Book Title: Jain Tirthono Itihas
Author(s): Nyayavijay
Publisher: Jain Sahitya Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034884/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ibliebic 1% dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 5422006 tIrthono itihAsa : lekhaka : muni zrI. nyAyavijayajI [tripuTI ] zrI. cAritra samAraka graMthamALA a ma dA vA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina sAhitya graMthamALA puSpa pAMcamuM jaina tIrthono itihAsa lekhaka muni mahArAja zrI nyAyavijayajI (tripuTI) prakAzaka metIcaMda maganabhAI cekasI zrI jaina sAhitya phaMDa tarasthI surata vi. saM 2005 1 akSaya tRtIyA vIra saMvata 2475 I. sa. 1949 mUlya rUA. 12-0-0 AvRtti pahelI ja prataH 500 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna zeThe maganabhAI pratApa jaina lAyabrerI, gApIpurA-surata. prAptisthAna ca'dulAla lakhubhAi pArekha 3. mAMDavInI pALamAM nAgajI bhudaranI pALa-amadAvAda anya prakAzano (1) sUryapura aneka pustaka bhAMDAgAradarzikA sUci mUlya rU. 1-0-0 (2) 'puranA suvarNa yugaH suratanA jaina itihAsa mUlya rU. 1--0--0 (3) sUryapura rAsamALA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat mudraNasthAna, AnaMda prAM. presa, bhAvanagara. www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsaMgika varSo pUrve dharmadhvajamAM AcArya mahArAja zrI vijayadharma arijInA rava. vidvAna ziSya itihAsapremI mahArAja zrI navijayajInA "kalayANakabhUmio"ziSa nIce te viSaya para mAhitI ApatA lekhe vAMcavAmAM AvyA hatA. tyArabAda "amArI pUrvadezanI tIrthayAtrA e lekha muni mahArAja zrI nyAyavijayajI taraphathI lakhAyelA AtmAnaMda prakAzamAM vAMcavAmAM AvyA. kalyANakabhUmio viSenA lekhomAM te bhUmi para bhUtalano ItihAsa atIva suMdara rIte kALeA hato. zrI nyAyavijayajIe potAnA lekhemAM bhUtakAlIna itihAsa ApavA uparAMta vartamAnakAlIna itihAsa tathA te saMbaMdhI saMpUrNa mAhitI pUrI pADI hatI, ane te pratye mahene AkarSyA hate. A lekhamAM prasiddha thayela sAgazane vistArathI lakhavA meM muni mahArAjazrI nyAyavijayajI mahArAjane patrakAra temaja AgrAmAM surisamrATa akabara pratibaMdhaka AcArya zrImad hIrasUrIzvarajIpratiSThita zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajInA jinAlaya pAsenA upAzrayamAM rUbarU vinaMtI karI, je teoe saharSa svIkArI lIdhI. teoe paNa tIrthonI yAtrA karI che, jethI suMdara rIte vistRta mAhitI teo ApI zakayA che. kalikALamAM jene mATe AlaMbanarUpa jana tIrtho ane jana Agama e be mukhya che. digambara saMpradAyamAM siddhakSetro tathA atizaya kSetra ema tIrthonA be vibhAge vidita che, paNa vetAMbara saMpradAye vizAla bhAvanA tarIke tAre te tIrtha ema mAnyuM che. tIne taravAnuM sAdhana mAnyuM che. vartamAna cevIsInA vIze tIrthaMkara paramAtmAnI kalyANaka bhUmimAM paNa keTalIka bhUmi vicacheda thaI gaI che. arthAta sthApanA paNa nathI, jethI navIna sthApanA karI saM smaraNa rAkhavAnI AvazyakatA che. cAlu sAdImA gurjara dezamAM aneka navIna tIrthe upasthita thayA che chatAM kalyANaka bhUmimAM viccheda thayelAnI ArAdhanA ekAnta hitakara che e parama zraddhAthI yAtrALune navaDa thAya tathA tIrtha prasiddhimAM Ave e beya ya namAM rAkhI, A Akheya graMtha tavAra karAvavAmAM Avyo che. jena tIrtho aMge bIjA aneka pustake prasiddha thayela che, temAMthI paNa jarUrI hakIkato levAmAM AvI che. chelle A graMtha dareka jijJAsune upayogI thaze, e bhAvanA sAthe viramuM chuM. "kezarI'' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be ela. pUjya pitAjI sthApita zrI jaina sAhityakuMDa taraphathI A mALAmAM puSpa pAMcamuM nAma " jaina tIrthone itihAsa" pragaTa karatAM atyaMta AnaMda thAya che. I. sa. 1940mAM sUryapura rAsamALA graMtha pragaTa karavAmAM Avyo hato. sUryapura (surata) badhI sarva saMgraha vibhAgavAra prasiha thaI cUkela che. A uparAMta anyatra sevAkArya tarIke tIrthasevA dvArA AtmAnI tathA samAjanI sevA karavAnI bhAvanA purI kalikALamAM zrI jinamati tathA zrI jinakhAgama tAraNahAra che. tIrtho jinamatimaMDita hovAthI tenI sevA ucca koTInI gaNAya. tIrtho saMbaMdhI ane pustaka bahAra paDI gayAM che, paNa A pustAnI vizeSatA e che ke-A pustakamAM lekha munizrIe pite laNAM tIthanI yAtrAo karI che tethI jJAna sAthe anubhava yukata varNananI guMthaNI karI che. tIrthone aMgenI hakIkate, vahIvaTadArone temaja yAtrikone upayogI nIvaDe e beya rAkhavAmAM AvyuM che. mA pustama prakAzana karAvavA mATe zrIyuta kezarIcaMda hIrAcaMda jhaverIe preraNA karI hatI jeno svIkAra karI Aje A graMtha samAja samakSa rajU karuM chuM. lekhaka mahAmunimIne prayAsa uttamottama che. ane temano upakAra zI rIte mAnI zakAya ? A graMtha ghaNA varSonA lAMbA gALA bAda taiyAra thayela che, jene aMge chellI paristhiti javAbadAra che. bahu * suratanI jaina DirekaTarI, (1) suryapuratyaparipATI, (2) sUryapura aneka jana pustaka lAMDAgAradarzika sUci () sUryapurane suvarNayuga yAne jaina itihAsa, () sUrya purAsamALA (saMyamakAra kezarIcA hIrAcaMda jhaverI.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa vIsamI sadInA prAraMbha kALe pitAnA parama gurudeva paramayogI zrI. buTerAyajI ma. nI sAthe paMjAbamAM je tvanI javalaMta zveta peTAvavA jemaNe bhagIratha puruSArtha sevya, ane peTAyelI e zAsana prabhAvanAnI jAtanA saMrakSaNane bhAra jemaNe pitAnA laghuziSyasamA svahastadIkSita gurubaMdhu zrI. AtmArAmajI ma. ne suprata karyo. jemano samAdara karatAM pU. AtmArAmajI jevA samartha puruSe premapUrvaka AdarathI gAyuM, ke "saMprati mukti gaNi rAjA" e jainazAsananA betAja dharma dhuraMdhara tapa, tyAga ne saMyamanI ujajavaLa pratimA pracaMDa puruSArtha ne adamya utsAhanI jIvaMtamUrti pUjyapAda gaNivarya zrI. mUlacaMdajI ma.nA pavitra hastakamaLamAM mArI A kRti arpaNa karI kRtArtha thAuM chuM, -vinIta nyAyavijaya | | tripuTI] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra stA va nA zrItIrthapAtharajasA virajI bhavanti tIrtheSu ca bhramaNato na bhave bhramanti / dravyavyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syuH pUjyA bhavaMti jagadIzamathArcayantaH // 1 // jina dharmamAM tenA upAsakone karavAnAM kAryomAM tIrthayAtrA paNa eka pradhAna satkArya gaNAvyuM che. khAsa karIne je sthAnomAM tIrthakara bhagavaMtenAM kathAka yavana, janma, dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa -mokSa Adi pavitra kArya thayAM hoya tene tIrthasthAna kahevAmAM Ave che. A sivAya tIrthakara bhagavaMta ane uttama sAdhupuruSanA vihArathI tapa-anazana AdithI pavitra thayelA sthAnane temaja kaI viziSTa prabhAvazIla ane pavitra vAtAvaraNavALA sthAnane paNa tIrtha tarIke mAnavAmAM Ave che. AvAM sthAnamAM sametazikhara, pAvApurI, caMpApurI, 2napurI, ayodhyA, hastinApura, rAjagRhI, zatruMjayagirirAja, giranAra, khaMDagiri, takSazilA, mathurA, ahicchatrA, rANakapura, Abu, kAparaDAjI, jIrAvAlAjI, kesarIyAjI, karaheDAjI, jesalamera, bhIlaDIyA, pAvAgaDha, bhAyaNI, serIsa, pAnasara, zaMkhezvarajI, kAI, jagaDIyAjI, IDara, pisInA, mAtara, khaMbhAta, bhRgukaccha, kulpAka, aMtarIkSajI, bhAMDakajI, zravaNabelagela, mulabadrI, zrIparvata, ajAharA pArzvanAthajI, bajA pArzvanAthajI, prabhAsapATaNa, navakhaMDA pArzvanAthajI (gheghA), madhumatI (mahuvA), valabhIpura vagere vagere aneka tIrtho jainamAM bahu ja prasiddha che. tIrtharathAne ne mahimA ane tIrthayAtrA karavAnI prathA mAtra jaina dharmAvabIomAM ja che. ema nahi kinta saMsAranA prAyaH badhA prAcIna dharmAvalaMbIemAM tIrthane mahimA ane tIrthayAtrA karavAnuM prasidhdha ja che. brAhmaNomAM ane vaiSNavomAM kAzI, haradvAra, jagannAthapurI, somezvara, dvArikA, nAthadvArA, kArezvara, mathurA, vRMdAvana, gayA, Dara, vaDatAla, siddhapura vagere aneka tIrtho prasiddha ja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baudhdhamAM kapilavastu, pAvAnAra, kuzInAra, mRgadAva, badhIgayA, sAMcI, sAranAtha, kizciyanemAM jerUsalema, roma ( ITalI) musalamAnamAM makakAmadinA, ajameranA khvAjApara, zIkhemAM amRtasaranuM suvarNa maMdira, paTaNA, lAhora pAsenuM "nAnakAnA" grAma, AryasamAjIsTonuM ajameranuM svAmI dayAnaMdajInuM samAdhisthAna arthAt saMsArabharanA dareka dharmAvalaMbIo-pachI bhale te nAstika heya ke Astika hoya, mUrtipUjaka hoya ke amUrtipUjaka (mUtibhaMjaka) pazu-tIrtha jarUra mAne che. mahApuruSanA caraNethI vibhUSita pavitra bhUminAM darzana ane sparzana karavAthI mumukSu mahAnubhAvonA hRdayamAM bhakatA ane pUjaya vRtti prakaTa thavA sAthe hRdayanI malina vAsanAone kSaya thAya che. tIrthayAtrAnuM mukhya phala e ja che ketIrthasthAnenAM pavitra aNu o ApaNA AtmAne pavitratA tarapha vaLe-pavitra kare ane ApaNI apavitratA ke apAtratAne dUra karI pUrNatA tarapha vALe. keTalIka vAra te prakRtiramya manahara rasthAne paNa ApaNane zAMti Ape che. kAzamIra, mahAbalezvara, sImalA, masurI ane mAunTa AbU jevA zAMta, ramya ane prakRtithI suzobhita sthAne vilAsI ane ezaArAmI ane zAMti Ape che, te pachI prakRtithI ramya suMdara, ekAnta ane manerazya temaja mahApuruSonI caraNarajathI pavitra tIrthasthAne mumukSu bhavyAtmAone Atmika zAMti Ape; Adhi, vyAdhi, upAdhithI saMtApita thayelA jIne Atmika zAMti Ape e paNa eTaluM ja svAbhAvika che. ane eTalA ja mATe zAstrakAroe tIrtha ziSyano artha-nAtIta tIrgha AmAne tAre tenuM nAma tIrtha kahela che. A tIrtha sthAvara ane jaMgamarUpe che. sthAvara tIrtha ApaNe AgaLa jaNAvI gayA chIe te jyAre jaMgama tIrtha che zrI zramaNa saMdha ane jinavANI dvAdazAMgI. ahIM sthAvara tIrthanI carcA hevAthI jaMgama tIrthanI vizada vyAkhyA mulatavI rAkhavI ucita dhArI che. manuSyanA jIvanamAM evA prasaMgo avazya upasthita thAya che ke tene Atmika zAMtinI bhUkha lAge che temaja Atmika zAMtinI anivArya AvazyakatA lAge che. anya upAdhithata sthAnemAM zAstra abhyAsa-dhArmika pravRtti ke bIjI game te satyavRtti manuSyane je anupama zAMti, je sAtvikatA ane pavitratA Ape che tenA karatAM anekagaNI anupama zAMti, sAtivaktA ane pavitratA tIrthasthAnamAM prApta thAya che. eTalA ja khAtara bhAratIya dharmonA prAcIna RSi-mahaSio, mahAbhAo ane saMtapuruSe ekAMta girizikhara, guphAo, jaMgale, vanakhaMDe, nadItIre ke samudatIrenA zAMta bhUmipradezamAM viharI anaMta zAMtine lAbha, zAzvata sukhazAMtine lAbha prApta karI ApaNe mATe paNa e ja bhavya zAyata Adarza mUkatA gayA che. ane tIrthayAtrAne mahimA sahabhramukhe gAI tIrthayAtrAno upadeza ApI gayA che. emano e upadeza mAnya rAkhIne dareka Aritaka dharmanA upAsako game tevAM vikaTa kone paNa sukharUpa mAnI tIrthayAtrA jarUra kare che. keTalAka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvika Astika to saMsAranI upAdhIthI mukata banI chellI avasthA tIrthasthAnamAM gALavAnI abhilASA rAkhe che. keTalAka daramahine tIrthayAtrA kare che, keTalAka dara varSe tIrthayAtrA kare che ane keTalAka jIvanamAM eka vAra te avazya tIrthayAtrA karIne paNa kRtakRtyatA anubhave che, jenomAM e mAnyatA pracalita che ke jeNe siddhigirirAjanI yAtrA nathI karI te mAtAnA udaramAMthI bahAra ja nathI khA. brAhmaNemAM kAzI, viNamAM vRMdAvana mATe paNa AvI ja kekti pravarte che. AgaLanA samayamAM vAhanonI atyAranA yaMtrayuga jevI anukULatA hatI tyAre ekaladokala manuSyane tIrthayAtrA karavI bahu ja muzkela manAtI hatI. eTale jemane yAtrA karavI hoya e kaI saMghanA prayANanI rAha jue ane jyAre e avasara maLe tyAre mahAna puNyadaya samajI tIrthayAtrA mATe saMgha sAthe prayANa kare che. Avo saMgha kADhanAra saMghapati-saMghavI kahevAya che ane te saMghapati hajAre, lAkho, are karoDo rUpiyA khacI tIrthayAtrAno saMgha kADhe ane sAthenA saMghanI bhakti karavA sAthe tIrthayAtrA paNa karAve che. AvA mahAna saMghe bhUtakALamAM aneka nIkaLyA che jenuM yathArtha varNana karavAnuM A sthAna nathI, paraMtu bhagavaMta zrI zaSabhadevajInA putra.cakravati bharata mahArAjAthI laIne anekAneka rAjA mahArAjA cakravartIo ane aneka kuberabhaMDArIsamAM dhanapatioe AtmakalyANa ane zAsanaprabhAvanA mATe saMgha kADhayA che jene a5 paricaya sulalita bhASAmAM manahara rIte zatruMjaya mahAma, kumArapAla pratibaMdha, tri, za. ka. caritra pra. kumArapAlaprabaMdha, saMghapati caritra, nAbhinaMdanedhAra prabaMdha, vastupAla caritra, zatru tIrthoddhAra prabaMdha, upadezasaptatikA, upadezataraMgiNI, hIrasUri rAsa vagere vagere aneka graMthomAM ApavAmAM Ave che. tIrthayAtrALue kayA kayA niyama pALavA joie, kaI rItIye yAtrA karavI joIe enuM vistRta varNana paNa maLe che paraMtu ochAmAM ochA niyamo pALavA mATe "cha'rI pALavAnuM khAsa pharamAna che te "charI" A pramANe che. * ekAhArI bhUmi saMstArakArI, padbhyAMcArI shuddhsmyktvdhaarii| yAtrAkAle sarvasacittahArI, puNyAtmA syAd brahmacArI vivekI // bhAvArtha divasamAM eka vAra bhajana (ekAsaNuM), bhUmi upara eka ja Asana pAtharI: suvuM te saMthAro,(bhUmizayana) page cAlavuM, zuddha zraddhA rAkhavI, sarva cittane tyAga karo ane brahAcaryanuM pAlana-ATaluM te dareka puNyAtmA vivekI yAtrIe yAtrAnA divasomAM jarUra pAlavuM. temaja je gAma nagara zaheramAM A yAtrALuone saMgha jAya te gAma, nagara zaheramAM dareka jinamaMdiromAM vAjategAjate darzana karavA jAya, pUjA kare, snAtra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTI pUja bhaNAve, dhvajA caDhAve, aSTaprakArI pUjAne sAmAna dareka maMdiramAM Ape, vAmivAtsalya kare, tyAMnA maMdiranA jIrNoddhAranI jarUra hoya to te paNa kare, karAve bIjAM aneka zubha khAtAonI saMbhALa le. jarUra hoya tyAM udAratAthI dhana Ape. sAdhama kone madada ApI sahAyatA kare. ane zAsanaprabhAvanA kare. temaja je tIrtha mAM A saMgha jAya tyAM uparyukta badhI vidhi karavA sAthe tIrthoddhAra athavA ekAda devakulikA karAve, khuTatAM upakaraNe Ape, pUjArI-sevaka, garIbone madada kare, rakSaka, yAcaka vagerene khuzI kare, vaDIlane ane saMghajanene paherAmaNI kare ane aneka prakAre dhana khacI sakSetramAM potAnuM dhana vAvI, mahat puNyopArjana karI kRtakRtyatA anubhave. - AvA saMghamAM vartamAna ItihAsa yuganA prasiddha saMghapationAM nAma A pramANe male che, samrATu sammati, mahArAjA vikramAdiya, gapagirinA mahArAjA AmarAjA, paramAtA pAsaka mahArAjA kumArapAla, AbhU maMtrIzvara, AMbaDamaMtrI, gujarAtanA mahAmAtya vastupAla tejapAla, saMghapati guNarAja, zeTha samarAzAha, zeTha kazAha, sonI tejapAla, jesalameranA bAphaNa ane paTavAnA saMghe. chele zeTha premAbhAI hemAbhAI, zeTha haThIsiMha, zeTha motIzAha, zeTha sArAbhAI DAyAbhAI, zeTha mANekalAla manasukhabhAI, zeTha nagInadAsa karamacaMda vagerenA saMgha mahAprabhAvika zAsana udyotakArI ane prasiddhi pAmyA che. AvA saMghathI aneka grAma-nagara-zaherAnA jinamaMdiranA dvAra thayA che, navAM jinamaMdira paNa baMdhAyA che, mArgamAM AvatAM tIrthonA paNa udhAra thayA che. navI dharmazALAo-upAzraye banyA che. pAMjarApoLe paNa thaI che. ane gAmonA kukSupa sTI saMpa thayA che. aneka gAmomAM sArvajanika jaLAza banAvyA che. sArvajanika dharmazALAo-nizALe vagerene madada apAya che. garIbone, nirAdhAra ane anAthane sahAya pahoMcADAya che. eTale yAtrA aneka rIte saMpUrNa phaladAyI ja che. - AjanA yaMtra yugamAM charI" pALatA saMgha nIkaLe te che ja; ane TrenamAM paNa saMgha jAya che, dUra dUranAM tIrthonI spezIyale jAya che ane yAtrAone lAbha levAya che. yAtrikone dareka tIrthonI mAhitI nathI hatI jethI keTalIkavAra tIrtha karavA jatAM rastAmAM AvatAM tIrthonuM vismaraNa thaI jAya che; tIrthanI yAtrA karavAnuM rahI jAya che, temaja tIrthamAM javA chatAMye tIrthanI mAhitI na hovAthI pUre lAbha levAtuM nathI. A khAmI dUra karavA prastuta pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. te prastuta pustakamAM pravAse yogI saMpUrNa mAhitI ApavA sAthe tIrthanI prAcInatA, tIrtha sthApanAne ItihAsa, pUrvakAlIna paristhiti ane gaurava, prAcIna zilAlekha tIrthayAtrikoe pitAnA samayanI ApelI sthitinuM Traka khyAna, vartamAna paristhiti ane vartamAna gaurava temaja anukUlatA, pratikUlatA ane maLatI sAdhana, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmagrI batAvavA Avela che. pustakamAM sauthI prathama saurASTra vibhAga. tyArapachI kaccha pradeza, gujarAta, rAjaputAnA (mAravADa-mALavA-mevADa), dakSiNa, mahArASTra, uttaraprAMta, paMjAba, pUrvadeza (baMgALa-bihAra-orIsA) ane viccheda tIrtho AvA kamathI tIrthasthAne paricaya ApavAmAM Ave che, pustakamAM AvatAM tIrthone paricaya sujJa vAMcaka, anukramaNikA ane pustaka. vAMcanamAMthI meLavI leze chatAM ye ApavAmAM AvelAM tIrthonI TUMkI yAdI ApuM chuM. A pustakamAMthI tIrthasthAno paricaya ApavA sAthe mukhya mukhya zahera ke jemAM jinamaMdira vipula saMkhyAmAM che, jenonI vastI paNa sArI saMkhyAmAM che temaja jJAnamaMdira, pustaka bhaMDAra vagerenI viziSTatA dhyAnamAM laI te te zaherAne paNa paricaya ApyuM che, ane A zahere paNa tIrthayAtrAmAM jatAM mArgamAM Ave che tene khAsa paricaya Apyo che. saurASTra vibhAgamAM mukhya zatruMjaya, giranArane vistArathI paricaya Ape che. prAcIna mukhya uddhArake, TuMko ItihAsa, rastAo, dharmazALAo, dhArmika saMsthAo, prAcIna zilAlekha vagere ApyA che. chatAMe A pustaka dazavarSa pahelAM zarU karavAmAM AvyuM hatuM eTale te vakhatanI paririthatine anukULa rAjadvArI vAtAvaraNane khyAla rAkhIne ja amuka vastu lakhAI hatI. Aje hinda AjhAda thayA pachI temAM meTuM parivartana thayuM che eTale vAMcake te vastu khyAlamAM rAkhe te jarUrI che tevI ja rIte zatruMjaya girirAjamAM paNa daza varSamAM te mahAna parivartana thayeluM nihALaze. khAsa karIne zatruMjaya girirAjanI talATImAM baneluM bhavya vizAla Agamama dira. A Agama maMdira pUjyapAda AgamedhadhAraka zrI sAgarA naMdasUrIzvarajI mahArAjanI satata preraNuM ane upadezathI jAmanagaranivAsI saMghapati nagarazeTha paTalAla dhArazIbhAIe mukhya maMdira baMdhAvyuM che. A bhavya apUrva maMdiranI pratiSThA saM, 1999 mAM mahA vadi dazame thaI che. tenuM nAma devarAja zAzvata jinaprasAda zrI vardhamAna na AgamamaMdira che. A Agama maMdiramAM jana darzanamAM suprasiddha ane parama mAnanIya pIratAlIsa Agamane suMdara ArasanI taNIomAM manahara rIte chetaravAmAM AvyAM che. AkhAe maMdiramAM cAre bAju AgamathI katarelI mahara zilAo che. tenI pAse ja gaNadharamaMdira zrI siddhacakra maMdira che. gaNadhara maMdira nIce bhavya bheMyaruM- talaghara che, A maMdira jAmanagaranivAsI zeTha amRtalAla kAlIdAsabhAIe karAvyuM che. A maMdiramAM aneka gAmanA bhAvika bImatie mUrtio vagere birAjamAna karI mahAna lAbha uThAve che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheahIM pAse ja pAchaLanA bhAgamAM eka moTuM pustakAlaya-jJAnamaMdira che. jemAM moTI saMkhyAmAM hastalikhita ane chapAyelAM pustaka-zAstrone mATe saMgraha che. ahIM paNa bheMyaruM che. temaja ahIM jIvananivAsa yAtrikone visAmAnuM suMdara sAdhana che. yAtrikone pUjA karavAnAM badhAM sAdhananI anukULatA maLe che. sAdhumahArAje ane sAdhvIjIo mATe paNa badhI jAtanI sagavaDa jaLavAya che. AvuM ja bIjuM manahara AgamamaMdira zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanA sadupadezathI suratamAM banyuM che. te tAmrAgama maMdira che. temAM jaina Agamane tAmrapatra upara kotarAvavAmAM AvyAM che. A traNa mALanuM bhavya maMdira che, jenI pratiSThA 2004 nA mahA suda 3 thaI che. ahIM yAtrikone bhAtuM apAya che. temaja pUjA vagerenI saMpUrNa sAmagrI male che. suratathI lagabhaga 1 mAIla dUra che. - AvI ja rIte hinda AjhAda thayA pachI paNa ghaNuM pheraphAra thayA che. giri. rAja upara pagathIyAMne suMdara raste taiyAra thAya che. kuMDa vagere sApha karAvAyA che, prAcIna killAne jIrNoddhAra paNa thayo che, bIjA rastAo sudhAravA prayatna cAle che. zrI yazovijayajI jena gurUkulamAM gurUkula sthApaka gurudevanI advitIya vizAla bhavya mUrti, ane kema skula tathA miDala kula zarU thaI che. pAlItANA zaheramAM pU. pA. A. zrI vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI tathA teozrInA vidvAna ziSyanA prayatnathI advitIya sAhityamaMdira banyuM. ane temAM hastalikhita ane chapAyelAM aneka pustakone sArAmAM sAre saMgraha che. . AvuM ja giranAra tIrtha mATe paNa banyuM che. navAbI rAjya jatAM pratibe che ane aDacaNa dUra thaI che. tIrthane saMpUrNa vahIvaTa ane vyavasthA zeTha A. ka nI peDhIne soMpavAmAM Avela che. vaLI zatruMjaya girirAjanI TuMka kadambagiri upara zAsanasamrATu pU. pA. AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA sadupadezathI bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira banyuM che. nIce jinamaMdira, vizAla dharmazALA, upAzraya vagere baLyA che. ane sUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI rahIzALA nI pAjanA rastA upara suMdara jinamaMdira ane vizALa dharmazALA banI che. sAre rasto banAvavAnI taiiyArI cAle che. AvA aneka pheraphAro thayA che. eTale ke saurASTra vibhAgamAM, zatruMjaya, giranAra uparAMta talAjA, ghaghA, ajArAnI paMcatIthI, barecA vagere tIrtho ApyAM che. karacha vibhAgamAM bhadrezvara, abaDAsAnI paMcatIrthI ane kaTArIyA vagere temaja khAkharanA zatruMjayAvatAra cityane zilAlekha paNa Ape che. bhadrezvaramAM navI bhejanazALA, Azrama vagere banyAM che. kaTArIyAmAM jaina bega sthapAI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAta vibhAgamAM zrI zaMkhezvara pArzvanAthajI, cANurmAcArUpa, pATaNa, pAnasara, serIsA bheAyaNa, maherA, metrANu tAraMbha, thaMbhatIrtha, mAtara, bhIlaDIyAjI, rAmasena bherela, jhaghaDIyAjI, agAzI temaja muMbai, bhRgukaccha (bharUca), khaMbhAta, vaDodarA, amadAvAda, pATaNa, rAdhanapura, pAlanapura vagerene paNa TuMka paricaya Ape che. amadAvAdamAM pa. pA. gurudeva zrI darzanavijyajI tripuTI mahArAjanA upadezathI ane preraNAthI sesAyaTImAM (elIsabrIja) eka suMdara jaina prApya vidyAbhavananI sthApanA thaI che. temAM zrI cAritravijayajI na jJAnamaMdira che jemAM hajAre pustakane saMgraha che ane vidyAbhavanamAM paThana paThana svAdhyAya varga sArI rIte cAle che. zaheramAM tenI zAkhAo paNa khulI che. vidyAbhavanane uddeza jene sAhityane pracAra ane janone svAdhyAyane rasa lagADI jaina sAhitya vAMcI tene pracAra ane prabhAvanA karatAM zIkhe, jIvanamAM utAre ane sAcA jena bane te che. zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInA tIrthanI pAse hamaNAM kaI tIrthane jIrNoddhAra thayela che. pU pA. gurumahArAja zrI darzanavijayajI (tripuTI) mahArAjazrInA sadupadeza ane preraNAthI amadAvAdanivAsI zeTha lAlabhAI uderAma laThThAe bhagIratha prayatna karI A tIrthane jIrNodhAra karAvyA che. maMdira nAnuM nAjuka ane devabhUvana jevuM banAvyuM che. kalakattAnA suprasidhdha kAcanA maMdiranI nAnI pratikRti samajI le evuM nAnuM ne najIka maMdira che. mULanAyaka zrI manamohana pArzvanAthajI bhagavAna che. A maMdirajImAM vi. saM. 2003nA mahA suda pUrNimAe pratiSThA thaI che ane pratiSThA thaI te ja vakhate prabhunA mukhAraviMdamAMthI amI jharyuM hatuM. pratiSThA pachI paNa yAtrikone aneka camatkAro jovAmAM AvyA. ahIM traNa mALanI vizAla dharmazALA che, suMdara upAzraya che. bhejanazALA cAlu che ane bhAthuM paNa apAya che. yAtrikone badhI jAtanI sagavaDa che. cANamAM ane hArIja vacce ja koI sTezana Ave che. sTezana upara ja navI dharmazALA paNa baMdhAya che. sTezanathI tIrthasthAna maMdira thI nA mAIla dUra che. roja sTezana para gADAnuM sAdhana paNa Ave che. raste paNa sAro che. gAma bahAra maNilAla baMkAnuM makAna hatuM te paNa manamohana parvanAtha kArakhAnAne ApavAmAM AvyuM che. muMbaIthI sAta gAu dUra zaMkhalapura che ke je prAcIna zaMkhapurInagarI hatI. tyAM prAcIna traNa mALanuM bhavya maMdira che. tyAM pU. pA. gurumahArAja zrI darzanavijayajI Adi tripuTInA upadeza ane preraNAthI vajAdaMDAdi mahesava pacAsa varSa thaye temaja navIna dharmazALA baMdhAvavAnuM phaMDa, jamInanuM vagere paNa nakkI thaI gayuM che. kaI tIrthane prAcIna itihAsa sAlamI sadIthI te maLe ja che. jagadguru zrI * moDherAmAM kaMDa pAsenA pANInA baMdhanuM badakAma thatAM nIce prAcIna jana mUrtio nIkaLI hatI paraMtu aneka kAraNone lIdhe te mUrtio hatI te ja sthaLe DhAMkI viSa AvI che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hIravijyasUrIzvarajIne paTTAlaMkAra zrI vijayasenasUrIzvarajIe ahIM meTI aMjanazalAkA paNa karAvI che, ema zilAlekho jotA jaNAya che. tIrtha mahAna camatkArI ane prabhAvika che. kaMbadha tIrthane uddhAra thaI gayA pachI pAsenA gAmanA jamaNa pura, vAghapura vagerenA jIrNoddhAra paNa thayA che. tIrthane mahimA ja addabhUta che. AvI ja rIte serIsAmAM zeTha sArAbhAI DAhyAbhAI e baMdhAvela maMdiramAM pU. pA. zAsanasamrA A. mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA hAthe zeTha A. ka. nI peDhInA prayatnathI pratiSThA paNa thaI che. AvuM ja pAnasaramAM paNa cAra derIo nUtana ane bhavya banI che. bhejanazALA paNa zarU thaI che. zaMkhezvarajImAM suMdara no lepa thayo che. cANuramA pAsenA seMdhA gAmamAMthI eka vizAlakAya suMdara jinapratimA prApta thaI che je cANasmAmAM birAjamAna karyA che. rAjaputAnA vibhAgamAM AgirirAja, delavADA, acalagaDha, kuMbhArIyAjI temaja ma ravADanI nAnI ane meTI paMcatIthI, phadhI, suvarNagiri, kAparaDA, keraTAjI, zrI mevADa mAM kezarIyA, karaDeDAjI, nAgaphaNI pArzvanAtha, mALavAmAM makSI , avaMtimAM AvatI pArzvanAtha zrI siddhacakra maMdira nUtana ane bhavya banyuM che. mAMDavagaDha vagere temaja jesalamera, bikAnera, alavara, jayapura, ajamera, udayapura. ide 2, dhAra vagerene TuMka paricaya Ape che. citeDanA maMdirone jIrNoddhAra, pratiSThA thaI che. rANakapurane bhavya jIrNoddhAra thayo che te abUnAM delavADAnAM maMdirone jIrNoddhAra zarU thAya che. jAheramAM nUtana naMdIzvaradvopanuM bhavya maMdira banyuM che. dakSiNamAM mahArASTramAM kupAka, aMtarI. kSajI pArzvanAtha, bhAMDukajI pArzvana thI muktAgiri, thANuM, nAzIka vagerene paricaya Ape che. aMtarIkSapAzvanAthajImAM zrI mULanAyakajIne 2005 mAM suMdara vA. lepa thaye che. thANAmAM sidhacakramaMdira paTa tathA zrI munisuvratasvAmInuM nUtana jinamaMdira suMdara banyuM che temaja utara prAMtamAM paMjAbamAM takSazilA, bherA, kAMgaDA AdinA paricaya sAthe te prAMtamAM pUrvAcAryonA vihArane ItihAsa ane vartamAna paristhiti lakhI che. paraMtu A pustaka lakhAyA pachI hiMdanA bhAgalA paDatAM pU.pA. AcArya mahArAjazrI vijayavalabhasUrijI mahA zajanA sadupadezathI je aneka zubha kAryo thayAM hatAM temAM vaLI paMjAba dezadhAraka pU pA. mUlacaMdrajI gaNi mahArAjanI janmabhUmi ziyAlakoTamAM traNa mALanuM mukhajInuM bhavya maMdira banyuM hatuM temAM pU.pA. zrI paMjAbadezAdhAraka buTerAyajI mahArAja pU. pA zrI malacaMdajI gaNuM ane pU. zrI nyAyAMnidhi vijayAnaMda sUrIzvarajI mahArAjanI gurumUrti paNa sthApita thaI hatI te ziyAlakoTa, gujarAvAlA, DerA-gAjIkhAna, lAhora vagere pAkistAnamAM jatAM tyAMnI sthitine kAMI khyAla ja nathI AvatA. e mahAna samAdhimaMdira-jJAnamaMdira vagerenuM zuM thayuM haze tenI kalpanA karavI muzkela che. tyAMnI paristhitimAM mATe pheraphAra thaye che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva dezanAM tIrthomAM sametazikhara, pAvApurI, rAjagRhI, zaurIpura, banArasa, caMdrapurI, siMhapurI, ayodhyA, hastinApura, mathurA temaja AgrA. dilhI, kAnapura, lakhanau, alhAbAda, kalakattA-muzadAbAda-ajImagaMja vagerene paricayAtmaka ItihAsa Ape che. chelle viccheda tIrtho aSTApadajI, mithilA, kapilA, seTameTakilA (zrAvasti), bhakilapurane Treka paricaya Ape che. A sivAya lakhanau ne adhyA vacce "ahicchatrA" nagarInA khaMDera upalabdha thayAM che. tenI zodhakhoLamAMthI aneka jinamaMdire maLavAnI saMbhAvanA che. temaja tyAM aneka prAcIna sIkakAe vigere che. te paNa prAcIna tIrthabhUmi che. temaja kAzI ane abAjI vaccenuM jenapura zahera ke jyAM jenonI ghaNI ja sArI vasatI hatI, tyAM eka moTI vizAla majIda che je bAvana jinAlaya prAcIna jaina maMdiramAMthI banI che. A paNa eka aitihAsika sthAna che. saMzodhakoe A sthAnonI jarUra mulAkAta levA jevI che. tene TUMka paricaya Ape che. AvI ja rIte bharatapura sTeTamAM DIga-bharatapura, jayapura sTeTamAM mahAvIrajI vagere sthAna prAcIna tIrtharUpa che. udayapura sTeTamAM te mevADamAM te jyAM jyAM rAjyane kille baMdhAya tyAM tyAM zrIkaSabhadevajInuM maMdira baMdhAya Avo sisodIyA rAjavIone kAyado hevAthI tyAM aneka maMdiro, devasthAne, tIrtha jevAM ja che. kharI rIte te hindanI AryabhUmi ja evI che ke jyAM nAnAmAM nAnA gAmaDAthI te moTA zaheronA nivAsIone paNa tIrthasthAnanI jarUra paDe che. gAmaDe gAmaDe tame jeje. gAma bahAra thoDe dUra-nadIkAMThe ke jaMgalamAM ekAMta sthAnamAM nAnuM devamaMdira-pakSamadira-mAtRmaMdira haze ja haze. ane nagaranA bhAvikajane prema-zraddhA ane bhaktithI hRdayAMjalI ApatA ja haze. A pustakamAM te prasiddha jaina tIrthasthAno, khAsa karIne zvetAMbara jainatIrthone ja paricaya Ape che. bAkI hindabharanAM tIrthono itihAsa lakhavA besIye to AvA pustakanA keTalAye vibhAge prakAzita karavA paDe. ATaluM vAMcI sujJa vAMcake ne ema prazna thaze ja ke A badhuM barAbara che, paraMtu prAcIna jana Agama sAhityamAM A tIrtho saMbaMdhI kAMI ulalekha che khare? ane heya te tenAM pramANa jarUra Ape. vAMcakenA A praznano javAba nIce ApuM chuM ahAvaya ujjite gayaggapae dhammacakke ya / pAsarahAva-tanagaM camaruppAyaM ca vaMdAmi // zanAthapadezATanA tathA tAiyAM che tathA, ahichtraayaaN pArzvanAthasya dharaNeMdramahimAsthAne / " (AcArAMga niryukita, patra 18) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. nIzItha cUrNamAM paNa dharmacakra, devanimita ratUpa, chavitasvAmI pratimA ane kalyANakabhUmi Adi tIrthasthAnonI noMdha male che. " uttarAvahe dhammacakaM mathurAe devaNimmio thUbhA komalAe jiyaMtasAmI paDimA, titthaMkarANa vA ammbhuumio|" chedasUtronA bhASya ane TIkAkAre lakhe che ke-aSTamI caturdazI Adi parva tithiomAM nagaramAM rahelAM sarva jinamaMdiranAM darzana karavAM joIe. jUo tenA pAThe. " nissakaDamanissakaDe ceie sabahiM thuI tini / velaMba ceiANi va nAuM ravikika Avavi." " aTThamIcaudasI suceya savvANi sAhaNo savve vandeyavvA niyamA abasesa -tihIsu jahamatti // " eesu ceva aTThamImAdIsu ceiyAI sAhuNo vA je aNaNAe vasahIe ThiAte na vadaMti mAsa lahu // vyavahAra bhASya ane cUrNi AThama, caudaza Adi parvatithinA divase mAM sarva jinamaMdiromAM rahelI jina pratimAone, ane pitAnA tathA bIjA upAzrayamAM rahelA sarva sAdhuone pathAya. laghu sAdhuoe vaMdana karavuM joIe. je vaMdana na kare to sAdhu prAyazcittano bhAgI thAya. mahAnazItha sUtramAM paNa caya, tIrtha ane tIrthomAM bharAtA meLAone ulekha maLe che. jahannayA goyamA te sAhuNo taM AyariyaM bhagati jahA-NaM jai bhayavaM tuma ANAvehi tANaM amhehiM tisthayattaM kari( 2)yA caMdappahasAmiyaM vaMdi(3) yAdhammacakkaM gaMtUNamAgacchAmo // A pATha A sivAya jJAtAdharmakathAMgamAM pAMDavenA nirvANa samaye siddha"giri-gudAvAda vagerenA pAThe Ave che. temaja selaga ane paMthakanA nivANamAM paNa puMDarIkAcalane ulekha che. zrI jIvAbhigama sUtra, zrI rAyapAsenIya sUtra ane jaMbudvIpapannattinA pAThothI zAzvatI jinapratimA, pUjanavidhi ane devo. Aso tathA caitranI oLImAM naMdIzvaradvIpanI yAtrAe jAya che ane aThThAI mahetsava kare che temaja jinezvara bhagavaMtanA kalyANuka divasomAM paNa de naMdIzvaradvIpanI yAtrAe jAya che, mahatsava kare che, vagere pAThe bahu ja prasiddha che eTale ahIM nathI ApyA. AvI ja rIte zrI bhagavatI sUtramAM jaMghAcAraNa ane vidyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAraNa munipuMgave naMdIzvaradvIpanI yAtrAe jAya che vagere hakIkata paNa e ja sUcave che ke prAcInamAM prAcIna jaina aMga zAstradAhazAMgI ane bIjA Agama zAstromAM paNa tIrtho-tIrthayAtrA ane jinezvara bhagavaMtanI pUjA vidhi vagere sucArItya upalabdha thAya che. jema prAcIna jaina sUtramAM mUrtipUjAnA pATha upalabdha thAya che tema vaidaka sAhityamAM paNa veda kALathI tevA pAThe male che. juo, tene mATe nIgna ulekha, " mUrtipUjAnI aitihAsikatA vedakALa jeTalI prAcIna che." A ja lekhamAM chele jaNAvyuM che ke "phakata bhAratamAM ja nahi paNa jyAM jyAM hiMda dharmanI prajAe paga jamAvyo tyAM hiMdu devadevIonA vividha svarUpane pracAra, pUjana, arcana temaja devamaMdiranAM zilpamAM utaryo. jAvA, kaMboDIyA, sumAtrA vageremAMthI maLatAM hindu mUtionAM pratikenI sAkSI pUre che."* janoe jema tIrthayAtrA ane tIrthasthAnanuM mahatva, tenuM gaurava. sAcavyuM che temaja e pavitra tIrthasthAnomAM potAnuM sarvasva khacI tIrthasthAne suMdara kalA ane zilpathI zaNagAravAmAM paNa lagAre 5chI pAnI nathI karI. pavitra tIrthabhUmione pitAnuM sarvara mAnI tIrthabhUmione anukUla bhavya jinamaMdira, suMdara verAgya rasabharapUra jinamUrtio ane zrI tIrthakara bhagavaMtanA pUrvabhave tathA mahAtmAonA viziSTa jIvanaprasaMgene pattharamAM AlekhI jIvaMta smaraNe raju karyA che. Ama karI temaNe bhAratIya prAcIna zipa sthApatyane-lalita kalAne ane tene rasatkarSane jIvaMta rAkhe che. baudhdhoe paNa kAverI-IlorA-ane ajaMtAnI guphAomAM, bauddha vihAra maThomAM, sAranAtha sAMcInA maMdiramAM ane mUtiomAM je adabhUta zAMtarasa-vairAgyarasa, apUrva madironI bAMdhaNI ane racanAmAM zilpa kalAne je gauravabharyuM sthAna ApyuM che, te khAsa darzanIya che. AvI ja rIte vaidika dharmAvalaMbIoe paNa potAnAM tIrthasthAnane, mUtione tenAM vividha Asane, vividha mudrAo, vividha rUpe ane avatAronuM je addabhuta nirUpaNa karI zi95 kalAne je uttejana ApyuM che te khAsa dazanIya che temaja rUpAvatAra ' ane rUpamaMDana vagere graMthamAM mUrtiracanA-nirUpaNa pramANe catumukha, paMcavakatra, zivaliMga, ardhanArIzvara, gopAlasuMdarI, sadAziva ke mahAsadAziva, viSNu rAmacaMdrajI, sItA, rUdra, hanumAnajI vagere vagere aneka AkRtio vividha rUpadhArI mUrtio banAvI tIrthone zobhAvyA che. chele rAjA mahArAjAo, musalamAna bAdazAha ane mugala samrAToe bhAratIya kalAne je rUpe uttejana ApyuM che te saumAM tIrthadhAmenuM zilpa utkRSTa ane uttama che, * gujarAtanI keTalIka ananya pratimAo." lekhaka nirAlAla bhAI zaMkara dave kumArane 300 mo aMka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : AvA prAcIna hindu zilpa ane sthApatyanA apUrNa namUnA mATe AmmUdelavADAnA jaina maMdira, kuMbhArIyAjInAM ane mIrapuranA jaina madirA jagavikhyAta che. pAzcAtya vidvAna phrAIMsa sAheba ane karnala ToDe AbUnAM maMdiro ane tenu' adbhUta zilpa joI mukta kaThe prazaMsA karatAM chevaTe emaja kahyuM ke A madirA samasta bhAratavarSamAM sarvotkRSTa kalAdhAma che.'' suprasidhdha dezanetA 5. zrI mAlavIyAjIe pAvApurInA bhagavAna zrI mahAvIra devanA nirvANusthAnanA-jalamadiranAM darzana karatAM kahyuM "AtmAnI apUrva zAMtinu` dhAma A maMdira che.' AvI ja rIte tAraMgA hIla uparanu` gaganacummI bhavya jaina maMdira, rANakapurajI ane kAparaDAjInuM maMdira, ajAharA pArzvanAtha, zaMkhezvara pArzvanAtha, kupAkajI, dIyANA-leATANA ane nAMdIyAnI adbhUta amIyabharI mUrti racI re upamA na ghaTe kAya" stutine caritArtha karatI jinabhUtiyA khAsa darzana karavA lAyaka che. jainama dAnI adbhUta bAMdhaNI, apUrva zilpakalA ane racanA joi tenA upara mugdha thaI hindanA rAjAmahArAjA ane dharmAcAryo paNa AkarSAyA ane khAsa zakarAcAya jInI preraNAthI jagannAthapurI, dvArikA, badarInArAyaNu Adi tIrghAnAM jainamadiramAM petAnA iSTadevanI mUrti e sthApI che, je dyAvadhi vidyamAna che. musalamAna samrAToe pazu bhagya jana madizane masjIda banAvI che. jemake pAlanapura, bharUca, prabhAsapATaNuM, khaMbhAta, vijApura, jonapura, ajameranI prasiddha masIdo eTale A badhI mUrtipUjAnA ja mahimA ane vividha prakAro che. A saMbadhI bhAratIya be vidvAnonA abhiprAyA rajU karI A lAMkhI prastAvanA pUrI karIza. " "" mUrti pUjAnA kheALAmAM ja zilpakalA sacavAi che. mUrti ane maMdiranI vividha racanAemAM ApaNAM rASTrane dharmanI vividha rekhAe paDo che. purANenI asakhya kalpana ene pattharUpe sAkAra karavAnI pratiSThA mUti'e ne madirAne vare che. mUrtie prajAtI maneAbhAvanA, AzA nirAzA ane kalpanArUpe che. sa MskArenu sureza dIkSIta. e navanIta che.'' " je musalamAne hidamAM AvyA hiMdanI satta ne vaibhavane lUTaye; mUrti bhajaka banavAmAM potAnu gaurava mAnyuM te ja musalamAna samrATa, kaTTara musalamAna sUbAe bhAratIya pavitra tIthaeNdhAme| ane devasthAno joI mugdha banyA. butaparasti *DIne mUrtine ni Mdana rAee makkA-madInA, a mera-AgrA, dIlhI-lakhanau, vijApura pAvAgaDha-mAMDavagaDha vagere zaheramAM manahara masjIdeA-makabarA, rAjA, phArA khaMdhAvI tene dhUpa-dIpa-puSpamAlA ane vastrothI ja nahi kintu hIrA-metI- pannA-nIlama vagere jhaverAtathI zaNagArI ane emAM tAjamahelanI racanA karIne te hada ja karI che.'' P. R. S. eTale tIsthAne te dareka dharmAvala'bIe mAne che e nirvivAda che-khasa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 A ja mAnyatAthI prerAI A janatIne itihAsa pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. A pustakamAMnA ghaNAM tIrthonI yAtrA te amArI tripuTIe karI che. eTale pratyakSa daSTArUpe tIrthonAM varNane jena sAmAyikamAM avAranavAra ApyAM che. khAsa bhAvanagarathI prakAzita thatA jena AmAnaMda prakAzamAM amArI pUrva dezanI yAtrA, amArI mAravADa yAtrA vagere prasiddha thayelA hatA. e lekha joIne ja bhAI kesarIcaMda jhaverIe jaina tIrthone itihAsa pustakarUpe pragaTa karavA mAMgaNI karI. ane temanI ja preraNAthI A pustaka tiyAra thayuM che. tyArapachI jaina, jaina jAti, jaina dharma satya prakAza vageremAM paNa tIrthayAtrAnA lekho avAranavAra amArI tripuTIdAra lakhAtA hatA ene paNa AmAM saMgraha karyo che A sivAya bIjA paNa aneka upalabdha sAhityane zakaya teTale upayoga karyo che te vAMcaka graMthonAM nAmathI joI zakaze-A pustaka lakhAyA pachI keTalAye mahAvanA prAcIna zilAlekhe ane itihAsa prakAzita thayAM che. jemake ghoghA thita zrI navakhaMDA pArzvanAthajInA 1431 ane 1381 nA zilAlekhI pramANe male che. sirohI rAjyamAM ghaNuM prAcIna maMdiro che. temAM dIyANuM, laTANA, nAMdIyA vageremAMthI bAramI sadInA lekhe ame jenadharma satyaprakAzamAM prakAzita karyo che. AvI ja rIte hArIja, kAI, cANasmA vagerenA lekhe paNa upalabdha thayA che. amadAvAdanA maMdire, tenA sagha vagerenA rAsA DhALe maLyAM che. kesarIyAjI, jIrAvAlAjI, aMtarIkSa vagerenA rAsa ratavane prAcIna malyA che je e tIrthonI etihAsika prAcInatA siddha kare che. A badhA prAcIna ullekho dvitIyAvRttimAM umerAze. A pustakanA prakAzanamAM AkhAye yaza pU. pA. gurumahArAja zrI darzanavijayajI ma. sA. tathA pU. pA. vaDIla zrI jJAnavijayajI mahArAjazrIne ja ghaTe che. amArI tripuTIe sadAye sAthe rahI je kAMI joyuM, nihALyuM, anubhava karyo te badhAne yaza e pUjayene ja dhaTe che. ane sadbata gurudevanI paramakRpAne AzIrvAdanA pratApe ja amArI yAtrAe saphala thaI che, tyAra pachI AtmAnaMda prakAza, jaina dharma satyaprakAza, na, janajAti vagere sAmayikoe lekha prakAzita karI amArA utsAhamAM vRddhi karI che te kema bhUlAya? Arthika rahAyaka ane pustaka mATe preraNA karanAra bhAI kesarIcaMda jhaverI tathA amadAvAdanivAsI mahAnubhAva DAhyAbhAI ratanacaMda vagere vagere mahAnubhAvonI temanI zratabhakita ane tIrthasevAne paNa na ja bhUlI zakAya. chelle A pustaka chapAvIne taiyAra karanAra zeTha devacaMdabhAI dAmajIbhAI, temanA bane suputro gulAbacaMdabhAI ane harilAlabhAI tathA prapha saMzodhana karanAra bAlubhAI rUganAtha zAha A badhAnI dhIraja, khaMta ane amApa utsAhe A pustaka suMdara rIte bahAra paDe che te badhAne premathI saMbhAruM chuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka vAMcI mumukSu che tIrthayAtrA karavA prerAya, tIrthasthAne mahimA jANuM vAMco tene anubhava kare ane tIrthayAtrA karI jaina dharmanA bhUtakAlIna ane vartamAnakAlIna gauravane anubhava karI pate tevA mahAna thavA, e mahAna vibhUtionA pagale cAlI jIvanane vItarAga devanA dharmane cogya banAvI sApati tIrtha ne saphala kare eja zubhecchA. tIrthayAtrA karavA janAra mahAnubA nIcenI sUcanAone jarUra amala kare. tIrthayAtrAe jatAM sasa vyasanane jarUra tyAga kare, rAtribhejanA kaMdamULa bhakSaNane tyAga kara, vrata pacakhANa kaIka ne kaIka jarUra karavAM, brahmacarya pALavuM, dareka tIrthasthAnamAM avazya pUjA karavI, bhaMDAramAM jarUra bharAvavuM, sAdhAraNa khAtAmAM paNa rakama jarUra bharAvavI, AzAtanA thatI jovAya te TALavA prayatna kare. kayAMya gaMdakI na karavI. dharmazALAomAM paNa zuddhi jALavavI. pahADa upara caDhatAM paganA joDA nIce ja rAkhavA. maMdiramAM seTI-hathIyAra vagere kadI na laI javA. eMThA moDhe na javuM, pAna sepArI vagere mukhavAsa moDhAmAM na rAkhavA. mukhazuddhi avazya karI levI. upara kazuM ja khAvuM nahi. pANI sivAya bIjA pINAM paNa baMdha karavAM. aMga zui, vastra zuddha, cita zuka, upakaraNanI zuddhino khyAla rAkha. pahADa upara laghunIti vaDInIti na javuM. rAtAmAM thuMkavA vagerenI bIjI gaMdakI na karavI. ane tIrthasevAne pUrNa lAbha laI AtmakalyANa sAdhavuM, e ja zubhecchA. mu. nyAyavijayajI (tripuTI) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka taiyAra karavAmAM sahAyaka pustakanI noMdha. Avazyaka niryukti. vivadha tIrthaMkalpa, jaina tIrthamAlA pAvalI samuccaya. prabaMdhaciMtAmaNI upadezataraMgiNI upadezasaptatikA vastupAla caritra saMghapati caritra zatruMjaya mahAgya, zatruMjaya prakAza AtmAnaMda prakAzanI phAI, zatruMjaya memorIyala. jainadharma satyaprakAzanI phAIla jainadharma prakAzanI phAilo jena ti jana yuganI phAIla bhIlaDIyAjI tIrthano ItihAsa, suSA bAbu sa.-1-2 jaina paumAMka zaMkhezvara mahAtIrtha dharmadhvajanI Ile jenadharma prakAza hIraka mahotsava aMka mAru5 tIrthane riperTa jana sAhitya saMzodhaka amArA lekhane saMgraha AtmAnaMda prakAza (hindI) jaina spezIyala aMka jaina tIrtha ItihAsa vihAra darzana vihAra varNana pATaNa caitya paripATI sUrata civa paripATI khaMbhAta caeN paripATI kumArano khAsa aMka vizAla bhArata vizvavANI prAcIna lekha saMgraha bhAga-2 saM. jInavijayajI prAcIna jaina lekha saMgraha bhA. 1-2-3 bAbu puraNacaMdajI nahAra prAcIna jaina lekha saMgra9. pU. 5. A. zrI vijayadharmasajIi prAcIna jaina lekha saMgraha pU. pA. khA. zrI buddhisAgarasUrijI jena sAhityane saMkSipta itihAsa na dharmane prAcIna itihAsa vIravaMzAvalI jaina tIrthone nakazo, paMcapratikramaNa. sametazikhara tIrtha citrAvalI iDara tIthane riporTa kesarIyAjI tIrthaka ItihAsa. bherela tIrtha paricaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a nu krama Ni kA pRSTha 145 145 145 145 14 1 148 149 153 164 164 naMbara nAma pRSTha naMbara nAma saurASTra vibhAga 24 pAThArA 1 zrI zatruMjaya girirAja 1 25 jakhau 2 talAja 16 3 26 naLIyA mahuvA 114 27 terA ja ghoghA zrI navakhaMDa pArzvanAtha 115 28 kaTArIyA 5 valabhIpura 115 29 aMgIyA ' 6 dvArikA 116 30 kaMthake Ta 7 DhAMka 117 31 khAkhara 8 jAmanagara 117 gujarAta vibhAga 9 miranArajI (raivatAcala) 118 32 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha * 10 koDInAra 133 . 33 vaDagAma 11 nA zahera 13 3 34 u5rIyALA 12 ajArA pArzvanAthajI 135 35 vIramagAma delavADA 137 36 mAMDala 14 dIva 138 37 dasADa 15 balejA (bareyA) pArzvanAtha 138 38 pATaDI 16 vardhamAnapurI (vaDhavANa) 139 39 paMcAsara 17 uparIyALA 139 40 rAdhanapura karacha vibhAga 41. samI. 18 bhadrezvara tIrtha 140 42. muMjapura 19 aMjAra 43. caMdura (moTI) 20 mudrA 44. hArIja 1 mAMDavI 143 45. cArUpa 22 bhuja 144 46. pATaNa 27 sutharI 47, gAMbhu-gasutA 164 165 165 16pa 166 166 143 143 166 167 172 174 178 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 182 Abu naMbara nAma pRSTha naMbara nAma 48. meDhinA 178 80. kAvI-gaMdhAra 5ra jaya aMbeI (manamohana pArzvanAthajI)180 81, mAtara 255 5. cANasmA 82. agAzI 256 5. harIja 182 83. muMbai 257 para. metrANuM 84. parAlI tIrtha 258 53. amadAvAda 183 85. pAvAgaDha 259 54. nareDA 86. bhinnamAla 263 55. serIsA 186 mAravADa-mevADa rAjaputAnA vibhAga 56. vAmaja 189 87. caMdrAvatI 271 57. bhoyaNajI 18 276 58. 5. sara orIyA 284 59 mahesANA 190 90. acalagaDha 284 60. AnaMdapura (vaDanagara) 91. ArAsaNa-kabArIyAjI 27 62. tAraMgA 192 moTA pisInAjI 302 62, IDaragaDha 206 93. mahAtIrtha saMkazyala 303 63. pozInA pArzvanAthajI 211 94. jIrAvalA pArzvanAtha 304 64. moTA pisInAjI 211 brahmANa (varamANa) 309 65, 59lavIyA pArzvanAtha kayikAsahaka (pAlanapura) 212 sAra 312 66. magaravADA rANakapura 317 67. bhIlaDIyAjI (bhImapalI). 214 99, va2kANa 68. uNa 224 100, nADola 323 69. tharA 225 101. nADalAI 323 70. rAmaseya 225 102 sADI 326 71. muharI pAsa (TITeI) 228 103.. ghANerAva 326 hara, rola (mela). 229 104. muchALA hAvIra 326 73. nAgaphaNuM pArzvanAtha 231 105. pIThavADA 74. dabhavatI (koI) 233 bAmaNavADAchA 329 75. vaDodarA 236 107.. mIrapura 230 ka, jamaDIyA 236 108. nadIyA 230 7. bharUca 277 109 loTANuM 78. surata ra41 110. dIyANajI thata sthaMbhana pArzvanAtha (khaMbhAta) 242 1 . nItoDA 322 328 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. nAma pRSTha 394 394 395 o RTa7. 397 naMbara 112. 113. 114. 115. 116. 17. 118. 119, 120, 121, 122, 127 124. 125 126 127 15 398 ajArI nANuM beThA semezvara rAtA mahAvIra suvarNagiri koTA tIrtha nAkeDAjI kAparaDAjI kaledhI ezIyAjI jesalamera amara sAgara lokavA devIkeTa brahmasara bADamera 404 154 che dhAra cha 6 cha pRSTha naMbara nAma 335 145 savAlIyA 335 sAvalIjI ajamera kezaragaMja 37 jayapura 389 avara 34 (rAvaNa pArzvanAtha) 347 mahAvIrajI 3yA mAlavA vibhAga 354 15ra mAMDavagaDha 153 tArApura lamaNutIrtha 155 tAlanapura 369 156 157 maMdasera 158 bhe pAvara 150 amIjharA tIrtha 370 surAnapura 370 mahArASTra vibhAga 370 161 pAkajI 371 162 aMtarikSajI 374 163 muiAgari 374 164 bhAMDukajI 376 165 kuMja 166 nAzIka 379 167 thANuM 381 168 vIjApura 383 169 jAlanA 384 170 hemagiri 385 171 tinAlI 391 paMjAba vibhAga 292 172 bheza. 394 17 takSazilA 407 297 408 408 409 cha 6 128 129 pakaraNa 130 131 812 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 379, pikaraNa-phodhI bIkAnera udayapura samInA kheDA alApura zrI kezarIkhAjI sAMvarAjI kareDA delavADA-devakulapATa dayALazAhano killo nAgadA-abajI cittoDagaDha. makSIjI pAvanAtha . avaMtI pArzvanAtha talAma 418 421 422 423 424 425 425 425 425 425 142 426 143 144 47 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nabhara 174 kAMgaDA 175 banArasa 176 bhelupura 177 bhaTTanI 178 178 caMdrapurI siddhapurI 180 paDhA 181 bihAra 182 127 188 129 190 kuMDalapura 183 guccha 184 rAjagRhI 185 pAtrApurI 186 zIraDI pUrva deza juvAlukA nAma madhuvana zrI sammetazikha jI araThAna (vadha mAtapurI ) 1 192 193 muzI DhAbAda 194 mahimApura 195 TagAlA Ret bAlucara 197 ajImagaja 198 kSatriyakuMDa 199 gayAjI 200 201 202 mudhdhagayA kAkI nAthanagara kalakattA kAsIma bajAra pRSTha 428 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 434 435 435 44ra 443 19 nakhara 203 caMpApurI 204 madArahIla 205 206 yeAdhyA 207 sulatAnamaMja ranapurI 208 lakhanau 29 kAnapura 210 zaurIpurI 211 AgarA 212 mathurA 213 dIlhI 214 215 444 449 451 45ra 453 459 461 216 zrAvasti 465 217 aSTApa 467 218 bhalipura 468 219 mithiyA 477 220 kauzAMbI 48 221 hastinApura kapila jI nAma vicchedra tIrtho purImatAla (prayAga) prayAga (alhAbAda) ahicchatrA lIttabhayapattata pRSTha 491 540 543 547 232 148 482 rara3 549 482 224 tazikSA para 483 225 157 484 ra6 558 44 227 559 484 228 uryAri 559 50 485 229 jagannAthapurI 489 230 jonapura 231 dvArikA 560 489 5 489 pariziSTa 1 huM : zrI pArzvanAtha5 563 pariziSTa 2 jI : caitya paripATI stana 568 40 kAMgarA badrIpA nAtha 46 497 499 504 507 pAra pA3 511 pa 519 para1 527 533 133 137 www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tIrthonI TUMkI mAhitI kAThiyAvADa vibhAga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat nAma sthAna tIrthanAyaka bhagavAne reve lAIna najIkanuM sTezana sTezanathI | tAra ophIsa keTalA | prAMta jillo| TelegrabhAIla phic office posTa ophIsa ( rimArka) vizeSa mAhitI | . s | pAlItArA pAlItANA pA. sTeTa | Palitana pAlItANA sTezane gADIo maLe che. saM. 10 , TuMke 9 hajAro madira (A. zrI vijayanemisurie It uddhAra karAvyo che. = ; che chuM chuM talAja talAja mahuvA pAlItANA AdinAtha zatruMjayagiri kabagiri hagiri 5galA taLAjAgiri sumatinAtha mahuvA baMdara mahAvIra ghoghA baMdara navakhaMDApAuM, valA. vaDhavANa zahera junAgaDha gAma giranAra giri prabhAsapATaNa caMdraprabhu ! , koDInAra aMbikA( vida) , maM: 5 bhAvanagara dhaLA . bhAvanagara Talaja Mabuva gavarmeTa | Gogha vaLAM sTeTa | Vala vaDha. eTaT Wadhvana jI. sTeTa | Junagadh O vaDhavANa junAgaDha tAladhvajagiri TuMka 8. mahuvA talAjA mAIla 28, jivitaravAmi ghoghA moTA reDa, camarika mUrti valA Agama tIrtha, jUnI talATI javA | nadI kAMThe kRtrima tIrtha junAgaDha II neminAtha kalyANaka 3 1 mirivara TuMka 5 TrAma moTara maLaze. maM. 2 kAniAra gADI meTara maLaze. vitIya unA ) , hIrasuri sarmabhUmi temanAya ja verAvala Prabhaso (gAyakavADa)[ Kodinar ju, sTeTa | Una unA www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com gujarA 39 kharejA (rema) DhAMkagiri jAmanagara nAma sthAna aMjAra bhadrezvara ,. sutharI kaTArIyA J. S. pArzvanAtha ajayapAnAtha B. S. pArzvanAtha J. S. zrAkrinAya G. S. neminAtha J.D. tIrtha nAyaka bhagavAna zAntiAtha mahAvIra pArzvanAtha ghatola mahAvIra relve bhAIna 4. rai. 39 "9 ,, * verAvala mahu bAMTavA pAnelI jAmanagara najIka sTezana bajAra "3 bhuja "" mAra 2 60 29 } 1 sTezanathI phaiTalA mAIla | kaccha vibhAga 20 28 X jI. sTeTa 46 "} pAradara kaDI "3 goMDala sTeTa jAma. raTeTa | Jamnagar | jAmanagara 19 Una abhaDAsA .... vAgara Bantva tAra ophIsa pesTa prAMta jIllA Telegraphic egrIsa office ... Anjar ,, unA 39 AMTavA DhAMka Mandvi aMjAra vAlA sutharI Bhachhaw vAMDhiyA gADI meTarabhasaze (sTe. prAcI) | dIvabaMdara mA. 10, dela mA. 2 parabaMdara mA 30 mAMgarAla mA.20 vicche; tItha ( kharaDA vigere) tIya samAna aneka zi (rimArka) vizeSa mAhitI khAsa tItha nathI. madira 3 rekaDI malaze, U'Dha maLaze. bhujamAM ma, 3 vaDAlA mA. 2 pa'catIrthIyAtra', mAMDavI mA. 26 bhuja mA. 48 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAta vibhAga B. B. & C. I. RY. reve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat gAma sthAne tIrthanAtha bhagavAna sTezanathI | tAra ophIsa lAIna najIkanuM sTezana| keTalA prAMta kalo]Telegraphic mAIla Office piTa ophIsa | (rimArka) vizeSa mAhitI DIsA cAma zakhezvara pArzvanAtha BBC | pATaDI hArija vaDagAMva AdinAtha |M. H. 5 TakI bhAMDaka goDI pArzva pATaNa " | paMcAsara pArzvaIM, H, pazu cArUpa zAmaLApA cAma cANamAM T bhadevA pArzva [M H. cANasmA koI manamehanapA u5rIyALA | RSabhanAtha T brAMca upariALA amadAvAda 24 amadAvAda naDA. padmAvatI pArthaT. naroDA bheyaNa mahinAtha |H. B.T bhoyaNuM pAnasara mahAvIra . pAnasara serisa pArzvanAtha kalela rAdhanapura jhIMjhuvADA yAdavAsthaLI, rAdhanapura mA. 38 Harij hArija | meTara rasta, jhIMjhuvADA ma. 16 4 | Mandal dasADA cha dasADA, mA. 6 banAsakAMThA , tharAda baLada gADI, tharAda mA. 24 gujarAta Patan pATaNa ghaNu maMdire cANasmA mA. 16 Charup | pATaNa mA. 10 Chanasma cANasmA | (bhaTevA) moDherA pArzva ma. 14 Cambay kaMbe I | sTezane gADI maLe che | |Viramgam] vIramagAma | vIramagAma mA. 12. chatA. 6 amadAvAda Ahmedabad| amadAvAda ghaNAM maMdira, haThIbAInI vADI Naroda naroDA amAvAda mA. 9 dharmazALA 3. Bhoyni yaNa | ghelaDA raTe. 3. Panser pAnasara gAmamAM cityAlaya che. Kalol kola | vAmaja mA. 5 vAhane maLaze T I www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAtha |H. B. DisA siddhapura AburoDa jilaDIyA - metrANA - delavADA kuMbhAriyA tAraMgAhIla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat nema-Adi maMdira 5. jitanA M. I, | tAraMgA hila vaDanagara mAtae. AdinAtha sumatinAtha maMdara 9 pArzvanAtha vaDanagara mahemadAbAda IDara IDaramaDha pisInA 16 banAsakAMThA | Deesa | DisA | samAcAra tIrtha 60 siddhapura | Met. Read siddhapura | pATaNa 28, pAlanapura 26 zirahI | Abu. | Abu(khareDI) acalagaDha 5, oroA kA aMbAbhavAnInI belagADI maLaze mahIkaThA !Taran Hol| tAraMgAhIla Vadnagar vaDanagara kapisUtra prathama vAMcana maM. 5 Matar mAtara kheDA 4 naDIyAda 14 mahIkAMThA Idar zatruMjaya ujajayaMtAvatAra maM... Ixtar vaDAlI 20 tAraMgA - brahmakhethI vAhana maLe che zAmalA pAse muharIthI lAvyA khaMbhAta Camb.y khaMbhAta maM. 8 prAcIna graMthabhaMDAre Kuvi jaMbusara mA. 16 khaMbhAta ma.rara bharUca Amod amada bhAme 20 lAyakavADa. Dubhoi DabhoI maDhavAcakayavijaya ravabhUmi ! jarUca Broach bharUca azvAvabedha, samalIvihAra che ! japIpalA Anklesver | aMkalezvara surata-ji. 45 4 | jI. thANu| Niran | agAzI |muMbaI mA. 40 phena moTApasInA TITAI khaMbhAta khaMbhAta B. J. kAvI. kAvI muharIpArtha taMbhana pAtha' RSabha, dharma pArtha, vIra loDhI pArtha nisuvrata ,, } bharUca DabhoI kAvI gavAra DabhoI bharUcamatkara jaghaDIyA agAzI AdinAtha www.umaragyanbhandar.com bharUca jaghaDIyA vIra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mALavA-mevADa mAravADa rAjaputAnA vibhAga B B. & C. I. Ry. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat mAma sthAna tIryanAyaka bhagavAna | lAIna sTezanathI. tAra ophIsa najIkanuM sTezana] keTalA prAMta jIle |Telegraphic mAla cffios pisTa ophIsa (rimA) vizeSa mAhitI bhopAvara Dhar mAMDavagaDha ujajaina mAsIjI) samaliA vaDavANI | zAtinAtha BB&CI EISIE 32 | mALIvA khagrAsana 10|R. M. | indora pArzvanAtha(hatA , | mau | dhAra sTeTa avaMtIpA |BB&cl| ujajaina vAliyara Ujjan pArzvanAtha | G.I.P. makasI mALavA Maksi | zatinAtha |BB&cl] ratalAma : ! 10 silANA ) Ratlam maM. nathI |RM | mahu co Woela 22 Barwani naM. 8 ! | maMdasera 0 | gAliyara | Mandsor pArzvanAtha | aDada Tharod nAgaphaNA pAW R M T citto ja. Chitor pArzvanAtha | | kareDA 1 (mevADa) | Karera | amalI AdinAtha udepura Kherwara saradArapura | indara maMdira 5, (mAlavA) rAjamaDha meLA paNa 10 mohanakhe nAlachA zAMtinAtha che, (parvata upara) ujana G. I. P. maMdira 17 makisa ratalAma | R.M. rata.. 9 jAva mA 13 rAvaNa kuMbhakarNa pAdukA (ji. maM). maMdAra (dazapura). maMdAra mA. 10 cittoDa killAmAM maM. che (mevADa) kareche. upasargahara pArzva bAvana jinA. nAthadvArA udepura mA. 14 dayAlazA mA.18 #404257 zariyAcha udepura mA. 5 * maMdara vahI cittoDagaDha delavADA dhuleza maMdira 4 | www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmalIbApA = " mANu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Patiel zirohI sTeTa) camInA 1 rAjanagara meMgasthalA I jIvita svAmI |BB%Cl maMjarI mahAvIra pIMvADA nAmanavADA nadiyA jIvitasvAmI zIrahI ma', 17. rAvalA pArzvanAtha savaNa pauDavAlA sAra mahAvIra bhinnamAla vagiri maMdira (1)| (S) parvata rAtA mahAvIra |BB&gI ve cArI ttanA rAvapura AdinAtha | ba | jodhapura sTeTa Udaipur | udepura | adabadachamAM zAMtinAtha che | lavADa, kuMbhalamera, Abu | vIra tIrtha dhicchada suMsthala Pindwara pIMvADA mIrapuramAM maM. kapaDavADA mA. virahImA 10phAza. 714mA zi. mA. 14,naMdizvarace vIra Shirobi zirohI. | pAye maMdira hamIra tIrtha mA 10 A mA. 18 bhA. 4-6 meLe vAgara navAla mA. 10 ziAhI mA.20 sAcAra dhAnerA 34, bhIlaDI 60 dhAnerA , bhAMDavA 50 Jalor jAlora jAlera ma. 12(mAravADa) mA 70Falns bAlI vIjApura mA. 2, vAlI mA. 4 sAdarI | meTara, ezalI pAuM. mA 11 maMtrokayadIpa rANI mA. 11 mAM phA. va. 10 mA. zu13 meLo | muchALA mahAvIra tIrtha mA. desurI dhANerAvara, sAdarI rANI mA.23 jamAla I mAravADa | saM. 10 |BB&CIL kAlanA www.umaragyanbhandar.com dhArAva desarI kAlanA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat eranapurA vidura mAravADa je. eranapurA | nAbAI | saM. 8, Te. 2 nADala prAcIna maM. 4 varakaraNa | pArzvanAtha asaliyA rAdhAra meDI-pAzva aurAgiri | mahAvIra mADI. nAke pArzvanAtha kApappA lodhI ozIbA mahAvIra jesalamera naM. 8 levA || pArzvanAtha hAlAkI. rAvaNadeva | rAvaNa (LH) bAlotrA je. (PB)| selA meDatA ja, eziana bADamera mArava's dhArAva vijayasenasUri janma Rapi nADuza | zotistava racanA, vara. mAka rANI sTezana pArzvanAtha vidyAlaya Eran. Co. | erana 5| eranapurA chAvaNI zivagaMja 6 Bran. ro. | eranapura | semezvara tIya giADI] Marwar.|maravAM ja vi. saM. 1939 di. zrA. zu. 11 Evn. Co. | eranapa | guDAbAlotrA ma14zivamaMja che DAbAle trA| caralI bAlavA mA.maM. maM. 8 zrA. va. 2 (cha. mAlANI) Pipar | pIpaka | pIpADa 7, bhIlADa 14, pha. 20. Mertaroad| meDatA ro| me. Osian ezibA |ozavaMza utpatti Barmer jesalamera | prAcIna granthabhaMDAro,(meTara) jesalamera mA. 10 (rAjaputAnA) siMdha ma. 2 dharmazALA alavara sTe| alavara | rAvaNa maMdodarI pratiSThita vicche I bIca BBCI. alavara; www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNa mahArASTra-varADa vibhAga. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat via areat Telegraph .! tIrthanAyaka | relve sTezanathI tAra ophIsa gAma sthAna bhajavana lAzana niSNanuM sTezana keTalA prAMta alI Telegraph I mAIla Offios pATa inlat ( mika) vizeSa mAhitI hAyakala 2 | kalahApura] | .. (muM I-30) Hatkal | kuM ja 1 mIraja mA. 16,hApura mA. 17 Nagada Ko ubhujsAMgalI, kArtikI-cetrI 15 meLe jhaDa kuMja | -HGH M.S.M. pardhana tha M K. brIca hemakUTagIra zAMtinAtha kulapAka AdinAtha Ni. | alira - bhada || pArzvanAtha Gi. IP bhaM zIrapura ! aMtarikSa GiI. P. AkelA . | karNATaka nijhama 1 | sI pI. | 48 | varADa Alir | balArI | gIrI-kilo, vira tIrtha azira | mANekasvAmI harSakAraka mahAvIra Warora varorA | kezarIyA pA. ma. cAMda: mA. 18 Basim bAsIma ! adhara mUrti, bAlApura mA. 48 www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvadeza (uttarahinda-bihAraoDisA-baMgAla) vibhAga E. I. R. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat gAma tha'ne tIrthanAyaka bhagavAna sTezanathI | tAra ophIsa nakanuM sTezana | keTalA | prAMta jIllo|Telegraph mAIla Office : pesTa ophIsa (rimA') vizeSa mAhitI GRs sAtha thanAra bhalupura bhade ghaTa siMhapurI ca drata phaijAbAda ayodhyA aSTApada setamaheta jetapurI lakhanau kapIlA ze. ripura ahicchatrA maM. 8 (1) b&(e banArasa pArzvanAtha supArzvanAtha zreyAMsanAtha |B&NWI. (caMda) zati | .. | ma. 1 (dharma) |o&B(8) phaijAbAda AdinAtha apAyA , nirvANa (saMbhava) balarAmapura dhamanAtha sohAvala . 14 lakha. ja. vimalanAtha BB(ba. kAyamagaMja neminAtha JEI(mena) zikohAbAda pArzvanAtha |EI(bra.)| enA Lenares banArasa | ThaTherI bajAra, aMgrejI kAThI 4 kalyANaka kezI ma. 3 | 4 ka. gaMgAkAMThe. kAzI mA. sA Sarnath sAranAtha | 4 ka. kAzI mA. 6 (meTara) 4 ka. kazI mA. 14 (moTara) u. hiM | Fyzabad phejAbAda | ayodhyA mA. 4, nauTAI mA. 10 uttarahida | Ayodha ayodhyA 184. kaTarAmamahelo chuM. mA. 4 himAlaya ... | (vara tIrtha) kalAsa vigere (gaMThA) |Balrampur 4 . vi tIrtha (zrAvasti) Sohaval pharAbAda | 4 ka. maM. 2 (naurAI) Lucknow | lakhanau | kAnapuramAM kAcanuM maMdira * | 4 ka. dharma. meTara rasto che, , Shikohabad mu. baTezara. janma ka yAtri sagavaThAravI . | barelI | Aonla F zamanagara (di tatha) khara jaina sUpa www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat , mathurA | nevi Gi.I.P. mathurA barelI Muttra | mathurA | pIjA maMDI, ne tA jimama hastinApura 1-17-18maM| N. w! mArata u. hiM. 1 Mavana | vahasubA | 12 ka. muvAnA meTara malaze kAMgaDA AdinAtha | | | peDhAnakeTa paMjAba namAhATa (vida) - pravAsa traSabhadeva Ila hAbAda 2 | u. vi. [Allahabad |IlAhAbAdI kevala ka. (viccheda) kauzAMbI padmaprabhu JEI() maTavArI pAcimazarIga 4 ka. viccheda) AsAma bhadilapura zItalanAtha 76 hajArIbAga | Bengal Jori morI 4 ka. vida) mihilA nami, malli |B.N.W. sItAmaDhI methISa | Sitamarhi | sItAmaDhI 8 ka. viccheda, pAke vizAla * * | | hAjIpura mujapharapura - | visAlapaTTo khaMDiyara . paTanA sthUlibhadra | E || paTanA. paTanA Patoa paTanA | ma, 2 myujhiyama, (bihAra) bihAra- maM. 2 ,,B.BL bihAra. tha. Bibar bihAra re taMgIyAnagarI, zA. dharmauLA (pa) purI mahAvIra gIyA |nivaNa ke. jalamaMdira maM. 5 sA.brAMca navAdA (D paTanA) meyara sarvisa che. kaMDalapura gautamasvAmI | BBA | nAda Silad milAva | (vAgAMva) vi. mA. 7 moTara rAjagRhI munisuvrata rAjagIra " | Rejgir rAjagIra 4 . pAMca pahama yAtrA mA zAyA mahAvIra | brAMca navAdA 2 | mayA (zi) | Navada navALA | guNazIla-ya jalamaMdira - kAkaDI suvidhinAtha TE 1.] lakhIsarAI 14 mugara (bi) Janu | meTaravivuM che (bhAI) , thI |B.N. # neTavara pA | gorakhapura (bhAnI-6) kaMi nathI. gAma bukhA . ochavADa mahAvIra !E. II lakhIsarAI [ 18 ] gera (ba)J diiA mAmalAmAM . saM. 2.2 may. www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com kSatriyakuMDa gIgDIjha RjIvAlikA madhuvana sammetazikhara * pAra capa purI mAhila ajImagaMjax bAluka uddagAra pahADa mahAvIra E. I ma. 1 (,, mg) mahAvIra ma'. 12, me. pAsanAma 31 vAsupujya .. ma. 7 (1) . 6. (viccheda) "9 19 E. I. E I. (B v(B.m) (BB) E. B. B N. khagIra mitra kalakattA ma. 2 (4) ,, apara sa. | maM. zItala IB B. lakhIsarAI mIDI "" / B. I. 99 ', 38 nimiyAdhA bhAgala. ja ma MdArahila ajigaja jIAgaja bhuvanezvara 24 . : 16 rara 7 3 8 O .. 4 .. muMgera (ba) hajArIbAga bihAra oll . " . P: " ." "; "" kheMgAla ... Giridih Disa gAya "9 19 " "" .. bhagalapura Champauagar caMpAnagara 4 4, bha. 2 bhagata. dharmo, ma. Mand.Hili ArasI nirvANuM 4. TekasImeTara maLe che. Azimganj jimagax zrA. 80 sTezana para dhama zALA Jiaganj | jiAgaMja kaTage la'* mahimApura, nadIpa!ra ji, gaMjAma, Udaigiri udayagIra | kumAragIri-hAthImuddA, suhastisUri svargavAsa khAravela lekha, kumArIgIra che.vA dhama tAMmAM maM. 2, vAhane maLe che - sAlA kAcanuM mAM ra sUcanAH--xtItha nahIM paNa tIne lagatuM mathA=athavA tI samAna, jaMkasana, mAmAla, mA. pAtrakAra, 1.=1mazALA, maM=madira, ka=kayANuka. sanA gIraDI y, janma. sUcanA ma-4nmayAna me Tara maLaze, dha zALA-peDhI devala 40 nadI (bAkara) - pArasanAtha meTara sarvisa, isarI sTezana .. >> su. madhuvana "" Calcutta kalakattA E. B. R. jamAlagaMja sTezana ( jillA-megarA)pAse jaina TIle nIkaLyA che. curA tathA rAmanagara( ahichatrA)mAM jaina TIlA che. ke. la. mA. 200, melA'bara TuMka 20 4. dhama, isarI sTeza / mA 10 jagannAthapurImAM jIrAvalA pArzvanuM tatha viccheda che. kAra pArzvanAtha vigere viccheda che. bhInnamAla, sAcera, dhANerAva, desurI, sAdarI, zezI, balI, kADinAra, unA vigere sthAnAmAM relve thanAra che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tIrthono ItihAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - NamoththuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa. 2008990 900000007 degoo000000 girivara darazana||. viralA pAve. 000000000000000000 1000000000000000000|| jaina tIrthono ItihAsa - [pravAsA5yA mAhitI sAthe] nAmAkRtidravyabhAvaH, punatastrijagajjanaM / kSetre kAle ca sarvasmi-barhataH samupAsahe // 1 // zrItIrthapAtharajasA virajIbhavanti, tIrtheSu bambhramaNato na bhave bhramanti / dravyavyayAdi hyanizaH sthirasaMpad syuH, pUjyA bhavanti jagadIzamathArcayanti // 2 // zrIsiddhAcalatIrtharAjatIlake zrIpAdalipte pure, vizvopakRtikaM yazovijayajinAmAGkita cAdimaM / zrImadjJAnavivardhanaM gurukulaM jainaM varaM sthApitaM, sa zrIsaMyatapuMgavo vijayatAM cAritrarAjezvaraH // 3 // - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthone zrI zatruMjaya girirAja (siddhAcalajI) saMsAramAM dareka prAcIna dharmamAM koI ne koI sthAna vizeSa pUjya, pratiSThita ane pavitra mAnavAnAM udAharaNe pratyakSa ja che. mUrtipUjA mAnanAra ke na mAnanAra dareka varga, IzvaravAdI ke anIzvaravAdI hareka potAnAM pavitra tIrthasthAne mAne che. hinduo kAzI himAlayAdine, musalamAne makakA tathA madInAne, kiyane jerUsalama, baudhdho buddhagayA, bedhivRkSane hajAro varSothI tIrtharUpe mAne che. A dhamAMvalambIo pitAnAM pavitra tIrthasthAnI jiMdagImAM ochAmAM ochI ekAda vAra yAtrA avazya kare che ane potAnA jIvanane punita banAvI pitAne janma saphala thayAnuM mAne che. AvI ja rIte jainadharmamAM AvAM keTalAye sthAne ghaNAM ja mahatvanAM, pUjanIya ane pavitra mAnavAmAM AvyAM che. AmAM zatruMjaya, zikharajI, giranAra, pAvApurI, AbU vagere mukhya mahatvanAM tIrthasthAne che. A badhAM tIrthomAM zatruMjaya girirAja zreSTha, vadhu pavitra ane pUjanIya manAya che. dareka tIrthomAM ziratAja sidhdhAcalajI manAya che. jainanuM A prasiddha tIrthasthAna muMbaI ilAkAnA kAThiyAvADa pradezanA gahelavADa prAMtanAM pAlItANA nAmanA dezI rAjyanA pATanagara pAlItANAmAM AveluM che. muMbaIthI viramagAma, vaDhavANuM, beTAda thaI bhAvanagara jatI bI. esa. renuM zIhora jaMkazana che tyAMthI eka nAnI (brAMca) lAIna pAlItANa jAya che. A lAInanuM A chelle ja sTezana che. sTezanathI gAma adha mAIla dUra che. gAmamAM javA-AvavA mATe sTezana para ghoDAgADI vagere vAhanonI sagavaDa maLe che. zaheramAM pravezatA eka kasTamathANuM che jyAM navA mAla para sTeTa taraphathI jagAta levAmAM Ave che. - bhUgalamAM pAlItANAnuM sthAna 21 aMza, 31 kalA, 10 vikalA uttara akSAMza ane 71 aMza, pa3 kalA, 20 vikalA pUrvadezAntara che. pAlItANA eka zahera che ane tenI vastI Azare 15000 nI che jemAM ra500 Azare jene che. zaheramAM thatAM rAjakIya makAnane bAda karatAM jeTalAM meTAM meTAM vizAla makAne che te badhAM zvetAMbara jaina samAjanAM ja che. zaheramAM badhI maLIne 80 thI 90 jaina dharmazALAo che jemAM lAkha jainayAtrIo AnaMdapUrvaka utarI zake che. A dharmazALAomAM keTalIka te lAkhkho rUpiyAnA kharce dAnavIra jenee baMdhAvI che je dekhAvamAM meTA rAjamahela jevI lAge che. yAtrikane bhejana vagerenI sagavaDa maLe te mATe jaina samAja taraphathI be jana bhejanazALA, eka jena davAkhAnuM ane nAnI moTI pAThazALAe, sAhityamaMdira vagerenI sagavaDa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - itihAsa ] : 3 : pAlItANA pAlItANA zaheranI jana saMsthAo ANaMdajI kalyANajInI peDhI. * A saMsthA AkhA hindustAnanA zvetAMbara jaina saMghanuM pratinidhitva dharAve che. hindustAnanA judA judA prAMte ane zaheranA 108 pratinidhio tenI vyava. sthA calAve che. tenI mukhya peDhI amadAvAdamAM che ane zAkhA peDhI pAlItANAmAM che. tene tyAMnA vatanIo "kArakhAnuM" e upanAmathI saMbodhe che. eka bAhoza munimanA hAtha nIce A saMsthA cAle che. zatruMjaya tIrthanI vyavasthA ane rakSaNa karavAnuM badhuM kArya peDhInA hAthamAM che. sAthe ja tyAMnI dareka dhArmika pravRttiomAM peDhIne mukhya hisso hoya che. peDhImAM bIjAM nAnAM nAnAM khAtAMo paNa cAle che. peDhIne bhaMDAra akSaya manAya che. bIjAM khAtAMo ane potAnI vyavasthA calAvavA munimajInA hAtha nIce saMkhyAbaMdha mahetAo, kalAke, kare ane sipAIo rahe. chetIrtharakSAnI ane vyavasthAnI saMpUrNa jussedArI sAthe ja. hindanA yAtrAe AvatA zrIsaMgha caturvidha saMghanI sevA-dekharekha sAcavavAnuM mahAna kArya A peDhI dvArA ja thAya che. ahIM yAtrAe AvanAra sAdhu-sAdhvIone jJAna, darzana ane cAritranAM upagaraNe pUrAM pADavAmAM Ave che. pAtrA, tenAM sAdhano, pATapATalA, vastrAdi, auSadhi Adi badhI vastuone pUre khyAla peDhI rAkhe che. yAtrALu zrAvaka-zrAvikAone vAsaNa, gAdalAM-godaDAM, auSadhine prabaMdha kare che. A sivAya sAdhanahIna zrAvaka-zrAvikAone, bhejakene, garIbone madada paNa Ape che. kArazI, svAmivAtsalya-jamaNa AdinI vyavasthA paNa peDhI karAvI Ape che. yAtrALuone zuddha kesara, sukhaDa, barAsa, dhUpa Adi sAmAnya paDatara kismate Ape che. pahADa upara ane nIce badhI vyavasthA, sArasaMbhAla, jINodhdhAra, navIna jinamaMdirajInI sthApanA vagere badhAM kAryonI dekharekha peDhI rAkhe che. pahADa upara jatAM rastAmAM bhAtAtalATI' Ave che. tyAM yAtrALuone bhAtuM apAya che ke jemAM vividha pakavAne hoya che. A sivAya garama ke ThaMDA pANIne prabaMdha paNa rAkhe che. bhAtAtalATInuM vizALa makAna, tathA bagIco, bAjunA kamarAo AdinI vyavasthA ghaNI sArI che. talATInA AgaLanA bhAgane vizAla ceka, tenI chatarI, zeTha lAlabhAI dalapatabhAInI mAtuzrI gaMgAmAe baMdhAvela che. 1. peDhInI sthApanA saMbaMdhI itihAsa A ja graMthamAM pAchaLa ApavAmAM Avaze. ha, bhAtAtalATInI zarUAta muni mahArAja zrI kalyANavimalajInA upadezathI zarU thayela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlItANA * * : [ jaina tIrthAnA pahADa upara caDhatAM rastAmAM kuMDa ane visAmAe Ave che. A visAmA upara garama ane ThaMDA pANInI vyavasthA peDhI rAkhe che, upara killAmAM rahela jinamadirA ane dhArmika sthAnAnuM rIperIga, sAphasuphI, dekharekha peDhI rAkhe che. uparyukta kAyA karavA mATe peDhI taraphathI upara eka InsapekaTara rahe che. sekaDA pUjArI, sipAIe, kAma karanArAe tenA hAtha nIce kArya kare che. pahADa upara rathayAtrA, pUjA, snAtra ArdinI vyavasthA paNa peDhI ja kare che. khIjA kAryo mATe paNa peDhInA hAtha nIce se'kaDA mANaseA kAma kare che. nIcenI keTalIka dharmazAlAe paNa peDhInA vahIvaTamAM che. zeTha ANu dhrujI kalyANajInI peDhI eTale eka nAnA darabAra samajI lye. peDhI taraphathI eka meATI pAMjarApeALa chAparIyALImAM cAle che. bhAvanagara sTeTa A gAma peDhIne bheTa ApeluM che, jyAM seMkaDA hajArA pazuonu` pAlana thAya che. zaheramAM paNa pAMjarApeALanuM vizAla makAna che. ahI gheADAM pazue rAkhI bAkInAM chAparIyALI meAkalavAmAM Ave che. A sivAya peDhI taraphathI pAThazAlA, jJAnabha'DAra, auSadhAlaya vagere paNa cAle che. sAte kSetrAnI vyavasthA, sArasabhAla ane dekharekha rAkhavAnu` mahAn kArya A peDhI kare che. A saMsthA pAlItANAnI mahAna ane purANI sasthA che. dhArmika keLavaNI saMsthA zrI covijayajI jaina gurukuLa pAlItANA e hindustAnanA jainasaMghanuM mahAna tIthakSetra che tema jainadharmanA saskArI ane jJAna ApavAnuM kAzI jevuM vidyAkSetra nathI teA paNa keTalIka vidyApracAra sasthA sAruM' kAma karI rahI che. A badhAmAM sauthI zreSTha jJAnapracAra karanArI saMsthA te zrI yazavijayajI jaina gurUkula che, jenI sthApanA saddagata gurudeva zrI cAritravijayajI mahArAja sAhebe (kacchIe) karI che. saMsthAnI sthApanA pAlItANAne vidyApurI banAvavAnI zubha bhAvanAthI ja karI hatI ane zarUAtamAM saMskRta, prAkRta tathA jainadharmanuM uttama jJAna maLe tevI vyavasthA hatI. sa. 1968 nA ka. zu. 5 nA zaja A saMsthAnI sthApanA mahArAja sAheba zrI cAritravijayajI(kacchI)e karI hatI. e ja sAlanA vaizAkha mahinAmAM saMsthA sAthe khADIga hAusanI sthApanA karI hatI. saMsthAnu zarUAtanu' nAma yazeAvijayajI jaina saskRta prAkRta pAThazAlA, kherDIMga hAusa hatu. 1969 nA bhayaMkara jalapralaya samaye gurumahuArAja zrI cAritravijayajIe saiMkaDA manuSya ane pazuonA jAna bacAvyA hatA, mahArAjazrInuM A mahAn paropakArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 5 : pAlItANuM kArya joI te vakhatanA pAlItANA sTeTanA menejara mejara sTroMga sAhebe pAThazAlA mATe pAMca vIghA jamIna taddana alpa mUlya bheTa ApI hatI. tyAM bhAvi gurukulane yogya bhavya makAna baMdhAyAM. mahArAjazrIe tanatoDa mahenata karI saMsthAne unnata ane bhavya banAvI muMbaInI kamiTIne A saMsthAnI vyavasthAnuM kArya soMpyuM ane mahArAjazrInI IcchAnusAra saMsthAnuM nAma zrI yazovijayajI jaina gurukula rAkhavAmAM AvyuM che. atyAre A saMsthA ghaNA ja UMcA pAyA para cAle che. tenA vyavasthApake utsAhI ane samAjasevI che. gurukulamAMthI saMkhyAbaMdha sAdhuo paNa thayA che. saMsthAnI gharanI skula, siMdhI vidyAbhUvana, jinamaMdira, gurumaMdira (ke jyAM saMsthAnA sthApaka AtmA mahAtmA zrI cAritravijayajI mahArAjanI bhavya vizAla mUrti birAjamAna che. ), prArthanAmaMdira, jJAnamaMdira, lAyabrerI vagere vibhAga ghaNA ja suMdara che. saMskRta prAkRta vibhAga paNa cAlu thaze evI bhAvanA che. pAlItANA sTezana upara utaratAM prathama ja jaina samAjanA A bhavya gurukulanAM darzana thAya che. seMkaDo vidyAthIo kalela karatA vidyAdhyayana karI jJAnAmRtanuM madhura bhajana pAmI AtmAnaMda meLave che. jaina bAlAzrama- chappananA duSkALa samayamAM A saMsthA sthapAI hatI. A saMsthA anAtha jaina vidyArthIone badhAM sAdhano pUrAM pADI vidyAbhyAsa karAve che. saMsthA ghaNAM varaso sudhI bhIDabhaMjana mahAdevanA makAnamAM hatI. hamaNAM taLATInA rastA upara bhavya biDIMga banI che. jIvanamaMdira, lAyabrerI ItyAdinI vyavasthA sArI che. garIba vidyArthIone AzIrvAdarUpa che. zrI siddhakSetra jena zrAvikAzrama A saMsthA jaina zrAvikAo-sadhavA che ke vidhavA, tathA kumArikAone dhArmika, naitika, vyavahArika ane audyogika zikSaNa ApavAnA hetuthI sthapAelI che. zrI hemacaMdrAcAryajI pAThazAlA zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI taraphathI A saMsthA cAle che. khAsa sAdhu mahAtmA, sAdhvIjIone saMskRta prAkRta dhArmika siddhAMtanuM jJAna ApavA A saMsthA cAle che. zrAvaka-zrAvikAone paNa samaya maLe che. A saMsthA ghaNI sArI che. khAsa jaina paMDitadvArA adhyApana kArya cAle che. vIrabAI pAThazAlA A pAThazALA zeTha kezavajI nAyakanI dharmapatnI vIrabAIe sthApI che. pAThazALA mATe vizALa bhavya makAna che. sAdhu-sAdhvIo ane zrAva-zrAvikAone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlItANA na [ jaina tIrthane vyAkaraNa, kAvya, keza, sAhitya, nyAya Adine abhyAsa karAvAya che. brAhmaNa paMDitone khAsa sthAna apAya che. atyAre te TrasTIo dvArA vyavasthA cAle che. rAyabAbu buddhisiMhajI jaina pAThazAlA- pAlItANA zahera tathA bahAragAmanA yAtrALuonA chokarAone dhAmika jJAna ApavAnI vyavasthA che. temaja zrAvikAone tathA zrAvakene paNa jIvavicArAdi prakaraNenuM jJAna ApavAnI vyavasthA che. sAdhu sAdhvIone mATe paNa prabaMdha che. cAlIza varSathI saMsthA cAle che, vyavasthA sArI che. dekharekha mATI TeLInI che. zrI jinadattasUri brahmacaryAzrama- A saMsthAnI vyavasthA tathA dekharekha zeTha premacaMdajI marAThI Adi rAkhe che. khAsa karIne mAravADa vagere pradezamAM vasatA jaina vidyAthIo atre abhyAsa karI zake te mATeno prabaMdha A saMsthAmAM mukhyatve rAkhavAmAM AvyuM che. rAyabAbu dhanapatasiMhajI pAThazAlA pAlItANA zaheranA jaina vidyArthIone dhArmika jJAna apAya che. nAnI TaLI vyavasthA rAkhe che. trIza varSathI saMsthA cAle che. jJAnabhaMDAra-lAyabrerI talakacaMda mANekacaMda lAyabrerI suratanivAsI zeTha talakacaMda mANekacaMde pAlItANAmAM AvatA jaina yAtrALuone tathA pAlItANAnI janatAnA lAbhAthe A lAyabrerInI sthApanA karI che. IglIza, gujarAtI dainika, sAptAhika, mAsika pepare Ave che. pustaka paNa sArI saMkhyAmAM che. vIrabAI lAyabrerI- zeTha kezavajI nAyakanI dharmapatnIe A saMsthA sthApI che. saMsthA mATe bhavya makAna arpaNa karela che. zAstrIya pustaka zAstrasaMgrahane jaththo sAre che. vyAkaraNa, kAvya, sAhitya, nyAyanAM pustakane saMgraha paNa yatheSTa che. sAptAhika ane mAsika pepare paNa Ave che. pannAlAla lAyabrerI - bAbu pannAlAlajInI dharmazAlAmAM ja lAyabrerI che. pustakane saMgraha sAmAnya che. munimajI joIe tene vAMcavA Ape che. mohanalAlajI lAyabrerI- ujamabAInI meDImAM A lAyabrerI che. sAmAnya pustakasaMgraha che. TeLIvALA vyavasthA kare che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] pAlItANA aMbAlAla jJAnabhaMDAra- ANaMdajI kalyANajInI peDhInA tAbAmAM A jJAnabhaMDAra che. zAstrasaMgraha sAre che. sAdhu sAdhvIone amuka samaye upaga karavA devAmAM Ave che. zrI devadhigaNi kSamAzramaNa jaina jJAnamaMdira- A jJAnamaMdira zeTha ANaMdajI kalyANajInI dekharekha nIce sArI rIte cAle che. saMskRta, prAkRta, gujarAtI, dhArmika zAstrIya saMgraha ghaNuM ja sAre che. vyAkaraNa, kAvya, keSa, nyAya, sAhitya saMgraha paNa sAro che. zeThANuM jasakera bAInI dharmazAlAmAM A saMsthA che. rAyabAbu dhanapatasiMhajI jJAnabhaMDAra A saMsthA talATI uparanA bAbunA maMdiramAM che. zAstrasaMgraha sAre che. sAdhu sAdhvIonA upayoga arthe saMsthA sthapAyela che. munimajInI vyavasthA che. zrI yazovijayajI jena gurukula ane jaina bAlAzramamAM paNa jJAnamaMdira, lAyabrerI cAle che, jemAM dhArmika sAmAjika pustakone saMgraha che. pepara paNa Ave che. banne sthAnamAM vyavasthA sArI che. A sivAya hamaNAM ja navIna baMdhAyela muktikamala jaina sAhityamaMdira tathA girirAjanI zItala chAyAmAM nIce talATInI pAse baMdhAyela bhavya AgamamaMdira paNa darzanIya che. pAlItANA zaheranAM jaina maMdiranI saMkSisa noMdha 1. moTuM daherAsara- mUlanAyaka zrI AdinAtha bhagavAna che. vi. saM. 1871 dIvabaMdaranivAsI zeTha rUpacaMda bhImazIe A deharAsarajI baMdhAvI mahA zudi bIjane divase prabhujInI sthApanA karI hatI. A maMdiranI vyavasthA zeTha A. ka. nI peDhI rAkhe che. 2. nAnuM daherAsara (zrI geDIjI pArzvanAthajInuM maMdira - suratanivAsI bhaNazALI hIrAcaMda dharamacaMdanI dharmapatnIe 1850mAM pAlItANAmAMnA pitAnA makAnamAM nAnuM daherAsara karAvI, zrI geDIjI pArzvanAthajInI sthApanA karI hatI. hamaNuM vizAla maMdira banAvI temAM pratiSThA karAvI che. vyavasthA zeTha A. ka. nI peDhI rAkhe che. 3. gorajInA DelAmAM zrI zAMtinAthajInuM maMdira saM. 1950 mAM rAyabAbu dhanapatasiMhajInI aMjanazalAkAsamaye pratiSThA thaI che. A pramANe vetAMbara zrI saMghanAM traNa maMdire pAlItANA zaheramAM che. nIcenAM cha maMdiro gAma bahAra . jaina dharmazALAomAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlItANA : - H [ jaina tIrthonA 4. ze. narazI kezavajInI dharmazALAmAM cAmukhajInuM maMdira sa. 1921 nI zeTha narazI kezavajInI aMjanazalAkA samaye A deharAsarajImAM cAmukhajInI pratiSThA thai che. vyavasthA zeTha jeThubhAi narasIbhAi taraphathI dharmazAlAnA munimajI kare che. narazI kezavajInI dharmazAlAmAM A cAmukhajInuM maMdira che, 5. ca'draprabhunuM maMdira zeTha narazI nAthAnI dharmazAlAmAM A maMdira che. sa. 1928 mAM zeThajIe maMdirajInI sthApanA karI hatI. dharmazAlAnA munimajI zeThajI taraphathI vyavasthA rAkhe che. 6. zrI mahAvIrasvAmInuM yAne pAThazAlAnuM maMdira zeTha kezavajI nAyakanI dharmapatnI vIrabAie zrI saMghanA paDhanapAThana mATe je pAThazAlA khaMdhAvI tyAM ja aMdaranA bhAgamAM deharAsarajI baMdhAvI sa. 1954mAM pratiSThA karAvI che. vyavasthA kamITInI che. saMbhALa munImajI rAkhe che. mUlanAyakajI zrI mahAvIrasvAmI che. 7. meAtIsukhIyAnuM maMdira zrI AdIzvara prabhunuM yAne meAtIsukhIyAnI dharmazAlAnA daherAsarajInI sa 1954mAM sukhIvALA zeThANI maitIkuMvare pratiSThA karAvI che. zikharabaMdha nAjuka maMdira che. mUlanAyaka zrI AdIzvara bhagavAna che. vyavasthA mATe TrasTa phreMDa che, 8. zrI pArzvanAthajInuM yAne jasaku MvaranuM ma Mdira suratanivAsI zeThANI jazakuvare potAnI dharmazAlAmAM aMdaranA bhAgamAM vizAla kapAunDamAM zikharabaMdha maMdira baMdhAvI sa. 1949mAM pratiSThA karAvI che. mUlanAyakajI zrI pArzvanAtha prabhujI che. madira vizAla ane sarasa che. zeTha A. ka.nI peDhI vyavasthA rAkhe che. 9. sAcA devanuM yAne mAdhavalAla bhAjInuM maMdira kalakattAnivAsI khANuzrI mAdhavalAla dugaDe 1958mAM dharmazAlA khadhAvI ane pAchaLanA bhAgamAM zikharabaMdha miThera badhAvI e ja sAlamAM pratiSThA karI. mUlanAyaka zrI sumatinAthajI bhagavAna che. vyavasthA bAbujI taraphathI munimajI rAkhe che. 10. gurukuLa maMdira pAlItANA sTezana sAme ja zrI ya. vi. jaina gurukulamAM bhavya madira che. mUlanAyaka zrI sumatinAthajI saMprati rAjAnA samayanA prAcIna che. sasthAnI sthApanAnA samayathI ja maMdirajInI vyavasthA rAkhavAmAM AvI hatI. sAthe ja mahApAdhyAya zrI yazeAvijayajI mahArAjanI bhavya mUrti, gurudeva zrI cAritravijayajI mahArAjanI bhavya mUrti tathA sarasvatI devInI mUrti khAsa darzanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devanagaranA samagra maMdirono khyAla ApatuM vihaMga dazya ujavala jinagRha maMDalI tihAM dIpe uttegA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : devanagara mukhya TuMka H zrI Adijina prasAde jatAM mArganA maMdironI hAramALA nava TuMkamAMthI levAmAM Avela devanagaranuM vihaMga dazya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] pAlItANA 11. bAlAzrama maMdira jena bAlAzramamAM hamaNAM navA banelA makAnamAM jaina maMdira che je talATI reDa upara Avela che. pAdukA daherIo 1. AdinAthanI daherI - zrI trASabhadeva prabhujInI daherI che. traNa joDI pagalAMnI sthApanA che. kacchI raNasiMha devarAjanI dharmazALA pAse je taLAva che te sthAne A daherI AvelI che. daherI pharate keTa karela che. A lalitAMga taLAva maMtrIzvara zrI vastupAla tejapAle pitAnI dharmapatnI lalitAdevInA nAmathI baMdhAvela che. kahe che ke A taLAva sADAbAra lAkha rUpiyA kharca karI baMdhAvavAmAM AvyuM hatuM. taLAvane kinAre. zrI AdIzvara bhagavAnanuM bhavya AlizAna maMdira paNa baMdhAvyuM hatuM, jemAMnuM atyAre kazuM nathI, 60 thI 70 varSa pahelAM taLAva sArA rUpamAM hatuM. atyAre daherA ne pAdukAo che. taLAva purAI javAthI atyAre te te sthAna para vastI thaI gaI che. 2. junI talATInI daherI atyAre je talATI che tenI pahelAMnI talATI je sthAne hatI tyAM be zaherIo che jemAM traNa pAdukAo che. daherInA ceharA upara jUnuM rAyaNanuM vRkSa che. paryuSaNamAM cityaparipATI karatA zaherane janasaMgha vAjategAjate ahIM AvI darzana karI zrI siddhagirirAjanI stuti caityavaMdanAdi kare che. The. bAvAnA akhADA pAse ane darabArI skulanA pAchaLanA bhAga. A pavitra sthAnanI rakSA mATe cetarAne pharatI jALI karAvI laI rIperIMga Adi karAvavAnI jarUra che. A. ke. peDhI ane sthAnika saMdha A tarapha jarUra lakSa Ape. 3. goDIjInA pagalAMnI daherI - dhAMdharakanA nadInA ghATa upara ane ramazAnathI cheDe dUra A daherI AvelI che. vijayAdazamIe zrI saMgha taraphathI ahIM dhvajA caDe che. 4. dAdAjInI daherI kharataragacchIya jaMgama yugapradhAna jinadattasUrijInI pAdukAnI daherI che. hamaNA tyAM navuM maMdira banyuM che. gheghAvALAnI dharmazALA pachavADe Avela gerachanI vADImAM. zaheramAM traNa upAzraye che. tapAgacchanA upAzrayane meTA upAzrayanA nAmathI oLakhAvAya che. bIje kharataragacchane ane trIjo aMcalagacchane upAzraya che. A upAzrayamAM atyAre yatio utare che. prAyaH sAdhuo ane sAdhvIo judI jAdI dharmazALAomAM utare che. upAzrayenI vyavasthA zrI saMgha kare che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlItANA :10: pAlItANA zaheranI jaina dharmAMzALA 1 zeTha hemAbhAInI 2 mAtIzAnI hemAbhAinI 3 4 5 ', ', 7 narazI kezavajInI narazI nAthAnI mAtIsukhIyAnI pannAlAla mAmunI keATAvALAnI ,, 9 che. mAdhavalAla mANunI 10, ratanacaMda pATaNavALAnI 11 nahAra bilDIMga 12 . jazakuMvarabAinI 13 purakhAinI 14 zeTha raNasi'hu devarAjanI 15,, caMpAlAla mAravADInI 16 cAMdabhavana "" 23 , 99 17 kalyANa bhavana 18 ghAghAvALAnI 19 jAmanagaravALAnI 20 magana meAdInI 21. punazI sAmatanI 22 mahAjananA vaDA 23 zeTha huThIbhAInI 24 verA amaracaMda tathA 25 sAta oraDAnI 26 masAlIAnI 27 lallubhAinI 28 29 haThIsIMgabhAinI zeThe surajamalanI gArajInA DelA 30 ujamanI 31 dharmazALA ThekANuM, mATA derAsarajInI pachavADe. meATA derAsarajInI sAme, 77 meATA derAsarajInI pachavADe. 99 havelI dharmazALA melIkaDIyAnI "1 "" "" "9 77 " 77 19 17 ?? "" "" " "9 "" "" 27 ,, "" .. "" 22 "" "1 77 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat "" "" "" " "9 "" "1 za "" 37 "" 99 39 "" ?? ,, "" "9 temAM bhavya dharmazALAo che. dharmazALA "" }} . "" "" 99 "" ', m zatruMjayanA daravAjA bahAra. meATA vunDAnI joDe. narazI kezavajInI joDe, talATInA rastA para 99 "3 "" 39 37 ,, "" dd [ jaina tIranA 27 '' "" ,, darabArI nizALa sAme, darakhArI nizALanA gaDha sAme. peASTaophisa pAse taLAvanA nAke. meAtIsukhIyAnI dharmazALA sAme, caMpAlAla mAravADInI dharmazALA sAme. rd ,, ' meAtIsukhIyAnI sAme, anne sAthe sAthe ja che, bhIDabhaMjananI paDakhe, magana mAdInI dharmazALA sAme, gAmamAM dANApIThamAM. gAmamAM navAparAmAM gAmamAM gADInA derA sAme, gAmamAM sAta eraDA sAme, gAmamAM zatruMjayanA daravAjA pAse. gAmamAM lallubhAinI dharmazALA sAme, gAmamAM kApaDa bajAramAM. gAmamAM mAMDavI pAse. gAmamAM kaDhAi aMjAramAM, www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 11 :. zrI zatruMjaya 32 bhaMDArInI dharmazALA gAmamAM bAreTanA nAnA cArA pAse 33 pIpaLAvALI che bAreTanA moTA corA pAse. . . . ! rU4 jorAvaramalajInI , , gAmamAM phakIranI DelI pAse.. 35 DAhyAbhAInA eAraDA , cha sAta eAraDAnI aMdara gALe..., 36 dayAcaMdajIvALI ujamabAInI dharmazALAnI aMdara gALe. 37 nagarazeThane vanDe (dhulIo vase) piSTaophIsa pAse. che jemAM AMbilakhAtuM calAve che. 38 vIrabAI pAThazALA ' , , narasI kezavajInI sAme... " 39 zeTha nagIna kapuracaMdanI che ke 40 mahAjananI gAmanA saMghanI ,, ,, gAmamAM navAparAmAM " vizALa dharmazALA che. - A sivAya gauzAlA (pAMjarApoLa), sadAvrata, rasoDAM, jene vIzI, zrI varSamAna tapa AyaMbilakhAtuM je ghaNuM ja sAruM cAle che. zeTha A. ka. peDhI taraphathI cAlatAM aneka dhArmikakhAtA, zreyaskara maMDala, ena. ema. paMDita enDa pustaka prakAzaka maMDala vigere vigere che. zatruMjaya tIrthane ItihAsa - ApaNe girirAjanI upara caDhyA chIe te zrI zatruMjaya tIrthane ItihAsa paNa joI laIe-- - A tIrtha ghaNuM ja prAcIna che. jena Agama jJAtAdharmakathAmAM zatruMjaya girirAjane ullekha puMDarIkAcala vagere nAmathI maLe che. A sivAya aneka jana graMthomAM A tIrthanuM mAhAsya,, mahatva, gaurava ane prabhutAne ullekha vistArathI maLe che. A tIrthanI sparzanA karI aneka bhavyAtmAo AtmakalyANa sAdhI, kamarahita banI mukta thayA che. A mahAna tIrthanA mAhAtmyasUcaka "zatruMjaya mAhAsya' nAmane mahAna graMtha saMskRta bhASAmAM zrI dhanezvarasUrijI mahArAje banAvela che je 3600 zloka pramANa che. hindudharmamAM jema satyuga, kaliyuga Adi pravartamAna kAlanA 4 vibhAga mAnelA che tema jaina dharmamAM paNa suSamaAra, duSamaAre Adi pravartamAna kAlanA cha vibhAga mAnelA che. A ArA( kAlacakra)mAM bhAratavarSamAMnI dareka vastuonA svabhAva ane pramANamAM svAbhAvika parivartana thAya che. A niyama pramANe zrI zatruMjaya girirAjanA vistAramAM ane UMcAImAM paNa parivartana thAya che. zatruMjaya mAhAomAM lakhyuM che ke prathama ArAmAM A tIrtha 80 jana,. bIjA ArAmAM 70 ejana, trIjA ArAmAM 60 ejana, cothA ArAmAM 50 ejana, pAMcamA ArAmAM 12 jana ane chaThThA ArAmAM 7hAtha pramANa A tIrthanuM mAna hoya che, AwtIrtha prAya; zAzvata che athAta tene kadI vinAza nathI thatA.': e grejonA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatrujaya * 12 : [ jaina tIrthane eka pavitra sthAna amanane paNa te e mAne che ke jene pralayakAlamAM paNa vinAza thatuM nathI. A mahAna pavitra tIrthAdhirAjanuM vistArathI varNana karatAM AkhuM pustaka taiyAra thaI jAya chatAM ye saMkSepamAtramAM tenuM varNana jaNAvuM chuM. trIjA ArAnA aMtamAM vartamAna jainadharmanA Adyapravartaka zrI kaSabhadeva bhagavAnane janma thayo. A avasarpiNuM yugamAM jenadharmamAM covIza tIrthakara bhagavAna thayA che te badhAmAM zrI trASabhadevajI prathama tIrthakara hatA tethI temane AdinAthI paNa kahe che. - A yugamAM pravartamAna mAnava dharma, dharma saMskRtinA Adya puratA A bASabhadevajI ja che. temaNe potAnA jIvananI uttarArdha avasthAmAM saMsAratyAga karI sAdhupaNuM svIkAryuM hatuM. eka hajAra varSa ghera tapazcaryA kaMyA bAda temane kevalajJAna prApta thayuM hatuM. zrI kaSabhadevajI pitAnI sarvajJAvasthAmAM zrI zatruMjayagiri upara anekAnekavAra padhAryA hatA ane devarAja devendra, narendra, manuSya tathA pazuonI sanmukha A tIrthanI pUjyatA, mahattA, pavitratA tathA prAcInatAnuM varNana karyuM hatuM. bhagavAna zrI rASabhadevajInA prathama putra ane bharatakhaMDanA prathama cakravartI bharatarAjAe A girirAja upara bahu ja vizAla gaganacuMbI bhavya suvarNamaya jinAlaya baMdhAvyuM ane te jinAlayamAM ranamaya jinabiMbanI sthApanA karI tyArathI te A tIrthanuM mAhAsya ghaNuM ja vadhyuM. bAda zrI RSabhadevajInA prathama gaNadhara zrI puMDarIkasvAmIe pAMca keDa munimahAtmAonI sAthe citrI pUrNimAne divase A girirAja para nivANapada prApta karyuM. Aje paNa te pavitra divasanI smRtimAM hajAre jena yAtrIo yAtrArtha A girirAja para Ave che. A sivAya nami ane vinami nAmanA vidyAdhara munipaMga be koDa muni mahAtmAonI sAthe, drAviDa ane vArikhila nAmanA baMdhu maharSie daza karoDa munionI sAthe, cakravartI ane temanA uttarAdhikArI aneka rAjAo aneka muni mahAtmAonI sAthe, zrI -rAmacaMdrajI, bharata Adi traNa karoDa munionI sAthe, zrI kRSNajInA suputra pradyumna ane zAkha Adi sADIATha kumAranI sAthe, pAMca pAMDe viza kareDa muni mahAtmAonI sAthe, ane nAradaRSi vagere ekANuM lAkha muni mahaSio A girirAja para mukti pAmyA hatA. bIjA paNa asaMkhya muni maharSie A pavitra girirAja upara tapazcaryA karI zAzvata sukhamakSasukhane prApta 1.temanAM pAMca nAma cheH RSabhadeva, prathama rAjA, prathama bhikSAcara, prathama tIrthaMkara ane AdinAtha (yugAdinAtha).. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] zrI saMjaya thayA hatA. anAdikAlathI asaMkhya tItha kare ane suni mahAtmAo ahIM mukti gayA che ane bhaviSyamAM paNa jaze. vartamAna vIzInA bAvIzamAM tIrthakara zrI nemanAthajI sivAya badhA tIrthakaroe A girirAjanI sparzanA (pharasanA) karI che. A kAraNethI saMsArabharamAM ja nahiM kintu traNa lekamAM A sthAna sauthI vadhAre pavitra ane pUjanIya che. je manuSya bhAvapUrvaka eka vAra paNa A sidhyakSetranI pharasanA kare che te traNa janmamAM avazya mukti prApta kare che. A tIrthamAM rahenAra pazu pakSI paNa janmAntaramAM mukti pAme che ema lakhyuM che. A tIrthanuM mahatva jaNAvatAM zrI dhanezvarasUrijI mahArAja lakhe che ke " majUraNasiMhA fat ma utta, siddhAH sidhyanti setsyanti prANino jinadarzanAt / bAlye'pi yauvane vAdhye tiryagjAtau ca yatkRtam, tatpApaM vilayaM yAti siddhAH sparzanAdapi // 1 // " AvI rIte A girirAjanuM mAhAbhya che. cakravatI bharatarAje A girirAja para suvarNamaya jinamaMdira baMdhAvyuM hatuM. bAda te maMdirane aneka deveMdro ane narendroe punarudhdhAra karAvyo che. bharatAdi rAjAoe ratnamaya ane pAchaLanA uddhArakee suvarNamaya yA rajatamaya jinapratimAonI sthApanA karI hatI. te pratimAone pAchaLa pAchaLanA uddhArakee bhAvI kAlanI nikRSTatAne khyAla rAkhI te mUrtio parvatanI guphAomAM padharAvI dIdhI che jyAM Aje paNa devatAo pratimAonI pUjA kare che. A tIrtha thayelA udhdhArAnI saMkSipta yAdI nIce mujaba che. 1 bhagavAna zrI aSabhadevajInA samayane bharatacakIe karAvelo udhdhAra, 2 bharatarAjAnA AThamA vaMzaja daMDavIrya rAjAe karAvelo uddhAra. 3 zrI sImaMdhara tIrthakaranA upadezathI IzAneM karAvele udhdhAra. 4 mahendra devendra karAvele udhdhAra. 5 pAMcamA brakSed karAvele udhdhAra. 6 camarendra karAvele udhdhAra. 7 zrI ajitanAtha tIrthakaranA samayamAM sagara cakravartIe karAvela uddhAra. 8 vyantarendra karAvela uddhAra. 9 zrI candraprabhu tIrthakaranA samayamAM zrI caMdrayazA rAjAe karAvela uddhAra. 10 zrI zAntinAtha prabhunA putra cakAyuddha rAjAe karAvele udhdhAra. 11 zrI munisuvratasvAmInA zAsanakAlamAM zrI rAmacaMdrajIe karAvela udhdhAra. 124zrI neminAtha tIrthakaranI vidyamAnatAmAM pAMDee karAvela uddhAra. X Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatru'jaya : 14 : [ jaina tIrthAnA A pachI zrI bhagavAna mahAvIrasvAmInA samayamAM magadha samrATa zreNike zatru jaya girirAja upara madirA adhAvyAM hatAM. (jue zatrujaya mAhAtmya) suprasidhdha zatruMjaya tIrthanI prAcInatA zrI jJAtAsUtra, aMtakRrdezAMga (sUtra 123 muM), sArAvalIprakIrNaka vagere jaina sidhdhAMta-zvetAMbara jaina AgamamAM AvatA varNanAthI sidhdha thAya che. temaja cauda pUrvadhara zrutakevalI zrI bhadrabAhusvAmIe racelA, zrI vajrasvAmIe udhdharelA ane te uparathI zrI pAdaliptasUrijIe sakSipta karelA zrI zatrujaya kalpanI nIcenI A gAthA juo-- ** zrIbhadrabAhusvAminA praNite zrIvatrasvAminodhdhRte tataH zrIpAdaliptAcAyeNa saMkSiptIkRte zrIzatruMjayakalpe'pyuktam / " (vi. sa. 1457 mAM lakhAyelI pATaNa jaina bhaMDAramAM rahelI aprasiddha kumArapAla premadhanI prati. pR. 82 ) A ullekhathI zrI dharmaghASasUriracita zatrujayakalpa tathA zrI jinaprabhasUrijIracita zatrujaya kalpathI paNa zatru MjayanI prAcInatA sidhdha thAya che. A sivAya zrI dAkSiNyacinhasUrijIkRta kuvalayamAlA kathA. ( racanA saM. 835, zaka sa. 700) jevI prAcIna kathAe ane zrI dhanezvarasUrijIkRta zatrujaya mAhAtmya vagere graMthA paNa zatruMjayanI prAcInatA sidhdha karI rahela che. zatruMjya tIthaeNnA udhdhArakAmAM cakravatI bharatarAja,' sagara cakravatI ane pAMDave * tateNaM se thAtraJca'putte aNagArasahastreNaM saddhiM saMpurivaDe jeNetra puNDarIe paJcae teNe va uvAgacchai / uvAgacchilA puMDarIyaM pavvayaM saNiyaM saNiya duruhati / duruhitA meghaghaNasannikA devAnnAyaM puDhavi silApaTTayaM jAna pAmrovagamaNaM gunne / (jJAtA0 adhya05, pa0 108 - 1 ) taterNa se sue aNagAre annayA kayAI teNaM agArasahassaNaM saddhiM saMparivuDe jeNe va oNMli patra" jJAna fqdre ! ( a. 1. 6. 106-2 ) tataNaM te senyapAmo karavA paMca aNagAra sayA bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNitA jiNe va poMDarIe paotrae teNe va upAgacchanti jahe va yAvaccApute taheva siddhA / (jJA. adhya . . 112-2) seyaM khalu ahaM devAppiyA imaM puSvagAhiyaM bhattapANaM paridvavettA setuMjaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM duruhittae x x x jeNeva setuje pavvae tethe va uvAgacchanti / uvAgacchitA setujaM UyaM tuti / ( jJA. ya. pR. 1. 126-2 ) 1. bhUmIndusagaraH praphullatagaratra gadAmarAmaprathaH, zrIrAmo'pi yudhiSThiro'pi ca zilAdityastathA jAvaDiH, maMtrIvAgbhaTa deva ityabhihitA zatruMjayoddhAriNasteSAmaJcalatAmiyeSa sukRtiH ya saLa aMtaH| . ( khAlacadrasUriSkRta vasa tavilAsa ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 15 H zrI zatruMjaya vigerenAM nAme maLe che. temaja samrATa saMprati e paNa maMdira baMdhAvyA che. AdhyAra paNa karAvyuM che. tyArapachI rAjA vikramera paNa karNadhdhAra karAvyAne ullekha maLe che. A udyAre sAmAnya che. zAlivAhana, zilAditya vagere vartamAna yuganA aitihAsika rAjA mahArAjAe paNa A tIrthanA uddhArakAmAM gaNAya che. A uparAMta vi. saM. 108 mAM jAvaDazAhe zatrajayanA udhdhAra karAvyo. tyArapachI vi. saM. 477 mAM thayelA valabhInA rAjA zilAditye dhanezvarasUrijInA upadezathI zatrajayano uddhAra karAkhyo ane baudhdhanA hAthamAM gayelA tIthanA rakSA karI hatI. zrI pAdaliptAcAryajIe paNa zatruMjayanI yAtrA karI hatI. suprasiddha gurjaranareza sidhdharAja jayasiMhe A tIrthanI yAtrA karI bAra gAma bakSIsa tarIke devadAnamAM AkhyAnAM prAcIna ullekha maLe che. 1. samrATa saMpratie bhadevA zimira upara hAthIe caDhelAM marUdevA mAtAnuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. tathA zAMtinAtha prabhunuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. zatru jaya upara jatAM kuMtAsaranA gALAthI judAM paDatAM be zikharo paikI zrI cAmukhajI taraphanuM zikhara marudevA zikhara tarIke oLakhAya che. ahIM. pahelI TuMkamAM praveza karatAM sArma samrATa saMprati rAjAnuM derAsara che. jo ke A derAsara upara. te pachI chelo uddhAra saM. 1618 mAM kamaLazI bhaNazAlIe karAvyAne lekha maLe che, ane te pachI tenA raMgamaMDapamAM bhAvanagaravALA zeTha ANaMdajI puruSottame citrakAma karAyuM che. eTale tenI prAcInatA pIchANavAne raMgamaMDapane ghATa tathA garbhadvAranI keraNa sivAya bIjuM kAMI dAnika sAdhana jaLavAyuM nathI. saMpratie giranAra upara paNuM maMdira baMdhAvela che je atyAre paNa saMpratinI TuMka rUpe oLakhAya che. || 2. zrI zeSarUrijI zatruMjaya kapamAM zatruMjayanA tIrthoddhAranAM nAma jaNAvatAM nIce mujaba lakhyuM che. "saMpara vikama bAhaDa hA(zA)la pAlitahattarAyAi / vAriri taye sirisasura mahAtirthe " - rAjA vikrama janadharmI ja hatA. mahAbabhAvika zrI siddhasena divAkaranA upadezathI rAjA vime jenadharma svIkAryo hato ane siddhagirirAjane mahAna saMgha kADho hato. temaNe girirAja upara maMdirAdi baMdhAvyA haze ane smAraka vagere karAvyuM haze jethI te kAryane uddhAra rUpe lakhela che. zrI jinaprabhasUrijI paNa vividha tIrthaMka95mAM nIce mujaba lakhe che. saMprativikramAdityaH, sAtavAhanavAgbhaTau / nirsswvattAya toddhAratAM ramatA (vividha tIrthakalpa pR. 2, le. 35) * 1 ji tIvra pULAthe trAvaNakAmazAsanaka, mahAparva maMtrI siddharAmaNImugA 1288 lagabhagamAM udayaprabhasaricita dharmAsyudaya mahAkAvya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIne mahArAjA kumArapAla zatruMjayanI yAtrA karI hatI ane temanA ja maMtrI bAhaDe kumArapALanA samaye ja zatruMjaya tIrthano uddhAra karAvyA hatA. A udhdhAra vi. saM. 1211 athavA 1213 mA thaye hatA ane temAM eka karoDa sATha lAkha rUpiyAno kharca thayo hato ema megasUri "prabaMdha ciMtAmaNimAM jaNAve che. jyAre upadezasaptatikAmAM 2 kareDa 97 lAkha rUpiyA kharca thayAne ullekha che. mahAmaMtrI vastupAla zatruMjayanI saMdhapati tarIke sADIbAra vAra yAtrA karI hatI. A tIrthamAM temaNe 18 karoDa, 96 lAkha rUpiyAno vyaya karyo hate. A tIrthamAM temaNe ahI IndramaMDapa, pArzva nemijina maMdira, zAbamaghamma, aMbA vagere zikharo (TuMka) karAvyAna, guru, pUrvaja, saMbaMdhI, mitrenI tathA DesvAra tarIke pitAnI ane pitAnA nAnA bhAI tejapAlanA mUtio karAvyAnA suvarNamaya paMca kalaze sthApALyAnA, pUvakta bane maMdiramA be suvarNadaMDa ane ujajavala pASANumaya manahara be tAraNa AkhyAnA ullekho dhamAM yudaya, sukRta saMkIrtana, kAtikaumudI, sukRtakArtikalelAnA vageremAM ullekha maLe che. vizeSamAM varadhavalarAjA pAse A tIrthanI pUjA mATe arka pAlitaka (aMkevALIyA) gAma apAvyuM hatuM. juo nIcene loka arkapAlItakaM grAmamiha pUjAkRte kRtii| zrIvIradhaSakSakSmApAda dApayAmAsa zAsane / (dharmAbhyudaya ) maMtrIzvare pAlItANAmAM lAlatAMga nAmanuM sarovara baMdhAvyuM hatuM. maMtrIzvara tejapAle naMdIzvara tIrthanI racanAnuM maMdira karAvyAnA ane anupama sarovara (vi. saM. 126 pahelA ) karAvAnA paNa ullekha maLe che. ItihAsaprasidhdha mAMDavagaDhanA maMtrI pathakumAre 80 sthAnamAM jinamaMdira karAvyAM, temAM zatruMjaya tIrtha para keTakeTa jineMdra maMDapa sAthe zrI zAntijananI vi. saM. 1320 lagabhagamAM pratiSThA karI hatI. dAnavIra jagaDuzAha (vi, saM, 1313 thI 1315) vimalAcalanA zikhara upara anyadA siddhabhUpAlo nirapatyatayAditaH tIrthayAtrA pracakramAnuzanatvAdacArataH, hemacandra. prabhuratatra mahAnIyata tena ca pinA candramasaM kisyAnnIlotpalamatandritam / sammAnya tAMstato rAjAsthAnaM siMhAsanA( siMhapura )bhidham / / dattvA dvijebhya ArUDha zrImaccharbujaye girI, zrIyugAdiprabhuM natvA tatrAbhyarcya ca bhAvataH / mene svajanma bhUpAlaH kRtArthamiti harSabhUH, grAmadvAdazakaM tatra dadau tIrthasya bhUmipaH / / ( prabhAva caritra ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthAdhirAja zrI zatru jyanuM vihaMga dazya motIzA zeThanI TUMkana ramya dekhAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI giranArajI zrI giranArajI paranA jinAlayanA zikharonA be dilasparzI do Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 17 : A sivAya punaDa, sAta devakulikAo racAvI hatI. dhanADhyoe zatruMjaya upara lAkhkho rUpiyA khacI, puNya upArjana karyu hatu.. zrI zatruMjaya AlyU vagere matrIo ane tIrthayAtrAo karI, agaNita A pachI 1371 mAM samarAzAhanA udhdhAra Ave che. mahAn yugapradhAnAcA mAlabrahmacArI zrI vajrasvAmIjInA sadupadezathI madhumatI(mahuvA)vAsI bhAvaDazAhanA putra jAvaDazAhe vi. sa. 108 mAM A tIrthanA uSmAra karAvyA che. A viSayanI noMdha lakhatAM zrI jinaprabhasUrijI vividha tIrthaMkalpamAM lakhe che ke- aSTottare varSazate'tIte vikramAdiha / vaDucavyayAhU vie, nAhi: sa yathISirAt| 72 || X X X madhumatyAM puri zreSTha, vAstavyo jAvaDiH purA / zrIzatruMjaya mahAtmyaM, zrIvairasvAmito'zrRNot // jAvaDazAhanA jIrNoddhAra samaye keTalAM mahiza ane mUrtio mUlanAyaka tarIke sthApita thayAM tenA ullekha paNa jinaprabhasUrijI A pramANe jaNAve che. itthaM jAvaDarAcArhat puNDarIka - kaparddinAma | mUiinavaizya lagno,vimAnAtithimAj || 83 || 1. jAvaDazAhanA mukhya uddhAra pachI AcArya zrI pAdaliptasUrijIe paNu ahIM uddhAra karAvyeA che. prabhAvaka ciratramAM tenA ullekha nIce pramANe maLe che, pachI kRtajJa vidyAsiddha nAgArjune zatru Mjaya parvatanI taleTImAM jaine, pAdalipta' nAme nagara vasAvIne peAtAnA gurunA nAma uparathI tenuM sthApana karyuM, ane paryaMtanI upara te siddhasAhasika vIrapratimAthI adhiSThita caitya karAvyuM. tyAM gurumUrti sthApita karI ane gurumahArAjazrI pAdaliptasUrijIne kheAlAvIne khIjA' jinAinI paNa tyAM pratiSThA karAvI. " A uddAra paNa gauNu-peTA uddAra manAya che. hAlanA keTalAka lekhA pAlI bhASA sAthe pAlItANAnA sabaMdha joDavA prayatna kare che parantu te eka narI kalpanA mAtra che. te mATe kAi pramANu nathI. jyAre jaina graMthamAM pramANa maLe che ke zrI pAdaliptasUrijInA ziSya nAgArjune peAtAnA gurunA nAmathI zatru jayanI talATImAM gAma vasAvyuM ane pAdaliptanuM prAkRtarUpa 'pAlitaya' thAya che te uparathI pAlItANA thayuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya :18: [ jaina tIrthone dakSiNAGge bhagavataH, puNDarIka ihaadimH| vAmAne dIpyate tasya, jAvaDisthApito'paraH // ikSvAku-vRSNivaMzyAnAma-saMkhyAH koTikoTayaH / avasiddhAH koTikoTI-tilakaM sUcayatyadaH // pANDavA paJca kuntI ca, tanmAtA ca zivaM yayuH / iti zAsati tIrthe'tra, SaDeSAM lepymuurtyH|| rAjAdanazcaityazAravI zrIsaGghAdbhutabhAgyataH, dugdhaM varSati pIyUSamiva candrakarotkaraH / vyAghrImayUrapramukhAstiryaJco bhaktamuktitaH, prAptA praNatAdIzapAdukAH // thAme sasyapurasyAvatAro mUlajinaukasaH, dakSiNe zakunI caityapRSThe cASTApadaH [0] sthitH| nandIzvara-stambhanakojjayantA nAmakRcchrataH, bhavyeSu puNyavRdhdhyarthamavatArA ihAsate // AttAsinA vinaminA naminA ca niSevitaH, svargArohaNacaitye ca zrInAbheyaH prabhAsate / tuGga aGga dvitIyaM ca zreyAMsaH zAntineminau, anye'pyaSabha-vIrAdhA asyAlakurvate jinAH // marudevAM bhagavatI bhavane'tra bhavacchidam, namaskRtya kRtIsvasya manyate kRtakRtyatAm / yakSarAjakapIha kalpavRkSapraNemuSAm, citrAn yAtrikasaGghasya vighnAn mahayati sphUTam / / jAvaDazAhanA mukhya udhyAra pachI (vallabhI) saM. 477 mAM zrI dhanezvarasUri chanA upadezathI vallabhInA rAjA zilAditye zatruMjayane punaruddhAra karAvyuM hatuM. A pahelAM zrI mallavAdisUrijIe saurASTramAM phelAyela bauddha dharmanA AcAryone zilAdityanI sabhAmAM vAdamAM jItI zatruMjayatIrtha jaina saMghane suprata karAvI rAjA dvArA jIrNodhdhAra karAvyA hatA. tyArapachI bappabhaTTasUrijInA upadezathI gapagiri (vAlIyara)nA pratApI rAjA Ame jaina dharma svIkArI zatruMjayane mahAna saMgha kADhyo hato. A rAjAe paNa tyAM 1. panI sa41 saMbhava cha. 2. malavAdirijIno paricaya mATe prabhAvaka caritra juo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 19 : zrI zatruMjaya jaI maMdira baMdhAvyuM hatuM ane jIrNa thayelA bhAgane uddhAra karAvyA hatA. A bappabhaTTasUrijIe zrI ujajaina tIrtha tathA giranAra tIrthanI rakSA karI zrI jaina zve saMghane suprata karAvyuM hatuM. giranAra tIrtha paNa zatrujyanuM ja eka zikhara che. rAjA Ame giranAra upara puSkaLa dravya khaca jIrNodhdhAra karAvyuM hatuM. A rAjAe sUri chanA upadezathI gopagiri vAlIyara)mAM 23 hAtha pramANavALuM zrI vIra bhagavAnanuM zreSTha madira karAvyuM. tyAM savA lAkha sonAmahora kharacI eka bhavya maMDapa karAvyuM. A sivAya bIjuM ekaso hAtha UMcuM maMdira banAvarAvyuM hatuM, jemAM nava ratala pramANu zudhdha suvarNanI pratimA sthApI hatI. sUrijI vi. saM. 895 mAM svargavAsI thayA hatA. Ama rAjA ane sUrijI mahArAja saMgha sahita 890 mAM sidhdhAcalajI vagere tIrthonI yAtrAe gayA hatA. A jIrNodhdhArane paNa e samaya samaje. bAhaDa maMtrIzvarane caudamo uddhAra jAvaDazAhanA udhyAra pachI A tIrthane mATe ane mukhya udhdhAra gujarAtanA parama pratApI paramArDatapAsaka mahArAjA kumArapAlanA maMtrIzvara bAhaDe karAvyuM hate. prabhAvaka caritramAM lakhyuM che ke zrImAna vATa maMtrIe tIrthano (sidhdhAcalajI) udhdhAra karAvyuM temaja atyaMta bhaktithI devakulikA sahita e prAsAdamAM dhanane vyaya karatAM teNe leza paNa darakAra na karI. pachI vikrama saMvata 1213mAM AnaMdapUrvaka upara jaIne teNe vajApaNa karAvyuM ane zrI hemacaMdrasUrinA hAthe pratiSThA karAvI. " "phirajisuvirSa (1213) ja davA dASApattA pratimAM sapratiSThAM sa, zrIhemacandrasUribhiH // " / A jIrNodhdhAramAM bAhaDa maMtrIe eka karoDa ane sATha lAkha rUpiyAno kharca karyo hato. " dikSaputA korI, pitA vatra maft.. ___sa zrIvAgbhaTadevo'tra, vaNaryate vibudhaiH katham ?" kumArapAla prabandhamAM bAhaDanA A jIrNodhdhAramAM 27,00,000 rUpiyAne kharca thayAnuM lakhyuM che. prabandhacintAmaNi ane kumArapAlaprabandhamAM A tIrthanA bAhaDa maMtrInA jaNepyAranuM vigatavAra varNana che tyAMthI vAMcakee vAMcI levuM. saMkSepamAM vAta ema che kebAhaDanA pitA maMtrIzvara udAyana samrA kumArapAlanI AjJAthI saurASTramAM yuddha mATe 1. kumArapAla pahelAM gujarAtanA rAjA siddharAje siddhagirinI yAtrA karI hatI ane devapUjanAdi tathA tIrtharakSA Adi nimitte bAra gAma arpaNa karyA hatAM. A prasaMga 1179mAM banyo hate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 20 : [ jaina tIrthAnA gayA. prathama sidhdhAcalajInI yAtrA karI. te samaye mUlanAyakajInu maMdira lAkaDAnuM hatuM. matrIjI catyavaMdana karatA hatA tevAmAM eka udrA dIvAnI vATa laIne daramAM pesI gayA. matrIzvare joyuM ke Ama akasmAtathI maMdirajIne Aga lAgavAnA mATA bhaya che. huM yudhdhamAMthI jItI pAchA AvIne A maMdirajInA jIrNodhdhAra karAvIza. bAda maMtrIjI yudhdhamAM gayA ane vijaya pAmyA parantu tarataja tyAM ja temanuM mRtyu thayuM. mRtyu samaye zatru Mjaya udhdhAranI peAtAnI bhAvanA pUrI karavAnu peAtAnA putrAne kahevarAvyuM. A samAcAra putrAne maLyA pachI khAhaDa matrIzvare A jAdhAra karAvyA. 1211 pahelAM khAtamuhUrta karAvyuM. 1211 mAM maMdirajI taiyAra thayuM, parantu havAnA jorathI te khaDita thaI gayuM. A khInAnA mAMhaDane samAcAra maLavAthI jAte tyAM jai punaH kAma karAvyuM. madiranI pradakSiNA na manAvavAmAM Ave te maMdira banAvanArane saMtati nathI thatI Ave . zilpazAstranA niyama che. maMtrIne jyAre A vastu kahevAmAM AvI tyAre temaNe kahyu ke enI cintA nahi; maMdira majabUta khanAve. chevaTe 1213mAM utsavapUrvaka pratiSThA karAvI. tyArapachI talATImAM mahArAjA kumArapAlanA pitAnA smaraNArthe tribhuvanapAlavihAra baMdhAvI zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjanA hAthathI pratiSThA karAvI tyAMthI giranAra gayA ane maMtrIzvare tyAM paNa eka bhavya madira baMdhAvyuM. pahADa upara peAtAnAM pitAnI icchAnusAra pAja baMdhAvI, jemAM 63 lAkha rUpiyAnA kharca thayA. kumArapAlanA rAsamAM lakhyu che ke e karADa sattAvana lAkhanA kharca thayA. maMtrIzvara mAhaDa pATaNa gayA pachI mahArAjA kumArapAla zrI hemacadrAcArya jI mahArAjanA upadezathI eka mahAn saMgha lai sidhdhAcalajI gayA. mahAn samRdhdhi sahita kumArapALa rAjA pAlItANe AvyA. tyAM talATImAM peAtAnA pitAnA nAmathI adhAyela mandira joi, darzana karI rAjA ghaNA prasanna thayA. khIje divase girirAja upara caDhatAM hI'gaLAjanA huDA uparanA sIdheA caDhAva joi tenI nIce kuDa baMdhAvavAnA hukama karyAM, je kuMDa atyAre paNa vidyamAna che. upara jaI badhe darzana karI kumArapALa ghaNA ja prasanna thayA. girirAja upara kumAravihAra madira adhAvavAnI vyavasthA karI. A madira atyAre paNa vidyamAna che, rAjAe tInI rakSA mATe cAvIza gAma cAvIza bagIcA inAma ApI tIrthabhakti karI. tyAMthI saMgha sahita giranAra tarapha gayA. AvI rIte A caudamA mahAna udhdhAra mahArAjA kumArapAlanA samayamAM maMtrIzvara bAhuDe teramI sadImAM karAvyA. maMtrIzvara mAhaDanA udhdhAra pachI gurjarezvara vIradhavalanA mahAmAtya vastupAla tejapAla zatruMjayanI yAtrA karavA meATA moTA saMgha laine cauda vAra (125) AvyA che ane zatru Mjaya upara aneka navIna dharmAMsthAnA-madirA vagere karAvI tIrthane 1. zrI cAritrasuMdarajI kumArapAla caritramAM lakhe che ke giranAra upara kumArapAla rAjAe pagathiyAM badhAvyAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : : : zrI zatruMjaya zAbhAvyuM hatu. girirAja upara ma*trIzvara andhuyugale zrI neminAthajI ane pArzvanAthajInAM bhavya jana madirA tathA vizAla indramaDapa adhAvavAnI vyavasthA karI, mukhya maMdira upara traNa suvarNa kalaza caDhAvyA. zAMkha pradyumna, akhAvalena vagere zikharA karAvyAM. temaja tejapAle girirAja upara zrI naMdIzvara dvIpanI racanA karAvI.1 pahADa upara caDhavAnI muzkelI hatI, rastA kaThINa hatA te sulabha banAvavA vastupAle girirAja upara pagathI (pAja) khaMdhAvI, jenA ullekha eka zilAlekhamAM hatA, je lekha girirAja upara dAlAkhADImAM hatA.2 A uparAMta nIce zaheramAM yAtrALuone pANInI aDacaNa hatI te dUra karavA lalitAsAgara tathA anupamAsarovara baMdhAvyAM. A sivAya e ja samaye nAgAranA zeTha punaDazAe paNa girirAja upara aneka dhArmika kA karAvyAM che. mUlagabhArAmAM mULanAyaka zrI RSabhadevajI prabhunA abhiSeka mATe hajAro yAtrI kalazA laIne UbhA rahetA temAMthI kai kalaza paDe te jinakhiMkha khaMDita thAya, tema ja musalamAneAnA haThThA thatA hovAthI, kumArapAlanA svargavAsa pachI pacIza varSa na vItyAM tyAM sulatAna zAhabuddIna gheArIe hindu upara caDhAi karI hatI ane bIjA humalA cAlu hatA, AvA samaye koi girirAja upara AvIne mUlabiMba Dita kare mATe pahelethI khIjI mUrti taiyAra rAkhavI joie ema vicArI dIdI vastupAle dilhInA te vakhatanA bAdazAha mAjuddInanI rajA laI mammANathI ArasapahANanA moTA moTA pAMca khaDa magAvyA, ane ahu ja muzkelIthI tene girirAja upara caDhAvI tyAM rakhAvyA. vividha tIrtha katapakAra lakhe che ke temAMthI be mUrti banAvIne tyAM mukAvI. juo nIcenA leAkeA // 27 || duHkha (Sa) mAsa civAn mlecchAdbhaGgaM saMbhAvya bhASinam / maMtrIzaH zrIvastupAlastejapAlAgrajaH sudhIH mammANopalaratnena nirmAyyantanirmale ! myadhAbhUmigRhe mUrtIH, AcArhatpuNDarIkayo: " || zuTa | matrIzvare mlecchonA bhAvI upadravanI saMbhAvanAthI mammANunA uttama paththaranI mUrtio banAvIne guptagharamAM lakhyu che ke mammANuthI pAMca zrI RSabhadevajI ane zrI pu'DarIkasvAmInI, ema be rAkhI. jyAre zatruMjaya tItheApAranA pramanyamAM ema paththara khaDA maMgAvIne mUkayA. AvA mahAn dha kAryoM karanAra maMtrIzvara vastupAle te vakhatanA dilhInA pAda 1. hAla zrI AdinAthanA mukhya maMdiranI banne tarapha zrI maMdirasvAmInuM tathA navA AdIzvaranuM jinAlaya che te mULa vastupAla tejapAle aMdhAvyAnuM kahevAya che. A zilAlekha bhAvanagara sTeTa tarathI prakAzita lekhasaMgrahamAM chapAyela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 22 : [ jaina tIrthone zAha sAthe mitrI bAMdhI gujarAtanuM ane hinduo tathA jenenAM dharmasthAnake na teDavAnuM vacana lIdhuM hatuM. anukrame 1298mAM maMtrIzvara svargavAsI thayA.' maMtrIzvare Abu, giranAra ane zatruMjayAdi tIrthamAM bhavya jinamaMdira baMdhAvyAM che. A traNa tIrthasthAne para maMdira baMdhAvavAmAM 44 karoDa ane 36 lAkha rUpiyAne temaNe vyaya karyo hate. emanAM A dharmakAryo joIne ja vastupAlana ane pithaDamaMtrIne saMbhAratAM zrI jinaprabhasUrijI ucita ja kahe che ke vastupAIno vaghAhitara jA. vaktA pAraM na yAtyatra, dharmasthAnAni kIrtayan / / vastupAla pachI mahAdAnezvara jagaDuzAha3 saM. 1316 lagabhaga kaccha bhadrezvarathI mahAna saMgha laIne siddhAcalajI Avela temaNe sAta devakulikAo karAvI che. AcArya 1. dignandAmiteSu vikramanRpAtsaMvatsareSu 1298 prayA teSu svargamavApa vIradhavalAmAtyaH shubhdhyaant:| bimba maulamathA bhavadvidhivazAvyamaya subhadrAcale, dvaiH stokaigIlataiH kadApi na mRSA zaGko satAM prAyazaH // 62 // (zavuM johAra prabaMdha, pR. 7) 2. B. pratamAM patharA' che 3, jagaDuzAhaH temanuM mULa vatana kaMthakeTa hatuM. temanA pitA vyApAra arthe bhadrezvara AvIne vaselA. jagaDuzAhanI khyAti mahAna dAnezvarI tarIke che. temaNe saM. 1312, 13, 14, 15,mAM bhAratamAM paDelA duSkALa samaye lAkho maNa anAja bheTa ApI jagatanA pAlanahAranuM biruda meLavyuM hatuM. A duSkALamAM dilhInA bAdazAha maujuddIna, siMdhanA rAjA hamIra, gurjarezvara vizaladeva, kAzInA rAjA pratApasiMha, ujainInA rAjA madanavarmA vagere bAra rAjyone temaNe anAjanuM dAna karyuM hatuM. jagaDune nimitta guru pAsethI duSkALanA khabara paDI gayA hatA jethI teNe lAkho muMDA anAja saMgrahyuM hatuM, je kharA samaye kAma AvyuM. jagaDuzAhe tharapArakaranA rANuM pIThadevanI sAme thaI je kilo teNe toDyo hato te bhadrezvarane killo navo baMdhAvyo hato. zatruMjayanI yAtrAe jatAM vaDhavANa zaheramAM aSTApadajInuM jinAlaya baMdhAvavAnI vyavasthA karI hatI, temaja zatruMjayanA zikhara samAna DhaMkagiri upara bhavya jinamaMdira baMdhAvyuM hatuM. gujarAta-kAThiyAvADamAM bIje paNa ghaNe sthale temaNe maMdira baMdhAvyAM che. A sivAya kUvA, vAva, para, dharmazALAo, dAnazALAo, jJAnamaMdira ane jJAnazAlAo paNa khUba baMdhAvI hatI. vikramanI caudamI sadImAM A dAnavIra thayA che. vizeSa mATe juo jagaDucaritra) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 23 : zrI zatruMjaya zrI paramadevasUrinA teo parama bhakta hatA ane sUrijI mahArAjanA upadezathI ja A dharmakAryo karyA hatAM. jagaDuzAha pachI dharmavIra sAdhupuruSa pethaDazAhane samaya Ave che. mAMDavagaDhanA A dAnavIra puruSe AcAryazrI dharmaghoSasUrinA upadezathI aneka dhArmika kAryo kayAM chesaM. 1320 lagabhaga zrI dharmaghoSasUrijInI adhyakSatA nIce siddhAcala ne mahAna saMgha kADhayo. sidhdhagiri upara "sidhakaTAkeTI'nA nAme oLakhAtuM zrI zAntinAthajInuM bahetara daMDa kalazayukata bhavya jinAlaya baMdhAvyuM temaja temanI sAthe AvelA dhanADhaya gRhasthAe paNa tyAM maMdira baMdhAvyAM. saMgha sahita AvatAM rastAmAM dhoLakAmAM bhavya maMdira baMdhAvyuM, temaja giranArajI, junAgaDha, vaMthaLI, prabhAsapATaNa Adi sthalee paNa temaNe madira baMdhAvyAM che.' A uparAMta mAravADamAMthI AbhUmaMtrIne saMdha, tathA khaMbhAtathI nAgarAja senIne saMgha meTA ADaMbarathI sidhdhAcalajInI yAtrAe Avela che ane temaNe lAkha rUpiyA kharcI bhavya jinamaMdiro baMdhAvela che. 1. pethaDazAha teo mAMDavagaDhanA maMtrI hatA. temaNe tapagacchanA mahApratApI AcAryazrI deveMdrasUrIzvarajInA ziSyazrI dhama ghoSasUrIzvarajInA upadezathI 84 bhavya jinAlo baMdhAvyAM jemAMnAM ghaNuM jinamaMdironA sthAnonAM nAma zrI munisuMdarasUrIzvaraviracita gurnAvalI 5, 19 ane 20mAM ApelAM che. temaja temaNe sAta jJAnamaMdira karAvyAM che. mahApAdhyAyazrI dharmasAgarajI tapAgacchapaTTAvalImAM lakhe che ke" zrIzatrujaye ca ekaviMzatighaTIpramANasurvaNavyayena raimayaH zrI RSabhadevaprAsAdaH kAritaH // kecicca tatra SaTpaMcAzat suvarNaghaTIvyayeneMdramAlAyAM(lA yo) parihitavAniti vadati // " (padAvalI samuccaya, pR. 60), batrIza varSanI nAnI ummare maMtrIzvare AjIvana brahmacarya vrata svIkAryuM hatuM. temanA putra jhAMjhaNakumAre zatruMjaya ane giranArajI upara suvarNa ane cAMdInA havaja caDhAvyA hatA. (padAvalI samuccaya, pR. 60) maMtrIzvara pithaDe mAMDavagaDhamAM zrI dharmaSasUrijI mahArAjanA pravezotsavamAM bahetara hajAra (36 ne ullekha paNa che) jIrNaTaMka kharyA hatA. A sivAya aneka dAnazAlAo, vAva, kuvA, paraba, jJAnamaMdiro karAvyAM hatAM. juo sukRtasaMkIrtana. pethaDazAhanAM AvAM aneka dhArmika kRtye joI zrI jinaprabhasUrijIe vastupAlanI sAthe pethaDane saMbhArIne kahyuM ke-temaNe banAvelAM dhamakRtyonI prazaMsA karavA koI samartha nathI, arthAta temaNe ghaNuM dharmasthAne banAvI jinazAsananI apUrva zobhA vadhArI che. zrI dharmaSasUrijI jainazAsananA mahAprabhAvika AcArya thayA che. teo tapagacchamAM 46mA paTadhara che. vizeSa mATe juo gurnAvalI, paTTAvalI samuccaya vagere graMthe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 24 : [ jaina tIrthoma samarAzAhane paMdarame uddhAra- ApaNe caudamA udhyArathI laIne paMdaramA udhdhAra pahelAMnI zrI zatruMjaya giri rAjanI jAhojalAlIne gauravabharyo ItihAsa joI gayA. teramA udhdhAra ane paMdaramA udhdhAranI vacamAM 3840001 saMgha zatruMjayanI yAtrAe yAtrA karavA AvyA hatA. sidhdhagirinI mahattA, pUjyatA, pratApa ane vaibhavanI yazagAthA hindanA khUNe khUNAmAM phelAI hatI. jagaDuzAha, vastupAla ane pethaDazAhanAM bhavya maMdironI khyAti paNa khUba prasarI hatI. tevAmAM gujarAta upara alAuddIna khunInI rAha daSTi paDI. saM. 1360mAM teNe gujarAta chavuM. alapakhAnane gujarAtane sUbo nI ane teNe vAraMvAra saurASTra upara paNa humalA karavA mAMDyA. saM. 1368-69 mAM zatruMjaya upara teNe hamale karyo ane tyAMnA mUla jinabiMbane khaMDita karyuM. tyAMnA ghaNAM maMdira ane mUrtio paNa teDI. A samAcAra samarAzAhane maLyA. temane A sAMbhaLI ghaNuM dukha thayuM. vastupAlanI bhAvi AzaMkA sAcI paDI. kahyuM che ke sapuruSonI zaMkA kadI paNa mithyA thatI nathI. ane vastupAlanA mRtyu pachI 70 varSa bAda mUlanAyakanI e bhavya mUrtine kaThacheda musalamAe karyo. samarAzAha mUla pATaNanA nivAsI hatA. bAdazAha allAuddIna sAthe temane sIdho saMbaMdha hatA. bAdazAhanI rajA laIne samarAzAha pAlItANe AvyA ane sasalamAnee girirAja upara je teDaphoDa karI hatI te badhuM ThIka karAvyuM. mUla 1. zatruMjaya prakAza pustakamAM lakhyuM che ke musalamAnonA humalAnA DarathI bhAvika zrAvakAe zatruMjaya girirAjanA pAchalA rastethI jinezvara devanI ghaNI pratimAo utArI gaMdALA gaDhane raste pIramabeTamAM mokalI dIdhI. jyAre upadezataraMgiNa, vividha tIrthakalpa, jayaprabaMdha, zatruMjayaka9pa vageremAM lakhyuM che ke mUlabiMba ane mUlamaMdirane musalamAe bhaMga karyo. A uparathI ema anumAna thaI zake che ke bIjAM maMdiranI matio nIce laI jaI zakAI haze, jayAre mUlabiMba nahiM laI jaI zakAyuM hoya. pIramabeTamAMthI khodakAma karatAM ghaNI jinabhUti o nIkaLela che. 2. samarAzAha allAuddInano tIkaMga dezane sUbedAra hatuM. bAdazAha samarAzAhanI bahi upara phidA ho jethI ghaNIvAra tene dIlhI rokI rAkho. jyAre samarAzAhane rAjayanA maMdirabhaMganA samAcAra maLyA tyAre teNe bAdazAhane kahyuM ke "ApanA sane amArI haja toDI nAMkhI che.' pachI bAdazAhe badhuM vRttAMta jANa samarAzAhanA prema ane AmathI samarAzAhanI IcchA mujaba zatruMjayAdhAramAM pUrI madadaApI hatI. (za...83) vividhatItha kalpamAM zrI jinaprabhasUri lakhe che ke zrI vAsthAna(1262)saMbhe vikramavAre jAvaDisthApitaM bimbaM mleccharbhagna kalevazAt // 19 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - itihAsa ] : 25 : zrI zatrujaya maMdira paNa ThIka karAvyuM. mammANathI suMdara ArasanA khaMDa maMgAvI mUlanAyakanuM navIna biMba taiyAra karAvyuM. samarAzAhanA pitA dezalazAha saMgha laIne sidhdhAcalajI AvyA. A samaye bIjA paNa aneka saMghe AvyA hatA, ghaNuoe pitAnI zakti pramANe girirAja upara devakulikAo ane keTalAke bhavya maMdira baMdhAvyAM. temAM samarazAhe mukhya maMdiranA zikharane udhdhAra karavA sAthe prabhunI dakSiNa dizAmAM aSTApadachanuM navIna caitya karAvyuM. temanA pitA dezalazAhe desalavasahI baMdhAvI, pATaNanA zA. luMka taraphathI cAra devakulikAo baMdhAI, tathA saMdhavI jetra ane kRSNa saMghavIe ATha derIo karAvI. zA kezava taraphathI sidhdhakoTAkoTInAM maMdirano jIrNoddhAra karAvavAmAM Avye. anukrame badhA saMghanI hAjarImAM saM. 1371nA mahA zu. 14ne somavAre bhavya pratiSThA mahotsava thaye. pratiSThAmAM tapAgacchanI bRhazAlika zAkhAnA AcArya zrI ratnAkarasUri vagere aneka prabhAvika AcAryo vidyamAna hatA. zrI ratnAkarasUrijIe pratiSThA karI hatI tema zatruMjaya tIrthodvAra prabaMdhamAM paNa jaNAvela che. juo Asan vRddhatapAgaNe suguravo ratnAkarAhavA purA'yaM ratnAkaranAmabhRtpravavRte yebhyo gaNo nirmalaH // te samAyApurajita iti -i bIpatrayekamiteSu 1371 vikramanRpAdadveSvatIteSu ca // prazastantare'pi" varSe vikramataH kusaptadahanaikasmin 1371 yugAdiprabhu / zrIzabujayamUlanAyakamatiprauDhapratiSThotsavam // sAdhuH zrIsamarAbhidhatribhuvanImAnyo vadAnyaH kssitii| zrIrasnAkarasUribhirgaNadharairyaiH sthApayAmAsivAn / / vakrama saMvatsare candrahayAmIndu( 1371 )mite sti|| zrImUlanAyakoddhAraM sAdhuH zrIsamaro vyathAt // 120 // bhAvArtha -1369mAM kaliyuganA pratApathI jAvaDazAhe sthApela biMba (mUlanAyakaccha)ne oNoe bhaMga karyo. 1371mAM sAdhupuruSa samarAzAhe bhUlanAyakane uhAra karyo. - zrI jinaprabhasUrijInA A kathana mujaba jAvaDazAhanA mUlanAyakanA biMbane musalamAnee khaDita karyuM hatuM arthAt lagabhaga bAra varSa sudhI mUlabiMba jAvaDazAhanAM ja pUjAyAM. bIjuM maMtrIzvara bAhaDe mUlamaMdirane jIrNoddhAra karAvela paraMtu mUlabiMba te jAvaDazAhanuM ja rahela. samarAzAhe paNa mUlanAyakanA biMbane uddhAra karyo che; jyAre bIjA maMdirone uddhAra bIjAoe ja karAvyo che ema siddha thAya che. samarAzAhe malamaMdira ane mUlabiMba navAM karAvyAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 26 : [ jaina tIrthAnA A vacanAthI samarAzAhanA zatruMjayadvAranI pratiSThA zrI ratnAkarasUrijInA ja hAthe thaI hatI ema nirvivAda siddha thAya che. A pachI 1375 mAM sasarAzAhanA pitA-dezalazAhe zatruMjayanI puna: yAtrA karI hatI. samarAzAha pATaNa AvyA pachI dilhInA sulatAna kutubuddInanA AmaMtraNane mAna ApI dilhI gayA. tyAM temaNe gyAsuddInane samajAvI baMdIvAna tarIke rAkhelA pAMDudezanA svAmI vIravalla(khIrakhala)ne mukta karAvye. AizAhanA pharamAnathI dharmavIra samarasi Mha hastinApuramAM saghapati thai zrI jinaprabhasUri sAthe tIrthayAtrA karI. bAdamAM samarasiMha tilaMgadezamAM gayA. sulatAna gyAsuddInanA putra ullakhAne temane vizvAsapAtra ane bhAi tarIke svIkArI tilaiMganA sUe banAvyeA. tyAM turkomusalamAnAe pakaDelA seMkaDA hiMdu kuTubene mukta karAvyA. uragala ( varagala ) prAMtamAM zrAvakone vasAvI, te prAMtamAM nUtana jinAlayeA banAvI jaina dharmanI prabhAvanA karI. samasihu sa. 1393 pahelAM svastha thayA, bhayaMkara musalamAnI samayamAM samasi Mhe eka mahApuruSa tarIke kAryaM karI jaina zAsananI mahAn prabhAvanA karI che ane eTalA ja mATe zrI akhadevasUrijI samarArAsamAM lakhe che ke-- hiva puNa navIya ja vAta jaNa dvIhADa TvAhila khattiya khaggu na liti sAhasiyaha zAha mugalai tiNi hiMNi tui krikakhAu samarasIha jiNadhammavaNi tasa guNa karauM udyou jIma adhArai TikaNi samarAzAha saMbaMdhI vistArathI jANavAnI icchAvALAe samarAsaseA, nAbhinaMda nAdvAra prama'dha, zatrujaya tIrthoddhAra prakha'dha, aitihAsika praba Mdha, zatrujaya prakAza vagere graMthA jovAM. zrImAn jinavijayajI lakhe che ke zatruMjaya upara samarAzAtu ane temanI patninI mUrti paNa che. karmAzAhanA sALamA ulhAra-- dharmavIra samarAzAhanA udhdhAra pachI gheADAM varSo bAda musalamAnoe zatrujaya girirAja upara puna: bhayaMkara humalA karyAM ane mUlanAyakajInuM biMba khaDita karyuM". ghaNAM vaSA sudhI A sthiti cAlI--khaMDita (khakha pujAyuM. Akhare sa. 1587 mAM dAnavIra ane dharmavIra kamAzAhe girirAja upara mahAn udhdhAra karAvyA. zatruMjayanA A udhdhAra pahelAMnI sthitinuM varNana karatAM zrImAn jinavijayajI asarakAraka zabdomAM A pramANe lakhe che-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nihAsa] zrI zatrujya " samarAmAha kI sthApita kI hui mUrti kA musalamAnoMne pIche se phira zira toDa diyaa| tadanantara bahuta dinoM taka vaha mUrti vaise hI-paMDita rUpa meM hI-pUjita rhii| kAraNa yaha ki musalamAnoMne nai mUrti sthApana na karane dii| mahamUda begaDe ke bAda gujarAta aura kAThiyAvADa meM musalamAnoMne prajA kA bar3A kara pahuMcAyA thaa| mandira banavAne aura mUrti sthApita karane kI bAta to dUra rahI, tIrthasthaloM para yAtriyoM kA darzana karane ke liye bhI jAne nahIM diyA . jAtA thaa| yadi koi bahuta AjIjI karatA thA to usake pAsa se jIbhara kara rupaye lekara yAtrA karane kI rajA dI jAtI thii| kisI ke pAsa se rupaye, kisI ke pAsa se. 10 rupaye aura kisI ke pAsa se paMka asaraphI... isa taraha jaisI AsAmI aura jaisA maukA dekhate vaisI hI laMbI javAna aura laMbA hAtha karate the| becAre yAtrI burI taraha ko sejAte the| jidhara dekhI udhara hI baDI aMdhAdhuMdhI macI huI thii| na koi arja karatA thA aura na koI suna sakatA thaa| kaI varSoM taka aisI hI nAdirazAhI banI rahI aura jaina prajA mana hI mana apane pavitra tIrtha kI isa durdazA para AMsu bahAtI rhii| solahavIM zatAbdi ke uttarArddha meM cittoDa kI vIrabhUmi meM karmAsAha nAmaka karmavIra bhAvaka kA avatAra huA, jisane apane una vIrya se isa tIrthAdhirAja kA punaruddhAra kiyaa| isI mahAbhAga ke mahAn prayatna se yaha mahAtIrtha mUcchita dazA ko tyAga kara phira jAgRtAvasthA ko dhAraNa karane lagA aura dinapratidina adhikAdhika unnata hone lgaa| phira nagadguru zrI hIravijayasari ke samucita sAmarthya ne isakI unnatika gati meM vizeSa dhega diyA jisake kAraNa yaha bhAja jagat meM mandiroM kA zahara (The City of Temples) kahA jA rahA hai|' kamazAha mUla vIrabhUmi cittoDaganA vAsI hatA. teo mULa prasiddha jaina rAjA AmarAjanA vaMzaja hatA. temanA pitAnuM nAma telAzAha, mAtAnuM nAma lIlulIlAdevI hatuM. temane ratna, pima, dazaratha, bheja ane kama nAmaka pAMca putre hatya, telAzAha te samayanA mevADanA prasiddha mahArANA sAMgAnA mitra hatA. tapagacchanI prasiddha ratnAkara zAkhAnA dharmaratnasUri vihAra karatA eka saMghanI sAthe citaDa padhAryA. te vakhate telAzAhe pitAnA putra karmazAhanI sAkSImAM pUchayuM ke meM je kArya vicAryuM che te saphala thaze ke nahiM? AcArya prazna jaIne kahyuM ke 1. i. sa. 1916 nA phebruArI tA. 14 nA "TAImsa opha InDIyA mAM muMbaInA te vakhatanA gavarnara lorDa vilIMgDana( je hamaNAM vAyasaroya thayA hatA)nI kAThiyAvADanI bhusArI pragaTa cha ta ( The Governor's tour in The City of Temples) bhabhI vitta vana pramaTa yathu che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 28 : || jaina tIrthone tamArA manamAM zatruMjayanA uddhArane prazna che, ane te kArya tamArA nAnA putra kamazAhanA hAthathI thaze. vaLI pratiSThApaka amArA ziSya thaze, " thoDA samaya pachI telAzAha svargastha thayA. ahIM dharmaratnasUrijI paNa svastha thayA. kamIzAhanI unnati thatI gaI. te rAjyamAnya banyA. amadAvAdanA sUbA sAthe maMtrI bAMdhI. amadAvAdanA sUbA bahAdurazAha upara kamazAhe zeDe upakAra karyo hate tenA badalAmAM sUbAgIrI maLyA pachI eNe kamAMzAhane potAnI pAse belAvyA ane koIpaNa kArya hoya te sUcavavA kahyuM. kamazAhe zatruMjaya upara potAnI kuladevI birAjamAna karAvavAnuM kArya karyuM. sAthe ja tIrthodhdhAra mATe paNa madada mAMgI. bahAdurazAha zAhI pharamAna lakhI ApyuM. eka pharamAna junAgaDha kahyuM ke karmazAhane zatruvAramAM pUrepUrI madada ApavI. kamIMzAha pharamAna laI khaMbhAta gayA. tyAM vinayamaMDanasUrijIne pitAne abhiprAya jaNAvyo ane temane sAthe laI pAlItANe gayA tyAM ja amadAvAdanA kuzala kArIgarone bolAvyA. khaMbhAtamAM birAjamAna zilpa tathA jyotiSazAstranA pAraMgata vivekadhIragaNi tathA vivekamaMDana pAThakane pAlItANe padhAravA vinaMti karI. teo AvI pahoMcyA ane zubha muhUrta jIrNodhdhAranuM kArya zarU thayuM. zrI RSabhadeva prabhunuM nUtana maMdira banAvyuM tathA vastupAle banAvelI ane bhaMDAramAM rAkhelI mUrtio kADhI. maMdiranuM kArya pUruM thatAM karmAzAhe potAnA vaDIla badhu ratnAzAhane saparivAra teDAvyA, temaja potAnA guru tapAgacchanA vidvAna AcArya zrI vidyAmaMDanasUrijIne paNa vinaMti karavA temane ja mokalyA. deza-dezAvaramAM zatrudhdhAranI kaketrI mekalI. junAgaDhanA divAna ra tathA narasIne paNa teDAvyA. aneka gAmanA saMghe AvyA. sUrijImahArAja paNa saparivAra AvyA. sAthe aneka AcAryo padhAryA. anakame 1587 nA vaizAkha vadi 6 ravivAre vidhipUrvaka zrI vidyAmaMDanasUrijIe mUlanAyakajInI pratiSThA karI. bIjA AcAryo ane munivaree bIjI aneka mUrtionI pratiSThA karI. pratiSThApaka AcArya udArahRdayI, vinamra ane rAgadveSarahita hatA. pratiSThA karAvyA chatAM pitAnuM nAma kayAMya ketarAvyuM nathI. rAgadveSavimuktyarainumatyA niriva zrIsariNAm // 131 // zrIRSabhamUlabimbe zrIvidyAmaNDanAisarivaraiH / / zrIpuNDarIkamUrtAvapi pratiSThA zubhA vidadhe // 132 // 1. ratnAzAhe cittoDamAM zrI pArzvanAthajI ane supArzvanAthajInAM maMdira baMdhAvyAM hatAM jenI pratiSThA vikamaMDana pAThake ja karAvI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - itihAsa ] : 29 : ' zrI zatruMjaya nAlIliravaMzca kutrApi hi nAma nijaM gabhIrahRdayAste / prAyaH svopajJeSu ca staveSu tai nAma na nyastam // 133 // svasti zrI nRpavikramAjjaladhidigbANendu 1587 zubhe, mAso mAdhaSasaMzikalya bahule pakSe ca SaSTyAM tithau| vAre'rke zravaNe ca bhe prabhupadAdrau sAdhukarmo dhRtI, .. vidyAmaMDanasUrayo vRSabhasanmUtaH pratiSThA vyadhuH // 134 / / A udAratA mahAtmA pratiSita mUrti adyAvadhi janasaMghanuM kalyANa karI darzana daI rahI che. AvuM mahAna kArya karAvyA chatAM kayAM ya pitAnuM nAma na rAkhavAnI udAravRtti dharAvanArA e AcAryane dhanya che. teo ratnAkarasUrijInA samudAyanA AcArya hatA. bRhatapAgacchanA ratanAkarasUrijInA upadezathI samarAzAhe tIrtharAjane uddhAra karAvyuM hatuM ane te sUrijI mahArAje pratiSThA karI hatI. temanA vaMzaja tapAgacchIya zrI vidyAmaMDanasUrijIe kamazAhanA uddhAra samaye pratiSThA karI mahAna tIrthasevA ane zAsanasevA bajAvI hatI. pratiSThA prasaMge kamazAhe lAkhe rUpiyAnuM dAna karyuM. A udhdhAramAM kamAzAha zeThane savA kareDa dravyane kharca thayo hate. zeTha kamazAha udhUta maMdira ane zrI vidyAmaMDanasUrijIpratiSThita mUti adyAvadhi janasaMghanuM kalyANa-Atmahita sAdhavAmAM hAyaka thaI rahela che. pratidina seMkaDo-hajAro bhAvika AtmA darzana-pUjana karI AtmakalyANa sAdhI rahela che. A soLamo uddhAra hato. tejapAla senIno uddhAra-- A udhdhAra saM. 1850 mAM thayela che. tejapAla nI khaMbhAtanA vAsI hatA. tejapAla senI jagaddaguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA mukhya zrAvaka ziSyomAMnAM eka hatA. zayane uddhAra kema karyo ane kevI rIte? tene ullekha te vakhatanA eka zilAlekhamAM maLe che jene bhAvArtha A pramANe che. "saM. 1587 mAM kamazAhe AnaMdavimalasUrinA sadupadezathI zatruMjaya tIrtha uparanA mULamaMdirane punarudhdhAra karyo. (paM. 43) paratu bahu ja prAcInatAne lIdhe thoDA ja samayamAM pAchuM e mULamaMdira, jIrNaprAya jevuM ane jarjarita thaI gayeluM dekhAvA lAgyuM. tethI tejapAle pitAnA manamAM vicAra karyo ke, A maMdirane pharIthI barAbara udhdhAra thAya te kevuM sAru? (paM. 44) ema vicArI hIravijayasUri AdinA sadupadezathI pite e maMdirane udhdhAra kara zarU karyo ane thoDA ja samayamAM AkhuM maMdira taddana navA jevuM taiyAra thayuM. (paM. 45-6). .* * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya - 30: [ jaina tIrthone A citya samarAvavA mATe tejapAle je dhana kharyuM te joI leke tene kalpa vRkSanI upamA ApatA hatA. (paM. 58-60) saMvata 1650 mAM bahu dhAmadhumathI tejapAle zatruMjayanI yAtrA karI ane te ja vakhate zrI hIravijayasUrivaranA pavitra hAthe e maMdiranI pratiSThA karAvI. (paM. 61-62) A maMdiranA udhdhAranI sAthe sA. rAmajInuM (1), jasu ThakanuM ( 2 ), sA. kuMarajInuM (3) ane mUlA zeThanuM (4) ema bIja paNa cAra maMdire taiyAra thayAM hatAM, ke jemanI pratiSThA paNa e sUrivare A ja samaye karI. (paM. 62-65) (prAcIna jaina lekha saMgraha, lekha 12, avakana pR. 27) uparyukta lekha mukhya maMdiranA pUrva dvAranA raMgamaMDapamAM naM. 1 vALA zilAlekhanI sAmI bAjue AvelA sthabha upara, A na. 12 ne zilAlekha Ave che. A lekhamAM pratiSThApaka AcAryano ane tejapAlane paNa paricaya Apela che je nIce pramANe che. vijayadAsUrinI pATe prabhAvaka zrI hIravijayasUri thayA. temane gujarAtamAMthI, akabara bAdazAhe pitAnA mevAta dezamAM bolAvyA. saMvata 163bhAM akabaranI zajadhAnI phatehapura(sIkara)mAM pahoMcyA. bAdazAha hIravijayasUrinI mulAkAta laI bahu khuzI thaye, ane temanA upadezathI badhA dezamAM cha mahinA sudhI jIvadayA paLAvI.1 mRta manunA dhanane tyAga karyo, jIjIAre baMdha kara, pAMjarAmAM pUrI rAkhelA pakSIone uDADI mUkyA, zatrujya parvata jenene svAdhIna karyo, temaja potAnI pAse je mATe pustakabhaMDAra hato te paNa sUrijIne samarpaNa karyo. (pa. 12 thI 21) X 1. jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAja ane temanA ziSya parivAranA upadezathI samrATa akabare ahiMsAnAM je pharamAne Adi ApyAM che te sUrIzvara ne samrATa manA graMthamAM prakAzita che. juo sUrIzvara ne samrATa, tathA vairATanA lekhamAM paNa 106 divase ahiMsAnA paLAvyAno ullekha che. juo jaina satya prakAza, varSa 4. 2. zatruMjaya parvata AdinI rakSAnA pharamAne u. bhAnucaMdrane maLyA hatA ane te temaNe zrI hIravijayasUrijIne mokalyA hatA. kahe che ke A pharamAna prApta karatAM upAdhyAyajIne ghaNI mahenata paDI hatI. keTalAke virodha karyo hato, UMdhuM-catuM paNa karyuM hatuM chatAM keAInuM kAMI ja cAlyuM na hatuM ane upAdhyAyajIne ja zatruMjayanA kara mAphanuM tathA rakSAnuM, zatruMjaya tIrtha arpaNanuM pharamAna maLyuM hatuM ane e ja pharamAna samrATu jahAMgIre punaH tAjuM karI ApyuM hatuM. te pharamAna sUrIzvara ne samrATamAM chapAyela che. tathA pharamAna-prApti kevI rIte karI te mATe zrI vijayAnaMdasari zatAbdi smAraka aMkamAM zAsana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- - itihAsa ] : 32 H zrI zatruMjaya jemanA vacanathI gujarAta Adi dezamAM maMdire vagere banAvavAmAM zrAvakee agaNita vyaya karyo. jemaNe gujarAta ane mAlava Adi aneka saMgha sAthe zatrujayanI yAtrA karI. zrI vijayasenasUrijI mahArAjane paricaya e ja zilAlekhamAM nIce mujaba Ape che. "zrI hIravijayasUrinI pATe zrI vijayasenasUri jayavaMtA vate che. * * 4 emane paNa akabarazAhe vinayapUrvaka lAheramAM bolAvyA hatA, ke jyAM aneka vAdIo sAthe vAda karI temaNe vijaya meLavyuM ane bAdazAhanA manane khuza karyuM. bAdazAhe hIravijayasUrine prathama je je pharamAne ApyA hatAM te badhAM vijayasenaprabhAvaka guruziSya u. bhAnacaMdrajI tathA siddhicaMdrajIne lekha mo. da. dezAina pragaTa thabela che te juo. 1. zrI hIravijayasUrijI maharAja saMdha sahita pAlItANe padhAryA tyAre bIjA 7ra saMdha sAthe hatA. hajAro sAdhu sAdhvIo ane lAkhonI saMkhyAmAM zrAvaka zrAvikAo sAthe hatI. 1650mAM zatruMjayanI pratiSThA karAvI te pahelAM paNa sUrijIe 1620 girirAja upara pratiSThA karAvI hatI. sUrijI mahArAjane janma pAlaNapuramAM 1583mAM thayela. dIkSA 1596mAM, paMDita pada 16 07mAM, sUripada 1610mAM thayela. 1639 mAM je zu. 13ne divase thaela bAdazAha akabarane mAnabharyuM nimaMtraNane mAna ApI phattehapura sIkImAM maLyA. mogala yugamAM mogala bAdazAhane pratibaMdha ApavAnAM dvAra sUrijI mahArAje ja khelAM hatAM, sAthe cha mahinA ahiMsA, tIrtharakSA, gerakSA, chachayAre mApha Adi mahAna kAryo zrI hIravijayasUrIzvarajI ane temanA ziSya prazi e ja karAvyAM hatAM. samrA akabare sUrijI mahArAjanA addabhUta tyAga, tapasyA, uttama cAritra apUrva jJAnAdi guNothI AkarSAi jagadagurunuM gauravavatuM birUda ApI adabhUta ane apUrva mAna ApyuM hatuM. sUrijI mahArAjanA ziSyoe jahAMgIra, zAhajahAM ane auraMgajheba Adine paNa upadeza Ape hato. 2. zrI vijayasenasUrijIne bAdazAha akabare Apela pharamAna sUrIzvara ne samrATamAM pragaTa thayela che. sUrIzvara ane samrATamAM zrI hIravijayajI, zrI vijayasenasUri, u, bhAnacaMdra tathA siddhicaMdra, vivekaharSa gaNi vagerenAM samrATe ApelA pharamAnapatro pragaTa thayAM che te tathA Aine akabarImAM samrATa akabaranA darabAranA vidvAnonAM nAmomAM paNa zrI hIravijayari, zrI vijayasenasUri ane u. bhAnucaMdrajInAM ja nAma che. A badhuM jotAM zrI hIravijayasUrIzvarajIe ane temanA ziSya parivAre mogala samrATa upara je prabhAva ane jaina dharmanI UMDI chApa besArI che ane jainazAsananI prabhAvanAnAM je mahAna kAryo karAvyAM che tevAM mahAna kAryo bIjuM kaI karAvI zakAyuM nathI. sAthe ja gauvadhabaMdha, chachAyAvere mA, tIrthonI rakSA vagere mahAna kAryo paNa teo ja karAvI zakayA che. bAdazAha akabarane ahiMsAnuM divya amRta pAna karAvI jaina dharmane daDha anurAga karavAnuM bhAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 32 : [ jaina tIrthone sUrine paNa ApyAM ane vizeSamAM emanA kathanathI pitAnA rAjyamAM sadAne mATe gAya, bheMsa, baLada ane pADAne vadha nahiM karavAnAM pharamAne kAlyAM (paM. 25 thI 32) tyArapachI tejapAla sonIne vaMzane ane khuda tejapAla sanIne paricaya Ape che. tejapAle 1646 mAM khaMbhAtamAM zrI supArzvanAtha(pArzvanAthanuM bhavya maMdira karAvyuM hatuM. A sivAya Abune saMgha kADhI saMghapati thayA hatA. giri zaje uddhAra karAvyuM, kharacI eka lakhya lyAharI. . -SabhadAsa kavi racita hIrasUri rAsa. ( prAcIna jana le. saM. avalokana pR. 29 ) uparyukta zilAlekha 1650 nI pratiSThA-udhyAra pachI eka be varSamAM ja taiyAra karavAmAM Avela che. zrI hIravijayasUrijI ane temanA gurudeva zrI vijayadAnasUrIzvarajInA upadezathI zatruMjaya upara bIjAM ghaNuM bhavya maMdira banyAM che jenI pratiSThA te guruziSya 1920 mAM karI che, jenA lekhe prA. jaina le. saM. mAM aMka 4 thI 11 mAM pragaTa thayela che. e ja vastu tapAgaccha paTTAvalImAM 9. zrI dharmasAgarajIe saMkSepamAM nIce mujaba lakhI che. tathA caturApAra nA rUmanI, dukAvAra ra. jhagatimi: zIrAguMjaze caturmulAchAparAvikAsAvAvattiyAjha vAritA - Aje jaina saMgha A chellA udhdhAra kAryane pratyakSa nihALI punIta thaI rahela che. vizeSa jANavA mATe sUrIzvara ne samrATu, zatruMjaya tIrthodhdhAra prabaMdha, prA. jene le. saM. bhA. bIja, zatruMjaya prakAza vagere graMthe joI levA. AgaLane ItihAsa bAdazAha akabare zrI hIravijayasUrijI ane temanA ziSyane zatrujayAda tInAM pharamAna AyAM. bAdamAM jahAMgIre e ja pharamAne puna: tAjAM karI ApyAM. AmAM zrI vijayadevasUrijI ane yativarya zrI paramAnaMdajIne mukhya prayatna hatuM. A pharamAna 1664 mAM bAdazAha jahAMgIre ApyuM hatuM. A samaye gujarAtamAM eka dAnavIra, dharmavIra ane karmavIra zeTha zAMtidAsa prakAzamAM AvyA. teo mukhyatayA 9. zrI dharmasAgarajI ma. nA ziSya-parivAranA parama bhakta hatA. samrATa jahAMgIra paNa vijayahIrasUrIzvarajI ane temanA ziSyone ja ghaTe che. A dharmopadezathI akabara ja nahiM kintu jahAMgIra, zAhajahAM vagere paNa prabhAvita thayA hatA te temaNe ApelAM phara bhAnethI jaNAI Ave che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 33 : zrI zatruMjaya sAthe temane gADha saMbaMdha hato. jahAMgIra gAdI para beThe e ja varSamAM eTale ke 1661 mAM teNe zAMtidAsa zeThane amadAvAdanI sUbAgIrI AkhyAne ullekha maLe che. . A pachI zAhajahAMnA samaye te zAMtidAsa zeThanAM lAgavaga. sattA ane vaibhava vadhyAM hatAM. sAthe ja jainadharmanI sevA karavAthI zAMtidAsa zeThanI prasidhdhi jaMnemAM paNa ghaNuM vadhI hatI. saM. 1686mAM zAhajahAMe zAMtidAsa zeTha tathA zA. ratanasurAne zatruMjaya, zaMkhezvara, kesarIyAjI vagere tIrtho tathA amadAvAda, surata, khaMbhAta ane rAdhanapura vagere zaheronAM maMdironI rakSAne tathA zrIsaMghanI milkatanI vyavasthAne kharIte apAye hate. zAMtidAsa zeThe tIrthano vahIvaTa saMbhALyo tyAre tIthAdhirAja upara maMdirane ghaNe parivAra hatA ane bhAratavarSanA jaina saMghamAMthI ghaNuM yAtrALuo yAtrAe AvatA hatA. A vakhate saurASTramAM kAThIonuM jera hatuM. yAtrALuonA jAnamAlanI rakSA mATe girirAjanI chAyAmAM vasatA kAThI-garAsIyA tyAM AvI cukI bharatA hatA. badalAmAM yAtrALuo kAThI-garAsIAone rAjIkhuzIthI InAma ApatA hatA. daramiyAna eka vakhata nADalAIne saMgha AvatAM levaDa-devaDamAM vAMdhe paDyo. kAThI-garAsIyAnA netA hathiyAra laI saMghane zekavA AvI pahoMcatAM saMgha sAthenA mANasoe kAThI-garAsIyAene mArIne bhagADI dIdhA hatA. A prasaMga saM. 1690 mAM banyo che.' A prasaMge bAdazAha zAhajahAMjane putra murAdabakSa gujarAtane sUbe hate. teNe zeTha zAMtidAsane pAlItANuM InAmamAM ApyAnuM pharamAna jAhera karyuM hatuM. bAdamAM e ja murAdabakSa dilhIne bAdazAha banatAM e ja pharamAna punaH tAjuM karI ApyuM hatuM. temAM lakhyuM che ke " AgalI sanaMdanI rUe amadAvAdanA sUbAnA tAbAnuM soraThanI sarakAramAM AveluM pAlItANu paragaNuM jenuM bIjuM nAma IstrIjA (zetru ja) paNuM che te zAMtidAsa jhaverIne InAmamAM ApeluM che. " eTale zAhI jamAnAmAM A tIrtha amadAvAdanA nagarazeThane arpaNa thayuM, paraMtu vyavasthA zeThajInA haste temanA pAlItANAnA mANaso dvArA thatI. pahelAMne prasaMga ke jemAM saMghanA cokIoe kAThI-garAsIAone nasADI mUkyA che tyAra- pachI saM. 1707mAM pAlItANAnI vyavasthA rAkhanAra kaDavA dezI mAraphata gArIA- 1. A prasaMganuM varNana "aitihAsika rAsasaMgraha' bhA. 4 mAM che. 2. murAdanuM pharamAna ane pAchaLathI te bAdazAha thayA te samayanuM pharamAna zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI pAse che. 3. pAlItANAmAM AjubAju garAsiyA ceka karavA AvatA. yAtrALuo temane khuzI karatA. paraMtu je saMdha pitAnI sAthe cokiyAtanuM jUtha laIne Avato tene pAlItANAmAM bIjA cokiyAtenI jarUra na rahetI. Avo eka prasaMga sattaramI sadImAM ane te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 34 : [ jaina tIrthonA dhAranA gehelAne cAkInuM kAma soMpAyu ane te nimitte gArIAdhArathI gAhela kAMdhAjI, bAi padamAjI, khAi pATaladene laIne kaDavA doDI amadAvAda gayA; temaja khAroTa parabata, gorajI gemalajI tathA lakhamaNujI vagere temanI sAthe gayA, ane tyAM zeTha zAMtidAsa sahasakaraNu tathA zAha ratanasUrA vagere saMdha joguM khata lakhI Apyu mugalasamrATa murAdabakSa pachInA samaya bhAratamAM arAjakatAnA hatA. cAtaram nAnA rAjAe svata Mtra thai rAjaamala svataMtra calAvavA icchatA hatA. A samaye nADalAthI eka sa`dha siddhAcalajInI yAtrAe nIkaLyA hatA, jemAM nADalAinA rahe. vAsI mehAjala, cAMpA, kezava ane kRSNa cAra bhAIo mukhya hatA. sAdhuomAM mukhya devavijaya vAcaka ane bhAvijayajI sAthe hatA. saMdha anukrame cAlatA cAlatA amadAvAda AvyeA. tyAMthI dhALakA AvatAM tyAM zrI vijayAnadasUri ane u zrI siddhicaMdajI vAcaka vagere saMbaMne maLI gayA. sadhamAM vIza hajAra zrAvakA hatA. pAMcasA dhoDesvAra ane eka hajAra uparAnta hathiyArabandha mANasA hatA. saMdha pAlItANe AvyA tyAre pAlItANAnA garAsIyAnA ceAkIyAtA tyAM AvyA, parantu saMdhanA cekIAtethI temanu apamAna thayu' jevA temaNe jaIne peAtAnA uparIne khabara ApyA. garAsIyAe AvI saMpatine kahyuM ke sAMdha kAnI rajAthI upara caDhe che. saMdhapatie kahyuM tamAre khelavAnI kAMI jarUra nathI. Ama karatAM vadhu khelAcAlI thatAM sadhanA cAkiyAte zastrasajja thaine AvI pahoMcyA ane garAsiyAone nasADI mUkayA hatA. girI garAsIA je tAe, 46 uDI gayA te apAra te| ati apamAnIA AvyeA mANasa melI teA, kahaqha kima dhruvI aA hukama viSNu eNu girIe, na caDai kA e, jANI girInA garAsIe e; e, ke Ava. naranAra teA, tuma jana kima caDa eka (196) kahe! saMpati nRpa hukamasi` e, yAtrA karai sa lAka tA, lAga kasyA tumtitaNeA e. ke Ava0 (197) bAheAsI karatAM subhaTa sarve eM, sajja karyAM. ciAra teA hakkArava e; nAThA girinA garAsI e, pachA jai gaDhi gAma te,sa'dha dila vITIe e. ke Ava.(198) nivAraI mANasa bhalAM e, hAmi gayA sarva teya te, mIti bahu karai e; saMdha daladekhI karI e, chAnA chapI te tA, kaI mujha kAMi dIe e. ke Ava0 (199) ( vijayaMtilakasUri rAsa sa. 1697 5. darzanavijayajIkRta; --aitihAsika rAsa saMgraha' bhA. 4, pR. 149 1. A khatanI asala nakala zeTha A. ka.nI peDhI pAse vidyamAna che. te khatamAM rahelA nIcenA zabdo te vakhatanI paristhiti upara sArA prakAza nAkhe cheH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnAnA nAnA nAmanA gAmaDAnA anAja** tae ItihAsa ] : 3pa : zrI zatruMjaya gujarAta ane kAThiyAvADamAM musalamAna sUbAo, marAThAo, kAThIo ane rAjapute pitAnI sattA jamAvavA icchatA hatA. jenA hAthamAM "lADI tenI bheMza tevI sthiti thaI paDI hatI. kAThiyAvADa lephala DIrekaTarInA pR. 37 thI 40 nA lakhANa mujaba lagabhaga vi. saM. 190-31 sudhI saurASTramAM arAjakatA, johukamI, anyAya ne atyAcAra cAlatAM hatAM. rAjakAnti jabarajasta thaI rahI hatI. eka vAra marAThA satye amadAvAda para halle karela. zAMtidAsa zeThanA vaMzajo zeTha khuzAlacaMda vageree pitAnI lAgavaga ane dhanane upaga karI amadAvAda lUMTAtuM bacAvyuM hatuM, jenA badalAmAM prajAsevAnI kadararUpe zeThajIne nagarazeThanuM mAnavaMtuM birUda maLyuM ane amadAvAdamAM jeTale vyApAra kAMTe caDhIne thAya temAMthI seMkaDe cAra AnA zeThajIne vaMzaparaMparAgata manyA ja kare ema TharAvyuM. hAlamAM paNa kaMpanI sarakAre briTIza gavarnamenTa) zeTha kuTumbane dara varSe rUA. 2133 ucaka ApavAnA TharAvyA che je adyAvadhi maLyA - saurASTra upara paNa AsmAnI sulatAnI vItI gaI hatI. chatAM jena saMghe tIrthanI vyavasthA barAbara sAcavI. saM. 1789thI 1793 sudhI gujarAta upara ratanasiMha bhaMDArIne amala hatuM. A samaye zrI vijayadayAsUrijInA netRtva nIce vimalavasahImAM pratiSThA thaI. saM. 1791mAM bhAvasAre chIpAvasahIne jIrNodAra karAvyo. saurASTramAM gAyakavADI sattA punaH AvI. teNe jorajulamathI cetha UgharAvavA mAMDI. amadAvAdanA nagarazeThano gAyakavADa sAthe sAro saMbaMdha hato jethI pAlItANAnI rakSA thaI. A samaye navA navA kuMDa banyA, keTalAMka navAM citya paNa banyAM. zrIsaMghe hAthIpeLamAM keIne navuM maMdira na karavA devAne TharAva karyo. A TharAva zilAlekharUpe hAthIpaLanA bahAranA daravAjAnA taddana mathALA upara che. saM. 1804mAM suratathI premajI pArekha saMgha laI samudramA bhAvanagara Utaryo. sAthe DumasathI zeTha rUpacaMda kacarAne paNa saMgha hate. bhAvanagaranA mahArAjAe tathA " ga7 84 corAzInuM ekarArI levuM. tathA ekarAra bApanA belazuM paLavuM tathA AdIzvaranI sAkhI pAlavuM. raNachoDajInI sAkhI pAlavuM. kArakhAnA pAsI na levuM tapAgachani ! zrI ! " AvuM khata koI rAjA na ja karI Ape, arthAta gohela kAMdhAjI vagere cokiyAta ja hatA. bIjuM, mugala samrAToe zrIhIravijayasUrIzvarajI ane zAMtidAsa zeTha vagerene * A tIrthanAM pharamAne ApelAM jethI tIrthanI vyavasthA zAMtidAsa zeThanA kuTumbIo karatA jethI khatamAM lakhela "tapAgacchani' zabda barAbara baMdhabesato ja che. temaja A cokIno kara jema atyAre kesarIyAjImAM bhIla le che tene je ja cekI-kara hate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 36 : [ jaina tIrtha bhAvanagara saMghe saMghavIonuM bahu ja sAruM sanmAna karyuM ane rakSaNa mATe potAnuM sainya paNa sAthe ApyuM. tyAMthI nIkaLI saMgha kanADa pahoMce. A vakhate gAriyA dhArathI pRthvIrAjajI gohele pitAnA kuMvara ghaNujIne tyAMsudhI maLaNuM karavA mokalyA. saM. 1937mAM gAyakavADa sarakAranA medI premacaMda lavajI saMgha laIne AvyA. temaNe marudevA zikhara upara TUMka baMdhAvavAnuM zarU karyuM ane 1843mAM puna: saMgha laI avyiA ne pratiSThA karI. pAlItANAthI dhane zeTha tathA jete bAreTa paNa AvyA hatA. A prasaMga eka vastu barAbara sApha kare che ke A vakhate pAlItANA jenA tAbAmAM ja hatuM. gAthiAdhArathI gehele pRthvIrAjajI saMghanA satkAra mATe pitAnA putrane mokale che, jeno sAthe saMbaMdha vadhAre che ane chevaTe pite pAlItANA AvIne tyAM vasavATa karavA lAge che. A vakhate zatraya tIrtha ane pAlItANAnI kula vaDavaTI sattA amadAvAdanA nagarazeTha vakhatacaMdanA hAthamAM hatI. temanI hAjarImAM ja temanA suputra zeTha hemAbhAI vahIvaTI kAryanI dekharekha rAkhatA hatA. teo bahu kuzala, mutsadI ane dharmapremI hatA. temanI dekharekhamAM zatruMjaya girirAjanI unnati thatI jatI hatI. navAM maMdire, dharmazALA vadhatAM jatAM hatAM. tIrtharakSA mATe topagoLA, dArUkhAnuM ane bIjAM hathiyAra paNa rahetAM hatAM. A sthiti joI gehala rAjaputene ghaNuM Azcarya thatuM. cokI karavAne pitAne hakaka che tenA bahAne temaNe yAtrikane kanaDavA mAMDayA. A samaye aMgrejenI navI sattA saurASTramAM AvI rahI hatI. zeTha hemAbhAIe aMgreja amaladArenI sAthe rahI dezI rAjyanI khaMDaNI mukarara karAvI ApI. A vakhate rAjakeTamAM ejansInuM mukhya mathaka hatuM. bIjA rAjyanI jema rAjakeTanI polITIkala AphisamAM nagarazeTha hemAbhAinI zatruMjaya tIrthanA mULa garAsiyA tarIke khurazI rahevA lAgI ane temanA vakIla tyAM rahI badhuM kArya saMbhALatA. gehela kAMdhAjInA vaMzajo zeTha zAMtidAsanA vArasadAravatI zatruMjaya tathA pAlItANAnuM rakSaNa karatA hatA. A vakhata sudhI pAlItANA pragaNAnI saghaLI upaja zatruMjaya tIrthanI rakSA mATe ja vaparAtI hatI. (juo bAla, pilITIkala ejanTa uparanI arajI) paratu anukame temane paNa sattA jamAvavAne meha lAgyo. pAlItANA rAjadhAnIne egya sthAna hatuM ane jaina saMghanI pUrI otha hatI. A paristhitimAM pAlItANAnI AjubAjunA pradezamAM potAnI sattA jamAvavAno prayatna cAlu rAkhyo. ThAkara pRthvIrAjajIe te pAlItANAne kAyamanuM potAnA vasavATanuM sthAna 1. lagabhaga I. sa. 1820 mAM rAjakoTamAM ejansInI sthApanA thaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 37 : zrI zatruMjaya banAvyuM ane AgaLa kadama vadhAryA. chevaTe ThAkara unnaDajIe A anukULatAne lAbha laI sainya ekaThuM karyuM. gAyakavADanA amaladAre ane kAThIo sAthe dostI bAMdhI ane rAjya jamAvyuM. paraMtu A badhAmAM eka bhUla thaI ke ThAkora kAMdhAjIe vikaTa paristhitimAM zatrujayanuM rakhevuM Arabene tyAM gIravI mUkyuM eTale jaina yAtrikanI kanaDagata vadhI paDI. kAkera ane jaina saMghanI vacce vaimanasyanAM bIja ropAyAM ane tene aMge brITIza sattAne samAdhAna mATe vacce AvavuM paDayuM. zAMtipriya jenee kAyamanI zAMti thAya te mATe kAThiyAvADanA piolITIkala ejaMTa kepTana bAla rUbarU eka cokkasa rakama niyata TharAvI samAdhAna karyuM, jemAM sApha lakhyuM che ke "sukhaDI tathA jAmIne badale rakSaNArthe temaja bhATa tathA rAjagaranA maLIne vArSika rU. 4500) ucaka ApavA TharAvyA ane tenA badalAmAM cokI paherAnI khabara rAkhavA ane kaI vAte nukazAna, Aphata, phIturI ke AsamAnI sulatAnI thAya te te bharI ApavAne ThAkara kAMdhAjI (dAdabhA) tathA temanA kuMvara ghaNujIe saM. 1878 (i. saM. 1821) mAM karAra karI Ape. pahelAMnA karAranAmAnA ane A karAranAmAnA amuka zabda khAsa vAMcavA jevA hovAthI nIce ApavAmAM Ape che saM. 1707( I. sa. 1651)nA karAranA zabdo "saM. 1707 varSe kArtika vadi 13 me gohila zrI kAMdhAjI, tathA nArAjI, tathA hamIrajI tathA bAI padamAjI tathA pATama. jata lakhatuM AmA zrI zetrajAnI cakI puharU karUM chuM tathA saMghanI cokI karuM chuM. te mATe tenuM paraTha kIdhuM. x x gaccha corAsI e karAri levuM. tathA e karAra bApanA belazuM pALavuM tathA zrI AdizvaranI sAkhI pAlavuM, raNachoDajInI sAkhI pAlavuM. kArakhAnA pAsi na levuM tapAgachani. " A karAramAM eka bAju gehala kAMdhAjI, bAI padamAjI, tathA bAI pATamadenI sahI che. bIjI bAju gemalajI vagerenI sAkSI che. desI kaDavA nAthAe A lakhyuM che ane lakhyA pramANe na pALe te amadAvAda jaIne khulAso (javAba) ApavAnuM paNa lakhyuM che. sAkSIomAM te tyAMsudhI lakhyuM che ke-lakhata bhATa para bata nArAyaNae lakhuM, pAli nahitu agni jamAna chuM. amadAvAda madhe jabApa karUM sahI tathA bhATane agaDa karI che te pALavuM sahI sahI." A karArapatra sApha sUcave che ke aneka bhAgIdAro vacce A karAra thaye hatuM ane enA sAkSIbhUta bAra vagere hatA. AmAM keI rAjA ke kAkera hoya evuM kazuM ja sUcita thatuM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 39 : [ jaina tIrthone have bIjA karAra aMgenA zabda "sane 1857nA jUnA khatapatra parathI evuM mAluma paDI Ave che ke pAlItANA paragaNuM ane jenA upara maMdira arpaNa kareluM che te zatruMjaya pahADa zrAvaka kemane dIvalI sarakAra taraphathI maLelI sanaMdanI rUe bakSIsa yAne InAma ApavAmAM AvelAM ane maMjura rAkhavAmAM AvelAM che." hAlane ThAkara (kAMdhAjI seMghaNajI) gAdIe AvyA pachI ghaNuM aMdhera cAryuM che. enA dIkarA joDenA kajIyAthI mahesulanI vasulAtamAM kAMI ThekANuM raheluM nathI. x x x chellAM be varasa thayAM potAnI nokarImAM rahelA keTalAka Araone jAtrALu pAsethI levAtI rakama A ThAkore gharANe mUkI che. A Ara evI DakhalagIrI karI rahyA che ke jevI DakhalagIrI pahelAM kadI karavAmAM AvI na hatI. je vakhate zrAvaka kemanA jAtrALuo pAlItANe Ave che te vakhate temanAthI zAMtithI yAtrA thaI zaktI nathI ane keTalAka atyAcAre A kemanI lAgaNIne bhAre duHkha Ape che." "zrAvaka kema(ne) moTA bhAge kaMpanI sarakAranI tathA gAyakavADa sarakAranI yita che. pitAnI prajA AvA verAmAMthI mukta thAya e bahu IcchavA joga che ema dhyAnamAM laI pAlItANA taraphathI gAyakavADa sarakArane je khaMDaNI ApavAmAM Ave che, temAM A rakama pUratI mAphI gAyakavADa darabAra pAlItANAne Ape ane pAlItANA pAse evI zarata karAvI le ke zatruMjaya janArA zrAvaka yAtrALuo pAsethI kaMI levuM nahi ane temane rakSaNa ApavAnI javAbadArI pAlItANAne mAthe rAkhavI." -(Ara. khAnavela ejaTa). 1821nA karAramAM paNa gehela kAMdhAjI tathA beMghaNajInI sahI che ane sAkSImAM bAroTa ane rAjagora tathA bIjA gehalAnI sAkSI che. sAthe ja 500) nI rakama nakkI thaI che temAM paNa 250) rAjagorane, ane 250) bhATane ApavA TharAvyuM che. arthAta mAtra cekInuM kArya gehela kAMdhAjI kare jyAre lakhavAnuM kArya rAjagora vagere kare athAt A karAra ke rAjA prajA vacce che ja nahi. A karAra kAyamI hate ema paNa siddha thAya che. jUo te zabda "avadha pUrI thayA pachI karAra pramANe rU. Agala sAla Apaze tAM sudhI cAlu pAlIsu." mejara Ara. kITIMja paNa ane artha karatAM lakhe che ke "emAM lakhyA mujaba jyAM sudhI niyamita rIte rakama bharAtI rahe tyAM sudhI A khatane amala joIe." arthAt A karAra kAyamane ja hato. 1. mi. barnavale temanA A patramAM ahIM je sane 1657nA khatapatrane ullekha karyo che te khatapatra bAdazAha murAdabakSe zeDa zAMtidAsa jhaverIne ApyuM hatuM te che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ]. : 39 : [ zrI zatruMjaya I. sa. 1821mAM kAyamanuM samAdhAna thavA chatAM e ThAkora sAheba taraphathI nagarazeThanA muni metIzAha upara sakhtAI vagere kanaDagate zarU karavAmAM AvI jethI kanala leka sAhebe tapAsa karI jene upara kanaDagata na karavA mATe ThAkora sAhebane samajAvyA. A ghaTanA I. sa. 1831 thI 1836 daramyAna banI. tyArapachI punaH kanaDagate zarU thatAM ejansIe pAlItANAmAM zAMti ane vyavasthA rakhAvavA eka amaladAra ke jenuM nAma saMbhavataH rAmarAya hatuM tene re. A pachI I. sa. 1861 lagabhagamAM zatruMjaya uparanAM ghAsa ane lAkaDAM lAvanAra pitAnI prajA upara rAye jakAta nAkhI ane vakhata jatAM tene TekasanuM rUpa ApyuM. temaja DuMgara uparanuM kheDA DheranA ghAsanuM sthAna japta karyuM. A banAva banyA pachI jenoe chAparIALImAM navI pAMjarApoLanI sthApanA karI. I. saM. 1863 mAM ThA. zrI surasiMhajInA samayamAM punaH vivAda Ubhe thaye ane ejansIe tenA samAdhAna mATe mejara Ara. kITIjane nImyA. temaNe je phesalo Ape che te tenA amuka muddA, vAcakane rasa ane kutUhala karAve tevA hovAthI, nIce ApuM chuM: (2) (ba) "4 pAlItANAnA ThAkarane dIllI darabAra taraphathI ke sanaMda maLela nathI. temaja jAtrALuo pAsethI levAtA verA saMbaMdhInuM koI sattAvAra dhAraNa paNa kamanasIbe maLI AvatuM nathI. " 1821 nuM khata kAyamI hatuM te mATe teo lakhe che ke - (8) bax x x ATaluM chatAM sAmAnya kAyadAnI hakumatamAM AvelA be sarakhI pAyarIvALA Isame vacce thayelAM khatamAM AvI kalama dAkhala thayelI hoya te, bezaka huM e artha karatAM acakAu nahIM ke emAM lakhyA mujaba jyAM sudhI niyamita rIta rakama bharAtI rahe tyAM sudhI A khatane amala tha joIe." kITIja sAheba ahIM e navI ja vAta rajU kare che ke "pAlItANAnA ThAkara potAnI bhUmimAM eka rAjakartA che." Ama lakhI uparyukta karAra kAyamI na hovAnuM jaNAve che. zrAvaka kemanI tIjorInI sthiti joI kara nakkI kare che, eTale ke jene paisAdAra che mATe temanI pAsethI vadhu rakama apAvavAnuM ucita mAnyuM che." gehela kAMdhAja vakhate eka manuSya dITha nava paisAnuM rakhevuM levAtuM tene sthAne kiTIMja sAhebe manuSya dITha be be rUpiyA TharAvyA. A rakhepAnI rakamane temaNe ja "jAtrALukara" evuM navuM nAma ApyuM. pitAnA pheMsalAmAM temaNe AvI keTalIye navIna zodhe rajU karI kula daza hajAranI rakama karAvI ane jemAM malayuM, najarANuM, vaLAvA vagereno samAveza karI dIdhuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatru Mjaya : 40 : [ jaina tIrthAnA A karAra pachI paNa azAnti cAlu rahI che. pAlItANAnA ThAkere vadhu rakamanI mAgaNI karavAthI punaH zrImAnasiMhujI sAthera 1886 mAM karnala je. Dabalyu 1 dhULIyA vantA, aMdarabAi dha`zAlA ane vaDAnI pAchaLanI khArI ityAdimAM rAjye vinAkAraNanI dakhalagIrI karI che. i. sa. 1874 mAM DaratA saMdha AveaA ane pAlItANAmAM paDAva hatA tyAre cerI thai. rAjye ceArImAM amadAvAdanA nagarazeThanA hAtha heAvAnuM ane tethI pete vaLatara na ApavAnuM jAhera karyuM". A bAbatamAM mahIkAMThA ejansIe punAnA sezanakArTAnA jaja nyUr3ema sAheba ane muMbainI hAIkorTanA rajITrAra nyUjanTa sAhebanuM kamIzana nImmu kamIzane niNuya ApatAM nagarazeThane nirdoSa TharAvyA, cerInuM vaLatara rAjya pAsethI apAvyu', ane vadhumAM jaNAvyu ke A mATe rAjye dilagIrI darzAvavo ane sTeTa ejansInI maMjUrIthI amaladArA nImavA, vagere vagere. A sivAya pahADa upara zilAlekha teDAvyA, navAM pATIyAM marAvyAM ane tApeAnA kAna purAvyA ityAdi upadravA mATe haMTara kamIzananI nimaNuMka thai ane ejansIe zatru MjayanA rakSaNa mATe thANedAra trikamarAyanA hastaka thANuM besAyu i. sa. 1876mAM mahArANI vikaTArIyAnA DhaMDherA sa`bhaLAvavA pAlItANAmAM muMbai hAIkA nA rajIsTrAra TAmasAheba AvyA. tee tyAMnI paristhitithI ajANa hatA. temaNe buTa paherI maMdiramAM javA prayatna karelA. te AzAtanA dUra karavA pAMca rUpiyA bhagavAna sAme ApyA. bhUkhaNavAvanI vADImAM dakhala karI tathA kabjo lIdheA. ane kaeNnDInA niNaeNya viruddha zatruMjaya upara cAkIThANuM gAThavyuM, ke DanAM pANI rAkavAnA prayatna karyAM tathA zatru Mjaya pahADane sAvajanika TharAvavA zivAlaya ane pIranA prazno uThAvyA. parantu ejansIe te tarapha lakSya na ApyuM. vi. sa'. 1933-34 mAM bhAdaravA vinde amAse DheDhAne meLA bharAvyeA. ejansIe A vastune kaeNnDInA riporTa viruddha jAhera karI meLe! bharavAnI baMdhI karAvI ane abdullAkhAnanI saradArImAM rAjyanA kharce thANuM gAThavyuM. A sivAya A. ke. peDhI upara yAtrALuone AvatA rAkavAnA AkSepa tathA judA judA jaino upara maMDAyelA phIjadArI kaise vagere. 2. i. sa. 1884-85mAM hAkrAra zrI mAnasiMhajI gAdI para birAjamAna thayA, jainAe purANAM duHkha bhUlI jai navA ThAkaeNAra sAheba sAthe mIThAzabharyuM saMbaMdha sthApavA navA rAjasAhebane satkAryo. zeThANI harakuMvarabAi ekalAe ja 25000, pacIsa hajAra jelITa nAdara rakama ThAkAra sAhebane bheTa ApI. tema bIjA jainoe paNa bahu ja sArA satkAra karyAM hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] [:41:. zrI zatruMjaya Tasana samakSa 40 varSane karAra thayo, jemAM rU. 15009) paMdara hajArane karAra thaye. ane chelle karAra 26-pa-28 thaye, jemAM lakhyuM che ke - gaDhanI aMdaranA bhAgamAM kaI paNa TUMkamAM navuM derAsara. bAMdhavA nimitte ThAkora sAhebane kAMI paNa rakama levAne hakka raheze nahi. hAla je makAna vidyamAna che te makAnamAM hitasaMbaMdha dharAvanAra zakhsanA hakkane bAdha nahi AvatAM DuMgaranA keI paNa bhAgane upaga zrAvaka kemanA siddhAMta viruddha karavAnI manAI karavAmAM Ave che. hAlamAM je derAsare gaDhanI aMdara temaja bahAra vidyamAna che te derAsara upara koI paNa jAtanI kAMI paNa rakama levAne dAvathaI zakaze nahixx x zrAvaka komanI koI paNa vyaktine DuMgara upara jatAM keI prakAranI harakata ke herAnagati karavAmAM Avaze nahi. temaja gaDha AgaLa agara DuMgara upara javAnA rastAnI AjubAju pAMca vAra sudhImAM kei jagyAe kAyamanuM pilisa thANuM besADavAmAM Avaze nahi. gaDhamAM Avela saghaLI jamIna, jhADo, makAne ane bAMdhakAmane dhArmika temaja tene lagatA hetuo mATe upayoga karavAne jene kulamukhatyAra che, ane pharajadArI kAraNe bAda karatAM, darabAra taraphathI koI paNa jAtanI daramiyAnagIrI ke dakhalagIrI sivAya ukata dhAmika milakatane vahIvaTa karavAne jaino hakadAra che. * * * DuMgara upara gaDhanI bahAra ane aMdaranA maMdirane vahIvaTa no darabAranI jarApaNu dakhalagIrI sivAya karaze. DuMgara upara ane gaDhanI bahAra Avela pagalAMo, deharIe, chatrIo, kaDe ane vizrAmasthAne jainonI mAlikInAM che. ane tenuM samArakAma darabAranI rajAnI apekSA sivAya jeno karI zakaze. kuMDa ane vizrAmasthAnano upayoga jana-netara sarvane mATe khule raheze. upara kahelA kuMDomAM AvatAM kudaratI jharaNuM ene darabAra sArAM rAkhaze ane vakhatevakhata samarAvaze. A rAjasAhebanA rAjyakALamAM paNa jazakuMvara zeThANa uparane cerInA tahemAno kesa, buTa ane bIDIne kesa, zivAlaya ane pIrane prazna, zatruMjaya uparanI moTI topano , (je te vaDe jenoe gavarnara sara phIlIsa, jemsa phargyusana, rIca Tempala vagerene mAna ApyuM hatuM ) tathA bAroTano kesa, bhIDabhaMjananA makAna taraphanI vaDAnI bANa baMdha karavI vagere prasaMgo banyA che, - I. sa. 1904 mAM zatruMjaya upara baTAe eka munirAjanA khUna mATe prayatna karaze ane tIrthanI AzAtanAne paNa prayatna karele, paraMtu pUjya gurumahArAja zrI cAritravijayajI mahArAjanA athAga parizrama ane prayatanathI e munirAja bacI gayA ane e amara AzAtanA thatI aTakI gaI ane jaina sapane jaya thayo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 42: [ jaina tIrthane DuMgaranI taLeTIthI gaDhamAM jatAM meTA rastA 'nA nAmathI oLakhAtA raste, temAM AvelI haiyArI (Parapet) sAthe darabAranI kaI paNa jAtanI paravAnagI sivAya pitAnA kharce samarAvavA ane sArA rAkhavAnI jenI sattA che ane jAheranA upayoga mATe te khule raheze. * * * kenDInA riporTamAM jaNAvyA pramANe netara pavitra sthAne, IMgArazA pIra vagere je zatruMjaya para AvelAM che tene amala ane vahIvaTa janonA hAthamAM raheze. x xx gaDhanI aMdaranA maMdiro ane ke tathA DuMgara uparanAM bIjAM dharmasthAne jovA AvanAra bahAranA mANasoe kema vartavuM te viSe yogya niyama karavAno tenone hakka raheze, paraMtu jenetara dharmasthAnane aMgenA niyamo temanI yogya bhaktimAM dakhala kare tevA na levA mATe saMbhALa rAkhavAmAM Avaze. x x x x x na maMdiramAM mUtionA zaNagAra mATe je kAMI ghareNAMo ane jhaverAta ANaMdajI kalyANajInI peDhI lAvaze te upara darabAra taraphathI kaMI paNa jagAta levAze nahi. je vastuo ukta upaye ga mATe che ema ANaMdajI kalyANajInI peDhInA munIma jaNAvaze te upara jagata mApha karavAmAM Avaze." A AkhuM karAranAmuM ghaNuM ja moTuM ane lAMbuM che, je kAyadAzAstrIe vAMcIne vicAravA jevuM che. atyAre A karAranAmA mujaba jene pAlItANA ThAkora sAhebane vArSika 60000 Ape che. A karAra 35 varSanI mudatane che. zatruMjayane A saMkSipta itihAsa Ape che. AmAM mukhya kAryakatra saMsthA zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI che. A peDhInA sthApaka amadAvAdanA nagarazeTha roTha premAbhAI hemAbhAI che. temane TUMka ItihAsa paNa ApaNe jANI levA jevo che. zeTha zAMtidAsa ke jemane zatruMjaya tIrtha ane tenI rakSA mATe pAlItANuM paragaNuM, pAdazAha murAdabakSe bheTa ApyuM hatuM te zAMtidAsa zeThanA putra lakhamIcaMda ane temanA putra khuzAlacaMda thayA. temaNe saM. 1789 (phIjarI 1137)mAM marAThAo amadAvAdane luTavA AvelA te vakhate temaNe vacamAM paDI, gAMThanA paisA ApI marAThAnI ke jenA moracA uThAvI levarAvyA. te uparathI zaheranA mahAjanoe ekatra thaI temane hamezane hakka karI Ape ke-jeTalo mAla zaheranA kAMTA upara chapAya te upara seMkaDe cAra AnA te zeTha tathA temanA saMtAnane ApatA rahIzuM. A hakane badale hAla zeTha premAbhAInA samayathI sarakArI tIjoramAMthI re. 2133 nagarazeThane maLe che. A varasamAM bAdazAhI pharamAnathI khuzAlacaMda zeTha amadAvAdanA nagarazeTha TharyA ane zaheranAM moTAM mahAjanee temane nagarazeTha mAnyA. A kuTumba kahitane mATe ane vizeSe karIne jena dharmanI puSTi karavA mATe buddhi ane dhananA sadupayoga karavA mATe nAmAMkita thayeluM tethI 1. A badhAno chUTaka chUTaka paricaya AgaLa AvI gayo che, chatAM saralatA khAtara ( bhalepamAM saLakha itihAsa nahIM Ape che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] :43 : zrI zatruMjaya te kaTumbanA vaDA thI khuzAlacaMda zeThane saghaLA vepArIoe maLIne nagarazeTha tarIkenuM mAna ApeluM. A pachI temAM zaheranA AgevAna ane janasaMghanA vaDA gaNAvA lAgyA. zrI khuzAlacaMda zeThathI zarU thayelI A nagarazeThAI atyArasudhI vaMzaparaMparAgata cAlu che. gAyakavADe e paNa pAlakhI, chatrI, masAla ne varSe rUA. hajAra eTale temane hakaka karI Ape (gujarAta sarva saMgraha). khuzAlacaMda zeThane naSNuzA, jeThamala ane vakhatacaMda e traNa putro thayA. vakhatacaMda zeTha pratApI hatA. x x x vi. saM. 1864 mAM pote zatruMjayane saMgha kADhayo. ane tyAM keTalIka pratiSThA karI. vi saM. 1868 mAM A nagarazeThanI AgevAnI nIce amalAvAdanA zaherIoe sarakArane araja karatAM sarakAra taraphathI e hukama thayo ke mAtra kanyA mUkI keI paNa gujarI jAya. te tenI milakatamAM Dakhala na karatAM te kanyAne, jyAM sudhI saMtAna thAya tyAM sudhI vArasadAra gaNavI. A bAbatano gujarAtI bhASAmAM karelo hakama amadAvAdanA traNa daravAjA paranA zilAlekhamAM katarelo che. vakhatacaMdra zeThane gAyakavADa sAthe ghaNe gADha saMbaMdha hate. 1887 mAM temanuM svargagamana thayuM. temanA putra hemAbhAIe ghaNI sArvajanika sakhAvata karI. amadAvAdamAM aMgrejI nizALa, hemAbhAI InsTiTayuTa nAmanI pustakazALA, saMgrahasthAna, kanyAzALA ane eka hospITala vagere prajA upayogI kAmo temanI sahAyathI thayAM che. saM. 1904 mAM janma pAmela gujarAta varnAkayulara sosAITIne paNa temaNe sArI madada ApI hatI. gujarAta koleja zarU karavAmAM daza hajAra rUA. ApyA. tyAMnI zahera-sudharAI mATe sAro parizrama lIdhe. zatruMjaya upara savA lAkha kharacI ujamabAInI TuMkanaMdIzvaradIpanI TuMka baMdhAvI. potAnI TuMka vi. saM. 1882 mAM tyAM baMdhAvI ane tenI vi. saM. 1886 mAM pratiSThA karAvI. ghaNe ThekANe dharmazALA baMdhAvI. gAyakavADe rAMcaraDI gAma bakSIsa karyuM, tenI upajemAMthI amuka rakama kheDA hera athe kADhelI che, ne te gAma temanA vaMzajonA tAbAmAM hajI sudhI che. vi. saM. 1914 mAM temanuM svargagamana thayuM. temanA putra premAbhAI paNa eka prakhyAta vyakti hatA. temaNe vi. saM. 1905 zatruMjayane saMgha kADhayo hato. temaNe amane dAvAdanI haThIsiMga premAbhAI he spITala (sIvIla hospITalamAM) bAvIza hajAra deha, hemAbhAI insTiTayuTanA makAnamAM sAta hajAra pacAsa; gujarAta kolejamAM, muMbaInI grAnDa meDIkala kelejamAM, vikaTorIyA myujhIyamamAM, muMbaI vikaTorIyA gArDasa, gujarAta varnAkyulara sosAITI vagere sArvajanika saMsthAomAM hajAro rUpiyAnuM dAna karyuM che. 1934 nAM dukALamAM tathA cha sthaLe dharmazALA baMdhAvavAmAM * A zilAlekhe aMgrejI bhASAMtara sahita muMbaI je. e. se.nA janala . 192 e. 53 sane 1897 pR. 348 mAM pragaTa thAya che. gujarAtanuM pATanagara amadAvAda nAmanA pustakamAM paNa pragaTa thaela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zrI zatruMjaya jina tIrthono paNa hajAranuM dAna karyuM che. temanA nAmathI amadAvAdamAM premAbhAI hela suprasidhdha che. zatruMjaya para pAMca lAkha khaca derAsara ane pAlItANAmAM dharmazALA baMdhAvela che. vaLI kezarIyAjI paMcatIrthInA saMgha kAyA che. temaNe hindustAnane jaina tIrthonI rakSA ane vahIvaTa karavA mATe vi. saM. 1927 mAM zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInI sthApanA karI hiMdustAnanA dareka prAMta ane zaheranA saMghanA pratinidhi tarIke 109 membaronI cuMTaNI karI. tenA kAyadA tathA baMdhAraNa ghaDyAM tathA haMmezanI dekharekha mATe amadAvAdamAMthI vahIvaTadAra pratinidhionI kamiTI nImI ane peDhInuM pramukhasthAna nagarazeTha kuTuMbamAMnI vyakita saMbhALe tema TharAvyuM. temanuM svargagamana vi. saM. 1943 mAM thayuM. temanI pachI A. ka, peDhInA pramukhasthAne zeTha mayAbhAI, temanI pachI zeTha cImanabhAI lAlabhAI temanA pachI vakhatacaMda zeThanA parivAramAMthI zeTha dalapatabhAInA putra zeTha lAlabhAI pramukha thayA. zeTha lAlabhAI dalapatabhAI ane manasukhabhAI bhagubhAIe maLIne peDhInI anekavidha sevA karI che. buTa kesa tathA dharmazALAnI khaTapaTo rAjya sAthe UbhI thatAM bahu ja kunehathI kArya laI vijaya meLavyo hato. temanA samayamAM peDhInA hAthamAM rANakapura, giranAra tathA sametazikharajI vagere tIrthonA vahIvaTa AvyA. sidhAcalanI taLeTI upara bAbunuM prasiddha maMdira baMdhAyuM. zrIlAlabhAI zeTha pachI premAbhAInA putra maNibhAI pramukhasthAne AvyA, temanI pachI zeTha kasturabhAI pramukha cuMTAyA ane atyAre zeTha lAlabhAI dalapatabhAInA putra zeTha kasturabhAI peDhInA pramukha che. temanA samayamAM vi. saM. 1982 mAM veTasanane cakAda samApta thatAM rAjya jaino upara kara nAMkhyo. jainoe tenI sAme jabarajasta asahakAra karyo. hindanA jaina saMghanA pratinidhiono sabhA amadAvAdamAM maLI ane jyAM sudhI saMteSajanaka samAdhAna na thAya tyAMsudhI asahakAra cAlu rAkhavAnuM TharAvyuM ane jaina saMdhamAMthI sAta pratinidhinI cuMTaNI karavAmAM AvI ke jeo yogya samAdhAna karAve. jena saMghe asahakAra barAbara cAlu rAkhe. be varSa bAda hindanA vAIsaroye eka rAunDa Tebala kenpharansa bolAvI, jemAM jaina saMghanA pratinidhio ane pAlItANAnA ThAkara Adi maLyA ane samAdhAna karAvyuM, jemAM vArSika 60000)jeno Ape te TharAvyuM. pAlItANuM rAjya sAthenA A chelA pheMsalA saMbaMdhI ApaNe AgaLa joI gayA chIe tethI e viSe ahIM vadhu lakhavuM jarUrI nathI. tIrtha roDa zrI kalyANavimaLanI derI-- ApaNe zaheranAM dharmasthAne joI gayA. tyArapachI vacamAM zatruMjayagiri Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] zrI raNujaSa rAjane itihAsa che. have AgaLa vadhIe. nahAra biDIMgathI AgaLa vadhatAM kalyANavimalanI eka derI Ave che, je eka UMcA oTalA upara che. tyAM yAtrALuone mATe pANInI paraba bese che. vimala saMghArAnA A munirAjanA upadezathI talATIe bhAtu ApavAnuM rAyabAbu sitAbacaMdajI mahAranA dAdAe zarU karyuM hatuM. e derImAM kalyANavimalajInAM pagalAM che. A sthAne kalyANavimalajI ane gajavimalajIne agnisaMskAra thaze che. temanI smRtimAM A sarI ane pAdukAnI sthApanA thayelI che. rANAvAva-bhUkhaNavAva kalyANuvimalajInI derIthI 1 mAIla dUra A vAva che. vacamAM na bAlAzramanuM navuM makAna Ave che ane tyArapachI A vAva che. suratanivAsI zeTha bhUkhaNadAse A vAva manuSyane temaja Dherone pANI pIvA baMdhAvI hatI. vAva pAse meghamuninI derI che, jemAM traNa pagalA che. rANAvAvanuM asala nAma bhUkhajIvAva hatuM. tyAMnI vADI paNa bhUkhaNadAsa zeThanI ja hatI. pAchaLathI sTeTe te jamIna laI lIdhI. bhAtA taLaTI- rANAvAvathI ardho mAIla dUra A talATI che. A prAcIna sthAne eka vizALa vaTavRkSa hatuM, jethI yAtrALuone ghaNI ThaMDaka maLatI, paraMtu e vaTavRkSa paDI jatAM tyAM zeTha lAlabhAInAM mAtuzrI gaMgA mAe hajAra rUpiyA kharca vizAla talATIrasthAna banAvyuM che. aMdaranA bhAgamAM parasAla tayA eraDIo che. tyAM zeTha ANuMdajI kalyANajInI peDhInA mANase niraMtara dareka yAtrALuone bhAtuM Ape che. ukALeluM pANI paNa tyAM rahe che. dara caudaze tathA caitranI oLImAM AyaMbila karAvAya che. peDhI taraphathI cokIpahere paNa rahe che. pAchaLanA bhAgamAM bagIce, eka guphA oraDI che. tathA sAdhu-sAdhvIone vizrAMti mATe tyAM oraDA che. bhAtAmAM zarUAtamAM caNA apAtA. pachI zeva-mamarA apAtA, pachI lADu seva ane temAMthI atyAre kaLInA lADu ane gAMThIyA apAya che. chellAM keTalAka varSothI navIna prakAranA pakavAnna paNa kaI kaI vakhata apAya che. vaLI koI samaye cA, dUdha ane sAkaranAM pANI paNa apAya che. bhAtA talATInI saMpUrNa vyavasthA zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI rAkhe che. satI vAva- bhAtA talATInI sAme ja vAva AvelI che. tenuM pANI ghaNuM ja svAthyaprada ane pauSTika che. amadAvAdanA nagarazeTha zrI zAMtidAsanA putra zeTha suradAsanA putra zeTha lahamIdAse mogala samrATanA pharamAnathI saM. 1657 mAM A vAva baMdhAvI che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatru jaya : 46 : [jaina tIrthAMnA jenA zilAlekha chellA pagathIyA uparanA gekhamAM che ane tenuM nAma satI vAva rAkhyu che. vAvanA eTalA upara zeTha meAtIzAha taraphathI kAyamanI pANInI parama ese che. vAvano sAme ja zeTha meAtIzAhe baMdhAvelA e meTA cetarA che je yAtrALuonI vizrAMti mATe banAvela che. vAvanA pAyAnA bhAgamAM mATe cetA che jyAM pakSIene caNa nAkhavAmAM Ave che. zaherathI talATI sudhI vAhana AvI zake che. vAvathI cArDa kadama cheTe eka jALa-pIluDI vRkSa nIce zeTha zAMtidAse khaMdhAvelI eka derI che, temAM zrI goDIjI mahArAjanA pagalAM birAjamAna che. mAda eka ceAtarA upara pALIe che ane chelle deharIe noMga 28 tathA ane mAjI traNa traNa ghumaTInA meTA maDape khAMdhelA che ane temAM akekI nakazIdAra kerImAM caraNa che. A ane maMDapane cheDe paththaratA eka eka hAthI che. A madhu' ApaNA ane khAju khAMdhelA gaDhanI aMdara Avela che. jayataLeTI A derIthI ceDA kadama dUra jatAM jayatalATI Ave che. A talATI upara caDhavAnA pagathIAnA nAkA upara ane khAjI paththara ane cunAnA khanAvela eka eka hAthI che. talATInuM taLiyuM majabUta paththarathI bAMdheluM che. ahI kadI kadI nANu mAMDI sAdhu-sAdhvIone vaDI dIkSA, zrAvaka-zrAvikAone dIkSA vratAdi kriyA karavAmAM Ave che. A cAkanI mane khAjI chatrIvALA maDapa AvelA che. DAkhA hANu taraphane ma`Dapa amadAvAdanA nagarazeTha hemAbhAi vakhatacaMde khadhAvela che. jamaNAM hAtha taraphanA maMDapa dheAlerAvALAM zeTha vIracaMda bhAI? khaMdhAvele che. A banne maDapa saM. 1887 mAM baMdhAvavAmAM AvelA che. A ane maDapa vacce deharIe tathA jamaNA hAtha taraphanA maMDapanA nIcANumAMnI derIe maLI kula deharIe na'. 28 che. temAM 41 joDa pagalAM che. A maMDapanI bhIMte zrI pArzvanAthajInAM, zrI mahAvIrasvAmInAM ane pAMDavAdikanAM edhadAyaka citra AlekhyAM che. DAbI taraphanA maDapamAM zrI AdinAtha bhagavAnanI caraNupAdukA che. jamaNA hAtha tarapha zrI zAMtinAthajInAM caraNe che. A maDapeAmAM darzana caityavaMdana karI nIcenI derIemAM caityavaMdanAdi karI yAtrALu upara caDhavA mAMDe che. talATIthI uparanA killA sudhIne pahADanA rastA traNa mAila che, samudranA jalanI sapATI ( sea level ) thI padmADanIM UMcAi 1980 phUTanI che. upara caDavAnA rastA paththaranAM nAnA meTA ceAsalAMe cAMTADIne AMdhelA che. rastAnI paheALAI eka sArI saDaka jeTalI che jethI jaththAmadha mANasAne jatAM AvatAM aDacaNu nathI paDatI. hAM, meLAnA divaseAmAM A vizALa mAga paNa sAMkaDA lAge che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 7 : zrI zatruMjaya upara caDatAM rastAmAM pAMca kuMDa Ave che. dareka kuMDanI vacamAM traNa traNa cAra cAra visAmA Ave che. dareka visAmAe zeTha ba. ka. nI peDhI taraphathI garama ane ThaMDA pANInI vyavasthA rAkhavAmAM Ave che, jene lobha jaina yAtrIo uThAve che. sarasvatInI guphA jayatalATIthI upara caDatAM jamaNA hAtha tarapha lagabhaga 50 thI 60 kadama dUra kinArA para eka ghumaTamAM sarasvatInI guphA che. guphAmAM haMsavAhinI bhagavatI " sarasvatI devInI prAcIna camatkArI bhavya mUti che. AthI nIcenA bhAganA khulA vizALa medAnamAM suprasiddha AgadhdhAraka zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjanA sadupadezathI bhavya AgamamaMdira baMdhAya che. vacamAM cemukha jinAlaya, cotarapha derIo, temAM ApazAstra paththara upara ketarAyela che, sAthe sAhitya maMdira, dharmazAlA vagere paNa baMdhAya che. bAbUnA deharAnI Tuka A TuMka, upara caDhatAM DAbI bAju 25 pagathiyAM caDhyA pachI Ave che. ajImagaMjana rAyabahAdUra bAbusAheba dhanapatasiMha ane lakhapatisiMhe potAnAM mAtuzrI mahatAbakuMvaranA smaraNArthe lAkho rUpiyA khaca A TuMka baMdhAvI che. vizAla jagAmAM A TuMka baMdhAyelI che. zarUAtanA bhAgamAM vahIvaTa ophIsa, hAvA dhovAnuM sthAna ane bIjuM makAno che. ane pAchaLanA vizAla bhAgamAM vacamAM sUrya maMdira, AjubAju pharatI cotarapha derIo ane mUlanAyaka pAchaLa rAyaNa vRkSa nIce pAdukA che je pahADa uparanA mUlamaMdiranuM smaraNa karAve che. saM. 1950 mahA zudi 10me ahIM utsavapUrvaka bAbujIe pratiSThA karAvI hatI. teo ghaNu ja dAnavIra ane dharmapremI hatA. aneka dhArmika kAryomAM temaNe lAkho rUpiyA kharcA che. bethI aDhI lAkha rUpiyA kharca temaNe jaina sutra pahelavahelAM chapAvyAM hatAM. A maMdi2-ka pahADa upara gaNAya che tethI zAstrIya niyamAnusAra, cAturmAsamAM pahADa upara na caDhAya e niyame, cAturmAsa sivAya 8 mAsa bhAvika yAtrIo darzana-pUjanane lAbha the che. bAbunA deharAnI TuMkanAM darzana karI upara caDhatAM thoDe dUra eka eTalA jevuM Ave che, ahIM ghaNIvAra cokiyAta bese che ane kaI yAtrI pahADa upara bIDI, dIvAsaLI Adi laI na jAya tenI tapAsa rAkhe che. ahIMthI dhIme dhIme caDhAva zarU thAya che. tyAM AgaLa pahelA haDAnI derI Ave che. tyAM visAme ane pANInI parama Ave che. tyAMthI thoDe dUra caDhatAM peLI parabane visAmo Ave che. ahIM dhorAjIvALA zeTha amulakha khImajInA nAmathI paraba besADelI che. tenI pAse jamaNA hAthe eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 48 : [ jaina tIrthonA . DherI che jemAM bharata mahArAjAnAM pagalAM che. saM. 1685 mAM tenI pratiSThA thayelI che. ahIM pahelA huDA pUrNa thAya che. IcchA kuMDa dhALI parakhathI sapATI jevA rastAmAM cAlatAM pahelo kuMDa Ave che. te kuMDa suratavAlA zeTha icchAcare badhAvela che tethI icchAkuDa kahevAya che. ahIM pazuAne pANI pIvAnI paNa anukULatA che. yAtrione besavA beThaka vagere che. kumArapALakuDa-- ahIMthI AgaLa vadhatAM UMce pagathIyA caDhIne jatAM, eka deharImAM zrI RSabhadevajI, zrI neminAthajI ane temanA gaNadhara zrI varadatta e traNenI pAdukAo che. tenI sAme khAMka-beThaka jevA visAme che. neminAthajInI derIthI AgaLa jatAM cArDa dUra lIlI parakha nAme visAmAnu` sthAna-derI Ave che. ahIM zeTha DAhyAbhAI devazI (kacchI)nA nAmathI parama cAle che. tyAMthI gheADe dUra jatAM DAbA hAtha upara eka visAmA derI che, jemAM suratavALA zeTha talakacaMdra mANekacaMda taraphathI parakha mesADelI che. tenI joDe jamaNA hAtha upara kumArapAla kuMDa Ave che. A kuMDa gurjarezvara paramAtApAsaka mahArAjA kumArapAla seAlakIe khadhAvela che. kumArapAla kuMDathI AgaLa jatAM eka sIdhI TekarI caDhavAnI Ave che. ahIM caDhAva ghaNA ja kaThaNu che. A rastAne hiMgalAjanA huDo kahevAmAM Ave che. TekarI upara hIMgaLAja mAtAnuM maMdira che. ahIM eka khAroTa esI yAtrIonI yAtrA sala thayAnu N ane amuka meLAnA divaseAmAM zrI RSabhadevajI prabhunA ATalA putro Aje sidhdhipada pAmyAnuM kahe che. sAthe ja ATalA kaThaNu caDhAva caDhIne AvyA che. to mane paNa kaiMka Ape|. devIne caDhAvavAthI tamane upara caDhava nuM have vadhu kaSTa nahi thAya ema paNa sUcave che. tyAMthI upara jatAM sAme ja vizrAMtisthAna che, tyAM AMka AkAranA visAmA che. tyAMthI upara jatAM jamaNI bAju paththaramAMsiMdura pAnA lagADela sthAnaka che. zeTha kuTumba pAtAnI A kuladevI khoDIyAranA kara karavA jatI vakhate A sthaLe page lAgI nALiyera phADe che. ahIM sudhImAM pahADanA ardho rasta pUNa' thAya che. ahIMnA vizrAMtisthAnamAM kacchI zeTha hIrajI nAgajI taraphathI parama esADelI che. pagathiyAnAM kAMThe eka derI che jemAM kalikuMDa pArzvanAthanI pAdukA che, jenI sthApanA saM. 1835 mAM karavAmAM AvI che. A sthAna vizrAMti mATe ghaNu' ja sAruM-anukULatAvALu' che. 1. hIMgalAjanA ThaMDA, kaDe hAtha ane cayA; phUTayA pApanA ghaDA, khAMDa punyanA paDe! