Book Title: Samadhi Sopan
Author(s): Shrimad Rajchandra Ashram
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/007124/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ! at , , // A 001 T/IN/ nI Richie zrImad rAjacaMdra vacanAmRta mAdhi-sa, Th" zrI / pa pa ka la.sApAna A NEW WIN I N . MS Office 3/A N / IN / . ! _'' | , Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OS OS OS 299 zrI saddagurave namonama: zrI samAdhi-sopAna ratnakaraMDa zrAvakAcAramAMthI keTalAka gurjaranuvAda tathA zrImad rAjacaMdra vacanAmRta nexxOOMIXOOXXOXO "AtmapariNAmanI svasthatAne zrI tIrthakara samAdhi kahe che. AtmapariNAmanI asvasthatAne zrI tIrthaMkara asamAdhi kahe che." zrImada rAjacaMdra. 9 OSAM_ SQOG) 9 anuvAdaka - zrI ba, govardhanadAsa; B.A. prakAzaka thAmaza0tha Azrama * achAAkSa * kaIka 900 % 96 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : manubhAI bha. modI, pramukha, zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe. agAsa; vAyA-ANaMda, che. bArIA-388 130 (gujarAta) vIra saMvata 2509 chaThThI AvRtti-prata 5000 IsvI sana 1983 vikrama saMvata 2039 mudraka : bhIkhAbhAI somAbhAI paTela, bhagavatI mudraNAlaya, dUdhezvara, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavRttinI arpaNa patrikA mithyA vAsanA nI bahu kSINa thaI hatI; vItarAgane parama rAgI hate saMsArane parama jugusita hatA bhaktinuM prAdhAnya jenA aMtaramAM sadAya prakAzita hatuM, samyakabhAvathI vedanIya karma vedavAnI jenI adbhuta samatA hatI; mehanIya karmanuM prAbalya jenA aMtaramAM zUnya thayuM hatuM, mumukSutA jenAmAM uttama prakAre dIpI nIkaLI hatI; mokSamArgane de evuM samyakapaNuM jenA aMtaramAM prakANyuM hatuM, dharmecchakane ananya sahAyaka hate; A AtmAne, A jIvanane rAhastika vizrAma hatuM, upakta zabdamAM jemanA guNAnuvAda prabhAvazALI tatvajJa zrImad rAjacaMdra karyA che, evA saddagata pavitra satyaparAyaNa dharmAtmA jUThAbhAI ujamazIbhAI smaraNArthe emanA pavitra guNe pratye AkarSAI emane atyaMta priya evA vairAgya viSayathI bharapUra A graMtha prasiddha karyo che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je je prakAre AtmA AtmabhAva pAme te te prakAra dharmanA che....jIve dharma peAtAnI kalpanA vaDe athavA kalpanA prApta anya puruSa vaDe zravaNa karavA joga, manana karavA bhega ke ArAdhavA joga nathI. mAtra Atmasthiti che jenI evA satpuruSathI ja AtmA ke Atmadharma zravaNu karavA joga che, yAvat ArAdhavA joga che.'" (patra naM. 35) AtmapariNAmathI jeTaleA anya padArthanA tAdAtmya adhyAsa nivartavA tene zrI jina tyAga kahe che. te tAdAtmya adhyAsa nivRttirUpa tyAga thavA arthe A bAhya prasaMganA tyAga paNa upakArI che, kAryakArI che. bAhya prasaMganA tyAgane arthe aMtarlIMga kahyo nathI, ema che, tApaNu A jIve aMtarvAMgane arthe bAhya prasaMganI nivRttine kaMI paNa upakArI mAnavI ceAgya che." (patra naM. 57) "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mArganA sadAya Azraya rahe. huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha, strI, putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanya svarUpa avinAzI evA huM AtmA chuM. ema AtmabhAvanA karatAM rAga dveSanA kSaya thAya." (patra naM. 66) satpuruSanI AjJAmAM vartavAnA jene dRDha nizcaya varte che ane je te nizcayane ArAdhe che, tene ja jJAna samyakpariNAmI thAya che" (patra naM. 69) dehAdi saMbaMdhI je puruSo harSaviSAda karatA nathI te puruSA pUrNa DhAMdazAMgane saMkSepamAM samajyA che, ema samajo." (patra naM. 88) --zrImad rAjacaMdra Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatA, ramatA, UradhatA, gAyakatA, sukhabhAsa; vedakatA, caitanyatA, e saba jIva vilAsa.' je tIrthaMkaradeve svarUpastha AtmApaNe thaI vaktavyapaNe je prakAre te AtmA kahI zakAya te pramANe atyaMta yathAsthita kahyo che, te tIrthaMkarane bIjI sarva prakAranI apekSAne tyAga karI namaskAra karIe chIe. pUrve ghaNAM zAstronA vicAra karavAthI te vicAranAM phaLamAM satpuruSane viSe jenAM vacanathI bhakti utpanna thai che, te tIrthaMkaranAM vacanane namaskAra karIe chIe. ghaNA prakAre jIvane vicAra karavAthI, te jIva AtmArUpa puruSa vinA jANyA jAya evA nathI, evI nizcaLa zraddhA utpanna thaI te tIrthaMkaranA mArgamApane namaskAra karIe chIe. bhinna bhinna prakAre te jIvanA vicAra thavA arthe, te jIva prApta thavA arthe yAgAdika aneka sAdhanAnA maLavAna parizrama karye chate, prApti na thaI, te jIva je vaDe sahaja prApta thAya che, te ja kahevA viSe jenA uddeza che, te tIrthaMkaranAM uddeza vacanane namaskAra karIe chIe. --zrImad rAjacaMdra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana (prathamAvRttinuM ) "samasta vizva ghaNuM karIne parakathA tathA paravRttimAM vadhuM jAya che, temAM rahI sthiratA katyAMthI prApta thAya ? AvA amUlya manuSyapaNAne eka samaya paNa paravRttie javA devA yogya nathI, ane kaI paNa tema thayA kare che tenA upAya kaMI vizeSe karI gaveSavA yAgya che." jJAnI puruSanA nizcaya thaI aMtabheda na rahe, tA