 4 / 102 / 199 / 6 / 2 / / 172 / 3 / 1 / 62 / 133 / 2 / 1 / 106 / 60 / 6 / 3 / 84 / 186 zeSe luk zobhapAne zravaNAzvatthAnnAmnyaH zritAdibhiH zvanyuvanmaghono-va uH zvasastAdiH SaTkatikatipayAt thaT SaSThI vA'nAdare SaSThyayatnAccheSe SaSTyAderasaGkhyAdeH SaSThyA dhamye SaSThyA rUpyap-caraTau / 7 / 1 / 162 / 217 / 2 / 2 / 108 / 128 / 3 / 1 / 76 / 136 / 7 / 1 / 158 / 216 / / 4 / 50 / 196 / 7 / 2 / 80 / 226 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) ___ a. pA. sU. pR. / 6 / 2 / 9 / 173 / 1 / 3 / 64 / 15 SaSThyAH samUhe Si tavargasya sa sakthyakSNaH svAGge / 7 / 3 / 126 / 148 sakhyAdareyaNa / 6 / 2 / / 88 / 179 sakhyurito'zAvat / 1 / 4 / 83 / 34 saGkhyAkAt sUtre / 6 / 2 / 128 / 181 saGkhyADatezvAzattiSTeH kaH / 6 / 4 / 130 / 201 saGkhyAtaikapuNya-rAtret / 7 / 3 / 119 / 160 saGkhyAderhAyanAd vayasi / 2 / 4 / 9 / 104 saGkhyAnAM rNAm . / 1 / 4 / 33 / 13 saGkhyApUraNe DaT . . / 7 / 1 / 155 / 215 saGkhyAyA dhA / 7 / 2 / 104 / 229 saGkhyA samAhAre ca-yam / 3 / 1 / 99 / 151 saGkhyAsambhadrAd mAturmAtur ca / 6 / 1 / / 66 / 167 saGkhyakArthAd vIpsAyAM zas / 7 / 2 / 151 / 234 sajJA durvA / / 1 / / 6 / 161 sadA'dhunedAnIMtadAnImetarhi / 7 / 2 / 96 / 228 sadyo'dyaparecavyahi / 7 / 2 / 97 / 228 sapatnyAdau . . . . . / 2 / 4 / 50 / 108 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (40) a. pA. su. pR. sapiNDe vayaHsthAnAdhike jiivdvaa| 6 / / 4 / 112 sapUrvAta prathamAntAd vA / 2 / 1 / 32 / 95 saptamI cA vimAge nirdhAraNe / 2 / 2 / 109 / 120 saptamI zauNDAyai / 3 / 1 / 8 / 137 saptamyadhikaraNe / / 2 / 2 / 95 / 119 saptamyAH / 7 / 2 / 94 / 228 samayAt prAptaH / 6 ! 4 / 124 / 200 samarthaH padavidhiH / 7 / 1 / 122 / 129 samAnAdamo'saH / 1 / 4 / 46 / 26 samAnAnAM tena dIrghaH . / 1 / / / 9 samAnAnAmadhenaikaH zeSaH / 3 / 1 / 118 / 151 samUhArthAt samavete / / 4 / 46 / 195 sampronneH saMkIrNa-samIpe / 7 / 1 / 125 / 212 samrAjaH kSatriye / 6 / 1 / 101 / 169 sarvAdiviSvagdevAda-nyau / 3 / 2 / 122 / 71 sarvAdeH sarvAH / 2 / 2 / 119 / 125 sarvAdeH smaismAto / 1 / 4 / 7 / 29 sarvozasaGkhyAvyayAt / 7 / 3 / 118 / 159 sarvomayAbhieriNA tasA / 2 / 2 / .35 / 115 sasya zaSau Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAya bha, pA. sU. pR. sahasamaH sadhisami / 3 / 2 / 123 / 72 sahastena / 3 / 1 / 24 / 141 sahasya so'nyAtheM / 3 / 2 / 113 / 141 / 2 / 2 / 15 / 122 sAdhupuSyatpacyamAne / 6 / 3 / 117 / 188 sAyaMciraMprANenage'vyayAt / / 3 / 8 / 187 sA'sya paurNamAsI / 6 / 2 / 98 / 172 siddhiH syAdvAdAt sidhmAdikSudrananturugbhyaH / 7 / 2 / 21 / 222 sutajamAderiJ . / 6 / 2 / 85 / 108 supandhyAdeyaH / 6 / 2 / 84 / 178 supUtyutsurabhergandhAdid guNe / 7 / 3 / 144 / 147 susnAtAdibhyaH pRcchati !6 / 4 / 42 / 195 sUryAda devatAyAM vA / 2 / 4 / 64 / 105 senAntakArulakSmaNAdiJ ca / 6 / 1 / 102 / 169 so ruH / 2 / 1 / 72 / 25 so'sya brahmacaryatadvatoH / 6 / 4 / 116 / 200 so'sya mukhyaH / 7 / 1 / 190 / 218 saMzayaM prApte jhaye / 6 / 4 / 93 / 198 saMskRte saMskRte bhakSye / 6 / 2 / 140 / 182 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) a. pA.. su. pR. saMsRSTe !6 / 4 / 5 / 192 styAdivibhaktiH / / 1 / 19 / 24 striyA GitAM vA daidAsdAsdAm / 1 / 4 / 28 / 45 striyAM nRto'svasrAdemaH / 2 / 4 / 1 / 101 striyAH puMso dvandvAcca . / 7 / 3 / 96 / 158 striyAmUdhaso na / 7 / 3 / 169 / 148 striyAm / 1 / 4 / 93 / 46. strIdUnaH sthUladUrayukhasva-nAminaH / 7 / ,4 / 42 / 337 syAdAvasatyeyaH / 3 / 1 / 119 / 151 syAderive / 7 / 1 / 52 / 207 sraMsadhvaMskvassanaDuho daH / 2 / 1 / 68 / 55 svatantraH kartA / 2 / 2 / 2 / 111 svarAcchau / 1 / 4 / 65 / 49 svarAdayo'vyayam / 1 / 1 / 30 / 97 svarAduto guNAdakharoH / 2 / 4 / 35 / 115 svarebhyaH / 1 / 3 / 25 / 17 svare vA / 1 / 3 / 24 / ra svare vA'nakSe / 1 / 2 / / 29 / 9 svAGgAd DI tizcAmAnini / 3 / 2 / 56 / 143 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) svAda minnIze svAmIzvarAdhipati-prasUtaiH svairasvaiyakSauhiNyAm ssaTi samaH a. pA. su. pR. / 7 / 2 / 49 / 224 / 2 / 2 / 98 / 121 / 1 / 2 / 15 / 10 / 1 / 3 / 12 / 19 hano no naH . / 2 / 1 / 112 / 62 haratyutsaGgAdeH . / 6 / 4 / 23 / 194 halasIrAdika / 7 / 1 / 6 / 204 hitAdibhiH / 3 / 1 / 71 / 135. himAdeluH sahe / 7 / 1 / 90 / 211 hetukartRkaraNetyambhUtalakSaNe / 2 / 2 / 14 / 117 hetau saMyogotpAte . . / 6 / 4 / 153 / 202 hetvathai stRtIyAdyAH / 2 / 2 / 118 / 125 ho dhuTpadAnte . / / 1 / 82 / 57 isvasya guNaH / 1 / 4 / 41 / 33 isvAd GaNano dve / 1 / 3 / 27 / 17 / 1 / 4 / 32 / 27 000000000000000000CDA 8 dharmadIpikAyAH pUrvAdhasya sUtrAnukramaNikA smaaptaa| 6.000000000000000.. isvApazca Page #307 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvArdhasya shuddhiptrkm| azudam sadbha w cavarNa w zuddham sadbhU cavarga dIrghaH . svara-varNasya dIvaH 9 17 m svara-varNastha s wh vAk vAka vADa m vAG vartamAnAt ccccc - vartamAnAta mh tat sr svAta vatamAnasya syAt vartamAnasya bh sr bh zakAraH sr sr pakAraH . . .15 mavAnazUraH, mavAJcAraH 1. puMskokilaH .. 17 . gaNanAM . 17 kolila: gaNanA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ azuddham zuddham ___22 - 7 aghora atra = aghora atra 1 / 1 / 27 / parvaH ___ 23 ___24 28 40 25 19 20 kroSTvoH taco'mAvAd dhati kroSTroH kroSTvoH tRco'bhAvAd dhRti = x zriya zriyaM 4 zriya bhraH zriyai 2 4 / 8 bhravaH bhrabhyaH bhravaH bhrUbhyaH 8 priyASTAH priyASTAnaH 8 6 2 4 yatra nasAdezaH klIbante dIghaH Rdvad kAya 74 2 nasAdezaH kvibante dIrghaH Rdvad kArya : yavAnI 4 94 / 16 yavanI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) 2 128 tRNyA 174 azuddham zuddham turaMgameNa brAhmaNaH turaGgamaM brAhmaNaH 115 bahuSu sAdhuSu bahuSvasAdhuSu dvitIyabhAryaH dvitIyAmAryaH 143 Rgvena dRSTa kruzcena dRSTaM 172 taNyA yatha0 . dyartha. pAcyaM prAcyaM 183 dhrave'yeM mamIpe yaSAM ladhvAdiH samIpe yeSAM 209 paraNI pUraNI SaSThayatha matvaya matvatheM 224 payabheH- paryaH ki dvayAdi sarvAdyo0- 'kimadvayAdisarvAdyave. 229 13 dhruve'rthe SaSThya rthe 226 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // namo namaH zrIprabhudharmasUraye / * dharmadIpikA * uttraarddhm| athAkhyAtaprakriyA nirUpyate kriyArthoM dhAtuH / 3 / 3 / 3 / kriyA pravRttiApAra ityarthaH, so'rtho yeSAM teSAM dhAtusanjA bhavati / te ca trividhAH parasmaipadina Atmanepadina ubhayapadina nadheti / - . . . . . . ...... - na prAdirapatyayaH / 3 / 3 / 4 / cAdyantargaNo yaH prAdiH sa dhAtoravayavo na bhavati / iGitaH kartari / 3 / 3 / 22 / / . ikArato DakAretazca dhAtoH phalavati kartari sati AtmanepadaM bhavati / IgitaH / 3 / 3 / 95 / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IkAreto gakAretazca dhAtoH kartaryAtmanepadaM vA bhavati / zeSAt parasmai / 3 / 3 / 100 / pUrvoktanimittarahitAd dhAtoH kartari parasmaipadaM bhavati / navA''dyAni zatRkvasU ca parasmaipadam / 3 / 3 / 19 / sarvAsAM vibhaktInAM madhye AdyAni nava nava vacanAni zatRkvasU ca pratyayau parasmaipadaM bhavati / parANi kAnAnazau cAtmanepadam / 3 / 3 / 20 / sarvAsAM vibhaktInAM madhye parANi nava nava vacanAni kAnAnazau ca pratyayau AtmanepadaM bhavati / vartamAnAtiya, tas, anti; sik , thas , tha; min , vas , mas / te, Ate, ante se, Athe, dhve; e, vahe, mahe / 3 / 3 / 6 / tivAdInAM vartamAnAsaJjJA bhavati, keSAMcid mate evAM sajJA laT / prArabdhAparisamApto vartamAnastadarthAd dhAtorvartamAnA vidheyA / trINi trINyanyayuSmadasmadi / 3 / 3 / 17 / / sarvAsAM vibhaktInAM trINi trINi vacanAni anyasminnayeM yuSmadarthe'smadarthe ca vAcye yathAkramaM bhavanti / prathamapuruSa-madhyamapuruSottamapuruSa iti anya-yuSmadasmadAM yathAkramaM nAmAntarANi / anyasmin vAcye-sa pacati, tau pacataH, te pacaMnti / yuSmadi Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svaM pacasi, yuvoM pacayaH, yUyaM pacatha / asmadarthe-ahaM pacAmi, AvAM pacAvaH, vayaM pacAmaH / evaM sarvatra / dvayoH trayANAM cA yugapada yoge sUtrApekSayA parAzritameva vacanam sa ca tvaM ca pacayaH, atra,pacata iti na bhavati, sUtre yuSmadaH parapaThitatvena tadAzritasyaiva dvivacanasya bhavanAt / sa ca tvaM cAhaM ca pacAmaH / - ekadvibahuSu / 3 / 3 / 18 / anyAdiSu yAni trINi trINyuktAni tAni ekadvibahuSvartheSu yathAsaMkhyaM bhavanti / arthAdekasminnarthe ekavacanaM dvayordvivacanaM bahuSu ca bahuvacanam / 'mU sattAyAm ' bhU iti parasmaipadino dhAtoH kartari tivAdayo bhavanti / tatraikatvavivakSAyAM bhU+tiv iti sthite kAro vitkAryArthaH / kartaryanadyaH zat / 3 / 4 / 71 / adAdivarjAd dhAtoH kartari zav pratyayo bhavati ziti pare / zakAravakArau zidvitkAryAyau~ / bhU+a+ti iti sthite guNo'redot / 3 / 3 / 2 / / ar et ot ete pratyekaM guNasaJjakA bhavanti / nAmino guNo'kGiti / 4 / 3 / 1 / kidvirjite pratyaye pare nAmyantasya dhAtorguNo bhavati, sa caasnnH| bho+a+ti avAdeze bhavati / dvitvavivakSAyAM bhvtH| bahutve bhava+anti "lugasyAdetyapade ' bhavanti / madhyamapuruSaikava Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cane bhavasi, dvivacane bhavathaH, bahuvacane bhavatha / uttamapuruSaikavacane bhava, mi iti sthite . mavyasyAH / 4 / 2 / 113 / ... dhAtovihite vAdau mAdau pratyaye pare'kArasyAkAro bhavati / bhavAmi, bhavAvaH, bhavAmaH / anyapuruSe'nyatvaM yuSmadasmacchabdApekSa tathA. ca bhavacchabdenocyamAno na yuSmadarthaH / bhavAn bhavati, bhavantau bhavataH, bhavanto bhavanti / vidhinimantraNAmantraNAdhISTasaMpraznaprArthane / 5 / 4 / 28 vidhiH kriyAyAM preraNA, yasyAH preraNAyAH pratyAkhyAne pratyavAyastannimantraNam , yasyAM preraNAyAM pratyAkhyAne kAmacArastadAmantraNam , satkArapRrvikA preraNA adhISTam , saMpradhAraNA saMpramA, yAcA prArthanam / vidhyAdiviziSTeSu kartRkarmabhAveSu pratyayArtheSu saptamIpaJcamyau bhavetAm / saptamI yAt yAtA yus , yAs yAtaM yAta, yAM yAva yAma / Ita IyAtAm irana, IthAs IyAthAm Idhvam , Iya Ivahi Imahi / 3 / 3 / 7 / yAtAdInAM saptamIsamjJA bhavati, anyeSAM mate vidhilisamjJA / bhava+yAt iti sthite... yA saptamyAH / 412 // 122 / / . akArAt parasya saptamyA yAzabdasya ikArAdezo bhavati / Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) 5 avarNasyevarNAdinA ' iti bhavet , bhavetAm / bhavAyum iti sthite yAmyusoriyamiyusau / 4 / 2 / 123 / ' akArAt parayoryAmiyusoryathAsaMkhyamiyamiyusau bhaktaH / maveyuH / bhaveH, bhavetam , bhaveta / bhaveyam , bhaveva, bhavema / paJcamI tuv , tAm , antu; hi, tam , ta; Aniva, Avada, Amav / tAm , AtAm , antAm ; sva, AthAma, dhvm| aiva, Avahaiv, Amahaiv / 3 / 3 / 8 / - tuvAdInAM pancamIsajJA bhavati / vakArA vikAryArthAH / bhavatu / ' AziSi tuDyostAtaG / 4 / 2 / 119 / ...' AzIrarthayostuhyostAtaG vA bhavati / bhavatAt , bhAtAm, bhavantu / / ataH pratyayAlluk / 4 / 2 / 85 / - dhAtoH paro yo'dantapratyayastasmAt parasya helu bhavati / bhava, bhavatAt, bhavatam, bhavata / bhavAni, bhavAva, bhavAma / pra mavAni, antar+bhavAni iti sthite- ... adurupasargAntaro NahinumInAne / 2 / 3 / 77 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) durvarjitopasargasthAdantaHzabdasthAcca raNavarNAt parasya Nopadezasya dhAtoH hinumInAnInAM ca nakArasya No bhavatiH / pramavANi, antarbhavANi / durvarjanAt durbhavAni / pra+ni+bhavati iti sthite akakhAdyapAnte pAThe vA / 2 / 3 / 80 / pAThe dhAtUpadeze kakArAdiH khakArAdiH SakArAntazca yo dhAtustadanyasmin dhAtau pare adurupasargAntaHsthAdrAdeH. parasya ne kArasya No vA bhavati / praNibhavati pakSe pranimavati / . praiSA'nujJA'vasare kRtyapaJcamyau / 5 / 4 / 29 / nyatkArapUrvikA preraNA praiSaH, kAmacAro'nujJA, avasaraH prAtakAlatA / eSvartheSu dhAtoH kRtyapratyayAH paJcamI ca bhavati / anadyatane hyastanI / 5 / 2 / 7 / AnyAyyAdutthAnAdAnyAcyAca saMvezanAdaharubhayataH sArdharAtraM vA'dyatanakAlaH tasminnasati bhUte'rthe vartamAnAd dhAtoH zastanI vibhaktirbhavati / hastanI div , tAm, an ; sin, tam, ta; amb , va, ma / ta, AtAm , anta; thAs , mAthAm, dhvam ; i, vahi, mahi / 3 / 3 / 9 / imAni vacanAni zastanI bhavanti, pANinIye tveSAM sannA laG / ekatvavivakSAyAM bhU+a+di iti sthite. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) aD dhAtorAdiAstanyAM cAmAGA / 4 / 4 / 29 / ... hyastanyAmadyatanyAM kriyAtipattau ca pare dhAtorAdiraD bhavati / na tu mAGo yoge / a+bhU+a+di iti sthite guNe amavad, abhavatAm , abhavan / abhavaH, abhavatam , abhavata / abhavam , mabhavAva, abhavAma / etAH zitaH / 3 / 3 / 10 / vartamAnA saptamI paJcamI zastanI etAH zito bhavanti sakArAnubadhA veditavyA ityarthaH / tena juhotItyAdayaH siddhAH / .. parokSe / 5 / 2 / 12 / / bhUtAnadyAnaparokSArthAd dhAtoH parA parokSA bhavati / parokSA Nava, atus , us ; thak, athusa, a Nava, va, ma / e, Ate, ire se, Athe, ve e, vahe, . . mahe / 3 / 3 / 12 / ete NavAdayaH pratyayAH parokSAsajJA bhavanti, pANinIye tu liTamaJjJA / bhU+gav iti sthite NakAravakArau nnidvitkaaryaathaa| dvirdhAtuH parokSAGe prAktu svare svaraviyaH / 4 / 1 / 1 / __parokSAyAM De ca pratyaye dhAturbhivati / svara.dau dvitvanimitte pratyaye pare tu svarasya kAryAt prAgeva / bhU++ati sthite dvitIyaturyayoH pUrvI / 4 / 1 / 42 / . . dhAtoditve sati pUrvasya hitI sya yAne AdaH, turyasya ca Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAne tRtIyazca Asanno bhavati / iti bhakArasya bakAre bU+bhU+a iti sthite bhUsvaporadutau / 4 / 1 / 70 / .: - bhUskhapoH parokSAyAM dvitve sati.pUrvasya yathAsaMkhyamadutau bhavataH / ba+bhU+a iti sthite 'dhAtorivaNovarNa- ityAdinA uvAdeze sati bhuvo vaH parokSA'dyatanyoH / 4 / 2 / 43 / vakArAntasya bhuva upAntyasya parokSAyAmadyatanyAM ca ud bhavati / babhUva / .. indhyasaMyogAt parokSA kidvat / 4 / 3 / 11 / ... . indherasaMyogAntAcca dhAtoH parA yA'vit parokSA sA kidvad bhavati / babhUvatuH, babhUvuH / ba+bhU+thav iti sthite- . skrasRbhRstudrazrusroLaanAdeH parokSAyAH / 4 / 4 / 81 / ., 5 .skRgaH srAdivarjebhyaH sarvadhAtubhyazca vyaJjanAdeH parokSAyA iD bhavati / zeSaM pUrvavat babhUvitha, babhUvathuH babhUva / babhUva, babhUviva, babhUvima / AziSyAzIH-paJcamyau / 5 / 4 / 38 / - AzIviziSTArthAd dhAtorAzIH paJcamI ca bhavati / AzIH kyAt , kyAstAm , kyAsus; kyAsa, kyAstam , . kyAsta ; kyAsam, kyAsvaM, kyAsma / sISTa, sIyAstAm, sIrana; sISThAma, sIyAsthAm, sIdhvam sIya,sIvahi, sImahi / 3 / 3 / 13 / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ imAni vacanAni AzIH bhavanti, pANinIye zAstre AzIliGsajJA / kittvAd guNAbhAvaH / bhUyAt , bhUyAstAma, bhUpAsu bhUyAH; bhUyAstam, bhUyAsta; bhUyAsam, bhUyAsva, bhUyAsma / __ anadyatane zvastanI / 5 / 3 / 6 / nAstyadyatano yasmin tasmin vaya'tyarthe vartamAnAddhAto: parA zvastanI bhavati / zvastanI tA, nArau, tAram ; tAsi, tAsthas, tAsthA tAsmi, tAstrasa, tAsmas / tA, tAro, tAras ; tAse, tAsAye, ..tAve; tAhe, tAsvaha, tAsmahe / 3 / 3 / 14 / imAni vacanAni zvastanI bhavanti, pANinIye mate mAM luT sajJA / bhU+tA iti sthite. stAyazito'troNAderiT / 4 / 4 / 32 / .... dhAtoH parasya sAdeH tAdezvAzita AdiriD bhavati / gume'vAdeze ca bhavitA, bhavitArau, bhavitAraH / bhavitAsi, bhavitAsthA, bhavitAstha; bhavitAsmi, bhavitAsvaH, bhavitAsmaH / . bhaviSyantI / 5 / 3 / 4 / ___vapadarthAd dhAtoH parA bhaviSyantI bhavati / kriyAyAM kriyArthAyAM tum Naka bhaviSyantI / 6 / 313 // yasmAd dhAtostumAdividhAnaM taddhAtuvAcyA kriyA apaH Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) prayojanaM yasyAH tasyAM kriyAyAmupapade vaya'darthAddhAtoH tum-Nakac-bhaviSyantyo bhavanti / bhaviSyantI syati, syatas, syanti; syasi, syasthasa, syatha; syAmi, syAvas , syAmasa / syate, syete, syante syase, syethe, syadhve; sye, syAvahe, syAmahe / 3 / 3 / 15 // bhaviSyati, bhaviSyataH, bhaviSyanti / bhaviSyasi, bhaviSyathaH, bhaviSyatha / bhaviSyAmi, bhaviSyAvaH, bhaviSyAmaH / saptamyarthe kriyAtipattau kriyaatipttiH| 5 / 4 / 9 / saptamyA artho nimittaM hetuphala-kathanAdisAmagrI / kutazcid vaiguNyAt kriyAyA anabhinivRttiH kriyAtipattiH, tasyAM satyAM bhaviSyadarthAd dhAtoH saptamyarthe kriyAtipattirbhavati / kriyAtipattiH syat, syatAm , syan ; syam, syatam, syata syam, syAva, syaam| syata, syetAm, syanta; syathAsa, syethAma, syadhvam ; sye, syAvahi, syAmahi / 3 / 3 / 16 / imAni vacanAni kriyAtipattiH bhavanti, pANinIye laG iti sjnyaa| 'aD dhAtorAdi' iti aDAgame iTi guNe'vAdeze ca abhaviSyat, abhaviSyatAm , abhaviSyan / abhaviSyaH, abhavipyatam, abhaviSyata / abhaviSyam, abhaviSyAva, abhaviSyAma / abhaviSyad yuddhazAntiridAnI samayaM vastu samAgamiSyat / / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * adytnii|5|2|4| . bhUte'rthe vartamAnAd dhAtoradyatanI bhavati / adyatanI di, tAma, an; si, tam, ta; am, va, ma / ta, AtAm, anta; thAs, AthAm, dhvam ; i, vahi, mahi / ime pratyayA adyatanI bhavanti, pANinIye tantre eSAM luDiti sajJA / bhU+di iti sthite-- sijadyatanyAm / 3 / 4 / 53 / . dhAtoH paraH sic bhavati, adyatanyAM parasyAm / bhU+sa+di iti sthio-' aD dhAtorAdiH ' ityAdinA'DAgame abhU+s+di iti sthitepivaitidAbhUsthaH sico lup parasmai na cedd| 4 / 3 / 66 / deti dAsabjA dhAtavo grAhyAH / pib iN dA bhU sthA ityetebhyaH parasya parasmaipadasya sico lub bhavati / lubayoge na ceTa / sico lupi guNe prApte. bhavateH sijlupi| 4 / 3 / 12 / . bhuvaH sico lupi guNo na bhavati / abhUt , abhUtAm,abhU+: an iti sthite uvAdeze upAntyasyottve abhUvan / abhUH, abhUtam, abhUta / abhUvam , abhUva, abhUma / 'bhUG prAptau' iti tvAtmanepadIti bhavate, bhava+Ate iti sthite Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . (12) AtAmAte AthAmAthe AdiH / 4 / 2 / 121 / . akArAt pareSAmeSAmAta iH bhavati / ' avasyevarNAdinA " ityekAre bhavete, bhavante / bhase, bhothe bhavadhve / bhave, bhavAvahe, bhavAmahe / saptamyAM bhaveta bhaveyAtAm bhaveran / bhavethAH bhaveyAthAm , bhavedhvam / bhaveya, bhavevahi, bhavemahi / paJcanyAM bhavatAm, bhavetAm, bhavantAm / bhavasva, bhavethAm , bhavadhvam / bhavai, bhavAvahai, bhavAmahai / hyastanyAm-aDAgame abhavata, abhavetAm, abhavanta / abhavathAH, amavethAm , abhavadhvam / abhave, abhavAvahi, abhavAmahi / parokSAyAm-babhUve, babhUvAte, babhUvire / babhUviSe 'skrasRvR-' itIDa, babhUvAthe, babhUvidhve pakSe ... hAntasthAnIDbhyAM vA / 2 / 1 / 81 / .. hakArAdantasthAyAzca paro yo niriD ca tAbhyAM , parAsAM parokSA'dyatanyAziSAM dho Dh vA bhavati / babhUviDhve / babhUve, babhU vivahe, babhUvimahe / AziSi bhaviSISTa, bhaviSIyAstAm, bhaviSIran / bhaviSISThAH, bhaviSIyAsthAm , bhaviSIDhvam , bhaviSIdhvam / bhaviSIya, bhaviSIvahi, bhaviSImahi / zvastanyA -bhavitA,bhavitArau,bhavitAraH / bhavitAse, bhavitAsAthe, bhavitAye / bhavitAhe, bhavitAsvahe, bhavitAsmahe / bhaviSyantyAm-bhaviSyate, 'bhaviSyete, bhaviSyante / bhaviSyase, bhaviSyethe, bhaviSyadhve / bhaviSye, bhaviSyAvahe, bhaviSyAmahe / kriyAtipattau-abhaviSyata, abhaviSye Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) tAm, abhvissynt| abhaviSyathAH, abhaviSyethAm ,abhvissydhvm| abhaviSye, abhaviSyAvahi, abhaviSyAmahi / adyatanyAm-aDA-. game sici iTi guNe ca abhaviSTa, abhaviSAtAm, abhaviSa+anta iti sthite anato'nto'dAtmane / 4 / 2 / 114 / anataH parasyAtmanepadasyAnto'd bhavati / abhaviSata / abhaH viSThAH, abhaviSAthAma, abhavidhvam abhavivam / abhaviSi, abh| viSvahi,abhaviSmahi / 'pA pAne? parasmaipadI, vartamAnakAlavivakSAyAM vartamAnAyAM zavi pA+a+ti iti sthitezrautikavudhiSupAghrAdhmAsthAmnAdAmdRzyartizadasadaH zRkRdhipibajighradhamatiSThamanayacchapazyarchazIyasIdam / 4 / 2 / 108 / ... atyAdau ziti pare zrautyAdinAM za ityAdayoM yathAkramamAdezA bhavanti / pibAdeze pibati, pibataH, pibantiH / pibasi piSathaH, pibatha / pibAmi, pibAvaH, pibAmaH / saptamyAM pibeta, pibetAm , piveyuH| pibeH, pibetam, pineta / pibeyam, piveva / pibema / paJcamyAM pibatu pibatAt, pibatAm, pijantu / pibatAt pitra, pibatam , pibata / pibAni, pibAva, pibAma / hyastanyAmapibat , apibatAm, apiban / apibaH, apibatam, apibt| apibam, apibAva, apibAma / parokSAyAM pA+Nav iti sthite. dvitve pA+mA+gav iti sthite Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) isvaH / 4 / 1 / 39 / . . dhAtodvitve sati pUrvasya hUsvo bhavati / 5+pA+Nav iti sthite Ato gava auH / 4 / 2 / 120 / AkArAntadhAtoH parasya Nava au ityAdezo bhavati / ppau| 'papA+atus iti sthite iDetpusi cAto luk / 4 / 3 / 94 / kityaziti svare iTi eti pRsi ca pare Adantasya dhAtorAkArasya lug bhavati / papatuH, papuH / papA+tha iti sthitesRjiziskRsvarAtvatastRnityAniTasthaMvaH / 4 / 4 / 78 / - sRjizibhyAM skRgaH svarAntAdatvatazca tRci nityAniTo vihitasya thava AdiriD vA bhavati / AkAraluki papitha pakSe papAtha, papathuH, papa / papau, papira, papima / AziSi-pA+gAt iti sthite gApAsthAsAdAmAhAkaH / 4 / 3 / 96 / eSAmantasya viDatyAziSi pare e: bhavati / peyAt , peyAsvAm , peyAsuH / peyAH, peyAstam, peyAsta / peyAsam, peyAstra, peyAsma / zvastanyAM pA+tA iti sthite, iTi prApte ekasvarAdanusvAretaH / 4 / 4 / 66 / Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekasvarAdanusvAreto dhAtovihitasya stAzita AdiriD naM bhavati / pAtA, pAtArau, pAtAraH / pAtAsi,pAtAsthaH,pAtAstha / pAtAsmi, pAtAsvaH, pAtAsmaH / bhaviSyantyAma-pAsyati, pAsyataH, pAsyanti / pAsyasi, pAsyathaH, pAsyatha / pAsyAmi, pAsyAvaH, pAsyAmaH / kriyAtipattau-apAsyat , apAsyatAm, apaasyn| apAsyaH, apAsyatam , apAsyata / apAsyam, apAsyAva, apAsthAma / adyatanyAM dipare sici aDAgame sico lupi iDobhAve ca bhapAt, apAtAm , apA+an iti sthite sijvido'bhuvaH / 4 / 2 / 92 / ... sicaH pratyayAd vidazca dhAtoH parasyAnaH pus bhavati / na tu muMvaH / apuH / apAH, apAtam, bhapAta / apAm, aSAva, apaam| atha ziSyabuddhivaizadyArthamaniTaprakaraNamucyatezvizriDIzIyurukSukSNuNusnubhyazca vRgo vRGaH / udRdantayujAdibhyaH svarAntA dhAtavo'pare // 1 // pATha ekasvarAH syurye'nusvAreta ime smRtAH / dvividho'pi zakizcaivaM vacirviciricI paciH // 2 // siJcatirmucirato'pi pRcchati bhrasnimasjimunayo yujiyniH| dhvaJjiraJjirujayo ninirvijraH paJjibhaJjimajayaH sRjatyanI // 3 // skandividyavidlavittayo nudiH svidyatiH zadisadI midichidii| tudyadI padihadI khidikSudI rAdhisAdhisudhayo yudhinydhii|| 4 // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bandhibudhyarudhayaH dhikSudhI sidhyatistadanu hantimanyatI / ApinA tapizapiMkSipichupoM lumpatiH mRpilipI vapisvapIM // 5 // yabhirabhilabhiyamiraminamigamayaH krshilishirushirishidishtidshyH| pazimRzativizatidRziziSlazuSayastviSipiSiviplakRSituSiduSi . puSayaH // 6 // zliSyativiSirato ghasivasatI rohati hirihI aniD gaditau / degdhidogdhilihayo mihivahatI nAtirdahiriti sphuTamaniTaH // 7 // __aniTkArikAyAH saMkSepato'rthaH pradarzyate-darzitAt pare ye svarAntA dhAtavaste sarve'niTaH syuH, ye ca darzitAH zci Adayaste seTaH, dIrghokArAnte dIrghArAnte ca yunAdau ca sarve seTaH / pAThedhAtupAThe'rthAdupadezAvasthAyAM ye ekasvarA anusvAretazca dhAtavaste sarve'niTo bhavanti / vyajanAnte tu ye darzitAste sarve'niTaH sphuranye seTaH syuriti / __ghAM gandhopAdAne-vartamAnakAlavivakSAyAM tivi zavi zrautikRvu ' ityAdinA nighrAdeze jighrati, nimrataH, jighranti / jighrasi, nighrayaH, jighratha / jighrAmi, jighrAvaH, jighraamH| saptamI jipret| paJcamI nighratu / hyastanI aDAgame ajighrat, ajighratAm, ajinan / ajighraH,ajighratam, ajighrata / ajighram, ajighrAva, ajighrAma / parokSA-ghrA+Nav dvitve pUrvasya hUsve 'dvitIyaturyayoH pUrvI ' iti ghakArasya gakAre Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) ghojH|4|1|40 / dvitve sati pUrvasya gakArahakArayo dezo bhavati / jaghrA+NavU iti sthite ' Ato Nava auH ' iti NavaH sthAne aukArAdeze jaghrau / ' iDetpusi cAto luk' ityAkArasya luki jaghratuH, jH| jaghritha jaghrAtha, jaghrathuH, jaghra / jaghrau, jaghriva, jaghrima / AziSighA+yAt iti sthite saMyogAdervA''ziSyaH / 4 / 3 / 95 / / saMyogAderAdantasya dhAtoH Giti AziSi ekAro vA bhavati / preyAt , gheyAstAm , gheyaasuH| gheyAH preyAstam , preyAsta / preyAsam , preyAsva, gheyAsma / pakSe ghAyAta, ghrAyAstAm, ghrAyAsuH / zvastanI-ghrAtA, ghAtArau, ghrAtAraH / ghrAtAsi ghAtAsthaH ghAtAstha / ghrAtAsmi ghAtAsvaH ghAtAsmaH / bhaviSyantIghrAsyati, ghAsyataH, ghrAsyanti / ghrAsyasi, ghrAsyathaH, ghAsyatha / bhrAsyAmi, ghrAsyAvaH, ghrAsyAmaH / kriyAtipattiH--aghrAsyat, aghrAsyatAm, aghrAsyan / aghrAsyaH, aghrAsyatam, aghrAsyata / aghrAsyam, aghrAsyAva, aghrAsyAma / adyatanyAm dheghAzAcchAso vA / 4 / 3 / 67 / " ebhyaH parasya sico lub vA bhavati prspaipde| lubyoge beDa na bhavati / aghrAt , aghrAtAm, 'sijavido'bhuvaH / aghrH| aghrAH aghAtam, aghrAta / aghrAm, aghrAva, aghrAma / pakSe 2 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) yamiraminamyAtaH so'ntazca / 4 / 4 / 86 / ebhya AkArAntebhyazca parasya parasmaipade sica AdiriD bhavati / eSAM ca so'ntaH / aDAgame aghrA+sa+3+sa+d iti sthite saH sijasterdisyoH / 4 / 3 / 65 / sijantAdastezca sakArAMntAd dhAtoH parayoH disyorAdirIkAro bhavati / iTa Iti / 4 / 3 / 71 / iTaH parasya sija Iti pare lug bhavati / dIrgha ca kRte aghrAsId, aghrAsiSTAm , annAsiSuH / aghrAsIH, aghrAsiSTam, aghrAsiSTa / aghrAsiSam, aghrAsiSva, aghrAsiSma / 'mAM zabdAgnisaMyogayoH '-dhamAdeze dhamati / dhamet / dhamatu / adhamat / adhmAsIt, adhmAsiSTAm, adhmAsiSuH / parokSAyAM dvitve anAdivyaanasya luki hUsve caturthasya tRtIye NavazvaukAre dadhmau, AkAralope dadhmatuH, dadhmuH / dadhimatha, dadhmAtha, dadhmathuH, dadhma / dadhmo, dadhmiva, dadhmima / dhmeyAt, dhmAyAt / dhmAtA / dhamAsyati / adhmAsyat / 'SThAM gatinivRttau-'zrautikRyu-1 ityAdinA tiSThAdeze tiSThati / tiSThet / tisstthtu| atiSThat / parokSAyAM 'paH so'STayaiSThivaSvaSkaH' iti satve sthA+sthA+Nav iti sthite aghoSe ziTaH / 4 / 1 / 45 / Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19) dvitve sati pUrvasya ziTastatsambandhinyevAghoSe pare lug bhvti| yakArasya takAre tasthau, tasthatuH, tasthuH / tasthitha tasthAtha, tasyayuH, tastha / tasthau, tasthiva, tasthima / sthayAt / sthAtA / sthAsyati / asthAsyat / adyatanyAm -asthAt, asthAtAm, asthuH / asthAH, asthAtam , asthAta / asthAma, asthAva, asthAma / 'mnAM abhyAse' manAdeze manati / manet / manatu / amanat / amnAsIt, amnAsiSTAm , amnaasissuH| annAsI:, annAsiSTam , amnAsiSTa / amnAsiSam , amnAsiSva, amnaasissm| manau, mannatuH, mamnuH / mamniya manAtha / mnAyAt, mneyAt / mAtA / mnAsyati / amnAsyat / 'dAM dAne' yacchAdeze yacchati / yacchet / yacchatu / ayacchat / adyatanyAM sinchuki adAt, adAtAm , aduH / adAH, adAtam , adAta / adAm, adAva, adAma / dadau, dadatuH, daduH / daditha dadAtha, dadathuH, dd| dadau, dadiva, dadima / deyAt, deyAstAm, deyAsuH / daataa| dAsyati / adAsyat / 'niM ciM abhibhave -jayati / jayet / nayatu / anayat / adyatanyAm sici aDAgame Iti ca kRte sici parasmai smaansyaangiti| 4 / 3 / 44 / .. samAnAntasya dhAtoH vRddhirbhavati, uidbhinne parasmaipadaviSaye ca sici pare / Satve ajaiSIta, aSTAm, aneSuH / anaiSIH, aSTam , ajaiSTa / anaiSam , ajaiSva, anaiSma / parokSAyAM dvitve Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) jergiH sanparokSayoH / 4 / 1 / 35 / dvitve sati pUrvasmAt parasya jegirbhavati sanparokSayoH parayoH / ji+gi+a iti sthite nAmino'kalihaleH / 4 / 3 / 51 / kalihalivarjitasya nAmyantasya niti Niti pratyaye pare vRddhirbhavati / jigAya, jigyatuH, jigyuH / jigayitha nigeya jigyathuH, jigya / nigAya, nigaya jigyiva nigyima / dIrghazciyaGyakkye Su ca / 4 / 3 / 108 // dhAtorantyasvarasya dIrghA bhavati, cyau yaGi yaki kyeSu yakArAdAvAziSi ca pareSu / jIyAt , jIyAstAm, jIyAsuH / jesA, jetArau, jetAraH / jeSyati, jeSyataH, jeSyanti / ajeSyat, ajeSyatAm , ajeNyan / jayati / jrayet / jayatu / ajrayat / adveSIt / jijrAya nijriyatuH jiniyuH / jIyAt / jetaa| jeSyati / aneSyat / 'kSiM kSaya' kSayati / kSayet / kSayatu / akSayat / ajhaiSIt , akSaiSTAm, ajhaiSuH / cikSAya cikSiyatuH cikSiyuH / kSIyAt / kSetA / kssessyti| akSeNyat / 'iM gatau ayati / ayet / ayatu / svarAdestAsu / 4 / 4 / 31 / svarAderdhAtorvRddhirbhavati / adyatanI-zastanI-kriyAtipattiSu Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) parAsu / Ayat AyatAm Ayan / aiSIt, aiSTAm, aiSuH / 'parokSAyAM dvitve pUrvasyAce svare khoriyut / 4 / 1 / 37 / / . dvitve sati yaH pUrvastatsambandhinorivaNovarNayorasve svare pare iyuvau bhavataH / iyAya ' yo'nekasvarasya ' iyatuH, iyuH / iyayitha, iyetha, iyathuH, iya / iyAya, iyaya iyiva, iyima / etA / eSyati / aiSyat / 'du DhuM zuM khaM gatau / davati / davet / davatu / adavat / dudAva, duduvataH, duduvuH / dudavitha dudotha / dUyAt / dotaa| doSyati / adoSyat / adauSIt / evaM dravati / dravet / dravatu / adravet / dudrAva |dyaat / drotA / dropyati / adroSyat / adyatanyAm NizridrujhukamaH kartari GaH / 3 / 4 / 58 // bhayantAt zridrukhakamubhyazca dhAtoH kartaryadyatanyAM DoM bhavati / adudruvat adudruvatAm , adudruvan / adudruvaH, adudvatam , adudruvata / adudruvam, adudruvAva, adudruvAma / zavati / zavet / zavatu / azavat / zuzAva / zUyAt / zotA / zoSyati / azoSyat / azoSIt / sravati / sravet / sravatu / asravat / susrAva / sUyAt / srotA / sroNyati / asroSyat / asunuvata, asaMkhuvatIm, asunuvan / 'dhaM sthairye / dhravati / dhravet / dhravatu / adhravat / dudhAva / prayAt |dhrotaa ghoSyati / adhroSyat / adhauSIt / 'muMpratavaizvaryayoH / Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) svti| savet / savatu / asavat / susAva / sUyAt / sotaa| soSyati / asoSyat / adyatanyAm dhUmustoH parasmai / 4 / 4 / 85 / - ebhyaH parasya parasmaipadaviSaye sica AdiriD bhavati / asAvIt , asAviSTAm, asaavissuH| asAvIH, asAviSTam, asAviSTa / asAviSam, asAviSva, asAviSma / 'smaM cintAyAm-smarati / smaret / smaratu / asmarat / parokSAyAM dvitve Rto't / 4 / 1 / 38 / . dvitve sati pUrvasya RkArasyAdityAdezo bhavati / sasmAra / saMyogAdRdattaH / 4 / 3 / 9 / / saMyogAt paro ya Rt tadantasyArtezca dhAtoH parokSAyAM. guNo bhavati / na tu kopalakSitAyAm / sasmaratuH / sasmaruH / RtaH / 4 / 4 / 79 / RdantAt tRnityAniTo vihitasya thava AdiriD na bhavati / sasmartha, sasmarathuH, sasmara / sasmAra sasmara, sasmariva, sasmarima / / kyyngaashiiyeN| 4 / 3 / 10 / . . saMyogAt paro ya RkArastadantasyAttezca dhAtoH kye yaki Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) AzIye ca pare guNo bhavati / smaryAt, smaryAstAm , smaryAsuH / smrtaa| hanRtaH syasya / 4 / 4 / 49 / hanteH RdantAcca dhAtoH parasya syapratyayasyAdiriD bhavati / smariSyati / asmariSyat / adyatanyAM sici 'sici parasmai samAnasyAGiti ' iti vRddhau asmArSIt, asmArTAm, asmArSaH / asmArSIH, asmASTam, asmArTa / asmArSam , asmAla, asmaam| 'dhU secane' / garati / garet / garatu / agarat / jagAra, jagratuH, jagruH / jagartha, jagrathuH, jaya / jagAra jagara, jagriva jagrima / riH zakyAzIyeM / 4 / 3 / 110 / Rdantasya dhAtoH RtaH ze kye AzIrye ca pare riH bhvti| niyAt / gartA / gariSyati / agariSyat / agArSIt / gharati / gharet / gharatu / agharat / jaghAra / ghriyAt / ghartA / ghariSyati / apariSyat / aghArSIt / 'ausva zabdopatApayoH' / svarati / svaret / svaratu / asvarat / sasvAra, sasvaraMtuH, sasvaritha, sasvariva sasvarima / svaryAt , svaryAstAm , svaryAsuH / dhUgauditaH / 4 / 4 / 38 / dhUgdhAtorauditazca parasya stAdyazita AdiriD vA bhavati / svaritA svartA / syapratyaye tu paratvAd nityamiD / svariSyati / asvariSyat / adyatanyAmiDAgame asvArIt, asvAriSTAm , Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) asvAriSuH / iDabhAve asvArSIt , asvArTIm, asvAyuH ityaadyH| hU~ varaNe' / dvarati / dvaret / dvaratu / advarat / dadvAra, dadvaratuH, dadvaruH / dadvartha / dadvarikha / dadvarima / dvaryAt / dvartA / dvariSyati / advariSyat / dvArSIt / 'saM gatau / sarati / saret / saratu / asarat / sasAra / striyAt / sartA / sariSyati / asariSyat / sartyatairvA / 3 / 4 / 61 / AbhyAmaG vA bhavati kartayadyatanyAM parAyAm / asarat , asaratAm , asaran / asaraH, asaratam, asarata / asaram, asarAva, asarAma / pakSe asAIt, asAsam, asAeH / asArSIH, asATam, asASTaM / asArSam , asAvaM, asArma / ' prApaNe ca. arati / at / astu / Arat / parokSAyAM dvitve 'Rto'd' ityattve. _asyAderAH parokSAyAm / 4 / 1 / 68 / parokSAyAM dvitve pUrvasyAderakArasyA''kAro bhavati / uttarasya vRddhau ' samAnAnAm ' iti dIrgha aar| AratuH, ArurityAdau tu gunnH| Rtravye'da iT / 4 / 4 / 80 / ebhyaH parasya thava AdiriD bhavati / Aritha, ArathuH, Ara / aryAta / artA / ariSyati / AriNyat / adyatanyAM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) 'sartyattervA ' Arat, AratAm, Aran / pakSe At,iASTIm, AryuH / 'tR plavanataraNayoH' / tarati / taret / taratu / atarat / ttaar| skacchRto'ki parokSAyAm / 4 / 3 / 8 / skR-Rccha-RdantAnAM dhAtUnAM sambandhino nAmino guNo bhavati parokSAyAM, na tu kopalakSitAyAm / tara+atus tatrapaphalabhajAm / 4 / 1 / 25 / eSAM svarasyaid bhavati avitparokSAyAM seTyavi ca pare, na tu dviH / teratuH / teruH / teritha, terathuH, tera / tatAra, tatara terikha terima / RtAM kGitIr / 4 / 4 / 116 / Rdantasya dhAtoH kiti Giti ca pare IrAdezo bhavati / tIryAt , tIryAstAm / . vRto navA''nAzI:siparasmai ca / 4 / 4 / 35 / vRbhyAmRdantebhyazca parasyeTo dIrgho vA bhavati, parokSAyAmAziSi parasmaipade sici ca pare na syAt / tarItA, taritA / tarISyati, tariSyati / atariSyat , atarISyat / atArIt, AtAriSTAm , atAriSuH / 'Tdhe pAne / dhayati / dhayeta / dhayatu / adhayata / Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) At sandhyakSarasya / 4 / 2 / 1 / sandhyakSarasya dhAtorAd bhavati / na ziti / 4 / 2 / / mandhyakSarasya dhAtoH zidviSaye A na bhavati / dadhau / 'iDetpusi cAto luk ' dadhatuH, dadhuH / dadhitha dadhAtha / dadhiva / dadhima / 'gApAsthAsAdAmAhAkaH / dheyAt / dhAtA / dhAsyati / adhAsyat / adyatanyAM 'TUdheghrAzAcchAso vA ' adhAt, adhAtAma, adhuH / adhAH, adhAtam, adhAta / adhAm, adhAva, adhAma / sijlugabhAve adhAsIt , adhAsiSTAm , adhAsiSuH / adhAsIH, adhAsiSTam, adhAsiSTa / adhAsiSam, adhAsippa, adhAsiSma / dhezvervA / 3 / 4 / 59 // AbhyAM kartaryadyatanyAM Go vA bhavati / adadhat , adadhatAm , addhn| adadhaH, adadhatam , adadhata / adham , adadhAva, adadhAma / pakSe pUrvavat / 'daiv zodhane' / daayti| dAyet / dAyatu / adaayt| dado, dadatuH, daduH / daditha dadAtha / dAsajJA'bhAvAdettvAbhAvaH / dAyAt / dAtA / dAsyati / adAsyat / adAsIt / 'dhye cintAyAm' dhyAyati / dhyAyet / dhyAyatu / adhyAyat / dadhyau / dhyAyAt, dhyeyaat|dhyaataa / dhyAsyati / adhyAsyat / adhyAsIt / galaiM harSakSaye' / glAyati / glAyet / glAyatu / aglaayt| jaglo, . Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) jaglatuH, jagluH / glAyAt, gleyAt / glAtA / glAsyati / amlAsyat / aglAsIt / 'mlaiM gAtravinAme / mlAyati / mlAyet / mlAyatu |amlaayt / mmlau| mlAyAt , mleyAt / mlaataa| mlaasyti| amlAsyat / amlaasiit| 'yeM nyaGkaraNe' / dyAyati / dyAyet / dyAyatu / adyAyat / dadyau / dyAyAd , yeyAt / dyAtA / dyAsyati / adyAsyat / adyAsIt / evaM 'deM svapne' / 'dhaitRptau / / 'ke gaiMraiM shbde'| kaayti| kAyet / kAyatu / akAyat / cakau / kAyAt / kAtA / kAsyati / akAsyat / akAsIt / gAyati / gaayet| rAyati / rAyet / STaya stya saMghAte ca' prathamaH SopadezaH, dvitiiystvsopdeshH| styAyati / styAyet / styAyatu / astyAyat / tastyau / praSTayAyAta, praSTayeyAt / prastyAyAta, prastyeyAt / 'bai maiM maiM kSaye ' / kSAyati / kSAyet / kSAyatu / akssaayt| cakSau / kSAyAt, kSeyAt / kSAtA / kSAsyati / akSAsyat / akSAsIt / evaM ' maiM paake'| zrAyati / zrAyet / shraaytu| azrAyat / zazrau / zrAyAta, zreyAt / zrAtA / zrAsyati / azrAsyat / azrAsIt / 'paiM oveM zoSaNe' pAyati / pAyet / pAyatuM / apAyat / ppau| aiyAt / paataa| pAsyati / apaasyt| apAsIt / vAyati / vaayet| vAyatu / avAyat / vavau / vAyAt / vaataa| vAsyati / avAsyat / avAsIt / 'Ne veSTane / snAyati / sasnau / asnAsIt / 'phakka nIcairgato' / phakkati / phakket / phaktu / aphakat / paphakka, paphakatuH, paphakkuH / phakkayAta / phakkitA / phakkiSyati / aphakkiNyata / Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) aphakkIt / 'taka hasane' / takati / taket / takatu / atakat / tatAka / anAdezAderekavyaJjanamadhye'taH / 4 / 1 / 24 // __ . anAdezAdiyoM dhAtustatsambandhinaH svarasyAto'sahAyavyaJjanamadhyagatasya avitparokSAyAM seTi thavi ca pare ekAro bhavati / tekatuH / tekuH / tekitha tekathuH teka / tatAka, tataka tekina teMkima / takyAt / takitA / tkissyti| atkissyt| adyatanyAm 'vyaJjanAdeopAntyasyAtaH / 4 / 3 / 47 / - vyaJjanAderdhAtorupAntyasyAtaH parasmaipade seTi sici pare vRddhirvA bhavati / atAkIt , atakIt, atakiSuH / ' taka kRcchrajIvane - - uditaH svarAno'ntaH / 4 / 4 / 98 / udito dhAtoH svarAt paro no'nto bhavati / taGkati / taGket / taGkatu / ataGkat / tataGka, tataGkatuH, taMtaGkuH / taGkyAd udittvAd 'no vyaJjanasyAnuditaH / iti lugna bhavati / taGkitA / taGkiSyati / ataGkiNyat / ataGkIt / 'zuka gaMtau' / zukati / zuzoka zuzukatuH zuzukuH / azokIt / 'bukka bhaSaNe' bukkati / abukkIt / 'ukhu rAkha lAkha drAkhu ghAkhU zoSaNAlamarthayoH . . . Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) laghorupAntyasya / 4 / 3 / 4 / dhAtorupAntyasya laghornAmino guNo bhavati, akiti aGiti ca pratyaye pre| okhati / okhet / okhatu / aukhat / uvokha ukhatuH UkhuH / uvokhie / UkhathuH / ukhyAt / okhitA okhipyati / aukhiSyat / aukhIt , aukhiSTa m , aukhiSuH / RditkaraNaM mA bhavAnokhikhat ityAdau hrasva bhAvArtham / lAkhati / lAkhet / lAkhatu / alAkhat / lalAkha / lAkhyAt / laakhitaa| lAkhiSyati / alAkhiSyat / alAkhIta / 'zAkha zlAkha vyaaptau| zAkhati / zAkhet / zAkhatu / azAkhat / zazAkha / zAkhyAt / zAkhitA / zAkhiSyati / azAkhiSyata / azAkhIt / 'ukha nakha Nakha vakha makha rakha lakha makhu rakhu lakhu rikhu isa Ikhu gatau / nakhadhAturnopadezastena pranakhati / NakhadhAtustu gopadezastasya 'pAThe dhAtvAdeo naH' iti nakhati / nakhet / nakhatu / praNakhati / praNakhet / praNakhatu / 'adurupasargAntaro mahinumInAneH / iti Natvam / prANakhat / Niti / 4 / 3 / 50 / - dhAtorupAntyasyAto'kArasya vRddhirbhavati, niti Niti ca pratyaye / nanAkha / praNanAkha / nekhatuH / nekhuH / praNekhatuH / prnnekhnuH| praNakhyAt / prnnkhitaa| praNakhiSyati / praannkhissyt.| prANakhIt / anakhIta , anAkhIt / prANAkhIt / mngkhti| mjhet| Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) mahatu / amaGkhat / mamaGkha / maGkhyAt / maGkhitA / malithyati / amaGkhiSyat / amaGkhIn / IDati / Ivet / iiddtu| aisat / parokSAyAm-ITa+Nav iti sthite gurunAmyAderanRcchroH / 3 / 4 / 48 / gururnAmI Adiyasya tasmAdRcchUrNavarnAd dhAtoH parasyAH parokSAyA Am bhavati / AmantAcca pare parokSAntAH kRbhvastayaH prayucyante / AmaH kRgaH / 3 / 3 / 75 / ___ AmaH parAdanuprayuktAt kRga Ama eva prAg yo dhAtustasmAdina kartaryAtmanepadaM bhavati / bhavati ca na bhavatItyarthaH / AmaH prAk dhAturyadi parasmaipadI tadA'nuprayujyamAnAt kRgaH parasmaipadaM, yadi cAtmanepadI tadA''tmanepadaM, yadhubhayapadI tadomayaM bhavatItyarthaH / Iva+Am+++Nav iti sthite 'Rto't / ityattve 'kaGazvaJ ' iti catve vRddhau ITAJcakAra, IDAcakratuH, ITAJcakruH / IlAJcakartha, ITAJcakrathuH, ITAJcakra / IlAJcakAra, IlAJcakara, IlAncakRva IlAJcakama / bhuvyanuprayujyamAne IlAmbabhUva, IGakhAmbabhUvatuH, IlAmbabhUvuH / IlAmbabhUvitha,IGkhAmbabhUvathuH, IlAmbabhUva / IlAmbabhUva, IlAmbabhUviva, IlAmbabhUvima / "asyanuprayujyamAne-IlAmAsa, IlAmAsatuH iilaamaasuH| IlA'mAsitha, IlAmAsathuH, IlAmAsa / IGkhAmAsa, IlAmAsiva, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) IlAmAptima / IGkhyAt / iikhitaa| IviSyati / aikhissyt| ailId / 'valga ragu lamu tagu gu zlagu agu vagu magu svagu igu ugu rigu ligu gatau' / valgati / varaget / valgatu / avalgat / vavalga / valgyAt / valigatA / valiMgaSyati / avalgiNyat / avalgIt / raGgati / raGgen / raGgatu / araGgat / raraGga / raGgyAt / raGgitA / raGgiSyati / arnggipyt| araGgIta / iGgati / iGgeta / iGgatu / ainggt| parokSAyAM gurunAmyAditvAd iGgAJcakAra, iGgAJcakratuH, iGgAJcakruH / iGgAmbabhUva / iGgAmAsa / iGgyAt / inggitaa| iGgipyati / aiGgipyat / aigIt / uGgati / uGget / unggtu| auGgat / uGgAJcakAra / uGgAmbabhUva / uGgAmAsa / ugyAt / ugitA / uGgiSyati augiSyat / auGgIta / atra sarvatra uditatvAnnonte kRte nakAresya 'mnAM dhuDvarge' iti nimittasyaivA'ntyo bhavati, keSAMcinmate'nusvAro'pi / taGgati / taGaget / tagatu / ataGgat / tataGga / taGgyAta / taGgitA / taGgidhyati / aGgipyat / ataGagIt / 'tvagu kampane caH / tvaGgati / asvaGgata / tatvaGga / atvaGgIta / 'yugu jugu vugu vrnne| yunggti| yuJjet / yuGgatu / ayuGgata / yuyuGaga / yuGgyAta / yuGgitA yuGgiSyati / ayuniSyat / ayuGgIt / 'gaggha hasane' |ggdhti / gagagya / aggghiit| 'daghu pAlane' / daGghati / dadyet / daGghatu / adaGghat / dadava / dadhyAt / daGghitA / daGghiSyati / adaGghipyat / adaGghIt / 'zighu AghrANe' / 'madhu mnnddne| Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) lagha laghu shossnne| zivati / ziyet / zivatu / aziGghat / maGghati / laGghati / laghati / lagheta / laghatu / alaghat / lalAgha, leghatuH, leghuH / leghiya, leghathuH, legha / lalAgha lalaba, ledhiva, leghima / ladhyAt / lghitaa| laviSyati / alaviSyat / alAghIt, alaghItaM / zuca zoke / zocati / zocet / zocatu / azocata / zuzoca / zucyAta / zocitA / zociSyati / azociSyat / azocIt / 'kutra zabdatAre / 'kruJca gatau' / kruJcati / cakraJca / akruJcIt / krucyAta / 'kuJca kauTilyAlpIbhAvayoH' / 'Tunca apanayane apanayanam-ke zAdInAM dUrIkaraNam ! ju-cati / lumcet / lumcatu / aluJcat / lulubca / indhyasaMyogAt parokSA kidvat / 4 / 3 / 21 / ... indhidhAtorasaMyogAntAca parA vidbhinnA parokSA kidvad bhavati / luluJcatuH, luluJcuH / lulumciya / lucyAt / luJcitA / luJcidhyati / aluJciSyata / aluJcIt / arca pUnAyAm ' / arcati / arcet / arcatu / Arcat / parokSAyAm anAto nazcAnta RdAyazausaMyogasya / 4 / 1 / 69 / ___ RdAderaznAteH saMyogAntasya ca parokSAyAM dvitve sati pUrvasyAtsthAnAdanyasyAsya A bhavati, kRtAkArAd no'ntazca Anarca, AnarcatuH, AnacuH / Anarcitha, AnacathuH / Anarca / Anarciva, Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) .. bhAnarcima / ardhyAt / arcitA / arciSyati / ArthiSyat / bArSIt / aJcU gatau / UditkaraNAt ktyApratyaye iDvikalpaH / aJcati / aJcet / aJcatu / Azcat / AnaJca, AnaJcatuH, AnancuH / acyAt / anycitaa| azciSyati / AJciSyat / AzcIt / vaJcU caJcU taJcU tvaJcU maJcU muJcU muJcU mucU mchucU glucU gluJcU Sazca gatau / vaJcati / vaJcet / vaJcatu / ava vat / vavaJca, vavazcatuH, vavancuH / vacyAt / vaJcitA / vaJciSyati / - avazciSya t / avaJcIn / caJcati / taJcati / tvaJcati / maJcati / muJcati / muJcati / mrocati / srocet / mrocatu / amrocat / mumroca / cyAt / mrocitA / mrociSyati / amrociSyat / adyatanyAm---- RdicchirastambhU cUmlucUgrucUglucUgluJcUjo vA / 3 / 4 / 65 // Rdito dhAtoH zvyAdezca kartaryadyatanyAM parasmaipade'G vA bhavati / aZcat / amrIcIt / mlocati / mlIcet / mlocatu / bhAlocat / mumloca / mlucyAt / mlocitA / mlociSyati / bhanchociSyat / amlucat , amlocIt / glocati / glocet / glocatu / aglocat / jugloca / glucyAt / glocitA / glocivyati / aglociSyat / aglucat, agloSIt / gluJcati / glubet / gyuzcatu / aglucat / mugluzca / glucyAt / glucitA / Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) gluJciSyati / agluJciSyat / aGi aglucat agluJcI / acU glucU steye / grocati / grocet / yocatu / agrocat / junoca / grucyAt / procitaa| prociSyati / agrociSyat / agrucat , agrocIt / mleccha avyaktAyAM vAci / mlecchati / mlecchet / mlecchatu / amlecchat / mamleccha / mlecchayAt / mlecchitA / mlecchi vyti| amlecchiSyat / amlecchIt / laccha lAcchu lakSaNe / lacchati / lacchet / lacchatu / alacchat / lalaccha / lacchyAt / lAJcchati / lAJcchet / lAJcchatu / alAJcchat / lalAmaccha / alAcchIt / vAcchu vAJcchAyAm / vAJcchati / vAJcchet / vAJcchatu / avAJcchat / vavAJccha / vAJcchyAt / vAJcchitA / vAcchiSyati / avAJcchi vyat / avAJcchIt / Achu aayaame| aacchti| Acchet / Acchatu / Acchat / AJccha, AcchatuH, AcchuH / AJchyAt / AcchIt / hIccha lajAyAm / hIcchati / hIcchet / hIcchatu / ahIcchat / nihIccha / ahIcchIt / mUrchA mohasamucchrAyayoH / mUrcchati / mUrchat / mUrcchatu / amUrcchat / mumUrcha / mUrdhyAt / mUcchitA / mUchiSyati / amUcchiSyat / amUchIt / sphUrchA. smUrchA vismRtau / yucha pramAde / yucchati / yucchet / yucchatu / ayucchat / yuyuccha / yucchyAt / yucchitA / yucchiSyati / ayucchiSyat / ayucchIt / iti chAntA dhAtavaH / dhRja dhRja. dhvaja dhvaju dhraja dhranu vana vraja pasna gatau / dharnati / dharmet / dharnatu / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marjat / dadhana / dhanyAt / dharjitA / dhrjinnyti| adhaniSyat / bhadhIt / dhRJjati / dhRjet / dhRJjatu / adhUJjat / dadhRJja / 'kRLyAt / dhRjitA / dhRJjiSyati / adhuJjivyat / aJjIt / 'dhvanati / dadhvana / adhvAnIt adhvanIt / dhvaJjati / adhvajIt / dhrajati / adhranIt adhrAjIt / UJjati / adhraJjIt / vati / bajatu / vavAja, vavajatuH, vavajuH / avAjIt avanIt / vrajati amet / bajatu / avanat / vabAja, vavanatuH, vavrajuH / vrajyAt / ajitA / vrajiSyati / avaniSyat / adyatanyAM 'vyaJjanAdervopA-matyayAtaH' iti vA vRddhau prAptAyAm __ vadavanalaH / 4 / 3 / 48 // vadavanokArarakArAntayozca dhAtorupAntyasyAkArasya parasmaipade -seTi sici pare vRddhirbhavati / avrAjIt , abrAjiSTAm , abrAjiSuH / bhavAnIH, atrAjiSTam , * abrAjiSTa / abrAjiSam, atrAjiSva, avAjiSma / sajjati / sajjet / sajjatu / asajjat / sasajja / sajyAt / sajitA / sajiSyati / asajiSyat / asajjIt / bhaja kSepaNe ca / anati / ajet / anatu / Ajat / apakyabalacyajevIM / 4 / 4 / 2 / : ghaJ-kyabalacvarjite'ziti viSaye ajevI ityAdezo bhavati / anusvAraH iniSedhArthaH / vivAya, vivyatuH, vivyuH / vivayiya Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveya, vivyathuH, vivya / vivAya vivayaH / vivyiva / vivyimH| vIyAt / vetA / veSyati / aveSyat / avaiSIt / tRpratyaye anapratyaye ca pare 'trane vA ' iti vikalpaH-pravetA prAjitA / anye tu anapratyaye yakArarahite vyanjanAdau ca sarvatra viklpmicchnti| tanmate thavi Ajitha vivayitha vivetha / Ajiva, vivyiva / Anima, vivyima / anitA, vetA / ajiSyati, veSyati ityAdau rUpadvayam / kujU khujU steye / kojati / kojet / kojatu / akonat / cukoja / akonIt / khomati / cukhoja / akhojiit| arja sarna arjane / arnati / Anarma / At / sarnatiH / sasarja / asIt / karja vyathane / kharja mArjane ca / khati / cakhana / akhrjiit| khaja mnthe| khaju gativaikalye |khnyjti |khnyjtu / akhaJjat / cakhalja / khaLyAt / khaJjitA / khaJjiSyati / akhnyjissyt| akhaMJIt / ena kampane ejati / ejet / enatu / ainat / ejAcakAra / ejAmbabhUva / ejAmAsa / ejyAt / enitA / ejiSyati / ainiSyat / ainIt / TvosphUrjA vajrani?Se / TivalkaraNamathupratyayArtham / oditkaraNaM ktapratyayasya natvArtham / sphUrjati / sphUnet / sphUrjatu / asphUrjat / asphUrjIt / kSIna kUna guja guju avyaktazabde / guJjati / guJjet / guJjatu / aguJjat / juguJja / guLyAt / guJjitA / guJjiSyati / aguJjiSyat / aguJjIt / lana laju tarna bharsane / tati / tarnet / tantu atarjat / tatarna / bhata/t / lAja lAju bhajane ca / lAjati lkaanH| alaamiit| Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majAtiH / lAot / lAjatu / alAJjat / lalAja / lALyAt / lAlitA / lAjiSyati / alAjiSyat / alAJjIt / jana janu yudd'e| janati / janAja / ajAjIt ,ajanIt / jajati / jajet / janala / anaJjIt / tula hiMsAyAm / tuju valane c| tuJjati / santula / atuJjIt / garna ganu gRja gRju muna munu mRja mRju mana zabde / rAja madane ca / vanaM hAnau / tyajati / tyajet / tyajatu / bhatyanat / tatyAja / tatyajiSa, ttykth| tyaGgyAt / tyakA tyaktArau, tyktaarH| tyaktAsi, tyaktAsthaH, tyaktAstha |tykssyti / atyakSyat atyakSyatAm atyakSyan / vyaJjanAnAmaniTi / 4 / 3 / 45 / vyaJjanAntasya dhAtoH parasmaipadaviSaye aniTi sici pare samAnasya vRddhirbhavati jasya catve katve sasya ca Satve kSyoge satye atyAkSIt / dhuDDsvAlluganiTastathoH / 4 / 3 / 70 / dhuDantAd hrasvAntAcca dhAtoH parasyAniTaH sicau lum bhavati tAdau thAdau ca pratyaye / atyAktAm / atyAkSuH / atyAkSIH, atyAktam , atyAkta / atyAkSam, atyAva, atyAkSma / SanaM sngge| daMzasaJjaH zavi / 4 / 2 / 49 / anayorupAntyamya nasya zavi pare luga bhavati / sanati / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) sajet / sajatu / asajat / sasaJja / snyaat| satA / sakSyati / asaGkhyat / asAhIt , asAtAm / asAkSuH asAmIH / asAtam / asAla / asAlam / asAjhva / asAkSma / upasargapUrvAttu ' sthAsenisedhasicasanAM dvitve'pi ' abhiSajati abhiSaSaJja / abhyapAsIt / iti jAntA dhAtavaH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTati / kaTet / kaTatu / akaTat / cakATa / kaTayAt / / kaTitA / kaTiSyati / akaTiSyat / na vijAgRzasakSaNahamyeditaH / 4 / 3 / 49 / zvinAgRzasakSaNAM hakAramakArayakArAntAnAmeditazca dhAtUnAM parasmaipade seTi sici vRddhirna bhavati / akaTIt , akaTiSTAm , akaTiSuH / akaTIH, akaTiSTam , akaTiSTa / akaTiSam , akaTiSva, akaTiSma / zara runAvizaraNagatyavasAdaneSu / zaTati / zaTet / zaTatu / azarat / zazATa / zeTatuH / zeTuH / zeTitha / zaTyAd / zaTitA / zaTiSyati / azaTiSyat / azATIt , azaTIt / vaTa veSTane / kTati / vaTet / vaTatu / avaTat / vavATa / . na zamadadivAdiguNinaH / 4 / 1 / 30 / zasidadyorvAdInAM guNinAM ca dhAtUnAmekAro na bhavati / 'anAdezAderekavyaJjanamadhye'taH' ityasyApavAdaH / vavaTatuH, vavaTuH / vaTyAt / vaTitA / vaTiSyati / avaTiSyat / avATIt , avaTIt / kiTa khiTa uttAse / ziTa piTa anAdare / naTa jhUTa saGghAte / piTa Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) zabde ca / keTati / cikeTa / akeTIt / khttti| akhATIta', akhaTIt / shettti| jttti| jhaTati / jajhATa / ajhATIt , ajhaTIt / peTati / pipeTa / apeTIta / bhaTa bhRtau / bhaTati / bbhaatt| abhATIt, abhaTIt / taTa ucchrAye / taTati / taTet / atATIt , ataTIt / khaTa kAjhe / NaTa nRttau / nttti| nnaatt| anaTIt ,anaattiit| haTa dIptau / paTa avayave / luTa viloTane / loTati / loTet / loTatu / aloTat / luloTa / luloTitha / aloTIt / ciTa praiSye / viTa zabde / heTa vibAdhAyAm / heTati / jiheMTa / aheTI / ada paTa iTa kiTa kaTa kaTu kaTai gatau aiditkaraNaM ktvAktavatvori niSedhArtham / aTati / aTet / aTatu / ATat / ATa, ATatuH, aattuH| ATitha, ATathuH, ATa / ATa, ATiva, ATima / aTyAt / aTitA / aTipyati / ATiSyat / ATIt / eTati aiTIta / kuTu vaikalye / kuNTati / cukuNTa / akuNTIt / muTa pramardane / cuTa cuTu alpIbhAve / vaTu vibhAjane / ruTu luTu steye / sphaTa sphuTTa vizaraNe / sphoTati / sphoTet / pusphoTa / amphuTat , asphoTIt / raTa paribhASaNe / iti TAntA dhAtavaH / raTha paribhASaNe / raThati / raThet / araThat / rarATha reThatuH / reThitha / arAThIt / paTha vyaktAyAM vAci / paThati / papATha, peThatuH, peThuH / peThitha / apAThIt apaThIt / vaTha sthaulye vaThati / vavATha / vavaThatuH, vavaThuH / vavaThiya / avAThIt , avaThIt / maTha mada-nivAsayozca / kaTha kRcchjIvane / kaThati / akaThat / cakATha, cakaThatuH, Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakachuH / akAThIta, akaThIt / haTha balAtkAreM / uTha ruThaM kucha upvaate| piTha hiMsAsaMzlezayoH / petthtiH| peThet / peMThatu / apeThat / pipeTha / apeThIt / zaTha kaitave / zaThati / zazATha zeThatuH zeThuH / zeThiya / azAThIt , azaThIt / zuTha gatipratighAteM / kucha suThu bhAlasye ca / kuNThati / cukuNTha / akuNThIt / zuThu zoSaNe / aTha ruThu gatau / aThati / aThet / aThatu | ATha / adhyAt / aThitA / aThimyati / AThIt / iti ThAntA dhAtavaH / puDu pramadane / puNDati / pupunndd| apuNDIt / muDu khaNDane ca / maDu bhUSAyAm / gaDu vadanaikadeze / zauDa garne / yauDa sambandhe / meDa breDa mleDa lor3a unmaade| ror3araur3a taur3a anAdare / krIDu vihAre / kriiddti| krIDet / krIDatu / akrIDat / cikrIDa / kriiddissyti| akrIDivyat / tur3a toDane / huDa haTTa haTTa hauDa gatau / khoDa pratighAte / viDa Akroze / aDa udyame / laDa vilAse / laDati, llti|lddet / laDatu / alaDat / lalADa, leDatuH, leDuH / leDitha / alADIt, alaDI / kaDu made / kaDDa kArkazye / aDa abhiyoge / cuDDu hAvakaraNe / iti DAntA dhAtavaH / aNa raNa vaNa vraNa baNa bhaNa bhraNa maNa dhaNa dhvaNa dhraNa kaNa kvaNa caNa zabde / aNati / aNet / aNatu / Agat / aann| AgIt / raNati / rarANa, reNatuH, reguH / arANIt, araNIt / vaNati / kvANa, vavaNatuH, vavaNuH / avANIt , avanIt / cnnti| cacANa, ceNatuH, ceNuH / ceNiya / acANIta, acaNIt / oNa aphnayaneM 1 oNati / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) oNet / oNatu / auNat / oNAJcakAra / oNAmbabhUva / oNAmAsa / oNyAt / oNitA / oNiSyati / auNiSyat / auNIt / zoNa varNagatyoH / zroNa zloNa saMghAte / paiNa gatipreraNazleSaNeSu / iti NAntA dhAtavaH / citai saJjJAne / cetati / cetet / cetatu / acetat / ciceta / cityAt / cetitA / cetiSyati / acetivyat / acetIt / ata saattygmne| atati / atet / atatu / Atat / Ata, AtatuH, AtuH / atyAt / atitaa| atiSyati / Ativyat / AtIt / cyuta Asecane / cyotati / cyotet / cyotatu / acyotat / cucyota, cucyutatuH, cucyutuH / acyutat , acyutatAm , acyutan / acyotIt acyotiSTAm , acyotiSuH / cuta cutR acyuta kSaraNe / cotati / cucota / acutat , acotIt / azcotIt , azcutat / acyutat ,azcyotIt / jutR bhAsane / jotati / jotet / jotatu / ajotat / jujota / ajutat , ajotIt / atu bandhane / antati / antet / antatu / Antat / Ananta / antyAt / antitA / antiyati / Antivyat / AntIt / kita nivAse / ketati / ketet / ketatu / aketat / ciketa / aketIt / Rta ghRNAgatispardheSu / artati / artet / artatu / Artat / Anarta, AnartatuH, AnartuH / RtyAta / artitA / atiSyati / AtiSyat / ArtIt / iti tAntA dhAtavaH / kuthu pRthu luthu mathu mantha mAntha hiMsAsaklezayoH / kunthati / kunthet / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) kunyatu / akunyat / cukuntha / kunthyAt / kunthitA / kunthiSyati / akunthiyat / akunthIt / punyati / lunthati / mathumanthyAd / mathyAd / iti thAntA dhAtavaH / khAdR bhkssnne| khaadti| khAdet / khAdatu / akhAdata / cakhAda / akhAdIt , akhadIt / bada sthairye / badati / badet / babAda, bedatuH, beduH / beditha / abAdIt, abadIt / khada hiMsAyAm / gaMda vyaktAyAM vAci / gadati / gadet / gadatu / agadat / jagAda / gadyAt / gaditA / gadiSyati / agAdIt / agadIt / nemAdApatapadanadagadavapIvahIzamacigyAtivAti ... drAtipsAtisyatihantidegdhau / 2 / 3 / 79 / . Gmeti mAGmeGorgrahaNam / adurupasargAntaHzabdasthAd raghuva t parasyopasargasthasya nernakArasya mAGAdau pare No bhavati / praNigadati / praNyagadat / prnnijgaad| praNyagadIt / rada vilekhane / radati / radet / radatu / aradat / rarAda, redatuH, reduH / reditha / arAdIt , aradIt / Nada kSvidA avyakte zabde / nadati / praNinadati / nadet / nanAda nedatuH neduH / anAdIt anadIt / mitkaraNaM vartamAne ktapratyayArtham / zvedati / cikSveda / kSvedyAt / azvedIt / arda gatiyAcanayoH / ardati / ardet / Anada / ArdIt / narda garda garda zabde / nardati aNopadezatvAt pranardati / Nopadezasya tu nardati praNardati / gardati / jagarda / agardIt / tarda . Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) hiMsAyAm / karda kutsite zabde / kharda dazane / adu bandhana andati / andet / andatu / Andat aannd| anyAt / anditA / andissyti| AndiSyat / AndIda / idu paramaizvarye / indati / indet / indatu / aindat / indAJcakAra / indAmbabhUva / indAmAla / indyAt / aindIt / bidu avayave / bindati / bindet / bibinda / abindIt / Nidu kutsAyAm / nindati / praNindati / nininda / anindIt / Tunadu samRddhau / nandati / nandet / nandatu / anandat / nananda / anandId / cadu dIptyAhlAdanayoH / candati / ccnd| candyAt acandIt / tradu ceTAyAm / kaduH Rdu kladu rodnaahvaanyoH| kndti| cakanda / kandyAt / akandIt / krandati / cakranda / akrandIt / klandati / caklanda / aklandIt / klidu paridevane / klindati / klindet / klindatu / aklindat / ciklinda / aklindIt / skandaM gatizoSaNayoH / skndti| skandet / skandatu / askandat / csknd| skadyAt / skntaa| skantsyati / askantsyat / asmAntsIt, askAntAm , askAntsuH / askAntsIH, askAntam , askAnta / askAntsam, askAntsva, askAntasma / aGi pakSe askandat, askandatAm, askandan / askandaH, askandatam , askandata / askandam , askandASa, askandAma / iti dAntA dhAtavaH / SidhU gatyAm / sedhati / sedhet / sedhtu| asedhat / siSedha / sidhyAt / sedhitA / sedhiSyati / asidhyAt HEFTHE Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asedhIt / Sidhau zAstramAGgalyayoH / sedhati / seMdhet / sedhatu / asedhan / siSedha / sidhyAt / sedhitaa| sedhiSyati / asedhiSyat / asedhIt / pakSe seddhA / setsyati / asetsyat / asaitsIt , audilkaraNAda vikalpeneD / zundha zuddhau / zundhati / zuzundha / zubhayAt / zundhitA / zundhiSyati / azundhiSyat / azundhIt / iti-dhAntA dhAtavaH / stana dhana dhvanaM cana svana vana zabde / stamati / stanet / stanatu / astanat / tastAna / astAnIt, astanIt / dhanati / dadhAna / adhAnIt, adhanIt / dhvanati / dadhvAna / adhvAnIt adhvanIt / canati / cacAma, cenatuH, cenuH / acAnIt acanIt / svanati / sasvAna / vanati / vavAna, vavanatuH, vaknuH / vanyAt / avAnIt , avanIt / vana pana sambhakto / sanati / sasAna, senatuH, senuH / asAnIt, asanIt / kanai dIptikAntigatiSu / kanati / kaan| akAnIt , akanIt / iti nAntAH / gupau rakSaNe : gupaudhUpavicchipaNipanerAyaH / 3 / 4 / 1 / . ebhyo dhAtubhyaH svArthe AyaH pratyayo bhavati / gopAyati / gopAyet / mopAyatu / agopAyat / ___ azavi te vA / 3 / 4 / 4 / * gupAdibhyaste AyAdayaH pratyayA azavi vA bhavanti / Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gopAyAzcakAra / gopAyAmbabhUva / gopAyAmAsa / jugop| jugupatuH, jugupuH / ataH / 4 / 3 / 82 / adantAd dhAtorvihite'ziti pratyaye pare dhAtorakArasya lub bhavati / gopAyyAt , mupyAt / goSAyinA / audittvAdiDvikalpaH gopitA, goptA / gopAyiSyati, gopiSyati, gopsyati / ago-. pAyiSyat , agopiSyat , agopsyat / agopAyIt agopAyiSTAm , agopAyiSuH / agopIt, agopiSTAm , agopiSuH / agaupsIt, agauptAm , agaupsuH / agaupsIH, agauptam , agaupt| agaupsam , agaurava, agaupsma / tapaM dhUpa saMtApe / tapati / tapet / tapatu / atapat / tatApa, tepatuH, tepuH / tepitha / tapyAt / taptA / tapsyati / atapsyat / atApsIt , atAptAm , asApsuH / avAmlIH / dhUpAyati / dhUpAyet / dhUpAnyatu / adhUpAyat / dhUpAyAJcakAra / dhUpAyAmbabhUva / dhUpAyAmAsa / dhUpyAt / dhUpAyitA, dhUpitA / dhUpAyiSyati, dhUpiSyati / adhUpAyiSyat , adhUpiSyat / adhUpAyIt, adhUpIt / rapa lapa jalpa vyaktavacane / rapati / rapet / rarApa, repatuH, repuH / repith| arApIt, arapIt / lapati / lalApa, hepatuH, leSuH / leSiya / alApIt ,. alapIt / / jalpati / jalpet / jalpatu / amalAt / majalA, amalpatuH, janalapuH / ajANIt / apa mAnase ca / apati / samApa, aupatuH, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (46) nepuH / jepitha / anApIt , anapIt / capa sAntvane / capati / cacApa, cepatuH, ceyuH / cepith| acapIt, acApI / papa samavAye / sapI / satApa, sepatuH, sepuH / asApIt , atIt / saplaM gatau sati / sapet / sarpatu / asarpat / sasarpa, samupatuH, sasUpuH / satathi, samRpathuH / sRpyAt / saptartA 'smRzAdisRpo vA' sptaa| sarvyati, srapsyati / asaya't , asrapsyat / adyatanyAm lUdidyutAdipuSyAdeH parasmai / 3 / 4 / 64 / laditAM dyutAdeH puSyAdezca dhAtoH kartaryadyatanyAM parasmaipade'D bhavati / asRpat / aspatAm , asRpaMn / asRpaH, aspatam , aspata / asRpam, asRpAva, asRpAma / cupa mandAyAm / copati / cucopa, cucupatuH, cucupuH / acopIt / tupaM tumpa truma ghumpa tupha tumpha trupha trumpha hiMsAyAm / topati / tutopa / atopIt / tumpati / tumpet / tumpatu / atumpat / tutumpa, saMyogAntatvAta tutumpatuH, tutumpuH / sakArajaH zakArazcet pAsavargastavargajaH / nakAranAunusvArapazcamau dhuTi dhAtuSu // 1 // iti nalope tupyAt / atumpIt / tropati / tutropa / atropIta / trumpati / tutrumpa / iti pAntA dhAtavaH / tophati / tutopha / atophIt / tumphati / tutumpha / atumphIt / trophati / tutroph| Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) atrophIt / trumphti| tutrumpha / atrmphiit| varpha rapha raphu gatau |vrphti varphat / varphatu / avarphat / vavarpha / avIt / raphati / rarApha, rephatuH, rephuH / arAphIt , araphIt / ramphati / rarampha / armphiit| iti phAntA dhAtavaH / arba karba kharba garba carba ta narba parva barva zarba parva sarva ribu rabu gatau / arbati / Anarba / ArvIt / krbti| cakarva / akarSIt / cakharba / akharvIt / garvati / jagaI / agabIt / cati / cacarba / acIt / tarbati / tatarba / narbati / nanarba / anIt / parbati / paparva / apIt / zarvati / zaza aza/t / sarvati / sasarva / asIt / rimbati / ririmba / rmbti| raramba / arambIt / kubu AcchAdane / lubu tubu ardane / cubu vaktrasaMyoge / cumbati mukham / cucumba / acumbIt / iti bAntI dhAtavaH / sRbhU sRmbhU stribhU SimbhU bharbha hiMsAyAm / sarbhati / sasarbha sasRbhatuH / sabhyAt / sarbhitA / sarbhiSyati / asarmiSyat / asIt / sambhati / sasRmbha / asRmbhIt / srabhati / sinebha / atrebhIt / simbhati / siSimbha / sibhyAt / asimbhIt / zumbha bhASaNe / zunbhati / yamaM jama maithune / yabhati / yayAma, yebhatuH / yabdhA, yabdhArau, yabdhAraH / yapsyati, yapsyataH, yapsyanti / ayapsyat / ayApsIt , ayAbdhAm , ayApsuH / ayApsIH, ayAbdham , ayAbdha / ayApsama, ayApsva, ayApsma / jabhati / jabhet / janAbha, jebhatuH, jemuH / jebhiya / jabhyAt / jamitA / ajAmIt, ajabhIt / iti bhAntA Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) dhAtavaH / camU chamU jamU jhamU jimU adane / camati |cmet / camatu / acamat / cacAma, cematuH, cemuH| acAmIt / acamIt , AGpattui * SThivuklambAcamaH ' AcAmati / AcAmet / AcAmatu / chamati / cachAma kacchamatuH / achAmIt , acchamIt / jamati / jajAma / jhamati / jajhAma / ajhAma t , ajhamIt / jemati / jemet / jematu / ajemat / nijema jijimaH / jemIt / jemitA / kramU pAdavikSepe / . bhrApabhlAsabhramakAlapatrasitruTilapiyasi taMga sarvA / / 4 / 73 / ebhyaH kartari ziti zyo vA bhavati / kramo dIrghaH parasmai / 4 / 2 / 109 / krameH parasmaipadanimitte ziti pare dIrgho bhavati / krAmyati / krAmyet / krAmyatu / akrAmyat / zyAbhAve kAmati / kAmet / krAmatu / akrAmat / cakrAma / kramyAt / krmitaa| kramiSyati / akramiSyat / 'na vijAgR-' ityAdinA vRddhiniSedhe akramIt / yamUM uparame gamiSadyamazchaH / 4 / 2 / 106 / eSAmatyAdau ziti pare cho bhavati / 'SaSThyA'ntyasya' yacchati / yacchet / yacchatu / ayacchat / yayAma, yematuH, yemuH / Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) yemithaH / yamyAt / yantA / yasyati / ayaMsyat / ayaMsIt ayaM-- .siSTAm ayaMsiSuH / ayaMsIH ayaMsiSTam ayaMsiSTa / ayaMsipam ayaMsiSva ayaMsiSma / syamU zabde / syamati / NamaM pravatve / namati / namet / namatu / anamat / nanAma nematuH nemuH / nemiyaH / namyAt / nasyati / anasyat / anaMsIt anaMsiSTAm anaMsiSuH / anaMsIH anaMsiSTam anaMsiSTa / anaMsiSam anaMsiSva anaMsiSma / pama STama vaiklavye / samati / sasAma sematuH semuH / asAmIt / stamati / stamet / stamatu / astamat / / tastAma tastamatuH tastamuH / astAmIt / ama zabdabhaktyoH / amati / amet / amatu / Amat / Ama AmatuH AmuH / AmIt / ama drama hamma mImR gamlaM gatau / dramati / dadrAma / adramIt / hammati / jahamma / ahammIt / mImati / mimIma / amImIt / -- gamiSadyamaH chaH ' gacchati / gacchet / gacchatuka amacchat / jamAma jagmatuH jagmuH / jagmiya, jagantha / gantA hai gamo'nAtmane / 4 / 4 / 51 / ... gamaH parasya stAyazitaH sAderiD bhavati, na tvAtmanepade / gamiSyati / agamiSyat / adyatanyAm-aMgamat agamatAmA agaman / bhagamaH agamatam: agamata / agamam agamAka agamAma / iti mAntA dhAnakaH / haya haryaH klAntau ca / hayati / jhaay| ahayIt / haryati / jhe| ahiit| manya Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) bandhane / madhyati / mamavya / amavyIt / sUryu IrSyA IrSyA ISyA rthAH / sUya'ti / susUdyaM / asUet asUyiSTAm asUdiyaSuH / Iya'ti / IrSyAJcakAra / IrSyAmbabhUva / IrSyAmAsa / IrSyAt / IkSyitA / IkSyiSyati / aiyiSyat / aizat / IrNyati IrSyAJcakAra / IrSyAmbabhUva / IrSyAmAsa / aiyAt / zucyai cucyai abhiSave / zucyati / zuzucya / zucyyAt / azucyIt / cucyati / cucucya / cuccyAt / acucyIt / iti yAntA dhAtavaH / tsara chadmagatau / tsarati / tsaret / tsaratu / atsarat / tatsAra / atsArIt / kmara hRrchane / kmarati / cakmAra / akmarIt / adhra vabhra mabhra gatau / cara bhakSaNe ca / dhora gaticAturye / khora pratighAte / dhorati / dudhora / adhorIt / khorati / curakhora / akhorIt / iti rAntA dhAtavaH / dala jiphalA vizaraNe / dalati / dadAla delatuH deluH / delitha / adAlIt , adalIt / phalati / phalet / paphAla phelatuH pheluH / aphAlIt , aphalIt / mIla zmIla mIla kSmIla nimeSaNe / mIlati / mimIla / amIlIt / evaM zmIlAdInAm / pIla pratiSTambhe / pIlati / pipIla / apIlIt / NIla varaNe / nIlati / ninIla / anIlIt / zIla samAdhau / zIlati / zizIla / azIlIt / kIla bandhe / kIlati / akIlIt / kUla aavrnne| kUlati / cukUla / akUlIt : zUla runAyAm / zUlati / zuzUla / azUlIt / tUla niSkarSe / tUlati / tutuul| atulIt / pUla saMghAte / mUla pratiSThAyAm / phala Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSpattau / phulla vikasane / phullati vanaM vikasatItyarthaH / culla hAvakaraNe / cilla zaithilye ca / pela phela zela pela sela vehala sala tila tilla palla vella gatau / kela kvela khela vela kela skhala calane / svalati / caskhAla / askhAlIt / evaM khala saMcaye ca / zvala zvalla Azugatau / gala adane iti lAntA bhAtavaH / pUrva parva marva pUraNe / pUrvati / pupUrva / apUrvIt / parvati / paparva / aparvIt / mrvti| mamarva / amIt / garva abhiniveshe| garvati / jagarva / agIt / SThivU sivU nirasane STivalambAcamaH / 4 / 2 / 110 / eSAM tyAdibhinna ziti pare dI| bhavati / SThIvati / ThIvet / ThIvatu / aSThIvat / tirvA ThikaH / 4 / 1 / 43 / SThivo dvitve sati pUrvamya ti ityAdezo vA bhavati / tiSThena tiSThivatuH tiSThivuH / tiSThevitha / pakSe TiSTheva TiSThivatuH TiSThivuH / TiSThevitha / bhvAdernAmino dI? voLaJjane' SThIvyAt / ThevitA / chevissyti| aSTheviSyat / aSThevIt / kSevati / cikssev| aksseviit| nIva prANadhAraNe / jIvati / jiniiv| ajIvIt / pIva mIva tIva nIva sthaulye / pIvati / pIvet / apIvIt / mIvati / tIvati / nIvati / pivu mivu nivu secne| pinvati / pipinv| apinviit| hivu divu jibu prINane / hinvati / nihinv| ahinvIta / Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) dinvati / didinva / adinvIt / jinvati / nijinva / . ajinvIt / iyu vyAptau / invati / ainvat / invAJcakAra / invAmbabhUva / invaamaas| ainvIt / ava rakSaNagatikAntiprItitRptyavagamanapravezazravaNasvAmyarthayAcanakriyecchAdIptyAliGganahiMsAdahanabhAvavRddhiSu / avati / Ava / avyAt / avitA / AgIt / iti vAntA dhAtavaH / kaza zabde / kazati / cakAza / kazyAt / akAzIt , akazIt / miza maza roSe ca / mezati / mimeza / amezIt / zaza plutigatau / zazati / shshaash| azAzIt , azazIt / Niza samAdhau / nezati / nineza / anezIt / dRzRM prakSaNe / 'zrautikRyu'-ityAdinA pazyati / pazyet / pazyatu / apazyat / dadarza dadRzatuH dadRzuH / dadarzitha pakSe---- ____ aH sRjidRzo'kiti / 4 / 4 / 111 / / anayoH svarAt paro'danto bhavati dhuDAdau pratyaye pare, na tu kiti / dadraSTha / dRzyAt / draSTA / drakSyati / adrakSyat / adyatanyAM tu apakSe-- RvarNadRzo'Gi / 4 / 3 / 7 / __RvarNAntAnAM dRzezca guNo bhavati aGi pare / adarzat adarzatAm adarzan / pakSe adrAkSIt / 'dhuhasvAlluganiTastathoH' iti sinluki adrASTAm / adrAkSuH / adrAkSIH adrASTam adrASTa / adrAkSam adrAkSva adrAkSma / daMzaM dazane / dazati / Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (53) dazet / dazaMtu / adazat / dadaMza / dazyAt / daMSTA / dakSyati / adakSyat / adAGkSIt adAMSTAm adAkSuH / iti zAntA dhAtavaH / ghuSa zabde / ghoSati / jughoSa / adhuSat , aghoSIt / khUSa prasave / USa rujAyAm / USati / uvAJcakAra / USAmbabhUva / USAmAsa / USyAt / uussitaa| USiSyati / auSiSyat / auSIt / ISa uJche / ISati / ISet / ISatu / aisst| ISAJcakAra / ISAmbabhUva / IdhAmAsa / aiSIt / kRSaM vilekhane / karSati / cakarSa / cakarSitha / kRSyAt / . . . spRzAdisRpo vA / 4 / 4 / 112 / spRzamRzakRSapadRpAM sRpazca svarAt paro dhuDAdau pratyaye pare adanto vA bhavati, na tu kiti / kraSTA pakSe kA / RkSyati pakSe karzyati / akrakSyat , akaya't / ___ spRzamazakRpatRpaDapo vA / 3 / 4 / 54 / ebhyo dhAtubhyo'dyatanyAM siJ vA bhavati / akArSIt akASrTAm akAbhruH / akArSIH akATam akArTa / akArzam akAla akAdma / akArAgame akrAkSIt / sijo'bhAve haziTo nAmyupAntyAdadRzo'niTaH sak / 3 / 4 / 55 / . hakArAntAd dRzibhinnAt ziDantAd nAmyupAntyAdaniTo'dha tanyAM sak bhavati / akRkSat akRkSatAm akRkSan / akRkSaH .akRkSatam akRkSata / akSam akRkSAva akRkSAma 1 kakSa Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) ziSa jaba jhaSa vaSa maSa muSa ruSa riSa yUSa jUSa zaSa caSaM hiMsAyAm / vRbU saMghAte ca / bhava bhasane / jiSU viSU miSU niSU pRSU vRSU secane / mRSU sahane ca / udhU zriSU zliSU praSU pluSa daahe| oSati / uvoSa / auSIt / ghRSU saMgharSe / hRSU alIke / gharSati / jagharSa / agharSIt / harSati / jaharSa / aharSIt / puSa puSTau / popati / pupoSa / apoSIt / bhUva tamu alaGkAre / bhUvati / bujhSa / abhUSIt / iti SAntA dhAtavaH / taMsati / tataMsa / ataMsIt / lapsa zleSaNakrIDanayoH / lasati / lalAsa lesatuH lesuH / lesitha / alAsIt / ghaslaM adane / ghasati / ghaset / jaghAsa / gamahanajanakhanaghasaH svare'naGi viGati luka . / / 2 / 44 / / eSAmupAntyasyAGajarne svarAdau viGati pare lug bhavati / ghasvasaH / 2 / 3 / 36 / nAmyAdeH paramya ghasvaptoH saH So bhavati / jakSatuH jakSuH / jabasitha, javastha / ghayAt / yastA vastArau ghastAraH / sastaH si / 4 / 3 / 92 / - dhAtoH santasyAziti sAdau pratyaye viSayabhUte to bhavati / ghsyti| aghatsyat / avasat aghasatAm aghasan / aghasaH aksatam aghasata / aghasam aghasAva aghasAma / hase hasane / hasati / mahAsa / ahasIt / pisa pesa vesa gatau / pesati / pipesa pipe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) satuH pipesuH apesIt / zasU hiMsAyAm / zasati / zazAsa / azAsIt , azasIt / zaMsU stutau ca iti sAntA dhAtavaH / mihaM secne| mehati / mimeha / mihyAt / meddhaa| mekSyati / amekSyat / amekSat atra sak amekSatAm amekSan / amekSaH amekSatam ameksst| amekSam amekSAva amekssaam| dahaM bhasmIkaraNe / dahati / dahet / dhtu| adahat / dadAha dehatuH dehuH / dehitha, dadagdha / dahyAt / dagdhA / dhakSyati / adhakSyat / adhAkSIt adAgdhAm adhAkSuH / adhAkSIH adAgdham adAgdha / adhAkSam adhAkSva adhAkSma / raha tyaage| rahu gatau / raMhati / raraMha / araMhIt / dRha dRhu bRha vRddhau / bRha bRhu zabde ca / barhati / babaha / adyatanyAmaGi abRhat abRhatAm abRhan / aGabhAve abahIt abarhiSTAm abarhiSuH / bRMhati / babRMha / abRhIt / uha tuhU duhu ardane / ohati / auhat , auhIt / tohati / tutoha / atuhat , atohIt / dohati / dudoha / aduhat , adohIt / arha maha pUjAyAm / arhati / Anarha / AIt / mahati / mamAha mehatuH mehuH / amahIt / iti hAntA dhAtavaH / ukSa secane / ukSati / ukSAJcakAra / ukSAmbabhUva / ukSAmAsa / aukSIt / rakSa pAlane rakSati / rarakSa / arakSIt / makSa mukSa saMghAte / mukSati / mumukSa / amukSIt / akSau vyAptau ca / ... ... vA'kSaH / 3 / 4 / 76 / ... akSadhAtoH kartari vihita ziti pratyaye nurvA bhavati / ... FELFIEEEEEEEEE Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unoH / 4 / 3 / 2 / ' dhAtoH parayArunoH pratyayayoH sthAne guNo bhavati, akGiti pratyaye pare / akSNoti akSNutaH akSNuvanti / akSNoSi akSNuthaH akSNutha / akSNomi akSNuvaH akSNumaH / akSNuyAt / akSNotu, akSNutAt aNutAm akSNuvantu / akSNuhi, akSNutAt / AkSNot / pazye akSati / akSet / akSatu / AkSat / AnakSa / AnakSiya, aansstth| akSyAt / akSitA, aSTA / akSiSyati, akSyati / AkSiSyat , AkSyat / AkSIt AkSiSTAm AkSiSuH / iDabhAve ASTAm AkSuH / ASTam ASTa / AkSam Azva AkSma / takSau tvakSau tanUkaraNe / takSati / tatakSa tatakSatuH / tatakSitha, tataSTha / tasyAt / takSitA, taSTA / takSiSyati, takSyati / atakSiSyat , atakSyat / atakSIt atakSiSTAm atakSiSuH / iDabhAvapakSe atAkSIt atASTAm atAkSuH / tvakSati / tatvakSa / atvakSIt , atvAkSIt / NikSa cumbane / vakSa roSe / tvakSa tvacane / sUrta anAdare / kAnu vAkSu mAkSu kAGkSAyAm / suM gatau sarati / saret / saratu / asarat / vege sarterdhAt / 4 / 2 / 107 / vege gamyamAne sRdhAtoratyAdau ziti pare dhAvAdezo bhavati / dhAvati / dhAvet / dhAvatu / adhAvat / sasAra sasratuH sasnuH / sartA / sariSyati / asariSyat / Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) sartyartervA / 3 / 4 / 61 / AbhyAM kartaryadyatanyAmaG vA bhavati / asarat asaratAm asaran / pakSe asArSIt asATam asAghuH ityAdIni rUpANi / iti bhvAdigaNe parasmaipadaM samAptam / athAtmanepadam / gAG gatau -- iGitaH kartari ' ityAtmanepadam / zavi dIye ca gAte, gAte / / anato'nto'dAtmanepade / 4 / 2 / 114 / . .. anataH parasyAtmanepadasyasyAnto'd bhavati / gAte / gAse gAthe gAdhve / 'iDetyusi cAto lukU ' iti ge gAvahe gAmahe / geta geyAtAm geran / gethAH gethAthAm gedhvam / geya gevahi gemahi / gAtAm gAtAm gAtAm / gAsva gAthAm gAdhvam / gai gAvahai gAmahai / agAta agAtAm agAta / agAthAH agAthAm agAdhvam / age agAvahi agAmahi / jage jagAte jagire / jagiSe jagAthe jagidhve / jage jagikahe jagimahe / gAsISTa gAtIyAstAm gAsIran / gAsiSThAH gAsIyAsthAm gAsIdhvam / gAsIya gAtIvahi gAsImahi / gAtA gAtArau gAtAraH / gAtAse gAtAsAye Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) gAtAdhve / gAtAhe gAtAsvahe gAtAsmahe / gAsyaMta gAsyete. gAsyante / gAsyase gAsyethe gAsyadhve / gAsye gAsyAvahe gAsyAmahe / agAsyata agAsyetAm agAsyanta / agAsyathAH agAsyethAm agAsyadhvam / agAsye agAsyAvahe agAsyAmahe / adyatanyAm-agAsta agAsAtAm agAsata / agAsthAH agAsAthAm agAvam / agAsi aMgAsvahi agAsmahi / miG ISaddhasane / zavi guNe ca smayate smayete smayante / smayase smayethe smayadhve / smaye smayAvahe smayAmahe / smayeta smayeyAtAm smayeran / smayethAH smayeyAthAm smayedhvam / smayeya smayevahi smayemahi / smayatAm smayetAm smayantAm / smayasva smayethAm smayadhvam / smayai smayAvahai smayAmahai / asmayata asmayetAm asmayanta / asmayathAH asmayethAm asmayadhvam / asmaye asmayAvahi asmayAmahi / parokSAyAm-sidhmiye siSmiyAte siSmiyire / sidhmiyiSe siSmiyAthe siSmiyiDhve, siSmiyidhve / siSmiye siSmiyivahe siSmiyimahe / smeSISTa smeSIyAstAm smeSIran / smetA smetArau smetAraH / smetaase| smeSyate smeSyete smessynte| asmeSyata asmeSyetAm asmeSyanta / adyatanyAm-asmeSTa asmevAtAm asmeSata / asmeSThAH asmeSAthAm asmeDDhvam / asmeSi asmeSvahi asmeSmahi // DIG vihAyasAM gatau Dayate / Dayeta / DayatAm / aDayata / DiDye DiDyAte DiDiyare / DayiSISTa / DayitA / DayiSyate / aDayiSyata / aDa Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yiSTa aDaryiSAtAm aDayiSata / uGa kuG guMG thuGa DuG zabde / avate / aveta / avatAm / Avata / Uve UvAte Uvire / ossiisstt| otaa|ossyte| auSyata |ausstt auSAtAm ausst| kavate / cukuve| gavate / juguve / agoSTa / ghavate / jughuve / aghoSTa / Gavate / jhuDuve / aGoSTa / cyuGa jyuGa juMGa zrRMGa pluG gtau| cyavate / cyavetaH / cyavatAm / acyavata / cucyuve / cyoSISTa / cyotaa| cyoSyate / acyodhyata / acyoSTa / ruMDa roSaNe / radate / le aroSTa / pUGa pavane / pavate / paveta / pavatAm / apavata / pupule meM paviSISTa / pavitA / paviSyate / apaviSyata / apaviSTa apaviSAtAm apaviSata / mUGa bandhane / mavate / maveta / mavatAm / amavata / mumuve / maviSISTa / mavitA / maviSyate / amaviSyata / amaviSTa / dhRG avadhvaMsane / dharate / ddhe| adhrisstt| meM pratidAne / myte| mayeta / mayatAm / amayata / mame / amAsta amAsAtalam amAsata / amAsthAH amAsAthAm amAddhvam / amAsi amAsvahi amAsmahi / de --G pAlane / dayate / dayeta / dayatAm / adayata / parokSAyAm . derdigiH parokSAyAm / 4 / 1 / 32 / dedhAtoH parokSAyAM digirAdezo bhavati, na ca dviH / digye digyAte digyire / dAsISTa / daataa| dAsyate / adaasyt| adyatanyAm Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) izca sthAdaH / 4 / 3 / 41 / / ..sthAdhAtordAsaMjJakAcAtmanepadaviSayaH sic kivad bhavati / tadyoge cAnayoriH / 'dhuhamvAda' ityAdinA sicluki adita adiSAtAm adiSata / adithAH adiSAthAm adiddhvam / adiSi adiSvahi adiSmahi / vakuG kauttilye| vaGkate / vavake / avaGkiSTa / akucha lakSaNe / angkte| aGketa / aGkatAm / AGkata / Anathe / aGkiSISTa / angkitaa| aGkiSyate / Atidhyata / AkiSTa / zIkRG secane / zIkate / zIketa / shishiike| azIkiSTa / lokRG darzane / lokate / luloke| alokiSTa / zlokRG saMvAte / drekaG dhekRG, zabdotsAhe / rekaG zakuGa zaGkAyAm / kaki laulye| kakate / kaketa / kakatAm / akakata / cakake cakakAte cakakire / kakiSISTa / kkitaa| kkissyte| "akakiSyata / akakiSTa / kuki vRki AdAne / caki tRptiprati'ghAtayoH / kakuG zvakuG trakuG zrakuG zlakuGa DhokRG naukA dhvaSki vaski maski tiki Tiki TIkRG sekRG srekRG raghuG laghuGa gatau / kaGkate / cakaGke / akaGkiSTa / Dhaukate / DuDhauke / aDhaukiSTa / laGghate / lalace / alaviSTa / aghuG vadhuG gatyAkSepe / AviSTa / avaviSTa / madhuG kaitave ca / maGghate / amaviSTa / zlAghRG katthane / zlAghate / locUG darzane / locate / luloce / alociSTa / paci secane / scte| kaci bandhane / kacate / ckce| akaciSTa / varci dIptau / maci mucuG kalkane / muJcate / mumujhe| Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhamuJciSTa / pacuGa vyaktIkaraNe paJcate / papaJce / apazciSTa / ejuk bhrejuGa bhrAji dIptau / ejate / ejAJcakre / ejAmbabhUve / / asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / asteH saH sAdau pratyaye pare lub bhavati, eti pare tu so haH syAt / ejAmAhe / eniSISTa / ejitA / ejiSyate / ainiSyata / ainiSTa / ijuG gatau / iJjate / iJjAJcakre / iJjAmbabhUve / iJjAmAhe / iJjiSISTa / iJjitA / inyjissyte| aiJjiSyata / aiJjiSTa / Rji gatisthAnArjanopArjaneSu / arjate / AnRje / ArjiSTa / RjuG bhRjaiG bhanne / RJjate / AnRGge / AkhriSTa / tini kSamAnizAnayoH kSamAyAM 'gup-tijaH '-iti titikSate ceSTi ceSTAyAm / ceSTate / aceSTiSTa / eThi heThi vibAdhAyAm / eThate / eThAJcake / eThAmbabhUve / eThAmAhe / aiThiSTa / heThate / nihetthe| aheThiSTa / maThuG kaThuG zoke / muThuGa palAyane / muNThate / mumunntthe| amuNThiSTa / aThuG paThuG gatau / aNThate. aannntthe| ANThiSTa / paNThate / papaNThe / apaNThiSTa / huDuGa piDuGa saMghAte / hiDuGa gato ca / hiNDate / nihiNDe / ahiNDiSTa / zaDuG rujAyAM ca / zaNDate / zazaNDe / azaNDiSTa / taDuG tADane / taNDate / ttnndde| ataNDiSTa / ghiNuG ghuNuG ghRNuG grahaNe / ghiNNate / nighiNNe / aghiNNiSTa / paNi vyavahArastutyoH / 'gupaudhUpa-' ityAdinA''yapratyayaH / anubandhasyAzavi pare AyapratyayAntAbhAvapakSe caritArthatvAd Ayapratyaye sati AtmanepadaM na bhavati / paNAyati / paNA-. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yet / paNAyatuM / apaNAyat / paNAyAJcakAra, paNAyAmbabhUva, paNAyAmAsa / peNe peNAte peNire / paNAyyAt , paNiSISTa / paNAyitA, pnnitaa| paNAyiSyati, paNiSyate / apaNAyiSyat , apaziSyata / apaNAyIt , apaNiSTa / yataiG prayatne / yatate / ytet| yatatAm / ayatata / yete yetAte yetire| yetiSe yetAthe yetidhve / yete yetivahe yetimahe / yatiSISTa / yatitA / yatiSyate / ayativyata / ayatiSTa / yutRG juluGa bhAsane / yotate / yuyute / ayotiSTa / jotate / jujute| ajotiSTa / nAthUGa upatApaizvaryAzIHSu ca / -nAthate / nAtheta / nAthatAm / anAthata / zrathuG zaithilye / zranthate / grathuG kauTilye / granthate / jagranthe / agranthiSTa / katthi zlAghAyAm / katyate / cakatthe / akatthiSTa / zviduG zvetye / zcindate / zizvinde / azvindiSTa / vaduG stutyabhivAdanayoH / vandate / vavande / avandiSTa / bhaduG sukhakalyANayoH / bhandate / babhande / abhandiSTa / spaduG kizciJcalane / spandate / paspande / aspandiSTa / kliduG paridevane / mudi harSe / modate / mumude / amodiSTa / dadi daane| ddte| dadeta / dadatAm / adadata / dadade / dadiSISTa / daditA / dadiSyate / adadiSyata / adadiSTa / hadi puriissotsrge| hdte| hadeta / hadatAm / ahadata / jahade / hatsISTa / hattA / hatsyate / ahatsyata / ahatta ahatsAtAm ahatsata / Svadi svadisvAdi AsvAdane / svadate / sasvade / asvdisstt| urdi mAnakrIDanayozca / urdate / udeta / urdatAm / aurdata / urdAzcakre / Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63) urdAmbabhUve / urdAmAhe / urdiSISTa / uditA / urdiSyate / aurdiSyata / aurdiSTa / ghUdi kssrnne|prdi kutsite zabde / skuduG aaprvnne| skundata / cumbunde / askundiSTa / eghi vRddhau| edhate / edheta / edhatAm / aidhata / edhAJcakre / edhAmbabhUve / edhAmAhe / edhiSISTa / edhitA / eviSyate / aidhiSyata / aidhiSTa / spardhi saMgharSe / sprdhte| paspadha / aspardhiSTa / gAdhUG pratiSThAlipsAgrantheSu / bAdhar3a roTane / baadhte| dadhi dhAraNe / dadhate / addhisstt| nAdhRG upatApaizvaryAzIHSu ca / pani stutau / panAyati / panAyet / panAyatu / apanAyat / panAyAJcakAra / panAyAmbabhUva / panAyAmAsa / pene / panAyyAt , paniSISTa / panAyitA, panitA / panAyiSyati, pnissyte| apanAyiSyat , apaniSyata / apanAyIta, apaniSTa / mAni pUjAyAm / vicAre 'zAndAnmAn-' iti mImAMsate / / tepRG kampane ca / trapauSi lajjAyAm / trapate / trapeta / trapatAm / atrapata / 'tRtrapha phalabhajAm ' trepe pAte trepire / trepiSe trepAthe trepidhve / pe pivahe pimahe / trepiSISTa, trapsISTa 'dhUgauditaH ' iti vikalpeT / trapitA, traptA / trapiSyate, trapsyate / atrapiSyata , atraphyata / atrapiSTa, atrapta / gupi gopana-kutsanayoH / garhAyAM / 'gup-tijaH' iti jugupsate |abungbung shbde| ambate / Anambe - AmbiSTa / rambate / rrmbe| arambiSTa / kabRG vrnne| klIbRGa adhASye / kSIbRG mde| valbhi bhojane / galbhi dhAye / rabhiM raabhsye| rabhate / rabheta / rabhatAm / arabhata / rebhe Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raibhAte rebhire / raplISTa / rabdhA / rapsyate / arapsyata / . arabdha aspsAtAm, arapsata / arabdhAH / DulabhiS prAptau / labhate / labheta / labhatAm / alabhata / lebhe / labdhA / lapsyate / alapsyata / alabdha / bhAmi krodhe / kSamauSi sahane / kSamate / kSameta / kSamatAm / akssmt| cakSame / kSamiSISTa, kSamISTa / kSamitA, kSantA / samiSyate, kSasyate / akSamiSyata, akSasyata / akSamiSTa / akSasta akSaMsAtAm akSaMsata / akSasthAH akSaMsAyAm akSaddhvam / akSasi akSasvahi akSasmahi / kAG kaantau| kameNiG / 3 / 4 / 2 / ___ kameH svArthe NiG bhavati / kAmayale / kAmayeta / kAmayatAm / akAmayata / kAmayAJcakre, kAmayAmbabhUve, kAmayAmAhe / jako cakamAte. cakamire / cakamiSe / ' azavi te vA' / kAmayiSISTa, kamiSISTa / kAmayitA, kamitA / kAmayiSyate, kamiSyate / akAmayiSyata , akamiSyata / 'NizridrunukamaH kartari a.' acakamata / NipakSe tu ' asamAnalope sanvallaghuni De' 'laghodIrgho'svarAdeH ' iti acIkamata / ayi vayi payi mayi nayi cayi rayi gatau / ayate / pra+ayate- upsrgsyaayau| 2 / 3 / 10 / . upasargasthasya rakArasyAyadhAtau pare lakAro bhavati / plAyate / palAyate / ayeta / ayatAm / Ayata / Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayAyAskAsaH / 3 / 4 / 47 / ebhyo dhAtubhyaH parasyAH parokSAyA Am bhavati / AmantAc pare kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / ayAJcakre athAmbabhUve / ayAmAhe / ayiSISTa / ayitAse / ayiSyate / AyiSyata / AyiSTa / vayate / payate / nayate / rayate / tayi Nayi rakSaNe ca / tayate / teye / atayiSTa / nayate / neye / anayiSTa / dayi dAnagatihiMsAdahaneSu ca / dayate / dayeta / dayatAm / adayata / dayAJcake / dayAmbabhUve / dayAmAhe / dayiSISTa / dayitAma dayiSyate / adAyathyata / adaviSTa / kSmAyaiG vinAyate / kSmAyeta / kSmAyatAm / akSmAyata / cakSmAye / kSmAyiSISTa / kSmAyitA / kSmAyiSyate / akSmAyiSyatta / akSmAyiSTa / sphAyaiG opyAyaiG vRddhau / sphAyate / sphAyeta / sphAyatAm / asphAyata / pasphAye / asphAyiSTa / pyAyate / pyAyeta / pyAyatAmna apyAyata / parokSAyAm ... ... ... ... ... pyAyaH pIH / 4 / 1 / 91 / pyAyaH parokSAyoH pIbhavati / pipye Apipye / adyatanyAm- .. .. .... dIpajanavudhipUritAyiyAyo kaa|3| 4 / 67 / .. ebhyaH kartaryadyatanyAste pare bhinvA bhavati, taluk c| apyAyi, apyAyiSTa / tAvRddha saMtAnapAlanayoH / tAyate / ttaaye| atAyi, atAyiSTa / vali valli savaraNe / valate / vavale / ava Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (66) liSTa / zali calane ca / zalate / zele / azaliSTa / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalate / cakale / akaliSTa / kAzRG dIptau / kAzate / cakAze / akAziSTa / klezi vivAdhane / klezate / cakleze / akleziSTa / bhASi vyaktAyAM vAci / bhASate / babhASe / abhASiSTa / ISi gatihiMsAdarzaneSu / ISate / ISAJcakre / iissaambbhuuv| ISAmAhe / aiSiSTa / kAsRGa zabdakutsAyAm / kaaste| kAsAJcakra / kAsAmbabhUve / kAsAmAhe / akAsiSTa / bhAsi TubhrAsi TumlAsRGa dIptau / bhrAsate ' bhrAsamlAsa-' ityAdinA vA zye kRte bhrAsyate / bhlAsate, bhlAsyate / rAsRG NAsRG zabde / rAmate / rarAse / arAsiSTa / nAsate / nanAse / anAsiSTa / Nami kauttily| nasate / nese / anasiSTa / bhyasi bhaye / bhyasate / babhyase / abhyasiSTa / AG zaMsuG icchAyAm / AzaMsate / AzazaMse / AzaMsiSTa / Ihi ceSTAyAm / Ihate / IhAJcake / IhAmbabhUve / IhAmAhe / aihiSTa / uhi vitarke / uhate / uhAJcakre / auhiSTa / gAhauG viloDane / gAhate / jgaahe| gAhiSISTa, bAkSISTa / gAhitA, gaaddhaa| gAhiyate, ghAkSyate / agAhiSyata, avAkSyata / agAhiSTa, agADha / agAhiSAtAm , avAkSAtAm / agAhipata, avAkSata / agAhiSThAH, agADhAH / agAhiSAthAm , aghAkSAthAm / agAhiDr3havam , agAhiDDhvam , agAhidhvam , aghAgaDDhvam , avaaddhvm| aghAkSi, agAhiSi / agAhiSvahi, aghAvahi / agAhiSmahi, aghAkSmahi / glAhaur3a grahaNe / glaahte| dakSi zaivye c|dksste / dakSe / adakSiSTa Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) zikSi vidyopAdAne / zikSate / zikSeta / zikSatAm / azikSata ka zizikSe / zikSiSISTa / zikSitA / zikSiSyate / azikSiSyata / azikSiSTa / bhikSi yAJcAyAm / bhikSate / bibhikSe / abhikSiSTa / dIkSi mauNDayejyopanayananiyamatratAdezeSu / dIkSate / didIkSe / adIkSiSTa / IkSi darzane / IkSate / IkSAJcakre ? IkSAmbabhUve / IkSAmAhe / ailiSTa / ityAtmanepadaM samAptam / athobhayadinaH / zriga sevAyAm 'IgitaH' iti phalavati kartaryAtmanepadamanyathA parasmaipadam / zrayate / zrayeta / zrayatAm / anayata / zizriye / zrayiSISTa / zrayitA / zrayiSyate / ayiSyata / adyatanyAm"Nizri-' ityAdinA pratyaye dvitve azizriyata / zrayati / zrayet / zrayatu / azrayat / zizrAya / zrIyAt / zrayitA / zrayiSyati / azrayiSyat / azizyit / NIMga prApaNe / nayati / nayate / nayet / nayeta / nayatu / nayatAm / anayat / anayata / ninAya / ninye / nIyAt / nepISTa / netAsi / netAse / neSyati / neSyate / anepyat / aneSyata / anaiSIt ! aneSTa / haMga haraNe / harati / harate / jahAra / jhe| RvarNAt / 4 / 3 / 36 / - RvarNAntAd dhAtoraniTAvAtmanepadakSiyau sijAziSau dvid Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) bhaktaH / haSISTa -- riH zakyAzIrye ' hiyAt / hartA / hariSyati / hariSyate / ahariSyat / ahariSyata / ahArSIt / sicaH kittve guNAbhAve sijluki ahRta ahaSAtAm ahRSata / bhuMga bharaNe / bharati / bharate / vabhAra babhratuH batruH / babharya vabhrathuH babhra / babhAra, vabhara babhUva babhrama / babhre babhrAte badhire / babhRSe vabhrAthe babhRTve / babhre babhUvahe / babhRmahe / bhriyAt / bhRSISTa / abhASIt abhAgam abhArSaH / abhRta abhRSAtAm abhRSata / DukaMga karaNe kRgastanAderuH / 3 / 4 / 83 / kRgastanAdaizca kartari vihite ziti pare urbhavati / kR+u+ti ___ uznoH / 4 / 3 / 2 / dhAtorunoH pratyayayorakGiti guNo bhavati / kR+o+ti 'nAminaH-' ityAdinA guNe karoti / tasi ataH zityut / 4 / 2 / 8 / aviti ziti pare ya upratyayaH tannimittasya kRgo'kArasya ukAro bhavati / kurutaH / kurvanti / karoSi kuruthaH kurutha / karomi kRgo yi ca / 4 / 2 / 88 / / kRgaH parasyoto yAdau vami cAviti lug bhavati / kurvaH kurmaH / kurute kurvAte kurvate / kuruSe kurvAthe kurudhve / kurve kurvahe kurmahe / kuryAt kuryAtAm kuryuH / kuryAH kuryAtam kuryAta / Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuryAm kuryAva kuryAma / kurvIta kurvIyAtAm kurin / kurvIthAH kurvIyAthAm kurmadhvam / kurvIya kurvIvahi kurvImahi / karotu, kurutAt. kurutAm kurvantu / ... asNyogaadoH| 4 / 2 / 86 // ... asaMyogAt paro ya ustadantAt pratyayAt parasya heDhuMga bhavati / kuru, kurutAt kustam kuruta / karavANi karavAva karavAma / kurutAm kurvAtAm , kurvatAm / kuruSva kurvAthAm kurudhvam / karakai karavAvahai krvaamhai| akarot akurutAm akurvan / akaroH akurutam akuruta / akaravam akurva akurma / akuruta akurvAtAm akurvata / akuruthAH akurvAthAm akurudhvam / akurvi akurvahi akurmahi / cakAra cakratuH cakruH / cakam / cakre cakrAte ckrire| ckRss| kriyAt / kRSISTa / kartAsi / kariSyati / kariSyate / akariSyat / akariSyata / akArSIt akArTAm akArSuH / akRta akRSAtAm akRSata / dham dhAraNe / dharati / dharate / dharet / dhareta / dharatu / dharatAm / avarat / adharata / dadhAra / dhre / dhriyAt / dhRSISTa / dhartAsi / dhartAse / dhariSyati / dhariSyate / adhariSyat / adhariSyata / adhArSIt / adhRta / DuyAg yAJcAyAm / yaacte|yaacti / yayAca / yyaace| ayAcIt / ayAciSTa / DupacIe pAke / pacati / pacate / pacet / paceta / pacatu / pacatAm / apacat / apacata / papAna pecatuH Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) pecuH / pecitha, dhapaktha / pece pecAte pacire / peciSe / pacyAt / pakSISTa / paktAsi / paktAse / pakSyati / pakSyate / apakSyat / apakSyata / apAkSIt apAktAm apAkSuH / apakta apakSAtAm apakSata / rAjaga TubhrAjI diiptau| rAjate / rAjati / rarAja rejatuH rejuH / reje rejAte rejire / arAjIt / arAjiSTa / bhanI sevAyAm / bhanati / bhajate / bhajet / bhjet| bhanatu / bhanatAm / abhajat / abhajataM / babhAja ' tRtrapaphalabhajAm ' bhejatuH bhejuH / bheje bhejAte bhejire / bhanyAt / bhakSISTa / bhaktAsi / bhaktAse / bhakSyati / bhakSyate / abhakSyat / abhakSyata / abhAkSIt abhAktAm abhAzuH / abhakta abhakSAtAm abhakSata / raJjIM rAge - avinozca roH / 4 / 2 / 50 / raJjarakaTi ghinaNi zavi ca pare upAntyasya no lug bhavati / rajati / rajate ! rajet / rajeta / rajatu / rajatAm / arajat / arajata / raraJja raJjatuH rajuH / rarale raraJjAte raraJjire / yAt / raGsISTa / raGktA / rkssyti| rakSyate / arAGkSIt asaGktAm arAkSuH / agGakta arasAtAm / reTTaga paribhASaNayAcanayoH / reTati / reTate / rireTa / rireTe / areTIt / areTiSTa / vaNag gatijJAnacintAnizAmanavAditragrahaNeSu / veNati / veNate / viveNa / viveNe / aveNIt / aveNiSTa / catega yAcane / catati / tate / dhacAta / caita / acatIt / acatiSTa / prothag paryAptau / Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) mithUg medhAhiMsayoH / methag saMgame ca / cadeg yAcane / obundaga nizAmane / bundte| bundati / bundeta / bubund|bubunde / budyAt / bundipISTa / abudat, abundIt / abundiSTa / Nidag NedRga kutsAsAM karSayoH / midaga medaga medhAhiMsayo. / medhaga saMgame ca / budhag bAdhana / bodhati / bodhate / bubodha / bubudhe / abudhat / aAvIt / abodhiSTa / khanUg avadAraNe / khnti| khnte| cakhAna 'gamahana-' cakhnatuH cakhnuH cakhne cakhnAte cakhnire / ye navA / 4 / 2 / 62 / / khani nijanAM ye kGiti pare AH bhavati / khAyAt , khanyAt / khAnatA / khaniSyate / akhaniSyata / akhAnIt, akhanIt / akhaniSTa / zapIM aakroshe| zapati / zapate / zapet / zapeta / zapatu / zapatAm / azapat / azapata / zazApa zepatuH zepuH / zepe zepAte shepire| zapyAt / zapsISTa / zaptAsi / zaptAse / zapsyati / zapsyate / azapsyat, azapsyata / azApsIt / azapta / cAyag pUjAnizAmanayoH / cAyati / cAyate / cacAya / cacAye / acAyIt / acAyiSTa / vyayI gtau| vyayate / vavyAya / vavyaye / avyayIt / avyayiSTa / dhAvUrA gatizuddhayoH / dhAvati / dhAvate / dadhAva / dhAve / adhAvIt / adhAviSTa / dAzaMga dAne / dAzati / dAzate / dadAza / dadAze / adAzIt / adAziSTa / laSI kAntau / laSati / laSate / lalASa / Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) leSe / alASIt , alaSId, alaSiSTa / caSI lakSaNe / chaSI hiMsAyAm / tviSI dIptau / tveSati / tveSate / titveSa / titviSe / tvissyaat| .. sijAziSAvAtmane / 4 / 3 / 35 / .. nAmyupAntyAd dhAtorAtmanepadaviSayAvaniTau sijAziSau kidrud bhavataH / tvikSiSTa / tveSTAsi / tveSTAse / tvekssyti| tvekSyate / atvekSyat / atvekSyata / atvekSIt / atviSTa, atviSAtAm / aSI asI gatyAdAnayozca / dAsRg dAne / dAsati / dAsate / dadAsa / dadAse / adAsIt / adAsiSTa / mAhA mAne / mAhati / mAhate / mamAha / mamAhe / amaahiit| amaahisstt| guhaug saMvaraNe / ____ gohaH svare / 4 / 2 , 4. .. kRtaguNasya guheH svarAdau pratyaye pare upAntyasya ud bhavati / nigRhati / nigUhate / nigRhet / nigRheta / nigRha / nigUhatAm / nyagRhat / nyagRhata / nijugUha nijuguhatuH nijuguhuH / nijugUhitha / nijuguhe| guhyAt / gUhiSISTa audittvAdvikalpaH kittve ca ghukSISTa / guhitA, goDhA / gRhitAse, goDhAsa / nigUhiSyati, nighokSyati / nigUhiSyate, nighokSyate / agUhiyata , aghokssyt| agUhiSyata, aghokSyata / agRhIt agUhivAm agUhiSuH / iDabhAvapakSe ' haziTo nAmyupAntyAd' ityAdinA mak aghukSat aghukSatAm aghukSan / aghukSaH avRkSatA, aghukSata / aghukSam aghukSAva aghulAma / ahiSTa agRhiSAtAm Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) agUhiSata / agUhiSThAH agUhiSAyAm agUhiDDhvam / aNUhiSi agUhiSvahi agUhiSmahi / iDabhAve saki duhadihalihaguho dantyAtmane vA sakaH / 4 / 3 / 74 / ___ ebhyaH parasya sako dantyAdAvAtmanepade luvA bhavati / agUDha, adhukSata / adhukSAtAm aghukSanta / agUDhAH, aghukSathAH aghukSAthAm aghukSadhvam , adhuDhvam / aghukSi aghukSAvahi, aguhyahi aghukSAmahi, agumahi / atha vRta yjaadiH| .. ... yanI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajati / yajate / yajet / yajeta / yajatu / yajatAm / ayajat / ayanata / parokSAyAm-- .. yajAdivarAvacaH sasvarAntasthA yt| 4 / 1 / 12 / .. yanAdevazvacozca parokSAyAM dvitve pUrvasya sasvarAntasthA iuRrUpA yvRd bhavati / iyaaj| yajAdivaceH kiti / 4 / 1 / 79 / yajAdInAM vacezca samvarAntasthA kiti pare yvRt bhavati / Ijatu: IjuH / iyanitha, iyaSTha IjathuH Ija / iyAja, iyana iyajiva iyajima / Ije IjAte Ijire / ijyAt / yakSISTa / yaSTAsi / yaSTAse / yakSyati / yakSyate / ayakSyat , ayakSyata / ayAkSIt ayASTAm ayAkSuH / ayAkSI: ayASTam ayASTa / ayAkSam ayAkSva ayAma / ayaSTa ayakSAtAm Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayakSata / vyag saMvaraNe / vyayati / vyayate / jyayet / vyayeta / vyytu| vyayatAm / avyayat / avyayata / parokSAyAm jyaavyaadhivycivytheriH| 4 / 1 / 71 / eSAM dhAtUnAM parokSAyAM dvitve sati pUrvasya ibhavati / ___ vyasthavNavi / 4 / 2 / 3 / vyedhAtoH thavi Navi ca viSaye Ad na bhavati / ( At sandhyakSarasya ' ityasyApavAdo'yam / vivyAya vivyatuH vivyuH / RvRvye'da iT ' vivyayiya vivyathuH vivya / vivyAya, vivyaya vivyiva vivyima / vivye vivyAte vivyire / vivyiSe vivyAthe vivyidhve, vivyiDhve / vIyAt / vyAlISTa / vyAtA / vyAsyati, vyAsyate / avyAsyat , avyAsyat / avyAsIt avyAsiSTAm avyAsiSuH / avyAsta / veMga tantusantAne / vayati, vayate / vayet , vayeta / vayatu, vayatAm / avayat , avayata / vevaya / 4 / 4 / 19 / ... vegaH parokSAyAM vay vA bhavati / uvAya :: na vayo ra / 4 / 1 / 73 / .. vego vayo y parokSAyAM yvRT na bhavati / uyatuH UyuH / ukhayitha uyathuH Uya / uvAya, uvaya Uyiva Uyima / paH verayaH / 4 / 1 / 74 / Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) anantasya vegaH parokSAyAM pUrvasya parasya ca vRnna bhavati / vavau / aviti vA / 4 / 1 / 75 [. vego'ntasyAviti parokSAyAM vRd vA bhavati / vavatuH, UvatuH vayuH, UcuH |vvith, vavAtha / vavathuH uvathuH / vava, uva / vavauvaviva, aviva vavima, Uvima / Uke UvAte Uvire / uye uyAte uuyire| vave vavAte vavira / uyAt / vAsISTa / vAtA / vaataa| vAsyati / vAsyate / avAsyat / avAsyata / avAsIt avAsiSTAm / avAsta / heMga spardhAzabdayoH / hayati / huyate / huyet / huyeta / iyatu / huyatAm / ahayat / ahuta / dvitve haH / 4 / / 87 / hugo dvitvaviSaye sasvarAntasthA yvRt bhavati / juhAva juhu, vatuH juhuvuH / juhavitha, juhotha juhuvathuH juhuva / juhAva, juhava juhuviva juhuvima / juhuve juhuvAte juhuvire| juhuviSe juhuvAthe juhuvive, juhuvidhve / juhuve. juhuvivahe juhuvimahe / hUyAt / hAsISTa / hAtA / hAtA / hAsyati / hAsyate / ahrAsyat / ahAsyata / .... . haalipsicH| 3 / 4 / 62 / ebhyaH kartaryadyatanyAmaGa bhavati / ahRt ahutAm ahun / ahvaH avatam ahvata / ahvam ahavAva ahvAma / Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) vA''tmane / 3 / 4 / 63 / hAlipsicA kartaryadyatanyAmAtmanepade vA'G bhavati / ahuta ahutAm ahunta / pakSe ahAsAtAm ahAsata / TuvapI bIjasantAne / vapati / vapeta / vapet / vapatu / vapatAm / avapat / avapata / uvApa UpatuH upuH / upe upAte Upire / upyAt / vAsISTa / vaptA / vaptAH / vasyati / vana-yate / avapsyat / avapsyata / avApsIt / akpsa / vahIM praapnne| vahati / kahate / vahet / vaheta / vahatu / vahatAm / avahat / avahata / uvAha uhatuH UhuH / uvahitha, uvoDha uhathuH uha / uvAha, uvaha uhiva / Uhima / uhe uhAte uhire / ahile uhAthe uhiDhve, Uhidhve / uhe Uhivahe uhimahe / uhyAt / vakSISTa / voDhA / voDhA / vakSyati / vakSyate / avakSyat / avakSyata / avAkSIta avoMDhAm avAkSuH / avoDha avakSAtAm avakSata / / .. ityubhayapadino dhaatvH| Tozci gativRddhyoH / zvayati / zvayet / zvayatu / azvayat / parokSAyAm ___vA parokSAyaGi / 4 / 1 / 90 / zveH parokSAyaDoH sasvarAntasthA yvRd vA bhavati / zuzAva zuzuvatuH zuzuvuH / zuzavitha zuzuvathuH zuzuva / zuzAva, zuzava zuzuviva zuzuvima / zivAya zizciyatuH zizciyuH / zizcayiSa Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) zizviyithu zizviya / zivAya, zizcaya zizviyiva zizviyima / zUyAt -- dIrghamavo'ntyam ' iti svRto dIrghatvam / zvayitA / zvayiSyati / azvayiSyat / 'TdhezvervA' iti vikalpena De azizciyat azizciyatAm azizciyan / pakSe 'RdicchrivastambhU-' iti vA'Gi azvat azvatAm azvan / pakSe azvayIta azvayiSTAm azvayiSuH / vada vyaktAyAM vAci / vadati / vadet / vadatu / avadat / uvAda udatu UduH / uditha udathu uda / uvAda, uvada Udiva Udima / udyAt / vaditA / vadiSyati / avadiSyat / avAdIt AvAdiSTAm avAdiSuH / vasaM nivAsne / vasati / vaset / vasatu / aksat / uvAsa USatuH 'ghasvasoH' iti Satvam USuH / uvastha, uvasitha USathuH USa / uSyAt / vstaa| vatsyati / avtsyt| avAtsIt avAttAm avAtsuH / iti yajAdigaNaH samAptaH / -- atha bhvAdyantargaNo dyutAdiH / - atra sarve AtmanepadinaH / dyuti dIptau / dyotate / dyoteta / dyotatAm / adyotata / parokSAyAM dudyute iti jAte-- . dhuteriH|4|1| 41 / dyuterdvitve sati pUrvasyekAro bhavati / didyute didyutAte didyutire / dyotiSISTa / yotitA / dyotissyte| adyotiSyata / adyatanyAm-.............. .. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) yudbhyo'dha-nyAm / 3 / 3 / 44 / dyutAdibhyo'dyatanIviSaye kartaryAtmanepadaM vA bhavati / adyotiSTa adyotiSAtAm adyotiSata / pakSe - ladidyutAdi-' ityAdinA parasmaipade'Gi adyutat adyutatAm adyutan / ruci abhiprItyAM ca / rocate / ruruce / arociSTa, arucat / ghuTi parivartane / ghoTate / jughuTe / aghoTiSTa, aghuTat / ruTi luTi luThi pratighAte / roTate / ruTe / aroTiSTa, aruTat / loTate / lulutte| aloTiSTa, aluTat / loThate / luluThe / aloThiSTa, aluThat / zcitAG varaNe / zvatate / zizvite / azvetiSTa, azvitat / jimidAG snehane / medate / mimide / amediSTa, amedat / jizvidAG nividAG mocane ca / cizvide / azvediSTa, azvidat / sivide / asvediSTa, asvidat / zubhi dIptau / zobhate / zuzubhe / azobhiSTa, azubhat / kSubhi saJcalane / kSobhate / cukSubhe / akSobhiSTa, akssubht| Nabhi tubhi hiMsAyAm / nabhate / nebhe nebhAte nebhire / anabhiSTa, anabhat / tobhate / tutubhe / atobhiSTa, atubhat / srabhUG vishvaase| sambhate / satrambhe / astrambhiSTa, anabhat / bhraMzU khrasUGa avasraMsane / bhraMzate / babhraMze / abhraMziSTa, abhrazat / sraMsate / sAMse / asraMsiSTa, anasat / dhvaMsUG gatau ca / dhvaMsate / dadhvaMse / adhvaMsiSTa , adhvasat / atha dyutAyantargaNo vRtaadiH| . vRtUGa vartane / vartate / varteta / vartatAm / avartata / vavRte / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) vRdbhayaH syasano / / 3 / 3 / 45 / vRtAdibhya. paJcabhyaH syAdau pratyaye sani ca viSaye kartaryAtma-- nepadaM vA bhavati / vartivyate / na vRdbhayaH / 4 / 4 / 55 / vRtAdipaJcakAt stAdyazita AdiriD na bhavati, na cedasau AtmanepadanimittaM bhavati / vrtyti| avatiSyata / avaya't / avartiSTa / avRtat / syandauGa stravaNe / syandate / syandet / syandatAm / asyandata / sasyande / syandipISTa, syantsISTa / syanditA / syantA / syandivyate, svantsyate / syantsyati / asyandivyata , asyansyata / asyantsyat / asyandiSTa, asyanta / asyadat / vRthA vRddhau / vardhate / vardheta / vardhatAm / avardhata / vavRdhe / vardhipISTa / vrssitaa| vardhiSyate / vartyati / avardhiSyata, avatAt / avardhiSTa / avRdhat / dhUG zabdakutsAyAm / zardhate / zardheta / zaryatAm / azarvata / zazUdha / zardhiSISTa / zardhitA / zarSiyate / zayati / azardhiSyata / azaya't / azardhit / azadhat / kRpoG sAmarthya Rra lulaM kRpo'kRpITAdiSu / 2 / 3 99 / kRpe Rto lut rasya ca la bhavati, na tu kRpITAdiviSayasya / kalpate / kalpeta / kalpatAm / akalpata / caklape / kalpiSISTa, klpsiisstt| Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) kRpaH zvastanyAm / 3 / 3 / 46 / .. * . kRpaH zvastanIviSaye kartaryAtmanepadaM vo bhavati / kalptAsi / kalpitAse, kalptAse / kalpiSyate, kalpsyate / kalpsyati / akalpiSyata, akalpsyata / akalpsyat / akalpiSTa, aklapta / aklUpat / iti vRd-grunAdigaNaH samAptaH / . atha bhvAdyantargaNo jvlaadiH| jvala diiptau| jvalati / jlet / jvalatu / ajvalat / jajvAla / jvalyAt / jvalitA / nvalipyati / asaliyat / ajvAlIt / kuca samparcanakauTilyapratiSTambhavilekhaneSu / kocati / cukoca / akocIt / patla patane / pratati / papAta petatuH petuH| adyatanyAm--' laMdiyutAdi-' ityAdinA'Gi ayatyamabacapataH zvAsthavocapaptam / 4 / 3 / 103 / eSAmaGi yathAsaGkhyaM zvAdayo bhavanti / apaptat / apaptAm apaptan / kvathe niSpAke / kvathate / cakvAtha / akvathIt / mathe viloDane / mathati / mamAtha methatuH methuH / amathIt / Sadla vizaraNagatyavasAdaneSu / 'zrautikRvu-'ityAdinA siidaadeshe| sIdati / sIdet / sIdata | asIdat / sasAda sedatu: seduH / seditha / sattA / satsyati / asatsyat / asadat asadatAm asadan / ' sado'prate: parokSAyAM tvAdeH' niSIdati / niSasAda / pratiSIdati / zadlaM shaatne| Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) zadeH ziti / 3 / 3 / 41 / zidviSayAcchadeH kartaryAtmanepadaM bhavati / ' zrautikRvu-' zI. yate / zIyeta / zIyatAm / azIyata / zazAda zedatuH zeduH / zediya / zadyAt / zattA / zatsyati / azatsyat / azadat / budha avagamane / bodhati / bubodha / abodhIt / TuvamU uddiraNe / kmati / jabhramavamatrasaphaNasyamasvanarAjabhrAjadhAsabhlAso vA / 4 / 1 / 26 / eSAM svarasyAvitparokSAseTyavorA bhavati, na ca dviH / bavAma vavamatuH, vematuH vavamuH, vemuH / vemitha, vavamitha vemathuH, vavamathuH vema, vavama / vavAma, vavama vemiva, vavamiva vemima, vavamima / avamIt / bhramU calane / ' bhrAsamlAsabhramakrama-' ityAdinA bhrAmyati, bhramati / babhrAma babhramatuH, bhramatuH babhramuH, bhramuH / babhramitha, bhramitha / abhramIt / kSara saJcalane / kssrti| akssaariit| cala kampane / cacAla celatuH / acAlIt / jala ghAtye / janAla jelatuH / ajAlIt, / Tala Tvala vaiklavye / chala sthAne / tasthAla / asthAlIt / hala vilekhane / jahAla / ahAlIt / / Nala gandhe / nanAla nelatuH neluH / anAlIt / bala prANanadhAnyAvarodhayoH / abAlIt / pula mahattve / pupola / apolIt / kula bandhusaMstyAnayoH kolati / cukola / pala phala zala Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatau / papAla pelatuH peluH / apAlIt / zazAla zelatuH zeluH / azalIt / hula hiMsAsaMvaraNayozca / holati / juhola / aholIt / kruzaM AhAnarodanayoH / krozati / cukroza / krokSyati / akrokSyat / saki akrukSat akrukSatAm akrukSan / kasa gatau / kasati / cakAsa / akAsIt , akasIt / ruhaM janmani / rohati / ruroha / roDhA / rokSyati / arokSyat / saki arukSat / rami krIDAyAm / ramate / reme remAte remire / raMsISTa / rntaa| raMsyate / arasyata / pahiM marSaNe / sahate / sehe / sahiSISTa / sahalubheccharupariSastAdeH / 4 / 4 / 46 / ebhyaH parasya styAdyazitastAderiD vA bhavati / sahitA, soDhA / sahiSyate / asahiSyata / asahiSTa / iti jvalAdigaNaH samAptaH / atha bhvAyantargaNo ghttaadiH|| ghaTie ceSTAyAm / ghaTate / jaghaTe / aghaTiSTa / kSajuG gatidAnayoH / vyathiS bhayacalanayoH / vyathate / vivyathe vivyathAte vivyathire / vyathiSISTa / vyathitA / vyathiSyate / avyathiSyata / anyathiSTa / prathiH praravyAne / prathate / pprthe| aprathiSTa / mradiS mardane / mradate / mamrade / amradiSTa / skhadiS khadane / skhadate / caskhade / askhadiSTa / kaduG kraduG kladuG vailavye / krapi kRpAyAm / krapate / cakrape / akrapiSTa / mitvariS sambhrame / Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) tvarate / ttvre| atvariSTa / prasiS vistaare| prasate / paprase / aprasiSTa / dakSi hiMsAgatyoH / dakSate / dadakSe / adakSiSTa / 'zrAM pAke' adAdau draSTavyaH / smaM AdhyAne / smarati / smaret / smaratu / asmrt| sasmAra sasmaratuH sasmaruH / smaryAt / smartA / smrissyti| asmariSyat / asmArSIt / dR bhaye / na naye |ssttk staka pratighAte / caka tRptau ca / aka kuTilAyAM gatau / kakhe hasane / aga kuTilAyAM gatau / rage zaGkAyAm / ragati / rarAga regatuH reguH / arAgIt / lage saGge / lagati / lalAga legatuH leguH / legiya / alagIt / hage lage page sage STage sthage saMvaraNe / vaTa bhaTa paribhASaNe / vaTati / vavATa vavaTatuH vavaTuH / avATIt , avaTIt / NaTa nRttau / naTati / nanATa neTatuH neTuH / anATIt , anaTIt / gaDa secane / gaDati / jagADa / agADIt , agaDIt / heDa veSTane / heDati / jiheDa / aheDIt / laDa jihvonmanthane / laDati / lalADa / alADIt , alaDIt / phaNa kaNa raNa gatau / phaNati / paphANa paphaNatuH, pheNatuH paphapuH, pheNuH / pheNiya, paphaNitha / akANIt , akaNIt / raNati / rarANa reNatuH reNuH / arANIt , araNIt / caNa hiMsAdAnayozca / caNati / cacANa / acANIt / zaNa zraNa dAne / snatha knatha kraya klatha hiMsAyAm / chada Urjane / madai harSaglapanayoH / madati / mamAda / amAdIt / STana stana dhvana zabde / svana avataMsane / sasvAna sasvanatuH sasvanuH / asvAnIt , asvanIt / cana Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) hiMsAyAm / cacAna cenatuH cenuH / acAnIt , acanIt / jvara roge / jnvaar| ajvArIt , cala kampane / cacAla celatuH celuH / acAlIt / hvala mala calane / jvala dIptau ca / iti bhvAdyantargaNaghaTAdeH samAptau samApto bhvAdigaNaH / atha adaadignnH| 5 = = kAnubandhA adAdayaH / adaM psAMka bhakSaNe / varjanAd nAtra zava / atti attaH adanti / atsi atthaH attha / admi avaH anaH / adyAt adyAtAm adyuH / adyAH adyAtam adyAta / adyAm adyAva adyAma / attu, attAt attAm adantu / hudhuTo herssiH|4|2.83 / hoIDantAcca parasya herdhirbhavati / addhi, attAt attam atta / adAni adAva adAma / adacAT / 4 / 4 / 91 / atte rudAdipaJcakAca disyoH zitorAdiraD bhavati / - Adat AttAm Adan / AdaH Attam Atta / Adam Ava Adma / parokSAyAM navA / 4 / 4 / 18 / Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (85) ... adeH parokSAyAM ghasla Adezo vA bhavati / Ada AdatuH AduH / 'RvRvye'da iTa' Aditha AdathuH Ada / Ada Adiva Adima / pakSe jaghAsa 'gamahana-' ityAdinopAntyalope jakSatuH jakSuH / jaghasitha nakSathuH jakSa / jaghAsa, jaghasa jakSita jakSima / adyAt / attA / atsyati / Atsyat / adyatanyAm ghasla sanadyatanIghabacali / 4 / 4 / 17 / eSvaderghasla bhavati / aghasat aghasatAm aghasan / aghasaH aghaptatam aghasata / aghasam aghasAva aghasAma / psAti / psAyAt / psAtu / apsAt apsAtAm / vA dviSAto'naH pus / 4 / 2 / 91 / dviSa AdantAcca parasya zito'vito'naH sthAne pus vA bhavati / ' iDetpusi-' iti Aluki apsuH, apsAn / apsAH apsAtam apsAta / apsAm apsAva apsAma / papsau pasatuH papsuH / papsitha, papsAtha / psAyAta , pseyAt / psAtA / psAsyati / apsAsyat / apsAsIt apsAsiSTAm apsAsiSuH / bhAMka dIptau / bhAti bhAtaH bhAnti / bhAyAt / bhAtu / amAda abhAtAm abhuH, abhAn / babhau / bhAyAt / bhaataa| bhAsyati / abhAsyat / abhAsIt / yAMka prApaNe / vAMka gatigandhanayoH / SNAMka zauce / snAti / sasnau / snAyAta, sneyAt / asnA Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIt / zrAMka pAke / drAMka kutsitagatau / pAMka rakSaNe pAti / pAyAt / pAtu / apAt / papau papitha, papAtha / peyAt / pAtA / pAsyati / apAsyat / apAsIt / lAk AdAne / dAMbk lavane dAsajJA'bhAvAt pranidAti / khyAMka prakathane / khyAti / khyAyAt / khyAtu / akhyAt / cakhyau / khyAyAt, khyeyAt / khyAtA / khyAsyati / akhyAsyat / ___ zAstyamUvaktikhyAteraG / 3 / 4 / 60 / / ebhyo dhAtubhyaH kartayadyatanyAmaG bhavati / Akhyat AkhyatAm Akhyan / prAMka pUraNe / mAMka maane| mAti / mamau / meyAt / mAtA / nAsyati / amAsyat / amAsIt / iMka smaraNe ayaM prAyeNAdhipUrvakaH / adhyeti / eti / itaH / iko vA / 4 / 3 / 16 / iMdhAtorvidbhinnasvarAdau ziti pare y vA bhavati / yanti, iyanti / adhiyanti, adhIyanti / adhyeSi adhIthaH adhItha / adhyemi adhIvaH adhImaH / adhIyAt / adhyetu, adhItAt adhItAm adhIyantu, adhiyantu / adhIhi, adhItAt adhItam adhIta / adhyayAni adhyayAva adhyayAma / etystervRddhiH| 4 / 4 / 30 / / .. iNikoH astezcAdestinyAM viSaye vRddhirbhavati, na tu maaddaa| . adhyet adhyetAm avyAyan / adhyaiH adhyatam adhyaita / Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (87) adhyAyam adhyaiva adhyaima / adhIyAya adhIyatuH iyatuH 'yo'nekasvarasya' iti yatvam adhIyuH / adhIyAt / adhyetA / adhyeSyati / adhyaiSyat / iNikoI / 4 / 4 / 23 / iNikoradyatanyAM gA bhavati / adhyagAt adhyagAtAm adhyguH| iMNk gatau / eti itaH / hiNorapviti vyau / 4 / 3 / 15 / horiNazca nAminaH svarAdAvapityaviti ziti yathAsaGkhyaM vyau bhavataH / yanti / eSi ithaH itha / emi ivaH imaH / iyAt / etu, itAt itAm yantu / ihi, itAt itam it| ayAni ayAva ayAma / ait aitAm Ayan / aiH aitam aita / Ayam aiva aima / iyAya / innH|2|1|51| - iNadhAtoH svarAdau pratyaye pare iyAdezo bhavati / IyatuH IyuH / iyayitha, iyetha IyathuH Iya / iyAya, iyaya Iyiva Iyima / IyAt 'dIrghatriccayaGyakyeSu ca' iti dIrghaH / upasargAt tu aashissiinnH| 4 / 3 / 107 / ..' upasargAt paresyeNa ItaH viGati yAdAvAziSi isvo bhavati / udiyAt / etA / eSyati / aiSyat / agAt agAtAm aguH / Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8) vIMka prajanakAntyasanakhAdane ca / veti vItaH vIyanti / vIyAt / vetu / avet / vivAya vinyatuH vivyuH / vivayitha, vivetha vivyathu: vivya / vivAya, vivaya vivyiva vivyima / vIyAt / vetaa| veSyati / aveSyat / avaiSIt avaiSTAm avaiSuH / thuk abhigamane / uta aurviti vyAne'dveH / 4 / 3 / 59 / ___ advayuktasyodantasya dhAtorvyaJjanAdau viti pare aurbhavati / dyauti dyutaH yuvanti / dyauSi dyuthaH dhutha / dyaumi dhuvaH ghumaH / dhuyAt / dyautu / thuhi / dyavAni / adyaut ayutAm adhuvan / adyauH adyutam adyuta / adyAvam adyuva adyuma / dudhAva / dyUyAt / dyotaa| coSyati / adyoSyat / adyauSIt / Suk prasavaizvaryayoH / sauti / suyAt / sautu| asaut / suSAva / sUyAt / sotA / soSyati / asoSyat / . dhUmsustoH parasmai / 4 / 4 / 85 / ebhyaH sica AdiH parasmaipade iD bhavati / asAvIt asAviSTAm asAviSuH / tuMk vRttihiMsApUraNeSu / tauti / / yaturu- ' iti tavIti / tuyAt / tavItu, tautu / ataut , atAvIt / tutAva tutavitha, tutotha / tUyAt / totA / toSyati / atoSyat / atauSIt / yuk mizraNe / yauti yutaH / yuyAt / yautu / ayaut / yuyAva / yUyAt / yavitA / yaviSyati / ayaviSyat / ayAvIt / Nuk stutau / nauti nutaH nuvanti / nuyAt / nautu / anaut / nunAva / nUyAt / navitA / naviSyati / Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) anaviSyat / anAvIt / kSNuk tejane / kSNautikSNutaHkSNuvanti / zNuyAt / kSNautu / akSNaut / cukSNAva / kSNUyAt / kSNavitA / kSNaviSyati / akSNaviSyat / akSNAvIt / snuka prasnavane / snauti / snuyAt / snautu / asnaut / sasnau / asnaut / susnAva / snUyAt / snavitA / snvissyti| asnaviSyata / asnAvIt / TukSu ru kuMk zabde / kSauti / kSuyAt / kSautu / akSaut / cukSAva / jhUyAt / kSavitA / kSaviSyati / akSaviSyat / akSAvIt / rauti 'yaGtu-' iti ravIti rutaH ruvanti / syAt / rautu araut / rurAva / rUyAt / ravitA / raviSyati / araviSyat / arAvIta / kauti / kuyAt / kautu / akaut / cukAva / kUyAt / kotaa| koSyati / akoSyat / akauSIt / rudRk azruvimocane / rutpshckaacchidyH| 4 / 4 / 88 / / rudAdeH paJcataH - parasya vyaJjanAdeH zito'yAderAdiriD bhavati / roditi ruditaH rudanti / rodiSi rudithaH ruditha / rodimi rudivaH rudimaH / rudyAt / roditu, ruditAt ruditAm rudntu| rudihi, ruditAt ruditam rudita / rodAni rodaavrodaam| 'disyorIT' ' adazcATa ' arodIt , arodat aruditAm arudan / arodIH, arodaH aruditam arudita / arodam arudiva arudima / ruroda / rudyAt / roditA / rodiSyati / arodiSyat / arudat arudaMtAm arudan / arudaH arudatam arudata / pakSe arodIt arodiSTAm arodiSuH / bhiSvapaMk zaye / svapiti svapitaH sva Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) panti / svapiSi svapithaH svapitha / svapimi svapivaH svapimaH / svapyAt / svapitu, svapitAt svapitAm svpntu| svapihi svapitam svapita / svapAni svapAva svapAma / asvapIt , asvapat asvapitAm asvapan / asvapaH, asvapIH asvapitam asvapita / asvapam asvapiva asvapima / parokSAyAM tu -- bhUsvaporadutau ' suSvApa svaperyaGDe ca / 4 / 1 / 80 / / svaperyaGi Ge kiti ca pare sasvarAntasthA yvRd bhavati / . suSupatuH suSupuH / suSvapitha, suSvaptha suSupathuH suSupa / suSvApa, suSvapa suSupiva suSupima / nirduHsuvipUrvasya ' avaH svapaH ' iti niHSuSupatuH, duHSuSupatuH, suSuSupatuH, viSuSupatuH / supyAt / svaptA / svapsyati / asvapsyat / asvApsIt asvAptAm asvApsuH / ana zvasak prANane / aniti anitaH ananti / anyAt / anitu anitAm anantu / AnIta, Anat AnitAm Anan / AnIH, AnaH Anitam aanit| Anam Aniva Anima / Ana AnatuH AnuH / Anitha AnathuH 'Ana / anyAt / anitA / aniSyati / AniSyat / aaniit| 'dvitve'pyante'pyaniteH parestu vA' prANiti / paryaNiti, paryaniti / zvasiti zvasitaH zvasanti / zvasiSi zvasithaH zvesitha / zvasimi zvasivaH zvasimaH / zvasyAt / zvasitu, zvasitAt zvasivAm zvasantu / zvasihi / azvasat, azvasIt azvasitAm azya Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (91) 'san / zvasyAt / zvasitA / zvasiSyati / azvasiSyat / ashvsiit| jakSaka bhakSahasanayoH / jakSiti jakSitaH jakSati / jakSiSi jakSiyaH jakSitha / jakSimi jakSivaH nakSimaH / jakSyAt / jakSitu / anakSat , anakSIt ajakSitAm / dvayuktajakSapaJcataH / 4 / 2 / 93 / dvayuktAt nakSAdipaJcakAcca dhAtoH parasya zito'vito'naH pasa bhavati / ajakSuH / anakSaH, anakSIH . anakSitam anakSita / anakSam ajakSiva ajakSima / janakSa / jakSyAt / jakSitA / jakSiSyati / ajakSiSyat / ajakSIt / daridrAk durgatau / / daridrAti / irdaridraH / 4 / 2 / 98 / daridro vyaJjanAdau zityavityAta ibhavati / daridritaH / nazcAtaH / 4 / 2 / 96 / dvayuktanakSapaJcataH bhApratyayasya cAtaH zityaviti pare lug bhavati / anto no luk / 4 / 2 / 94 / / dvayuktajakSapaJcakAt parasya zito'vito'nto no luga bhavati / daridrati / daridrAsi daridrithaH daridritha / daridrAmi daridrivaH daridrimaH / daridriyAt / daridrAtu / adaridrAt adaridri Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92) tAm adaridruH / adaridrAH adaridritam adaridrita / adaridrAm adaridriva adaridrima / parokSAyAmdhAtoranekasvarAdAm parokSAyAH kRbhvasti cAnu tadantam / 3 / 4 / 46 / / anekasvarAd dhAtoH parasyAH parokSAyAH sthAne Am bhavati / AmantAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anu prayujyante / daridrAzvakAra / daridrAmbabhUva / daridrAmAsa / ' Ato Nava auH' ityatra okAreNaiva siddhe aukAravidhAnAt daridrAterAmAdezasyAnityatvAd dadaridrau dadaridratuH dadaridruH / dadaridritha dadaridrathuH dadaridra / dadaridrau dadaridriva dadaridrima ityapi siddham / azityassanNakacaNakAnaTi / 4 / 3 / 77 / sAdisannAdivarjite'ziti pratyaye viSaye daridrAterantasya luga bhavati / daridyAt / daridritA / daridriSyati / adaridriSyat / daridro'dyatanyAM vA / 4 / 3 / 76 / / daridrAteradyatanyAM viSaye lug vA bhavati / adaridrIt, pakSe 'yamiraminamyAtaH ' iti so'ntaH adaridrAsIt / jAgRk nidrAkSaye / jAgati jAgRtaH jAgrati / jAgarSi jAgRthaH jAgRtha / jAgarmi jAgRvaH jAgRmaH / jAgRyAt / jAgatu / jAgRhi / nAgarANi jAgarAva jAgarAma / hyastanyAM guNe sati vyaanAd deH sazca daH / 4 / 3 / 78 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (93) . vyaJjanAntAd dhAtoH parasya de ga bhavati, yathAsambhavaM dhAtoH so dazca bhavati / ajAgaH ajAgRtAm ajAgaruH atra pusi -- puspau' iti gunnH| jAgrupasamindhernavA / 3 / 4 / 49 / ___ ebhyaH parasyAH parokSAyA Am vA bhavati / AmantAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / jAgarAJcakAra jAgarAmbabhUva jAgarAmAsa / pakSe janAgAra / jAguH kiti / 4 / 3 / 6 / jAgRdhAtoH kiti pratyaye pare guNo' bhavati / jajAgaratuH janAgaruH / janAgaritha jajAgarathuH jajAgara / janAgAra, janAgara jajAgariva jajAgarima / jAgaryAt / jAgaritA / jAgariSyati / ajAgariSyat / ajAMgarIt / cakAsRk dIptau / cakAsti cakAstaH cakAsati / cakAssi cakAsthaH cakAsya / cakAsmi cakAsvaH cakAsmaH / cakAsyAt / cakAstu cakAstAm cakAsatu / herdhitve cakAddhi pakSe ___ so dhi vA / 4 / 3 / 72 / dhAtordhAdau pratyaye so lug vA bhavati / cakAdhi / cakAstam cakAsta / cakAsAni cakAsAva cakAsAma / acakAt acakAstAm ackaasuH| seH maddhA ca rurvA / 4 / 3 / 79 / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94) - vyaJjanAntAd dhAtoH parasya seMlag bhavati, yathAsambhavaM sadadhAM vA ruzca / acakAH, acakAt acakAstam acakAsta / acakAsam acakAsva acakAsma / cakAsAJcakAra, cakAsAmbabhUva, cakAsAmAsa / cakAsyAt / cakAsitA / cakAsiSyati / acakAsiSyat / acakAsIt / zAsUk anuziSTau / zAsti isAsaH zAso'vyAne / 4 / 4 / 118 / zAsteH AsaH aGi kGiti vyaJjanAdau ca pare is bhavati / ziSTaH zAsati / zAssi ziSThaH ziSTha / zAsmi ziSvaH ziSmaH / ziSyAt / zAstu, ziSTAt ziSTAm zAsatu / zAsashanaH zAdhyedhijahi / 4 / 2 / 84 / zAs-as-hanAMyantAnAM yathAsaGkhyaM zAdhi edhi nahi ityete mavanti / zAdhi ziSTam ziSTa / zAsAni zAsAva zAsAma |de ki so dattve azAt aziSTAm azAsuH / azAt , azAH aziSTam aziSTa / azAsam aziSva ashissm| zazAsa zazAsatuH shshaasuH| zazAsitha zazAsathuH zazAsa / zazAsa zazAsiva zazAsima / ziSyAt / zAsitA / zAsiSyati / azAsiSyat / ' zAstyasUkaktikhyAteraG' iti aziSat aziSatAm aziSan / vacaMka paribhASaNe / vakti vaktaH vacanti / vakSi vakthaH vaktha / vacmi vaccaH vacmaH / vacyAt / vaktu, vaktAt vaktAm vacantu / vagdhi, vaktAt vaktam vakta / vacAni vacAva vacAma / avaka avaktAm Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (95) avacan / avam avaktam avkt| avacam avacca avacme / parokSAyAM tu uvAca UcatuH uucuH| uvacitha, uvaktha UcathuH uuc| uvAca, uvaca Uciva Ucima / ucyAt / vaktA / vakSyati / avakSyat / avocat avocatAm avocan / avocaH avocatam avocata / avocam avocAva avocAma / mRjauka zuddhau / .. mRjo'sya vRddhiH / 4 / 3 / 42 / mRjerguNe satyakArasya vRddhirbhavati / mArTi maSTaH / / RtaH svare vA / 4 / 3 / 43 / . mRje: RkArasya svarAdau pratyaye pare vRddhirvA bhavati / mArjanti, mRjanti / mAkSi mRSThaH mRSTha / mAmi mRjvaH mRjmaH / mRjyAt / mASTu, mRSTAt mRSTAm mArjantu, mRjantu / mRDDhi mRSTam mRSTa / mArjAni mArjAva mArjAma / amArTa amRSTAm amArjan , amRjan / amArTa amRSTam amRSTa / amAnam amRjva amRjma / mamArja mamRjatuH, mamA tuH mamRjuH, mamArjuH / mamArjiya mamRjathuH, mamA thuH mamRja / mamArja, mamarja mamRjiva, mamArjiva mamRjima, mamArjima / mRjyAt / mArjitA, mArTA / mArjiSyati, mArkSyati / amArjiSyat / amArkSyat / amArjIt amArjiSTAm amArjiSuH / amAIt amASTam amAjhuH / vidak jnyaane| vetti vittaH kdinti| vetsi vitthaH vittha / vedmi vidvaH vidmaH / - tivAM NavaH parasmai / 4 / 2 / 117 / ' Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (96) - vetteH pareSAM parasmaipadAnAM tivAdInAM parasmaipadAnyeva NavAdayo nava yathAsaGkhyaM vA bhavanti / veda vidatuH viduH / vettha vidathuH vida / veda vidva vidma / pakSe pUrvavat / vidyAt vidyAtAm vidyuH / paJcamyAH kRg / 3 / 4 / 52 / __ vetteH parasyAH paJcamyAH kidAm vA bhavati, AmantAcca paraH paJcamyantaH kRganuprayujyate / vidAGkarotu, vidAkurutAt vidAGkurutAm vidAkurvantu / vidAGkuru, vidAGkurutAt vidAGkurutam , vidAkuruta / vidAGkaravANi vidAGkaravAva vidAGkaravAma / vettu, vittAt vittAm vidantu / viddhi, vittAt vittam vitta / vedAni vedAva vedAma / avet avittAm aviduH / aveH, avet avittam avitta / avedam avidva avidma / ' vetteH kit / 3 / 4 / 51 / / vetteH parasyAH parokSAyA Am kid vA bhavati / AmantAcca kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / vidAJcakAra, vidAmbabhUva, vidAmAsa / viveda vividatuH vividuH / vidyAt / veditA / vedidhyati / avediSyat / avedIt / hanaM hiMsAgatyoH / hanti yamiraminamigamihanimanivanatitanAdedhuTi kGiti / 4 / 2 / 55 / eSAM tanAdInAM ca dhuDAdau viGati lum bhavati / hataH / 'gamahana'-ityAdinA akAralope * hano no naH' iti pranti / Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - hathaH hatha / hanmi hanvaH hanmaH / hanyAt / hantu, hatAta hatAm ghnantu / jahi, hatAt hatam hata / hanAni hanAva hanAmaH / ahan ahatAm anan / ahana ahatam ahata / ahanam ahanva ahanma / parokSAyAm-- . trivi ghaH / 4 / 3 / 101 / / ___ au Navi ca pare hanterchan bhavati / jaghAna jannatuH jaghnuH / jaghanitha, javantha jannathu janna / jaghAna, jaghana jaghniva janima / - hana' AziSyo / 4 / 4 / 21 / / AzIviSaye hanta dhAdezo bhavati, na tu miTi / vadhyAt / hantA / 'hanRta yAya' iti haniSyati / ahaniSyat / __ adyatanyAM vA tvAtmane / 4 / 4 / 22 / adyatanyAM viSaye hano vadhAdezo bhavati, Atmanepade tu vaa| avadhIt avadhiSTAm avadhiSuH / vazak kAntau / vaSTi - vazerayaGi / 4 / 1 / 83 / vazeH sasvarAntasthA ayaGi kGiti vRd bhavati / uSTaH uzanti / vakSi uSThaH uSTha / vazmi uzvaH uzmaH / uzyAt / vaSTu, uSTAt uSTAm uzantu / uDDhi, uSTAt uSTam uSTa / vazAni vazAva vazAma / avaTa , avaD auSTAm auzan / avaT , avaD auSTam auSTa / avazam auzva auzma / uvAza UzatuH Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) UzuH / uzyAt / vazitA / vaziSyati / avaziSyat / avAsIt , avazIt / asak muvi / asti / inAstyorlak / 4 / 2 / 90 / - znapratyayasyAstezcAkArasya zityaviti lum bhavati / staH santi / asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / ___asteH sakArasya sAdau pratyaye pare lag, eti pare tu ho bhavati / asi sthaH stha / asmi svaH smaH / syAt syAtAm syuH / syAH syAtam syAta / syAm syAva syAma / astu, stAt stAm santu / edhi, stAt stam sta / asAni asAva asAma / ' etyastervRddhiH ' iti vRddhau 'saH sijasterdisyoH' iti Iti AsIt AstAm Asan / AsIH Astam Asta / Asam Asva Asma / astibruvo vacAvaziti / 4 / 4 / 1 / astibruvoryathAsaGkhyaM bhUvacAvAdezau bhavataH, aziti viSaye / babhUva / bhUyAt / bhavitA / bhaviSyati / abhaviSyat / abhRt / ityadAdiparasmaipadaM samAptam / Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athaatmnepdm| iMGa adhyayane / adhIte adhIyAte 'anato'nto'dAtmane adhIyate / adhISe adhIyAthe adhIdhve / adhIye adhIvahe adhImahe / adhIyIta adhIyIyAtAm adhIyIran |adhiitaam adhIyAtAm adhIyatAm / adhISva adhIyAthAm adhIdhvam / adhyayai adhyayAvahai adhyayAmahai / adhyaita adhyaiyAtAm adhyaiyata / adhyaithAH adhyaiyAthAm adhyadhvam |adhyaiyi adhyaivahi adhyaimhi| gAH parokSAyAm / 4 / 4 / 26 / idhAtoH parokSAviSaye gA bhavati / adhinage adhinagAte adhinagire / adhyeSISTa / adhyetA / adhyessyte| vA'dyatanIkriyAtipattyorgIG / 4 / 4 / 28 / adyatanIkriyAtipattyoriGo gIG vA bhavati / adhyaSyata, adhyagISyata / adhyaiSTa adhyaiSAtAm adhyaiSata / adhyagISTa adhyagISAtAm adhyagISata / zIk svapne zIGa e: ziti / 4 / 3 / 104 / ziti pare zIGa ebhavati / zete zayAte / zIDo rat / 4 / 2 / 115 / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIGaH parasyAtmanepadasthasyAnto rat bhavati / zerate / zeSe zayAthe zedhve / zaye zevahe shemhe| zayIta zayIyAtAm zayIran / zetAm zayAtAm zeratAm / azeta azayAtAm azerata / zizye zizyAte shishyire| zayiSISTa / zayitA / zayiSyate / ashyissyt| ashyisstt| apanayane nute / pUDauk prANigarbhavimocane / sUte suvAte suvate / suSe suvAthe sUdhve / suve sUbahe sUmahe / suvIta suvIyAtAm suvIran / sUtAm suvAtAm suvatAm / sUSva. suMvAthAm sUdhvam / sUteH paJcamyAm / 4 / 3 / 13 / . sUteH paJcamyAM guNo na bhavati / suvai suvAvahai suvaamhai| asUta asuvAtAm asuvata / suSuve / soSISTa, saviSISTa / sotA, savitA / soSyate, saviSyate asaviSyata, asoSyata / asaviSTa, asoSTa / pRcaiG pRjuG pijuki samparcane / pRkte pRcAte pRcte| cIta / pRktAm / apRkta / pace / pRciSISTa / parcitA / prcissyte| aparciyata / aparciSTa / pRGkte pRJjAte pRJjate / pRkSe paJjAthe gRAdhve / pRGge pRjvahe pR-jmahe / pRJjIta / pRGaktAm / apa Gkta / parcha / pRJjiSISTa / pRJjitA / pRJjiSyate / apRJjiSyata / apRJjiSTa / piJjate / pipije / apiJjiSTa / vRjaiki varjane / NijukiM vizuddhau / niGkte / nijIta / niGktAm / aniGkta / niniLe / nikSISTa / niGktA / nikSyate / aMnijhyata / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) aniGkta / zijuki avyakte zabde / ziGkte zijAte zijate / zikSIta / ziGktAm / aziGkta / zizircha / ziJjiSISTa / ziJjitA / ziJjiSyate / aziJjiSyata / aziJjiSTa aziJjiSAtAm aziJjiSata / IDikstu tau / ITTe IDAte IDate / IzIDaH sedhvesvadhvamoH / 4 / 4 / 87 / AbhyAM vartamAnAsekyoH paJcamIsvadhvamozcAdiriD bhavati / IDiSe IDAthe IDidhve / IDe IDivahe IDimahe / IDIta IDIyAtAm IDIran / ITTAm IDAtAm IDatAm / IDiSva IDAthAm IDidhvam / IDe IDAvahai IDAmahai / aiTTa aiDAtAm aiData / aiTThAH aiDAthAm aiDDvam / aiDi aiDvahi aiDmahi / IDAJcakre, IDAmbabhUva, iiddaamaas| IDiSISTa / IDitA / IDiSyate / aiDiSyata / aiDiSTa aiDiSAtAm aiddisst| Irik gtikmpnyoH| Irte IrAte Irate / IrAJcakre,IrAmbabhUva, IrAmAsa / airiSTa / Izik aizvarthe / ISTe IzAte iishte|iishisse IzAthe Izidhve / IzIta / ISTAm IzAtAm IzatAm / IziSva IzAthAm Izidhvam / aiSTa aizAtAm aizata / IzAJcakre / IzAmbabhUva / IzAmAsa / aiziSTa / vasik AcchAdane / vaste / vasIta / vastAm / avasta / vavase / vasiSISTa / vasitA / vasiSyate / avasiSyata / avasiSTa / AGaH zAsUki icchAyAm / prAyeNAya mAGpUrvaH / AzAste AzAsIta / AzAstAm / aashaast| AzazAse / : AzAsiSISTa / AzAsitA / AzAsiSyate / Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (102) AzAsiSyata / AzAmiSTa / Asik upavezane / Aste / AsIta / AstAm / Asta / AsAJcakre / AsAmbabhUva / AsAmAsa / AsiSISTa / AsitA / AsiSyate / AsiSyata / AsiSTa / kasuki gatisAtanayoH / kaMste / kaMsIta / kaMstAm / akasta / cakaMse / kNsitaa| kaMsiSISTa / kaMsiSyate / akaMsiSyata / akaMsiSTa / Nisuki cumbane / niste / anista / ninise / nisitA / anisiSTa / cakSika vyaktAyAM vAci / 'saMyogasyAdau skolak ' iti caSTe cakSAte cakSate / cakSe cakSArtha caDhve / cakSe cakSvahe cakSmahe / cakSIta / caSTAm cakSAtAm cakSatAm / cakSva cakSAthAm caDhvam / caDhe / cakSAvahai ckssaamhai| acaSTa acakSAtAm acakSata / acaSThAH acakSAthAm acaDDhvam / acakSi / acazvahi acakSmahi / parokSAyAM tu . navA parokSAyAm / 4 / 4 / 5 / cakSo vAcyarthaM kazAMgkhyAMgau parokSAyAM vA bhavataH / gittvAdubhayapadI cakzau cakAtuH cakzuH / cakze cakzAte cakzire / cakhyau cakhyatuH cakhyuH / cakhye carakhyAte cakhyire / pakSe cacakSe cacakSAte cacakSire / cakSo vAci kzAMga khyAMg / 4 / 4 / 4 / - vAgarthasya cakSo'ziti viSaye kzagvyAMgau bhavataH / kasayAt, kzeyAt / khyAyAt , khyeyAt / kzAsISTa, khyAsISTa / kzAtAsi, " kzAtAse / khyAtAmi, gvyAtAse / kzAsyati, kshaasyte| khyA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) syati, khyAsyate / akzAsyat, akshaasyt| akhyAsyat, akhyAsyata / akzAsIt , akzAsta / aGi akhyat, akhyata / ityAtmanepadaM samAptam / athobhypdinH| arjugaka AcchAdane . vornnoH| 4 / 3 / 60 / .. advayuktasyoporvyaJjanAdau viti aurvA bhavati / UNIti, UrNoti urNataH arNavanti / UauSi, UrNoSi uNuthaH urNaya / uaumi, urNomi UrNavaH UNumaH / urNate arNavAte Uryuvate / urNaSe UrjuvAthe aNudhve / arNave UrNavahe urNanahe / urNayAt , uMvIta / UrNotu, Uautu, aNutAt uNutAm urjuvantu / udtAm UrjuvAtAm uurnnvtaam| na disyoH / 4 / 3 / 61 / UrNodisyoH parayoraurna bhavati / aurNot auNutAm auNuvan / aurNoH auNutam aunnut| auNuta auNuvAtAm auNuvata / parokSAyAm svarAdedvitIyaH / 4 / 1 / 4 / / svarAdevathuktibhAjo dhAtodvitIyo'za ekasvaro dvibhAti / anena 'Nu' ityasya dvitve prApte . .. ayi raH / 4 / 1 / 6 / Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8.104) svarAderdhAtoditIyasyAMzasyaikasvarasya sayogAdI ro dvirna bhavati / iti rakArasya niSedhe UrNanAva urjunaktuH urjunuvuH / vornnoH| 4 / 3 / 19 / UrNoriD vA dvid bhavati / urjunuvitha, Urjunavitha / urNanuve urjunuvAte UrNanuvire / uNUyAt / arNaviSTa, urNanuviSTa / UrNavitAsi, urjunavitAsi / UrNanavitAse, urNanuvitAse / UrNaviSyati, uNunuviSyati / UrNanakSyite, UrNanuviSyate / aurNavidhyat , auMnuviSyat / aurNanaviSyata, auMnuviSyata / vorgugaH seTi / 4 / 3 / 46 / urNoH seTi sici parasmaipade vRddhirvA bhavati / aurNAvIt , aurNavIt , auMvIt / aurNaviSTa, au viSTa / STuMgk stutau / stauti stutaH stuvnti| stauSi stuthaH stuth|staumistuvH stumH| ___ yaturustobahulam / 4 / 3 / 64 / * yaGlubantAt turustubhyazca vyaJjanAdau viti It bhavati bahulam / stavIti, stavImi ityAdyapi / stute stuvAte stuvate / stuyAt / stuvIta / stotu / stutAm / astauta, astuta / tuSTAva tuSTuvatuH tuSTuvuH / tuSTuve / stUyAt / stoSISTa / stotAsi, stotAse / stoSyati, stoSyate / astoSyat, astoSyata / 'dhUnasustoH parasmai' iti sici astAvIt astAviSTAm astAviSuH / astoSTa / baeNga vyaktAyAM vaaci| .. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bUMtaH praadiH|4|3|63 / bruva UtaH vyaJjanAdau viti parAdirId bhavati / bravIti brUtaH bruvanti / bravISi brUthaH brUtha / bravImi brUvaH brUmaH / gaH paJcAnAM paJcAhazca / 4 / 2 / 118 // - brUgaH pareSAM tivAdInAM paJcAnAM yathAsaGakhya paJca NavAdayo bhavanti, tadyoge brUga Ahazca / Aha AhatuH AhuH / ' nahAho tau ' Attha AhathuH / brUte bruvAte / brUyAt / bravIta / brUtAm bruvAtAm bruvatAm / bravItu, brUtAt brUtAm bruvantu / brUhi / bravANi bavAva vAma / abravIt abrUtAm abrUvan / abravIH / abrUta abruvAtAm abruvata / parokSAyAM vacAdeze uvAca UcatuH UcuH / Uce UcAte ucire / ucyAt, vkssiisstt'| vaktAsi, vaktAse / vakSyati, vakSyate / avakSyat , avakSyata / avocat avocatAm avocan / avocata avocetAm avocata / dviSIMka aprItau / dveSTi dviSTaH dviSanti / dvekSi dviSThaH dviSTha / dveSmi viSvaH dviSmaH / dviSTe / dviSyAt / dviSIta / dveSTu dviSTAm dviSantu / TeDDhi dviSTam dviSTa / dveSANi dveSAva dveSAma / dviSTAm dviSAtAm dviSatAm / adveT adviSTAm ' vA dviSAto'naH pus' adviSuH, adviSan / adviSTa adviSAtAm adviSata / didveSa didviSatuH / didviSe didviSAte didviSire / dviSyAt , dvikSISTa / dveSTAsi, dveSTAse / dvekSyati, dvekSyate / adve kSyat , advekssytH| adyatanyAM saki advikSat advikSatAm advikSan / advikSata / Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 106) svare'taH / 4 / 3 / 75 / sako'sya svarAdau pratyaye pare lug bhavati / advikSAtAm advikSata / duhIka kSaraNe ' bhvAderdA derghaH ' 'adhazcaturthAt tathodhaH' dogdhi dugdhaH duhanti / dhoti / dugdhe duhAte duhate / duhyAt , duhIta / dogdhu, dugdhAt dugdhAm duhantu / dugdhi / dugdhAm duhA- . tAm duhatAm / dhukSvaduhAthAm dhugdhvam / dohai dohAvahai dohaamhai| adhok adugdhAm aduhan / adugdha aduhAtAm aduhata / adugdhAH / dudoha / duduhe / duhyAt , dhukSISTa / dogdhA / dhokSyati, dhokSyate / avokSyat , adhokSyata / adhukSat adhukSatAm adhukSan / Atmanepade 'duhadiha-' ityAdinA dantyAdau sako vA luk adugdha, adhukSata adhukSAtAm adhukSanta / adugdhAH, adhukSathAH adhukSAthAm aMdhugdhvam , adhukSadhvam / adhukSi adhukSAvahi, adhugvahi adhukSAmahi, adhugmahi / vihIMka upalepe / degdhi, digdhe / dihyAt , dihIta / degdhu, digdhAm / adhek, adigdha / dideha, didihe / dihyAt , dhikSISTa / degdhA / dhekSyati, dhezyate / adhekSyat, adhekSyata / adhikSat adhikSatAm adhikSan / adigdha, adhikSata adhikSAtAm adhikSanta / lihIMka AsvAdane / leDhi lIDhaH lihanti / lekSi / ' ho dhuTpadAnte' Dhatvam , ' adhazcaturthAt ' iti thasya dhatvam, 'tavargasya' iti dho Dhatvam / DhastaDDhe ' iti Dho luk dIrghatvaM ca lIDhaH lIDha / lehima liGgaH lihamaH / lIDhe lihAte lihate / lihyAt / lihiit| Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 107) ledu, lIDhAm / aleT , alIDha / lileha, lilihe| lihyAt, likSISTa / leDhA / lekSyati, lekSyate / alekSyat , alekSyata / alikSat alikSatAm alikSan / alITha, alikSata alikSAtAm alikSata / alIDhAH, alikSathAH alikSAthAm alikSadhvam, alIDhvam / alIkSAvahi, alihuhi alikSAmahi alihamahi / ityubhayapadaM samAptam / atha haadyH| hAdayo'pi kAnubandhAH / huMk dAnAdanayoH / ___ havaH ziti / 4 / 1 / 12 / juhotyAdayo dhAtavaH ziti dvirbhavanti / juhoti juhutaH juhvati / juhoSi juhuthaH juhutha / juhomi juhuvaH juhumaH / juhuyAt juhuyAtAm juhuyuH / juhotu, juhutAt juhutAm juhvatu / juhudhi, juhutAt juhutam juhuta / juhavAni juhavAva juhavAma / ajuhot ajuhutAm ajuhavuH 'ataH' pusi guNe ca siddham / ajuhoH ajuhutam ajuhuta / ajuhavam ajuhuva ajuhuma / parokSAyAm bhIhIbhRhostivat / 3 / 4 / 50 / .. ebhyaH parasyAH parokSAyA Am vA bhavati, sa ca tivvat iti ' havaH ziti' iti dvitvam / juhavAJcakAra, juhavAmbabhUva, Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108) juhavAmAsa / pakSe juhAva juhuvatuH juhuvuH / juhavitha, juhothaH / huyAt / hotA / hoSyati / ahoSyat / ahauSIt ahauSTAm ahauSuH / hAMka tyAge / jahAti / ' hAkaH ' jahitaH / pakSe eSAmILaane'daH / 4 / 2 / 97 / dvayuktAnAM jakSAdipaJcAnAM nApratyayasya cAto'viti ziti pare Irbhavati / jahItaH, jahati / mahAsi jIthaH, jahithaH jahIya, jahitha / jahAmi jahIvaH, jahivaH jahImaH, jahimaH / yi luk / 4 / 2 / 102 / yAdau ziti pare hAka Ato luga bhavati / jahyAt / jahAtu, jahItAt , jahitAt jahitAm , jahItAm jahatu / ___A ca hau / 4 / 2 / 101 / hAko hau At izca vA bhavati / jahihi, jahIhi, jhaahi| jahItAt , jahitAt jahitAm , jahItAm jahIta, jahita / jahAni jahAva jahAma / ajahAt ajahItAm , ajahitAm anahuH / ajahAH anahItam , anahitam ajahIta , anahita / anahAm ajahIva, ajahiva anahIma, anahima / jahA~ jahatuH jahuH / jahitha, jahAtha jahathuH jaha / jahau jahiva jahima / heyAt / hAtA / haasyti| ahAsyat |ahaasiit / nibhIk bhye| vibheti / bhiyo navA / 4 / 2199 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (109) miyo vyaJjanAdau zityaviti irvA bhavati / bibhItaH, bibhitaH vibhyati / bibheSi bibhIthaH, bibhithaH bibhItha, bibhitha / bibhemi bibhIvaH, bibhivaH bibhimaH, bibhImaH / bibhIyAt , bibhiyAt / vibhetu, vibhItAt , bibhitAt , bibhItAma , bibhitAm bibhyatu / vibhIhi, vibhihi / abibhet abibhItAm , abibhitAm abibhayuH / bibhayAJcakAra / vibhayAmbabhUva / vibhayAmAsa / vibhAya bibhyatuH bibhyuH / bhIyAt / bhetA / bheSyati / abheSyat / abhaiSIt abhaiSTAm abhaiSuH / hrIMk lajjAyAm / jiGketi nihIta jihiyati / nihIyAt / jihetu / jihiihi| nihayANi / ajihet ajihyuH| ajihe / jihayAJcakAra, jihayAmbabhUva, jiyAmAsa / nihAya nihiyatuH jihiyuH / hIyAt / hetaa| heSyati / aheSyat / ahraSIt / pUMka pAlanapUraNayoH / / prabhRmAhADAmiH / 4 / 1 / 58 / eSAM dvitve sati ziti pUrvasya .ibhavati / piparti . oSThayAdur / 4 / 4 / 117 / dhAtoH sambandhina oSThyAt parasya RkArasya urbhavati kchiti| pipUrtaH, pipurati / piparSi pipUrthaH pipUrtha / pipami pipUrvaH pipUrmana pipUryAt / pipartu, pipUrtAt / apipaH apipUrtAm apiparuH / papAra paparatuH paparuH / pprith| pUryAt 'vRto navA'nAzI sicparasmaica' iti parItA, paritA / pariSyati, parISyati / aparISyat , apariSyat / Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) apArIt / isvo'pi pR pipati pipRtaH piprati ityaadyH| Rk gatau iyarti iyataH iyUti / iyarSi iya'thaH iyUtha / iyarmi iya'vaH iyUmaH / iyUyAt / iyartu, iyatAt iyatAm iyatu / ihi / iyarANi iyarAva iyarAma / ai: aiyutAm aiyaruH / aiH aivRtam aiyata / aiyaram aiyava aiyama / Ara AratuH AruH / Aritha / 'kyayaGAzIyeM / aryAt / artA / ariSyati / 'sartyartervA' Arat AratAm Aran pakSe Apat iArTAm AryuH / iti dvAdau parasmaipadaM samAptam / athAtmanepadam / ohAM gatau / nihIte jihAte jihate / bihISe nihAye nihiidhve| nihe nihIvahe nihImahe / nihIta jihIyAtAm nihiirn| nihItAm jihAtAm jihatAm / nihai jihAvahai jihaamhai| anihIta anihAtAm ajihata / anihIthAH ajihAthAm ajihIdhvam / ajihi ajihIvahi ajihImahi / jahe jahAte jahire / jahiSe / hAsISTa / hAtA / hAsyate / ahAsyata / ahAsta ahAsAtAm ahAsata / mAk mAnazabdayoH / mimIte mimAte mimate / mimISe mimAthe mimIdhve / mime mimIvahe mimImahe / mimIta mimIyAtAm mimIran / mimItAm mimAtAm mimatAm / amimIta amimAtAm amimata / mame mamAte mamire / mAsISTa / mAtAse / mAsyate / amAsyata / amAsta / ityAtmanepadaM samAptam // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) athobhayapadam / * DudAMgk dAne / dadAti 'bhazcAtaH' ityAkAraluki dattaH dadati / dadAsi datthaH datya / dadAmi duvaH dadmaH / datte dadAte dadate / datse dadAthe daddhve / dade dadvahe dadmahe / dadyAt dadyAtAm dadyuH / dadIta dadIyAtAm dadIran / dadAtu, dattAt dattAm dadatu / hau daH / 4 / 1 / 31 / / dAsajJakasya hau pare erbhavati, na ca dviH / dehi dattam datta / dadAni davAva dadAma / dattAm dadAtAm dadatAm / datsva / adadAt adattAm adaduH / adadAH / adatta adadAtAm adadata / dadau dadatuH daduH / dade dadAte ddire| deyAt / dAsISTa / dAtAsi, dAtAse / dAsyati, dAsyate / adAsyat , adAsyata / pibaiti-' ityAdinA sico luk adAt adAtAm aduH / adAH adAtam adAta / adAm adAva adAma / 'izca sthAdaH' 'dhuDDsvAt-' iti adita adiSAtAm adiSata / adithAH adiSAthAm adiDDhvam / adiSi adiSvahi adiSmahi / DudhAMgak dhAraNe ca / dadhAti / dhAgastayozca / 2 / 1 / 78 / . dhAgazcaturthAntasya dAderAderdasya tathoH sadhvozca pratyayayoH parayozcaturtho bhavati / dhattaH dadhati / dadhAsi dhatthaH dhattha / dadhAmi Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) dadhvaH dadhmaH / dhatte dadhAte dadhate / dhatse dadhArtha dhaddhve / dadhe dadhvahe dadhmahe / dadhyAt / dadhIta / dadhAtu, dhattAt dhattAm dadhatu / dhehi, dhattAt dhattam dhatta / dadhAni. dadhAva dadhAma / dhattAm dadhAtAm dadhatAm / dhatsva dadhAthAm dhaddhvam / dadhai dadhAvahai 'dadhAmahai / adadhAt adhattAm adadhuH / adhatta adadhAtAm adadhata / avatyAH adadhAthAm adhaddhvam / adadhi avvahi adadhmahi / dadhau dadhatuH dadhuH / dadha dadhAte dadhire / dheyAt / dhAsISTa / dhAtA / dhAsyati / dhAsyate / adhAsyat / adhAsyata / adhAt adhAtAm adhuH / adhita adhipAtAm adhiSata / adhithAH adhiSAthAm adhiDTvam / adhipi adhiSvahi adhimahi / TuDugak poSaNe ca / 'pRbhUmAhAGAmiH / bibharti bibhRtaH bibhrati / bibharSi vibhRthaH vibhRya / vibharmi bibhUvaH vibhRmaH / bibhRte bibhrAte bibhrate / bibhRSe bibhrAthe bibhRdhve / vibhre bibhRvahe bibhRmahe / vibhRyAt , bibhrIta / bibhartu, bibhRtAt bibhRtAm bibhratu / vibhRhi / vibharANi bibharAva bibharAma / bibhRtAm bibhrAtAm vibhratAm / bibhRSva bibhrAthAm bibhRdhvam / abibhaH abibhRtAm avibharuH / abibhRta abibhrAtAm abibhrata / bibharAJcakAra, vibharAJcakre bibharAmbabhUva bibharAmAsa / babhAra / babhre / bhriyAt / . RvarNAta / 4 / 3 / 36 / / - RvarNAntAd dhAtoraniTAvAtmanepadaviSayauM sijAziSau kidvad Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (113) bhavataH / bhuSISTa / bhartA / bhariSyati / bhariSyate / abhariSyat / abhariSyata / abhArSIt abhArTAm abhArSuH / abhRta abhRSAtAm abhRSata / NicUMkI zauce c| . nijAM zityet / 4 / 1 / 57 / nivinviSAM ziti viSaye dvitve sati pUrvasyaid bhavati / nenekti nenikta: nenijati / nenekSi nenikthaH nenikth| nenenmi nenijvaH ninmaH / nenikte nenijAte nenijate / nenikSe neninAthe nanigdhvaM / nanije nenijvahe nenijmahe / nenijyAt / nenijIta / nenektu naniktAm nenijatu / nenigdhi / neniktAm nenijAtAm nanijatAm / nenizva nenijAthAm nenigdhvam / nenenai nenejAvahai nenejAmahai / anene aneniktAm anenijuH / anenikta anenijAtAm anenijata / nineja / ninije / nijyAt / nikSISTa / nektA / nekSyati, nekSyate / anekSyat, anekSyata / anaikSIt anaitAm anaikSuH / anikta anikSAtAm anikSata / viz2ukI pRthagbhAve / vevekti vevikta: vevijati / vevikte vevijAte vevijate / vevinyAt / vevijiit| vevektu / veviktAm / avevek / avevikta / viveja / vivije| vijyAt / vikSISTa / vektA / vezyati / vezyate / avekSyat / avekSyata / RdittvAdaGi avijat / pakSe avaikSIt . avaiktAm avaikssuH| avikta avikSAtAm avikSata / viSlaMkI vyAptau / vaiveSTi veviSTaH veviSati / veviSTe / veviSyAt / veviSIta / 8 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114 ) veveSTu / veviSTAm / aveTa avekSTiAm / viveSa / vivisse| viSyAt / vikSISTa / veSTA / vekSyati / vekSyate / avekSyat / avekSyata / ladittvAGi aviSat aviSatAm aviSan / saki avikSata avikSAtAm avikSanta / avikSathAH avikSAthAm avikSadhvam / avikSi avikSAvahi avikSAmahi / ityubhayapadaM samAptam / iti hAdimaNaH samAptaH / atha divaadignnH| cAnubandhA divAdayaH / divUca krIDAjayecchApaNidyutistutigatiSu / dikAdeH zyaH / 3 / 4 / 72 / divAdibhyaH kartari vihite ziti pare zyaH pratyayo bhavati / ' bhvAdernAminaH-' iti dIvyati dIvyataH dIvyanti / dIvyasi dIvyathaH dIvyatha / dIvyAmi dIvyAvaH dIvyAmaH / dIvyet dIvyetAm diivyeyuH| dIvyeH / dIvyatu, dIvyatAt dIvyatAm dIvyantu / dIvya / adIvyat adInyatAm adIvyan / adIvyaH adIvyatam adIvyata / adIvyam adIvyAva adIvyAma / dideva / dIvyAt / devitA |devissyti| adeviSyat / adevIt adeviSTAm adeviSuH / jaS aSc jarasi / Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) RtAM viGatIr / 4 / 4 / 116 / Rdantasya dhAtoH kiti kiti ca pare RkArasya ira bhavati / dIrgha ca jIryati jIryataH jIryanti / jIryet / jIryatu / ajIryat / jajAra jeratuH, janaratuH jeruH, jajaruH / jeritha, jajaritha jerathuH, janarathuH jera, jajara / jajAra, janara jeriva, jajariva jerima, jajarima / jIryAt / jarItA, jaritA / jariSyati, jarISyati / ajarISyat ; ajariSyat / ' Rdicchvi -' iti vA'Gi ajarat ajaratAm ajaran / pakSe ajArIt / jhIryati / jhIryet / jhIryatu / ajhIryat / najhAra jajharatuH / jhIryAt / jharitA, jharItA / jharipyati, jharISyati / ajhariSyat , ajharISyat / ajharat , ajhArIt / zoMca takSaNe / ____ otaH zye / 4 / 2 / 103 / dhAtorokArasya zyapratyaye pare lug bhavati / zyati zyataH zyanti / zyasi zyathaH zyatha / ' zyAmi zyAvaH zyAmaH / zyet zyetAm zyeyuH / zyaH zyetam zyeta / zyeyam zyeva shyem| zyetu zyetAt zyetAm zyantu / zya zyatam zyata / zyAni zyAva zyAma / azyat azyatAm azyan / azyaH azyatam azyata / azyam azyAva azyAma / zazI zazatuH zazuH / zazitha, zazAtha / zAyAt / zAtA / zAsyati / azAsyat / 'dhevAzAcchAso vA ' azAt azAtAm azuH / Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSe azAsIt azAsiSTAm azAsiSuH / do choMca chedane / dhati / yet / dyatu / adyat / dadau dadatuH daduH / daditha, dadAtha / deyAt / dAtA / dAsyati / adAsyat / adAt adAtAm aduH / chyati / chyet / chyatu / acchyat / cacchau / chAyAt / chaataa| chAsyati / acchAsyat / acchAt , acchAsIt / SoMc antkrmnni| syati / syet / syatu / asyan / sasau / seyAt / mAtA / sAsyati / asAsyat / asAt asAtAm asuH / asAsIt asAsiSTAm asAsiSuH / brIDac lajjAyAm / bIDyati |biiddyet / vIDyatu / abIDyat / vivrIDa / bIDyAt / viidditaa| viiddissyti| atriiddissyt| avrIDIt / nRtaica nartane / nRtyati / nRtyet / nRtyatu / anRtyat / nanata nanRtatuH nanRtuH / nanartithaM / nRtyAt / nartitA / kRtacUtanRtacchaMdatRdo'sicaH sAdervA / 4 / 4 / 50 / - ebhyaH paramyAsicaH sAderazita AdiriD vA bhavati / nartimyati, naya'ti / anatiSyat , anaya't / anIt / kuthac dhUtibhAve / kuthyati / kuthyet / kuthyatu / akuthyat / cukotha / kuthyAt / kothitA / kothiSyati / akothiSyat / akothIt / puthac hiMsAyAm / puthyati / puthyet / puthyatu / aputhyat / pupotha / puthyAt / pothitA / pothiSyati / apothiSyat / apothIt / gudhac pariveSTane / gudhyati / gudhyet / gudhytu| agudhyt| mugodha / gudhyAt / godhitA / godhiSyati / agodhiSyat / Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 117) agodhIt / rAdhaMc vRddhau / rAdhyati / rAdhyet / rAdhyatu / ara:dhyat / rarAdha . avitparokSAseTthavoreH / 4 / 1 / 23 / / rAdhehi~sArthasyAvitparokSAyAM seTi thavi ca pare ebhavati, na ca dviH / redhatuH redhuH / redhitha redhathuH redha / rarAdha redhiva redhima / hiMsArthasyAbhAve ArarAdhatuH ArarAdhuH / rAdhyAt / rAdhitA / rAdhiSyati / arAdhiSyat / arAtsIt arAddhAm agatsuH / vyadhaMca taaddne| ___ jyAvyadhaH kGiti / 4 / 1 / 81 / . jyAvyadhoH sasvarAntasthA kiti Giti yvRd bhvti| vidhyati / vidhyet / vidhyatu / avidhyat / parokSAyAM jyAvyevyadhivya- . civyatheriH' vivyAdha vividhatuH vividhuH / vidhyAt / vyaddhA / : vyatsyati / avyatsyat / avyAtsIt avyAddhAm avyAtsuH / * kSipaMca preraNe / kSipyati / kSipyet / kSipyatu / akSipyat / cikSepa / kSipyAt / kSeptA / kSepsyati / akSepsyat / ajhaipsIt akSaptAm ajhaipsuH| ajhaipsIH / puSpac vikasane / puSpyati / puSpyet / puSpyatu / apuSpyat / pupuSpa / puSpyAt / puSpitA / puppiSyati / apuSpiSyat / apuSpIt / tima tIma STima TImaca , ArdrabhAve / SivUca utau / sIvyati / sIvyet / sIvyatu / asI:vyat / siSeva / sInyAta / sevitA / seviSyati / aseviSyat / Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' asevIt / zrivaca gatizoSaNayoH / SThivU tic nirasane / ThIvyati / SThIvyet / SThIvyatu / aSThIvyat / 'tirvA SThivaH / tiSTheva tiSThivatuH tiSThivuH / pakSe TiSTheva TiSThivatuH ttisstthivuH| SThIvyAt / sstthevitaa| TheviSyati / aSThaviSyat / aSThevIt / kSIvyati / kSIvyet / kSIvyatu / akSIvyat / cikSetra / kSIvyAt / kSevitA / kSeviSyati / akSeviSyat / akSevIt / iSac gatau / iSyati / iSyet / iSyatu / aiSyat / iyeSa ISatuH ISuH / iyessith| iSyAt / eSitA / eSiSyati / aiSiSyat / aiSIt / SNasUca nirasane / snamyati / masnAma / mnasitA / asnAsIt , amnamIt / knasUca vRtidIptyoH knamyati / caknAsa / aknasIt , aknAsIt / saica bhaye / trasyati / trasyet / trasyatu / atrasyat / trasyAt / trasitA / miSyati / atramiSyat / atrAsIt , atrasIt / parokSAyAm tatrAsa tatrasatuH, satuH tatrasuH, tresuH / tresitha, tatramitha / 'bhrAsamlAmabhramakramatrasi' ityAdinA vA zye / pakSe trasati / traset / tramatu / atramat / pyusaca dAhe / yaha Suhaca zaktau / mayati / sahyet / mhytu| amhyt| sasAha sehatuH sehuH / sehitha / sahyAt / mahitA, moDhA / sahiSyati / asahiSyat / asAhIt , amahIt / ___ atha pussaadiH| puSaMca puTau / pupyati / puSyet / puSyatu / apuSyat / puposs| * puSyAtU / poSTA / pakSyati / apekssyit| puSAditvADhaG apuSat / Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.19 ) ucac mamavAye / ucyati / ucyet / ucyatu / audhyat / ucoca / ucyAt / ocitaa| ociSyati / auciSyat / aucat aucatAm aucan / luTac viloTane / luTyati / luTyet / luTyatu / aluTyat / luloTa / luTyAt / loTitA / loTiSyati / aloTiSyat / aluTat aluTatAm aluTan / vidAMc gAtraprakSaraNe / mvidyati / svidyet / svidyatu / asvidyat / siSveda / svidyAt / svettA / svetsyati / asvetsyat / asvidat asvidatAm asvidan / klidauca ArdrabhAve / kliyati / cikleda / kleditA / aklidat / jimidAc snahane / - midaH zye / 4 / 3 / 5 / miderupAntyasya zye pare guNo bhavati / medyati / medyet / meyatu / amedyat / mimed| midyAt / meditA / mediSyati / amediSyat / amidat amidatAm / nividAca mocane ca / kSvidyati / azvidyat / cikSveda / zvidyAt / sveditA / akSvedidhyat / azvidat / kSudhaMca bubhukSAyAm / kSudhyati / kSudhyet / kSudhyatu / akSudhyat / cukSodha / kSudhyAt / kSoddhA / kssotsyti| akSotmyat / akSudhat / zudhaMc zoce / zudhyati / zuzodha / azudhat / krudhaMca kope| krudhyati / krudhyet / krudhyatu / akrudhyat / cukrodha / krudhyAt / akrudhat / SivUca saMrAddhau / sidhyti| sissedh| mithyAt / sedhaa.