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] chAlAkuMDa-- ahIMthI gheADuM upara caDatAM eka huDA Ave che, jene "nAnA mAnamADIA kahevAmAM Ave che. AnI pachI meDhA mAnameADIe Ave che ane pachI chAlAkuDa Ave che. A kuMDanuM pANI bahu ja Arogyaprada che. A kuMDanI pAgathI upara eka daherI ane visAme che. tyAM meAtIzA zeThanA divAna zeTha amaracaMda taraphathI pANInI paraba besADavAmAM Ave che. AnI sAme eka jhADa nIce eTalA upara amadAvAdanA nagarazeTha zrI. hemAbhAi vakhatacaMdavALA taraphathI parakha besADela che, jenA lAla sArvajanika rIte levAya che. tenI pAse eka nakasIdAra daherI che. AmAM pagalAM joDIAra che, jene zAzvata jinanAM pagalAM kahevAmAM Ave che. A kuMDa vi. saM. 1870mAM badhAyeA che. zrIpUjyanI daherI :49 : zrI zatrujaya "" chAlAkuMDanA uparanA bhAgamAM eka TekarI upara tapAgacchIya zrI devedrasUri nAmanA zrIpUjye badhAvela keTalAka oraDA che. temAM keTalIka kairIe paNu badhAvela che. meATI daherImAM zrI vijayadevedrasUrijInAM pagalA che ane bIjI derImAM puruSAdANI zrI pArzvajinajInA adhiSThAyaka dharaNendra ane padmAvatInI mUrti che ane bAkInI 14 derIomAM judAM judAM pagalAM che. A vizALa jagyAnA madhya bhAgamAM kuMDanA AkAranI eka suMdara vAva che. vAvane cAra khUNe derIo banAvela che ane emAM paNa pagalAM padharAvela che. eka eraDAmAM zrI gautamasvAmInI mUrti che. sthaLa eka Mdare zAMta ane dhyAna karavA ceAgya che. hIrabAinA kuMDa-ceAthA kuM Da Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat chAlAkuMDathI AgaLa jatAM DAbA hAthe eka visAme Ave che, je zeTha huThIsiga kesarIsi Mge baMdhAvela che, ahIM muMbaIvALA suratI mAstara talakacaMda mAthuMkacaMda je. pI. taraphathI parakha bese che. ahIMthI AgaLanA rastAne makAgALI kahe che. tyAM eka jeDAsAnA visAme Ave che. tyAM parakha bese che, AnI pAse eka daherImAM pagalAMnI joDa eka che ahIthI girirAjanI chellI TekarI ane te uparanAM sakhyA madha:jinAlayeAnAM zikharAnAM darzana thAya che. A bhAgane taLiyu kahe che. ahIMthI cADe dUra cAlatAM DAbA hAthe hIrabAinA ceAtheA kuMDa Ave che. ahIM mATI visAme che tathA parakha bese che drAviDa-vArikhillanI daherI-- hIrabAinA kuMDanI sAme eka U'cA cAtarA upara dairI bAMdhelI che, A derImAM drAviDa, vArikhillu, aimattAjI ane nAradajI ema cAra jaNanI zyAma pASANunI www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMjaya : 50: [ jaina tIrthone cAra kAusagiyA mUtio che. drAviDa ane vArikhilla ahIM kAtika pUnamanA divase dasa koDa munio sAthe mokSe gayA hatA. kAtika pUnamane mahimA A kAraNe gaNAya che. zeTha bhUkhaNadAsano kuMDa naM. 5 A derIthI AgaLa jatAM pAMcame bhUkhaNadAsa kuMDa Ave che. rastAnA kuMDamAM A chelle kuMDa che. A kuMDa suratavALA zeTha bhUkhaNadAse baMdhAvela che, jemaNe taLeTI reDa upara rANAvAva baMdhAvela che, ane zaheramAM sAta oraDAvALI dharmazALA baMdhAvI che. A kuMDa pAse bAvaLanuM vRkSa hovAthI tene bAvaLakuMDa paNa kahevAmAM Ave che. kuMDanI sAme jamaNA hAtha tarapha UMcA oTalA upara eka derI che. temAM rAma, bharata, zakarAja, zilakAcArya ane thAvasthA ema pAMca jaNanI kAusagIyA mUrti che. kuMDanA cotarA upara eka derI che. temAM pagalAM che. hanumAna dvAra ahIMthI AgaLa jatAM ceDe UMcANavALo bhAga caDatAM hanumAna dvAra Ave che. ahIM eka derImAM hanumAnanI meTa UbhI mUrti che. girirAja upara caDavAnA mArgane A chelle haDe gaNAya che. A hanumAnanI derAnI sAme eka citarA upara vRkSanI chAyA nIce be derIo che temAM pagalAM che. ahIM pANInI paraba bese che. upara caDatAM thAkela yAtrALu ahIMthI svaccha ane ThaMDI pavanalaharIothI pitAne zrama bhUlI jAya che. ahIMthI girirAjane bheTavAnA be mArga paDe che. eka rastA nava Dheka tarapha jAya che ane bIjo moTI TUMkamAM dAdAnI TUMka tarapha jAya che. jemane pahelAM nava TUMka karIne pachI moTI TUMkamAM javuM hoya teo nava TUMkanA raste jAya che. mATI TUMkane raste moTI TUMka tarapha jatAM jamaNA hAtha tarapha parvatanI UMcI bhekhaDa Ave che ane DAbA hAtha tarapha bAMdhelI pALa Ave che. thoDe dUra jatAM jamaNA hAtha tarapha, bhekhaDamAM traNa kAusaggIyA mUrti kotarelI Ave che. A mUrtio jAlI, mAlI ane uvayAlI mekSe gayA temanI che. ahIMthI AgaLa jatAM killo Ave che. A kile nava TUMka sahita badhAM tIrthasthAnenI pharate bAMdhavAmAM Avela che. A killAmAMthI aMdara pesavAnA prathama pravezadvArane rAmapaLanI bArI kahe che. vi. saM. 1939 mAM jyAre girirAja upara Azare cAlIsa hajAra yAtrALuo bhegA thayA te vakhate AvajAva mATe paDatI saMkaDAzanA kAraNe A bIjI bArI mUkavAmAM AvI hatI. ahIM bArInI bahAra pANInI paraba bese che. ahIM tIthAdhirAjane pahoMcavAne mArga pUrNa thAya che ane yAtrALu tIrthAdhizAjanAM jinamaMdire juhAravA lAge che. have ApaNe rAmapeLa tarapha vaLIe-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] L: 5 : [ zrI zatruMjaya rAmapoLa rAmapaLanI bArIthI AdIzvara bhagavAnanA maMdira sudhI AkhA pahADa upara sauthI vadhu pavitra ane mahattvanI TUMka A sthAne che. A sthAnane dAdAnI ka athavA moTI ke kahevAmAM Ave che. zatruMjaya tIrthanI yAtrAe AvanAra koIpaNa yAtrikanuM mana lebhAvanAra, citta zuddha karanAra, AtmAne zAMta - ane pavitra karanAra A ka che. A TUMkanA traNa bhuga pADavAmAM AvelA che. rAmapaLa, vimaLavazI ane ratanapoLa. 1. rAmapaLamAM maMdira-vimalanAtha bhagavAnanuM. A maMdira pAMca zikharI che, ane auraMgAbAdavALA zeTha mehanalAla vallabhadAse baMdhAvela che. maMdira bahu ja bhavya, raLIyAmaNuM ane suMdara che. 2. maMdira-sumatinAtha bhagavAnanuM A maMdira traNa zikharavALuM che. suratavALA zeTha devacaMda kalyANacade baMdhAveluM che. A baMne maMdiro tenI racanA ane akRti mATe suMdara che, paNa hamaNAM hamaNAM tyAM pAse ja DALIovALa DALI pAtharIne besatA hovAthI yAtrIone darzane jatAM aDacaNa paDe che. AnI joDe ja motIzA zeThanI TrakanI phUlavADI ane kuMDa che kuMDanA parathA bane cheDe, athAt dUkanA killAnI pAchaLanA bhAgamAM kuMtAradevIne gokhale che. tenI sAme bAjue ANaMdajI kalyANajInI oraDIo che ane sAthe ja metIzA zeThanI oraDIo che jene jALI bharelI che. tyAMthI sAme ja sagALa poLanA nAke A. ka. peDhInuM be mALanuM eka vizAla makAna che. ahIthI AgaLa vadhatAM lA pahoLA vizALa ceka Ave che. tyAMthI thoDAM pagathiyAM UMce caDhI sagALapoLa tarapha javAya che. ahI vacce coka Ave che jemAMthI sIdhe raste gheTInI pALe jAya che. jamaNA hAtha taraphano raste nava TuMka tarapha ane DAbA hAthane raste sagALa paLa tarapha jAya che. thoDAM pagathiyAM caDhI sagALa paLamAM javAya che. ahI daravAjAmAM zeTha A. ke. peDhI taraphathI cokI bese che je jaina - yAtrIo tathA ajenI pAsethI lAkaDI, chatrI, mejA, jeDA Adi tathA keIpaNa jAtanA zastra vigere pAchAM ApavAnI zarate laI lya che. aMgreje, rAjAmahArAjAo tathA ucca adhikArIo vigere bUTa tathA zastra ahIM ja utAre che. mUke che. ahIMthI AgaLa vadhatAM sAme ja delA khADI dekhAya che. temAM ghaNuM * lAkhADImAM uttaranI bhIMtamAM nIceno lekha hate. A lekhano artho hIsso ja tyAM upalabdha hato paraMtu zrImAna jinavijayajI te lekhanI pUrtirUpa akSare [ ] AvI ApI lekha pUro karela che te lekha mahattva hevAthI huM nIce ApuM chuM. [ A mAhiRtara] vacce trAvAva -- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - zrI zatruMjya : yara che. [jena to ne kuMDa che. upara nagArakhAnuM bese che. AlAkhADIne aMdaranA bhAgamAM mahAmaMtrI vastupAle baMdhAvelI zatruMjayanI pAjane ulekha karanAra eka zilAlekha hato je karnala bAvele prakAzita karyo che. lAkhADInA nAke beThIene rahevAnI oraDIe, tathA piLanA daravAjA upara A. ke. peDhI taraphathI tIrthanI saMbhALa mATe rahetA InsapekaTara vigerene rahevAnuM makAna che. anukrame tyAMthI AgaLa vadhatAM ATheka pagathiyAM caDhatAM vAghaNapoLa Ave che. vAghaNapoLa-- vAghaNa piLanA daravAje be bAju be yakSanI vizAla kRtio che tathA banne bAju vAgha tathA vAghaNanI muti che ekI che. vAghaNa piLamAM pesatAM jamaNI tarapha [ 4. zrI saMtanuM ] 4. zrI caMdakAkAnaM[ rLa 4. zrI romaputra ] . bI khAvA[ 2 1 3. zrI sUkIna 4. ] zrI mahendra siMgha - timahaM. zrI vastupAlAnu ] jamahaM zrI tejpaale[na zrI zakuratI ] rA( vAgA saritA ! lekhane bhAvArtha e che ke zrI aNahilapuranA rahenAra prAgrATa jJAtinA Thakakura zrI caMDapanA putra Thakakura zrI caMDaprasAdanA putra Thakkara zrI temanA putra Thakakura AzArAja nA putra Thakakara zrI luNIga tathA Thakakara zrI mAladeva tathA saMdhapati mahuM vastupAlanA anuja maha zrI tejapAle zrI zatruMjaya tIrthamAM rastAnI pAjha baMdhAvI." (prA. he. saM. bhA. pR. 68 ) vIkamazI baravALAnA rahIza hatA. jJAte bhAvasAra hatA. nizcita jIvana ane svaccha havAne kAraNe temanuM zarIra sudaDha hatuM. bApa-dAdAno cAlyo Avato pANajherA raMgavA vagerene baMdha karatA ane bAkIne samaya mastAnImAM pasAra karatA, hajI sudhI temaNe saMsAra yAtrAmAM praveza karyo na hato. ekadI banyuM evuM ke bhejananA samaye rasoI moDI thatAM agarato svAdavihIna banatAM vIkamazIe bhAbhIne phariyAda karI. bhAbhInuM magaja jarA tapI gayuM ane AvezamAM ne AvezamAM Akroza pUrvaka kahyuM ke "ATalo badhe svabhAva tIkho rAkhe che te jAva ne zatruMjaya para ne batAvone tamAruM sAmarthya, "bhAbhIno TANe vIkamazInA hRdayanI ArapAra utarI gayo temaNe mana sAme makkama nirNaya karI lIdho ane koI paNa bhoge kArya siddhi karavA mATe zatruMjaya prati pagalAM mAMDyA. A samaye zatruMjaya para vAghaNane upadrava savizeSa hato tenuM sthAna hatuM. hAlanI ratanapoLanI bahAra, kumArapALa mahArAjAnA jinAlayanI sAme. vAghaNa eTalI badhI krUra hatI ke koI paNa prANIne jIvate na javA de. joke A trAsathI trAsI gayA, jIvanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 53 : zrI zatruMjaya zeTha narasI kesavajInI TUMkamAM javAne raste tathA goThI lekene utaravAnI ora DIo Ave che. vimaLavazI, DAbA hAthanAM daherAM vAghaNapoLanA daravAjAmAM praveza karatAM hAthIpALa sudhInA bhAgamAM AvelAM , daherAMnA vibhAgane "vimaLavazI' nAme oLakhavAmAM Ave che. tenI jamaNI ane jokhame A vAghaNane trAsa dUra kare tevo samarthazALI purUSa koI na nIkaLyo. pariNAme zatruMjayanI yAtrAe javAnuM lagabhaga azakaya jevuM banI gayuM. loke A upadravamAMthI mukta thavAne mArga vicArI rahyA hatA tevAmAM vIkamazI zatruMjayanI talATIe AvI pahoMce. teNe lokone vAta karI, lokoe A sAhasa na karavA kahyuM. paNa makkama manane vikamazI na Dagyo. chevaTe lekee sAthe javA kabUla karyuM. rAmapaLa lagabhaga AvyA bAda vIkamazIe potAnI sAthenI janatAne kahyuM ke huM rADa pADuM tyAre mAnavuM ke vAvaNa - marAI che. loke badhA tyAM sthira thaI gayA ane vIra vikamazI ekalo dhIme dhIme pagalAM pADato vAghaNu sanmukha cAle. keTalAya divasonA AMtarA bAda pitAnuM bhakSya AvatuM nIhALI zAMta nidrA letI vAghaNa saceta banI gaI. vAghaNa siMha karatAM paNa krara ne kapaTI kahevAya che. vAghaNe kSaNa mAtramAM paristhiti mApI lIdhI ane jovAmAM vIkamazI najIka Avyo tevAmAM chalaMga mArI tenA para pitAne paMje pADyo paNa vIkamazI AthI gAMjo jAya tema na hatuM teNe sau prathama tola karI rAkhyo hato eTale saheja pAchA haThI jaI satatasuratanathI pitAne lugaDe vIMTALelo hAtha vAghaNanA moDhAmAM besI dIdho. AthI vAghaNuM vakarI ane paraspara ThaMdvayuddha jAmyuM paNa pahelavAna sarakhA vIra vIkamazIe vAghaNanI kArI na phAvavA dIdhI. sakhta parizrama ane dAvapeca pachI chevaTe vIkamazIne jayazrI varI ane vAghaNane AtmA paraloka prayANa karI gayo. jhapAjhapIne kAraNe vikamazI paNa sArI rIte ghAyala thayo hato. tene potAne deha Dhagale thaI jato lAgyo eTale hatuM teTaluM baLa ekatra karI rADa pADI, rADa sAMbhaLatAM ja rAmapaLanA daravAje ubhelA lokoe harSanA piokAra karavA pUrvaka ratanapaLa prati doTa mUkI AvIne jue che te vIkamazInA dehamAMthI rUdhiranI nIka vahI hatI. lokoe tenA apUrva ane tIrtha bhaktinA pratika svarUpa balidAna mATe tene dhanyavAda Apo ane vIra vikamazIne AtmA svarge saMcaryo. - vIra vIkamazInA kAyamI smaraNa mATe eka pALIye, je sthaLe vAghaNune pote mArI te ja sthaLe ubho karyo che je adyApi paryata ratanapoLanI bahAra eka nAnA vRkSanA kyArA pAse mojuda che ane vIra vIkamasInA parAkramanI gAthA mUkyA uccArI rahela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrtha DAbI banne lAInamAM daherAM ane daherIne Avela jaththa vaMdana-namaskAra karavA mATe temaja oLakhANa paDe te mATe kramavAra batAvavAmAM AvyuM che. 1. DAbA hAtha tarapha daherAsara 1 zrI zAMtinAthajInuM che, je damaNavALA zeTha hIrA rAyakaraNe baMdhAveluM che. ahIM save zrAvake prabhubhakti karI caityavaMdana kare che. A daherAsaranI jamaNI bAjue sIpAI lekenA paherAnI oraDI pAse eka daherI che temAM pASANanA pratimAjI 8 che. 2. A daherInI DAbI tarapha nIcANamAM devI zrI cakezvarI mAtAnuM daheruM che, je zeTha karamAzAe saMvata 1587 mAM udhdhAra karI baMdhAvI mAtAjIne padharAvelAM che. tenI pAse devI zrI cakrazvarI nuM navuM daheruM zeTha tArAcaMda saMghavI suratavALAnuM baMdhAveluM che. temAM padmAvatI vigere devInI mUrti 4 tathA mAtAjInA daherAmAM mAnatAnA tathA ghInA dIvAnA paisA nAkhavAne gupta bhaMDAra che. zrI cakezvarI devI tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya girirAjanI adhiSThAyikA mahAdevI che. bhAvikajane ahIM devInI stuti kare che. 3. zrI cakezvarI mAtAjInA daherAnI pAse AgaLa jatAM eka derAsara zrI supArzvanAthajInuM Ave che arthAt temAM muLanAyaka zrI supArzvanAthajI che. te daherAne vimaLavazInuM daheruM kahevAmAM Ave che athavA neminAthanI cerInuM daheruM paNa kahevAmAM Ave che. vaLI bhUlavaNI paNa kahevAya che, A maMdira saM. 1675 mAM baMdhAyuM che. jAlImAM pachavADe uparAupara traNa mukhajI che. chellA nIcenA cAmukhavALA bhAgamAM zrI nemanAthajI bhagavAnanI corI paththaranI ALekhelI che, ghummaTamAM pazuono pikAra ALekhele che. tenI sAme bhIMtamAM bhagavAna zrI neminAtha tathA yAdavene samuha (jAnamAM) batAvAya che. eka uparanA khUNe rAmatIne ezIyAle mukhe batAvavAmAM AvI che. daheruM ramaNIya, darzanIya, AhalAdaka che. te sivAya samavasaraNa, 170 jina vigerenI racanA che. AmAM pASANanI pratimA 349 pagalAM jaDa 3 aSTamaMgalika 2 tathA gautamasvAmInI muti 2 che. 4. A derAsara pAse DAbI tarapha eka derI che jemAM pASANanI 3 pratimA che. tenI pAse puNya pApanI bArI che. pa. A puNya pApanI bArI pAse nAnI bhulavaNImAM derI 10 che. temAM eka rarI khAlI che jemAM gune vigere rAkhavAmAM Ave che. pASANanI pratimA 29 tathA pagalAM jeDI 2 che. 6. A bhulavaNInA bAraNA pAse derI 1 pazcima tarapha che temAM pASANanI pratimA pa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ItihAsa ]. : pa5 : zrI zatruMjaya 7. pachI zrI vimalanAthajI bhagavAnanuM deruM che je saMvata 1688-1788)mAM baMdhAvAyuM che. temAM pASANunI pratimA 3 che. 8. vimalanAthajInA derA pAse zrI ajitanAtha bhagavAnanuM deru che je saMvata 1688-(1788) mAM baMdhAvAyuM che. temAM pASANunI pratimA 4 che. 9. A derAnI pAse mukha AgaLa citarA upara be daherIo che jemAM mUlanAyakajI zrI pArzvanAthajI tathA zrI RSabhadevajI bhagavAna che. A daherIomAM pASANunI pratimA 8 che. 10. e be daherInA AgalA rastA para daherI 1 lazkaravAlA vRdhdhicaMdrajInI dIkarInI baMdhAvelI che temAM pASANanI pratimA 3, dhAtunI ekala mUtti 1, dhAtunA sidhdhacaka 1, aSTa maMgalika 1 tathA sidhdhacakra ane cAmukhajI kasoTInA che. 11. eka daherAnI upalI tarapha traNa zikharanuM moTuM derAsara che jemAM suLanAyakajI zrI sahastraphaNuM pAzvanAtha bhagavAna che, bhAvanagaravALA zeTha kuMvarajI lAdhAe - A daherAsarajI saMvata 1815 mAM baMdhAvela che tathA pratiSThA karAvI che. temAM pASAgunI pratimAM 18 tathA rUpAnAM siddhacakra 1 che. 12. e bhAvanagaravALAnA daherAsarajInI bAjumAM namaNunA pANInuM TAMkuM che tathA uttara tarapha daherI be che jemAM pratimAjI pASANunI 4 che. 13. tyArapachI daherAsarajI eka zikharanuM che jemAM kulanAyaka zrI dharmanAthajImahArAja che. saMvanA aDhAramA saikAnuM A daheru che. pASANunI pratimA 4 che. 14. zrI dharmanAthajInA derAsarajInI pAse traNa bAraNAvALuM eka moTuM derAsara ja che jemAM mUla nAyaka zrI caMdraprabhujI bhagavAna che. A daherU bhaMDArI e saMvata 1682 mAM baMdhAvela che. pASANanI pratimA 4 che. 15. enI pAse keTAvALA zA. metIcaMda uttamacaMda-ugaracaMda daherU che, jemAM mUla nAyakajI zrI pArzvanAtha bhagavAna che. saMvata 1903 mAM A deharUM baMdhAvAyela che. pASANanI pratimA 4 che. 16. enI pAse muzIdAbAdavALA jagatazeThe baMdhAveluM zikharabaMdhI eka derAsara che temAM tathA bahAra gokhalAmAMnI maLI kula pratimAjI 11 che. namaNanA pANInuM TAMkuM tenI pazcima tarapha UMcANamAM che. 1. jagazeThanA daherAnI pAchaLa zrI jAmanagaravALAe saMvata 1978 mAM baMdhAveluM derAsara che jemAM kula nAyakajI zrI zAMtinAthajI bhagavAna che. pASANanI pratimA 10 tathA pagalAM jeDa 3 che. - 18, jAmanagaravALAnI daherIne rastA uparanA bAraNanI ugamaNu bAju daza che tene vigata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatru jaya : paH H [ jaina tIrthonA 1. sula nAyakajI zrI dharmanAthajI bhagavAna: saMvata 1860 pratiSThA pASANanI pratimA d 2. sula nAyakajI zrI dharmAMnAthajI bhagavAn savata 1843 pratiSThA pASANanI pratimA 7 vimaLazI 19. jAmanagaravALAnA deharAnA rastA taraphanA khAraNAnI pazcima dizA tarapha dahero 1 temAM zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanI sa'vata 1843 mAM aMjana zalAkAvAlI murtio che. temAM pASANanI pratimA 10 20. uparanA daherAnA rastA uparanA bAraNAnI AsapAsa e nAnI daherI che tenI vigata 1. mula nAyaka zrI caMdraprabhujI bhagavAn pASANunI pratimA 4 che. 2. mula nAyaka zrI suvidhinAthajI bhagavAn pratiSThA savaMta 1928 pratimAjI 9 che. 21. rastA tarapha bAraNAvALI zA. hemacaMda vIrajInI daherI 1. saMvata 1810mAM pratiSThA mUla nAyaka zrI dharmAMnAthajI bhagavAn pratimA 4. 22. rastA upara derAsara 1 je asala sUryakuMDanA cheDAnI kinArI para Avela che. skUla nAyakajI zrI sahasrarUNA pArzvanAtha bhagavAn pratimA 11. 23. e daherAnI pAchaLa daherI 1 zrI AdinAthajInI pratiSThA saMvata 1860. pratimA 7. 24. upalI daherI pAse cAtarA upara pagalAMnI daherI tathA chuTA pagalAM joDI 9. 25. tenI pAchaLa nagaravALAnA pazcima maraNe daherI 2. 1. saMvata 1860nI aMjanazalAkAnI zrI ajitanAthajI bhagavAnanI pratimAvALI daherI pratimAjI 3. 2. pATaNavAlA khImacaMda tathA hIrAcaMda tathA kalAnI pratiSThita sa. 1865 pratimAjI 3. 26. nagaravALAnI paDakhe daherI 1 pAlI tarapha che te pATaNavALA vArA joitA akhAdAse sa. 1860mAM baMdhAvI che. mUla nAyakajI zrI zreyAMsanAthajI bhagavAn che. pratimAjI 8, 27. paDakhe daherI 1 rAjamAInI che. pratimA 8. 28. rastA upara amadAvAdavALA sAMkaLacaMdanI bhAryA phulakAra tathA mahAkAranI daherI 1, sa. 1925, mUla nAyakajI zrI vAsupUjyajI bhagavAn pratimA 4. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 57 : [ zrI zatru-jaya 29. pAse rastA upara amadAvAdavALA zA. chaganalAla saubhAgyaca Mde sa Mvata 1921 mAM baMdhAvelI daherI 1 ne pratimAjI 5 che. 30, vRkSa nIcenA ceAtarA upara pagalAM joDa 21. 31. hAthIpALanI pAse zrI RSabhadevajI bhagavAnanu' ( dAdAjInuM) derAsara eka che. A derAsara mahArAjA kumArapAlanuM baMdhAvelu hAvAthI temanA nAmathI oLakhAya che, malina vidyAnA ceAge, svAthI saMsAranA AkramaNane bhega anela caMdarAjA kukaDA banyA hatA te jenA ceAge pharIne manuSyAkAra pAmyA, pharIne mUla svarUpa pAmyA evA jala-prabhAvavALA asala sUrajakuMDa upara A derAsara yugapradhAnAcAya kalikAlasarvajJa bhagavAna zrImad hemacaMdrAcAya zrInA vacanAnusAra parama zrAddhava kumArapAla bhUpAle badhAvelu che. kALanA prabhAvane lIdhe te pavitra jalanA durupayeAga na thavA devAne AmAM hetu jaNAvavAmAM Ave che. AvatI ceAvIsInA prathama tIrthaMkara zrI padmanAbha bhagavAn (rAjA zreNikanA jIva-je vatamAna zAsananAyaka bhagavAn zrI mahAvIrasvAmIjInA ananya bhakta hatA ne) nA prathama gaNadhara zrI kumArapAla rAjAnA jIva thanAra che. kalikAlasarvajJa bhagavAna hemacaMdrAcAya nA zrI kumArapALa mahArAjA parama bhakta hatA. A derAsarajImAM parANA tarIkenI pratimAjI para sAthe pratimAnI kula saMkhyA 134 tathA pagalAM joDI 11. javAnI khArInI 33. AgaLa jatAM surajakuMDa, tenA upara pagalAM joDa 1 rIkhavadevajInI che. tenI pAse phUlavADI tathA jAtrALune nahAvAnI jagyA che. tenI chatrI pattharanI che. ApaNA zalATa kArIgarA tathA DuMgaranA nAkarIAta vaga ne pUjA darzana vAste ekasthAne mahAdeva besADelA che. pAse bhImakuMDa vagere che. jamaNA hAtha taraphanAM daherAM 34. vAghaNa pALamAM pesatAM jamaNI tarapha prathama-pahelI TuMka zeTha narasI kezavajI nAyakanI Ave che. A TuMka saMvata 1928mAM aMdhAvelI che. tenA maMdira daherI tathA pratimA vagerenI vigata nIce mujaba- paMcatIthI nuM derAsara 1. A mUla daherAmAM Agala samavasaraNanI madhyamAM zrI zatruMjaya girirAjanI, uttara tarapha merupa tanI, dakSiNa tarapha zrI sametazikharajInI tathA pazcima tarapha zrI aSTApadajInI racanA che. A rIte pAMca tInI racanA eka bhamatInA vacagALe lAkhaMDanA kamara sudhInA kaThADAvALI ' 32. zrI kumArapAla rAjAnI derAsaranI pAse sujakuMDa sAme izvarakuMDa upara daherI 1 che, temAM pagalAM joDa 1 che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatrujaya : 58 : [ jaina tIrthone jALImAM AvelI che. be khUNe be daherI eka eka gabhArAnI che tathA e racanAnI AsapAsa traNa pIThikA upara paNa pratimAjI 174 tathA eka gautamasvAmIjInI mUrti che, te tamAma maLI pASANanI pratimA 233 tathA dhAtunI paMcatIrthI pratimA 12 tathA dhAtu ekalavAnI pratimA 17, dhAtunA siddhacaka 4 tathA pagalAM jaDa 1 che. e daherAnI nIce bheMyarAmAM paNa pratimAjI 61, dhAtunI paMcaratIthI 3, aSTamaMgalika 1 che. 35. upara jaNAvelA mUla derAsarajI (paMcatIrthInA derAsarajI) sAme zrI puMDarIkasvAmIjInuM daheruM che. zrI zatruMjaya girirAjanA aneka nAmamAM zrI puMDarIka giri paNa che te gaNadhara bhagavAn zrI puMDarIkajIne AzrIne che. pAMca koDa muninA parivAra sahita zrI puMDarIkasvAmI mahArAja atreja kevaLajJAna pAmI caitrI pUrNimAe zAzvata sukhane-siddhipadane pAmyA che. bhagavAn zrI jhASabhadevajInI AjJAthI ja zrI puMDarIkasvAmIjIe atre sthiratA karI hatI. atre eka nAnA nAjuka (daherI jevA) daherAmAM zrI puMDarIka gaNadhara devane sthApavAmAM AvyA che. A derAsara tathA bhoMyarAnI jamaNuM tathA DAbI tarapha maLI daherIo 39 che, temAM 33 mAM hAla pratimAjI padharAvelA che. te daherIomAM pratimAjI 131 pASANanI dhAtunI ekalavI pratimA 3. A phakta be daherAnI TuMka navI dazamI TuMka tarIke gaNAI cUkI che. temAM upara nIce ema be gALe bhamatI AvelI che. tenI kula daherIo 70 che. te senI ekaMdara pratimAo 700 che ne pagalAM joDI 2 che-pacIsa varSa agAu A TuMka phakta eka daherA tarIke jANavAmAM AvatI hatI, paNa munima vallabhajI vatA AvyA bAda temaNe dhIme dhIme bhamatI pUrNa karI. sAme zrI puMDarIkajInuM daheruM sthApI eka nAjuka DelI, piLa vagere banAvavAthI te have dazamI TuMka tarIke oLakhAya che. A TuMkane kharca tathA vahIvaTa dhaNI pate calAve che. 36. vAghaNapoLanI aMdara jamaNI tarapha paheluM daherU rAdhanapuravAlA masAlIA kalyANajI jevaMte baMdhAveluM che. temAM mUlanAyakajI zrI padmaprabhujI bhagavAna che. pASANanI pratimAjI 10 tathA dhAtunI pratimAjI 1 che. 37. uparanA derAsaranI pAchaLa tathA zrI zAMtinAthajInA daherAnI sAme UMcA parasALa upara zrI mahAvIrasvAmIjInuM, samavasaraNa traNanI racanAvALuM daherUM suratavALA somacaMda kalyANacaMde saMvata 1788 baMdhAveluM che. pratimAjI cAra che. vimaLavazI 38. pAchaLa kapardI jakSanI daherI 1. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - ItihAsa ] : 58 : zrI zatruMjaya 39. samavasaraNanA daherA pAchaLa bhamatImAM jUnI pratimA 3. pagalAM jeDa 3 tathA paNa biMba 23 che. 40. AgaLa kasturabAInI daherI 1 che jemAM mUlanAyaka zrI padmaprabhujI bhagavAna che. pratiSThA saMvata 1804. pratimA pa che. 41. tenI pAse zrI pArzvanAtha bhagavAnanI daherI le che. pratimAjI ja che. 42. pAse bhamatImAM daherI 2 che. mUlanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAna che. paNa pratimA 8 che. kula pratimAjI 10 che. 43. pAse bhamatInA cheDAnI keTaDImAM pratimA 8 che. 44. pAchaLa gaDhane lagatI paNAnI bhamatImAM eAraDI ekamAM junI pratimA mUlanAyaka zrI bASabhadevajInI che. bAkI paNa mUti 5 che. 45. pAse bhamatImAM paNa mUtio 14 che. 46. zrI samavasaraNanA daherAnA pazcima dvAra tarapha nAnI daherI 7 UgamaNA bAraNAnI oLabaMdha che temAM pratimA 22 tathA bahAra be gokhalAmAM pratimA 2 maLI kula pratimAjI 24 che 47. rastA upara daherI 1 mulanAyakajI zrI padmaprabhujI bhagavAna pratimAjI 3 48. e daherInI pAchaLa rastA upara zA. veNIcaMda hemacaMda muMbaIvALAnI daherI 1 mUlanAyakajI pAzvanAthaM bhagavAna che. pratiSThA saM. 1873, pratimA 9. 9. upalI tarapha rAdhanapuravALI bAI dalachI DuMgarazInI daherI che. pratiSThA saM. 1880. bhUlanAyaka zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna pratimA 7. 50. UMcANamAM zrI ciMtAmaNa pArzvanAtha bhagavAnanuM derAsara saM. 1791 - mAM bhaMDArIjInuM bIjuM baMdhAveluM che. kAusagIyA 2 sAthe pratimAjI 5. 51. zrI ciMtAmaNajInA derAnI paDakhe pAchaLa gaDhane lagatI daherI 3 nIce mujaba che-1 amadAvAdavALA harakerabAInI eka daherI mULanAyakajI zrI padmaprabhujI, bhagavAna, pratiSThA saMvata 1874, pratimAjI pa. raLIyAtabAInI daherI eka, mUlanAyakajI zrI AdinAthajI pratiSThA saM. 1878, pratimA 5. zA. gulAbacaMda jecaMdanI daherI 1, mUlanAyaka zrI AdinAthajI bhagavAna, sa. 1873, pratimAjI 7. para. tenI pAse ghumaTInI nAhanI derI mesANAvALAnI che, pratiSThA saM. 1822, pratimAjI 2. 53. tenI pAse zrI pArzvanAtha bhagavAnanI daherI che. pratimAjI 2. 54. tenI pAse daherI zrI padmaprabhujI bhagavAnanI pratimA pa. papa. tenI pAse nAnI daherI 3 che, pratimAjI 12. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya | [ jena' tIne 56. zrI ciMtAmaNi pAzvanAtha bhagavAnanA derAsaranI pazcima dizA tarapha zA. premajI ratanajIe saMvat 1788 mAM baMdhAveluM derAsara che. mULanAyaka zrI caMdraprabhujI bhagavAna, pratimAjI pa. pa7. tenI paDakhe suratavALA zA. begalazAnuM daherUM cheH mULanAyaka zrI saMbhavanAthajI bhagavAna gokhalA naM. 2 maLI pratimAjI 22H gekhalA 1 mAM saM. 103 mAM zeTha ANaMdajI kalyANajIe bharAvelI zrI AdinAthajI bhagavAnanI moTI mUrti che, bAjumAM nAnI mUrti 2 tathA devInI mUrti 1 che. 58. zrI ciMtAmaNajInA daherAnI bAjumAM nIcANamAM lazkaravALA vRddhicaMdrajInuM daherUM 1. mULanAyakajI zrI pArzvanAtha bhagavAna che. bhIMtamAM ArasanA pATIyA 2 mAM zrI naMdIzvaradvIpanI (jyAM deva-Idro prabhunI mahApUjA mahotsavAdi kare che, samyakatvane nirmaLa banAve che) tathA zrI aSTApadajInI racanA che tathA ArasanA hAthI 2 aMbADI sahita ALekhelA che. A tamAma bahu kArIgarivALuM suzobhita che. muLanAyakajI eka baMgalI jevI ArasanI daherImAM che. derAsara taddana Arasamaya ramaNIya che. derAnI bArasAkha UMcA oTalA upara nAnI hovAthI eka daherInA rUpamAM A derUM gaNAI jAya che. A kAraNathI yAtrALuo upara caDhI tenuM nirIkSaNa bhAgye ja kare che. je bArasAkha meTI banAvavAne sudhAro karavAmAM Ave te tamAma yAtrALane dazanane lAbha sArI rIte male evuM A derAsara manahara che, pratimAjI 2. 59. tenI pAse caMbalInA jhADanI pAse pATaNavALA nathucaMda DuMgarasI mIThAcaMda lAlAcaMde saM. 1869 mAM baMdhAveluM derAsara 1 muLanAyakajI zrI caMdraprabhujI bhagavAna pratimAjI 11. 60. tenI pAse rastA upara navI nAnI daherI 2H cunIlAla talakacaMda saM, 1940 mAM baMdhAvelI temAM pratimAjI 3 choTAlAla umedacaMdanI pratimAjI 4H kula pratimAjI 7. 61. UMcANamAM suratavALA vorA kesarIcaMda lAdhAjIe baMdhAveluM daheruM 1. mulanAyakajI zrI saMbhavanAtha bhagavAna, bahAra gekhalA 2 mAM pratimAjI 4; kula pratimAjI 17. - 62. tenI paDakhe gaDha tarapha pATaNavALA mIDAcaMda lAdhAcaMde saMvata 1843 mAM baMdhAveluM daherUM 10 mulanAyakajI ajitanAthajI bhagavAna; pratimAjI pa. 63. tenI paDakhe zeTha jIvaNacaMde baMdhAveluM deherUM zrI muLanAyakajI ajIta nAthajI bhagavAna, pratiSThA saMvata 1791 pratimAjI pa. 64. AgaLa jatAM upara zA. jhavera nAnajIe saMvata 1860 mAM baMdhAveluM daherUM 1 mulanAyaka zrI AdinAthajI bhagavAna, pratimAjI 6. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - itihAsa ] : 6 : zrI zatruMjaya 65. tenI pAse amadAvAdavALA nAnA mANekavALAnuM daherUM 1 pratiSThA saMvata 1860 kulanAyaka zrI dharmanAthajI bhagavAnaH pratimAjI 15. 66. tenI paDakhe merabIvALA pItAMbaradAsa padamazIna daherUM 1 saMvata 1864H pratiSThA mulanAyakajI trizalAnaMdana zrI mahAvIra svAmI bhagavAna pratimAjI 3. 67. rastA upara puraNacaMdanI daherI mulanAyaka zrI AdinAthajI, pratiSThA saMvata 1865 pratimAjI 2. 68. AgaLa daherI 1, mUlanAyaka zrI neminAthajInI, pratimAjI 3. 69. AgaLa rastA upara amadAvAdavALA muLIbAInI daherI. pratiSThA saMvata 1916, pratimAjI 4. 70. upalI tarapha jodhapuravAlA manetamala jayamalajIe saMvata 1680 mAM baMdhAveluM daherUM 1 caumukhajInuM che. A daherAmAM ghaNA sthaMbha hovAthI te se thaMbhanuM kahevAya che. pratimAjI . 71. nIcANamAM amadAvAdavALA mANekacaMda pAnAcaMdanI bhAryA IdarabAI(aMdarabA)e saMvata 1873mAM baMdhAveluM daherUM 1, mulanAyaka marUdevAnaMdana zrI AdinAthajI bhagavAna, pratimAjI 14. 72. pAchaLa ArasanuM daherUM 1 zA kapuracaMda zIkhavacaMda paTavAe saMvata 1860 mAM baMdhAveluM che. A daherUM yadyapi che nAnuM paNa zikharathI mAMDIne cheka tala pradeza sudhI taddana ArasanuM che. manahara che. muLanAyaka zrI padmaprabhujI bhagavAna che. pratimAjI 5. 73. hamaDa( digambara )nA daherAnA gaDha pAse rAkhavadAsa velajInuM zrI saMbhavanAthajI bhagavAnanuM daherUM tathA pachavADe gaDha pAse pagalAM jeDa 6, kula pratimAjI 6, zeTha-zeThANa AlekhelA che. 74. rastA upara sAme UMce traNa bAraNAMnuM jAmanagara (navAnagaravALAnuM saMvata 1675mAM baMdhAveluM daherUM 1, kulanAyakajI zrI zreyAMsanAthajI bhagavAna, pratimAjI 17. 75. zrI saMbhavanAthajI bhagavAnanA daherAM 2. amadAvAdavALAnuM saMvata 1682 mAM baMdhAveluM pratimAjI 8. 76. hAthIpaLanA bAraNAnI AsapAsa gaDhamAM be gekhalAmAM pratimAjI 4, mAthA upara aukAra tathA hIMkAra jeDa 1 che. hAthIpaLanI aMdara be devInI jamaNI tarapha gaNapatI tathA DAbI bAju puraNadevInI muti che. tyAMthI ratanapeLamAM pesatAM jamaNI tarapha ranAna karavAnI tathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthone kesara ghasavAnI jagyA che tathA erasIyA pAse bhaMDAra che. temAM jAtrALuo kesara sukhaDa vagerenA nakarAnuM nANuM nAMkhe che. 77. digambaranuM daherUM 1. A daherUM gaDhane lagatuM AveluM che. AtmIya lAbha tathA ghaNA ne UpakAranuM kAraNa jANIne zrI zvetAMbara saMghe digaMbarI lekene ekaja dehe baMdhAvavAne jagyA ApI hovAthI thoDA dAyakA (dazakA)thI teoe A daherUM baMdhAveluM che. moTI kaMka-dAdAjInI TuMkanA vimaLavazI-vibhAgamAM upara daherAe daherIo vagere che. taduparAMta zrIcakrezvarI mAtAnA daherAnA pagathiyA sAme tIrthAdhiSThAyaka kapadIyakSanI daherI le che. temAM yakSarAjanI siMduravaNya bhavya muti zraddhAnvita yAtrALuonA manavAMchita pUre che, duHkhadAridratha dUra kare che. A daherI bhIMtamAM hovAthI ghaNA lekenA ajANapaNAmAM hatI te cheDAja varasathI bhAvanagaravALA zeDa amaracaMda jasarAja vorAe saunA jANavAmAM Ave tevI banAvI che. eka ghumaTa banAvyo che. bAraNAnI jALInA joDe chatrI kADhelI che. AthI saMkhyAbaMdha jAtrALu yakSarAjane juhAre che. hAthIpaLanI najIka eka ArasanI suMdara nakazIdAra daherImAM zrI zatruMjaya mAhAsyanA kartA yugapradhAnAcArya zrIdhanezvasUrijInI mutiteone page lAgatA be ziSyonI muti sAthenI cheDA varasathI sthApanA karelI che. - kumArapAla bhUpAlanA derAsaranA killAne tathA hAthIpaLanA nAke eka lAMbI galI Ave che te sUryakuMDane raste kahevAya che. eka vizALa ane zarIrane ThaMDaka ApanAra chatrIvALA visAmA pAse sUryakuMDa nAme eka kuMDa che. tenI joDe bhImakuMDa nAme eka vizAla kuMDa che. te pANIthI cIkAra bharAyele tathA jatAM cakkara Ave eve che. killAnI rAMge trIjo kuMDa bhImakuMDa agara IzvarakuMDa nAme kuMDa che. te gaDhanI bahAranA kAMThenA eka khUNA para eka daherI pagalAMnI che. sUryakuMDa ane bhImakuMDanI vacagALe eka daherI baMdhAvIne, ApaNe pUjArIo jeo zivapaMthanA che teonI sagavaDa sAcavavAmAM jainAnAM buddhi, audArya, gaurava spaSTa thAya che ke je jagabharamAM suprasiddha che. tyArabAda kumArapAla rAjA (jeo mATe A deharo pracalita che ke-"pAMca keDIne phUlaDe, pAmyA deza aDhAra, kumArapAla rAjA thayA, vatye jaya jayakAra)nA daherAnA ugamaNA bhAganI pachavADe eka pANInuM TAMkuM vizAla jagyAthI bAMdheluM che. te TAMkuM asala sUryakuMDanA cheDA uparanuM ja AveluM kahevAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 63 : zrI zatruMjaya A TAMkAmAMthI jala lAvI tenAthI tIrthanAyaka-dAdAjI-nAbhinaMdana zrI trASabhadevajIbhagavAnane havaNa pUjA karavAmAM Ave che. vimalavazInA darzana karI have ApaNe hAthIpeLa jaIe. 'hAthIpaLa hAthIpaLanA daravAje be raMgIna hAthI che. banne bAjunA hAthI uparanA gokhalAmAM jinapratimAo che. tenI eka bAjumAM ATha pagathiyA UMce eka nAne daravAjo che, je yAtrALuonI sakhata bhIDa vakhate upayogamAM levA mATe banyo hate. hAthIpaLanI andara mATe cokIpahere tathA sAme phUla vecanAra mALIone besavAne eTale che. tathA cekIvALAne raDAno bhAga paNa te tarapha ja che. hAthIpaLano ceka vaTAvI AgaLa pagathIyAM caDhIne upara jatAM sAme ja tIrthanAyaka zrI RSabhadevajI prabhunAM dUrathI darzana thAya che. vacce eka vizAla ceka che jemAM rathayAtrA nIkaLe che. snAtra pUja-pradakSiNa, sAthiyA, tyavadana Adi yAtrIo kare che. upara DhAMkaNa karyuM hovAthI garamI ane varasAda havAthI bacAva sAre thAya che. ApaNe mUla maMdiramAM jaIe te pahelAM A maMdirane bahu ja saMkSipta zeDo ItihAsa joI laIe jethI maMdiranI prAcInatA, pavitratA ane bhavyatAne khyAla Avaze. girirAjanuM vivecana karatAM eka vidvAn lakhe cha ke " parvatakI coTIke kisI bhI sthAnameM khaDe hokara Apa dekhie hajAroM mandiroMkA bar3A hI sundara divya aura Azcaryajanaka dRzya dikhalAI detA hai| isa samaya duniyAmeM zAyada hI koI parvata aisA hogA jisa para itane sadhana agaNita aura bahumUlya mandira banavAye gaye ho mandiroMkA ise eka zahara hI samajhanA cAhiye / parvatake bahiH pradezoMkA sudUravyApI dRzya bhI yahAMse baDA hI ramaNIya dikhalAI detA hai|" phArbasa sAheba rAsamAlAmAM lakhe che ke rAtranA parvata rinnara 3para zcima kirAvI bora vrate lava mA narma aura dina prakAzamAna hotA hai taba neminAtha tIrthakarake kAraNa pavitratAko pAyA huA ramaNIya parvata giranAra dikhAI detA hai. uttara kI tarapha zIhora kI AsapAsa ke pahADa, naSTAvasthAko 1 hAthIpaLanA bahAranA daravAjA upara eka zilAlekha che je 1837 mAM lakhAyela che. temAM samasta saMghe maLI TharAva karyo che ke-hAthIpoLamAM keIe navuM maMdira baMdhAvavuM nahi. je baMdhAvaze te saMdhane gunhegAra che. (zatruMjaya prakAza pR. 105) saM. 1867 no e DhaMDhero che jemAM ullekha maLe che ke hAthI piLanA cokamAM koIe maMdira na bAMdhavuM. bAMdhe te saMdhano gunhegAra che. (gulAbacaMda keraDIyAnI noTa uparathI). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthone prApta huI vallabhI ke vicitra dRzyoM kA zAyada hI rundhana karate haiN| AdinAtha ke parvata kI taleTI se saTe hue pAlItANA zahara ke bhinAre, jo dhanaghaTA ke ArapAra dhUpa meM camakA karate haiM, dRSTigocara hone para dRzya ke agragAmi banate haiM; aura najare jo hai cAMdI ke pravAha ke samAna camakatI huI zavajayI nadI tarapha jAtI hai| bAMkacuke bahate pUrvIya pravAha ke sAtha dhIredhIre calatI huI talAje ke suMdara devamandiroM se zobhita parvata para, thoDIsI dera taka Thahara jAtI hai, aura vahAM se pahalIpAra jahAM prAcIna gopanAtha aura madhumatI ko uchalate samudra kI lIla karatI hUI lahareM A A kara TakarAtI haiM, vahAM taka pahuMca jAtI hai|" phArbasa sAheba potAnI rAsamAlAmAM ThIka ja lakhe che ke "hindusthAna meM, cAroM tarapha se-siMdhu nadI se lekara pavitra gaMgA nadI taka aura himAlaya ke hima-mukuTadhArI zikharoM se to usakI kanyAkumArI, jo rudra ke liye ardhAMganAtayA sarjita huI hai, usa ke bhadrAsana paryaMta ke pradeza meM eka bhI nagara aisA na hogA jahAM se eka yA dUsarI bAra, zatrujaya parvata ke zaMga kA zobhita karanevAle mandiroM ko dravya zrI viSNu maTe na mArpha do." (Ras-Mala X. Vol. 1,P.6.) A bhavya ane pavitra TuMka upara Avela mandirano paricaya nIce pramANe che - A yuganA zrI trASabhadevajI pUrva navvANuMvAra ahIM padhAryA hatA. temaja zrI neminAthajI sivAyanA bAvIza tIrthakare ahIM padhAryA che. anaMtA jIvo mekSe gayA che. A maMdiranA atyAre seLa meTA uddhAra thayelA jaNAvavAmAM Ave che te A pramANe che-- 1. zrIjISabhadeva prabhunA putra bharata caka- 13. jAvaDazA. vi. saM. 108 pratiSThAvartIe prathama uddhAra karAvyo. paka yugapradhAna zrIvAsvAmI. 2. temanI ja paraMparAnA AThamA 14. bAhaDazAha, pratiSThA vi. saM. 121, pratiSThApaka kalikAlasarvapaTTadhara rAjA daMDavIya. ra zrI hemacaMdrAcAryajI. 3. IzAnendra. 15. samarAzAha-vi. 137 mahA zu. 4. mAhendra. 14-pratiSThApaka upakezaIcchAya 5. brakSendra. zrI siddhisUrijI ane tapAga6. camarendra. chIya zrI ratnAkarasUrijI. 7. sagaracakravatI. 16. karamAzAha-vi.1587 vaizAkha vadi 8. vyantarendra. 6 pratiSThApaka zrI tapAgacchIya zrI 9. caMdrayazA rAjavI. dhamaratnasUri, zrI vivekabIragaNi, 10. cakradhararAya. zrI vivekAMDanA pAThaka, zrI hema11. rAmacandrajI. masUri, ane kriye ddhAraka AcArya 12. pAMDa. zrI ANundavimalasUri, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 65 : zrI zatruMjaya musalamAnI jamAnAmAM paNa dharmavIra, dAnavIra zrImanta jainoe peAtAnI lAgavaga ThaMDa sUbAe ane pAdazAho pAse pahoMcADI, tI rakSA karI jIrNoddhArA karyAM hatAM ane lAkhA-1kareADA rUpIyA kharcI lakSmInA sadupayoga karyA hatA. 1. bADazAhanA uddAramAM 29700000-lagabhaga traNa karADanA vyaya thayA che. AvI ja rIte sAlamA karamAzAhanA ulhAramAM paNa savA karADanA kharcA thayA che. A sALa mukhya uddArA sivAyanA nAnA uddArA tA pAra vinAnA thayA che. mahArAjA zreNika, samrAT sa Mprati, AmarALa, mahAma trIzvara vastupALa tejapALa, jagaDuzAha, pethaDazAha vagerenAM nAmeA nAnA uddArakAmAM maLe che. chelle jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA upadezathI khaMbhAtanA tejapAla sAnIe eMzI lAkha rUpiyA kharcI mUlamaMdiranA nAnA udghAra karAvyAnA lekha che, jenA lekha mUla gabhArAnA pUrva dvAranA maMDapamAM che. eka lekha karamAzAhanA ane bIjo lekha tejapALa sAnInA che. A vakhate 72 saMdhavIe hatA. tapAgacchAdhipati jagadguru zrI hIravijayasUrcchi Adi eka hajAra sAdhusamUha ane be lAkha yAtrikA hatA. kahe che ke tyArapachI AvA moTA saMdha nIkaLyA nathI. tejapALa sAnIe A pramANe kAma karAvyuM hatuM-" A prasaMge khaMbhAtanA tejapALa saiAnIne zatruMjaya tIrthanA peAtAnA taraphathI jIrNoddhAra karAvavAnA Adeza maLyAthI kuzaLa kArIgarAdvArA teNe zrI RSabhacaityanA jIrNoddhAra zarU karAvyA. A jinAlaya 1245 kubhA sAthe bAvana hAtha UMcu' cAra ceginI ane dasa digpALa yukta taiyAra karAvyu. pharatI 72 devakulikAe baMdhAvI ane mUla prAsAdanuM nAma naMdIvana' rAkhyuM je adyAvadhi prasiddha che." zatrujaya prakAza pu. 94 : A sivAya te vakhate, sAthe sAthe ja rAmajIzA, jazuM kara, arajI zA ane mannu zeThe paNa madire badhAvyA hatAM ane gadhAranA rAmajI zrAmAlIe bhamatImAM caumukhanu maMdira badhAvyuM hatuM. A badhA madirA ane mUla maMdiramAM-naMdIvana prAsAdamAM jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajIe pratiSThA karI hatI. jagadguru zrI hIravijayasUrijI eka mahAprAbhAvika yugapradhAna AcArya thayA che. temaneA vi. sa. 1583 mAM janma, vi. saM. 1596 mAM dIkSA, vi. sa. 1610 AcAryAM, vi. saM. 1609 mAM akabarane pratibodha ApavA akabaranA Ama MtraNathI krUttehapura sIkrI gayA, 1641 mAM : jagadguru birUda, jayAverA mApha karAvyA, akabarane mAMsAhAra cheDAvyA, bAra divasa samasta hindamAM amArI paLAvI. pAchaLathI kula cha mahinA amArI paLAvI. jaina tIrtho zatruMjaya, giranAra, tAraMgAjI, kesarIyAjI, AjI, rAjagRhI, sa Mmetizakhara vagere tIrthone karamukta banAvI jaina saMdhane sAMpAvyAM. teo ane temanA ziSya-praziSyAe meAgala darabAramAM anupama mAnasatkAra ane gaurava meLavyAM temaja prajAhitanAM ghaNA kAryo karAvyAM. u. zrI zAnticaMdrajI gaNu, vijayasenasUrijI, u. bhAnucaMdrajI, siddhicaMdrajI, viveka gaNu, paramANuMda suni vageree megala samrATeAne pratibodhI ahiMsAne vijayadhvaja pharakAvyA che. mAgala samrATane ahiMsaka banAvavAnuM anupama mAna jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajIne ja ghaTe che, temanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthane zrI AdIzvara bhagavAnanI TUMka zeTha motIzAhanA maMdiramAMthI A TuMkamAM javAno rasto che, temaja hanumAna dvArathI eka sIdhe rasto paNa jAya che. gaDha upara mandiranA koTanA bIjA raste thaI ahIM avAya che. zatruMjaya girirAjanA bIjA zikhara upara bhagavAna AdinAthanI TuMka banI che. girirAja para A TuMka sauthI moTI ane sauthI vadhu pavitra manAya che. A eka ja TuMke AkhA parvatanuM bIjuM zikhara kayuM che. A tIrtharAjanuM ATaluM mahattava A TuMka upara ja avalaMbeluM che. tIrthapati zrI AdinAtha bhagavAnanuM prAcIna aitihAsika parama darzanIya maMdira A TuMkanA madhyabhAgamAM che. meTA koTanA vizAla daravAjAmAMthI praveza karatAM ArasathI maDhelo suMdara rAjamArga dekhAya che, jenI banne bAju paMktibaddha seMkaDo jinamaMdironAM darzana thAya che. A maMdiro temanI vizALatA, bhavyatA, uccatAnA kAraNe dazakanuM hadaya ekadama AkarSe che. A mandiranAM darzana karatAM bhavyAtmAonuM hRdayakamala vikasita bane che ane maMdiramAM birAjamAna jinavareMdradevanI mUtionAM dazana-pUjana mATe pAchaLa bIjAne megala darabAramAM javAnI taka maLI che. tIrtho ane jaina saMdhane saMpannasvataMtra karavAmAM temane ja asAdhAraNa hisso che. e ja sUripuMgave saM. 1650 mAM A mahAtIrthane chellA uddhAramAM pratiSThA karAvI che, je adyAvadhi darzanIya ane pUjanIya che. samasta jaina saMdha tyAM Aje prabhubhaktino apUrva lAbha laI AtmakalyANa sAdhe che. mArA A kathananI puSTimAM aitihAsika prakhara vidvAna zrImAna jinavijyajInA zabdo ApuM chuM je biskula upayukta che. selahavI zatAbdi ke uttarAhameM cittoDa kI vIrabhUmImeM karmasAha namaka karmavIra zrAvaka kA avatAra huA jisane apane udagravIryase Isa tIrthAdhirAja kA punarAdhAra kiyA isI mahAbhAga ke prayatnase yaha mahAtIrtha mUrNita dazAke tyAga kara phira jAgratAvasthA ke dhAraNa karane lagA aura dinapratidina adhikAdhika unnata hone lagA phira jagaru hIravijyasUrike samucita sAmarthyane isakI unnatikI gatime vizeSa vega diyA jisake kAraNa yaha Aja jagata meM "mandira kA zahara" (The City of Temples) kahA jArahA hai." Aje zatruMjayanA A bhavya maMdirone joIne pAzcAtya vidvAno ane musApharo paNa mugdha thAya che. sana 1916mAM muMbaInA gavarnara lorDa vilIMgDana pAlItANuM AvyA hatA tyAre TAImsa oNpha inDiyAnA e ja varSanA tA. 14 phebruArInA aMkamAM suMdara lekha chapAya che tenA lekhanuM heDIMga A pramANe che. "The Governor's Tour in the City of Temples-maMdironA zaheramAM gavarnaranI musApharI" jemAM zatruMjayanuM suMdara varNana che. ("zatrujya tIrthoddhAra prabaMdha.") Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 7 : zrI zatru'jaya hRdaya ekadama utsuka thai jAya che. je mandira tarapha dRSTi nAMkhA te adbhuta ane anupama dekhAya che. mandireAnI kArIgarI, UMcAI, zilpa tathA aMdara birAjamAna vairAgyamayI jinavarendradevanI adbhuta AkaSaka mUrtinAM darzana karatAM dazakanA hRdayamAMthI Azcaya sUcaka zabda nIkaLI paDe che ane hRdaya mastaka sahita cUkI paDe che. cAtaram jayAM daSTi nAMkheA tyAM madirA ja mandira najare paDe che. A TuMkamAM mahArAjA saMprati, maMtrIzvara vimala, mahArAjA kumArapAla, maMtrIzvara bAheDa, mahAmAtya vastupAla tejapAla, pethaDazAha, samarAzAha, tejapAla seAnI vagerenAM bhavya madirA anyAM che. tIthanA uddhAra mukhya A TuMkanA ja thatA. yadyapi navA navA uddhArA thatA heAvAthI prAcInatA tenA asala rUpamAM nathI dekhAtI chatAM ya tIthanI mahattA, pUjjatA ane prAcInatA te dazakanA hRdayapaTa para AlekhAI ja jAya che. A TuMkamAM keTalAM mardiza che tenI sakSipta yAdI nIce mujaba che. AdIzvara bhagavAnanI TuMkamAM e deharAM mukhya che, 234 deharIe che, 1315 pratimAo che, 1664 pagalAM che. vimalavasahImAM 34 deharAM, pa9 deharIe, 1451 pratimAo, 209 pAdukAo che. narazI kezavajImAM 2 daherAM, 70 deharIA, 700 pratimAo, 2 pAdukAo che. tI uparanA killAnA mIe daravAjo A TuMkamAM che jene rAmapeALa kahe che. vi. sa. 1939 mAM yAtrALu vadhAre thavAthI trIjI mAjI eka bIjo daravAjo (khArI) mUkela che. ahIMthI aMdara-mATI TUMkamAM javAya che. A pALamAM e mukhya maMdira che. A vALamAM DALIvALA khese che. A peALamAM meAtIzAnI TuMkanI phUlavADI ane kuMDa che. AgaLa jatAM sagALapALa Ave che, jyAM dareka yAtrALu chatrI, lAkaDI, hathiyAra vagere mUke che ane zeTha A. ke. nI peDhI taraphathI cAkI bese che. AgaLa jatAM dAlAkhADI Ave che temAM sagALakuDa ane nagArakhAnu` che. sagALapeALathI AgaLa meAjA paNa laI javAnI manAi che. sagALapALanI mahAra adhikArIe ane rAjAmahArAjAe paNa khuTa utAre che, jenI neATIsa tyAM ceADelI che. DholAkhADIthI AgaLa ja vAghaNapALa Ave che. tyAM daravAje e bAjI hanumAna ane vAghaNanI mUrtionI cAkI che. ahIMthI narazI kezavajInI TUMkamAM javAnA rastA che. tyAMthI AgaLa jatAM vAghaNa peALanA daravAjAthI hAthIpALanA daravAjA sudhInA bhAgane vimalavazI kahe che. gujarAtanA mahAmaMtrIzvara vimalazAhe A TuMka madhAvelI che. ahIMthI anne bAju madirAnI lAIna zarU thAya che. temAM DAmA hAtha tarapha zrI zAMtinAthajI, cakrezvarI devI, supArzvanAthajInuM maMdira (jene vimalavazInu` madira kahe che ane jemAM eka cAmukhajImAM temanAthajInI cArI, yAdavA, rAjula vagerenAM suMdara citrA che.) jagatazeThanu madira tathA sahasrA pArzvanAthanu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI zatrujaya [ jene tIrthone deharu che ke je sUryakuMDanA kinArA para AveluM che. ema kahevAya che ke zrI jhaSabhadevajInuM maMdira mahArAjA kumArapAlanuM baMdhAveluM ane kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrasUripratiSThita che. A maMdirane kumArapAlanuM maMdira kahe che. vimalavazInI jamaNI bAjumAM kezavajI nAyakanuM paMcatIthInuM maMdira che. bIju puMDarIkasvAmInuM maMdira che. A be maMdironI eka TuMka manAya che. AgaLa upara bIjA maMdire paMktibaddha Ave che temAM kapadI yakSanI derI prAcIna che. tyAMthI AgaLa amIjharA pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. bIjA paNa nAnAM bhavya maMdiranI lAIna Ave che. AgaLa ghaNe dUra jatAM eka digaMbarI maMdira che. zrI zvetAMbara saMghe potAnA laghu dharmabandha jevA digaMbarene dharmadhyAna karavAnA sAdhanarUpe jamIna ApI maMdira bAMdhavA dIdhuM che. AgaLa jatAM hAthIpoLanA daravAjA pAse zatruMjaya mahAsyanA kartA zrI dhanezvarasUrijInI mUrti che. kumArapAlanA maMdira ane hAthIpaLanA killAne nAke sUryakuMDane rasto che. sUryakuMDa ghaNe ja prAcIna che. A kuMDa ghaNo ja pavitra ane camatkArI manAya che. tenI pAse ja bhImakuMDa che. killAnI rAMge trIjo bhramakuMDa che, jenuM bIjuM nAma IzvarakuMDa che. sUryakuMDa ane bhImakuMDanA vaccenA eka khUNAmAM eka zivaliMganI derI che je ajaina zilpIo ane pUjArIonA prabhubhajana mATe rAkhavAmAM AvelI che. A che jaina zrAvakanI udAratAnuM daSTAMta. temaNe keIne paNa dharma karatAM rokyA nathI eTaluM ja nahIM paNa anukULatA karI ApI che. AnI vyavasthA jaina saMgha rAkhe che. kumArapAlanA maMdiranA ugamaNA bhAganA pachavADe eka vizAla TAMkuM che, jenuM jala zrI tIrthapati rASabhadevajInA abhiSeka mATe vaparAya che. maTI TuMkanA jinamaMdirono paricaya ratanapaLa moTI Tuka arthAta dAdAnI TuMka ' dAdA eTale prathama jinezvara! A avasarpiNIne yugArale-jIgalika yuganuM parivartana karanAra prathama puruSottama! prathama tIrthaMkara ! prathama devAdhideva !! A TuMkamAM eka derAsarajI tIrtheza (prathama tIrtheza tathA zatruMjayatIrtheza) zrI AdIzvara bhagavAnanuM che. paLamAM pesatAM e traNa mALanA vizAla maMdiranA darzana thAya che. A derAsarajI e ja zrI siddhAcaLa tIrthanuM mukhya deharuM. mokSamArganA musApharane vATakhaca mATenI sagavaDa sAru nANuM jame karAvavAnI saddhara peDhI ane mekSanI jAmInagIrI. vartamAna mUlanAyaka zrI AdinAtha bhagavAnanI mUti seLamAM uddhAraka zeTha karamAzAhanA samayanI sthApita che. A pahelAMnA uddhAramAM teramo uddhAraka zrI jAvaDazAhanA samayanI mUrti vidyamAna hatI. jAvaDazAhanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 60 : zrI zatruMjaya samayanI matinI bAhaDazAhe pratiSThA karAvI hatI. A prAcIna bhavya mUtine vi. saM. 1368-1369mAM allAuddInanA sence gaLAmAMthI nAza-khaMDita karI hatI. tyArapachI samarAzAhe vi. sa. 1371mAM bRhatapAgacchIya zrI ratnAkarasUrijInA hAthe pratiSThA karAvI nUtana bhavya biMbanI sthApanA karI hatI.x " varSa vikramataH kusaptadahanaikasmin (1371) yugAdiprabhu, zrI zatrujayamUlanAyakamatiprauDhapratiSThotsavam // sAdhuH zrIsamarAbhistribhuvanImAmyo padAbhyaH kSitI, jANagfmam: thavAmAsikAna " ( zatruMjaya tIrthoddhAra prabaMdha) A uparathI eka vastu nirNata thAya che ke bAhaDazAhe vi. saM. 1211mAM je tIrthodhdhAra karAvyo temAM bhavya jinamaMdira AkhuM navuM banAvyuM ane mUlanAyaka te jAvaDazAhanA samayamAM ja rAkhI kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI ma.nA hAthathI punaH pratiSThA karAvI. tyArapachI musalamAnee mUtine khaMDita karI ane maMdirane amuka bhAga khaMDita karyo. samarAzAhe nUtana mUrti sthApita karI ane maMdirane samarAvyuM. tyArapachI musalamAnee samarAzAhasthApita mUtine khaMDita karI mastaka khaMDita karyuM. A vakhate to musalamAnonA trAsane lIdhe ghaNA vakhata sudhI khaMDita mUti pUjAtI rahI. tyArapachI mevADanI vIra bhUmimAM janmelA citoDanivAsI karmozAhanA udagra viyathI tIrthAdhirAjane punaruddhAra thaye. karamAzAhe gujarAtanA sUbedArane Azrita banAvelo ane chelle tenI pUrNa hAnubhUti ane sahakArathI A kaThina jIrNoddhAranuM kArya saphaLa karyuM. karamAzAhe maMtrIzvara vastupAle saMgrahIta suMdara pASANaphalahIthI suMdara biMba banAvarAvyuM je ApaNuM sanmukha atyAre vidyamAna che. karamAzAhe uddhArita bhavya jinamadira ane temaNe ja pratiSThita-sthApita mUti adyAvadhi jaina saMghanA kalyANamAM sAkSIbhUta-hAyabhUta thaI rahela che. * hI grahartukriyAsthAna ( 1369 / sasye vikramavatsare jAvaTisthApita vizva sTema tharvaphAta ( vividhatIrthaka5, zrI jinaprabhasUri ) * viSe vAre caMdradazAnIsumitte sati ( rU72 ) prImUnAthA sAdhuH zrIsamo dazA" ( vividha tIrthakalpa ) + nIcene lekha paNa uparanA kathanane ja puSTi Ape che. " tIrthe'tra sAdhukaramAbhidho dhanI siddhisiddhitithi 1588 saMkhye jaivama[]vanavimamuninA " ne karU che (zatruMjaya girirAjanA mUlanAyakajInA maMdiramAM divAla para lekha) bhAvArtha- saM. 157(8)mAM karmazAhe zrI AnaMdavimalasUrijInA upadezathI zatrujaya tIrtha uparanA mUlamaMdirano punaruddhAra karyo. kAjAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthane A dhamavIra puruSe sthApita prabhujInI varSagAMTha vaizAkha vadi 6 daravarSe pAlItANAmAM ane anya zaheromAM paNa jaina saMgha utsavapUrvaka ujave che ane karmazAhanA guNagrAma gAvA sAthe prabhubhakti kare che. bhAratanA samasta jaina saMghe A mahAna upakArI puNya prabhAvaka puruSanA guNasmaraNa karI AtmahitamAM prayatnazIla thavAnI jarUra che. je mUla maMdiramAM A mUrti sthApita che tyAM gabhArAmAM suMdara nakazIvALAM rUpAnAM kamADa banAvavAmAM AvyAM che. pralanAyakajIne pharatI suMdara rUpAnI chatrI banAvI che. mUla gabhArAmAM rUpAnuM bhavya chatra saM. 1943mAM zA. nAthAlAla nIhAlacaMde banAvarAveluM che. AkhuM garbhadvArA moTA jhummara, hAMDIo ane takatAthI zobhita che. temaja sthAne sthAna para aneka suMdara jinamRtio sthApelI che. A gabhAre bahuM ja gaMbhIra, pavitra ane suMdara vairAgyamaya vAtAvaraNathI bharelo che ane dezakane tyAMthI khasavAnuM mana paNa na thAya tevuM ramaNIya dazya tyAM dekhAya che. mULa gabhArAmAM zrI AdinAthajInA paragharanI pratimAjI sAthe pratimA 58, raMgamaMDapamAM pratimAjI 91, dhAtunAM siddhacaka 2, pASANanAM siddhacaka 1 tathA rUpIAne sAthIyo 1 che. mALa upara caumukhajI sAthe pratimA 81, pagalAM jeDa 2 tathA vijaya zeTha ane vijayA zeThANuM jeDa 2. raMgamaMDapamAM zrI AdIzvarajInI sAme hAthI upara bharatacakravartI tathA marudevI mAtA che. e hAthI Arasane che. mUlanAyakajInA derAsarane lagatI phera daherIo 54 che, gokhalAmAM pratimAjI jeDa 23, sarasvatI devInI pratimA 1, zrI gautamasvAmIjInI pratimA 3 tathA hAtha joDIne UbhelI vijaya zeTha vijayA zeThANInI mati che. uttaranI cekInA thAMbhalA 2 mAM gekhalA 2 mAM pratimAjI 3 zrI haidrAbAdavALA zA badaramalajI ThaThThAnI padharAvelI che. rathayAtrAne ceka dAdAjInA daherAMnA suzobhita samacorasa cekamAM rathayAtrA kADhavAmAM Ave che. ghaNI uttama nakasIvALa senA-cAMdIne ratha, sonA-cAMdInI pAlakhI, senAcAMdIne rAvaNa hAthI, suMdara gADI, sonAnA mera Adi bahu mUlyavAnuM vAhanAdi | vijayA zeTha tathA vijayA zeThANI-ekane zukalapakSamAM brahmacaryapAlanane niyama hato, ekane kRSNapakSamAM. kudarate e bene saMyoga sAdhI kasoTI karI. paraNyA. kasoTIe suvarNa saMpUrNa zuddha nIvaDayuM. AjIvana teoe brahmacarya pAlana karI sadgati sAdhI. apavAda, bArI, chIMDuM kAMI na zodhyuM ! AtmahitanA nAda pAse AvA AtmAo jagatanA tamAma vAdane tuccha gaNe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 1 : [ zrI zatruMjaya sAdhanAthI bharapUra rathayAtrA nIkaLe che. AvI rathayAtrA kaDhAvanArerU. 255 nakarAnA zeTha ANaMdajI kalyANajIne bharavA paDe che. A cAkamAM pUjA paNa bhaNAvavAmAM Ave che. prathama teA phakta eka snAtra ja hamezAM bhaNAtuM hatuM, jyAre pUjA te kaIka ja divase bhaNAtI hatI; paraMtu Azare ekAda dAyakAthI dAdAnA darabAramAM yAtrAnA samaye ATha mAsa paryaMta (cAmAsAmAM yAtrA baMdhanI maryAdA che) rAgarAgaNInA lalakArathI hArarmonIyama vagere sAdhanA sAthe vividha prakAranI pUjA bhaNAvavAmAM Ave che. pUjAnA nakarA rUA. pA ApavA paDe che tathA prabhujIne seAnAnA samavasaraNamAM padharAvavAnI bhAvanA hAya te| e rUpiyA nakarA vadhAre ApavA paDe che. A ceAkamAM Arasa patharAvavAnu pahelavahelu kAma dhulIyAnivAsI tapAgacchIya zeTha sakhArAma "durlabhadAse karAvelu che. tenA upara chAMyaDA sAru leAkhaDanI chatrI khabhAtavALA zeTha popaTabhAi amaraca Mde karAvI che. sadarahuM chatrI pavananA vAvAjheDAnA teAphAnathI tUTI javAthI hAla te jagyAe tadna leAkhaMDanI ane tenI upara kAca maDhI ghaNI su Mdara chatrI manAvavAmAM AvI che. tyArabAda A ratanapALanI kula bhamatImAM temaja daherAomAM eTale ke dAdAnI AkhI TuMkamAM Arasa Arasa ja dekhAya che. te kAma tItha jIrNoddhAranI dezAvaramAM TIpa karIne mesANAvALA zeTha veNIcaMda suracaMda mAraphata suMdara zaiAbhAvALuM thavA pAmyuM che. nAnA udhdhAravALAnI TIpamAM ukta zeThanu nAma gaNavAmAM Ave tA kaMi khATuM nathI. zrI puMDarIkasvAmInu' maMdira mUlanAyaka tIrthaM patinI sAme ja--cAka vaTAvIne zrI puMDarIkasvAmInA maMdiramAM javAya che. zrI RSabhadeva prabhujInA teo mukhya gaNadhara heAvAthI temanuM sthAna ahIM sthApyuM che. AnuM ja anukaraNa JIjI TukAmAM paNa jovAya che. sa. 1587 vaizAkha vada 6 nA divase zeTha karmAzAe jIrNoddhAra karAvye tyAre ahIM paNa mUrti birAjamAna karela hatI. gabhArAmAM 63 pratimAo che. * zrI mUlanAyakajI tathA zrI puMDarIkasvAmIjInI sthApanA-pratiSTA vakhatanA kamAzAnA lekhe| gAdImAM vidyamAna che, tethI banne lekhA ahIM nIce ApavAmAM Ave che. atyAre te| mahAprabhAvika AcArya zrI dhanezvarasUriSkRta zatrujaya mAhAtmya vidyamAna che. || OM || sa~zrvata (2) 187 varSe 42 pravartamAne [ vairA ]layaki || vau| zrIcitraTavAya zrIyolaya[ S ] jJAtIya vRddhazAkhAyAM do0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthone raMgamaMDapamAM banne bAju babbe derIo che. jamaNI taraphanI pahelI deharImAM 21 pratimAo ane bIjI deharImAM 48 pratimAo che. DAbI bAjumAM pahelImAM 22 ane bIjImAM 41 pratimAo che. pagalAM 8 joDI che tathA gautamasvAmI vagere paNa che. puMDarIkasvAmI pAMca koDa munivaronI sAthe caitrIpUrNimAe A girirAja upara mekSe padhAryA tyArathI A girirAjanuM nAma puMDarIkagiri narasiMha suta do. [ se lA bhAryA bAI lola putra 6 do. ratnA bhAryA rajamalade putra zrIraMga do. pomA bhA0 pAyade dvi. paTamAde, putra mANekahIra do. gaNA bhA. ji.] nArada pu ravA Dho. huzaratha mA heva da. TUrama pura ro. norA mAmAvaDye . [3]Sama [y ].. .magarane suda] vide [-baM]dhara zrImadrAjasabhAzRMgArahAra zrIzacuMjayasaptamoddhArakAraka do0 karamA bhA0 kapUrAde vi0 kamalAde putra bhISaji putrI bAi sobhA bA0 sonA bA0 manA bA0 pr| pramukha samasta kuTumbazreyothai zatrujayamukhyaprAsAdo[ddhAre zrIAdinAthabiMba pratiSThApitaM / maM. rvii| maM. narasigasAnidhyAta pratiSThitaM zravruttifmaH | 8 || A lekha zatruMjaya tIrthamAM tIrthapati zrI AdinAtha bhagavAnanI pratimAnI beThaka upara, 5. paMktimAM katarelo temAM tIrthoddhAraka karamAzA hatA. temanA kuTuMbaparivAra paricaya ane 1587mAM vaizAkha vada 6ne ravivAre pratiSThA karAvyAne ullekha che. maMtrIzvara karamAzAhanA kuTumbano ullekha paricaya A pramANe che. citoDanA rahevAsI osavAla jJAtiya ane vRddha zAkhAvALA dezI narasIMhanA putra desI setolA temanAM patnI lIlIde. tene cha putro hatA. 1 ratnAzAha, pomAsAha, gaNAsAha, dazaratha sA bhAryA rAmalade bhAya pAyade murAda devalade bhAvalade putra. zrIraMga pAmade gAravede ramade suSamAde putra mANekahIra putra davA kehala putranuM nAma nathI. rAjasabhAzaMgArahAra, zatruMjayasaptama tIrthoddhAraka dozI karamA (zAha) bhAryA kapUrAde, ki. kamalAde, putra bhISajI, (bhIkhamacha,) putrI bAI somAM, bAI sonA, bAI manA, bAI pratA. Adi samasta kuTumbanA zreyArthe zatruMjayanA mukhya prAsAdanA uddhAramAM AdinAtha prabhujInA bibanI pratiSThA karI maMtrI narasIMhanI sahAyatAthI pratiSThita zrIsUribhiH che. paMDarIkasvAmIne lekha ke saMvata 1987 varSe vaizAya]ri zrI osavaMze vRddhazAkhAyAM do0 tolA bhA0 bAI lIlU suna do0 ratnA do0 pomA do0 gaNA do0 dAratha do0 bhojA do0 karanA bhA0 kapUra / kAmalade pu0 bhISajIsahitena zrIpuMDarIkavimbaM kAritaM // zrIH / / A lekha mukhya TuMkamAM mUlanAyakajInA maMdiranI sAme puMDarI svAmI upara che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 73 : zrI zatruMjaya prasiddha thayuM che. zrI puMDarIka gaNadhara to bharata cakInA meTA putra thAya che. temaNe zrI trASabhadeva prabhujI pAse prathama dIkSA lIdhI ane prathama gaNadhara banyA. temaNe savAkroDa zlokanuM zatruMjaya mAhAmya banAvyuM hatuM. zatruMjaya mAhAtmyanA Adi kartA teo che. ahIM raMgamaMDapamAM rAdhanapuravALA kamaLazIbhAI gulAbacaMde rASabhadeva prabhunA pAMce kalyANakanA suMdara citrA karAvyAM che. sAthe caMdarAjA, sUryakuMDa Adi Adine sUcavanArA citra citarAvyAM che. meTI bhamatI trIjI pradakSiNAnI zrI puMDarIkasvAmIjInA daherAnI DAbI bAjuthI zarU thAya che te tIrtha khAtAnA eraDA sudhI daherIo 29, jemAM eka daherI khUNAnI dAru bharavAnI che eTale bAkI daherI 28 mAM pratimAjI 160, pagalAM jeDa 4, gautamasvAmIjInI mUti 1 AmAM vIzIonI pratimA eka gaNuM che. ( rathakhAnAnI oraDI pAse derAsarajI zikharabaMdhI che jemAM pratimAjI 14 che. daheruM zrI kaSabhadevajInuM be bAraNAvALuM che. | upalA derAsarathI zrI aSTApadajInA derAsara sudhI daherI 21 gokhalA sudhAM che. temAM pratimAjI 48 ane pagalAM jeDI 1. zrI gaSabhadevajInuM deharUM (zrI sImaMdharasvAmInuM daheruM) A deharAmAM mUlanAyaka zrI RSabhadevajI bhagavAna che paraMtu janatAmAM A maMdira "vartamAna kAlamAM mahAvideha kSetramAM vicaratA zrI sImaMdharasvAminuM deharUM" e nAmathI prasidhdha che paraMtu vAstavika rIte ema nathI A maMdira zrI trASabhadevajInuM ja che. A maMdira maMtrIzvara zrI vastupAla tejapAle baMdhAveluM che ema kahevAya che. parantu atyAre mUlanAyaka zrI RSabhadevajI che. temAM gAdImAM lekha che. lekha nIce ApuM chuM. lekhane bhAvArtha eTale che ke saM. 1677mAM mAgazara zudi 5 ne ravivAre vRdhdhazAkhAnA, osavAla jJAtIya, amadAvAdanivAsI zrAvaka cAMpazIe kuTumba sahita zrI AdinAtha bhagavAnanuM biMba banAvarAvyuM ane pratiSThA tapAgacchIya jagadaguru zrI hIravijayasUrijInA praziSyanA hAthe thaI haze paraMtu chelluM nAma nathI vaMcAtuM. ___saMvat 1677 varSe mArgazIrSa zukla 5 ravau vRddhazAkhAyAM zrIosavAla jJAtIya ahammadAvAdavAstavya sA0 yekara bhAryA lADakI suta sA mAnasigha AmAM saMkSepamAM kuTuMba paricaya ane 1587mAM vaizAkha vadi 6 pratiSThA karAvyAne ullekha che. atyAre te ApaNI pAse mahAprabhAvika zrI dhanezvarasUrijI mahArAja zrI zatruMjaya mAhAmya vidyamAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 74 : [ jaina tIrthAnA bhAryA phUlAM suta cAMpasI pramukha kuTumbayutena svazreyase zrI AdinAthasvAmi biMbaM kAritaM pratiSThitaM ca tapAgacche bhaTTAraka zrIhemavimalasUri tatpaTTAlaMkAra bha0 zrI AnaMda vimalasUri tatpaTadhurAdhuraMdhara bha0 zrI vijayadAnasUritatpaTTa pUrvAcala kamalabAMdhavasvadezanApratibodhita mahAmahipativinirmitaSaNNAmAsika sarva jIvAbhayapradAnapravartana zrIzatruMjaya, jIjIyAdIkara nivartanAdijanita jAgratajinazAsanaprabhAva bha0 zrI hIravijayasUritatpaTTapadmapadmInipati svavacanaracanAcAturI camatkRtamahArAjAdhirAjapradatta sarvadA gobalIvarddha mahISa mahISIvadhani vartanAdi sUratrANa x x x uparyukta lekha jotAM ema banI zake kharUM ke prathama mahAma MtrIzvara vastupAla tejapAle te| zrI sImadharasvAmInuM maMdira aMdhAvyu haze ane chodhdhAra samaye kAraNavazAt mUlanAyakajI bIjA padharAvyA haze eTale maMdiranuM nAma zrI sIma'dharajInu` ma`dira kAyama rahI gayuM che. * A madiranA gabhArA tathA sa~gamaDapamAM maLIne kula 46 pratimAe che, mALa upara ceAmukhajI che. maMdiranA raMgamaMDapamAM zrI sarasvatIdevI temaja vijaya zeTha ane vijayA zeThANInI mUrti che tema ja raMgamaMDapa sAme geAkhalAmAM aMbikA devInI mUrti che. A daherAmAM uttara tarapha bha`DAranI tIjorI vagere sAmAna rahe che. zrI aSTApadajInu dahera zrI aSTApadajInu daheru eka, pratimAjI 69, gautamasvAmIjInI mUrti 1. AthI cheAkarA * amakA nAmanI strI mithyAtvI sAsarAmAM jaina dharma pALatI hatI. zrAddhanA divasemAM eka vakhata khIra karelI te samaye bhAsakSapaNunA pAraNe tapavI sAdhu mahAtmA gAcarI padhAryA temane khIra vaheArAvI, pANI bharIne AvelI sAsune pADeAzaNe cADI khAdhI. sAsue paNa khIranI tapAsa karyA vinA vahune dhRSTatApUrvaka teNInA baMne putrAne lai ghara bahAra cAlI nIkaLavA kahyuM. duSTA sAsue vahune kADhI mUkI. teNInA vara ghera AvatAM mAtAe jaNAvyuM-" tArI vahue Aja zrAdhdhanI khIra prathama muMDakAne ApI. paNa vadhAre gusse thayA; paNa UMdhA pADela vAsaNu upADIne jue che te tyAM supAtradAnanA prabhAve vividha prakAranAM divya pakavAnAthI bharelAM ThAma joyAM. AthI te peAtAnI vahune teDavA khabhe kuhADI nAkhI doDI gayA. amakAne dIThI. amakAe paNa patine kuhADI laIne AvatA joI te peAtAne mArI nAkhaze ema dhArI banne bAlakA sAthe kUvAmAM paDatuM mUkayuM. tenI pAchaLa tenA dhaNI paNa paDyo. dhaNI marIne pADe| thayAH amakA marIne devI aMbikA thai. mA dekhAva mUrtimAM Abehuba dRzyamAna che. A abikAdevInI mUrtine keTalAka saccAIkA devI paNa mAne che. A maMdiramAM eka bIjI paNa devInI mUrti che jenI nIce sa'. 1371; AzarAja putra luNIga ATaluM vaMcAyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat "" www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 75 zrI zatruMjaya A daheru siMhaniSadyA nAmanA cetyAkAre che. be, daza, ATha ne cAra e pramANe cAre dizAe prabhujInA samanAsAvALAM biMba che. rAvaNanI vANuM vagADatI tathA maMdodarInI nRtya karatI mUti dekhADavAmAM AvI che. labdhivaMta gautamasvAmIjInI pratimA paNa sthApI che. pagathIyAmAM tApasene paNa cItarelA che. aMgUThe amRta vase, labdhitaNa bhaMDAra, te guru gItama samarIe, vAMchita phala dAtAra gautamasvAmIjInA hAthe jemaNe dIkSA lIdhI te tamAma kevalajJAna pAmIne mekSe gayA. aSTApadajInA daherAthI rAyaNa vRkSanA khuNA sudhI daherI 15, gekhalA 3, pratimAjI 5 pagalAM jeDa 19 tathA gautamasvAmIjInI mUrti che. navA AdIzvarajInuM dahe A daherUM mULa maMtrIzvara vastupAla tejapALe baMdhAveluM che paraMtu hAlamAM temAM suratavALo tArAcaMda saMghavIe gayA saikAmAM prabhunI pratiSThA karAvela zrI AdinAtha prabhunI mUti mULa nAyaka tarIke birAjamAna che. gayA sakAmAM tIrthapati mUlanAyakajI zrI AdIzvarajI bhagavAnanA daherAmAM prabhujInI nAsikAnA TeravA upara vIjaLI paDatAM nAsikA khaMDita thayelI jANI zrI saMghe nahi pUjavAnI marajI karyAMthI mUlanAyakane utthApana karI temanI jagyAe navA AdIzvarajInA biMbane sthApana karavAnuM dhAryuM, tethI A bhavya, manohara, vizAla bhAlavALuM navuM biMba lAvavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu adhiSThAyakanA camatkAra sAthe "nA" evo avAja Adeza thavAthI tathA zreSThIne svapnAmAM vaLatA (pachInA) udhAra vinA nahIM uThavAnuM jaNAvyAthI mRlanAyakane utthApana karavAnuM baMdha rahyuM. nAkanuM TeravuM rUpAnuM karAvyuM tathA navA biMbane-zrI AdIzvarajInI navI pratimAjIne vastupAla tejapALe baMdhAvelA A daherAmAM padharAvyA. A daherUM dAdAnA dahere jatA DAbA hAtha upara che emAM pratimAjI 51, pASANanA siddhacaka 2, pagalA jeDa 1, tathA vijaya zeTha vijayA zeThANI temaja samarAzAha zeTha zeThANInI mUrti jeDa 2 che.* * ahIM moTI TuMkamAM keTaleka ThekANe AvazrAvikAnI mUrti che paraMtu bhAvika zrAvake te mUrtine vijaya zeTha ane vijaya zeThANI tarIke mAne che. vAstavika rIte A yugala mUtio maMdira baMdhAvanAra, jIddhAra karAvanAra ke ke moTuM kArya karI tIrthaprabhAvinAmAM, zobhAmAM bhAga lenAra zrAvaka zrAvikAnI mUrtio che. yadi koI itihAsapremI prayatnapUrvaka A yugalamUrtinA lekho prakAzita kare to ItihAsamAM navIna prakAza paDe tema che. gujarAtanA prasiddha maMtrI muMjAlanI mUrti ahIM che. tenI nIce lakhyuM che kaM. dukAna AvA bIjA lekho paNa che. uparyukta navA AdIzvarajInA deharAmAM vijaya zeThanI mUrti nIce. saM. 1454 osavAlajJAtIya " ATaluM vaMcAya che. bIjI mUrti samarAzAha ane temanI patnI che, jemAM lekha nIce pramANe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * $ H [ jaina tIrthAMnA zrI RSabhadevanu dahera A daherU ujjainavALA pAMca bhAioe badhAvelu hAvAthI pAMca bhAinA daherAnA nAme oLakhAya che. A daherU zrI puMDarIkasvAmIjInA derAsaranA pagathiyA pAse dakSiNa taraph che. emAM pratimAjI 15, dhAtunI pratimAjI 1, devInI mUrtti ra, bahAra geAkhalAmAM zrI hemaprabha muninI mUti che. zrI zatruMjaya sahasraTyUTanu dahera zrI mUlanAyaka AdinAthajInA daherAnI jamaNI tarapha eTale dakSiNa dizAesahasaphUTanuM daheruM' che. A daherAmAM ArasanI eka UMcI ceArasa pIThikAmAM cAre bAju nAnA AkAranA jinabibe hajAra uparAMtanI saMkhyAmAM che. pratimAjI 1035 che.* samavasaraNanuM dahera' pATasuvALA salavI zA, mAtI? savata 1375 ( 1379 )mAM dhAnyu hatuM. tenI pAse pANInu TAMkuM che. maMdiramAM pratimAjI cha tathA pagalAM oDa 2 che, TAMkAne lagatI uttara khAjI tarasa geAkhalA 3mAM pratimAjI 6, pagalAM joDa 1 che. uttaradA khAraNe gAkhalA 4mAM pratimAjI 5 tathA pagalAM joDa 8 che. A daherAnA ugamaNe AAraNe mekhalA 4mAM pratimAjI che. dakSiNa khAraNe AkhalA pamAM pratimAjI " che. pagalAM joDa ra tathA AthamaNe khAraNe geAkhalA 4mAM pratimAjI 5, pagalAM joDa 1 che.x // saMvat 1414 varSe vaizAkha zu. 10 gurau saMghapati desalasuta saMghapati samarA, samarA sagarA saM. sAliga, sA. sAjana, siMhAbhyAm kArApitaM pratiSThitaM zrIka sUriziSyo zrIdevaguptasUribhiH zubhaM bhavatu // AvI ja rIte sImaMdhara prabhujInA maMdiramAM paNa je vijaya zeTha ane vijayA zeThANInI mUrti che te paNa zrAvakazrAvikAnI mUrti che. temAM ATaluM vaMcAya che. 66 1371 mahA zu. 14 sAma." pachI zrAvakazrAvikAnAM nAma che. * A sahasrakUTanA maMdiramAM 1710 mAM suprasiddha maheApAdhyAya zrI vinayavijayajI maNie pratiSThA karAvI che. tyAM lekha che jenA antima bhAga A pramANe che. " xx x ziSyopAdhyAya zrIvinaya vijayagaNibhiH pratiSThitaM zrIrastu zrI zatruMjaya mahAtIrtha kAryakara paMDita zrI zAntivijayaga. devavijayaga. meghavijayaga. sAhAyyataH limiExxx " x atyAranuM A samavasaraNanuM maMdira teA sa. 1794 mAM parantu maMdiramAM je traNa parikara che te prAcIna che ane temAM judA 1327; 1375 ane 1379 eTale kAM tA A parikara ahIM khIjethI AvyAM hAya athavA to A madirajImAM pAchaLathI pheraphAra thayA heAya. anyAJA lekha che, judA lekhA che. sa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 77: [ zI sajaya camukhanuM daheje zrI puMDarIkajInA derAsaranA pagathIyA pAse uttara tarapha cAmukhajInuM daheruM che. A daheru chellI bhamatInA cheDe, puMDarIkajInA dahere jatAM pahelAM Ave che. te gaMdhArIyAvALAnuM banAveluM che. meDA upara cemukhajI vagere pASANanI pratimAjI 7. A daherAnuM pazcima taraphanuM bAraNuM pUrIne temAM hAla pUjA-AMgIne sAmAna rAkhavAmAM Ave che. ahIM rUpAnAM paMcatIratha tathA siddhacakra che. pratimAjI 8, rUpAnI pratimAjI 7, rUpAnAM siddhacakra 6, dhAtunA siddhacaka 3 ane aSTamaMgalika 1 che. AnI pAse ja eka khAlI daheruM che. A daheruM maMtrIzvara vastupAla tejapAle baMdhAveluM che. temAM pratimAjI nathI tethI temAM uparanI AMgInA hamezanA dAgInA rakhAya che. zrI gadhArIAnA mukhajInA daheranI pharatI jamaNI taraphathI DAbI tarapha sudhI daherIo 16, gokhalA 2, sarvapratimA 67, pagalAM jeDa 3 tathA daherA 1mAM cAvIsa tIrthaMkaradevanI paramapUjya mAtAonI putra sahita mUrtio che. rAyaNavRkSanA khUNAthI te caudaratananA daherA sudhI daherI 10, gokhalA 3, pratimAjI 33, vijaya zeTha ane vijayA zeThANunI mUti gokhalAmAM, tathA Arasa pahANanI vIzI 2 che. cauda ratananA daherAthI te TheTha zrI puMDarIkasvAmInA daherAnA khUNA sudhI daherI ra6mAM pratimAjI lya, dhAtunAM siddhacakra 1, pagalAM jaDa 1, devInI mUrti 1, vijaya zeTha vijayA zeThANInI mUrti, tathA gokhalA 1mAM sAdhunI mUrti 3 che. zrI sImaMdharasvAmI bhagavAnanA daherAsara pharatI daherI tathA daherAM temaja gekhalA vigerenI viMgata- gekhale 1H zrI sImaMdharasavAmI bhagavAnanA daherAnI pAchaLa ajameravALAe baMdhAvela pratimAjI 2 che. suratavALA zeTha bhUkhaNadAsa jagajIvanadAse saMvata 1920 mAM baMdhAveluM daheruM, 1H mulanAyakajI zrI AdinAthajI bhagavAna, pratimAjI 14 che. zA. maMgaLajIe saMvata 1810mAM baMdhAvelI daherI 1H mUlanAyaka zrI paprabhujI, pratimAjI 4 che. sAMkaLIbAInuM daheruM 19mUlanAyakajI zrI pArzvanAtha bhagavAna, pratimAjI che. zrI sahastraphaNA pArzvanAtha bhagavAnanuM daheru 1, pratimAjI 17 che. saMvata 1826mAM baMdhAvelI daherI 1mAM pratimAjI 5 che. daherI 10 zrI gautamasvAmIjI vagere pratimAjI 5 tathA pagalAM joDa 1 che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 78 : [ jaina tane - daherI eka pagalAM joDa 3 che. daherI 1 zrI ajitanAthajI bhagavAnanI pratimAjI 5 che. dakSiNa taraphanA bAraNAnI zrI AdinAthajI bhagavAnanI daherI 1 pratimAjI 2 pagalAM jeDa 1 che. pAMcabhAInA daherAne lagatI UgamaNI tarapha daherI 1, amadAvAdanAM bAI ujamabAI sthApita pratimAjI 3 che. amadAvAdavALA bAjarIyAnuM daherU 1, pratimAjI 15 che. bAjarIyAnA daherA karatAM daherA-daherIonI vigata saMvata 1873 mAM baMdhAvelI daherI 1, pratimAjI 7 che. suratavALA zeTha jagannAthadAsa lAladANe saMvata 1826 mAM baMdhAveluM daheza 1 mulanAyaka zrI zAMtinAtha bhagavAna pratimAjI 9 che. tenI pAchaLa saMvata 1824 mAM baMdhAvelI daherI 1, temAM pratimAjI 8, pagalAM jeDa 5, bhANA lIMbaDIvALA pratiSThita pratimAjI 8 che. pazcima bAraNe meruzikharanI racanAvALA daherAmAM pratimAjI 12 che. navA AdIzvarajInA daherAnI uttara taraphanA bAraNAnI AsapAsa harI 2, ugamaNI taraphanI daherImAM pratimAjI 7, pazcima taraphanI daherI 1, saMvata 1810 bhANA vistAe baMdhAvelI, kulanAyaka zrI AdinAthajI bhagavAna, pratimAjI 11 che. cekamAM dAdAjInAM pagalAM jeDa 1 che. pAse daherI 1 zrI pArzvanAthajInI, pratimAjI 3 che. pAse pAdukAnI chatrI 1 mAM pagalAM jeDa1 che. pAse daherI 1 mAM pratimAjI 3 pagalAM jeDa 4 che. pAse cetarA upara pagalAM jeDa 34 che, navA AdIzvarajInA ugamaNe bAraNe daherI 1 pratimAjI 5 che. dakSiNa bAraNA tarapha cAmukhanI chatrI 3, pratimAjI 12 che. sahasakUTanA daherAnA esAramAM gekhalA , ugamaNA tathA dakSiNa tarapha pratimAjI 2 che. sahasakUTanI dakSiNa tarapha saMvata 1810 mAM baMdhAvelI daherI 1. mUlanAyakajI, zrI AdinAtha bhagavAna pratimAjI 5 che. e daherAnI pAse zrI rAmacaMdrajInI mUti tathA taLe pagalAM jeDa 2 tathA devInI mUrti 1 che. tenI pAse mukhajInI chatrI 2, tenI pratimAjI 8 che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 79 : sahasrakUTanI AthamaNI tarapha daherI 1 pratimAjI 3 che. e herAne lagatA gaiAkhalA 7 mAM pratimAjI 6 pagalAM joDa 11 che. sahasraTanI pAse kusalakhAinA cAmukhajInu daheru pratimAjI 6 che. e daherA pharatA gokhalA 8 mAM pratimAjI 15 che. zrI zatruMjaya zrI rAyaNapagalAnuM deharU pazcima tarapha rAyaNapagalAnuM daherU che, A pagalAM dAdAjI zrI AdIzvara bhagavAnanAM che. zrI RSabhadevajI bhagavAna dIkSA lIdhA pachI-pUva navANu' vAra AvI A tIrthAdhirAja upara samavasaryA che te A ThekANe ja. A girirAjanI jema A rAyaNa paNa prAyaH zAzvata gaNAya che. A pagalAM uddhAravALA karamAzA zeThe sa`vata 1587 mAM vaizAka vada 6 nA divase padharAvelA che. ArasanI kamAnadAra nakasIvALI sudara daherI che. aMdara bhIMte sudara ArasapahANamAM suzeAbhita dekhAya te rIte sametazikharajI ALekhela che je amadAvAdavALA zeTha dalapatabhAI bhagubhAie karAvela che. ahAra majumAM ja nAnA meAranI muti cunAnI che. rAyaNa vRkSanI nIce e cAtarA upara, vacamAM ghumaTIenI aMdara, chUTA pagalAM, caumukhajI 18, chUTI pratimAjI 25, kula pratimAjI chara tathA pagalAM joDa 182 che. rAyaNa pagalAMnA daherAnI jamaNI tarapha nimivanima tathA pAMca pAMDavAnI daherI che tathA bIjI derIo paNa che. gaNadhara madira zrI AdinAthajInA daherAnI DAkhI tarapha gaNadhara pagalAna daherU che. A daherUM mulanAyakajInA daherAnI DAbI bAju para che. temAM ceAvIza prabhujInA kula gaNadhara caudase khAvananI pAdukA joDI daherAmAM eka parasALa bAMdhI te upara sthApela che. cAvIsa prabhujInAM pagalAM joDI paNa sthApela che. te sivAya pratimAjI 8, tathA pagalAM joDa 24 che. cAdaratananuM daherU jemAM suMdara eka ja sarakhA AkAranI bhavya 14 mUrtio che. gaNadhara pagalAMnA daherAnI tathA cauDharatananA daherAnI vacce caumukhajInI ghumaTI 1 mAM pratimAjI 4 che, saMpaijinanuM daherU, A daherAmAM vatamAna ceAvIzI ane vIzInA prabhunA ( bharatakSetre 24, mahAvidehe 20) khie padharAvelA che. A daherAne mULAjInA maMDapavALuM daherUM kahe che. A daherAmAM kha'Dita khi`manuM bhAyarU' che. pratimAjI 44 che, mulAjInA maMDapanA uttara mAraNe geAkhalA 3 mAM pratimAjI 3 che. sAmA pANInA TAMkA upara pagalA joDa 12 che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 80 : [ jaina tIrthone sametazikharajInuM daherUM A daherAne saLIvALI jALI cAre bAju bhIDane bAraNA mUkyAM che. ahIM vIsa prabhujInI pratimA tathA nIce pagalA sthApana karyA che. pratimAjI 26, pagalA joDa 20. traNa bhamatInI vigatajha dAdAne pradakSiNanI moTI traNa bhamatImAM kula daherI 234 thAya che. upara lakhyA pramANe ratanapoLanA daherAM daherIe uparAMta mahAna pUrvAcAryonI keTalIka pratimAo temaja arvAcIna samayanA mahAn vidvAna dharmadhuraMdhara nyAyAbenidhi zrI vijyAnaMdasUrIzvarajI urphe AtmArAmajI mahArAjanI bhavya manahara pratimA che. corAzI vIzI sudhI jemanAM nAmanAM guNagrAma thaze evA vijaya zeTha ane vijayA zeThANInI mUrtio, zrI gautamasvAmIjInI, sarpa mayUranI, zrI rAmacaMdrajInI, pratAparvata devIonI mati vagere ratanapoLamAM che, temanAM darzana thAya che temaja bhAMyarAmAM khaMDita thayelI pratimAjI vagere ghaNuM jovAnuM maLe che. temaja jyAM phUlavALA bese che tenI pAchaLa nahAvAnI suMdara jagyA che, tyAM yAtrALuonAM kapaDAM vagerenI dekharekha rAkhanAra cekIne baMdobasta che. kesarasukhaDane bhaMDAra paNa tyAM ja Avela hovAthI te nimittanA paisA nAkhanArane sugama paDe che. * traNa pradakSiNe A pramANe che. 1. zrI bhUlanAyakajI AdIzvara dAdAnA darzana karI, maMdira bahAranI daherIo tathA zrI navA AdezvarajI; sahastrakUTa maMdira tatha mUla maMdiranI deharI, rAyaNa pagale, mUlamaMdiranI deharIo, mUlamaMdiranI pAchaLanI tathA bAjunI derIo, ane sImaMdhara svAmi tathA mUlamaMdiranI bahAranI derIo, vagerenAM darzana karI raMgamaMDapamAM AvI mUlanAyakajInA darzana kare. 2. navA AdIzvarajInAM tathA navA AdIzvarajInA maMdiranI bahAra pAse ja pAdukAo ane pAMca bhAyAnA maMdiranI pAse je nAno raste jAya che tyAMthI merU girirAja, deharIe, sametazikharajI, gurUpAdukAo, anukrame rAyaNu pagale darzana karI, tyAMthI sAme gaNadhara pagale; deharIo tyAMthI sahastraphaNu pArzvanAthajInAM darzana karI raMgamaMDapamAM Ave ane dAdAnAM darzana kare. 3. tyAMthI pAMca bhAyAnuM maMdira, bAjIrIyAnuM maMdira, zrI neminAthajInuM maMdira tyAMthI dakSiNa taraphanI badhI deharIo; vIza viharamAna; aSTApadajI, tyAMthI badhI deharIo; rAyaNanI traNa pradakSiNuM tathA rAyaNa pagale caityavaMdana, nabhI vinamI. caudaratana tyAMthI uttara taraphanI dareka derIe; caumukha zAMtinAthajI ane puDarIka svAmijI vaMdana karI raMga maMDapamAM ane pachI mUla saMbhArAmAM caityavaMdana kare. A rIte A meTI kuMkanA bhUlanAyaka, tIrthAdhirAjanAM darzana thAya che. - dareka mahAnubhAva mumukSuoe hAtha joDI dareka maMdiro ane daherIomAM " vinA" belavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatru jayanI jayataLeTI : eka dazya zatru jaya upara rathayAtrAno varaghoDo caDAvavAmAM Ave che te samayanuM eka dazya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya mukhya jinAlayanuM bhavya dazya motIzA zeThanI TuMkano mukhya jinaprAsA rAyaNa pagalAMnI derI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 81 : zrI zatruMjaya vAghaNu piLanI aMdarathI ratanapaLa sudhInA daherA-daherI pratimA-pAdukAnI ekaMdara saMkhyAne kaThe nIce mujaba vimaLavazI. daherAM daherI pAdukA joDI 34, 29 209 pratimA 1134 317 ratanapoLa daherAM 26 234 . pAdukA jeDa pratimA 121 1394 1667 : . narazI kezavajI daherAM 2 deharI 70 kula pratimA 700 pAdukA joDI. 2. moTI TUMka-dAdAnI TuMkamAM ekaMdara 60 daherAM, ra93 daherIe 4766 prabhunI pratimAjI che. temAM narasI kezavajInA umeratAM pratimAjI 5466 thAya che, daherAM dara, daherI 363 thAya che, pagalAM jaDa 1873 thAya che. ahIM dareka sthAne je pratimAjI tathA pAdukA vagere ApyAM che te anumA nathI che; karaNake dareka derIomAM pratimAjI vadhyAM jAya che eTale je kAMI vadhaghaTa thaI hoya; ane bhUlathI kaI maMdira, deharI rahI gayela hoya e paNa banavA joga che. ApaNAM te dareka jinabiMbane bhAvathI trikAla kroDe vAra vadana he. narazI kezavajInI TuMkane vahIvaTa dhaNI pate kare che. dAdAnI TuMkane vahIvaTa zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI kare che. AkhA tIrthanI tathA tIrthabhUminI dekharekha e suprasidhdha peDhI bAhoza munImanA sAtha taLe saMkhyAbaMdha mahetA, nekare, sIpAIo, InspekaTara Adi dvArA uttama prakAre kare che. motIzA zeThanI TuMka rAmapaLathI bahAra nIkaLatAM zeDe dUra jatAM nava TuMkamAM javAne raste-bArI Ave che. temAM sauthI pahelAM zeTha motIzA'nI TuMka Ave che. * ApaNe je moTI TukanuM varNana vAMcI gayA te TuMkanI sAme ja-eka bIjI girirAjanuM zikhara che. tyAM amadAvAdanA nagarazeTha hemAbhAIe aDhaLaka dhana khaca hemAvasI baMdhAvI hatI. eka vAra hemAbhAI zeTha navI baMdhAtI pitAnA TrakanuM nirIkSaNa karavA AvelA hatA. A vakhate muMbaInA dharmavIra, dAnavIra ane karmavIra zeTha metIzApaNa yAtrAthe AvelA hatA. teo paNa zeTha hemAbhAI sAthe TUMka jevA AvelA/ba temaNe sAme ja moTI TuMka joI ane pahADanAM bane zikharane alaga pADanAra khAI jaI. temane thayuM ke A khAI purAvI nAkhI hoya te banne 1. motIzA zeThe muMbaImAM bhAyakhAlAnuM maMdira baMdhAvyuM, agAzImAM maMdira baMdhAyuM ane bIjI paNa ghaNuM maMdira baMdhAvyAM che.' 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatrujaya : 82 : [ jaina tIrthone zikhare joDAI jAya ane eka suMdara devanagara banI zake. A vAta temaNe potAnA mitra zeTha hemAbhAI, zeTha haThIsiMdhu vagerene karI, mitroe A vAta taddana azakya batAvI temaja pUrve thayelA moTA moTA rAjA-mahArAjAo ane zrImaMte paNa A kAma karAvI zakyA nathI pachI tamArAthI kevI rIte banI zakaze? paNa zeTha motIcaMda makkama vicAranA hatA hinda ane hinda bahAra dhamadhokAra temane vyApAra cAlate ane dhananI kamI na hatI. temaNe kahyuM mAre tyAM sisAnI pArTI ane sAkaranA kethaLA che tenAthI A UMDI khAI bharI daI upara nalinI gulma vimAnanA AkAranuM suMdara maMdira baMdhAvavuM che. zeThe pitAnA vacana pramANe cAra varSanA bhagIratha prayatna pachI aDhaLaka dhana kharca te khADe purAvI dIdhuM. ane vi. saM. 1892 mAM maMdiranuM khAtamuharta karyuM. temanI IcchA hatI ke mArA hAthe ja pratiSThA karuM paNa bhAvinA garbhamAM zuM che te koNa jANI zake tema hatuM? zeThanA maMdirajInI AsapAsa amadAvAdavALA zeTha haThIsiMha kesarIsiMha, amaracaMda damaNIe, motIzA zeThanA divAna zeTha pratApamallajIe zeThanA mAmA, zeTha vIracaMda bhAicaMda dholerAvALA, pArekha kIkAbhAI, phUlacaMda, nAnajI cInAI, gagalabAi, premacaMda raMgajI, tArAcaMda nathu, jeThA navalazA zeTha karamacaMda premacaMda, pArekha svarUpacaMda hemacaMda, jecaMda pArekha vagerenA maLIne moTAM seLa daherAsara te ja vakhate baMdhAyAM hatA. maMdiranI pratiSThA pahelAM ja zeTha motIzA svargavAsI thayA. tyArabAda temanA putra khImacaMdazeTha meTa saMgha laIne siddhAcalajI AvyA. kahe che ke A vakhate bIjA bAvana saMghavIo sAthe hatA. saM. 1893 nA mahA vadi bIje A bhavya maMdiramAM zrI rASabhadeva prabhunI pratiSThA thaI te vakhatane aMjanazalAkA pratiSThA vidhividhAna utsava bahu ja ramaNIya ane darzanIya hatuM. tyAra pachI A apUrva utsava pAlItANe thayA nathI ema janatA kahe che. metIzA zeThanA A utsavane kavirAjazrI vIravijayajIe motIzAhazeThanAM DhALIyAM banAvI amara karela che. A maMdira traNa mALanuM suMdara ane vizAla che. TuMkane pharato vizAla, cAra kaThAvALo keTa che. be bAju paLa banAvI vace eka bArI mUkelI che jene raste sIdhe maTI TuMka tarapha jAya che. 1. mukhya maMdiranI pratiSThA saM. 1893 nA mahA vadi bIje zeThanA suputra khImacaMda bhAInA hAthe mUlanAyaka zrI kaSabhadevajI che. A sivAyane te vakhatanA banelAM 15 meTA maMdirone paricaya nIce pramANe che. 2. zrI puMDarIkasvAmInuM deha zeThe ja baMdhAvyuM che. tenI pratiSThA paNa 1893 mAM ja thaI che. 3. dharmanAtha prabhujInuM deha-amadAvAdanA dAnavIra zeTha haThIsiMha kesarIsige baMdhAvyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 83 : zrI zatruMjaya 4. dhamanAthajInuM maMdira -motIzA zeThanA divAna amaracaMda divAne A maMdira baMdhAvyuM che. A maMdiramAM maLanAyakanI bhIte mANeka ratananA be sAthIyA jaDelA che. 5. cAmukhanuM deha-matIzA zeThanA mAmA zeTha pratApamahala joItArAme A madira baMdhAvyuM che. 6. cAmukhanuM daheja--dholerAvALA zeTha vIracaMdabhAIe A maMdira baMdhAvyuM che. 7. rASabhadevanuM maMdira--vAvALA pArekha kIkAbhAI vajecaMde A maMdira baMdhAvyuM che. 8. caumukhajInuM deha-mAMgaroLavALA nAnajI cInAIe baMdhAvyuM che. 9 zrI prabhunuM deharuM--amadAvAdavALA gulAlane A maMdira baMdhAvyuM che. 10. , , pATaNavALA zeTha premacaMde baMdhAvyuM che. 11. pArzvanAthajInuM dahe-suratavALA zeTha tArAcaMda nathubhAIe baMdhAvyuM che. 12. gaNadhara pagalAMnuM deharu suratavALA zeTha khuzAlacaMda tArAcaMde baMdhAvyuM che. 13 sahastrakUTanuM deha--mubaIvALA zeTha jeThAbhAI navalAzAhe A madira baMdhAvyuM che. 14. zrI prabhunuM deha-A maMdira karamacaMda premacare baMdhAvyuM che. teo divAna amaracaMdajI damaNanA kAkA thatAM hatA. 15. zrI prabhujInuM deha--khaMbhAtavALA pArekha svarUpahemacade A maMdira baMdhAvyuM 16 zrI prabhujInuM derAsara-pATaNavALA zeTha jecaMdabhAI pArekhe A maMdira baMdhAvyuM. A rIte A TuMkamAM kula 16 moTA maMdire goLa rAunDamAM AvelA che. tenI pharatI 123 derIo che. AthI AkhI TuMka bahu ja manohara ane darzanIya lAge che. A TuMkamAM vacalI bArImAM nAke eka gokhalAmAM tapAgacchAdhirAja mahApratApI 1. jemaNe amadAvAdamAM haThIbhAInI vADInuM prasiddha maMdira baMdhAvyuM che temaja tyAM paNa mulanAyaka zrI dharmanAtha prabhujI che. A maMdiramAM suMdara kAraNa ane uttama zilpa che. amadAvAdamAM A eka bahu ja darzanIya ane prasiddha maMdira gaNAya che. A sivAya temaNe ghaNAMye jInamaMdira ane dharmazALAo baMdhAvI che. 2. A zeThajIe girirAja nIce jatAM talATImAM DAbI bAjune maMDapa baMdhAvyo che. 3. temaNe muMbaImAM pAyadhunI para suprasiddha goDIjInI cAlI ane geDIjInuM maMdira baMdhAvavAmAM ghaNo ja sAro sahayoga Apyo hato. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 24: zrI mUlacaMdajI mahArAjanI bhavya mUrti khirAjamAna che. temaja mULa ma`diranI DAbI tarapha eka suMdara derImAM tapAgacchAdhirAja zrI mUlacaMdrajI mahArAjanA paTTadhara mahApratApI bAlabrahmacArI AcArya zrI vijayakamaLasUrIzvarajInI mUrti che. temanI pAse ja temanA paTTadhara A. zrI vijayakaisarasUrijInI mUrti che. [ jaina tIrthAMnA aMdara eka kuM'Da che. khArIethI te eka vAva jevA dekhAya che. ku'DanA cheDA tarapha killAnI Athe gALAnI adhiSThAyikA kuMtAsara devInI mUrti che. A sivAya A TuMkamAM rAyaNa pagalAM che, gaNadhara pagalAM paNa che temaja ghaNAM madirAmAM madirA baMdhAvanAra zeTha-zeThANIenI mUrti che. meAtIzA zeTha ane zeThANInI mUrti paNa sarasa che. AlAbhAinI TuMka Urphe AlAvasI A Tuka bhAvanagara pAsenA purAtana gAghAmadanivAsI zeTha dvIpaca'bhAi kalyANajIe sa'. 1893mAM lAkhA rUpiyA kharcIne aMdhAvela che. Tukane krUratA vizAla kATa che, dIpacaMda zeThanuM... mAlyAvasthAnu nAma khAlAbhAI hatu. mATA thavA chatAMye teo khAlyAvasthAnA nAmathI ja prasiddha rahyA. A TuMkamAM nIce pramANe madirA che 1. zrI RSabhadevajInu' maMdira-zeTha bAlAbhAIe 1893mAM baMdhAvyuM che, 2. puMDarIkajInu :madira "" 39 39 1 'siddhAcaLanu' varNana' nAmanA pustakamAM A mahApurUSanI mUrtine paricaya nIce pramANe Apela che. " vacalI khArImAM nArka eka geAkha kAcanA bAraNAnI che. temAM caMdrakulazirAbhUSaNa mahApratApavaMta gaNi mahArAja zrI muktivijayajI Urphe mUlacaMdrajI mahA rAjanI Akheba mUrti padharAvI che. A munirAja AkhA gujarAta-kAThiyAvADanA bhavya vAnA mahAna upakArI zAsanaddhi pamADanArA zuddha savighna, aThaMga vidvAn sa. 1945 mAM thai gayA che. te munirAja vRddhicaMdrajI, nItivijayajI ane AtmArAmajI mahArAjanA moTA gurubhAi hatA. 99 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat siddhAcaLanuM varNana, pR. 89 ) temanA samayamAM jaina zAsananA teo rAjA gaNAtA hatA. suprasiddha AcArya zrI vijayAnaMdasUrijI mahArAje paNa temane aMjila ApatAM "mukitagaNi saMprati rAjA" tu gauravabhayu mAna ApyuM che. sa. 1945 mAM emanuM svarkIMgamana thayuM. 2 ahIMnA khADA kuMtAsaranA khADA evA nAmathI prasiddha hatA eTale tenA adhidAyakane ahIM mesAryAM che. 3 A bAlAbhAi zeThe muMbaimAM pAyanI upara gADIjInI vizAla cAlI ane gADIjInu` maMdira kha'dhAyu' temAM sArA sahayoga ApyA hatA. www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa : 5: zrI zatruMjaya 3. caumukhajInu madira-sa. 1908mAM muMbaIvALA zeTha teruca khuzAladAse adhAvyuM che. 4. vAsupUjyajInu maMdira-sa. 1916mAM kapaDaNava'javALA zeTha mIThAbhAi gulAmade aMdhAvyu che. 5. zrI prabhujInu* madira-ilAravALA mAnadacaMdra vIrajIe A mandira khaMdhAvyu che. 6. zrI prabhujInu maMdira madira punAvALAe badhAvyu che. adbhuta-AdinAthajInuM maMdira AkhA girirAja upara A eka adbhuta vizAla smRti che. A pratimAjI 18 phUTa uM'cI che ane eka ghuTaNathI khIjA ghuMTaNa sudhImAM 145 phUTa paheALI che. uparanI TuMkane mathALe pANeAse pagathiyAM UMce A maMdira Ave che. jemAM 1686 mAM dharamadAsa zeThe zrI RSabhadeva prabhunI pAMcase dhanuSyanI kAyAnA namunAnA pramANamAM DuMgaramAMthI ja mUrti kAtarAvIne aMjanazalAkA pratiSThA Adi karAvela che. A madira karatA kATa hamaNAja karAvI lIdheA che. A deharAthI girirAjanAM badhA uttaga zikharA jinamadiranI dhvajAethI vibhUSita dekhAya che. lagabhaga AkhA girirAjanuM apUrva dazya ApaNane ahIthI bahu ja sarasa dekhAya che. devanagaranuM darzana ahIM pUrepUruM thAya che. A vizAla jinamUrtine keTalAka leke adabadajI paNa kahetA. A mUrtine mastake pUjA karavA nIsaraNI rAkhelI che. ane mUlanAyakajInI prAtiSThAnA divase vaizAkha vadi ne divase navAMga prakSAla, pUjA Adi bahu ja suMdara rIte thAya che. A RSabhadeva prabhunI mUti huM ja addabhuta ane darzanIya che. premacaMda mAdInI Tuka Urphe premAvasI A 1Tuka dhAvanAra zeTha amadAvAdanA nivAsI hatA. saM. 1837mAM sagha lai pAlItANe AvyA hatA. girirAjanA upara madirA adhAtA joyAM ane sAthe ja hAthI peALamAM navAM madira dhAvavAnI badhI paNa vAMcI. temanI icchA girirAjanA UMcA zikhara para TuMka adhAvavAnI hovAthI marUdevA TuMka upara suMdara TuMka madhAvI ane 1843mAM saMgha lai puna: AvyA ane pratiSThA karI. A TukamAM meTAM sAta mazi ane bIjI aneka (51) nAnI nAnI derI che. 1. RSabhadevanu daheru-meAdI premacaMda lavajIe 1843mAM pratiSThA karI. 2. zrI puMDarIka svAminuM deruM "" 99 3. sahusraOA pArzvanAthajInuM maMdira--suratavALA zeTha ratanacaMda jhaveracaMde A ,, 1. A TukamAM prIraMgI zahenazAhatanuM mAna meLavanAra davALA zeTha hIrAcaMda rAyakaraNe 1860mAM zrI zAntinAtha prabhunu maMdira baMdhAvI pratiSThA karI hatI. ( zatrujaya prakAza pR. 106) 7. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [jena tane maMdira baMdhAvyuM che. A AkhuM maMdira ArasanuM banAveluM che. A maMdiramAM ArasanA be gokhalA sAmasAme che. te Abu paranA vastupAla tejapAlanI vahuo derANI jeThANInA gekhalAnA anukaraNa rUpe suMdara keraNIvALA banAvyA che. saM. 1860 mAM banela che. ahIM sahastraphaNa pAzvanAthajInI suMdara mUrtio che je khAsa darzanIya che. 4. sahastraphaNA pArzvanAthajInuM maMdira - saM. 1860mAM suratavALA jhaverI premacaMda jhaveracaMde baMdhAvyuM che. 5. zrI prabhujInuM maMdira-- pAlaNapuravALA modIe baMdhAvyuM che. 6. zrI caMdraprabhunuM maMdira--mahuvAnA nImA zrAvakee 1860 mAM baMdhAvyuM che. 7. zrI prabhunuM maMdira--rAdhanapuravALA zeTha lAlacaMdabhAInuM baMdhAveluM che. A sivAya gaNadhara pagalAM paNa seMkaDonI saMkhyAmAM che. lagabhaga 145ra jeDI pagalAM che. Tukane pharatA koTa che. A AkhI TaMkane AdhyAra amadAvAda mAMDavInI paLamAM nAgajI bhudharanI piLanivAsI zeTha puMjAlAlabhAI nagInadAse hajAra rUpiyA kharcIne hamaNAM ja karAvyo che. temanAM dharmapatnI zrImatI bharIne udAratAthI A zubha kArya karAvyuM che jene zilAlekha paNa che. premacaMda modInI dukanA keTanA bahAranA cekamAM eka kuMDa Avela che te kuMDanA nIcANanA bhAga pAse eka oraDImAM khoDIyAra mAtAnuM camatkArI sthAnaka che, zeTha kuTumbanA keTalAeka jaine ahIM bAdhA utAravA Ave che. comAsAnA divasomAM pANIthI kuMDa bharAI jAya che chatAM ya devInuM sthAnaka vagere temanuM temaja rahe che. hemAbhAInI TuMka Urphe hemAvasI amadAvAdanA nagarazeTha kuTumbanA nabIrA dAnavIra, dharmavIra ane karmavIra nagarazeTha hemAbhAIe A TuMka baMdhAvI che. - megalakulatilaka samrATa akabarane pratibaMdha ApanAra jagadaguru zrI hIravijayasUrijInA samayamAM A tIrtha dhirAja teozrIne seMpAye ane tenA vahIvaTanI sattA amadAvAdanA nagarazeTha zAntidAsane eMpAI tyArathI girirAjane vahIvaTa nagarazeTha kuTumba ja saMbhALatuM hatuM. eja nagarazeTha zAMtidAsanA pautranA pautra zeTha himAbhAIe saM. 1882 mAM A TuMka baMdhAvI ane saM. 1886 mAM mulanAyaka zrI ajitanAtha prabhujInI pratiSThA karAvI. nagarazeTha hemAbhAInuM jIvana paramArthI ane pUrNa dharmapremI hatuM. teo dAnavIra ane paramasevAbhAvI hatA. temaNe hemAvasI badhAvyA uparAMta girirAjanI nIce Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 87 : zrI zatruMjaya jaya taLATI baMdhAvI ane hemAbhAIne vaDe paNa temane ja baMdhAveluM che. bIjI dharmazALAo ane maMdiranI pratiSThAo paNa temaNe karAvI che. amadAvAdamAM hImAbhAI InsTITyu (pustakAlaya) saMgrahasthAna, sIvIla hospITala, vanokayulara sAITI, gujarAta keleja vageremAM dAna ApyuM che. A nagarazeThe amadAvAdanI pAMjarApoLane potAnA rAcaraDA gAmanI upajamAMthI bhAga Apa zarU karyo. mAtara, sarakheja, naroDAnA maMdiranI pratiSThA temaNe karelI; umarALAmAM maMdira baMdhAvyuM; giranAra upara DAM pagathiyAM baMdhAvelAM. mAtara, pethApura, umarALA, guMdI, sarakheja, nesaDA vagere sthAnamAM dharmazALAo baMdhAvI che. A zeThe A TuMka baMdhAvI che. temAM 4 moTA daherAM ane 43 derIo che. 1 ajitanAthajInuM maMdira 1886mAM nagarazeTha hemAbhAIvakhatacaMda khuzAlacaMde pratiSThA karI. 2 puMDarIkAjInuM maMdira che >> >> 3 caumukhajInuM maMdira che " >> >> " 4 caumukhajInuM maMdira saM. 1888 mAM zeTha sAkaracaMda premacaMde baMdhAvyuM. paLanI bahAra be bAju be nAnA kuMDa AvelA che. bAjumAM pUjArInI eraDI che. ujamabAInI TUMka Uke ujamavasI amadAvAdanA nagarazeTha vakhatacaMda zeThanA putrI arthAt hemAbhAI nagarazeThanA bahena ane hemAbhAI zeThanA putra nagarazeTha premAbhAInAM phaI thatAM hevAthI ujamaphaI tarIke paNa teo prasiddha che. temaja suprasidhdha tapAgacchAdhirAja zrI mUlacaMdrajI mahArAjanA upadezathI amadAvAdamAM vAghaNapoLamAMnI prasidhdha ujamaphaInI dharmazALA paNa temanI ja baMdhAvelI che ane aSTApadajInA maMdiramAM paNa temaNe ja naMdIzvara dvIpanuM maMdira baMdhAvyuM che. A ja ujamaphaIe girirAja upara ujamavasI baMdhAvI che. A TuMkamAM suMdara nakazIdAra paththaranI jALIvALA maMdiramAM sattAvana caumukhajInI racanA che. sattAvana zikhare judA judA nAmathI oLakhAya che. racanA bahu ja bhavya, AkarSaka ane mane hara che. A TuMkamAM traNa maMdira ane be derIo che. 1. naMdIzvaradvIpanuM maMdira ujama zeThANIe saM 1893 mAM baMdhAvyuM. 2. kuMthunAtha prabhujInuM maMdira-1843 mAM zeTha DAhyAbhAIe baMdhAvyuM che. 3. zrI zAntinAtha prabhunuM maMdira zeThANa parasanabAIe baMdhAvyuM che. A TuMkamAM maMdire thaI zake tevI jagyA che. sAkaracaMda premacaMdanI TuMka yAne sAkarasI amadAvAdavALA zeTha vakhatacaMda premacaMda, sAkaracaMda premacaMda vagere 1888 mAM zatruMjayane saMgha laIne AvyA tyAre ja TuMka baMdhAvAnuM zarU thayuM, jemAM zeTha maga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthone nabhAI karamacaMda tathA lalubhAI jamanAdAsanAM deharA paNa baMdhAvA mAMDyAM hatAM. A TuMkamAM 18Tsa mAM sAkaracaMda zeThe pratiSThA karI tyArathI A TuMka sAkarasI tarIke ja prasiddha che. temAM traNa deharA ane ekavIza derIo che. 1 ciMtAmaNI pArzvanAthanuM deharuM zeTha sAkaracaMda premacaMda 1893mAM pratiSThA karI paMca dhAtunI suMdara zrI cintAmaNi pArzvanAthajInI mUrti che. 2 padmaprabhujInuM maMdira 1893 mAM zeTha lalubhAI jamanAdAse pratiSThA karI 3 padmaprabhujInuM maMdira 189 mAM zeTha minabhAI karamacaMde pratiSThA karAvI. chIpAvasahI A TuMka saM. 171 mAM bhAvasAra (chIpa) jenee baMdhAvI che. yadyapi A TUMka nAnI che chatAM ya jaina saMgha ke udAra ane mahAna che, je aneka jAtio ane upajAtiothI bharele che chatAMya darekane eka sarakhe ja Adara ane mAna Ape che. A TukamAM traNe daherAM ane cAra derIo che. 1. rASabhadevajInuM maMdira-1781 mAM chIpA jainoe A maMdira baMdhAvyuM che. 2. zrI prabhunuM deharUM-saM 1798mAM baMdhAyuM che. A maMdira sAkarasInA gaDha joDe ja AveluM che. 3. zrI nemanAtha prabhujInuM maMdira-saM 1794 mAM zA harakhacaMda zivacaMde baMdhAvyuM che. chIpAvasImAM nemanAtha bhagavAnanA derA pAse rAyaNa AgaLanI cha derImAM chellI eka derImAM ajitanAthajI ane bIjI derImAM zAMtinAtha prabhunI pratimAo che. kahe che ke prAcIna kAlamAM A banne derIo sAmasAme hatI paraMtu zrI neminAtha bhagavAnanA ziSya zrI naMdiSeNujIe ajitazAMti tava banAvyuM te vakhate banne derIo eka sAthe lAInamAM thai gaI paraMtu mi. keraDIyA potAnI eka bukamAM A kathAne niSedha karatAM lakhe che ke "zrI ajitanAtha bhagavAna sidhdhagiri upara cAtumAsa padhAyA tyAre rAyaNa pAse thaI "bhadrakagiri zRMganI nIce talAvaDI AsapAsanI guphA ane TekarI tathA chUTaka jamIna para sthira thayA. indramahArAje ahIM eka bhavya prAsAda baMdhAvyuM. prabhujI jyAM kAussaga dhyAne rahyA hatA tyAM caraNapAdukA sthApI derI bAMdhI. - bAdamAM ghaNA samaya pachI saLamAM zAMtinAtha bhagavAna (1parapapa777) cAtu. mosa uparanA sthAne ja padhAyA. cAtumAsa bAda jyAM zAMtinAtha prabhujI kAussadhyAne rahyA hatA tyAM caraNapAdukA sthApI derI banAvI. A banne derIo sAmasAme hatI. yAtrikone darzana karatAM agavaDa paDatI-AzAtanA thatI, zrI nadiSeNa munijIe ajitazAMti banAvI bane derIe eka lAInamAM thaI gaI A banne derIo hAlanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] zrI zatruMjaya cha gAunI pradakSiNAmAM AvatI cillaNa talAvaDI pAse joDAjoDa che." A ja bane derIo prAcIna ajitanAtha ane zAMtinAthanI che ema samajavAnuM che. pAMDavonuM deha caumukhajInI TuMkanI pAchaLanI bArI pAse A deharuM AveluM che. temAM be deharAM che. bannenAM judAM pAkAM kaMpAunDa che. mULa maMdiramAM pabAsaNa upara pAMca pAMDanI pAMca UbhI suMdara mUrtio che. paDakhe gokhamAM kuntAmAtAnI mUrti che. tenI sAmenA gekhamAM draupadInI mUrti che. A sthAna ghaNuM prAcIna che. bIjuM tenI pAchaLa sahastrakUTanuM maMdira che. A maMdira saM. 1860mA suratavALA zeTha khubacaMda mayAbhAI lAlacaMde baMdhAvyuM che. temAM pratimA 1024 sahastra phUTa paththaramAM AvelI che. bhIMtane othAre puruSAkAre caudarAjalakanuM ArasanuM banAveluM suMdara citra che bIjI tarapha samavasaraNa tathA sidhdhacakrajInI racanA ArasapahANa para che je khAsa darzanIya che. caumukhajInI TUMka zatruMjayagirirAjanA UMcA zikhara upara A Tuka AvelI hevAthI dUrathI dekhAya che. girirAja uparane UMcAmAM UMce A bhAga che. ahI amadAvAdavALA zeTha sadA samajIe saM. 1975mAM bhavya ane uttaga jinamaMdira banAvyuM. caumukhajInA maMdiramAM vizAla kadanAM cAra bhavya jinabiMba che jenAM darzana thatAM AtmA pulakita bane che. A TuMkamAM agiyAra deharAM ane 74 derIo che. - jhASabhadevajI caumukhanuM deharuM amadAvALA zeTha sadA samajIe saM 1675mAM baMdhAvIne pratiSThA karAvI. 2. puMDarIka svAmInuM daheje 3. sahastraphUTanuM deharu amadAvAvAdavALA zeTha DAhyAbhAIe baMdhAvyuM. 4. zAntinAthajInuM deha saM. 1975 zeTha suMdaradAsa ratanajIe baMdhAvyuM. 5. zAntinAthajInuM deha, 6. pAzvanAthajInuM daherUM-saM. 1856mAM pratiSThA thaI. 7. pArzvanAthajInuM daherUM-saM. 1675mAM khImajI samajIe pratiSThA karAvI. 8. zAntinAthajInuM daherU-saM. 1975mAM amadAvAdavALAe baMdhAvyuM. A maMdiramAM traNaso vIza mUrtio eka pattharamAM che. chIpAvasahI mATe eka bIjo ulalekha maLe che ke A TuMkamAM saM. 1668 mAM maMdiro hatAM. mane ema lAge che ke A vastu anya aitihAsika pramANunI apekSA rAkhe che. 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 90 : [ jaina tIrthanA 9. zrI sImaMdharasvAmInu` maDhir--1784 amadAvAdavALA karamacaMda hIrAcaM de madhAvyuM. 10. zrI prabhunu maMdiraajameravALA dhanarUpamalajIe badhAvyuM. 11. ajitanAthanu` madira-bhaNusAlIkamalasIsenA amadAvAdavALAe badhA vyuM che. A TuMkanI bahAranA vibhAgane kharataravasI kahe che. kharataravasahI | cAmukhajInI TukanA A bahAranA bhAga che. jo hanumAnajI JdvArathI nava TuMkamAM jaie teA prathama ahIM avAya che. temAM nIce pramANe deharAM che. 1. sumatinAthajInu daherU --sa'. 1893mAM sudAmAdavALA mANu harakhacaMdrajI gulecchAe madhAvyu` che. 2. sabhavanAthajInuM deharU --sa'. 1893mAM khANu pratApasi'hajI dugaDe badhAveluM che. 2. RSabhadevajInu hersa, khANu indracaMdajI nIhAlacaMdajIe 1891mAM khAvyuM che. 4. caMdraprabhujInu' her'--sa'. 1893mAM hAlAkaDIvALAe aMdhAvyuM. ahI'thI AgaLa judAM judAM madirA Ave che. 1. marUdevInuM maMdira---prAcIna madira che. narazI kezavajInI Tuka. 1-abhinaMdana prabhunuM daherU --zeTha narazI kezavajIe sa. 1921mAM aMjanazalAkA pratiSThAdi karAvyAM che. kahe che ke ahIMnI pratiSThA samayanuM muhurta kharAbara na hatuM. AnA pariNAme hujArA mANasa mRtyunA mukhamAM hemAyAM. A prasa`gane janatA " kesavajI nAyakane kera "nA nAmathI oLakhe che. zeThajI e prathama te eka madira baMdhAvyuM hatuM ane vizAla chUTI jagA rAkhI hatI, parantu temanA pautra jeThubhAInA kAryabhAra samaye munimajI vallabhajI vastAe chuTI jagAmAM dhIme dhIme mULa deharAne pharatI bhamatInI derIe badhAvI, sAme ja zrI puMDarIkasvAmInuM maMdira baMdhAvyuM. 1. cAmukhajanu deharU --sa. 1791mAM kanivAsI velukhAie baMdhAvyuM. * zatruMjayaprakAza pR. 11mAM kharataravasahInA paricaya vidvAna lekhakke nIce pramANe ApyA che.--A pramANe zatru MjayanuM AkhuM zikhara devadarAthI patharAi javA lAgyuM. te joIne kharataragacchI bhAioe cAmukhajInI TuMkamAM je bhAga paDatara hatA tyAM kharataravasahI AMdhavAnA nizcaya karIne murzIdAbAdavALA khADyu harakhacaMda gulecchA tathA bAlucaravALA pratApasihajI dugaDa vageree jinAlayeA baMdhAvavAmAM mAMDyAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 91 H zrI zatruMjaya 1. caMdraprabhunu--sa'. 1885 khANu harakhaca'dhrujI gulecchAe khadhAvyu che. 1. ajitanAthajInu lakhanAravALA zeTha kAlidAsa cunIlAle sa. 1888mAM madhAvyuM che. 1. kuMthunAthajInuM haherU--saM. 1887mAM zeTha himmatalAla luNIyAe badhAvyuM. 1. zrI zAntinAthajInuM maMdira--A maMdira bahu ja prAcIna kahevAya che. kahe che ke A madira jaina rAjA samrATa saMpratie badhAvyuM che. tyArapachI aneka jIrNadvArA thayA che. humaNAM te vilAyatI ragethI citrakAma karAvI tenI prAcInatA chupAvI dIdhI che. ahIM girirAjanAM maMdiranuM varNana upara pUruM` thAya che. tIrAjane pharatA aMdaranA mATe killA ahIM Ave che te cAmukhajInI TukamAM javAnA prathama daravAjo paNa ahI ja zarU thAya che. mATI TukanI jema ahI' paNa cAkIpaherI bese che. yAtrALu pAsethI zastra-chatrI, lAkaDA-mAjA vigere laI haye che ne tene mATI Tuke mAthvI de che. A daravAjAnA kATanI rAMge thaIne eka sIdhe raste addabhUtajInA daherA pAse nIkaLe che. ' A raste jatAM prathama ja jaLathI bharele eka kuMDa Ave che, jene vallabha kuMDa' kahe che. A kuMDa narazI kezavajI taraphathI munimajI vallabhajI vastAe baMdhAvela che. tyAMthI pachI AgaLa jatAM daravAjAmAM thai zastrAdi mUkIne maMdirajImAM javAya che. ahI' killAnA cheDA upara aMgArazA pIranI kabara che. jaina madirAmAM kayAMka kayAMka AvI Azcaya kArI vastue dekhAya che. pazu kahe che ke musalamAneAnA humalAthI khacavA A sthAna banAvelu che. A sa'kha'dhInI daMtakathA gulAbacaMda kAraDIyAe prakAzita mUkayAnI vAta maLI che. AvI rIte nave TukanuM saMkSipta varNana mane maLyuM te pramANe ApyuM che. ahIMnA ghaNA madire ane TuMkanI vyavasthA zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI calAve che. A nave TuMka pAtapeAtAnA killA ane daravAjAthI surakSita che. darekanA killAmAM eka eka nAnI khArI che jethI eka khIjI Tu'kamAM jaI AvI zakAya che ane navA killAne pharatA eka bIjo meTA killA che jethI badhAnI rakSA thAya che. girirAja pharatI pradakSiNAnu varNana 1. zrI zatruMjaya girirAjanI chagAu, bAragAu, DhADhagAu vagerenI pratikSaNAe che temAM sauthI prathama cha gAunI pradakSiNAmAM jatAM rAmapeALanI khArIthI nIkaLatAM jamaNI tarapha jatA rastA cha gAunI pradakSiNA tarapha jAya che. tyAM prathama eka deharI Ave che jemAM zrI devakIjInA cha putranI kAusaggIyA mUrti che; te ahIM girirAja upara melle padhAryA che. tyAMthI AgaLa jatAM nIcenA sthaLe Ave che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthane 1 ulakA jalanI derI. AmAM AdinAtha bhagavAnanI pAdukA che. mUlamaMdiramAMthI zrI AdinAtha bhaga vAnanA vaNanuM pANI jamInavATe vahetuM ahIM sudhI AvatuM ema kahevAya che hAlamAM tema nathI. bAreTe eka khADAmAM havaNa jala bhare che. yAtrALuo ahIM caityavaMdanA kare che. -ahIMthI thoDe dUra2 cilaNa talAvaDI. cilaNa talAvaDI upara zrI ajitanAtha ane zAMtinAthajInI pAdukAo che. pAse sidhdhazilA che, tenA upara suIne yAtrika siddhazilAnuM dhyAna dharatA kAussaga kare che. cillaNa muni ke jeo bhagavAna mahAvIranA ziSya hatA teo saMgha sahita atre AvyA tyAre yAtrikanA tRSA-upadravane zAMta karavA labdhithI A sthAna pragaTAvyuM hatuM. cillaNa munirAjanA smaraNarUpe leke A sthAnane cillaNa talA. vaDIthI saMbodhe che. yAtriko A sthAne pavitra thAya che. dhyAna kare che. duSkALanA samaye paNa ahIM pANI sukAtuM nathI. ahIM darzana karI sAme dekhAtA bhADavAnA DuMgara upara javAya che. bhADavAnA DuMgara upara kRSNa vAsudevanA putra sAMba ane pradyumnakumAra sADIATha karoDa munio sAthe mukti padhAryA hatA. derInI najIkamAM eka kuMDa che je zeTha bhagubhAI premacaMde sudharAve che. pha. zu. 13nA divase ahInI yAtrAnuM mahattva A pahADanI yAtrAne mATe ja che. tyAMthI yAtrA karI nIce utarI siddhavaDanI yAtrA kare che. ahIM AdinAtha bhagavAnanI derI che. pANInI vAva che. najIkamAM bhAtuM apAya che. A sthAne anaMta muni mahAtmAo mukti padhAryA che. pha. zu. 13 moTo meLo bharAya che. ahIMthI paga raste pAlItANA be gAu dUra che. yAtrALuo page athavA vAhanamAM zaheramAM jAya che. 2. bAra gAunI pradakSiNA pAlItANA zaherathI talATI reDane raste kalyANavimalajInI derInI pAsethI zatruMjI nadIe javAya che. nadInA kAMThe pAMDeriyuM gAma che. tyAM thaI nadI utarI AgaLa javAya che. - A rastAmAM patharA, kAMTA ane kAMkarAnuM pUrepUruM jora hoya che. prathama pAMDe rIyuM gAma Ave che. pachI bhaMDArIyuM gAma Ave che. pAlItANAthI bhaMDArIyuM 4 thI 5 gAu dUra che. bhaMDArIyAmAM suMdara jinamaMdira, dharmazALA, upAzraya vigere sagavaDa DatA che. zrAvakenAM ghara 15 thI 20 che. bhAvika che. ahIMthI kadaMbagirinAM maMdira vigere dekhAya che. bhaMDArIyAthI bedAnAnesa aDhIthI traNa gAu che. bodAnA nesamAM pU. pA. AcArya mahArAja zrI vijayanemasUrIzvarajI mahArAjazrInA upade. zathI suMdara traNa dharmazALAo, upAzraya ane bAvana jinAlayanuM bhavya jinamaMdira vigere baMdhAyela che. malanAyaka zrI mahAvIra prabhujInI bhavya mUrti che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 93 : zrI zatruMjaya tyAMthI mAIla doDha mAIla dUra talATI che, tyAMthI upara caDhAya che. upara zatru. jayAvatAra, raivatagiri avatAra tathA zrI naminAthajInAM bhavya maMdira che. durathI A dhavalazikharI uttuMga maMdira bahu ja AkarSaka, ramya ane mane hara lAge che. zrI naminAthajInA maMdirathI upara caDhavAnuM che. caDhAva ghaNuM kaThaNa che. upara eka suMdara cetarA upara derI che jemAM be joDI pAdukAo che. kadaMbagaNadharanI A pAdukAo che. gaI covIzInA bIjA niravANuM tIrthakaranA zrI kadaMbagaNadhara gaI* cevAzImAM kroDa munivaro sAthe mukti padhAryA hatA. A banne pAdukAo para lekha che. eka pAdukAyugala jUnI saM. 16 + 4 nI che. pratiSThApaka tAra zazikAnarimi: gRhasthanuM nAma paNa che parantu vaMcAtuM nathI. bIjI pAdukAyugala saM. 2863 * * * 3ttamacaMda x x x pratiSThApaka AcAryanuM nAma nathI vaMcAtu. utaratI vakhate vAvaDI pleTa tarapha javuM. tyAM paNa suMdara jinamaMdira ane nUtana banatI seMkaDo jinamUrtio tathA gurumUrtio paNa che. bheyara vigeremAM paNa darzanIya jinamUrtio che. pratiSThA aMjanazalAkA bAkI che. A AkhA tIrthanI vyavasthA zrI zeTha jinadAsa dharamadAsanI peDhI kare che. talATIe bhAtuM apAya che. peDhInI vyavasthA sArI che. yAtrikone mATe bhejanazALA vagerenI sagavaDa sArI che. kadaMbagirithI aDhIthI mAIla dUra coka che. tyAM vizAla dharmazALA che. tyAM najIkamAM hastagIri tIrthanI TekarI che. pahADa nA chatAM caDhAva kaThaNa che. zrI kadaMbagirirAjane zobhAvavAnuM, suMdara maMdirethI alaMkRta karavAnuM ane tenI sArI prasidhdha, mahAbhya prasarAvavAnuM mAna pU. pA, AcArya zrI vijyanemisUrijI mahArAjane ghaTe che. temaNe bhagIratha zrama laI tIrthodhdhAra karAvyuM che ane jaMgalamAM maMgala vartAvyuM che. hastagiri kadaMbagirithI eka gAu cAka gAma Ave che. ahIM sarakArI thANuM che. gAmanA pAdare bhagavatI zatrajayI nadI vahe che. nadI oLaMgI sAme kAMThe be mAIlanA caDhavAne hastagiri pahADa che. ahIM cakravatI rAjaSa bharata mahArAjA anazana karI kSe padhAryA che. temaja temane hAthI paNa anazana karI ahIM svarge sidhAvela che tethI * gaI covIzInA aMtima tIrthakara zrI saMprati jinadevanA gaNadhara kadaMba muni eka koDa munivaro sAthe anazana karI ahIM mokSe padhAryA che e bIje sthAne ullekha maLe che. zrI zatruMjayagirirAjanA 108 nAmomAM A zikharanuM nAma che. kadaMbagiri, zrI zatruMjayagirIrAjanuM eka zikhara ja che. A zikhara paNa sajIva che. aneka rasa, vanaspatio ane siddhionuM sthAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya [ jaina tIrthone hastagiri tIrtha prasidhdha che. upara suMdara derI che. temAM pAdukA che, A sthAna ghaNuM ja pavitra che. ceka gAmamAM suMdara jinamaMdira, vizAla dharmazALA vigere che. vyavasthA zeTha A. ka. nI peDhI kare che. ahIthI jALIyA thaI girirAjanI pradakSiNA detA pAlItANA javAya che. 3 bhAThI vIraDAnI derI zatruMjI nadInI pAga pAlItANAthI zrI zatruMjaya roDa upara jatAM nahAra biDIMganI pAse be rastA nIkaLe che. eka raste talATI jAya che ane bIjo raste sIdhe zatruMjI nadI tarapha jAya che. ahIMthI be gAu dUra zatruMjayI nadI che. temAM nhAI, pavitra thaI upara jatAM prathama eka derI Ave che jemAM zrI AdinAtha bhagavAnanI pAdukA che. tyAM thaI AgaLa upara jatAM adhe raste eka deharI ane visAme che. tyAM eka kuMDa che. A kuMDane visAmo rAdhanapuravALAe baMdhAvela che. ahIM darzana karI upara dAdAnI TUMkamAM javAya che. nadI pAse eka pANInI paraba bese che tene bhADInevIraDo kahevAmAM Ave che. 4 rohIzALAnI pAga- ( cha gAunI pradakSiNAvALA rarate eTale ke rAmapaLanI bArIethI rahIzALAnI pAge javAya che temaja zatruMjI nadIvALA rastethI AgaLa jatAM rahIzALAnI mAga Ave che. najIkamAM gAma che. tyAM saDakane kinAre vizAla dharmazALA tathA jinamaMdira che. A nUtana bhavya jIna maMdira ane suMdara dharmazAlA vagere pU. pA AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI ja taiyAra thayela che. ahIMnI vyavasthApaNe zeTha jI. peDhI kare che. tyAMthI ardha paNe mAIla dUra talATI che. tyAM bhAtuM apAya che. upara derI che. eka kaMDa che. darzana karI upara javAya che. 5 gheTInI pAga moTI TukanI bahAra nIkaLI nava TaMkanA raste jatAM sIdhe sanmukha raste killAnI 1 ahIMthI nIce utaryA pachI Adapara Ave che tyAMthI dUra gheTI gAma che. tyAM deharAsara upAzraya che tyAM zrAvakenAM ghara che gheTI gAma ghaNuM prAcIna che. pahelA ahIMthI paNa upara caDhAtuM hatuM mahAprabhAvika AcArya zrI pAdaliptasUrijI mahArAja pahelAM ahIMthI upara caDhyA hatAM. temaja vartamAna yugamAM ahIM prathama uddhAra jAvaDazAhe karAvyo hato. tyAra pachI judA judA samaye uddhAra thatA ja AvyA che. pAlItANAthI dasa gAu dUra chAparIyAlI gAma che je bhAvanagaranA mahArAjAe zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIne bheTa AveluM che tyAM peDhI taraphathI suMdara pAMjarApoLa cAle che. tyAM pAse TekarI upara eka deharI che temAM pratimAjI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] zrI zatruMjaya bArImAMthI bahAra nIkaLI AgaLa nIce utaravAnuM che. vacamAM eka derI Ave che jemAM vIza prabhunA caraNakamala che-pAdukAo che. pAse ja visAme che. ahI trASabhadeva prabhu prathama padhAryA hatA. tyAMthI nIce utarI AgaLa jatAM giriAjanA cheDA upara suMdara jALIvALI derI che, jemAM zrIvIza prabhunI pAdukAo che. ahIM darzana karI upara jaI dAdAnA darzana pUjana vagere kare tene be yAtrA thAya che. 6 deDha gAunI pradakSiNuM rAmapaLanI bArIthI bahAranA bhAgamAM killAnI keranA bAjunA tethI pharatAM, killAnAM dareka maMdiranI pradakSiNa tathA nave TuMkane pharI bahAranI bArIthI hanumAna dhAra AvI dAdAnI TuMkamAM jaI dAdAnA darzana kare che tene deDha gAunI pradakSiNA kahevAmAM Ave che. sidhdhagirinI yAtrAe AvanAra dareka yAtrALu zatruMjayI nadI, deDha gAunI pradakSiNA, gheTInI yAtrA, rohIzALAnA pAnanI yAtrA, cha gAu ane bAra gAu vigerenI yAtrAne lAbha avazya ce che. ane ATalI yAtrA kare tyAre ja yAtrA pUrNa thaI ema manAya che. A sivAya zatrujaya girirAjanI paMcatIrthanI paNa yAtrA avazya karavA yogya che. tenAM mukhya gAmo nIce mujaba che-nIce ApelAM dareka gAmamAM zrAvakenA ghara, suMdara mandira ane dharmazAlAo che. temAM taLAjA, mahuvA ane ghoghA tIrthasthAna che. pAlItANethI jezara, chAparIALI, mahuvA, dAThA, taLAjA, trApaja, taNasA, ghoghA, bhAvanagara, varateja ane zihora thaI pAchA pAlItANA avAya che. badhe sthAne javAne vAhane pAlItANethI ja maLe che. (mahuvA ane taLAjA, gheghA vagerenuM varNana AgaLa Ave che. ) zrI zatruMjaya tIrtha saMbaMdhI keTalIka pavitra vastuonI oLakhANa ane tene addabhUta mahimA. rAjAnI (rAyaNuM vRkSa) ane tenI nIce rahelAM prabhunAM caraNa. A rAyaNanuM vRkSa zrI kaSabhadevajI bhagavAnanI pAdukAvaDe pavitra gaNAya che. bhagavAna ahIM navANuM pUrva vAra samavasaryA che. corAzI lAkha varSanuM eka pUvagaH tene corAzI lAkhe guNatAM Ave te pUrva evA pUrva navvANuMvAra zrI rASabhadevajI bhagavAna ahIM padhAryA hatA. AthI A rAyaNa tIrthanI tulya vaMdya che. tene patra, phaLa tathA zAkhA upara devatAone vAsa hovAthI pramAdathI te teDavA ke chedavA nahI. - jyAre kaI saMghapati pUrNa bhaktibhAvathI tenI pradakSiNuM de che tyAre je te rAyaNe tenA upara harSathI dUdha vaSave che to te ubhaya lekamAM sukhI thAya che. je tenI zudhdha dravyathI Adara sahita pUjA karavAmAM Ave to te rAvapnamAM AvI sarva zubhAzubha kahI de che. vaLI tenI Adara sahita pUjA karavAthI bhUta, vaitAla, zAkinI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatru jaya : 9ra H [ jaina tIrthAnA rAkSasa pramukhanA game tevA vaLagADa jatA rahe che tathA bIjA vikAra paNa thaI zakatA nathI. e uttama vRkSanA patra, puSpa ke zAkhAdika saheje paDelA hAya te tene Adara sarhuita lai AvI jIvanI jema sAcavavA. enA jaLanuM siMcana karavAthI sarva vighnanI zAMti thAya che. e pavitra vRkSane sAkSI rAkhI je dostI bAMdhe che te ane atyaMta sukha anubhavI chevaTe paramapada prApta kare che. e rAyaNa vRkSanI pazcima dizA tarapha eka durlabha rasakuMpikA che. zradhdhA sahita aThThama tapanA ArAdhanathI kAi bhAgyavAn puruSa tenA rasa meLavI zake che. je rasanI gaMdha mAtrathI lADhuM suvarNa thai jAya che. eka rAjAdanI ja jo prasanna heAya te khIjI zAnI jarUra che? zrI zatruMjayA nadI. saurASTra dezamAM anaMta mahimAthI pUrNa ane anata sukRtanuM sthAna evuM zatruMjaya nAme mahAtI che. enAM darzIna, spana, zravaNu ane stavanathI paNu pApanA lApa thaI jAya che. te kSaNavAramAM prANIone svarganAM tathA meAkSanAM sukha Ape che. tenA jevuM traNa leAkane pAvana karanAruM koipaNu khIjuM tI nathI. e mahAtInI dakSiNa khAjIe prabhAvika jalathI pUrNa zatrujayA nadI vahe che. zrI zatruMjaya tIrthane sparzI rahelI hAvAthI tenI mahApavitra che ane gaMgA dasanA dravya jaLanA lathI paNa adhika ladAtA che. temAM snAna karavAthI sakala pApa dhAvAI jAya che. ( atra yAda rAkhavuM ke jainetaranI jema jainoe DubADukha karI anupayeAge snAna karavAnuM nathI paNu kinAre esI pANI gaLIne snAna karavAnuM che). zrI zatruMjaya mahAtIrthanI te jANe velI hAya tevI zeAle che. te gaMgA nadInI jema pUrva dizA tarapha vahenArI, apUrva sukRtyanA sthAnarUpa, aneka uttama draDAvaDe prabhAvazALI ane aneka Azcaya utpanna karanArI che. zatruMjayA, jAhnavI, puMDarikaNI, pApakaSA, tIrthabhUmi, huMsA evA aneka abhidhAnA( nAmeA )thI te prakhyAta che. temAM kadabagira ane puDinekiri nAmanA zikharanI madhyamAM kamala nAmanA eka mahAprabhAvaka kaha che. tenA jalavaDe mATIno piMDa karI jo netra upara mAMdhavAmAM Ave te ratAMdhaLApaNuM vigere aneka prakAranAM netravikAranA nAza thai jAya che. vaLI te jalanA prabhAvathI bIjA paNa bhUta vaitAlAki anya doSo dUra thAya che ane temAM jIvanI utpatti thatI nathI. sUryadhAna tathA temAM AvelA sUryAvarta athavA sUryakuMDanu varNana. zrI zatra'jaya girinI pUrva dizAmAM naMdanavana samAna sUryodyAna nAmanuM udyAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 97 : zrI zatruMjaya jemAM sakA mAM upayAgI aneka divya auSadhio thAya che. temAM nirmAla jalathI bharelA sUryAva nAmanA kuMDa che te sarva roga saMbadhI pIDAnA nAza kare che. A kuMDanA jalanA eka biMdu mAtrathI aDhAra prakAranA kADha dUra thai jAya che. caMdracUDa nAme vidyAdhara peAtAnI priyatamA sAthe caitrI pUrNimAnI zrI zatru Mjaya girirAjanI yAtrA karIne peAtAne aheAbhAgya mAnatA jatA hatA tyAM najadIkamAM A maneAhara udyAna joyuM. priyAnI preraNAthI vimAna nIce udyAnamAM tathA sUryAva kuMDamAM yatheccha krIDA karI pAchAM pharatAM te kuMDanuM prabhAvika nirmUla jala sAthe laI vimAnamAM esI cANye. AgaLa cAlatAM mArgamAM eka sthaLe nIce dRSTi nAkhI jotAM mahIpALa nAme rAjAnI caturaMgI senAnA paDAva joye, mahIpALadeva rAgA hatA. ghaNA mANase tene vIMTI vaLI sevA cAkarI tathA upacArAdi karatA hatA. vidyAdharanI strIe A karuNa drazya joi, yA lAvI, priyatamanI AjJA meLavI mahIpALa upara te camatkArI jalanA khiMdu prakSepyA te ke tarata ja tApathI karamAi gayeluM vRkSa varSIyeAge jema navapallavIta thai jAya tema rAjAnuM zarIra Agarahita (nirogI) banI navapallavIta banI gayuM. kuSTArdika rAga palAyana thai javAthI tenI kAyA dvivya kAMtivALI thai gai. adyApi paNa A udyAna tathA kuMDaneA, ane tenA jalanA mahimA suprapti che. zrI zatruMjaya girirAja uparanA mukhya mukhya parva utsavAnI tithie ane tenAM kAraNeA pariziSTa 1 1. kArtika zuddhi 15 2. pASa vi 13 3. phAlguna zudi 8 4. zuddhi 10 5. "" 19 21 99 ,, 13 zrI RSabhadevajInA putra drAviDa ne vArikhillR daza kroDa muni vara sAthe mAkSe gayA. zrI RSabhadeva bhagavAna aSTApade sidhdhi pAmyA. zrI RSabhadevajI A tithie pU caLa para samavasaryA. navvANu vAra sidhdhA zrI RSabhadevajInA pAlaka putra (pautra) namivinami vidyAdhara be krADa munivarA sAthe siddhipada pAmyA. zrI kRSNa vAsudevanA putra zAmbha ane pradyumna sADI AThe krADa muni sAthe A tInA bhADavA DuMgaravALA bhAgamAM sidhdhi pAmyA. * ceArAzI lAkhane ceArAzI lAkhe guNavAthI eka pUrvI thAya. evA navANu pUrva eTale 6985440000000000 vakhata padhAryAM. ahIM navANu yAtrA karavAnI pravRttinu mULa kAraNa paNa A ja che. ra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatrujaya [ jaina tIrthone 6. , , , 15 zrI RSabhadevajInA mukhya gaNadhara zrI puMDarIkasvAmIe pAMca koDa muni sAthe A tithie aNusaNa karyuM. 7. phAlgana vadi 8 zrI rASabhadeva prabhunuM janma tathA dIkSA kalyANaka che. temaja varSItapanI zarUAta paNa A divasathI ja karAya che. 8. citra zudi 15 zrI puMDarIka gaNadhara pAMca kroDa munivare sAthe siddhipada pAmyA 9 vaizAkha suda 3 zrI trASabhadeva bhagavaMte e tithie vaSItapanuM pAraNuM zreyAMsa kumAranA hAthe hastinApuramAM karyuM hatuM. keTaleka mahAnu bhAvo varSItapanuM pArANuM ahIM AvIne kare che. 10 vaizAkha vadi 6 vi saM. 1587mAM ajaya girirAjane sola udhAra karAvanAra kamazAhe vartamAna mUlanAyaka zrI kaSabha devajInI pratiSThA A tithie karI che. (varSagAMTha) aSADha zudi 14 cuMmAsAnA cAra mahinA yAtrA baMdha thatI hovAthI A divase ghaNAM jIve yAtrA karI tye che.. A zudi 15 pAMca pAMDavo vIza keDa muni sAthe siddhipada pAmyA. pariziSTa 2 A girirAja upara mukitapada prApta karelA mukhya mukhya mahApuruSanAM nAma zrI puMDarika gaNadhara (zrI kaSabhasena) pAMca kroDa munivare pAMca pAMDa vIsa keDa drAviDa vArikhilya daza koDa zAMba pradyumna sADIATha keDa nami vinami be koDa daMbagaNadhara eka kroDa nAradaSi ekANuM lAkha sAthe vasudevanI strIo pAMtrIsa hajAra vaidarbha (pradyumnanI sI) cuMmALIse nami vidyAdharanI putrI carcA vagere cesaTha (madhu vadi 14) sAgaramuni eka keDa sAthe bharatamuni pAMca keDa sAthe ajitasena sattara keDa ajitanAtha prabhunA sAdhue daza hajAra (caitrI puname) AdityayathA eka lAkha sAthe (DhaMkagiri) soma yazA tera keDa sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] zrI zatruMjaya zAntinAtha prabhujInA comAsA vakhate 15255777 munivaredamitAri muni cauda hajAra thAvasthA putra eka hAjara !' selagAcArya pAMcaze subhadramuni sAtaze bAhubalinA putra eka hajAra ne ATha saMpratijinanA thAvasthA gaNadhara eka hajAra sAthe bharata cakravatIne pATe asaMkhyAtA rAjAo paMDarIka gaNadharane pATe ,, , paTAdhara munio rAma ne bharata (dazarathapatra) traNa kreDa sAthe ,, ,, zrI sAra muni eka kroDa sAthe ,, , kAlika muni eka hajAra sAthe che , 15255777 muni sAthe (sahasakamalagiri ) A sivAya jenI sAthe parivAranI saMkhyA kahevAmAM AvI nathI evA bharata putra brahmarSi, cAra putra sahita zAMtanu rAjA, caMdrazekhara, aSabhasena jina, devakIjInA cha putra (kRSNanA bhAI), jALI mayALI ne uvayALI (jAdavakumAra ), suvrata zeTha, maMDaka muni, ANaMdaRSi, 5 muni, sAta nArada, adhakaviSNu, dhAraNI ne tenA 18 kumAra vigere ghaNuM uttama jI siddhipada pAmyA che. A girirAja upara anaMtA jIvo mokSe padhAyAM che. sidhipada pAmyA che. mATe ja kahevAya che ke "kAMkare kAMkare anaMtA sidhdhA " pariziSTa 3 siddhagirinAM navvANuM nAma 1 zatrujya 11 muktinilaya (2) 2 bAhubalI 12 sidhdhAcaLa (7) 3 marudevI 13 zatakUTa 4 puMDarikagiri (5) 14 DaMka (17) 5 revatagiri 15 kadaMba (20) 6 vimalAcala (1) 16 keDinivAsa (19) (vimaLAdri) 17 lehita (19) # 7 siddharAja (8) 8 bhagiratha (11) 18 tAladhvaja (21) : 9 siddhakSetra (4) 19 puNyarAzi 10 sahastrakamaLa (16) 20 mahAbaLagiri Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatrujaya 21 dazakti 22 zatapatra 23 vijayAnaMda 24 bhadraMkara 25 mahApITha 26 suragiri (surazaila) ra7 mahAgAra (mahAcaLa) 28 mahAnaMda. 29 kamasUDaNa 30 kalAsa 31 puSpadaMta 3ra jayaMta 33 AnaMda 34 zrIpada 35 hastagiri 36 zAzvatagiri 37 bhavyagiri 38 siddhazekhara (6) 39 mahAjana 40 mAlyavaMta 41 pRthvIpITha 42 duHkhahara 43 muktirAja 44 maNikata 45 mecamAhadhara 46 kaMcanagiri 47 AnaMdaghara 48 puNyakaMda 49 jayAnaMda 50 pAtALamuLa 51 vibhAsa para vizALa 53 jagatAraNa 54 akalaMka = 100 : [jenatIne 55 akarmaka 56 mahAtIrtha pa7 hemagiri 58 anaMtazakti 59 puruSottama 60 parvatarAja (15) 61 tirUpa 62 vilAsabhadra 63 subhadra 64 ajarAmara 65 hemaMkara 66 amaraketu 67 guNakada 68 sahastrapatra (12) 69 zivaMkara 70 karmakSaya 71 tamAkaMda 72 rAjarAjezvara 73 bhavatAraNa 74 gajacaMdra 5 mahodaya 76 surakAMta (surapriya) 77 acaLa 78 abhinaMda 79 sumati 80 zreSTha 81 abhayakaMda 82 ujjavaLagiri 83 mahApA 84 vizvAnaMda 85 vijayabhadra 86 indraprakAza 87 kapAIvAsa 8 muktiniketana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 89 kevaLadAyaka 90 carcagiri 91 aSTottarakUTa 92 sauMda 93 yazeAdhara 94 prItima DaNa 95 kAmukakAma (kAmadAyI) 9 sahajAnaMda 97 mahedradhvaja : 101 : 98 sarvArthasidhdha 99 priyaMkara. A sivAya zatru jayamAhAtmyamAM nIce pramANe khIjAM nAma paNa male che. zatru jaya sa MbaMdhI keTalIka vadhu vigatA chIpakavasati zrI zatruMjaya brahmagiri, nAntigiri, zreyaHprada, propadyaH sarvakAmada, kSitimaMDaLama Dana, sahasrAbyugiri, tApasAgara, svaga`giri, umAza bhugiri, svaNagiri, udayagiri, aNu giri. pAraziSTa 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat sIvAseAmajInI Traka zatrujaya para che. te mane amadAvAdanA hatA ne cIlaDAnA vyApAra karatA hatA. pachI teo subhAgye dhanavAn thayA ne zatruMjaya para " mIrAta arhamadI "nA lakhavA pramANe pAMca lAkha rUpiyA khIcAmukha madira baMdhAvyuM te TuMka chIpAvasahI paNa kahevAya che. (jainayuga,mAgha 198ra,tIrthaM rAjacatyaparipATa stavana pR. 223.) sa. 1844 mAM zrI zatrujayanAM daherAM ane pratimAe saMvata 1844 varSa vaisAkha zuda 4 zrI sidhdhAcalI upare deharA tathA pratimA sakhyA saghale thaIne 3965 saghale thai te lIkhI che. pratimA para zrI AdIzvarajInA mUla gabhArA madhye kAusagIyA sahita 80 mAhira raMgamaDape marudevI mAtA bharatacakrIsahita che "" " 193 mUlanAyaka deharA mAhira cAphera deharI 45 te madhye. 6, 43 raMgama`DapanI khIjI bhUmi madhye 16 mUladevagRha pAche cemuikhanI paMkita madhye. .. 80 cAmukha choTA cAphera sa 20 tehanI ,, ,, 19 saMghavI metI paTaNInA daherA madhye cAmukha 1 AlIyA madhye ,, 22 sametazikharajInA thApananA deharA madhye, 39 21 kusalamAinA deharA madhye cAmukha 1 AlIyA madhye ,, 3ra dakSiNadaze acalagacchanA deharAmapTe www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 102 : 70 sAmUlAnA dehurA madhye cAvIsaTa 1 OM. 64 aSTApadanA deharA madhye e TruDurA pAMse pANI TAMkI . 93 3 zeTha sUracaMdanI deharI madhye "" x 3 sA krAM ghIyAnI deharI madhye pra0 ,, 8 sahasakUTa pAse sametazikhara pAse gArava che te madhye 1028 sahasaphUTanI deharI madhye A...... ', 34 vastupAla tejapAlanA deharA madhye RSabhadeva...nA pagalA . !! 12 samAsaranA deharA madhye pra0 39 10 sAlAMNA lImaDIyAnI deharI madhye. " 10 vastupALa tejapALanI deharI pAse. ( AgaLa sabaMdha nathI maLatA ) 532 kATanI bhamatInI daiturI 108 pra. chuTaka 388 cAvIsa vaTAtehanI pra. 144 pratimA 5 sA. mIThAca'da lAdhAnA daherA madhye. ,, 4 mudgaNeAta jayamalanA deharA madhye. 27 10 dAsI RSabhavelajInA deharA madhye. cha sArAjasInA dehurA madhye. 1 kapardiyakSanI deharI, 1 zrI cakrezvarI devInI deharI, " 1 hanumAnajInI deharI, , ,, 1 meATA Adezvara bhagavAnanA deharA madhye. ,, 2 pArzvajina kAussaggIyA, >> 94 premacaMda meDhInA derA madhye. , 15 hemacaMda meAdInA "7 "" hAthI pAlanI bahAranAM deharA tathA pratimAsa khyA 6 deturI che. cha pAMca pAMDavanI deharI madhye pa.pAMDava ane kAusagIyA. 29 "" .....madhye 19 pa chIpAnI deharI 2 ajitazAMtinA deDherA neminAthajInI deharI 1 [ jaina tIrthAnA "" 1 3 moTA derA ,, ,, 5 sIma'dharanA deharA madhye. 6, 4 ajitanAthanA derA madhye. ,, 3 hAthipeline ehupAse, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pra. www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 103 : 29 73 kumArapAlanA AvanajinAlayama`dira madhye. 39 7 3 15 "" 39 99 "" "9 4 lADuAzrImAlI vIrajInA deharA madhye. 19 ,, 11 sa'ghavI kacarA kIkAnA deharA madhye. . 39 ... re . ... vArA nimAnA deharA madhye. cha gAMdhI DAsAnA deharA madhye. ,, 500 cAyapramukha 2500 sAdhunA pagalAnI thApanA. 4 dakSiNa dase koTanI thaDamAM desurI. "3 44 savAsomajInA cemukhanA deharA madhye. 23 - 160 bhamatImAM 10 saMpratirAjAnA deharAmAM 99 8 vimalavasahI pAse deharA 2. >> 81 vimalavasahI ,, 171 naimizvarajInI cavarI . 13 chuTA cAmukha 3 zAntinAthanA deharA madhye. 4 samAsaraNa 5 ratnasiMha bha'DArI 20 samAsaraNa pachavADe 21 e deharAnI pAse deharA ma. 99 ya nathamala ANuM'dajI deharA ma. "" 5. premajI vAlajInA deharA madhye ,, 0 18 sAva pATaNInA deherA ,, "" lAdhA sUratinA deharA madhye. adhuruM. ( AgaLa pAnu nathI. elgaNIsamI sadInI A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat zrI zatruMjaya pAnu khavAI gayuM che. saMkhyA gaNavA jevI che. ) --[ jaina yugamAMthI uSkRta ] www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zatruMjaya : 104 : [ jaina tIrthane pariziSTa 5 vIsamI sadImAM tIrthAdhirAja zrI siddhAcalajInI TuMkenAM kavAra kula daherAM ane ekaMdara pratimAo tathA pagalAMone anumAnathI gaNele ke TaMkanuM nAma vibhAganuM nAma daherA daherI pratimAjI pagalAM 1 AdIzvaranI TuMka 1 ) ratanapoLa 2 234 3315 1663 pahelI Te vimalavasI 34 19 1415 209 T U narasI kezavajI 2 70 700 2 2 motIzAnI TuMka bIjI 16 132 2463 1457 3 bAlAbhAInI TuMka trIjI zrI abajIdAdA sAthe 6 13 302 ja premacaMda medInI TuMka cothI 7 51 480 1 5 hemAbhAInI TuMka pAMcamI 4 43 303 6 ujamabAInI TUMka chaThI 3 2 204 7 sAkaracaMda premacaMdanI TuMka sAtamI 3 31 149 9 8 chIpAvasInI TuMka AThamI pAMDenAM bane daherAM sAthe 5 4 1036 9 caumukhajInI TuMka navamI | cAmukhajI, 12 74 703 athavA kharataravasI 11 0 143 4156 savA sonAnI TuMka i narasI kezavajI 1 18 105 0 zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanI meTI nava TuMkamAM upara mujaba daherAM daherIe uparAMta nAnA gokha ghaNA che. temaja kaThAmAM batAvela pratimAne kula AMkaDe khAsa nAnI meTI pASANu pratimAjIne jANa. cAra sahasakUTanI cAra hajAra paNa aMdara vadhAravI uparyukta deharA deharIo ane mUrtionI saMkhyA gaNatarI paNa atyAre te junI thaI gaI che niraMtara nAnI moTI harIe vadhe che, pratimAo paNa vadhe che. chellI pA sadImAM paNa ghaNuM vadhAro thayo che eTale vartamAna gaNanAmAM ane uparanI gaNanAmAM phera paDe che e svAbhAvika che kintu uparyukta gaNunA AyaNane anumAna purUM pADe che. have ekavIsamI sadInI zarUAtamAM girirAjanA deharA, derIe pratimAonI gaNanA thAya te ApaNane khabara paDe ke chellI adhI sadImAM keTale vadhAre thaye che. taduparAMta dhAtunI pratimA sidhdhacakrajI. aSTamaMgalIka, oMkArahI kAra, patarAM, devadevIonI mUrtio, zeTha-zeThANanI muttio AcAryavare tathA muni paMganI murtio, brahmacArI vijaya zeTha vijayA zeThANInI mUrtio" marUdeva mAtA tathA nAbhirAjA vagerenI mUttio, pAMDa draupadI vagerenI mUttio ghaNI che te sarvane trikaraNa zudhdhayA trikAla vaMdana che!!! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra A tIrtha prAyaH zAzvatuM manAya che. jenA darzana kAlanA be vibhAga pADe che. utsarpiNI kAla ane avasarpiNI kAla. darekanA cha cha ArA che. utsapiNe kAlanA prathama ArAmAM A tIrthanuM mAna sAta hAthanuM heya che, bIjA ArAmAM bAra jojananuM, trIjA ArAmAM 50 jojananuM, cothA ArAmAM 60 jojananuM, pAMcamA ArAmAM 70 ejananuM ane chaThThA ArAmAM 80 jajananuM mAna hArya che. jyAre avasarpiNI kAlanA pahelA ArAmAM 80 jananuM, bIjA ArAmAM 70 jananuM, trIjA ArAmAM 60 jananuM, cothA ArAmAM 50 jejananuM, pAMcamA ArAmAM 12 je jananuM ane chaThThA ArAmAM sAta hAthanuM mAna rahe che. AvI rIte anAdi kALathI vadhaghaTa thayA ja kare che paraMtu sthAna kAyama ja rahe che tethI A girirAjane prAyaH zAzvata kahela che. ahIM jaina dharmamAnya-pUjya anaMtA tIrthakara padhAryA che, padhAraze ane padhAryA hatA. temaja anaMtA jIvoe karyo karI akSayasukha-muktisukha prApta karyuM che. jaina sUtromAM A tIrthanuM varNana maLe che. khAsa karIne jJAtAdharmakathAMgamAM A tIrthanuM nAma Ave che ane tyAM melagAmI jIvanuM varNana ApyuM che. puMDarIkA2la, siddhAyatana, siddhazala Adi nAma ApyA che. ajaina graMtha bhAgavatamAM paNa jainadharmapUjya A girirAjanuM varNana ApyuM che. prAcIna arvAcIna aneka jaina sAhityamAM A girirAjanuM varNana maLe che. A. zrI dhanezvarasUrijIkRta zatruMjaya mAhAnyA pachI te ghaNA graMthomAM A girirAjanuM camatkArI, alaukika varNana maLe che. A tIrthanI prAcIna talATIonuM je varNana maLe che te jotAM A giri rAjanI laMbAI pahoLAIne cheDo khyAla AvI zake che kharo. 1-prathama talATI AnaMdapura (vaDanagara) hatI. 2- valabhIpura talATI hatI, jyAMnuM sthaLa atyAre paNa batAvAya che. te 3-siddhavaDa talATI hatI jyAM Adipura gAma hatuM jene atyAre Adapara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra .: 106 : jaina tIno kahe che) ahIMthI pahelAM raste hato, cha gAunI yAtrAmAM Aje paNa A ja sthAna levAya che. 4-pAlItANA zaheramAM, darabArI nizALa pAse ja taLATI hatI jenA smArakarUpe be daherIo che. atyAre paNa caityaparipATI ane giripUjAmAM A sthAnanuM bahumAna karAya che. kahe che ke yogIrAja nAgA ahIM taLATI sthApI potAnA guru pAdaliptasUrijInA nAmathI pAdaliptapura-pAlItANA sthApyuM hatuM. chellI talATI atyAre je sthAne che tene jaya taLaTI karyuM che. A sthAna amadAvAdanA nagarazeTha hemAbhAIe sthApyuM che. be bAju suMdara maMDapavALI deharIe karI pAdukAo padharAvI che. atyAre A sthAnanA cokamAM dIkSA Adi zubha kriyAo thAya che. atyAre A girirAjatuM bAra jananuM mApa che te jaNAve che ahIMthI giranAra sudhInI A girirAjanI dhAra ekasarakhI jAya che. A raste svargastha pUjya gurudeva zAsanadIpaka gurukulasthApaka zrI cAritravijayajI mahArAja sAheba padhAyo hatA temaja paMjAbI munirAja zrI kalyANavijayajI mahArAja paNa A raste gayAnuM saMbhaLAya che. ApaNe cothI talATI je joI gayA te sthAna paNa barAbara che. mahAmaMtrI vastupAle lalita sAvara gAmabahAra baMdhAvyuM hatuM. temanA saMghe UtAre tyAM hatA ane tyAMthI A raste thaIne ja upara javuM anukULa haze eTale A sthAna paNa ThIka ja lAge che. A sivAya girirAja upara sUryakuDa, rAyaNavRkSa, kAdavakSanI mati Adi prAcIna che temaja saMpratirAjAnuM madira, vimalavasInuM maMdira, mahArAjA kumArapAlanuM maMdira ane vastupAlanuM maMdira vigere prAcIna etihAsika maMdire khAsa darzakanuM mana AkarSe che. bhADavAno DuMgara-bhadragiri ke jayAM kRSNa mahArAjanA putra zAMba tathA pradyumnajI sADAATha kroDa muni sAthe phA. zu. 13 nA divase siddhapadane pAmyA che tenI pAdukAnI temaja zrI AdinAtha bhagavAnanI pAdukAnI ane daherI che. pAse zeTha bhagubhAI premacaMde samarAvela eka kuMDa che, jyAM bIjA tIrthakara zrI ajitanAtha prabhujI tathA seLamA tIrthaMkara zrI zAntinAthajInAM judA judA samaye cAturmAsa thayAM che. vaLI kareDo munie dhyAna karI AtmakalyANa sAdhI gayA che. ahIM bane prabhujIne deharI bA sAmasAme hatI. eka sthAne caityavaMdana karatAM bIjA sthAnane puTha paDatI hatI. Akhare zrI naMdiNa munivare ajitazAMtistava Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---ItihAsa ] : 107 :. upasaMhAra banAvIne baMne deharI ne eka sAthe banAvI dIdhI. A sthAna paNa ghaNuM ja prAcIna, cittAkarSaka ane pavitra che. girirAjamAM aneka prakAranI uttama auSadhIo ane sakaMpikAe pazu che paNa e te " puNavaMta lahe bhavI prANuM" tyAMthI AgaLa cAlatA bhADavAnA DuMgaranuM nIce pramANe sthAna Ave che. atrethI nIce utaratA tarata taLeTI Ave che. jyAM siddhavaDa che teno pAse adinAtha bhagavAnanI pAdukAnI daherI Ave che jenI najIkamAM eka vAva che. cha gAune lAMbo ane raLIyAmaNe paMtha kApI AvatA yAtrike atre bhAtuM vApare che. cha gAunI yAtrAmAM A badhA sthAne Ave che. khAsa pha.. 13 nuM ahIMnI yAtrAnuM khAsa mahatva che. tenuM kAraNa e che ke-pha. zu. 13 kRSNa vAsudevanA putra zAMba pradyumna sADI ATha kroDa munivaro sAthe mukti padhAryA che, temanI deharIomAM pAdukAo che, sthAna ghaNuM ja prAcIna ane pavitra che. gheTInI pAganuM sthAna paNa prAcIna che. bhagavAna zrI RSabhadevajIe talATI pachI girirAja upara prathama paga dharyA te A sthAna che. A yugamAM jAvaDazAhanA samaye A sthAnano jIrNodhdhAra thaye hatuM ane tyArapachI sudhArAvadhArA thatA ja AvyA che paNa sthAna prAcIna che. AvI ja rIte girirAja upara jyAMthI dAdAnA zikharanAM darzana thAya che, te vizAla paTa ne deharI-sthAna che te paNa ghaNuM ja prabhAvika-prAcIna ane punita che. A sthAna para RSabhadeva prabhujInAM putra drAviDa ne vArikhila Adi daza kroDa munivare sAthe kArtikI pUrNimAe mokSe gayA che. tema ja zrI neminAtha prabhujInA tIrthamAM thayelA ardhamattA munijI, nAradaRSijI Adi paNa A sthAna para mese gayA che, thAvaraccA putra, selaga muni ane gajasukumAla munivaro paNa ahIM mese gayA che, jene ullekha jJAtAsUtramAM maLe che. suprasidhdha rAmacaMdrajI ane temanA badhu bharatarAya traNa kroDa munivaro sAthe ahIM mokSe gayA che, jemanI yAdImAM A sthAna para pAdukAo-smRtirUpe vidyamAna che. hAlana vizAla sudara caDhavAne rasto paNa mahArAjA kumArapAlanA rAma the De, tyArapachI vastupAla tejapAlanA samaye, tyArapachI jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvarajI mahA- apUrva saMgha laIne AvyA tyAre ane chele zeTha hemAbhAI premAbhAIe caDhAvane mArga yAtrIone sulabha karI Apyo che. ' * A tIrthanI bAra gAunI yAtrAmAM AvatAM kadaMbagiri ane hastagiri paNa * prAcIna sthAno ane A girirAjanAM zikhare che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUravaNI :108: zuM jena tIrthaMne kada giramAM gaI cAvIzInA khIjA zrI nIvANI tI karanA gaNadhara daba suni eka kroDa munivareza sAthe meAkSe paSAryAM che. tyAM uparanA bhAgamAM prAcIna pAdukAo che. vacce ane nIce aAcAyaeN mahArAja zrI vijayanemisUrizvarajInA upadezathI suMdara madirA ane dharmazALA upAzrayAdi anela che. suratagiri paNa prAcIna sthAna che. cakravatI bharatarAjAnA hAthInuM ahI' samAdhi-maraNa thayuM hatuM. A sthAne paNa ma Mdira che. AvI rIte cAre taraphathI AiirarAjanI prAcInatA, pavitratA sidhdha thAya che. A AkhA tIra vahIvaTa zeTha aNudajI ! yANujInI peDhI kare che. girirAja upara gheADAM varSo pahelAM thayelA jIrNoddhAramAM ghaNA zilAlekhA dakhAI gayA, tUTI gayA, naSTa thayA che. madirAnI prAcInatA paNa DhaMkAI gaI che. keTalAeka prAcIna zilAlekhe aMgreja vidvAnAe pragaTa karyAM che tevA lekhA paNu astavyasta thayA che, jenA saMgraha karI prakAzita karavAthI A tIrthanI prAcInatA prakAzamAM Avaze. pUravaNI zrI zatru jaya Upara mULanAyakanA maMdiramAM upara javAnA dAdarAnI DAbI mAjue AvelI derImAM praveza karatAM pu'DarIkaravAmInI mUttinA lekha-- zrImadyugAdidevasya puNDarIkasya cakramau // cAvA nuMlaye sucata chezyAkhyA saMyama: zrI saMgamasiddhamuni vidyAdharakula nabhastalamRgAMkaH // divasaizcaturbhiradhikaM ma samupoSyAcalita sattvaH // varSa sahasra SaSTyA catu vinayAdhike divamagacchat / seni Agna hAthaLamAse zaiivAcAm // anaikaH zubhaM tasya zreSTho rAdheryakatmakam / puNDarIkapadAsaMgi caitya me tadacIkarat // cAmukhajInI TuMkamAM pagathiyAM caDhIne TukamAM praveza karatAM jamaNI bAjunA maMdiramAMnI dhAtunI chUTI pratimA uparanA lekha-- zrI siddhamakumAra saM. 4 vaizAkha va 2 murau bhImapallIsaraka vya0 rhA zvazra mAryA guNa deviyArthe zrozAMtinAthabiMbaM kAritaM // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tAlaE jagiri : TekarInuM eka dazya. zrI tAladhvajagiri : ramya jinAla najare paDe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhadrezvara tIrthanuM alaukika dazya * zrI vallabhIpuranA jinAlayanuM ramya dazya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KATHIA WAO ra. - 1 | kAThiyAvADa.. talAja tAladhvajagiri DuMgara,siddhAcalajInA eka zikhararUpa che. talAjA zaherathI tAlavajagiri eka phaloMga dUra che. pahADane caDhAva ardhA gAune che. upara caDhavA mATe suMdara pagathiyAM che. upara suMdara 3 jinamaMdiro che. mULanAyaka zrI sumatinAtha mahArAja che. bhamatImAM suMdara prAcIna mUtio che. TheTha upara cAmukhajInuM maMdira che. tyAMthI sidhdhAcalajInAM darzana thAya che. thoDAM varSa pahelAM nIca khetaramAMthI zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimA nIkaLela tenI pratiSThA A. zrI vijayanemisUrijI mahArAje karAvI hatI. suMdara gurumaMdira paNa che. nIcenA maMdirano jIrNodhdhAra lamIbahene karAvela che. upara bIjI be erIo che jemAM ekamAM bhArata mahArAjAnAM ane bIjImAM bAhubalichanAM pagalAM che. mULamaMdiranA vi.saM. 1872 mAM bAbu dhanapatasiMhajIe jIrNoddhAra karAvyo hato ane nIce jena dharmazAlA badhAvI hatI. zrI saMghanI paNa eka dharmazAlA che. DuMgaramAM 30 guphAo che. 4-5 guphAo te ghaNI ja meTI ane vizAla che. eka khoDiyAranuM tathA bIjuM abhaNa maMDapanuM ya prasidhdha che. talAjAnA DuMgara upara vastupAla tejapAle zrI AdIzvara bhagavAnanuM maMdira baMdhAvyAne ulekha maLe che. tyArabAda 1381 mAM maMdira banyAno paNa ullekha maLe che. talAja zaheramAM suMdara jinamaMdira, zvetAmbara jaina dharmazAlA, upAzaya, lAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahuvA : : 114 ; [jaina tIrthane brerI vagere che. talAjAthI daDha gAu dUra sakhalAsara gAmanA keLI karazanane svapnAmAM zrI pArzvanAtha prabhujInI mUrtinAM darzana thayAM. bAda tenA khetaramAMthI saMprati mahArAjAnA samayanI mUrti nIkaLI hatI je zaheranA maMdiramAM padharAvelI che. nIce talATInI dharmazAlAmAM bhAtuM apAya che. talAjA pAse talAjI nAmanI ane cheDe dUra pavitra zetruMjI nAmanI nadI vahe che. pAlItANAthI moTara raste 10 gAu ane bhAvanagarathI relave raste 16 gAu dUra talAjA sTezana che. bhAvanagarathI mahuvA jatI relave lAInamAM talAjA sTezana che. mahuvA A zaherane zAstramAM madhumatI tarIke oLakhAvI che. ahIM jIvitasvAmInuM suMdara bhavya sAta zikharI maMdira che. jIvitasvAmInI pratimA bahu ja prAcIna che.zatruMjayane 14 uddhAra karanAra jAvaDazAha A nagarInA rahevAsI hatA. vi. saM. 108 mAM mahAt pUrvadhara yugapradhAna AcAryazrI vajasvAmInA upadezathI zatruMjaya tIrthane udhdhAra karAvyuM hatuM. ahIM yazavRddhi borDIMga sArI cAle che. eka vizAla devagurumaMdira A. zrI vijayanemisUrijI mahArAje hamaNAM karAvarAvyuM che. upAzraya,dharmazALA AdinI sagavaDa sArI che. mahuvA baMdara che. bhAvanagarathI Trena jAya che. mahuvA lAInanuM chelluM relve sTezana che. - gurjarezvara kumArapALanI sAme uchAmaNImAM savAkeDa soniyAnA caDhAvAthI tIrtha mALa paheranAra ane savAjhoDanI kiMmatanA maNiratnathI vibhUSita hAravaDe paramAtmAnA kaMThane alaMkRta karanAra virya jagaDuzAha, zAstravizArada jainAcArya vijayadharmasUri, Adhunika surisamrATa, kadaMbagiritIrthodhdhAraka A. zrI vijayanemisUri temaja cIkAgomAM bharAyela vizvadharma pariSadamAM jainadharmane Dake vagADanAra vIracaMda rAghavajI jevA puruSaratnane janma ApI A bhUmie pitAnuM "ratnasU" nAma kharekhara sArthaka karela che. mahuvAnI AsapAsa vanarAjI sArA pramANamAM vikasI che paraMtu temAM khAsa karIne nALIyerI, AMbA, keLa ane sopArInAM vRkSonI vipulatA che. zaheranI cAre bAju vanaspati Avela hovAthI bhara unALAmAM paNa ahIM lU vAtI nathI paNa ulaTI ThaMDI havAne anubhava thAya che ane tethI ja mahuvAne "kAThiyAvADanuM kAzamIra" evuM upanAma maLela che. ahIMnuM hAthIdAMtanuM tathA lAkaDAnuM kotarakAma atyaMta vakhaNAya che. lAkaDAnA ramakaDA ane temAM ya khAsa karI kerI, dADama, jamarUkha, sopArI vigere evA Abehuba banAvavAmAM Ave che ke te sAcA che ke banAvaTI tenI prathama daSTie khabarapaNa paDatI nathI. zaheranI vastI Azare trIza hajAra lagabhaganI che. jenA ghara Azare sADAtraNase che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] = 115 : vAlA - ghoghAra zrI navakhaMDA pArzvanAtha bhAvanagarathI lagabhaga thI 8 gAu dUra ghoghA baMdara che. ahIM zrI navakhaMDa pArzvanAthajInuM suMdara prAcIna tIrtha che. navakhaMDA pArzvanAthajInI mUrtinI vi. saM. 1168mAM zrI ajitadevasUrijInA samakAlIna AcArya mahendrasUrijIe aMjanazalAkA karAvI che. mUti karAvanAra zrAvaka ghavAbaMdaranA zrImAlI nANAvaTI hArU zaTha hatA. adhiSThAyaka devanA asAvadhAnImAM A camatkArI mUrtine rUMchAmusalamAnoe bhaMga karyo hato ane nava khaMDa karyA hatAM. pachI adhiSThAyaka deve svapnamAM jaNAvyuM ke-ranA pilamAM bharI rAkhI (kaI lApasImAM kahe che, tene cha mahinA pachI kADhaje eTale sAMdhA maLI jaI pratimAjI akhaMDita thaI jaze. zrAvakee te pramANe karyuM vui sAMdhA majyA ke nahiM tenI adhIrAIthI cha mahinA pahelAM te mUrtine joI. khaMDate joDAI gayA, paraMtu sAMdhA bAkI rahI gayA. Aje paNa nava sAMdhA jaNAya che. A kAraNathI A mUrtinuM nAma navakhaMDA pAzvanAtha paDayuM. mUrti ghaNI ja camatkArI,prAcIna ane darzanIya che. ghAvAmAM bIjuM paNa eka maMdira che. ghoghAthI sIdhA pAlItANe paNa javAya che, nahiM te tyAMthI pAchA bhAvanagara avAya che. - bhAvanagaramAM cAra suMdara jinamaMdiro che. gAma bahAra dAdAjInuM ( mahAvIra svAmInuM ) maMdira bahu ja sarasa che. bhAvanagaramAM zrI jainadharma prasAraka sabhAnuM suMdara vizAla bhuvana-pustakAlaya, zrI AtmAnaMda janabhuvanalAyabrerI vagere khAsa darzanIya che. " zrI jaina dharma prakAza" (mAsika) "AtmAnaMda prakAza" (mAsika) "jana patra (sAptAhika) vagere ahIMthI prakAzita thAya che. jena boDIMga, jana bhejanazALA; yazovijaya graMthamAlA, jana kanyAzALA, davAkhAnuM vagere cAle che. kAThiyAvADamAM mukhya zahera che. eka samaye dareka dhArmika pravRttinuM kendrasthAna bhAvanagara hatuM. vi. saM. 1779nA akSayatRtIyAne roja pahelA bhAvasiMhajI mahArAje A nagara vasAvela che. te pahelAM te vaDavA gAma ja hatuM. tenI najIkamAM samudrakinAre A zaheranI sthApanA karavAmAM AvI ane krame krame vikAsa sAdhI Aje e kAThiyAvADanuM prathama paMktinuM zahera banyuM che. bhAvanagara e kAThiyAvADanI jana purI che. Aje lagabhaga sAta hajAra ane bhAvanagaramAM vase che. saMpa, saMgaThThana ane sAhityane mATe bhAvanagara AdarzarUpa che. navakhaMDA pArzvanAthajInI eka gRti khaMbhAtamAM paNa che. jIrAvalAmAM paNa navakhaMDA pAzvanAthajInI mUrti che. valabhIpura A sthAna kAThiyAvADamAM bI. esa. relvenA gheLA jaMkazanathI 3 gAu dUra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vallabhIpura : dvArikA = 116: [ jaina tIrthone che. zatruMjaya girirAjanI prAcIna talATIrUpa manAya che. ahIMthI zatruMjaya 13 gAu dUra che. vIranirvANa saMvata 180 thI 993 sudhI devaddhigaNi kSamAzamaNe ahIM jaina Agamo pustakArUDha karAvyAM hatAM. ahIM jina saMgha ghaNI ja unnata sthitimAM hatuM ane vipula saMkhyAmAM jinamaMdire hatAM. vallabhIpuranA rAjA zilAdityane dhanezvarasUrijIe upadeza ApI jaina banAvyo hato (vi. saM. 477), zatruMjaya tIrthanI rakSA karI hatI ane zatruMjayane uddhAra karAvI zatruMjayamAhAbhya banAvyuM hatuM. suprasiddha vAdI zrI madvavAdI vallabhIpuranA ja vatanI hatA. temaNe bauddhavAdIene harAvI jaina saMghanuM mukha ujajavala karyuM hatuM. suprasiddha "nayacakrasAra graMtha temaNe banAvyo hato. kAku nAmanA eka vadhe tenI chokarInI ratnamaya kAMsakI rAjAe laI levAthI gussAmAM AvI jaI, mlecchane bolAvI vallabhIne bhaMga karAvyA hatA. vaThThabhInA bhagasamaye ahIMnI caMdraprabhunI mUtti vagere prabhAsapATaNa gaI hatI ane zrI vIraprabhunI pratimAjI A zu. 15 me bhinnamali(zrImAlanagara)mAM gaI hatI. A bhaMga vi. saM. 845 mAM thayo hato. tyArathI vallabhInI paDatI dazA zarU thaI hatI. Aja paNa vallabhInI gAma bahAra ghaNAM khaMDiyero che. jUnA sikakA vagere maLe che. zatruMjayanI purANI talATInuM sthAna che, jyAMthI zatruMjayagirirAjanAM darzana thAya che. tyAM jaina dharmazALA ane citare che. dvArikA kAThiyAvADanA vAyavya khUNAmAM okhA nAmane eka prAMta che. ahIM gupta rAjAnA samayanuM eka prAcIna bhavya jinAlaya che. zaMkarAcAryajInA vakhata pachI A sthAna ajainenA hAthamAM gayuM che ane jaina tIrtha maTI vaiSNava tIrtha banyuM che. bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthajI ahIMthI jAna jeThAvI rAjItIne paraNavAne bahAne dIkSAne saMketa karavA gayA hatA. bAda vASika dAna daI ahIMthI ja dIkSA mahotsavanA samArehapUrvaka revatAcalanA udyAnamAM jaI dIkSA lIdhI hatI. dvArikAnuM hAlanuM vaiSNavamaMdira-raNachoDajInuM maMdira jena maMdira che. zAstrI revAzaMkara meghajI delavADAkara lakhe che ke "jagata devAlaya kayA varSamAM ke banAvyuM tene kazo paNa AdhAra ke itihAsa purANomAMthI maLI zakI nathI. keTalAka ema kahe che ke-A mandira vajanAbhe karAvyuM nathI paNa traNa hajAra varSa upara jenI lekee karAvyuM che ane temAM pArzvanAthanI mUrti sthApanA karI hatI. te mUtti hAlA nagaramAM che. vaLI mUrtinA caraNamAM lakhyuM che ke A mUrti jaLadevAlayamAM sthApana hatI. sadgata gujarAtI sAkSara tanasukharAma ma. tripAThI paNa jaNAve che ke "vi. saM. 1200 pachI dvArikA vaiSNava tIrtha rUpe savizeSa prasiddhi pAmyuM hoya ema jaNAya che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoghA 06)YALI thAya upara : zrI navakhaMDA pAzvanAthanuM jinAlaya nIce : bahAranI divAla uparanuM prAcIna citrakAma Shree SudharmaswamzrIyarbhAvanagaranAdAsAhebanA jinAlayane AkarSaka dekhAva www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI giranArajI zrI neminAthajInuM | mukhya jinAlaya mahuvA (madhumatI) nA bhavya jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa : 17 : DhAMka : jAmanagara atyAranA ma`diranI divAla para jaina tIrthakara zrI neminAthajInI jAnanAM suMdara citro che. A madiranA gAyakavADa sarakAra taraphathI jIrNodhAra thatA hatA tyAre mA citrAnI rakSA mATe geA. nA. gAMdhIe sarakArane sUcanA karI hatI te svIkArAi hatI. matalaba ke dvArikAnuM' atyAranuM madira prAcIna jaina maMdira che. kAraNavazAt te atrenAnA adhikAramAM gayuM ane tyAMthI jaina mUrti dUra karI dIdhI. dvArikAmAM zrI neminAtha bhagavAna ghaNI vAra padhAryA hatA. tyAMnA yAdavA jainadharmI banyA hatA. tyAM aneka jinamadirA hatAM. Aje te dvArikA viccheda tItha che. DhAMka jetalasarathI pAramaMdara jatI goMDaLa sTeTa( jI. esa. rUve. )nA panAlI sTezanathI 6 mAIla dUra DhAMka gAma Avela che. gAmathI thADe dUra zatruMjayanA eka zikhararUpa DhaMkagiri che. pahADa nAnA che. ahiM eka suMdara jinamaMdira hatuM. zatrujayanA 108 nAmeAmAM DhaMkagiri nAma Ave che. prAcIna samaye te suMdara tItha hatuM. atyAre viccheda tI che. tyAMthI jainamUrti nIkaLe che. khaMDiyera madiranA zikharA dekhAya che. DhAMka goMDala sTeTanA upaleTA mahAlamAM eka gAma che. pATa Asi DhAMka che. upaleTAmAM gharamandira che. ahIM najIkanA kharaDAnA DuMgaramAM bAvIzamA trevIzamA bhagavAnanAM maMdiro hatAM; ane kesamagirimAM paNa jaina maMdirA hatAM. hAla khaDicerA vidyamAna che. siddha nAgArjune paNa rasiddhi karI, rasanA be kUpA bharIne DhAMka parvatanI guphAmAM rAkhyA hatA, ema * prama dhakAza ' tathA 'pi'vizuddhi 'mAM ullekha maLe che. tathA uparanA tIrtha mATe " jaga ucaritra "mAM paNa ullekha prApta thAya che. tyAMnA avazeSa atihAsika draSTie ati mahattvanA che. e tIrtha saMbadhI atyAre OMA. hasamukhalAla dhIrajalAla sAMkaLIyA M,A,, LL,B., Ph.d. zeSa karI rahyA che. ane e sabaMdhI eka lekha temaNe * zrI jainasatya prakAza ' ( mAsika )nA khIjA vizeSAMka 'zrI paryuSaNa parva vizeSAMka 'mAM sacitra lakhyA che. " " jAmanagara ahIM khAra mandira che. cAra pAMca tA mahu ja bhavya ane vizAla ma'kriza che. vardhamAnazAhanuM ane cAkInuM mandira te bahu ja darzanIya ane tIrtharUpa che. jAmanagara tIsthala na hovA chatAM adha zatru jaya' samAna manAya che. ahIM jJAnamaMdira, pAThazAlA, upAzraya Aphri sagavaDa sArI che. hurajI jainazALAmAM zrIvinayavijayajI jJAnamadira che. ahIMthI sTImaramAM besI, tuNA maMdara thaI kacchamAM javAya che. zeTha popaTalAla dhArazIbhAi tathA zeTha cunIlAla lakSmIcaMda taraphathI devabAga, lakSmI jaina Azrama, jainAnaMda jJAnamaMdira vagere jovA lAyaka sthaLeA che. kAThiyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra : 118 : jaina tIrthane vADamAM jAmanagara jainapurI jevuM gaNAya che. jAmanagaranuM beDIbaMdara bahu prasiddha che. jAmanagara relave sTezana che. giranAra tIrtha (raivatAcala) junAgaDha zahera, kAThiyAvADa dvIpakalpanA dakSiNa bhAgamAM dariyAkinArethI vIsa mAIlane aMtare Avela che. saurASTranI rAjadhAnI junAgaDha kahevAya che. junAgaDhamAM navAbI rAjya che ane te seraTha sarakArane nAme prasiddha che. junAgaDha sTezana che. junAgaDha sTezanathI junAgaDha zahera 1 mAIla dUra che. musalamAna yugamAM tenuM nAma mustaphAbAda hatuM. tenAM prAcIna nAma maNipura, caMdraketu, raivata ane jIrNadurga hatAM. sTezanathI zaheramAM jatAM rastAmAM sTeTanAM makAne, makabArAo vagere jevA lAyaka che. sTezanathI zaheramAM javAnI sIdhI pAkI saDaka che; vAhanAdi maLe che. bajAramAM na jatAM bArebAra bahArathI jaIe te suMdara jinamaMdira, zeTha premAbhAInI dharma zAlA, sAme ja bAbuvALI dharmazALA, jaina kanyAzAlA vagere Ave che. tyAMthI AgaLa jatAM uparakeTa tathA tenI AsapAsa aneka guphAovALI khAI, killAmAM asalI bheMyarAM, anAjanA koThAre, rA'navaghaNe baMdhAvelI aDIkaDInI vAva, navaghaNane kUve vagere jevA lAyaka che. uparakeTamAM IjIpTamAM banelI (1533mAM) lIlama tapa, cuDAnAlA tApa, rA'kheMgArane mahela (je atyAre marajIda che) vagere jevA lAyaka che. temaja azaka, rUdradAmA ane skaMdaguptanA lekhe, ra75 phUTa UMDe dAmodara kuMDa vagere prAcIna avaze nirIkSaNIya che. AgaLa jatA talATI nIce suratavALA zeTha premacaMda rAyacaMdanI jaina dharmazAlA, suMdara jinamaMdira, najIkamAM saMghavI pulacaMdabhAInI dharmazAlA vagere che. zvetAMbara maMdira ane dharmazAlA sAme digaMbara maMdira ane dharmazAlA che. zvetAMbara dharma. zAlAmAM jaina bhejanazAlA cAle che. AgaLa jatAM siddharAja jayasiMhe baMdhAvelI eka caDA nI vAva Ave che pAse ja giranAra upara javAne daravAje che. daravAjAnI jamaNI bAjue zrI nemi. nAtha bhagavAnanI derI Ave che. temAM pAdukAo che. A derI zvetAMbarIya zrAvaka lakSmIcaMda prAgajIe baMdhAvelI che. junAgaDhanA suprasidhdha dharmapremI hai. tribhuvanadAsa motIcaMdanA suprayatnathI giranAra upara suMdara pagathiyA baMdhAI gayAM che. AgaLa jatAM vacamAM paraba Ave che, jyAM be-traNa ThekANe garama ane ThaMDA pANInI vyavasthA jaina peDhI taraphathI rAkhavAmAM Ave che. AgaLa jatAM mAlI parabanuM navuM TAMkuM Ave che. tyAM DAbA hAtha tarapha caDhatAM paththaramAM eka lekha kare che, temAM lakhyuM che ke-"saM. 1222 zrIzrImAzAtI madhuM bagAvAna vahyA karatA " ahIMthI AgaLa upara caDhAva kaThina che, paraMtu pagathiyA banI javAthI anukULatA sArI thaI che. tyAMthI thoDu caDIe eTale kAussaggIyA Ave che, tyArapachI hAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] = 119 : giranAra pahANe ane eka lekha Ave che. temAM lakhyuM che ke-RttithI haMvat 1682 varSe rsiva badI 6 some zrIgiranAranI pUrvanI pAjano uddhAra zrIdIvanA saMghe puruSAnimitta zrIzrImAla jJAsiyamAM vidagI medanIne(9) vAra poAgaLa upara kAusaggIyA tathA prabhumUrti che. tyAMthI AgaLa upara eka visAme Ave che. tyAMthI AgaLa jatAM paMcezvara javAne jamaNI taraphane raste Ave che. tyAMthI thoDe dUra jatAM zrInemInAthajIne keTane daravAjo dekhAya che. te daravAjA upara zeTha narazI kezavajIe baMdhAvela mADa-baMgala che. mAnasaMga bhojarAjanI TUMka aMdara jatAM jamaNI bAju zrI mAnasaMga bhojarAjanI Tuka Ave che. temAM atyAre eka ja maMdira che. temAM zrI saMbhavanAtha bhagavAna mUlanAyaka birAjamAna che. pahelA cekamAM sUrajakuMDa Ave che. A kuMDa kaccha-mAMDavInA vizA osavAla zeTha mAnasaMga bhejarAje baMdhAvelo che. te vakhate temaNe maMdirane paNa jIrNoddhAra karAvye tethI AkhI Traka temanA nAmathI prasiddha che. vi. saM. 1932 mAM zeTha narazI kezavajIe A kuMDano uddhAra karAvyuM hatuM. kuMDanI pAse yAtrALuone nhAvAnI goThavaNa karelI che. junAgaDhanA AdIzvarajInA nAnA derAsaranI pratiSThA mAnasaMga bhejarAje vi. saMvata 1901mAM karAvI hatI. neminAthajInI TUMka DAbI bAjue zrI neminAjInI TUkamAM javAne daravAje che. te daravAjA bahAra eka zAstrI lekha che. A lekha vi. saM. 1115 caitra zudi 7ne che. A lekhanA navamA lekamAM lakhyuM che ke yaduvaMzamAM maMDalika rAjA thaye. A saMvamAM senAnAM patarAMthI neminAthanuM devAlaya baMdhAvyuM. AgaLa tenI vaMzAvalI cAle che. neminAthajInI TrakamAM maMDapanI aMdara divAlamAM traNa mUtio eka sAthe birAjamAna che. nAnI che te 1275 mAM banAvelI zrI kuMjarApadriIya (?) gacchanA zAMtirinI che, bIjI be meTI mUrtio che te zrI hemacaMdrasUrinI ane zrI kumArapAlarAjAnI che. raMgamaMDapamAM eka thAMbhalA para saM. 1113 nA jeTha 14 dine nemIzvara jinAlaya karAvyAne, bIjA thAMbhalA para saM. 1135 mAM pratiSThA karAvyAne, trIjAmAM 1134 mAM devAlaya samarAvyA lekha che. (jaina sAhityane saMkSipta itihAsa) daravAjAmAM pesatAM cekIdAranI rahevAnI jagA che. tenI DAbI bAju cauda era. DAnI dharmazALA che. dharmazAlAne ceka mUkyA pachI pUjArIone rahevAnI keTalIone mATe eka Ave che. temAMthI zrI neminAthajInA cekamAM javAya che. A eka 130 phITa paheLe, tathA 190 phITa lAMbo che. AmAM mukhya maMdira zrI neminAtha bhagavAnanuM che. vizAla devaLane raMgamaMDapa 413 phITa pahoLuM ane 44 phITa lAMbo che. gabhArAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra : 120 : [ jaina tIne zrI neminAtha bhagavAnanI suMdara zyAma mUrti birAjamAna che. gabhArAnI AsapAsa bhamatI che. temAM zrI tIrthakara bhagavAna, yakSa, yakSiNI, sametazikhara, naMdIzvaratIpa vagerenI sarva malI 175 mUrtio che. raMgamaMDapamAM 38 pratimAo che. gabhArAmAM pa mUrtio che. kula 218 pratimAo zrI neminAthajInA devAlayamAM che. raMgamaMTha5nA pUrva taraphanA thAMbhalAmAM nIce pramANe lekha che. saMvata 1113 varSe eka mANe 14 rine zrIsUnAmIjaninAya: risara. vaLI bIjA sthaMbhamAM A pramANe kareluM che kesaMvat 1125 varSe pratig #AritA trIjA sthaMbhamAM lakhe che ke rAM. 133pa mAM maMdirano jIrNoddhAra karAvyuM. bahArane raMgamaMDapa 21 pahoLo ane 38 phITa lAge che. temAM goLa eTalA upara saMvata 1994 nA caitra vadi bIje 420 gaNadhara pagalAM sthApita karelAM che. A eTalAnI pAse ja eka bIjo eTale che tenA upara paNa 420 pagalAM sthApita che.' pUrva ItihAsa | zrI neminAthajInA devAlayane jIrNoddhAra vi. saMvata 609 mAM ratnAzA zrAvake karAvyuM hatuM. A sivAya TaMDa sAhebane eka lekha ma hato. temAM lakhyuM hatuM ke "dhama gheSasUrinA ziSya yazabhadrasUrinA ziSya paM. devasenagaNie saMghanI AjJAthI saM. 1215 mAM maMdirone jIrNoddhAra karAvyA. A sivAya aMbikA devInI derImAM paNa saM. 1215 ne eka lekha che. vi. saM. 1215 pahelAM giranArajIno udhdhAra sajana daMDanAyake karAvyo hate. vanarAjanA zrImALI maMtrI banA vaMzaja sajajanane siddharAje soraThane daMDAdhipa (uparI-sUbe) nIpe hatuM ke jeNe seraTha dezanI upaja khacIne giranAra uparanA jIrNazIrNa kASTamaya jaina deharAne udhdhAra karI navuM pAkuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. paraMtu rivatagirirAsumAM A pramANe ulalekha maLe che. vi. saM. 1185 mAM A udhdhAra thayA hate. (aa sacIva vaMcAtIya vari revaMtariyANuM) temaja gurjarezvara siddharAje zatruMjaya tathA giranAra bane tIrthone kapaDAM ne dhajAo ApI hatI -prabandhacintAmaNi. * ratnAzA kAzamIra dezane rahevAsI hatA. guruupadezathI revatAcalanuM mAhAbhya sAMbhaLI revatAcalana saMgha laIne teo AvyA. revatAcala pAse mahAna upasarga paNa sahyo. bAda saMdha sahita raivatAcala para jaI prabhune abhiSeka karatAM pratimAjI bahu ja prAcIna hovAthI gaLI javA pachI ratanAzAe be mahinA sudhI upavAsa karI devInI ArAdhanA karI. devI pAsethI biMba lAvI, nUtana maMdira baMdhAvI temAM pratimAjI birAjamAna karyA. Aja A ratnAzAnuM biMba kahevAya che. -caturvizati prabaMdha ane giranAra mahAtma. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat zrI gIranArajI (junAgaDha)nI ucca TekarI uparathI levAmAM Avela eka vihaMga Tubdha. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAmanagara : corInA prakhyAta jinAlayano agrabhAga tathA tapagaccha upAzrayanuM eka dazya - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umaawat (or www.umaragyanbhandar.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra itihAsa ] : 125 H vi. saM. 1222 mAM gujarAtanA mahArAjA kumArapAlanA maMtrI xAmradeve giranAra upara pAja badhAvI. A saMbadhI ghaTanA A pramANe maLe che-paramAt mahArAjA kumArapAla saMdha sahita sidhdhAcalajInI yAtrA karI giranAranI yAtrAe padhAryA, parantu upara caDhavAnA rastAnI kaThinatAne lIdhe mahArAjA upara jai na zakayA. A mATe rAjAne duHkha paNu thayu. A vakhate rAjAne vicAra thayA ke upara caDhavA mATe jo pagathiyAM hoya te anukUlatA rahe. A kAryanI javAbadArI AMkhaDane sAMpI temane saurASTranA uparI banAvyA. AMbaDe ghaNI ja mahenatathI giranAra upara pAja maMdhAvI rastA sarala banAvyeA. vi. sa. 1222 mAM pAja-pagathiyAM baMdhAvyAM. (jIe kumArapAla- pratimAdha tathA jaina sAhityanA saMkSipta itihAsa pR. 271) A pAja saMbaMdhI giranAra upara be zilAlekhA maLe che-" saMvat 1222 zrIzrImAjJAtIyamadaM zrImALItamhN zrI AMbAkena padyA kAritA " --prAcIna jaina lekhasaMgraha lA. 2, pR. 70 bIjo lekha paNa ene maLatA ja che. emAM paNa giranAra upara pAja baMdhAnyAnA sa. 1223 che. temaja giranAranI pAjanA jIrNodhdhAranA paNa eka lekha maLyA che. A lekha giranAra para caDhatAM rAjA bhartRharinI guphAthI AAre pahADamAM jamaNI bAjue katarelA che. svasti zrI saMvat 1682 varSe vA idi d khome zrI giranAratIrthanI pUrvanI pAjano uddhAra zrI dIvanA saMghe puNya ( dharma ) nimitte zrImAjJAtIya mApanI meSanIC saddhAra karAvyo. arthAt 1983 mAM kArtika vada 6 ne seAmavAre dIvanA saMghe A pAjanA udhdhAra karAvyA. AmAM mukhya bhAga mAsiMdha meghajIe ApyA hatA. hUra zrI neminAthajInA madiranI pachavADe peAravADa jagamAla geradhananu' pU dvAranuM madira che. temAM pAMca pratimAjI che. mUlanAyaka zrI AdIzvara bhagavAna che. tenI pratiSThA vi. sa. 1848 vaizAkha vada 6 ne zukravAre vijayajinendrasUrie karI che. A madirajInI jamaNI bAjue zrI rAjImatInI derI che. A TUMkamAM thaIne merakavazInI, sagarAma seAnInI tathA kumArapAlanI TUMkamAM javAya che. zrI neminAthajInI TUMkamAM bhAMyarAmAM amIjharA pArzvanAthanI suMdara prAcIna bhavya mUrti che je paramadanIya che. smRti saMprati mahArAjAnA samayanI che. A mUrtinI DAkhI bAjue guphAmAM zrIneminAtha bhagavAnanI prAcIna mUrti che. tenA upara sa. 1318nA lekha che. zrI neminAthajInI TrekanA cAkamAM tathA mATI bhramatImAM badhI maLI 133 pratimA tathA 18 joDa pagalAM che, moTAmAM moTAM pagalAM zrI neminAtha bhagavAnanAM che. dara x saurASTranA daMDanAyaka sajjana mahetAnA bandhu maMtrI grAma. udAyanasuta AMbaDa maMtrI nahiM. A saMbaMdhI vizeSa carcA - jaina satya prakAza ! varSe AThamAnA 4-5-6-7 aAmAM meM karI che. jijJAsue te aA joi levA. 18 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ' giranAra : 122 : [ jaina tIrthone vAjAnI bahAra jamaNI bAjue zrI neminAtha bhagavAnanI adhiSThAyikA aMbikAdevInI mUrti che. zrI neminAthajInI TUMkamAM uttara tarapha nIce utaravAne daravAje Ave che. temAM osarImAM eka prAcIna zilAlekha che. tyAMthI pagathiyAM utarI nIce jaIe eTale zrI RSabhadevajI-adabadajInI suMdara mUrti Ave che. aSabhanuM lAMchana spaSTa dekhAya che. khabhA upara banne bAju kAussaggIyA che. jemsa bajesa sAheba lakhe che ke-A mUrtinI beThakamAM covIza tIrthakaranI mUrtivALe eka pILo paththara che temAM vi. saM. 146nne lekha che. adabadajInI sAme pAMca merunuM suMdara maMdira che. cAra bAju cAra ane vacamAM eka mera che. darekamAM comukha pratimAjI birAjamAna che. temAM darekamAM 1859mAM pratiSThA thayAne ulekha che. merakavazInI TUka zrI adabadajInA maMdiramAMthI DAbI bAjunA daravAjAmAM thaI merakavazImAM javAya che. mULanAyaka zrI sahastraphaNA pArzvanAthajInI suMdara mUrti birAjamAna che. temAM 1859ne lekha che. pratiSThAyaka vijaya jinendrasUrijI che. mULanAyakanI AsapAsa 7 pratimAo che, bhamatImAM 58 pratimAo che. dakSiNa taraphanI bhamatImAM aSTApada parvata che jemAM 24 pratimAo che. uttara taraphanI bhamatImAM cAmukhajInuM maMdira khUba darzanIya che. A TrakamAM pAMca merunA maMdira sahita kula 113 pratimAo che. A TUka zrI siddharAjanA maMtrI sAjane baMdhAvela che. gUjarAdhIza sidhdharAje sajajanane saurASTrane daMDanAyaka nImyA hatA. temaNe saurASTranI traNa varSanI upajamAMthI giranAra upara suMdara jIrNodhdhAra karAvyA. traNa varSanI upaja siddharAjane na maLavAthI te gusse thaI junAgaDha AvyuM. sajajane junAgaDha ane vaMthalInA zrAvaka pAsethI dhana meLavI sidhdharAjane caraNe dharyuM ane kahyuM ke-joIe te jIrNodhdhAranuM puNya hAMsala karo ane joIe to A dhana e. rAjA satya hakIkata jANuM atyaMta khuza thayA. bAda AvelA dhanathI zrAvakanA kahevAthI sajajane A merakavazI TUka banAvA. jIrNodhdhAramAM ra7 lAkha dramane kharca thayA hatA. A dravya A TrakamAM kharcAyuM che. kAraNa vagere zilpa bahu ja suMdara che. A vakhate sAjanane bhI kuMDaLIyA nAmanA zrAvake bahu ja madada ApI hatI. teNe aDhAra ranano hAra prabhujIne paherAvyo ane bhImakaMDa baMdhAvyuM hatuM. A dUkanA cemukhajInA maMdiramAM vi. saM. 1859nA lekhe che. A Tuka mekalazAe baMdhAvyAnuM keTalAka kahe che tyAre keTalAka A TUkane caMdarAjAnI TUka paNa kahe che. sagarAma sonInI TUMka merakavazImAMthI sagarAma sonInI TrakamAM javAya che. sagarAma sonI paMdaramI zatAbinA uttarArdhamAM thayA che. vIravaMzAvalImAM lakhyuM che ke rAgarAma nI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 123 : giranAra gujarAta dezanA vaDhIyAra vibhAgamAM lAlADha grAmanA dhAravADa hatA. temaNe tapAgacchAdhirAja zrI seAmasundarasUrijI mahArAja pAse bhagavatI sUtranuM zravaNa karI, jyAM jyAM gAyamA pada AvatuM tyAM tyAM senAmahAra mUkI hatI. peAtAnI peAtAnI mAtAnI ane srInI maLIne kula 63 tujAra seAnAmaheAra jJAnakhAtAmAM vAparIne pustaka lakhAvyAM hatAM. A ja zrAvaka sagarAma seAnoe giranAra upara TUMka kha'dhAvI che. temaNe zrI seAmasuMdarasUrijInA upadezathI 17 nUtana jinamaMdirA baMdhAvyA ane 51 madirAnA jIrNodhAra karAvyeA. badhe pratiSThA zrI seAmasuMdarasUrijI mahArAje karAvI hatI. temaNe mAMDavagaDhamAM supArzvanAtha jinanA prAsAda ane makSIjImAM makSIjI pArzvanAthanA prAsAda paNa karAyeA hatA. A hUkanA raMgamaMDapa vagere darzanIya che. gabhArA paNa vizAla che. mULanAyaka zrI sahusaNA pArzvanAthajI che. AsapAsa kula pacIsa pratimAo che. bhamatImAM traNa derAsara che. temAM be derAsaramAM traNa traNa ane uttara dizAnA madiramAM pAMca pratimAo maLI kula 11 pratimAo che. eka pASANunI suMdara cAvIzI paNa che. atyAre je mUlanAyaka pratimAjI che te pAchaLathI besADela che. temAM vi, sa, 1859 jeTha sudi 7 guru pratiSThApaka zrI vijayajinendrasUrijI che. A TUMka giranAra upara sauthI UMcI dekhAya che. dakSiNa taraphanI derInA chAMyyAra zeTha ANudajI kalyANajInI peDhI taraphathI vi.saM.1875 mAM thayela che. bhamatImAM jALI vagerenuM kAma devacaMda lakhamIcaMdanI peDhIe karAvela che. maMdiramAM keAraNI vagere jovAlAyaka che. kumArapALanI TUMka gujarAtanA mahArAjA paramAtApAsaka kumArapAle jaina dharma svIkArI kalikALasarvajJa zrI hemacadrAcAryajI mahArAjanA upadezathI 1444 jinamaMdira baMdhAvyAM hatAM. A ja mahArAjAe giranAra upara paNa bhavya jinamaMdira baMdhAvyu hatu. A devAlayanA mAMgarelanA zrAvaka zeTha dharamazI hemacaMde jIrNodhdhAra karAvyA che. navA kuMDa banAvatI vakhate je surage mUkelI tethI A madiranA keTaleka bhAga nAza pAmyA che. maMdiranI pAse deDakI vAva che. najIkamAM suMdara khagIcA che. A TrekanA raMgamaMDapa ghaNA ja mATI che. pazcima taraphathI khIjuM dvAra che jyAMthI bhImakuMDa tarapha javAya che. bhImakuMDanI pUrva taraphanA killA tarapha prAcIna khati pratimAe che. A sthAna bhImakuMDezvara mahAdevanu che ema TharAvavA junAgaDhanA nAgara verIlAla kezavalAlanA pitA bhagavAnalAla madanajI ke jeo kAThiyAvADanA neTIva ejanTa nImAyA hatA temaNe prayatna karelA parantu te prasaMge amadAvAdavALA ThAkarazI puMjAzA ke jee paNa ejanTa hatA temaNe tyAM AvI, dvAra uparanA umarA upara * 'giranAra mAhAtmya 'nI prastAvanAmAM lakhyuM che phre-saMgrAma seAnI akabara bAdazAhanA jamAnAmAM thayA hatA. bAdazAha temane mAmAnA lADakA upanAmathI khelAvatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra : : 124 : [jaina tIrthAnA tathA khIje ThekANe maMgaLasUti Adi jaina dharmanI nizAnIe batAvI sidhdha karyuM. hatu` ke A jaina ma Mdira ja che. jinAlayamAM ja maMgaLamUtti hAya che. ajaina maMdiramAM tevu' na heAya. mUlanAyaka nIce lekha A pramANe che-sa. 1875 vaizAkha suddhi 7 zani pratiSThApaka vijayajinendrasUri che. eka bIjo lekha vi. sa. 1881 nA che vastupALa tejapALanI TUMka gujarAtanA mahAmAtya vastupAla tejapAle A Traka adhAvI che. sa'pratirAjAnI ke jatAM jamaNI bAju A TUMka Ave che. vi. saM. 193ra mAM zeTha narazI kezavajIe pratirAjAnI, kumArapAlanI ane vastupAla tejapAlanI TUMkAnI AsapAsa killA khadhAvyA tathA zeAdhdhAra karyo hatA. A TUkamAM traNe derAM sAthe che. vacalA maMdirajImAM mUlanAyaka zrI zAmaLApArzvanAthajInI bhavya mUrtti che. temAM saMvata 136 varSe vaizAla purU zanau zrIvAyenArthiva zrIvAhana cArAnti ! tathA pratichApaka zrI pradyumnasUrijInuM nAma che. maMdirAmAM pILA Arasa tathA saLInA paththarA vaparAyA che. saLInA paththaro TheTha makAthI magAvyA hatA ema kahevAya che. vacalA madirajIne raMgamaMDapa ra9 phITa pasALe, ane pa3 phITa lAMbA che A madiramAM eka zrI mallinAtha bhagavAnanI mUrti che tenA zilAlekhamAM vastupAlanI zrI lalitAdevI tathA seApunAM nAme che. paNa A TUMkamAM vastupAlanA mahattvanA cha lekhA maLe che. A lekhAmAM vastupAlanI yazeAgAthA che. temanA pUrvajo ane kuTumbarivAranAM nAme che. temaNe karelAM mukhya mukhya dhArmika kAryonI noMdha che ane giranAra para temaNe zuM zuM karAvyuM te lakhyu' che. vi. sa. 1288 phrA. zu 10 ne budhavAre pratiSThA karAvyAnA lekha che. giranAra upara temaNe karAvela zatruMjayamahAtIrthAvatAra Adi tIrthaMkara zrI RSabhadeva, staMbhanakapurAvatAra zrI pArzvanAthadetra, satyapurAvatAra zrI mahAvIradeva ane prazasti sahita kAzmIrAvatAra zrI sarasvatI mUrti, ema devakulikA cAra, be jina, aMbA, avaleAkana, zAMkha ane padyumna nAmanA cAra zikharAmAM zrI neminAtha deva vibhUSita devakulikA cAra, peAtAnA pitAmaha Tha. zrIseAma ane pitA 4. zrI AzarAjanI azvArUDha mUrtie 2; traNa suMdara teAraNa, zrI neminAtha deva tathA peAtAnA pUrvaja, agraja ( meTA bhAie ), anuja ( nAnA bhAie ) ane putra AdinI mUrtie sahita sukhedghATanaka staMbha, aSTApadya mahAtI ityAdi aneka kIneAthI suthebhita ane zrI neminAthadevathI ala'kRta evA A ujjayata (giranAra ) mahAtI upara peAtAnA mATe, tathA peAtAnI sahadharmacAriNI prAggATajJAtIya ThaM. zrI kAnhaDa ane tenI srI ThakakurANI rANunI putrImaRs' lalitAdevInA puNya mATe, ajitanAtha Adi vIsa tIrthaMkarAthI ala kRta zrI sammetamahAtIrthAvatAra nAmanA maMDapa sahita A abhinava prAsAda anAvyA ane nAgendra gacchanA bhaTTAraka mahendrasUrinA ziSya, zrI zAntisUrinA ziSya, zrI ANuMdasUrinA ziSya zrI amarasUrinA ziSya bhaTTAraka zrI haribhadrasUrinA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] gaH 125 : giranAra paTTadhara AcArya zrI vijayasenasUrie enI pratiSThA karI. A lekhamAM vastupAlane karNa ane bali je dAnezvarI ane tejapAlane ciMtAmaNi je varNavyo che. bIje lekha 128 che temAM paNa uparyukta hakIkatane maLatI vIgata che. madhya maMdiranA maMDapamAM sAmasAme be moTA gokhalA che. temAM vastupAla ane temanI ane patnI lalitAdevI tathA sAbunI mUrtio che ema jaNAvyuM che. hAlamAM A mUtio nathI. vastupAle giranAra upara karelAM dhArmika kAryonI neMdha "vividhatIrthakalpa'mAM "revatagirikalpamAM " saMkSepamAM tathA paM. jinaharSagaNikRta vastupAlacaritramAM chaThThA prastAvamAM bleka 691 thI 7ra9 mAM vistArathI Apela che. * " vividha tIrthakalpa'mAM A ka5 giranAra tIrthanuM mAhAtma ane itihAsa sUcave che. huM cothA kalpamAMthI jarUrI bhAga ahIM udhRta karuM chuM. saurASTranI pazcima dizAe giranAra pahADa upara UMcA zikharavALuM zrIneminAtha bhagavAnanuM maMdira che. tyAM pahelAM lekhamayI zrI neminAtha bhagavAnanI pratimA hatI. eka vakhata uttaradizAnA bhUSaNarUpa kAzmIra dezathI ajata ane ratana nAmanA banne bhAIo saMghapati banI (saMdha laIne ) giranAra AvyA. temaNe rasavRttithI (utAvaLathI) ghaNA ( paMcAmRta ) havaNathI abhiSeka karyo jethI lepamayI pratimA nA gaI. ratanane atizaya zoka thayo ane te ja vakhatathI teNe AhArano tyAga karyo-upavAsa AdaryA. ekavIza upavAsa pachI bhagavatI aMbikA svayaM upasthita thaI. devIe saMghapatine uThADyo. teNe devIne joIne jaya jaya zabda karyo. pachI devIe tene suMdara ratnamaya jinabiMba ApyuM ane sAthosAtha kahyuM ke-pAchuM vALIne na joiza. anukrame te biMba prathamanA maMdiranA daravAje AvyuM ane saMghapatie pAchuM vaLIne joyuM jethI pratimAjI tyAM ja sthira thaI gayA. pachI ratanAzAe navIna jinamaMdira banAvyuM ane prabhujIne vaizAkha zudi pUrNimAe pazcimAbhimukha birAjamAna karyA bAda khUba havaNa Adi karI banne bhAIe potAnA dezamAM AvyA. bAda kalikAlamAM manuSyanAM mana kaluSita vRttivALAM jANuM devIe pratimAjInA tejane DhAMkI dIdhuM. pahelAM gujarAtamAM jayasiMhadave (siddharAja jayasiMhe kheMgArane haNIne sajanane daMDAdhipa (saurASTrano daMDanAyaka) nIkhyo. teNe vi. saM. 1185mAM zrI neminAtha bhagavAnanuM navuM suMdara maMdira baMdhAvyuM. bAda mAlavidezanA maMDanarUpa sAdhu bAvaDe-bhAvaDazAhe sonAne AmalasAro karAvyo. caulukya cakravartI rAjA kumArapAle saurASTranA daMDAdhipatipaNe zrIzrImAla kulamAM utpanna thayela (AMbaDa)ne sthApyo. teNe giranAra upara vi. saM. 1120mAM pAja-pagathiyAM baMdhAvyAM. tyAM eka suMdara paraba banAvI. temaja tyAM pALa caDatAM jamaNI bAju lakhA ArAma (lAkha bagIco dekhAya che te) baMdhAvyuM. aNahilapura pATaNamAM poravAla kulanA maMDanarUpa AzArAja ane kumAradevInA putra, rAjA viradhavalanA maMtrI vastupAla tejapAla nAmanA be bhAio thayA. tejapAle giranAranI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra : 12} : [ jaina tIrthAtA A TUMkamAM raMgamaMDapanA khabhA upara e lekha che. temAM zrI pArzvanAthajI ane vastupAlanuM nAma che. DAbI bAjunA maMdirajImAM samavasaraNanA cAmukhanI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI traNa pratimAo che temAM savat 1556 nA lekha che. ceAthI pratimA zrI caMdraprabhunI che temAM 1485 nA lekha che. jamaNI bAjunA maMdirajImAM cemukhajI che temAM 1546 nA lekhA che. A maMdiranI pAchaLa tejapAlanI mAtAnu deruM' che. A sivAya A TUMkamAM eka lekha 1305 nA vaizAkha zuddhi 3zanau che ane pratiSThApaka bRhadgIya zrI pradyumnasUri parivAranA zrI jayAnaMdasUri che. A TraeNka khAsa darzanIya che. sa'pratirAjAnI Traka mahArAjA sa'pratie A suhastisUrinA upadezathI jaina dharma svIkArI bhAratamAM jaina dharmAMnA pracAra karyA hatA. savA lAkha nUtana jinAlaya baMdhAvyAM hatAM. te mahArAjAe giranAra upara paNa suMdara jinamaMdira baMdhAvyu hatu. maMdira prAcIna ane zavya che. kAraNI paNa sArI che. mUlanAyaka zrI neminAtha bhagavAnanI pratimA che. maMDapamAM zrI cakrezvarI devInI pratimA che. eka kAussaggIyA 54 nIce uttama gaDha, maTha, paraba, maMdira, bagIcA AdithI manehara tejalapura vasAvyuM. tyAM potAnA pitAnA nAmathI AzArAjavahAra nAmanu pArzvanAtha bhagavAnanu suMdara maMdira baMdhAvyuM. mAtA kumAradevInA nAmathI kumara sAvara badhAvyu, tejalapuranI pUrva dizAmAM ugrasenapura che jemAM zrI AdinAtha bhagavAnanuM maMdira che. AnA traNa nAma che ugrasenagaDha, khegAragaDha ane jINu du. vastupAla maMtrIe giranAra parvata para zatruMjayAvatAra ma`dira, aSTApadAvatAra, sammetAvatAra, ka iyakSa ane mAdevAnAM maMdira banAvyAM. tejapAla ma`trIe traNu kalyANukanAM caitya karAvyAM ( neminAtha bhagavAnanAM traNa kalyANaka ahIM thayAM che tenAM ). depAla ma'trIe miDapanA udghAra karAyeA. gajapadakuMDa-hAthIkuMDa karAvyA. jyAM nhAIne yAtrIo yAtrA karavA jAya che. chatrazilA nIce sahasrAmravana (sahasAvana) che, jyAM zrI neminAtha bhagavAnanAM dIkSA, kaivala ane nirvANu kalyANuka thayAM che. girizikhare caDhatAM aMbAdevInA maMdiranAM darzana thAya che.tyArapachI avakSeAkana zikhara Ave che,jyAM rahIne daze dizAmAM zrIneminAtha bhagavAna dekhAya che. tyAM prathama zikharamAM zAMkhakumAra ane bIjA zikharamAM zrI pradyumnakumAranAM caiyeA che. A parvatamAM sthAna sthAna para jinamaMdiramAM ratna ane suvaNaeN bhaya biba niraMtara pUjAya che. ahIMnI pRthvI suvaNmayI ane aneka dhAtuenA bhedavALI dekhAya che. vividha prakAranI auSadhio rAtre paNa caLake che. vividha prakAranAM vRkSA ane le| sthAna sthAna para dekhAya jhaMkArazakhsa karatAM vividha prakAranAM jharaNAM vahe che. --vividha tI kalpa, pRSTha 9-10 che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 17 : giranAra IMca UMcA che. bIjA be tera tera IcanA kAusaggIyA che. A sivAya raMgamaMDapa tathA gabhArAmAM 35 jinapratimAo che. raMgamaMDapamAM zrI vimalanAtha bhagavAnanI 48 IMca mUtti che, temAM nIce 1509 mahA suda 2 zukra ane pratiSThApaka bRhattapAgacchanAM zrI ratanasiMhasUri che. saM. 192 nA jIrNodhdhArasamaye A TrakanA cekamAMthI ghaNI pratimAo nIkaLI hatI. temAMthI nIkaLeluM eka prAcIna parikara ke je kalAnA AdarzarUpa che temAM lekha che ke-vi. saM. 1523 varSe vaizAkha zudi 12 guru, bahattapApakSe bhaTTAraka udayavallabhasUrijInA upadezathI zrI saMghe vimalanAthadeva parikara sahita banAvyA ane pratiSThA zrI jJAnasAgarasUrijIe karela che. A sivAya A maMdiramAM vi. saM. 1215 nA tathA 1461 nA lekhe che. koTanAM bIjAM devAlayA saMpratirAjAnI TrakanI uttare jJAnavAva tathA saMbhavanAthajInuM caumukha maMdira Ave che. tenI sAme sagarAma sonInI TrakanuM pUrva dvAra che. keTalIka nizAnIo jotAM prAcIna samayamAM te eka meTuM maMdira haze ema lAge che. tenI DAbI taraphanA raste bhImakuMDa javAya che. AvI ja rIte sagarAma senAnI ane kumArapALanI Traka vacce garanALAmAM thaI caMdraprabhujInA maMdiramAM javAya che. vacamAM evI nizAnI che ke pUrve ahIM paNa maMdira haze. caMdraprabhujInI pratimA upara vi. saM. 1701 ne lekha che. tenI sAme zAsanadevInI eka mUrti che temAM saM. 1318 ne lekha che. tyAMthI AgaLa hAthI pagalAM AgaLa kuMDa Ave che. tyAM rastAmAM eka meTe lekha che. A lekha che te khaMDita parantu temAM mahattvano ItihAsa che. siddharAjanA maMtrI zrImAlajJAtIya udAyananI vaMzAvalI temAM vecAya che. (vizeSa mATe juo prAcIna lekhasaMgraha bhA. 2, pR. 94 95,giranAra parvata paranA lekhanuM avalokana ) hAthI pagalAMne kuMDa vagere devacaMda lakhamIcaMdanI samarAvela che. navA kuDanI dakSiNe vIza tIrthakaronI civoza derIo haMsarAja juThA bakhA. Ie zarU karAvelI paNa kArya adhUruM ja rahyuM che. keTanI bahAranAM maMdire. saMprati mahArAjAnI Traka tathA vastupAla tejapAlanI Traka vaccenA raste AgaLa jatAM keTane bIje daravAjo Ave che. te daravAjA bahAra sAme ja paththara upara 3100 phuTa levala lakheluM che. tyAMthI thaDe UMce caDhIe eTale 4000 pagathiyAM thAya che. te daravAjo pasAra karIe eTale zrI neminAtha bhagavAnanA maMdiranA killAnI vizAla divAla dekhAya che. tyAMthI DAbI tarapha zrI zAntinAthajInuM maMdira Ave che. temAM navapratimAo che. A maMdira mAMgaLAvALA dharamazI hemacaMde muMbaI geDIjI mahArAjanA bhaMDAranI madadathI vi. saM. 1932mAM samarAvyuM hatuM. pagathiyAMnI DAbI bAjue jorAvaraalanuM maMdira Ave che. temAM mRlanAyaka zrI zAtinAtha bhagavAna che. AsapAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra : 128 : [ jaina tIrthone be bIjI mUrtio jinapratimAo che. A maMdiranI pAse nIcANumAM rAmatInI guphA che. guphAmAM zrI rAjImatInI UbhI moTI mUrti che tathA paDakhe zrI neminAthaprabhunI nAnI mUrti che. jorAvaramalajInA derAsarajI pAse jamaNI tarapha digaMbaranuM nAnuM maMdira che. A maMdiranI jamIna vetAMbaroe vi. saM. 1913 digaMbarane ApI. saM. 1913nA vaizAkha zu. 4nA amadAvAdanA zeTha lallubhAI pAnAcaMde digaMbarone de bAMdhavAnI paravAnagI ApavA bAbata devacaMda lakhamIcaMdane lakhyuM hatuM. (juo giranAra mahAo.) temaja giranAra upara jyAre jyAre rAjAo taraphathI vidhya upasthita thayuM che tyAre paNa zvetAMbara AcAcAe ja prayatna karI tIrtha surakSita rAkhyuM che. mAladhArI zrI hemacaMdrasUrijIe saurASTranA rAjA kheMgArane pratibadhI giranAra tIrthanA vighabhUta thayela mArgane vahete-khUle karyo hate. (juo rAjazekharasUrikRta prAkRta dvayAzraya vRttinI prazarita racanA vi. saM.1387) vi. saM. 1924mAM digaMbara madira pahelavahelujha giranAra upara banyuM. jorAvaramalajInuM maMdira makI AgaLa jatAM cAmukhanuM (corIvALuM) jinamaMdira Ave che. tenI pratiSThA vi. saM. 1511 zrI jinaharSasUrie karelI che. A madira zAmaLA pArzvanAthanuM paNa kahevAya che. mukhajInI cerInA thAMbhalAmAM jinapratimAo kerelI che. tyAMthI thoDe dUra jatAM gomukhI gaMgA Ave che. tenI pAse evIza tIrthakaranAM pagalAM che. tyAMthI jamaNI bAjue caDhatAM rahaneminuM maMdira Ave che. aMbAjInI Traka rahanamijInAM maMdirathI aMbAjInI Treka upara javAno raste nIkaLe che.sAcA kAkAnI * giranAra upara digaMbaronuM svataMtra maMdira na hatuM. zvetAMbara maMdiramAM ja teo darzanAdi karI jatA. suprasiddha zvetAMbarI jainAcArya bapabhaTTasUrijI ke jemaNe vAlIyaranareza Ama rAjAne pratibadhI jainadharmane upAsaka banAvela hato, te sUrijInA upadezathI rAja moTo saMgha laI, zatruMjaya girirAjanI yAtrA karI giranArajI AvyA. A vakhate digaMbara AcAryo paNa digaMbara jaino sAthe tyAM AvelA. banne pakSo vacce vivAda thayo ke tIrtha kAnuM? Akhare zrI bapabhadasUrijIe kahyuM ke-kumArI kanyA eka cIThThI upADe ane je gAthA bole temanuM A tIrtha. kanyAnA mukhathI "dritanadira rilAnALa ridiyA gallAtaM ghawvardi aTTinemi namaMA" siddhANuM buhANune uparane pATha nIkaLyo. tIrtha kavetAMbarI siddha thayuM. A prasaMga vi. saM. 890 lagabhaga banyo che. bAda tIrthane udAra paNa sajajanamaMtrI mahArAjA kumArapAla ityAdi zvetAMbarae ja karAvela che. tathA Trake paNa vetAMbarae ja baMdhAvela che. giranAranI pAja-pagathiyAM vagere AbaDa maMtrIe ja baMdhAvela. arthAta vIsamI sadI sudhI vetAMbaronuM ja A tIrtha 1. bAda saM. 1913 pachI vetAMbaroe bhrAtRbhAvathI prerAi digaMbarone maMdira bAMdhavA jamIna mApI. meTAbhAI ane zretAMbara jainonA dAyathI digaMbara maMdira banI zakayuM. AvuM ja thIsidhAcalajI upara paNa banyuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] ; 119 : giranAra jagyA uparanA caDhAva kaThaNa che paNa pagathiyAM bAMdhela DhAvAthI ThIka rahe che. sat 1883 nA azADa zudi ranA rAja akhAjInAM kamADa jaina derAsaranAM kArakhAnA taraphathI karAvavAmAM AvyA che. A madiranI bAMdhaNI saMpratirAjA tathA dAmeAdarajInA madira jevI che. ema kahevAya che ke sa'pratinuM madira, aMbAjInuM madira, dAmeAdarajInu mahira, mAhI gaDhecInuM maMdira tathA junAgaDha zaheramAM hAlanA kasAivADAmAM sagI vAva pAsenI masjIda jyAM che tyAM ema pAMca jinamaMdirA samrATsa pratie adhAvelAM hatAM mAhI gaDhecI khAra saiyadanI jagyA tathA mAjImunA makabarI pAse che. tyAMthI 1897 mAM zrI mahAvIrasvAmInI su Mdara pratimA nIkaLI hatI. A mUrtine sa 1905 mAM junAgaDha meATA derAsarajImAM mUlanAyaka tarIke birAjamAna karavAmAM Avela che. A sivAya aThThamAMgalika temaja dvAra upara tIrthaMkaranI mUrtie vagere mAhI gaDhecInA paDI gayelA makAnamAM jovAmAM Avela che. eka zilAlekhamAM saMpratirAjAnA Adya akSara saM paNa vaMcAya che. 