AtmaprApti sAva sulabha che. evuM jJAnI pokArI gayA chatAM kema leAkeA bhUle che ?' --zrImad rAjacaMdra A kALamAM vijJAnazAstranI navI navI AzcaryakAraka zeAdhA thatI jAya che; zArIrika sukhanAM, meAjamajhAnAM ane vilAsanAM sAdhanA vadhatAM jAya che; davAkhAnAM, dAktarA, prayAgazALAo, aneka prakAranAM auSadheA, aneka prakAranA zastraprayAgA, havApANI, vIjaLI, AdinA aneka upacArAthI zArIrika Adi duHkhA dUra thaI mAnava jIvana sukhI thAya, laMbAya ane vizeSa upayogI nIvaDe tevA prayatna thAya che. parApakArI saMsthAe aneka prakAre naitika, sAmAjika ane Arthika sthiti sudhAravA prayatna kare che ane dareka saMsthA peAtAnuM upayAgIpaNuM sAbita karI jagatane upakAraka banyAnA hevAlA pragaTa kare che: jagata vizeSa sukhI banatuM hAya, sudharatuM heAya ema ghaNA le mAte paNa che; upara uparathI jonAra sarva ne tema dekhAya che paNa kharuM. keTalAka vicArakAne jagatanI vadhatI jatI vastI uparathI, pRthvI paranA rAjyAmAM paraspara avizvAsa ane aNubanAvanA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasaMgethI tathA thayelI ane thavAnI laDAIonA anumAnethI, jagatamAM vadhatI jatI svArthavRtti ane ghaTatI jatI dharmabhAvanAthI mAnavajIvanamAM sukhanAM mULa khavAtAM jaNAya che. AryAvartana jJAnI-RSi-munionA mata pramANe chAnAM AyuSya, zarIrabaLa, saraLatA, saMpa, jJAna, nyAya, nIti ane dharma divase divase ghaTatAM jAya che, tethI A kALane teoe kaLiyuga ke paMcamakALa athavA duSamakALa kahyo che ane tenuM mukhya kAraNa e batAvyuM che, ke yathArtha dharmanI prApti A kALamAM durlabha thaI paDI che. dharma jemanAmAM pragaTarUpe vase che evA AtmajJAnI mahAtmAo A kALamAM viralA vicare chetemane satsaMga prApta thavo durlabha che; temanI oLakhANa thavI muzkela che. TUMkAmAM. mumukSutAnA sAdhanarUpa satsaMga, satazAstrane paricaya ghaTI javAthI vivekabuddhi athavA hitaahitanI parIkSAnuM baLa bahu ja thoDA puruSomAM jaNAya che. UDe vicAra karavA jeTalI madhyasthatA, dhIraja, vairAgya ane dIrdhadaSTi nahIM hevAthI TUMkI svArtha buddhithI lokasamUha taNAya jAya che, ane tAtkAlika lAbha upara chavanI daSTi rahyA kare che. tene sAcA sukha tarapha vALavA pratyakSa pratibhAzALI jJAnI puruSanI jarUra che paNa te yoga na bane tyAM sudhI zuM karavuM? Atmasiddhi zAstramAM jaNAvyuM che ke - "AtmAdi astitvanAM, jeha nirUpaka zAstra; pratyakSa sazuru yoga nahi, tyAM AdhAra supAtra." . pratyakSa saddagurune ega na male tyAM sudhI supAtra ke yogya jIvAtmAne AtmasvarUpanuM varNana karatAM zAstro upakAraka che, ane tevI yogyatA keTaleka aMze vairAgyapreraka pustakonA abhyAsathI tathA satsaMgathI mukhyapaNe prApta thAya che. vairAgyanI vRddhi thAya, Atmahita karavAnI preraNuM maLe tathA jemane Atmahita karavAnI IcchA jAgelI che temane AtmavicAraNamAM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra ane kAma poSaNa maLe tathA manuSyabhava saphaLa karavAnuM sAdhana prApta karavAnI dizA dekhAya tevA viSayo A "samAdhi-sopAna"mAM carcAyelA che. mULa graMtha "ratnakaraMDa zrAvakAcAra saMskRtamAM zrI samaMtabhadrAcArya lakhela che. tenI hiMdI bhASAmAM vistRta TIkA paMDita sadAsukhadAsajIe karelI che. te graMthanuM vAMcana zrImad laghurAja mahArAjanI samakSa karavAnuM mane sadabhAgya prApta thayuM, tyAre te graMthanA keTalAka bhAga mumukSu jIvone atyaMta upakArI jaNavAthI teozrIe tenuM saraLa gujarAtI bhASAntara karavA ane sUcanA karI te uparathI samyaphadarzana athavA AtmazraddhAnAM ATha aMga, dharmadhyAnamAM upayogI bAra bhAvanAo ane tIrthakara nAmakarmanA hetubhUta seALa bhAvanAo, kSamAdi dazalakSaNarUpadharma ane samAdhimaraNanA adhikAronuM yathAzakti gujarAtI bhASAmAM avataraNa karyuM che. paMDita sadAsukhadAsajIne A chellI avasthAmAM lakhAyelA graMtha che. temAM temaNe aneka graMthonA sArarUpa vivecane karelAM che. bhagavatI ArAdhanA, samAdhizataka, mRtyumahatsava, mastikeyAnuprekSA Adi aneka graMthanI uttama sAmagrI temaNe mumukSu jIvane upakAra thAya tevI rIte AmAM ekatra karelI che. te jANe ajANe jIvananA aneka prasaMgomAM upakAraka banavA saMbhava che. sukha zAMti pratye bhAvanA vadhArI, dharmabhAva jAgRta karI maraNa sudhAravAnI bhAvanA tathA uttama saMskAra sthira kare tevuM temAM daivata raheluM che. - keTalAka pAribhASika zabdonA artha sAthe sAthe ja ApavA prayAsa karyo che. tema chatAM jyAM "jina" zabda Ave tyAM paramAtmasvarUpa pAmelA puruSa ane jaina" zabda Ave tyAM paramAtmasvarUpa pAmelA mahApuruSanA Azrita dharmAtmAo e. vizALa artha samajavA bhalAmaNa che. eTale ke I matamatAntarane piSavA A graMtha chapAvyuM nathI, paNa mULa AtmadharmanI vicAraNuM, vairAgyaupazama sahita thAya ane sarve AtmArthIne hitakara nIvaDe te lakSa rAkhela che.. === Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sanAtana jaina zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsanA TrasTIomAM pramukha pUjya zeTha zrI jesaMgabhAI ujamasIbhAInI bhAvanAthI teonA sata bhAI zrI jUThAbhAInA smaraNArthe A samAdhi-sopAna