| setsyati / asetsyat / asidhat |Rdhuuc vRddhau| Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 120) Rdhyti| Rdhyet / Rdhyatu / Aya't / Anadha / RdhyAt / ardhitA / ardhissyti| ArdhiSyat / aaiit| gRdhUc abhivAsAyAm / gRdhyti| gRdhyet| gRdhyatu / agRdhyat / jagaI / gRdhyaat| grdhitaa| ' garviSyati / agardhiSyat / agRdhat / radhauca hiMsAsarAddhayoH / radhyati / radhyet / radhyatu / aradhyat / ... radha iTi tu parokSAyAmeva / 4 / 4 / 101 / . radhaH svarAt paraH svarAdau pratyaye pare no'nto bhavati, iTi tu parokSAyAmeva / rarandha rarandhatuH rarandhuH / rarandhitha rarandhiva rarandhima / radhyAt 'dhUgauditaH' radhitA, raddhA / radhiSyati, rtsyti| aradhiSyat / aratsyat / aradhat aradhatAm aradhan / tRpauca prItau / tRpyati / tRpyet / tRpyatu / atRpyat / tatarpa tatRpatuH tatRpuH / tRpyAt / 'spRzAdisUpo vA ' traptA, tA, tarpitA / trapsyati, taya'ti, tarpiSyati / atrapsyat , atarpiSyat , ata ya't / 'spRzamRzakRSatRpaDapo vA ' iti vA sici atApsIt, atrApsIt , audittvAd veTi atIt , pupAditvAGi atRpat / dRpauc harSasaMmohanayoH / dRpyati / dRpyet / dRpyatu / adRpyat / dadarpa daTTapatuH dadRpuH / dRpyAt / dartA, darpitA, draptA / darpiSyati, daya'ti, drpsyti| adarpiSyat , adaparmyat , adrapsyat | adrApsIt , adAsIt , adapIt , adRpat / kupac krodhe / kupyati / kupyet / kupytu| akupyat / cukopa |kupyaat| kopitA / kopi Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 121) dhyati / akopiSyat / akupat / gupac vyAkulatve / gupyati / jugopa / gopitA / agupat / yupa rupa lupac vimohane / Dipac kSepe / Dipyati / DiDepa / DepitA / aDipat / STrapaca smucchraaye| lubhac gAyeM / lubhyati |lubhyet / lubhyatu / alubhyat / lulobha / alubhat / zubhac saMcalane / Nabha tubhac hiMsAyAm / nabhyati / nanAbha nematuH nebhuH / nebhitha / nabhyAt / nabhitA / nabhiSyati / anabhiSyat / anabhat / nazauc adarzane / nazyati / nazyet / nazyatu / anazyat / nanAza nezatuH neshuH| nezitha / nazyAt / nazo dhuTi / 4 / 4 / 109 / nazeH svarAt paro dhuDAdau pratyaye pare no'nto bhavati |nNttaa, nazitA / nakSyati, naziSyati / anakSyat , anaziSyat / nazernez kA'Gi / 4 / 3 / 102 / nazeraGi pare nez vA bhvti| anezat , anazat / upasargAttu nazaH zaH / 2 / 3 / 78 / - adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya zantasya nazo no No bhavati / kuzac zleSaNe / kuzyati / akuzyat / cukoza / akuzat / . bhRzU bhraMzUc adhaHpatane / bhRzyati / abhRzyat / babharza / bharzitA / abhRzat / bhrazyati / abhrazyat / babhraMza / bhrazyAt / bhraMzivA / Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 122 ) bhraziSyati / / abhraMzat / vRzac varaNe / vRzyati / . avRzyat / avRzet / kRzaca tanutve / kRzyati / cakarza / akRzat / zuSaMc zoSaNe / zuSyati / zuzoSa / zuSyAt / zoSTA / zokSyati / azokSyat / azuSat / duSaMca vaikRtye / duSyati / aduSyata / dudoSa / duSyAt / dossttaa| dokssyti| adokSyat / aduSat / zliSac AliGgane / zliSyati / azliSyata / zizleSa / shlissyaat| zleSTA / meSyati / azlekSyat / / - zliSaH / 3 / 4 / 56 / - aniTaH zliSo'dyatanyAM sak bhavati / AzvikSata kAntAM zivadattaH / AzlikSatAm AzlikSan / nAsattvAzleSe / 3 / 4 / 57 / - aprANyAzleSArthAt zliSaH mag na bhavati / upAzliSat jatu kASThaM ca / upAzliSatAma upAzliSan / pludhUc dAhe / pluSyati / puploSa / aplusst| aitRpac pipAsAyAm / tRSyati / tRvyet / tRSyatu / atRpyt| tatarSa / atRSat / tuSaM hRSaca tuSTau / tuSyati / atuSyat / tutoSa / atuSat / hRSyati / hRSyeta / hRSyatu / ahRSyat / jaharSa / hRSyAt / harSitA / harSiSyati / aharSiSyat / aSat / rupaMca roSe / ruSyati / ruroSa / ruSyAt / roSTA, rossitaa| rokSyati / arokSyat / aruSat / virUc preraNe / visyati / Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (123) vivasa / avisat / kusac zleSe / kusyti| kusyet |akustht| dhukosa / akusat / asUca kSepaNe / asyati / asyet| asyatu / Asyat / Asa AsatuH AsuH / asyAt / asitA / asiSyati / AsiSyat / Asthat AsthatAm Asthan / yasUca prayatne / ' bhrAsamlAsa-' ityAdinA vA shyH| ysyti| yasyet / yasyatu / ayasyat / yasati / yaset / yasatu / ayasat / yayAsa yesatuH yesuH / yesiMtha / yasyAt / yasitA / yasiSyati / ayasiSyat / ayasat / jasUc mokSaNe / tasU dasUc upkssye| vasUca stambhe / vusac utsarge / musac khaNDane / musyati / mumosa / amusat / mamaic pariNAme / zamU damUc upazame / zamasaptakasya zye / 4 / 2 / 111 / zamAdInAM saptAnAM zye pare dI| bhavati / zAmyati / shaamyet| zAmyatu / azAmyat / zazAma zematuH shemuH| semitha / zamyAt / shmitaa| zamiSyati / / azamiSyat / azamat / dAmyati / dAmyet / dAmyatu / adAmyat / dadAma dematuH demuH / damyAt / damitA / damiSyati / adamiSyat / adamat / tamUc kAmAyAm / tAmyati / tatAma tematuH temuH / temitha / tamyAt / tamitA / tamiSyati / atamiSyat / atamat / zramUca khedtpsoH| zrAmyati / zrAmyet / zrAmyatu / azrAmyat / zazrAma / zramyAt / amitA / zramiSyati / azramiSyat / azramat / bhramUca anava Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) sthAne / 'bhrAsabhlAsabhrama-'iti bhrAmyati, bhramati / bhrAmyet , bhramet / bhrAmyatu, bhramatu / abhrAmyat , abhramat / babhrAma babhramatuH, bhramatuH babhramuH, bhrmuH| babhramitha, bhramitha / bhrmyaat| bhramitA / bhramiSyati / abhrmissyt| abhramata / kSamauca sahane / kSAmyati / kSAmyet / sAmyatu / akSAmyata / cakSAma cakSamatuH ckssmuH| kSamitA, kSantA / kSamiSyati, saMsyati / akSamiSyat , akSasyat / * akSamat / madec harSe / mAdyati / mAyet / mAdyatu / amAdyat / mamAda medatuH meduH / meditha / madyAt / maditA / madiSyati / amadiSyat / amadat / klamUc glAnau / 'SThivUklamvAcamaH' klAmyati / klAmyata / klAmyatu / aklAmyat / klAmati klAmet / klAmatu / aklAmat / caklAma / lamyAt / klamitA / klamiSyati / aklamiSyat / aklamat / muhauca vaicitye / muhyati / muhyet / muhyatu / amuhyat / mumoha / muhyAt / mohitA, iDabhAve ' muhaduhaSNuhaSNihI vA' mogdhA pakSe Dhatve. moDhA / mohiSyati, mokSyati / amohivyat, amokSyat / amuhat / duhIca nighAMsAyAm / druhyati / druhyet / druhyatu / adruhyat / dudroha / druhyAt / drohitA, drogdhA, droDhA / drohiSyati, prokSyati / adrohiSyat, adhrokSyat / adruhat / pNuhoca udgiraNe / snuhyati / snuhyet / snuhyatu / asnuhyat / suSNoha / snuhyAt / snohitA, snogdhA, snoDhA / snohiSyati, snokSyati / asnohipyat , asnokSyat / asnuhat / SNihoca prItau / snihyati / niot / snihyatu / Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (125) asnihyat / siSNeha / snihyAt / snehitA, snegdhA, sneDhA / snehipyati, snekSyati / asnehiSyat , asnekSyat / asnihata / iti puSAdiH prismaaptH| - Gauca prANiprasave / sUyate sUyete sUyante / sUyase sUyethe sUyadhve / sUye sUyAvahe sUyAmahe / sUyeta sUyeyAtAm sUyeran / sUyatAm sUyetAm sUyantAm / sUyasva / asUyata / suSuve suSuvAte suSuvire / saviSISTa, soSISTa / savitA, sotA / saviSyate, soSyate / asaviSyata, amoSyata / asaviSTa, amoSTa / dUc paritApe / dUyate / dUyeta / yatAm / adUyaMta / duduve / davitA / daviSyate / adaviSyata / adaviSTa / dIMc kssye| diiyte| diiyet| dIyatAm / adiiyt| dIya dIGaH viGati svare / 4 / 3 / 93 / . dIGa: kDityaziti svare dIy bhavati / didIye didIyAte. didiiyire| yabakGiti / 4 / 2 / 7 / dIDo yapi cAkGiti viSaye Ad bhavati / dAsISTa / dAtA / dAmyate / adAsyata / adAsta adAsAtAm adAsata / dhIMc anAdare dhIyate / dhIyeta / dhIyatAm / adhIyata / didhyA dheSISTa / dhetA / dheSyate / adheSyata / adheSTa adheSAtAm adhe Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 126) pt| mIMc hiMsAyAm / mIyate / miiyt| mIyatAm / amIyata |mimye / meSISTa / maMtAse / meSyate / ameSyata / ameSTa / lIMca zleSaNe / lIyate / liiyet| lIyatAm / alIyata / lilye / lIlinorvA / 4 / 2 / 9 / __ anayoryapi khalaacalvarjite'kGiti ca viSaye Ad vA bhavati / leSISTa, lAsISTI letA, laataa|laasyte, leSyate / alAsyata, aleSyata / alAsta alAsAtAm alaast| aleSTa aleSata / DIca gatau DIyate / DiDye / DayiSISTa / iyitAse / iyiSyate / aDayiSyata / aDayiSTa / vIMca varaNaM / vrIyate / vidriye / veSISTa / netAse / veSyate / aveSyata / aveSTa / iti sUyatyAdiH / pIGc pAne / pIyate / pipye / peSISTa / petA / peSyata / apapyata / apeSTa / Ic gatau / Iyate / aiyata / ayAJcakre / ayAmbabhUva / ayAmAsa / eSISTa / etA / eSyate / aiSyata / aiSTa / prIMc prItau / prIyate / pipriye| preSISTa / pretaa| preSyata / apresstt| yujica samAdhau / yujyate / yujyeta / yujyatAm / ayujyata / yuyuje / yukSISTa / yoktaa| yokSyate / ayokSyata / ayukta / sRjic visarge / sRjyte| ssRje| sraSTA / strakSyate / vRtUci varaNe / padiMca gatau / padyate / padyeta / padyatAm / apadyata / paDhe pedAte pedire / patsISTa / pattA / patsyate / apatsyata / - bica te padastaluk ca / 3 / 4 / 66 / Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (127) ... padyateH kartaryadyatanyAste pare jic bhavati, nimittatasya ca luk / apAdi apatsAtAm apatsata / apatthAH apatsAthAm apaddhvam / apatsi apatsvahi apatsmahi / vidic sattAyAm / kvite / avidyata / vikdei / vitsISTa / vettA / vetsyate / avetsyata / avitta avitsAtAm avitst| khidica dainye| khidyte| cikhide| khitsISTa / khettaa| khetsyte| akhitta / yudhica smprhaare| yudhyate / yuyudhe / yutlISTaH / yoddhA / yotsyate / ayotsyan / yuddha ayutsAtAm ayutsata / ano rudhiMc kAme / prAyeNAyamanupUrvaH / anurudhyate / anururudhe / anurutsISTa / anuroddhA / anvarotsyata / anvaruddha anvarutsAtAm anvarutsata / budhi maniMca jJAne / budhyate / abudhyata / bubudhe / bhutsISTa / bodhaase| bhotsyate / abhotsyata / mici abodhi / pakSe abuddha abhutsAtAm abhutsata / manyate / amanyata / mene menAte menire / maMsISTa / mntaa| masyate / amaMsyata / amaMsta amaMsAtAm amaMsata / anic prANane / janaici, prAdurbhAva / jA jJAjano'tyAdau / 4 / 2 / 104 / jJAjanoH ziti jA bhavati na tvanantare tivAdau / jAyate / jAyeta / jAyatAm / ajAyata / jajJe jajJAte jajJire / javipISTa / janitA / janivyate / ajanTiyana dIpajana-' iti mici pakSe .... na jnvdhH| 4 / 3 / 54 / Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 128 ) .. anayoH niti Niti kRti au ca pare vRddhirna, bhavati / ajani, ajaniSTa ajaniSAtAm ajaniSata / dIpaici dIptau / dIpyate / dIpyeta / dIpyatAm / adIpyata / didIpe didIpAte didiipire| dIpiSISTa / dIpitA / dIpiSyate / adIpiSyata / adIpi, adIpiSTa adIpiSAtAm adIpiSata / tapiMca aizvarye vA / tapyate / atapyata / tepe tepAte tepire / tapmISTa / taptA / tapsyate / atapsyata / atapta atapsAtAm atapsata / pUraici ApyAyane / pUryate / pUryeta / pUryatAm / apUryata / pupUre / pUriSISTa / pUritA / pUriSyate / apUripyata / apUri, apUriSTa apUriSAtAm apUriSata / gharaiG jUraici jarAyAm / pUryate / aghUryata / jughUre / ghariSISTa / ghUritA / , riSyate / acUriSyata / aghUriSTa / jUryate / aryata / jujUre / jUritA / jUriSISTa / jUriSyate / ariSyata / ariSTa / dhUraiG gUraici gatau / tUraici tvarAyAm tUryate / tUryeta / tUryatAm / atUryata / tutUre / tUriSISTa / tUritA / tUriSyate / atUriSyata / atUriSTa / ghUrAdayo hiMsAyAM ca / cUraici dAhe / klizic upatApe / klizyate / ciklize / kleziSISTa / kleshitaa| kleziSyate / akleziSyata / akleziSTa / liziMca alpatve / lizyate / alizyata / lilize / likSISTa / leSTA / lekSyate / alekSyata / alikSata alikSAtAm alikSanta / kAzica dIptau / kAzyate / akaashyt| ckaashe| kAziSISTa / kAzitA / kAziSyate / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (. 129) akAziSyata / akAziSTa / ityAtmanepadaM samAptam ||shkiiNc mrssnne| zakyate / zakyeta / zakyatAm / azakyata / zeke / zakSISTa / zaktA / zakSyate / azakSyata / azakta azakSAtAm azakSata / zakyati / zakyet / zakyatu / azakyat / zazAka zekatuH zekuH / zakyAt / zaktA / zakSyati / azakSyat / azAsIt azAktAm azAcaH / zucUgaica pUtibhAve / zucyati / zucyate / azucyat / azucyata / zuzoca / shushuce| zucyAt / zociSISTa / zocitA / zociSyati / zociSyate / azociSyat / azociSyata / azucat , azocIt / azociSTa / raJjIMca raage| akaTavinozca roH|4|2|50 / .. akaTi ghinaNi zavi ca pare raJjarupAntyasya no luga bhavati / rajyati / rajyate / rajyet / ranyeta / rajyatu / rajyatAm / arajyat / arajyata / raraJja raraJjatuH rarajuH / rarale raraJjAte raraJjire / rajyAt / razISTa / rakSA / rakSyati / rakSyate / arakSyat / arakSyata / arAsIt arAtAm arAkSuH / arata arasAtAm arasata / zapIMca aakroshe| zapyati / zapyate / azapyat / azapyata / zazApa zepatuH zepuH / zepe zepAte zepire / zapyAt / zapsISTa / zaptA / zapsyati / zapsyate / azapsyat / bhazapsyata / azApsIt azAptAm azApsuH / azapta azapsAtAm azapsata / mRSIca titikSAyAm / mRSyati / mRSyate / Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 130) amRSyat / amRSyata / mamarSa / mamRSe / mRSyAt / marSiSISTa / marSitA / mrssissyti| marSiSyate / amarSiSyat / amarSiSyata / amapIt / amarSiSTa / NahIca bandhane / nahyati / nahyate / nahyet / na ta / nahyatu / nahyatAm / anAt / anahyata / nanAha nehatuH nehuH / nehe nehAte nehire / nahyAt / 'nahAhordhatau' natsISTa / naddhA / natsyati / natsyate / anatsyat / anatsyata / anAtsIt anAddhAm anAtsuH / anaMdha anatsAtAm anatsata / anaddhAH anatsAthAm anaddhvam / anatsi anatsvahi anatsmahi / ityubhayapadaM samAptam / iti divAdigaNaH parisamAptaH / atha khaadignnH| TAnubandhAH svAdayaH puMgaTU abhiSave svAdeH zruH / 3 / 4 / 75 / svAdeH kartari vihite ziti nurbhavati / 'unIH' iti guNe sunoti sunutaH sunvanti / sunoSi sunuthaH sunutha / sunomi / vamyaviti vA / 4 / 2 / 87 / asaMyogAt paro ya ustadantasya pratyayasya lugvA bhavati Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (131) vamAdau aMviti pare / sunvaH, sunuvaH sunmaH, sunumaH / sunute -sunvAte sunvate / sunuSe sunvAthe sunudhve / sunve sunvahe, sunuvahe sunmahe, sunumahe / sunuyAt / sunvIta sunvIyAtAm sunvIran / sunotu, sunutAt sunutAm sunvatu / sunu, sunutAt sunutam sunuta / sunavAni sunavAva sunvaam| sunutAm sunvAtAm sunvatAm / sunuSva sunvAthAm sunudhvam / sunavai sunavAvahai sunavAmahai / asunot asunutAm asunvan / asunoH asunutam asunuta / asunavam asunuva, asunva asunuma, asunma / asunuta asunvAtAm asunvt| asunuthAH asunvAthAm asunudhvam / asunvi asunuvahi, asunvahi asunumahi, asunmahi / suSAva suSuvatuH suSuvuH / suSuve suSuvAte suSuvire / sUyAt / soSISTa / sotA / soSyati / soSyate / asoSyat / asoSyata / 'dhUgasustoH parasmai' asAvIt asAviSTAm asAviSuH / asoSTa asoSAtAm asopata / upasargAta tuupasargAt sugsuvasostustubho'Tyapyadvitve / 2 / 3 / 39 / ... dvayuktAbhAve upasargasthAd nAmyAdeH parasya sunotyAdeH saH S bhavati, avyavadhAne'pi / abhiSuNoti / paryaSuNot / piMgaTa bandhane / minoti / sinute / sinuyAt / sinvIta / sinotu / sinutAm / asinot / asinuta / siSAya / siSye / sIyAt / seSISTa / setA / seSyati / seSyate / aseSyat / asepyata / ase Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SIt / aseSTa aseSAtAm aseSata / ziMgTu nizAne / zinoti / zinute / azinot / azinuta / zizAya / zizye / zIyAt / zeSISTa / zetA / shessyti| zeSyate / azeSyat / azeSyata / azaiSIt / azeSTa / DumiMgaTa prakSepaNe / minoti / minute / minotu / minutAm / migmIgo'khalacali / 4 / 2 / 8 / ___anayoryapi khal ac alavarjite'kGiti pratyaye ca Ad bhavati / mamau mimyatuH mimyuH / mamitha, mamAtha mimyathaH migya / mamau mimyiva mimyima / mimye mimyAte mimyire| mIyAt / mAsISTa / mAtA / mAsyati / mAsyate / amAsyat / amAsyata / amAsIt / amAsta / ciMgaTu cayane / cinoti / cinute / cinuyAt / cinvIta / cinotu / cinutAm / acinot / acinuta / ceH kirvA / 4 / 1 / 36 / - sanparokSayotvei sati pUrvasmAt parasya ceH kirvA bhavati / cikAya cikyatuH cikyuH / cikye cikyAte cikyio / cicAya cicyatuH cicyuH / cicye cicyAte cicyire / cIyAt / SISTa / cetA / ceSyati / ceSyate / aceSyat / aceSyata / acaiSIt / aceSTa / dhUgaTu kampane / dhUnoti / dhUnute / adhUnot / adhUnuta / dudhAva dudhuvatuH dudhuvuH / dudhuve dudhuvAte dudhuvire / dhUyAt / dhoSISTa 'dhUgauditaH' dhaviSISTa / dhotA, dhavitA / dhoSyati, dhaviSyati / Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 133) dhoSyate, dhaviSyate / adhoSyat , adhaviSyat / adhoSyata, adhadi'dhyata / adhAvIt , adhauSIt / adhaviSTa, adhoSTa / stUMgaTa * AcchAdane / stRNoti / stRNute / astRNot , astRNuta / tastAra 'saMyogAdarteH' tastaratuH tastaruH / tastatha / tastare tastarAte tastarire / ' kyayaGAzIrye ' iti guNe staryAt / ___ saMyogAdataH / 4 / 4 / 37 / dhAtoH saMyogAt paro ya RkArastadantAt parayorAtmanepadaviSayayoH sijAziSorAdiriD vA bhavati / stariSISTa, stRSISTa / startAme / stariyAte / stariSyate / astariSyat / astariSyata / astApIt astAm astAyuH / Atmanepade iTapakSe astariSTa astaripAtAm astaripata / amtRta astRvAtAm astRSata / iMgaTa hiMmAyAm / kRNoti / kRNuta / akRNot / akRNuta / cakAra / cakra / kriyAt / kRSISTa / kartAsi / kartAse / kariSyati / kariSyate / akariSyata / akariSyat / akArSIt / akRta akRpAtAm akRpata / vRgaTa varaNa / vRNAti / vRNute / vRNuyAt / vRNvIta / avRgAt / avRNuta / vavAra vatratuH vatruH / vavasthi / vatre vanAne vatrire / triyAt / iTa sijAzi porAtmane / 4 / 4 / 36 / * vRtaH parayorAtmanepadaviSaye mijAziSorAdiriD vA bhavati / varipITa, vRSISTa / 'vRto nakA ' ityAdinA varitAsi, varItAsi / Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134 ) varitAse, varItAse / variSyati, varISyati / varISyate, variSyate / avarISyat , avariSyat / avarISyata, avariSyata / avArIt avAriSTAm avAriSuH / avariSTa, avarISTa avariSAtAm , avarIpAtAm avarISata, avariSata / pakSe avRta avRSAtAm avRSata / ityubhayapadinaH svAdayaH samAptAH / atha parasmaipAdanaH svaadyH| hiMT gativRddhyoH / hinoti| hinuyAt / hinotu / ahinot / aGe hihano ho ghaH pUrvAt / 4 / 1 / 34 // hihanorDavarne pratyaye pare dvitvaM sati pUrvammAt parasya ho gho bhavati / nighAya jighyatuH niyuH / nighayitha, jighetha jighyathuH jighya / jighAya, jighaya nidhyiva nidhyima / hIyAt / hetA / heSyati / ahevyat / ahaiSIt ahaiSTAm aheSuH / zraMTa zravaNe : 'zrautikRyu' ityAdinA 'zR' Adeze zRNoti / zRNuyAt / zRNotu / azRNot / zuzrAva zuzruvatuH zuzruvuH / zuzrotha / zrUyAt / zrotA / zroSyati / azroSyat / azrauSIt / Turbuda upatApe / dunoti / dunuyAt / dunotu / adunot / dudAva / dudavitha, dudotha / dUyAt / dotA / doSyati / adoSyat / adaupIt / pUMTa prItau / pRNoti / pRNuyAt / pRNotu / apRNot / papAra papratuH papuH / priyAt / partA / prissyti| apariSyat / apArSIt / smRTa pAlane ca / smRNoti / smRNuyAt / smRNotu / Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 135) asmRNot / sasmAra sasmaratuH sasmaruH / sasmartha / smaryAt / 'smartA / smariSyati / asmariSyat / asmArSIt / zaklaMTa zaktau / zaknoti / azaknot / zazAka zekatuH zekuH / zekitha, zazakya / zakyAt / zaktAsi / zakSyati / azakSyat / azakat azakatAm azakan / tika tiga SaghaT hiMsAyAm / / tiknoti / atiknot / titeka / atekIt / tignoti / titega / ategIt / sadhnoti / saghnuyAt / saghnotu / asaghnot / sasAgha sevatuH seyuH| seghiya / satryAt / saghitA / saghiSyati / asaghidhyat / asAghIt , asaghIt / rAdhaM sAdhaMTa saMsiddhau / rAdhnoti rAdhnutaH rAdhnuvanti / rAdhnoSi rAdhnuthaH rAdhnuya / rAdhnomi rAdhnuvaH rAdhnumaH / rAdhnuyAt / rAdhnotu / arAdhnot / rarAdha redhanuH redhuH / redhitha redhathuH redha / rAdhyAt / raaddhaa| rAtsyati / araatsyt| arAtsIt arAddhAm arAtsuH / sAnoti / sAdhnuyAt / sAdhnotu / asAdhnot / sasAdha / sAdhyAt / sAdhA / sAtsyati / asAtmyat / asAtsIt asAddhAm asAtsuH / RdhUTa vRddhau / Rnoti / Arnot / Anardha AndhatuH AndhuH / RdhyAt / ardhitA / ardhiSyati / ArdhiSyat / AdhIt / AplaMT vyaaptau| Apnoti / ApnuyAt / Apnotu / Apnot / Apa ApatuH ApuH / aapith| ApyAt / AptA / Asyati / Apsyat / ladittvAdaGi Apat ApatAm Aphn / ApaH / tRpaH prINane / tRpnoti / atRpnot / tatarpa tatRpatuH tatRpuH / Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 136) tRpyAt / tarpitA / tarpiSyati / atarpiSyat / atIt / dambhUTa dambhe / damnoti / dabhnuyAt / damnotu / adabhnot / dadambha / - dambhaH / 4 / 1 / 28 / dambheH svarasyAvitparokSAyAmakAro bhavati, na ca dviH / debhatuH debhuH / the vA / 4 / 1 / 29 / __dambheH svarasya thavi pare ervA bhavati / dadambhitha, debhiya debhathuH debha / dadambha debhiva debhima / dabhyAt / dambhitA / dambhiSyati / adambhivyat / adambhIt / kRvuTu hiMsAkaraNayoH / 'zrautikRvu-' ityAdinA 'kR' Adeze / , kRNoti / kRNuyAt / kRNotu / akRNot / cakRnva cakRnvatuH cakRnvuH / kRntryAt / kRnvitaa| kRnviSyati / akRnviSyat / akRnvIt / vivuTa gatau / dhinoti / dhinuyAt / dhinotu / adhinot / didhinva / dhincyAt / dhinvitA / dhinvinyati / adhinviSyat / adhinvIt / jidhRpAT prAgalbhye dhRSNoti / dhRSNuyAt / dhRSNotu / adhRSNot / dadharSa / dharSitA / adharSIt / iti parasmaipadam / / athAtmanepadam / / STiviT Askandane / stighnute stiJcavAte stighnuvate / stighnuvIta / stighnutAm / astighnuta / tiSTiye tiSTighAte tiSTivire / steviSISTa / steghitAse / steghiSyate / Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 137) astaMghiyata ! asteghiSTa / azauTi vyAptau / aznute / aznuvIta / aznutAm / Aznuta / Anaze AnazAte Anazire / aziSISTa, atISTa / azitAse, aSTAse / aziSyate, akSyate / AziSyata, AkSyata / AziSTa AziSAtAm AziSata / pakSe ASTa AkSAtAm AkSata / ASThAH AmAthAm / 'so dhi vA' iti sinluki 'yajasRja'-ityAdinA Satve 'tRtIyastRtIyacaturthe' iti Datve 'tavargasya' ityAdinA dho Dhatve AiTvam / AkSi Azvahi AkSmahi / ityAtmanepadaM samAptam / iti svAdayaH smaaptaaH| atha tudAdigaNaH / -resoretAnubandhAstudAdayaH / tudIMt. vyathane / ___ tudAdeH zaH / 3 / 4 / 81 // - ebhyaH kartari vihita ziti zapratyayo bhavati / tudati tudataH tudanti / tudasi tudathaH tudatha / tudAmi tudAvaH tudAmaH / tudate tudete tudante / tudase turdathe tuve / tuDhe tudAvahe tudAmahe / tudet tudetAm tudeyuH / tudeH tudetam tudeta / tudeyam tudeva tudema / tudeta tudeyAtAm tuderan / tudethAH tudeyAthAm tudhvam / tudeya tudevahi tumahi / tudatu, tudatAt tudatAm tudantu / tuda, tudatAt Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 138 ) tudatam tudata / tudAni tudAva tudAma / tudatAm tudatAm tudntaam| tudasva tudethAm tudhvam / tudai tudAvahai tudAmahai / atudat atudatAm atudan / atudaH atudatam atudata / atudam atudAva atudAma / atudata atudetAm atudanta / atudathAH atudethAm atudadhvam / atude atudAvahi atudaamhi| tutoda tutudatuH tutuduH / tutoditha / tutude tutudAte tutudire / tudyAt / tutsISTa / tottAsi / totsyati / totsyate / atotsyat / atotsyata / atautsIt atauttAm atautsuH / atautsIH / atutta atutsAtAm atutst| kSipIt preraNe / kSipati / kSipataM / kSipet / kSipata / kSipatu / kSipatAm / akSipat / akSipata / cikSepa / cikSipe / kSipyAt / kSipsISTa / kSeptAsi / kSeptAse / kSepsyati / kSepsyate / akssepsyt| akSepsyata / ajhaipsIt / akSipta / bhrasjIt pAke / grahabazcabhrasjapacchaH / 4 / 1 / 84 / eSAM sasvarAntasthA yvRt bhavati, viGati pare / tataH manya zatve zasya jatve ca bhRjati / bhRjate / bhRjjet / bhRjjeta / bhRjanu / bhRjatAm / abhRjat / abhRjjata / bhRjo bharkha / 4 / 4 / 6 / bhRjjateraziti viSaye bha vA bhavati / babharja varjituH bbhrtuH| babharnitha, babhaTha babharjathuH babharja / babharna barjiva babharjima / babhrajja babhrajatuH babhranjuH / babhrajjitha, babhraSTha babhrajjathuH babhraja / babhraja Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAm abhA, nAsIt abhrA / / abhaI (139) babhrajjiva bajima / babharne babharnAte babhanire / babhrajje vabhrajAte banajire / bhRjjyAt , bhAt / bhISTa, bhrakSISTa / bhraSTAsi, meM si / bhraSTAse, bhAse / bhrakSyati, bhaya'ti / bhrakSyate, bhayate / abhrakSyat , abhIt / abhrakSyata, abhayaMta / abhrAkSIt abhrATAm abhrAkSuH / abhAIt abhATIm abhAbhuH / abhraSTa abhrakSAtAm abhrakSata / abhaTa abhAtAm abhakSata / dizIt atisarjane / dizati / dizate / dizet / dizeta / dizatu / dizatAm / adizat / adizata / dideza / didishe| dizyAt / dikSISTa / deSTAsi / deSTAse / dekSyati / dezyate / adekSyat / adekSyata / saki adikSat adikSatAm adikSan / adikSata adikSAtAm adikSata / kRSIt vilekhane / kRSati / kRSate / akRSat / akRSata / cakarSa / cakRSe / kRSyAt / kRkSISTa / kraSTAsi, kAsi / RSTAse, karTAse / RkSyati, kayati / RkSyate, kayate / akratyat , akaya't / akrakSyata, akIta / akrAkSIt akrASTAm / akArSIt akArTAm / pakSe saki akRkSat akRkSatAm akRkSan / akRSTa akRkSAtAm akRkSata / atha tudAdyantargaNo mucAdiH / muclaMtI mokSaNe / mRcAditaphahaphaguphazubhobhaH ze / 4 / 4 / 99 / eSAM ze pare svarAnnonto bhavati / muJcati / muJcate / muzcet / muzceta / muJcatu / muJcatAm / amuJcat / amuJcata / mumoca / mu. muce / mucyAt , mukSISTa / moktAsi / moktAse / mokSyati / HHHHHHHHH Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (140) mokSyate / amosyat / amokSyata / aGi * amucat amucatAm amucan / amukta amukSAtAm amukSata / SicIt kSaraNe / siJcati / siJcate / asiJcat / asiJcata / siSeca / siSice / sicyAt / sikSISTa / sektAsi / sektAse / sekSyati / sekSyate / asekSyat / asekSyata / aGi asicat asicatAm asican / 'vA''tmane' apsicata asicetAm asicanta / pakSe 'asikta asikSAtAm asikSata / asikthAH / 'sthAsenisi dhasicasaJjAm ' ityAdinA upasargAt parasya dvitve'pi aTyapi Satvam / abhiSiJcati / abhiSiSeca / vilaMtI lAbhe / vindati / 'vindate / vindet / vindata / vindatu / vindatAm / avindan / avindata / viveda / vivi3 / vidyAt / vitsISTa / vettAsi / vettAse / vetsyati / vetsyate / avatmyat / avetsyt| * avidat avidatAm avidan / avitta avitsAtAm avitsata / luplaMtI chedane / lumpati / lumpataM / lumpet / lumpata / lumpatu / lumpatAm / alumpat / alumpata / lulopa / lulupe / lupyAt / lupsiisstt| loptAsi / loptAse / lopsyati / lopsyate / alopsyat / alopsyata / alupat alupatAm alupan / alupta alupsAtAm alupsata / lipIt upadehe / limpati / limpate / alimpat / : alimpata / lilepa / lilipe / lipyAt / lipmISTa / leptAsi / letAse / lenamyati / lepsyate / alepsyat / alepsyata / ali Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 141) pat alipatAm alipan / alipata alipetAm alipanta / pakSe. alipta alipsAtAm alipsata / ityubhayapadinaH dhaatvH| .. kRtait chedane / kRntati / kRntet / kRntatu / akRntat / cakarta / kRtyAt / kartitA / katiSyati, krtyti| akatiSyat , akaya't / akartIt akatiSTAm akartiSuH / khidat parighAte / khindti| akhindat / cikheda / khidyAt / khettAsi / khetsyati / akhetsyat / akhaitsIt akhaittAm akhaitsuH / pizat avayave piNshti| apiMzat / pipeza / pizyAt / pezitA / peziSyati / apezipyat / apezIt / iti mucAdigaNaH samAptaH // riM pit gatau / riyati / riyet / riyatu / ariyat / rirAya riryatuH / riyAt / retAsi / reSyati / areSyat / araiSIt / piyati / pipAya / petA / dhit dhAraNe / dhiyati / dhiyet / dhiyatu / adhiyat / didhAya didhyatuH / dhIyAt / dhetaa.| dheSyati / adheSyat / adhaiSIt / kSit nivAsagatyoH / SUt preraNe / suvati / asuvat / suSAva / sUyAt / savitAsi / saviSyati / asaviSyat / asAvIt / mRt praanntyaage| mriyateradyatanyAziSi ca / 3 / 3 / 42 / / . ' asmAdadyatanyAzIviSayAt zidviSayAca kartaryAtmanepadaM bhavati / 'riH zakyAzIyeM' mriyate / mriyeta / mriyatAm / Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 142) amriyata / mamAra mamratuH manuH / mamartha / mRSISTa / martAsi / mariSyati / amariSyat / amRta amRSAtAm amRSata / kRt vikSepe 'RtAM viDatIr ' kirati / kiret / kiratu / akirat / cakAra cakaratuH cakaruH / ckrith| kIryAt / karitAsi, karItAsi / kariSyati, karISyati / akarISyat , akariSyat / akArIta akAriSTAm akAriSuH / gat nigaraNe girti| gilati / giret / agirat / jagAra jagaratuH jagaruH / gIryAt / garitAsi, garItAsi / gariSyati, garISyati / agariSyat agarISyat / agArIt / likhat akSaravinyAse / likhati / likhet / alikhat / lilekha / likhyAt / lekhitA / lekhiSyati / alekhiSyat / alekhIt / jarca jharcat paribhASaNe / tvacat saMvaraNe / tvacati / tatvAca / atvAcIt / Rcat stutau / Rcti| Rcet / Rcatu / aRct| Anarca / RcyAt / arcitA / arciSyati / ArcIt / obazcaut chedane / 'grahazcabhrasjapracchaH ' vRzcati / vRzcet / vRzcatu / avRzcat / vavazva vavazcatuH vatrazcuH / vRzcyAt / vrazcitA, vraSTA / zciSyati, vrakSyati / avrazciSyat , avrakSyat / atrazcIt atrazciSTAm avazciSuH / avAkSIt abrASTAm avAkSuH / Rchat indriyapralayamUrtibhAvayoH / Rcchati / Rcchet / Rcchatu / Archat / Anache Ana tuH AnachuH / RcchyAt / RcchitA / RcchiSyati / AcchiSyat / ArcIt AcchiSTAm AcchiSuH / vichat gatau / 'gupaudhUpa ' ityAyAdeze vicchAyati / vicchAyet / Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (143) avicchAthat / vicchAyAJcakAra, vicchAyAmbabhUva, vicchAyAmAsa / pale viviccha / vicchAyyAt , vicchyAt / vicchAyitA, vicchitA / vicchAyiSyati, vicchiSyati / avicchAyiSyat , avicchiSyat / avicchAyIt , avicchIt / uchait vivAse ucchati / ucchet / ucchatu / aucchat / ucchAJcakAra, ucchA-- mbabhUva, ucchAmAsa / ucchyAt / ucchitA / aucchIt / prachat jhIpsAyAm / svRti pRcchati / pRcchet / pRcchatu / apRcchat / papraccha papracchatuH papracchuH / papracchitha, papraSTha / pRcchyAt / praSTA / prakSyati / aprakSyat / aprAkSIt aprASTAma aprAcaH / Ujat Ajave / sRjat visrge| sRjati / sRjet / sRjatu / asRjat / sasarja sasRjatuH sasRjuH / sasarjitha, sanaSTha / sRjyAt / sraSTA / strakSyati / astrakSyat / asrAkSIt asrASTAm asrAkSuH / runot bhaGge / rujati / arujat / ruroja / runyAt / roktA / sekSyati / araukSIt / bhunot kauTilye / bhujati / abhujat / bubhoja / abhokSIta / TumasjoMt zuddhau / majjati / amajjat / mamaja mamajjatuH mamanjuH / mamajitha, mamaSTha / majyAt / __ masje saH / 4 / 4 / 110 / . masjeH svarAt parasya dhuDAdau pratyaye pare no'nto bhavati / maktAmi / majhyati / amajhyat / amAmIt amAGktAm asAkSuH / jarja arthAt paribhASaNe / ujhat utsarge juDat gatau / juDati / ajoDIt / kaData made / kaDati / akADIt , akaDIt / Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144 ) - pRNat pINane / pRNati / paparNa / parNitA / aparNIt / tuNat kauTilye / mRNat hiMsAyAm / druNat gatikauTilyayozca / ghuNa pUrNat bhramaNe / ghUrNati / jughUrNa / cUrNitA / aghUrNIt / Nudat preraNe / nudati / anudat / nunod| nudyAt / nottA / notsyati / anotsyat / Sadlat avasAdane / 'zrautikRvudhivu-' iti sIdAdezaH / sIdati / sasAda / tRpha tRmphat tRptau / ' mucAditaphaDapha-' iti nakAre tRmphati / atRmphat / tatarpha / trphitaa| tRphati / atRphat / tatRmpha / tRmphitA / dRpha dRmphat utkleze / dRmphati / ahamphat / dadarpha / darphitA / adaphIt / dRphati / adRphat / dampha / damphitA / adRmphIt / gupha gumphat granthane / gumphati / agumphata / jugopha / gophitA / guphati / aguphat / jugumpha / gumphitA / ubha umbhat pUraNe / umbhati / uvobha / ubhitA / aubhIt / ubhati / umbhAJcakAra / umbhitA / aumbhIt / zubha zumbhat zobhArthe / pUrvavat / dRbhat granthe / dRbhati / dabhet / dRbhatu / adRbhat / dadarbha dadRbhatuH daddabhuH / dRbhyAt / dRrbhitA / darbhidhyati / adarbhivyat / adarbhIt / lubhata vimohane / lubhati / alubhata / lulobha / lubhyAt / lobhitA, lobdhA / lobhiSyati / alobhIt / kurat zabde kurati / akurat / cukora / ' kuracchuraH ' iti dIrghAbhAve bhvAderiti dIrce kUryAt / koritaa| akorIt / kSurat vikhanane / kSurati / cukssor| sUryAt / kSoritA / akSorIt / khurat chedane ca / khurati / cukhora / Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (145) khoritA / akhorIt / ghurata bhImArthazabdayoH / ghurati / jughora / ghoritA / aghorIt / purat agragamane / purati / pupora / puuryaat| poritA / aporIt / murat saMveSTane / murati / mumora / moritA / surat aizvaryadIptyoH / sphara sphalat sphuraNe / ilat gatisvapnakSepara NeSu / ilati / ailat / iyela IlatuH IluH / ilyAt / elitA / eliSyati / ailIt / calat vilasane / calati / acalat / cacAla / calitA / acAlIt / cilat vasane / cilati / cicela meM celitA / acelIt / vilat varaNe / vilati / vivela / velitaa| avelIt / milat zleSaNe / milati / amilat / mimela limilatuH mimiluH / melitaa| meliSyati / amelIt / spRzaMt saMsparze / spRzati / spRzet / aspRzat / pasparza paspRzataH paspRzuH / spRzyAt / spraSTA, sparTI / sprakSyati, spardhyati / asprakSyat , aspIt / asprAkSIt asprASTAm aprAkSuH / aspAkSIt aspArTAm aspAkSuH / pakSe saki aspRkSat aspRkSatAm / ruzaM rizaMt hiMsAyAm / ruzati / aruzat / / ruroza / roSTA / rokssyti| arokSyat / arukSat arukSatAm arukSan / rizati / arizat / rireza / rizyAt / reSTA / rekSyati / arekSyat / arikSat / vizaMt pravezane / vizati / vizatu / avizat / viveza vivizatuH vivizuH / vivezitha / vizyAt / veSTA / vekSyati / bhanetyat / avikSat avikSatAm avikSan / mRzaMt Amarzane / mRzati / amRzat / mamarza mamarziya, mamraSTha / mRzyAt / mraSTA, ___ 10 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156 mI / mrakSyati, maya'ti / amrakSyat , amaya't / amrAkSIt , amAIt , amRkSat / lizaM RSait gatau / lizati / alizat / lileza / lizyAt / leSTA / lekSyati / alekSyat / bhalikSat / iSat icchAyAm / icchati / icchet / icchatu / aicchat / iyeSa ISatuH ISuH / iSyAt / eSTA, eSitA / eSivyati / aiSiSyat / aiSIt / miSat sparddhAyAm / vRhaut udyame / vRhati / avRhat / varha / vRhyAt / varhitA, vA / vahiSyati, vayati / avahiSyat , avaya't / avahIt / avRkSat avRkSatAm avRkSan / tRhau tUMhau stRhau stUMhaut hiMsAyAm / tRhati / tRhet / tRhatu / atRhat / tatarha / tRhyAt / tarhitA, tardA / tahiSyati, taya'ti / atarhiSyat , ataya't / atIt, atRksst| tuMhernalope tRhati / tatuMha / tRhyAt / tUMhitA, tRNDhA / tUMhiSyati, iGakSyati / ahiSyat , atRjhyat / atuMhIt , atAkSIt / atha kuTAdigaNaH / . kuTat kauTilye / kuTati / cukoTa / kuTyAt / .... kuTAderDidvadaNit / 4 / 3 / 17 / / kuTAdeH paro jigidva pratyayo dvid bhavati / kuTitA / kuTiSyati / akuTiSyat / akuTIt / guMt puriissotsgeN| guvati / guvet / guvatu / aguvat / jugAva juguvatuH juguvuH / gUyAt / gutAsi / guSyati / aguSyat / aguSIt / dhuDDsvAdityAdinA sico lope agutAm aguSuH / aguSIH agutam aguta / agu Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (147) pam aguSva aguSma / dhrut gatisyairyayoH / dhruvati / adhruvat / dhAva / dhUyAt / dhrutA / dhruSyati / adhruSyat / adhruSIt adhrutAm adhruSuH / adhruSI: adhrutam adhuta / NUt stavane / duvati / nuvet / anuvat / nunAva / nUyAt / nuvitA / nuvissyti| bhanuviSyat / anuvIt / dhUt vidhUnane / dhuvati / dhuvet / dhuvatAm / adhuvat / dudhAva dudhuvatuH dudhuvuH / dhUyAt / dhuviSyati / adhuviSyat / adhuvIt / kucat saMkocane / kucati / cukoca / kucitA / vyacat vyAjIkaraNe / vyaco'nasi / 4 / 1 / 82 / vyaceH sasvarAntasthA yvRt bhavati, asva viGati pratyaye pare / vicati / vicet / vicatu / avicat / vivyAca vivicatuH vivicuH / vinyacitha vivicathuH vivica / vivyAca, vivyaca viviciva vivicima / vicyAt / vicitA / viciSyati / aviciSyat / avyAcIt , avyacIt / gujat zabde / gujati / agujIt / ghuTat pratIghAte / ghuTati / ghuTet / ghuTatu / aghuTat / sughoTa / ghuTitA / ghuTiSyati / aghuTIt / cuTa chuTa truTat chedane / tuTata kalahakarmaNi / muTat AkSepapramardanayoH / sphuTat vikasane / sphuTati / pusphoTa / sphuTitA / sphuTiSyati / asphuTiSyat / bhAsphaTIt / puTa luThat saMzleSaNe / kRDat ghasane / kuDat bAlye pa guDat rakSAyAm / guDati / jugoDa / guDitA / aguDIt / Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juDat bandhe / tuDat toDane / luDa thuDa sthuDat saMvaraNe / vuDat utsarge ca / bruDa bhruDat saMghAte / duDa huDa truDat nimajjane / cuNat chedane / cuNati / cucoNa / cuNyAt / cuNitA / acuNIt / Dipata kSepe / churat chedane / churati / acchurat / cucchora / churitA / achurIt / sphurat sphuraNe / sphurati / sphulata saMcaye ca / iti parasmaipadaM samAptam / / - athAtmanepadam / kuM kRt zabde / kuvate / kuveta / kuvatAm / akuvata / cukuve / kuSISTa / kutAse / kuSyate / akuSyata / akuta akupAtAm akuSata / kuvate / kuveta / cukuve / kuvitA / guraiti udyame / gurate / guritA / aguriSTa / iti kuTAdigaNaH samAptaH / / put vyAyAme / priyate / priyeta / priyatAm / apriyata / patre paprAte papire / pRSISTa / partAse / pariSyate / apariSyata / atH| TuGtu Adare / prAyeNAyamAGpUrvaH, Adriyate / Adriyeta / AdriyatAm / Adriyata / AdateM / AdRSISTa / AdartAse / AdariSyate / AdariSyata / Ahata AhaSAtAm AdRSata / dhuMjatu sthAne / dhriyate / dhriyeta / dhriyatAm / adhriyata / dadhe / dadhiSA dhRSISTa / dhartA / dhariSyate / adhariSyata / adhRta / ovinaiti bhayacalanayoH / udvijate / udvinatAm / udavinata / udvivije / udvejitaa| udveniSyate / udavejiSTa / olanaiGaolamjaiti viidde| Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 149) lanate / leje / lajitAse / alaniSTa / lajjate / lalaje / lajjitA / alajiSTa / pvajit saGge 'no vyaJjanasya' ityAdinA no luki svajate / svajeta / svajatAm / asvajata / svanazca / 2 / 3 / 45 / upasargasthAd nAmyAdeH parasya svaJjaH sakArasya pakAro bhavati, dvitve'pi, aTyapi / abhiSvajate / abhiSvajeta / abhidhvajatAm / abhyaSvajata / sva navA / 4 / 3 / 22 / ___svanaH parokSA viddhana vA bhavati / iti nalugabhAve sasvane, pariSasvaje / pakSe sasvaje / pariSasvaje pariSasvajAte pariSasvanire / svaGkSISTa / svaGaktAse / svakSyate / asvajhyata / natrA nirdiSTayAnityatvAdiTi asvaJjiSTa / jupaiti prItisevanayoH / juSate / juSeta / juSatAm / ajuSata / jujuSe / joSiSISTa / joSitAse / joSiSyate / ajoSiSyata / ajoSiSTa ajoSiSAtAs ajoSiSata / // iti tudAdigaNaH samAptaH // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 150) atha rudhaadignnH| pAnubandhA rudhAdayaH / rubaeNpI AvaraNe / AvaraNaM vyApitvam / rudhA svarAcchno naluk ca / 3 / 4 / 82 / .: rudhAdInAM svarAt paraH kartari vihite ziti no bhavati, taMdyoge ca prakRterno luk ca yathAsambhavam / zakAraH zikAryArthaH / GittvAd guNAbhAve nakArasya NakAre takArasya ca dhakAre dhAtordhakArasya dakAre ruNaddhi / aviti ziti 'nAstyo k' iti akArasya luki runddhaH / nanu atra NatvaM kathaM na ? ucyate 'nAM dhur3arge'ntyo'padAnte' ityatra 'mnAM ' iti bahuvacanatvena NatvasyApyapavAdabhUtamidaM sUtramiti jJApyate, tenAnena nasya na eva / rundhanti / ruNatsi rundhaH rundha / ruNadmi rundhvaH rundhmaH / rundhe rundhAte rundhate / runtse rundhAthe runddhve / rundhe rundhvahe. rundhmahe / rundhyAt rundhyAtAm rundhyuH / rundhyAH rundhyAtam rundhyAta / rundhyAma rundhyAva sandhyAma / rundhIta rundhIyAtAm rundhIran / rundhIthAH rundhIyAthAm rundhIdhvam / rundhIya rundhIvahi rundhImahi / ruNadhu rundhAt rundhAm rundhantu / rundhi, rundhAt rundham rundha / ruNadhAni ruNadhAva ruNadhAma / runtAm sndhAtAm rundhatAm / runtasva rundhAthAm rundvam / ruNadhai ruNadhAvahai runndhaamhai| aruNat arundhAm arundhan / seope dhasya ca Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satve visarge aruNaH, arundham arundha / aruNadham arundhya bharundhma / arunddha arundhAtAm arundhata / arundhAH arundhAthAm arundhvam / arundhi arundhvahi arundhmahi / rurodha rurudhatuH / rurodhiya ruroddha / rurudhe / rudhyAt / rutsISTa / roddhAsi / roddhAse / rotsyati / rotsyate / arotsyat / arotsyata / RditvAdadyatanyAmaGi aruSat arudhatAm arudhan / pakSe arautsIt arauddhAm arautsuH / Atmanepade aruddha arutsAtAm arutsata / ricUMpI virecane / virecanaM niHsAraNam / riNakti riztaH rizcanti / rikte rizcAte rizcate / rizcyAt / rizcIta / riNaktu / riGktAm / ariNak / arikta / rireca / rirecitha, rirektha / ririce / ricyAt / rikSISTa / rektAsi / rektAse / rekSyati / rekSyate / arekSyat / arekSyata / aricat , araikSIt / arikta / vicUpI pRthagbhAve / vinakti / viGkte / viJcyAt / viJcIta / vinaktu viGktAm / avinak / aviGakla / viveca / vivecitha, vivekth| vivice / vicyAt / vikSISTa / vektAsi / vektAse / vezyati / vekSyata / avekSyat / avekSyata / avicat , avaikSIt / avikt| yupI yoge / yunakti yuktaH yuJjanti / yuGkte yuJjAte yuJjate / yujyAt / yuJjIta / yunaktu / yutAm / ayunak / ayukta / yuyoja / yuyuje / yunyAt / yukSISTa / yoktAsi / yoktAse / yokSyati / yozyate / ayokSyat / ayokSyata / Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayunat , ayokSIt / ayukta / kSudrUpI saMpepe / kSuNatti kSuntaH candanti / kSunte kSundAte kSundate / zunyAt / kSundIta / kSuNattu / cantAm / akSuNat / . akSunta / cukSoda / cukSude / kSudyAt / hutsISTa / kSottAsi / kSottAse / kSotsyati / kSotsyate / akSossyat / akSotsyata / akSudat / akSautsIt / akSutta akSu. sAtAm akSutsata / bhidUMpI vidAraNe / bhinatti / bhinte / mindyAt / bhindIta / bhinattu / bhintAm / abhinat / abhinta / bibheda / bibhide / bhidyAt / bhitsISTa / bhettAsi / bhettAse / bhetsyati / bhetsyate / abhetsyat / abhetsyata / abhidat , abhaitsIt / abhitta / chidraMpI dvaidhIkaraNe advaidhasya pRthaktve / chinatti / chinte / chindyAt / chindIta / chinattu / chintAm / acchinat / acchinta / ciccheda / cicchide / chidyAt / chitsISTa / chettAsi / chettAse / chetsyati / chetsyate / acchetsyat / acchetsyata / acchidat , acchetsIt / acchitta / udapI dIptidevanayoH / kRNatti / chante / chnyAt / chUndIta / chRNattu / chantAm / acchRNat / acchRnta / caccharda cacchardatuH caccharduH / cacchde / chyAt / chardiSISTa / charditAsi / charditAse / chardiSyati, chatyati / chardiSyate, chayate / acchardiSyat , acchatya't / acchardiSyata , acchatyaMta / acchRdat , acchadIt / acchardiSTa / UtRpI hiMsA'nAdarayoH / tRNatti / tRnte / tRnyAt / tRndIta / tRNattu / tRntAm / atRNat / atRnta / Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 193) matarda / tNtRde| tRdyAt / tardiSISTa / tarditAsi / tarditAse / * tardiSyati, yati / tardiSyate, taya'te / atardiSyat , ata ya't / atardiSyata, atayaMta / atRdat , atIt / atardiSTa / iti rudhAdigaNe ubhayapadino dhAtavaH samAptAH // pRcaipa samparke / pRNakti / pRcyAt / pRNaktu / apRNak / paparca pazcuH / pRcyAt / parcitA / parciSyati / aparciSyat / aparcIt / vRcaip varaNe / vRNakti vRktaH vRJcanti / vRJcyAt / bhavRNak / vavarca vavRcuH / varcitA / avarcIt / tacU topa saMkocane / tanakti / atanak / tataJca / tacyAt / taJcitA / taJcipyati / atazciyat / ataJcIt / tanakti / atanak / tataJja / tajyAt / taJjitA, taGktA / taJjiSyati, takSyati / ataJjipyat , atakSyat / ataJjIt , atAGkSIt / bhaJjoM Amardane / bhanakti / abhanak / babhaJja / bhajyAt / bhaGktA / bhakSyati / abhakSyat / abhAGkSIt abhAGktAm abhAkSuH / bhujaMpa pAlanAbhyavahArayoH / abhyavahAro bhojanam / bhunakti muLyAt / abhunak / bubhoja / bhujyAt / bhoktAsi / bhokSyati / abhokSyat / abhaukSIt / trANAdanyatra bhunana ityAtmanepade havibhuGkte / bubhune| abhuGkta / anaup . vyaktimrakSaNagatiSu / vyaktiH prakaTatA, mrakSaNaM ghRtAdisekaH / anakti / aGgyAt / anaktu / Anak / Ananja / a Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 194) jyAt / aJjitAsi, aktAsi / aJjiSyati, akSyati / AmiSyat , AkSyat / sico'H / 4 / 4 / 04 / - aJjerdhAtoH sica AdiriD bhavati / AJjIt AJjiSTAm AJjiSuH / ovinaipa bhayacalanayoH / vinakti / viGktaH / vicyAt / vinaktu / avinaka / vivena / vijeriT / 4 / 3 / 28 / . vijeri Gidvad bhavati / vivijitha / vinyAt / vinitA / viniSyati / avijiSyat / avijIt / kRtaipa veSTane / kRNatti kRntaH / kRntyAt / akRNat / cakarta / kRtyAt / katitAsi / kartyati, katiSyati / ayat , akartiSyat / akartIt / undapa kledane / unatti / undhAt / aunat / undAJcakAra / undAmbabhUva / undAmAsa / udyAt / unditaa| undiSyati / aundIt / ziSlaMp vishessnne| vizeSaNaM guNAntarotpAdanam / zinaSTi / ziSyAt / zinaSTu / azinaT / zizeSa / ziSyAt / zeSTA / zekSyati / azekSyat / aziSat aziSatAm aziSan / piSlaMpa saJcUrNane / pinaSTi piSTaH piMSanti / pinakSi / apinaT / pipeSa / piSyAt / peSTA / pekSyati / apekSyat / apiSat / hisu tRhapa hiMsAyAm / hinasti hiMstaH hiMsanti / hinassi / hiMsyAt / hiMsantu / hau ' hudhuTo hedhiH ' iti herdhitve ' so dhi Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA' iti so khuki hindhi pakSe hindhi / ahinat / nihiNs| hisyAt / hiMsitA / hisiSyati / ahiMsIt / vahaH bhAdIt / 4 / 3 / 62 / / tRheH znAt paro vyaJjanAdau viti pare Id bhavati / tRNeDhi. tRNDaH sa'hanti / tRNekSi tRNDaH tRNDha / tRNemi tUMhaH tuuNmH| tuNhyaat| tRNeDhu / tRNDhi / tRNahAni tRNahAva tRNahAma / atRNeT / tataha / tRhyAt / tahitA / tarhiSyati / atarhiSyat / atIt / iti parasmaipadaM samAptam / athAtmanepadam... khidipa dainye / khinte khindAte khindate / khindIta / khi ntAm / akhinta / cikhide / khitsISTa / khettAse / khetsyte| akhetsyata / akhitta akhitsAtAm akhitsata / vidip vicAraNe / vinte / vindiit| vintAm / avint| vivide| vitsISTa / vettAse / vetsyate / avetsyata / avitta / jiindhaipi diiptau| indhe, inddhe evaM yathAyogaM 'dhuTo dhuTi sve vA' iti vA daluk vidheyaH / indhAte indhate / indhIta / indadhAm / aindha / ' jAgruSasamindhernavA ' samindhAJcakre, samindhAmbabhUva, samindhAmAsa / pakSe kittvAt no luki samIdhe samIdhAte samIdhire / indhiSISTa / indhiH . tAse / indhiSyate / aindhiSyata / aindhiSTa / iti rudhAdigaNaH samAptaH // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) atha tnaadignnH| yAnubandhAstanAdayaH / tayI vistAre ' kRgtanAdeH' iti kartari ziti pare upratyaye ' uznoH' iti akGiti pare guNe tanoti tanutaH tanvanti / tanoSi tanuthaH tanutha / tanomi / ' vamyaviti vA ' iti tanuvaH, tanvaH tanumaH, tnmH| tanute tanvAte tnvte| tanuSe tanvAthe tanudhve / tanve' tanuvahe, tanvahe tanumahe, tanmahe / tanuyAt tanuyAtAm tanuyuH / tanuyAH tanuyAtam tanuyAta / tanuyAm tanuyAva tanuyAma / tanvIta tanvIyAtAm tanvIran / tanvIthAH tanvIyAthAm tanvIdhvam / tanvIya tanvIvahi tanvImahi / tanotu, tanutAt tanutAm tanvantu / tanu, tanutAt tanutam tanuta / tanavAni tanavAva tanavAma / tanutAm tanvAtAm tanvatAm / tanuSva tanvAthAm tanudhvam / tanavai tanavAvahai tnvaamhai| atanot atanutAm atnvn| matanoH atanutam atanuta / atanavam atanuva, atanva atanuma atanma / atanuta atanvAtAm atanvata / atanuthAH atanvAthAm atanudhvam / atanvi atanuvahi, atanvahi atanumahi, atanmahi / tatAna tenatuH tenuH / tenitha tenathuH tena / tatAna, tatana teniva venima / tene tenAte tenire / teniSe tenAthe tenidhve / tene tenivahe tenimahe / tanyAt tanyAstAm tanyAsuH / tanyAH tanyAstam tanyAsta / tanyAsam tanyAsva tanyAsma / taniSISTa taniSIyAstAm taniSIran / tanitAsi / tanitAse / taniSyati / taniSyate / ataniSyat / ataniSyata / atAnIt , atanIt ataniSTAm ataniSuH / Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (.157) tanbhyo vA tathAsi mNozca / 4 / 3 / 68 / / tanAdibhyaH parasya sicaH te thAsi ca lub vA, tadyoge nNozca luca na ceD bhavati / atata, ataniSTa ataniSAtAm ataniSata / atathAH, ataniSThAH ataniSAthAm ataniDDhavam , atanidhvam / ataniSi atanidhvahi ataniSmahi / SaNUyI dAne / sanoti / sanute / sanuyAt / sanvIta / sanotu / sanutAm / asanIt / asanuta / sasAna senatuH senuH / sene senAte senire| sanyAt / saniSISTa / sanitAsi / sanitAse / saniSyati / sanipyate / asaniSyat / asaniSyata / asAnIt , asanIt / sanastatrA vA / 4 / 3 / 69 / sana sano lupi satyAmA vA bhavati / asAta, asata, asaniSTa asaniSAtAm asaniSata / asAthAH, asaniSThAH asaniSAyAm amanidhvam , asaniDDhvam / asaniSi asanidhvahi asaniSmahi / kSaNUga kSiNUyI hiMsAyAm |kssnnoti / kSaNute / kSaNuyAt / kSaNvItA akSaNot / akSaNuta / cakSANa / cakSaNe / kSaNyAt / kSaNiSISTa / kSaNitAsi / kSaNitAse / kSaNiSyati / kSaNiSyate / akSaNiSyat / akSaNiSyata / vyaJjanAderiti vA vRddherna zvi-jAgriti pratiSedhe akSaNIt / akSata, akSaNiSTa / akSathAH, akSaNiSThAH / kSiNoti / kSiNute / kSiNuyAt / kSiNvIta / kSiNotu / kSiNutAm / ati Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158) 'got / akSiNuta / cikSeNa / cikSiNe / kSiNyAt / kSeNiSISTa / kSeNitAsi / kSeNiSyati / kSeNiSyate / akSeNIt / akSita / bhakSeNiSTa / akSethAH, akSeNiSThAH / RNUyI gatau / arNoti aNute / aNuyAt / aNvIta / arNotu / aNuhi / aNutAm / ArNot / AMta / AnarNa AnRNatuH AnRNuH / AnRNe / RNyAt / arNiSISTa / arNitAsi / arNitAse / arNiSyati / bharNiSyate / ANiSyat / ANiSyata / ANIt ANiSTAm ANiSuH / AtaM, ANiSTa ArthAH, ANiSThAH / tRNUyI adne| tarNoti / taNute / tarNahi / taNutAm / atarNAt / ataNuta / tatarNa / tatRNe / tRNyAt / tarNiSISTa / tarNitA / tarNiSyati, tarNiSyate / atarNiSyat / atarNiSyata / atIt / atarta, atarNiSTa / ataH, aMtarNiSThAH / ghRNUyI dIptau / parNoti / varNate / javarNa / jaghRNe / gharNitA / agharta, agharNiSTa / aghAH , bhavarNiSThAH / iti tanAdigaNe ubhayapadaM samAptam / athAtmanepadamvayi yAcane / vanute / vanvIta / vanutAm / avanuta / vavane bavanAte vavanire / vaniSISTa / vanitA / avaniSyata / avata, avaniSTa / avathAH, avaniSThAH / manUyi bodhane / manute manvAte :manvate / manumahe, manmahe / manvIta manvIyAtAm manvIran / manutAm manvAtAm manvatAm / amanuta / mene menAte menire / maniSISTa / manitA / amata, amaniSTa / amathAH, amaniSThAH / ityAtmanepadaM samAptam / iti samAptaH tanAdigaNaH // Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (199) atha kryaadignnH| zAnubandhAH krayAdayaH / DukrIMgz dravyavinimaye / vinimayaH parivartaH / kryaadeH|3|4| 79 / ___krayAdeH kartari vihite ziti bhA bhavati / krINAti 'eSAmIrvyaJjane'daH ' krINItaH 'nazcAtaH ' krINanti / krINAsi kINIyaH krINItha / krINAmi krINIvaH krINImaH / krINIte kINAta krINate / krINISe krINAthe krINIdhve / krINe krINIvahe krINImahe / krINIyAt krINIyAtAm krINIyuH / krINIta kINIyAtAm krINIran / krINAtu, krINItAt krINItAm krINantu / krINIhi krINItam krINIta / krINAni krINAva krINAma / krINItAm krINAtAm krINatAm / krINISva krINAthAm krINIdhvam / krINai krINAvahai kriinnaamhai| akrINAt akrINItAm akrINan / akrINAH akrINItam akrINIta / akrINam akrINIva akrINIma / akrINIta akrINAtAm akrINata / akrINIthAH akrINAthAm akrINIdhvam / akrINi akrINIvahi akrINImahi / cikrAya cikriyatuH cikriyuH / cikriye| krIyAt / RSISTa / kretAsi / kretAse / veSyati / veSyate / akreSyat / akreSyata / bhanaSIt / aSTAm akraiSuH / akreSTa aveSAtAm akreSata / piMgaza bandhane / sinAti / sinIte / sinIyAt / sinIta / Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) sinAtu / sinItAm / asinAt / asinIta / siSAya / siSye / sIyAt / seSISTa / setAsi / setAse / seSyati / seSyate / aseSyat / aseSyata / asaiSIt / prIMgz tRptikAntyoH / prINAti / prINIte / aprINAt / aprIgIt / piprAya / pipriye / pretA / preSyati / preSyate / apraipIt / apreSTa / zrIMgza pAke / zrINAti / zrINIte / zizrAya / zizriye / zrIyAta / zreSISTa / shretaa| azreSIt / azreSTa / mIMgaz hiMsAyAm / mInAti / pramINAti / mInIte / mInIyAt / mInIta / mInAtu / mInIhi / mInItAm / amInAt / amInIt / 'migmIgo'khalacali' iti akGiti Atve mamau bhimyatuH mimyuH / mamitha, mamAtha mimyathuH mimya / mimAya, mimaya mimyiva mimyima / mimye mIyAt / mAsISTa / mAtAsi / mAtAse / mAsyati / mAsyate / amAsyat / amAsyata / amAsIt / amAsta / yuMgz bandhane / yunAti / yunIte / yunIyAt / yunIta / yunAtu / yunItAm / ayunAt / ayunIta / yuyAva / yuyavitha, yuyotha / yuyuve / yUyAt / yoSISTa / yotA / ayauSIt / ayoSTa / skuMgz ApravaNe / ApravaNamuddharaNam / stambhUstambhUskambhUskUmbhUskoH nA ca / 3 / 4 / 78 / stambhvAdeH sautradhAtoH skugazca kartari vihite zitibhA anuzca bhavati / skunAti, skunIte / skunoti, skunute / skunIyAt, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skunIta / skunuyAt , skunvIta / skunAtu, skunItAm / skunotu, skunutAm / askunAt , askunIta / askunot, askunuta / cuskAva / cuskuve / skUyAt / skoSISTa / skotA / a. skauSIt / askoSTa / knUgaz zabde / knUnAti, knUnIte / cuknAva / cuknuve| knavitA / knvissyti|knvissyte / aknAvIt / aknaviSTa / drugaz hiMsAyAm / drUNAti / drUNIte / adrUNAt / aPNIta / duMdrAva / dudruve / druyAt / draviSISTa / dravitAsi / dravitAse / adraaviit| adraviSTa / grahIza upaadaane| upAdAnaM sviikaarH| gRhNAti / gRhNIta 'grahatrazca-' ityAdinA yvRt / gRhNIyAt / gRhNIta / gRhNAtu / / vyaJjanAccha nAherAnaH / 3 / 4 / 80 / vyaJjanAt parasya znAyuktasya herAno bhavati / gRhaann| gRhNItAt / gRhNItAm / agRhNAt / agRhNIta / jagrAha / jagRha jagRhAte jagRhire / gRhyAt / - gRho'parokSAyAM dIrghaH / 4 / 4 / 34 / grahAtorvihita iD dIrghA bhavati, na tu parokSAyAm / grahISISTaH / grahItAsi / grahItAse / grahISyati / grahISyate / agrahIpyat / agrahISyata / ' na zci' ityAdinA vRddhiniSedhAt agrahIt . 