'bikAdevI zrI neminAthajI bhagavAnanI zAsanAdhiSThAyikA devI che. tenAM madiramAM zrI neminAtha bhagavAnanI mUrtti paNa hatI. kharesa sAheba paNa ema mAne che ke eka vakhata A jaina ma`dira hatu. A madiramAM 5'. devaca'drajIe eka atItane rAkhelA je bhaviSyamAM maMdiranA ja mAleka thai gayA evI daMtakathA che. ( jI. giranAra mAhAtmya rR. 34 ) trIjI, ceAthI tathA pAMcamI TUMka aMbAjInI TUMka mUkI AgaLa jatAM 'ela' zikhara Ave che, tene trIjI TUMka he che. ahIM bhagavAna neminAthajInI pAdukA che. A pAdukA upara vi. sa. 1927 vaizAkha zu. 3 ninA lekha che. mAjI dhanapatasiMhajI pratApasiMhajIe pAdukA sthApI che. ahIMthI 400 puTa nIce UtarI rahyA pachI cAthI Traka Ave che. rastA kaThaNu che. ahIM meATI kALI zilA upara zrI neminAthajInI pAdukA che. tenA upara vi. saM. 1244 nI pratiSThAnA lekha che kahe che, ke bhagavAna zrI neminAthajI ahIM mukti sIdhAvyA hatA. tyAMthI pAMcamI TUke javAnA sIdhA rastA che paNa te raste kaThaNu che. pAMcamI Tuka upara derImAM meTA ghaMTa che. tenI nIcANumAM neminAya lagathAnanAM pagalAM tathA pratimAjI che. nIce A pramANe lekha che-- saM. 1897 prathama Aso vada 7 me guruvAsare zA. devacaMda lakhamIcaMdena jinAlayaM pratiSThitam / pAMcamI TUkathI pAMca sAta pagathiyAM nIce utaratAM eka mATA zilAlekha che, 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAra : 130 : [ jaina tIrthone jemAM saMvata 1108 nI sAla che. pAMcamI TrakanA anikoNamAM ratanabAga che. tenI pelI tarapha zerabAga che. naitrAtya koNamAM gambarane DuMgara che. vAyavya koNamAM bheravakaMpa che. IzAna koNamAM rAmacAlI che. tyAM ziledaka pAne jhare che. zrI neminAthajInA prathama gaNadhara varadatta ahIM mele padhAryA hatA. varadattanuM TUMkuM nAma datta thaI dattAtrayI thayuM ke jenA nAmathI ajeno paNa A sthAnane atIva pUjanIya mAne che. keTalAka ema kahe che ke zrI-neminAthajI bhagavAna ahIM mekSe padhAryA hatA. pAMcamI TUka pachI chaThThI TUka reNukA zikharanI che ane sAtamI TUka kAlikA TUMka kahevAya che. AgaLa rasto kaThaNa che. ahIM vanaspatio ghaNuM thAya che. vAghezvarI daravAjAthI giranAranAM mukhya mukhya sthAnenuM aMtara A pramANe che-vAghezvarI mAtA 1208 puTa, azekane lekha 2733, dAmaMdira kuMDa 5033, bhavezvara 11133, caDAnI vAva 12043 (2 mAIla), mALI paraba 19028, neminAthane koTa 22043, aMbAjI 24243, oghaDa zikhara 25593, pAMcamI TUka ra7503 (5 mAIla), rAmAnaMdInAM pagalAM 24143, patharacaTI 24ra68, sesAvana ra6143 (5 mAIla), hanumAnadhAra 27743 phUTa che. upara vi. saM. 1838 mAM vetAMbara jaina kArakhAnA taraphathI samArakAma thayuM hatuM sahasAvane gaumukhI mUkIne DAbe rasate sapATa raste nIkaLe che te sahasAvana javAne che. jAMbu guphA mUkIne prathama rAmAnaMdInI jagyA Ave che. tyAM pagalAM tathA ghaMTa che. tyAM najIkamAM bhairava nRpa che. tenI DAbI tarapha sevAdAsanI guphA ne kuMDa che. tenI DAbI bAju paththaracaTI tathA tene kuMDa che. tyAM yAtrIone khIcaDI apAya che. tyAM jamaNuM bAjue nIcANamAM raste bAMdhelo che te sahasAvana (sahastrApravana ) jAya che. tyAM zrI neminAtha bhagavAnanI pAdukA ane derI che. ahIM zrI neminAtha bhagavAnanI dIkSA thayelI. sahasAvanathI eka mAIla dUra jaIe tyAre bharata vana tathA hanumAnadhArA Ave che. sahasAvanathI nIce utarIne talATI tarapha javAnI pagadaMDI (keDI) che. keTalAka jANavAjoga saMvate A pramANe che. * vi. saM. 1886 thI 94 sudhImAM bharatapuravALA zeTha satakarAma jecaMda sahe sAvanamAM jUnAM pagathiyAM ThIka karAvyAM. vi. saM. 1894mAM rAjulanI guphA jaina kArakhAnAe samarAvI. vi. saM. 186mAM hAthI pagalAMne kaMDa jenA kArakhAnAe samarAvyo. vi. saM. 1933mAM sahasAvanamAM dharmazALA baMdhAI. vi. saM. 190mAM kArakhAnA taraphathI hanumAnane eTale badhA. vi. saM. 1921mAM kArakhAnA taraphathI premacaMdajInI guphA samArAI. vi. saM. 1908mAM kArakhAnA taraphathI cheDIyA derI samArAI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 4 135 giranAra vi. saM. 1894mAM kArakhAnA taraphathI rAjulanI guphA samArAI. vi. saM. 1905mAM saMpratirAjanuM derAsara rIpera thayuM. vi. saM. 1899mAM kezavajI nAyake rIpera kAma karAvyuM. giranAra upara sva. AcArya mahArAja zrI vijayanItisUrIzvarajI mahArAje bhagIratha prayatna karI bhavetAMbara jaina saMghanI madadathI jIrNodhdhAra karAvyo hate. A tIrtha ghaNuM ja prAcIna che. zrI zatruMjayanA pAMcamA zikhararUpa A sthAna che. parvatanI dhAra TheTha zatrujaya girinI dhAra sudhI maLatI ja hatI. zatruMjayanA udhdhAranI sAthe prAyaH giranAra upara paNa udhdhAra thatA hatA. prasiddha dAnavIra ane zrI dharmaghoSasUrijInA parama bhakta zrAvaka pethaDazAhe ahIM maMdira baMdhAvyuM hatuM. juo "ziargagana: zrI nayanatAyite" giranAra upara anaMtA tIrthakara AvyA che ane Avaze. keTalAye sAdhumahAtmAo ahIM mukti padhAryA che. A cAlu vIzImAM phakta eka zrI neminAtha ja atre mokSe sIdhAvyA che, paNa anAgata vIzInA trevIsa tIrthaMkara atre muktipada pAmaze. sivAya bIjuM paNa ghaNuM jANavA ane jovA jevuM che. jijJAsue giranAra mAhAsya nAmanA pustakamAMthI vAMcI levuM. A sivAya premacaMdajI yatinI gupha, kapUracaMdrajInI guphA vagere ke jene zeTha devacaMda lakSamIcade jIrNoddhAra karAvyuM che te sthAne jovA yogya che. premacaMdajInI guphAthI bArobAra pATavaDane nAke thaI bIlakhA javAya che. atyAre A tIrthanI vyavasthA zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI calAve che. temanA taraphathI zeTha devacaMda lakhamIcaMdanI peDhI kAma kare che. zeTha devacaMdabhAI vaDanagaranA poravADa jena hatA. teo temanI bahena lakSamIbAI sAthe so varSa pahelAM giranAra AvIne rahyA ane pitAnuM dhana A tIrthamAM kharyuM. saMghanI rajAthI potAnA nAmanI peDhI sthApI te devacaMda lakhamIcaMdanI peDhI (kArakhAnA) tarIke adyAvadhi prasidhdha che. A zeThe giranAra upara ghaNuM kAma karyuM che. temanI pahelAM zeTha jagamAla goradhana tathA zeTha ravajIbhAI IdarajI (bane paravADa jena hatA ) giranArajInI dekharekha-vyavasthA rAkhatA. hAlamAM te badhI vyavasthA sArI che. zrI giranArajI upara caDhavAnA rastAnuM samArakAma tathA pagathiyAM vigere bahu ja parizramapUrvaka junAgaDhanivAsI have je . trivanadAse karAvela che Aje bahu ja upayogamAM Ave che. junAgaDhathI ajArAnI paMcatIrthIe javAya che. ajArAnI paMcatIthI A paMcatIrthImAM unA, ajA rA, delavADA, dIva ane koDInAra e pAMca sthAne gaNAya che. AmAM ajArA eka ghaNuM ja prAcIna tIrtha che ane keDInAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajArAnI pacatIthI [jaina tIrNanA tathA unA paNa tIrUpa ja che. junAgaDhathI verAvala, prabhAsapATaNa thai 35 mAila dUra unA che. sIdhI saDaka che. meTA, gADAM, goDI vagere vAhanA maLe che. verAvaLathI unA javA mATe relve lAIna paNa che. mahuvA ane kuMDalA rastethI paNa A paMcatIthI javA mATe vAheneAnI sagavaDa maLI zake che. junAgaDha, vaMthalI, verAvala, prabhAsapATaNa, kroDInAra, prAcI, unA thaI ajArA pArzvanAthajI javAya che. : 132 : vaMthalImAM zrI zItalanAthajI bhagavAnanuM suMdara maMdira che. verAvalamAM e jinama diA che. pAThazAlA, jJAnamaMdira, upAzraya vagerenI sagavaDa sArI che. prabhAsapATaNamAM zrI AdinAtha, ajitanAtha, caMdraprabhu, suvidhinAtha, zAMtinAtha, mahvinAtha, neminAtha, pArzvanAtha ane mahAvIrasvAmInA maLI kula nava bhavya jinama Mdira che. maMdiromAM mUrtie ghaNI ja prAcIna, bhavya, ramya ane vizAla che. sarva jinAlayamAM suMdara bheAMyarAM che. temAM suMdara khaDita temaja akhaDita mUrtio che. mukhya madira sAmanAtha ca'draprabhunu che. maMdirAnI eka pALa ja che. upAzraya, pAThazAlA, lAyabrerI vigere che. ahIM yAtrikAne bhAtuM apAya che. musalamAnI jamAnAmAM eka vizAla madirane tADIne masjIda banAvavAmAM Avela, te paNa jovA lAyaka che. jainamaMdiranAM cihnA temAM vidyamAna che. khAsa darzanIya sthAna che. ca'draprabhujI atre padhAryAM hatA ane madhurI dharmadezanA ApI hatI. samudrane kAMThe ja A zahera vaseluM che. mahamada gIjanIe prathama vi.sa. 1024mAM prabhAsapATaNa teADayuM hatuM. * prabhAsapATaNamAM zrI RSabhadeva prabhunA pautra sAmayazA--caMdrayazAe zazIprabhAcadraprabhA nAmanI nagarI vasAvI bAvI tIthakara zrI caMdraprabhunI mUti' bharAvI suMdara maMdira baMdhAvyuM hatuM. tyArapachI zrI caMdraprabhujInA samayamAM khIjA caMdrayazAe parama bhaktithI caMdrodyAnanI samIpamAM zrI caMdraprabhujInuM maMdira adhAvI caMdraprabhunI mUrti birAjamAna karAvI hatI. bharata cakravattI ane satIzirAmaNa sItAdevIe paNa ahIM caMdraprabhunAM madirA baMdhAvyAM hatAM. zAMtinAtha prabhunA putra cakrAyudha rAjAe ahIMnAdirAnA jIrNoddhAra karAvyA hatA. ahIMyAM DAkarIyA pArzvanAthajInI suMdara mUrti che. pratimAjI zyAmavarNI che. hAthamAM kArI ceTelI che. leAkeAkti evI che ke prathama rAja hastamAMthI eka eka kArI nIkaLatI hatI parantu AzAtanA thavAthI aMdha thai gayela che. . ( vividhatI kalpa 'mAM ullekha che ke valabhIpurInA bhagasamaye (vi. sa'. 845 ) caMdraprabhusvAmInI pratimAjI ane kSetrapAla sahita zrI aMbikAdevI, adhiSThAyaka devanA prabhAvathI AkAzamArge devapaTTaNu ( prabhAsapATaNuM) AvyA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 133 : keDInAra, unA koDInAra verAvalathI prabhAsapATaNa thaI ajArAnI paMcatIrthIe jatAM keDInAra prathama tIrtha Ave che. ahIM aDhAramI zatAbdI sudhI suMdara maMdira hatuM. neminAtha bhagavAnanI adhiSThAyikA devI aMbikA pUrvabhavamAM ahIM mRtyu pAmI devI banI hatI. ahIM maMdira paNa zrI neminAtha bhagavAnanuM hatuM. "keDInAre namaNuM nema," tathA "suhAgaNa aMbikAdeva" AvA ullekha maLe che. ahIMnI jaina mUrtionA ghaNA lekhe bhAvanagara sTeTa taraphathI prakAzita lekhasaMgrahamAM pragaTa thayela che. hAlamAM ahIM eka paNa jaina maMdira nathI.viccheda prAyaH tIrtha che. gAmamAM eka dharmazAlA che. prabhAsapATaNathI keDInAra 10 gAu dUra che. unA zahera keDInArathI unA 8 kesa dUra che. unA salamI zatAbdIthI laIne aDhAramI zatAbdInA pUrvAdhdha kAla sudhI unnata hatuM. mahAna megala samrA akabara-pratibodhaka jagaddaguru zrI hIravijayasUrijI mahArAja vi. saM. 16paranuM cAturmAsa A unA zaheramAM rahyA hatA. te vakhate ahIM jenonI vastI ghaNI ja hatI. 16paranA bhA. zu. 11 nA divase sUrijI mahArAjanuM ahIM svargagamana thayuM hatuM. je sthAne sUrijI mahArAjane agnisaMskAra karavAmAM Avela tyAM akALe Azra phaLyA hatA ane te Akho 80 vIghAno TukaDo bAdazAha akabare jainasaMghane bakSIsa tarIke arpaNa karyo hate. atyAre 60 vIghA jamIna che. tene zAhIbAga kahe che. temaja dAdAvADI paNa kahe che. sUrijI mahArAjanI caraNapAdukAnI suMdara chatrI che. temaja temanA pratApI paTTadhara akabarapratibaMdhaka, jahAMgIrapratibaMdhaka vijayasenasUri, vijayadevasUri tathA bIjA keTalAya sUrivare ane munirAjonI chatrIo che. zaheramAM hIravijayasUrijInA samayane prAcIna upAzraya che. maMdiramAM sUrijI mahArAjanI mUrti paNa che. ahIM pAMca jinamaMdira eka sAthe che. 1. zrI AdIzvara bhagavAna mUlanAyakacha che. 25 nAnI derIo ane 1 moTuM suMdara bheMyaruM che. 23. bane maMdiramAM mULanAyaka zrI saMbhavanAthajI parikara sahita che. bannemAM zrI vijayasenasUrijI mahArAje pratiSThita karela mUrtio che. jinabiMbe ghaNAM ja suMdara ane vizAla che. 4. mULanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAnanI zyAma mUrti che. gautamasvAmInI be mUrtio che. 5. mULanAyaka zrI neminAtha bhagavAna che. pAMce maMdiramAM anukrame (1) mAM 51, (2) mAM 14, (3) mAM ra3 derIo mukhajI vagere ghaNI pratimAo che (4) mAM 1 ane (5) mAM 24 jiteMdrapratimAo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unA : 134 : [ tArthAnA che. zrI hIrasUrijI mahArAja, zrI vijayasenasUrijI ane zrI vijayadevasUrijInI prAcIna derImAM jIrNodhdhAra karAvI temanI mUrtio zrI haMsavijayajI mahArAjazrInA upadezathI vi. saM. 1971mAM birAjamAna karavAmAM AvI che. gAmathI -mAIla dUra dAdAvADI che, jyAM zrI hIravijayasUrijI mahArAjane agnisaMskAra karavAmAM Avela che tyAM sUrijI mahArAjanI tathA temanA pachI thayelA bIjA AcAryonI derIo che. kula bAra derIo che. zrI hIravijayasUrijI mahArAjanI derImAM nIce mujaba lekha che. "zrIsaMvat 1652 varSe kArtikazudi 5 budhe teSAM jagadgurUNAM saMvegavairAgyasaubhAgyAdiguNazravaNAta camatkRtairmahArAjAdhirAja-pAtazAhi-zrIakabbarAbhidhAmigurjaradezAta dillImaNDale sabahumAnamAkArya dharmopadezAkarNanapUrvaka-pustakakoSasamarpaNa--DAbarAbhidhAnamahAsarovara-matsyavadhanivAraNa-prativarSapANmAsikA'mAripravartanapUrvaka-zrIzatrujayatIrthamuNDakAbhidhAnakaranivartana--jIjiAbhidhAnakaranijasakaladezadANabhRtasvamocana-sadaiva baMdIkaraNanivAraNaM cetyAdi dharmakRtyAni sakalalokapratItAni kRtAni / pravartanenaiSAM zrIzatrujaye sakalasaMghayutakRtayAtrANAM bhAdrazuklaikAdazIdine jAtanirvANe cAgnisaMskArasthAnAsanakalitasahakArANAM zrIhIravijayasUrIzvarANAM pratidinadivyanAdazravaNa-dIpadarzanAdikAnekaprabhAvAH stUpasahitAH pAdukAH kAritAH paM. meghena / bhAryAlADakapramukhakuTuMbayutena / pratiSThitAzca tapAgacchAdhirAjaiH bhttttaarkshriivijysensuuribhiH| upA0 zrIvimalaharSagaNi upA. zrIkalyANavijayagaNi-upA. zrI somavijayagaNibhiH praNatA(bhiH) bhavyajanaiH pUjyamAnAzciraM naMdatu / likhitA prazastiH padmAnaMdagaNinA zrIunnatanagare / zubhaM bhavatu / * zrI hIravijayasUrijI mahArAjanI prAcIna mUrtio mahuvA, jesalamera, pATaNa, khaMbhAta, AgarA vagere sthAnamAM che. mahuvAnI mUrtinI nIce nImna lekha che. " saMvata 1653 pAtasAhi zrIakabbarapravartita saM 1 varSe phA. sudi 8 dine zrI stambhatIrthavAstavya zrAvaka paumAbhAryA pAMcInAmnyA zrIhIravijayasUrIzvarANAM mUrtiH kAritA pratiSThitA tapAgacche zrIvijayasanara jesalameramAM saM. 1659 mAM zrI ANaMdavimalasUri ( vAnaragaNi ) ziSya AnaMdavijaye jesalameramAM tapagacchano jJAnakoSa sthApyo temAM zrI hIravijayasUrijInI mUrti besADI hatI te haju tyAM che. jaina dharma praza, pR. 55, mA. 7, pR. 270 pATaNamAM paMcAsarA pArzvanAthajInA maMdiramAM che. AgarAmAM cintAmaNi pArzvanAthajI maMdiramAM paNa suMdara mUrti che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 135 : ajarA uparyukta zilAlekha traNa phuTa lAMbA ane savA puTa paheLA paththaramAM che. AvI ja rIte bIjI derIomAM paNa mahatvapUrNa zilAlekha che paNa sthAnAbhAvathI badhA zilAlekho nathI ApI zakayA. dAdAvADImAM bIjI derIo sivAya aneka jAtanAM suMdara vRkSo, jevAM ke AMbA, AMbalI, nALIerI, borasalI Adi che. A vizAla udyAna jovA lAyaka che. AvI rIte unA eka prAcIna gutIrtha tarIke bahu ja prasiddha che. AjathI traNaso varSa pUrvanI enI je jAherajalAlI hatI, jaina saMghanI je vizAla vastI hatI te vagere atyAre nathI. ceDAM zrAvakanAM ghara che paNa te bhAvika ane zradhdhALu che. ahIMnA gurumaMdire, A derIo Adi jotAM ane te vakhatanA unnatapuranuM hIrasaubhAgya kAvya AdimAM varNana vAMcatA romAMca khaDA thAya che. kharekhara kAlanI gati vicitra che. unAthI ajArA eka keza dUra che. ajArA pArzvanAthajI adhyA nagarImAM rAmacaMdrajInA pUrvaja sUryavaMzI rAjA raghu bahu ja prasiddha thaI gayA che. te raghu rAjAnA putra anaraNya-ajayapAla thayA. temaNe potAnI rAjadhAnI sAketapura nagaramAM sthApI. teoe pitAnA ajita balathI aneka zatru rAjAene jItyA hatA. bAda ghaNA samaya pachI temane bhayaMkara rogoe gherI lIdhA. kaDha je roga paNa zarIramAM vyApe.ajyapAle rAja cheDI sidhdhagirinI yAtrAthe prayANa karyuM. tyAMthI yAtrA karI pAchA vaLatAM dvIpapattana(dIvabaMdara)mAM AvI nivAsa karyo. A arasAmAM ratnasAra nAmane vyavahArI aneka vahANe laI samudramA vyApAra kheDI rahyo hato. dvIpabaMdaranI najIkamAM ja tenA vahANane bhayaMkara upadrava thaye ane vahANa DubavAnI aNI para AvyuM. ratnasAre vicAryuM ke-mArA dekhatAM vahAzenI A sthiti thAya te ThIka nahi mATe huM vahANamAMthI samudramAM ja kudI paDI jIvanane aMta lAvuM. je te samudramAM paDavA taiyAra thaye ke tarata ja tyAMnI adhiSThAyika devIe kahyuM ke he vIra! dhIraja rAkha.A upadrava meM ja karyo che. ahI nIce kahapavRkSanA pATiyAnA saMpuTamAM zrI pArzvanAtha prabhunI apUrva pratimA che. tene bahAra kADhI dvIpa baMdara. mAM rahelA rAjA ajayapAlane te pratimA Apa jethI tenA sarva rege dUra thaI jAya. ratnasAre A vAta svIkArI ane nAvikane jalamAM utAryA. teo saMpuTa lAvyA. zeThe rAjAne khabara ApyA. rAjA kinAre Avye zeThe tene pratimAjI ApyA. rAjA darzana karI atIva prasanna thayA. prabhunA abhiSeka jaLathI rAjAnA roga nAza pAmI gayA. cha mahinAmAM te tenA zarIramAMthI 107 roga nAza pAmI gayA. zarIra nirogI thayA pachI teNe tyAM suMdara jinamaMdira baMdhAvyuM temaja potAnA nAmathI ajayanagara vasAvyuM. A maMdiranA rakSaNa ane vyavasthA mATe teNe daza gAma bheTa ApyAM. tene mATe putra anaMtaratha thayo ane temanA ja putra dazaratha rAjA thayA ke jeo rAmacaMdrajInA pitA tarIke mazahura che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajA 4 136 : [ jaina tIne uparyukata ajayanagara atyAre anIla tarIke prasidhdha che.zrI pArzvanAtha bhagavAnanI e mUrti vidyamAna che. A mUrtine ItihAsa ghaNe ja prAcIna che. A prabhAvika pratimAjIne pUrve 7 lAkha varSa sudhI dharaNe pUjI hatI. bAda cha se varSa kubere pUjI hatI. tyAMthI varuNadeva pAse gaI. temaNe sAta lAkha varSa sudhI pUcha. bAda ajayapAla rAjAnA samayamAM A pratimAjI pragaTa thayA. pratimAjI mahAcamatkArI ane prabhAvika che. darzana karatAM rega, zeka ane bhaya vinAza pAme che. jemAM malanAyaka zrI ajAra pAnAthajI birAjamAna che te Akhe gabhAre ane raMgamaMDapanuM vAtAvaraNa eTaluM badhuM zAMta ane pavitra che ke tyAM janAra mumukSune parama zAMti ane AhulAda Ave che. jANe sAkSAt dharmarAja beThA hoya ane mahArAjA nI senAne cAlyA javAne mIna Adeza karatA hoya evI bhavya mUrti che. tyAMnA aNue aNumAM pavitratA ane zAMti bharyo che. AtmAne parama tAjhagI ApI AtmatattvanuM vItarAgadazAnuM apUrva bhAna karAve che. vItarAgatA zuM vastu che? e vItarAgatA kema prApta thaI zake che? e AkhI vastu bhAvane samajavA IcchanAra mumukSue zAMtithI be ghaDI besI kaIka lAbha levA jevo che. ajArA atyAre taddana nAnuM gAmaDuM che. unAthI eka keza dUra che. dvIpabaMdarathI cAra gAu dUra che. ajArA gAmanI AsapAsa ghaNI vAra jinamUrtio ane zAsanadevadevInI mUrtio nIkaLe che. keTalIye khaMDita mUrtio Aja paNa najare paDe che. gAmanA pAdaramAM ja cakezvarI devInI mUrti, padmAvatI devInI mUrti dekhAya che. gAmavALA tene pAdara. devI tarIke pUje che.A uparAMta ajayapAlane cetare,eka taLAva vagere paNa dekhAya che. vi. saM. 1940 mAM citarAnI AsapAsathI bAvIza jinabhUtio ane yakSayakSiNInI mUrtio nIkaLI hatI. temAM saMvat 1323mAM pratiSThApela be kAusagIyAnI mUrtio paNa hatI. ajayapALane cetara khedatAM eka zilAlekha nIkaLe hatuM jemAM vi. saM. 1343 mAM pArzvanAtha prabhunI pratiSThA karAvyAne lekha maLe che, je bhA. prA. ze. 1 naM. 115 mAM prakAzita thayela che. hajI khedakAma thatAM vizeSa mUrtio maLI AvavA saMbhava che. ajAra pArzvanAthajInA maMdiramAM nIce mujaba zilAlekhe che. 1. saMvat 1667 nA vaizAkha zudi trIja rahiNI ane maMgaLavAre unAnivAsI zrImAlI jIvarAja dezInA putra kuMarajI dezIe dIvanA saMghanI sahAyatAthI zrI vijayadevasUrijInI vidyamAnatAmAM A maMdirane jIrNodhdhAra karAvyuM che. A caudame jIrNodhdhAra che. 2. vi. saM. 1678 phA. zu. 9 zanivAre RSabhajinapAdukAnI sthApanA karI che. pratiSThAyaka vijayadevasUrirAje kayAkuzala gaNi. A lekha maMdiranI jamaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 137 : delavAva bAjue chatrAkAre maMdira che, temaja pAse rAyaNanuM vRkSa che. te bannenI madhyamAM tUpa che tenI upara katarela che. ratUpanA madhyamAM kaSabhadeva bhagavAnanI pAdukA che. pUrvAda cAra dizAmAM AnaMdavimalasUri, vijayadAnasUri, vijayahIrasUri ane vijayasenasUrinI pAdukA che. vidizAmAM mehanAmuni, tattvakuzala, RSi vIrajI ane upAdhyAya vidyAsAgaranI pAdukAo che. - 3. ciMtAmaNi pArzvanAthanA biMba upara saMvata 1343 nA mahA vadi 2 ne zanivAranA roja pratiSThA karyAne lekha che. 4. be kAussaggIyAnA biMba upara saM. 1323 nA jeTha zudi 8 guruvAre udayaprabhasUrinA paTTAlaMkAra mahendrasUrie pratiSThA karAvyAne ullekha che. 5. 35 ratalanA bhAravALe ghaMTa che. temAM " zrI ajArA pArzvanAthajI saM. 1014 zA rAyacaMda jecaMda " evA akSare katarelA che. A sivAya 1346 ane 1677 nA lekho paNa maLe che, jemAM khAsa karIne judA judA samayanA jIrNodhdhArone ullekha che. vadhu mATe juo bhAvanagara prAcIna zedhasaMgraha bhA. 1, pariziSTa lekha naM. 111-114 ane 112. eka bIjA ghaMTa upara 1662 ne lekha che je ajayanagaranI prAcInatAnAM sUcaka che; temaja ajayarAjano ceta, doDhase jeTalI purANuM vAva, citravicitra auSadhisaMpanna ajaya vRkSo, suMdara bhavya prAcIna mUrtio bhAvikone khUba ja AkarSe che. sthAna parama darzanIya che. atyAra sudhImAM A tIrthanA cauda jIrNoddhAra thaI gayA che jenA lekha upalabdha nathI, kintu 1677mAM thayelA jIrNoddhArane lekha che je khAsa mahattvanuM che, jemAM caudamA udhdhArane paNa ullekha che. ajArA gAmanI najIkamAM khetaramAMthI kAusagIyA, parikara, yakSayaNa ane navagraha sahita zrI cintAmaNi pArzvanAthanI mUrti nIkaLela che te maMdirajImAM padharAvela che, jemAM A sUti 1343mAM pratiSThita thayela che te ullekha che. ajArAmAM pahelAM ghaNAM maMdire haze, ema nIkaLelI mUrtio uparathI sidhdha thAya che. zrAvakonI vastI paNa ghaNI haze ema jaNAya che. atyAre zrAvakanuM eka paNa ghara ahIM nathI. ajAra gAma bahAra eka jAtanI vanaspatinA jhADa che je aneka rogonI zAnti mATe kAma lAge che. antamAM A tIrthasthAna paramazAMtinuM dhAma che. khAsa yAtrA karavA lAyaka che. delavADA ajArAthI mAIla deDha mAIla dUra A gAma che. ahIM kapALenI vastI ghaNI che. A kapala bhAIo baso aDhIso varSa pahelAM jena hatA. atyAre vaiSNava dharma 18 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvaH balejA : 138 : jaiina tIrthone pALe che. temanuM baMdhAveluM eka suMdara jinamaMdira delavADAmAM che. mULanAyaka zrI cintAmaNi pArzvanAthajI che. vi. saM. 178mAM A maMdirane jIrNodhdhAra thayAne lekha che. dIvabaMdara A prAcIna nagara che. jagadguru zrI hIravijayasUrijI mahArAja dIvabaMdasnA saMghanA AgrahathI sidhdhAcalajInI yAtrA karI cAturmAsa mATe ahIM 1650 mAM padhAryA hatA. te vakhate A zahera ghaNI ja unnata sthitimAM hatuM. ahIM atyAre zrAvakanAM ghara gheDA ja che. porTugIjha rAjya che. navalakhA pArzvanAthajInuM suMdara vizAla jinamaMdira che ane pAse ja neminAthajI ane zAMtinAthanAM be maMdire che. traNe maMdiramAM kula 32 jinabiMba che. navalakhA pArzvanAthajInI pratimAjI bahu ja manahara ane AkarSaka che. sAthe ja navalakho hAra ane navalakhA mugaTanI paNa prasidhdhi hatI. atyAre te samaya nathI. eka dharmazAlA ane upAzraya che, jemAM yatijI rahe che. temanI pAse pustaka bhaMDAra paNa sAro che. dIvamAM kille, mahela vagere jovAlAyaka che. dIva baMdara ajArAthI cha mAIla dUra che. delavADAthI pAMca mAIla dUra che. tyAM ghoghalA thaIne nAvamAM besI dIvabaMdara javAya che. ghoghalAmAM mAchImAronI vastI che. tyAMthI dasa miniTamAM sAme pAra javAya che. hoDImAM beThA sivAya javAya tema nathI. dIvathI delavADA AvI, ajArA thaI unA javAya che. tyAMthI mahuvA 25 keza dUra che tyAM paNa jAya che ane verAvala AvavuM hoya te verAvala pAchuM avAya che. balejA-arecA pArzvanAthajI. mAMgaroLathI porabaMdaranI moTara saDake jatAM vacamAM bAra gAu upara balejAbarecA gAma che. tyAM balejA pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. pratimAjI veLunAM banelA che. upara lepa che. eka vAra keTalAka vyApArIo vahANa laI arabI samudramAM prayANa karI rahyAM hatAM evAmAM ekadama temanAM vhANa rokAI gayAM-thaMbhI gayAM. thoDA samayamAM samudramAMthI pArzvanAtha prabhujInI pratimAjI nIkaLyAM. sArthavAhAe A pratimAjI barecamAM maMdira baMdhAvI padharAvyAM. pratimAjI ghaNA ja prAcIna, camatkArI ane mane hara che. ajene paNa bhaktithI pUje che. A raste zrAvakanA ghara na hovAthI mAMgarola athavA porabaMdarathI prAyaH saMgha avAranavAra Ave che. balejA gAma te taddana nAnuM che. mAMgarelamAM be maMdire che. temAM ekamAM te zrI navapallava pArzvanAthanI manahara prAcIna mUtti che. bIjAmAM mULanAyaka zrI pArzvanAthajI che. mAMgaroLanuM prAcIna nAma "maMgaLapura" che. A nagara ghaNuM ja prAcIna che. ahIMthI samudrakinAre phakta traNa mAIla dUra che. mahArAja kumArapAlanA samaye ahIM maMdira banyuM * juo hIrasobhAgya kAvya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] * 139 : va mAnapurI: uparIALA hatuM. yadyapi te prAcIna maMdira atyAre te nathI parantu musalamAna jamAnAmAM te masjIdarUpe thai gayu. hAya tema lAge che. gAmamAM eka masjIda athavA pIra jevI jagyA che. lAka kahe che ke-A mULa hemaca'drAcAryAM. mahArAjanA upAzraya hatA. ahIMnI eka vAvamAMthI mahArAjA kumArapAlanA samayanA lekha maLyA che. mAMgarALamAM jaina kanyAzALA, pAThazALA, lAyabrerI, davAkhAnu vagere cAle che. peArakhaMdaramAM traNa madirA cheM. upAzraya, pAThazALA che. ahInI pAMjarApeALa ghaNI sArI che. khalejAthI 15 gAu dUra pArakhaDhara che. vad mAnapurI (vaDhavANa zahera) A nagarI bahu prAcIna che. ahI' nagara khAra bhagAvA nadImAM zrI vIra prabhune zUlapANi yakSe karela upadravanu sthApanAtI che. nadInI vacce A nAno DherI bahu ja ramaNIya ane zAMtinuM sthAna che. khAsa darzanIya che. zaheramAM cAka vacce pA~jAvasahI nAmanu' eka suMdara bhavya jinamaMdira hatuM. musalamAnI jamAnAmAM ene masjIda banAvavAmAM Avela che je atyAre paNa zahera vacce ceAkamAM vidyamAna che. A vastunA sUcaka eka prAcIna zilAlekha paNa maLye che. zaheramAM e su Mdara jinamadirA che. mATuM maMdira bahu ja vizAla ane bhavya che. ceAtaram aneka nAnI meTI derIe che. A derIomAM keTalAka prAcIna zilAlekhA temaja prAcIna jinamUti e che. zaheramAM jaineAnI vastI sArA pramANamAM che. jaina pAThazALA, jaina lAyabrerI vagere sArI rIte cAle che. najIka jorAvaranagara che jyAM eka suMdara jinamaMdira che. A nagara humaNAM ja navuM vastu che. jorAvara nagaranI pAse vaDhavANu kempa che. ahIM paNu jainAnI vastI ghaNI sArI che. suMdara jinamadira che. upAzraya ghaNA ja bhavya ane vizAla che. uparIALA tItha ahI' luhAranI kADamAMthI traNa suMdara zyAmavarNI jinapratimAe nIkaLI hatI. mUrtio prabhAvika ane camatkArI che. mULanAyaka zrI RSabhadeva bhagavAna che. dara phAgaNa zuddhi AThame meLA bharAya che. vIramagAma zrI sa Mdha vyavasthA sabhALe che. dharmazALA sArI che. * vIramagAmathI khArAgheADA jatI TrenamAM jhaMDuM sTezanathI e mAila dUra uparIALA tI che. zrAvakanA ghara be-traNa che. A tIrthanI sthApanA mATe AcArya mahArAjazrI vijayadharmasUrimahArAje ghaNA sArA prayAsa karyA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karacha bhadrezvara tIrtha kacacha dezamAM aMjArathI dazeka gAu dUra vasaI gAma che. tyAM bhadrezvara nAme purANuM sthAna che. AjathI lagabhaga vIsa se varSa pahelAM ahI bhadrAvatI nAmanI nagarI hatI. Adarza brahmacArI vijaya zeTha ane vijayA zeThANuM A nagarInAM ja nivAsI hatAM. zrI vIra nirvANa pachI 23mA varSe devacaMda nAmanA eka dhanADhya zrAvake bhavya jinamaMdira A nagarInA madhya bhAgamAM baMdhAvyuM ane pratimAnI aMjanazalAkA zrI sudharmAsvAmI gaNadhara mahArAjanA hAthathI karAvI. A saMbaMdhI eka tAmrapatra vi. saM. 1939mAM ahIMnA maMdirano jIrNoddhAra samaye maLeluM. A lekhanI mULa kepI te bhujamAM che, kintu tenI nakala pU. pA. AcArya zrI vijayAnaMdasUrijI mahArAjane tathA royala eziyATIka sosAITI kalakattAnA onararI sekreTarI e. Dabalyu rUDApha henala tarapha mokalelI. temaNe A tAmrapatranI nakala ghaNuM muzkelIthI vAMcI nirNaya karyo hate ke "bhagavAna mahAvIra pachI trevIsa varSe devacaMdra nAmanA vaNike pArzvanAtha prabhunuM A maMdira baMdhAvela che." A zilAlekhane sArAMza bhAga A pramANe che-"zrI kaccha dezamAM bhadrAvatI nAmanI nagarI hatI. te purImAM maharthika ziromaNi hiMmatalAja devacaMdra nAmane eka eSipuMgava nivAsa karatuM hatuM. te suzrAvake lAkha dravya kharacI vIra saMvata 23 mAM jena lekenI jAherajalAlI sUcavanAruM A derAsara baMdhAvyuM che, ane temAM zrI pArzvanAthanI pratimA mULanAyakapade sthApanA karI." (juo prattarapuSpamALA). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrezvara : 141 : [ jaina tIrthone bhadrAvatIne itihAsa ghaNe ja jUne darzAvavAmAM Ave che. mahAbhAratamAM varNavAyelI yauvanAzva nagarI te A ja bhadrAvatI hatI ane pAMDavoe azvamedha yajJane gheDa atre ja bAMdhe hate. A te paurANika vAta thaI. A maMdirane madhyakAlIna ItihAsa nathI maLatuM, paraMtu paramAtapAsaka mahArAjA kumArapAle ahIMnA maMdirano jIrNoddhAra karAvyAno ullekha maLe che. bAda vi. saM. 1315mAM dAnavIra jagaDuzAhe A maMdirane jIrNoddhAra karAvyo hate e eka lekha tyAMnA sthaMbha upara katarele vidyamAna che. jagaDuzAhanI aneka peDhIo dezAvaramAM cAlatI. tenA vahANe vizvabharanA baMdaronI saphara karI AvatAM. tenI dAnavRttie tene amara nAmanA apAvI che. ATha saikAo vItI javA chatAM janatA Aje puNyanAmadheya jagaDuzAhanuM smaraNa karI pitAnuM mastaka avanata kare che. jagaDuzAhanA sakhAvatI kSetranI kaMIka ApaNe jhAMkhI karIe. vi. saM. 1315 mAM kacchamAM atizaya anAvRSTi thaI. loko ane jAnavare duSkALanA paMjAmAM sapaDAyA. te vakhate bhadrAvatI vAghelAnA kabajAmAM hatI, tenI pAsethI kabaje laI jagaDuzAhe potAnA anabhaMDAra ane vastrabhaMDAra khullA mUkI dIdhA. dAnanI gaMgAne srota e avirata vahAvyo ke dezabharane duSkALanuM duHkha dekhAyuM nahi. kavioe tene AvA abhUtapUrva kAryathI AkarSAI temane biradAvyA che ke jADa jIvato mela, panare tera paDuM nahIM. nIcenI hakIkata parathI jagaDuzAhane mAnavaprema, vAtsalyabhAva ane AdratA dekhAI Avaze. revAkAMThA, seraTha ane gujarAtamAM 33; mAravADa, thATa ane kacchamAM 30; mevADa, mALavA ane hAlamAM 40; uttara vibhAgamAM 12 e pramANe jagaDuzAha taraphathI dAnazALA o cAlatI hatI. A uparAMta temaNe vIsaladevane 8000 muDA, siMdhanA hamIrane 12000 muDA, dilhInA sulatAnane 21000 muDA, 18000 muDA mALavAnA rAjAne ane 32000 muDA mevADAdhipatine anAjanA ApyA hatA. AvA dAnezvarI jagaDuzAhe A prAcIna nagarInA purAtana jinAlayane jIrNodhdhAra karAvela che. tyArapachI TUMka samayamAM bhadrAvatInuM patana thayuM. tyAMnA jene anyatra cAlyA gayA. maMdirajI eka bAvAnA hAthamAM gayuM. bAvAe pratimAjI upADI laI bheMyarAmAM saMtADI dIdhA. A samAcAra jenene maLatAM tyAM AvI tene samajAvyo paNa teNe pratimAjI na ApyAM eTale saMghe mULanAyaka tarIke zrI mahAvIra svAmInI mUrtinI pratiSThA vi. saM. 1922mAM karI. A pratimAjI paNa prAcIna che. tenI aMjanazalAkA vi. saM. 6raramAM thayelI che. thoDA samaya pachI bAvAe pArzvanAthajInI mUti paNa pAchI ApI dIdhI je pAchaLathI zrI saMghe mULa maMdiranI pAchaLa devakulikAmAM birA jamAna karI che, je hAla vidyamAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 14ra : bhalezvaraH aMjAra tyArapachI punaH jenonI vastI ghaTI ane maMdirane kabaje tyAMnA ThAkaranA hAthamAM gaye. punaH vahIvaTa jenee potAnA hAthamAM lIdho ane vi. saMvat 1920mAM rAva dezaLajInA putra rAva prAgamalajInA rAjyamAM A derAsarane punaH jIrNodhdhAra thaye. tyAra pachI vi. saM. 1939 mahA zudi 10 ne dine mAMDavIvAsI meNasI tejasInI dharmapatnI bAI mIThIbahene chelle jIrNodhdhAra karAvyuM, je Aje paNa cAlu che. bAvana jinAlayanA A maMdiranI racanA paNa adabhuta che. 450 phuTa lAMbA pahoLA cagAnanI vacamAM maMdira AveluM che. cAre bAju vizAla dharmazAlAo che. DAbI bAju eka upAzraya che. maMdiranI UMcAI 38 phuTa che. laMbAI 150 puTa ane pahoLAI 80 phuTa che. mULamaMdirane pharatI bAvana derIo che. cAra ghummaTa meTA ane be ghummaTa nAnA che. maMdirane raMgamaMDapa vizAla che. temAM 218 thaMbhe che. U moTA ane pahebA che. banne bAju agAzI che. agAzImAM bAvana zikhare nAnAM ane eka mULa maMdiranuM vizAla zikhara evI rIte dekhAya che ke jANe Arasane pahADa kerI kADhaye hoya. pravezadvAra suMdara kArIgarIvALuM che. sthabhe paNa badhA suMdara kArIgarIvALA hatA paraMtu jINodhdhAra samaye badhAmAM sImenTa, cuna ane raMga lAgI gayA che. maMdiramAM AkhA ya maMDapamAM sonerI ane bIjA raMgethI kAca para temaja divAla para neminAtha prabhunI jAna, prabhune varagheDo, zrI mahAvIra prabhunA, aSabhadevasvAmInA kalyANaka ne upasargo temaja zrI pArzvanAthajI ane zAMtinAthajInA jIvanakalyANukenA prasaMge kalAmaya daSTithI suMdara citarelA che. A vizAla jinamaMdiramAM kula 162 jinapratimAo che. ghaNIkharI prati. mAo saMpratirAjAnA ane kumArapAlanA samayanI che. A jinamaMdiramAM eka prAcIna bheMyaruM hatuM ke je ahIMthI jAmanagara jatuM. hAla te bhoMyaruM pUrI devAmAM AvyuM che. A sivAya ahIM bhadrAvatImAM jagaDuzAhane mahela, jagaDuzAhanI beThaka ane jagaDuzAhane bhaMDAra vagere jevA lAyaka che. ahIM eka AzApurI mAtAnA maMdiranA khaMbhA upara lekha che " saMvata 1358 devendrasUri . ..para......AgaLa zabdo vaMcAtA nathI. bIjA lekha 12-2-1319-810 tathA eka pALIyA upara 1159 ne lekha che. A tIrthane vahIvaTa vardhamAna kalyANajI nAmanI peDhIthI cAle che ahIM dara varSe meLo bharAya che. te vakhate kaccha ane kaccha bahArathI ghaNuM jena yAtrALuo Ave che. nekArazInuM jamaNa thAya che. traNa divasa utsava rahe che. A sivAya paNa dararoja yAtrALuonAM eka be gADA jarUra Ave che. dharmazALAmAM yAtrikane sagavaDa sArI maLe che. hamaNA tyAM eka jaina bhojanazALA paNa zarU karavAmAM AvI che. saM. 1983mAM pATaNanivAsI zeTha nagInadAsa karamacaMde pU. pA. AcAryavarya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI kacchane suMdara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 143 : mudrAH mAMDavIH bhuja vizAla sa'gha kADhyo hatA. tyAra pachI teA A tIrthanI gujarAtamAM bahu ja sArI khyAti thaI ane dara varSe spezIyalA ke khIjA' sAdhanA dvArA yAtrikA ahIM yAtrArthe Ave che. * ajAra bhadrezvara tIthe AvanAra zrAvakAe jAmanagara raste tuNA khaMdara utaravu. tuNAthI aMjAra sudhI relve lAina che. aMjAra sTezana che. ajAramAM zrI vAsupUjya bhagavAna, zAMtinAtha prabhu ane zrI supArzvanAthajInAM sudara traNa madirA che. mazimAM kAcanu` raMgabera'gI kAma suMdara che. zrAvakanAM ghara ane upAzraya vigere che. aMjArathI vAhana maLe che. tyAMthI bhUvaDa thai bhadrezvara javAya che. bhUvaDamAM gAma bahAra jagaDuzAhanuM 'dhAveluM. prAcIna jinamaMdira hatu-che. Aje tyAM janamUrti nathI. gAmanuM derAsara sAdhAraNa che ane temAM ajitanAtha prabhunI pratimA che. mudrA kacchamAM keTalAka zaherA sArAM che. mudrAne kacchanuM pArIsa kahevAmAM Ave che. makAnAnI khAMdhaNI ne zahera pharatA kille darzanIya che. 200 derAvAsI ane 300 sthAnakavAsI maLI kula jainonAM 500 ghara che, cAra maneAhara jinAlayeA che. asIjharA pArzvanAthanuM jinAlaya gAma bahAra che, je eka yatie traNa lAkha kArI kharcIne badhAvela che. gAmamAM Avela zrI zItaLanAthajInuM maMdira vimAna AkAranu ne suMdara kAraNIvALuM che. trIjI zrI pArzvanAthanuM ane cakSu' zrI mahAvIrasvAmInu madira che. mAMDavI mAMDavI paNa killekha'dhIvALu zahera che. mAMDavImAM ApaNA cha bhavya jinAlaye che. derAvAsI AsA ane sthAnakavAsI khase| gharA che. mAMDavI kacchanuM mukhya khaMdara hAvAthI vyApAra sArA che. pAThazALA, upAzraya vigere che. bhuja kacchanAM killekha dhIvALA mukhya cAra zahera bhujax e kacchanuM pATanagara che. x bhUjamAM rAyavihAra maMdira prasiddha che. vi. saM. 1656 mAM tapAgacchIya AcAya zrI vijayasenasUrijInI AjJAthI pa'. zrI vivekaha gaNi kacchamAM padhAryAM hatA. temaNe bhUja ane rAyapuramAM cAturmAMsa karyAM' hatAM. bhujanAM cAturmAMsa daramyAna te vakhatanA rAjA bhAramallajIne pratikheAdha ApI amArI paha vajaDAvyeA hateA. bhAramalajIe bhujanagaramAM rAyavihAra nAme suMdara jinamadira badhAvyuM, temaja vivekaha upAdhyAyanA upadezathI Tuccha-khAkharanA esavAaA zuddha jainadharmI thayA hatA. tyAM navIna upAzraya thayeA hateA ane keTalIka jinapratimAonI vi. saM. 1657 nA mAdha zudghi 10 sAmavAre zrI viveka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutharI: : 144 : [ jaina tIrthanA paikI A mukhya zahera che. bhaya durgA, zAhIkhAga, prAgamahela, AyanAmahela, Ta'kazALa vagere jovA lAyaka sthaLeA che. ahIMnI cAMdInA vAsaNlRAnI nakazI vakhaNAya che. vastI khAvIza hajAranI che. ApaNA khasA ne sthAnakavAsInA masA ghara che. zrI pArzvanAtha, zAMtinAtha ane AdinAthanA ema traNa jinAlayeA che. A uparAMta akhaDAsA, kaDhI, mAgapaTa, vAgaDa Adi pradezamAM paNa suMdara jinamadirA ane zrAvakAnI vastI sArI che. abaDAsAnI pa'catIthI prasidhdha che. 1. sutharI-suMdara bhavya jinAlaya che. zAMtinAtha prabhunuM maMdira che, jemAM pASANunI kula 112 pratimA che. A sivAya zrI dhRtakalpela pArzvanAthajInI camaharSa upAdhyAyajIe pratiSThA karAvI hatI. vivekajI 108 avadhAna karatA hatA. temaNe aneka rAjAo ane sUbAone pratidha ApyA hatA. malakApuramAM, erIdapuramAM ane jAlaNAmAM vAdIene harAvyA hatA. jahAMgIrane paNu pratimASa ApI amArI pAhanAM pharamAna tAjA karAvyAM hatAM. jue 'sUrIzvara ne samrATa' kacchanA rAjA bhAramalajIne pratimASa ApyA hateA jethI temaNe lekha karI ApI hameza mATe gauvadha baMdha karyAM hatA, RSipaMcamI sahita paryuSaNAnA A maLI nave divasA ahiMsA paLAvI hatI tathA zrAddhapakSamAM, sa` ekAdazI, ravivArA, amAvAsyA tathA mahArAjAnA janmadivase ane rAjyAbhiSekanA divase AkhA rAjyamAM ahiMsA paLAvI hatI. A saMbaMdhI AkhA lekha khAkharanA zatru MjayAvatAra caityamAM vidyamAna che. e pUravaNI B * A nAma paDavAnu kAraNa zuM? te saMbaMdhI nIcenI kathA prasiddhimAM che. uddezI nAmanA garIba zrAvakane deve svamamAM kahyuM ke " savAre roTalAnI peATakI bAMdhI gAma bahAra jaje. tyAM rastAmAM tane eka mANusa maLaze, tene mAthe peATalu' haze. tArA reATalAnA pATalAnA badalAmAM te tu kharIdI leje, pATalAmAMnI vastuthI tuM sukhI thaiza. uddezIe savAramAM jai te pramANe karyuM. dhare AvI peTaluM' cheDayuM te temAMthI zro pAnAthanI mUrti nIkaLI, jete rATalAnA bhaMDAriyAmAM mUktAM bhaMDAriyu` akhUTa thai gayuM. sutharImAM A vakhate eka yati hatA temaNe uddezIne samajAvIne te mUrti upA zrayamAM mukAvI paNu rAtri paDatAM ja te mUti adRzya thai gai ane uddezInA bhaMDArayAmAM pahoMcI gai. pachI yatie eka nAnI derI aMdhAvI. tenI pratiSThAsamaye svAmIvAtsalya karatAM eka ghInA kuDalAmAMthI ghI nIkaLatuM gayuM. leAkrAne atIva Azcarya thayu. kuMDalAmAM hAtha nAkhIne tapAsa karatAM uddezI zAhavALI mUrtinA darzIna thayAM, lekAe temane bahAra kADho ane ' dhRtakallAla pArzvanAtha ' evu' nAma rAkhyuM. pratimA che, tenI pratiSThA thayAne lagabhaga se va vyatIta thaI tenI jAhe|jalAlI vadhatI ja jAya che. A suMdara jinamadira hai prAr`bhI jamIna paryaMta eka ja sarakhA raMgathI suzobhita banAvavAmAM Avela che. 6 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat A mUrti eka bhavya javA chatAM divase divase maMdira paranA kaLazathI www.umaragyanbhandar.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 145 H keThArA jakhauH naLIyA terA tkArI mUrtinuM eka maMdira che. AkhA kaccha pradezamAM A mUrtinuM mAhAtamya ghaNuM che. 2. ke ThArA-sutharIthI koThArA cAra gAu thAya. ahIM paS zAMtinAtha prabhunuM vizALa maMdira che. mATe parvata hoya tevuM maMdira che. bAra vizALa zikhara che. AkhA kaca7mAM AvuM moTuM maMdira bIjuM eke nathI. saMvata 1918mAM soLa lAkha kerInA khace zeTha kezavajI nAyaka ane temanA bandha zeTha velajI malue A maMdira baMdhAvyuM che. maMdiranI laMbAI 78 phITa, pahoLAI 64 phITa ane UMcAI 74 phITa che. 3. jakhau-koThArAthI sAta gAu thAya che. jakhau baMdara che. ahIM eka vizALa kaMpAuMDamAM UMcA zikharavALAM judA-judA gRhastha taraphathI banelAM ATha maMdire, vizALa bhavya ane suMdara che. mULanAyaka zrI mahAvIrasvAmI che. kula 20 zikhara che, 136 pASANanI pratimAo ane 125 dhAtunI pratimAo che. jenenAM 200 ghara che. mukhya maMdira vi. saM. 1905mAM zeTha jIvarAja ratanazIe baMdhAvela je "ratnaka' tarIke prasiddha che. 4. naLIyA-jakhauthI naLIyA cha gAu thAya che. ahIM suMdara cAra jinamaMdira che. derAsarajIne 16 zikhara ane cauda raMgamaMDapo che. A vizALa maMdira vi. saM. 1817mAM zeTha narazI nAthAe baMdhAvyuM che. 200 ghara zrAvakenAM che. 5. terA-naLIyAthI sADAtraNa gAu thAya. ahIMne gaDha ghaNo majabUta che. ahIM zrI jIrAvalA pArzvanAthajI ane zrI zAmaLA pArzvanAthajInAM be maMdiro che. moTA maMdirane nava zikhare che. vyavasthA sArI che. kaTArIyA vAgaDamAM kaTArIyA tIrtha prasiddha che. gAma nAnuM che chatAM gAmanI AsapAsa sauMdarya sAruM che. jenenA phakata cha ja ghara che. zrI mahAvIra svAmInuM jinAlaya manahara che. pratimAjI evA ramya che ke-jotAM ne tRpta thAya ja nahIM. ahIM eka suMdara na beDIMga cAle che. - kAThiyAvADathI kacchamAM veNAsaranA raNane raste AvanArane veNAsaranuM raNa utaryA pachI mANAba ane tyArapachI kaTArIyA Ave che. ApaNu karachamAM prAcIna nagarI che. itihAsaprasiddha dharmavIra ane dAnavIra jagaDuzAhanA mahele ahIM paNa hatA. pahelA A nagarI bahu ja vizALa hatI. musalamAnanA aneka humalAthI A nagarI khedAnamedAna thaI gaI. mAtra prAcIna avaze ja kAyama rahyA che. ahIMnuM na maMdira ghaNuM ja bhavya ane mane hara che ane yuti khUba prAcIna temaja darzanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgIyA jaiina tIrthone aMgIyA bhUjathI cauda paMdara gAu dUra A gAma che. ahIM jainonI vastI sArI ane bhAvika che. eka suMdara nAnuM nAjuka jinamaMdira che. ahIM hiMdabharamAM prakhyAti pAmela zrI yazovijayajI jaina gurukula (pAlItANA)nA saMsthApaka ane preraNAdAtA bAlabrahmacArI paramapUjya zAsana prabhAvaka zAsanadIpaka pUjya gurudeva zrI cAritravijayajI (kacchI) mahArAjane saM. 1974 nA Aso vadi dazamanA roja vargavAsa thaye che. gAma bahAra jyAM temanA dehane agnisaMskAra karyo che tyAM tUpanI sthApanA che. gAmamAM jinamaMdiramAM gurudevanI pAdukA sthApana karavAmAM AvI che. teozrIe kacchamAM vicarI ghaNA upakAro karyA che teozrInI zatruMjaya tIrtha rakSA samayanI sevA, gurukuLanI sthApanA, jaLapralaya samayanI apUrva sevA, zAsanasevA ane samAjasevA bahu ja prasiddha che. kaccha vAgaDa ane mAgapaTa tathA kaMThI pradezanA sudhArA mATe paNa temaNe ghaNuM ja jahemata uThAvI hatI. mAgapaTanI kenpharansa paNa temaNe sthApI hatI. temaja pAlItANA gurukuLa vartamAna kamiTIne soMpyA pachI kacchane mATe eka suMdara vizALa gurukuLa sthApavAnI paNa teozrIe taiyArI karI hatI. suprasidhdha dharmapracAraka vidvAna munirAjazrI darzanavijayajI, munimahArAjazrI jJAnavijayajI, munirAjazrI nyAyavijayajI Adi tripuTI ziSyane dIkSA paNa teozrInA zubha haste kacchamAM ja ApavAmAM AvI hatI. A uparAMta kacchamAM bhacAu, bhujapura, kAMDAgarA, nAnIkhAkhara, bIdaDA, nAnA tathA meTA AsaMbIyA, keDAya, lAyajA, DumarA vigere sthaLemAM jainonI vasati sArI che temaja prAcIna ane bhavya jinamaMdirathI alaMkRta che. khAsa darzanIya che. *bApanuM janmasthAna paNa kaccha bhUmi che. patrI ApanI janmabhUminuM gAma che. saM. 1940 mAM janma, 1956 mAM sthAnakamArI dIkSA paNa kacha-patrImAM ja thaI hatI. ApanA pitAnuM nAma ghelAzAha ane mAtAnuM nAma subhagAbAI che. 1960 mAM sthA. dIkSA tyAgI ane e ja sAlamAM saMvegI dIkSA pU. pA. A. zrI vijayakamalasUrIzvarajI mahArAjanA zubha haste jAmanagaramAM thaI hatI, ApanA guruvanuM nAma zrI vinayavijayajI mahArAja hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUravaNI B samadhI thADI vadhu mAhitI bhadrezvara jUnI bhadrAvatInAM je avazeSA ahIM jovAmAM Ave che te nIce pramANe che. jagaDuzAhe aMdhAvelI jIDI vAva, mANezvara cAkhaMDA mahAdevanu maMdira, pUlasara taLAva, AzApurA mAtanu` maMdira, lAlazAkhA pIranA meA, seLa thAMbhalAnI masjIdo, paMjapIranI samAdhi ane khImalI masjI-AvA aneka hindu muslIma smArakA-avazeSa jovAmAM Ave che. temAM keTalAka upara lekhA paNu che. dA. ta. AzApurA mAtAnA maMdiranA eka thAMbhalA upara sa. 1158 nA lekha ane keTalAka pALIAe upara sa'. 1319 nA lekha che. ceAkhaDA mahAdevanA maMdiranI DelInA eka eTalAnA caNelA pattharamAM saM. 1195 nA sidhdharAja jayasiMhanA samayanA lekha che. A nagarI vi. saM. 8 thI 10 sudhI te paDhIyAra rAjaputAnA hAthamAM hatI. te pachI vAghelAonA hAthamAM AvI. te pachI sAma jADejAonA hAthamAM A nagarI AvI. paDhIyAra rAjaputAnA javA khAda A nagarInuM gaurava ane vaibhava paNu naSTa thavA mAMDayAM hatAM. kintu vAstavika rIte jotAM jaNAya che ke-vikramanI caudamI sadInA pUrvA samaya pata te A nagarInI pUrI jAheojalAlI hatI ane caudamI zatAbdInA uttarakAlamAM tenI paDatInI zarUAta thai hatI. atyAranuM vartamAna bhadrezvara-bhadrAvatI mudrA tAlukAnuM' gAma gaNAya che. gAmamAM traNathI sADAtraNa hajAra mANaseAnI vastI che. A gAmanI sthApanAne 400 varSI zrRtIta thaI gayAM che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 148: bhadrezvara saMbaMdhI zekI mAhitI bhadrezvaramAM phA. zu 3-4-5 ne meLo bharAya che. pAMcame utsavapUrvaka bajA caDhAvavAmAM Ave che. A vakhate hajAra mANasonI hAjarI hoya che. ahIMnA maMdirane vahIvaTa "vardhamAna kalyANajI" nAmanI jaina zvetAMbara peDhI dvArA thAya che. bhUja, aMjAra, mAMDavI ane kacchanAM bIjA gAmanA jaina pratinidhie A peDhInA membare che. kamiTInA pramukha bhUjanA nagarazeTha sAkaracaMda pAnAcaMda che. kaMthakoTa ahIM aneka prAcIna jaina maMdire hatA. tene bhagnAvaze adyAvadhi vivamAna che. ItihAsa premIo A maMdiranA zilpanI atIva prazaMsA kare che. kacchI sthApatyakaLA ane zilAlekho' nAmanA pustakamAM lakhavAmAM AvyuM che ke"ekaMdara yejanA jotAM eka kALe te bahu ja bhavya ane suzobhita haze, te mATe jarAya zaka nahi, bhadrevaravALA jagaDuzAhanA pUrvajonuM baMdhAveluM che." bhIma bANAvaLIe A ja kathakeTanA killAne Azraya lIdhe hate. vartamAna kacachanarezanA pUrvajemAM prathama kheMgArajIne je yati mANeka - e rAjyasthApanAmAM ghaNI ja uttama sahAya ApI hatI. bhujanAM traNa maMdire pikI tapAgacachanuM maMdira ati jUnuM che. bhujanI sthApanAnuM tAraNa baMdhAyuM te ja vakhate A maMdirane pAryo nakhAye hato ema kahevAya che ane rAjya taraphathI ja . A maMdira baMdhAI jaina saMghane arpaNa thayuM hatuM." . ("hArI kaccha yAtrAnA AdhAre) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrA C pRSTha 144 para jaNAvela khAkharanA zatrujayAvatAra cityanA zilAlekha nIce pramANe chevyaakrnn-kaavy-saahity-naattk-sNgiit-jyotiss-chNdo'lNkaar-krkshtrkjaiv-jain-ciNtaamnniprcNddkhNddn-miimaaNsaa--smRti-puraann-ved-shrutipddhti-ptishtshsraadhik 6 lakSamitazrIjainAgamapramukhasvaparasiddhAMtagaNitajAgradyAvanIyAdiSaDdarzanIgraMthavizadetijJAnacAturIdalitadurvAdijanonmAdaiH brAhmIyAvanIyAdilipI picchAlipi vicitracitrakalAghaTojjvAlanAvadhividhIyamAnaviziSTaziSTacetazcamatkArakAri zRMgArAdirasasarasacitrAdyalaMkArAlaMkRtasureMdrabhASApariNati bhavyanavyakAvya-SaTtriMzadrAgiNI-gaNopanIta-paramamAvarAgamAdhurya-zrotajanAmRtapItagItarAsaprabaMdha-nAnAchaMdaHprAcyamahApuruSacaritrapramANasUtravRtyAdikaraNa-yathoktasamasyApUraNavividhagraMthagrathanena naikazlokazatasaMkhyakaraNAdilabdhagIH prasAdaiH zrotRzravaNAmRtapAraNAnukAri sarvarAgapariNatimanohAri mukhanAdaiH spaSTASTAvadhAnakoSTakapUraNAdipAMDityAnuraMjitamahArASTrakauMkaNezazrIburhAnazAhi mahArAja zrIrAmarAja zrIkhAnakhAnA zrInavaraMgakhAnaprabhRtyanekabhUpadattajIvAmAri-prabhUtabaMdimokSAdi-sukRtasamarjitayazaHpravAdaiH paM0 zrI vivekaharSagaNiprasAdairasadgurupAdaiH sasaMghATakaisteSAmeva zrIparamaguruNAmAdezaprasAdaM mahArAjazrI. bhAramallajidAgrahAnugAminamAsAdha zrIbhaktAmarAdistutibhaktiprasannIsavazrIRSamadevopAsaka-suravizeSAjJayA prathamavihAraM zrIkacchadezena cakre tatra ca saM. 1656 varSe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAkharanA cayane lekha : 150 : [na tIna zrIbhujanagare Adya caturmAsakaM dvitIyaM ca rAyapuravaMdire, tadA ca zrIkacchamacchukAMThApazcima pAMcAla-bAgaDa-jesalA-maMDalAdhanekadezAdhIzairmahArAjazrIkheMgArajIpaTTAlakaraNairvyAkaraNakAvyAdiparijJAnatathAvidhaizvaryasthairyadhairyAdiguNApahastita sarasvatI mahAnavasthAnavirodhatyAjakairyAdavavaMzabhAskara-mahArAja zrIbhAramallajIrAjAdhirAjaiH ( vijJaptAH ) zrIguravastatastadicchApUrvakaM sNjgmivaaNsH| kAvya-vyAkaraNAdigoSTayA spaSTAvadhAnAdipracaMDapAMDityaguNadarzanena ca raMjitaiH rAjeMdraiH zrIgurUNAM svadezeSu jIvAmArIprasAdazcakre, tadvayaktiryathA-sarvadApi gavAmAriH payUSaNA RSipaMcamIyuta navadineSu tathA zrAddhapakSe sarvaikAdazI ravivAra darzeSu ca tathA mahArAjajanmadine sarvajIvAmAririti sArvadikI sArvatrikI codghoSaNA jajJe, tadanu caikadA mahArAjaiH pAllavidhIya. mAnanabhovArSikavipravipratipattau tacchikSAkaraNapUrvakaM zrIgurubhiH kAritA zrIguruktAM nabhasyavArSikavyavasthApikA siddhAMtArthayuktimAkarNya tuSTo rAjA jayavAdapatrANi 7 svamudrAMkitAni zrIgurubhyaH prasAdAdupaDhokayati sma pratipakSasya ca parAjitasya tAdRza rAjanItimAsUtrya zrIrAma iva samyag nyAyadharma satyApativAna kiMca kiyadetadasmadgurUNAm / / yataH // yairjigye malakApure vivadiSurmUlAmidhAno muniH, zrImajjainamataM yavannutipadaM nItipratiSThAnake // bhaTTAnAM zatazo'pi yatsumilitAmRddIpyayuktIrjitA, yaunaM zrayitaH sa boridapure vAdIzvaro devajI // 1 // jainanyAyagirAvivAdapadavImAropya nirghATito, pAcIdezagajAlaNApuravare digaMbarAcAryarATa // zrImadrAmanareMdrasaMsadi kilAtmArAmavAdIzvaraH, kasteSAM ca vivekaharSasudhiyAmagre dharAcaMdrakA // 2 // kiMcAsmadguruvaktrAnirgatamahAzAstrAmRtAbdhau rataH, sarvatrAmitamAnyatAmavadadhe zrImayugAdiprabhoH // tadbhaktyai bhujapattane vyaracayat zrIbhAramallaprabhuH, zrImadrAyavihAranAma jinapaprAsAdamatyadbhutam // 3 // atha ca saM.1656 varSe zrIkacchadezAMtarjesalAmaMDale viharadbhiHzrIgurubhiH prabaladhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 151 : " khAkharanA caityanA lekha dhAnyAbhirAmaM zrI khAkharagrAmaM pratibodhya samyag dharmakSetraM cakre yatrAdhIzo mahArAja zrIbhAramalajI bhrAtA kuMara zrI paMcAyaNajI pramadaprabalaparAkramAkrAMta dikcakrazcakra baMdhu pratApatejA yasya paTTarAjJI puSpAbAIprabhRti tanUjAH kuM0dujAjI, hAjAjI, bhImajI, desarajI, devojI, kamojI nAmAno ripugajagaTA kezariNastatra ca zatazaH zrIosavAlagRhANi samyag jinadharmaM pratibodhya sarvazrAddhasAmAcArIzikSaNena ca paramazrAddhIkRtAni tatra ca grAmagrAmaNIbhadrakatvadAnazUratvAdi guNopArjitayazaH prakharakarpUrapUrasurabhIkRta brahmAMDamAMDa : zA. vayarasikaH sakuTuMba: zrIguruNA tathA pratibodhito yathA tena ghaMgharazA zivApethAprabhRti samavahitena navyopAzrayaH zrItapAgaNadharmarAjadhAnIva cakre tathA zrIgurUpadezenaiva gurjaradharithyAH zilAtakSakAnAkArya zrIsaMbhavanAthapratimA kAritA | zA. vayarasikena tatsutena zA. sAyaranAmnA mUlanAyaka zrI AdinAthapratimA 2 zA vIjjAkhyena 3 zrIvimalanAthapratimA ca kAritA, tatpratiSThA tu zA. vayarasikenaiva saM. 1657 varSe mAghasita 10 some zrItapAgacchanAyaka - bhaTTAraka - zrI vijaya sena sUriparamagurUNAmAdezAdasmadguruzrIviveka harSagaNikareNaiva kAritA / tadanantarameSa prAsAdo'pyasmad gurUpadezenaiva phAlgunAsita 10 sumuhUrtte uvaesagacche bhaTTAraka - zrIkakkasUribodhita-zrI ANadakuzala zrAddhena osavAlajJAtIya pAriSigotre zA. vIrAputra DAhAputra jeThAputra zA. khAkhaNaputraratnena zA. vayarasikena putra zA. raNavIra zA. sAyara zA. mahikaraNasnuSA umA rAmA purIpautra zA. mAladeva, zA. rAjA, khetala, khemarAja, vaNavIra, dIdA, vIrA pramukhakuTuMbayutena prArebhe / tatra sAnnidhyakAriNau gharagotrIyau paurNamIyaka kulaguru bhaTTAraka zrIni zrAzrAddhau zA. kaMthasuta zA. nAgIA zA. meraganAmAnau sahodarau suta zA. pAcAsA mahipAla malaprasAdAt kuTuMbayutau prAsAdo'yaM zrIzaMtrujayAvatArAkhyaH saM. 1657 varSe phA. kR0 10 dine prArabdhaH / saM. 1659 varSe phA0 zu0 10 dine'tra siddhipadavImAruroha | AnaMdAcca kacchamaMDana - zrIkhAkharinagarasaMghe zreyazva / saM. 1659 varSe phA0 suda 10 dine paM.*zrIvivekaharSagaNibhirjinezvaratIrthavihAro'yaM pratiSThitaH // prazastiriyaM vidyAharSagaNibhirviracitA / saMvato vaikramaH // vivekANu mahAna kriyAhAraka tapAgacchAdhipati AcAya zrI ANu vimaLasUrijInA ziSya RSi zrIpatinA ziSya paryAM. harSoMnaMdanA ziSya thAya che. teo eka mahA 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAkharanA caityane lekha : 15ra : [ jaina tIrthone pratApI puruSa hatA. ghaNuM rAjA-mahArAjAone pratibAdha ApI jIvadayA saMbaMdhI kAryo . karAvyAM hatAM. temaNe samrATu jahAMgIranA darabAramAM rahI, tene pratibodhI samrATuM akabare jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajIne payuMSaNanA bAra divasanuM ahiMsA-pAlananuM pharamAna ApyuM hatuM e pharamAnane jahAMgIradvArA punaH sajIva karAvI amalI banAvyuM hatuM. kacchanarezane paNa pratibodhyA hatA. kaccha, buharAnapura, AgrA, mathurA AdimAM pratichAo karAvI hatI. mathurAnA rAzI maMdirane nAme prasiddha maMdiramAM zrI jabUsvAmIchanI pAdukAonI temaNe ja pratiSThA karAvI hatI jene lekha ame vAMcI, tenI nakala jaina AtmAnaMda prakAzamAM amArI pUrvadezanI yAtrA nAmaka lekhamAM prakAzita karI hatI. paM. zrI vivekaharSajI, temanA gurubhAI paramAnaMda ane paM. zrI vivekaharSajInA ziSya mahAnaMda vageree kharataragacachIya mAnasiMha(jinasiMhasUrijI)nA prasaMgane lIdhe samrATu jahAMgIra upara te prasaMge asara pADI hatI. kharataragacchIya yugapradhAnajinacaMdrasUrijIne samrATu jahAMgIranA darabAramAM praveza karAvavAmAM bahu sArI sahAyatA karI hatI. (juo mahAjana vaMza muktAvalI) 5. zrI vivekaharSajIkRta parabrahmaprakAza tathA hIravijayasUri sajajhAya vagere maLe che. - temanA kAryonI noMdha temanA ziSya paM. zrI mahAna banAvela "aMjanAsuMdarI rAsa'nI prazastimAM Apela che. samrATu jahAMgIrane pratibadhI prApta kareluM ahiMsAnuM pharamAnapatra sUrIzvara ane samrATuM nAmaka pustakamAM pariziSTa ja pharamAna trIjAmAM phoTo bloka ane anuvAda sahita prakAzita thayela che. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DIWRIMjha kara zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zaMkhezvarAdhIzvarapArzvanAthaH, kalyANakalpadrama eSa devaH / bhavyAtmanAM santatameva lakSmI, (dehe'pi) gehe'pi ca saMvidadhyAt / / -zrIjinaprabhasUri A tIrthasthAna rAdhanapura sTeTanA muMjapura mahAlamAM AveluM che. bI. bI. enDa sI. AI. relvenA viramagAma sTezanathI zaMkhezvara thaIne rAdhanapura sudhInI moTara sarvAsa cAlu che. vIramagAma sTezanathI vAyavya khUNAmAM 31 mAIla ane rAdhanapurathI agni khUNAmAM 30 mAIla dUra zaMkhezvara mahAtIrtha AveluM che. vIramagAma sTezanathI meTara sarvIsane khaTAre reja savAramAM nava vAge upaDI, mAMDala tathA paMcAsara thaI 11-12 vAge zaMkhezvarajI pahoMcI, 0 thI be kalAka tyAM rokAI muMjapura tathA samI thaIne rAdhanapura Azare rA-3 vAge pahoMce che. AvI ja rIte rAdhanapurathI paNa moTara khaTAre 12 vAge upaDI samI. muMjapura thai ra-rA vAge zaMkhezvarajI pahoMcI rA-3 vAge upaDe che ane lagabhaga 4 vAge vIramagAma pahoMce che, ane kAThiyAvADa tathA gujarAtanA peseMjarane relavenA TAIme pahoMcADe che. | ziyALAnA divasomAM te varamagAmathI AvatA peseMjarane zaMkhezvarajImAM traNa kalAka rokAI darzana-pUjanAdine samaya maLe che ane te ja divase pAchA javAnI paNa anukULatA rahe che, paraMtu garamInA divasomAM anukULatA nathI rahetI; kAraNa ke garamImAM rAdhanapurane khaTAra paNa nava vAge upaDe che. e 11-12 vAge zaMkhezvarajI pahoMcI jAya che ane viramagAmane khaTAre paNa e ja TAIme 9. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - : zrI zaMkhezvarapArzvanAthajI : 154 : [ jene tIrthone ahIM AvI jAya che, eTale eka ja divase pAchA vaLavAnI anukULatA peseMjarane nathI maLatI. vIramagAmathI zaMkhezvarajI sudhInuM meTara bhADuM 1 rU. che, paraMtu vIramagAmathI rAdhanapuranI saLaMga TIkITa levAmAM Ave te aDhI rU. TIkITa che; paraMtu AmAM yAtrikane pUjAdine lAbha barAbara nathI maLI zakate. mAtra darzananA lAbha pUrate ja samaya maLe che. bIjo raste hArIjathI che. hArIja sTezanathI naiRtya khUNAmAM 15 mAIla dUra zaMkhezvarajI che. hArIjathI muMjapura thaIne zakhezvarajI javAya che. A sivAya bahucarAjIthI paNa zaMkhezvarajI javAya che. bahucarAjI sTezanathI pazcima dizAmAM zaMkhezvarajI 18 mAIla dUra che. bahu carAjIthI* zaMkhalapura, yuvaDa, kuvArada thaIne zaMkhezvarajI javAya che. zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInI tIrthasthApanA saMbaMdhI vividha tIrthakalpa'mAM nIce pramANe ullekha male che. pUrve navamA prativAsudeva jarAsaMdhe rAjagRhI nagarIthI satya sahita navamA vAsudeva zrI kRSNa upara caDhAI karI. tyAMthI cAlI pazcima dizA tarapha AgaLa vadhavA lAgyA. zrIkRSNa paNa dvArikAnagarIthI sainya sahita nIkaLI pitAnA dezanI sImA sudhI sAme AvyA. sarasvatI nadInI najIka senApallI gAma pAse paDAva nAkhyo. tyAM bhagavAna ariSTanemikumAre paMcajanya zaMkhanAda karyo. e sthAne ja zaMkhapura nagarInI sthApanA thaI. ariSTanemikumAranA zaMkhanAdathI jarAsaMdhanuM sainya kSebhita thaI gayuM. A vakhate jarAsaMdhe "jarA" nAmanI pitAnI kuLadevInI ArAdhanA karI zrIkRSNanA sinyamAM jarA vikuvI jethI zrIkRSNanuM sanya khAMsI ane zvAsa rogathI pIDita thayuM. * zaMkhalapura gAyakavADa sTeTanA cANasmA tAlukAnuM prAcIna gAma che. zaMkhalapura pahelAM bahu ja suMdara ane bhavya nagara hatuM. ene zaMkhalapurI paNa kahetA, evI daMta kathA che. ahIM hAlamAM zrAvakanAM 35-40 ghara che. be mALavALuM bhavya suMdara jinamaMdira che. A maMdiranI pahelAM ahIM eka paNa maMdira na hatuM. saM. 1849mAM eka makAnanA khaMDiyeramAMthI chaTa kADhatAM eka bhayaruM nIkaLyuM. emAMthI 150-200 jinamUrtio ane 200-300 parikara, kAusaggIyA vagere tathA dIvIo, agaluMchaNa, orasIA, sukhaDa vagere nIkaLyuM. tyAra pachI navuM maMdira baMdhAvI, vi. saM. 1905 je vadi AThame suMdara pratiSThA mahotsava karAvI 54 mUrtio birAjamAna karI. bAkInI mUrtio bahAra gAma jaina maMdiramAM birAjamAna karavA ApI ane parikara tathA kAusaggIyA vagere kadaMbagirirAjamAM ApyAM. A badhA uparathI ema to cokkasa jaNAya che ke-A zahera prAcIna kALamAM bhavya nagara haze. bahucarAjIthI A gAma be ja mAIla dUra che. maMdira traNa mALanuM mohara ane bhavya che. gAmamAM be upAzraya che. zrAvake bhAvika ane bhaktivALA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 155 4 zrI zaMkhezvarapArzvanAtha sainyanI A dazA joI zrIkRSNa AkuLavyAkuLa thaI gayA ane bhagavAna zrI ariSTanemikumArane pUchayuM-"bhagavad ! A mAruM sainya kevI rIte nigI nirupadravI) thaze ane jayalakSmI amArA hAthamAM kevI rIte Avaze?" tyAre bhagavAna zrI ariSTanemikumAre avadhijJAnathI joIne kahyuM ke-"pAtAlalekamAM nAgadevathI pUjita bhAvi tIrthakara zrI pArzvanAthajInI pratimAjI che temane potAne pUjAsthAnamAM rAkhI pUjA karIza te tAruM sainya nirupadravI thaze ane tane jaya maLaze." A sAMbhaLIne zrI kRSNa sAta mahinA ane traNa divasa (anya matAnusAra traNa divasa) sudhI AhAra rahita rahI vidhipUrvaka panagarAjanI ArAdhanA karI. anukrame vAsukI nAgarAja pratyakSa thayA. kRSNajIe bhakti-bahumAnapUrvaka zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimAjInI mAgaNI karI. nAgarAje pratimAjI ApyAM. kRNe mahesavapUrvaka pratimAjIne pitAnA devamaMdiramAM sthApyA. vidhipUrvaka trikALa pUjA zarU karI. pratimAjInuM juvaNa jaLa laI samasta sainya upara chAMTayuM jethI senA rega rahita thaI. samasta jarA, rega, zeka vagere dUra thaI gayAM. anukrame jarAsaMdhane parAjaya thayo. lehAsura, gayasura ane bANAsurAdi chatAyA. tyArathI dharaNaMdrapadmAvatInA sAnnidhya yukta sakalavinahArI ane samasta mbinA janaka zrI pArzvanAtha prabhunI pratimAnI ghaNI prasiddhi thaI. pratimAjIne tyAM zaMkhapuramAM ja sthApita karyA bAda pratimAjI adazya rahyAM. tyArabAda zaMkhapuranA kUvAmAM pratimAjI pragaTa thayAM. hamaNAM te te prabhujI cityagharamAM sakala saMghathI pUjAya che. pratimAjI aneka prakAranA paracA pUre che. musalamAna pAdazAhe paNa tene mahimA kare che." zaMkhezvarajImAM rahela Icchita phalane ApanAra jinezvara zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimAjIne kaha5 pUrvatetrAnusAra jinaprabhasUrijIe banAvyuM. | (vividhatIrthakalpa pRSTha para) A pratimAjInI utpatti saMbaMdhI kahevAya che ke-gaI vIzInA navamA tIrthakara zrI dAmodara jinezvara mahArAjanA samayamAM ASADhI zrAvake A biMba bharAvyuM hatuM. ASADhI zrAvake prabhujIne pUchayuM hatuM ke-"mAruM kalyANa kevI rIte thaze?" tyAre prabhujIe kahyuM ke "AvatI covIzInA trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthajInA zAsanamAM tu gaNadhara thaIza." pachI te zrAvake prabhumukhathI zrI pArzvanAtha prabhujInA varNa ane zarIranA mApa pramANe pratimAjI banAvI, pitAnA gRhasthAzramamAM ghaNe vakhata pUjana karyA bAda saMyama svIkAryuM ane kALadharma pAmI saudharma devalokamAM iMdra thatAM, avadhijJAna dvArA pitAnA parama upakArI zrI pArzvajinabiMbane devalokamAM lAvI, potAnA vimAnamAM rAkhI yAvAjIva pUjA karI. bAda temaNe te biMba sUryane ApyuM. sUrya 54 lAkha varSa paryata tenI pUjA karI. bAda A camatkArika biMba pahelA, bIjA, dazamA ane bAramA devalokamAM, lavaNodadhimAM, bhavanapatienA AvAsomAM, vyaMtaronA nagaromAM, gaMgA tathA yamunA nadImAM aneka sthaLe pUjAyuM. kALakrame nAgarAja dharaNe A pratimA zrItrASabhadeva bhagavAnanA pAlita-putra nami-vinamine ApI. temaNe tAtrya parvata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI za'khezvarapAnAthajI : 156 : [ jaina tIrthAMnA para cAvajIva pUjI. khAda caMdraprabhusvAmInA samayanA saudharmendre pUjIne giranAra parvatanI sAtamI TUMka para sthApana karI. mAda nAgarAje tathA zrIrAmaca'dra tathA sItAe pUjI ane pAchI saudhandrane soMpI. khAda saudharmendre tenI pUjA karI giranAranA sAtama zikhara para punaH sthApI. khAda tyAMthI dharaNendra te pratimAne peAtAnA AvAsamAM laI gayA ane pete padmAvatI devI sAthe pratidina pUjavA lAgyA. khAda kALakrame jarAsadha sAthenA yudhdhamAM zrI ariSTanemikumAranA vacanathI dharaNe te pratimA zrI kRSNane ApI. A rIte zrI za Mkhezvara pArzvanAthanI mUti DAgame varSothI pUjAtI AvI che. A saMbaMdhamAM 5. zrI zIlavijayajI tI mAlAmAM A pramANe lakhe che ke "3 vIramagAmathI Ala pAsa, sakhesarA pUrI mani Asa 5 156 5 yAdava jarA nivArI Na, yadupati tIratha thApyuM tiNi / cadraprabhujI navAra kahI, tava mUrati bharAvI sahI. 5 157 // (prAcIna tIrthamALA pRSTha 125) AvI rIte A tIrtha che te ghaNuM ja prAcIna. A tIrthasthAnanA pradezane vaDhIyAra deza kahevAmAM Ave che. zrI zakhezvara pArzvanAthajInAM aneka stAntra, chaThThA, stavanA manelAM che. Aja paNa A tIrtha mahAcamatkArI che. kA. zuddhi pUrNimA, pauSa dazamI, cai. zu. 1pa nA rAja meATA meLA bharAya che. yAtrikAne ghaNA camatkArInA darzana thAya che. Aja paNa ghaNA paracA pUrAya che. sudara cha dharmazALAo, upAzraya, pustakAlaya ane bhejanazALA che. ahIM zvetAMbara saMgha taraphthI jIvaNadAsa gADIdAsa e nAmathI kArakhAnuM cAle che. vyavasthA zeTha jamanAdAsa bhagubhAI saMbhALatA parantu tyArabAda amadAvAdanA ATha sabhyanI eka kamITI nImI che je zakhezvara temaja bhoMyaNIjInA kArakhAnAnI dekharekha rAkhe che. gAmamAM purANuM zaMkhezvara pArzvanAthajInuM maMdira che. hAlanuM maMdira navuM che. pratimAjI ghaNAM ja prAcIna ane bhavya che. ghaNuM ja zAMtinuM sthAna che. rAtre divya vAjiMtra paNa saMbhaLAya che. pratimAjI jINuM thai javAthI veNIcaMda suracaMdanA prayAsathI pratimA upara suMdara meAtInA lAla lepa karavAmAM Avela che. khAsa darzanIya sthAna che. maMdirajInu citrakAma, khAMdhaNI ane zilpa paNa sarasa che. khAvana jinAlayanuM bhavya maMdira darzanIya che. mUlanAyaka zrI zakhezvara pArzvanAthajInI mUrti upara teA keAI zilAlekha nathI dekhAte parantu tyAMnI devakulikAomAM birAjamAna mUti e upara teramI ane caudamI zatAbdinA lekhA maLe che. teramI zatAbdinA lekha zrI seAmaprabhasUrijInA che ane * kA. zu. 15 tathA caitra zu. 15ne divase zatruMjayagirirAjanA paTTa zvetAMbara kArakhAnA taraphathI baMdhAya che, pAca dazamIe zeTha meAtIlAla mULavALA tarAthI nAkArazI thAya che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 157 : zrI zakhezvarapAnAthajI caudamI zatAbdine lekha brahmANugacchanA zrI budhdhisAgarasUrijInA che. khInne lekha paNa temanA ja maLe che. A sivAya mUlanAyakajInI AjubAjunA ane kAussagIyA upara parikara upara sa. 1666 ne lekha che, je A pramANe che saM. 1666 varSe po. va. 8 khau zaMkhezvarapArzvanAthaparikaraH ahammadAbAdavAstavya zA. jayatamAla bhA. jIvAdesuta puNyapAla tena svazreyase kAritaH pratiSThitazca zrItapAgacche bhaTTAraka - zrIhIra vijaya mUrIzvarapaTTodayAcalabhAsanabhAnusamAnabhaTTAraka zrI vijaya sena sUrIzvaranirdezAt tataziSya zrIvijayadevasUribhiH zrImatI rAjanagare iti zu0 sa. 1666 pASa vikre 8 rivavAre amadAvAdanivAsI zA. jayatamAlanI bhAryA jIvAdenA putra puchyapAle peAtAnA yANa mATe zrI za Mkhezvara pArzvanAtha prabhunu parikara karAvIne tenI, zrItapAgacchanAyaka bhaTTAraka zrIhIravijayasUrIzvarajI mahArAjanI pATarUpI uttayAcala parvatane prakAzamAna karavA mATe sUrya samAna bhaTTAraka zrI vijayasenasUrIzvarajI mahArAjanI AjJAthI temanA paTTadhara ziSya vijayadevasUrIzvarajI mahArAja pAse amadAvAdamAM pratiSThA karAvI. uparyuMkta lekhamAM e paNa sUcita karyuM che ke zrI vijayasenasUrijInI AjJAthI zrI vijayadevasUrIzvarajIe pratiSThA karAvI che. A sabadhI vijayaprazastimAM nIce mujaba ullekha maLe che " pure rANapure prauDhe'pyArAsaNapure punaH / pattanAdiSu nagareSvapi zaMkhezvare pure zrIsUrIndreApadezena saMnivezena saMpadAm / 11 &0 11 jAtA jagajjanAdvArA jIrNoddhArA anekazaH // 61 // TIkAkAra zrI zailezvare punA khulAseA lakhatAM jaNAve che ke-- "punaH zaMkhezvaragrAme ca zrIpArzvanAthasya mUlatA'pi navIna zikharabaddhaprAsAdanirmANam" zrI vijayasenasUrijI mahArAjanA upadezathI za Mkhezvara gAmamAM pArzvanAtha bhagavAnanuM madira mULathI navuM karAvyuM. maMdira pUrNa thai gayA pachI pratiSThA mATe zrI vijayadevasUrijI mahArAjane pete meAkaLyA hAya e banavAjoga che. navIna madirajInI samApti 1966 mAM thaI gaI haze, kAraNa ke sa. 1663 mAM sANuMdanA sa`gha taraphathI eka derI anyAnA lekha maLe che. zrI kRSNa mahArAje 'khapuramAM maMdira sthApI zakhezvara pArzvanAthajInI mUrti khirAjamAna karI parantu tyArapachI A tIrthanA aitihAsika ullekha TheTha vikramanI khAramI sadIthI maLe che, je nIcenA aAkhArAthI samajAze, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvarapArzvanAthajI : 158 : jaina tIrthone 1. gurjarezvara siddharAja jayasiMhanA samayanA saurASTranA daMDanAyaka, giranAratIrthane jIrNoddhAra karAvanAra dAnavIra dharmavIra sajajana mahetAe ahIM suMdara devavimAna jevuM bhavya jinamaMdira baMdhAvI vi. saM. 1155 mAM zrI pArzvanAtha prabhunI mUrtinI sthApanA karI hatI. A pratiSThA samaye kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrAcAryajInA guruvarya zrI devacaMdrasUrijI vidyamAna hatA. kadAca temanA upadezathI ja sajajana mahetAe A jINodhdhAra karAvyuM haze, 2. gujarAtanA mahAmAtya dAnavIra,dharmavIra, maMtrIzvara varatupAla tejapAle zrI vardhamAna sUrIzvarajI(vaDagachIya, saMvijJapAkSika)nA upadezathI zrI zaMkhezvara pArzva nAthajInA tIthane mahimA sAMbhaLI, tyAre moTo saMgha kADhI, darzana karyA ane maMdiranI jIrNa sthiti nihALI suMdara jinamaMdira baMdhAvyuM. cotarapha pharatI jinAlayanI derIo banAvI vi. saM. 1286 lagabhagamAM zrI vardhamAnasUrIzvarajI vagere suvihita sUripaMga pAse pratiSThA karAvI. A vakhate dareka derIone sonAnA kaLaza caDhAvyA hatA. A jIrNodhdhAramAM maMtrIzvara baMdhuyugala varatupAla tejapAle be lAkha rUpiyA kharca tIrthabhakitane anupama lAbha lIdho hate. 3. trIjA udhdhAra mATe jagaDucaritra mahAkAvya saga6mAM lakhyuM che ke-pUrNimA pakSanA zrI paramadevasUrijIe zrI zaMkhezvara pArzvanAtha prabhujInI ArAdhanA karIne vi. saM. 1302 nI AsapAsamAM mahArANuM dRjanazalya(jhaMpura-jhIMjhuvADAnA rANuM)ne koDhane roga maTADo tethI ukata sUrijI mahArAjanA upadezathI rANuM durjanazalya zrI zaMkhezvara pArzvanAthajIne jIrNodhdhAra karAvyo. 4. rANA durjanazalyanA uddhAra pachI thoDAM varSo sudhI A maMdira sArI avasthAmAM rahyuM hatuM paraMtu tyArapachI allAuddIna khIlajIne gojhAre kALa AvI pahoMce. enA sace A prAcIna bhavya maMdirane vaMsa karyo. zrAvakee mUlanAyaka bhagavAna ane bIjI mUrtio samaya sUcaktA vAparI jamInamAM padharAvI dIdhI hovAthI tenuM rakSaNa thayuM. A maMdira pahelAM nagara bahAra haze ema lAge che. hAla vidyamAna zaMkhezvara gAmanI bahAra paDe cheTe daTAI gayelA makAnanA aMze dekhAya che. gAma leke kahe che ke purANuM maMdira A che. tyArapachI jagaddaguru zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlakAra zrI vijayasenasUrIzvarajInA upadezathI gAmanA madhya bhAgamAM bAvana jinAlayanuM maMdira banAvavAmAM AvyuM ja hatuM. * "gujarAtanA aitihAsika sAdhane bhAga 1-2 lakhyuM che ke "mAnajI gaMdhArIe nAmanA vANiyAe nava lAkha rUpiyA kharacIne zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInuM devAlaya baMdhAvyuM hatuM. A devAlayanAM zikhara 3 tathA ghummaTa pattharanAM ane AthamaNe moDhe hatAM. tene pharatI pradakSiNAnI zikharabaMdha derIo judA judA dhaNue karAvI hoya ema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 159 : zrI zakhezvarapAnAthajI A maMdiranuM mukha pazcimAbhimukha hatuM. bhamatInI derIemAM uttara tarapha e, dakSiNa taraph e ane pUrva taraphanI lAinamAM vacce eka ema kula pAMca meTA gabhArA ( bhadraprAsAda ) tathA 44 derIe anela hatI. A suMdara bhavya maMdira pUrI eka sadI paNa TakI na zakayu. ma'dira banyA pachI mAtra 80 varSa sudhI peAtAnuM astitva TakAvyuM tyAM te dilhInI gAdIe auraMgajhema AvyA. tenA hukamathI A miM raneA dhvaMsa karavAmAM AvyeA. zrIsUlanAyakajI vagerenI keTalIka mUrtio pahelethI khaseDI tene jamInamAM bhaDArI dIdhI hatI. ane macelI mUrtio khaMDita paNa karavAmAM AvI. A prAcIna madiranAM khaDiyerA atyAre vidyamAna che je jotAM e madira nI bhavyatA ane suMdaratA batAvI Ape che. atyAre eka kapAunDamAM A maMdira che, jenI dekharekha zvetAMkhara jaina kArakhAnu rAkhe che. uparyukta derAsara tUTayA pachI zrI zakhezvara pArzvanAtha prabhujInI mUti keTalAka samaya sudhI bhoMyarAmAM rAkhavAmAM AvI hatI. musalamAnI phAjanA bhaya dUra thayA pachI bhoMyarAmAMthI bahAra lAvIne mujapura ke za MkhezvaranA DhAkArAe keTalAka vakhata sudhI peAtAnA kabajAmAM rAkhI haze, ane tee amuka rakama lIdhA pachI ja yAtrALuone darzana karAvatA haze. tyArapachI zrImAna vijayasenasUrijI mahArAjanA paTTadhara zrI vijayadevasUrijI mahArAjanA paTTadhara ( zrI vijayasiMhasUrijI mahArAjanA ziSya ) zrI vijayaprabhasUrijI mahArAjanA upadezathI, zrI sadhanA AgevAneAnA prayAsathI yA tA kavivara upAdhyAya zrI udayaratnajIe karelI stutithI thayelA camatkAra ane upadezathI zrI zakhezvara pArzvanAtha prabhujInI mUrti zrI saMghane seAMpANI hoya tema jazuAya che. tyArapachI gheADAM varSo prabhujI eka makAnamAM paraNA dAkhala rahyA che. A sivAya bIjA paNa be-traNa udhdhAra thayAnA chUTaka ullekho maLe che. 5. atyAre vidyamAna udhdhAra tapAgacchAdhipati dAdA jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInI paraMparAnA AcArya zrI vijayaprabhasUrIvarajInA upadezathI thayA che. A maMdiramAM pratiSThA temanA ja paTTadhara AcAya zrI vijayaratnasUrIzvarajIe prAyaH 1760mAM karAvI che. mULa maMdira banyA pachI cADAM varSomAM sabhA--maDapA, bAvanajAya che, kAraNa ke tenI bArazAkha upara krAImAM sa. 1668 tathA krAimAM sa 1672 lakhyuM che. X X X x saM. 1751 nI sAlamAM jaina zvetAMbarI hubaDa jJAtinA eka vANiyA hatA. tenA bApadAdAnu karAvelu' eka deharu khAlI hatuM te sudharAvI ne temAM ukta mUrti padharAvI pachI pATaNanA sathe te ghaNuM" sudhAyu tathA maMDapa, pradakSiA vagere rAja rAja thatuM gayuM', hAla zaMkhezvaranI upaja tathA kharcanI sabhALa rAdhanapuranA zAhukAra mazAlIyA rAkhe che." uparyuM kata jinaprAsAdu mAnajI gadhArIyAe jagadaguru zrIhIravijayasUrIzvarajInA paTTAla'kAra zrIvijamasenasUrijInA upadezathI ja karAvyA haze ema jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zakhezvarapAnAthajI : 160 : [ jaina tIrthamA jinAlayanI bhamatInI derIe, gabhArA, zRMgAracAkIe, bahAranI AraDIe, dhama zALAo, AkhA kaMpAunDa krUratA vizALa koTa vagere badhuM dhIme dhIme zvetAMbara jaina saMghanI shAyathI ja banyu che. A navu" daherAsara ka'pAunDa vaccenA bhAgamAM Avelu suMdara beThI khAMdhaNInu pazu vizAla ane maneAhara che ane te mULa gabhArA, gUDhamaMDapa, e sabhAmaDape, mULa gabhArAnI banne bAjue eka ekazikharabaMdhI gabhArA, bhamatImAM bAvana jinAlayanI derIe, zRMgAraceAkIe ane vizAla cAka sahita sudara banelu che. temAM sauthI prathama mULa garbhAgAra, pachI gUDhamaMDapa, pachI traNa cAkIe, pachI jUnA sabhAmaMDapa, pachI navA sabhAma'Dapa, pachI cha cAkIe, tyArapachI mukhya ane daravAjA bahAra zaMgAra cokImAM cAra cAkIe banela che. bhamatImAM traNe bhAjInI lAinamAM vacce eka eka gabhArA banela che. bhamatImAM traNe bAjunI lAinAmAM vacce eka eka moTA gabhArA sAthe 55 meATI derIe tathA derI ekAvana khAvananI vaccenA khUNAmAM pAdukAnI derI 1 ane daravAjA pAse khuNAmAM padmAvatI devInI nAnakaDI derA 1 maLIne kula 57 derIo che. A maMdiramAM rAdhanapuranavAsI zrIyut kamaLazIbhAI gulAmacaMdanI dekharekha nIce gUDhamaMDapanI dIvAlAmAM sa. 1973-74mAM ghaNuM ja manahara citrAmaNuM kAma thayuM che. temAM zrI pArzvanAtha prabhujInA daze bhavanA ane pAMce kalyANukAnA suMdara bhAvA ALekhyAM che. citrakAma navAM Dhamanu ane suMdara che. upara kAca maDhI dai citrAnI rakSA mATe paNa pUratuM dhyAna Apelu che. A maMdiramAM pacIzaka zilAlekho maLyA che jemAMnAM keTalAka mUrtio upara kAussaggIyA, parakaranI gAdIe, paTTo,dhAtu mUrti, pacatIthI vagera pAdukAo ane divAlAmAM che. AmAM teramI ane caudamI sadInA lekho nIce pramANe che-- 1-OM saMvata 1214 mAgha sudi 13 dhavalakasudeSAbhyAM vahudeSimAtRzreyorthaM RSabhadeva biMbaM kAritamiti ( dhAtumUtiH ) 2-5TTaH .............28 varSe mArjInA zrIsomapramiimaH nimArNATunnA mAiitA.......AmyAM rAjharetha | ranAmyAM mAtu......jyALa mastu zrIsaMghasya // temaja 1326mAM brahmANugacchanA zrI budhdhisAgarasUrijIe pratiSThApita neminAthajInu` ma`kha che, je ceAvIza jinapaTTa sahita che. A ja sAlamAM ane A ja AcAryadvArA pratiSThApita zrI AdinAtha jinabiMba paNu che. 1326nI eka zrI mahAvIra prabhunI mUti che. eka paMdaramI sadI( sa. 1428 )nA paNa lekha che. dhAtumUrtiomAM padara, sALa ane sattaramI sadInA lekho upalabdha thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvarajI : bhavya pravezadvAranuM dazya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saptezvarajI tI zekhAda upara : zrI saMkhezvarajInuM navuM derAsara nIce ( 1 ) zrI sa MkhezvarajInuM navuM derAsara (2) zrI sa MkhezvarajInA jUnA derAsaranI kAraNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] = 16 : zrI zaMkhezvarapArzvanAtha A sivAya je jUnuM maMdira che ke je tadana khaMDiyera hAlatamAM che. emAM mUla maMdirano gabhAre, gUDha maMDapa ke cekIe ane sabhAmaMDapanuM nAmanizAna nathI rahyuM, eTale emAMthI zilAlekhe te nathI maLyA paraMtu bhamatInI lagabhaga badhI derIo ane gabhArAnI bArazAkha para le che. emAM 165ra thI laIne 1698 nI sAlanA lekho che. kula 34 lekhe A jUnA maMdiramAM che. emAM 1653, 1665, 1666 nA lekha thoDI thoDI aitihAsika sAmagrI pUrI pADe che jemAMthI eka be zilAlekhanI nakala namUnArUpe ApuM chuM ___ " saMvat 1666 varSe poSavadi8 rakhau naTIpad vAstavya zrIzrImAlI zAtIya vRddhazAkhIya pa. jAvaDa bhA. jasamAdesuta pa. nAthAjikena bhA. sapUrade pramukha kuTumbayutena svazreyase zrIzaMkhezvaragrAme zrIpArzvanAthamUlaprAsAdaM taduttarasyAM bhadrAbhidhAno prAsAdaH zatazorupyakavyayena kAritaH bhavyadhuMdaivedyamAnazciraM jiiyaat||" saMvata 1666nA poSa vadi 8 ne ravivAre naTIpadra(naDIyAda)nA rahevAsI zrIzrImAlajJAtIya vRzAkhIya parIkha jAvaDanI bhAryA jasamAnA putra parIkha nAthAjIe ane temanI strI sapUrade pramukha kuTuMba parivArayukta pitAnA kalyANa mATe zrI zaMkhezvara gAmamAM zrI pArzvanAthanuM mUlamaMdira che tenI uttara dizAmAM bhadra nAmane prAsAda (pradakSiNAno meTa gabhAre ) seMkaDo rUpIyAnA kharcathI karAve che. te bhavya prANIothI vaMdAte ghaNA kALa sudhI vidyamAna rahe. " saMvat 1666 varSe poSa vadi 8 ravau rAjanagaravAstavya vRddhazAkhIya ozavAlajJAtIya mIThaDIyA gotrIya sA. samarasiMha bhA. haMsAI suta sA. zrIpAlakena bhA. harSAde dvi. bhA. sukhamAde dharmaputra sA. vAghajIpramukhakuTumbayutena uttarAmimukho bhadrAmidhaH prAsAdaH kAritariti bhadram // zrIcha // " saMvat 1666 varSe piSavadi 8 ne ravivAre amadAvAdanivAsI vizA osavAla jJAtIya mIThaDIyA getravALA zrI zAha samarasiMhanI bhAyAM haMsAInA putra; potAnI prathama bhAya haSAda, bIjI bhAya sukhamAda ane dharmaputra vAlajI pramukha kuTuethI yukta zAha zrIpAle bhamatImAM uttaradizAsanmukha (mUlamaMdirathI dakSiNa dizAmAM) bhadra nAmane prAsAda-mATe gabhAre karAvyo." A bane gabhArA bahu ja vizAla ane suMdara che paNa vasta hAlatamAM vidyamAna che. pAMca lekho sonI tejapAlanA kuTumbInA che. A sonI tejapAla khaMbhAtanA vatanI ane zrI jagadaguru zrI vijayahIrasUrijInA upadezathI zatruMjaya tIrthanA jIddhAra karAvanAra saMbhave che. 21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvarapAnAthajI ; 16ra : [[ jaina tIrtho khAsa karIne pATaNa, amadAvAda, khaMbhAta vagerenA zrAvakee A maMdira baMdhAvavAmAM sAro kharca karyo haze ema lAge che. ogaNIsamI sadImAM jayapuranA eka sagRhasthe pAMca hajAra rUpiyA khacI je nAne jIrNodhdhAra karAvyA hatA tene lekha A pramANe che. | 34 zrI vAgha nA zrI sarasvatI nama: | saMvata 1868 nA varSe bhAdravA suda 10 dine vArabudhe // savAI jepurakA sAhA. uttamacaMda vAlajikA ru. 5000 aMke rupaiyA pAMca hajAra nANA saphAI rokaDA mokalA te madhye kArakhAnA kAma karAvo / eka kAma cokamAM talIAko, dusaro devarAkI jAli, tIsaro kAma covIsa tIrthakarako paraghara samAro, cotho kAma bAvana jinAlayako TuTophuTo samarAvo, pAMcamo kAma nagArapAnA paMDa do ko karAvo, chaThA kAma mahArAjazrI saMgharajIne galepa karAvo ru 5000 aMke rupaiyA pAMca hajAra zAhA. jIvaNadAsa goDIdAsa rAdhanapuravAlAkI mAraphata. gumAstA 3 brahmaNaharanArAyaNa, tathA IzvaradAsa tathA meNA hIkArAma pAse rahIne kharcAvA che / / zrI pArasanAtha sata ch|" lekha sahelAIthI samajAya teve ja che. A pachI vIsamI sadImAM AkhA maMdirane bhavya jIrNoddhAra thayo che. badhe ThekANe suMdara Arasa patharAyeluM che. maMdira sAkSAta devabhuvana jevuM lAge che. derIo paNa badhI sudharAvI che. saM. 158 thI te amadAvAdanivAsI zeTha jamanAbhAI bhagubhAIne tyAM vahIvaTa che. emaNe thoDA samayathI kamiTI nimI che. zeThajIe A tIrthane vahIvaTa pitAnA hAthamAM lIdhA pachI A tIrthanI ghaNI ja sArI unnati thaI che ane thatI jAya che. A kamiTI bheMTaNIjI tIrtha ane zakhezvarajI tIrthane vahIvaTa calAve che. A pahelAM rAdhanapuranA bhAIo vahIvaTa calAvatA hatA. atyAre te vahIvaTa vyavasthita ane sArI dekharekhavALe che. mUlamaMdiranA raMgamaMDapamAM rAdhanapuravAsI zeTha kamaLazI bhAI hastaka zrI pArzvanAtha bhagavAnanA jIvanacaritranA pUrva sametanA prasaMge sArI rIte citarAyA che. upara pramANe maMdironA lekhanI neMdha ApI che evI ja rIte jUnI dharmazALAnA paNa lekho che jemAM 1836, 1854, 1874 nA le che. emAM 1836 ane 1858 mAM rAdhanapuranA gRhasthAe dharmazALAo karAvI che. mULa jamIna te saMghe aghATa-vecAtI lIdhI che ane rAdhanapuranA gRhastho mAraphata dharmazALA karAvI che. 1874 no lekha te gaDhanA kAMThAne che. A sivAya 1916 ne eka pAdukA lekha che. tema sarAInA ane zrI zaMkhezvarajI tIrthane arpaNa thayela gocaranA paNa lekho mahatvanA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 168 : zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zrI zaMkhezvara gAmanI prAcInatAne eka ulalekha zrI siMdhI graMthamAlA taraphathI prakAzita purAtana prabandha saMgrahamAM vanarAjanA vRttAMtamAM sUcita karAyela che. juo te ulekha. "zrImAna zIlaguNasUrijIe vanarAjane te hiMsA karatA hovAthI pitAnA upAzrayamAMthI kADhI mUke. tyArapachI potAnA dostanI sAthe vanarAje zabezvara ane paMcAsaranI vaccenI bhUmimAM rahIne cauryavRttithI keTalAka samaya vItAvyuM hatuM.arthAt vikramanI navamI sadInI zarUAtamAM A sthAna vidyamAna hatuM. temaja dakSiNamAM burAnapura ane mAravADamAM TheTha jesalameranA saMghe aDhAramI ane ogaNIsamI sadImAM ahIM AvyA che, te A apUrva tIrthanI prabhAvikatA jaNAvavA sAthe A tIrthanI kIrti keTale dUra dUra phelAI che e paNa samajAve che. prAcIna kALamAM te mahArAjA kumArapAla, pethaDakumAra, vastupAla tejapAla, khaMbhAta, pATaNa ane amadAvAda vagerenA saMgha, aneka yAtrALuo, sAdhumahAtmAo ahI padhAryA che. jemaNe cityaparipATI, stuti-patetra-stavana vageremAM A tIrthane bhakti-mAna ane gauravapUrvaka zrI zaMkhezvarajI mahAtIrthane paricaya ApI ApaNane upakRta karyA che. A badhI vastu vistArathI vAMcavA IcchatA bhAvukajane pU. pA. munirAja zrI jayantavijayajI mahArAja racita "zrI zaMkhezvara mahAtIrtha" bhAga 1-2 tathA pragaTa prabhAvI pArzvanAtha pustaka jevuM. bIkAneramAM paNa zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInuM maMdira che. A sivAya ahIMnI traNa pradakSiNAe paNa devAya che. kezI, deTakezI ane pacIza kezI. kezI pradakSiNA maMdira, kampAunDa ane zeTha motIlAla mUlajInI gharmazALA pharatI che. 1 kezI pradakSiNA zrI bhUlanAyaka jyAMthI nIkaLyA hatA te kharasela taLAvanA kinArAnA pAsenA jhaMDakUvAthI, jUnA maMdiranA DhagalA pAsethI, gAmanA jUnA maMdiranA khaMDiyera-dharmazALA ane navA maMdiranA pharatA kampAunDanI. paccIza kezI pradakSiNAmAM AdarIyANa. paDIvADA, pIrejapura,lelADA, khIjaDIyALI, caMdura (moTI), muMjapura, kuvArada, pADalA, paMcAsara vagere gAmanA prAcIna jinamaMdiranAM darzana-pUjana karIne pAchA zaMkhezvarajI Ave te paccIzakezI pradakSiNA che. zrI zaMkhezvarajInI paMcatIrthI rAdhanapura, samI, muMjapura, vaDagAmatIrtha ane zrI uparIyALI tIrtha. vacamAM paMcAsara, mAMDala-pATaDI, vIramagAma-dasADA, caMdura, AdarIyANA vagere gAme Ave che je darzanIya che. AmAM vaDagAma ane uparIyALA tIrtha che. bannene TUMkamAM paricaya nIce pramANe che. 1. A sthAne zrI neminAtha prabhue zaMkha pUryo hato. ahIM zrIneminAthajInuM maMdira hatuM ane zeTha samarA zAha saMdha laIne ahIM AvyA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthajI : 164 [ jaina tane vaDagAma paMcAsarathI kA mAIla dUra, ane dasADAthI 4 mAIla dUra A gAma eka UMcA TekarA upara vaseluM che. dUrathI maMdiranuM zikhara dekhAya che. mULanAyaka zrI AlIzvarabhagavAna che. ahIM maMdiramAM eka hajAra varSathI akhaMDa dIpaka baLe che evI dantakathA che. A uparathI ema te lAge che ke gAma prAcIna haze. chelle jIrNoddhAra vi. saM. 1905mAM thayo che. ane te vakhate pratiSThA karavAmAM AvI che. ahIM atyAre zrAvakenAM 4 ghara che. upAzraya che temaja dharmazALA che. tIrtha avazya yAtrA karavA lAyaka che. uparIyALA pATaDIthI pUrva dizAmAM sAta mAIla dUra uparIyALA tIrtha AvyuM che. vIramagAmathI pagaraste 8 thI 9 gAu dUra thAya che temaja viramagAmathI bhAvanagara tarapha jatI B. S. relvenA jhuDapura sTezanathI zA mAIla dUra uparIyALA AvyuM che. bajANA sTeTanuM A gAma che. - ahIM zrI RSabhadeva bhagavAnanuM zikharabaMdha suMdara jinamaMdira che. vi. saM, 1919 mAM zrI RSabhadevajI vagere traNa mUrtio pILA ArasanI ane eka mUrti zyAma ArasanI e cAre mUrtio jamInamAMthI nIkaLI hatI. aDhAramI zatAbdImAM banelI tIrthamALAomAM ullekha che ke-ahIM derAsara hatuM, eTale A mUrti A maMdiranI ja hovAnI saMbhAvanA che. maMdira parama suMdara ane zAMtinuM dhAma che. mUrtio paNa parama vairAgyaprada ane AhalAdaka che. ahIM kArakhAnuM ne nAnI dharmazALA che. hamaNuM suMdara AlezAna jaina dharmazALA banI rahI che. svargastha zAstravizArada jainAcArya zrI vijayadharmasUrIzvare A tIrthano unnati mATe bhagIratha prayatna karyo hate. ane dara varSe phA. zu. 8 ne moTo meLe bharAya te mATe vyavasthA karI hatI. atyAre paNa pha. zu. 8 me meLo bharAya che. saMgho Ave che ane yAtriko lAbha karyo che. atyAre A. zrI vijayabhaktisUrijI mahArAja paNa A tIrthanI unnati mATe bahu ja sAre prayatna kare che. - atyAre tIrthane vahIvaTa zrI viramagAmanA saMghamAMthI nImAyelI kamiTI kare che. tIrthayAtrAne lAbha levA jeve che. A sAthe ja ahIM AsapAsa AvelAM moTAM gAmone TUMka paricaya paNa joI laIe, vIramagAma 400 ghara jenenAM; cha bhavya jinamaMdira, 7 thI 8 lagabhaga upAzraye, zrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 165: zrI zaMkhezvara pArzvanAtha vijayadharmasUri jaina pustakAlaya, jaina pAThazALA, jhaverI jaina saMskRta prAkRta pAThazALA, vizAla jaina dharmazALA, pAMjarApoLa vagere che. viramagAma gujarAta kAThiyAvADanA nAke AveluM che. moTuM jaMkazana che. ahIMthI mahesANA, amadAvAda, kAThiyAvADa, pATaDI, khArAgheThA relave jAya che. ahIMnuM mInala taLAva paNa meTuM ane prasiddha che. mAMDala ahIM 300 ghara che. pAMca bhavya jinamaMdire, 7 upAzraye, jaina pAThazALA, saMskRta prAkRta pAThazALA, pAMjarApoLa, moTI jaina dharmazALA che. viramagAma tAbAnuM gAma che. viramagAmathI ahIM saDaka che. vIramagAmathI 9 thI dasa gAu dUra che. dasADA navAbI gAma che. mAMDalathI vA-4 gAu dUra che, 40 ghara jenenAM che, 1 jinamaMdira, 2 upAzraya, 1 pAThazALA ane 1 dharmazALA che. pATaDI viramagAmathI 9 gAu dUra che, zrAvakanAM lagabhaga pAse ghara che, be jinamaMdira, 3 upAzraya, jaina pAThazALA, kanyAzAlA, pAMjarApoLa che. A. zrI vijayadAnasUrijI 190 mAM A sthaLe svargavAsI thayA hatA. paMcAsara rAdhanapura sTeTanuM gAma che. viramagAmathI lagabhaga paMdara gAu dUra che, zaMkhezvarajI ahIMthI pAMca gAuM dUra che. ahIM zrAvakanAM ghara lagabhaga vIza che. suMdara jinamaMdira che. be upAzraya che. gAma bahAra eka prAcIna jaina maMdira khaMDiyera hAlatamAM dekhAya che. paMcAsara gujarAtanA rAjA jayazikharInI rAjadhAnI hatuM. te laDatA laDatA bhUvaDanA hAthe marAyA ane enI rANuM rUpasuMdarIe A pradezanA jaMgalamAM vanarAjane (caMduramAM) janma Ape. pachI zrI zIlaguNasUrinA upakArathI e vanarAja rAjA thaye. sUrijInA upadezathI pacAsarajInA pArzvanAthajInI mUti pATaNamAM padharAvI paMcAsarajInuM bhavya maMdira baMdhAvyuM. e * maMdiramAM vanarAjanI prabhune hAtha joDIne ubhelI mUti che. arthAt paMcAsarajI gujarAtanuM jUnuM prAcIna zahera che. * paMcAsarathI pUrva dizAmAM cAra mAIla dUra eravADA gAma che. tyAMthI jamInamAMthI zrI RSabhadeva prabhunI mUrti nIkaLI che jemAM 1107 ne lekha spaSTa che. jamInamAMthI khodatA garadana khaMDita thaI che. A mUrti tyAMnA karamaMdiramAM pUjAya che. evADA vaNoda sTeTanuM gAma che. eravADAmAM zrAvakanuM ghara nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthajI : 166 : |jana tIrtha rAdhanapura rAdhanapura TeTanI rAjadhAnInuM mukhya zahera. ahIM jenenAM 700 ghara che. derAsara 26 che. emAM dasa bAra jinamaMdire te bahu ja suMdara ane ramaNIya che. ghaNuM upAzraye, pAThazALAo, lAyabrerI, pustakabhaMDAra, zeTha kAM. I. merakhIyA jene vidyAthIbhuvana, jaina seneTerIyama, zrAvikAza LA, jaina dharmazALA, jena davAkhAnuM, AyaMbila vardhamAna tapa, jana bhojanazALA, vijayagaccha ane sAgaragacchanI peDhI che. sthAna khAsa yAtrA karavA lAyaka che. gAma bahAra zrI goDIjI mahArAjanI pAdukA che. tyAMthI zrI geDIjI pArzvanAthajInI mUrti nIkaLI hatI. A mUrti ogaNIsamI sadImAM nIkaLela che ane sthapAyela che. pAdukA tyAM sthapAyela che. A vakhate jesalameranA bAphaNa kuTumba meTo saMgha AvyA hatA. ekalA caDAvAnA ja sADA traNa lAkha rUpiyA AvyA hatA. vi. saM. 1721 mAM rAdhanapuramAM 400 jinamUrtio hatI. rAdhanapura sTeTanuM gAma che. zrI mahAvIra bhagavAnanuM bhavya maMdira che. be mALa che mUlanAyakajInI mUrti vizAla, bhavya ane prabhAvika che. zrAvakanAM ghara 85 che. cAra upAzraya che. 1 pAThazALA, kanyAzALA, dharmabhakti jJAnamaMdira che. muMjapura rAdhanapura sTeTanuM gAma che. A gAma jUnuM che. 1310 mAM muMjarAje A nagara vasAvyuM hatuM. nagarane pharate jUne majabUta kille ho hammIrasiMhajInA samayamAM amadAvAdanA sUbAo sAthe ghera yuddha thayuM. Akhare amadAvAdathI pAdazAha pite AvyA ane kille teDI nagarano nAza karyo. A laDAImAM hammIra siMhajI vIra mRtyu pAmyA. ahIM 1666 mAM zrIjeTIga pArzvanAthanuM bhavya maMdira hatuM. atyAre zrAvakonAM ghara 20, be maMdira, upAzraya-dharmazALA che. hArIjathI zaMkhezvarajI jatAM vacce ja A gAma Ave che. eka maMdira te vizAla be mALanuM che. atyAre banne maMdirane jIrNoddhAra amadAvAdanI jIddhAra kamiTI karAve che. caMdura (moTI) zaMkhezvarajIthI uttaramAM cha mAIla, samIthI dakSiNamAM 9 mAIla A gAma che. atihAsika daSTie bahu prAcIna che. phArbasa rAsamALAmAM lakhyuM che kevanarAjanI janmabhUmi A ca dura che. maMtrIzvara vastupAlanuM svargagamana ahIM thayuM hatuM. temaNe ahIM maMdira baMdhAvyuM che. AnuM nAma "caMdramAnapura" maLe che. jUne kUve, taLAva vagere prAcIna che. taLAvanI AjubAju jina maMdiranA bahAranA bhAgamAM rahetAM bAvalAM ahIM ghaNuM dekhAya che. eka jUnA jina maMdiranuM sthAna paNa dekhAya che. atyAre ahIM vizAla bhavya jinamaMdira che. caMdraprabhunI bhavya mUrti prAcIna che. parikara vadhu prAcIna che, vartamAna maMdira baje baso varSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 167 : zrI zaMkhezvarapAnAthajI thayAM che. vi. saM. 1802 mAM maMdirano pAyo naMkhAya che. ahIMnA jenuM maMdira joI ahIMnI ajaina prajAne paNa A maMdira levAnuM mana thayuM. jana saMghe pitAnI mahAnubhAvatA ane udAratA darzAvI ajanene bIjuM maMdira banAvI ApyuM. ahIne moTe karyo ane taLAva paNa janee ja banAvelAM che. ahIM pahelAM 60 ghara hatAM, atyAre be ghara che. upAzraya, dharmazALA che. A maMdira bahu cuM hovAthI dUra dUrathI dekhAya che. - hArIja hArIjathI zaMkhezvarajI 15 mAIla dUra che. hArIja jUnuM ane navuM be che. jUnA hArIjamAM vizAla jaina maMdira hatuM. atyAre tenA pAyA ane ceDA zikhara ane thAMbhalAnA patthare dekhAya che. gAma bahAra eka kevalAsthalInA TIMbAmAM traNa prAcIna lekho che. hArIja hArIjagacchanI utpattinuM sthAna che. teramI sadIno hArIja gacchane lekha cANasmAnA maMdiramAM nIce che. traNa varSa A gacchanA AcAryoe zAsana dIpAvyuM che. ahIM atyAre be traNa jenenAM ghara che. navuM hArIja sTezana sAme ja che. eka jana maMdira, be dharmazALA, 1 upAzraya che. jananAM ghara 40 che. gAyakavADa sTeTanuM gAma che. ahIMthI zaMkhezvarajI be TAIma meTara jAya che. temaja gADI, uMTa vagere vAhana paNa maLe che. ahIMthI rAdhanapuranI seTara paNa upaDe che. zaMkhezvarajI javA mATe atyAre rAdhanapura, samI, muMjapura ane zaMkhezvarajI tathA rAdhanapurathI paNa gocanAtha, lolADA, caMdura thaI zaMkhezvarajI, viramagAma, mAMDala, dasADA, paMcAsara thaIne zaMkhezvarajI, temaja AdarIyANAnA raste zaMkhezvarajI javAya che. vartamAna zakhezvarajI.* A gAmanuM mULa nAma zakhapura male che. zrI metuMgAcAryajIe pitAnI prabandhaciMtAmaNimAM dhanada zeThanA pUjA viSayaka prabandhamAM paNa zaMkhapura nAma ApyuM che. zrI jinaprabhasUrie paNa zaMkhapura ka5 lakhyo che. yadyapi kalpanI vigatamAM temaNe lakhyuM che ke "je ThekANe bhagavAna ariThanemie paMcajanya zaMkha pUryo tyAM "saMkhesara nagara sthApyuM. " zaMkhapuranuM nAma; zaMkhezvara pArzvanAthanA mahimAnA pariNAme jyAM emanuM bhavya yAtrAsthAnaka che e nagaranuM nAma paNa zaMkhezvara prasiddha thayuM hoya ema lAge che. vIra prabhunI pATe 36 mA naMbaranA paTTadhara zrI sarvadevasUrIzvarajIe 120 mAM zaMkhezvarajImAM cAtumasa karyuM che. A gAmanA nAma uparathI zaMkhezvara gaccha paNa zarU thayo che, jenA pAchaLathI nANukaccha ane vallabhIgaccha vibhAgo thayA che. yodhana bhaNazALInA vaMzanI zaMkhezvarIyA aDaka thaI gaI che. arthAt zaMkhezvara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthajI : 168 : [ jaina tIrthane gAma agIyAramI sadIthI prasidhdha che. atyAranA zaMkhezvara gAmanI 380 ghara ane 1250 mANasonI vastI che. AmAM mAtra dasa ghara jenenAM che. zaMkhezvaramAM cha dharmazALAo A pramANe che-- 1 gaDhavALI dharmazALA. (navA derAsara pAsenI meTI dharmazALA.) 2 paMcAsaravALAnI dharmazALA (navA derAsarathI dakSiNe dharmazALAnI oraDIenI lAIna che.) 3 TAMkAvALI dharmazALA (jemAM TAMkuM che te). 4 navA deharAsara sAmenI. 5 bhejanazALA cAle che te. 6 gAmanA jhAMpAmAM-zeTha motIlAla mUlajInI vizAla dharmazALA. eka suMdara vizAla upAzraya che. eka jUnI pilALa-pauSadhazALA che. zrI hIravijayasUrIzvarajI jaina pustakAlaya, zvetAMbara jena kArakhAnuM-peDhInI ephIsa, nagArakhAnuM che. tIrthasthAna eka suMdara nAnA gAmaDA jevuM lAge che. tIrthanA kampAunDamAM pesatAM ja sAme DAbA hAtha tarapha bhavya jaina maMdiranA darzana thAya che. vartamAna zrI zaMkhezvarajInuM maMdira 1750 mAM banavAnuM zarU thayuM haze. 1760 lagabhaga pratiSThA thaI che. A vartamAna navuM maMdira zrI vijayahIrasUrIzvarajInA praziSya vijayadevasUrIvaranA ziSya zrI vijayaprabhasUrIzvarajInA upadezathI banyuM ane temanA svargavAsa thavAthI temanA paTTadhara zrI vijayaratnasUrijInA hAthathI 1760 lagabhaga pratiSThA thaI che. AnI pahelAnuM junuM maMdira zrI vijayasenasUrijInA upadezathI banyuM hatuM. emAM pratiSThA paNa emaNe ja karAvelI kitu 1720 ane 40 nI vacce-auraMgajhebanA amalamAM je samaye muMjapura bhAMgyuM te samaye ja ahIM humale thaye hatuM. jemAM zrI mULanAyaka zaMkhezvara pArzvanAthajIne bheMyarAmAM bhaMDArI dIdhA hatA. punaH 1750 lagabhaga saMghane mUrti seMpAI che je ItihAsa vAMcakoe pAchaLanAM pRSThomAM vAMcyuM ja che. atyAre A maMdiramAM ATalI mUrtio che. 1 parikara sahita bhavya mUrti zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInI, je mUlanAyaka che. 3 mUtio parikara sahitanI 21 dhAtunI mUrtio 92 parikara vinAnI mUrtio 12 traNa mukhejanI (dvAra mUttio) 3 mUtio khArA pattharanI - jinezvaradevanI 9 kAussagIyA kula 14ra mUtio che 11 mUtisphaTikanI AvI ja rIte 17raranI 5. mahimAvijayajI caityaparipATImAM paNa 142 jinabiMba hevAnuM jaNAvyuM che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 169 : zrI zakhezvarapAnanAthajI A sivAya-- 11 ArasanAM pagalAM joDI 3 samavasaraNu AkAranA jinaceAvizIne paTTa 1 jina cAvIzInA paTTa jinamAtR ceAvIzInA paTTa 1 yakSanI mUrti, 1 kha'Dita mUrti, 3 padmAvatI devInI mUrti, 1 kha'Dita mUrti 2 aMbikAdevInI mUrtio, 2 zrIvatsA-mAnavI devInI mUrtio. 2 mAtaMga yakSanI mUrtie 2 temaja traNa bagIcA eDa, traNa taLAva, jhuDa kUve ke jyAMthI zrI zakhezvarajI pArzvanAthajInI pratimAjI nIkaLyAM hatAM te, tyAMnI najIkanu medAna jemAM prAcIna makAnanA pAyA che, vagere jovAlAyaka che. ahIMnI bheAjanazALAnI vyavasthA sArI che. kArakhAnAmAM nAnu davAkhAnu' paNa che. meLA 1 kArtikI pUrNimAne meLe, 2 peSa dazamInA meLe, je divase pArzvanAtha prabhune janmadivasa che, 3 caitro pUrNimAne meLe, AmAM caitrI pUrNimAne meLe bahu ja meATo bharAya che. meLAnA divaseAmAM pATaNa, rAdhanapura, mAMDala, dasADA, vIramagAma, vagere aneka gAmAnA sAMdhe Ave che. annene paNa Ave che. peASa dazamIe neAkArazI zeTha metIlAla mULajI taraphathI thAya che. A sivAya dara pUrNimAe pazu yAtrikAnA meLe bharAya che. meLAnA trisemAM sTeTa taraphathI paNa vyavasthA rahe che. caitrI pUrNimAnA meTAmeLa mAM AvatA vyApArIonu krANu mApha che. rAdhanapura sTeTa taraphathI zrI zakhezvarajI tIrthanI hadamAM zikAra khelavAnI sakhta manAI che. tIrtha mahAcamatkArI, prabhAvika ane mahAna jyaMtiva tu che. yAtrikAe avazya yAtrAneA lAbha levA jevu che, parama zAntinu dhAma ane AhlAdaka che. noMdha-- hamaNAM ahIM AvatI meTaranA raste badalAi gayA che. atyArasudhI vIramagAmathI meTara AvatI tene badale 1946 nA eprIlathI hArIja, mujapura raste meTara cAle che. rAdhanapura sTeTa meTara sarvIsa che, spezIyala meTA paNa maLe che. rastA taddana nirbhaya ane salAmata che chatAMye yAtrikAe jokhama na rAkhavuM salAhabharyu che. ahIM aThavADIyAmAM be vAra TapAla Ave che. kAIka vAra eka vAra pazu TapAla Ave che. cAmAsAmAM raste muzkela bane che--ahIMnuM ThekANuM A pramANe che jIvaNalAla gADIdAsanI peDhI zeTha 23 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat su, (za MkhezvaratItha' kArakhAnuM ) za khezvara, peANa AdarINA sTezana khArAgheADA ( kAyAvADa ) www.umaragyanbhandar.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zakhezvarapAnAthajI : 170 : amadAvAdanI vyavasthApaka kameTInuM ThekANuM nIce pramANe che. zakhezvara tItha' vahIvaTa kameTI, ke parI, vIracaMda saubhAgyacaMdanI peDhI zeTha manasukhabhAInI peALa mu, amadAvAda. yAtrikA moTI rakamanuM dAna tathA phariyAda sUcanA vagere ahIM kare. antamAM nIcene bhaktisa`panna zlAka rajU karI za MkhezvarajIne lagatuM vana samApta karU chu, itthaM svalpadhiyA'pi bhaktijanitsAhAnmayA saMstutaH zrIzaMkhezvarapArzvanAtha ! nata sadbhaktaikacintAmaNe ! / sarvotkRSTa padapradAnara sikaM sarvArthasaMsAdhakaM tanme dehi nijAGghripadmavimala zrIhaM saratnAyitam // pUravaNI--tra ApaNe pR. 155mAM joyuM ke A mUrti gata cArvIzInA navamA tIrthaMkara zrI dAme dara jinezvare aSADhI zrAvake peAtAnuM kalyANa-mekSa kayAre thaze enA javAamAM prabhue jaNAvyuM ke-AgAmI ceAvIzInA 23mA tIrthaMkara zrI pArzvanAthajI prabhu tamArA upakArI thaze. temanA tame A ghASa nAmanA gaNudhara thaine mekSe jaze. A sAMbhaLI te bhavyAtmAe zrI pArzvanAtha prabhunI manahara mUrti khanAvI hatI. parantu A viSayamAM je matAntara male che te huM ahIM ApuM chuM. 1 vartamAna ceAvIzInA AThamA tIrthaMkara zro ca'draprabhasvAmInA samayamAM te samayanA saudharmendre A mUrti banAvI che. 2 gai ceAvIzInA seALamAM tIrthaMkara zrI naminAtha (nimIzvara ) bhagavAnanA nirvANu pachI 2222 varSa vItyA pachI aSADhI nAmanA zrAvake zrI pArzvanAtha prabhunA traNa khi'ma-mUrti banAvarAvI jemAMthI eka biMba cArUpa tIrthamAM, bIjI khaba zrI zakhezvara to mAM ane trIjI khaMkha sta bhana tIrthamAM padharAvyAM. A traNe tItha atyAre vidyamAna che. [jaina tIrthAMnA ( kha'bhAtanA thabhaNAjInA maMdiramAM mUlanAyakajInI khAjI paranI atyAre pracalita pradeASa ane aitihAsika stuti, staMtra, chaMdAdinA AdhAre te bhaSADhI zrAvake gata ceovIzInA navamA tIrthaMkara zrI dAmendara jinezvaranA samaye mA ati manAvyAnuM prasidhdha che. mUrtinA lekhane AdhAre. ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 : ItihAsa ]. : 11 : zrI zaMkhezvara pArzvanAtha tIrthaprabhAva A tIrthane prabhAva eka vAra bahu ja prasiddha hate. juo, vividhatIrthakalpakAra zrI jinaprabhasUrijInA zabdomAM "gvA-caMpas-dAvA-revA-saMmega-viparasetu jANI-nAsA-pAinA imusithe, 12 . jattAi pUaNeNaM jaM phalaM havai jiivo|| saM vAhina haMsaLamittaLa pAvA rutha 60 | " pAvApurI, aSTApada, revatagiri, sametazikhara, vimalAcala, kAzI, nAsika, rAjagRhI, mithilA pramukha tIrthonI yAtrA-pUjAthI jeTaluM phaLa pAmI zake, teTaluM phaLa pArzvanAtha prabhunI mUrtinAM darzana karavAthI pAmI zake." temaja A mUrtinAM darzana, pUjana, puSpapUjA, aSTaprakArI pUjA karavAthI agaNita puNyaphaLa-lAbha prApta thAya che. aDasaTha tIrthanI yAtrA karavAthI je phaLa maLe tenAthI anaMtagaNuM phaLa A tIrthanI yAtrAthI thAya che. zrI neminAtha prabhu aneka munio sAthe ahIM samavasaryA che. A tIrthanI sevA karavAthI aneka munio mokSe gayA che. A mUrti zAzvata prAya che. bhajavara, bharca, surata, udayapura, sirohI vagere nagaramAM zrI zaMkhezvara pArvanAthajInA camatkAra-prabhAva jANa uparyukta nagaramAM zrI zaMkhezvaranI navIna matio sthApavAmAM AvI che. zaMkhezvarajI na AvI zakanAra mATe pATaNamAM kekA. pArvanAthanAM darzanathI paNa yAtrA pUrNa thaI manAtI. rANu durjanazalya ke jeNe A tIrthano jIrNoddhAra karAvyuM hatuM tene kaDhane roga macyo hate. nAgapuranA subhaTa zAhane A tIrthanI sevAthI amita phala maLyuM hatuM. eka vAra e kuTumba sahita yAtrAe AvatAM luMTAye hato paNa badhuM pAchuM maLyuM hatuM. enA gAMDAmAM ja dekhAyuM hatuM. kavivara udayaratna ahIM saMva sahita AvatAM je ThAkarane tyAM A mUti hatAM tenA daravAjA baMdha hatAH darzana nahotA karAvatA pA zakhezvarA sAra kara sevaka devakA evaDI vAra lAge." bhakitapUrvaka gAtA hatA tyAM dharaNe A peTInA kamADa ughADayAM. zrI saMghane darzana thayAM. te vakhate kavivare ullAsathI gAyuM- "Aja mahAre motIDe meha vRThayA, prabhu pAzva zakhezvare Apa tuThayA pAchaLathI punaH gAyuM- se pAzva zakhezvaro mana zudhe, namo nAtha ekanice karI ekabudha mahAkavirAja zrI vIravijyajI mahArAjane eka upadrava thaye hatuM tyAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; 13ra : [ jaina tIrthane teozrIe bAra mahinA ahIM rahI dhyAna karyuM hatuM ane temane upadrava maTaye hate. elagapuranA rAjA elagadevane rega paNa prabhunA snAtrajalathI macyo hate. atyAre paNa pATaNa, hArIja, paMcAsara, cANamA, dasADA, mAMDala, vIramagAma AdinA jene pratyakSa camatkAre jeyAnI vAta saMbhaLAve che. cANasmAnA eka paTelanI AMkhe metI hate. De. kahe ene dekhAze nahiM chatAMye ahIMnI yAtrA karI prabhunuM nhavaNa jaLa AMkhe lagADavAthI ene metI utarI gayA ane dekhate thayo hate. arthAta A tIrtha mahAcamatkArI ane parama prabhAvazAlI che e nisaMdeha che. mahAtapasvI zrI viddhamAnasUrijI teramI sadImAM ahIM anazana karI vage padhArI ahIMnA adhiSThAyaka deva thayA che. A sivAya dareka dharaNaMdra ane padmAvatI paNa zAsananI-tIrthanI sArI sevA kare che. pAzvayakSa paNa tIrthasevA kare che. A sivAya TheTha teramI sadIthI te adyAvadhi sudhI daravarSe judA judA gAmanA AvelA ane AvatA saMghane rasika ItihAsa maLe che. A badhuM tIrthanI prabhAvikatAnuM ja sUcana kare che. cArUpa cArUpa e pATaNathI traNa gAu dUra AveluM nAnuM sarakhuM gAma che. hAlamAM tyAM nAnuM chatAM bhavya ane suMdara eka jinamaMdira che. mULanAyaka zAmaLA pArvanAthajInI pratimAjI che. prabhAvaka caritramAM cArUpa tIrthanI utpatti mATe nIce pramANe ulekha che. * "zrIkAMtA nagarInA dhaneza zrAvaka vahANa laIne samudramArge jatAM tenA vahANane adhiSThAyaka deve saMbhALyuM hatuM. zreSThIe vyaMtarane uddezIne pUjA karatAM teNe vyavahArIne Apela upadezathI te bhUgarbhamAMthI bhagavaMtanI traNa pratimA teNe bahAra kADhI temAMnI eka pratimA teNe cArUpa gAmamAM sthApana karI jethI tyAM tIrtha thayuM" bIjI pATaNamAM ane trIjI stabhana gAmamAM seDhI nadInA taTa para jaMgalamAM sthApita karI hatI. A sivAya bIjuM pramANa e paNa maLe che ke-zrI munisuvratasvAmIjInA zAsanakAlamAM prabhujInA nirvANa pachI be hajAra base ne bAvIza varSa gayA pachI gauDa dezanA ASADhI zrAvake traNa pratimAo bharAvI hatI jemAMnI eka cArUpamAM che. keTalAka ema paNa kahe che ke uparyukta kAMtA nagaronA dhaneza zrAvaka zrI muni 1. zrI prabhAvaka caritranA mULa leka juo. "zrIkAntAnagarIsatkadhanezazrAvakeNa yata, vAridherantarA yAnapAtreNa vrajatA satA // 1 // tadadhiSThAyakasurastambhite vAhane tataH, arcitavyantaropadezena vyavahAriNA // 2 // tasyA bhuvaH samAkRSTA pratimAnAM trayozItuH teSAmekA ca cArupagrAme tIrtha pratiSThitam // 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] - 173 : cArUpa suvratasvAmIjInA zAsanamAM thayA che. A badhA kathanemAMthI eka ja phalitArtha nIkale che ke cArUpa tIrtha prAcIna che. ' prabhAvaka caritramAM zrI vIrAcAya prakhadhamAM ullekha che ke sUrijI mahArAja pATaNa padhAratAM pahelAM cArUpa padhAryA hatA, jIe te varNana. "pachI tyAMtho sayamayAtrA nimitte haLave haLave temaNe vihAra karyAM ane aNahilapuranI pAse cArUpa nAmanA gAmamAM te padhAryAM. evAmAM zrI jayasihaM rAjAra temanI sAme AvyA ane deve te pazu apUrva lAge te teNe praveza-mahatsava karyAM." ( prabhAvaka caritra, vIrAcAya caritra, pR. 168-saskRta ) mahAma`trIzvara vastupAle cArUpamAM maMdira khaMdhAvyAne ullekha temanA ANunA zilAlekhamAM maLe che. jIe.- .. zrI mahilapura syAne cArope, 3 bhImAdi-naHcavivaM prAsAdaM gUDhamaMDapaM 6 SaTattivAhita '; bhAvArtha-aNuhillapura( pATaNa )nI samIpamAM AvelA cArepa (hAlanuM cArUpa) nAmanA sthAnamAM AdinAthanu biMba, eka maMdira ane cha caukiyA ( vedIe )-sahita gUDhamaMDapa manAvyA. (prA. je. le. sa', pR. 92 ane 123) bAdamAM mAMDalagaDhanA prasiddha dharmAtmA ane dAnavIra pethaDazAhe cArUpamAM eka zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM suMdara madira ba MdhAvyuM hatuM jenA ullekha sukRtasAgaramAM maLe che. ane munisuMdarasUrijI peAtAnA gurvAvalI nAmanA graMthamAM paNa tenA ullekha kare che. jue, A rahyo te ullekha " vacce mULaTAjUno ttinattiH " ? ( gurvAvalI rR. 20) AvI ja rIte upadezataragINImAM keTalAMka prasiddha tIrthonI gajItarImAM cArUpanuM nAma Ave che, jue.- zrIjIrApallIphalavaddhiM kalikuNDa kurkuTezvara pAvakA''rA saNa saMkhezvara cArUparAvaNapArzvavINAdIzvara citrakUTAbATa zrI purastambhanapArzvarANapuracaturmukhavihArAdyanekatIrthAni yAni jagatI tale vartamAnAni " ( upadezataraMgINI pR. 6 ) 1. zrI vIrAcAya eka mahAprabhAvika AcAya thayA che. gujarAtanA suprasiddha rAjA jayasiMha deva( siddharAja jayasiMha )nA teo parama mitra hatA. rAjA temanA prati dhaNuM ja mAna ane bhakti rAkhatA hate. zrI vIrAcaya' mahAvAdI ane prakhara vidvAna hatA. te vikramanI bAramI zatAbdimAM thayA che. vizeSa paricaya mATe jIe prabhAvaka caritra. 2. jayasi' e prasiddha siddharAja jayasiddha che. te 3. A AdinAtha bhagavAnanI mUrti mULanAyaka zrIzAmaLA pazu cArUpamAM vidyamAna ja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat khAramI zatAbdimAM thayA che. pArzvanAthajInI bAjumAM hajI www.umaragyanbhandar.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNa : 174 : [ na tIrthane A sivAya A tIrthanA mahimAsUcaka aneka rastutistaMtra-tathA tIrthamALAomAM ullekha maLe che. A badhA uparathI ema spaSTa jaNAya che ke prAcIna kAlamAM cArUpa eka mahatvanuM tIrtha hatuM. hAlamAM paNa cArUpamAM khodakAma karatA aneka jinabhUtionAM khaMDita bhAge, parikara, zAsanadevI, maMdiranA sthabhe maLI Ave che. zrImAna zrIjinavijayajI pitAnA prAcIna lekhasaMgrahamAM cArUpamAMthI upalabdha thayela parikara parano lekha Ape che, je nIce pramANe che. .........ti rU zrInAthajI zrI guNatAne che rAdhaNasuta zre0 sonA tathA zre0 jasarAsuta. 2.........vaivAgyAM vAchAgrAma zrImahAtIrthe zrIpAnAthajarAta. 3 pratiSThitaM zrIdevacaMdramaribhiH / " A lekhamAM jaNAvela zrI devacaMdrasUri sAthe saMbaMdha dharAvanAre saMvata 1301 ne eka lekha pATaNamAM che. tathA khAsa e AcAryanI mUrti paNa pATaNanA paMcAsarApArzvanAthanA maMdiramAM birAjamAna che. A samaye cArUpa mahAtIrtharUpa gaNAtuM ema A zilAlekhanA AdhAre nizcita thAya che. pATaNathI cArUpa reveraste paNa javAya che. pATaNathI paheluM ja sTezana che. sTezanathI eka mAIla dUra gAma che, jyAM ApaNuM maMdira che. tyAM vizAla dharmazAlA che. dara pUrNimAe meLA jevuM rahe che. bIjI paNa zAlAo banelI che. pATaNa gujarAtanI prAcIna rAjadhAnI, gujarAtanA vibhava, kIti, asmitAnA zikhara beThelI A nagarIe ghaNuM ghaNuM caDatI paDatInA prasaMge nihALyA che. gujarAtanA rAjavIo eka vAra hindabharamAM prasiddha hatA temaja emanA maMtrIonI mutsaddIgIrInI eka vAra te hindabharamAM bolabAlA belAtI hatI. temaja pATaNanA kubera bhaMDArI jevA zrImaMta jenonI dAna-dayALu vRtti ane zUravIratAnI bhAratamAM kIti gAjatI. pATaNamAM eka vAra bhAratanI lakSmI ramatI hatI. pATaNa vyApAra, kalA ane zikSaNanuM jabarajasta kendra hatuM. sAthe ja gujarAtanI A rAjanagarI jainadharmanuM paNa keMdra hatI. pATaNa jenapurInA gauravane pAmela hatuM. ahIM aneka sUripaMga ane munivare padhAratA ane dhamAM mRta vahAvatA. AcArya zrI zIlaguNasUrijIe pATaNa sthApaka. gurjararAjya sthApaka vanarAjanI rakSA karI-ene jIvatadAna, jJAnadAna ane saMskAradAna ApI sAce mAnava-narapati banAvyo. pATaNanI sthApanA vi. saM. 802mAM thaI ane te ja vakhate zIlaguNasUrijInA upadezathI pATaNamAM paMcAsarA pArzvanAthajInA maMdiranI sthApanA thaI. je paMcA. pAdhanAthajInA maMdiramAM atyAre paNa bhUlanAyaka che. pATaNamAM jaina dharmanA aneka prabhAvika AcAyo padhAryA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 175 : - pATaNa che. temanA dharmopadezathI aneka dharmakAryo thayAM che. jinezvarasUrijI ane buddhisAgarasUrijIe cayavAsIo sAthe zAstrArtha karI ravika95nI sthApanA karI hatI. droNAcArya, sUrAcArya, mAladhArI hemacaMdrasUri, mAladhArI abhayadevasari, navAMga vRttikAra zrI abhayadevasUrijI, jinacaMdrasUrijI, jinavaNabhagaNi, jinadattasUri Adi aneka prabhAvika AcAryoe, solaMkI rAjavIo durlabharAja bhImadeva, karNarAja Adine pratibodhI dhArmika kAryo, jinamaMdiro vagere karAvyAM che. suMdara pustaka, TIkAo racI che. temaja vAdI zrI devasUrijIe-siddharAjanI sabhAmAM digaMbara vAdI kumudacaMdrane vAdamAM jatI vetAMbara nadharmanI vijayapatAkA pharakAvI hatI. kalikAlasarvajJa AcArya zrI hemacaMdrAcAryajIe rAjA siddharAjane pratibodha pamADyo, devabodhI zaMkarAcAryane jItyA temaja mahArAjA kumArapAlane pratibodhI paramAtA pAsaka banAvyo. hemacaMdrAcAryajI ane abhayadevasUrijI jevA samartha sUripaMganI A svargabhUmi che. siddharAjanA samayamAM ja pATaNamAM seMkaDo lahIyA besI sarva darzananAM pustaka lakhatA ane zrI hemacaMdrAcAryajInA vyAkaraNa graMtha ane bIjA graMtha mATe paNa seMkaDo lahIyA lakhavA beThA hatA. siddharAje pATaNamAM siddhavihAra-rAjavihAra nAmanuM suMdara jinamaMdira banAvyuM hatuM ane mAladhArI abhayadevasUrijInA upadezathI potAnA rAjyamAM paryuSaNAnA ATha divasa ane ekAdazI pramukha divase amArI paLAvI hatI. A siddharAje ane kumArapAle zatruMjayanI yAtrA karI tenI pUjA mATe bAra gAma bheTa ApyAM hatAM. ane pachI giranAranI paNa yAtrA eNe karI hatI. kumAravihAra, tribhuvanapAlaprAsAda vagere jene maMdira banAvyAM hatAM. solaMkIvaMza ane vAghelAvaMzane pratibaMdha ApanAra aneka AcAryoe pATaNane pavitra karyuM che. temaja megala jamAnAmAM paNa vijayadAnasUri, jagadaguru vijayahIrasUrijI, vijayasenasUrijI, vijyadevasUri, vijayaprabhasUrijI Adi aneka prabhAvika jenAcAryoe padhArI jainadharmanAM aneka zubha kAryo karAvyAM che. pATaNa mahAgujarAtanuM mahAna jJAnatIrtha che. eka rIte hindanA prasiddha jJAnatIrthomAM paNa e potAnuM gaurava jALave tevuM mahAna jJAnatIrtha che e nisTandaha che. pAchaLathI zrIpUje-tapAgacchIya zrIpUjanI-gAdInuM mathaka paNa pATaNamAM hatuM. cAMpe maMtrI ane zrIdevInI sahAyatAthI vanarAje pATaNa vasAvyuM. cAMpA maMtrInA nAmathI pAvAgaDhanI taLeTImAM cAMpAnera paNa vadhyuM. bANAvaLI bhImanA vakhatamAM vimalamaMtrIe aneka laDAIomAMthI jIta meLavI zatruone vaza karI bhImadevanA rAjyanI hada gujarAtane vadhArI ApI hatI. A vimalamaMtrIe AbunA jagaprasiddha maMdira baMdhAvyAM. caMdrAvatInA ane kuMbhArIyAjInAM kaLAmaya jaina maMdira banAvyAM caMdrAvatIne paramArane vazamAM ANyA ane mALavA, paNa jI. tyArapachI muMjAla maMtrI, sajana metA, udayana maMtrI. bAhaDa ane aMbaDa vagere rAjA karaNadeva, siddharAja jayasiMha ane kumArapALanA maMtrIo thayA. teo jena hovA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNa : 176 : [tIrthani chatAM. laDAIomAM vijaya meLavI temaNe duniyAne AzcaryamAM garakAva karI dIdhI hatI. ahiMsAdharmanA parama upAsaka A maMtrIzvarae gujarAta ane gujarAta bahAra vijaya ke vagADa. dayAdharma pALanArA jenenI zreSathI niMdA karanAranAM mukha temaNe yAma kyAM hatA. pATaNanA sAmrAjyakALamAM AvA samartha yuddhakuzaLa jenadhdhAoe gujarAtanI AbAdImAM pitAne phALe ApyA chatAM keTalAka jainetara itihAsakAre ane lekhako te hakIkata nahi jaNAvatAM satya bAbata chupAvI, ulaTuM AvA samartha puruSane kharA svarUpamAM nahI cItarI temaja kalaMkita banAvIne hadayanI draSamaya lAgaNI batAvI temaNe pitAnI vidvattAne zobhAvI nathI. kumArapALa pachI ajayapAla ane bheLA bhImanA vakhatamAM pATaNanI kAMIka paDatI zarU thaI, te tenAM potAnAM ja avicArI kRtyenuM pariNAma hatuM. teNe rAjya gumAvyuM hatuM. pAchaLathI teNe gAdI meLavI hatI. tenA pachI caulukaya vaMzanI gAdI vAghelAvaMzamAM AvI tyAre pharIthI pAchuM gujarAta AbAdIbharyuM thayuM ne pATaNanI punaH jAhejalAlI paNa ThIka ThIka thaI hatI. tene mULa puruSa bheLA bhImane mahAsAmaMta lavaNaprasAda ne tene putra vIradhavala hatuM ane tenA mukhya maMtrIo vastupALa ne tejapALa hatA. pATaNanuM gaurava musalamAna saradAra kutubuddIne teramI sadInA lagabhaga madhyakALamAM bheLA bhIma pAsethI lUMTI lIdhuM hatuM ke gujarAtane jhAMkhapa lagADI hatI. te pachI vAghelAvaMzanA pradhAna dayAdharmanA pALanAra vastupALa tejapALa jana hatA chatAM yudhdhamAM parAkrama batAvIne te jamAnAmAM gujarAtane zobhAvyuM hatuM-zaNagAryuM hatuM, varadhavalanuM rAjaya temaNe ja vadhAryuM hatuM, samajo ke gujarAtanI paDatI pahelAMnI temaNe A chellI jAherajalAlI jhaLakAvI hatI. nyAya ane nItinAM rAjyataMtro temaNe sthApyA hatAM. A gujarAtanA maMtrIzvarae saurASTra ane kacchanA rAjavIone harAvI guja. rAtanI pratiSThA punaH sthApI. godharAnA ghughula rAjane harAvI, dabhavatIne jItI kiTalebaMdha banAvyuM. Abu, zatruMjaya, giranAranAM suMdara kaLAmaya jena maMdira banAvyAM. sAthe ja zivAlaye ane majIdene rakSaNa ApI tenA jIrNoddhAra paNa karAvyA. temaNe karaDe rUpIyA dharmakAryamAM khacI gujarAtanA gauravane dIpAvyuM. vAghelAvaMzamAM pATaNanI gAdIe viradhavala pachI vizaladeva, ajunadeva ne sAraMgadeva gujarAtanA rAjA thayA. te pachI chelle karaNa vAghele thaye. A rAjA chelle ja hindu gurjarapati hatA. tenA mAdhava nAmanA nAgarabrAhmaNa pradhAne videzI rAjakartA musalamAnene bolAvI gujarAta upara caDhAI karAvI gujarAtane tyArathI hamezane mATe parAdhIna banAvarAvyuM. lAkha rajapute ane nidAnuM te nimitte lehI reDAyuM. gujarAtane parAdhInatAnI beDIo paherAvI gurjarIdevInuM nUra haNyuM ane hamezane mATe A brAhmaNe gujarAtanuM kalaMka vahoryuM. temanA zrApamAM te pote hamA. mAdhava pradhAnanI zikhAmaNathI dilhIpati alAuddIna bAdazAhe I. sa. 1297 ane saM. 1353 mAM gujarAta upara caDAI karavAne moTuM lazkara kahyuM. saradAra AlamakhAna seTuM lazkara laI pATaNa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EtihAsa ] : 177 : pANa para caDI AvyA. karaNa bahAdurIthI laDyo paNa badazAhI senA AgaLa tenuM lazkara nAza pAmyuM ane peAtAne nAthI javuM paDyu . te rAjA jagalamAM rakhaDI rakhaDIne mRtyu pAmyA ne pATaluna nAza thaye. gujarAtane paradhInatAmAM nakhAvanAra ane tenI jAheAjalAlIne-svataMtratAneA nAza karanAra-5 TajInA nAzamAM kei paNa nimitta kAraNu hoya te te A mAdhavabrahmaNu ja hatA. tyArapachI gujarAtamAM musalamAnI sUbA rahetA. te pachI navuM pATaNa vasyuM ne kAlAMtare Aje pATaNa zrImaMta gAyakavADa sarakAranu nAmIcu zahera gaNAya che. jeneAnI vastI Aje pazu sArI che, derAsara sakhyAgadha che. mukhya derAsara paMcAsarA pArzvanAthanuM vanarAjanu' banAvelu che. jaineAno vastI Aje paNa sArI che. jainenAM aSTApadajI temaja thANu pArzvanAtha, kAkAne pADe ke kApAnAtha, zAmaLIyA pAnAtha, manameAhana pArzvanAtha vagere aneka devAlaye pATaNa zaheramAM AvelAM che. zahera paNa AkhAdIvALu che. aneka prakAre caDatIpaDatI pATalu upara AvI gaI chatAM Aje te peAtAnI ze|bhAmAM bhavya vadhArA karI rahyuM che. jene mATe pATaNa khAsa yAtrA karavA lAyaka, aitihAsikane purANu zahera che. ahIM lagabhaga 119 derAsarA che. paMcAsarA pArzvanAthano pratimA sa prati mahArAjanI bharAvelI che. aneka prAcIna pustaka bhaMDAra che. temAM tADapatra ane kAgaLano khUMtI sacitra hastalikhita pratA che, jenuM saMzAdhana cAlu che, navuM pATaNa sa. 1425 mAM pharIne vasyuM. pATaNumAM sagarAma se|nI mahAdhanADhaya thai gayA che, jemaNe giranArajI tIrtha upara sagarAma senII Tuka AdhAvelI che. temaNe zrI bhagavatI sUtra sAMbhaLI chatroza hajAra prazne jyAM geAyama zabda AvatA tyAM ekeka mahera caDAvI hatI temaja seAnerI zAhIthI kalpasUtranI prate lakhAvI hatI jemAMnI hAlamAM ghaNI prate jovAmAM Ave che. pATaNuMmAM paNa temaNe derAsara baMdha vyu` che. zatru jayAddhAraka samarAthAha paNa ahIM AvyA hatA. kalikAlasa`jJa mahAsama zrI hemacaMdrAcArya, devacaMdrasUrijI, vAdizrI devasUrijI vagere siddharAja ane kumArapALa mahuArAjAnA vakhatamAM A ja zaheramAM aneka vakhata padhAryA hatA. ane kumArapAlane pratiSedhI paramAtApAsaka, rAji anAvyA hatA. temanA apAsarA jUnA pATaNamAM che. tyAM rAja 500 lahIyA esIne graMtha lakhatA hatA. pustaka lakhavAnI zAhInA kuMDa hAla paNa najare paDe che. ahIMyAM pustaka bhaDAra ghaNA saMbhave che. dharmazALAe paNa keTTAvALAnI, aSTApadajInI gere che. aSTApada karatAM jAtrALune kATAvALAnI dharmazALAmAM ThIka sagavaDa rahe che. jayazikharane harAvanAra bhuvaDa rAjAe peAtAno dIkarI mAne dAyajAmAM gujarAta ApyuM hatuM, pAchaLathI te marIne vyaMtara dhruvI thai che. te gujarAtanI adhichatrI tarIke te ja nAme hAla paNa vidyamAna che. te devIe kumArapALane svapnAmAM AvI gujarAtanA tAja paherAyai hatA. vIradhavalane paNa svapnAmAM gujarAta atu hatuM ne te pramANe thayuM hatuM, hAla te mAhaNadevInA nAme ALakhAya che. 13 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMbhu gabhUtA : 178 : [ jaina tIrthone gAMbhu-gaMbhUtA jena sAhityamAM AvatuM gaMbhUtA gAma te ja atyAranuM pATaNa tAbAnuM gAMbhugaMbhIrA gAma che. ahIM suMdara, camatkArI zrI gaMbhIrA pAnAthanI pratimA che. suMdara be mALanuM prAcIna maMdira che. emAM mRtio upara zilAlekha nathI. gaMbhIra pArzvanAthajI mahAprabhAvika che. ahIM zrAvakanA ghara paMdara che. upAzraya che. ahIMnA pUjArIne prabhunA hAthamAMthI ja eka rUpAnANuM maLatuM hatuM paraMtu tyAMnA yativaye upAya karI te baMdha karAvyuM. gaMbhutA-gaMbhIrA bahu prAcIna che. jenasUtro upara AghATIkAkAra zrI zIlAMkAcArye AcArAMga sUtranI TIkA A gaMbhUtamAM samApta karI hatI. "srAvaNa nA janmanA dazama To " A TIkA gupta saMvat 772 nA bhAdaravA zudi pAMcame gaMbhUtAmAM pUrI karavAmAM AvI che. mahAmaMtrIzvara vimalanA pUrvaja nInAzeTha (nImaya zeTha) zrImAlanagarathI gAMbhu AvyA hatA. emane gujarezvara vanarAje gAMbhuthI pATaNamAM be lAvI temanA putra lAhIrane potAne daMDanAyaka (senAdhipati) nI hate. A nInA zeThe pATaNamAM zrI kaSabhadeva prabhunuM suMdara maMdira baMdhAvyuM hatuM. zaka saMvata 826 mAM siddhAMta yakSadevanA ziSya pAzvanAga gaNie racelI zro zrAddha pratikramaNa vRtti tADapatra para lakhAI hatI. AvI ja rIte 1571 mAM ahIM aMbaDa caritra lakhAyuM hatuM arthAt A garbha grAma pATaNa vasyA pahelAnuM gujarAtanuM purANuM gAma che. kahevAya che ke gAMbhu zahera bhAMgIne pATaNa vasyuM che. A gAMbhu gAma meMDherAthI traNa sADAtraNa gAu, cANasmAthI chathI sAta gAu ane pATaNathI lagabhaga ATha nava gAu dUra che. A prAcIna gAmanI cAre bAju jUnAM khaMDiyera, TIMbA vagere dekhAya che, A pATaNa tAbAnuM gAyakavADI gAma che. * meDherA gujarAtanAM prAcIna tIrthasthAnomAM meDhA paNa ullekhanIya che. gujarAtabharamAM jenAM prAcIna tIrthasthAnomAM zrI zaMkhezvara pArzvanAthajI ane bharUcanuM zakunikAvihAra-avAvabodha tIrtha prAcIna che. tema A moMDherA paNa prAcIna tIrtha che. vividhatIrthakalpamAM ullekha che ke- " sittuje risahaM girinAre nemi, bharuacche muNisuvvayaM, moDherae vIra mahurAe supAse ghaDiAdugabhaMtare namittA soraTe DhuMDhaNaM viharittA govAlagirimi jo bhaMjei teNa AmarAyaseviakamakamaleNa siriSappahaTTimariNAM aTTha sayachabbIse . (826 ) vikkamasaMvacchare sirivIraviMbaM mahurAe ThAviaM" zasaMjayamAM rASabhadevajIne, giranAramAM neminAthajIne, bhagnamAM munisuvata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] * H 1se : moDherA svAmIne, meDherAmAM zrI vIrajinane, mathurAmAM supArzvanAthajI ane pArzvanAthajIne e ghaDImAM namaskAra karIne, seAraDamAM vicarIne, geApAligiramAM jaIne ja AhAra kare che, ane AmarAjAe jemanA caraNa-kamalanI sevA karI che, te appabhaTTIsUrivare vikrama saMvata 826 mAM (mathurAmAM ) zrI vIrabhagavAnanI baMba-pratimAnI sthApanApratiSThA karI che-hatI.' AmAM Apela maDherA e ja gujarAtanuM AjanuM prasiSTha maDherA che. mAMDherAnA gAma bahAra phlAIMga dUra eka suMdara jinamaMdiranuM khaDiyera Ubhu che ane enI sAme ja vizAla kuMDa che. A madiranI racanA----zrIjIvAbhigamasUtramAM AvatA vijaya devatA jinacaityamAM jAya che evA jinacaitya pramANenI ja che. A vizAla maMdira atyAre tA bhAMgyu tUTayu che paraMtu e jaina maMdira che evAM cihno vidyamAna che. temaja ku'DamAM nAnInAnI derIeAmAM khaDita padmAsanastha jainamUrtie che. hamaNAM kuM DanuM samAra kAma thatAM nIcenA bhAgamAMthI pa MdarathI seALa jaina tIrthaMkara bhagavatInI mUrti nIkaLI hatI paraMtu e vibhAganA uparIe jainA A smRtie mAMgaze evA DarathI ene jaldI ja nIce DhaMkAvI dIdhI--mATIthI e bhAga purAvI dIdhA. A tarapha cAre mAjI meATA TIMbA che. A jUnuM-prAcIna meDherA che. atyAranu mAMDherA navu. vasyuM hoya ema jaNAya che. ahIMnu gAma bahAranuM prAcona maMdira e vIraprabhunlR madira ddhaze. a je pazu brahmazAnta-yakSanI khaMDita mUrti che, je ahIM hanumAnajI tarIke pUjAya che, bappabhaTTasUrijI gurujI, mADhagacchanA AcAya ahIM vadhu vicaratA ane khUda apabhaTTIsUrijItI dIkSA ane AcArya padavI paNa ahIM ja thai che. temaja jinaprabhasUrijI peAtAnA vividhatIrthaMkalpamAM 84 mahAtIrthomAM me zIra:' lakhI maDherAne mahAtIrtha tarIke sakhAdhe che. appabhaTTIsUrijInA gurubhrAtA zrInannasUrijI ahIM vadhu rahetA ane temaNe ahIM rahI nATayazastra banAvyuM che. mAMDherA meDhavANIyAeAnI utpattinuM sthAna che. ahIM emanI kuladevInuM maMdira che. ghaNA mADhavaNikA jaina hatA. meDhagaccha paNa cAlyA che jemAM siddhasenasUrijI, zrI bappabhaTTIsUrijI, nannasUrijI jevA prabhAvika AcAyo thayA che. meDha viSNukAe baMdhAvelAM jaina madira ane mUrtionA zilAlekhA dhaMdhUkAmAM, vaDhavANu, diva, delavADA AdimAM male che. kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrAca yaMjI mADha jJAtinuM ja aNumeAla ratna hatuM. vasaMtavilAsa mahAkAvyanA kattAM mahAkavi ane vAgdevIpratipannasUnu zrI khAlacaMdrasUrijI paNu meDha brahmaNu hatA. mahAmatrIzvara vastupAlanI dvitIya patnI pazu meDha hatI ane pATajInA paMcAsarA pArzvanAthajInA maMdiramAM AzAka maMtrInI sa. 901 sAlanI muti che, te Azaka pazu meDhajJAtiya hatA. AvI rIte meDha jJAti ane meADha gacchamAMthI aneka ratnA pAkayA che. 1 prabhAvaka caritramAM lakhyuM che ke paMcAladezanA rAjA surapAlane putra bhadraSTIti siddhasainasUrijIne ahIM maLyeA che. ahIM tenI dIkSA thai che ane AcArya padavI paNa ahIM ja thai che, Y Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI '; 180 : jaina tIrtha A merAmAM atyAre zrI bhIDabhaMjana pArzvanAthajInuM maMdira che. ati prabhAvika che. zrAvakonA ghara che, upAzraya che. leya tIrthathI cha gAu rAMtejA,' tyAMthI cha gAu maherA ane tyAMthI cha gAu cANasamA che. bhoyaNIthI pATaNa jatAM vacamAM meMDherA jarUra javuM. meMDherAthI pATaNa paNa cha sAta gAu che. meTerA vaDedarA sTeTanuM gAma che. kaI-manamohana pArzvanAthajI kaDIthI je reve lAIna hAraja jAya che tyAM cANasmA ane hArIjanI vacce koI sTezana Ave che. A sTezanathI mA thI nA mAIla dUra kaMI tIrtha AveluM che. pagaraste cANasmAthI lagabhaga paMca gAu dUra che ane hArIjathI paNa kaMbaI pAMca gAu thAya che. hArIjathI pagaraste kaMI jatAM kAInA pAdaramAM keTalAka khaMDiyere, jamInamAM daTAyelA pAyA, maTI meTI iTa vagere jevA male che. kaMI prAcIna gAma che. ahIM atyAre devavimAna jevuM suMdara jinamaMdira che. nAnI dharmazALA che. 8-10 zrAvakonAM ghara che. bIjI varatImAM rAjapute, kheDUte ane keLI vagere che. maMdira parama zAMtinuM dhAma che. mULanAyaka zrI manamohana pArzvanAthajI che. mati mahAprabhAvika ane camatkArI che. zAMtinA Icchuka yAtrIoe ahIM AvI jarUra yAtrAne lAbha levA jevo che. maMdiranA jIrNoddhAranI jarUra jaNAtAM pU. zrI muni mahArAja zrI darzanavijyajI(tripuTI nA sadupadezathI amadAvAdanA keTalAka bhAIo ane caNasmA, harIja, zaMkhalapura vagerenA saMghanI kamITI nImAI che. kamiTInA pramukha tarIke zeTha lAlabhAI umedarAma laTTu che ane teo potAnA sAthIdAro sAthe khUba ja utsAhathI chaNe dhAranuM kAma karI rahyA che. be traNa dharmazALAo che. yAtriko mATe bhejanazALA paNa khulI che. gAmamAM mahAdevajInA maMdiramAMnA beMyarAmAM eka prAcIna UbhA kAusagayA che. gAma bahAra jhADa nIce paNa eka khaMDita jaina mUrti che. eka TekarA upara paNa jaina mUrtio hatI. eka devInA maMdiranA zikharamAM paNa jaina maMdiranA zikhara upara jevA bAvalAM hoya che tevA bAvalAM jaNAya che. eka rAjaputanA ghara pAse TIMbA nIce paNa jaina mUrtio hevAno saMbhava che. AjubAjumAM bedANakAma thatAM jaina sthApatya prApta thAya che. 1. rotejAmAM suMdara bAvana jinAlayanuM maMdira che. zroneminAthajI bhagavAnanI bahu ja bhaya ane mane hara mUti parama darzanIya che. tyAM suMdara dharmazALA, upAzraya, zrAvakenAM ghara che. ane teramI ane caumI sadInA prAcIna lebo paNa che. tIrtha jevuM che. 2. cANasmAthI eka gAu dUra rUpapura gAma che. tyAM evIza derIovALuM suMdara prAcIna maMdira che. khAsa darzanIya ane zAMtinuM sthAna che. zrAvakanAM thaDA ghara che. mati suMdara ane zAMtimaya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - ItihAsa ] : 181 : cANasmA ahIM dara varSe phA. zu. bIjane meTo meLo bharAya che. dara pUNimAe zaMkhalapura, hArIja, cANasmA vagere AjubAjunA gAmanA jeno yAtrAe Ave che. jainetare paNa Ave che. yAvikene badhI sagavaDa sArI male che. ahInI zrI manamohana pArzvanAtha prabhujInI mUrti jema camatkArI che, tema nIcenAM sthAnamAM birAjamAna zrI manamohana pArzvanAthajInI pratimAo paNa camatkArI che. pATaNamAM manamohana zeromAM manamehana pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. burAnapuramAM paNa manamehana pArzvanAthajI mahAcamatkArI che temaja mIyAgAma, surata, khaMbha ta, merA ane lADola (tA. vijApura ) vagere gAmomAM manamohana parvanAthajInAM suMdara maMdira che. kaImAM jinamaMdiramAM rAtrinA vAjiMtranA nAda, tAlabaddha saMgIta, dhUpanI khuzabe vagere vagere camatkAro jovAya che. muMbaInA manamohana pArzvanAthajIne kaMI pArzvanAtha paNa kahe che. atyAre A tIrtha sAruM prasiddhi pAmavA mAMDayuM che. ca NamA bhaTevA pArzvanAthajI cANasmAnAM mukhya maMdiramAM birAjamAna zrI bhaTevA pAzvanAthajInI pratimA kayAMthI pragaTa thayAM ane bhaTevA nAma kema paDyuM te mATe aDhAramI sadInA eka kavi bhAvaratna ke je pAchaLathI bhAvaprabhasUrijI thayA hatA temaNe saM. 1770 kA. zu. 6 ne budhavAre pATaNamAM eka stavana rahyuM che temAM je lakhAyuM che tene sAra A pramANe che. pATaNa pAsenA caMdrAvatI(cANasmA) gAmamAM ravicaMda nAme eka garIba zrAvaka rahe che ane pote hIMga, mIThuM, maracuM vagere vecIne udaranirvAha kare che. eka vAra tene svapna AvyuM ke bhaTura gAmanI pAsenA eka khetaramAM zrI pArzvanAthajInI pratimA che te laI Avo. havAre UDI, vahela joDI khetaramAM zeTha e mata batAvelA sthAnethI laI AvyA eka vAra pharI yakSe svapnamAM AvI kahyuM ke-tuM maMdira baMdhAva, ane zeThana keTaluMka chuM! dhana paNa batAvyuM. A dhanathI ravicaMda zeThe suMdara maMdira baMdhAvyuM ane saM. 1535 mAM pratiSThA karavI." AthI paNa eka vadhu prAcIna purA nIce pramANe male che - "pUrvi vaddhimAna bhAi jayatA ucAli cAhaNapami vAstavyasAsarAmAMhi taba zrIbhaTTevApArzvanAthacaityakAgapitaM saM. 1335 varSe zrIaMvalagacche zrI ajitasiMhamUriNAmupadezena pratiSThitam." / ( AtmAnaMda zatAbdI smAraka aMka, pU. zrI jayatavijaya mahArAjane vizAzrImALIjJAtinI vaMzAvaLIne lekha). A uparathI ema lAge che ke vamAnanA bhAI jayatAe (narelI gAmamAMthI) ucALA bharIne pitAnA sAsarAnA gAma cANasmAmAM vAsa karyo ane tyAM zrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ metrANA ' : 182 : [ jaina tIrthone bhaTevA pArzvanAthajInuM maMdira baMdhAI 1335 mAM aMcalagacchIya zrI ajitaprabhasUrijInA hAthe pratiSThA karAvI." have 1335 pahelAM paNa zro bhaTevA pArzvanAthajInI khyAti haze ja. A te jIrNoddhAra karAvyuM haze. basa tyArapachI uparanA kavinA kAvya mujaba 1535 mAM pratiSThA-chaddhAra thaye ane chello udhdhAra-pratiSThA-1872 mAM karavAmAM Avyo hate. cANasmA mAM maMdiranI nIce parikaranI gAdImAM 1247 hArIja kacchane eka lekha che temaja bIjA paNa be lekha pra cIna paDimAtrA lIpImAM che kintu saMvata nathI vaMcAte eTale e lekha ahIM nathI ApyA. ekamAM zrI kamalAkarasUrinuM nAma vacAya che. bane mUtio zrI vAsupUjyajI ane zAMtinAthajInI che. enAma sArUM vaMcAya che. cANasmAnA bhaTevA pAzvanAthajI tIrtharUpa gaNAtA juo. tIrthamAlAnA ullekho cANarame dhana e bhaTevau bhagavaMta x x x cANasama mAM cihu khaMDa jyo x x x (zrI meghavijayaviracita pArzvanAthanAmamAlA) athata cANasmAmAM bahu prasidhdha pAzvanAtha bhagavaMtanI pratimA che. paM. zrI satyavijayajI gaNinA ziSya zrI kapUravijayajI ane temanA ziSya vRSivijyajIno 1735 nA dIkSA thaI che. ahIM zrI bhaTevA pAzvanAthajInI suMdara camatkArI prAcIna mUrti che. A mUrti veLunI banelI che. suMdara jinamaMdira, jJAnamaMdira, upAzraya, dharmazALA, bhojanazALA ane jenA ghara lagabhaga 300 che temaja teramI sadInA zilAlekhe vALuM prAcIna parikara paNa khAsa jovA gya che. hArIja hArIja gacchanI utpattinuM sthAna che. TheTha temI sadInA prAcIna lekha hArIja gacchanA male che. temAM aneka prabhAvika AcAryo thayA che. jUnA hArIjamAM gAma bahAra kevalAsthaLI che tyAM khaMbhA upara prAcIna lekho che. jenAcAryanI mUti upara 1131no prAcIna lekha che. bIjA paNa traNa lekhe che jemAM saMvata nathI vaMcAte. gAmamAM prAcIna vizAla jinamaMdiranuM khaMDiyera che. jUnA hArIjamAM atyAre jenonA ghara thaDA che. navuM hArIja sTezana sAme vasyuM che tyAM suMdara jinamaMdira che. zrAvakonAM gharo che. upAzraya dharmazALA vagere che. ahIMthI zaMkhezvarajInI sIdhI meTara jAya che. metrANu pATaNathI pagaraste lagabhaga AThathI nava gAu dUra ane cArUpathI pAMca gAMDa para metrANA che. siddhapurathI paNa pAMca gAu dUra che temaja rehave raste metrANA javAnA paNa be rastAo cheH (1) bI. bI. enDa sI. AI. rehavenA sivAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa ] 183 (2) sTezanathI pAMca gAu dUra metrANA che. sTezana upara vAhananI sagavaDa male bI. bI. enDa sI. a inA mhesANA sTezanathI pATaNa javAya che ane pATaNathI eka nAnI lAIna kArTAsI maitrANA reDa sudhI jAya che sTezanathI gAma eka gAu dUra che. sTezana upara yatruone levA mATe metrANA tatha peDhIneA paTAvALA tIrakAmaThAM lai sAme Ave che ane yAtruene vAhana vagerenI sagavaDa karI Ape che temaja kAkeAsI gAmane pAdare metrANe javA mATenu rastA upara eka pazu lagAvelu che. amadAvAda mUlanAyakajI zrI RSabhadevajI bhagavAna che. pratimAjI suMdara, maneAhara ane prabhAvika che. se| varSa pahelAM eka luhAranI keADhamAMthI eTale ke sa. 1898 zrA. 1. 11 zrI RSabhadevajI, zrI zAMtinAthajI, zrI padmaprabhujI ane zrI kuMthunAthajI ema cAra jinezvara prabhuno pratimA nIkaLI hatI. mUlanAyakajI zrI RSabhadevajInI pratimA nAgara gacchanA zrAvAe karAvI che. zrI kuMthunAthajInI pratimA tapAgacchanA AcAryanI 1664 mAM pratiSThita che. mUla madiramAM bAra pASANunI, dhAtunI para tathA cAMdInI 4 maLI kula 31 pratimAe che. gabhArAnA pravezadvAramAM pesatAM jamaNI bAjI bArasAkha pAchaLa eka bhe car che, jemAM aDhAra pagathiyA utarIne javAya che. bheAMyarAmAM prAcIna cha khaMDita jinamUrtie che. A sivAya saM. 1742 nA AsaneA cAvIzaTA che jemAM cevIza jinezvaranI pratimAe che. deharAsarajInA pAchaLanA bhAgamAM traNa derIo AvelI che jemAM zrI kuyunAthajI, zro zAMtinAthajI tathA pArzvanAthajI traNe derI kramazaH mUlanAyakajInI che. mAmAM zrI pArzvanAthajInI pratimAjI suMdara ane prAcIna che. ahIM suMdara e dharmazALAo, upAzraya vagere che. dhama'zALAmAM pesatAM jamaNI tarapha metrANA tInI peDhI AvelI che. yAtrALuone vAsaNa, geAdaDA vagerenI badhI sagavaDa sArI che. eka nAnI pAMjarAyeLa cAle che. eka nAnI la yabrerI paNa che jemAM hastalikhita pustaka paNa che emAM eka 1899 nI lakhAyelI pratamAM A tIrthanI utpattinA itihAsa Apela che. khIjAM tIrthanA paNa paricaya emAM che. zAMtinu dhAma che. eka vAra A tIrtha bhUkha prasiddha hatuM. atyAre tIrthanA vahIvaTa pAlaNapura metA pATaNu tathA siddhapuranA saMghanI kamiTI kare che. amadAvAda yadyapi amadAvAda keI tIrthasthAna nathI chatAM ce aneka jinamadira, jJAnabhaMDArA, upAzrayA, jaina pAThazALAo, jainaskula, davAkhAnA ane jaineAnI vadhAre vastIne lIdhe Aje jaina purI kahevAya che. vi. sa. 1413 mAM sAbaramatIne kinAre bAdazAha ahamadazAhe amadAvAda vasAvyu. suprasidhdha nagarazeTha zAMtidAsa hI' ja unnati pAmelA ane A ja pazu temanA kuTu khIe tIrthasevA dharmasevA s Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - amadAvAda * [ jena tIrthone ane samAjasevA mATe prasiddha che. ApaNA samAjanI suprasiddha ANaMdajI kalyANajInI peDhI paNa ahIM ja che. amadAvAda milanA kApaDa udyoga mATe prasiddha che. A zaheramAM me TAM meTAM savAso deDhaso upara jinamaMdira che. tathA laghu gRzci paNuM basa upara che amadAvAda gujarAtanuM pATanagara che, ane caDatI paDatInA aneka taDakAM-chAMyaDA teNe anubhavyA che. jyAre jyAre krAntinA paDachaMdA vaccethI amadAvAdane pitAne mAga kADhavo paDyo che, tyAre tyAre jene e aitihAsika bhoga ApI potAnuM jainatva dIpAvyuM che, dilhI daravAjA bahAra bahAranI vaDI" nA nAmathI oLakhAtuM zeTha haThIsiMga kesarIsiMganuM derAsara sauthI moTuM, vizAla, bhavya ane ramaNIya che, madiramAM mUlanAyaka zrI dharmanAthasvAmI che. bAvana jinAlayanuM A maMdira che, suMdara kalAyukta ane suMdara bArIka koraNathI zebhAyamAna che. Aje paNa A maMdiranI kArIgarI, vizALatA, bhavyatA ane svachatA joI AkarSAI ahIM Ave che. vi. saM. 1848 mAM zeTha haThIbhAIe A maMdira baMdhAveluM che. A sivAya rAcIroDa, jhaverIvADo, pAMjarApoLa, dezIvADAmAM zikharajInA piLamAM bhavya jinamaMdiro che. bhAbhA pArzvanAthajI, jagavalalabha pArzvanAtha, ciMtAmaNI pArzvanAtha tathA sametazikharajI ne aSTApadajInAM maMdire darzanIya che. zaheranI pAse rAjaparAmAM ciMtAmaNI pArzvanAthajInuM bhavya maMdira che. pratimAjI suMdara zyAma ane vizAla che. saMprati rAjAnA samayanI prAcIna mUrti che. dara ravivAre ahIM ghaNuM jaina darzane Ave che. zaheramAM 13 jJAnabhaMDAra che. ahIM aneka jana pAThazALAo cAle che, aneka upAzrayo che ane saMskRta prAkRta bhaNavAnI anukULatA che. jenA kanyAzAlA, je berDIga, pustaka prakAzana karanArI saMsthAo che, vIra zAsana, jenA pravacana vi. na patro paNa ahIMthI nIkaLe che. aSTApadajInA maMdiramAM megala samrATa akabarapratiboSaka jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInI mUrti che. salamI sadI, sattaramI sadImAM aneka mahAna jainAcAryoe ahIMnA maMdiramAM pratiSThA karAvelI che. maracI poLamAM jana dharmazALA che. sTezana upara dharmazALA vigere che. vartamAna kALamAM hindustAnamAM amadAvAda e jaina purI tarIke oLakhAya che. komarsa koleja, meDikala koleja, lo keleja, premacaMda rAyacaMda TrenIMga koleja, ArasI TekanIkala skula, karve koleja jyoti saMgha, zeTha vADIlAla sArAbhAI hospITala, sIvIla hospITala, osavAla kalabanuM jaina davAkhAnuM, zrImAla jaina davAkhAnuM, zeTha mANekalAla jeThAlAla pustakAlaya, dAdAbhAI navareja lAIbrerI vi. saMsthAo che temaja atyAre gujarAta yunivarsiTInI taiyArI cAlI rahI che. arthAta aAje amadAvAda vidyA, kalA, dhana, kuvo, kApaDanA bI, vyApAra ane dharmastha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda : haThIbhAInA prakhyAta jinAlayanuM eka dazya. che. bhAyaNIjI tIrthanuM mukhya maMdira Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda zeTha haThIbhAinI vADInA prakhyAta jinAlayanA be suramya dadhyeA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - amadAvAda itihAsa ] 4 185 H nenuM hindabharamAM prasidhdha kendrasthAna che. 1942 nI rASTrIya laDatamAM hindabharamAM amadAvAda mokhare hatuM. zaheramAM bhadrane killo ane meTuM TAvara jovAlAyaka che. mANekacokamAM bAdazAhane hajIre ane rANIne hajare jovAlAyaka che. A TeDIyA daravAjA bahAra zAhaAlamane reje, gujarAtanI vanAkayulara sosAyaTInuM pustakAlaya, premAbhAI hela, gujarAta purAtatvamaMdira, gujarAta vidyApITha, sAbaramatI mahAtmA gAMdhIjIne Azrama vigere aneka sthaLe jovAlAyaka che. vartamAna kALamAM udyogonuM prAdhAnya thatAM amadAvAda kApaDa mATenuM audyogika kendra banI gayuM che. hunnara udyoga vadhatAM vasati paNa vadhavA lAgI. vadhatI jatI vasatIne mATe judA judA sthaLoe sosAyaTIo sthapAvA lAgI. elIsabrIjane sAme kAMThe aneka sosAyaTIo navI vasI che emAM na josAyaTImAM khAsa jenenA ja baMgalA che. tyAM vi. saM. 2001 nA mAgazara suda sAtame pU. pA, gurudeva zrI darzanavijayajI Adi (tripuTI) mahArAjanA upadezathI jaina prAcyavidyAbhavananI sthApanA thaI che. temaja 2001 nI aSADha zudi bIjathI ja prAcyavidyAbhavana pitAnA avataMtra makAnamAM cAle che. sAthe zrI cAritravijayajI jaina jJAnamaMdira-pustakAlaya che. jemAM prAcIna likhita tADapatrIya prate, hastalikhita kAgaLanI prAcIna prate, sacitra sonerI rUperI bArasA sUtra-kalpasUtranI prate vigere aneka pustakane sAra saMgraha che, chApelAM pustakone paNa uttama saMgraha che. zaheramAM A saMsthAnI zAkhA paNa cAle che. A sosAyaTInI AjubAjunI sAyaTIo ane baMgalAomAM lagabhaga nAnAM meTAM 13 maMdira che. temAM dazA piravADa, maracanTa jana sosAyaTI, zAMtisadana, zeTha lalubhAI rAyajInI beDIMga, cImanalAla nagInadAsa beDIMga, kalyANa sesAyaTI vigere rathAnamAM maMdira che. amadAvAdamAM prAcIna jana pustakabhaMDAre paNa sArA che emAM surisamrATa A. zrIvijayanemisUrIzvarajIne pAMjarApoLane vizAla jJAnabhaMDAra, DelAnA upAzrayano jJAnabhaMDAra, devazAnA pADAno jJAnabhaMDAra, vijayakamalakesara jJAnamaMdira, vijayadAnasUrijJAnamaMdira, zrI cAritravijayajI jJAnamaMdira, A. ka. peDhIne saMgraha vagere khAsa darzanIya che. ahIM jaina pustaka prakAzana saMsthAomAM jina graMtha prakAzaka sabhA, vIra samAja sabhA, sarasvatI pustaka bhaMDAra, gurjara graMtharatna kAryAlaya, nAgaradAsa prAgajI, cAritra smAraka graMthamAlA, jJAnavimalajI graMthamAlA vagere saMsthAo graMtha sArA pramANamAM prakAzita kare che ne vece che. zrI yaMgamensa jaina sosAITInI mukhya ophisa paNa ahIM che je saMghasevA, tIrthasevA, samAjasevAmAM sAruM kArya kare che. zAMticaMdra jana sevAsamAja, sAgaracaMdra jana sevAsamAja, nAgajI bhudhArapALanuM 24 , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ serIsA : 186 : [ jaina tIrthone jaina sevA samAja ane pustakAlaya, gujarAtabharamAM prasiddha moTI pAMjarApoLa vagere ghaNuM ghaNuM ahIM jainenuM che; mATe ja amadAvAda jainapurI kahevAya che. jaina saMghanuM evuM eka paNa mahAna kAryo nahi hoya jemAM amadAvAdanI preraNA, sahakAra ne uttejana na hoya. naroDA amadAvAdathI traNa gAu dUra A sthAna che. zrI pArzvanAtha prabhujInI prAcIna, atiramya ane camatkArI pratimAjI che. bhavya ane vizAla jaina maMdira che. ahIM zrI padmAvatI devInuM mahAna camatkArI sthAna che. gAma bahAra eka prAcIna jaina maMdiranA avaze, maMdiranA zikharanA vibhAgo, thAMbhalAo, pAye vagere dekhAya che. A uparathI lAge che ke ahIM prAcIna bhavya jaina maMdira haze. ahIM amadavAdathI ravivAre, pUrNimAe, piSa dazamIe ane vadi dazamIe temaja avAranavAra jenA saMgha Ave che. ahIM suMdara be dharmazALA ane upAzraya che, zrAvakenAM ghara paNa sArAM che. poSa dazamIne meLe sAre bharAya che. serIsA amadAvAdathI kalola ane tyAMthI aDhIgAu dura serIsA che. serIsA gujarAtanuM prAcIna zahera che. tIthanI utpatti mATe nIce mujaba ullekho maLe che. vividha tIrthakalpamAM zrI jinaprabhasUrijI ayodhyA kalpanuM varNana ApatAM lakhe che ke serIsA nagaramAM navAMgavRttikAra zrI abhayadevasUrijInI zAkhAmAM thayelA zrI deveMdrasUrijIe divya zaktithI cAra mahAna biMbe AkAzamAge ApyA hatAlAvyA hatA. jemaNe dharaNendra padmAvatI Arodhela che tevA chatrapAlIya zrI devendrasUri vihAra karatA serIsA nagaramAM padhAryA. tyAM utkaTikAsane kAussaga karatA hatA. A rIte vadhAre vAra kAussagna karavAthI zrAvakee pUchyuM: " zrIpujya AvI rIte kAussaga karavAmAM zuM vizeSatA che?" sUrijIe kahyuM: "ahIMyAM eka suMdara pASANanI phalahI-paDa che, tenAthI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAjI karAvavAthI te pratimAjI atizaya prabhAvita thaze. tyAra pachI zrAvakenA vacanathI padmAvatI devIne ArAdhavA aDhama karyo. devI hAjara thaI. devIe kahyuM ke-"sopAraka nagaramAM eka AMdhaLA sUtradhAra ( zirapI) rahe che. te AvIne aThThama karIne sUryAsta pachI pratimAjI ghaDavAnuM kArya zarU kare ane sUryodaya pahelA te pratimAjI banAve to te pratimA mahAprabhAvika thaze." zrAvakoe sUtradhArane belAvavA mATe pAraka nagare mANasa mokalyA. sUtradhAra AvyuM. jema devIe kahyuM hatuM tevI rIte pratimAjI ghaDavA mAMDyAM. dharaNendra sahita pratimAjI taiyAra thayAM. pratimAjI ghaDatAM chAtImAM eka masa dekhAvA lAge. tenI upekSA karIne sUtradhAre bAkInuM kAma cAlu rAkhyuM. pharIthI badhuM ThIka karatAM mAse dIThe. tenA upara teNe TAMkaNe mAyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ serIsA itihAsa ] : 187 : pratimAmAMthI lehI nIkaLyuM. sUrijIe tene pUchayuM: "te Ama kema karyuM? A pratimAjImAM maso rahevAthI A pratimAjI mahAprabhAvika thaze." pachI AMgaLIthI dAbI lehI baMdha karyuM. AvI rIte A pratimAjI taiyAra thayA. pachI bIjA paththara maMgAvI bIjA cAvIza jinabiMba taiyAra karAvyAM. pachI divyazaktithI rAtrimAM AkAzamAge traNa jinabiMbe maMgAvyAM. cothuM jinabiMba AvatAM prabhAta thayuM jethI e jinabiMba dhArAsaNa gAmanA khetaramAM sthApita karyuM. caulukayacakravatI rAjA kumArapAle cothuM jinabiMba karAvIne tyAM sthApita karyuM. AvI rIte serIsAmAM mahAprabhAvika zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA adyAvadhi zrI saMgha dvArA pUjAya che. svece che paNa ahIM upadrava karavA samartha nathI. te pratimAjI jaladIthI banAvela hevAthI-eka rAtrimAM ja taiyAra karela hovAthI pratimAjInA avayava barAbara nathI dekhAtA. A pramANe sthiti zrIjinaprabhasUrijInA samaye hatI ema zrI jinaprabhasUrijI potAnA vividhatIrthaka5mAM jaNAve che. (vividhatIrthaMka95. pR. 24-25). - jyAre kavivara zrI lAvaNyasamayajI A tIrthanI utpatti nIce pramANe Ape che. "gujarAta dezamAM pUrve serIsarA nAme zahera hatuM. te bAra gAu meTuM ane vakhANavA lAyaka hatuM, kintu tyAM eka paNa jinamaMdira na hatuM. tyAM vidyAsAgara nAme eka mahAna jainAcArya pAMcase ziSyo sAthe padhAryA. temAMnAM be ziSyae guru AjJA vinA maMtrasAdhanA karI bAvana vIra ArAdhyA ane temane hukama karyo ke-ahIM eka paNa jinamaMdira nathI mATe eka bhavya jinamaMdira mUrtio sahita ahIM lAve. vIroe te pramANe karyuM. jyAre gurue A joyuM tyAre Azcaryacakita thaI cakezvarIdevIne bolAvIne jaNAvyuM ke-bhaviSyamAM ahIM upadrava thavAne che, mATe A kArya ThIka nathI thayuM. cakezvarI devIe mUla biMba adazya ja rAkhyAM. bAda ghaNA samaya pachI devacaMdra nAmanA AcArya tyAM padhAryA. temaNe maMtrabaLathI dharaNedrArA zrI pArzvanAthajInI pratimA maMgAvyAM, te pratimA jInuM nAma leDhaNupArzvanAtha kema paDayuM tene khulAso kavivara lAvaNyasamayajI A pramANe Ape che - 1. devacaMdrAcAryajI zrI dhanezvarasUrijInA ziSya hatA. 1264 mAM temaNe caMdraprabhAcaritra banAvyuM che. teo 1 327 mAM svargavAsI thayA. serIsA tIrSa mATe upadezataraMgiNakAra A pramANe lakhe che. " tathA zrIserIkatIrthaM devacandrakSullakenArAdhitacakrezvarIdattasarvakAryasiddhivaraNatribhUmimayagurucaturviMzatikAyotsarga zrIpArthAdipratimAsundaraH prosAda ekarAtrimadhye kRtaH tattIrtha kalikAle'pi nistulaprabhAvaM dRzyate / " (upadezataraMgiNI. pR. 5) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ serIsA : 188 : thApI pratimA pAsanI lArTae pAsa pAyAle jAvA DAle e; DAle e pratimA nAgapUjA navi rahuM huM... te vinA, lakha leAka dekhe sahu pekhe nAma lADaNa thApanA. ane serIsAnuM te vakhatanu nAma serIsAMkaDI kema paDayuM tenuM vaNuna pazu kavirAjanA zabdomAM ja Apu chuM. [jaina tIrthAnA e navaNu pANI vivara jANI mAla gayeA tava vIsarI; aMtara evA serIsAMkaDI, nayI kahatI serIsAMkaDI.' mUlanAyakajI sivAya cAvIza tIrthaMkarAnI mUrtie paNa devacaMdrasUrijIe maMgAvI hatI. bAda pATaNavAsI caMdraprasAda tathA gujarAtanA mahAmaMtrI vastupAla tejapAle tyAM zrI temanAtha prabhunI bhavya mUrti birAjamAna karI ane nAge dragacchanA zrI vimalasUrijIe tenI pratiSThA karI hatI. khIjA eka lekhamAM ullekha che ke mAladeva ne amarasiMhaeNnA rAjyamAM phA. va. 3, zeTha dhanapAle pratiSThA karAvI. vacamAM vacamAM A tIrthanA jIkhAra thatA rahyA che. A tIrthane ullekha aDhAramI sadI sudhI maLe che. da .. sa MkhesarA ne thaMbhaNa pAsa serIse vakANA. (kavivara zrI pIravijayajIviracita zAzvata tImAlA, 1775mAM racita che. jIe jaina satya prakAza rR. 543. 1 4, a. 10-11 ) serIsi` leADhaNu jIna pAsa sakaTa sUri pUra Asa. jaina kAMcIthI ANIdeva matrakhali celAnI seva pR. 1rapa ) ( zrI zIlavijayajIviracita prAcInatI mAlA TAkarie dila ThAraI jIsAhrima samarIjI, gADarie duHkha DAraIMjI sevata sukhabharIi, serIsaiM sivadAijI sA. ceADavADa namuM dhAijI' (zrI meghavijaya upAdhyAyaviracita pArzvanAthanAmamAlA, pR. 150) 17ra1 mAM racanA dIva baMdaramAM zrI vijayaprabhasUrijI sAthe karela cAmAsAmAM lADaNapAsa lADaNatavarI jANIi ukhamaNa Dha| mahimAbhaDAra ratnakuzala 1667 zAMtikuzala A mahAna nagarIne musalamAnI samayamAM nAza thayA ane jaina madirA paNa temAMthI na khacI zakayAM. paraMtu te vakhatanI mUrtio jamInamAM padharAvelI. 1. vivara zrI lAvaNyavijayaviracita zrI serIsA tInuM ratavana. 1562 mAM racanA thai. jIe jaina satyaprakAza varSa 4, a. 3, pR. 223, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 189 : bhAyaNajI te thoDAM varSo pUrve nIkaLI che. maMdirane bhAga paNa nIkaLela che. gAma bahAra A sthAna che temAM A tIrthano jIrNodhdhAra AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI zeTha sArAbhAI DAhyAbhAIe karAvela che. serIsAmAM dharmazALA vagereno prabaMdha sAre che. vi. saM. 200ramAM vaizAkha zudi dazame utsavapUrvaka sUrisamrATa zrI vijayanemisUrIzvarajInA zubha hAthathI zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI dvArA pratiSThA thaI gaI che. vAmaja kalelathI 4 gAu dUra A gAma che. tribhavana kaNabInA ghara pAsethI khodatAM saM. 1979 nA mAgazara vada 5 ne zanivAre pratimAjI nIkaLyAM che. saMprati rAjAnA samayanI zrI zAMtinAtha prabhunI pratimAjI che. sAthe cAra kAusaggIyA, be IndrANI devInI mUti, be khaMDita IndranI smRtio nIkaLI che. kahe che ke ahIM pahelAM bhavya jinamaMdira hatuM ane aMdara bheMyaruM hatuM, tene saMbaMdha serIsAnA maMdira sudhI hate. musalamAnI jamAnAmAM A badhuM astavyasta thaI gayuM che. eka parikara tathA mUrtinA keTalAka bhAgo eka zivAlayamAM caDelA che. kahe che ke je brAhmaNe A kArya karyuM tenuM phala tene tarata ja maLyuM. te AMdhaLo thayo ane niza go. navIna baMdhAyelA jinamaMdiramAM vi. saM. 2002nA vaizAkha zudi 13ne divase sUrisamrA AcAryavarya zrI vijayanemisUrIzvarajInA ziSyaratna zrI vijayeAdayasUrijInA hAthathI pratiSThA thaI che. ahIMthI serIsA traNa gAu dUra che ane kaDI paNa lagabhaga cha gAu dUra che. bhoyaNI. A tIrtha hamaNAM navuM ja sthapAyuM che. bhAyaNI gAmanA rahevAzI kevala paTela pitAnA khetaramAM kUvo khodAvatA hatA tyAM acAnaka vAjA vAgavAno avAja saMbhaLAya. badhA tarapha jevA lAgyA tyAM eka moTA avAja sAthe kUvAnA khADAmAM meTa cIra paDyo. pachI dhImethI mATI khodatAM aMdarathI kAusaggIyA sahita pratimAjI dekhAyAM. dhImethI pratimAjIne bahAra kADhayAM. yati bAlacaMdra 1. traNa pratimAjI phaNAvALA zrI pArzvanAthajInI che. je 4 phUTa paheLI kA phuTa uMcI che. phaNasahita pAMca phUTa che. be kAusaggIyAjI che je 2 phUTa paheLA, 6-7 phUTa UMcA che. eka zrI RSabhadeva bhagavAnanI bhavya pratimAjI che je samrATra saMpratinA samayanI che. aMbikAdevInI eka bhavya mUrti che. hajI vizeSa kAma thavAthI jinavaraMkanI vadhAre pratimAo nIkaLavA saMbhAvanA che. pratimAjI upara motIne zyAma lepa karavAmAM Avyo che jethI tenI kAMti ane teja dUbhUta dekhAya che, 2. kaDImAM zrAvakenAM ghara ghaNuM che. cAra maMdira, traNa upAya, dharmazALA, bega vagere che. ahIM dhAtunI saM. 903nI prAcIna mUrti che. kaDIthI bhoyaNIjI tIrtha pAMca gAu dUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahesANA : 100 ? [jaina tIrthane jIe laMchana uparathI jaNAvyuM ke A te janonA 19mA tIrthakara zrI mallinAthajI che. zrAvakene khabara paDI badhA AvyA. kaDI ane kukAvAvanA zrAvakenI IcchA hatI ke pratimAjIne ame laI jaIe. bhoyaNIvALAnI IcchA hatI ke pratimA bheTa mAM ja rahe. vivAdane ane ema kahyuM ke pratimAjIne gADAmAM birAjamAna karo. gArDa jedizAmAM jAya tyAM prabhujI rahe. kahe che ke gADuM joyaNI tarapha gayuM. bhAyaNanA paTela amathA ravajInA makAnamAM prabhujIne birAjamAna karyA. saM. 1930 mahA zudi 15 ne zukravAre ( keTalAka vizAkha kahe che ) pratimAjI nIkaLyAM. thoDA samaya pachI prabhujIne eka svataMtra oraDAmAM birAjamAna karyA. pratimAjI mahAna camatkArI ane adbhuta che. zrI saMghe bhecaNImAM vizAla bhavya jinamaMdira banAvyuM ane 1943 nA mahA zudi dazame pratiSThA thaI. bAda tyAM bhavya dharmazALAo paNa baMdhAI che. dara sAla mahA zudi dazame moTe meLe bharAya che. zeTha jamanAbhAI taraphathI navakArazI thAya che. dara pUrNimAe yAtrIo Ave che. ahIM AvanAra yAtrIonI mAbhilASA paripUrNa thAya che. ahIMnI peDhIne vahIvaTa zeTha jamanAbhAI bhagubhAI kare che. ahIM bhejanazALA bahu sArI cAle che. yAtrikane badhI sagavaDa male che. - vIramagAmathI mahesANA jatI lAInamAM ghelaDA sTezanathI 3 mAIla dUra bhoyaNIjI tIrtha che tathA amadAvAdathI kalela thaI bahecarAjI jItI lAInamAM bhoyaNajI sTezana che. ahIM poSTa ane tAra ophisa baMne che. pAnasara kalelathI mahesANe jatAM pAnasara vacamAM ja Ave che. saMvata 1969 mAM rAvaLa jalA tejAnA gharanI dIvAlamAMthI zrA. zu. 9 ne ravivAre pratimAjI nIka vyA. bhagavAna mahAvIra svAmInI parama tejasvI pratimAjI che. zarUAtamAM te pAnasaranA derAsarajImAM ja prabhujI birAjamAna karyA hatA. bAda gAma bahAra zikharabaMdha bhavya jinamaMdira banAvyuM ane 1974 nA vaizAkha zu. 6nA roja tyAM pratiSThA thaI. pAnasara gAma to nAnuM che paraMtu jyAM maMdira banyuM che tyAM bhavya gaganacuMbI maMdira, bhavya dharmazAlAo, upAzraya vagere banyAM che. ahIMnA havApANI ghaNAM sArAM che. amadAvAdanA ghaNAM zrAvake ahIMA havAphera mATe Ave che. mahesANuM ahIM suMdara pAMca moTAM maMdiro ane pAMca nAnAM maLI kula dasa jinamaMdira che. zrI yazovijayajI kona pAThazALA, zreyaskara maMDala-saMskRta pAThazALA vagere sArI rIte cAle che. A saMsthAonuM lakSa khAsa karIne dhArmika ane 1. lelamAM eka jaina maMdira, upAzraya, dharmazALA ane jainonAM ghara che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 191 H AnaMdapura (vaDanagara) tAtvika jJAna tarapha savizeSa hoya che. ahIM bhaNatA chAtromAMthI ghaNe sthaLe dhArmika zikSake pUrA pADavAmAM Ave che. AnaMdapura (vaDanagara) ANaMdapuranuM hAlanuM nAma vaDanagara che. mahesANAthI tAraMgA lAInamAM vaDanagara sTezana che. ahIMnA rAjA prasenanA putra mRtyu-zekanA nivAraNa arthe rAjasabhAmAM kalpasUtranuM jAhera vAMcana thayuM je adyAvadhi e ja pramANe cAle che. kalpasUtranuM jAhera vAMcana vIra saM. 93 mAM thayuM. "vIrAta vinadAMka (993) zaradyacIkarata tvaccaityapUte dhruvsenbhuuptiH| yasminmahai saMsadi kalpavAcanA-mAdyAM tadAnaMdapuraM nakaH stUte 1 // 1 // A vAMcanA kayA AcAryo vAMcI tene mATe traNa cAra nAme maLe che. gujarAtamAM AnaMdapura-vRdhdhanagara (vaDanagara) eka moTuM zahera hatuM. tyAM dhruvasena rAjA rAjya karatA hatA. tyAM dhaneTavara nAmanA jainAcArye te rAjAnA putranA maraNathI thayela zeka samAMvavA jenAgama nAme kalpasUvanI vAMcanA karI hatI. ( jaina sA. saM. I. pR. 146) keTalAka ema kahe che ke kAlikAcAye kalpasUtranuM vAMcana ahIM karyuM hatuM. jyAre keTalAka kahe che ke zrI devardhigaNa kSamAzramaNe 993 mAM AnaMdapuramAM kalpasUtra vAMcyuM hatuM. bharata cakravartInA samaye AnaMdapura zatruMjayanI prAcIna talATI hatuM. vaDanagaramaMDana zrI yugAdijina stavana" nAmaka eka prAcIna stuti, ke je vi. saM. 155 mAM lakhyikIti gaNikRta che temAM vaDanagara mATe nIce pramANe ullekha maLela che. vaDanagara zatruMjaya tIrthanI talATI ati prAcIna kALathI AveluM che. bharata mahArAjA ayodhyAthI saMgha laIne ahIM padhAryA ane tIrtha joI atizaya AnaMdita thayA jethI vaDanagaranuM bIjuM nAma AnaMdapura sthApyuM. ahIM zrI RSabhadeva bhagavAnanA jIvatAM ja temanuM jIvaMtasvAmI-zrI yugAdidevanuM maMdira baMdhAvyuM. ahiMthI saMgha zatruMjaya girirAjanA zikhare pahoMcyA. yAtrA karI ane nIce AvI badhA pitAne sthAne pahoMcyA." pahelA yugamAM AnaMdapura, bIjAmAM camakAra, trIjAmAM madanapura ane cethAmAM vaDanagaranI sthApanA eka kaDAkaDI nagarane sthAne kIdhI ane te sthAnake anaMta koDe sidhdha thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; 192 4 tAraMgA [ jaina tIrtha sanI geviMde (A. zrI somasuMdarasUrijInA samayamAM tAraMgA para ajitanAthanI bhavya pratimAnI pratiSThA karanAtha gevAM haze.) bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI ane pArzvanAtha bhagavAnane pUjIne cAra deharI rathApI. AgaLa upara jaNAve che ke zaktinAthane pUje. AgaLa sarasvatI mUkI (u, Adi jinanI pAdukA. zItala rAyaNanI chAyA. be nAga ema pradakSiNA daI bhUlanAyakane bhAre pahoMcyA, be bAju puMDarIkanI be navI pratimA ke je sAhaparvata ane ane sthApelI tene pUjatAM pAtaka jAya. naMdinaddhananA bhAIe karAvela zrI mahAvIra bhagavAnane suMdara prAsAda che. temAM lepamaya mUrti che. zatrujya, giranAra, Abu, ArAsaNanAM tIrtha karI guDara, vaDanagara, sopArUnAM tIrtha karI taleTInA traNa biMbane praNAma karI zatruMjayanI taleTImAM A vaDanagaranA tIrthanuM mahAya jaNAvyuM che. A sivAya eka nIce ulekha maLe che. " vaDanagare AdI prabhu vIra, jIvItasvAmI lepamaya kanakavaraNa pAdukArAyaNa (sAdhucaMdrakRta tIrtharAja caya paripATI) mahArAjA kumArapAle 1208mAM prathama ja ahIM kilo banAvyo hato. A vaDanagara nAgara jJAtinI utpattinuM sthAna manAya che. ghaNA nAgare pahelAM jena hatAM. temanAM baMdhAvelAM maMdira banAvelI mUrtio Aja paNa tyAM che. UMcA TekarA para AveluM vaDanagara Aja paNa tenA bhUtakAlIna gauravane yAda karAve che. ahIM atyAre 8 jinamaMdiro che. A maMdiramAM AdinAtha bhagavAnanuM maMdira prAcIna che, je khAsa darzanIya che. maMdiramAM bheMyaruM hatuM je sIdhuM tAraMgAjI jatuM. ahIMthI tAraMgA javAya che. suMdara upAzraya ane zrAvakanAM ghara che. gAma bahara vizAla talAva che. tAraMgA* A tIrtha mahesANuM jaMkazanathI 35 mAIla dUra AvelA TIMbA gAmanI TekarI para che. jyAre zatruMjaya girirAjanI talATI vaDanagara (AnaMdapura) pAse kaka A tIrthanuM nAma tAraMgA kema paDayuM te saMbaMdhI judA judA matabhede pravarte che. jaina sAhityamAM ullekha maLe che ke prAcIna samayamAM ke jyAre hAlanA vaDanagara (AnaMdapura) pAse zatruMjayagirirAjanI talATI hatI tyAre A TekarIne e taLATInA parvata sAthe saMbaMdha hato. siddhAcalajInAM 108 nAma kahevAya che temAM eka nAma "tAragiri" che ane e ja AjanuM tAraMgA kahevAya che. prabhAvaka caritramAM enuM nAma "sAraMganAnA "tAraMgA pahADa' che ane e jayA ghA mU righoDA pRtharALu" eTale A draSTie te tAraMgA e jene mahAna prAcIna tIrtha siddhagiri-hAcalanI TuMka gaNAya. have bauddha sAhityamAM paNa A rathAno ullekha maLe che ane kahe che ke behonI zAsanadevI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tAraMgAjI E AsmAna sAthe vAto karatuM gujarAtanuM covIsa gaja pramANa mALanuM zrI tAraMgAjInuM jinAlaya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ L,PAL bharUca bharUca : upara : eka jImAmasajIda ke je pUrve zrI munisuvratasvAmInuM maMdira hAvAnu anumAna che nIce : munisuvratasvAmInuM navuM jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat LILI himmatanagara : gAmanuM eka jinAlaya. www.umaragyanbhandar.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 193 : tAraMgA hatI tyAre A TekarI tAragiri zatruMjayanA 108 nAma paikInuM e nAma)nA nAmathI zatruMjayanI sAthe joDAyela hatI ane tethI ja siddhazilA, keTIzilA, pakSanI bArI vagere sthAne A TekarI pAsenI TekarIomAM ja che. pUrvaitihAsa prabhAvaka caritramAM tIrthanI utpatti mATe nIce pramANe ulekha maLe che. "pachI ekadA ripuchedanA saMkalpathI pUrNa evA zrI hemacaMdra mahArAje zrImAna ajita nAtha svAmInI stuti karatA ane tene prAsAda banAvavAne IcchatA rAjAne pragaTa rIte Adeza karyo ke-"he bhUpAla! aneka siddhathI unnata sthiti yukta evA zrI tAraMgA parvata para akSayasthAna ane vibhavathI suzobhita e prAsAda karAvavAnI jarUra che e parvata paNa zrI zatruMjayanI jANe apara mUrti hoya ema samajI le." e pramANe gurunI AjJA thatAM rAjAe covIza harata pramANe maMdira karAvyuM. temAM eka so eka AMgulapramANanuM biMba sthApana karAvyuM hatuM. te prAsAda adyApi de ane rAjAonI stutithI zebhita ane parvatanA muguTa samAna zrI saMghajanene dazanIya che. ( prabhAvaka ca. bhA. pR. 328) "tArAi mAtA" tArA devInuM maMdira che, je vartamAna talATIthI doDha mAIla uttara tarapha che. tenA upara lekha paNa che. " yo dharmA hetu prabhaSAM hetuM teSAM tathA'topyaSadata teSAM cayoM virAdhe evaM kaki ja bALaka" je vidvAne ema kahe che ke bauddhonI tArAdevInuM ahiM sthAnaka hevAthI parvatanuM nAma tAraMgA paDayuM paNa bauhonI A tArAdevInA maMdira bIje paNa haya che chatAM kayAMya tAraMgA evuM sthAnanuM nAma paDyuM nathI. eTale tArAdevInA nAma uparathI pahADanuM nAma tAraMgA paDayuM hoya e kalpanA vAstavika nathI. vastupAlanA 1285 nA lekhamAM A pahADanuM nAma " tArA '' lakhAyuM che. AvI ja rIte AbunA eka 1296 nA lekhamAM nAgapurIya zA lADa zrAvake jaNAvyuM che ke-tAraMgAjInA zrI ajitanAtha prabhujInA maMdiranA gUDha maM5mAM AdinAthanA biMba sahita khattaka( gokhale ) karAvyuM che. e varatune sUcavate lekha A pramANe che. " bhItAraNagaDhe zrIajitanAthaguTamaMDaNe, bhoAdinAthavi khatta rUkama" / A lekhamAM tAraMgAne tAraNagaDha zabdathI saMbodhela che te samajI zakAya tevI hakIkta che. paMdaramI zatAbdInA zrI jinamaMDana gaNi AnuM nAma tANa Ape che. eTale gujarAtI nAma tAraNagaDha, pachI tAragaDha ane pachI tAraMgA banyuM hoya e saMbhavita che. jayAre vaidika sAhitya kahe che ke tAraMga nAganA nAma uparathI tAraMgA thayuM heya. Ama A pahADanA nAma mATe bhinna bhinna matabhedo jovAya che. 25 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAraMgA : 194 : [ A tIrthane kumArapAlaprabaMdhamAM zrI jinamaMDana gaNivara A tIrthanI sthApanA saMbaMdhI nIce pramANe lakhe che - mahArAjA kumArapAle jaina dharma svIkAryA pahelAM ajameranA rANA arNorAja upara caDhAI karI hatI. agiyAra vAra caDhAI karavA chatAMye ajamera na jItAyuM tyAre temaNe potAnA maMtrI vAgabhaTane pUchayuM ke-evA koI camatkArI deva che ke jene pUjyAthI zatru jItI zakAya ? tyAre vAgUbhaTe kahyuM ke-mArA pitAnA puNya ramarathe meM eka jinamaMdira banAvyuM che. tenI derInA eka gokhalAmAM zrI hemacaMdrAcAryapratiSThita ane zeTha chADAe besADela zrI ajitanAtha bhagavAnanI pratimAjI che, jene mahimA pratyakSa che. tenI vidhipUrvaka pUjA karavAthI avazya ja phala prApta thAya che. pachI rAjAe vidhipUrvaka pUjA karI. bAda rAjA zatrune jItIne pAchA AvyA. pAchA vaLatAM rastAmAM teNe tAraNadurga nAmane ati suMdara pahADa ( Tekare ) je. tyAMthI pachI rAjAe utsavapUrvaka pATaNamAM praveza karyo. jaina dharma svIkAryA pachI eka vAra rAjA guru hemacaMdrAcAryajIne vaMdanA karavA AvyA hatA te vakhate gurujI ajitanAtha bhagavAnanI stuti karatA hatA te joyuM. te vakhate rAjAne yAda AvyuM ke-ajitanAtha bhagavAnanI stuti-pUjA karIne javAthI pite yudhdhamAM jaya pAmyuM hatuM. bAda rAjAe gurumahArAja pAse tAra gAjInuM svarUpa pUchyuM. gurumahArAje kahyuM-ha caulukayabhUpa ! A tAraNadurga upara aneka muni mahAtmAo mokSe gayA hovAthI sidhdhAcalajI ( zatru jaya ) tIrthanI pratikRtirUpa che. A sAMbhaLI kumArapAle keTIzilA, sidhdhazilA AdithI mane rama tAraNadurga upara 24 hAtha UMcuM jinamaMdira baMdhAvyuM ane 101 AMgula UMcA zrI ajitanAtha prabhunA biMbane sthApita karyA. eTalA mATe kahyuM che ke - " vidyAra jitaH zrImannakSaccasthAnamAvatA | zatruJjayAparamUrtigireSa na vimRzyatAm caturviMzatihastoccapramANaM mandiraM nRpaH / / vimbaM caikottarazatAGgulaM tasya nyadhApayat // 2 // " A sivAya bIjo eka prazeSa che ke-mahArAjA kumArapAle mAMsAhArane tyAga karyA pachI eka vAra ghebara khAtAM pUrve khAdhela mAMrAhAranI smRti thaI AvI, 1. prabhAvaka caritramAM paNa ullekha che ke-rAjA kumArapAlane ajaya durga chatAM agIAra varasa thaI gayAM hatAM chatAM chatA na hatA. chevaTe A graMthamAM lakhyA mujaba zrI ajitanAtha prabhunI mUrtinI pUjA karIne javAthI vijayI thaIne Avyo hate. ( pR. 313 ane 314 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 195 : tAraMgA jethI gurumahArAja zrI hemacaMdrAcAryajI pAse AvI tenuM prAyazcitta mAMgyuM tyAre gurumahArAje jaNAvyuM ke-batrIza dAMta che te tenA prAyazcittarUpe tAraMgadurga ( tAraMgAjI ) upara batrIza mALanuM maMdira baMdhAve. ( A prAyazcitta mATe batrIza maMdira baMdhAvavAnuM sUrijImahArAja kumArapAlane jaNAvyuM che. ane rAjAe batrIza maMdira jude jude sthAne baMdhAvyAne ullekha paNa maLe che. Avo anya mata paNa pravarte che. ) rAjAe A prAyazcitta saharSa svIkAryuM ane bAvana devakulikAvALe batrIza mALane bhavya jinaprAsAda karAvyo. maMdirajImAM rISTa ratnamaya 125 AMgulanI zrI ajitanAtha prabhujInI mUrtinI pratiSThA kalikAlasarvajJa AcArya zrI hemacaMdrAcAryajInA hAthathI vi. saM. 1521 mAM karAvI. parantu prabanyacintAmaNimAM meM upara koMsamAM jaNAvela bIjA prakveSanuM samarthana che. juo " rAjAne ghebara khAtA mAMsAhAranI smRti thaI AvI che. jenA prAyazcittarUpe batrIza maMdira baMdhAvavAnuM gurumahArAje jaNAvyuM che, ane rAjAe te svIkAryuM che. " kumArapAlapratibaMdhamAM batrIza maMdira baMdhAvyAnuM lakhyuM che temAM prathama te pATaNamAM kumAravihAra baMdhAvyuM, bAdamAM tribhavanavihAra baMdhAvyuM. A uparAMta pATaNamAM bIjA vIza maMdira baMdhAvyAM. ( batrIzanI saMkhyA maLI rahe che ) maharAjaparAjayamAM paNa ullekha che ke-A prAyazcittamAM rAjAe batrIza maMdira baMdhAvyAM hatAM. prabhAvaka caritramAM ullekha che ke-rAjAe pUrve je mAMsAhAra karyo hato tenA prAyazcittamAM batrIza dAMta teDI paDAvavAnI rAjAnI IcchA hatI, paraMtu gurumahArAje tema karAvavAnI nA kahI ane kahyuM ke-eka vAra dehane kaSTa ApavAthI kRtakamano nAza thAya; paraMtu te ajJAnatA che. tuM AhaMta dharmanI IcchAthI pavitra manavALA thaIne dhamarAdhana kara ke jethI samasta pAparUpa paka dhovAI jAya. batrIza dAMta che mATe pApathI mukta thavA mATe upavanamAM manahara batrIza cityA karAva. tathA tArA pitA tribhuvanapAlanA sukRta nimitte meruzikhara samAna eka unnata jinazcaya karAva. uparanAM pramANe ApaNane be vastu spaSTa darzAve che ke-tAraMgAjI upara mahArAjA kumArapAle suMdara unnata bhavya jinamaMdira baMdhAvI emAM zrI ajitanAtha prabhunI mUrtinI pratiSThA karAvI hatI. A maMdira baMdhAvavA mATe mAMsAhAra bhojananI smRtinA prAyazcittanuM nimitta nathI. e nimitte te bIjA batrIza jinamaMdira baMdhAvyAM che. upadezataraMmaNImAM ullekha che ke " tAraMgAmAM mahArAjA kumArapALe bhavya jinamaMdira baMdhAvI zrI ajitanAtha prabhunI mUrti birAjamAna karI." (ratnamaMdiramaNi ) * temaja vIravaMzAvalImAM lakhyuM che ke " vi. saM. 1221 varSe tAraNagirII zrI - ajitanAtha biMba thayuM. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAraMgA [jaina tIyAno tAraMgAjInuM maMdira ghaNuM ja UMcuM che. tenI UMcAI corAsI gaja lagabhaga che. tAraMgAjInA maMdira jeTaluM ne jevuM UMcuM eka paNa maMdira bhAratavarSamAM nathI. mULanAyaka zrI ajitanAtha bhagavAnanI pratimAjI paNa bahu ja UMcA che. Ubhe Ubhe eka manuSya hAtha UMcA karI prabhujInA mastake tIlaka karI zakato nathI. eTalA ja mATe prabhujInI baMne bAju sIDI rAkhelI che, jenA upara caDhI yAtrI pUjA karI zake che. tAraMgAjInA maMdirajInI pratiSThA 1221 yA 1223 mAM thayAnA ulalekha maLe che. maMdira batrIsa mALa UMcuM che paraMtu traNathI cAra mALa sudhI upara jaI zakAya che. kegaranA lAkaDAthI A mALA banAvelAM che. A lAkaDAmAM eka khUbI che ke tene agni lagADavAthI te baLatuM nathI paNa aMdarathI pANI jame che * tAraMgAjInA maMdiramAMthI prAcInatAsUcaka 1285 no vastupALane lekha maLyo che, je nIce pramANe che. "da0 // svasti zrIvikramasaMvata 1285 varSe phAlguNazudi 2 ravau zrImadaNahilapuravAstavya prAgavATAnvaprasUta Tha. zrI caMDapAtmaja Tha. zrI caMDaprAsAdAMgaja Tha. zrI somatanuja Tha. zrI AzArAjanaMdanena Tha. kumAradevIkukSIsaMbhUte Tha. lUNIgamahaM zrImAladevayoranujena mahaM. zrI tejapAlAgrajanmanA mahAmAtyazrIvastUpAlena AtmanaH puNyAbhivRddhaye iha tAraMgakaparvate zrIajitasvAmidevacaitye zrIAdinAthadevajinabiMbAlaMkRtakhattakamidaM kAritaM pratiSThitaM zrInAgendragacche bhaTTArakazrIvijayasenasUribhiH // A lekha tAraMgA tIrthanA mULa maMdiranAM praveza dvAranI AjubAjue je be devakulikAo che temanI vedikA upara katarela che. lekhano bhAvAtha-saMvata 1285 nA phAgaNa zudi 2 ravivAranA divase aNahIlanivAsI prAgUvATa (poravAla) jJAtinA Tha0 caMDapanA putra Tha0 caMDaprasAdanA putra Tha0 semanA putra Tha0 AzArAja ane temanI strI kumAradevInA putra mahAmAtya vastupAla je Tha0 luNaga ane mahuM mAladevanA nAnA bhAI tathA mahaMtejapAlanA moTA baMdhu thatA hatA temaNe potAnAM puNya vRddhi arthe A zrI * ahIM AvanAra yAtrikoe ajJAnatAthI A lAkaDA upara mINabatI ane bIjA evA prayogo karI ghaNe sthaLe kALA DAgha pADyA che, temaja keTale ThekANe kelasA, cAka ane raMgIna pinasIlathI pitAnA AvavAnA samayanI sAla vagere lakhI te sthAna bagADayA che, temaja dharmazALAonI keTalIka divAla upara paNa AvuM parAkrama (2) karyuM che, paNa e ucita nathI. emAM eka jAtanI AzAtanA thAya che. koI paNa jina yAtrI tIrthamAM jaI AvuM anucita kArya na kare. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 197 : tAraMgA tAraMgA tIrtha uparanA zrI ajitanAtha devanA maMdiramAM AdinAtha devanI pratimA sArU khattaka (gekhalo) karAvyuM ane tenI pratiSThA nAgendra gachanA bhaTTAraka zrI vijayasenasUrijIe karI. (prA. le. saM. bhAga bIjo pR. 340) A tIrtha upara paMdaramI zatAbdimAM moTo jIrNoddhAra thayA che, jene saMbaMdha A pramANe maLe che. mahAna yugapradhAna munisuMdarasUri potAnA jaina stotrasaMgrahanA eka lekathI ApaNane jaNAve che ke-kumArapAle sthApana karela jinabiMba myuM che e dUra karavAthI sUkAI gayelA temanA puNyarUpI vRkSane govIMda saMghapatie pitAnA dhanarUpI jalathI siMcIne pAchuM navapallavita karyuM kiMtu A sivAya tAraMgA tIrthane svechene hAthe nukazAna pahoMcyAnA samAcAra keIpaNa pustakamAM malatA nathI, paraMtu ema kahI zakAya kharuM ke kadAca allAuddIna khIlajInA sinikoe jyAre gujarAta upara hallo karyo te arasAmAM A tIrthane paNa nukazAna karyuM haze kAraNa ke nahIMtara vIMda saMghavIne jIrNoddhAra karIne navIna biMba sthApana karavAnI vRtti kayAMthI utpanna thAya? mULabiMbanA abhAva thavAnA be kAraNe hAI zake. eka te duzmananA hAthe khaMDita thavAthI ane bIjI koI Akarimaka ApattithI. mULa biMbanA rakSaNArthe bhaktone hAthe te anya tarapha sthapAyuM hoya, ahIM bIjA prakAranI saMbhAvanA ochI che, kAraNa ke tAraMgAnA kumAravihAramAM ajitanAthanuM akhaMDa biMba pUjAtuM hatuM ane govIMda saMghavI pite paNa zatruMjaya, giranAra vagere tIrthonI yAtrA karIne saMgha sAthe tAraMgA ajitanAthane vaMdana karavA gayA hatA, A vAta semasaubhAgya mahAkAvyamAM spaSTa darzAvelI che. A vastu vAMcatAM ema phalita thAya che ke vikramanI caudamI sadInA uttarArdhamAM mULa biMbane khaMDita karIne uDADI mUkayuM haze ane sAthe ja maMdirane paNa kAMIka nukazAna pahoMcADyuM haze eTale ja govIMda saMghavInA hRdayamAM navIna jinabiMba padharAvavAnI bhAvanA uddabhavI haze. govIMda saMghavIne TUMka paricaya A vIMda saMghavI IDaranA rAya zrI puMjAjInA bahu mAnItA ane IDaranA saMghanA agresara vatsarAja saMghavInA putra hatA. te zrImaMta ane rAjyamAnya hevA 1. giranAra parvatanA varaMtupAlanA eka lekhamAM paNa lakhyuM che ke zrI nAraNagaDha (tAraMgA) upara zrI ajitanAtha deva cayanA guDha maMDapamAM zrI AdinAtha biMba ane khattaka karAvyAM prA. le. pR. 119) zrIvALanhe chaiAtanAthaputaiao zIgAranAthafSaNag a (pra. le. 5 lA ) paraMtu atyAre gokhalAmAM AdinAtha bhagavAnanI mUrti nathI, tene badale yakSa yakSiNInI mUrti che. banne ge khalA suMdara ujajavala ArasapahANanA banelA che paraMtu tenA upara cuna ane raMga lagAvI dIdhuM che. eTale mULa lekha upara paNa cuno lagAvI dIdhe hevAthI lekha muzkelIthI vaMcAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAraMgA [; 18 : | [ jaina tIrthone uparAMta custa dharmazraddhALu hatA ane tatkAlIna tapagacchAdhipati zrImAna AcArya zro semasuMdarasUrinA ananya bhakta hatAM. sUrijInA upadezathI zrI zatruMjaya, giranAra ane supAraka vagere tIrthonA meTA kharce saMgha kADhIne tIrthayAtrAo karI hatI, ane aneka sAdhamika bhAIone tIrthayAtrAne apUrva lAbha ApyuM hatuM. tIrthayAtrA karIne ghera AvyA pachI saMghavIne tAraMgA tIrthamAM zrI ajitanAthabhagavAnanI navIna pratimA besADavAne mane ratha ubhA hatA. A pachI govIda saMghavIe ArAsaNanI aMbikAdevInuM ArAdhana karI ne bhavya biMbane mATe eka moTI zilA prApta karI. tyAMthI gADAmAM bharAvIne e zilA tAraMgAi upara maMgAvI jenA saMbaMdhamAM kavi pratiSThAsome lakhyuM che ke- tyAra bAda mArgamAM dhIme dhIme cAlate ratha ghaNe mahine tAraMgAgiri upara pahoMcyo ane prekSakone Azcarya karAvanAra te mahAna zilAne ustAda kArIgoe ghaDavA mAMDI. sUryamaMDaLane jhAMkhuM pADanArI kAMtivaDe traNa jagatane prakAzita karanAra prabhAvazAlI ane kadamAM ghaNuM ja moTuM zrI ajitanAtha bhagavAnanuM navIna biMba thoDA ja divasamAM tiyAra thayuM ane lAkho mANasoe maLIne A biMbane zubha divase maMdiramAM sthApana karyuM. A pratiSThA mahotsava mATe saMghavIe moTe samAroha AraMbhe. aneka dezamAM kuMkuma patrikAo mekalI. lAkha mANasanI mAnava medanI bharAI, jANe mAnano mahAsAgara ubharAye heya evI rIte mANaso AvyAM eTaluM ja nahIM gujarAtanA bAdazAhanI phejanA uparI adhikArI guNarAja ane ekarAja jevA rAjayamAnya puruSo hAjara hatA temaja rAva pUjAjInA sinike dareka jAtanI sevA ane cekI paherA mATe hAjara hatA A lAkhe mAnavIonI hAjarIthI saMghapati govIMda prapullita ane Ana dita thayA hate A mahAna mAnava medanInI vacce AcArya zrI somasuMdarasUrijIe pratiSThA karI ane zrI ajitanAtha bhagavAnanuM biMba sthApana karyuM ane te ja divase paMDita jinamaMDanane vAcaka pada ApavAmAM AvyuM.' saMghapati govIMdanA A jIrNoddhAra pachI jagaddaguru AcArya zrI hIravijaya sUrIzvarajInA ziSyaratna zrI vijayasenasUrijI mahArAjanA upadezathI tAraMgAjI tIrthane jIddhAra karAvavAmAM AvyA, jenuM pramANa nIce pramANe male che. govIMda saMghapatinI pratiSThAne lekha mULanAyakajInI pratimA upara A pramANe che. saM 2472 zrI ....... joruM nA lAcara... vla kuTujapura .......affma (jena sA. saM. I. pR. 454) eka bIjo lekha evuM sUcana kahe che ke 1466 pahelAM mULanAyakajInI mUrtinuM parivartana thayuM hoya. 1. juo pAvali samuccaya. "vikarAvatA >> x 4 zILerAna gothorAsA jApathaat." ( 81-82). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 19 : tAraMgA jo mALa sImA..che .... fifma: nIrAva pima devanI bhAyA chamakalyANa mATe . . mULanAyakanI banne bAju je jinabhUtio che temAM nIce pramANe lekha upalabdha thAya che. OM saMvata 1304 dvitIya jyeSTa su0 9 some sA0 dhaNacaMdra suta sA. varddhamAnatatsuta sA0 lohadeva sA0 thehaDasuta sA0 bhuvanacandra padma candraprabhRti kuTumbasamudAya zreyortha zrIajitanAthavi kAritaM / pratiSThita vAdI zrIdharmaghoSaripakramAgataiH zrIjinacaMdrasUriziSyaiH bhuvanacaMdramUribhiH // OM // saM. 1305 aSADha vadi 7zukre sA0 barddhamAna suta sA0 lohadeva sA0 Asadhara sA0 tathA thehaDa suta sA0 bhuvanacandrapadmacandraiH samastakuTumbazreyortha zrIajitanAthavitraM (vi) kAritaM / pratiSThitaM vAdIMdra zrIdharmadhoSari paTTapratiSThita zrIdevendrararipaTTakramAyAta zrIjinacandramariziSyaiH shriibhuvncndrmuuribhiH| ApaNe upara joyuM tema bhUlanAyakajIno lekha ghasAI gaye che chatAMe eTaluM te siddha thAya ja che ke atyAre vidyamAna zrI mUlanAyakajI mahArAja kumArapAlanA samayanA pratiSThita nathI temaja ApaNe AjubAjunI mUtinA je lekha ApyA che te enA parikaramAM che. banane lekhe eka ja dhaNInA che. pahele lekha vi saM. 1304 ne jeTha zudi 9 ne somavAra ne che. bIje lekha saM. 1305 aSADha vadi 7 ne zukravArane che. bIjA lekhamAM vAdI zrI dharmaghoSasUrinA paTTadhara zrI devendrasUrinuM nAma vadhAre che. bAkI banne lekhonI hakIkata lagabhaga sarakhI che. bane lekhene bhAvArtha A pramANe che. zAha dhanacaMdranA putra zAha vaddhamAnanA patro zAha lehadeva zAha Asadhara ane zAha cehaDa, temAM zAha zehaDanA putra zAha bhuvanacaMdra ane padmacandra e bannee pitAnA kuTuMbanA samudAyanA kalyANa mATe zrI ajitanAtha bhagavAnanI mUrti bharAvI ane tenI vAdIndra zrI dharmagheSasUrinA paTTadhara zrI devendrasUri, temanI paTTaparaMparAmAM thayelA zrI jinacandrasUrijInA ziSya zrI bhuvanacandrasUrijIe pratiSThA karI. sattaramI sadInA zrI vijayasenasUrijInA jIrNoddhAra mATe vijaya prazastimAM nIce pramANe ullekha maLe che. krIDA''zraye jayazrINAM zrImacchatruJjaye girau / uttuGgazRGge tAraGge zrIvidyAnagare punaH // 59 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAraMgA 200 : [ ne tIrthane zrImarIndropadezena saMnivezena saMpadAm / jAtAjagajanoddhArA jIrNoddhArA anekazaH // 61 // (vijaya prazasti mahAkAvya sarga 21, pR. 690) mUlanAyaka zrI ajitanAthajI bhagavAnanI jamaNI tathA DAbI bAjunI mUrtinA parikaranI gAdIomAM khodAyelA baMne lekhe upara joI gayA. AvI ja rIte mUlanAyakanI be bAjue nIcenA bhAgamAM be kAussaggIyA virAjita che. temanI nIcenI gAdImAM 1354 nA be le che. emAM ekamAM mahAvIra bhagavAna mUlanAyaka che, bIjAmAM zrI AdinAtha bhagavAna mUlanAyaka che. banemAM bAra jinanA paTaka che ane pratiSThA karaMTa gacchanA AcAce karAvelI che. A banne kAussaggIyA kherAlu ane pAlanapuranI vacce kherAluthI 10 mAIla ane pAlanapurathI 14 mAIla dUra salamake gAmanI jamInamAMthI nIkaLelA che ane ahIM lAvIne padharAvyA che. bane mUrtinI banne bAju ane upara thaIne kula agiyAra mUtio che ane bAramI mUrti mUlanAyakanI che. ema be maLI covIzI saMpUrNa thAya che. nIceno lekha mUlanAyakajInA gabhArAnI bahAra sabhAmaMDapanA bahAranI bhAganA cha cekIomAMnA maMdiranA pravezadvAranI banne bAjunA be moTA gekhalAmAM padmAsanenI nIce kherAyelA che. banne lekhe sarakhA ja che. mAtra ekamAM zrI nemanAthajInuM nAma che ane bIjAmAM zrI ajitanAthajInuM nAma che mATe eka ja lekha Ape che ane lekhe eka ja dhaNInA che ane pratiSThA paNa eka ja AcAryazrInA hAthe thayelI che. __ OM // svasti zrIvikramasaMvata 1284 varSe phAlguNazudi 2 khau zrImadaNahilapuravAstavya prAgbATAnvaya prabhU(su)ta Tha0 zrIcaMDapAtmaja Tha0 zrI caMDaprAsAdAMgaja Tha0 zrI somatanuja Tha0 zrIAzArAjanaMdanena Tha0 zrIkumAradevIkukSIsaMbhUtena mahaM zrIlUNigamahaM zrImAladevayoranujena mahaM zrItejapAlAgrajanmanA saMghapatimahAmAtya zrIvastupAlena AtmanaH puNyAbhivRddhayai iha tAraMgakaparvata zrI ajitasvAmIdevacaitye zrIAdinAthajinaviMbAlaMkRta khattakamida kAritaM / / pratiSThitaM zrInAgendragacche maTTAraka zrIvijayasenasaribhiH / / vikrama saMvat 1284 mAM phAgaNa zudi bIja ne ravivAre aNahilapura pATaNa nivAsI Thakakura caMDapanA putra Tha0 caMDaprAsAdanA putra Tha0 somanA putra Tha0 AzA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 291 : tAraMgA rAjanI patnI ThakurANa kumAradevInI kukSIthI utpanna thayelA matrI luNIga tathA maMtrI mAladevanA nAnAbhAI ane mahAmAtya tejapAlanA vaDIla badhu saMghapati mahAmAtya vastupAle pitAnA puNyanI abhivRddhi mATe zrI tAraMgA parvata upara zrI ajitanAtha devanA maMdiramAM zrI AdinAtha jinabiMbathI alaMkRta ( bIje zrI neminAtha jinabiMbathI alaMkRta) A gokhale karAvyuM ane te bannenI pratiSThA nAgeDhagachIya bhaTTAraka zrI vijayasenasUrijIe karAvI hatI. A gokhalAmAM atyAre te yakSa yakSiNInI mUrtio che. saMvata 1822 nA jyeSTa zuda 11 vAra budha zrIrISamasvAmIpAdukA sthApitA zrItapAgacchabhaTTAraka zrIvijayadharmasUrIzvarasAjJAya zrImAlagacche saMghavI tArAcaMda phatecaMda pra0 A lekha tAraMgA parvata upara Avela keTIzilAnA moTA maMdiramAM moTI devakulikA che temAM vacce cAmukhajInI cAra jinabhUti che ane tenI nIcenA bhAgamAM cAre tarapha thaIne pagalAM jeDI 20 che. dareka pAdukAo upara je lekha upara Ape che tene lagabhaga maLatA lekhe che jethI badhA lekhe nathI ApyA. A lekha eka vastu bahu ja suMdara rIte pratipAdana kare che ke-keTIzilA ane e devakulikAo zvetAMbara jaina saMghanI ja che. zvetAMbara AcAryoe tyAM pratiSThA karAvI che ane zrImALI jJAtinA zrAvakee (zvetAMbara no ) mUtio, maMdira ane pAdukAo karAvI che mATe keTizilA e vetAMbara jainenuM ja sthAna che. suMdara daya ATale prAcIna ItihAsa joyA pachI ApaNe mukhya maMdira tarapha vaLIe. - talATIthI eka mAIla caDhAva caDyA pachI gaDhane pazcima daravAje Ave che daravAjAmAM pesatAM jamaNI taranI tenI bhIMtamAM gaNezanA AkAranI kaI yakSanI mUrti che, ane DAbI tarapha keI devInI mUrti che. AvI ja be mUrtio maLI maMdiramAM javAnA pahele daravAje aMdaranA bhAgamAM che. A uparathI anumAna karI zakAya che ke maMdiramAM pesavAnA daravAjanI mAphaka gaDhane daravAje jene tArI thaye haze. gaDha sudhI AvyA pachI zarUAtamAM pUrva tarapha ane pachI agni keNamAM lagabhaga adhe mAIla cAlIe tyAre uparanA maMdiranAM darzana thAya che. prathama digaMbara dharmazALA Ave che ane tenI joDe ja zvetAMbarIya dharmazALA ane maMdiramAM javAne uttara daravAje daSTigocara thAya che. mukhya maMdiranuM mukha ane mukhya daravAje che ke pUrva sanmukha che tathApi lokenI AvajA uttaranA dvArathI thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAraMgA : 202 : [ jaina tIrthanA A suMdara ane bhavya prAsAda daSTie paDatAM ja harakoIne atyaMta AnaMda thAya che ane pUrvanA mahAna dAnavIra dharmaniSTha punyazALI jIvAtmAoe karAvelA puNya kArya mATe svataH dhanyavAdanA uccAro nIkaLI jAya che. A maMdiranI UMcAI jeTalI UMcAI bIjA koI maMdiranI nathI. e vAtanI kharI satyatA najare jonArane jaNAya Ave che. AvI UMcAI ane vizALa gherAvAvALuM derAsara janomAM te bIje kayAMye nathI ja paNa samasta hindusthAnabharamAM AvuM AlIzAna maMdira haze ke kema tenI zaMkA thAya che. bahAranA dazyathI ja ATaluM badhuM Azcarya thAya che paNa te prAsAdanI bArIka kataraNa tathA namUnedAra bAMdhaNu tapAsavAthI hindustAnanA kaLAkuzaLa zilpazAstrIonI kharI khUbInI jhAMkhI thAya che. maMdiranAM darzana-A maMdira banAvavA mATe rAjA kumArapALe keTalA rUpiyA kharca karyo haze tenI neMdha maLatI nathI, paNa kArIgarI uparathI agaNita dravya kharacyuM haze ema anumAna thAya che. maMdira upara je dhvajAdaMDanI pATalI che te eka khATalA jeTalI lAMbI pahoLI che. nIcethI jonArane te nAnI lAge te svAbhAvika che. zrI ajitanAtha prabhunI alaukika pratibhAvALI, manehara, bhavya ane suMdara mUrtinA darzanathI mana ane AtmA khUba AnaMda pAme che ane ghaDIbhara duniyAnA duHkha bhUlI javAya che. prabhunI mUrti eka se eka AMgaLa karatAM moTI che ane nIsaraNa upara caDhIne lalATa upara tilaka thAya che. maMdiranI UMcAI corAzI hAthathI vadhAre che. tenA pramANamAM jADAI paNa mAlUma paDe che. * raMgamaMDapa paNa ramaNIya bane che. thAMbhalAonI jADAI ghaNuM che. maMdiranI bahAranI bAju dIvAlemAM cAre bAju gaja para ane hAthI para lAgelA hAthI ghoDA pattharamAM katarelA che. A maMdiranI kArIgarI ane suMdaratA dekhavAthI ghaDIbhara AtmAne AnaMda maLe che, jANe dee banAveluM maMdira na hoya tema lAgaNuM thaI Ave che, ane maMdira banAvanAra zilpazAstrIo tathA aDhaLaka dravya kharcanAra mahArAja kumArapALa, tenA pratibaMdhaka zrImAna hemacandrAcArya ane goviMda saMghavI mATe dhanya dhanyanA zabda mukhamAMthI sarI paDe che. bhUlabhUlAmaNI mukhya maMdiramAM eka bAju upara javAne raste che. A maMdiranA traNa mALa che paNa bhUlabhUlAmaNa evI che ke sAdhAraNa mANasa jaI zakatuM nathI. dI lIdhA sivAya kaI jaI zakatuM nathI. vaLI eka sAthe traNacAra mANasa karatAM vadhArethI jaI zakAtuM nathI. kApa mANasa te ekalo jatAM jatAM gabharAI pAcho cAlyo Ave che. banatAM sudhI bALakone e bhamatIthI AgaLa laI javA te salAhakAraka nathI. bhalabhalAmaNanI banAvaTamAM khUbI che. kArIgaranI kiMmata ahIM ja thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] pheMgasDa lAkaDa' A bhamatImAM eka uttama prakAranu lAkaDuM' vAparavAmAM AvyuM che te raMgaranuM lAkaDu' kahevAya che. moTA moTA jakharA lAkaDAnA cAkaDAM gAThavI dIdhAM che. jyAM jue tyAM kegara ja jovAmAM Ave che. khUbI e che ke A lAkaDuM agnimAM maLatu nathI, UlaTuM temAMthI pANI chUTe che. ATalAM badhAM varSAM thaI gayAM chatAM temaja vizAlakAya madiranA ATalA badhA bhAra hovA chatAM te lAkaDA jevAM ne tevAM ja dekhAya che. "203 : tAraMgA nadIzvara ane aSTApadanAM darzanIya jinamadiza mULa madirane krUratA vizAla ceka che. AgaLanA bhAgamAM 3-4 madirA che, te paikI ekamAM jamUdrIpa vagere sAta dvIpA ane samudro valayAkAre batAvI AThamA nadIzvara dvIpamAM (para) caumukhavALI (para) nAnI sudara derIo che. bIjA madiramAM madhya bhAgamAM ArasanuM suMdara samavasaraNa banAvyuM che, tenI pharatI aSTApada ane sametazikharanI racanA bahu ja sarasa karI che. temaja 1452 gaNadhara pagalAM ne sahasakUTanAM nAnAM caitye bahu ja darzanIya che. aSTApadanI racanAmAM rAkSasarAja lakAdhipati rAvaNu ane maharI, cAvIza tIrthaMkara bhagavAnA samakSa adbhuta bhakti kare che te prasa`ga che. temaja samavasaraNanI racanA, pU tarapha navapadajInuM maDala, pazcima tarapha vaibhiyAna', madhukhindunuM ane kalpavRkSa tathA dakSiNa tarapha cauda rAjaleAka vagere dazya upadezaka ane medhaka che. A badhI racanAe zAMtithI joi vicAravAlAyaka che. tenI bAjumAM ja cAmukhajInI derI che. pAchaLanA bhAgamAM e nAnI derIo che. ekamAM zrI ajitanAtha bhagavAnanI pAdukA che, khIjI derImAM traNa pAdukAyugma che. ekaMdara tItha parama suMdara ane zAMtinuM dhAma che. zAMtiicchuka mahAnubhAvAe jarUra ahIM AvI tIrthayAtrAnA lAbha levA jevuM che. atyAre kaliyugamAM ApaNAM pAMca mukhya tIrthomAMnuM A eka tIrthaM gaNAya che. zatru Mjaya, giranAra, bhU, sammetazikhara ane tAra gAjI pAMca mukhya tIrthAM gaNAya che. vividhatIrthaMkalpakAra mahAmA jinaprabhasUrijI paNa 84 mahAtIrtha gaNatarInI ApatAM lakhe che ke 'tAraNe vizvakoTI zikAyAM bhomabhitaH tAraMgajInI prAcInatA ane mahAtItAne sUcave che. ane jIDAra' (sakalatIrtha vaMdanA) pazu e ja sUcave che. muddhazilA A ullekha pazu tAra Mge zrI ajita have tAragAjI upara je siddhazilA ane kaiTIzilAne ullekha zarUAtamAM vAMcyA che tenA paricaya karI laie. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat mULa madiranI uttara dizA tarapha eka TekarI che je siSazilA tarIke prasiddha che. tyAM jatAM rastAmAM eka jUnA kUvA ane kuMDa Ave che. kUvAmAM kacarA bharelA ch www.umaragyanbhandar.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAramA : 104 : [ jaina tIonA che ane kuMDamAM te pANI bhareluM che. kuMDanI sAme eka hanumAnano derI AvelI che. kuMDanI bahAra patthara upara eka zilAlekha che, je vAMcI zakAtA nathI. sidhdhazilA mULa maMdirathI ardhA mAilathI vadhu dUra che. rastAmAM aneka khaMDita nAnI nAnI jainamUrtie paDI che. temaja guphAo ane meTA meTA pattharo paDelA paNa ApaNI najare caDhe che, sidhdhazilA upara zvetAMbara cemukhajInI ane pagalAMno derI che. ahIM anaMta munipuMgavA-sAdhumahAtmAe siddhipadane pAmyA che tethI ja siSazilA kahevAya che. A bAjI eka zikhara jaina DherI paNa navI banI che. kATIzilA mULa maMdirathI dakSiNa dizAmAM jatAM eka taLAva ane pAse ja eka kUvA Ave che. tyAMthI kATizilA tarapha javAne mArga Ave che. TekarI UMcI che. rastAmAM guphAo Ave che. e pattharanA banelA meATA khaDakamAMthI rastA nIkaLe che. A dekhAva bIhAmaNA ane Azcarya pamADe tevA che. kreTIzilAnA mukhya sthAnamAM zvetAMbara jaina satranI anAvelI suMdara meTI devakulikA che. emAM vacce cAmukha, cAra dizAmAM birAjamAna cAra mUrti che. tenI nIcenA bhAgamAM cAre tarapha thaIne pagalAM joDI 20 (vIza) che. dareka pAdukAo upara sa'. 1822 nA jeTha zuda 11 ne budhavAranA TUMkA TUMkA lekheA che. athA lekhe eka sarakhA DAvAthI ane badhAnA bhAva sarakhA haiAvAthI eka lekha nIce dhRta karyA che. " saMvat 1822 nA jyeSTa zuda 11 vAra budha zrI rI ( RSabhasvAmipAdukA sthApitaM (tA) 'zrItapAgacche' maTTAraka zrIvijayadharmasUrIzvarasAjJAya zrImAlagacche saMghavI tArAcaMdra hovala ............. (zrI jaita satyaprakAza, pu. 2, a. 2, pR. 66, 67, 68. prAcIna lekha saMgraha sa. pU. pA. munirAjazrI jayantavijayajI mahArAja.) A sivAya eka khIjI derI che. vAstavamAM e derI zvetAMbara jaina saghanI ja che ane temAM mUlanAyakajInI mUrti zvetAMbarI che kintu diga Mboe mamatvane vazIbhUta khanI e mUrtinA kaMdorA ghasI nAMkhyA che e spaSTa dekhAya che. ahIMthI AkhA pahADanuM ya bahu ja ramaNIya, maneAhara ane paramaprameAdaprada lAge che. yAtrike sabhyAsamaye ahIMnAM ramaNIya dazyA jovAmAM taphIna thai jAya che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 205 : tAraMgA A kaTIzilA upara kare: munivaroe kevaLajJAna pAmI siddhipada prApta karyuM che, tethI ja A sthAna koTIzilA kahevAya che. hIrasaubhAgya mahAkAvyamAM A keTIzilA mATe nImna ullekha male che. " yattuGgatAraGgAgirau girIzabhailopame koTizilA samasti / svayaMbaro vIva zivAmbumAkSI pANigrahe koTimunIzvarANAM // " eTale keTIzilA evuM nAma sArthaka che. pApapuNyanI bArI mUla maMdiranI pUrva dizAmAM ardhA mAIla upara eka TekarI che je pApapunyanI bArInA nAmathI oLakhAya che. A TekarI upara jatAM rastAmAM pANInAM jharaNAM, vRkSanI ghATI chAyA, bagIcA, caMdana vagerenAM vividha jhADa najare paDe che. prAcIna kALanI ImAtenA pAyA tathA bhIMte vagere dekhAya che. A badhA uparathI ema lAge che ke prAcIna samayamAM ahIM eka vAra manuSyanI saghana vastI haze. TekarInI Toca upara eka derI . che, emAM eka pratimAjInuM parikara che jenA upara 1ra4pa vaizAkha suda 3 ne lekha che. lekha vaNe ja ghasAI gayo che. A pattharavALI derInI nIce eka guphA che. emAM navIna pAkAo sthapAyelI che. A guphA pAse tathA TekarInA rastAmAM je purANI moTI TI ITo paDelI che te valabhIpuranA khodakAmamAMthI nIkaLelI I Te jevI ane evA mApanI ja che, je A sthAnanI prAcInatA siddha kare che. A siva ya rUThI rANIne mahela, bagIcA, guphAo, jharaNe vagere aneka vastuo jevA lAyaka che. vetAMbara maMdiranA kampAunDa bahAra suMdara vizAla jana dharmazALA che. vetAMbara maMdiranA ane dharmazALAnA killAnI bahAra digaMbara maMdira ane digaMbara dharmazALA che. vetAMbara jana saMghe udAratAthI ApelI bhUmimAM tenuM nirmANa thayeluM che A tAraMgAjI tIrtha javA mATe mahesANA jaMkazanathI vIsanagara, vaDanagara thaI tAraMgAhIla sTezana sudhI relave jAya che. sTezana para suMdara vetAMbara jaina dharmazALA che. hamaNAM bIjI sArI dharmazALA, maMdira, upAzraya bane che. sTezanathI deDha gAu dUra talATI che. tyAM . jaina dharmazALA che. talATI javA mATe vAhananI sagavaDa maLe che. upara javAne raste ardhAthI piNa kalAkane che. upara bhAtuM apAya che. upara javAno rasate paNa sAre che. dUrathI ja mahArAjA kumArapAle baMdhAvela bhavya jinamaMdiranA zikharanAM darzana thAya che. upara zvetAMbara na dharmazALA, upAzraya, vAMcanAlaya ane bhejanazALA vagere badhI sagavaDa che. tIrthane saMpUrNa kabaje ane vahIvaTa atyAre zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI (amadAvAda) saMbhALe che. ahIMnI vyavasthA prazaMsanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IDaragaDha : 206 : [ jaina tIne iDaragaDha prAcIna jaina tIrtha che. hAlamAM IDara mahIkAMThA ejansInA cha tAlukAmAMthI nAnI mAravADanuM mukhya zahera che. mahIkAMThA rAjadhAnInuM paNa mukhya zahera che. A mAravADa tAlukAmAM 44 gAma zrAvakanI vastIvALAM che. AkhA tAlukAmAM 50 jinamaMdire, 21 upAzraye ane 21 dharmazAlAo AvelI che. A 48 gAme pikI ekalArA ane TITeImAM sAdhAraNa pustakabhaMDAra che, IDaramAM tethI sAthe pustakabhaMDAra che. prasiddha tItha pisInA paNa A prAMtamAM ja AveluM che. tAraMgA ane kuMbhArIyA paNa A prAMtamAM ja gaNAya che. IDaramAM pAMca dharmazALAo, pAMjarApoLa, pAThazALA, tathA nIce pAMca suMdara jinamaMdira che. gaDha upara ja dvAranuM kAma cAle che. pU. pA. AcArya mahArAja zrI vijayakamalasUrijInA upadezathI A jIrNoddhAranuM mahAna kArya ghaNA samayathI cAlu che. have pUruM thaI gayuM che. chatAMye roja thoDuM kAma cAlu ja che. "IDaratIrthanI prAcInatA" IDaramAM mahArAjA saMpratie baMdhAvelA jinamaMdirane ullekha maLe che. "saMpratirAjAexx punaH IDaragaDha zrIzAtinAthane prAsAbibanipajAvyo." (jena kenpharansa heraDane 1915 ne khAsa aitihAsika aMka pR. 335-336) tyArapachI mahArAjA kumArapAle A maMdirano jIrNoddhAra karAvyuM ane tenI pAse ja pite bIjuM maMdira banAvyuM. prAcIna tIrthamAlAmAM A maMdirane ullekha maLe che. tenA kartA kharataragacchIya zrI jinapatisUrijI che. " iDaragirau nirviSTaM caulukyAdhipakAritaM jinaM prathamaM" mahArAjA kumArapAle IDaragaDha upara AdinAtha bhagavAnanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. suprasiddha guvavalIkAra AcArya zrI munisuMdarasUrijIe mahArAjA kumArapAle baMdhAvela IDaranA zrI aSabhadevajInuM stotra banAvyuM che. temAM temaNe kumArapAle baMdhAvelA maMdira ane pAchaLathI tene jIrNoddhAra karAvanAra zrAvaka geviMdane paNa ulalekha karyo che. tapAgacchIya AcArya zrI semasuMdarajInA upadezathI IDaranA dharmapremI dhanADhya zrAvaka vIsa udepura pAsenA delavaDAmAM naMdIzvara paTTa banAvyuM hatuM; mandiramAM pratiSThA karAvI hatI. vizalarAjane vAcakapada ApavAne utsava karyo hate ane cittoDamAM zrI zreyAMsanAthajInuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. te visala zeTha IDaranA ja hatA. "zriyApadaM saMpadupetanAnAmahebhyazobhAkalitAlakSmI / prottuMgadurgapravirAjamAnamiyadiDaranAma puraM samasti // " 1 delavADA e ja prasiddha devakulapATaka che. atyAre paNa tyAMnA maMdiramAM A. zrI semasuMdarasUrijIe pratiSThita karelI suMdara mUtio, zilAlekhavALI che; temaja dhAtumUrtie paNa A ja sUrijInI pratiSThita karelI ghaNI maLe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] [: 207 : IDaragaDha govinda saMghapatie IDaragaDhamAM mahArAjA kumArapAle baMdhAvelA jinamanijarane jIrNoddhAra karAvyuM hatuM tene ullekha semasaubhAgya kAvyamAM maLe che. " yaH parvatopari gariSTamatiH kumArapAlovarezvaravihAramudAracittaH jINaM sakarNa maravAnaghavAsanAvAra dravacana thAna samudhArA" (sarga 7,ze. 10) je meTI buddhivALAudAra cittavALA, vidvAnomAM indrarUpa ane nirdoSa vAsanAthI yukata evA goviMda sAdhue ghaNuM dravya kharco parvata upara rahela kumArapAlanA jIrNavihAra-prAsAdane sArI rIte uddhAra karyo. somasaubhAgya kAvyamAM IDaranA zrI RSabhadevajInA maMdiranuM suMdara varNana che. mahAna vidvAna, aneka graMthanA racayitA zrI guNaratnasUrijIe IDaramAM vi. saM. 1466 mAM jhiyAratnasamuccaya graMtha banAvyuM hatuM. paMdaramI zatAbdimAM zrI sumatisAdhu sUrijInI AcAryapa.vI IDaramAM thaI hatI. mahAna kiyeSThAraka AcArya zrI ANaMdavimalasUrijIne janma vi. saM. 1547 mAM IDaramAM ja thaye hate. IDarI nayari huo avatAra, mAtA mANekakukSi mahAra. sA meghA kulikamaladiNaMda, zrI ANaMdavimalasUrida" (zrI vinayabhAvakRta sajajhAya) zrI somavimalasUrijInI AcArya padavI paNa ahIM ja thaI hatI. IDaramAM suprasidhdha vidvAna upAdhyAya zrI zAnticaMdrajIe digaMbara bhaTTArakavAdIbhUSaNa sAme IDaranareza nArAyaNarAvanI sabhAmAM vAdavivAda karI jayapatAkA meLavI hatI. juo te hakIkatane lagatuM kAvya. "tAsa sIsa vAcakavarU zAMticaMdra gurUsIhare suragurUnI pari jINI vighaI rAkhI jagamAM lIhare rAya nArAyaNarAjasabhAI IDiranayarI majhAre re vAdIbhUSaNa dipaTa jIto pApe jya jayakAra re." A zAMticaMdrajI jagaddaguru zrI hIravijyajInI sAthe akabarane pratibaMdha ApavA gayA hatA. sUrijInI pachI paNa akabara pAse rahyA hatA ane jIvadayAnAM aneka zubha kAryo karAvyAM hatAM. vizeSa mATe juo temaNe banAvela kRpArasakeza kAvya. * IDaramAM esavAla vaMzamAM bhUSaNarU5 vatsarAja zrAvaka hatA. temane rANI nAmanI suMdara strI hatI tenAthI gevinda, vIsala, akrUrasiMha ane hIrA nAmanA cAra putra thayA hatA. temAM gerinda rAyamAna hatA. temaNe zatruMjaya, saMpArika Adi tIrthanI yAtrA karI hatI ane tAraMgajInA mandirane uddhAra karAvI zrI somasuMdarasUri pAse ajitanAtha prabhunImatinI pratiSThA karAvI hatI. vIsala cittoDanA rAjA lAkhAne mAnI hatI ane teNe cittoDamAM maMdira baMdhAyuM hatuM. (masaubhAgya kAbA maga 7) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - IDaragaDha : 298 : [ raina tIrthone temaja mahAprabhAvika AcArya zrI vijayadevasUrijIne janma paNa 1656 vaizAkha zu. 4 ne somavAre IDaramAM ja thaye hate. IDaramAM zrI vijayadevasUrijIe traNa pratiSThAo karI hatI " iyaddharAkhyanagare svAvatAreNa sundare / pratiSThAtritayaMcakre yena sariSu cakriNA // jIrNe zrImayugAdIze yavanaivyagite sati / tatpade sthApito yena nUtanaH prthmprbhuH||" ( vijayaprazastinI chelI prazasti, bleka 14, 15 ) visaM. 1681 mAM vaizAkha zu 6 ne somavAre IDaramAM u. zrI kanakavijyajIne vijyadevasUrijIe AcAryapada ApI, vijayasiMhasUri nAma sthApI pitAnA paTTa upara sthApyA. , vijayaprazastinI TIkAne prAraMbha IDaramAM ja karavAmAM Avela. vAcaka zrI guNavijayajIe gurnAvalInA pariziSTarUpe eka prabaMdha lakhyo che ane temAM zrI vijayadevasUrijInuM vRttAMta ApyuM che. temAM jaNAvyuM che ke-" AcArya zrI vijayadevasUrijInA upadezathI IDaranA rAjA kalyANamale raNamala cekI nAmanA zikhara upara eka bhavya jinamaMdira* baMdhAvyuM hatuM te adyApi vidyamAna che." - AcArya zrI vijayadevasUrijI jyAre pitAnI janmabhUmi IDaramAM cAturmAsa hatA tyAre aneka prakAranA dharma mahensa thayA hatA. tyAMne rAja kalyANumala temane upadeza sAMbhaLI jena dharmane anurAgI banyA hatA ane tenI samakSa mahAtArkika zrIpadmasAgara gaNie brAhmaNa paMDitene vAdamAM harAvI jayapatAkA meLavI hatI. vijayadevasUrijIe ahIM 64 sAdhuone paMDita pada ApyuM hatuM. IDaragaDha upara zatruMjaya ane giranAranI racanA hatI e ullekha maLe che. juo "ama nagarani vijApurI sAba lai nivasi pAri - tihAM thApyA zetruMjagirinAri te vaMdu huM atisukhari" ' have je raNamalla cekInuM sthAna kahevAya che te giranAranuM rUpaka che. ahIM vijayadevasUrijInA upadezathI IDaranA rANu kayANumale jaina maMdira baMdhAvyuM hatuM. A maMdira zvetAMbara jaina maMdira hatuM. atyAre te thoDAM varSothI temAMnI mUtio upADI levAmAM aAvI che. divase divase khaMDita thatuM jAya che. A maMdira AkAramAM nAnuM che te paNa dekhAvamAM bhavya che. A maMdira uparanI agAzI upara caDhIne jotAM Akho pahADa bahu ja suMdara rIte dekhAya che. nIcenuM IDara zahera paNa AkhuM dekhAya che. vetAMbara jaina saMgha ane, sAthe ja IDaranA jaina saMghanI pharaja che ke AvA eka prAcIna sthAnano jarUra chahAra karI prAcIna tIrthasthAnanI rakSA kare, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ]. : 29 : IDaragaDha upAdhyAya zrI vinayavijayajIe indutarUpI kAvya patra zrI vijayaprabhasUrijI upara lakhela temAM IDarane ullekha ilAdurga karyo che. AvI rIte IDara-ilAdurga aneka AcAryonI janmabhUmirUpa ane prAcIna tAMbarI jana tIrtha che. ( vizeSa mATe juo * suga, 1982 mAgazarane aMka, IDaranA saMkSipta ItihAsa pR. 142 thI 15) vartamAna IDara IDara atyAre sArI AbAdIvALuM zahera che. jo ke atyAre rAjadhAnInuM zahera himmatanagara thavAthI gAmanI renaka ane AbAdImAM theDe pharaka paDe che chatAMye prAcIna rAjadhAnI jarUra najare jovAlAyaka che. jenonI vastI sArI che. vizAla traNa mALane bhavya upAzraya che. bIjA paNa nAnA nAnA upAzraye che. gAmamAM suMdara pAMca jinamaMdiro che. zItalanAthajI, rISabhadevajI, ciMtAmaNijI ane be geDIjIpArzvanAthajInAM che. IDara AvavA mATe amadAvAdathI prAMtIja- kheDabrahmA relve lAIna jAya che. emAM IDara relve sTezana che. gAmathI sTezana thoDuM dUra che. zaheramAM javA mATe vAhana maLe che. zaheramAM yAtrike mATe zvetAMbara jaina dharmazALA che. tyAM badhI sagavaDa maLe che. zaherathI IDaragaDha-DuMgara mAIla dura che. rastAmAM jatAM rAjamahela vagere Ave che. talATI pAse pahoMcatAM DuMgara bahu ja bhavya ane raLIyAmaNe dekhAya che. DuMgarane caDhAva lagabhaga eka mAIlane che. vacce eka suMdara rAjamahela Ave che. AgaLa jatAM visAmAnuM sthAna 1. iDara prAMtIja ane tenI AjubAjumAM "vetAMbarIya huMbaDa jenenI vastI paNa sArI che. teo vaDaganI gAdInA zrIjayane mAne che. iDaramAM vetAMbara huMbaDAnI vastI sArI che ane temanA maMdiramAM jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvarajI ane temanA ziSyavarganI pratiSThita suMdara darzanIya jinamatie paNa sArI saMkhyAmAM che. . 2. IDaragaDhanI taLeTImAM paNa pahelAM zrI pArzvanAthajInuM maMdira hatuM. pachI AgaLa jatAM "khamagvasahInuM suMdara jaina maMdira AvatuM hatuM. tyAra pachI AgaLa upara jatAM gujarezvara paramAtapAsaka mahArAjA kumArapAle baMdhAvela zrI RSabhadevajInuM bhavya maMdira AvatuM hatuM. A maMdiranuM nAma "rAjavihAra' (rAjAe baMdhAveluM hevAthI) kahevAtuM. ane tyAMthI (rAjamaMdiranI pAse ja) AgaLa senI Izvare suMdara jinamaMdira baMdhAvI vi. saM. 1573 mAM zrI ajitanAtha prabhunI mUrtinI pratiSThA A. zrI lakSmIsAgarasurIzvarajI pAse karAvI hatI. A vakhate IDaramAM traNane AcArya padavI, chane vAcaka padavI ane AThane pravatinI pada apAyAM hatAM. Aje A maMdire musalamAnonA humalAthI naSTa thaI gayAM che. mAtra itihAsanA suvarNa pAnAmAmAM tenI nedha rahI che. 27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IDaragaDha : 210 : [jena tIrthone Ave che ane tyAMthI ja ahIMnA vizAla jaina maMdiranI ghumaTIonI ghaMTaDIonA mIThA nAda saMbhaLAya che. maMdira bahu ja suMdara ane bhavya che. bAvana jinAlayanuM A bhavya jaina maMdira pahADa upara paramazAMtinuM dhAma che. AtmakalyANaarthI mahAnubhAve AmazAMti ekAMtane AhUlAda ane AnaMda levA ahIM Ave ane lAbha the. maMdirajInA jIrNodhdhAranuM kAma pUrNa thayuM che. atyAra sudhImAM be lAkha ane trIsa hajArane kharca jINodvAramAM thayo che. suMdara Arasane bhavya ceka ane bahAranA eTalA uparathI uThavAnuM mana nahiM thAya. mULanAyaka zrI zAMtinAtha bhagavAnanI prAcIna pratimA che. mUla maMdira zrI saMpratirAjAeM karAveluM. tyAra pachI vacharAje, mahArAjA kumArapAle, goviMdasaMghavIe, ane caMpaka zAhe uddhAra karAvyA hatA ane chelle udhdhAra hamaNAM zrI vetAMbara jaina saMghe karAvyuM che. sAme ja suMdara vetAMbara dharmazALA, bagIca vagere che. pachavADe guphA che. AthI paNa upara jatAM raNamalacekInuM prAcIna zvetAMbara maMdira tathA eka bIjuM khaMDiyera maMdira vagere darzanIya che. ahIMthI zrI kezarIyAjInI yAtrAe javA mATenI sIdhI meTara jAya che. A sivAya vaDAvalI ane ahamadanagaranAM ( himmatanagara) suMdara jaina maMdira paga darzanIya che. himmatanagarane kille bAdazAha ahamadazAhe 14ra7-28 mAM baMdhAvelo che. IDara sTeTanI rAjadhAnInuM zahera che. temaja IDarathI daza mAIla dUra pasInAjI che te paNa darzanIya tIrtha che. iDarane prAcIna rAjavaMza IDaramAM sAtamA saikAmAM harSavaddhana rAjA hato. tenuM rAjya te nAnuM hatuM, paraMtu atyAranA IDaranareza pitAne sisedIyA kahevaDAve che. mUlamAM A rAjyanI sthApanA I. sa. nA chaThThA sikAnI madhyamAM valabhIpuranA zilAditya rAjAnA vaMzaja gulAditye karI hatI. tenA vaMzajo gehaleTa kahevAyA ane temaNe pAchaLathI mevADamAM gAdI sthApI sise DhIyA nAma dhAraNa karyuM je Aja sudhI sIsediyA tarIke prasiddha che. vartamAna gAdInI sthApanA bApA rAvalanA hAthathI cittoDamAM thaI hatI. IDaragaDha gujarAtanA prasiddha gaDhamAM eka kahevAya che ane eka samaye A gaDha abhedya je gaNAte haze mATe ja gujarAtamAM gavAya che ke "IDarIyo gaDha jItyA che mANArAja" temaja "ame IDarIyA gaDha jItyA re AnaMda bhalA" hoMzathI gAya che. IDaragaDhanI vyavasthA mATe tAMbara saMgha taraphathI zrI zeTha ANaMdajI maMgaLajInI peDhI( IDara nI sthApanA karavAmAM AvI che. A peDhI tIrthanI pUrepUrI dekharekha rAkhe che. IDaragaDha uparanI vetAMbara jaina dharmazALAnI jamIna IDarasTeTanA mahArAjA hiMmatasiMhajIe 173 nA jeTha ru. 11 I. sa. 1-6-1917 nA zukravAre bheTa ApetrI che jenuM jAheranAmuM IDaragaDhanA bAvana jinAlayanA jaNe khAranA riporTanA pR. 54-55 mAM pragaTa thaela che. tIrtha khAsa yAtrA karavA lAyaka che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 111 : peAzInA pArzvanAthajI' iDarathI lagabhaga cha gAu dUra zrI kesarIyAjInA raste A tIrtha Avyu che. ahIM su Mdara vizAla dharmazALA che. ahIMnuM prAcIna maMdira khAramI sadImAM--mahArAjA kumArapAlanA samayamAM banyAnuM kahevAya che. mUlanAyakajI zrI pArzvanAthajInI sADA traNa phUTa UMcI suMdara jinapratimA che. pratimAjI samprati mahArAjAnA samayanAM che. A pratimAjI AjathI lagabhaga baraseA varSa pUrve kaMtheranA jhADa nIcethI nIkaLI hatI. tyAM bhavya gaganacummI madira banyuM. tyArapachI kumArapAlanA samayamAM pharIthI suMdara ma Mdira banyuM. pachI paNa avAranavAra jhAMkhAra thayA che. atyAre paNa jI khAranuM kAma cAle che. 6 pAzInA mUla mandiranA e paDakhAmAM e sudara zikharabadhdha maMdira che, jemAM zrI pArzvanAthajI vagere 14 mUrtie che, ane dhAtumaya cAra sudara pratimAo paNa che. AvI ja rIte sAmenA bhAgamAM paNa e zikharabaddha maMdira che, jemAM zrI sa MbhavanAthajIno ane zrI neminAthajInI zyAmavarNI manahara mUrtie kramaza: mUlanAyakajI che. A sivAya khIjAM paNa suMdara jinabi Mbe che, temaja dhAtumUrtie, paMcatIrthI, cAvIza vaTA vagerenI mUrtio che jenA upara sa. 1201 thI sattaramI sadInA uttarA sudhInA lekhA maLe che. pratiSThAkArakAmAM zvetAMbara tapAgacchIya zrI ANudavimalasUri zrI vijayasiMhasUri, zrI lakSmIsAgarasUri, zrI vijayahIrasUrijI ane zrI vijayadevasUrijInAM nAme vacAya che. tInI vyavasthA zvetAMbara sagha taraphathI zrI peAzInA pArzvanAthajInI peDhI kare che. zvetAMbara jaina saMdha taraphathI jIrNoddhAra thAya che. atyAra sudhImAM trIza hajAra rUpiyA kharcAyA che ne kAM cAlu che. sa. 1976 mAM sarisamrAT A. zrI vijayanemisUrijInA netRtvamAM amadAvAda-nivAsI zeTha sArAbhAi DAhyAbhAinA kezarIyAjInA saMla nIkaLyeA hateA, te saMgha ahIM Avela ane sUrijImahArAjanuM A tIrthanA uddhAra mATe lakSa kheMcAyu. tyArapachI jIrNoddhAranuM kAma cAle che. ahIMnA havApI sArAM ne niregI che ane ahIM brAhmI ghaNI thAya che. atyAre ahIMnA tInI vyavasthA iDaranA jaina saghanI zeTha ANuMdajI maMgaLajInI peDhI sabhALe che. ahIM eka paNa zrAvakanu ghara atyAre nathI. mATA pozInAjI khareDI sTezanathI 15 mAila dUra eka khIjuM ke je meATA peAzInAjI kahevAya che tenuM tI Avela che. ahIM paNa samprati mahArAjAnA samayanuM prAcIna maMdira che, je darzanIya che. dharmazALA che. ahIM suMdara bhavya pAMca madiza che, jenA jIkhAra amadAvAdanI zeTha ANujI kalyANajInI peDhI tathA ya Mgamensa jaina Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pahelavIyA pArzvanAtha ; 212 : [ jaina tIrthono saMsAyaTI karAve che. ahIMnA maMdiranI mUrtio paNa prAcIna, bhavya ane manahara che. A moTA pozInAjIthI kuMbhArIyAjI bAra gAu dUra che. IDarathI kesarIyAjI jatAM pagaraste AvatAM gAmomAM paNa suMdara jinamaMdira che. emAM bhaleDAmAM bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira che. palavIyA pArzvanAthajI (pAlanapura) palavIyA pArzvanAthajI nI suvarNamaya mUrti hatI (pIttaLanI paNa kahevAya che). eka vAra AbUnA paramAra rAjA prahAdane, dveSane vazIbhUta banI A jana mUrti gaLAvI nAkhIne sanAvaDe potAnA palaMganA pAyA banAvyA. keTalAka kahe che ke mahAdevajIne piThIye banAvyuM, paraMtu A pApakarmanuM phala paramAra rAjAne tarata ja malyuM. tene zarIre kaDhane roga phUTI nIkaLyA. enA sAmatee ekatra thaI ene padabhraSTa karI rAjyamAMthI bahAra kADho. rAjA duHkha ane zaramane mAryo jaMgalamAM pharavA lAgyo.. eka vAra jena dharmanA paramaprabhAvika zrI zIladhavala AcArya tene maLyA. rAjAe pitAnA duHkhanI karuNa kahANu sUrijIne kahI saMbhaLAvI ane pApanuM prAyazcitta mAgyuM. sUrijIe tenI karuNAbharI vANathI dayALu banI ene AzvAsana ApyuM ane zrI pArzvanAthajInuM maMdira ane mUrti banAvavAnuM sUcavyuM. rAjAe prAyazcita svIkAryuM. suMdara senAnA kAMgarAvALuM bhavya jinamaMdira baMdhAvyuM. zrI pArzvanAthajInI mUti paNa banAvI tyAM potAnA nAmathI nagara paNa vasAvyuM ane sUrijInA hAthathI pratiSThA karAvI. prabhujInA nhavaNajAlathI rAjAne sarva roga-zeka naSTa thayo ane rAjA nirogI thaye. A camatkArathI rAjAnI zradhdhA ane bhakti vadhyAM, nagara mAhahAdaNupura paNa unnata thayuM. tyAM aneka zrImaMta, dharmavIra, dAnavIra jene vasavA lAgyA. A paramAra pAmhaNadeva, dhArAvarSanA pitAjI thAya che. paramAra dhArAvarSane paNa kehane rega thayela hatuM. tene roga paNa A pArzvanAthajInI pUjA-darzanahavaNajalathI maTaye hate. mahAprabhAvika zrI somasuMdarasUri ane jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA janmasthAna tarIke A sthAna prasiddha che. paramAra rAjA pAhaNe pArzvanAthajInI pratimA sthApI hovAthI pallavIyA pAnAthajInA nAme A sthAna prasiddha thayuM che. AcArya zrI vidyAnaMdasUrijInI AcAryapadavI thaI tyAre ahIMnA zrI palaviyA pArzvanAthajInA maMdiramAMthI sugaMdhI jala ane kaMkunI vRSTi thaI hatI. A bane ullekhe A pramANe maLe che "vidyAnandamunIndurAdimaihAlhAdane pattane yasyAcAryapade'mUcana diviSado gandhodakamaMDapAt // " (gurupakrama) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 213 : pAlanapura A ja vastune sUcita karanAra bIjo ullekha A pramANe male che. " pralhAdanaspRkpurapattane zrIpralhAdanorvIpatisadvihAre / / zrIgacchadhuH kila yasya varyazrImarimaMtre sati dIyamAne // 33 / / satpAtramAtrAtigasadguNAtiprahaSTahallekhabhRdagyUlekhAH / . karpUrakAzmIrajakuMkumAdigaMdhodakaM zrAk kSustadAnIm // 34 // " sUripadadAnAvasare sauvarNakapizIrSake pralhAdanavihAre maMDapAta kuMkumavRSTiH" (tapagacchapaTTAvalI) A samaye pAlanapura evuM samunnata hatuM ke te vakhate prahAdanavihAramAM "pratyahaM mUTakapramANA akSatA:" xxx SoDazamaNapramANAni pUgIphalAni" eTaluM pramANa ekatra thatuM hatuM. eka sAthe cerAzI lakhapatio tyAM darzana karavA roja AvatA. evuM sukhI, samRddha ane unnata pAlanapura hatuM. vartamAna pAlanapuranI AjubAjunA TIlAmAMthI khedatAM je pratimAo ghaNI vAra nIkaLe che. vartamAna pAlanapura atyAre pAlanapura navAbI rAjya che. pAlanapura sTeTanI mukhya rAjadhAnInuM zahera pAlanapura che. cAre bAju pAko killo che. ahIM suMdara cAra jaina maMdira che. pa-6 upAzraya che. kanyApAThazALA, dhArmika pAThazALA, boDIMga, lAyabrerI, pustaka bhaMDAra vagere che. cAra maMdirane TUMka paricaya A pramANe che 1. 59lavAyApArzvanAthajInuM suMdara maMdira je traNa mALanuM che. mUlanAyakajI zrI pArzvanAthajInI lagabhaga doDha phUTa UMcI suMdara sapheda mUrti che. bhamatImAM zrI goDI pArzvanAthajInI mUrti che. meDI upara zrI zAntinAthajInI tathA zItalanAthajInI vizAla mUtio che. palavIyApAzvanAthajInI mUrti rAjA prahalAdane, kahe che ke, sonAnI banAvarAvI hatI; kintu kAraNavazAt pAchaLathI A mUti baeNyarAmAM bhaMDArI devAmAM AvI che. jyAre bIjI mAnyatA pramANe rAjAe mUrti pASANunI ja bharAvI hatI paraMtu musa lamAnI hamalAthI bacavA e camatkArika mUti ke jenA nhavaNa jalathI pitA ane putrane koDha maTyo hato e mUti bheMyarAmAM padharAvI devAI che. tyArapachI pAzvanAthajInI navI mati banAvI hatI jenI pratiSThA karaMTakagacchanA AcArya zrI kakakasUrijInA hAthathI 1274 nA phAgaNa zudi 5 ne guruvAre karAI hatI e lekha che. A maMdira bhavya, vizAla ane suMdara che. aMdara tIrthanA paTTo paNa suMdara che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magaravADA : 214 : [ ma tInA 2 khIjuM ma Mdira zrI zAntinAthajInuM che. A maMdira paNa traNa mALanu bhavya che. mUlanAyakajI zrI zAMtinAthajI che. meDI upara zrI sabhavanAthajI che ane bheAMyarAmAM zrI RSabhadevajInI mUrti che. A sivAya zrI mahAvIra bhagavAna ane sImadharasvAminI mUrti che. A maMdiranA jIrNoddhAra 1747 mAM thayA che ane pratiSThA zrI nayavijayagaNuiziSyANu zrI mAhanavijayajI gaNuie karI che. sImaMdharasvAminI mUrti pazu caudamI sInA kAraTaka gacchanA AcAye pratiSThita karelI che. A sivAya A maMdiramAM eka saptatizata nipaTTaka che. A paTTaka pAlanapuranA samasta zrAvaka zrAvikAee karAvela che ane pratiSThA kAraka gacchanA AcAryazrI sarvadevasUrijIe karela che. 3. trIjuM maMdira zrI AdinAthajInu che. mUlanAyaka zrI kesarIyAnAthajInI badAmI raMganI lagabhaga e phUTanI suMdara mUrti che. meDI upara zro pArzvanAthajI che. 4. cethuM maMdira jemAM lagabhaga cAra phUTa mATI bhavya zrI neminAthajInI mUrti che. cAre ma Mdire darzanIya che. atyAre vaheMmAna tapa khAtu, bheAjanazALA vagere pazu che. dharmazALA paNa che. gAma bahAra dAdAvADI che. jyAM caitrI ane kAtikI pUrNimAe siddhagirijInA paTa baMdhAya che. ahIM zve. mUrtipUjaka neAnAM 500 ghara che. sthAnakamArgI enAM 300 ghara che, ane samAjamAM sapa sAre che. magaravADA tapAgacchanA adhiSThAyaka zrI maNibhadrajInuM tIrthasthAna che. vastu evI banI ke mANekacaMda zeTha ujjayinInivAsI hatA. zrI ANu vimalasUrijInA upadezathI pratiaiAdha pAmI zatruMjayanI yAtrAe nIkaLyA hatA ane ahIM magaravADA AvatAM upasarga thavAthI aNusaNu karI mRtyu pAmI svage gayA che. pachI tIrthanI ane sa'dhanI rakSA sadA kare che. e A ja magaravADA gAma che. ahIM gAmamAM suMdara madira che. maNibhadrajInuM camatkArI devasthAna che. jaina jainetaro badhAya A sthAnane mAne che-pUje che. tapAgacchanA zrIpUjya te avazya ahIM Ave che. magaravADA pAlanapurathI dakSiNamAM 5 thI 6 gAu che. seALamI sadIthI A sthAna tI tarIke prasiddhi pAmyu` che. bhIlaDIyAjI ( bhImapalI tI ) A tInuM prAcIna nAma bhImapallI che. atyAre A pradezamAM AnuM nAma bhIlaDI tarIke prasiddha che. jainA bhIlaDIyAjI kahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] vartamAna paristhiti atyAre te gAma bahAra dUrathI jaina dharmazALAnAM makAnA zikharA dekhAya che. najIkamAM AvatAM jinAlayanI kaeNrIenI dhvajA mIThA raNukA saMbhaLAya che. : 215 : bhIlaDIyAtha ane madinAM ane ghaTaDInA moTA daravAjAmAM thaI jaina dharmazALAnA kampAunDamAM javAya che. pAnasara jevI vizAla dharmazALA che. dakSiNa vibhAgamAM e mALa che. marajI pAse pUrva vibhAgamAM pazu mALa che. bAkI cAre tarapha dharmazALA che. dharmazALAnA cAka cheDI AgaLa jatAM maMdiranA meTA daravAjo Ave che. 'dara jatAM prathama ja bhoMyarAmAM utaravAnu Ave che. pagathiyAM utarI aMdara jatAM suMdara vizAla mUlanAyakajI yadukulatilaka khalabrahmacArI zrI neminAthajI prabhunAM darzana thAya che. tIrthaM mAhAtmya che zrI pArzvanAthajInu jyAre mUlanAyakajI che zrI neminAthajI. zrI pArzvanAtha bhagavAna te| mUlanAyakajanI DAbI bAjI bhAravaTIyA nIce birAjamAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat zrI bhAlaDoyA pArzvanAthajInI pratimAjI nAnA che. sudara parikara ane sasa phaNAthI vibhUSita che. Akhu parikara ane mUlanAyakajI zyAma pattharanA che ane sAthe ja kAtarela che. jemanA nAmathI tIrthanI vikhyAti che te mUlanAyakrajI kema nathI ? A prazna badhAne vicAramAM mUkI de che. bhImapallImAM maMdira sthApita thayAne saMvat vi. saM. 1317 maLe che. A mATe paDita lAlacaMda bhagavAnadAsa bhAI e eka pramANa ApyuM che ke-vi. sa. 133 mAM zrI jinezvarasUrie pAlaNapuramAM zrAvakadhama prakaraNa racyuM hatu. ane tenA upara 1317 mAM zrI lakSmItIlaka upAdhyAye paMdara hajAra zleAkapramANa TIkA racI hatI. tenI samApti karatAM TIkAkAra jaNAve che ke A varSe bhImapallInu vIra ma Mdira siddha thayuM. te mULa ullekha A pramANe che. " zrIvIjApuravAsupUjya bhavane haimaH sadaNDo ghaTe / yatrAropyatha vIracaityamasighat zrI bhImapallyAM puri saminuM vaimavatare sunizi-pretajhumAne vatudshyaaN mAghasudIha cAciganRpe jAbAlipuryAM vibho / vIrAIda-vidhicaitya maMDanajinAdhIzAM caturviMzati sauMdheSu dhvajadaNDa - kumbhapaTalIM haimIM mahiSThairmahaiH zrImatsUrijinezvarA yugavarAH pratyaSTurasmin kSaNe TIkA'laGkRtireSikA'pi samagAt pUrtipratiSThotsavam / / " (pravakajI zrI kAMtivijayajI mahArAjanA saMgrahanI prati, prazastiAAka 16-17) .. www.umaragyanbhandar.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIlaDIyAjI : 216 : [jena tIrthone bhAvArtha-je varSamAM vIjApuranA vAsupUjya jinamaMdira para suvarNadaMDa sAthe suvarNakalaza caDAvavAmAM AvyuM, ane je varSamAM bhImapallIpuramAM vIraprabhunuM caya siddha thayuM, te vikrama saMvata 1317 mAM mahA zudi 14 ne divase cAcigarAjAnA rAjyasamayamAM jAvAli pura(jAhera)mAM vIrajinanA vidhicetyanA maMDanarUpa evoza jinezvaranA maMdire para meTA mahatsavapUrvaka yugapradhAna zrIjinezvarasUrie dhvajadaMDa sAthe sonAnA kalazenI pratiSThA karI. e kSaNe A TIkArUpI alaMkAra paNa paripUrNa pratiSThita thaye. arthAt 137 mAM bhImapalImAM vIra maMdira sthApita thayuM che, paraMtu tyAra pachI e ja saikAmAM bhImapalalIne nAza thaye che. atyAre mULanAyaka zrI neminAtha prabhujInI jamaNI bAju zrI AdinAtha prabhujI ane DAbI bAju pASANanI covIzI che. mUlanAyakajI ane DAbI bAjunA pASANanI vIzInI vacamAM bhAravaTa nIce zrI pArzvanAthajInI pratimAjI che. mUlanAyakajI paNa prAcIna che. zrI pArzvanAthajInI pratimA paNa saMprati mahArAjAnA samayanAM kahevAya che. mUla gabhArAnI bahAra ane raMgamaMDapamAM DAbI tarapha khUNAmAM zrI gautama gaNadhareMdra nI pratimA che, jenA nIce zilAlekha che, je A pramANe che *(?) "saMvata 234 (23) vaizANa vahika rUpe zrIgota(2) masvAmImUrtiH zrIjinezvarasUriziSpa zrI ji(3) naprabodhasUribhiH pratiSThitA kAritA ca sA. (4) bohidha putra sA. vaijalena mUladevAdi (5) kuTumbasahitena svazreyo'rthaH svakuTumbazreyo'rtha ca" bhAvArtha-saMvata 1334-(24) mAM vaizAkha vadi pa ne budhavAre zrI gautamasvAmInI mUrtinI pratiSThA zrI jinezvarasUriziSya zrI jinaprabodhasUrijIe karAvI che. jemaNe mUrti banAvarAvI che te zrAvakanuM nAma sA. behidhanA putra vajala ane mUladeve pitAnA ane kuTumbanA zreyane mATe A bhavya mUrti karAvI che. * zrI bhIlaDIyAjI tIrthavarNana nAmanI buka chapAI che temAM saMpAdaka mahAzaye 1324 no saMvata mUkyo che, sA. pachI thoDAM mIMDAM mUkyA che, "vajalena" ne badale " sIrI vaIjanena" che, "kuTumbasahitana "ne badale "bhrAtRsahitena " che. uparane lekha to ame vAMcIne lIdhe che. A pAThAMtara to keI itihAsavidda ene meLavI satyazodhaka bane te hetu mATe ja AyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 217 : lIlaDIyAjI. (A mUrti ubhaDaka hAtha joDI beThelI che. be hAthamAM cAra AMgaLIo ane aMgUThAnI vacamAM muhapatti che. pATa upara birAjamAna che. zarIra upara kapaDo che. jamaNe khabhe khule che, nIce be bAju hAtha joDI zrAvaka beThelA che.). ahIMnA viramaMdira banyAno bIjo eka prAcIna ulekha upalabdha thAya che vi. saM. 1307 mAM zrI abhayatilaka gaNIe zrI mahAvIra rAsa banAvyuM che. emAM A pramANe lakhyuM che- bhImapallIpuri vihibhava anusaMThiyuM vIrU ahiMdu; darisaNi mitta vibhaviya jaNa anuDaI bhavaduhakade. 3 che tasu uvari bhavANu uraMga varataraNuM maMDaliyarAya A esia IsohaNa sAheNA bhuvaNapAleNa korAviyaM jagadharAha sAhukali kalasa caDAviya. zA * A maMdira baMdhAvanAra bhUvanapAla zAha e savAla-ukesavaMzamAM thayA che. temanA mUlapuruSa kSemadhara zAha, temanA putra jagAdhara zAha. temane traNa putro hatA. yazodhavala, bhuvanapAla ane sahadeva. bhUvanapAlane khImasiMha ane abhayakumAra nAme be putro hatA. teNe dhanyazAlibhadra ane kRtapuNyanAM caritra lakhAvyAM che. bhUvanapAla ane temanA pUrvajoe ajamera, jesalamera, bhImapalImAM aneka sukRta kAryo karI pitAnI lakSmIne sadupayoga karyo che. bhImapalImAM bhUvanapAle maMDalikavihAra banAvyo che te maMDalika mahArANAnI prItibharI rahAyatAthI A maMdira banyuM che mATe maMDalikavihAra nAma ApyuM che. emaNe A prAcIna maMdirano jIrNoddhAra karAvI e maMdirane vizAla banAvyuM ane dhvajAdaMDa vagere caDhAvyAM che. bhImapalImAM solaMkI-vAghelA rAjAo rAjyakartA hatA ane teo gujarezvarAnI AjJAmAM hatA. mahArAjA kumarapAla vAghelA arNorAjane bhImapalIne svAmI banAvyo hato. A arNorAje bhImadevane ( bIjAne ) gujarezvara banAvavAmAM sahAyatA karI hatI. . bhImapahalI uparathI bhImapallIya gaccha paNa nIkaLe che ema lekhe uparathI jaNAya che. A ga7nA saM. 1506 thI 1598 nA lekho malyA che. A uparathI ema lAge che ke soLamI sadImAM paNa bhIlaDIyA unnata, prasiddha ane samRddhizALI haze kharuM. saM. 150kane lekha A pramANe che-- saM 1506 varSe vaizAkha zu. 12 gurau gunara hA. do. gopAla bhA. sAI pitRmAtRzreyase sutadharmasAyarAbhyAM zrozItalanAyabim kA. zrIpUrNimApane bhIma. palloya bha. zrIjayacaMdrasUriNAmupadeze pra0 bIja 1507 nA lekhamAM zrI jayacaMdrasUrijInA gurUnuM nAma pAsacaMdasariSade lakhyuM che. 28 * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIlaDIyAjI : 218 :. [ jena tIthInA hemadhaya daMDakalaso nahi kAriu paja chaNesara sugurU pAsi paya kavi vikkamevari sateraha IsattarUttare seya vaIsAha dasamI IsuhavAsa re. vi. saM. 1317 bhImapalImAM vidhibhavana-aparanAma maMDalIkavihAramAM zrI vIra prabhunI pratimA zAha bhuvanapAle sthApita karI, pratiSThA jinezvarasUrijIe karAvI. A pratimAjI darzana mAtrathI bhavaduHkhane nAza kare che. (zrI jinezvarasarijI teramI sadInA prasiddha jainAcArya che. vi. saM. 1245 mAM marukaTamAM janma, janma nAma aMbaDa, saM. 1255 mAM jinapatisUrijI pAse kheDAmAM dIkSA, 1278 mAM AcArya pada jAheramAM, sUrijIe 1313 mAM pAlaNapuramAM zrAvakadharmaprakaraNa racyuM hatuM, temaja caMdraprabhAcaritra ane bIjAM paNa aneka stutitetre banAvyAM che. vi. saM. 1331 mAM jAheramAM svargavAsa.) uparanA saMvata 1317 nA sthAne satuttare e pATha paNa maLe che eTale 1307 mAM pratiSThA karAvI ema paNa saMbhave che. - A mahAvIra maMdira pahelAMnuM arthAt 1317 pahelAM paNa bhImapallImAM zrI vIraprabhunuM maMdira hatuM. juo-"etihAsika jana kAvyasaMgraha" zAharaNakRta zrI jinapatisUrikRta dhavala gItama. bAra aDhAra e vIra chaNAlaye phAgaNa vadi dasamaya pare, varIya saMjamasirIya bhImapallIpure nandivara Thaviya jiNacaMdasure. . 7 che" saM. 1218 mAM bhIma pahalImAM bhIlaDIyAjImAM) viramaMdiramAM phAgaNa vadi 10 chaNacaMdasUrijI pAse dIkSA (jinapatisUrijIe) lIdhI. A vastune jinapatisUrijInA gItamAM paNa ullekha che. arthAta 1218 pahelAM bhIlaDIyAjImAM zrI vIramaMdira hatuM. uparyukta zrI jinapatisUrijI 1277 aSADha zuda dazame pAlaNapuramAM svarga vAsa pAmyA hatA ane temano stUpa paNa pAlaNapuramAM banyuM hatuM, jene ullekha uparyukta ane padya gItamAM che. uparanA banne pramANe ema siddha kare che ke 1218 pahelAM paNa ahIM zrI vIrabhuvana maMdira hatuM. pachI saM. 1317(1307)mAM bhUvanapAla zAhe jIrNoddhAra karAvI vajAdaMDAdi caDhAvyAM ane tene je utsava ujavAye tenuM rasika kAvyamaya varNana mahAvIra rAsamAM jovAya che. pAchaLa pR. 216 mAM AvelA lekhamAM paNa vajAdaMDA 1536 nA lekhamAM japrLamAna che mInAza ja mAgavazvaripoinfja karibApunA vAghA sTAgrAmavAratA. AvI ja rIte 1578 ane 1598 nA lekhamAM paNa zrI pUrNimA che zrI bhImapaNIya nAma che. A daSTie bIlIyAnI prAcInatA ane mahatvatA samajavA jevI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 219 : bhIlaDIyAjI. dika ane kalazenA abhiSekanuM sUcana che e paNa ApaNane A ja vastune nirdeza kare che. uparanA bhAgamAM mUlanAyakacha zrI mahAvIra prabhujI che, paraMtu ema kahevAya che ke mUlanAyakajInA DAbA paDakhe birAjamAna zrI zAMtinAtha prabhujI mUlanAyaka hatA. A pratimA bahAranA bhAgamAMthI khedakAma karatAM nIkaLela che. tenA upara lekha che paNa ghasAI gayA che. mAtra saM. 1435 ke 26 vaMcAya che; bAkI vaMcAtuM nathI paraMtu eka dhAtumUtine lekha nIce pramANe maLe che. saM. 1215 varSe vaizAkha sudi 9 dine zre. tihaNasara bhAryA hAMsIzreyo'rtha samAnAna zrIcAMtinAthavaM rid, riSi tirachI sIvrssmaansrishissyaiH shriirtnaakrsrimiH| bhAvArtha - saM. 1215 mAM vizAkha zudi 9 zreSThI tihaNasaranI patnI hAMsInA keyane mATe ratamAnAe zrI zAMtinAtha prabhunI pratiSThA karAvI. pratiSApaka zrI varNamAnasUriziSya zrI ratnAkarasUrijI mahArAja che. A banne zilAlekhamAM AvelA AcArya mahArAjene paricaya have pachI ApavAno IrAdo che. A pratimAjI paNa prAcIna ane bhavya che. jyAre atyAre mUlanAyaka tarIke birAjamAna zrI vIraprabhunI pratimAjI vagere traNa pratimAo pAlaNapurathI lAvavAmAM Avela che ane jIrNoddhAra samaye emanI pratiSThA karAvI che. A nUtana pyAra ane pratiSThA 182 mAM thayela che jene zilAlekha maMdiranI bahAranA bhAgamAM pattharamAM gujarAtI bhASAmAM lakhela che. pradakSiNamAM pharatI 31 derIo che. jemAM ekamAM cakezvarI devI che ane bAkImAM jinezvara prabhunI nAnI nAnI mUrtio birAjamAna che." A sivAya 1358 nA be prAcIna lekhe zrIbhIlaDIyAjImAMthI maLelA che je kITe nAmanA pheMca vidvAne lIdhelA che. te vaDodarA sTeTanI lAyabrerImAM epIgrAphika InDikAmAM pragaTa thayelA che. jIrNoddhAra pahelAM uparanA bhAgamAM mUlanAyaka zAMtinAthajI hatA ema AgaLa jaNAvAyuM che tyAre banne bAju bIjI khaMDita mUrtio hatI, navA jIrNoddhAra vakhate te mUrtio padharAvI daI pAlaNapurathI lAvela trigaDuM-traNa * bhIlaDIyA pArzvanAthajInA maMdiramAM uparanA bhAgamAM be pAdukAnI joDa che jemAM nIce pramANe lekha che. saMvat 1837nA varSamAM pisamAse kRSNapakSe tradazItithI caMdravAsare che bhaTTAra zrI zrI zrI 1008 zrI hIravijayasurIzvaracarUbhyo namo namaH | zrI zrI 5 | zrI hetavijaya ga. pAkA che ke paM, ne zrI mahImAvijayagaNi pAdukA che. je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIlaDIyAjI : 220 : [ jaina tInA smRti' uparanA traNe gabhArAmAM padharAvela che. jemAM mULanAyaka zrI mahAvIraprabhu, jamaNI mAjI zAMtinAthajI, DAbI bAju zrI munisuvratasvAmI che. keAInA upara lekha nathI. upara paNa cAra pratimAe che. pradakSiNAnI zikharanI derIe ane maMdira uparanI dIvAla upara agreCkhAra vakhate khAvAnAM vividha putaLAM mUkelAM che. ekanA hAthamAM DhAla, khIjAnA hAthamAM sAragI, trIjAnA hAthamAM bhuMgaLu, ekanA hAthamAM calama phUMkatA A putaLAM evAM eDhaMgA ane anAkarSIka che ke e tyAM zAbhatAM ja nathI. aNuddhiAra karAvanAra mahAnubhAvanI bedarakArIthI ja AvAM putaLAM rAkhyAM lAge che paNa have sudhArA thavAnI jarUra che. daMtakathAo. pracalita che, te paNa bhIlaDIyAjI tIrthavarNanamAM keTalIka daMtakathAo oi laie. 1. bhIlaDIyAjI mATe eka prAcIna daMtakathA evI che ke magadhasamrATa prasenajitanA putra zreNikakumAra pitAjIthI rIsAIne cAlatA cAlatA ahIM AvyA hatA ane eka rUpavatI bhIlakanyA sAthe premagraMthIthI khaMdhAi tenI sAthe paraNyA pachI ahIthI jatI vakhate zreNake peAtAnI strInA premasmArakarUpa bhIlaDo nAmanuM nagara vasAvyuM. A daMtakathAmAM keTalu' satyAMza che e te sujJa vAMcaka svaya. vicArI che. 2. A nagarInuM prAcIna nAma traMbAvatI hatuM. te khAra kezanA gherAvAmAM hatI. A nagarImAM savAse| zikharaba Mdha jinamadirA hatAM. savAseA pAkA pattharanA AMdhelA kUvA hatA. ghaNI vAvA hatI. anya danIonAM paNa ghaNAM ma Mdira hatAM. sudara rAjagaDhI ane meTAM bajAra hatAM. atyAre paNa kheAdakAma thatAM rAjagaDhI te nIkaLe che-dekhAya che. 3. bhIlaDoyAjIthI rAmasena javAnuM sIdhu bhoMyarU hatuM. A nagarInA nAza mATe e daMtakathAo che, je nIce pramANe che. 4. eka vAra A nagaramAM vidvAna ahuzruta nimittajJa munivara cAturmAsa hatA. A vakhate kArtika mAsa e hatA. munivarane nimittajJAnathI khabara paDI ke khIjA kArtikamAM A nagarIne nAza thaze eTale bIjA kArtikamAM cAturmAsa saMpUrNa thavAnuM chatAM ya eka mAsa pahelAM arthAt prathama kArtikamAM cAmAsI pratikramaNa karI anyatra vihAra karI gayA. A vakhate sAthe ghaNAM zrAvaka kuTumbe pazu cAlyA gayA. temaNe jaIne je sthaLe raheThANu karyuM te rAdhanapura kahevAyuM. munirAjanA gayA pachI * atyAre paNa rAdhanapuranA khasAlIyA kuTumbanI getra devI ahIM che. mApaNI dhamazALA sAme ja pUrvaidizAmAM ArasanA baMdhAve kUvA che. e kUvAmAM e gAtradevI che, kahe che ke devInI mUrti sAnAnI hatI. musalamAnI humalAnA samaye te mUrti kUvAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa 1 : 331 : bhIlaDIyAcha TUMka samayamAM ja nagarInA bhayakara rIte vidhvaMsa thayA. Aga varasI ane nagara aLIne khAkha thayuM. padharAvI dIdhI. thoDA varSo pahelAM rAdhanapuranA masAlIyA kuTumbanA eka mahAnubhAvane svapna AvyuM ke devInI mUrti' dara che ene bahAra kADhe. pachI traNu kaeNAza joDAvI pANI bahAra kaDhAvyuM; dara kheAdALyu. mUrti tA na nIkaLI paraMtu pANI paNa have nathI rahetuM. khAlI kUvA paDyo che ane masAlIyAnA geAtradevI ahIM manAya che. rAdhanapuramAM sudara 25 jinamadirA che, zrAvakAnAM ghara paNa seMkaDA che. bhAvika e ane dharma zraddhALu paNa che, paraMtu enI kIti ane nAmanA pramANe atyAre kriyAbhicI rahI nathI. temaja enuM sagaThana Aje nathI. hAlanI UgatI prajAmAM dhArmikajJAna prApta karavAnI dhagaza paNa nathI rahI. jinama`dirA paramadanIya ane mAlAdA che. temaja ahIM hastalikhita purata}AnA judA judA bhaMDArA pazu sArA che. 1 pU. A. zrI vijayavIrasUrijI mahArAjanuM jJAnama`dira, 2 pU. A. zrI vijayabhadrasUrijI mahArAnu jJAnama`dira 3. zrI AdinAthajInA dharane jJAnabha'DAra ke je atyAre sAmaranA upAzrayamAM che. 4 akhI dezInI peLamAM yativayaM zrI bhAva-vijayajIne jJAnabhaDAra. 5 tamelI zerIne na nabhaDAra. A bhaMDArAmAM evAM keTalAMka sArAM pustaaA che je adyApti prakAzita nathI thayAM. keTalAkanAM nAma jaina graMthAvalImAM paNa nathI. kASTa jJAnapremI mahAnubhAva ahIM lAMbA samaya rahI jAte ja nirIkSaNu karI rAdhanapura jaina jJAnabhaMDAranA putAnuM lIphTa' bahAra pADe tA sArasa che. x A. zrI munisuMdarasUrijI peAtAnI guvalImAM A nagaranA bhaga mATe nIce pramANe noMdha Ape che "" 'zrutAtizAyI puri bhomapalyAM varSAsu cAdye'rihi kArtike'sau / agAta pratikramya vibudhya bhASi, bhaMgaM paraikAdaza sUryabuddham // " "zrutajJAnanA atizayavatA ( A. seAmaprabhasUrijI ) bhImapallI nagarImAM cAturmAM samAM bAramA bhUvanamAM rahelA sUryathI, nagarInA nAzane jANI pahelA kAtikramAM ja gaumAsI pratikamI cAlyA gayA. A prasaMga 1353 thI 55 nI madhyaneA che. sAmaprabhasUrijInA dIkSAyamaya 1321 che, 1372 mAM te khAsA thayA che. ane 1373 mAM temanu svagamana che. tyAre uparanA prasaMga A pahelAM ja banyAnuM nizcita thAya che. eTale 1353 thI 1355nA saMvata ghaTI zake che. ketubhuddIna eke sa. 1355 ane 1357 6cce gujarAta upara humalA karyo che. tyAMthI vaLatAM bhIlaDIyA, rAmasena ne bInamAlane tADatA jAlera gamyA che. Y Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIlaDIyAjI : 12 : [ jaina tIInA A nagaranA bhasmIbhUta thayAnI vAta amuka aMze sAcI lAge che. atyAre paNa ahIM traNacAra hAtha jamIna kheAghA pachI rAkha, keAlasA ane IMTAnA maLelAM thara dekhAya che. 5. A nagarImAM gadhesiMha rAjA hatA. A rAjA IMdra nAmanA rAjAnI rUpavaMtI kumArikA sAthe paraNyA hatA. rAjA divase mAnavI rahete| ane rAjakAja karatA hatA ane rAtre gadheDAnuM rUpa karatA hatA. AthI rANI muMjhAi gai. rANIe A vAta peAtAnI mAtAne kahI. mAtAe kahyuM ke jyAre rAjA gadheDAnu zarIra cheDI mAnavI banI jAya tyAre tuM e gadheDAnA zarIrane bALI mUkaje eTale gadheDA thatA aTakaze. rANIe gadheDAnA zarIrane jyAre khALavA mAMDayuM tyAre rAjAnA aMge paNa Aga thavA lAgI tethI krodhanA AvezamAM teNe AkhI nagarI bALI nAkhI. 6. sUrA sAthe ane DholInA e pALIyA hatA. sUro sAtheA rAjA hateA rAjakumAra hatA ane paraNavA jatAM rastAmAM luMTAyeA che ane marAyA che temAM enA DhADhI paNa marAce che, jenA pALIyA anyA. 7. ahIM ghaNA jUnA pALIyA upara 1354-1355-1356 nA lekhA maLe che. 8. maMdiramAM uparanA bhAgamAM birAjamAna mUlanAyakajInI pAsenA zrI zAMtinAthajInI pratimAjI kUvA najIka raseADAnI dharmazALA karAvatAM pAyAmAMthI nIkaLela che, jenA upara paMdaramI sadInA lekha che. 9. derAsaranI pAchaLa pazcimamAM rAjagaDhI hatI. A jagyAe kheAdatAM puSkaLa iMTo ane patthara nIkaLe che. temaja baMdukonA thAka nIkaLatA jene aDatAM bhukko thaI jatA. Aje paNa A sthAnane leAkeA gaDheDu tarIke oLakhe che. 10. navI bhIlaDI-bhIlaDIyAjI vasyA pahelAM ApaNA madirajInI cAre tarapha gADha jaMgala hatuM, jemAM zikArI pazu pakSIe paNa rahetAM. pUjArI bhIlaDIyAjI najIkanA gharanA gAmamAM rahetA hatA. eka vAra sAvadhAnIthI AvI jaI pUjA--dIpaka vagere karI jatA. 11. pALIyA sUrA sAlAnA pALIyAnI najIkanAM eka derAsara hatu jeneleke rAMka derAsara nAme eLakhatA. atyAre tyAM kazuM nathI, mAtra TI' che. A ma Mdira kAie joyu nathI paraMtu ahIM madira hatuM evI vAta sAMbhaLI che. 12. derAsaranI jagAnA TIMbAthI gheADe dUra sADha vIghA jamInanuM mATuM taLAva hatu. ene bhIma taLAva kahetA kahe che ke pAMDavA ahIM AvyA hatA tyAre bhIme ahIM pANI pIdhu hatu ane taLAva badhANyuM tyArathI bhImataLAva kahevAyuM, 13 madirajInI najIka AjIbAju kheAdAvatAM IMTA, patthara ane cunA nIkaLe che. IMTA phUTathI doDha phUTa lAMbI paheLI ane vajanamAM Azare paMdara zeranI hAya che. pattharA tA ghaNA nIkaLyA che. lAke laI jAya che. kUvAnA thALAmAM, havADAmAM ane kUvA upara temaja makAnamAM pazu lagAvyA che. DIsA, vaDAvaLa sudhI pattharA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 223 : bhIlaDayA. gayA che. ahIMnI dharmazALAmAM paNa vAparyA che. keTalAka patthare te sArI keraNIvALA hatA, ghaNIvAra TakA jevA sIkkA paNa nIkaLe che. 14. allAuddIna khunIe pATaNa teDayuM te ja arasAmAM arthAta 1353 mAM A nagara teDayuM che. 15. rAmasenathI bhImapallI bAra keza dUra che. 16. navuM bhImapalI 1872 mAM vasyuM. DIsAnA vatanI matA dharamacaMda kAmadAre DIsAnA bhIlaDIyA "aNudA" brAhmaNane preraNa karI, rAjyanI madadathI navuM bhIlaDIyA vasyuM che. zrAvakonAM ghara atyAre pAMca che. 1890 mAM navuM nAnuM jinamaMdira banyuM che. 1892 mAM pratiSThA thaI che. ahIM rahelI aMbikAdevInI mUrti nIce nImna lekha che. saM. 1344 varSe ceka zudi 10 budhe che. lakhamasiMhena aMbika kAritA. gAmanA maMdiramAM paNa mUlanAyakajI zrI neminAthajI che ane AjubAju caMdraprabhu ane AdinAthajI birAjamAna che. ANaMdasUragacchanA zrI vijayarAjasUrijI ke jemane samaya vi. saM. 1704 thI 174ra che temaNe 1725 pachI hamIrAcala, tAraNagirI, ArAsANu, naMdIya (nAMdIyA), rANakapura, saMkhezvarajI, bhIlaDIka (bhIlaDIyAjI) ema sAta tIrthonA jIrNoddhAra karAvyA che. A hisAbe A tIrthane 1715 pachI jIddhAra thayo che, paraMtu vaLI musalamAnI humalAmAM maMdirane ane nagarane nukazAna pahoMcyuM che. zrAvakoe bhUlanAyakane mUla jagyAethI haTAvI rakSaNa mATe bIje sthAne haTAvI dIdhA. tyArapachI A bhUta mUlanAyakane badale bAjunA sthAne padharAvI hoya ema lAge che eTale ja 1872 mAM nIce prasaMga banyA haze. 1725 nA jIrNodhdhAra pachI 1746 mAM AvelA kavi zItavijayajI lakhe che ke dhANadhAre bhIlaDI pAsa dhANadhAranA bhIlaDIyA nagaramAM bhIlaDIyA pArtha nAthajI che. ane tyArapachI humalAmAM mUlanAyaka sthAnethI rakSaNa mATe pratimAjIne haTAvI anyatra padharAvyAM hoya ema lAge che. 17. navA bhIlaDIyA vaNyA pachI ahIMnA zrAvake tIrthanI saMbhALa letA hatA. saM. 1936 pachI paM. zrI umedavijayanA upadezathI DIsAnA zrI saMghe vahIvaTa saMbhALyo. ane pATaNanA rahIza parIkha vIracaMdabhAIne vahIvaTa saMye, temaNe AjubAjunI jamIna vALI keTa karyo. aMdara kU ane dharmazALA baMdhAvyAM. A vakhatathI piSa dazamIne meLo zarU thayo. nekArazI paNa cAlu thaI. 3. 23e a sms gpha 20 . straNamaNideva vAta A lekha eka devanI nIcenI mUrtimAM che temaja zrI pArzvanAthajInI eka dhAtumUrti upara 1351 ne lekha che. temaja 1358 ne lekha eka zivamaMdiranI divAlamAM jaDela che. dhAtumati gAma bahAranA tIrthanA maMdiramAM che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bhIlaDIyAjI-UNa : 224 : [ jaina tIrthano bheMyaruM nAnuM ane aMdhAruM hatuM te moTuM karyuM. pUrva dizAnuM dvAra paNa mukAyuM ane jALIo paNa mUkI. A pahelAM cIThI nAMkhI ahIMthI bhagavAna zrI pArzvanAthajIne upara laI javA prayatna kare paraMtu nA AvI. pachI ahIM ja prabhujIne rAkhI sudhArAvadhAro karAvyo. aMdara Arasa patharALyo. 1872 pahelAM sarIyadanA zrAvake e zrI pArzvanAthajIne potAnA gAma laI javA prayatna karelo. prabhujIne gAdI uparathI uThAvyA paNa kharA paraMtu bahAra nIkaLatAM daravAjA jevaDuM meTuM rUpa thayuM; bhamarAnAM ToLAM vaLyAM eTale pratimAjIne mUkI teo jatA rahyAM. ja uparanA vartamAna mUlanAyakajIne saM. 183 nA vi. zuda 5. DIsAnA maMgalANI ravacaMda bhukhaNadAsanAM vidhavA patnI purabAIe 1301 ApI besAyA che. 1982 thI dara pUrNimAe bhAtuM apAya che-poSa dazamane mATe meLo ane traNa nakArazI thAya che, rathayAtrA nIkaLe che. ahIM A meLAnA divasomAM eka divasa AjubAjunA ThAkaraDAone paNa jamADAyA che jenA pariNAme teo kadI paNa kaI yAtrAne herAna nathI karatA, tema lUMTaphATa ke corI paNa nathI karatA. saM. 1962mAM vIracaMdabhAInA svargavAsa bAda vahIvaTa DIsAnivAsI zeTha lallubhAI rAmacaMdane soMpyo hato ane hAla temanA suputro punamacaMdabhAI vahIvaTakare che. emaNe paNa uparanA bhAgamAM zatruMjaya giranAra vigerenA paTakarAvyA. atyAre dinapratidina tIrthanI unnati thaI rahI che. mAtra ahIM AvatAM rastAnI agavaDa che. relve raste pAlanapurathI DIsA avAya che. ane DIsAthI gADA, UMTa ke gADIyo raste bhIlaDIyAjI lagabhaga dasa gAu dUra che tyAM javAya che. vizeSa mATe bhIlaDIyAjI tIrtha pustaka tathA jaina yugane bhImapallI nAmane lekha vagere jevAM. prAcIna tIrthamAlAmAM bhIlaDIyAjIne A pramANe saMbhAryuM che. "sArI zrI vIrajijda, thirAda rAdhanapure ANaMda bhagavaMta bheTuM manauhAsi, dhANadhArI, bhilaDIu pAsa" kacchapradezamAM aMjAra zaheramAM zrI bhIlaDIyA pArzvanAthajInuM maMdira che. bhIlaDIyAjInI yAtrAe AvatAM amone nIcenA sthaLAno lAbha prApta thayA hatA. uNa ahIM prAcIna suMdara jinamaMdira che. rAdhanapurathI cha gAu dUra che. suMdara upAya che. zrAvakanAM ghara che, paraMtu khedapUrvaka lakhavuM paDe che ke ghara thoDAM ne kasaMpa maTe che. bhAvika hovA chatAMye keNa upAzraye jAya e prazna emane bahu vikaTa lAge che. eTale mahAnubhA upAzraye vicArIne ja AvavA lAge che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 125 : rAmamanya mArI tA e mahAnubhAve ne e ja bhalAmaNu che. lagAra dIrghadraSTithI vicAra karI jAgRta thAo. vItarAgadevanA anuyAyoene, zrI vItarAgadharmanA upAsakane ane vItarAgadevanA pUjakane AvA nakAmA kaleze, jhagaDA, vera, virodha, IrSyA thebhA nathI detA. AmAM kAMi ja lAbha nathI. svAmIbhAiemAM ApasamAM prema-sneha ane zakita ja ghaTe. tharA uNuthI cAra gAu dUra che. vizAla suMdara jinamadira che. zrAvakAnAM ghara pazu sArI saMkhyAmAM che. bhAvika, dhazradhdhAyukata ane jainatvanA sa MskArathI AAbhatA che. ahIM paNa varSojUne kaleza-kumupa teA hateA ja paraMtu A varSe ja pU. A. zrI vijayabhakitasUrijInA sadupadezatho e kaleza maTayeA-sapa thaye; ane zrI za MkhezvarajIneA saMgha paNa nIkaLyeA. ahIM hastalikhita pustakane bhaDAra sArA hatA paraMtu zrAvakAnI upekSAvRttithI veraNacheraNa thai gayA che teAye thADo hastalikhita pratA rahI che. kharI. nAnI sarakhI lAyabrerI che. pAThazALA sArI cAle che. mAkInAM gAmA nAnAM che. eTale te saMbadhI natho lakhatA. AkATImAM jinamaMdira ke upAzraya natho. bAkI badhe che. rAmasainya. bhIlaDIyAjI tIrthaMthI uttara dizAmAM khAra gAu ane DosA kempatho vAyavyamAM daza gAu dUra rAmasainya tIrtha Avelu che. rAmasainyanI prAcInatA mATe jIvAvaNImAM eka ullekha nIce pramANe male che-- nRpAdddazAgre zaradAM sahasre yo rAmasenAhvapure cakAra nAbheyacaitye'STamatIrtharAja bimbapratiSThAM vidhivatsadaH // vikrama saMvata 1010 mAM rAmasena nagaramAM zrI RSabhadeva prabhunA caityamAM zrI sarvadevasUrijIe+ AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabhujInI mUrtinI vidhipUrvaka pratiSThA karAvI hatI, * mA pradezanAM thA, kADhera, bhAbhera vagere sArA gAme che. tyAM suMdara jinamAMAi, darzanIya prAcIna jinamUtio ane prAcIna sthAnA che. + A. zrI sa`devasUrijI bhagavAna zrI mahAvIraravAmInI paTTapara parAmAM 38 mA AcAya che. te vaDagacchasthApaka mA. zrI udyotanasUrijInA ziSya che. zrI udyotanasUrijIyo TelI!manI sImamAM vaDanA jhADa nIce zubha mudde 8 khyiAne vi. sa, 994 mAM, vIra saMvata 1464 mAM AcAya padavI ApI hatI, temAM sadevasUrijI hatA. zrI sadevasUrie caMdAtInA rAjAnA jamaNu! hAthakamAM mamatrI kuSTha, jemaNe caMdrAvatImAM bhavya maMdira vAyu hatuM, temane ya ApI mahAna samUhane mAga karAvI dIkSA ApI hatI. sa 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - rAya : rara6 : [ jaina tIrtho zrI dharmasAgarajI upAdhyAya paNa A ja vastu lakhe che - 3. harAdhizajIta 2020 haiM rAmalai pure zrImatigtA" 'yo rAmasenAhapure vratIndurlabdhizriyagautamavaddadhAnaH nAmeyacaitye mahasenaslArjinasya mUrvidadhe pratiSThAm / (paTTAvalI samuccaya, pR.1 29, mahAvIrapaTTaparaMparA) A pleka paNa upakta kathananuM ja samarthana kare che. A sivAya athI paNa prAcIna samayamAM paNa ahIM maMdira hovAno ullekha che. suprasiddha AmarAjA pratibaMdhaka zrIbakhabhaTTasUrijInA guru zrIsiddhasenasUri. jIe Ama rAjAne rAmasenamAM joyA hatA. vi. saM. 807 mAM ane A vakhate paNa ahIM jinamaMdira hatuM (vistAra mATe juo prabhAvaka caritra) rAmasenathI eka mAIla dUra khetaramAM eka TIMbAnI nIcethI khedatAM eka sarvadhAtunI pratimAjInuM suMdara parikara nIkaLyuM che, je atyAre navIna maMdiramAM vidyamAna che jemAM nIcene leka-baddha-padyalekha che- " anuvartamAnatIrthapraNAyakAdvarddhamAnajinavRSabhAn / ziSyakramAnuyAto jAto vajrastadupamAnaH // 1 // tacchAkhAyAM jAtasthAnIyakulodbhUto mahAmahimA / candrakulodbhavastato vaTezvarAkhyaH kramabalaH // 2 // - zauthIugyAre junIjA saM. 208 nathI vaMcAtuM. A lekha eka khetaramAMthI nIkaLelA dhAtu moTA kAusagIyAnA paga pAse che. AmAM 108thI AgaLa nathI vacAtu paraMtu 1084 athavA te 80 thI 89 sudhIne AMka saMbhave che. thIrApadrodbhatastasmAd gaccho'tra sarvadivakhyAtaH / zuddhAcchayazonikarairdhavalitadinacakravAlo'sti // 3 // tasminbhUriSu mUriSu devatvamupAgateSu vidvatsu / jAto jyeSThAyastasmAcchIzAntibhadrAkhyaH // 4 // arijInA upadezathI 27 jinamaMdiza ( paTTAvalI samuccaya tapagaccha paTTAvalInA AdhAre) bhAyAM hatAM. A sivAya bIjA eka sarvadevarijI paNa thayA che. teo teramI sadImAM vimAna hatA. temaja ke raMTaka ga7nA sadasUrijI pratiSThita eka vizAla bhavya mUrti paTTaka 170 jinamatiene bhavya paTa pAlanapuranA zrI zAMtinAthajInA maMdiramAM che. temaja zrI ararijInI mUrti pUjA birAjamAna che. eno pratikA saM, ra00 che. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhatihAsa ] : 227: zamasanma tasmAcca sarvadevaH siddhAntamahodadhiH sadAgAhaH / tasmAca zAlibhadro bhadranidhigacchagatabuddhiH // 5 // . zrIzAntimadrava ghAvatijJA..pUfmadrAvyA nA...kti...............zuddhi 2 . Sayadidi bimba nAbhimUnormahAtmanaH / lakSyAzcaJcalatAM jJAtvA jIvitavyaM vizeSataH // 7 // maMgalaM mahAzrIH // saMvat 1085 caitrapaurNamAsyAm / TUMka bhAva-A parikara ema sUcave che ke zrI bhagavAna mahAvIradevanI paTTaparaMparAmAM vajazAkhAmAM caMdrakula thayuM temAM thI rA58 gacchamAM aneka suprasiSa AcAryo thayA temAM zrI zAntibhadrasUrijI thayA che, temAM siddhAMtamahetAdhi zrI zAlibhadrasUrijI thayA, temanA zrI zAntibhadrasUrijI, temanA pUrNabhadrasUri thayA. temaNe 1084 mAM citro pUrNimAe zrI RSabhadeva prabhunA biMbanI sthApanA karAvI A biMba lavamInI asthiratA jANI rAjA raghusene gurUpadezathI banAvyuM che. agiyAramI sadImAM rAmasinyamAM raghusena rAjA haze. aneka prabhAvika AcArya devo ahIM padhAratA ane temanAM upadezathI aneka zubha dharmakAryo thatAM haze ema lekha sUcave che. gurnAvalikAra A. munisuMdarasUrijI mahArAje 1010 mAM zrI sarvadevasUri e zrI kaSadeva prabhunA caityamAM zrI caMdraprabhujInI mUrti sthApita karyAnuM jaNAvyuM che te citya te uparanA lekhathI paNa vadhu prAcIna ja che emAM te saMdeha ja nathI. eka zrI pArzvanAtha bhagavAnanI paMcatIthI mUrtinA pAchaLanA bhAgamAM nIce mujaba lekha che. ___ " saMvat 1289 varSe vaizAkha vadi 1 gurau vA. rAjasiMghastayoH sutake lahaNa bhrAturvAgbhaTaprabhRtaiH kAritAH, pratiSThitA paM. pUrNakalazena." rAmasenamAM nadInA kinArA para eka prAcIna maMdira che jeno hamaNAM suMdara jIrNoddhAra thaye che. nIce suMdara majabUta bhoMyaruM che jemAM sapheda ane traNa traNa phuTa moTI zrI RSabhadeva bhagavAna Adi jinapratimAo che. traNa kAusagIyA che. ane zrI cakrezvarI devInI mUrti birAjamAna che. atyAre paNa gAmabahAranA TIMbAomAMthI khedakAma karatAM prAcIna mUrtio, imArate, khaMDiyere, mandiranA patthare, kuA, vAva ane sikkAo vagere nIkaLe che te jovA gya che. e jotAM A nagaranI prAcInatA, bhavyatA, vizAlatA ane manaharatAnAM darzana thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muharIpAsa [ jaina tIrthona . rAmasenanuM prAcIna nAma rAmanya che. A gAma vAghelA rAjaputenA tAbAmAM che. ahIMnA jaina maMdira upara janetarane paNa khUba mAna, Adara, zraddhA ane bhakti che. maMdiranA camatkArothI emanI zraddhA ane bhakti vadhyAM che. e lekene vizvAsa che ke jena mandirAne patthara ke saLI paNa potAnA aMgata kAma mATe vAparI zakAya nahiM. eka vAra jaina mandirane eka patthara eka kheDute pitAnA vAparavA mATe kAMdhe upADI pitAnA khetaramAM kUvA pAse mUkyo. thayuM evuM ke e kUvo e rAtrinA ja paDI gaye. havAramAM kheDute A joyuM eTale e patthara upADIne mandira pAse mUkI Avyo. AvI ja rIte eka vAra eka ThAkora sAhebe maMdiranI zilA potAnI beThakamAM mukAvI. rAtrinA ja ThAkora sAhebane evI pIDA-vyAdhi thaI ke ThAkora sAheba maravA paDyA. pachI havAramAM ja e zilA upaDAvIne madiramAM mukAvI. pachI ThAkarazrIne ThIka thayuM. AvA te ahIM ghaNAM ja prasaMge-camatkAra dekhAya che. prasiddha tIrthamAlAnA racayitA zrI zItavijayajI paNa A tIrthane paricaya A pramANe Ape che. x nayaramaDADa ani rAmaseNa pApa paNasi deva dIThiNa para I Adila baMba pItalamaya sAra hemataNI parisehI udAra rAmacaMdranuM tIratha eha Aja apUrava avicala jeha kavizrInI mAnyatAnusAra rAmacaMdrajInA samayanuM A prAcIna tIrtha che ane pItalamaya zrI rASabhadevanI mUrti ke je suvarNasama dekhAya che. kadAca pahelAM jaNAvyA pramANe lekhavALA parikaranI mUrti hoI zake kharI. AvI rIte dhAnya ranuM A prAcIna tIrtha che. khAsa yAtrA karavA lAyaka che.. ahIM yAtrA karavA mATe pAlanapurathI DosA sudhI relavemAM jaI ane tyAMthI pagaraste uMTa, gADAM ke gADI raste rAmasena javAya che. DIsA roDathI vAyavyamAM paNa daza gAu dUra che. muharIpAsa (TaTa) kurIvAra TurijharSa (jagaciMtAmaNI caityavaMdana) suprasiddha jagacitAmaNInA ciyavaMdanamAM varNavAyeluM A muharI pAsa tIrtha DuMgarapura sTeTamAM AveluM che. IDarathI kesarIyAjI jatAM A sthAna Ave che. A sthAna pahelAM muharI nagara tarIke prasiddha hatuM, je gAma bAra gAu lAMbuM paheluM hatuM. * rAmasena uparathI rAmasenIyA gai paNa nIkaLe che. juo pAvalI samuccaya pR. 23, pariziSTa 84 gacchanAM nAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 229 musalamAnI jamAnAmAM A tIrthane jabarajasta dhakko pahoMcyo che. allAuddIna khUnI maMdire teDato A bAju Avato hato tyAM, muharI nagaranA zrAvakane rAtre savanuM AvyuM ke nagarano vaMsa thaze mATe mUrti uThAvI . savAramAM A svanAnusAra mUrti uThAvI TITeI gAmamAM laI gayA. thoDA samaya pachI alAuddInanI senAe nagarane ane maMdirane vaMsa karyo. vaLI e bIje samaya AvatAM TITeIthI paNa mUrti uThAvIne zAmaLAjInA pahADamAM chupAvavAmAM AvyAM. chelle vIsamI sadImAM saMvata 1928 mAM e mati TITeI lAvyA. ahIMnA ThAkare darzana paNa hatA karavA detA. darzana samaye eka sonAmahora ApavI paDatI hatI, paraMtu samaya badalAye ane TITeinA maMdiramAM A mUrti padharAvI che. have sArI rIte dazana-pUjana thAya che. sapheda vaNanI suMdara lagabhaga gaja uparanI (27 Ica che) A mUrti sAthe vIzavaTe paNa lAka vAmAM AvyuM hatuM. zAmaLAjInA DuMgaramAM hajI paNa maMdironAM vaMsAvaze dekhAya che. muharI nagaranI AjubAju paNa maMdiranAM vaMsAvaze dekhAya che. A mUrti suMdara darzanIya ane bhavya che. TITeI DuMgara pAse che. khAsa yAtrA karavA lAyaka sthAna che. bherela (bherola) sAcorathI 10 gAu dUra ane tharAdathI 10 mAIla dUra bherola gAma AvyuM che. ahIM eka prAcIna ane mahAcamatkArI zrI neminAtha prabhujInI pratimAjI che. A pratimAjI vi. saM. 1956 mAM bhUlathI doDha mAila dUra gaNezapura gAma che, tenI vaccenA vAyAkepha khetara ane devata bheDA taLAva Avela che temAMthI vAyAkerU khetara kheDatAM eka kheDUte camatkArika rIte A kRti bedI. sAthe bIjI paNa traNa cAra khaMDita mUtio nIkaLI hatI. A samAcAra zrAvakone maLavAthI tyAM jaI mUrtinA darzana karyA, paraMtu mUrti khaMDita hovAthI dhanAgecara nAmaka taLAvamAM mUtio padharAvI dIdhI. punaH 1962 mAM khUba varasAda thaye ane mATI jovAI gaI eTale pharIthI mUtio dekhAI. bharela ThAkorasAhebane A samAcAra maLyA. temaNe potAnA kAmadAra ke jeo jaina hatA, temane kahI mUtio jeno pUjavAnI vyavasthA kare nahi te sTeTa saMbhALI le tema jaNAvyuM. jenAe te mUtio kaDhAvI maMdiramAM padharAvI. se varSathI vadhu prAcIna mUtio upAMgathI khaMDita hoya te paNa pUjAya che. Ama kahevAthI jenee te mUtine AdIzvara prabhunA maMdiramAM paDakhe birAjamAna karI, paraMtu aneka jAtanA camatkAra dekhAvAthI A mUrtine mUlanAyaka tarIke 19 99 mAM phA. 2, 3-4nA roja sthApavAmAM AvyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarI pAsa : 230 [ jaina tIrthano mati bahu ja camatkArI ane prabhAvika che A pradezamAM aneka camatkAre A tIthenA saMbhaLAya che ahIM jenAM 25 ghara che, dharmazALA che ane pAThazALA che. ahIM AjubAjumAM aneka prAcIna TIMbA, khaMDiyere, patharAnA bAMdhelA acIna kUvAo che gAmathI eka mAIla dUra pUrvamAM devata bheDA sthAna che, jayAM aneka jaina maMdire hatAM. eka bAvana jinAlayanuM prAcIna bhavya maMdira paNa hatuM. ahIMthI matio nIkaLe che. A sthAne 800 varSa pahelAM eka pIpalapura nagara hatuM. pIpalaka-pI5laka gacchanI utpattinuM sthAna A nagara hoI zake tema saMbhave che. ahIMthI nIkaLela kAlikA mAtAnI mUrti upara lekha che. saM. 1355 mAM pratiSThita che. temaja noSiA grf: gfg: A jotAM A aMbikA devInI mUrti zrI neminAtha bhagavAnanI adhika yikA jaNAya che. . A sivAya gAma bahAra pazcimettaranA meTa medAnamAM 1444 thAMbhalAvALuM 7ra derIvALuM prAcIna maMdira hatuM je musalamAnA jamAnAmAM naSTabhraSTa thayuM, atyAre paNa A taraphano jamIna khedatAM suMdara kotaraNIvALA patthare, thAMbhalA vagere nIkaLe che. gAmanI ajJAna janatA A thAMbhalA laI jaI kUvA vagerenA thALAmAM vApare che. A siva ya aMcalagaccha paTTAvalImAM paNa ullekha maLe che ke aMcala gacchanI vahRbhI zAkhAnA AcArya zrI puNyatilakasUrijInA upadezathI saM. 1302 zeTha muMjAzAhe meTuM maMdira karAvyuM hatuM ane enI pratiSThA karAvI hatI. muMjAzAhe maMdira banAvavAmAM pratiSThA mahotsava vageremAM savA karoDa rUpiyAne kharca karyo hate. * uparanuM maMdira kadAca muMjAzAhanuM paNa hoI zake ema lAge che, kAraNa ke atyAre A bAju muMjAzAhanI vAva jIrNa avasthAmAM vidyamAna che. ahIthI bIjA be lebe paNa malyA che. "saMvat 1261 varSe jyeSThasudi 2 ravau zrIbrahmANagacche zreSThi bahudevasuta devarANAgabhAryAguNadevyA zrIneminAthabimbaM kAritaM, pratiSThitaM zrIjayaprabhasUribhiH (khaMDita parikarane lekha) __ " saMvat 1568 vaizAkhabadi 8 zukre upakeza sA0 lUgaDa sA. vIrI mAtmajena zrIpArzvanAthavi kAritaM pra0 vijayaprabhamUribhiH parantu bhUlanAyaka zrI neminAthajInI mUrti te A lekhothI paNa prAcIna che. saMprati mahArAjAnA samayanI mUrti lAge che. ahIM eka vAra hajAranI saMkhyAmAM ne vasatA hatA. tyAM atyAre mAtra jenonAM vIsa ghara che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] nAgaphaNI pArzvanAtha gAmatho rA mAIla dUra prAcIna rAjamahela vagere paNa dekhAya che. atyAre ahI cauhANu rAjapute rAjya kare che. darabArazrIne ane A jaina prajAne paNa zrI neminAtha prabhu upara pUrUM zrA ane bhakti che. ahIM AvavA mATe DIsAthI meTara raste avAya che. DIsAthI 50 mAIla bhArela che. tharAda sudhI meTara sarvIsa che. tyAMtho 8 thI 10 mAila dUra bhArela che. tharAdamAM paNa 12 madire che jemAM aneka bhavya prAcIna pratimAo che. : 231: ahIyo daza gAu dUra sAcera che, jyAM prAcIna 4 jainamadirA che, A tIrthanA camatkAra saba MdhI vizeSa jANavA icchanAra jijJAsue bhArela nemikathAkItAna pustaka vAMcavuM. bhArAlamAM nAnI dharmazALA che. yAtrikAne badhI sagavaDa maLe che. nAgaphaNI pArzvanAtha A tIrthanI sthApana caudamI sadImAM thayelI che. A tIrthanI cAre tarapha mevADanA DuiMga phelAyelA che ane vacamAM A tIrtha Avyu che. cUDAvADAthI pazcimamAM 'AmalAghATa' thI eka mAIla nIce utaryA pachI e ja pahADanI nALamAM e phlaeNga dUra pahADanA DhaLAvamAM A suMdara prAcIna tI` AvyuM che. ahIM eka purANI dharmazALA che jemAM pAMca te jharaNAM vahe che. enI najIkamAM ja zikharamaSya nAnuM suMdara jinAlaya che. maMdirajImAM be hAthanI vizAla yakSarAja zrI dharaNedranI kaNAvALI zyAma mUrti che ane tenA upara cha IMcanI sudara manAtura pArzvanAthajInI prAcIna mUrti che. maMdirajInI nIcethI traNa jharaNAM jAya che ane traNenA pANInA saMgama thaI kuMDamAM gaumukhIthI paDe che. A jharaNAM divasa ne rAta vaDe che. eka iMcanI dhArA paDe che, paraMtu khUtrI e che ke kuMDa upara UbhA rahI zrI pArzvanAthajInuM nAma levAthI e IMcanI jADI dhArA vahe che. game tevA dukALamAM paNa pANInI dhAra te akhaMDa vahe che. bojI kuMDamAM game teTaluM pANI paDe paNa kuMDa kadI paNa chalakAtA nathI. ceAmAsAmAM paNa Ama ja mane che. maMdirajInI cAre khAjI jhADI che. siMhuM, vAgha AdinA bhaya pazu rahe che, chatAMye tInA camatkArathI keAine harakata AvatI nathI. ahIM kAi anya dA~nI cego, tapasvI, avadhUta dhUNI dhakhAvIne rahI nathI zakatA. zAsanadeva temane bhaya pamADI becAra divasamAM ja ravAnA karI de che. ahI" AvavAnA raste vikaTa che. nALa upara caDhatAM utaratAM sAvadhAnIthI eka ja manuSya caDhI ke utarI zake che. ahIM gurudevAcAye levala vIramazAhane caraNeAraNeMdra maMtranI sAdhanA karAvI hatI. trIje kSIrtharUpa eSThAyaka deve kahyuM kera gAmatAvATa para maMdira baMdhAva ane tArI icchA pUra thaze". 7 aha ch Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgaphaNI pArzvanAtha : : 23ra : [ jena tIrthone dharoMDhanI mUrti upara zrI pArzvanAthajInI mUrti banAvI sudara jinamaMdiramAM pratiSThA karAvI. tenI manekAmanA pUrNa thaI. AvI ja rIte vaDagacchIya yAdavasiMha ane zrIzAntisUrijIe cintAmaNi ane padmAvatI maMtranI sAdhanA karI hatI. A sthAna zAMta, dhyAna karavAlAyaka ane maMtra sAdhana karavA gya che. ahIM jIrNoddhAranI jarUra che. A prAMtamAM A tIrthane nAgakaDA, nAgatana saMthA nAgetana nAmathI paNa badhA oLakhe che. A tIrtha mATe eka suMdara aitihAsika daMtakathA maLe che, je A pramANe che. je vakhate sUryavaMzI mahArANA pratApanA hAthamAMthI cittoDa ane mevADanuM rAjya samra akabare jItI lIdhuM te vakhate mahArANA pratApa rAjya cheDo mevADanA pahADe ane jaMgalamAM chupAIne pharate ho tyAre e jaMgalamAMthI vihAra karIne jatAM mahAna jainAcArya zrI lakSmI sAgarasUrijInA temane darzana thayAM. rANAjIe temane upadeza sAMbhaLI prasanna thaI sUrijIne tyAM rekI vijJapti karI kegurudeva! mane mAruM rAjya pAchuM maLe te upAya daza. AcAryazrIe lAbhanuM kAraNa jANuM kahyuM ke-dharaNendra padmAvatI sahita zrI pArzvanAthajInI pratimAjInuM ArAdhanA karavAthI tamArA mane ratha phaLaze. bAda mahArANA pratApe tevA sthAna saMbaMdhI pRcchA karatAM sUrijIe temane mevADanA pahADomAM birAjamAna ane dhamAsInI naLamAM thaIne javAya che te raste zronAgaphaNuM pAzvanAjInuM sthAna batAvyuM. raNujIe ahIM AvI khUba daDhatA ane zradhdhAthI ArAdhanA karI, jethI temanI manokAmanA TUMka samayamAM ja pUrNa thaI. A sAdhanA pachI TUMka samayamAM rANA pratApane jaina dharmanA dAnavIra zeTha bhAmAzAhe rANAjIne khUba ja madada karI. rANAjIe tyArapachI bAvana kilA jItyA, udepura jItyuM ane petAno rAjyAbhiSeka punaH dabadabAthI karAvye, jenA prabhAvathI pitAno adbhudaya thaye. tene mahArANA pratApa kema visare ? teNe potAnA ArAdhanAnA sthAne bhavya jinAlaya baMdhAvI jIrNoddhAra karyo. vaLI potAnA upakArInI harahaMmeza yAda rahe te mATe potAnI rAjadhAnImAM paNa dharaNendra-padmAvatI sahita zrI pArzvanAthajInuM bhavya maMdira baMdhAvyuM ne pArzvanAthajInI mUrtine "nAgaphaNI" evuM nAma ApyuM. - atyAre paNa A tIrthane mATe mahimA ane prabhAva che. iDarathI kesarIyA paga raste janAra gujarAtanA saMghe ahIM jarUra yAtrA karavA Ave che. IDarathI mevADanI hadamAM pesatAM ja be DuMgaranI vacce A tIrthasthAna AveluM che. atyAre paNa ahIM eka camatkAra dekhAya che. eka vAra se va yAtrA karavA AvyuM hatuM adhInA samaya, beThelI bAI paNa darzana mATe gaI. ajANatA paNa bhAvi jIva tAkAta mAthe manadeve bhamarAne samA maMdiramAM vika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 9 233 : dabhavatI (bhAI) ane yAtrALuo darzanane lAbha na laI zakayA. A sivAya nAgaphaNI pArzvanAthajInI mUrtio nIcenA sthAnamAM che - 1. vijApura tAlukAnA vihAra nAmanA gAmamAM paNa che. 12 mAM ahIM maMdira banyuM che 2. daLavADIyAmAM 1928 mAM nAgaphaNI pArzvanAthajInuM maMdira banyuM che. 3. kesarIyAjI pAsenA sAmerA gAmamAM paNa nAgaphaNIpArzvanAthanuM maMdira hatuM. ekaMdare A tIrthasthAna mahAcamatkArI, prabhAvika ane yAtrA karavA lAyaka che. darbhAvatI ( I) vaDodarAthI pUrvamAM relave raste 18 mAIla tathA meTara raste paNa 18-19 mAIla dUra DaI gAma AvyuM che. jo ke A tIrtha prasidhdha tIrtharUpe nathI paraMtu ahIM birAjamAna zrI laDhaNupArzvanAthajInI addabhUta camatkArI prAcIna pratimA che tene aMge ane mahepAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja vigerenI vargavAsabhUmi hevAthI tIrtharUpa manAya che, mATe saMkSepamAM ja TUMka paricaya Ape che. DabheInI sthApanA gujezvara mahArAjA siddharAjanA samayamAM 1150 pachI arthAt bAramI sadImAM thaI che. siddharAje A nagarIne keTa paNa baMdhAvyuM hatuM. bAda vAdo zrIdevasUrijInA guru A. zrI municaMdrasUrijIne janma bAramI sadImAM DaImAM thayela hatuM. teo mahAtyAgI, tapasvI ane dhuraMdhara vidvAna hatA. temane sauvIrapAlI(mAtra kAMjI vAparIne rahetA mATe sauvIrapAyI )nuM biruda prApta thayuM hatuM. temaja tArkikaziromaNuM tarIke paNa temanI khyAti hatI. emaNe viza graMtha navA banAvyA che. sAta mahAgraMtha upara suMdara TIkAo racI che. temanI naiSadhakAvya upara 12000 hajAra lekanI TIkA paNa addabhuta vidvattApUrNa che. 1178 mAM pATaNamAM temane svargavAsa thaye hate. | gujarAtanA prasiddha mahAmaMtrIzvara vastupAlanA laghubaMdhu tejapAla gedharAnA nareza dhUdhalane jItI ahIM AvyA hatA. temaNe darzAvatIne rakSavA mATe suMdara, majabUta kille banAvyuM hatuM ane 170 derIovALuM suMdara vizALa gaganacukhI bhavya jinamandira banAvyuM hatuM, je maMdira senAnA kaLaze ane vijAethI suzobhita karyuM hatuM. - mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDakumAre dabhavatImAM maMdira banAvyuM hatuM. vahIy" emAM 83 nagaramAM baMdhAvelAM maMdiromAM ullekha che. loDhaNapAzvanAthajI. dabhavatImAM zrI laDhaNapAzvanAthajInuM maMdira tIrtharUpa che. A saMbaMdhamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dabhavatI ( I) : 234 : [ jene tIrthano daMtakathA saMbhaLAya che ke sAgaradatta nAme sArthavAha pharate pharate darbhAvatI Avyo. ene ja pUjA karavAne niyama hate. bhUlathI pratimAjI sAthe lAvavAnuM bhUlI gaye. pratimA-pUjana sivAya bhajana kaI rIte thaI zake? pachI veLunI suMdara pratimA banAvI pUjana karI bhejana karyuM, ane te pratimAne kUvAmAM padharAvI. kUvAmAM padharAvela pratimAjI kUvAmAM akhaMDa rahI-aMzamAtra pIgaLI nahiM. thoDA samaya pachI sArthavAha pharate pharate pAchA darzAvatI Ave. adhiSThAyakadeve ene svapnamAM jaNAvyuM ke-tamoe banAvela veLunI pratimAjI bahAra kADhe. bIje divase sutaranA tAMtaNe pratimAjIne bahAra kADhyAM. pratimAjInI divya kAMtinA darzana karavAthI sarva lekIne khUba AnaMda thayo. pachI sArthavAhe meTuM maMdira baMdhAvI prabhujIne sthApana karyA. pratimAjI ardha padmAsana ane mahAcamatkArI che. teDhAnI mAphaka daDha ane vajasamAna majabUta hovAthI pratimAjInuM nAma paNa "DhaNa pArzvanAtha prasiddha thayuM. je kUvAmAMthI A mUrti nIkaLI te kUve paNa atyAre mahAlakSmIjInA maMdira pAse vidyamAna che. " prAcIna tIrthamALAmAM paNa A pramANe ulekha male che. leDhaNa ttiparI jANaye, uthAmaNe he mahimA bhaMDAra (vi. 1668) nI racanA jagata vallabha, kalikuMDa ciMtAmaNa DhaNu. (1882) A camatkArI mati atyAre darbhAvatImAM-DAImAM vidyamAna che. ene laDhaNa pArzvanAthajInuM daherAsara kahe che. A maMdira suMdara be mALanuM che. nIcenA bhAgamAM mUlanAyaka tarIke suMdara zyAmamanahara zrI leDhaNu pArzvanAthajI che. jamaNI bAju zAMtinAthajI ane DAbI bAju zrI AdinAthajI che. uparanA bhAgamAM mUlanAyakajI zrI zItalanAthajI che. A sivAya bIja suMdara sAta maMdira che. A maMdiramAM kula 67 kRtio che. bahAranA bhAgamAM camatkArI maNibhadrajI che. siddhacakrajIne paTa paNa saMdara che. sAte maMdirone TUMka paricaya nIce ApuM chuM. (1) zrI munisuvratasvAmInuM maMdira-A maMdiramAM kula 34 mUrtio che. A maMdiramAM zrI gautamasvAmInI suMdara mUrti che. sphaTika ratnanI eka pratimA paNa che. (2) zrI dharmanAtha svAmInuM maMdira A maMdiramAM kula 48 mUrtio che. eka vIzavaTa ane paMcatIrthI suMdara che. (3) zrI AdinAthajInuM maMdira-ahI kula 26 mUrtio che. (4) zrI zAmaLAjInuM maMdira A maMdira prAcIna che. gaMdhAravALAe A maMdira baMdhAvyAnuM kahevAya che. atyAre paNa vajAvaMDa vagere gaMdhArIyA kuTumbavALA caDhAve che. zrI zAmaLA pArzvanAthajI uparanA bhAgamAM mUlanAyakajI che. ahIM kula mUrti 112 che. gabhArA bahAra mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanI mUrti che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ]. : 235 : dabhavatI DileI) cekamAM jagadguru zrI hIravijayasUrijInI pAdukA che. siddhAcalajI ane samatazikharano paTTa paNa suMdara che. ) (5) jUna zAMtinAthajInuM maMdira-mULagabhArAmAM 20mUtio che. DAbI bAjunA gabhArAmAM mUlanAyaka sumatinAthajI che. AmAM 16 mUrtio che. jamaNA gabhArAmAM kula sattara mUrtio che. pazcima taraphanA bhAgamAM agiyAra mUrti che. ItamAM ketarelA paTe paNa suMdara che. - () navA zAMtinAthajI-A maMdiramAM kula-18 mUrtio che. ahIM pacatIthI paTe darzanIya che. (9) caMdraprabhu jinamaMdira-A maMdiramAM kula 15 mUrtio che. upAdhyAyajI mahArAjanuM samAdhisthAna gAmathI dakSiNe cAra phalaga dUra A samAdhisthAna ApyuM che. dakSiNa bAjue upAdhyAyajInA samAdhiratUpa sAthe bIjA sAta pa (kula 8) che. ahIM eka dharmazALA paNa sArI che. bIjA vibhAgamAM paNa 8 derIo che. ahIM eka suMdara kR che, je bahu camatkArI che. ahIM eka bhejakane reja savA rUpiye malato hate. ahIMnuM pANuM paNa sAruM ne svAdiSTa che. * A derIomAM mukhya zrI vijayaprabhasUrijInI 1775 nI sAlanI pAdukA che. pachI traNa derIo te vijyaprabhasUrijInA ziSyanI che. mahepAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAja ane temanA ziSyanI pAdukAo che. upAdhyAyanI pAdakA stUpa saM. 175 mAM banela che. tyAMthI te TheTha 1995 sudhImAM A 16 * rIo banI che. upAdhyAyanI pAdukApane lekha nIce ApuM chuM "saMvat 1745 varSe zAke 1611 pravartamAne mArgazIrSamAse ekAdazItithau ta. zrI zrIhIravijayasUrIzvaraziSya-paM0 zrIkalyANavijayagaNiziSya-paM. zrIlAmavijayajigaNiziSya-paM. zrIjitavijayagaNiziSya-sodarasatIrthya paM. zrInayavijayagaNiziSya-ga. zrIyazovijayagaNInAM pAdukA kArApitA pratiSThiteyaM tArAmaseva........vigaLinA pAna kahevAya che ke emanA svargavAsanA divase emanA pamAMthI nyAyane vini pragaTe che. - A soLa derIomAM ekamAM zrI bASabhadeva prabhunI pAdukAo che. A sthAnamAM kAtikI ane caitrI pUrNimAe zatruMjayane paTa baMdhAya che. temaja mauna ekAdazIupAdhyAyajInA svargatine, temaja jeTha zuda 9 vagere divasee pUjA, utsava, -- bhAvanAdi thAya che. 1. ahIM 1211 mAM vAMcanAcArya guNAkarasUrie caturvizatijina ane vRtti lakhAvI. tAryazrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vorA, jagaDIyAjI 236 [ jaina tIrthone 2. 1251 mAM bhImadevanA rAjyamAM yogazAstravRtti lakhAvI. 3. 1490 mAM pUrNimA gacchanA zrI rAmacaMdrasUrijIe vikramacaritra pAbandha banAvyuM 4. 1763 mAM upadezamALA kathA lakhAI che. ahIM atyAre cAra-pAMca suMdara jJAnamaMdire-jJAnabhaMDAra che, jemAM prAcIna arvAcIna pustaka saMgraha uttama che. AtmArAmajI jaina pAThazALA cAle che. kanyAzALA che. suMdara pAMca upAzrayo che. be vADIo jamaNuM vagere mATe che. lagabhaga traNaso upara jenenA ghara che. yazavijaya vATikA navI banI che. jijJAsue jarUra lAbha levA jevuM che. A sivAya jAhera sthAnamAM paNa hIrA bhAgoLa, mAtA dekaDI, lAlATepamIjA vAva, teja talAva, jUne killo vagere jovA lAyaka sthAne che. vaDodarA (vaTapadra) gujarAtamAM gAyakavADa sarakAranI rAjadhAnI tarIke vaDodarA ( Baroda ) prasiddha che. ahIM narasiMhajInI piLamAM dAdA pArzvanAthajInuM mahArAjA kumArapAlanA samayanuM bhavya ane prAcIna maMdira che. 1973 mAM Ane jIrNodhdhAra karI bahu suMdara banAvyuM che. pAvAgaDhanA jaina maMdiramAM birAjamAna zrI bhIDa bhaMjana pArzvanAthajInI mUti; pAvAgaDhamAM jena vastInA abhAve e mUti ahIM * padharAvyAM che. dAdA pAzvanAthajInI mUti veLunI lepamaya bahu ja camatkArI ane bhavya che. A sivAya bIjA paNa suMdara 18 jinamaMdira che. ahIM zrI pravartakajI kAntivijayajI mahArAjane jJAnabhaMDAra paNa sAro darzanIya che. pustakasaMgraha sAro che. gAyakavADa sTeTanI rAjadhAnI hovAthI rAjamahela, bIjA rAjakIya makAne, kaleja, kalAbhuvana vigere jovA lAyaka che. gAyakavADa sTeTanI lAyabrerI, vaDedarA erIenTala sIrIjha, purAtatva saMgraha vagere jevA yogya che. ahIM najIkamAM chANuM gAma che. tyAMnA maMdire darzanIya che. tyAM paNa pustakabhaMDAra sAre che. jagaDIyAjI bharUca jIllAmAM Avela aMkalezvarathI rAjapIpaLA sTeTa relve jAya che tyAM vaccamAM ja jagaDIyA tIrtha Ave che. jagaDIyA sTezanathI eka mAIla dUra tIrtha sthAna che. 1921 mAM zrI AdIzvara prabhunI pratimAjI pragaTa thayAM ane nUtana jinamaMdiramAM zrI AdinAtha prabhujI mUlanAyaka birAjamAna thayA tyArathI zrI che. jAtha prabhunuM tIrtha kahevAya che. pratimAjI bhavya ane camatkArI che. adhiSThA12 jAgRta che. dara pUname meLo bharAya che. vi. zu. 3 moTo meLo bharAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - itihAsa ]. : 237 : larava ahIMnI AbohavA ghaNuM ja sArI che. havA khAvAnuM sthAna che. zvetAMbara na dharmazALAo che. sagavaDa sArI che. bharuca (azvAvabedha tIrtha) amadAvAdathI muMbaI jatI B. B. & C. I. relvemAM bharUca sTezana Ave che. bharUca lATadezanI prAcIna rAjadhAnI che-hatI. bharUcathI cha mAIla dUra azvAvadha tIrtha che. vIsamA tIrthaMkara zrI munisuvratasvAmInA samayathI A tIrthanI sthApanA thaI hatI. zrI munisuvratasvAmI kevaLajJAna prApta karyA pachI bhUtalamAM vicArI rahyA hatA. vihAra karatA karatA pratiSThAnapuramAM padhAryA. A vakhate bharUcamAM jitazatrurAjA pitAnA sarva lakSaNasaMpanna azvanuM balidAna devA taiyAra thayA hatA. pitAnA javAthI azvanuM kalyANa thaze ema jANu bhagavAna pratiSThAnapurathI vihAra karI eka ja divasamAM 60 keza bharUcanA karaMTa vanamAM padhAryA. upadeza ApI rAjAne pratibadhI avanA jIvane teno pUrva bhava kahI bacAvyA. azva anazana karI mRtyu pAmI saudharma devalekamAM mahaddhika deva thayA. bAda tyAMthI AvI prabhujInA samavasaraNanA sthAne ratnamaya suMdara jinamaMdira baMdhAvyuM. zrI munisuvratasvAmInI suMdara pratimAjI sthApita karyA. pitAnI paNa azvarU5 mUti banAvI bAda devalokamAM gayo, tyArathI azvAvadha tIrtha: prasiddhimAM AvyuM. AvI ja rIte ahIM karaMTa vanamAM eka samaLI mRtyu samaye munivarenA sukhathI namaskAra mahAmaMtra sAMbhaLI siMhaladezanA rAjA caMdraguptanI patnI caMdralekhAne sAta putre pachI devInI ArAdhanAthI sudanA nAmanI putrI janmI. te janmamAM navakAra maMtra sAMbhaLatAM jAtisamaraNa jJAna thayuM ke pote pUrva bhavamAM bharUcamAM narmadA tIre karaMTa vanamAM samaLI hatI. eka vAra vaDa upara beThelI tevAmAM pAradhInA bANathI vIMdhAyelI huM karuNa AkaMda karatI hatI. tevAmAM koI muni mahArAje navakAra maMtra saMbhaLAvyuM. tenI anumodanA karI. tyAMthI mRtyu pAmI huM rAjaputrI thaI chuM. A pramANe jAtismaraNa jJAna thayA bAda kereTa vanamAM cityane jIrNoddhAra karyo. grevIsa derIo banAvI, pauSadhazALA, dAnazALA vagere karAvyAM tyArathI zakunikA vihAranI prasiddhi thaI. ane te sudarzanA mRtyu pAmI IzAnadevakamAM utpanna thaI. zrI munisuvratasvAmInA zAsanamAM A prasaMga banyo che. bharUcamAM zrI munisuvratasvAmInI pratimAM jIvaMtasvAmI tarIke pUjAya che. bAda paramAte pAsaka mahArAjA kumArapAlapratibaMdhaka kalikAlasarvajJa AcArya mahArAjazrI hemacaMdrasUrijI mahArAjanA upadezathI mahAmAtya udAyananA putra maMtrIzvara aMbaDe pitAnA puNyAthe zakunikAvihArano jIrNoddhAra karAvyA. A vakhate mithyAdaSTi siMdhavA devIe tene upasarga karyo hate jenuM nivAraNa AcAryazrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 238 : [ jaina tIrthAnA hemacaMdrasUrIzvarajIe karyuM hatuM. jIe AcAryazrI jinaprabhasUrijI te prasa Mgane A pramANe gauravapUrvaka ullekha kare che. zaya aMbaDas pAsA sihare naccatassa uvasaggo kao / sobha nivArIo vijjAbaleNa sirihemacaMdasUrIhi || azvAvaSedhanuM ane zakunikAvihAranuM sthAna atyAre te viccheda che. bharUcamAM musalamAnI jamAnAmAM ApaNA jinAlayeAne masjIdanA rUpamAM pheravI nakhavAmAM AvyA hatA. khArIka tapAsa karatAM asalamAM A masjIdA nahi kintu jaina maMdira hatAM. tenAM spaSTa cinha adyAdhi vidyamAna che. kahevAya che ke AMkhaDe je bhavya ma Mdira baMdhAvyuM hatuM. te musalamAnAe teADI masjIda banAvela che.* * ajaina sAhityamAM paNa bhRgukacchanI utpattine itihAsa maLe che. skaMdapurANamAM ane mauddhanA divyAvadAnamAM bakacchanI utpatti ApI che. temaja purAtatvazArkAe paNu zodha karI nakkI karyu che ke i. sa. pUrva' 800 mAM bharUca vastu' che. bauhara caiAnA AdhAre te I. sa. pUrva` 1000 mAM bharUca bhAratamAM vyApAranuM eka baMdara hatuM. bhagavAna zrI pArzvanAthajI ane bhagavAna zrI mahAvIranA samayamAM vAdeza vihAranuM sthAna gaNAtuM hatuM. lATanI prAcIna rAjadhAnI bhRgukaccha kahevAya che. bhRgukacchamAM mahAjana padde yugamAM TheTha magadha, bhArata madhyapradezathI vyApArI kAdalA AvatA. namadA nadImAM meTA meTA vahANA dUra dUrathI mAvatAM. uttarApathanA gAMdhArthI jamInabhAge', ujajaina sudhI ane pazcima bhAratanA baMdara mAha, saurASTra ane bharUca sudhInA rAjamArge badhA vyavahAra cAlatA. bharUcanA badarethI dUradUra vahANA jata'. A vahANA tAmrIpa, siMhaladvIpa thaI suvaNuMbhUmi (bharamA), rAtAsamudra, IjIpta ane irAnanA akhAta, ane ekhIleAna sudhIne mApArI vyavahAra AyAta nikAza karatA te rAjapratinidhio jatA. bauddhasAhityamAM ullekha male che ke--baudenA nirvANa pUrve pazu bhRgukaccha ane saurAhumAM bauddhadhama' phelAye| hatA. ahIM bauddhabhikSune Aya' khapuTAcAye' vAdamAM harAjgyA hatA. gujaranareze|nA hAthamAM bhRgukaccha bahu ja muzkelIthI Avyu che. seAlakI karyuM`devanA maMtrI- zvara grAMtu mahetA. ahIMnA daMDanAyaka nimAyA hatA. pachI siddharAja jayasiMhanA samayamAM tribhuvanapAla, mu.jAla, kAka, aMkhaDa vagere nAyaka thayAnA ullekhA male che. ane kumArajAlanA samaye te uddAmana putra bAharavAgbhaTa ahIMnA daMDanAyaka hovAnA temaja ahIMnA zakunikAvihArane jIrNoddhAra, udAyana bhatrInI pratijJA pramANe temanA putrA mAMba ane bhADa vagere karAve che. ahIM suMdara pattharanuM maMdira khaDe bhatAvyuM che. vi. sa. 1221 (1222) zrI hemacadrAcAyanA hAthathI pratiSThA thai, ane mahArAjA kumArapAle mAratI utArI hatI. A bhavya madirane musalamAnI jamAnAmAM masIda banAvavAmAM Avela che je atyAre paNa bajAramAM vidyamAna che. vi. sa. 1158 mAM krahArayaNa|sa zro devabhadrasUrijIe ahIM lakhyA che. vi. sa', 1165 mAM suvadhu' 'rathI hita thayelA, munisuvrata ane vIraprabhunA madirAthI ramaNIya, evA bharUcamAM gAtrAttanA madiramAM pAsanAhariya banyAnA ullekha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] jaya atyAre paNa zrI munisuvratasvAmInuM maMdira bharUcamAM mukhya maMdira che. mRti bhavya ane darzanIya che. bharUcamAM bIjAM 9 jinamaMdira che. sthAna darzanIya che. "ahiM kuLIsukAI" A stuti atyAre paNa sArthaka che ema jarUra lAge che. upAzraya, dharmazALA vagerenI sagavaDa che. mahAmaMtrI varatupAla tejapAla ahIM khAvyA hatA. temaNe ahIM traNa sarasvatI zaMkarajJAnamaMdira karAvyA hatA. hammIramadamardana jayasiMhasUrijIe banAvyuM che temAM bharUcanuM varNana che. zakunikAvihAra zrI munisuvratasvAmInuM maMdira gujarAtanA chellA hindu rAjA karNadevanA samaya sudhI vidyamAna hatuM. allAuddIna khIlajIe gujarAta karyuM ane suprasiddha jaina tIrthamaMdirane madarUpe banAvI dIdhuM. zrIyuta barajasa mahAzaya gujarAtanA avazeSonI sarave karavA AvelA tyAre temaNe " bAyolojIkala sarve opha vesTa InDiyA " pustakanA 6 volyumamAM A jummA masida viSe nedha lakhI che. I. sa. 1297 mAM alAuddIna khIlajIe gujarAta sara karyuM e samaye bharUca paNa musalamAnonA hAthamAM gayuM. teoe gujarAtamAM ghaNe sthaLe hindu ane jaina devAlayone marachamAM pheravI nAkhyAM. e kALamAM bharUcanI jummAmajIda 5NuM jena maMdiramAMthI parivartita banelI lAge che. atyAre paNa tyAMnA avazeSo khaMDita thayelA purAtana jaina vihAra ke maMdirane bhAga che, ema jaNAya che." A sthaLanI prAcIna kArIgarI, AkRtionI kotaraNI ane rasikatA, sthApatya, zilpanI kaLAnuM rU5, ane lAvaNya bhAratavarSamAM ajoDa che " ( A. s. of India Vol. VI. P. 22 FE. ) musalamAnanA rAjya taMtra nIce, paNa kAyama rahelI hindu kaLAnuM emAMthI sucana thAya che. jummAmajIdanI laMbAI 126 1/2 che ane pahoLAI para phUTanI che. aDatAlIsa thAMbhalAnI sarakhI hAra che. te upara agAzI che. ane traNa bhavya ghummaTa che, chata upara AbUnA vimaLa vadhatImAM je suMdara taraNuM che tevI taraNuM che. thAMbhalAmAM zilpInI kArIgarI ane kaLA abhuta che. thAMbhalA uparanA pATamAM jena ane hindu dhArmika jIvananAM keTalAMka do katarelAM che. '' bharUcanA killAmAM siddharAje athavA kumArapAle je patthara vAparyA che enA jevA ja tyAre atyAre A maMdiramAMthI banela marijIdamAM paNa dekhAya che. A uparathI ema lAge che ke AMbA maMtrIe bahu ja majabUta uttama patharAnuM ane kArIgarIvALuM suMdara maMdira baMdhAvyuM che. A masidane uttara taraphane daravAje jaina devaLano che. dvArapALa yakSa daMDa laIne ubhelA che. AkhuM dvAra ArasanuM che. keTalIka kaLA ghasAI gaI che, uMbare bArasane che ane pratimAnA AsananI jhAMkhI karAve che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharUca : 240 : [ na tIrthano A tIrthanI utpatti saMbaMdhI vistRta mAhiti sudarasaNA cariyuM ane vividha tIrthakalpamAMthI ane prabhAvaka caritramAMthI maLe che, laMbANanA bhayathI saMkSepamAM ja utpatti paricaya Ape che. bharUcamAM jana munionA vihAra saMbaMdhI bahataka5 bhAgyacaNi vigere prAcIna granthAmAM ullekha maLI Ave che. azvAvabedha ane samalikAvihAra tIrthane prAcIna tIrtha paTa AbunAM vimalavasahI jinamaMdiramAM ane kuMbhArIyAjIne jaina maMdiramAM atyAre paNa hubahu vidyamAna che. mAtra musalamAnI jamAnAmAM ja A tIrtha naSTaprAya thayuM che. bharUcane jaina sAhityamAM bhUguccha tarIke ulalekhela che ane vIsamA tIrtha kara zrI munisuvratasvAmInA samaya jeTaluM A nagara prAcIna che emAM te saMdeha ja nathI. A sivAya prabhAvaka caritramAM nIcenA paNa ulekho male che. 1 kAlikAcAryanA bhANeja balamitra ane bhAnumitra bhaMgukacchanA rAjA hatA. "rUvAritapura hAdA nigama bhRgukacchanRpastatra balamitro'bhidhAnataH" A. zrI kAlikAcArya jyAre bhUgukaccha padhAryA tyAre utsava bahu ja sAre thaye hatuM, rAjA pote sAme AvyuM hatuM. sUrijIe rAjAne pratibodha ApavA sAthe ja zakunikAvihAra tIrthanuM mAhAsya saMbhaLAvyuM hatuM. bharUcamAM kAlikAcAryajI cAturmAsa hatA tyAre mithyAtvIne vAtamAM jItyA hatA tethI teoe temane upadrava karyA hatAM. rAjA kAnano kAco ane sarala ho, bIjA upasargothI te sUrijI na DagyA paraMtu jyAre maMtrIe kahyuM ke sUrijI te deva samAna pUjya che mATe jyAM emanAM pagalAM paDayAM hoya tyAM ApaNAthI paga kema mukAya? emanA caraNa te pUjavA yogya che. bIjuM temane uttama AhArathI satkAravA joIe mATe nagaramAM DIMDInAda vagaDAvo ke gAmaleke temane uttama AhAra Ape. " nagare DiNDamo vAdyaH srvtrsvaamipuujtaaH|| pratilAbhyA varAharairgurakho.rAjazAsanAt // " bhIMtamAM traNu ArasanA maherAba che. tyAM atyAre te ( arebIka bhASAmAM ) vAsudIna taghalakhane lekha che. AvuM ja pAlanapura, khaMbhAta, ane jonapuranI moTI marajIda paNa jana maMdiranuM parAvartana che ema spaSTa dekhAya che. kharekhara zrI munisuvrataravAmInuM dhAvabedha tIrtha ane zakunikAvihAra gujarAtanA mahAmAtya udA mahetAnA putra aba maMtrIzvare pattharane baMdhAvela, solaMkI rAjAdhirAja paramAte pAsA kumArapAla ane kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajIe prati ane dhvaja pharakAvelo kanikA vihAra majIdamAM parivartana pAmyo che. hAlanI mA viSamatA che !! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - itihAsa ] : 24 : surata A pramANe aneSaNIya azuddha AhAra maLavAthI A. zrI kAlikAcArya saparivAra tyAMthI cAturmAsamAM ja vihAra karI pratiSThAnapuranA saMghanA AgrahathI pratikAnapura padhAryA. paryuSaNa pratiSThAnapuramAM ujavyAM ane saMvatsarI mahAparva bhA. zu. pAMcame karavAmAM AvatuM hatuM te bhAdaravA zudi ceAthanA roja karavAmAM AvyuM. AvI ja rIte lagabhaga e ja samayamAM thayela Arya khapUTAcAye paNa bhUgukacchamAM bauddhone harAvI zakunikAvihAra tIrtha bacAvyuM hatuM. juo- mA" rUva thI lakhyo potA azvAvabodhatIrtha zrIbhRgukacchapure hi yaiH||" temaja temanAja ziSya zrI maheMdrasUrijIe paTaNAmAM pAMcaso brAhmaNane jenI dIkSA ApI hatI ane e kAraNe bhUgukacchanA brAhmaNe emanA upara dveSa rAkhatA hatA ane upadrava karatA hatA. mahedrasUrijIe ahIM AvI, camatkAra batAvI e sarva upadrava dUra karyA hatA. (zrI prabhAvaka caritra, pAdaliptasUri prabanya) bharUcamAM nava suMdara maMdira che je A pramANe che. (1) zrI yazodharA pAzva nAthajInuM bhavya maMdira che. ahIM dharaNendra padmAvatInI camatkArI pratimA che. (2) temaja zrI munisuvratasvAmInA maMdiramAM bheMyarAmAM zrI sahastraphaNA pArzvanAthajInI bhavya manahara pratimAjI che. (3-4) A sivAya anaMtanAthajI, rASabhadevajI, jemAM eka ratnanI pratimAjI paNa suMdara che, (pa-6) zAntinAthajInA be maMdira che. (7) bIjA maMdiramAM paNa munisuvrata svAmI che. (8-9) mahAvIrasvAmI ane ajitanAthajInA maMdire che. AvI rIte nava maMdire che. mukhya maMdira zrI munisuvratasvAmInuM je zakunikAvihAra kahevAya che te bahu ja prasiddha che. suMdarazyAma munisuvratajinanI pratimA paramadarzanIya che. upAzraye, pAThazALA, zrAvakanI vastI sArI che. sTezanathI gAma eka mAIla dUra che. bharUca TekarA upara vaseluM che. nIce vizALa narmadA nadI vahI rahI che. surata. ahIM lagabhaga pacAseka jinamaMdira che. gharamandira paNa che. 1. gopIpurAmAM zrI zAntinAthajI, 2 anaMtanAthajI, 3 anaMtanAthajI. 4 navApurAmAM zAMtinAthajI, 5 bhIDabhaMjana pArzvanAthajI. A uparAMta judA judA tIrthakaronA nAmAbhidhAnavALAM bIjAM ghaNAM maMdira che. zrI zAMtinAthanA maMdiramAM ratnanI eka suMdara pratimA che. ahIMyAM zeTha devacaMda lAlabhAI pustakeyyAra phaMDa, Agodaya samiti, zrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAta : 24ra : [ jena tIne sAgarAnaMdasUrijInuM AnaMda pustakabhaMDAra, zeTha nagInadAsa jena hAIskula, be jaina kanyAzALAo pAThazALAo paNa sArI cAle che. zeTha devacaMda lAlabhAInI dharmazALA ne bIjI paNa dharmazALAo che. suratamAM jenI vastI sArA pramANamAM che. dhArmika ruci ane zraddhA paNa sArI che. jhaverAtane mukhya dhaMdhe jenAnA hastaka che. surata jarInA kAma mATe bhAratavarSamAM prasiddha che. suratanA loko zokhIna che ane tethI tyAMnA lekone "suratI lAlA" evA upanAmathI oLakhavAmAM Ave che. muMbaI ilAkAmAM AgaLa paDatuM zahera che ane tApInA kAMThe hevAthI baMdara tarIke paNa tenI sArI khyAti che. aMgreja lokoe suratamAM pitAnI keThI nAkhela. A sivAya katAra gAmamAM zrI AdIzvara bhagavAnanAM be suMdara maMdire che. rAMderamAM paNa munisuvratasvAmInuM, AdinAthajInuM, be mALanuM bhavya maMdira pAzvanAthajInuM, manamohana pArzvanAthajInuM ane cintAmaNI pArzvanAthajInuM maMdira temaja lAyabrerI pAThazALA vagere che. zrI sthaMbhana pArzvanAthajI (khaMbhAta) A tIrthasthAnamAM birAjamAna zrI sthaMbhana pArzvanAthajInI pratimA ghaNAM ja prAcIna ane camatkArI che. A pratimAjIne ItihAsa nIce pramANe maLe che. vIsamA tIrthakara zrI munisuvratasvAmInA zAsanamAM thayelA rAmacaMdrajI ane lakSmaNajI vanavAsamAM rahetA hatA te samaye lakezvara rAvaNe rAmacaMdrajInI patnI satIziromaNI sItA devInuM apaharaNa karyuM. tyArapachI rAmacaMdrajI ane lakSmaNajI sItAjIne zeAdhatA zodhatA sainya saha laMkAnI A bAju AvI pahoMcyA. vacce mahAna samudra ane sAme pAra laMkA nagarI hatI. samudrane kevI rIte pAra kara tenI ciMtAmAM AsapAsa joI tyAM najIkamAM paDAva nAkhyuM. thoDI vAramAM ja samudra kinAre rahela eka bhavya jinamaMdira joyuM. jinamaMdiramAM jaI darzana karyA. tyAM bhAvI tIrthakara zrI pArzvanAtha prabhujInI bhavya pratimAjI hatAM. banne bhAIoe AvA nirjana sthAnamAM zrI pArzvanAthajInI bhavya pratimAjInA darzana karI Azcaryacakita thaI prabhunI khUba sevAbhakti karI. tapa, japa ane dhyAnapUrvaka prabhunI ArAdhanA karI. temanI bhaktithI samudrAdhiSThAyaka deva prasanna thayA ane temanI IcchAnusAra samudranuM jala thaMbhAvI dIdhuM. bAda samudra upara pAja bAMdhI rAmacaMdrajI ane lakSmaNajI sinya sahita sAme pAra pahoMcI gayA. prabhujInI bhaktithI samudranuM jala thaMbhAI gayuM tethI prabhujInI sthaMbhana pAzvanAthajI tarIke khyAti thaI. AcAryazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajInA upadezathI pAlItANAmAM taLATI nIce zrI vahamAna jaina AgamamaMdira banyuM che tevuM ja suratamAM vaddhamAna jaina bAgamamaMdiratalakhapatra uparanuM AgamamaMdira banavAnuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ]. 243 : khaMbhAta rAmacaMdrajI vagere lakezvarane jItI sItAjIne laIne pAchA AvyA. prabhujIne khUba bhaktithI vaMdana karyuM ane tyAM rahI aThThAI mahetsava karyo. bAda aAdhAjI gayA. ahIM pratimAjI devAthI pUjAtI hatI. A pramANe ghaNo samaya vyatIta thaI gaye. vacamAM lAkha varSonuM aMtara cAlyuM gayuM. bAda bAvIzamAM tIrthakara zrI neminAthajInA samayamAM zrIkaraNa vAsudeva thayA. teo yAtrA karatA karatA samudrakinAre AvyA ke jyAM zrI pArzvanAtha prabhujInuM uparyukta maMdira hatuM. jinamaMdiramAM jaI khUba prabhubhakti karI. prabhujInI tAjI pUjA joI temane Azcarya thayuM ke ahIM jaMgalamAM teNe pUjA karI haze? A pramANe zaMkA utpanna thavAthI teo chupAIne jovA lAgyA. tevAmAM pAtAlavAsI nAgakumAra deve AvI khUba bhaktibhAvathI jinavarendranI pUjA karI. A jemAM zrI kRSNajI paNa prasanna thayA ane tyAM pragaTa rUpe AvyA. vAsukIdeva zrI kRSNane pitAnA svadharmI badhu tarIke maLyA. vAsukI deve pratimA jInA prabhAvanI prazaMsA karI kahyuM ke " pUrve A pratimAjIne mahArAje pUcha. hatI. bAda dharaNendra deve ahIM bhavya jinamaMdira baMdhAvyuM. tyAra pachI rAmacaMdranI manavAMchA pUrI thaI hatI." A badhuM sAMbhaLI zrI kRSNane paNa e pratimAjI pitAnI nagarI dvArikAmAM laI javAnuM mana thayuM. pachI devanI rajA laI zrI thaMbhana pArzvanAthajInI pratimAjIne dvArikA lAvyA. tyAM suvarNa prAsAda banAvI prabhujInI sthApanA karI niraMtara bhaktipUrvaka prabhupUjA karavA lAgyA. jyAre dvArikAne dahanasamaya najIka AvyuM tyAre adhiSThAyaka devanI sUcanAthI zrI kRSNajIe prabhujInI pratimAne samudramAM padharAvI dIdhI. - tyAra pachI ghaNe samaya vyatIta thaI gaye. eka vAra kAnti nagarInA dhanadatta zeTha vahANu bharI samudramAM vyApAra kheDavA nIkaLyA. samudramAM acAnaka temanA vahANa sthira thaI gayAM. dhanadatta zeTha ane vahANamAM rahelAM manuSya udAsa thaI gayAM. temanI prArthanAthI prasanna thaI adhiSThAyaka deve kahyuM ke tamArAM vahANa jyAM che tyAM nIce zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimA che tene bahAra kADhI, kAntinagarImAM laI jaI, maMdira banAvI birAjamAna kare. dhanada zeThe pratimAjI bahAra kADhyAM ane kAntinagarImAM laI jaI maMdira banAvI prabhujIne birAjamAna karyA. bAda zAlivAhana zaka saMvata pravartaka)nA samayamAM nAgArjuna nAmane mahAyogI thaye. te ghaNI vidyAo jANatuM hatuM. teNe te samayanA suprasiddha mahAtmA jenAcArya zrI pAdaliptasUrijInI pAsethI aneka vidyAo zIkhI temanuM ziSyapaNuM svIkAryuM hatuM. nAgArjune gurujInA nAmathI zrI sidhdhagirinI talATImAM pAdaliptapura( pAlItANA)nI sthApanA karI. A nAgArjune potAnI vidyA siddha karavA kAntipurIthI, zrI thaMbhana pA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- khaMbhAta tInA nAtha prabhunI pratimAjI lAvI guphAmAM rAkhI; pratimAjI sanmukha besI vidyAo siddha karI. bAda teNe A pratimAjIne zeDhI nadInA kinAre khAkharAnA jhADa nIce bhaMDArI dIdhI. vikramanI bAramI zatAbdimAM caMdakulAvatasa sUripuMgava zrI abhayadevasUrijI mahArAja thayA. temanA hAthathI A tIrthanI sthApanA thaI. vividha tIrthakalpamAM zrIM jinaprabhasUrijI mahArAja lakhe che ke - caMdrakulamAM zrI vartamAna sUriziSya zrI jinezvarasUriziSya zrI abhayadevasUri thayA. teo gujarAtamAM saMbhAya sthAnamAM birAjamAna hatA. sUrijInA zarIramAM atisArAdi roga thayA hatA. pakakhI pratikramaNanA divase kSamApanA mATe najIkanAM gAmamAMthI zrAvakane bolAvyA. terazanA divase adharAtre zAsanadevIe pUchayuMpratye jAgo che ke nidrAvasthAmAM che? sUrijIe maMdasvarathI kahyuM-mane nidrA kayAMthI Ave? pachI devIe kahyuM ke--A nava sutaranI kekaDIone ukela. sUrijIe jaNAvyuMte mATe samartha nathI. devIe kahyuM kema samartha nathI? hajI to Apa ghaNe kAla zrI vIratIrthane zobhAvaze, nava aMga upara vRtti-TIkA racaze. AcAryazrIe jaNAvyuM ke-rogI zarIravALe huM kevI rIte karIza? devIe jaNAvyuM-thaMbhanapura pAse zeDhI nadInA kAMThe khAkharAnA jhADamAM zrI sthaMbhana pArzvanAthajInI pratimA che, tyAM jaI devavaMdanA kare jethI zarIrasukhAkArI thaI jaze. prAta:kAlamAM zrAvakasaMghe sUrijIne vaMdanA karI tyAre sUrijIe jaNAvyuM keame zro sthaMbhana pArzvanAthajInI vaMdanA karIzuM. zrAvakoe kahyuM-ame paNa vaMdaNa karIzuM. anukrame sUrijI mahArAja saMgha sahita dhalakA thaI thaMbhaNapura AvyA. sUrijIe zrAvakene kahyuM-khAkharAnA jhADamAM tapAsa kare. zrAvakee tapAsa karI te tyAM zrI pArzvanAtha prabhujInuM mukha joyuM. tyAM niraMtara eka gAya AvIne dUdha jharI jatI. zrAvakee A joI sUrijImahArAjane jaNAvyuM. sUrijIe tyAM jaI prabhujInAM darzana mATe "natina kaTAnna stotra zarU karyuM. sela gAthA thaI tyAre prabhujInAM darzana thayAM. anukrame sUrijIe batrIza gAthA banAvI. tyAM deve AvIne kahyuM. pAchaLanI be gAthA bhaMDArI dyo. kaliyugamAM amane AvatAM ghaNuM duHkha thaze. sUrijIe tema karyuM. bAda saMgha sahita sUrijIe caityavaMdana karyuM. zrI saMghe tyAM uttama jinamaMdira banAvyuM. sUrijIne rega zAMta thayA. sUrijIe tyAM pratiSThA karAvI. te sthAna mahAna tIrtharUpe prasidhdha thayuM. bAda sUrijIe nave aMgenI TIkA banAvI A aMge upara pU zrI zIlAMkAcAye paNa TIkA banAvI hatI. tyArapachI zrI abhayadevasUrijIe TIkAo banAvI." ' arthAt A tIrthanI sthApanA zrI abhayadevasUrijI mahArAjanA samayathI thaI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 245 : khaMbhAta prabhAvaka caritra ane #upadezasatatikAmAM A ja kathA thoDA pheraphAra sAthe upalabdha thAya che paraMtu mUla AzayamAM phera nathI. A prabhAvika tIrthanI prAcInatA ane camatkAritA mATe nIcenA baMne ullekha mananIya che. zrI sthaMbhanAka-kalpa. atyaMta vyAdhithI duHkhI thayuM che zarIra jemanuM ane aNasaNa grahaNa karavA mATe belAve chesaMgha jemaNe ( AvA AcArya mahArAjane ) rAtrinA samaye devIe sutaranI nava kekaDI ukelavA kahyuM (15 dekhADI che hAthanI azakti jemaNe, nava aMganI TIkAnI vAtathI Azcarya pAmelA ane staMbhana pArzvanA vaMdanathI kahevAI che Arogya vidhi jemane evA (2) vaLI saMbhANakapurathI ravAnA thaelA ane dhULakAthI AgaLa page cAlatAM sthaMbhanapuramAM zeDhI nadInA kAMThe khAkharAnA vanamAM AvelAM (3) tyAM bhUmi upara gAyanA dUdhanuM jharaNuM dekhIne tihuaNu ardha stotrathI pArzvanAthane pragaTa karanArA ane (batrIsa gAthAnuM ) tetra saMpUrNa karanAra (4) gayo che roga jemane ane saMghe karAvelA caityamAM pAzvaprabhunI pratimAne sthApana karanArA evA navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrijI jayavaMtA vartI (5). janmathI pahelAM paNa je prabhu IMdrathI devAlayamAM, vAsudevathI pitAnA AvAsamAM pujAyA che ane varUNa devathI pitAnA sthAnamAM cAra hajAra varSa sudhI pujAyA che. vaLI kAMtinagarImAM dhaneza zeTha ane nAgArjunathI pUjAelA evA sthaMbhanapuramAM rahelA zrI pArzvanAtha jinezvara tamAruM rakSaNa kare ! (6) zrI sthaMbhanaka kalpa samApta. zrI sthaMbhanakakalpa-zilAMcha thaMbhana kapanI aMdara je vistAranAM bhayathI saMgraha karela nathI tene zrI jinaprabhasUri zilAMchanI jema kaMI kahe che (1) TaMka parvatanI upara raNasiMha * upadeza saptatikAmAM zrI rataMbhana tIrthaprabaMdhanA aMtamAM nIce pramANe lakhyuM cheA pramANe jemane Adi kAla ajJAta che evA ane Indra, zrIrAma, kRSNa, dharaNendra ane samudrAdhiSThAyaka deva vagerethI vividha sthAnamAM cirakAla sudhI pUjita thayelA evA te zrI staMbhana pArzvanAtha saMsArathI bhAgyejanenuM rakSaNa karo." athavA te keTalAka ema kahe che ke " zrI kuMthunAthajInI pAse mammaNa vyavahArIbAe pUchayuM ke-"he bhagavAna ! mane makSa kayAre prApta thaze. ?" eTale bhagavAne kahyuM ke " zrI pArzvanAthajInA tIrthamAM tane siddhi prApta thaze, tethI teNe A pratimA karAvI. " arthAta, sthaMbhana pArzvanAthajInI pratimA thI kaMthunAthajInA tIrthamAM banI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAta : 246 : [ jaina tIrthone rAjaputranI bhopala nAmanI saudaryavatI putrIne joIne utpanna thaye che roga jene ane teNIne sevatA evA vAsukI nAgarAjane nAgArjuna nAmane putra thayo. putranAM snehathI mehita manavALA vAsukI pitAe tene meTI aSadhIonAM phaLa, mULa ane pAMdaDAM khavarAvyAM. tenA prabhAvathI te moTI siddhiothI yukta thayA ane sidhdhapuruSa e pramANe khyAti pAmele te pRthvIne viSe pharate zAlivAhana rAjAne kalAguru thaye. te gaganagAminI vidyA zIkhavAne mATe ( AcAryane ) pagalepanA prabhAvathI AkAzamAM UDatA joyA. aSTApada Adi tIrthone namaskAra karIne potAnA sthAnamAM AvelA temanA pagane dhoIne eka se ne sAta auSadhionAM nAma ApavAthI varNathI ane gaMdhathI jANIne guru upadeza vinA pApa karIne ( nAgArjuna ) kukaDInAM baccAnI jema UDate kUvAnA kAMThe paDyo. ghAthI jarjarita aMgavALA tene gurue pUchyuM-A zuM thayuM ? teNe je banyuM hatuM te kahyuM. tenI hoziyArIthI Azcarya pAmela cittavALA AcAryazrI tenAM mastaka upara hAtharUpa kamaLa mUkIne bolyA ke-sAThI cekhAnA pANIthI te auSadhIo vATIne page lepa karIne AkAzamAM UDavuM tethI te, te siddhine pAmIne khuzI thaye, pharIthI kaI vakhata gurumukhathI sAMbhaLyuM ke zrI pArzvanAtha prabhunI AgaLa sadhAto ane strInAM lakSaNethI yukta prakAzatI strIthI mardana karato rasa keTIvedhI thAya. te sAMbhaLIne te zrI pArzvanAtha pratimAne zedhavA lAgyo. ahIM dvArikAmAM samudravijaya dazAhe zrI neminAtha bhagavAnanA mukhathI mahAprabhAvazALI ane ratnamayI zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA jANIne prAsAdamAM sthApana karIne pUcha. dvArikAnA dAha pachI samudravaDe grahaNa karAyelI te pratimA te ja pramANe samudranI madhyamAM rahI. kALAMtare kAMtinagarIvAsI dhanapati nAmanA vahANavaTIAnuM vahANa tyAM thaMbhI gayuM. ahIM jinabiMba che ema devavANIthI ( dhanapatie jaNya ). nAvikane praveza karAvIne kAcA sutaranA. sAta tAMtaNAthI bAMdhIne (teNe pratimA samudramAMthI kaDhAvI ) ( te pratimAne te zeThe ) potAnI nagarImAM laIne prAsAdamAM sthApana karI. aciMtya lAbhathI khuzI thaelA evA tenAthI (te pratimA ) haMmezAM pUjAtI hatI. te pachI sarva atizaya yukata te biMbane jANIne nAgAne rasasiddhine mATe grahaNa karIne zeDhI nadInA kinAre sthApana karyuM. te pratimA )nI AgaLa rasa sAdhavAne mATe zAlivAhana rAjAnI caMdralekhA nAmanI mahAsatI paTTarANIne siddha vyaMtaranI sahAyathI tyAM bolAvIne dararoja rasamadana karAvavA lAgyo. e pramANe tyAM pharI pharI javA AvavAthI teNIvaDe ( nAgArjunane ) baMdhumAve svIkAra karAye. te tene auSadhanA madananuM kAraNa pUchavA lAgI. teNe keTI rasadhanuM vRttAMta jema hatuM tema kahyuM. eka vakhata pitAnA ane putrane te strIe kahyuM ke-Ane rasasiddhi thaze. rasalubdha te putra pitAnuM rAjya cheDIne nAgArjuna pAse AvyA. kapaTathI rasane levAnI IcchAvALA ane gupta vezavALA teo jyAM nAgArjuna bhejana karate hate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - itihAsa ] khaMbhAta tyAM rasasiddhine vRttAMta pUchatA hatA. te (caMdralekhA ) te rasasiddhi jANavA te nAgAna)nAM mATe mIThAvALI rasoI karatI. cha mAsa gayA tyAre A rasoi khArI che ema te nAgArjune doSa kADho. ceSTAthI rasasiddhi jANune te stroe putrane kahyuM. vAsukIe A (nAgArjunane je dAbhanA aMkurAthI mRtyu kahyuM hatuM te te putree paraMparAthI jANyuM. te dAbhanA zastravaDe nAgArjuna haNAya. jyAM rasasiddhi thaI hatI tyAM sthaMbhana nAmanuM gAma thayuM. te pachI kALAMtare te biMba vadana mAtra vajIne bhUminI aMdara che aMga jenuM evuM thayuM. te pachI caMdrakuLamAM zrI vardhana mAnasUrijInA ziSya zI jinezvarasUrijInA ziSya zrI abhayadevasUrijI gujarAtamAM saMbhANaka nAmanA gAmamAM vicaratA AvyAM tyAM (temane) mahAvyAdhinA vazathI jhADA Adine roga thayA tethI najIkanA nagara ane gAmamAMthI pakhI pratikramaNa karavAne mATe AvavAnI icchAvALe micchAmidukkaDaM devAne mATe vizeSa prakAre sarva saMghane bolAvavAmAM AvyuM. terazanI madhyarAtre zAsanadevIe AcAryane belAvyA. he bhagavana ! tame jAge che ke sUtA che? tethI maMda svarathI AcArya bAlyA mane nidrA kayAMthI ? devIe kahyuM-A sutaranI nava kekaDIo ukele. AcArye kahyuM-huM zakitamAna nathI. devIe kahyuM-kevI rIte zaktimAna nathI ? hajI te vIratAthenI lAMbA kALa sudhI prabhAvanA karaze. AcArya kahyuM-AvA zarIravALe - huM kevI rIte karIza ? devIe kahyuM- sthaMbhanapuramAM zeDhI nadInA kAMThe khAkharAnAM vRkSenI madhyamAM svayaMbhU zrI pArzvanAtha prabhu che tenI AgaLa devavaMdana karo jethI svastha zarIravALA thaze. te pachI prabhAtamAM bolAvelA zrAvaka saMghe AcAryane vaMdana karyuM. AcAe kahyuM-thaMbhanapuramAM pArzvanAthane ame vaMdana karIza. saMghe vicAryuM kharekhara keie sUrijIne upadeza karyo che tethI Ama bele che. te pachI saMghe paNa kahyuM ame paNa vaMdIzuM. te pachI DeLImAM besIne jatA sUrijIne kaMIka svasthatA thaI. AthI dhoLakAthI AgaLa page cAlIne jatA (sUrijI) thaMbhanapuramAM pahoMcyA. zrAvake sarva ThekANe pArzvanAtha pratimAne jovA lAgyA. sUrijIe kahyuM-khAkharAnAM vRkSanI madhyamAM juo. teoe te pramANe karyuM tyAM) zrI pArzvanAthanI pratimAnuM mukha joyuM. tyAM hamezAM eka gAya AvI te pratimAnA mastaka upara dUdha mUkatI hatI tethI khuza thaelA zrAvake je pramANe dekhyuM hatuM tema AcAryazrIne kahyuM. abhayadevasUrijI paNa tyAM gayA ane sukhanA darzana mAtrathI gAsikaLa vAdaLaNa ItyAdi navIna karelI gAthAthI stuti karI. te pachI soLamI gAthA karI (tyAre) AkhI pratimA (bhUmimAMthI) pragaTa thaI. AthI ja soLamI gAthAmAM ja gaam (pratyakSa zaelA he jinezvara ! jyavatA va) kahyuM che. ema batrIza gAthAo pUrNa karI. chellI be gAthAo devatAne atyaMta AkarSaNa karanArI hovAthI deve vinaMtI karI ke-he bhagavan! huM trIza gAthAthI sAnidhya karIza mATe chellI be gAthA gepavI de Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAta : 248 : [ jaina tIrthone kemake kaliyugane viSe amAruM Agamana duHkhane mATe na thAo. sUrijIe e pramANe karyuM. te pachI sUrijIe) saMghanI sAthe cityavaMdana karyuM. tyAM sa the UMcuM maMdira karAvyuM. te pachI zAMta rAgavALA sUrijIe zrI pArzvanAthasvAmIne (te maMdiramAM) birAjamAna karyo. te moTuM tIrtha prasiddha thayuM. anukrame ThANAMga Adi nava aMganI TIkAo te pUrve zIlAMkAcAryasUrijIe karelI hatI te pachI paNa varatIrthanI lAMbA samaya sudhI sUrijIe prabhAvanA karI. (zrI sthabhanaka-kalapazilaeNccha samApta) khaMbhAtanI aitihAsikatA- khaMbhAtanA dAnavIromAM rAjIyAvAjIyA, tejapAla saMghavI, udayakaraNa saMghavI vagere mukhya thayA che. mahAkavi rASabhadAsajI paNa khaMbhAtanA ja hatA. khaMbhAtamAM zrI samasuMdarasUrijI, jagadguru hIravijayasUrijI, zrI vijayasenasUrijI ane zrI vijayadevasUrijI vageree ghaNI ghaNI pratiSThAo, utsava karyo che ne saMgha kaDhAvyA che. zatruMjaya girirAja upara saMghavI tejapAle sattaramI sadImAM lAkha thAharI khacI jIddhAra karAvyuM hatuM. sUrijInA samayamAM ahIM dIkSAo paNa ghaNuM thaI che. . vijayasenasUrijInuM svargagamana ahIM thayuM hatuM. temanA smArakarUpa rastUpa-pAdukAo hatI te atyAre bhoMyaro pADAnA zrI zAMtinAthajInA maMdiramAM che. vikramanI bAramI sadIthI khaMbhAtane gauravapUrNa ItihAsa upalabdha thAya che. bAramI sadInA uttarArdhamAM ( 1150 lagabhaga ) sagAnavasahikAmAM zrI hemacadrAcAryajInI dIkSA thaI che. temanA samayamAM gujarAtanA mukhya maMtrI udAyanamuMjAla vagere ahIM avAranavAra AvatA. maMtrIzvara vastupAla tejapAle ahIMnA musalamAna vyApArI siyadane parAsta karI, tenA AmaMtraNathI AvelA zaMkharAjane paNa harAvI vijaya meLavyo hato. ane khaMbhAtanI prajAne zAMti ApI hatI. ahIM temaNe suMdara bhavya jinamaMdira karAvyuM hatuM. temanA samayamAM jagacaMdrasUrijInA paTTadhara devedrasUrijI thayA, temaja vijayacaMdrasUrijI paNa thayA. temanA samayamAM khaMbhAtamAM ja vaDI pozALa ane laghu pizALa ema be judA matabhedo paDyA hatA. prasiddha dAnavIra ane dharmavIra zrIdhara zeTha jemaNe samyaktva ane zIla vatane niyama karyo hato, samyaktvanA udyApanamAM dareke gAme gAma senApahere ane lADu mokalyA hatA ane ziyala vratanA udyApanamAM ziyalatrata-caturtha vrata * zrI vijayasenasurijInuM svargagamana khaMbhAta pAsenA akabarapuramAM thayuM hatuM. tyAM te samaye traNa suMdara jinamaMdira hatAM. atyAre tyAM kAMI ja nathI. samrATu jahAMgIre arijInA svargasthAne stUpa banAvavA daza vIghAM jamIna bheTa ApI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - itihAsa ] : 249 : khaMbhAta dhArIone pAMca varNanA rezamI vastro ane sArI paherAmaNuM mokalyAM hatAM. temAM mAMDavagaDhanA maMtrIzvara pethaDakumArane paNa A paherAmaNI mekalAvI hatI, je je pethaDakumAre 36 varSanI yuvAnavaye sajoDe caturtha vrata ucayuM hatuM. A zrIdhara zeTha khaMbhAtanA vatanI hatA. kavi megha ane kavi DuMgare ahIMnAM maMdironA darzana karI tIrthamALAmAM khaMbhAtanAM maMdirane amara karyA che. jinaprabhasUrijIe paNa sthaMbhanaka kaNa lakhe che, je ApaNe upara vAMcI gayA. 1294 mAM lakhAyelI samarAIkahAnI tADapatrIya prata ane zrI hemacaMdrAcAryajI likhita prAkRta vyAkaraNanI tADapatrIya prata zAMtinAthajInA bhaMDAramAM ahIM che. 13pa6 mAM brahaddagacchanA padmacaMdrasUri pratiSThita zrI pArzvanAthajInI mUrti cokazInI paLamAM zrI pArzvanAthajInA maMdiramAM che. 1380 zrI kakasUrijI pratiSThita catuviMzati jinapaTTa zrI cintAmaNinA maMdiramAM che. vi. saM. 1400 dezaLazAhanA putra sahajapALanI bhAryA nayana devIe karAvela samavasaraNa khAravADAnA zrI sImaMdhara svAmIjInA maMdiramAM che. - khaMbhAtanA satyavAdI sonI bhImanuM daSTAMta paNa prasiddha che, jemaNe jIvanA jokhame paNa satyavrata pALyuM hatuM. A sivAya bIjA paNa prAcIna arvAcIna ghaNuM aitihAsika prasaMge che je laMbANanA bhayathI nathI ApyA. vizeSa jovA irachanAra mahAnubhAve khaMbhAta citya paripATI nAmanuM pustaka jevuM. maMtrIzvara karmacaMdra prabaMdhamAM ullekha che ke samrATu akabare eka varSa sudhI ahIMnA darIyAmAMthI mAchalI vagerenA zikAranI baMdhI karAvI hatI. aDhAramI sadInA prasiddha tIrthamAlAkAra zrI zItavijayajIe paNa khaMbhAtanA maMdiranuM suMdara varNana karyuM che. samarAzAhanA putra sAjaNasiMha khaMbhAtamAM hatA tyAre saMkhalapuranA kacarazAhe khaMbhAtamAM AvI vyAkhyAna vacce araja karI bahucarAjInI jIvahiMsA-balidAna baMdha karAvavA vinaMti karI hatI. sAjaNasiMhe kecara vyavahArane saMkhalapurane adhikArI banAvyA che ane temaNe bahucarAjI pramukha bAra gAmamAM ahiMsAne vijaya vAvaTo pharakAvyo hate. zrI hemacaMdrAcAryajInA samayamAM se karoDapatio ahIM vasatA hatA. ahIMnI jummA masida paNa eka prasidhdha jana maMdiranuM ja rUpAntara che. ahIMne jUno kille khUba ja majabUta ane abhedya kahevAte. tenAM khaMDiyera paNa atyAre che. khaMbhAtane dariyo paNa prasiddha che. gujarAtanuM A prAcIna mahAna vyApArI baMdara gaNAtuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAta : 250 : [ jaina tIrthone kavi RSabhadAsa khaMbhAtanI yazagAthA gAtAM rojIyA-vAjIyAne paricaya A pramANe Ape che pArekha vAjIyA rAjaA jena siramaNa jANuM, jIna matavAsi ina jape, sira vahe chananI ANa; aneka guNa rAjIA kahetAM na pAmuM pAra re. A bane badhuoe pAMca suMdara jinamaMdira banAvyAM hatAM. rANakapura vagerenA saMgha kADhayA hatA. teo mahAdAnezvarI, parama rAjyamAnya ane parepakArI hatA. juo - "munivaramAM gurU hIrajI, asura akabara sAra; vaNiga vaMzamAM rAjIo, dayA dAna nahiM pAra." avA guNasaMpanna A zrAvake khaMbhAtanA ratnarUpa hatA. A sivAya saMghavI somakaraNa, saMghavI udayakaraNa, rAjA zrI mahala Thakakara jayarAja, jasavIra, Thakkara lAIA vagere aneka vIraputro khaMbhAtamAM thayA che. kavivara RSabhadAsa temanAM kaththAne paricaya A pramANe Ape che. pAriSa vajao nirAjIo, sajasa mahImA jagamAM gAie, auTha lAkha rUpaka puNya ThAmi, amAri paLAvI gAmegAmi; esa vaMzi sonI tejapAla, zatruMjaya gIra udhAravI sAla, hAhArI doya lAkha rasaceha trIbavatIne vAsI teha. somakaraNa saMghavI udayakaraNa alakha rUpaka te puNyakaraNa, usavaMsI rAjA zrImAla adhalakha rUpaki kharacaI bhala; , Thakkara jayarAja a nija savIra, alakha rUpaka kharacaI dhIra, Thakkara kIkA vAghA jeha alakha rUpaka kharacaI teha." khaMbhAtanA zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajInA prAcIna maMdiramAM TheTha agiyAra zo ne pAMsaTha (1165)ne ane 135ra ne lekha che temaja 1366 no allAuddInanA samayane paNa lekha malyo che arthAt bAramI sadIthI te TheTha aDhAramI sadInA prAcIna lekhe male che; emAMye soLamI, sattaramI ane aDhAramI sadInA puSkaLa lekhe maLe che khaMbhAtanI vartamAna sthiti khaMbhAtamAM 76 jena derAsare che. upAzraya tathA pauSadhazALA 10, dharmazALA 3, pAMjarApoLa 1 ane jainenAM ghara pa4pa che. pAMca jJAnabhaMDAra che. khaMbhAtamAM khAravADAne latto jenI vastIthI bharacaka che temaja sthaMbhana pAzvanAthajInuM suMdara bhavya maMdira A latAmAM AveluM che. sthaMbhana pAzvanAthajInI * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 251 ? khaMbhAta mUrti suMdara nIlamanI che jenA upara atyAre lepa che. ane te bhavya mUrti atyAre bheMyarAmAM birAjamAna che. evI ja rIte jIrAvalApADAmAM cintAmaNI pArzva nAthajInuM pAMca-zikharI traNa mALanuM bhavya maMdira AveluM che. A maMdiramAM khaMbhAtanAM bIjA vIza maMdirone samAveza karavAmAM AvyA che. zeTha popaTabhAI amaracaMde tana, mana ane dhanathI A maMdirano jIrNodhdhAra mATe bhagIratha prayatna karyo hate. khaMbhAtamAM cintAmaNI pArzvanAthajInAM cAra maMdira, manamohana pArzvanAthajInAM be maMdire, thaMbhaNa pArzvanAthajI, sukhasAgara pArzvanAthajI, sama cintAmaNi pAzvanAthajI, navapallava pArzvanAthajI, goDI pArzvanAthajI, navakhaMDA pArzvanAthajI, vijaya ciMtAmaNI pArzvanAthajI, amIjharA pArzvanAthajI vagere pArzvanAthajInAM maMdira ane mUrtio suMdara, camatkArI ane prabhAvazALI che. khaMbhAtanI cityaparipATI karatAM lagabhaga aThavADIyuM thAya che. moTAM kula para maMdiramAM kula 760 pASANanI mUrtio che. eka gurUmaMdira suMdara che. jJAnabhaMDArene TUMka paricaya A pramANe che. 1. jJAnavimalasUrijIne bhaMDAra amaracaMda premacaMdanI dharmazALAmAM che. 99 thiIo kAgaLa upara lakhelI che. pustaka paNa che. 2. cunIlAlajI yatine bhaMDAra devacaMdajI yatinA kabajAmAM che. 1250 graMtha che. 3. bhoMyarAnA pADAne bhaMDAra najIkanI dharmazALAmAM che. saMgraha sAre che. tADapatranAM pustaka che. 4. nItivijayajIne bhaMDAra-jainazALAnA kabATamAM che. 50 pothIo che. 5. zAMtinAthajIne bhaMDAra-khaMbhAtane A prAcIna tADapatrIya bhaMDAra che. A bhaMDAramAM ghaNuM alabhya prAcIna pustaka che. A pustakanuM lIsTa I. sa. 1885 pitasena sAhebe karyuM hatuM ane hamaNuM pU. A. zrI vijayavalabhasUrijInA samayamAM jIrNoddhAra-sudhAravadhAre thayA ane tyAra pachI pU A. zrI vijayakumudasUrijIe A bhaMDAranAM pustakanuM lIsTa prakAzita-saMpAdita karyuM che. 6. khAravADAmAM pU. pA. A. zrI vijayanemisUrIzvarajInA upadezathI baMdhAvela traNa mALanuM bhavya jJAnamaMdira che, jemAM pustakane saMgraha ghaNe sAre che. sUrijInA upadezathI jIrAvalA pADAmAM eka jJAnazALA paNa sthapAyaeNlI che. khaMbhAtamAM bIjI paNa aneka saMsthAo che. gulAbavijyajIne je upAzraya kahevAya che te pU. kalikAlasarvajJa A. zrI hemacaMdrasUrijIno upAzraya che.* *khaMbhAtathI senA akabarapuramAM AcAryazrI vijayasenasUrijInuM svargagamana thayuM hatuM. tyAM te samaye traNa suMdara jinamaMdire hatAM. temaja samrATa jahAMgIre sUrijInA agnidAha sthAne sUpa banAvavA daza vIghAM jamIna bheTa ApI hatI. atyAre tyAM maMdire vagere kAMI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvI-gaMdhAra - 252 : [ jaina tIrthone khaMbhAtamAM bIjI paNa nIce pramANe saMsthAo che. 1. jaina zALA kamITI-je maMdiranI vyavasthA rAkhe che. jene kanyAzALA, jaina zrAvikAzALA, mahAvIra jaina sabhA, thaMbhatIrtha jaina maMDaLa, jenaM yuvaka maMDaLa, zrI nemiprabhAkara maMDaLa, poravADa yuvaka maMDaLa, jaina pAThazALA, AyaMbila varSamAnatapa khAtuM. vagere vagere. amadAvAdathI muMbaI jatI lAInamAM ANaMda jaMkazanathI khaMbhAtanI lAIna jAya che. kAvI-gadhAra A bane tIrthasthAne gujarAtamAM prasiddha che. gaMdhAramAM be prAcIna jinamaMdire che. eka zrI mahAvIra svAmInuM che ane bIjuM zrI amIjharA pArzvanAtha jInuM che. zrI mahAvIrasvAmInuM maMdira saM. 1500 mAM banyAne ullekha che. e maMdira jIrNa thayuM hatuM. hamaNAM tene jIrNoddhAra thaye che. bIjA maMdiranI sthApanA 1659 mAM zrI vijayasenasUrijInA hAthe thaI che. zrI amIjharA pArzvanAthane zilAlekha A pramANe maLe che. "saMvat IlAhI 48 saMvat 1659 vaizAkha vada 6 gurau zrIgaMdhArabaMdare samastasaMghena svazreyase zrIpArzvanAtharvivaM kArApitaM pratiSThitaM ca zrItapAgacche bhaTTAraka--zrIhIravijayapaTTamakarAkarasudhAsara-bhaTTArakaparaMparApuraMdara-cavacanacAturI camatkRtacittasakalamedinI maMDalAkhaMDalasAhizrI akabaradattabahUmAna--samasta su. ha. hitAvataMsa bhttttaarkprNpraapdminiipraannpriy-bhttttaark-shriivijysentimira * A zahera sattaramI zatAbdimAM jenapurI jevuM hatuM. jagadaguru AcAryazrI hIravijayasUrIzvarajI seMkaDo sAdhuo sAthe A ja gaMdhAra nagaramAM birAjamAna hatA tyAre bAdazAha akabare phattehapurasikI padhAravAnuM nimaMtraNa sUrijI mahArAjane mokalyuM hatuM. ahiMthI sUrijI mahArAja khaMbhAta thaI amadAvAda thaI anukrame phatehapurasiko padhAryA hatA. ahIMnA zrAvake e sUrijI mahArAjanA upadezathI siddhAcalajI para suMdara maMdira baMdhAvyA hatA. A saMbaMdhI zrI hIravijayasUri rAsa ane zrImAna jinavijayajIsaMpAdita prAcIna lekhasaMgraha bhAga bIje jue. - atyAre A sthAnamAM taddana sAmAnya jhuMpaDAM vase che. zrAvakenI vastI nathI, prAcIna tIrtharUpe che. bharucathI 17 gAu dUra gaMdhAra che. ahIMnA maMdiranA zilAlekhe prA. le. saM. bhA. 2 mAM 56-57-58-59 mAM chapAyela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 253 : kAvI A bhavya zahera upara akasmAt samudranAM pANI pharI vaLavAthI gAma vasta thaI gayuM. maMdira paNu humaNAM ja navuM manAvarAvyu che. mUrtio prAcIna che. bharUcanA satra vyavasthA rAkhe che vizeSa jANavAnA jijJAsue zrI jaina satya prakAza (mAsika) varSa 1, aMka 10nI aMdara sunirAja zrI jJAnavijayajIe lakhela gaMdhAra aMdhArA' nA lekhA vAMcavA. kAvI gayArathI paMdara gAu dUra kAvI sthAna che. bharucathI relve paNa sIdhI jAya che. A paNa prAcIna nagarI che. ahIM atyAre prAcIna mAvana jinAlayanAM be bhavya jinamaMdira che, jenI pratiSThA jagadguru zrI hIravijayasUrivara ziSya zrI vijayasenasUrijIe karI che. kAvInAM maMdiranI sthApanAnuM sarasa varNana saM. 1886 mAM kavivara zrI dIvijayajIe " kAvI. tIrthaM varNana ''mAM ApyuM che jenA sAra nIce mujaba che. " vaDanagaranA rahevAsI nAgarajJAtiya ane bhadra sivANAgAtrIya gAMdhI depAla khaMbhAtamAM AvIne rahevA lAgyA. vyApAra karatAM teNe keATIdravya upArjana karyuM. gAMdhIne alue gAMdhI nAme putra hatA ane tene putra lADake gAMdhI thaye.. lADakA gAMdhIne vaDue ane gaMgAdhara e putra thayA. vahuone e strIo hatI. peApaTI ane hIrAMbAI, hIroMkhAIne traNa putra hatA kuMvarajI, dha'dAsa ane suvIra. kuMvarajInI sronuM nAma hatuM vIrAMbAI. mA kuTu e kAvImAM eka bhavya jinama Mdira khaMdhAvyu ane tenI pratiSThA jagadguru zrI hIravijayasUri ziSyaratna zrI vijayasenasUrijIe karI hatI, jenuM vana kAkAra nIce pramANe Ape che. eka dina sakala kuTumba mannIne sukRta maneratha bhAve re; kAvI sehera aneApama bhUmI dekhI prAsAda banAve 25 4 / / tapagapati zrI senasUrIsara bahuparikara gaNI sAthe re; sa'prati nRpavArAnI pratimA thApe RSabha jaganAthare. 5 pA saMvata selane' egaNapacAse RSabha prabhu mahArAja re; subha muhurata dina takhata kharAyA dIpavijaya kavirAja 2 // 6 // eka vakhata hIrAMmAI ane vIrAMbAi sAsu vahu maMdirajInAM darzana karavA AvelAM te vakhate vahu UMcI ane ma MdirajInu dvAra nIce hAvAne kAraNe vahue dhIre rahIne sAsune kahyuM " khAIjI maMdiranuM zikhara te khaDuM UMcuM banAvyu. pazu khAraNuM qhahuM nIcuM karyuM. " vahetu A vacana sAMbhaLIne sAsune rIza caDhI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvI vahune mheNuM mAratAM kahyuM. " vahujI kharAkhara mApasara; UMcuM nIcuM madira : 254 : [jaina tIrthonA tamane hoMza heAya te pIyarathI dravya magAvIne *badhAvajo, " sAsunA mheNAthI vahune caTako lAgyA. teNIe tarata ja pIyarathI dravya maMgAvyuM. saM. 1950 mAM ma MdiranuM khAtamuhUrta karyuM. pAMca varSe maMdira pUrU' thayuM. maMdiranuM nAma ratnatilaka rAkhyuM ane zrI vijayasenasUrijInA hAthe ja 1955 nA zrAvaNa sudi 9 nA divase zrI dharmanAtha prabhunI aMjanazalAkA karI prabhujI khirA jamAna karAvyA. tapagapati zrI sena sUrIsara te paNa samaye Ave re sa Mvat sAla paMcAvana varase aMjanisalAka banAve 2 zrAvaNu sudI navamIne divase dharamanAtha jaga rAjera kAvInA banne jinamadirAnA zilAlekhA prAcIna jaina lekha sa'graha bhA. khIjAmAM:na. 451-452 ane 453-454 mAM prakAzita thaI gayela che. temAM uparanI hakIkta nathI. temAM gheADI vizeSatA che je nIce ApuM chuM. vaDanagaranA gAMdhI depAla zrI hIravijayasUrijInA upadezathI mithyAtva dharma DI zrI jinavaraMdra devanA dharmanA upAsaka banyA hatA. jIe te lekhanI paMktio " zrIhIrasUrerupadezalezaM nizamya tatvAvagamena sadyaH mithyAmati yaH parihAya pUrva jinadradharme dRDhavAsanA'bhUtam " // 23 // AgaLa tInA mATe paNa lakhyu che ke zatruMjayakhyAtimatheo dadhAnaM kAvIti tIrthaM jagati prasiddhaM kASTakAmRnmaya - matra caityaM dRSTvA vizIrNaM manase tidadhyau / " " zatruMjaya tIrthanI sthApanA rUpe prasiddha evA kAvI nAmanA tInA caitya( madira )ne lAkaDA ane IMTathI baneluM joI te khAdruA gAMdhIe eka vakhate vicAra karyA ke-jo A maMdirane pAku baMdhAvIne sattAnA mATe majabUta banAvavAmAM Ave te mahAn puNyanI sAthe mArI lakSmI pazu saphaLa thAya. A vicArathI prerAi teNe saMvata 1649 mAM AkhuM jinama Mdira navuM taiyAra karAvyuM: " dharmAMnAthanuM ma Mdira anAMvanAra mAtu gAMdhInA putra kuvarajI che. 1954 mAM zrAvaNa vadi 9 ne zanivAre zrI vijayasenasUrijInA hAthe pratiSThA thai che. kAvI gAma mahI nadI jyAM AgaLa khaMbhAtanI khADImAM maLe * che tenA mukha AgaLa khaMbhAtanA sAmA kAMThe AveluM che. A tIrthanI vyavasthA jabusaranA saMgha * U~cA nIrcA samajhI karanmyA mATe sikhara banAve. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ]. [: 255 : mota2 196 sudhI te karate hate ema zrI dIpavijayajI potAnA kAvI tIrtha varNanamAM lakhe che. arthAt te samaye paNa gAmanI sthiti sArI nahiM ja hoya, paMdara varSa pahelAM suratathI relve mArge jaMbusara thaIne zeTha kalAcaMda ghelAbhAI jhaverI taraphathI saMdha gayA hatA. jemAM kharca 30000 rUpIA lAgyA hatA. tyAra bAda A kSetranA uddhAranuM kArya hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM. bAda navIna pratiSThA e paNa karavAmAM AvI che. jhagaDIAi ane kAvI tIrthane vahIvaTa eka ja kamITI hastaka cAle che. mAtara gujarAtamAM kheDA jIllAnA mukhya zahera kheDAthI 2 mAIla dUra A tIrtha sthAna AveluM che. tIrthanI utpattine itihAsa nIce pramANe male che. kheDA jIllAmAM mahudhA gAmanI pAse saheja gAmamAM bAreTanA vADAmAMthI zrI sumatinAtha prabhujInI prAcIna pratimAjI nIkaLyAM hatAM. jainene khabara paDatAM tyAM badhA darzana karavA jatA hatA. tyAM mAtaranA zrAvakene svapna AvyuM ke suhuM ja kheDA prAcIna zahera che, tenuM saMskRtamAM kheTakapura nAma upalabdha thAya che. ahIM 9 bhavya jinamaMdira ane 500 ghara zrAvakanAM che. zrI bhIDabhaMjana pArzvanAthajInuM bhavya maMdira che. AmAM traNa mALa che. aSTApada vagerenI racanA paNa darzanIya che. mUrti bahu ja prAcIna ane camatkArI che. vizeSa mATe juo pragaTaprabhAvI pAzva nAtha pR. 110. guja2 mahAkavi udayarana ahIMnA hatA. emane sAhityasevAne kALa 1749 thI 1799 sudhI che. emaNe ghaNA majainene paNa jaina banAvyA hatA. temanI gAdI paNa kheDAmAM che. ahIM sumatirasUri jaina lAyabrerI tathA pustaka saMgraha bahu sAre che. jaina kalaba, jaina pAThazALA, kanyAzALA temaja 4-5 upAzraya che. bhIDabhaMjana pArzvanAthanI mUrti kheDAthI pazcima dizAmAM nadIne sAme pAra harIyALA gAma pAsenA vA nIcethI vi. saM. 1516 nIuLyA che. AcArya zrI vijayarAjasUrijI te vakhate tyAM vilamAna hatA. temaNe tyAM navIna jaino paNa banAvyA. bhIDabhaMjana pArzvanAthanI mUtinI sAthe be kAussaggIyA paNa nIkaLyA hatA, je tyAM maMdiramAM ja che. temaja harIyALAnA cAvaDA rAjaputene pratibaMdha ApI jaina banAvyA hatA je atyAre "zeTha" tarIke kheDAmAM eALakhAya che. A pachI 1794 mAM bhIDabhaMjana pArzvanAthajInI pharIthI pratiSThA karAvyAno lekha che, kheDA uparAMta pATaNamAM ke jayAM senAnI zrI bhIDabhaMjana pArzvanAthajInI mUrti che. khaMbhAtanA tArApura gAmamAM, unAvAmAM, udayapuramAM, suratamAM ane pAvAgaDhamAM zrI bhIDabhaMjana pazvanAthajInAM suMdara darzanIya maMdiro che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI : 256 : [ jina tIrthono gAmamAM bAreTane tyAM pratimAjI che te lAve. bAroTane tyAM judA judA gAmanA leke potAne tyAM laI javA IcchatA hatA. Akhare mAtaranA zrAvakenuM svapna phaLyuM. pratimAjIne gADAmAM padharAvatAM ja gADuM mAtara tarapha vaLyuM. AvI ja rIte mAtara jatAM rastAmAM nadI AvI je cAre kAMThe bharapUra hatI. gADuM vinA vidane nadI pAra utarI gayuM. janatAe kahyuM-A kAlamAM A ja prabhujI sAcA deva che. tyArathI "sAcA deva"nA nAmathI khyAti vadhI. mAtaramAM prathama 1852 mAM ane bAdamAM 1897 mAM bAvana jinAlayanuM bhavya jinamaMdira thayuM. tyAM suMdara dharmazAlA che. hamaNAM zeTha jamanAbhAI bhagubhAI taraphathI jAra suMdara thayA che. suMdara bAvana jinAlaye karAvyA che. maMdiranI sAme ja moTI dharmazALA che. sAme upAzraya che. bIjI nAnI dharmazALA 5Na che. dara pUrNimAe ghaNA yAtrALuo lAbha le che ane bhAtuM paNa apAya che. mAtara javA mATe, amadAvAdathI muMbaI jatI lAInamAM mahemadAvAda sTezane utarI, kheDA thaI vAhana-TAMgA-gADIthI mAtara javAya che. temaja naDIyAdathI mAtara maTara paNa jAya che. agAzI. muMbaInuM pravezadvAra ane prAcIna saMpAraka nagaranI pAsenuM zahera che. matIzAha zeThanAM vahANa pAraka baMdare rokAyAM hatAM. tyAM zrI munisuvratasvAmInI mUti lAvI ahIM padharAvI nAnuM maMdira baMdhAvyuM. bAda zrI saMghe jIrNoddhAra karI moTuM maMdira dharmazAlA baMdhAvyA. pAse ja navIna sopArA che tyAMnA talAvamAMthI paNa mUtio nIkaLI hatI. muMbaInI uttare ThANA jIllAmAM bI. bI. enDa sI. AI relvenA vIrAMra sTezanathI cAra mAIla dUra che. | munisuvratasvAmInI je pratimA hAlamAM birAjamAna che, te zrI munisuvratasvAmInA samayanI manAya che. koMkaNa dezane rAjA jaina dharmI hatuM ane tenA samayamAM A pradezamAM hajAre jaina sAdhuo vicarI lekepakAra karatA hatA. zrI nizIthacUNimAM A prasaMgane ulekha che. agAzI havA khAvA mATe paNa vakhaNAya che. ahIM suMdara dharmazALA-pustakAlaya vagere che. yAtrike paNa khUba lAbha lya che. - muMbaI A zahera bhAratavarSanuM bIjA naMbaranuM advitIya zahera che. duniyAbharanA moTA-moTA zaheromAM tenI gaNatrI che. baMdara suMdara ane sagavaDatAvALuM hovAthI vyApAra mATe hiMdabharamAM prathama paMktinuM A zahera che. duniyAnI paMcaraMgI prajA ahIM jovA maLe che. muMbaI rAjakIya ane sAmAjika pravRttinuM kAma che. jenI vastI ahIM sArA pramANamAM eTale ke pacIza hajAranI AsapAsa che. muMbaI samA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thANA (mubaI ) khAte Avela prakhyAta navapadajInuM jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI geDIjI pArzvanAtha jaina maMdira, pAyadhUnI-muMbaI A jinAlayanI pratiSThA saMvata 1868 nA vaizAka suda 10nA maMgalamaya divase karavAmAM Avela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 257 : vatI zahera hovAthI nAnI-moTI sakhAvate mATe dareka zahera ke saMsthAone muMbaI prati najara doDAvavI paDe che. ahIMnA jaine sukhI, lAgavagavALA ane dharmanI dAjhavALA che. ahIM ApaNuM mukhya mukhya maMdire nIce pramANe che. 1. geDIjI pArzvanAthajInuM suMdara prAcIna maMdira che. mUrti bahu ja camatkArI ane bhavya che. A maMdira pAyadhunI upara che. 2. mahAvIra svAmInuM , , 3. AdIzvara bhagavAnanuM che " zAMtinAthajInuM, nemanAthajInuM, pArzvanAthajInuM A maMdira pAyadhUnI ane tenI najIkamAM che. lAlabAgamAM hamaNuM ja bhavya jinamaMdira banyuM che. jhaverI bajhAramAM mahAvIra svAmInI mUti bahu ja suMdara ane darzanIya che. mAravADI bajAramAM pArzvanAthajInuM, kelAbA upara zrI. zAntinAthajInuM, bajAra geITa upara zrI zAMtinAthajInuM, mAMDavI upara khAreka bajAramAM zrI anaMtanAthajInuM, mAMDavI upara bhAta bajAramAM zrI AdinAthajInuM, bhAyakhAlAmAM zrI AdIzvarajInuM tathA majalA upara zrI ajitanAthajInuM maMdira bahu ja suMdara ane darzanIya che. ahIM dara ravivAre-samavAre ane pUNimAe meLA jevI ThaTha jAme che. parela lAlavADImAM suvidhinAthajInuM, vAlakezvaramAM vacalA DhALamAM zikharabaMdha nAnuM AdinAthajInuM suMdara maMdira che. uparanA DhALamAM AdinAthajInuM tathA upalA majalAmAM zAmaLiyA pArzvanAthajInuM che. bAbunA maMdiramAM saphaTikanI mUti darzanIya che. bIjAM gharamaMdire paNa darzanIya che. A sivAya muMbaInA para zAntAkrujha, adherI, malADa, kula vigeremAM jaina maMdira che. Ama thANA tarapha jatAM ghATakoparamAM zrI jIrAvalA pAzvanAthajInuM maMdira suMdara che. dAdara, sulundamAM, bhAMDupamAM ane thANAmAM paNa darzanIya maMdire che. thANA zrIpAla mahArAjAnA samayanuM prAcIna tIrthasthAna jevuM che. ahIM hamaNuM suMdara siddhacakranuM maMdira banyuM che. muMbaImAM ApaNuM prasiddha saMsthAo nIce pramANe che. 1. jena esesiezana opha InDIyA. 2. jaina zvetAMbara kenpharansa. je saMsthA na saMghamAM sudhArAnA karave karI pracAra kare che. zikSaNapracAra mATe paNa prayatna kare che. jena saMghanA prazno saMbaMdhI carcA kare che. sAhityapracAra paNa sAre, kare che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArolI tI : 258 : 3. jaina yuvaka sala. 4. yaMgamensa jaina seAsAiTInI zAkhA paNa che. 5. zrI yaAAvijayajI jaina gurUkulanI eksa-cembara temaja gurUkulanI zAkhA muMbaimAM khAlavAnA paNa prayatna cAlu che. (A sasthAnI sthApanA svargastha gurudeva zrI cAritravijayajI mahArAje 1968 mAM karelI ane enI chellI kamiTI 1973 mAM muMbaImAM sthApI ane tyArathI gurUkula nAma pracalita thayuM.) [na tIrthAMmAM 6. mahAvIra jaina vidyAlaya geAvALIyA Tenka para che. hindabharanA jaineAmAM ucca zikSaNa mATe A saMsthAe bhagIratha prayatna karyo che. A. zrI vijayavallabhasUrijI mahArAjanA upadezathI A saMsthA sthapAyelI che. enI zAkhA amadAvAda ane punAmAM zarU thaI che. hamaNAM mahilA vidyAlaya paNa muMbaimAM calAve che 7. siSakSetra jaina bALAzramanI esi. 8. mAMgarALa jaina kanyAzALA, zakuMtalA kAMtilAla izvaralAla jainagalarsa hAIskUla. 9. jaina ejyukezana eS-dhArmika zikSaNanA pracAra, parIkSA A isaMcA lana kare che ane te jaina kAransanA hAtha nIce cAle che. 10. jaina svayaMsevaka maDaLa, je bahu ja suMdara sevA kare che, ane jana sevAsadana hamaNAM sthApyuM che. 11. Akhu pannAlAla punamacaMda jaina hAIskUla. 12. zeTha maNIlAla gAkuladAsa jaina hAzkela. 13. mAtmAnaMda jaina sabhA, mAdhyamika ane ucca zikSaNa mATe jaina vidyArthIone skolarazIpa ApatI saMsthA paNa muMbaimAM sArA pramANumAM che. AmAM keTalIka jJAtivAra che ane keTalIka dareka jaina vidyArthIne skelazIpa Ape che. A uparAMta muMbaImAM aneka sthaLe jovA lAyaka che. pArAlI tI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat A tIrthaM gujarAtanA prasiddha paMcamahAla jIllAmAM Avyu che. tIrthanI najIkamAM suMdara vejalapura gAma che jyAM zatruMjaya uparanA dAdAnA maMdiranA ghATanu suMdara maMdira che. dharmazALA che. ahIMthI pArAlI tIrtha 6-7 gAu dUra che. vejalapura pAMcavAM mATe B, B, & C. I. vetu vaDAdazathI geASA sAIna upara www.umaragyanbhandar.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 4 239 : pAvAgaDha kharasANIyA sTezana che. tyAMthI mAtra eka mAIla dUra vejalapura che. vejalapuramAM darzana pUjana karI vAhanadvArA pArolI jaI zakAya che. A tIrthanI utpatti mATe nIce pramANe hakIkta male che. "keTalAMka varSo pahelAM karaDa nadInI bhekhaDamAM eka suMdara jinapratimA eka pattharanI jema paDayAM hatAM. A vAtanI jANa thatAM vejalapura, chANI, vaDedarAnA jene ahIM AvyA. bhagavAnane gADAmAM besADIne dareka gAmanA saMgho ema IcchatA hatA ke bhagavAnane ame laI jaIe, paraMtu thoDI ja vAramAM hAMkanAra vinA ja gADuM enI meLe pArolI tarapha vaLyuM ane atyAre jyAM maMdira che tyAM jaIne UbhuM. basa tyAMthI na AgaLa jAya ke na pAchaLa jAya. badhA bhakto samajI gayA ke bhagavAnane ahIM ja birAjamAna karAvavAnI adhiSThAyaka devanI bhAvanA che. pachI aMdara pAMca zikharI-maMdira thayuM ane pratiSThA thaI. pratimAjI khUba camatkArI hovAthI "sAcA deva" tarIke enI khUba ja khyAti thaI. jaina jainetare badhAya premathIbhaktithI prabhune name che ane IphaLa prApta kare che. ahIM mAsA sivAya haMmezAM rakta sAre rahe che. pAvAgaDha gujarAtanA suprasiddha prAcIna zahera cAMpAnera pAse Avele pAvAgaDha Aje paMcamahAla jIllAmAM Avela che. cAMpAnera gujarAtanA rAjA ane pATaNanA sthApaka vanarAja cAvaDAnA maMtrI cAMpAnA nAmathI, vanarAje vasAvyuM hatuM. cAMpAnera mAM eka vAra aneka jaina maMdire hatAM ane aneka dhanavAna zrImaMta jeno vasatA hatA. cAMpAnerane saMghe bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira baMdhAvyuM hatuM ane emAM zrI abhinaMdana prabhujI tathA zrI jIrAvalA pArzvanAthajInI mukhya pratimAo birAjamAna hatI. A banne mUrtionI aMjanazalAkA ane pratiSThA vi. saM. 1112 mAM, vizAkha zudi 5 ne guruvAre AcArya zrI guNasAgarasUrIzvarajInA hAthe thaI hatI. A pratiSThA mahotsavathI cAMpAneranA saMghamAM khUba ja utsava ane AnaMda vato hate. cethA zrI abhinaMdana prabhunI zAsana adhiSThAyika "kAlikA devI mahAprabhAvika ane bhaktajanenAM vAMchita pUranArI hatI. pAvAgaDhamAM hindu rAjA, pRthvIrAja cauhANanA vaMzajo rAjya karatA hatA ane teo paNa A kAlikAne rAjyanI rakSaNakartA mAnatA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namAvAgaDha | [ jaina tIrtho paMdaramI sadImAM khaMbhAtanA dharmaniSTha eNivarya zrI mevAzAhe saMbhavanAtha jinanA maMdiramAM ATha devakulikAe karAvI hatI ane tenI pratiSThA mahAprabhAvika zrI semasuMdarasUrijIe karAvI hatI. cAMpAnerathI pAlItANAne bhavya saMgha paNa 1644 mAM nIkaLyo hate. ahIMnI zrI kAlikAdevInuM ArAdhana aMcalagacchIya AcArya zrI Arya rakSitasUrijIe paNa karyuM hatuM. pahelAM ahIM jaina zilpazAstranA vidhAna mujaba lakSaNasaMpanna zrI kAlikA devInI mUti hatI. aMcalagacchanA AcAryavaye te kAlikA devIne vaga7rakSikA tarIke mAnatA hatA. - pAvAgaDha upara nava jinamaMdira hatAM. mahAmaMtrI vastupAlanA bhAI tejapAla, godharAnA ghughela rAjane jItIne ahIM AvyA hatA. ahIM utsavAdi karyA hatA ane sarvatobhadranuM suMdara jinamaMdira banAvI zrI mahAvIrasvAmInI mUrti birAjamAna karAvI hatI. cAMpAneranuM patana mahamada begaDAnA samaye thayuM. teNe pAvAgaDha ane junAgaDha be gaDha jItyA hatA ethI e begaDo kahevAtuM. te vakhatanA pAvAgaDhanA rANA patAI rAvaLane durbuddhi sUjhI ane jema kahevAya che tema e rAjAe sakhIonA samUhamAM Avela kAlikA devIne hAtha pakaDI pitAnI anicchanIya IcchA jaNAvI hatI. pAvA te gaDhathI utaryA mahAkAlI re* paraMtu rAjAne A anicchanIya IcchAnI mAMgaNuM na karavA devIye samajAvyA chatAM eNe na mAnyuM. e devIne zrApa lAgyo ane pAvAgaDhanuM patana thayuM. maMdire luMTAyAM. AmAM zrI jIrAvalA pAzvanAthajInI mUrti jaina saMghe gupta rAkhI hatI te ogaNIsamI sadImAM pragaTa thaI- 1889 nA mAgazara vadi 11 vaDodarAmAM pragaTa thayAM. A saMbaMdhI tapAgacachIya zrI zAMtisAgarasUrijIne svapna AvyuM hatuM. pratimAjI pragaTa thayA pachI sAta varSe 1896 nA mahAzudi 13nA roja enI vaDodarAmAM mAmAnI poLamAM zrI zAMti sAgarasUrijInA hAthe pratiSThA thaI hatI. sarva lekane kalyANaka karanArI hovAthI A zrI jIrAvalA pArzvanAthajInI mUti kalyANa pAzvanAthajInA nAmathI aMkita karavAmAM AvI. A maMdira atyAre paNa mAmAnI poLamAM vidyamAna che. hamaNuM ja A mUrtinI pratiSThAne zatAbdI mahotsava ujavAyo hato ane zAntisnAtrAdi bhaNavavAmAM AvyAM hatAM. jene zvetAMbara kenpharansa taraphathI prakAzita thayelI jaina zvetAMbara DIrekaTarI I. sa. 109 mAM gujarAta vibhAgamAM jaNAvyuM che ke pAvAgaDhamAM jaina zvetAMbara maMdira che. eka bhIDabhaMjana pArzvanAthajInI mUrtine, vyavasthAnA abhAve, vaDodarAmAM dAdA pArzvanAthajInA maMdiramAM padharAvela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 261 : pAvAgaDha ahIM kula daza jinamaMdira hovAne ulalekha male che. eka suMdara jinamaMdiramAM te bhIta upara traNa zvetAMbara mUrti che. temanI bhujAomAM bAjubaMdha ane hAtha para kaMkaNa che. AsanamAM hAthInuM citra che. AgaLa upara eka virATa maMdira dharAzAyI thaI rahyuM che. emAM naMdIzvara dviIpanI samAna cAre tarapha bAvana jinAlaya hatA. A sivAyanAM deharAmAM pAMca deharAM nagArakhAnAnI pAse che. eka chAzIyA taLAva pAse che. bAkInAM traNa dudhIyA taLAva pAse che. A maMdira vetAMbarI hatAM ema te paMcamahAla jIllAnA kalekaTare paNa kabUlyuM che. nagArakhAnAnA daravAjethI kAlikA mAtAnA maMdira sudhI ra26 pagathiyAM che tyAM keTaleka ThekANe sAmAnya pattharanI jema jaina mUrtine paNa ceDI dIdhela che. A mUti zvetAMbara che kAraNa ke lageTa vagere spaSTa dekhAya che. hamaNAM hamaNuM A maMdiranA hakaka mATe eka kesa godharAnA AsisTanTa kalekaTara pAse cAle che. jaina zvetAMbara saMghanA agraNI ane saMsthAe saveLA jAgRta thaI eka prAcIna tIrthane saMbhALe-jIrNoddhAra karAve e jarUrI che. A saMbaMdhI paMDitaratna zrIyuta lAlacaMda bhagavAnadAsabhAIe pAvAgaDhathI vaDedarA pustaka prakaTa karI temaja tejapAlane vijaya A baMne pustakamAM pAvAgaDha prAcIna vetAMbarI tIrtha che ema bahu ja sarasa ane sacoTa pramANethI siddha karyuM che. A pustaka jarUra vAMcavA gya che. A sivAya pAvAgaDhamAM prAcIna zvetAMbara jaina maMdira hovAno ullekha nIce mujaba upalabdha thAya che, jenA pramANe nIce ApyA che 1. vidhipakSagaccha( aMcalagaccha)nA sthApaka zrI Arya rakSitasUrijIe ahIM mahAvIra svAmInA maMdiranAM darzana karyA hatA. 115( 6 ) mAM. (aMcalagaccha paTTAvalI). 2. gujarAtanA mahAmAtya vastupAlanA laghubadhu tejapAle ahIM savatebhadra nAmanuM suMdara jinamadira baMdhAvyuM hatuM, jemAM bhUlanAyakacha zrI mahAvIra prabhujI hatA. (vastupAlacaritra) 3. zrI munisuMdarasUrijInA gurubadhu bhuvanasuMdarasUrijIe pAvAgaDha uparanA zrI saMbhavanAthajInI A pramANe rastuti karI che " mahAprAtihAryazriyA zobhamAnaM suvarNAdivapratrayIdIpyamAnam / sphuratkevalajJAnavallIvasantaM stuve pAvake sudhare bambhavaMtam // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || jaina tIrthane pAvAgaDha ra6raH A sUrijIe te pAvAgaDhane zrI zatruMjya parvatanA avatArarUpe paNa varNa vela che. jue "sthitaM puNDarIkAcalasyAvatAre'khilakSmAdharazreNizRGgArahAre / tRtIyaM jinaM kundadantaM bhadantaM stUve pAvake bhUdhare zambhavatam // " A ja sUrivare cAMpAneranA pAvAgaDha uparanA sabhava jinezvarane bahu ja sArI rIte stavyA che. juo - " cAMpAnerapurAvataMsavizadA(de) zrIpAvakAdrau sthitaM / sArve zambhavanAyakaM tribhuvanAlaGkArahArApamam // " 4. mAMDavagaDhanA saMghapati valAke aneka tIrthonI yAtrA karI che tema pAvAgaDhanA zrI sambhavanAthajIne vaMdana karI zAMti meLavI hatI. (guruguNaratnAkara). 5. upadezataraMgiNImAM puruSapravartita tIrthomAM pAvAgaDhane paNa gaNAvyuM che. paMdaramI sadInA uttarArdhamAM thayelA zrI emadevasUrijIe cAMpAneranA hindu rAjavI siMhane dharmopadeza ApI raMjita karyo hato. A sUrijIe junAgaDhanA rA. mAMDalIkane ane mevADanA rANA kuMbhakarNane paNa pitAnI apUrva vidvattA ane kAvyazaktithI raMjita karyA hatAM. 6. pATaNanA saMghavI khImasiMha ane sahasA je visAporavADa hatA. temaNe pAvAgaDhamAM suMdara bhavya jinamaMdira banAvarAvyuM hatuM ane 15ra7nA piSa vadi 5 pratiSThA karAvI hatI. aDhAramI sadInA vidvAna jaina kavi munivara lakSamIratnajI pAvAgaDhanuM rasika varNana Ape che. juo gurjara deza che guNanI pAvA nAme gaDha basa moTA zrI jinataNuM prAsAda, saragasarIzuM mAMDe vAda jagaddaguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA paTTadhara paramapratApI zrI vijayasenasUrIzvarajI vi. saM. 1632 mAM cAMpAnerapuramAM padhAryA hatA. ane jayavaMta zeThe sUrIzvarajInA hAthe mATe pratiSThA mahotsava karAvyuM hatuM. aDhAramI sadImAM zrIzIlaviyajI gaNie (1746) cAMpAnerI neminiNaMda mahAkAlI kevI sukhada Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 9 263 : bhinnamAla saM. 1797mAM acalagacchIya zrI udayasAgarasUrijIe pAvAgaDhanI mahAkAlikAnI tathA sAcAdevanI yAtrA karI hatI. mejara je. Dabalyu. veTasane paNa (1877 mAM) pAvAgaDha uparanA kilAmAM na maMdira hovAnuM sUcavyuM che. mI. bajese paNa (1885) paMcamahAlane paricaya karAvatAM lakhyuM che ke pAvAgaDhanA zikhara para rahelA kAlikA mAtAnA maMdira nIcenA bhAgamAM ati prAcIna jaina maMdirane jaththa che. pAvAgaDha uparanI eka prasiddha masida-jummA masidanA paricayamAM eka vidvAna lekhaka lakhe che- "te( jummA masi)nI bArIomAM ane ghummaTamAM je ketarakAma ane zilpakaLA darzAvI che te ajAyabI pamADe tevI che. AbunA pahADa upara AvelA delavADAnAM jaina maMdiramAM je prakAranI ATha pAMdaDIvALA kamaLanI racanA karavAmAM AvI che tevA ja prakAranI AkRtio atra paNa jovAmAM Ave che. maMtrIzvara tejapAlanuM prasiddha sarvatebhadramaMdira, e A ja lAge che. A tIrthane ATale paricaya eTalA khAtara ja Ave che ke sujJa vAMcako samajI zake ke pAvAgaDha tAMbara jaina prAcIna tIrtha che. tyAMnI suprasiddha mahAkAlidevI paNa zrI abhinaMdana prabhujInI zAsanadevI che. bhinnamAla bhInamAlanI cha hari re chasinI pacatAla re paM. mahimAvijayajI cityaparipATI, bhinamAla mahimA ghaNe geDIjina he sukhane dAtAra (pa. kalyANasAgaraviracita pArzvanAtha caityaparipATI ) "bhinamAla bhayabhaMjananAtha" paM. zItavijayajI tIrthamAlA " tihAMthI bhinamAle AvIyA e bheTayA zrI pAsa ccAra prAsAdataNA subiMba nirakhyA ullAsa bhinnamAla bhalarUpa (mI evijayajI upAzcayazrI pArzvanAtha nAmamAlA) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinnamAla : 264: [ jaina tIyone daramI sadInA mahAkavi meghe potAnI tIrthamAlAmAM bhinnamAlane Avo suMdara paricaya Ape che. " zrI jalaunayari linavAli ekavi. prabahu naMda vicAlI; niu (navuM) sahasa vANiganAM ghaNAM pacitAlIsa sahasa viprataNAM sAlAMtAlAM naI deharAM prAsAde jaNapUjA karAM munivara sahasa eka posAla Adinagara ehavau bhinamAla uparyukta mahAtmA kavio bhinnamAlanuM je varNana Ape che te bhinnamAla eka vAra gujarAtanI prAcIna rAjadhAnInuM dhAma hatuM. jayazikharInA paMcAsara pahe lAnuM gujarAtanuM A nagara kalA, saMskRti, vibhava, vidyA, saMskAra ane vyApAranuM kendra dhAma gaNAtuM hatuM. vanarAja cAvaDAe pATaNa vasAvyuM ane bhinnamAlanA poravADa, zrImAla vaNika ane zrImAla brAhmaNe vagere pATaNa AvyA. mahAmaMtrIzvara vimalanA pUrvajo bhinnamAlathI gAMbhU-gabhUtA ane pATaNa AvelA che te prasiddha ja che. bhinnamAlanI sthApanA kayAre ane keNe karI ene aitihAsika kAvyamaya ulalekha zrImAlapurANamAM maLe che. zrImAlapurANanI mAnyatAnusAra satayugamAM A nagara zrImAla tarIke prasiddha hatuM. pachI ratnamAla, puSpamAla ane bhinnamAla tarIke prasiddhi pAmyuM che. A ja kathAne jenagraMthakAroe paNa judI judI rIte svIkArela che. prabanyacintAmaNI, vimalaprabaMdha, upadezakaHpavalI, bhojaprabandha vagere graMthomAM vividha rIte A nagaranI utpattinuM varNana rasamaya rIte maLe che je vAMcavA yogya che. suprasidhdha sujhavArANa' nA kartA zrI udyotanasUrijInA pUrvaja guru zivacaMdra gaNi mahattara paMjAbamAMthI vihAra karatA karatA bhinnamAlamAM AvI sthita thayAne ulekha kuvalayamAlA kahAmAM che. upamitibhavaprapaMcAkathAnA racayitA sidaNa mahAtmA paNa ahIM thayA che. ahIM aneka jainAcAryo padhAryA che ane nidhamanI prabhAvanA, pracAra ane vRddhimAM mahAna phALe Ape che. samartha jainAcAryoe ahIMnA rAjapUta ane brAhmaNa vagerene pratibaMdha ApI "paramahaMtopAsaka jona' banAvyA che. jemAMthI atyAre poravADa, 1 kuvalayamAlA kahA eka adabhUta prAkRta jaina kathAnaka che, jenA kartA zrI udyotanasurajI che ane je jAbAlipuramAM zaka saMvata 699 nA caitra vada 14 pUrNa thaI che. A graMthanI mukhya bhASA prAkRta-mahArASTrI jena che. gadyapada ubhaya mizrita che. lagabhaga 1000 lokapramANa che. (vizeSa paricaya mATe jai. sA. saM. khaMDa tutIya jue.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 265: bhinnamAla esavAla ane zrImAlI jene gujarAta, kAThIyAvADa, mAravADa-rAjaputAnA, kaccha, baMgAla vagere prAMtamAM vidyamAna che. A zuddhi ane saMgaThThananuM pracAra mizana vikramanI sadI pahelethI ahIM cAlatuM hatuM ane prAyaH TheTha bAramI, teramI sadI sudhI cAlu rahyuM hatuM. khAsa karIne chaThThI sadIthI AraMbhIne dasamI sadI sudhInA te ghaNA vahIvaMcAnA cepaDAomAM paNa ullekha maLe che ke amuka netravALA amuka samayamAM jina thayA. vi. saM. 791 mAM tyAMnA zrImAlIe jena thayAnI eka vaMzAvalI malI che jemAM lakhyuM che ke "neDhAnA pUrvajo 791 mAM zrImALI jaina thayA che." pachI emAM ja jaNAvyuM che ke bAramI sadImAM pahelavaheluM zrImAla-bhinnamAlanagara luMTAyuM. nagarane bhaMga thayo che. (jaina sAhityasaMzodhaka varSa 1, aMka-4 neDhA vaMzanI vaMzAvaLI.) A uparathI TheTha AThamI sadI sudhInA ullekha malyA che eTale bhinnamAla gujarAtanI prAcIna rAjadhAnI hatuM ane tyAMthI jaina dharmanI zuddhinuM mIzana samasta bhAratamAM paNa phelAyuM hatuM tema saheje samajAya che. jena gotra saMgrahamAM paM. hIrAlAla haMsarAja lakhe che te mujaba vikramanI bIjI sadInA aMtamAM ane trIjInA pUrvArdha samayamAM bhinnamAla upara paradezI AkramaNa thayuM che jemAM ghora yuddha pachI ahIMnA rAjA ajitasiMha marAyA che ane paradezI mleccha rAjavIe samRddhithI bharapUra A nagarane khUba lUMTayuM ane satAvyuM che. e mamlecacha rAjavI ahIMthI aDhaLaka dhana, strI ane gulAmene sAthe laI gaye che. tyAra pachI lagabhaga base varSe A nagara punaH AbAda thayuM che. vaLI baso varSa pachI arthAta vikramanI AThamI sadImAM ArAe A mahAnagarIne lUMTI che. A vakhate ghaNA pioravAla, e savAla, zrImAla brAhmaNe vagere dakSiNamAM gujarAta tarapha cAlyA gayA. A ja kee gujarAtane potAnuM kAyamI raheThANa banAvI garjara rAjya. sthApanAmAM jayazikharIne ane pAchaLathI vanarAja cAvaDAne sahAyatA karI che. cAvaDA ane selaMkI yuganA dhruvatAraka A zrImALI jaino, piravAla jano ane zrImALI brAhmaNe rahyA che. bhinnamAlanA prAcIna nAmane sUcaka eka ulekha upadezakalpavallImAM che je nIce ApuM chuM zrImAlamiti yannAma ratnamAnamiti sphUTam / puSpamAlaM punarbhinnamAlaM yugacatuSTaye // 1 // catvAri yasya nAmAni vitanvanti pratiSThitam / - temaja jUnA graMthamAM A nagaranAM judAM judAM nAme paDavAnAM kAraNanI rasika kathAo paNa male che, je vAMcavA gya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinnamAla [jaina tIrthane A bhinnamAla nagara prAcIna kALamAM pAMca jana-vIza gAunA gherAvAmAM hatuM. ene pharato mATe majabUta kile hatuM, je killAne 84 te daravAjA hatA. kilAnI nIce pANIthI bharelI maTI khAI vahetI hatI. A nagaramAM 84 jena kareDapatio vasatA hatA. temaja dara zrImAla brAhmaNe ane 8 prAgvATa brAhmaNe karoDapatio hatA. hajAro bhavya sozikharI jena maMdira hatAM. tema ja gaNapati-mahAdeva vagerenAM paNa hajAra maMdira hatAM. ahIMnA prAgvATa brAhmaNe ane zrImAlI brAhmaNe vagerene zaMkhezvara gacchanA AcArya udayaprabhasUrijIe jene dharmanA upAsaka banAvyA hatA. vikramanI AThamI sadImAM A bhinnamAlamAM ja kulaguruonI sthApanA thayAnA ullekha maLe che. A vakhate ahIM ja gacachanA samartha AcAryo vidyamAna hatA. vikremanI sattaramI sadImAM AvelA aMgreja vyApArIe paNa bhinnamAla 36 mAIlanA gherAvAmAM hovAne ullekha karyo che, paraMtu atyAre tyAM UMcA TekarA, medAna, jhADe-vanarAjI ane jaMgalI ghAsa paDayuM che. atyAre paNa bhinnamAlathI pAMca cha mAIla dUra uttara tarapha jArI daravAje, pazcima tarapha sArI daravAjo, pUrva tarapha sUrya daravAjo ane dakSiNa tarapha lakSamI daravAje che. khullA medAnamAM makAnanA pAyA, Te, thAMbhalA ane nakazIdAra thAMbhalA, tAraNe vagere dekhAya che. zaherathI pUrva dakSiNa tarapha 1 thI bA mAIla dUra be mALanuM moTuM sUryamaMdira hatuM. kahe che ke A maMdira osavAla-poravADa be jainoe baMdhAveluM hatuM. A maMdira 1117 mAM paramAra rAjA kRSNadevanA samayamAM be savAla ane eka paravADa jene maLI jIrNoddhAra karAvyuM " e lekha che. vastutaH A sUrya maMdira hUNa yA te keI zaka rAjAe baMdhAvyAnuM samajAya che. A sUryamaMdira mATe eka bIjI daMtakathA che. bhinnamAlamAM jagasiMha rAjA hate jenAM kanakasiMha, kaniSkasena vagere nAmo hatAM. eka vAra e rAjA jaMgalamAM sUto hate tyAM enA mukhadvArA eka sApa enA peTamAM pesI gayo. tyArapachI rAjAnI tabIyata narama thavA lAgI, rAjA sukAvA lAgyo. eka vAra rAjA gAma bahAra jaI jhADa nIce sUtA hatA te vakhate peTamAM rahelA sApe rAjAnA meDhA dvArA potAnuM mAthuM bahAra kADhyuM. ene joI bhUcara sApe ene kahyuM-bhAI, bhale thaIne tuM bahAra nIkaLI jA, amArA rAjAne herAna kara mA. A sAMbhaLI peTavALA sApe phUMphADA mAravA mAMDayA eTale pelA bhUtalanA sApe kahyuM. tane khabara che, A keraDAnA jhADa nIce rahelA puSpanA rasane, ane pAMdaDAnA rasane meLavI telamAM ukALI rAjAne kaI pAI deze te peTamAM ja tArA TukaDA TukaDA thaI jAya ane rAjAne julAba lAgatA temAM tuM nIkaLI jA, mATe tArI AvI dazA thAya te pahelAM ja tuM nIkaLI jA, A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] * 267 : bhinnamAla sAMbhaLI peTavALe sApa gussAmAM AvIne be -tuM mArI vAta rahevA de tArA bIlamAM keI unuM unuM kaDakaDatuM tela reDe ne tuM marI jAya ane tArI nIce raheluM agaNita tAruM dhana e mANasane prApta thAya. rAjA te UMghamAM hato. baMne sAponI A vAta rAjAnI pAse ja sutelA tenA maMtrIe sAMbhaLI. badhuM yAda rAkhI ene upaga karyo. rAjA nirogI thayA ane bIla nIcethI dhana paNa maLyuM. A dravyathI rAjA jagasiMhe sUryamaMdira banAvarAvyuM. zaheranI pAse eka taLAva upara uttara tarapha gajanIkhAnanI kabara che. enI pAse ja jaina maMdira khaMDiyerarUpe paDayuM che. emAM thAMbhalAnA patthara upara lekha che jemAM lakhyuM che ke "saM. 133 varSa jemAM cirAgacchIya pUrNacaMdrasUrijInuM nAma che ane zrI mahAvIrasvAbhimaMdire. AvI rIte bhinnamAlanI cAre tarapha maMdiranAM khaMDiyera, jUnAM makAne vagere paNa dekhAya che. bhinnamAlamAM atyAre 350-400 ghara che. cAra sArAM jinamaMdira che. 1. zrImahAvIra bhagavAnanuM maMdira-A maMdira bhUla prAcIna che. mahArAja kumArapAle A maMdira baMdhAvyAnuM kahevAya che. atyAre te saM. 1873 mAM zrI vijaya jinaMdrasUrivarapratiSThita zrI mahAvIra prabhunI mUrti che. A maMdiranI badhI mUrti prAyaH 1873 nI pratiSThita che. maMdira prAcIna bhavya, vizAla ane suMdara che. 2. zAMtinAthajInuM maMdira-A maMdira paNa prAcIna ane zikharabadhdha che. ahIMnI mUrti saM. 1634 mAM samrATra akabarapratibodhaka jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajIpratiSThita che. 3. pArzvanAthajInuM maMdira-uparanA maMdiranI pAse ja A eka nAnuM maMdira che. suMdara parikara sahitanI zrI pArzvanAthajInI mUrti che jenI palAMThI nIce, nIce pramANe lekha sApha vaMcAya che "saMvata 1683 varSe ASADhavadi 4 gurau zrImAlavAsI sA. pemA khemA hiM . i. zIviSayavami " A maMdiranI pAse ja tapAgacchane jUne upAzraya che. upAzrayamAM paNa zrI mahAvIra prabhunI mUti che. 4. zeThanA vAsamAM UMcI khurazI para banAveluM A bhavya zikharabaddha maMdira che. mULanAyaka zrI supArzvanAthajInI sarva dhAtumaya parikara sahitanI mUrti che. A maMdiramAM mahAprabhAvika parama camatkArI zrI pArzvanAthajInI mUrti hatI. A maMdira jUnuM zrI pArzvanAthajInuM che, jene lekha A pramANe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinnamAla : 268 : jana tIthonA zrIpArzvapate namaH saMvata 1671 varSe zAke 1536 vartamAne caitra zudi 15 somavAre zrIpArzvanAthadevalamadhye zrIcandraprabha-maMdiraM kArApitaM.... A pAzvanAtha maMdira 1651-paramAM banyuM hatuM. mULa vastu ema banI hatI ke eka vAra bhinnamAlamAM ja makAna chedatAM zrI pArzvanAthajInI suMdara camatkAra parikara sahitanI pItalanI mUrti nIkaLI hatI. A sAthe bIjI paNa ATha mUrtio hatI. jAloranA sUbA gajanIkhAnane A samAcAra maLatAM eNe badhI mUtio jAlora maMgAvI che. pachI ene teDAvI hAthInA ghaMTa, bIbIenAM ane zAhajAdAnA ghareNAM banAvavAnI IcchA thAya che. jainasaMgha tyAM jaI sUbAne samajAvavA prayatna kare che kintu sUbedAra mAnatA nathI. jene sUbedArane cAra hajAra (pIrajA ) rUpiyA ApavAnuM jaNAve che. sUbedAre kahyuM. lAkha rUpiyA Ape te e mUti pAchI ApuM. jainasaMgha nirAza thaI pAcho vaLe che. vividha abhigraha lIdhA. emAM nIratAnA varajaga saMghavIe te evI daDha pratijJA lIdhA che ke pArzvanAtha prabhujInAM darzana karyA sivAya huM AhArapANa nahiM lauM. varajaMga saMghavIe tera mahinA A pratijJA pALI che. Akhare dharaNeke mahAcamatkAra batAvyA che. sUbedAre, enI bIbIo, zAhajAdA, sinya, hAthIDA vagere mAMdA paDe che. sUbedAra maraNapathArIye paTakA. Akhare prabhujIne namI siMhAsana para besADIne kahe che ke havAre mane ArAma thaI jaze te A mUtine saMghane seMpI daIza. sUbedAranI bIbIne mAra paDe che, hAyatabAha macI rahI che. mUti-bhUtakhAnuM soMpI dyonA avAjo saMbhaLAya che. sUbedAranuM ghamaMDa gaLI gayuM. prabhujIne janasaMghane soMpyA pachI ene ArAma thayo. saMghe mahatsava karyo. tyAMthI rathamAM besADI prabhujIne niratA padharAvyA. varajaMga saMghavIe prabhune praNamI pUjIne pAraNuM karyuM. paMdara divasa pitAne tyAM rAkhI bhinnamAla laI jaI prabhujIne padharAvyA. tyAM zAMtinAthajInA maMdira pAse pArzvanAthajInuM nUtana maMdira banAvyuM. - A camatkArI mUrti atyAre kyAM che ene patto nathI. emanuM maMdira te uparyukta zilAlekhanA AdhAre A ja che. paM. zrIzIla vijayajI paNa A pArzvanAthajInI mUrtine mahimA addabhUta varNave che. A stavana 1746 mAM banAvela che. 5. zrI zAMtinAthajInuM maMdira-bajAramAM AveluM A nAnuM maMdira suMdara zikharabaddha che. mati bhavya ane manahara che. A maMdiramAM TheTha 12 mI sadIthI 18mI 1 paM. sumatimale banAveluM zrI bhinnamAla pArzvanAthanuM stavana jenI racanA 1662 mAM thaI che te AnuM vistRta varNana che. A saMbaMdhI vizeSa jANavA IcchanAre pU. munirAja zrI jJAnavijayajI mahArAjalikhita zrI bhinnamAla pArzvanAthajInuM aitihAsika stavana vAMcavuM. juo, jaina dharma satya prakAzane aMka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 269 : bhinnamAla sadI sudhInI mUrti che. ahIM eka thAMbhalA upara saM. 1212 ne lekha che. temAM ahIM zrI kaSabhadevanI mUrti havAne ullekha maLe che. lekha dAnapatrane che. zrIzrutAya namaH / saMvata 1212 vaizAkhazudi 3 guruvAsare, ratnapure sUpati zrIrAyapAladevasuta mahArAja suvarNadevasya pratibhUjAyamAna mhaaraajaavirAga patizrInapAvAvavopanI vina... ... ... ... zrImadevayAtrAmAM ... ... ... ... ... ... . . ... ...maMd mahAzrI gAma bahAra be maMdiramAM caraNapAdukAo che, je prAcIna che. ekamAM zrI geDIjI pArzvanAthajInAM caraNa che, bIjAmAM zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInAM caraNa che. A sivAya ghaNAya upAzraya paNa che. A prAcIna nagarI atyAre te mAtra ItihAsanA pAnAmAM pitAnuM gaurava jALavI rahela che. bhinnamAlanI prAcInatAnA bIjA paNa cheDA ullekho joIe bhinnamAlamAMthI 1333 ne eka lekha upalabdha thaye che, je prAcIna na lekha saMgraha bhA. ramAM pragaTa thayela che. temAM lakhyuM che ke pahelAM bhagavAna mahAvIradeva pite ahIM padhAryA hatA. juo tenA zabda(1) I. // yaH purAtra mahAsthAne zrImAle svayamAgataH sadevaH zrI (2) mahAvIra saiyA(2) suNasaMparva (III) punamavamavaratatrasta hatA (3) caM zaraNa jatA tasya vIDiz() jUSArtha zAsana naraM ( 2 ) A ja eka bIjo lekha kAsahadanA maMdiranI derInA bhAravaTIyA upara che je 1091 ne che. jemAM lakhyuM che bromiTTAljaniyataH bAvAdaH zaninAM : " AvI ja rIte ezIyA nagarInI sthApanAnA itihAsamAM paNa lakhyuM che ke bhinnamAlanA rAjAnA rAjaputra upalade bhinnamAlathI rIsAIne A bAju AvyA che. temaNe eziyA nagarI vasAvI che ane tyAM zrIratnaprabhasUrijI cAturmAsa rahyA che. pachI AcAryazrIe tyAM pratibodha ApI, jaina zAsananI apUrva prabhAvanA karI rAjAne, rAjaputrane ane tyAMnI prajAne jaina banAvyA che. (bhaMDArIjIkRta esavAla jAtikA ItihAsa) A uparathI paNa ema samajAya che ke bhinnamAla bahu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinnamAla ra70 : na tIrthanA ja prAcIna nagara che. A prAcIna nagarIne ItihAsa ApaNane ema samajAve che ke bhinnamAla paNa eka prAcIna tIrthape che. sakalatIrthastAmAM zrI siddhasenasUrijI bhinnamAlane paNa tIrtharUpe varNave che. juo "pallIsaMDeraya nANaesu kAriMTa minnamArale( le )su vaMde gujjaradese gAhaDAda mevADe " (prAcIna prazastisaMgraha) bhinnamAlaga7-kulane paNa ullekha male che. "simitAmAtA (bAlacaMdrasUriviracita upadezakadalIvRtti) A badhA prAcIna ullekhe e ja sUcave che ke bhinnamAla bahu ja mahattvanuM ane etihAsika dRSTie paNa gauravavatuM nagara hatuM. A nagara khAsa yAtrA karavA lAyaka che. bhinnamAla mAravADanA jodhapura rAjyanA jasavanapa paragaNAmAM AveluM che. DIsA sudhI relave che, pachI tyAMthI gADAM, uMTa ane moTara rIte javAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka B*mil : 'ii 1 al, mAZvAya che. caMdrAvatI khareDIthI dakSiNa dizAmAM cAra mAIla ane sAMtapurathI lagabhaga aDhI mAIla para caMdrAvatI nAmanuM nAnuM gAmaDuM AveluM che. tyAM hAlamAM rabArI, rajapUta, kheDUta vagerenAM 40-50 kheraDAM che. gAmanI AsapAsa paDelA bhagnAvazeSonA Dhagale DhagalA te nagarInI prAcInatAnI ane AbUnA paramArenI rAjadhAnI hovAthI tenI samRddhinI sAkSI pUre che. gujarAtanA mahArAjAnA mahAmaMtrIo vimalazAha, ane vastupALa ane tejapALanA vakhatamAM A nagarInI jAhejalAlI apUrva hatI. hajAre 1, badAra netA paramAranA puro candrAvatI teSAM rAjadhAnInidhizriyAm // 15 // - viSitajipa, harika cho Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrAvatI : 272 : [jaina tIrthAnA zrAvakanAM gharo ane 1800 jinamaMdira vidyamAna hAvAnuM tItha mALAnA kartAe jaNAve che. A nagarI laMkA jevI hatI ane ahIM cArAzI cauTA hatAM vagere. vaLI seAmadhamanI lakhelI hakIkata nIce pramANe 444 Ata-prAsAdo ane 999 zaivamadirAvALI caMdrAvatImAM AvIne bhImarAjAthI apamAna pAmelA vimala kATavALa rAjya karatA hatA. tenA adhikArI 1. nagara caMDAlInA guNa bhrUNA, bhavaNu aDhAraI sai jinatAM, carAsI cahuTe hiva kriOM, DAmiDAmi dIsagbhU harid; mUlanAyaka zrInAbhimalhArI, jiSNu dIAi mani hu` apAra, karaI pUja zrAvaka nihusI, nagara cAli laMkA jisI. -meha-racita-tIya mALA kaDI 26-27 AmadharA ubaraNI purI devaha caMdrAvata kharI, vimala mAMtrIsara vAra Ni aDhAra seya devala guNukhANi. -zIvijaya-racita, tIya mALA kaDI 32 medharacita tItha mALA uparathI jaNAya che OM-vi, sa', 1500 nI AsapAsanA samaya sudhI cadrAvatI nagarInI jAheAjalAthI sArI hatI khane zIvijayajIracita tI mALAthI jaNAya che ke vi. saM. 1746 pahelAM tenuM bhaMgANu jarUra zarU tha" gayu hatu, chatAM te vakhate te jevI tevI sthitimAM paNa vidyamAna jarUra hatI. virATIrAya jA sAlamAM lakhyu che ke vi.sa. 1879 mAM kaula TAMDa sAheba ahIM AvyA hatA. temaNe TrAvela ina vesTana inDIyA nAmanA pAta!na pustakamAM ahIMnA te vakhata sudhI kheMcelAM gheDAMka maMdira vagerenAM phoTA pApyA che enAthI tenI kArIgarI ane suMdaratA vagerenu anumAna thai zake che. vi. sa, 1881 mAM sara cAsa Alvila sAheba potAnA mitra sAthe ahIM AvyA hatA. te vakhate bhArasapahANanAM 20 madirA celAM hatAM. enI sukruratAnI temaNe praza MsA karI hatI. vi. sa` 1936 nI AsapAsamAM rAjaputAnAmALA relve kaMpanInA TekedArA (ka'TrAkaTarAe) ahIMnA patthara uThAvI lajI javAnA ThekA (ka'TrAkaTa ) lIdhA tyAre te ahIMnA UbhelAM madirAne paNa teADI nAkhIne tenA pattharA i gayA. te vAtanI jayAre rAjyane khabhara paDI tyAre rAjye ThekedArAne patthara lai jatA aTakAvyA. temaNe ekaThA karI rAkhelA ArasanA pattharAnA DhagalA caMdrAvatI ane mAvalanI vacce ThekANe ThekANe 4jI paNa paDayA che. tyAre ahIM eka paNa maMdira sArI sthitimAM nathI. AAvI rIte A prAcIna nagarIne, khedajanaka aMta bhAvyA. prAcIna prAkRta graMthAmAM khA nagarInuM caDhaDAvalI tathA caDaDAulI tathA maMdrAvai, saMskRta graMthAmAM cadrAvatI vagere nAme lakhelAM maLe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 273 : caMdrAvatI puruSe 84 hatA ane 12 pAdazAhane jItIne temanAM chatro laI lIdhAM hatAM. antamAM bhIme tene bahumAnapUrvaka zAMta karyo hate. (jaina sAhityane saMkSipta ItihAsa) vastupAla caritramAM zrI jinaharSasUrijI lakhe che ke-caMdrAvatImAM prAgvATa vaMzamAM vimala nAmane daMDanAyaka thaye. teo vimalAcalanI yAtrAmAM cArakoTI suvarNane vyaya karI saMghapati thayA. (arthAt siddhAcalajIne saMgha kADhaye emAM maMtrIzvare cAra keTI suvarNa kharyuM.) caMdrAvatInI pAse ja eka zrInagara nAmanuM zahera hatuM, jyAM bhavya jinAlaya hatuM. ogaNIsamI sadInA uttarArdha sudhI tyAM bAvana jinAlayanuM maMdira hatuM. saM. 195mAM caMdrAvatImAM zrIdhanezvarasUrijIe surasuMdarI nAmanI rasika prAkRta kathA racI hatI. saM. 1363 pahelAM... jenAcAryajIe rAula dhAMdhalanI rAjasabhAmAM eka meTA maMtravAdIne jItIne pratibodha Ape hate. caMdrAvatInA paramAra rAjAoe jenazAsananI prabhAvanAmAM-unnatimAM agra bhAga lIdho hato. ' dhArAvarSanA nAnA bhAI prahAdane(pAhaNe) pAlanapura vasAvI tyAM pahelavIyA pArzvanAthajInI mUrtinI pratiSThA karAvI hatI. pAchaLathI prahAdana jainadharmI banyo hato ane AbUnAM maMdiranuM rakSaNa paNa karyuM hatuM. dhArAvarSa pachI tene putra somasiMha AbUne rAjA banyuM, jenA rAjyakAlamAM1287mAM maMtrIzvara vastupAle Abu upara luNagavasahi nAmanuM zrI neminAtha bhagavAnanuM prasiddha vizAla jinamaMdira banAvyuM. A semasiMhe AbUnA maMdiranI rakSA mATe-nirvAha mATe bAra paragaNAnuM DabANa gAma bheTa ApyuM hatuM, jene 1296no lekha che, je A pramANe che "mahArAjakulazrIseAmasiMhadevena asyAM zrIlUNavasahikAyAM zrIneminAthadevAya pUjAMgabhogArtha DavANIgrAmazAsanena pradattaH // sa ca zrIsAmasiMhadevAmya rthanayA pramArAnvayibhirAcaMdrAkaM yAvat prtipaalyH|" jue delavADA-luNavasaDI maMdiranI prazastinI pAse vyavasthA saMbaMdhI sapheda pitthara upara vi. saM. 1287ne lekha. 35 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrAvatI : 274 : [ jaina tIrthone semasiMha pachI tene putra kRNarAja (kAnhaDadeva) thaze ane tene putra pratApasiMha thaye. pitAputre mevADanA rANA jendrasiMhane harAvI caMdrAvatI pitAnA kabaje karI hatI. ahIM sudhI caMdrAvatI paramAranA hAthamAM rahI che. tyArapachI caMdrAvatI upara cauhANonuM rAjya thayuM che. saM. 1368 mAM cauhANa luMbhArA paramAronA hAthamAMthI caMdrAvatI jItI lIdhuM. teo caMdrAvatImAM mAtra se varSa pUrAM rAjya nathI karI zakyA. alAuddIna khIlajInA jambara humalAmAM caMdrAvatIne ghANa nIkaLI gayo. 1462 mAM mahArAva zivabhANe AbUnI pAchaLa salAmata sthAnamAM majabUta kille bAMdhI pitAnA nAmathI zivapurI (sihI) vasAvyuM, je atyAre paNa sirohIthI be mAIla dara khaMDeranA rUpamAM vidyamAna che, jene lake purANI sirohI kahe che. musalamAnenA hamalA haravakhata cAlu ja hatA. ane caMdrAvatI upara hamale thato ja mATe pahADImAM A sthAna salAmata hatuM. chele amadAvAda vasAvanAra ahammadazAhe caMdrAvatI upara joradAra hale karI AkhuM caMdrAvatI lUMTayuM ane tahasanahasa karI nAMkhyuM. have A sivAyanA caMdrAvatInA keTalAka gauravasUcaka aitihAsika pramANe paNa joI laIe- - mahAmaMtrIzvara vastupAlanA laghu badhu tejapALanAM patnI anupamA devI, caMdravatInA piravADa gAMgAnA putra dharaNaganI putrI hatI. temaja anupamA devInA bhAIo bImbasiMha, AmbasiMha ane udala vagerene mahAmAtya tejapAle AbU delavADAnA luNAvasahI maMdiranA TrasTI banAvyA hatA temaja daravarSanI varSagAMThamAM aThThAI mahatsava thate temAM pahelA (pha, va. 3) divasane mahatsava karavAnuM zrI caMdrAvatInA saMghane suprata thayuM hatuM. bhagavAna mahAvIranI 35 mI pATe thayelA vaDa gacchanA sthApaka zrI udyotanasUrijIe AbunI yAtrA karIne (A yAtrA 994 mAM karI che. A uparathI eka vadhu spaSTa jaNAya che ke vimalazAhe baMdhAvyA te pahelAM paNa AbUmAM jaina * sirAhImAM atyAre suMdara 14 bhavya jinamaMdira che. AkhI eka deharA zerI mAM A "cau" jinamaMdira AvelAM che, jemAM mukhajInuM mukhya maMdira che. te 16 34mAM banyuM che. jagadaguru zrI hIravijayasUrijI mahArAje gaMdhArathI samrATa akabarane pratibaMdha ApavA jatAM sirohInA bila sarakArane pratibaMdha ApI, surA, mAMsa, zikAra vagere choDAvyA hatAM. temaja vaLatI vakhate ahIM cAturmAsa paNa rahyA hatA, atyAre 500 jenA vara che. 4-5 upAzraya che, jJAnamaMdira che. sirohI sTeTanI rAjadhAnInuM mukhya nagara che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] * 275 : caMdrAvatI maMdire hatAM ane AbU tIrtharUpa gaNAtuM hatuM.) TelI grAmanA pAdare saM. 94 mAM sarvadevasUrijI Adi ATha jaNane sUripade sthApyA hatA. temAMnA temanI ja pATe mukhya thayelA sarvadevasUrijI ke jemaNe rAmasena tIrthamAM 1010 zrISabhadevajInA prAsAdamAM caMdraprabhunI pratiSThA karAvI hatI te sUrijIe caMdrAvatInA rAjAnA prItipAtra kuMku maMtrIne pratibadhI dIkSA ApI hatI. paramAhapAsaka mahAkavi dhanapAle satyapuramaMDana "mahAvItsAha" nAmanuM suMdara stutikAvya racyuM che temAM caMdrAvatInA vaMsane paNa ullekha karyo che. A kAvya 1981 pachInuM che. | gujarAtanA rAjA bhImadevanA mahAmaMtrI vimalazAhe caMdrAvatInA paramAra dhuMdhakane harAvI bhImadevane vazavatI banAvyuM hatuM. ane vimalazAha, gurjarezvara taraphathI daMDanAyaka nimAyA hatA. maMtrIzvare AbumAM-delavADAnA vimalavasahImAM 1088 mAM zrI dharmadhaSasUrIzvarajInA hAthe pratiSThA karAvI hatI. A vakhate maMtrIzvara caMdrAvatImAM ja rahetA hatA. caMdra gacchanA zrI vijayasiMhasUrijIne upadezamALAnI TIkA racatA vairAgya Ave jethI cityavAsane tyAga karI pUnamIyA pakSanA zrI caMdraprabhasUrijInA Azrita thayA. mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDa zAhe 80 jinamaMdira banAvyAM che temAM caMdrAvatImAM paNa maMdira banAvyane ulekha che. teo caudamI sadImAM 1320 lagabhaga thayA che. gurjarezvara sidhdharAja jayasiMhanA mahAmaMtrI muMjAla mahetAe citrakUTa, aghATapura, nAgahara, rApalila, abudagiri ane caMdrAvatI, ArAsaNa vagere tIrthomAM yAtrA karyAne ulekha che. gyAsuddInanA maMtrI sanI saMgrAmasiMhe caMdrAvatImAM maMdira banAvyuM hatuM ane zro semasuMdarasUrijInA hAthe pratiSThA karAvI hatI. caMdrAvatInAM vasta maMdiranA pattharo Ama pAlaNapura sudhI ane sirohI vageremAM paNa dekhAya che. caMdrAvatI bahu vizALa nagarI hatI. ene eka bAjune daravAjo hatANI gAmanI pAse AveluM che jene teDIne daravAjo kahe che. bIje daravAje kIvaralI pAse hate. kharADI ane sAtapute caMdrAvatImAM ja samAI jAya che. ame saM. 1992 mAM A caMdrAvatInA khaMDiyere jeyAM hatAM tyAre paNa lagabhaga paMdarathI vIsa jaina maMdironAM avazeSe paDayAM hatAM. suMdara kalAmaya zikhare, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyuM : 272 : [ jaina tIrthano gukhaje, thAMbhalA, taraNe, maMDape atyAre paNa vidyamAna che. khaMDita mUrti che. AmAM bhAratIya kalAnA zreSTha namanArUpa eka ja pattharamAM baMne bAju thI jinezvara devanI addabhuta kalAmaya alaMkArothI suzobhita mUrti che. sAthe zAsanadevI, parikara vagere che, jene pheTe jene satya prakAzamAM prakAzita karAvyuM che. A caMdrAvatI atyAre sihI sTeTamAM hovAthI rAjaputAnA vibhAgamAM tenuM varNana lIdhuM che. Abu. AburoDa sTezana sAme ja khareDI zahera che. tyAM zvetAMbara maMdira che jemAM zrI AdinAthajI bhagavAna mUlanAyaka che. zvetAMbara suMdara dharmazAlA che. Abu janAra yAtrI ahI utarI vadhArAne sAmAna ahIM mUkI upara jAya che. AbU pahADa upara javA mATe suMdara saDaka bAMdhelI che. pahADamAMthI raste kADho che. nIcethI maTara male che. bAkI gADAM, TAMga Adi paNa jAya che. atyAre te moTarane vyavahAra vadhI paDa che. Abune pahADa bhArata ane bhAratanI bahAra je khUba prasiddha che tenuM kAraNa pahADa upara AvelAM addabhuta kArIgarIsaMpanna jaina maMdire ja che. AbU pahADa bAra mAIla lAMbo ane cAra mAIla pahoLe che. jamInanI sapATIthI 3000 phUTa ane samudranI sapATIthI 4000 phUTa UMco pahADa che. badhAyathI UMcuM zikhara samudranI sapATIthI 5650 phUTa UMcuM che. A pahADa upara pahelAM bAra gAma vaselAM hatAM. atyAre paMdara gAma che, je A pramANe che-delavADA, gavAM, teraNA, sAla, DhuMDhAI, heThamacI, AraNa, mAsa, sAnI, erIyA, acalagaDha, jAvAI, utaraja, saMra ane AkhI. AmAM delavADA, erIyA ane acalagaDhamAM jaina maMdiro che. AbUne caDhAva aDhAra mAIlane che. cotarapha pahADI ane jhADIne dekhAva bahu ja suMdara lAge che. cAra mAIla upara caDhayA pachI eka suMdara dharmazAlA, zAMtinivAsa, zAMtibhuvana (suprasidhdha girAja zrI vijayazAntisUrijI mahArAjanI guphA-traNa mALanuM vizAla makAna che. aMdara guphA, dhyAnanI oraDI vagere che.) Ave che. sAdhuo dharmazAlAmAM rAta rahe che. ahIM lADu ane sevanuM bhAtuM paNa apAya che. dharmazAlAmAM sagavaDa sArI che. tyAMthI pAMceka mAila upara gayA pachI polisa cokI Ave che. tyAM nIce eka gAma che. cakIthI cAreka mAIla upara gayA pachI eka dharmazAlA che. maMdira che. dharmazAlAmAM bhAtuM apAya che. A sthAnane orIyA cekI ane orIyAnuM maMdira kahe che. A maMdira ane dharmazALAno vahIvaTa rahIDAno janasaMgha saMbhALe che. tyAMthI traNa mAIla gayA pachI A kenTonmenTa Ave che. meTara ahIM sudhI Ave che. ahIM badhI cIja paNa maLe che. ahIMthI delavADAnAM jaina maMdiro be mAIla dUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] 277 : mAthuM tarapha pahADInI vacamAM khulA bhAgamAM jaina maMdiranA zikhare ane davAonAM darzana thAya che delavADAmAM vastI te thoDI ja che paraMtu jaina maMdira, yAtrIo, kArakhAnuM, pUjArIo, kArIgare, sipAIo-copadAra ane majUrAthI zobhA sArI rahe che. ahIM amadAvAdanA dAnavIra zeTha haThIsIMha kesarIsiMha tathA hemAbhAI haThIsIMhanI ema be dharmazAlAo che. bIjI paNa keTaDIo vigere che. vyavasthA sirohI zrI saMgha kare che-zvetAMbara jainasaMdha taraphathI zvetAMbara jaina kArakhAnuM cAle che. have ApaNe maMdiranA darzane jaIe. badhAyathI pahelAM vimaLazAhanuM maMdira Ave che. A maMdiramAM pradakSiNAmAM jamaNI taraphanA khUNAmAM devIjInA maMdiranI pAse eka maMdira che, jemAM mahArAjA saMmatinA samayanI traNa hAtha maTI zyAmasuMdara mUti che. A maMdiramAM kArIgarI paNa sAmAnya che paraMtu A maMdira che prAcIna. kahe che ke vimalazAhanA maMdiranI pahelAnuM A maMdira che. vimalazAhanuM maMdira AkhuM ArasanuM baneluM che, jemAM 1500 kArIgare ane 2000 hajAra majUroe traNa varSa lagAtAra kAma karyuM hatuM. pahADa upara hAthIdvArA paththara laI javAmAM AvyA hatA. meTI maTI zilAo ane paththaro joI ApaNane tAjubI thAya che ke je jamAnAmAM hAlanAM yAMtrika sAdhana na hatA te jamAnAmAM ahIM ATalI UMcAIe kevI rIte paththara caDAvyA haze. dUradUrathI paththara maMgAvI kAma majabUta ane TakAu banAvyuM che. lagabhaga be kareDa rUpiyA kharca thaye haze. maMdiranI laMbAI 140 phuTa ane pahelAI 90 puTa che. raMgamaMDha5mAM ane khaMbhAomAM evAM evAM adbhuta citra AlekhyA che ke je joI manuSya AzcaryamAM garakAva thaI jAya che. e velabuTTA hAthI, ghoDA ane pUtalIo evI abhuta banAvela che ke mAtra aMdara prANanI ja khAmI che. bAkI putalIo hamaNuM bolI UThaze, nRtya karaze ke vAjIMtra vagADaze ema lAge che. hindustAnamAM vastupAlanAM jina maMdire sivAya vimalazAhanAM maMdiranI jeDamAM UbhA rahI zake tevAM keI maMdira nathI. maMdiranI pradakSiNamAM bAvana jinAlaya maMdira banelA che, jemAM suMdara manehara prAcIna jinavareMdra devenI padmAsana mUtio birAjamAna che. mukhya maMdiranA raMgamaMDapamAM 48 khaMbhA lAgelA che. tenI madhyanA gukhejamAM bahu adabhuta kArIgaro AlekhelI che. kAgaLane paNa ATalI bArIkAIthI na karI zakAya tyAM paththara upara bArIka TAMkaNAthI addabhuta da AkhelAM che. bAvana jinAlayanA khaMbhAmAM ane temAM paNa addabhuta kArIgarI che. UbhAM UbhAM jotAM gaDhanA duHkhavA Ave, keTalAka ane te sUtAM sUtAM A addabhuta kArIgarI nihALavAnI lAlaca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyuM : 278: [ jaina tIrthone dAkhave che. tIrthakara devanA samavasaraNe, bAra paSA, sAdhu sAdhvInI beThake, vyAkhyAna samayanAM dazya, bharatabAhubalInAM yuddha, aSabhadevajI bhagavAnanuM pAraNuM, takSazilA, adhyA, prabhuchano dIkSA mahotsava, mahAbhAratanA yuddhaprasaMge vagere vagere anekavidha dazyo che je jotAM mAnavI thAkate ja nathI, maMdiramAM mULanAyaka zrI RSabhadevajInI mUrti birAjamAna che. vi. saM. 1088mAM vimalazAhe pratiSThA karAvI che. vimalazAhe zrI dharmaghoSasUrijInA upadezathI A dharmakArya karyA che. vimalavasahI maMdiranI pratiSThA zrImAna dharmaghoSasUrijI mahArAje karyAnA ulekha vimalaprabaMdha, vimalaladhuprabaMdha, hIravijayasUrirAsa, tapagacchanI jUnI padvavalI vageremAM maLe che. A sivAya nIcenA jaina graMthamAM nIcenAM pramANe maLe che. " cahuM AyarihiM payaha kiyabahubhAvabharanta " (AbUrAsa, apabhraMza bhASAmAM, racanA sa. 1289) vikramAdityAta sahasropari varSANAmaSTAzItau gatAyAM caturbhiH sUribhirAdinAthaM pratyatiSThipat // (racanA saM. 1405prabandhakeSa, vastupAlatejapAlaprabaMdha. kartA mAladhArIrAjazekharasUri) "vikrama saM. 1088 mAM cAra AcAryoe AdinAtha biMbanI pratiSThA karI." " yanmaulimauliH prabhurAdimA'rhatAM cakAsti nAgendramukhaiH pratiSThitaH (munisuMdara sUrigurnAvalI, racanA saM. 1466) ataH yugAdidevaprAsAdaH kAritaH / caturga.dbhivaizcaturbhirAcAryaiH pratiSThA BtA (purAtana prabaMdha saMgraha vimalavasatikAprabandha, pR. 12) "nAgendranAmu prathita tig ( abudagirika5-semasuMdarasUri) " nAgendracandra-nirvRtti-vidyAdharapramukhasakasaMdhena / arbudakRtapratiSTho yugA. dijinapuGgavA jayati" (upadezasAra saTIka ) tapagacchIya jUnI paTTAvalImAM lakhyuM che ke *. A saMbaMdhI vizeSa jANavAnI icchAvALA mahAnubhAvoe jaina satyaprakAza, varSa 4, aMka 8 mo, pR. 439 thI 445 mAM muni mahArAja zrI jayantavijayajI mahArAjane lekha joi le. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 279 : Abu dharmaghoSasUri ane nAgendra Adi cAra AcAryoe vimalavasahinI vi. saM. 1088 mAM pratiSThA karI." mULa mudde maMtrIzvara vimala ane temanA kuTumbIo jaina dharmanA parama upAsaka hatA ane khAsa karIne vidyAdhara ane nAgendra ga7nA AcAryo sAthe temane ane temanA kuTuMbIone gADha saMbaMdha hatA. jinaprabhasUrijI vividha tIrtha kapamAM paNa ATaluM ja lakhe che. jIo vaime vasuvaravAsa (2088) mittere auithayAtastpraasaadN sa vimalavasatyAA vyadhApayat // 40 // ( jinaprabhasUri vividha tIrthakalpa, pR. 16) mUlanAyakajInI mUrti upara atyAre kaI lekha nathI. AjubAjumAM je be mUtio che tenA upara saM. 1788 ne lekha che. gabhArAnI bahAra sarva dhAtunI padmAsana mUrti che tenA upara saM. 15ra0 no lekha che. A sivAya 148, 1338, 1382, 1201 ane 1350 ityAdi saMvatenA lekhe che. temaja mUla garbhAgAramAM ja jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInI bhavya mUrti birAjamAna che, je saM. 1661mAM mahopAdhyAya labdhisAgarajIe birAjamAna karAvela che. A maMdiranI bahAra jamaNI tarapha caraNapAdukAnA paththaramAM 40 kAvyane lekha che temAM 1279, bIjA maMdiramAM 1245ne lekha che. eka bIjo lekha 1378 ne che jemAM dharmaghoSasUrijI ane jJAnacaMdrajInA nAme che. eka maMdirajInA daravAjA para 1245ne lekha che. manidarajInI ThIka sAme eka daravAjA para eka ghaDA upara vimalazAhanI mUrti che. vimalazAhanA ghoDAnI AjubAju suMdara daza hAthI che. vi. saM. 1818mAM thayelA kavirAja zrI padmavijayajI lakhe che ke vimalazAhanA maMdiramAM 876 matio hatI. Ane hAthIzAlA-hastizAlA kahe che. A hastizAlA vimalamaMtrInA bhAInA vaMzaja pRthvIpAle vimalavasahIne jIrNoddhAra karAvatAM vi. saM. 1204mAM banAvela che. temAM potAnA kuTumbIonI mUrtio che. vimalavasahIne mukhya bhaMga 1368 mAM alAuddIna khUnInA sense karyo che. te vakhate khaMbhA, raMgamaMDapa, cha, hastizAlA ane rkeTalAka mUtione bhaMga karyo hato te 1378 mAM mAMDavyapura maMDora)vAsI gosalanA putra dhanasiMha, tene putra bIjaDa vagere cha bhAIo, tathA gesalanA bhImAne putra maNasiMha, tene putra lAlasiMha (lala) yAdi nave bhAIoe maLI jIrNoddhAra karAvyo che. te * juo jaina satya prakAza varSa 4, aMka 8, pR. 44 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyuM [ na tIrthone vakhate pratiSThApaka dharmaSasUrinI paraMparAnA zrI jJAnacaMdrasUrijI hatA. vi. saM. 1378 je. vadi 8 nA zubha divase pratiSThA thaI hatI. tathA A jIrNoddhAra karAvanAranI mUrtio paNa A maMdiranA gUDha maMDapamAM che. vastupAla tejapAlanuM maMdira. vimalazAhanA maMdiranI pAse ja varatupAla tejapAlanuM vizALa AlezAna bhavya maMdira che. e ja suMdara keraNI, e ja bhavyatA ane mahattA:vastupAlanA maMdiromAM paNa vidyamAna che. mUlanAyaka zrI neminAtha bhagavAnanI traNa hAtha moTI suMdara mUti che. A maMdiramAM mUrtinI pratiSThA vi. saM. 1287mAM karAvavAmAM AvI che. prati. chApaka AcArya nAgendragacchanA zrI vijayasenasUrijI mahArAja hatA. maMdiranuM nAma luNizavasahi-luNavasahikA che. A nAma vastupAlanA moTAbhAInA nAma uparathI paDayuM che, moTAbhAInI smRtimAM A maMdira banAvyuM che. A sivAya 1288, 1289, 1290, 129 ane 1293nA lekha bAvana jinAlaya maMdiramAM che. A badhAM maMdira vastupAla tejapAlanAM ja baMdhAvelAM che. maMdiramAM nAgendragacchanA mahendrasUrijInA ziSya zAntisUri, temanA ziSya AnaMdasUri-amarasUri, temanA ziSya haribhadrasUri ane temanA ziSya zrI vijayasenasUrijIe saM. 1287nA citra vadi 3 (gujarAtI phAgaNa vadi 3)ravivAre pratiSThA karAvI hatI. maMdiranA pachavADenA bhAgamAM daza hAthI che jenA upara vastupAla tejapAla ane temanA kuTumbIonI mUrtio hAtha joDI beThelI che. maMdirachanA raMgamaMDapamAM DAbI bAju ane jamaNI bAju ArasanA be moTA gekhalA banelA che. loko Ane derANajeThANInA gekhalA kahe che. A kAMI nAnA gokhalA nathI paraMtu suMdara kArIgarIvALAM be nAnAM maMdire jevAM che. vastapAla tejapAlanA maMdiranI banAvaTamAM lagabhaga eka karoDa eMzI lAkha rUpiyAne kharca thayo che. maMdiranI pradakSiNAmAM jamaNI tarapha pUrva taraphanI divAlanI pAse ArasanA paththara upara zakunikA vihAranuM suMdara dazya kareluM che. tenA upara saM. 1388 che. ane cakezvarasUri saMtAnanIya zrI vardhamAnasUrijIe pratiSThA karAvI che. ArAsaNa rahevAsI AsapAla zrAvake potAnA kuTuMba sahita banAvarAvela che. luNavasahI zebhanadeva nAmanA kArIgare banAvI hatI. * A ja namUnAnuM eka zakunikAvihAranuM citra kuMbhArIyAjI-ArAsaNanA maMdiramAM che. pratihApaka ane sAla vagere eka ja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CATE ST) duniyAbharanI kaLAkRtiomAM je agrasthAna bhogavI rahela che te delavADA( Abu )nA prakhyAta kaLAmaMdiranA zi95ne utkRSTa namUne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbunuM prakhyAta kaLAmaMdira : " vimalasADa " delavADAnA kaLa!-vidhAnane eka vadhu anupama namUno Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 281 : Ayu vastupAle maMdirajInI rakSA mATe paNa samucita prakhadha karyA hatA. A maMdirane bhaMga vimalavasahInI sAthe ja vi. sa. 1368mAM musalamAnAe karyA hatA. ane 1378 vimalavasahInI sAthe AnA paNu aNu khvAra vyApArI casiMhanA putra pethaDe karAvyeA hatA. vaLI temanAtha bhagavAnanI navI mUrti birAjamAna karAvI hatI. A mUti su Mdara kasATInI banelI che. pa. zrI padmavijaya gaNi mahArAja lakhe che ke- ahIM kula 468 pratimAo che. luNavasahInI bahAra daravAjAnI DAbI tarapha cakSutarA para eka meATA krItisthala banyA che. uparanA bhAga adhUrA ja dekhAya che. kIrtistha banI nIce eka surabhI( surahI )ne paththara che, jemAM vAchaDA sadgita gAyanuM citra che. tenI nIce vi saM. 1506nA kuMbhArANAne lekha che. temAM lakhyuM che ke " A madirAnI yAtrAe AvanAra koI pazu yAtrInI pAsethI kAipaNa prakAraneA Tekasa athavA cAkIdArInA badalAmAM kazuM paNa levAmAM nahi Ave evI kuMbhArANAnI AjJA che. " AkhanAM apUrva diza mATe ' kumAra'nA saMpAdaka lakhe che ke " delavADAmAM banAveluM vimaLazAhanu' mahAmadira samasta bhAratavarSamAM zilpakaLAnA apUrva namUnA che. delavADAnAM A madirA mAtra jainama diA ja nahiM paraMtu samasta gujarAtanA apUrva gauravanI pratibhA che, '' luNIgavasahInA devAlayAmAM paNu apUrva kArIgarInA khajAnA bharyAM che. vimalavasahIthI lagAre utaratuM kAma nathI, aneka vividha bhAve temAM AlekhelA che. khAsa karIne derANI jeThANInA gAkhalA, nava cAkInA madhyane zumbaja, raMgamaMDapanA vacalA gumbaja, raMgamaMDapanI bhamatInA jamaNI bAjunA zummajamAM kRSNujanma, bAdamAM kRSNakroDAnu' dazya, navamI deharInA gummajamAM dvArikAnagarI ane zrI temanAtha bhagavAnanuM samanasaraNu, deharI na. 11mAM neminAtha bhagavAnanI jAnanuM dRzya, pArzvanAtha, supArzvanAtha, zAMtinAtha vagere tIrthaMkaronAM kalyANukA-jIvanazya Aphri aneka dazyA jovA lAyaka che. luNagavasahImAM kula 48 derIo che. luNIgavasahImAM kula 146 gumbaja che. temAM 93 nakazIvALA ane 53 sAdA gucchaja che. maMdirajImAM 130 kha'bhA che, 38 nakazIvALA ane 92 sAmAnya che. vimalavasahImAM mUlanAyaka zrI AdIzvara bhagavAna ane luNuvasahImAM mUlanAyaka zrI neminAtha bhagavAna birAjamAna hAvAthI ante sthAnAne anukrame zatru jayatIrthAvatAra ane girinAratIrthAMvatAra mAnavAmAM Ave che. luNIgavasahInI pAse khIjI cAra TuMkA banAvIne A sthAnane kharAkhara ujjayantatInI pratikRtirUpe sthApela che. luNIgavasahInI hastizALAmAM vastupAlatejapAlanA kudrumbIonI mUrti che. sAthe pratiSThApaka AcAryanI mUrtie paNa birAjamAna karI che. A hastizAlAmAM 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 282 : [ jaina tIrthane parikaravALA kAusaggIyA 4, parikaravALI matio 11, AcAryanI UbhI mUtio 2, zrAvakenI UbhI mUrtio 15, hAthI 10 che. A hastizAlA mahAmaMtrI tejapAle ja banAvela che. vastupAlanA maMdire mATe zrI jinaprabhasUrijI vividha tIrthakalpamAM lakhe che ke vaikrame vasuvasvarka( 1288 )mite'nde nemimandiram / nirmame lUNigavasatyAhvayaM sacivendunA // 43 // kopalamayaM bimbaM zrItejapAlaH mantrirAT / tatra nyasthAt stambhatIrthe niSpannaM dRkasudhAJjanam // 44 // aho zrIzobhanadevasya sUtradhAraziromaNeH / taccaityaracanAzilapAnnAma lebhe yathArthatAm // 46 // tIrthadvaye'pi lagne'smin daivAnmlecchaiH pracakratuH / asyoddhAraM dvau zakAbde vahivedArkasaMmite (1243) // 48 // tatrAdyatIrthoddhartA lallA mahaNasiMhabhUH / pIthaDastvitarasyAvyavahRccaNDasiMhamaH // 49 // | jinaprabhasUrijI mahArAja te Abu upara vimalavasahi, luNavasahi maMdirane ja u9lekha kare che ane acalagaDha upara mahArAja kumArapAle zrI vIratya baMdhAvyAne ulekha kare che arthAt bAkInAM maMdire te vakhate banyAM na hatA, je pAchaLanAM ja che. pIttalahara (bhImAzAhanuM maMdira) uparyukta maMdiranI pAse ja eka bhImAzAhanuM maMdira che. bhImAzAhe banAvyuM che mATe bhImAzAhanuM maMdira kahevAya che. maMdiramAM pIttala vigere dhAtunI mUrtio hovAthI tene pIttalahara maMdira kahe che. A maMdiramAM pahelAM bhImAzAhe AdIzvara bhagavAnanI dhAtunI vizAla bhavya mUrti birAjamAna karAvI pratiSThita karI hatI paraMtu pAchaLathI kAraNavazAt te mUti anyatra gaI-mevADamAM kuMbhalamerumAM caumukhajInA maMdiramAM birAjamAna karavAmAM AvI. bAda jIrNoddhAra samaye rAjyamAnya, gujarAtanA sulatAna mahamada begaDAnA maMtrI suMdara ane marI gadAe AdIzvara bhagavAnanI 108 maNa dhAtunI mUrti banAvI 15ra5 mAM pratiSThA karAvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ]. aAvyuM pratiSThApaka che tapAgacchanAyaka semasuMdarasUriziSya munisuMdarasUriziSya jayacaMdrasUriziSya ratnazekharasUri ane temanA paTTadhara zrI lakSamIsAgarasUrijI. bAdamAM 1531-1540 ane 1547 sudhI pratiSThA thayelI che. uparyukta bane maMtrIzvaroe rAjyanI madadathI A mahAna kArya karAvyuM hatuM. pratikAsamaye amadAvAdathI saMgha laIne AbU AvyA hatA. A maMdirajImAM kula 20 derIo che. temAM be khAlI che, bAkI badhAmAM pratimAjI che. pIttalahara maMdiranI bahAra yAtrIone pUjana mATe nahAvAnI oraDIe che. jamaNI bAju eka khUNAmAM eka meTA cabUtarAnA khUNAmAM caMpAnA jhADa nIce eka nAnI derI che temAM maNibhadra devanI mUrti che. A deharInI baMne tarapha surahi(surabhI)nA cAra paththaro che. cAremAM lekha che. eka surahine lekha taddana ghasAI gayela che. traNa surahanA lekhe paNa thoDA thoDA vaMcAya che. ekamAM lakhyuM che ke vi. saM. 1483 ceSa sudi 9 semavAra ane ekamAM 1483 zrAvaNa vadi 11 ravivArane lekha che. temAM maMdira mATe gAma, garAsa Adi bheTa ApyAne ulekha che. ane jethI surahI upara mAgazara vahi 5 somavAra 1489 te vakhata AbunA rAjA cauhAna rAjadhara devaDAne lekha che. AgaLa lakhyuM che ke rAjyanI unnati mATe vimalavasahI, luNavasahI ane pIttalahara maMdiranAM darzana mATe AvanAra yAtrikanA kara mApha karyA che ane kAyamane mATe A tIrtha karanA baMdhanathI mApha karela che. A lekhanA lekhaka che tapAgacchAcArya zrI somasuMdarasUrinA ziSya paM. satyarAja gaNI che. A uparathI ema lAge che ke A kArya zrI semasundarasUrijI mahArAja athavA temanA samudAyanA keI vidvAna sAdhunA upadezathI thayuM haze. pAse ja bIjA paththara upara gojArUDha zrI mANibhadra devanI pUrANI mUrti che. caumukhajI delavADAmAM cothuM maMdira zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM che. te caturmukha hovAthI comukhajInuM maMdira kahevAya che. traNa mALanuM vizALa maMdira che. traNe mALamAM caumukhajI che. traNe mALamAM thoDI mUrtione bAda karatAM ghaNI pratimAo daraDA trIya osavAla saMghavI maMDalika tathA temanA kuTumbIoe vi. saM. 155 tathA tenI AsapAsanA samayamAM birAjamAna karela che. A maMdiramAMnI ghaNuM mUtiyAnI pratiSThA kharataragacchAcArya zrI jinacaMdrasUrijIe karAvela che. vi. saM. 147 sudhInA lekhamAM A maMdirane ulekha ja nathI maLatuM temaja jinaprabhasUrijI vividha tIrthakalapamAM te be maMdira vimalavasahI ane luNavasahIne ja ulekha kare che. pAchaLanA zilAlekhamAM pIttalaharane ulalekha che. eTale A maMdira prAyaH 151pa lagabhaga banyuM haze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcU-acalagaDha 284: [jena tIrthano - maMdira sAduM paraMtu vizAla che. UMcI jagyA para banyuM hovAthI dUrathI dekhAya che. trIje mALa caDhI AbunuM prAkRtika dazya jevAthI bahu ja AnaMda Ave che. nIcenA mALamAM mULa gabhArAnI cAre tarapha meTA moTA raMgamaMDapa che. gabhArAnI bahAra cAre tarapha suMdara nakazI che. nakazInI vacamAM kayAMka kayAMka bhagavAnanI, AcAoMnI, zrAvaka zrAvikAonI ane yakSe tathA devadevIonI mUrtio che. zrI mahAvIra svAmInuM maMdira vimalavasahInI bahAra hastizAlAnI pAse ja zrI mahAvIrasvAmInuM maMdira che. A maMdira ane hastizAlAnI pAsene sabhAmaMDapa kayAre banyo ane keNe banAvyuM tene ulekha nathI maLatuM, paraMtu vi. saM. 1821 pahelAM A maMdira banyuM che e nirvivAda che. A maMdira nAnuM ane taddana sAduM che. temAM mUlanAyaka sahita dasa mUrtio birAjamAna che. erIyA delavADAthI IzAna khUNAmAM lagabhaga 3 mAIla dUra erIyA gAma Ave che. delavADAthI acalagaDha jatI saDaka upara traNa mAIla gayA pachI acalagaDha kArakhAnA taraphathI banAvela eka pAkuM makAna jaina dharmazAlA che jemAM garama ane ThaMDA pANInI vyavasthA rahe che. tyAMthI traNa phalaMga saDaka che. sihI sTeTane DAkabaMgale Ave che ane tyAMthI traNa phalaMga koce pahADI raste che; tyAM erIyA gAma che. ahIM zrI saMgha taraphathI baneluM mahAvIra bhagavAnanuM prAcIna bhavya maMdira che. maMdiranI dekharekha acalagaDha jaina mandiranA vyavasthApaka rAkhe che. eriyAnuM mandira zrI mahAvIrasvAmInuM madira kahevAya che paraMtu atyAre mUlanAyaka te zrI AdinAthajI bhagavAnanI mUrti che. jamaNI bAju zrI pArzvanAtha bhagavAna ane DAbI bAju zrI zAntinAtha bhagavAnanI mUrti che. zrI somaprabhasUrijI mahArAja pitAnA "abudagirikalpa" mAM lakhe che ke eriyAsakapura(erIyA)mAM zrI saMgha taraphathI navuM mandira banyuM che ane temAM zrI zAntinAtha bhagavAnanI mUti birAjamAna che. paraMtu pAchaLathI kAraNavazAt yA te jIrNoddhAra samaye zrI mahAvIrasvAmInI mUrti birAjamAna karI haze, paraMtu atyAre te AdinAtha bhagavAnanI mUrti birAjamAna che. A sivAya cAvIzInA paTTamAMthI alaga thayelI traNa taddana nAnI mUtio ane 24 jinamAtAone eka khaMDita paTTa che. mandirajImAM kaI zilAlekha vagere nathI. acalagaDha erIyAthI pagadaMDInA raste 1 mAIla acalagaDha thAya che. saDaka para thaIne AvatA be mAIla dUra che. delavADAthI sIdhI saDaka ahIM Ave che. A raste pAMca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ]. : 285 H AbhU-acalagaDha mAIla thAya che. erIyA gAma javAnI saDaka jyAMthI judI paDe che ane jene nAke pANInI paraba baMdhAvelI che tyAMthI acalagaDhanI talATI sudhInI pAkI saDaka; ane upara javAnAM pagathiyAM (sIDI) vagere acalagaDha nA maMdiranI vyavasthApaka kamiTIe bahu ja mahenatathI baMdhAvela che. AthI yAtrikone ghaNI ja anukUlatA thaI che. acalagaDha gAma eka UMcI TekarI upara vaseluM che. pahelAM te ghaNI vastI hatI, atyAre vastI thoDI che. A parvatanI upara acalagaDha nAmano killo bane che je atyAre khaMDita che. A ja kAraNathI gAmanuM nAma paNa acalagaDha kahevAya che. kumAravihAra talATInI pAse jamaNI tarapha saDakathI thoDe dUra nAnI TekarI upara zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM maMdira baneluM che. A maMdira gurjarezvara paramAI tapAsaka mahArAjA kumArapAle baMdhAvyuM hatuM. zrI jinaprabhasUrijI mahArAja abuMdAki5mAM lakhe che ke kumaarpaalbhuupaalshcaulukykulcndrmaaH| zrIvIracaityamasyAccaiH zikhare niramImapat // 50 // bhAvArtha-caulukya kulamAM caMdra samAna mahArAjA kumArapAle AbUnA UMcA zikhara upara zrI vIra prabhunuM ceya banAvyuM. - zrI somasuMdarasUrijI paNa pitAnA abuMgiri5mAM lakhe che ke-Abu parvata upara gujarAtanA solaMkI mahArAjA kumArapAlanuM banAveluM zrI mahAvIra svAmInuM suzobhita maMdira che. A maMdiramAM atyAre te zAntinAtha bhagavAnanI suMdara parikaravAnI vizAla mUrti che. tenA upara ke lekha vagere nathI, paraMtu jIrNoddhAra samaye pAchaLathI parivartana karI A mUrti birAjamAna thaI haze. A parivartana kayAre thayuM e kahevuM muzkela che. jJAnavimalasUri potAnI tIrthamAlAmAM racanA saM. 1755 mAM lakhe che ke "acalagaDha gAmanI bahAra mahArAjA kumArapAle baMdhAvelA maMdiramAM mUlanAyaka zrI mahAvIra svAmI che. ane A maMdira jinabiMbothI bharela hovAnuM lakhyuM che. 1879nI aprakaTa tIrthamAlAmAM lakhyuM che ke cUlanAyaka zrI zAMtinAtha bhagavAna che ane bAjumAM dhAtunI zrI mahAvIra prabhunI mUrti birAjamAna che. eTale ema lAge che ke 1755 ane 187tnI vacamAM mUlanAyakanI mUrtinuM parivartana thayuM haze. zrI zItavijayajI pitAnI vi. saM. 1746mAM racAyelI tIrthamAlAmAM lakhe che ke kumArapAle baMdhAvelA maMdiranuM nAma "bhANavasahI" che tathA temAM mUlanAyaka zrI neminAtha bhagavAna che. tathA A maMdiramAM birAjamAna kAusaggIyAnA lekhamAM paNa lakhyuM che ke zrI ariSTa neminAthanA maMdiramAM A mUrti birAjamAna karI. Alekha vi. saM. 130rane che, A uparathI ema lAge che ke A maMdiramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A --acalagaDha [ jana tIrthane zarUAtamAM zrI ariSTanemi bhagavAna birAjamAna haze. pAchaLathI ajayapAlanA samayamAM ke bIjA kAraNathI mUrti khaMDita thaI haze, jethI 1380 pachI zrI mahAvIra bhagavAnanI mUrti birAjamAna thaI haze ane tyArapachI arthAt 1755 ane 1879nI vacamAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanI mUrti birAjamAna karavAmAM Avela haze. A maMdiramAM eka kAusaggIyA upara vi. saM. 132 jeTha ru. 9ne zukravArane lekha che. maMdirajIne raMgamaMDapa bahu ja suMdara ane vizAla che. mUla gabhArAnI pAsenA gabhArAmAM nakazIdAra be khaMbhA che. maMdirajImAM be mUrtio padhAsanastha ane be UbhI kAusagIyAnI che. badhAne suMdara parikara che ane temAM nAnI mUrtio paNa virAjita che. maMdiranI bahAra bhamatInI divAlamAM aneka dazya citrita che, jemAM jinamUrtio, kAussaggIyA, AcArya, sAdhuonI mUrtio tathA pAMca pAMDava, malla kustI, laDAI, savArI Adina daye che. mUla gabhArAnA pAchalA bhAgamAM atyanta ramaNIya zilpakalAnA namUnArUpa kAusaggIyA-devadevIonI mUrtio vagere khedela che. zAntinAtha bhagavAnA maMdirajInI sAme DAbI bAju tarapha acalezvara mahAdevajInuM maMdira che tenA daravAjA upara maMgalamUtinA sthAnamAM tIrthakara bhagavAnanI delI mati che. A uparathI ema lAge che ke A maMdira pahelAM jaina maMdira heya. mahAdevajInA maMdiranI pAse maMdAkinI kuMDa vagere jovA lAyaka che. sAme talAva upara traNa bheMsA che. AgaLa pahADa upara vadhatAM gaNezapaLa, pachI AgaLa hanumAnapaLa, tyAMthI AgaLa pahADa upara caDhavAnI sIDIo-pagathiyAM Ave che. tyAM eka vizAla kapUrasAgara taLAva che. talAvanA kinArA upara jaina zvetAMbara kAryAlayane bAga che. AgaLa upara caMpApaLa Ave che. thoDe dUra gayA pachI jana zvetAMbara kAryAlaya, dharmazAlA ane zrI kuMthunAtha bhagavAnanuM maMdira che. mUrtimAM lekha che. vi. saM. 15ra7 vizAkha zudi 8 tapAgacchAdhipati zrI lakSamIsAgara sUrijIe pratiSThA karI che. A sivAya mUlanAyakanI baMne bAju dhAtunA kAussagIyA 2, pASANanI be, A sivAya paMcatIthI, vIzI, samavasaraNa Adi maLI kula 174 pratimAo che. eka guru-puMDarIka gaNadharanI mUti paNa che. A sivAya kArakhAnAmAM pIttalanA traNa gheDevAra che. acalagaDhanA kArakhAnAnuM nAma zAha acalazI amarazI (acalagaDha) che. hIDA zrI saMgha taraphathI A kArakhAnAnI dekharekha cAle che. acalagaDhamAM zrAvakanuM ghara *zrI rA. bA. zrIyuta ojhALa paNa e ja kahe che ke A maMdira pahelAM jainamaMdira haze. | (juo sirohI rAjyakA ItihAsa) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ItihAsa ] : 287 : Abu-acalagaDha eka ja che. ahIM dharmazAlA suMdara che. yAtrike lAMbA samaya rahI zake che. hamaNAM kArakhAnA taraphathI eka bhejanazALA cAle che. kArakhAnA taraphathI erIyAnA rastAnI paraba, erIyA maMdiranI vyavasthA, AbureDa dharmazAlA (AraNu talATI) ane tyAM yAtrikone bhAtuM apAya che. tathA acalagaDhanAM cAra mandiranI vyavasthA thAya che. A acalagaDha vi. saM. 1509 mevADanA mahArANA kuMbhAe baMdhAvela che. acalagaDhanuM be mALanuM vizAla maMdira-mukhajInuM maMdira paNa acalagaDhavAsI saMghavI sahasAe baMdhAve zrI RSabhadevajInuM nAnuM maMdira, kArakhAnAthI upara jatAM AdinAtha bhagavAnanuM nAnuM maMdira Ave che. mUlanAcakajI upara 1721 ne lekha che. amadAvAdavAsI zrImAlIjJAtiya zeTha zAMtidAse A mUti banAvI che, ane pratiSThA tapAgacchAdhirAja zrI hIravijayasUrijInI paraMparAnA vijayarAjasUrijIe karAvI che. saMbhava che ke A maMdira temaNe banAvyuM heya. maMdiranI pradakSiNamAM 24 derIo, cAra caraNapAdukAnI cAra chatrIo ane eka cakezvarI devInI derI che. bhamatInI eka derImAM parikaravALI zrI kaMthanAtha bhagavAnanI paMcatIthInI mUrti che, tenA upara vi. saM. 1380 no nAne lekha che. cakezvarInI derI pAse eka koTaDImAM kASThanI manahara kinta apratiSThita cAra jinabhUtio che. A maMdiramAM kula 27 matio 4 caraNapAdukA, hAtha joDI sarasvatI devInI 1 tathA cakrezvarIdevInI mUrti che ane eka pASANa yaMtra che. tyAMthI AgaLa jatAM- zrI AdIzvara bhagavAnanuM (mukhajInuM) maMdira acalagaDhanA UMcA zikhara upara AdinAtha bhagavAnanuM be mALanuM gaganacukhI vizAla cAturmukha (mukha) maMdira Ave che. A maMdira rANakapuranuM vizAla maMdira baMdhAvanAra mAMDavagaDhavAsI poravADa jJAtiya dharaNuzAhanA meTAbhAI saMghavI ratana zAhanA putra saMghavI sAliganA putra sahasAe baMdhAvIne vi. saM. 1569 mAM pratiSThita karAvela che. pratiSThApaka che tapAgacchIya zrI semasuMdarasUrijInI paTTaparaMparAnA zrI jayakalyANasUrijI mahArAja. 156nA phA. zu. 10 ne somavAre pratiSThA karI che. A maMdiramAM bane mALamAM maLI dhAtu ane ArasanI beThI tathA UbhI maLIne kula 25 jinamaMrtio che, temAM beThI tathA UbhI maLIne dhAtanI 14 ane ArasanI 11, dhAtunI 14 mUtiomAMthI 7 mUrtio upara te saM. 1566 phA. za. 10 nA lekho che. bAkInI sAta mUrtio bahAragAmathI AvelI che. ArasanI badhI mUrtio bahArathI AvelI che. kula pacIza mUrtiomAMthI 21 mUrtio upara lekha che. cAra para lekhe nathI, uttaradizA taraphane mukhya mulanAyaka Adi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhU-acalagaDha : 288 : [ jaina tIrthone nAtha bhagavAnajI upara vi. saM.1566ne lekha che. pUrva dizA taraphanA AdIzvara bhagavAna nanI mUti upara vi. saM. 1518ne lekha che. esavAla sAha sAhAe pratiSThA mahe savamAM tapAgacchAcArya zrI lakSmIsAgarasUrijI pAse pratiSThA karAvI che. dakSiNa dizAnA dvAra taraphanA zAntinAtha bhagavAnanI mUti upara 1518no lekha che. upayukata zAha sAhAnI mAtA karmAdevIe A mUrti banAvarAvI che. pratiSThApaka zrI lakSamIsAgarasUrijI che. A banne mUrtio kuMbhalameruthI lAvIne ahIM birAjamAna karelI che, ema lAge che. pazcima dizAnA mUlanAyaka zrI AdinAtha bhagavAnanI dhAtumayI ramaNIya mUrti che. saM. 15ralmAM DuMgarapuranA zrAvakasaMghe banAvela che. pratiSThApaka tapAgacchAcArya zrI lakSmIsAgarasUrijI che. A cAra mUtio bahu ja manahara ane ramaNIya che. prathama dvArA mUlanAyakajInI pAse bane bAju be dhAtunA manahara kAussagIyA che, tenA upara vi saM. 1134no lekha che. A sivAya A mALamAM 1302 ne lekha che. bIjA paNa 1566, 1698, 1518 vagerene lekhe che. bIjA mALa upara cAmukhajI che temAM traNa mUrtio upara te vi. saM. 1566 nA lekhe che. eka mUrti upara lekha nathI paNa te prAcIna che. nIcenA mALathI upara javAnA rastAmAM ArasanI eka suMdara derI che temAM nava jeDI caraNapAdukAo che. zrI jaMbusvAmI, vijayadevasUri, vijayasiMhasUri, paM. satyavijayagaNI, paM. kapUravijayagaNa, paM. kSamAvijayagaNi, paM. jinavijayajI, paM. uttamavijayagaNuM, paM. padmavijayagaNI. A paTTa acalagaDhamAM birAjamAna karavA mATe banAvela che. vi. saM. 1888mAM mahAzudi 5 somavAre paM. rUpavijayajI gaNie pratiSThA karI che. ahIMnI dhAtunI 14 mUrtio 1444 maNanI kahevAya che. AmAM sonuM vadhAre vaparAyela che. tathA pIttala Adi dhAtuo paNa che. mUrtio ghaNI ja manahara, bhavya ane AkarSaka che. uparanA mALathI AbunuM dazya bahu ja manahara lAge che. AbunA pahADa upara aneka vanaspatio, rasakaMpikAe, rano bhaya paDayAM che. AbUkalpamAM lakhela che ke na sa vRkSe na sA vallI na tatpuSpaM na tatphalaM / na sa ga ra sA zA thA naivatra nirIte || temaja pade pade nidhAnAni, yojane rasakuMpikA / bhAgyahInA na pazyaMti, bahuratnA vasuMdharA // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] mAtra acalagaDha zAMtamUrtizrI jayaMtavijayajI mahArAje Av" nAmanA peAtAnA pustakamAM AmU paranA dareka jinAlayeAmAM mUrti, yaMtra, deva-devIe vi. zuM zuM vastu che tenI sUkSma noMdha karI che. vistArabhayathI ame te sahakIkata ahIM udhRta karatA nathI. mAtra jANavA ceAgya hakIkata noMdhI che. :289: 1. vimalavasahImAM parikara sahita 5McatIthI 17, parikara sahita tritIthI 11, parikara sahita 60 mUrti, parikara vinAnI 136 mUtio, eka se sittera jinanA paTTa 1, traNa ceAvIzonA paTTa 1, ceAvIzInA paTTa 1, jinamAtAonA paTTa 1, dhAtunI cAvIzI 1, dhAtunI paMcatIrthI 1, dhAtunI eka tIthI 1 temaja AcArya, zrAvaka-zrAvikAyugala, yaMtra, a MbikAdevI, lakSmIdevI tathA IMdranI smRti vigere.... 2. luNavasahImAM parikara sahita 5McatIthI 4, parikara sahita sAdI mUrti 72, parikara vinAnI mUrti 30, traNu cAvIzIne padma 1, eka cAvIzInA paTTa 3, jinamAtAone paTTa 1, andhAvamAya ne samaLIvihAranA paTa 1, dhAtunI paMcatIrthI 2, dhAtunI ekatIrthI 3, A uparAMta rAjImatI, meruparvata, AcAyaeN zrAvakazrAvikA, aMbikA devI, yakSa vinI mUrtie vigere... 3 pIttalahara ( bhImAzAhetu madira )--parikara sahita pacatIthI 1, ArasanI paMcatIrthI 4, parikara vinAnI mUrtie 83, dhAtunI mUrtie 4, dhAtunI tritIthI 1, dhAtunI ekatIthI 7, puMDarIkasvAmI, gautamasvAmI ne akhikAdevInI mUrti vigere.... 4 kharataravasahI ( caumukhajI )-caumukhajInI cAra seTI pratimAo, parikara vinAnI mUrtie 57, aMkhikAdevI vigere ... 5 mahAvIrasvAmInuM maMdira--pazkira vinAnI 10 mUrti. * AyU javA mATe B. B. & C. I. relvenA khareDI sTezane utaravuM, zaheramAM ve. jainama'dvira ne dharmazALA che. tyAMthI upara javA mATe meTara maLe che. 38 mathALA sudhI pAkI saDaka che, jenI lakhAi 1aa mAilanI che. saDaka sarpAkAra patharAyelI che. meTara bhADuM zAz.1) cAkI Tekasa ApIne yAtrA karavA javAya che. ASTra upara delavADAmAM jainamaMdirA, dharmazALA, khIcA vagerenI vyavasthA zvetAMkhara sadha taraphathI klyANajI paramAnaMdanI peDhI kare che ane zirohI sava tenI dekharekha rAkhe che. 37 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A-acalagaDha [jana tIrthane acaLagaDha talATInuM maMdira, erIyAjInuM maMdira, AraNa cekInI jaina dharmazALA, maMdira vigerene vahIvaTa zeTha acalaNI amarazInA nAmathI rahIDA zrI saMghanI kamiTI taraphathI cAle che. AbU acalagaDhanAM jovAlAyaka jAhera sthaLe. 1. nakhI (nakakI) taLAva-A suMdara sarovara traNe bAjuthI UMcAM lIlAchama jhADAthI suzobhita ane nAnI nAnI TekarIonI vacamAM AveluM che. AmAM heDI paNa phare che. pANI bahu ja UMDuM che. taLAvanI cAre bAjunI TekarIomAM guphAo che jemAM bAvAo rahe che. khAsa caMpAguphA, hAthIguphA ane rAmajarUkho prasiddha che. ahIM kinArA upara eka bAju hanumAnajInuM maMdira che. 2. Doka ane nanaka-taLAvanI dakSiNa bAjue eka pahADI upara meMDhAnA AkAranI moTI zilA che jene TeDareka kahe che. temaja rAjaputAnA kalabanI lAInamAM pahADI upara eka zilA che jene "nanoka' kahe che. 3. radhunAthajInuM maMdira-AmAM zrI rAmacaMdrajInI mUti che ane rAmAnaMdajIe caudamI sadImAM sthApyAnuM kahevAya che. ahIM utaravAnI sagavaDa sArI che. - 4, rAmakuMDa-maMdiranI upara ane jayapura sTeTanA rAjamahelanI najIkamAMnI guphAmAM pANI bharAyeluM che je rAmakuMDa tarIke prasiddha che. 5. anAdara poInTa-nakhI taLAvathI pazcima dizAmAM AvelA A sthAnane anAdarA piInTa athavA AbhUgeITa paNa kahe che. jyAre relve hatI tyAre anAdarAthI Abu AvavAno A rastA hatA. A sthAnathI nIce traNa hajAra phUTa nIcenAM jaMgale tathA vanaspati vagere dekhAya che. najIkamAM eka gaNezajInuM maMdira che. gaNezamaMdirathI eka pagakeDIe theDe dUra uparanA bhAgamAM "kegapeinTa" Ave che. ahIM eka guphA AvelI che, jene guruguphA kahe che. 6. sanaseTa poInTa.- ahIMthI sUryAstanuM bahu ja suMdara dazya dekhAya che. 7. pAlanapurapAInTa-AkAza sApha hoya che tyAre ahIMthI pAlanapura dekhAya che. 8. belIjaka-pharavA javAnuM jAhera sthAna che. 9. abudAvI-vastInI uttara dizAmAM UMcA pahADanA zikhara upara abudA devAnuM mAMdara che jemAM durgAdevInI mUrti che. nAcethI maMdiramAM javAnAM cAra pagathiyAM che. ane maMdirane daravAjo eTale badhe sAMkaDo che ke eka mANasane besIne aMdara javuM paDe che. ahIM najIkamAM dudhavAvaDI nAmanuM sthAna prasiddha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 291 : mA acalagaDha 10. gemukha (vasiSNa Azrama) ahIM zrIrAmalakSamaNanI mUrtio che temaja vaziSTa patnI anvatI ane nAnI mUrtio che. tema sUrya viSNu lakSamI vagere nI mUrtio che. najIkamAM agnikuMDa che, jemAMthI RSioe rAjaputa vaMzanI cAra jAtionI utpatti karelI che ema kahevAya che. 11. tama Azrama-jemAM gautama, ahalyA tathA viSNunI mUrtio che. 12. vyAsa tIrtha-mukhInI pUrva dizAmAM A sthAna AvyuM che. nAgatItha; nIlakaMTha mahAdeva, kuMvArI kanyA, delavADAnAM jaina maMdirothI gheDa dUra dakSiNamAM A maMdira che jemAM vAlamarasiyAnI mUrti che. ema kahevAya che. gaNezajInI ane eka devInI mUrti che jene kuMvArI kanyA kahevAmAM Ave che. pvara talAva je delavADAthI acalagaDha jatAM DAbA hAtha tarapha che. 1894-95 mAM sirohInA mahArAjAe baMdhAvyuM che. acalezvara mahAdeva. A maMdiranI najIkamAM maMdAkinI kuMDa che. zrAvaNa bhAdaravA kuMDa acalagaDha upara che. pAse ja cAmuMDAnuM maMdira che. AgaLa jatAM harizcaMdranI guphA Ave che. bhartuharinI guphA, revatIkuMDa, bhRgu Azrama, tIkuMDa, guruzikhara je samudranI sapATIthI padaya0 phITa UMcuM che. AbunuM UMcAmAM UMcuM zikhara A kahevAya che. ahIM rAta rahevAnI sagavaDa che. dharmazALA che. maMdiranA bAvAjI AvanAra yAtrikonI sagavaDa jALave che. A sivAya rAjaputAnA hoTala, DAka baMgale, vizrAmabhavana, raghunAthajInuM maMdira, dulezvara mahAdevanI dharmazALA, zAMtisahana vagere vagere utaravAnA sthAne paNa ghaNAM che. delavADAmAM jaina dharmazALAo che. AbU kalaba paNa ramatagamatanA sAdhanarUpe vidyamAna che. eDamsa memorIyala hospITala. sva. girAja A. zrI vijaya zAMtisUrijInA upadezathI sthapAyela enImalesa hospITala(pazucikitsAlaya) tathA teozrInAM AbUra acalagaDha ane delavADAnAM Azrame tathA guphAo paNa prasiddha che. AburoDathI AbUkATara reDa upara sva. girAja zrI zAntisUrijIne Azrama che. makAna bhavya, vizAla ane dhyAna karavA lAyaka che. hRSIkeza-AburoDathI cAra mAIla dUra pahADanI talATImAM A sthAna AvyuM che. ahIM viSNunuM maMdira che. AburoDathI cAra mAIla dUra caMdrAvatI nagarI che je paramAranI rAjadhAnI hatI ane prAcIna yuganI jana nagarI hatI. A sivAya Abu upara jayapura keThI, jayavilAsa pelesa, pAlanapura hAusa, resIDensI, lerensa skUla, senTamerI hAIskula, rAjaputAnA kalaba, seneTerIyama ane paNa ophIsa vagere che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ayu acalagaDha : 292: [ jaina tIrthonA bhUgirinI sAmAnya UMcAI 4000 phUTa che. AbU parvata uparanA vistAra khAra mAIla ane paheALAI bethI traNa mAIla jeTalI che. zrIakalpa ApaNe ANnI vartamAna sthiti joI lIdhI. haeNve A saMbadhI zrI jinaprabhasUrijI vividhatIrthaMkalpamAM je lakhe che te paNu joi laie. a kalpana ahIM bhASAMtara Apyu che. A lekha vAMcavAthI te vakhatanI AbUnI paristhitinu ApaNane jJAna thAya che. arihaMta zrIRSabhadeva tathA zrIneminAtha prabhune namaskAra karIne aNuMda nAmanA mATA parvatanA kalpa sakSepathI huM kahIza (1) prathama sAMbhaLyA pramANe zrImAtA ( kanyAkumArI ) devInI utpatti kahIza kemake tenI sthApanAthI A parvata jagatamAM prasidhdha thayA ( 2 ) ratnamAla nagaramAM ratnazekhara nAmanA rAjA thayeA. putra na hAvAthI duHkhI thayelA teNe keTalAka zAkunika-zukana jonArA jyAtiSIone ( rAjyanA mAlika kANu thaze e jANavA ) bahAra mAkanyA ( 3 ) lAkaDAnI bhArIne vahuna karatI duHkhIzrInA mAthA para durgA( bhairava )ne joine tee( zAkunikA )e rAjAne kahyuM ke-AnA putra ApanA sthAne rAjA thaze. (4) rAjAe tene garbha sAthe ja mArI nAkhavAnA te manuSyane Adeza karyAM tethI rAtre tene eka khADAmAM nAkhI ( paNa te zarIraci'tA( zauca mATe)nA bahAnAthI te khADAmAMthI mahAra nIkaLI ( 5) bhayathI duHkhI te strIe putrane janma ApyA ane jaladIthI ja tene ' jhATa'nAmanA jhADa vacce mUkI dvIdheA. A khInA nahIM jANanArA tee (mArAe )e tene khADAmAM lAvIne mArI nAMkhI. puNyathI prerAyelA A putrane ( eka ) mRgalI ane saMdhyA vakhate dUdha pAvA lAgI. ( Ama ) meTa thatAM kAI vakhate (tenI) AgaLa mahAlakSmInI TaMkazALa thai (7) mRgalInA cAra paganI vacce bALaka rUpavALuM navIna khaccuM thaeluM sAMbhaLI leAkeAmAM (e) vAta prasarI gaI (8) te DhAI navA thanArA rAjA hatA ema ( zAkunikAthI ) sAMbhaLI rAjAe tene mAravA mATe ceSTAo mekalyA. teo( cekhAe )e te( bALaka )ne nagaranA killAmAM ja sAMje joIne khALahatyAnA bhayathI mArgImAM AvatA (gAyeAnA TALAnA pagamAM kacarAi marI jaze ema samajI) gAceAnA jhuMDamAM mUkI dIdhA. te ( bALaka ) te ja prakAre tyAM ja rahyo paNa bhAgyathI eka khaLada ( tenuM rakSaNa karavA) AgaLa AvyA. tenA prerake( geAvALe ) te bALakane te baLadanAM cAra paga vacce mUkayA. A sAMbhaLIne ane matrInA samajAvavAthI rAjAe te khALakane khuzIthI peAtAnA vArasa mAnyA ( 9. 10, 11) anukrame te puja nAmanA rAjA thaye. tene rUpavALI ( zrImAtA ) nAmanI putrI thai paNa (vAMdhe| eTaleA hateA ke) te vAMdarAnA mAMvALI hatI. ( 12 ) vairAgyathI niviSayI (kAma vinAnI thatAM) tene jAtismaraNu jJAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : ItihAsa ] : 29 : A acalagaDha 5ryuM ane pitAne AgalA bhavamAM pahelAM jyAre pote vAnarI hatI te samayanuM svarUpa kahyuM (13) abuMda(parvata)mAM jhADanI DALIomAM pharatI mane keIe tALavAmAM( tIra) mArI vIMdhI nAkhI. jhADanI nIcenA kuMDamAM mAruM dhaDa paDI gayuM te (tame vicAre che. te kAmita (icchita denArA) tIrthanA mahAsyathI mAruM manuSyanuM zarIra thayuM ane mastaka tevI ja rIte che tethI Aja paNa huM vAMdarAnA mukhavALI chuM. (15) puje potAnA mANase mokalIne kuMDamAM (te vAMdarInuM) mastaka nAkhI devAvyuM tethI te manuSya (strI) mukhavALI thaIne abudagirimAM tapasyA karavA lAgI. (16) eka vakhata AkAzamAge jatA yegIe tene joIne, tenA rUpathI mohita thaIne AkAzathI nIce UtarI tene premapUrvaka kahyuM- he zubha lakSaNavALI, tuM mane kevI rIte paraNI zake? (17) teNe kahyuM-rAtrine prathama prahara vItI gaye che tethI atyArathI laIne kukaDAne zabda thAya (savAra thAya) te pahelAM ja koI vivAvaDe A parvatamAM suMdara evI bAra pAja tuM bAMdhI zakIza te tuM mAro vara thaIza. ethI te raSiye be praharamAM te pAje nakavaDe bAMdhI te pahelAM ja teNe pitAnI zaktithI kukaDAne zabda karAvyuM. te kapaTane jANanAra (RSine) vivAha mATe nA pADavA chatAM te rokAye nahiM. (18, 19, 20) nadItIre bahena sAthe vivAha karavAnI IcchA karanArA te RSine teNe (zrImAtAe) kahyuM. paraNavA mATe icchA hoya te trizUla cheDIne mArI pAse Ave. (21) te prakAre karIne AvelA te vaSinA pagamAM vikRta kUtarAo mUkI teNe (zrImAtAe) zULathI AnaMdita thaI tene te ja zULavaDe vadha karyo (22) A prakAre janmabhara akhaMDa zIlavALI teNe janma sArthaka karI svarga meLavyuM. tyAM zrIpuje zikhara vinAnuM maMdira banAvyuM. (23) cha cha mAsane aMte parvatanI nIcenA bhAgamAM rahela abuda nAmane sarpa cAle che tethI parvata kampAyamAna thAya che te kAraNathI badhAM maMdire zikhara vinAnAM che (ra4) leke A pramANe kahe che pahelAM A himAlayathI utpanna thaela naMdivardhana nAmano pahADa hatuM. samaya jatAM abuMda nAmanA sarparAjanA raheThANathI te abuda A pramANe (nAmavALo) thaye (25) A parvata upara saMpattizALI bAra gamagogalika tapasvIo ane hajAro rASTrika vase che. (26) evAM eke vRkSa, velaDI, puSpa, phaLa, kada ane khANa nathI ke je ahIM na jovAmAM AvatA hoya. (ra7) ahIM rAtre moTI auSadhio dIvAnI mAphaka jhaLahaLe che. sugaMdhIvALA ane rasathI bharapUra evAM be prakAranAM vane paNa che. (28) ahIM svachaMdapaNe uchaLatI suMdara umiovALI tIre rihelAM jhADanI puSpothI yukta tRSAtura prANIone AnaMda ApanArI mahAkinI nAmanI nadI che. (29) A(parvata)nA UMcA hajAre zikharA zobhe che, jemAM sUryadevanA ghaDAo paNa kSaNavAra khalanA pAme che. (30) ahIM caMDAlI, vaja, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhU-acalagaDha : 24 : [ jaina tIrthone telabha, kada vigere kaMdano jAtio te te kAryane siddha karanArI pagale pagale javAya che. (31) A parvatanA Azcarya karAvanArA kuDo, dhAtuonI khANe ane amRta jevA pANIvALAM jharaNAothI yukta suMdara pradeza che. (3ra) ahIM UMcethI pakSIene avAja thatAM kaMkucita kuMDathI pANIne pravAha khaLakhaLa avAja karato utpanna thAya che. (33) ahIM zrImAtA, acalezvara, vasiSThAzrama ane maMdAkinI vagere laukika tIrtho paNa che. (34) A moTA parvatanA agresara paramAra rAjAo hatA ane lakSmInA bhaMDAra samAna caMdrAvatIpurI teonI rAjadhAnI hatI. (35) nirmaLa buddhivALA daMDanAyaka vimaLazAhe ahIM pittalanI pratimAvALuM jhASabhadevanuM maMdira banAvyuM. (36) mAtA aMbAnI ArAdhanA karI, putrasaMpattinI IcchA vinAnA teNe (vimaLazAhe) caMpaka vRkSanI pAse tIrthasthApanAnI abhyarthanA karIne, pu5mALAonA hAravaDe suMdara ane baLada jevA mukhavALA gemukha(yakSa)ne joIne tyAM zrImAtAnA maMdira pAsenI bhUmi daMDanAyake lIdhI.(37-38) dhAMdhuka rAjAnI upara krodhita thayelA gurjarezvara (bhImadevane bhakitathI prasAdita karI ane tenA vacanathI * A vimaLazAha gujarAtamAM aNahilapura pATaNanI gAdIe thayelA caulukya bhImadevanA maMtrI hatA. vimaLazAhanA pUrvajo mAravADanA hatA. Aje bhinnamAlanA nAme oLakhAtA zrImALa nagaramAM nInA nAmane keTayAdhIza raheto hato. lakSmI ochI thatAM te gujarAtanA gAMbhu gAmamAM AvI rahevA lAgyo. tyAM temano udaya thayo. A nInA zeThe pATaNamAM vidyAdhara gaccha mATe zrI RSabhadevajInuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. temane lahara lahadhara) nAmane zUravIra ane buddhizALI putra thayo. vanarAje laharanAM zaurya ane buddhinI prazaMsA sAMbhaLI tene potAne senApati banAvyuM. tenI sevAthI prasanna thaI tene saMDasthala gAma bheTa ApyuM hatuM. teno putra vIra mahattama mULarAjane maMtrI banyA. A vIra mahattamane neTa ane vimala ema be putro thayA. rAjakhaTapaTa ane saMsArane prapaMcajALa samajatAM vIra mahattame dIkSA lIdhI hatI tethI bhImadeva rAjAe te vakhatamAM vaMzaparaMparAthI maLatA mahAmaMtrIpade neTane ane senApatipade vimalane niyukata karyo hate. pAchaLathI te maMtrIpade niyukata thayo hato. A vimaLa aputra maraNa pAme evA prabandhakArano ullekhe maLe che paNa vimaLavasahImAMnA aMbAjInI mUrti para saM. 1394nA lekhamAM mahuM vinachAlaze eTale vimalanA vaMzaja abhayasiMhanA putra jagasiMha, lakhamasiMha ane kurasIMha thayA, tathA jagasiMhane putra bhANuM thayuM. te sarvee aMbAjInI mUrti A maMdiramAM sthApana karI ema lekha maLe che. chatAM vimala pachInI vaMzAvaLI maLatI na hovAthI tema paNa banavA saMbhava che. ghavAyA hai nizi inAva samariza thatA jiwANiT. pAgha paNa suthara suparimakuMttinapAvalaMbaiH gIravAnapriyanRpaadytiite'ssttaadshiiti bAte zarada sahane / zrIAdidevaM zikhare'budasya nizid wolivara kare (2008) - vimalavasatinI prazasti . 10 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] .: 295 : A acalagaDha ja citrakUTathI tyAM lAvIne saMvata 108 me varSe ghaNA paisAne vyaya karI vimalavasahI nAmane suMdara prAsAda karAvyA. (39-40) ahIM aneka prakAre pUjAelI aMbikAdevI yAtrAthI atyaMta namra thayelAM saMghanAM badhAM vinene nAza kare che. (41) tyAM rASabhadevanA pattharanA maMdira AgaLa eka ja rAtamAM zilpIe uttama gheDa banAvyuM. (42) saMvata 1288mA varSe maMtrIomAM caMdramA jevA (varatupALatejapALa)e 4 luNIgavasahI nAmanuM zrI neminAtha prabhunuM maMdira baMdhAvyuM. (43) A prazastigata RSabhadevanuM maMdira baMdhAvatA pahelAM vimalazAhane keTakeTalI kasoTIemAMthI pasAra thavuM paDyuM che ene itihAsa romAMcaka che. te mATe vimalaprabaMdha ane vimalacaritra vagere graMtha vAMcavA joIe. ahIM te TUMkamAM vivaraNa ApuM chuM. vimalazAha pADyA vakhatamAM caMdrAvatImAM rahetA pitAnA pApanA prAyazcita svarUpe zrI dharmaSasUrie AbU tIrthane uddhAra karavAnI bhalAmaNa karI. A bhalAmaNa anusAra mahArAjA bhImadeva, moTAbhAI neDha ane rAjA dhAMdhukanI AjJA laI AbU upara maMdira banAvavA mATenI jagyA pasaMda karI. brAhmaNoe jaino paranA TheSathI brAhmaNonA tIrthamAM jenone pisavA devAnI manAI karI paNa kathAonA ullekha pramANe vimale traNa upavAsa karI aMbikAnI ArAdhanAthI nirdiSTa jagyAmAM caMpakakSa nIce zrI AdIzvaranI mUrti (leke tene munisuvratasvAmI mAne che) kADhI batAvatAM A pahelAM paNa A jainonuM tIrtha hatuM evuM sAbita karI batAvavAthI pasaMda karelI jagyA brAhmaNanI mAMgaNIthI sonAmahorothI mApIne lIdhI. 4 A maMdira baMdhAvatAM 185300000 aDhAra karoDa, trepana lAkha rUpiyAno kharca thayAnuM manAya che. jo ke A mAnyatA keTalAkane atizayokitabharI lAgaze. paNa vimalavasahI maMdiramAM atyAre jeTalI jamIna rekAI che te jamIna upara senAmahora pAtharIne te jamIna kharIdatAM temaja jamInanI sapATIthI ATale UMce pahADa upara sAmAna temaja khAIo pUravAnI sAthe AvI utkRSTa kArIgarIvALuM maMdira baMdhAvatA aDhAra kare tepana lAkha rUpiyA lAgyA hoya e asaMbhavita nathI. A jamIna upara vimalazAhe apUrva kAraNIvALA ArasapASANuthI mULa gabhAre, gUDhamaMDapa, nava cekIo, raMgamaMDapa ane bAvana jinAlaya vagerethI yukata vizALa jinamaMdira baMdhAvI tenuM nAma vimalavasahI rAkhyuM. temAM zrI RSabhadevanI dhAtunI moTI pratimA sthApana karI, bRhaddagacchanAyaka zrI ratnasUrIzvarajI ane zrI dharmaghoSasUrijI vagere AcAryonA hAthe vi. saM. 1988mAM pratiSThA karAvI hatI. A sivAya siddhAcalajIne saMdha kADhIne vimalamaMtrI saMdhapati thayA hatA. A saMghamAM maMtrIzvare cAra kroDa suvarNa vyaya karyo hate. maMtrI vastupALa-tejapALanI AbAlagopAla prasiddha mahAmAtya tarIkenI buddhimattA, zaurya ane dhArmika kAryo mATenI udAratA Aje jaina graMthomAM ja nahi paNa netara grAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjU-acalagaDha : 26 : [ jaina tIrthone zrI tejapALa maMtrIe staMbhatIrtha (khaMbhAta)mAM utpanna thaeluM, AMkhane amRtAMjana samAna ane kaSAyelA pattharanuM banAveluM biMba tyAM sthApana karyuM. (44) rAjA zrI semadevanA AdezathI tyAM hastizALAmAM pitAnA pUrva vaMzanI mUrtio paNa suvarNAkSare AlekhAyelI che. pupahita kavizrI somadeve racelI "kIrtikaumudI" temaja - cAryoe racelA "vastupALa-tejapALa caritra" "vasaMtavilAsa" " sukRtasaMkIrtana" "prabaMdhaciMtAmaNI" " prabaMdhakeza' vagere graMthethI temanAM yazasvI kAryonI noMdha maLe che. vastupALa te eka vidvAna kavi paNa hatA tema temanAM racelA "naranArAyaNunanda" kAvya uparathI jANI zakAya che tethI teo sarasvatI devInA dharmaputra tarIke oLakhAtA. jyAre tejapALa zuravIra yoddhA tarIke prasiddhi pAmyA hatA. A baMne bhAIo hatA. temanA pUrvajomAMnA prAgvATa caMDapa bAramA saikAmAM aNahilapurapATaNamAM rahetA ane caulukya rAjAnA maMtrI hatA. temanA putra caMDaprasAda paNa maMtrI hatA. temane zUra (sura ) ane sema (semasiMha) nAmanA be putro hatA. temAM semasiMha siddharAjanA maMtrI hatA. A sAmasiMhane AsarAja nAme putra hato. A AsarAje kuTuMba sahita pATaNa choDI saMhAlakamAM vAsa karyo hato. ahIM teo vyApArAdi kAryo karatA. temane cAra putra ane sAta putrIo hatI. te putronAM nAma luNiga, malvedeva, vastupALa ane tejapALa hatA. luNiga rAjakArabhAramAM kuzaLa ane zuravIra hato, paNa nAnI vayamAM ja svargavAsI thayo. malladeva paNa te ja kuzaLa ane zuravIra hato. maMtrIzvara vastupALa tejapALe savAlAkha jinabiMba bharAvyAM. zatruMjaya upara aDhAra krioDa, chanu lAkha, giranAra upara eka kroDa, eMzI lAkha, AbUcha upara bAra doDa, tepana lAkha dravya vAparyuM. navase corAzI pauSadhazALA karAvI, pAMcaso dAMtanA siMhAsana, pAMcaso jAdarana (dhAtuvizeSanAM) samavasaraNa, sAtaso dAnazALA, teraso cAra zikharabaddha jinamaMdira, vIza se jinamaMdirano jIrNoddhAra, aDhAra kreDa senAmahore kharcA traNa zAnamaMdira kya, varSamAM traNa vAra saMghapUjA karatA, tera vAra saMdhapati thaI saMgha kADhayA, A sivAya jainetara dharmasthAnake, dAnazALAo vagere ghaNuM banAvyAM che. kula traNa abaja, aDhAra lAkha, aDhAra hajAra, sAtaso sattANuM sikkA kharcA. tresaTha yuddho thayAM ane aDhAra varSa vyApAra karyo hato. A lusigavasahI nAmanuM maMdira mahAmaMtrI tejapALanA putra lAvaNyasiMhanA kalyANa mATe te vakhatanA gujarAtanA rAjAnA mahAmaMDalezvara AbUnA paramAra rAjA somasiMhanI AjJA laIne AbunA delavADA gAmamAM vimaLavasahInI pAse ja bAra kroDa gepana lAkha (12pa300000) rUpiyAno kharca karIne luNavasahI (luNIgavasahI) nAmanuM zrI neminAtha prabhunuM bhavya maMdira baMdhAvyuM. A maMdiranI karaNI hiMdanI kaLAnI gauravabharI yAda Ape che. (26) A mUrti mULanAyaka tarIke zrI neminAtha prabhunI khaMbhAtathI lAvIne mUkavAmAM AvelI che ane tenI pratiSThA nAgendra ga7nA haribhadrasUrinA ziSya zrI vijayasenasUrijI pAse mahotsavapUrvaka saM. 1287nA caitra vadI 7 ne ravivAre karAvavAmAM AvI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - * * ' ' itihAsa ] ArAsaNa-kuMbhArIyAjI. sthApanA karI. (45 ) kharekhara sUtradhAra-zilpIomAM zreSTha zrI zobhanadevanuM nAma ahIM tyaracanAnA zilpathI yathArthatAne prApta thayuM che. (46) A parvatanA nAnAbhAI minAkanuM (indranA) vajathI (kapAI javAnA bhaye) samudra rakSaNa karyuM, ane AnA( abudAcaLa)vaDe mudrAvALA saMpattivALA (thayelA) be daMDanAyaka maMtrIzvara (vastupALa-tejapALa) bhavathI rakSAyA. (47) dava (karmasAgathI) svecchAe khaMDita karelAM A be tIrthono be jaNAe zaka saMvata 1243 mAM uddhAra karyo. (48) temAM prathama tIrthanA uddhAra karanAra mahaNasiMhanA putra lalala hatA ane bIjA vyavahArI (vepArI ) caMDasiMhanA putra pIthaDa uddhAra karanArA thayA. (49) caulukya kulamAM caMdramA jevA zrIkumArapALa bhUpALe A parvata)nA UMcA zikhara upara vIra prabhunuM maMdira banAvyuM. (50) te te kutuhalethI vyAsa, te te auSadhiothI suMdara ane aneka tIrthomAM pavitra evA abudagirine dhanyazALI puruSo jue che. (pa) kAnane amRta samAna (lAgata) bhAbharyo A abdaka5 zrIjinaprabhasUrie ra tene catura puruSo juo-anubhave. (para) ArAsaNa-kuMbhArIyAjI. AbU parvatanI pAse AvelA aMbAjI nAmanA hinduonA prasiddha devasthAnathI dakSiNapUrva dizAmAM deDha mAIlane che. kuMbhArIA nAmanuM je nhAnuM sarakhuM eka gAma vase che te ja prAcIna ArAsaNa tIrtha che. ahIM jenAM pAMca bhavya suMdara jinamaMdira vidyamAna che. maMdiranI kArIgarI ane bAMdhaNuM ghaNI ja UMcA prakAranI che. A badhAM maMdire AbUnA maMdire jevAM dhoLA ArasapahANanAM banelAM che. sthAnanuM jUnuM nAma "ArAsaNAkara" che tene artha "ArasanI khANa" e thAya che. jainagraMthe jotAM A nAmanI yathArthatA turata jaNAI Ave che. pUrve A sthaLe ArasanI moTI khANa hatI, AkhA gujarAta prAMtamAM ahIMthI ja Arasa jate hate. vimalazAha ane vastupAla tejapola Adie AbU vagere upara je anupama kArIgarIvALAM ArasanAM maMdira banAvyAM che te Arasa A jagyAethI ja laI javAmAM Avyo hate. ghaNuMkharI jinapratimAo paNa ahIMnA ja pASANanI banelI hoya che. tAraMgA parvata uparanA mahAna maMdiramAM je ajitanAthadevanI vizAla pratimA virAjita che te paNa ahIMnA ja pASANanI banelI che. eka daMtakathA evI che ke vimalazAhe 360 jaina maMdira ahIM baMdhAvyAM hatAM, ane aMbA mAtAe tene delata paNa ghaNI ApI hatI. eka vAra aMbAmAtAe tene pUchayuM che ke jenI madadathI te A devAlaya baMdhAvyAM? vimalazAhe kahAM kemArA gurunI kRpAthI, aMbA mAtAe traNa vAra A prazna tene pUchaye chatAMvimale ekaja juo semasaubhAgya kAvya, 7, padya kara-57. 38 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsasaNa-kuMbhArIyAjI : 298 : [ jaina tIrthonA javAba ApyA, jethI mAtAe gusse bharAi tene kahyuM ke jo jIvavu' hAya teA nAzI jA. vimalazAha maMdirajInA eka bheAMyarAdvArA AbU upara nIkaLyeA. khuda mAtAjIe pAMca devAlayA sivAya bAkInAM badhAM madiza khALI nAMkhyAM. A daMtakathAmAM keTaluM satya che te jANavAnuM bIjuM sAdhana ApaNI pAse nathI parantu tyAMnI paristhiti jotAM tyAM kAI jvAlAmukhI phATavAthI A prasIMga banyA hoya ema lAge che. phArbasa sAheba paNa ema ja mAne che ke ahIM javAlAmukhI phATaye haze. khIjuM e paNa che ke ahIM 360 mati hatAM ke kema te saMbadhI phAI hakIkata anyatra upalabdha thatI nathI eTale uparyukta daMtakathA keTalI sAcI che te vicAraNIya prazna che. 1. zrI temanAthajInuM bhaya maMdira ArAsaNanAM pAMca madirAmAM zrI temanAthajInuM maMdira sauthI mATuM ane mahatvanuM che. traNa mALanuM vizAla maMdira che. madiranu zikhara tAraMgAmAM AvelA madviranA ghATanu che. madirajInA khabhA, aMdaranI chata ane gummajomAM AmUjInA kriza jevuM suMdara bArIka kAraNIkAma che; parasALanA eka staMbha upara 1253 mAM AsapAle A sthaMbha banAvyAne lekha che. keTalAMka tAraNA ane kramAnA AmUnA delavADAnA vimalazAhanA madiza jevI suMdara keraNIvALI che. maMdirajImAM mUlanAyaka zrIneminAthajInA AsanamAM lekha che-ke-1675nA mAgha suda 4 zanivAre zrI hIravijayasUrIzvarajInA praziSya vijayadevasUcchi ane pa'. zrI kuzalasAgaragaNuijIe pratiSThA karI che. u. zrI dharmasAgara gaNujIe tapAgapaTTAvalimAM jaNAvyu` che ke--znovAdidevasUrijIe . ( vi. sa. 1174-1226) ArAsaNamAM zrIneminAthajInI pratiSThA karI hatI ( tathA bArAmane 2 neminAtha pratiSThA hatA) AthI jaNAya che ke pahelAM zrIvAdidevasUripratiSThita mUrti haze. pAchaLathI te pratimAjI khaMDita thavAthI veAhurA rAjapAle A navI pratimAjI banAvI vijayadevasUrijInA hAthathI pratiSThA karAvI che ema jaNAya che. A sivAya e ja madirajImAM 1310, 1335, 1372, 1345 nA samayanA lekhA che. pratiSThApaka AcAryAmAM zrIjinabhadrasUri, zrIparamAna MdastUra, navAMgIvRttikAra zrIabhayadevasUri nI satatImAM thayelA zrIcaMdrasUri, seAmaprabhasUti ziSya zrovaddhamAnasUri, ajitadevasUriziSya zrIvijayasiMhari, zrIcakrezvarasUrijI AdinAM nAme maLe che. zilAlekhA ane tenA itihAsa mATe jIe prAcIna jaina lekhasa`grahu bhA. 2, pR. 165 thI 185. 2. zrImahAvIrasvAmInuM maMdira zrIneminAthanA maMdirajIthI pUrvamAM zrImahAvIra bhagavAna' madira che. maMdira ghaNuM ja majabUta ane su Mdara Arasanu banelu che. raMgamaMDapanI chatamAM bahu ja suMdara khArIrIka kAraNI karelI che. tIrthaMkaranA samavasaraNanA dekhAvA; minAthajInI jAnanu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa : 299 : ArAsaNa kuMbhArIyAjI dRzya, sAdhuonI dezanA, bharatacakrI ane bAhubalInuM yuddha vagere manehara ne hRdayadvAvaka citrA hubahu AlekhelA che. maMdirajIne pharatI cAvIsa derIo che parantu keTalAkamAM mUrti nathI. jIrNoddhAranu kArya cAlu che. zeTha maNuMdajI kalyANajInI peDhI taraphathI jIrNoddhAra zarU karAvyeA che. mUlanAyaka zrImahAvIra bhagavAnanI mUrti lagabhaga rA hAtha mATI che, je eThaka upara mUlanAyakajI bhagavAn khirAjamAna che. te beThaka upara lekha che. jemAM vi. sa'. 1118 phAgaNa zuddhi 9 seAmavAranA divase ArAsaNa nAmanA sthAnamAM tIrthaMpatinI pratimA karAvI, ATalI hakIkata vidyamAna che. AgaLanA bhAga khaDita che. ArAsaNamAM upalabdha lekhAmAM sauthI prAcIna lekha A che. A lekha uparathI maMdirajInI prAcInatA kharAkhara siddha thAya che. mUrti upara teA sa. 1675mAM mAda zuddhi 4 zanivAre zrIvijayadevasUrijIe pratiSThA karAbhyAne saMpUrNa lekha che. arthAt ahIM paNa mUrti khaMDita ke naSTa thavAthI pAchaLathI pratiSThA karAvavAmAM Avela che. ragamaMDapanAM ane AlAM-geAkha khAtrI che jemAM sa. 1148 najare dekhAya che. gabhArAnI bahAra banne tarapha e nAnI ane e mATI UbhI pratimAe che je ghaNI ja suMdara ane adbhuta che. maMdirajInI pradakSiNAmAM jamaNI taraph suMdara saMgemaramara paththaranA samavasaraNanA suMDhara AkAra (trigaDA-siMhAsana pa`dAsthAna sahita ) che parantu te khaMDita che. 3. zrIzAMtinAthajInuM maMdira A maMdira paNa zrI neminAthajInA maMdira jevu' ja vizAla ane bhavya che. maMdirajImAM pravezavAnAM traNa dvAra pradakSiNA ane banne mAjI thaine 16 devAlaya anAvelAM che. 'dara chatamAM suMdara manorama kArIgarI paNa kArelI che. AmAM ghaNA bhAga khaDita thaI gayA che. mAtra namUnArUpa eka bhAga tadna surakSita che. seALa devAlayeAmAM mUrtie nathI rahI. maMdirachamAM mUrtie nIce vi. sa'. 1138 nA cAra lekhA che temAM eTaluM ja che ke amuka zrAvake A prabhujInI pratimAjI karAvyAM. eka 1146 nA pazu lekha che. bahAranA geAkhalAomAM pazu vi. saM. 1138 nA lekhe che. keTalAMka tAraNA ane ghummaTanI AkRti zrImahAvIrasvAmInA ma'dira jevI ja che. mUlanAyaka zrIzAntinAtha bhagavAna nIce lekha nathI. pratimAjI ghaNAM ja prAcIna ane sa MpratirAjAnA samayanAM hoya ema jaNAya che. suMdara kArathI ane AMdhaNI khAsa jovA jevI che. 4. zrIpArzvanAthajI A ma`dira paNu zrI neminAthajInA ma`dira jevuM vizAla ane manerama che. chatamAM rahelI adbhuta kAraNI, vividha AkRtie, tenA khabhA, kamAnA, tAraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAsaNa-kuMbhArIyAjI H 300 : [ jena tIrthone ane ghummaTanA AkAre khAsa jovA jevA che. mUlanAyaka zrI pArzvanAthajInI mUtinI nIce beThakamAM te 1365ne lekha che jemAM cApalasuta nAnajIe AtmazreyArthe pAzvanAthajInuM biMba karAvyAne ulekha che, paraMtu mUlanAyakajInI mUrti upara te saM. 1975mAM zrIvijayadevasUrijIe pratiSThA karAvyAne ullekha che. ahIM paNa mUlapratimAjI naSTa thavAthI navIna pratimAjI birAjamAna karAvavAmAM Avela che ema lAge che. mULa garbhAgAranI bahAra nAne raMgamaMDapa che. tenA daravAjAnI jamaNI bAju upara AvelA gekhanI vedI upara lekha che, jemAM lakhyuM che ke "saM. 1216 vizAkha zudi 2 che. pAsadevanA putra vIra ane punAe pitAnA bhAI jehaDanA zreyA pArzvanAthajInI pratimA karAvI jenI pratiSThA zrInemicaMdrAcAryajInA praziSya devAcA karI. (A devAcArya suprasiddha vAdaziromaNi zrIvAdidevasUrijI paNa hoya ema anumAna thAya che. A sivAya e beThakamAM bIjA lekhe paNa maLe che jemAM 1161ne paNa lekha che. bIjAmAM 125tnA paNa saMvata che. AmAM pratichApaka zrI dharmaghoSasUrijInuM nAma ApeluM che. A maMdiranA traNa daravAjA hatA paraMtu be bAjunAM dvAra baMdha karavAmAM Avela che. dareka bAjunI madhye devakulikA bIjI karatAM vadhu suMdara ketarakAmavALI che. maMDapanA rata tathA ghummaTanI goThavaNa zrImahAvIrasvAmI ane zAMtinAthajInA maMdire jevI che. mULa devagRhanI bArasAkha upara ketarakAma suMdara che, paraMtu raMga lagAvI badhuM DhAMkI dIdheluM che. 5. zrIsaMbhavanAthajI zrIneminAtha bhagavAnanA maMdiranI pazcima bAjue saMbhavanAtha bhagavAnanuM maMdira che, jemAM bhamatI ke devakulikAo nathI. eka arvAcIna kamAna karelI che jemAM thaIne sIdhuM raMgamaMDapamAM javAya che. gUDha maMDapane traNa dvAra hatAM temAMnAM bAjunAM dvArene traNa kamAna hatI, paraMtu banne dvAra baMdha karelAM che. mukhya dvAra ketakAmavALuM che. devagRhamAM eka arvAcIna pratimAjI birAjamAna che. madhyanuM zikhara jUnuM che, paraMtu te punaH baMdhAveluM hoya tema lAge che. aMdara bIjo bhAga khAlI che. bahAranA bhAgamAM pUjArI, munima, nekara Adi rahe che. dharmazALA paNa nAnI ja che. AkilejIkala sarvemAM kuMbhArIyAjI viSayamAM vistArathI ulekha che jemAMthI saMkSiptamAM sAra huM nIce mujaba ApuM chuM. kuMbhArIyAjInAM devAlathI mAluma paDaze ke te badhAM eka samayanAM banelA che. zrI neminAtha, mahAvIrasvAmI, zAtinAtha ane pArzvanAthajInAM cAra maMdiro te prAcIna che. bezaka temane samarAvavAmAM AvyAM che tathA kaI kaI vakhate vadhu paDate sudhArA vadhArA karI jIrNoddhAra paNa karAvela che, paraMtu mULa kArIgarInI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 301 : ArAsaNa-kuMbhArIyAjI miti, staMbheA, kamAnA je eka ja zailInI che ane je vimalazAhanAM AmUnAM madirAne tadna maLatI che, te uparathI sUcita thAya che ane kahevAya paNu che keA maMdira vimalazAhe ja khadhAvelAM che. kArIgarI jotAM jaina devAlayAnI miti agiyAramI sadInA madhya bhAgamAM hAya ema spaSTa rIte nakkI thAya che. vaLI zAMtinAthanA devAlayamAM pratimAe upara i. sa. 1081, 1089 vi. sa'. 1138 tathA 1147nA lekhA che. temaja zrImahAvIrasvAmInA maMdirajImAM eThaka upara eka lekha che temAM te I. sa. 1061, vi saM. 1118 nA lekha che arthAt A samaye te maMdira pUrNa thayAnA ullekha che eTale AnI pahelAM maMdiza zarU thayAnuM siddha thAya che. Aja kuMbhArIyAjI gAma te taddana nAnuM che. maMdira jagalamAM AvelAM che, parantu pahelAM te akhAjI ane ku MbhArIyAjI khadhu' eka ja haze. Aje Thera Thera maLelA pattharo, IMTo, TIMbA ane makAnAnAM khaDicerI paDyAM che. ame eka e 28( kUvA ) upara keTalIka judI judI AkRtinI mUrtie joI hatI. A uparathI ema lAge che ke jamInamAMthI nIkaLelI mUrti e haze. A bhavya zaheranA vinAza I. sa. 1618 pachI thayeA haze. jo ke vacce vacce paNa musalamAnI yugamAM zahera ane madirAne hAni ta pahoMcI ja haze. A nagaranuM nAma kuMbhArIyA kema paDayuM te eka zeAdhanA viSaya che. ahIMnAM madire nA jIrNoddhAra tapagacchAdhirAja jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA praziSya zrI vijayadevasUrijI ane temanA ziSyaparivAre karAvyA che jethI Aje ApaNane e madiramAM jinavarendra devanAM darzana thAya che, ane tethI ja temanA pratiSThAnA ghaNA lekhA mUrtie upara upalabdha thAya che. aMbAjInuM maMdira paNa prathama jaina maMdira ja haze ema ceAkkasa lAge che. tenI racanA, bAMdhaNI badhuMce jaina maMdira jevAM ja che. akhAjI zrInemanAtha bhagavAnanI adhiSThAyikAdevI che. vimalazAhe AvyU upara paNa akhAjInu` madira madhAvyuM che. riperTImAM paNu lakhyu che ke "aMbAjI mAtAnu madira te mULa jana devAlaya haze. ' atyAre te ku MbhArIyAjI tIrthasthAna dAMtA sTeTanA tAbAmAM che. yAtrika upara kara levAya che. jo ke vadhu kara te aMbAjInA che paraMtu kuMbhArIyAjI-ArAsaNu janArA jaina yAtrikA upara paNu te kara lAdavAmAM Ave che. khareDIthI sIdhI saDaka ArAsaNu jAya che. vacamAM cetarapha pahADImAMthI raste kADhelA che.meTarI ane bIjA vAhunA jAya che. aMbAjImAM ghaNI dharmazAlAe che. ahIM eka vicitra rivAja che ke yAtrI leAka khIcaDI nathI banAvI zakatA, temaja rATalI ane telanu paNa kAMI nathI khavAtuM. telIyA nadI upara badhuM telanuM khANuM mUkI devAmAM Ave che. A madirA dhAvanAra vimala maMtrI gujarAtanA rAjA bhImadevanA mahAmAtya hatA. temanA saMdhI vivecana AmUjInA prakaraNamAM ApaNe joi gayA chIe eTale vizeSa ahIM lakhatA nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTA pasInAjI : 302 : [ jana to no meTa pasInAjI A prAcIna tIrtha IDara sTeTanI uttare ane mevADa ne mAravADanI sarahada para AveluM che. ahIM prAcIna bhavya suMdara jinamaMdira che jemAM anukrame zrI mahAvIra svAmI prabhu, zrI neminAtha prabhujI, zrI pArzvanAtha prabhujI ane zrI zAMtinAtha prabhujI mUlanAyaka tarIke birAjamAna che. AmAM zrI mahAvIra prabhujInA maMdira sivAyanAM traNa maMdire te eka ja kampAunDamAM eka sAthe ja AvelAM che. zrI mahAvIra prabhunuM maMdira gAma bahAra bagIcAmAM che. mUrtio suMdara ane prAcIna che. cauda, paMdara ane soLamI tathA sattaramI sadInA lekha maLe che. pratimAjI camatkArI che. poSa dazamane meLe paNa bharAya che. hamaNAM suMdara jIrNodhdhAra thayA che. suMdara ekAMta sthAnamAM AvelA A tIrthanI yAtrAne lAbha jarUra levA jevo che. A pisInAjInA maMdirano jIrNoddhAra mahApratApI jagadgurudeva zrIvijayahIrasUrIzvarajInA praziSya AcArya zrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAje karAvyuM hato. juo tenuM pramANa " tataH saMghena sArddha zrImArAsaNAdi tIrthayAtrAM kurvANAH posInAkhyapure purANAnAM paMcaprAsAdAnAM zrAddhAnAmupadezadvAreNa bahudravyavyayasAdhyamapi taduddhAraM vAritavata: ." AcArya vijyadevasUrijI saMgha sAthe ArAsaNAdi (kuMbhAriyAjI vigere) tIrthonI yAtrA karatAM pisIne padhAryA ane tyAMnAM prAcIna pAMca maMdirone puSkaLa dravya kharcAvIne jIrNoddhAra karAvyo. A zrIvijayadevasUrijInA upadezathI ArAsaNa-kuMbhArIyAjInA jinamaMdirono jIrNoddhAra thayA hatA ane pratiSThA paNa sUrijInA hAthe ja thaI hatI. A pratiSThA samaye sUrijI kuMbhArIyA padhAryA tyAre posInA padhAryA hatA ane uparyukta chaNedhdhAra karAvyo hate. te vakhate pAMca prAcIna maMdiro te hatAM e uparane ulekha che. atyAre cAra maMdira che, paraMtu temanAthajInAM maMdira sAme bIjuM deruM che tene gaNatAM atyAre paNa pAMca maMdira gaNAya che, e bhegAM gaNe te cAra gaNAya che. athavA te te vakhate pAMca maMdire hoya ema paNa bane. gAmamAM upAzraya, dharmazALA ane zrAvakanAM 8-10 ghara paNa che. zrAvaka bhaktivALA ane dharmapremI che. pasInA javA mATe amadAvAdathI upaDatI prAMtIja lAInathI kheDabrahmA sTezanathI sAdhana maLe che. temaja AburoDathI kuMbhArIyAjI thaI bAra gAu dUra gADAM ane uTa raste paNa javAya che. tAraMgAjIthI moTara raste 25 mAIla dUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 303 mahAtIrtha maMDasthala mahAtIrtha maMDasthala chadhAsthAvasthAmAM bhagavAna mahAvIra deva vihAra karatA AbUtalATImAM rahelA ane khareDIthI cAra mAIla dUranA muMDasthala zaheramAM padhAryA hatA ane temanI smRtirUpe A tIrtha sthApita thayuM hatuM. muMDasthala atyAre te taddana nAnuM gAmaDuM che. mAtra gAma bahAra bhagnAvasthAmAM raheluM jinamaMdira A zaheranI prAcInatA siddha karI rahela che. A khaMDita maMdiranA gabhArA uparanA uttAMgamAM kerele eka lekha che. temAM lakhyuM che ke - (1) pUrvachaasthakAle'rbudavavi yaminaH kurvataH sadvihAraM / (2) saptatrize ca varSe vahati bhagavato janmataH kAritArhacca / (3) zrIdevAryasya yasyollasadupalamayI nUrNarAjena rAjJA zrIke / ( 4 ) zIsupratiSTha sa jayati hi jinastIrthamuMDasthalastha / saM. 1426 (5) .......................saMvata vIragama 37 (6) zrIjanma 37 zrIdevA jAra. putra x x dhUkAritA. A lekhane Azaya eTale che ke vIra prabhu chasthAvasthAmAM vihAra karatA AbU nIce padhAryA ane e ja sAlamAM ahIM maMdira banyuM ane zrI kezIe pratiSThA karAvI. bAdamAM vi. saM. 14ra6 tIrthane jIrNodhdhAra thayela che ane jIrNoddhAra karAvanAra mahAnubhAve mUla lekhanI kepI karAvI mUla gabhArA upara te lekha ketarA je adyAvadhi vidyamAna che. A lekhamAM rahela devArya zaruda bahu ja arthasUcaka ane gaMbhIra che. A sivAya raMgamaMDapamAM cha cokInA pazcima vibhAganI jamaNI bAjue paDimAtrA lipImAM eka lekha che temAM lakhyuM che ke saMvata 1rA vaijJAAri 1 to nANApaduniSi vIttera mA krAvitA marivAriri tyAM chae sthabhe upara eka ja kuTumbanA eka ja sAla ane tithinA lekhe che. A lekhenI nIce be khaMbhA upara bIjA be lekhe che je anukrame 14ra6 ane 1jara nA che emAM lakhyuM che ke ghaNA mahAvIghANA cho#f rAjarimika jJAH pArita A sivAya suprasidhdha AbUtI upara vikamanI teramI zatAbdimAM maMdira baMdhAvanAra maMtrIzvara vastupAla tejapAle baMdhAvela luNIvasahInI prazastimAM AbUnA maMdiramAM utsava karanAra ane vya sthA rAkhanAra A pradezanA gAma ane zrAvakanAM nAma che temAM "muMDasthala mahAtIrthanA tathA phIlINInA zrAvakoe phA. va. 7 ne divase mahotsava kare" ema lakhyuM che. A lekha vi. saM. 1287ne che arthAta teramI zatAbdImAM te A sthA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - mahAtIrtha muMDasthaLa : 304 [ na tathA nanI mahAtIrtharUpe pUrepUrI khyAti hatI. tyAMnAM zrAvake mahAdhanADhya, dharmapremI ane paramazAsana-tIrthanA anurAgI hatA-che. A sivAya muMDasthalanA A suprasiddha mahAvIra cityanI be mUrtio abUmAM luNAvasahImAM birAjamAna che. e bannemAM lekha vi. saM. 1389 pha zu. 8 "g - gharaghAkIjai." zrInagnasUrijIe pratiSThA karAvI che. (AbU bhAga bIje, lekha naM. 405) A pradezamAM bhagavAna zrI mahAvIra devanuM ghaNuM mAhAnya che. nAdIyAmAM jIvitasvAmInI mUrti che. bAmaNavADA, ajArI AdimAM paNa mAhAbhya che. enuM kAraNa bhagavAna mahAvIra deva A pradezamAM padhAryA haze e ja lAge che. vividha tIrthakalpamAM devArya zrI bhagavAna mahAvIranAM prAcIna citye kyAM jyAM che tenA sthAne jaNAvatAM "kuvetha"mAM prAcIna vIra cetya che ema jaNAvyuM che. A sivAya aMcalagacchIya AcArya zrImahendrasUrijI aSTottarI tIrthamAlAmAM paNa lakhe che ke chaghastha avasthAmAM bhagavAna mahAvIra muMDasthala padhAryA hatA ane bhagavAna mahAvIranA 37mAM varSamAM pUrNarAja nAme bhaktivAna mahAnubhAve varaprabhunI mUrtio banAvI hatI vagere A mATe jue mULa gAthAo. abbuagirivaramUle, muMDasthale naMdIrukhava ahabhAge / chaumaththakAli vIro, acalasarIro Thio paDimaM // 97 // to punarAya nAmA, koi mahappA jiNassa bhattie / kArai paDimaM parise sagatIse vIrajammAo // 98 // ki cUNAaTThArasa vAsasayA eyapavaratiththassa / tabijha(cha) vasamIra zunfma buMdI vIra | 11 . aMcalagacchIya paMcapratikramaNa sUtra pR. 81 A sivAya selamI sadImAM paNa muMDasthala tIrtha ghaNuM ja sArI sthitimAM hatuM ahIM 1510 zrI munisuMdarasUrijIe zrI lakSamIsAgarasUrijIne vAcaspada ApyuM hatuM. A tIrthane jIrNoddhAra karavAnI jarUra che. atyAre mAtra khaMDita maMdira ja che. temAM mUrtio vagere nathI. khareDInI pazcime cAra mAIla dUra A sthAna che. zrI rAvalA pAnAthajI amadAvAdathI mahesANA jatI dilhI lAInamAM pAlaNapurathI 32 mAIla dUra AbU reDa sTezana(khareDI)thI meTara raste aNudarA javuM. tyAMthI 8 thI 9 gAu dUra jIrAvalA gAma che. ane sirohI sTeTanA mAMDAra gAmathI sAta gAu dUra 1. juo Abu bhAga bIje. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 35 zrI jIrAvalA pArzvanAtha che. gAma bahAra suMdara bAvana jinAlayanuM maMdira, vizAla coka ane navI dharmazALA banI rahI che. hamaNAM dharmazALA mATe jamInane pAye khodatAM suMdara jina mati nIkaLI che. maMdiramAM jIrNoddhAranuM kAma paNa cAle che. prAcIna lekho paNa sArI saMkhyAmAM upalabdha thAya che paNa ghaNuM lekha seLamI ane sattaramI sadInA che. gAmamAM nA upAzraya che. zrAvakenAM ATha-dasa ghara che. A gAmanI cAre tarapha pharatI pahADI che, dUra dUrathI pahADo sivAya kAMI ja dekhAtuM nathI. pradeza pahADI havA chatAMye khUba phaLadrupa che. pahADanAM jharaNunI maherathI pradeza hIle chama che. khAreka, AMbA vagere khUba pramANamAM thAya che. A tIrthasthAnanuM maMdira pahADInI nIcANamAM ja AvyuM che. jANe parvatanI taleTInuM maMdira heya e bhAsa thAya che. mala maMdiramAM pisatAM ja bhUlanAyakajInAM darzana thAya che. A tIrtha che jIrAvAlA pArzvanAthajInuM paraMtu atyAre malanAyakacha te che bAvIzamAM tIrthakara zrI neminAthajI. mUlanAyakanI banne bAjumAM zrI sahastraphaNA pArzvanAthajInI mUrtio che, je prAcIna, suMdara ane bhavya che. mULa rAvalA pArzvanAthajI te mULa maMdiranA bahAranA bhAganI dIvAlamAM DAbI bAjunA eka khAMcAmAM-mUla maMdiranI pradakSiNAmAM jatAM maMdiranI divAlanA ja DAbA bhAga tarapha be nAnI derIo karI che temAM birAjamAna che. taddana sanmukha che te zrI jIrAvalA pArzvanAthajI che. bIjI mUrti paNa jIrAvalA pArzvanAthajI athavA pArzvanAthajI tarIke pUjAya che. divAlamAM ja gokhale karI aMdara bhagavAna birAjamAna karelA che. bIjI derImAM padmAvatI devInI-zAsanAdhiSThAyakanI mUrti che. mUlanAyakajInI mUrtine suMdara lepa kare che, paraMtu enI prAcInatA, bhavyatA ane camatkAritA tarata ja najare paDe che. ApaNe zrIjIrAvalA pAnAthajInA prAcIna itihAsanuM nirIkSaNa karI laIe, je upadezasaptatikAmAM che jene bhAva nIce mujaba che. "mAravADamAM brAhmaNapura* nAmanuM moTuM zahera hatuM tyAM aneka zrAvakapaMga vasatA hatA. bIjI paNa ghaNuM vasatI hatI. aneka suMdara jinamaMdire hatAM. ane zivamaMdira paNa hatAM. e nagaramAM dhAnthala nAme janadharmI zeTha rahetuM hatuM. zeThanI eka gAya dararoja "sehalI' nadInI pAse rahelA pahADanI guphAmAM jaIne dUdha jIvI jatI. ghera AvIne sAMjhe dUdhahetI detI. thoDA divaso pachI bharavADaNe A sthAna je. * atyAranuM varmANa gAma ja brAhmaNapura che. brahmANagachanuM utpattisthAna A ja che. atyAre ahIM suMdara prAcIna jinamaMdira che. zrAvakanA be ghara che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAvalA pArzvanAthajI : 306 : [ jaina tIrthona bharavADaNe A najare joyelI hakIkta dhAnyala zeTha vagere mukhya mukhya puruSane kahI. temaNe paNa A sthAna jAte jaIne najare joyuM ane temane paNa Azcarya thayuM. pachI rAtre namaskAra maMtranuM smaraNa karIne sUtA hatA tyAre rAtre lIlA ghoDA upara beThelA suMdara svarUpavAna puruSe svapnamAM zeThane kahyuM ke-je jagyAe tArI gAya dUdha jhave che tyAM pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti che, huM temane adhiSThAyaka deva chuM. devAdhidevanI mahApUjA, prabhAvanA thAya evuM tuM kara." Ama kahI deva aMtarthona (adazya) thayA. prAtaHkAle zeThe tyAM jamIna khodAvI ane zrI pArzvanAthajInI mUrtine bahAra kADhI rathamAM besArI, eTalAmAM jIrApallI gAmanAM mANase AvyA. smRtine joIne teo bolyA-amArA sImADAmAMthI nIkaLelI mUtine tame kema laI jAo cho? A smRti ame laI jaIzuM. AmAM banne pakSone vivAda thaye. pachI vRddha mANasoe kahyuMbhAIo, vivAda zA mATe kare che? rathane eka baLada ApaNe joDe ane eka baLada jIrAvalAne joDe, ema be baLada joDe. e baLada enI meLe rathane laI jAya tyAM mUti jAya. A pramANe karavAmAM AvyuM. baLada rathane jIrApallI tarapha laI gayA. jIrAvalAnA mahAjane utsavapUrvaka prabhujIne nagarapraveza karAvyuM. ahIM zrI mahAvIra prabhunuM suMdara maMdira hatuM. zrI saMghe sarva saMghanI anumati laI bhUlanAyakajIne anyatra padharAvI te rathAne zrI pArzvanAtha prabhunI mUrti birAjamAna karI. A pratiSThA zrI ajitadevasUrijIex 1191 mAM karAvI che. pratiSThA pachI TUMka samayamAM ja A sthAna tIrtharUpe prasiddhi pAmyuM. tIrthane mahimA vaLe. aneka loke tyAM AvatA ane vividha prakAranA abhigraha rAkhatA, ane temanA abhigrahe adhiSThAyaka deve pUrNa karatA hatA, jethI tIrthane mahimA cotarapha phelAvA mAMDyo. tIrthanI vyavasthA "dhAnjala" zeTha karatA hatA. eka vAra jAvAlIpurathI musalamAnI senA caDhI AvI. adhiSThAyaka deve tIrtharakSA karI-senA laI sAme jaI yuddha karyuM ane musalamAna senAne nasADI mUkItene parAjita karI senA te hAra khAI cAlI gaI paraMtu temAM sAtazekha molavIo hatA. teo jaina sAdhuno veza paherI, gupta rIte maMdiramAM rAta rahyA. pitAnI sAthe gupta rIte lehInA bharelA sIsA lAvyA hatA, temAMthI lehI kADhIne chAMTayuM, maMdira apavitra karyuM ane mUrtine khaMDita karI. lehInA sparzathI devane prabhAva cAlyo jAya che-AvAM zAstra vacana che. mUrtine khaMDita karyA pachI zekhene paNa cena na paDayuM. havAramAM lokee A joyuM. tyAMnA rAjAe temane pakaDayA ane mArI naMkhAvyA. AvA ghora pApanuM phala tatkAla ja male che. * pArzvanAtha bhagavAnanuM navuM bhavya jinamaMdira banAvyuM ane navA maMdiramAM pArzvanAtha bhagavAna sthApita karyo. * zrI ajitadevasUrijI bAramI zatAbdInA prasiddha AcArya che. teo vAdi zrI devaazvinA gurubhAI thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 300 : * zrI jIrAvalA pAnAthajI mUrti khaMDita thavAthI dhAnyala zeTha vagere bhaktavargane pArAvAra duHkha thayuM. ante upavAsa karIne rahyA. rAtre ve temane kahyuM-tame kheda na karaze bhAvibhAva koI mithyA nathI karI zakatuM have tame mUrtine nava zera lApasImAM-mUrtinA je nava TukaDA thayA che tene joDIne lApasImAM dabAvI rAkheA. sAta divasa daravAjA baMdha rAkho. sAta divasa pachI daravAjA ughADaze te mUrti AkhI sadhAI jaze, parantu thayuM evuM ke kharAkhara sAtame ja divase kAi sa Mdha dana mATe AvyeA. saMghanA atIva AgrahuthI sAtame dvivase ja daravAjA ughADyA ane mUrtine bahAra kADhI. agA badhAM sadhAI gayA hatA parantu aMdara rekhAe-khADA sAph dekhAtA hatA. have je senA-musalamAna samrATanI senA khacI hatI te peAtAnA nagaramAM gaI, tyAM temane peAtAnA gharAmAM vividha upadrava thavA mAMDayA. samrATe paNu A samAcAra sAMbhaLyA. ene paNa Dara lAgavA mAMDyo. eTale peAtAnA divAnane jIrAvalA meAkalyA. divAnane svapnamAM adhiSThAyaka deve kahyu ke-tamAro rAjA ahIM AvI mAthuM muMDAve te rAjAne ane prajAne zAMti thaze. pAdazAhe tyAM AvI mAthu muDAvyuM ane ghaNA ja utsavapUrvaka zAsanaprabhAvanA karI jethI tene zAMti thaI. rAjAnuM anukaraNa leAkAe paNuM karyuM. tyArathI adyAvidha mAthuM muMDAvavAnI prathA dekhAya che. tIrthanuM mAhAtmya khUba vadhatu jatu hatu. eka vAra adhiSThAyakadeve svapnamAM AvI vyavasthApakane jaNAvyuM ke maDita mUrti mUlanAyaka tarIke cebhatI nathI, mATe mArA nAmathI ja khIjI mUrtine mUlanAyaka tarIke sthApe| tethI zrI pArzvanAthajInI khIjI mUrti mUlanAyakajI tarIke sthApita karI, je madyAdhi A leAka ane paraleAkanA lAthI bhavya janAthI pUjAya che. prAcIna pratimAjIne mUlanAyakajInI DAkhI khAjI padharAvyAM che, jemanI pUjA-arcana-namaskAra thAya che ane dhvajAdi caDhe che. A pratimAjI prAcIna heAvAthI " dAdA pArzvanAthajI "nA nAme kahevAya che, eLakhAya che. 6 '' Aje paNa A pratimAjI samakSa prAyaH khALakonI ziramunAdi kriyA thAya che. tInA vahIvaTa dhAnjala'nA santAnamAM 'sIheDa zreSThI kare che je atyAre dhAnyala zeThanI caudamI peDhIe che ema vRdhdho kahe che. A tIrthanI sthApanA 1109( 1190 )mAM thayuM che. ( upadezasaptatikA rR. 35, 36, 37, racanA sa. 1503 zrI. jaina AtmAnaMda sabhAdvArA prakAzita. ) uparanuM kathana upadezasatikAkAra sudhInA samayanu che. paraMtu atyAre te mUlanAyakajI zrI neminAthajI bhagavAna che ane zrI jIrAvalA pArzvanAthajI paNa mUlagabhArAnI bahAra pradakSiNAnI dIvAlamAM che. A saMbadhI zrI vIravaMzAvaDhImAM paNa nIce pramANe ullekha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIrAvalA pArzvanAthajI : 308 : " tivAraI dhAMdhalaI prAsAdanipajAvi mahotsave vi. varSa zrIpArzvane prAsAde thApyA / zrI ajitadevasUrihaM pratiSThayA " [ jaina tIrthonA saM. 1191 vIravaMzAvaLImAM uparyukata prasaMga jIrAvalAmAM anyAnuM lakhyuM' che. A tIrthanA mahimA joIne ja kahevAyu che ke " prabale'pi kalikAle smRtamapi yannAma harati duritAni / kAmitaphalAni kurute sa jayati jIrAulApArzvaH || " Aje paNa navIna 'dhAtA jinama MdiranI pratiSThAsamaye pratiSThA pahelAM dareka dviramAM " zrI zIrAkasrAva nathAya namonamaH "lakhAya che. temaja dhArmika zubha kAryomAM pazu " zrIzIrAjA:mAthAya namonamaH" lakhAya che. ** zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM biMba sa Mprati mahArAjAnA samayanuM che, temaja maMdiramAM paNa prAcIna mUrtio che. jIrAvalAjImAM bhA. zu. 6 daravarSe meLA bharAya che. peASa dazamInA paNa meLe bharAya che ane bhA. zu. 4 derAsarajI upara dhvajA caDhe che. A sivAya nIcenAM sthAnAmAM pazu jIrAvalAjI pArzvanAthanI mUrti hAvAnu manAya che. 1. erIssAmAM Avelu prasiddha bhAratIya vaiSNava tItha jagannAthapurImAM tyAMnA rAjAe jIrAvalA pArzvanAthajInuM maMdira baMdhAvyu` hatu` ane A tIrthanA mahimAprabhAva bahu ja prasiddha hatA, parantu zakarAcAryajInA samayamAM ahIM tItha parAvartIna thayu ane tenI khyAti ajaina tIrtha tarIke thaI, parantu tyAM jaIne joi AvanAra mahAnubhAvA tA kahe che ke-padmAsanastha jaina mUrti che. AmAM keTalAka kahe che keAdIzvarajInI mUrti che, jyAre keTalAka kahe che ke pArzvanAthajInI mUrti che; paraMtu jaina mUrti che, e cAsa che. enA phATe paNa joyA che, je jaina mUrti hovAnI ja sAkSI pUre che. 2. mAravADamAM sAdarI-dhAnerAmAM paNa jIrAvalA pArzvanAthanI mUrti che, je prabhAvazALI che. 3. nADalAImAM paNa camatkArika zrI jIrAvalA pArzvanAthajI DuMgara upara che. 4. DIsAthI najIkamAM paNa jIrApallI gAma che tyAM paNa jIrAvalA pArzvanAtha jInuM maMdira che. 5. na MdelamAM zrI chAvalA pArzvanAthajInuM maMdira che. 6. maleAlamAM zrI jIrAvalA pArzvanAthajInuM maMdira che. A maMdira 1841 mAM sthApita thayuM che. (joTANA sTezanathI traNa gAu dUra A gAma che. ) 7. ghATakAparamAM zrI jIrAvalA pArzvanAthajI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 309 : brahmANa (varamANu) A maMdiramAM upalabdha thatA lekho te ghaNA che paraMtu thoDA nIce AvyA che. jIrAvalA gAmanI cAre bAju TIMbA paNa che. avAranavAra khodatAM jaina mUtio vagere nIkaLe paNa che eTale A prAcIna jaina tIrtha che emAM te saMdeha nathI ja, suMdara Atmika pradiprada A tIrthanI yAtrA jarUra karavA jevI che. mahAmaMtrI pethaDakumAra, jhAMjhaNakumAra, tenA putra cAhaDa vageree jIrAvAlAjI tIrthanI yAtrA karI che ane ahIM maMdira paNa baMdhAvyuM che. "IrAje bIjA" e ulekha maLe che. teo saMgha sahita AvyA che. A pachI sirAhInA rANA lAkhA(lala)nA amAtyone laIne zatruMjayanI yAtrAe saMgha laIne janAra prA. ke. ujala ane kAjAe semadevasUrijI sAthe jIrApalInI sAta divasa sudhI yAtrA karI che. temaja mAMDavagaDhanA saM. velAe sumatisuMdarajInA upadezathI mATe saMgha kADhayo che te paNa ahIM jIrAvalI AvyA che. temaja saM. ratnA, meghA ane ezage paNa jIrAvAlAjIne saMgha kADhI yAtrA karI che. - tyAra pachI 151ra zrI jinabhadrasUrijIe ahIM rahI sAdhanA karI hatI ane zrI pArzvanAtha prabhunA prasAdathI mAMDavagaDhanA gyAsudIna zAhanI mahAsabhAmAM vAdavijetA banyA hatA. chele 1891 jesalameranA dAnavIra bAphaNA gumAnacaMda bahAdaramale zatrujayane mATe saMgha kADho hatA jemAM 23 lAkha rUpiyA kharyA hatA. te saMdha paNa jIrAvAlAjInI yAtrAe Avela hatuM. A vastu eTalA khAtara ja nedhI che ke tIrthane prabhAva bAramI sadIthI te adyAvadhi vidyamAna che. aneka bhAvika tIrthayAtrA karI manavAMchita phaLa meLave che. jIrAvalA pArzvanAthajInA maMdiranI AjubAjunI derIomAM prAcIna zilAlekha paNa maLe che. TheTha vi. saM. nI paMdaramI sadIthI te TheTha ogaNIsamI sadI sudhInA lekha che. prAcIna lekhe te ghasAyelA ane jIrNa che. bAkI 1411-1481-14831482-83 vagerenA lekha aMcalagaccha, upakezaga7, tapAgacchanA tathA kharataragacchanA AcAryoe pratiSThA karAvyAnA che. AmAM ghaNA lekho A. zrI semasuMdarasUrijI ane temanA parivAranA che temaja dAMtarAI gAmanA zrAvakanAM temAM nAma che. saM. 1851 mAM jIrAvAlAnA saMgha 30111 rUpiyA khacI je chappAra karAvyuM che tene paNa lekha che. ahIMnA lekho sArA aitihAsika sAhityathI bharelA che. (keTalAka lekho, bAbuM pUraNacaMda, nA. prAcIna jaina lekhasaMgraha bhA. 1 mAM pR. 270-71-72 mAM che.) brahmANa (varamANa) jIrAvalA pArzvanAthajI je sthAnethI nIkaLyA te brahmANanagara e ja atyAranuM varamANa che. jIrAvalAthI dakSiNa pazcimamAM maMDAra tarapha lagabhaga cAra gAu dUra A gAma che. brahmANa gacchanI utpattinuM sthAna A brahmANapura (varamANu) che. ahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmANavaramANa) : 310 : [ kAna tIrthone atyAre suMdara kAraNIdAra majabUta pattharanuM bhavya eka jinamaMdira che, jemAM mUlanAyaka zrI mahAvIra devanI sADAtraNa hAthanI vizAla suMdara mUrti che. A maMdira meMDherAnA gAma bahAranA prAcIna maMdiranuM samaraNa karAve che. meMDharAnA A maMdirane ame jana maMdira mAnIe chIe paNa jemane saMzaya hoya teo A varamANunuM maMdira jaI pUrI khAtrI karI hathe. mUla maMdiranA pravezadvAramAM bane tarapha zrI pArzvanAtha bhagavAnanI traNa traNa hAtha moTI suMdara mUrtio che. mUlanAyakanI badAmI raMganI suMdara mUrti parama darzanIya che. gAmanA eka khUNAmAM TekarA upara A suMdara maMdira AvyuM che. saMprati mahArAjAnA samayanI prAcIna mUrti dekhAya che. A maMdira vikemanI dazamI sadImAM banyAnuM prasiddha che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti upara A pramANe lekha che. "saM. 2rUra varSe mAra vadi 2 seme bAvA jJAtI ke, sAganA mA. rAhalA pu. pUnasiMha bhA. pamA lajjAlu, putra padma, bhA0 mohinIputraivijayasiMhasUrerupadezAjinayugalaM kAritam // " bIjI mUrti upara paNa A pramANe lekha che "saM. 1351 varSe brahmANagacche caitye maDAhaDIyapUnasiMha bhAryApadamalaputrapadmadevairjinayugalaM kAritaM pratiSThitaM shriivijysiNhpribhiH|| " mUlamaMDapanA sthaMbha upara paNa lekha che "saM. 1446 varSe vaizAkha vadi 11 budhe brahmANagacchIyabhaTTAraka zrImatsuvratamaripaDDhe zrImadIzvaramaripaTTe zrIvijayapuNyararipaTTe zrIratnAkarasUripaTTe zrIhematilakasaribhiH pUnasiMhazreyo'rtha maMDapaH kArApitaH // " dakSiNa taraphanI devakulikAnI paDhAkAra zilAmAM nIce pramANe lekha che "saM. 1242 vaizAkha zudi 15 vAra some zrImahAvIravivaM zrIajita. svAmIdevakulikAyAH pUNigaputrabrahmadatta, jinahApavanA, manA sAyavapramukhaiH padmazilA kArApitA sUtradhArapUnaDena ghaTitA / " - A sivAya iMdra mahArAja prabhune meLAmAM laIne beThA che (janmotsava), nemanAtha bhagavAnanI jAna, mAtA prabhujIne khoLAmAM laIne beThA che, vagere bhAve chatamAM katarelA che, jemAM lekhe paNa che. AbunI karaNInuM smaraNa karAve tevI suMdara padanI racanA bahu ja AkarSaka che. thAMbhalA uparanI kera, ghummaTanI vaccenI keraNI khAsa darzanIya che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 311 H kAyadrA-kAsada ahIMnA jaine ema paNa kahe che ke-A maMdirathI lagabhaga se kadama dUra eka bAvana jinAlayanuM zvasta maMdira che. jemAM 4 thI 5 hAtha maTI zrI AdinAthajInI khaMDita mUti hatI te bhaMDArI dIdhelI che. A maMdiranA patthare ghaNA to upaDI gayA che; mAtra pAyAno bhAga vagere dekhAya che. A sivAya gAma bahAra vAMgA nadI tarapha brahmAsvAmInuM maMdira che. jenArane eka vAra te ema thAya ke kadAca prAcIna jaina maMdira ja hoya. maMdiranA stha upara tathA chatamAM paNa lekhe che, jemAM eka lekha te 1016 ne che tathA bIjA 1315, 1342, 1356 vagerenA lekhe che. ahIMthI majabUta patthare ghaNuM nIkaLe che. je Arasa jevA hoya che. A bAju maMdire vagere baMdhAvavAmAM ahIMne patthara vaparAya che. atyAre ahIM zrAvakanAM mAtra be traNa ghara che. bAkI maMdira parama darzanIya che. sidehI sTeTanuM gAma che. kAyadrAMkAsaduda ( zirohI TeTanI prAcIna rAjadhAnI ane kAsada gacchanuM utpattisthAna A kAyadA che. ahIM eka prAcIna jinamaMdira hatuM, jene hamaNAM jIrNodhdhAra thayo che. mukhya maMdiranI cAre taraphanI nAnI derImAMthI eka DerI upara vi. saM. 1091 ne lekha che. A sivAya eka bIjuM paNa prAcIna maMdira hatuM, jenA keTalAka pattharo te repIDAnA jaina maMdiramAM upayogamAM levAyA che. ahIM eka vAra hajAre jainenI vastI hatI. vi. saM. 1091 ne lekha A pramANe che- . zrIbhillamAlaniryAtaH prAgvATaH vaNijAMvaraH / zrIpatiribalakSmIyuga gAlacchrIrAjapUjitaH // 1 // Akaro guNaratnAnAM baMdhupadmadivAkaraH / jajjuSastasya putraH syAnmammarAmau tato'parau // 2 // jajjusutaguNADhayena vAmanena bhavAd bhayam / dRSTvA cakre gRhaM jaina muktyai vizvamanoharam // 3 // saMvata 1091 A zilAlekhathI ema samajAya che ke "vikrama saMvata 109 mAM bhInamAlanivAsI zeTha jajajukanA putra vAmane A bhavya maMdira banAvyuM hatuM." - ahIMthI nIkaLela kAsahudIya gacchamAM zro udyotanasUri, zrI siMhasUri Adi samartha jainAcAryo thayA che. kAsadara-kAyadrAM sirohI sTeTanI purANI rAjadhAnI te hatI ja kintu sirohI TeTamAM paNa A nagaranI prAcInatA mATe bhAre gaurava levAmAM Ave che. A prAMtanI kAzI' tarIke A nagaranI khyAti hatI. atyAre te nAnuM gAmaDuM che. jenonAM mAtra 20 ghara che ane bIjI vastI paNa thI che. ahIM paMDitene badalene vAsa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyora : 31ra : [ na tIrthone sAcAra suprasiddha vidyAvilAsI ane dAnavIra mahArAjA bhojarAjAnA samayanA prasiddha jaina mahAkavi dhanapAla ahIM AvyA hatA ane temaNe "satyapurImaMDana mahAvIra utsAha" teMtra racyuM ane bIjuM virodhAbhAsa alaMkArathI alaMkRta zrI mahAvIra stutiteSa banAvyuM che je vAMcatAM kavinI bhakti ane tIrthamAhAone paricaya khUba thaI jAya che. tetra 15 gAthAnuM che. satyapuramaMDana mahAvIra utsAha stutimAM kavuiM jaNAve che ke "oTi-siriNA-vAra-sAhAhu-nAkhavuM, aNahilavADauM, vijayakoDa, puNapAli-taNuM / pikkhivi tAva bahutta ThAma maNi cojjupaIsai, jaajjavi saccaurI vIru loyaNi hina dIsaha // " bhAvArtha--"kerITa, zrImAla, dhAra, AhADa, narANA, aNahilavADa, vijayakoTa ane pAlItANA vagere sthAnamAM ghaNuM devamUrtio joI paNa sAceranA mahAvIrane joIne jevuM mana Thare che tevuM kayAM karatuM nathI. " arthAta te vakhate satyapura mahAvIra ghaNuM ja mahatvanuM sthAna haze. gAthA 5-6-7 mAM kavirAja lakhe che ke "sAcAranA A mahAvIra upara take sivAya bIjo paNa hale thayo che jemAM keI jega nAmanA rAjAe ghoDA ane hAthIone jeDI bhagavAnanI mUrtine deraDAo vaDe tAruM kADhavAno prayatna karyo che; temaja kuhADInA ghA mArIne paNa e mUti teDI nAMkhavAne upAya ajamAvI je che. chatAM e mUti devabaLe sthira thaIne rahI che ane enA upara lAgelA kuhADAnA ghAnA nizAna Aje paNa najare dekhAya che. e ja kavi dareka tIrthomAM A tIrthanI mahattA varNavyA pachI paNa bhaktithI gAtAM jaNAve che ke-"turakee zrImAladeza, aNahIlavADa, caDDAvalI (caMdrAvatI), soraTha, delavADA ane somezvara e badhAM sthAne nAza karyo hato paraMtu eka mAtra sAcAranA mahAvIrane (maMdirane) teo nathI bhAMgI zakayA." (khare ja bhakta kavinI vANuM A kalikAlamAM na jaLavAI ane pAchaLathI zAsanadevanA pramAthI musalamAnI humalAmAM maMdirane nukazAna thayuM che.) agiyAramI gAthAmAM kavirAja tIrthanI mahattA lakhatAM vadhu jaNAve che ke " jima mahaMtu girivaraha meru gahagaNaha divAyarU, jima mahaMtu su sayaMbhuramaNu uvahihiM rayaNAyarU / jima mahaMtu suravarahamajjhi suraloi suresarU, tima mahaMta timaloyatilau saccaurijiNesA // 11 // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - ItihAsa ] : 313 : sAcAra mAravADanA jodhapura rAjyanA dakSiNa bhAgamAM sAcora karIne eka gAma che. e gAmanuM asala saMskRta nAma satyapura che. enuM prAkRtamAM saccaura thaI apabhraMza rUpAntara sAra banyuM che. e sthAna ghaNuM jUnuM prAcIna ane pavitra che. dareka mUrtipUjaka jaina prAtaHkAlamAM pratikramaNa karatAM " gAi thI karaNasiMhA " evA zabdothI A tIrthane vaMdanA kare che. vividha tIrthakalpamAM zrI jinaprabhasUrijI A tIrthano paricaya A pramANe Ape che- bharatakSetranA dakSiNArdha vibhAgamAM AvelA marUmaMDala (mAravADa ) mAM satyapura nAmanuM nagara che. te nagaranA jinAlayamAM nAhaDa rAjAe bharAvela ane zrImAna jaja(jI) sUrijI gANudhare pratiSThita karela zrI mahAvIra svAminI pittalamaya pratimA birAjamAna che, tenI utpatti A pramANe che pahelAM 1nahuladezanA AbhUSaNabhUta ramaMDovara nagaranA rAjAne tenA baLavaMta kuTumbIee mArI nAMkhIne te nagara teoe pitAne svAdhIna karyuM te vakhate ukta rAjAnI rANI garbhavatI hatI, tethI tyAMthI nAsIne 3khaMbhANapura(brahmANa) gaI. tyAM teNe sarva zubha lakSaNayukta putrane janma Apyo. ke eka divase te rANuM te nagaranI bahAranA eka vRkSanI DALIe bAMdhelI jhaLImAM pitAnA bALakane suvADIne pite najIkamAM kaMI kAma karatI hatI. deva gathI te vakhate zrImAna jajijagasUrijI mahArAja tyAM padhAryA. teo, vRkSanI chAyA te bALaka uparathI nahiM khasavAthI A keI puNyazALI jIva che ema jANI ghaNIvAra sudhI te bALakane jatAM rahyA, tethI rANIe AvI sUrijIne pUchayuM ke-mahArAja ! A putra kulakSaNe-kulane kSaya karanAre dekhAya che zuM? sUrijIe kahyuM ke-A tamAre putra mahApuruSa thaze, mATe tenuM bahu saMbhALapUrvaka pAlana karaje. te bALakanuM nAma nAhaDa rAkhyuM. sUrijIe tene navakAramaMtra zIkhavADo. anukrame navakAramaMtranA prabhAvathI suvarNa puruSa siddha karIne te nAhaDa mahAparAkramI tathA samRddhivAna thaye ane potAnA pitAnuM rAjya teNe punaH prApta karyuM. uparyukta sUrijInA upadezathI teNe vaza moTAM jinAlaye karAvyAM. pachI kaI vakhate te nAhaDe pitAnA guru jajachagasUrijIne vinaMti karIne kahyuM ke-ApanI tathA mArI kIti ghaNuM kAla paryata prasaratI rahe, evuM keI kArya karavA mATe mane upadeza Ape eTale sUrijIe je jagyAe gAyanA cAre AMcaLathI dUdha 1. geDavADanI paMcatIrthImAM AveluM hAlanuM noDala e ja pahelAM naDatulanA nAmathI prasiddha haze. 2. jodhapura sTeTamAM prAyaH jodhapura pAse ja che. eka khAbUnI talATImAM paNa maMDera che. 3. kadAca bAmaNavADA e ja brAhmaNapura hoya. athavA varamANu ke je brahANu-bahApura kahevAya che te paNa heya. bAmaNavADA karatAM mane varamANa ThIka lAge che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcAra : 314 : [ jaina tIrthonA jharatuM hatuM te sthAna rAjAne DhekhADIne tyAM jinamadira adhAvavAnA upadeza karyo. tethI nAhaDa rAjAe satyapura(sAcAra)mAM zrI vIrabhagavAnanA nirvANu pachI chase| varSa' gaganacumbI zikharavALuM vizAla jinama Mdira baMdhAvyuM, ane temAM mahAvIrasvAmInI pittalamaya pratimA sthApana karI jenI pratiSThA zrI jajajIMgasUrijIe karI. A ja muhUrtImAM sUrijIe vidhyarAyanI gheADA upara beThelI mUrtinI pratiSThA karI ane A ja samaye za'kha nAmanA rAjaputre za'kha phUvA kheAdyo. A kUve kadI kei vakhata sukAI gayA haiAya te paNa vaizAkha zudi 15ne divase kUve pANIthI bharAI jAya che. ane A ja lagnamAM dUrgAsUma tathA yajIva gAmamAMnI zrI vIrabhagavAnnI e pratimAenI sAdhue tathA zrAvakanI sAthe mekalAvelA vAsakSepathI pratiSThA karAvI hatI. peAte bharAvela zrI mahAvIra prabhunI mUrtinI pUjA nAhuDa rAjA ha MmezAM kare che. brahmazAMti nAmanA yakSa paNa niraMtara mUrtinI sevA-rakSA kare che. brahmazAMti yakSa ke je pahelAM zUlapANI yakSanA nAmathI prasidhdha hateA te zrI vIra prabhuthI pratikhAdha pAmI zrI vIra prabhuneA bhakta thayA tyArathI te yakSanu nAma zrI brahmazAMti paDayuM hatu. te pratiSThAnAM camatkArikaprabhAvathI AkarSita thaine satyapuranA zro vIraprabhutA caityamAM rahe che ane bhagavAnanI sevA kare che. , i saM. 845 mAM gIjanIti hamIre vallabhIpura nagarane bhAMgyuM. tyArapachI vi. sa'. 1061 mAM gIjanIpati mleccha rAjA gujarAtane lUTI satyapura AvI pahecyA, zro mahAvIrasvAmInA caityane ane mUrtine teDavAnA teNe ghaNA ghaNA prayatna karyA paNa pekemAM te na phAvyeA. teNe mUrtine haTAvavA hAthIe joDayA tApaNu mUrti na haTI, khaLada joDayAM brahmazAMti yakSe baLado uparanA premathI mUrti cAra AMgaLa calAvI pachI sthira thaI gaI. mUti teDavA ghaNunA ghA karyA te te tenA aMtaHpurane lAgavA mAMDayA, taravAranA ghA paNa niSphaLa nivaDayA. Akhare mUrtinI AMgaLI kApI te mlecche! bhAgyA paNa rastAmAM gheDAnA puMchaDAM tathA dADhI-mucha maLavA mAMDI, sainike nIce paDavA mAMDayA, zakitahIna thai gayA. Akhare rahemAnanu' smaraNa karavA lAgyA, tevAmAM AkAzavANI thaI ke-tame zrI vIraprabhunI mUrtinI AMgaLI kApI lAvyA che tethI AmaraNAMta kaSTamAM paDayA che. te sAMbhaLI badhA Azcayacakita thai gayA ane mastaka dhUNAvavo lAgyA. gajanIpatinI AjJAthI bhayabhIta thayelA tene matrI AMgaLI laIne prabhu pAse AnyA ane yathAsthAne mUkI jethI e AMgaLI tarataja joDAi gaI. A Azcaryane joine gajanIpatie ahIM AvavAnI svapne pazu icchA karI nahIM, A upadrava dUra thavAthI caturvidha sagha ghaNA ja khuzI thayA ane zrI bhIracephTamAM punaH utsavapUrvaka gIta, nRtya, pUjA, prabhAvanAdi thavA lAgyAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 315 : sAcAra tyAra pachI ghaNA samaya vityA pachI mAlavadezanA rAjA gujarAta dezane bhAMgIne satyapuranI hadamAM pahoMcyA, parantu brahmazAMti yakSarAje ghaNuM sainya nikuI tenA sainyane bhAMgyuM. tenA AvAseAmAM vane agni utpanna thaye, Aga lAgavA mAMDI. A camatkAra joi mAlavapati dhanamAla mUkI jIva laIne kAgaDAnI jema nATho. vikramanA teramA zatakamAM kaneAjanA rAjAe satyapuramAM zrI vIra bhagavAnanu pratimAyukata devadAranuM jinamadira khaMdhAvyuM hatuM. vi. saM. 1748 kAranuM mATu. sainya dezane bhAMgatu bhAMgatu tyAM Avyu, tethI gAma ane zaheronA leAke bhAgavA mAMDyA; temaja madiranA daravAjA baMdha thavA mAMDyA. anukrame e sainya satyapuranI najIka AvatAM pratideve viSuvelA meTA sainyane joine gujarAtanA mahArAjA sAraMgadevanA sainyanA AgamananI za'kAthI megalasenA nAsI gaI ane satyapuranI hadamAM pesI paNa na zakI. vi. sa. 1356mAM allAuddIna khIlajIne nAnA bhAI ulUkhAna maMtrI mAdhavanI preraNAthI dilhIthI gUjarAta tarapha nIkaLye cittoDanA svAmI samarisa Mhe daMDa daIne jema tema mevADanA bacAva karyo. tyAM te yuvarAja hamIra (bAdazAhanA bhAI) vAgaDadeza ane meADAsA nagarane lUMTI AsAvatI pahAMcyuM. kaNuM deva rAjA nAsI gayeA. somanAtha jai seAmanAtha mahAdevanI mUrtine ghaNunA prahArothI teDIne gADAmAM nAkhIne dillI mekalI dvIdhI. tyAMthI vAmanasthalI jaI ma`DalikarAyane daDaye ane seraThamAM peAtAnI ANa pravartAvI pAche AsAvalImAM AvIne rahyo. tyAM teNe maTha, madira, devaLa vagere khALI nAMkhyAM. pachI anukrame tyAMthI sAcAra pahoMcyA paNa AgaLanI mAphaka ja anAhata daivI sure sAMbhaLIne A mleccha sainya pazu jatu rahyuM, AvA AvA aneka camatkAra sAcAranA mahAvIrasvAmInA viSayamAM sAMbhaLavAmAM Ave che, paNu bhavitavyatAnA maLe, kalikAlanA prabhAve devatAe paNa pramAdI banI jAya che temaja geAmAMsanA ane lehInA chAMTaNAthI devatAo dUra nAsI jAya kaI kAraNeAne laIne brahmazAMtiyakSa pramAdI thaI dUra gayA hatA te vakhate allAuddIne teja anata mAhAtmyavALI bhagavAna mahAvIranI mUrtine saMvat 1361nI sAlamAM dillImAM ANIne tenI AzAtanA-avamAnanA karI. (A pramANe jinaprabhasUrijIe vAMchita phaLane ApanAra evA satyapuratI nA kalpa banAvyA che. tenuM bhavyajanA nitya vAMcana kare ane icchita phaLa pAme.) vi. sa. 1367 A prabhAvika tItha tenA prabhAvane camakAvatuM hatuM. vi. sa': 1348, 1356 ane 1367 sAcAra uparanA humalAo vakhate zrI jinaprabhasUrijI sAdhu avasthAmAM vidyamAna hatA eTale A prasaMge taddana sAcA ja che. sAcAramAM atyAre pAMca jinamadira che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcora : 316 : : [ jaina tIrthone 1 jIvitasvAmInuM maMdira jemAM mUlanAyaka zrI mahAvIra bhagavAnanI mUrti che. A mandira vizALa, bhavya ane manahara che. 2 tapagacchanuM maMdira jemAM mULanAyaka zrI mahAvIra bhagavAna che. 3 kharataragacchanuM maMdira jemAM mULanAyaka zrI dharmanAthajI che. 4 caudasIyAgacchanuM maMdira jemAM mUlanAyaka zrI zItalanAthajI che. 5 gAma bahAra zrI goDIjI pArzvanAthajInuM maMdira je bAvana jinAlayanuM bhavya ane vizAla maMdira che. zrAvakenAM ghara 500 che. jeo A badhAM maMdiranI joIe tevI vyavasthA rAkhI zakatA nathI. sAcorAbhIlaDIyAjI tIrthathI 40 mAIla, dhAnerAthI 24 mAila ane DIsAthI 55 mAIla dUra che. ahIM posTa ophisa che temaja relave lAInamAM, jodhapura relvemAM samadaDI jaMkazanathI dakSiNamAM jAlera, bhinnamAla, sAcora tarapha relve lAIna jAya che. jodhapura relavenA rANIvADA sTezanathI 30 mAIla dUra sAcora che, ahIM roja savAramAM moTara Ave che. rANIvADAthI moTara bhADAnA lagabhaga doDha be rUpiyA haze. atyAre jodhapura sTeTanA tAbAmAM hovAthI A tIrthane rAjaputAnA vibhAgamAM lIdhuM che. tIrtha khAsa darzana karavA lAyaka che. tA. ka. sAcAramAM vi saM. 1225 varSe vizAkha vadi teraze satyapura mahAvIra cetyamAM bhaMDArI devA vageree pitAnA kalyANa mATe catuSkikA karAvyAne lekha che.(bA. pu. nahAracha saM. zilAlekha saM. prathama khaMDa, pR. 248 mAM lekha che.) mAravADanI moTI paMcatIthI. mAravADanI moTI paMcatIthamAM rANakapurajI mukhya tIrthasthAna che. yAtrALuone rANakapura AvavA mATe B. B. & C. I. R'y. nA rANI sTezana athavA te phAlanA sTezane utaravuM paDe che. rANIthI sAta gAu ane phAlanA sTezanathI pAMca gAu dUra sAdaDI zahera che. atyAre te phAlanAthI moTara maLe che te sAdaDI thaI rANakapura laI jAya che. phAlanA ane rANI sTezana sAme jaina dharmazALA che. rANIgAma sTezanathI thoDe dUra che tyAM vetAMbara jainamaMdira, dharmazAlA ItyAdi che. sAdaDImAM cAra jinamaMdira che. rANakapura tIrthanI peDhI, dharmazAlA vagere che. zrAvakonI vastI 1000 hajAra gharanI che. zrI cintAmaNI pArzvanAthajInuM vIza jinAlayanuM mukhya maMdira che. saMprati rAjAnA samayanI prAcIna mUti che. A maMdira bAramI sadImAM banyAnuM kahevAya che. sAdaDIthI 3 thI 4 gAu dUra rANakapurajI tIrtha che. raste Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - ItihAsa ] : 317 : rANakapura jaMgalane ane pahADI che. aravallInA pahADanI pazcima bAjunI khINamAM. ujaDa ane bIhAmaNA jaMgalanI vacamAM parama ekAnta ane zAntinA sthAnamAM A tIrthasthAna AvyuM che. rANakapurajI vi. saM. teramI, caudamI, paMdaramI ane salamI zatAbdimAM rANakapura ghaNuM ja unnata ane mahAna nagara hatuM. mevADanA mahArANu kuMbhA rANunA samayamAM vi. saM. 1434mAM A tIrthanA bAMdhakAmanI zarUAta karavAmAM AvI hatI. rANakapura A vakhate mevADa rAjyamAM ja hatuM. atyAre te mAravADa ane mevADanI sabdhi upara AvyuM che. maMdirane pUrva ItihAsa A maMdira baMdhAvanAra zeTha dhanAzA ane ratanAzA be bhAIo hatA. teo jJAtie piravAla, vetAMbara jaina ane zirohI sTeTanA nAMdiyA gAmanA rahevAsI hatA. bhAratamAM IslAmI sAmrAjya sthapAI cUkayuM hatuM. eka bAdazAhane yuvarAja putra pitAthI rIsAI rAjya choDI cAlyo jate hate. zirohI sTeTamAM thaIne jatAM vacamAM nAMdIyA AvyuM. uparyukta banne zeThIyAoe rAjakumArane khUba satkAra karyo. ahIM AvavAnuM kAraNa jANI premathI samajAvI pitA pAse javA samajAvyuM. rAjaputra pitAnI sevAmAM gayA. tyAM jaI badhI vAta karI. bAdazAhe potAnA putrane samajAvanAra A banne bhAIone potAne tyAM bolAvI bahu ja satkAra-sanmAna ApyAM ane potAnI pAse ja rAkhyA. paraMtu rAjyanA kAvAdAvAthI anabhijJa bane bhAIo kAcA kAnanA sUbA(bAdazAha)nA krodhanA bhaMga banI daMDa ApI jIvana bacAvI janmabhUmimAM AvyA. dariddhAvasthAne kAraNe nAMdIyA na jatAM vyApAranA mukhya kendra rANakapuramAM AvI vasyA. bhAgya ajamAvyuM ane mukhya pratApe lakSamIdevI prasanna thayAM. eka rAtre zeThajIne nalinAgulama vimAnanuM svapna AvyuM. zeThajIe AvuM maMdira baMdhAvavAnI pratijJA karI. aneka mistrI-kuzala zilpIoe maMdiranA plAna banAvyA kinta zeThajIne pasaMda na AvyA. Akhare depA-dIpA-(pAka) nAmanA kArIgare devInI sahAyathI zeThajInI IcchAnusAra maMdirane AkAra banA. zeThajIe kuMbha rANA pAse maMdirane cagya jamIna mAMgI ane 1434mAM maMdirane pAye naMkhAye. pAyAmAM keTalAye maNa kesara, kasturI ane sAta jAtanI uttama dhAtuo nAMkhI pitAnI udAratA batAvI kAma cAlu karAvyuM. seMkaDo kArIgaro kAme lAgyA. bAsaTha bAsaTha varSane ekadhArA prayatna pachI cAra mALanuM maMdira taiyAra thayuM. zeTha jInI IcchA sAta mALanuM gaganacumbI maMdira banAvavAnI hatI paraMtu ghaNe samaya thaI javAthI ane pitAnuM AyuSya alpa jANa pratiSThAne pitAnA hAthathI lAbha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANakapurajI : 318 : | jaina tIrthone levAnI IcchA thaI. A maMdira banAvavAmAM lagabhaga 9 lAkha seneyAne (15 karoDa rUpiyA kharca thayo. vi. saM. 1499mAM bRhat tapAgacchIya zrI samasuMdarasUrijI mahArAjanA haste mahAna utsavapUrvaka pratiSThA karAvI. maMdiranuM nAma saiyadIpaka devAlaya, yAne dharaNavihAra prasiddha che. rANakapurajI eTale "nalinIgubha vimAna yAne kaLAkauzalyane Adarza namUne. derAsaranuM bAMdhakAma sevADI temaja senANAnA Arasa pattharathI karavAmAM AvyuM che. pacIsathI trIsa pagathiyAM caDhyA pachI derAsaranI prathama sapATI upara avAya che. ATalI UMce ane vizAla pAye jatAM maMdiramAM keTalo kharca thaye haze tenI kalpanA thaI zake che. sapATI upara AvatAM ja mukhya dvAramAM praveza thAya che. maMdiramAM praveza karavAne cAra mukhya daravAjA banAvavAmAM AvyA che. pratyeka daravAjAnI banAvaTamAM hajAro rUpiyAno kharca karavAmAM Avyo che. derAsaramAM 1444 thAMbhalA che. keTalAka thAMbhalAnI UMcAI 40 thI 45 phUTathI paNa vadhAre che. AvA keraNIvAlA thAMbhalA Aje dasa hajAranI kiMmate thavA paNa muzkela che. tenI upara suMdara ArasanA majabUta pATaDA che. maMdiramAM cAre khUNe banne derAsare che. tenA raMgamaMDapa, sabhAmaMDapa tathA mukhya maMDapa paNa alaga alaga che. kula maLIne 84 zikharabadhdha derIo che. - mandirachamAM mUlanAyaka caumukhanI cAra mUrtio che. pazcima taraphanI bhUlanAyakajInI bhavya mUti upara saM. 1498ne lekha che, uttara taraphanI mUrti upara 1679 pUrva taraphanI mUrti upara 148 ane dakSiNa taraphanI mUti upara paNa 148ne lekha che. mUlanAyakanA daravAjA pAse lagabhaga 45 paMkitane lAMbe lekha che, jemAM saM. 146 bAdamAM mevADanA rAjA bampa ane guhila vagere rAjAonI 40 peDhInAM nAma che-vaMzAvaLI che. bAdamAM 39 mI paMktimAM paramArhat dharaNAzAha piravADe. A maMdira nirmANa karAvyAne ullekha che. 42 mI paMktimAM lakhyuM che ke "ke lokArI krAmiSAra zIvatuaptIzvaSAAritaH" tyArapachI pratiSThApaka bahatapAgaccha zrI jagacaMdrasUri-revendrasUri " AgaLanI paMkti khaMDita che, kintu tapagacchanA AcArya mahArAje pratiSThA karAvyAnuM lakhyuM che. maMdiranA bIjA mALa uparanI khUbI te aura mahattvanI che. hubaha devavimAnane nakaza-nakala joI le. ahIM paNa mUlanAyaka mukhajI ja che. lekhe 1507, 1508, 1551 ane 1506nI saMvatanA che. trIjA mALanI khUbI te ethI ye vadhI jAya che. ahIM paNa cAmukhajI che. maMdirajInI 84 derIo ghumaTI * zrI somasuMdarasUrijInuM jIvanavRttAMta samasaubhAgya kAvyamAMthI joI levuM. temAM rANapuranA maMdiranI pratiSThAno tathA rANakapurano paNa vistArathI ullekha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 319 : rANakapurajI enAM zikhara bahu ja bhavya dekhAya che. mukhajImAM mUlanAyakajInI mUrti para saM. 1511ne lekha che. nalinI guma vimAnane paricaya karAvatuM A addabhuta maMdira pUrNarUpe ahIMthI dekhAya che. maMdirane Ave namUne bIje kyAMya dekhAtuM nathI. suMdara saMpUrNa kalAmaya A maMdira darzakanA manane eTaluM AkarSe che ke ahIMthI khasavAnuM mana ja nathI thatuM. - pradakSiNAmAM 84 jinAlaya che. A sivAya sametazikhara, meruparvata, aSTApada, naMdIzvaradvIpa AdinA suMdara AkAranI racanA che. paTa banAvelA che. derIomAM keTalIka te rAjA saMpratinA samayanI mUrtio che. jyAre keTalIka salamI ane sattaramI zatAbdinI mUtio che. mULanAyaka bhagavAnanI jamaNI tarapha rAyaNavRkSa nIce zrI AdinAtha bhagavAnanI pAdukA che. temaja sahastrakUTa tathA sahastraphaNA pArzvanAthanA citranI kuzaLatA parama darzanIya che. mUla maMdiramAM prabhujInAM niraMtara darzana thaI zake tevI rIte prabhujInI sAmenA khaMbhA upara zeTha dharaNA zAhanI ane zilpI pAkanI UbhI kRtio che, bIjA khaMbhAomAM paNa dharaNazAha* ane ratnAzAhanI mUtio che. daMtakathAmAM kahevAya * dharaNAzAhe A lekyadIpikA maMdira baMdhAvyuM che. A sivAya tenAM satkAryonI nedha tenA zilAlekhamAM maLe che je A pramANe che ajArI, pIMDavADA, sAlera Adi sthalee navAM aneka devAlaya baMdhAvyA; ghaNe ThekANe jIrNoddhAra karAvyA. rANakapuramAM ja 84 sthaMbhonI vizALa pauSadhazALA baMdhAvI ane 1484nA bhayaMkara akAlasamaye jagaDuzAnI mAphaka dAnazAlA khelI ane vAva, taLAva vagere lakopayogI sAdhanA karAvI jIvana amara banAvyuM che. A sivAya eka bIjo zilAlekha 1651 ne che, je A pramANe che " saMvat 1651 varSe vaizAkha zudi 13 dine pAtasAhi zrI akabara pradatta jagadguruvirudadhAraka paramagurU tapAgacchAdhirAja bhaTTAraka zrI 6 hIravijayasUrINAmupadezena zrIrANapuranagare, caturmukha zrIdharaNavihAre zrImadahamadAvAhanagaranikaTavaryusamAnapUravAstavyaprAgvaTa jJAtIya sA. rAyamalabhAryA vajUbhAryA surupade tatputra sA. khetA sA. nAyakAbhyAM bhAvarathAdi kuTumbayutAbhyAM pUrvadikpratolyAM medhanAdAbhidho bhaMDapaH kAritaH svazreyorthe sUtradhAra samala mAMDapa zivadatta viracitaH prathama khaMDamAM cemukhajI para lekha che te A pramANe che ". 1418 . . 6 dhANAne prAga saM. rANAkiyusena jIyugAviyaH kA. pra. tapAgacchanAyaka zrIsomasuMdarasarimiH" prathama khaMDamAM uttara tarapha A pramANe lekha che "saM. 1679 varSe vaizAkha sudi 11 vAra budhe medapATarAjAdhipatirANA zrIkaviha vijayarAjye tatsamadhe tapAgacchAdhipati bhAraka zrIvijayadevari upadezena paM. kelA paM. jayavi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaNakapurajI : 320 : [ jaina tIrthanA che ke-dhannAzAhanI 62 varSanI mahenata pachI paNa madiranuM kAma adhUruM rahyuM tyAre temanA vaDIla bandhu ratnAzAhe kahyuM ke-huM tamArI abhilASA pUrNa karavA mArAthI banatu karIza tathA tamAruM adhUruM kArya jarUra pUrNa karAvIza. ratnAzAhe A vacana pALI pAchaLa paNa keTalAMye varSA kAma cAlu rAkhI kArya pUrNa karAvyu hatu. mahirajImAM 84 bhoMyarAM hatAM; temAM pratimAo tathA dhananA saMgraha hatA. musalamAnI bAdazAheAnA jamAnAmAM cAra pAMca vakhata ahIM humalA thayA che; mUrtie khaMDita karAI che tathA derIo paNa khaMDita thai che. zrI sa Mghe khaDita kArya zIghra sudharAvyu che ane bheAMyarAMmAMthI mUrti e kADhI birAjamAna karI che. ** ', eka zilAlekha ke je sa. 1674 ne che; khIjA mALa upara che temAM lakhyu che ke-jagadguru tapAgacchAdhirAja zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI zrAvaka kheta! nAyake A daravAjo banAvavA mATe 47 seAnAmahArA bheTa karI che. eTale avAranavAra musalamAno humalA pachI sudhArA thatA rahyA che. A mahAn bhavya madiranA jIrNoddhAra zeTha ANudajI kalyANajInI peDhI taraphathI cAle che. jIjJeAdvAramAM sADAtraNa lAkha rUpiyA kharca thai gayu che; hajI kA cAlu che. A mahAn kalApUrNa bhavya madira joI sara jemsa phargyusana peAtAnA History of lndica and Eastern architaoter " pustakamAM lakhe che ke " A devAlayanu' bheAMyataLIyuM sapATIthI khahu ja UMcuM hAvAne kAraNe tathA mukhya ghummaTAnI vadhAre UMcAIne lIdhe eka mahAna jaina devAlayanA kharAbara dekhAva Ape che kAraNa ke bIjA jUnAM devAlayeAmAM bAhya bhAga upara kotarakAmanA abhAva hAya che, devAkSayanA dareka thaMbhe eka ekathI judAM che tathA te uttama rIte gAThavyA che, tenA upara bhinnabhinna UMcAInA ghummaTA geAThavelA che. A badhA uparathI mana upara ghaNI ja suMdara asara thAya tema che. kharekhara AvI sArI asara kare tevuM staMbhenI suMdara gAThavaNI viSe sUcanA kare evuM hindustAnamAM eke devAlaya nathI. gehavaNIno uttamatA uparAMta bIjI jANavA lAyaka bAbata e che ke-devAlaye razakelI jagyA 48000 hajAra ceArasa puTa che. kArIgarI ane sudaratAmAM madhyakAlIna yuropiyana devAlaye karatAM ghaNI rIte caDhe tema che. " jana kavi mehu sa. 1499 mAM A maMdirano nIce pramANe prazaMsA kare che. jaya paM, tejahaMsena pratiSThitaM tacchrAvakaprAgvATa jJAtiya sA. varadhA, tatputra sA. hemarAjanavajIkAritaH dhorastu yugAdIzvara biMbaM " khIjA khaMDamAM zrI AdinAthajInI savA savA hAtha mATI sapheda cAra pratimAo che jenA upara sa. 1506, 1507, 1508 ane 1551 nI pratiSThA karAvyAnA lekhA che. trIjA khaMDamAM mUlanAyaka zrI saMbhavanAtha, zrI AdinAtha vagerenI mUrtie upara 1551 nI pratiSThA karAvyAnA lekha. A dharavihAra devAlayamAM devakulikAo sahita hATI mATI 180 jinamUrti che. A sivAya zatru Mjaya, giranArane paTa, sammeta kula lagabhaga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANakapuranI paMcatIthI. na thAya to ) a ra 06 zrI varakANuM pAzvanAtha-mULanAyaka ane maMdiranA mukhya dA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANukepuranI paMcatIthI D.AMALI upara : nADelanuM mukhya jinAlaya nIce: koTInA prakhyAta maMdiranI be bAjunA de. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 3ra1 : rANakapurajI sevaMje e siri giranAre, rANigapura zrIdharaNa vihAre vadhyAcala adhikuM phala lI jaI saphala janma thI caumukha kijaI devachaMda tihAM avadhArI, zAzvata jinavara jANe cAri viharamANu bII avatArI, cauvIsa jiNavara mUrati sArI tihi jibiMba bAvana nihAluM, sayala biMba bahatta jINaluM phiratI biMba navi jANuuM pAra, tIratha naMdisara avatAra vividha rUpa pUtalIya apAra, keraNIye arabuda avatAra teraNa thaMbha pAra navi jANuM, eka jIbha kima kahIya vakhANu A (jaina patrane rIpaka, pR. 159) rANakapuramAM kula sAta maMdira hevAnuM kavi meha jaNAve che - banagara rANapuri sAta prAsAda eka ekasiuM mAMDaI vAda." anyatra pAMca maMdira havAne paNa ullekha che kintu atyAre te uparanA aikyadIpaka maMdira sivAya bIjAM be maMdire che. eka zrI pAzvanAthajInuM ane bIju zrI neminAthajInuM che. dhannAzAhanA A mahAna ane bhavya maMdirane zeTha A.ka.nI peDhI taraphathI lAkha rUpiyAnA kharce suMdara chodhdhAra thaye che. jIrNoddhAra pachI enI ronaka aura vadhI gaI che. atyAre A maMdiramAM sAta bhoMyarA che, jemAM pratimAo che. 1. dharmazAlAnI sAme zrI pArzvanAthajInuM maMdira che. maMdiramAM kArIgarI suMdara che. mULanAyaka zrI pArzvanAthajInI pratimAjI bahu ja bhavya ane mane hara che. ahIM zikharane 5, sahastraTapaTa, sahastraphaNA pArzvanAtha paTa, naMdIzvarapaTa, comukha DoTA, AcArya, mUrti, dharAzAha ane temanAM patnInI patharanI suMdara mUrtio che. A maMdiranI nIce 84 beyanA hevAnuM kahevAya che. atyAre sAta bhoMyarAM che temAMthI cAra bhoyarAM avAranavAra ughaDe che. tene ugharAvanAra gRhastha pAse rUA. 51) nakare levAya che. A maMdiranI derIo upara zilAlekho vidAmAne che, je 1535 thI 1556 sudhInA che. * zrI pArzvanAthajInA maMdiramAM mUlanAyaka zrI pArzvanAthajInI 1 hAtha moTI syAmavarNI suMdara mUrti che. AnuM parikara paNa suMdara che, ane eka tera che jemAM nAnI nAnI tevIsa mUrti o khedelI che. A maMdiramAM nAnI moTI 28 mUrtio che. AnI pratiSThA 1444 mAM thayelI che. A maMdira pUrNimAnA zrAvakee pratiSThita karela che. AnAthI thoDe dUra trIjuM maMdira che jemAM mUlanAyaka zrI neminAthajInI 1 hAtha moTI mUrti che. A maMdiramAM kharataragacchanA AcAryoe pratiSThA karAvelI che. paMdaramI sadInuM A maMdira che. Ane salAvanuM maMdira paNa kahe che. A maMdirathI 4 pharloga dUra eka devInuM maMdira che. zrI cakezvarI devInuM maMdira che. AnA jIrNoddhAranI jarUra che. najIkamAM ja moTI nadI vahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varakANA : 32 : | jaina tIrthone eka prAcIna bhoMyaruM che, jemAM prAcIna pratimAo che. maMdiramAM jIrNoddhAranI jaldI jarUra che. maMdira ghaNuM ja prAcIna che. keraNuM mUla maMdira karatAMye bahu ja sarasa ane bArIka che. khaMbhAomAM ane maMdiranA bahAranI bhAgamAM putaLIonI goThavaNa, aMgamaroDa, hAvabhAva, bhAratanI prAcIna nRtyakaLAne Abehuba citAra khaDe thAya che. keTalAMka putaLAM maryAdAnuM ullaMghana kare tevAM che je jotAM Azcarya thAya che. 2. nemanAthajInuM maMdira paNuM bahu ja suMdara che. yadyapi kArIgarI ochI che paraMtu maMdira majabUta ane darzanIya che. ahIM paNa eka bheMyaruM che. rANakapuramAM Aso zu. 13 ane phAgaNa vadi 10 (hindI caitra vada 10 nA moTA meLA bharAya che. phA. 1, 10 dhvajAdaMDa caDhe che. dhanAzAhanA vaMzajo ke jeo ghANerAvamAM rahe che teo caDhAve che. hajAre yAtrI meLA upara Ave che. rANakapuramAM prAcIna samayamAM 3000 hajAra zrAvakenAM ghara hatAM Aja te bhayaMkara jaMgala ane pahADI che. tIrthanI vyavasthA zeTha A. ka. peDhI taraphathI cAle che. tenI ophIsa sAdaDImAM che. rANakapuramAM Alezana suMdara dharmazAlA che. yAtrikoe sAmAna laIne AvavuM ThIka che. khAsa rahevA jevuM sthAna che. ahIM eka sUrya maMdira che. ahIMthI mevADane paga rasto sIdhe che, kezarIyAjI javAya che. dareka yAtrI A tIrthane lAbha jarUra the. varakANA. rANI sTezanathI traNa mAIla dUra varakANAjI tIrtha che. ahIM zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM prAcIna bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira che. "aMtarIka vakANe pAsa A sakalatIrtha stotramAM dareka jaina prAtaHkAlamAM yAda karatAM bele che ane temAM varakA tIrthamAM birAjamAna pArzvanAtha bhagavAnane bhaktithI name che. raMgamaMDapa ane navacaukIkA eka khaMbhA upara vi. saM. 1211 ne lekha che. mUlanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAjI bahu ja bhavya ane prAcIna che. mahArAjA saMpratinA samayanI che. tenuM parikara ke je pIttalanuM che, pAchaLathI saM 1707 mAM baneluM che. maMdiramAM lagabhaga ra00 jinabhUtio haze. maMdiranA daravAjAmAM pesatAM ja DAbA hAtha taraphanA hAthInI pAse eka zilAlekha che te saM. 1696ne che. temAM lakhyuM che ke piSa vada 8 me, zukravAre mevADanA adhipati mahArANA jagatasiMhajIe tapAgacchAcArya zrI vijayadevasUrijInA sadupadezathI varANu tIrthamAM piSavada 8-9-10-11 nA bharAtA meLAnA divasomAM yAtrIonuM mahesula mApha karyAne ulalekha che. varANAjImAM jenenI vastI nathI; gAma nAnuM che. golavADa prAMtanI paMcAyatInuM mukhya sthAna che. ahIM AcArya zrI vijayavallabhasUrijI mahArAjanA upadezathI varakANA pAzvanAtha jaina vidyAlaya gurukula cAle che. A saMsthA mAravADamAM kelavaNa pracAra mATe prasiddha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 323 : nADala-nADulAi nADela, varakANAthI traNa gAu dUra nADela tIrtha che. ahIM suMdara prAcIna cAra bhavya jinamaMdire che. temAM zrI padmaprabhunuM maMdira ghaNuM ja prAcIna che. pratimAjI saMpratirAjAnA samayanAM prAcIna che. A maMdiranI pAse ja bIjA be maMdira che jene A moTA maMdiramAM ja samAveza thAya che. A sivAya zrI zAMtinAthajI, nemanAthajI ane zrI pArzvanAthajInAM Ama kula cAra ( uparanAM be judAM gaNatAM cha ). moTA maMdiramAM bhamatImAM eka derImAM cetarA upara kaTInA paththaramAM banAvela cAmukhanuM akhaMDa derAsara che, temAM ketarakAma bahu ja sarasa che. aMdaranI cAre pratimAo keI laI gayuM ema kahevAya che. maMdiramAM eka bahu ja UMDuM bhaMyaruM hatuM. A bheMya nADelathI nADulAI sudhInuM hatuM. suprasiddha mahAprabhAvika zrI mAnadevasUrijIe laghuzAMti tetranI racanA ahIM ja karI hatI. padmaprabhujInA maMdiranA jIrNoddhAranI jarUra che. vizAla dharmazAlA che. yAtrikone badhI sagavaDa maLe che. tIrtha vahIvaTa gAmane zrI saMgha kare che. gAmamAM 250 ghara jainenAM che. traNa upAzraya che, be dharmazALAo che, pizAla che. nADulAI. nADolathI nADulAI tIrtha traNa gAu dUra che. ahIM nAnAMmoTAM maLI kula 11 maMdire che. A zahera bahu ja prAcIna che. tenuM purANuM nAma nAradapurI che. be maMdira gAma bahAra che ane 9 maMdira gAmamAM che. gAma bahAranAM ane maMdire be TekarIo upara che. A TekarIone leke zatruMjaya ane giranAranA nAmathI saMbodhe che. camatkArI AdinAtha maMdira gAmanA daravAjAnI bahAra najIkamAM ja eka AdinAtha bhagavAnanuM moTuM prAcIna maMdira AveluM che. maMdiramAM rahelA judA judA cha sAta zilAlekha uparathI jaNAya che ke A maMdira bAramA saikAthI paNa prAcIna haze. ahIMnA eka zilAlekha parathI samajAya che ke ahIM prathama mahAvIra caitya haze. pAchaLathI * A padmaprabhujInA maMdiramAM gUDhamaMDapamAM neminAtha ane zAMtinAthanI kAryotsargastha be pratimAo che tenA upara saM. 1215 vaizAkha zudi-10 bhamavAra; vIsAvADAnA mahAvIra devanA cityamAM bahaddagacchAcArya municaMdrasUri praziSya devasUrinA ziSya pagaNinA hAthe pratiSThA thayelI che. A pratimAo pAchaLathI nADolamAM lAvIne birAjamAna karI che ema lAge che. A sivAya zrI padmaprabhujInI mUrtine lekha paNa maLe che temAM saM. 1686 prathama ASADha vadi 5 ne zukravAre tapAgacchAdhirAja zrI hIravijayasUrIzvarapraziSya; samrATu jahAMgIrapradata mahAtapAbirudadhAraka zrI vijayadevasUrIzvarajIe nAhula nagaramAM rAjavihAramaMdiramAM padmaprabhu bibanI sthApanA karI. A ja maMdiramAM bIjo eka lekha saM. 1485 ne che ane pratiSThApaka zrI samasuMdarasUrijI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nADulAi : 324 : [ jaina tIrthone zrI AdinAtha bhagavAna mUrti birAjamAna karavAmAM AvI haze, paraMtu pAchaLathI temAM paNa parivartana thayuM che ane hAlanI zrI AdinAtha bhagavAnanI mUrti pAchaLathI birAjamAna karI haze ema jaNAya che. A AdinAthanA maMdiranI pAse ja brAhyAnuM tapezvara mahAdevanuM maMdira che. A banne maMdirone daMtakathAmAM paraspara saMbaMdha che. saMkSepamAM kathA A pramANe che. "eka vakhate eka jenayati ane zeva gosAMInI vacce maMtraprayoganI kuzalatA viSe vAda thaye. teoe potAnI maMtrazakti dekhADavA mATe, dakSiNa mAravADanA malANInA kheDamAMthI banne jaNAe pitapatAnA matanAM A maMdira; maMtrabaLathI AkAzamAM uDADyA ane evI pratijJA karI ke-sUryodaya pahelAM nADalAI pahoMcIne tenI TekarI upara, je prathama pitAnuM maMdira sthApana karaze tenI jIta thayelI gaNAze. banne jaNAe tyAMthI eka sAthe madira uDADayAM paraMtu zivagosAI janayatinI AgaLa nIkaLe ane nADalAInI TekarI pAse AvI upara caDhavA jatuM hatuM teTalAmAM jaina yatie maMtravidyAthI kukaDAno avAja karyo. tethI goMsAI vicAramAM paDaze ane sUryodaya thaye ke zuM te jevA maMDe eTalAmAM jainayatinuM maMdira tenI barAbara AvI pahoMcyuM ane sUryodaya thaI javAne lIdhe baMne jaNAe TekarInI nIce ja pitapitAnAM maMdira sthApana karyA. A daMtakathAne lagatI eka kaDI paNa tyAMnA leke vAraMvAra belyA kare che. saMvata dazahAtarA vadiyA caurAsI vAda kheDanagarathI lAvIyA nADalAi prAsAda A daMtakathAmAM jaNAvela jenayati saMbaMdhI hakIkata khaMDera gacchanA zrIyaze. bhadrasUrijIne uddezIne che. sehamakularatnapaTTAvalInA lekhake paNa A hakIkatanuM sUcana karyuM che, paraMtu temaNe ApelI kaDInA uttarArdhamAM pharaka che "vallabhIpurathI ANiye jhASabhadeva prAsAda" yadyapi kavivara lAvaNyasamaye A hakIkata nathI ApI chatAMye temanA vakhate eTaluM te jAhera hatuM ja ke zrIyazobhadrasUrijI A maMdira maMtrazaktithI bIje ThekANethI upADI lAvyA hatA. tyAMnA 1597 nA lekhamAM paNa spaSTa jaNAvyuM che ke-saM, 64 mAM A maMdira zrIyazobhadrasUrijI maMtrabalathI ahIM lAvyA hatA. zrI AdinAthajInA maMdiramAMthI saM. 1186 mAgha sudI 5 ne lekha maLe che; temaja saM. 1200 no lekha che; bIje 1202 ne lekha maLela che mUlanAyaka zrI AdinAthajI bhagavAna upara saM. 16744 ne mAgha vadi 1 * A daMtakyA lAMbI hovAthI huM nathI ApatA. vizeSa jANavA icchanAre zrI vijayadharmasUri saMpAdita na rAsa saMgraha bhA. 3 tathA "jaina" patrane rauDhAMka vagere jovAM 4 zatrajyanI TekarI uparanA AdinAthajInI mUrti upara saM. 1686 ne lekha che, jemAM jaNAvyuM che ke 1686 mAM zrI vijayadevasUrijI ane temanA paTTadhara zrI vijaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 75 : nADalAI gurUvArane lekha che. pratiSThA karAvanAra tapAgacchIya AcArya zrI vijayadevasUrijI mahArAja che. A sivAya zrI neminAthajInA maMdiramAM 115 Azvina vadi-15 mavAra ne lekha maLela che jemAM maMdirane mATe amuka bheTane ullekha che. bIjo lekha saM. 14434 ne che jemAM maMdirano jIrNoddhArano ullekha che. A udhdhAra mAnatuMgasUrijInI vaMzaparaMparAmAM thayelA dharmacaMdrasUrijInA ziSya zrI vinayacaMdrasUrijInA upadezathI thayela che. A maMdirane neminAthajI athavA jAdavAonuM maMdira kahe che. zrI samayasuMdarajI " zrI nADelAI jA " lakhe che e A maMdirane mATe ja. siMhasUrijIe " jInatAna zIvajIpatarA zAyara zrImUnAgaDha zrI jAtinA fi zrI giranAranI TuMka upara 115 ne lekha che jemAM dAna ApyAne lekha che. 4 1443 no lekha A pramANe che- OM svasti zrInRpavikramasamayAtIta saM. 1443 varSe kArtikavadi 14 zuke zrI nahulAinagare cAhumAnAnvaya mahArAjAdhirAja zrIvaNavIradevarAjye atrastha svaccha zrImad bRhadgacchanabhastaladinakaropama zrImAnatuMgasUrivaMzodbhavaM zrIdharmacaMdasUripaTTalakSmIzravaNoptalAyamAnaH zrIvinayacaMdasUribhiranalpaguNamANikyaratnAkarasya yaduvaMzazrRMgArahArasya zrInamIzvarasya nirAkRtajagadviSAdaH "bApA mudde vAraMvA naMdranA zrI " 1187 ne paNa dAna patro lekha che. 1200nI sAlane paNa dAna ApyAne lekha che. agiyAre maMdirone TUMka paricaya nIce ApuM chuM. 1 zatrujya TUMka mUlanAyakacha raMga 1686nI pratiSThA thayelI che. 3 mUrtio che. AdinAthajI sapheda 2 giranAra TUMkamalanAyaka zyAma 1119 pratiSThA che. zrI neminAthajI 3 AdinAthajI sapheda 1674 , 4 ajitanAthajI pIlA 0 5 supArzvanAthajI sapheda 1659 6 bhASabhadevajI 7 zAntinAthajI 1659 8 neminAthajI 1659 9 supArzvanAthajI 1798 10 goDI pArzvanAthajI 11 zrI vAsupUjyajI 1718 gaDha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muchALA mahAvIra : 326 : [ jena tIrthone A sivAya zrI ajitanAtha, zAntinAtha, neminAtha, pArzvanAtha, vAsupUtya, goDIjI pArzvanAtha supArzvanAtha tathA TekarI uparanAM be madire maLI kula 11 maMdira che. maMdire purANAM ane darzanIya che. TekarI uparanAM maMdira nAnAM che paraMtu bahu ja ramaNIya ane ekAnta sthAnamAM AvelAM che je parama AhlAda upajAve che. nADulAI nava maMdira, sAra zrI supAsa prabhu nemakumAra jUnA lekhamAM A nagarInuM nAma nahUDulaDogikA,navakulavatI,naDaDUlAI vagere nA maLe che tathA vallabhapura evuM nAma paNa maLe che. ahIMnA keTalAka zilAlekha prAcIna jaina lekha saMgraha bhA. 2 mAM prakAzita che jenA lekha jotAM ahIMnI prAcInatAne khyAla Avaze. ahIM zrAvakanI vastI paNa sArI saMkhyAmAM che. vizAla dharmazAlA che. sAdaDI. ahIM 900 ghara jainonAM che. pAMca suMdara jinamaMdira che. emAM sauthI moTuM zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajInuM bhavya vizAla maMdira che. nyAtine moTo che. emAM AyaMbila khAtuM sAruM cAle che. AtmAnaMda jaina skula, AtmAnaMda jaina pustakAlaya, kanyAzALA vagere cAle che. cAra pAMca upAzraya che. ANaMdajI kalyANajInI peDhI je rANakapura tIrtha saMbhALe che tenI ophisa sAdarImAM che. sAdarInAM maMdiranI vyavasthA paNa peDhI ja saMbhALe che. ghANerAva, nADalAIthI ghArAva lagabhaga 3 keza dUra che. ahIM zrI AdIzvara bhagavAnanuM vizAla maMdira che. kula daza maMdire che je parama darzanIya che. zrAvakanI vastI sArI che. vizAla dharmazAlA che. daza maMdire A pramANe che. kuMthunAthajI, jIrAvalA pArzvanAthajI, goDI pArzvanAthajI, zAntinAthajI, AdinAthajI, RSabhadevajI, abhinandanaprabhu, cintAmaNI pArzvanAthajI, pArzvanAthajI ane zrI dharmanAtha. AmAM zrI goDI pArzvanAthajInuM maMdira zaka saMvat 1680 mAM banyuM che ane pratiSThApaka zrI jagadguru hIravijayasUrIzvarajInI paraMparAnA AcAryazrI vijayadayAsUrinA paTTadhara zrI vijayadharmasUrijI che. muchALA mahAvIra, ghaNerAvathI nA gAu dUra jaMgalamAM zrI muchALA mahAvIranuM suMdara maMdira che. vIza jinAlayanuM A maMdiramAM bhamatI ane raMgamaMDapamAM malI 54 jinamUtio che. be hajAra varSa pahelAnuM A pavitra tIrthasthAna che. yadyapi prAcIna lekho rahA nathI chatAMye mUrtinI prAcInatA, bhavyatA ane camatkAritA Aja paNa pratyakSa anubhavAya che. zrI mahAvIra prabhunI mUrti rA hAtha UMcI sapheda pratimA che. suMdara parikara sahita che, ghArAvathI bahAra nIkaLatAM ja jaMgala Ave che. raste paNa vikaTa che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 327 : muchALA mahAvIra kAMTA ane kAMkarAnuM jera che. bhemiyA vinA A raste javuM muzkela che. maMdiranI pAse ja eka purANuM dharmazAlA che. ahIM keI rAta te rahetuM nathI pratimAjI bahu ja prAcIna che. keTalAka kahe che ke A pratimAjI naMdIvardhana rAjAe bharAvelI che. mevADamAM jema zrI kezarIyAjInA adhiSThAyaka jAgatI ta manAya che ane jena ke jenetara dareka pUje che-mAne che tema ahIMnA paNa adhiSThAyaka deva jAgatI ta che. jaina jainetara dareka pUje che, mAne che. mULanAyaka pratimAjI ghaNe sthAnethI khaMDita che. bIjI mUti birAjamAna karavA mATe lAvyA hatA paraMtu mUlanAyakajInA jUnA biMba gAdI parathI uThAvI zakAyA nahiM. AkharamAM navIna biMba pAsenI derImAM birAjamAna karyA. ahIMnI vyavasthA ghArAvane zrIsaMgha rAkhe che. kA. za. 15 ne ghANerAvamAM meLo bharAya che ane kA. va. 1 temaja cetara zudi 13ne ahIM meLo bharAya che. mUchALA mahAvIra kema kahevAyA te mATe eka daMtakathA che je A pramANe che. eka vAra udepurane mahArANe parijana sAthe zikAre nikaLyA hatA. pharate pharate dharmazALAnA bahAranA oTalA upara vizrAma karyo. rAjakarmacArIo sAthe rANAjI beThA hatA tyAM pUjArIe AvI tilaka mATe kesara ApyuM. kesaranI vATakImAM acAnaka bAla nIkaLe. bAla joI pUjArIne Thapake ApavA eka rAjakama. cArIe hasatAM hasatAM kahyuM-pUjArIjI, tamArA devane dADhImUcha jaNAya che, nahiM te kesaramAM bAla kayAMthI Ave? pUjArIthI A parihAsa sahana karAye nahiM ane niDaratAthI kahyuM-hA mahArAja, mArA deva te dADhImUcha te zuM paNa aneka rUpa karavA samartha che. rANAjIe A vAkaya sAMbhaLI hasatAM hasatAM kahyuM-agara jo tArI vAta sAcI hoya te dADhImUcha sahita tArA bhagavAnanAM darzana karAva. pUjArI kahyuM "jo prabhu dADhImUcha sAthe darzana Ape te ja huM annajaLa grahaNa karUM" Ama kahI aThThama tapa karI maMdiramAM besI gayA. trIje divase adhiSThAyaka deve kahyuM ke "kAle rANAjIne darzana karAvaje. prabhu dADhImUcha sahita darzana deze." pUjArIe utsAhamAM AvI cothe divase maMdiranAM dvAra khelyAM. rANAjIe parivAra sahita tenAM darzana karyA ane mUrtine-prabhujInA dADhI mUcha nihALI AzcaryamAM garakAva thaI bhaktithI namI paDyo, paraMtu eka jaNe vicAryuM ke-AmAM pUjArInuM kaMI kArasthAna haze eTale teNe muchano bAla kheMce, eTale ekadama tyAMthI dUdhanI dhArA chUTI. pachI pUjArIne e manuSya upara gusso Avyo ne zrApa Apyo ke tArA kulamAM keIne dADhImUcha nahiM Uge. kahe che ke A zrApa sAce paDyo hate. ATalA khAtara A mUrti mUchALA mahAvIra tarIkenI prasiddha che. sthAna bahu ja camatkArI ane prabhAvazAlI che. ahIM pahelAM ghaNI vastI hatI. ghArAva ane A sthAna ba eka ja hatuM. jaMgalamAM bIjA maMdiranAM khaMDera hajI paNa dekhAya che. ahIMthI traNa gAu sAdaDI che tene paricaya AgaLa AvyA che. tyAMthI sIdhA rANI paNa javAya che. saMkSepamAM mAravADanI moTI paMca tIthIne A paricaya Apyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIMDavADA : 328 : | jaina tIrthanA mAravADanI nAnI paMcatIthI. mAravADanI nAnI paMcatIthamAM nANA, dIyANA, nAMdIyA, bAmaNavADA ane ajArI gAmo che. yadyapi mAravADanAM ghaNuM gAmomAM prAcIna gaganacukhI bhavya bAvana jinAlaye parama darzanIya che tathApi mAravADanI nAnI ane moTI paMcatIrthInAM sthAne khAsa darzanIya che. mAravADanI meTI paMcatIthInuM varNana upara lakhyuM che. have nAnI paMcatIrthIne ulekha karuM chuM. pIMDavADA, A paMcatIthamAM javA mATe pIMDavADA mukhya sthAna che. ahIM zrAvakenI 200 gharanI vastI che; suMdara be dharmazAlAo che ane bAvana jinAlayanuM prAcIna madira che. mULanAyaka zrI mahAvIrasvAmI che, atyAre ahIM jIrNodhdhAranuM kAma cAle che. vasantagaDhanA kilAmAMthI nIkaLelI keTalIka prAcIna mUrtio ahIM che. ahIMnuM maMdira 1465mAM banyAne lekha divAlamAM che. A sivAya bIjI keTalIka vAtanI mUtio bAramI zatAbdinI che. vi. saM. 1151 nI eka suMdara vIzI che. bIjI eka pratimA upara 112 "nAnI vALa vAritA." eka upara 1142 thImanAgarIkAi giakura IzALa paur wApitA A pramANe lekha che. A maMdiramAM dhAtunI be UbhI pratimAo che. enI racanA bahu ja adabhuta ane anupama che. temAMye vastranI racanA te kamAla che. DAbA paganI ghUMTaNIe vastranI je ghaDa pADI che temAM te hada karI che. lekha che paNa ghasAI gayela che. prAcIna lIpImAM lekha che. A lekha vi. saM. 744nA che ane te kharesTrI lIpImAM che. *pIMDavADAthI nAMdiyA 3 thI 4 keza thAya che. * nANakIyagacha keTale prAcIna che te A uparathI samajAze. A pradezamAM nANa kIvaga7nA AcAryanI pratiSThita mUrtio vadhu maLe che. nANukIyagachanI utpatti ahIM najIkanA nANuM gAmathI thayelI che. gAma atyAre te nAnuM che. zrAvakanI vastI, jinamaMdira, upAzraya AdinI sagavaDa sArI che. * jhADalI-pIMDavADA sTezanathI be mAIla dUra vAyavyamAM A eka prAcIna gAma che. ahIMthI sirohI 14 mAIla dUra pazcimamAM che. ahIM eka suMdara jinamaMdira che. enI cAre bAjI derIo che. kamAne ane thaMbhalAo upara AbUnA vimalavasahInA maMdiranI keraNI jevI kAraNa che. maMdiramAM 1255nI sAlane suMdara zilAlekha che. emAM lakhyuM che ke paramAra dhArAvarSanI paTTarANI raMgAradevIe zrI mahAvIra prabhunA maMdiranI pUjA mATe eka jamIna bheTa ApI che " zarrNADA gAdidAmUritA hattA jIvApUjAI zAzvata che: " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 319 : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat khAmaNavADAjI khAmaNuvADAjI pIMDavADAthI lagabhaga 4aa mAIla dUra A tIrtha sthAna AvyuM che. ahIM AAvana jinAlayanuM suMdara prAcIna bhavya madira che. mUlanAyakajI zrI vIraprabhunI mUti prAcIna ane manehara che. mUlanAyakajInI mUrti velukA-ratanI banelI che ane upara sAcA meAtIne lepa che. derIe nIcI che. ahIM derIe upara lekhA paNu che. eka dhAtunI paMcatIthI upara 1482 nA lekha che. derIe uparanA lekhe|mAM 1519, 1521-1para3 nA lekheA che. A lekhAmAM joyAkSana vAlamarAUAne'' lakhyu che. A derIe khaMdhAvavAmAM vIravADA-lAja vagerenA gAmeAnA zrAvakAnA mukhya bhAga che. pratiSThApaka tapAgacchIya AcArya zrI lakSmIsAgarasUrijI ane temanA ziSyA che. maMdiramAM pesatAM ja bahAranA bhAgamAM jamaNI ane DhAkhI khAnu tIrthInA sudara AlezAna paTA kAtarelA che. madira bahAra mATo vizAla dharmazAlA che. A bhAgamAM prabhu zrI mahAvIra devane khIlA ThokayAnA dRzyanI derI che. A pazu prAcIna sthApanA tI che. temaja madiramAM kAcanI peTImAM mahAvIra prabhujInA upasaCnu' ane kAnamAM khIlA ThAkayAnuM sUcana karanAra dazyA suMdara che. dhazALAnI pAchaLa TekarA upara cegirAja zrI vijayazAMtisUrijIno guDhDhA che. traNa mALanA mATo khagalA che ane eka derImAM prabhu mahAvIranI caraNapAdukA che. khAmaNuvADajInuM moTuM kArakhAnu-devakI peDhIne vahIvaTa nAnA rajavADA jevA che. vIravADA gAma A tIrthane bheTa apAyeluM che. tene vahIvaTa peDhI calAve che. atyAre vIravADAmAM e madirA che. eka bAvana jinAlayanuM bhavya prAcIna madira che, dharmazALA che, zrAvakeAnAM ghara 10 che. ahIM vadhu ghara hatAM paNa tyAM je cAkI karavA ThAkAra rAkhyA hatA te tyAMnA mAlIka banyA ane mahAjana sAthe takarAra thavAthI zrAvakAe gAma khAlI karyuM che. khAmavADajInI zvetAMkhara peDhI vIravADAnA vahIvaTa kare che. bAmaNavADathI eka ja mAila vIravADA che. ahIMthI sirAhI temaja duMdubhI nagaranA ( jhADe lInA ) zrI saMdhe ekatra thaIne madiramAM cha ceTI sahita maMDapa tathA trigaDAnA udghAra karAbyA hatA. maMdiranA gabhArA bahAranA gokhalA uparanA 1255nA lekhane AdhAre sirAhI sTeTa jaina saMdhane lekhamAM lakhyA mujaba maMdiranI pUjAnA kharca mATe vAva tathA jamIna ApI che. yadyapi mUla vAva(28) te na ApyA paraMtu khIjI vAva ApI che. A sivAya atyAre maMdirachamAM mUlanAyakajI zrIvIraprabhunI mUti nathI kintu zrI RSabhadeva prabhunI mUrti che, jenI nIce 1632 nA lekha che ane tenI pratiSThA suprasiddha tapAgacchIya u. zrI dhama'sAgaragaNue karAvelI che. ahIMnA bhoMyarAmAMthI nIkaLelA parikarA upara 1234, 1236ane1475nA lekheA maLyA che. ahIM atyAre nAnAM 50 dhara che. upAzraya-dharmazAlA vagere che. maMdiranA jIrNoddhAra hamaNAM ja zarU thayA che. 42 www.umaragyanbhandar.com Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIrapura nAMdIyA : 330 : [jaina tIrthAtA iza mAIla che. zIrAhImAM 16 jinamaMdira che, khAsa darzanIya che. eka sAthe 14 madirA che, madirAnI pALa che. zIrAhInu vRttAMta agAu rR. 274 para AvI gayuM che. khAmaNavADAtho nAMdIyA 4 mAila che, vacamAM akhikA devInI derI Ave che. bAmaNavADajInI peDhI sIverA, uMdarA, mIrapura, telapura, khAladA gAmanAM jinamadirAnI vyavasthA sabhALe che. khAmaNuvADajImAM phAgaNu zuddhi 11 ne mATe meLe ane bhAdaravA zuddhi terazane meLA bharAya che. phA. zu. 11 nA meLAmAM jaina-jainetarA ghaNIja sArI sakhyAmAM Ave che. dara mahinAnI zuddhi agIyAraze pazu ghaNA yAtriko Ave che. mIrapura. mIrapura eka prAcona tIrthasthAna che. ahIM atyAre pahADanI nIce suMdara cAra mahiza che. AbunI kAraNInA suMdara anukaraNurUpa kAraNI che. sirAhIthI aNuAdarA jatAM meTara raste meDA Ave che. tyAMthI pagaraste cAra mAIla dUra A sthAna AveluM che, temaja svarUpagajathI kAlavrI jatI meTara pazu pahADa vaTAvI meDA jAya che tyAMthI paNa mIrapura javAya che. ahIM dharmazALA vizAla che, bagIcA che, sagavaDa sArI che, jaIddhAra thAya che nAMdIyA. "nANA dIyANA ne nAMdoyA jIvItAmI vadIyA" khAmajhuvADAjIthI cAra mAIla dUra nAMdIyA Avyu che. vacamAM be mAIla dUra 'bAjImAtAnI derI che. ahIM javAnI saDaka paNa che. nAMDhIyA javA mATe bAmaNuvADhajIthI sIdhA gADA rastA che. gAma pahADanI vacamAM vastu che. nAMdIyA vacce nAMdIyAthI eka mAila dUra nadIkinAre eka suMdara mahira che, madira prAcIna ane darzanIya che. pratimAjI suMdara che. nAMDhIyAmAM e madirA che. upAzraya, dharmazALA che ane zrAvakonAM ghara 50 che. gAmanu' maMdira dharmazALA pAse ja che. gAmathI 1 pharloga dUra pahADInI nIce mahAvIra prabhunu khAna jinAlayanu prAcIna maMdira che. thADAM pagathiyAM caDhIne jatAM ja rAjA nadIvane bharAvelI adbhuta, vizAlakAya mAhura zrI vIraprabhunI mUrtinAM darzana thAya che. AkhA rAjaputAnA bharamAM AvI adbhuta kalAmaya ane suMdara mUrti khIjI nathI ema DDIe tA cAle evI suMdara mUrti che. enu parikara paNa eTaluM ja bhavya, maneAhara ane kalApUrNa che, sAcA siMhu esA hAya tevA pattharanA siMhanuM ja suMdara Asana che. prabhujInI ane paDakhe e IMdrarAja UbhA che. nIce suMdara dharmacakra che. siMhAsana nAma ahIM arthapUrNa che--evu' sarasa A siMhAsana banyu che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 331 : nalIyA | gabhArAnI bahAra be bAju be prAcIna pratimAo che. bannenI nIce AsanamAM vINAdhArI pakSayakSINa beThA che. kamalanI AkRtinuM suMdara Asana che. pratimAjI nIce AsanamAM kharoSTrIlIpImAM lakhe che (azokanA zilAlekhane malatI lIpI che.) maMdiramAM pesatAM prathama daravAjA pAsenA DAbA thAMbhalAmAM A pramANe lekha che. lekhamAM paheluM ja " nira" vaMcAya che. pachI "laMghana 2220 2 veNa zuri 3 4 juna mIra kurAna baLa dezo mImena e rataH " A sivAya raMgamaMDapanA bIjA thAMbhalAo upara paNa le che. emAM nAmo te vaMcAya che paraMtu saMvata nathI vaMcAtA. raMgamaMDapa pAsenA jamaNI bAjunA thAMbhalA upara "vaMgara 2202 bAraNA puri 20 mannei" basa AgaLa nathI vaMcAtuM. A sivAya derIo upara paNa lekhe vaMcAya che jemAM 1429-1487-1493 ane 151nA lekhe che. bIjA paNa ghaNA lekha hatA paraMtu hamaNu ahIM chakkAranuM kArya cAle che temAM ghaNuM lekho daTAI gayA che, dAbI dIdhA che ane kerIo upara palAstara thavAthI keTalAka dabAI gayA che. maMdiranAM pagathiyAM utaratAM pagathiyAnA pAchalA bhAgamAM jamaNI tarapha A pramANe lekha che. "saMvat 1130 (20) vaizAkhasudi 13 naMdiyaNakacaityadvAre vApI hinI virA sivALe " saMvat 1130(ra0)mAM maMdira pAse vAva karAvyAne A lekha che. A vAva atyAre paNa maMdirathI thoDe dUra che temaja tyAM lekha paNa che. A maMdiramAM atyAre 8 lagabhaga prabhubhUtio che. yakSayakSiNI vagere judA che. atyAre jIrNoddhAra cAlato hovAthI derIonI badhI mUtio raMgamaMDapamAM padharAvela che. mUlagabhArAmAM birAjamAna adabhUta mahAvIra prabhunI parikara sahitanI eka ja mUrti che. jANe vRthAvasthAmAM sAkSAta vIra paramAtmA birAjamAna heAya evI addabhUta A mUrti che. gUDhamaMDapamAM cAra mUrtio che ane raMgamaMDapamAM be gokhalAmAM be marti birAjamAna che ane bIjA be gokhalAmAM be bhagavAna birAjamAna thavAnA che. jIrNoddhAra sAthe thayo che. muMbaInA goDIjI mahArAjanA maMdira taraphathI ane muMbaInA vetAMbara zrI saMgha taraphathI madada sArI maLI che. moTA maMdira pAse ja caMDakoza nAga hase che te hakIkatane darzAvatA prasaMganI derI UMcI TekarI upara che. tIrtha prAcIna ane prabhAvika che. rANakapuranuM prasiddha maMdira baMdhAvanAra dAnavIra ane dharmavIra paravAha zeTha dhanAzA ane ratanAzA paNa A nAdIyAnA nivAsI hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - lATANuM 33ra : [ na tIrthone loTANA - nAMdIyAthI dakSiNe cAra mAIla dUra laTANA che. raste sAro ane gADAM jAya te che. leTANA gAmathI be mAIla dUra ApaNuM maMdira AvyuM che. gAmamAM rabArI ane rAjaputenI vastI che. maMdirane pUjArI gAmamAM rahe che. pesatAM nAkA upara ja tenuM ghara che. yAtrike meDuM thayuM hoya te ahIMthI maMdiranI kucI mATe pUjArIne sAthe laI le sAre che. pahADanI taLeTImAM A suMdara prAcIna maMdira AvyuM che. pesatAM prathama suMdara dharmazALAnA jamaNI ane DAbI bAju be moTA moTA oraDA che. pachI pagathiyAM caDhI upara javAya che. upara pesatAM ja zrI mULanAyaka zrI kaSabhadeva bhagavAnanI bhavya addabhuta mUrtinAM darzana thAya che. mUla gabhArAmAM prathama tIrthapatizrI AdinAtha prabhujInI parikara sahitanI adabhata manorama mUrti prAcIna ane parama sAtvika che. parikaramAM IMdra-IMdrANuM-kinnara vagerenI addabhUta racanA te che ja ane nIcenA bhAgamAM siMha hAthI ane dharmacaka pAsenAM hariNayugala paNa suMdara che. mULanAyakajInI mUrti aDhIthI traNa hAtha moTI ane bhavya che. bahAra raMgamaMDapamAM be prAcIna kAussagIyAjI che. A banne kAussaggIyA pardhanAthajInA che. AmAM khAsa te laMgoTa pachI kAussagIyAjImAM chetInI je rekhAo utArI che enuM zilpa te addabhUta che. temaja dhotInI kera paNa suMdara che. temaja zrAvaka zrAvikA kinnara yugala vagere paNa suMdara che. bannemAM lekha A pramANe che. jamaNI bAjunA kAusaggIyAne lekha "saMvat 1137(0) jyeSTha kRSNapaMcabhyAM zrInivRttakakule zrImadAnadevAcArya x mukurya kAritaM jinayugmamuttamaM // " DAbI bAju zrI vIra prabhunI parikara sahitanI suMdara mUrti che. tenA kAusa gIyAmAM nIce pramANe lekha che. 9 saMvat 1144 jyeSThavadi 4 zrInivRttakakule zrImadAnadevAcAryAya gacche loTANakacaitye prAgvATavaMsIya zreSThiAhoNe zreSThi DItaM Amadeve tamovA zrIvIravarddhamAnasvAmI pratimA kAritA / " maMdirano jIrNoddhAra thayeluM che. eka oraDImAM saMvata 1869nI zrI rASabhadevaprabhujInI caraNapAdukA che. enI pratiSThA zrI vijayalakSamIsUrijIe karI che. yAtrikoe sAmAna sAthe rAkhIne ja AvavuM sAruM che. ahIM koI paNa vastu nathI. ahIMthI pahADa raste cAra mAIla dUra dIyANAjI tIrtha che. eka pahADa ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] = 333 : dIyANAjI tIya che. sAthe bhAgI jarUra rAkhave. bIje gADA raste che te lagabhaga cha mAIla haze. A raste sAre che paraMtu yAtrikoe bhemiyA athavA cokIyAta jarUra rAkhave. dIyANajI tIrtha leTANAthI dIyANA cAra mAIla che. dIyANAjImAM zrI jIvitasvAmInI mUrti prasiddha che. A tIrtha atyAre pahADanI nIce jaMgalamAM AvyuM che. jaMgalamAM maMgala karAve tevuM A suMdara sthAna che. suMdara killAnI aMdara aMdara maMdira ane dharmazALAo che. bAvana jinAlayanuM A maMdira prAcIna, bhavya ane parama darzanIya che. mULanAyaka zrI mahAvIra prabhunI suMdara hRdayaMgama prAcIna mUti che. parama virAgyarasathI bharelI amRta rasane varSAvatI A mUrti jIvitasvAmInI mUrtinI upamAne yogya che. parikara paNa suMdara ane manahara che. mUla gabhArAmAM aDhIthI traNa hAthanI vizAla parikaravALI zrI varNamAnavAmInI mUrti che. ahIM lekha vagere kAMI nathI. bahAra be kAussagIyAjI che. ane upara nIce pramANe lekha che. jamaNI bAjunA kAusagIyAjI nIce lekha saMvat 1411 (1611 ) varSe prAgvATajJAtIya bhe0kuyarAmAryA sahaju putra zre0tihUNa bhAryA jayat putra rudA bhAryA vasataladevI samanvitena zrIjinayugalaM jAti che DAbI bAjunA kAusaggIyAjI nIce A pramANe lekha che. jita 2022 [4] zrI paramANaMdasUrijIe pratiSThA karAvI che, eka mAtRkA paTTaka upara paNa lekha che temAM saMvata 1668 mAM nANakIyaga7nA AcArya pratiSThA karAvI che. pratiSThA siMhasene karAvI che. ahIM atyAre 19 thI 20 prabhu mUrtio che. kAusaggIyAjI sahita bAvIsa mUrtio che. ghaNI derIo khAlI che. ahIMnI pradakSiNAnI derImAM eka parikaranI gAdImAM saM. 99 ne kharI lIpIne lekha che. mUlanAyakajInI mUrti evI suMdara ane dhyAnamagna che ke sAkSAta yuvAnavayasaMpanna vIraprabhu dhyAnamAM beThA hoya. ' sthAna dhyAna karavA lAyaka che. kaI jAya ke dhyAna ke vegane mATe parama zAMta vAtAvaraNa IcchatA mumukSuoe jarUra lAbha levA jevuM che. ahIM kArtikI pUrNimAnA meLAmAM te A pradezanAM zrAvaka zrAvikAonANA, jamAlaNuM, uMdarA, sIverA, bAmaNavADA, nAMdIyA, leTANA ane dIyANAnI yAtrAnI pradakSiNA kare che. caudazanI sAMjhathI A pradakSiNA zarU thAya che ane pUrNimAe * mAlaNa, uMdarA ane sIrAmAM prAcIna bhavya maMdira che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIloDA : 334 : [jana tIrthone bapore te dIyANAjI pahoMcI jAya che. ahIM AvI, pUjA-sevA karI, svAmIvAtsalya jamIrAta rahI ekamanI havAre pUjA Adi karI, svAmIvAtsalya jamI ghera jAya che. ahIM cora luTAruno bhaya rahe che. eTale vAsaNa paNa tAMbApIttaLanAM nahiM paNa mATInA vadhu vaparAya che. yadyapi atyAre bahu Dara jevuM nathI ja chatAM ya cokIyAta jarUra rAkha. ahIMthI nIDA cha mAIla dUra che. nIDA jatAM rastAthI thoDe ghara be pharloga upara zrI zAMtinAthajInA prAcIna maMdiranuM khaMDiyera che. tyAM thAMbhalA upara 1144 ne lekha che. temaja mUlagabhAro ane raMgamaMDapanA dvAra upara paNa prabhumUrtio che. ahIMthI eka mAIla dUra kera che. kerathI be mAIla dUra mAMDavADA che. ahIM nAnuM maMdira che. caMdraprabhujInI mUrti che. 1973mAM dhanArInA zrIpUja maheMdrasUrijIe pratiSThA karAvI che. maMdira nAnuM paNa prAcIna che. 1973mAM jIrNoddhAra thayo tyAranI pratiSThA thayelI che. ahIM zrAvakanuM ghara nathI. rabArI, bhile, rAjaputenI vastI che. ahIMthI traNa mAIla dUra nItoDA che. nItADA ahIM bAvana jinAlayanuM prAcIna maMdira che. mULanAyaka zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajI che. malanAyakajInI mUrti prAcIna ane manohara che. atyAre bAvana jinAlayane badale 4 derIo che. mUlanAyakanA parikaranI gAdI nIce lekha che [ saMpatta 220 4 ahI mUla gabhArAmAM traNa mUrtio che. mUla gabhArAnI bahAranI prathama cAkImAM cAra matio che. banne bAjumAM uparanA be gokhalAmAM be mUrtio che ane be nIcenA gekhalAmAM be mUrtio che. A banne mUrtio khUba ja prAcIna che. derIomAM lekha male che je A pramANe che. derI naMbara trIjAmAM zrI brahAzAMtiyakSanI mUrti upara nIce pramANe lekha che. " saMvat 1491 varSe vaizAkha zudi 2 gurudine jakSabrahmamUrti sthApitA zubhaM bhavatu" A sivAya bIjI kerImAM saM. 1229, 1292nA lekhe che. 1713no paNa lekha che. atyAre 41 derIomAMthI 19 derIomAM mUrtio che. bAkInI khAlI che. 15ra3nI eka dhAtunI paMcatIthI paNa che. saM. 1981mAM dhanArInA prIpuja maheMdrasUrijInA upadezathI jIrNoddhAra thaye che. Ane moTo lekha paNa che. ahIM zrAvakanAM ghara 40 che. dharmazALA, upAzraya che. dIyANAjIthI nIDAne gADA raste te sAre che. nIveDAthI cAra mAIla dUra svarUpagaMja thAya che. ahIM suMdara dhAtu mUtinuM tharamaMdira che. mahAvIra jaina gurUkula cAle che, dharmazALA che. svarUpagaMjathI pezvA, kajarA thaI pIMDavADA javuM. bane gAmamAM zrAvakenAM ghara ane maMdira che. temaja svarUpagaMjanI pAse cAra mAIla dUra rahIDA gAma che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 335 : ajArI. ahIM traNa maMdira che. ciMtAmaNI pArzvanAthajI, AdinAthajI ane mahAvIra prabhunuM. ciMtAmaNI pArzvanAthajInA moTAM maMdiramAM pAchaLanA bhAgamAM zatruMjya, giranAra, AbU, pAvApurI, sametazikhara, aSTApadajI vagerenA suMdara paDe che ane zrI siddhacakrajInuM suMdara maMdira che. mUla maMdiranA gajA rA bahAranA bArasAkha upara 1258 ane 1229 ne lekha che. zrAvakanA 120 ghara che. dharmazALA ane upAzraya vagere badhuM sAdhana sAruM che, zrAvake bahu bhAvika che. pIMDavADAthI AgaLa vadhavuM, prathama ajArInI yAtrA karI AvavI, pachI nANAbeDA thaI meTI paMcatIthamAM javuM. . ajarI. pIMDavADAthI traNa mAIla dUra ajArI che. ahIM gAma bahAra bAvana jinAlayanuM prAcIna maMdira che. malanAyaka zrI vIra prabhunI suMdara pratimA che. mUla gabhArAnI bahAra nANakIya gacchanA AcArya mahendrasUri ane zAntisUrinI pratimA che. mUti ghaNuM ja suMdara ane prAcIna che. pradakSiNAmAM pAchaLanA bhAgamAM sarasvatI devInI prAcIna suMdara mUrti che. maMdirajIthI 1-2 mAIla dUra eka pahADImAM sarasvatInI derI che. pratimAjI prAcIna ane suMdara che. kalikAlasarvajJa AcArya hemacaMdrasUrijI sarasavatInI sAdhanA karavA ahIM AvyA hatA ane devIe prasanna thaI varadAna ApyuM hatuM eTale lagabhaga bAramI zatAbdI pUrvathI A sthAna sarasvatI tIrtharUpe ane prAcIna jaina tIrtharUpe prasiddha che. ajArI pAse vasaMtapura zaheranAM khaMDiyera che. ajArIthI 4 mAIla lagabhaga dUra che. tyAM prAcIna jinamaMdiranA khaMDiyera ane khaMDita jinamUrtio che. ahIMnI ghaNuM mUrtio paDavADA AvI che ane pIMDavADAnA maMdiramAM vidyamAna che. vasaMtapurImAM deharAM jharaNu kharAMre, kAussage AdrakumAra bAMbhaNavADe sohata mana mehatare, vIra caraNa AdhAra." (tIrthamAvA pU.97). nANA, pIMDavADAthI nANA cha kesa-gAu dUra thAya che. nANA sTezanathI nANA gAma eka mAIla dUra che. raste jaMgalane ane pahADI che. bhemiyA vinA javuM ThIka nathI. zrAvakenA ghara che, upAzraya che, dharmazAlA che. sAdhumahAtmAoe pIMDavADAthI cha mAIla dUra kasIverA thaIne tyAMthI cha mAIla nANA javuM sAruM che. ane te paNa sAro che. sIvera-pIMDavADAthI cha mAIla dUra pazcimottara dizAmAM A gAma AvyuM che. ahIM eka suMdara vizAla jinamaMdira che. ahIM suMdara pASANanI 12 pratimAo che. ahIMnA lekho uparathI mAluma paDe che ke 1108 mAM ahIM pratiSThA thaI che. eka bIjo lekha che jemAM 1268 no ullekha che. A eka yAtrAlekha che. sIrAthI pahADI raste mAlaNuM 4 mAIla dUra che. ahIM prAcIna suMdara maMdira che. ahIMthI cAmaMDerI, bhaMDAra thaI beDa javAya che. saverAthI sIdhuM nANA traNa gAu thAya che. rasto sAre che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nANA : 336 : ( jaina tIrthane suprasidhdha nANakIya gacchanI utpatti A nANuM gAmathI ja thayela che. nANakIya gacachanI utpatti lagabhaga hajArathI navase varasa pahelAMnI che. bAramI zatAbdinA prAraMbha kAlanA te nANakIya gacchanA lekhe maLe che. nANakIya gacchanA AcAryanI pratiSThita mUtio-ajArI, pIMDavADA ane pATaNanA bheMsapata vADAnA gautamasvAmInA maMdiramAM mUla pratimAjI je che te paNa nANakIya gacchanA AcArya siddhasenasUrijInI pratiSThita che. ajArImAM te nANakIya gacchanA AcAryanI pratiSThita ghaNI mUrtio che. ahIM eka maMdiranI AkhI piLa hatI. atyAre bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira che. A maMdiramAM vi. saM. 1702 ne lekha che. saMvata 1302 phAguNa zudi 7 zukre nANAsthAne zre0 kuladharabhAryA vaNikara suvayuta sAvarNI ...vAta. ( prA. le. saM. bhA. 2) maMdira prAcIna paNa adhUruM che. maMdiranI bAMdhaNInI zarUAta vizAla maniranA rUpamAM thayelI hatI paraMtu pAchaLathI tyAMnA jaina osavAle ane brAhmaNene ApasamAM vikhavAda thavAthI esavAla gAma khAlI karI cAlyA gayA. sAthe tyAM eka gadheDAnA AkArane patthara banAvI temAM lakhyuM ke keI osavAla A gAmamAM na Ave ke na rahe. pAchaLathI brAhmaNee jaina mandirane kaje karI zivAlaya baMdhAvyuM. thoDA vakhata pachI poravAla jene ahIM AvyA. temaNe, jodhapura sTeTamAM kAyadesara laData calAvI nyAya mAMgyA, Akhare maMdira jenene kaheje thayuM. maMdiranI jamIna, vAva vagere badhuM pAchuM jainone maLyuM che; ane A saMbaMdhI vistRta lekha adyAvadhi maMdiranA bhAravaTIyA upara vidyamAna che. A maMdiramAM mUlanAyaka zrI mahAvIra prabhunI badAmI raMganI rahyA hAtha moTI suMdara pratimA che. enI palAMThImAM lekha che te A pramANe che. saMvat 1505 varSe mAghavadi 9 zanI zrInANakIyagacche / shriimhaaviirvi , cItirimA () mUlanAyaka zrI mahAvIra prabhujInI pratimAjInI cAre tarapha suMdara parikara sahita teraNa banyuM che, jemAM kArIgarI suMdara che ane temAM lekha che je A pramANe che-- ___ saMvat 1506 mAghavadi 10 gurau gotravelaharA u0 jJAtIya sA. ratanamAryA ratanade putra dUdA-vIrama-mahapA-devA-lUNA-devarAjAdi kuTumbayutena zrIvIraparikaraH kArApitaH pratiSThitaH zrIzAntisUribhiH / nANA eka vAra moTuM samRddhizALI ane prasidhdha zahera hatuM. beDA. nANA ane beDA be sAthe ja belAya che. beDA nANAthI traNeka gAu dUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 337 : rAtA mahAvIra ahIMnI janatA bhAvika, dharmapremI che. ghaNe bhAga vyApArI hovAthI bahAra rahe che. suMdara bAvana jinAlayanuM mandira che. dharmazALA, upAzraya, lAyabrerI vagere che. semezvara, desurI thI 4 mAIla pUrvamAM A gAma AvyuM che. ahIM prAcIna jaina maMdira bahu ja suMdara che. mULanAyaka zrI zAMtinAthajI che. goDavADanI nAnI paMcatIrthamAM A tIrthanuM sthAna manAya che. nANA, beDA, rAtA mahAvIra, sevADI ane somezvara zAntinAtha A pAMca gAmanI nAnI paMcatIthI kahevAya che. hamaNAM suMdara adhyAra thayela che. dharmazALA che. rAtA mahAvIra Ara. ema. Ara relavenA eranapurA TezanathI pUrva dizAmAM 14 mAIla dUra vikaTa pahADIonI vacce A tIrthasthAna AvyuM che. temaja pagaraste sevAhIthI vijApura javAya che. ahIM suMdara jinamaMdira che. dharmazALA-upAzraya che. vijApurathI rA mAIla dUra jaMgalamAM rAtA mahAvIranuM tIrtha AvyuM che. ahIM suMdara prAcIna 24 jinAlayanuM bhavya maMdira che. bhagavAna mahAvIradevanI suMdara lAla raMganI rA hAtha UMcI bhavya mUti mUlanAyaka che. eTale zrI rAtA mahAvIra tarIke A tIrtha prasiddha che. zItavijayajI potAnI prAcIna tIrthamAlAmAM lakhe che "pati vIra * sevADI-ahIM baso ghara jainenAM che. be moTI dharmazALAo che, upAzraya che ane bajAra vacce ja bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira che. mUlanAyakajI mahAvIra prabhunI nA hAthanI suMdara darzanIya mUrti che. A maMdira bAramI sadI baneluM che temaja 1244nA mAgha zudi 1 ravivAre pratiSThita karelI saMDerakacchIya zrI yazobhadrasUrijInI paraMparAnA AcArya zrI guNaratnasUrijInI mUrti paNa birAjamAna che. A sivAyanA ahIMnA maMdiramAM 1167, 1198-1251, 1213nA prAcIna lekha che, jemAM derIo banAvyAnA, dAnanA lekho che. tema keTalIka derIonI bhIMte upara, thAMbhalA upara paNa lekho dekhAya che kintu ghasAI gayelA-cha che. vi. saM. 1172nA lekhamAM mahArAjAdhirAja azvarAjanA putra yuvarAja kaTukarAja zAMtidevanI pUjA mATe daravarSe 8 dramma ApatA teno ullekha che. ane A dAna yAvaccadradivAkarI ApavAnI vijJapti che. vi. saM. 1167nA eka lekhamAM maMdira mATe amuka khaMDeromAMthI amuka dhana maLe tene paNa ullekha che. gAma bahAra pazcima dizAmAM purANuM vAvaDInI pAse zikharabadhdha navuM suMdara maMdira baneluM che. jemAM mULanAyaka zrI vAsupUjya bhagavAna che. temaja maMdiranI pAsethI eka chatrImAM zrI gautamasvAmInI mUrti vagere che. - nAnI mAravADa ane moTI mAravADamAM gAmegAma bhavya maMdira che. upAzraya che. zrAvakanI vastI che. sAdhu mahAtmAonA vihAramAM dareka gAme Ave che. A badhAM maMdira-sthAne tIrtha jevAM ja hoya che paraMtu sthAnAbhAvathI keTalAne paricaya Apo? 43. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~- - -- - - - - - - - - - - - rAtA mahAvIra : 338 : [ jena tIrthane je mara jANa" lakhe che. A. zrI jinatilakasUrijIe pitAnI tIrthamAlAmAM lakhyuM che ke-halyuDImAM zrI mahAvIradevanuM maMdira che. kavivara zrI lAvaNyasamaya paNa A vastunuM samarthana kare che. jue- "hastikuMDa ehavuM abhidhAna, sthApiyuM chapati pragaTa pradAna; mahAvIra kerAM prAsAdi, bAjaI bhuMgala bherI nAda." zrI jinatilakasUrijInuM hathuMDI ane kavi zrI lAvaNyasamayanuM hastikuMDI eka ja sthAnanuM nAma che. jyAM bhagavAna mahAvIranuM bhavya maMdira che. : vidagdharAjAnA guru zrI balibhadrajInI AcArya padavI A mahAna nagarImAM thaI hatI ane tyAra pachI teo vasudevasUrijInA nAmathI prasiddhi pAmyA hatA. haritakuMDI(hathuDI mAM pahelAM rAThoDa rAjAonuM rAjya hatuM ane teo janadharma pALatA hatA. AmanI aTaka hathuMDIyA kahevAI. atyAre paNa mAravADanA bAlI, sAdaDI, sAMDerAva temaja mevADamAM paNa halyuDIyA zrAvake vidyamAna che. A nagarI uparathI hastikuMDI gacchanuM nAma paNa prasiddha thayuM che. rAtA mahAvIra prabhunA maMdiramAM hastikuMDa gacchanA AcAryanI mUrti paNa birAjamAna che. rAtA mahAvIranA maMdiramAM prAcIna cAra zilAlekha A pramANe che OM saMvat 1299 varSe caitrasudi 11 zuke zrIratnaprabhopAdhyAyaziSyaiH zrIpUrNacandropAdhyAyairAlakadvayaM zikharANi ca kAritAni sarvANi // sabhAmaMDapanA eka thAMbhalA upara 1345 nA saMvatane lekha che. maMDapanA bIjA thAMbhalA upara 1335 ane 1336 nA ema be judA judA thAMbhalA upara lekhe che jemAM maMdirane dAna ApyAnA ullekha che. . A maMdiranA aMdaranA daravAjA upara 2 phuTa rasa ca pahoLa, 1 phUTa 4 IMca lAMbe eka zilAlekha hatuM. A zilAlekha jodhapuranA mahArAjAnI AjJAthI ajameranA myujhIyamamAM rAkhavAmAM Avyo che. A pattharamAM be prazastIo khelI che. pahelI prazastI sUrAcAryajIe 1035 mAM racelI che temAM thoDo gadya vibhAga ane 40 ple ke che, bIjI prazastimAM lagabhaga 21 leke che. A prazastinI racanA 999 mAM thayelI che. AmAM katanuM nAma jaNAtuM nathI. pahelI prazastine sAra A pramANe che. - hastikaMDImAM potAnA gurunA upadezathI vidagdharAje (vigraharAja) pitAnI ujavala kIrtine jItanAra evuM gaganacukhI suMdara maMdira banAvyuM. A * vidagdhanRpakArite jinagRhe'tijINe puna:, samaMkRtasamutAviha bhavAmbudharAsmanaH / atipitta roDathai jatIrthanAgArsi, sortimiva mUrtatAmupAgatA sitAzupatim // 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 339 : suvaNaeN giri vidagdharAjAe banAvelu mahira jINu thavAthI suMdara aNudhdhiAra karAvI 1053 nA mahA zuddhi 13 zrI RSabhadevajInI mUrtinI pratiSThA zrI zAntyAcAryajIe karI. atyAre A maMdiramAM zrI vIraprabhunI mUrti birAjamAna che. A prAcIna bhavya madirane atyAre jIrNoddhAra cAle che. matirathI eka mAila dUra hatyu'DI gAma che. tyAM ceDAM bhIlemAMnAM jhuMpaDAM che. eka vAra A pradezamAM sekaDA madinA ghaTa vAgatA tyAM Aje pahADI ane jaMgala ja che. A nAnI paMcatIrthImAM svarUpagaja, nIteADA, dIyANA, leATANA, nAMdIyA, khAmaNavADajI, pIMDavADA, ajArI, puna: pIMDavADA AvI nANA-kheDA thai mATI paMcatIrthInI yAtrA karavA javuM. emAM phAlanA sTezanathI varakANAjI, nADAla, nADala ii, dhANerAva, mUchALA mahAvIra, sAdaDI thaI rANakapura thai puna: sAdarI AvavuM. tyAMthI vijApura pAse rAtA mahAvIra tIrthanI yAtrA karavI. uparanAM dareka sthAnAe prAcIna sabhya maMdira che, je parama darzanIya che. A nAno me TI khanne pa McatIrthInI yAtrA karavA jevI che. suvarNagiri mAravADamAM AvelA jodhapurathI dakSiNa taraph lagabhaga 70 mAila ane Ara. ema. relvenA eraNapurA sTezanathI pazcimamAM 38 mAIla dUra jAlera pAse ja suvarNagiri pahADa che. jAlera e suvarNagirinI talATImAM vaselu kille madha suMdara zahera che. jAlAramAM kula 11 bhavya jinama'dira che. temAMnAM AdinAtha, zAntinAtha, neminAtha ane mahAvIrasvAmI A cAra madirA tapAvAsamAM AvelAM che. kharatarAvAsamAM pArzvanAthajInu, khAnapurAvAsamAM munisuvrataravAmInu, phelAvAsamAM zrIvAsupUjya bhagavAnanu, kAMkarIvAsamAM pArzvanAthajInu ane mANekacAka pAsenI ' lahupaiAzAla'mAMnu jIrAvalA pArzvanAthanuM Ama kula nava maMdiza zaheramAM che. ane eka suraja pAlanI khahAra RSabhadevajInu ane zaherathI pazcima tarapha peANA mAIla upara geDIpArzvanAthajInuM Ama kula maLI jAleAramAM 11 jinamadirA che. jAleranuM asalI nAma jAvAlIpura che. jAleAra kayAre vastu' tenA pUrA itihAsa nathI maLatA parantu vikramanI dazamI zatAbdi pachI atre thai gayela rAjava'zanA itihAsa maLI Ave che kharI, jAlera navamI sadI pahelAM unnata hatu' evA paNa ullekha maLe che. zAntyAcAryaistri pazcAzatsahase zaradAmiyam / . * mAvajIlalacoryA supratiSTha pratiSThitA || rU || A AkhA zilAlekha vistRta vivecana sahita prAcIna jaina lekha saMgraha khIjAmAM zrI jinavijayajIe Apela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat bhAga www.umaragyanbhandar.com Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNagiri : 340 : .. [jaina tIrthonA A jAleranuM prAcIna nAma jAvAlIpura che evAM pramANeA-zilAlekhA maLe che. A jAleAra pAse suvarNagiri-seAnAgaDha pahADa che jyAM atyAre suMdara traNa jinamaMdira che. suvaNuM`giri upara vikramAdityanI ceAthI peDhIe thayelA nAhaDa rAjAnA samayamAM zrImahAvIrasvAmInuM madira khanyuM hatu, jenu nAma " yakSavahi hatuM ane temAM mUlanAyaka zrImahAvIra bhagavAnanI mUrti birAjamAna hatI. A maMdiranI prAcInatAnI sUcanA ApatI eka gAthA zrI merutuMgAcAya peAtAnI vicArazreNImAM Ape che. navanavaha lakkhaghaNavaia laddhavAse suvarNagirisihare / ares nivakAlI thuNi vIraM jakkhavasahIe // " 66 bhAvArtha-navvANu lAkha rUpiyAnI saMpattivALA zeThIyAone paNa jyAM rahevAne sthAna nahotuM maLatuM ( arthAt gaDha upara badhA kroDapatie ja rahetA. ) evA suvarNagirinA zikhara upara nAhaDarAjAnA vakhatanA 'yakSavasati' nAmanA deharAmAM bhagavAna mahAvIranI stuti karI. A nAhaDa rAjA vikramanI khIjI zatAbdImAM vi. sa. 126 thI 135 nI vacamAM thayela che. arthAt suvarNagiri uparanuM mahAvIra caitya 1800 varSa purANuM che. tyArapachI 1221 mAM mahArAjA kumArapAle pArzvanAtha caitya yA kumAravihAra caitya baMdhAvyuM. A kumAravihAra bAvana jinAlayanuM maMdira hatuM ane tenI pAse ja aSTApadanuM maMdira hatuM. mahArAjA kumArapAle badhAvelA A kumAravihArane saMskRta zilAlekha jAleAranA tApakhAnAnA maMDapanI gelerImAM maLI Avela che, je A pramANe che- 66 saMvat 1221 zrIjJA bAlipurIya - kAJcanagirigaDhasye / pari prabhu zrI hemaniSedhitagurjara dharAdhIzvara paramAt caulukya mahArAjAdhirAja zrIdumArapaaldevkaarite bhIpArzvanAtha satkaprabhubiMbasa hite bhIkavara vihArAbhidhAne jainacaitye sadvidhipravartanAya bRhadgacchIyavAdIndra zrIdevAcAryANaM pakSe AcandrArka sati saMvat 1242.3 AgaLa lekha lAMbe hovAthI nathI ApyA parantu mahArAja kumArapAle suvarNagiri upara pArzvanAtha caitya khaMdhAvyuM hatuM tenA upara te A lekhathI sArA prakAza paDe tema che.+ A sivAya 1296 nA AmUnA luNIMgavasahInA lekhamAM paNa jAleramAMnA pArzvanAtha caityanA ullekha maLe che. vi. sa'. 1368 mAM allAuddIne jAvAlIpura upara caDhAi karI che ane teNe * uparyukta zlAkamAM pAAMtara maLe che ke " nA niyAviyuM ' Ane atha evA thAya che ke A suva`giri uparanu" yakSavasati caitya nAhaDa rAjAe karAvyu` hatu`. + A AkhA lekha jaina patranA rApyAMkamAM pR. 46 suvarNagiri lekhamAM pragaTa thayela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNagiri itihAsa ] : 341 : suvarNagirinAM madire dhvasta karyA che. suprasidhdha AbUnAM maMdiranI spardhA karatAM karaNIvALAM jinamaMdira thoDA ja vakhatamAM ujajaDa thaI gayAM, daherIe ane keriNavALA ghumaTenA patthare suddhAM tyAMthI upaDI jatAM bhagnAvazeSa jevAM tenAM zikhare prAcInatAnI sAkSI ApavAnuM bAkI rahI gayAM. punarAdhAra-ghaNAM varSo sudhI suvarNagirinAM vista maMdirone punaruddhAra na thaye. chevaTe jodhapuranA rahevAsI ane jAlora rAjyanA sarvAdhikAra maMtrI jayamalajI muhata eka bhAgyazAlI puruSa thayA. temaNe jAleranA pitAnA adhikAra daramyAna vi. saM. 1681, 1683 ane 1686 Ama traNa vAra aMjanazalAkAe karAvI hajAro jinapratimAo pratiSThita karAvI, jemAM vi. saM. 1683nI pratiSThA tapAgacchIya AcArya zrI vijayadevasUri ane temanA anuyAyI sahajasAgaragaNitanA ziSya jayasAgaragaNinA hAthe karAvI sekaDe varSathI ujaDa thayelAM suvarNagirinAM jinamaMdiramAM jinapratimAone sthApanA karI hatI je adyAvadhi virAjamAna che. pratiSThA utsavomAM ane maMdiranA udhdhAramAM zeTha jayamalajIe anala dravya kharyuM hatuM. suvarNagiri atyAre sonagaDha jAlorano killo ane jAlorano gaDha Ama aneka nAmothI oLakhAya che. jAloravAsIo tene gaDha tarIke ane bahAragAmanA manu jAlorano gaDha A nAmathI ene vizeSa oLakhe che sevanagaDha Aja paNa A pradezanA jainomAM tIrtharUpe prasiddha che. bhAdaravA vadi dazame ane mahA zudi 1 varSamAM be vAra meLo bharAya che gaDha upara 10-12 sarakArI mANase rahe che. upara janArane cIThThI jarUra laI javI paDe che. nIce cIThThI male che. zaheranA nazvata taraphanA cheDAthI gaDha upara caDhavAno rasto zarU thAya che. cAra meTA daravAjA ane lagabhaga doDha mAIla jeTale caDhAva caDhatAM gaDhanI aMdara javAya che cethA daravAjAnI aMdara paga mUkatAM ja sipAI cIThThI mAMge che. thoDe AgaLa jatAM jamaNI tarapha gaganacumbI zikharavALA bhagavAna mahAvIranA maMdiranAM darzana thAya che ane dazeka pagalAM AgaLa vadhIne DAbI tarapha jatAM cheka pAse ja siMhaniSadyAnA AkAranuM aSTApadAvatAra Uke mukhajInuM apUrva deharUM jaNAI Ave che. comukhajIthI pUrvamAM ane mahAvIra bhagavAnanA maMdirathI jarA IzAna tarapha pArzvanAthajInuM prAcIna zelInuM caitya ApaNuM najare caDhe che. AmAM mahAvIrasvAmInuM madira suMdara be mALanuM ane vizALa che. darzake ne tAraMgAnA maMdiranI yAdI Ape che. cAmukhajInuM maMdira keraNImAM suMdara che ane pArzvanAthajInuM maMdira prAcInatAnuM bhAna karAve che. gaDhamAM jaina maMdiro uparAMta rAjamahele, keTalAMka sarakArI makAno, zivamaMdira, be dharmazALAo, be vAvaDIo, TAMkAM, vIramadevakI cekI, masIda vagere jovA lAyaka che. gaDha upara rAtavAso nathI rahevAtuM-sarakAranI manAI che eTale yAtriko darzanapUjana karI pAchA AvI jAya che. caDhatAM doDha kalAka ane utaratAM adhe paNe kalakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTA tIrtha : 34ra : [ jaina tIrthone lAge tema che. upara chatrI ke beDI (pagamAM cAMdInuM kaDuM) laI javAnI manAI che mATe caDhanAre e badhuM nIce ja mUkIne javAnuM che. zaheramAM jAheranA tapakhAnAnuM nirIkSaNa karatAM pAcIna jaina maMdiranI kArIgarIne apUrva namUno jaNAze. jAhera ane suvarNagirinI yAtrA jarUra karavA egya che. keraTA tIrtha vRddhastato'bhUt kila devamUriH 18 zaracchate vikramataH sapAde 125 / koraNTake yo vidhinA pratiSThA zaGkA vyadhAd nAhaDamantricaitye // 24 // vikrama saMvata 125 mAM maMtrI nAhaDe karAvelA maMdiramAM zrI viraprabhunI 18 mI pATe thayelA zrI vRdhdhadevarijIe keTakanagaramAM pratiSThA karAvI. A ja vastu u. zrI dharmasAgarajI paNa pitAnI tapagacchapaTTAvalImAM sUcave che. xx satarazaH zrIvaHi | x++ | zrIvIta vanadhi595 (596) varSAtikrame nAhaDamaMtrinirmApitaprAsAde pratiSThAkRt / / sattaramA paTTadhara vIra nirvANa saMvata palpa mAM sattaramAM paTTadhara zrI vRddhadevasUrijIe karaMTamAM nAhaDa maMtrAkRta maMdiramAM pratiSThA karAvI. - A banne ukhenA AdhAre ATaluM te nirvivAda siddha thAya che ke lagabhaga 1900 varSa pahelAM ahIM madira banyuM hatuM ane zrI vRdhyadevasUrijIe enI pratiSThA karAvI hatI. upakezagacchanI paTTAvalImAM AthI vadhAre prAcIna A tIrtha havAnetIrtha sthapAyAne ulekha maLe che. zrI vIra nivANa pachI: 70 varSa bAda pArzvanAthasaMtAnIya zrI ratnaprabhasUrijIe ezIyA nagarImAM ane A karaMTaka nagaramAM eka ja muhUrta ane eka samaye pratiSThA karAvI hatI * A vRddhadesUrijI mATe prabhAvaka caritramAM ullekha che ke saptazata dezamAM kAraMTaka nagara che vaLI tyAM zAsananI damadA batAvanAruM evuM zrI mahAvIra caDhyuM hatuM ke je sarvajanonA AzrayarUpa hovAthI kelAsa parvata samAna zobhatuM hatuM. tyAM vidvAnonA mugaTa samAna ane lokonA aMdhakAra(ajJAta)ne dUra karanAra evA che devacaMdra nAme upAdhyAya hatA. zrI sarva devamUri vArANasIthI siddhakSetre javAnI IcchAthI bahu mRtanA parivAra sahita tyAM padhAryA. pachI keTalAka divasa tyAM rahetAM devacaMdra upAdhyAyane pratibaMdha pamADIne temaNe caitya vyavahAra mUkAvyo eTale te pAramArthika bAra prakAranuM tapa tapavA lAgyA. AthI AcArya mahArAje temane sUripada para sthApana karyA ane teo zrI devakuri evA nAmathI prakhyAta thayA, ke jemanuM adyApi vRdhdhA pAsethI vRddhadevasUri evuM vikhyAta nAma sAMbhaLavAmAM Ave che. emanI pATe protanasUrijI thayA ane emanA paTTadhara mahApratApI zrI mAnadevasUrijI laghuzAtinA kartA thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa 1 : 343 : kATA tI keraTAjInAM prAcIna nAmeA zilAlekhAnA AdhAre A pramANe che-kajIyApura, kanakApura, kAlApura, kAraTanagara, kAra'Tapura, kAraTI, A vastue prasiddha gaNAtI hatI-- nagaranI 14 kakArano kajIyApura, kanakadhara rAjA, kanakAvatI rANI, kanaiyAku Mvara, kanakezvara sUtA, kAlakA mAtA, kAvI vAva, kedAranAtha, kaku talAva, kalara vAva, kedAriyA bAmaNa, kanakAvatI vezyA, kezarIyAnAtha, kRSNamadira atyAre 14 mAMthI A sAta che-kAlikA mAtA, kAMbI vAya, kedAranAtha, kakumA talAva, kalara vAva, kRSNama'dira ane zrI kesarIyAnAtha. ahIM eka daMtakathA pracalita che ke-kAraTAjImAM jyAre Ana Mda cAkalAnuM rAjya hatu. ane temanA mahAmAtya nAhaDamaMtrI hatA temaNe nIcenAM pAMca sthAneA mahAvIra prabhunI sevAmAM-ma dirane apagu karyA hatAM. kAlikA devala, khetalA devala, mahAdeva devala, kedAranAthanuM maMdira ane kAMkhI vAva. atyAre eka kAMkhI vAva prabhusevAnA hakkamAM che eka samaya e hatA ke A nagara bahu ja jAheAjalAlI ane AbAdI bhegavatu hatu. lagabhaga vi. saM. 125 mAM zrI vRddhadevasUrijIe trIsa hajAra ane pAMcase jainetara kuTumbene pratibeAdha ApI jainadharmI banAvyA hatA. nAhuDa maMtrIne paNa temaNe ahIMja pratiSedha ApI jainadharmI banAvela hatA temaja cAmuDa devIne paNa surijIe ahiMsAnAM amI pAyAM hatAM. A keraTa nagaramAMthI kAra'Taka gaccha nIkaLyA che jemAM aneka prabhAvika AcA thayA che. A gacchanA sthApaka pAInAthasatAnIya zrI ratnaprabhasUrijInA laghu gurumandhu zrI kanakaprabhAcAya jI hatA. tyAra pachI vi. sa. 1525 lagabhagamAM keraTa tapA nAmanI eka zAkhA paNa A gacchamAMthI nIkaLI che. sattaramI saddI sudhI A zAkhA vidyamAna hatI. kAraTanagara atyAre teA nAnu' gAmaDu' che. 60-65 jaitAnAM ghara che. upAzraya che, dhamazALA che ane cAra zikharakha" sudara jinamadirA che. madirAnA paricaya A pramANe che-- 1. cAra madirAmAM sauthI prAcIna ane bhabhya madira zrI mahAvIra prabhunu che te gAmathI nA gAu dUra che. ApaNe agaLa joI gayA tema A maMdiranI mUlasthApanA zrI vIra nirvANa pachI 70 varSe zrI ratnaprabhasUrijInA hAthe thaI che. tyAra pachI aneka jIrNoddhArA thayA che, parantu vi. sa. 1728 mAM tapAgacchIya dAdA zrI hIravijayasUrIzvarajInI paraparAnA samudAyanA paTTadhara zrI vijayaprabhasUrijInI AjJAthI jayavijayajI gaNuijIe mUlapratimA khaMDita thavAthI jIrNoddhAra karAvI navIna sudara zrI mahAvIra prabhuno mUrti sthApI, jenA lekha pramANe che-- " saMvata 1728 varSe zrAvaNa sudi 1 dine maTTAraka zrIvijayaprabhasUrIzvararAjye zrIkorAnagare paMDita zrI 5 zrI zrI jayavijayagaNinA upadezAthI mu. Y Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTA tIrtha [ jaina tIrthone jetA purAsiMgabhAryA, mu. mahArAyasiMga bhA. saM. bIkA sAMbaradAsa ko. udharaNA. mu. velaMjA, sA. mAMnAma, sA. sAdhA, tA. vImA, mA. chAMgara, sAM. nAyaNa, sA. kacarA pramukha samasta saMga bhelA huine zrImahAvIra pacAsaNa baisAryA che. likhita gaNi maNivijaya. kesAvijayena / boharA mahavada suta lAdhA, padamA lakhataM samasta saMgha naI mAMgalikaM bhavati, zubhaM bhavatu // " paraMtu atyAre A prAcIna mUrti mUlanAyaka nathI. ene badale ahIMnA saMghe pAchaLathI je navI mUrti birAjamAna karI te mUlanAyaka tarIke atyAre vidyamAna che. 2. A sivAya teramI sadInuM baneluM eka maMdira che. upadezataraMgiNamAM koraMTanA maMdira mATe A pramANe eka ullekha maLe che. " ekadA koraMTapure zrIvRddhadevasUrayo vikramAsaM 1252 varSe cAturmAsI sthitAH tatra maMtrInAhaDo laghu bhrAtA sA. listayoH pU. kuTubhvAnAzca pratibodha maMtriNA dRDhadharmaraMgega 72 janavihAgaH nAhaDayamahIpamukhAH kAritAH karaMTakAdiSu, pratiSThitA zrIdevasUribhiH saM. 1252 varSe maMtriNA yAvajjIvaM jinapUjAdyabhigraho gRhItaH bhojanasya praak|" upadezataraMgikAre 12para, mAM vRdhdhadevasUri ane maMtrI nAhaDanI je ghaTanA rajU karI che te ane vi. saM. 1pa nA zrI vRdhdhadevasUri ane maMtrI nehaDa judA ja samajavAnA che. 12para mAM thayelA nAhaDa maMtrI ane temanA laghu badhu sAlige karAvela maMdira, A AdinAthajInuM maMdira hoya tema saMbhave che. A mUti paNa khaMDita thavAthI saM. 1903 mAM navI mUrti sthApelI che te atyAre mUlanAyaka che. lekha A pramANe che. " saMvata 1903 zAke 1738 pravartamAne mAghazuklapaJcamyAM bhRgau koraTA mahAjana samasta zreyo'yaM zrIRSabhajinavi kA. devasUragacche zrIzAntisAgarasUribhiH pra. sAgaragacche" mUlanAyakanI banne bAju moTI meTI AdinAthajI tathA zAMtinAthajInI matio che. bahAranA raMgamaMDapamAM paNa mUrtio che. * 3. moTuM maMdira gAmamAM che. A maMdira kayAre banyuM tene ullekha nathI malo chatAMye prAcIna te che ja emAM te saMdehu ja nathI eka nava cokInA khaMbhA upara " A nATa' vaMcAya che, mahAvIra maMdiramAM paNa AvA akSare vaMcAya che. AthI ema lAge che ke maMtrI nAhaDanA kuTumbIe A maMdira banAvyuM hoya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa ] : 345 : kAraNa tItha A maMdiranA jIIAra sattaramI sadImAM keTAnivAsI nAgAtarA gAtrIya jaine karAvela che. avAranavAra chaNAkhAra thatA ja rahyA che. ahIMnI natha cAkInA thAMbhalA upara sa Mvat vinAnA lekhe va'cAya che paNa saMvata na dekhAvAthI ahIM nathI ApyA. ahIM mUlanAyakajI pahelAM zrI zAntinAthajI hatA. atyAre zrI pArzvanAthajI mUlanAyaka che. ane AjI zrI zAntinAthajI birAjamAna che. bAhya maMDapamAM pazu bIjI navIna mUrtiye che. 4. A madira gAmanA pUrvanA kinArA tarapha Avelu che. ahIMnA mULanAyaka zrI RSabhadevajI che. ane khAjI zrI sa'bhavanAtha ane zAntinAthajInAM kAmeAsastha suMdara (baMba che. A miMba 1143 mAM gRha gacchIya zrI vijayasiMhasUrijInA hAthe pratiSThita karAyelAM che. A traNe mUrtiye mahAvIra prabhunA maMdiranA chIkhAra samaye mandiranA phATa sudharAvatAM eka mATInA DharA nIcethI 1911 mAM nIkaLyAM che ane mAdamAM 1959 mAM ahIM sthApana karela che. ahIM A sivAya nAnI meTI bIjI 50 mUrtie bhAjImAjImAMthI nIkaLI che te sthApela che. madira suMdara, vizAla ane bhavya che, nagarathI bahAra mandirAnAM khaMDiyerA, thAMbhalA, TIlA ghaNAya che. jesalameranA killAnA zrI zAntinAyajInA ma MdiranI eka prazasti ke 1583 mAM devatilaka upAdhyAye lakhI che temAM sUcanA che ke--- ukezavaMze zrIzaMkhavAla gotre saM0 AMbA putra saM0 kocara huyA jirs hrraMTai nagari ane saMkhavAlI gAmaI uttaMga tAraNa jainaprAsAda karAvyA. AgaLa temAM varNana Ave che ke kATAmAM eTaluM dAna Apyu' che ke jethI 'kaNuM'' dAnInI upamA lIdhI. AvA dAnavIrA ahIM thayA che. kAraTAjI prAcIna tIrtha che. e mATenAM gheADAM vadhu pramANeA paNa ApuM chuM. dhArA nagarInA suprasidhdha paramAM tApAsaka mahAkavi dhanapAla ke jemaNe satya purIya mahAvIra utsAha apabhraMza prAkRta bhASAmAM banAvela che temaNe bIjA tIrtho sabhAratAM "raMTane paNu sabhA che. A stavana 1081 lagabhaga banyuM che, kavi meha(megha) 1499 mAM racelI peAtAnI tIrthamALAmAM kAiTa' lakhe che. pa'. zIlavijayajI peAtAnI tIrthamALAmAM vIzAda' payAjI' lakhe che. zrI jJAnavimalasUrijI peAtAnI tIrthamAlAmAM 'vAt sauvIsalAmo thI lakhe che. 44 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTA tIrtha : 346 : [jena tIrthone chelle vIsamI sadInA mahAna vidvAna AcArya zrI vijayAnaMdasUrIzvarajI paNa pitAnA jaina tattvAdamAM lakhe che- "eranapurA kI chAvanI se 3 kAza ke lagabhaga kAraMTa nAmA nagara ujaDa paDA hai jisa jagA kAraTA nAme Aja ke kAla meM gAma basatA hai| yahAM bhI zrI mahAvIrajI pratimA maMdira kI zrIratnaprabhasarijI kI pratiSThA karI hUi aba vidyamAna kAlameM semimandira khaDA hai." ka5makalikAnI TIkAmAM ane ratnaprabhasUri pUjAmAM paNa A tIrthanI zrI ratnaprabhasUrijIe karela pratiSThAno ullekha che. keraMTa gacchanA AcAryonI pratiSThAnI matio 1408 AbUnA vimalavasahImAM che, je paNa kereTanI prAcInatA ja sUcave che. ahIM ajena devasthAne paNa prAcIna che. kaTAjImAM kArtika zudi pUrNimA tathA cetrI pUrNimAnA be moTA meLA bharAya che, jemAM hajAre yAtriko Ave che. AgaLa jaNAvyA mujaba jamInamAMthI je mUtio nIkaLI che temAM dhAtu matie 40 che. 1201 thI te 1540 sudhInA lekhe che ane tenA pratiSThApaka AcAryomAM devasUrijI, zAMtisUrijI, jaja jagasUri vagere pratiSThita prasitha AcAryonAM nAmo che. tIrthasthAna zAMtinuM dhAma ane yAtrA karavA lAyaka che. keraTAjI eranapurA chAvaNI roDathI traNa gAu dUra zivagaMja che. zivagaMjamAM sAta suMdara maMdira, 4 dharmazALA, be upAzraya, Adarza jaina vAMcanAlaya ane 200 ghara zrAvakenAM che. zivagaMjathI koraTAjI traNa gAu thAya che. jAkoDAjI-AvI ja rIte zivagaMjathI aDhI gAu dUra jAkeDAjI tIrtha che. A tIrthasthAnamAM atyAre mUlanAyakajI zrI zAntinAthajI che paraMtu parikaramAM je lekha che. temAM te zrI pArzvanAthajInI mUtinuM parikara che ema lakhyuM che. "vi. saM. 1504 mAM zrI yakSapurIya nagaramAM, tapAgacchIya zrI somasuMdarasUrijI ziSya zrI jayacaMdra sUrijIe mUlanAyaka zrI pArzvanAthajInI mUtinA parikaranI pratiSThA karAvI." jAkoDAjI jatAM sumerapura ane uMdarInAM paNa darzana karavA gya che. temaja zivagaMjathI zA gAu cUlI gAma che tyAMthI eka gAu dUra rAhabara tIrtha che. zrI vIra prabhunuM prAcIna bhavya maMdira che. AvI rIte zivagaMjanI najIkamAM keraTAjI, jADehAjI ane rAhabara traNa tIrtho che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 347 4 - nAkoDAjI nAkoDAjI A tIrthasthAna mAravADa dezanA mAlAnI "paragaNAnA bahetara ralve sTezanathI 3 gAu dUra che. AnuM prAcIna nAma vIramapuranagara athavA mevAnagara hatuM. A gAmanI cAre tarapha nAnI nAnI TekarIo AvelI che. kahevAya che ke eka vAra kaI rAjAnA vIramasena ane nAkeramena nAmanA be putro pitAnI rAjadhAnImAMthI nIkaLyA ane pachI temaNe pitAnA ja nAma uparathI vIramapura ane nakkaranagara vasAvyuM. AgaLa upara banne bhAIoe jaina dharma svIkArI pitAnA nagaramAM bAvana jinAlayanAM be bhavya maMdira baMdhAvyAM. ekamAM zrI caMdraprabha bhagavAna ane bIjAmAM zrI supArzvanAthajInI pratimAnI zrI sthUlibhadrahavAmInA hAthe pratiSThA karAvI. A nakoranagara e ja vartamAnanuM nAkaDA ane viramapura nAkeDAthI 20 mAila dUra gAmaDuM che, jyAM ekalAM khaMDere atyAre vidyamAna che. jyAre nAkaDA tIrthanA kArakhAnAnI eka yAdImAM judI noMdha maLe che. temAM lakhyuM che ke vikrama saMvata 909 mAM vIramapuramAM 2700 jainenAM ghara hatAM. A vakhate vIramapuranA zrAvaka tAragotrIya zA harakhacaMdajIe ahIMnA maMdirane jIrNoddhAra karAvI zrI mahAvIra prabhujInI pratimA mUlanAyaka tarIke sthApyAM. ane prathamanA mUlanAyaka zrI caMdraprabhajinane bheMyarAmAM kaMDArI dIdhAM. saMvata 1223 mAM mahAvIra prabhunI mUti khaMDita thavAthI pharIthI jIrNoddhAra karAvI bIjI vAra paNa zrI mahAvIra prabhunI mUti mUlanAyaka tarIke sthApyAM. vaLI vi. saM. 1280 mAM Alama zAhe A nagara upara hallo karyo, nagara lUMTayuM ane maMdire paNa teDayAM. tyAMthI e bAdazAha nAkarA paNa pahoMcyA. tyAMnA jenene khabara paDavAthI pahelethI ja sAvadha banI nAkerA jinAlayanI zrI pArzvanAtha Adi 120 mUrtio nA korAthI be gAu dUra kAlidrahamAM jaIne matio saMtADI dIdhI. bAdazAhe nagara teDayuM, luTayuM ane maMtarane khAlI joI teDAvI dIdhuM. basa nAkerA nagaranI durdazA zarU thaI. leke gAma choDIne cAlyA gayA. pAchaLathI vIramasenakArita vIramapuranuM maMdira jIrNazIrNa thaI gayuM hatuM tene jIrNoddhAra karAvI, maMdira pharIthI taiyAra karyuM paraMtu mUrtio hatI maLatI. AmAM eka vAra nAkarAnA eka janane svapna AvyuM ke "kAlIdrahamAM 120 pratimAo che ene bahAra kADhavAnuM vIramapuranA saMghane sUcave." pelA zrAvake vIramapuranA jenene khabara ApyA.e sthAne khodavAmAM AvyuM ane tyAMthI 120 pratimAo bahAra kADhI. pachI saMghe utsavapUrvaka 1429 mAM maMdiramAM padharAvI. emAM mUlanAyakajI zrI pArzvanAthajI. sthApyA ane bIjI mRtio paNa yathAsthAne padharAvI. basa tyArathI A nagaranuM nAma nAkarA prasiddha thayuM je atyAre nAkerA-nAkeDA tarIke prasiddha che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkoDAjI : 348 : [ jena tIrthone vartamAnamAM nAkeDAjImAM suMdara kArIgarIvALA vizAla bhavya ane unnata traNa jinamaMdiramAMthI zrI nAkeDA pAzvanAthajInuM maMdira moTuM, bhavya ane suMdara kalAnA namUnArUpa che. mULanAyaka zrI pArzvanAthanI pratimA lagabhaga be phuTanI che ane banne bAjunI be pratimAo paNa deDha paNa be puTanI che. pratimAo suMdara, darzanIya ane prAcIna che. saMprati rAjAnA samayanI A mUtio kahevAya che. A pratimAo, upara kahevAyuM tema, ahIMthI daza keza dUra rahevAnA keDA gAmanA kAlIdraha(nAga)thI lAvIne ahIM pratiSTitA karavAmAM Avela che. A pApaharaNI manahara mUtionAM darzana karIne kavivara zrI samayasuMdarajIe bhaktivaza gAyuM che ke jAgaMtA tIrtha pArzvapaha, jahAM yAM viAve jagata saha, mujhane bhavaduHkhathakI chaDo, nita nAma japa kInA keDe." maMdiranA dakSiNa bhAgara tarapha be moTAM bheMyarAM che, jemAM vikramanI bAramI sadIthI te sattaramI sadI sudhInI mUtio che. eka kAussaggIyA upara vi. saM. 1303 ne lekha che. A tIrtha zvetAMbara mUrtipUjaka pahalIvAla saMghanuM ane vetAMbarIya palivAla gacchanA AcAryonA upadezathI banyuM hoya ema ahIMnA zilAlekhe uparathI jaNAya che. - A tIrthanAM darzana karI nirvivAda eTaluM te siddha thAya ja che ke pallIvAle vetAMbara jene hatA. A tIrthamAM lekhe te ghaNA che, paraMtu laMbANanA bhayathI mAtra be ja lekhe ApuM chuM - "svasti zrIjayomaMgalAbhyudayazca saMvata 1678 varSe zAke 1544 pravartamAne dvitIya ASADhasudi 2 dine ravivAre rAula zrIjugamAlaji vijayarAjye zrIpallakIyagacche bhaTTArakazrI yazodevaparijivijayamAne zrI. mahAvIracaitye zrIsaMghena catuSkikA kAritA zrInAkoDApArzvanAthaprasAdAta, zubhaM bhavatu upAdhyAyazrI kanakazekharaziSya paM. sumatizekhareNa likhita zrIchAjahaka. devazekharaji saMghena kArApitA sUtradhAra phujalabhrAtRjhAMjhA ghaTitA utratakavarI " 1. keTalAka ema kahe che ke nAkaDAnI pAsenI nadInA kinAre eka makAna hatuM. te makAna paDI javAthI temAMthI A mUrtio pragaTa thaI hatI. 2. eka bhoMyarAmAM cAra mUrtio che. bIjA bhayarAmAM sAta mUrtio che. kAussaggIyA bahu ja suMdara ane darzanIya che. - 3. dharmaratna mAsikamAM AmAMnAM ghaNuM lekho AvI gayA che tema nahArachanA lekhasaMgrahamAM, jinavijayajasaMpAdita zilAlekha saMgraha bhAga bIjAmAM ane paTTAvaLa samuccaya vageremAM lekhe AvI gayA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 39 : bIjo lekha " saMvat 1682 varSe ASADhazudi 6 somavAre rAula bhI jugamAlajirAjye zrIpalliyagacche zrIsaMghena zrIpArzvanAthacaitye naMdImaMDapakArApitA upAdhyAyazrIsiMhalekhitaM sUtradhAra medhA, sutra tArA kArIgara karamA zubhaM bhavaMtu zrIsaMghasya zriye'stu" A maMdirane daravAje 1621mAM banyAne lekha che.. 2. A sivAya bIjuM maMdira zrI iSabhadevajInuM che. A maMdira lamIbAie baMdhAveluM hovAthI lakSmI(lachI)bAInuM maMdira kahevAya che. mULanAyaka zrI RSabhadevajInI pratimAjI lagabhaga traNa phuTa UMcI bhavyamUrti che. banne bAju lagabhaga be puTanI badAmI raMganI suMdara pratimAo che. A maMdiramAM lagabhaga 35 matio che. - maMdiranI DAbI bAju suMdara majabUta bheMyaruM che. mUlamaMdira sivAyano bAkIne hise vIramapuranA saMghe pAchaLathI banAvela che, jene zilAlekha A pramANe che. saMvat 1667 varSe zAke 1533 vartamAne dvitIya ASADha zudi6 dine zukravAre uttarAphAlgunInakSatre rAulazrI vijayasiMhajivijayarAjye zrInimalanAthaprAsAde tapAgacche bhaTTAraka zrI pU. zrI vijayasenarivijayarAjye AcAryazrIvijayadevamUrivijayarAjye zrIviramapuravAsisakala zrIsaMghakArApitA zubhaM bhavatu sutradhArakasanA pavAiNakena kRtA, munisAjidAsena likhitaM zreyo'stu" 1 A maMdira mATe be prakAranI kivadantI cAle che. "lakSmI nAmanI eka garIba vidhavA ke je vIramanA vAsI mAlAzAha aMkalecAnI bahena thatI hatI. eka vAra pitAnI bhAbhI sAthe pANI bharavA gaI tyAM lakSmIe jaldI jaldI pANuM bharavA mAMDayuM.. bhAbhIe TeNuM mAratAM kahyuM ke ATalI zI utAvaLa che ? tamAre te kaI maMdira banAvavAnI veLA che ke ATalI jaladI kare che. lakSmIbAIthI A upAlaMbha sahana na thayuM. ghera AvI cevihAro aThThama karIne devanI ArAdhanA karI. devatA prasanna thayA ane devanI kRpAthI uttama zIlAvaTane bolAvI suMdara maMdira banAvyuM. ane tapAgacchIya AcAryazrI hevimalasarijInA hAthe pratiSThA karAvI che. bIjI kiMvadantI pramANe lakSmIbAI lAkho rUpIAnI mAlIka hatI paraMtu ene pura na hato. zrI hemavimalasUrijInA upadezathI enI lakSmI satkAryamAM kharcavAnI enI bhAvanA thaI. gaganacukhI suMdara kalAmaya bhavya jinamaMdira baMdhAvyuM. ane vi. saM. 1568bA vai zu. 6 nA tapAgacchIya AcAryavarya zrI hemavimalasUrijInA hAthe zrI RSabhadevajInI suMdara pratimAnI pratiSThA karAvIne mUlanAyaka sthApyAM. ahIM vi. saM. 1500mAM kahe che ke zrAvakanAM 1500 ghara hatAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkoDAjI. : 350 : [ jaina tIrthone bahAranI cekInI pATa upara eka lekha che, je A pramANe che-- " saMvat 1572 varSe ApADha sudi 15 dine rAulazrI vIramavijayarAjye vimalanAthaprAsAde zrItapAgacche vimalacaMdragaNiupadezena zrIhemavimalasUrivijayarAjye zrIvIramagirIsaMghena navacatuSkikA kArApitA / stradhAradhArasIputra rAvata. kena kRtaM zrIrastu zubhaM // saMvat 1568 varSe ASADha sudi 5 dine gurupuSyanakSace rAula zrIupakarNavijayarAjye zrIvimalanAthaprAsAde zrItapAgacche bhaTTArikaprabhuzrIhemavimalasariziSya cAritragaNinAmupadezena zrIvIramapuravAsi sakalazrIsaMdhena kArApitA raMgamaMDapaH sUtradhAradolAkena kRtaM zubhaM bhavatu zrIrastu." A sivAya 1633 ane 1865nA paNa lekhe che. laMbANanA bhayathI nathI ApyA. A maMdira suMdara kaLAmaya ane darzanIya che. 3 trIjuM maMdira zrI zAntinAthajInuM che. uparanAM ane maMdire karatAM UMcA bhAgamAM banyuM hovAthI A maMdiranI UMcAI banne karatAM vadhu che temaja A maMdira paheluM paNa sAruM che. mUlanAyakanI jamaNI bAjumAM AvyuM che. ane dUra dUrathI A maMdiranAM darzana thAya che. A maMdira zeTha mAlAzAhe baMdhAvyuM che. A maMdira nI sthApanA mATe judI judI traNa ki vadantI cAle che paraMtu traNene maLavAna eka je che- 1. mAlAzAha eka vAra nAkeDA pArzvanAthajInAM darzana karavA gayA. tyAM darzana karI eka zrAvakane kahyuM ke A maMdira UMcANamAM baMdhAvyuM hoya te sAruM. pAsenA zrAvake kahyuM ke tyAre tame ja badhAne? A sAMbhaLI mAlAzAha ghera gayA. - 2. bIjI bAju evuM bane che ke emanAM strI darzana karavA gayAM che. AgaLa beThelI strIone temaNe kahyuM lagAra pAchAM bese, amAre jahadI cityavaMdana karavuM che. strIoe kahyuM utAvaLa hoya te tame ja maMdira judu ba dhAvI haze ane emAM sauthI AgaLa besI tame ja paheluM caityavaMdana karajo. A sAMbhaLI mAlAzAhanA patnI ghera AvyAM. patipatnIe A vastunI ApasamAM vAtacita karI, pachI AhArapANIne tyAga karI devI cakezvarInI ArAdhanA karI. rAtre devIe pragaTa thaIne kahyuM tame ciMtA na karazo. tamArA pANInA TAMkA upara tamane je maLe te havAramAM lejo. basa badhuM kAma pAra paDI jaze. havAramAM TAMkA upara joyuM te suMdara pArasamaNi caLakate hate. mAlAzAhe sonuM banAvI A suMdara maMdira baMdhAvyuM. 