prasiddha thayela che. pUrva puNyayoge dhana prApta karavuM enA karatAM ene AtmAthe sadupayoga karI jANo vizeSa duSkara che. zeTha jesaMgabhAI Aje paNaso jeTalI vRddhAvasthAe azakta kAyA chatAM je satvadharmaprema tana, mana, dhanathI abhimAna rahita bhAve dAkhavI rahela che e eka daSTAMta pAtra che. sadguru pratye, sadharma pratye, sarvastu pratye matamatAntara rahita apUrva prema dharAvanArA puNyAtmAmAM emanuM sthAna che, ema kahevAmAM atizayokti nathI. ApaNe sau IcchIzuM ke emanI A dharmabhAvanAnI vRtti sanmArgamAM vizeSa vizeSa vRddhi pAme ane temanA paricayamAM AvatA darekane sanmArga tarapha prere. sadgata bhAI zrI jUThAbhAI samyaphadaSTi dharmAtmA hatA. AtmajJa mahApuruSa zrImad rAjacaMdrane amadAvAda ane A bAju gujarAtamAM AtmajJAnI tarIke prathama oLakhanAra ane upAsanAra e bhAI pUrvanA saMskArI jIvAtmA hatA. zrImadjInA samAgamane lAbha zeTha jesaMgabhAIne paNa prApta thayA hatA ane tethI teo pratyenI upAsanA ane prema-bhakti tathA zrI jUThAbhAI pratyeno dharmAnurAga e A pustakanA astitvamAM mukhya hetubhUta che. zrImad rAjacaMdra A nAma Aje aparicita nathI ke jene paricaya Apavo rahe. tetrIsa varasanI nAnI vayamAM potAnI AtmavizuddhatA ane pravacananAM Adelane dvArA, adhyAtma-Atma saMbaMdhInA je vicAro prAye lupta thaI jaI mAtra rUDhi, aMdhazraddhA, ane gADariyA pravAharUpa je pravartana thaI rahyuM hatuM te sarvane kaI alaukika rItie dUra karI, vicArazIla AtmAonI vRtti matamatAntara rahita karI mizyA kadAgraha ane gatAnugativahanathI mukta Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 karI vizuddha caitanyasvarUpane vicAra karatA karI mUkyA che. jemanA pravacana Aje vicArazIla samAja ati premapUrvaka vAMce che, avadhAre che, pramANabhUta mAne che te paramapuruSanA lakhANamAMthI keTalAMka gadyapadya vacane vAcakavRMdanA vizeSa vicAravRddhi ane upakAra arthe A pustakamAM ApavAmAM Ave che, je madhyasthadaSTithI viveka pUrvaka vAMcanArane mokSamArgane prakAza karanAra ratnadIpaka samAna che. e vacanuM svacchedarahitapaNe jema jema vizeSa vizeSa manana thaze tema tema emAMthI keI apUrva amI jharaze. syAdavAdarUpa e vacanane UMDe vicAra karatAM avirodha zrI paramajJAnI puruSonAM kathanAnusAra bhAsyA vinA nahIM rahe. pachI to jevI daSTi tevI sRSTi e niyama kyAM ajANyo che? paNa je Atmahitecchu emAMthI rasa lUMTavA prayatna karaze tene e agAdha udadhi paripUrNa banAvaze e niHsaMzaya che. samAdhisopAnamAM rahelI truTIo viSe vAcaka mahAzaya sUcanA. karaze to te sudhArI tene vizeSa upayogI bIjI AvRtti vakhate banAvI zakAze. sanAtana jena zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa, kArtika zukalA pUrNimA, 1991.J liva brahmacArI govardhanadAsa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. mULamArga -rahasya 2. merI bhAvanA anukramaNikA samAdhi - sApAna - zrImad rAjaya.......... 1 zrI jugalakizAra............. pRSTha 5 thI pRSTha 382 3. samyakUdana aSTAMga pR. 5 thI 38 1 ratnatraya nirUpaNa 2 niHzakti aMga (1) 3 niSkAMkSita aMga (2) 4 nirvicikitsA aMga (3) 5 amUDhadiSTa aMga (4) 6 upagrahana aMga (5) 7 sthitikaraNa aMga (6) 8 vAtsalya aMga (7) 9 prabhAvanA aMga (8) 4. dharma dhyAna (bAra bhAvanA) pR. 39 thI 128 1 dharma dhyAna samagra 2 AjJA vicaya (1)... 3 apAya vicaya (2) 4 vipAka vicaya (3) 5 saMsthAna vicaya (4) 6 anitya bhAvanA (1) ... 7 azaraNu bhAvanA (2) 8 saMsAra bhAvanA (3) ... :: : ::::: ... ... ... ... 22 21 22 2 5 11 17 24 25 27 29 32. 36 39 54 56 59 61 63 72 8 77 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 9 ekatva bhAvanA (4) 10 anyatva bhAvanA (5) 11 azuci bhAvanA (6) 12 Asava bhAvanA (7) 13 saMvera bhAvanA (8) . 14 nirjarA bhAvanA (9) 15 leka bhAvanA (10) 16 bodhi durlabha bhAvane (11) .. 17 dharma durlabha bhAvanA (12) . 18 bhAvanA kAvya 5. soLa kAraNabhAvanA pR. 129 thI pR. 258 1 soLa kAraNa bhAvanA samagra ... 2 darzana vizuddhi bhAvanA (1) che che padya : : : : : : : : : : 109 113 117 120 12.1 123 123 126 128 129 : 137 151 166 173 178 181 3 vinayasaMpannatA bhAvanA (2) .. 4 zIlavatadhvanaticAra bhAvanA (3) 5 abhISNajJAne paga bhAvanA (4) 6 saMvega bhAvanA (5) 7 zaktitaH tyAga bhAvanA (6) * 8 zaktitaH tapa bhAvanA (7) ... 9 sAdhu samAdhi bhAvanA (8) ... 10 vaiyAvRtti bhAvanA (9) ... 11 arihaMta bhakti bhAvanA (10) .. 12 AcAryabhakti bhAvanA (11) ... 13 bahuzruta bhakti bhAvanA (12) ... 14 pravacana bhakti bhAvanA (13) ... : : : : : : : : : : : : : : - 186 190 193 199 204 2 233 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 Avazyaka aparihANa bhAvanA (14) 16 sanmArga prabhAvanA bhAvanA (15) 17 pravacana vAtsalya bhAvanA (16) 13 6. daza lakSaNarUpa dharmo pR. 259 thI 320 1 uttama kSamA 2 uttama mAva 3 uttama Ajava 4 uttama satya 5 uttama zauca 6. uttama saMyama ... 7 uttama tapa 8 uttama tyAga 9 uttama Akicanya 10 uttama brahmacaya 11 upasaMhAra 7. samAdhi maraNa pR. 321 thI 382 1 sallekhanA avasara 2 samAdhimaraNanA mahimA 3 saMnyAsamaraNanI zarUAta ... ... ... 