11 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (162) agrahISTAm agrahISuH / agrahISTa agrahISAtAm agnahISata / atha krayAdyantargaNaH pvAdiH / pAdeIsvaH / 4 / 2 / 105 / pvAderatyAdau ziti hrasvo bhavati / pUgaz pavane / pavanaM shuddhiH| punAti / punIte / apunAt / apunIta / pupAva / pupuve / pUyAt / paviSISTa / pavitAsi / pavitAse / paviSyati / paviSyate / apAvIt apAviSTAm apAviSuH / apaviSTa apaviSAtAm apvisst| lUgaz chedane / lunAti / lunIte / lunIyAt / lunIta / lunAtu / lunItAm / alunAt / alunIta / lulAva / luluve / alAvIt / alaviSTa / dhUgaz kampane / dhunAti / dhunIte / dhunAtu / dhunItAm / adhunAt / adhunIta / dudhAva / dudhuve / dhUyAt / dhavipISTa / dhotAsi, dhavitAsi / dhotAse, dhavitAse / dhaviSyati / dhaviSyate / adhaviSyat / adhaviSyata / adhAvIt / adhoSTa, kecit susAhacaryAt tatra sUtre pvAdergrahaNAdasya adhaviSTa itIcchanti / stRgaza AcchAdane / stRNAti / stRNIte / stRNIyAt / stRNIta / astRNAt / astRNIta / tastAra tastaratuH tastaruH / tastaritha / tastare tastarAte tastarire / stIryAt / ' iT sinAziSorAtmane ' iti vA iTa stariSISTa, storSISTa / 'vato navA'nAzIHsicparasmai ca' itITo vA dIrgha starItAsi; staritAsi / starItAse, staritAse / starISyati, stariSyati / stariSyate, starISyate / asta Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 163) riSyat , astarISyat / astariSyata, astarISyata / astArIt - astAriSTAm astAriSuH / astariSTa astariSAtAm astariSata / astariSThAH astariSAthAm astariDDvam , astariDhvam , astaridhvam / astariSi astariSvahi astariSmahi / pakSe dIrghaH astarISTa astarISAtAm astarISata ityAdiH / iDabhAve tu varNAt ' iti kitve astIrTa astIrSAtAm astIrSata / kRgaz hiMsAyAm / kRNAti / kRNIte / cakAra cakaratuH cakaruH / cakaritha / cakare cakarAte cakarire / kIryAt / kariSISTa, kIrSISTa / karitAsi, karItAsi / karitAse, karItAse / kariSyati, karIdhyati / kariSyate, karISyate / akariSyat , akarISyat / akariSyata, akarISyata / akArIt / akariSTa akariSAtAm akaripata / akarISTa akarISAtAm akarISata / akISTa akIrSAtAm akIrSata / vRgazu vrnne| vRNIyAt / vRNIta / vavAra vavaratuH . vavaruH / vavarithaM / vavare vavarAte vavarire / urAdeze dIrgha ca vUryAt / variSISTa, varSISTa / varitAsi, 'varItAsi / varitAse, varItAse / variSyati, varISyati / variSyate, varISyate / avariSyat , avarIpyat / avariSyata, avarISyata / avArIt avAriSTAm avAriSuH / avariSTa avariSAtAm avariSata / avarISTa avarISAtAm avarISata / avUSTa avarSAtAm avarSata / ityubhayapadam // ' jyAMz hAnau ' jyAvyadhaH kGiti ' iti vRti dIrghamavo'ntyam / 4 / 1 / 103 / Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) . . vegvarjasya yvRdantyaM dIrvaM bhavati / pvAditvAda hamve jinAti / jinIyAt / jinAtu / ajinAt / 'jyAvyevyadhivyacivyatheriH' iti dvitve pUrvasya itve jijyau / ' jyAvyadhaH ' ityAdinA yvRti nijyatuH jinyuH / jijyitha, jinyAtha jinyathuH jinya / jijyau nijyiva nijyima / jIyAt / jyAtAmi / jyAsyati / ajyAsyat / anyAsIt anyAsiSTAm ajyaasissuH| rIz gtiressnnyoH| riNAti / riNIyAt / riNAtu / ariNAt / rirAya riryatuH riyuH / rIyAt / retAsi / araiSIt / lIMza zleSaNe / linAti / linIyAt / linAtu / alinAt / lilAya / lIyAt / lAtA, letA / alaiSIt / blIza varaNa / lvIz gatau / kR mR zaz hiMsAyAm / kRNAti / cakAra cakaratuH cakaruH / karitA, karItA / mRNAti / amRNAt / mamAra mamaratuH mamaruH / mamaritha / mUryAt / maritAsi, marItAsi / amArIt / zaNAti / azRNAt / shshaar| RH zRdRSaH / 4 / 4 / 20 / eSAM parokSAyAmRrvA bhavati / zazratuH, zazaratuH / zazruH, zazaruH / zazaritha / zIryAt / zaritAsi, zarItAsi / azArIt / pRz pAlanapUraNayoH / pRNAti / papAra papratuH, paparatuH papraH, paparuH / paparitha / pUryAt / paritA, priitaa| pariSyati, parISyati / apaariit| vRz bharaNe / bRNAti / babAra babaratuH babaruH / bUryAt / baritA, Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 165) carItA / aMbariSyat, abarISyat / abArIt / bhRz bharjane ca / bhRNAti / babhAra babharatuH / bharitha / bhUryAt / bharitA, bharItA / bhariSyati, bharISyati / abhariSyat , abharISyat / abhArIt / dRza vidAraNe / dRNAti / ahaNAt / dadAra dadaratuH, dadratuH dadaruH, druH / dadaritha / dIryAt / adaariit| jaz vyohaanau| naz nye| nRNAti / anRNAt / nanAra nanaratuH nanaruH / nIryAt / naritA, narItA / anArIt / gRz zabde / gRNIyAt / nagAra jagaratuH / gIryAt garitA, garItA / gariSyati, garISyati / agArIt / Rz gatau / RNAti / ArNAt / Ara / ArIt / aritA, arItA / .. iti pvAdigaNaH samAptaH // jJAMz avabodhane / 'jA jJAjano'tyAdau ' jAnAti / jAnIyAt / ajAnAt / jajJau jajJatu: jajuH / jajJitha, jajJAtha / jJeyAt , jJAyAt / jJAtAsi / jJAsyati / ajJAsyat / ajJAsIta ajJAsiSTAm / kSiSz hiMsAyAm / kSiNAti / kSiNAtu / cikSAya cikSiyatuH cikSiyuH / kSetA / kSeSyati / akSeSyat / akSaiSIt trIMz varaNe / vINAti / vivAya viviyatuH vitriyuH / tretA / zrIz bharaNe / bhrINAti / bibhrAya bibhriyatuH vibhriyuH / bhratA / abhaiSIt / heThaz bhUtaprAdurbhAve / tavargasyeti nasya Natve / hehNAti / heThAna / aheTnAt / niheTha / heThitA / aheThIt / mRDaza sukhane / mRDNAti / mRDNAtu / mRDAna / mamarDa mamRDatuH / Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (166 ) mamaDitha / marDitA / amarDIt / zranthaz mocanapratiharSayoH / zrathnAti / zrathnAtu / zrayAna / zazrantha 'vA zranthagranthonlak ca ' anena avitparokSAseTyavorvA tadyoge no luk na ca dviH iti zrethatuH, zazranthatuH / zrethuH, zazranthuH / zrethitha, zazranthiya / zrathyAt / zranthitA / azranthIt / manthaz viloDane / mathnAti / mathnAtu / mathAna / amathnAt / mamantha / mathyAt / manthitA / amnthiit| granthaz saMdarbha graMthnAti / athnIyAt / prathnAtu / grathAna / agrthnaat| jagrantha jagranthatuH, grethatuH jagranthuH, grethuH / jagranthitha, grethitha / prathyAt / granthitAsi / granthiSyati / agranthiSyat / agranthIt / kunthaz saMkleze / kuthnAti / kuthAna / cukuntha / kuthyAt / kuthnitA / akunthIt / mRdaz kSode / mRdnAti / mRnAtu mRdAna / mamarda mamRdatuH / marditA / amardiSyat / amardIt / gudhaz roSe / gudhnAti / gudhAna / jugodha / godhitA / agodhIt / bandhaMz bandhane / badhnAti / badhnIyAt / badhnAtu / badhAna / abadhnAt / babandha / babandhitha / babandha / bandadhAsi / bhantsyati / abhantasyat / amAntsIt abAndadhAm abhAntsuH / Nama tubhaz hiMsAyAm / namnAti / nabhAna / nanAbha nematuH nebhuH / nebhitha / nabhitA / anAbhIt / tubhnAti / tubhAna / tutobha tutubhatuH tutubhuH / tobhitA / atobhIt / klizaura. vibAdhane / kliznAti / kliznAtu / klizAna / cikleza / klizyAt / klezitA, kleSTA / kleziSyati, klekSyati / aklezIt, aklikSat / Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 167) azaz bhojane / aznAti / aznIyAt / aznAtu / azAna / AznAt / Aza AzatuH AzuH / ashitaa| aziSyati / A. zIt / iSaz AbhIkSNye / AbhIkSNyaM paunaH punyam / iSNAti / iSNIyAt / iSNAtu / iSANa / aiSNAt / iyeSa ISatuH ISuH / iyeSitha iissthuH| aiSIt / viSaz viprayoge / viSNAti / viSANa / viveSa / veSitA / vessissyti| avevIt / muSaza steye / muSNAti / muSNIyAt / muSNAtu / muSANa / amuSNAt / mumoSa / moSitA / moSiSyati / amoSIt / puSaz puSTau / puSNAti / puSNIyAt / puSNAtu / puSANa / pupopa / possitaa| apoSIt / kuSaz niSkarSe / kuSNAti / kuSNIyAt / kussnnaatu| kuSANa / akuSNAt / cukoSa / kuSyAt / kopitA / koSiSyati / akoSIt / niSkuSaH / 4 / 4 / 39 / niHpUrvAt kuSaH parasya stAdyazita AdiriD vA bhavati / niSkoSTA, niSkoSitA / niSkokSyati, niSkoSiSyati / nirakokSyat , nirakoSiSyat / nirakukSat nirakukSatAm nirakukSan / nirakoSIt / kuSirApye vA parasmai ca / 3 / 4 / 74 / AbhyAM karmakartari zidviSaye parasmaipadaM vA bhavati, tadyoge ca shyH| rogaH pAdaM kuSNAti, rogaH kim ? pAdaH svayameva kuSyati, Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 168) kuSyate vA / karmakarturabhAve rogaH pAdaM kuSNAtItyeva / atha. stambhU stambhU skambhU skumbhU ete sautrA dhAtavamteSAmapi anupakSe nAbhavanAt rUpANi dayante-stamnAti / stamnIyAt / stamnAtu / stabhAna / astabhnAt / tastambha / stabhyAt / stambhitA / astambhIt , astabhat / stubhnAti / stubhnIyAt / stubhnAtu / astubhnAt / tustumbha / stubhyAt / stumbhitA / stumbhiSyati / astumbhIt / skaMmnAti / skamAna / askamnAt / caskambha / skabhyAt / askambhIt / skumnAti / skumnIyAt / skumnAtu / skubhAna / askubhnAt / cuskumbha / skubhyAt / skumbhitA / skumbhiSyati / askumbhIt / iti parasmaipadaM samAptam // vRz saMbhaktau / saMbhaktiH saMsevA / vRNIte vRNAte vRNate / vRNIta vRNIyAtAm vRNIran / vRNItAm vRNAtAm vRNatAm / avRNIta avRNAtAm avRNata / vatre vAte vatrire / vRSISTa vRSIyAstAm vRSIran / varitAse, varItAse / variSyate, varISyate / avariSyata, avarISyata / avariSTa avariSAtAm avariSata / avariSThAH, avariSAthAm avariTvam , avariDaDhvam / avariSi avariSvahi avariSmahi / pakSe dIrgha avarISTa avarISAtAm avarISata / avarISThAH avarISAthAm avarIDhvam , avarIDhvam / avarISi avarISvahi avarISmahi / sico'bhAve avRta avRSAtAm avRSata / Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 169) avRSThAH, avRSAyAm avRDhvam , avRDDhvam / avRSi avRSvahi avRSmahi / iti samAptaH kryaadignnH| atha curaadignnH| NAnubandhAzcurAdayaH / curaNa steye / curAdibhyo Nic / 3 / 4 / 17 / curAdidhAtubhyaH svArthe Nic pratyayo bhavati / ' zeSAt ' - iti parasmaipade cura+i+ti iti sthite guNe kRte cori+ti iti sthite zavi kRte guNe ca ayAdeze ca corayati corayataH corynti| corayasi corayathaH corayatha / corayAmi corayAvaH coryaamH| corayet corayetAm coryeyuH| corayeH corayetam corayeta / corayeyam corayeva corayema / corayatu, corayatAt corayatAm corayantu coraya, corayatAt corayatam corayata / corayANi corayAva corayAma / acorayat acorayatAm acorayan / acorayaH acorayatam acorayata / acorayam acorayAva acorayAma / corayAJcakAra corayAmbabhUva / corayAmAsa / Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (170) NeraniTi / 4 / 3 / 83 / .. - aniTi aziti pratyaye geluMga bhavati / coryAt / corayitA / corayiSyati / acorayiSyat / adyatanyAM -- NizridrunukamaH kartari GaH' iti De kRte 'Adyo'za ekasvaraH' ityanena Adyasya ekasvaravato'vayavasya dvitve co+cora+i+a+t iti sthite dvitve pUrvasya hUsve- . upAntyasyAsamAnalopizAsvRditoDe / 4 / 2 / 36 / samAnalopizAsvRdidvarnasya dhAtorupAntyasya Gapare Nau hasvo bhavati / iti hrasve kRte laghodIrgho'svarAdeH / 4 / 1 / 64 / asvarAderasamAnalope Gapare Nau dvitve pUrvasya lagholaghuni dhAtvakSare pare dIrgho bhavati / aDAgame ca Nerlope ca acUcurat acUcuratAm acUcuran / acUcuraH acUcuratam acUcurata / acUcuram acUcurAva acUcurAma / pRNa pUraNe / Nau 'nAmino' kalihaleH ' iti vRddhau ArAdeze zavi guNe ca pArayati pArayataH pArayanti / pArayet / pArayatu / apArayat / pArayAJcakAra / pArayAmbabhUva / pArayAmAsa / pAryAt / pArayitA / pArayiSyati / apArayiSyat / adyatanyAM dipratyaye he ca kRte pAra+3+a+t Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171) iti sthite dvitve tasya ca hasvatve papAra+i+a+t iti sthite : upAntyasya haste kRte papara+i+a+t iti jAte asamAnalope sanvallaghuni / 4 / 1 / 63 / na vidyate samAnasya lopo yasmin tasmin Gapare Nau dvitve pUrvasya laghuni dhAtvakSare pare sanIva kArya bhavati / sani pare dvitve pUrvasyAkArasya yathA itvaM bhavati tathA'trApItyarthaH / aDAgame apipara+i+a+t iti jAte 'laghordIgha' ityAdinA dIrdhe 'NeraniTi' iti Nerlope apIparat apIparatAm apIparan / ghRNa sravaNe / ghArayati / ghArayet / ghArayatu / aghArayat / ghArayAJcakAra / ghArayAmbabhUva / ghArayAmAsa / ghAryAt / ghArayiSyati / ajIgharat ajIgharatAm anIgharan / zvalka valkaNa bhASaNe / zvalkayati / ashvlkyt| zvalkayAJcakAra / zvalkayAmbabhUva / zvalkayAmAsa / zvalkyAt / azvalkayiSyat / parasmin laghudhAtvakSarAbhAvAt na dIrghaH azazvalkat / nakka dhakkaNa nAzane / nakkayati / ananavat / dhakkayati / adadhakat / cakka cukkaNa vyathane / cakkayati / acckt|cukkyti| acucukkat / TakuN bandhane / TaGkayati / TaGkayAJcakAra / aTaTaGkat / arkaN stavane / arkayati / Arkayat / arkayAJcakAra / aAt / arkayitA / arkayiSyati / svarAdedvitIyaH / 4 / 1 / 4 / Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 172) dvayuktibhAjaH svarAderdhAtordvitIyo'za ekambage dvirbhavati / iti / kiM ' ityasya dvitve prApte / ___ayi raH / 4 / 1 / 6 / svarAderdhAtodvitIyamyAMzasyaikasvarasya maMyogAr3hI ro dina bhavati, na tu rAdanantare yi / Arkika ArkikatAm Arkikan / Gapare / Nau laghvakSarAbhAvAt na manvatkArya dIrghazca / pacuNa vistAra pnycyti| apaJcayat / paJcyAt / paJcayitA / paJcayiSyati / apaJcayiSyat / apapaJcat apapaJcatAm apapazcan / mlecchaN mlecchane / mlecchayati / mle chyAt / amimlecchan amimlacchatAm amimlecchan / UrjaNa balaprANanayoH / prANanaM jIvanam / urjayati / aurjayat / uAt / urjayitA / urjayiSyati / aujayiSyat / aurjinat aurnijatAm aurjijan / tuju pijaNa hiMmAbaladAnaniketaneSu / tuJjayati / piJjayati / apipiJjat apipiJjatAm apipiJjan / pUjaNa pUjAyAm / pUjayati / pUjayAJcakAra / puujyaat| pUjayitA / apUpujat apUpujatAm apUpujan / tijaNa nizAne / tejayati / tejayatu / tejayAmAsa / tejyAt / atItijat atItijatAm atItijan / vaja vrajaNa mArgaNasaMskAragatyoH / mArgaNo bANastasya saMskAre gatau ca / avIvajat / avivrajat / rujaNa hiMsAyAm / naTaNa avasyandane / avasyandanaM bhraMzaH / tuTa cuTa cuTu chuTuN chedane / kuTTaN kutsane ca / puTa muTaN saMcUrNane / luNTaNa steye / luNTayati / aTuluNTat / sphuTaNa parihAse / Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (173) vaTuN vibhAjane / zuThaNa Alasye / zoThayati / azUzuThat / guThaNa veSTane / laDaNa upasevAyAm / lADayati / lADyAt / alIlaDat / Damya latve lAlayati / sphuDuNa parihAse / olaDuN utkssepe| olaNDayati odidayamityanye tanmate laNDayati / pIDaNa gahane / gahanaM bAdhA / pIDayati / bhrAnabhAsabhASadIpapIDajIvamIlakaNaraNavaNabhaNazraNalaeNheTha luTalupalapAM navA / 4 / 2 / 36 / eSAM Gapare NAvupAntyasya hrasvo vA bhavati / apIpiDat, apipIDat / taDaN AghAte / kaDuN khaNDane ca / cuDuN chedane / maDuNa bhUSAyAm / maNDayati / maNDayAJcakAra / amamaNDat / bhaDuN kalyANe / bhaNDayati / ababhaNDat / IDaN stutau / IDayati / aiDiDat / caDuNa kope / caNDayati acacaNDat / cUNa tUNaNa saMkocane / cUNayati / acUcuNat / tUNayati / tUNyAt / atRtuNat / aNaN dAne / zrANayati / azizraNat, azazrANat / cituN smRtyAm / cintayati / acicintat / pusta bustaNa AdarAnAdarayoH / pustyti| pustAJcakAra / pustyAt , apupustat / bustayati / abubustat / mustaNa saMghAte / kRtaNU saMzabdane / kRtaH kIrtiH / 4 / 4 / 122 / kRtaNaH kiirtirbhvti| kIrtayati / akiirtyt| kiirtyaanyckaar| Rd RvarNasya / 4 / 2 / 37 / Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (171) upAntyaRvarNasya Gapare Nau vA Rbhavati / acIkRtat , acikIrtat / zrathaNa pratiharSe / pRthaNa prkssepnne| parthayati / prathaNa prkhyaane| chadaN saMvaraNe / cudaN saMcodane / saMcodanaM nodanam / codayati / codayAJcakAra / acUcudat / miduNa snehane / mindayati / chardaN vamane / chardayati / chardayAJcakAra / acacchardat / budhuNa hiMsAyAm / budhayati / vardham chedanapUraNayoH / vardhayati / garvaNa abhikAGkSAyAm / gardhayati / bandha badhaNa saMyamane / bandhayati / ababandhat / bAdhayati / bAdhayAJcakAra / abIbadhat / chapuN gatau / STrapaN smucchraaye| stUpayati / kSapuN kSAntau / DipaN kSepe / Dapu DipuN saMghAte / zUrpaNa mAne / zUrpayati / azuzUrpat / Dabu DibuN kSepe / lubu tubuNa ardane / purvaNa niketne| yamaNa pariveSaNe / yamayati / ayIyamat / vyayaN kSaye / yatruNa saMkocane / yantrayati / yantrayAJcakAra / ayayantrat / tilaNa snehane / jalaNa apavAraNe / kSalaN shauce| pulam smucchraaye| bilaN bhede / talaNa pratiSThAyAm / tulaNa unmAne / dulaNa utkSepe / bulaNa nimajane / mUlaNa rohaNe / kala kila pilaN kSepe / palaNa rakSaNe / pAlayati / pAlayAJcakAra / apIpalat / ilaN preraNe / elayati / elayAJcakAra / elyAt / aililat / calaN bhRtau / sAntvaNa sAmaprayoge / dhUzaNa kAntIkaraNe / lUSaNa hiMsAyAm / ruSaNa roSe / roSayati / roSayAJcakAra / roSyAt / arUruSat / rakSaNe / bhakSaNa adane / pakSaNa parigrahe / pakSayati / pakSayA Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 175 ) zvakAra / apapakSat / lakSINa darzanAGkanayoH / lakSayati / lakSayAJcakAra / alalakSat / jJANa mAraNAdiniyojaneSu / atirIblIhIknUyikSmAyyAtAM puH / 4 / 2 / 21 / eSAmAdantAnAM ca Nau puranto bhavati / mAraNatoSaNanizAne jJazca / 4 / 2 / 30 / mAraNAdiSvartheSu varttamAnasya jAnAterdhAtoNici aNici ca Nau pare hasvo bhavati, bhiNampare tu vA / mAraNe saJjJapayati pazUn hinastItyarthaH / toSaNe vijJapayati gurUn toSayatItyarthaH / nizAne prajJapayati zastram tIkSNayatItyarthaH / anyatra tu AjJApayati bhRtyAn AjJAM karotItyarthaH / jJapayati / ajijJapat anijJapatAm ajijJapan / bhUNa avakalkane / avakalkana mizrIkaraNam / dadhnA odanaM bhaavyti| anye tvavakalkane necchanti tanmate sAdhuH samayaM bhAvayati vicAraMyatItyarthaH / bhAvayet / bhAvayatu / abhAvayat / bhAvayAJcakAra / bhAvayAmbabhUva / bhAvayAmAsa / bhAvyAt / bhaavyitaa| bhAvayiSyati / abhAvayiSyat abIbhavat / liguNa citrIkaraNe / liGgayati / carcaNa adhyayane / carcayati / acacarcat / aJcaN vizeSaNe / vizeSaNamatizayaH aJcayati mucaN pramocane / arjaNa pratiyatne / bhanaN vizrANane / caTa sphuTaNa bhede / cATyati / uccATayati / sphoTayati / AsphoTayA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 176) shkaar| Nico'nityatvAt caTati, sphoTati / ghaTaNa saMghAte / arthAntare ghaTie ceSTAyAm , ayamevArthAntare baTAdau bodhya ityarthaH / ghaTAdeIsvo dIrghastu vA triNampare / 4 / 2 / 24 / ___ghaTAdInAM dhAtUnAM Nau pare hasvo bhavati / jiNampare tu Nau vA dIrghaH / ghaTayati / ghaTayet / ghaTayatu / avaTayat / ghaTayAJcakAra / ghaTayAmbabhUva / ghaTayAmAsa / ajIvaTat anI ghaTatAm anIghaTan / hantyarthAzca ye dhAtavo'nyatra paThitA hiMmArthAsteSAmapi curAdau pATho bodhyaH / yataNa nikAropaNakArayoH / yAtayati zatruna kSetraH / upaskAre yAtayati daridraH paramya dhanam / ayIyatat / nirazca pratidAne niHpUrvo yatdhAtuzcurAdau jJAtavyaH, sa ca pratidAne'rthe / niryAtayati RNam / zabdaN upasargAd bhASAviSkArayoH / zabdayati / azazabdat / SvadaN AsvAdane / svAdayati / asissvdt| mudaN saMsarge / modayati saktUn sarpiSA saMyojayatItyarthaH / nabhuN nAzane / amaNa roge / caraNa asaMzaye / pUraNa ApyAyane / dalaN vidaarnne| paza paSaNa bandhane / puSaNa dhAraNe / vRSNa vishbdne| vizabdanaM viziSTazabdakaraNaM nAnAzabdanaM vA / ghoSayati / ayusst| RditkaraNAt anityo Nic curAdInAmiti jJApitaM tenAGi adhuSat aghuSatAm adhuSan / arthAntare tu ghuSa zabde ghoSati caitraH zabdaM karotItyarthaH / AGaH parastu vRSaNa krandArthe jJeyaH, AghoSayati krandate ityarthaH / bhUSa tasuNa alaGkAre / bhUSayati / Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (177) taMsayati kanyAm / avataMsayati / uttaMsayati / atataMsat / jataNa tADane / jAsayati / ajIjasat / trasaNa vAraNe / trAsayati mRmAn vyAdhaH / atitrasat / vasaNa snehacchedAvaharaNeSu / vAsayati / avIvamat / dhrasaNa utkSepe / asaN grahaNe / lamaNa zilpayoge / arhaH pUjAyAm / arhayati / Ayat / arhayAJcakAra, arhayAbabhUva, ahayAmAsa / arthAt / arhayitA / arhyissyti| AIyiSyat / Arjihat / mokSaNa asane / loka tarka raghu laghu locU viccha aju tuju piju laju luju bhaju paTa.puTa luTa ghaTa ghaTu vRta putha nada vRdha gupa dhUpa kupa cIba dazu kuzu trasu pisu kusu dasu vaha vRhu valha ahu vahu mahuNa bhAsArthAH / lokayati / RdittvAdupAntyahasvAbhAva alulokat / locayati / alulocat / aJjayati / AJjinat / tuJjayati / atutuJjat / laJjayati / alalaat / sayati |atNtrNst / iti parasmaipadaM samAptam / athAtmanepadam- yuNi jugupsAyAm / yAvayate / yAvayeta / yAvayatAm / ayAvayata / yAvayAJcakre / yAvayiSISTa / yAvayitAse |yaavyissyte| ayAvayiSyata / adyatanyAM Nau kRtasya sthAnivadbhavanAd 'yu' ityasya dvitve -- asamAnalope sanvallaghuni De' ityanena sanIva kArye kRte asya dhAtoH sani tu 'ontisthApavarge'vaNe ' iti 12 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvayokArasyetvamiti ayiyavat / gRNi vijJAne / gArayate |vnycinn pralambhane / pralambhanaM mithyAphalAkhyAnam / vazcayate / avaJcayata / vazcayAJcakre / vaJcayAmbabhUva / vazcayAmAsa / vaJcayiSISTa / vaJcayitAse / vaJcayiSyate / avaJcayiSyata / avavaJcata avavaJcetAm avavaJcanta / iditvAdeva NigantAdapyAtmanepade middhe pralambhe gRdhivazveH' ityanenAtmanepadavidhAnaM NigantAdaphalavati kartaryapi AtmanepadavidhAnAtham / madiNa tRptiyoge / mAdayate / mAdayatAm / mAdayAJcakre / mAdayiSyate / amImadata amImadetAm / vidiNa cetanAgvyAnanivAseSu / vedayate / vedayeta / vedayAJcakre / vedayiSyate / avIvidata avIvidetAm avIvidanta / maniNa stambhe / stambho garvaH / mAnayate garva karotItyarthaH / mAnayAJcakre / mAnayAmbabhUva / mAnayAmAsa / amImanata / bali bhaliNa AbhaNDane / AbhaNDanaM nirUpaNam / bAlayate bhAlayate rUpaM nirUpayatItyarthaH / bhAlayAJcakre / bhAlayAmAsa / abIbhalata / diviNa parikUjane / devayate / devayatAm / adevayata / devayAJcakre / adIdivata / lakSiNa Alocane / lakSayate / alakSayata / lakSayAJcake / alalakSata / kUTiNa aprmaade| zaThiNa zlAghAyAm / kUNiNa saMkocane / tUNiNa pUraNe / bhraNiNa AzAyAm / citiNa saMvedane / vasti gandhiN ardane / zamiNa Alocane / 'amo'kamyamicamaH ' ityanena hrasvaM prApte. 'zamo'darzane ' ityanenAdarzane eva Nau pare zamo isvatvakaraNAta zAmayate / nizAmayate / azAmayata / zAmayAJcakre / azIzamata / Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (179) gUriNa udyamaM / gUrayate / ajagureta / laliNa IpsAyAm / lAlayate / alIlalata / daMziNa dazane / yakSiNa pUjAyAm / yakSayate / ayyksst| ityAtmanepadaM samAptam // atha adantA dhAtavaHaGkaNa lakSaNe / angkyti| AJcikat / sukha duHkhaNa tatkiyAyAm / ataH / 4 / 3 / 82 / / adantAd dhAtAvihite'ziti pratyaye pare dhAtArakArasya luga bhavati / mugvayati / nanvatra akAraluki guNaH kathaM na bhavatIti cet, sthAnivadbhAvAt / sugvayet / asukhayat / sukhayAJcakAra / asusukhat samAnalopitvAt sanvadbhAvadIrghatvayorabhAvaH / aGkAdInAmadantaSu pAThaH pUrvAcAryAnurodhAdeva, NijabhAve'nekAvaratvena yaGpratyayAbhAvArtha ityanye / kecittu evaMvidhAnAmadantatvavidhAnasAma * devAllopAbhAvaM manvAnAH Niti pare vRddhau pvAgame ca aGkApayati ityAdInyudAharanti / evaM sukhApayati, duHkhApayati, vaNTApayati, kathApayati, arthApayate, sUtrApayate, garvApayate ityaadiinypiicchnti| racaN pratiyatne / racayati / racayAJcakAra / aracayat / araracat / sUcaNa paizUnye / bhAjaN pRthakkarmaNi / sabhAjaNa prItisevanayoH / kUTaNU dAhe / paTa vaTaNU granthe / kheTaN bhakSaNe / khoTaNa kSepe / Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 180) daNDaN daNDanipAtane / gaNaN maLyAne / gaNayati / gaNayet / gaNayatu / agaNayat / gaNayAJcakAra / gaNayitA / gaNayiSyati / adyatanyAM De kRte I ca gaNaH / 4 / 1 / 67 / gaNeH Gapare Nau dvitve pUrvasya irazca bhavataH / anIgaNat anIgaNatAm ajIgaNan / aMjagaNat anagaNatAm ajagaNan / adantatvaM sukhAdInAM Nijyoge evAto'nityatvena Nino'bhAve jagANa jagaNatuH jagaNuH / AnaGka AnaGkatuH AnaGkuH ityAdInyeva, nAtrAm / pataNa gatau vaa| vAzabdo NijadantatvayoryugapadvikalpArthaH / vAtaNa gatisukhasevanayoH / kathaNa vAkyaprabandhe / kathayati / acakayat / chedaNa dvaidhIkaraNe / gadaNa garne / andhaNa dRSTyupapAte / stanaNa garne / dhvanaN zabde / stenaN caurye / unaN parihANe / unayati / auninat auninatAm auninan / mA bhavAn unint| rUpaNa rUpakriyAyAm / bhAmaNa kodhe / gomaNa upalepane / sAmaNa sAntvane / stomaNa zlAghAyAm / vyayaNa vittasamutsarge / sUtraNa vimocane / sUtrayati / asusUtrat / mUtraNa prastravaNe / mUtrayati / amumatrat / pAra tIraNa karmasamAptau / pArayati / pArayAJcakAra / apapArat / tIrayati / tIrayAJcakAra / atitIrat / citraNa citrakriyAkadAcidRSTayoH / varaNa IsAyAm / zAraNa daurbalye / kumAraNa krIDAyAm / kalaNa skhyaangtyoH| zIlaNa updhaarnne| vela kAlaNa upadeze / palyalA lavanapavanayoH / gaveSaNa mArgaNe / .. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (181) mRSaNa kSAntau / rasaNa AsvAdasnehanayoH / vAsaNa upasevAyAm / nivAsaNa AcchAdane / cahaNa kalkane / mahaNa pUjAyAm / rahaNa tyAge / spRhaNa IpsAyAm / rUkSaNa pAruSye / gurUpAntyatvena guNAbhAve middhe'dantatvamadhye pAThaH NijabhAve'pi adantatvakhyAenArthastanAnakasvaratvAd yaGa na bhavati / iti parasmaipadaM samAptam / athAdantevAtmanepadam / mRgaNi anveSaNe / mRgayate / amamRgata / arthaNi upyaacne| padaNi gatau / saMgrAmaNi yuddhe / maMgrAmayate / zUra vIraNi vikraantau| satraNi saMdAnakriyAyAm / sthUlaNi parivahaNe / garvaNi mAne / gRhaNi grahaNe / kuhaNi vismApane / kuhayate / acukuhata / ityAtmanepadam ; ityadantA dhAtavaH samAptAH / . atha vRta yujAdiH / yujaNa. saMparcane yujAdenavA / 3 / 4 / 18 / ebhyo dhAtubhyo Nij vA bhavati / yojayati / ayojayat / yojayAJcakAra / yonayitA / ayUyunat / pakSe yojati / yojet / yojatu / ayujat / yuyuja / yujyAt / yonitA / yojiSyati / ayonIt / lIN dravIkaraNe liyo no'ntaH snehave / 4 / 2 / 15 / - Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (182) lIdhAtoH snehave gamyAna Nau pare no'ntA vA bhavati / ghRtaM vilInayati / pakSe vRddhau vilAyayati / lIilino; ' ityanenAttvaM kecidicchanti tanmate Attve kRte lo laH / 4 / 2 / 16 / lArUpasya dhAtoH Nau pare snehave gamyamAne lo'nto vA / bhavati / vilAlayati. pakSe vilApayati ityAdIni bhavanti / vilInayet / vilAyayet / vilInayAJcakAra / vilAyayAJcakAra / vyalIlinat , vyalIlayat , vyalIlalata , . vyalIlapat / prIgaNa tarpaNe / dhUgaNa kampane / gittvamubhayapadArtham / dhRgamIgAnaH / 4 / 2 / 18 / ___anayoI pare no'nto bhavati / dhUnagati / dhUnayate / priinnyti| prINayate / dhUnayAJcakAra / prINayAJcakAra / adUdhunat / apipriNat / vRgaNa AvaraNaM / vArayati / jag vayohAnau / jArayati / cIka zIkaNa AmarSaNe / mArgaNa anveSaNe / mArgayati / mArgayAJcakAra / pRcaNa mamparcane / riNa viyojana ca / recayati / vacaNa bhASaNe / vAcayati / arciNa pUnAyAm / arcayati, pakSe idittvAdAtmanepade zavi arcate / vRnaiNa varjane / mRgauNa zaucAlaGkArayoH / ' mRgo'sya vRddhau ' iti mArnayati / mAnayet / amAnayat / mArjayAJcakAra / amImRjat , ammaarjt| NijabhAva mArjati / mArnet / amAkSIt , amArnIt / kaTuNa zoke / kaNThayati / utkaNThayati / udacakaNThat / kaNThati / akaNThIt / kraya ardiH asA Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (183) hiMsAyAm / vadiNa bhASaNe / vAdayati / vadate / avIvadat / chadaN apavAraNe / AGaH sadaNa gatau / AsAdayati / pakSe AsIdati / saditA / asadIt / mAnaNa pUjAyAm / mAnayati / mAnati / amImanat / tapiN dAhe / tApayati, tapate / atItapat / Aplam lambhane / Apayati / prApayati / Apipat / pakSe Apati / ApitA / Apat / IraNa kSepe / Irayati / airirat / Irati / IrAJcakAra / airIt / mRSiNa titikSAyAm / marSayati / amImRSat , amamarpat / pakSe idittvAdAtmanepade marSata / amarSiSTa / ziSaNa asrvopyoge| asrvopyogo'nupyukttvm| shessyti| azIziSat / vipUrvastUtkarSe / vizeSayati / pakSe zeSati / zeSitA / azeSIt / dhaSaNa prasahane / prasahanamabhibhavaH / dharSayati / adIdhRSat , adadharSat / pakSe dharSati / adharSIt / hisuNa hiMsAyAm / hiMsayati, hiMsati / anihiMmat / garhaNa vinindane / garhayati, garhati / ajagarhat / SahaNa marSaNe / sAhayati / asISahat / sahati / shitaa| asAhIta , asahIt / etannidarzanaM bahulaM draSTavyaM tenAtrApaThitA api klaviprabhRtayo laukikAH, stambhvAdayazca sautrAH, culumpAdayazca vAkyakaraNIyA ghAtava udAharaNIyAH-divi grahA viklavante vicchAyIbhavantItyarthaH / upakSapayati prAvRD AsannIbhavatItyarthaH, uttamnAtItyAdayaH / iti yunAdigaNaH samAptaH, tatsamAptau smaaptthuraadignno'pi| Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 184) atha nnigntprkriyaa| meeste prayoktRvyApAre Nim / 3 / 4 / 20 / kurvantaM yaH prayukte tasya vyApAre vAcye dhAtoH Niga vA bhavati / caitro bhavati, bhavantaM caitraM maitraH prerayatIti bhAvayAMta caitra maitraH / gittvAdAtmanepadamapi bhAvayate / bhAvayet / bhAvayeta / bhAvayatu / bhAvayatAm / abhAvayat / abhAvayata / bhAvayAJcakAra / bhAvayAJcake / bhAvayAmbabhUva / bhAvayAmAla / bhAvyAt / bhAvayiSISTa / bhAvayiSyati / bhAvayiSyate / adyatanyAM tu gau kRtasya kAryasya sthAnivadbhAvAd abubhava--i+a+t iti sthite ' asamAnalope ' ityAdinA sanvatkArye sani ca 'ontisthApavarge'vaNe' itIkAre tasya ca ' labordIgha-' ityAdinA dIrve abIbhan+i+at NeluMki abIbhavat abIbhavatAm avIbhavan / abIbhavata abIbhavetAm abIbhavanta / ju gatau / javantaM prerayati jAvayati / jAvayate / ajAvayat / ajAvayata / jAvyAt / jAvayiSISTa / ajIjavat ajIjavatAm ajIjavan / ajIjavata ajIjavetAm |yuNk mizraNe |yaavyti / yAvayet / yAvayAzcakAra / yAvyAt / yAvayiSISTa / ayIyavat / ayIyavata / ri gatau / rAyayati / arIrayat / ariiryt| zrRMTa shrvnne| zrAvayati / shraavyet| zrurudraguplucyorvA / 4 / 1 / 61 / . C .' Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 185) eSAM dhAtUnAM sani pare dvitve sati pUrvasyokArasya itvaM vA bhavati, avarNAnte'ntaHsthAyAM pre| ' asamAnalopesanvallaghuni' iti azuzravat , azizravat / azuzravata, azizravata / strAvayati / srAvayate / srAvayet / asusravat , asusravata / asisravat, asisravata / adidravat , advidvata / adudravat , adudravata / apipravat , apupravat / apiplavat , apuplavat / cyAvayati / acicyavat , acucyavat / Jjiti ghAt / 4 / 3 / 100 / - jiti Niti ca pratyaye pare hanterSAtAdezo bhavati / ghnanta prayuGkte ghAtayati, ghAtayate / ghAtyAt / ghAtayiSISTa / ajIbatat , anIghatata / zaderagatau zAt / 4 / 2 / 23 / ___agatyarthe vartamAnasya zadidhAtoH zAtAdezo bhavati, gau pare / zAtayati / azIzatat / zAtyAt / SThAM gatau / sthaapyti| sthApayate / sthApayet / asthApayat / tiSThateH / 4 / 2 / 39 / sthAdhAtorupAntyasya Gapare Nau ibhavati / atiSThipat / / sthApyAt / brA prApayati / prApayet / brApayeta / jighrteriH| 4 / 2 / 38 / . ' brAdhAtorupAntyasya upare Nau iyaM bhavati / anighripatajighrapat / Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186) . ud duSo Nau / 4 / 2 / 40 duSdhAtorupAntyasya Nau pare ud bhavati / dUSayati / duussyte| aMdU duSat / De na hrasva ityanye adudUSat / dUpyAt / citte vA / 4 / 2 / 41 / cittakartRkasya duvAtorupAntyamya Nau vA ud bhavati / cittaM dUSayati, doSayati vaa|. . * Nau krIjIGaH / 4 / 2 / 10 / eSAM dhAtUnAM Nau pare Ad bhavati / krApayati / acikrapat / jApayati / ajIjapat / adhyApayati / adhyApayate / adhyApayatAm / adhyApipat / . sidhyaterajJAne / 4 / 2 / 11 / / ajJAnArthe vartamAnasya sidhyateH No Ada bhavati / mantraM sAdhayati / asISavat / ajJAnAdanyatra tapaH tApamaM sedhayati / cisphurornavA / 4 / 2 / 12 / anayoI AttvaM vA bhvti| cApayati, cAyayatiH / acIcapat, acIcayat / sphArayati, mphorayati / apimpharat , apasphurat / viyaH prajane / 4 / 2 / 13 / garbhAdhAnArthe vartamAnasya viyo Nau AttvaM vA bhavati / -puro vAto gAH pravApayati, pravAyayati / prAvIvapat , prAvIvayat / ruhaH pH| 4 / 2 / 14 / Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (187) ruho Nau po vA bhavati / ropayati, rohayati / arUrupat , arUruhat / . pAteH / 4 / 2 / 17 / pAdhAtANauM lo'nto bhavati / pAlayati / apIpalat / vo vidhRnane jH| 4 / 2 / 19 / vidhUnanArthe vartamAnasya vAdhAtoH Nau jo'nto bhavati / pakSe. NopavAjayati / upAvIvajat / pAzAcchAsAvevyAhro yH|4|2|20| / eSAM Nau pare yo'nto bhavati / pAyayati / De pikaH pIpy / 4 / 1 / 33 / / .. Nyantasya pAdhAtoH De pare pIpyAdezo bhavati, na ca dviH / apIpyat / zAyayati / azIzayat / chAyayati / acchicchayat / sAyayati / asISayat / vAyayati / aviivyt| vyAyayati / avi. vyayat / hvAyayati / . Nau Gasani / 4 / 1 / 88 / keMgadhAtoH Gapare sanpare ca Nau sasvarAntaspa.yA yvRd bhvti| bhrAjabhAsa-' ityAdinA vA hasve ajuhAvat , ajUhavat / sphAya sphA / 4 / 2 / 22 / / Nau sphAyaH sphAvAdezo bhavati / sphAvayati / apisphavat / ghaTAdehasvo dIrghastu vA aiNampare / 4 / 2 // 24 // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188) ghaTAdInAM Nau hasvo bhavati, bhiNampare tu vA dIrghaH / 'vaTayati / anIghaTat / jipare aghATi, aghaTi / ghATa ghATam , barTa ghaTam / vyathayati / avivyathat / avyAthi, avyathi / / . kagevanUjanaijapanasrAH / 4 / 2 / 25 / / eSAM Nau hrasvaH, bhiNampare tu vA dIrgho bhavati / kagayati / acIkagat / akAgi, akagi / kAgaM kAgam , kagaM kagam / vanayati / avIvanat / avAni, avani / janayati / ajIjanat / ajAni, ajani / jAnaM jAnam , janaM janam / amo'kamyamicamaH / 4 / 2 / 26 / amantasya dhAtoH Nau pare hamvo bhavati, bhiNampare tu vA dIrghaH, na tu kamyamicamInAm / ramayati / arIramat / arAmi, arami / kamyamicamInAM varjanAt kAmayate / Amayati / cAmayati, AcAmayati / acAmi / cAmaM cAmam / paryapAt skhadaH / 4 / 2 / 27 / / AbhyAmeva parasya skhadeH Nau hrasvo bhavati, jiNampare tu vA dIrghaH / pariskhadayati / paryaskhAdi, paryaskhadi / apaskhadayati / evamadarzanArthe zamaH / zamayati / azAmi, azami / azIzamat / apariveSaNArthasya yamo'pi / yamayati / ayIyamat / ayAmi, ayami / mAraNatoSaNanizAneSvartheSu jJAdhAtorapi / jJapayati / ajijJapat / jJApaM jJApam , jJapaM jJapam / ajJApi, ajJapi / Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 189) cahaNaH zAThye / 4 / 2 / 31 / - zAThyArthe vartamAnasyAmya Nici Nau hasvo bhavati, jiNamparetu vA dIrcaH / cayati / acahat / acAhi, acahi / cAhaM cAham , cahaM caham / jvala-hvala-mala-glA-snA-vanUvamanamo'nupasargasya vA / 4 / 2 / 32 / upasargarahitAnAmeSAM Nau. isvo vA bhavati / jvalayati, nvAlayati / malayati, hyAlayati / knUyi shbde| . voH pvavyAne luk / 4 / 4 / 121 / pau yavarjavyaJjanAdau ca pare boTuga bhavati / nopayati / acuknupat / mApayati / acikSmapat / rabho'parokSAzavi / 4 / 4 / 102 / ..... rameH svarAt paro no'nto bhavati, parokSAzavarSe svarAdau pratyaye / rambhayati / arrmbht| parokSAzavayoH Arebhe / Arabhate / ___ labhaH / 4 / 4 / 103 / . 'labhUdhAtoH svarAt paro no'nto bhavati, parokSAzavaneM svarAdau pratyaye / lambhayati / alalambhat / hi gativRddhayoH / hAyayati / anIhayat / smArayati / asismarat / dArayati / adIdarat / .. Nau mRgaramaNe / 4 / 2 / 51 / Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (190) rabdhAtorupAntyasya no Nau pare luga bhavati, mRgANAM krIDAyAm / rajayati mRgaM vyAdhaH / arIrajat / ..vA veSTaceSTaH / 4 / 1 / 66 / .. anayordhAtvorasamAnalope upara Nau dvitve sati pUrvasyAd vA bhavati / avaveSTat , 'aviveSTat / acaceSTat , aciceSTat / svapadhAtoH svApayati / adyatatyAm svaperyar3e ca / 4 / 1 / 80 / svapdhAtoryaGi De kiti ca sasvarAntasthA yvRd bhavati / amUghupat / soSupyate / supyate / zvi-zvAyayati / ___zvervA / 4 / 1 / 89 / / zvidhAtoH sasvarAntasthA Gapare sanpare ca Nau viSaye yvRd vA bhavati / azUzavat , azizvayat / iMk smaraNe / iNak gatau NAvajJAne gmuH| 4 / 4 / 24 / - ajJAnArthe vartamAnayoH iNikoH Nau gamvAdezo bhavati / adhigamayati priyam / adhyajIgamat / gamayati / ajIgamat / jJAne tu pratyAyayati zabdo'rtham / iti nnigntprkriyaa| Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 191) atha snnntprkriyaa| tumahAdicchAyAM sannatassanaH / 3 / 4 / 21 / yo dhAturiSerdhAtoH karma tatheSidhAtunA saha samAnakartRkaH sa tumAhaH, tasmAd dhAtoH icchArthe san pratyayo bhavati / icchAsannantAt punaricchAyAM san na bhavati / bhavitumicchati bhU+ma iti sthite / sanyaGazca / 4 / 1 / 3 / / sanpratyayAntasya yaGpratyayAntasya ca dhAtorAdya ekasvaroM'zo dvirbhavati / bhU+bhU+s pUrvasya bhasya batve saH patve tivi zavi ca bubhUSati / bubhUSet / bubhUSatu / abubhUSat / bubhUSAJcakAra / bubhUpAmbabhUva / bubhUSAmAsa / bubhUSyAta / bubhUSitA / bubhUSiSyati / abubhUSiSyat / abubhUSIt abubhaSiSTAm abubhUSiSuH / kartumicchati___RvarNayuNNugaH kitaH / 4 / 4 / 57 / RvarNAntAd zrerNAzca dhAtorekasvarAd vihitasya kita Adirir3a na bhavati / svarahangamoH sani dhuTi / 4 / 1 / 184 / ...svarAntasya hano gamozca dhuDAdau sani pare dIrghA bhavati / pUrveNa iniSedhe RtAM viDatIr ' itIrAdeze dvitve catve Satve Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cikIrSati cikIt / cikIrSatu / acikIrSat / cikIrSAzcakAra / cikIrSyAt / cikIrSitA / cikIrSiSyati / acikIpIt / taritumicchati -- vRdha-' ityAdinA vaTi vRto navA' ityAdinA vA dIrthe / titIrSati, titarISati, titariSati / atitIrSIt , atitaripIt , atitarISIt / grahItumicchati ! __ grahaguhazca sanaH / 4 / 4 / 59 // AbhyAmuvarNAntAcca vihitasya sana AdiriDa na bhavati / rudavidamupagrahasvapapracchaH san ca / 4 / 3 / 32 // ebhyaH ktvA san ca kina bhavati / 'gravazva-' ityAdinA yvRti, dvitve pUrvasyAtve- , sanyasya / 4 / 1 / 59 / ___ sani pare dvitve sati pUrvasyAkArasyekAro bhavati / jivRkssti| "nighRkSet / jivRkSatu / anivRkSat / jivRkSAJcakAra / jivRkssyaat| nighRkSitA / jighRkSiSyati / ajighRkSIt / praSTumicchati / RsmipUGaazaukagadhupracchaH / 4 / 4 / 48 / ebhyo dhAtubhyaH sana AdiriD bhavati / pipRcchipati / picchipatu / apipRcchiSat / picchiSAJcakAra / pipRcchinyAt / picchiSitA / pipRcchississyti| apicchiSiSyat / apicchissiit| rurudiSati / arurudiSIt / vividiSati / avividipIt / mumuSi Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (193) pati / amumuSiSIt , kittvAnna gunnH|svp-sussupsti / suSupset / suSupyatu / asuSupmat / suSupsAJcakAra / suSupsyAt / sussupsitaa| suSuptiSyati / asussupsiit| R-aririSati / aririsset| ariripatu |aariript / aririSAJcakAra / aaririssiit| smi-simmyisste| asimmayiSata / simmayiSAJcakre / asismayiSiSTa / pUGa-pipaviSate / pipvisset| pipaviSatAm / apipaviSata / apipvississtt| aj-aJjijipati / aJjinipAJcakAra / AJjinipIt / ashau-ashishisste| AziziSata / aziziSAJcakre / AziziSiSTa / ku-cikariSati, cikarIpati / cikariSet , cikarIpet / acikarISat / cikriissaanyckaar|aniaariipiit / ga-jigarISati, jigariSati, jigaliSati / nigarIyatu / ajigarIpat / jigarIpAJcakAra / ajigarISIt / dRGdidariSate / aadidrisste| aadidrisset| AdidariSatAm / AdidariSata / AdidariSiSISTa / AdidariSiSTa / dhaG-didhariSate / didhariSeta / didhariSatAm / adidhariSata / didhariSitA / adidhariSiSTa / div idhabhrasjadambhazriyaNNubharajJapisanitanipati... vRddaridraH sanaH / 4 / 4 / 47 / ivantAd RdhAdibhyaH Rdantebhyazca dhAtubhyo daridrazca sana AdiriD vA bhavati / ___ upAntye / 4 / 3 / 34 / nAmyupAntyasya dhAtoH pare'niT san kidvad bhavati / 13 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 194) anunAsike ca cchvaH zUT / 4 / 1 / 108 / ... anunAsikAdau kvau dhuDAdau ca dhAtoH cchvoryathAsaGkhyaM zUTau bhavataH / duyUpati / duyUSet / dubUSatu / adughpat / dubUSAJcakAra / dubUSitA / dubUSiSyati / aduyuSIt / pakSe dideviSati / dideviSet / dideviSatu / adideviSat / adideviSIt / Rdha it / 4 / 1 / 17 / _____ RdhadhAtoH sAdau sani pare IrtAdezo bhavati / Irtyati / Irset / Itui / ait i / IJcikAra / airsIt / iTpakSe ardidhiSati / ArdidhiSIt / bhrasj-bibhakSati, bibhrakSati, vibharjipati, vibhrajiSati / dambha. dambho dhipa dhIp / 4 / 1 / 18 / dambheH sAdau sani dhipa-dhIpo bhavataH / dhipsati, dhIpsati / dhipset , dhIpset / dhipsatu, dhIpsatu / adhipsat, adhIpsat / adhipsIt , adhiipsiit| pakSe didambhivati / didambhiSet / didambhiSatu / adidambhiSat / adidambhiSIt / zri-zizrISati-te, zizrayiSati-te / yu-yuyUSati, yiyvissti| urNa-proNunUSati-te, proNunavipati-te, proNunaviSati-te / bhR-bumUrSati-te, vibhariSati-te / abubhUrSIt , avibhariSIt / jJapjJapyApo jJIpIp na ca dviH si sani / 4 / 1 / 16 / jJap--AphdhAtoH sAdau sani pare yathAsaGkhyaM jJIpIpau bhavataH, na ca dvisvam / jJIpsati-te / jJIpset / jJIpsatu / ajJIpsat / Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 195) jJIpsAJcakAra / jJIpsitA / jJIpsiSyati / ajJIpsiSyat / ajJIpsIt / pakSe jijnypyissti-te| ajijJapayiSIt / Ap-Ipsati / sani / 4 / 2 / 61 / / khansanjanAM dhAtUnAM dhuDAdau sani AttvaM bhavati / siSAsati-te, sisnissti-te| ciqhAsati, cikhaniSati / jijAsati, jijaniSati / titaMsati, titaniSati / ramalabhazakapatapadAmiH / 4 / 1 / 21 / / eSAM svarasya mAdau sani pare ikAro bhavati, na ca dviH / ripsate, Aripsate / Aripseta / AripsiSTa / lipsate / alipsisstt| zikSati / ashikssiit| pitsati, piptipti| apitsiit| pitsate / apitsiSTa / buvUpati, vivariSati, vivarISati / titIpati, titariSati, titarIpati / didaridrAsati, didaridviSati / zAnadAnamAnavadhA nizAnArjavavicAravairUpye dIghazvetaH / 3 / 4 / 7 / / - nizAnAdyarthabhya ebhyo yathAsaGkhyaM svArthe san bhavati, dvitve pUrvasyeto dIrghazca / zIzAMsati--te / diidaaNsti-te| mImAMsate / bIbhatsate / arthAntare na bhavati / guptijo gardAkSAnto san / 3 / 4 / 5 / gupergIyAM tijaH kSAntau svArthe san bhavati / 'svArthe ' iti neTjugupsate / titikSate / anyatra prAyeNa tyAdayo na bhavanti tena sanvyavadhAne'pyAtmanepadam / arthAntare Nau gopyti| tejanam / Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 196 ) kitaH saMzayapratIkAre / 3 / 4 / 6 / saMzayapratIkArArthAt kitaH svArthe san bhavati / vicikitsati me manaH / vyAdhiM cikitsati / anyatra ketayati / - avyApyasya mucermog vA / 4 / 1 / 19 / akarmakamya muceH sAdau sani moga vA bhavati, na ca dviH / mokSati-te / mumukSati-te / vyApye sati tu mumukSati vatsam / mimImAdAmit svarasya / 4 / 1 / 20 / eSAM dAsajJAnAM ca svarasya sAdau sani pare it bhavati, na ca dviH / mitsati / mitsate / mitsate / ditsati, ditst| dhitsati, vitsate / rAdhervadhe / 4 / 1 / 22 / '' hiMsArthasya rAdhdhAtoH svarasya ibhavati sAdau sani / pratiritsati / vadha iti kim / ArirAtsati gurum / iti sannantaprakriyA smaaptaa| Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 197) atha yngntprkriyaa| vyaanAderekasvarAd bhRzAbhIkSNye yaG vA / 3 / 4 // 9 // gauNakriyANAmadhizrayaNAdInAM kriyAntarAtryavadhAnena sampattiH phalAtireko vA bhRzatvam, pradhAnakriyAyA vikledAdeH kriyAntarAvyavadhAnenA''vRttirAbhIkSNyam ; tadviziSTArthe vartamAnAd dhAtorya pratyayo bhavati / bhRzaM punaH punarvA pacati iti paJ+ya 'sanyaDa iti dvitve'nAdervyaJjanamya luki pa+pac+ya iti jAte AguNAvanyAdeH / 4 / 1 / 18 / yaGantasya dhAtotviM sati nyAdyAgamavarjitasya pUrvasya AkAraguNau bhavataH / pApacyadhAtutvAt tyAdau zavi ato lope pApacyate / pApactheta / pApacyatAm / apaapcyt| yo'shiti| 4 / 3 / 80 / vyaJjanAntAd dhAtoH parasya yakArasya aziti pratyaye luga bhavati / pApacAJcakre / pApaciSISTa / paapcitaa| pApaciSyate / apApacipyata / apApaciSTa / punaH punaratizayena vA bhavati bobhUyate / bobhUyeta / bobhUyatAm / avobhUyata / bobhUyAJcakre / bobhUyAmbabhUva, bobhUyAmAsa / bobhUyiSISTa / bobhUyitAse C bobhUyiSyate / abobhUyiSyata / abobhuuyisstt| : Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198 ) na kavateryaGaH / 4 / 1 / 47 // yaGantasya kavaterdvitve sati pUrvamya kamya cakAro na bhavati / 'dIrvatriccayaG' ityAdinA dIrghe kokUyate / kokytaam| akoyata / kokUyAJcake / kokRyiSISTa / akokUyiSTa / kavateriti vacanAt kautikuvatyorbhavatyeva cokUyate / atyatimutrimUtrisUcyazU!H / 3 / 4 / 10 / ebhyo bhRzAbhIkSNye yaG bhavati / aTATyate / aTATyeta / aTATyatAm / ATATyata / aTATAJcakre / aMTATipISTa / aTATipyate / ATATiSTa / ayi raH / 4 / 1 / 6 / svarAderdhAtodvitIyAMzasyaikasvarasya saMyogAdI ro dvirna bhavati, na tu rAdanantare yH| aurNonUyata / anantare ye arAryate / arAryeta / arAryatAm / ArAryata / arArAJcakre / arAriSISTa / * arAritA / arAriSyate / ArAriSyata / ArAriSTa / sosUtryate / 'sosUtrAJcake / asosUtriSTa / momUtryate / momUtrAJcakre / amomUtriTa / sosUcyate / sosUcAJcake / asosUciSTa / azAzyate / azAzAJcake / AzAziSTa / prornnonuuyte| prorNonUyeta / pro!mUyatAm / praurNonUyata / prorNonUyAJcake / prorNonUyiSISTa / prorNonUkhitA / prorNonUyiSyate / praurNonUyiSyata / praurNonUyiSTa / gatyarthAt kuTile / 3 / 4 / 11 / Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (199) ____ vyaJjanAderekasvarAd gatyarthAt kuTile evArthe dhAtoryaG bhavati / kuTilaM brajati vAvrajyate / vAvajAJcakre / vAtraniSISTa / avAvanidhyata / avAvrajiSTa / anyatra bhRzaM banatItyeva vAkyam / ... galupasadacarajapajabhadazadaho gaye / 3 / 4 / 12 / / ebhyo dhAtubhyo garyo'rthe eva yaG pratyayo bhavati / garhitaM gilati jegilyate / jegilAJcake / ajegiliSTa / lolupyate / lolupiSyate / alolupiSTa / sAsadyate / asAsadyata / sAsadAJcakre / saasdissyte| asAmadiSyata / asAsadiSTa / caraphalAm / 4 / 1 / 53 / eSAM yaDantAnAM dhAtUnAM dvitve sati pUrvasya muranto bhavati / ukAra uccAraNArthaH / ti coprAntyAto'noduH / 4 / 1 / 54 / yaGantAnAM caraphalAM tAdau ca pratyaye pare upAntyasyAkArasya urbhavati, tasya ca ottvaM na bhavati / ca-cUryate / cancurAJcakre / acaJcuriSTa / pamphulyate / pamphulAJcakre / apamphuliSTa / ___ jpjbhdhdshbhapshH| 4 / 1 / 52 / . eSAM yaGantAnAM dhAtUnAM dvitve sati pUrvasya muranto bhavati / . jApyate / ajaJjapiSTa / dandahyate / adandahiSTa / dandazyate / adandaziSTa / bambhajyate / abambhajiSTa / pampazyate / apampaziSTa / Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (200) na gRNAzubharucaH / 3 / 4 / 13 / ebhyo yaG na bhavati / ninditaM gRNAti / bhRzaM zobhate / bhRzaM rocte| vaJcasaMsadhvaMsadmazakasapatapadaskando'nto nIH / 4 / 1 / 50 / eSAM yaGantAnAM dvitve sati pUrvasya nIranto bhavati / vanIcacyate / avniivcisstt| sniisrsyte| asanIsrasiSTa / danIdhvasyate / adanIdhvasiSTa / banIbhrazyate / abanIbhraziSTa / canIkasyate / acanIkasiSTa / panIpatyate / apanIpatiSTa / panIpadyate / apanIpadiSTa / canIskadyate / acanIskadiSTa / murato'nunAsikasya / 4 / 1 / 51 / At paro yo'nunAsikastadantasya yaDantasya dhAtodvitve sati pUrvasya muranto bhavati / bambhaNyate / cakramyate / nanamyate / yaMyamyate / raMraNyate / caGkaNyate / ata iti kim tetimyate / anunAsikasyeti kim / pApacyate / RmatAM riiH| 4 / 1 / 55 / ___ RmatAM yaGantAM dhAtUnAM dvitve sati pUrvasya rIranto bhavati / narInRtyate / carIkRtyate / varIvRzcayate / jriigRhyte| parIpRcchyate / calIklapyate / vazerayaGi / 4 / 1 / 83 / . Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (201) __vazvAtoH yaGi pare vRd na bhavati / vAvazyate / vAvazyatAm / avAvaziSTa / vA parokSAyaDhi / 4 / 1 / 90 / .. zvidhAtoH parokSAyAM yaGi ca vA vRd bhavati / zozUyate / zozUyAJcake / azozUyiSTa / pakSe zezvIyate / azezvIyiSTa / smRsAsmayate / asAsmariSTa / Rto riiH| 4 / 3 / 109 / RdantAnAM ccyAdau pare RtaH sthAne rIbhavati / cekrIyate / hIyate / vetrIyate / Iya'Jjane'yapi / 4 / 3 / 97 / gApAsthAsAdAmAhAkAM dhAtUnAM yapvaje vyaJjanAdau viDatyaziti pare Irbhavati / jegIyate / pepIyate / tesstthiiyte| sessiiyte| dediiyte| dedhIyate / memIyate / jehIyate / . prAdhmoGi / 4 / 3 / 98 / anayoryaGi pare Irbhavati / jenIyate / dedhmIyate / yaGlupi na Irbhavati / hano dhanIrvadhe / 4 / 3 / 99 / hiMsArthasya handhAtoryaGi ghnIbhavati / jeghnIyate / jeghnI* yAJcakre / ajeghnIyiSTa / svapdhAtoryaGi mvRti sosupyate / asosupiSTa / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202) vyesyamoryaDi / 4 / 1 / 85 / vyagsyamoH sasvarAntasthA yaGi vRd bhavati / vevIyate / vavIyAzcakre / avaivIyiSTa / sesimyate / asesimiSTa / dvitve huH / 4 / 1 / 87 / hegdhAtoH dvitvaviSaye yvRd bhavati / johayate / joyAcakre / anohuuyisstt| pyAyaH pIH / 4 / 1 / 91 / pyAyadhAtoH parokSAyaGi pIbhavati / pepIyate / pepIyAJcake / apepiiyisstt| 'cAyaH kIrvaktavyaH' cekiiyte| acekiiyisstt| zIkSAtostu zayAdeze zAzayyate / zAzayAzcakre / azAzayiSTa / sicUdhAtoryaGi patvaM na bhavati / semiyate / sesicAzcake / asesiciSTa / . iti yaGantaprakriyA smaaptaa| Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (203) atha ynglubntprkriyaa| bahulaM lup / 3 / 4 / 14 / / yako luca bahulaM bhavati / lupi satyAM tannimittakaM kAryamapi na bhavati, tena yaGalubantAt parammaipadaM bhavati / yaGalubantAnAM dhAtUnAmadAyantargaNahAdau pAThAda vikaraNapratyayAbhAvaH / yaturustobahulam / 4 / 3 / 64 / yaGalubantAt turustubhyazca para Ibhavati vyaJjanAdau viti pare, ma ca parAdiH / bAhulakAt kvacid vikalpaH, kvacidavikalpaH / bobhavIti, bobhoti bobhUtaH bobhuvati / bobhavISi, bobhopi bobhUyaH cobhUtha / vobhavImi, vobhomi bobhUvaH bobhUmaH / bobhUyAt vobhyAtAm vobhUyuH / bobhUyAH bobhUvAtam va bhUpAta / bobhyAm bobhUyAva bobhyAma / vobhavItu, bobhota, bobhUtAt bobhUtAm bomuttu / bobhUhi, bobhRtAt bobhUtam bobhUta / bobhavAni bobhavAva bobhavAma / avobhavIt, abobhot abobhRtAm abobhavuH / abobhavI:, abobhoH avobhUtam abobhata / avobham avobhUva abobhUma / bobhavAJcakAra / vobhavAmbabhUva / bobhavAmAsa / bobhUyAt / boma vitA / bobhaviSyati / abobhaviSyat / avobhUvIt , abobhot / pApacIti, pApakti / pApacISi, pApakSi / pApacyAt / pApacIna, Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) 'pApaktu / apApacIta , apApak / pApacAJcakAra / pApacyAt / pApacitA / pApaciSyati / apApaciSyat / apApacIt / yuktopAntyasya ziti svare / 4 / 3 / 14 / dvayuktasya dhAtorupAntyasya nAmino guNo na bhavati, svarAdau ziti pare / neninIti, nenekti neniktaH / neninISi, neneti / nenijyAt / neninItu, nenektu / aneninIt , anenek / aneninIH, aneneH / nenejAJcakAra / neniyAt / nenenitA / nenejiSyati / anenejiSyat / anenenIt / bomunIti, bomokti / bomunyAt / bobhunItu, bobhoktu / abomunIt, abobhok / bobhojAJcakAra / bobhunyAt / bobhojitA / bobhojiSyati / abobhojiSyat / abobhojIt / vada vyaktAyAM vaaci| vAvadIti, vAvRtti / vAvadyAt / vAvadItu, vAvattu / avAvadIt , avAvat avAvattAm avaavduH| - se s-d-dhAM ca rurkhA / 4 / 3 / 79 / vyaJjanAntAd dhAtoH parasya se g bhavati, yathAsambhavaM sa-da-dhAM so bhavati / avAvaH, avAvat / vAvadAJcakAra / vAvadyAt / vAditA / vAvadiSyati / avAvadiSyat / avAvadIt / ghaTa ceSTAyAm / nAghaTIti, jAghaTTi / jAghaTyAt / jAghaTItu, jAgha? / anAghaTIta , ajAghaTa / jAghaTAJcakAra / jaaghttyaat| jaaghttitaa| jApaTiSyati / ajAghaTiSyat / ajAvaTIt / spardha sNghrsse| pAspardhIti, Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (205) pAsparddhi pAmparddhaH pAmpardhati / pAspardhISi, pAspatsi / pAspardhyAt / pAmpadhIta, paampdhai| hau pAmparddhi / apAspardhIt , apAspat apAmpardadhAma apAmpadhuH / apAspardhIH, apAspa , apAmpAH / pAspardhAJcakAra / pAmpAt / pAmpardhitA / pAspardhivyati / apAmparvipyata / pApIt / gAdha prazaMsAlipsAgrantheSu / jAgAdhIti, jAgAdRdhi / jAgAdhIpi, jAgAsi / jAgAdhyAn / jAgAdhItu, jAgAdadhu / ajAgAdhIta , ajAgAt / nAthU yAJcAyAm / nAnAthIti, nAnAtti / nAnAthyAt / nAnAthItu, nAnAtta / anAnAthIta , anAnAt / nAnAthAJcakAra / nAnAthyAt / nAnAthiSyati ! anAnAthiSyat / anAnAthIt / dadhi dhAraNe / dAdadhIti, dAdaddhi / dAdadhIpi, dAdanmi / dAdadhyAt / dAdadhItu, dAdadhu / adAdadhIta , adAvat / adAdhaH, adAdhata / dAdadhAJcakAra / dAdadhyAt / adAdadhIt / mudi harSe / momudIti, momotti / momudyAt / momadIta. momottu / amomudIta , amomot / amomudrIH, amAmAta , amomoH| momodAJcakAra / momoditA / momodipyati / amomodIta / kurdi gurdi (khurdiI gudi krIDAyAm / cokUdauti, cokRti / cokUryAta / cokUrdItu, cokortu / cokUrdhi / acokUrdIt / acAkUH, acokUrta , acokUrdIH / cokUrdAJcakAra / nokarditA / acokUrdiSyat / acokUrdIt / kR riro calapi / 4 / 1 / 56 / RmatAM dhAtUnAM yo lupi dvitve sati pUrvasya rirau Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206) rIzcAnto bhavati / carikarIti, carkarIti, carIkarIti, carikarti, carkarti, carIkati / carikRtaH, carkataH, carIkRtaH / carikrati, cakrati, carIkrAti / carikarISi, carkarISi, criikriipi| carikarSi, carkarSi, carIkarSi / carikRyaH, carkathaH, carIkRthaH / carikRtha, cakRya, criikRth| carikarImi, cakarImi, carIkarImi,carkarmi, carikarmi, carIkarmi / carikRvaH, cavaH, criikRvH| carikRmaH,cakramaH, carIkRmaH / carikRyAt , cakRyAt , carIkRyAt / carikarItu, carkarItu, carIkarItu, carikata, carkartu, criikrtu| acarikarIt , acarkarIt , acarIkarIt , arkaH, acarikaH, acarIkaH / acarikarI:, acarkarIH, acarIkarIH, acarikaH, acarkaH, acarIkaH / carikarAJcakAra, carkarAJcakAra, criikraanyckaar| carikriyAt , cakriyAt , carIkriyAt / carikaritA, carkaritA, criikritaa| carikariSyati, carkariSyati, carIkariSyati / acarikariSyat , acarkariSyat , acarIkariSyat / acarikArIt , acarkArIt, acarIkArIt / vR vrnne| parivarIti, varvarIti, varIvarIti, varivarti, varvati, varIvati / varisuyAt , varcyAt , varIvRyAt / varivarItu, varvarItu, varIvarItu, carivartu, varvartu, varIvartu / avarivarIt , avarvarIt, avarIvarIt , avarivaH, avarvaH, avarIvaH, / varivarAJcakAra / avarivArIt , avarIvArIt , avarvArIt / vRt-varivRtIti, varvRtIti, varIvRtIti, varivarti, varvati, varIvati / varivRtyAt , vatyAt, varIvRtyAt / varivRtItu, vavRtItu, varIvRtItu, varivartu, Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 207) . vartu, varIvartu / avarivRtIta , avatIt , avarIvRtIta , avarivat , ava , avarIvat / avarivRtIH, avatIH, avarIvRtIH, ava , avarivat , avarIvat , avarivaH, avarvaH, avarIvaH / varivartAcakAra, varvartAJcakAra, varIvartAJcakAra / varivRtyAt , varvRtyAt, varIvRtyAt / varivartitA, vartitA, vriivrtitaa| varivartiSyati, rvatiSyati, varIvartiSyati / avarivartiSyat , avarvatiSyat, avarIvatiSyat / avarivartIt , avarvIt , avarIvartIt / kacvanIvaJcoti -- vaJcatraMsa-' ityAdinA pUrva no'ntaH, vanIvaGkti / vanIvaJcISi, vanIvasi / vanIvacyAta / vanIvaJcItu, vanIvaktu / vanIvagdhi / avanIvazcIt , avanIvan / vanIvaJcAJcakAra / vanIvacyAt / vanIvaJcitA / vanIvaJciSyati / avanIvaJcIt / gamla- jaGgamIti, jaGganti / jaGgataH 'yamirami' ityAdinA mo luk / jaGgamati / jaGgamISi, jaGgaMsi jaGgathaH jaGgatha / jaGgamImi, jaGganmi jaganvaH jaganmaH / jaGgamyAt / jaGgamItu, jagantu / jaGgahi / ajaGgamIt , ajaGgan / jaGgamAJcakAra / jaGgamyAt / jaGgamitA / ajaGgamIt / han-vadhe'rthe ghnIH jeneti, jeghnayIti / jenIyAt / jeghnetu, jeghnyiitu| jeghnIhi / ajeghnayIt , ajeghnet / jebnayAJcakAra / ajedhnAyIt / radhAdanyatra gatau jaGghanIti, javanti jaGghataH janati / javanISi, jacaMsi jaGghayaH javatha / jaGghanImi, javanmi janvaH jaGghanmaH / javanyAt / jaGghanItu, jaGghantu / hau tu jahi / Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) anavanIt , ajavan anaGghatAm ajanuH / jaGghanAJcakAra / ajavanIt / ye tu 'yamirami-' iti lugabhAvaM kiGati ca 'ahanpaJcamasya' iti hantarapi dIrvatvamicchanti tanmate tasi jaGghAntaH / jaGghAnthaH / hau javAMhi ityAdyapi bhavati / AziSi vadhyAt / adyatanyAm avadhIt prakRtigrahaNe yaGlupo'pi grahaNAt / cara bhakSaNe cancurIti, cancUrti ca-cUrtaH ca-curati / caJcUyot / ca-curItu, cacUrtu / cancUrhi / acamcurIt , aca-cUH / cacurAJcakAra / cacUryAt / acaJcurIt / skudu-coskundIti, coskunti coskuntaH coskundati / comkunyAt / coskundItu, coskuntu / coskundadhi / acoskundIta , acoskun acoskuntAm acoskunduH / acoskundIH, acoskun / coskundAcakAra / coskunditA / acoskundIt / khan caGkhanti, caGkhanIti / calAtaH ' AH khanisanijanaH ' ityAH / caGkhanati / caGkhanISi, caGkhasi caDhAthaH caDhAtha / caGkhanImi, caGkhanmi cakanvaH cajanmaH / 'ye navA ' caGkhanyAta , calAyAt / caGkhanItu, caGkhantu, cAtAt caGkhAtAm canatu / calAhi / acaGkhanIt , acaGkhan , acaGkhAtAm acagnuH / caGkhanAJcakAra / caGkhanyAt / caGkhanitA / caGkhaniSyati / acaGkhanIta , acajAnIt / yu-yoyavIti, yoyoti yoyutaH yoyuvati / kecittu autvamapIcchanti yoyauti / yoyuyAt / yoyavItu, yoyotu / ayoyavIt , ayoyot / yoyavAJcakAra / ayoyAvIt / pu Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2.9) nonavIti, nonoti / anonavIt , anonota / anonAvIta / hAkU- jaheti, jahAti 'na hAko lupi ' iti pUrvamAttvaM na / jahItaH jahati / jahIyAt / jahetu, jahAtu / ajahet , ajahAt ajahItAm ajahuH / jahAJcakAra / jahIyAt / jhitaa| jahiSyati / ajahAsIt / dA-dAdeti, dAdAti dAttaH daadti| dAdeSi, dAdAsi dAtthaH / dAdyAt / / dAdetu, dAdAtu, dAttAt dAttAm / dehi, dAttAt dAttam dAtta / adAdet , adAdAt adAttAm adAduH / dAdAJcakAra / dAdeyAt / dAditA / dAdiSyati / adAdAt / dhe- dAdheti, dAdhAti / dAdhyAt / dAdhetu, daadhaatu| dhehi / adAdhet , adAdhAt adhAttAm adAdhuH / dAdhAJcakAra / dAdheyAt / adAdhAt , adAdhAsIt / daiv zodhane dAMva lavane dAdAti, dAdeti / dAdIyAt / dAdetu, daadaatu| dAdIhi / adAdet , adaadaat| adAdAsIt / svap-yaGlupyapi ravRti soSupIti, soSopti soSuptaH soSupati / soSupyAt / soSupItu, soSoptu / asoSupIt, asoSop / soSupAJcakAra / soSupyAt / soSupitA / soSupiSyati / asoSupiSyat / aso. SopIt / kecid yvRtaM necchanti tanmate sAsvapti / sAsvapyAt / sAsvaptu, sAsvapItu / asAsvap , asAsvapIt / sAsvapAJcakAra / sAsupyAt / sAsvapitA / asAsvApIt , asAsvapIt / kR vikSepe- cAkarIti, cAkarti cAkIrtaH cAkirati / cAkIryAt / cAMkarItu, cAkartu, cAkIrtAt / cAkIhi / acAkarIt , acAka: 14 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (210) acAkIrtAm acAkaruH / cAkarAJcakAra / cAkIryAt / cAkaritA, cAkarItA / cAkariSyati, cAkarISyati / acAkariSyat , acAkarISyat / acAkArIt / tR-tAtarIti, tAtati tAtItaH / tAtIryAt / tAtarItu, tAtartu / atAtarIt , atAtaH / tAtarAJcakAra / tAtIryAt / tAtarItA, tAtaritA / tAtarISyati, tAtari. Syati / atAtArIt / R- yaGlupi dvitve pUrvasya Rto'ttve 'rirau calupi' iti rAgame ara iti rUpam ; ri rI Agame ca ariR, arIR tatra -- pUrvasyAsve svare' itIyAdeze ariyU / atra kecidiyAdezaM necchanti iti yatve arya iti rUpaM bhavati tato vibhaktiH / svamate tu ara-ariya-ityetayoH vibhaktau rUpANi likhyante ararIti, ararti artH|, anti pratyaye ara+anti iti sthite -- ivarNA deH' iti ratve ' ro re luk ' iti ro luki pUrvasya dIrghatve ca Arati / ararISi, ararSi arathaH aratha / ararImi, ararmi aravaH aramaH / ayAt arayAtAm ara'yuH / ararItu, arartu, astAt ara'tAm Aratu / arahi, arRtAt asRtam ara'ta / ararANi ararAva ararAma / ArarIt , AraH AratAm AraruH / ArarIH, AraH Aratam Arata / Araram Arava Arama / ararAJcakAra, ararAmbabhUva, ararAmAsa / AriyAt / riH zakyAzIrye' iti riH 'ro re luk ' iti lugdIghau ca / araritA / arariSyati / ArariSyat / ArArIt ArAriSTAm ArAriSuH / ArArI: ArAriSTam ArA Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (211) riSTa / ArAripam ArAriSva ArAriSma / ariyU ityasya rUpANi- ariyarIti, ariyati ariya'taH ariyati / ariyyaat| ariyarItu, ariyatu / AriyarIt , AriyaH AriyatAm AriyaruH / ariyarAJcakAra / ariyiyAt / ariyaritA / ariyaripyati / AriyariSyat / AriyArIt / gRha grahaNe / jarihIti, jarIgRhIti, jargRhIti, jarigarDi, jarIgaDhi, jargaDhi / jarigRDhaH, jarIgRDhaH, jarmUDhaH / jarigRhati, jarIgRhati, nargRhati / jarigRhyAt, jarIgRhyAt , jargRhyAt / jarigRhItu, jarIgRhItu, jargRhItu, jarigaI, jarIga?, jagaI / hau jarigRDhi, jarIgRDhi, jaDhi / anarigRhIt , ajarIgRhIt , ajagRhIt , ajarighaTTa, ajarI- ghaTTa , ajaba / jarigardAJcakAra / jargRhyAt , jarigRhyAta, jarIgRhyAt / jarigarhitA, jarIgarhitA, jargarhitA / anarigahIt , ajarIgIt , anargahIt / graha upAdAne ityasyApi vRdbhavanAdevameva / gRdhU bhabhikAGkSAyAm / jarigRdhIti, jarIgRdhIti, jagUdhIti, jarigaddhi, jarIgaddhi, jargadhi / jarigRddhaH, jriigRddhH,jguddhH| jariMgRdhati, jarIgRdhati jagaMdhati / jarigRdhyAt , jarIgadhyAt , nadhyAt / jarigRdhItu, jarIgRdhItu, jadhItu, jarigarlDa, jarIgarlDa, jargarcha / anarigRdhIta , anarIgRdhIt , anadhIta , ajarighat , ajarIgharta, anargha / ajarighAH, ajarIghAH, ajarghAH, ajarigha ityAdi / jarigarvAJcakAra, jarIgardhAJcakAra, jargardhAJcakAra / jarigardhitA, jarIgardhitA, jargardhitA / jarigarSi Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (212) dhyati, jarIgardhiSyati / anarigardhiSyat , ajarIgardhiSyat / ajariMga/t , ajarIgIt , anargadhIt / pracch jJIpsAyAm / atrApi gradhAtoriva lupyayTallenat / 7 / 4 / 112 / ityatra yvRdvarjanAd yaGlupi. yvRd bhavati / paripRcchIti, parIpRcchIti, parpacchIti / svRti dvitve ' anunAsike ' iti cchaH zatve ' yajasRjamRja-' iti zaH Satve guNe ca paripaSTi, parIparTi parpaTi / paripRSTaH, parIpRSTaH, parpaSTaH / paripRcchati, parIpRcchati, parpacchati / paripRcchyAt / paripRcchItu, paripaSTuM / hau pariDDhi / aparipRcchIt , aparipaI / paripRcchAJcakAra / paripRcchitA / prigRcchissyti| apripRcchissyt| aparipRcchIt / hay gatau / jAhayIti, jAhatijAhataH jAhayati / jAhayyAt / jAhayItu, jAhatu / jAhahi / ajAhayIt , ajAhayat / jAhyAJcakAra / ajAhayIt / harya gatikAntyoH / jAhIti, jAharti jAhartaH jAhayati / ajAhIt / mvyvidhivijvritvrerupaantyen| 4 / 1 / 109 / eSAM dhAtUnAmanunAsikAdau kvau dhuDAdau ca pratyaye pare vakArasyopAntyena sahoT bhavati / jvara-jAjvarIti, jAjUrti jAjUrtaH jAjvarati / jAjUryAt / jAjvarItu, jAjUrtu / ajAjvarIt , ajAjUH / jAjvarAJcakAra / jAjvaritA / jAjvariSyati / ajAjvarIt / tvara-tAtvarIti, tAtUrti / atAtvArIta , atAtvarIt / mat-mAmavIti, Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (213) mAmoti mAmUtaH mAmavati / mAmavImi, mAmomi mAmUkaH mAmUmaH / ho mAmUhi / amAmavIt , amAmot / amAmAvIt, bhamAmavIt / pUrvI thUrvI dUrvI pUrvI hiMsAyAm / totUrvIti / rAllukaH / 4 / 1 / 110 / rakArAt parayoH cchvoranunAsikAdau kvau dhuDAdau ca pratyaye pare lug bhavati / tototi totUrtaH totUrvati / atotUrvIt , atotoH / evaM tothUrvIti, tothoti tothUrtaH tothUrvati / dodUrvIti, dodorti / mUrcha-momUrchAti, momoti momUrtaH / momUrcIta, momotu / momUrhi / amomUchIt , amomoH / momUrchAJcakAra / amomuurciit| iti yaGlubantaprakriyA smaaptaa| Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 214) atha naamdhaatuprkriyaa| dvitIyAyAH kAmyaH / 3 / 4 / 22 / dvitIyAntAd nAmna icchArthe kAmyaH pratyayo vA bhavati / idamicchatIti idaMkAmyati / idaMkAmyet / idaMkAmyatu / aikAmyat / idaMkAmyAJcakAra / idakAmyyAt / idaMkAmyitA atra ' yo'ziti ' iti yasya lug na dhAtorvyaJjanAt parasya yasyAbhAvAt / idaMkAmyiSyati / aiTaMkAmyiSyat / aidaMkAmyIt / putramicchati putrakAmyati / aputrakAmyat / putrkaamyaanyckaar| putrakAmyitA / aputrakAmyIt / svaH icchati svaHkAmyati / divamicchati jhukAmyati / adhukAmyIt / mAmicchati matkAmyati / yuSmAnicchati yuSmatkAmyati / rAjakAmyati / dhUHkAmyati / adhUHkAmyIt / bhavatkAmyati / ekakAmyati / dhanakAmyati / svastikAmyati / haviSkAmyati / sarpiSkAmyati / dhanuSkAmyati 'nAminastayoH SaH' iti SaH / tejaskAmyati / zreyaskAmyati roH kAmye ' iti saH / amAvyayAt kyan ca / 3 / 4 / 23 / / makArAntaM nAmAvyayaM ca varjitvA dvitIyAntAda nAmna icchArthe kyan kAmyazca vA bhavataH / putramicchati iti kyani Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (215) - kyani / 4 / 3 / 112 / - kyani pare avarNasya IkAro bhavati / putrIyati / putrIyet / putrIyatu / aputrIyat / putrIyAJcakAra / putriiyitaa| putriiyissyti| aputrIyiSyat / aputrIyIt / khaTvAmicchati khaTvIyati / mAlIyati / nidhIyati 'dIrghatricca-' iti dIrghaH / paTUyati / dAtrIyati -- Rto rIH ' iti rIH / pitrIyati / mAtrIyati / svastrIyati / rAyamicchati raiyati / gAmicchati gavyati, nAvamicchati nAvyati 'yyakye ' ityavAvau / gArgyamicchati gArgIyati -- Apatyasya kyaccyoH / iti yasya luka / raajiiyti| ahaH icchati aryati / yamicchati yabati / tyati / etadyati / adasyati / sarpiSyati / kSudhAtaH sannazanamicchati azanAyati, tRSArtaH sannudakamicchati udanyati, gRddhaH san dhanamicchati dhanAyati ete trayaH / zuttaDgadhe'zanAyodanyadhanAyam ' iti nipAtyante / anyatra azanIyati, udakIyati. vanIyati / vRSamicchati vRSasyati, azvamicchati azvasyati 'vRpAzcAda maithune sso'ntaH' iti sso'ntH| vRSasyAzvasyazabdo maithunecchAparyAyau manuSyAdAvapi prayujyete / lakSmaNaM sA vRSasyantI, sA tam azvasyati / mathunAdanyatra vRSIyati, azvIyati / tRSNAyAM 'as ca laulye ' iti asa sazcAnto bhavati / lolupaH san dadhi icchati dadhyasyati, dadhisyati / evaM madhvasyati, madhusyati / mAntAvyayaniSedhAt idamicchati, kimicchati, svastIcchatItyAdau vAkyameva / Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 216) AdhArAcopamAnAdAcAre / 3 / 4 / 24 / .. mAntAvyayavanitAdupamAnavAcino dvitIyAntAdAdhArAcca nAmna AcArArthe kyan vA bhavati / putramivAcarati putrIyati cchAtramupAdhyAyaH / prAsAde ivAcarati prAsAdIyati kuTyAM bhikSuH / kartuH kvin galbhaklIbahoDAt tu Dinta / 3 / 4 / 25 / karupamAnavAcino nAmna AcArArthe kvin vA bhavati, sa ca galbhaklIbahoDAt Did bhavati, tenAtmanepadam / nina ivAcarati ninati / budhati / a ivAcarati ati ataH anti / asi athaH atha / Ami AvaH AmaH / et etAm eyuH / eH etam eta / eyam eva em| atu atAt atAm antu / a, atAt atam ata / Ani Ava Ama / At. AtAm An / AH Atam Ata / Am Ava Ama | A AtuH oH| itha / AthuH aa| A eva ema / yAt yAstAm yAsuH 'ataH' ityakAralopaH / itA itArau itAraH / iSyati iSyataH iSyanti / iSyat iSyatAm iSyan / it iSTAm iSuH / 'sarvebhyo lopaH' iti nyAyAd, anyathA vRddhau aiSyat aiSyatAm aiSyan / ait aiSTAm aiSuH / mAlevAcarati mAlAti / mAlAyAt / mAlAtu / mAlAhi / amAlAt / mAlAJcakAra / maalitaa| mAliSyati / amAlAsIt / kavirivAcarati kavayati / kavayet / kavayatu / Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (217) bhakavayat / kaMvayAJcakAra / kavIyAt / kavayitA / akavayiSyat / bhakavayIt / galbhate / klIbate / hoDate / paya ivAcarati so vA luk ca / 3 / 4 / 27 / sakArAntAt kartarupamAnavAcino nAmna AcArArthe kyaG vA bhavati, tadyoge so vA luk ca / payasyate, payAyate / yazasyate, yazAyate / candramasyate, candramAyate / . kyng|3|4|26 / karturupamAnavAcina AcArArthe kyaGvA bhavati / haMsa ivAcarati haMsAyate / ojo'psrsH|3|4|28 / AbhyAM karturupamAnAbhyAmAcArArthe kyaG bhavati vA, sazca luka ca / ojasvIvAcarati ojAyate / apsarAyate / vyarthe bhRzAdeH stoH / 3 / 4 / 29 / karturupamAnAd bhRzAdernAmnaH vyarthe kyaG vA bhavati / yathAsambhavaM stoH luk ca / abhUtatadbhAvavyarthaH / abhRzo bhRzo bhavati bhRzAyate / unmanAyate / avehat vehad bhavati vehAyate / karturityeva abhRzaM bhRzaM karoti / cvyartha iti kim bhRzo bhavati / DAca-lohitAdibhyaH pit / 3 / 4 / 30 / . . DAnantebhyo lohitAdibhyazca kartuH cyarthe Sit kya bhavati / paTapaTAyate, paTapaTAyati / lohitAyate, lohitAyati / Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) karturityeva apaTapaTA paTapaTA karotItyatra na bhavati / cyartha ityeva / lohito bhavati / . . kaSTakakSakRcchrasatragahanAya pApe kramaNe / 3 / 4 / 31 / ... ebhyaH pApavRttibhyaH caturthyantebhyaH kramaNe'rthe kyaG vA bhavati / kaSTAya kramate kaSTAyate / evaM kakSAyate, kRcchrAyate, satrAyate, gahanAyate pApAyotsahata ityarthaH / romanthAd vyApyAducarvaNe / 3 / 4 / 32 / abhyavahRtaM dravyaM romanthaH, udgIrya carvaNamuccarbaNam / asminnarthe romanthAt karmaNaH kyaG vA bhvti| romanthamuccayati romanthAyate / uccatraNa iti kim , kITo romanthaM vrtyti| phenoSmabASpadhUmAdudramane / 3 / 4 / 33 / ebhyaH karmabhya udvamane'rthe kyaG vA bhavati / phenamudrumati phenAyate / USmAyate / bASpAyate / dhUmAyate / ..: sukhAdera nubhave / 3 / 4 / 34 / / sukhAdibhyaH karmavAcibhyo'nubhave'rthe kyaG vA bhavati / sukhamanubhavati sukhAyate / duHkhAyate / zabdAdeH kRtau vA / 3 / 4 / 35 / . ebhyaH karmabhyaH kRtAvarthe kyaGa vA bhavati / zabdaM karoti zabdAyate / vairAyate / pakSe Nica zabdayati / vairayati / . .. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (219) aGgAd nirasane NiG / 3 / 4 / 38 / / aGgavAcinaH karmaNo nirasane'rthe NiG vA bhavati / haste nirasyati hastayate / pucchAdutparivyasane / 3 / 4 / 39 / pucchAt karmaNa udasane paryasane vyasane asane cArthe Nika vA bhavati / pucchamudasyati paryasyati vyasyati utpucchyate / paripucchyate / vipucchayate / pucchyate / . -- bhANDAt samAcitau / 3 / 4 / 40 / bhANDAt karmaNaH samAcitAvarthe NiG vA bhavati / bhANDaM samAcinoti sambhANDayate / evaM paribhANDayate / 'paridhAnArjane cIvarAdapi vaktavyaH '. cIvaraM paridhatte paricIvarayate / sNciivryte| tapasaH kyan / 3 / 4 / 36 / asmAt karmaNaH kRtAvarthe kyan bhavati / tapaH karoti tapasyati / namovarivazcitrako'rcAsevA''zcarye / 3 / 4 / 37 / . ebhyaH karmabhyo yathAsaGkhyamarcAdiSu kyan vA bhavati / namaHarcA karoti namasyati / varivasyati vijayadharmasUri siMhaH / citraM karoti citrIyate / kSuttuDgardhe'zanAyodanyadhanAyam / 4 / 3 / 113 / Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (220) eSvartheSu yathAsaGkhyamete kyannantA nipAtyante / ashnaayti| udanyati / dhanAyati / kSudhAdAviti kim / azanIyati, udakIyati, dhanIyati daanaay| . vRSAvAd maithune sso'ntaH / 4 / 3 / 114 / ___ maithunArthAbhyAmAbhyAM kyani sso'nto bhavati / vRSasyati / azvasyati / as ca laulye / 4 / 3 / 115 / laulye gamye kyani pare nAmno'sa sazcAnto bhavati / lavaNasyati ussttrH| Nij bahulaM nAmnaH kugAdiSu / 3 / 4 / 42 / - kRgAdInAM dhAtUnAmarthe nAmno Nij bahulaM bhavati / muNDaM karoti muNDayati / paTumAcaSTe paTayati / kRtaM gRhNAti kRtayati / vastraM samAcchAdayati saMvastrayati / lavaNaM karoti lavaNayati vyaJjanam / mibhaM karoti mizrayati dhAnyam / vratAd bhujitanivRttyozca / 3 / 4 / 43 / . zAstravihito niyamo vratam / vratazabdAd mujyarthe tannivRttyarthe ca vartamAnAt kRgAdInAmarthe Nij bahulaM bhavati / payasA vrataM karoti payo vratayati paya evAdya mayA bhoktavyaM nAnyaditi vrataM karotItyarthaH / sAvadyAnnasya vrataM karoti sAvadyAnnaM vratayati sAvadyAnaM mayA na moktavyamityarthaH / Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 221) satyArthavedasyAH / 3 / 4 / 44 / epAM NisaMniyoge AkAro bhavati / satyamAcaSTe karoti vA satyApayati / arthApayati / vedApayati / shvetaashvaashvtrgaalodditaahvrksyaashvtretkluk|3 / 4 / 45 / eSAM NicsaMniyoge yathAsaGkhyamazvAdizabdasya lug bhavati / zvetAzvamAcaSTe karoti vA zvetayati / evam azvayati / gAloDayati / Aharayati / 'priyAdizabdAnAM Nau prAdaya AdezA vaktavyAH / priyamAcaSTe prApayati, apiprapat / sthiramAcaSTe sthApayati, atiThapat / sphiramAcaSTe . sphApayati, apisphapat naikasvarANAmiti niSedhAd na samAnalopitvam / OM varayati / guruM garayati, ajagarat / bahulaM baMhayati, ababaMhat / tRpaM trapayati, atatrapat / dIrghamAcaSTe drAvayati, adaddhat / vRddhaM varSayati, avavarSat / vRndorakaM vRndayati, avavRndat / bADhamAcaSTe sAdhayati, asasAdhat / antikaM nedayati, aninedat / vRddhaM jyayati, ajinyat / prazasyaM zrayati azizrat-ekasvaratvAnna lugiti na samAnalopitvam / evam alpaM kanayati, alpayati / yuvAnamAcaSTe kanayati, acIkanat vA yavayati, ayayavat / pRthu prathayati, apaprathat / mRduM mradayati, amamradat |bhRshN bhrazayati, ababhrazat / kRzaM krazayati, acakrazat / dRDhaM draDhayati, adadraDhat / parivRDhaM parivaDhayati, apaparivaDhat / bahuM bhUyayati, avUbhuyat / sthUlaM sthavayati, atasthavat / dUraM davayati, adadavat / Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222) hrasvaM isayati, ajahUsat / kSipraM kSepayati, acikSepat / kSudraM sodayati, acukSodat / paTuM paTayati 'nAmino'kalihaleH' iti kalihalivarjanAt pUrvaM vRddhau pazcAd aukAralopenAsamAnalopitvAt apIpaTat / UDhimAcaSTe UDhayati, auniDhat / zUnImAcaSTe puMvadbhAvAd / naikasvarANAm ' iti antyasvarAdilopaniSedhAcca zvAnayati kalihalivarjanAd nAmno'pi Nau pare vRddhiH jJApiteti vRddhiH vidvAMsaM vidvayati, avividvat / udaJcamAcaSTe (udac udIc ' ityatra NevarjanAt udayati / pratyaJcaM pratyayati / zriyaM zrAyayati / gAM gavayati / rAyaM rAyayati / nAvaM nAvayati, anUnavat / svaH svayati avyayAnAmantyasvarAderlopaH / sragviNaM sranayati, zrImantaM zrAyayati, dhImantaM dhAyayati Nau, matvarthIyayoH vinmato k / payasvinIM payayati / tvAmAcaSTe tvadayati / yuvAM yuSmAn vA''caSTe yudhmayati / sadhyaJcaM sadhyayati, asasadhyat / devadyaJcaM devadyayati, adidevadyat / adAMcaM adayayati, adyat / amumuyazcamAcaSTe amumuyayati, Amumuyayat / sadhyaMcAdau nimittApAye naimittikasyApyabhAvaH ' na cintyate, anyathA sahayati vA savAyayati; devadrAyayati, amumuAyayati ityAdayo bhaveyuH / iti nAmadhAtuprakriyA samAptA / Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (223 ) atha knnddvaadiprkriyaa| 18tN dhAtoH kaNDvAderyak / 3 / 4 / 8 / ebhyo dhAtubhyaH svArthe yak pratyayo bhavati / kaNDUg gAtravivarSaNa / kaNDUyati, kaNDUyate / mahIG pUnAyAm mahIyate / mantu aparAdhe roSe ca mantUyati / valgu pUjAmAdhuryayoH valgUyati / asu asUga upatApe ca asUyati, asUyate / leT loT dhautyeM dIptau / leTyati / loTyati / iras iraj irag IrSyArthAH irasyati, irayati, IyaMti, Iryate / uSas prabhAtIbhAve, upasyati, ved dhautye svapne ca vedyati / medhA AzugrahaNe, medhAyati / kuSubh kSepe kussubhyti| magadh pariveSTane magadhyati / nIca dAsye nIcyati / tantas pampas duHkhe tantasyati, pampasyati / sukha duHkha tatkriyAyAm sukhyati, duHkhyati / sapara pUjAyAm saparyati / arara ArAkarmaNi azyati / bhipaj 'cikitsAyAm bhiSajyati / bhiSNan upasevAyAm bhiSNanyati / iSudh zaradhAraNe iSudhyati / caraNa varaNa gatau caraNyati, varaNyati / curaNa caurye curaNyati / turaNa tvarAyAm turaNyati / muraNa dhAraNe poSaNe ca muraNyati / gadd vAkskhalane gdgdyti| elA kelA khelA vilAse / elA'yati, kelAyati, khelAyati / lekhA lekhyati / liT alpakutsanayoH liTyati / lAT jIvane lATyati / haNIG lajjA-roSayoH hRNIyate / rekhA Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 224) zlAghAsAdanayoH rekhyati / dravas paritApa-paricaraNayoH dravasyati / tirasa antadhauM tirasyati / agad nIrogatve agadyati / uras balArthe urasyati / taraNa gatau taraNyati / payas prasRtau payasyati / sambhUyas prabhUtabhAve sambhUyasyati / ambar sambhara saMbharaNe ambaryati, sambharyati / AkRtigaNo'yam / iti kaNvAdigaNaH smaaptH| atha prtyymaalaa| kaNDUyitumicchatIti sani -- sanyaGaH' iti ekasvarasyAdyavayavasya dvitve prApte kaNDvAdestRtIyaH / 4 / 1 / 9 / kaNDavAderdvitvabhAja ekasvaroM'zaH tRtIya eva dvirbhavati / kaNDUyiyiSati / asUyiyiSati / nAmno dvitIyAd yatheSTam / 4 / 1 / 7 / svarAdernAmadhAtotvibhAjo dvitIyAdArabhyaikasvaroM'zo yatheSTaM dvirbhavati / azvamicchati azvIyati / azvIyitumicchati azizvIyiSati, azvIyiyiSati, azvIyiSiSati / anyasya / 4 / 1 / / Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (225) vyaJjanAdernAmadhAtodvitvamAja ekasvaroM'zo yatheSTaM prathamAda dvibhavati / putrabhicchati putrIyati, putrIyitumicchati puputrIyiSati, putitrIyiSati / putrIyiyiSati / putrIyiSiSati / yiH san veyaH / 4 / 1 / 11 / dvitvabhAna IrNyaH san yizca vA dvirbhavati / IyiyiSati / IyiSiSati / priyamAcaSTe prApayati, prApayitumicchati piprApayiSati, prApipayiSati, prApayiyiSati, prApayiSiti / punaH punaH bhavantamicchantaM prayuyukSate arthAt punaH punaH bubhUSantaM prayuyukSate ityatra yaG san Nig san iti pratyayacatuSTayAntasya bobhUyiSayiSati : dvitve kRte punaH dvitvaM na bhavatItyekameva rUpam / punaH punaH bhavantaM prayuyukSate iti yaGgicsannantasya bobhUyayiSati / iti tivAdyantapratyayamAlA samAptA / Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 226) atha pdvibhaagprkriyaa| parANi kAnAnazau cAtmanepadam / 3 / 3 / 20 / sarvavibhaktInAM parANi nava nava vacanAni kAnAnazau cAtmanepadAni bhavanti / te, Ate, ante / se, Athe, dhve / e, vahe, mahe ityAdayaH / ___ iDitaH kartari / 3 / 3 / 22 / idito Gitazca dhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / edhate / edhamAnaH / zete / zayAnaH / kriyAvyatihAre'gatihiMsAzabdArthahasohabahacAna nyonyArthe / 3 / 3 / 23 / anyasya kartumicchAviSayIbhUtAyAH kriyAyA anyena karaNaM kriyAvyatihAraH / tadarthAd gatihiMsAzabdArthahasavarjitAd havahibhyAM ca, kartaryAtmanepadaM bhavati, na tu anyonyetretrprsprshbdyoge| kriyAvyatihArazca vyatinA dyotyate iti vyatI prayoktavyau / vyatilunate / vyatiharante / vyativahante / gatyAdivarnanaM - kim ? vyatisarpanti, vyatihiMsati, vyatijalpanti / ananyonyArtha iti kim ?