3. mAlAzAhanAM mAtAjI darzana karavA gayAM tyAM emaNe vAtacitamAM maMdiranI truTIo batAvI. pAse rahelI strIe kahyuM. mAjI tame Sa rAhata maMdira baMdhAve, bIjAnA doSa ApaNe na joIe. mAtAe ghera jaI putrane A vAta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 3pa1 : kAparaDAi tIrtha kahI. mAtAnuM duHkha-maheNuM TALavA mAlAzAhe deSa rahita AvuM UMcuM bhavya maMdira baMdhAvyuM ane utsavapUrvaka pratiSThA karI ghaNuM dAna ApyuM mAlAzAhe maMdiramAM birAjamAna karelA mUlanAyaka zrI zAMtinAthajI hatA paraMtu kALavazAta e mUrti khaMDita thaI hoya ke keI humalA samaye chupAvI dIdhI hoya te game te banyuM hoya enI koIne khabara nathI, paraMtu mUlamatinA abhAve vIsamI sadImAM-saM. 1910 zAMti bhagavAnanI navI pratimAnI pratiSThA karAvIne sthApela che. mUlanAyakajI upara saM. 1910 ne lekhI che. A sivAya zrI jinabhadrasUrijInI mUti upara nIce pramANe lekha che- " saMvata 1518 vaSe jyeSThazudi 4 dine upakezavaMze kAkuzalAkena saparikareNa zreyArtha zrIjinabhadrasUrIzvarANAM mUrtiH kAritA pratiSThitA kharataragacche zrIjinacaMdrasaribhiH / A ja eka lekha 1614 ne che lekha lAMbe che. paNa zarUAtane gadya vibhAga ApuM chuM- " saMvata 1614 varSe dhIramapure zrIzAntinAtha caitye mArgazIrSamAse prthmdilIpatine chINatA che zrIginacaMdravijaya " AgaLa padyabaddha lekha che laMbANanA bhayathI nathI Ape. basa, trIjuM zrI zAntinAthajInuM maMdira che. emAM 27 jinapratimAo ane 8 caraNapAdukAo che. A nagara, A tIrthasthAna sattaramI sadI sudhI bahu ja saubhAgyazAlI hatuM paraMtu tyArapachI dhIme dhIme paDatInA mukhamAM paDayuM je Akhare barabAda thayuM. atyAre te gAmaDuM che. suMdara dharmazALA vagere che. tIrtha ekAntamAM suMdara AtmadhyAnane yeya che. kAparaDAjI tIrthabhU che svayaM pArzvanAtha bhAratavarSamAM rAjaputAnA prAMta bahu ja prasiddha che. jemAM rAjaputAnA vIraprasuvIrabhUmi tarIke vikhyAta che temaja enI dharmabhAvanA ane prAcIna tIrthabhUmi mATe paNa A pradeza prasiddha che. rAjaputAnAmAM pAMca bhAga prasidhdha che, mAravADa, jhAlAvADa, mevADa, meravADA, .....che. 1. zilAlekha no che eTale A nathI A paraMtu tene sAra A pramANe che. saMvata 1910 mahA zudi 5 ne gurUvAre jodhapuranivAsI osavALa mutA abhayacaMdajInA pAe pratiSThA karAvI che. pratijJApaka kharataragacchIya AcAryazrI jinaprabhasarijha che. * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaDAjI tIrtha : 352 : [ jena tIrthone mAravADamAM jodhapura, bikAnera, jesalamera, nAgora, sIrehI, meDatA, kizanagaDha, mAlapurA Adi meTAM zahere che temaja A zahero pAse jana tIrthabhUmio jevAM prAcIna sthAna paNa che. bikAneramAM bhAMDAsara, jesarameramAM leva, nAgaramAM citAmaNI pArzvanAtha, sIrehImAM eka ja lAInamAM 14 maMdiro, sIrehInI AjubAju nANA, beDA, nAMdIyA, bAmaNavADA Adi jaina tIrtho che. A sthAne e nagarothI prAcIna che. aitihAsika ghaTanAothI samajAya che ke 1541 mAM . zu 3 zanivAra rehaNI nakSatramAM bIkAjIe bIkAnera vasAvyuM, 1212 nA zrA. zu 1 (ASADha zu. 1) e rAvala jesAjIe jesalamera vasAvyuM, 1515 mAM jeTha zu. 11 rAu jodhAjIe jodhapura vasAvyuM. 1300 mAM jAhera vasyuM, 1619 mAM mAlapurA ane 1669 mAM kizanagaDha vasyuM. jodhapura te varyuM 1515 mAM kintu A sTeTamAM AvelAM osiyA, phalethI vagere to jodhapura pahelAMnAM sthapAyelA che. jenasAhityamAM ulalekha maLe che ke AjathI ra473 varSa pahelAM zrI ratnaprabhasUrijIe esIyAnagarImAM esavAla vaMzanI sthApanA karI zrI mahAvIra prabhunuM maMdira sthApyuM, temaNe pratiSThA karI -je maMdira adyAvadhi vidyamAna che. A nagara jodhapurathI cAlIsa mAIla dUra che. phaledhI pArzvanAtha tIrthanI sthApanA zrI vAdidevasUrijIe 1181 mAM karI chesUrijInA hAthathI pratiSThA thaI che. sAMDerAvamAM eka prAcIna jaina maMdira che jenI sthApanA vikramAdityanA pitA gaMdharvasenanA hAthe thaI che, je maMdirane AdhAra 1010 mAM saDeragIya zrI izvarasUrijI ziSya zrI yazobhadrasUrijIe karI che. e sUrijI roja AMbilanI tapasyA karatA ane AhAramAM mAtra ATha kavala ja AhAra letA hatA. AvA tapasvI sUripugalanA hAthe A maMdiranI pratiSThA thaI che. zrI yazebhadrasUrijI nADalAImAM comAsuM rahyA hatA, e vakhate A sthAna(nADalAI) tIrtharUpe prasiddha ja hatuM. jodhapura sTeTamAM esIyA, dhI, meDatA raDe) rANakapura, vakANu, nADola, nADalAI, muchALA mahAvIra (ghArAva), rAtA mahAvIra (bIjApura, bAlInI pAsenuM sesalI, sAMDerAva Adi jaina tIrtho prasiddha che, tevI ja rIte jodhapura bIkAnera relave lAInanA pIpADa reDa jaMkazanathI bIlADA jatI. relvenA zalArI sTezanathI cAra mAIla dUra kAparaDA nAmanuM gAma che. ahIM eka suMdara jaina maMdira tIrtharUpa che. ahIM atyAre te mAmulI vastI che, paraMtu sArI rIte jenArane ema jarUra samajAya ema che ke A sthAna eka vAra sArI AbAdIvALuM zahera haze. | gAmamAM zrI ravayaMbhU pArzvanAthajInuM cAra mALanuM vizALa gaganacukhI bhavya maMdira che. A maMdira 1675 mAM jaitAraNavAsI osavAla bhANajI bhaMDArIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] :353 : kAparaDAjI tI anAvarAvyuM hatuM. bhaMDArIjIe ahIM ma Mdira kevI rIte manAvyuM tenI camatkArapUrNa kathA A pramANe maLe che-- "6 bhANujI bhaDArI jodhapura rAjya taraphathI jaitArachunA rAjakama cArI tarIke niyukta thayA hatA. sArI rIte vyavasthA cAlatI paraMtu eka cugalakhAre jaine jodhapura phariyAda karI. tyAMthI hukama Avye bhaDArIjIne hAjara karo. hukama maLatAM ja bhaMDArIjI jaitAraNathI nIkaLI cUkayA. rastAmAM kAparaDA Avyu. tyAM nokarIe seAI manAvI. bheAjananA samaya thatAM nAkare kahyuM-jamavA padhAro. bhaMDArIjIe kahyuM-huM nahIM jammu, tame badhA jamI lyA. nAkare pUchyuM-kAraNa zuM che? bhaMDArIjIe kahyu-mAre niyama che ke jinezvaradevanAM darzana karyA sivAya jamavuM nahi, Akhare gAmamAM tapAsa karatAM eka yatijIne tyAM mUrti hAvAnA samAcAra maLatAM bhaMDArIjI darzana karavA gayA. darzana, pUjana pachI yatijIe pUchyuM "kema udAsa che ? bhaMDArIjIe sTeTaneA hukama jaNAvyA. yatijIe kahyuM-tame sAcA che, gabharAze nahiM. nirdeSa chUTaze, bhaDArIjI jodhapura gayA. nirdoSa thaIne AvyA pachI yatie kahyuMbhaDArIjI ahIM eka madira baMdhAveA. bhaDArIjIe kahyuM-khuzIthI manAvuM para Mtu mArI zakti eTalI nathI. tijIe jaNAvyu-ze kharca karaze ? bhaDArIe kahyu-pAMcasA rUpIyA. yatijI-ThIka lAvA pAMcaseA. pAMcasA lai yatijIe eka vAsaNamAM bharI DhAMkI dIdhA ane kahyuM AmAMthI khacajo paNa aMdara jozeA nahiM ke keTalA khAkI che. bhaDArIjIe kAma zarU karyuM. 1975 mAM maMdira banAvavAnu zarU thayuM ane 1978 mAM pratiSThA thai. maMdiranuM bhAMyarU, uparanA mALa, pAMca khaMDa, cAra ma'Dapa vagere banyuM hatuM tyAM eka vAra bhaMDArIjIe rUpiyAvALuM vAsaNuM UMdhuM karI rUpiyA gaNI joyA, paraMtu tyArathI rUpIyA navA na nIkaLyA. pAMcase rUpIA kharcAI gayA. zeThane pAchaLathI ghaNA pazcAttApa thaye paNa have zuM thAya ? cAre mALamAM cAmukhajI che. parama darzanIya ane bhavya sthAna che. mUlanAyakajInI pratiSThAnA lekha A pramANe che- " saMvata 1678 varSe vaizAkha sita 15 tithau somavAre svAtauM mahArAjAdhirAja mahArAjazrI gajasiMhavijayarAjye ukezavaMze rAya lAkhaNasantAne bhaMDArIgotre amarAputra bhAnAkena bhAryA bhaktA hai: putraratna nArAyaNa narasiMha soDhA pautra tArAcaMda khaMgAra nemidAsAdi parivArasahitena zrIkarpaTaheTa svayaMbhUpArzvanAthacaitye zrIpArzvanAtha...ityAdi." A pratimAjInA parikaramAM nIce pramANe lekha che- saMvata 1688 varSe zrIkApaDaheDA svayaMbhU pArzvanAthasya parikaraH kAritaH pratiSThitaH zrIjinacaMdrasUribhiH // 45 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalAthI : 354 : [ jana tIrthone vacamAM paNa A tIrthane jIrNoddhAra thayo che. tyArapachI sUrisamrA tapagacchAdhirAja zrI vijayanemisUrijI mahArAjanA bhagIratha prayatnathI tIrtharakSA, tIrthavyavasthA ane jIrNoddhAra thayo che. saM. 1975 nA mahA zudi 5 ne budhavAre jIrNoddhAranI pratiSThA sUrisamrATanA hAthathI thaI che. atyAre daravarSe tyAM meLo paNa A tIthIe bharAya che. ahIM zeTha mANekalAla manasukhabhAI taraphathI meTI dharmazALA baMdhAI che. badhI vyavasthA sArI che. kamITI dvArA vahIvaTa sAro cAle che. yAtrie khAsa karIne jodhapurathI bikAnera jatI relavemAM thaI pIpADaroDa TezanathI bIlADA jatI relvemAM pIpAlasITI sTezane utaravuM. ahIM suMdara be jinamaMdira, dharmazALA vagere sagavaDa che. ahIMthI kAparaDAjI javAne vAhana vagere maLe che. ahIMthI kAparaDA 8-9 mAIla dUra che, zalArIthI kAparaDAcha cAra ja mAIla che paNa tyAM vAhananI sagavaDa pUrI nathI maLatI. | tIrthayAtrA karavAlAyaka ane parama zAMtinuM dhAma che. mUlanAyaka zrI svayaMbhU pArzvanAthajI uttara sanmukha che. pUrvamAM zAMtinAthajI, abhinaMdana dakSiNamAM, pazcimamAM munisuvratajI, bIjA mALamAM trASabhadeva, aranAtha, vIraprabhu ane neminAthajI che. trIjA mALamAM naminAtha, anaMtanAtha, neminAtha ane munisuvrata, cethA mALamAM pArzvanAtha, munisuvrata, zItaLanAtha, pArzvanAthajI temaja saMprati mahArAjAnA samayanI zrI zAMtinAthajI che, e paNa parama camatkArI che. - A gAmanuM nAma kAparaDA, kApaDaeN, kaTiheTaka, karapaTaheTaka vagere maLe che. phavidha (ledhI) tIrthane ItihAsa phaledhI tIrtha mAravADa(rAjaputAnA)nuM eka prAcIna tIrtha che. A tIrthanI sthApanA kayAre ane kyA mahAprabhAvika AcArya mahArAjane hAthathI thaI te mATe dhAja karatAM nIcenA pramANe maLI AvyAM che. pattavarSa tIrthakalpa (P. B, R. gati) (17) sadaiva thIvArA zAhaMmara prati vinaphUAcAre meDatakapurapATyAM phalavadhikAgrAme mAsakalpaM sthitAH / tatra pArasanAmA zrAddhastena jAlivanamadhye leSTarAzirdaSTaH / amlAnazitapatrikApuSpaiH pUjitaH / leSTavo viralI. kRtAH / madhye vimbaM dRSTam / tena zrIdevasaribhaktena guravo vijJApitAH / taiH sarimirdhAmadevaM sumatiprabhagaNIvAsAna datvA prahitau / dhAmadevagaNinA vAsakSepaH kRtH| pazcAdevagRhe niSpane shriijincndrsuuryH| svaziSyAH vAsAnarpayitvA prahitAH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ]. : 355 : phaledhI taizca dhvajAropaH kRtH| pazcAttatra prAsAdejamerIyazreSThivagoM nAgapurIyajAmbaDavarga: samIyatA se joNi vA'' | saMvata 2211 varSa (P gata 288) : phAlguNasudi 10 gurau bimbasthApanam / saMvata 1204 varSe mahAsudi 13 zukra varadattajJA II rUti paddhitIthabAvA ( siMdhI jena graMthamALA taraphathI prakAzita purAtana prabaMdhasaMgraha pR.31, racayitA nAgaeNdazIya zrI udayaprabhasUri ziSya jinabhadra, vi. saM. 1290mAM racanA thaI. ) bhAvArtha - eka vAra A. zrIvAdidevasUrijI zAkaMbharI tarapha padhAryA tyAre vacamAM meDatA pAse phaledhI gAmamAM mAsakalpa rahyA. tyAM pArasa nAmanA zrAvake jAlIvananA madhyamAM zrI pArzvanAthanuM tIrtha prakaTAvyuM. teNe eka divasa jotAM jotAM jAlIvananA madhyamAM DhephAne TIMbe dekhyo je akaramAela phUlethI pUjita hate. teNe DhephAM dUra karyA te vacamAM jinabiMbanA darzana thayAM. te zrovAdidevasUrine upAsaka hatuM. teNe AvI gurumahArAjane vijJapti karI eTale pU. AcArya mahArAje zrI dhAmadevagaNa ane sumatiprabha gaNine vAsakSepa ApIne mokalyA ane tyAM jaIne zrI dhAmadevagaNIe te jinabiMba para vAsakSepa karyo. bAdamAM maMdira banyuM tyAre pitAnA ziSya zrI jinacaMdrasUrijIne vAsakSepa ApIne tyAM mokalyA hatA. zrI jinacaMdrasUrijIe tyAM jaI vajAropaNa karyuM. (IMDu-kaLaza caDhAvyAM, tene vAsakSepa karyo). pachI te jinAlayamAM ajameravALA zeThe ane nAgaravALA jAmbaDa AvIne vasyA ane tenA vyavasthApaka banyA. saM. 1999 (P. pratanA pATha pramANe saM. 1188)nA phAgaNa zudi 10 ne guruvAre zrI pArvaprabhunA biMbanI pratiSThA thaI ane saM. 1204nA mahA sudi 13 ne zukravAre kalazAre paNa tathA dhvajAropaNa karavAmAM AvyA. zrIphalavaddhitIrtha-pArasazreSThedRSTAnta:-devasUrayo meDatAgrAme cAturmAsake kRtvA phalavarddhigrAme mAsakalpaM sthitAH / tatraikadA zre0 pArasena tatratya jAlimadhye smitAmlAnapuSpAcito leSTurAzidRSTaH / gurvAdezena sa viralIkRtaH pArthabimba dRSTa, svapne zrIpArthenoktam-mama prAsAdaM kAraya mAmarcaya, pArzvana vadravyAbhAve ucyamAne madagraDhaukitAkSatasvarNIbhavanena dravyaM bahvapi bhAvIti pratyayo darzitaH / tataH kAritaH / ekapAdhai maNDapAdisarva niSpannaM, tAvatA tatputreNA''gRhya dravyAgamasvarUpe pRSTe pArasena yathAvatkathite tatsuvarNIbhavanaM sthitam / dravyAbhAvAtprAsAdastAvAneva tsthau| saM. 1199 varSe phAlguna zu010 dine bimbasthApana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - phAdhI : 356 : || jaina tIrthone saM. 1204 mAgha sudi 13 dhvajAropaH phalavarddhipArzvasthApanA ajmerunaagpuraavizrAddha sarve vivAra saMgAtA // iti saptamopadezaH / upadezataraGagiNI pR0 220 ( racayitA zrI ratnamaMdira gaNu paMdaramI sadIne aMta ane salamIne prAraMbha) bhAvArtha-A. zrI. vAdIdevasUri meDatAmAM comAsuM karI phaledhI gAmamAM padhAryA ane tyAM mAsakalpa rahyA. tyAM eka divase pArasazeThe tyAMnI jALImAM vikasita ane nahIM karamAela evA phelethI pUjAela DhephAne Dhagale dekhyo. zeThe gurunI AjJAthI tene ukheLe eTale tyAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM biMba dekhyuM. bhagavAna zrI pArzvanAthe svapnamAM jaNAvyuM ke mAruM maMdira karAva, mArI pUjA kara. zeTha kahyuM ke-mArI pAse teTaluM dravya nathI. bhagavAne jaNAvyuM ke-mArI sanmukha caDhAvela cAkhA sonAnA banI jaze ane e rIte ghaNuM dhana maLaze. te pramANe ja thayuM. zeThe maMdira zarU karAvyuM. eka taraphanA maMDapa vagere taiyAra thaI gayAM eTalAmAM tenA putre A dhana kayAMthI maLe che? e pramANe pUchyuM ane pArasa zeThe yathArtha vAta kahI saMbhaLAvI. AthI sonAnAM cekhA thavAnuM devI kArya baMdha thaI gayuM ane dravya na hovAnA kAraNe te jinaprAsAda paNa jeTale taiyAra thayA hatA teTale ja rahyo (pUra banI zakyo nahIM). saM. 119nA phA. zu. 10 nA divase zrI pArvanAtha prabhunI pratiSThA thaI ane saM. 1204 ne mahA zudi 13 nA divase vajAropaNa karavAmAM AvyuM. zrI phaledhI pArzvanAthanuM tIrtha sthapAyuM. ajamera ane nAgaranA zrAvake vyavasthApaka banyA. phaledhI pArzvanAtha ka95 zrI phalevInA cityamAM birAjamAna pArzvanAtha bhagavAnane namaskAra karIne kaliyuganA daIne haNanAra, meM je sAMbhaLe che te temane kalpa kahuM chuM. savA lakSa dezamAM meDatA nagaranI samIpamAM vira maMdira vagere aneka nAnAM moTAM devAlathI zebhatuM phaledhI-phalavarSi nAmanuM nagara che, tyAM phalavarSi nAmanI devInuM UMcA zikharavALuM maMdira che.. ddhithI samRdhdha te nagara kALakame ujajaDa jevuM thayuM te paNa tyAM keTalAka vANIyA AvIne vasyA. temAM zrIzrImAla vaMzamAM uttama ane dharmI kemAM agragAmI dhaMdhala nAmane parama uttama zrAvaka vase che. vaLI evA ja guNavALe bIje osavAla kularUpI AkAzamAM caMdra sarIkha zivaMkara nAmane zrAvaka hate. te baMne ne tyAM ghaNuM gAye hatI. temAM dhaMdhalanI eka gAya roja devA chatAM dUdha nahotI retI tyAre dhaMdhale gevAlane pachayuM ke-A gAyane bahAra tame do che ke bIje keI deI ye che ke jethI te dUdha nathI ApatI? tyAre devAle segana khAIne pitAne nirdoSa jAhera karyo (athAt A saMbaMdhI pite kazuM nathI jANate ema kahyuM.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 3pa7 : tyArapachI barAbara ekasAIthI jotAM eka vAra teNe jaNAvyuM ke TIMbA upara beraDInA jhADa nIce gAyanuM cAre stanamAMthI dUdha jhare che. Ama rAja jatAM teNe dhaMdhalane paNa A draSya batAvyuM. teNe (dhaMdhale) manamAM ciMtavyuM ke-nakkI A bhUmimAM keI jakSa yA te kaI devatAvizeSa haze-hovo joIe. tyArapachI ghera AvIne nirAMte sUte tyAM tene svapna AvyuM temAM eka puruSe A pramANe kahyuM ke-A sthAnamAM bhUmigabha gharamAM derImAM zrI pArvanAtha bhagavAna birAjamAna che. tene bahAra kADhIne pUjA kare. tyArabAda savAramAM dhaMdhale jAgIne zivaMkarane pitAnA ravapnanuM vRttAMta-samAcAra kahyA. tyArapachI kutuhala manavALA te banne jaNAe balipUjApUrvaka TekarAnI bhUmi khAdAvI ane garbhagRhanI devalikA-derI sahita sAta phaNAthI zobhatA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAne bahAra kADhI. pachI baMne jaNa reja savapUrvaka prabhupUjA kare che. AvI rIte trilokanAthanI pUjA karatA eka vAra puna: adhiSThAyakadeve svapnamAM AvIne kahyuM ke te sthAne ja maMdira banAve ( arthAt je sthAne pratimAjI che tyAM ja maMdira banAve che. A sAMbhaLI khuzI thayelA banne jaNAe pitAnI zakti anusAra caitya karAvavuM zarU karyuM. kuzala sUtradhAre-kArIgare te kArya mATe niyukta karyA. jyAre agamaMDapa taiyAra thayo tyAra pachI alpa dhananA kAraNe (kArIgare) pagAra ApavAnI zakti na rahevAthI kArIgare cAlayA gayA. AthI banne zrAvako kheda pAmyA-adhIra thayA. : - tyArapachI eka vAra rAtrimAM punaH svapnamAM adhiSThAyaka deve kahyuM-AjathI tame savAramAM kAgaDA bele te pahelAM prabhujInI AgaLa ja dramma(senAmahero)ne sAthIo jeze. tenuM dravya maMdiranA kAryamAM vAparaje. temaNe te dravyathI maMdiranuM kAma AgaLa zarU karAvyuM. yAvat pAMca maMDapa pUrA thayA ane nAnA maMDapo paNa traNa bhuvananA manuSyone camatkAra pamADe tevA taiyAra thayA. maMdira ghaNuM taiyAra thaI gayuM tyAre temanA putroe vicAryuM ke-ATaluM dravya kayAMthI Ave che? jethI akhaMDapaNe kAma cAlyA ja kare che. eka vAra khUba vahelI savAramAM maMdirajInA khaMbhAnI pAchaLa chupAIne jovA lAgyA. te divase dee drA sAthIo na pUryo. thoDA samayamAM mithyAtvIonuM rAjya thaze ema jANIne prayatnathI ArAdhelA de paNa dravyane na pUre eTale te avarathAmAM ja maMdira rahyuM. anukrame vikramanAM varSa 1181 jatAM rAjagacchanA maMDanarUpa zrIzIla(sIla) bhadrasUrijInA pATa upara AvelA mahAvAdI digaMbara guNacaMdranA vijetA zrIdharma gheSasUrijIe catuvidha saMgha samakSa maMdiramAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanA caityazikharanI pratiSThA karI. - kAlAMtare kalikAlanA mAhAmyathI vyaMtare kelIpriya ane asthira cittavAlA heya che tethI adhiSThAyaka deva pramAdI banyA hatA tyAre suratrANa sAhavAhIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - phalodhI 358: [ ma tIna (zAhabuddhIne gherI saMbhave che) mUla biMba bhAMgyuM. punaH adhiSThAyaka deva sAvadhAna thaye chate pleccha rAjanuM mithyA kArya joIne tene AMdhaLo karyo, lehIvamana vagere camatkAra dekhADyA, jethI suratrANe pharamAna kADhayuM ke-A devamaMdirane koIe bhaMga na kare (arthAta maMdira akhaMDita ja rAkhavuM.) adhiSThAyaka devamaMdiramAM bhUlanAyaka tarIke anya biMbanI sthApanAne sahana nathI karatA mATe zrIsaMghe bIjuM biMba na sthApyuM. khaMDita aMgavALA prabhujInA mahAprabhAve pratyakSa dekhAya che, dareka varSe poza vadI dazame zrI pArzvanAtha prabhujInA janmakalyANaka divase-cAre dizAmAMthI zrAvaka saMgha Ave che, ane huvANa, gIta, nATaka, vAjiMtra, pAbharaNa, Indraja vagerethI manahara yAtrAtsava karatAM zrI saMghanI pUjAvaDe zAsanaprabhAvanA karatAM duSamakALanAM duHkha (vilAsa) dUra kare che ane ghaNe sukRta-saMbhAra ekaThA kare che, punya saMcaya kare che. A cityamAM dharaNuM, padmAvatI, kSetra adhiSThAyakadeva vidane dUra kare che ane namaskAra karatAM bhaktonA manoratha pUre che. ahIM je bhAvikajane samAdhipUrvaka rAtre rahe che te ahIM cetyamAM hAthamAM sthira dIkane dharanAra ane hAlatAcAlatAM mANaso-AkRtine jue che. jemaNe A tIrthanI yAtrA karI che temaNe zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM mahAtIrthabhUta kalikuMDa, kukkaDesara, siraparvata, saMkhesara, serIsA, mathurA, vaNArasI (banArasa, ahicchatrA, thaMbhaNa ( khaMbhAta), ajAhara ( ajArA pArzvanAtha ), pavaranayara, devapaTTaNa, kareDA, nAgahada, siripura, ( aMtarIkSa pArzvanAtha ), samaNi ( samI pArzvanAtha , cArUpa, DhipurI, ujeNI, suSpadaMtI, harIjhaMkhI, liMbaDIyA vagere tIrtha sthAnanI yAtrA karI che ema saMpradAyanA puruSa mAne che arthAt je mahAnubhAve phaledhI pArzvanAthanI yAtrA karI te mahAnubhAve uparanAM badhAM tIrthonI yAtrA karI ema vRddha puruSe mAne che. A pramANe phaledhIpuramAM rahelA zrI pArzvanAthajIne kalpa sAMbhaLanAra bhavikenuM kalyANa thAo. ityAptajanasya mukhAt kimapyupAdAya saMpradAyalavam / / vyadhitajinaprabhasUriH kalpaM phalavarddhipAzvavibhoH // 2 // A pramANe Apta jananA mukhethI sAMbhaLIne, saMpradAyAnusAra zojinaprabhasUrijIe A kalpa banAvyo [zrIjinaprabhasUrijIe saM. 138 pachI A graMtha samApta karyo che. ] * musalamAna bAdazAhe mUlana yakajInI mUrti khaMDita karI kiDu maMdira ne toDayuM ane adhiSThAyaka devanA AgrahathI khaMDita mUrti ja mUlanAyaka tarIke birAjamAna karI arthAta jinaprabhasUrijInA samaya sudhI zrI dharmaghoSasUrijIsthApita ane pAchaLathI sasalamAne khaMDita karelI mUrti ja mUlanAyaka tarIke vizvamAna hatI, jenA camatkAro graMthakAra najare joyA che ema lakhe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa che. :359 : phalAdhI. vartamAna phodhI. mAravADa jaMkazanathI nIkaLatI jodhapura relavenI jodhapurathI meTA (mehatA) riDa lAInamAM meDatA roDa jaMkazana che. sTezanathI mAtra be phalAMga dUra A phalethI tIrtha AveluM che. ahIM be jinamaMdira, dharmazALA, dAdAvADI vagere che. phaledhI pArzvanAthajInuM prAcIna maMdira vidyamAna che. mUlanAyakanI zyAmavaNuM suMdara prAcIna pratimA parama darzanIya che. A moTuM maMdira che. aMdara suMdara mInAkArI kAma paNa jovAlAyaka che. aApadajI tathA naMdIzvara dvIpanA paTa bahu ja AkarSaka ane manohara che. raMgamaMDapamAM traNa moTI mUtio che, jenA upara saMvata 1653mAM jagaddaguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA ziSya vijayasenasUrijInA ziSya vinayasuMdara gaNie pratiSThA karAvyAne lekha che. A traNe mUtie zrI pArzvanAthajI, zItalanAthajI tathA aranAthajInI che. cAre bAju suMdara vIzI derIo che. bIjuM derAsara zrI zAMtinAtha prabhujInuM che. AmAM paNa paMcakalyAkanA bhAva sArA che. mUlamaMdiranA bhAravaTIyAmAM prAcIna be le che. " saMvat 1221 mArgasira sudI 6 phalavaddhikAyAM devAdhidevazrIpArzvanAthacaitye zrIpAgavaTavasIya "ropI" muNimaM dasADhAyo AtmazreSArtha zrIcitrakUTIya silaphaTasahitaM caMdrako pradattaH zubhaM bhavat " (bAbu pu. nA, saM. prA. le. saM. bhA. 1-khAM 870 ) bIjA lekhamAM saMvatuM nathI eTale nathI Apate, paraMtu uttAna paTa karAvyAnI sUcanA che. ahIM dara varSe A zudi dazame moTo meLo bharAya che temaja poSa dazame paNa 9-10 ne meLo bharAya che. maMdira moTuM ane bhavya che. 500 mANasa samAI jAya evaDuM che. ahIM eka paNe jainanuM ghara nathI. ane maMdirane pharatA eka bIjuM lodhI paNa che jene pokaNa phaledhI kahe che, jemAM savAla jenonAM 700 ghara che. cha jinamaMdiro che temaja upAzraya che. dAdAvADI che. eka maMdira gAma bahAra taLAva upara che. jinamaMdiro A pramANe che. goDI pArzvanAthajI, aSabhadevajI, zItalanAtha, zAMtinAthajI, khAditAthajI; mahAvIra prabhu ane ciMtAmaNi pArzvanAthajI. dareka marinA anukrame bA mULanAyakacha che. gAma bahAranA taLAva upara gADI pArzvanAthanuM maMdira che jemAM ge DIpArzvanAthajI Adi trazulI caraNapAdukAo che. badhAM maMdira vIsamI sadInAM che, paraMtu raMga-mInAkArI kAma vagerethI surakSita ane darzanIya che. jodhapurathI A khavAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' eziyALa [ jaina tIrthone hilA che. vizALa dharmazALA che. kArakhAnAnI paNa sagavaDa sArI che. pAchA meTA sITI javuM. ahIM 14 maMdire che. 1. mahAvIrasvAmInuM, 2. vAsupUjyasvAmI, 3. ajitanAthajI, 4. kuMthunAthajI, 5. zAMtinAthajI, 6. cintAmaNi pArzvanAtha, 7. AdinAtha bhagavAna, 8. dharmanAtha, 9 ajitanAthajI, 100 zAMtinAthajI, 11, AdIzvarajI, 12. goDI pArzvanAthajI, 13. vAsupUjyajI bhagavAna ane 14. zAMtinAtha bhagavAna. ahIM eka prAcIna jJAnabhaMDAra, meTe upAzraya che. AnaMdaghanajI mahArAjane upAzraya che. ahIM temanuM svargagamana thayuM che. gAma bahAra bagIco che. zrAvakonAM ghara DAM che. jUnI havelIo, kuvA, vAvo ghaNAM che. ziyALu zrI pArzvanAtha bhagavAnanA saMtAnIya-temanI sAtamI pATe thayelA AcAryazrI ratanaprabhasUrijIe vIra nirvANa saMvata 70 mAM ahIM jinamaMdiranI sthApanA karI hatI. A saMbaMdhI TUMka ItihAsa A pramANe male che. bhInnamAla nagaramAM bhImasena nAmano pratApI rAjA hato. tene zrIpaMja ane upaladeva nAme be putro hatA. be bhAIomAM ApasamAM matabheda paDaye ane upaladeva rAya cheDI cAlI nIkaLyA. temaNe maMDovaranI pAse upakeza athavA ezIyA nagarI vasAvI. A vakhate A nagaramAM jenonI varatI na hatI. eka vAra zrI ratnaprabhasUrijI mahArAja pitAnA pAMcase zive sAthe ahIM padhAryA ane luNAddhinI pahADImAM rahI dhyAna karavA lAgyA. sUrijI mahArAjanuM tapa-dhyAna-jJAna ane ujavala cAritra jei rAjA ane prajA sUrijInA anarAgI upAsaka thayA. eka vAra rAjaputrane sarSa Do. sUrijI mahArAje zAsanaprabhAvanAnuM nimitta jANI rAjaputranuM jhera utAryuM. Ama joI camatkArathI Azcarya pAmelA rAjAe ane prajAe badhAe sarijha pAse jaina dharma rI kAryo. AcAryazrInA upadezathI traNa lAkha ane corAzI hajAra rAjaputee jena dharma savIkAryo. rAjamaMtrI uDe zrI viraprabhunuM bhavya gaganacumbI jinamaMdira baMdhAvyuM. zrI viraprabhunI veLunI suMdara pratimAnI zrIranaprabhasarijIe vIra saM. 70mAM pratiSThA karI. ane A ja samaye keraTAjImAM paNa sUrie pratiSThA karI hatI. A saMbaMdhI nIce pramANe ulekha prApta thAya che. "saptatyAvatsarANAM caramaNinapatermuktajAtasya varSe paJcamyAM zuklapakSe zubhagurudivase brahmaNAH sanmuhUrte ratnAcAyaH sakalaguNayutaiH sarvasaMghAnujJAtaiH / zrImavIrasya bimbe bhavazatamathane nirmiteyaM pratiSThA // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] - 3Haa : eziyA upakeze cakoraM hetulayaM zrIvIrabimbayoH / pratiSThA nirmitA zaktyA zrIratnaprabhasUribhiH // 2 // AvI rIte ahIM 2400 varSa pUrvenuM maMdira che. bAda caudamI pATe thayelA zrI kasUrijInA upadezathI jIrNoddhAra paNa thaye hatuM. ahIM eka lekha 1035 ne che jemAM tera banAvyAne ulalekha che. A sivAya eka staMbha para 1213 mAgazara zudi 5 ne lekha che. 1259 e zrIkakkasUrijInA hAthe pratiSThA thayAne 24 mAtanA paTTa para lekha che, 1088 phAgaNa vadi 4 nAgaeNdragaccha zrI vAsadevasUri pratiSThita mUti che. AvI ja rIte vi. saM. 1234, 1234, 1438, 142, 1512, 1534, 1549, 1612, 1683 ane 1758 nA lekhe che arthAta lagabhaga hajAra varSanA te lekha prApta thAya che. maMdiranA pAyAnA khodANamAMthI eka khaMDita caraNapAdukA nIkaLyAM tenI cekI upara saM, 1100 no lekha che. temaja sacciyA(saccikA) mAtAnA maMdiramAM saM. 1236, 1234, 1245 nA lekhe che. (bA. pu. nA. pra. le. saM. bhA. 1). A jUnuM maMdira bhavya ane darzanIya che. mahAvIra bhagavAnanI prAcIna pratimA rA phUTanI che te paNa suMdara ane darzanIya che. raMgamaMDapamAM zrISabhadevajI bhagavAnanI be pratimA 3 phUTa UMcI bane bAjunA be gokhalAmAM che. mukhya maMdiranA sAmenA jharUkhAmAM zrI gautamasvAmInI suMdara ArasanI mUrti che. mukhya maMdiranI bahAranI bhamatimAM banne bAju cAra cAra derIo che, jemAM ekamAM AcArya pratimA, ekamAM adhiSThAyaka devI, ekamAM nAgadevanI mUrti ane bAkInI derIomAM jinezvara prabhunI mUrtio che, ezIyAjIne pUrvottara khUNAmAM eka nAnI TekarI upara zrI "sacAIyA mAtAnuM maMdira che. ozavAlenI utpattinuM mULa sthAna A ezIyAnagarI che ane A temanI kuladevI che, cAre bAju cAra nAnI nAnI derIo che. rAjA upaladeve ahIM zrI pArzvanAtha prabhunI mUrti birAjamAna karI hatI ane pAchaLathI A mUti uThAvarAvI saccAIyA devInI mUrtinI sthApanA karavAmAM AvyAnuM kahevAya che. devInA maMdira pAse nA upAzraya che. AnI pAsenA eka maMdiramAM derImAM) bhagavAnanI mUtinAM cihana dekhAya che. pahelAM to bhUlanAyaka zrI pArzvanAthajInA maMdiranI pAsenI derImAM A kuladevI hatI paraMtu pAchaLathI jenonI vastInA abhAve uparanuM parivartana thayuM che. eziyAmAM atyAre be traNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalamera : 32 : [ jaina tIrthonA jainanAM ghara che; bAkI mahezvarI mahAjana ane puSkaraNA brAhmaNeAnAM ghara che. gAmamAM zrI mahAvIra prabhrunA madiranI pAse ja DAbI tarapha eka meTI dharmazALA che. jemAM kArakhAnu', lAyabrerI, ratnAzrama-jJAnabhaDAra ane vamAna jaina vidyAlaya che, jemAM lagabhaga 125 chekarAe abhyAsa kare che. dhArmika ane vyavahArika jJAna apAya che. marudhara dezamAM zikSaNa ochuM temAM A saMsthAe sAruM' kAma karyuM. che. ahIMthI eka mAila dUra jodhapura relvenu' ezIyA sTezana che. * jesalamera jesalamera tI'nA piracaya ApatAM pahelAM yAtrikAnI anukULatA mATe jesalamera javA mATenA je mukhya traNa rastAo che, tenA paricaya nIce ApyuM che(1) mI. mI. enDa sI. AI. relvenI mITarageja lAinanA bADamera sTezana jodhapuramAM (1) zrI nAdinAthajI (2) zAMtinAthajI (3) saMbhavanAthajI (4) zrIpA'nAthajI (5) munisutratasvAmI jemAM sphaTikanI sudara sapheda mUrti' che (6) gADI pArzvanAthajI (7) kuMthunAtha bhagavAna (8) zAMtinAthajInu maMdira jete rANIsAgaranu maMdira kahe che. (9) ciMtAmaNI pArzvanAthajI. zAMtinAthajI ane sapheda ratnanI TikanI pratimAjI darzanIya che. A maMdira darzanIya ane sauthI meTuM che (10) A sivAya bhemAgamAM pArzvanAthajInuM maMdira che. (10) zaherathI traNa mAIla dUra surAMjInu maMdira che jemAM mutranAyaka bhagavAna pArzvanAthajItI suMdara mUrtitache. A badhuM maMdira aDhAramI sadIthI mAgaNIsamI sadI sudhImAM anyAM che. AmAM birAjamAna mUrti bAramI sadIthI te TheTha ogaNIsamI sadI sudhInI pratiSThita che. * e meATI jaina dharmazALAo che. dhA upAzraya che. ahIM savAlonAM ghara 2000 hajAra kahevAya che pazu temAM dAdupayA, kabIrapa'thI, rAmAnaMdI, thAnakamArgI, terApaMthI vagere ghaNuye mate pravarte che. zve. mUrti jainonA dhar 400 thI 500 kahevAya che. jodhapura 1516mAM rAThoDarAva jodhAjIe vasAvyu` che. jUnA rAjamahele, bagIcA, pustakAlayapradarzana vagere jovA lAyaka sthAna paNa che. jodhapura javA mATe mAravADa jaMkazanathI pAlI thaine jatI relve lAinamAM javAya che. pAlImAM pazu cha jinamadirA che, cAra upAzraya che, pAMca dhamazALAo che. mADhu mA~dira navalakhA pArzvanAthajInu` bAvana jinAlanuM bhavya maMdira che, A madira bAramI sadImAM banyu che. eka lekhamAM A maMdira mahAvIra prabhunuM madira hatu. evuM sUcakSu' che parantu aM, 1683 mAM jIrNodvAra samaye pArzvanAtha prabhujIne padharAvyA ane te navalakhA pArzvanAthajInA maMdirarUpe prasiddhi pAmyuM che. e zahera bahAra sTezana para pazu eka nAtu madira che temaja dADha gAu dUra bhAkharInA DuMgara upara 178 pagathiyAM caDhIne upara javAya che tyAM zrI pAOnAthajInuM su Mdara maMdira che. maMdiranI cAre zAMtinuM sthAna che. mahIM 700 dhara savAla jainonAM che. temAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat bAju kATa che. padma 300 mUrtipUjakanAM che, www.umaragyanbhandar.com Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 3$3 : jesalamera thI meTara rastA che, je raste jesalamera janAra musAne suparicita che. bADamera sTezana mAravADanA lUNI jakazanathI sidha-hudrAbAda jatI bI. bI. enDa sI. AI. relvenI mITara geja lAinanuM sTezana che. khAmerathI jesalamera javA mATe meTara huMmezAM niyamita maLe che. khADamerathI jesalameranI kAcI khADA TekarAvALI saDaka che ane jesalamera khADamerathI 110 mAila dUra Avelu' che. A meTara rastAmAM paNa judAM juDhAM gAmeAe pesenjaro tathA sAmAna utAravA caDhAvavA khATI thAya che ane ekadare rastAmAM bIjo akasmAta na thAya te lagabhaga khAra kalAke bADamerathI jesalamera pahoMcADe che. khADameramAM pAMca jaina derAsare che. (ra) mAravADa rAjyanI jodhapura sTeTa relvenA pekarajI sTezanethI khInne eka mATara rastA che. pAkaraNa sTezana javA mATe huMmezAM jodhapura sTezanethI rAtanA 10-25 vAge eka Treina upaDe che. A Treina savAranA lagabhaga 8-30 vAge pAkaraNa pahoMcI jAya che. sTezananI sAme ja jesalamera meTara sarvIsanI Asa che. ahIMyA niyamita meTara maLatI nathI paraMtu jo agAuthI jesalamera meTara sasanA menejarane likhita khabara ApavAmAM Ave ane echAmAM echA ATha pesejaro hoya te meTara tarata maLI zake che. bahu bahu te ekAda divasa meTaranI rAha jovI paDe che. pAkaraNamAM jeneAnI vastI bilakula nathI ema kahIe te paNa cAle, kAraNu ke mAtra eka ja jhainanu ghara che te pazu keAi vakhata hAjara hoya ane na paNa hAya. peAkaraNamAM zikharabadhI derAsarA traNa che. derAsarano najIka ja upAzraya che ane tenA upayega dhama zALA tathA upAzraya tarIke karavAmAM Ave che. peAkaraNathI jesalamera mAtra 70 mAIla dUra thAya che. saDaka ahIMnI pazu pAkI te khAsa nathI ja chatAM pazu bADameranI saDakanI sarakhAmaNImAM te ghaNI ja sArI kahI zakAya. jesalamera javA mATe sauthI TUMkA ane sArA raste A ja che. bADamera tathA pekaraNa ane raste jesalamera javA mATe jesalamera moTara sIaesa ' taraphathI meTara cAle che ane banne raste meTara bhADu' pesenjara dITha 4-0-0-cAra rUpiyA levAmAM Ave che. ATha varSoMnI uparanA bALakanI AkhI TikITa levAmAM Ave che ane pesenjara dITha pAMca zera baMgAlI vajata mattu lai javA devAmAM Ave che. ' (3) jesalamera javAnA trIjo rastA jodhapurathI che. jodhapura relve sTezananI najIkamAM ja gaNezamalajI bhutAnI dharmazALAnI pAse ema. bI. vyAsa meTara sarvisanI ephisa AvelI che. A ephisa taraphathI jodhapura jesalamera javAnI meTara sIaesa cAlu karavAmAM AvelI che. A rastAnI saDaka uparanAM banne rastAo karatAM pazu kharAkha che, vaLI jodhapurathI jesalamera javAnA raste paNu sauthI laMbANu ane kaTALAbharyA che. A raste 170 mAIla jesalamera AveluM che. rastAmAM rAta rAkAvu paDe che eTale ke mAjanA beTheleA mANusa bIje divase ane keTalIka vakhata te tra!je divase paNa jesalamera pahoMce che. jodhapurathI jesalameranuM meATara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalamera : 364 : [ jaina tIrthone bhADuM pesenjara dITha 6-0-0 0 rUpiyA levAmAM Ave che. jodhapura tathA jodhapuranI AjubAju nAnAM moTAM 20 derAsare AvelAM che. vaLI jodhapurathI jesalamera jatAM rastAmAM nIce mujaba jaina derAsarAvALAM gAmo paNa Ave che. jodhapurathI jhara mAila dara bAlesara Avela che. jedhaparathI ra9 mAIla dara AgelA Avela che. jodhapurathI zeragaDha 63 mAIla dUra AveluM che. vaLI DegarI tathA devIkeTamAM paNa jena derAsara che. A pramANenA traNa rastA che. A paikI pikaraNathI jesalamera javAne raste jarA kharcamAM vadhu che, paraMtu eAchA kaMTALAbharyo ane sulabha che. , sAro DrAIvara hoya te sADAtraNa kalAkamAM sahelAIthI maTara pahoMcI jAya che. - tAra TapAlanuM sAdhana--jesalameramAM TapAlanI vaheMcaNe haMmezAM thatI nathI. dara trIje divase TapAla nIkaLe che. vaLI tAranI paNa khAsa sagavaDa nathI chatAM paNa jesalamerathI kiraNa TelIphona lAIna hovAthI kAMI vadhe AvatuM nathI. ilekaTrIka ane reDIonI sagavaDa che. khAvApIvAnI vastuo ghaNI ja meMghI maLe che ane keTalIka sArI paNa maLatI nathI. vaLI moTA bhAge citra zudi pUrNimA pachI te pANInI paNa taMgAza paDe che. bAkI khAsa pANInI agavaDa be mahinA rahe che. dharmazALA--zaheranI madhyamAM ja paTavAonI kalApUrNa havelIonI najIkamAM ja eka dharmazALA navI baMdhAya che. khA dharmazALAmAM ja jesalamera, amarasAgara tathA vaidrarAjI tIrthano vahIvaTa karanAra peDhInI ophisa AvelI che. peDhInuM nAma zrI jaina vetAMbara pArzvanAtha bhaMDAra che. x ma rAjaputAnAmAM aneka zaheromAM jesalamera eka prAcIna zahera kahevAya che. ahIMnA rAjAo bhATI rAjaputo kahevAya che. saM. 1ra12 mAM rAvala sAjInA moTA putra jesalarAje pitAnA bhatrIjA mahArAvala bhejadevane zAhabuddIna zerInI sahAyatAthI harAvyo ane tene mArI lAghavapura-ledravA upara potAnI sattA jamAvI paraMtu tyAM ThIka na lAgavAthI dravothI daza mAIla dUra eka TekarI upara kiTale baMdhAvI potAnA nAmathI "jesalamera' zahera vasAvyuM. tyArapachI atyArasudhImAM 38 rAjAo gAdIe AvyA che. ahIM pahelAM ra700 ghara osavAla jainenAM hatAM. atyAre te daDhase baso khullAM hoya te heya. ahIM 18 upAzraya che. sAta moTA jJAnabhaMDAro che. dasa jinamaMdire che. ahIMnAM maMdiro ane jJAnabhaMDAro khAsa darzanIya che. sAta jJAnabhaMDAronAM nAma A pramANe che- 1. bRhabhaMDAra-killAnA zrI saMbhavanAthajInA derAnA bheMyarAmAM. A bhaMDAra mAM badhAM tADapatrIya prAcIna pustakone suMdara saMgraha che. A bhaMDAranI dekharekha jesalamera saMgha rAkhe che. saMghanI rajA sivAya A bhaMDAra nathI UghaDatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 365 H jesalamera 2. tapAgacchIya bhaMDAra-tapagacchanA gAmanA upAzraye che. 3. AcAyegacachIya bhaMDAra-AcAryagacchanA moTA upAzrayamAM che. 4. brahakharataragacchIya bhaMDAra-bhaTTArakagacchanA upAzrayamAM che. A 5. laMkAchIya bhaMDAra-lakAgacchanA upAzrayamAM che. 6. DuMgarasI jJAnabhaMDAra-DuMgarasIjInA upAzrayamAM che. 7. thIrUzAha zeThane jJAnabhaMDAra-thIrUzAha zeThanI havelImAM che. jesalamera kille bahu majabUta che ane temAM pravezamArganI upara cAra piLo-daravAjA che. hAthIpeLa, sUraja paLa, havelIpaLa ane bhUtApoLa. kilAmAM be koTa che. aMdarane keTa ane rAjamahela sAMDAzAha zeThe banAvyAnuM kahevAya che. maMdirane paricaya A pramANe che- 1. zrI cintAmaNi pAzvanAthajInuM maMdira-1212 nA ASADha sudI 1 ne ravivAre rAva jesalajInA hAthathI A nagarano pAyo naMkhAye tyAre temanI sAthe AvelA jene dravAmAMthI zrI cintAmaNI pArzvanAthajInI camatkArika mUti paNa sAthe ja lAvyA hatA, tyArapachI ghaNuM varSo sudhI A pratimAjI paNa dAkhala ja rahyA che. 1459mAM jinarAjasUrijInA upadezathI maMdira banavAnI zarUAta thaI. cauda varSe maMdiranuM kAma pUruM thayuM. rAMkA zetranA zeTha siMha narasiMhajIe zrIjinacaMdrasUrijInA hAthe 1473mAM pratiSThA karAvI. cintAmaNi pAzvanAthajInI mUrtinI nIce vi. saM. 200ne lekha che. zrI cintAmaNI pArzvanAthajInI mUrti veLunI che. motI samAna varNavALI che. pratimAjI suMdara ane darzanIya che. jesalameranA tIrthanAyaka A ja mAnavAmAM Ave che. bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira che. A maMdiranuM bIjuM nAma lakSamaNuvihAra che. A maMdiramAM jinasukhasUrijIkRta 1771 nI citya paripATI. mAM lakhyuM che ke-910 jinapratimAo hatI. ane yati vRdhdhicaMdrajI racita citya paripATI anusAra A maMdiramAM 15ra jinapratimAo che. 2 saMbhavanAthajInuM maMdira-A maMdiramAM pratiSThA 1497 mAM jinabhadrAri, jInA hAthe thaI che. A maMdira cepaDA gAtrIya osavAla hemarAja punA Adie banAvarAvyuM che. A maMdiranA bhoMyarAmAM tADapatrIya mATe pustaka bhaMDAra che te khAsa darzanIya che. A maMdiranI pratiSThA vakhate zrI jinabhadrasUrijIe 300 jinapratimAonI aMjanazalAkA karAvI hatI. pahelAM 553 mUrtio hatI jyAre yativRddhirAnajInA jaNAvyA mujaba 604 mUrtie vidyamAna che. 3-4. zrI zAMtinAthajI ane aSTApadanuM maMdira-A banne maMdire. eka sAthe upara nIce che. nIce aSTApadajInuM maMdira ane upara zrI zAntinAthajInuM maMdira che. A maMdirone sakhavAlecA gAtranA e savAla khetAjIe, ane cepaDA getrIya osavALa pAMcae banAvela che. AnI pratiSThA 1536 mAM thaI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalamera [ jaina tIrthone aSTApadajInA maMdiramAM mUlanAyaka zrI kuMthunAthajI che. AnI pratiSThA karAvanAra jinasamudrasUrijI tathA jinamANijyasUrijI che. 1580-81mAM pratiSThA thaI che zAntinAthajInA maMdiramAM prathamanA mahAtmAnA lakhANa mujabanA 640 mUrtio hatI ane yati vRddhinajInA lakhANa mujaba 804 mUrtio che, ane aSTApadajInA maMdiramAM 425 mUrtio hatI ane tyArapachInA lakhANa anusAra 444 matio che. - 5 zrI caMdraprabhasvAminuM maMdira-A maMdira traNe khaMDanuM uttama kArIgarIvALuM ane vizALa che. traNe khaMDamAM dareka dizAmAM eka eka zrIcaMdraprabhasvAmInI mUrti birAjamAna che. AthI A maMdirane caturmukhavihAra' paNa kahe che, 159 mAM jinabhadrasUrijInA hAthe pratiSThA thaI che. A maMdiranA bIjA mALamAM dhAtunI mUtio-paMcatIthIne saMgraha ghaNe sAro che jemAM prAcIna arvAcIna darekane saMgraha che. A maMdiramAM prAcIna lakhANa mujaba ane tijInA lakhANa mujaba 1645 mUtio che. 6 zItalanAthajInuM madira-A maMdiramAM mUlanAyaka zrI zAMtinAthajI che. DAgA getrIya osavAlae maMdira banAvyuM che, 1581 mAM pratiSThA thaI che. ahIM pahelAM 314 pratimAo hatI. yativaryazrI vRddhiratnajInI vRddhiratnamAlAmAM 430 pratimAo A maMdiramAM che e ullekha che. A maMdira paNa bahu ja ronakadAra ane darzanIya che. - 3 zrI kaSabhadevajInuM maMdira -copaDA zetrIya zeTha dhanAzAha e savAle banAvyuM che. 1536 mAM pratiSThA zrI jinacaMdrasUrijInA hAthe thaI che. A maMdiranuM bIjuM nAma "gaNadharavasahI" paNa che. A maMdiramAM cayaparipATImAM 631 mUtio hovAnuM lakhyuM che jyAre vRdhdhiratnamAlAmAM 607 mUtio hovAnuM lakhyuM che. ( 8. zrI mahAvIra svAmInuM maMdira-A maMdira rAjamahelanI pAse che. baraDhIyA gotrIya osavAla zeTha dIpAe A maMdira banAvarAvyuM che. pratiSThA 1473mAM thaI che. vRddhiranamAlAmAM 1581 mAM pratiSThA thayAnuM lakhyuM che. cityaparipATImAM 232 mUrtio hevAnuM lakhyuM che. vRddhiranamAlAmAM ra95 mUrti hovAnuM lakhyuM che. zaheramAM zrI supArzvanAthajI ane vimalanAthajInAM ema be mandiro che. A maMdira tapagacachanAM che ema kahevAya che. banne mUlanAyakajI upara anukrame zrI vijayadevasUrijI ane zrI vijayasenasurijIe pratiSThA karAvyAne lekha che. zaheramAM cha gharamaMdiro che. traNa upAzraya che. gAma bahAra dAdAvADI che, taramI sadInI che. * zaheranAM derAsara-jesalamera zaheramAM tenA killAnI mAphaka ATha nAnAM moTAM jinamaMdiro AvelAM che, jemAMthI be derAsara zikharabaMdhI tathA bI ja che ghara-derAsaro che, je nIcenA sthaLoe AvelAM che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 367 : jesalamera dase mandiranI mUrtio 7281 che. ATha maniomAM 6081 mUrtio che ane be madiromAM nAnI moTI mUtie 1200 lagabhaga che, eTale kula 7281 thAya che. jesalameramAM mahAna kriyAddhAraka tapasvI zrI ANaMdavimalasUrijInA vidvAna ziSya bAlabrahmacArI, AjIvana chanI tapasyA karI pAraNe AyaMbila tapa karanAra mahAtapasvI mahepAdhyAyajI zrI vidyA sAgarajI padhAryA hatA. e ullekha maLe che ke-bI somaprabhasUrijIe A pradezane vihAra atizaya kaThaNa dhArI sAdhuone vihAra baMdha karavAnI AjJA pharamAvI hatI. ghaNuM varSo vihAra baMdha rahyo paNa kho. bAdamAM zrI ANaMdavimalasarijIne jesalamera AdinA saMghoe AgrahabharI vinaMti karI sAdhuone vihAra khule karAvyo hato. upAdhyAyajI zrI vidyAsAgarajIe A pradezamAM viharI ghaNu kaSTo sahI dhamane mahAna pracAra karyo hato. zrAvakene dharmamAM sthira karyA hatA ane zuddha mAga batAvI sanmArge vALyA hatA. jesalamera tyArapachI sArI rIte dharmamAM AgaLa vadhyuM hatuM. A prasaMga vi. saM. 1582 pachIne che. ( paTTAvalI samuccaya-tapagaccha paTTAvalI. ) (1) kaThArI pADAmAM kI supArzvanAthajInuM zikharabaMdhI derAsara AveluM che. A derAsaramAM bIjA traNa gabhArAmAM judA judA mULanAyako paNa che. nIcenA bhAgamAM zrI supArzvanAthajI tathA zrI sIma dharasvAmI tathA meDA upara geDIpArzvanAthajI tathA saMkaTahArA pArzvanAthajI mULanAyaka tarIke birA mAta che. jelamera zaheranA daherAsaramAM meTAmAM moTuM A ja derAsara che ane tapAgacchavALAoe baMdhAveluM derAsara paNa A eka ja che. (2) AcArya gacchanA upAzrayamAM zrI vimaLanAthajInuM derAsara AveluM che, A derAsarane vahIvaTa zrIyuta pyArelAlajI jandANI kare che. (3) paTAMkI havelImAM zeTha hiMmatarAmajI bAphayAe baMdhAveluM ghara derAsara AveluM che. A derAsarane vahIvaTa zeTha AIdAnajI bAphaNa kare che. (4) paTakI havelImAM zeTha akhayasiMhajIe baMdhAveluM gharaderAsara AveluM hatuM te hAla jeThamalajI sevaka paTAMkI havelInI pAsenI bIjI havelI mAM rahe che tyAM trIje mALe laI javAmAM AveluM che. A derAsarano vahIvaTa zeTha vijayasiMhajI kare che. (5) maiyA pADAmAM zeTha cAMdamalajInI havelImAM trIje mALe ghara derAsara AveluM che. derAsarane vahIvaTa zeTha sIremalajI bAphaNa kare che. (6) mahetA pADAmAM zeTha rAmasiMhajI mutAnuM gharaderAsara temanA rahevAnA makAnamAM bIje mALe AveluM che tene vahIvaTa zeTha rAmasiMhajI mutA pote ja kare che. (7) mahetA pADAmAM zeTha dhanarAjajI mutAnuM gharaderAsara temanA rahevAnA makAnamAM bIje mALe AveluM che, teno vahIvaTa bAI lAbhubAI kare che. (8) dhIrUzAhanI havelImAM bIje mALe zeTha dhIrU zAhanuM ghara derAsara AveluM che, jene vahIvaTa zeTha javAharamalajI bhaNazAlI kare che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amasAgara H 368 : [jaina tIrthAnA ahIMnA pustakabhaDArAnuM lIsTa gAyakavADa sarakAranI sahAyatAthI zrIyuta cImanalAla DI. dalAle taiyAra karyuM hatu. khAda gAyakavADa erienTala sIrIjha dvArA paM. zrI lAlacaMdabhAI dvArA khUba prayatna karI sArI rIte prakAzita karAyu che. temaja jezalameranA itihAsa, zilAlekhA vagerenA apUrva sa Mgraha bAbU puracaMdrajI nahAre "jezalamera' nAmaka prAcIna lekha saMgraDa bhA. 3 mAM prakAzita karela che. caMdanamalajI nAgArIe paNa jesalameramAM camatkAra pustakamAM jesalameranA dUkA itihAsa ane camatkArA ApyA che. jijJAsuee pustako khAsa jovA yeAgya che. ahIMnAM bhavya maMdiro joine ja khAsa kahevAyuM che ke " jesalamera jIhArIye, du:kha vAriye re; arihaMta mitra aneka, tIratha te namuM re.' jesalameranA jJAnabhaMDArAmAMnAM pustako gujarAta pATajhumAMthI AvelAM che, vakhate gujarAta upara vAraMvAra musalamAnI humalA thavA mAMDyA tyAre tyAMnA sa ghe, AcAryae raLI pustake nI rakSA mATe jesalamerane ceAgya sthAna mAnyuM ane 1942 pachI pATaNuthI payAsa gADAM bharo zAstra, tADapatranI prata ane pustakA ahIM meAkalyAM. A. zrI jinabhadrasUrijIe badhAnI sArI vyavasthA karAvI hatI, paraMtu vi. sa. 1500 lagabhagamAM pUjArIee seAnerI ane rUpero praane khALI rAkha karI tenuM seAnu-rUpuM vecyuM hatuM. tyAra pachI saMghane khabara paDavAthI vyavasthA sArI thaI. amarasAgara jesalamerathI eka kAza amarasAgara che. ahIM aneka mAgabagIcA ane ArAmanAM sthAne che. dhamazALAe che ane traNa suMdara jinadire che. 1. khAphAgotrIya zeTha himmatarAmajIe banAvyu che. 1928mAM A maMdira sthapAyuM che. mUlanAyaka zrI AdinAtha bhagavAna che. madiranI sAme eka nAnI dhama zALA ane jamaNI tarapha eka bagIcA che. AmAM eka meTA zilAlekha che, A lekhamAM zeTha khANAjI taraphathI jesalamerathI siddhAcaLajI vagerenA je mATa sagha nIkaLyeA hatA tenA itihAsa che. lekha 66 paktiomAM pILA patthara para jesalamerI bhASAmAM khedAyelA che. 2. 1987mAM khAOA savA-rAmajIe banAvyuM che, jemAM mUlanAyakajI zrI RSabhadeva bhagavAna che. 3. 1903 mAM pace taraphathI A maMdira banyuM che. mUlanAyakajI zrI RSabhadevanI pratimA bahu ja suMdara ane manehara che. amarasAgaramAM pILA pattharanI meATI khANe che. A pradezamAM A patthaza makAnA madira, mUrtie khanAvavAmAM khUba vaparAya che. patthara majabUta, caLakatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalamera zrI zAninAthajInA maMdiranI zilpakalAnuM eka dazya. sa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levA (jesalamera ) zrI pArzvanAthajInA maMdira sAmenuM dazya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] * 369 : lokavA ane prAsAdAra hoya che. A pattharemAM eka khUbI che ke jema jema enA upara pANI paDe tema tema A patthara majabUta bane che. ahIMthI pathare bahu dUra dUra sthAmAM paNa jAya che. amara sAgarathI 4 keza ane jesalamerathI pAMca keza dUra ladravA-lepravA che. ahIM pahelAM ledha yA lau jAtinAM rAjaputanuM rAjya hatuM paraMtu vi. saM. 1082mAM devarAja bhATIe leDu saradArane harAvI ledravAmAM potAnI rAjadhAnI banAvI, paraMtu 1212 lagabhagamAM jesala bhATIe mahaMmada ghorInI sahAyatAthI ledravA upara caDhAI karI, bhejadeva rAvalane harAvI pite rAjya meLavyuM ane pachI levAne badale jesalameramAM rAjagAdI sthApI. tyArapachI loDhavAnI paDatI dazA thaI. atyAre A nagaranA khaMDiyero cAre tarapha dekhAya che. A laDAImAM zrI cintAmaNI pArzva nAthajInA maMdirane paNa khUba hAni pahoMcI, paraMtu 1675mAM bhaNazAlI getrIya zeTha thIrU zAhe A maMdira banAvyuM. ahIM pAMca anuttara vimAnanA AkAranAM pAMca maMdira banAvyAM. vacamAM pAzvanAthajInuM moTuM maMdira che. bAkInAM cAre dizAmAM eka eka maMdira che. mukhya maMdiranI DAbI bAju eka samavasaraNanI upara aSTApada tathA tenI upara kalpavRkSa bahu sarasa banela che. A tIrthanA mUlanAyaka zrI pArzvanAthajInI zyAma mUrti eka hajAra phaNAvALI che. kahevAya che ke zeTha thIrU zAhe 1693mAM siddhAcalajIne moTe saMgha kADhyo hatuM. te vakhate pAchA vaLatAM pATaNathI mUrtinA telanuM sonuM ApIne pArzvanAtha bhagavAnanI be mUrtie lAvyA hatA. jemAMnI eka to zrI bhUlanAyakajI tarIke sthApI ane bIjI mUrti uttara-pUrvanA nAnA maMdiramAM sthApI che. zeTha thIrUzAha je ratha saMghamAM laI gayA hatA te ratha paNa adyAvadhi sAcavI rAkhela che. ahIM traNa upAzraya che, dharmazALA che. ahIM pUjArI ane mArI kenAM pAMca sAta ghara sivAya bIjI vastu nathI. sahastraphaNA pArzvanAtha upara sivAya nIcenAM sthAnamAM paNa prasiddha che. 1. udayapuramAM 2. rAdhanapuramAM, sahastraphaNA pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. 3. saNavAsamAM vi. saM. 1700nuM suMdara maMdira che. 4. pATamAM sahastraphaNAjInuM maMdira che. 5. amadAvAdamAM devazAne pADe tathA zAMtinAthajInI piLamAM eka mUrti che. 6. junAgaDhamAM sagarAma sonInI TuMkamAM mULanAyaka zrI sahastraphaNA pArzvanAthajI che. 7. karAMcImAM sahastraphaNAjInuM suMdara maMdira che. 8. kArachamAM sahastraphaNAjInuM maMdira hatuM. 47 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bADamera-bIkAnera : 3es : [ jaina tIrthone dakSiNamAM vijApuramAM jUnAM khaMDiye bedatAM eka bheMyarAmAMthI sahastraphaNA pArzvanAthajInI teramA saikAnI pratimAjI nIkaLI hatI, je vijApuramAM virAjamAna che. zikharajImAM paNa sahastraphaNA pArzvanAthanI mUrti che. devIkeTa jesalamera sTeTanuM eka prAcIna gAma che. ahIM eka suMdara jinamaMdira che je 1860mAM baneluM che. zrI RSabhadevajInI suMdara pratimAM che. zrAvakanA paMdara ghara che. A sivAya bIjuM eka ja jinamaMdira paNa che. 1874mAM banAvelI dAdAvADI paNa che. ahIM saM. 1860thI 1897nA lekho maLe che. upAzraya che. ahIMthI jesalamera bAra gAu dUra che. - brahmasara ahI eka pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. camatkArI dAdAvADI che. bADamera karAMcI lAInamAM sTezana che. ahIMthI jesalamera paNa javAya che. ahIM 700 ghara esavAla jainonAM che. sAta jinamaMdira che. cAra moTA upAzraya che ane be dharmazALAo che. thapi maMdire bahu prAcIna nathI paraMtu emAM prAcIna mUrtio che. zrI rASabhadevajInA maMdiramAM 1678ne lekha paNa che. cAre upAzrayamAM vidvAna yativaryo rahe che. pakaraNa jenA nAmathI kiraNa phaledhI kahevAya che te A pikaraNa che. ahIM traNa suMdara zikharabaddha maMdiro ane be upAzraye che. zrAvakenAM 8 ghara che. ekamAM zrI RSabhadevajInA mUlanAyaka che ane bIjAmAM zrI pArzvanAthajI mUlanAyaka che. pakaraNa-phaledhI jene paricaya pAchaLa Apyo che. 500 thI vadhAre ghara vetAmbara mUrtipUjaka jenonAM che. gAmamAM cha jinamaMdira temaja eka talAva upara mandara che. cAra pAMca upAzraye che. cAra dAdAvADIo che. ahIMnA maMdira vIsamI sadInAM banelAM che. bIkAnera paMdaramI sadImAM rAva vikAjIe A nagara vasAvyuM che. ahI eka hajAra ghara vetAMbara mUrtipUjaka nonAM che. lagabhaga 30 jinamaMdira che. temaja 4-5 jJAnabhaMDAre paNa che. sTeTa lAyabrerI paNa sArI che. (1) ajitanAtha bhagavAnanuM daherAsara-A deharAsara prAcIna che. zrI hIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ]. : 37 : udayapura vijayasUri mahArAjanA samayanuM kahevAya che. ( 2 ) AdIzvarajI ( 3 ) pAzvanAthajI (4) zAMtinAthajI, (5) vimalanAthajI, (6) ajitanAthajI. (7) kuMthunAthajI. A maMdiramAM pArzvanAthajInI ratnanI pratimA che. (8) zAMtinAthajI (9) supArzvanAthajI (10) AdIzvara bhagavAna (11) padmaprabhu, (12) mahAvIrasvAmInuM (13) pArzvanAtha bhagavAnanuM (14) zaMkhezvarajI (15) zAMtinAthajI (16) sahastraphaNa pAzvanAthajI, (17) mahilanAthajI, (18) caMdra prabhujInuM (19) mahAvIra prabhunuM ( 20 ) mahilanAthajI (21) sumatinAtha svAmInuM. A maMdira vizAla traNa mALanuM ane moTuM che. (22 ) zrI maMdira svAmInuM (23) nemanAthajI bhagavAnanuM (24) pArzvanAthajI, (25) rUSabhadevajI, (26) geDI pArzvanAthajI, (27) zAMtinAthajI, (28) kuMthunAthajI, (29) zAmaLIyA pArzvanAthajI, (30) AdIzvarajI. ahIM upAzra paNa ghaNA che, yatio-tithI paNa rahe che. ahIMnI nakAravALI prasiddha che. vidvAna yatio-zrIpUje paNa ahIM rahe che. ahIne pradeza retALa che. uMTanAM vAhane ghaNuM maLe che. khetI paNa uMTathI thAya che kharI. dAdAvADIye paNa che. maMdira ane jJAnabhaMDAro darzanIya che. udayapura mevADanI vartamAna rAjadhAnInuM zahera che. AkhA mevADamAM atyAre te udayapura jevuM zahera nathI, mahArANA udayasiMhajIe sattaramI sadImAM-1624 mAM udayapura vasAvyuM che. udayapura vasyuM e ja sAlamAM udayapuranA suprasiddha zrI zItalanAthajInA maMdiranuM khAtamuhUta thayuM hatuM. mevADanA rAjAo zarUAtathI ja jainadharma prati bahu udAra, bhakitabharyA ane zradhdhAzIla rahyA che. mevADanI jUtI rAjadhAnI ADa-aghATapura hatuM. te vakhate tyAM banelAM bAvana jinAlayanAM maMtire e vAtanI sAkSI pUre che temaja A ja aghATapuramAM mevADanA mahArANA taraphathI zrI* jagazcaMdrasUrijIne teramI sadImAM "mahAtapA'nuM biruda maLyuM hatuM. * tapagacchanI cuMmAlIsamI pATe AcArya thayA che. temaNe avaTapura-mevADanA rANunI samakSa batrIza digaMbara vAdIone jItyA hatA, ane vAdamAM hIrAnI jema abhedya rahevAthI "hIralA' bhagacaMdrasUri AvuM biruda rANAe ApyuM. tyArapachI bAra varSa sudhInI sarijhanI mahAna tapazcaryA joI mevADanA rANuM jaitrasiMhe tapAnuM biruda 1285 mAM ApyuM tyArathI vaDagacchanuM tapagaccha nAma paDayuM, ( tapagaccha paTTAvalI) mevAnareza samarasiMha ane temanI mAtA jayatallAdevInI devedrasUrijI pratye bahu ja sArI vyakti hatI. sUrijInA upadezathI mAtAe citoDanA killAmAM zrI zAmaLIyA pArzvanAthajInuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. sUrijInA upadezathI prasanna thaI rANuM samarasiMhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udayapura : 372 : [ ma tonA A sivAya devAlI, sesAra, samInA kheDA vagerenAM prAcIna maMdira paNa A ja vatu sUcave che. mevADa rAjyanA jyAM jyAM kilA banyA che tyAM tyAM zrI RSabhadevajInuM maMdira banaze. AvA ulekha paNa maLe che. ane e ja pramANe atyAre te dareka sthAnamAM jainamaMdira che. paMdaramI sadImAM (1450) mevADanA mukhya maMtrI rAmadeva ane cuMDAjI hatA, jemanA AgrahathI zrI somasuMdarasUrijI e mevADamAM khUba vihAra karI nadharmanI jyati jagAvI hatI. A samaye devakulapATaka(delavADA ) mAM nImba zrAvake khUba kharca karI mATe mahatsava karyo hato. ane zrI bhuvana vAcakane AcAryapada ApavAmAM AvyuM hatuM. AvI rIte mahArANA lAkhAjInA parama vizvAsu zrAvaka visaladeve 1430 mAM zreyAMsanAtha bhagavAnanA maMdiranI pratiSThA karAvI hatI. 1444mAM jinarAjasUrijInA hAthe AdinAthajInI pratiSThA thaI hatI. 1489 mAM paNa zrI semasuMdarasUrijIe ghaNAM sthaLoe pratiSThA karAvI hatI. rANA mokalajInA samayamAM temanA mukhya maMtrI sayaNapAlajIe ghaNAM jaina maMdira banAvyAM hatAM. tyArapachI rANA kumbhAjInA samayamAM mevADamAM ghaNAM jena maMdiro banyAM che. temAM ye cittoDanuM kuMbhArANAnuM maMdira enI sAkSI pUre che. rANA kapuranuM maMdira paNa A samaye banyuM che. rANA kuMbhAjIe paNa emAM madada-sahAyatA ApI che. temaja nAgadAnAM maMdire temAM ye zrI adabadajInuM maMdira banyuM che ane zrI zAntinAthajInI sAta phUTa UMcI bhavya pratimA 1494 mahAzudi 11 gurUvAre zeTha lakSamI. dharajIe ane temanA putroe pratiSThA karAvI che te paNa e ja samaya che. tyArapachI rANA udayasiMhanA samaye udayapuramAM banela jina maMdira temaja mahArANA pratApa ane bhAmAzAnA samaye ane tyArapachI paNa mevADa sadAye jaina dharmanI javalaMta jyoti rUpa ja rahyuM che. je pharamAna bahAra paDayuM hatuM te khAsa vAMcavA yogya che. khA pharamAna 5zu e vastu sApha kare che ke rAjAne jainadharma upara keTale suMdara anurAga ho. svastizrI ekaliMgajI parasAdAtu mahArAjAdhirAja zrI kuMbhAjI AdesAtu medapATarA umarAva thAvodAra kAmadAra samarata mahAjana paMcAkasya apraM ApaNe aThe zrIpuja tapamacchakA to. devendrasUrijIko paMthakA tathA punamyA gaccha kA hemAcArajajI ko paramoda hai| dharmajJAna vasAyo so mATe maLo vaMtho DhoLA gALIne mAnA, punAga parathama (prathama) to mane suhI ApaNe gaDhakoTa meM nIMvade jada paholA zrI riSabhadevajIrA devarA kI nIMva devADe hai, pUjA kare he aSe aju hI mAnegA / sisodA pagakA hovegA nesare pAna (surApAna) pIvegA nahi aura dharama murajAva meM jIva rAkhaNo yA murajAdA loyagA jaNIne mahAsatrA (mahAsatiyoM kI ANa hai) au phela kare gAjaNIne talAka hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 373 : Souye mahArANA sara phatte saMharAve zrI kezarIyAjI bhagavAnane savAlAkhanI AMgI arpaNa karyA-caDhAvyAnA prasaMge paNa tAjA ja che. vartamAna mahArANane paNa jana saMgha sAthe sAthe saMbaMdha che. ane rAjAonA samayamAM aneka vidvAna jaina AcAryo udayapuramAM padhAryA che. ane rANAoe vyAkhyAne lAbha lIdhe che. zrI vijyadharmasarijI, zrI vijyavalabhasUrijI Adi sUripaMganuM bahumAna ane Atara jaLavAya che e jAhera hakIkata che. udayapuramAM kula 35-36 jinamaMdira che jemAM zrI zItalanAthavAmInuM maMdira sauthI prAcIna che, arthAt udayapura vasyA pachI taratamAM ja A maMdira sthApita thayuM che. tenuM minAkArI kAma darzanIya che. temaja vAsupUjya bhagavAna nuM kAcanuM maMdira paNa suMdara che, cagAnanuM maMdira, vADInuM, zeThanuM kezarIyAnAthajInuM vigere maMdira bahu ja suMdara, vizAla ne darzanIya che. cAgAnanA maMdiramAM AvatI covIzInA prathama tIrthaMkara zrI padmanAbha prabhunI beThelI lagabhaga sAthIpa puTanI meTI pratimA che. ogaNIsamI sadInA jana kavie udayapuranAM maMdiranuM saMkSipta varNana ApyuM che, te vakhate 24 maMdiro hatAM. e varNana emanA zabdomAM ja joI laIe- azvasena jinaMda, teja diNaMda zrI sahasa phaNA nita gahagATa mahimA vikhyAta jaga trahI trAta agha malina kare nidhATe zrI audi jineza meTaNa kaze jasu surata bhalahalabhAta zrI udayapura maMDANuM-1ra zrI zItalasvAmaM kara praNAme, bhavijane pujita nava aMga; cetasa jinAlaya, bhuvana rasAlaM, sarva jinezvara sukhasaMga sattAbheda puja umeda, paya sevita ja sura rANuM zrI u. 13 saMgI sAla vaDI vizAla prAsAda jUpAsa pharva sAraM; zrI Adi jirNadaM teja dikuMda jAvariyA deharA pAra cemukha prAsAda ati AhAda, darzana zubha dhyAna zrI u, 14 vaLI kuzalajapela atiraMgalaM saMga ravADI sekIya tAruM zrI saMtijiNeza vimaleza dhAnamaDhI sAyara pAsa, dAdAvalI deharI siMkharAM seharI prAsAda mahAlakSmI sthAna zrI. u. 18 A pachI kavi keTa bahAranAM maMdironuM varNana kare che - zrI zAMtinAtha hI jina joya mahimA adhika mahisAya; citrita catya hI navaraMga, darzana dekhIyAM umaMga. sIkharabaMdha hI prAsAda karata meraMsuM ati vAra; zrI padmanAbhajI jinAlaya dekhyAM dila he musyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samInA kheDA-aghATapura : 374 : pUrtimAM vAsare melaka nara thaTTa hAta huM bhelAka; agre hasti hai ceAmAna hasti laData hai tihIna. [ jaina tIrthonA x X X jinaprAsAda jU bhArIka sUrata baheAta hai pyArIka; saccA sAlamA jiSNuM, pekhyAM parama huM AnaMda. Adi caraNu hai maMDANu, pUjyAM heta hai sukhakhAna; jaMgI jhADa he ati khaMga cAMda jyU peAlahI dUroMga. A jaina mazinAM darzana uparAMta udayapuramAM-- rAjamahela, tenI pAsenu' vizALa taLAva, tenA madhya bhAgamAM rahele rAja mahela, hAthIkhAnu', korTa, kAleja A ighaNuM jovA jevu che. gAma bahAra hAthI pALa pAse ja meATI jaina dharmazALA che. ahIthI kesarIyAjI dakSiNamAM 40 ma ila dUra che. udayapura mevADanI jaina purI che. ahI zvetAMbara jaina sabhA, madire IddhAra AdinI vyavasthA sArI kare che. upAzrayA, dhama'zALA, lAyabrerI, pustakabhaDAra vagere paNa che. G magarA mAlA utta+ga, kisana pola hI ati vaka; kheDA samIne zrI pAsa, pUje parama hI hulAsa, dazamI divasa kAmelAMka, nara thaTTa heAta hai belAMka sAhamI vacchala pakavAna a aSTa kA mA.. A sthAna paNa darzanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 11 samInA kheDA udayapurathI e mAila dUra A sthAna che. ahI pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. poSa dazamanA meTa meLe bharAya che. kavi aema ahIMnA maMdiranuM varNana A pramANe Ape che-- 12 aghATapura udayapurathI 1aa mAila dUra eka prAcIna jainatIrtha aghATapura che. aghATapura eka vAra mevADanI rAjadhAnI hatI. ahIM mahAtapasvI mahAtma jagayaMdrasUrjIine mevADanA mahArANA jaMtrasiMhe vi.sa. 1285mAM tapAbirUda Apyu hatu. eka vidvAna A prasaMganA ullekha karatAM lakhe che ke " A. zrI jagadrasUri vihArAnukrame sa. 1285mAM mevADamAM aghATanagaramAM padhAryAM. mevADapati rANA jetrasihu sUrijI nA darzana mATe ALyeA. bAra bAra varSAnA AMkhelanA tapathI tejasvI zu cAritra pALatAM deddIpyamAna kAMtipiMDa jotA ja rANAnuM zira sUrijInA caraNamAM jhUkI gayuM. te sahasA kheLye ke "ahA A te sAkSAt tape mUta che." ema kahI www.umaragyanbhandar.com Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa]. : 375 : mevADanI paMcatIthI mevADAdhIza rANA trisiMha vIra nirvANa saM. 1755mAM, vi. saM. 1285mAM AcArya zrI jagatacaMdrasUrijIne tapanI padavIthI alaMkRta karyA. tyArathI teone ziSyaparivAra "tapagaNa" nAmathI prasiddhi pAme." aghATapuramAM sAMDeraka gacchanA zrI yazobhadrasUrijInA hAthe allaTasa (alUe) zrI pArzvanAtha prabhunI mUrtinI pratiSThA karAvI hatI. Aja aghATapuramAM jetrasiMhanA rAjyakAlamAM hemacaMdra nAmanA zreSThIe badhAM Agama tADapatra upara lakhAvyAM hatAM jemAMthI dazavaikAlikasUtra, pAkSikasUtra ane eghaniryuktinI tADapatrIya prate khaMbhAtanA zrI zAMtinAthajInA bhaMDAramAM che. A jaisiMhane rAjyakAla 127thI1309 sudhI hate. A AghATapura eka prakAranuM tapa tIrtha che. suprasidha vaDagacchamAM jagacaMdrasUrijInA ziSyAnuM tapagaccha nAma paDayuM. aghATamAM prAcIna cAra jinamaMdiro che. temAM eka te mahArAjA saMpratinA samayanuM che. temAM rA hAtha maTI zro bASabhadeva bhagavAnanI prAcIna pratimA che. A sivAya zrI zAMtinAthajI, zaMkhezvara pArzvanAthajI, ane supArzvanAthajInAM bhavya maMdiro che. supArzvanAthajInI mUrti paNa rAjA saMpratinA samayanI che. A maMdiramAM raMgamaMDapamAM traNa caraNapAdukAo che tenA upara 169ramAM bhaTTAraka zrI hIrAvajayasUrijInA samudAyanA suprasiddha bhAnuca ke u. nuM nAma che. udepura AvanAra dareka yAtrI A tapastIthI nAM avazya darzana kare. kavi hema aghATapuranAM maMdironuM varNana A pramANe Ape che- "AghATa gAma he prasiddha tapabirUda hI nihAM kIdha, deharA paMcakA maMDANa zikharabaMdha he pahicAna; pArzvapramucha jinAlaya paDyAM paramahe dayAla, zrI bhImarANuM ke mukAma tisa kahata he aba kAma. " mevADanI paMcatIthI mevADamAM atyAre lagabhaga paNe lAkha jenonI vastI che, paraMtu nAgadA, Aha, kuMbhalagaDha, jAvara, cittoDa, delavADA, jhIlavADA, kelavA ane kelavADA AdinAM aneka vizAla prAcIna maMdiro, ane prAcIna maMdiranAM khaMDera jotAM e kalpanA karavI asthAne nathI ke eka samaye mevADamAM lAkho jenonI vastI hovI joIe. kahevAya che ke eka samaye sADA traNase maMdire hatAM tevI ja rIta kuMbhalagaDhamAM lagabhaga teTalAM ja maMdire hatAM. ujajaDa thaelI jAvara nagarInAM * mevADanA rANA jaitrasiMhanA saM. 1270thI1309nA zilAlekhe maLe che. sUrijInA upadezathI mevADa rAjyamAM jyAM kille bane tyAM prathama RSabhadevajInuM maMdira bane tevI rIte prathA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kesarIyAjI : 376 : [ jaina tIrthone khaMDere jenAra heje kalpanA kare che ke ahIM eka samaye saMkhyAbaMdha maMdira chevAM joIe. cittoDanA kilAthI 7 mAIla uttaramAM "nagarI' nAmanuM eka prAcIna sthAna che. A sthAnamAM paDelAM khaDero ghaDelA pattharo ane ahiMthI maLelA zilAlekhe tathA sikakAo uparathI rAyabahAdura paMDita gaurIzaMkarajI ojhA, A sthAna para eka moTI nagarI hovAnuM anumAna kare che. temanuM te kathana che ke-A nagarI nuM prAcIna nAma madhyamikA hatuM, ajamera jIllAnA balI gAmathI maLela vIra saMvata 84nA zilAlekhamAM madhyamikAne ullekha Ave che "madhyamikA" nagarI ghaNI prAcIna nagarI hatI. ahIM paNa saMkhyAbaMdha maMdiro hovAnuM anumAna thaI zake che. AvAM aneka sthAne haju paNa mevADamAM maujuda che ane tyAM eka samaye aneka maMdiro hovAnuM anumAna thaI zake che. atyAranA e vidyamAna maMdiranI prAcInatA, vizALatA ane maneharatA jotAM ja ema ja kahevuM joIe ke moTAM meTAM tIrthasthAnene bhulAve evAM te maMdira che. e madiranA saMbaMdhamAM aneka prakAranI camatkArika vAte Aje paNa pracalita che. mahAduHkhane viSaya che ke AvAM prAcIna, bhavya, tIrtha samAna maMdira ane mUtiye hevA chatAM e sthAne mAM enA pUjanArA keI rahyA nathI. evAM maMdiranAM je pUjanArA hatA te kAlakame ghaTI gayA ane je rahyA che teo bicArA bIjA upadezakonA upadezathI aMjAI prabhu-bhakitathI vimukha thaI beThA che. pariNAme bacyAM bacAvyAM e maMdiro ane mUrtio paNa verAna-nirjana avasthAne bhogavI rahyAM che. kahevAnI bhAgyeja jarUra rahe che ke-keI maMdira yA mUtine mahimA enA upAsake-pUjanArAo upara rahelA che. astu. mevADanI AvI hInAvasthAmAM paNa Aje evAM aneka sthAne che ke je tIrthasthAna tarIke oLakhAya che ane jyAM javAthI bhavyAtmAone jema apUrva AhUlAda thAya che evI ja rIte zodhakhoLa karanArAone aneka prakAranI ati hAsika sAmagrI prApta thAya che, mevADamAM hiMduonA jema pAMca tIrtho prasiddha che, tevI ja rIte jenenAM paNa pAMca tIrtho prasiddha che. tene saMkSipta paricaya A pramANe che - zrI kesarIyAjI mAravADamAM mukhya tIrthasthAna zrIkezarIyAjI che. zrI kezarIyAjI tIrtha dhUlevA gAmamAM AveluM che. A sthAna udayapurathI lagabhaga 40 mAIla dUra che. gAmamAM paMDAonI vastI ghaNuM ja vadhAre saMkhyAmAM che. A jinatIrtha upara ja teo nabhe che. udepurathI kezarIyAjI jatA vacamAM 9 cokIo Ave che. raste ekAnta pahADI jaMgalane bIhAmaNe che, tethI cekI mATe bhIla lo ke sAthe Ave che. dareka ceka dITha cAra cAra AnA ApavA paDe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manadevajI mhArAja - nAdira GST 5 UrI zake. joSiE2ND zrI kesarIyAjI : mULanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAna - kAkA zrI kareDA pArzvanAtha udepura najIkanuM eka bhavya bAvana jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhand-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragvanbhandar. dhaval jaina pUrvanA pano *r r cIte DagaDha : jaina prIti staMbha jaina zAsananI koI mahAna prabhAvanAnA sasmaraNA rajU karatA A kIrtisthaMbha cItAhamAM jIrNa avasthAmAM Aje paNa UbhA che Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 377 : zrI kesarIyAjI che. nave cokInAM nAma nIce mujaba che. balIcA, kAcAM, bArapAla, borIkuDA, TIDI, paDegA, bArAM, parasAda ane pIpalI. vaLatI vakhate dhUvAjInI eka cekIne vadhAre kara ApavA paDe che. parasAdanI cekIe ATha AnA vadhe che. udayapurathI kesarIyAjI jatAM sIdhI saDaka che. vAhana maLe che. hamaNuM te moTaro paNa daDe che. dhUlevAmAM vetAMbara jainenI cAra vizAla dharmazAlAo che. ahIM zrI kezarIyA nAthajInuM maMdira che. mUrti manohara ane camatkArI che. mULanAyaka zrI trASabhadevajInI mUrti che paraMtu kezara vipula pramANamAM caDhatuM hovAthI kezarIyAjI tarIke khUba prasiddha che. A mUrti lagabhaga eka hajAra varSa pahelAM dhUlevA gAmathI bahAra thoDe dUra jaMgalamAMthI nIkaLI hatI. je vakhate sUryavaMzI rANu mokalajI cittoDanI gAdI para hatA ane mevADanI sattA temanA hAthamAM hatA. te samaye hAlanuM kezarIyAjInuM maMdira sthapAyuM ema kahevAya che. maMdiramAM prAcIna zilAlekho paNa upalabdha thAya che. saM 1431 mAM A maMdirano jIrNodhdhArane sUcavate lekha che. A sivAya 1443; 1519 nA ane bAdamAM sattaramI aDhAramI sadInA puSkaLa lekha maLe che. cetarapha pharatI derIomAM paNa ghaNuM lekhe maLe che. mevADanA uddhAraka mahArANA pratApanA sahAyaka, dAnavIra, karmavIra bhAmAzAhe kesarIyAjInA maMdirano jIrNoddhAra karAvyo hato tene lekha nIce pramANe che. sambat 1643 mahAsudi 13 zAha bhAmAjIkena dhulevarA zrIRSabhadevajI mahArAjake mandirako jIrNodhdhAra karApitaM daMDapratiSThA karAi pache yAtrA sambata 1652 rA varSasu lagAya sambata 1653 varSa sudI mAgha zuklA 15 tithI zAha bhAmAjI saba dezarI yAtrA kIdhI yAne leNa bAMTI 6900000 guNasaTha lAkha kharca kIdhA, punya artha medapATa, mAravADa, mALayo, mevAta, AgarA, ahamadAvAda, pATaNa, khammAita, gujarAta, kAThIyAvADa, dakSiNa, vagairA sarva deze leNa bAMTI mora 2 nAma........... saMLa hRttei havA vALAne nava dharma varAvyA jAcakAM ne prabala dAna dIdhAM bhojaka pokharaNA polavAlane jagana hajIne moharAM 500 vaTavo, motyAMrI mAlA 1 ghoDa 500 sarva karI eka lakSa muko dAna deva jAkatA kula gurAMne jAye paraNe mohara 2 cavarIrI lAgakara dIdhI posAlarA bhaTTArapajI, zrI narabada rAjendrasarijI ne sonerI sUtra gherAvyA motyAMrI mAlA 1 kaDA joDI 1 Doro 1 gacha perAmaNI I mujava dIdhI / vagairA / 48 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kesarIyAjI : 378 : [ jena tIrthone mevADanuM zvetAMbara jainonuM A prAcIna tIrtha che. prabhujIne muguTa, kuMDala, AMgI vagere roja caDhe che. zrI kesarIyAjInI mUtinI racanA vetAMbara mAnyatA pramANe che. vetAMbaro taraphathI ja vajAdaMDa caDAvAya che. svargastha mahArANA phatesiMhajIe vetAMbara dhamanI mAnyatA ane vidhi mujaba savA lAkha rUpiyAnI AMgI prabhujIne caDhAvI hatI che. mUla maMdira ghaNuM prAcIna ane bhavya che. maMdira baMdhAvavAmAM 1500000 rUA. lAgyA che ema kahevAya che. bhamatImAMnI mUrtio zvetAMbarI ja che. hAla kaI paNa yAtrI, 23 rUpiyA nakarAnA Ape to savA lAkha rUpiyAvALI AMgI caDhAvAya che. eTale A tIrtha zvetAMbara jainenuM ja che emAM leza mAtra saMdeha nathI. A sivAya mogalasamrA bAdazAha akabare jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvarajIne jainenA mahAna tIrthonI rakSAnA paravAnA ApyA hatA temAM kesarIyAjI tIrthane paNa samAveza karyo hate. mUlanAyakajInI mUrti atizaya prabhAvazAlI ane camatkArI hovAthI A pradezanA bhilo te mUrtine kALAyA bAbA tarIke pUje che ane kesara Adi caDAve che. temaja zu brAhmaNa ke rAjaputa, vANIyA ke bIjI kema keI paNa bhedabhAva sivAya A mUtine name che ane pUje che. A saMbaMdhI vizeSa jANavA IcchanAre zrIyuta cadanamalajI nAgaurI saMpAdita kesarIyAjI tIrtha" purataka vAMcI levuM. ahIM phAgaNa vada 8me mATe meLe bharAya che. moTI savArI nIkaLe che. rAjya taraphathI hAthI, gheDA, nagArakhAnuM, UMTa vagere saraMjAma ApavAmAM Ave che. temaja prabhujIne suMdara aMgaracanA paNa karAvavAmAM Ave che. bane tyAM sudhI savArImAM khudde 2NAjI athavA bIjA saradAro vagere hAjara rahe che. A mUrtinI prAcInatA mATe ullekha maLe che ke - laMkeza rAvaNanA samaye A mUrti sthApita thaI hatI. bAdamAM bhagavAna rAmacaMdrajI laMkA jItyA pachI tyAMthI ayodhyA AvyA tyAre A mUti lAyA ane ujajainamAM sthApI. tyAM tenI pUjA ane bhakti karavAthI mayaNAsuMdarI * ketharInA dila leka ghaNI ja zradhdhAtho mAne che ane pUje che. temanuM priya gAma kALIyAbAbA (bAvA) che. temanA kasama khAI teo I paNa akArya nathI karatA. temanuM nAma lenArane lUMTatA ke pIDavA paNa nathI. teo paNuM bhaktithI kesara caDhAve che. jana jainetara dareka A mahAprabhAvika devane pUje che ane name che. * A sabaMdhI zrIyuta gaurIzaMkara ojhA rAjaputAnAnA itihAsamAM lakhe che keyaha pratimA DuMgara rAjaya kI prAcIna rAjadhAnI kI baDauda ke maMdirase lAkara yahAM padharAI gaI che ujaja nathI kAraNavazAta A pratimAjI vAgaDa dezamAM AvyAM ane tyAM vaDedamAM hatAM tyAMthI ghaNuM samaya pachI A pratimAjI nIkaLyAM. je sthAnethI A pratimAjI nIkaLyAM hatAM tyAM atyAre pAdukA birAjamAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 379 : - karaDA nA pati zrI pAlarAjAne keDha gayo. tyAMthI devasAnnidhyathI A pratimAjI dhUleva AvyAM. eTale pratimAjI ghaNAM ja prAcIna che emAM sadeha nathI. udepurathI kezarIyAjI AvatAM rastAmAM rAta rokAvuM paDe che. vacamAM maMdira ane dharmazALAnI sagavaDa che. kesarIyAjImAM vi. 1983-84mAM vijAdaMDa caDhAvavAne utsava thayA hatA ane zvetAMbara jainoe ja vAMDa caDhAvyo hato. temAM zeTha punamacaMda karamacaMda kaTAvAlA mukhya hatA temaja zrI sAgarAnaMdasUrijI mahArAjanI adhyakSatA hatI. . bAvana jinAlayanI derIomAM vi. saM. 1746 zrI vijayasAgarajIe pratiSThA karAvI hatI. nava caukI para paNa lekha vetAMbarI ja che. bahAranuM zrI jagavallabha pArzvanAthajInuM maMdira paNa tAMbara saMghanuM che. 1801 mAM zrI sumaticaMdrajIe tenI pratiSThA karI hatI. suramandira kAraka samA, sumaticaMdra mahAsAdha tape gacchameM tapa japataNo upata udadhi agAdha pusthAne zrI pArzvane puhavI paragaTa kIdha khema taNo manakhA tika lAhe bhavane lIdha. rAjamAna muhatA ratana cAtura lakhamIcaMda ucchava kIdhA atighaNuM ANI mana AnaMda dila sudha gokaladAsa re kIdhe pratiSThA pAsa sAre hi pragaTayo sahI jagati meM jasa vAsa. zrI kesarIyAnAthajInI pratimA lagabhaga 3 phUTa UMcI ane bahu prAcIna che. kezarIyAjI AvavA mATe amadAvAdathI iDara thaIne moTara raste avAya che. udayapurathI sIdhI meTara sAka che meTa, TAMgA, gADAM, uMTa Ave che. A sivAya, brahmAnI kheDa, rANakapura, ajArI vagereno naLa utarIne pahADI raste paNa avAya che. sAMvarAjI tIrtha kesarIyAjIthI pAMca koza dUra A tIrthasthAna che. ahIM derAsarajI pahADa upara che. bhUlanAyakajI zrI pArzvanAthajIno suMdara zyAma mUti che. sAMvarA pArzvanAtha rIke A tIrtha prasiddha che. kareDA udayapura cittoDa relvenA karaDA sTezanathI ardhAthI paNa mAIla dUra sapheda pASANunuM pArzvanAtha bhagavAnanuM vizAla maMdira dekhAya che. A maMdira kayAre banyuM te saMbaMdhI kaI prAcIna lekha nathI maLato, paraMtu maMdirajInI bAMdhaNI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kareDA : 380 : || jaina tIrthone AkAra uparathI anumAna karI zakAya che ke madira ghaNuM ja prAcIna haze. puraNacaMdajI nahAre kareDAnA zilAle lIdhA che temAM bAvana jinAlayanI pATa uparane lekha 1039 ne che, je A pramANe che - (1) " saMvata 1039 (varSe zrIsaMDerakagacche zrIyazobhadrasUrisaMtAne zrIzyAmA ()vArthI (2) ga. ma. thI zemadrAmi zrIvArthanAthavidya pratiSThituM che ne ! pUrvA zArirUM." saMDerakagacchanA zrIyazobhadrasUrijIe pArzvanAthabiMbanI pratiSThA karI hatI. A sivAya bAramI zatAbdithI mAMDI lakSmI zatAbdithI sudhInA lekhe maLe che. eTale lagabhaga hajAra varSa pahelAMnuM A tIrthasthAna che. A sivAya sukRtasAgaramAM ullekha che ke-mahAmaMtrI pethaDanA putra jhAMjhaNe A tIrthane jIrNoddhAra karAvyAne ulalekha maLe che je saMkSepamAM A pramANe che. AkhA mevADamAM Ave vizAla ane suMdara raMgamaMDapa bIje kayAMya jovAmAM nathI AvyuM. mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDakumAranA putra jhAMjhaNakumAra meTA saMgha sahita tIrtha. yAtrAe nIkaLyA. zrI dharmaghoSasUrijI Adi aneka sUripaMga saMghamAM sAthe hatA. saMdha aneka sthAnanI yAtrA karate cittoDa AvyuM tyAM aneka jinamaMdironAM darzana karI tyAMthI saMgha kaheDA Avyo. ahIM upasargane haravAvALI suMdara zyAma raMganI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrtinAM darzana karyA xxx" tyAM utsava thayA pachI saMghapatine tilaka karavAmAM AvyuM. A vakhate sUrijI mahArAje upadeza Ape ke-jyAM jyAM saMghane paDAva thAya tyAM maMdira baMdhAvavuM joIe, chevaTe jyAM tilaka thAya tyAM te avazya madira baMdhAvavuM joIe. saMghapatie upadeza mAnya rAkhI tyAM maMdira baMdhAvavAnuM kArya zarU karAvyuM, paraMtu divase kArya thAya eTaluM rAtre paDI jatuM. be traNa sthAne pheravI bIje ThekANe paNa maMdira karAvyuM te tyAM paNa divase jeTaluM thatuM eTaluM rAtre paDI jatuM. pArzvanAtha bhagavAnanuM je nAnuM maMdira hatuM tene jIrNoddhAra AraMbhyo te tyAM paNa vina AvavA mAMDayuM. samasta saMghamAM upadrava thavA mAMDyo. Akhare A keI devatAne upadrava che tema sAMbhaLI devatAne pUjA-satkAra AdithI prasanna karI mUla maMdirane suMdara banAvavAnI AjJA mAgI ane deve AjJA ApI, pachI prAcIna maMdira upara maMtrIzvare sAta mALanuM bhavya maMdira baMdhAvyuM. ___ tacaityamaMtare kSiptvA, pAdAkrAntodakastaH prAsAdaH sptbhuumo'bdmNddpaadiyuroji (kutarAnA taraMga 8) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 381 : delavADA-devakulapATaka A uparathI ema lAge che ke-hAlanuM maMdira maMtrIzvara jhAMjhaNanuM hAya. yadyapi pAchaLathI tene jIrNodhdhAra thayo che temAM sadeha nathI kintu maMdiranI bhavyatA je che te te prAcIna ja che. A maMdiramAM be vizeSatAo che. eka te raMgamaMDapanA uparanA bhAgamAM machidane AkAra dekhAya che. kahe che ke bAdazAha akabara jyAre ahIM AvyA tyAre teNe A AkAra banAvarAvyuM hatuM ke je joI musalamAna teDI na zake, paraMtu A vAtamAM keTaluM tathya che te tapAsavAnI khAsa jarUra che. athavA te musalamAnI jamAnAmAM maMdiranI rakSA mATe pAchaLathI A AkAra keIe banAvyuM hoya. bIjI vizeSatA e che ke-mUlanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUti evI rIte birAjamAna che ke sAmenA eka chidramAMthI piSa vadi dazame sUryanAM kiraNe barAbara prabhu upara paDatAM paraMtu pAchaLathI jIrNoddhAra karAvanAra mahAnubhAve divAla UMcI karAvI ke jethI have te pramANe nathI thatuM. A tIrthanI ghaNuM samayathI prasiddhi na hatI kintu svargastha zeTha lallubhAIe A tIrthane prasiddhimAM ApyuM. hAlamAM udepura che. jaina saMghatIrthaMkameTI tIrtha saMbhALe che. tIrthanI dekharekha zrIyuta kanakamalajI bahu ja sArI rIte rAkhe che. zAMtinAthajInuM-abajInuM maMdira che. bAkI hAlamAM khaMDiyera paDyAM che tyAM ghaNI prAcIna vastuo ane zilAlekha, khaMDita mUtio vagere upalabdha thAya che. udepura AvanAra dareke A tIrthanI yAtrA avazya karavI. ekaliMgajInuM prasiddha gaNAtuM vaiSNava maMdira paNa jaina maMdira che. atyAre paNa tyAM mULa maMdiranI bAjumAM je derIo che tyAM pATaDA upara nAnI nAnI na mUrtionA AkAra che. mUla maMdiranI mala mUti paNa darekane batAvatA nathI. bahArathI vastrathI AcchAdina mUrtine vaiSNava bhAvike name che. AnuM prAcIna nathI. nAma OMkApura paNa che. ahIM siddhasena divAkaranA upadezathI kona maMdira banyuM che. delavADA-devakulapATaka ekaliMgajIthI 3-4 mAIla dUra delavADA nAmanuM gAma che. delavADAmAM aneka prAcIna jinamaMdire hatAM. ahIMthI maLelA zilAlekhe mATe zrI vijaya dharmasurijI mahArAje devakulapATaka pustaka prakAzita karyuM che tathA puraNacaMdrajI nahAre jaina lekha saMgaha bhA. 2 mAM paNa ghaNA lekho prakAzita karyo che. hAlamAM te traNa maMdire vidyamAna che. * gurnAvalImAM lakhyuM che ke-maMtrIzvara pethaDe karaDAmAM pArzvanAthajInuM maMdira baMdhAvyuM kIvArtha jarA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ delavADA-devakulapATaka : 382 : [ raina tIrtha A nagarI prAcIna samayamAM ghaNuM ja bhavya ane vizAla hatI. paMdaramI, salamI ane sattaramI zatAbdi sudhI A zahera pUrI jAhojalAlI jogavatuM hatuM. ahIM prAcIna jaina maMdiro ghaNAM hatAM ane zrAvakanI vastI paNa puSkaLa hatI. kahevAya che ke-ahIM traNaso ghaTenA nAda saMbhaLAtA hatA AcArya somasuMdarasurijI ane temano parivAra ahIM aneka vAra padhArela ane teonI adhyakSatAmAM pratiSThA Adi utsava paNa ghaNA thayelA. teo eka vAra pitAne vAcaka padavI maLyA pachI saM. 1450 AvelA te vakhate temanI umara mAtra 20 varSanI ja hatI. te vakhate mahArANA lAkhAnA mAnItA maMtrI rAmadeva ane cuMDa vagere mahAmAnya ane dhanADhya purUSo sAme gayA hatA. A saMbaMdhI vigatavAra ullekha somasaubhAgyakAvyamAM maLe che. A sivAya jinavanasUri, jinasAgarasUri, jinacaMdrasUri, sarvAnaMdasUrijI vagere paNa ahIM padhAryA che ane pratiSThA karAvI che. - hAlamAM je traNa maMdiro che te paNa ghaNAM vizAla ane bAvana jinAlayanAM che. temAM bheMyarAM paNa che, vizAla jinamati uparAnta gurumUtio paNa che. 1954 nA ahIMnA jIrNoddhAra prasaMge 124 mUtie jamInamAMthI nIkaLI hatI. traNa maMdiramAM be aSabhadeva bhagavAnanAM ane eka pArzvanAtha bhagavAnanuM che. eka cothuM maMdira yatijInuM maMdira che. ahI zatruMjaya ane giranAranI sthApanAne ulalekha maLe che. delavADi chi devaja ghaNuM bahu jinamaMdira raLIyAmaNuM; daI DuMgara tyAM thAyA sAra zrI zatruMje ne giranAra." (zI vijayakRta tIrthamAlA, saM. 1746 racanA) A sthAna tIrtharUpa hatuM tene mATe juo zrImAn megha pitAno tIrtha mAlAmAM paNa jaNAve che. deulavADA nAkAhA citroDa, "AhaDa karaheDau vaghaNera; jAri jAura ne sAdaDI, jinavaranA mana mukauM ghaDI. vAcanAcArya zrImAna kIrtimerUe pitAnI zAzvata tIrthamAlAmAM delavADAnuM nAma ApyuM che. nagara koTa naI deulavADaI, citrakUTa naI; siritala vADaI je chaI jahA jInarAja (paMdaramI zatAbdi ). temaja ahIM nIMba, vIsala, megha, kehala, bhIma tathA kaTuka vagere zrImAna ane dhImAna zrAvakoe zrI RSabhadeva bhagavAnanuM vizALa maMdira banAvyAne ulekha munisuMdarasUrijI mahArAja guvAvalImAM nIce pramANe Ape che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 383 : dayAla zAhane ki " medapATapatilakSabhUmibhRdrakSyadevakulapATakapure / / megha-vIsa--ma-pa-mIna-niMga jevAzupANI rUparA zrItapAgurugurubudhibhiH kAritaM tadupadezasaMzruteH / taiH pratiSThitamathA''dimA'rhatA maMdiraM haranagApamaM zriyA // 354 // yugmm|| ahIM atyAre mUrtipUjaka zrAvakanAM ghara DAM che. mahAtmA zrI lAlajI ane mahAtA rAmalAlajI vagere mahAtmAo sajajana che. ahIM 10-12 paSAlo che, udepura AvanAra dareka yAtrI ahIM darzana karavA jarUra Ave. dayALa zAhano killo aDhAramI zatAbdImAM udayapuranA mahArANA rAjasiMhanA maMtrI dayALazAhe eka karoDa rUpiyAnA kharce kAMkarelI ane rAjasAgaranI vacce rAjasAgaranI pAsenA pahADa upara gaganacuMbI bhavya jinAlaya baMdhAvyuM che. A maMdira nava mALanuM hatuM paraMtu bAdazAha auraMgajebe eka meTo kile dhArI A maMdira teDAvyuM. atyAre A maMdira be mALanuM che. dayALa zAha saMghavI gotranA sarUparyA osavAla hatA. temaNe te vakhatanA mevADanA rANuM rAjasiMhanI vaphAdArIbharI rAjasevA bajAvI hatI. temaja prasaMga AvyuM musalamAna bAdazAha auraMgajeba sAme bahAdUrIthI laDI vijaya patAkA meLavI hatI. dayALazAhe baMdhAvelA maMdira mATe eka kiMvadanti che ke-rANA rAjasiMhe rAjasAgara taLAvanI pALa baMdhAvavI zarU karI paNa te TakatI na hatI. chevaTe evI devI vANI thaI ke kaI sAcI satI strInA hAthe pAyo nakhAvavAmAM Ave te kArya cAle. tyAra pachI zeTha dayALa zAhanI putravadhUe bIDuM jhaDapyuM. tenA hAthe pAyo nAMkhI kArya zarU karAvyuM jethI kAma barAbara cAlyuM. AnA badalAmAM dayAla zAhane pahADa upara maMdira baMdhAvavAnI maMjUrI maLI. pahADa upara eka karoDa rUpiyA kharce nava mALanuM A vizAla maMdira baMdhAvyuM enI vajAnI chAyA cha kesa ( bAra mAIla) upara paDatI hatI. A kAMI kilo nathI, eka vizAla maMdira che. A maMdiranI pAse nava cokI nAmanuM eka sthAna che jenI kArIgarI ghaNuM ja suMdara che. abUdelavADAnA maMdire nI kArIgarInA namUnArUpa che. nava cokImAM pacIsa sarganA zilAlekharUpa eka prazasti kAvya che. temAM rANuothI prazaMsA che. A prazastimAM dayALazAhanuM paNa nAma che. yAtrikoe kareDA sTezane utaravuM. tyAM eka nAnI dharmazAlA che. tyAMthI be aDhI mAIla A maMdira che. killAnI taleTImAM dharmazAlA che. maMdiramAM je mUrtio birAjamAna che te badhI upara eka ja jAtane lekha che. temAM lakhyuM che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayALa zAhano killo : 384 : [[ jaina tIrthane ke "saM. 1732 nA vazAkha zudi 7 ne gurUvAre mahArANA rAjasiMhanA rAjyamAM saMghavI dayALadAse caturmukha prAsAda karAvyuM, ane vijayagacchIya vinayasAgarasUrie pratiSThA karI. zilAlekhamAM dayALazAhanA pUrvajonAna ma tejA, tene pautra gajU, tene pautra rAjU, tene cAra putra hatA. temAM sauthI nAne dayALazAha hatA. A maMdira, cakI ane taLAvanA kharcane dUhe A pramANe prasidhdha che. nava ceka nava lAkhakI, kroDa rUpiyAM re kAma, rANe baMdhAyo rAjasiha rAjanagara he gAma; vo hI rANuM rAjasiMha va hI zAha dayALa, vaNe baMdhAyo deharA, vaNe baMdhAI pALa. mevADanI yAtrA karanAre A sthaLanI yAtrAne lAbha levuM jarUrI che. nAgadA-adabadajI udayapurathI lagabhaga 13-14 mAIla uttaramAM vaiSNavanA ekaliMgajI tIrthanI pAse lagabhaga eka mAIla dUra pahADanI vacamAM adabadajInuM tIrtha che. A sthAne prAcIna kALamAM eka moTuM nagara hatuM jenuM nAma nAgahada-nAgadA hatuM. A nagara mevADanA rAjAonI rAjadhAnI thavAnuM mAna pAmyuM hatuM ane prasiddha jaina tIrtha rUpe paNa A rathAnanI ghaNI khyAti hatI. A nagaramAM keTalAM jaina maMdiro hatAM enuM anumAna te eka mAIlanA viratAramAM rahelA jaina maMdiranA khaMDiyerathI ja thaI jAya che. hAlamAM madira vidyamAna che, ane te zAMtinAthajInuM che. mUlanAyaka zrI zAMtinAtha bhagavAnanI mUrti upara lekha che jemAM saM. 1494mAM mAgha zuda-11 gurUvAre jinasAgarasUrijIe pratiSThA karAvyAne ullekha che. e lekhamAM "nirupama madUbhUta" zabdothI A sthAna-mUti addabhUta-adabadajI rUpe prasiddha che. zAMtinAtha bhagavAnanA maMdiranI pAse eka vizAla maMdira TuTIphUTI hAlatamAM paDayuM che. AmAM eka paNa mUrti nathI. A maMdira pArzvanAtha yA naminAthajInuM hoya ema sa bhave che. prAcIna-tIrthamAlA ane gurvAvalI vageremAM pArzvanAtha ane neminAthajInA maMdira chevAne ullekha maLe che. munisuMdarasUri mahArAja lakhe che ke khemANabhUbhRtkulajastato'bhUt 'samudramUriH / 27 svavazaM gururyaH cakAra nAgahRdapArzvatIrtha vidyAmbudhidigvasanAn vijitya // 39 // khemANarAjAnA kulamAM thayelA samudrasUrijIe digambane chatI nAgahara pAvanAthanuM tIrtha pitAne svAdhIna karyuM hatuM. zrI munisuMdarasUrijIe banAvelA ahIMnA zrI pArzvanAthajInA tetra uparathI jaNAya che ke-zrI pArzvanAthajInuM maMdira saMprati rAjAe banAvyuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 385 2 cittoDagaDha zrI neminAthajInA maMdiranuM nAma zItavijayajI ane jinatilakasUrijIe pitAnI tIthamALAomAM paNa lIdhuM che. zrI saMmatilakasUrijIe banAvelA eka tetramAM ahiMnuM neminAthanuM maMdira pethaDazAhe banAvyAno ullekha che. cittoDagaDha mevADanI prAcIna rAjadhAnI viraprasu cIttoDathI bhAgye ja koI bhAratIya vidvAna anabhijJa haze. ItihAsamAM A vIra bhUmi advitIya gaNAya che. cittoDa gAma cittoDa jaMkazanathI sTezanathI be mAIla dUra che ane gAmanI talATIthI pAMca phITanI UMcAI para cittoDagaDha che. gaDha upara jatAM phera khAtA sAta daravAjA vaTAvavA paDe che. gaDhanI laMbAI savatraNa mAIla ane pahoLAI adhI mAIla jeTalI che. gaDha ghaNe ja prAcIna che. pAMca pAMDamAMnA suprasiddha balavAna ceSThA bhIme banAvela A gaDha che. ahIM bhImanA nAmathI bhImagoDI, bhImatala Adi sthAne vidyamAna che. tyArabAda A gaDhane mauryavaMzI rAjA citrAMgade udhAra karAvyuM tethI gaDhanuM nAma citrakUTa prasiddha thayuM. amArI pAsenA eka hastalikhita pAnAmAM ke jemAM hindanAM ghaNuM nagara vasAvyAnuM saMvata vAra jaNAvyuM che temAM lakhyuM che ke saMvata 90ra varSe citroDa-cittoDagaDha amarasiMha rANe vasAvyuM ane kile karA." suprasiddha ka. kA. sarvajJa AcArya hemacaMdrasUrijI mahArAja sakalArvatastavamAM cittoDane yAda karatAM jaNAve che- vaibhAraH kanakAcalo'rbudagiriH zrIcitrakUTAdayastatra zrIRSabhAdayo jinavarA kurvatu vo maMgalam // 33 // arthAt cittoDa eka prAcIna jainatIrtha che. suprasiddha 1444 graMthanA praNetA AcArya zrI haribhadrasUrijInuM janmasthAna citoDa ja hatuM. temane upAzraya ane pustaka bhaMDAra ahIM kahevAya che. siddhasenadivAkara paNa ahIM vidyA siddha karavA padhArelA. ahI 1439mAM vIsala zrAvake pratiSThA karAvI hatI. bAdamAM 1444mAM jinarAjasUrijIe AdinAthabiMbanI, 1489mAM zro semasuMdarasUrijIe paMcatIthI nI pratiSThA karAvI hatI. A sivAya mahArANA mekalajInA samayamAM temanA mukhya pradhAna sarakRpAlajIe puSkaLa dravya khacI ghaNAM jinamaMdira baMdhAvyAM hatAM. Aje te ghaNAM jaina maMdiranAM khaMDiyera paDayAM che tenAM nAma paNa badalAI * atyAre te zrI pArzvanAthajI ke neminAthajInuM maMdira nathI. gurnAvalImAM zrI munisuMdarasUrijI mahArAja paNa lakhe che ke-pethaDazAhe nAgahadamAM maMdira baMdhAvyuM hatuM. "nAnA chogenika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittoDagaDha ': 386 H [ jaina tIrthone gayAM che. atyAre mukhya jinamaMdire zugArayaMvarI, zatAvIzadevarI, gomukhIvAluM jinamaMdira, mahAvIrasvAmInuM maMdira, kIrtistaMbha, vagere kula 27 jinamaMdiza che. atyAre te maMdiranA jIrNoddhAranuM kArya cAle che. zRMgAracIrInuM maMdira tathA tenAM bhayarAmAM hajAro jinamUrtio che. zatavIsa devarInA maMdiramAM tenI suMdara keraNI khAsa darzanIya che. tenI racanA ane apUrva vizALatA jotAM temAM be hajArathI vadhu pratimAo haze. sAta mALane vizAla kIrtisthaMbha jenI nIce gherA 80 ghana phUTanA vistAramAM che. ahIM jainadharmanI apUrva jAhojalAlI hatI. khAsa darzanIya sthAna che, lAkhanI kiMmatanAM prAcIna maMdiranA jIrNoddhAra karAvI AvAM sthAnanI rakSA karavAnI dareka jainanI pharaja che. cittoDagaDhamAM zrI jinavalabhasUrijIe be suMdara vidhi cetyo karAvyAM hatAM. tyAM zrAvakane dharmopadeza paNa sAre Apyo hato. saM. 1167no prasaMga che. temanA graMtho aSTasaptatika, saMghapaTTaka, dharma zikSA graMtho cittoDanA maMdiramAM prazaritarUpe ketarAvyA hatAM. cittoDa sUryavaMzI sisodIyA rAjAonA hAthamAM kayAre gayuM tene itihAsa maLe che ke-vikramanAM AThamA saikAnA aMtamAM mevADanA guhilavaMzI rAjA bApA rAvaLe maurya vaMzanA chellA rAjA mAnane harAvI e kile hAtha karyA pachI mALa, vAnA paramAranA hAthamAM game. bAramA saikAmAM gujarAtanA rAjA jayasiMhe A kille jItyA hatA. bAdamAM ajayapAlane mevADanA rAjA sAmantasihe harAvyuM ane enI upara guhila vaMzanuM sAmrAjya sthApyuM. vacamAM thoDo samaya musalamAnanI sattA AvI. bAdamAM te gaDhane sisodIyAoe chaye. chelle rANA saMga sAthe megala samrATa bAbare yuddha karIne kile jItyA. tyAra pachI udepura mevADanI rAjagAdI banI. akabare cittoDane sarvathA jItyA hatA. mugalAI pachI cittoDa mevADanA rAjAonA hAthamAM gayuM je atyAre paNa che. cittoDa kile samudranI sapATIthI lagabhaga 1850 phUTa UMcAIe che. cittoDagaDha uparanA suprasiddha kItirtha mane banAvanAra vetAMbara jaina zrAvaka hatA. tyAMnA eka zilAlekhamAM lakhyuM che ke " A kItisthaMbha prAguvaMzaparavADa) saMghavI kumArapAle A maMdiranI dakSiNa bAjue karAvyA. sthAnI uttara tarapha zrI vardhamAna jinanA maMdirano jIrNoddhAra zrI somasuMdarasUrijInA ananya anurAgI zrAvaka guNarAje karAvyuM hatuM ane tenI pratiSThA vi. saM. 1885mAM zrI semasuMdara sUrijI mahArAje karI hatI. A maMdira citrakUTanA ja rahevAsIo savAla tejAnA putra cAcAe karAvyuM hatuM. A maMdiranI prazasti cAritranagaNie vi. saM. 149pamAM racI hatI te AkhI prazasti ro. e. ja. pu 33 naM. 63 sana. 198 pR. 40 thI 60mAM De. devadhara bhAMDArakare prakAzita karAvI che. jue jena. sA. I. pU. 455. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ]. : 387 : cittoDagaDha arthAta cittoDane suprasiddha kItisthaMbha ane tyAMnA maMdira zvetAMbara jana saMghanAM ja che. cittoDane ItihAsa prasiddha kIrtisthaMbha banyAne ullekha ApaNe upara je parantu AthI paNa eka prAcIna pramANa male che ke mevADanA ItihAsa prasiddha Alu rAvala, ke jemanuM nAma alaTa-ala hatuM ane jemaNe sAMDeraka gacchanA AcArya zrI yazobhadrasUrijIne cIttoDathI vinaMti karIne-AmaMtraNa ApI AghATapuramAM padharAvyA hatA, ane temanA hAthathI pArzvanAthajInI mUrtinI pratiSThA karAvI hatI. A aTirAjanA samayamAM ja zrI yazobhadrasUrijInA upadezathI A prasiddha kIrti sthaMbha rAjAe banAvI emAM jinezvara prabhunI cAmukhajInI pratiSThA karAvI hatI eTale ema lAge che ke-A kIrtisthaMbha prAcIna hoya, A sivAya cittoDa prAcIna na ItihAsa paNa A sAthe TUMkANamAM maLe che. - mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDa kumAre cittoDagaDhamAM maMdira baMdhAvyuM hatuM. juo vaDhAvatAM tridUra A citrakUTa e ja cittoDa che. temanA putra jhAMjhaNakumAre cittoDanA maMdiranI cetyaparipATI karI hatI. bazrutAtizAyI zrI semaprabhasUrijIe cittoDamAM brAhmaNanI sabhAmAM jya meLavyuM hatuM. teo apUrva sAhityazAstrI hatA. yatijItakapa vagere prakaraNe banAvyAM hatAM. jinabhadrasUrijIe citrakUTa AdimAM maMdira baMdhAvyAno upadeza Ape hate. 150pamAM rANu kuMbhAnA bhaMDArI lAkaza e zAMtina tha bhagavAnuM aSTApada nAmanuM maMdira baMdhAvyuM je nI pratiSThA kharataragacchIya zrI jinasenasUrijIe karI hatI. A maMdirane zRMgArara-zagAracaka (siMgAracorI) kahevAmAM Ave che, jene zilAlekha aMdara che. te zatruMjayanA udhAraka kamazA ha osavAla cittoDanA ja nivAsI hatA. emaNe amadAvAdanA sUbAnA putra bahAdurazAhane Azraya Apyo hate. 1583mAM tyArapachI e gAdIe beThe ane enA madadathI karbhAzAhe 2587mAM zatruMjayano udhAra karAvyA. te vakhate pratiSThA zrI dharmaratnasUriziSya vidyAmaMDanasUrijIe karI hatI. atyAranA bhUlanAyaka karmAzAhanA samayanAM che. vi. saM. 1512 mAM A. zrI jayakIrtisUrijIe navadamayaMtIrAsa cittoDamAM banAvyo hate. vi. saM 1593 mAM rAjazIla upAdhyAye vikramAditya khAparA rAsara hate. 1638 mAM zrI hIravijayasUrIzvarajInA upadezathI saMgharI udaya karaNe khaMbhAtathI AbU ane cittoDagaDhanI yAtrAne sagha kADhyo hato. bhAmAzAhane mahela cittoDamAM hato. atyAre vartamAnamAM cittoDamAM nIce pramANe prAcIna etihAsika zilAlekhe maLe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittoDagaDha : 388: [ jaina tIna 1, gaDha upara rAmapaLanI aMdara thaIne jatAM eka suMdara jinamaMdira che. maMdira khaMDita che. aMdara mUrti nathI. bahAra keraNI suMdara che. A maMdistA aMdaranA bhAgamAM eka lekha che paraMtu samayAbhAve bANe lekha nathI lIdhe kintu tene sAra e che ke-saM. 155(4) kharataragacchIya AcArya zrI jinasenasUrijIe ahIM pratiSThA karAvI che. - 2. AgaLa jatAM satyAvIza devarI jinamaMdira ke jeno jIrNodhAra hamaNAM thaye che ane-pratiSThA paNa hamaNAM thaI che emAM nIce pramANe che. kArtika zudi 14 caitragacche rohaNAcala ciMtAmaNI.......sA mANibhadra sA. nemibhyAM saha saivaNikAM vaMDAjitAyAH saM rAjana zrIbhuvanacaMdrasariziSyasya vidvattayA suhRttayA ca raMjitaM zrIgurjararAja zrImedapATa prabhu prabhRti kssitiptimAnita zrI. (2) 4 4 4 taghuputra vAhine pitarAbhiya rathamaputraya varmanasiMhasya puNyAya pUrvapratiSThita zrI sImaMdharasvAmI zrI yugamaMdharasvAmI" A lekhamAM saMvata nathI vaMcAte citravAlagacchanA pratApI AcAryazrI bhuvanacaMdra sUriziSya; ke jemaNe gurjarezvarane pratibaMdha ApI raMjIta karyA hatA, medapATa(mevADa)ne mahArANA paNa jemane bahumAna ApatA hatA; temanA upadezathI vamanasiMhe sImaMdharasvAmI ane yugamaMdharasvAmInI pratiSThA karAvI che. A lekha patthara para che. (2) bIjo eka khaMDita rapheda mUrti upara che. lekha vaMcAtuM nathI. mAtra 1469 saMvata vaMcAya che. mUrti tAMbarI che. lagoTa vagere che. (3) x x x saMvat 1513 varSe jyeSTha vadi 5 ukezavaMze bha. gotre atolA putra sevA4. rAjA ma. * 2r a hA taputra ma. zuM x x x prati. varasAda thavAmagrannamaH" bhAvArtha-saMvata 1513 mAM osavAla vaMzamAM bha( bhaMDArI ) zetranA telA tenA putra devA ane rAjAe mUti karAvI ane pratiSThA kharataragacchI zrI jinabhadra sUrijIe karAvI che. (4) saMpat 1505 varSe poSa zudi 15 zrI upake0 saMtAnIya xxxxxx thayA. putranA x x pati nathI vaMcAtI-chelI paMkitamAM afsa ma0 zrI somajrahyaf" ATaluM vaMcAyuM che. saM. 1505mAM upakezavaMzIya karavAnA putra dhanAe mUrti bharAvI che ane te pratiSThA bhATTAraka zrI semasuMdarasUrijIe karAvI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa ] : 389 : manora uparanA eka pazkiranI meATI smRti ame zrImahAvIrasvAmInA madira pAsenA karmAzAnA madiramAM eka. sthAna para birAjamAna thayeI joi hatI..enI uma nIce pramANe lekha vaMcAyA che. (9) " saM. 1290 7) zrIparoAmapravRtti katAnIya " AgaLa lekha cAra patinA che paNa vaMcAtA nathI. (6) sa~. 16 harSe pAtra......nathI vaMcAtu atyAre te mAgaLa ja(c)AvyuM tema A satyAvIza devInA maMdirane sudara jINodhdhAra tathA pratiSThA Adi thayAM che. AgaLa jatAM suprasidhdha kRSNabhakta mIrAMbAinu maMdira joyuM. A maMdira nA jIrNodhiAra mevADanA sadgata mahArANA tehasiMhajIe karAvye che. makriya bhavya ane vizAla che, Dakhala A malasArAnI suMdara geAThavaNI che. zikhara uparanA bhAgamAM eka moMgala catya che temAM DAbI ane jamaNI bAju eka x x x deva che temanA upara chAjalImAM suMdara jinamUti che, tenA upara tAraNamAM trIjI nAnI janamUrti che. A nAnI nAnI janamUrtie mahara ane lageTathI ze|bhatI zvetAMkharI che. mIrAMbAinA ma'diranA cAkamAM jamaNI mAjInA madiranI pAchaLanI divAlamAM pASANunI suMdara pacatIthInI jaina zvetAMbarI mUrti che, je paramadanIya che. ahIMthI AgaLa jatAM maiAkalarANAnu` maMdira jevuM bIju nAma samidhezvara mahAdevanuM maMdira kahevAya che. A maMdiranI racanA mATe aneka matabhedya che. dara 1207 nA mahArAjA kumArapAlanA bIjo lekha 1485 nA mekalarANAnA che.. A maMdiranI bahAranI DAbI bAjunI divAlamAM e sudara jitamUrti che. eka mUrti te abhiSekanA samayanI che, tevA abhiSeka mATe hAthamAM kalaze laine UbhAnu-sheja avanatabhAve hAthamAM kalaza laine ubhelA che evu manahara dazya che. e ja divAlamAM AgaLa upara jaina sAdhunI su Mdara mUrti che, sAdhujInA jamaNA hAthamAM muhutti che, DAbA hAthamAM zAstra che, sAme ThavaNI che. sthApanAcAryajI rAkhavAnuM sthAna, pachI sAme sAdhu eThA che, temanI pAchaLa zrAvaka zrAvikAe hAya joDIne beThA che. dharmopadeza sAMbhaLe che. AgaLa eka bAju jainAcAryanI mUrti che. sAme upadeza zravaNu karavA rAjA beThA che. nAma ane lekha bane che paNa utAvaLamAM ame utArI na zakayA. utsavaka gAjAvAjA sAthe rAjA vagere vadana karavA jAya che. AgaLa upara jinareMdra devane IMdrarAja kheALAmAM laine beThA che. vA abhiSeka kare che. AkhuM sthAna jotAM tIrthaMkara devanAM pAMce kalyANuko jaNAyAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittoDagaDha : 390 : [ jaina tIrthAnA AgaLa upara pazu ve, mU. jaina saMghanA sAdhumahArAjanA suMdara dazyo bagalamAM Aghe, eka hAthamAM DAMDI, eka hAthamAM muhupatta vagere jaNAyA. A baMne madirAnA bahAranAM bhAgamAM jaina tIrthaMkara deve, AcAryAM, munivaro, zrAvaka vagere joi jarUra ema 45nA skrUra che ke-A maMdiza bhUtakAlamAM jaina mandirA hAya teA nA nahi. AgaLa upara ge|mukha kuMDa para jaina maMdirane ke jene sukezala sAdhunI guphA kahevAmAM Ave che, kuMDa upara jatAM prathama uparanA bhAgamAM dhama zALA jevu Ave che. pagathIyAM utarIne nIce jatAM jaina maMdira Ave che temAM A rIte mUti che. vacamAM AdinAthajInI mUrti che. jamaNI bAjI kIrtidhara muni che, temanI jamaNI bAju prAkRtamAM lekha che. DAbI bAju sukozala sAdhudhyAnamagna che. temano DAkhI khAjI temanI mAtA vyAghrInA jIva upasaga kare che. prAkRtamAM lekha | kItidharaRRSi | prabhUmRta | suY=AzalaRSi | mAtRjIva vyAdhrI baMdhe nAma katarelAM che. prAkRtamAM lekha che temAM zarUkhAtamAM-- ph|| OM haiM AduM namaH svAhA || mUlanAnAyakejI prabhujI upara kAnaDImAM lekha che. A madiramAM eka parikara upara 1114nA lekha che. saMvat x x 14 varSe mArgazudi 3 zrI caitrapurIya gacche zrIbuDAgaNi bhatRpura mahAdurga zrI guhilaputravi xxx hAra zrIbaDAdeva Adijina vAmAMga dakSiNAbhimukhadvAraguphAyAM kaliM zrutadevInAM catu x x x x lAnAM caturNAM vinAyakAnAM pAdukAghaTita sahasAkArasahitA zrI devI cittoDarI mUrti x x x zrI atu gacchIya mahAprabhAvaka zrIAmradevamUribhiH x x zrI sA. sAmAsu sA0 harapAlena zreyase puNyopArjanA X vyadhiyate " cittoDamAM AvAM aneka prAcIna jaina sthApatye, tyAM-mUrtiye, madiranAM khaMDiyerA upalabdha thAya che. A badhAM prAcIna jaina sthApatye e ja sUcave che ke-mevADamAM jaina dharmanu mahAna prabhutva hatuM. ahI' AvanAra 'nIcenAM sthAnAnAM darzana kare. jaina kItistha Mbha je sAta mALanA ane suMdara kArIgarIvALA che. vikramanA caudamA sakAmAM ApaNA zvetAMbara jaine kha'dhAvela che, jenA ullekha upara ApI gayA chIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 391 : makSIjI pArzvanAtha 2. kIsthalanI pAsetu' ja zrI mahAvIra prabhrunu` maMdira. A madirane jINodhdhAra mahAraNA kuMbhanA samayamAM 1438 thayA hatA. 3 ge|mukhanI pAse bIjuM eka jaina madira che, jemAM sukezala munirAja vagerenA upasaga'nI mUrti che. 4 sattAvIza devaLa-baDI peLa pAse che ne jemAM kAraNI sudara darzanIya che, jenA hamaNAM ja jINuM dhAra ane pratiSThA sva. pU. pA A. zrI vijayanItisUrI zvarajInA upadezathI thayA che. 5 zRgAracAkI jUnA rAjamahelanI pAse uttara tarapha nAnu` kaLAyukata ma Mdira che. jene zRMgAracAvaDI paNa kaDuvAya che. A sivAya jayasta'bha, kuMbhArANAnA mahela, mIrAMbAinu devaLa jenI bhItAmAM jaina dharmAMnAM suMdara bhAvavAhI putaLAM che. mekalazAhanuM maMdira jemAM mahArAja kumArapALanA lekha che te kavAyatanA medAna paraMtu bhAkAzaDhanuM makAna, navA rAjamahela. 6 cittoDagaDha gAmamAM (upara ja che ) suMdara jinamaMdira che, upAzraya che. zrAvakeAnAM ghara che. nIce paNu jainAnI vastI che. dharmazALA che. eka yatijInA upAzraya che. hamaNAM mevADanA udhdhAra ane zikSaNapacAra mATe A zrI vijayakalyANu sUrijInA upadezathI cittoDagaDha jaina gurUkuLa pa sthapAyuM che. makSIjI pArzvanAtha mAlavAmAM ujjayInI nagarIthI pUrvamAM 12 kASa dUra makasIjI G I P. Th tuM sTezana che, sTezanathI ardhA mAIla dUra makasI gAma che, ahIM makasIcha pArzvanAthajInuM vizAla gaganacuMbI bhavya madara che. mUlanAyaka makasIjI pArzvanAthajInI zyAma raMganI sAme hAthanI vizAla pratimAjI che. maMdirajInI nIce eka bheAMyarAmAMthI A pratimAjI nIkaLyAM hatAM. mUla sthAne atyAre ArasanA cetA che. makasIjI pArzvanAthajInI prAMtamAjI nIkaLyAM tyAre hajArA manuSye ekaThA thayA hatA. bAdamAM lAkhkhA rUpiyA kharcI zvetAMkhara jaina sa Mghe bhabhya madira madhAvyuM che. mUtranAyakajInI eka tarapha ciMtAmaNI pArzvanAthajI ane bIjI tarapha zrI neminAtha bhagavAnanI zyAmaragano mUti che, maMdirajInI cAre tarapha 42 jinAlaya derIo che. madirAmAM (barAjamAna mUrti upara prAyaH badhA upara 1548 nA zilAlekha che. pAse ja kArakhAnu che-atyAre vyavasthA zeTha ANuMdajI kalyANujanI peDhI taraphathI cAle che. najIkamAM suMdara vizAla zvetAMbara jaina dharmazAlA che ane maMdirajInI pAchaLa suMdara khagIcA che. 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 3 www.umaragyanbhandar.com Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI mAnyatAtha : 32 : [jaina tIrthomA jaina jainetara badhA hai. prabhujIne pUje ane mAne che. mAlavAmAM A tIrtha RRNuM ja prasidhdha ane mahatvanuM che, makSIjI pArzvanAthajInA eka prAcIna stavanamAM keTalIka vizeSatA maLI che, je nIce; mujaba che. " janama'dirathI jImaNe devarIyAM chatrIza. X X X prabhunA maMdira Agale caumukha devala eka. X X X valI caumukhane Agale rAyaNu rUpa udAra tihAM pagalAM paramesataNuA bheTI haraSa apAra rAyaNatala lagu deharI chaThThAM zrI jinavara pAsa X x X nimaMdira jImaNuIMtritu devarIyAM ThAma X. X svetAMbarI vivArihe| dA. teha zrAvaka samakita dhArI x x X X ke'i hIndu turaka hujArI AvaI teA prabhu jAtrA tumArI X X X ihapAsasAmI sugatIgAmI, desamAlava mAMDaNuA magasIyagAmaI ayala ThAmaI pApa tApa vihaDaNA. (racanA sa'. 1778 narasIMhadAsa jaina satya prakAza 2,va.pa. avatI pArzvanAtha ujjayinI mAlavAmAM avanti pArzvanAthajI-ujayanI nagarI ahu ja prasidhdha tIrthasthAna che. mAlavAmAM mAnadInA kinAre ujjainI nagara vaselu che. ahIMnA rAjA prajApAlanI putrI mayaNAsuMdarInuM janmasthAna. prajApAla rAjAe zrIpAtra sAthe kanyA paraNAvI tene kADhanA rAga hatA. mayaNAsuMdarI ane zrIpAla navapadajI ALInu vidhipUrvaka ArAdhana karyu. ane temanA roga maTI gaMce. navaniSThAna prApta thayAM ane peAtAnuM rAjya maLyuM. A samayathI AnagarI ghaNI ja prasidhdhimAM AvI che. te vakhate ahI AdIzvara bhagavAnanu madira hatu. bAdamAM bhagavAna zrI mahAvIra devanA samayamAM rAjA caDapradyota ahIMnA rAjA hatA. vitabhayapattananA rAjA udAyInA samayamAM caDapradyote udAyI rAjAnI pUjanIya jinapratimA ane dAsInuM apaharaNa karyu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSIjItI-cAka vaccenuM jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbha kAnapuranuM advitIya mINAkArI maMdira www.umaragyanbhandar.com Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mevADanA mahArANA meAlasihajInA samayanA pradhAna saraNapAlajIe maheALA kharca karIne baMdhAvela bhavya jinAlaya je Aje jI avasthAmAM cIteADagaDhanA killAmAM paDayuM che ajameranu sAnInuM prakhyAta lAla madera Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa] : 393 : avatI pArzvanAtha AkharamAM banane vacce bhayaMkara yuddha thayuM. yudhamAM caMDapradyota hAryo ane ke pakaDAyo. udAyI rAjA temane pakaDIne vitabhayapattana laI jato hato. rastAmAM cAturmAsa AvavAthI rAjA udAyIe daza rAjAo sahita vacce ja paDAva nAMkhyo jethI dazapura nagara vasyuM. bAdamAM paryuSaNa parvanA divasomAM udAyI sAthe caMDapradyote paNa upavAsa karyo hato jethI udAyo rAjAe tene pitAne vadhamI samajI kSamApanA karI ane tene chUTe karyo. caMDapradyota avanita Avyo ane udAyI vitabhayapattana gaye. rohA nAmane buddhizAlI naTaputra ahI ne ja rahevAsI hato. ThekAsa nAmanA gRhastha ahIM dhana kamAI dhamarAdhana karyuM hatuM. aTanamahala nAmane prasiddha pahelavAna ahIMne hate. caMDarUdrAcArya ahIM padhAryA hatA. A ullekha naMdI sUra, Avazyaka TakA ane uttarAdhyayanamAM che. bhagavAna mahAvIra svAmI pachI ra0 varSe samrATa sa pratie Arya suhastisUrijIno upadezathI jaina dharma svIkAryo hato. teo ahIM ja thayAM hatA. atisukamAle AryasahastasUrijInA upadezathI nalInIgulma vimAnanI IcchAthI ahIM ja dIkSA lIdhI hatI. teo ahIMnA nivAsI hatA. temanuM vargagamana ahIM kSIprA kAMThe thayeluM ane jemanI smRtirUpe temanA putre ati pArzvanAthajInI sthApanA karI hatI. bAda A sthAna brAhmaNanA hAthamAM gayuM. temaNe jinabiMba AcchAdita karI mahAdevajInuM liMga sthApyuM paraMtu suprasidhdha dAnavIra paraduHkhabhaMjana rAjA vikramAditya ahI rAjya karatA hatA tyAre vRdhavAdI sUrijInA ziSya prakhara vaiyAyika tAkikaziromaNI zrI siddhasena divAkare ahIM AvI, jJAnathI ahIMnuM svarUpa jANI, maMdiramAM jaI, kalyANumaMdira stotra banAvyuM. sattaramI gAthAe liMga phATayuM ane zrIavanita pAnAthajInI mUrti nIkaLI. e bhUti eka ghoDesvAra jAya eTalI UMce gaI. pachI sthira thaI ane kalyANa maMdira tetra samApta thayuM. Aja te kSIprAkAMThe najIkamAM anaMta paeNThamAM avati pArzvanAthajInuM maMdira che, temAM e mUrti gAdI upara birAjamAna che. pAse ja suMdara vetAMbara jaina dharmazALA che, kSI prAkAMThe aneka ghATe banelA che, bIjA ujajainamAM mahAmaMtrI pethaDakumAre maMdira baMdhAvyuM hatuM. juo, vAsuvikure nizir ( gurnAvalI ). ujajayinImAM yatine prAcIna graMthabhaMDAra che. gAmamAM zarAphAmAM zrIzAntinAthajI tathA maMDImAM vAsupUjya svAmi, khArAkuvA zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajI tathA sahasaphaNA pArzvanAthajI, tathA dera khaDakI ane nayApurImAM suMdara maMdire che. rAkhaDakImAM 50 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratalAma-sAvalIjI : 394 : [ jaina tIrthonA zrI RSabhadevajInA prAcIna maMdiranA humaNAM jIrNAdhAra thayA che ane zrI sidhdhacakrajInA suMdara paTa karAvyeA che. munirAja zrI ca`drasAgarajI vageree A viSayamAM sAre prayatna uThAvyA che. kula 15-17 jinamadiza che. zaherathI cAra mAIla dUra bhaisegaDhamAM zrI pArzvanAtha prabhAvatInuM madira che. temaja e mAila dUra jayasiMha parAmAM ane ATha mAIla dUra hasAmapuramAM pazu jinamadira che. zrAvakAnI vastI zaheramAM sArI che. teramA saikAmAM ujjaina musalamAneAnA hAthamAM gayu. 1562 mAM mogalasamrATa akabare tene jItyuM ane 1750 mAM siMdhIyA sarakAre jItyuM. ahIM bhatRDurI guphA, sidhdhavaDa vagere jovA lAyaka che. maDhArAjA savAI jayasiddha jyAre mALavAnA sUbA hatA tyAre temaNe eka suMdara vedhazALA banAvI hatI te paNa kSiprAkinAre Aja vidyamAna che. unnaaina bhAratavaSa'nuM grInIca gaNAya che. kSiprAnadInI vacamAM rahela kAlIya deDhu mahela paNa jovA lAyaka che. ratalAma. mALavAmAM ratalAma meTu zahera gaNAya che. ahIM suMdara daza jinamadira che. AmAM zro zAMtina thajInuM tapagacchanu maMdira kahevAya che te bhagya ane prAcIna che. mUti' saMprati mahArAjAnA samayanI prAcIna che. madirA suMdara ane darzanIya che. vrutAMbara jaina dharmazALA che. jainenI vastI pazu sArA pramANamAM che. ratalAmanA darabAra sAhebe meTA mandiranA jIrNadhAra samaye sArI rahAyatA ApelI ane madirakharca peTe e gAma ApyAM che. saibalIyA ratalAmathI pAMca keza krUra ane nImatrInA sTezanathI eka kAza dUra saimAlIyA Avelu che. ahI zrI zAMtinAthajInuM prAcIna bhavya maMdira che. pratimAjI veLunAM che. bahu ja prabhAvika ane camatkArI che. ahInI mUrti pUrvAcAryajI mahArAje AkAzamArgethI lAvI sthApana karelI che. bhAdaravA zuddhi khIje prabhujInA aMgamAMthI amI jhare che. derAsarajInI pAse ja sura dhamazALA che. saikhAlIyAnA ThAkeArasAhebe mahirajI mATe bagIce-vAvaDI vagere Apela che. sAvalIjI tI ratalAmathI AgaLa jatAM nImalI sTezanathI 4 mAila dUra sAvalIyAjI tIrthaM Avelu che. ahI ko pArzvanAthajInuM suMdara maMdira che. pratimAjI maneAhara zyAma che, ahA paNu bhA. zu, khIjanA amI jhare che. kei musalamAne A mUrti'ne khaMDana karavA prayatna karyAM hatA jenu nizAna najare paDe che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 395 : ajamera rAjaputAnAnA madhya bhAgamAM vaseluM ane cAre khAju pahADothI gherAyeluM ' annayameda Turna' e ja Ajanu ajamera che. A zahera vi. sa. 202mAM vastu che ema kahevAya che. rAjA ajayapALe A nagara vasAvyu che. ajamera pRthvIrAja cauhANanu' janmasthAna che. pRthvIrAja cauhANu dilhI ane ajameranAM rAjya saMbhALatA hatA. Aje paNa paDhADa upara prAcIna dhvasta kille paDyo che. pahADo ane killAthI saMrakSita A zahera eka vAra bhAratavarSamAM prasiddha hatuM. ajamer atyAre enI pUrva jAheAjalAthI te nathI rahI chatAMye ajamera-meravADA prAMtanuM mukhya zahera che. rA putAnAnA pelITIkala ejanTa ahIM rahe che, tenA mugalA-esei ahIM che. lAkhaNu kaiTaDImAM zrI sa'bhavanAthanu' meTu madira che. bIjI maMdira zrI gADIjI pArzvanAthajInuM che. trIjI kAThInuM maMdira jemAM RSabhadevajI( kesarIyAjI )tuM maMdira che. buddhakaraNajI mutAnu gharamaMdira che. jyAM caMdraprabhunI sphaTikanI mUti che. temaja gAma bahAra meATI vizAla dAdAvADI che. kharataragacchanA mahen AcAya' zrI jinacaMdrasUrijInI svabhUmi che. sthAna camatkArI che. tyAM pazu nAnu sudara jinamadira che. dAdAvADI zaherathI lagabhaga be mAIla dUra che. temaja digabara maMdira bhAgacaMdrajI sAnInuM sudara kArIgarIvALu' bhavya mari jovA cegya che. ajameramAM eka suMdara annayamaghara-myujhIyama che, jemAM aneka prAcIna jaina mUrtie paNa che. paMdaramI ane seALamI sadInI pazu keTalIka mUrtiyeA che, ahIM jaina dharmanA hindamaramAM prAcIna eka suMdara zilAlekha che. " vIrAya bhagavate cacita 84 mattala " bhagavAna madgAra pachI 84 vaSa' vItyA bAda je madira anyu che tenA A zilAlekha che. A zilAlekha ajamerathI sAta gAu dUra khaDI gAmathI maLelA che. rAyabahAdura gaurIza'kara hIrAzakara ejhAe A lekha vAMcavA mATe sArI jahemata uThAvI hatI. A lekha jaina, bauddha ane vaidika dharmAvalaMbIemAM sauthI prAcIna lekha che. ahI meye keleja, rAjakumAra keAleja, hosTela, meTu. pustakAlaya vagere jovA lAyaka che. ' DhA nA zokA ' ahI dinanI jhuMpaDI sthAna prasiddha che e paNu jovA lAyaka che. A eka prAcIna jaina maMdira che. ame upara caDhI joyu` hatu`. upara zikhara dekhAya che temaja AjImAjI paNa je ke!NI che te jaina maMdirane maLatI che. khada musalamAnI samayamAM A bhavya madira masarUpe banAvAyu che. r Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesaragaMja-jayapura : 396 : [ jene tIrthone musalamAnI paNa khAjApIranI cIstI prasidhdha sthAna che samrA akabare A tIrthanI page cAlatAM yAtrA karI hatI. moTI kabara che ane bhAvika musalamAne dhUpa-dIpa-phUlanI mALA vagere dhare che-name che. osavAla jaina hAIskula paNa cAle che, kesaragaMja ahIM zrI vimalanAthajInuM suMdara gharamaMdira che. pU. pA. muni mahArAja zrI dazanavijayajI Adi tripuTI muni mahAtmAonA upadezathI A maMdira sthapAyuM che. vetAMbara palIvAla jaina maMdira che. mahArAja mInA upadezathI 35-40 palIvAla.zrAvakee A maMdira sthApyuM che. AgaLa upara bharatapura, hIMDena vagere pallIvAla prAMtamAM tripuTI mahArAjanA upadezathI zvetAMbara jaina maMdiranA jIrNoddhAra, hIMDena zvetAMbara pahalIvAla jena beDIMga vagere cAle che. A pradezamAM zeTha javAharalAlajI nAhaTAjI suMdara pracArakArya kare che. - ajamerathI kizanagaDha thaI jayapura jAya che. gAma bahAra suMdara dAdAvADI che ane bIjuM eka maMdira che. zrAvakenuM ghara ane upAzraya che. ajamerathI 3 gAu puSkara tIrtha viSNunuM che. AmAM brahmAjInuM maMdira jaina maMdira jevuM lAge che. - kalpasUtranI subAdhikA TIkAmAM AThamA vyAkhyAnamAM ajamerU durga (ajamera) najIka harSapuranagaranI prazaMsA Ave che te haSapura atyAre hAMseTIyA tarIke prasiddha che. puSkarathI pAMca gAu dUra che. cAre tarapha nagaranAM khaMDiyera paDyAM che. prAcIna nagarIne bhAsa karAve che. jayapura rAjaputAnAmAM jayapura bahu ja prasiddha zahera che. enI bAMdhaNIthI e Indian Paris kahevAya che. ahIne bajAra, rAjamahela, bagIce, ajAyabaghara, ekjharvaveTarI-tiSI yaMtrAlaya (vedhazALA) vagere vagere ghaNuM ghaNuM jovA lAyaka che. ahI jenenAM 300 ghara che. nava maMdira che. AmAM zrISabhadevajInuM kesarIyAjInuM, sumatinAthajInuM, supArzvanAthajInuM, mahAvIra bhagavAnanuM vagere prasiddha che. eka zeTha gulAbacaMdajInuM zrItrASabhadevajInuM bhavya maMdira purANAghATamAM che. kharataragacchanA maMdiramAM, zeTha gulAbacaMdajI ThaThThAne tyAM tathA vetAMbara pAThazALAmAM gharamaMdira che. - jayapurathI traNeka mAIla dUra che gAmamAM suMdara prAcIna rASabhadevajInuM maMdira che. jayapurathI Amera pAMca mAIla dUra che. tathA ahIM zrI caMdraprabhujInuM maMdira che. dhama zALA che. pahADa upara zahera vaseluM. jayapura vasyA pahelAMnuM jayapura sTeTanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 397 : alavara-(rAvaNa pAnAthajI) prAcIna rAjadhAnInuM sthAna che. pahelAM jenonI vastI ghaNI hatI. ahIMnI vyavasthA jayapura zrI saMgha jALave che. jayapurathI sAMgAnera cha mAIla dUra che. ahI be maMdiro che. dAdAvADI che. dharma zALA che, upAzraya che. jayapurathI pacIza mAIla dUra "bara che. ahIM zrI RSabhadevajInuM prAcIna bhavya maMdira che. mULanAyaka zrI aSabhadevajInI prAcIna bhavya mUrti che. jayapurathI ame bara' ne saMgha kaDhAvyA hatA. jayapuranA suprasiddha gucchA dhImulAlajI saMghapati thayA hatA. jayapura vasyA pachI A pahele ja A maTe charI pALA saMgha nIkaLe hate. jayapurathI mAlapura gheDe dara che. ahIM vAcaka sidhicaMdrajInA upadezathI bhavya maMdira banyuM che. caMdraprabhujI mUlanAyaka che. A sivAya bIjuM eka vijaya gacchanuM maMdira paNa che. ahIM dAdAvADI paNa bhavya ane camatkArI che. jyapurathI sAMbhara kara mAIla dUra che. ahIM zrI kesarIyAjInuM bhavya maMdira che. - jayapurathI pacAsa mAIla dUra vairATanagara che. ahIM gaddaguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA upadezathI IndramalajIe suMdara maMdira baMdhAvyuM hatu. ane vi. saM. 1644 mAM jagadgurunA ziSya paM. zrI kalyANavijayajIe pratiSThA karAvI hatI. A maMdiranuM nAma IndravihAra ane bIjuM nAma mahadayaprAsAda hatuM-che. A maMdira musalamAnI jamAnAmAM vasta thayuM che paraMtu ene zilAlekha maMdiranI divAla upara ja rahI gayo che. AvuM ja eka bIjuM maMdira paNa tyAM che. virATa jayapuraraTeTano antima sarahada para AvyuM che. ahIMthI be mAIla pachI alavaranI. sarahada zarU thAya che. alvara(rAvaNa pArzvanAthajI) ha mevAta deza vikhyAtA, alavaragaDha kahevAyajI; rAvaNa pAsa juhAre re, rage seve sura nara pAyajI. bI. bI. enDa sI. AI relave dilhIthI jayapura jatAM alavara sTezana che. alavara sTezanathI alavara zahera be mAIla dUra che. zaheramAM eka suMdara jinamaMdira che jemAM prAcIna pratimAo che. nIce bheMyaruM che temAM paNa pratimAo che. maMdiramAM pratimAo bhavya ane vizAla che. zaherathI 4 mAIla dUra pahADanI nIce rAvaNA pArzvanAthajI"nuM suMdara jina. maMdira khaMDiyera rUpe che. suprasiddha laMkeza rAvaNa ane temanI satIziromaNI madedarIdevI vimAnamAM besI AkAzamArge jatAM hatAM tyAM alavaranI najIka utaryA. temane niyama hato ke jinavaradevanI pratimAnAM darzana karIne jamavuM. modIne yAda AvyuM ke pratimAjI levAnuM bhUlI gayA chIe eTale tyAM ja veLunI suMdara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrajI : 398 [ jaina tIrthone pratimA banAvyAM. temanA ziyalanA prabhAve pratimAjI vajImaya thaI gayAM. pati panI darzana pUjana karIne gayAM ane pratimAjI tyAM ja rahyA. bAda ahIM maMdira banyuM ane rAvaNa pArzvanAthajInA nAmathI tIrtha prasiddha thayuM, atyAre paNa maMdira vizAla ane bhavya che ema tenAM khaMDiyero parathI jaNya che. maMdira khAlI paDayuM che. viccheda tIrtha che. alavaranA killAne bhAga khodatAM tyAMthI prAcIna maMdira, upAzrayanuM sthAna nIkaLyuM che. lekha 1923ne che. mahAvIrajI. A tIrthasthAna jayapura sTeTamAM AveluM che. caMdanagAMva sTezanathI thoDe dUra che. A tIrtha , palIvAlenuM sthApita che. vi. saM. 1826mAM divAna jedharAjajI pallIvAle ahIM maMdira baMdhAvyuM. mULanAyaka zrI mahAvIra bhagavAnanI mUrti che. jo ke hAlanA jayapura 2jyanA keTalAka digaMbara jainee sattAdhIza banI A tIrtha digaMbara banAvavA kezIza karI che, pUjanavidhi vetAMbarI cAle che." A tIrthane jaina janetare badhAya mAne che. divAna nedharAjajIe banAvelAM bIjA maMdire atyAre paNa zvetAMbarI che. (1) bharatapuranA maMdiramAM mUlanAyaka temanA banAvelA che. te zvetAMbarI che. (2) hiMganuM maMdira ane karamapurAnuM maMdira paNa tAMbarI ja che temaja divAna jegharAjajInI vi. saM. 1826nI banAvelI mUrti mathurAnA ajAyabavaramAM che te paNa zvetAMbarI che. divAna jerAjajI zvetAMbara mUrtipUjaka pallIvAla jena hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDavagaDha bhAratanI prAcIna gaNAtI nagarIomAM A eka prAcIna nagarI gaNAya che. eka jUnuM mAMDa gAma jyAM ceDAM bhInAM jhuMpaDA hatAM tyAM A gAmamAM maMDana nAme eka luhAra rahetuM hatuM. ene eka pazu carAvanAra bila pAsethI pArasamaNi maLe ane rakSaNa mATe leDhAnuM senuM. banAvI, eka mATe kile banAvyuM. A kilo cAlIsa mAIlanA gherAvAmAM hatuM. luhAre pitAnuM nAma rAkhavA A gaDhanuM nAma mAMDavagaDha rAkhyuM. AgaLa upara A pArasamaNi A luhAre tenI kanyAne kanyAdAnamAM Ape, parantu kanyAne AnI koI kadara na thaI ane kanyAe A pArasamaNi narmadAnA pANImAM pheMkI dIdhe. ' bIjI daMtakathA evI male che ke pethaDakumAre pArasamaNi, kAmagavI, kAmadhenu ane citrAvelI bheTa ApI tethI te vakhatanA paramAra rAjA jayasiMhadeve A vizAla daDha, abhedya kille banAvyuM ane nagarane surakSita banAvyuM. je kile adyAvadhi pitAnI jIrNazIrNa hAlatamAM paNa pUrva ItihAsane bhAkhate paDyo hoya ema lAge che. rAjA kIrtivIyajInanA samayamAM, ke je paurANika samayane mahApratApI rAjA thayo che eNe A kilo baMdhAvyuM che, paraMtu philAnuM svarUpa jotAM A vAtamAM bahu tathya nathI jaNAtuM. 1 vaLI upadezataraMgiNumAM ullekha maLe che ke "vanavAsanA samayamAM rAmacaMdrajI nA anuja badhu lakSamaNajIe sItAjIne pUjA karavA mATe chANa ane veLunI manahara zrI pArzvanAthajI mUrti banAvI. sItAjInA ziyala prabhAvathI A mUrti vajImaya banI gaI. A ja pratimA maDapadugamAM pUjAya che, jenA darzana ane pUjanathI badhA upadrava zAnta thAya che. pachI lAMbA samaye paramAra rAjAoe A nagarIne AbAda banAvI hatI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDavagaDha : 40 : [ jaina tIrthonA ahIM eka vAra bhartRharI ane vikrama rAjAno pazu sattA hatI. pachI lAMkhe itihAsa te nathI maLatA kantu upedrarAja, vairisi Nd, ( zivarAja ) sIyaka vADpatirAja ( prathama ) vairisi'hu dvitIya, sIyaka bIjo vagere parAkramI rAjAe thayA hatA. pachI prasiddha mAlavapati mu'jarAja, vidyAvilAsI rAjA bheja vagere rAjAe A nagarI upara peAtAnI sattA calAvavAmAM gaurava mAnyuM che. temanI pachI paramAra rAjAee A nagarImAM 1115 sudhI prathama jayasiMhRdeva, 1137 sudhI uyAditya, 1160 sudhI lakSmaNadeva, 1183 naravamadeva, 1198 yazeAvamadeva, 1216 jayavana deva pachI ThaMDa caudamI sadI sudhI cAlyu. ane pachI musalamAna bAdazAhonI sattA vadhI ane chevaTe 1366mAM allAuddIna khIlajInA senApati malIka kAre dhAranA kabje lIdhA. ane 1454mAM dilhInA samrATa phrija taghalakhe dilAvarakhAnane mALavAnA sUbe| nImyA jeNe A pradeza upara khUba sattA jamAvI. paMdaramI sadImAM 'tamuralaMge hindu upara caDhAI karI. dilhIthI samrATre mahemadazAhu bhAgyA. gujarAtamAM gayA ane tyAMthI dhAramAM traNa varasa rahyo. enA gayA pachI dIlAvarakhAna A prAMtamAM svataMtra sukho anyA. eNe mAMDalagaDhanI prAcInatA, hindu ane jaina devanA dhArmika sthAnone nAza karyA, mAMDavagaDhanuM nAma badalI ' zeDhIyAkhAda' nAma rAkhyuM. musalamAna yugamAM mALavAnA sUbedAre e mAMDavagaDhane rAjadhAnInuM zahera manAvyu. madinA-upAzraye ane devaLAne badale masjIde; makabarA, vagere anyAM. pachI marAThAoe A prAMta upara sattA jamAvI. je ajJAdhi cAlu che. atyAre enI rAjadhAnI mAMDavagaDha na'huM kintu dhArI' che. mAMDavagaDha caudamI sadImAM unnatinA zikhare hatu. A vakhate ahIMnA dAnavIra, dharmavIra zrImaMta jainAe A nagaramAM sekaDo jinamAM dare manAvyAM hatAM. mahAmatrI pethaDakumAra; ahInA ma Mtro nImAyA ane sa MpattivAna banyA pachI mAMDavagaDhanA traNase| jinamaMdiranA jIrNodhdhAra karAvI upara seAnAnA kalaze caDhAvyA hatA. jIe enu pramANa-- 46 yaH zrImaMDapadurgasya jinacaityazatatraye / asthApayatsvarNakumbhAn svapratApamivojjvalAn " ( upadezasatikA ) A ma`trIzvare 84 nagarImAM suMdara bhavya jinAlaye| adhAvyAnA ullekha, upadezasaptatikA, sukRtasAgara vagere graMthamAM male che. ma`trIzvare mAMDavagaDhamAM aDhAra lAkha rUpiyA kharcI heAMtera devakulikAthI zAbhatu' vizAla maDapeAthI alakRta zatrujayAvatAra nAmanu' gaganacummI bhavya jinamaMdira ba MdhAvyu` hatu`. peAtAnA gurudeva zro dharmaghASasUrIzvarajInA pravezelsavamAM masAMtera hajArane dravyaya * temanuM janmasthAna, vidyApura, temanA pitAnuM nAma dezAha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : xot : mAMDavagaDha karyo hatA. gurujI padhAryAnI vadhAmaNI lAvanArane senAnI jIbha, hIrAnA khatrIza dAMta, rezamI vastra, pAMca gheADA ane eka gAma bheTa ApyuM hatuM. guru pAse bhagavatI sUtra sAMbhaLI temAM AvatA zaizyama' zabda seAnAmahera mUkI hatI, je chatrIza hajAra seAnAmauAra thaI hatI. bharUcamAM sAta jJAnabhaMDAra tathA khIje ThekANe jJAnabhaDArA karAvyA hatA ane Agama lakhAvyAM hatAM. ma MtrIzvare mAMDavagaDhathI siddhAcalajI ane giranAranA moTA saMgha kADhayA hatA, jemAM saMdha zatru Mjaya pahoMcyA tyAre zatruMjaya upara zrI mUlanAyaka AdIzvara bhagavAnanA prAsAdane 21 ghaDI sutranA vyaya karI suvarNathI maDhAvyA, ane aDhAra bhAra seAnAnA daMDakaLaza karAvI caDhAvyA. temaja A saMgha jyAre giranAra pahoMcyA tyAre lhIthI samrATa allAddInaneA mAnya pUraNa nAmanA agravAla je digaMbara hatA te paNa saMdha lai giranAra ALyeA hateA. tInI mAnyatA mATe banne sAmAM vivAda thayA. Akhare ema yu" ke je vadhAre khelI khele enu tI. pethaDa zAha 56 bhAra sAnAnI uchAmaNI khelyA ane tImALa paherI tItha ne zvetAMbara sa MghanuM karyuM. temaja agiyAra lAkha dravya tyAM sAmika vAtsalyAdimAM kharco atrIza varSanI bharajuvAnImAM brahmacarya vokAyuM. devagIrI mAM suMdara bhavya jinamaMdira khanAthyu jemAM cArAzI hajAra TAMka bharyAM. 1335 mAM A maMdira banyu` che. A sivAya jhAMjhaNukumAra, matro cadAzA, upama'trI ma'DanakrU, saMgrAmasiMha seAnI (jemaNe be lAkha ane ATha hajAra seAnAmahArA kharacI pIratAlaM za AgamanI suvarNamaya prate lakhAvI hatI.) jIvaNu ane megharAja divAna, upamaMtrI geApAla, puMjarAja ane maMtrI muMjarAja, zrIzrImAla bhUpAla, laghu zAli madra jAvaDazA, cellAkazAha, dhanakuznera bhesAzAha, jeThAzAha, ambhadeva, nimmadeva, gaThThAzAha, AsUdeva Adi adi ghaNA pavitrAtmAe, dhanakuberA, dAnavIra, dharmavIra, zUravIra sarasvatIputrA ahIM thayA che ane jemanI kIti adyAvadhi jaina sAhityagraMthAmAM suvarNAkSare lakhAyela che. temaja mahAna jainAcArya zrI dharmaghaSasUrajI, jJAnasAgarasUrijI, sAdhuranasUrajI, sumatiratnasu MdarasUrijI, jinacaMdrasuni, jinabhadrasUrijI vagere aneka sAdhu mahAtmAe cauDhamI sadIthI te TheTha seAlamI sadI sudhI ahIM padhAryA hatA. ane dharmapadeza ApI, graMtharatnA banAvI A prAMtane pUnita ane amara karyo che. * jemaNe nava graMthA banAvyA che ane dareka gra Mthate a Mte maDana nAma Ave tema rAkhyuM che. sAthe ja temanA kuTuMbI dhanadda paNa mahAvidvAna thayA che ane temaNe zRMgAradhanada, nItidhanada ane vairAgyadhanadazataka graMthe banAvyA che. temanAM lakhAvelAM pustakA pATaNanA bhaMDAramAM che. A dareka maMtrIe, zrImate, dAnavIrA, dhIrezane paricaya amArA mahAna jainAcAryo' nAmanA puratakamAM Avaze tyAMthI joi levA bhalAmaNa che, pA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDavagaDha : 402 : [ jaina tIrthone seLamI sadI pachI musalamAnonA AkramaNe A nagarIne patananA gartamAM dhakelI dIdhI. bhavya AyezAna jinamaMdira, baMgalA ane bagIcAo, meTAM moTAM bheyara, guphAo jamInadosta thayAM, majIde banyAM, makabarA banyA. mAtra Aje te jUnA khaMDiyere TIMbA ane TekarA khADArUpe dekhAya che. jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA praziSyaratna zrI vijayadevasUripuMgava, samrATu jahAMgIranI vinaMtithI ahIM padhAryA hatA ane temanA satsaMgathI bAdazAha khUba ja prasanna thayA ane sUrijIne mahAtapAtu" mAnavaMtuM biruda ApyuM hatuM. A mulAkAta 1674 mAM thaI hatI. zrI nemisAgarajIne jagadIpaka' nuM biruda ApyuM hatuM. upAdhyAyajI zrI bhAnucaMdrajI paNa samrATa jahAMgIranI vinaMtithI mAMDavagaDha padhAyA hatA. samrATa akabaranI mAphaka jahAMgIranI paNa bhAnucaMdrajI upara bahu zradhdhA hatI. jyAre jahAMgIra mAMDavagaDha hatuM tyAre teNe gujarAtamAM mANasa mokalI bhAnucaMdrajIne pitAnI pAse teDAvyA hatA. ahIM teNe pitAnA putra zaharayArane bhAnucaMdrajI pAse bhaNavA mUkyA hatA. bhAnucaMdrajI jyAre mAMDavagaDhamAM AvyA tyAre bAdazAha jahAMgIre zuM kahyuM hatuM te vAMca milyA bhUpanaI, bhUpa AnaMda pAyA, bhalaI tame bhalaI ahIM bANacaMda AyA. sahariAra bhaNavA tuma vATa jovaI, paDhAo ahi pUtarka dharma vAta. u' avala suNatA tumha pAsitAta bhANacaMda! kadI na tame he hamAre, sabahI thakI tumha he hama hi pyAre. " sUrIzvara ne samrATa pR, ra39 (e. je. saM. bhA. 4, pR.109 ) je zaheranA killAmAM traNa lAkha jeno rahetA ane seMkaDe jinamaMdira hatAM tyAM Aje mAtra nAnuM gAmaDuM ja che. mAMDavagaDhamAM atyAre zrI zAMtinAthajI bhagavAnanuM maMdira che. mUlanAyaka zrI zAMtinAthajInI mUrtinI pAchaLa A pramANe lekha che. "saMvat 1547 varSe mahAzudi 13 rakhau zrImaMDaNasonIjJAtIya zreSThI arjuna suta zre. gobalabhAryA harSu-sutapAriSa mAMDaNabhAryA zrAvikAtIlAso... mAMdarAjamAryA dRtvA vihvAde dvi. lAlalatAde putra 2 so. ToDaramallasonI kRSNadAsa putrI bAi harSAI parivArasa." A sivAya tAlanapuranA maMdiramAM mUlanAyakanI jamaNuM bAjunI zrI caMdra prabhujInI pratimAjI upara prAcIna lekha che, je A pramANe che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 403 : mAMDavagaDha " saMvat 612 varSe zubhacaitramAsazukle ca paJcamyAM tithau bhaumavAsare zrI maMDapadurge tArApurasthita pArzvanAthaprAsAde gaganacumbIzikhare zrIcandraprabhavitrasya pratiSThA kArya pratiSThAkartA ca dhanakubera zA candrasiMhasya bhAryA yamunA putrazreyo'rtha prajagaccandrasUribhiH " A lekhanA saMvata 612 che e bahu ja zaMkAspada che zrI jagacca drasUrijInu nAma ( mAMDalagaDhanI A pratimA atyAre tAlanapuramAM A sivAya eka pratimAjI upara AcAryanI " ATaluM ja vaMcAya che. * eka mUti kArakhAnAmAM che je pratiSThA zrI kasUrijIe karelI che. khahita che. A vicAraNIya che. lekhanI bhASApazu khUba vicAraNA mAge che. birAje che, ) saMvat 1333 varSa mAgha zuddI 7 some 1483mAM sAha sAMgaNe bharAvela che ane mUrti zrI sabhavanAtha bhagavAnanI che ane mAMDavagaDhamAM pratiSThita aneka dhAtumUrtie paNa judAM judAM sthAnAmAM male che, jemAM seALamI saTTInA prAra'bhathI sattaramI sadnInA uttarAdha sudhInA lekhA che. mAMDavagaDhamAM jeThAzAnI haeNvenrI pAse 1400 maNi ane sphaTika AdinA bie bhaDAyAnI vAtA sabhaLAya che. jagaDuzAhe pAMca jinamaMdire ane 11 zera seAnAnAM tathA 22 zera rUpAnAM bhima bharAvyA hatAM. mAMDavagaDhane rAjIyA nAme deva supAsa; RSabha kahe jine samaratAM paDeAMce mananI Aza. A supArzvanAthajInI mUrti atyAre nahI. ane TheTha rAmacaMdrajInA samayanI prAcIna mUrti eka vAra ahI' mUtranAyaka tarIke hatI. atyAre A pUnita prAcIna mUrtine patto nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat paNa sta aura'gajhebanA samayamAM mAMDavagaDhanI pUrI paDatI thai. maMdira thayAM, mUtio paNa bhaMDArI devAi. TheTha 1852mAM eka bhillane eka mUrti prApta thaI. thoDo vakhata tA pratimAjI emaja rahyAM. pachI tyAMnA jaineAne dhAra sTeTanA mahArAjA yazava'tarAva pAvarane khabara paDavAthI teo ahI' AvyA. ahIthI hAthI upara besArI pratimAjIne dhAra lai javAnA mahArAjAnA vicAra hatA, paraMtu daravAjA bahAra hAthI ja na nIkaLe. chevaTe zrAvakanA kahevAthI bhagavAnane ahIM ja rAkhavAnuM nakkI karyu... ane eka jUnA khAlI jaina madiramAM bhagavAnane besAryA. pachI A maMdirane sudharAvyuM. AjubAjunI jamIna paNa sAfa karAvI, 1899mAM ahIM vidhipUrvaka pratiSThA karI bhagavAnane birAjamAna karyA. rAjAe www.umaragyanbhandar.com Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDavagaDha-tArApura : 404 : [ jaina tInA 162, agaracaMdajIe 50, dhAranA poravADa pace 10, madiranA nibhAva kharca mATe ApyA. cAlu kharca mATe paNa rAjAe 100 ApyA hatA. temaja te samaye kasTamanI Avaka thAya te jaine ugharAve ane maMdiranI vyavasthA mATe vaparAya evuM TharAvyu, kahe che ke 1852mAM digabarAe paNu A mUrti peAtAne maLe te mATe kesa karelA parantu AmAM digaMbare| hAryA ane zvetAMbarAe 1899mAM pratiSThA karAvI. A pachI 1957mAM pU pA. zrIha'savijayajI mahArAja padhAryAM. sAthe khuoNnapuraAmalanera vagere gAmeAnA zrAvake hatA. ahIMnA madiranI sthiti joi sudharAvavA mATe temaNe upadeza ApyA. maMdira sudharAvyuM. dharmazALAne daravAjo karAyeA. dharmazALA mATe kheAdakAma karatAM nava pratimAjI nIkaLyAM. pachI sa. 1964mAM 1. zu, dazame utsavapUrvaka pratimAone pratiSThita karavAmAM AvyAM. A prasaMge pAMcamanuM ujamaNuM paNa ahIM thayuM. tyAra pachI vyavasthA mATe dhAra, badanAvara, kaikasI, zirapura, burAnapuranA jainAnI kamiTI nimavAmAM AvI. ahIM atyAre paNa vividha camatkArA dekhAya che. 1992mAM ahIM mUlanAyakajInI pAse zrI pArzvanAthajInAM pratimAjI che, tyAM eka kALeA nAga Avye je traNa divasa sudhI na khasyA. trIje divase pUjArIe kahyuM. nAgadevatA have jAe pUjA karavAmAM amane Dara lAge che. khasa, sApa adazya thayA. mUla maMdiranI sAme eka rastA jAya che, e raste lAla mahela tarapha jatAM e pharjIMga dUra eka trasta je madira dekhAya che. AjubAjumAM bIjA paga ghaNAM jaina maMdira dekhAya che. ghaNIvAra kheAkAma karatAM jaina mUrtio paNa nIkaLe che. temaja jaMgalamAMnI malika mugIsanI masjIda paNu suMdara jaina madira hatuM te spaSTatayA samajAya che. A sivAya khIjA ane jAmI masjI vagere jaina maMdira haze tema samajAya che. itihAsaprasiddha rUpamatIneA mahela paNa ahIMja che. A sivAya musalamAnI jamAnAnA rAjamahelA, masjInA, talAve! ke je atyAre kha'Diyara hAlatamAM che te paNa jovAya che. atyAre navIna jinamadira bhavya ane te mATe pAye nakhAyele che. sArI dharmazALAnI paNa jarUra che temaja yAtrikAe paNu thADu' kaSTa uThavI ahIM yAtrAe AvavAnI jarUra che. tArApura mAMDavagaDhathI lagabhaga cAra gAu dUra A prAcIna nagara che. ahIM suMdara bhavya, kalAmaya ane vizAla jainamadira che, je atyAre taddana khAlI che. dara eka paNa mUrti nathI. A maMdira 1551mAM gyAsuddIna bAdazAhanA maMtrI geApALa zAhe badhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 405 : lakSmaNI tarI vyAne lekha maMdiramAM vidyamAna che. ahIM sUryakuMDa che. maMtrIzvare cAra tIrthonA cAra paTa paNa karAvyAno ullekha che. ahIM prayatna karI bhagavAnanI mUrti sthApavA jarUra che. ahIM akhAtrIje eka sapheda sApa nIkaLe che. atyAre te pAMca paccIza bhalenAM jhuMpaDAM ja che. - mAMDavagaDha mahunI chAvaNIthI trIsa mAIla dUra dakSiNamAM che, ane dhArathI 24 mAIla dUra mAMDavagaDhane kilo che. - lakSmaNI tIrtha mALavA prAMtamAM lakSmaNI tIrtha prAcIna che. alIrAjapura sTeTanuM eka nAnuM gAmaDuM che, je eka prAcIna suMdara tIrtha hatuM. ahIM khedakAma karatAM cauda jainamutio nIkaLI hatI. emAM zrI mahAvIra prabhunI pratimA saMprati rAjAnA samayanI jaNAya che. bIjI traNa mUrtio upara saM. 1310ne lekha A pramANe che "saMvat 1310 varSe mAghasudi 5 somadine prAgvATajAtIya maMtrIgosana, tasya ci0 maMtrI gaMgadeva tasya patnI gAMgadevI tasyAH putra maMtrIpadam tasya bhAryA gomatIdevI tasya putra meM saMmAjInA pratiSThita " * khodakAma karatAM je cauda mUrtio nIkaLI te khA pramANe che. nema uMcAI Ica nAma uMcAI Ica zrI pAprabhasvAmI 37 " zrI caMdraprabhasvAmI zrI mahAvIra svAmI 32 zrI anantanAthajI 13 zrI Adina thajI 27 zrI RSabhadevajI zrI ajitanAthajI 27 zrI mahilanAthajI 26 zrI saMbhavanAthajI 1mAM zrI naminAthajI 26 zrI mahAvIra svAmI 10 mukhajI 15 " zrI abhinaMdana svAmI lA AmAMthI zrI abhinaMdana svAmI ane mahA zIrasvAmInI mUrti khaMDita che. sauthI prAcIna ane bhavya mUrti che-32 IcavALI kI mahAvIra prabhunI mUrti AmAM traNa mUrtio te vi. saM. 1094mAM pratiSThita che. bAkInI mUrtie 110 mahAzudi 5 pratiSThita che jenA zilAlekha vidyamAna che. A sivAya toraNa, parikara, pabAsana vagere paNa ghaNuM maLe che jemanA upara paNa prAcIna lekhe dekhAya che. pratimAo nikaLyA pachI dANakAma thatAM judA judA TIbAomAMthI lagabhaga pAMceka maMdira dekhAya che. eka maMdira te bAvana jinAlayanuM bhavya maMdira hoya tevuM dekhAya che. 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAlanapura [ jaina tIrthone A sivAya bIjA tera parikara, pabAsana, deva ane devIonI mUtio maLe che jemAM 1093thI te TheTha 1568nA judA judA lekho upalabdha thAya che. caudamI sadImAM lahamaNapura bahu ja unnata ane gauravazAlI hatuM. maMtrIzvara pithaDakumAre mAMDavagaDhathI kADhele sidhAcalajI ane giranAra vagerene saMdha vaLatI vakhate lakSmaNapura AvyA che ane pachI ahIMthI mAMDavagaDha gayo che. A vakhate lakSmaNapuranA zrIsaMghe maMtrIzvaranA saMghanuM suMdara svAgata karyuM che, jene ulekha sukRtasAgaramAM che. mUrtio pragaTa thayA pachI alIrAjapuranA mahArAjAe jaina zvetAMbara saMghane meTI jamIna ApI che jemAM vizAla dharmazALA-upAzraya-kUvA-bAgabagIcAnI vyavasthA che. prAcIna jina maMdirano jIrNoddhAra thayo che. suMdara trizakharI bhavya maMdira che. ahIM AvavA mATe B. B & C I. relavenA godharAthI ratalAma lAInamAM hata sTezane utaravuM. tyAMthI alIrAjapura sudhI meTara male che. tyAMthI lakSamaNuM tIrtha javAya che. vAhana male che. tA la na pu 2 A nagaranuM prAcIna nAma tenoruttara ane kayAMka tArApura sale che, seLamI sadInA prAraMbhamAM paNa taMgIthApatana nAma male che. "saM. 1528 varSe Azvinasite 5 tithau tuMgIyApattane likhitamidaM shriimhaaviirnizrAddha vamavALA dAvAdanA. " - tAlanapuranI cAre bAju pAcIna maMdiranA patharo nIkaLe che je suMdara kalApUrNa ane bhAvavAhI che. saM. 1916mAM eka bhilalanA khetaramAMthI zrI AdinAtha bhagavAna vagere 25 suMdara bhavya mUtio nIkaLI hatI. pachI ahIM suMdara jinamaMdira baMdhAvI pratiSThA karAvI che. ahIMnA zrI mUlanAyakanI bAjunI mUrtine lekha ke je 1ranI pratiSThita che e lekha mAMDavagaDhamAM Ave che. A lekhavALI prAcIna mUrti ahIM che. A sivAya tera, cauda, paMdaramI sadInA levAnI pratimAo temaja dhAtu mutie ahIM che. eka zekhaDA vAvamAMthI zrI geDIjI pAzvanAthajInI camatkArI mUrti saM. 1928mAM nIkaLI hatI jenI daMtakathA A pramANe che - eka vAra eka paradezIne rAtre svapna AvyuM ke pUrNimAnA divase savAramAM savA pahAra divasa cA pachI zrI pArzvanAthajInI pratimAjI vAvaDImAMthI pitAnI meLe ja UMcI Avaze. A musAphare zrAvakane vAta karI. AjubAjunA gAmemAMthI ja AvyA. barAbara jaNAvelA samaye pratimAjI pragaTa thayAM. janatAe premathI-bhaktithI prabhujInAM darzana-pUjanAdi karyo. pratimAjI bahAra kADhI gAdI upara besAya. pAMca divasa utsava rahyo, Akhare 1950mAM suMdara maMdiramAM bhagavAnane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] 407 : - - dhAra-maMdara birAjamAna karyA. A mUrti zrI geDI pArzvanAthajInI che ane tenA upara lekha A pramANe che. ___ "svastizrIpArzvajinaprAsAdAta saMvat 1022 varSe mAse phAlgune sudipakSe 5 guruvAre zrImAn zreSThisurAjarAjye pratiSThitaM zrIvappamasUribhiH tuMgIyApattane " jyAMthI AdinAthajI vagere pratimA nIkaLyAM che tyAM cetare baMdhAvI pAdukA padharAvI che. A sivAya nImADa prAMtamAM baDavAnI, baharAnapura (ke jene paricaya Ape che ), kharagona, siMgANu, kukaNI, bAga, pAMca pAMDavonI guphAo (bAga TapAthI cAra mAIla dUra vAghaLI nadInA dakSiNa taTa para keTalIka prAcIna baudhdha guphAo che. kula nava guphAo che), je suMdara darzanIya ane prAcIna che. prAcIna bhAratanA vidyArthIone bhaNavAnA vidyApITha, sAdhuonA vihArathaLo, maTha vagere che. temaja pAMca pAMDavonI guphA che. khAsa jovA lAyaka che. cikalIlA nArI, alIrAjapura, rADhaparagaNA, vagere sthAnemAMthI keTalAMka sthAnamAM lIna maMdiro suMdara darzanIya che. zrAvakonI vastI che. nImAra prAMtanI paMdaramI sadInI sthitine dekhADanAra sAthenI pravAsagItikA jarUra vAMcavA jezya hovAthI sAthe ApI che. AthI ApaNane A prAMtanI prAcIna mahattA, gaurava ane dharmapremane khyAla Avaze. A prAMtamAM atyAre kula 17 zvetAMbara jaina maMdira che. AmAMthI 14 zikharabaddha maMdira che. A prAMtamAM seLamI sadI sudhI jena dhamIe bahu ja vipula saMkhyAmAM ane gauravazIla hatA. dhAre mALavAnI prAcIna rAjadhAnI dhArAnagarI e ja atyAre dhAra rUpe prasiddha che. agiyAramI zatAbdInA uttarAddhamAM gadya mahAkAvya tilakamaMjarInA racayitA paramAtopAsaka mahAkavi dhanapAla ane temanA bhAI zebhana rastutinA racayitA zabanamuni paNa ahIMnA hatA. ahIM aneka prabhAvazAlI AcAryo padhAyo hatA. siMdhula, muMja, bheja, yazovarmA vagere prasiddha rAjAo thayA che. bANabhaTTa-mayUrakAlidAsa vagere pati thayA che. gUrjarasamrATra siddharAja jayasiMhe mALavA chatI. gujarAta sAthe meLavyuM hatuM. pachI kumArapAle paNa mALavA jItyuM che. A eka mahAna aitihAsika nagarI che. ahIM eka prAcIna suMdara jinamaMdira che. mULanAyaka zrI trASabhadevajI che. sudara jaina dharmazALA che. zrAvakenAM ghare che, ahIMthI IMdara 40 gAu dUra che. dhArathI mAMDavagaDha 12 gAu dUra che. maMdara mALavA prAMtamAM maMdira prAcIna nagara che. vitabhayapattananA paramAte pAsaka rAjA udAyI, ujajenonA caMpradyotane harAvI pAchA vaLatAM daza rAjAo sAthe ahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAvara-amIjharA : 408 : [ jaina tIrthAnA cAturmAsa rahyA hatA. sa'vatsarInA divase upavAsa karI unnAyI rAjAe peAtAnA svadhamI andhu banelA rAjA caDapradyotane sAcI kSamApanA ApI hatI, pachI ahIM dazapura namara vasAvyu hatu. je eka tItharUpe gaNuAyuM che. pAchaLathI dazapura madasAra banyuM che. ahIM suMdara daza jinamadira zrAvakeAnAM ghara paNa sArI saMkhyAmAM che. upAzraya - pustakAlaya vagere che. gAma bahAra ghaNA prAcIna TIMbA pazu che. khedakAma karatAM jaina prAcona sthApatya maLavAne sabhava che. bhASAvara gvAlIyara sTeTamAM AvelA rAjagaDhathI dakSiNu pazcime pAMca mAila dUra bhASAvara tI che. AnuM prAcona nAma leAjakuTa hatuM. bhe|pAvaranI pAse ja su Mdara mahInadI kalakala ninAde vahe che. vaiSNuvA ema mAne che ke A bheAjakuTa (bhASAvara) nagaranI najIkamAM amIjharAnI pAse * amakAjhamakA ' devInA sthAnakathI kRSNajI kamaNInuM apaharaNa karI gayA hatA. A vakhate paNa A bheAjakuTa nagara purI jAheAjalAlImAM hatu. jyAre jaina sAhityamAM ullekha maLe che ke zrI kRSNanA putra rUkamo kumAre zrI temanAtha prabhujInA zAsanakALamAM ahI... bheAjakuTanagara vasAvyu hatuM ane A nagaramAM pUjana, darzana mATe sumeru zikharavALuM suMdara jinamaMdira banAvI zrI zAMtinAtha bhagavAnanI UbhI kAyAtsaga mUrti birAjamAna karI hatI. pratimAjI sudara, zyAma, mAhura ane bhagya che. e prAcIna pratimAjI bhASAvaramAM atyAre vidyamAna che, mahAprabhAvika camatkArI ane paramazAMtidAyaka A prati. mAjInAM darzana jarUra karavA yogya che. zvetAMbara jainasaMgha taraphathI hamaNAM ja suMdara IAra thayA che. sumerU zikharanA sthAne cUmukhajI che ane tenI upara zikhara che. madirajImAM giranAra, pAvApurI, campApurI, sameta zakhara ane tAra gAjInA divAla para ke tarelA ragIna paTe paNuM darzanIya che. ahI` atyAre e zvetAMbara jaina dharmazALAo, eka bagIce ane eka caturmukha jalakuMDa vagere che. tenA vahIvaTa jaina zvetAMbara sagha kare che. atyAre tA muMbaInI suvikhyAta zrI geADIjI pArzvanAthajIno peDhI vahIvaTa saMbhALe che. dara tyAMthI 600 rUpiyA Ave che ane vyavasthA thAya che. amIjharAtI gvAlIyara sTeTanA eka jIllAnuM mukhya sthAna amIjharA che parantu A nAma ahI" jinama diramAM birAjamAna zrIbamIjharA pAzvanAthajInI camatkArI prabhAvika mUti uparathI rAkhavAmAM AvyuM che. A nagaranuM nAma kuMndapura hatu`. zrI kRSNajI RkimaNItuM apaharaNa A nagaramAMthI karI gayelA ane gAma bahAra rahelA maddAmA * jIllAnuM nAma amIjharA che, temaja rAjagaDha vagere A jIllAmAM gaNuAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa ] : 409 : amIjharA devInA sthAne jaI rUkamaNI sAthe lagna karyuM hatuM arthAt A nagara prAcIna che. ahI rAkezaDha rAjAonuM rAjya hatuM. emaNe sana 1914 mAM ahIMnI aMgrejono chAvaNImAMnA keTalAka a Mgrejone mArI nAMkhyA ane chAvaNIne Aga lagavI dIdhI tethI aMgreja sarakAre A ThAkarane phAMsIe dIdhA ane rAjya sindhIyA narezane sAMdhyuM. sidhiyA nareze A nagara AmAda karyuM. ahIMnA jainamaMdiranI camatkArI mUrtinA nAmathI zaheranu nAma amIjharA rAkhyuM ane e ja nAmane eka jIllA manAnyeA. zaheranI vaccevaca eka suMdara bhavya jinamadira che. mUlanAyakajI zrI pArzva nAthajInI traNa hAtha mATI vizAla mUrti che. A sivAya zrIcaMdraprabhasvAmIjInI paNa sudara mUrti che. khIjI e zyAmavarNI pratimAo che. A maMdiramAM bhagavAna uparathI eka vAra khUba ja amI jharyuM. kahe che ke DabAnA DabA bharIne khAlI kare paNa amI jharavA ja mAMDayu. tra divasa lAgaDha AvI rIte amI jharyuM hatu. ahIM 36 hAthanuM suMdara bhAMyaruM che. mUlanAyakajI upara lekha A pramANe che. " saMvata 1548 mAghakRSNe tRtIyAtithau bhaumavAsare zrIpArzvanAthabiMbaM pratiSThitaM pratiSThAkarttA zrIvijaya somasUribhiH | zrI kundanapuranagare zrIrastu / / " A sivAya nIcenAM sthAnAmAM paNa amIjharA pArzvanAthajInI prAcIna mUrtio che. 1. kheDAmAM zrI amIjharA pArzvanAthajInu maMdira che. A mUrti rUpAlamAMthI nIkaLI che. kheDAmAM 1871 mAM zrAvaNu zudi 6 nArAja zrI puNyaratnasUrie pratiSThA karelI che. bhagavAnanA zarIramAMthI amI jharatu mATe amIjharA pArzvanAthajI kahevAyA che. atyAre paNa kadI kadI amI jhare che. 2. kuvA gAmamAM che, tyAM dara varSe mATe meLA bharAya che. (3) tharAda ( 4) kherAlu ( 5 ) sANuMdamAM ( A pratimAjI sa, 1400 mAM pratiSThita che. ) gInAnA pahADa upara bheAMyarAmAM ghaNA ja camatkArI amIjharA pArzvanAthajInI mUrti che. ( 6 ) vaDAlImAM paNa amIjharAjI hatA (7) gaMdhAramAM paNa zrI amIjharA pArzvanAthajInuM bhavyama dera che ahIM paNa amI jhare che. (8) siddhAcalajI upara paNa amIjharA pArzvanAthajI bahu camatkArI che. (9) gelavADa jIllAmAM kheDAmAM paNa amIjharA pArzvanAthajI che. amIjharA pArzvanAthajI mUrti bahu camatkArI ane prabhAvika che. burAnapura nImADa prAMtanAM prasiddha e tIrtho sAthe burAnapuranA dUka paricaya jarUrI dhArI ApyA che. para Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surAnapura : 4to : [ jaina tIrthonA ahI 1953 pahelAM: lagabhaga 300 ghara jainonAM hatAM temaja suMdara bhavya 18 jinamadirA hatAM. 'AmAM zrI maname hana pArzvanAthajInuM bhavya madira mATu maMdira gaNAtuM temAM sametazikhara tInA paTa suMdara kArIgarI ane bIjAM citrAthI suzA(bhata hatA. khIjAM madirA paNa kalAthI zeAbhita hatAM. meATA madiramAM traNa traNa cAra cAra phUTanAM bhavya prAcIna jinabi' hatAM. sa. 1953mAM burAnapuramAM bhayaMkara Aga lAgI ghaNuM ja nukazAna paheAMcyu' emAM A meATu' madira paNa khaLAne bhasmIbhUta thayuM. bIjI prajAne ane rainAne paNa nukazAna thayuM. jainonI vastI ghaTavA mAMDI. 30 varSa pUrve 50 thI 60 ghara hatAM. atyAre phakta 8thI 10 ghara che. ahInA 18 madirAmAMthI 1957mAM nava maMdire anAvyA. tyArapachI paNa vyavasthA sacavAvAnA abhAve 1973-74mAM eka bhavya maMdira khanAvyuM. aDhAre mahinA mUlanAyaka A nUtana bhavya maMdiramAM padharAvyA che. * A sivAya traNase jeTalAM jinabi Mbe kaccha vagere dUra dUranA dezemAM mAkalAvyAM hatAM. 1958mAM peNA pAMcase ( 475 ) dhAtunI jinapratimA pAlItANA meAkalAvyAM. 1976mAM 28 pratimAjI ' bhAMDukatItha' lai gayAM chatAMye tyAre paNa ghaNAM jinabi vidyamAna che. madirajInA vacalA bhAgamAM mUlanAyakajI zrI zAMtinAthajItI bhavya mUrti che. nIce bhoMyarAmAM zrIzItalanAthajI mUlanAyakajI che, ane upara zikharanA bhAgamAM cemukhajInAM cAra pratimAjI che. ahI eka evI daMtakathA cAle che ke mAMDavagaDhanA prasiddha mAMDavagaDhane rAjyeA nAme deva supAsa" supArzvanAthajI mAMDavagaDhamAMthI lagabhaga aDhIse va pahelAM mAMDavagaDhathI adRzya thaI ahIM AvelAM che. A pratimAjI pAMca dhAtumaya lagabhaga traNa macchu vajananA che. parivaranA khe khaMDa thAya che ane parighara mUlanAyakajIthI judu paNa paDI zake tevu che. mUrti upara lekha A pramANe che. " svasti saMvata 1541 vaizAkha zudi 5 tithau guruvAre zrImAlajJAtIyamotre uDaka pajolIyA saMghavI molAsaMtAne saMghavI haraghaNa putrasaMghavI pakadeva, putra saMghavI rANA bhAryA tilaka putra saMghavI dharaNA saMghavI suhaNA | dharaNA bhAryA seDhI putra padamazI / saMghavI suhANA bhAryA mAnu dvitIya bhAryA lADhI putrI saMgrAmeNa vIrayutena saMghavI sahANAMkena AtmapuNyArthaM zrIsupArzva vivaM kAritaM pratiSThitaM ca zrI dharmaghoSagacche bhaTTAraka zrIvijayacaMdrasUripaTTe bhaTTAraka zrI sAdhuratna sUribhiH maMgalaM astu zubhaM bhavatu || ; enA parikaranA lekha nIce pramANe che-- " saMvata 1541 varSe vaizAkha zudi 5 zrImAlajJAtIya saMghavI rANA suta saMghadhI dharaNA bhAryA seDhI saMghavI suhaNA bhAryA mAnu dvitIya bhAryA lADhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 411 : burAnapura sahavIrayutena zrIsupArzvacitraM kAritaM pratiSThitaM ca dharmaghoSagacche zrIsAdhuratna sUribhiH maMgalaM // anne lekhe eka ja savat 1541 nA che. ahIM AvanAra bhAImA ke jee mAMDalagaDhathI ahIM AvavA dhAre te mahunI chAvaNIthI khaMDavA lAInamAM thaI burAnapura sTezane utare. tyAMthI gAmamAM javAne gheADAgADIyeA maLe che, temaja aMtarIkSa pArzvanAthajInI yAtrA karIne AvanArane AkAlA thaI bhusAvala thaI burAnapura avAya che ane mAMDavagaDhathI aMtarIkSa pArzvanAthajI jatAM vacce jIrAnapura Ave che. ahIM AvanAra mahAnubhAvAne khurAnapurathI traNu mAIla dUra 'sonamaraDI' mAM zrI kalikAlasarva'jJa zrI hemacaMdrAcAyajInI pAdukAnAM darzana thaze. jIharAnapuramAM u. zrI bhAnucadrajI padhAryA hatA. temanA upadezathI ahIM iza jinamadira anyAM hatAM ane daza jaSNunI dIkSAo thai hatI. arthAt satta sadImAM te burAnapura bahu ja unnata ane gauravazIla hatu. " temA' prayAsanItijJA" mAMDava nagovarI sagasayA, paMca tArA ura varA / vizva-siMgArI--tArA, najurI hAla vA II hathinI saga lakha maNIura ikkamaya suha jiNaharA / bheTiyA aNUvajaSNavae, muNijayANaMda pavarA #1 ? 11 lakkhatiya sahasa- bipalakSya paNa sahassa sagasayA / saya irvisa dusahasi sayala, dunni sahasakaNayamayA // gAma - gAmi mattiparAyaNa, dhammamambha sujANagA / muNi jayAnaMda nirakkhiyA, sabalasamaNovAsagA || 2 || gurU sAthaI nemAranI yAtrA karavA gayA, maMDapAli 700 tArApuraU 5 zRMgAra anaI tAraNapurai 21 nAdurIi 12 hastinIpattanai 7 anaI lakSmaNapuraI 101 jinavaranA citya DhAriyA timaja maMDapAcali" traNa lAkhI. tArApuI 2500 tAraNapUraIM 5000 zrRMgArapuraI 700 nAMdurIi 2100 hAthinapattanaI 2000 anaI lakSmaNupUraIM 2000 ima gAmi gAmi ThAma ThAmi* dhaNu kazuM kanakavatA bhaktivaMtA dharma manA jANu samakSa zramaNeApAsikanA gRha joiyA AtmA ghaNI prasanna thai che. i. sa. 1427 nA magasara" yAtrA kIdhai cheM. iti nemADa pravAsagItikA li. jayAnaMda muninA hastinIpattane 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke A tIrtha dakSiNa dezamAM (mahArASTramAM) nijhAma rAjyamAM AveluM che. nijhAma sTeTanA mukhya pATanagara haidrAbAdathI IzAna khUNAmAM 47 mAIla dUra kulapAkajI zahera che. A pradezanI mukhya bhASA kanaDI ane rAjabhASA uduM che. A prAMtamAM kulpAkajIne kulIpAka, kumrapAka, ku5yapAka ane kuSAka tarIke oLakhe che. maMdirachanuM nAnakaDuM zikhara ane tene AkAra devavimAnane maLate che. zikhara 68 phUTa UMcuM che. maMdiramAM mUti bhavya ane zyAma che. zrI AdinAtha prabhujInI bhavya nIla ratnamaya-mANekanI mUrti mULanAyaka tarIke birAjamAna | che. mUrti mANeka ratnanI banAvelI hovAthI A mUrtine mANekasvAmI tarIke oLakhAvAya che. mUlanAyakanI bAjunA gabhArAmAM pIrajA raMganI alaukika bhavya mUti che; je jIvitasvAmi bhagavAna zrI mahAvIradevanI che. pratimAjI addabhuta, manohara ane eTalI AkarSaka che ke tyAMthI khasavAnuM mana ja na thAya. A tIrthamAM badhI pratimAo prAya: adha padmAsanastha che. A mUrtimAM koI aneruM ojasa prakAzI rahyuM che. zAMtidevInA upAsakene te ahIM khUba ja AnaMda anubhavAya tevuM * nijhAma haidrAbAdamAM tabira nonI vastI che. pAMca suMdara maMdira che 1, sarakArI koThI pAse mULanAyaka zrI pArzvanAtha bhInuM 2. cAra kamAna pAse bI pArzvanAthajInuM 3, sahakArI kAravAnama pArzvanAthajI 4. bemAna bajAramAM pArzvanAthajInuM 5. dAdAjIne ba gamAM dAdAjInI pAdukA ahIM najIkamAM sikaMdrAbAda che, tyAM paNa eka suMdara bhavya jinamaMdira ane dharmazALA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 413 : kupA jI parama zAMtinuM dhAma che. kaLA ane racanAnI dRSTie paNa A mUrti kAI anerI bhAta pADe che. A tIrthanA itihAsa zvetAMbara jainasAhityamAM zR'khalAkhaddha maLI Ave che. xkarNATaka dezanI rAjadhAnI kalyANuM nagarImAM zarkara nAme prabhAvazAlI mahAna rAjA thaI gayA. karNATaka ane tilaMga dezamAM tenuM Adhipatya hatu. e rAjA pama A bhakata hatA. eka vakhata rAjyamAM koI mithyAdaSTi dhruve mArIne roga phelAvI mahAupadrava macAvyeA. AthI rAjA ane prajA ghaNAM duHkhI thayA. A vakhate dharmonA prabhAvathI zrI jinazAsananI adhiSThAyikA padmAvatI devIe rAtrinA samaye svapnamAM AvI rAjAne kahyuM ke-samudra deva pAsethI mANekasvAminI mUrti lAvIne padharAva jethI tArA dezamAM zAMti thaze. rAjAe Anada sahita prAtaHkAle samudra tarapha prayANu AdaryuM. ane samudrakAMThe jaI *upavAsa karI lavaNanAtha--samudrAdhiSThAyaka devanI ArAdhanA karI. samudradeve prasanna thaI ne maMDhADharI rANIe samudramAM padharAvela nirdela raktamaNinAM jinabiMba-zrI mANekasvAminI pratimA ApI ane sAthe ja kahyuM ke 'A pratimAjIthI* tArA dezamAM leke| sukhI thaze. A biMba gADAdvArA potAnI meLe ja AvI jaze paraMtu rastAmAM jatA tane yAM sazaya thaze tyAM A pratimAjI sthira thai jaze." rAjAe te kathana mAnya rAkhyuM. rAjAe pratimAjIne gADAmAM sthApita karI ane pete sainya sahita AgaLa vadhye, paratuM AgaLa upara raste ghaNuA vikaTa AvyeA. pahA ane jaMgaleAmAMthI raste jatA hatA. AthI rAjAne saMzaya thayA kra-pratimAjI Ave che ke nahiM. khasa zAsanadevIe tila MgadezamAM dakSiNanI kAzI kuppAka nagaramAM pratimAjI sthira karI dIdhAM. rAjAe tyAM ja madira gadhAvyuM. e madirajImAM pratimAjI addhara ja rahyAM. A prasaMga vikramaS savata 680 mAM banyA. rAjAe mahirajImAM devapUjana mATe mAra gAma ApyAM. tyArapachI mithyAtvanA praveza jANI pratimAjI siMhAsana sthita thayAM. 11pa0 pachI mUlanAyakajI siMhrAsana para sthita thayAM. vividha tIrthaMkalpamAM zrI mANekasvAminI mUrtinA camatkAro jaNAvatAM zrI jinaprabhasUrijI lakhe che ke hAla paNa bhagavAnanA abhiSeka jalathI dIpakanI x kanaDadekhe kallANanayare saMkaro nAma rAyA jiNabhatto hutyA // + tao rAyA sAyarapAse gaMtUNa uvAsa karei // ( vividhatIrthaMkalpa pR. 101) * tune turkI loko horI // devapUahaM dei / tammi + to sAsaNadevIe tilaMgadese kollapAkanapare dakkhiNavANArasittipaMDiehiM vaNijamANe parimA ThAvibhA / x x x tastha rAyApavaraM pAsA kAraveda / kiM ca duvAlasagAme bhayavaM aMtarikkhe Thio chasayAI asIAI vikamavarisAI / tatho micchapavesaM Thu SakazatAzIti(680)Li sat viSe gAne sthitaM // 28 // nAuM sIhAsaNe Thilo / upadezasati. r Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuSpAjI : 414 : | [ jaina tIrthane joti pragaTe che. pratimAjInA snAtrajalathI bhIMjAyelI mATI naitradevI-AMdhaLa manuSya potAnI AMkhe upara lagAve te dekhate thAya che. derAsarajInA mUla maMDapamAM kesaranA chAMTA varase che, jethI yAtrIonAM kapaDAM paNa bhIMjAya che. je mANasa ne sApa karaDe hoya te je maMdiramAM jaIne UbhuM rahe te sApanuM jhera utarI jAya che. - A pratimAjI bahu ja prAcIna che. bharata mahArAjAe aSTApada parvata upara covIza tIrthakaronI dehamAna pramANuvALI pratimAo banAvarAvI paraMtu aSTApada parvata' upara hareka manuSya jaI zake tema na hevAthI manuSya lekanA upakAra mATe svaccha marakatamaNinI zrI bASabhadeva prabhunI mUrti banAvarAvI ane jenI pratiSThA zrI puMDarIka gaNadharasvAmInA hAthe karAvI, vinItA nagarImAM sthApita karI hatI. tyArapachI ghaNo samaya e pratimAjI vinItAmAM ja pUjAyAM. bAda vidyAdhare A camatkArI pratimAjIne vaitAtha parvata upara laI gayA. tyAMthI A pratimAjI Indra lekamAM lAvavAmAM AvyAM ane devatAoe tenI pUjA karI. tyAMthI Indrane Ara dhI rAvaNe pratimAjI maMgAvI satI maMdadarIne pUjA karavA ApyAM. bAda zrI rAma ane rAvaNanA yuddha samaye maMdadarIe A pratimAjI samudramAM padharAvyAM ane chele vikramanI sAtamI zatAbdimAM kulpAkajImAM sthApita thayAM. A pratimAjI pahelAM khUba ja ujavala hatAM paraMtu lAkho varSa samudramAM rahevAthI kALA (zyAma) thaI gayAM che. devakamAMthI manuSya lekamAM A pratimAjIne Abe agIyAra lAkha eMzI hajAra navaso ne pAMca varSa thayAM che. upadezataraMgINimAM paNa uparyukta kathananuM ja samarthana kare che "zrIbharatacakriNA svAMgulIyapAcimaNimayI zrIAdinAthapratimA kAritA sAdyA'pi devagirideze kulyapAke mANikyasvAmIti prasiddhA // * ApaNe pahelAM jaNAvI gayA tema karNATaka dezanA kalyANanA zaMkara rAjAe A pratimAjInI kupAkamAM sthApanA karI. e zaMkararAjAne jainetara vidvAna zaMkara gaNa mAne che. e zaMkara gaNane putra 648thI 667 lagabhagama vidyamAna hatuM ema Idu mAsikamAM sAhityAcArya vizvezvaranAtha reu zAstrIne ulekha che. A kAyANI nagarI teramI zatAbdi sudhI jaina purI hatI. vi. saM. 1208mAM kalyANI nagarImAM bIjalarAja* nAme jena rAjA rAjya karatA hatA. A vakhate * zrI jinaprabhasUrijInA samaya sudhIno A AMka che. * saM. 108 lamabhAgamAM biDanagara thI cAlIza gAu dUra kallA nAmanI jenI rAjadhAnI hatI. te maMDaLamAM bijala nAmane sArvabhauma rAjA parama jaina hato, tenI stutirUpe jenee bijalakAvya banAvyuM che. (siddhAMtaziromaNuM) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 415 : kulapAkajI sALA karNATaka dezamAM jaina dharmanuM sAmrAjya hatuM. rAjAe eka brAhmaNu kanyA sAthe lagna karyuM hatu. rAjAe strInA AgrahathI peAtAnA khasavane ( vAsavane ) peAtAnA matrI nImyA. A sALA matrIe rAjAne vizvAsamAM lai vizvAsaghAta karI, rAjAne mArI nAMkhI pAtAnI vhenane vidhavA banAvI ane pote rAjA banI eTha. pachI teNe lIMgAyata dharmanI sthApanA karI tene rAjadhama banAvyA. ane jaina dhama'ne ane eTathI hAni pahAMcADI keTalAMye jaina maMdiramAM zivaliMga padharAvyAM. kulapAkajImAM Aje paNa e nizAnIo maLe che. tema kalyANI nagarI ke je atyAre paNa nijhAma sTeTanA jAgIradAranI rAjadhAnI che tyAMthI pazu ghaNIvAra jaina mUrtie vagere nIkaLe che. kulpAkajI paNa prAcIna kAlamAM meTuM zahera haze. tyAM aneka jinamadirA hatAM. tyAM Aja paNa khAddatAM keI kAi sthAnethI jinamadiranA meATA majabUta paththaranA sthaMbhe, daravAjAnA khAraNA upara mUkavAnI meTI meTI zilAe, jinamUrtinAM mAsanA-gAdI ane bIjA lakSaNeAthI yukta paththaro, vAva, kUvA ane nAnI meoTI jinamUrtie temaja bIjA jaina devadevIonI A kRti tathA jainAcAryonI mUrttio maLI Ave che. badhA karatAM nAnI nAnI vavA ghaNI hAtha Ave che. hamaNAM ja seTInI zrI mahAvIra prabhunI mUrti tathA eka jainAcAyanI mUrti maLI AvI hatI. tenA lekha kanaDI bhASAmAM che, kulapAkajInuM a yAranuM jinamaMdira nAnu, nAjuka ane devabhUvana jevu' che. tenI bAMdhaNI ghaNI prAcIna ane majabUta che. prAcIna maMdira mUla sthAne ja kAyama rAkhI, AjubAjI sudhArA-vadhArA karI prAcIna kheAdakAmamAMthI maLI AvelI mUrtie birAjamAna karI che. chellA cha ddhAra haidrAbAdanA zvetAMbara zrI sathe karAvela che. mahArathI paNa sArI madada maLelI che. eka lAkha eMzI hajAra rU. kharca' thayA che ane haju kAma cAlu ja che. A IAra vidyAsAgara nyAyaratI zrIzAntivijayajInA bhagIratha prayatnathI punamacaMdajI chaThThANIe vetAMbara sAMgha taraphathI karAvye che. A punita tIrthane jinaprabhasUrijI dakSiNanI kAzI tarIke eLakhAve che, ahIMnI nadIne ajenA gagA tarIke eLakhe che. zrAddhAddhi pazu te nadImAM kare che. mULanAyaka zrI mANekasvAmInuM mAhAtmya adbhUta che. jema zrI kaeNzarIjIne tyAMnI advaita prajA kALA bAbA taroke pUje che tema ahIMnI kanaDI, telugI prajA, hindu ane musalamAna badhAya bhaktithI A mANekavAmine name che, prabhunA darzana karI bhaMDAramAM paisA nAMkhe che. zivarAtrinA alainAnA moTA meLA bharAya che tyAre paNa ajaina ahIM paNa Ave che. caitrI pUrNimA upara jenAnA meATA meLeA bharAya che tyAre paNa ajaino sArI sakhyAmAM Ave che. ane darzana karI punita thAya che. ahIMnA jAgIradAra ke jeoe musalamAna che, tee amuka varSo sudhI seA rUpiyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaH 416 : [ jaina tIrthone varSAsana ApatA hatA. khudde nIjhAma sarakAre paNa ahIM AvatI dareka cIja uparanI jakAta mApha karI che. ahIM zilAlekhe paNa vipula saMkhyAmAM vidyamAna che. vikramanI caudamI sadIthI laIne aDhAramI sadI sudhInA lekho vidyamAna che. 1483mAM tapAgacchAdhirAja zrI samasuMdarajIne samudAya temanA ziSya zAMti gaNI sAthe padhArela hatA. maMgalasamrATu akabarapratibodhaka jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvaraziSyaratna zrI vijayasenasUrijI aAdi saM. 1967mAM ahIM padhAryA hatA. zrI vijayadevasUrijI tathA 5. bhAvavijayajI gaNivara Adi paNa padhAryA hatA. zrI kalyAjI tIrthane chelle jIrNoddhAra zaka saM. 1633 mAM thayela hatuM je nIcene zilAlekha jevAthI khAtrI thaze. ' svastizrIyatpadAMbhojabhejuSAsanmukhI sadA tasmai devAdhidevAya zrIAdiprabhave namaH ____ saMvat(1767)varSe caitrazuddhadazamyAM puSyArkadine vijayamuhUrttazrImANikyasvAminAmnaH AdIzvarabhagavato vivaratnaM pratiSThita-dIllIzvaravAdazAha auraMgajeba, AlamagIra putra bAdazAha zrIbahAdUrazAhavijayarAjye subedAra navAba muhammada yusuphakhAnabahAdUra sahAyyAt tapAgacche bhaTTAraka zrIvijayaprabhasUriziSya bha. zrIvijayaratnarivare sati paMDita zrIdharmakuzalagaNiziSya paMDita kezarakuzalena caityoddhAraH kRtaH...kena prAkAraH kAritaH zAke 1633 pravartamAne iti shreyH|| haidrAbAdanI dAdAvADI mATe paNa A ja vidvAna gaNivarane bAdazAhanA sUbAe jamIna bheTa ApyAnA zilAlekha maLe che. A uparathI ema sUcana thAya che ke eka vAra A pradezamAM tapAgacchIya AcAryonuM sAmrAjya haze. temaja A pradezanA maMdiromAM maNibhadranI sthApanA hoya ja che. A paNa mArA kathananI puSTi kare che. A sivAya saM. 1465 lagabhaganA cAra zilAlekha che. 1481 ane 1487 nA paNa zilAlekha che. 1487nA eka zilAlekhamAM maladhAragachIya zrI vidyAsAgarasUrijInuM nAma che. 1481nA eka lekhamAM zrI ranasiMhasUrijI khaMbhAtathI saMgha sahita AvyAne ullekha che. temaja 1465-1461 ane 1475nA zilAlekha paNa che. 1475nA lekhamAM tapAgacchIya vidvAna zrI samasuMdarasUrijInA ziSya- " parivAranuM ane "sAvIjI jayarAtnimaNu" nuM nAma levAmAM Ave che. uparanA zilAlekhamAM keTalAka truTita che ane keTalAkamAM AcAryonAM nAma nathI. khAsa karIne maladhAragaccha ane tapagacchanAM AcAryonAM nAme ja maLe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] ': 417 : kupAke musalamAnI jamAnAmAM musalamAnI rAjyamAM nAcAryoe ane zrAvakoe keTalI kuzalatAthI tIrthonI rakSA karI che te A zilAlekhethI samajAya tema che. AkhA nIjhAma rAjyamAM AvuM meTuM zikharabaMdha bhavya maMdira kuSpAkanuM ja che. hamaNAM 1965 nA jIrNodhdhAra samaye zilAlekhe judA karI nAMkhyA che. sUlanAyakanI jamaNI taraphanI zAsananAyaka zrI vardhamAna svAminI mUti adbhuta ane anupama che. DAbI tarapha zrI nemanAthajInI bhavya mUrti che. bIjI moTI vizAla 14 mUrtio khAsa darzanIya che. dareka jene tIrthanI yAtrA karavA jevI che. dharmazAlA AdinI vyavasthA sArI che. cotarapha pharate majabUta keTa che. tIrthanI vyavasthA haidrAbAda-sikaMdarAbAdanA zrI svetAMbara jaina saMgha taraphathI thAya che. relave mAge janAra zrAvake manamADa jaMkazanathI haidrAbAda godAvarI lAInamAM sIkaMdarAbAda jAya che. tyAMthI varaMgala lAInanA alIra ( Alir) sTezane utare che. ahIMthI cAra mAIla kulpAkajI che. pAkI saDaka che. sTezana upara kArakhAnA taraphathI gADI Ave che. 1. maMdiramAM mULanAyaka zrI mANekasvAmI AdinAtha prabhujInI bhavya vizAla zyAma mUrti che. bharata mahArAjAnA samayanI A prAcIna mUrti che. ardhapadmAsana parama darzanIya prAcIna mUti che. pAse cakrevarI devInI mUrti che. 2. mUlanAyakajInI jamaNI bAju mahAvIra prabhunI manohara hAsya jharatI adabhuta mUrti che. pIrAjA pattharanI che. AkAzI raMganI A pratimAjI khUba ja darzana karavA lAyaka, darzana karatAM tRpti ja na thAya evuM addabhuta siddhAsananuM A biMba AkhA bhAratavarSamAM eka addabhuta namUnA ja che. 3. neminAthajInI maTI zyAma pratimAjI che. pAse ja padmAvatIdevInI mUrti che. jamaNA hAthanI lAIna tarapha bahAranA bhAgamAM 4. zrI pArzvanAthajInI bhavya zyAma moTI UbhI mUrti che. 5 zAMtinAthajInI zyAma suMdara ardha padmAsana mUrti che. . 6. zItaLanAthajInI zyAma suMdara adha padmAsana mUti che. pAchaLanA bhAgamAM 7. zrI anaMtanAthajI (8) abhinaMdana prabhu, bannenI zyAma moTI pratimAo che. 9. eka gokhamAM zrI covIza jinanI suMdara mUrtio che. DAbA hAtha tarapha 10 zrI supArzvanAthajInI tathA caMdraprabhujInI (11) maTI zyAma pratimAo che. kula 14 moTI pratimAo che. 53 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarIkSa pArzvanAthajI : 418H [ jaina tIrthone A badhI pratimAo apadmAsana, prAcIna, bhavya ane mane hara che. AkhA dakSiNa prAMtamAM khAnA jevuM prAcIna tIrtha nathI. ahIM munimajI sivAya zrAvakanuM ghara nathI. mAtra 400 thI 500 gharanAM jhuMpaDAnI vastI che. T ApaNuM bhavya maMdiranI sAme 1 pharloga dUra moTuM zivAlaya che. kahe che kepahelAM A jaina maMdira hatuM. basava maMtrIe rajumathI A maMdirane mahAdeva jInuM maMdira banAvyuM. jainamaMdira vasta karyuM. atyAre thoDe dUra nadImAMthI paNa na mUtio nIkaLe che. maMdiranI sAme meTa bagIco che. aMdara vAva che. cAre bAju vAva-kUvA ghaNuM che. maMdira ane dharmazALA 5Na pAkA kilAthI surakSita che. zrI aMtarIkSa pArzvanAthajI zrI aMtarIkha varakANe pAsa dakSiNamAM varADamAM AkolAthI 47 mAIla dUra zrI aMtarIkSa pArzvanAthanuM tIrtha AvyuM che. A tIrthanI sthApanA teramI zatAbdimAM mAladhArI zrI abhayadevasUrijInA hAthe thayAnA ulekho maLe che; kintu zrI jinaprabhasUrijI pitAnA vividha tIrthaka95mAM A saMbaMdhI kAMI ja ullekha nathI karatA, tIrthane ItihAsa teozrI nIce pramANe Ape che. laMkA nagarImAM prativAsudeva rAvaNa rAja rAjya karatA hatA. eka vAra temaNe mAlI ane sumAlI nAmanA potAnA be nAkane kaMIka kAryaprasaMge bahAra mokalyA. pitAnA vimAna upara besIne ghaNe dUra jatAM janano samaya thayuM. te vakhate temanA sevakane yAda AvyuM ke jinaprabhunI pUjA karaMDIo te ghera bhUlI A chuM. devapUjA karyA sivAya te baMne bhejana karatA nathI, ane jinapratimAne karaMDI nahiM juve te mArA upara krodhita thaze tethI teNe vidyAnA balathI zuha veLunI bhAvI jina pArzvanAtha prabhunI pratimAjI banAvyAM. mAlI ane sumAlIe bhaktithI prabhupUjA karI. pachI jamyA. sevake koI AzAtanA na kare tevI rIte pratimAjIne laIne sarovaramAM padharAvyAM. devanA prabhAvathI sarovaramAM e pratimAjI vaja sarakhAM thayAM. sarovara jalathI saMpUrNa bharAI gayuM. tyArapachI ghaNAM varSo bAda 'ciM(piMgaullazamAM (jene atyAre varADa-sI. pI. kahe che) sirapAla (zrIpAla) nAmano rAjA thaye. tene zarIre bhayaMkara kehane roga thayuM hatuM jethI rAjya choDI aMtaHpura sahita jaMgalamAM cAlI nIkaLyo. eka vAra baha kara gayA pachI teNe eka nAnA sarovaramAM hAtha paga dhoyA ane pANI paNa 1. bIjA graMthamAM kharadUSaNanuM nAma maLe che. 2. itihAsamAM jaNAvyuM che ke-elacapurano rAjA zrIpAla hato. A elacapura amarAvatI(umarAvatI)thI 22 mAIla dUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa] aMtarIkSa pArzvanAtha pIdhuM. taMbumAM jaI rAtre sUta. savAramAM rANIe joyuM ke rAjAne kaDhane rAga maTI gave che. teNe rAjAne pUchyuM-nAtha! A Azcaryajanaka pheraphAra kevI rIte thaye? rAjAe jaNAvyuM ke-sarovaramAM hAtha paga dhoI jala pIdhuM hatuM. bIje divase AkhuM zarIra dhAyuM. rAjAne tethI vadhAre ArAma thaye. pachI rANIe dhUpadIpapUrvaka vinayathI pUchyuM ke-ahI kayA deva che? rAtre rANIne svapna AvyuM ke ahIM zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimA che. tenA prabhAvathI rAjA niregI thaI che. A pratimAjIne gADAmAM besADIne sAta divasanA tAjA janmelA vAchaDA joDavA, kAcA sutaranA tAMtaNAnA deraDAthI lagAma banAvI sArathI vinA ja ratha cAlaze. paraMtu pAchA vaLIne jovuM nahiM ke zaMkA karavI nahiM. jyAM pAchuM vALIne jeze ke ratha tyAM ja sthira thaI jaze." pachI rAjAe pratimAjI meLavyA ane devatAnA kathana mujaba ratha taiyAra karI pratimAjI birAjamAna karyA. ratha cAlyA. thoDe dUra gayA pachI rAjAe pAchuM vALIne joyuM ke pratimAjI Ave che ke nahiM? basa, pratimAjI tyAM ja adhUra-AkAzamAM sthita thaI gayAM. ratha AgaLa nIkaLI gayA. rAjAe te joyuM. bAda tyAM ja pitAnA nAmathI siripura nagara vasAvyuM. tyAM ja jinamaMdira banAvyuM ane trikAla pUjA karavA lAgyo. graMthakAra kahe che ke-pratimAjI pahelAM te ghaNAM adhara hatAM, hela bharIne bAI pratimAjI nIcethI nIkaLI jAya teTalI adhara pratimAjI hatAM, kAlasaMge jagIna UMcI thaI athavA te miThAvanA kAraNethI pratimAjI nIce utaratAM gayA tema dekhAya che. atyAre te pratimAjI nIcethI uttarAsana cAlyuM jAya che athavA dIpakano prakAza pratimAjInI nIcethI nIkaLe che eTalI adhadhara pratimAjI che. (atyAre paNa ATalI ja che.) A prasaMga teramI zatAbdine che. "harADacA ItihAsa" mAM paNa ulalekha maLe che ke-teramI zatAbdimAM elacapuramAM zrIpALa rAjA hatA.* anukami elacarAyano roga dUra gaye te jala saMga; aMtarIka prabhu pragaTayA jAma svAmi mahImA vA tAma. 18 Age te jAte asavAra evaDe aMtara huM te sAra; eka derAnuM aMtara Aja dina dina dIpIe mahArAja. 18 | ( prAcIna tIrthamAlA, pR. 114, zItavijayajI) * anya graMthamAM ullekha maLe che ke-rAjAe pitAnA drazyathI vizAla maMdira banAvyuM tethI tene abhimAna thaI gayuM jethI adhiSThAyaka deve kahyuM ke-prabhujI saMghe banAvelA maMdiramAM birAjaze. saMghe punaH jinamaMdira banAvyuM ane te vakhate dakSiNamAM vicastA zrI malavArI zrI abhayadevasUrijIe pratiSThA karAvI, te vakhate paNa pratimAjI ahAra ja hatAM. 1142 mahAsuda 5 ne ravivAre mAladhArI zrI abhayadevasarijIe pratiSThA karI hatI. A samaye pratimAjI sAta AMgala addhara hatAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarIkSa pArzvanAthajI : 420 : [ jaina tIrthone A kavirAjanA lakhavA mujaba aDhAramI sadImAM aMtarIkSa pArzvanAthanAM pratimAjI eka derA jeTalA adhdhara hatAM. bAda aDhAramI sadInI zarUAtamAM jagaddaguru zrI hIravijayasUrIzvarajI praziSya zrI vijayadevasUrijInA bhAvavijyajI gaNI nAme ziSya hatA. pUrva karmanA udayathI teo AMkhothI apaMga (AMdhaLA) thayA. eka vAra devIe svapnamAM AvI, aMtarIkSa pArzvanAthajInAM darzana karAvI, ItihAsa jaNAvI tyAM AvavA jaNAvyuM. zrI bhAvaviyajIe bIje divase badhI vAta saMghane jaNAvI. pATaNanA zrIsaMghe (bIje khaMbhAtanuM nAma maLe che.) aMtarIkSajIno nAne saMgha kAlyo. zrIbhAvavijayajI mahArAja saMgha sahita aMtarIkSajI padhAryA. khUba ja bhakitabhAvathI prabhustuti karI. hRdayanA ullAsathI karelI bhakitanA pratApe netrapaDala khulI gayAM ane prabhujInI pratimAnAM darzana thayAM. temaNe banAvela prabhustutirUpa ratAtra paNa avAvadhi vidyamAna che.