7 sallekhanA-sahAya-upadezAdi 8 sallekhanAnA pAMca aticAra 8. samAdhi-sApAna atama gala : : : : : : 4 samAdhimaraNanA icchuke karavA yAgya 5 mRtyu-maheAtsava 6 sallekhanAnA prakAra kAya sallekhanA kaSAya sallekhanA :: : ... ... : : : : : : : : : : ... ... ... ... :: 241. 249 254 260 272. 276 278 287 290 294 299 304 308 312. 322 323 325 328 331 347 348 351 352. 379 382 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 1 zrImad rAjacaMdra vacanAmRta | pRSTha 1 thI pRSTha 144 kramAMka patraka 1 (37) pArzvanAtha paramAtmAne namaskAra-jagatane rUDuM dekhADavA 2 (47) anaMtAnubaMdhI krodha, anaMtAnubaMdhI mAna (55) nIrAgI mahAtmAone namaskAra-karma e jaDa vastu che. 4 (76) bIju kAMI zodha mA 5 (80) nirAbAdhapaNe jenI manavRtti vahyA kare che 6 (84) bhAI, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che 7 (85) samajIne alpabhASI thanArane 8 (112) mohAcchAdita dazAthI viveka na thAya 9 (128) prathama saMvatsarI ane e divasa paryata 10 (135) mumukSatAnA aMzae-samyaphadazAnAM pAMca lakSaNe 15 11 (143) nIcene abhyAsa te rAkhyA ja rahe 12 (147) AjJAmAM ja ektAna thayA vinA 13 (163) he hari, A kaLikALamAM-kaLikALanuM svarUpa 18 14 (166) maMgaLarUpa vAkyo-sapuruSanA e keka vAkayamAM 15 (172) sata jijJAsu mArgAnusArI mati-anaMta kALathI pitAne potA viSenI ja bhrAnti 16 (183) AnaMdamUrti svarUpane abhedabhAve traNe kALa namaskAra-paribhramaNa karato jIva.apUrvane pAse nathI 17 (194) jIvane mArga maLyo nathI enuM zuM kAraNa?-- sasvarUpane abhedabhAve. namonamaH-bhAva apratibaddhatAthI niraMtara vicare che & 2 2 2 2 = 0 0 0 18 23 24 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 18 (15) mArganI IcchA jene utpanna thaI che-mArganI | dizAnuM bhAna thavA 19 (200) vacanAvalI-jIva potAne bhUlI gayo che 20 (207) vikaTa puruSArtha -kharAM "dharma ane jJAna-kaI jAtanI kriyA 21 (209) anaMta nAmoe kaheluM parama tatva-mahAtmAoe game te nAme...eka "sane ja prakAryuM che 22 (211) sata e kaMI dUra nathI 23 (2012) sane namonamaH--vAMchA-IcchAnA artha tarIke kAma-sajIvana mUrtinuM oLakhANa (249) karALa kALa hevAthI-mokSanuM parama sAdhana 25 (254) nizaMktAthI nirbhayatA-sarvathI moTo deSa 26 (262) A jagatane viSe satsaMganI prApti-kRtakRtyatA thavA traNa prakAranA jIvasamUha 27 (271) e eka ja padArtha paricaya karavA gya che 28 (273) kaLiyugamAM apAra kaSTa karIne puruSanuM oLakhANa . 29 (299) game te kriyA, japa, tapa ke zAstravAMcana 30 (331) brAMtigatapaNe sukhasvarUpa bhAse che-saMsAragata vahAlapa asaMsAragata karavA 31 (334) hRdayarUpa zrI subhAgya pratye have pachI lakhIzuM- "sarva saMgane lakSyArtha-deha chatAM manuSya pUrNa vItarAga thaI zake 3ra (347) AtmasvarUpe hRdayarUpa vizrAmamUrti zrI subhAgya pratye-atra ghaNuM karIne AtmadazAe sahaja samAdhi varte che-apratibaddha, mukta manane paNa satsaMgane viSe baMdhana 33 (373) "manane laIne A badhuM che-ame jaNAveluM kaI vAkya parama phaLanuM kAraNa 42 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 34 (384) zabdAdi pAMca viSayanI prAptinI IcchAe karI "duSama kaLiyuga"--bIje zrIrAma 35 (403) je je prakAre AtmA AtmabhAva pAme 50 36 (16) dhyAnanA ghaNA ghaNA prakAra che-sarvazreSTha dhyAna jIvanA traNa moTA duSa-svachaMda nAmano mahAdoSa 51 37 (432) AtmAne vibhAvathI avakAzita karavAne arthe para 38 (436) "satA, ramatA UradhatA-tIrthakara, tIrthakaranAM vacana, tIrthakarane mArgadha ane uddezavacana pa3 39 (437) A jagatane viSe jene viSe vicArazakti vAcA sahita vana che 40 (438) "samatA, ramatAne artha--chavadharmanI vyAkhyA zrI tIrthakara ema kahe che ke A jagatamAM A jIva nAmanA padArthane 41 (454) saMsAra spaSTa prItithI karavAnI IcchA thatI hoya to 4ra (46) zArIrika vedanAne dehane dharma jANI-sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne dara 43 (466) jenI pAsethI dharma mAgo te pAmyAnI - AtmatAmAgarUpa dharma-pratyakSa jJAnI mIThA pANunA kaLazArUpa 44 (486) pramAdane tIrthaMkaradeva karma kahe che 45 (491) tIrthakara vAraMvAra nIce kahyo che te upadeza- saMbujajhahA jato 46 (504) mana, vacanane-sarvajJane sarvajJa kahevAnuM 47 (510) baMdhavRttione upazamAvavAne 48 (511) je je sAdhana A jIve pUrvakALe karyA che- jJAnI puruSanI AjJA bhavamAM javAne ADA pratibaMdha jevI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 49 (516) pANI svabhAve zItaLa chatAM-vyavasAyarUpa agninA asaMbhavAthe vardhamAna svAmInI paNa asaMga pravartanA-je vardhamAnasvAmI grahavAsamAM chatAM abhegI 76 50 (para2) jIvane jJAnI puruSanuM oLakhANa thaye-anaMtAnu baMdhI kaSAya-loka AkhAnI adhikaraNa kriyAne hetu 51 (534) A jIva atyaMta mAyAnA AvaraNe dizAmUDha 79 para (537) mumukSu jIvana eTale vicAravAna jIvana-ajJAna pariSaha ane darzana pariSaha-jIva dizAmUDha rahevA Icche che 53 (539) sarva jIva AtmApaNe samasvabhAvI che 54 he jIva! sthira daSTithI karIne tuM aMtaraMgamAM je-samyaphadarzanI ane samyakyAritrIne