-parasparaM vyatilunanti / / Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 227) nivishH|3|3|24 / nipUrvAd vizerAtmanepadaM bhavati / nivizate / upasargAdasyoho vA / 3 / 3 / 25 / upasargapUrvAbhyAmAbhyAM kartaryAtmanepadaM vA bhvti| viparyasyati, viparyasyate / samUhati, samUhate / utsvarAd yujerayamatatpAtre / 3 / 3 / 26 / utpUrvAt svarAntopasargapUrvAJca yujeH kartaryAtmanepadaM bhavati, na ced yajJe yat pAtraM tadviSayo yujdhAtvarthaH / udyuGkte / upayu Gkte / utsvarAditi, kim ? sNyunkti| ayajJatatpAtra iti kim ! dvandvaM yajJapAtrANi prayunakti / parivyavAt kriyaH / 3 / 3 / 27 / ebhyaH kriyaH kartaryAtmanepadaM bhavati / parikrINIte / vikrIjIte / avakrINIte / upasargAdityeva upari krINAti / parAverjeH / 3 / 3 / 28 / AbhyAM parAt jayateH kartaryAtmanepadaM bhavati / parAjayate / vijayate / upasargAdityeva bahuvi jayati vanam / samaH kSNoH / 3 / 3 / 29 / .. sampUrvAt kSNauteH kartaryAtmanepadaM bhavati / saMkSNute zastram / samiti kim ? kSNauti / upasargAdityeva AyasaM kSNauti / Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228) apaskiraH / 3 / 3 / 30 / apAt kirateH sassaTkAt kartaryAtmanepadaM bhavati / apAccatuSpAtpakSizuni hRSTAnnAzrayArthe / 4 / 4 / 95 / apapUrvAt kirateH catuSpadi pakSiNi zuni ca kartari yathAsaGkhyaM hRSTe annArthini AzrayArthini cArthe spaDAdirbhavati / apaskirate gauH hRSTaH, kukkuTo annArthI, yA AzrayArthI ca / vau viSkiro vA / 4 / 4 / 96 / - pakSiNi vAcye vipUrvAt kirateH ssaDAdirvA bhvti| viSkiraH, vikiro vaa| prAta tumpatergavi / 4 / 4 / 97 / prapUrvAta tumpateH gavi kartari ssaDAdirbhavati / prastumpati gauH| udazvaraH sApyAt / 3 / 3 / 31 / - utpUrvAt sApyAt carateH kartaryAtmanepadaM bhavati / mArgam / uccarate sApyAditi kim ? dhUma uccarati / samastRtIyayA / 3 / 3 / 32 / tRtIyAntena yoge sati sampUrvAccarateH kartaryAtmanepadaM bhavati / azvena sNcrte| krIDo'kUjane / 3 / 3 / 33 / kUjanamavyaktazabdaH, tato'nyArthAt saMpUrvAt krIDateH kartaryAtmanepadaM bhavati / saMkrIDate / samityeva krIDati / akUjana iti kim saMkrIDanti zakaTAni / Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (229) anvAGpareH / 3 / 3 / 34 / ebhyaH krIDateH kartaryAtmanepadaM bhavati / anukrIDate / AkrIDate / prikriiddte| zapa upalambhane / 3 / 3 / 35 / .. upalambhanaM prakAzanaM zapatho vaa| tadarthAt zapateH kartaryAtmanepadaM bhavati / maitrAya zapate zapathapUrva svAbhiprAya maitraM jJApayatItyarthaH / upalambhane iti kim ? maitraM shpti| . AziSi nAthaH / 3 / 3 / 36 / . AziSyeva nAthadhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati, nAnyatra / sarpiH nAthate sarpirme bhUyAdityAzAste / AziSo'nyatra nAthati ISTe ityarthaH, yAcate, upatApayati vaa| bhunajo'trANe / 3 / 3 / 37 / apAlanArthAd bhunakteH kartaryAtmanepadaM bhavati / odana muGkte / bhunana iti kim ? oSThau nirbhujati / atrANa iti kim ? mahIM munakti / hRgo gatatAcchIlye / 3 / 3 / 38 / gataM sAdRzya, tAcchIlyaM tatsvabhAvatA sadRzatatsvabhAva ityarthaH, statra vartamAnAd hRgaH kartaryAtmanepadaM bhavati / paitRkam azvA anuharante piturAgataM sAdRzyaM shiilyntiityrthH| mAtRkaM gAvo'nuharantI Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (230) gata iti kim pituH harati corayatItyarthaH / tAcchIlyAditi kim naTo rAmamanuharati / kRSNamanuharati / pUjA''cAryakabhRtyutkSepajJAnavigaNanavyaye niyaH / 3 / 3 / 39 / pUnAdiSu gamyamAneSu nayateH kartaryAtmanepadaM bhavati / nayate vidvAn syAdvAde / mANavakamupanayate / karmakarAna upnyte| zizumudAnayate nayate tattvArthe / kAraM vinayante madrAH / zataM vinayate / eSviti kim ajAM nayati / ' kartRsthAmUrtA''pyAt / 3 / 3 / 40 / kartRsthamamUrtamApyaM karma yasya tasmAd nayateH kartaryAtmanepadaM bhavati / zramaM vinayate / kartRstheti kim ? zaitro vaiSNavasya manyu vinayati / amUrteti kim ? zleSmANaM vinayati / Apya iti kim ? buddhyA vinyti| zadaH ziti / 3 / 3 / 41 / zidviSayAcchaMdeH kartaryAtmanepadaM bhavati / zIyate / zitIti kim ? zetsyati / mriyateradyatanyAziSi ca / 3 / 3 / 42 / adyatanIviSayAdAzIviSayAcchidviSayAca mriyateH kartaryAtma nepadaM bhavati / amRta amRSAtAm amRSata / mRSISTa / mriyate / niyeta / mriyatAm / aniyata / anyatra mamAra / Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 231) kyakSo navA / 3 / 3 / 43 / kyamantAt kartayAtmanepadaM vA bhavati / lohitAyati, lohitAyate / nidrAyati, nidrAyate / yudbhayo'dyatanyAm / 3 / 3 / 44 / dyatAdibhyo'dyatanyAM kartaryAtmanepadaM vA bhavati / vyAtat , vyadyotiSTa / arucat , arociSTa / aghuTat , aghoTiSTa / aruTat , arottisstt| aluTat , alottisstt| azvitat , azvetiSTa / amidat, amediSTa / azvidat , azvediSTa / asvidat, asvediSTa / azubhat , azobhiSTa / / azubhat , akSobhiSTa / anabhat , anabhiSTa / atubhat, atumbhiSTa / atrabhat , astrambhiSTa / adhvasat , adhvaMsiSTa / abhrazat , abhraMziSTa / avRtat , avatiSTa / asyadat , asyandiSTa / avRdhat , avardhiSTa / azvat , azardhiSTa / aklapat , akalpiSTa / . vRdbhayaH syasanoH / 3 / 3 / 45 / vRtAdeH paJcataH syAdau pratyaye sani ca viSaye kartaryAtmanepadaM vA bhavati / vaya'ti, . vartiSyate / syantsyati, syandiSyate, syantsyate / varNyati, vardhiSyate / zaya'ti, zardhiSyate / kalpasyati, kalpiSyate / kRpaH zvastanyAm / 3 / 3 / 46 / Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 232) zvastanIviSaye kRpeH kartaryAtmanepadaM vA bhavati / kalptAsi, klpitaase| kramo'nupasargAt / 3 / 3 / 47 / - avidyamAnopasargAt krameH kartaryAtmanepadaM vA bhavati / kramate, kAmati / upasargAttu saMkrAmati / .. vRttisargatAyane / 3 / 3 / 48 / vRttirapratibandhaH, sargaH utsAhaH, tAyanaM sphItatA / etadarthAt krameH kartaryAtmanepadaM bhavati / kramate'sya buddhiH zAstre apratihatA satI zAstramavagAhata ityarthaH / sUtrAya kramate utsahata ityarthaH / kramante'smin yogA vardhanta ityarthaH / , paropAt / 3 / 3 / 41 / - AbhyAmeva parAt vRttyAdyarthAt krameH kartaryAtmanepadaM bhavati / parAkramate / upakramate / anyatra tu anukrAmati / vRttyAdAvityeva parAkrAmati / veH svArthe / 3 / 3 / 50 / svArthaH pAdarvikSepastadarthAt vipUrvAt kramaH kartaryAtmanepadaM bhvti| sAdhu vikramate gajaH / svArtha iti kim ? gajena vikraamti| propAdArambhe / 3 / 3 / 51 / . ArambhArthAt prapUrvAt kramaH kartaryAtmanepadaM bhavati / bhoktuM prakramate / upakramate / Arambha ityeva prakrAmati gacchatItyarthaH / Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (233) AGo jyotirudgame / 3 / 3 / 52 / candrAdyudgamArthAdAGpUrvAt krameH kartaryAtmanepadaM bhvti| Akramate candraH sUryo vA / jyotirudgama iti kim ? AkrAmati kutupaM baTuH / dAgo'svAsyaprasAravikAze / 3 / 3 / 53 / svAsyaprasAravikAzAdanyatrArthe vartamAnAd dAgaH kartaryAtmanepadaM bhavati / Adatte vidyAm / svAsyaprasAravikAzavarjanaM kim ? uSTro mukhaM vyAdadAti / kUlaM vyAdadAti / nu-pracchaH / 3 / 3 / 54 / AGapUrvAbhyAmAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhvti| Anute zRgAlaH / ApRcchate gurUn / . gameH zAntau / 3 / 3 / 55 / kAlaharaNArthAdAGapUrvAd gameH kataryAtmanepadaM bhavati / Agamayate gurum-kaMcit kAlaM pratIkSate / kSAntAviti kim ? vidyAmAgamayati / hvaH spardhe / 3 / 3 / 56 / AGpUrvAd hvayateH spardhe gamye kartaryAtmanepadaM bhavati / mallo . mallamAhUyate / saMniveH / 3 / 3 / 57 // Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) ebhyo huyateH kartaryAtmanepadaM bhavati / saMhuyate / nihuyate / vihayate / upAt / 3 / 3 / 58 / upAd huyateH kartaryAtmanepadaM bhavati / upahayate / yamaH svIkAre, / 3 / 3 / 59 / upapUrvAd yameH svIkAre'rthe kartaryAtmanepadaM bhavati / upayacchate kanyAm / upAyasta mhaastraanni| vinirdezAt zATakAn upycchti| devArcAmaitrIsaMgamapathikarTakamantrakaraNe sthaH / 3 / 3 / 60 / eSuH vartamAnAdupapUrvAt tiSThateH kAryAtmanepadaM bhavati / jinendramupatiSThate / pathiko rathikAn upatiSThate / yAnA gaGgAmupatiSThate, / vArANasyAmupatiSThate panthAH / ainyA RcA gArhapatyaM nAma kuNDamupatiSThate / 'upAllipsAyAM vA vAcyam' / dAtRkulamupatiSThate upatiSThati vA bhikSukaH / udo'nUhe / 3 / 3 / 62 / IhA ceSTA, anU; yA ceSTA tadarthAt utpUrvAt tiSThate: kartaryAtmanepadaM bhavati / mokSe uttiSThate / anUi~ha iti kim ? AsanAduttiSThati / 'saMviprAvebhyo'pi vAcyam' saMtiSThate, vitiSThate, pratiSThate, avatiSThate / jJIpsA-stheye 3 / 3 / 64 / . Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 235) ... jhIpsA AtmaprakAzanam , stheyaH sabhyaH / jJIpsAyAM stheye ca viSaye sthAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / tiSThate kanyA cchA. trebhyaH / tvayi tiSThate vivAdaH / pratijJAyAm / 3 / 3 / 65 / - etadarthe sthAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / nityaM zabdamAtiSThante vaiyaakrnnaaH| samo girH| 3 / 3 / 66 / sampUrvAd girateH kartaryAtmanepadaM bhavati, prtijnyaayaam| syAdvAda saMgirante jainAH / 'avAdapi vaktavyam' avgirte| nihnave jJaH / 3 / 3 / 68 / nihnavo'palApaH, tavRttAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / shtmpjaaniite| saMpraterasmRtau / 3 / 3 / 69 / . smRteranyArthAt saMpratibhyAM parAt jJAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati / anekAntaM saMjAnIte, pratimAnIte / smRtau tu mAtu: saMjAnAti / - ananoH sanaH / 3 / 3 / 70 / sannantAd jJAdhAtoH kartaryAtmanepadaM bhavati, na tu anupUrvAt / dharma nijJAsate / ananoriti kim ? dharmamanunijJAsati / / zruvo'nAG-prateH / 3 / 3 / 71 / / Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23.6) sannantAt zRNoteH kartaryAtmanepadaM bhavati, na tu AGapratipUrvAt / guruM zuzrUSate / anAGmateriti kim ? AzuzraSati / pratizuzrUSati / smRdRzaH / 3 / 3 / 72 / - AbhyAM sannantAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhavati / susmUrSate / didRkSate / ___ zako jijJAsAyAm / 3 / 3 / 73 / jijJAsAyAM vartamAnAt sannantAt zake: kartaryAtmanepadaM bhvti| 'vidyAM zikSate / jijJAsAyAmiti kim ? zikSati / prAgvat / 3 / 3 / 74 / sanpratyayAt pUrvo yo dhAtustasmAdiva sannantAt kartaryAtmanepadaM bhavati / zizayiSate / azvena saMcicariSate / AmaH kRgaH / 3 / 3 / 75 / AmaH parAdanuprayuktAt kRga Ama eva prAg yo dhAtustasmAdiva kartaryAtmanepadaM bhavati / syAcca na syAditi vidhiniSedhau / IhAJcakre / bibharAJcakre, bibharAJcakAra / kRga iti kim ? IkSAmAsa, IkSAmbabhUva / gndhnaavkssepsevaasaahsprtiytnprkthnopyoge| 3 / 3.176 / etadarthAt karoteH kartaryAtmanepadaM bhavati / gandhanaM droheNa 'paradoSodghATanamutkurute / avakSepaH kutsanam-durvRttAnavakurute / Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (227) sevA mahAmAtrAnupakurute / sAhasamavicArya pravRttiH paradArAn prakurute / pratiyatnaH guNAntarAdhAnamedhodakamupaskurute / prakathanam parApavAdAn prakurute / upayogo dharmAdiSu viniyogaH zataM prakurute / adheH prasahane / 3 / 3 / 77 / .. prasahane vartamAnAdadheH parAt kRgaH kartaryAtmanepadaM bhavati / prasahanaM pareNAbhibhavaH, parasya parAjayo vA / taM hA adhicakre / prasahanaM kim ? tamadhikaroti / dIptijJAnayatnavimatyupasaMbhASaNopamantraNe vadaH / 3 / 3 / 78 / ___ eSu gamyamAneSu vadateH kartaryAtmanepadaM bhavati / dIptirbhAsanaM vidvAn vadate syAdvAde / jJAne dhImAn tattvArthe vadate / yatne tapasi vadate / nAnAmatiH vimatiH dharme vivadante / upasaMbhASaNamupasAntvanaM karmakarAnupavadate / upamantraNaM rahasyupacchandanaM kulabhAryAmupavadate / . vyaktavAcA sahoktau / 3 / 3 / 79 / ... __ vyaktavAco rUDyA manuSyAdayaH teSAM sambhUyoccAraNArthAda vadateH kartaryAtmanedaM bhavati / sampravadante grAmyAH / vyaktavAcAmiti kim ? zukAH saMpravadanti / 'vivAde vA vAcyam' vipravadante, vipravadanti vA mauhuurtikaaH| . .. .. . anoH karmaNyasati / 3 / 3 / 81 / . . vyaktavAcAmarthe vartamAnAdanupUrvAd vadateH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / anuvdte| karmaNyamatIti kim ? uktmnuvdti| Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238) jJaH / 3 / 3 / 82 / / jAnAteH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / sarpiSo jaaniite| karmaNyasatItyeva tailaM sarpiSo jAnAti / upAt sthaH / 3 / 3 / 83 / - upapUrvAt tiSThateH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / yoge yoge upatiSThate / karmaNi tu rAjAnamupatiSThati / samo gmRcchipcchishruvitsvrtytidRshH| 3 / 3 / 84 / ___ sampUrvebhya ebhyaH karmaNyasati kartaryAtmanepadaM bhavati / saMgacchate / samRcchate / sampRcchate / saMzaNute / saMvitte / saMsvarate / samiyate / sampazyate / karmaNi sati tu maitraM saMgacchati / / veH kRgaH zabde cAnAze / 3 / 3 / 85 / anAzArthAd vipUrvAd kRgaH kartaryAtmanepadaM bhavati, karmaNyasati zande ca karmaNi / vikurvate saindhavAH / kroSTA svarAn vikurute / zabde ceti kim mRdaM vikaroti / anAza iti kim ? adhyAya vikaroti / AGo yamahanaH sve'Gge ca / 3 / / / 86 / AGpAbhyAM yamhanbhyAM karmaNyasati sve'Gge ca karmaNi kartaryAtmanepadaM bhavati / Ayacchate, Ahate / Ayacchate Ahate cA pAdam / sve'Gge ceti kim ? Ayacchati ranjum / Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (239) * vyudastapaH / 3 / 3 / 87 / . AbhyAM tapateH karmaNyasati sve'Gge ca karmaNi kartaryAtmanepadaM bhavati / vitapate, uttapate sUryaH / vitapate, uttapate pANim / pralambhe gRdhi-vaJcaH / 3 / 3 / 89 / AbhyAM NigantAbhyAM pralambhane vartamAnAbhyAM kartaryAtmaneparda bhavati / baTuM gardhayate vaJcayate vA / pralambha iti kim ? zvAnaM grdhyti| lIGlino'rcAbhibhave cAcAkartaryapi / 3 / 3 / 90 / abhibhava-pralambhanArthAbhyAmAbhyAM kartaryAtmanepadaM bhavati / AkArazcAnayorakartaryapi bhavati / rajoharaNena AlApayate / zyenaH vartikAmapalApayate / kastvAmullApayate / smiGaH prayoktuH svArthe / 3 / 3 / 91 / prayoktRto yaH svArthaH smayaH, tadarthAd NigantAt smikaH kartaryAtmanepadaM bhavati, AJcAkartaryapi / jaTilo vismApayate / prayoktu: svArtha iti kim ? rUpeNa vismAyayati / bibhetIS ca / 3 / 3 / 92 / prayoktuH yaH svArthastadarthAd NigantAd bibheteH kartaryAtmanepadaM bhavati, AJcAkartaryapi, pakSe bhiissaadeshH| muNDo bhISayate, bhApayate / svArtha ityeva kuJcikayA bhAyayati / mithyAkRgo'bhyAse / 3 / 3 / 93 / Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240) mithyAyuktAd NigantAt kRgaH kriyAbhyAse kartaryAtmanepadaM bhavati / padaM mithyA kaaryte| mithyeti kim ? padaM sAdhu kArayati / abhyAsa ityeva sakRt padaM mithyA kArayati / paripuhAyamAyasapATdhevadavasadamAdarucanRtaH phalamati / 3 / 3 / 94 / ebhyo NigantebhyaH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / parimohayate caitram / AyAmayate sarpam / AyAsayate jinadattam / pAyayate zizum / dhApayate bttum|vaadyte zizum / vAsayate pAntham / 'damayate azvam / Adayate caitreNa / rocayate maitram / nartayate naTam / IgitaH / 3 / 3 / 95 / Idito gitazca dhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / ynte| kurute / phalavatItyeva yajati parAya / pacanti devadattAya / jJo'nupasargAt / 3 / 3 / 96 / jJAdhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati, na tUpasargapUrvAt / gAM jAnIte / phalavatItyeva parasya gAM jAnIte / - vado'pAt / 3 / 3 / 97 // apapUrvAd vadadhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / ekAntamapavadate / phalavatItyeva svabhAvAt paramapavadati / samudADo yameragranthe / 3 / 3 / 98 / Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (241) ebhyaH parAd yamaH agranthaviSaye phalavati kartaryAtmanepadaM bhavati / saMyacchate vrIhIn / udyacchate bhAram / Ayacchate vstrm| agrantha iti kim ? cikitsAmudyacchati / phalavatItyeva sNycchti| padAntaragamye vA / 3 / 3 / 99 / . prakrAntasUtrapaJcake yadAtmanepadamuktaM tatra phalavatkartRkatvaM yadi padAntareNa bodhyate tadA''tmanepadaM vA bhavati / svaM zatru parimohayati, parimohayate vaa| svaM yajJaM yajati, yajate vA / svaM gAM jAnAti, jAnIte vaa| svaM zatrumapavadati, apavadate vA / svAn brIhIna saMyacchati, saMyacchate vaa| ityaatmnepdprkriyaa| atha parasmaipadaprakriyA / zeSAt parasmai / 3 / 3 / 100 / - ebhyo dhAtubhyo yena vizeSeNAtmanepadamuktaM tato'nyasmAd dhAtoH kartari parasmaipadaM bhavati / bhavati / pibati / dhayati / atti / juhoti / dIvyati / tudati / sunoti / ruNaddhi / corayati / parAnoH kRgH|3|3 / 101 / parAnupUrvAt kRgaH kartari parasmaipadaM bhavati / parAkaroti / anukaroti / . . . . 16 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 242) pratyabhyateH kSipaH / 3 / 3 / 102 / ebhyaH parAt kSipeH kartari parasmaipadaM bhavati / pratikSipati / abhikSipati / atikSipati baTum / mAd vahaH / 3 / 3 / 103 / / asmAt kartari parasmaipadaM bhavati / pravahati / paremaSazca / 3 / 3 / 104 / paripUrvAt mRSeH vahezca kartari parasmaipadaM bhavati / primRssyti| parivahati / vyAGpare ramaH / 3 / 3 / 105 / ebhyo ramateH kartari parasmaipadaM bhavati / viramati / aarmti| pariramati / ' upAd vA vaktavyam ' uparamate, uparamati bhAryAm / aNigi prANikartRkAnApyANigaH / 3 / 3 / 107 / ___ aNigavasthAyAM yaH prANikartRko'karmakazca dhAtuH tasmAda NigantAt kartari parasmaipadaM bhavati / Asayati caitra maitraH / aNigIti kim ? svayamevArohayamANaM gajaM prayuGkte Arohayate / aNigIti gakAraH kim ? cetayamAnaM prayuGkte cetayati / prANikartRkAditi kim ? Atapo vrIhIna zoSayate / anApyAditi / kim ? kaTaM kArayate / calyAhArArthebudhayudhamudrasunazajanaH / 3 / 3 / 108 / Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (243) calyAhArArthebhya iDAdibhyazca NigantebhyaH kartari parasmaipadaM bhavati / calayati / kampayati / bhojayati, Azayati caitramannaM maitraH / sUtramadhyApayati ziSyam / raviH padmaM bodhayati / yodhayati / prAvayati / drAvayati / srAvayati / nAzayati / janayati / iti padavibhAgaprakriyA samAptA / atha bhaavkrmprkriyaa| -news kyaH ziti / 3 / 4 / 70 / bhAvakarmavihite ziti pratyaye pare dhAtubhyaH kyaH pratyayo bhavati / tatsApyAnApyAt karmabhAve kRtyaktakhalAzca / 3 / 3 / 21 / tadityAtmanepadaM kRtyaktakhalAzca pratyayAH sakarmakAd dhAtoH karmaNi, akarmakAdavivakSitakarmakAcca bhAve bhavanti / karmaNi tu yuSmadasmadbhyAM sAmAnAdhikaraNyasambhavAd eka-dvi-bahuvacanAdi yuSmadasmatsambandhi bhavati, bhAve tu yuSmadasmadbhyAmasAmAnAdhikaraNyAt anyasambandhI eva pratyayastatrApi kriyAyAH prAdhAnyAt tasyAzcaikatvAdbhAve ekavacanameva / 'riH zakyAzIrye ' iti riH kriyate kaTaH caitreNa / gamyase tvaM maitrenn| zayyate maitreNa ityAdIni udAhartavyAMni / kriyete kriyante / kriyeta / kriyatAm / akri Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (244) yata / bhUyate tvayA / bhUyete bhUyante / bhUyeta / bhUyatAm / abhUyata / cakre cakrAte cakrire / cakRSe cakRTve / svaragrahadazahanbhyaH syasijAzIHzvastanyAM biT vA / / 3 / 4 / 69 / svarAntAd grahAdezca dhAtoH bhAvakarmavihitAsu syamijAzI:zvamtanISu parAsu bhiD vA bhavati / kAriSISTa, kRSISTa / kAritA, kartA / kAriSyate, kariSyate / akAriSyata, akariSyata / babhUve / bhAviSISTa, bhaviSISTa / bhAvitA, bhavitA / bhAviSyate, bhaviSyate / abhAviSyata, abhaviSyata / . bhAvakarmaNoH / 3 / 4 / 68 / bhAvakarmavihite'dyatanyAH sambandhini te pare dhAtoH mica bhavati, tasya ca luk / akAri akAriSAtAm , akRSAtAm akAriSata, akRSata / akAriSThAH, akRthAH / abhAvi abhAviSAtAm , abhaviSAtAm abhAviSata, abhvisst| gRhyate / gRhyeta / gRhyatAm / agRhyata / jagRhe / grAhiSISTa, grahISISTa / AhitA, grahItA / grAhipyate, grahISyate / agrAhiSyata, agrahIdhyata / agrAhi agrAhiSAtAm , agrahISAtAm / dRzyate / dRzyeta / dRzyatAm / adRzyata / dadRze / darziSISTa, drakSISTa / darzitA, draSTA / darziSyate, drakSyate / adarziSyata, adrakSyata / adarzi adarziSAtAm , adRkSAtAm / hanyate / hanyeta / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (245) hanyatAm / ahanyata / jaghne jaghnAte jghnire| ghAniSISTa, yadhiSISTa / ghAnitAse, hantAse / ghAniSyate, haniSyate / aghAniSyata , ahaniSyata / biNavi ghana / 4 / 3 / 101 / bhiNavi pare hanterghanAdezo bhvti| aghAni / aghAniSAtAm, * adyatanyAM vA tvAtmane ' iti vA vadhAdeze avadhiSAtAm pakSe ahasAtAm / 'akarmakA api sopasargAH sakarmakA bhavanti svAminA sukhamanubhUyate / lajjAdyA dhAtavo'karmakAstaduktam--- lajjAsattAsthitijAgaraNaM vRddhikSayabhayajIvitamaraNam / zayanakrIDAracidIptyartha dhAtugaNaM tamakarmakamAhuH" // 1 // __lakSaNaM tveteSAM phalavyApArayorAdhArAbhede'karmakatvamAdhArabhede ca sakarmakatvam , taduktam--- " phalavyApArayorekaniSThatAyAmakarmakaH / dhAtustayodharmibhede sakarmaka udAhRtaH" // 2 // anyaca" dhAtorAntare vRtterdhAtvarthenophsaMgrahAta / . .. .......... ..prasiddharavivakSAtaH karmaNo'karmikA kriyA" // 3 ||____evN ca lakSaNamabhyUhya sakarmakatvamakarmakatvaM ca dhAtorveditA vyamiti / Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 246 ) viGati yi zay / 4 / 3 / 105 / ' kiti Giti ca yAdau pratyaye zIdhAtoH zayAdezo bhavati / zayyate / zayyeta / zayyatAm / azayyata / zizye / zAyiSISTa, zayiSISTa / zAyitAse, zayitAse / zAyiSyate, zayiSyate / azAyiSyata, azayiSyata / azAyi azAyiSAtAm , azayiSAtAm azAyiSata, azayiSata / azAyiSThAH, azayiSThAH / bhaGg-bhajyate / abhnyt| ___ bhanauM vA / 4 / 2 / 48 / bhaJjanauM pare upAntyasya no lug vA bhavati / abhAni, abhaJji / abhaJjiSAtAm , abhAsAtAm veTtvAt / jandhAtoH ye navA / 4 / 2 / 62 / sanakhanajanAM ye kGiti pare AkAro vA bhavati / jAyate, janyate / jAyeta, janyeta / jAyatAm , janyatAm / ajAyatAm / ajanyatAm / sAyate, sanyate / sAyeta, sanyeta / sAyatAm , sanyatAm / asAyata, asanyata / khAyate, khanyate / khAyeta, khanyeta / khAyatAma , khanyatAm / akhAyata, akhanyata / jajJe / anani ajaniSAtAm / sene / asani asaniSAtAm / calne / akhAni akhAniSAtAm / tanaH kye / 4 / 2 / 63 / Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (247) tandhAtoH kye pare AttvaM vA bhavati / tAyate, tanyate / tAyeta, tanyeta / tAyatAm , tanyatAm / atAyata, atanyata / atAni / bhAvyate / bhAvyeta / bhAvyatAm / abhAvyata / bhAvayAcakre, bhAvayAmbabhUve / asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / asteH sakArasya sAdau pratyaye pare lug , eti pare tu sasya ho bhavati / bhAvayAmAhe bhAvayAmAsAte bhAvayAmAsire / bhAvayiSISTa, bhAviSISTa / bhAvayitAse, bhAvitAse / bhAvayiSyate, bhAviSyate / abhAvayiSyata, abhAviSyata / abhAvi abhAvayipAtAm , abhAviSAtAm / sannantAt bubhUSyate / bubhUSyeta / bubhraSyatAm / abubhUSyata / bubhUSAJcake / abubhUSi / yaGantAt bobhUyyate / bobhUyyeta / bobhUyyatAm / abobhUyyatAm / bobhUyA. cakre / abobhUyi / yalagantAd bobhUyate / bobhUyeta / bobhUyatAm / abobhUyata / bobhavAJcakre / bobhAviSISTa, bobhaviSISTa / abobhAvi / stUyate / astAvi / RdhAtoH- kyayaGAzIye . . iti guNe aryate / Aryata / aare| AriSISTa, RSISTa / AritAse, artAse / AriSyate, ariSyate / Ari / smaryate / smAritA, smartA / ijyate / Ije / yakSISTa / yaSTAse / ayAni / ... tapeH katranutApe ca / 3 / 4 / 91 / tapeH karmakartari kartari anutApe ca trica na bhavati / Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248) anvavAtapta kitavaH svayameva / sAdhuH tapAMsi atapta / caitreNa anvatapta / anvavAtapta pApaH karmaNA / anyatra atApi pRthvI rAjJA / AdantAnAM dhAtUnAm ' Ata aiH kRau ' ityanenaikAre AyAdeze ca adAyi adAyiSAtAm , adiSAtAm 'izca sthAdaH' itIH / dAyiSISTa, dAsISTa / dAyitA, dAtA / dhIyate / dhIyeta / dhIyatAm / adhIyata / adhAyi, adhAyiSAtAm , adhiSAtAm / dhAyiSISTa, dhAsISTa / zamyate / zamyeta / zamyatAm / azamyata / azami 'mo'kami' ityAdinA niSedhAt na vRddhiH / Nyantasya tu 'zamo'darzane' iti vA dIrgha azami, azAmi / viruNamorvA / 4 / 4 / 106 / 5 au khNami ca pare labhadhAtoH svarAt paro no'nto vA bhavati / labhyate / labhyeta / labhyatAm / alabhyata / lebhe lebhAte lebhire / labdhA labdhArau labdhAraH / lapsyate lapsyete lapsyante / alambhi, alAbhi / yadyapi sakarmakANAM karmaNi pratyayaH, tathApi dvikarmakatve niyamaH, taduktam- "gauNe karmaNi duhyAdeH pradhAne nIhRkRSivahAm / buddhibhakSArthayoH zabdakarmaNAM ca nijecchayA // 1 // prayojyakarmaNyanyeSAM NyantAnAM tyAdayo mtaaH|" iti ___gauH duhyate payazcatraNa, dhukssiisstt| ajA grAmaM nIyate / bodhyate mANavakra dharmaH, mANavako vA dhrmm| bhojyate mAtrA mANavakamodanaH, Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (249 ) mANavako vaudanamityAdayaH / yeSAmakarmakANAM yoge kAlAdyAdhArANAM karmAkarma ca saJjJA yugapad bhavati, teSAM satyapi karmaNi bhAve. pratyayo bhvti| mAsamAsyate caitreNa karmasajJAtvAd dvitIyA, akarma. sajJAtvAcca bhAve pratyayaH / mAsa Asyate ityapi bhavati, karmasajJAyA api sattvena sakarmakatvAt karmaNyapi pratyayaH / yadA tu karmAkarmasaMjJAyA vaikalpikatvAdabhavanaM tadA''dhAratvAd akarmakatvena bhAva eva pratyayaH mAse Asyate / NyantAt prayojye mAsamAsyate mANavakazcaitreNa / iti bhAvakarmaprakriyA smaaptaa| atha krmkrtRprkriyaa| ekadhAtau karmakriyayaikAkarmakriye / 3 / 4 / 86 / . ekari man dhAtau sati pUrvadRSTayA karmasthayA kriyayA ekA abhinnA saMprati cAkarmikA kriyA yasya kartustasmin kartari arthAt karmakartari dhAtoH skyiAtmanepadAni bhavanti yathA pUrva vihitAni / caitra: odanaM pacati tatra saukaryAt kartRvyApAro na vivakSyate tadA caitraH kimodanaM pacati ? odanaH svayameva pacyate iti bhvti| evaM kriyate / kriyeta / kriyatAm / akriyata / cakre / kRSISTa / kartAse / kariSyate / akariSyata / akAri / ekadhAtAviti kim / Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 250) caitraH odanaM pacati, odanaH svayameva sidhyati / karmakriyayeti kim ? caitraH asinA cchinatti, asiH svayameva cchintti| ekakriyeti kim ? sravatyudakaM kuNDikA / kuNDikAyA udakaM srvti| akarmakriya iti kim ? bhidyamAnaH kuzUlaH pAtrANi bhinatti / paci-duheH / 3 / 4 / 87 / ekadhAtau karmasthakriyayA pUrvadRSTayA akarmikayA vA sakarmikayA ekakriye karmakartRrUpe kartari AbhyAM dhAtubhyAM jikyAtmanepadAni bhavanti / pacyate odanaH svayameva / pacyeta / pcytaam| apacyata / pece / pakSISTa / paktA / apakSyata / apAci / duhyate gauH svayameva / duhyeta / duhyatAm / aduhyt| duduhe / dhukSISTa / dogdhA / dhokSyate / adhokSyata / adohi, adugdha agre vikalpo vkssyte| na karmaNA bica / 3 / 4 / 88 / paciduhibhyAM karmaNA yoge anantarokte karmakartRrUpe kartari . nic na bhavati / udumbaraH phalaM svayameva pacyate, apakta / duhadhAtostu kirAdau pAThAd jikyaniSedhena dugdhe / dhokSyate / adugdha gauH payaH svayameva / karmaNeti kim ? apAci odanaH svayameva / anantarokte iti kim ? apAci udumbaraH phalaM vAyunA / rudhaH / 3 / 4 / 09 / Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (251) rudheranantarokte kartari bic na bhavati / aruddha gauH svayameva / anyatra arodhi gaurgopAlakena / svaraduho vA / 3 / 4 / 90 / svarAntAd duhezcAnantarokte kartari jic vA bhvti| akRta, akAri kaTaH svayameva / adugdha, adohi gauH svayameva / NisnuzyAtmanepadAkarmakAt / 3 / 4 / 92 / NyantAt snuzribhyAmAtmanepade'karmakebhyazca karmakartari nic na bhavati / maitraH caitreNaudanamapIpacat , odanaH svayamevApIpacata / prAsnoSTa gauH svayameva / udazizriyata daNDaH svayameva / vyakRta kaTaH svymev| bhUSArthasakirAdibhyazca jikyau / 3 / 4 / 93 / bhUSArthebhyaH sannantebhyaH kirAdibhyo NyAdibhyazca karmakartari nikyau na bhavataH / alaMkuruteM kanyA svymev| alamakRta kanyA svayameva / acikIrSiSTa kaTaH svayameva / kirAdi- kirate, akITa pAMzuH svymev| agISTa, girate vA grAsaH svayameva / NyAdi- kArayate kaTaH svayameva / corayate gauH svymev| prasnute gauH svayameva / ucchyate daNDaH svayameva / AtmanepadAkarmakasya vikurvate saindhavAH svayameva / karaNakriyayA kvacit / 3 / 4 / 94 / Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 252) . ekadhAtau pUrvadRSTayA karaNasthayA kriyayA abhinnAkarmakriye kartari jhikyAtmanepadAni bhavanti kvacit / parivArayante kaNTakA vRkSaM svayameva / kvacidityatra na sAdhvasiH chinatti / sRjaH zrAddha bikyAtmane tthaa|3|4| 84 / sRjaH zraddhAvati kartari jikyAtmanepadAni bhavanti, yathA pUrva vihitAni / asarji, sRnyate, strakSyate mAlAM dhArmikaH / zrAddha iti kim ? vyatyasRSTa mAle mithunam / , tapestapaHkarmakAt / 3 / 4 / 85 / ___tapaHkarmakAt tapateH kartari jikyAtmanepadAni bhavanti, tathA / tapyate, tepe, anvatapta tapaH saadhuH| tapa iti kim ? uttapati svarNa svarNakAraH / karma iti kim ? tapaH sAdhu tpti| kuSiraoApye vA parasmai ca / 3 / 4 / 74 / AbhyAM vyApye kartari zidviSaye parasmaipadaM vA bhavati / tadyoge ca zyaH kuSyati, kuSyate vA pAdaH svayameva / ranyati, rajyate vA vastraM svayameva / vyApye kartarIti kim ? kuSNAti pAdaM rogaH / iti karmakartaprakriyA smaaptaa| Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 253) atha tyaadivibhktyrthprkriyaa| zrusadavasbhyaH parokSA vA / 5 / 2 / 1 / bhUtArthe vartamAnebhya ebhyo dhAtubhyaH parokSA vA bhavati / upazuzrAva pakSe upAzrauSIt , upAzRNot / upasasAda, pakSe upAsadat, upAsIdat / anUvAsa pakSe anvavAtsIt , anvavasat / / adyatanI / 5 / 2 / 4 / / bhUtArthAd dhAtoradyatanI bhavati / akArSIt / vishessaavivkssaavyaami|| 5 / 2 / 5 / anadyatanAdivizeSasyAvivakSAyAM vyAmizraNe ca bhUtArthAda dhAtoradyatanI bhavati / rAmo vanamagamat / adya hyo vA'mukSmahi / rAtrau vaso'ntyayAmAsvaptaryadya / 5 / 2 / 6 / / rAtrau bhUtArthavRttervasateradyatanI bhavati, sa cedartho yasyAM rAtrau bhUtastasyA evAntyayAmaM vyApya kartari asvaptari sati bhavati / adyatanenaivAntyayAmenAvacchinne'dyatane cet prayogo'sti, nAdyatanAntare / amutrAvAtsam / rAtrAvantyayAme muhUrtamapi svArtha amutrAvasamiti / ____ anadyatane hyastanI / 5 / 2 / 7 / A nyAyyAdutthAnAdA nyAyyAca saMvezanAdaharubhayataH sArdha Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 254) rAtraM vA adyatanaH, tasminnasati bhUtArthAd dhAtorcastanI bhavati / kaTamakarot / khyAte dRzye / 5 / 2 / 8 / khyAte-lokavijJAte prayoktuH zakyadarzane bhUtAnadyatane'rthe vartamAnAd dhAtostinI bhavati / mahAtmanA gAndhikamohanalAlena nirNItamasahakAradhoraNamuttIrNamakarot nAgapure bhAratIyA mhaasmaa| aruNat jarmanasanAT phrAnsam / khyAta iti kim / kaTaM cakAra / dRzya iti kim / rurodha koNiko vizAlAm / ayadi smRtyarthe bhaviSyantI / 5 / 2 / 9 / smRtyarthe dhAtAvupapade sati bhUtAnadyatanArthe vartamAnAd dhAtobhaviSyantI bhavati, na tu yadayoge / smarasi sAdho ! svarge sthaasyaamH| ayadi kim-abhijAnAsi mitra ! yat vaaraannsyaamvsaam| vA''kAGkSAyAm / 5 / 2 / 10 / smRtyarthadhAtAvupapade prayoktuH kriyAntarAkAGkSAyAM bhUtAnadyatanArthAd dhAtobhaviSyantI vA bhavati / smarasi mitra ! kAzIpAThazAlAyAM vatsyAmaH, avasAma vA; tatra saha vyutpattivAdaM paThiSyAmaH, apaThAma vaa| kRtAsmaraNAtinihnave parokSA / 5 / 2 / 11 / . kRtasyApi kAryasyAsmaraNe sati atyantanihave vA gamye bhUtA Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (255) nadyatanArthAd dhAtoH parokSA bhavati / supto'haM kila vilalApa / zatruJjaye tvayA'kAryaM kRtam , nAhaM zatruJjayaM jagAma / ___parokSe / 5 / 2 / 12 / __bhUtAnadyatanaparokSArthAd dhAtoH parokSA bhavati / dharma dideza tIrthaGkaraH / hazazvayugAntaHpacchye hastanI ca / 5 / 2 / 13 / ___hazabdaprayoge zazvati ca prayukte paJcavarSamadhye pracchye ca bhUtAnadyatane parokSe'rthe vartamAnAd dhAtoH hyastanI parokSA ca bhavati / iti ha cakAra, iti hAkarot / zazvadakarod, zazvat cakAra / kimagacchastvaM siddhagirim ? kiM jagantha tvaM siddhagirim / __ avivakSite / 5 / 2 / 14 / bhUtAnadyatane parokSe parokSatvenAvivakSite'rthe vartamAnAd dhAtostinI bhavati / ahan kaMsaM kila vAsudevaH / - vA'dyatanI purAdau / 5 / 2 / 15 / bhUtAnadyatane parokSe cAparokSe cArthe vartamAnAd dhAtoH purAdAvupapade sati adyatanI vA bhavati / avAtsuriha purA jainAH pakSe avasan , aSurvA / tadA'bhASiSTa gautamaH, pakSe abhASata, babhASe / sme ca vrtmaanaa| 5 / 2 / 16 / / Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256) ... bhUtAnadyatanArthe vartamAnAd dhAtoH sme purAdau copapade vartamAnA bhavati / pRcchati sma praznAn vinayadharmasUrim / santIha purA jinAlayAH / nanau pRSToktau sadvata / 5 / 2 / 17 / / nanAvupapade pRSTasya prativacane bhUtArthe vartamAnAd dhAtoH vartamAneva vartamAnA bhavati / he cchAtra ! kimakArSIH pATham ?, nanu karomi bhoH !, pAThaM kurvantaM mAM pazyata / --- nanvorvA / 5 / 2 / 18 / nanvorupapadayoH pRSToktau bhUtArthe vartamAnAd dhAtorvartamAnA vA bhavati, sA ca sadvad / kimakArSIH paTaM maitra !, na karomi bhoH ! na kurvantaM mAM pazya, nAkArSam / nu karomi, nu kurvANaM mAM pazya, nvakArSam / . . . . . . . sati / 5 / 2 / 19 / vartamAnArthAd dhAtorvartamAnA bhavati / asti / paThati / pacati / bhakSayati / adhImahe / tiSThanti / bhaviSyantI / 5 / 3 / 4 / / bhaviSyadarthAd dhAtorbhaviSyantI bhavati / bhokSyate / gamiSyati caitraH / pkssyte| anadyatane zvastanI / 5 / 3 / 5 / nAstyadyatano yatra tasmin , anadyatane bhaviSyadarthe vartamAnAda ghAtoH zvastanI bhavati / kartA / hartA / paktA / anadyatane Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . (297) kim ?-- adya zvo vA gamiSyati grAmaM caitrH| ' anuzocane'pi ' iyaM tu.kadA gantA yaivaM pAdau nidhatte / puraa-yaavtorvrtmaanaa| 5 / 3 / 7 / . anayorupapadayoH bhaviSyadarthAd dhAtorvartamAnA bhavati / purA muGkte / yAvad mukte| . kadAkornavA / 5 / 3 / 8 / - anayorupapadayobhaviSyadarthAd dhAtorvartamAnA vA bhavati / kadA bhuGkte, bhokSyate, bhoktA / karhi muGkte, bhokSyate, bhoktA / kiMvRtte lipsAyAm / 5 / 3 / 9 / syAdivibhaktyantasya DataraDatamAntasya ca kimo vRttaM kiMvRttam , tasminnupapade praSTulipsAyAM gamyAyAM bhaviSyadarthAd dhAtorvartamAnA vA bhavati / ko bhavatAM mikSAM dadAti, dAsyati, dAtA vA / katamo bhavatAM bhikSAM dadAti, dAsyati, dAtA kaa| kiMvRtta iti kim ?-bhikSAM daasyti.| lipsAyAmiti kim -- kaH puraM yAsyati / - lipsyasiddhau / 5 / 3 / 10 / labdhumiSyamANAd bhaktAdeH phalAvAptau gamyAyAM bhaviSyadarthAda dhAtorvartamAnA vA bhavati / yo bhikSAM dadAti, dAsyati, dAtA vA; sa svargalokaM yAti, yAsyati, yAtA vA / paJcamyarthahetau / 5 / 3 / 11 / . 17 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 258) . paJcamyA arthaH praSAdistasya heturupAdhyAyAgamanAdiH, tasminnarthe bhaviSyatkAlike vartamAnAd dhAtorvartamAnA vA bhavati / upAdhyAyazcedAgacchati, AgamiSyati, AgantA vA; atha tvaM bhagavatImadhISva / saptamI cordhvamauhUrtike / 5 / 3 / 12 / muhUrtAdUrdhvaM bhava UrdhvamaurtikaH, tasmin paJcamyarthahetau vaya'tyarthe vartamAnAd dhAtoH saptamI vartamAnA ca vA bhavati UrdhvaM muhUrtAt cedupAdhyAya Agacchet , Agacchati, AgamiSyati, AgantA vA; atha tvaM nandimadhISva / * satsAmIpye sacad ghA / 5 / 4 / 1 / samIpameva sAmIpyam , vartamAnasya sAmIpye bhUte bhaviSyati cArthe vartamAnAd dhAtoH vartamAnA iva pratyayA vA bhavanti / kadA vatsa ! Agato'siM ?; ayamAgacchAmi, Agacchantameva mAM vitta / pakSe ayamAgamam , Agaccham / kadA caitra ! gamiSyasi ?; eSa gacchAmi, gacchantameva mAM jAnIta / pakSe gamiSyAmi, gantAsmi, gamiSyantaM mAM jAnIta / bhRtavaccAzaMsye vA / 5 / 4 / 2 / anAgatasyArthasya prAptumicchA AzaMsA tadviSaya AzaMsyaH, tadarthAd dhAto tavat savacca pratyayA bhvnti| upAdhyAyazcedAgamat ; ete tarkamadhyagISmahi / upaadhyaayshcedaagcchti| ete tarkamadhImahe / Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 259) pakSe upAdhyAyazcedAgamiSyati, AgantA vA; ete tarkamadhyeSyAmahe, adhyetAsmahe vaa| kSimAzaMsArthayorbhaviSyantI-saptamyau / 5 / 4 / 3 / kSiprAzaMsAyorupapadayorAzaMsyArthAd dhAtoH yathAsaMkhyaM bhavipyantIsaptamyau bhavataH / upAdhyAyazced Agacchati, Agamat , AgamiSyati, AgantA vA; tadA zIghraM kSipram Azu ete siddhAntamadhyeSyAmahe / upAdhyAyazcedAgacchati, AgamiSyati, Agamat , AgantA vA; AzaMse, sambhAvaye yukto'dhIyIya / sambhAvane siddhavat / 5 / 4 / 4 / hetoH sAmarthyasya zraddhA sambhAvanam , tasmin viSaye'siddhe'pi vastuni siddhavat pratyayA bhavanti / samaye cet prayatno'bhUda udabhUvana vibhUtayaH / nAnadyatanaH prabandhAsattyoH / 5 / 4 / 5 / dhAtvarthasya prabandhe Asattau ca gamyamAnAyAM dhAtoranadyatana. vihitaH pratyayo na bhavati / yAvajjIvaM bhRzamannamadAt , dAsyati vA / yadidaM paryuSaNAparva atikrAntametasmin jinotsavaH prAvartiSTa / yeyaM paurNamAsI AgAminI, etasyAM jinakalyANakotsavaH prvrtissyte| eSyatyavadhau dezasyArvAgbhAge / 5 / 4 / 6 / dezasya yo'vadhistadvAcinyupapade dezasyaivArvAgbhAge ya Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (260) eSyadarthastatra vartamAnAd dhAtoH anadyatanavihitaH pratyayo na bhavati / yo'yamadhvA gantavyaH, A zatruJjayAt tasya yadavaraM valamyAstatra dvibhokssyaamhe modakAn / ... kAlasyAnahorAtrANAm / 5 / 4 / 7 / kAlasya yo'vadhistadvAcinyupapade kAlasyaivArvAgbhAge yo bhaviSyadarthastasmin vartamAnAd dhAtoranadyatanavihitaH pratyayo na bhavati / na cet so'rvAgbhAgo'horAtrANAm / yo'yamAgAmI saMvatsarastasya yadavaramAgrahAyaNyAstatra jinapUjAM kariSyAmaH / anahorAtrANAmiti kim ?--yo'yaM mAsa AgAmI tamya yo'varaH paJcadazarAtrastatra yuktA dviradhyetAsmahe / ___pare vA / 5 / 4 / 8 / kAlasya yo'vadhistadvAcinyupapade kAlasyaivAnahorAtrasambandhini pare bhAge ya eSyadarthastavRtterdhAtoranadyatanavihitaH pratyayo vA na bhavati / AgAminaH saMvatsarasyAgrahAyaNyAH parastAd dviH bhASyamadhyeSyAmahe, adhyetAsmahe vaa| saptamyarthe kriyAtipattau kriyAtipattiH / 5 / 4 / 9 / saptamyA arthoH nimittaM hetuphalakathanAdisAmagrI / kutazcid. vaiguNyAt kriyA'nabhinivRttau satyAmeSyadarthAd dhAtoH saptamyarthe kriyAtipattirbhavati / asahakAraH sampUrNatayA'bhaviSyad na paradezirAjyamasmin varSe'sthAsyat / Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 261) bhUte / 5 / 4 / 10 / ___bhUtArthAd dhAtoH kriyAtipattau satyAM saptamyarthe kriyAtipattibhavati / dRSTo mayA'nnArthI caMkramyamANastava putro'parazcAtithyarthI; yadi sa tena dRSTo'bhaviSyadutAbhokSyata, apyabhokSyata / votAt / 5 / 4 / 11 / / 'saptamyutApyorbA he ' iti sUtre yadutazabdakathanaM tataH prAk saptamyarthe kriyAtipattau satyAM bhUtArthAd dhAtorvA kriyaatipttirbhvti| kathaM nAma saMyataH mannanAgADhe tatra bhavAn abrahma aseviSyata, dhig garhAmahe / pakSe kathaM seveta, dhigU garhAmahe / utAt prAgiti kim ?kAlo yadabhokSyata bhavAn / kSepe'pijAtvorvartamAnA / 5 / 4 / 12 / apijAtvorupapadayoH kSepe gamye dhAtorvartamAnA bhavati / api ' tatrabhavAn jantUn hinasti / jAtu tatrabhavAn bhUtAni hinasti, ghiga garhAmahe / kathami saptamI ca vA / 5 / 4 / 13 / / kathaMzabde upapade kSepe gamye dhAtoH saptamI vartamAnA ca vA bhvti| kathaM nAma tatra bhavAn videzabhavaM vastraM dhArayet ,dhArayativA, garhAmahe anyAyyametat / pakSe adIdharat, adhArayat, dhArayAcakAra, dhArayitA, dhArayiSyati / atra saptamInimittamastIti bhUte kriyAtipatane vA kriyAtipattiH / kathaM nAma tatrabhavAn videza Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (262) vastramadhArayiSyat / pakSe yathAprAptam / bhaviSyati kriyAtipatane tu nityameva kriyAtipattiH / kathaM nAma tatrabhavAn videzabhavaM vastramadhArayiSyat / __kiMvRtte saptamIbhaviSyantyau / 5 / 4 / 14 / kiMvRtte upapade kSepe gamye dhAtoH saptamIbhaviSyantyau bhavataH / kiM tatrabhavAn anRtaM brUyAta, vakSyati vA / ko nAma, kataro nAma, katamo nAma; yasmai tatrabhavAnanRtaM brUyAt , vakSyati vA / ___azraddhA'marSe'nyatrApi / 5 / 4 / 15 / akiMvRtte kiMvRtte copapade'zraddhA'marSayoH gamyamAnayoH saptamIbhaviSyantyau bhavataH / na zraddadhe, na sambhAvayAmi tatrabhavAn nAma adattaM gRhNIyAt , grahISyati vA / na zraddadhe kiM tatrabhavAn adattamAdadIta, AdAsyate vA / na marSayAmi, na kSame tatrabhavAnadattaM gRhNIyAt , grahISyati vA / kiMkilAstyarthayobhaviSyantI / 5 / 4 / 16 / kiMkile astyarthe copapade'zraddhA'marSayorgamyamAnayoH bhaviSyantI bhavati / na zraddadhe, na saMbhavayAmi kiMkila nAma tatrabhavAn paradArAn upakariSyate / na zraddadhe, na marSayAmi asti nAma, bhavati nAma, vidyate nAma tatrabhavAn paradArAnupakariSyate / jAtu-yad-yadA-yadau saptamI / 5 / 4 / 17 / Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (263) ____ ekhUpapadeSu azraddhA'marSayoH dhAtoH saptamI bhavati / na zraddadhe,na kSame jAtu tatrabhavAn surAM pibet / evaM yad yadA yadi surAM .pibet / kSepe ca yacca-yatre / 5 / 4 / 18 / . yacayatrayorupapadayoH kSepe azraddhA'marSayozca dhAtoH saptamI bhavati / yacca yatra vA tatrabhavAn asmAn Akrozet / na zraddadhe, na kSame yacca yatra vA tatrabhavAn paraparivAdaM kathayet / - citre / 5 / 4 / 19 / Azcarye gamye yacca-yatrayorupapadayoH saptamI dhAtoH bhavati / citramAzcaryaM yacca yatra vA tatrabhavAn asevyaM seveta / zeSe bhaviSyantyayadau / 5 / 4 / 20 / yaccayatrAbhyAmanyasminnupapade citre gamye dhAtoH bhaviSyantI bhavati, na tu yadizabde / citramAzcaryamandho nAma girimArokSyati / . saptamyutApyo| Dhe / 5 / 4 / 21 / bADhArthayorutApyorupapadayoH dhAtoH saptamI bhavati / uta kuryAda api vA / bADha iti kim ?-uta daNDaH patiSyati / apidhAsyati dvAram / sambhAvane'lamarthe tadarthAnuktau / 5 / 4 / 22 / alamo'rthe zaktau yat sambhAvanaM tasmin gamye alamArthasyAprayoge dhAtoH saptamI bhavati / api mAsamupavaset / alamartha iti Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (264) kim ?-nidezasthAyI me caitraH prAyeNa yAsyati / tadarthAnuktAviti kim ?-zaktaH siddhaputro dharma kariSyati / ayadi zraddhAghAtau navA / 5 / / 23 / sambhAvanArthe dhAtAvupapade'lamarthaviSaye sambhAvane gamye dhAtoH saptamI vA bhavati, na tu yacchabde / zraddadhe, saMbhAvayAmi muJjIta bhavAn , pakSe bhokSyate, amuphta, amukt| ayadIti kim ? sambhAvayAmi yad muJjIta bhavAn / zraddhAdhAtAviti kim ?--api zirasA parvata bhindyAt / satIcchArthAt / 5 / 4 / 24 / sadarthe icchArthAd dhAtoH saptamI vA bhavati / icchet , icchti| vasya'ti hetuphale / 5 / 4 / 25 / . hetubhUte phalabhUte ca bhaviSyatkAlArthe vartamAnAd dhAtoH saptamI vA bhavati / yadi gurUnupAsIta zAstrAntaM gacchet / yadi gurUnupAsiSyate, zAstrAntaM sagamiSyati / vaya'tIti kim ? dakSiNena ceda yAti zakaTaM na paryAbhavati / kAmoktAvakaJciti / 5 / 4 / 26 / / icchApravedanagamye saptamI bhavati , na tu kccitpryoge| kAmo me muJjIta bhavAn / akaccitIti kim ? kaccid jIvati me maataa| icchArthe sptmiipnycmyau||4 / 27 / Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchArthe dhAtAvupapade kAmoktau gamyamAnAyAM dhAtoH saptamIpaJcamyau bhavataH / icchAmi muJjIta, bhuGktAM vA bhavAn / vidhinimantraNAmantraNAdhISTasaMpraznapArthane / 5 / 4 / 28 / vidhyAdiviziSTeSu kartRkarmabhAveSu pratyayArtheSu dhAtoH saptamIpaJcamyau bhavataH / vidhiH-kriyAyAM preraNA / kaTaM kuryAt , karotu bhavAn / / preraNAyAmeva yasyAM pratyAkhyAne pratyavAyastannimantraNam dvisandhyamAvazyakaM kuryAt , karotu vaa| yatra preraNAyAmeva pratyAkhyAne kAmacArastadAmantraNam / iha AsIta, AstAM bhavAn / satkArapUrvikA preraNA'dhISTam vrataM rakSatu, rakSet |sNprshnH-smprdhaarnnaa / kinnu bhoH pUjyAH ! ahaM vyAkaraNamadhIyIya, adhyayai; uta siddhAntamadhIyIya, adhyayai / prArthanaM yAzcA / prArthanA me tarkamadhIyIya, adhyayai / praiSAnujJA'vasare kRty-pnycmyau| 5 / 4 / 29 / praiSAdiviziSTe kaLadAvarthe kRtyAH paJcamI ca bhavanti / nyatkArapUrvikA preraNA praiSaH / bhavatA khalu kaTaH kAryaH / bhavAn kara karotu / bhavAn hi preSito'nujJAtaH, bhavato'vasaraH kaTakaraNe / ___saptamI cordhvamauhartike / 5 / 4 / 30 / praiSAdiSu gamyeSu Urdhvamauhartike ca vartamAnAd dhAtoH saptamIpaJcamyau kRtyAzca bhavanti / Urdhva muhUrtAt kaTaM kuryAt , karotu, kaTaH kRtyazca / bhavAn hi preSitaH, anujJAta;; bhavato'vasaraH kaTakaraNe / smai paJcamI / 5 / 4 / 31 / Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (266) - sma upapade praiSAdiSu gamyeSu UrvamauhurtikAd dhAtoH paJcamI bhavati / Urca muhUrtAd bhavAn kaTaM karotu sma / bhavAn hi preSito'nujJAtaH; bhavato'vasaraH kttkrnne| adhISTau / 5 / 4 / 32 / - sme upapade'dhyeSaNAyAM gamyamAnAyAM dhAtoH paJcamI bhavati / aGga sma he vidvan ! aNuvratAni rkss| ___ saptamI yadi / 5 / 4 / 34 / - yacchabdaprayoge kAlAdizrupapadeSu dhAtoH saptamI bhavati / kAlo yad adhIyIta bhavAn / velA yad bhuJjIta / samayo yac chyIta / aashissyaashii:-pnycmyau| 5 / 4 / 38 / AzIviziSTArthAdAzI:- paJcamyau bhavataH / jIyAt bhavAn / jayatu rAjan / AziSIti kim ? ciraM jIvati siddhaputraH / mAGayadyatanI / 5 / 4 / 39 / mAGi upapade dhAtoradyatanI bhavati / mA kArSIt / mA gamaH / sasme hyastanI ca / 5 / 4 / 40 / smayukte mAGiH upapade dhAto hyastanyadyatanyau bhavataH / mA sma karot , mA sma kArSIt / . dhAtoH sambandhe pratyayAH / 5 / 4 / 41 / . dhAtvarthAnAM sambandhe vizeSaNavizeSyabhAve sati ayathAkAlamapi Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 267) pratyayA bhavanti / vizvadRzvA asyAH putro bhavitA / bhAvi kRtyamAsIt / gomAn AsIt / bhRzAbhIkSNye hisvau yathAvidhi tadhvamau ca tadyuSmadi / 5 / 4 / 42 / bhRzAbhIkSNye sarvakAlArthe vartamAnAd dhAtoH sarvavibhaktisarvavacanaviSaye hisvau bhavataH, yasmAdeva dhAtoryasminneva kArake hisvau tatkArakaviziSTasyaiva tasyaiva dhAtoH anuprayoge sati / tathA paJcamyA eva tadhvamau tayoH sambandhini bahutvaviziSTe yuSmadarthe hisvau ca bhavataH, yayAvidhi dhAtoH sambandhe'nuprayoge sati / lunIhi lunIhi ityevAyaM lunAti, imau lunItaH, ime lunnti| tvaM lunAsi, yuvAM lunIthaH, yUyaM lunItha / pakSe lunIta lunIteti yUyaM lunItha / ahaM lunAmi, AvAM lunIvaH, vayaM lunImaH / lunIhi lunIhi ityomayaM laviSyati, alAvIdityAdInyapi / adhISva adhISva ityevAyamadhIte, adhIyAte, adhIyate / adhISe, adhiiyaathe| yuSmadbahutve tu adhISva adhISva iti yUyamadhIdhve vA adhIdhvamadhIdhvamiti yUyamadhIdhve iti prayogadvayam / adhIye adhIvahe adhImahe / yathAvidhIti kim ? lunIhi lunIhItyevAyaM lunIte chinatti lUyate iti dhAtoH sambandhe na bhvti| ____pracaye navA sAmAnyArthasya / 5 / 4 / 43 / dhAtvarthAnAM samuccaye gamye sAmAnyArthasya dhAtoH sambandhe sati dhAtoH parau histrau tadhvamau ca tayuSmadi vA bhvtH| zrIhIna Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (268) vapa, chunIhi, punIhi ityeva yatate yatyate vA / sUtramadhISva, niyuktimadhISva, bhASyamadhISva iti adhIte, paThyate / pakSe sUtramadhIte, niyuktimadhIte, bhASyamadhIte ityeva, adhIte. paThyate / vrIhIn vapata lunIta punItetyeva ytdhve| brIhIn vapa lunIhi punIhItyeva ceSTadhye pakSe vrIhIn vapatha lunItha punItha ityeva ytdhve| sUtramadhIdhvam , niyuktimadhIdhvam , cUrNimadhIdhvamityevAdhIdhve pakSe sUtramadhIdhve, niryuktimadhIdhve,bhASyamadhIdhve ityeva adhIdhve / sAmAnyArthasyeti kim ? brIhIn vapa lunIhi punIhi ityeva vapati lunAti punAtIti mA bhuut| iti vibhaktyarthaprakriyA smaaptaa| ityaakhyaatprkriyaa| iti samAptA zrIdharmadIpikAyA dvitIyA vRttiH / Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 269) namo namaH shriiprmudhrmsuurye| atha kRdntprkriyaa| atha kRtpratyayAntargatA kRtyaprakriyA / A tumo'tyAdiH kRt / 5 / 1 / 1 / tumabhivyApya tyAdi varjayitvA ye pratyayAste kRtsaMjJakA bhvnti| ghanaghAtyaH / RvarNavyAnAntAd dhyaNa / 5 / 1 / 17 / RvarNAntAd vyaJjanAntAcca dhAtoH ghyaN bhavati / kRtyatvAt 'tatsApyAnApyAd' iti karmaNi bhAve ca kriyate yat tat kAryam / pacyate iti pAkyam 'kte'niTazcanoH kagau ' iti sUtreNa casya katvam / pANisamavAbhyAM sRjaH / 5 / 1 / 18 / AbhyAM sRjdhAtoH dhyaNa bhavati / pANibhyAM sRjyate pANisAranjuH, samavasaryA / .. uvarNAdAvazyake / 5 / 1 / 19 / / uvarNAntAdAvazyake gamye vyaN bhavati / avazyaM bhUyate avazyabhAvyam / AsuyuvapirapilapitrapiDipidabhicamyAnamaH / 5 / 1 // 20 // Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (270) AGpUrvAbhyAM sugnamAbhyAM yautyAdezya ghyaNa bhavati / AsAvyam / pAvyam / vApyam / rApyam / lApyam / trApyam / Depyam / dAbhyam / AcAmyam / vA''dhAre'mAvasyA / 5 / 1 / 21 / amApUrvAd vasdhAtoH AdhAre ghyaNa bhavati, isvazca vA / amA saha vasataH sUryAcandramasau yasyAM tithau sA amAvasyA, amAvAsyA vA tithiH / saMcAyyakuNDapAyyarAjasUyaM Rtau / 5 / 1 / 22 / / ete kratAvarthe vyaNpratyayAntA nipAtyante / saMcAyyaH / kuNDena pIyate yasmin sa kuNDapAyyaH / rAjabhiH sUyate rAjasUyaH yajJaH / praNAyyo niSkAmAsammate / 5 / 1 / 23 / prapUrvAd nayateH . dhyaNaAyAdezazca bhavataH, niSkAme'sammate cArthe / praNAyyaH ziSyaH, cauro vaa| dhAyyApAyyasAnAyyanikAyyamRgmAnahavinivAse / 5 / 1 / 24 / ete RgAdyartheSu dhyaNantA yathAsaMkhyaM nipAtyante / dhAyyA Rk / pAyyaM mAnam / sAnAyyaM haviH / nikAyyo nivAsaH / paricAyyopacAyyAnAyyasamUhyacityamagnau / 5 / 1 / 25 / ete agnAvarthe nipAtyante / paricAyyaH, - upacAyyaH, AnAyyaH, samUhyaH, cityo'gniH / Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (271) yAjyA daanrci| 5 / 1 / 26 / * karaNedAnaya'bhidheyAyAM yandhAtoH ghyaN nipAtyate / yAjyA / tavyAnIyau / 5 / 1 / 27 / dhAtoH parau bhAve karmaNi etau bhavataH / kartavyam / hartavyaH paThanIyam / ____ ya ecAtaH / 5 / 1 / 28 / svarAntAd dhAtoH yaH pratyayo bhavati, AkArasya caikAraH / ceyam / heyam / dheyam / deyam / peyam . zakitakicatiyatizasisahiyajibhajipavargAt / 5 / 1 / 29 // ebhyaH pavargAntebhyazca dhAtubhyo yo bhavati / zakyaH / takyam / catyaH / yatyaH / zasyaH / sahyam / yajyam / bhanyam tapyam / gamyaH / kSayya-jayyau zaktau / 4 / 3 / 90 / etau zaktau gamyamAnAyAM yAntau nipAtyete / kSayyo vyaadhiH| jayyaH zatruH / zaktAviti kim ? kSeyaM pApam / jeyaM manaH krayyaH krayArthe / 4 / 3 / 91 / / krayArthe krayya iti nipAtyate / krayyaH gauH / krayyo iti kim ? kreyaM dhAnyaM na ca prasAritam / yamamadagado'nupasargAt / 5 / 1 / 30 / . upasargarahitebhya ebhyo yaH pratyayo bhavati / yamyam / madyam / gadyam / Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (272) carerAGastvagurau / 5 / 1 / 31 / .. anupasargAccarateH AGapUrvAt tu agurAvarye yo bhavati / caryaH / AcoM dezaH / gurau tu AcAryaH / vryopsryaavdhpnnymupeyrtumtiigiivikreye| 5 / 1 / 32 / upeyAdiSvatheSvete yathAsaMkhyaM nipAtyante / varyA kanyA / upasaryA gauH / avayaM garyam / paNyA gauH / svAmivaizye'ryaH / 5 // 1 33 // svAmivaizyayorvAcyayoH RdhAtoH yaH pratyayo bhavati / aryaH svAmI, vaizyaH / Aryo'nyaH / ___ vA karaNe / 5 / 1 / 34 / vaheH karaNe yo bhavati / vahyaM zakaTam / anyatra vAhyam , nAno vadaH kyap ca / 5 / 1 / 35 / / anupasargAd nAmnaH parAd vadataH kyapyau bhavataH / brahmodyam / brahmavadyam / 'bhAve hatyAbhUyau nipAtyo' brahmahatyA, devabhUyam / ___ agnicityA / 5 / 1 / 37 / agneH parAt strIbhAve cinoteH kyab bhavati / agnicityaa| kheya-mRSodhe / 5 / 1 / 38 / / etau kyabantau sAdhU bhvtH| kheyam / mRSA udyate mRSodyam / kupyabhidyodhyasidhyatiSyapuSyayugyAjyasUrya nAmni / 5 / 1 / 39 Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (273) ete sajJAyAM kyabantA nipaatynte| kupyaM dhanam / bhidyaH uddhyaH / sidhyaH / tiSyaH / puSyaH / yugyaM vAhanam / AjyaM ghRtam / sUryo raviH / dRgrastujuSaitizAsaH / 5 / 1140 / - ebhyaH kyab bhavati / AdRtyaH / AvRtyaH / stutyaH / juSyaH / ityaH / ziSyaH / isvasya taH pitkRti / 4 / 4 / 113 / hasvAntasya dhAtoH piti kRti pare to'nto bhavati / tathA codAhRtAni / RdupAntyAdakRpicUdRcaH / 5 / 1 / 41 / kRpivRtiRcivarjitAd RdupAntyAd dhAtoH kyab bhavati / vRtyam / gRdhyam / vRdhyam / akRpItyAdi kim ? klpym| caya'm / arcyam / . - kRSimRjizaMsiguhiduhijayo vA / 5 / 1 / 42 / / ebhyaH kyab vA bhavati / kRtyaM, * kAryam / vRSyaM, varNyam / mRnyaM, mAryam / zasyaM, shNsym| guhyaM, gohyam / duhyaM, dohyam / napyaM, jApyaM vaa| jivipUnyo halimuakalke / 5 / 1 / 43 / jayateH vipUrvAbhyAM pUnIbhyAM ca yathAsaMkhyaM halimuJjakalkarUpeSu karmasu vAcyeSu kyab bhavati / jityo haliH / vipuyo muJjaH / vinIyaH kalkaH / . 18 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (274) padAsvairivAhyApakSye grahaH / 5 / 1 / 44 / _ eSvartheSu vAcyeSu gRhNAteH kyab bhavati. / pragRhyaM padam / gRhyAH paratantrAH / grAmagRhyA bAhyA ityarthaH / guNagRhyA guNapakSyA ityarthaH / bhRgo'saJjJAyAm / 5 / 1 / 45 / . asaJjJAyAM bhRgaH kyab bhavati / bhRtyo yojyaH / saMjJAyAM tu bhAryA ptnii| samo vA / 5 / 1 / 46 / sampUrvAd bhRgaH kyab vA bhavati / sambhRtyaH, sambhAryaH / te kRtyAH / 5 / 1 / 47 / ghyAm tavya anIya ya kyab ete pratyayAH kRtyasaMjJakA bhavanti / ete sakarmakAt karmaNi, akarmakAdavivakSitakarmakAcca bhAve bhavanti, tathaivodAhRtAH / iti kRtpratyayAntargatA kRtyaprakriyA samAptA / Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1275) atha kRtybhinnkRtprtyyprkriyaa| bahulam / 5 / 1 / 2 / nirdiSTAdarthAdanyasminnarthe kRtpratyayA bahulaM bhavanti / pAdAbhyAM hiyate pAdahArakaH / muhyate AtmA'nena mohanIya karma / sampradIyate'smai sampradAnam / kartari / 5 / 1 / 3 / __ arthavizeSokti vinA kRtpratyAH kartari veditavyAH / karotIti kartA, kArakaH / - vyApye ghurakelimakRSTapacyam / 5 / 1 / 4 / ___ ghura-kelimau pratyayau kRSTapacyazca vyApye kartari bhavanti / bhajyate svayameveti bhaguraM kASTam / bhiduram / viduraH / pacyante svayameveti pacelimA mASAH / bhidelimAH / kRSTe svayameva pacyanta iti kRSTapacyAH zAlayaH / 'saMgate'rthe ajayaM nipAtyam ' ajaryamAyasaMgatam , anyatra ajaraH paTaH / ___ rucyAvyathyavAstavyam / 5 / 1 / 6 / ___ete kartari nipAtyante / rocate iti rucyo dharmaH / na vyayate iti avyathyo muniH / vasatIti vAstavyaH / bhavyaMgeyajanyaramyApAtyAplAvyaM navA / 5 / 1 / 7 / Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (276) ete kartari vA nipAtyante / bhavatIti bhavyaH, pakSe bhavyamanena / gAyatIti geyaH sAmnAm , pakSe geyAni sAmAni / evaM janyaH, janyamanena / ramyaH, ramyamanena / ApAtyaH, ApAtyamanena / AplAvyaH, AplAnyamanena / pravacanIyAdayaH / 5 / 1 / 8 / ___ ete'nIyapratyayAntAH kartari vA nipAtyante / pravaktIti pravacanIyo guruH zAstrasya, pakSe 'procyate iti pravacanIyaM zAstraM gurugaa| evamupasthAnIyaH ziSyaH guroH, upasthAnIyo guruH ziSyeNa / zliSazIsthA''savasajanasahabhajeH ktaH / 5 / 1 / 9 / ____ ebhyaH ktapratyayaH kartari vA bhavati / Az:i caitraH kAntAm , AzliSTA kAntA caitreNa / atizayito guruM ziSyaH, atizayito guruH ziSyeNa / upasthito guruM ziSyaH, upasthito guruH ziSyeNa / upAsitA guruM ziSyAH, ziSyairupAsito guruH / anUSitA guruM ziSyAH, ziSyairunUSito guruH / te tAmanujAtAH, taiH sA'nujAtA / caitro'zvamArUDhaH, caitreNAzca ArUDhaH / te kAmakAstAmanujIrNAH, taiH sA'nujIrNA / te dhanaM vibhaktAH, taiH dhanaM vibhaktam / Arambhe / 5 / 1 / 10 / ArambhArthAd dhAtoH bhUtAdau yaH ktaH sa kartari vA bhavati / te kaTaM prakRtAH, pakSe taiH kaTaH prakRtaH / .. Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (277) gatyarthAkarmakapibabhujeH / 5 / 1 / 11 / / bhUtAdau yaH ktaH sa ebhyaH kartari vA bhavati / sa grAma gataH / asau AsitaH / te payaH pItAH / te'nnaM bhuktAH / pakSa tena grAmo gata ityaadi| ... adyarthAcAdhAre / 5 / / 12 / AhArArthAd gatyarthI dezca yaH ktaH sa AdhAre vA bhavati / . idameSAM jgdhm| idameSAM yAtam / idameSAM zayitam / idmessaamaasitm| idaM gavAM piitm| idaM teSAM bhuktam / pakSe tairasmin jagdham / etairasmin yAtam / ebhira smin zagnitam , Asitam / gobhirasmin pItam / ' tairasmin bhuktam / gatyAdInAM. pakSe kartaryapi bhavanAt ete'smina yAtAH / ete'smin zayitAH / gAyo'smin bhuktA ityaadi| . bhImAdayo'pAdAne / 5 / 1 / 14 / bhImAdayaH zabdA apAdAne nipAtyante / bibheti asmAditi bhImaH, bhayAnakaH / asarUpo'pavAda vo sargaH prAk kteH / 5 / 1 / 16 / . etatsUtrAdArabhya 'striyAM ktiH' iti sUtrAt prAg yo'pavAdastadviSaye asarUpa utsargo'pi pratyayo vA bhavati / avazyalAvyam avshylvitvym| ... . ..... Naka-tRcau / 5 / 1 / 48 / .. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (278) dhAtoH parAvetau bhavataH / karotIti kArakaH, kartA / hArakaH / khAdakaH / pAcakaH / hartA / khAditA / paktA / ahe tRca / 5 / 4 / 37 / - arhe kartari dhAtostRc bhavati / bhavAn chedasUtrasya voDhA / kanyAyA voDhA / ___ ac / 6 / 1 / 49 / dhAtoH kartari ac bhavati / karaH / haraH / pacaH / bhavaH / __Nin cAvazyakAdhamaNye / 5 / 4 / 36 / avazyaM bhAva Avazyakam , RNe'dhamaH adhamarNastasya bhAva AghamarNyam / AvazyakA''dhamarNyayoH gamyamAnayoH dhAtoH kartari Nin kRtyAzca bhvnti| avazyaM karotIti kaarii| hArI / avazyaMkArI / avazyageyaH sAmnAm / zataM daayii| sahasraM daayii| lihAdibhyaH / 5 / 1 / 50 / ____ ebhyo dhAtubhyaH kartaryac pratyayo bhavati / leDhIti lehaH / shessH| aci / 3 / 4 / 15 / aci pratyaye pare yaGo lub bhavati / cecyaH / nenyaH / na vRddhizcAviti kDillope / 4 / 3 / 11 / / aviti pratyaye pare yaH kito Gitazca lopastasmin sati Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '( 279) guNavRddhI na bhvtH| nenyaH / cecyH| mriimRjH| 'brUgo'ci bruvAdezo vaktavyaH' brAhmaNabruvaH / nanyAdibhyo'naH / 5 / 1 / 52 / / ebhyo gaNadRSTebhyaH kartaryanaH pratyayo bhavati / nandanaH / vAzanaH / sahanaH / saMkrandanaH / sarvadamanaH / nardanaH / grahAdibhyo Nin / 5 / 1 / 53 / ebhyaH kartari Nin pratyayo bhavati / grAhI / sthAyI / daayii| nAmyupAntyaprIkRgRjJaH kaH / 5 / 1 / 54 / nAmyupAntyebhyaH prIkRgRjJAbhyazca kartari ko bhavati / vikssipH| priyaH / kiraH / gilaH / jJaH / gehe grahaH / 5 / 1 / 55 / gehe'rthe vAcye grahadhAtoH kaH pratyayo bhavati / gRham / gRhAH dArA ityarthaH / ' . upasargAdAto ddoshyH| 6 / 1 / 56 / zyaivarjitAdupasargAt / parAdAdantAd dhAtoH DaH pratyayo bhavati / AhvaH / prahvaH / upasargAditi kim ? dAyaH / azya iti kim ? avazyAyaH / vyAghrAle praanninsoH|5|1| 57 / . etau yathAsaMkhyaM prANini nAsikAyAM cArthe nipAtyete / vyAghraH prANI / AghrA nAsikA / Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (280) ghrAdhmApAddhedRzaH zaH / 5 / 1 / 58 / ebhyaH kartari zaH pratyayo bhavati / zittvAda jighrAbAdezAH / nighaH / uddhamaH / pivaH / vayaH / utpazyaH / sAhisAtivedyudejidhAripAriceteranupasargAt / 5 / 1 / 19 / ___anupasargebhyo Nyantebhya etebhyaH zo bhavati / sAhayaH / sAtayaH / vedayaH / udejayaH / dhArayaH / pArayaH / cetayaH / limpa-vindaH / 5 / 1.60 / anupasargAbhyAmAbhyAM zo bhavati / limpatIti limpaH / vindatIti vindaH / nigavAdernAmni / 5 ! 1 / 61 / nipUrvAd limpeH gavAdipUrvAJca vinde: lajJAyAM ko bhavati / nilimpA devAH / govindaH / kuvindaH / / vA jyalAdidhunIbhRgrahAsroNaH / 5 / 1 / 62 / jvalAdibhyoH dunotyAdibhya AsrozcAnupasargebhyo NaH pratyayo vA bhavati / jvalaH, jvAlaH / cAlaH, calaH / dAvaH, davaH / nAyaH, nayaH / bhAvaH, bhavaH / grAho makarAdiH, grahaH sUryAdiH / AsrAvaH, AtravaH / avahasAsaMsroH / 5 / 1 / 63 / avapUrvAbhyAM hasAbhyAM sampUrvAcca srozca NaH pratyayo bhavati / avahAraH / avasAyaH / saMtrAvaH / Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAyaH / pinyako akTa pratyayAti nalukiM (281). tanavyadhIzvasAtaH / 5 / 1 / 64 / ebhyo dhAtubhya Adantebhyazca Napratyayo bhavati / tAnaH / vyAdhaH / pratyAyaH / zvAsaH / avazyAyaH / nRta-khan-raJjaH zilpinyakaT / 5 / / 65 / ___ebhyo dhAtubhyaH zilpini vAcye akaT pratyayo bhavati / nartakaH / nartakI / khanakaH / ' akaTa-ghinozca raJjaH ' iti naluki rajakaH / zilpinItyeva nartikA / gsthkH| 5 / 1 / 66 / gAdhAtoH zilpini thakaH pratyayo bhavati / gAthakaH / TanaN / 5 / / 67 / zilpini vAcye gAdhAtoSTanaN bhavati / gAyanI / haH kAlatrIhyoH / 5 / 1 / 68 / .. hAko hAGo vA kAlavIhyorvAcyayoH kartari TanaN bhvti.| hAyanaH varSam / hAyanA vrIhayaH / . asalvo'kaH sAdhau / 5 / 1 / 69 / ___ebhyo dhAtubhyaH sAdhAvarthe akaH pratyayo bhavati / sAdhu pravate iti pravakaH / sarakaH / lavakaH / anyatra prAvakaH / AziSyakan / 6 / 1 / 70 / . AziSi gamyamAnAyAM dhAtoH kartaryakan pratyayo bhavati / vatAta jIvakaH / AziSIti kim ? jIvatIti jiivikaa|: Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 282) tikkRtau nAmni / 5 / 1 / 71 / / AzIviSaye saJjJAyAM gamyamAnAyAM dhAtoH tik kRtsaMjJakAzca pratyayA bhavanti / zAntiH / vIrabhUH / vardhamAnaH / karmaNo'N / 5 / 1 / 72 / karmaNaH parAd dhAtoH aN pratyayo bhavati / kumbhaM karotIti kumbhakAraH / zIlikAmibhakSyAcarIkSikSamoNaH / 5 / 1 / 73 / karmaNaH parebhya ebhyo dhAtubhyaH kartari NaH pratyayo bhavati / dharmazIlA / dharmakAmA / vAyubhakSA / kalyANamAcarati kalyANAcArA / sukhapratIkSA / bahukSamA / , gAyo'nupasargAt Tak / 5 / 1 / 74 / karmaNaH parAdanupasargAd gAyateSTak pratyayo bhavati / vkrgii| upasargAttu kharusaMgAyaH / surAsIdhoH pitraH / 5 / 1 / 75 / AbhyAM karmabhyAM parAdanupasargAt pibateSTaka bhavati / suraapii| siidhupii| Ato Do'hAvAmaH / 5 / 1 / 76 / karmaNaH parAdanupasargAd hAvAmAvanitAdAdantAd dhAtoH kartari Do bhavati / gAM dadAti godaH / ahAvAma iti kim ? svargahAyaH, tantuvAyaH, dhAnyamAyaH / Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (283 ) samaH khyaH / 5 / 1 / 77 / karmaNaH parAt sampUrvAt khyAteH Do bhavati / gAM saMkhyAti gosNkhyH| dazcAGaH / 5 / 1 / 78 / - karmaNaH parAdAGapUrvAd dAgaH khyAtezca Do bhavati / dAyamAdadAti dAyAdaH / strayAkhyaH / prAjjJazca / 5 / 1 / 79 / karmaNaH parAt prapUj jJo dazca Dapratyayo bhavati / pathiprajJaH / prpaaprdH| AziSi hanaH / 5 / 1 / 80 / karmaNaH parAd hanteH AziSi gamyAyAM kartari Do bhavati / zatru vadhyAt zatruhaH / klezAdibhyo'pAt / 5 / 1 / 81 / / klezAdikarmaNaH parAd hanteH kartari DaH pratyayo bhavati / klezamapahanti klezApaho muniH / tamAMsyapahanti tamo'pahaH sUryaH / / ___ kumArazIrSANNin / 5 / 1 / 82 / AbhyAM karmabhyAM parAd hanteNin pratyayo bhavati / kumAra ghAtI / shiirssghaatii| acitte Tak / 5 / 1 / 83 / / ___ karmaNaH parAd hanteracittavati kartari kU bhavati / vAtaghnaM tailam / acitta iti kim ? pApaghAto yatiH / . Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 284) jAyApatezcihnavati / 5 / 1 / 84 / / AbhyAM karmabhyAM parAd hanteH cihnavati kartari Tak pratyayo mavati / jAyAghnaH / patighnI kanyA / brahmAdibhyaH / 5 / 1 / 85 / / ebhyaH karmabhyaH parAd hanteH Tak pratyayo bhavati / brahmanaH / godhnaH paapii| hastibAhukapATAcchaktau / 5 / 1 / 86 / . ebhyaH karmabhyaH parAd handhAtoH zaktau gamyamAnAyAM kartari Tak pratyayo bhavati / hastighnaH / bAhughnaH / kapATanaH / 'rAnagha iti nipAtyaH' rAjAnaM hanti rAjayaH ! nagarAdagaje / 5 / 1 / 87 // asmAt karmaNaH parAd hanteragaje kartari Tak pratyayo bhvti| nagaraghno vyAghraH / agaja iti kim ? nagaraghAto hastI / ' zilpini pANighatADayau nipaatyau'| kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH / 5 / 1 / 90 / ebhyaH karmabhyo bhRgaH khiH bhavati / kuzimbhariH / AtmambhariH / udrmbhriH| ao'c / 5 / 1 / 91 / karmaNaH parAdahaterac pratyayo bhavati / pUjAmarhatIti pUjArhA vItarAgamUrtiH / pUjArho'rhan / Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (285) dhanurdaNDatsarulAGgalAGkuzayiSTizaktiomaraghaTAd - grahaH / 5 / 1 / 92 / . ebhyaH karmabhyaH parAd graheraca pratyayo bhavati / dhanurgrahaH / daNDagrahaH / tsarugrahaH / lAGgalagrahaH / aGkuzagrahaH / RSTigrahaH / yaSTigrahaH / zaktigrahaH / tomaragrahaH / ghaTagrahaH / sUtrAd dhAraNe / 5 / 1 / 93 / sUtrAt karmaNaH parAd gradhAtoH grahaNapUrvakadhAraNArthAd aca bhavati / sUtraM gRhNAti sUtragrahaH prAjJaH sUtradhAro vA / AyudhAdibhyo dhRgo'daNDAdeH / 5 / 1 / 94 / . daNDAdivarjitAdAyudhAdaH karmaNaH parAd dhRgo'c bhavati / dhanu-- dharaH / bhUdharaH / daNDAdipUrvAt tu daNDadhAraH, kuNDadhAraH / hRgo vayo'nudyame / 5 / 1 / 96 / karmaNaH parAd harate: * vayasi anudyame ca gamye'c bhavati / asthiharaH zvazizuH / aMzaharo dAyAdaH / manoharA mAlA / AGaH shiile| 5 / 1 / 96 / karmaNaH parAdAGapUrvAd hRgaH zIle gamye'c pratyayo bhavati / puSpAharaH / zIla iti kim ? puSpAhAraH / dati-nAthAt pazAviH / 5 / 1 / 97 / AbhyAM karmabhyAM parAd harateH pazau kartari iH pratyayo bhvti| dRtihariH zvA / nAthahariH siMhaH / Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (286) rajaH-phale-malAd grahaH / 5. / 1 / 98 / ebhyaH karmabhyaH parAd gradhAtoH i: pratyayo bhavati / rajograhiH / phaleahiH / malagrahiH / / deva-vAtAdApaH / 5 / 1 / 99 / AbhyAM parAdApadhAtoriH pratyayo bhavati / devApiH / vAtApiH / zakRtstambAd vatsanIhI kRgaH / 5 / 1 / 100 / AbhyAM karmabhyAM parAt kRgo yathAsaMkhyaM vatsabrIhyoH koriH bhvti| zakRtkariH vatsaH / stambakariH vrIhiH / 'kiMyattabahubhyaH kRgaH aH vAcyaH' kiMkaraH, yatkaraH, tatkaraH, taskaraH caurazcet , bhukrH| saMkhyAhardivAvibhAnizAprabhAbhAzcitrakarnAdyantAnantakArabAharurdhanurnAndIlipilivibalibhaktikSetrajaGghAkSapAkSaNadAra janidoSAdinadivasATTaH / 5 / 1 / 102 / ebhyaH karmabhyaH kRgaH Ta: pratyayo bhavati / saMkhyAkaraH / dvikaraH / ahaskaraH / divAkaraH / vibhAkaraH / nizAkaraH / prabhAkaraH / bhAskaraH / citrakaraH / kartRkaraH / AdikaraH / antakaraH / anantakaraH / kArakaraH / bAhukaraH / aruSkaraH / dhanuSkaraH / nAndIkaraH / lipikaraH / livikaraH / balikaraH / bhaktikaraH / kSetrakaraH / jaGghAkaraH / kSapAkaraH / kSaNadAkaraH / rajanikaraH / doSAkaraH / dinakaraH / divasakaraH / saMkhyAkarI / Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 287.) hetutacchIlAjukUle'zabdazlokakalahagAthAvaracATumUtra . mantrapadAt / 5 / 1 / 103 / / zabdAdivarjitAt karmaNaH parAt kRgaSTak pratyayo bhavati, hetutacchIlAnukUleSu kartRSu / yazaskarI vidyA / zrAddhakaro brAhmaNaH / preSaNAkaraH / zabdAdivarjanaM kim ? shbdkaarH| zlokakAraH / kalahakAraH / gAthAkAraH / vairakAraH / cATukAraH / / sUtrakAraH / mantrakAraH / padakAraH / bhRto karmaNaH / 5 / 1 / 104 / karmaNaH karmaNaH parAda bhRtau gamyamAnAyAM kRgaSTak bhavati / karmakarI daasii| kSema-priya-madra-bhaMdrAta khAN / 5 / 1 / 105 / ebhyaH karmabhyaH parAt kRgaH kho'Nazca bhavataH / kSemaGkaraH, kSemakAraH / priyaGkaraH, priyakAraH / madraGkaraH, madrakAraH / bhadraGkaraH, bhadrakAraH / . meghartibhayAbhayAt khaH / 5 // 1 / 106 / ebhyaH karmabhyaH kRgaH kho bhavati / meghaGkaraH / RtiGkaraH / bhayaGkaraH / abhyngkrH| priya-vazAd vadaH / 5 / 1 / 107 / AbhyAM karmabhyAM vadateH kartari khaH pratyayo bhvti| priyaMvadaH / vazaMvadaH / dviSantapa-parantapau kartari Nyantasya tapeH nipAtyau' dviSataH tApayatiM dvipantapaH / evaM parantapaH / Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (288) parimANArthamitanakhAt pcH| 5 / 1 / 109 / . parimANArthAt mitanakhAbhyAM ca karmabhyaH parAt paceH kho bhavati / prasthampacA / nakhampacaH / kUlAbhrakarISAt kapaH / 5 / 1 / 110 / - ebhyaH karmabhyaH kaSateH kho bhavati / kUlaSA / abhraSaH / karISaGkaSaH / sarvAt sahazca / 6 / 1 / 111 / sarvazabdAt parAt saheH kaSezca khaH pratyayo bhavati / sarva. saho muniH / sarvakaSaH khalaH / bhRvRjitRtapadamezva naanni| 5 / 1 / 112 / karmabhyaH parebhya ebhyaH sahatezca saMjJAyAM kho bhavati / vizvambharA medinii| patiMvarA kanyA / zatruJjayaH adriH / rathantaraM sAma / zatruntapo rAjA / balindamaH kRSNaH / zatrusaho rAjA / nAmnIti kim ? kuTumbabhAraH / dhArerdhar ca / 5 / 1 / 113 / karmaNaH parAd dhAreH saJjJAyAM kho bhavati, dhAreH dharAdezazca / vasundharA pRthvii| ____purndr-bhgndrau| 5 / 1 / 114 / etau sajJAyAM nipAtyete / puraM dRNAti purandaraH zakraH / bhagaM dArayati bhagandaro vyAdhiH / 'vrate gamye vAcaMyamo nipAtyaH' vAcaMyamo vratItyarthaH / Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 289) . . manyANNin / 5 / 1 / 116 / karmaNaH parAt manyaterNin pratyayo bhavati / paNDitamAnI bandhoH / kartuH khaz / 5 / 1 / 117 / pratyayArtharUpAt kartRrUpAt karmaNaH parAt manyateH khaz pratyayo bhavati / AtmAnaM paNDitaM manyate iti / . khityanavyayAruSo monto hrasvazca / 3 / 2 / 111 / svarAntasyAvyayabhinnasyAruSazca khitpratyayAnte uttarapade pare mo'nto yathAsambhavaM hUsvazca / paNDitammanyaH / zammanyaH / aruntudH| 'karmaNaH parAdejeH khaz vAcyaH' janamejayo nAma rAjA / zunIstanamujhakUlAsyapuSpAt dadheH / 5 / 1 / 119 / ebhyaH karmabhyaH dheH kartari khaz pratyayo bhavati / shunindhyH| stanandhayaH / muJjandhayaH kulandhayaH / AsyandhayaH / puSpandhayaH / nADIghaTIkharImuSTinAsikAvAtAd dhmazca / 5 / 1 / 120 / . ebhyaH karmabhyo dhamateH dhayatezca kartari khaz pratyayo bhavati / nADindhamaH / nADindhayaH / ghaTindhamaH / ghaTindhayaH / kharindhamaH / kharindhayaH / muSTindhamaH / muSTindhayaH / naasikndhmH| naasikndhyH| vAtandhamaH / vAtandhayaH / _ pANi-karAt / 5 / 1 / 121 / AbhyAM dhamateH khaz pratyayo bhavati / pANindhamaH / karandhamaH / 19 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (290) kUlAdudrunodvahaH / 5 / 1 / 122 / asmAt parAbhyAmAbhyAM khaz bhavati / kUlamudrunaH / kUla. mudrahaH / vahAnAllihaH / 5 / 1 / 123 / vahAbhrAbhyAM karmabhyAM parAt liheH khaz bhavati / vahalihaH / bhabhraMlihaH / bahuvidhvarustilAt tudaH / 5 / 1 / 124 / ebhyaH karmabhyaH parAt tudateH khaz bhvti| bahuntudaH / vidhu. ntudaH / aruntudaH / tilantudaH / lalATa-vAta-zarthAt tapAjahAkaH / 5 / 1 / 125 / ebhyaH karmabhyaH parebhyo yathAsaMkhyaM tapAjahAbhyaH kartari khaz pratyayo bhavati / lalATantapaH sUryaH / vAtamajaH mRgaH / zardhaJjahaH / asUryogrAd dRzaH / 5 / 1 / 126 / AbhyAM parAd dRzeH kartari khaz pratyayo bhavati / na sUrya pazyantIti asUryampazyA rAjadArAH / ugrampazyo raanaa| irammadaH / 5 / 1 / 127 / irApUrvAd mAdyateH kartari khaz pratyayo bhavati / irayA mAdyatIti irammadaH / nAmno gamaH khaDDau ca vihAyasastu vihH| 5 / 1 / 131 // nAmnaH parAd gacchateH ete khaDDakhAH syu:, vihAyasastu vihA Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (291), dezazca / turaM gacchatIti turaGgamaH / vihAyasA gacchatIti vihaGgamaH pakSI / sutaGgamo muniH / turagaH / vihagaH / turaGgaH / vihaGgaH / suga-durgamAdhAre / 5 / 1 / 132 / ... suduryo parAd gamerAdhAre Dapratyayo bhavati / sukhena gamyate'sminniti sugaH / evaM durgaH / nirgo deze / 5 / 1 / 133 / ' nirapUrvAd gameH deze'rthe Dapratyayo bhavati / nirgo dezaH / . zamo nAmnyaH / 5 / 1 / 13 / zamo nAmnaH parAd dhAtoH saJjJAyAmaH pratyayo bhavati / zambhavo nAmAIn / . pArthAdibhyaH zIGaH / 5 / 1 / 135 / . ebhyo nAmabhyaH parAt zIGaH apratyayo bhavati / pArzvazayaH / UrdhvAdibhyaH krtuH| 5 / 1 / 136 / .. ebhyaH kartRvAcibhyaH parAt zIGaH apratyayo bhavati / urdhvazayaH / uttAnazayaH / AdhArAt / 5 / 1 / 137 / : AdhAravAcino nAmnaH parAcchIGaH aH pratyayo bhavati / khe ote khazayaH / careSTaH / 5 / 1 / 138 / .. AdhArAcarateSTaH pratyayo bhavati / kuruSu carati kurucrii| gUrjaracarA munayaH / Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 292) bhikSA-senA-dAyAt / 5 / 1 / 139 / / ebhyaH parAJcarateSTaH pratyayo bhavati / bhikSAcarI / senAcaraH / maadaaycrH| . puro'grato'gre sateH / 5 / 1 / 140 / .. ebhya AdhArebhyaH parAt sarateSTaH pratyayo bhavati / puraHsaraH / agrataHsaraH / agresaraH / . pUrvAt krtuH| 5 / 1 / 141 / / karthe vartamAnAt pUrvAt parasya sarateSToM bhavati / pUrvaH san sarati pUrvasaraH / sthA-pA-snA-traH kH| 5 / 1 / 142 / / nAmnaH parebhya ebhyaH kaH pratyayo bhavati / samAtyaH / kacchapaH / nadISNaH / dharmatraM chatram / zokApanuda-tundaparimRja-stambarama-karNejapaM priyAlasa hastisUcake / 5 / 1 / 143 / ete priyAdyartheSu yathAsaMkhyaM kapratyayAntA nipAtyante / zokamapanudati zokApanudaH priyajanaH / tundaM parimArTi tundaparimRjo'lasaH / stambe ramate stamberamo hastI / karNe japati karNejapo'tikhalaH / mUlavibhujAdayaH / 5 / 1 / 144 / . - ete kapratyayAntA nipAtyante / mUlavimuno rathaH / kumudaM kairvm| Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (293) duherDadhaH / 5 / 1 / 145 / . nAmnaH parAd duheH DughaH pratyayo bhavati / kAmAn doSi kAmadudhA gauH| bhajo viNa / 5 / 1 / 146 / nAmnaH parAd bhajateviNa pratyayo bhavati / adha bhanate bhardhabhAk / ... manvankvanivica kvacit / 5 / 1 / 147 / .. nAmnaH parAd dhAtorete pratyayA bhavanti / indrazarmA / devshrmaa| jinazarmA / vijAvA / vAvA / avAvA / sudhIvA / zubhaMyAH / kvi / / 1 / 148 / nAmnaH parAd dhAtoH kvibU bhavati / kArya karoti kAryakRt / haratIti hRt| . spRzo'nudakAt / 5 / 1 / 149 / udakavarnAd nAmnaH parAt spRzateH kviy bhavati / ghRtaska / anudakAditi kim ? udakasparzaH / ado'nannAt / 5 / 1 / 150 / . . annavarnAd nAnnaH parAdadeH kvib bhavati / AmAt / anannAditi kim ? annAdaH / kravyAt-RvyAdAvAmapakvAdau / 5 / 1 / 151 / .. krayapUrvAdattaretau yathAsaMkhyamAmAdapakvAdayoH sAdhU bhavataH / kalyAt AmamAMsabhakSaH / krayAdaH pakvamAMsabhakSaH / / / Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (294) tyadAdyanyasamAnAdupamAnAd vyApye dRzaSTak-sako ca / 5 / 1 / 152 / upamAnarUpavyApyebhya ebhyaH parAd dRzeH vyApye'the eva Taksako kvip ca bhavanti / sya iva dRzyate tyAdRzaH, tyAdRkSaH, tyAdRk / tAdRzaH, tAdRkSaH, tAdRk / anyAdRzaH, anyAdRkSaH, anyAdRk / amUdRzaH, amUdRkSaH, amUdRk / sadRzaH, sadRkSaH, sahak / kartuNin / 5 / 1 / 153 / __ karturupamAnAt parAd dhAtorNin pratyayo bhavati / uSTra iva kozati ussttrkoshii| ajAteH shiile| 5 / 1 / 154 / ajAtyarthAd nAmnaH parAd zIle'rthe, Nin bhavati / uSNaM mujhe tacchIla ussnnbhojii| sAdhau / 5 / 1 / 155 / nAmnaH parAt sAdhvarthAd dhAtoH Nin bhavati / saadhukaarii| saadhupaatthii| brahmaNo vdH|5|1|156 / brahmaNaH parAd vaderNin bhavati / brahmavAdI / vratAbhIkSNye / 5 / 1 / 157 / vratAbhIkSNyayoH gamyayoH nAmnaH parAd dhAtoNin pratyayo bhavati / sthaNDile vartate sthaNDilavartI / kSIraM punaH punaH pibanti sIrapAyiNa uzInarAH / Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (295) karaNAd yajo bhUte / 5 / 1 / 158 / karaNArthAd nAmnaH parAd bhUtArthAd yajadhAtoH Nin bhavati / bhagniSTomena ayAkSIt agnissttomyaajii| nindye vyApyAdin vikriyaH / 5 / 1 / 159 / vyApyAd nAmnaH parAd bhUtArthAd vipUrvAt kriyaH nincha kartari in pratyayo bhavati / somavikrayI / 'vyApyAt parAd hanteH bhUtArthAd Nin vAcyaH, ninye kartari sati' pitRghAtI / maatRghaatii| brahma-bhrUNa-trAta kvip / 5 / 1 / 161 / .. ebhyaH karmabhyaH parAd bhUtArthAd hanteH kvib bhavati / bahmANaM hatavAn brahmahA / bhrUNahA / vRtrhaa| kugaH supuNyapApakarmamantrapadAt / 5 / 1 / 162 / ebhyaH parAd bhUtArthAd kRgaH kvib bhavati / sukRt / puNyakRt / pApakRt / karmakRt / mantrakRt / padakRt / ___ somAt sugaH / .5 / 1 / 163 / somAt karmaNaH parAd bhUtArthAt