* pUrva maMdira chaNa thaI gayuM hatuM. zrIbhAvavijayajI mahArAjane adhiSThAyaka deve svapnamAM AvI nUtana maMdira baMdhAvavAnuM jaNAvyuM. gaNijI mahArAje zrIsaMghane upadeza ApI nUtana maMdira banAvavAne jaNAvyuM. nUtana maMdiranuM kArya zarU thayuM. anukrame 1715 mAM citra zu. 6 ne ravivAre nUtana maMdirajImAM pratiSThA karI tyAre paNa pratimAjI siMhAsanathI avara ja hatAM. Aje paNa e ja pratiSThA vidyamAna che. suMdara bheMyarAmAM sUrakSita sthAnamAM prabhujI birAjamAna che. temaja zrI vijayadevasUrijInI tathA paM. zrI bhAvavijayajI gaNInI pAdukAo paNa che. prAcIna mahAcamatkArI zrI maNIbhadrajInI sthApanA paNa che. mUlanAyakanI baso aDhIso varSa nI jUnI cAMdInI AMgI maLe che. A sthAnamAM digaMbaree ghaNA jhaghaDA karyA hatA paraMtu teo kyAMya phAvyA nathI. atyAre zvetAMbara zrI saMgha bAlApuranI vyavasthA che. zeTha havasIlAla pAnAcaMda ane temanA suputre zeTha sukhalAlabhAI zeTha harakhacaMdabhAI vagere mukhya vyavasthApake che. vetAMbara zrI saMgha taraphathI suMdara dharmazALAo che. munIma rahe che, hamaNAM jIrNoddhAra pazu vetAMbara saMgha taraphathI cAle che. maMdiranA nAnA dvAramAMthI * zrI bhAvava thajI gaNIvara (mAravADa) sAcaranagaramAM jamA hatA. temanA pitAjInuM nAma rAjamalajI hatuM. teo o vAla hatA. temanI patnInuM nAma mULInhana hatuM. temanI kukSIthI bhAnurAma nAme putra thayo. te vakhate mahApratApI zrI vijayadevasUrijI tyAM padhAryA ane temanA upadezathI vairAgyavAsita banI bhAnurAmajI e dIkSA lIdhI. temanuM nAma bhAvavijyajI rAkhyuM. TUMka samayamAM zAstrabodha prApta ka0; ga9ipadavI paNa prApta karI. teozrIe uttarAdhyayana sUtra upara suMdara, sarala ane saMkSita TIkA banAvI che je Aja ghaNI ja prasiddha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 4ra1 : mukatA giri pravezatAM sAme ja mANekathaMbha pAse zvetAMbara tIrthaMrakSaka peDhI Ave che. pachI nAnA dvAramAM thaI bheMyarAmAM utarI prabhujInAM darzana thAya che. - zrI aMtarIkSa pArzvanAthajI javA IcchanAra zrAvakoe AkelAthI 43 mAIla phara mAlegAma moTaramAM javuM athavA bIjA vAhane paNa maLe che. tyAMthI 4 mAIla dUra kAcA raste sIrapura javAya che. tyAM tIrthasthAna ane zvetAMbara dharmazAlAo peDhI vagere che. vyavasthA ghaNI ja sArI che. khAsa tIrthayAtrAne lAbha levA jevuM che. ahIM atyAre suMdara na maMdira che. mULanAyaka zrI aMtarIkSa pArzvanAthanI bhavya manahara vizAla zyAma mUrti che-lepa che. DAbI bAju bIjI traNa matio che. pAse meLAmAM eka mUrti che. aMdhArA bhoMyarAmAM A mUtio hevAthI zilAlekha vagere joyA nathI. gAma bahAra jUnuM vetAMbara maMdira che, bagIce che. mUla maMdiranA uparanA bhAgamAM sAruM che. bahAranA bhAgamAM ceka upara mANekasthaMbha che. muktAgiri A tI varADamAM AvyuM che. amarAvatIthI 3ra mAIla dUra elacapura ane tyAMthI mAIla dUra gAma che, tyAMthI 1 mAIla dUra muktAgira pahADa che. lagabhaga eka mAIlano caDhAve che. A tIrthanI sthApanA zrIpAle zrI madbhadhArI abhayadevasUrijInA hAthathI karAvI hatI. A rAjAe aMtarIkSa pArzvanAthajInA tIrthanI sthApanA karI ane sirapura zahera vasAvyuM, e ja rAjAe elacapura vasAvyuM ane muktAgiri tIrtha sthApyuM. bhUlanAyakazyAmaraMganI zrI pArzvanAtha prabhujInI pratimAjI che. e tarapha zvetAMbara zrAvakonI vastI thoDI che. elacapuramAM suMdara tAmbara jinamaMdira che. muktAgiri tIrthanI yAtrA ame karI AvyA chIe. vi. saM. 1938 sudhI te zvetAMbara savAla zeTha mANekacaMda DAhyAbhAI jenI tenI vyavasthA rAkhatA hatA. mUlanAyaka te vetAMbarI che. cetarapha pharatI nAnI nAnI derIo che. vetAMbara jaina vastI thoDI hovAnA kAraNe ve, vyavasthApakee pitAnI udAratA ane mahAnubhAvatAthI di. bhAIonA hAthamAM vyavasthA soMpI che. mukatAgiri tIrtha zvetAMbara saMghanuM ja che emAM te lagAre siha ja nathI. paM. zrI zItavijayajI ke je aDhAramI sadInA prakhara vihArI ane yAtrA karanAra che teo lakhe che ke zetruMja raivata arabudagirI, sametAcalaniM mugatAgirI pAMce tIratha paragaTa udAra, dina dina dIpaI mahImA dhAra dhana dhana naranArI valI jeha, prabhumi pUcha tIratha eha che 50 * AlAmAM 1 zvetAMbara maMdira, dharmazALA, upAzraya tathA zrAvakonA ghara che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaDakajI : arara : [ jena tIrthana A sivAya e ja vidvAnane nIce ulekha paNa bahu ja mahatvane che. "havi mugatAgiri jAtrA kahuM, zetruMja telI te paNa lahuM, te uparI prAsAda utaMga, jina covIzataNa ati caMga." (tIthamAlA pR. 114) eTale A tIrtha zvetAMbarI che temAM sadeha ja nathI. aDhAramI zatAbdImAM te dakSiNamAM A tIrtha zatruMjaya samAna manAtuM. tyAM cAvIza jinanA prAsAda hatA. bhAMDakajI mahArASTramAM varADa dezamAM bhAMDuka bahu ja prAcIna tIrtha che. ahIM pahelAM vizAla bhadrAvatI nagarI hatI. kALabaLe e nagarI Aje mAtra bhayaMkara jaMgalamAM khaMDiyerarUpe UbhI che. bhayaMkara jaMgalamAM yatra tatra ubhelAM khaMDiyera ane meTA meTA TIMbA jotAM A nagarInI prAcInatA, bhavyatA ane vizAlatAne kaMIka khyAla Ave che. tyAM aneka vA, kuDe ane saravare che jemAM keTalAMka taLAvanAM nAma na tIrthaMkaranA nAmathI adyAvadhi prasiddha che. jemake anaMtanAtha sarovara, zAMtinAtha kaMDa, AdinAtha saravara vagere, A nagarIne prAcIna ItihAsa upalabdha thAya te dakSiNamAM jana dharmanA mAravAnuM eka suvarNa pAnuM ApaNane maLI Ave tema che. A sthAne jana dharmanAM aneka prAcIna sthAne maLI Ave che. saM. 1966mAM zrI aMtarIkSa pArzvanAthajIne munImane svapna AvyuM ke-bhadrAvatI nagarImAM zrI pAvanAthajInI bhavya pratimA che. munima catrabhuja puMjAbhAIe tapAsa karI mahAmahenate vardhAthI thoDe dUra A sthAna zeThuM ane jaMgalamAM tapAsa karatAM eka vedI upara 6 phUTa UMcI phaNAdhArI zrI pArzvanAtha prabhujInI divya mUrtinAM darzana karyA. anukrame mUlarathAne bhavya jinamaMdira zrI saMghe baMdhAvyuM. vaDha-nAgapura, hIMgaNughATa, cAMdA vagere sI. pI. nA samarata zvetAMbara zrI saMghe tIrthodhdhAramAM tana, mana, dhanathI madada karI eka prAcIna tIrthano jIrNodhdhAra karI ApaNI samakSa raju karyuM. bhAdaka)( bhadrAvatI'mAM ra000 varSa purANI jinamUtio maLI AvI che. ahIMnA zrI prArthanAthajIne kezarIyA pArzvanAthajI tarIke oLakhAvAya che. zyAma phaNadhArI mUrti khAsa AkarSaka ane camatkArI che sI. pI. gavarnare maMdiranI AjubAjunI lagabhaga se vIghAM jamIna jotAMbara saMghane bheTa ApI che, jemAM bagIce, vidyAlaya, udyogazAlA vagere banI zake te mATe ApelI che. ' nAgapuravALA zeTha hIrAlAlajI kezarImalajI taraphathI eka bIjuM maMdira tyAM ja baMdhAvarAvyuM che. dharmazAlA paNa che, bIjI dharmazAlAo paNa che. kA. zu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 423 : bhAMDujI-bhAja trIjane divase meLA bharAya che ane sI. pI. nA ghaNA zve. nainA yAtrAe Ave che. yAtrALuone nAgapurathI madrAsa jatI lAinamAM varSA pachI bhAMDu sTezane utaravu ThIka che. tyAMthI 1 mAila dUra tIsthAna che. tyAM zvetAMbara peDhI taraphathI badhI vyavasthA sArI sacavAya che. khAsa dezanIya che. ItihAsavidoe A tIne itihAsa zeAdhI khaDhAra mUkavAnI jarUra che. che. madirajIthI 1 mAIla dUra eka TekarI che, emAM traNu meTI guphAo che. traNemAM meDhI eka eka kha'Dita mUrti cAre bAjue kheAdatAM jaina mUrtie nIkaLavAnI TIMbA cAre bAju najare paDe che. bhadrAvatI nagarI lAge che. mUlanAyakajI zrI kesarIyA pArzvanAthajInI mUrti che. A sivAya bIjI paNa ardhapadmAsana suMdara sabhAvanA che. meTA meTA prAcIna jaina purI haze ema suMdara zyAma a padmAsana mUrtio che. uparanA mALe ceAmukhajIno pratimAo che. khIjA maMdiramAM zrI AdinAtha bhagavAna mUlanAyaka che. trIjA pleTamAM dAdA sAhebanI derI che. ahIM mUrti DAvAnu svapna jema aMtarIkSajInA munimane Avelu' tevu' ja svapna te vakhatanI relvenA eka aMgreja gAIne paNa AveluM. A vAta eNe petAnA uparI yurApiyana adhikArIne samajAvI, sarakAre A jamIna maMdira, dharmazALA, bagIcA, gurUkula, vidyAlaya Adi kAryo mATe zvetAMbara jainane ApI ane khAdyatAM nIkaLenrI jaina mUrtie paNa zvetAMbara jaina salane ApI. je jamIna upara maMdira, dha zALA, bagIcA vagere che tyAM ane a Mgreja adhikArInA mArakarUpe 'nenAM mAvalAM banAvIne rAkhavAmAM AvyAM che. A tIrthanI vyavasthA vetAMbara tI rakSaka kameTo sI. pI. kare che. temanA taraphathI sunimajI vagere rahe che. maMdira ane dharmazALA pharatA pAkA majabUta kille che. bhAMDukajI tItha' sI. pI. mAM gaNAya che. A uparAMta amarAvatI, nAgapura, jabala pura, kaTagI, sAvana, caivatamAla, dAravA, cAMdA, hIMganATa, varSA vagere sthAnAmAM suMdara jinamadirA ane zrAvakonA ghara che. nAgapuramAM be suMdara jinamaMdira che, jabalapuramAM be maMdiro che. kaTagImAM e maMdira che. bhAja tI A tIrtha mahArASTramAM Avelu che. eka suMdara nAnI TekarI upara zrI jagavallabha pAnAthajInu` bhabhya jinAlaya che. traNu mALanu` bhanya maMdira che. mUlanAyaka zrI jagavallabha pArzvanAthajI che. nIce bheAMyarAmAM zro ajitanAtha prabhujI che, upara trIje mALe zrI caMdraprabhujI mukhya che. vacalA bhAgamAM cAra derIe che. e derIemAM jinavarendra devanI pratimAo che; jayAre khIjI derIemAM zrI padmAvatI r Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAzIka : 424 : [ jaina tIrthone mAtAjI ane zrI mANibhadra yakSanI mUrti che. A DuMgara upara caDhavAne pAke pagathiyAMnA raste zrI zvetAMbara jaina saMghe baMdhA che. upara zeDo kA rastA paNa che. upara vetAMbara suMdara dharmazALAo paNa che. bIjI bAju digaMbara maMdira ane dharmazALA judA ja che. nIce paNa dharmazALA vagere che. kumbha ja tIrthathI kumbhaja gAma thoDuM dUra che. A tIrtha kehApura sTeTamAM AveluM che. A tIrthanI vyavasthA kavetAMbara saMgha kamiTIvatI kelhApurane tAMbara jaina saMgha kare che. ahIM chelo jIrNodhdhAranI pratiSThA saM. 1926 zAke 1791 thayelI che ane tapAgacchIya zrI pUjya zrI vijayAnaMdasUrijIe pratiSThA karAvI che. ahIM najIka mAM sAMgalI, kelahApura vagere moTA zahere che jyAM suMdara vetAMbara jaina maMdira ane jaina zrAvakenI vastI ThIka ThIka che. dakSiNanAM keTalAMka nAnAM tIrtho satArA jIlalAmAM kuMtalagiri ane kumbhoja nAmanAM be tAryo che. kaMja jevA mATe M. S. M. nI M. C brAMca lAInamAM merajathI mAIla 17 pazcimamAM, kahApurathI mAIla 13 hAtha kalaMgaDA sTezana che. tyAMthI be mAIla uttaramAM kaMja gAma che. posTa ophIsa tathA tAra ophIsa che, pAse ja tIrthakSetra bAhubalI pahADa upara jagavalalabha pAzvanAthajInuM tIrtha che. tyAM che. dharmazAlA che. kA, zu. 15, ce. zu. 15 puname meLo bharAya che, tIrthanI vyavasthA mahArASTra ve. jaina pariSada kare che. kolhApuramAM 1 maMdira, sAMgalImAM maMdira che, beDIMga che, hubalI pAse helIpaTTanamAM samrATa saMmatinA 10 maMdira hatAM. nAzIka nAzIka roDa sTezanathI cha mAIla dUra gedAvarI nadInA kAMThe nAzIka zahera AveluM che. ahIM pUrve padmaprabhusvAmInuM tIrtha hatuM, tethI A zahera padmapura nAme prasiddha hatuM. caMdraprabhujInuM suMdara maMdira hatuM. ahIM atyAre traNa jinamaMdira che. zrAvakanI vastI thoDI che. ahI rAmacaMdrajIe vanavAsano amuka samaya pasAra karyo hate. vaiSNanuM yAtrAnuM dhAma che. nadImAM nhAvAnuM ghaNuM puNya manAya che. vaiSNava ane ziva maMdira puSkaLa che. rAmakuMDa, sItAvana vagere jevA jevA che. cAra mAIla dUra TekarI upara guphAomAM bauddha sthApatyanA namUnA che. tenI mUtio paNa che, paraMtu atyAre te pAMDa tarIke oLakhAya che. tene pAMDava guphA kahe che. A sivAya ahIMthI viza mAIla dUra thaMbaka vaiSNava tIrtha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - itihAsa ] :karapa : thANA-tinAlI thANuM zrI munisuvratasvAmInA samayamAM zrIpAlarAjA ahIM AvyA hatA. suMdara jainamaMdire te vakhate paNa vidyamAna hatAM. atyAre zrI trASabhadevajInuM suMdara maMdira che. temaja bApAla mayaNAsuMdarI ane navapadArAdhananA ulekhavALuM navuM jinamaMdira banyuM che. sepArapurapaTTaNamAM paNa zrIpAlarAjA gayA hatA. zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM 108 nAmomAM sepArI pArzvanAthajInuM paNa nAma che. vastupAla tejapAlanA samaye ahIM zo rASabhadevajInuM maMdira hatuM. teo ahIM darzanArthe AvyA hatA. maMtrI pethaDakumAre ahIM pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. " bIrAkure vArthaHi " vijApura vijApuramAM teramA sikAnI sahastraphaNA pArzvanAthajInI suMdara pratimAjI bheMyarAmAMthI nIkaLela che. khAsa darzanIya che. pratimAjI zvetAMbarI che. A sivAya A zahera prAcIna jaina rAjAonI rAjadhAnI tarIke rahela che. jAlanA nijhAma sTeTamAM jAlanA moTuM gAma che. tyAM mahArAja kumArapAlanA samayanuM prAcIna bhavya maMdira che. tyAM paTavA leke rahe che te badhA che. jenI che. tyAM jUnI paTTAvalIo ghaNI maLe che. digaMbaronuM gAma svAmInuM tII paNa prasiddha che. tenI pAse zravaNuM belagula zahera che. tyAM DuMgara upara 60 phUTa UMcI da. mUrti che. hemadagiri karNATakamAM alArI jIllAmAM kiSkidhAthI zarU thatI parvatazreNI zikhara para killAmAM bha. zrI zAMtinAthajInuM tIrtha hatuM. hAla viccheda che. ' * tinAlI bejavADAthI madrAsa lAInamAM tinAlI jaMkazana che. pratimAjI jamInamAMthI nIkaLela che. tAMbarI che. tyAM tIrtha sthApana thayela che. pisTa tathA tAra ophisa badhuM che. machalIpaTTana pAse guDIvADAmAM paNa bhUmimAMthI bhavya jinamUrti nIkaLelI che. tIrtha che. mahArASTramAM punAsolApura, kelahApura, sAMgalI, habalI, ahamadanagara, devalA vagere sthAnamAM paNa suMdara jainamaMdira, dharmazALA, upAzraya, nonI vastI che. punAmAM 8 suMdara maMdira che. AtmAnaMda jana putakAlaya che. pAThazALA che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bherA jaina sUtra graMthAmAM sindhu-sauvIranA rAjA *udAyInuM vItabhayapattana prasiddha nagara che. A sindhu-sauvIra e ja atyAranuM jehulamanA kinAre rahelu bherA che. A bheMza paMjAba bharamAM prAcIna sthAna kahevAya che. ahIMthI jehulama nadI lagabhaga *sindhu-sauvIranA rAjA uddayInu` pATanagara vItabhayapattana hatuM. A rAjAe ceDA mahArAjAnI putrI prabhAvatInI sAthe lagna karyA pachI rANInA sasathI jaina dharmAMtA dRDha raMga lAgyA hatA. rANI parama jaina dharmI hatI vidyamAlIdeve peAtAnA AtmakalyANa mATe-- samyakatvanI prApti mATe, gRhasthadazAmAM citrazALAmAM kAusagga dhyAne rahelA ane bhAvasAdhurUpa zro vIraprabhunI pratimA, humahu prabhunA jevI ja banAvI kapila kevalI pAse pratijJA karAvI. pachI khA pratimA samudramAM vahANudvArA prayANa karatA vyApArIne kapAtamAM peka karIne ApI. vyApArIe pratimAjIne rItabhayapattana lAvyeA. ahIM Akhare jyAre rASTrI prabhAvatIe vidhipUrvaka darzana stuti karI tyAre kapATamAMthI pratimAjI nIkaLyAM. rANI A pratimAne rAjamahelamAM laI gayA. tyAM bhakitapUrvaka niraMtara pUjana stavana dezanA da kare che. rAjA paNa bhakita-upAsanA kare che. eka vara nimittathI peAtAnuM mRtyu najIka jANI rAjAnI rajA laI prabhAvatI dIkSA svIkArI mRtyu pAmI svage sidhAve che. pAchaLathI kudAsI devadattAne paNa bhakatanA lAbha maLe che ane te suMdara svarUpavAna thAya che. enu nAma suvarNAMgulIkA paDe che. avantinA capradyote suvaNuM'gulIkanu' ane prabhAvika zrI mahAvIra devanI mUrtinu paNa sAthe ja apaharaNa karyuM. Akhare udAyISme ca pradyota upara humalA karI dharAvI tenA mastaka upara mama ArIti zabda kAtarAvI, keda pakaDI sAthe lIdhA. rastAmAM anpura( madasAra )mAM paryuSaNAnA savatsarInA divase caMDapradyote paNa upasa karavAthI peAtAnA svAmI bhAi dharI dAIye caDapradyotane mukata karyAM. pachI vItabhayapattana AvI rANI bhAvatI ke je deva thaI hatI, tenA upadezathI pratiSedha pAmI, zrIvIraprabhunA hAthe paNA vaI bhalyAdhu sAdhyuM. urdIe rAjya peAtAnA putrane badale bhANejane Apyu hatu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 4ra7 : takSazilA traNathI cAra keza dUra che. paMjAbathI pezAvara jatAM lAlAsA nAmanuM jaMkazana Ave che ane ahIMthI bhera tarapha rave jAya che. bherA sTezana che. vartamAna bherAne vasyA lagabhaga 800 thI 900 varSa thayAM che. ahIM paDe jenonI vastI sArI hatI. atyAre tyAM jenonAM ghara nathI, mAtra eka prAcIna jana maMdira che. ahIM atyAre mAtra ( A pradezamAM jenene osavAlane bhAvaDA kahe che. prAcIna kALamAM bhAvaDAgaccha paNa hatA.) da duhag (jainene vAsa) che. A prAcIna maMdirane pU. A. zrI vijayevalabhasUrIzvarajInA ziSyaratna zrI hanavijayajI mahArAjanA upadezathI paMjAbanA jaina saMgha-zrI AtmAnaMda ja mahAsabhAe chIddhAra karAvyA che. sAthe eka nAnI dharmazALA 5Na baMdhAvI che. tIrthasthAna prabhAvika ane camatkArI che. takSazilA A sthAna paMjAbamAM rAvalapiMDIthI nirUtyamAM kara mAIla dUra ja rAhIlA Texila eja takSazilA che. tene ItihAsa pAchaLa viccheda tIrthomAM Ave che. paMjAbanuM A prAcIna tIrthadhAma ane jJAnavidyApIThanuM kendrasthAna che. takSazilA zrI AdinAthajI prabhunA suputra bAhubalInI rAjadhAnI hatuM. ane rASabhadeva prabhu paNa vihAra karatA chadmasthakAlamAM ahIM padhAryA hatA. prabhujInA smAraka nimitte bAhubalIjIe dharmacakranI sthApanA karI hatI, mATe hindabharanuM A prAcIna tIrthadhAma che. tyAra pachI A pAMcamA ArAmAM vikramanI prathama zatAbdImAM thayelA ane zatruMjayaddhAraka zrIbhAvaDazAhanA suputra jAvaDazAha, takSazilAmAMthI zatruMjayagiri. rAja upara birAjamAna karavA zrI trASabhadevajInI bhavya mUti lAvyA hatA. pachI zrI laghuzAntistaMtranA kartA zrI mAnadevasUrijIe takSazilAnA zrI saMghanI zAMti mATe laghuzAntistotra banAvyuM hatuM. traNa varSa bAda A nagarane svecchAe vaMsa karyo hate. vikramanI pAMcamI zatAbdine A prasaMga che. takSazilAne uccAnagara nAmane eka pADe che. ahIM na vidyApITha hatuM. vAcA umAsvAtijIe tatvArthasUtra A vidyApIThamAM adhyayana karAvavA mATe racyuM hatuM ema manAya che. atyAre te takSazilAnI cAre bAju khaMDiyere che. prAcIna rasUpa, sikkA, jana matio nIkaLe che. vizeSa mATe juo viccheda tIrthomAM takSazilA. pitAnA divAnanA kahevAthI bhANeje A rAjarSine viSa apAvyuM. Akhare rAjarSi mATe padhAryA. pachI nagararakSaka deve dhULane varasAda varasAvI vItamayapattanane dabAvI dIdhuM-vinAza karyo. A nagarano uddhAra mahArAjA kumArapAle vIra ni. saM. 1668 mAM karAvyo ane mati bahAra kADhI lIdhI. basa, e ja purANuM vItabhayapatana Aje bherA tarIke prasiddha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUMgA - : 428 : kAMgaDA paMjAbamAM kAMgaDA paNa eka prAcIna tItha che. sa. 1000thI laIne sa. 1600 sudhI jainadharmanuM eka mahatvanuM kedrasthAna kAMgaDA rahyuM che. kAMgaDA lAhAra(lAbhapura)thI relveraste 170 mAila dUra pUrvottara dizAmAM che. nagaranA nAmathI ja jIllAne paNa kAMgaDA kahevAmAM Ave che. khAkI jIllAnI esA vagere te kAMgaDAthI 11 mAIla dUra dhamazAlA ? gAmamAM che. A pradeza trima kahevAya che. pahADI vibhAganI rAjadhAnI kAMgaDA hatuM. . [ jaina tIrthonA kAMgaDAnuM prAcIna nAma ' suzamapura ' hatuM. A nagara mahuAbhArata kALanA mulatAnanA rAjA suzacaMdre vasAvyu hatu. A rAjAe madgAbhAratanA yudhdhamAM durgaMdhana taraphathI virATanagara upara caDhAI karI hatI ane temAM hAra pAmI, tyAMthI nAsI trigamAM AvIne bharAye ane ahIM peAtAnA nAmathI A nagara--suzama'pura vasAvyuM. vijJaptitriveNImAM lakhyu che ke-kAMgaDAmAM birAjamAna zrI AdinAtha bhaga vAnanI mUrti, neminAtha bhagavAnanA samayanA rAjA suzame sthApita karI hatI. kAMgaDAnu' trIjuM prAcIna nAma bhImakeATa' paNa male che. temaja nagarakITa nAma pazu male che. kAMgaDAnI AjImAjInA pradezane kaTauca' paNa kahetA hatA. trijJaptitriveNI jenI racanA sa. 1486mAM thai che temAM kAMgaDAne mATe mahAyurSa' ullekha karAye che. kAMgaDAne kille pasiddha che mATe tene kADha kAMgaDA paNa kahe che. kAMgaDA bANugaMgA ane mAMjhI nadInA saMgama upara eka nAnA pahADI TIlA upara vaselu che. ahIM lakSmInArAyaNunuM eka madira hatu, je 1962nA dharatIkampamAM naSTa thayu. ambikAnA madiramAM e nAnAM nAnAM jainamaMdira che, jenA daravAjo pazcima tarapha che. eka madiramAM eka siMhAsana rahyuM che ane khIjA maMdiramAM zrI RSabhadevajInI beThI mUrti che. A mUrti nIce 1para3nA savat che, jenA ullekha kRti gAme karyAM che. temaNe ahIMnA kAlikAdevInA maMdiramAMthI eka khIjA lekhanI paNu kApI lIdhI che jemAM zarUAtamAM "mA~ ti zrIzinAya namaH 2 lakhyuM che. AmAM sa. 1566 ane zaka sa'vat 1413 nA ullekha che. kAMgaDAmAM atyAre sauthI prAcIna madira IMdrezvaranu che, je rAjA IMdre manAvyu che. A rAjAnA samaya sa. 185-1088 che. madiramAM te eka ziva liMga parantu maMdiranI bahAranA bhAgamAM be mUrtio che, eka mUrti upara vRSabhatu lAMchana che eTale te zrI RSamadevajInI suMdara mUrti che. A mUrti sudara *1431 savat barAbara maLe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] :xac: paMga padmAsane beThelI che. bIjI mUrti paNa eThI ja che. A banne mUrtie daravAjAnI divAlamAM majabUta cADelI che. eka mUrta upara lekha A pramANe che-- (1) oma saMvat 30 gacche rAjakule sarirabhUda (2) mayacaMdramA [] sajIvyo mahacaMdrAjya [ ta ] (2) svAmonaSadma [ | ] sidvAJarAta: Ta (4) DhAldgani []i / raheti x[ sLI ] [ta(1) [5] vA-dharma--yAyinI / aniAM mutau (6) [ tattva ]| [ jaina ]dharma(1)rAyaLI / jyeSThaH ' Turano ? (7) [ x ] 1 [ tA ] jainiSTha ghumarAmiyA / pratimeyaM [ 6 ] (8) ........................sujJayA | hArita........ bhAvA--ema sa'. 30 mAM rAjakulagacchamAM zrI abhayacaMdrasUrijI thayA. temanA ziSya amalaca'dra(sUrijI) hatA temanA caraNakamalemAM bhramara samAna siddha thayA. temanI pachI DhaMga, ane DhoMgathI caTTaka thayA. temanI bhAryA rahyA hatI. te (pArzva) dharmonuyAyinI hatI. ene jaina dharmamAM tatpara putra thayA. temAM meTAnuM nAma kuDalaka ane nAnAnuM nAma kumAra hatu........nI AjJAthI jA pratimAjI manAvyAM che. jyAre bIjI mUrtinI gAdImAM che, cAra hAthavALI sakhIe bhaktithI name che ane bIjI bAju hAthIe name che tevAM citra che. A sivAya eka baijanAthanA maMdira pAse, je sthAna nagarakeTathI pUmAM 23 mAIla che; te sthAna para maMdira banyuM che. tenu prAcIna nAma krIrAma hatu. vaidyanAthanA maMdiranA bahAranA bhAgamAM khIjA ghaNAM maMdire che. emAM vacaluM maMdira savitAnArAyaNu-sUrya devanu che. emanI gAdI upara je lekha che te jaina dharmanA cAvIzamA tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhune che. A pratiSThA sa. 1296 mAM devabhadrasUrijIe karAvI che. jIe te lekha A pramANe che " oM saMvat 1296 varSe phAguNavadi 5 khau kIragrAme brahmakSatra - gotrotpanna vyava0 mAnU putrAbhyAM vya0 domhaNa AlhaNAbhyAM svakAritazrImanmahAvIradeva caitye // * rAjakulagaccha zvetAMbara saMdhamAM che. sanmatitaka upara sudara vistRta TIkA karanAra- TIkAkAra tArkikapa cAnana zrI abhayadevasUrijI rAjagacchanA ja che. upara je trIsane savata ApyA che emAM hajAranA AMkaDA caDhAvavAnA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMgaDA : 430 : [ jaina tIrthone bhImahAvIrajinamUlabiMbaM Atmazreyo[ thaM ] kAritaM pratiSThita bhIjinavallabhamarisaMtAnIya rudrapallIya zrImadamayadevasariziSyaiH shriidevbhdrtamim A bane lekhe e ja vastu sUcave che ke zvetAMbara jainAcAryoe ahIM pratiSThA karAvI che. uparyukta bane maMdire sAthe A mUrtione ke lekhone saMbaMdha nathI; mAtra ApaNe te A prAMtamAM prAcIna samayamAM paNa jaina maMdira, tomatio vagere hatAM e ja jANavAnuM che. A sivAya A vigata prAMtamAM ghaNuM sthAnamAM na mUrtio ane jenA maMdironA avaze upalabdha thAya che. vizvanAtha paparolAnA sTezana ane DAka baMgalAnI vaccenuM gaNapatinuM maMdira jaina maMdira jevuM dekhAya che. kAMgaDAmAM atyAre te mAtra A pramANe sthiti che- 1. killAmAM aMbikAdevInA maMdira pAse be nAnAM jinamaMdira che jemAM ekamAM zrI AdinAtha prabhunI mUrti che, jenA upara 15ra3nA lekha che. 2. IMdrezvaranA maMdiramAM maMDapanI dIvAlamAM be renamUrti che. vijJaptitriveNI ke jemAM pharIdakeTathI jainasaMgha yAtrAe AvyuM che, te vakhate ahIM athata AjathI lagabhaga 600 varSa pahelA nIce pramANe sthiti hatI. kilAmAM zrI AdinAtha prabhunuM maMdira hatuM. enI pAse ja zAsanavI zrI ambikAnI mUrti hatI. zaheramAM traNa maMdiro hatAM 1. sImasiMhe banAveluM zrI zAntinAthajInuM maMdira 2. rAjA rUpacaMdanirmita zrI mahAvIra maMdira 3. AdinAthajInuM maMdira, A maMdira prAyaH hAzIyArapura jIlalAnA "jeje' tAlukAmAM ke jyAM jainonI purANI vastI che tyAM daMtakathA cAle che ke AjathI 600 varSa pahelAM kahAnacaMda kaTa zrI AdinAthajInuM maMdira banAvyuM hatuM. A e ja maMdira lAge che. A sivAya vijJaptitriveNInA lekha mujaba ahIM gopAcalapura, nananavanapura, keligrAma ane koThIpuramAM jaina maMdire hatA. eka rIte A paMcatIthI yAtrA thAya che. A gAmonAM vartamAna nAma A pramANe kramazaH che. gura ke je kAMgaDAthI 10 mAIla dUra che. "nAdaune" je kAMgaDAthI 20 mAIla dUra che, mATalA je nAlaunathI 20 mAIla dUra che. koThIpura A gAmane nirNaya nathI thaI zake, paraMtu A zrAvAnI vastI ghaNI hatI. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 431 : pUrvAcAryAnuM paribhramaNa paMjAbanA A prAcIna tIrthanA jIkhAranI khAsa jarUra che. pi pU. zrI zmA. zrI vijayavallabhasUrijIe, AtmAnaMda jainamahAsabhAdvArA A mahiranA azudhdhiAra mATe prayatna zarU karAvyA hatA parantu sarakAranI rajA maLavAthI A kAma aTakayu che. jainasa`ghe saMgaThita thaI prayatna karavAnI jarUra che. A aitihAsika sthAnane vizeSa paricaya vijJaptitriveNI ane DaoN. banArasIdAsajI jaina lAhAranA sainatihAsa ne kAMDhA '' nAmaka lekhamAM vistArathI ApyA che. jijJAsuoe te vAMcI levA bhalAmaNa che. meM pazu emanA ja AdhAra ahIM lIdheA che "; na pa'jAkhamAM pUrvAcAryAMnuM paribhramaNa paMjAbamAM ane yu. pI. prAMtamAM jaina dharma bahu ja prAcIna kAlathI pracalita che. zrI RSabhadeva prabhu chadmasthakAlamAM takSazilA, hastinApura vagere padhAryA che ane tyAM toryAM sthapAyAM che. AvI ja rIte mathurA pazu ne dharmanuM prAcota tItha dhAma che. zaurIpura paNa prAcona tIrtha sthAna che. bhagavAna zrI mahAvIra prabhu vitabhayapattana padhAryAM hatA ane sindhu-sauvIranA pratApI rAjAne dIkSA ApI rAjiSa banAvyA hatA. 1 gyAsuddhastisUrine zramaNu saMgha paMjAkhamAM vicaryAM che. sUrijInA upadezathI samrAT sa'pratie takSazilAnA prAcIna dharmacakrarUpa tIrthanA uddhAra karI stUpa banAvyA hatA, e aghAvadhi vidyamAna che. A stUpa atyAre paNa sapratinA stUpa tarIke prasiddha che. 2 mUDIvatasUrijI ahIM vicaryA che. 3 saMvatsarI parivartanakAra ane gabhillecchaka kAlikAcAryajIe A prazne zanA rAjAone jainadharmI banAvyA hatA. ahIMnA zramaNu sadha bhADA gacchA kahevAtA jethI ahIMnA jainA atyAre pazu bhAvatA ja kahevAya che. 4 AcAryAM zrI zAMtiANika A pradezamAM vicaratA hatA ane uccAnagara zAkhAnA kahevAtA hatA. A uccAnagara takSazilAnA pADA hatA. ahIM jaina zramaNeAnA vidyAbhyAsa mATe vidyApITha hatAM. 5 AryasamitasUrijI ke jee vasvAmInA mAmA hatA, temaNe ahIM jaina dharmanA suMdara pracAra karyo hateA. 500 tapasvIone jaina dharmanI dIkSA ApI hatI. brahmaDhIpikA zAkhAnA sthApaka teo hatA. temaja dakSiNAcAya, leAhAcAya vagere paNa vicaryA che ane agravAlene jaina dharmanA upAsaka banAvyA che. *tina pu, mathurA, zaurIpura vage' tIrthasthAnenA paricaya mATe pUrva dezanAM jaina tIrthaM jIda temaja yu, pI. nAM taze. ame dhyA, kazo vagere pUrva dezanAM jaina tIrthomAM vAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvAcAryonuM paribhramaNa : 43ra : [ jaina tI ' - 6 mAnadevasUrijIe takSazilAna jana saMghanI zAMti mATe laghuzAntistotra banAvyuM hatuM - 7 vAcaka umAsvAtijI uccAnagarI zAkhAnA vAcanAcArya hatA. temaNe ahIMnA vidyApITha mATe tatvArtha sUtra banAvyuM hatuM - 8 cInI yAtrA enasaMga lakhe che ke-siMhapuramAM ghaNuM na maLe ane jina maMdira eNe joyAM hatAM - sara elekajhAnDara kaniMgahAma lakhe che ke siMhapuranuM arvAcIna nAma kaTAkSa tIrtha che ane sara oralasTAIna lakhe che ke-siMhapuranA jaina maMdiranAM khaMDiyera kaTAsathI be mAila dura "mRti' gAmamAM vidyamAna che. purAttava vibhAge ahIMthI 26 gADA bharI patthara vagere laI jaI lAhoranA myujhIyamamAM rAkhela che. - ha. AcArya zrI hariguptasUrijI ahIM padhAryA hatA ane ahIMnA huNa vaMzIya rAjA teramANane pratibadhI jaina banAvyuM hatuM. emanA ziSya A. zrI pradyotanasUrae "kuvalayamAlA kathA'nI prAkRtamAM racanA karI hatI. 10. bA. zrI amalacaMdrasUrijI ke jeo rAjagacchanA hatA, temaNe ahIM vicarI kAMgaDAmAM jainatIrtha sthApyuM hatuM. 11. A. zrI jinadattasUrijI ahIM padhAryA tyAre paMjAbamAM jainadharmanI pUre pUrI unnati-jAhojalAlI hatI. temaNe ahIM pAMca nadInA saMgamasthAne pAMca pIrAnI sAdhanA karI hatI. jinakuzalasUrijI derAulamAM svargavAsI thayA hatA. devabhadrasUrijI paNa ahIM vicaryA che. 12. u. zrI jayasAgarasUrijIe pharIdapurathI kAMgaDAne saMgha kaDhAvyuM hatuM. 13. jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajI (1640 thI 1643) samrA akabara ne pratibaMdha ApavA gujarAtathI phatehapurasIkI padhAryA hatA ane ahiMsAnA ane tIrtharakSAnAM pharamAne meLavyAM hatAM. AgarA, zaurIpura, phatehapuramAM pratiSThA karAvI che. mathurAnA para7 stUpanAM darzana karyA che. zaurIpurane saMgha kADhaye hatuM. - 14. sUrijI pachI u. zrI zAMticaMdrajI, . zrI bhAnucaMdrajI, sidhdhicaMdrajI, A. zrI jinacaMdrasUrijI, u. zrI jayasoma, u. zrI samayasuMdarajI, A. zrI vijayasenarijI, 5, zrI naMdivijayajI vagere vagere jainazAsananA samartha vidvAne-- tiro ahIM padhAryA hatA. mugala samrATa akabarane ane jahAMgIrane dharmopadeza Ape hate. maMdira tathA graMtho banAvyA hatA. mahAna padavIo meLavI hatI. zAomAM vijayapatAkA pharakAvI hatI. aneka dhArmika zubha kAryo karAvyAM hatAM. : auraMgajhebanA julmI samayamAM jaina sAdhuone vihAra ocho thayo. zrInI gAdI sthapAI ane aDhAranI sadImAM DhaMDhaka matane pracAra thaze. maMdiranI mAnyatA ochI thaI, ajJAnAMdhakA2 phelAyo. gADha timira chavAyuM hatuM tyAM dharmavIra zrI buTerAyajI-budhivijayajI gaNi paMjAbadezeAdhAraka thayA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] ' ': 433 : pUrvAcAryonuM paribhramaNa temanA ziSyaratna zrI mUlacaMdajI-muktivijayajI gaNi thayA. gurUziSya paMjAbamAM mahAna krAMti phelAvI paMjAba sudhA. paMjAba dezanA AdaudhAraka A gurUziSyanI belaDI che. buTerAyajI mahArAjanA upadezathI paMjAbamAM sAta jinamaMdire navA banyA che. pAchaLathI pU.pA. A. zrI vijayAnaMdasUrijI ane temanA vidvAna ziSyaratnae paMjAbamAM janadharmanI ti javalaMta karI. atyAre zrI vijayavalabhasUrivarajI paMjAbamAM gurUkula, koleja ane nUtana jinamaMdira sthapAvI paMjAbane jAgRta karI rahyAM che. AvI ja rIte muktivijayajI gaNivaranA samudAyanA muni mahArAja zrI dazanavijyajI Adi tripuTI mahAtmAoe meraTha, mujapharanagara, saradhanA, bhorI, pArasI, pIThalekara, jhuDapura, rAdhanA vagere sthAnamAM jaina dharmane pracAra, maMdira lAyabrerI, pAThazALA sthapAvyAM che. mathurAnA jIrNodhdhAranI pratiSThA karAvI che. AgrAthI zaurIpurane saMgha kaDhAvyo che vagere vagere dharmapracAra cAle che. bhavya vidyAlaya-gurUkulanI taiyArI cAle che. pahelIvAla prAMtamAM paNa pracAra kare che. TUMkamAM paMjAba ane yu. pI. jaina dharmanA bhUtakALamAM kendrasthAne hatAM tema atyAre paNa bane te jarUrI che. - vizeSa jANavA mATe paMjAbameM jana dharma " lekhaka muni mahArAja zrI darzanavijayajI mahArAjane lekha jaina satya prakAzanA pAMcamA varSanI phAIla jue. atyAre paMjAbanA dareka mukhya zaheromAM suMdara jaina maMdira che. khAsa aMbAlA, ludhIyAnA, jIrA, amRtasara, mArakeTalA, gujarAMvAlA, hoMzIyArapura, zIyAlakeTa, rAyakoTa, mUratAna, lAhora, jammu, derAgAjIkhAna, khAnakADAgara, pezAvaramAM banu vagere vagere sthAnamAM jinenI vastI ane maMdire che. gujarAvAlAnuM pU. zrI AtmArAmajI mahArAjanuM samAdhisthAna darzanIya che. tyAMnuM gurUkula paNa prasidhdha che. AtmAnaMda jaina keleja, skula, aMbAlA vagere javA lAyaka che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasa A nagarI bahu prAcIna che. ahIM sAtamA tIrthaMkara zrI supArzvanAthajI ane tevIzamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthajInAM cAra cAra kalyANaka thayAM che. hAlamAM ahIM zvetAMbaranAM nava jinamaMdiro che. temAM rAmaghATanuM maMdira mukhya che. tenI vyavasthA yativarya zrImAna nemicaMdrasUrijI tathA vidyAlaMkAra zrImAna * zrI supArzvanAtha bhagavAnanA pitAnuM nAma supratiSa rAjA, mAtAnuM pRthvI rANI, mAtA pRthvIrANInAM baMne paDakhAM regathI vyApta hatAM paraMtu jyAre bhagavAna mAtAnI pakSImAM AvyA pachI baMne paDakhAM rogarahita ane suvarNavarNa tathA ghaNu sukomaLa thayAM mATe putranuM nAma supAzva rAkhavAmAM AvyuM. (bIje evo paNa ullekha maLe che keprabhunA pitAnAM bAne paDakhAmAM kADhane rAga hata; bhAgavatanI mAtAe tyAM hAtha pheravavAthI te rega maTaye hate.) zrI supArzvanAtha prabhujInAM ovana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna A cAra kalayANuka banArasamAM thayA hatA. temanuM baso dhanuSa pramANa zarIra ane viza lAkha pUranuM AyuSya hatuM. suvarNa varNa ane laMchana sAthIyAnuM hatuM. 4 zrI pArzvanAtha bhagavAnanA pitAnuM nAma azvasena rAjA, mAtAnuM nAma vAmA rANI. bhagavAna garbhamAM AvyA pachI mAtAe aMdhArI rAtre potAnI pAsethI jAte sapa dIThA hatA. te sarSanA javAnA mArgamAM vacamAM rAjAne hAtha hato te dekhI rANIe hAtha uce karyo. rAjAe jAgIne pUchyuM kema hAtha UMce karyo? rANIe sarSa dIThAnuM kahyuM. rAjA kahe e jUThuM che. pachI dIpakathI jotAM sApa joyo, AthI putranuM nAma pArtha mAra rAkhyuM. temanuM nava hAthapramANu zarIra ane so varSanuM AyuSya hatuM. zrI pArzvanAtha prabhujInAM ovana, janma, dIkSA ane kevalajJAna cAra kalyANaka thayAM che. prabhujIne nIla varNa ane sarpanuM na hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 435 : banArasa hIrAcaMdrajI rAkhe che. A sivAya zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha prabhujInuM, AdinAtha prabhA, zrIrUSabhadeva prabhajana. zrI kezarIyAnAtha prabhaLana, zI gADI pArzvanAtha prabhujI, zrI zAtinAtha prabhujInuM vagere maMdira che. ahIMyA maMdira prAyaH trIje ke cothe mALe hoya che. ghaNI ADIavaLI nisaraNIo caDavI paDe che. aMdhArI galI jevuM lAge che. yAtrALuoe bahu sAvadhAnIthI darzane javuM. keTalAMka maMdiro zikharabaMdha che ane keTalAMka gharadaherAsarajI jevAM che (tyAlaya che.) vyavasthA bAbuzAhI che. rAmaghATanuM maMdira gagAkAMThe AveluM che, e ghATathI bIjA ghATa paNa najare paDe che. zaheramAM utaravA mATe kerI bajAramAM aMgrejI keThInuM sthAna che. sAdhuene utaravAnuM paNa A ja sthAna che. yAtrALuo paNa ahIM ja utare che. ahIMthI mA mAIla dUra bhelUpura che. bhelupura A banArasanuM parU che. zrI pArzvanAtha prabhunuM vana ane janmakalyANuka sthAna manAya che. ahIM zrI pArzvanAtha prabhunuM suMdara maMdira che. vizAla dharmazALA paNa najIkamAM ja che. moTA saMghe prAyaH ahIM ja utare che. ahIMthI ja mAIla dara bhedanI vAta che. bhadainI bhadainImAM gaMgAkAMThe vaccharAja ghATa upara suMdara maMdira che. zrI supArzvanAtha prabhujInuM yavana ane janmasthAna manAya che. ghATa upara A maMdira bahu ja mahatuM ane upayogI che. nIce utaravAnAM pagathiyA bAMdhyAM che. TheTha gaMgA nadImAM utarAya che. ahIM jIrNodhAranI jarUra che. ghATamAM moTI phATa paDI che. ' jaladI samarAvavAmAM nahiM Ave te maMdirane paNa nukazAna pahoMcavA saMbhava che. ghATa upara savAranuM dRzya bahu ja manarama lAge che. banArasanI mahattAne khyAla tyAMthI vache Ave che. A ghATa vacharAjajIe baMdhAvela hovAthI vaccharAja ghATa kahevAya che. vATa uparathI gaMgAne sAme kAMThe rahela suMdara upavanabhUmi, kAzI narezanA rAjamahela ane temanI rAjadhAnI rAmanagaranuM dazya bahu ja suMdara dekhAya che. A vacharAja ghATa upara rahelA ApaNA maMdirane ane ghATane AdhAra thavAnI bahu ja jarUra che. gaMgAne pavitra karI rahela A maMdira ane ghATanA udhAramAM bahu vilaMba thaze te pariNAma bahu ja aniSTa Avaze. ghATamAM nIce maTI phATa paDI che. gaMgAnuM pANI sAmethI jorathI aphaLAI aMdara jAya che, je ghATane nukazAna kare che. lAkho rUpiyAnA kharce baMdhAyela A ghATanA chaNIdhAra taraphakSa dula karIzuM te ApaNe pAchaLathI pastAvuM paDaze. zrI ANaMdajI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasa . = 436 [ jaina tIthI kalyANajInI peDhI, kalakattA, muMbaI zrI saMgha vageree lakSa ApI zIdhrAtizIvra jIrNoddhAra karAvavAnI jarUra che. vividha tIrthakalpakAra be vArANasIkalpamAM " kAzImAM banelI ghaTanAo Ape che, jene sArA nIce mujaba che. " dakSiNa bharatArthanA madhya khaMDamAM kAzI nAmanI nagarI che. varaNA ane asi nAmanI be nadIo ahIM najIkamAM ja gaMgA nadIne maLe che tethI bIjuM nAma vArANasI che. ahIM sAtamA tIrthaMkara zrI supArzvanAthajI IphavAku kulanA rAjA mahipatinI paTTarANe pRthvIdevInI kukSImAM janmyA hatA. anukrame rAjyalakSamI bhagavyA pachI saMvatsarI dAna ApI dIkSA paNa grahaNa karI hatI. bAdamAM nava mahInA chadmasthAvasthAmAM vicarI, kevaLajJAna paNa ahIM ja prApta karyuM hatuM. A rIte zrI supArtha nAtha bhagavAnanA cyavana, janma, dIkSA ane kevala ema cAra kalyANaka thayAM che. trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAna paNa IphavAku vaMzanA azvasena rAjAnI paTTarANa vAmAdevInI kukSIthI ahIM ja janmyA hatA. temanA paNa avana, janma, dIkSA ane kevala cAre kalyANaka ahIM ja thayA che. makiNukAnA ghATa upara paMcAgni tapazcaryA karatA kamaTha nAmanA tApasane zrI pAzvanAtha bhagavAne kumArapaNAmAM ja tenI sAme baLatI dhUNInA kASTha (lAkaDA)mAMthI baLatA sApane bahAra kaDhAvI, jIvanadAna ApI navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo hato ane kupatha(mithyAtvamAga)nuM nirasana karyuM hatuM. * A nagarImAM ja kAzyapa netravALA cAra vedanA jANakAra vakarmamAM kuzaLa ane samRdhazAlI ane sAthe ja janma pAmelA jayaghoSa ane vijayaSa nAmanA be uttama brAhmaNe thayA hatA. eka vAra jayazeSa gaMgA nadImAM snAna karavA gaye tyAM sApe pakaDele deDako je ane sApane naLIAe pakaDele je. neLIo sapane khAI rahyo hato ane sarpa deDakAnuM bhakSaNa karI rahyo hate. deDako citkAra zabda karI rahyo hate. A bhISaNa prasaMga joIne jayazeSa pratibodha pAme ane jainAcArya pAse sAdhupaNuM grahaNa karyuM. dIkSA laI eka rAtrInI pratimA vahana karI vihAra karyo. pharatA pharatA jayazeSa muni punaH Aja nagarImAM AvI pahoMcyA. mAsakhamaNanA pAraNe brAhmaNanA yajJanA pADAmAM gaucarIe gayA. tyAM brAhmaNoe AhAra na Ave ane te sthAnamAM AvavAne paNa niSedha karyo. jayaghoSa munie temane munidhama samajAvyuM ane zAstrAnusAra sAdhuonA AhAra levAno vidhi samajAvyo ane brAhmaNane pratibaMdha Ape. vizeSa virakta thayo ane bhAInI pAse ja dIkSA lIdhI. anukrame banne bhAIo kama khapAvI mekSe gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 437 : banAsa A nagarImAM naMda nAmanA nAvika thayA jeNe dharUci aNumAranI virAdhanA karI, temanA huMkArathI bhasmIbhUta thai, mRtyu pAmI, te nAvika gRhakAkIla thaye ane ATalA bhava karyAM. " gaMgAe nAvio naMdo sabhAe ghara koilo / so mayaMge tIrAe sIho aMjaNapavva // 1 // vArANasI bahuo yA tattheva Ayao / eesa vAyago jo uso ittheva samAgao || 2 || " chellA lavamAM e nAvika kAzI nagarImAM ja zA thaye| ane jAtismaraNu jJAna thayu. teNe eka ardhA zleAka banAvyA jenI pUrti dhamarUci aNugAre karI. rAjAe peAtAnA pApanI AlecanA karI kSamA mAMgI ane paramAtu tApAsaka thayA. dhaci aNugAra krama bapAvI mekSe gayA. A nagarImAM savAhana nAmanA rAjA thayA. tene eka hajAra kanyAo hatI, eka vAra tru rAjA A nagarI upara caDhI AvyA tyAre rANInA garbhamAM rahelA a'gavIre rAja ane rAjalakSmInI rakSA karI hatI, A nagarImAM khala nAmanA caMDAla muni thayA. temaNe tyAMnI rAjaputrI bhadrAne, ane tenA dvArA tyAMnA brAhmaNAne pratiSedha ApyA hatA. vArANasI nagarImAM bhadrasena zeTha hatA. temanI naMdAnAmatI patnI hatI. temane naMdazrI nAmanI putrI hatI. tyAM kASThakacaitye zrI pArzvanAtha prabhu padhAryA. nadazrIe prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI kaIka zithilatA AvI gaI. tyAMthI kALa karI zrIdevIpaNe utpanna thai. bhagavAn mahAvIrasvAmI rAjagRhamAM padhAryA tyAre zrIdevIe tyAM AvI nATyavadha khatAnyeA hate. A nagaramAM dharmaghASa ane dhayaza nAmanA e aNugArI cAturmAsa hatA. nira'tara mAsakSamaNu karatA. eka vAra ceAthA mAsakSamaNane pAraNe trIjI pArasImAM vihAra mATe cAlyA. zaradda RtunI garamIne aMge tarasa lAgI. gagA utaratAM manamAM leza pazu aneSaNIya pANInI icchA na karI. temanA guNethI AkarSAI devatAe dadhi Adi vhArAvavA mAMDayuM; tRSAthI atyaMta pIDAvA chatAM ya munioe te na lIdhu'. upayAgathI devane jANI lIdhA. Akhare devatAe vAdaLA vikalI ThaMDaka karI dvIdhI. munirAjo zAMtithI vihAra karI najIkanA gAmamAM gayA ane zuddha AhArapANI lIdhAM. A ja nagarImAM ayeAdhyApati rAjA haeNricaMdranA satyanI parIkSAnI kaseTI thai hatI ane temaNe strI-putra sahita aneka kaSTo sahyAM hatAM chatAM peAtAnI pratijJAnuM DhaDhatAthI pAlana karyuM hatu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * www.umaragyanbhandar.com Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anArasa H 438 : [ jaina tIrthone graMthakAra kahe che ke kAzI mAhAsyamAM brAhmaNe lakhyuM che ke-kAzImAM kaliyugane praveza nathI ane game te pApI, hatyAkArI paNa marIne zivajInI pAse vAse kare che vagere. temaja dhAtuvAda, rasavAda, khanyavAda, maMtravAda Adi vidyAonA jANakAra; zabadAnuzAsana, tarka, nATaka, alaMkAra, tiSa, cUDAmaNi, nimittazAsa, sAhitya Adi vilAmAM pAraMgata paMDita parivrAjake, jaTAdhArIo, yogIo Adi bAvA sAdhue; tathA cAre varNanA manuSya, aneka rasiko ane cAre dizAnA aneka kalAkAra manuSya ahIM jovAya che. graMthakAranuM A vacana Aje paNa pratyakSa anubhavAya che. vArANasI nagarI atyAre (graMthakAranA samaye) cAra bhAgamAM vahecAyelI che. (1) deva vArANasI ke jyAM vizvanAtha mahAdevanuM maMdira che ane jemAM vIza tIrthakarane* pASANune paTTa pUjAya che. ( pASANunI cAvIzI. ) (2 rAjadhAnI vArANasI ke jemAM yavane-musalamAne rAja kare che. (3) madana javArA susI, (4) vijaya vArANasI. ahIM ajainonAM eTalAM badhAM maMdira che ke jenI maNanA nathI. ahIM eka vanamAM + inakhAta nAmanA sarovaramAM (pAse) aneka pratimA ethI vibhUSita zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM citya che. A taLAvamAM sugaMdhamaya aneka kamaLa khIlelAM che ane tenI sugaMdhIthI AkarSAIne AvelA bhramarA suMdara guMjAra gAna kare che. ahIMthI-kAzIthI traNa keza krUra dhamekSA nAmanuM nagara che. tyAM gaganacumbI * pU. pA. AcAryazrI vijayadharmasUrijI mahArAja ke jemane kAzIno varSono paricaya che teozrI "prAcIna tIrthamALA saMgraha bhA. 1 "mAM lakhe che ke jinaprabhasUri jene deva vArANasI kahe che tyAM vizvanAtha maMdiramAM covIza tIrthakarano eka pASANane pada temanA samaya sudhI vidyamAna hovAnuM jaNAve che. teo eka sthaLe ema paNa lakhe che ke - zALA viSearsNe zIghaNu" A uparathI ema paNa jaNAya che ke vizvezvaranA maMdiramAM caMdraprabhunI paNa mUrti haze. * e ja pustakamAM sUrijI mahArAja jaNAve che ke-atyAre kAzImAM je thAna "mAnapurA' nA nAmathI oLakhAya che, e ja kadAca te vakhate "mAna vArANasI' hoya. + bA taLAva ane maMdirane paricaya sUrijI mahArAja A pramANe Ape che. A dantakhAta taLAva kayuM; te atyAre kahI zakAya nahiM paraMtu saMbhava che ke A maMdira bhelupuranuM maMdira heAya kAraNa ke bhelapuranI najIka ja saghana vana hatuM; je ke atyAre te tyAM paNa ghaNAkharA makAna banI gayA che. ( prAcIna tIrthamALA saMgraha bhA. 1, 5.1ra-17) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 439 : banArasa bodhIsatvanuM maMdira sUpa che. (jene "atyAre baudhdha sAranAtha kahe che ane ApaNe to siMhapurI kahIe chIe.) * kAzIthI aDhI ejana dvara caMdrAvatI nagarI che jyAM traNa jagatane kalyANakArI zrI caMdraprabhunAM cyavana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna A cAra kalyANaka thayAM che. antamAM graMthakAra kahe che kegNgodken ca jinadvayajanmanA ca prakAzi kAzInagarI nagarIyasIkai / tasyA iti vyadhitakalpamanarupabhUte, zrImAn jinaprama iti prathito munIdraH // 1 // pUvadezIya paripATImAM kavisama kAzIne paricaya A pramANe Ape che"havaI devI jaI jUnI kAsI AsaNa rAMje vAsI, bhaviyA dUra jaI nAsI, pAsa supAsa tIrthaMkara janama tehanAM zUbha a7I atirama pratimA pUjyaI dharama" 9 ] pAsa supAsa janamaha jANa sayala tIrathanA pANI ANuM, IndraI niramIta kRpA te devI naya ANaMda huu pAsaI kamaTha tapa tapaI jUu dIsaI kepasarUpa 1mA" paM. vijayasAgara sametazikhara-tIrthamAlA"mAM lakhe che- "gaMgAtaTI triNi cetya vali jinapAdukA pUcha agara ukhevIe, disaI nagara majhAri gira jinapratimA, gyAna nahiM zivalIMgane e kA" kAzInA brAhmaNe kAzI mATe keTale pakSapAta rAkhe che ane tIkarIthI pavitra magadha bhUmi mATe keTale dveSa rAkhe che. te mATe kavinA zabdo vAMcavA jevA che. kAsIvAsI kAga mUuSTha mugati lahaI, magadhi mUo nara para huIe, tIrathavAsI ema asamaMjasa bhASaI, jenataNA ni daka ghaNa e. 6 . kAzInuM asala nAma te vANArasI; te uparathI banArasa thayuM ane kAzI paNa kahevAyuM. ahIM varaNa ane AsA (asI) A bane nadIo nagaramAM vahetI jethI vANArasI nAma paDayuM. A mATe paM. saubhAgyavijaya "tIthamAlA" mAM lakhe che - eka varaNA ho dujI AsA nAma ke deya nahi madhya bhAgameM jI; vasI vArU he nagarane nAma ke dIdhe vANurasI rAmI jI." za I nagarI he rAjA haricaMdake vAcA pAlaNa premaryuM che, pANI bharIe he caMDAlane gehake cUke na ApaNA nImaNyuM che. te ho. kavi paM. jayavijayajI sametazikhara tIrthamAlAmAM kAzInuM je varNana Ape che ane emAM lakhe che ke-Thera Thera jinapratimAo che. jude jude sthAnake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banArasa [ jaina tIrthane maMdiramAM, jhADa nIce ane brAhaNenA gharanA AMgaNAmAM paNa jinapratimAo che. A vAMcI hRdaya drave che. juo temanA zabda "parataSi alakApurI jIsIe diI jahAM bahu citratau 12 che eNe nayariM deya chanavarUe janamyA pAsa supAsa tau tiSThi kAmaI deI jINaharUe pahavi karaI prakAsa ta che 13 che prathama caturmukha carcaI e pagalA karIne praNAma tau . suranara jasa sevA karaIe bhavijaNa mana vizrAma taka che 14 che mUrati mehanavelaDIe baIThA pAsa jirNoda taka kesara caMdana kusamasyae pUjaI paramANaMda taka che 15 . jaI supAsanaI dehaI e pUja prabhu jayakAra ta nayaramAM hitava nirapIIe pratimAsaMSa na parata che 16 keI dI saI rUdra bhavanamAM e kaI thApI tarU chAhi tara. keI dIsaI vipra AMgaNuIe keI mAMDI maThamAhi taka" che 17 traNaso varasa pahelAM kAzImAM A sthiti hatI. vartamAna banArasane paricaya banArasamAM atyAre nava jinamaMdire che. 1. ThaTherabajAramAM zrI yazovijyajI jaina pAThazALAnA makAnamAM zrI pArzva nAthanuM maMdira-suMdara sapheda traNa vizALa mUrtio che. 2. cintAmaNI pArzvanAthajInuM-rAmaghATanuM maMdira. A maMdira moTuM che. A maMdiramAM cAra judA judA bhAgamAM cAre derIomAM pArzvanAtha bhagavAna mUlanAyaka che. bIjI paNa ghaNuM mUrti che. bhaMDAramAM bIjI paNa pratimAo che. jemAM pAnAnI lIlI, paravALAnI lAla tathA kaseTInI zayAma pratimAo che. bheMyarAmAM paNa traNe lAInamAM mUrtio che. vacamAM zrI pArzvanAthajInI moTI mUrti che. 3. Adi bhagavAnanuM. 4. goDI pArzvanAthajInuM. 5. kezarIyAjI pAzvanAthajInuM. A pratimAjI saMprati mahArAjanA samayanAM prAcIna kahevAya che. 6. zAmaLIyA pArzvanAthajInuM. yarAmAM pArzvanAthajInI zyAma pratimAjI che. mALa upara paNa cAmukhajInI cAra zyAma pratimAo che. 7. AdinAthajInuM. 8. zAMtinAthajInuM. 9, AdinAthajInuM. jhaverInA gharamaMdiramAM suMdara sapheda hIrAnI zrI pArzvanAthajInI pratimA che. pratimAjamAM aMdara AbhUSaNe-laMgeTa vagerenI racanA bahu ja bArIkAIthI suMdara rIte Alekhela che. khAsa darzanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina tIrthAnA ] : 441 : banArasa ahIM khIjAM jovA lAyaka sthAnAmAM (1) gautamanuSyanu madira, (2) myujhIyama ke jemAM aura'gajee auSadhamanI tathA vaiSNava dharmAMnI mUrti khaMDita karelI tenA saMgrahu che. tathA khAsa karIne zrIkRSNajIe geAIna pahADa teAnyeA hateA te imeja, tathA zivajInI mATI imeja, gautamakSunI meTI lAla imeja (AkRti) khaMDita sthitimAM che. (3) mettIcada rAjAnA mAga, (4) jJAna vAva, (5) kAzIvizvanAthanuM maMdira, (6) kAzInagarI gaMgAnA kinAre vaselI hAvAthI tyAM rahelA vividha ghATA (7) sAme kAMThe rahela rAmanagaranA rAjAne mahela (8) mRtadehane khALavAnA ricaMdra ghATa, kuMDavALA maNikarNikA ghATa, dazAzvamegha dhATa (9) A sivAya gaMgAne kinAre rAjA mahArAjAe baMdhAvelA rAjamahele, Azrame, bhajana maDalIo vagere. *kAzIvizvanAthanu` madira, tene purAtattva vibhAga saMgrahasthAna, hindu vizva vidyAlaya, nAgarI pracAraNI sabhA, jayapuranA rAjA mAnasiMhai aMdhAvela mAnabhUvana vedhazALA ( A rAjAe jayapura, banAsa ane dilhI traNe ThekANe vedhazALA banAvI che je khAsa jovA lAyaka che.) hindu vizva vidyAlayamAM jaina vidyAthIo bhaNe che. hamaNAM tyAM jaina cera sthapAI che. aMgrejI keDhImAM zrI yazeAvijayajI jaina sa`skRta pAThazALA 210 pUjya A cArya zrI vijayadhasUrijI ma. nA athAga ne avirata parizramathI sthApAI hatI. jainetarAne javAba ApanAra vidvAn tro utpanna thAya te mATe A saMsthA sthapAI hatI. atyAre A pAThazALA badha che. pachI digabarA taraphathI zarU thayetra syAdvAda vidyAlaya cAle che jemAMthI custa digaMbara jaina vidvAnA pAke che. bhAratanI vidyApurI kAzImAM zvetAMbara jaina vidyAponI anivAya' jarUra che. vividha saMskRta pAThazALA, anAthAzrama, sadAvrata, antasatro, nyAya, vyAkaraNa, sAhitya, kAvyanA AcAryAdi parIkSAnA sthAnA, vagere vagere ghaNu ghaNu jovA lAyaka che. * bhAratanA hinduonuM mukhya yAtradhAma kAzI. ahInuM kAzI vizvanAthanuM ma'ri jone bhalabhannAne Azcaya thayA sivAya nahi rahe. AnA karatAM nAnA gAmanuM jaina madira vadhu svaccha, sudhA ane suMdara lAge tema che. kAzI vizvanAnuM A ma Mdira to badhAyelu che. jUnuM maMdira hatuM tenI marajIda banI che. musalamAna bAdazAha A zivAlaya teADhavA AvyA ane mahAdevajI madiramAMthI adRzya thAya che. kUvAmAM paDI jAya che. e kUvA atyAre vidyamAna che, najIkamAM kAzI karavatane kUvA che. AdhAra kATaDI ane ma`diranI masjIda khanI te tyAM hindu yAtrIe rAja jue che ane bhUtakAlIna gorava yAda karI du:khI thAya che. 56 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhaparI : 44ra : [ jaina tIrthone siMhapurI banArasa(kAzI)thI cAra mAIla dUra zrI siMhapurI tIrtha che, jyAM zrI eyAMsanAtha prabhunAM cyavana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna ema cAra kalyANaka thayAM che. siMhapurInA sthAne atyAre hIrApura-hIrAvanapura nAme gAma che. sAmAnya rIte te gAma ThIka che. siMhapurInuM vetAMbara jaina maMdira gAmathI eka mAIla dUra jaMgalamAM che, tyAM AMbAvADIyuM che. sthAna ekAMtamAM dhyAna karavA lAyaka che. tyAM eka suMdara dharmazAlA che ane tenI bAjumAM ja suMdara maMdiranuM vizAla kampAunDa che. kampAunDanA madhya bhAgamAM eka suMdara jinamaMdira che jemAM zrI zreyAMsa nAtha bhagavAnanI bhavya mUrti birAjamAna che. tenI sAme ja samavasaraNanA AkAranuM eka maMdira che, je zreyAMsanAtha prabhunA kevaLajJAna kalyANakanuM sUcana kare che. temAM prabhunI cAra caraNapAdukA che. agni khUNAmAM uparanA bhAgamAM nAnuM maMdira che, jemAM adhiSThAyaka devanI mUrti sthApI che. naiRtya khUNAmAM zrI zreyAMsanAtha prabhunAM mAtA sUtelAM che ane cauda supana jue che te ArasamAM katarelAM che. vAyavyA khUNAmAM janma kalyANakanI sthApanA che ane IzAna khUNAmAM prabhunA dIkSA kalyANa kanI sthApanA che. temAM suMdara azoka vRkSa ArasanuM banAveluM che. ane tenI nIce prabhu dIkSA le che e dekhAve che. nIcenI chatrImAM prabhunA cyavana kalyANakanI sthApanA che ane bIjI eka charImAM meruparvatane AkAra, IndrAdikanuM AvAgamana ane prabhune nhAvaNa AdinuM dazya ArasamAM ALekhela che. temaja eka chatromAM zrI yAMsanAtha prabhunI suMdara pAdukAo birAjamAna che. eka bAju A tIrthoddhAraka yativarya zrI kuzalAjI mahArAjanI bhavya mUrti birAjamAna che. kahevAya che ke banArasamAM brAhmaNenA paribaLane lIdhe na maranI vyavasthA barAbara na hatI. te vakhate yativarya zrI kuzavAjI mahArAje jagyA meLavI jainanA maMdira Adi badhuM samarAvyuM. jUnuM je maMdira hatuM tene paNa uddhAra karAvyuM. pachI dhIme dhIme maMdire vadhatAM gayAM. temaNe ane tyAMnA * zrI zreyAMsanAthajI-temanuM janmasthAna siMhapurI. pitAnuM nAma viSNu rajA. mAtAnuM nAma viSNu rA. keI derAsarajIca paraMparAgata devatA adhichita sajAnI pUjA thatI hatI, tenA upara na koI besatuM ke sUtuM. te sAjA upara je bese ke sUve tene pakava pate. prabhu mAtAnA garbhamAM AvyA pachI mAtAnA manamAM lAgyuM ke-vagurUnI pratimAnI te pUjA thAya paraMtu sajAnI pUjA kayAMye sAMbhaLI nathI. ema vicArI tyAM zALa karanAra purUSanI manAI chatAM, prabhu mAtA tyAM jaI sUtAM ane devatAe upadrava na che. tyAra pachI e sajajAne rAjA pramukhe upayoga karyo. Avo garbhane mahimA jANI ranuM nAma zreyAMsakumAra rAkhyuM. ezI dhanuSapramANu zarIra, corAzI lAkha varSanuM AyuSya, suvarNa varSa ane lAMchana geMDAnuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] caMdrapurI saMghe maLIne bhelapura, bhanI ane siMhapurI AdimAM bahAra karAvI maMdira TakAvI rAkhyAM. zrI saMghe bhakti nimitte zrI kuzavAjI mahArAjanI mUti ahIM sthApana kare che. paM. visAgarajI siMhapurIne paricaya nIce pramANe Ape che. gaMgAtaTa heThi sIhari triNi kesa janama zreyasane e, navA cha deI caMtya pratimA pAdukA sevAI siMha samIpathIe. (pR. 4, gAthA. 8) vANArasI nayarI thakI siMhapurI vikAsa tau. 18 janamabhUmI zreyAMsanI e devI ane pama kAma ta jinamUrati jinapAdukAe pUcha karUM praNAma tala 19 (jayavijayaviracita sametazikharatIrthamAlA pR ra4.) ahIMthI nA-vA mAIla dUra buddhadevane eka mere rasUpa che. je nevuM UMce ane traNa putranA gherAvAvALe che. ahIMnI jamInanuM khedakAma thatAM prAcIna bauddha matio ane bIjI keTalIka vastuo nIkaLI che. temAM eka pattharano caturmukha siMha paNa thAMbhalA upara kerele che, je jovA lAyaka che. hamaNAM bauhoe pitAnA dharmanA pracAra mATe moTuM maMdira, vizALa lAyabrerI, eka vidyAlaya ane pustaka prakAzana Adi saMsthAo sthApanA karI che. maMdiramAM buddhadevanA jiMdagInA citro ane upadezasUtro AlekhelAM che. caMdrapurI siMhapurIthI cAra keza krUra ane kAzIva 7 koza dUra caMdrapurI tIrtha che. gAmanuM . nAma paNa caMdrapurI ja che. ahIM zrI caMdraprabhunA avana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna ema cAra kalyANaka thayelA che. gAmamAM moTI suMdara zrI zvetAMbara jaina dharmazALA che. gAma bahAra aneka khaMDere ane TIMbA UbhA che. dharmazALAthI eka phalAMga eTale hara gaMgAne kAMThe ja suMdara ghATa upara TIlA upara manahara zrI jinamaMdira che. maMdira manahara, zAnta ane ekAnta sthAnamAM che. te TIlAne rAjAne kile paNa kahe che. maMdiranI najIkamAM dAdAjInI caraNapAdukA che. A TIlAvALuM sthAna aneka prAcIna vastuothI bhareluM che. dANakAma thavAthI jaina dharmanI aneka prAcIna vastuo nikaLavAne saMbhava che. ahIMthI paTaNA 146 mAIla che. banArasathI 160 mAIla dUra paTaNA tIrtha che. zrI caMdraprabhu svAmI caMdrapurI nagarImAM janmyA hatA. temanA pitA mahasena rAjA ane lakSamaNuM rANI mAtA hatAM. bhagavaMta garbhamAM AvyA pachI mAtAne caMdramAnuM pAna karavAne hala upaje, je pradhAne buddhivaDe karIne pUrNa karAvyo. e garbhano prabhAva jANuM caMdraprabha nAma dIdhuM. temanuM eka pacAsa dhanuSapramANa zarIra ane daza lAkha pUrvanuM AyuSya hatuM. zveta varNa ane lAMchana caMdranuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTaNA [ jene tIrthane caMdrAvatI tIrthane paricaya paM. zrI vijyasAgarajI mahArAja pitAnI sametazikhara tIrthamALAmAM nIce pramANe Ape che caMdrapuri cAra koza caMdraprabha janama caMdanaMI caracivuM caottArU e, pUjuM pagalAM pulita caMdra mAdhava havaDAM prathama guNaThANuM A e ? zrI jayavijayajI pitAnI sametazikhara tIrthamAlAmAM ja jaNAve che kecaMdraprabha jina avataryAe caMdrapurI suvisAla tau. zrI caMdraprabha pAdukAe nita namII triNa kAla ta7 (20) 5TaNa magadhasamrATuM zreNikanA pautra udAyIe A nagara vasAvyuM che. gaMgAne kinAre arNikAputranA hADakAM (parI) para pATalI vRkSa UgeluM hatuM te sthAne nagara vasAvyuM che. pATalI vRkSa upara nagara thapAyuM hovAthI nagaranuM nAma pATalIputra paDayuM. temaja tyAM phUle ghaNAM thatAM hovAthI tenuM nAma kusumapura paDayuM. rAjAe dareka sAmagrI sahita temaja jinamaMdirathI vibhUSita cAra khUNAvALuM nagara vasAvyuM hatuM. udAyIrAjAe ahI zrI neminAtha prabhujInA suMdara maMdiranI sthApanA karI hatI. temaja hastizALA, azvazALA, rathazALA, prAsAda, mahela, kiTale, dAnazALA, pauSadhazALA vagere banAvyuM. rAjA parama AtapAsaka jaina hatA. eka vAra rAjA pauSadha laIne sutA hatA tyAre tenA duzamane temane mArI nAMkhyA. zubha bhAvanAe marI rAjA svarge gayA. - zrI vIra bhagavAnanA nirvANa pachI sATha varSa ane mahArAjA udAyI pachI hajAma ane vezyAne putra naMda gAdIe beThe. A vaMzamAM bIjA ATha rAjAo thayA ane naMda vaMza cAlyo. navamA naMdanA vakhatamAM parama zrAvakanA kalpakanA vaMzamAM thayelA zakaDAlamaMtrI hatA. tene thUlabhadrajI ane sirIyaka be putro, yakSa, yakSadarA, bhUtA, bhUtadattA, eNa(seNuM ),veNu, raNa A nAmanI sAta kanyAo hatI. teo anukrame eka eka vAra sAMbhaLe te sarva temane yAda rahI jatuM. A nagaramAM kezA ane tenI bahena upakezA nAmanI vezyAo hatI. A nagaramAM cANakaya maMtrI rahetuM. teNe naMdarAjAnA vaMzane mULathI ukheDI maurya vaMzanI sthApanA karI, caMdraguptane gAdI para besADe tenI pachI tenA vaMzanA biMdu sAra, azeka ane kuNAla nAmanA rAjAo thayA. pachI kuNAlaputra saMprati rAjA thayA te traNa khaMDa bharatakSetranA svAmI hatA. parama zrAvaka thayA. anArya dezamAM paNa sAdhuone vihAra karAvI jaina zAsananI prabhAvanA karI hatI. suprasiddha vAcaka umAsvAtijI mahArAje sabhAgya tattvarthAdhigamasUtra ahIM ja banAvyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ItihAsa ] ahIM corAzI vAdazALAo hatI ane gaMgA nadI paNa ahIM ja vahe che. kalkI rAjA, prAtipadAcArya pramukha zrI saMgha pANImAM DubatA bacI jaze. te ja nagaramAM punaH bIje kakI thaze. tenA vaMzamAM dhamadatta, jItazatru ane evaSa Adi rAjAo thaze. A nagarImAM naMdarAjAe navANuM karADa dravya dATayuM hatuM. tenA upara pAMca stUpa hatA. A dravya meLavavAnI lAlasAthI lakSaNAvatInA sUratrANe aneka upAya karyo paNa kAMI maLyuM nahiM. ahI zrI bhadrabAhasvAmI, Arya suhastisUri, ane vAravAmI vagere moTA yugapradhAna AcAryo vicayA che. prAtipadAcArya pramukha AcAryo vicaraze. A ja nagaramAM dhana zeThanI putrI rUkamaNi kroDe senAmahe sAthe zrI vaja. svAmIne paraNavA cAhatI hatI. vAsvAmIe tene tyAga karI, tene upadeza ApI dIkSA ApI hatI. mahAmAM sudarzana zeTha dIkSA laI ahIM padhAryA tyAre marIne vyaMtarI thayelI abhayA rANIe bahu upayago karyA hatAM chatAM sudarzana zeTha acala rahyA hatA. ahIM bAra varSane dukALa paDavAthI susthitAcA pitAne sAdhusamUha kezAntara mokale. mAtra be nAnA ziSyone rAkhyA hatA. temane bhikSA sulabhatAthI na maLatI tethI aMjanabaLe rAjA caMdraguptanI thALImAMthI bhejana laI jatA. pachI cANakaye yuktithI temane oLakhyA. gurUe cANakyane Thapako Apyo ke tArA je jaina maMtrI hovA chatAM sAdhune AhAra na male ? eTale cANakya badhI vyavasthA karI. A nagarImAM mahAprabhAvika zrI vAsvAmIe potAnA rU5-parAvartanane camatkAra batAvyA hatA. A nagaramAM mAtR devatA nAmanI devInuM camatkArI sthAna hatuM. tenA prabhAvathI nagara chatAtuM na hatuM. cANakaye yuktithI nagarajano dvArA ja te sthAna ukheDI naMkhAvyuM ane pachI caMdragupta tathA parvata rAjAe te nagara jItI lIdhuM. A nagaramAM cauda vilA, smRti, aDhAra purANa ane puruSanI bahetara kalAmAM nipuNa bharata, vAtsAyana ane cANakayarUpa traNa rane thayAM che. temaja aneka vidyAonA pAragAmI vidhAne paNa ahIM thayA che. prAtaHsmaNIya zrI ArakSitasUri cauda vidyA bhaNIne ahIMthI dazapura padhAryA hatA. ahIM aneka dhanADhaye dhanakubere, dhanabhaMDArIo thayA che. paTaNA nagarI seMkaDo varSa sudhI bhAratanI rAjadhAnI ane jenapurI rahI hatI. mahArAja udAyIna samayathI laIne TheTha samrA saMprati sudhI paTaNuM mukhya rAjadhAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTaNa |H 446 : [ jaina tIryane nuM sthAna rahyuM che. ane samrATa azekanA samayane bAda karatAM bAkInA samayamAM teNe ja purInuM gauravabharyuM sthAna prApta karyuM hatuM. Aje e nagarImAM mahAna parivartana thaI rahyuM che. paTaNA pAghaDIpane 23 thI 25 mAIla lAMbuM che tenI banne bAju nadI AvelI che. paTaNathI pazcimamAM ATha kAza dUra senabhadrA nadI che. temaja najIkamAM ja sarayu nadI vahe che. te banne nadIo ahIM gaMgA nadIne maLe che. paTaNAmAM sAta pAMca zvetAMbara zrAvakonI vastI che. eka bajAramAM eka suMdara bhavya vetAMbara jaina maMdira che. (jo ke tene be maMdira kahe che paNa bane maMdira sAthe levAthI ahIM eka ja lakhela che). temAM zrI pArzvanAtha prabhunI bhavya mUrti che. najIkanA maMdiramAM paNa zrI pArzvanAtha prabhu mUlanAyaka che. ahIM ame eka suMdara vAdhArI pattharamAMthI katarela vastranAM AkArathI ane alaMkArothI vibhUSita jinamati joI. jeo AbhUSaNe ane vastrAdine virodha kare che, te mahAzaye eka vAra A mUti jue ane pachI ja pote abhiprAya vyakta kare te ucita che. - maMdiranI najIkamAM ja eka suMdara vetAMbara jaina dharmazAlA che. A sivAya gAmamAM eka bIjI paNa dharmazALA che. paTaNathI pazcimamAM ApaNA maMdirathI che mAIla dUra ane gulAbajAra sTezananI sAme ja tulasImaDImAM mahAtmA sthUlibhadrajInI caraNapAdukAnI derI che. najIkamAM sudarzana zeThanuM bhUlInA siMhAsananuM sthAna che. zrI sthUlabhadrajInI pAdukAnuM sthAna nIcANamAM che. tyAM eka mIThA pANIne ka, AMbAvADIyuM ane sAme ja suMdara taLAva che jemAM aMdara kamala thAya che. sudarzana zeThanI derI upara javAnI sIDI taddana jIrNa thaI gaI che. raste paNa sAre nathI. jIrNoddhAranI ghaNI ja jarUra che. gAmathI 1 mAIla dUra dAdAjIne bagIce, maMdira ane dharmazALA che. A senabhadrA nadI e ja che ke jeno jaina samAM suvarNavAlukA nAme ulekha maLe che. bhagavAna zrI mahAvIra prabhunuM adhu vastra ahIM ja paDI gayuM hatuM. prAcIna tIrtha maLAmAM kavi zrI saubhAgyavijayajI A pramANe lakhe che- anukrame he sovana nahi ghATake vATa vahe paTaNAtaNajI; chatAM vIrano he valage rahI vastra ke varNavAlakA te bhaNI che. 15 vA vistAre he nadIne pATa ke triNa kesathakI tadAjI; gAka vATe he gayA dizi nAyake aTavi sukhadAyaka sadAi." 16 (prAcIna tIrthamALA pR. 79) A senabhatA nahI A ja paNa bahu ja lAMbI caDI che. sAme kAMThe jatAM retInA DhaganA Tama khUdavA paDatA, sAdhu sAdhavIone A nadI utaratAM bhAre muzkelI paDatI hatI hamaNAM to me pula thaI gayuM che eTale eTalI badhI muzkelI paDatI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 447 : paTaNa traNa varSa pahelAM ahIM megalakulatIlaka samrATra akabara pratibaMdhaka jagadaguru zrI hIravijyachasUrIzvarajIne manahara stUpa hatuM paNa atyAre te sthAnanuM parivartana thayuM che yA te upalabdha nathI. paTaNAnI utpattithI mAMne sattaramI zatAbdi sudhInuM paTaNanagaranuM varNana zrI saubhAgyavijayajI pitAnI tIrthamAlAmAM nIce pramANe Ape che. saMkSepamAM paNa rasabharI badhI vigate A pramANe che ke keza eMsI kAzIthakI, paTa leka prasidha; pADalipura vara mUlago, nAma udAI kIha. DhAla 5 mI. utapati paTaNA nagarInI, suNajo zAstra majhAra he suMdara zreNikaputra keNikataNe, rAjya caMpAmAM sAra he suMdara. su. 1 suNaje sugurU vANu sadA ANI bhAva udAra he suMdara guru vinA jJAna na pAmIe, I che gurU jJAna dAtAra che. su. su. 2 nAma ujAI rUaDe, keNikane aMgajAta zuM. tAta maraNathI mana viSaI, rAjya tihAM na suhAta che. suM. su. 3 mIsara rAya vinA, kare nava nagarI maMDANa che zuM. gaMgAtaTa jotAM thakA, AyA sevaka rAya ANa che suM. su. 4 araNakA putranI khepara, vahatI gaMgA vAra he muM. tirmo pADalI nIpanI, te dekhI niradhAra hai. muM. su. 5 manakIomAM maMtrIsarU, I taTa kIje vAsa he suM. pADalI pulI paragaDI, udaya heye u9lAsa he. muM. sa. 6 nagara vasAvyuM aDA, rAjA prasana kAja he suMdara pADalIpura nAma thApIo, paTaNe prasiddha che Aja che. saM. su. 7 prathama rAjAe nagaramAM, hue udAyI udAra he suMdara hemAcArya upadezathI, pariziSTa parva majhAra che. . su. 8 tadaMtara nava naMda huA, INa nagarImAM rAya he suMdara lAbhAlAbha lAgA thakA, dhana kIdhA Ika thAya che. suM. su. 9 caMdragupati paNa IhAM thaye, maMtrI cANakya jAsa ho suMdara zrAvaka zuddha samakti dhare, citta jina dharma prakAza he suM. sa. 10 deI deharA thA nagaramAM, eka vegamapura sAra he suMdara zubha hete gurU hIrane, che pagalA sukhakAra he suM. su. 11 pAMca pahADI paragaDI jIhAM, che IMTanI khANa ho suMdara tene gurUmukha sAMbhaLI, naMda pahADI jANe che. suM. . 12 e & Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTaNA : 448 : [ na tIrthone zeTha sudarzana tIhAM thayAM, kevalajJAna udAra ho suMdara upasarga abhayAI kIye, sahie vImA bhaMDAra ho suM. su. 13 ti thAnaka zubha che, nAmaI mana vaca kAya suMdara pUje pagalAM prItazuM, kevalajJAnI jAya che. suMsu. 14 thalabhadra paNa INapurI, avatariyA brahmacAra che suMdara kezyA pratibadhI bhalI, kIdhI zrAvikA sAra he , zuM. su. 15 Ima aneka ihAM huA, putrI purUSa vikhyAta he suMdara hive kahaththu sametazikharanI, jAvAnI vAta che. muM. su. 16 zrAvaka paTaNA nagaramAM, dharamI ne dhanavaMta he suMdara sAmagrI dII paMthana, sAdhusevA kare saMta che. suM. su. 17 (5. saubhAgyavijayajI viracita tIrthamAlA pR. 80) AvI ja rIte zrI vijayasAgarajI paNa paTaNAmAM zrI hIravijayasUrIzvarajI nA sthaMbhane ulekha kare che. "pahutA puravara pADalI bheTayA zrI gurU hIrajI, yubhi namuM thira thApanAnaMda pahADInI tIjI" A sivAya vividha tIrthakalpakAre paNa paTaNAnuM vistArathI varNana zrI pATalIpatraka9pamAM ApyuM che. mumukSuoe temAMthI jeI levuM. laMbANanA bhayathI nIce TUMkANamAM ja ApuM chuM. paTaNAnuM bIjuM nAma kusumapura paNa che. pATalIputra kalpamAM zrI jinaprabhasUra A pramANe lakhe che" asamakusumabahulatayA ca kusumapuramityapi rUDham " T (vividha tIka95 pR. 8) prAcIna samayamAM zAstracarcA, vAdavivAha kare e mukhya kaLA gaNatI. kahe che ke-paTaNAmAM AvI 84 vAdazALAo hatI. paTaNAmAM aneka zAstranA jANakAra vidvAne, maMtravAdIo, kaLAkAre, moTA vyApArIo vasatA. temaja talavAranI dhAra para, sarasavanI upara se rAkhI tenA upara nAca karavAnI kuzalatA meLavanArAo paNa vasatA hatA. IndrajALIyA, jAdu vidyAnA jANakAro paNa ghaNA rahetA hatA. megesthanIjhe lakhyuM che ke " meM pote paTaNAne vistAra 24 mAIlanA gherAvAmAM najare nihALyuM hatuM. " IMnaseMge paNa 11 mAIlanA vistAravALuM paTaNA joyuM hatuM. * suprasiddha maMtravAdI Arya khapUTAcA pATalIputranA rAjA dAhaDe ke je mahAmithyAtvI hatuM, jeNe jaina zramaNane surApAna karavAne hukama karyo hate ane nahiM te brAhmaNane namaskAra karavAno hukama karyo hate. te upadrava TALavA pitAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''' *** kAra - ItihAsa ] : 449 : bihAra ziSya mahendrasUrijIne mekalI camatkAra batAvI brAhmaNane namAvI dIkSA ye te cheDavAnuM kahyuM. Akhare brAhmaNe e dIkSA levAnuM kAryuM"ane pachI choDayA. pachI temane AkhapuTAcAye dIkSA ApI hatI. A AcArya vikramanI bIjI zatAbdimAM thayA che. A ja samaya lagabhagamAM suprasiddha pAdaliptasUrijI thayA che. temaNe paNa paTaNanA rAjA muruMDarAjane pratibadhI jana banAvyA hatA. (juo, prabhAvaka caritra pAdaliptasUri prabaMdha.) paTaNAthI atyArapurathI eka nAno phATa-nAnI relave nIkaLe che ane te bihAra thaI rAjagRhI jAya che. paTaNAthI atyArapurathI eka bIjI lAIna bADha sTezana jAya che. tyAMthI utarI pAMDarAka-mara javAya che kataparvamAM AvatuM morAkasanniveza A hoya, ema keTalAka mAne che. ahIMthI mukAmAM jaMkazana thaI sItAmaDhI jAya che ane tyAMthI videhanI rAjadhAnI mithilA javAya che. paTaNAmAM ke. pI. jAyasavAla berIsTara bahu ja sArA vidvAna ane prakhara purAtatvavida rahe che, teo jaina sAhityanA paNa sArA abhyAsI che. paTaNathI bajyArapura thaI bihAra thaI, pAvApurI javAya che. A pradeza madha deza kahevAya che. tyAMnA ajainomAM eka vahema che ke " magadha dezamAM mare te narake jAya." A vahemathI prerAI marI gayelA mANasane magadhamAM na bALatAM gaMgAkAMThe laI jaI bALe che. TheTha 40-45 mAIla dUranA mANaso paNa A vahemane lIdhe gaMgAkAMThe zodhe che ane zabane tyAM UMcakI lAvIne bALe che. paTaNAmAM zvetAMbara jana maMdira ane dharmasthAnanI vyavasthA suzrAvaka maMgaLacaMdajI zivacaMdajI saMbhALe che. paNa atyAre bihAra sarakAranuM rAjadhAnInuM mukhya zahera che. jo ke kaI paNa tIrthaMkara bhagavaMtanA kalyANake A sthaLe thayA nathI temaja tIrthabhUmi tarIke paNa prasiddha nathI, chatAM prAcIna nagarI ane jainadhamanI jAhojalAlInuM eka vakhatanuM mahAkedra hovAthI tene lagate theDo ulekha karavAmAM AvyA che. bihAra ahIM atyAre be suMdara jinamaMdira che. temAMya gAmanuM daherAsara te bahu ja suMdara ane raLIyAmaNuM che. tenI pAchaLa dharmazALA (upAzraya) che. hamaNAM dasa bAra zrAvakenAM ja ghara che. temAM dhanalAlajI sucati ane temanA nAnA bhAI lakSamIcaMdajI sucaMtinuM kuTumba mukhya che. bihAra, pAvApurI ane kuMDalapura Adi tIrthonI vyavasthA paNa teo ja jALave che. zAstraprasidhadha tuMgIyA nagarI bahAranI 57 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMDalapura : 450 4 [jena tIrthane najIkamAM ja che. paM. zrI vijayajI pitAnI sametazikharatIrthamALAmAM jaNAve che tema bahAranuM asala nAma tuMgI A nagarI che. juo dasa kesa nayarI tugIAe saMprati nAma vihAra tau, triNa jinabhavanaI pUjaI e biMba paMcavIza udAra tau. che 26 che bIhArathI ATha mAIla dUra zrI pAvApurI tIrtha che ane tyAM javA mATe sIdhI saDaka che. bahArane musalamAne bahAra zarIpha kahe che. musalamAnenuM te yAtrAdhAma gaNAya che. kuMDalapura pAvApurIthI vihAra karI TUMkI pagadaMDIne raste pazcimamAM Avela kuMDalapura javAya che. pagadaMDIne raste pAvApurIthI kuMDalapura 3 gAu thAya che. kuMDalapuranuM bIjuM nAma vaDagAma-gubara gAma che. prabhu mahAvIranA prathama gaNadhara zrI IndrabhUti (gautamasvAmI), agnibhUti ane vAyubhUti traNe gaNadharanI (teo paraspara badhuo hatA.) A janmabhUminuM sthAna che. eka vAra bahu sArI sthiti haze tema tenA khaMDiere uparathI jaNAya che. hAlamAM te nAnuM gAma che. ahIM satara jinamaMdira hatAM, hAlamAM te eka vizALa jinamaMdira che. najIkamAM bahAra vizALa dharmazALA che. vacamAM zrI gautamasvAmInI pAdukAnI daherI che. kuMDalapurathI pUrvamAM eka mAIla dUra nAlaMdA pADe che. jemAM prabhu zrI mahAvIradevanA cauda cAtumaso thayAM hatAM. te sthAna te atyAre jaMgala jevuM ja paDyuM che, paraMtu hAlamAM khodakAma cAlu thavAthI bauddha sthApatyanA apUrva namUnA nikaLyA che. bauddhonuM nAlaMdA vidyApITha AkhuMye jamInamAMthI nikaLyuM che. bauddhadhanI yazapatAkA pharakAvatuM A vidyApITha jevA dUra dUrathI ghaNuM bhAratIya ane videzI vidvAne Ave che, pAzcAtya ijanera AnI bAMdhaNI ane racanA joI dIMga thaI jAya che. jamInamAMthI nIkaLelI purANI vastuone saMgraha tyAMnA myujhIyamamAM rahela che (rAkhela che.) myujhIyama jovAne TAIma bahu ja cheDe ane kanphiDe che. mAtra baporanA ekathI be eka ja kalAka khulluM rahe che. hajI e ja TIMbA khodAyA che ane ghaNuM bAkI che. kahe che ke;-emAMthI janadhInI gauravasUcaka prAcIna vastuo labhya thaza. rAjA zreNikanA samayamAM ahIM bahu ja jAhojalAlI hatI. magadhanI rAjadhAnInA eka vibhAganI e jAhejahAlI ane vaibhava mAtra granthamAM jevA vAMcavA maLe che. A vidyApITha nIkaLavA pachI jaMgalamAM maMgala thayuM che. vaDagAma (kuMDalapura) ane khAsa karIne nAlaMdAne bhUtapUrva vibhava jaina kavioe nIce pramANe varNavyo che. * nAlaMdAlaMkRte yatra varSArAtrAM caturdaza / avatasthe prabhuvIrastatkathaM nAstu pAvanam // 24 // yasyAnakAni tIrthAni nAlamdAnasyanazriyAm / mavyAnAM janitAnandA nAlandA naH punAtu sA // 25 // ( vaibhAragirikalpa, vividhatIrthakalpa, pR. 22) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] kiMjalapura copAi nAlaMda savi leka prasiddha, vIraI cauda caumAsA koSa; mugati pahetA save gaNahAra, sIdhA sAdha aneka udAra. dasaI teha taNuM ahinANu, havaI pragaTI yAtrAvANi pratimA sattara sattara prAsAda, eka ekasyuM mahaI vAda. pagalAM gautamasvAmItaNu, pUcha naI kIjaI bhAmaNA; vIra jisara vArAtaNa, pUcha pratimA bhAvaI ghaNI. 69 (jayavijayajIviracita sametazikhara tIrthamAlA pR. 30) rAjagRhIthI uttare citta cetere nAlaMdA pADe nAma; jIva cita cete re. vira , jiNuMda jihAM rahyA ci. cauda mAsA tAma vasatA zreNika vAramAM ci, ghara sADhI keDI bAra che. te hamaNuM prasiddha che ci. vaDagAma nAma udAra eka prAsAda che jinataNe ci. eka zubha gAmamAMhI avara prAsAda che jUnA jike ci. pratimA mAMhI nAto pAMca keSa pazcima dize ci. zubha kalyANaka sAra; gautama kevala tIhAM thayA ci. yAtrASANu vicAra che. vaDagAme pratimA vaDI ci. boddhamatanI deya che. tiliyAbhirAma kahe tIDAM ci. vAsI leka je hoya che. 4 (saubhAgyavijayaviracita tIrthamAlA pR. 91, 92) vijayasAgarajI paNa potAnI tIrthamAlAmAM be maMdira ane se pratimAjI hovAnuM jaNAve che. juo A temanI noMdha- bAharI nAlaMdA pADe, suNo tasa puNya pAvaDe; vIra cauda rahyA comAsa, havaNa vaDagAma nivAsa. 23 dhara vasatAM zreNika vAraI, sADhI kula keDI bAI bihu dahere eka se pratimA, navi lahaI bodhanI gaNimA 24 kavi haMsasema soLa jinamaMdira hovAnuM jaNAve che. A uparathI ema lAge che ke eka vAra A sthAne hajAro lAkho zrAvake ane aneka jinamadire haze-tethI vibhUSita haze. kavi saubhAgyavijayajIe jaNAvela baudhdhanI banne patimAo adyApi paryata vidyamAna che. ahIMnA bhadeve-brAhmaNe temAMthI ekane baLIyA kAkA ane bIjI pratimAne rAmacaMdrajI tarIke pUje che; jyAre keTalAka tene bhairavajI ane keTalAka tene kSetrapALa tarIke mAne che tene camatkArI mAnI aneka mAnatA, bAdhA, AkhaDI rAkhe che. bhUdenA te e annadAtA che, ema kahuM te cAle. atyAre paNa vaDagAmamAM brAhmaNanI vastI vadhAre che. kavi saubhAgyavijayajI pitAnI tIrthamAlAmAM ahIMthI pAMca keza dUra gautamasvAmInA kevala kalyANakanA 8 8 8 8 8 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAyAjI : 45ra : [ jaina tIrthone sthAne ratUpa hovAnuM jaNAve che, paraMtu atyAre temAMnuM kazuM vidyamAna nathI. zrI jayavijayajIe potAnI sametazikhara tIrthamALAmAM gautama gaNadharanA nivAsasthAna tarIke A sthAnane oLakhAvyuM che te te rAjagRhInI apekSAe che. vaDagAma te vakhate rAjagRhInuM taddana najIkanuM ja nAnuM gAma hoya ema lAge che. zrAvako mATe te bihArathI rAjagRhI jatI lAInanuM nAlaMdA maTezana Ave che. tyAMthI vaDagAma (kuMDalapura) be mAIla ane nAlaMdA doDha mAIla dUra che. keTalAka bhAvika zrAvake te gADAmAM jAya che-paga raste jAya che eTale pAvApurIthI bihAra thaI kuMDalapura thaI rAjagRhI jAya che. nAlaMdA B. B L, nuM sTezana che ane kuMDalapuranuM posTanuM nAma silAve che. kuMDalapura tIrthanI vyavasthA vetAMbara peDhIne menejara bAbu dhanulAlajI sucanti kare che. guNuyAjI- (guNazIlavAna caitya-udyAna) pAvApurIthI 12 mAIla dUra, ane rAjagRhathI pahADane te paNa 12 mAIla dUra A sthAna guNazIla vana-ullAna tarIke prasiddha che. jene atyAre leka guNAyAjI tarIke oLakhe che. guNazIla vana-udyAnamAM bhagavAna mahAvIrasvAmI ane gautamasvAmI ghaNu vAra padhAryA che. devoe samavasaraNa rahyuM che ane prabhue upadeza Ape che. atyAre eka nAnA suMdara taLAvanI vacamAM jinamaMdira che. citarapha khetare-- dUra dUra pahADe ane vacamAM A sthAna bahu ja suMdara lAge che. taLAvamAM pANI thatuM rahe che. pAvApurI jalamaMdira jevI racanA karavAnI bhAvanA haze paraMtu pAvApurI jevI anukUlatA nathI. maMdiramAM javA mATe nAnI pAja bAMdhelI che. maMdiramAM mULanAyaka zrI mahAvIra prabhunI mUrti che; bAjumAM zrI mahAvIra bhagavAna ane gautama gaNadharanI pAdukAo che. banne upara 1686 ane 1688 nA lekhe che. agni khUNAnI chatrImAM vIsa tIrthaMkara devenI pAdukAo che. vAyavya khUNanI chatrImAM neminAthajInI pAdukA che. nitya khUNuno chatrImAM kaSabhadevanI pAdukA che ane IzAna khUNAnI chatrImAM vAsupUjya svAminI pAdukA che. taLAvane kinAre-maMdiranI bAjumAM dharmazAlA che. tyAM eka munima rahe che. ahIMthI navAdA sTezana be ja mAIla dUra che. guNAyAcha gAma dUra che. ahIMthI pahADI raste gayAjI 3ra mAIla dUra che. vijayasAgarajI pitAnI sametazIkhara tIrthamAlAmAM A sthAnanuM varNana nIce mujaba Ape che. *guNazIla vana-ceya rAjagRhanI pAse hatuM. vividha tIrthakapamAM vaibhAragiri kalpamAM guNazIlavana mATe temaNe nIce mujaba lakhyuM che. "bhatra cAsadguNasi(zitaM caityaM zaityakaraM dRzAm / zrIvI jaMtra savANA 1LA: pramuH 1. '' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhI itihAsa ] : 453 : gAma guNAu jaNa kahaI triDuM ke.se tasa tIre; caitya bhaluM je guNasiM', samosamI jahAM vIrajI." gAthA 17 rAjagRhI kuMDalapurathI 4 keza dUra rAjagRhI nagarI che. rAjagRhI nagarI bahu ja prAcIna sthAna che. vazamAM tIrthakara zrI munisuvratasvAmInA avana, janma, dIkSA ane kevaLa ema cAra kalyANaka ahI thayA che. tyArapachIne jarAsaMdhane ItihAsa thoDo ja upalabdha thAya che, paraMtu chellA traNa hajAra varSathI paNa pahelAne ItihAsa jaina granthamAM zaMkhalAbadha maLe che. parama ane pAsaka bhAvI tIrthakara magadhasamrATa mahArAja biMbisAra(zreNika)nA pitA rAjA prasenajItanI rAjadhAnI A ja nagarI hatI; temaja rAjA zreNike paNa rAjagRhIne ja potAnI rAjadhAnInuM pATanagara rAkhyuM hatuM. magadhanI rAjadhAnI rAjagRhanagara hatuM. bhagavAna zrI mahAvIra deva ahI ghaNI vakhata padhAryA hatA. AThamuM cAturmAsa ahI thayuM che. rAjagRhIne nAlaMdA pADAmAM to aneka comAsA thayAM hatAM, jyAre najIkanA guNazIlana udyAnamAM paNa vicarI jJAnaprakAza jagatmAM phelAvyA hatA. bhagavAna zrI mahAvIradevanA agiyAra gaNadharo ahIM najIkamAM ja pahADa para nivANapada pAmyA hatAM. anitama kevalI zrI jabasvAmI, dhanAjI, zAlibhadra, mevakumAra, sulasA, prAvikA vigere vigere aneka mahApurUSo A nagaramAM ja janmyA hatA, ane zrI vIra prabhunA upadezAmRta pIne vairAgya pamI dIkSita paNa A ja nagaramAM thayA hatA, buddhinidhAna maMtrIzvara zrI abhayakumAre paNa ahIja dIkSA lIdhelI ane prasannacaMdra rAjarSine kevaLajJAna paNa Aja nagarImAM thayuM hatuM. vizvAdri najIkanA jayapuranA rAjA viMdhyanA putra prasiddha cora prabhavAjI paNa pratibodha pAmI ahI ja dIkSita thayA hatA, prasidhdha cora rohiNIyAjI paNa ahIM ja vaibhAragirinI guphAmAM rahetA hatA, atyAre te A itihAsaprasidha mahAna vibhavazAlI nagarInuM varNana vAMcIne ja saMtoSa mAnavA jevuM che, tene purANe vaibhava ane gaurava Aje dhULamAM ragadoLAI gaela che. manuSya AmAMthI kevA kevA bodhapATha levAnA che, tenA jarjarIta khaMDiyera pitAnA pUrvanA vAva jovA mATe jANe manuSyane bolAvI temAMthI upadeza ApatA hoya tema UbhA che. rAjagRhI a yAre te nAnuM zahera che, paraMtu bhAratanA purAtatvavide ane vijJAnazAstrIo ahIM Ave che ane nUtana, zodhakhoLa calAve che. mahAna vijJAnazAstrI zrI jagadIzacaMda bejha amane ahIM ja maLyA hatA. ahIMnA unA pANInA kuMDamAM rahela taranI zeSa karI rahyA hatA. ane amane kahyuM hatuM ke " jene pitAne zRMkhalAbadhA pramANika prAcIna ItihAsa bahAra mUke te bahu jarUranuM che." rAjagRhI bahArathI * A saMbaMdhI vizeSa khulAsA mATe mAre "jagadIzacaMdra bejhanI prayogazALA nAmane jana jAtimAM Avela lekha juo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhI [ jaina tIrthone rAjagRDI lAinanuM chelve sTezana che, ahI pisTa ane tAra ephisa che. sTezana thI 0 mAIla dUra jaina zvetAMbara vizAla dharmazALA che. tenI najIkamAM kilebaMdhImAM be jinamaMdira che. ekamAM zrI munisuvratasvAmI mULanAyaka che. bIjAmAM zrI pArzvanAthajI prabhu mULanAyaka che. AmAM buddhakAlIna zipakaLAnA namUnArUpa jana mUrti khAsa darzanIya che. bodhakAlIna zipanA udaya vakhate tenuM anusaraNa jaina zilpIe paNa karyuM che. AvA pradezamAM tenA ghaNA namUnA maLe che. A viSaya tarapha jana vidvAnoe khAsa lakSa ApavAnI jarUra che, trIjuM maMdira atyAre khAlI che. upara paNa nemanAtha prabhunuM maMdira che. nIce maMdiranI bAjumAM dAdAjInI derI che. ane aMdaranA daravAjAmAM pesatAM ja eka moTe zilAlekha najare paDe che. AmAM maMdiranA udhAranuM varNana che. tenI bAjumAM ja vetAMbara peDhI che. chavvAranI khAsa AvazyakatA che. sAme ja dharmazALA che. gAma bahAra pahADanI najIkamAM nahAra biDIMga che, je kalakattAnA prasidhdha itihAsagna bAbu puraNacaMdrajI nahAre baMdhAvela che. dharmazALAthI eka mAIla vipulagiri pahADa che. rastAmAM jatAM digaMbarI dharmazALA tathA maMdira temaja sarakArI DAka baMgale Ave che. tyAra pachI garama pANuMnA pAMca kuMDa Ave che. pahADane raste vAMkecuke ane caDhAva sAmAnya rIte kaThaNa che meTA meTA pathare vacamAM paDayA che eTale raste kaThaNa lAge che, ahIM prAcIna kAlIna nAnI derIe -nAnAM derAM che, jemAM ekamAM aImuttA muninI manahara pAdukA che. tyAra pachI anukrame kamaLapatra para padharAvela zrI vIra. prabhunI pAdukAo che. ( je cauka comAsAnA smaraNarUpe che ) uttarAbhimukha zrI munisuvrata svAmInuM maMdira (cAra kalyANakanuM) caMdraprabhunu maMdira, samavasaraNanI racanAvALuM zrI vIra prabhunuM ane rASabhadevanuM maMdira che. vipulagirithI utarI ratnaga2 javuM. ratnagiri-ahiM uttarAbhimukha zrI zAntinAthanuM maMdira che. temaja vaca mAMnA ratUpamAMnA gokhamAM zAntinAtha, pArzvanAtha, vAsupUjya ane temanAtha prabhunI caraNapAdukAo che. tyAMthI udayagiri javAya che. udayagiri-pahADane caDhAva kaThaNa che. mULa sIdhe pahADa hevAthI kaThaNa lAge * zrI munisuvratasvAmIno rAjagRhanagaramAM janma thayo hato. temanA pitA sumitra rAjA, ane padmArANI mAtA hatAM. bhagavaMta garbhe AgyA pachI mAtApitA munirAjanI peThe zrAvakanA bhalA vrata sAcavavA lAgyAM : e garbhane prabhAva jANI munisuvrata nAma dIdhuM. temanuM vIza dhanuSya zarIramAna, ane trIsa hajAra varSanuM AyuSya jANavuM. kRSNa varNa tathA lAMchana kAcabAnuM jANavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 455 : rAmagRhI che. ahIM pUrvAbhimukha kilAmAM pazcimAbhimukha maMdira che. mULanAyaka zrI zAmaLIyA pArzvanAthajInI suMdara mUti che. jamaNI bAjumAM zrI pArzvanAtha prabhu tathA DAbI bAjumAM munisuvratasvAmInI pAdukAo che. cAre bAjumAM ja devakulikAo che, jemAM zrI pArzvanAtha prabhu, zrI AdinAtha prabhu, zrI neminAthajI tathA zrI padma nAthajInI pAdukA che. udayagirithI utarI nIce AvatAM zvetAMbara peDhI taraphathI bhAtuM apAya che. garama pANInI sagavaDatA rahe che. ahIM bhAtA talATInA makAnanI jarUra che, sagavaDa thAya che. je zaktivALA hoya che te ahIMthI cothA pahADa tarapha jAya che, ane nahIM te sIdhA dharmazALAe jAya che. ahIMthI dharmazALA mAIla dUra che. cothA pahADanuM nAma suvarNagiri che. suvaNagiriH-pahADane caDhAva ThIka che. upara pUrvAbhimukha maMdira che. zrotrASabhadeva prabhunI mUti mULanAya che. ahIMthI utarI vimAragiri javAya che. vaibhAragiri-A pahADane caDhAva bahu sAre che-rasto paNa sAro che. zvetAM bara dharmazALAthI mA mAIla dUra che. ahIMthI pahADa upara caDhavAne raste sarala che. pahADanI pAchaLa zreNika 2jAno bhaMDAra ane rohiNIyA coranI guphA Ave che ahIMthI paNa pahADa upara javAno mArga che paNa pUrepUro muzkelIbharyo che. ame thoDuM cakkara TALavA mATe ahIMthI ja caDhayA paratu pAchaLathI ema lAgyuM ke A sAhasa karavA jevuM nahotuM. pAMce pahADomAM A pahADane raste bahu ja sarala ane sIdhe che. pahADa paNa bahu ja sAro che. pUrva dizAmAM zrI guNayAjInuM maMdira tathA uttara tarapha zrI pAvApurInuM jalamaMdira A pahADa uparathI jaNAya che. dazya bahu ja hadayaMgama ane cittAkarSaka lAge che. (1) pahADa upara pUvaoNbhimukha maMdiramAM jinabhUti che. jamaNI bAju neminAtha prabhu ane DAbI bAju zAntinAtha prabhunI pAdukA che. (2) uttarAbhimukha dhanAzAlibhadranI mUrti hamaNAM navI thayelI che pratiSThA thavAnI che. (pahelAM jUnI mUti hatI te khaMDita thaI gaI che.) (3) pUrvAbhimukha maMdira che. temAM vacamAM derImAM zrI zAntinAtha prabhunI pAdukA che. cAra khUNAnI ghumaTImAM zrI neminAtha, zAntinAtha, kunthanAtha tathA AdinAtha prabhunA caraNa che. (4) zrI munisuvratasvAmInuM pUrvAbhimukha suMdara maMdira che. jamaNI bAju zrI vIraprabhunI pAdukA che. ( prabhunI mUti besAravAnI che.) DAbI bAju zrI vIrabhuno mUrti che. A maMdiranI DAbI bAju zrI jagatazeThanuM maMdira che ane jamaNI bAjumAM puraNa jaina maMdiranuM khaMDiera che. atyAre A sthAna P. W. D. nA tAbAmAM che. bauddhakAlIna zilpane : anurUpa prAcIna vetAMbarI jinamUrtio che. lagabhaga Ane maLatI mUtio ame nIcenA maMdiramAM (rAjagRhInA maMdiramAM) ane paTaNAnA maMdiramAM joI hatI. A maMdiranI nIce be guphAo che, jemAM aneka suvihata munipuMgavee anazana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhI : 4pa6 : [ jaina to karI AtmakalyANane mArga prApta karyo hate, manuSyabhava ajavALe hate. (5) upara caDhatAM be khaMDie Ave che je jinamaMdira haze. pahADanI taddana upara jatA uttarAbhimukha zrI gautamasvAmInuM maMdira che. jemAM agyAra gaNadharanI pAdukA che tathA navIne pAdukA paNa che sthAna bahu ja AhalAdaka tathA cittAkarSaka che, dhyAna mATe bahu ja suMdara ane ekAta sthAna che. prabhu mahAvIranA mukhya ziSya gaNadhara devee ahIM ja aNasaNuM karyuM hatuM ane bhavane aMta karI nirvANa pAmyA hatA. A sthAnathI AkhI rAjagRhInuM ane bIjA cAre pahADanuM dazya bahu ja suMdara lAge che. nIce utaratAM unA pANInA kuMDa Ave che. A sivAya garama ane ThaMDA pANInA kuMDe paNa Ave che jene ulekha bhagavatIsUtra za. 2, 3, 5, 2. 163 tathA vize. pAvazyaka gAthA 2425 mAM maLe che. rAjagRhInI A vartamAna paristhiti ApI je ame najare nihALI hatI. have prAcIna paristhiti ke jemaNe najare joI nedha karelI che, jene traNasothI vadhu varSa nathI vItyA temanI vigata ApuM chuM. rAjagRhInA pAMce pahADomAM eka bhAragiri uparaja vIza jinamaMdire ane sAta se janamratao hatI, ema kavi ratnahaMsasoma pitAnA purvadezIya cityapari pATImAM Ape che. kavizrI jasavajayajI vaibhAragiri upara 25 maMdira, vipulagiri upara 6 maMdira, udayagiri upara 1 comukha ane sevana gari upara pAMca maMdirane u9lakha potAnI sametazikhara tIrthamALAmAM kare che. kavizrI jayasAgarajI te " giri pace deDhaso caya triNa biMba sameta " pAMce pahADa upara 150 jinamaMdira ane 302 mUtio hovAnuM kahe che jyAre zrI saubhAgyavijayajI tIrthamAlAmAM vaibhAragira upara bAvana maMdira, vipulAcalamAM 8, ragirimAM 3 maMdira, suvaIgarimAM 16 ane udayagirimAM 1 jinacaityano ullekha kare che. temaja gAmamAM 81 jinaprAsAda varNave che. juo " vasati ekamAM vaLI dehare re ekayAsI prasAda vaSANu re " bhUtakAlIna gauravAnvita sthiti ane vartamAna adhogati joI kene duHkha nahiM thAya ? pUjArI pUjA kare ane munimajI dekharekha rAkhe. basa AmAM ja vyavasthApaka pitAnI kartavyaniSThA bajAvI che ema mAnI rahyA che. tIrthonI rakSAne ame (zrAvake dAvo karIe tyAre amArI (zrAvakono) pharaja che ke vyavasthA taddana cokakhI ane pramANika hevI joIe. ane pUjArIone " ApaNu bhagavAnanI pUjanI darakAra kevI hoya te tenAthI ajANyuM che ? parvatanA jinamaMdiranI pUjanavidhi sAmagrImAM ghaNI khAmI che. rAjA zreNikano bhaMDAra A bhaMDAra aDhaLaka dravyathI bharapUra che ema kahevAya che. A bhaMDA2 teDavA mATe aneka rAjA-mahArAjAoe prayatna karyA paNa badhAya bhagnamanorathI thayA. chele briTIza sarakAre tene teDavAnuM bIDuM uThAvyuM. tenI sAme tepanA maracA mAMDayA, paNa thoDA khADA patthara upaDavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 457 : rAjahI zivAca tenI kAMI asara na nIvaDI. A khADA atyAre paNa prekSakAne khatAvavAmAM Ave che. AmAM na phAvavAthI bahAranA bhAgamAM lAkaDAM bharo agni saLagAye, jenI . garamIthI thoDA senAne rasa jharIne bahAra AvyA, te paNa atyAre tAvAya che. AvI rIte A rAjabhaDAra hajI te aspRzya ja rahyo che, sarakAra viphaLa manerathavALI thaI javAthI ane bhaMDAra teADavAnuM kAma paDatuM mUkavAmAM Avela che. nirmAlya kuI-mahApuNyanidhAna zAlibhadrajInA pitA devalenkamAMthI rAja tetrIsa peTI putra ane putravadhUe mATe mekalAvatA. te putra ane putravadhU te AbhUSaNezRMgAra khIje divase utArI A kUvAmAM nAMkhatA jethI Ane nirmAlya kUve kahevAmAM Ave che. A sthAne puSkaLa dhana hAvAnu` kahevAmAM Ave che. sarakAre gheADA prayatna karI joyA. mANuse hathiyAra lai kheAdavA gayA hatA, parantu bhramaronA upAtathI badhAne jIva bacAvavA cAlI nIkaLavu paDayu eTale temAM saphaLatA na maLI. atyAre te tene caNAvI, upara patarAthI maDhI lai, cetaraphathI leDhAnA saLIyAnI vADa karI sthAnane surakSita anAvI do. che. kAryane aMdara jovAnA samaya pazu nathI maLatA. A sivAya vIrapeAsAla, naMdana maNiyAranI vAva, pAchI lIpIneA lekha tathA jarAsa'dhanA killA Adi jovAnAM ghaNAM sthAneA che. A sthAnane rainAe paramatI mAnyuM che tema khIjAee paNa peAtAnA tItha' banAvyAM che--sthApyAM che. rAjagRhInI bahAra .khoSoe navA vihAra-maTha sthApyA che. musalamAnanI mATI kabara-masIda che. tyAM meLeA bharAya che. brAhmaNe pazu eka kuMDa pAsenA sthAnamAM makarasakrAnti, rAmanavamI upara meTA meLe, bhare che. ahIM hindu-musalamAna baMdhAya tI mAne che. vivitra tIrthaMkalpamAM vaibhAragirikalpa che. jenA sakSipta bhAva nIce ApuM chuM. A vaibhAragirimAM aneka rasamupikAe che. ThaMDA ane garama pANInA Azcaya kAraka kuMDA che. trikUTakha'DAdi aneka zikhare che. sarasvatI Adi pavitra nadIe che. mAgama, AlecanAdi laukika tIryAM che; ane jyAM madiromAM khaDita jinamUrti che. zAlibhadra ane dhannaRSie tamazilA upara ahIM ja anazana karyuM hatu ane saddagati prApta karI hatI. tIrthAMnA mahAtmyathI zikArI pazupakSIo paNa peAtAnuM vaira bhUThThI jAya che. prasiddha rAhaNIyA cAranI guphA pazu ahIM che. sthAna sthAna para bauddha madirA-maThA che. je parvatanI talATImAM rAjagRhIpura vaselu che, tenAM kSitipratiSTha, caNukapura, RSabhapura, kuzAgrapura ane rAjagRhI pAMca nAma che. tenI najIkamAM guruzIlavana 58 ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhI : 458 : [ jaina tIrthanA ulAna che ke jemAM bhagavAna zrI mahAvIradeva padhAryA hatA. metAryAtrASi ahIM thayA. mahAdAnI ane bhegI zAlibhadrAdi aneka gRhastho ahIM hatA. 36000 hajAra vaNike vasatA temAM ardhA jena ane ardhA bauddha-(saugata) hatA. azvAvabodha tIrthane pragaTa karanAra zrI munisuvratasvAminI A janmabhUmi che. jarAsabhya, zreNika, keNika, abhayakumAra, meghakumAra, hala, vihala, nandiSaNa Adi ahIM thayA. jaMbUsvAmI, kRtapuNya, zakhaMbhava Adi munIdro-satIzvara thayA; naMdA Adi pativratA nArIo thaI. bhagavAna mahAvIradevanA agIyAre gaNadhare ahIM pApagamana anazana karI mekSe padhAryA hatA. prabhu zrI mahAvIradevanA agiyAramA gaNadhara zrI prabhAsanuM janmasthAna paNa A ja che. nAlaMdApADAmAM bhagavAna zrImahAvIradevanAM 14 cAtumAsa thayAM hatAM. meghanAda nAmane kSetrapAlANi ahIM vase che je badhAne nI IcchApUrti kare che. nAlaMdAlaMkRte yatra varSArAtrAMzcaturdaza / avatasthe prabhu-rastat kathaM nAstu pAvanaM // 25 // yasyAM naikAni tIrthAni nAlaMdAnayanazriyAM / bhavyAnAM janitAnandA nAlandA naH punAtu sA // 26 // zrIgautamasyAyatanaM kalyANastUpasaMnidhau / dRSTamAtramapi prIti puSNAti praNatAtmAnAM // 27 // (bhAragirika95 pR. 22) kavi haMsAma rAjagRhanuM bhUtakAlInuM varNana A pramANe Ape che - rAjagRhapura nayaNe dITha tataSiNa hoyaDaI amI paUThau pUrava punya saMbhAra, cauda kuMDa unhavaI jala bharIyAM aMga pakhAlI jaI caDhI A puhutI giri vaibhAra (14) te upara covIza prAsAda devaleka huM maMDaI vAda deharI jhAkajhamAla; malanAyaka munisuvratasvAmi darisa bhaviyA AnaMda pAmI pUja racaIsu vizAla. (15) saghale hare sAta saI deva suranara kinnara sAraI seva Agali mATaluM gaMga; arAdha kesa te UMce suNaI IgyAraI gaNadhara tIlAM thaI vAMdijaI dhari raMga. (16) rohaNIAnI guphA java dIThI pustaka vAta huI savi mIThI, adottara se bAra; jAtrA kari sAriyA savi kAma Agali dhananA zAlibhadra ThAma kAussagIyA behe sAra (17) vaibhAragiri hati utarII jaI vipulagiri uparari caDhI bheTIyA pAsa jiyuM; chaI prAsAI pUjA karI naI sAme udayagiri deSinaI caumukha namuM narida (18) sevanagiri nayaNe nihAluM pApapaMka sAva dariTaluM jau nayaravilAsa; zreNika sAlibhadra dhanAvAsa grahaNaI bharIye kUupAsa kevuM vIrapaSAla, (19) (57 16) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) (18) ItihAsa ] .: 459 H pAvApurI vibhAra, vipulagiri, udayagiri suvarNa, ratanagirisAya; vibhAra upara nizadiza ghara vasatAM sahasa chatrIza. giripaMce daoDhaso caMtya triNisiM triNa biMba sameta; sIdhA gaNadhara jIhAM IglAra, vaMdu tasa pada AkAra. vastu. vibhAra girivara vaibhAra girivara upani udAra, zrI jinabiMba sahAmaNAM eka so paMcAsa thaI; nava vipulagiri uparaI udayagiri siri ccArI bhaNI, vIza vanagiri uparaI raNagiri siripaMca riSabha jiNesara pUcha thaI rAjaguDI romAMca (66) (vijayakRta sametazikhara tIrthAvalI pR. 30) AvI rIte aneka jinamaMdirethI ahIMnA pAMce pahADe vibhUSita hatA. AnI bhUtakAlIna ane vartamAna sthiti sarakhAvI dareka ne temAMthI bedha levAnI jarUra che. pAvApurI bhagavAna mahAvIrasvAmIne juvAlikAne tIre kevalajJAna utpanna thayuM ane tyAM devatAoe samavasaraNa racyuM. tyAM kSaNa vAra upadeza ApI, tyAMthI vihAra karI bAra ejana dUra AvelI apApApurI nAmanI nagarImAM padhAryA. devatAoe samavasaraNa racyuM. prabhu zrI mahAvIra deve temAM birAjI, prANImAtranA kalyANane mATe madhurI dezanA zarU karI. A vakhate ja samIla bhaTTane tyAM yajJa karAvavA zrIindrabhUti gautama Adi hajAre brAhmaNe ekaThA thayA hatA. temAM Itie jyAre sAMbhaLyuM ke-jJAtaputra zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra sarvisa sarvadarzI thaI ahIM padhAryA che ane upadezAmRta varSAvI rahyA che tyAre aneka saMkalapavikalpa pachI IndrabhUti gautama prabhuzrI mahAvIra deva pAse vAta karavA Ave che. paraMtu pite chatAI jAya che ane prabhuzrI mahAvIra devanA prathama ziSyaratna bane che. bAda agnibhUti ane vAyubhUti Adi vidvAna brAhmaNe prabhu pAse AvI pitAnI zaMkAonuM samAdhAna pAmI prabhunA ziSya bane che. kula 4444 brA ekI sAthe dIkSA grahaNa kare che. temAMthI mukhya agiyArane gaNadhara pade sthApyA. A gaNadharoe "ka vA, vikhera thA, zu thA" A gaMbhIra tripalI pAmIne mA dvAdazAMgInI racanA ahIM ja karI. ane prabhu zrI mahAvIra deve sAdhu, sAvavI, zrAvaka, zrAvikArUpI zrI caturvidha saMghanI sthApanA ahIM ja karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvApurI [ jaina tIrthone ahIM najIkanA vanamAM zrI mahAvIra bhagavAnanA kAnamAMthI siddhArtha vaNikanA kahevAthI kharaka vighe khIlA kADhayA hatA te vakhate bhagavAnane atizaya pIDA thavAthI moTI cIsa pADI, tethI parvatamAM phATa paDI te atyAre paNa thoDe dUra vidyamAna che. bhagavAna mahAvIra devanA jJAna-sUryanA prakAza-kiraNe jagatamAM ahIMthI ja prathama phelAyAM hatAM. prabhu zrI mahAvIra devane ahiMsA ane satyane DiMDimanAda mAnavajAtane A sthAnethI ja prathama maLyo hate. mAnava jAtinI samAnatAne mahAmaMtra A sthAnethI ja saMbhaLAyo hato. te vakhate brAhmaNazAhIe calAvela dharmanA pAkhaDe upara prathama kuThArAghAta A sthAnamAM ja thayo hate. - jema jagatane zAMtine mahAmaMtra A rathAnethI mane have tema antima maMtranuM paNa A ja sthAna hatuM. prabhuzrI mahAvIra deve pitAnA nirvANa pahelAM sela pahoranI antima dezanA paNa ahIM ja ApI hatI. ahIM te samaye aneka bhavyAtmAo prabhumukhathI jharatA e jJAnAmRtane pIne ke AtmasaMteSa anubhavatA haze? traNa lekanA ja ahIM ekatra thaI parama zAMta citte prabhunI dezanA suNa kRtakRtya thayA hatA. pitAnA kudaratI vairabhAva choDI, parama mitra banI e amRta vANI pIne teo kevA tRpta thayA haze? temanuM e mahAsaubhAgya Aje ya bIjAne ISyAM utpanna karAve tevuM che. dhanya che ! dhanya che! te bhavya AtmAone jemaNe prabhumukhathI antima dezanA sAMbhaLI, AtmakalyANane mArga svIkAryo che. uttarAdhyayana sUtranA 110 adhyayane ahIM ja racAyA hatA. ane chelle jagaprabhu zrI mahAvIra deva A ja nagaramAM hastipAla rAjAnI sabhAmAM nirvANapada pAmyA hatA. e bhAva udyota asta thavAthI nava mallIkI ane nava licchivI rAjAoe prabhuzrInA maraNarUpe dravya udyota pragaTAvyA ane divALI parva banyuM, te paNa ahIMthI ja, je parva adyAvadhI bhAratamAM ghera ghera ujavAya che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI kArtika sudI 1 me gautamasvAmIne kevaLajJAna pragaTayuM ane devatAoe temane utsava karyo tyArathI navA varSanI paNa zarUAta thaI. bhagavAna mahAvIra devanA dehane devatAoe je sthaLe agnisaMskAra karyo tyAMnI rAkha aneka bhavya bhakto laI gayA, jethI tyAM meTe khADo thaI gayo. A ja sthAne prabhuzrI mahAvIradevanA vaDila baMdhu rAjA naMdivardhane suMdara sarovara banAvarAvI tenI vacamAM manahara jinamaMdira baMdhAvyuM. te maMdira " jalamaMdira" tarIke prasiddhi pAmyuM. corAzI vighAnuM vizAla sarevara ane vacamAM maMdira che. maMdiramAM javA mATe pattharanI pAja bAMdhelI che. maMdira jenArane ema jarUra lAge ke A sthAna ghaNuM ja prAcIna kALanuM haze. parama zaninuM dhAma che ane khAsa darzanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAvApurI bhagavAna mahAvIranI nivANabhUmi-zrI jaLamaMdira. zrI pAvApurI - 1 . HA DAMgaranI zveta bhUmi ane sarovara vacce zobhI rahela jaLamaMdiranuM eka drazya Sam Shree Sudharmaswami Gyanbitandar-Umara, Surat Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guNAyAjI tIrtha zrI gaNazIlavana vaccenuM bhagavAna mahAvIranuM prakhyAta vihArasthAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandas Umara, Surat | kaDalapura: www.umiaragyanbhandar.com masvAmInuM janmasthAna Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 461 ; pAvApurI prathama A nagarInuM nAma apApApurI hatuM. tene madhyama pAvApurI paNa kahetA paNa bhagavAna zrI mahAvIra devanuM nirvANa thavAthI enuM nAma pAvApurI prasiddha thayuM. atyAre pAvA ane purI bane judAM paDI gayAM che. vacce eka mAIlanuM aMtara che. - ' nirvANa-sthAnane Aje purI kahe che. tyAM ApaNu-vetAMbaronuM bhavya maMdira ane vizALa dharmazALA che. A maMdirane gAmamaMuira kahevAmAM Ave che. maMdiranI madhyamAM bhagavAna mahAvIranI prAcIna suMdara mUrti birAje che. AsapAsa naSabhadeva, caMdraprabhu, suvidhinAtha ane temanAtha bhagavAnanI mUrtio che. mULanAyakanI jamaNI bAju mahAvIra prabhunI ati prAcIna pAdukAo che. have e jIruM banI che. prAyaH nirvANanI pachI thoDA ja arasAmAM banelI haze. navI pAdukAe prabhunI sanmukha padharAvavAmAM AvI che. bI bAjue agyAra gaNadharanI pAdukAo che. pustakArUDha Agamo karAvanAra devaddhigaNI kSamA maNanI manahara mUti paNa tyAM ja che. mabhArAnI cAre bAju khUNAmAM cAre derIo che. temAM vIraprabhu, sthUlibhadrajI, mahAsatI caMdanabAlA tathA dAdAjInI caragupadukAe che, maMdira AkarSaka ane pulakita banAve evuM che. gAmamaMdirathI pUrva dizAmAM aDadhA paNa mAIlane atire eka khetaramAM eka satya che. pahelAM tyAM samavasaraNa maMdira hevAnuM kahevAya che. prabhunI chellI dezanA paNa A sthaLe ja varSo haze. tyAM je pAdukAo hatI te jaLamaMdiranI najIkamAM dharmazALAnI pAchaLa samavasaraNa maMdiramAM padharAvavAmAM AvI che. e pAdukA jyAre enA mULasthAne hatI ane tyAM rAja pajAvI ke cokIdAra kaI na hoya tyAre baravADanA chokarAo enI azAtanA karatA. ema paNa kahevAya che ke-e tophAnI chokarAo pAdukA ukhADIne pAsenA kUvAmAM nAkhatA tyAre te pAdukA pANI upara taratI. Aje paNa pAdukAnA mULasthAna pAse eka mIThA pANInI kuI che. pANI dukALamAM paNa nathI sukAtuM. ratUpanI AsapAsanI bhUmi vetAMbara saMdhane AdhIna che. A ratUpanI AjubAjunI amuka jagyA zvetAMbara peDhInA tAbAmAM che. A sthAnanA chAranI parama AvazyakatA hatI. prAcIna pUnita bhUminA sthAne eka nAnakaDuM maMdira baMdhAya to jUnuM sthAna jaLavAI rahe te jarUrI che. te mATe pU. pA. muni mahArAja zrI rzanavijayajI mahArAja( tripuTI)e erapurAthI nIkaLela zrI saMdhanA patine upadeza ApI suMdara samavasaraNanA AkAranuM maMdira baMdhAvavAnuM nakkI karAvyuM hatuM. have tyAMnA kAryakartA dhanulAlajI sUcati te saMghapatinA kathana mujaba vyavasthA karI jaldIthI maMdira taiyAra karAve e jarUrI che. saMdhapati mahAzaya paNa te kArya tarapha lakSa ApI pote kabUlela pratijJAne jaldIthI saphaLa kare ane pitAnI lakSmIne sadupama kare. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvApurI : 462 : || jaina tIrthone - gAmanuM moTuM bhavya jinamaMdira tenI pAsenI vizALa dharmazALAo ke jemAM zvetAmbara jaina saMghanI peDhI che, je A tIrthanI vyavasthA kare che. te tathA samavasaraNa jinamaMdira ane jaLamaMdira tathA aneka jaina zvetAMbara dharmazALAo ke je zvetAmbara jaina saMghanA tAbAmAM che. zrI vetAMbara jana saMgha taraphathI jaLamaMdiranA taLAvanI cetarapha pharatI jamIna upara beThaka rAkhavAmAM AvI che. tyAM rathayAtrAne varaghoDo vetAMbara taraphathI nIkaLe che tathA taLAvanI rakSA, sudhArAvadhAre badhuM vetAMbara jaina kArakhAnA taraphathI ja thAya che. zrI vetAMbara jaina peDhInA vyavasthApaka bAbu dhanulAlajI sucantI ghaNuM ja sArI vyavasthA rAkhatA hatA-hAlamAM lahamIcaMdajI sucanI vahIvaTa kare che. divALInA divase mAM meTe meLo bharAya che; hajAre janayAtrIo Ave che. A vakhate ajImagaMjanA zvetAMbara jaina saddagRhastha vyavasthA sArI jALave che. vetAMbara peDhI paNa khUba sevA bajAve che ane tIrthane hisAba jAheramAM ja saMbhaLAvAya che. pAvApurIne aMge zvetAMbara tathA digaMbara vacce adAlatemAM vivAda cAle che. enI pAchaLa ane samAjanA lAkho rUpIo veDaphAI gayA che. digaMbara bhAIo kahe che ke-jaLamaMdiramAM pahelAM pratimAjI na hatA. jyAre AjathI lagabhaga traNa varSa pahelAM lakhAelI tIrthamALAmAM eka-be nahIM, pAMca-pAMca pratimAo hevAne ulekha cheH "sarovaramAMhi zuddha vihAra, jANe bhaviyaNane AdhAra; jinapratimAM pAMca pagalAM, pUcha praNAmI kIjaI seva." maMdiramAM jIrNoddhAra vakhate pAyAmAMthI be hajAra varSa pahelAMnI ITa maLI AvavAnuM puravAra thayuM che, ane e jIrNoddhAra karAvanAra vetAmbara zeThajIne lekha che, sarovaramAM sApa, mAchalAM, deDakAM puSkaLa pramANamAM che paNa ema kahevAya che ke-e cha eka-bIjAne bIskula raMjADatA nathI. vIra prabhunI chAyAmAM prANI mAtra ahIM abhaya-Azraya anubhave che. divALI upara ahIM moTo meLo bharAya che. e vakhate eTale ke bhagavAnanA nirvANasamayanI paLomAM bhagavAnanI pAdukA uparanuM chatra ApoApa pharake che. bhagavAnanI bhasma-rajathI pavitra banelI bhUmine e eka camatkAra gaNAya che. badhI rIte jotAM pAvApurI zrI jaina saMghanuM mahAna tIrthakSetra che. vividha tIrthakalpakAra pAvApurI tIrtha mATe lakhe che ke madhyama pAvAnuM pahelAM nAma apApA(apAvA)purI nAma hatuM. bhagavAna mahAvIra devane nirvANa pachI IndramahArAje tenuM nAma pAvApurI jAhera karyuM" AgaLa vizeSatA dekhADatAM kahe che ke "bhagavAna zrI mahAvIra devanA kAnamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 43 : pAvApurI geAvALImAe khIlA ThokayAM hatA, te khIlA A apApAnagarInA vaNika sikhAthe ane kharaka vaidhe A ja nagarInA najIkanA ja sthAnamAM kADhayA hatA. je vakhate khIlA kADhavAmAM AvyA te vakhate bhagavAne je cIsa pADI tethI najIkanA pahADamAM e bhAga thaI gayA je adyAvadhi paNa vidyamAna che. paddhaDamAM paDethI tarADa hajI sudhI dekhAya che.'' vaLI A ja nagarImAM kArtika vadI amAvAsyAnA divase (AsA di amAvAsyAnA rAja) ke je divase prabhu zrI mahAvIradevanuM nirvANa thayuM hatu, te divase nirvANusthAne bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA stUpanA nAgamaMDapamAM anya dazI temaja cAre vahunA leAkeA yAtrAe jAya che ane utsava kare che. prabhu zrI mahAvIrasvAmI nirvANa pAmyA te ja rAtrIe bhagavAn zrI mahAvIrasvAmInA nirvANusthAnanI pAse rahelA phUvAnA pANIthI devAnA pratApathI vinA telanA-arthAt tela vinAjha pANIthI dIvA baLe che. A nagarImAM bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIe pahelAM ghaNIzara dezanA ApI hatI. ane teozrI nirvANu pazu ahIM ja pAmyA. A rIte adbhuta mahAtmya A zrI pAvApurI tIrthanuM che. vividhatIrthaM-kalpakAra eka vizeSatA jaNAvatAM lakhe che ke--A nagarImAM punyapAla rAjA bhagavAna zrI mahAvIradevane vaMdyanA karavA Avye hatA. teNe bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIne tene AvelA ATha svapnAnu phaLa pUchyuM hetu', ane prabhutro mahAvIradeve tene javAba ApyA hatA. svapnAnu phaLa sAMbhaLIne punyapALarAjAe pratidha pAmI dIkSA aMgIkAra karI. A saMbaMdhI vizeSa jANuvAnI icchAvALAoe apApApurI bRhatkalpa " joi levA, 16 . saubhAgyavijayajI peAtAnI tI mALAmAM lakhe che ke " divALInA divaseAmAM ahIM pAMca divasa utsava rahe che.'' jIeH-- * sidhArthI tyA vanAnte kharakasubhiSajAbhyaJjanadrANibhAjaH, zalye niS ka ? ) yamaNi zrutiyugaviravAttIvra pIDAditasya / yasyA abhyarNabhAge'ntimajina mukuTasyodyadAzraryamuccaiHcaJcaccItkArarAva sphuTitagiridarI dRzyate'dyApi puraH // 2 // * nAgA adyApi yasyAM pratikRtinilayA darzayanti prabhAvaM, nistaile naripUrNe jvalati gRhamaNiH kauzike yannizAsu / bhUyiSThAzcarya bhUmi gharamajinava stUparU sAspApA madhyamAdirbhavatu varapurIbhUtaye yAtri kebhyaH // 4 // * ( apAvApurI [saMkSipta] 5: ) dipAtsavI upara ghasuA ci. Ave Avaka leAka; jI maheoNtsava manamAnyA kare ci sUkI saghaleA zeka. 70 10 cch Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 464 : pAvApurI [ jaina tIrthono paMcarAtrI nivase sA ci0 naranArInA vRnda, jI. dAnapuNya pUjA kare ci0 janama saphaLa kare naMda, 11 pAvApurInI mahattAsUcaka nIcenA prAcIna padyo khAsa mananIya che. jalamadiramAM keTalI mUrtio hatI te AjathI traNaso varSa pahelAM yAtrAe Avela vidvAna ane sAdhu zuM lakhe che te paNa jue. "kanaka kamala pariya taka pAya pAvApurI AvaI jigurAya. 72 indrabhUti pramukha IccAra yajJakarma karaI teNIvAra; saI cemAlIsa brAhmaNa milyA mizyAmati mahaI jhalahalyA. 73 mana abhimAna dharI AvI A nAma laI jina bolAvI; mana saMzaya TAlaI jiNavarU daI dIkSA thAkhyA gaNadharU. 74 saMgha caturvidha thApI tAma vicaraI desa nayarapura grAma; bhavikajIva pratibaMdhi karI, anukramaI AI pAvApurI. 75 jIvita varasa bahutI jANa puNya pApa phaLa kahaI sujANa, padhAna adhyayana mani bhAI dhira mugati pahetA zrI mahAvIra. 76 gautamasvAmI kevala varaI cosaThI Indra mahecachava karaI, saMgha catuvidha harSa apAra jamamAM vanya jayajayakAra. 77 vIra jiNasara gaNudharavAda, pUcha pagalAM tihAM prAsAda, mugati pahAMtA jIhAM jina valI, pUjI jaI pagalAM nIramalI. 78 sarovaramAMhI zuddha vihAra, jANe bhaviyaNane AdhAra, jinapratimA paMca pagalAM have pUjI ghaNI kIjaI seva. 79" (vijayaviracita sametazikharatIrthamAlA pR. 31 ) " kanaka sarovara vIca che, ci. jIvayoninI rAsa; jI piNa kaI vadha navi kare ci. amara devanI bhAsa, jI 9 A tIrthane chello uddhAra hAlamAM ja bikAneranivAsI punamacaMdajI zeThI A taraphathI jalamaMdirane Arasamaya banAvI thaze che. temanI taraphathI maMdira nimitte savA lAkha rUpIA kharcAyA che. kerakhAnuM ane taLAvathI maMdiranI saDakano pula bAMdhavA mATe rUA. pAMsaTha hajAra muMbaInivAsI bAbu pannAlAlajI taraphathI kharcAvAnA che. A derAsara nirakhatAM ja tAjamahAla yAda Ave che. jenuM tAja kahIe te paNa khoTuM nathI. pUrvanA save tIrtho paikI A tIrthanI vyavasthA, ujavalatA vagere prathama paMkitanI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa ] gIraDI zikharajInI yAtrAe AvatA yAtrikAne zikharajI pahoMcavAnA e rastA cheH eka te gIraDI, RjuvAlukA thai madhuvana-zikharajI. khIje raste pArasanAtha hIla sTezanathI sIdhI saDake meTara dvArA madhuvana thai zikharajI javAya che. ame pAvApurIthI cAlI pagaraste navAdA-kADAramAx thai gIraDI AvyA. : 465 H gIraDImAM eka suMdara zvetAMbara jinamadira ane rAyabahAdura dhanapatasihrajIe madhAvela su Mdara vizAla dharmazALA che. zvetAMbara jaina yAtrIo ahI ja utare che. sAme ja relve sTezana che, eTale yAtrIone anukULatA. sArI rahe che. sAdhue paNa A ja dharmazALAmAM utare che. ahIMthI 18 mAila dUra madhuvana che. gRhasthAne mATe vAhananI sagavaDa maLe che. rAja meTro doDe che. gIraDInI AsapAsa kAlasAnI khANeA puSkaLa che. temaja gAmane pharatAM cetarapha relve pATA patharAyA paDyA che. gAmamAM sAMjha ane savAramAM te dhUpADe ja dhUmADA dekhAya che. diccha ane dharmazAlAnI vyavasthA zvetAMbara peDhI taraphathI rAkhavAmAM Ave che, vyavasthApake e vyavasthA sudhAravAnI jarUra che. gIraDI RtuvAlukA bhagavAn mo mahAvIradevane kevaLajJAna utpanna thayAnu sthAna che. brAkara nadIne kAMThe ja nAnI sudara zvetAMkhara jaina dharmazALA che, tenI pAchaLa zrI vIraparamAtmAnuM nAnuM nAjIka ane bhavya madira che. aMdara zro vIraprabhunI pAdukA che. je sthAne prabhu zrI mahAvIradevane kevaLajJAna upajyuM hatuM te RjuvAlukA nadIne atyAre prAkara naDI kahe che, kintu vastutaH nadInu nAma prakara nahi parantu RjIpAla (RjIvAla) che. nadInI eka bAju prAkara gAma hAvAthI ane tenI pAsethI ja nadI vahetI hAvAthI tenu' nAma prakara paDayu che. bAkI kharI rIte nadInuM nAma RjIpAla ja che temaja hAlanA ApaNA maMdirathI naTTI tarapha ja traNeka mAIla dUra jamaka grAma paNa vidyamAna che, tene jamagAma paNa kahe che. tyAM zAlanAM vRkSAnu gADha - * pArasanAtha hila sTezananuM nAma che, ahIM sTezana sAme ja zeTha ANujI kalyANujInI peDhInI dharmazALA che. tyAM munima ane khIjA mAsA rahe che, jemA peDhI taraphathI zikharajI pahADanI pUrepUrI vyavasthA jALave che. yAtri| ahI'thI nImIyAvATane raste thai sIdhA pahADa upara pAna tha bhagavAnanI Tuka upara jai zake che. TunI nIce ja eka DAka agalo che, paraMtu yAtrIAne tA| madhuvanamAM jinama hirAnAM dunA lAbha maLe ane bIjI pazu badhI anukULatA rahe mATe sTezanathI madhuvana jai zve. kAThImAM utarI pachI ja zikharajI pADa upara javu' ucita che. rahelAM x kADArmAmAM abarakhanI khANAM puSkaLa che, e raste jamala pazu dhaNAM Ave che. pahe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItAlukA [ jaina tIrthane jaMgala paNa che. ApaNe kyAM kevaLajJAnasthAna mAnI pUjIye chIe tyAM cetarapha cAlanAM vRkSo vipula pramANamAM hatAM, paraMtu hamaNuM ceDAM varSo pahelAM ja te jhADe kapAvI nAkhavAmAM AvyA che. eTale atyAranuM jamakagrAma e ja saMbhIya (jansaka) grAma che, ane ajupAla nadI e ja RjuvAlukA che. je rathaLe prabhune kevaLajJAna thayuM che ane je sthAne prabhue prathama dezanA ApI che te sthAnanuM vAtAvaraNa eTaluM badhuM zAMta ane pUnita che ke ApaNane tyAMthI uThavAnuM mana ja na thAya, bAra bAra varSe paryata ghora tapazcaryA karI, je sthAne bhagavAna zrI mahAvIradeve aNamala ratna-kevaLajJAna prApta karyuM te sthAnanA ANue aNumAM hajI paNa apUrva zakti bharI che. je mahApuruSe kevaLajJAnarUpI mahAna rana prApta karI tene prathama prakAza je sthAnethI pragaTa karyo tyAM hajI paNa tevA vAtAvaraNanuM madhUruM guMjana cAlatuM hoya ema bhavya bhaktone jarUra lAge che. je sthAne prabhu mahAvIradeve zukaladhyAnanA be pAyA vaTAvI trIjAne AraMbha karI je vakhate kevaLajJAnane sAkSAtkAra karyo te sthAne besI ApaNane paNa tema karavAnuM mana te thAya che. paraMtu mAphInA e leka yAda AvI jAya che. AtmavizuddhinI apUrva jaDIbuTTI ahIM bharI che. hadayane hacamacAvI manuSyane pitAnA pUrvakRtyanuM punaH punaH ramaraNa karAvI, pazcAttApanA agnimAM tapAvI, Atmavizuddhi karAve tevuM punita A sthAnanuM vAtAvaraNa adyAvadhi vidyamAna che. AtmAthIoe ahIM AvI eka vAra avazya anubhava karavA jevo che. bIjI nadIe ghaNuM haze, zAMta vAtAvaraNa paNa haze kintu ahIMnA vAtAvaraNamAM ja kaMika apUrva bhavyatA, kAMIka tAjhagI ane pavitratA bharI che, ke AtmAne apUrva vIrya pheravavA prere, ucca atIva Adarzane prApta karavA lalacAve ane vibhAva dazAne tyAga karAvI, svabhAva dazAmAM ramaNa karAvI, AdhyAtmika sukhanI sAcI jhAMkhI karAve tevuM A sthAna che. je mahAnubhAvane bahirmukha vRttione tyAga karI AMtaramukhadazA prApta karavI hoya, Atmika AnaMdanA anahada nAdane anubhava karavo hoya teo eka vAra ahI jarUra Ave, khAsa karIne zvetAMbara jaina maMdirathI pUrva uttara tarapha e eka mAIla dUra jaI besavAthI, DIvAra nizcita mane dhyAna karavAthI kaMIka apUrvatAnuM jJAna jarUra thaze ja thaze. A sthAna para keTalAka mahAnubhAve ema kahe che ke A sthApanAtIrtha che. amArI daSTie e vAta lagAre sAco nathI lAgatI. ahIMthI bhagavAna zrI mahAvIra deva pAvApurI gayA che. zAstromAM varNana Ave che ke-A sthAnathI pAvApura ( apApApurI) 10 ejana dUra che. Aje paNa prAyaH ahIMthI pAvApurI eTalI ja dUra che. pagaraste lagabhaga se mAIla dUra ahIMthI pAvApurI che. bAra jananI daSTie A vastu barAbara maLI rahe che. bIju jamagrAma ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] mahujana zupAla nahI paNa vidyamAna che eTale prabhu zrI mahAvIradevane kevalajJAnanuM sthAna A ja che ema amane nirvivAda lAge che. A sthAnane zvetAMbara jaina ja tIrtharUpe mAne che. di. no ahIM tIrtha jevuM kazuM ja nathI mAnatA. ahIMne vahIvaTa vetAMbara jaina koThI taraphathI menejara zrIyuta mahArAja bahAdurasiMhajI kare che. prAcIna tIrthamAlAomAM A sthAna mATe vividha matabhede che. bAkI atyAre te gIraDIthI zikharajI jatAM vacamAM ja Ave che. tyAMthI zikharajI ATha mAIla dUra che. madhuvana kAjuvAlukAthI madhuvana jatAM rastAmAM tarapha jaMgala Ave che. vacamAMthI nAnA nAnA rastA paNa ghaNA nIkaLe che. sAthe jomiyo hoya te ja e nAnA nAnA raste javuM ucita che, nahiM te saDaka raste ja javuM hitAvaha che. madhuvanamAM vizAla bhavetAMbara jaina dharmazALA che. vetAMbara dharmazALAnA rastA tarapha jatAM daravAjAnA nAke ja vizALa vaTavRkSanI nIce ja tIrtharakSaka zrI semiyAjI devanuM maMdira che. tIrtha-pahADanA AkAranI bhavya AkRti che. rasmaraNa karanAra bhaktanuM vina haranArI sAkSAt jAgatI ceta rUpa che. dareka ve, yAtrI ahIM AvatAM, pahADa upara jatAM, ane nIce AvI dharmazALAmAM jatAM A tIrtharakSaka devane bhakitathI vaMdanA-namaskAra jarUra kare che. . dharmazALAne AgaLano bhAga vaTAvIne AgaLa jatAM sAme ja vetAMbara peDhI che, je A tothane saMpUrNa vahIvaTa kare che. aMdara eka ja kilAmAM 12thI13 jinamaMdire che 1-2-3 mAM zrI pArzvanAtha prabhujI mUlanAyaka che. cethAmAM zrI vIza jinanI pAdukA che. pAMcamAmAM zrI zama gaNadharanI suMdara mUrti che. chaThThAmAM zrI geDIpArzvanAthajI prabhu mUlana kacha che. tathA upara zrI saMbhavanAtha prabhu malanAyaka che. sAtamAmAM zrI zAmaLIyA pArzvanAthajI malanAyaka che. A mukhya maMdira che jenI AjubAju bIjA jinamaMdire che. AThamAmAM zrI pArzvanAtha prabhujI, upara zrI supArzvanAtha prabhujInA mukhajI, navamAmAM zrI caMdraprabhujI, dazamAmAM zrI supArzvanAthajI mUlanAyaka che' bAramAmAM gAma bahAra rAjA deDInA maMdira mAM zrI sudhamIsvAmIjI che ane teramuM zrI semiyAjInuM maMdira. madhuvanathI pahADa upara javAne sIdhe rahe che. ekAda pharlAga hara jatAM pahADano caDhAva Ave che. * madhuvananI vetAMbara na dharmazALAno bane bAjI anukrame vizapaMthI ane terApaMthI digaMbaronI dharmazALA navI banI che, paraMtu bhavetAMbara jevI ronaka, anAlatA temaja eTalAM maMdiro vagere tyAM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammetazikharajI : 46 : zrI sammetazikharajI madhuvanathI eka pharlAMga krUra zrI zikharajI pahADanA caDhAva zarU thAya che, hAlamAM A pahADane pArzvanAtha hIla kahe che, madhuvananI pesTa eNksanuM nAma pArasanAtha che. hamaNAM IsarI sTezananuM nAma paNa pArasanAtha sTezana rAkhavAmAM AvyuM che. A sthAna AkhA magAlamAM khUba ja prasiddha che. ahInA loko pUche che kAthAI jAImA' javAbamAM-pArasanAtha' eTaluM kahyu. eTale khasa; tamane bhakti ane mAnathI badhI anukULatA karI Apaze. pahADa upara cha mAila caDhavAnuM che. vacamAM zAsanarakSaka devInI derIe Ave che. pahADa upara gayA pachI lagabhaga adhe raste mAile gadha nAlu Ave che. tyAMthI nA mAli sItAnAlA-zItanAlu Ave che. gaMdharvanAlA pAse zvetAMbara talATI "dhama zAlA che. ahIM sagavaDa sArI che. zve. jaina yAtrIone lADu ane seva yAtrA karIne pAchA vaLatAM apAya che. gadhaMnAlAnuM jala mIThuM ane pAcaka che. rAtre ahI pahADanA jaMgalI prANIo-vAdya vagere prANIe pANI pIvA Ave che. pahADamAM pahelA hAthIe ghaNA rahetA hatA temaja geMDA, sAmara, rIMcha, vAgha, ziyALa vagere ghaNAM prANIo rahetA hatAM. hamaNAM zIkArI prANI ochAM thaI gayAM che. tema ja vividha prakAranA sApa paNa rahe che. AkheA pahADa sudara :vanarAjIthI lIleAchama rahe che. haraDe vagere auSadhIe-jaDIbuTTIe paNu puSkaLa thAya che. baMdhAyathI vadhAre vAMsa thAya che. temaja cA ane bIjA svAdISTa klenA bagIcA tathA khetaro paNa ghaNAM che. ahI lAkaDuM ane ghAsa paNa puSkaLa thAya che. paheDanI Avaka sArI che. [jaina tIrthAMnA garamImAM paNu dara mahine ekAda be vAra varSAda paNa jarUra paDI jAya che. ane varSARtumAM teA pahADa sAthe vAdaLAM athaDAya che. vAdaLAMthI paDAya DhakAi jAya che. garamInI RtumAM hajArIbAga jIlrAnA kalekaTara ane bIjA uparI adhikArIe ghaNI vAra ahI Ave che. A pahADa upara kAine paNa zikAra khelavAnI-karavAnI sakhta manAI che. adhikArIe niyama kharAkhara jALave che ane mArAmAM jAya tyAre paNa jaina dharmanA niyama pALe che. cha mAilanA kaThaNu caDhAva caDhyA pachI upara jatAM prathama ja zrI gaNudharanI DerInAM dazana thAya che. ahIM cAvIza gaNadharanAM pagalAM che. Ane gautamasvAmInI derI kahe che. ahIMthI zrI caMdraprabhunI Tuka, zrI pArzvanAtha prabhunI Tuka ane meghADaMbaranI TukA tathA jalamaMdira javAnA ane nIce utaravAnA ema vividha rastAe nIkaLe che. derInI sAme ja zvetAMbarA taraphathI purANI rakSagu cUkI che, jemAM zvetAMbarA taraphathI ja nepAlI cekIdArA rahe che. teo thoDA pagAre tInI sevA khUkha nImakahalAlIthI bajAve che, pahADa upara kula 31 madirA che, jemAM cAvItha tIrthaMkaranI ceAvIza derIe; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] ': 469 : sametazikharajI zAzvatajinanI 4 derIo; gautamAdi gaNadharanI 1 derI, zubha gaNadharanI 1 derI, ane eka jalamaMdira che. jalamaMdiranI pAse ja vetAMbara dharmazAlA, vetAMbara keThInA nekare, pUjArIo Adine rahevAnI eka bIjI svataMtra dharmazALA che. ane pAse ja eka mIThA pANIno suMdara jharo che. AkhA pahADamAM uparanA bhAgamAM ahIM ja bAre mAsa pANI rahe che. che. jaina yAtrikane pUjA arthe nahAvA vagerenI sagavaDa ahIM suMdara rIte maLe che. dharmazALAmAM besI bALake vagere jalapAna, nAsto vagere kare che. upara badhe pradakSiNA karanArA zrI gautamasvAmInI derIthI ja tenI zarUAta kare che. anukrame zrI kuMthunAthajI, zrI kaSabha prabhujI, zrI caMdrAnana prabhujI, zrI neminAtha prabhujI, zrI aranAtha prabhujI, zrI mahilanAtha prabhujI, zrI zreyAMsanAtha prabhujI, zrI suvidhinAtha prabhujI, zrIpadma prabhujI, zrI munisuvrataravAmi, zrI caMdra. prabhujI (badhAyathI dUra ane kaThiNa mArga A derIe javAne che ), zrI RSabhadevajI, zrI anaMtanAtha prabhujI, zrI zItalanAtha prabhujI, zrI saMbhavanAtha prabhujI, zrI vAsupUjya prabhujI, zrI abhinaMdana svAmi ane tyAMthI vAsupUjya prabhujInI derI pAse thaI jalamaMdira javuM. jalamaMdira AkhA pahADa upara ahIMnA maMdiramAM ja mUtio che. mULanAyaka zrI pArzvanAtha prabhunI camatkArika mUrti che. maMdira bahu ja suMdara ane raLIyAmaNuM che. hamaNAM suMdara raMgathI vividha prakAranuM citralekhana jharIyAnA dharmaniSTha zeTha kAlIdAsa jazarAja taraphathI karAvavAmAM Avela che. bIjI mUtio paNa suMdara ane prabhAvazAlI che. maMdirane pharate kile che, jethI vyavasthA sArI rahe che. A sthAna spe. di. jhaghaDAthI mukta che. ahIM ekalA vetAMbara jene ja darzane Ave che. jalamaMdiranI sAme ja zrI zubha gaNadharanI derI che. maMdiranI sAmethI ja raste nIkaLe che. raste vikaTa che ane derI khaMDita thayelI hovAthI tyAMthI pAdukAo laIne jalamaMdiramAM birAjamAna karavAmAM Avela che. derInA jIrNoddhAranI jarUra che. pahelAM pahADa upara AvavAne sarala mArga ahIMthI haze. zubha gaNadharanI pharIthI punaH jalamaMdira AvI tyAMthI anukrame, zrI dharmanAtha prabhu, zrI sumatinAtha prabhu, zrI zAMtinAtha prabhu zrI mahAvIrasvAmI, zrI supArzvanAthajI, zrI vimalanAtha prabhujI ane zrI nemanAtha prabhujI, sauthI chelle zrI pArzvanAtha prabhujInI derIe javuM. jalamaMdirathI 1 mAIla dUra meghADaMbara TuMka upara zrI pArzvanAtha prabhujInI suMdara deza che. Ane zrI pArzvanAtha prabhujInI TuMka paNa kahe che. zrI pArzvanAtha prabhunuM maMdira AkhA pahADamAM UMcI TekarI upara Avela che. upara maMdiramAM javA mATe 80 pagathiyAM caDhavAM paDe che. eka to zikharajIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sametazikharajI : 470 : [ jaina tIrthone pahADa ja Uco che, temAM vaLI A UMcAmAM UMcuM zikhara che. tenI upara karathI dekhAtuM ane jANe AkAzanI sAthe vAta karatuM hoya tevuM maMdiranuM sapheda-ujavala zikhara kharekhara bahu ja hRdayAkarSaka lAge che. jene ucca dazA prApta karavI hoya te ahIMthI jaI zake che ema kahetuM hoya tema e sthAna bahu ja bhavya ane pavitra che. ahIMthI AkhA pahADane dekhAva bahu ja raLIyAmaNuM lAge che. AkhA pahADanI lagabhaga ghaNIkhI derIonAM ahIMthI darzana thAya che. nIce tarapha DhIlIchama harIyALI bhUmi najare paDe che. dUra dUra cAnA bagIcA dekhAya che. dakSiNamAM dUra sudUra dAmadara nadI dekhAya che. uttare trAjuvAlukA dekhAya che. pUrvamAM sAme ja zrI caMdraprabhunI terI dekhAya che. AkhA pahADa upara pharatAM kula cha mAIla thAya che. A maMdirajIno jIrNoddhAra kalakattAnA prasiddha dAnavIra rAya badrIdAsa mukIma jhaverIe karAvela che. maMdiranI bAjumAM nIce eka oraDImAM che. peDhIne pUjArI tathA sipAI rahe che A pradezamAM zrI pArzvanAtha prabhujInI mAnatA bahu jabarI che. ahIMnI prajA zrI pArzvanAthajIne vividha nAme pUje che ane zraddhAthI name che. "pArasanAthamaNi mahAdeva, pArasamaNi mahAdeva, pArasanAtha mahAdeva, pArasanAtha bAbA, bhayaharapAnAtha, kALIyAbAbA Adi aneka upanAmothI ahIMnI ajena janatA prabhujIne reja saMbhAre che, bhakitathI name che ane caraNa bheTe che. A tIrtha mATe tyAM sudhI sAMbhaLyuM che ke, "je pArasanAtha nathI game te mAtAnA peTe janmya ja nathI " arthAt tene janma vyartha gayo che. zikharajI girirAja upara zrI AdinAtha prabhu, zrI vAsupUjya svAmI, zrI nemanAtha prabhu ane paramAtmA zrI mahAvIradeva sivAyanA vIza tIrthaMkara ahIM ja AkharI aNasaNa karI mukti pAmyA che. A sivAya aneka gaNadhare, surapaMga ane sthavira mahAtmAo aNusaNa karI ahI nirvANa pAmyA che. chelle chele bI pArzvanAtha prabhujI ane temane ziSyasamUha ahIM nivANa pAmyA hovAthI pahADanuM nAma pArasanAtha pahADa kahevAya che. zikharajIne zrI zatruMjaya-- siddhAcalanI samAna ga che. * A vastu nIcenI stutimAMthI saralatAthI samajAze "aSTApa zrI Adi jinavara, vIra pAvApurI varU vAsupUjya caMpAnayara siddhA, jema revA mirivarU sametazikhare vIza nivara mukti pahAMgyA munivarU covIza jitane nitya vaMdu sayala saMva suhaMka?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ' itihAsa ] : 471 4 . sametazikharajI " sametAla zatrujaI te; sImaMdhara jiNavara Ima belaI, eha vayaNa navi DAlaI 49 che sIdhA sAdhu anaMtA keDI aSTakama ghana saMkala DI vaMdu be kara joDI sihakSetra jiNavara e kahaI pUcha praNamI vAsaIrahI mugatitaNA sukha lahIyApa ( zrI jayavijayaviracita sametazikharatIrthamALA prA. tI. pR. 28) A Akho zikharajI pahADa mogala samrATa akabare karamukta karyo hate ane jagadaguru zrI hIravijayasUrIzvarajIne arpaNa karyo hate. bAdazAha akabaranA pharamAnamAM lakhyuM che ke " siddhAcala, giranAra, tAraMgA, kezarIyA aura ApU ke pahADa jo gujarAta meM hai, tathA rAjagRhI ke pAMca pahADa aura sammetazikhara uphe pAzvanAtha pahADa, jo baMgAla meM hai tathA aura bhI zvetAMbara saMpradAya ke dharmasthAna jo hamAre tAbe ke mulkoM meM haiM ve sabhI jaina zvetAMbara saMpradAya ke AcArya hIravijayamUri ke svAdhIna kiye jAte haiM / jisase zAntipUrvaka ye ina pavitra sthAno meM apanI iishvrma iviyA re " (kRpArasa keSa pRSTha 40) A pachI bAdazAha ahamadazAhe I. sa. 175ramAM madhuvanakeDI, jayapAyA nAyu, prAcIna nAla, jalaharI phaMDa, pArasanAtha-talATI vacceno 301 vIvA pArasanAtha pahADa, jagata zeTha mahetAbarAyane bheTa Apyo che. ahIM jagatazeThe maMdira paNa baMdhAvyuM hatuM (AmAM vacamAM zItA nAlAnuM nAma zItalAluM lakhyuM che. tA. 19-3-1938mAM zAmAcaraNa sarakAre karela parzayana bhASAMtarane sAra che) tathA pAdazAha abu alikhAna bahAdure 171pamAM pAlagaMja-pArasanAtha pahADa karamukata karyo hate. pahADa upara javAnA rastA paNa aneka che. TapacAcIthI te pagadaMDIne raste mAtra cAra ja gAu thAya che. caMdraprabhunI TuMkathI paNa caDAya che ane zubha gaNadharanI derIthI paNa raste nIkaLe che. paNa atyAre te mAtra be rastA prasiddha che. IsarI ane madhuvanathI badhAya yAtrIo caDhe che. pahADamAM aneka guphAo che. temAM zrI caMdraprabhunI guphA sauthI moTI che. AvA pavitra sthAnamAM ja tyAgamUrti muni-mahAtmAoe zukaladhyAna dharI kevalajJAna yAvata mokSa prApta karyuM che. Aje paNa A sthAna pUnita vAtAvaraNathI otapreta che. mumukSu jIvane A vAtAvaraNanI ghaNI ja asara thAya che. kSaNabhara te saMsAranI upAdhI ane azAMti bhUlAvI AtmAnI savAzAnuM bhAna karAve che. tIrthanI yAtrA kA. zu. 15thI laIne phA, zu. 15 sudhI sukharUpa thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sametazikharajI [ jaina tIrthane bAda yAtrA karavAmAM te vAMdho nathI paraMtu garamInI RtumAM paNa bagaDI jAya che ane melerIyAnI asara kare che, madhuvanathI pahADamAM thaI pagadaMDI raste IsarI (pArzvanAtha) mAtra daza mAIla ja thAya che. je . , R. mena lAInanuM sTezana che. madhuvanathI moTara raste pharIne paNa IsarI javAya che. pahADa uparathI nIce utaratAM gaMdharvanAlA talATImAMthI bhAtu laI jamIne nIce madhuvana utaravuM.. A tIrtha girirAja zikharajI pahADa mUlathI ja zrI zvetAMbara saMghanI mAlIkIne ja hate. chellAM deDhathI be varSamAM pAlagaMjanA rAjAnI dakhala zarU thaI hatI. teNe aMgrejone havA khAvAnA baMgalA baMdhAvavA paravAne Apela hato. A samaye bhAratavarSanA vetAMbara jaina saMghe sa pe TesTa uThAve. A vakhate kalakattAnA suprasiddha jhaverI rAya balidAsajI mukAme asAdhAraNa prayatna uThAvyA hatA ane amadAvAdanA suprasiddha dhamapIra A. . nI peDhInA pramukha zeTha lAlabhAI dalapatabhAIe A pahAya vecAte laI vetAMbara samAjanI mukhya tIrtharakSaka ANaMdajI kalyANajInI peDhIne arpaNa karyo hate. Aje AkhA pahADa upara A. ka. peDhInI sArvabhauma sattA che arthAt nIcethI laIne TheTha upara sudhIno Akho pahADa A. ka. peDhIne che. je vyavasthA sArI rahe ane pramANika menejara hoya te Avaka paNa sAro thAya tevuM che. zikharajI mATenuM suMdara aitihAsika varNana ghaNuM maLe che paraMtu laMbANanA bhayathI e badhuM na ApatAM TUMkamAM ja jarUrI utArI ApuM chuM. chaTTA padma prabhu jinadeva ghaNu saha aThThAvaMsI sivuM hava, mugati varyA jhava; zrI supAsa sametAcala IMcaI paMca sayA muni siu muni caMgaI mugata gayA raMgaI4pA che sahasa munivara sAthaI sidhavimalajIne sara zivapada lIdha, sahela karama khaya kIla sAta sahasa muniryuM parivariyA anaMtanAtha zivaramaNa varIyA, bhavasAyara utaroyAdA aDhasayAM muniva myuM juttA dharmanAtha jina mugati pahutA, tisarajAvatA; zAMtinAtha navasaya sau jANa paMca sayAmyuM mahilavaSANu, sametaziSara niravANa 47 tetrIsa munivarasya jina pAsa mugati pahutA lIlavilAsa, puraI bhaviya Asa; ajitAdika kizuvAra sahakAra sahasa sahasa munivara parivAra, pAmyA bhavane pAra 48 eNuiM giri vIsa tIrthaMkara sIdhA vIsa TuMka jagi hu prasidhA, pUcha bahu phala lIdhA, sametAla zatruMjaya telaI sImaMdhara jiNavara Ima belaI, eha vayaNa nAMva Dela 49 sIdhA sAdhu anaMtA kaDI aSTa karma ghana sakala goDI, vaMduM be kara joDI; siddhakSetra jiNavara e kahII pUcha praNamI vAsaI rahII mugatitaNA sukha lahaI. tribhuvanamAMhe tIratha rAjaI deva6 duhI dIna prati vAjaI, mahimA mahiala gAjaI; kijaI valI tIratha upavAsa navi avataraI grabha(ga)vAsa, kahi mahimA jina pAsa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sametazikharajI : pahADa uparanuM mukhya jinAlaya zrI sametazikharajI : taLeTInuM che. jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sametazikharajI pahADanuM eka viraMga dazya zrI sametazikharajI jaLamaMdiranuM dazya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 473 : sammetazikharajI kIja" pujA dIjaI dAna sametazikharanu kIjai dhyAna, lahaI kevalamyAna, eha giri dIThaI mani ullAsa egiri ksai karmI viSNuAsa, hAvai sugatinivAsa. (vastu) sametagirivara sametagirivara karU vakhANu, rasapuri rasa pikA vividhayelI uSadhI sehata acacchAMhu prema dIpatA lakhANI tribhuvana mAhai, sayala tIthamAMhi. rAjIu e siddhakSetra sukhadhAma, mahimA pAra na pAmayai li li karU praNAma, ( zrI jayavijayaviracita sammetazikhaztI mAlA. ) X X X * kavi hu'sase|majI peAtAnI tIrthamAMlAmAM zikharajInI yAtrAnu je vivecana Ape che te paNa dhyAnamAM levA jevuM che. " vIsa thUla pratakaI vag pAparAsihu saya nikaduM, iMdu' meAhanuM mAna tu jaya jaya che. 5 35 // tIhAM kIjaI tItha upavAsa rahIai rAti guphAmAMhi vAsa, Asa lI vi caMga tu jaya jaya A prAha uThI yAMjaI utarIi talaTTi jai pAraNu karII; ANIjaI mani raMga tu jaya jaya A // 36 5 zrI saubhAgyavijayajI paNa zikharajInu mAhAtmya A pramANe lakhe che. vIsa tIrthaMkara RNuM giri siddha huA sAdhutaLuM! nahi pAra, saM. vali sidhdha thAsye iMgu giri pharasatAM pAmI zrI jinadhama' sAra che avadAta ghaNA e giriztA kahetAM nAve re pAra, zikharajI upara Aje jema eka jalamatimAM ja mUrti che tema pahelAM nahi hAya. girirAja zikharajI upara ghaNAM jinama'darA ane ghaNI mUrtie haze ema nIcenAM pramANeAthI jaNAya che. -sopce yatra saMprAptA, vizatistIrthanAyakAH / niyALa sena zailoDazo, saMmelasIcemuttamam || 11 || ( pR. 58 ) X X tatazca sammukhAyAtadevA cekanarAnugaH / ArohatsaparIvArastaM zailaM nRpatirmudA jinAyatanamAlokya nRtyati sma dadhatanau / asamAntamivAnandaM romAJca vyAjato bahi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat x // 23 // // 24 // www.umaragyanbhandar.com Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammetazikharajI : 474 H [ jaina tIrthonA * caityAntarvidhivadgatvA kRtvAtisrapradakSiNAH / snapayitvA jinAnucairarcayAmAsa sAdaraH dattvA mahAdhvajAdIMzca kRtvA cASTAhnikotsavam / tatazvAzAtanAbhIrurutatAra nRpo nagAt || 26 || (zeTha devacaMdalAlabha I pustakASThAra ph Da taraphathI prakAzita vRndArUvRtti pR. 78 79, kartA zrI devendrasUri ) zrInAgendragaNAdhIzaiH zrImaddevendrasUribhiH, pratiSThito maMtrazakti saMpannasakale hitaiH // taireva sammeta girervizatistIrthanAyakAH, Aninyire maMtrazaktyA trayaH kAntipurIsthitAH || ( 5 zrI umaMgavijayajI mahArAja taraphathI prakAzita zrI caMdra bharitranI meA. da. dezAI likhita prastAvanAmAMthI.) A sivAya kubhArIyAjI tIrthamAM zra neminAthajInA madirajImAM devakulikAo che temAM eka devakulikAnA daravAjA upara lekha che. lekha bahu moTo hAvAthI ahIM nathI ApA, paraMtu temAM lakhyu che ke-zaraNudeva putra vIracaMdre bhrAtA putra pautra parivAra sAthe 1345 mAM zrI paramANu dasUrijInA upadezathI sametazikhara tIrthoM upara mukhya pratiSThA karI hatI. ( hiMI mAtmAnaDhaMprakAza 1933 nA 'me' mahinAnA aMkamAM 5. zrI kastUravijayajInA kuMbhArIyAjInI yAtrAmAM A AkhA zilAlekha pragaTa thayA che. ) A badhAM pramANe| ema sUcave che ke-zvetAMbara AcAryAe tyAM vipula pramANumAM pratiSThA karAvI hatI. tyAM meTAM madire ane aneka janamUrti e hatI ane te badhI zvetAMbarI ja eka sAthe vIsa pratimAe ahIMthI gujarAtamAM ve, jena madira mATe zve, AcAya lai jAya che tyAre ahI' keTalI badhI prati mAjIe haze ? ene vicAra sujJa vAMcakA svaya' karI lye. A badhAM pramANA sammetazikhara pahADa ane madirAbve, jaitAnAM ja che tenAM jIvatAjAgatA purAvArUpa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat // 21 // temaja Aja paNa girirAja zikharajI upara jeTalI de e che ke jemAM caraNapAdukAo che tenA uparanA lekhA paNa zvetAMbara AcAryAnA ja che. A badhA lekhAnu eka sacitra pustaka nathamalajI caDAvIyAe bahu ja mahenatapUrvaka prakAzita karyuM' che je khAsa vAMcavA jevu ceAgya che. di. bhAIe A badhAM pramANeA taTasthabhAve vAMcI--vicAro jUThA kaise karavAnuM mAMDI vALI, zAntithI AtmakalyANanA paramamANe pravarte eja zubhecchA. www.umaragyanbhandar.com Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prutihAsa ] : 475 : sammetazikharajI sametazikharajInA vana sabaMdhamAM pArasanAtha pahADa' nAmanuM zAMtivijayakRta pustaka vAMcavAthI jijJAsu khAne vizeSa jANavAnuM maLaze. zrI zikharajI girirAja upara TukAnI derIAmAM rahelI pAdukAonA lekhAnI noMdha. zrI AdinAtha bhagavAna 1949mAM rAya dhanapasa'huM bahAdure pratiSThA karAvI, pratiSThApaka zrI vijayarAjasUrijI tapAgacchIya ajitanAtha vi. sa'1825 mAM zeTha khuzAlacandre karAvI, tapAgacchI. * 1931 jICdhAra thayA. pratiSThApaka matradhAra pUrNimA zrI vijayagacchanA AcArya bhaTTAraka zrIjina zAntasAgarasUri vi. sa. 1825 mAM zeTha khuzAlacandre karAvI, tapAgacchIya vi. sa'. 1930 mAM vijayagacchIya zrI jinazAntimAgara jINuM dhAra samayanA pratiSThApaka che. ', ', sabhanAya 23 abhinadana sumatinAtha ,, ', zrIpadmaprabhu zrIsupAnAtha ,, .. 13 zrIcandraprabhu suvidhinAtha "" "" zItalanAtha 59 zreyAMsanAtha 99 vAsupUjya 93 1933 zrI saMghe jI.Aira karAyeA. pratiSThApaka vijayagacchIya zrI jinazAntisAgarasUri che. vi. saM 1825 zeTha khuzAlacaMdre pAdukA karAvI. pratiSThApaka che sarvasUribhiH tapAga che. vi. saM. 1931mAM gujarAto saMdhe jIrNoddhAra karAvyA che te samayanA pratiSThApaka che vijayagacchIya zro jinazAntisAgarasUrijI 1949mAM tapAgacchIya zrI vijayarAjasU 2jI pratiSThApaka che. 1895mAM zeTha khuzAlacaMde pratiSThA karAvI. vi. sa'. 1931mAM zeTha umAbhAi haThIsIMhe jI ddhAra karAvye. pratiSThApaka vijayagambriya zrI jinazAntisAgarasUrijI. 1894mAM pratiSThApaka che kharataragacchIya bhaTTAraka zrIjinacadrasUrijI vi. sa'. 1931 zeTha umAbhAI haThIsiMha, pratiSThApaka vijayagacchIya bhaTTAraka zrI jinazAntisagarasUrijI. madhu upara pramANe che. jIIdhdhiAra thayA che. 1825mAM zeTha khuzAlaca ke pratiSThA karAvI, tapAgacchI. 1931mAM gujarAtI saMghe jINudhdhiAra karAvyeA. pratiSThApaka vijayagacchIya zrI jinAntisAgarasUrijI. vi. saM. 1825 zeTha khuzAlacaMdre pAdukA karAvI, tapAga che. 1931mAM gujarAtI zrIsa Mghe zRMdhAra karAvyA. pratiSThApaka vijayagacchIya zrI jinazAntisAgarasUrijI, vi. sa. 1965mAM rAya dhanapatasiMhajIe sthApita, pratiSThApaka kharataragacchIya zrI jinaha`sasUrijI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sametazikharajI : ka76 [ jena tIrtha bIvimalanAtha anaMtanAtha dharmanAtha zAntinAtha kaMcanAthajI. vi. saM. 1825 zAha khuzAlacaMde pratiSThA karAvI tapAgaccha. vi. saM. 1931mAM gujarAtI zrIsaMghe AdhAra karAve. pratichApaka vijaya chIya zrI jinazAntisAgarasUrijI. 1825mAM zAha khuzAlacanTe pratiSThA karAvI, tapAgacche 131mAM jaNezvAra thayA. pratiSApaka vijayagacchIya bhAraka zrI jinazAntisAgarasUrijI. vi. saM. 1931mAM zeTha narazI kezavajI sthApita pratikAkAraka vijayaniya bhaTTAraka zrI jinazAntisAgarasUrijI. vi. sa. 1825mAM zAha khuzAlacaMdra sthApita pratiSThita sarvasUribhiH tapAga che. vi. saM. 1931 jIrNoddhAra zeTha bhagubhAI premacaMda amadAvAdavAsI sthApita vijayagacchIya bhaTTAraka zrI jinazAntisAgarasUrijI pratiSThApaka vi. saM. 1925 (182pa joIe) zAha khuzAlacaMda sthApita pratiSThita tapAga che. vi. saM. 171 (1832 chapAye che paNa azuddha che.) jIrNoddhAra karAvanAra zeTha kezavajI nAyaka pratiSThApaka zrI jinazAntisAgarasUri. vi. saM. 1825 zAha khuzAlacaMdajI sthApita pra. tapAga che. vi. saM. 1931 gujarAta saMghe jIrNoddhAra karAvyuM. pratiSThApaka zrI jinazAntisAgarasUrajI. vi. saM. 1825 zAha khuzAlacaMdra sthApita pra. tapAga che vi. saM. 1931mAM zeTha bhagubhAI premacaMde jIrNoddhAra karAvyA. pratiSThApaka vijayagacchI zrI jinazAntasAgarasUrijI. vi. saM. 1825 zAha khuzAlacaMda sthApita pratapAgace che. vi. saM. 101 gujarAta saMghe jIrNoddhAra karAvyo. pratikApaka zrI vijaya chIya jinazAnitasAgarasUrijI vi. saM. 1825 zAha khuzAlacaMda sthApita, tapAgache. vi. saM. 1931 zeTha umAbhAI haThIsIMha jIrNoddhAra karAvyA. pratiSThApaka zrI vijaya chIya zrI jinazAntisAgarasUrijI. vi. saM. 1934 rAya dhanapatasiMhajI kArita pratiSThApaka kharataragachIya zrI jinahaMsasUrijI. vi. saM. 1849mAM pratiSThApaka kharataragacchIya bhaphAraka zrI jinacaMdrasUrijI. aranAthajI mahinAtha munisuvratasvAmi naminAtha neminAtha pAzvanAtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] mahAvIrasvAmI : 477 + vi. saM. 1945mAM rAya dhanapatasihajI sthApita, vi. sa. 196mAM kaccha-mAMDavIvAsI jagajIvana vAlajIe jodhdhAra karAvyeA. zvetAMbarasa ghena 19 zrI RSabhAnana jinacaraNu pratiSThita zrI jaina zrI ca'dvAnana "" 39 .. .. zrI vAriSajI vamAna ceAvIza ji:sAdhu pAdukA vi. sa`. 1942 pratiSThApaka kharataraga che zrI hitavavabhamunijI. AvI rIte zikharajI paTTa upara badhI derIo ane caraNapAdukA zrI zvetAMbara jaina sa Mghe sthApita che ane jalamaMdiramAM paNa badhI zvetAMbara mUrti ja che tenA zilAlekha Nu che. laMbANunA bhayathI te nathI ApyA. madhuvanamAM 13 zvetAMbara jaina madirA che. . "9 x bhadAnamAM e dhara jainonAM che. + Asanaselama eka e dhara jainonAM che. .. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat arahAna .. " araTThAna-va mAnanagarI zikharajIthI kalakattA jatAM A nagara vacamAM ja Ave che. bhagavAn zrI mahAvIradevane zUlapANi yakSe A sthAne upasarga karyAM hatA. atyAranA kharadvAna zaherathI traNeka mAIla dU2 varSa mALanagaranAM khaMDiyera paDyAM che. tyAM nadIkAMThe kaIka devanI DerI pazu hatI parantu karAla kAlanA meDhAmAM badhuM hAmAi gayuM che. jUnI nagarInAM khaDicerI pAse nadIkAMThe eka kha'Dita devInI DherI vidyamAna che. tyAM dara varSe meLA bharAya che. leAkeA aneka prakAranI mAnatAo paNa kare che. eTale bhagavAna zrI mahAvIradevane thayele zUlapANI yakSanA upasaganuM sthAna A lAge che. A sivAya 5. sauJAgyavijayajI peAtAnI tImAlAmAM lakhe che ke " tihAM aNuhura eka vizAla vadyA prabhucaraNa rasAla hai| su tiDhAMthI mAraga dAya thAI eka vamAna thai jAI DA zUlapa Nu, jakSa DAMma jasa kahetA asthigrAMmahA akha vamAna vikhyAtAM jANe e kevalI vAtAM hA. su. * kAThiyAvADamAM Avela vamAnapura( vaDhavANu zahera ) nA nadIkAMThe prabhu zrI mahAvIradevane phUlapIyo karela upasaganA sthAnanimitte, eka derI che. parantu A te sthApanAtIya che. ahIMthax AsanaseAla+ thai kalakattA javAya che. suya su. * zikharajIthI pagaraste jAra sAdhumahAtmA jharIyA thaine jAya che. jharIyAmAM zrAvakanAM dhara che, suMdara jinamadira che. eka dharmazAlA-upAya che. ahIMnI DhAlasAnI khANA prasiddha che. kaccha ane kAThiyAvADanA no AvIne vaselA che. khAsa zeTha kAlIdA jasarAja prasiddha che. www.umaragyanbhandar.com Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalakattA : 478 : [ jaina tIrtho kalakattA * pUrva dezanI kalyANaka bhUmionI yAtrAe AvanA2 AMgatuka kalakattA avazya Ave che e daSTie tIrthasthAna na hovA chatAMye kalakattAne saMkSepamAM paricaya Ape che. kalakattA bhAratanA aMgrejI rAjyanuM bhUtapUrva pATanagara ane AkhA hindustAnamAM prathama naMbaranuM zahera gaNAya che. ahIM AvanAra che jemAM yAtrIo mATe nIcenAM sthAna utaravA mATe bahu ja anukula che 1 bAbu pulacaMda mukAma na dharmazAlA 2 tapAgaccha jina upAzraya kenIMga sTrITa 96 A bane sthAne pUratI sagavaDa che. 3 zeTha dhanasukhadAsa jeThamala jaina dharmazALA. che. apara sarakayulara reDa, badridAsa Tempala TrITa 4 rAya badradAsa bAbunA kAcanA maMdiranI sAme, ahIM jinamaMdiro nIce pramANe che. 1. tulA paTTImAM eka moTuM bhavya paMcAyatI jinAlaya che. tenA TrasTIo tarIke jhaverI sAtha, zrImAla sAtha, osavALa mAravADI sAtha, gujarAtI sAtha, ane ajImagaMja sAthanA bhAIo che. dareka gacchavALAnuM A maMdira che, temAM badhA premathI kAma kare che ane lAma kahyuM che. A maMdiramAM upara zrI AdinAtha prabhujI mUlanAyaka che; nIce zrI zAntiprabhu mUlanAyaka che, comukhajImAM zrI vIrapabhu A8 che. tathA eka DerImAM zrI zAmaLIyA pArzvanAthajI nI madhura pratimAjI che. 2. IDIyana mIrara TrITa dha patalA naM. 96 kumArasiMha helamAM upara maMdira che. mULanAyaka zrI AdinAtha prabhujI che. temaja sphaTikanI pratimAo bahu ja suMdara ane darzanIya che. 3. kenIMga sTrITa naM. * tapAgaccha upAzrayanA uparanA mALe thoDA samaya pahelAM ja navuM nAnuM ane ramaNIya maMdira banyuM che temAM zrI viraprabhu zrI Ali. nAtha prabhu ane zrI zAMtinAtha prabhunI manohara prAcIna pratimAo che. * kalakattAmAM na mAre be cAturmAsa karavAM pAyAM hatAM. bIjA cAturmAsa pahelA ja gujarAtI tapagaccha zrI saMghe utsAhapUrvaka navI bhavya upAzraya ane maMdira ba AvyuM hatuM, pU. muni mahArAja zrI darzanavijayajI harAja tripuTI)nA upadezathI A zubha karyo thayAM hatAM. A sthAnamAM nityavimaNidira ( maNIvijaya gaNI na saMgraha) jJAnabhaMDAra ghaNuM ja sAro che. pustakone saMgraha sAro che, vyavasthA gujarAtI tapagaccha ni saMdhanA hAtha mAM che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa ] : 47o * kalakattA 4. apara sarakayulara roDa upara ( zyAma bajAra ) krama jaina Tempala gArDanamAM pArzvanAtha khagAnamAM vizAla suMdara traNa jinAlayeA che. zrI mahAvIrasvAmInuM paMcAyatI maMdira che. pAse ja dAdAvADI che. dAdAsAhebanA maMdiramAM amaranAmA zaTAlasuta zrI sthUlabhadrajI mahArAja tathA dAdAjI kharataragacchAdhIza ja. yu. pradhAna zrI jinadattasUrijI mahArAjanI pAdukAo che. zro mahAvIra bhagavAnanA madirajInI pAse ja suMdara vizAla dharmazAlA che. kArtikIpUrNimAnA bhavya, maneAhara ane ajoDa varagheADA ahIM ja utare che ane e divasa rahe che. A vagheADI evA sudara ane bhapakAbaMdha nIkaLe che ke mAtra kalakattAnA ja nahi. kintu samasta bhAratavarSanA jainasaMghanA gauravarUpa che. AvA bhavya varagheADA kalakattA sivAya koi paNa sthAne jaina ke jainetara samAjanA nathI nIkaLatA. varagheADAnI vyavasthA kalakattA ane ajImagajanA sadha kare che jemAM badhA sammilita che. dareka jaine A varaghoDo avazyameva jovA jevA che. jarUra jovA joie. AkhA hindabharamAM A varagheADA apUrva che, tenu khAsa vadhu'na pAchaLa Apyu che. 5. zrI mahAvIrasvAmInA maMdiranI bahAranI dharmazALA vaTAvIne jatAM sAme ja rAyakhadrodAsajI mukImajInu badhAvelu zrI zItalanAthaprabhujInuM bhaSya ma`dira Ave che. Ane kAcanuM' maMdira kahe che, kalakattAmAM AvanAra dareka--pachI bhale te bhAratIya hAya ke abhAratIya ( pAzcAtyadezanavAsI ) heAya--A maMdiranI mulAkAta jarUra lye che. rAya badrIAsajIe tana, mana ane aDhaLaka dhana khacI Avu bhavya jinamadara banAvI apUrva puNya upArjana karyuM che emAM te lagAre samruddha nathI. " aMdara sudara bhAvanAvAhI kalApUrNa vividha citrA, mInAkArI kAma, tetrAnu Alekhana ane racanA khAsa danIya che. zmA madirane Beauty of Bengal ' kahe che e tadna sAcuM che. leDa karjhane pazu A maMdira joi jaina savanI ghaNI ja prazaMsA karI hatI. 66 A madiramAM mUlanAyakajI zrIzItalanAthajI che je AgrAnA zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajInA sAMyarAmAMthI lAvIne sa. 1926mAM ahIM sthApita karyA che. pratimAjI sudara sapheda ane darzanIya che. eka geAkhAmAM eka pannAnI suMdara lIgnI mUrti che, tenI e bAjI sphaTikarananI sapheda e pratimAo che. nIce eka zyAma suMdara sAcA metInI mUrti che ane eka mANUkanI lAla mUrti che. A pAMce prati mAe nAnI nAnI che pazu hu ja cittAkarSaka che. eka geAkhalAmAM ghIne akhaMDa dIpaka khaLe che parantu A dIvAnI meza kALI nahiM kintu pILI hAya che. ahIM . rAja sekaDA ajaina maMgAlI bAjue darzane Ave che. ma MdaranI sAme ja eka vizAla ceka ArasanA che. vacamAM hAja che. cAMdanI rAtamAM jyAre maMdiraneA paDachAyA A hAjamAM ( nAnu` bAMdhelu' taLAva ) paDe che 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakattA : 480 : [ jaina tIrthone tyAre te addabhUta dazya dekhAya che. temaja rAtrinA maMdiranA zikhara upara nAnA nAnA vIjaLI dIvA mUke che ane tenuM pratibiMba taLAvamAM paDe che tyAre prekSakonA dilamAM bahu ja kutuhala ane AnaMda thAya che. sAme ja maMdira baMdhAvatAra dAnavIra zeTha rAyabadrIdAsajInuM hAtha joDIne beTheluM bAvaluM chekahevAya che ke-zeThaLa jIvyA tyAM sudhI roja niyamita maMdiramAM kaMIka kAma cAlatuM ja rahetuM hatuM. maMdiranI sAmenA dAdAjInA bagIcAmAM zrI mahAvIra prabhunuM suMdara maMdira che. temaja dAdAvADImAM-derImAM mahAtmA zrI rathalabhadrajI vagerenI temaja dAdA sAhebanI paNa pAdukAo che. A dAdAvADImAM kalakattAno varaghoDo utare che. svAmIvAtsalyanuM jamaNa thAya che. kalakattAnA jene paNa avAranavAra ahIM jamaNa -svAmivAtsalayAdi mATe Ave che. 6. A maMdiranI bAjumAM ja kapuracaMdrajI bheLA bAbunuM zrI caMdraprabhunuM maMdira che, je vizAla ane suMdara che. 7. bAbu jIvaNadAsa pratApacaMdanuM ghara derAsarajI herIsana ronA meDA upara che. A gharaderAsaramAM zrI zAMtinAthanI pratimA che. 8, bAMsavA sTrITamAM hIrAlAla munnAlAlanA makAnamAM kesarIyAnAthajInuM gharamaMdira che. 9. mAdhavalAla bAbunuM zrI saMbhavanAthanuM ghara-derAsara 10. zikhara pADAmAM hIrAlAla mukkImanA makAnamAM zrI pAzvanAthanuM derAsara 11. mugI haTAmAM TAvara sAme mAdhavalAla bAbunuM saMbhavanAthanuM ghara-derAsara 12. dharamatalA sTreTamAM Avela IMDIyana mIrara sTrITamAM kumArasiMha hAlamAM bAbA puramacaMdrajI nahAranuM gharamaMdira che, jemAM mUlanAyaka zrI AdinAthanI suMdara pratimA che. pAsenI bIjI derImAM zrI zAMtinAthajI bhagavAnanI sphaTikanI pratimA che, jamaNI bAju zrI AdinAthajInI sphaTikanI pratimA che ane DAbI bAju mAM mahAvIramabhanI skaTikanI marti che. A pratimAo suMdara, bhavya, vizAla ane darzanIya che. dhAtamUrtio paNa sArI ane prAcIna che. A sivAya tyAM rahela gulAbakumArI lAyabrerImAM prAcIna hastalikhita * sudara sacitra prate, citrarahita sAdI prate, suvaNAkSarI prata, tathA arvAcIna puratAno suMdara saMgraha che. purAtattva vibhAgamAM aneka zilAlekhanI kopIo, sikkAo, mathurAnAM citranI pratikRti, keTalAMka bAvalAM,-mUtione suMdara saMgraha che. eka jainagRhasthane tyAM ane suMdara saMgraha khare ja Azcaryajanaka che. kalakattA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com CALCUTTA TEMPLE GARDEN. ||"| | (Anes rAya badrIdAsanA mukkimanu badhAvela jagavikhyAta zrI zItaLanAthajInu maMdira--kalakattA L.V.C Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMDalapura ( nAlaMdA ) jinAlayanuM bhavya zikhara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutihAsa ] ; 481 : AvanAra dareka jaine A sarasvatI madiranAM jarUra darzana karavAMja* joie. temaja suprasidAnavIra udyogapati zrIyut bahAdurasiMhajI sidhIne 'graha ke jemAM prAcIna sikkAe-citra-suvarNa citrA, hastalikhita pratA- . sacitra pratA vagere jovA lAyaka che. kalakatA A sivAya suprasidhdha vaijJAnika bhAratIya suputra zrIyut jagadIzacaMdra bejhanI lekhAreTarI, kalakattAnuM myujhIyama, ajAyakhAra, ciDIyAkhAnuM, kalakattA yunivarsITIhAla, khIjA sarakArI makrAne, manrIkakhIlDIMga, vikaTorIyA memerIyala, AkaTarayAnI menyu menTa killA, inDIyana gArDana, impIrIyala lAyabrerI jemAM huratalikhita ghaNAM pustake che, jainasAhitya paNa temAM ghaNuM che, dharmarAjIkacaitya (baudhdhavidvAra), khaMgIyasAhitmya pariSada, oTenikala gArDana, vivekAnaMda maTha, bleka hAla, (jo ke te kalpita kahevAya che) kADhImara vagere vagere sthAneA jemane zekha ane samaya hAya temane jovA jevAM che. kalakattAnA jene mATe gauravabhayeryAM prasaMga kArtikI punamaneA ( pUrNimA ) che. A prasaMganA lAbha amAne maLyA. A mahAtsava eTale jaina samAjanI zraddhAnA yAtipu Mja, baMgALanuM pUrNa jainava A mahAtsava samaye apUrva rIte prakAze che, aDhAre AlamanA leke A mahAtsava jovA mATe ahIMyA bhegA thAya che ane varagheADAnI taiyArIe ATha divasa agAuthI karavAmAM Ave che. zaheranA telApaTIka' sTrITanA zrI zAMtinAtha bhagavAnanA derAsarathI A varagheADA nIkaLe che. AgaLa jatAM digabarAnA varagheADA bhege thAya che. meDhA AgaLa zvetAMbarAnA ane tenI pAchaLa diga kharInA ema cAle che. tene vistAra eka mAIla karatAM vadhAre thAya che. amuka jagyA sudhI ane vagheADA sAthe cAlyA bAda te judA paDI jAya che. zvetAMbarAne indradhvaja eTale badhA UMcA che ke tene AgaLa calAvavA mATe thADA vakhatane mATe tAra, TelIphena ane TrAmanA sekaDA dvAraDAM kApI nAkhavAmAM Ave che. pAtrIsa khAtu, curApIana pAtrIsa amaladAra sahita varagheADAnA rakSaNa mATe sArI sakhyAmAM rokAya che. varagheADAmAM sAmela thanAra kroDapati bAbue ane tamAma jaina UghADe page cAle che ane zrI dharmanAtha prabhunI pAlakhI upADavAnA lAbha hAMcI le che. varagheADI cAreka mAila phrI dAdAvADInA madire Ave che jyAM mahAcchava ujavI svAmivAtsalya karavAmAM Ave che. zvetAMbarI varagheADA traNu divasa tyAM sthiratA karI pAchA zaheramAM kArataka vadI 2 nA rAja Ave che. hiMga'kharI varADI pATe kArataka vadI 5 nA rAja Ave che. varagheADA cAlatAM daramyAna DrAma, meTara lArIjha, gheADAgADI * anasIbe bAzrujI zrIyut puranacaMdrajI nAranA spAma pachI temanA putrae pustasaMgraha vagere vecI nAkhanuM sAMbhaLyu che chatAMye jinamaMdira teA darzanIya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muzidAbAda : 482 : * [ jaina tIrthone vigere tamAma vahevAra te raste baMdha thaI jAya che ane varaghoDAnI aMdara beTI rIte ghusI na jAya te mATe baMne bAju pAMca pAMca puTane aMtare vAvaTA jhAlI lAlA dArI dareka vAvaTA sAthe bhIDAvI mANase UbhA rahe che. A vAvaTA raMgaberaMgI sATIna atalasa vigere suMdara kapaDAnAM ane sonerI rUperI jhAlaravALA hoya che, tenA vAMsaDAo keTalAka cAMdInA meLAvALA hoya che. varaghoDe barAbara savAre 11 vAgye nIkaLe che ane sAMjare sADAcAra vAgye nirNaya karelA mukAme pahoMce che. varaghoDAvALA rastAthI banne bAjunAM makAnanA tamAma mALA upara ane chAparAMo upara saMkhyAbaMdha mANase varaghaDe jevA, nIce paDI javAnI dhAstI bAjue mUkIne, beThelA jovAmAM Ave che. * kAsImabajAra kalakattA yAtrA karI A pradezanA mukhya ma purI ajImagaMjanA jinamaMdiranAM darzana karavA yAtrALuo ajImagaMja Ave che. sAdhuone te kalakatAthI vihAra karatAM rastAmAM ghaNAM sthAnoe ahiMsApracAranAM sthAne Ave che. ajImagaMja AvatAM muzIdAbAdanI pahelAM kAsIma bajAra Ave che. ahIM pahelA suMdara traNa jinamaMdire ane traNaso zrAvakenAM ghara hatA. atyAre te eka jinamaMdiranuM khaMDiyera UbhuM che. ahIMthI pratimA achamagaja lAvyA che. paM. saubhAgyavijayajI potAnI tIrthamAlAmAM kAsIma bajAramAM eka vizAla jinamaMdira hovAnuM lakhe che, juo - makSadAbAdathI AvyA kAsama bajAre bhAvyA che, bhAgIrathI tIhAM gaMgA pazcima dizi manaraMgA hA. su. 4 tihAM hara eka vizAla, prabhu caraNa rasAlahe; suM. (pR. 84). bAbu budhdhisiMhajI dudherAyAe A maMdirano jIrNodhAra karAvyA ullekha maLe che paNa atyAre te maMdira khaMDiyerarUpe ja UbhuM che. tyAMthI murzidAbAda javAya che. murzidAbAda-(makSadAbAda) mugalAI jamAnAmAM A zahera ghaNuM ja AbAda hatuM ane aneka kADhyAdhIza jeno vasatA hatA. baMgAlanI te samayano rAjadhAnI hatI. jagatazeTha jevA nAmAM kita puruSa ahIMja gaurava ane vRddhi pAmelA Aja te e vaibhavavaMtI rAjadhAnI khaMDiyerarUpe UbhI che. purANa rAjamahele sahasa bArI ( jemAM eka hajAra bArIo che) purANa mogala jamAnAnA citre, sikkA, hathiyArA, tathA lekhane saMsaha vagere jevA gya che. A nagarInA jainanI purANI sAhAbInuM varNana - sAdhuoe ApyuM che, jenI TUMkI dha Apu chuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlucaranA bagIcAnuM jinAlaya mahimApuranuM prAcIna jinAlaya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajImagaMja-bagIcAnuM jinAlaya. vizAlAnagarI (bIhAra zarIpha ) nuM jinAlaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 483 : "1 "6 kATIyaja kAI sahasa re rezamInI kAThI uchAhe ? " kAsa DhADhasA jANajo paTaNAthI e gAma seyaMvarA savarA, sahu rahe eka ThAma. gAme. jinarAjane zrAvaka seve nita D] . mahiyApura guNavatA gurUnI bhakti kare udgArahe citta malludAmAda majhAra zrAvaka saghalA sukhakAra hai; sundara suNajyeAjI Asava'za siradAra dAnI khaNu udAra hA, vIra dhIra vikhyAtA dharamI ne supAtradAtA hA vadyA zrI gurUnA pAya harakhyA hIyaDAmAMhi hai. Aje tyAM eka paNa zrAvakanu ghara nathI. mahiyApura // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat / / 2 / / su. // 1 // muM. // 2 // murzidAbAdathI mahimApura ! mAIla dUra che. ahIM bhAratabandhu bhAratadIpaka jagatzeThanA vazaja rahe che. jagatzeThanu kaseArTInu jainamadira bahu ja prasiddha che. AkhA bhAratavarSa mAM kaseATInuM maMdira jainonu ja che. A madiramAM pahelAM hIrA, pannA, nIlama, mANeka ane kaseATInI mUrti hatI. A kaseATInu madira pahelAM gaMgAnadInA kinAre hatuM. enI bhavyatA ane racanA mATe AkhA hindustAnamAM A madira ajoDa gaNAtu` hatu` parantu bhAgIrathInA bhISaNupurapravAhamAM A bhavya maMdira, jagatzeThanA baMgalA ane lakSmIdevI vagere badhu... dabAI gayuM. pAchaLathI maMdiranI divAle, khabhA vagere maLyAM te ekaThuM karI hAlanuM nAnuM nAjuka kaseTInu madira banAvyuM che. adara jinamUrtie bhavya ane darzanIya che. jainadharmanA vIra puruSanI, bhAratanA suputanI ane mahAn kuberabha'DAra jagatzeThanI sthitimAM Aje AkAza pAtALanu aMtara che chatAMye emanuM gaurava ane mahattA ochA nathI. jagatzeThanuM kaseATInuM madira temAM mUlanAyakajI zrI pArzvanAthajInI zyAmasuMdara pratimAjI che. jamaNI khAjI zrI sumatinAthajInI pratimAjI paNa zyAma che. ane DAbI bAju zrI neminAthajInI pratimA paNu nIce ratnanI sapheda pratimA zrI kuMthunAthajInI che. ane hIrA, pannA, mANeka, nIlama ane kraseATInI mUrtie temanI dha zrahA ane vaibhavanu jIvaMta daSTAnta che. temaja bhUtakALamAM maNanA palaga zAhajahAnanA mayUrAsananI pratikRti Adi paNa temanA vaibhavanI yAdI karAve che. mugalAI jamAnAmAM eka emane tyAM hatI. atyAre vamAna jagatoTha paNa dharmazraddhALu ane sajjana che. * keTalAka itihAsalekhakoe jainajagatanA A sitArA mATe ghaNA anyAya karyAM che, ee jaina hAvAnA kAraNe vadhAre nidvAyA che. temanA sAcA itihAsa tA temanA vaMzajo pAsethI maLe tema che parantu jagaze( magADhI) ane bhAratamAM aMgrejI rAjya A pustakAe pramANika itihAsa pivA prayatna uDAce che kharA. www.umaragyanbhandar.com Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amegaMja : 484 : [ jena tIrthone hAlanI aMgreja sarakAra temanA dAdImAne varSAsana ApatI ane jagazeThanI khurazI paNa alaga rahetI, hamaNAM te paNa baMdha karyuM che. mahimApurathI kaTagelA nA mAIla dUra che. kaTagolA vizALa suMdara bagIcAmAM zrI AdinAtha prabhunuM bhavya maMdira che. mULanAyaka zrI AdinAthajInI pratimAjI camatkArI ane prabhAvazALI che. tenA upara je lekha che. teTalI e prAcIna mUrti nathI. akSare paNa navIna lIpInA ja che. pattAnI pratimA, pannAnI pAdukA, sonA cAMdInI mUrtio mUlagabhArAmAM che temaja sapheda sphaTikanI suMdara traNa matie darzanIya che. bAbu lakSamIpatasiMhajIe A suMdara jinamaMdira ane bagIco banAvyuM che. tyAMthI bAcara cAra keza ghara che. bAhucara ahIM cAra maMdiro ane 50 ghara zrAvakanAM che. maMdiramAM zrI saMbhavanAtha prabhu, aranAtha prabhu, vimalanAtha prabhu, tathA AdinAtha prabhunAM cAra maMdira che. maMdira vizAla ane bhavya che. ahIMthI tyA thI 05 mAIla dUra kItibAgamAM pArzvanAtha bhagavAnanuM, maMdira che. tyAM kaTInI suMdara mUrti che. A pratimAjI jagazeThanA maMdiramAMthI AvI haze evuM anumAna karAya che. ahIMthI gaMgAnA sAme kAMThe mA mAIla dUra ajImagaMja che. ajImagaMja kalakattAthI hAvarA thaI ajImagaMja sTezane utarI yAtrALuo che. dharmazALAmAM Ave che. ahIM AvanAra dareka jaina yAtrIone prathama divasanA jamaNanuM nimaMtraNa bAbujI surapatasiMhajI dugaDa taraphathI heya che. ajImagaMja ane bAucaranI vacamAM nadI che. yAtrikone heDImAM besI sAme pAra javuM paDe che. ahIM zrAvakonAM 80 ghara che. temanI dharma bhAvanA ane zraddhA prazaMsanIya che. jena pAThazALA, kanyAzALA cAle che, upAzraya che, yatijI paNa rahe che. jJAnabhaMDAra paNa che. ahIM kula 11 jinamaMdira che jene TUMka paricaya A pramANe che - (1) papabhunuM (2) geDI pArzvanAthajInuM ghara derAsarajI (3) sumatinAthajInuM (4) pArzvanAthajInuM ghara derAsara (5) ciMtAmaNuM pArzvanAthajInuM 6) nemanAthajInuM A derAsara moTuM che. temAM neminAtha prabhujInI trigaDA upara suMdara zyAma traNa pratimAo che. navapadajInI pAMca rananI pratimAo che. (7) zAmaLIyA pArzvanAtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] 485 H kSatriya jInu` rAmabAganu' sudara madira (8) rAmamAgatu' buddhisi'huMjI khANuvALu` ma`dira, zrI ciMtAmaNI pArzvanAthajInu maMdira, ahIM ratnAnI cAra pAdukAo che. (9) rAmakhaganuM aSTApadajInuM maMdira, AmAM mUtranAyakajI zro pAzva`nAthajI che. A madiramAM AThe AThanI lAInamAM cAvIza tIrthaMkaranI cAvIza pratimAo che. vacamAM pacIzamI zrI pArzvanAthajInI pratimA che (10) saMbhavanAthajInu maMdira, mUlanAyakajI zrI saMbhavanAthajI che. mUtranAyakajInI bhavya vizAla mUrti che; ahIM dhAtumUrtie paNa ghaNI che. ahIM eka pannAnI zrI mahvinAthajInI lIlAra'ganI, cAvIza ratnanI sapheda raMganI, tera pratimAe kaseTInI zyAma raMganI ane pacAsa cAMdInI mUrti che. A badhI mUrtie darzanIya che. (11) zAMtinAtha prabhunuM maMdira-mUlanAyakajI zrI zAMtinAthajInI pratimA pAnAnA lIlA raMganI che. banne bAju sphaTikanI sapheda pratimAkhe che. ahIM navalakhAjInA bagIcAmAM saphedgha gulAba, kamala vagere thAya che ane prabhupUjAmAM vaparAya che. ahIMnAM badhAM madirA danIya che. kSAtrayakuMDa nAdA sTezanathI 32 mAIla, lakhIsarAI jaMkazanathI 22 thI 24 mAIla ane capapurIthI thoDA mAIla dUra sthAna che. koka DhIthI 10 mAila dUra che. navAdAthI tA gRhasthAne meTara dvArA ahIM AvatAM vadhAre anukULatA che. lakhIsarAIthI sIka darAja jatI saDakathI A sthAna dUra che. saDaka raste kAkaDhI thaine jatAM 18 mAila AvyA pachI kAce raste kSatriyakuMDa javAya che, kSatriyaku'Da bhagavAna zrI mahAvIra devanA janmasthAna tarIke bahu prasiddha che. ahIM kSatriyakuMDane badale janmasthAna " nAma vadhAre mazahUra che. jaina ma Mdira ahIMthI pAMca mAIla dUra che. kSatriyakuMDa jatAM pahelAM lachavADa gAmamAM rahevu paDe che. A nagara lichatrI rAjAonI rAjadhAnI tarIke prasiddha che. lachavADamAM eka su'dara vizAla zvetAMkhara dharmazALA ane adara zvetAMbara jaina madira che. khAra vizAla kampAunDa che. maMdiramAM zrI vIra prabhunI sundara pratimA mUlanAyaka che, dhama zALA jUnI ane tUTelI che. kahe che ke-jayArathI thaI tyArathI ja te adhUrI ja rahI che. dharmAM zALAnu kAma ghaNA vakhatathI avyavasthita che. dhama zALAthI traNa mAila dUra pahADa che, jatAM vacamAM cotarapha pahADI nadIe ane jaMgale Ave che. rastA bihAmaNuMA lAge che. ekAkI AdamIte Dara lAge tevu che. eka ne eka ja nadI chathI sAta vAra ulla'dhavI paDe che. nadImAM ce!mAsA sivAya pANI rahetuM nathI. ane kAMkarA ghaNA Ave che. pahADanI nIce te sthAnane jJAtakhaDavana kahe che (hAlamAM dIkSAnu sthAna batAvAya che arthAt A dIkSA rastAmAM pattharA talATImAM e nAnA jinamaMdira che kuDezvArTa kahe che). ahIM prabhunI kalyANukanu sthAna che. talATImAM J Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSatriyakuMDa : 486 : [ jaina tIrthone bhAtu apAya che. (te talATInuM makAna hamaNu navuM karAvyuM che.) pahADa upara caDhAva kaThaNa ane kaMIka vikaTa paNa che. degaDAnI, hiMduAtI, sakasakI AvI, ane cIkanAnI Adi sAta pahADI vaTAvavI paDe che. kula traNa mAIlane caDhAva che. lachavADa gAmathI kula cha mAIla che. dUrathI maMdiranuM zikhara (lIlA pAnAnA raMganuM) dhavala dekhAya che. maMdiranI najIkamAM eka nirmaLa mIThA pANIne kare che. pANIne khaLakhaLa zabda bahu dUra sudhI saMbhaLAya che. dUrathI Ano dekhAva paNa raLIyAmaNe lAge che. kahe che ke game tevA duSkALamAM paNa A jharAnuM pANI khUTatuM nathI. maMdira majabUta ane UMcA gaDhanI aMdara AveluM che. maMdiranI bahAra citarapha jagala ja che jethI vAgha Adi hiMsaka prANIone bhaya rahe che, paraMtu maMdirane keTa vagere majabUta che jethI ahIM rahenArane keI jAtane Dara nathI rahetA. maMdiramAM parama zAMtidAyaka AhUlAdaka vighanivAraka zrIvIraprabhunI suMdara pratimA che. darzana karavAthI badhe thAka utarI jAya che. yAtrIone pUjA AdinI sagavaDa sArI che. ahIMthI eka na raste maLe che je navAda reDane maLI jAya che. A raste moTara TheTha maMdirajI najIka AvI zake che. je kSatriyakuMDanI yazagAthA, vaibhava ane samRddhinuM varNana jaina graMthamAM maLe che te nagaramAM Aje jhADavAM UgyA che. mAnavIone badale hiMsaka pazuo vase che ane pakSIo kalela kare che. mAtra e sthAna ane bhUmi che. maMdiramAM mUti ghaNA samaya sudhI gabhArAmAM birAjamAna hatI. hamaNAM ja pratiSThA thaI che. hAla je ThekANe ApaNuM maMdira che tyAMthI traNeka mAIla dUra uttare levApANI nAmanuM sthAna che, je mULa janmakalyANaka sthAna kahevAya che. tyAM javAne rastA bahu kaThaNa che. tyAM jatAM vacamAM chAtI sudhI UMcuM ghAsa vacamAM Ave che, tema raste paNa ghasAI gayeluM che eTale ame te na jaI zakyA, paraMtu tyAM eka moTe TIle che. cetarapha pharate kile che. aMdara maMdiranAM khaMDiyere che. tyAM eka vizvAsu anubhavI mANasa mokalI munimajIe tyAMnI ITe maMgAvI hatI. nAlaMdA vidyApITha khedatAM jevI ane jevaDI moTI haTe nIkaLI che, tevaDI moTI UTe ahIM paNa nIkaLe che je ame najare joI, prAyaH be hajAra varSanI purANa ITe che. mULa janmasthAnanuM maMdira pahelAM A sthAne hatuM ema sAMbhaLyuM. baso varSa pahelAM paNa ahIM te A ja sthiti hatI. te vakhate paNa ledhApANInuM mULa sthAna alaga ja hatuM ane yAtrIo paNa thoDA ja jatA hatA. te vakhatanA vidvAna yAtrI jaina sAdhu te samayanuM varNana A pramANe Ape che. - khAMti kharI khatrIkuMDanI jANI, janamakalyANa he vIrajI citrI sukala terasI dine yAtrA caDhI supramANa he vIrajI. (1) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 487 : kSatriyakuMDa kusuma kalimanI mokalI bimaNuM damaNanI joDI che, talahaTa che deya deharA pUjyA jI nAmanI kehi he. vI. 4 . siddhAratha ghara giri ziri tihAM vaMdu eka biMba che, bihuM keze brahmakuMDa chaI virahamUla kuTuMba ke. vI. 5 pUjIe girathakI utaryA gAmi kumAriya jAya che, prathama pariSaha cautaraI vaMdhA vIranA pAya ho. vI. 6 havaI cAliyA kSatrIkuMDa mani bhAva dharI jaI tIsa kosa paMthaI gayA devala dekhI jaI niramala kuMDI karI samAna ati pahirIjaI, vIranAha vadI karI mahApUja racIjaI bAlapaNi koDA karIe dekhI AmalI DuMkharAya siddhAratha dharAI niraveSatAM deI kesa pAsiI a7I mahANa kuMDagAma tasa devANaMdAtaNa kUkhI avataravA ThAma. te pratimA vaMdI karI sAriyA savi kAma; paMca kesa kAkaMda nayara zrI suvidhaha janma. (zrI haMsasemaviracita. pR. 18 kesa chavIsa vihArathI ci. kSatriyakuMDa kahevAya, paravata talahaTI vase ci. mathurApura che jAya. keza rAya paravata gayAM ci. mAhaNakuMDa kahe tAsa, trASabhadatta brAhmaNata ci. huM taNe Thame vAsa. hivaNa tihAM taTanI vahe ci, gAmaThAma nahi keya; charaNa zrI jinarAjanA ci. vaMdu deharAM deya. tihAthI paravata uparari caDhayA ci, kesa jIse che yAra, girIkaDakhe eka deharo ci. vIra biMba sukhakAra. tihAMthI kSatripuMDa kahe ci. kesa deya bhUmi hoya; devala pUcha sahu vale ci. piNa tihAM navi jAye keya. giri pharasIne AvIyA ci. gAma kerAI nAma, prathama parisaha vIrane ci. vaDa taLe che te ThAma. (zrI saubhAgyavijayajI pR. 90) kavizrInA kathana pramANe Aje paNa e ja sthiti pravarte che. A tIrthanA AdhAra mATe prayatna cAle che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSatriyakuMDa : 488 : [ jaina tIrthane vartamAna sthiti atyAre kSatriyakuMDa grAma taddana nAnuM gAmaDuM che. A gAma pahelAM pahADa upara ja vaseluM. atyAre paNa temaje che. nAnuM gAmaDuM. tyAM vidyamAna che. ahIM prabhunI bAlakAMDAnI smRtirUpa AmalInA jhADa paNa hatAM. ahIM navAdAthI sIdhI meTara AvI zake te rahe che. te vakhatanAM bIjA je gAmanAM nAme hatAM te nAmanAM gAme atyAre paNa vidyamAna che, jemake kumAragAma. mahAmukuMDagAma, merAka, kenAga (kailAga) vagere che. - zrI vIra prabhue dIkSA lIdhA pachI prathama kumAragAmamAM rAtri gALI hatI te gAma atyAre che; te mahAkuMDa grAma paNa atyAre che jemAM ekalA brAhmaNa ja vase che. kenaga e ja kellA gannaveza che, jyAM prabhune prathama upasarga thaye hatA, te A sthAna lAge che. A sthAne jinamaMdira hatuM. kumAra grAmamAM paNa * jinamaMdira hatuM. atyAre tyAM maMdira te che ja paraMtu temAM jidradevanI prati mAjI nathI. tene sthAne anyadevanI mUti besADavAmAM AvelI che temaja kSatriya kuMDathI pUrvamAM dA mAIla dUra mahAdeva sImarIyA nAmanuM gAma che. ahIM pahelAM jinamaMdiro hatAM paraMtu jena vasatInA abhAve tyAMnI jaina mUrtio pAsenA taLAvamAM nAkhI dIdhAnuM ane tene badale zivaliMga ane buddhabhUti AvI che. ahIM paNa brAhmaNanuM jora che. temaja agnikhUNAmAM basabuTTI (svapaTTI) gAma che. A badhA sthAne jinamaMdire hatAM, jenonI vasatI hatI. A badhuM hAla mAtra smRti rUpa che. A Akhe prAMta jenAthI bharelA hatA. samaye temane anyatra javAnI pharaja pADI jenA pariNAme tyAMthI jainane abhAve thaye, paraMtu hajIye vIraprabhunI pUjA ane navanA saMskAra rahyA che. bhale te chAyAmAtra che paNa ke I samartha jainAcArya A pradezamAM vicare te ghaNuM lAbha thAya tema che. keTalAka mahAzaye A sthAnane sthApanA tIrtha mAne che ane kahe che ke kharUM tIthe janmasthAna to paTaNathI uttare gaMgApAra 12 kesa mujapharapura jIllAmAM gaMDakI nadInA kAMThe bosADapaTTI gAma che, jene vizAlA nagara kahe che. tyAM hamaNAM be kAma cAlu che. tyAM kSatriyakuMDagrAma, brAhmaNagrAma, vANijyagrAma, kumAriyagrAma, sAMtavana, AmalakI krIDAnA sthAna vigere prAcIna sthAne tyAM hovAnI mAnyatA che paraMtu ame je sthAna ane je sthiti uparyukta sthAnake joI che tethI te mahAnubhAvenA A mAnyatA sadehajanaka che. lagabhaga sADAtraNathI cAra varasa pahelAthI ApaNe A sthAnane kSatriyakuMDa mAnI tIrtharUpe mAnatA AvyA chIe. te vakhatanA vidvAna yAtrI sAdhuoe paNa A ja sthAnane tIrtharUpa mAnyuM che. ahIMthI paga te pAvApurI jatAM mahAdeva samAriyA vacamAM Ave che tyAM pahelAMnuM jinamaMdira ke je atyAre zivAlaya thayuM che te joyuM. rastAmAM pahADI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 48 : gayAcha raste, vIraprabhunA vidvArasthAnA-vihArabhUminu avaleAkana karatAM karatAM navAdA javAya che. gayAjI pAvApurIthI uttare 76 mAila gayAjI che. banArasathI kalakattA jatAM vacamAM ja gayA jaMkazana Ave che. vaiSNavA ane zaivenuM prasiddha tIrthadhAma che. krUSNunA kinAre peAtAnA pUrvajone pitRpi'Da devA aneka bhakto ahIM Ave che, ahIM paDAonu ghaNu jora che, khAsa temanAthI sAvadhAna rahevAnI jarUra che. tyAMthI khuddha gayA 5 mAila dUra che. bumA mULa tI tA mauddhonuM kahevAya che parantu bauddhotA bhAratamAMthI deza nikAla thavA pachI zakarAcAryajInA samayathI A sthAna zaMkarAcAryanA tAbAmAM gayuM che. mUrti tA yuddhanI che parantu hindue ema kahe che ke-buddhadeva amArA eka avatAra thayA che. ahIM hamaNAM keTalAe saikAthI za`karAcAryajInA kabjo che. vahIvaTa temanA ja hAthamAM che. ahIM temanI pAse jainamUrti e che je amane dekhADI. kula cAra jaina mUrtio che. ahIM nepAla bhutAnanA, sileAnanA, raMgunanA, cIna ane jApAnanA yAtrIo ane baudhyasAdhuo Ave che. ahIMthI DAbhI thai dghipura javAya che. kAka'dI ahIM suvidhinAtha prabhunAM cyavana, janma, dIkSA ane kevalajJAna A cAra kalyANaka thayAM hoya tema kahevAya che. Ane dhannAnagarI paNa kahe che. ( dhannA zAlibhadra nahi.) A sthAnanA vizeSa itihAsa maLatA nathI. gAma bahAra TIlA ghaNA che. nagarI prAcIna jaNAya che. kheAikAma thAya te ghaNuM jANavAnuM maLe. ahIM eka suMdara ve. jaina dharmazALA ane zva jaina madira che. maMdiramAM pArzvanAtha prabhujI mULanAyakajI che. aMdara suvidhinAtha bhagavAnanI pAdukA che. hajI mULa gabhArAmAM pratiSThA thaI nathI eTale 'gama'DapamAM mUrti birAjamAna che. A sthAna prAcIna tIrtha rUpa che ke sthApanAtI che e kAMI samajAtuM nathI. *zrIsuvidhinAtha bhagavAna-temanuM khIjuM nAma puSpadaMta che. kAdInagarImAM temanA janma thayA hatA. temanA pitAnuM nAma sugrIva rAjA, mAtAnuM nAma zAkhA rANI, prabhujInA garbhamAM mAnyA pachI mAtApitAe dharmAMrAdhana sArI rIte karyuM" jethI temanuM nAma suvidhinAtha rAkhyuM' ane macakuMdanA phUlanI kaLI sarakhA prabhunA ujaLA dAMta hatA mATe khIjuM' nAma puSpadaMta rAkhyuM. temanuM ekase dhanuSyapramANu zarIra, be lAkha pUrvanuM AyuSya, zveta vadhu ane magaramacchanuM lAMchana hatuM. kara * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkaMdI [ jaina tIrthone keTalAka mahAnubhAva lakhe che ke-asalI kAkaMdI te nenakhAra sTezanathI be mAIla hara bakhuMdA gAma che te ja hovI joIe. e sthaLe zrIsuvidhinAtha bhagavAnanAM cAra kalayANuka thayAM haze. atyAranI kArkadI jene ApaNe tIrtharUpa mAnIe chIe e te dhannA aNugAranI kAmaMdI che. vizeSa saMzodhana karavAthI A viSayamAM na prakAza paDe tema che. atyAranuM zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira te solamI zatAbdi lagabhaganuM che. prAcIna tIrthamALAomAM paNa matabheda jevAya che, te A pramANe che (kSatriyakuMDanI yAtrA karIne AvyA pachInuM kArkadInuM varNana kavirAje A pramANe ApyuM che.) suvidhi janamabhUmi vAMDhIyAI kAkaMda kesa sAta he; kesa chavIza bihArathI, pUrva dizi deya yAtrA che. (vijayasAgaraviracita sametazikharatIrthamAlA) bihArathI pUrvamAM chavIza koza dUra je lakhyuM che te barAbara che. pAvApurIthI pagaraste 32 thI 34 mAIla kSatriyakuMDa ane tyAMthI 12 mAIla kArkadI nagarI che. eTale ra6 keza barAbara thaI rahe che. bIjA kavirAja kahe che paMca korA kAkaMda nayara zrI suvidhaha janame te vaMdI jaI visivuM e Agali caMpa vakhANa (kavi haMsasama) A kavizrInA kathana pramANe kSatriyakuMDathI pagaDIvALA raste kAkaMdI pAMca keza thAya che, ane temanA kathana pramANe zrI suvidhinAtha bhagavAnanI janmabhUmi A ja che. trIjA kavirAja A pramANe kahe che tihAMthI cihuM kese bhalI ci. kAkadi kahevAya che, dhane aNugAra e nagarane ci. Aja kAkaMdI kahevAya che 19 kAkaMdI e jANuje ci. vasate dhane ethajI, suvidhi jiNesara avataryo ci. te kAkaMdI anethajI. ra0 " prathamanA be kavirAje vartamAna kAkIne ja tIrtharUpa mAne che jayAre trIjA kavirAja bIjI kAkadI tIrtharUpa che ema lakhe che. AvAM prAcIna sthAnanI zodhakhoLa thavAnI jarUra che. ahIM tIrthanI vyavasthA joIe tevI sArI nathI. lakhIsarAI sTezanathI meTaramAM kAkaMdI thaI kSatriyakuMDa javAya che. pUrvamAM pArzvanAtha prabhunuM mAhAmya vizeSa hovAthI mULanAyaka pArzvanAtha che ane suvidhanAthajInI pAdukA che. navI pratiSThAmAM mULanAyaka suvidhinAthajInI pratimA sthApavAnI jarUra che jethI temanA kalyANakAnI ArAdhanA sulabha gaNAya. nAthanagara bhAgalapurathI nAthanagara mAIla dUra che. ahIM sukharAjarAyanuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 401 : caMpArI suMdara jinamaMdira che. maMdira nAnuM ane nAjuka che. temAM chUTuM chavAyuM kAcanuM miNAkArI kAma karAveluM che te bahu suMdara che. maMdiranI nIce bAjumAM ja upAzraya che ane pAse ja bAbujIne baMgale che caMpApurI A nagarI bahu prAcIna che. bAramA tIrthakara zrI vAsupUjya prabhunAM pAMca kayAka * ahI thayAM che, koI paNa tIrthaMkaranAM pAMce kalyANaka eka sthAne thayAM hoya tevAM sthAne alpa hoya che. navapadArAdhaka suprasiddha pUnitAtmA zrI zrIpAla mahArAjA paNa A caMpA nagarInA ja hatA. bhagavAna mahAvIra deva paNa ahIM padhAryA hatA. satI 4 subhadrA, Adarza brahmacArI zrI sudarzana zeTha ke jemanA ucca ziyalanA pratApe zULinuM siMhAsana thayuM hatuM; tathA mahAsatI caMdanabALA, kAmadeva zrAvaka, kumAranaMdI suvarNakArAdi anekAneka mahApuruSe ahI thayA che. A nagarInI punaH sthApA zrI mahAvIradevanA parama bhakta mahArAjA zreNikanA putra keNike karI hatI. rAjA zreNikanA mRtyu pachI keNikane rAjagRhImAM pitAnuM smaraNa vAraMvAra thaI AvavAthI rAjagRhIthI rAjadhAnI uThAvI; caMpA nagarImAM sthApI. A nagarInuM savistara varNana jaina AgamAM ane anya aneka jaina graMthamAM male che. A nagarI prAcIna kAlanI che kintu parivartana thaI javAthI tenA udyAnamAM navI nagarI vasAvI potAnI rAjadhAnI tyAM sthApI hatI. dazavaikAlika sUtranI racanA kRtakevalI zrI zayyabhavasUrijIe manaka munijI zrI vAsupUjya svAmIne caMpA nagarImAM janma thayo hato. temanA pitA vAsupUjya rAjA ane jayAraNa mAtA hatAM. bhagavaMta garbhe AvyA pachI indra mahArAja vAraMvAra AvI vasu eTale ratanI vRSTi karIne mAtApitAnI pUjA karatA tethI vAsupUjya nAma dIdhuM. temanuM sittera dhanuSyapramANu zarIra, ane bahetara lAkha varSonuM AyuSya hatuM. rakta varNa ane lAMchana pADAnuM hatuM. * subhadrA satI maLa vasaMtapuranivAsInI hatI. tenI mAtAnuM nAma tamAlinI hatuM. caMpA nagarIne buddhadhamI buddhadAsa paTI jaina banI tene paraNyo hato. ane pachI subhadrAne caMpAnagarIe lAvela hato. pAchaLathI subhadrAnI sAsue akAraNa tenA upara AkSepa mUA hatA. ane te zIyalanA pratApathI kAce tAMtaNe kUvAmAMthI jaLa kADhI caMpA nagarInA traNa daravAjA ughADI pitAnA hema sama ujajavala caritranI khAtrI karAvI hatI. vi. mATe juo bharatezvara bAhubalI vRtti tathA nIcenI paMktio. eka kace tAMtaNe cAlaNuM bAMdhI, kUvAthakI kADhIyuM e kalaMka utAravA satI subhadrAe caMpa bAra ughADIyuM e [ 11 che (seLa satIne chaMda) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMpApurI : 49ra : [ jaina tIrtha mATe ahIM ja karI hatI. A nagarImAM aneka gaganacukhI bhavya jinamaMdire hatAM, tathA hajAronI saMkhyAmAM balake lAkhonI saMkhyAmAM tyAgamUrti jenA zamaNe vicaratA hatA ane lAkho karoDonI saMkhyAmAM zramaNopAsake- jeno vasatA hatA, tyAM Aje eka paNa jaina zrAvakanuM ghara nathI. pUrva dezanI yAtrAe AvatA sAdhue kavacita kavacita Ave che. caMpApurI AvavA mATe zrAvakene bhAgalapura sTezanathI nAthanagara thaIne caMpApurI pahecAya che. bhAgalapuramAM na maMdira che. bhAgalapuramAM sukharAjarAyane baMgale jovA lAyaka che. * caMpApurImAM be vetAMbara jaina maMdira che. pAse ja traNa dharmazAlAo che. be maMdiramAM eka prAcIna che. bIjuM avAcIna che. baMnemAM mULanAyaka zrI vAsupUjya bhagavAna che. bheMyarAmAM paNa prAcIna mUrtio che. bAbujI zrIyuta puraNacaMdrajI nahAre ahIMnA keTalAka zilAlekhe lIdhI che paNa te apUrNa che. caMpAnagarIthI bhAgalapura jatAM nAthanagaranI pachI be arvAcIna digaMbara maMdiro tathA temanI dharmazALA Ave che. zrI vAsupUjya prabhunAM janmAdi kalyANaka A ratha ne thaelA. dIkSA kalyANaka tathA kevalajJAna kalyANuka campA udyAnamAM thayAM che, jyAM atyAre vetAMbara maMdira che ane jene atyAre cappAnAlA kahe che, makSa kalyANaka maMdAragiri thayuM che, je campAne chevADAne giri pahADa che. A badhe sthAne zvetAMbara maMdira hatAM. tAMbare ja vyavasthA Adi karatA hatA. ahIM rAjA karaNane kille bahu prasiddha ane prAcIna che. atyAre te sile khaMDiyerarUpa thaI gayo che. tyAM vasatI thaI gaI che. tyAMthI najIkamAM ja prabhunA kalyANasUcaka be hato jene mANekaratUpa staMbha kahe che temAM prabhunI pAdukA hatI. tene vahIvaTa tAMbara saMgha karatA hatA. AjathI traNaso varSa pahelAM Avela jina sAdhuo ahIMnuM varNana pitAnI AMkhe joyA pachI A pramANe Ape che. te jahAM girAthI jaba jAya re daza keze mAraga thAya re; caMpA bhAgalapura kahevAya re vAsupUjya janama tIha ThAya re. 7 caMpAmAM eka prAsAda re, zrI vAsupUjya udAra re; pajyA prabhujInA pAya re, kIdhI nija nirmala kAya re. 8 caMpA bhAgalapura aMtarAla re, eka kezataNe vicAla re; vIe karazurAyane koTa re, vahe gaMgAjI tasa eTa 2. 9 koTa dakSiNa pAsa vizAla re, jIhAM jinaprANAi rasAla re; moTA deI mANeka thaMbha re, dekhI mana thayo acaMbha re. 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnapurI dhanAtha bhagavAnanI kalyANakabhUmi sihapurI banArasathI cAra mAIla para Avela zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanI kalyANakabhUmi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cuM pApurI zrI vAsupUjya svAmInI kalyANakabhUmi . zrI kSatriyakuMDa-vIramadira Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 493 : caMpAparI tIhAMnA vAsI je leka re, bele vANI IhAM Ima pheka re e viSNupAdukA jANa re, ati jharaNa che kamaThANa re. 11 tihAM thaMbhanI ThAma hoya che, paMcakalyANaka jina joya re uddhAra thayA INe ThAma re, kahiI . kizuM kizurAM nAma re. 12 INa nagarI sudarzana sAra 2, rahA pratimA kAusaga dvArA re abhayAdAsI levAya re rANIne de mana lAya re. 13 na ca brahmacArI citta re, rAkhI jagatamAMhI kinna re; zULI siMhAsana thAya re, rAjAdika praNAme pAya re. 14 thaI satI subhadrAnArI re, ughADayA caMpAbAra re cAlagI kADho nIra re, ig caMpAnagarI dhIra re. 15 ( saubhAgyavijayajI pR. 81-82) * * paTaNAthI dizipUra vise kAze pura caMpa, kalyANaka vAsupUjyanAM paMca namI jaI A5 he. 8 divAne eka devasI kIdhI, te iupAdhi he, vetAMbara thiti uthapI thApI dipaTa vyAdhi che. 9 piNu paraputra suputrako na hao kee saMbhAli he, je nara tIratha uthapAI tenI moTI gAya he. 10 caMpa varADI jaNa kahI gaMga vahaI tasa heThi che, satIe subhadrA IhAM hUI hue sudarzana zeTha he. 11 (vijayasAgaraviracita sametazikharatIrthamAlA pR. 10) A bane kavirAjoe sAdhu mahAtmAoe lakhelI vigata taddana sAcI che. have vartamAna sthiti tapAsIe ame khAsa vartamAnamAM vidyamAna mANeka sthaMbhanAM darzana karavA-vaMdana karavA gayA hatA. prathama eka avAMcIna digaMbara madira AvyuM. tenA pachI bIjuM maMdira AvyuM. AmAM bane mANeka staMbha joyA. hAlamAM temAMthI pAdukA uThAvIne maMdiramAM padharAvI che. ame tene khUba bhakti ane premathI vaMdana karyuM. Aju bAju ghaNuM bArIka nirIkSaNa paNa karyuM. pAdukA ati prAcIna ane jIrNa che. aMdara zilAlekha vagere nathI paraMtu digaMbara mahAnubhAvoe pitAnuM varcasva jamAvavA khAtara ja navA zilAlekha AjubAju katarAvyA che. lekha navA che tenI khAtrI bhASA ane racanA paNa Ape che. tyAra pachI ame vizeSa khAtrI mATe tyAMnA munimane maLyA. temaNe amane - nIce pramANe kahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca'pApurI : 494 : [ jaina tIrthAnA " pahelAM A digaMbarI madira nahAtu'. mAtra A mANekastha'bha ane pAdukA hatI. dhIme dhIme nAnI vastI ghaTavAthI pUjArI brAhmaNanA kabajAmAM pAdukA AvI. teNe pAdukA peAtAne ghera laI jaIne lAvavAnI ge!Thavaghu rAkhelI ane darzana nimitte yAtrALuo pAsethI paisA paDAvatA hatA. pachI tyAMnA digabarAe tene amuka rUpIA ane bIjI lAlaca ApI pAdukA kabje karI. jo ke pAchaLathI tenI sAthe kAMIka jhaghaDA thaelA, parantu samAdhAna karI laI tyAM ma Mdira khaMdhAvyuM ane pAdukA esADI, amuka samaya bAda tyAM mUtti padharAvI digabara madira karI dIdhu e brAhmaNanA vaMzajo adyAvidha pAdukA sanmukha caDhatI dareka vastu laI jAya che. bIjI maMdira tA hamaNAM ja banyuM che. " vagere vagere. gR ahIM amane 125-savAseA varSanI umaravALA eka buDhDho maLyA hatA. 1857 nA prasiddha baLavA vakhate tenI ummara 47 varSanI hatI. A buDhDhAe caMpA nagarInA prAcIna Itir3hAsa tathA ghAM navAM jUnAM sthAnA batAvyAM. ame pUchyuM; " A digambara mandirA kayAre banyAM ?" javAba mArA dekhatAM ane banyAM che. Aje mandiramAM e meTA thabha UbhA che te zvetAmbara jainenA che; temaja eka pAdukA hatI je eka brAhmaNunA kabjAmAM hatI. jaina yAtrione darzana karAvatA ane je Ave te madhu' lai jatA. dhIme dhIme tyAM oTA madhAnya pachI e pAdukA digambara jainAe vecAtI lIdhI ane te jagyA pazu vecAtI lai madira baMdhAvyuM. atyAre pazu tenA vaMzajone maMdiramAM AvatAM badAma, cokhA, laviMga Adi maLe che." ahIM eka prAcIna karaNanA killo che. temAM jaina madira hatu, paNa atyAre te devInuM maMdira che. A sivAya mIjI paNu mAhitI ApI hatI. A mANasa amane te prasiddha lAgyA. mAsa buddhizALI ane vicakSaNa hatA. amane tarata ja jaina sAdhu tarIke eLakhyA. ghaNeA itihAsa jANe che. AvI ja rIte maLavA vakhate 17 varSanI ummaravALA buThTho maLyA. teNe yuddhane ghaNA navIna ItihAsa sabhaLAvyeA hateA. A badhA uparathI eTaluM' te nirvivAda siddha thAya che ke ahIM zvetAmbara jainonI vastI sArA pramANamAM haze. mANekasthaMbha ane pAdukA vigere zvetAmbara jaineAnA hAthamAM haze parantu mugalAi hullaDa vakhate jainenu' prabhutva ghaTyA pachI digambara jaina devasIe A sthAnane digambara sthAna tarIke sthApyuM haze. tyAra pachI vaLI marAThI ane mugalAI hulaDa vakhate te pUjArInA tAbAmAM gayuM. te pUjArI darekane darzana karAvatA-karavA detA ane vaiSNuvene paNa darzana karAvI paisA letA haze. pachI digambarae peAtAnI sattAsamaye pAdukA ane sthAna mANekabhyAsa vagere tene dhana ApI peAtAnA kabjAmAM karyuM ane dhIme dhIme dareka nAnuM nahiM paNu peAtAnuM tIthaeN sthApavA digambara maMdira baMdhAvyu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ItihAsa ] * : 495 : caMpApurI astu je banyuM te Aje pratyakSa che, chatAM AnaMdanI vAta eTalI che ke-zvetAmbare ane digambaranAM maMdira jUThAM che. baMne potapotAnuM alaga kArya kare che. dareka vAte zAnti che. ATalo lAMbo ItihAsa rajU karavAnuM kAraNa mAtra satya sthiti jANuM vavAnuM ja che. paMdaramI zatAdinA prasiddha itihAsakAra ane yAtrAkAra AcArya zrI jinaprabhasUrijI vividha tIrthakalpamAM caMpApurIka5mAM nIce mujaba lakhe che- zreNika rAjAnA putra azokacaMdra ke jenuM bIjuM nAma keNika hatuM teNe pitAnA mRtyunA zekathI rAjagRhI nagarI tyajI caMpApurIne suMdara banAvI rAjadhAnI sthApI. vividhatIrthakapamAM caMpApurIkalpa che, jemAM ghaNuM vigato ApI che. mArA A lekhamAM je vastu nathI AvI te saMkSepamAM ahIM Apu chuM. A nagarImAM zrI vAsupUjinendra bhagavAnanA putra maghavanRpati; temanI putra lakSmInI putrI rohiNI ahIM thayelI. tene ATha bhAI hatA. rohiNIe svayaMvaramAM azakarAjAnA kaMThamAM varamAlA nAkhI; bannenAM lagna thayA ane dizI paTTarANa bAM, anukame tene ATha putra ane cAra putrIo thaI. zrI vAsupujya bhagavAnanA ziSyarUpa kumbha ane suvarNakumbhanA mukhathI pite kadI duHkha joyuM nathI tenuM kAraNa pUchayuM. munioe teNe pUrvabhavamAM ArAdhela hiNapatapa che ema saMbhaLAvI tenuM mahAbhya ane tenI udyApanavidhi vagere kahyuM. teNIthI re hiNItapanI prasiddhi thaI. bAda teNuM cAritra laI. karma khapAvI mele gaI, A nagarInA karakuMDa rAjAe kAdaMbarI aTavImAM kaligirinI talATImAM rahela kaMDasarovaramAM pArzvanAthaprabhu sthapaNAmAM vicaryA hatA tethI haritacaMtasanA anubhAvathI kalikuMDatIrtha sthApyuM. mahAsatI subhadrA ahIM thaI. teNe potAnA zIlanA mAhAsyathI kAcA sutaranA tAMtaNAthI cAlaNI dvArA kUvAmAMthI jala kADhI, jalanA chAMTavAthI caMpAnagarInA paththaranA killAnI cAra daravAjA baMdha hatA temAM traNa daravAjA ughADyA hatA; eka daravAjo baMdha ja rAkhe hato kAraNa ke mArA jevI keIka satI te ughADe. A daravAje tyArathI baMdha ja hatA ghaNA lekee ghaNA kALa sudhI e baMdha daravAjo je hate. anukrame vikrama saMvata 1360 mAM lakSaNAvatInA hamIra zrI suratrANa samasadIne (sasuddIna) zaMkarapuranA kilA mATe e kilAnA paththaro upagI jANI, te daravAjo teDI tenA paththara laI gaye. dAdhavAhana rAjA ane prabhAvatI rANInA putra kaMDu pratyekabuddha paNa ahIM thayA che. cadanabAlAnuM janmasthAna paNa A nagarI che. caMdanabAlAe kauzabInagaramAM cha mahInAmAM pAMca divasa e che bhagavAna mahAvIrasvAmIne supaDAne khUNA mAMthI aDadanA bAkulA vaharAvI dravya, kSetra kAla ane bhAvathI prabhune abhigraha pUrNa karyo hato, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdArahila [ jaina tIrthone pRSacaMpAnI sAthe maLI A caMpAnagarImAM traNa cAturmAsa karI bhagavAne samavasaraNamAM birAjI upadeza Ape hate. A nagarImAM pAMDukulamaMDana mahAdAnI karNadeva rAjA thaye hatuM. tenA samayanAM zRMgArakI vagere hAlamAM paNa vidyamAna che. sudarzanazeThanuM zULIsiMhAsana ahIM ja thayuM hatuM. bhagavAna mahAvIradevanA daza mukhya zrAvakemAMnA kAmadeva zrAvaka A nagarInA ja hatA. pASadhamAM mithyAdaSTideve temane bhayaMkara upasarga karAvelA; teo akSobhya rahyA ane bhagavAna zrI mahAvIradeve samavasaraNamAM temanI prasaMsA karI. kumAranaMdI suvarNakAra A nagarIne ja hato. mRtyu pachI paMcazelaparvatane adhipati thayA. bAda pUrvabhavanA mitra ke je deva thaye hatuM tenA upadezathI pratibodha pAmI zISacaMdanamaya alaMkArathI vibhUSita jIvaMtasvAmI devAdhideva mahAvIra prabhunI pratimA banAvI, A nagarImAM pUrNabhadratyamAM bhagavAna mahAvIradeve pharamAvyuM hatuM ke-je aSTApada tIrthayAtrA kare te taddabhavakSagAmI heya. - bhagavAna zrI mahAvIra devane pAlIta nAmano zrAvaka ahIM thaye. tene samudrapAla nAmane chokaro samudranI yAtrAe jatA samudramAM paDI gaye. tene vadha karavA laI jatA joI pratibodha pAme ane dIkSita thaI mokSe gaye. A nagarIne zrAvaka sunaMda sAdhuonAM mala ane durgadha joI tenI niMdA karate hatuM te marIne kauzAmbI nagarImAM gRhasthane tyAM jo . bAda dIkSA lIdhI. zarIramAM dudhI utpanna thaI. kAryotsargathI devatAne ArAdhI pitAnuM zarIra sugaMdhamaya banAvyuM. maMdArahila ajImagaMjathI caMpApurI jatAM maMdArahila vacamAM Ave che. bhAgalapurathI navI nAnI lAIna nIkaLI che jenuM aMtima sTezana maMdArahIla che. maMdArahIlathI caMpApurI 16 gAu-3ra mAIla dUra che. maMdAragiri upara zrI vAsupUjya svAmInuM nirvANa kalyANaka thayuM che. caMpAna garIne prAcIna vitAra ahIM sudhI gaNAya che. pahADanI nIce bAMsIgAma che. tyAMthI zA mAIla lagabhaga pahADa che. pahADane caDhAva lagabhaga 1 mAIlathI ochA che. upara be maMdire che. tyAM zrI vAsupUjya prabhunI pAdukA che. pAdukA jIrNa che, maMdirajI paNa jIrNa thayela che. A tIrtha pahelAM hatuM te zvetAMbara jaina saMghanI vyavasthA mAM. hamaNAM tyAM zvetAMbara jaina vastInA abhAve digaMbare vyavasthA kare che. A tIrtha zvetAMbaranuM hatuM emAM te saMdeha ja nathI. AjathI traNaso varSa pahelAM yAtrALe Avela vidvAna jaina sAdhu A tIrtha mATe A pramANe lakhe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ItihAsa ]. : 49 . sulatAnagaMja "caMpAthI dakSiNa sAra re, giri mathudA nAma maMdAra re keza sola kahe te hAMmi, tihAM mukti vAsupUjyavAmi re. pratimA pagalAM kahivAya, paNi yAtrA thaDA jAya re evI vANI vikhyAta re, kahe leka te dezI vAta re te tIrathabhUmi nihArA re AyA bhAgalapura suvicAra re. (prAcIna tIrthamAlA pR. 82, saubhAgyavijayajI) eTale atyAranuM maMdArahIta eja purANuM maMdAragiri che. caMpAnagarInA udhAnarUpa maMdAragiri che. ane vAsupUjya prabhunuM tyAM ja nirvANa thayuM che. khAsa yAtrA karavA lAyaka che. A pahADa digaMbaroe vecAte laI pitAnuM tIrtha karyuM che. sulatAnagaMja (aSTApadAvatAra) caMpAnagarIthI 13-14 mAIla dUra A pavitra sthAna AveluM che. ahIM bhajavatI bhAgIrathI-gaMgA pitAne vizAla deha paTa pAtharIne paDayAM che. pachI bharapUra rahe che. aMdara heDIo cAle che. ahIMthI bhAvika viSNavajane ane ziva bhakto gaMgAnuM jala bharI kAvaDamAM upADI pagapALA ja cAlatA 60 thI 70 mAIla dvara Avela bejanAtha-vejanAtha mahAdevanA abhiSeka mATe laI jAya che. roja seMkaDo kAvaDiyA jala laI jAya che. jUna yAtrIo seMkaDonI saMkhyAmAM Ave che ane jAya che. zivarAtrInA divasomAM ahIM ThaTha jAme che. zikharajIthI caMpAnagarI AvatAM vacamAM baijanAthe Ave che. te eka vAra ApaNuM prAcIna jaina tIrthaM hatuM. vIjajIenI rAjadhAnI gaNAya che. atyAranA vijanAtha mahAdevanA maMdiramAM jenA mUtio paNa hatI, paraMtu bhUdee tyAMthI khaseDI lIdhI che. hAlamAM te nathI na maMdira ke nathI jaina tI. viSNunI dharmazALAe ghaNuM che, utaravAnuM sthAna maLe che. vizvanAtha sTezana ane tAra ophIsa paNa che. bejanAthathI caMpAnagara AvatAM roja sekaDe kAvaDeyA gaMgA jala laIne AvatA ke levA jatAM najare dekhAya che. sulatAnagaMja taddana gaMgAkAMThe AvyuM che. gaMgAnI vacamAM nAne pahADa-TekarI che. atyAre te TekarI upara eka maMdira che. pahelAM A ja maMdira hatuM paraMtu atyAre te zivamaMdira thaI gayuM che. ahIM prathama jainonI vastI ghaNI hatI, maMdira paNa hatAM. hAla temAMnuM kaI nathI, gaMgAnI vacamAM nA pahADa ane tenI upara suMdara jinamaMdirane aSTApadajInI upamA ApI che, jemAM patnanI suMdara mati hatI. juo prAcIna tIrthamAlAmAM saubhAgyavijayajI A rathAnanuM varNana A pramANe Ape che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - * sulatAnagaMja : 498 : || jaina tIrthone dALa 6 "paTaNAthI kosa pacAsa re vikuMThapurI zubha vAsa re, zrAvaka seve jinarAja re derAsara vadyA pAja re. 1 tihAMthI daza kese jANuM re gAma nAme cADavakhANuM re, bhagavaMtadAsa zrImAlare nita pUjA kare suvizAlare. 