udbodhana 85 55 (pa60) jo jJAnI puruSanA daDha AzayathI....sarva sAdhana sulabha-kaThaNamAM kaThaNa AtmasAdhananI prathama icachA karavI 56 (568) AtmasvarUpane nirNaya thavAmAM anAdithI jIvanI bhUla-zrI jinanuM yathArtha vaktApaNuM 57 (569) sarva lezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAne upAya eka AtmajJAna 58 (570) jema jema upAdhine tyAga thAya tema tema samAdhi sukha-vivekajJAna athavA samyadarzana 59 (575) jema che tema nija svarUpa saMpUrNa prakAze tyAM sudhI 60 (588) zrI jina vItarAge dravya-bhAva saMyogathI pharI pharI chUTavAnI bhalAmaNa 61 (53) AtmA atyaMta sahaja svasthatA pAme-sarva - jJAnane sAra-graMthibheda mATe vIryagati thavA 97 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 106 107 62 (609) jJAnInA mArganA Azrayane upadezanArAM vAkyo sahaja svarUpe jIvanI sthiti thavImokSa 98 63 (613) je kaSAyapariNAmathI anaMta saMsArane 101 64 (22) anaMtAnubaMdhInA bIjA prakArane vizeSArtha 103 65 (677) upadeza karavAmAM jJAnI puruSo saMkSepatAthI varte nahIM-atarapariNati para daSTi-laukika abhiniveza 104 66 (692) durlabha e manuSyadeha 67 (693) jene mRtyunI sAthe mitratA-jJAna, kriyA ane - bhakti yuga 68 (702) vicAravAna puruSo te kevaladazA thatAM sudhI- upArjita karmanI rahasyabhUta mati mRtyu vakhate 108 69 (719) AtmasiddhinuM avagAhana kevA prakAre ? jJAna samyaphapariNAmI kone thAya ? 110 70 (028) sarva dehadhArI jIvo maraNa pAse zaraNurahita 112 71 (751) AtmasiddhimAM traNa prakAranAM samati 113 72 (771) te traNe samakitamAMthI game te samakita pAmyAthI 114 73 (779) sarva anya bhAvathI AtmA rahita che 116 74 (780) jene koI paNa pratye rAgadveSa rahyA nathI 117 75 (81) paramapuruSadazAvarNana-kIcasau kanaka jAke 118 76 (783) zrI saMbhAganI mumukSu dazA tathA jJAnInA mArga pratyene...nizcaya-sarva jIva sukhane Icche che 120 77 (785) zubhecchAthI mAMDIne zailezIkaraNa parvatanI 122 78 (808) puruSonA agAdha gaMbhIra saMyamane namaskAra 123 79 (809) jenI bhakti niSkAma che evA puruSone satsaMga 123 80 (810) pAramArthika hetuvizeSathI-je anitya che- | lokadaSTi ane jJAnInI daSTi 123 (813) uparanI bhUmikAomAM paNa anAdi vAsanAnuM saMkramaNa 124 82 (816) kevaLa aMtarmukha thavAne puruSone mArga 125 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 83 (819) kheda nahIM karatAM zaravIrapaNuM grahIne 125 84 (823) aviSamabhAva vinA amane paNa 126 85 (826) sadbhuta paricaya jIve avazya 126 86 (832) dehathI bhinna svaparaprakAzaka 127 87 (833) sarva dravyathI, sarva kSetrathI 128 88 (843) zrImata vItarAga bhagavatae nizcitArtha karele 130 89 (856) jijJAsAbaLa, vicArabaLa, vairAgyabaLa 131 90 (866) dravyAnuyoga parama gaMbhIra 131 91 (875) aho ! sapuruSanAM vacanAmRta 132 92 (87) agamya chatAM saraLa evAM mahapuruSanA mArgane- | mukhya mokSamArgane krama 133 93 (901) guru gaNadhara guNadhara adhika 134 94 (913) samasta saMsArI che karmavazAta 135 95 (915) upazamazreNimAM mukhyapaNe upazama samyakatvakSAvikabhAve anaMtadAnAdi labdhi 138 96 (927) yathArtha joIe te zarIra e ja vedanAnI mUrti 140 97 (937) jyAM dravya, kSetra, kALa, bhAva AdinI anukULatA- nirjarAne suMdara mAga 141. 98 (943) parama nivRtti niraMtara sevavI 99 (944) yogazAstra saMbaMdhI-pramattabhAve jIvanuM bhUMDuM 143 100 (949) lekasaMjJA jenI jiMdagIne dhruvakaTe. 144 142. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicare zuddhipatraka pRSTha lITI azuddha zuddha 8 23 vicAre bhegavavA bhegavavAnI "prIti rAkhe," pachI umere "paradhana ane parastrInA tyAgamAM rakta rahe ane" 40 18 mahAbaLa je mahAbaLa 47 12 jaDAIne joDAIne zarIrathI zarIrathI bhinna e sthita sthiti naha tehIM nahIM teha 69 23 lakhavAmAM lakhAvavAmAM 125 adhama adhama 138 rAhata rahita 141 4 vAstu vastu 2,07 24 kara che. kare che. 209 24 krAMtinuM kAMtinuM 301 21 - tevI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdrakRta mULamArga-rahasya. zrI gurucaraNAya namaH mULa mAraga sAMbhaLe jinane re, karI vRtti akhaMDa sanmukha; mULa0 neya pUjAdinI je kAmanA re, neya lhAluM aMtara bhavaduHkha. mULa0 1 karI je vacananI tulanA re, je zeyIne jinasiddhAMta; mULa mAtra kahevuM paramAratha hetuthI re, kaI pAme mumukSu vAta. mULa0 2 jJAna, darzana, cAritranI zuddhatA re, ekapaNe ane aviruddha; mULa0 jinamAraga te paramArthathI re, ema kahyuM siddhAMte buddha. mULa0 3 liMga ane bhedo je vratanA re, dravya deza kALAdi bheda, mULa, paNa jJAnAdinI je zuddhatA re, te te traNe kALe abheda. mULa0 4 have jJAna darzanAdi zabdane re, saMkSepe suNo paramArtha; mULa, tene jotAM vicArI vizeSathI re, samajAze uttama AtmArtha. mULa0 5 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che dehADhithI bhinna AtamA re, upayAgI sA avinAza; mULa. ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa0 je jJAne karIne jANiyuM re, tenI varte che zuddha pratIta; mULa kahyuM bhagavaMte darzana tehane re, jenuM bIjuM nAma samakita. mULa0 jema AvI pratIti jIvanI re, 4 7 jANyA sarvethI bhinna asaMga; mULa0 tevA sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNuliMga. mULa. te traNe abheda pariNAmathI re, jyAre varte te AtmArUpa; mULa teha mAraga jinanA pAmiyA re, kiMvA pAmyA te nija svarU5. mULa0 evAM mULa jJAnAdi pAmavA re, ane javA anAdri aMdha; mULa upadeza sadgurune pAmavA re, TALI svacchaMda ne pratibaMdha. mULa0 10 ema deva jinaMde bhAkhiyuM re, meAkSamAraganuM zuddha svarUpa; mULa. bhavya janAnA hitane kAraNe re, saMkSepe 8 9 kahyuM svarUpa mULa0 11 ANuM, AsA suda 1, 1952 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jugalakize rakRta merI bhAvanA saddaguru zrotriya brahmaniSTha pada, sevAthI zuddha jJAna thaze; avara upAsana keTi kare paNa, zrIharithI nahi heta thaze. (e dezI) jisane rAgadveSakAmAdika jIte, saba jaga jAna liyA, saba ke mekSamArgakA nispRha ho upadeza diyA buddha vIra jina hari hara brahmA, yA usake svAdhIna kaho, bhaktibhAvase prerita he yaha, citta usImeM lIna raho. 1 viSakI AzA nahIM jinake, sAmyabhAva dhana rakhate hai, nija parake hita sAdhanameM je, nizadina tatpara rahate hai, svArthatyAgakI kaThina tapasyA, binA kheda je karate hai, aise jJAnI sAdhu jagatake, dukhasamUha harate hai. 2 rahe sadA satsaMga unhIkA, dhyAna unhIMkA nitya rahe, unahIM jaisI caryAmeM yaha, citta sadA anurakta rahe; nahIM satAUM kisI jIvaka, jUTha kabhI nahIM kahA karuM, paradhana vanitA para na ubhAUM, saMtoSAmRta piyA karuM. 3 ahaMkArakA bhAva na rakakhU, nahIM kisI para krodha karuM, dekha dUsakI baDhatIke, kabhI na IrSA-bhAva dharuM; rahe bhAvanA aisI merI, sarala satya vyavahAra karuM, bane jahAMtaka Isa jIvanameM, auraukA upakAra karUM. 4 maitrIbhAva jagatameM merA, saba jIse nitya rahe, dIna-duHkhI cha para mere, urase karuNAstrota bahe; durjana-kUra-kumArgara para, kSebha nahIM mujhake Ave, sAmyabhAve rakabU meM unapara, aisI pariNati ho jAve. 5 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNIjaneke dekha hRdayameM, mere prema umaDa Ave, bane jahAMtaka unakI sevA, karake yaha mana sukha pAve; helpha nahIM kRtajJa kabhI meM, droha na mere ura Ave, guNagrahaNakA bhAva rahe nita, dRSTi na de para jAve. koI burA, kahe yA acchA, lakSmI Ave yA jAve, lAkha varSotaka chaUM yA, mRtyu Aja hI A jAve; athavA keI kesA hI bhaya, yA lAlaca dene Ave, te bhI nyAyamArgarsa merA, kabhI na pada Digane pAve. 7 hekara sukhameM magna na phUle, duHkhameM kabhI na ghabharAve, parvata nadI smazAna bhayAnaka, aTavIse nahIM bhaya khAve; rahe aDela-akaeNpa nirantara, yaha mana vRDhatara bana jAve, ISTaviyega-aniSTayegameM, sahanazIlatA dikhalAve. 8 sukhI rahe saba jIva jagatane, kaI kabhI na ghabharAve, ghera pApa-abhimAna cheDa jaga, nitya naye maMgala gAve; gharaghara carcA rahe dharmakI, duSkRta duSkara he jAvuM, jJAna carita unnata kara apanA, manuja janmaphala saba pA. 9 Iti-bhIti vyApe nahIM jagameM, vRSTi samayapara huA kare, dharmaniSTha hekara rAjA bhI, nyAya prajAkA kiyA kare; rega-marI-dubhikSa na phele, prajA zAntise jiyA kare, parama ahiMsA-dharma jagatameM, phUla sarva hita kiyA kare. 10 phele prema paraspara jagameM, meha dUra para rahA kare, apriya-kaTuka-kaThera-zabda nahIM, kaI munase kahA kare; banakara saba "yuga-vIra" hRdayase, dezennatirata rahA kare, vastusvarUpa vicAra khuzIse, saba duHkha-saMkaTa sahA kare. 11 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sopAna zrI samastabhadrAcAyata zrI ratnakaraDa zrAvakAcAranI paMDitazrI sadAsukhadAsajIe karela hiMdI bhASAmAMthI samyaktvanAM ATha aMga, bAra bhAvanA, sela kAraNa bhAvanA ane samAdhimaraNa e viSayane gujarAnuvAda. anuvAdaka :-zrI brahmacArIjI govardhanadAsajI maMgalAcaraNa samaMta sukha samAdhinA, svAmI zrI gururAja; tuja pada praNamI bhAvathI, vinaya karuM huM Aja. 1 samyaphadarzana AvatAM, Atmadharma samajAya; Atma-bhAvane bhAvatAM, kevaLajJAna pamAya. 2 zraddhA bIja samAdhinuM, kSetra gaNuM suvicAra satsaMga cAturmAsa che, subodha vaSa-dhAra. 3 saruM kheDUta kuzaLa, prathama hita karanAra; oLakhAve sudeva te, salphAstro racanAra. 4 sadguru zedhI zraddhavA, tarjI sAMsArika bhAva; AjJAMkti banI vartavuM, A bhava taravA nAva. 5 sI keI A jagatamAM dharma dharma e zabda kahe che. paraMtu dharma zabdane marma te keIka viralA ja jANe che. tene zabdArtha te e che ke je naraka, tiryaMca Adi 1. saghaLI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna gatimAM bhamavArUpa duHkhathI AtmAne acAvI-uddhArI uttama Atmika, avinAzI, adriya meAkSasukhamAM dhAraNa kare te dharma che. AvA uttama dharma kaMI bajAramAM vecAtA maLatA nathI ke dhana kharcIne ke dAna sanmAna vaDe vecAtA laI zakAya; te koInA ApyA paNa apAtA nathI ke sevAupAsanAthI rAjI karIne laI zakAya; maMdira, parvata, jaLa, agni, devamUrti ke tIrtha Adi sthaLAmAM te dharma rAkhI mUkayo nathI ke tyAM jaIne laI avAya; upavAsa, vrata, kAyakleza A i tapathI zarIra sUkavI nAkhavAthI paNa te maLe