sugaH kvib bhavati / somasut / 'agneH karmaNaH parAd bhUtArthAt cinoteH kvin vaacyH|' agniM citavAn agnicit / . karmaNAmarthe / 5 / 1 / 165 / karmaNaH parAd bhUtArthAt cinoteragnirUpe karmaNi kvin bhavati / zyenacit / Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) - dRzaH kvanip / 5 / / 166 / vyApyAt parAd bhUtArthAd dRzeH kvani bhavati / bahudRzvA / saha-rAjabhyAM kRg-yudheH|5|1|167 / AbhyAM karmabhyAM parAbhyAM bhRtArthAbhyAM kRgyudhibhyAM kvanika bhavati / sahakRtvA / sahayudhvA / rAjakRtvA / rAjayudhvA / __anojaneDaH / 5 / 1 / 168 / karmaNaH parAdanupUrvAjaneH bhUtArthAd DaH pratyayo bhavati / pumanujA saptamyAH / 5 / 1 / 169 / saptamyantAt parAd bhUtArthAjaneH DaH pratyayo bhavati / mandurAyAM jAtaH mndurjH| .. ajAteH paJcamyAH / 5 / 1 / 170 / ajAtyarthAt paJcamyantAt parAd bhUtArthAd janerDapratyayo bhavati / buddherjAtA buddhinA klpnaa| jAtyarthAt parAttu gajAjjAtaH ityeva, na ddprtyyH| kvacit / 5 / 1 / 171 / uktAdanyatrApi kvacid GaH pratyayo bhavati / kiJjaH / anujaH / ajaH / strIjaH / brahmajyaH / varAhaH / ...... suyajo vanip / 5 / 1 / 172 / AbhyAM bhUtArthAbhyAM vanip pratyayo bhavati / sutvAnau / yjvaa| Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (297) RSo'nuH / 5 / 1 / 173 bhUtArthAd juSerataH pratyayo bhavati / jaratI / jaran / nagnapalitapriyAndhasthUlasubhagAnyatadantAccvyarthe: ccerbhuvaH khiSNu-khuko / 5 / 1 / 128 / nagnAdibhyaH kevalebhyastadantebhyazca vyarthe vartamAnebhyaH bhacyantebhyaH parAd bhuvaH khiSNu-khukau bhavataH / anagno nagno bhavatIti nagnaMbhaviSNuH, nagnaMbhAvukaH / palitaMbhaviSNuH, palitaMbhAvukaH / priyaMbhaviSNuH, priyaMbhAvukaH / andhabhaviSNuH, andhaMbhAvukaH / sthUlaMbhaviSNuH, sthUlaMbhAvukaH / subhagaMbhaviSNuH, subhagaMbhAvukaH / AnyaMbhaviSNuH, AtyaMbhAvukaH / tadantaH sunagnaMbhaviSNuH / kRgaH khanaT karaNe / 5 / / 129 / - aLyantebhyazvyarthavRttibhyo nagnAdibhyaH parAt kRgaH karaNe khanaT pratyayo bhavati / anagno nagnaH kriyate'neneti nagnaMkaraNaM dyUtam / palitaMkaraNam / priyaMkaraNam / andhakaraNam / sthUlaMkaraNam / subhagaMkaraNam / ADhyaMkaraNam / bhAve cAzitAd bhuvaH khaH / 5 / 1 / 130 / AzitAt parAd bhUdhAtoH bhAve karaNe ca khaH pratyayo bhavati / Azitambhava odnH| zatrAnazAveSyati tu sasyau / 5 / 2 / 20 / Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (298) vartamAnArthAd dhAtoH zatrAnazau bhavataH, bhaviSyati tu syayuktI bhavataH / gacchatIti gacchan / yAtIti yAn / zete iti zayAnaH / pacamAnaH / gamiSyatIti gamiSyan / yAsyan / zayiSyamANaH / pakSyamANaH / 'mAGayupapade Akroze'pi vaktavyau ' mA pacan vRSala ! jJAsyasi / mA pacamAno'sau martukAmaH / / vA vetteH kvasuH / 5 / 2 / 22 / / ... vartamAnArthAd vetteH kvasurvA bhavati / vettIti vidvAn , vidan sattvam / pUDa-yajaH zAnaH / 5 / 2 / 23 / AbhyAM vartamAnArthAbhyAM paraH zAnaH pratyayo bhavati / pavate iti pavamAnaH / yjmaanH| vy:-shkti-shiile| 5 / 2 / 24 / vartamAnArthAd dhAtoH paraH zAno bhavati, eSu artheSu gamyeSu / striyaM gacchamAnaH / samaznAnaH / nindamAnaH / dhArIDo'kRcchre'tRz / 5 / 2 / 25 / vartamAnArthAd dhAreriGazca paraH akRcche'rthe'tRz pratyayo bhvti| dhArayan AcArAGgam / adhIyan / sudviSAhaH satrizatrustutye / 5 / 2 / 26 / - vartamAnArthebhya ebhyo yathAsaMkhyaM satrizatrustutye'rthe kartari atRz pratyayo bhavati / sarve sunvantaH / cauraM dviSan / pUnAmarhan / Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 299) tRn zIla-dharma-sAdhuSu / 5 / 2 / 27 / vartamAnakAlArthAd dhAtoH zIlAdyartheSu tRn pratyayo bhavati / karoti tacchIlaH kartA kaTam / muNDayitAraH zrAviSThAyanAH / gattA khelaH / bhrAjyalaMkaganirAkambhUsahirucikRttiddhicariprajanApatrapa . iSNuH / 5 / 2 / 28 / vartamAnakAlebhya ebhyaH zIlAdyartheSu iSNuH pratyayo bhavati / bhrAniSNuH / alaMkariSNuH / nirAkariSNuH / bhaviSNuH / shissnnuH| rociSNuH / vartiSNuH / vardhiSNuH / cariSNuH / prananiSNuH / apatrapiSNuH / udaH pci-pti-pdi-mdeH| 5 / 2 / 29 / zIlAdisadarthebhya ebhya iSNuH pratyayo bhavati / utpaciSNuH / utpatiSNuH / utpadiSNuH / unmadiSNuH / . bhU-jeH SNuk / 5 / 2 / 30 / AbhyAM zIlAdisadAbhyAM SNuk bhavati / bhUSNuH / jissnnuH| sthAglAmlApaciparimRjiH snuH / 5 / 2 / 31 / ebhyaH sadarthebhyaH zIlAdau stuH bhavati / sthAsnuH / ralAsnuH / mlAsnuH / pakSNuH / parimANuH / kssessnnuH| trasi-gRdhi-dhRSi-kSipaH knuH / 5 / 2 / 32 / zIlAdisadarthebhya ebhyaHknuH bhavati / trasnuH / gRdhnuH / dhRssnnuH| kSiNNuH / Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhikSA''seruH / 5 / 2 / 33 / zIlAdisadarthebhyaH sannantabhikSA''zaMsibhya pratyayo bhavati / lipsuH / cikIrSuH / bhikSuH / AzaMsuH / / vindicchu / / 2 / 34 / zIlAdisadAbhyAmAbhyAM vettIcchibhyAM yathAsaMkhyaM nupAntya cchAntAdezau ca nipAtyete / vetti tacchIlaH vinduH / icchuH / : zu-canderAruH / 5 / 2 / 35 / / ' zIlAdisadAbhyAmAbhyAmAruH bhavati / zarAruH / vizarAruH / candAruH / dA-dhe-mi-zada-sado ruH / 5 / 2 / 36 / zIlAdisadarthebhya ebhyo ruH pratyayo bhavati / dAruH / dhAruH / seruH / zaguH / sdruH| . . zIzraddhAnidrAtandrAdayipatigRhispRherAluH / 5 / 2 / 37 / ___zIlAdisadarthebhya ebhya AluH pratyayo bhavati / zayAluH / zraddhAluH / nidrAluH / tandrAluH / dayAluH / patayAluH / gRhayAluH / spRhayAluH / ___ Gau sAsahivAvahicAcalipApati / 5 / 2 / 38 / ____ ete yaGantA DipratyayAntA nipAtyante / sAsahiH / vAvahiH / cAcaliH / pApatiH / sAstri-cakri-dadhi-jajJi-nemi / 5 / 2 / 39 / . - ete yaGantA DipratyayAntA nipAtyante / sastriH / cakriH / dadhiH / jajJiH / nemiH / Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 301) zUkamagamahanavRSabhUstha ukaN / 5 / 2 / 10 / ... - zIlAdisadarthebhya ebhya ukaN bhavati / zArukaH / kAmukaH / / gAmukaH / ghAtukaH / vaykaH / bhAvukaH / sthAyukaH / lss-pt-pdH| 5 / 2 / 41 / ebhyaH zIlAdisadarthe ukaNa bhavati / abhilASukaH / paatukH| pAdukaH / bhUSAkrodhArthajumRgRdhijvalazucazcAnaH / 5 / 2 / 42 / __bhUSArthebhyaH krodhArthebhyo jvAdibhyo laSAdibhyazca zIlAdisadarthebhyaH anaH bhavati / bhUSaNaH / krodhanaH / kopanaH / javanaH / / saraNaH / gardhanaH / jvalanaH / zocanaH / laSaNaH / patanaH / pdnH| __calazabdArthAdakarmakAt / 5 / 2 / 43 / calanArthAcchabdArthAdakarmakAt zIlAdisadarthe ano bhavati / calanaH / ravaNaH / akarmakAditi kim ? paThitA vidyAm / iGito vyaanAdyantAt / 5 / 2 / 44 / vyaJjanamAdi antaM ca yasya tasmAdidito Gitazca zIlAdisadarthe ano bhavati / spardhate tacchIlaH spardhanaH / vartanaH / 'yaGantAbhyAM dramakramAbhyAmano vAcyaH' / daMdramaNaH / caMkramaNaH / na ging-y-suud-diip-diikssH| 5 / 2 / 15 / . NiGantAd yantAt sUdAdibhyazca zIlAdisadarthebhya anaH / Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (302) pratyayo na bhavati / bhAvayitA / kSmAyitA / sUditA / dIpitA / diikssitaa| yaji-japi-daMzi-vadAdUkaH / 5 / 2 / 17 / . ebhyo yaGantebhyaH zIlAdisadarthebhyo ukaH bhavati / yAyajUkaH / janapUkaH / daMdazUkaH / vAvadUkaH / 'jAgRdhAtorapi uko baktavyaH' jAgarti tacchIlo jAgarUkaH / / zamaSTakAd ghinaN / 5 / 2 / 49, / ebhyaH zIlAdisadarthebhyo ghinaN bhavati / zamI / dmii| tmii| zramI / bhramI / kSamI / mAdI / klamI / yujabhujabhajatyajaraadviSadupadruhaduhAbhyAhanaH / 5 / 2 / 50 / zIlAdisadarthebhya ebhyo ghinaN pratyayo bhavati / yogI / bhogii| bhaagii| tyAgI / rAgI / dveSI / doSI / drohI / dohii| bhbhyaaghaatii| 'AGapUrvAbhyAM krIDa-mUSAbhyAmapi vaktavyaH' AkrIDI, bhAmoSI / 'prapUrvAbhyAM matha-lapAmyAM ghinaNa vAcyaH' pramAthI, prlaapii| 'AGapUrvAbhyAM prapUrvAbhyAM ca yama-yasAbhyAM ghinaNa kartavyaH' prayAmI, AyAmI / prayAsI, AyAsI / vevicakatyasambhakaSakasalasahanaH / 5 / 2 / 59 / vipUrvAdebhyo ghinaN zIlAdisadarthe bhavati / vivekI vikatthI / vinambhI / vikASI / vikAsI / vilAsI / vighAtI vyapAbherlaSaH / 5 / 2 / 6 / / Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 303) ebhyaH parAd laSeH zIlAdisadarthe ghinaNa bhavati / viloNssii| apalASI / abhilASI / 'saMprAbhyAM parAd vasAda ghinaNa kaacyH| saMvAsI, prvaasii| samatyapAbhivyabhezvaraH / 5 / 2 / 62 / ebhyaH parAJcarateH ghinaN bhavati / saMcArI / aticaarii| apacArI / abhicArI / vybhicaarii| samanuvyavAd rudhaH / 5 / 2 / 63 / ebhyaH .rAd rudheH zIlAdisadathe ghinaN bhavati / saMrodhI / bhanurodhI / virodhI / avarodhI / 'vipUrvAd daheH, paripUrvAd devimuhi-dahi-kSira-raTibhyazca ghinaN vAcyaH' / vidAhI, paridevI, . parimohI, paridAhI, parikSepI, priraattii| , vAdezca NakaH / 5 / 2 / 67 / paripUrvAt kSipa-raTibhyAM vAdezca NakaH pratyayo bhvti| parikSepakaH / parirATakaH / parivAdakaH / ninda-hiMsa-kliza-khAda-vinAzivyA-bhASAsUyAneka svarAt / 5 / 2 / 68 / ... ebhyaH zIlAdisadarthe Nakapratyayo bhavati / nindakaH / hiMsakaH / klezakaH / khAdakaH / vinAzakaH / vyAbhASakaH / asUyakaH cakAsakaH / 'upasargAt parebhyo deva-devi-kruzibhyaH zIlAdisadatheM gako vAcyaH' AdevakaH, paridevakaH, AkrozakaH / Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) ibhitilaNTijalpikuTTAt yakaH / 5 / 2 / 70 / ebhyaH TAkapratyayo bhavati / varAkI / bhikSAkaH / lunnttaakii| jalpAkaH / kuTTAkaH / sU-ghasyado marak / 5 / 2 / 73 / ebhyaH zIlAdisadarthebhyo marak bhavati / sRmaraH / ghasmaraH / amaraH / __ bhani-bhAsi-mido ghuraH / 5 / 2 / 74 / . ebhyaH zIlAdisadarthebhyo ghuro bhavati / bhAram / bhAsuraH / maiduraH / vetti-cchida-bhidaH kit / 5 / 2 / 75 / ebhyaH zIlAdisadarthe ghuro bhavati, sa ca kit / vidurH| chiduraH / bhiduraH kuThAraH / bhiyo ru-ruka-lukam / 5 / 2 / 76 / asmAcchIlAdisadAdete bhvnti| bhIruH / bhIrukaH / bhiilukH| sa-jINa-nazaTvarapa / 5 / 2 / 77 / zIlAdisadarthebhya ebhyaH Tvarap bhavati / sRtvarI / jitvrH| itvaraH / nazvaraH / 'gameSTurapi gatvara iti nipAtyate' gatvarI / smyajasahiMsadIpakampakamanamo rH|5|2 / 79 / __ bhyaH zIlAdisadarthe raH pratyayo bhavati / smeram / anarum / hiMsraH / dIpraH / kampraH / kanaH / namraH / Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.5) tRSi-dhRSi-svapo najiG / 5 / 2 / 80 / ebhyaH zIlAdisadarthe najiG bhavati / tRSNak / dhRSNak / svapnak / stheza-bhAsa-pisa-kaso vrH| 5 / 2 / 81 / ebhyaH zIlAdisadarthebhyo varaH bhavati / sthAvaraH / IzvaraH / bhaasvrH| pesvrH| kasvaraH / 'yaGantayAdhAtoH yAyAvara iti nipaatyH| . mAt suu-jorin| 5 / 2 / 71 / prAt parAbhyAmAbhyAM zIlAdisadAbhyAmin pratyayo bhavati / prasavI / prjvii| jINDakSivizriparibhUvamAbhyamAvyathaH / 5 / 2 / 72 / ___ebhyaH zIlAdisadarthe in bhavati / jayI / atyyii| AdarI / kSayI / vizrayI / paribhavI / vamI / abhyamI / avythii| didyud-dadRjjagajjuhU-bAk-pAD-dhI-zrIndra-stra-jvAyatastUkaTapU-parivAi-bhrAjAdayaH vipaH / 5 / 2 / 83 / ete kvibantA nipAtyante / didyut / dadRt / jagat / juhUH / vAk / zabdaprAT / dhIH / zrIH / zatadrUH / khuuH| jUH / AyatastUH / kaTapUH / paribAD / vibhrAD / bhAH / zaM-saM-svayaM-vivAd bhuvo DuH / 5 / 2 / 84 / . ebhyaH parAt sadAd bhavateH DuH pratyayo bhavati / zaMbhuH / saMmuH / svayaMmuH / vibhuH / prabhuH / 'pUdhAtoritro vaktavyo daivate'rthe 20 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.06 ) pavitro'rhan / 'RSAvarthe sajJAyAM ca pUdhAtoH karaNe itro vaktavyaH / punAtyaneneti pavitraH RSiH, darbho vaa| luu-dhuu-muu-khn-cr-shaarteH| 5 / 2 / 87 / ebhyaH sadarthebhyaH karaNe itro bhavati / lavitram / pavitram / savitram / khanitram / caritram / sahitram / aritram / / nIdAMzasUyuyujastutudasisicamihapatapAnahastraT / 5 / 2 / 88 ebhyaH sadarthebhyaH karaNe traD bhavati / netram / dAtram / zastram / yotram / yoktram / stotram / totram / setram / sektram / mer3ham / pattram / pAtram / nadhI / 'pUdhAtoH halAsye koDAsye ca karaNe traT vAcyaH' potraM halamukhaM kroDamukhaM vaa| 'dazaH karaNe daMSTrA nipAtyate' 'dhAdhAtoH karmaNi dhAtrI nipAtyate / kta-ktavatU / 5 / 1 / 174 / / ___ bhUtArthAd dhAtoH kta-ktavatU bhavataH / kRtaH / bhUtaH / pakvaH / edhitaH / bhUtavAn / kRtavAn / jAta zavAjhyaH ktau bhAvArambhe / 4 / 3 / 26 / ukAropAntyebhyaH zavahebhyo'dAdibhyazca dhAtubhyaH pagai bhAvArambhe vihitau kta-ktavatU seTau vA kidvad bhavataH / kucitam , kocitamanena / prakucitaH, prakocitaH / prakucitavAn, prakocitavAn / ruditam , roditaM taiH / praruditaH, praroditaH / praruditavAn , praroditavAn / ca DIzIGpUkRSikSvidisvidimidaH / 4 / 3 / 27 / Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ebhyaH parau seTau kta-ktavatU kivad na bhavataH / DayitaH / DayitavAn / zayitaH / zayitavAn / pavitaH / pavitavAn / dhrssitH| dharSitavAn / zveditaH / zveditavAn / sveditaH / sveditavAn / meditaH / meditavAn / seTAvityeva DInaH / DInavAn / mRpaH kSAntau / 4 / 3 / 28 / kSamArthAd mRSdhAtoH seTau kta-ktavatU kidvad na bhavataH / marSitaH / marSitavAn / ___ hrAdo hRd ktayozca / 4 / 2 / 67 / hlAdaH ktayoH ktau ca pareSu hRd bhavati / hannaH / hannavAn / hRttiH / ____ alvAdereSAM to no'praH / 4 / 2 / 68 / pUvarjAd RdantAd lvAdibhyazca pareSAM kta-ktavatu-ktInAM tasya no bhavati / tIrNaH / tIrNavAn / tINiH / lUnaH / lUnavAn / lUniH / dhUnaH / dhUnavAn / dhUniH / ana iti kim / pUrtaH / pUrtavAn / pUrtiH / radAdamUrcchamadaH ktayordasya ca / 4 / 2 / 69 / mUrchimadivarjitAd rakArAntAda dakArAntAca dhAtoH parayoH ktaktavatvoH to no bhavati, tatsaMniyoge dhAtordasyApi no bhavati / pUrNaH / pUrNavAn / gUrNaH / gUrNavAn / bhinnaH / bhinnavAn / chinnaH / chinnavAn / amUrcchamada iti kim ? mUrtaH, mUrtavAn / mattaH, mttvaan|rdaaditi kim ? caritam , muditam atreTA vyavadhAnAnna bhvti| Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 308) suuytyaayoditH| 4 / 2 / 70 / navabhyaH sUyatyAdibhya odibhyazca parayoH ktayoH to no bhavati / sUnaH / sUnavAn / dUnaH / dUnavAn / lagnaH / lagnavAn / udvignaH / udvignavAn / pInaH / pInavAn / zUnaH / zUnavAn / . vyaJjanAntasthAto'khyAdhyaH / 4 / 2 / 71 / khyAdhyAvarjasya dhAtoryad vyaJjanaM tasmAt parA yA'ntasthA tasyAH paro ya AkAraH tasmAt parayoH ktayoH to no bhavati / styAnaH / styAnavAn / vyaJjaneti kim ? yAtaH / antasthA iti kim ? snAtaH / Ata ityeva cyutaH / akhyAdhya iti kim ? khyAtaH, khyAtavAn ; dhyAta', dhyAtavAn / AtaH parasyeti kim ? dariditaH / pUdivyaJce zAyUtAnapAdAne / 4 / 2 / 72 / ebhyo yathAsaMkhyaM nAzAdyarthebhyaH parayoH ktayoH to no bhvti| pUnA yavAH / AdyUnaH / samanau pakSau / nAzAdyUtAnapAdAna iti kim ? pUtam , dyUtam , udaktam / sese karmakartari / 4 / 2 / 73 / seH parayoH ktayoH grAse karmakartari to no bhavati / sino grAsaH svayameva / karmakartarIti kim ? sito grAso maitreNaM / kSeH kSI cAdhyArthe / 4 / 2 / 74 / Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaNo'rtho bhAvakarmaNI, tato'nyasminnarthe ktayoH taH kSe parasya no bhavati, tadyoge kSeH kSI ca / kSINaH / kSINavAn / adhyArtha iti kim ? sitamasya / vA''kroza-dainye / 4 / 2 / 75 / / .. Akroze dainye ca gamye kSeH parayoH ktayoH to no vA bhavati, tadyoge kSI ca / kSINAyuH, kSitAyurnAlma / kSINakA, titakaH tpsvii| R-hI-dhrA-dhrA-tronda-nuda-vintervA / 4 / 2 / 76 / ___ ebhyo dhAtubhyaH parasya ktayoH takArasya vA nakAro bhavati / RNam , Rtam / hINaH, hItaH / prANaH, prAtaH / dhrANaH, bhrAtaH / trANaH, trAtaH / samunnaH, samuttaH / nunnaH, nuttaH / vinaH, vittaH / RNavAn , tavAn / hINavAn , hItavAn / ghrANavAn , naatvaan| trANavAn , jAtavAn / vinnavAn , vittavAn / .. dugorU ca / 4 / 2 / 77 / anayoH ktayoH takArasya nakAro bhavati, tadyoge'nayorukArazcAntAdezaH / dUnaH / dUnavAn / gUnaH / gUnavAn / -zuSi-paco ma-ka-vam / 4 / 2 / 78 / . ebhyaH parayoH ktayoH yathAsaMkhyaM makavA bhavanti / kSAmaH / kSAmavAn / zuSkaH / zuSkavAn / pakvaH / pakvavAn / 'avAte kartari nirvANo nipAtyaH' nirvANo muniH / vAte kartari nitiH / Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (310) anupasargAH kssiivollaagh-kRsh-prikRsh-phullotphull-sNphullaaH| 4 / 2 / 80 / upasargarahitA ete ktAntA nipAtyante / kSIvR made sIvaH / lA sAmarthya ullAghaH / kRza tanukaraNe kRzaH, parikRzaH / jiphalA vizaraNe phullaH, utphullaH, saMphullaH / bhittaM zakalam / 4 / 2 / 81 / bhideH parasya ktasya zakalaparyAye nRtvAbhAvo nipAtyate / bhittaM zakalamityarthaH / vittaM dhana-pratItam / 4 / 2 / 82 / vindateH parasya ktasya dhanapratItarUpe paryAye natvAbhAvo nipAtyate / vittaM dhanamityarthaH / vittaH pratIta ityarthaH / anyatra vinaH / prAd dAgasta Arambhe kte / 4 / 4 / 7 / prapUrvAdArambhArthasya dAgaH kte pare to vA bhavati / prattaH, pradattaH / ni-vi-svanvavAt / 4 / 4 / 8 / ebhyaH parasya dAgaH kte pare to vA bhavati / nIttam , nidattam / vIttam , vidattam / sUttam , sudattam / anUttam , anudattam / avattam , avadattam / / svarAdupasargAd dasti kityadhaH / 4 / 4 / 9 / Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarAntAdupasargAt parasya dAsajJakasya tAdau kiti pare to bhavati, dhAdhAtuM varjayitvA / prattaH / prattavAn / dat / 4 / 4 / 10 / dhAvarjitasya dAsaGghakasya tAdau kiti pare dat bhavati / dattaH / dattavAn / . do-so-mA-stha iH / 4 / 4 / 11 / eSAM tAdau kiti pare irbhavati / nirditH| sitvA / mitiH / sthitaH / sthitavAn / chA-zorvA / 4 / 4 / 12 / anayoH tAdau, kiti pare ikAro vA bhavati / avacchAtaH, avacchitaH / nizitaH, nizAtaH / hAko hiH ktvi / 4 / 4 / 14 / _ hAkaH ktvAMpratyaye pare hiH bhavati / hitvA / kvIti kim ? hInam / dhAgaH / 4 / 4 / 15 / dhAgastAdau kiti pare hiH bhavati / hitaH / vihitaH / hitvA / uvargAt / 4 / 4 / 58 / __uvarNAntAdekasvarAd dhAtorvihitasya kita. AdiriDa na bhavati / yutaH / luunH| DIyazvyaiditaH ktyoH| 4 / 4 / 61 / Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 312) DIcdhAtoH zve aididyazca dhAtubhyaH ktayorAdiriD na mavati / DInaH / DInavAn / zUnaH / zUnavAn / trastaH / trastavAn / veTo'pataH / 4 / 4 / 62 / / vikalpeneD yebhyastebhyaH patlavarnebhya ekasvarebhyaH ktayorAdiriD na bhavati / raddhaH / raddhavAn / apata iti kim ? patitaH / saM-ni-verardaH / 4 / 4 / 63 / ebhyaH parAdaH ktayoH AdiriD na bhavati / samarNaH / samarNavAn / nyaNaH / nyarNavAn / vyarNaH / vyarNavAn / avidure'bheH / 4 / 4 / 64 / / - abheH parAdardera vidUre'rthe ktayorAdiriD na bhavati / abhyarNaH / abhyarNavAn / vartevRttaM granthe / 4 / 4 / 65 / NyantAd vRtteH ktapratyaye granthaviSaye vRttamiti nipAtyate / vRtto guNazchAtreNa / dhRSa-zasaH pragalbhe / 4 / 4 / 66 / - AbhyAM ktayorAdiriD na bhavati pragalbhe'rthe / dhRSTaH / vizastaH pragalbha ityarthaH / kaSeH kRcchra-gahane / 4 / 4 / 67 / / Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (313) kaSdhAtoH parayoH kRcche gahane cArthe ktayorAdiriDa na bhavati / kaSTo'gniH / kaSTaM vanam / / ghuSeravizabde / 4 / 4 / 68 / avizabdArthAd ghuSeH ktayorAdirir3a na bhavati / ghuSTA rajjuH / ghuSTavAn / bali-sthUle dRDhaH / 4 / 4 / 69 / balavati / sthUle cArthe haheH hervA ktAntasya dRDha iti nipAtyate / dRDhaH valI sthUlo vA / balisthUla iti kim ? hahitam , hitm| kSubdhaviribdhasvAntadhvAntalagnamliSTaphANTabADhaparivRDhaM manthasvaramanastamAsaktAspaSTAnAyAsabhRzaprabhau / 4 / 4 / 70 / - ete ktapratyayAntA manthAdiSvartheSu nipAtyante / kSubdhaH saritpatiH / viribdhaH svaraH / svAntaM manaH / dhvAntaM tamaH / lagnamAsaktam / mliSTamaspaSTam / . phANTamanAyAsasAdhyam / bAda bhRzam / parivRDhaH prabhuH / AditaH / 4 / 4 / 71 / . Adito dhAtoH parayoH ktayorAdiriD na bhavati / minnaH / minnavAn / . navA bhAvArambhe / 4 / 4 / 72 / ArambhaH prathamA kriyaa| Adito dhAtoH Arambhe bhAve cArthe Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (314) ktayorAdiriD vA bhavati / minnamanena, meditaM vaa| praminnaH, prameditaH / praminnavAn , prameditavAn / zakaH karmaNi / 4 / 4 / 73 / zakeH karmaNi ktayorAdiriDa vA bhavati / zaktaH, zakito vA pRTaH kartuM caitrenn| gau dAntazAntapUrNadastaspacchannajJaptam / 4 / 4 / 74 / - damAdInAM dhAtUnAM Nau sati kte pare etAni nipAtyante vaa| dAntaH, damitaH / zAntaH, zamitaH / pUrNaH, pUritaH / dastaH, dAsitaH / spaSTaH, spAzitaH / channaH, chAditaH / jJaptaH, jJapitaH / - zvasajapavamaruSatvarasaMghuSAsvanAmaH / 4 / 4 / 75 / __ebhyo dhAtubhyaH ktayorAdiriD vA bhavati / zvastaH, zvasitaH / japtaH, japitaH / japtavAn , japitavAn / vAntaH, . vamitaH / vAntavAn , vamitavAn / ruSTaH, ruSitaH / ruSTavAn , ruSitavAn / tUrNaH, tvaritaH / tUrNavAn , tvaritavAn / saMjuSTam , saMbuSitam / saMdhuSTavAn , saMghuSitavAn / AsvAntaH, AsvanitaH / abhyamitaH, abhyAntaH / . hRSeH kezalomavismayapratIghAte / 4 / 4 / 76 / / hRSeH kezAdyartheSu ktayorAdiriD vA bhavati / kezalomakartRkA kriyA kezalomazabdenocyate / hRSTAH, hRSitA vA kezAH / hRSTAni, hRSitAni vA lomAni / hRSTaH, hRSitoM vA jinadattaH / Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (315) hRSTAH, hRSitA vA dantAH pratihatA ityarthaH / 'apapUrvAt cAyadhAtoH stAntasyeDAbhAvaH cizcAdezo nipAtyate' / apacitaH / 'anupasagamya pyAyateH ktayoH pI' iti pInaH / pInavAn / pInavad mukhm| athonnaadignnH| kuvApAjisvadisAdhyazodRsnAsaninanirahINabhya uN / / 1 // satyarthe vartamAnebhyaH karotyAdibhyo dhAtubhyaH sampradAnApAdAnAbhyAmanyasmin kArake bhAve ca saJjJAyAM viSaye bahulamu pratyayo bhavati / karoti kRNoti vA kAruH nApitAdiH, indrazca / vAti vAyati vA dravyANi vAyuH nabhasvAn / pibati tailAdi dravyamanena pAyuH apAnamupasthazca / jayati rogAjU zleSmANaM vA'nena jAyuH auSadhaM pitaM vA / svadyate'nenedaM vA svAduH rucyaH / sAdhnoti uttamakSamAdibhiH tapovizepaiH bhAvitAtmA svaparakAryANIti sAdhuH, vA samyagdarzanAdibhiH sAdhnoti paramaM padaM sAdhuH saMyataH, ubhayalokaM sAdhayatIti sAdhuH dharmazIlaH / aznute tejasA sarvamiti AzuH sUryaH / aznute AzuH zIghragAmI / darati dRNAti vA dAru kASTham / snAyati snAyuH asthinahanam / sanati sanoti vA mRgAdIniti sAnuH parvataikadezaH / jAyate AkuJcanAdi Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (316) anena jAnu jarujaGghAsandhimaNDalam / rahati gRhItvA sUryAcandramasau svazarIraM vA rAhuH saiMhikeyaH / etItyAyuH puruSaH zakaTam auSadhaM jIvanaM purUravaHputro vA / evaM jarAyuH garbhaveSTanam / jaTAyuH pakSI / dhanAyuH dezaH / rasAyuH bhramaraH // 1 // aH||2|| sarvadhAtubhyo yathAyogamakAraH,pratyayo bhavati / bhavaH / trH| vrH| zayaH / stavaH / plavaH / paraH / karaH / caraH / kadaH ityAdi // 2 // natraH kramigamizamikhanyAkamibhyo Dit // 3 // nanaH parebhya ebhyaH aH pratyayo bhavati, sa ca Did / na krAmati nakaH jalacaro grAhaH / na gacchati nagaH parvataH vRkSazca / na zAmyati nazaH yakSaH pizAco vA / na khanati nakhaH karajaH / nAtrAkamastIti nAkaH svargaH // 3 // go dve ca // 7 // karoteH kidapratyayo bhavati, dhAMtozca dvitvam / karotIti cakraM rathAGgamAyudhaM ca // 7 // pR-palibhyAM Tit pip ca pUrvasya // 11 // AbhyAmaH pratyayo bhavati sa ca Tid , anayozca sarUpe dverUpe pUrvasthAne pipAdezazca bhavati / pRNAti cchAyayA pipparI vRkSajAtiH / palati AturaM pippalI auSadhajAtiH // 11 // Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 317) dRkRnasRzRmRstukukSulacicaricaTikaTikaNTicaNicaSipha'livamitamyavidevibandhikanijanimazikSArikUritivalli mallisallayalibhyo'kaH // 27 // ebhyo dhAtubhya akaH pratyayo bhavati / haNAti darakaH bhiiruH| karakaH jalabhAjanam kamaNDaluzca / karakA varSapASANaH / narakaH nirayaH / sarakaH madyavizeSaH / sarakA madhupAnavAraH / bharakaH gauNyAdiH / dharakaH suvarNonmAnaniyuktaH / varakaH vadhUjAtisahAyaH vRkSajAtivizeSazca / marakaH janopadravaH / stabakaH puSpagucchaH / kavakam abhakSyadravyavizeSaH / kSavakaH rAjasarSapaH / lacakaH raGgopajIvI / carakaH muniH / caTakaH pakSI / kaTakaH valayaH / kaNTakaH taruroma / caNakaH muniH dhAnyavizeSazca / caSakaH pAnabhAjanam / phalakaH kheTakam / vamakaH karmakaraH / tamakaH vyAdhiH krodhazca / avakA zaivalam / devakA apsarAH / devikA nadI / bandhakaH cArakapAlaH / kanakaM suvarNam / janakaH sItApitA / mazakaH kSudrajantuH / kSArakaM bAlamukulam / korakaM prauDhamukulam / vartakA vartikA vA zakuniH / vallakI vINA / mallakaH zarAvaH / mallikA puSpajAtiH dIpAdhArazca / sallaH sautro dhAtuH sallakI vRkSaH / alakaH kezavinyAsaH / alakA purI // 27 // kIcakapecakamenakAkadhamakavadhakalaghakajahakairakaiDakAzmaka lamakakSullakavadavakADhakAdayaH // 33 // kIcakAdayaH zabdA apratyayAntA nipAtyante / kaci Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (318) bandhane kIcakaH vaMzavizeSaH / pacIM pAke pecakaH karijaghanabhAgaH / maci kalkane mecakaH varNaH / maniMca jJAne menakA apsarAH / R gatau arbhakaH bAlaH / dhmAM zabdAgnisaMyogayoH dhamakaH kITa: kArazca / hank hiMsAyAM vadhakaH hantA vyAdhizca |vdhkN padmabIjam / vRtravadhaH zakraH / laghuG gatau laghakaH asmiikssykaarii| jahakaH nirmAcakaH kAlaH kSudrazca / Irik gati-kampanayoH erakA udktRnnjaatiH| IDik stutau eDakA avijAtiH / azauTi vyAptau azmakA janapadaH / ramiM krIDAyAM lamakaH RSivizeSaH / kSudrUpI saMpeSe / kSullakaM dabhram / kSudhaM lAtIti kSullaH, kSulla eva kSullakaH / vaTa veSTane vaTvakA tRNapuJjaH / AGpUrvAd DhaukateH ADhakaM mAnam / AdigrahaNAt kalA ApibantIti kalApakAH zAstrANi / kathayatIti kathakaH toTakAnAmAkhyAyikAdInAM ca varNayitA // 33 // zalibalipativRtinabhipaTitaTitaDigaDibhandivandimandinamiku ___du manikhanibhya AkaH // 34 // ebhyo dhAtubhya AkaH pratyayo bhavati / pala phala zala gatau, zali calane vA zalAkA eSaNI pUraNarekhA dyUtopakaraNaM sUcI ca / bala prANanadhAnyAvarodhayoH balAkA jalacarI zakuniH / patla gatau patAkA vaijayantI / vRtUG vartane vartAkA zakunijAtiH / Nabhac hiMsAyAM nabhAkaH cakravAkajAtiH tamaH kAkazca / paTa gatau paTAkA vaijayantI pakSinAtizca / taTa ucchAye taTAkaM saraH / taDaN AghAte Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 319) taDAkaM saraH / gaMDa secane gaDAkaH zAkajAtiH / bhaduG sukhakalyANayoH bhandAkaM zAsanam / vaduG stutyabhivAdanayoH vandAkaH cIvarabhikSuH / maduG stutyAdiSu mandAkA aussdhii| NamaM prahutve namAkA mlecchajAtiH / kuMG zabda kavAkaH pakSI / Tuhu~ upatApe davAkaH mlecchaH / pUGa pavane pavAkA vAtyA / maniMc jJAne manAkA hastinI / khaja manthe khajAkaH AkaraH manthAH darviH AkAza bandhakI zarIraM pakSI ca / / 34 // mavAka-zyAmAka-vArtAka-vRntAka-jyontAka-gUvAka bhadrAkAdayaH // 37 // ete AkapratyayAntA nipAtyante / mavya bandhane mavAkaH reNuH / zyaiGa gatau zyAmAkaH jabanyo vrIhiH / vRtUG vartane vArtAkI zAkavizeSaH tatphalaM vArtAkam / virAnnontazca vRntAkI uccavRhatI tatphalaM vRntAkam / jyuG gatau svidyamAno jyavate'sminniti jyontAkam svedasamavizeSaH / gut purIpotsarge, guG zabde vA gUvAkaM pUgaphalam / bhaduGa sukhe kalyANe ca bhadrAkaH akuttilH||27|| krIkalyalidalisphaTipibhya ikaH // 38 // ebhya ikaH pratyayo mavati / DukrIMgz dravyavinimaye krayikA kretA / kali zabda-saMkhyAnayoH kalikA korakaH / utkalikA urmiH / alI bhUSaNAdau alikaM lalATam / dala vizaraNe dalikaM dAru / sphaTa sphuTTa vizaraNe sphaTikaH mnniH| duSaMca vaikRtye dUSikA netramalaH // 38 // Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (320) AGaH paNi-pani-padi-patibhyaH // 39 // AGgrebhya ebhya ikaH pratyayo bhvti| paNi vyavahArastutyoH ApaNikaH pattanavAsI vyavahArajJo vaa| pani stutau ApanikaH stAvakaH indanIlaH indrakIlo vA / padiMca gatau ApadikaH indranIlaH indrakIlo vA / patla gatau ApatikaH pathi vartamAnaH mayUraH zyenaH kAlo vA // 39 // ____nasi-vasi-kIsabhyo Nit // 40 // ebhyo Nid ikaH pratyayo bhavati / Nasi kauTilye nAsikA ghrANam / vasaM nivAse vAsikA mAlyadAmavizeSaH / kasa gatau kAsikA vanaspatiH // 40 // pApulikRSikruzivazvibhyaH kit // 41 // ebhyaH kid ikaH pratyayo bhavati / pApAne pikaH kokilaH / pula mahattve pulikaH maNiH / kRSIt vilekhane kRSika: pAmaraH / kruzaM AhAnarodanayoH kruzikaH kroSTukaH ulUkazca / ovazvaut chedane vRzcikaH saviSaH kITaH rAzizca nakSatrapAdanavakarUpaH / prAGaH paNi-pani-kaSibhyaH // 42 // prAGa etasmAdupasargasamudAyAt parebhya ebhyaH kidikaH pratyayo bhavati / paNi vyavahArastutyoH prApaNikaH vaNik / pani stutau prApanikaH pathikaH / kaSa hiMsAyAM prAkaSikaH vAyuH khalaH nartakaH mAlAkArazca // 42 // Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (321) sRNIkAstIkAtIkapUtokasamIkavAhIkavAlIkavalmIkakalma: lIkatintiDIkakaGkaNIkakiGkiNIka puNDarIkacaJcarIka pharpharokajhajharIkaghargharIkAdayaH // 50 // ete kidIkapratyayAntA nipAtyante / sR gatau sRNIkaH vAyuH agniH azaniH unmattazca / sRNIkA laalaa| asUk bhuvi a. stIkaH jaratkArusutaH / prAMka pUraNe prAti zarIramiti pratIka vAyuH avayavaH sukhaM ca / supratIkaH diggajaH / pUG pavane pUtIkaM tRNajAtiH / iN gatau saMyanti asminniti samIkaM sNgraamH| vahIM prApaNe, vahla gatau vAhIkaH vAhlIkaH etau dezau / vala saMvaraNe valmIkaH nAku / kala saMkhyAne kalmalIkaM jvAlA / timaH tintiDIkaH pakSI vRkSAmlazca / casaNyateH kaGkaN ca kaGkaNIkaH ghaNTAMnAlam / kimaH parAt kaNateH kiGkiNIkA ghaNTikA / puNeH puNDarIkaM padmaM chatraM vyAghrazca / caJceH caJcarIkaH bhramaraH / pipaterdvitvaM guNaH pakArayoH phatvaM razca pUrvasyAntaH pharpharIkaM . pallavaM pAdukA mardalikA ca / jhIryateH dvitvaM tRtIyAbhAvaH pUrvasya razcAntaH jhajharIkaH dehaH / jhajharIkA vAdinabhANDam / gharateH ghargharIkA ghaNTikA // 50 // kaJcukAMzukanaMzukapAkukahibukacibuka nambukaculukacUcuko lmukabhAvukapRthukamadhukAdayaH // 57 // - ete kidukapratyayAntA nipAtyante / kaci bandhane, azauTi 21 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 322) vyAptA, nazauca adarzane eSAM svarAnnontazca kacukaH kUrpAsaH / aMzukaM vastram / naMzukaH raNareNuH pravAsazIlaH candraH prAvaraNaM ca / paceH pAk ca pAkukaH laghupAcI sUpaH sUpakAraH adhvaryuzca / hinoticinotinamatInAM bo'ntazca hibukaM lagnAccaturthasthAnaM rasAtalaM ca / cibukaM mukhAdhobhAgaH / jambukaH zRgAlaH / culumpaH sautro dhAtuH antyasvarAdilopazca culukaH karakozaH / catezcUc ca cUcuka: stanAgrabhAgaH / jvalerulm caM ulmukam alAtam / bhAtervontazca mAvukaH bhaginIpatiH / prathiS prakhyAne pRthukaH zizuH vrIhyAdyabhyUpazca / maci kalkane dhantAdezazca madhukaM yaSTimadhu // 27 // mRmanyabhinalivalitalimalimallibhAlimaNDibandhibhya ___UkaH // 58 // ebhyo dhAtubhya ukaH pratyayo bhavati / mRt prANatyAge marUkaH mayUraH mRgaH nidarzanebhaH tRNaM ca / maniMca jJAne manUkaH kRmijAtiH / aJjaupa vyaktimrakSaNagatiSu ajUkaH hiMsraH / jala ghAtye jalakA jalajantuH / bala prANanadhAnyAvarodhayoH balUkaH utpalamUlaM matsyazca / tala pratiSThAyAM talUkaH tvakkRmiH / mali dhAraNe malukaH saronazakuniH / malli dhAraNe mallUkaH kRmijAtiH / bhaliNa AbhaNDane bhAlUkaH RkSaH / maDu bhUSAyAM maNDUkaH durduraH / bandhaMza banvane bandhUkaH bandhUnIvaH // 18 // zambUkazAmbUkadhUkamadhUkolUkorukavarUkAdayaH // 61 // Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 323) / ete umpratyayAntA nipAtyante / zamUca upazame zambUka, zAmbUkaH zaGkhaH / vaza varaNe vRdhUkaH mAtRvAhakaH / vRdhUkaM jalam / madeH madhUkaH vRkSaH / aleH ulUkaH kAkAriH / urupUrvAd vAte: uskaH eraNDaH / vRdheH varUkaH tRNajAtiH // 61 // - jIverAtRko jaiva ca // 67 // jIva prANadhAraNe ityasmAdAtRkaH pratyayo bhavati, jaiv ityAdezazca / naivAtRkaH AyuSmAn candraH AmraH vaidyaH meghazca / jaivAtRkA jIvadvatsA strI // 67 // ___ kRti-puti-lati-bhidibhyaH kit // 76 // - ebhyaH kit tikaH pratyayo bhavati |kRtait chedane kRttikA nakSatram / putilatI sautrau puttikA madhumakSikA / lattikA vAdyavizeSaH gauH godhA ca / gopUrvAd golattikA gRhgolikaa| avapUrvAd aklattikA godhA / AlattikA gAnaprArambhaH / bhidaMpI vidAraNe bhittikA kuDyam mApAdicUrNa zarAvatI nadI ca // 76 // caNDi-mallibhyAmAtakaH // 82 // AbhyAmAtakaH pratyayo bhavati / caDuG kope caNDAtaka nartakyAdivAsaH / bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu bhallAtakaH vRkSaH // 82 // zleSmAtakAmrAtakAmilAtakapiSTAtakAdayaH // 83 // ete AtakapratyayAntA nipaatynte| zliSeH zleSmAtaka: Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (324 ) kapheluH / amaNa roge AmrAtakaH vRkSaH / napUrvAt mlaidhAtoH milAdeze amilAtakaM varNapuSpam / piSeH piSTAtakaM varNacUrNam // 83 // gamyamiramyajigadyadichAgaDikhaDigabhavasvRbhyo gaH // 12 // - ebhyo gaH pratyayo bhavati / gamlaM gatau gaGgA devanadI / am gatau aGgam zarIrAvayavaH / aGgaH samudraH vahniH rAjA ca / aGgA janapadaH / ramiM krIDAMyAM raGgaH nATyasthAnam / aja kSepaNe ca vegaH tvarA retazca / gada vyaktAyAM vAci gadaH vAgvikalaH / adak bhakSaNe adgaH samudraH agniH puroDAzazca / choca chedane chAgaH bastaH / gaDa secane gaDgaH mRgajAtiH / khaDaNa bhede khaDgaH mRgavizeSaH asizca / gat nigaraNe gargaH RSiH / TuDugaka poSaNe ca bhargaH rudraH sUryazca / vRgaTa varaNe vargaH saMghAtaH / ausvR zabdopatApayoH svargaH nAkaH // 92 // pati-tami-tR-pR-ka-zU-tvAderaGgaH // 98 // ebhyo'GgaH pratyayo bhavati / patla gatau pataGgaH pakSI zalabhaH sUryaH zAlivizeSazca / tamUc kAGkSAyAM tamaGgaH harmyanihaH / tR plavanataraNayoH taraGgaH UrmiH / pRz pAlanapUraNayoH paraGgaH khagaH vegazca / kat vikSepe karaGgaH karmazIlaH / zaz hiMsAyAm zaraGgaH pakSivizeSaH / lUgaz chedane lavaGgaH sugandhivRkSaH // 98 // manermat-mAtau ca // 10 // manic jJAne ityasmAd dhAtoH aGgaH pratyayo bhavati, matmAtau Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. (325) cAdezau bhavataH / mataGgaH RSiH hastI ca / mAtaGgaH hastI bhantyanAtizca // 10 // pizerAcak // 126 // pizat avayave ityasmAdAcak pratyayo bhavati / pizAcaH vyantarajAtiH // 116 // mriyaterIcaNa // 118 // mRt prANatyAge ityasmAdIcaN pratyayo bhavati / mArIcaH rAvaNamAtulaH // 118 // . . tudimadipadyadigugamikacimyachak // 124 // .. ebhyaH chak pratyayo bhavati / tudIMt vyathane tucchaH stokaH / madaica harSe macchaH matsyaH pramattapuruSazca / macchA strii| padic gatau pacchaH zilA / adak bhakSaNe acchaH nirmalaH / guMGa zabda gucchaH stavakaH / gamlaM gatau gacchaH kSudravRkSaH / kaci bandhane kacchaH kUrmapAdaH kukSiH nadyavakuTArazca / kacchA janapadaH // 124 // pI-pUDo hasvazca // 125 // - AbhyAM chak pratyayo hrasvazca bhavati / pIc pAne picchaM zakunipatram / picchaH guNavizeSaH, yadvAn picchila ucyate / pUDa pavane pucchaM vAladhiH // 125 // . viyo jak // 127 // ___vIMka prajanakAntyasanakhAdaneSu ca ityasmAd dhAtoH jaha pratyayo bhavati / bIjam utpattihetuH // 127 // Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (326) bhiSebhiSa-bhiSNau ca vA / / 131 / / . bhiSerajaH pratyayo bhiSabhiSNau cAdezau vA bhavataH / bhiSiH . sautro dhAtuH bhiSajaH, bhiSNanaH vaidyaH / bheSajamauSadham // 131 // mumur ca // 132 // muvai bandhane ityasmAdajaH pratyayaH, amya ca murityAdezazca bhavati murajaH mRdaGgaH // 132 // uTajAdayaH // 134 // uTanAdayaH zabdA ajAtyayAntA nipAtyante / vaTervamyottvaM ca uTanaM munikuTIraH / AdizabdAd bhUnaH bharuna ityAdayo'pi // 134 // divyavizrukurvizakikaGkikRpicapicamikamyedhikArkimarki- kakkhitRkasabhRvRbhyo'TaH // 142 // / ebhyo dhAtubhyo'TaH pratyayo bhavati / divaca krIDAdau devaTaH devakulavizeSaH zilpI ca / ava rakSaNAdau avaTaH prapAtaH kuupshc| zrRMTa zravaNe zravaTaH chattram / kuMka zabda kavaTaH ucchiSTam / karva gatau karva kSudrapattanam / zaklaMTa zaktau zakTam anaH / kakuG gatau kaGkaTaH sannAhaH / kaGkaTa sImA / kRpauGa sAmarthya karpaTaM vAsaH / capa sAntvane capaTaH rasaH / camU adane camaTa: ghasmaraH / chamaGa kAntau kamaTaH vAmanaH / edhi vRddhau eghaTaH valmIkaH / karki-pau saunau dhAtU karkaTaH kapilaH kulIrazca / karkaTI trpusii| Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (327) markaTaH kapiH kSudrajantuzca / kakkha hasane kakkhaTaH karkazaH / tU plavanataraNayoH taraTaH pInaH / DukaMga karaNe karaTaH kAkaH karikapolazca / suM gatau saraTaH kRkalAsaH / TuDubhaMgak poSaNe ca bharaTaH bhRtyaH kulAlaH plavavizeSazca / vRkuTu varaNe varaTaH kSudradhAnyaM prahArazca // 142 // kapaTa-kIkaTAdayaH // 144 // kapaTAdayaH zabdA aTapratyayAntA nipAtyante / kampenalopazca kapaTaM mAyA / kakerata Icca kIkaTaH kRpaNaH / AdizabdAt laghaTaH, parpaTaH ityAdayaH // 144 // tR-kR-kRSi-kampi-kRSibhyaH kiirH|| 151 // ebhyo dhAtubhyaH kidITaH pratyayo bhavati / tR plavanataraNayoH tirITaM kUlavRkSaH mukuTaM veSTanaM ca / kRt vikSepe kirITaM mukuTa hiraNyaM ca / kRpauG sAmarthya kRpITaM hiraNyaM jalaM ca / kapuGa calane kampITaM kampaH kampraM ca / kRSIt vilekhane kRSITaM jalam // 11 // bandhaH // 157 // bandhaza bandhane ityasmAt kidUTa: pratyayo bhavati / vadhUTI prayamavayAH strI // 157 // kR-zak-zAkheroTaH // 160 // - ebhyo dhAtubhya oTaH pratyayo bhavati / Duga karaNe karoTaH Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 328) bhRtyaH ziraH kapAlaM ca / karoTaM bhAjanavizeSaH / zaklaMT zaktI zakoTaH bAhuH / zAkha zlAghu vyAptau zAkhoTaH vRkSavizeSaH // 160 // ___vani-kaNi-kAzyupibhyaSThaH // 162 // ebhyo dhAtubhyaH ThaH pratyayo bhavati / vana bhaktau vaNThaH aniviSTaH / kaNa zabde kaNThaH kndhraa| kAzRG dIptau kASThaM dAru / kASThA dik avasthA ca / uSU dAhe oSThaH dantacchadaH // 162 // po-vizi-kuNi-pRSibhyaH kit / / 163 // ebhyaH kit ThaH pratyayo bhavati / pIc pAne pITham Asanam / vizaMt pravezane viSThA purISam / kuNat zabdopakaraNayoH kuNThaH atiikssnnH| pRSU secane pRSThaH aGkuzaH zarIrakaidezazca // 163 // kurvA // 164 // kuSz niSkarSe ityasmAt ThaH pratyayo bhavati, sa ca kiddhA kuSThaM vyAdhiH gandhadravyaM ca / koSThaH kuzUlaH udaraM ca // 164 // zamelak ca vA // 165 // zamUc upazame ityasmAt ThaH pratyayo bhavati, antyasya ca vA luk / zaThaH dhUrtaH / zaNThaH dhUrtaH napuMsakaM ca // 165 // - mRjazUkamyamiramirapibhyo'ThaH // 167 // . ebhyo dhAtubhyaH aThaH pratyayo bhavati / muMt prANatyAge maraThaH atidravIbhUtaM dadhi kRmijAtiH kaNThaH prANazca / jaSca Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 329) narasi jaraThaH kaThoraH / zaz hiMsAyAM zaraThaH AyudhaM pApaM krIDanazIlazca / kAG kAntau kamaThaH bhikSAbhAjanaM kUrmAsthi kacchapaH mayUraH vAmanazca / ama gatau amaThaH prakarSagatiH / rami krIDAyAM ramaThaH dezaH kRmijAtiH krIDanazIlaH mleccha: devazca vilAtAnAm / rapa vyakte vacane rapaThaH vidvAn maNDUkazca // 16 // paJcamAt DaH // 168 // paJcamAntAd dhAtoH DaH pratyayo bhavati / SaNa bhaktau SaNDaH vanaM vRSabhazca / bhaNa zabde bhaNDaH prahasanakaraH bandI ca / caNa zabde caNDaH krUraH / paNi vyavahArastutyoH paNDaH shnntthH| gaNaNa saMkhyAne gaNDaH paurupayuktaH puruSaH / maNa zabde maNDaH razmiH agram annavikArazca / vana bhaktau vaNDaH alpazephaH nizcarmAgraziznazca / zamU damUc upazame zaNDaH utsRSTaH pazuH RSizca / daNDaH vanaspatipratAnaH rAjazAsanaM nAlaM praharaNaM ca / ramiM krIDAyAM raNDaH puruSaH, raNDA strI, raNDamantaHkaraNam etat trayamapi svasambandhizunyamevamucyate / tamestane, taNDaH RSiH / vitaNDA tRtIyakathA / gameH gaNDaH kapolaH / bhAmi krodhe bhANDamupaskaraH // 168 // kuguhunIkuNituNipuNimugizunyAdibhyaH kit // 170 // - ebhyo dhAtubhyaH kid DaH pratyayo bhavati / kuG zabde kuDaH 'ghaTaH halaM ca / guMG zabde guDaH golaH ikSuvikArazca |guddaa sannAhaH / hu~k dAnAdanayoH huDaH mUrkhaH meSazca / NIMga prApaNe nIDaM kulAyaH / . .. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (330) kuNat zabdopakaraNayoH kuNDaM bhAjanaM jalAdhAravizeSazca / kuNDaH bhartari jIvati jAreNa jAtaH apaTvindriyazca / tuNat kauTilye tuNDaM mukham / puNat zubhe puNDaH bhinnavarNaH / muNat pratijJAne muNDaH parivApitakezaH / zunat gatau zuNDA surA hastihastazca / AdigrahaNAdanyebhyo'pi bhavati // 170 // zami-paNibhyAM DhaH // 179 // AbhyAM DhaH pratyayo bhavati / zamUca upazame zaNDaH napuMsakam / paNa bhaktau ghaNTaH sa eva // 179 // kuNeH kit // 180 // kuNat zabdopakaraNayorityara mAt kid,8H bhavati / kuNDaH dhUrtaH // 180 // natraH saheH SA ca // 181 // najapUrvAt Sahi marSaNe ityasmAd DhaH pratyayaH, pA cAsyAdezo bhavati / ASADhA nakSatram // 181 // iNurvizAveNikRvRtajasmRpipaNibhyo NaH // 182 // - ebhyo NaH pratyayo bhavati / iMka gatau eNaH kurnggH| maiM hiMsAyAm urgA meSAdiloma bhruvorantarAvartazca / zoMca takSaNe zANaH parimANaM zastratejanaM ca / veNaga gatijJAnacintAnizAmanavAditragrahaNeSu veNNA kRSNaveNNA ca nAma nadI / pRza pAlanapUraNayoH paNa 666 Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (331) patraM zirazca / kRt vikSepe karNaH zravaNaM kaunteyazca / vRz varaNe varNaHzuklAdiH brAhmaNAdiH akArAdiH yazaH stutiH prakArazca / tR plavanataraNayoH tarNaH vatsaH / japac jarasi jarNaH candramAH vRkSaH karkaH kSayadharmA zakunizca / hU~t Adare darNaH parNam / sRplaM gatau sapUrNaH . sarIsRpajAtiH / paNi vyavahArastutyoH paNNaM vyavahAraH // 182 // tRkazapabhRvazrururuhilakSivicakSicukkibukitaGgyaGgimaGkikaGki carisamIreraNaH // 187 // ebhyaH aNaH pratyayo bhavati / tR plavanataraNayoH taraNam / kRt vikSepe karaNam / zRz hiMsAyAM zaraNaM gRham / pRza pAlanapUraNayoH paraNam / TuDu gak poSaNe ca bharaNam / vRgaTa varaNe varaNaH vRkSaH setubandhazca / varaNaM kanyApratipAdanam / zrRMTa zravaNe zravaNaH karNaH bhikSuzca / ruk zabde, raMGreSaNe vA ravaNaH karabhaH agniH drumaH vAyuH bhRGgaH zakuniH sUryaH ghaNTA ca / ruhaM janmani rohaNaH giriH| lakSINa darzanAGkanayoH lakSaNaM vyAkaraNaM zubhAzubhasUcakaM rekhAtilakAdi aGkanaM c| cakSika vyaktAyAM vAci vicakSaNaH vidvAn / cukaNa vyathane cukkaNaH vyAyAmazIlaH / bukka bhASaNe bukkaNaH zvA vAvadUkazca / tagu gatau taGgaNAH janapadaH / agu gatau aGgaNam ajiram / makuG maNDane maGkaNaH RSiH / kakuG gatau kaGkaNaH prtisrH| cara bhakSaNe ca caraNaH pAdaH / Irika gatikampanayoH sampUrvaH samIraNaH vaatH|| ... kRpiviSidRSidhRSimRSiyuSidruhigraherANak // 191 // Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33.2 ) ebhyo dhAtubhya ANak pratyayo bhavati / kRpauG sAmarthya kRpANaH khaDgaH / vivU secane viSANaM zRGgaM karidantazca / vRSU secane vRssaannH| nidhRSATa prAgalbhye dhRSANaH devaH / mRSU sahane ca mRssaannH| yuSi sevane sautro dhAtuH yuSANaH / druhauca jighAMsAyAM druhANaH mukharaH / grahIz upAdAne gRhANaH / viSANAdayaH svaprakRtyarthanAcinaH kartari kArake jJeyAH / 191 // paSo Nit // 192 // paSI bAdhanasparzanayoH ityasmAd ANak pratyayaH, sa ca Nida bhavati / pASANaH prastaraH // 192 // ___-si-tani-tusedardIrghazva vA // 203 // ebhyaH kit taH pratyayo dIrghazca vA bhavati / DuMgaTa abhiSave sUtaH sArathiH / sutaH putraH / piMgaTu bandhane sItA janakAtmajA sasyaM halamArgazca / sitaH varNaH bandhazca / tanUyI vistAre tAtaH pitA putreSTanAma ca / tataM vistIrNa vAdyavizeSazca / tus zabde tUstAni vastradazAH / tustA: jaTAH pradIpanaM ca // 203 // ha-zyA-ruhi-zoNi-palibhya itaH // 210 // ebhya itaH pratyayo bhavati / hRg haraNe haritaH varNaH / zyaiG gatau zyetaH varNaH mRgaH matsyaH zyenazca / ruhaM bIjajanmani rohitaH varNaH matsyaH mRgajAtizca latve lohitaH varNaH / lohitam asRk| zoNa varNagatyoH zoNitaM rudhiram / pala gatau palitaM shvetkeshH||210 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (333) kuli-mayibhyAmUtak // 215 // AbhyAmUtak pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH kulUtAH janapadaH / mathi gatau mayUtA vasatiH // 215 // kaberotaH p ca // 217 // kabRGa vaNe ityasmAd otaH pratyayaH, pazcAntAdezo bhavati / kapotaH pakSI varNazca // 217 // sImanta-hemanta-bhadanta-duSyantAdayaH // 222 // ete antapratyayAntA nipAtyante / sinoteH sIm ca mI mantaH kezamArgaH grAmakSetrAntazca / hantehinotervA hem ca hemantaH RtuH / bhandateH naluk ca bhandataH nirgrantheSu zAkyeSu ca pUjyaH / duryo'ntazca duSyantaH rAjA // 222 // . zakeruntaH // 223 // zaklaMT zaktau ityasmAd untaH pratyayo bhavati / zakuntaH pakSI // 223 // : kami--gA'rtibhyaH thaH // 225 / / ebhyaH thaH pratyayo bhavati / kamUGa kAntau kanthA prAvaraNaM nagaraM ca / pruGa gatau prothaH priyaH yuvA zUkaramukhaM ghoNA ca / maiM * zabde gAthA zlokaH AryA vA / R gatau arthaH jIvAjIvAdipadArthaH prayojanam abhidheyaM dhanaM yAcJA nivRttizca // 225 // Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (334) avAd go'cca vA // 226 // avapUrvAd gAyateH thaH pratyayaH, aJcAntAdezo vA bhavati / avagathaH, avagAthaH akSasaMghAtaH prAtaHsavanaM rathayAnaM sAma panthAzca // 226 // nInUramitRtudivaciricisicizvihanipAgopAvogAbhyaH kit // 227 // ebhyaH kit thaH pratyayo bhavati / NIMga, prApaNe nIthaM jalam / sunItho nAma rAjA nItimAn dharmazIlaH brAhmaNazca / NUt stavane nUthaM tIrtham / ramiM krIDAyAM rathaH syandanaH / tR plavanataraNayoH tIrtha jalAzayAvagAhanamArgaH punnykssetrmaacaaryshc| tudIMtU vyathanaM tutyaM cakSuSyo dhAtuvizeSaH / vacaM bhASaNe ukthaM zAstraM sAmavedazca / ukthAni sAmAni / ricUMpI virecane rikthaM dhanam / SicIt kSaraNe sikthaM madanaM pulAkazca / Tvozci gativRddhyoH zUthaH yajJapradezaH / hanaM hiMsAgatyoH hathaH panthAH kAlazca / pAM pAne pIthaM bAlavRtapAnam ambhaH navanItaM ca / pIthaH makaraH ravizca / gopUrvAd gopIthaH tIrthavizeSaH gonipAnaM jaladroNI kAlavizeSazca / gaiM zabde avagItham yajJakarmaNi prAtaHzaMsanam / udgIthaH zunAmUrdhvamukhAnAM virAvaH sAmagAnaM prathamoccAraNaM ca // 227 // nyudbhyAM zIGaH // 228 // nyutpUrvAt zI svapne ityasmAt kit thaH pratyayo Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (335) bhavati / niIyaH avarAtraH rAtriH pradoSazca / ucchIthaH svapnaH TiSTibhazca // 228 // saterNit // 230 // saM gatau ityasmAt Nit thaH pratyayo bhavati / sArthaH samUhaH // 230 // pathayUthagUthakuthatithanithamUrathAdayaH // 231 // ete thAntA nipAtyante / palateH lo luk ca pathaH panthAH / yauteguvazca dIrghazca yUthaM samUhaH / gUtham amedhyaM viSThA ca / kirateH karotervA kuzca kuthaH kuthA vA AstaraNam / tanoteH tiSThatervA tizca tithaH kAlaH / timyateH tithaH prAvRTakAlaH / nayateH hasvazca nithaH pUrvakSatriyaH kAlazca / supUrvAd rameH sUrathaH dAntaH // 231 // bhRzIzapizamigamiramivandivazcijIviprANibhyo'thaH // 232 // : ebhyaH athaH pratyayo bhavati / TuDu,gak poSaNe ca bharathaH kaikeyIsutaH agniH lokapAlazca / zI svapne zayatha: ajagaraH pradoSaH matsyaH varAhazca / zapI Akroze zapathaH pratyayakaraNamAkozazca / zamUca upazame zamathaH samAdhiH AzramapadaM ca / gamlaM gatau gamathaH panthAH pathikazca / rami krIDAyAM ramathaH praharSaH / vaduG stutyabhivAdanayoH vandathaH stotA stutyazca / vacU gato vaJcayaH adhvA kokilaH kAkaH dambhazca / jIva prANadhAraNe jIvathaH Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 336) arthavAn jalam annaM vAyuH mayUraH kUrmaH dhaarmikshc| anak prANane prANathaH balavAn IzvaraH prajApatizca // 232 // ... Apo'p ca // 238 // AplaMTa vyAptau ityasmAd daH pratyayo bhavati, asya cApa aadeshH| abdaM varSam // 238 // goH kit // 239 / / guMt purIpotsarge ityasmAt kid daH pratyayo bhavati / gudam apAnam // 239 // kumuda-budbadAdayaH // 244 // - ete udapratyayAntA nipAtyante / kameH kum ca / kumudaM kairavam / bundeH kit vo'ntazca budbudaH jalasphoTaH / bubudaM netrano vyAdhiH / AdizabdAd dohadaH abhilASaH // 24 4 // skanyamibhyAM dhaH // 251 // AbhyAM dhaH pratyayo bhavati / skandaM gatizoSaNayoH skandha bAhumUrdhA kakudaM vibhAgazca / ama gatau andhaH cakSurvikalaH // 251 // neH syateradhak / / 252 // nipUrvAt SoMc antakarmaNi ityasmAd adhak pratyayo bhavati / niSadhA janapadaH / niSadhaH parvataH // 252 // .. parAcchro Dit / / 255 // .. . Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko ( 337 ) parapurvAt zaz hiMsAyAmityasmAd Did vadhaH pratyayo bhavati / parazvadhaH AyudhanAtiH // 255 // korandhaH // 257 // kuMG zabde ityasmAd andhaH pratyayo bhavati / kavandhaH chinnamUrdhA dehaH // 257 // pyAdhApanyanisvadisvapivasyajyatisivibhyo naH // 258 // ebhyo naH pratyayo bhavati / pyaiG vRddhau pyAnaH samudaH candrazca / DudhAMgk dhAraNe ca dhAnA bhRSTo yavaH aGkurazca / pani stutau pannaM nIcaiH karaNaM sannaM jihA c| anak prANane annaM bhaktam AcArazca / dhvadi AsvAdane svannaM rucitam / niSvapaMk zaye svapnaH manovikAraH nidrA ca / vasaM nivAse vasnaM vAsaH mUlyaM mer3ham Agamazca / ana kSepaNe ca venaH prajApatiH dhyAnI rAjA vAyuH yajJaH prAjJaH mUrvazca / ata sAtatyagamane atnaH AtmA vAyuH. meghaH prajApatizca / SivUca utau syonaM sukhaM tantuvAyasUtrasaMtAnaH samudraH sUryaH razmiH AstaraNaM ca // 258 // - paserNit // 259 // pasaka svapne ityasmAd Nid naH pratyayo bhavati / sAnA gokaNThAvalambi carma nidrA ca // 259 // ___ jINzIdIbudhyavimIbhyaH kit // 261 // ebhyaH kid naH pratyayo bhavati / niM abhibhave jinaH bhahan 22 Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (338) buddhazca / iNk gatau inaH svAmI sannipAtaH IzvaraH rAjA sUryazca / zI svapne zInaH pIluH / dIc kSaye dInaH khinnaH kRpaNazca / budhiMca jJAne budhnaH mUlaM pRSThAntaH rudrazca / ava rakSaNAdau unam aparipUrNam / mIca hiMsAyAM mIna matsyaH rAzizca // 261 / / sorU ca // 263 // puMgaTa abhiSave ityasmAd naH pratyayaH, UkArazcAntAdazo bhavati / sUnA ghAtasthAnam duhitA putraH prakRtiH AghATamthAnaM ca // 263 // ramest ca // 264 // rami krIDAyAm ityasmAd naH pratyayaH, tazcAntAdezo bhvti| ratnaM vajrAdi / / 264 // svasirasirucijimasjidevisyandicandimandimaNDimadida hivahyAderanaH // 269 // ebhyaH anaH pratyayo bhavati / yuk mizraNe yavanAH janapadaH / yavanaM mizraNam / asUca kSepaNe asanaH bIjakaH / rasaNa AsvAdanasnehanayoH rasanA jihvA / ruci abhiprItyAM ca rocanA gopittam / rocanaH candraH / vipUrvAd rocateH virocanaH agniH sUryaH induH dAnavazca / niM abhibhave jayanam urNApaTaH / Tumasjot zuddhau majanaM snAnaM toyaM ca / devRG devane devanaH akSaH kitavazyaM / myadaur3a sravaNe syandanaH sthaH / cadu dIptyAhlAdayoH candanaM gandhadra Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (339) vyam / maduG stutyAdau mandanaM stotram / maDu bhUSAyAM maNDana alaMkAraH / madaic harSe madanaH vRkSaH kAmaH madhUcchiSTaM ca / daha bhasmIkaraNe dahanaH agniH / vahIM prApaNe vahanaM nauH / AdigrahaNAt paceH pacanaH agniH / punAteH pavano vAyuH / bibharteH bharaNaM sAdhanam / nayateH nayanaM netram / dhuteH dyotanaH AdityaH / raceH racanA vaicitryam / zRGgeH gRJjanam abhakSyadravyavizeSaH / praskandanaH / prapatanaH ityAdayo bhavanti // 269 // paTheNit / / 287 // paTha vyaktAyAM vAcItyasmAd Nid InaH bhavati / pAThInaH matsyaH // 287 // pizi-mithi-kSudhibhyaH kit // 290 // ebhyaH kidunaH pratyayo bhavati / pizat avayave pizunaH khalaH / pizunaM maitrIbhedakaM vacanam / mithaGa bhedhAhiMsayoH mithuna strIpuMsadvandvam rAzizca / kSudhaMc bumukSAyAM kSudhunaH kITakaH // 29 // __ phalego'ntazca / / 291 // phala niSpattau ityasmAdunaH pratyayaH, gazcAnto bhavati / phalgunaH arjunaH / phalgunI nakSatram // 291 / / vI-pati-paTibhyaH tanaH // 292 // ebhyaH tanaH pratyayo bhavati / vIMka prajanAdau vetanaM bhRtiH / patla gatau pattanam / paTa gatau paTTanaM dvAvapi nagaravizeSau // 292 // Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (340) pR-pUbhyAM kit // 293 // AbhyAM kit tanaH pratyayo bhavati / it vyAyAme pRtanA senA / pUguz pavane pUtanA rAkSaptI // 293 // kRtyazobhyAM snak // 294 // . AbhyAM snak pratyayo bhavati / kRtait chedane kRtsnaM sarvam / azauTi vyAptau akSNaM nayanaM vyAdhiH rajjuH tejanam akhaNDaM ca // 294 // bhApAcaNicamiviSisapatRzItalyalizamirami- . vapibhyaH paH // 296 // ebhyaH paH pratyayo bhavati / bhAMka dIptau bhApaH AdityaH jyeSThazca bhrAtA / pAMka rakSaNe pApaM kalmaSam / pApaH ghoraH / caNa hiMsAdAnayozca / caNpA nagarI / caNpaH vRkSaH / camU adane campA ngrii| viSlaMkI vyAptI vepaH paramAtmA svargaH AkAzazca / nipUrvAd niveSpaH apAM garbhaH kUpaH vRkSajAtiH antarikSaM ca / saM gatau sarpaH ahiH / pRz pAlanapUraNayoH parpaH plavaH zaGkhaH samudraH zastraM ca / tR plavanataraNayoH tarpaH uDupaH nauzca / zIk svapne zepaH puccham / talaNa pratiSThAyAM talpaM zayanIyam aGgaM dArAH yuddhaM ca / alI bhUSaNAdau alpaM stokam / zamUcu upazame zampA vidyut kAJcI ca / vipUrvAd vizampaH dAnavaH / ramiM krIDAyAM rampA carmakAropakaraNam / TuvapI bIjasaMtAne vappaH pitA // 29 // Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 341) yusukurutucyustvAderUcca / / 297 // ebhyaH paH, UkArazcAntAdezo bhavati / yuk mizraNe yUpaH yajJapazubandhanakASTham / puMgaTU abhiSave sUpaH mudgAdibhittakRtaH / kuMkU zabde kUpaH prahiH / ruka zabde rUpaM zvetAdi lAvaNyaM svabhAvazca / tuk vRttyAdau tUpaH AyatanavizeSaH / cyuG gatau cyUpaH AdityaH vAyuH saMgrAmazca / STuMgA stutau stUpaH bodhisattvabhavanam upAyatanaM jinanirvANasthAnopari cihnavizeSaH // 297 // kR-zU-sabhya ar cAntasya // 298 / / ebhyaH paH pratyayo bhavati, antasya ca Ur / kRt vikSepe kUpa bhrUmadhyam / zaz hiMsAyAM zUrpaH dhAnyAdiniSpavanabhANDaM saMkhyA ca / saM gatau sUrpaH bhujaMgamaH matsyajAtizca // 298 / / niyo vA // 302 // . NIMga prApaNe ityasmAt paH pratyayo bhavati, sa ca kid vaa| nIpaH kadambaH / nepaH nayaH purohitaH vRkSaH bhRtakazca / nepam udakaM yAnaM ca // 302 // zaMseH za iccAtaH // 306 // zaMsU stutau cetyasmAdapaH pratyayaH, tAlavyaH zakAro'ntAdezaH, akArasya cekAro bhavati / zizapA vRkSavizeSaH // 30 // viSTapolapa-vAtapAdayaH // 307 // Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (342) viSTapAdayaH zabdAH phidapapratyayAntA nipAtyante / viSesto'ntazca / viSTapaM jagat sukRtinAM sthAnaM ca / valerula ca ulapaM pardatatRNaM paGkajaM jalaM ca / ulapaH RSiH / vAtesto'ntazca vAtapaH RSiH / AdigrahaNAt kharapAdayo bhavanti // 307 // kalerApaH // 308 // kali zabdasaMkhyAnayoH ityasmAd ApaH pratyayo bhavati / kalApaH kAJcI samUhaH zikhaNDazca // 308 // ___ dalerIpo dil ca / 310 // dala vizaraNe ityasmAdIpaH pratyayo bhavati, dila cAsyAdezaH / dilIpaH rAjA // 310 // uDeruNak // 311 // uD saMghAte ityasmAt sautrAdueka pratyayo bhavati / uDupaH plavaH / japAditva d vatve uDuvaH // 311 / / aza UpaH pazca // 312 // azauTi vyAptau ityasmAd UpaH pratyayaH, pazcAntAdezo bhavati / abhUpaH pakvAnnavizeSaH // 312 // saH SapaH / 313 // . saM gatau ityasmAt SapaH pratyayo bhavati / sarSapaH rakSonnaM dravyaM zAkaM ca // 313 // rI-zaM.bhyAM phaH // 314 / / Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 343) AbhyAM phaH pratyayo bhavati / rIMc sravaNe rephaH kutsitaH / zIka svapne zephaH meTUH // 314 // kali-galerasyoca // 315 // AbhyAM phaH pratyayaH, akArasya cokAro bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH, gala adane kulphaH, gulkaH jaGghA visandhiH / gulphaH padoparigranthiH // 315 // zapha-kapha-ziphA-zophAdayaH // 316 // zaphAdayaH zabdAH phapratyayAntA nipAtyante / zyateH kAyatezca humvazca / zaphaH khuraH priyaMvadancha / kaphaH zleSmA / zyateritvamotvaM ca ziphA vRkSajaTA / zophaH zvayathuH khurazca / AdizabdAda riphA-naphA-sunaphAdayaH // 316 // zamyameNid vA / / 318 // : AbhyAM baH pratyayaH, sa ca Nid vA / zamUc upazame zambaH vajraH karSaNavizeSaH veNudaNDaH totram aritraM ca / zamba-zAmbI jAmbavateyau / ambA mAtA / AmbaH apahnavaH // 318 // ___ zalyaleruccAtaH / / 319 / ... AbhyAM baH pratyayaH, akArasya cokAro bhavati / pala phala zala gatau zulvaM tAmram / alI bhUSaNAdau ulvaM rajataM garbhaveSTanam / zullaM babhruH tarakSuzca // 319 // k-kddi-ktti-vttermbH|| 321 // Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 344) ebhyo'mbaH pratyayo bhavati / DukaMga karaNe karambaH dadhyodanaH dadhisaktavaH puSpaM ca / kaDat made kaDambaH jAtivizeSaH janapadazca / kaTe varSAvaraNayoH kaTambaH pakvAnnavizeSaH vAditraM ca / kaDambakaTambau vRkSau ca / vaTa veSTane vaTambaH zailaH tRNapuJjazca // 321 // DInIvandhizRdhilibhyo DimbaH / / 325 // ebhyo DidimbaH pratyayo bhavati / DIG vihAyasA gatau DimbaH rAjopadravaH / NIMga prApaNe nimbaH vRkSavizeSaH / bandhaza bandhane bimbaM praticchandaH dehazca / bimbI vllijaatiH| zadhUGa zabdakutsAyAM zimbaH mRgajAtiH, zimbI niSpAvavallI ca / canTa kampane cimbA yavAgUjAtiH // 325 / / gadaramihanijanyatilabhyo bhaH // 327 // ebhyo bhaH pratyayo bhavati / gat nigaraNe garbhaH jaTharasthaH prANI / dRz vidAraNe darbhaH kuzaH / ramiM krIDAyAM rambhA apsarAH kadalI ca / hanaM hiMsAgatyoH hambhA godhenunAdaH / janaici prAdurbhAve jambhaH dAnavaH dantazca / jammA mukhadidAraNam / aMka gatau arbhaH zizuH / dala vidAraNe dalbhaH RSiH valkalaM vidAraNaM ca // 327 // iNa: bit // 328 // iMNaka gatau ityasmAt kida bhaH pratyayo bhavati / ibhaH hastI // 328 // Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (345). kRzagRzalikalikaDigardirAsiramivaDivallerabhaH // 329 // ebhyo'bhaH pratyayo bhavati / kRt vikSepe karabhaH trivarSaH uSTraH / zaz hiMsAyAM zarabhaH zvApadavizeSaH / gat nigaraNe garabhaH udarastho jantuH / pala phala zala gatau zalabhaH pataGgaH / kali zabdasaMkhyAnayoH kalabhaH yauvanAbhimukho hstii| kaDat made kaDabhaH hastipotakaH / garda zabde gardabhaH kharaH / rAsRG zabde rAsabhaH kharaH / rami krIDAyAM ramabhaH praharSaH / vaDaH sautro dhAtuH vaDabhI vezmAyabhUmikA, latve ca vlbhii| valli saMvaraNe vallabhaH svAmI dayitazca // 329 // RSi-vRSi-lusibhyaH kit // 331 // ____ ebhyaH kidabhaH pratyayo bhavati / RSait gatau, vRdU secane RSabhaH, vRSabhazca puGgavaH bhagavAMzcAditIrthaGkaraH / RSabhaH vAyuH / lusiH sautraH lusabhaH hiMsraH mattahastI vanaM ca // 331 // mi-TikibhyAmibhaH saira-TiTau ca // 332 // AbhyAmibhaH pratyayo bhavati, dantyAdiH sairaH TidRzyAdezI yathAsaMkhyaM bhaktaH / piMgaTa bandhane sairibhaH mahiSaH / Tiki gatau TiTTibhaH pakSI / / 332 // atIritu suhamghRzakSiyakSibhAvAvyAdhApAyAvalipadinI bhyA maH // 338 // Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (346 ) ebhyo maH pratyayo bhavati / Rk gatau armaH akSirogaH grAmaH sthalaM ca / Irik gatikampanayoH Imai vraNaH / STuMgA stutau stomaH samUhaH yajJaH stotraM ca / abhiSave somaH candraH vallI cA huMka dAnAdanayoH homaH AhutiH / saM gatau sarmaH nadaH kAlazca / samaM sthAnaM sukhaM ca / dhU secane dharmaH grISmaH |dhRt sthAne dharmaH uttamakSamAdiH nyAyazca / zRz hiMsAyAM zarma sukham / kSit nivAsagatyoH kSemaM kalyANam / yakSiNa pUjAyAM yakSmaH vyAdhiH / bhAMk dIptau bhAmaH krodhaH / bhAmA strii| vAMka gatigandhanayoH vAmaH pratikUlaH savyazca / vyaMga saMvaraNe vyAmaH vakSobhujAyatiH / DudhAMgaka dhAraNe ca dhAmaM nilayaH tenadha / pAM pAne pAmA kacchuH / yAMk prApaNe yAmaH praharaH / vali saMvaraNe valmaH granthiH / padiMca gatau padmaM kamalam / gIMga prApaNe nemaH ardhaH samIpazca // 338 // grasi-hAgbhyAM grA-jihau ca // 339 // AbhyAM maH pratyayaH, anayozca grAnihau Adezau yathAsaMkhyaM bhavataH / grAmaH samUhAdiH / nimaH kuTilazca // 339 // vilibhilisidhIndhidhumazAdhyArusivizuSimuSISimuhiyudhi dAMsabhyaH kit / / 340 // / ebhyaH kid maH pratyayo bhavati / vilat varaNe vilmaM prakAzaH / bhiliH sautraH bhila bhAsvaram / vidhU gatyAM sidhmaM rikSam / zyaiG gatau zyAmaH varNaH / zyAmaM nabhaH / zyAmA rAtriH auSadhizca / Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 347) dhye cintAyAM dhyAmaH avyaktavarNaH / ruk zabde rumA lavaNabhUmiH / pivUca utau syUmaH razmiH dIrghaH sUtratantuzca / syUmaM jalam / zuSaMca zoSaNe zuSmaM balaM jalaM saMyogazca / muSaza steye muSmaH muSikaH / ISa unche ISmaH vasantaH bANaH vAtazca / puhac zaktau sujhAH janapadaH / sumaH raajaa| yudhiMca saMprahAre yudhmaH zaratkAlaH zUraH zatruH saMgrAmazca / dasUca upakSaye dasmaH hInaH vahniH yajJazca // 340 // kSu-hibhyAM vA // 341 // AbhyAM maH pratyayaH, sa ca kida vA bhavati / TukSuk zabde 1mA atasI / kSomaM vastram / hiMTa gativRddhayoH himaM tuSAraH / hemaM suvarNam // 341 // sthAchAmAsAnumanyanikaniSasipalikalizalizakI yishibndhibhyo.yH||357 // ebhyo yaH pratyayo bhavati / chAM gatinivRttau sthAyaH sthaanm| sthAyA bhUmiH / doM choMca chedane chAyA tamaH pratirUpaM kAntizca / mAMka mAne mAyA chadma divyAnubhAvadazanaM ca / SoMc antakarmaNi sAyaM dinAvasAnam / ghUt preraNe savyaH vAmaH dakSiNazca / manic jJAne manyA dhamaniH / anak prANane anyaH prH| kanai dIptyAdiSu kanyA kumArI / Sasaka svapne sasyaM kSetrasthaM godhUmAdi / pala gatau palyaH kaTakusUlaH / kali zabdasaMkhyAnayoH kalyaH nIrogaH / Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 348) pala phala zala gatau zalyam antargataM lohAdi / zaklaMTU zakato zakyamasAram / IyiH IrSyArthaH Iya'ti IyaNaM vA IrSyA mAtsaryam / Sahi marSaNe sahyaH pazcAdarNavapArzvazailaH / bandhaMza bandhane bandhyA aprasUtiH // 357 // natro hali-pateH / / 358 // napUrvAbhyAmAbhyAM yaH pratyayo bhavati / hala vilekhane ahalyA gotamapatnI / patla, gatau apatyaM putrasantAnaH // 358 // sodh ca / / 359 // SanaM saGge ityasmAd yaH pratyayaH, dhakArazcAntAdezo bhavati / sandhyA dinanizAntaram // 359 // mR-zI-pasi-vasyanibhyastAdiH / / 360 // . ebhyastakArAdiH yaH pratyayo bhavati / muMt prANatyAge martyaH manuSyaH / zIphU svapne zetyaH zakuniH saMvatsaraH ajagarazca / pasi nivAse sautro dantyAntaH pastyaM gRham / vasaM nivAse vastyaH guru / anaka prANane antyaH niravasitaH caNDAlAdizca // 360 Rzi-jani-puNi-kRtibhyaH kita // 361 // ____ebhyaH kid yaH pratyayo bhavati / Rz gatau stutau vA sva. rAdistAlavyAntaH RzyaH mRgajAtiH / janaici prAdurbhAva janya saMgrAmaH / jAyA patnI -- ye navA ' ityAttvam / puNat zubhe puNyaM satkarma / vRtaita chedane kRntati kRtyA durgA // 361 // Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (349) kuleI ca vA // 362 // kula bandhusaMmtyAnayoH ityasmAt kina yaH pratyayaH, DakArazvAntAdezo vA bhavati / kuDyaM bhittiH / kulyA sAraNI // 362 // aga-pulAbhyAM stambheDit // 363 // " aga pula ityetAbhyAM parasmAt stambheH sautrAt Did yaH pratyayo bhavati / agastyaH pulastyazca RSiH // 363 // kuguvalimalikaNitanyAmyakSerayaH // 365 // ebhyaH ayaH pratyayo bhavati / kuMk zabde kavayaH RSiH puroDAzazca / guMDa zabde gavayaH gavAkRtiH pazuvizeSaH / vali saMvaraNe valayaH kaTakaH / mali dhAraNe malayaH parvataH / kaNa zabde kaNayaH AyudhavizeSaH / tanUyI vistAre tanayaH putraH / amaNa roge Nici ca AmayaH vyAdhiH / akSau vyAptau ca akSayaH viSNuH cAyaH kek ca // 366 // cAyag pUjAnizAmanayoH ityasmAdayaH pratyayaH, asya ca keka ityAdezo bhavati / kekayaH kSatriyaH // 366 // kuli-luli-kali-kaSibhyaH kAyaH // 372 // ebhyaH kidAya pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (390) kulAyaH nIDam / luliH sautraH lulAyaH mahiSaH / kali zabdasaMkhyAnayoH kalAyaH tripuTaH / kaSa hiMsAyAM kaSAyaH kalkAdi: // 372 // vetestAdiH // 378 // vIMk prajanAdAvityasmAt takArAdirNidAlIyaH pratyayo bhavati / vaitAlIyaM chandojAtiH // 378 // dhAgAjizRramiyAjyarteranyaH // 379 // ebhyo'nyaH pratyayo bhavati / DudhAMgak dhAraNe ca dhAnya sasyajAtiH / rAjaga dIptau rAjanyaH kSatriyaH jyotiH agnizca / zRz hiMsAyAM zaraNyaH trAtA / rami krIDAyAM ramaNyaM zobhanam / yanI devapUjAdau yAjanyaH kSatriyaH yajJazca / Rk gatau araNyaM vanam // 379 // vadi-sahibhyAmAnyaH // 381 // AbhyAmAnyaH pratyayo bhavati / vada vyaktAyAM vAci vadAnyaH dAtA guNavAn cArubhASI vA / pahi marSaNe sahAnyaH zailaH // 381 // bhIvRdhirudhivajyagiramivamivapijapizakisphAyivandIndipadimadimandicandidasighasinasihasyasivAsidahisahibhyo rH|| 387 // Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 351) ____ ebhyo raH pratyayo bhavati / jibhIka bhaye bheraH bhedaH karabhaH zaraH maNDUkaH dundubhiH kAtarazca / RphiDAditvAt latve bhelaH cikitmAgranthakAraH zaraH maNDUkaH prahINaH aprAjJazca / vRdhUla vRddhau vaH carmavikAraH candraH meghazca / rudhUpI AvaraNe rodhraH vRkSavizeSa / vana gatau vajra kulizaM ratnavizeSazca / aga kuTilAyAM gatau agra prAgbhAgaH shresstthshc| rami krIDAyAM ramraH kaamukH| Tuvam udgiraNe kamraH dharmavizeSaH dhUmazca / vamrI upadehikA / TuvapIM bIjasaMtAne vapraH kedAraH prAkAraH vAstubhUmizca / japa mAnase ca japraH brAhmaNaH maNDUkazca / zaklaMTa zaktau zakraH indraH / sphAyaiGa vRddhau sphAram ulvaNaM. prabhUtaM ca / vaduG stutyabhivAdanayoH vandraH bandI ketuH kAmazca / vandraM samUhaH / idu paramaizvarye indraH zakraH / padic gatau padraM grAmAdinivezaH zUnyaM ca / madaic harSe madrAH janapadaH kSatriyazca / madraM sukham / maduG stutyabhivAdanayoH mandraH madhuraH svaraH, mandraM gaMbhIram / cadu dIptyAhlAdayoH candraH zazIH suvarNa ca / dasUca upakSaye dasraH ziziraM candramAH azvinojyeSThazca / dasro azvinau / ghaslaM adane ghasraH divasaH / Nasi kauTilye nasraH nAsikApuTaH RSizca / hase hasane hasraH dinaM ghAtukaH harSulazca / hasraM balAdhAnaM saMnipAtazca / sahasraM daza zatAni / asUca kSepaNe asram azru / vAsic zabde vAstraH puruSaH zabdaH saMghAtaH zarabhaH rAsabha pakSI ca / vAsrA dhenuH / dahaM bhasmIkaraNe dahaH agniH zizuH sUryazca / pahi marSaNe sahaH zailaH // 387 // Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 392) RjyajitaJcivaciripimRpitRpipicupikSipikSupiAdimudidichidibhidikhiAndidambhizubhyumbhidaM zicisivahivisivasizucisidhigRdhivIndhizcitivRtinIzIsu sabhyaH kit // 388 // ebhyaH kid raH pratyayo bhavati / Rji gatisthAnArjano. janeSu RnaH nAyakaH indraH arthazca / aja kSepaNe ca vIraH vikrAntaH / taJcU vaJcU gatau takram udazcit / vakraH kuTilaH aGgArakaH viSNuzca / ubhayatra nyavAditvAt katvam / ripiH sautraH ritraM kutsitam / sRplaM gatau sRpraH candraH / supraM madhu / sRprA nadI / tRpauca prItau tRpaM meghAntarghamaH AjyaM, kASThaM pApaM duHkhaM vaa| dRpauca harSamohanayoH dRpraM balaM duHkhaM ca / dRprA buddhiH / cupa mandAyAM gatau cupraH vAyuH / kSipIt preraNe kSipraM zIghram / kSupi mAdane sautraH kSupraM tuhinaM kaNTakigulmakazca / kSudrUpI saMpeSe kSudram aNu jalagatazca / kSudrA madhukaryaH / zudraH hiMsraH / mudi harSe mudrA cihnakaraNam / ruka azruvimocane rudraH zambhuH / chidraMpI dvaidhIkaraNe chidraM vivaram / bhidUpI vidAraNe bhidram adRDham / bhidraH zaraH / khidat parighAte khidraM vighnaH / khidraH vipANaM viSAdaH candraH dInazca / undaip kledane udraH RSiH matsyazca / sampUrvAt samundanti ArdIbhavanti velAkAle nadyo'smAditi samudraH sAgaraH bhImAditvAdapAdAne / dambhUTa dambhe dabhraH alpaH candraH kuzaH kuzalaH sUryazca / Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (353) zubhi dIptau zubhraH avadAtaH / umbhat pUraNe ubhro meghaH pelavazca / daMzaM dazane dazaH dantaH sarpazca / ciMgaTa cayane ciram azIghram / piMgaTa bandhane sirA rudhirasrotovAhinI nADI / vahIM prApaNe uhaH anaDvAn / visaca preraNe vistram Amagandhi / vasaM nivAse usraH razmiH / utA gauH / zuca zoke zukraH grahaH mAsaH zuklazca / zukraM reta. / latve zuklaH varNaH, katvaM tu nyaGavAditvAt / SidhU gatyAM sidhaH sAdhuH vRkSaH mAMsaprabhedazca / gRdhUca abhikAGkSAyAM gRdhraH zyenaH lubdhakaH * kaGkazca / jiindhaipi dIptau vipUrvAt vIdhraH agniH vAyuH nabhaH nirmalaH pUrNacandramaNDalam / zcitAGa vaNe zvitraM zvetakuSTham / vRtUG vartane vRtraH dAnavaH balavAn ripuzca / vRtraM pApam / NIMga prApaNe nIraM jalam / zI svapne zIraH ajagaraH / DuMgaTa abhiSave suraH devaH / surA madyam / ghUDauca prANiprasave sUraH AdityaH razmizca // 388 // iN-dhAgbhyAM vA // 389 // / .: AbhyAM raH pratyayo bhavati, sa ca vA kit / iMNk gatau irA madanIyapAnavizeSaH medInI ca / erA eDakA / DudhAMgk dhAraNe ca dhIraH sattvavAn dhRtimAMzca / dhArA jalayaSTiH khaDgAbayavaH azvagativizeSazca // 389 // . bhandervA // 391 // . bhaduGa sukhakalyANayoH ityasmAd reH pratyayaH, nakArasya ca lag vA bhavati / bhadraM bhandraM ca kalyANaM sukhaM ca // 391 // 23 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 354) cijizusimitamyamyardeIrghazca // 392 // ebhyo raH pratyayo dIrghazcaiSAM bhavati / ciMgaTa cayane cIraM jIrNa vastraM valkalaM ca / jiM abhibhave jIraH ajAjI agniH vAyuH azvazca / jIram annam / latve jIlaH carmapuTaH / zuM gatau zuraH vikraantH| piMgaTa bandhane sIraM halam / sIrA halavilekhitA lekhaa| DumiMgTa prakSepaNe mIraH samudraH / mIraM jalam / mIrA mAMspacanI devasImA ca / tamaca kAGkSAyAM tAmraH varNaH zulvaM ca / ama gatau AmraH vRkSaH / arda gatiyAcanayoH AI sarasam // 392 // ____ ave ca vA / / 398 // ava rakSaNAdAvityasmAd araH pratyayo dhakArazcAntAdezo vA bhavati / adharaH hInaH uparibhAvasya pratiyogI dantacchadazca / avaraH parapratiyogI // 398 // mRdhundipiThikurikuhibhyaH kit // 399 // ebhyo'raH pratyayaH kid bhavati / mRdaz kSode mRdaraH vyAdhiH atikAyaH kSodazca / undaip kledane udaraM jaTharaM vyAdhizca / piTha hiMsAsaMklezayoH pitaraM bhANDam / kurat zabde kuraraH jalapakSijAtiH / kuhaNi vismApane kuharaM gambhIragataH // 399 // vAzyasivAsimasimathyundimandicaticaGgyaGkikarbica kibandhibhya uraH // 423 // . Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (395) ebhya uraH pratyayo bhavati / vAzic zabde vAzuraH zakuniH gardabhazca / vAzurA rAtriH / asUca kSepaNe asuraH dAnavaH / vAsaNa upasevAyAM vAsurA rAtriH masurA ca / masaic parimANe masurA paNyastrI / masuraM carmAsanaM dhAnyavizeSazca / mathe viloDane mathurA nagarI / undaip kledane unduraH muSikaH / maduGa stutyAdau mandurA vAjizAlA / catega yAcane caturaH vidagdhaH / caGkiH sautraH caGkati ceSTate cakuraH rathaH anavasthitazca / akuG lakSaNe aGkuraH prarohaH taruAtAnabhedazca / ghanyupatargasya bahulamiti bahulavacanAt dIrghatve aGkaraH / karva gatau karburaH zabalaH / caki tRptipratighAtayoH cakuraH dazanaH / bandhaz bandhane bandhuraH manojJaH namrazca // . . zvazurakukunduradarduranicurapracuracikurakukurakukkurakurkurazarkura nUpuraniSThuravithuramadguravAgurAdayaH // 426 // . ete kidurapratyayAntA nipAtyante / AzupUrvAt zupUrvAd vA annAteH aznotervA AkAralopazca / zvazuraH jampatyoH pitA / kupUrvAt skuduG ApravaNe ityasmAt salak ca / kukundarau nitambakUpau / dRNAterdo'ntazca darduraH maNDUka: meghazca / nipUrvAt prapUrvAt cinoteH caratervA Dicca nicuraH taruvizeSaH / latve niculaH / pracuraM prAyaH / cakericcAsya cikuraM yuvatInAmIpanimIlitamakSi / cikurAH kezAH / kukeH ko'nto vA kukuraH . yAdavaH / kukkuraH zvA / kiraH kur ko'ntazca kurkuraH zvA / Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zRz hiMsAyAM guNaH ko'ntazca zarkuraH taruNaH / NUt stavane po'ntazca nUpura: tulAkoTiH / nipUrvAt tiSThateH niSThuraH karkazaH / niSThuraM kAhalam / vyathervith ca vyathate'smAjanaH ityapAdAne'pi vithuraH rAkSasaH / madivAtyorgo'ntazca madguraH matsyavizeSaH / vAgurA mRgAnAyaH / AdigrahaNAd manyaterdhazca madhuraH rasavizeSaH ityAdi // 426 // . mImasipazikhaTikhaDikharjikarjisarjikRpivallimaNDibhya uurH|| 427 // ebhya UraH pratyayo bhavati / mIca hiMsAyAM mayUraH zikhI / mayAM rautIti vA mayUraH pRSodarAdiSu saJjJAzabdAnAmanekadhA vyutpattiM lakSayati / masaic parimANe masUraH avaradhAnyajAtiH carmAsanaM ca / paziH sautraH pazyate gamyate iti pazUraH grAmaH / khaTa kAjhe khaTUraH maNivizeSaH / khaDaN bhede khaDUraH khurliisthaanm| kharja mArjane ca khajUraH vRkSavizeSaH / karna vyathane karaH sa evaM malinazca / sarna arjane sajUraH ahaH / kRpauG sAmarthya karpUraH gandhadravyam / valli saMvaraNe vallUraH zuSkaM mAMsam / maDu bhUSAyAM maNDUraH dhAtuvizeSaH // 427 // aznoterIcAdeH // 442 // azauTi vyAptau ityasmAd varaT pratyayaH, IkArazcAderbhavati / IzvaraH vimuH / IzvarI strI // 442 // T // 446 // Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (357) sarvadhAtubhyaH traT pratyayo bhavati / chAdayatIti chattraM chattI thA dharmavAraNam / pAtIti pAtram UrjitaguNAdhAraH sAdhvAdiH / pAtrI bhAjanam / snAyate snAnaM snAnam / rAjate iti rASTra dezaH / ziSyate'neneti zAstraM ganthaH / asUca kSepaNe astraM dhanuH // 446 // . strI // 450 // syateH sUteH styAyateH stRNAtervA traT bhavati, sa ca Dit / strI yoSit // 490 // zAmAzyAzakyambyamibhyo laH // 462 // ebhyo laH pratyayo bhavati / zoMca takSaNe zAlA sbhaa| mAMka mAne mAlA nak / zyaG gatau zyAlaH ptniibhraataa| zaklaMTa zaktoM zaklaH manojJadarzanaH madhuravAk zaktazca / abuGa zabde, ama gatau amlaH amlazca rasaH // 462 // zuka-zI-mUbhyaH kit // 463 // . ebhyaH kit laH pratyayo bhavati / zuka gatau zuklaH sito varNaH / zIka svapne zIlaM svabhAvaH vrataM dharmaH samAdhizca / mUDa bandhane mUlaM vRkSapAdAvayavaH AdiH hetuzca // 4 63 // ....... ... nahi-laGgerdIrghazca // 466 // .. AbhyAm alaH pratyayaH, anayozca dIrgho bhavati / NahIca bandhane nAhalaH mlecchaH / lagu gatau lAGgalaM halam // 466 // R-jnergo'ntazca // 467 // Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 358) AbhyAmalaH pratyayo gakArazcAnto bhavati / Rk . gatau argalA parighaH / janaici prAdurbhAve jaGgalaM nirmalo dezaH // 467 // kulipiliviziviDimRDi kuNipIprIbhyaH kit // 476 // ___ ebhyaH kidAlaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH kulAlaH kumbhakAraH / pilat kSepe pilAlaM zliSTam / vizaMt pravezane vizAlaM vistIrNam / biDa Akroze viDAla: mArjAraH / latve bilAlaH sa eva / mRNat hiMsAyAM mRNAlaM bisam / kuNat zabdopakaraNayoH kuNAlaH kRtamAlaH kaTavizeSazca / kuNAlaM nagaraM kaThinaM ca / pIc pAne piyAla: vRkSaH, piyAlaM zAkaM vIrucca / prIc prItI priyAla: piyAlaH // 476 // kalyanimahidramijaTibhaTikuTicaNDizaNDituNDipiNDibhRkukibhya ilaH // 481 // ebhya ilaH pratyayo bhavati / kali zabda-saMkhyAnayoH kalilaM gahanaM pApam AtmAdhiSThitaM ca zukrArtavam / anak prANane anilaH 'vAyuH / maha pUjAyAM mahilA strI / drama gatau dramilAH trairAjyavAsinaH / jaTa jhaTa saMvAte jaTilaH jaTAvAn / bhaTa bhRtau bhaTilaH zvA sevakazca / kuTat kauTilye kuTilaM vakram / caDuG kope caNDilaH zvA krodhanaH nApitazca / zaDuG rujAyAM zaNDilaH RSiH / tuDuGa toDane tuNDilaH vAgjAlI / piDuGa saMghAte piNDilaH meghaH hiMsraH himaH gaNakazca / bhU sattAyAM bhavilaH muniH samarthaH gRhaM bahunetA ca / kuki AdAne kokilaH parabhRtaH // 481 // Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (359) mupi-mithi-dhrubhyaH kit // 483 // * ebhyaH kid ilaH pratyayo bhavati / gupau rakSaNe gupilaM gahanam / mithuga medhAhiMsayoH mithilA ngrii| dhuM sthairye ca dhruvilA . RSiH // 483 // maherelaH // 492 // ___maha pUjAyAmityasmAdelaH pratyayo bhavati / mahelA strI // 492 // kaTipaTikaNDigaNDiza kikapicahibhya olaH // 493 // ebhya olaH pratyayo bhavati / kaMTe varSAvaraNayoH kaTola: kaTavizeSaH vAdinavizeSazca / kaTolA oSadhiH / paTa gatau paTolA vallI vizeSaH / kaDu made kaNDolaH vidalabhAjanavizeSaH / gaDu vadanaikadeze gaNDolaH kRmivizeSaH / zaklaMTa zaktau zakolaH zaktaH / kapiH sautraH kapola: gaMNDaH / caha kalkane cahola: upadravaH // 493 // grahyAdbhyaH kiMt // 494 // graherAkArAntebhyazca dhAtubhyaH kidola: pratyayo bhavati / grahIza upAdAne gRholaH bAlizaH / kAyateH kolaH badarI varAhazca / gAyateH gola: vRttAkRtiH / golA godAvarI bAlaramaNakASThaM ca / pAteH polA tAlAkhyaM kapATabandhanaM parikhA ca / lAteH lolaH capalaH / dadAterdayatedyatervA dolA prekSaNam // 494 // Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (360) ke da ra da ra zami-kami-palibhyo balaH // 499 // ... ebhyo balaH pratyayo bhavati / zamUca upazame zambalaM pAtheyam / kamUGa kAntau kambalaH UrNApaTaH / pala gatau palvalam akRtrimodakasthAnavizeSaH // 499 // laTikhaTikhalinalikaNyazausazakagar3hapazapizyAzAlApadiha sINabhyo vaH // 505 // ebhyo vaH pratyayo bhavati / laTa bAlye laTvA zudracaTakA kusumbhaM ca / khaTa kAjhe khaTvA zayanayantram / khala saMcaye ca khalvaM nimnaM khalInaM ca / khalvA datiH / Nala gandhe nalvaH bhuumaanvishessH| kaNa zabde kaNvaH RSiH / kaNvaM pApam / azauTi vyAptau azvaH turagaH / saM gatau sarvaH zambhuH / zaz hiMsAyAM zarvaH zambhuH / kRt vikSepe karvaH AkhuH samudraH niSpattikSetraM ca / gRt nigaraNe garvaH ahaGkAraH / dRz vidAraNe darvA janapadaH / darvaH hiMsraH / pRz pAlanapUraNayoH parvaH rudraH kANDaM ca / zapI Akroze zavaH AkrozaH / zyaiG gatau zyAvaH varNaH / zoMca takSaNe zAvaH tiryagvAlaH / lAMka AdAne lAvaH pakSijAtiH / padiMc gatau padaH rathaH vAyuH bhU.-. kazca / isa zabde hasvaH laghuH / iNk gatau evaH kevalaH / eva ityavadhAraNe nipAtazca // 505 // zIGApo hrasvazca vA // 506 // : AbhyA va pratyayaH, hasvazca vA bhavati / zIGak svapne ziva Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 361) kSema sukha mokSapadaM ca / zivA hriitkii| zevaM dhanam / zevaH ajagaraH sukhakRcca / zevA pracalA nidrAvizeSaH meTUzca / AplaMTa vyAptau apvA devAyudham / ApvA vAyuH // urdedh ca // 507 // urdi mAnakrIDayozcetyasmAd vaH pratyayaH, dhazcAntAdezo bhavati / urdhvaH udvA / urdhvam upri| UrdhvaM parastAt // 507 // liherjiha ca // 513 // lihIk AsvAdane ityasmAd vaH pratyayaH, asya ca jih ityAdezo bhavati / jihA // 513 // maNi-caseNit // 516 // AbhyAM Nid avaH pratyayo bhavati / maNa zabde mANavaH ziSyaH / vasaM nivAse vAsavaH zakraH // 516 // malervA // 5.17 // mali dhAraNe ityasmAdavaH pratyayaH, sa ca Nid vA bhavati / mAlavA janapadaH / malavaH dAnavaH // 517 // pratherivaT pRth ca // 521 // prathiS prakhyAne ityasmAd ivaT pratyayaH, asya ca pRth ityAdezo bhavati / pRthivI bhaH // 521 // pA-dA-vamyamibhyaH zaH // 527 // Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (362) : ebhyaH zaH pratyayo bhavati / pAMk rakSaNe pAzaH bandhanam / DudAMgaka dAne dAzaH kaivartaH / TuvamU udgiraNe vaMzaH. veNuH / ama gatau aMzaH bhAgaH // 527 // kR-vR-bhR-banibhyaH kit // 528 // .. ebhyaH kit zaH pratyayo bhavati / DuvaMga karaNe kRzaH tanuH / vRgaTa varaNe vRzaM zRGgaveraM mUlakaM lazUnaM ca / DuDuma~gaka popaNe ca bhRzam atyartham / vana bhaktau vazaH AyattaH // 528 // korvA // 529 // kuMGa zabde ityasmAt zaH pratyayaH, sa ca kid vA bhavati / kuzaH darbhaH / kozaH sAraM kuDmalaM ca // 529 // klizaH ke ca // 530 // ___ klizauz vibAdhane ityasmAt zaH pratyayaH, asya ca ke ityAdezo bhavati / kezAH mUrdhanAH // 530 // kaleSTit // 532 // kali zabdasaMkhyAnayorityasmAt Tid azak pratyayo bhvti| kalazaH kumbhaH / kalazI dadhimanthanabhAjanam // 532 // palerAzaH // 533 // pala gatAvityasmAdAzaH pratyayo bhavati / palAzaH brahmavRkSaH // 933 // kanerIzcAtaH // 534 // Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanai dIptyAdAvityasmAdAzaH pratyayaH, IkArazcAkArasya bhvti| kInAzaH karSakaH varNasaMkaraH kadaryazca / tathA 'lubdhaH kInAzaH syAt kInAzo'pyucyate kRtaghnazca / yo'znAti vA''mamAMsaM sa ca kInAzo yamazcaiva // 534 // kulikanikaNipalivaDibhyaH kizaH // 535 // ebhyaH kid izaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH kulizaM vajram / kanai dIptyAdau kaNa zabde kanizaM kaNizaM ca sasyamaJjarI / pala gatau palizaM yatra sthitvA mRgA vyApAdyante / vaDa AgrahaNe sautraH baDiza matsyagrahaNam // 535 // balerNid vA // 536 // bala prANanadhAnyAvarodhayorityasmAt kizaH pratyayaH, sa ca Nid vA / bAlizaH, balizaH mUrkhaH / balizaM baDizam // 936 // masz2yaGkibhyAmuzaH // 538 // aabhyaamusho| bhavati TumasjoMt zuddhau 'nyadgameghAdayaH' iti gaH madguzaH nakulaH / akuG lakSaNe aJjuzaH sRnniH||538|| vR-ka-ta-mIG-mAbhyaH SaH // 540 // ebhyaH SaH pratyayo bhavati / dRgaTa varaNe varSaH bhartA / varSa sNvtsrH| varSA RtuH / kRt vikSepe karSaH unmAnavizeSaH / tR plavanataraNayoH tarSaH plavaH harSazca / mIMc hiMsAyAM meSaH urabhraH / mAMka mAne mASaH dhAnyavizeSaH hemaparimANaM ca // 540 // Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 364) yorUca vA // 541 // yuk mizraNe ityasmAt Sa pratyayaH, UkArazcAntAdezovA / yUSaH peyavizeSaH / yUSA chAyA / yoSA strI // 541 // mahyavibhyAM Tit // 547 // . AbhyAM TidiSaH pratyayo bhavati / maha pUjAyAM mahiSaH saribhaH rAjA ca / mahiSI rAjapatnI saribhI ca / ava rakSaNAdau aviSaH samudraH rAjA parvatazca / aviSI dyauH bhUmiH gaGgA c||947|| vidi-pRbhyAM kit // 558 // AbhyAM kiduSaH pratyayo bhavati / vidak jJAne viduSaH vidvAn / pRz pAlanapUraNayoH puruSaH pumAn AtmA ca // 558 // / kalemaSaH // 562 / kali zabdasaMkhyAnayoH ityasmAt maSaH pratyayo bhavati / kalmaSaM pApam // 562 // mAvAvadyamikamihanimAnikaSyazipacimuciyajivRtRbhyaH - saH // 564 // ebhyaH saH pratyayo bhavati / mAMka mAne mAsaH triMzadAtraH / vAMka gatigandhanayoH vAsaH ATarUSakaH / vada vyaktAyAM vAci ktsaH sarNakaH RSiH priyasya ca putrasyAkhyAnam / ama gatau aMsaH mujazikharam / kamUGa kAntau kaMsaH lohanAtiH viSNorarAtiH hira Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NyamAnaM ca / hanaka hiMsAgatyoH haMsaH zvetacchadaH / mAni masaM tRtIyo dhAtuH / kaSa hiMsAyAM kakSaH tRNaM gahanAraNyaM zarIrAvayavazca / azauTi vyAptau akSAH prAsakAH / akSANi indriyANi rathacakrANi ca / DupacIS pAke pakSaH ardhamAsaH vargaH zakunyavayavaH sahAyaH sAdhyaM ca / mucchaMtI mokSaNe mokSaH muktiH / yajIM devapUjAdau yakSaH guhyakaH / vRgaz varaNe varsaH dezaH samudrazca / ta plavanataraNayoH tarsaH vItaMsaH sUryazca // 564 // sU-vayibhyAM Nit // 570 // AbhyAM NidasaH pratyayo bhvti| sUM gatau sArasaH pkssivishessH| vayi gatau vAyasaH kAkaH // 570 // kR-kuribhyAM pAsaH // 583 // AbhyAM pAsaH pratyayo bhavati / DukaMga karaNe karpAsaH picuprakRtiH vIrucca / kurat zabde kUposaH kcukH|| 583 // kali-kulibhyAM mAsak // 584 // AbhyAM kid mAsaH pratyayo bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH kalmAsaM zabalam / kula bandhusaMstyAnayoH kulmAsaH adhasvinnaM mASAdi // 584 // lUgo haH // 586 // lunAteH haH pratyayo bhavati / lohaM suvarNAdi // 586 // Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 366 ) kito ge ca // 587 // kita nivAse ityasmAd haH pratyayaH, asya ca ge ityAdezo bhavati / gehaM gRham // 587 // anerokahaH // 595 // __ana prANane ityasmAdokahaH. pratyayo bhavati / anokahaH vRkSaH // 595 // iti siddhahemavyAkaraNata uddhRto'yamuNAdisaMkSepaH smaaptH| tatsamAptau ca samAptamidaM pUrvakRdantaprakaraNam // Se NOure Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (367) athottarakRdantaprakaraNam / tatra kvasu-kAnau tadvat / 5 / 2 / 2 / sarvadhAtubhyaH parokSAviSaye kvasukAnau bhavataH, tau ca parokSAvat syAtAm / pecivAn , pecAnaH / zuzruvAn , zuzravANaH / sedivAn / upivAn / bhAvayAmbabhUvAn / veyivadanAzvadanUcAnam / 5 / 2 / 3 / ete bhUtArthaviSaye kvasukAnAntAH kartari vA nipAtyante / samIyivAn / anAzvAn / anUcAnaH / pakSe / agAt / ait / iyAya / nAzIt / nAznAt / nAza / anvavocat / anvavaka / anvabravIt / anUvAca / vaya'ti gmyaadiH| 5 / 3 / 1 / bhaviSyadarthe gamyAdayaH zabdA innantA yathAyogaM sAdhavo bhavanti / gamI grAmam / AgAmI jinamuvanam / bhAvI putraH / vA hetusiddhau ktH| 5 / 3 / 2 / vartyadarthAd dhAtoH dhAtvarthahetoH siddhau satyAM ktapratyayo .vA bhavati / meghazced vRSTaH, sampannAH sampatsyante vA zAlayaH / kriyAyAM kriyArthAyAM tum Nakac bhaviSyantI / 5 / 3 / 13 // Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 368) yasmAd dhAtoH tumAdistavAcyA kriyA arthaH prayojanaM yasyAH kriyAyAH, tasyAM kriyAyAmupapade satyAM dhAtoH tum Nakaca bhaviSyantI bhavanti / kartuM yAti / kArakaH yAti / kariSyAmIti yAti / kriyAyAmiti kim ? yAciSye ityasya pustakam / kriyArthAyAmiti kim ? dhAvataste vAsaH patiSyati // karmaNo'N / 6 / 3 / 14 / kriyAyAM kriyArthAyAmupapade karmaNaH parAD bhaviSyadarthAd dhAtoH aN pratyayo bhavati / kumbhakAro gacchati / kANDalAvo yAti / bhAvavacanAH / 5 / 3 / 15 / kriyArthAyAM kriyAyAmupapade bhaviSyadarthAd ghAtoH bhAvavacanA ghanAdayaH pratyayA bhavanti / pAkAya vrajati / paktaye gacchati / pacanAya yAti / / pada-rujaviza-spRzerghaJ / 5 / 3 / 16 / ___ ebhyo dhAtubhyo ghaJ pratyayaH kartari bhavati / padyate patsyate apAdi vA iti pAdaH / rujatIti rogaH / vizati vezaH / spazaH / bhAvAkoMH / 5 / 3 / 18 / sarvadhAtubhyo bhAve kartRvarjite ca sarvasmin kArake vAcye ghaJ pratyayo bhavati / pAkaH / rAgaH / iGo'pAdAne Tid vA / 5 / 3 / 19 / Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (369) idhAtoH bhAve kartRbhinnakArake ca ghaJ bhavati, sa cApAdAne Tid vA bhavati / adhyayanam adhyAsa. : adhIyate ityadhyAyaH / upetyAdhIyate'smAdityupAdhyAyaH / upAdhyAyI, upaadhyaayaa| nirabheH pU-vaH / 5 / 3 / 21 / nirabhipUrvAbhyAmAbhyAM yathAsaMkhyaM bhAvAkoMH ghaJ bhavati / niSpyate iti niSpAvaH / abhilavanamabhilAvaH / albAdhanArtham / rorupasargAt / 5 / 3 / 22 / upasargapUrvAdasmAd bhAvAkoMH ghaJ bhavati / saMravaNaM saMrAvaH / upasargAditi kim ? ravaH atrAl / bhU-thyado'l / 5 / 3 / 23 / bhU zri ad ityetebhya upasargapUrvebhyo bhAvAkoMH alU bhavati / prabhavanaM prabhavaH / vibhavaH / pratizrayaH / saMzrayaH / praghasaH / vighasaH / saMnivyupAd yamaH / 5 / 3 / 25 / ___ ebhyaH parAd yamadhAtoH bhAvAkoMH al pratyayo vA bhavati / saMyamaH, saMyAmaH / niyamaH, niyAmaH / viyamaH, viyAmaH / upayamaH, upayAmaH / nenNd-gd-ptth-svn-kvnnH| 5 / 3 / 26 / . nipUrvebhya ebhyo bhAvAkoMH al vA bhavati / ninadaH, Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (370) nimAdaH / nigadaH, nigAdaH / nipaThaH, nipAThaH / nisvanaH, nisvAnaH / nikvaNaH, nikvANaH / vaiNe kvaNaH / 5 / 3 / 27 / vINAyAM bhavo vaiNastasmin vartamAnAdupasargapUrvAt kvaNeH bhAvAkarloral vA bhavati / prakvaNaH, prakvANo vA vINAyAH / evaM nikvaNaH, nikvANaH / . yuvarNatvazaraNagamRdgrahaH / 5 / 3 / 28 / ivarNAntebhya uvarNAntebhyo vRdRvazaraNagamibhyaH RkArAntebhyo grahazca bhAvAkoral bhavati / ghaJo'pavAdaH / cayaH / nizcayaH / jayaH / kSayaH / yavaH / ravaH / pavaH / stavaH / lavaH / varaH / daraH / vshH| raNaH / gamaH / avagamaH / vigamaH / karaH / garaH / taraH / grahaH / samudo'jaH pazau / 5 / 3 / 30 / ___ AbhyAM parAdajeH pazuviSayadhAtvarthe sati bhAvAkoral bhavati / samajaH pazUnAm samUha ityarthaH / udajaH pazUnAM preraNamityarthaH / anyatra samAnaH / sR-glahaH prajanAkSe / 5 / 3 / 31 / prajanaviSaye'kSaviSaye ca dhAtvarthe yathAsaMkhyam AbhyAM bhAvAkoral bhavati / prajano garbhagrahaNaM tadartha strISu puMsAM prathamaM saraNam upasaraH / akSANAM glahaH grahaNamityarthaH / paNermAne / 5 / 3 / 32 / Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (371) mAne vartamAnAt paNeH bhAvAkoral bhavati / mUlakasya paNaH / zAkapaNaH / mUlakAdInAM vyavahArArtha parimito muSTiH ityarthaH / 'saMmadapramadau harSe nipAtyau' / saMmadaH kokilAnAm / pramadaH kanyAnAm / anyatra saMmAdaH, pramAdaH iti ghan / . hano'ntarghanAntarghaNau deze / 5 / 3 / 34 / ___ antaH pUrvAd handhAtoH al pratyayaH ghanaghaNAdezau ca deze'bhidheye bhAvAkoMH nipaatyete| antarhanyate'sminniti antardhanaH antarvaNo vA vAhIkeSu dezavizeSaH / anyatra tu antardhAtaH / praghaNa-praghANau gRhAMze / 5 / 3 / 35 / prapUrvAd handhAtoH gRhAMze'bhidheye al pratyayastadyoge ca ghaNaghANau nipAtyete / prahanyate'sau praghaNaH, praghANo vA gRhadvArAlindakaH / anyatra praghAtaH / / nighodghasaMghodghanAphyanopaghnaM nimitaprazastagaNAtyAdhAnA ___GgAsannam / 5 / 3 / 36 / - handhAtoH nighAdayaH yathAsaMkhyaM nimitAdiSvartheSu vAcyeSu alpratyayAntA nipAtyante / samantato mitaM tulyaM vA'vizeSeNa mitaM nimitaM tulyArohapariNAhamityarthaH / nighA vRkSAH, nighAH zAlayaH tulyArohapariNAhavanta ityarthaH / yad vA nirvizeSaM nizcayena vA hanyante jJAyante iti nighA vRkSAH nizcayena nirvizeSeNa vA jJAtA ityarthaH / nighA bRhatikA / nighaM vastram / udghaH Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 372) prazastaH / gaNaH samUhaH / saMhatiH saMghaH / atyAdhIyante cher3anArtha kASThAdIni yatra tadatyAdhAnaM udghanaH / kASThodhanaH / aGgaM zarIrAkyavaH apahanyate'nenetyapadhanaH aGgam / upahanyate samIpe jJAyate ityupanaH AsannaH / gurUpannaH / grAmopannaH / mRtinicitAbhre ghnH| 5 / 3 / 37 / mUrtyAdiSvartheSu hanteralaM pratyayaH, ghanAdezazca nipAtyate / mUrtiH kaatthinym|abhrsy ghanaH kaatthinymityrthH| nicitaM nirantaram ; ghanAH kezAH / ghanAH zAlayaH / abhraM meghaH; ghanaH meghaH / vyayodroH karaNe / 5 / 3 / 38 / vi ayas dru ityetebhyaH parAd handhAtoH karaNe'l , ghanAdezazca nipaatyte| bhAvasya kArakAntarasya ca niSedhArtha karaNagrahaNam / vihanyate timiramaneneti vighanaH / vayaH pakSiNo hanyate'neneti vA vighanaH / ayo hanyate'neneti ayodhanaH / druH hanyante'neneti drudhanaH kuThAraH / striyAM tu paratvAdanaTheva vihanyate'nayA vihananI / ayohananI / druhnnii| stambAd ghnazca / 5 / 3 / 39 / stambazabdAt parAd handhAtoral pratyayaH, ghna-ghanau cAdezau karaNe nipAtyete / stambaH hanyate'nena stambanaH daNDaH / stambadhano yaSTiH / striyAmanadeva / Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 373) nyabhyupavezciot / 5 / 3 / 42 / ni-abhi-upa-vibhyaH parAd huyateH bhAvAkorala, tatsaMniyoge ca vAzabdasya ukAro bhavati / nihavaH / abhihavaH / upahavaH / vihavaH / anyatra prahahvAyaH / Alo yuddhe / 5 / 3 / 43 / / AGpUrvAd hvayateH yuddhe'rthe bhAvAkoMH al bhavati, vAzabdasya cokAraH / AhUyante yoddhAro yasmin AhavaH yuddham / AhAvo nipAnam / 5 / 3 / 44 / nipibantyasminniti nipAnam pazu-zakunInAM pAnArtha kRtaH jalAdhAraH / AGpUrvAd huMyateH bhAvAkorala AhAvAdezazca nipAtyate nipAne'bhidheye / AhUyante pazavaH pAnArtha yasminnityAhAvaH pazUnAm / AhAvaH . zakunInAm nipAnamityarthaH / anyatra AhAyaH / bhAve'nupasargAt / 5 / 3 / 45 / ____anupasargAd huyateH bhAve'l pratyayaH, vAzabdasya cokAro bhavati / atarItyasyAnupravezaniSedhArtha bhAva iti / hAnaM havaH / karmaNi hAyaH, upasargAdapi AhvAnam AhAyaH / hano vA vadh ca / 5 / 3 / 46 / ..anupasargAd hanterbhAve'l vA bhavati / tatsanniyoge cAsya .. vadhAdezaH / hananaM vadhaH, ghAtaH / anupasargAdityeva saMghAtAna Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 374) vyadha-japa-madbhyaH / 5 / 3 / 47 / / - ebhyo'nupasargebhyo bhAvAkarloral bhavati / vyadhaH / jpH| madaH / anupasargAdityeva AvyAdhaH / upajApaH / unmAdaH / navA kvaNa-yama-hasa-svanaH / 5 / 3 / 48 // anupasargebhya ebhyo bhAvAkarloral vA bhavati / kvaNaH, kvANaH / yamaH, yAmaH / hasaH, hAsaH / svanaH, svAnaH / / varSavighne'vAd grahaH / 5 / 3 / 50 / avapUrvAd ahevarSavighne vAcye bhAvAkoral vA bhavati / avagrahaH, avagrAhaH vRSTeH pratibandha ityarthaH / __ go vastre / 5 / 3 / 52 / - prapUrvAd vRNoteH vastravizeSe vAcye bhAvAkarboralU vA bhavati / pravaraH, prAvAraH / yu-pU-drorghaJ / 5 / 3 / 54 / / utpUrvebhya ebhyo bhAvAkoMrghaJ bhavati / udyAvaH / utpAvaH / udAvaH / samAhuya iti dyUte, Ahuya iti ca saJjJAyAM nipaatyau'| samAyaH dyUtam / AhvayaH nAma / citidehAvAsopasamAdhAne kazcAdeH / 5 / 3 / 71 / citiH yajJe'gnivizeSaH, tadAdhAro vA / dehaH zarIram / - AvAsaH nivAsaH / upasamAdhAnamuparyupari rAzIkaraNam / eSvayeMSu Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 375 ) cinoteH bhAvAkoMrghaJ tatsaMniyoge cAdeH kakArAdezo bhavati / AMkAyamagniM cinvIta / dehe kAyaH zarIram / AvAse RSinikAyaH / upasamAdhAne gomayanikAyaH / gomyprikaayH| . . mAne / 5 / 3 / 81 / / ___mAne gamye dhAtoH bhAvAkoMH ghaJ bhavati / mAnamiyattA, sA ca dvedhA saMkhyA parimANaM ca / eko nighAsaH / dvau nighAsau / samitsaMgrAhaH / taNDulasaMgrAhaH muSTirityarthaH / madhye'pavAdAH pUrvAn vidhIn bAdhante nottarAniti ala evAyamapavAdaH, ktyAdibhistu bAdhyate / ekA tilocchRitiH / dve prsRtii| sthA''dibhyaH kaH / 5 / 3 / 82 / sthAdibhyo dhAtubhyo bhAvAkoMH kaH pratyayo bhavati / AkhUnAmutthAnam AkhUtthaH vartate / zalabhotthaH / pratiSThantyasminniti prasthaH sAnuH / saMtiSThante'syAmiti sNsthaa| vyavasthA / prapibantyasyAmiti prapA / vidhaH / AvidhaH / vighnaH / divato'thuH / 5 / 3 / 83 / vito dhAtoH bhAvAkoMsthuH pratyayo bhvti| vepathuH / vmthuH| zvayathuH / sphUrjathuH / bhrAsathuH / nandathuH / kSavathuH / davathuH / ... vitastrimA tatkRtam / 5 / 3 / 84 / Dito dhAtoH bhAvAkoMH trima bhavati; tena dhAtvarthena Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 376) kRtaM nivRttamityasminnarthe / pAkena nirvRttaM pavitramam / kRtrimam / labdhrimam / yAcitrimam / yajisvapirakSiyatipaccho naH / 5 / 3 / 85 / .. ebhyo bhAvAkoMH naH pratyayo bhavati / yajJaH / svapnaH / rakSNaH / yatnaH / praznaH / ____ upasargAd daH ki / 5 / 3 / 87 / upasargapUrvAd dAsajJakAd dhAtoH bhAvAkoMH kiH bhavati / AdiH / pradhiH / AdhiH / nidhiH / saMdhiH / samAdhiH / vyApyAdAdhAre / 5 / 3 / 88 / karmaNaH parAd dAsajJakAd dhAtoH AdhAre kArake kirbhavati / jalaM dhIyate'sminniti jaladhiH / zaradhiH / iSudhiH / bAladhiH / zevadhiH / abhivyAptau bhAve'nagin / 5 / 3 / 90 / / kriyayA svasambandhinaH sAkalyenAbhisambandho'bhivyAptiH / tasyAM gamyamAnAyAM dhAtoH bhAve'najin ityetau pratyayau bhavataH / samantAd rAvaH saMravaNam / sAMrAviNaM vartate senAyAm / striyAM ktiH / 5 / 3 / 91 / dhAtoH bhAvAkoH striyAM ktirbhavati / striyAmiti pratyayArthavizeSaNam / kRtiH / hRtiH / citiH / nItiH / nutiH / vibhUtiH / Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 377) zvAdibhyaH / 5 / 3 / 92 / zaNotyAdibhyo dhAtubhyaH strIliGge bhAvAkoH ktirmavati / vakSyamANaiH kvibAdibhiH saha samAvezAtha vacanam / zrutiH, pratizrut / stutiH, pratistut / saMpattiH, saMpat / vipattiH, vipad / AsattiH, saMsad / saMvittiH, saMvit / paktiH, pacA / iSTiH, icchA / matiH, manyA ityAdi / samiNAsugaH / 5 / 3 / 93 / sampUrvAdiNaH AGpUrvAt sugazca striyAM ktiH bhavati / kyapo'pavAdaH / smitiH| AsutiH / anyatra ityA, sutyA iti kyaveva / sAtihetiyUtijUtijJaptikIrti / 5 / 3 / 94 / ete ktipratyayAntAH striyAM nipAtyante / sinoteH sunoteH syatervA AtvamitvAbhAvazca nipAtyate sAtiH / hinoteH hantervA hetiH / yauteH yUtiH / javate: jUtiH / jJapayateH jJaptiH / kIrtayateH kIrtiH / jJapi-kIryoH NyantalakSaNo'no na bhvti| . gA-pA-paco bhAve / 5 / 3 / 95 / ebhyo bhAve'rthe striyAM tirbhavati / saMgItiH / pibateH prapItiH / paktiH / bhAvagrahaNAdanyatra kartRbhinne kArake ktibAdha-- ko'Geva bhavati gApacoH; pAdhAtostu AdhAre sthAdibhyaH kaH, apAdAne upasargAdAtaH ityng| 'sthAdhAtoH bhAve vA ktirvAcyA Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (378) prasthitiH / upasthitiH / pakSe'pi prasthA / AsthA / vyvsthaa| upsthetyaadyo'pi| __ AsyaTi-braja-yajaH kyap / 5 / 3 / 97 / .. ebhyo bhAve striyAM kyab bhavati / aasyaa| aTyA / vrajyA / ijyaa| bhRgo naamni| 5 / 3 / 981. bhRgaH paro bhAve'rthe striyAM sajJAyAM kyab bhavati / bharaNaM bhRtyA / nAmnIti kim ? bhRtiH| bhAva ityeva bhriyate iti bhAryA vadhUH / samajanipaniSadzIsuvidicarimanINaH / 5 / 3 / 99 / ebhyo dhAtubhyo bhAvAkoH striyAM kyab bhavati / samajanti asyAmiti samajyA / nipatantyasyAmiti niptyaa| evaM nissdyaa| zete'syAM zayyA / sutyA / hitAhitaM vidanti tayeti vidyA / caryA / manyA / ityA / * kRgaH za ca vA / 5 / 3 / 100 / - kRdhAtoH bhAvAkoH striyAM zaH pratyayo vA bhavati, cakArAt kyap ca / kriyA, kRtyA / pakSe kRtiH / mRgayecchAyAcyAvRSNAkRpAmAzraddhA'ntardhA / 5 / 3 / 101 / ete striyAM nipAtyante / tatrecchA bhAve, zeSAH bhAvAkoMH / mRgayateH mRgyaa| icchate; icchaa| anayoH zaH pratyayaH / Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (379) yAcitRSyoH nanau yAtrA / tRSNA / krapera rephasya ca RkaarH| kRpaa| bhAteraG bhaa| zratpUrvAd antaHpUrvAJca dadhAteH aba zraddhA / antardhA / pareH s-creyH| 5 / 3 / 102 / paripUrvAbhyAM sUcaribhyAM bhAvAkoH striyAM yaH pratyayo bhavati / paritaH saraNaM parisaryA / paricaryA / . vATAvyAt / 5 / 3 / 103 / yaGantAdaTateH striyAM yaH pratyayo vA bhavati bhAvAka!H / aTATyA pakSe attaattaa| jAgurazca / / 3 / 104 / / jAgRdhAtoH bhAvAkoH striyAmaH yazca pratyayo bhavati / jAgarA, jaagyo| zaMsipratyayAta / 5 / 3 / 105 / zaMsdhAtoH pratyayAntAcca dhAtoH bhAvAkoMH striyAmaH pratyayoM bhavati / prazaMsA / gopAyA / RtIyA / mImAMsA / cikIrSA / putrakAmyA / putriiyaa| .. kteTo gurorvyaJjanAt / 5 / 3 / 106 / . ____ ktasyeT yasmAt tasmAt kteTo gurumato vyaJjanAntAddhAto: bhAvAkoMH striyAmaH pratyayo bhavati / IhA / uhA / IkSA / zikSA / bhikSA / dIkSA / vyatIhA / kteTa iti kim ? trstiH| dhvstiH| AptiH / guroriti kim ? sphuurtiH| vyaJjanAditi kim ! saMzItiH / Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 380) pito'G / 5 / 3 / 107 / / SiddhAtubhyaH bhAvAkoH striyAmaG bhavati / DupacIMS pAke pacA / kSamA / ghaTA / tvarA / vyathA / prathA / jarA / bhidAdayaH / 5 / 3 / 108 / bhidAdayaH zabdAH striyAmaDpratyayAntAH bhAvAkoH nipAtyante / bhedanaM vidAraNaM sidA / evaM chidA / vidaa| mRjA / dyaa| rujA / anukampA / pRcchA / kSipA / cuuddaa| bhISibhUSicintipUjikathikumbicarcispRhitolidolibhyaH 5 / 3 / 109 / ___ebhyo NyantebhyaH bhAvAka!H striyAmaG bhavati / NyantatvAdane prApte vacanam / bhISA / bhUSA / cintaa| puujaa| kathA / kumbA / carcA / spRhA / tolA / dolA / upasargAdAtaH / 5 / 3 / 110 / upasargapUrvAdAkArAntAd dhAtoH bhAvAkoMH striyAmaG bhavati / upadA / upadhA / prdhaa| vidhA / saMdhA / pramA / prami--- tistu vAditvAt / NivettyAsazranthaghaTTavanderanaH / 5 / 3 / 111 / - Nyantebhyo vettyAdibhyazca dhAtubhyaH striyAM bhAvAkoMH anaH pratyayo bhavati / kAraNA / vAraNA / dhAraNA / kAmanA / bhaavnaa| Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 381) vedanA / AsanA / zranthanA / ghaTTanA / vandanA / vettIti tinnidezad jJAnArtha eva parigrAhyaH / iSo'nicchAyAm / 5 / 3 / 112 / anicchAyAM vartamAnAdiSeH bhAvAkoH striyAmano bhavati / eSaNA / anveSaNA / pinnddaissnnaa| anicchAyAmiti kim ? iSTiH / vittaiSaNA, prANaiSaNA, paralokaiSaNA ityAdayastu bahulAdhikArAt / paryadhervA / 5 / 3 / 113 / paryadhipUrvAdiSeH bhAvAkoMH striyAmanicchAyAM vartamAnAd ano vA bhavati / paryeSaNA, parISTiH / adhyeSaNA, adhISTiH / krutsampadAdibhyaH kvip / 5 / 3 / 114 / anupasargapUrvebhyaH krudhAdibhyaH samAdipUrvebhyazca padAdibhyaH striyAM bhAvAkoH kvib bhavati / krut / yut / kSut / tRD / ruk / zuk / mut / sampad / vipad / Apad / pratipad / saMsat / pariSat / AzIH / pratizrut / upAnat / samit / AkRtigaNo'yam / bhyAdibhyo vA / 5 / / 115 / bibhetyAdibhyo dhAtubhyaH striyAM bhAvAkoH kviA vA bhvti| bhI:, bhItiH / hIH, hItiH / lUH, lUniH / bhUH, bhUtiH / kaNDaH, kaNDUyA / kRt , kRtiH / bhid , bhittiH / dRk , dRSTiH / nak, naSTiH / jvareH nUH, jurtiH / Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382) vyatihAre'nIhAdibhyo naH / 5 / 3 / 116 / anyonyasya kRtapratikRtiH vytihaarH| vyatihAraviSayebhyaH dhAtubhyo IhAdivanitebhyaH striyAM naH pratyayo bhavati / parasparamAkrozanaM vyAvakrozI / vyAvamoSI / vyAvahAsI / vyAvalekhI / vyAvacarcI / vyAtyukSI / vyAticArI / IhAdivarjanAd vyatIhA / vytipRcchaa| no'niH zope / 5 / 3 / 117 / namaH parAd dhAtoH zAnye bhAvAkoMH striyAmaniH bhvti| anananiH te vRSala bhUyAt / evam ajIvaniH, agamaniH, akaraNiH, aprayANiH / glaa-haa-jyH| 5 / 3 / 118 / ___ ebhyo bhAvAkoH striyAmaniH bhavati / glAniH / hAniH / nyAniH / praznAkhyAne ven / 5 / 3 / 119 / / prazne AkhyAne ca gamye striyAM bhAvAkoH dhAtoH ija pratyayo vA bhavati / prazne kAM tvaM kArimakArSIH ? / kAM kArikAM kriyAM kRtyAM kRti vA'kArSIH ? / AkhyAne sarvA kArimakArSam / sarvo kArikA kriyAM kRtyAM kRtiM vA'kArSam / / paryAyAINotpattau ca NakA / 5 / 3 / 120 / prabhAkhyAnayoH gamyamAnayoH eSu cArtheSu striyAM bhAvAka!H Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (383) dhAtoH NakaH pratyayo bhavati / ktyAdyapavAdaH / paryAyaH kramaH paripATiriti yAvad / bhavataH AsikA, zAyikA, agragAmikA AsituM zayitumane gantuM ca bhavataH krama ityarthaH / ahaNamahaH yogytaa| arhati bhavAn ikSubhakSikAma, odanabhojikAm , payaHpAyikAm / RNaM yat parasmai dhAryate ikSubhakSikAM me dhaarysi| utpattiH janma ikSubhakSikA me udpaadi| prazne kAM tvaM kArikAmakArSIH / AkhyAne sarvAM kArikAmakArSam / nAmni puMsi ca / 5 / 3 / 121 / dhAtoH striyAM bhAvAkoMH sajJAyAM NakaH pratyayo bhavati / yathAdarzanaM puMsi ca / pracchardanaM pracchadyate'nayA vA prcchrdikaa| evaM pravAhikA / vicarcikA / vipAdikA / etA rogasaJjJAH / uddAlakapuSpANi bhanyante yasyAM sA uddAlakapuSpabhaJjikA / evaM vaarnnpusspprcaayikaa| abhyoSakhAdikA / zAlabhaJjikA / evaMnAmAnaH krIDAH / puMsi arocanaM na rocate'sminniti vA arocakaH / anAzakaH / utkandakaH / utkarNakaH / bhAve / 5 / 3 / 122 / bhAve dhAtvarthanirdeze striyAM dhAtoH NakaH pratyayo bhavati / AsikA / zAyikA / jIvikA / kArikA / klIbe ktaH / 5 / 3 / 123 / napuMsakaliGge bhAve'rthe dhAtoH ktaH pratyayo bhavati / hasitaM Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384) chAtrasya |nRttN mayUrasya / vyAhRtaM kokilasya / gataM gjsy| klIba iti kim ? hasaH / hAsaH / * anaT / 5 / 3 / 124 / '. klIve bhAve'rthe dhAtoH anaT pratyayo bhavati / mamanam / vacanam / hasanam / yatkarmasparzAt karbaGgasukhaM ttH| 5 / 3 / 125 / / yena karmaNA saMspRzyamAnasya kartuH aGgasya sukhamutpadyate tataH karmaNaH parAd dhAtoH klIve bhAve'naD bhavati / pUrveNa siddhe nityasamAsArtha vacanam / payaHpAnaM sukham / odanabhojanaM sukham / karmeti kim ? tUlikAyA utthAnaM sukham / sparzAditi kim ? agnikuNDasyopAsanaM sukham / katriti kim ? ziSyeNa guroH snApanaM sukham / aGgeti kim ? putrasya pariSvaJjanaM sukham / sukhamiti kim ? kaNTakAnAM mardanaM sukham / ramyAdibhyaH kartari / 5 / 3 / 126 / ramyAdibhyo dhAtubhyaH kartaryanaD bhavati / rmnnii| kamanI / nndnii| kAraNam / 5 / 3 / 127 / kRgdhAtoH kartaryanaT pratyayo vRddhizca nipAtyate / karotIti kAraNam / bhuji-patyAdibhyaH karmApAdAne / 5 / 3 / 128 / Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 385) munyAdibhyaH patyAdibhyazca dhAtubhyo yathAsaMkhyaM karmaNyapAdAne cAnaD bhavati / mujyate iti bhojanam / niradanti taditi niradanam / apAdAne prapatatyasmAditi prapatanaH / praskandanaH / nirjharaNaH / apAdAnam / karaNAdhAre / 5 / 3 / 129 / / karaNe AdhAre cArtho dhAtoranaD bhavati / karaNe eSaNI / lekhanI / vicayanI / idhmatrazcanaH / palAzazAtanaH / zmazrukartanaH / AdhAre godohanI / saktudhAnI / tilapIDanI / zayanam / Asanam / adhikaraNam / AsthAnam / puMnAmni ghaH / 5 / 3 / 130 / puMsaH nAma puMnAma, tatra gamyamAne karaNAdhArayoH dhAtoH ghaH bhavati / karaNe prcchdH| uracchadaH / dntcchdH| AdhAre aakrH| bhavaH / layaH / viSayaH / / gocarasaMcaravahabajavyajakhalApaNaMnigamabakabhagakaSAkapa nikaSam / 5 / 3 / 131 / - ete karaNAdhArayoH ghapratyayAntA nipAtyante puMnAmni / gAvazvarantyasminniti gocaraH dezaH / idaM vyutpattimAtraM viSayasya tu sajJA / sarvasaMvidAmanekAntAtmakaM vastu gocaraH / saMcarante'nenetisaMcaraH / vahanti yena vahaH vRSaskandhadezaH / vajantyasminniti banaH / vyajatyaneneti vyajaH / khalantyasminniti khalaH / etya - 25 Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 386) paNAyanti yasmin sa ApaNaH / nigacchanti yatreti nigamaH / vaktIti bakaH / bhajyate'sminniti bhagaH / bhagamiti tu bAhulakAt klIbe'pi ghe siddhe siddham / kaSatyasminniti kaSaH / evamAkaSaH / nikaSaH / vyaanAd ghaJ / 5 / 3 / 132 / vyaJjanAntAd dhAtoH puMnAmni karaNAdhAre ghaJ bhavati / vidantyaneneti vedaH / ceSTate'neneti ceSTaH balam / evamApAkaH / ArAmaH / lekhaH / bndhH| vegaH / raagH| raGgaH / prAsAdaH / apAmArgaH / avAt tRstRbhyAm / 5 / 3 / 133 / . avapUrvAbhyAM tRstRbhyAM karaNAdhAre puMnAmni ghaJ bhavati / avatarantyasminniti avatAraH / avastRNantyasminniti avastAraH bAhulakAdasaJjJAyAmapi / avatAro nadyAH / nyAyAvAyAdhyAyodyAvasaMhArAvahArAdhAradArajAram / 5 / 3 / 134 / ete zabdA ghanantAH puMnAmni karaNAdhArayoH nipAtyante / ghasyApavAdaH / nipUrvasyeNaH nIyate'neneti nyAyaH / etya vayanti yasminniti avAyaH / adhIyate'nenAsminniti vA'dhyAyaH / udyuvanti yenetyudyAvaH / saMharanti yena saMhAraH / avaharanti yenAvahAraH / Adhriyate yatretyAdhAraH / dIryante ebhiH dArAH / cAra / Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 387) jIryate'neneti jAraH / dArayantIti dArAH ityapi / 'jAle vAdhye AnAyoH nipAtyaH ' AnAyo jAlaM matsyAnAM mRgANAM vaa| udako'toye / 5 / 3 / 135 / . utpUrvAdaJcateH punAmni karaNAdhArayoH ghaJ nipAtyate, atoye toyaviSayazcad dhAtvartho na bhavati / tailodakaH / ghRtodakaH / atoya iti kim udakodaJcanaH / khano DaDarekekavakaghaM ca / 5 / 3 / 137 / khaneH punAmni karaNAdhArayoH - DaDaraikaikavakaghaghaJ ca pratyayA bhavanti / AkhAyate Akhanyate vA'nenAsmin vA AkhaH / AkharaH / AkhanikaH / AkhanikavakaH / AkhanaH / AkhAnaH / - ikistiva svarUpArthe / 5 / 3 / 138 / dhAtoH svarUpe'rthe'bhidheye ca ikistiv ityete pratyayA bhavanti / bhaJjiH / krudhiH / budhiH / maniH / arthe yajeraGgAni / bhujiH kriyate / pacativartate / gacchatiH / duHsvISataH kRcchrAkRcchrArthAt khal / 5 / 3 / 139 / - kRcchre duHkham , akRcchre sukham , kRcchrArthavRtteH duraH sAma*dakRcchrArthavRttibhyAM svISadbhyAM parAd dhAtoH bhAvakarmaNorarthayoH khal pratyayo bhavati / duHkhena zayyate iti duHzayam , sukhena zayyate iti suzayam , ISacchayaM bhavatA / sukhena, kriyate iti sukaraH, Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 388) duHkhena kriyate iti duSkaraH, ISatkaraH kaTo bhavatA / duSkaram , sukaram , ISatkaraM bhavatA / vyarthe kampyAd bhUkRgaH / 5 / 3 / 140 / ___kRcchrAkRcchrArthebhyo duHsvISadbhyaH parAbhyAM cvyarthe vartamAnAbhyAM kartRkarmavAcibhyAM zabdAbhyAM parAbhyAM yathAsaMkhyaM bhUkRSbhyAM paraH khal pratyayo bhavati / duHkhenAnADhyenAvyena bhUyate durADyaMbhavaM tvyaa| sukhenAnADhyenADhyena bhUyate svADyaMbhavaM mayA / IpadADhyaMbhavaM bhavatA / . duHkhenAnADyaH ADhyaH kriyate durADyaMkaraH maitro bhavatA / sukhenAnADhyaH AGyaH kriyate svADyaMkaro maitro bhavatA / IpadADhyaMkaro maitro bhavatA / vIraNAni sukhenAkaTa: kaTa: kriyante iti sukaTaMkarANi vauraNAni / mRt sukhenAghaTaH ghaTaH kriyate iti sughaTaMkarA mRd / cvyartha iti kim ? durADyena bhUyate / svADyena bhUyate / ISadADhyena bhUyate / ADhya eva kiJcid vizeSamApadyate / evaM durAkhyaH kriyte| zAsUyudhizidhRSimRSAto'naH / 5 / 3 / 141 / kRcchrAkRcchrArthakaduHsvIpatpUrvebhyaH zAsUprabhRtibhya Adantebhyazca dhAtubhyo bhAvakarmaNoranaH pratyayo bhavati / duHkhena ziSyate iti duHzAsanaH / sukhena ziSyate suzAsanaH / ISacchAsanaH / evaM duryodhanaH / durdarzanaH / durdharSaNaH / durmarSaNaH / AdantaH durutthAnaM tvayA / sUtthAnaM caitreNa / ISadutthAnaM bhavatA / duSpAnaM dugdhaM kaNTharogavatA / supAnaM payaH bhavatA / ISatpAnamityAdi / Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 389) niSedhe'laM-khalvoH ktvA / 5 / 4 / 44 / * niSedhArthayoralaMkhalvorupapadayoH dhAtoH ktvA pratyayo vA bhavati / alaM kRtvA / khalu kRtvA / na kartavyamityarthaH / pakSe yathAprAptam / alaM vatsa rodanena / alaM ruditena / parAvare / 5 / 4 / 45 / parAvarayoH gamyamAnayoH dhAtoH ktvA pratyayo vA bhavati / atikramya valabhI zatruJjayaH, valabhyAH paraH ityarthaH / yauvanamatikramya vArdhakam yauvanAt paramityarthaH / avare aprApya nadI parvataH nadyA arvAgityarthaH / aprApya yauvanaM vAlyam / nimIlyAdi-meGa tulyakartR ke / 5 / 4 / 46 / dhAtvarthAntareNa tulyaH kartA yasya sa tulyakartRkaH, tasminnarthe vartamAnebhyo nimIlyAdibhyoH meDazca dhAtoH sambandhe sati ktvA vA bhavati / netre nimItya hasati / mukhaM vyAdAya svapiti / dantAna prakAzya jlpti| apamAya apamitya yAcate / nimilyAdInAM samAnakAlArthaH, meGa: parakAlArthazcArambhaH / pUrva hi yAcate pshcaadpmyte| prAkkAle / 5 / 4 / 47 / parakAlena dhAtvarthena tulyakartRke prAkAle'thai vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe ktvA vA bhavati / AsitvA bhuGkte / muktvA brajati / snAtvA bhuGkte / pItvA vrajati / pakSe Asyate bhoktumityAdi / prAkkAla iti kim ? Asyate, bhujyate, pIyate / Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 390) khNam cAbhIkSNye / 5 / 4 / 48 / - AbhIkSNyayukte parakAlikadhAtvarthena saha tulyakartRke prAkkAle'rthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe khNam cakArAt ktvA ca vA bhavati / bhonaM bhojaM vrajati / muktvA muktvA vanati / pAyaM pAyaM gacchati / pItvA pItvA gacchati / pUrvAgre prathame / 5 / 4 / 49 / pUrvAdiSUpapadeSu prAkkAlArthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati / anAbhIkSNyArthaM vacanam / pUrva bhonaM vrajati / pUrva muktvA vrajati / agre bhojaM yAti / agre bhuktvA yAti / prathama bhojaM gacchati / prathama muktvA gacchati / pUrva bhojanaM kRtvA tataH etItyarthaH / anyathaivaMkathamitthamaH kRgo'narthakAt / 5 / 4 / 50 / ___ebhyaH parAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt karoteranarthakAd dhAtoH sambandhe ruNam vA bhavati / anyathAkAraM muphte / evaMkAraM bhuGkte / kathaMkAraM bhuGkte / itthaMkAraM bhuGkte / pakSe ktvA anyathA kRtvA bhuGkte ityAdi / karoteranyathAdibhyaH pRthagarthAbhAvAdanarthakatvam / yAvatA anyathA bhuGkte ityucyate, tAvatA anyathAkAramityapyucyate / atra samAso'pi nityaH GasyuktatvAt / - ythaa-tthaadiiyottre / 5 / 4 / 51 / Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pe vyApyAt |maanaat kRgaH dhAtA cauraM (391) yathAtathAbhyAM parAt tulyakartRke'tha vartamAnAd anarthakAt kRgaH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati, IrNyazceduttaraM karoti tatra / katha bhavAn bhokSyate ? iti pRSTaH san asUyayA tamuttarayati yathAkAramahaM bhokSye, tathAkAramahaM bhokSye kiM tavAnena ? / zApe vyApyAt / 5 / 4 / 52 / karmaNaH parAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt kRgaH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati, Akroze gamyamAne / cauraMkAramAkrozati-cauraM kRtvA caurazabdamuccAryAkrozatItyarthaH, cauro'sItyAkrozati iti phalito'rthaH / svAdvAdadIrghAt / 5 / 4 / 53 / svAdvarthe vartamAnAdadIrghAntAd vyAkhyAt parasmAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt karoteH dhAtoH sambandhe khNam vA bhavati / svAduMkAraM bhuGkte / miSTaMkAraM muGkte / pakSe svAduM kRtvA, miSTaM kRtvA muGkte / adIrghAditi kim ? svAdvIM kRtvA yavAgU muphte / vid-dRgbhyaH kAtsnye Nam / 5 / 4 / 54 / kAyayuktavyApyAt parebhyastulyakartRke vartamAnebhyo vidibhyaH dRzezca dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / atithivedaM bhojyti| yaM yamatithiM jAnAti labhate vicArayati vA taM taM bhojayatItyarthaH / kanyAdarza varayati yAM yAM kanyAM pazyati tAM sarvAM varayatItyarthaH / bahuvacanAt trayo'pi vido gRhyante / Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 392) yAvato vinda-jIvaH / 5 / 4 / 55 / .. kAtya'yuktavyApyAd yAvacchabdAt parAbhyAM vindajIvibhyAM tulyakartRke vartamAnAbhyAM dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / yAvadavedaM bhukte yAvallabhate tAvad mukte ityarthaH / yAvajjIvamadhIte yAva jIvati tAvadadhIta ityarthaH / carmodarAta puureH| 5 / 4 / 56 / . carmodarAbhyAM vyApyAbhyAM parAt tulyakartRke'rthe vartamAnAt pUreH Nam pratyayo vA bhavati / carmapUramAste carma pUrayitvA Aste ityathaH / udara raM zete udaraM pUrayitvA zete ityarthaH / vRSTimAne Uluka cAsya vA / 5 / 4 / 57 / ___karmaNaH parAt pUrayaterdhAtoH dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / asya ca pUrayaterUkArasya lug vA bhavati / samudAyena ced vRSTeriyattA gamyate / goSpadanaM goSpadapUraM vA vRSTo meghaH / gaGgApraM gaMgApUra vA vRSTo devaH / yAvatA goSpadAdiH pUraNo bhavati tAvad vRSTa ityarthaH / celArthAt knopeH / 5 / 4 / 58 / : celArthAd vyApyAt parAt tulyakartRkArthAt knopayateH vRSTimAne gamye dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / celaknopaM vRSTo devaH / evaM vastraknopaM vasanaknopaM vA vRSTo meghaH / yAvatA celamArdIbhavati tAvad vRSTa ityarthaH / Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 393) gotra-puruSAt snaH / 5 / 4 / 59 / - gAtrarUpAt puruSarUpAcca vyApyAt parAdantarbhUtaNyarthAt snAtestulyakartRke'rthe vartamAnAd vRSTimAne gamye dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / gAtrasnAyaM vRSTo devaH / puruSasnAyaM vRSTo meghaH / yAvatA gAtra puruSazca snApyate tAvad vRSTaH / zuSka-cUrNa-rUkSAt piSastasyaiva / 5 / 4 / 60 / ebhyo vyApyebhyaH parAt piSeH tasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / zuSkapeSaM pinaSTi / cUrNapeSaM pinaSTi / rUkSapeSa pinaSTi / zuSkaM cUrNa rUkSaM vA pinaSTItyarthaH / kRga-graho'kRta-jIvAt / 5 / 4 / 61 / ___akRta-jIvAbhyAM vyApyAbhyAM parAbhyAM kRg-ahibhyAM yathAsaMkhyaM tasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / akRtakAraM karoti akRtaM karotItyarthaH / jIvagrAhaM gRhNAti jIvantaM gRhNAtItyarthaH / nimUlAt kssH| 5 / 4 / 62 / . nimUlAd vyApyAt parAt kaSestasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / nimUlakASaM kaSati nimUlaM kaSatItyathaH / pakSe nimUlasya kArSa kaSati / hanazca samUlAt / 5 / 4 / 63 / samUlA vyApyAt parAd hanteH kaSezca tasyaiva dhAtoH sambandhe Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 394) Nam vA bhavati / samUlakASaM kaSati samUlaM kaSatItyarthaH / sasUlaghAtaM hanti samUlaM hantItyarthaH / krnnebhyH| 5 / 4 / 64 / karaNAt kArakAt pasad hanteH Nam vA bhavati tasyaiva dhAtoH sambandhe / pANighAtaM kuDyamAhanti, pANinA kuDyamAhantItyarthaH, bahuvacanAt karaNapUrvAda hiMsAdapi hanteranenaiva Nam, na tu ' hiMsArthAdekApyAt' ityanena / asyupaghAtamarIn hanti / anena Nami nityasamAsaH / / svasnehArthAt puss-pissH| 5 / 4 / 65 / / karaNavAcinaH svArthAt snehArthAcca parAda yathAsaMkhyaM puSaH piSazca tasyaiva sambandhe sati Nam vA bhavati / svapoSaM puSNAti / AtmapoSaM puSNAti / svazabdasyAtmAtmIyajJAtidhanArthatvena gopoSaM mahiSIpoSaM mAtRpoSaM dhanapoSaM ca puSNAtItyAdyapi / svAdibhiH puSNAtItyarthaH / snehArthAd udapeSaM pinaSTi / ghRtapeSaM tailapepaM kSIrapeSaM vA pinaSTi / udakAdinA pinaSTItyarthaH / / hastAthAd graha-varti-vRtaH / 5 / 4 / 66 / hastArthakakaraNavAcinaH parAd grahavartivRtaH tasyaiva sambandhe Nam vA bhavati / hastagrAhaM gRhNAti / karagrAhaM gRhNAti / pANigrAhaM gRhNAti / hastena gRhNAtItyarthaH / hastavata vartayati hastena vartayatItyarthaH / hastavaH vartate / karavarta vartate / hastena vartata ityarthaH / vartivRta iti vRteya'ntasyANyantasya ca grahaNam / / Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 395) __bandhernAmni / 5 / 4 / 67 / bandhiH prakRtiH nAmavizeSaNaM ca, bandhanasya yad nAma tadvipayAt bandhyarthasya bandheH karaNavAcinaH parAt tasyaiva sambandhe Nam vA bhavati / krauJcabandhaM baddhaH / markaTabandhaM baddhaH / mayUrikAbandhaM bddhH| krauJcAdyAkAro bandhaH krauJcAdizabdenocyate, tena bandhena baddhaH / krauJcAdyAkArakeNa bandhena baddha ityarthaH / ____- AdhArAt / 5 / 4 / 68 / - AdhAravAcinaH parAd bandhestasyaiva sambandhe sati Nam vA bhavati / cakrabandhaM baddhaH / cArakabandhaM baddhaH / guptibandhaM baddhaH cakrAdiSu baddha ityarthaH / katurjIva-puruSAd nsh-vhH| 5 / 4 / 69 / kartRvAcibhyAM jIva-puruSAbhyAM parAbhyAM yathAsaMkhyaM nazivahibhyAM tasyaiva dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / jIvanAzaM nazyati jIvan nazyati / puruSavAhaM vahati puruSaH preSyo bhUtvA vahatItyarthaH / UrdhvAt puuHshussH| 5 / 4 / 70 / kartRvAcakAUrdhvazabdAt pUraH zuSazca tasyaiva dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / UrdhvapUraM pUryate / UrdhvaH pUryate ityarthaH / UrdhvazoSaM zuSyati UrdhvaH zuSyatItyarthaH / . vyApyAccevAta / 5 / 4 / 71 / / Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 396 ) upamAnArthAd vyApyAt kartuzca parAda dhAtoH tasyaiva sambandhe chAm vA bhavati / suvarNanidhAyaM nihitaH suvaNamiva nihita ityarthaH / ratnanidhAyaM nihitaH / odanapAkaM pakvaH / kartuH kAkanAzaM naSTaH / kAka iva naSTa ityarthaH / jamAlinAzaM naSTaH / abhravilAyaM vilInaH abhramiva vilIna ityarthaH / upAt kiro lavane / 5 / 4 / 72 / lavane'rthe vartamAnAdupapUrvAt kirateH anyadhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / lavanagrahaNAt tasyaiva saMbandhe iti nivRttam / upaskAra madrakA lunAnti vikSipantaH lunanti ityarthaH / ___ daMzestRtIyayA / 5 / 4 / 73 / tulyakartRke'rthe vartamAnAdupapUrvAda daMzestRtIyAntena yoge sati anyasya dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / mUlakenopadaMza bhuGkte / atra ' tRtIyoktaM vA' iti samAsasya vikalpanAda mUlakopadaMzaM bhuGkte ityapi / pakSe mUlakenopadazya bhuGkte / evamArdrakopadaMzam , ArdrakeNopadaMzam , Ardrakamupadazya bhuGkte ityaadi| hiMsA dekApyAt / 5 / 4 / 74 / ... hiMsAd dhAtoH sambadhyamAnena dhAtunA sahaikApyAt tRtIyAntena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd Nam vA bhavati / daNDenopaghAtaM daNDopaghAtaM gAH sAdayati / khaDnena prahAraM khaDgaprahAraM zatrUn vija Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (397) yate / daNDenAtADaM daNDAtADaM gAH kalayati / pakSe daNDenopahatyetyAdi / hiMsAditi kim ? candanAdinA mahAvIraM jayati / ekApyAditi kim ? daNDenAhatya caitra gopAlaH dhanU : kheTayati upapIDa-rudha-karSastatsaptamyA / 5 / 4 / 75 / tRtIyAyuktA saptamI tatsaptamI / tRtIyAntena saptamyantena ca yoge sati upapUrvebhyaH pIDarudhakarSabhyastulyakartRke'rthe vartamAnebhyo . dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / pArthAbhyAmupapIDaM pArthopapIDaM zete / pArzvayorupapIDaM pArthopapIDaM zete / vrajenoparodhaM vrajoparodhaM gAH sAdayati / baje uparodhaM vrajoparodhaM gAH sthApayati / pANinopakarSa pANyupakarSa dhAnAH pinsstti| pANAvupakarSa pANyupakarSa dhAnAH gRhNAti / karpateH zavo nirdezAdai bhauvAdikasya grahaNaM na taudAdikasya / tena bhUmau upakRSya tilAn vapati iti vilekhanArthasya na Nam / pramANa-samAsattyoH / 5 / 4 / 76 / AyAmamAnaM pramANam , samAsattiH saMrambhapUrvakaH sannikarSaH, tayoH gamyamAnayoH tRtIyAntena saptamyantena ca yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / vyaGgulenotkarSa dvayaGgulotkarSa gaNDikAH chinatti / vyaGgule utkarSa dvayagulotkarSa gaNDikAzchinatti / samAsattiH kezaiAha . kezagrAhaM yudhyante / kezeSu grAhaM kezamAhaM yudhyante / pakSe dvayaGgulenotkRSya vyaGgule utkRSya gaNDikAH chinatti ityAdi / Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 398) paJcamyA tvarAyAm / 5 / 4 / 77 / tvarA autsukyam , tasyAM gamyamAnAyAM paJcamyantena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / zayyAyA utthAyaM zayyotthAyaM dhAvati / pakSe zayyAyA utthAya dhAvati / dvitIyayA / 5 / 4 / 78 / . dvitIyAntena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati tvarAyAM pAyAm / loSThAn grAhaM loSThayAhaM yudhyante / evaM yaSTIH grAhaM yaSTigrAhaM yudhyante / daNDamudyAmaM daNDodyAmaM dhAvati / evaM yoddhaM tvarante yadAyudhagrahaNamapi nAdriyante |ytkinycidaasnnN tad gRhNanti / pakSe loSThAn gRhItvA yudhyante ityAdi / ___ svAGgenAdhruveNa / 6 / 4 / 79 / / vyAkaraNazAstroktaM svAGgamatra grAhyam 'avikAro'dravamityAvilakSaNam , yasminnaGge cchinne prANI na mriyate tadadhruvam , adhruyeNa svAGgena dvitIyAntena yoge sati tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe sati Nam vA bhavati / bhruvau vikSepaM bhrUvikSepa jalpati / akSiNI nikANam akSinikANaM hasati / kezAn paridhAyaM kezaparidhAyaM nRtyti| pakSe bhravau vikSipya jalpati / svAGgreneti kim ? kaphamunmUlya jalpati / adhruveNeti kim ? ziraH utkSipya kathayati / Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 399) pariklezyena / 5 / 4 / 80 / paripIDyamAnena dvitIyAntena svAGgena yoge tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / urAMsi pratipeSam uraH pratipeSaM yudhyante / zirAMsi cchedaM zirazchedaM yudhyante / pakSe urAMsi pratipiSya zirAMsi chittvA yudhyante / viza-pata-pada-skando vIpsA''bhIkSNye / 5 / 4 / 81 / kriyAbhiH padArthAnAM vyAptumicchA. vIpsA, prakRtyathasya paunaHpunyenAsevanam AbhIkSNyam , dvitIyAntena yoge vizAdibhistulyakartRke'rthe vartamAnebhyo dhAtubhyo vIpsAyAmAbhIkSNye ca gamyamAne dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / gehaM gehamanupravezaM gehAnupravezamAste / gehamanupravezamanupravezaM gehAnupravezamAste / gehaM gehamanuprapAtaM gehAnuprapAtamAste / gehamanuprapAtamanuprapAtaM gehAnuprapAtamAste / evaM gehaM gehamanuprapAdaM gehAnuprapAdamityAdi / gehaM gehamavaskandaM gehAvaskandamityAdi / pakSe gehaM gehamanupravizyAste / gehamanupravizyAnupravizyAste / gehAnupravezamityatra vIpsAyAmAbhIkSNye ca na dvitvaM, zabdazaktisvAbhAvyAt samAsenoktatvAd , na ca svabhAvaH paryanuyogamahatIti / vikalpenopapadasamAsArtha vacanam / kAlena tRSyasvaH kriyAntare / 5 / 4 / 82 / ...kriyAmantarayati vyavadhatta iti kriyAntaraH, tasminnarthe vartamAnAbhyAM tRSyasUbhyAM dhAtubhyAM dvitIyAntena kAlavAcinA yo Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ toH sambandhe gam vA bhvti| yaha tarSa dvayahatarSa gAvaH pibanti / dvayahamatyAsaM vyahAtyAsaM gAvaH pibanti / adya pItvA vyahamatikramya pibantItyarthaH / nAmnA grahAdizaH / 5 / 4 / 83 / __ dvitIyAntena nAmazabdena yoge tulyakartRkaDo vartamAnAd dhAtoH graherAdizazca dhAtoH sambandhe Nam vA bhavati / nAmAni grAhaM nAmagrAhamA yati / nAmAnyAdezaM nAmAdezaM dadAti / pakSe nAma gRhItvA''hvayati, nAmAdizya datta / kRgo'vyayenAniSToktau ktvaa-nnmau| 5 / 4 1 84 / ___ avyayena yoge kRgadhAtoraniSToktau gamyAyAM tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe Nam ktvA ca vA bhavataH / brAhmaNa ! putraste jAtaH, kiM tarhi vRSala ! nIcaH kRtvA nIcaiH kRtya nIcaiH kAraM nIcaiH vRSala ! kAraM kathayasi / priyaM nAmoccairAkhyeyam / he brAhmaNa ! kanyA te garbhiNI jAtA kiM tarhi zUdra ! uccaiH kRtya uccaH kRtvA uccaiH kAram uccaH nAma kAraM kathayasi / apriyaM hi nIcairAkhyAtavyaM bhavati / aniSToktAviti kim ? uccaiH kRtvA''caSTe he brAhmaNa ! tava putraH jAtaH, nIcaiH kRtvA''caSTe kanyA te garbhiNI jAtetyatra na bhavati / tiryacA'pavarga / 5 / 4 / 85 / / kriyAsamAptirapavargaH, vA kriyAsamAptipUrvakastyAgaH / tasmin Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (401 ) gamye tiryac ityavyayena yoge karoteH tulyakartRke'rthe ktvA Nam ca vA bhavataH / tiryak kRtvA, tiryakRtya, tiryakAramAste / samApya viramya utsRjya vA''sta ityarthaH / svAgataH praka0parthe nAnAvidhAdhArthena bhuvshc| 5 / 4 / 86 / taspratyayAntena svAGgena cyarthavRttibhiH nAnAvinAbhyAM dhArthapratyayAntaizca yoge bhuvaH kRgazca tulyakartRke'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe ktvA Nam ca bhvtH| nAtra yathAsaMkhyaM vacanabhedAt / mukhato bhUtvA, mukhatobhUya, mukhatobhAvamAste / mukhataH kRtvA, mukhataH kRtya, mukhataH kAramAste / pArzvato bhUtvA, pArzvatobhUya, pArzvatobhAvaM zete / pArzvataH kRtvA, pArzvataH kRtya, pArzvataH kAraM zete / vyarthe anAnA nAnA bhUtvA gata iti nAnAbhUtvA, nAnAbhUya, nAnAbhAvaM gataH / anAnA nAnA kRtvA gataH iti nAnAkRtvA, nAnAkRtya, nAnAkAraM gataH / evaM vinAbhUtvA, vinAbhUya, vinAbhAvaM gataH; vinAkRtvA, vinAkRtya, vinAkAraM gataH / dhArthaH na dvidhA advidhA advidhA dvidhA bhatvA yAtaH iti dvivAbhUtvA, dvidhAbhUya, dvidhAbhAvaM yAtaH / evaM dvidhAkRtvA, dvidhAkRtya, dvidhAkAraM yAtaH / aikadhyaM bhUtvA, aikadhyaMbhUya, aikadhyaMbhAvaM gataH / dvedhAkRtvA, dvedhAkRtya, dvedhAkAraM gataH / svAGgeti kim ? sarvato bhatvA''ste / taptiti kim ? mukhe bhUtvA gataH / vyartha iti kim ? nAnA kRtvA bhakSyANi mukte| 26 Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (402) tUSNImA / 5 / 4 / 87 / tUSNIMzabdena yoge bhuvoH dhAtoH sambandhe ktvANamau pratyayau bhavataH / tUSNIbhUtvA, tUSNIbhUya, tUSNIMbhAvamAste / tUSNIMzabdasya maune maunavati ca vartamAnatvena maunena saha bhUtvA vA maunavAn bhUtvA''ste ityarthaH / ___ Anulomye'nvacA / 5 / 4 / 88 / paricittArAdhanamAnulomyamanukUlatA.ityarthaH / anvacavyayena yoge bhUdhAtoH tulyakatRkArthasya dhAtoH sambandhe ktvA Nam ca bhavataH Anulomye gamye / anbagbhUtvA, anvagbhaya, anvambhAvamAste / anukulo bhUtvA tiSThatItyarthaH / Anulomya iti kim ! anvag bhUtvA zatrun jayati-pazcAd bhUtvA jayatItyarthaH / zakaSajJArabhalabhasahAIglAghaTAstisamarthArthe ca tum / 5 / 4 / 90 / zaktyAdyarthakeSu dhAtuSu samarthArthakeSu ca nAmasu cakArAdicchAthakeSu ca dhAtuSUpapadeSu karmabhUtAd dhAtoH tum pratyayo bhavati / zaknoti bhoktum / pArayati bhoktum / dhaSNoti bhoktum / adhyavasyati bhoktum / bhoktuM vetti vA jAnAti / prakramate Arabhate vA bhoktum / labhate vindate vA bhoktum / sahate kSamate vA bhoktum / arhati prApnoti vA bhoktum / glAyati mlAyati vA bhoktum / ghaTate yujyate vA bhoktum / asti bhoktum / vidyate Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (403 ) bhoktum / samarthaH bhoktum / alaM bhoktum / prabhavati bhoktum / ISTe bhoktum / icchArtheSu icchati bhoktum / vAJchati paThitum / abhilaSati jinaM pUjitum / AkAGkSati pratiSThApyamAnAM zrIvijayadharmasUrermUrti draSTuM pUjituM vA / iti samAptamuttarakRdantaprakaraNam / tatsamAptau ca samAptaM dharmadIpikAvyAkaraNam / BXXXXXXXX ExomxxanaxxcmoxxcmXWEAR* xaxxo..nxxxaxeg iti nanda-RSi-graha-bhUmimite vikramIye'bde nayanamite ca zrIvinayadharmIye'bde vijayadazamyAM zAstravizAradajainAcArya-zrImad vijayadharmasUrIzvaracaraNAravinde bhRGgAyamANena zrImannyAyavizAradanyAyatIrthetyupAdhiyuktena racitanyAya-dharmaviSayAnekazAstreNa pravartakena sAmprataM samupajAtopAdhyAyapadena munirAjazrImaGgalavijayena racitA dharmadIpikA samAptA / OM zAntiH / zAntiH / zAntiH / Larenxxaxxxa...nxxanxxxnxxantarax KXXXX OOO AIME Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakartuH prshstiH| * [1] : cetazcamatkaraNakAritayA vipazcitAM ___ tattvaprabodhanavidhau samatA-vikAsane / vibhrAjate kaliyuge'pi yadIya-zAsanaM / tasmai namo bhagavate " trizalAGgajanmane " || . [2] . jIyAd gaNezo'sya mahezvarasya "zrIindrabhUti" hatavighnanAlaH / payonidhilabdhi-taraMgiNInAM dAvAnalaH kaSTavanAvanInAm // [3] nandyAt sudharmA bhagavAn " sudharmA " shriiviirpttttaadimsuutrdhaarH| yadIya ekAdaza-saMkhyakAGga dIpo jagad dIpayate'dhunApi // Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 405) [4] natpaTTarAno'jani nAma " jambU" svAmI, mahAsundara-rUpadheyam / AsAdya yaM nirvRti-sundarIha nAdyApyaho ! kaMcana saMvRNIte / [5] tato babhUvatsu mahAmahassu sUridhvanekeSu tadIyapaTTe / kramAd babhUvAn prabhu-" hIramUriH" sUrIndramaulImukuTAyamAnaH // [6] mahImunaH zrImadakabarAdayo' neke yadIyaM pada-padmayAmalam / svanamramaulImukuTaprabhAmbunA / . prakSAlayanti sma muhurmuhurmudA // [7] tadIyapaTTezaparamparAyAM tapodhanAgresarapUjitAMghriH / niHzeSadRSTayA''gamapAradRzvA - kramAd babhUvAn guru-" vRddhicandraH " // Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (406) [8] Arcacca " bhAvanagarA" vaninAyako yaM sadbhaktibhAvabharanirbharamAnasena / .. cAritra-saMyama-zamAH subhaTAH kaSAyAn naiva praveSTumadadurnikaTe yadIye // tadIya-sampannidhi-pAdanIrajo- ,. pAsti-prabhAvoditagauravazriyaH / svanAma-dhanyA gururAjazekharA jayanti vizve prabhu-" dharmasUrayaH " // . [10] iMglIzavAGmayavigAhasamarthabuddhiH sAhitya-zodhaka-purAgatatattvavettA / prAptetihAsaviSayaprakharaprabhutvo dedIpyate kSititale " vijayendrasariH" / [11] dharmopadezAdbhutazaktizAlI samprApta-" paMnyAsa" pdprmutvH| . saiddhAntikaH zAsanadIpradIpa zvakAsti " bhaktevijayo" mahAtmA // Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (407) [12] pracaNDavaktRtvabala-prasAri yazaHprabhoddIpitadiGmukhAbjaH / vidvanmaNiH prauDhanibandhakartA vibhAti " vidyAvijayo" munIndraH // [13] kavitvazaktiprasaradyazaHzrI- . starkaprabandhApratighAtimedhaH / nyAye gatastIrtha-vizAradatve nyAyAdimo'sau vijayo babhasti // . [14] gaMbhIrazAstrAnubhavAgragaNyaH .. paropakArapravaNAntarAtmA / zAnteSu dAnteSu matallikA ca * zrImAn " jayantAd-vijayo" mhrssiH|| [15] " zrIratna"-" siMhau" zramaNau, " mahezvara " stathA " mRgendra " pramukhA munIzvarAH / . adRSyavaiduSyajuSAM vizeSakA dyusatpradezaM katicit samAzrayan // Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (408) [16] naiyAyikAH kecana ke'pi zAbdikA jyotirvidazcAgamikAzca kecana / kavitvasAhitya-dhurandharAH pare sugranthakArAzca mahopadezakAH // ___ [17] tapasvinaH ke'pi nivRttisaGginaH / kaNThIravAH kecana vAdi-kumbhiSu / IdRg yadIyaH parivAra uttamo bhamaNDale garnati visphuratprabhaH // ___ [18] . teSAM prajJAvijitadiviSannAyakAcAryadhInAM saJcAritrojjvalarucisamAkRSTabhUmIdhavAnAm / sphUrnatarkA gabharaparAbhUtavAdIzvarANAM . ___cazcaJcandradyutisitayazovyAptavizvAvanInAm / / [19] jagadarcitapAdAnAM mAhAtmyazrImaNIpayodhInAm / ' " zAstravizArada-jainAcAryazrIvijayadharmamurINAm // Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (409) [20] . pAdadvayenaiva mahodayenA'. bhyuddhRtya mAhaka jaDatAtmapaGkAt / IDakkRtinyAracanasya bhI ___ samprApito nAma kimatra citram ! // ( ekAdazamiH kulakam / ) [21] yataHravisaMtApitvAd rajaniramaNo lAJchanitayA payodhiH kSAratvAt suramaNirapi prastaratayA / pazutvAt svardhanurvibudhafalinaH kASThakatayA na yatsAmyaM dhatte sacapalatayA vArimugapi // [22] " lIMca"-grAma udAra " gRjarabhuvAmahanniketojjvale : "mhesANA " bhidha-pattanasya nikaTe yasya pratiSThAspadam / zreSThI "zrIbhagavAna" bhUjjanayitA janendramArgAdhvagaH "zrIambA" zucizIlazIlanaparA suzrAvikA'mbA punaH / [23] yaH " zrIkAzyAM" gurupadayugaM sevamAno'STavarSI zAbda-nyAya-prabhRti-viSayagrantha vidyAM paThitvA Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 410) nyAye " tIrtha "-sthitimupagataH kAlikAtA- nagaryo "vaizAradya" prathanamapi sampAdito "ba"-vijJaiH // [24] zrImadgurUNAM kRpayA prabhUtayA ___"pravartakatve " viniyojito yakaH / svabandhu-vAtsalyamapi 'sphurattaraM vyadhAd " upAdhyAya" padAnvitaM ca yam // [25] satAmanucaraH so'hametad bAlaka-cApalam / yathAzakti zubhaM kAryamityabhiprAyato vyadhAm // (caturbhiH kalApakam ) - [26] jAnAmyahaM vyAkaraNasya nirmitiH kAThinyapUrNA, tadapIha ceSTitam / vyutpattisiddhayai saralAdhvayojanAprAduScikIrSAvazato mamAbhavat // [27] doSAn samIkSA-sulabhAn vilokya saMzodhayiSyanti kRpaardcittaaH| Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. (411) paropakArA''zayanoditasya ___ghASTrya mamopekSya manISiNo'tra // [28] idaM laghu vyAkaraNaM paThantu . vyutpitsavo'lpazramataH saharSam / zAbdaprabodhaM pratipadya samyak kalyANalakSmI ca samudvahantu // iti prazastiH / Page #723 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam / paribhASAprakaraNam / svaM rUpaM zabdasyAzabdasaMjJA // 1 // Adyantavadekasmin // 2 // ekadezavikRtamananyavat // 3 // bhUtapUrvakastadvadupacAraH // 4 // bhAvini bhUtavadupacAraH // 1 // yathAsaMkhyamanudezaH samAnAm // 6 // vivakSAtaH kArakANi // 7 // apekSAto'dhikAraH // 8 // arthavazA dvibhaktipariNAmaH // 9 // arthavadgrahaNe nAnarthakasya // 10 // lakSaNapratipadoktayoH pratipadoktasyaiva grahaNam // 11 // nAmagrahaNe liGgavizeSTasyApi // 12 // prakRtigrahaNe yalubantasyApi // 13 // saMnipAtalakSaNo vidhiranimittaM tadvighAtasya // 14 // asiddhaM bahiraGgamantaraGge // 15 // gauNamukhyayormukhya kAryasaMpratyayaH // 16 // kRtrimAkRtrimayoH kRtrime // 17 // kvacidubhayagatiH // 18 // siddhe satyArambho niyamArthaH // 19 // dhAtoH svarUpagrahaNe tatpratyaye kAryavijJAnam // 20 // uktArthAnAmaprayogaH // 21 // nimitAmAve naimittikasyApyabhAvaH // 22 // sanniyogaziSTAnAmekApAye''nyatarasyApyapAyaH // 23 // niranubandhagrahaNe na sAnubandhakasya // 24 // ekAnubandhagrahaNe na dvayanubandhakasya // 25 // pUrve'pa Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (414) vAdA anantarAn vidhIn bAdhante nottarAn // 26 // madhye'bhavAdAH pUrvAn vidhIn bAdhante nottarAn // 27 // balavannityamanityAt // 28 // upapadavibhakteH kArakavibhaktiH // 29 // lubantaraGgebhyaH // 30 // sarvebhyo lopaH // 31 // nityAdantaraGgam / / 32 // utsargAdapavAdaH // 33 / / apavAdAt kvacidutsagoM'pi // 34 // nAniSTArthA zAstrapravRttiH // 35 // prakRtigrahaNe svArthikapratyayAntAnAmapi grahaNam // 26 // pratyayApratyayoH pratyayasyaiva / / 37 // varNagrahaNe jAtigrahaNam // 38 // varNai kadazo'pi varNagrahaNena gRhyate // 39 // tanmadhyapatitastadgrahaNena gRhyate // 40 // AgamA yadguNIbhUtAstadgrahaNena gRhyante // 41 // svAGgamavyavadhAyi // 42 // upasargo na vyavadhAyI // 43 // RkArApadiSTaM kArya lakArasyApi / / 4 4 // sakArApadiSTaM kArya tadAdezasya zakArasyApi // 45 // hasvadIrghApadiSTaM kArya na plutasya // 46 // zrutAnumitayoH zrauto vidhibalIyAn // 47 / / antaraGgAnapi vidhIn yavAdezo bAdhate // 48 // pUrva pUrvottarapadayoH kArya kArya pazcAt sandhikAryam !! 49 // sApekSamasamartham // 50 // Nau yatkRtaM kArya tatsarva sthAnivad bhavati // 51 // Atmanepadamanityam / / 52 // anityo NiccurAdInAm // 53|| Nilopo'pyanityaH // 54 // Nicsanniyoge eSa curAdInAmadantatA // 55 // dhAtavo'nekArthAH // 56 // gatyarthA jJAnArthAH // 57 // uNAdayo avyutpannAni nAmAni // 18 // yena dhAtunA yuktAH prAdayastaM pratyevopasargasaMjJA Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (415) // 19 // sambhave vyabhicAre ca vizeSaNamarthavat // 10 // sarva vAkyaM sAvadhAraNam // 11 // dvau nau prakRtamartha gamayataH // 12 // vyAkhyAto vizeSArthapratipattiH // 63 // zit svasya // 64 // SaSThyA nirdiSTasya tadantasyaiva grahaNam // 65 // taparaH tatkAlasya // 66 // maptamyA nirdiSTasya tadavyavahitapUrvasya / / 67 // paJcamyAH parasya // 68 // sakRduccAritazabdaH sakRdevArtha gamayati // 69 // nirdizyamAnasyaivAdezA bhavanti // 70 // kRdgrahaNe gatikArakapUrvasyApi grahaNam // 71 // sUtre liGgavacanamatantram // 72 // prakRtivadanukaraNam // 73 // tivA zavA'nubandhena nirdiSTaM yad gaNena ca / ekasvaranimittaM ca paJcaitAni na yaGlupi // 74 // samAsataddhitAnAM vRttirvikalpena vRttiviSaye ca nityaivApavAdavRttiH // 75 // dviddhaM subaddhaM bhavati // 76 // kvivantA dhAtutvaM nonjhanti zabdatvaM caM pratipadyante / / 77 // nAmagrahaNe prAyeNopasargasya na grahaNam // 78 // sAmAnyAtideze vizeSasya nAtidezaH // 79 // pratyayalope'pi pratyayalakSaNaM kArya vijJAyate // 8 // nyAyAH sthavirayaSTiprAyAH // 81 / / Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 416) [2] atha sNgrhshlokaaH| O-Commons / saMhitAnirUpaNam / saMhitaikapade nityA nityA dhAtUpamargayoH / nityA samAse vAkye tu sA vivakSAma pekSate // 1 // / mAnanirUpaNam / urdhvaM mAna kilonmAnaM parimANaM tu garvataH / AyAmastu pramANaM syAt saMkhyA bAhya tu sarvataH // 2 // / svAMganirUpaNam / avikAro'dravaM mUrta prANisthaM svAMgamucyate / cyutaM ca prANinastattannibhaM ca pratimAdiSu // 3 // / jaatiniruupnnm| AkRtigrahaNAjAtirliGgAnAM na ca sarvabhAk / sakRdAkhyAtanihyA gotraM ca caraNaiH saha / / 4 // / guNanirUpaNam / sattve nivizate'paiti pRthagjAtiSu dRzyate / . AdheyazcAkriyAjazca so'sattvaprakRtirguNaH // 5 // Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (417) / idamAdyarthanirUpaNam / idamastu sannikRSTaM samIpataravarti caitado rUpam / adasastu viprakRSTaM taditi parokSa vijAnIyAt // 6 // / anusvAranirUpaNam / nakArajAvanusvArapaJcamau dhuTi dhAtuSu / sakArajaH zakArazca TTavargastavargajaH // 7 // . / dhAtvarthavizeSanirUpaNam / upasargeNa dhAtvartho balAdanyatra nIyate / vihArAhArasaMhAraprahArapratihAravat // 8 // dhAsvartho bAdhate kazcit kazcit tamanuvartate / tameva vizinaSTayanyo'narthako'nyaH prayujyate // 9 // / akarmakatvanirUpaNam / phalavyApArayorekaniSThanAyAmakarmakaH / dhAtustayordharmibhede sakarmaka udAhRtaH // 10 // dhAtorarthAntare vRtterdhAtvartheno saMgrahAt / prasiddharavivakSAtaH karmaNo'kamikA kriyA // 11 // / dvikarmakagaNanAnirUpaNam / nIvahikRSo NyantA duhibrUpacchibhikSicirudhizAsvarthAH / paciyAcidaNDikRgrahamathijipramukhA dvikarmANaH // 12 // Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) / gauNamukhyakarmanirUpaNam / nyAdInAM karmaNo mukhyaM pratyayo vakti karmajaH / nayate gaurdvinaimaM bhAro grAmamayohyate // 13 // gauNaM karbha duhAdInAM pratyayo vakti krmnH| gauH payo duhyate'nena ziSyo'rtha guruNocyate // 14 // |dhaatuupsrgjnybhedprkaashniruupnnm / bIjakAleSu sambaddhA yathA lAkSArasAdayaH / varNAdipariNAmena phalAnAmupakurvate // 15 // buddhisthAdapi sambandhAt tathA dhAtUpamargayoH / abhyantarIkRto bhedaH padakAle prakAzyate / / 16 // nipAtAzcopasargAzca dhAtavazcetyamI trayaH / anekArthAH smRtAH sarve pAThasteSAM nidarzanam // 17 / / anubndhphlniruupnnm| uccAraNe'styavarNAdya AsktayoriniSedhane / ikArAdAtmanepadamIkArAcobhayaM bhavet // 1 // uditaH svarAnnontazcoraktAdAviTo vikalpanam / rupAntye De pare hrasva RkArAdaDvikalpakaH // 2 // Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 419) lakArAdaG samAyAsyeH sici vRddhiniSedhakaH / aisktayoriniSedhaH syAdosktayostasya no bhavet // 3 // aukAra iDvikalpArthe'nusgaro'nivizeSaNe / lukArazca visargazvAnubandhe bhavato nahi // 4 // ko'dAdina guNI proktaH khe pUrvasya mumAgamaH / genobhayapadI prokto ghazca canoH kagau kRtau // 5 // Atmane guNArodhe Gazco divAdigaNo bhavet / mo vRddhau vartamAne ktaH TaH svAdiSThadyukArakaH // 6 // trimagartho DakAraH syANa NacurAdizca vRddhikRt / tastudAdau nakArazceccApuMsIti vizeSaNe // 7 // rudhAdau nAgame po hi mo dAmaH sampradAnake / yastanAderakAraH syAt puMvadbhAvArthasUcakaH // 8 // strIliGgArthe lakAro hi uta auviti vo bhavet / zaH krayAdiH kyaH ziti proktaH SaH Sito'GavizeSaNe // 9 // padatvArthe sakAro hi noktA atra na santi ca / dhAtUnAM pratyayAnAM cAnubandhaH kathito mayA // 10 // // ityanubandhaphalam // Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 420) . [4] vRtgnnphlniruupnnm| dhutAderadyatanyAM cAGAtmanepadamiSyate / vRdAdipaJcakebhyo vA syasanorAtmanepadam // 1 // jvalAdeau~ bhaved vRddhiryanAdeH saMprasAraNam / .. ghaTAdInAM bhaved isvo jau pare'nIghaTat sadA // 2 // adyatanyAM puSAditvAdaG parasmaipade bhavet / svAdisvAcca ktayostasya nakAraH prakaTo bhavet // 3 // pvAdInAM gadito hrasvo lvAdesktaktayozca no bhavet / yunAdayo vikalpena jJeyAzcurAdike gaNe // 4 // mucAde gamaH ze ca kuTAditvAt sici pare / guNavRddherabhAvazca kathito hemasUriNA // 5 // adantAnAM guNo vRddhiryacurAde zca no bhavet / saMkSepeNa phalaM caitadISitaM vA nareNa hi // 6 // Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaatupaatth-suucii| pRSTa 3 bhU sattAyAm sUGa prAptI pR. 13 pAM pAne nAM gandhopAdAne . bhvaadignnH| pR. 21 iM, , zuM, luM gatau dhaM sthairya ca suM prasavaizvaryayoH pR. 22 | smaM cintAyAm pR. 23 gU, dhru secane aura zabdopatApayoH pR. 24 dvaM varaNe saM gatau prApaNe ca pR. 25 tR plavana-taraNayoH | TrSe pAne mAM zabdAgnisaMyogayoH ThAM gatinivRttI pR. 19 mnAM abhyAse dAm dAne ji, jiM abhibhave pR. 20 siM kSaye iMgato Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (422) pR. 26 daiva zodhane dhya cintAyAm glaiM harSakSaye pR. 27 m gAtravinAme cai nyaGkaraNe nai svapne | tRptau kaiM, maiM, rai zabde STye, stya saMghAteca saiM, maiM, maiM kSaye maiM, | pAke 4, ovai zoSaNe puNe veSTane phakka nIcairgato pR. 28 okhu, rAkhU, lAkha, dAla, dhrAkha zoSaNAlamarthayoH . pR. 29 zAkha, zlAkha vyAptI ukha, nakha, Nakha. vakha, makha, rakha, lakha, makhu, khu, lakhu, rikhu, ikhu gato pR. 31 valga, ragu, lagu, tagu, zragu, zlagu, agu,, vagu, magu, svagu, igu, ugu, ggui, ligu gatau tvagu kampane ca yugu, jugu, vugu varjane gagya hasane daghu pAlane zighu AghrANe madhu maNDane pR. 32 laghu zoSaNe zuca zoke taka hasane taku kRcchUjIvane zuka gato bukka bhA(bha)SaNe Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (423) dhRna, dhRnu, dhvana, dhvaju, dhana, dhanu vana, vana, pasna gatau pR. 35 ana kSepaNe ca ca zabde tAre . buca gatau kRJca ca kauTilyAlpIbhAvayoH dhuzca apanayane arca pUjAyAm pR. 33 ancU gatau ca . bancU, caJcU, taJcU, svaca, maJcU, muncU, cucU, c, mlucU, gluncU, pasca gatau - pR. 34 gucU, gTucU steye mleccha avyaktAyAM vAci lacha, lAchu lakSaNe pAchu vAnchAyAm Achu AyAme hIccha lajjAyAm mUrchA mohasamucchAyayoH sUrchA mUrchA vismRtau mucha pramAde kujU, khunU steye arja, sarna arjana karna vyathane kharna mAnane ca khaja manthe ez2a kampane hosphUrjA vajranirghoSe kSIja, kUna, guja, guju avyakte zabde laMja, lanu, tarna bhartsane lAja lAju bharnane ca pR. 37 jana, jaju yuddhe tuna hiMsAyAm tuju balane ca | garna, gaju, gRna, gRju, Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 424) maja zabde ciTa praiNye muna, muju, mRju, viTa zabde gaja madane ca / heTa vivAdhAyAm sya hAnau aTa, paTa, iTa, kiTa, panaM saGge kaTa, kaTu, kaiTai gatau pR. 38 kuTu vaikalye kaTe varSAvaraNayoH muTa pramardane zaTa, runAvizaraNagatyavasAdaneSu cuTa, cuTu alpIbhAve vaTa veSTane vaTu vibhAjane kiTa, khiTa uttrAse ruTu, luTu steye ziTa, piTa anAdare sphaTa, sphuTU vizaraNe jaTa, jhaTa saMghAte raTa, raTha paribhASaNe piTa zabde ca paTha vyaktAyAM vAci pR. 39 vaTha sthaulye bhaTa bhRtau maTha mada-nivAsayozca taTa ucchAye kaTha kRcchjIvane khaTa kALe NaTa nRttI haTha balAtkAre haTa dIptau uTha, ruTha, luTha upaghAteM SaTa avayave piTha hiMsA-saMklezayoH laTa viloTane . . . zaTha kaitave ca . Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuThu zoSaNe aTha, ruThu gatau (425 ) zuTha gatipratIghAte aDDa abhiyoge kuThu, luThu Alasye ca cuDDa hAvakaraNe aNa, raNa, vaNa, vraNa, baNa, bhaNa, bhraNa, maNa, puDu pramardane dhaNa, dhvaNa, dhraNa, kaNa, muDu khaNDane ca kvaNa, caNa zabde maDu bhUSAyAm . ogR apanayane gaDu vadanaikadeze - pR. 41 zaur3a garve zoNa varNagatyoH yaur3a sambandhe zroNa, zloNa saMghAte mer3a, breDa, mleDa, loDa unmAde paiNa gati-preraNa-zleSaNeSu roDa, raur3a, taur3a anAdare citai saMjJAne krIDa vihAre .. ata sAtatyagamane tur3a toDane cyuta Asecane huDa, haDDa, hU, hauDa gatau . cutR, zcuta, acyuta kSaraNe khoDa pratIghAte viDa Akroze atu bandhane aDa udyame kita nivAse laDa vilAse Rta ghRNAgatispardheSu kaDu made kuthu, puthu, luthu, mathu, mantha, mAntha, kaDDa kArkazye hiMsA-saMklezayoH jutR bhAsane Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (429) kadu, qada, kladu rodanAkAnayoH skandaM gatizoSaNayoH SidhU gatyAm pR. 42 khAha makSaNe bada sthairye khada hiMsAyAM ca gada vyaktAyAM vAci rada vilekhane Nada kSvidA avyakte zabde arda gati-yAcanayoH narda, garda, garda zabde tarda hiMsAyAm vidhau zAstramAGgalyayoH zundha zuddhau | stana, dhana, dhvana, cana, svana, vana zabde vana, dhana bhakto kanai dIpti-kAnti-gatiSu gupau rakSaNe karda kutsite zabde khada dazane adu bandhane idu paramaizvarya tapa, dhUpa saMtApe . rapa, lapa, jasa vyakte vacane japa mAnase ca vidu avayave Nidu kutsAyAm capa sAntvane Sapa samavAye Tunadu samRddhau sRplaM gatau cadu dIptyAhAdayoH klidu paridevane pradu ceSTAyAm cupa mandAyAm | tupa, tumpa, trupa, trumpa, tupha, Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (427) tumpha, trupha, trumpha hiMsAyAm / Sama, STama vaiklavye ___ . pR. 47 ama zabda-maktyoH varpha, rapha, sphu gatau ama, drama, hamma, mIma, arba, ka, kha, garva, carca, taba, gamlaM gatau narba, parva, barba, zarba, parva, sarva, haya, harya klAntau ca rinu, ravu gatau kubu AcchAdane mavya bandhana lubu, tubu ardane sUrya, IkSya, IrNya IdhyArthAH cubu vaktrasaMyoge zucya, cucyai abhiSave sabhU, sambhU, tribhU , pimbhU , bharbha tsara chadmagatau hiMsAyAm kmara hurchameM zumbha bhASaNe ca abhra, vabhra, mabhra gato yabhaM, jama maithune cara bhakSaNe ca pR. 48 . dhora gaticAturye camU, chamU, jamU, khora pratighAte jhama, jimU adane dala, triphalA vizaraNe krama pAdavikSepe mIla, zmIla, smIla, mIla nimeSaNe yamU uparame pIla pratiSTambhe NIla varNe syam zabde zIla samAdhI gamaM prahatve kIla vandhe Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (428) kUla AvaraNe zUla rujAyAm tUla niSkarSe pUla saMghAte mUla pratiSThAyAm phala niSpattau jIva prANadhAraNe. pIva, mIva, tIva, nIva sthaulye pivu, mivu, nivu secane hivu, divu, jivu prINane phulla vikasane culla hAvakaraNe cilla zaithilye ca pela, phela, zela, Sela, sela, vela, sala, tila, tilla, palla, vella gatau kela, kvela, khela, vela, cela, skhala calane khala saMcaye ca zvala, zvalla Azugatau gala adane pUrva, parva, marva pUraNe garva aminiveze SThivU , kSivU nirasane ghu vyAptau ca ava rakSaNa-gati-kAnti-prItitRpti-avaMgamana-praveza-zravaNasvAmyarthayAcanakriyecchAdIptyavAptyAliGganahiMsAdahanabhAvavRddhiSu kaza zabde miza, maza roSe ca zaza plutigatau Niza samAdhau . dRzaM prekSaNe daMzaM dazane pR. 53 ghuSa zabde khUSa prasave | uSa runAyAm Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (429) ISa unche | zaMsu stutau ca kRSaM vilekhana mihaM secane kaSa hiMsAyAm dahaM bhasmIkaraNe pR. 54 . raha tyAge ziSa, jaSa, jhapa, vaSa, maSa, rahu gatau muSa, ruSa, riSa, yUSa, jUSa, zaSa, dRha, dRha, vRha vRddhau caSa hiMsAyAm bRha, bRhu zabde ca vRSa saMghAta ca . uhR, tRha, duha ardane bhaSa bhatsane arha, maha pUjAyAm niSU, viSU , miSU, niSU, ukSa secane pRSa, vRSU secane rakSa pAlane mRdhU sahane ca makSa, mukSa saMghAte uSa, zripU, zliSU, puSU, pluSU dAhe akSau vyAptau ca ghRSa saMgharSe pR. 16 hRSu alIke takSau; tvakSau tanUkaraNe puSa pRSTau NikSa cumbane bhUSa, tasu alaGkAre vakSa roSe lasa zleSaNakrIDanayoH tvakSa tvacane ghaslaM adane hase hamane sUkSa anAdare pisa, pesa, vesa gatau kAkSu, vAkSu, mAkSu kAGkSAyAma saM gato zasU hiMsAyAm | iti parasmaipadam / Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 430) athAtmanepadam lokaG darzane pR. 57 zlokaGa saMghAte gAMG gatau drekRG, dhekRG zabdotsAhe .. pR. 58 rekRG, zakRG zaGkAyAm miG ISaddhasane kaki laulye DIG vihAyasAM gatau kuki, vRki AdAne pR. 59 caki tRpti-pratIghAtayoH uGa, kuMGa , guMGa, ghuGa, DuGa zabde kakuGa, zvakuG, bakuG, zrakuG, cyuMG, jyuG, juGa, praMGa,plaMDa gatau zlakuG, DhokRG, traukRGa, pvAka, ruG reSaNe ca vaski, maski, tiki, Tiki, TIkRG, sekRG, kRG, raghuG, pUG pavane laghuG gatau mUG bandhane aghuGa, vadhuG gatyAkSepe dhRGa avadhvaMsane maghuGa kaitave ca meMG pratidAne zlAghRG katthane deG, traiG pAlane locU darzane paci secane vakuGa kauTilye kaci bandhane akuG lakSaNe varci dIptau zIkRG secane | maci, mRcuG karakane Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (431) zrathuG zaithilye prathuG kauTilye kasthi zlAghAyAm zviduG zvaitye vaduG stutyabhivAdanayoH bhaduGa sukhakalyANayoH spaduG kiJciccalane . kliduG paridevane pacuGa vyakatIkaraNe . ejaGa, bhejaGa , bhrAni dIptau ijuG gatau Rji gatisthAnAnanojaneSu RjuG, bhRnaiG bharjane tiji kSamAnizAnayoH eThi, heThi vibAdhAyAm maThuG, kaThuG zoke muThuDU palAyane aThuG, paDuG gatau huDDuG, piDuG saMghAne taDuG tADane zaDuG rujAyAM ca hiDuG gatau ca ghiNuG, ghuNuG, ghRNuG grahaNe paNi vyavahAra-stutyoH mudi harSe dadi dAne hadi purISotsarge dhvadi, svardi, svAdi AsvAdane urdi mAna-krIDanayozca SUdi kSaraNe padi kutsite zabde skuduG ApravaNe edhi vRddhau spardhi saMgharSe / gAdhaG pratiSThAlipsAgrantheSu yataiG prayatne gutRG, jutRG bhAsane nAthaG upatApaizvaryAzIHSu ca Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (432) bAdhRG roTane cayi, rayi gatau dadhi dhAraNe nAdhaG upatApaizvaryAzIryAzcAsu tayi, Nayi rakSaNe ca pani stutau dayi dAna-gatimAni pUjAyAm hiMsA-dahaneSu ca tepRG kampane ca kSmAyaiG vidhUnane trapauSi lajjAyAm sphAyaiG opyAyaiG vRddhau gupi gopana-kutsanayoH / tAyuGa saMtAnapAlanayoH abuGa, rabuG zabde vali, valli saMvaraNe kabRG varNe klIbRG AdhASTye zali calane ca kSIbRG made kali zabda-saMkhyAnayoH valbhi bhojane kAzaka dIptau garibha dhASTye bhASi vyaktAyAM vAci ramiM rAmasye ISi gatihiMsAdarzaneSu kAsaG zabdakutsAyAm DulabhiS prAptI bhAsi TubhrAsi TumlAsRG dIptau bhAmi krodhe rAsaGNAsRG zabde kSamauSi sahane Nasi kauTilye kamU kAntau bhyasi bhaye ayi, vayi, payi, mayi, nayi, | AGaH zasuG icchAyAm Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (433) 4 Ihi ceSTAyAm ahi tarke gAhoG viloDane glAhauGa grahaNe dakSi zaidhyU ca zikSi vidyopAdAne bhikSi yAJcAyAm dIkSi mauNDyejyopanayananiyamatratAdezeSu ikSi darzane ityaatmnepdinH| dhRg dhAraNe DuyAga yAncAyAm DupacI pAke pR. 70 rAjRg TubhrAni dIptau bhanI sevAyAm raJjIM rAge reTga paribhASaNa-yAcanayoH veNag gati-jJAna-cintAnizAmana-vAditragrahaNeSu catega yAcane prog paryAptau .. ayobhypdinH| zrima sevAyAm gIMga prApaNe iMg haraNe mithag medhAhiMsayoH methUna saMgame ca cadeg yAcane ubundag nizAmane Niga, Neg kutsAsaMnikarSayoH mig, mehaga medhAhiMsayoH | meghaga saMgame ca bhuMga bharaNe juDaMga karaNe 28 Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (434) pR. 74 vyag saMvaraNe vega tantusaMtAne pR. 75 hU~g spardhAzabdayoH budhag bodhane khanUg avadAraNe zapI Akroze cAyag pUjAnizAmanayoH vyayI gatau dhAvUgU gatizuddhayoH dAzRg dAne laSI kAntau pR. 72 cI bhakSaNe chapI hiMsAyAm viSIM dIptau aSI, asI gatyAdAnayozca dAsRg dAne mAga mAne guhAg saMvaraNe ityubhypdinH| TuvapIM bIjasaMtAne vahIM prApaNe Trozvi gativRddhayoH pR. 77 vada vyaktAyAM vAci vasaM nivAse vRt yjaadyH| / dyuti dIptau pR. 78 ruci abhiprItyAM ca ghuTi parivartane ruTi, luTi, luThi pratIghAte zvitAvaraNe jimidAG snehane nividAG, pR. 73 yajI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu nividAG mocane ca zubhi dIptau Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (435) kSumi sancalane gami, tumi hiMsAyAm sambhUG vizvAse bhrAGa, suG avastraMsane dhvasUG gatau ca vRtUG vartane . pR. 79 syandauG sravaNe vRdhUG vRddhau zRdhUG zabdakutsAyAm kRpauG sAmarthe ta dyutaadyH| pR. 80 jvala dIptau kuca samparcanakauTilya pratiSTambhavilekhaneSu patla. gatau maye viloDane palaM vizaraNagatyavasAdaneSu zadalaM zAtane pR. 81 budha avagamane Tuvam udgiraNe bhramU calane kSara saMcalane cala kampane jala ghAtye Tala, Tvala vaiklavye SThala sthAne hala vilekhane Nala gandhe bala prANanadhAnyAvarodhayoH pula mahattve kula bandhusaMssyAnayoH pala, phala, zala gatau pR. 82 hula hiMsAsaMvaraNayozca kruzaM AhvAnarodanayoH | kasa gatau ruhaM janmani | rami krIDAyAm Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (436) pahi marSaNe aka kuTilAyAM gatau vRt blaadyH| kakhe hasane ghaTie ceSTAyAm aga kuTilAyAM gatau kSajuGa gatidAnayoH raMge zaGkAyAm vyathiSu bhayacalanayoH lage saGge prathiS prakhyAne hage, halage, page, sage, mradiSu mardane Tage, sthage saMvaraNe skhadipa khadane vaTa, bhaTa paribhASaNe kaduG, RduGa , kladuG vaivavye gaTa na(na)to Rpi kRpAyAm gaDa secane jitvaripa sambhrame heDa veSTane laDa nihonmanthane pR. 83 phaNa, kaNa, raNa gatau prasiS vistAre caNa hiMsAdAnayozca dakSi hiMsAgatyoH zaNa, zraNa dAne / zrAM pAke snatha, knatha, kraya, klatha hiMsAyAma sma AdhyAne chada Urjane madai harSaglapanayoH na naye Tana, stana, dhvana zabda STaka, staka pratIghAte svana avataMsane caka tRptau ca cana hiMsAyAm . dU bhaye Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (437) khyAMka pratha(katha)ne prAMka pUraNe mAMka mAne iMk smaraNe jvara roge pala kampane havala hamala calane jvala dIptau ca vRt ghaTAdayaH / iti bhvAdigaNaH / iMNk gatau atha adaadignnH| adaM, hAMka bhakSaNe pR. 88 vIMka prajanakAntyasanakhAdane ca dhuk abhigamane puMk prasavaizvaryayoH tuka vRttihiMsApUraNeSu yuk mizraNe Nuk stutau mAMka dIptau yAMka prApaNe cAMka gatigandhanayoH SNAMka zauce. kSNuk tenane snuk prasnavane Tuca, ru, kuMk zabde rudRk azruvimocane zrAMka pAke drAk kutsitagatau pAMka rakSaNe kAMk AdAne dovU lavane niSvapaMk zaye / ana, zvasana prANane Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (438) pR. 91 jakSaka bhakSahasanayoH daridrAk durgatau . pR. 92 jAgRk nidrAkSaye pR. 93 cakAsRk dIpto zAsUk anuziSTau vacaM bhASaNe pR. 95 mRnauk zuddhau vidak jJAne pR. 96 hanaka hiMsAgatyoH . pR. 97 vazak kAntau . | zIk svapne pR. 100 tGka apanayane ghUGauk prANigabhavimocane pRcaiG, pUjuG, pijuki samparcane vRnaiki varjane Nijuki zuddhI pR. 101 zijuki avyakte zabde IDik stutau Irik gatikampanayoH Izik aizvarya vasik AcchAdane AGaH zAsUki icchAyAm pR. 102 Asik upavezane kasuki gatizAtanayoH Nimuki cumbane cakSika vyaktAyAM vAci asak bhuvi athaatmnepdinH|. iMk adhyayane Uryugak AcchAdane Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR. 104 (439) ohAMDUk gatau mAMDUk mAnazabdayoH .TuMgak.stutI brUgaka vyaktAyAM vAci dviSIMk aprItI pR. 106 duhIMk kSaraNe dihIk upalepe lihIka AsvAdane DudAMgk dAne DudhAMgk dhAraNe ca . pR. 112 TuDubhaMgA poSaNe ca NijaeNkI zauce ca vikI pRthagbhAve viSalaMkI vyAptI atha haadyH| huMk dAnAdanayoH pR. 108 ohAMka tyAge nimIk bhaye . pR. 109 hrIMk lajjAyAm atha divaadignnH| pR. 114 divUca krIDAjayecchApaNidyutistutigatiSu jUS jhUSaca jarasi pR. 115 pRk pAlanapuraNayoH zoMca takSaNe Rk gatau | doM chauMca chedane Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (440) pyusac dAhe. paha, pahac zaktI puSaca puSTau / pA~ca antakamaNi brIDacU lajjAyAm nRtaica nartane kuthac pUtibhAve puthaca hiMsAyAm gudhac pariveSTane rApaMca vRddhau vyadhaMca tADane kSipaMca preraNe puSpac vikasane tima, tIma, STima, TImac ArdramAve pivUca utau ucac samavAye luTaca viloTane vidAMca gAtraprakSaraNe klidauca, ArdrabhAve jimidAca snehane nividAca mocane ca kSudhaMca bubhukSAyAm zudhaMca zauce krudhaMca kope SidhUMc saMrAddhau RdhUc vRddhau pR. 120 gRdhUca abhikAlAyAm raghauca hiMsAsarAdhdhyoH tRpauca prItI hupauc haSamohanayoH / kupaca krodhe .. zrivaca gatizoSaNayoH SThivU livUca nirasane iSaca gato SNasUc nirasane knasUca vRti-dIptyoH nasaica bhaye Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR. 121. .. gupac vyAkulatve yupa, rupa, lupaca vimohane Dipaca kSepe STrapac samucchrAye jhumac gAyeM zubhaca saMcalane Nabha, tumac hiMsAyAm nazauca adarzane kuzac zleSaNe bhRzu, bhraMzUc adhaHpatane pR. 122 vRzac varaNe . kRzaca tanutve zuSaMc zoSaNe duSaMca vaikRtye zliSaMca AliGgane pluSUc dAhe mitRSac pipAsAyAm tuSaM, hRSac tuSTau rupacaM roSe (441) visacU preraNe pR. 123 kusac zleSe asUca kSepaNe yasUca prayatne jasUca mokSaNe tasU, dasUca upakSaye vasUca stambhe vusaca utsarge musac khaNDane masaica pariNAme zamU, damUc upazame tamUca kAsAyAm zramUc khedatapasoH bhraMmUca anavasthAne pakRtya . kSamauca sahane madaica harSe klamUca glAnI muhIca vaicitye druhoca jighAMsAyAm Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pNuhoca uddiraNe SNihauca prItI ghUauca prANiprasave dUc paritApe dIc kSaye dhIMc anAdara mIMc hiMsAyAm lIMc zleSaNe DIc gatau bIMc varaNe pIDa pAne Ic gatau prIMc prItau yujic samAdhau sRjic visarge vRtUci varaNe padic gau pR. 127 virdica sattAyAm (442) | sidic dainye yudhiMcU saMprahAre ano rudhiMca kAme budhi, manica jJAne anic prANane | janaici prAdurbhAve . pR. 128 dIpaici dIptau tapiMca aizvarye vA pUraici ApyAyane ghuraiG, jUci jarAyAm dhUraiG, gUraici gatau sUraici svarAyAm ghurAdayo hiMsAyAm ca cUraici dAhe klizic upatApe liziMca alpatve kAzica dIptau ..pR. 129 . zakIMc marSaNe zugaic tibhAve Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (443) pR. 134 rakhIMca rAge zIMca Akroze mRSIca titikSAyAm - pR. 130 NahIca bandhane iti divaadignnH| hiMT gativRdhdhyoH zrRMTa zravaNe TuiMT upatApe pRT prItI smRTa pAlane ca . pR. 135 zaklaMT zaktI tika, tiga, paghaTa hiMsAyAma rAdha, sAdhaMT saMsiddhau RdhUTa vRddhau atha svaadyH| puMgaTa abhiSave pR. 131 piMgaTa bandhane pR. 132 ziMgaT nizAne .. DumiMgTa prakSepaNe ciMgaTa cayane dhU gaT kampane . pR. 133 . stuMgT AcchAdane kaMgaTa hiMsAyAm vRgaT varaNe AplaMT vyAptI tRpaTa prINane pR. 136 dambhRT dambhe kRvuTa hiMsAkaraNayoH / dhivuT gatau bhidhRSAT prAgalbhye | STighiTa Askandane Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (444) pR. 137 azauTi vyAptI iti svAdayaH / khidaMta parighAte pizat avayave riM, pit gatau dhit dhAraNe kSit nivAsagatyo t preraNe maMt prANatyAge atha tudaadignnH| tudIt vyathane . pR. 138 kSipIt preraNe bhrasnItU pAke kRta vikSepe gRt nigaraNe dizIMtU atisanane kRSIt vilekhane muclaMtI mokSaNe vicIt kSaraNe vidlaMtI lAme luplaMtI chedane lipIt upadehe likhat akSaravinyAse jarca, jharcat paribhASaNe tvacat saMvaraNe Rcat stutI ovazvaut chedane Rchat indriyprlymuurtimaavyo| vichat gatau pR. 143 uchait vivAse / prachat jJIpsAyAm / kRtait chedane Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (445) zubha, zumbhat zobhAyeM dRmait granthe lubhat vimohane kurat zabde kSurat vikhanane khurat chedane ca unnat Arjave sRjata visarge rujot bhaGge munot kauTilye TumasnoMt zuddhau jarja, jhajhat paribhASaNe udjhat utsarge juDat gatau kaDat made pR. 144 . pRNat prINane tuNat kauTilye mRNat hiMsAyAma, guNat gati-kauTilyayozca. ghuNa, ghUrNat bhramaNe gudaMta preraNe palaMta avasAdane tRpha, tRsphat tRptau / dRpha, dRmphat utkaleze gupha, gumphat granthane uma, ummat pUraNe ghurat bhImArthazabdayoH purat agragamane murat saMveSTane surat aizvaryadIptyoH sphara, sphalat sphuraNe ilat gatisvapnakSepaNeSu calatU vilasane cilta vasane vilat varaNe milat zleSaNe spRzaMt saMsparoM ruzaM, rizaMt hiMsAyAm vizaMt pravezane mRzaMta Amarzane Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (146) kRDat ghasane . liza, RSait gatau kuDat bAlye ca iSat icchAyAm guDat rakSAyAm miSat spardhayAm pR. 148 vRhauta udyame jum bandhe tRhau, tUhau, stRhau,stUMhauta hiMsAyAma tuDat toDane kuTata kauTizye luDa, thuDa, sthuDat saMvaraNe vuDat utsarge ca guMt purIpotsarge pR. 147 bruDa, bhuDat saMghAte dhrut gatisthairyayoH duDa, huDa, truDat nimajjane gut stavana cuNat chedane dhUt vidhUnane Dipata kSepe kucat saMkocane sphurat sphuraNe vyacat vyAnIkaraNe sphulat saMcaye ca gujat zabde athaatmnepdinH| ghuTat pratIpAte kuMG, kUr3at zabde cuda, chuTa, truTat chedane guraiti udyame tuTat kalahakarmaNi put vyAyAme muTata AkSepapramardanayoH hRt bhAdara raphaTat vikasane dhaMt sthAne puTa, khuut saMzleSaNe ovinaiti bhayacalanayoH . . Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (447) bolajeDU, olasnaiti vIDe | vRcapa varaNe ___ * pR. 149 tacU , tamjaupa saMkocane babjit saGge bhanjoMpa Amardane mupaiti prItisevanayoH bhujap pAlanAbhyavahArayoH iti tudaadignnH| ajaupa vyakti-mrakSaNa-gatiSu pR. 154 atha rudhAdigaNaH / ovijayU bhayacalanayoH pR. 160 kRtaipa veSTane rudhUpI AvaraNe undaip kledana ziSlaMp vizeSaNe ricUpI virecane piSlaMp saJcUrNane vicUpI pRthagbhAve hisu, tRhapa hiMsAyAm yupI yoge pa. 155 pR. 152 khidipa dainye zuddhapI saMpeSe vidipa vicAraNe bhiMDhapI vidAraNe niindhaipi dIptau chidaMpI dvaidhIkaraNe iti rudhAdigaNaH samAptaH / UchapI dIptidevanayoH utRDhapI hiMsA'nAdarayoH . pR. 196 atha naadignnH| pacaipa saMparke - tanUyI vistAre .. Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (448) skuMgz ApravaNe pR. 167 SaNUyI dAne kSaNam, kSiNUyI hiMsAyAm knUgaz zabde gaz hiMsAyAm grahIz upAdAne RNUyI gatau tRNuyI adane ghRNUyI dIptau vayi yAcane manUyi bodhane iti tanAdigaNaH / pUgza pavane lagaz chedane dhUgz kampane stugz AcchAdane kRgaz hiMsAyAm vRgaz varaNe nyAMza hAnI atha kryaadignnH| pR. 159 DukrIgara dravyavinimaye piMgaz bandhane prIMgaz tRptikAnsyoH zrIMgaz pAke mIMgaza hiMsAyAm guMgazu bandhane rIz gatireSaNayoH / lIMz zleSaNe glIza varaNe lvIz gatau kR, mU, zaz hiMsAyAm / pRz pAlanapUraNayoH bRz ma(va)raNe Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (449) | Nabha, tubhaz hiMsAyAm klizauz vibAdhane mara marjane ca daz vidAraNe jara vayohAnau naz naye gRz zabde Rz gatau jJAMza avabodhane siSza hiMsAyAm nIMz varaNe zrIz bharaNe heTara bhUtaprAdurbhAve mRDara sukhane azara bhojane iSaz AbhIkSNye viSaz viprayoge muSaz steye puSaza * puSTau kuSaz niSkarSe pR. 168 vRz saMmatau / iti kryaadignnH| | . atha curAdigaNaH / zrandhara mocanapratiharSayoH manthara viloDane gyaz saMdarbha kunthara saMkleze mRdA kSode - gudhara roSe . bandha' bandhane 29 curaNa steye pR. 170 pRNa pUraNe pR. 171 ghRN stravaNe zvalka, varakaNa bhASaNe Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (190) nakka, dhakkaNa nAzane vaTuNa vibhAjana cakka, cukaN vyathane zuThaNa Alasye rakuN bandhane guThuN veSTane arkaN stavane laDaN upasevAyAm pR. 172 sphuDDaNa parihAse pacuNa vistAre olaDuN utkSepe mlecchaNa mlecchane pIDaN gahane urjaN bala-prANanayoH taDaN AghAte tuju, pijuNa hiMsAbaladAnaniketaneSu, kaDuN khaNDane ca pUjaNa pUnAyAm cuDuN chedane tinaN nizAne . .. . maDaN bhUSAyAm vaja, vajaNa mArgaNasaMskAra-gatyoH bhaDaN kalyANe rujaN hiMsAyAm IDaN stutI naTaN avasyandane caDuNa kope tuTa, cuTa, cuTu, chuTaN chedane cUNa, tUNaNa saMkocane kuTTaN kutsane ca zraNaN dAne puTa, muTaNa saMcUrNane cituNa smRtyAm luNTaNa steye pusta, vustaNa AdarAnAdarayoH sphuTa(Ta)Na parihAse mustaN saMghAte pR. 173 kRtaNa saMzabdane Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (451) pR. 174 zrayaNa - pratiharSe pRthapa prakSepaNe prathaNa prakhyAne chadaNU saMvaraNe cudaN saMcodane miduN snehane chardaN vamane budhuN hiMsAyAm varSaNa chedana-pUraNayoH gardhaNa abhikAGkSAyAm bandha, badhaN saMyamane chapuNa gatau kSapuN kSAntau paNa samucchrAye DipaN kSepe upu, DipuN saMghAte zUrpaNa mAne Dabu, DibuN kSepe mumbu, tUbuNa ardane puSaNa niketane yamaNa pariveSaNe vyayaNa kSaye yatruNa saMkocane tilaNa snehane jalaNa apavAraNe kSalaN zauce pulaNa samucchrAye bilaNa - bhede talaNa pratiSThAyAm tulaN unmAne dulaNa utkSepe bulaNa nimajjane mUlaNa rohaNe kala, kila, pilaNa kSepe palaNa rakSaNe ilaN preraNe calaN bhRtau sAntvaNa sAmaprayoge dhUzaNa kAntIkaraNe lUSaNa hiMsAyAm | ruSaNa rope Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (452) jasuNa rakSaNe jabhuNa nAzane bhakSaNa adane . amaNa roge pakSaNa parigrahe caraNa asaMzaye pR. 175 pUraNa ApyAyane lakSIN darzanAGkanayoH dalaNa vidAraNe jJANa mAraNAdiniyojaneSu / paza, paSaNa bandhane bhUNa avakalkane puSaN dhAraNe liguNa citrIkaraNe ghuSaNa zibdane bhUSa, tasuNa alaGkAre carcaNa adhyayane aJcaN vizeSaNe - pR. 177 mucaNa pramocane jasaNa tADane anaN pratiyatne trasaNa vAraNe manaN vizrANane vasaNa snehacchedAvaharaNeSu caTa, sphuTaNa bhede dhrasaNa utkSepe pR. 176 asaN grahaNe ghaTaNU saMghAte lasaNa zilpayoge yataNa nikAropaskArayoH arhaNa pUjAyAm zabdaN upasargAd bhASAviSkArayoH mokSaNa asane pvadaN AsvAdane loka, tarka, raghu, laghu, locU, mudaN saMsarge viccha, aju, tuju, piju, laju, Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (453) suju, bhaju, paTa, puTa, luTa, ghaTa, bhrUNiNa AzAyAm ghaTu, vRta, putha, nada, vRdha, gupa, | citiNa saMvedane dhUpa, kupa, cIva, dazu, kuzu, vasu, | vasti, gandhiNa ardane pisu, kusu, dasu, varha, vRhu, valha, | zamiNa Alocane aha, bahu, mahuN bhAsArthAH pR. 179 athaatmnepdinH| gUriNa udyame yuNi jugupsAyAm laliNa IpsAyAm daMziNa dazane pR. 178 athaadntaaH| gaNi vijJAne yakSiNa pUjAyAm vaJciNa pralambhane aGkaN lakSaNe madiN tRptiyoge sukha, duHkhaN takriyAyAm vidiNa cetanAkhyAnanivAseSu racaN pratiyatne maniNa stambha sUcaNa' paizUnye bali, bhaliNa AbhaNDane bhAjaNa pRthakkarmaNi diviN parikUjane . sabhAjaNa prIti-sevanayoH lakSiNa Alocane kUTaNa dAhe kUTiNa apramAde paTa, vaTaN granthe zaThiNa zlAghAyAm kheTaN bhakSaNe kUNiNa saMkocane khoTaNa kSepe tRNiNa pUraNe pR. 180 Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (494 ) daNDaN daNDanipAtane gaNaNa saMkhyAne pataNa gatau vA vAtaNa gatisukha-sevanayoH kathaNa vAkyaprabandhe chedaNa dvadhIkaraNe gadaN garne andhaN dRSTyupaghAte stanaN garne dhvanaN zabde stenaN caurye unaN parihANe rUpaNa rUpakriyAyAm bhAmaN krodhe gomaNa upalepane sAmaNa sAntvane stomaNa zlAghAyAm vyayaNa vittamamutsarge sutraNa vimocane mUtraNa prasravaNe pAra, tIraNa karmasamAptau citraNa citrakriyA-kadAcidRSTayoH varaNa IpsAyAm zAraNa daurbalye kumAraN krIDAyAm kalaN saMkhyAna-gatyoH zIlaNa upadhAraNe / vela, kAlaN upadeze palyUlaN lavana-pavanayoH gaveSaNa mArgaNe , pR. 181 mRSaNa kSAntau rasaNa AsvAdana-snehanayoH vAsaNa upasevAyAm nivAsaNa AcchAdane cahaNa karakane mahaNa pUjAyAm rahaNa tyAge spRhaNa IpsAyAm / rUkSaNa pAruSye / mRgaNi anveSaNe Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthaNi upayAcane padaNi * gato saMgrAmaNi yuddhe zara, vIraNi vikrAntI satraNi saMdAnakriyAyAm sthUlaNi paribRMhaNe garvaNi mAne gRhaNi grahaNe kuhaNi vismApane yujaN saMparcane lIN dravIkaraNe .. pR. 182 prIgaNu tarpaNe dhUgNa kampane vRgNa AvaraNe jaN vayohAnau cIka, zIkaNa AmarSaNe mArgaNa anveSaNe pracaN samparcane ricaN viyojane ca. bacaNa bhASaNe ( 455) arciNa pUjAyAm vRnaiN varjane mRnauNa zaucAlaGkArayoH kaThuNa zoke kratha, ardiN hiMsAyAm pR. 183 vadiNa bhASaNe chadaN apavAraNe AGaH. sadaN gato mAnaN pUjAyAm tapiN dAhe AplaN lambhane IraNa kSepe mRSiNa titikSAyAm ziSaNa asarvopayoge. dhRSaNa praptahane hisuNa hiMsAyAm garhaNa vinindane SahaNa marSaNe iti curaadignnH| Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha NigantaprakriyA / pR. 184 ju gau | nAtha yAJcAyAm .. dadhi dhAraNe mudi harSe kurdi, gurdi (khurdi), gudi krIDAyAm . pR. 206 vR varaNe , pR. 209 yuMk mizraNe ri gatau zrRMT zravaNe pR. 185 SThAM gato . pR. 189 knUyi zabde pR. 190 iMka smaraNe kU vikSepe iNk gatau iti nnigntprkriyaa| dev zodhane dAMv vane pR. 211. gRha grahaNe graha upAdAne pR. 212 praccha jIpsAyAm haya gatau harya gati-kAntyoH pR. 213 tUrvI, thUrvI, dUrvI, dhUrvI hiMsAyAm iti ynglubntprkriyaa| atha ynglubntprkriyaa| - pR. 204 spardha saMgharSe pR. 205 gAdhU pratiSThAlippAgrantheSu Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (457) atha knnddvaadignnH| | caraNa , varaNa gatau pR. 223 curaNa caurye kaNDUg gAtravigharSaNe turaNa tvarAyAm mahIG pUjAyAm muraNa dhAraNe poSaNe ca valgu pUjA-mAdhuryayoH gadgad vAkskhalane asu, asRg upatApe ca elA, kelA, khelA vilAse leT , loT dhautyeM dIptau liT alpakutsanayoH iram, iraja, irag IrSyAH lAT jIvane uSam prabhAtImAve haNIG lajjA-roSayoH veda dhautye svapne ca rekhA zlAghAsAdanayoH medhA AzugrahaNe pR. 224 dravas paritApa-paricaraNayoH magadh pariveSTane tiras antadhauM nIca dAsye agad * nIrogatve tantas, pampas duHkhe uras balArthe sukha, duHkha tatkriyAyAma taraNa gatau sapara pUjAyAm payas prasRtau arara ArAkarmaNi sambhUyam prabhUtamAve miSaj cikitsAyAm / ambara, sambhara sambharaNe miSNaj upasevAyAm . iti knnddvaadignnH| samAlo'yaM dhaatupaatthH| kuSubh kSepe . - - iSudh zaradhAraNe Page #769 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||ahm // dharmadIpikAyA uttarArdhasya sUtrAnukramaNikA / a a. pA. sU. pR. akakhAdyaSAnte pAThe vA / 2 / 3 / 80 / 6 aghinozca rAjeH / 4 / 2 / 50 / 70 agnicityA / 5 / 1 / 37 / 272 aghakyabalacyajevIM / 4 / 4 / 2 / 35 aghoSe ziTaH / 4 / 1 / 45 / 18 akAd nirasane NiG / 3 / 4 / 38 / 219 aDe hihano ho ghaH pUrvAt / 4 / 1 / 34 / 134 ac . / 5 / 1 / 49 / 278 aci / 3 / 4 / 15 / 278 acitte Tak .. / 5 / 1 / 63 / 283 anAteH zIle / 5 / 1 / 154 / 294 aTyatisUtrimUtrisUcyazUrNoH / 3 / 4 / 10 / 198 aD dhAtorAdidyastanyAM cAmAGA / 4 / 4 / 29 / 7 aNigi praannikrtRkaanaapyaannnnigH|3 / 3 / 107 / 242 .. / 4 / 3 / 82 / 179 ataH pratyayAlluk / 4 / 2 / 85 / 5 ataH / Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (460) - a. pA. sU. pR. ataH zityut / 4 / 2 / 89 / 68 adazvAT / 4 / 4 / 90 / 84 * adurupasargAntaro gahinumInAneH / 2 / 3 / 77 / 5 ado'nannAt / 5 / 1 / 150 / 293 adyatanI * / 5 / 2 / 4 / 11, 253 adyatanyAM vA svAtmane / 4 / 4 / 22 / 97 adyarthAcAdhAre / 5 / 1 / 12 / 227 / 5 / 4 / 32 / 266 / 5 / '3 / 124 / 384 anato'nto'dAtmane / 4 / 2 / 114 / 13 anadyatane zvastanI . / 5 / 3 / / 5 / 9 anadyatane hyastanI / 5 / 2 / 7 / 6 anAto nazcAnta RdAdyazau- . . saMyogasya / 4 / 1 / 19 / 32 anAdezAderekavyaJjanamadhye'taH / 4 / 1 / 24 / 28 anunAsike ca cchvaH zuTa / 4 / 1 / 108 / 194 anupasargAH kSIvollAgha-kRza-parikRza phullotphullasaMphullAH / 4 / 2 / 80 / 310 anoH karmaNyasati / 3 / 3 / 81 / 237 adhISTo anaT Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anojaneH (461) ___a. pA. su pR. / 5 / 1 / 168 / 296 anto no luk anyathaivaMkathamitthamaH kRgo'narthakAt / 5 / 4 / 50 / 390 anvAGpareH / 3 / 3 / 34 / 229 apaskiraH / / 3 / 3 / 30 / 228 abhivyAptau bhAve'nanin / 5 / 3 / 90 / 376 amAnyayAt kyan ca / 3 / 4 / 23 / 214 amo'kamyamicamaH / 4 / 2 / 26 / 188 . ayadi smRtyarthe bhaviSyantI / 5 / 2 / 9 / 254 ayi raH . / / 1 / / 6 / 103 atirIblIhroknUyikSmAyyAtAM / 4 / 2 / 21 / 175 / 5 / 4 / 37 / 278 ao'c . / 5 / 1 / 91 / 284. apahasAsaMsroH / / 1 / 63 / 280 avAt tRstRbhyAm / 5 / 3 / 133 / 386 aviti vA / 4 / 1 / 75 / 75 avitparokSAseTyavoreH / 4 / 1 / 23 / 117 avivakSite / 5 / 2 / 14 / 255 aheM tRc Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 432) a. pA. sU. . .pR. avyApyasya mucermog vA / 4 / 1 / 19 / 196 azavi te vA / 3 / 4 / / 44 azityassanNakacNakAnaTi / 4 / 3 / 77 / 92 azraddhA'marSe'nyatrApi / 5 / 4 / 15 / 262 asamAnalope sanballaghuni De . / 4 / 1 / 63 / 171 amarUpo'pavAde votsargaH prAk kteH / 5 / / / 16 / 277 as ca laulye / 4 / 3 / 115 / 220 asteH si hastveti / 4 / 3 / 73 / 98 asyAderAH parokSAyAm / 4 / 1 / 68 / 24 asaMyogAdoH / 4 / 2 / 86 / 69 A AGaH zIle / 5 / 1 / 96 / 285 AGo jyotirudamane / 3 / 3 / 52 / 233 AGo yamahanaH sve'Gge ca / 3 / 3 / 86 / 238 AGo yuddhe / 5 / 3 / 43 / 373 A ca ho / 4 / 2 / 101 / 108 AtAmAte AthAmAthe AdiH / 4 / 2 / 121 / 12 A tumo'syAdiH kRt / 5 / 1 / 1 / 269 Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 463) a. pA. sU. pR. Ato Do'hAvAmaH / 5 / 1 / 71 / 282 Ato Nava auH / 4 / 2 / 120 / 14 At sandhyakSarasya / 4 / 2 / 1 / 26 AditaH / 4 / 4 / 71 / 313 AdhArAccopamAnAdAcAre / 3 / 4 / 24 / 216 AdhArAt . / 5 / 1 / 137 / 291 AdhArAt . / 5 / 4 / 68 / 395 AmaH kRgaH / 3 / 3 / 75 / 236 . AyudhAdibhyo dhRgo'daNDAdeH / 5 / 1 / 94 / 285 Arambhe / 5 / 1 / 10 / 276 AziSi tuhyostAtaG / 4 / 2 / 119 / 5 aziSi nAthaH . / 3 / 3 / 36 / 229 AziSi hanaH / 5 / 1 / 80 / 283 AziSINaH / 4 / 3 / 107 / 87 ziSyakan / 5 / 1 / 70 / 281 AziSyAzI:-paJcamyau / 5 / 4 / 38 / AzIH kyAt kyAstAm kyAsus / 3 / 3 / 13 / / AsuyuvapirapilapitrapiDipidabhicamyA__ namaH ... / / 1 / 20 / 269 Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (464) a. pA. su. . . pR. AsyaTi-ban-yanaH kyap / 5 / 3 / 97 / 378 AhAvo nipAnam / 5 / 3 / 44 / 373 ikistiva svarUpArthe / 5 / 3 / 138 / 387 . iko vA / 4 / 3 / 16 / 86 iGitaH kartari / 3 / 3 / 22 / 226 iGito vyaJjanAdyantAt / 5 / 2 / 44 / 301 iGo'pAdAne tu Tid vA / 5 / 3 / 19 / 368 icchArthe saptamI-paJcamyau / 5 / 4 / 27 / 264 iTa Iti / 4 / 3 / 71 / 18 iT sijAziSorAtmane / 4 / 4 / 36 / 133 iDet pusi cAto luk / 4 / 3 / 94 / 14 iNaH / 2 / 1 / 51 / 87 iNikorgA / 4 / 4 / 23 / 87 indhyasaMyogAt parokSA kidvat / 4 / 3 / 21 / 32 irammadaH / 5 / 1 / 127 / 29. idaridraH / 4 / 2 / 98 / 91 izva sthAdaH / 4 / 3 / 41 / 60 iSo'nicchAyAm / 5 / 3 / 112 / 381 isAsaH zAso'DUjyaJjane / 4 / 4 / 118 / 94 Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IgitaH (415) ____ a. pA. mU. pR. / 3 / 3 / 95 / 1 / 4 / 1 / 67 / 180 / 4 / 3 / 97 / 201 / 4 / 4 / 87 / 101 I ca gaNaH Iya'jane'yapi IzIDaH sevesvadhvamoH W uta aurviti vyanjane'dveH / 4 / 3 / 19 / 88 uti zavadbhyaH katau bhAvArambhe / 4 / 3 / 26 / 306 utsvarAd yujerayajJataspAtre / 3 / 3 / 26 / 227 udaH pacipatipadimade: / 5 / 2 / 29 / 299 udako'toye / 5 / 3 / 135 / 387 uditaH svarAnno'ntaH / 4 / 4 / 98 / 28 udo'nUhe / 3 / 3 / 62 / 234 uppiidd-rudh-krsssttsptmyaaH| 5 / 4 / 75 / 397 upasargasyAyo / 2 / 3 / 100 / 64 upasargAt sugasuvasostustubho'Tyapya / 2 / 3 / 39 / 131 upasargAdasyoho vA / / 3 / 3 / 25 / 227 upasargAdAtaH / 5 / 3 / 110 / 380 30 dvitve Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 466) ___ a. pA. sU. pU. upasargAdAto Do'zyaH / 5 / 1 / 16 / 279 upasargAda daH kiH / 5 / 3 / 87 / 376 upAt / 3 / / 3 / 18 / 234 ugat kiro lavane / 5 / 4 / 72 / 396 upAt sthaH / 3 / 3 / 83 / 238 upAntyasyAsamAnalopizAsva. , dito Ga . / 4 / 2 / 35 / 170 upAntye / 4 / 3 / 34 / 193 uvarNAt / 4 / 4 / 98 / 311 uvargAdAvazyake . / 5 / 1 / 19 / 269 unnoH / 4 / 3 / 2 / 56 ud duSo Nau UrdhvAt pUHzuSaH UrdhAdibhyaH kartuH / 4 / 2 / 40 / 186 / 5 / 4 / 70 / 395 / 5 / 1 / 136 / 291 RtaH RtaH svare vA Rto't / 4 / 4 / 79 / 22 / 4 / 3 / 43 / 95 / 4 / 1 / 38 / 22 Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (467) a. pA. sU. pR. Rto riiH| / 4 / 3 / 109 / 201 Rd RvarNasya / 4 / 2 / 37 / 173 RdupAntyAdakRpicUdRcaH / 5 / 1 / 41 / 273 Rdha It / 4 / 1 / 17 / 194 RmatAM rIH / 4 / 1 / 15 / 200 RralalaM kRpo'kRpITAdiSu / 2 / 3. / 99 / 79 RtvAdereSAM to no'praH / 4 / 2 / 68 / 307 RvarNadRzo'Gi / 4 / 3 / 7 / 52 RvarNavyaJjanAntAd dhyaN / 5 / 1 / 17 / 269 RvarNa,yUguMgaH kitaH / 4 / 4 / 57 / 191 RvRdhye'da iT / 4 / 4 / 80 / 24 RsmipUGaJjazaukagadhRpracchaH / 4 / 4 / 48 / 193 RHzudapraH . / 4 / / 4 / 20 / 164 R-hI-ghrA-dhrA-trondanuda-vintervA / 4 / 2 / 76 / 309 6668 RtAM viDatIr. / 4 / 4 / 116 / 25 RdicchuistambhUcumlucUgrucUgyUglu-cUjo vA / 3 / 4 / 65 / 33 Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la a. pA. su. . pR. ladiyatAdipuNyAdeH parasmai / 3 / 4 / 64 / 46 ekadvivaSu ekapAtau karmakriyayaikAkarma- . kriye / 4 / 4 / 86 / 249 ekasvarAdanusvAretaH / 4 / 4 / 56 / 14 etAH zitaH / 3 / 3 / 10 / 7 etyastairvRddhiH / 4 / 4 / 30 / 86 eSAmIya'Jjane'daH / 4 / 2 / 97 / 108 eSyatyavadhau dezasyArvAgbhAge / 5 / 4 / 6 / 259 . o. ojo'psarasaH otaH zye oSThyAdur / 3 / 4 / 28 / 217 / 4 / 2 / 103 / 115 / 4 / 4 / 117 / 109 CHR kaNDvAdestRtIyaH kathami saptamI ca vA / 4 / 2 / 25 / 188 / 4 / 1 / . 9 / 224 / 5 / 4 / 13 / 261 Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 469) a. pA. sU pR. kadAkonavA / 5 / 3 / 8 / 267 kameNika / 3 / 4 / 2 / 64 karaNakriyayA kvacit / 3 / 4 / 94 / 251 karaNAda yajo bhUte 5 / 1 / 158 / 295 karaNAvAre / 5 / 3 / 129 / 385 karaNebhyaH / 5 / 4 / 64 / 394 kartari / 5 / 1 / 3 / 275 kartayanabhyaH zav kartuH kvib garabhaklIbahoDAt tuGit / 3 / 4 / 25 / 216 kartuH khaza .. / 5 / 1 / 117 / 289 karturmIva-puruSAd nA-vahaH / 5 / 4 / 69 / 395 karmaNin / 5. / 1 / 153 / 294 kartRsthAmUrtA''pyAt / 3 / 3 / 40 / 230 karmaNo'Na / 5 / 1 / 72 / 282 . karmaNo'N / 5 / 3 / 14 / 368 karmaNyagnyarthe / 5 / 1 / 165 / 295 kaSeH kRcchra-gahane / 4 / 4 / 67 / 312 kaSTakakSakRcchrasatragahanAya pApe kramaNe . . / 3 / 4 / 31 / 218 Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (470) a. pA. sU... pR. kAmoktAvakaJciti / 5 / 4 / 26 / 264 kAraNam / 5 / 3 / 127 / 384 kAlasyAnahorAtrANAm / 5 / 4 / 7 / 260 kAlena tRSyasvaHkriyAntare / 5 / 4 / 82 / 399 kiMkilAstyarthayobhaviSyantI / 5 / 4 / 16 / 262 kiMvRtte lipsAyAm / / 5 / 3 / 9 / 257 kiMvRtte saptamIbhaviSyantyau / 5 / 4 / 14 / 262 kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH / 5 / 1 / 90 ! 284 kuTAdedvidaNit / 4 / 3 / 17 / 146 kupyabhidyodhyasidhyatiSya puSyayugyAjyasUrya nAmni / 5 / 1 / 39 / 272 kumArazIrSANNin / 5 / 1 / 82 / 283 kuSirabjeApye vA parasmai ca / 3 / 4 / 74 / 167 kUlAdudrunodavahaH / 5 / 1 / 122 / 290 kUlAbhrakarISAt kaSaH / 5 / 1 / 110 / 288 kRgaH khanaTa karaNe / 5 / 1 / 129 / 297 kRgaH zatra vA / 5 / 3 / 100 / 378 kRgaH supuNyapApakarmamantrapadAt / 5 / 1 / 162 / 295 kRgastanAderuH / 3 / 4 / 83 / 68 kRgo yi ca / 4 / 2 / 8 / 68 Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (471) . a. pA. sU. pR. kRgo'vyayenAniSTokto ktvANamau / 5 / 4 / 84 / 400 kRtacUtanRtacchRdatRdo'sicaH sAdervA / 4 / 4 / 50 / 116 kRtAsmaraNAtinihave parokSA / 5 / 2 / 11 / 254 kRSaH zvastanyAm . / 3 / 3 / 46 / 80 kRvRSimRjizaMsigRhiduhi- . japo vA / 5 / 1 / 42 / 273 kta-ktavatu / 5 / 1 / 174 / 306 keTo gurorvyaJjanAt / 5 / 3 / 106 / 379 kyaH ziti / 3 / 4 / 70 / 243 kyaSo navA / 3 / 3 / 43 / 231 kyani / 4 / 3 / 112 / 215 kyayaGAzIya / 4 / 3 / 10 / 22 kramo dIrghaH parasmai / 4 / 2 / 109 / 48 . kramo'nupasargAt / / 3 / 3 / 47 / 232 ayyaH krayArthe / 4 / 3 / 91 / 271 / / 3 / 4 / 79 / 169 kravyAt-kravyAd vAvA- / 5 / 1 / 151 / 293 kriyArtho dhAtuH / 3 / 3 / 3 / 1 RyAdeH Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 472) a. pA. . . . . pR. kriyAvyatihAre'gatihimA- / 3 / 3 / 26 / 226 krIDa'kunane / 3 / 3 / 33 / 228 krutsaMgdAdimpaH kim / 5 / 3 / 114 / 381 klIbe ktaH / 5 / 3 / 123 / 383 . kvacit / / 5 / 1 / 171 / 296 / / / / / 5 / 1 / 148 / 293 kha kho DaDarekekavA.vaM ca / 5 / 3 / 137 / 387 khityanavyayArupo mo.taH- / 3 / 2 / 111 / 289 khNam cAbhIkSNye . / 5 / 4 / 48 / 390 khyAte zya 5 / 2 / / 254 vip gatyakarmakapirabhuH / 5 / 1 / 11 / 277 gatyarthAt kuTile / 3 / 4 / 11 / 198 gadhanAvakSepasevAsAhasaprati- / 3 / 3 / 76 / 236 gamahanajanakhanaghasaH svare'- 14 / 2 / 44 / 54 gamiSadyamazcchaH / 4 / 2 / 103 / 48 gameH kSAntau / 3 / 3 / 15 / 233 gamo'nAtmane / 4 / 4 / 51 / 49 Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (473 ___ a. pA. sU. pR. gasthakaH / 5 / 1 / 66 / 281 gahorjaH / 4 / 1 / 40 / 17 gAvapuruSAt snaH / 5 / 4 / 59 / 393 gApApaco bhAve / 5 / 3 / 95 / 377 gApAsthAsAdAmAhAkaH / 4 / 3 / 96 / 14 gAH parokSAyAm / 4 / 4 / 26 / 99 gAyo'nupasargAt Tak / 5 / 1 / 74 / 282 guNo'redot gupaudhUpavicchipaNipanezayaH / 3 / 4 / 1 44 guptino gardAkSAntau san ! 3 / 4 / 5 / 195 gurunAmyAderanRcchUrNoH / 3 / 4 / 48 / 30 gRNo'parokSAyAM dIrghaH / 4 / 4 / 34 / 161 gUlupasadacarajapatramadazadaha - / 3 / 4 / 12 / 199 gehe grahaH . / 5 / 1 / 55 / 279 gocarasaMcaravatajavyajakhalA- / 5 / 3 / 131 / 385 gohaH svare / 4 / 2 / 42 / 72 / 4 / 4 / 59 / 192 grahanazcabhrasjapracchaH / 4 / 1 / 84 / 138 grahAdibhyo Nin . / 5 / 1 / 53 / 279 glA-hA-cyaH / 5 / 3 / 118 / 382 Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTAdehasvo dIrghastu vA- ghaslasanadyatanIghaJacali ghasvasaH ghuSeravizabde ghrAdhmApATdhedRzaH zaH ghrAdhmoryaGi (474) a. pA. su. . . pR. / 4 / 2 / 24 / 176 / 4 / 4 / 17 / 176 / 2 / 3 / 36 / 54 / 4 / 4 / 68 / 313 / 5 / 1 / 18 / 280 / 4 / 3 / 98 / 201 * pitraH pIpya / 4 / 1 / 33 / 187 Dau sAsahivAvahicAcalipApati / 5 / 2 / 38 / 300 cakSo vAci kazAMga khyAMg / 4 / 4 / 4 / 102 caraphalAm / 4 / 1 / . 53 / 199 carerAGastvagurau / 5 / 1 / 31 / 272 careSTaH / 5 / 1 / 138 / 291 carmodarAt pUreH / 5 / 4 / 56 / 392 calyAhArArthebudhayudha- / 3 / 3 / 108 / 242 cahaNaH zAThye / 4 / 2 / 31 / 189 citidehAvAsopasamAdhAne- / 5 / 3 / 72 / 374 citte vA / 4 / 2 / 41 / 186 Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (476) citra cisphurornavA curAdibhyo Nic ceH kirvA celArthAt knopeH vyarthe kApyAd bhUkRgaH cyarthe bhRzAdeH stoH ___ a. pA. sU. pR. / 5 / 4 / 19 / 236 / 4 / 2 / 12 / 186 / 3 / 4 / 17 / 169 / 4 / 1 / 36 / 132 / 5 / 4 / 58 / 392 / 5 / 3 / 140 / 388 / 3 / 4 / 29 / 217 chAzorvA / 4 / 4 / 12 / 311 jAguH kiti jAgruSasamindhernavA jAjJojano'tyAdau jAtuyadyadAyadoM saptamI jAyAphtezcinhavati / jighrateriH nivipUnyo halimujakarake jabhramavamatrasaphaNasyamasvana- RSo'tRH / 4 / 3 / 6 / 93 / 3. / 4 / 49 / 93 / 4 / 2 / 104 / 127 / / 2 / 1. / / 5 / 4 / 17 / 262 / 5 / 1 / 84 / 284 / 4 / 2 / 38 / 185 / 5 / 1 / 43 / 273 / 4 / 1 / 26 / 81 / 5 / 1 / 173 / 297 Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (476) jegiH manparokSayAH / 4 / 1 / 35 / 20 jyAvyadhaH Giti / 4 / 1 / 81 / 113 jyAvyevyadhinyacivyatheriH / 4 / 1 / 71 / 74 jvl-bl-ml-glaa-naa-vn-| 4 / 2 / 32 / 189 niruNamorvA jica te padastalak ca miNavi in / 4 / 4 / 106 / 248 / / 3 / 4 / 66 / 126 bNiti giti ghAt TveghAzAcchAso vA TdhezvervA Tvito'thuH / 3 / 4 / 59 / 25 / 5 / 3 / 83 / 379 DAclohitAdibhyaH pit DIyazvyaiditaH ktayoH DitastrimA tatkRtam 'Naka-tRcau / 3 / 4 / 30 / 217 / 4 / 4 / 61 / 311 / 4 / 3 / .84 / 375 15 / 1 / 48 / 277 Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (477) ___Na a. pA. sU. pR. NAvajJAne gamuH / 4 / 4 / 24 / 190 Nij bahulaM nAmnaH kRgAdiSu / 3 / 4 / 42 / 220 Nin cAvazyakAdhamaNyeM / 5 / 4 / 26 / 278 zivettyAsazranthavaTTabanderanaH / 5 / 3 / 111 / 380 mizrinukramaH kartari GaH / 3 / 4 / 58 / 21 NisnuyAtmanepadAkarmakAt / 3 / 4 / 92 / 251 NeniTi / 4 / 3 / 83 / 170 jo krIjIGaH / 4 / 2 / 10 / 186 Nau Gasani / 4 / 1 / 88 / 187 Nau dAntazAnta pUrNadastasya- . cchannajJaptam / 4 / 4 / 74 / 314 gau mRgaramaNe .. / 4 / 2 / 51 / 189 tatra vasu-kAnau tadvat / 5 / 2 / 2 / 267. tatsApyAnApyAt karmabhAve- / 3 / 3 / 21 / 243 tanaH kye / 4 / 2 / 63 / 246. tanavyadhIzvasAtaH / 5 / 1 / 64 / 281 tanbhyoM vA tathAsi nNozca / 4 / 3 / 68 / 257 tapasaH kyan / 3 / 4 / 36 / 219 20 V Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (478) a. pA. sU. . tapeH karbanulApe ca / 3 / 4 / 91 / 247 tapestapaHkarmakAt / 3 / 4 / 85 / 252 tavyAnIyau / 5 / 1 / 27 / 271 tikkRto nAmni / 5 / 1 / 61 / 282 ti copAntyAto'noduH / / 4 / 1 / 54 / 199 tiryacApavarge / 5 / 4 / 85 / 400 tirvA SThivaH / 4 / 1 / 43 / 51 tivAM NavaH parasmai / 4 / 2 / 117 / 95 tiSThateH / 4 / 2 / 39 / 185 tudAdeH zaH / 3 / 4 / 81 / 137 tumarhAdicchAyAM sannatatsanaH / 3 / 4 / 21 / 191 tRSidhRSisvapo najiG / 5 / 2 / 80 / 305 tRhaH zAdIt / 4 / 3 / 62 / 155 tatrapaphalabhajAm / 4 / 1 / 25 / 25 te kRtyAH / 5 / 1 / 47 / 274 tyadAdyanyaptamAnAdupayAnAd-. / 5 / 1 / 152 / 294 trasi-gRdhi-dhRSi-kSipaH kanuH / 5 / 2 / 32 / 299 trINi trINyanyayuSmadasmadi / 3 / 3 / 17 / 2 the vA / 4 / 1 / 29 / 133 Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1479 data a. pA. sU. pR. / 4 / 4 / 10 / 311 dambhaH / 4 / 1 / 28 / 136 dambho dhip dhIp / 4 / 1 / 18 / 194 dayAyAskAsaH / 3 / 4 / 47 / 65 daridro'dyatanyAM vA / 4 / 3 / 76 / 92 dazvAGaH / 5 / 1 / 78 / 283 daMzasamnaH zavi / 4 / 2 / 49 / 37 dazestRtIyayA / 5 / 4 / 73 / 296 dAgo'svAsyaprasAravikAze / 3 / 3 / 53 / 233 dA-dhe-si-zada-sadoruH / 5 / 2 / 36 / 300 diyud-ddRjjgjjuhuuvaakpraadd-| 5 / 2 / 83 / 305 divAdeH zyaH .. / 3 / 4 / 72 / 114 dIpajanabudhipUritAyipyAyo vA / 3 / 4 / 67 / 65 dIya dIGaH kiGati svare / 4 / 3 / 93 / 125 dIptijJAnayatnavimatyupasaMbhA- / 3 / 3 / 78 / 237 dIrghamavo'ntyam / 4 / 1 / 103 / 163 dIrghazcciyaGyakkyeSu ca / 4 / 3 / 108 / 20 - dugorU ca / 4 / 2 / 77 / 309 duhadihaliMhaguhodantyAtmane vA sakA Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (480) ___ a. pA. sU. . ' pR. duherDavaH / 5 / 1 / 145 / 293 duHsvISataHkRcchrAkRcchrArthAt khl| 5 / 3 / 139 / 387 dRti-nAthAt pazAviH / / 1 / 97 / 285 dRvRgastujuSaitizAsaH / 5 / 1 / 40 / 273 dRzaH kvanim / 5 / 1 / 166 / 296 derdigiH parokSAyAm / 4 / 1 / 32 / 59 deva-vAtAdApaH / 5 / 1 / 99 / 286 devArcAmaitrIsaMgamapathikartRkamantrakaraNe sthaH / 3 / , 3 / 60 / 234 / 4 / 1 / 41 / 77 yudbhyo'dyatanyAm . / 3 / 3 / 44 / 78 dvitIya-turyayoH pUrvI / 4 / 1 / 42 / 7 dvitIyayA / 5 / 4 / 78 / 398 dvitIyAyAH kAmyaH / 3 / 4 / 22 / 214 dvitve hanaH / 4 / 1 / 87 / 75. dvirdhAtuH parokSA prAk tu svare svaravidheH / 4 / 1 / 1 / 7. dvayuktajakSapaJcataH / 4 / 2 / 93 / 91 dvayuktopAntyasya ziti svare / 4 / 3 / 14 / 204 dyuteriH Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (481) dha. a. pA. sa. pR. dhanurdaNDatsarulAGgalAkuzarSiya STizaktitomaraghaTAd grahaH / 5 / 1 / 92 / 285 dhAgaH / 4 / 4 / 15 / 311 dhAgastathozca / 2 / 1 / 78 / 111 dhAtoH kaNDvAderyak / 3 / 4 / 8 / 223 dhAtoranekavarAdAm parokSAyAH kRbhvasti cAnu tadantam 3 / 4 / 46 / 92 dhAtoH sambandhe pratyayAH / 5 / 4 / 41 / 266 dhAyyApAyyaptAnAmyanikAypa mRgmAnahavirnivAse / 5 / 1 / 24 / 270 dhArIDo'kRcchre'tRz . / 5 / 2 / 25 / 298 dhAradhair ca / 5 / 1 / 113 / 288 dhuDhasvAlluganiTastathoH / 4 / 3 / 70 / 37 dhUgauditaH / 4 / 4 / 38 / 23 / 4 / 2 / 18 / 182 / 4 / 4 / 85 / 22 dhRSazasaH pragalbhe / 4 / 4 / 66 / 312 dhUgaprIgornaH dhUsustoH parasmai na karmaNA jic / / 3 / 4 / 88 250 Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuko ( 482) ___a. pA. . su... pR. na kavateyaGaH / 4 / 1 / 47 / 198 nagarAdagaje / 5 / 1 / 87 / 284 na gRNAzubharucaH / 3 / 4 / 13 / 200 nagnapalitapriyAndhasthUlasubhagADhya- . tadantAcchyarthe'cverbhuvaH khiSNu / 5 / 1 / 128 / 297 na janavadhaH / 4 / 3 / 14 / 127 namo'niH zApe / 5 / 3 / 117 / 382 na DIzIGpaSividisvidi / 4 / 3 / 27 / 306 na NiG-yasUda-dIpa-dIkSaH / 5 / 2 / 45 / 301 na disyoH / 4 / 3 / 61 / 103 nanau pRSToktau sadvat / 5 / 2 / 17 / 256 nanyAdibhyo'naH / 5 / 1 / 12 / 279 nanvo; / 5 / 2 / 18 / 256 na prAdirapratyayaH / 3 / 3 / 4 / 1 nmovrivshcitrddo'rcaasevaa''shvyeN| 3 / 4 / 37 / 219 na vayo ya / 4 / 1 / 73 / 74 navA kvaNa-yama-hasa-svanaH / 5 / 3 / 48 / 371 navA parokSAyAm / 4 / 4 / 5 / 102 midaH Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (483) ___ a. pA. su. pR. navA bhAvArambhe . / 4 / 4 / 72 / 313 na vRddhizcAviti kGillope / 4 / 3 / 11 / 278 na vRdbhayaH / 4 / 4 / 55 / 79 na zasadadivAdiguNinaH / 4 / 1 / 30 / 38 nazaH zaH / 2 / 3 / 78 / 121 nazernez vA'Gi / 4 / 3 / 102 / 121 nazo dhuTi / 4 / 4 / 109 / 121 na vijAgRzaptakSaNamyeditaH / 4 / 3 / 49 / 38 nADIghaTIkharImuSTinAsikAvAtAd / 5 / 1 / 120 / 289 nAnadyatanaH prabandhAsattyoH / 5 / 4 / / 5 / 259 nAmino'kalihaleH . . / 4 / 3 / 11 / 20 nAmino guNo'kGiti / 4 / 3 / 1 / 3 nAmnA grahAdizaH / 5 / 4 / 83 / 400 nAmni puMsi kaH / 5 / 3 / 121 / 383 . nAmno gamaH khaDDau ca vihAyasastu vihaH / 5 / 1 / 131 / 290 nAmno dvitIyAd yatheSTam / 4 / 1 / 7 / 224 nAmno vedaH kyap ca. / 5 / 1 / 35 / 272 nAmyupAntyaprIkRgRjJaH kaH / 5 / 1 / 54 / 289 dhamazca Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (484) ___ a. pA.. sU. . . pR. nAsattvAzleSe / 3 / 4 / 57 / 122 nigavAdernAmni / 5 / 1 / 61 / 280 nighoghasaMghodghanApaghanopaghnaM ni mitaprazastagaNAtyAdhAnAGgAsannam / 5 / 3 / 36 / 361 nijAM zityet / 4 / 1 / 57 / 113. ninda-hiMsa-kliza-khAda-vinAzi vyAmASAsUyAnekasvarAt / 5 / 2 / 68 / 303 nindye vyApyAdin vikriyaH / 5 / 1 / 159 / 295 nimItyAdi-meGaH tulyakartRke / 5 / 4 / 46 / 389 nimUlAt kaSaH / 5 / 4 / 62 / 393 nirabheH pU-svaH . / 5 / 3 / 21 / 369 nirgo deze / 5 / 1 / 133 / 291 nivizaH / 3 / 3 / 24 / 227 nivisvanvavAt / 4 / 4 / / / 310 / 4 / 4 / 39 / 167. nihave jJaH / 3 / 3 / 68 / 235 nIdAMvazasUyuyujastutudasisicami hapatapAnahastraTa / 5 / 2 / 8 / 306 nupracchaH / 3 / 3 / 54 / 233. niSkuSaH Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (485) ___ a. pA. sU. pR. nRt-khan-raJjaH zilipanyakaT / / 1 / 65 / 281 nemAdApatapadanadagadavapIvahIza mUcigyAtivAtidrAtipsAtisyatihantidegdhau / 2 / 3 / 79 / 42 nanada-gada-paTha-svana-kvaNaH / 5 / 3 / 26 / 369 nyabhyupavezciot / 5 / 3 / 42 / 373 nyAyAvAyAdhyAyodyAvasaMhArAva- . hArAdhAradArajAram / 5 / 3 / 134 / 386 paciduheH . / 3 / 4 / (7 / 250 paJcamyarthaheto .. / 5 / 3 / 11 / 257 paJcamyAH kRg / 3 / 4 / 52 / 96 'paJcamyA tvarAyAm / / 5 / 4 / 77 / 398 paNermAne / 5 / 3 / 32 / 370 pada-runa-viza-spRzeSan / 5 / 3 / 16 / 368 padAntaraMgamye vA / 3 / 3 / 99 / 241 padAsvairibAhyApakSye grahaH / 5 / 1 / 44 / 274 parANi kAnAnazau caatmnepdm| 3 / 3 / 20 / 2 parAnoH kRgaH / 3 / 3 / 101 / 241 Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 486) a. pA. . . . . . parAvare / 5 / 4 / 45 / 389 parAvejeH / 3 / 3 / 28 / 227 pariklezyena / 5 / 4 / 80 / 399 paricAyyopacAyyAnAyyasamU yacityamagnau / 6 / 1 / 25 / 270 parimANArthamitanakhAt pacaH / 5 / 1 / 109 / 288 parimuhAyamAyasapATdhevadavasada mAdarucanRtaH phalavati / 3 / 3 / 94 / 240 parivyavAt kriyaH / 3 / 3 / 27 / 227 paremaSazca / 3 / / 3 / 104 / 242 pare vA / 5 / 4 / / 260 pareH sa-careryaH . / 5 / 3 / 102 / 379 parokSA Nav atus us, thava athum a, Nav va ma, e . . Ate ire, se Athe dhve, e vahe mahe parokSAyAM navA / 4 / 4 / 18 / 81 parokSe / 5 / 2 / 12 / 7 paropAt / 3 / 3 / 49 / 232 / 5 / 3 / 113 / 381 padhervA Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (487) _a, pA. sU. pR. paryayAt svadaH / 4 / 2 / 27 / 188 paryAyArhaNotpattau ca NakaH / 5 / 3 / 120 / 382 pANikarAt / 5 / 1 / 121 / 289 pANimamavAbhyAM sRjaH / 5 / 1 / 18 / 269 pAteH / 4 / 2 / 17 / 187 pArthAdibhyaH zIGaH / 5 / 1 / 135 / 291 pAzAcchAsAvevyAhvo yaH / 4 / 2 / 20 / 187 pibatidAbhasthaH sico lup parasmai na ceT . / 4 / 3 / 66 / 11 puccAdutparivyasane / 3 / 4 / 39 / 219 punAmni ghaH / 5 / 3 / 130 / 385 purandara-bhagandarau / 5 / 1 / 114 / 288 purA-yAvatorvartamAnA / 5 / 3 / 7 / 297 puro'yato'ne sarteH / 5 / 1 / 140 / 292 pUG-yanaH zAnaH / 5 / 2 / 23 / 298 pUjA''cAryakabhRtyutkSepajJAnavigaNanavyaye niyaH . / 3 / 3 / 39 / 230 pUdivyazce zAdhUtAnapAdAne / 4 / 2 / 72 / 308 pUrvasyAsve svare yvoriyut / 4 / 1 / 37 / 21 pUrvAgre prathame / 5 / 4 / 49 / 390 . Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ a. pA.. sU... pR. pUrvAt kartuH / 5 / 1 / 141 / 292 pabhRmAhAGAmiH / 4 / 1 / 58 / 109 pyAyaH pI: / 4 / 1 / 91 / 65 praghaNa-ghANau gRhAMze / 5 / 3 / 35 / 371 pracaye navA sAmAnyArthasya / / 5 / 4 / 43 / 267 praNAyyo niSkAmAsammate / 5 / / 23 / 270 pratijJAyAma / 3 / 3 / 65 / 235 pratyabhyataH kSipaH / 3 / 3 / 102 / 242 pramANa-samAsattyoH / 5 / 4 / 76 / 397 prayoktayApAre Niga / 3 / 4 / 20 / 184 pralambhe gRdhi-vaJceH / 3 / 3 / 89 / 239 pravacanIyAdayaH . / 5 / 1 / / 276 praznAkhyAne ve / 5 / 3 / 119 / 382 prAkAle / 5 / 4 / 47 / 389 prAgvat / 3 / 3 / 74 / 236 prAjjJazca / 5 / 1 / 79 / 283 prAt tumpanegavi / 4 / 4 / 97 / 228 prAt sU-jorin / 5 / 2 / 71 / 305 prAd dAgasta Arambhe kte / 4 / 4 / 7 / 310 prAd vahaH / 3 / 3 / 103 / 242 Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 489 a. pA. sU. pR. priyavazAd vadaH / 5 / 1 / 107 / 287 ghusRtvo'ka: sAdhau / 5 / 1 / 69 / 281 praiSA'nujJA'vasare kRtyapaJcabhyau / 5 / 4 / 29 / 6 propAdArabhbhe. / 3 / 3 / 51 / 232 pvAdehUsvaH / 4 / 2 / 105 / 162 phenomabASpadhUmAdudvamane / 3 / 4 / 33 / 218 bandhernAmni balisthUle dRDhaH .. bahulam .. bahulaM lup bahuvidhvastilAt tudaH bibhetISu ca brahmaNo vadaH brahma-bhrUNa-vRtrAt kvip brahmAdibhyaH brUgaH paJcAnAM paJcAhazca brUtaH parAdiH .. / 5 / 4 / 7 / 395 / 4 / 4 / 69 / 313 / 5 / 1 / 2 / 275 / 3 / 4 / 14 / 203 / / 5 / 1 / 124 / 290 / 3 / 3 / 92 / 231 / 5 / 1 / 156 / 294 / 5 / 1 / 161 / 295 / 5 / 1 / 85 / 284 / 4 / 2 / 118 / 105 / 4 / 3 / 63 / 105 Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (490) bha a. pA. . sU. . . pR. bhano viN / 5 / 1 / 146 / 293 bhanji-mAsi-mido ghuraH / 5 / 2 / 74 / 304 majenoM vA / 4 / 2 / 48 / 246 bhavateH sijlupi / 4 / 3 / 12 / 11 bhaviSyantI / / 5 / 3 / 4 / 9 bhaviSyantI syati syatas syanti, syasi syathas syatha, syAmi syAvasa syAmas / 3 / 3 / 15 / 10 bhavyageyajanyaramyApAsyAplAvyaM navA / 5 / 1 / 7 / 275 bhANDAt samAcitau. / 3 / 4 / 40 / 219 bhAvakarmaNoH / 3 / 4 / 68 / 244 bhAvavacanAH / 5 / 3 / 15 / 368 bhAvAkoH / 5 / 3 / 18 / 368 bhAve / 5 / 3 / 122 / 383 bhAve cAzitAd bhuvaH khaH / 5 / 1 / 130 / 297 bhAve'nupasargAt / 5 / 3 / 45 / 373 mittaM zakalam / 4 / 2 / 81 / 310 bhidAdayaH / 5 / 3 / 108 / 380 Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (491) a. pA. sa. pR. miyo navA / 4 / 2 / 99 / 108 bhiyo ru-ruka-lukam / 5 / 2 / 76 / 304 bhImAdayo'pAdAne / 5 / 1 / 14 / 277 bhISibhUSicintipUnikathikubicarcispRhitolidolibhyaH / 5 / 3 / 109 / 380 mIhIbhRhostivvat . / 3 / 4 / 50 / 107 muni-patya dibhyaH krmaapaadaane| 5 / 3 / 128 / 384 bhunano'trANe / 3 / 3 / 37 / 229 bhuvo vaH parokSA'dyatanyoH / 4 / 2 / 13 / / bhU-jeH pNuk / 5 / 2 / 30 / 299 bhUtavaccA zaMsye vA / / 6 / 4 / 2 / 258 .. / 5 / 4 / 10 / 261 bhU-zyado'l / 5 / 3 / 23 / 369 bhUSAkrodhArthajusRgRdhijvalazucazvAnaH / 5 / 2 / 42 / 301 bhUSArthasakirAdibhyazca nikyau / 3 / 4 / 93 / 251 bhUsvaporadutau .. / 4 / 1 / 70 / / bhRgo nAmni / 5 / 3 / 98 / 378 bhRgo'saMjJAyAm .. / 5 / 1 / 15 / 274 bhRjo bhaJ / 4 / 4 / / / 138 Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ a. pA. sU. pR. bhRtau karmaNaH / 5 / 1 / 104 / 287 bhRvRjitRtapadamezca nAmni / 5 / 1 / 112 / 288 bhRzAbhIkSNye hisvau yathAvidhi tadhvamau ca tadyuSmadi / 5 / 4 / 42 / 267 bhyAdibhyo vA / / 5 / 3 / 115 / 381 bhrAjyalaMkRgnirAkRgbhUsahi. . rucivRttivRddhicariprajanApatrapa iSNuH / 5 / 2 / 28 / 299 prAjabhAsabhASadIpapIDajIvamI- . lakaNaraNavaNabhaNazraNahaveheTha. luTalupalapAM navA / 4 / 2 / 36 / 173 bhrAsabhlAsabhramakramaklamatrasitruTilaSiyasisaMyaservA / 3 / 4 / 73 / 48 manvanvanivica kvacit / 5 / 1 / 147 / 293 manyANin / 5 / 1 / 116 / 289 mavyavizrivijvaritvarerupAntyena / 4 / 1 / 109 / 212 mavyasyAH / 4 / 2 / 113 // 4 masjeH saH / 4 / 4 / 110 / 143 mAGayadyatanI / 5 / 4 / 39 / 266 Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (493) ___. a. pA. sU. pR. mAraNatoSaNanizAna jJazca / 4 / 2 / 30 / 175 migmIgo'khala cali / 4 / 2 / 8 / 132 mithyAkRgo'bhyAse / / 3 / 93 / 239. midaH zye / 4 / 3 / 5 / 119 mimImAdAmit svarasya / 4 / 1 / 20 / 196 mucAditRphahaphaguphazubhobhaH ze / 4 / 4 / 99 / 139 murato'nunAsikasya / 4 / 1 / 11 / 200 mUrtinicitAbhre ghanaH / 5 / 3 / 37 / 372 mUla vibhunAdayaH / 5 / 1 / 144 / 292 mRgayecchAyAcJAtRSNAkRpAmAzraddhA'ntardhA / 5 / 3 / 101 / 378 mRgo'sya vRddhiH .. / 4 / 3 / 42 / 95 meghartibhayAbhayAt khaH / / 1 / 106 / 287 mriyateradyatanyAziSi ca / 3 / 3 / 42 / 141 ya eJcAtaH / 5 / 1 / 28 / 271 yaturustorbahulam / 4 / 3 / 64 / 104. yanAdivaceH kiti / 4 / 1 / 79 / 73. yajA divazvacaH sasvarAntasthA: vRt / 4 / 1 / 72 / 73 Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (494) ___a. pA. pR. yani-japi-daMzi-vadAdUkaH / 5 / 2 / 47 / 302 yanisvapira kSayatipraccho naH / 5 / 3 / 85 / 376 yatkarmasparzAt karbaGgasukhaM tataH / 5 / 3 / 125 / 384 yathAtathAdIottare / 5 / 4 / 51 / 390 yabakiGati / 4 / 2 / 7 / 125 yamamadagado'nupasargAt / / 5 / 1 / 30 / 271 yamaH svIkAre / 3 / 3 / 59 / 234 yamiraminamigamihanimanivana titanAdedhuTi kiGati / 4 / 2 / 55 / 96 yamiraminamyAtaH so'ntazca / 4 / 4 / 86 / 18 yaH saptamyA: / 4 / 2 / 122 / 4 yAjyAdAnarci / 5 / 1 / 26 / 271 yAmyumoriyamiyusau / 4 / 2 / 123 / 5 yAvato vinda-jIvaH / 5 / 4 / 55 / 292 yi luk / 4 / 2 / 102 / 108 yiHman veyaH / 4 / 1 / 11 / 225 yujabhunabhanatyajAadviSaduSadhaduhAmyAhanaH / 5 / 2 / 60 / 3.02 yujAdernavA / 3 / 4 / 18 / 181 yu-pU-drorghan / 5 / 3 / 14 / 374 Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (495) ___ a. pA. sU. pR. yuvarNavRdRvazaraNagamadagrahaH / 5 / 3 / 28 / 370 ye navA / 4 / 2 / 62 / 71 khoH pvay vyanjane luk . / 4 / 4 / 121 / 189 rajaHphalemalAda grahaH / 5 / 1 / 98 / 286 radAdamUrcchamadaH ktayordasya ca / 4 / 2 / 69 / 307 radha iTi tu parokSAyAmeva / 4 / 4 / 101 / 120 ramalabhazakapatapadAmiH / 4 / 1 / 21 / 195 rabho'parokSAzavi / 4 / 4 / 102 / 189 ramyAdibhyaH kartari . / 5 / 3 / 126 / 384 rAtrau vaso'ntyayAmAsvaptaryadya / 5 / 2 / / 253 rAdhervadhe . / 4 / 1 / 22 / 196 rAllaMkaH / 4 / 1 / 110 / 213 rirau ca lupi / 4 / 1 / 56 / 205. riH zakyAzI / 4 / 3 / 110 / 23 rucyAvyathyavAstavyam / 5 / 1 / 6 / 275 rutpazcakAcchidayaH / 4 / 4 / / 89 rudavidamuSagrahasvapapracchaH san c| 4 / 3 / 32 / 192 ruSaH . . / 3 / 4 / 89 / 250 / Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 496) __ a. pA. sU. ... rudhAM svarAcchno naluk ca / 3 / 4 / 82 / 150 ruhaH paH / 4 / 2 / 14 / 186 romanthAd vyApyAduccarbaNe / 3 / 4 / 32 / 218 rorupasargAt / 5 / 3 / 22 / 369 laghorupAntyasya / 4 / / / 4 / 29 laghordIrgho'svarAdeH / 4 / 1 / 64 / 170 labhaH / 4 / 4 / 103 / 189 lalATavAtazardhAt tapAnahAkaH / 5 / 1 / 125 / 290 lipsyasidhdhau / 5 / 3 / 10 / 257 limpavindaH . / 5 / 1 / 60 ! 280 liyo no'ntaH snehave / 4 / 2 / 15 / 181 lihAdibhyaH / 5 / 1 / 50 / 178 lIlino'rcAbhibhave cAcAkartaryapi / 3 / 3 / 90 / 239 lIGlinorvA / 4 / 2 / 9 / 126 lupyamvRllenat / 7 / 4 / 112 / 212 lU-dhU-sU-khana-cara-sahAteH / 5 / 2 / 87 / 306 lo laH / 4 / 2 / 16 / 182 Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 497 ) a. pA sU. pR. vaJcalaMsadhvaMsadmazakasapatapadaskando'nto nIH- / 4 / 1 / 50 / 200 vadavajalaH vado'pAt / 3 / 3 / 97 / 240 vamyaviti vA / 4 / 2 / 87 / 13 . vartamAnA tiv tam anti , siv thas tha, miv vas masa, te Ate ante, se Athe ne, e vahe mahe / 3 / 3 / / 2 . vartevRttaM granthe / 4 / 4 / 3 / 312 vaya'ti gamyAdiH / / 5 / 3 / 1 / 367 vaya'ti hetuphale .. / 5 / 4 / 25 / 264 varyopasaryAvadhapaNyamupeyartumatIga- .. dyavikreye .. . / 5 / 1 / 32 / 272 varSavighne'vAd grahaH / 5 / 3 / 50 / 374 vazerayaGi / 4 / 1 / 83 / 97 vahAbhrAllihaH . . / 5 / 1 / 123 / 290 vahya karaNe / 5 / 1 / 34 / 272 vA''kAGkSAyAm / / 5 / 2 / 10 / 254 vA''krozadainye / 4 / 2 / 75 / 309 32 Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 498 ) ___a. pA. sa. pU. vA'kSaH / 3 / 4 / 76 / 55 vA jvalAdidunIbhUgrahAsrorNaH / 5 / 1 / 62 / 280 vA'TATyAt / 5 / 3 / 103 / 379 vA''tmane / 3 / 4 / 63 / 76,201 vAdezca NakaH / / 5 / 2 / 67 / 303 vA'dyatanIkriyAtipattyorgIG / 4 / 4 / 28 / 99 vA'dyatanI purAdau / / 5 / 2 / 15 / 255 vA dviSAto'naH puMs / 4 / 2 / 91 / 85 vA''dhAre'mAvasyA / 5 / 1 / 21 / 270 vA parokSAyaGi . / 4 / 1 / 90 / 76 vA vetteH kvasuH / 5 / 2 / 22 / 298 vA veSTaceSTaH / 4 / 1 / 66 / 190 vA hetusiddhau tta: / 5 / 3 / 2 / 367 vijeriTa / 4 / 3 / 18 / 154 vittaM dhana-pratItam / / 2 / 82 / 310 vid-dRgbhyaH kAtsnyeM Nam / 5 / 4 / 54 / 391 vidhinimantraNAmantraNAdhISTasaMpraznaprArthane / 5 / 4 / 28 / 4 vindvicchU / 5 / 2 / . 34 / 300 viyaH prajane / 4 / 2 / 13 / 186 Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (499 ) ___ a. pA. sU pR. viMza-pata-pada-skando vIptA''bhIkSNye / 5 / 4 / 81 / 399 vizeSAvirakSAvyAmizre / 5 / 2 / 5 / 253 vRgo vastre / 5 / 3 / 52 / 374 vRdikSiluNTijalisakuTTAt TAkaH / 6 / 2 / 70 / 304 vRttisargatAyana / 3 / 3 / 48 / 232 vRdbhayaH syasanoH / 3 / 3 / 45 / 79 vRSAzcAd maithune sso'ntaH / 4 / 3 / 114 / 220 vRSTimAne uluk cAsya vA / 5 / 4 / 27 / 392 vRto navA''nAzI: siccarasmai c| 4 / 4 / 35 / 25 vege sarterdhAt / / 4 / 2 / 107 / 56 veTo'pataH / 4 / 4 / 62 / 312 vetticchidabhidaH kit / / 5 / 2 / 75 / 304 vattaH kit veyivadanAzvadanUcAnam / 5 / 2 / 3 / 367 vezyaH / 4 / 1 / 74 / 74 / 4 / 4 / 19 / 74 vervicakatyasnambhakaSakasalasahanaH / 5 / 2 / 59 / 302 veH kRgaH zabde cAnAze / 3 / 3 / 85 / 238 varvay Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (500) ___ a. pA. su. . pR. vaiH svArthe / 3 / 3 / 60 / 232 vaiNe kvaNaH / 5 / 3 / 27 / 370 votAt / 5 / 4 / 11 / 261 vorNagaH seTi / 4 / 3 / 46 / 104 vorNoH / 4 / 3 / 19 / 104 vorNoH / 4 / 3 / 60 / 103 vo vidhUnane jA / 4 / 2 / 19 / 187 vau vikiro vA / 4 / 4 / 96 / 228 vyaktAcA sahokto / 3 / 3 / 79 / 237 vyaco'nasi / 4 / 1 / 82 / 147 vyanjanAcchnAherAnaH / 3 / 4 / 80 / 161 vyaJjanAdeopAntyasyAtaH / 4 / 3 / 47 / 28 vyajanAd ghaJ / 5 / 3 / 132 / 386 vyanjanAd deH sazca daH / 4 / 3 / 78 / 92 vyaJjanAnAmaniTi / 4 / 3 / 45 / 37 vyaJjanAntasthAto'khyAdhyaH / 4 / 2 / 71 / 308 vyatihAre'nIhAdibhyo naH / 5 / 3 / 116 / 382 vyadha-jana madbhayaH / 5 / 3 / 47 / 374 vyapAbhelaSaH / / 5 / 2 / .60 / 302 vyayodroH karaNe / 5 / 3 / 38 / 372 Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (501 ) - a. pA. su. pR. vyasthavaNavi . / 4 / 2 / 3 / 74 vyAghra pre prANinazoH / 5 / 1 / 57 / 279 vyApare ramaH / 3 / 3 / 105 / 242 vyApyAccevAt / 5 / 4 / 71 / 395 vyApyAdAdhAre / 5 / 3 / 8 1. 376 vyApye ghurakelimakRSTapacyam / 5 / 1 / 4 / 275 vyudastapaH / 3 / 3 / 87 / 239 vyesyamoGa / 4 / 1. / 85 / 202 batAbhIkSNye / 5 / 1 / 157 / 294 ' za zakaH karmaNi / 4 / 4 / 73 / 314 zakitakicatiyatizasisahiyajibhajipavargAt / / 5 / 1 / 29 / 271 zakRtstambAd vatsavIhI kRgaH / 5 / 1 / 100 / 286 zako jijJAsAyAm / 3 / 3 / 73 / 236 zatrAnazAveSyati tu sasyauM / 6 / 2 / 20 / 297 . zadeH ziti / 3 / 3 / 41 / 81 zaderagato zAt .. / 4 / 2 / 23 / 185 zapa upalambhane / 3 / 3 / 35 / 229 Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (902) ___ a. pA. sU. ... zabdAdeH kRtau vA / 3 / 4 / 39 / 218 zamaSTakAda ghinam / 5 / 2 / 49 / 302 zamasaptakasya zye / 4 / 2 / 111 / 123 zamo nAmnyaH / 5 / 1 / 134 / 291 zAnadAnamAnavadhAna nizA- * nArjavavicAravairapye diirghshvetH| 3 / 4 / 7 / 195 zApe vyApyAt / 5 / 4 / 52 / 391 zAsashanaH zAdhyedhinahi / 4 / 2 / 84 / 94 zAsUyudhizidhRSimRSAto'naH / 5 / 3 / 141 / 388 zAstyasUktikhyAteraG . / 3 / / 60 / 86 zIGa e: ziti ... / 4 / 3 / 104 / 99 zIzaddhAnidrAtandrAdayipati gRhispRherAluH / 5 / 2 / 37 / 300 zIlikAmibhakSyAcarIkSikSamoNaH 5 / 1 / 73 / 282 zunIstanamunakUlAsyapuSpAt TdheH / 5 / 1 / 119 / 289 zuSkacUrNarUkSAt piSastatyaiva / 5 / 4 / 60 / 393 zRmagamahanavRSabhUstha ukaN / 5 / 2 / 40 / 301 zAnderAruH / 5 / 2 / . 35 / 300 zeSAt parasmai / 3 / 3 / 100 / 2 Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 503 ) a. pA. sU. pR. zeSe bhaviSyantyayadau / 5 / 4 / 20 / 263 zokApanuda-tundaparimRja-stamberama-karNajapaM-priyAlasa-hastisUcake / 5 / 1 / 143 / 292 zaMsipratyayAt / 5 / 3 / 105 / 371 zaM-saM-svayaM-vi-prAda bhuvo DuH / 5 / 2 / 84 / 305 znazcAtaH / 4 / 2 / 96 / 91 bhAstyo k / 4 / 2 / 90 / 98 zruvo'nAG-prateH / 3 / 3 / 71 / 235 zrasadavasbhyaH parokSA vA / 5 / 2 / 1 / 253 zrudraguplucyorvA . / 4 / 1 / 61 / 184 zrautikRvudhivupAghrAmAmthAmna:dAma dRzyatizadasadaH zRkRdhi. pibajighraghamatiSThamanayacchapazyachazIyasIdam / 4 / 2 / 108 / 13 vAdibhyaH / 5 / 3 / 92 / 377 zliSaH / 3 / 4 / 56 / 122 zliSazIsthA''savasajanaruhaja bhajeH ktaH zvayatyasUvacapataH shvaasthvocpptm| 4 / 3 / 103 / 80 Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 504 ) ___ a. pA. sU. . . pR. zvasanAvaruSatvarasaMdhuSAsvanAmaH / 4 / 4 / 75 / 314 zvastanI tA tArau tAras, tAsi tAsthas tAstha, tAsmi tAsvas tAsmas , tA tArau . tAras , tAle tAsAthe tAdhye, tAhe tAsvahe tAsmahe . / 3 / 3 / 14 / 9 zvetAzvAzvataragAloDitAhurakasyAzvataretakaluk / 3 / 4 / 45 / 221 / 4 / 1 / 89 / 190 zvervA Sito'G / 5 / 3 / 107 / 380 SThivUlambAcamaH / 4 / 2 / 110 / 51 sa saMkhyAhardivAvibhAnizAprabhAbhAzcitrakarnAdyantAnantakArabAhurudhanurnAndIlipilivibalibhaktikSetrajaGghAkSapAkSaNadArajanidopAdinadivasATTaH / 5 / 1 / 102 / 286 saMcAyyakuNDapAyyarAjasUyaM Rtau / 5 / 1 / 22 / 270 Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sati / satIcchArthAt satyArthavedasyAH satsAmIpye sadvad vA sanastatrA vA (505) a. pA. sU. pR. / 5 / 2 / 19 / 256 / 5 / 4 / 24 / 264 / 3 / 4 / 44 / 221 / 5 / 4 / 1 / 258 / 4 / 3 / 69 / 167 sani . saMniveH / 3 / 3 / 17 / 233 saM-ni-varadaH / 4 / 4 / 63 / 312 saMniyupAda yamaH / / 5 / 3 / 25 / 369 sanabhikSA''zaMseruH / / 5 / 2 / 33 / 300 sanyaGazca / 4 / 1 / 3 / 191 saptamI cordhvamauhartike . / 5 / 3 / 12 / 258 saptamI yadi / 5 / 4 / 34 / 266 saptamI yAta yAtAM yum , yAs / yAtaM yAta, yAM yAtra yAma, Ita IyAtAm Iran , IthAsU IyAthAm Idhvam, Iya Ivahi Imahi / 3 / 3 / 7 / 4 saptamyarthe kriyAtipattau kriyAtipattiH / 5 / 4 / 9 / / 10 saptamyAH . . / 5 / 1 / 169 / 296 Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (506) . a. pA. . . . saptamyutApyo Dhe / 5 / 4 / 21 / 263 samananipanniSadzIsugavi dicarimanINaH / 5 / 3 / 99 / 378 samatyapAbhivyabhezvaraH / 5 / 2 / 62 / 303 samastRtIyayA / 3 / 3 / 32 / 228 samiNA sugaH / 5 / 3 / 93 / 377 samudAGo yameragranthe / 3 / 3 / 98 / 240 samudo'jaH pazau / 5 / 3 / 30 / 369 samo gamRcchipracchizruvitsva ratyartidazaH / 3 / 3 / 84 / 238 samo giraH / 3 / 3 / 66 / 235 samo vA / 5 / 1 / 46 / 274 samaH kSNoH / 3 / 3 / 29 / 227 samaH khyaH / 5 / 1 / 77 / 283 sampraterasmRtau / 3 / 3 / 69 / 235 sambhAvane'lamatheM tadarthAnuktau / 5 / 4 / 22 / 263 sartyattervA / 3 / 4 / 61 / 24 sarvAt sahazca / 5 / 1 / 111 / 288 sastaH si / 4 / 3 / 92 / 54 sasme hyastanI ca / 5 / 4 / 40 / 266 Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (507 ) sAdhau a. pA. mu. pR.. sastri-cakri-dadhi-jajJi-nemi / 5 / 2 / 39 / 300 sahalubheccharuSariSastAdeH / 4 / 4 / 46 / 82 sAtihatiyU tajUtijJaptikIrti / 5 / 3 / 94 / 377. / 5 / 1 / 155 / 294 sici parasmai samAnasyAGiti / 4 / 3 / 44 / 19 sijadyatanyAm . / 3 / 4 / 53 / 11 sinAziSAvAtmana / 4 / 3 / 35 / 72 sivido'bhuvaH / 4 / 2 / 92 / 15. sidhyaterajJAna / 4 / 2 / 11 / 186. sukhAderanubhava / 3 / 4 / 34 / 218 sugadurgamAdhAre . . 5 / 1 / 132 / 291 sudviSAhaH satrizatrustutye / 5 / 2 / 26 / 298 suyajo manip / 5. 1 / 172 / 296. surAsIghoH zivaH / 5 / 1 / 75 / 282 sateH paJcamyAm / 4 / 3 / 13 / 100 sUtrAd dhAraNe / 5 / 1 / 93 / 285 sUyatyAdyoditaH / 4 / 2 / 70 / 308 mu-glahaH prajanAkSe / 5 / 3 / 31 / 370 suvasyado marak... / 5 / 2 / 73 / 304 sRjaH zrAddhe bhikyAtmane tathA / 3 / 4 / 84 / 252. Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 508 ) . a. pA. . sU. pR. sRjizi'kRsvarAtvatastRnnityAniTasthavaH / 4 / 4 / 78 / 14 sR-jIna rASTravarap / 5 / 2 / 77 / 304 seAse karmakartari / 4 / 2 / 73 / 308 seH sdhAM ca rvA / 4 / 3 / 79 / 93 so dhi vA / 4 / 3 / 72 / 93 somAt sugaH / 5 / 1 / 163 / 295 so vA luk ca / / 3 / 4 / 27 / 217 saMyogAdataH / / 4 / 4 / 37 / 133 saMyogAdRdattaH / 4 / 3 / 9 / 22 saMyogAdervA''ziSyaH / 4 / 3 / 95 / 17 saH sijastedisyoH . . / 4 / 3 / 65 / 18 skRcchRto'ki parokSAyAm / 4 / 3 / / / 25 stambAd ghanazca / 5 / 3 / 39 / 372 stambhU-stambhU-skambhU-skumbhU skoH znAca stAdyazito'troNAderiTa / 4 / 4 / 32 / 9 striyAM ktiH / 5 / 3 / 91 / 376 sthAglAmlApaciArimRjikSeH snuH| 5 / 2 / 31 / 299 sthA''dibhyaH kaH / 5 / 3 / 82 / 375 Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (509 ) a. pA. sU. pR.. sthA-pA-nA-traH kaH / 5 / 1 / 142 / 290 stheza-bhAsa-pisa-kaso varaH / 5 / 2 / 81 / 305 spRzamRzakRSatRpadRSo vA / 3 / 4 / 54 / 53 spRzAdispo vA / 4 / 4 / 112 / 53. spRzo'nudakAt / 5 / 1 / 149 / 293 sphAya sphAv . / 4 / 2. / 22 / 187 smiGaH prayoktuH svArthe / 3 / 3 / 91 / 239 sme ca vartamAnA / 5 / 2 / 16 / 255 sme paJcamI / 5 / 4 / 31 / 265 smya nasahiMsadIpakampakamanamo rH| 5 / 2 / 79 / 304 svajazca / 2 / 3 / 45 / 149 svabjernavA .. / 4 / 3 / 22 / 149 svaperyaDU-De ca / 4 / 1 / 80 / 90. svaragrahadazahanbhyaH syasijAzI:zvastanyAM niDvA / 3 / 4 / 69 / 244 . svaradaho vA / 3 / 4 / 90 / 251 svarahan-gamoH sani dhuTi / 4 / 1 / 104 / 191 svarAdupamargAda dasti kityadhaH / 4 / 4 / 9 / 310 svarAderdvitIyaH . . / 4 / 1 / 4 / 103 svarAdestAsu / 4 / 4 / 31 / 20. c Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ( 510) a. pA. . mU... pR. svare'taH / 4 / 3 / 75 / 106 svasnehArthAt puSapiSaH / 5 / 4 / 65 / 394 svAGgenAdhruveNa / 5 / 4 / 79 / 398 svAdeH anuH / 3 / 4 / 75 / 130 . svAdvAdadIrghAt / 5 / 4 / 53 / 391 svAmivaizye'yaH / 5 / 1 / 33 / 272 hanazca samUlAt / 5 / 4 / 63 / 393 hanRtaH syasya / 4 / 4 / 49 / 23 hano nIrvadhe / 4 / 3 / 99 / 201 hano'ntarghanAntarghaNo deze / 5 / 3 / 34 / 371 hano vadha AziSyo / 4 / 4 / 21 / 97 hano vA vadh ca / 5 / 3 / 46 / 373 havaH ziti / 4 / 1 / 12 / 107 hazazvadyugAntaHpacchye hyastanI c| 5 / 2 / 13 / 255 haziTo nAmyupAntyAda dazo'niTaH sak / 3 / 4 / 55 / 53 hastAda graha-varti-vRtaH / / 4 / 66 / 394 hastibAhurUpATAcchaktau / 5 / 1 / 86 / 284 hAko hiH kvi / 4 / 4 / 14 / 311 Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 511) a. pA. sa. pR. hAntasthAJIDbhyAM vA / 2 / 1 / 81 / 12 hiMsAdekApyAt / 5 / 4 / 74 / 396 hudhuTo hedhiH / 4 / 2 / 83 / 84 hago gatatAccholye / 3 / 3 / 38 / 229 hago vayo'nudyame / 5 / 1 / 95 / 285 hRSeH kezalomavismayapratIpAte / 4 / 4 / 76 / 314 hetutacchIlAnukUle'zabdazlokakalahagAthAvairacATusutramantrapadAt / 6 / 1 / 103 / 287 ho daH haH kAlatrIhyoH / / 5 / 1 / 68 / 281 zastanI dik tAm an , siv. tam ta, amv va ma, ta AtAm.. . anta, thAsU AthAm dhvam, i vahi mahi / 3 / 3 / 9 / 6 / 4 / 1 / 39 / 14 hasvasya taH pitkRti / 4 / 4 / 113 / 273 hlAdo hRd ktayozca / 4 / 2 / 67 / 307 hvaH spardhe . . / 3 / 3 / 56 / 233 hAlipsicaH / 3 / 4 / 62 / 75 hasvaH Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 512) __a. pA. . . . / 4 / 3 / 15 / 87 hiNorapvitivyau kSiprAzaMsAyorbhaviSyantIsaptamyau / 5 / 4 / 3 / 259 kSuttagardhe'zanAyodanyadhanAyam / 4 / 3 / 113 / 219 kSubdhaviribdhasvAntadhvAntalagnamliSTa phANTabADhaparivRDhaM manthasvaramanastamaHsattAspaSTAnAyAsabhRzaprabhau / 4 / 4 / 70 / 313 kSepe ca yacca-yatre / 5 / 4 / 18 / 263 kSepe'pinAtvovartamAnA / 5 / 4 / 12 / 261 kSemapriyamadrabhadrAt khAN / 5 / 1 / 105 / 287 kSeH kSI cAdhyAtheM / 4 / 2 / 74 / 308 kSa-zuSi-paco ma-ka-vam / 4 / 2 / 78 / 309 jJapyApo jJIpIp na ca dviH sisani jJIpsA-stheye jJo'nupasargAt / 4 / 1 / 16 / 194 / 3 / 3 / 64 / 234 / 3 / 3 / .96 / 240 / 3 / 3 / 82 / 238 Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarArddhasya zuddhipatrakam / azuddham NidvitkAryAthA pazi jighrat . skacchRto'ki tatrapaphalamanAM prathamaH bhavati ca na) bhavatItyarthaH / cakrazca guJjatu lati. askandat ityAdi asidhyAt bubhaSa paraMpaMdha bhanyAsyat zuddham NidvitkAryArthoM spRzi nighet . skRcchRto'ki tRtrapaphalamanAM prathamastu bhavati na / bhavati cetyarthaH cakruJca ... gujatu *- - 1 . ' 222 askadad ityAdi asedhiSyat bubhUSa 54 paspardha anyAsyata 74 Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 514) zuddham ayantasya vego'yantasya .. paM. pR. azuddham / anantasya vego'ntasya hUyAt .. haveyAt syandet syandeta zRdhUG . .... . umati . zazadha azvat kara prathAsaMkhya gRdhaca amivAkSAyAM umbhati umati damet harbhitA pvAdegrahaNAt bhaSa tasuNa IsAyAM acahata tumAhaH bhUyate tvayA zazRdhe azadhata re yathAsaMkhyaM , 105 gRdhaca abhikAMkSAyAM 120 144 13 ummati bhet darbhitA svAdergrahaNAt 162 14 bhUSa tamuN 176 20 IpsAyaM 180, 19 acacahat 189 tumarhaH 191 tvayA dhanaM bhUyate / 244 . ... prApyata ityarthaH / Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (515) azuddhama mAM vitta ityobhana 13 ityaya 281 21 vatAta kSiNNuH bhyaH pada-ru-javiza0 spazaH samAvezAtha . nAgayA zapamardana surkha lunAnti mamaMDale. marmI na naye zuddham mAM viddhi 258 267 AnAmyam 270 jIvatAt kSipnuH 299 ebhyaH pada-ruja-viza-pazergha368 sparzaH ___" samAvezArtha 377 nAgaryA . 379 . zApa ityarthe 382 mardanaM 284 396 lunanti bhUmaNDale 408 409 ne naye Page #827 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #828 -------------------------------------------------------------------------- _