2 derAsara deva juhAra re valI rayaNanI pratimA nihALI re, vaMdI jinajInA pAya re jasa vadyA zivasukha thAya che. 3 gaMgAjInI madhyabhAga re eka DuMgarI dIse udArare, tihAM deharI eka pavitra re pratimA jina prathamanI nita re. 4 kahe chApadanI rIta re gaMgA madhya thaIe prIta re, mithyAtiranAna vicAra re mAMne uravAhe niradhAra re. 5 tihAMthI dakSiNa kesa trIsare jahAM vaijanAtha che isa re, kAvaDI gaMgA nIra re leDhAI laI za2 re. 6 te jahAM girAMthI mAragaja bajAya re dasa kese mAraga thAya re, caMpA bhAgalapura kahevAya che, vAsupUjaya janma jIhAM Thare. 7 kavizrInuM A kathana akSarazaH satya che. je cADavakhANa gAma lakhyuM che te ja -atyAranuM sulatAnagaMja che. paTaNAthI lagabhaga 60 kesa thAya che. gaMgAnI vacamAM TekarI-nAno pahADa che. jene aSTApadanI upamA AvI che te ja pramANe atyAre che. AdinAtha prabhunuM e suMdara jinamaMdira che. mAtra mUta ane zrAvakanAM ghara nathI. tene badale maMdiramAM zivaliMga che. heDI dvArA tyAM javAya che. maithilI brAhmaNe ane agravAlanAM ghara che. nadIkAMThe moTI dharmazALA che. ahI thI kAvaDiyA gaMgAjaLa vajanAtha laI jAya che. te ahIMthI 30 thI 35 kosa che. temaja bhAgalapura paNa daza kosathI thoDuM ochuM che paNa teTaluM ja kahevAya. eTale je sthAne ratananI pratimAo hatI, bhagavAnadAsa je svAbhAvika zrama pAsaka hatA ane aSTApadanI upamAvALuM sthAna hatuM te A ja sthAna che temAM lagAre zaMkA jevuM nathI. paTaNAthI 50 kosa dUra je viThapurI lakhI che, te paNa atyAre vidyamAna che. tenuM nAma atyAre mahAdevA che. jenenI varatI ke jinamaMdira kAMIpaNa nathI, 5tu gAunA mApa ane thAna uparathI anumAna thAya che ke vaikuMThapurI e ja mahAdevA che. ahIM agravAlanI vastI vadhAre che. eka dharmazALA che ane eka tIrtha jevuM manAya che. "ahIthI kAce raste jaI thaI kSatriyakuMDa javAno sIdhe raste che. sulatAnagaMja pAse gaMgAnadInA madhyabhAgamAM rahela aSTApadAvatAra tIrthanuM suMdara citra lakhanaunA dAdA vADInA jinamaMdiramAM atyAre vidyamAna che. temaja mahAdevAmAM paNa jinamaMdira hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ]. - - - - - - acadhyA - : , , * A nagarI bahu ja prAcIna che. vartamAna covIsInuM prathama nagara A *che. devAdhideva zrI AdinAtha prabhunA prathama rAjyAbhiSekasamaye IndranI AjJAthI kubere A nagarInI racanA karI hatI. temaja yugalikanA vinaya joI, temanI vinItatA jaI nagarInuM nAma vinItA rAkhyuM hatuM. temaja prathama cakravatI bharata mahArAjAnI A pATanagarI hatI. ahIM pAMca tIrthakarenAM 19 kalyANaka thayAM che. AdinAtha prabhunA - zrISabhadevajI-janmasthAna vinItA nagarI, temanA pitAnuM nAma na lirAjA ane mAtAnuM nAma marUdevA hatuM. badhA tIrthakaronI mAtAe prathama vanamAM siha dekhyo hato jyAre mAdevI mAtAe ravanamAM prathama vRSabha joyo hato tethI temanuM nAma zrI RSabhadeva rAMkhyuM hatuM. tathA dharmanI AdinA pravartAvanAra hovAthI teozrInuM bIjuM nAma AdinAtha rAkhyuM hatuM. temanuM pAMcase dhanuSya pramANa zarIra, cerAsI lAkha pUrvanuM AyuSya, suvarNa varNa ane vRSabha lAMchana hatuM. teozrIne se putra hatA. meTA putranuM nAma bharata cakravatI hatuM. temane arisAbhuvanamAM kevaLajJAna thayuM hatuM. 99 putra paNa dIkSA laI kevaLa jJAna prApta karI meM kSe gayA hatA. vinItA nagarInI rathApanA zakamahArAje karAvI hatI. zrI ajitanAthajI - janmasthAna ayodhyA. pitAnuM nAma jitazatru rAjA, mAtAnuM nAma vijayArANI. rAjArANuM roja pAsAbAjI ramatAM hatAM temAM ja rANI hArI jatI hatI paraMtu prabhujI garbhamAM AvyA pachI rANuM jItavA lAgI hatI ane rAjA hArI jatA. garbhane Avo mahimA jANI putranuM nAma ajitanAthajI rAkhyuM. sADA cAroM dhanuSya pramANa zarIra, bahetara lAkha pUrvanuM Ayuba, surNa varNa ane lAMchana hAthInuM hatuM. zrI abhinaMdana pavAmI - zrI abhinaMdana svAmIne ayodhyA nagarImAM janma thayo hato. temanA pitA saMvara rAjA ane siddhArtha rANI mAtA hatAM. bhagavaMta garbhe AvyA pachI indra mahArAja AvIne bhagavaMtanI mAtAne ghaNIvAra tavI jatA hatA. tyAre rAjA pramukhe joyuM ke e garbhane ja mahimA che; mATe abhinaMdana nAma dIdhuM. sADA traNaseM dhanuSapramANu zarIra tathA pacAsa lAkha pUrvanuM AyuSya hatuM. lAMchana vAnaranuM ane suvarNa varNavALA hatA.' zrI sumatinAtha zrI sumatinAtha prabhune adhyA nagarImAM janma thayo hato. temanA pitA mela tha rAjA ane sumaMgalA mAtA hatAM. prabhu garbhamAM rahyA pachI te gAmamAM eka vaNikanI be strIo hatI, temAM nAkhIne putra hatA ane moTI vaMSA hatI pazu te chokarAnuM pratipAlana bane mAtAo karatI hatI. jyAre te vANIyo maraNa pAme tyAre dhananI lAlace maTI strIe kahyuM ke-putra mAre che tethI dhana paNa mAruM che. nAnI nIne te te ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayodhyA : 500 : [ jaina tIrthone ovana, janma ane dIkSA temaja bIjA, cothA, pAMcamA tathA caudamAM A cAra tIrthakaronA cyavana, janma, dakSA ane kevalajJAna ema cAra cAra kalyANa ke maLIne kula 19 kalyANaka thayAM che. sthAna bahu ja pavitra, prAcIna ane suMdara che. mahAsatyavAdI rAjA harizcandra paNa ahIM ja thayA che. temane kuMDa paNa vidyamAna che, bhagavAna rAmacaMdrajI paNa ahIM thayA che. mahAsatI sItAjInI zuddhi-parIkSA A nagarInI bahAra ja thaelI ane agni jaLarUpa banI gaele hate. jenenuM A mahAna tIrtha che, tema ajenonuM-netAnuM paNa mahAna tIrtha manAya che. Aja te e purANuM bhavya nagarI daTTanapaTTana thaI gaela che. ahIM kaTarA mahAlAmAM suMdara vizALa jaina zvetAMbara dharmazALA ane jaina zvetAmbara maMdira che. . maMdiramAM pAMce prabhunA kalyANaka sUcavanArI derIo che. vacamAM ajitanAtha prabhunuM suMdara samavasaraNa madira che, temAM ajitanAtha prabhunI kevalajJAna pAdukA vacamAM che. bAjumAM abhinaMdana prabhu AdinI prAcIna mUtio che. mUrtinI racanAmAM bauddha sthApatyanI spaSTa asara dekhAya che, paraMtu jinezvara prabhunI ja mUrti che e cekakasa che. bIjI bAjumAM anaMtanAtha prabhunI pAdukA che. nIce samavasaraNa maMdiranI sAme maMdira che, temAM mULanAyaka zrI ajitanAtha prabhu che. jamaNI bAju AditethI teNe kahyuM ke-e putra ane A dhana te mArAM ja che. A Ta Ta darabAramAM AvyuM. te vAre garmanA mahimAthI rANIne cukAda karavAnI bhalI buddhi utpana thaI, tethI te bane strIone rANIe kahyuM ke "mane maLIne addho ardha raheMcI le ane chokarAnA paNa be bhAga karI addho addha vaheMcI lo." te sAMbhaLI nAnI strI bolI uThI ke-"mAre dravya joItuM nathI, chokarAnA kAMI be vibhAga thAya nahi, e che karo eno che te mAro che " te sAMbhaLI rANI bolI ke "e chokaro nAnI strIne che kemake putranuM mRtyu thAya tyAM sudhI paNa moTI strIthI nA kahevANI nahiM ane nAnI strIe mAravAnI manAI karI mATe pura ane dhana te nAnI strIne havAle karo ane moTI strIne gharathI bahAra kADhI mUke." garbhanA mahimAthI prabhunI mAtAne evI buddhi utpanna thaI mATe prabhunuM nAma sumati dIdhuM. temanuM traNase dhanuSya pramANu zarIra, cAlIza lAkha pUrvanuM AyuSya, suvarNa varNa tathA lAMchana koca pakSInuM hatuM. zrI anaMtanAthajI temane ayodhyA nagarImAM janma thayo hato. pitAnuM nAma siMhasena rAjA ane mAtAnuM nAma suyazArANI tuM. mAtAe putranA gajamAM AvyA pachI jeno aMta na Ave evuM eka mehe huM bhamatuM cakra dIdhuM hatuM temaja anaMtarananI melA dIThI ane anaMta gAMThanA dorA karI bAMdhavA tethI lokonA tAva gayA, A badho garbhane prabhAva jANI putranuM nAma anaMtanAma ApyuM. temanuM pacAsa dhanuSya pramANu zarIra, trIza lAkha varSanuM AyuSya, suvarNa varNa ane lAMchana sicANAnuM hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] * 51 : adhyA nAtha prabhu ane DAkhI khAjI zrI mahAvIra prabhunI mUti che. madiramAM praveza karatAMjamaNI bAjue pAMca prabhunA cyavana kalyANakanI pAdukAevALI eka derI che.. sAme cAra prabhunA gaNadharonI pAdukA che. samavasaraNa maMdiramAM praveza karatAM. eTale mULa pravezadvAramAM jatAM pAMca prabhunA janma kalyANakanI pAdukA che ane DAbI khAjI cAra prabhunA dIkSA kalyANakanI pAdukA che-jherI che. have uparasamavasaraNu maMdiramAM pagathIyAM caDhIne javAya che temAM prathama jamaNI bAju ana tanAtha prabhunA kevala kalyANakanI pAdukA derI hatI parantu tyAM vedI tUTI javAthI samavasaraNu maMdiramAM pAdukA padharAvela che. tenI sAme sumatinAtha prabhunI kevaLa kalyANaka derImAM pAdukA che. DAbI khAjI zrI RSabhadevaprabhunI dIkSA kalyANakanI derImAM pAdukA che, ane sAmI bAju abhinaMdana prabhunI kevala kalyANaka pAdukA derImAM che. madira suMdara ane prAcIna che. maMdira bahu ja jItu thai gayela che. cetaraph namI gayu che ane tarADo paDI gai che.. daravAjA pazu tUTI gayA jevA ja che. lagabhaga dazeka hajAranA kharce thatAM kAma sAruM' thaI jAya tevu che. atre ddhAranuM kAma zarU thayuM che. atrenA vahIvaTa mIrajApuravALA mIzrIlAlajI vaidAnI kare che. ahIM digambara madira paNa che. ApaNA maMdirathI dUra che. ahIM koI vAtane jhagaDA nathI. banne samAjanA maMdira ane dharmazALA tadna alaga ja che, zve. madira ane mUrtie vadhAre prAcIna che, jyAre digambara madira arvAcIna che. ahIM vaiSNava ane zaiva sampradAyanA paNa ma|i che, parantu sathI vadhAre mandirA rAmacadrajInAM ane hanumAnanAM che. kula pAMca hajAra traNase ne tyAzI jaina mandira che, A madirAnI saMkhyA ja sUcave che ke advaine A tIne keTalu` mahattvanuM mAne che. eka bhAi amane AmAMthI kuMDalAMka sthAne jovA laI gayA hatA. paraMtu badhe bhega dharavAnA samaya thayeA hateA eTale jyAM jaIe tyAM kahe bhega lAgyA che (!) amane sAMbhaLI hasavu' Avatu. duHkha paNa thatuM ke bicArA devanA bhema che. kharI rIte rAgAnya bhaktoe devanA sega ja lagADyA che. bAkI devanI ATalI paravazatA ane nirAdhAratA bIjI kaI huI zake? amuka niyama samaye ja darzana de, anya bhaktonI IcchA pramANe judA judA abhinaya karavA ja paDe, kAM virAgI vItarAganI dazA-vatatratA ane kayAM A rAgIpaNAnI paravazatA ? rAmacaMdrajInA mULa sthAnamAM atyAre marajIda che. hinduenI nirAdhAratA, anAcatA, dInatA ane kAyaratAnuM sAcuM jIvatuM jAgatuM citra ahIM jovAya che. bahAra rAmacaMdrajInI derI che jyAM paisAnA lAlacu paDa ee janmasthAna manAvyu che. A sivAya kaikeyI kepabhUvana, rAmacaMdrajI zrRMgA bhUvana, zayanabhUvana, rAjya bhuvana Adi sthAne prAcIna kahevAya che. khAkI atyAre te rAmakIlAne nAme bALalIlA ja ramAya che. nathI e Ada' puSanI pUjA ke mArAdhanAche svA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyA. * 502 H [ jaina tIrthone ane bheganI ArAdhanA. ahI vAMdarAothI khAsa bacavA jevuM che. moTA moTA. vAMdarAo mANasone paNa DarAve che. je lagAra pramAdI ke bedarakAra rahe te jarUra kaMIka cIja gumAve ja. te tyAM sudhI ke jarA khyAla cUkI javAya che te vAMdarAe bhANAmAMthI paNa hAtha mArI jAya. A ayodhyAnagarI ghaNuM varSo thI bhAratanI khAsa rAjadhAnI rahI che. chelle mugalAI samayamAM avadhanI rAjadhAnI hatI. : vividha tIrthakalpamAM ayodhyA ka5mAM nIce pramANe viziSTatA varNavI che. ane dhyAnA adhyA, avadhyA, kesalA, vinItA, sAketa, IkSavAkubhUmi, rAmapurI ane kesala nAme che. A nagarI zrI RSabhadevajI, ajitanAthajI, abhinaMdanavAmI, sumatinAthajI ane anaMtanAthajI tathA zrI vIra bhagavAnanA navamAM gaNadhara acalabhrAtAnI janmabhUmi che. raghukulamAM thayelA dazaratha, rAmacaMdrajI ane bhArata vagerenI rAjadhAnI hatI. vimalavAhana vagere sAta kulakara ahIM utpanna thayA hatA. zrI kaSabhadeva bhagavAnanA rAjyAbhiSeka samaye yugalIyAoe palAza patramAM bhala bharI lAvIne page abhiSeka karyo hate; tethI IndrarAje kahyuM ke A purUSa sArA vinayI che tyArathI A nagarI vinItA nAmathI prasiddha thaI. - jyAM mahAsatI sItA devIe pitAnA ziyalanA balathI agnikuMDa jalamaya banAvyuM hatuM. te jalapura nagarIne DubAvI dete have te paNa sItA devIe rAka hato. je ardhabhAratanA geLAmAM madhyabhAgamAM rahelI che, je nava je jana vistAravALI ane bAra jojana lAMbI che. jyAM ranamaya pratimArUpe rahela cakrezvarI devI ane mukha yakSa saMghanA vizva hare che. ane jyAM ghaggara kaha ane sarayu nadI maLe che-saMgama thAya che te sthAna svargadvArathI prasiddha che. esA purI aujjAsarau jala siccamANa gddhbhitii| jiNasamayasattatitthIjattapavittia jaNA jayai // 1 // jenI uttara dizAmAM bAra ejana dUra aSTApada parvata che; jyAM zrI rASabhadeva bhagavAna siddhipada pAmyA hatA. jayAM bharatarAjAe traNa kesa UMcuM siMhanaSadyA citya banAvyuM hatuM. jemAM pitapotAnA varNa, zarIra, mApa ane saMrathAna mujaba vIza jinavarendronAM biMba sthApita karyA hatAM temAM pUrva dizAnA dvAramAM zrI aSabhadeva ane ajitanAthajI, dakSiNa dizAnA dvAramAM saMbhavanAthajI, abhinaMdanasvAmi, sumatinAthajI ane paprabhujI cA; pazcima dizAnA dvAramAM zrI supAzva nAthajI, zrI caMdraprabhujI, zrI suvidhinAthajI, zrI zItalanAthajI, zrI zreyAMsanAthajI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] * 503 : ayodhyA zrI vAsupUjya prabhu, zrI vimalanAthajI ane zrI anaMtanAthajI vagere ATha tathA uttara dizAnA dvAramAM zrI dharmanAthajIthI laine zrI mahAvIra prabhu vagere daza tIrtha karenI mUrtio sthApanA karI hatI ane pitAnA bhAIne sa ratUpa paNa temaNe ja karAvyA hatA. je nagarInA manuSya aSTApada girirAjanI upatyakA- talATImAM khelavA-kIDA karavA jatA hatA. caMdrakulIna navAMgI vRttikAra zrI abhayadevasUrisaMtAnIya zrI deveMdrasUrijIe divya zaktithI A nagarImAMthI cAra mahAna jinabiMba AkAzamArge lAvI serIsAmAM sthApita karyA hatAM aja paNa zrI trASabhadevajInuM maMdira che jyAM pArzvanAtha vADI che; ane satsadvare sItA kuMDa che. kilAmAM rahela mataMgaja yakSa che, jenI sAme Aja paNa hAthI nathI cAlatA; cAle che te mRtyu pAme che. gopaIi pramukha aneka laukika tIrtho che. - A nagarInA kilAnI dIvAla sarayUnadInA jaLathI ja bhIMjAya che. ane dhyAne nAgamamAM satya (sAcuM) tIrtha kahyuM che, jenI yAtrA karavAthI manuSya pavitra thAya che. chevaTe - paMDita haMsasama A tIrthano paricaya A pramANe Ape che. te juo avajha nayarI ati bhalI e mA ikaI vAsI jANi suNi 39 Adi ajita abhinaMdajIe mA. sumati anaMtaha nAtha sugi " manamabhUmi tihAM vaMdatAM e mA. saphala huA mujhahAtha suNi 40 marUdevI mugati gaIe mA. saraga duArI ThAmi, suNi tAsa pAsa naI pekhaie mA. a7I sarajaju nAmi suNi 41 nayaramAM havaI pUjasiMue mA. cauvIsamo jida suNi. sanAtha karI havaI cAla syuM e mA, hIalaI ati ANaMda suNa kara (pR.21) pAMca jiNavara pAdukAe kaI tAsa guNagAna paDhama jisara pUcha ANI nimala dhyAna 8. nayarI adhyArAjIe pUcha paDhama ki dera rAmacaMdra pagalAM namuM mani dharI paramANu dare 8rA (pR. 32, vijaya) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnapurI : 504 : [ jaina tIrthone vividha tIrthakalpakAre adhyAthI bAra jojana dUra aSTApada girirAja lakhela che, te ayodhyA bhUla sthAnathI dUra thaI che. atyAgnI ayodhyA e mUla ayodhyA nathI A vAtanI sAkSI vijayasAgarajI paNa Ape che. paMca tIrthaMkara janamIo mUla ayodhyA dUrI jANI thiti thApI ihAM Ima balaI bahu sUrI." ma. 6. (vijayasAgarajI sametazikhara tIrthamAlA ) ayodhyAthI cAra mAIla dUra haijAbAda che. ahIM eka nAnuM suMdara che. na maMdira che je bAbu metIcaMdajI nakhate baMdhAvyuM che. ahIM dharmazALA ve. tAMbarI che, vyavasthA sudhAranI ghaNI ja jarUra che. ahIM eka myujhIyama che je khAsa jovA jevuM che. ahIMthI 68 mAIla dUra uttare zrAvastI nagarI che jene atyAre Sampat seTameTa kilA tarIke badhA oLakhe che. A prAcIna zrAvastI nagaro che tyAM prAcIna jinamaMdira hatuM. atyAre khAtrI che. tyAMthI mUrti uThAvI jA bAdanA myujhIyamamAM rAkhavAmAM AvI che. mUti parikara sahita che. A sivAya bIjI paNa jaina mUrtio che. khAsa darzanIya che. ratnapurI A nagarI athAthI 14 mAIla dUra che, Tezana sohAvalathI javAya che. dharmanAtha4 prabhunAM cAra kalyANaka thayAM che. rathAna prAcIna ane suMdara che, gAmanI bahAra ekAta sthAnamAM vizALa dharmazALA che, ane aMdara ( dharmazALA ane maMdiranA daravAje eka che. dharmazALAnA daravAjAmAM thaIne madiranA daravAjAmAM bhavAya che) madira che. dharmazALAmAM keTalAka bhAga jIrNa thaI gayela che, maMdiranA kampAunDamAM pisatAM sAme ja samavasaraNa maMdira Ave che, temAM dharmanAtha prabhunA kevaLa kalyANakanI pAdukA che. samavasaraNa maMdiranA cAre bhAga khullA ja hatA paratu eka bhAga badha karI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti birAjamAna karavAmAM Avela che. tenI sAme eka jinamaMdira che. ATha prAcIna bhavya mUtio che. mULanAyakajI prAcIna bhavya ane camatkArI che. hamaNAM maMdirano jIrNoddhAra karAvI navA rUpamAM ja maMdira taiyAra karAvI gaye varSe ja pratiSThA karAvela che. maMdiranI Aju. baju cAre khUNAmAM cAra derIo che. badhAmAM pAdukA che. ekamAM gaNadhara mahAjanI pAdukA che, ane bAkInI traNamAM dharmanAtha prabhunA kalyANakanI pAdukA che, *dharmanAthajI ApanuM janmasthAna ratanapurI. pitA nAma bhAnurAjA, mAtAnuM nAma suvratArANI hatuM. rAjArANIne pUrve dharma upara apa rAga hato. bhagavAnanA garbhamAM A pachI baMnene dharma upara atyaMta rAma thayo, garbhane A mahimA jANa putranuM nAma dharmanAtha rAkhyuM. temanuM 45 dhanuSya pramANa zarIra, dasa lAkha varSanuM AyuSya, suvarNa varNa ane vajanuM lAMchana jANavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 505 : ratanapurI maMdira ane dharmazALA ane zrI vetAmbara saMghanA ja che, tenI vyavasthA be vetAmbara jana zrImaMta kare che. navA maMdiranI vyavasthA lakhanauvALA kare che, ane samavasaraNa madira, derIo ane dharmazALAnI vyavasthA mijapuravAsI zvetAmbara zrImAna mIzrIlAlajI redAnI kare che. temanA taraphathI pUjArI munimI paNa kare che. ahIM veTa digaM, jhaghaDA nathI, badhAya alaga ja che. gAmamAM be derIo che, jemAM pAdukA che. tyAM 0 di. badhAya darzana karavA jAya che. ahI digambaranuM khAsa rasthAna kaMI nathI ema kahIe to cAle. temanA yAtrA ochA Ave che ane AvanArane utaravAnuM sthAna nathI maLatuM. 3. dharmazALA che temAM arajI karI rajA levI paDe che, eTale gAmanI je derIo che, temAM darzana karI teo cAlyA jAya che, bAkI pUjanavidhi Adi vetAmbarI thAya che. che. maMdiranA pUjArI pUjA karI Ave che. ame paNa tyAM gayA hatA. tyAM digabaranuM kAMI khAsa nathI. ahIM moTuM duHkha e ja che ke dharmazALAnI bahAra kasAIonI bajAra bharAya che, te vakhate kasAIkhAnAnI pAra vinAnI durgadha chUTe che. AzAtanAne ghaNuM saMbhava che. A mATe khAsa prayatna karavAnI jarUra che, paraMtu dvimukhI vahIvaTa hovAthI eka gurunA be avinayI ziSya jevI dazA cAle che. ahIM AvanAra gRhasthoe ayodhyA utaravuM ane tyAMthI vAhana dvArA phejAbAda thaI ratnapurI javuM. A rastethI yAtrA karavI vadhAre sAnukULa che. nahiM tejAbAda jaMkazanathI pAMca kesa dvara pazcimamAM sehAvala sTezana che. (adhyAthI lakhano jatI lAInamAM vacce sTezana Ave che.) tyAMthI 1 mAIla uttaramAM nerAI gAma Ave che. tyAM ApaNuM maMdira ane dharmazALA che. mULa A mAIla deha mAilanA rastAmAM vAhananI sagavaDa jadI nathI maLatI ema sAMbhaLyuM hatuM eTale ayodhyAthI ja javuM ThIka che. posTa ane tAraophisa phejAbAi che. vividha tIrthakapamAM ranavAhapura kaha5 zrI jinakabhasUrijIe Apela che jene saMkSipta sAra A pramANe che - ahIM dharmanAtha prabhujInA avana, janma, dIkSA ne kevalajJAna cAra kalyANaka thayA che. A jambudvIpanA bharata kSetramAM kezala dezamAM, ke jemAM aneka nirmaLa jaLavALA jharaNa, vanakhaMDa, suMdara upavane, bagIcA che ane zItala jaLavALI ghauMnadI zobhatuM ratnavAha nAmanuM nagara che. A nagaramAM IphavAku vaMzanA kuladIpaka samAna zrI bhAnurAjA che. temane suvratArANI che. temanI kukSIthI paramAtIrthakara zrIdharmanA thajIne janma thayo hate. temanA yavana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna cAra kalyANaka ahIM thayAM che. nivaNa sametazikharajI upara thayuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purI * 506 : [ jaina tIrthane A nagaramAM manuSyanAM netrane zAMti ApanAra nAgakumAradevatAthI adhiSThita zrI dharmanAthajI prabhujInuM manohara maMdira bAyuM che. A nagaramAM eka kArIgaramAM kuzala kuMbhAra rahetuM hatuM. ene eka meDhe caDhAvela putra hatuM. A chokare vyasanI ane uddata hatuM. sAthe ja atizaya kutuhalI hatuM. ene nAgarAja sAthe milI thaI. pitAnA atizaya dabANathI e kAma karavA jate paraMtu nAgarAje kahyuM-tuM roja hA thoDuM puchaDuM kApIne laI ja. enuM senuM thaze. chokaro roja se nuM lAvIne bApane Ape. pitAe pUchayuM-tuM kyAMthI lAve che? Akhare teNe nAgarAjanA puchaDAnI vAta karI. pitAe kahyuM-tuM meTuM puchaDuM kApI lAva. chekara DaranA mAryA evuM na karyuM paraMtu eka vAra pitAe jaI, pAchaLathI joI ekadama ardhA 5chaDAne kApavA mAMDayuM. ekadama nAgarAje kedhita thaI pitAne, putrane, tenA kuTumI kumbhArene bALIne bharama karI nAkhyA basa tyArathI DaranA mAryA kuMbhAro ahIM rahetA nathI ahIMnA leke mATInA vAsaNa bahAra gAmathI lAve che. te maMdiramAM nAganI mUrtithI adhiSThita zrI dharmanAtha bhagavatI mUrti adyAvadhi vidyamAna che. bhAvika bhakto vividha prakAre bhaktithI pUje che. anya darzanIye A rathAnane dharmarAja nAmathI oLakhe che keIka vakhata comAsAmAM varSAda na thAya tyAre zrI dharmanAtha bhagavaMtanI mUrtine hajAre dUdhanA ghaDAthI snAna-abhiSeka karAve che jethI tarata ja puSkaLa varasAda thAya che. ahI kaMdarpa nAmanI zAsanarakSikA devI ane kinnara nAmano rakSaka yakSa zrI dharmanAtha bhagavAnanI sevAbhakti karanAra bhakta jananAM vigho dUra kare che ane Icchita kAryo pUrNa kare che. A nagara atyAre rana puranA nAmathI prasiddha che. atyAre paNa A sthAna che ane le ke bhaktithI seve che. prAcIna tIrthamAlAmAM A tIrthane paricaya A pramANe Ape che : ratanapurI phaliAmaNI jinamaMdira zuma deya re, dharmanAtha pada pUI jinapratimA traNa jeya re." (jayavijayajI sametazikhara tIrthamAlA, pR. 3ra) sAta kesa raNavaI acchAI mA, pahiluM rayaNapura nAma, suNi. dharmanAtha tihAM janamIAe mA, caumukha karaI ThAma, suNi. 43. pUcha prabhumi pAdukAe mA, maI kIdhI jinavara seva." (jayasAgara sametazikhara tIrthasAlA, pR. 2) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 507 ; lakho lakhanau navAbI samayanI avadhanI rAjadhAnI, vartamAnamAM yu. pI.nI rAjadhAnI ane gomatIne kinAre AveluM A zahera khUba prasiddha che. tenI ezaArAmI, saMgIta ane kalAprema paNa eTalAM ja prasiddha che. navAba azapha-uddaullAne ImAmavADo vagere sthAne jevA lAyaka che. bAkI keTalIka keleje, ajAyaba ghara-myujhIyama, yu.pI.nI dhArAsabhAno hela, kesarabAga vigere jevA lAyaka che. ahIM kesarabAgamAM mathurAnA kaMkAlITIlAmAMthI nIkaLela prAcIna bhavya jinapratimAo darzanIya che. vividha AyAga paTe, maMdiranA tAraNe, khaMbhAta tathA khaMDita mUrtinAM aMgopAMge maLI kula 700 TukaDA che. mathurAne ghaNekharo bhAga ahIM ja rAkhavAmAM Avela che. prAcIna nizilpa-sUtividhAna, pUjAvidhAna vagere ahIM najare joya che. bhagavAna mahAvIra devanA garbhapaharaNa ane AmalakI krIDAnAM citra-paththara upara AlekhelA dakSe bahu ja suMdara che. A badhuM joIne te pAzcAtya vidvAnee kabUlyuM che ke mathurAmAM ane uttara prAMtamAM eka vAra jaina dharmanuM sAmrAjya haze. lakhanaumAM atyAre bhavya vizAla prAcIna 14 jinamaMdire che. keTalAMye maMdiramAM suMdara citrakAma che. sultAnagaMjanA aSTApadAvatAra tIrthanuM citra ame ahIMnI dAdAvADImAM joyuM hatuM. caMpApurInI prAcIna vetAMbara jaina maMdiranI sthiti vagerenAM citra parama AkarSaka che. cAra gharamaMdire maLI 18 jinamaMdira che. bAvakanAM ghara thoDAM che. A maMdiro caDavALo galI, senI TelA, sIdhI TevA, phUlavALI gallI, zahAdatagaMja ane dAdAvADI vagere sthAne mAM AvelAM che. lakhanaunA myujhIyamamAM rahela keTalIka jaina mUrtione paricaya A sAthe Ape che. lakhanaunuM myujhIyama zaherathI traNa mAIla dUra che. A myujhIyamamAM jainone paNa jude vibhAga che. lakhanaunuM mayujhIyama jevA gayA tyAre uparokata zilAle che ane tyAM rahela dhAtunI prAcIna namUtionAM darzana karyA hatAM. eka mati je haradvArathI AvelI che temAM 1200 nI sAlane lekha che. ekamAM 1651 nI sAla che je bIthurathI Avela che ane bIjAmAM 165ra nI sAla che je jayapurathI Avela che. lakhanaunI. mRtimAM mAravADI akSarovALo lekha che. mUti suMdara che. be pASANanI mUrtio ane eka aMbikAnI suMdara kaLAnA namUnArUpa mUti che jenI upara yAdavakulamaNi bALabrahmacArI zrI nemanAtha prabhunI mUti che. amArI daSTie prAcIna lekhevALI kuzAna, kaniSka ane haviSyakAlIna mUrtio che. eka kaMkAlITIlAne zilAlekha zaMkhAkAra akSaramAM che te paNa prAcIna lAge. A sivAya vikramanI navamI zatAbdI pachInA zilAlekha che. jemAMnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakhanI : 508 : [jaina tIrthane thoDA ame vAMcyA hatA. kuzAna ane kaniSka tathA haviSyakAlIna mUtionA zilAlekho te amane na vaMcAyA, paNa dareka matinI nIce iMglIza nedha hatI, keTalAkamAM hindI noMdha paNa hatI je vAMcI. - ahIM lagabhaga doDhasothI base jinabhUtio che. pacIsa uparAMta te cAvIsIe(paththaranI mUrtio che. mUrtiomAM to pAMca pacIzathI vadhAre bhAgye ja taddana akhaMDita nIkaLaze. bAkI badhI khaMDita che. keIkanA kAna, te kekanA nAka, kaIkanI AMkhe te keIkanA hAtha, keIkanA paga te keIkanA gaThaNa khaMDita che. keTalIka mUtionAM te bhavya vizAla marataka ja che. jyAre keTalIka mUrtionAM dhaDa ane zilAlekho che. vaLI keTalIka mUrtionA mAtra paga ane zilAlekha che. lagabhaga pacAseka AyAgapaTanA TukaDA che. dasa vIsa adha upara che, thoDA AkhA che ane bAkInA te khaMDita ja che. maMdiranA zikharo, zikhara uparanA bhAga, suMdara Arasa jevA lIsA paththaramAM katarelA manahara tAraNe, paththara upara AlekhelAM suMdara citro, maMdiranA pravezadvAranA ummare, pIThikA, siMhadvAra, siMha ane hAthInAM bAvalAM-putaLAM, paththara upara jhINI kArIgarIthI aMkita nAnA thaMbhe, vizAla thaMbhonA TukaDA Adi anekavidha vastuo joI hRdaya jeTaluM praphullita thayuM tethI aneka gaNI vedanAthI hRdayamAM akathya vedanA anubhavI. kevAM suMdara gaganacukhI AlezAna maMdira haze ? niraMtara ghaMTanAdathI gAjatAM e maMdire bhUgarbhamAM samAyAM ane Aje asaMtadazAmAM anya prekSakonuM kutuhala bhAjana banI rahela dazA joI kayA bhaktajananuM hadaya na dave? A apUrva dazya joI kaMika AnaMda ane zekamizrita lAgaNI sahita ghavAtA hRdaye makAnamAMthI bahAra nikaLyA. trIje divase punarapi tyAM gayA ane parama saMtoSapUrvaka badhI mUrtionA zilAlekho joyA. pahele divase nedhelA naMbaramAM TUMka vigata umerI ane bIjI paNa navI vastuo joI. AmAM eka haraNagamepI deva ke je bhagavAna mahAvIranuM devAnaMdAnI kukSImAMthI haraNa kare che te viSaya eka manahara paththara upara AlekhAyela che. AnI zodha karavAmAM badhAyathI vadhAre mahenata paDI. ane traNa vibhAgavALo te sthara hAtha lAgyA. badhAnuM milana karI barAbara citra meLavyuM tyAre ja sAbita thaI, - saMgrahasthAnanA makAnamAM mukhya traNa vibhAga che. jamaNI bAjunA traNa hAla, janI bAjunAM traNa hala ane eka vacalI lAIna che. je ke jamaNA helanI akaLa paNa eka sIdhI lAIna che jemAM khAsa karIne kaniSka ane kuzAnakAlIna matio che. dareka matio upara IMglIzamAM J che ane naMbaro che te paNa karavAmAM ja che. lagabhaga navasothI hajAranA naMbaro che. AkhA makAnamAM mAtra ThA apavAda sivAya badhA jainadharmadyotaka ja prAcIna avaze che. e evuM na vibhAganuM sUcana kare che. jo ke M tathA E saMjJAvALI jainamUtio che thai te thI ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakhanI ItihAsa ] : 500 : prathama vacalA vibhAgamAM nAnI suMdara jinabhUtio ghaNI che. ATha-dasa moTI mUtio che. AmAM thoDI akhaMDita che. zilAlekha prAyaH ghaNI mUtio upara che. tema ja zAsanadevI, maMdira ane AyAgapaTTanA TukaDAo astavyasta patharAyela che. AmAM amane 776 naMbaravALI paMcatIthI banne bAju kAussagIyAvALI zrI munisuvratavAminI pratimAjI bahu ja manahara lAgI. prabhunA marataka upara suMdara muguTa che, AbhUSaNe che ane lageTa che. AbhUSa ane paMcatIthI banAvavAmAM te zilpIe kamAla karI che. suMdara kALA ane kaMIka lIlAza paDatA patthara upara bahu ja manahara mUti racavAmAM AvI che. tenI suMdara parikara sahita eka beThA manuSya jeTalI UMcAI che. ane nIce lekha A pramANe che. sa 1063 mAgha zudi 13 bu...sAvaTa vAstavya prAgvaTa balikurI, siiyaa| (1) : ro nutanavIvA nAna.......(2) zrAvona wAhiteya munisua (2) tatha pratimA che lekha te lAMbe hatA paraMtu vAdaLAMnuM aMdhAruM ane ghasAI gayela hevAthI temaja sAdhanane paNa abhAva hovAthI Akho utArI zakAyo nathI paraMtu agIyAramI zatAbdInI A matinI racanA bahu ja AkarSaka che. mugaTa, kuMDala ane anya AbhUSaNe evAM surucipUrNa AlekhAyAM che ke te jevA mana lalacAI jAya che, AvI ja rIte vacalI cAlImAM ja 5 790, J 798 suMdara ardhacandrAkAramAM be manohara covIsIo che. ardhacandrAkAra paththaramAM nAnA jinezvaranI murti bahu ja AkarSaka ane ramya che. A sivAya bIjI paNa nAnI pratimAo bahu ja suMdara ane hRdayaMgama che. - jamaNa moTA holamAM te ghaNI ja prAcIna ane mane hara pratimAo che, jemAM mukhya padmAsanastha caumukhajInI pratimAo che. mathurAnA prAcIna jaina saMgrahanA muguTamaNinI Ane upamA ApavI thagya che. tenA naMbara anukrame 142, 143, 143, 145 che. 4 142 pratimAjI bahu ja suMdara ane vizAla che. J 138 mA naMbaravALI pratimAjI bahu ja suMdara ane AkarSaka che. mane hara hadaya AkarSaka suMdara hAsya jharatI A pratimAjI maunapaNe tyAga ane tapano amogha maMtra ApaNane suNAvatI hoya tema lAge che. temAM lekha nIce mujaba che. saMvata 2076 jAnaMda (2) zujha Y aai zvetAMa (2) (pachI ghasAI gayela che.) nAthu (2) jANo cho jevAva... (paMkti pUrI) (bIjI paMkti ghasAI gayela che.) trIjA khaMDamAM pratimA pratiernar. cethAmAM uparanI be lakIre che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakhanI : 510 : [jena tIrthone 0 14 pratimAjI bhavya che. lekha nathI ukalato. J 16 A suMdara vizAla pratimAjI uparathI nIce mujaba lekha ame lIdhe che. saMvata 2234, kI leta davA cho, mAzu saMbI, sahati (1) nidhita pratimAnI AnI nIce vastradhArI sAdhuo bhakitabhAve aMjali jeDI UbhA che. bahuM ja kamya ane manahara lAge che. cAre beThI pratimAo eka ja samayanI ane samAna AkRtivALI ja haze; paratu keI kAraNavazAt traNa pratimAo na rahevAthI thoDA ja samayamAM bIjI mUrtio banAvarAvI tenuM sthAna pUravAmAM AvyuM haze. yadyapi pratimAo te cAre manohara che kintu 143 naMbaravALI pratimAmAM te koIka kalAdhara vidhAtAe parama zAMtinA samaye tenI racanA karI sAkSAta prabhutAne utArI che ema kahuM to cAle. tenuM hRdayaMgama hAsya, amRta jharatuM kAMIka namaNuM ane khaluM netrakamalanuM yugala prekSakane tyAMthI dUra khasavAnuM mana ja nathI thavA devuM. tIthAdhirAja zrI zatruMjaya upara birAjamAna yugAdideva zrI AdinAtha prabhuthI saheja nAnI A cAre pratimAo che. A jinamUtio mATenuM sthAna myujhIyama lAchama nathI paraMtu parvatanA zikhara upara birAjamAna AlezAna gamanacukhI jinamaMdira ja che. J 17 prabhu pArzvanAthanI manohara mUrti che. 5 879 paNa pArzvanAtha prabhunI bahu ja suMdara pratimAjI che. nAgarajanuM ja manahara Asana ane dharaNendranI sevA Adi dazya bahu ja raLIyAmaNuM lAge che. J 286 nAnI suMdara mukha che. AkRti nAnI che paraMtu vairAgya ane zAntinA upadezAmRtano dhadha vahevarAvatI e mUrtio che. J 636 hariNagamepI deva devAnaMdAnI kukSImathI bhagavAna mahAvIrane hastasaMpuTamAM upADIne rANI trizalAnI kukSImAM padharAvavA laI jAya che te samayanuM AmAM Alekhana che. eka bAju manahara zayyAmAM devAnaMdA sUtA che. bIjI bAju rAja bhuvanamAM pathaMkazadhyAmAM trizalAdevIjI sUtAM che. ANaMdathI parama zAntimAM lIna hoya tema nidrAvastha mAM sUtAM che. pAse dAsIo sUtI che. vacce hariNagamelI devI prabhu vIrane bhaktithI hasatA upADIne devarANuM trizalAnA bhuvana pAse AvyA che. evuM sarasa dazya che ke zilpI jANe te samaye daSTa rUpe hAjara ja hoya ne devAnaMdAnA, trizalAdevInA ane hariNagamethInA bhAve joyA hoya, sthityaMtara, parAvartana najare nihALyuM hoya tema mULa vastu ja sAkSAt karAvI che. A citrapaTa zodhatAM amane eka kalAka thaye hate; paththara TaTI gayela che. mahAmahenate meLavI eka karI dhArI dhArIne joyuM tyAre ja enAM darzana thayAM hatAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa : 511 : lAkhano OM 58 tathA 51 bhagavAnanI mUrti che; sihanA pAyAvALI pa; pATa nIce vacamAM dharmacakra ane banne bAju vastradhArI maneAhara sAdhuenI AkRti che. AvI or bIjI e pratimA che jemAM ekamAM zramaNeApAsA-zrAvakAnI AkRti che jyAre khIjImAM sAdhue ane zrAvaka banne sAthe ja bhaktibhAve hAtha joDIne UbhA che. J 118 mAM suMdara bhAma'Dala sahita manehara mUrti che. J 18 eka suMdara ceAvIsI che, sAthe ja 5'catIrthI che ane vacamAM (RSabhadeva prabhunI manohara mUrti che. khabhA sudhI vALa utaryA che. bahu ja sarasa ane darzanIya che. ardha khIlelA kamalasama netrayugala ane zAMta sudhArasa vahetuM mukhamaMDaLa khare ja AkaSaNIya che. J 889 A temAM tIce mujaba lekha che. saM. 1132 jyeSTha zudi 3 zanau paM. RR somadeva tasya ziSya vizAladeva pratimaM praNamati, J 871 temanAtha prabhunA zAsananI adhiSThAyikA aMbikAdevInI bahu ja manehura AkRti che. J 258 eka akhaDita AyAmapaTTa che. manahara paththara upara Alekhela che jUnA samayamAM zrAvake gharamAM pUjA mATe rAkhatA. vacamAM sudaMra jinamUti che ane AjImAjI su'dara taraNI che. AvI ja rIte J 249, J 250 mAM pazu suMdara AyAgapaTTa che. temAMya tenA J 949 kAussagga dhyAnamAM UbhelI manehara jinamUrti che. lageTanI racanA bahu ja dhyAna kheMce che. J 776 A paNa suMdara la'geATabaddha kAusagga dhyAnamAM layalIna janamUrta che temaja tenI upara paNa eka nAnI ramya jinamUrti che, J 16 rAjA kaniSkanA samayanI A bahu ja manehara mUrti che. J 1 eka jaina AryAvartanI mUrti che. eka geALa paththaramAM AkRti AlekhelI che parantu ghaNA kALathI jamInamAM rahevAthI bahu ja ghasAi gayela heAvAthI spaSTa AkRti jaNAtI nathI parantu bahu ja dhArIne jovAthI devanu pUjana karatI devIe ane pAse ja ubhelI AyikAo jaNAya che. pachI teA vizeSa zeSa thavAthI jaNAya te kharUM. vAhinI J 24 AmAM eka sarasvatI devInI bahu ja manehara AkRti A devInI mUrti joI hRdaya bahu ja Ana Mdita thAya che. kayA sarasvatI upAsake A vAgyevInI arcanA nathI karI ? paNa A mUti jotAM hRdayamAM tarata ja bhakitabhAvanA jAgRta thAya che ane tene kRpAkaTAkSa meLavavA mana lalacAya che. rAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnapura [ jaina tIrthone J 35 kuzAlakAlIna manahara mUrti che. E 9 rAjA haviSkanA samayanI mUrti ane zilAlekha che. J 84 kuzAnakAlIna manahara mUti che jemAM uM. 13 ne ulekha che. J 27 kuzAnakAlIna manahara mUrti che jemAM siM. 12 ne ullekha che. J 26 kuzAnakAlIna manohara mUti che jemAM huM 60 ne ullekha che. J 2 bhagavAna mahAvIranI suMdara manahara prAcIna pAdukA che. lagabhaga 1 thI 40 sudhInA naMbaramAM kuzAna ane kaniSNakAlIna mUrtio che. 5 777 nemanAtha bhagavAnanI suMdara mUrti che. gAdImAM suMdara nakazIkAma khAsa jevA gya che. A sivAya bahAranA varaDAnI AkRtio paNa bahu ja manahara che jemAM vasavATA sahitanI zrI AdinAtha prabhunI mUti suMdara che; manahara keraNIvALuM parikara suMdara vRSabha laMchana ane zAsanadevI Alekhela che. eka paththara ke jene naMbara mane na jaDe temAM bhagavAna mahAvIrane janmatsava devatAo ANaMdathI ujave che tenuM manohara dazya che. suMdara bArIka nakazIthI bharelA maMdiranA sthabhe ane temAMya siMhAsananA pAyAnI keraNImAM te zilpakAre potAnuM jIvana reDayuM hoya tema lAge che. keI, paNa kalA varSo nI ArAdhanA sivAya siddha nathI thatI paraMtu te mATe athAga parizrama, apUrva tyAga ane unnata jIvana joI che. AmAM evA ja zilpakAre pitAnI tapasyAnI siddhi ahIM karI che ema lAge che. kAnapura yu. pI. nuM prasiddha vyApArika zahera che. mahezarI mahilA mAM eka suMdara kaLAmaya bhavya jinamaMdira che. mULanAyaka zrI dharmAnAthajI che, maMdira khAsa darzanIya che. kAca tathA mINakArInA addabhuta namUnArUpa A maMdira che. kalakattAnA kAcanA maMdira karatAM A maMdira nAnuM che chatAMye mInAkArImAM te amuka aMze vadhI jAya che. citramAM sAcA metIthI kAma kareluM che. atrenA leke paNa suMdara che. - maMdirajI pAse nA bagIco che. sAthe ja suMdara saMgrahasthAna kalAnA namUnA pa che. saMtekacaMdajI bhaMDArInI jAtamahenata ane lAgaNI prazaMsanIya che ke jemanA prayatnathI A maMdira AvI unnata sthitie bAvyuM che. maMdiranI sAme ja nAnI dharmazALA che, upAzraya che. zrAvakenAM ghara thoDAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - ItihAsa ] : 513 : zaurIpurI zaurIpurI yadukulatilaka bALabrahmacArI zrI neminAthajI bhagavAnanI janmabhUmi tarIke, A sthAna bahu ja prasiddha che. zaurIpuranI sthApanAne prAcIna ulekha vasudevahiDI jevA prAcIna graMthamAM A pramANe maLe che. harivaMzama sorI ane vIra nAmanA be bhAI hatA, jemAM sArIe sorAyapura vasAvyuM ane vare vIra vasAvyuM. sorIne putra aMdhakavRNi hatuM jene bhadrA rANIthI (nemanAtha bhagavAnanA pitA) vagere dasa putra tathA kuntI ane mAdrI ema be putrIo jamI. vIrane putra ugrasena thayA. ugrasenane badhu, subaMdhu ane kaMsa vagere putra thayA." A sivAya Agama gratha jevAM ke zrI samavAyAMga sUtra, uttarAdhyayana sUtra, Avazyakaniyukti, kalpasUtra Adi sUtra tathA aneka caritragraMthamAM zrI neminAtha bhagavAnanI janmabhUmi zrI zaurIpurano, ane tenA vibhavano savistara ulekha maLe che. A pradezamAM jainonuM sAmrAjya hatuM. uttara prAMtamAM prAcIna kALamAM mathurA ane zaurIpura jainapurI kahevAtI. Aje A mahAna nagarImAM ceDAM jhuMpaDAM ja vAsa kare che. - purANI zaurIpUrI te yamUnAnA tephAnI pravAhamAM taNAI gaI che. Aje te tyAM cotarapha pahADIo ane TIMbA TIlA) UbhA che. eka UMcI pahADI upara na zvetAMbara maMdira, jaina vetAMbara dharmazAlA je 5-6 mAIla dUrathI dekhAya che. sapheda dUdha jevuM maMdira dUrathI bahu ja AkarSaka ane raLIyAmaNuM lAge che. maMdira paNa sarasa ane suMdara che, paramazAMti ane AnaMdanuM dhAma che. vetAMbara jaina saMghe jUnA maMdirano jIrNoddhAra karAvI navuM maMdira baMdhAvyuM che. muLanAyaka zrI nemanAthajI bhagavAnanI zyAma pratimAjI bhavya ane vizALa che. maMdiranI sAme nAnI jUnI dharmazAlA che, tenI pAse bahu ja uDe mIThA pANIne kU che, ane tenI najIkamAM kalakattAnivAsI bAbu lakSamIcaMdajI karNAvaTanA suputroe eka vizAla zvetAMbara jaina dharmazAlA baMdhAvI che. ahIM jagadguru AcAryazrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAja 1640mAM yAtrAe * * ariSTanemi-janmasthAna zaurIpura, pitAnuM nAma samudravijaya rAja ane mAtAnuM nAma zivAdevI rANI hatuM. kabhu garbhe AvyA pachI mAtAe ravamamAM ariSTa eTale kALA rananI rela dIThI tathA AkAzamAM caka uchaLatuM dIThuM e prabhAva jANI putranuM ariSTanemi nAma rAkhyuM hatuM tathA bIjuM nAma zrI neminAtha rAkhyuM hatuM. temanuM daza dhanuSyanuM zarIramAna ane eka hajAra varSanuM AyuSya hatuM. zyAmavarNa ane saMchana zaMkhanuM hatuM, 65 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaurIpurI : mA4 : [ jaina tIrthonA padhAryA hatA ane pratiSThA paNa karAvI hatI, jenA ullekha zrI hIrasaubhAgya kAvya, u. zrI dharma sAgarajI kRta tapagaccha paTTAvatI, vijayaprazasti ane prAcIna tIrthamALAmAM upalabdha che tathA surIzvara ne samrATTa paTTAvalIsamuccaya bhAga pahelAmAM paNa che. chelle chelle zaurIpuramAM sAta jinamaMdira ane 14 jinamUrtienA ullekha maLe che. zvetAMbara dhamazALAnI bAjumAM ane pAchaLa nAnI ghumaTIe DherI vagere che je badhuM zvetAMbarI ja che, parantu hamaNAM kiMga'bhara bhAIoe tyAM jhaghaDA zarU karyA che. ghaNA varSa' kesa cAlyA pachI zvetAMbarA tyAM che, gi kharAe hAikorTa mAM apIla karI che. digaMbare A sthAnane tIrthabhUmi nathI mAnatA. mAtra jhaghaDavA khAtara ja jhaghaDA kare che. kiMga'kharA baTezvara ke je zaurIpurathI 1-1aa mAila dUra che tyAM ja jatA. yadyapi marezvaranuM madira paNa zvetAMbarI hatuM. tyAM mUrti zvetAMbarI hatI jenA phATA paNa levAyA che, parantu khAda Agrahane vaza banIe te mUrtio, pramANe) vagere haTAvI dIdhAM che. khaTezvaranu maMdira yatijInA maMdira tarIke prasidhdha hatu. 1915 sudhI zve. yatijI vyavasthA karatA hatA. di. zrathAmAM tA dvArakAnA pAMDarUpa zaurIpuranA ullekha maLe che eTale digaMbare tuM tIthaeN nathI chatAMye laDhe che, zaurIpuramAM cetarapha khedakAma karavAthI ghaNI navIna vastuo maLe tema che. hAlamAM varSAdamAM dhAvAi jatAM sIkkA, purANI iMTA vagere maLe che. ahIM Ava ahIM AjubAju jaitenI vastI dhaNI hatI, madirA pazu hatAM. pIreAjAmA, madAvADI, supaDI (258) jene mATe hIra saubhAgyamAM lakhyu` che, yamI samIpe popure ahIMthI caurIpura najIka che. A badhe sthAne jinama'diA hatAM. cAMdAvADI zrIrejAbAdathI dakSiNe traNa mAIla dUra yamunA kAMThe che. tenuM bIjuM nAma sAkriyAbAda che. ahIM purANI nima'diranAM khaMDiyerA UrjA che; zikhara che, thAMbhalA che. ahIM eka prAcIna TikanI mUti hatI. AnA ullekha A pramANe maLe che. caMdraprabha caMdavADamAM rUpaDI rAkhu' prema. pR. 12 'vADimAMDu sukhadAtA caMdraprabha vA vikhyAtA. / 14 / / sATika rananI mUrti sAhe bhava jananAM dIThAM mana mehe. pR. 74 tihAMthI jaI caMdavADa karI nirmala kAya, caMdraprabhu pUcha karI valI kIdha payA; sarapanara jai karI kIIM mehANu. pR. 23 A mUti tyAMnA mALInA hAthamAM gai. te paisA laine yAtrikAne darzana karAvatA A mUti hiM. e lai peAtAnA madiramAM padharAvI che. gheADA varSa pahelAM ja A prasaMga nyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ]. : 515 : mAgarA nAra zrAvakoe AgrAthI AvavuM vadhAre sAruM che. AgrAthI zaurIpura 43-14 mAIla dUra che ane moTaro maLe che. vacamAM thoDo kAco rasto Ave che paNa vAMdhA jevuM nathI. temaja E. I. R. nI meIna lAInamAM sikohAbAda jaMkazanathI 14 mAIla dUra zaurapura che paNa ghaNuvAra vAhananI aDacaNa paDe che. chellA cAra bhAIlamAM jaMgalane rasto che. Dara lAge tevuM che. bAhAthI paNa zaurIpura javAya che. AgarA mugalAI jamAnAmAM A zahera AbAda thayuM ane unnatinA zikhare pahoMcyuM.. duniyAmAM AzcaryarU5 gaNAtI vastuomAM AgarAne tAjamahela khAsa gaNAya che. e tAjamahela ahI ja yamunAkinAre che. I. sa. 1648 mAM zAhajahAe A tAjamahela baMdhAvyuM hato. bAdazAha akabarane prasiddha kile paNa ahIM ja che. jagadguru zrI hIravijayasurIzvarajIe vi. saM. 1940 mAM ahIM citAmaNI pArzvanAtha jinamaMdiranI rathApanA karI hatI. A sivAya u. zAnitacaMdrajI, u. zrI bhAnucaMdrajI, sivicaMdrajI vagere ghaNI vakhata ahIM padhAryA hatAM. u.vivekaharSa gaNIe paNa ahIM pratiSThA karAvI che. temaja zrI je. yu. pra. zrI jinacaMdrasUrijI paNa ahIM padhAryA che ane pratiSThA karAvI che. rozana mahetalAmAM zrI cintAmaNI pArzvanAthajInuM maMdira, jagadagurujInA samayane prAcIna upAzraya, jena zvetAMbara dharmazAlA, zrI vIravijayajI lAyabrerI, vIravijayajI pAThazAlA, AtmAnaMda pustakapracArakamaMDala vagere che. AgrAmAM 11 jinamaMdira che. temAM sauthI prAcIna cintAmaNI pArzvanAtha jInuM maMdira che. bIjuM zrI vAsupUjya prabhunuM maMdira che, ane zrI maMdIrasvAmInuM maMdira paNa prAcIna che. bAkI zrI zAMtinAthanuM, goDIjI pArzvanAthajInuM, bI suvidhinAthanuM, nemanAthajInuM, zrI kesarIyAjInuM, zrI mahAvIra prabhunuM vagere maMdira che. belanagaMjamAM suMdara maMdira che. dAdAvADImAM zrI mahAvIra prabhunuM suMdara maMdira che. nIce bheMyarAmAM prAcIna vIra prabhunI pratimA tathA zrI maNibhadra camakArI che. zrI 1 magi surANAM tanumatsamIhitaM praditsayeva tridivAdupAgatam / sa tatra cintAmaNipArzvatIrthapa, mahAmahena pratitasthivAnprabhuH // 152 // jagatanA manuSyanI Icchita pUrti mATe devalokamAMthI Avela cintAmaNuM ratna samAna mA cintAmaNi pArzvanAthanA tIrthanI meTA mahatsava pUrvaka AgrAmAM pratiSThA karI. 2. kharI rIte zrI caMdrAnana prabhujInI mUrti ja mUlanAyaka che. AkhA zaheramAM zrI sImaMdharasvAmijInA maMdira tarIke prasiddha hovAthI meM te ja nAma ApyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mathurA [ jaina tIrthone hIravijayasUrijIne ratUpa-pAdukAnI derI paNa darzanIya che. kampAunDanI bahAra dAdAjInA pagalAMnI derI che. A bAga hIrAnaMda nIhAlacaMde baMdhAvyo hate. AgrAmAM zrI cintAmaNI pArzvanAthajInA maMdiramAM pAchaLanA bhAgamAM mAM prAcIna kAlIna, ke je vakhate . dinA bheda nahotA paDyA te vakhatanI paraMtu zvetAMbara AcArya pratiSThita zrI zItalanAthajInI vizAla suMdara mUti che. A jenetara badhAya name che. vi. saM. 1810mAM paM. zrIkuzalavijayajIe A mUrtinI pratiSThA karAvI che jene zilAlekha paNa vidyamAna che. bAjumAM aSTApadajI zAMtinAthajInuM dera che tenI bAjumAM caumukhajI che. je u. zrI vivekaharSagaNi pratiSThita che. bahAranA bhAgamAM cekamAM zrI jagadgurujI zrI hIravijayasUrIzvarajInI mUrti che temaja zrI pArzvanAthajI vigere prabhujInI mUtio che, A maMdiranI vyavasthA vetAMbara zrI saMgha saMbhALe che. pUjanavidhi tAbarI ja thAya che. aMgaracanA, muguTa Adi caDhe che. Akho rozana maholle bhavetAMbara jainasaMghane zrI citAmaNajInA maMdira mATe arpaNa thayela hatuM paratu . saMghanI vastI ghaTI, ApasamAM anekaya ane kamajorInA kAraNe thoDAM makAna saMghanA hAthamAM che. ahIMne zrI saMgha mathurA tIrtha ane zaurIpura tIrtha saMbhALe che. belanagaMjamAM zrI vijayadhalakSmI jJAna maMdirane bahu ja suMdara pustakasa graha che. vyavasthA sArI che. A sivAya dharmazALA ane presa paNa temane ja che. AgrA AvanAra yAtrikoe AgrApharTa Tezana utaravuM. tyAMthI pAMca ja mInITane rAte rozanamahelAmAM jaina zvetAMbara dharmazALA che. vyavasthA sArI che. bAbujI zrIyuta dayALacaMdajI jauharI vyavasthA sArI rAkhe che. mathurA uttara bhAratanI prAcIna kAzIna je purI hatI. sAtamAM tIrthakara zrI supArzva nAthajanA zAsanakAlathI mathurA tIrtharUpa banyuM hatuM. vividhatIrthaMka95mAM zrI jinaprabhasUrIzvarajI A saMbaMdhI jaNAve che ke-zrI supArzvanAtha bhagavAnanA zAsanakAlamAM dharmaracI ane dharmaghoSa nAmanA be muni mahAtmAo ahIM padhAryA ane cAturmAsa * zrI zItalanAthajInI derenuM pacaraMgI kAma AmA zrI tAMbara saMghe bahu ja suMdara karAvyuM che, jemAM hajAra rUpiyA kharca karyo che. khAsa darzanIya sthAna che. AgrAmAM traNa kaleje, dAlabAga, sikandarA, e mAdapurA vagere jovAlAyaka sthAna che. AmAthI 22 mAIla dUra phattehapurasiTI che jyAM zrI hIravijayasUrijI bAdazAha akabarane maLyA hatA te ja A phattehapura sikrI. jaina sAdhuone utaravAnuM sthAna atyAre paNa dekhAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - . - - - - - - - itihAsa ] : 517 : mathurA rahyA. temaNe nagara adhiSThAtrI kabare devIne pitAnA tapobala ane uttama cAritrathI pratibadhI jaina zrAvikA banAvI, pachI teNe munirAje kahyuM-ApanuM abhiNakArya mane pharamAve. munirAjee kahyuM ke amane saMghasahita megirinI yAtrA karAve. devIe kahyuM-eTaluM mAruM sAmarthya nathI, pachI teNe merugiri samAna suMdara stUpanI tyAM ja racanA karI. saMghe zrI supArvajInI pratimA sthApI. A rastUpa TheTha zrI pArzvanAtha bhagavAnanA samaya sudhI rahyo. eka vAra tyAMnA rAjAe bhagrasta banI A sUpa teDavA prayatna karyo. pariNAme rAjA mRtyu pAmyA. sarvajJa sarvadazI thayA pachI zrI pArzvanAtha bhagavAn ahIM padhAryA ane devee samavasaraNa racyuM. pachI nagara adhiSThAtrI devIe bhAvI paDate kALa jANuM saMghAjJA laI rana-suvarNamaya meru stUpane ITethI AcchAdita karI dIdho ane jaNAvyuM ke bahAra pratiSThita zrI pArzvanAtha bhagavAnanI tame badhA pUjA karaje. saMghe e vAta svIkArI. bhagavAna mahAvIra svAmI pachI teraso varSa javA pachI mahAprabhAvika zrI apabhaTTasUrijIe A tIrthane jIrNoddhAra karAvI tIrthanI prabhAvanA karI. bAda saMghe tarapha patharathI A sUpane DhAMkI daI hajAre jinapratimAo ane devakulikAo sahita suMdara jinamaMdira sthApyuM. AcArya AryaskaMdilAcArya uttarApaMthanA vetAM bara jaina zramaNa saMghane mathurAmAM ekatra karI 84 AgamanI vAMcanA karI hatI, jenA maraNarUpe corAzInuM maMdira Aja paNa vidyamAna che. mathurAmAM AgAmI covIzImAM amama nAmanA bAramA tIrthaMkara thanAra zrI kRSNa jIne janma ahIM thaye hate yakSa banelA AryamaMgu AcAryanuM ane ceranA jIva huMDIja yakSanuM maMdira baneluM che. mathurAmAM pAMca sthale che. akasthala, vIrasthala, padmasthala, kuzasthala ane mahAsthala. mathurAmAM zrI bappabhaTTasUrijIe mahAvIra jinabiMbanI sthApanA karI hatI. A sivAya pUrvakAlamAM aneka mahApurUSa-AcArya ahI thayA che. vizeSa mATe juo jaina sAyaprakAzanI pahelA varSanI phAIla-mathurAkalpano anuvAda.nAmane mAro lekha tathA vividha tIrthaMkalpamAM mathurAkalpa. chelle jagadguru zrI hIravijyasUrIzvarajI mathurAmAM padhAryA tyAre para7 stUpanA ane aneka jinamaMdiranAM darzana-vaMdana karyAno ullekha hIrasaubhAgyakAvya sa 14 mAM maLe che. A ratUpe vagere auraMgajhebanA jamAnAmAM nAza pAmyA; keTalAMye jena maMdira ane mUtio jamInamAM daTAI gaI. I. sa. nI ogaNIsamI sadImAM pAzcAtya vidvAnee ahIM khe dakAma karAvatAM mathurAnA kaMkAlITIlAmAMthI vasta jaina maMdira tenAM zikhare, gabhArA ane aneka jaina mUtio nI bI je tyAMthI upADI lakhanaunA * lakhanaumAM myujhIyamathI 1 phalIMga dUra yu. pI. nI dhArAsabhAne purANo hala ke jene kesarabAga kahevAmAM Ave che. temAM mathurAthI maMgAvelI aneka jaina mUrtio che. sukha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thathasa : 518 : [jaina tIrtha kesara bAgamAM rAkhela che. tyAM lagabhaga 200 thI 700 jinabhUtionI AkRtio che. keTalIka te vizAla ane manahara akhati mUtio che. keTalAka suMdara pabAsa, AyAgapaTTo paNa che, bAkI khaMDita mUtio ghaNuM che. keTalIka mUtio upara lekha che jemAM vetAMbara jaina sUtramAM AvatI paTTAvalIenAM gaNa, kula, zAkhAo AlekhAyelI che. eTale A mUtio zvetAMbara che ema nivivAda siddha thAya che. hariNagamelI deva bhagavAna mahAvIranuM garbhapaharaNa kare che, tenAM citre paththaramAM AlekhAyelAM che te paNa vidyamAna che. mathurAnA khedANu kAmamAMthI eka prAcIna stUpa nIkaLe che, je mathurA myujhIyamamAM che. thaMbha upara 141ra nI sAlane ulekha che ane A stUpa zrI supArzvanAtha bhagavAnane che.* hAlamAM mathurAmAM ghIyA maMDImAM prAcIna jana vetAMbara maMdira eka che. tene jIrNoddhAra ane pratiSThA vi. saM. 1988 mAM vaizAkha suda sAtame pU. pA. gurumahArAja zrI darzanavijayajI Adi amArI tripuTIe karAvI hatI. AgrA zrI saMghe. ghaNA ja utsAhathI bhAga lIdho hato. temaja utsavamAM bharatapuranA zvetAMbara mUrtipUjaka pahalIvAlane-e savAla saMgha-lakhanau AdithI jene AvyA hatA. corAzInuM maMdira atyAre paNa vidyamAna che. ahIM vivekahaSa upAdhyAya pratiSThita pAdukAo, ratUpa upara hatI. che. hamaNAM vyavasthA di, naine kare che. temaNe pAchaLanA bhAgamAM navIna mUtio padharAvI che. pAdukA upara lekha ame vAMcI AvyA hatA paraMtu pAchaLathI A lekha di. jenee ghasI nAMkhyAnuM sAMbhaLyuM hatuM. maMdirajI pAse che. jena dharmazALAnI jarUra che. mathurAmAM atyAre 8 thI 10 vetAMbara jainenA ghara che. khAsa yAtrA karavA lAyaka che. mathurA janAra mathurAnuM myujhIyama jarUra jue. anukULatA hoya te lakhanau kesarabAganI mathurAnI mUrtio paNa jue naumAM 11 maMdiro che. zrAvake bhAvika che. vizeSa jANavAnI icachAvALAe lakhanau myujhIyamanI jaina mUrtio' nAmaka mAro lekha che. satya prakAza varSa 1, aMka 11-12 * mathurAnA sUpa prAcIna kAlathI prasiddha che. cauda pUrvadhara zrI bhadrabAhasvAmi sAdhuo viha 2 kayAM kayAM kare tene sthAne jaNAvatAM lakhe che ke thaze" TIka kAra Ane khulAse lakhe che ke "tU nathasia" eTale mathurAnA ratUpe keTalA prAcIna che te jaNAI Ave che. * mathurAnA kaMkAlI TIlAmAMthI nIkaLelI mUrtioe ane ane pAzcAtya vidhAnene eka bhrama TALI dIdho. na mUrtio ane na zilAlekhanA AdhAre, na dharma bauddha dharmanI zAkhA nathI, ane jaina dharma bauddha dharma karatAM paNa purAtana che e vAta dIvA jevI dekhAI AvI. Aja sudhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] * 59 : dilhI mathurA pAse ja vRndAvana-geAkula vagere sthAne che je vaiSNava tIryAM che. vRndIvanamAM eka ghara zve. jainettuM che. ahIM suvarNanA laDhDhAnuM jaina maMdira prasiddha che. tene baMdhAvanAra eka jaina ja hatA, Aje temanuM' kuTumba vaiSNava dharmAMnI chAyAmAM che. mathurA relve sTezana che. AgarAnI pazcime 32 mAila dUra che B, B & C 4 R. nu sTezana che. dilhIthI meATI lAIna A raste jAya che. dilhI Aje hindustAnanI prAcIna rAjadhAnI tarIke dilhI hindu ane hinda mahAra prasiddha che. TheTha pAMDaveAnA samayanI A rAjadhAnI-- iMdraprastha tarIke prasiddha hatI. tyAra pachI te ghaNIye AtmAnI sulatAnI pasAra thaI gaI che. chelle pRthvIrAja cauhANanA samaye dilhI bahu prasiddha hatI. ane chellA hindurAjA tarIke dilhInA sihAsana para besavAnuM mAna A mahAna rAjAne ja maLyuM che. ema kahIye te cAle. basa tyAra pachI-zAhabuddIna ghArIthI musalamAnI sAmrAjya rArU thAya che. te TheTha mugalAi sudhI-mugalAinA antima badazAha bAhadurazAha delle musalamAna samrAT dilhInI gAdI a thaye, vacamAM vikramAditya hemu seALamI sadImAM cha mahinA dilhInI gAdIe hindu rAjA beThe che. khAkI lagabhaga 800 thI 900 varSa IlAmanA jha MDA dilhI upara krUce che. 1857nA baLavA pachI isTa inDIyA kapanIe vilhI dhroTIza sarakArane soMpyu ane dilhInI gAdIe a Mgreja sarakAranA pratinidhi vAisaroya Ave che. A prAcIna mahAnagarImAM aneka jainAcAryA padhAryA che. zrIjinacaMdrasUrijIjinamANekayasUrijI jevA samaya' sUrivare padhAryA che. temaja mugalAI jamAnAmAM pazu zAnticaMdrajI upAdhyAya, bhAnudrajI, sidhdhicaMdrajI, jinaca MdrasUri, jinasi'husUri vagere padhAryA che. ahIM navadharAmAM zrI sumatinAthajInuM suMdara vizAla mA che. madiramAM citrakAma paNa sAru' che. rUTikanI pratimAjI paNa che. mUlanAyakajInI mUrti bhavya ane darzanIya che. A sivAya zro sabhavanAthajInu', zAMtinAthajI, cintAmaNI pArzvanAthajInu maMdira che. lAlA hajArImalajIne tyAM sudara e ghara maMdira che. jainA ekalA ja jaina dhane bahu prAcIna mAnatA paNa e pachI jagatane meM mAnavu paDayuM', ane maeNna dharma jagatanA eka ati pUjya ane purAtana dhama che ema puravAra thayuM AjasudhI baudhdhA je ema kahyA karatA ke amArI ja pUjApaddhati pracIna che. mamArI ja upAsya mUti prAcIna che e badhuM baMdha pAyuM. jainA pazu bauvanA jevA dAya rI zake che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastinApura : 520 [ jena tIrthone be dAdAvADI che, je nAnI ane meTI dAdAvADI tarIke prasiddha che. traNa dharmazALAo che. Atma valabha jaina bhUvana ane be upAzraya che. jenonAM ghara lagabhaga 100 che. gujarAtI jainonI paNa vastI che. A sivAya ahIM jovA lAyaka sthAne paNa ghaNAM che, jemAMnAM mukhya mukhya A pramANe che. kutubaminAra, jaMtaramaMtara (observatary,) dhArAsabhAnuM makAna, erapalena hAusa, reDIye ghara, jogamAyA maMdira, hindu maMdira (bIralAnuM) pAMDavone kille, humAyuddIna dukha, nIjhAmuddIna dukha, dilhI geITa, eDavarDa pArka, jumAM masada, zIkha guradvAra, vAisareya bhUvana, lAyabrerI, nyu dirahI, purANe kille vagere ghaNuM che. ahIMthI meraTha thaI hastinApurajInI yAtrAe javAya che. hastinApura dilhIthI meraTha thaI hastinApura javAya che. tyAM jatAM vacamAM meraTha ane mavAnA be ja rathAnake jenonA ghara Ave che, paraMtu hamaNA navA thaelA che. vALA gAmamAM thaIne sAdhuo vihAra kare te rastAmAM badheya na vastI maLI zake tema che. haritanApura bahu ja prAcIna nagarI che. ItihAsanA Adi yugamAM A nagarI pUrNa jAherajalAlImAM ApaNI sanmukha Ave che. zrI AdinAtha prabhujIe vinItAnA udhAnamAM cAra hajAra rAjAo-rAjaputra sahita dIkSA lIdhI ane vihAra karyo, parantu sAthenA nUtana sAdhuomAMthI kei AhAravidhi hatA jANatA. te samayanI prajA paNa sAdhune AhAradAna devAnI vidhi-paddhatithI taddana ajANa hatI. prabhu te kevalajJAna thAya tyAM sudhI mauna ja rahevAnA che. bhikSA mATe sthAne rathAne jAya che ane bhikSAmAM AhArane badale hIrA, mANeka, senuM, rUpuM Adi maLe che; parantu nirapRhI prabhu temAMnuM kazuMya svIkAratA nathI. eka varSanI upara samaya thaI gaye. Abhu vicaratA vicaratA hastinApura Ave che. ahiM hastinApuramAM zreyAMsakumArane, rAjAne ane nagarazeThane vana Ave che. prabhu nagaramAM padhAryA. AhAra mATe phare che tyAM zreyAMsakumAre prabhune joyA-darzana karyA ane temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. prabhune oLakhI pUrva bhavano saMbaMdha jANI, zuddha Iznarasane bahAra laherAve che. te divasathI bharatakhaMDamAM akSaya tRtIyAnuM parva zarU thayuM che. e ja A nagarI che ke jyAM zrI rASabhadeva prabhunuM pAraNuM thayuM hatuM. bAda vartamAna vIzInA pAMcamAM cakravatI' ane 16 mA tIrthaMkara zrI zAntinAtha bhagavAna, chaThThA cakravartI ane 17 mA tIrthaMkara zrI kuMthunAtha bhagavAna ane sAtamA cakravartI aDhAramAM bhagavAna zrI aranAthajI A traNa tIrthakara cakra vatInA cyavana, janma, dIkSA ane kevalajJAna ema bAra kalyANaka thayAM che. cothA zrI sanamAra cakavartI paNa ahIM ja thayA che. A samaye A nagarIne pratApa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] - pA : hastinApura madhyAhnanA sUnI mAphaka tapI rahyo hatA. cha khaMDamAM A nagarInI yazagAthA gavAtI hatI. cha khaMDanI rAjyalakSmI ahIM ja ramatI hatI. cAra cAra cakravartI. enI rAjadhAnInuM anupama mAna meLavanAra e gauravazAlI mahAn nagarInuM nAma nizAna paN kALanA gamAM samAI gayu` che. cAtaram gADha jaMgala ane vacamAM mAtra jinamadira che. A pachI pAMDava ane kauravonA samayamAM pazu A nagarIne rasaprada suMdara jIvata itihuAsa maLe che. jaina prAcIna granthA ane mahAbhAratamAM A nagaranuM manehara varNana maLe che, parantu je mahAbhArata yudhdha maMDAyu ane mAnava jAtinA sa'hAranA je bhISaNa yajJakAMDa maMDAye! tyArathI A nagarInuM patana thAya che. yadyapi A pachI paNa ghaNA samaya sudhI bhAratanI rAjadhAnInuM anupama mAna prApta thayu che. pachI tyAMthI dUra haTatAM ghaTatAM indraprastha ane dilhI rAjadhAnI jAya che. dhIme dhIme tenA hAsa thatA jAya che. chelle megalAimAM yuddhabhUma bane che ane hAlamAM mAtra bhayakara araNya-jaMgalarUpe najare paDe che. tyAre ahIM e vizAla suMdara jinama'dirA che, eka zvetAMbarI mane khIjI digabarI A sivAya traNa nisihI ane eka khAdinAtha Tuka-TAMka che. AdinAtha TukenuM sthAna RSabhadeva bhagavAnanA prathama pAraNAnuM sthAna kahevAya che. tyAM sudara stUpa ane pAdukA che temaja tenI pAse ja zrI zAntinAtha, kuMthunAtha ane zro aranAtha bhagavAnanI pAdukA che. A sthAnanA kamajo ane vahIvaTa zvetAmbara tIrtha - rakSaka kamiTI (paMjAba) kare che, khAkIno traNe nisihIomAM banne saMpradAyanA jaine vinA bhedabhAve jAya che. ahIM prAcIna pAdukA paNa hatI, vyavasthA vahIvaTa pazu ane saMpradAya maLIne karatA parantu vartamAna diga'kharI vyavasthApake e cha pAdukAo ukheDI nAMkhI mAtra svastika ja rAkhyA che, tenA upara lAMkhA-caDA peAtAnA lekhA paNa lagAvI dIdhA che. atyArana! diga`khara madiramAM pahelAM te zvetAMbara sadha ane digambara jaine banne vinA bhedabhAve darzana-pUjana karatA hatA; tyAM ja utaratA ane rahetA hatA. zvetAMbara madiranI cAtaram vizAla zvetAMbara dharmazALA che. pahelAM ahIM eka brahmacaryAzrama cAlatu hatu. parantu Ara MbhazUrA jainee TUMka samaya calALyA pachI te saMsthA baMdha paDI che. have punaH anAthAzramanI vAta cAle che. A tI'nI vyavasthA vetAMbara tIrtharakSaka kamITTI-pa MjAkhanA tAkhAmAM AvyA pachI bahu sArI che, unnati sArI thai che. AmAMthI anya tI vALAoe khAsa zIkhavA jevu' che, kAya vAhaka| sArA vyavasthApaka ane bhaktivALA che, yadyapi phriMga khara maMdira karatAM zvetAmbara maMdira pAchaLa banyuM che parantu zvetAmbara mandiramAM mUti prAcIna che. jagadguru }} Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * hastinApura : 522 : [ jaina tIrthone AcAryazrI hIravijayasUrijI ziSya mahopAdhyAya zrI zAnticaMdra gaNinI pratichita che. 1946 mAM jeTha suda me akarmIpuramAM pratiSThA karAvela che. mULanAyakanI DAbI bAjunI paNa zrI vijayasenasUrijI ziSya 1682 mAM pratiSThita che, AvI rIte prAcIna mUrtio che ane arvAcIna 1983nI AcAryazrI vijayavalabhasUrijI pratiSThita matie che. dhAtu pratimAo caudaso ane paMdarazenI sAlanI che, badhAnA zilAlekho lIdhA che je amArA prAcIna lekhasaMgrahamAM chapAze. digambara maMdiramAM prAcIna mUti nathI, eka to 2433 nI che. mane lAge che ke-ahIM pahelAM prAcIna mUrti bhavetAmbarIya haze. have prAcIna nisihanI dazA sAMbhaLo vartamAnamAM navI thaela zrI zAntinAthajInI nisihInI sAme prAcIna nisIhI che. temaja zrI kuMthunAthajI ane aranAthajInI nisiha sAme paNa prAcIna ghumarIovALI moTI nisihI hatI. atyAre eka che, cotarapha bUraja che. vacamAM stUpa vigere paNa haze kiMtu vartamAna yuganA di. vyavasthApake e purANuM apriya karI nAMkhI tene teDIphe DI navuM UbhuM karyuM che. tyAM ve. jainonI prAcIna pAdu kAo hatI, ema darzana karanArA kahe che. navA sthAne pAdukA na rAkhatAM svastika ja rAkhyA ane svasaMpradAyanA lAMbA lAMbA lekho lagAvI dIdhA che. ApaNe paisA kharcIe chIe paraMtu sAthe ja sampradAyane meha choDI viveka ane dIghaSTathI upayoga karIe te paisAne suMdara sadupayoga thAya. atyAre koI purAtattvapremI ane ItihAsa zodhaka tyAM jAya ane nirisahIo jue, purANuM nisahInI dura vasthA jue, tene toDIne jamIna dasta karelI jue, te jarUra kheda thAya ane sAthe ja hinduonI AvI mukhatA mATe jarUra be AMsu paNa sAre. kharekhara! amane A purANa nisihIonI duravasthA joI, tenA pratye thatuM durlakSya, upekSAbhAva joI pArAvAra du:kha thAya ja. prAcIna sthAne teDI nAkhI anya sthAne navuM karavAnuM kayA zAstramAM che? zuM prAcIna rathAne ja uddhAra na thaI zakato hato? navuM karAvavAne badale sapradAyanuM mamatva ane mArApaNAnA abhimAne ja kAryakartAene AvuM anucita kAryo karavA preryA haze, ema lAge che. prAcIna pavitra kalyANaka bhUminA stUpone avagaNI, teDIphoDI nAkhI svasaMpradAya mATe navuM anya sthAne juduM karavuM emAM kaI dharmabhAvanA ke zraddhA samAI che e aNaukelya keyaDe che. AmAM nathI AtmakalyANa ke dharmabhAvanA. * A akamIpura te bIjuM koI nahiM paraMtu jainapurI-rAjanagara-amadAvAda che. hIrasaubhAgya sa" 11, cheka 22mAM TIkAkAre amadAvAdanuM nAma amIpura ApyuM che. AvI ja rIte leka 51-paranI TIkA mAM paNa khulAso che. A ja sarganA 114 zlokamAM pakags mamarAvAranAa khulAse karela che. arthAta jenapurI- ahamadAvAdamAM zrI zAnticaMdrajI upAdhyAyavaDe pratikApita mUrti ahIM Avela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : para34 hatinA hajI paNa rahIsahI purANI nisihI sAcavI rAkhI tenuM pU5 rAkhavAmAM Ave te sAruM, emAM ja sAcuM jainatva ane vItarAganA upAsakavanuM phala che. A sivAya ahIM eka prAcIna maMdira khAlI paDayuM che. te paNa jaina maMdira lAge che temaja eka bAvAnI maDhInuM sthAna che te paNa pahelAM jaina maMdira haze. ahIM hastinApuranA be bhAga kahe che, eka pAMDava vibhAga ane bIje kaurava vibhAga. AdinAtha bhagavAnanI TuMkathI pazcime ghaNA prAcIna TalA che tyAM mAtAmAM ghaNuM dhULadhe IyA Ave che. dara varSe pitAnA bhAgya mujaba kimatI cIjo laI jAya che. temaja prAcIna sikkA, vAsaNe ane kRtio nIkaLe che. eka muSTa, kuMDaLa sahita jinamUrtinuM marataka nikaLyuM hatuM, paraMtu di. jenee te gaMgAmAM padharAvyuM. eka nagna mUrti nIkaLI hatI te zvetAmbaree dine ApI. kahe kenI udAratA ane saMkucitatA che? ahIM amane rAyabahAdura paM. dayArAma zAhanI ema. e. DAyarekaTara janarala opha Arkioleja Ina InDiyA maLyA. bahu ja sajana ane bhalA mANasa che. purAtatavanA vizArada che ema kahuM te cAle. amAre ghaNI vAtacIta thaI. nAlaMdA vibhAgamAM jana vibhAga davAnuM, kSatriyakuMDanA jaina TIlA, zaurIpura, mathurA ane hastinApura vibhAga mATe vAta karI. paTTAvalI samuccaya je joIne ativa khuzI thayA. mathurAnA zilAlekheAmAM AvatI guruparaMparA-paTTAvalI ane AmAMthI amuka paTTAvalI taddana maLatI che, te barAbara batAvyuM. temaNe kahyuM-AvuM suMdara pustaka hajI A prathama ja lAge che. amane jaina sAhitya ja maLatuM nathI. antamAM temaNe kahyuM-tame mane paTTAvalI samuccaya Ape ane huM Apane kSatriyakuMDamAMthI bhagavAna mahAvIranA samayanI prAcIna sAhitya sAmagrI ApuM. A jiMdagImAM bauddha ane vaidika sAhityanI sevA ghaNu karI. have vIrabhagavAnanI sevA karavI che. pachI ame temane sAthe rahI tyAMnA prAcIna sthAne, TIlA, . di, maMdira Adi batAvyuM. . maMdirane zilAlekha ame lIdhela. zrI zAMticaMdra gaNI pratiSThita sUtine zilAlekha paNa laI gayA. hastinApura parama zAntinuM sthAna che. khAsa samaya kADhI rahevA jevuM che. De dUra gaMgA vahe che. comAsAmAM ahIM macchara Adine ativa upadrava hoya che. melerIyAnuM jora rahe che. kArtikathI vizAkha sudhI ThIka che. ahIM AvanAra gRhasthAe meraTha sudhI relve athavA te moTaramAM AvavuM. meraThathI mavAnA sudhI pAkI saDaka che. meTare maLe che. tyAMthI cha mAIla haritanApura che. raste kAce che. TAMgA, maTara Adi vAhane jAya che. jIha meraTha, piTa mavAnA mu. hastinApura A pramANe pesTa che. paMjAbathI paNa ahIM avAya che. ahIM kArtika suda punamane moTo meLo bharAya che. vyavasthA sArI rakhAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastinApura : 124 : [ jaina tIrthonA hastinApuramAM pahelAM traNa stUpe hatAM jemAM pAdukAe hatI, paraMtu te ThIka na lAgavAthI tenA upara ArasanI pAdukA padharAvI pachI navI pratiSThA karI haze. hAlamAM tenA uparanI traNe pAdukA tyAMthI uThAvI AdinAtha TAMkamAM padharAvela che. ane je stUpa che temAM jUnI pAdukA paNa che. te bhaMDAra dAkhala che. vividha tIrthaMkalpamAM hastinApura sa''dhI nIce pramANe ullekha male che. zrI Adi tIthakara zrI RSabhadevajInA bharata ane bAhubalI nAmanA be putro hatA. bharatane 98 saheAdara bhAI rAjakumAra hatA. zrI RSabhadevajIe dIkSA lIdhI tyAre bharatanA peAtAnA rAjasihAsane abhiSeka karyAM-rAjagAdI ApI. bAhubalIne takSazilAnuM rAjya Apyu. AvI ja rIte khIjA putrane paNa te te dezanAM rAjya ApyAM. temAM aMgakumAranA nAmathI aMgadeza kahevAyA. kuru nAmanA rAjakumAranA nAmathI kurudeza kahevAyA-kurukSetra nAma prasiddha thayuM. AvI ja rIte vaga ( baMga ), kaliMga, suraseNu, avanti Adi rAjakumAreAnA nAmathI te te dezanAM nAma prasidhdha thayAM. kururAjanA kumAra hatyi nAmanA thayA, teNe hastinApura nagara vasAvyuM. tenI pAse pavitra jalathI bharelI gagA nadI vahe che. hastinApurImAM zAntinAthajI, kuMthunAthajI ane aranAthajI A traNa tItha karA anukrame thayA che. te traNe pAMcamA, chaThThA ane sAtamA cakravarti hatA. tee cakrati thayA pachI bharata kha`DanA cha kha'DAnI Rddhi bhegavI, tyAM dIkSA gratuNu karI ane tyAM ja temane kevalajJAna paNa thayuM hatu. A nagarImAM bAhubalInA pautra zreyAMsakumArane tribhuvana guruzrI AdinAthajInA darzanathI avadhijJAna thayuM ane tethI hArabaMdha jANI eka varSanA vArSika (eka varSa ane 40 divasa) tapavALA zrI RSabhadevajIne peAtAnA rAjamahelamAM akhAtrIjanA divase InnurasathI pAraNu karAvyuM, te vakhate tyAM paMcanyi pragaTa thayAM. zrI mallinAtha bhagavAna ahIM padhAryA che-sameAsayaMtra che. A nagarImAM mahAtapasvI zrI viSNukumAra maharSie pAtAnuM zarIra vi traNuM pagalAMvaDe traNa leAkane khAvI namucIne (zakSA karI hatI. * Aje paNa hastinApurajInI pAse gaMgA nadI vahe che jete jIma'mA kahe che. tenI pradakSiNA ate snAna karavAnA meLA bharAya che, vaizAkha zuddhi cha te divasa khAsa gagAratAnanA ja kahevAya ae, te divase mATe meLA bharAya che, mUla gaMgA ayAranA hastinApurathI pAMca mAIla dUra che. kA. zu, 15me pazu meLe bharAya che. x atyAre paNa mallinAtha bhagavAnanA samavasaraNa sthAne tUpa-derI che. zvetAMbara madirathI traNa mAila dUra che. bhAviDhDhA tyAM darzane jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : paNa H hastinApura A nagarImAM sanatkumAra, mahApadma ane sUbhama nAmanA cakravartIe thayA, ane suprasiddha parazurAma paNa ahIM ja utpanna thayA hatA. caramazarIrI pAMca pAMDavA ane mahAbalavAna duryodhana pramukha rAjAe paNa A nagarImAM ja thayA hatA. sAta kATI suvarNanA mAlIka ga'gAdatta zeTha ahIM thayA. tathA saudhamendranA jIva je kArtika zreNI hatA te paNa ahIM ja thayela che, jemaNe rAjAnA balAtkArathI parivrAjakane jamADyo hatA. pachI vairAgyathI hajAra vaNikaputrA sAthe bhagavAn zrI munisuvratasvAmI pAse dIkSA lIdhI (kalpasUtramAM thataRRtunA vizeSaNa prasaMge TIkAkAre sakSepamAM te kathAnaka Apelu che. ) A mahAnagaramAM zAntinAthajI, kuMthunAthajI, aranAthajI ane mallinAthajInAM madirA che. temaja eka akhikA devInu paNa maMdira che. aneka AzcaryoMnA nidhAnabhUta A mahAtIrthamAM je jinazAsananI prabhAvanA kare che ane vidhipUrvaka yAtrA mahAtsava kare che te thADA bhavAmAM karmAM khapAvI sidhdhipadane pAme che. zrI vijayasAgarajI sammetazikhara tImAlAmAM hastinApurajI mATe nIce pramANe jaNAve che. hatyiNAuriharakhaI hIe zAnti thu ara janma AgarAthI dizi uttare pAMDava pA~ca huM iMDuAM paMca namuM zubha DhAya sekaze ma, paca huA cakrati paMca namuM jinabhUti thApanA X X X X 5. saubhAgyavijayajI hastinApurajI mATe nIce pramANe lakhe che-- jIheA dillI pUrava dize, hai| mAga kAza cAlIsa; chaThThA hathiNAura raLiyAmaNeA, aDe| dekhaNu tAsa gIsa, X ma. 14 sa. 15 X * zubha tIna tiThThAM paragaDAM suSuo ANI prota. ( rR. 95 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat su. atyAre paNa ratUpe che. eka vizAla stUpe je prAcIna che te zvetAMbarI che. keTalAka che parantu zvetAMbarA paNa tyAM jAya che. hastinApurajIthI pAchA meraTha thai dilhI javAya che. meraThamAM pU. pA. gurumahA zvetAMbarIya jinamaMdira che. A stUpA hiMga'kharoe kabje karyA www.umaragyanbhandar.com Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hrastinApura : 56 : [ jaina tIrgAnA rAja zrI danavijayajI tripuTInA upadezathI 85 navAM ghara zve. mU. pU. jaina anelAM che. nUtana zvetAMbara madira sthApita thayela che. dharmazALA mATe prayatna cAlu che. meraThathI 13 mAIla dUra pazcimamAM saradhanAmAM 35 ghara tathA zvetAMbara na ma'dira anela che. A pradezamAM phula pAMca jinamadire, pAMca lAibrerIo, 3 pAThazALAe tathA kula aDhI hujAra navIna jainA banAvyA che. haeNstinApuramAM suprasiddha dAnavIra, dharmavIra ane dharmAtmA ma`trIzvara pethaDakumAre bhAratamAM 84 madirA-jIrNoddhAra karAvyAnA ullekha male che, emAM hastinApuramAM paNa madira baMdhAvyAnA ullekha che. jIe dalinApura, phevADhavu, peLa(1)* purepu Sa' (jaina sA. saM. I. rR. 405) dhamavIra samarAzAha ke jemaNe zatruMjayane uddhAra karAvyeA hatA temaNe pATaNathI mathurA ane hastinApurajIne saMgha kADhI saMghapati thai, zro jinaprabhasUrijI sAthe yAtrA karI hatI. hastinApurajInI paMcatIrthI 1. merd-dilhIthI hastinApura jatAM vacamAM 40 mAIla dUra uttaramAM A zahera AvyuM che. 1857nA baLavA pachI A sthAna bahu ja prasiddhimAM Avyu` che. meraTha sITI ane chAvaNI paNa che. emAM meraTha kenTegmenTamAM pU. munimahArAja zrIdarzanavijayajI Adi tripuTInA upadezathI 80 ghara zvetAMbarInAM thayAM che. machalIkhajAramAM madira sthapAyu' che. nAnI lAyabrerI ane pAThazALA cAle che. maMdiramAM mUlanAyakajI zrI supArzvanAthajInI suMdara mUrti che. ahIM navuM bhay maMdira, dharmazALA TUMka samayamAM ja thaze. ahIMthI hastinApurajI javA mATe mavAnA sudhI meTara jAya che. tyAMthI 5-6 mAila kAcA raste gADAmAM besI, yA tA pagaraste hastinApurajI javAya che. 2. saradhanA-hastinApurajInI yAtrA karIne meraTha AvavuM. tyAMthI pazcimamAM Avavu. meraThathI 13 mAIla dUra che. ahIM zrI sumatinAthanu zikharabaddha sudara bhavya jinAlaya che. zrI cAritravijayajI jaina jJAnamadira che. pAThazALA cAle che. 35 ghara zvetAMkhara jenAnAM che, munimahArAja zrI danavijayajI Adi tripuTInA upadezathI A maMdira, nUtana jaino vagere thayAM che. najIkamAM bhameArImA ane rAradhanAmAM anukrame e gharamadira che ane 20 zve. jainonAM ghara che. temaja paMjAba jatAM mujhaphranagaramAM paNa suMdara zvetAMbara madira thayuM che tathA zve. jaino pazu anyA che. tripuTo mahArAjanA upadezathI A badhuM thayela che. 3. khinaulI-pUjya AtmArAmajI mahArAja ane pU. caMdanavijaya mahArAjane ahIM ane khIMvA upara mahad upakAra che. khinaulImAM suMdara bhavya madira che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] kaeNpillAjha : 57 : pU. pA. A. zrIvijayavallabhasUrijInA upadezathI pratiSThA vagere thayela che. ve, mU pAMca ghara che. 4. aDAda-binaulIthI 4 gAu dUra A gAma che. pU. pA, AcArya zrI vijayavallabhasUrijI mahArAjanA upadezathI ahIM 35 ghara zve. jaina banyAM che. suMdara zvetAMbara maMdira banyuM che. A gAmeAnAM jaina bhAvika ane zraddhALu che. 5. dilhI-khaDAdathI ekaDA thaI dIlhI javAya che. tyAM sudara 4 jinamadirA, lAyabrerI, pAThazALA vagere che, bhAvukAe A paMcatIrthIno yAtrAnA jarUra lAbha levA kapilA ahIM zrI vimalanAya prabhujInAM cAra kalyANaka thayAM che. nagarI bahu ja prAcIna che. dasamA cakravatI riseNu ane khAramA brahmAtta cakravatI ahIM thayA che. mahAsatI draupadInuM janmasthAna A nagara che temaja pAMDaveA sAthe svayaM'varathI lagna paNa ahIM ja thayuM hatuM eTale aitihAsika dRSTie paNa A nagarI mahatvanI che. gAma bahAra cetarapha meTA meTA TIlA UbhA che. khaMDiyerA paNu ghaNuAM che; naga rIne pharatA prAcIna gaDha atyAre paNa vidyamAna che. gaDhamAM jaina maMdiro che. temAM eka hattAtrayanu' maMdira kahevAya che paNa te jaina maMdira maMdira jevI ja che, aMdara pAdukA che. kamajo jainonA nathI. jaina mUrtie ghaNe ThekANe maLe che. A hatu, ghumaTI jaina sivAya khaMDita * vimalanAtha prabhu-temanuM janmasthAna kapilapura, pitAnuM nAma kRtAma rAjA ane mAtAnuM spAmArANI hatuM. bhagata gabhe AvyA pachI temanA nagaramAM koI strI bhaura dehare AvI utaryAM. tyAM kei yaMtarIdevI rahetI hatI, teNe puruSanuM rUpa dIThuM tethI tene kAmakrIDA karava:nI abhilASA thaI. pachI. tenI strInA jevuM rUpa vikurtI vyaMtarI tenI pAse sUtI. prabhAte ane strI samana dekhI puruSe kahyuM ke-AmAM mArI strI kANu che ? tyAre pelI strI elI A mArA bhattura che ane bIjI strI kheAkSI ke e mArA bhartAra che. bannemAM vivAda puchyo. phariyAda rAjA pAse paheAMcI. rAkha paNa vica.ramAM paDI gayA kre--AnA nya ya kevI rIte karavA? A vakhate rANIe ane strIone dUra ubhI rakhAvI ane kahyuM ke je strI tyAM rahI rahI A puruSane sparza kare teneA A bhartAra jANuvA. te sAMbhaLI vyaMtarIe devaghaktithI peAtAnA hAca lAMkhA karI bhartArane 5' karyAM, teve ja rANIe tenA DAya pakaDI lakane kahyuM ke-tuM te vyaMtarI che mATe tAre sthAnake jatI rahe. evI rIte cukA thavAthI milamativALI rANI kahevAI. gata khAvA prabhAva jANI putranu nAma vimalanAtha rAkhyuM. sAThe dhanuSyapramANu zarIra ane sa| lAkha varSa AyuSya hatuM. suvaNu varcu ane zaka( bhu' )nu' lAMchana jANavuM', ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaeNpilAjI : 58 : [ jaina tIrthonA ahIM zvetAMbara maMdira bahu ja suMdara che. cetarapha cAra kalyANakanI derIo che jemAM vacamAM pAdukAo che. vacamAM jinamaMdira che jemAM mULanAyaka zrI vimalanAtha prabhujI che, pratimAjI suMdara che. madiranI bahAra nAnI dharmazAlA che. vacamAM vizAla cAgAna che. cetara pharatA killeA che eTale rakSaNu sAru' che, vyavasthA sAmAnya ThIka che. A thAna kAnapurathI vAyavyamAM 86 mAIla dUra che mane ahIMthI AgrA 113 mAila dUra che. ahI' AvanAra zravA mATe B. B, & C. I. relvenu phAbAda jaMkazana che. ahI'thI B. B. nI mITaragejamAM 19 mAila dUra kAyamagaja sTezana che. ahIthI kapilAjI tIrtha 6 mAila dUra che. phkAbAdathI meTara raste paNa kapilAjI javAya che. vividha tIrthaMkalpakAre kAmpilyapura tIrthaMkalpa" lakhyA che jene sAra sakSepamAM nIce pramANe che. A jamUdrIpanA dakSiNa bharatakhaMDamAM pUrva dizAmAM pAMcAla deza che tyAM goMgA nadInA taragethI jenA killAnI bhIta* dheAvAya che tevuM kapilapura nAmanuM nagara che. ahI ikSvAku kulanA kRtavarmAM rAjA ane zyAmAdevInI kukSIthI varAhu lachanavALA, suvarNanI kAyAvAMLA zrI vimalanAyanA janma thaye hate. A bhagavAnanAM cyavana, janma, rAjyAbhiSeka, dIkSA ane ke lajJAna A pAMca kalpANuka (santha takSetra bhagavo caSaNa, jammaNa, rajjAbhisea dikhA balanANalakkhaNAI xpaMca kallANAI sAcAa ! ) thayAM che, tyArathI A pradezamAM A nagaranuM nAma paMcakalyANaka nAmathI prasiddha thayuM. jyAM sUmara lachanavALA bhagavAnanA devatAoe mahimA utsava karyA te sthAna sUara kSetrathI prasiddhi pAmyu A nagaramAM dasamA cakravatI duSeiNu ane khAramA cakravatI brahmadatta utpanna thayA che. bhagavAna mahAvIrasvAmI pachI khase ne vIsa varSe thayela mahAgiri AcAryanA ziSya kADInnanA ziSya azvamitra nidbhava-ceAthe ninDalamithIlAthI ahIMyA AvyA hatA ane tene khaMDakhkhA' nAmanI zrAvikAe ahIM pratiSedha pamADayeA hateA. ahIM saMjaya nAmanA rAjA thayA, je eka vAra kesara vanamAM zIkAre gaye hatA. tyAM temaNe haraNane mAryA ane pachI gAli nAmanA aNugArane joyA, temanA upadezathI pratiSedha pAmI tyAM ja dIkSA lIdhI, atyAranA kapilAthI goMgA bahu dUra che. * zrI jinaprabhasUrijI mahArAje arthasUcaka ane gabhIra RNu ya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pAMca kalyANaka ahIM gaNu vyA che e bahu ja www.umaragyanbhandar.com Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa ] : 59 : *pizAccha mA nagaramAM pRSThAca'pAdhipati sAlamahAsANanA bhANeja, piDhara ane jazavatInA putra gAgalIkumAra thayA. tene peAtAne tyAM malAvI pRSThacaMpAnA rAjA banAvI sAlamahAsAle zrI gautamagaNadhara pAse dIkSA lIdhI. khAda gAgalikumArepaNu peAtAnA mAtApitA sahita zrI gautamagaNadhara pAse dIkSA lai kevaLajJAna pAmI siddhipada prApta karyuM. A nagaramAM dvimukha nAmanA suprasiddha pratyekabuddha thayA. temanA ci ratnamaya mukuTamAM temanAM mukhanuM pratibiMba paDatuM tethI dvimukha nAmathI prasiddha thayuM. temaNe sudara indradhvajoyA ane dimAM eja Indradhvaja jamIna upara paDelA ane vinAza pamate joyA jethI vairAgya pAmI dvIkSA laI pratyekabuddha thayA. A nagarImAM ja drupada rAjAnI putrI mahAsatI draupadIe pAMca pAMDavA sAthe svayaM'vara karyA. A nagarImAM dharmacI rAjA thayA ke je e aMgulInA ratanathI jinabiga banAvI pUjAbhaktimAM lIna rahetA hatA. cADIyA puruSAe tenA virAdhI kAzInarezane A samAcAra ApyA te yudhdha karavA AvyA paraMtu dharmanA prabhAvathI kuberadeve zatrusainyane AkAzamArge jakAzImAM lAvIne mUkayu ane tenA bacAva ko. pachI kAzIrAja tenA mitra thayA. kAzIrAjanuM sanmAna pAmyA. AvI rIte aneka prasage A mahAtIrthImAM thayA che. je vikajanA tIrthaMyAtrA karI jinazAsananI prabhAvanA kare che te ihaleAka ane paraleAkamAM sukha pAme che ane tI karanAmAmAM upAje che. 5. zrI jayavijayajI sammetazikharatI mAlAmAM pilAjI mATe lakhatAM jaNAve che ke-- kaplipura varamaze pUchyuM. vimala vihAra re vimala pAdukA vadIya kIjai vimala bhavatAra 2 589 5 (tIrthamALA rR. 3ra) zrI vijayasAgarajI sammetazikharatIrthamAlAmAM kapilAne paricaya mA pramANe Ape che. piTIyAri puri kapilA vimala janama vadesa suraNI azmi mAnye brahmAvatta paravesa 5 14 5 kesara vanarAya sati gaI bhili gurU pAsi gaMgAtaTa vrata ucai dupaTTI vihara vAsI. 5 12 // AAja tA piTIyArI nagaranA patto nathI ane gaMgA dUra che. 5. saubhAgyavijyajI paNa lagabhaga A ja hakIkata kahe che. 7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvAbhyAM nidhinAnena, kiM kartavyaM manAsukhaM / manasvini ! mati brUhi, pariNAmaguNAvihAm / / maMtrIzvara vastupALa nAnAbhAI tejapALanI patnI buddhinidhAna anupamAdevIne prazna kare che ke A dhananuM have amAre zuM karavuM? he mAnavini. pariNAme hitakAraka thAya tevI salAha Ape. kuzaLa anupamAdevIe tarata ja mArmika javAba Ape ke dravyopArjanasaMjAtarajobhArAdivAMginaH, adhaH kSipanti sarvasvaM gantukAmA adhogatim // ato garIyasI sthAne sthApanIya nijaM dhanaM, jagaddRggocare provaiH padavI spRhayAlubhiH // dravyanA upAjanathI thayelA bhArathI (dhULanA bhArathI ane pApanA bhArathI) adhogatine pAmavAnI IcchAvALA pitAnuM badhuM dhana nIce nAkhe che.-jamInamAM dATe che. jagatanI dRSTimAM ucca padavInI spRhA hoya temaNe te ucca sthAne ja pitAnuM dhana sthApavuM joIe. AvI suMdara salAha ApIne anupamAdevIe bhavya jinamAre baMdhAvavA anurodha karyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvati (seTameTa kille) zrI saMbhavanAtha bhagavAnanAM cyavana, janma, dIkSA ane kevalajJAna cAra kAyA. luka A nagarImAM thayAM che. adhyAthI trIsa kosa dUra A sthAna che. A sivAya gaDha jaMkazana thaI baLarAmapura utarI sAta kosa phara sAvathInI yAtrA thaI zake che. raste jarA muzkelIvALo che paNa tIrthabhUminI pharasanA karavA cogya che. sAvathI Aje ujajaDa che. tyAM prAcIna maMDhiye paDayAM che. sthAne sthAna para jhADI UgI nIkaLI che. tenuM bIjuM nAma seTameTa Setamat ki kahevAya che. hAla te A kile paNa khaMDa khaMDa thaI gayo che. saMbhavanAthanuM prAcIna maMdira khAlI khaMDiyerarUpe UbhuM che. tyAMnI mUrtio mathurAnA myujhIyamamAM vidyamAna che. kALanI vicitra gatinI paNa balihArI che. mahAna tIrthabhUmi, prAcIna nagarI Aje verAna jaMgala paDayuM che. zrI saMbhavanAthane zrAvasti nagarImAM janma hatA. temanA pitA chatArI rAjA, senArANI mAtA hatAM. dezamAM dukALa ho, chatAM bhagavaMta gaNe AvyAthI aNuci nya pRthvImAM dhAnyane saMbhava thaye; tethI saMbhavanAtha nAma rAkhyuM. temanuM cAraze dhanuSya pramANu zarIra ane sATha lAkha pUrvanuM Ayu hatuM. temane suvarNa varNa hatA tathA lAMchana ghoDAnuM hatuM. bhagavAna zrI mahAvIraravAmi ahIM padhAryA che ane eka cAturmAsa paNa thayuM che. hiMdakavana uthAna ahIM ja hatuM. - zrI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsananA zrI kezIkumAra ane gautamasvAmI ahIM maLyA hatAM ane praznottare thayA hatA. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvasti pa3ra : [ jaina tIrthone sthAna manahara che. ahIM ghaNuM jaDIbuTTIo ane vividha vanaspatio maLe che. kavivara zrI saubhAgyavijayajI ahIM AvyA tyAre nIce pramANe pari sthiti hatI. ja he sAvathI nayarI bhalI, cha he havaNa tihAMnA leka, jI hA nAme kenA gAmaDe, jI ho vanagahavara che theka; jI hAM pagalAM pratimA che tihAM, jI he pUje ANI prema, jI he tina vana kheDe jANaje, jI he ThaMDaka dezanI sIma; cha he pAlaka pApIye ghaNe, cha he paDyA baMdhaka sIza, jI he pariSaha kevala lahyo, jI he pehatA mugati jagIsa; jI he baMdhaka agnikamara thaI, jI he bAhya daMDaka deza. kaTuka ane kirAya, chaha upaje tiNe pradeza; jyAre vividhatIrthakalpamAM avastikamAM nIce pramANe ulekha male che dakSiNadhe bharatakSetramAM anekaguNasaMpanna kuNAla dezamAM zrAvasti nAmanI nagarI che, jene vartamAnamAM maheTha (atyAre seTameTane killo kahevAya che. thI nipalasUrijI vakhate mahera nAma prasiddha haze ) nAmathI prasiddha che. jyAM Aja paNa gADha jaMgalamAM zrI saMbhavanAthajInI pratimAjIthI vibhUSita gaganacukhI ane rIothI alaMkRta jinamaMdira che, jene pharate keTa che. te catyanI najIkamAM suMdara lAla azeka vRkSa rekhAya che. te jinamaMdiranI poLamAM je be kamADe che te maNibhadra yakSanA pratApathI sAMje ApoApa baMdha thaI jAya che ane sUryodaya samaye ApoApa UghaDI jAya che. anyadA kalikAlamAM allAudInanA sUbA malika havase vAI nagarathI AvIne maMdiranI bhIMta ane kavADa teDIne keTalIka jinamatione khaMDita karI. dusama kAlamAM zAsana paNa maMda prabhAvavALA thaI jAya che to citya zikharamAM yAtru saMgha utsava kare che tyAre eka citto tyAM AvIne bese che. keIne bhaya pamADatuM nathI ane jyAre maMgala dIpaka kare che tyAre pitAne sthAne cAlyo jAya che, A nagaramAM buddha maMdira ghaNAM che. jyAM samudravaMzIya karAvala rAjA bauddha bhakata che ane adyAvadhi pitAnA ISTa deva sAme mahAmulyavAna ane palANathI alaMkRta gheDe bheTa dhare che. buddhadeve mahAprabhAvika jAMgu vivA ahIMja pragaTa karI hatI. ahIM vividha prakAranA cekhA-DAMgara utpanna thAya che. dareka jAtanI DAMgarane eka dANa laIne eka ghaDAmAM nAkhe te ghaDo bharAI jAya eTalI vividha DAMgara thAya che. A nagaramAM bhagavAna zrI saMbhavanAthajInAM yavana, janma, dIkSA ane kevala jJAna kalyANaka thayAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa kauzAMbI purImAM thayela jitazatru rAjanA maMtrI kAzyapane putra ane kSAthI utpanna thayela kapila mahaSi svayaMbuddha thayA ane jemaNe pAMca so corane ti bedhyA ane jemaNe vitabhayapattana ane ujajenInI zrI vIra bhagavatanI pratimAnI pratiSThA karI hatI te ahIM thayA ane siddhipada pAmyA. A nagarImAM hiMduga udyAnamAM pAMca ziSya sAthe prathama nindava jamAvI AvIne rahyA hatA. A vakhate TaMka nAmanA kuMbhAre, je prabhu vIranA zrAvaka hatA temaNe, bhagavAnaputrI priyAzenAnI sADIne eka bhAga saLagAvI pratibaMdha pamADI sAce rAte vALI hatI. pachI priyadarzanAe bIjI sAdhvIo ane sAdhu ene pratibaMdha pamADI bhagavAnanA mArge vALyA hatA. mAtra ekalA jamAlI ja vizva rA. ahIyAM tidura ullAnamAM kezIkumAra zramaNa gaNudhare kudayaujajoNathI A velA zrI gautama gaNadhara sAthe paraspara saMvAda karI pAMca mahAvratarUpa bhagavAna mahAvIrano dharma savIkAryo hate. bhagavAna zrI mahAvIrasvAmie ahIM eka cAturmAsa karyuM hatuM ane Indra mahArAje bhagavAnane pUcha tapane utsava karyo hate. - jitazatru rAjA ane dhAraNAnA putra AcArya khadila ahIM ja utpanna thayA hatA. temane pAMca se ziSya sahita pAlake kuMbhakArakaDa nagaramAM ghANImAM pIlyA hatA. jitazatru rAjAnA putra bhadra dIkSA laIne pratimA ravIkArIne vihAra karatA A nagarImAM AvyA hatA. ahIM temane cera dhArI rAjapurUSee bhayaMkara upasarga karIne vidhyA hatA. munijI dhyAnamAM magna rahI sidhipada pAmyA hatA. brahmadatta cakravartI rAjagRhIthI ahIM AvyA hatA. ajitasena AcAryanA ziSya khuza kumAra potAnI mAtA sAdhvI AcArya, uvajajhAyanA nimitte bAra varasa sudhI dravyasAdhu rahyA pachI A nagarImAM ja nATyavidhimAM suMdara gAyana, suMdara vAjIMtra, suMdara gIta sAMbhaLI yuvarAja, sArthavAha, strI ane temanI sAthe pratibaMdha pAmyA. AvI rIte A nagarI aneka ratnamaya prasaMgonI nAcala bhUmi che. A pavitra bhUmi atyAre viccheda tIrtharUpa che. aSTApada tIrtha (adazya) caturazcaturo'STadaza dvau cApAcyAdidikSu jinabimbAna / yatrAvandatagaNabhRt sa jayatyaSTApada girIzaH // bharatakSetranI uttara dizAe A tIrtha AveluM che. hAlamAM A tIrtha adazya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTApada : 534 : [jaina tIrzanA che. devatAnI madada vagara ke labdhi vinA tyAM yAtrAe javAtuM nathI. tadbhavameM kSagAmI jIva peAtAnI labdhizakitathI tyAM jaI zake che. pahADa pharatI gagAnA pANInI mATI khAI che, je khIjA cakravartI sagararAjanA putroe aSTApada padmAHnI rakSA mATe manAvI che. pahADa uttara javAnAM eka eka yeAjananAM ATha pagathiyAM che. upara madhya bhAgamAM suMdara bhagya jitamadira che, prathama tIrthaMkara zrIRSabhadevajInA putra bharata cakravati e vatamAna ceAvIzInA ceAvIze tIkarAnA zarIra ane zarIranA raMga--AkAravALI mUrtie banAvIne sthApita karela che. A sthAne zrI RSabhadevajI bhagavAna, temanA gaNadharo ane ziSye nirvANapada pAmyA hatA. eka samaye 108 jIvA ahIthI mekSe padhAryAM che. bhagavAnanA agnidAhanA sthAne, gaNudharA ane munivarezanA agnidAhanA sthAne IMdramahArAje stUpa sthApyA hatA. bhagavAna RSabhadevajInA samayanuM A prAcIna tIsthAna che. bhagavAna zrI mahAvIrasvAminA mukhya ziSya zro gautama svAmi peAtAnI labdhithI sUryanAM kiraNAnu' avalaMbana laI ahI padhAryAM hatA ane 5darase tApaseAne pratiSedhI kSIrathI pAraNuM karAvyuM hatuM. A pahADa Aje adazya che chatAMye himAlayathI pazu uttare A sthAna Avelu che. ane tenI keTalIka nizAnIe himAlayanA UMcA zikhare janAra jaNAve che. aSTApadajInA nakazA aneka jaina maMdira ane tI sthAnAmAM Arasa upara, madira rUpe ke citrarUpe hAya ja che temaja aSTApadmAvatAra tIrtha paNa che. aSTApada ( prAcIna vana) dakSiNa bharatA kSetranA madhya bhAgamAM AvelI ane jyAM pAMca tIkarAnA janma thayA che evI ace dhyA nagarIthI uttara dizAmAM mAra ceAjana dUra jenuM khIju` nAma kailAsa che evA aSTApada nAmanA zreSTha parvata che. te ATha ceAjana UMcA che ane zudhdha sphaTikanI zilAovALA hAvAthI A duniyAmAM dhavaliMgira e nAmathI te prasidhdhine pAmyA che. AjakAla paNa ayedhyAnA sImADAnA UMcA jhaDA upara caDIne UbhA rahevAthI svaccha AkAza hAya tyAre tenAM sapheda zikharo dekhAya che. vaLI te meTAM sarovare ghaNAM vRkSa, jharaNAnAM pANI ane aneka jAtanAM pakSIethI yukta che. vAdaLAMneA samUha jenAthI bahu najIkamAM thaIne cAle che. " mAnasa " sarovara jenI pAse ja AveluM che. ane ayeAdhyAmAM rahenAra leke jenI najIkanI bhUmimAM aneka prakAranI kIDAe kare che te aSTApada paryaMtanA zikhara upara zrI RSabhadeva bhagavAna temanA bAhubalo vagere navANuM putre ema 108 eka ja samayamAM mAgha vadI ( gujaratI peza vadI ) terasane divase mekSe gayA che temaja bhagavAnanI sAthe keTalAka gaNadhara Adi daza hajAra munie paNu ahIM mekSe gayA che. teonAM zarIranA agnisarakAra mATe racelo bhagavAnanI, ikSvAku vaMzanA munie Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 535 : aSTApada nI ane anya munirAjono ema. z citAone sthAne devAe traNa stUpe (thUle) anAvyA ane tyAM bharata cakravatie si'haniSavA '' nAmanuM cAra dvAravALu ahu vizALa jinamaMdira khALyuM. ( A ThekANe A kalpamAM A maMdiranI racanAnu` bahu vistArathI varNana kareluM che) jenI aMdara cAvIsa tIrthaMkarAnI svarava varNa, lAMchana ane mAna pramANanI ei ane peAtAnI tathA peAtAnA navANuM bhAionA 99 maLIne kula eka se| (mU ta sahita ) stUpA bharatarAjAe karAvyA che. leAkeA te tIno AzAtanA na kare e hetuthI bharatarAjAe leADhAnA catramaya ceAkIdAro karAvyA ane daDharatnathI te aSTApadane kATanA kaDherAnI mAphaka eka ceAjananA ATha pagathiyAvALA karI nAMkhyA tyArathI tenuM aSTApada evu nAma pADyuM. kALakrame sagara cakravatInA jantu vagere sATha hajAra putroe A tIyanI rakSA karavA mATe aSTApadanI cAre tarapha cakravatInA daMDa ratnava UMDI khAi khedIne gaMgA nadIne pravAha vALI lAvIne temAM nAMkhyA. gagAnA pravAhathI AkhI khAI bharAI gaI tethI te to sAdhAraNa manuSyeAne mATe agamya-na jai zakAya tevu thayuM. phakata devA ane vidyAdharAne mATe jaM yAganuM sthAna banI gayuM te khAIne pANIthI bharI dIdhA pachI gagAnA pravAhe cAre tarapha phelAi najIkanA dezAne DubADavA lAgyuM, leAkeAnu` te duHkha maTADavA mATe sugara cakavInI AjJAthI tenA pautra bhagIrathe IDaranathI jamIna kheDhIne gagAnA te pravAhane kurudezamAM hastinApura tathA vidhyAcaLa ane kAzI dezanI dakSiNamAM thaine kaiAzaladeza ( ayeAdhyA) nI pazcimathI prayAga( alhAbAda )nI tathA magadhadezanI uttaramAM thaIne vacce Avato nadIone bheLavI pUrva samudramAM meLavI dIdhA. tyArathI je ThekANe gaMgA nadI samudrane maLI che te sthAna gagAsAgara tItha' tarIke prasidhdhine pAmyuM ane tyArathI jantunA nAmathI jAnhavI tathA bhagIrathanA nAmathI bhAgIrathI evAM ga'gAnadInA nAmeA paDyAM. A aSTApada paryaMta upara bharata cakravatI' Adi aneka kroDa munirAjo mAkSe gayA che ane bharata rAjAnA aneka va zajo dIkSA laine ahIMthI mAkSe athavA sarvArthasidhdha vimAnamAM gayA che. zrI mahAvIrasvAmI bhagavAne padAmAM jAhera karyuM hatu` ke je mANasa peAtAnI labdhithI aSTApada tIthanI yAtrA kare te e ja bhavamAM mekSe jAya, A vAta sAMbhaLIne labdhinA bhaMDAra zrI gautamasvAmIe (IndrabhUti nAmanA prathama gaNadhara) potAno labdhithI sUryanAM kiraNene Azraya laI aSTApada upara caDIne e tItha'nI yAtrA karI. yAtrA karyA pachI ma`diranI bahAra azAka vRkSanI nIce besIne dhama dezanA devA lAgyA. dezanA sAMbhaLatAM iMdranI jeTalI RddhivALA vaizramaNa ( kubera ) nAmanA pALa devanA manamAM utpanna thaela samruddhane dUra karavA mATe gautamasvAmIe puDarIka adhyayananI vyAkhyA karI te sAMbhaLIne tenA manane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTapada H 56 : [jaina tIryAnA samruddha dUra thavA sAthe te dhruva pratiSedha pAmyA. AyuSya pUrNa thavAthI devalokamAMthI cavIne kuberane jIva dhanagara ane sunaMdAnA putraNe utpanna thayA. tyAM bAlyA vathAmAM ja dIkSA laI teo svAmI daza pUrvadhArI thayA. aSTApada uparathI utaratAM gautamasvAmie kaur3inya, dinna, sevAli sa'jJAthI oLakhAtA 1503 tApaseAne pratiaiAdha pamADIne dIkSA ApI. zrI vIra bhagavAne kahelA puDarIka adhyayananuM ahI. adhyayana karavAthI dazapUrvI puDarIka munirAja dazamA delekamAM indranI sarakhI RdhdhivALA deva thayA. nala rAjAnI priyA damayaMtIe peAtAnA A! chellA bhavathI pUrvanA ceAthA bhavamAM aSTApada tIrtha upara jaI bhAvapUrvaka tapasyA karIne tyAM cAvIze bhagavAnane ratnajaDita seAnAnAM tilake caDAvyAM hatA. tethI te puNyanA prabhAvo tyAMthI marIne te dhUsarI ( rabAraNu ) yugalamiNI ane saudhama devaleAkamAM dhana ( kukhera ) bhaMDArInI devIpaNe utpanna thaI. devale-kanAM sukha segavIne pachI chellA bhavamAM damayatI thai. damaya`tInA bhavamAM tenA kapALamAM aMdhArAmAM pazu prakAza karanArUM duDhIpyamAna tilaka janmathI utpanna thayuM hatuM. vidyAdhara vAlI nAmanA RSi aSTapada upara kAusagga yAnamAM rahyA hatA te vakhate temane joine dazAva(rAvaNu)ne pahelAnu' vera yAda AvatAM atyaMta kredhI parvatane ja upADa!ne lavaNu samudramAM nAMkhI devAnA vicArathI jamIna khAdIne patanI nIce pesI eka hajAra vidyAonu` maraNuM karIne aSTApadane upADavA lAgye AvadhijJAnathI A vAta vAlI munirAjanA jANavAmAM AvatAM madira tIrthanI rakSA karavA mATe peAtAnA paganA aMgUThAthI parvatane dabAvyA tethI grIvanuM zarIra sa Mkucita thai gayu' ane meDhe leADI vamatA rADA pADIne bahAra nIkaLI AvyA. A vakhate jabarI rADa pADelI tethI tenu nAma rAvaNu paDayuM. rAvaNu, vAlI munirAjane khamAvIne peAtAne sthAte gayA. aSTApada paryaMta upara jinamadiramAM saMgIta karatAM daivayeAgathI vINAnA tAra tUTatA laMkApata rAvaNe peAtAnI bhujAmAMthI snAyu kADhI vINAmAM joDI daIne saMgIta cAlu rAkhyuM paNu saMgItanA tAnanA bhaga thavA na dIdhA te vakhate caityavaMdana karavA mATe AvelA dharaNendra rAvaNuno AvA prakAranI bhakti ane sAhasathI tuSTamAna thaIne amegha vajayA nAmano zakita tathA anekarUpakAriNI vidyA rAvaNane ApI. AvA aSTApada tIrthanI jeA yAtrA-sevA-bhakita kare che tee kharekhara puNyavaMta ane bhAgyazALI che. * mA aSTApadakalpa zrImAna jinaprabhasUrijIe vi, sa. 1387 nA bhAdaravA mAsanI dazamIne divase zrI hammIra mahammadanA rAjyakALamAM zrI caiginIpuramAM rahIne ramI pUNa karyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] ': 537 : bhadilapura bhakilapura ahIM kazItalanAtha prabhunAM cAra (cyavana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna) kalyANaka thayAM che. antima tIrthapati zrI mahAvIra deve ahIM cAturmAsa karyuM che. mahAsatI parama AhApAsikA-zrAvikA sulasAne aMkhaDadvArA bhagavAna mahAvIre saMdeza-dharmalAbha mokalyo hato. AvI rIte A sthAna atyaMta prAcIna ane punita che, kiMtu adhunA A sthAnane bhakilapura tarIke keI oLakhatuM nathI. kALacakranA sapATAmAMthI keNa bacyuM che ke A nagarI paNa bace? ame bhakilapura javA jaMgalanA TUMkA raste cAlyA, paraMtu adhavacce bhayaMkara araNyamAM ame bhUlA paDyA. mAtra ame traNa jaNa hatA. koI mANasa paNa na maLe. raste janAra ke AvanAra paNa keI na maLe. je sthAne ame 8-9 vAge pahoMcavAnI dhAraNa rAkhatA tyAM jaMgalamAM 11 vAgyA, garamI kahe mAruM kAma. tarasa lAgelI. bhAgyajoge thoDuM pAchA vaLyA tyAM dUrathI eka khetaramAM AdamI dekhAtAM tyAM gayA. bahu muzkelIthI raste maLe. eka vAge ATha daza jhuMpaDAvAluM gAma AvyuM, jene atyAre haTavarIyAM kahe che. gAmamAM ATha daza jhuMpaDAM e ja makAna ke dharmazALA hatAM. utaravA mATe kayAMya sthAna na hatuM. tyAM eka polIsa cokI dekhI, paNa vicAryuM-cAlo, pahADa pAse kayAMka dharmazALA haze. be mAIla cAlI tyAM gayA, te mAtra vaDanAM jhADa dharmazALArUpe hatAM, dharmazALA te khaMDiyerarUpe UbhI hatI. jhADa nIce rAta keI rahetuM nahiM. jaMgalane mAmale, Dara jevuM kharuM. ame thAkayA pAkyA besavAna-vizrAMti levAne vicAra karyo paraMtu tyAM te pahADa uparathI mANaso lehIthI kharaDAyelAM, ane jemAMthI lehInAM TIpAM jamIna upara paDyAM karatAM hatAM evAM bakarAnA kapAelA dhaDane laIne AvI pahoMcyA. amane prathama te bahu ja Azcarya thayuM. paNa Aje phAgaNa suda 7 ne maMgaLavAra hate. devIne bali caDhe che tene divasa hate. ame thoDo upadeza Apa zarU karyo paNa tyAM amAruM kAMI na cAlyuM, atte ame UThI punaH gAmamAM AvI polIsa cekImAM utAre karyo. bIje divasa pahADa upara caDhyA, caDhAva kaThINa ane muzkelIbharyo che. pahADa bahu UMce nathI paNa vacamAM raste ja bahu kharAba che. jema tema karI upara pahoMcyA. * zItalanAtha-bhadilapura nagaramAM Apane janma thayo hato. pitAnuM nAma dahAtharAjA ane mAtAnuM nAma naMdArANuM hatuM. pitAnA zarIre dAharajavara thayo hato te bhagavaMta garbhamAM AvyA pachI rAjAnA zarIranI upara rASTrae hAtha pheravyAthI rAjAne zItalatA thaI. gabhano A mahimA jANuM putranuM nAma zItaLanAtha rAkhyuM. temanuM, nevuM dhanuSya pramANa zarIra ane eka lAkha pUrvanuM AyuSya hatuM. suvarNa varNa ane zrIvatsanuM lAMchana hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhajilapura : 538 : [ jaina tIna tyAM sAme ja eka jhADanA thaDamAM jinavarejanI khaMDita mati joI. tyAM sAme eka mAtA-devInuM maMdira che, jyAM bakarAM ane pADAne bali devAya che. maMdiranI bahAra cagAna che jyAM jhADanA thaDamAM rahela jinezvaranI mUrti daSTipathamAM dekhAya che. tyAM ja vadhu thAya che. ahiMsAnA avatAra, karuNAnA sAgara sAme nirdoSa pazuone bali devAya e paNa avadhi ja lekhAya! te divase Avela bakarAMne ame temanA mAlikone ane paMDAone samajAvI chavitadAna ApyuM. nava bakarAM jIvatAM ghera gayAM. paMDAone ghaNuM samajAvyuM ke A jenenuM sthAna che. ahIM hiMsA na thAya paNa temaNe kahyuM ke AnA upara amArA so gharanI rojI che tenuM kema ? A devI paNa jaina zAsanadevI ja che. je ahIM punaH jIrNoddhAra thAya te paMDAo mAne tema che. tyAMthI AgaLa theDe dUra eka moTuM vizAla sarovara che, jemAM lAla kamala thAya che. taLAvamAM vacce jinezvaranI pAdukAvALa mATe para che. pAvApurInA jalamaMdiranuM anukaraNa che, paraMtu jenenA AvAgamananA abhAve te kAya pUruM nathI thayuM, tyAMthI upara bIjI pahADI upara gayA tyAM khaMDita jinamaMdira ane mUti je I. tyAMthI AgaLa jatAM pahADamAM karelI daza tAara jinamationAM darzana karyA. AkhA pahADamAM A sthAna zuddha ane pavitra che. keI raDyAkhaDyo yAtrI Ave che. mUtio nAnI paNa suMdara che. A sthAnathI paNa thaDe dUra AkAzavANInuM sthAna che. AkhA pahADamAM UMcAmAM UMcuM sthAna A ja che. jANe AkAza sAthe vAta karatuM hoya tevuM dekhAya che. upara caDhavAmAM jAnane nukazAna thAya tevuM che. sAhasa karI bhakita ane premathI prerAI ame upara caDhayA, zAsanadevanI kRpAthI vadhe te na AvyuM paratu utaratAM te yAda karI gayA. sIdhuM nIce utaravAnuM, lapase te khINamAM ja paDe, upara jinezvaranI pAdukA che. ahIM prabhue upadeza Apela te sthAnane UMcAmAM UMcuM gaNI le ke tene AkAzavANI kahe che. tyAMthI nIce utarI traNa pahADI vaTAvI sAmenI pahADI tarapha gayA. jyAM eka guphAmAM navaphaNAvALI zrI pArzvanAtha prabhunI mUti che. ajJAna leke tene bhairavajI kahI siMdurathI pUje che, nALIera caDhAve che. ahIM hiMsA nathI karatA, mUrti bahu ja camatkArI mAne che, mUti bahu suMdara, prabhAvazAlI, tejasvI, bhavya ane manohara che. hRdaya upara zrIvatsa che. nIce be bAju siMha, vacamAM dharmacakra ( AvI mUtao mathurAnA kaMkAlI TIlAmAMthI ghaNI nIkaLI che je atyAre lakhanau ane mathurAnA myujhIyamamAM che. kuzAnakAlIna kahevAya che) tenA upara nAgarAja(sarpa)nuM suMdara Asana banAvyuM che. zilpakAre pitAnI saMpUrNa kalAne upayoga karI Asana banAvyuM che, ane te evI kuzalatAthI ke laMchana paNa jaNAya ane Asana paNa na bane. - dara varSe hajAro yAtrio ahIM AvI yathAzakti bhaktithI prabhu caraNa dhana dhare che, nivedya caDhAve che ane siMdurathI pUje che. tyAMya De dUra nAnI guphAmAM eka nAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] * 53 : balipura jinamUti che, khaDita che. leAkeAe ajJAnatAthI siMduranA thazeDA karI AkRti magADI nAMkhI che. tyAMthI punaH e ja dhruvInA raktaraMjita maMdira pAse AvyA. paDhAone upadeza te sArI rIte ApyA hatA. kahyu` ke A jaina zAsanadevI che, tenI sAme A pApa lIlA na hAya parantu rasanendriyanA gulAma bhUdevAe jyAM peAtAnA svArtha khAtara ja A pAkhaMDa calALyu che tyAM upadeza paNa keTalI ghaDI TakavAne hatA? vaLatAM amane ahIM ja maLelA eka sIpAie pratyu` ke ahIM ghaNI mana mUrti hatI paNa A paMDAoe ghaNI tADIphADI nAkhI che ane je bAkInI che te paNa jo temanuM cAle te te paNa na rAkhe paraMtu keTalIka pahADamAM kAtarelI che ane je chUTaka che tyAM camatkAra che. Avaka paNa Ave che. eTale A thADI mUrtie rAkhI che. A TavarIyA gAma ane pahADa kalakattAnA suprAsaddha dAnavIra bAbu rAyaThThIdAsa mukIme kharIddI lIdhela che, eTale zvetAmbara jaina tIrtha che. AmAM zvetAMbara jaina saMghe khuzI thavA jevu che paraMtu A vastu tInA uSkAra karavAnI parama AvazyakatA che. navIna tIrthaM karatAM prAcIna tIrthaMnA chIdvAramAM ghaNu la che. temAMya A tA tIrthaMkara prabhunI kalyANaka bhUmi che; A tIrthanA vizeSa itihAsa jaina jyeAtinA prathama varSanA aMkamAM meM ApyA che eTale ahI' la'bANu nathI karyuM, A x bhaaipura tIthaeNbhUminI kSetrarasanA jarUra* jainoe karavI joie, sthAna zrAnTa TaeNnka roDa uparathI kAzI AvatAM zeravATIthI cha phrAsa dUra che ane zikharajIthI AvatAM DAbhIgAmathI cha kAsa dUra che. gRhasthA mATe kAzIthI zikharajI yA te kalakattA jatAM gayAjI sTezana vacamAM Ave che. tyAMthI sIdhe raste haeNnTagaja yA te zeraghATI meTare jAya che. ane tyAMthI saddhipuranA rastA maLI jAya che. pahADanI nIce 'lA gAma pazu che. eTale prAcIna nagarI te mAjI hoya tema saMbhave che. tyAMthI pahADanA caDhAva paNa hele che. x mA sthAnathI 5-6 dAsa dUra banArasa taraph jatAM dhaTarAIna nAmanuM gAma che tyAM gAma bahAra nAnI ghaNI pahADIo che, jemAM bhAgaLanA vakhatamAM jaina madirA ane mUrtio puSkaLa hatAM. temAMthI atyAre jene dattanAM pagadyAM kahe che te sthAna pUrve jaina maMdira hatu ane pAdukA paNa tItha"kara bhagavAnanI ja che. A sivAya eka bIjI pahADI upara sUryanu madira che te paNa pahelAM jaina maMdira hatu. gaeNma dekhAya che. ahIM pahelAM paNI jaina hatI ema ahIMnA rAjapute kahe che. dhaTarAinamAM e maheAA che. ekamAM rAjaputA rahe che ane khIjAmAM brAhmaNeA rahe che. A brAhmaNeAe jainonI dhaNI mUrti tADIphADI nAkhI che ema sabhaLAya che. A sthAna paheAM bhadghapuranI sAthe ja hatu eTale te paNa eka tInA sthAna tarIke che, mUrti ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithilA : 540 : [ jaina tIrthAMnA tyAMthI mAtra doDha mAilanA ja caDhAva che. bezaka sthAna khUzuAmAM che parantu jarUra A tIrthabhUminI pazu phrasanA karavI joie. 50 2 50 3 50 4 AjathI 300 varSa pUrve Avela vidvAna jaina sAdhu 5. ma saubhAgyavijayajIe A sthAnaneA tathA gayAjI vagerene paricaya A pramANe ApyA che. paTaNAthI dakSiNa dizi jANajore, mAraga meATA kAsa paMcAsare; bhadilapura bhAkhe che. zAstramAM re, hivaSNuAM nAma dutArA jAsare. 50 1 mAramAMhi mithyAtvItaNI bhaguMjI, rAjadhANI che. gayA mAmare atapItara avagatiyA je have, piDa bhare bhAlA tasa nAmare. phalgu nAma nadInI retamAMre, ese mastaka mu'DitamUDha re; Izu mAMNe dazaratha nIkaLyeA re, sItA ghe valupiMDa gUDhare. zrI jinapratimA cAre' cApasyure, mATA tijI mithyAtvI gAMmare; ghaNuM rahyAM mithyAtvIne thAnake re, na rahe. jainInAM mana ThAmare. tihAMthI Adha gayA krAsa traNa here, pratimA kheAdhataNA nahi pArare jinamudrAthI viparIta jANajore, kaMTha janArdanA AkArare. 50 5 tihAMthI seAle. kAsa jANajore, bhaaipura che tArA prasidhdha re; viSama mAraga che vanakhaDe karIre, sAthe paMtha khAu liSThura, 50 6 AvyA adghipura ulaTa dharIre, giri caDhiyA dina pUje bhAyare, rAjAnA Adeza lei karIOM, pharasyA pArasanAthanA pAyare. 50 7 saptaThThAmaNI mUratI pAsanI re, eka guphAmAM ekala mallare, nipaTa sareAvara kamala phUleM bharyAre, nimala pANI tAsa avalare. pUchane te girithI utarIre, AvyA. gAma natAre. jethare: janama thayeA zItala jinarAyane re, cAra kalyANuka huA ethare. sulasAne 'sa Mdeze| meklere, RSNu bhaphlipura zrI mahAvIrare; dha snehI abaDane mukhere, puDucADI prazaMse dhIra re. kAnhasaheAdara Izu nagarI vadhyAre, caDhelA che gAma sahinAMNure; sadghipura pUchyA jANe nahI re, nAma itArA tAya te jANure 50 11, tihAMthI gAma punAyA* AviyA re, pagalAM vIra jiSNuMdanA jANure, kAnathakI khIlA tiLu thAnakere, kAyA kyAsI karitAMNure. 50 12 50 8 50 9 50 10 mithilA mithilA videha dezanI prAcIna rAjadhAnI hatI. ahIM 19mA tIrthaMkara zrI A sthAna atyAre karyA Avyu tenA patto nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : 41 : mithilA mallinAthajI ane 21mA tIrthaMkara zrI minAthajIx bhagavAnanAM, cyavana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna A cAra cAra kalyANaka thayAM hatAM. kula 8 kalyANakanI bhUmi che. mahAsatI sItA janakarAjAne tyAM A nagarImAM ja janmyAM hatAM. zrI yugamAThuM ane mayaNarekhAnA putra zrI namirAjane utpanna thayelA bhayaMkara vyAdhimAM zAMtine mATe caMdana ghasatI rANIonA kakavani sAMbhaLI ahIM ja vairAgya utpanna thaye hatA. devatAoe ane saudharmendre punaH puna: temanA vairAgyanI kaseATI karI pazu mirAja dRDha rahyA ane rAjaSi pada ujALyu. hetu', bhagavAna zrI mahAvIraravAmIe ahIM cha cAturmAMsa karyAM hatAM. AThamA gaNu. dhara apita paNa ahIMnA ja hatA. bhagavAn zrI mahAvIrasvAmI pachI 220 varSa ceAthe| nindva+ thaye te paNa A mithilAnA ja hatA. A pradeza ghaNuMA ja rasALa che. saMskRtabhASAnuM kendrasthAna che. maithilI paDitA Aja paNa prasiddha che. ahIM pahelAM zrI mallinAthajI ane zrI naminAthajInAM madirA hatAM. Aje te sthAna vidyamAna che. tyAMthI caraNapAdukA bhAgalapuranA ma MdirajImAM padharAvavAmAM AvI che. Aje khaDiyera jamIna jaineAnI tyAM (mithilAmAM ) vidyamAna che. ahIM jainonI vastI nathI. kAI tIrthaMbhakata zAsanapremI kalyANaka bhUminA jIdhiAra karAvI kaIMka smRticinha (stUpa yA te pAdukA) banAvarAve tenI jarUra che. vividha tIrthaMkalpakAra, mithilA tIrthaMkalpamAM je vizeSatA jaNAve che, te A pramANe che-- * zrImallinAtha prabhune janma mithilA nagarImAM thayA hatA. temanA pitA bha rAjA ane mAtA prabhAvatI rANI hatAM. bhagava'ta gabhaeN AvyA pachI mAtAAte eka rAtrIe chae RtunA phUlanI zakhAmAM ja suvAnA dehalA upajyA. devatAe te pUryAM. evA matA prabhAva jANI prabhunuM nAma zrImallinAtha ApyuM. temanuM zarIramAna 25 dhanuSya, AyuSya paMcAvana hajAra varSanuM jAvuM. nIla varNa tathA kuMbhanuM lakhita hatu, x zrI naminAtha prabhune janma mithilA nagarImAM thayA hatA. temanA pitA vijayarAjA ane mAtA vaprArANI hatA. bhagava`ta gabhe` AvyA pachI sImAyA rAjA bhagavatanA pitAnA zatru hatA te caDhI AvyA. gAmanA killAne cApAsa lazkarathI vIMTI lIdhuM. rAjAne ghaNI khIka lAgI paNa rANIe killA upara caDhI zatruone vAMkI najare joyA. rANInu teja zatrurAjAmaiyA na khamAyu, tethI sava AvI prabhuzrInI mAtAne namaskAra karI kahevA lAgyA DaeN--amArA upara saumya daSTae jI-A, rANIe temanA upara saumya dRSTithI joI mAthe hAtha mUkaye, sarva rAjA rANIte page lAgI AjJA mAgI potapeAtAne nagare gayA. eve prabhAva jANI prabhunuM nAma zrInamitAya dIdhu. temanu zarImAna paoNra dhanuSya, daza hajAra varSoMnuM AyuSya tathA suvaNuM vadhu ane lAMchana nIla-maLanuM jANavuM. + Aya mArgArisarijInA ziSya kauDinya getravAlA zro akSamitra jemaNe - sAmu cchedika ' mata (.zUnyavAda ) mithilAmAM lakSmIhara-lakSmIdhara-caityamAM sthApyA hatA. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithilA : 5ra : [ jena tIrthanA zAAtamAM videha dezanuM varNana che. ane vartamAna kALamAM videha dezane tIrahuta deza kahe che. videha dezanI mahatA varNavatA teo lakhe che ke "ghas v6 bAyo iba talAva naio a madurAdagA pAgabajaNA vi sakapabhAsavIsArayA, praNegasasthapasaravAha niuNAya jnnaa| tattha riddhisthamia samadA mihilA nAma mayarI itthA saMpayaM 'jagaha'tti pasadA iyAe nAre jaNaya mahArAbassa. bhAuNe kaNayassa napAsaTTANaM kaNaipura vttttii|" gandhakAranA samayamAM mithilAne jagati kahetA haze ema lAge che ane mithilAnI pAsamAM janaka rAjAnA bhAI kanaka rAjAnuM kaNakapura nAme nagara hatuM, bhagavAna mahAvIrasvAmI ahIM bANagaMgA ane gaMDaI nadI utarIne sAme pAra gayA hatA. temanA caraNukamalathI punita thaelI e bane nadIo ahIM maLe che. vartamAnamAM rAma ane sItAnA lagnakuMDa vidyamAna che jene lake sAkalakuMDa kahe che ane pAtAlaliga vagere vagere aneka laukika tIrtho vidyamAna che. vartamAnamAM zrI mahilanAthanA cityamAM vaireTyA devI ane kubera yakSa tathA zrI naminAtha bhagavAnanA maMdiramAM gaMdhArI devI ane bhIuDI yakSa bhaktajanenA vidane dUra kare che athAta "pranthakAranA samaya sudhI A bane jaina maMdiro vidyamAna hatA. paM. vijayasAgarajI pitAnI sametazikharatIrthamAlAmAM mithilA mATe A pramANe lakhe che - hAjI pura uttara dizi Thesa vADA cAlIza he; vI mahimA mahalI namizarUM janamyA deya jagadIsa he. vI12 prabhu paga Agi leTiMga lIdhAM sidhasiM kAma he; le kahie sulakhkhaNa sItA pIhara ThAma che. va. 13 vaLI 5. saubhAgyavijayajI paNa pitAnI tIrthamALAmAM mithilA mATe jaNAve che ke paTaNAthI uttara dize ci0 kesa paMcAsa che ThAma. jI. prathama guNaThANI kahe ci0 sItAmaDhI IsyuM nAma, mahilA nAme paragaNe ci. kahII daphataramAMhi; paNa mahilA chaNa nAmane ci0 gAma vase keI nAMhI. te sItAmaDhI viSe ci0 pagalAM jinavara deya; mahilanAtha ogaNIsamA ci. ekavIsamA nami hoya. jI24 tihAMthI cauda kese bhalI ci. janakapurI kahevAya; jI sItA pIhara paragaDe ci0 dhanuSa paDaye tire kAya; jI 25 AvI mahAna prAcIna mithilA nagarImAM Aje jainonuM eka khAlI sthAna mAtra ja vidyamAna che 6 8 8 8 8 8 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 543 : kauzAMbI kauzAMbI A nagarI ghaNI ja prAcIna che. chaThThA tIrthakara bhagavAna zrIpabhujInAM yavana, janma, dIkSA ane kevalajJAna A cAra kalyANaka ahIM thayAM che. kauzAMbImAM Aje eka paNa zrAvakanuM ghara nathI ke jinamaMdira nathI. atyAre te mAtra bhUmikarasanAkSetrapazana karavAnuM sthAna che. vastradezanI rAjadhAnInuM mukhya zahera kauzAMbI hatuM. Aja te nAnA gAmaDArUpe che. zrI samavAyAMga sUtra, bI Avazyaka niryukti, triSaSThi zalAkA puruSacaritra, pravacanasAre ddhAra, lekaprakAza, vividhatIrthakalpa ane tIrthamALA vagere aneka graMthamAM A nagarIne ulekha maLe che. zrInavapakArAdhaka sIpAla rAjAnI kathAmAM dhavalazeThanuM nAma Ave che te dhavalazeTha paNa ahIMnA ja hatA. bhagavAna zrI mahAvIradevane dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI je abhigraha hatA te abhigraha cha mahinAmAM pAMca divasa che caMdanabAlAe ahIM ja pUrNa karyo hate. ujajainInA caMDapradyote kauzAMbAnA rAjA zatAnika upara caDhAI karI zatAnIka nI rANuM mRgAvatIne potAnA aMtaHpuramAM laI javAnI IcchA rAkhI hatI. yuddhamAM zatAkanA mRtyu pachI bahuja kuzalatAthI mRgAvatIe kauzAMbInuM rakSaNa karyuM. bAda zrIbhagavAna mahAvIradeva padhAryA ane mRgAvatIe potAnA putrane rAjya ApI bhagavAna pAse dIkSA laI jIvana ujavaLa banAvyuM. bAda zatAnIkanA putra udayane ujajainamAMthI caMDapradyotanI putrI vAsavadattAnuM apaharaNa karyuM hatuM ane temAM caMDapradyotane hAra maLI hatI. mRgAvatI ane caMdanabAlAne ahIM ja kevalajJAna pragaTayuM hatuM, bhagavAna zrI mahAvIrasvAmi ahIM padhAryA hatA ane e samavasaraNuM rahyuM hatuM. bhagavAna upadeza ApatA hatA te vakhate sUrya ane caMdra mUlavimAna thI ahI prabhunAM darzana mATe AvyA hatA. magadhasamrATa zreNika pratibodhaka, samyakatvadAtA guru munirAjazrI anAthI muni ahIMnA ja rahevAsI hatA. padmaprabhusvAmIne kauzAMbI nagarImAM janma thayo hato, temanA pitA zrIdhara rAja ane susImA rANI mAtA hatAM. bhagavaMta garbhe AvyA pachI mAta ne kamalanI zayAmAM suvAne hala upa (je devatAo pUrNa karyo, tethI ane bhagavaMtanuM zarIra padya (kamala) sarakhuM rakta vahyuM hatuM tethI padmaprabha nAma dIdhuM. temanuM aDhIye dhanuSya pramANa zarIra ane trIsa lAkha pUrvanuM AyuSya hatuM. lAMchana padmanuM hatuM tathA rakta varNa hatA. vatsadezamAM kauzAMbI nagarI che. ahIMnA zatAnIka rAjAnI mRgAvatI rANInA kahevAthI tenA anurAgI ujajayanapati caMDavoke, kauzAMbI nagarI pharate suMdara kile karAvyuM hatuM je adyAvadhi vidyamAna che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauzAMbI 544 : [ jaina tIrthone Avazyaka sUtramAM lakhyuM che ke-kauzAMbI yamunA kAMThe che. A nagarIne gaDha caMDapradyote baMdhAvarAvyuM hatuM. triSaSThi zalAkA purUSacaritramAM ujajenIthI so koza dUra kauzAMbI hovAnuM lakhyuM che. vikramanI caudamI zatAbdImAM thayela jinaprabhasUrijIe lakhyuM che kezatAnIka rAjAnA putra mahArAjA udAyana ahIM thaI gayA, jeo saMgItamAM apUrva kuzalatA dharAvatA hatA. mRgAvatI rANIe prabhu zrI mahAvIra devanA upadezathI pratibaMdha pAmI ahIM bhAgavatI dIkSA lIdhI hatI. bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe A bhUmine ghaNIvAra pitAnA vihArathI pavitra karI che. eka vAra temane sUrya ane caMdra mUla vimAnathI vaMdanA karavA AvyA hatA. A vakhate samavasaraNamAM sAdhvI mRgAvatI besI rahyAM. sUryacaMdra pitAnA sthAne gayA pachI mRgAvatI sAdhI upAzraye gayAM; parantu moDuM thavAthI temanAM gurUNIjI caMdanabAlAe Thapako Ape. A mATe pazcAttApa karatAM temane kevalajJAna prApta thayuM. bAda caMdanabAlAnA saMthArA pAsethI jatA kALA nAgane jJAnathI joi caMdana bAlAno hAtha saMthArA bahAra hatuM te upADI saMthArAmAM mUkyA. AthI caMdanabAlA jAgI gayA ane pitAne hAtha upADavAnuM kAraNa pUchyuM. mRgAvatIe sAcI hakIkata jaNAvI, caMdanabAlAe paDyuM-te kema jANyuM?mRgAvatIe kahyuM-jJAnathI. gurUjIe pUchayuM-pratipAti ke apratipAti? mRgAvatI-apratipAti. A sAMbhaLI AryA caMdanabAlAne Azcarya thayuM. meM kevalInI AzAtanA karI? Ama pazcAttApa karatAM temane paNa kevalajJAna thayuM. aMte sarva karmone kSaya karI male padhAryA. bhagavAna zrI mahAvIra deve chadmasthapaNAmAM ahIM padhArI poSa vadi ekame mahAkaThina abhiDa dhAraNa karyo hato ane cha mahinAmAM pAMca divasa bAkI hatA tyAre mahAsatI caMdanabAlAnA hAthathI pAraNuM thayuM hatuM. A AkhAye bhavya prasaMga A nagarImAM ja banyA che. prabhunA pAraNA prasaMge pAMca divya pragaTa thayA temAM je ThekANe vasudhArAnI vRSTi thaI tyAM vasudhAra gAma vasyuM. prabhunuM pAraNuM jeThA zudi 10 me thayuM che tyArathI jeTha suda 10 me tIrthayAtrA, tIrthanAna-dAnapuNyanI vagere pravRtti cAlu thaI. chaThA padmaprabhujInAM cyavana, janma, dIkSA, kevala, A cAra kalyANaka ahIM thayA che. vividha tirthaMkalapakAranA samaye nIcenA sthAne vidyamAna che. ahIM yamunA nadInA kinAre ke saMbanA vakSe vipula pramANamAM temaja bagIcA udyAna ghaNAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] ::545 ahIMnA bhavya jinamaMdiranI manohara jinamUtio bahu ja AkarSaka ane darzanIya che. padmaprabhujInA maMdiramAM zrI vIra paramAtmAne pAraNuM karAvatI caMdanabAlAnI mUti bahu ja suMdara che. A maMdiramAM eka zAMta prakRtivALe siMha AvIne darzana karI jAya che. sAthe pite lakhe che ke ahIMnA padmaprabhunA vizAla maMdiramAM bhagavAna zrI mahAvIra devane caMdanabAlAe bAkulA laherAvyAnA prasaMganI mUti alAvadhi vidyamAna che, ahIM eka zAMta AkRtine dhAraNa karanAra siMha haMmezAM AvIne prabhune bhAvapUrvaka name che. caMDapradyote badhAvela kile khaMDiyera hAlatamAM dekhAya che. ahIMnA vizAla jinamaMdiromAM rahelI divya pratimAo bhAvikone apUrva AhlAda upajAve che. pite yAtrA karavA gayA hatA ane kauzAMbI tathA kille yamunAnI najIkamAM ja che. soLamI zatAbdimAM pUrvadezamAM yAtrAe Avela kavi haMsasamajI lakhe che ke "caMderI nayarIthakI so kesa kesaMbI jamunA taTi je vasaI nayara mana rahiuM vilaMbI zrI paumaraha janamabhUmi dekhI harakhA jaI causa biMbarUM pUjana karI bhAvanA bhAvI jaI. | 2 | carama jiNesara pAraNuM ehUuM jINu ThAmi caMdanabAla karAvivuM e puhatI sivagAma arthata kavirAjanA samaye kauzAMbImAM 64 jinamUrtio hatI. A sivAya paM. zrI jayavijayajI lakhe che ke-"kauzAMbImAM be jinAlaya, padmaprabhunA janmasthAne pAdukA, bakulAvihAra ane dhajA zAlibhadra sarovara che. jinabhavana deya dIpatAM biMba tihAM dasa gyAra soI Sa saMdhyAyaI bhatAM paMca kosa kasabI palAI zrI jinaghara deya ati bhalAM biMba tera ghaNuM puNa mIlaI padmaprabhajina pAdukAe kIjaI tasa praNAma, zAlibhadra dhannAtaNuu juu sarovara abhirAma. caMdanabAlA bAkulAe vIra jiNesara dIdha; bAkulavihAra tihAM hukla nira. raNamala leka prasiddha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauzAMbI : 546 H [jaina tIrthane paM. vijayasAgaraja paNa lakhe che ke be jinamaMdira ane kile atyAre vivamAna che. jinahara de Iha vaMtija khamaNAvasahI khijamatI kIjai paM. saubhAgyavijayajI lakhe che ke ame AgrAthI nIkaLyA pachI nadI pAra tapAgacachIyanI pivAlamAM rahyA. tyAMthI pIrAbAda ane tyAMthI dakSiNamAM 1 kesa dUra caMdanavADImAM phaTika rananI caMdraprabhu jinanI pratimA vAMdI punaH pIrAbAda AvyA. tyAMthI cha kesa sapharAbAda thai anukrame keraTA, kaDA, mANekapura, dhArAnagara thaI sahijAdapura AvyA. ahIM prathama pilALa hatI paNa koI kumatie lAMca laI tenI masIda karAvI. sAhijAdApurathI 3 gAu mau gAma che. ahIM purANAM be jinAlaya che. mRgAvatInI kevalajJAna bhUmi che. tyAMthI 9 kesa kauzAMbI che. ahIM eka ja jinAlaya che. aneka pratimAo che, jene ullekha nIcenA padyamAM ApuM chuM. sAhijAdapurathI sujI dakSaNa dizi sukhakAra, mahuA gAma vakhANIjI viNa keza udAra re, prANI vANI zrIjina sAra paMhacADe bhavapAra re, jinavara hoya junA hatAcha hive te ThAma kahevAya. mRgAvati kevala lojha vaLI suraNuM namAya re, caMdanabAlA paNa lahejI niramala kevalanANa; tihAMthI nava kese hajI nayarI kusaMbI gaNu re, jamanA taTa upara vasaIjI janamapurI jinarAja. padmaprabhu tihAM avataryA che tiNuM saMbI kahe Aja re, charaNa che jinadeha cha pratimA sura sAja; caMdanabAlA paNi Iha jI bAkula dIdhA chAja re, vRSTi bAra kaDaha taNuM ja sevana kare re jANa. RSi anAthI aDe jI INa kezaMkhI vakhANuM re dA | (saubhAgyavijayaviracita tIrthamAlA pR. 75) AmAM maugAmamAM jinamaMdire vagere lakhyuM che. mRgAvatI ane caMdanabAlAnI kevalajJAnabhUmi paNa maugAma jaNAvyuM che. vAstavika rIte te kauzAomAM ja joIe. uparanAM badhAM pramANathI A pramANe nirNaya thAya che ke--kAcIna kauzAmbI nagarI, bharavAnI sTezanathI dakSiNamAM 20 mAIla dUra yamunAnadIne kAMThe kesamainAma ane kAyama-khIrAja e bhAgamAM vibhA thayela kesa gAma che. najIkamAM ja pAsAmAM dile che ane tenI najIkamAM vasanAnI paNa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 57 : purImatAla IlAhAbAdathI pazcimamAM 35 mAIla che. I. R. mena lAInamAM ra3 mAIla para bharavArI (Bharwari) sTezana che tyAMthI dakSiNamAM 20 mAIla dUra yamunA Kosam Inam-kesama InAma tathA Kosam Koiraj-kosama khIrAja gAma che. tenI pAse jaMgalamAM parvata para padmaprabhujInAM 4 kalyANakanuM tIrtha che. - zatapathabrAhmaNa tathA rAmAyaNamAM paNa kauzAMbInI carcA Ave che. prasiddha vaiyAkaraNa vararUci-kAtyAyananI janmabhUmi A nagara che. ratnAvalI nATakano pahele khela kauzAMbI-vasapaTTanamAM ja bhajavAya hate. A nagaramAM avAvadhi varasAdanA divasomAM mATI devAI javAthI prAcIna sikAo ane prAcIna cIje nIkaLe che. purImatAla(prayAga) jenuM prasiddhanAma alhAbAda-IlAhAbAda che ane prAcIna graMthomAM jenuM nAma purImatAla nagara jovAya che. ahIM zrItrASabhadevajI prabhune kevalajJAna thayuM che. ahIM killAmAM jina maMdira hatuM. tyAM keTalIka khaMDita mUrtio che. paM. haMsasaume ahIM akSaya vaTanI nIce jinezvaranAM pagalAMnI yAtrA karyAnuM lakhyuM che. "tivikAraNa prayAga nAma e kaprasiddha pAyakamala pUjA karI mAnavakula lIsTa. gaMgA jamunA sarasati triveNI saMgama. veNImAdhava lekanaI tIratha chaI jaMgama. kavi vijayasAgarajI prayAga mATe nIce pramANe lakhe chevIsa kesa pirAga tihAMthI sIdhe aNikAputra kahAMjI pragaTayo tIrtha tihAMthI tao, jihAM bahule mithyAta leka makarI nAhiM kazura pravAhi pAMtaryA e gaMgA yamunA saMgi aMga pakhAlIe, aMtaraMgamAla navi laIe. * bhagavAna zrI RSabhadevajIne purImatAla hAla jene prayAga kahe che tyAM kevalajJAna thayuM che tene pATha kalpasUtramAM A pramANe maLe che. upabheNa arahA kosalie egaM vAsasahasva nicca vosaTTakAe ciyattadehe jAba appANaM bhAvamANassa erga vAyasahastraM viikkataM, tao je je se he maMtANaM catatve mAre sattame pakakhe, pharaguNabahule tasmaNaM phagguNabahulassa ikArasIpakkheNaM pumaNahakAlasamaya si purimatAlanayarassa bahiyA sagaDamuhali ujjANaM si naggohabarapAyava ahe aTThamaNa bhaMteNa bhA. gaeNaM prAsAdAhiM nakaravatteNaM jogamuvAgaeNaM jhANaM . taribhAe bamANassa bhaNate AvamANe vAsamAne vihAra (kalpasara mUla bAse satra 5, 6, paM. mahatalAla prathita.). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAga [ jena tIrthone appaya vaDanaI haThi jinapAraNu ThA ma bhU hiraI bhagavata pAdukAe paraMtu A pAdukA rAya kalyANe utthApI hatI te saMbaMdhI nIce pramANe lakhe che saMvata sele DayAla lADa mithya tIa rAya kalyANa kubuddhi e e tiSThi kIo anyAya zivaliMga thApIa uthApI jinapAdukAe athaoNt 1648 pachI rAya kalyANe jinapAdukA uthApI ane zivaliMga thApyAM. paM. vijayajI lakhe che ke rAya kalyANa mithyAmatIe kIdhau teNaI anyAyatau jinapagalAM uThADIyAe thApA rUdra teNu ThAyatau" prayAga hinduonuM prasiddha tIrtha che. ahIM gaMgA, yamunA ane sarasvatI nadIone saMgama thAya che. prayAga (alhAbAda) uttara mathurA nagarInA devadatta nAmanA zeTha ane dakSiNa mathurA nagarImAM janmela aNika nAmanI zeThANI( e bane dhaNI-dhaNI ANa)ne arNikA putra nAmane putra thayA hatA. aNika putrane vegya utpanna thavAthI teNe dIkSA lIdhI hatI. gurumahArAjanI sevAmAM tatpara rahI, za stra vyAsa karI, zAstranA pAragAmI thayA tethI temane AcArya padavI maLI. agakAputra AcArya vicaratAM vicaratAM ke I divase gaga nadInA kinArA uparanA puSpamadra nagaramAM padhAyA. AcAryazrI upa dezathI tyAMnA pupacUla rAjAnA pupacUlA nAmanI rANIe pratibaMdha pAmIne dakSA lIdhI. zubha bhAvanAthI ukta gurumahArAjanI sevA karatAM karatAM cara.zara rI hovAthI puSacUlA sAdhIne kevaLajJAna thayuM paNa teNe te vAta ke Ine jaNAvI nahi ane haMmezAMnI peThe te gurumahArAjanI sevAbhakti karatI rahI. eka divase varasAda varasele hovA chatAM gecarI lAvIne teNe gurUmahArAjane ApI gurUe kahyuM ke-varasAdanA paNumAM jatAM AvatAM apUkAya jInA virodhanA thAya mATe varasAdamAM tame gocaro kema lAvyA? sAdhavI e kahyuM ke-jyAM jyAM acitta jaLa hatuM tyAM tyAM thaIne huM gocarI lAvI pUchuM. AcAryazrIe pUchayuM ke-A vAta tame zAthI jANuM? sa vIjIe kahyuM-gurudeva! ApanA pasAyathI. guru kahe-zuM tamane kevaLajJAna thayuM che? savA cha kahe-gurudeva ApanA prata pathI ! te sAMbhaLI AcAryo che te kevaLInA AzAtanA karI tethI je nAnA manamAM ghaNuM ja pazcAttApa karavA lAgyA. pachI mane ke LajJa na kayAre thaze? ema A cAkInA pUchavAthI kevaLI sAdhIjIe jaNAvyuM ke gaMgA nadI utaratA Apane kevaLajJAna thaze. anyadA gaMgA nadInA sAmA kAMThAnA pradezamAM vicaravAnI IcchAthI AcArya zrI gaMgA nadI utaravA mATe ghaNA mANasotho bharela nAva(hADI)mAM beThA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa | * 50 : ahicchatrA te vakhate tenI pUrva bhavanI aNamAnItI rI vyaMtarI thaI hatI te je bAju guru bese te bAju DubADavA lAgI. vacce besatAM AkhI TeDI DubavA lAgI tethI hoDImAM beThelA lekee A carcane pANImAM pheMkI dIdhA. pelI vyaMtarIe krodhanA AvezamAM AvIne AcAryane pANImAM ja zULI upara pavI UMcA karyA. AcArya pitAnA zarIrane thatI pIDA tarapha jarA paNa dhyAna na ApatAM pitAnA zarIramAMthI jharatA rUdhirathI thatI pANInA jIvonI virAdhanA hiMsA mATe parata karavA la gyA. zubha bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM tyAM ja temane kevaLajJAna prApta thayuM. aMtata kevaLI thaIne AyuSya pUrNa thayuM hovAthI tarata ja teo mekSe gayA eTale devee temanA mekSagamanane mahotsava karyo tyAM vizeSa prakAre pUjA-mahArAva thavAthI te rathAnanuM nAma prayAga, ghaNo thAH- jaga prati kalA-paDayuM. jyAM arNikApura AcAryanuM zarIra zULImAM parovAyuM hatuM tyAM thayelA temanA maraNathI temanuM svargagamana thavAne lIdhe dee mahotsava karyo hate ema jANuM matAnugatika nyAya pramANe anya darzanIya leke haju paNa tyAM potAnA zarIra upara karavata mUkAve che ane svargagamanane Irache che. ahIM eka vaDa che tene mleccha lekee vAravAra kApI nAMkhe te paNa pAcho te Ugyo che. ukta AcAryanA mAthAnI be parI jalacara jIve thI khavAtI-teDAtI pANInAM tara vaDe karIne taNAtI taNAto eka ThekANe nadInA kinAre jaI paDoMcI tyAM temAM pATA vRkSanuM bI paDavAthI kALAntare te parIne phADIne temAM pATalA nAmanuM jhADa UyuM te atyaMta manahara bhAvALuM thayuM. tene joIne zreNika mahArAjAnA pautra udAyI mahArAjAe tyAM pATalIputra (paTaNA) nagara vasAvyuM. neTa-prayAga e adhyA nagarIne purImatAla nAmane pADe kahevAya che. prayAganA kilAmAM atyAre je vaDanuM jhADa che tenI nIce zrI AdIzvara bhagavAnane kevaLajJAna thayuM hatuM ema kahevAya che, te vaDalA nIce atyAre paNa tIrthakara bhagavAnanI mUrti che, tene anya darzanI bIjA nAmathI pUje che. ahicchatrA, atyAre A sthAna te viccheda jevuM che. barelI jIllAmAM enAlA, tenI uttare ATha mAIla dUra rAmanagara gAma che. rAmanagarathI dakSiNamAM sADA traNa mAIlanA gherAvAmAM keTalAka khaDiyero vidyamAna che jene ahicchatrA kahevAya che. A nagarInAM khaMDiyere jotAM A nagarInI prAcInatA, bhavyatA ane vizAlatAno khyAla AvI zake che. ahIMthI na mUtio khaMDita ane akhaMDita na kaLe che. zAsanadeva ane zAsanadevInI mUrtio nIkaLe che, jaina maMdiranAM khaMDiyero dekhAya che. A sivAya jaina dharmanA cinharUpa prAcIna sIkkAo paNa nIkaLe che. temAM svastika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahicchatrA : 550 : [ jaina tIrthonA nA carTUnavALA rAjA saMpratinA sikkAe khAsa lakSya kheMce tevA che. purAtattvavibhAga taraphathI kheAdANakAma thAya te jaina dharmanI prAcInatAnAM ghaNAM avazeSa maLI Ave tema che. vividha tI'kalpamAM zrI jinaprabhasUrijIe ahicchatrAkalpa ApyA che jene saMkSipta sAra nIce mujakha che. A ja MbUdbIpanA bharatakhaMDanA madhyabhAgamAM kurU jaMgalamAM ridhdhisidhdhithI pa-i pUNa' za'khAvatI nAmanI nagarI hatI. tyAM bhagavAn pArzvanAthajI chadmasthAvasthAmAM vihAra karatA padhAryAM ane kAusagga dhyAne rahyA. tyAM pUrvabhavanA verI ane hAlamAM meghamAdI banelA kamaThAsure upasarga karyA ane khUba pANI varasALyu. AkhI pRthvI jalamagna thaI gaI. bhagavAnanA kaMThe sudhI jala AvyuM. A vakhate dharaNendra nAgarAja ke jemane pUrva kamaThanA paMcAgni yajJanA kASThamAMthI bahAra kaDhAvI pArzvakumAre navakAra maMtra saMbhaLAvyA hatA. te dharaNendre avadhijJAnathI .nIcenA prasaMga jANI patnI sahita tyAM AvI pote kuMDalIrUpa banI prabhune, maNiratnamaya sahasra phaNAthI upara chatra banAvyuM ane upasarga nivAryAM. khAda tyAM ahicchatrA nagarI vasAvI ane sApa jyAM jyAM gayA tevA AkAranA kille banAvye je atyAre paNa tevA ja dekhAya che. tyAM zrI sa Mghe pArzvanAtha bhagavAnanuM caitya karAvyu. caityanI pUrva dizAmAM sudara mIThA jalanA sAta kuMDa che temAM vidhipUrvaka snAna karavAthI jemanA putra janmatAM ja mRtyu pAmatA hoya temanA putra jIve che. dhAtuvAdIe temAM siddhae jue che. te levA ghaNA mithyAtIee prayatna karyAM pazu badhA niSphaLa gayA. A nagarImAM vAve| ane phUvA maLI kula savA lAkha che. bhagavAnnA haeNvaNu karAvanArane kamaTha Aje paNa upasa kare che. mUla caityanI najIkamAM sidhdhakSetramAM dharaNe dra padmAvatIthI sevita pArzvanAtha bhagavAnanu' caitya che. killAnI najIkamAM zrI neminAtha bhagavAnanI mUrti sahita siddhayuddhathI yukta hAthamAM AMbAnI lubavALI ane siMhavAhunA aMbikA devIno mUrti che. caMdranA kiraNA samAna ujjavala jalALI uttarA nAmanI vAva che, temAM snAna karavAthI kehIyAenA kADha rAga jAya che. dhanvaMtarI kUvAmAMthI pILI mATImAMthI guruvacanathI suvarNa nIpaje che. brahmaku DamAM snAna karavAthI manuSyeAnA badhA roga jAya che. ane kinnara jevuM suMdara svarUpa thAya che tyAM upavanamAM badhAM vRkSe caMdananAM thAya che. A sivAya aneka prakAranI auSadhie paNa tyAM thAya che. ajaineAnAM paNa tyAM tIrthA che, prasiddha kRSinI janmabhUmi che. pArzvanAtha bhagavAnanA caraNakramalathI pUnita atizayathI paripUrNa A prAcIna tIrtha che. prabhujInA smaraNu mAtrathI bhavakeAnA roga, roga, bhaya nAza pAmI jAya che. zrI jinaprabhasUrijInA samaye A tItha'nI uparyukta sthiti hatI. ahicchatrA nagarI mATe AvazyakaniyuktimAM nIce pramANe ullekha maLe che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : papa ahicchatrA "nAre zArartiri tathA tafphasTAza Sa sagA kAkA pArzvanAthasya dharaNendramahimA sthAne" . AvI ja rIte suprasiSTha jaina sUtra jJAtAdharmakathAgamAM paNa ahiccharAne ullekha maLe che. jaMpAnArIpattApue rimANa dinAmanAro kotha, jIha AgarAthI IzAna meM, chaha ahacchatrA pAsa jo kurU jaMgalanA dezamAM, he parata kha pUre Asa paM. saubhAgyavijayajIviracita tIrthamAlAmAM ahicchatrA mATe nIce pramANe lakhyuM che. hirAnagara pAlikA namittale (jJAtAdharmakathA. pR. 19ra). ahicchatrAmAM aneka rAjAo thayA che temanA sikkA maLI AvyA che, je I. sa pUrve 200 thI 100 sudhInA che. ahIM zuMgavaMzanA rAjAo agnimitra, sUryamitra, bhAnumitra, viSNumitra, bhadraSa, pravamitra, mitra Imitra, phakyunimitra ane bRhaspatimatra vagere rAjyakartAo thaI gaelA che. I. sa. trIjI zatAbdinA madhya bhAgamAM gaMgavazI jene rAjA viSNuga5 rAjya karI gayela che. I. sa. 330 mAM baudharAjA acuta thaI gayo ane te pachI suprasiddha rAjA mayUradhvaja thaI gayA ke je jainadharmI rAjA hatA, A rAjAnA samayamAM A pradezamAM jaina dharma bahu ja unnatimAM hatA. vartamAna ahicchatrA nagaranI zevALa De. kUharare I. sa. 1892 mAM karI hatI. ahIM maLI Avela vastuo temaNe pitAne riporTamAM rajU karela che A purAtana sthAnamAMthI mUtio, pabAsane temaja bIjI aneka cIjo maLI Avela che. eka prAcIna cha jaina maMdiranA khodakAmamAMthI eka paMDita mUrti hAtha Avela che. A mati pabAsana sahita dhyAnamudrAe pabAsanarUpe che. pabAsananA bhAgamAM banne bAjue ubhela eka siMha che. vacamAM dhamacaka che dharmacakranI AjubAju keTalAMka strI purUSa matine vaMdana karatAM ubhelAM che. mati. nI nIce pabAsanamAM lekha che je brAhmI lIpImAM che. saM. 12 nA mAsa 11 divase rAvapUrvoTAnavAmamArAviyAnA uJcanAgarIzAkhAtI jenisya mAryapusila saya." saM. 12 nA varasAdanA mahinAmAM agiyAra divase kauTIyagaNa bAmabhADAsiya kula ane uccA nAgarI zAkhAmAM Arya pusilasaya" A zAkhA ane kulanA ullekhathI A mUti thavetAMbara che ema siddha thAya che. . A ja eka bIjI caturmukha tIrthakaranI jemAM paNa bAlIpaNAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takSazilA : 5para : [ jaina tIne lekha karelo che. temAM saM. 74 che je kuzAlakAlIna saMvata che. AvI ja rIte purAtana TIlAnA khedakAma samaye eka ratUpa nIkaLyo che je jainastUpa che. uttaramAM nainitAla, parvamAM pilIkSita, dakSiNapUrvamAM zahAjahAnapura, dakSiNa pazcimamAM badAuM ane pazcimamAM rAmapura rAjya AveluM che. A purAtana nagara barelI jIllAmAM rAmanagara nAmanA zaherathI dakSiNa dizAmAM cAra mAIlanA gherAvAmAM AveluM che. I. sa. pUrve caudamI zatAbdi sudhInA A nagaranA zilAlekho maLe che jemAM tene ahicchatrA tarIke saMbadhela che. keTalAka lekhamAM tenuM nAma ahi kSetra paNa male che. purAtanakAlamAM A nagara paMcAladezanI rAjadhAnI hatuM. ahiccha trAne arthe nAgaphaNA cA nAganI phajhAnI chatrA thaI zake che, ahiM Avela purAtana killAne AdikATa kahevAya che." (mekakrInDala ezyanTa InDIyA mR133-34) takSazilA takSazilA jainenuM sauthI prAcIna tIrthasthAna che. bhagavAna zrI rUSabhadevajIne so putra hatA temAM bhArata ane bAhabala be mukhya hatA. bhAratane ayodhyA(vinItA )nuM rAjya maLyuM hatuM ane bAhubali takSazilA ane hastinApuranA rAjA thayA hatA. "vasudevahiMDI" (pR-186) jevA prAcIna graMthamAM lakhyuM che keyaduvaMthinA - jhArA " AvI ja rIte vividha tIrthakalpamAM zrI hastinApurakapamAM ullekha maLe che ke duvALa tArA vinA AvI ja rIte navapada vRdghatti ane triSaSTi zalAkA purUSa caritra parva 1 mAM paNa ullekha che ke-bAhubali takSazilAnA rAjA hatA. have takSazilA tIrtha kaya rathI banyuM te joIe. bAhubali takSazilAnA rAjA hatA. prabhu zrI rUSabhadevajIe dIkSA lIdhI ane chadmastha dazAmAM vihAra karatA karatA te takSazilAne udyAnamAM padhAryA. bAhubaline vanapALe samAcAra ApyA. bAhubali pitAjInuM Agamana sAMbhaLI bahu ja prasanna thayA ane bIje divase prAtaHkAle pitAnI samasta rAjyariSTha sahita vAMdavA javAno vicAra karyo paraMtu temane A manoratha manamAM ja rahyo ane prabhu te prAta:kAlamAM anyatra vihAra karI gayA. bAhubali pita nI rAjagAddha sahita moDA meDA prabhujIne vaMdanA karavA udyAnamAM AvyA. tyAM prabhu te hamaNAM ja vihAra karI gayA' tevA samAcAra sAMbhaLI bAhubaline ativa du:kha thayuM. pitAnI bedarakArI ke pramAda mATe atIva kheda tha. A vakhate temanA mitroe kahyuM ke-De deva! ahIM Avela savAmIne-bhujIne joyA nahi e zeka zA mATe kare che? kemake te prabhujI te hamezAM tamArA hadayamAM vAsa karIne rahelA che. vaLI ahI vaja, aMkuza, cakra, kamala, vija ane masyathI ala kRta carlDa rI bhAvavaDe svAmIne ja joyA che ema mAne maMtrInAM A pramANenAM vacana sAMbhaLI baMtApura ane parivAra sahita sunaMdAtra bAhu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAsa] :553: takSazilA balie prabhunA te caraNabibane vaMdana karI. A caraNabiMbane have pachI kaI AkramaNa na kare, A punita pagalAMne keI na ulaze te uddezathI tyAM ratnamaya dharmacakranI sthApanA karI ane khUba bhakitathI tenI pUjA karI. janatAe paNa ghaNA rAjA tathA pranAnu manusa21 4 tamAyA ta 4 // yA tyA pAnA nAne pahADa thaI gayo. triSaSTi zalAkA puruSa caritra parva 1, sarga 3 mAM A saMbaMdhI vistRta vivecana che. meM te saMkSiptamAM sAramAtra Ape che. vAcakonI pratIti khAtara te mUla leke ahIM ApuM chuM. svAmI samprAya sAyAGke nikuMjamiva kunyjrH| pahalImaNDale bAhubalestakSazilApUrIm // 335 // tasyAzca bahirudyAne tasthau pratimayA prbhuH| gatvA ca bAhubalaye tadA yuktairyavedyata // 336 // athA''dikSata purArakSaM kSamApatistatkSaNAdapi / . vicitraM haTTazobhAdi, nagare kriyatAmiti // 337 // + bhagavadarzanotkaNThA rajanI jAnisaGgamAt / puraM tadAnImunidramabhUt kumudakhaNDavat // 342 // prAtaH svaM pAvayiSyAmi, lokaM ca svAmIdarzanAt / / itIcchato bAhubaleH sA'bhUnmAsopamA nizA // 343 / / tasyAmISadhvibhAtAyaM vibhAvayA jagadvibhuH / . . pratimAM pArayitvAgAta, kvacidanyatra vAyuvat // 344 // + .. . + + . avaruhya kariskandhAd vainateya ivA'mbarAt / . chatrAdiprakriyA~ tyaktvA, tadudyAnaM viveza saH // 366 // vyomeva candrarahitaM sudhAkuNDamivAsudham / tadasvAmikamudyAnamapazyadRSabhAtmajaH / / 367 // kA nAma bhagavatpAdA nynaannddaayinH| ityapRcchadatucchecchaH sarvAnudyAnapAnakAn // 368 // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMMAR : 554 : [tAnA tepyUcuH kizcidapyagre yAminIva yayau vibhuH / yAvat kathayituM yAmastAvaddevo'pyupAyayau // 369 // hastavinyasticibuko bASpAyitavilocanaH / athedaM cintayAmAsa tAmyaMstakSazilApatiH // 370 // svAminaM pUjayiSyAmi samaM parijanairiti / manoratho mudhA me'mad hRdi vIjamivopare // 371 // ciraM kRtavilaMbasya lokAnugrahakAmyayA / dhigiyaM mama sA jajJe, svArthabhraMze na mUrkhatA // 372 // vigiyaM vairiNI rAtridhigiyaM ca matirmama / antarAyakarIsvAmipAdapamAvalokane // 373 / / vibhAtamapyavidhAta bhAnumAnapyabhAnumAn / dazAvayardaSAveva pazyAmi svAminaM nayat // 374 // atra pratimayA tasthau rAtri tribhuvanezvaraH / ayaM punarbAhubali saudhe zete sma nitrapaH // 375 // atha bAhubaliM dRSTvA cintAsantAnasaMkulam / uvAca sacivo vAcA, zokazalyavizalyayA // 376 // atra svAminamAyAtaM nApazyamiti zocasi / kiM devanityavAstavyaH, sa eva idi yasya te 1 // 377 // kulishaakushckraajdhvjdhvjmtsyaadilaanychitH| dRSTaiH svAminastAni padavimmAni bhaktitaH // 374 // sAmtapuraparivAraH sunandAsuravandataH // 379 // padAnyetAni mA smA'tikAmata ko'pIti buddhitaH / dharmacakra ratnamayaM tatra bAhubaliyaMdhAta // 380 // ayojanavistAraM, tacca yojanamucchritam / sahasAraM pabho kivaM sahasrAMzorikAbharaNa // 381 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - hatihAsa ]. trijagasvAminastasya prabhAvAdatizApinaH / sadyastatakRtamekSi duSkaraM pusadAmapi // 382 // tava tathA'pUjayad rAjA puSpaiH sarvata mAhataiH / samaNi thayA puNAgAmita jA 282 tatra pravarasaGgItanATakAdimirudbhaTam / naMdIzvare zake iva sa cakre'STAnhikotsavam // 384 // AraizAnaya jaLA iviza tA. namaskRtya ca kRtyajJo jagAma nagarI nijAm // 385 // A ja vAtane ulekha Avazyaka nikitamAM paNa che. Avazyakanikita upara mahAna graMthakAra yAkinImahArAsanuM AcArya zrI haribhadrasUrijIe TakA je che temAM vistArathI khulAse Ave che temAM paNa zrI zeSabhadeva prabhujInuM tA. zilAmAM amana, bAhubalinuM bIje divase vaMdana karavA javuM ane rAjumAM hana thavAthI dharmacakranuM sthApana karavuM Adi varNavyuM che "raNa jaja vidha kAriyaM taM sanarayaNAmayaM joyaNaparimaMDalaM paMca bAjaNasigdara (mA meya samiti dvArA prakAzita thI Avazyaka niryukti zrI haribhadrasurachata kI vAchuM, pR. 145-147, mUlagAthA 722) zrI bAhubalijIe pitAnA pitAzrI rUSabhadevanAM pagalAM upara je dharmacaka sUpa banAvyuM te bhAratIya itihAsamAM stUpanI prathama ja racanA che eTale jene A prAcInamAM prAcIna tIrthasthAna che. A dharmacakrane ulekha AgamazAstro, prAcIna dharmagraMtha-zAstro ane arvAcIna saMthAmAM paNa maLe che. dharmacakranuM nAma Ave eTale takSazilA ja samajavI, ATaluM A dharmacakranuM mahattva che. ahIM mUlamAM "mAra pATha che tene artha TIkAkAra thI zilAMkarie takSazilAmAM dharmacaka e Ape che. AvI ja rIte enikitamAM paNa che haju jAthA 119 nizithacUNi aprakAzitamAM paNa ( aa) ulekha che. mahAnizItha sUtra aprakAzita pU. 435 mAM che ke amAraM tyAM paNa takSazilAnuM dharmacakra ja lIdhuM che. ratanasAra bhA. 2, 5, 218 thI rara prakAzitamAM zrI mahenaprabhasUrijIe taNa ziyAnA dharmayAnuM varNana ApyuM che narasiha mAyA milikA , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takSazilA : 556 : ( jaina tI ne AvI ja rIte suprasiddha kuvalayamAlAmAM paNa takSazilAnuM ane suMdara dharmacakranuM varNana che. vikrama prathama zatAbdImAM thaelA ane zrI zatruMjaya tIrthanA udhAraka ane bhAvaDazAhanA putra jAvaDazAha zrI zatruMjaya mahAtIrthamAM birAjamAna karavA mATe takSazilAmAMthI zrI bASabhadeva prabhujInuM suMdara vizAla bhavya jinabiMba laI gayA hatA (juo zrI zatruMjaya mahAsya sarga 14) laMbANanA bhayathI te gAthAo ahIM nathI ApI. uccAnAgarI zAkhA paNa takSazilAnA eka parA- pADA-ucAnAgarathI ja nIkaLA che. temanA samayamAM takSazilAmAM pAMcaso jinaceya hatAM ane tyAM moTI saMkhyAmAM jaine rahetA hatA. eka vakhata tyAM bhayaMkara mArIne roga phATI nIkaLe. tyAMnA zrI saMghe devInA kahevAthI te samaye na DolamAM birAjamAna zrI mAnadevasUri pAse vIracA nAmanA zrAvakane takSazilAmAM padhAravA vinaMtI karavA mokalyA. saMrajIe takSazilA na jatAM roganI zAMti mATe 'laghuzAMtisnAtra' banAvIne ApyuM ane e tetranA jApathI maMtrelA jaLanA chaTakAvathI upadravanI zAti thavAnuM kahyuM. zrAvake takSazilAmAM jaI te pramANe karyuM eTale tyAM zati thaI gaI. devIe te zrAvakane kahyuM hatuM ke-traNa varSa bAda takSazilAno bhaMga thavAne che tevA ghaNu kharA zrAva jinamUtio vagere laIne anyatra cAlyA gayA. traNa varSe takSazilAne nAza thayo ane temAM ghaNuM jinamaMdire nAza pAmyAM, keTalIka jina mUrtio paNa daTAI gaI. zrI prabhAvaka caritrakAranA ullekha pramANe tyAMthI dhAtunI ane bIjI keTalIka mUtio maLI Ave che. A ullekha kalpanA ke anumAna nathI, takSazilAnA khodakAma daramyAna samrATuM saMpatie banAvarAvela kuNAlatUpa tathA jena mUtao nIkaLI che, takSazilA jenenuM tIrthakSetra hatuM. paradezIonA vAraMvAra humalAthI takSazilAnuM gaurava khaMDita thayuM hatuM. takSazilAnuM dharmacakra bahu prAcIna che. bAda caMdraprabhunuM dharmacakrarUpa tIrthadhAma takSazilA banyuM hatuM. enuM gaurava ghaTatAM te bodhenA hAthamAM gayuM. baudhdho paNa tene caMdraprabhunA bodhisatva tarIke gaNutA hatA. Aje paNa e takSazilA purAtatvapremIo mATe tIrthadhAma tulya gaNAya che. takSazilA kayAM AvyuM? paMjAbanA suprasiddha zahera rAvaLapiMDIthI maitrAya keNamAM vIza mAIlanA aMtare ane sarAI kalAthI pUrva ane izAna koNamAM A takSazilA nagaranA purAtana khaMDere adyApipayata vidyamAna che je AzcaryakAraka ra te suMdara khINamAM Avela che. khINanI AjubAju pharatI here nAmanI nadI tenA nAnA nAnA pravAhomAM vahe che. tenI uttara dizAe nAnI nAnI TekarIonI hAramALA tenI suMdaratAmAM vadhAro kare che. pUrva dizA emarI ane hajhArA nAmanA sapheda baraphanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - itihAsa ] : papa7 : vItamayapatana parvate caLakatA dekhAya che temaja dakSiNa ane pazcima dizA tarapha maragalA ane bIjI nAnI DuMgarIo dekhAI Ave che. takSazilAnI pUrva ane IzAna dizAnA vibhAgamAM temaja maitrAya ane pazcima taraphanA bhAgamAM DuMgarIonI hAra AvelA che, jemAMnA pazcima taraphanA bhAgane hathI ALa kahevAmAM Ave che. DuMgarIonAM uttara taraphanA vibhAgamAM hare nadI nIkaLelI che temaja dakSiNa taraphanA vibhAgamAM ghaNAM UMDA khADAo ane pattharanI nAnI TekarIo Avela che jemAM prAcIna samayanA ratUpa ane maTha(vihAra)nA avazeSo maLI Avela che. vartamAna rithati rAvaLapiMDInI uttara-pazcime bAra mAIlanA aMtara para Avela zahArI najIka takSazilA hatuM ema janarala kaniMgahAma jaNAve che, ahIM meTI mUtio, hajAro sikkAo, ochAmAM ochAM paMcAvana stUpa, aThAvIza maTho ane nava maMdire jaDyAM che te uparAMta takSazilAnuM nAma dharAvatuM eka tAmrapatra ane khareSTi lipimAM ketarAela vase (pAtravizeSo maLI Avela che. AnA uparano bhAga takSazilAmAM taiyAra thaele hato ( C. A. R. S. 11) AnA khaMDero keTalAka mAIle sudhI labAela che je hasana abaDala sudhI jevAmAM AvI zake che hasana abaDala e paMjAbamAM aTaka jillAmAM AvelA che. A khaMDero thoDA samaya para khodavAmAM AvyA hatA. vItabhayapattana (bherA) vItabhayapattana nagara jaina Agama prasiddha prAcIna nagara che. A nagarImAM antima rAjaSi mahArAjA udAyana, prabhAvatI rANI, vinmAlI devakRta ane kapilakevalI pratiSThita bhagavAna zrI mahAvIradevanI pratimA hatI, jemanI trikAla pUja, darzana Adi rAjA ane rANI niraMtara karatAM hatAM. Aje A jainazAstra prasiddha vItabhayapattana nagara paMjAbamAM jehumala nadInA kinArA para daTAI gayelA nAnA pahADarUpe najara paDe che. moTA moTA makAnanA khaMDiyere najare paDe che ane varasAdanI RtumAM jamInamAMthI sikakAo ane bIjI aneka prAcIna vastuo upalabdha thAya che. A nagarInA udAyana rAjAe temanI rANI prabhAvatI ke je deva thaI hatI tenA upadezathI pratibadha pAmI zrAvakanA bAra vrata ane tyAra pachI dIkSA lIdhI, paraMtu dIkSA lIdhA pachI kaThora tapazcaryA ane pariSahane zarIra sahana na karI zakaryuM ane * vibhAlI dave e mUrti bAvI nilavilI pAse pratiSThA karAvI vItamayapattane mokalI hatI. A mUrtinuM pAchaLathI caDaghote dAsI sahita apaharaNa karyuM hatuM. A bhUla mati to avanita ja rahI hatI ane navIna mUrti teNe vItamayapattanamAM mUkI hato tenI pratiSThA paNa kapalakevalIe karI hatI. mUrti rAjA kumArapAla kaDhAvaze e ullekha triSaSTi zalAkA purUSa caritra dazamA parvamAM che. Aje te banne mUtione patto nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagAra : 558H [ jesIpane mArA banyuM. rAjA pitAnI nagarImAM AvyA che. tyAMnA rAjA ke je udAyananA bhANeja hatA tenA maMtroe rAjarSine jhera apAvyuM ane rAjA 30 divasanuM ane zana karI mokSe gayA paraMtu bAda nagararakSaka deve kedhita thaI nagarane dhULIthI dATI dIdhuM. tyAra pachI vIra nirvANa saMvat 1669 varSa pachI mahArAjA kumArapAle A nagaramAMthI dANakAma karAvI mahAvIra bhagavAnanI mUrti kaDhAvI pUcha hatI. atyAre A mUti kayAM che tene patto nathI. prAcIna vItabhayapatanane patto nathI, navuM vitabhayapattana tenAthI traNa cAra kAza dUra jehalamane kinAre vaseluM che. A vakhate vitabhayapattanane barA" kahe che. traNa cAra vAra A nagara vasyuM che. vartamAna bherA gAmane vacce 800 thI 900 varSa thaI gayA che. pahelA jenI vastI hatI. bherAM sAruM zahera hatuM. atyAre te nenI vastI nathI. eka prAcIna jaina maMdira hatuM. tene jIrNoddhAra paMnyAsajI mahArAja zrI sehanavijayajInA upadezathI paMjAba saMgha tathA AtmAnaMda jena mahAsabhAe karAvela che. eka dharmazAlA paNa banAvI che. paMjAbathI pezAvara jatAM rastAmAM lAlAmUsA nAmaka jaMkazana Ave che. tyAMthI bherA tarapha gADI jAya che. lerA sTezana che. khAsa prAcIna sthAna jevA cogya che. kAMgarA kAMgarAne kile prasiddha che. ahIMnuM suMdara jinamaMdira tathA kile rAjA kAnahAse baMdhAvela hatAM. Anagara prAcIna kALamAM meTuM zahera hatuM. nagarakeTa kAMgarA nAmathI prasidhdha zahera hatuM. killAmAM samavasaraNanI racanA hatI. temane keTaloka bhAga lezIyArapura lAvyA che. temAM zrI zAMtinAthajI, kuMthunAthajI, aranAthajInI mUrtio che. kilAmAM aMbikAjInI mUrti che. A sivAya paMjAbamAM rAmanagara, hoMzIyArapura, gujarAnavAlA, amRtasara, salAhera, ludhIyAnA aMbAlA, Adi darzanIya sthAne che. rAmanagaramAM paMjAbadezadhAraka zrI buTerAyajI mahArAje nalamanI pratimAjI * lAhoramAM bAdazAha akabaranA samayamAM mahepAdhyAya jIzAnitacaMdramaNinA upadezathI dara jainamaMdira ane upAzraya banyAM hatAM temaja bAdazAha akabare jahAMgIrane janma maLI nakSatramAM thavAthI zAMti mATe zatisnAtra jaNAvyuM hatuM. upAdhyAya bhAnucaMdrajI, sidhicaMdrajI, vijayasenasUri Adi ahIM padharI bAdazAha akabarane dharmopadeza ApI jasaddagurU zrI hIrasUrIzvarajI mahArAje jina sAdhuo mATe mogala darabAranAM dvAra kholyA te bhAge cAlu karAvyuM hato ane samrATane upadeza ApI zatruMjayAdi tothanA kara mApha kAvyA hatA temaja bIjA aneka sukRta karAvyAM hatAM. kharataragaccha yu. pra. zrIjinacaMdrasUri tathA jinasiMhasUri mahI padhAryA hatA ane bAdazAhane upadeza Ape hato. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 559. badrI pArzvanAtha7-Agari mokalAvyAM hatAM. atyAre A prabhAvika pratimAjI khAnakADAgarAmAM che. jammu ane kAzamIramAM paNa jaina maMdira che. ullekha maLe che ke u. bhAnucaMdrajI ane silicaMdajI vagere samrATa akabara sAthe ahIM AvyA hatA ane zajayanA kanI mAphI ahIM ja karAvI hatI. vizeSa mATe juo paMjAbanAM jaina tIrtho. badrI pArzvanAthajI. himAlayanI nIce gaMgAnA kinAre AveluM ajenonuM prasiddha badrItIrtha prAcIna jaina tIrtha che. A sthAna pArzvanAtha prabhunA tIrtharUpe prasiddha che. zaMkarAcAryajInA * yugamAM A tIrtha jaina tIrtha maTI ajaina tIrtha thayuM che. ahIMnI mUrti zrI munisuvratasvAmInA zAsanakAlamAM thayelA laMkeza rAvaNane tyAMthI ahIM AvelI che. vizeSamAM A pradezanI agIyAra va2 yAtrA karIne AvelA eka brAhmaNa vikAne kaheluM ke "eka mahAne evIza jinavarendranI pratimAnAM darzana thayAM ane te anusAra zodha karatAM svapnasUcita pradezamAMthI eka parikaravAnI pratimA maLI AvI. teja pratimA badri maMdiramAM sthApita vidyamAna che, mUrti dhyAnastha ane behAthavALI che, mUtinuM A asalI svarUpa che. paraMtu ajenenA hAthamAM gayA pachI tenA cAra hAtha vagere nekalo thayela che. chatAMye maMdiranA mULa gabhArAmAM pUjArI sivAya keIne javA nathI detA, khAsa jenene te aMdara gabArAmAM javAnI taddana manAI che. maMdira jaina tIthI baneluM che. maMdira AgaLane daravAje jana zailIthI banela che, aMdara kramazaH gabhAre, cerI, gUDha maMDapa ane raMgamaMDapa banelA che. guMbaja jaina zailIne ja che, mUla pratimAjI rA phUTa ucA ane parikara vinAnA che. pabAsaNa che, upara chatra dharAya che, kesarathI pUjA thAya che, pUjArI parikaranA khADAmAM raMgaberaMgI kapaDAM bharAvI mUrtinI zobhA vadhAre che. haSIkezanuM bharata maMdira paNa vacamAM baudha maMdira pe jAhera thayuM hatuM ane Aje vaiSaNava tIrtharUpe prasiddha che paraMtu asalamAM jaina tIrtha ja hatuM. Aje maMdiranI sAme vaDanI nIce AdinAtha ane pArzvanAthajI vagerenI aMkita tio vidyamAna che. badrIthI 15 mAIla kedAramAM kedAra pArzvanAthajInuM maMdira hatuM. khAje tyAM eka mUrti vidyamAna che jenI upara aneI ane hAranI AkRti che. mAnasa sarovaranuM maMdira paNa baudhdha maMdira tarIke oLakhAya che, paraMtu saMbhava che ke te paNa jaina maMdira ja heya. udayagiri kalakattA-midanApurathI bejavADA-madrAsa jatI B. S. Ray mAM bhuvanezvara sTezana che. tyAMthI 4 mAila dAkSAmAM ulyagiri ane khanija pahAle che ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagannAthapurI : 560 : || jaina tIrthone aneka guphAo che. ceDAM varSo pahelAM ahI ghaNI tAMbara jaina mUtio hatI kintu che. samAjanI bedarakArIne lIdhe badhu avyavasthita che, AcArya susthitasUri ane supratibadhdha sUrijIe ahIM kaDavAra sUrimaMtra jApa karyo hato. temane svargavAsa paNa ahIM thayA hatA. temanA smAraka stUpo paNa hatA. kumAragirimAM jinakalpI ane sthavira-kapI sAdhuo rahetA hatA. prakhyAta haritaguphA ahIM ja che. te jaina mahAmeghavAhana rAjA khAravela zilAlekha ahIMthI maLe che. jagannAthapurI. orIsAmAMnu prAcIna jaina tIrtha che. mahAprabhAvika vaLavAmI uttara prAMtamAM dukAla paDavAthI saMgha sahita ahIM padhAryA hatA ahIMnA baudhadhamI rAjAne camatkAra batAvI pratibadhI jena banAvyA hatA. ahIM jIrAvalA pArzvanAthajInuM suMdara maMdira hatuM paraMtu zaMkarAcAryajInA samaye tyAMnA rAjAe balA tyArathI te maMdira pitAne kaje karyuM. jo ke Aja paNa jagannAthapurImAM na mUrti che. tyAM dara bAra varSe khoLuM navuM caDhe che. jena tothanA smaraNarUpa ahIM brAhmaNe paNa jAtibheda nathI gaNutA, kalakattAthI madrAsa relavemAM B. N. Ry. puro raTezana che. jenapura A zahera kAzIthI 34 mAIla dUra che. A zaheranuM purANuM nAma jainapurI hatuM. ahIM eka vAra jaina dharmanuM pUrepUruM sAmrAjaya hatuM. gematI nadInA kinAre aneka jaina maMdiro hatAM. ahIMthI dANakAma karatAM aneka jana mUtio nIkaLe che. AmAMnI ghaNIkharI mUrtie kAzInA jaina maMdiramAM che. ahI eka vizALa macchada che je 108 kulikAnuM vizAla jinamaMdira hatuM. e gaganacukhI bhavya jinamaMdiranI A marajIka banI che. mugala jamAnAmAM A maMdirane nAza karItemAM pheraphAra karI tene mAjIdanA rUpamAM pheravI nAkhela che. bahAranA bhAgamAM ghaNe ThekANe vadhu paDatA sudhArAvadhArA paNa karela che. paraMtu aMdara te jinamaMdira no ghATa sApha sApha dekhAya che. aMdara eka moTuM leyarUM che jemAM aneka khaMDita akhaMDita jina martao che. maMdirane ghATa ane zilpakAma herata pamADe tevuM che. lagabhaga traNa mALanuM jinamaMdira haze evI kalpanA Ave che. eka be musalamAnene pUchayuM ke A rathAne pahelAM zuM hatuM ? temaNe kahyuM "e baDA jenI kA maMdira thA, bAdazAhane tuDavA kara marajIda banavAdI have eka be brAhmaNa paDitane pUchayuM ke ahI pahelAM zuM hatuM? temaNe kahyuM "A zaheranuM nAma pahelAM jenapurI hatuM. temAMthI nAbAda, jainAbAda, jenAbAda ane Akhare jonapura thayuM che." A prAMtamAM AvuM vizAla madira A eka ja hatuM. AgrAthI laine TheTha kalakattA sudhI AvuM vizAla maMdira amArA jevAmAM nathI AvyuM. ahIM hajAre jenonI vatI hatI. Aje e paNa jenanuM ghara nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] dvArikA AjathI traNa so varSa pahelAM vidvAna jaina sAdhu yAtrI potAnI tIrthamAlAmAM jenapura mATe A pramANe lakhe che. che anakame jauNapurI AvIyA, jinapUjA bhAvanA bhAvIya daI de re pratimA vikhyAta, pucha bhAvaI eka sAta. tIrthamAlA, pR. 31 A jauNapura e ja AjanuM jonapura che. graMthakAranA samayamAM 107 jinamUrtio vilamAna hatI. dvArikA bAvIzamAM tIrthakara zrI neminAthajInuM dIkSA kalyANaka dvArikAnA udyAnamAM revaghAnamAM thayuM hatuM. zrI kRSNajI paNa neminAtha bhagavAnanA paramabhakta hatA. prabhunA upadezathI paramahaMtapAsaka banyA hatA. dvArikAmAM aneka gaganacukhI bhavya jaina maMdiro hatAM. tyAra pachI te ghaNAye pheraphAra thayA. dele aitihAsika pramANane ulekha maLe che ke-guptavaMzIya rAjAnA samayamAM dvArikAmAM suMdara vizAla jene maMdira banyuM hatuM. ane mahAna maMdira eka tIrtharUpa gaNatuM. lagabhaga pAMcasothI vadhu varSa e mahAna tIrtharUpa rahyuM che, paraMtu suprasidhdha zaMkarAcAryajIe vijayanI dhUnamAM dvArikAmAM svamatano pracAra karyA pachI tyAMnA rAjAne paNa pitAne upAsaka banAve ane jaina maMdiramAM rahelI jinavaredradevanI mUrtine uthApI mahAdevajInI piMDI sthApI tyAMnA custa jaina dharmI o karikA choDI cAlyA gayA ane bAkInA ee svadharmane tyAga karI vana bacAvyuM. basa, tyAra pachI dvArakA jaina tIrtha maTayuM. pachI valabhAcAryajInA samayamAM emAM raNachoDarAyajInI zrIkRSNanI rAdhA vagerenI mUtio sthapAI. voTasana sAhebe kAThiyAvADa gejheTIyaramAM dvArikAnA maMdira saMbaMdhe sApha lakhyuM che ke-vimalavasahI (AbunuM jagaprasiddha jaina devAlaya) vagerenI peThe A sthAna paNa jainenuM che. pAse ja vasaI gAma hatuM. A maMdiranI racanA jena maMdirane malatI che. guptakAlIna zilpane suMdara namUne che. pahelAM A jaina maMdira hatuM vagere. zAstrI revAzaMkara meghajI delavADAkara paNa sApha sApha kahe che ke " A jagata devAlaya (dvArikAnuM prasiddha maMdira ) kyA varSamAM koNe banAvyuM tene kazo AdhAra itihAsa ke purANamAMthI maLI zakI nathI. keTalAka ema kahe che ke-A maMdira vajanAbhe karAvyuM nathI, paNa traNa hajAra varSa upara jainIke karAyuM che, ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA H para H [ jaina tIryAnA temAM pArzvanAthanI mUrtinI sthApanA karI hatI, te mUti hAla nagaramAM che. vaLI smRti'nA caraNamAM lakhyu che ke- mUrti jagata devAlayamAM sthApita karI hatI. dvArikA vaiSNavatIrtha rUpe hatuM e mATe paNa purANA sivAya koi prAcInaaitihAsika pramANa malatu nathI. sadgata manasukharAma, ma. tripAThI jaNAve che ke vi saM. 1200 pachI dvArikA vaiSNavatI rUpe savizeSa prasiddhi pAmyu hAya ema jaNAya che." mA jagata devAlayanA madiranI divAla para khAvIzamA tIrthaMkara neminAtha bhagavAnanI jAna, pazuo, pazubacAva, te nimitte ratha pAche vALavA vagere citro thatAM varSo pahelAM vidyAmAna hatAM. gAyakavADa sTeTe jyAre A mandirane jINezvAra zarU karAjye tyAre geA. nA. gAMdhIe gAyakavADa sarakArane sUcanA ApI hatI ke thodvAra vakhate A bhIMtacitrAnI rakSA karavAmAM Ave. sTeTa taraphathI A vastu svIkAravAmAM paNa AvI hatI tema ja te vakhatanA dvArikAnI gAdInA zakrarAcAjIe paNa kabUlyuM hatuM ke divAla uparanAM citrA tainadharmane lagatAM che. nA badhA pramANeA e ja sUcave che ke dvArikAnuM jagata devAlaya jaina dharmanuM guptakAlIna jaina maMdira che. keTalAka te tyAM sudhI kahe che ke-vastutaH A dvArikA ja nathI, A te za khAdhAradIpa che. vaiSNavAnI dvArikA ahI thI 11 kASa dUra koDInAranI pAse che. game te saMyeAgAmAM ahIMnuM jaina maMdira vaiSNavAnA hAthamAM Avyu ane zakhAyAne dvArikA mAnavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 1 luM zrI pArzvanAthakalpa' sura asura becara kinnara ane jotiSI denAM samudAyaa5 madhukarAthI yukta traNe bhuvananI lahamInuM sthAna evA jinezvaranAM caraNakamaLane huM namuM chuM (1) pUrva munigaNavaDe karIne avikalpa evA ghaNA kanI aMdara sura nara ane paraNe thI pUjAyelA zrI pArzvanAtha jinezvaranuM je caritra kaheluM che (2) te pArzvanAtha kaha5ne saMkIrNa zAstromAM lAgelI che cittavRti jenI evA dhamI janenA AnaMdane mATe sakSepathI kahuM chuM (3) bhavanAM duHkhanA bhArathI bhArI che ane jenAM evA he bhavIjI ! bhavanAM bhramaNane chedavAne mATe mArAvaDe pharIthI saMkSepathI kahevAte A kalpa sAMbhaLo (4) e pArzvanAtha prabhunAM vijayA, jayA, kamaTha, padmAvatI, pArSayakSa, vajIrU, dhAraNa ane seLa vidyAdevI adhiSThAyaka devadevIo che (5) pratimAnI utpattinI bInA [prAcIna kalpamAM karI che chatAM paNa vistAranA bhayathI A kapamAM kahete nathI kema ke (vistAra thavAthI) A kalpane koI vAraMvAra bhaNe nahiM (6) je samudrane culuka pramANu banAve, tArAnAM vimAnanI saMkhyA gaNe te paNa pAzva jinanI pratimAnA mahimAne kahevAne mATe samartha thaI zakatuM nathI. (7) A purANI pAzvajina pratimAne aneka sthAnamAM birAjamAna karIne khecara sura ane rAjAoe upasarganI zAMtine mATe pUcha che. (8) mAnavInA mananI nizcalatA karavAne mATe pArzvanAtha prabhunI pratimAne Indra vageree je mahimA karela che te ja huM keTalAka kahuM chuM 9) je vakhate A bharatakSetramAM sura asurathI vadita che caraNa jenAM evA munisuvrata jinezvararUpI sUrya bhavya chavarUpI kamalene vikavara karatA hatA (10) te vakhate zreSTha caMpApurInA samudranA kAMThe tiSI de mahaSIothI vakhaNAyelI A pArzvanAtha prabhunI pratimA hatI (11) zakanA kArtika zeThanA bhAvamAM vrata lIdhA pachI A pratimAnA dhyAnathI seMkaDe abhigraha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAthakalpa : 564 : [ jaina tIrthono sidha thayA. (12) dharma I te pratimAnA mahAmyane avadhijJAnavaDe jANIne divya maTI vibhUtIvaDe karIne tyAM ja rahelI te pratimAne pUjavA lAgyA (13) ema kALa vyatIta thayo ane kekeyInA vacanathI rAma vanavAsa pAmyA, (te vakhate) rAghavane ane kene prabhAva dekhADavAne mATe IndranA vacanathI (14) ranajaDita vidyAdhara yukta be dee daMDakAraNyamAM azva sahita ratha ane pratimAjI rAmacaMdrane ApyAM (15) rAmacaMdrajIe bhaktibharyA bhAve sItAthI lAvelA kusumevaDe karIne te pratimAne sAta mAsa ane nava divasa sudhI pUjI (16) ullaMghana na karI zakAya evA prabala kamaMthI utpanna thaela duHkha rAmane AveluM jANIne devo te pratimAne pharIthI te [ pratimA pUrve jyAMthI lAvyA hatA tyAM ] sthAnakamAM laI gayA (17) ane pharIthI paNa zakra (e pratimAne) divya bhego ane ucca bhakti pUjavA lAgyA. A pramANe saMpUrNa agiyAra lAkha varSa sudhI pUjI, (18) te kALamAM yadu vaMzamAM baLadeva, kRSNa ane jinanAtha utpanna thayA ane yauvana vayane pAmyA, kuSNu rAjyane pAmyA (19) jarAsaMdha sAthenI laDAImAM potAnuM sainya upasarga yukta thayuM tyAre upasarganI zAMtinA upAya mATe kRSNa mahArAje neminAthane pUchayuM (20) te pachI bhagavAne kahyuM ke- purUSottama, mArA siddhigamana pachI gyAsI hajAra sAtaze ne pacAsa varase (21) vividha adhiSThAyakavaDe namAyelAM che. caraNakamaLa jenAM evA zrI pArzvanAtha arihaMta thaze, je pAzvanAthanI pratimAnAM havaNa jaLanuM siMcana karavAthI lokamAM upadravanI zAMti thaze (rara) he ravAmI! hAlamAM te jiNuMdanI pratimAM kayAM rahelI che. A pramANe vAsudevavaDe puchAyuM tyAre neminAthe kahyuM ke te pratimA IndrathI pujAya che. (ra3) ahIM jinezvara ane kRSNa mahArAjanA mane gata bhAva jANIne iMdra mAtalI nAmanA sArathI sahita ratha ane pratimAne ApI (24) AthI murArI khuzI thayA ane kapura vagerenA rasavaDe huvarNa karIne sugaMdhIthI paripUrNa ane nirmaLa bAvanAcaMdana ane zreSTha puchyuMvaDe karIne pratimAne pUjI (25) pachI gherAyeluM sanya ravAmInAM havaNa jaLavaDe karIne chaMTAyuM. upasargo phara thayA jema bhegInA cittathI viSayarUpa upadra dvArA thAya che tema (26) prativAsudeva bahu du:khanI khANa samuM mRtyu pAmyA tyAre yAdava rAjAnA baLavAna sinyamAM jayajayanAda tha (27) te ja vijaya sthAnamAM zrI jinezvaranA AdezathI pArzva prabhunuM navIna biba bharAvyuM ane zaMkhapura nAmanuM navIna zahera vasAvyuM ane te nagaramAM navIna pArzva prabhunuM biMba sthApana karIne (28) A pratimAne (inDe ApelI pArtha prabhunI pratimAne) sAthe laIne gayelA kRSNa vAsudevane rAjAoe vAsudevapaNane moTe utsava karyo (29) tyArabAda kRSNa vAsudeve maNi, kaMcana ane ratnajaDita pAsAdamAM sthApana karIne A pratimA sAta so varasa sudhI pUcha (30) devatAvaDe yAdavanI jA tane ane dvArikAno nAza thayo tyAre svAmIjInA prabhAvavA devAlane agni lAge nahi (31) te vakhate samudravaDe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsa ] : 565: pArzvanAthakalpa capala laharIrUpa hAthavaDe karIne nagarInI sAthe zreSTha maMdira yukta nIranI aMdara lavAyA (32) te vakhate tyAM nAgaramaNIo sAthe ramavAne mATe AvelA tata nAgendravarDa karIne pApane haNanArI A prabhu pratimA dekhAI (33) te pachI (nAge) ullAsapUrvaka ane nAgaramaNIonAM suMdara nATAraMbha yukta meTA maho. tsava pUrvaka eMzI hajAra varSa sudhI pUjI (34) te avasare pazcima dizAnA adhipati zreSTha varUNa deve samudrane jotAM takSatavaDe pUjAyelA tribhuvanasvAmI zrI pAzvanAtha( pratimA ne joyA (35) A te ja jagatanA prabhu che je pUrve suranAthavaDe pujAyA hatA mATe hAlamAM mane paNa svAmInA caraNakamaLanuM zaraNuM yegya che (36) paripUrNa ciMtita arthane (manavAMchita) phaLanI prArthanA karIne niraMtara jinezvarane pUjavA lAgyo. Ama cAra hajAra varSa thayA te samaye (37) A bharata kSetramAM lekenA tilaka samAna zrI vardhamAna jinezvararUpI pANInA pravAhavaDe karIne bhavya jIvarUpa dhAnyane siMcatA hatA (38) kAMtinI kaLAvaDe kaluSita karyA che sarapurarUpI kamaLa jeNIe evI kAMtinagarImAM zubha che samudAya jene evA dhanezara nAmane sArthavAha rahetA hatA ( 3 ) te zekIe eka vakhata vahANanI musApharI karavA nIkaLe ane vahANane calAvanAra nAvika yukata siMhaladIpamAM pahoMce ( 40 ) tyAM karIyANAnA samUhane grahaNa karIne vegavaDe pAchAM AvatAM tenuM vahANa ekadama samudrA madhya bhAgamAM thaMbhI gayuM ( 41 ) jeTalAmAM udAsIna thaele te vicAra kare che teTalAmAM zAsanadevI padmAvatI pragaTa thaIne belI-he vatsa ! tuM bI nahi, (mArUM ) vacana sAMbhaLa (42) he bhadra! jagatamAM ajJAna ane abhimAnanuM mardana karanAra ane varuNa devatAvaDe karAya che mahimA jene evA pArvatina ahIM samudranA taLIe rahelA che tene tuM svasthAnamAM laI jA ( 43 ) he devI! samudranA taLIyAthI jinezvarane grahaNa karavAmAM mArI zakti kayAMthI hoya ? A pramANe dhaneze kahyuM tyAre zAsana devI belI ( 44 ) he zrAvaka ! mArI pAchaLa AvIne praveza kara, ane kAcA sutaranA tAMtaNuvaDe prabhune kADha ane vahANamAM besADIne tArI nagarImAM svastha thaIne laI jA ( 5 ) have utpanna thaelI harSanI pravRSTatAthI vikasvara che romarAya jenAM ane mahAsatvazALI evA teNe (sAthe. vAhe ) traNa lekanAM nAthane grahaNa karavAne mATe (devInAM kahyA pramANe )sarva karyuM ( 46 ) ane kSaNavAramAM potAnA sthAnamAM AvyA ane samIpamAM taMbuo ThekAvIne jyAM rahyo che tyAM te manuSyo sanmukha AvyA ( 47 ) saubhAgyavatI nArIonAM dhavalamaMgalavaDe ane gaMdharvanAM gIta vAjiMtranA zabdavaDe karIne dizAone berI karatAM ane dAnane ApatAM nAthane praveza karAvyo (48) ane kAMti nagarI mAM caMdInI jema svacha kAMtivaLe prAsAda karAvIne tribhuvananAyakane birAjamAna karyA ane bhakitathI haMmezAM pUjavA lAgyA. have dhanezara mRtyu pAme chatAM paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAthakA [jena tIne nagaranAM zreSTha nAgarike vaDe pujAtA prabhune eka hajAra varSa vyatIta thayAM (50)ne vakhate traNa kALanA jJAnathI yukata pAdalipta gaNadharanA AdezathI kAMti purImAMthI parikara rahita devAdhidevanI mUrtine rasathaMbhana mATe AkAzamArge meLavIne nAgArjuna nAmanA yegInne pitAnA sthAnamAM ANI ( 51-5ra ) kRtArtha thaele gI- nAthane aTavImAM bhUmimAM mUkIne gaye ane rasathaMbhanathI thaMbhana nAmanuM tIrtha thayuM (57) ugelA vAMsanI jALanI aMdara kaMTha sudhI bhUmimAM rahela ane gAyanAM dUdhavaDe skUpita che aMga jenA evI (A pratimAnuM) manuSpAvaDe karIne yakSanAma karAyuM (54) A pramANe tyAM rahIne pUjAtAM jinanAthane pAMcaso varasa thayAM tyAre dharaNene karela che. sAnidhya jene ane jANe che sUtrane sAra jANe evA (55) vaLI dUra karyo che duHkhane ApanAre remane samUha jeNe evA abhayadevasUrie atyaMta mahimAthI dIpanuM tIrtha prakaTa karyuM (56) moTA moTA mahimAthI zobhatA bhagavAna pharIthI kAMti purImAM jaze. tyAM samudramAM ane ghaNA ghaNA nagaramAM jaze (57) A pratimAnAM bhUtakALamAM ane bhaviSya kALanAM sthAne kahevAne kahyuM samartha heya? (kharekhara je te hajAra mukhavALe ane lAkha jIbhavALA hoya te paNa kahevAne samartha nathI (58) pAvApurI, caMpApurI, aSTApadajI, revatagiri, sametazikhara, vimaLagiri, kAzI, nAsika, mithilA, rAjagrahI pramukha tIrthone viSe (59) yAtrA karavAthI-pUjA karavAthI ane pArtha prabhunI pratimAnAM darzana mAtrathI prApta thAya che (6) pArzvanAtha svAmIne vaMdana karavAnI bhAvanA mAtrathI eka mAsanA upavAsanuM phaLa maLe che ane pratimAnAM darzana karavAthI cha mAsanA upavAsanuM phaLa prApta thAya che (61) vaLI prabhunI draSTimAM dekhAyele manuSya je putra rahita hoya te bahu putravALe, dhana rahita hoya te saubhAgI thAya che (62) prabhu pratimAne namana karanAra manuSyane anya bhavamAM mUkha paNuM, kharAba strI, kharAba jAti, kharAba janma, kharAba rU5 ane dInapaNuM thatuM nathI (63) ajJAna deSathI mUDha thaelA lake aDasaTha tIrthanI. yAtrA karavAne mATe bhame che chatAM tenAthI paNa pArzva prabhune namaskAra karavAthI anaMtagaNuM phala maLe che (64) eka puSpathI tIvra bhAvathI prabhu pratimAne je pUje che te rAjAonA samudAyanA mastakathI sparza karAyelA che caraNe jenAM evo cakravartI thAya che. (65) je prabhu pratimAnI ATha prakAre parama bhaktithI pUjA kare che tenA drAdi padavIo hAtharUpa kamaLamAM rahelI che (66) je prabhunAM zreSTha mukuTa, kuMDaLa ane bAjubaMdha karAve che, te traNe bhuvanamAM mukuTa samAna thaIne jaladI siddhisukha pAme che (67) traNe bhuvanamAM cUDA ratna samAna jemanAM netrane amRtanI zalAkA, samAna evI A pratimA jeNe dIThI nathI teonuM manuSyapaNuM nirarthaka che (68) zrI saMghAsa munie pratimAne laghukapa banAvela che paNa meM te moTA kalpamAMthI a5 saMbaMdhane uddhAra karela che (69) je A kapane bhaNe, sAMbhaLe ane ciMtavana kare te kalpavAsIomAM idra thaIne sAtame bhale siddhi pAme che (70) je pharI gRha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itihAsa ] : qgs : pAvanAkalpa caityamAM pustakamAM lakhAvIne kalpane pUje che te nAraka----tiya`cAmAM kadI utpanna thata nathI ane durlabhameAdhI thatA nathI (71 ) ( A kalpa) divasanA bhaNavAthI siMha, samudra, agni, hAthI, rAga, cAra, sa, graha, nRpa, zatru, preta, vetALa ane zAkI nInA bhaye nAza pAme che, (73) jenAM hRdayamAM A kalpa rahyo che te bhavya jIvAne A kalpa vilAsa karatA kalpavRkSanI mAphaka vAMchitane Ape che ( 73) pRthvIpa kADIAvALA samudranA jaLarUpa telavALA evA meruparvatarUpa dIvA jyAM sudhI manuSya kSetrane prakAza kare che tyAM sudhI A kalpa jayavaMta vartA (74) iti zrI pArzvanAthakalpa samAsa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa raju caityaparipATI stavana sari sarasati sAmiNi tuM Dimajha karUM jima citra pravADI, trituM bhUyaNe tIratha choI apAra tahiM tuThIya lAbhaI tIrapAra (1) vAMdala zevuM ja siri AdinAtha rAjali vara unnati neminAtha; anaMta cakavIsI Adi titya siddhakSetri anaMtA siddha jaltha (2) junaIgaDhi pAsa ne jalavihAra, navapallava maMgalapuri majhAra; puri pAsa risaha mayaNI juhAra bhilIya saMpratike gaI vihArI (3) pATaNa caMda para pAya paNa3 unAgaDhi marUdevI taNa ajAhari hariSaI pAsabedi adabada AdIsara dIvabeTi (4) belaga purivAMdau dhRtakalela mahapa sirivara kaMi kalola; talAjhaI aIrAdevI malhArU pAlItANae pAsa pheyara vihAra (5) 1, zatrujya, zrI AdinAtha, 2, ujayaMta (giranAra-junAgaDha) zrI neminAtha. 3, junAgaDha tejapAlavihAra, 4 mAMgarela navapalava pArzvanAtha., maNuM (?) pArzvanAtha 6, bhUMbhalI (jeThavAonI) saMpratirAjAenuM maMdira, 7, paTaNa ( prabhAsa- . pATaNa) caMdraprabha. 8, unA zrI AdinAtha, 9, ajAharA, pArzvanAtha, 10, dIva baMdara adabada-zrI AdinAtha 11, bhelapura (4) vRtaka lela, 12, mahuA, zrI mahAvIra. 13, talAja zAMtinAtha, 14, pAlItANA kumAravihAra pAzvanAtha 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM ]. : 569 : caityaparipATI 11. 12 navakhaMDa name suAu jiNa dITha6 hiya hariyana thAuM, suri palAvi sarapati pAsa rAri sihasiri nemivAsa. 6 navasArI, vaMdau saMti nAra, bihuM damaNa saMjaNa zrI pAsanAra; sepAraI jIvitasAmi jANi jasa daMsaNI mU matiradau hANi, 7 nAsaTha caMdapara caMdakaMti pAIThANa suya jiNahara bhaMti, kAnhaDaI AdIsara uThTha deha ja lAbhAI Adi anaMta che. 8 kapAki risaha nIlavanta TUri alIala jasa dIsaI caMdasara sidipuri vAMdau aMtarikSa pAsa ukAra saMtima jiNesara supAsa. 9 ujeNI, mADagaDha, sureza mimi, lAgI raDha, pethaDa jidarami; nAhi, DabhAI napuMya pAsa, sIdhapura e kalesari supaya pAsa. 10 dhaNaTIvI purI cikhalIya gAmi, cAMda ikalavara gaIpa dhAra dvAmi, paDahaThIya, saNakara saMSaDayaMmi, kami pAsa risaha vAMdau jayaMmi. 11 1. ghoghA, navakhaMDA pArzvanAtha 2, hari 8) 3 surata, pArzvanAtha, 4, rAMdera aSabhadeva ane neminAtha. 5, navasArI zAntinAtha 6-7 dakhkhaNa ane sajaNa ane ThekANe pArzvanAtha. 8, sopArA jIvitasvAmI 9, nAsika (dakSiNa) caMdraprabhA 10, pratiSThAnapura. (paTha) suvata jinamaMdira, 11. kAnhaDa (?) kAtsargastha. AdinAtha, 12, kula pAkI (dakSiNa hidAbAda tarapha) nIlavarNa zrI AdinAtha, 13, sirapura, aMtarikSa pArzvanAtha. 14, ukAra (nemADamAM narmadAkAMThe) saptama supArzvanAtha 15-16 uNa, mAMDavagaDha ane devagiri (daulatAbAda) A traNe ThekANe pethaDakumAranA jinamaMdira, 17-18, nAMdoda ane DaI zrI pArzvanAtha, 19-20 siddhapura (?) ane aMkalezvara munisuvrata ane pArzvanAtha. 21-26, dhaNadevI, cIkhalI gAma (?) cAMdavaDa, (cAra) () vaDahatI () sInera ane saNakheDAmAM kamathI pArzvanAtha ane AdinAtha. 24 25 : 26 72 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cayaparipATI .: 57 : [ pariziSTa -- -- 15. samalIya sudaMsaNa devi vihAra, bharUci thI suvaya jiNa juhArI, agyAra vali deva vadi kAvI risahisara namIya nAMdi. 12 khaMbhAyati zaMbhaNAdhIza deva jANuM nita nitu huM karUM seva; SaTa cAlInacaitraka Di Teva chatrIza devalA vadi deva. 13 DahaDaha saMti dhavalai pAsa rama ramavINe AdIsara hAthi drama khesaraMDI asAulI rIsuDanAtha serIse pAsa thaI uThThakAya. 14 paMcAsarI kalalI vAra tenI sarvisara pAsa pADalai nemi: kaDI kapaDavAnIjI namuM pAsa salamaNapurI vadu saMti pa.sa. 15 vaNarAya nIvasIya bahu jatI paMcAsarI pATaNa nA janI causavI(tI) devale nInu virANI vAMdau jaNa bhattarI cita drANa. 16 sidhapura cau bAra IsIra vihAri vIra nemIsara tArI; pAyavaDa ugarI jayavaMta sAmi bhalaDIe pAlaNapUra pAsa sAmI. 17 1 bharUcamAM sudarzanA devIne samaLIvihAra zrI munisuvratasvAma tathA agiyAra maMdira, 2 kavi (mahI nadIne mukha AgaLa ) AdIzvaradeva, 3. khaMbhAta-sthaMbhanaka pAnAtha Adi chatrIsa jinamaMdire ( A zikharabaMdhI derAsaranI apekSAe lAge che ) 4 DahaDara (?) zAntinAtha, 5 dhoLakA, pArzvanAtha, vINA AdinAtha. 6-7 khesakaMDI ane asAulI ( AzApallI ) rUSabhadeva, 8 serI pArzvanAtha, UrthakAya, kAsagaratha 9 paMcAsarA vIra prabhu 10 kalola, neminAtha, 11 zaMkhezvara pArzvanAtha, 12 pADalaI (pATaDI) (?) neminAtha, 13-14 kaDI ane kapaDavaMja zrI pArzvanAtha. 15 saMkhalapura, zAMtinAtha ane pArzvanAtha, 16 pATaNa vanarAjasthApita zrI pArzvanAtha Adi cArase (?) jinamaMdira, 17 silapura mahAvIradeva ane mIzvara Adi cAra ane bAra ' (16) jinAlaye, 18 vAyaDa jIvaMtasvAmI maMdira 18-20 bhIlaDIA ane pAlaNapura pArzvanAtha 19 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 12 ', 30 bIjuM] : 571 : cetyaparipATI vIjapurI visalapuri prANI piDa upesivuM rahiya dANika sAMcaura moTerA pramukha dvAmi, laNika chuM tAharA vIra nAmi. 18 tAraNagaDhi ajaya iDara namela kiraDirAya thALIya risa ke AsuMbaI mahuDA sai saMti vari, nayI vaNa pAsa vIra. 19 haDiya lIDai ciThThi nAgahi pAsa namI vRdi, pAkhArAkari kAkara, siha-sati, bAvalaya siha dahIdra sati. 20 maddhi yara dharAla taravADaI ArAsaNi milamAlika siripAsa risaha nemi caraNa lINa-vAlI bitrIsI rAI rAmasaNI. 21 charAuli bheTau pAsanAha, hindu chUTaka bhAvaThi huu sAha; dUSyA vADAnI duraI sAra e rUcha jIlau vAra vAra. 22 adabadagiri gaI caDIya geli AdIsara dIThaI raMgarelI, lUNa gavasahI bAlabrahmacArI bAvIsa mau jINavara tuM juhAri. 23 nArIya vaDAulI bANa vani hoI maMthalaI nAma sADI kAsadRrI vaDagAmI maDAhaDi vIra jIvatasvAmI. 24 1-6 vijApu', visalapura, brahmA (AbUtI pAse), tharAda, sAcera ane moDherA pramukha tIrthamAM zrI mahAvIra. 7. tAraMgA ajitanAtha 8, IDara kItirAyasthApita rUSamadeva. 9, AMtarasUbA (amadAvAda pAse) zAntinAtha. 10, mahudhA-mahAvIra deva, 11, aMka pAzvanAtha 12, ceaNa mahAvIra deva, 13-16 kareDA, lIMtarA, cIte Da ane nAmadAmAM zrI pArzvanAtha, 17, pAkhara (2) rUpamadeva, 18, kAkara, zAMtinAtha, 19, bAvaya rUSa mA 20, dha pada zAMtinAtha, 21-ra6, majAdA, dhanerA, jaMdharAla, taravADA, ArAsaNa ane bhinamAla rathanamAM-pAkanAtha, rUSabhadeva ane neminAtha bhagavAna, ra7-31, vAlo, birasa, rAma, rAma ane jIrAulAmAM pArzvanAtha 32, Abu adIzvara bhagavAna, luNigavasahI mAM bI neminAtha 33-42, nAdIyA, vaDAvalI, 32 15 39 40 41 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityaparipATI : 57 : 12 cApI lauthI samayapAsa lau nAgaurIjaI upAsa kalI vANuramAM mahurIpAsa sacarAcara jagirthika puraI Asa. 25 DhIlI chaI rAvaNa pAsaNAma, hathiNAura arasaMti kuMtha ThAma, AdIsara naI naI saku kai bAlaI jAlaMdhari jaI joI. ra6 vibhAra aThAvaya girivaraMmi sametasihari maNuM maMdIrami; cauvIsa jiNavara namuMya pAya cakAhila thApIya bharaharAya. ra7 sattANavaI sahasa trevIsa taI cAlusI lakha ceI adru leya; pAyAli bhavaNamaya dahanakAya santa keDi bahuntariyALa gAya. 28 naMdisari kaMDalI rUyagI sAThi prAsAda caudhArA a7I pAThaka INa parivAMdale jiNabhavaNa joI, batrIsa saIguNa saThi tarIyalaya, 29 pannarasaI kaDi bAyAla kehi aThThAvana lAkha naI asIya joDi; chatrIsa sahasa zAsatA biMba, huMvAMdauM nitunita niravilaMba. 30 jotI vyaMtaramAMhi asaMkha kaDi jinabhUaNanamuM kara be joDI, siri risaha caMdrANaNa vAriseNa vardhamAna namuM tahiM tatakheNa. 3 atIta anAmata vartamAna, tIrthakara vasaI viharamAna; duni keDi kevaladhara namya pAya duni keDa sahasanaI samaNarAya. 32 jahi janma huu jiNi lIdhI dikhyA upanauM jJAnaI lAdhaI mukha; nahiM dezanA kIdhI sAmisAla savi bhUmi pharasiya duHkha TAli. 33 bajANI, hathuDI, muMDalA, nANA, sAdaDI, kAkA, vaDagAma ane mArA gAmamAM zrI jIvitasvAmI-zrI mahAvIra. 1- cApa, phaledhI, samI, jAlera, nAgora ane ucA () gAmamAM zrI pArzvanAtha, 7-8 kalikuMDa pArzvanAtha, banArasa ane marI pArzvanAtha, 10. dillI-rAvaNa pAtharvanAtha 11, hastinApura-zAMtinAtha-kuMthunAtha, ane arajina, 12, jAlaMdhara (gaDA) zrI AdinAtha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM ]. * pAcha3H cityaparipATI puri pATaNi nesa navesa desa giri kaMdari jala thali bahu pasi; aMkivi tIratha virUvaNa apArajibiMba savi huM nimala juhAra. 34 suvihANa vihANau Aja aha juvAdhA jiNavara pAya tu; hIDalaI ulaTIo hariSa Aja jANe maI lAdhau mugatirAja 35" siri tirathamAlA zetra eka ja paDhaI guNaI suNaI mana dhare; nahi tIrathayAtrA phalaI buddhi paumAvai adhikI pUraI riddhi. 36 rayaNAyaDi ga7i zrI hemacaMdrasUri sehae jima punimacaMda tasa sasa nAmaI jiNa tilayasari Icaitra pravADie bhAva bhUri. 37 Iti sarvatyaparipATa samApta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 3 pradezanI kalyANakabhUmio. jayaLanuM kenI pAse Avela che. kayA prabhunA keTalAM | rImArka, nAma, ka9yANukara, bhelapura banAsa parAmAM pArzvanAthanAM-4 35, ja. dI. ke. bhadenI banArasa-gaMgA kahe supArzva thi-4 7. ja dI. ke. siMhapurI banArasa pAse zreyAMsanAtha-4 a, ja. dI. ke. JLIhanuM sAranAtha ane prAcIna kalA pradarzana tyAM najIkamAM che. caMdrAvatI banArasa pAse gaMgA kAMThe caMdraprabhu-4 5. ja. dI. ke. akha| che. keTara mahele vinItAnagara RSabhadeva-3 vayaja. dI. ajitanAtha-45. ja. dI. ke. abhinaMdana-4 a.ja.dI. ke. sumatinAtha-4 a. ja dI ke. anaMta thi-4 ca. ja. dI. ke. ranapurI siMhAvA sTezanathI ra mAIla dUra chalA -jhAbAda dharmanAthaya ja. dI. ke kaMpalA (kapilapura kAmagaMja B. B. mITarageja vimaLanAtha-4 . ja. dI ke. nemanAtha-2 zIhAbAda E. I. Ry. thI zaurIpura [ 14 mAila dUra jajanA nadInA kinAre. je. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIraTa ja. N. W. By. nA rUkhaiyAnagara daravAjAthI meTara hastinApura raste 16 mAila yuvAnA thaIne tya'thI 6 mAila hastinApura che. pesTa bahusumA chale mIraTa. tripulAla pahADa,upa2 gajarAjagRhI gIra B. B... By. ( khIhAra ) kAkadI kSatriyakuMDa jIvAlikA samenazikhara ca pApurI lakhIsAi sTezanathI jammui tA pagane 12 mAla, lachADa pAse, DaeNlaTa para pahADanI muDhamAM. gIraDI sTezanathI madhuvana jatAM nadI kAMTha. pAsathI". bha galapura sTezanethI 4-mAla capa nALA upara. bIha 2 harIpha (tugISA nagapAvApurI |rI) thI(B. B. . Ry) jaLamaMdira. zAntinAtha-4 5. ja. dI. . kuMthunAtha-4 cyuM. ja. dI. ke. aranAtha-4 5. ja. dI. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat munisuvratasvAmI-4 5. ja. dI. ke. suvidhinAtha-4 5. ja. dI. ke. mahAvIrasvAmI - 3 5. ja. dI. mahAvIrasvAmI-1 devaLa. ajita, saMbhava, abhinaMdana, sumati, padma supArzva, caMdra, suvidhi, zItajJa, zreyAMsa, tri mala, ataMta, dha, zAMti, kuthu, ara, malli, munisunnata, nemi, pArzva' mekSaka:Naka 20 vAsupUjya pa cya. ja. dI, ke, mA. mahAvIra-1 meAkSa. A pramANe pUrva dezamAM kula kamANakabhUmi pacANu che. vAsupUjyasvAmInuM mAkSa kre, ca'pApurIthI ligabhaga 25 mAila AvelA madAri upara thayAnA lokha che.bhAgalapurathI mAMga lAinamAM mArahIta sTiyana che. www.umaragyanbhandar.com Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUradezanI viccheda kalyANakabhUmio. sthaLa. kenI najIka ? kayA prabhunAM keTalAM kalyANaka? rImAkI. RSabhadeva-1 me kSa. himAlayanA zikharamAM badrI aSTApada pArzvanAtha tathA kedAra pArzva nAtha,mAnasarovaravi bhUmie. balarAmapura (B, &. N. P. Ry) sTezanethI chAla je 4 1thI malamAM kheTameTa (Catma hat)nAM killAnI vacamAM prayANa alahAbAda pAse killAmAM (pumita la)| akSayavaDa nIce saMbhavanAtha-1 ya ja. dIke. RSabhadeva-1 kevaLa. - - gayA jaMkazanathI prAMTa TrekarothI dilapura | paga rate 12 mAIla hATI gAma chaka kela, pahADa upara zItalanAtha-4. mya. ja. dI. ke. A gAmane hAra haTavArIyA kahe che mithilA darabhaMgAthI brAMcamAM sItAmaDhI (bIhAra) | lavazudraha nadI kAMThe mallinAtha-4 naminAtha-4 ya, ja. dI. ke. aurAMbI alahAbAdathI E 1. By mAM bharavArI sTezanathI 20 mAIla dura yamunA kAMThe kokama khIrAja Kosam Kbiraj Ya 44rAelA khaMDiyara araNyamAM paDa upara. padmaprabhu-4 . ja. dI, ke, kula 22) kalyANanI viruda bhUmio A che. tArIja-95 pUrva dezanI vidyamAna kalyANakabhUmi. 22 , vicchedaka kalyANakabhUmi. 3 saurASTramAM (giranAra) thI temanAthanI 3 (dI, ke. mo. kalyANakabhUmi. 120 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziclohila : m Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandail.com