ema nathI. devAdhidevanA maMdiramAM chatra Adi pUjAnI sAmagrInA dAnavaDe, pUjana Adi vaDe, tathA ghara choDI vanamAM ke smazAnamAM rahevAthI ke paramezvaranA nAmanA jApa Adi karavAthI tevA dharma pAmI zakAtA nathI. dharma te AtmAnA svabhAva che. parapadArthamAM Atmabuddhi thaI rahI che, te DI peAtAnA jJAtA, draSTArUpa svabhAvanI zraddhA, anubhava tathA jJAyaka svabhAvamAM ja vartavArUpa AcaraNa te dharma che. uttama kSamA, mArdava, Ava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga, Arkicanya ane brahmacaryarUpa pAtAnA a!tmAnAM pariNAma te dharma che; samyakdarzana, samyajJAna ane samyacAritramaya ratnatrayarUpa dharma che; ahiMsArUpa AtmAnAM pariNAma thAya tyAre AtmA pote ja dharmarUpa thAya che. para dravya, kSetra, kAlArdika tA nimitta mAtra che. A AtmA rAgAdi pariNati cheDIne vItarAgarUpe pariName che te vakhate maMdira, pratimA, tIrtha, dAna, tapa, japa, badhuMya dharmarUpa che. ane jo te uttama kSamAdi vItarAgarUpa, samyakdnAnarUpa na pariName te tyAM maMdira Adi Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayanirUpaNu kAImAM dharma nIpajatA nathI. zubha rAga thAya te puNya baMdhAya che; azubha rAga, dveSa, mAha thAya te pApa baMdhAya che. jyAM samyak zraddhA, samyajJAna ane svarUpAcaraNarUpa dharma che, tyAM baMdhanA abhAva hoya che; ane baMdhanA abhAva thaye uttama sukha prApta thAya che. AvA uttama sukhanuM kAraNa AtmAne svabhAvarUpa dharma che. samyakdarzana, samyajJAna, samyacAritra e traNene bhagavAne dharma kahyo che. tethI pratikULa je mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritra che te saMsAraparibhramaNanA mArga che. AmAM sarvathI prathama je samyakdarzana kahyuM che tenuM svarUpa A pramANe che : paramArthasvarUpa AptapuruSa, te AmanA kahelA padArthAne zabdo dvArA jaNAvanAra zAstra ane te AsanA darzAvelA mArge cAlanAra sadguru, e traNe tattvAnI zraddhA karavI te samyakdarzana che. te samyakdarzana traNa mUDhatA rahita che; potAnAM ATha aMga sahita che; ADa prakAranA madathI paNa rahita che. koI sthaLe sAta tattva ke nava padmArthAMnI zraddhAne paNa zAstramAM samyagdarzana kahyuM che. paraMtu nirdoSa zAstranA upadeza vinA tattvAnI zraddhA kevI rIte thAya ? nirdoSa AptapuruSa vinA satyArtha zAstra kevI rIte pragaTa thAya ? tethI tattvArtha-zraddhAnuM mULa kAraNa satyArtha Asa ja che. tethI AmanuM svarUpa jaNAve che. AsvarUpa : dharmanuM mULa bhagavAna Asa che. temanAmAM nirdoSapaNuM, sarvajJapaNuM ane paramahaMtapadezapaNuM e traNa mukhya guNe hAya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna satyArtha zAstranuM svarUpa :- . zAstra te che ke je sarvajJa vItarAganuM bedheluM heya, koI vAdI prativAdI jenuM ullaMghana karI zake nahIM evuM hoya, pratyakSa ane anumAna pramANathI jemAM virodha na Ave tevuM hoya, vastunuM svarUpa jevuM hoya te upadeza jemAM hoya, sarva jIvone hitakArI hoya tathA kumArgane niSedha karanAra heya. A cha vizeSaNo yukta hoya te sAcAM zAstra che. asaddagurunuM svarUpa - je pAMca IdriyanA viSayenI AzAne vaza na hoya, trasa ane sthAvara jIvonI jemAM ghAta thAya tevA AraMbhathI je rahita hoya, aMtaraMga temaja bAhya sarva parigrahathI je rahita hoya ane jJAna, dhyAna, tapamAM je Asakta haya, AvAM cAra vizeSaNa sahita je guru hoya te sAcA guru prazaMsavA gya, stavavA gya che. je pAMca iMdriyanA viSayamAM laMpaTa hoya te anyane viSaye choDAvI vItarAga mArgamAM na pravartAve, paNa sarAga mArgamAM lagADI saMsAra samudramAM DubADe che. tethI viSayanI AzAne vaza na hoya te guru ArAdhavA gya, vaMdana yogya che. viSayamAM jene Asakti che te AtmajJAna rahita bahirAtmA che. traNa sthAvara jIvonI ghAta karanAra AraMbhIne pApane bhaya nathI, tevA pApIne gurupaNuM kema saMbhave? jene cauda prakAranA aMtaraMga parigraha ane daza prakAre bAhya parigraha hoya te * "AtmajJAna, samadarzitA, vicAre udaya prayoga, apUrvavANI, paramazruta, sadguru lakSaNa yogya."--zrImad rAjacaMdra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayanirUpaNa guru kevI rIte hoI zake? parigrahI te pote ja saMsAramAM phasAI rahyo che te anyane uddhAra karanAra guru kevI rIte bane ? 1 mithyAtva, ra veda = strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, 3 rAga, 4 veSa, 5 hAsya, 6 rati, 7 arati, 8 zeka, 9 bhaya, 10 jugupsA (glAni), 11 krodha, 12 mAna, 13 mAyA, 14 lebhaH e cauda prakAranA aMtaraMga parigrahane saMkSepArtha- thayelAM che. kAma karI 1. je manuSyAdi paryAya, zarIra, zarIranAM nAma, zarIranAM rUpa, tathA zarIrane AdhAre jAti, kula, padavI, rAjya, dhana, kuTuMba, yaza-apayaza, UMcApaNuM-nIcApaNuM, dhanavAnapaNuM-nirdhanapaNuM, mAnyatA-amAnyatA, brAhmaNakSatriya-vaizya-zUdrAdika varNa, svAmI-sevaka, yati-gRhasthapaNuM ItyAdi bahu prakAra che te pugalarUpa je karmo tenAthI utpanna thayelAM pratyakSa dekhAya che, saMbhaLAya che, anubhavamAM Ave che. A vinAzI che, pudgalamaya che, mAruM svarUpa nathI, Ama sArI rIte vAraMvAra nirNaya karI rAkhyuM che, te paNa anAdi kAlathI mithyAtvakarmanA udayathI evA saMskAra draDha thaI rahyA che ke ene (upara jaNAvela zarIrAdi prakAranA) nAzathI pitAne nAza mAne che; ene ghaTavAthI pitAnuM ghaTavuM ane enA vadhavAthI pitAnuM vadhavuM, UMcApaNuM nIcApaNuM mAnI saMpUrNa dehAdikamaya thaI rahyo che. joke pitAnI vANuthI A badhAne pararUpa kahe che, A amArAM nathI, parAdhIna che, vinAzI che. tathApi aMtaramAM enA saMga viyegamAM, rAgadveSa, sukhaduHkharUpa AtmAnA bhAva thAya che te mithyAtva nAmane parigraha che. sarakAra che jenAthI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna 2. strI, puruSa, napuMsaka AdimAM kAma sevavArUpa rAga aMtaraMgamAM thave te veda nAmane parigraha che. 3. para dravya je deha, dhana, strI, putrAdika temAM raMjAyamAna (rAjI) thavuM te rAga parigraha che. 4. paranuM aizvarya, bana, dhana, saMpadA, yaza, rAjya, bhavAdi pratye vera rAkhavuM te dveSa parigraha che. 5. hAsyanAM pariNAma te hAsya parigraha che. 6. pitAnA maraNane, viyegane, vedanA Adine Dara rAkhave te bhaya parigraha che. 7. pitAne gamatA padArthomAM AsaktithI lIna thavuM te rati parigraha che. 8. pitAne aniSTa lAge temAM pariNAma na lagADavAM (aNagame rAkhyA karavI te arati parigraha che. 9. ISTane viga thatAM kalezarUpa pariNAma thavAM te zeka parigraha che. 10. koI dhRNA-glAni thAya tevI vastu dekhIne, sAMbhaLIne, sparza karIne ke ciMtavanAdi karIne pariNAmamAM glAni UpajavI; athavA pArakAnI caDhatI dekhI game nahIM te jugupsA parigraha che. 11. reSanAM pariNAma te krodha parigraha che. 12. UMca jAti, kula, dhana, rUpa, jJAna, vijJAna, aizvarya ane baLa e AThane mada-garva karIne pitAne moTA ane parane halakA samajavArUpa kaThora pariNAma te mAna parigraha che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayanirUpaNa 11 13. kapaTa karavA je varka pariNAma karavAM te mAyA parigraha che. 14. paradravyanI IcchArUpa pariNAma te lebha parigraha che. A pramANe saMsAranAM mULa, AtmAnI ghAta karanAra ane tIvra baMdhananuM kAraNa A cauda prakArane atyaMtara parigraha che. 1 kSetra, 2 vAstu (makAna), 3 hiraNya, 4 suvarNa, pa dhana, 6 dhAnya, 7 dAsI, 8 dAsa, 9 kuSya (vastrAdi), 10 bhAMDa (vAsaNa Adi) e daza prakArane bAhya parigraha che. A prakAre aMtaraMga bahiraMga maLIne 24 prakAranA parigraha rahita nigraMtha te sadgurupadane yaMgya che e nizcaya kare. saMyama dhAraNa karIne paNa aMtaraMga bahiraMga parigrahathI je mana malina rAkhe che tene gurupaNuM ghaTatuM nathI. je niraMtara rAtadivasa, cAlatAM, hAlatAM, besatAM, UThatAM, bhejana karatAM paNa jJAnAbhyAsamAM, dharmadhyAnamAM, IcchAnirodharUpa tapamAM Asakta che te guru prazaMsavA gyA che, pUjya che, vaMdya che, have sadeva, saddaguru, satuzAstra upara satazraddhA jenuM lakSaNa che, evuM samyakdarzana tenAM ATha aMga-guNanuM varNana kare che - 1. niHzaMkita aMga: upara Apta, Agama (zAstra) ane gurunAM lakSaNa kahyAM te ja tatvabhUta satyArtha svarUpa che, te to A prakAranAM ja * bAhya tama atyaMtare, graMtha graMthi nahi hoya, paramapuruSa tene kahe, saraLa daSTithI jaya.-zrImad rAjacaMdra Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 samAdhi-pAna che, anya prakAranAM nathI evI akaMpa eTale taravAranA pANI piTha acala, sanmArgamAM saMzaya rahita rUci-zraddhA te niHzaMkti guNa che. gadA, caka, trizUla Adi aneka prakAranA AyudhavALA ane strIomAM ati Asakta, krodhI, mAnI, mAyAcArI, lebhI ane pitAnAM karelA kAmane dekhAva karavAne IcchanArA heya temane saMsAramAM deva kahe che. hiMsA tathA kAma krodhAdikamAM dharma jaNavanAra-prarUpanAra-manAvanAra zAstrane saMsAramAM Agama kahe che, temaja aneka pAkhaMDI, lebhI, kAmI, abhimAnIne leke guru kahe che. paraMtu sadeva, saru, satuzAstra kadI evA heya nahIM evI jene dRDha zraddhA che, tenuM citta mUDha lekenI beTI yuktithI calAyamAna thatuM nathI. kudevatAo prasanna kare ke vaza kare tevA maMtra-taMtrAdithI paNa tenI zraddhAnAM pariNAma vikArI, calita thatAM nathI. jevI rIte taravAranuM pANI pavanavaDe calAyamAna thatuM nathI, tevI rIte mithyAvRSTinAM vacanarUpa pavanavaDe satyArtha deva, guru, dharmane svarUpa viSe jenAM pariNAma saMzayavALAM thatAM nathI, tene niHzaMkti guNa hoya che. AtmatattvanuM svarUpa nirdoSa AgamamAM kahyuM che, te jeNe svAnubhava karIne AtmAne AtmA jA (pitAne pite jANya), ane para pudgalanA saMbaMdhane para svarUpa jANe evA samyaphaSTi sAta bhayathI rahita thaIne niHzaMkita guNa pAme che. sAta bhaya : 1 A lekane bhaya, 2 paralekane bhaya, 3 maraNane bhaya, 4 vedanAbhaya, 5 arakSAne bhaya, 6 agupti bhaya, 7 akasmAta bhaya. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizakita aMga 13 1. pitAne parigraha-kuTuMba Adi tathA AjIvikA Adi nAza thavAne bhaya te A lekabhaya che. te samasta saMsArI vene hoya che. 2. paralekamAM kaI gati thaze? kayA. kSetre javuM paDaze? e paralekane bhaya che. 3. maraNa pAmavAne bhAre bhaya hoya che; mAre nAza thaze, koNa jANe kevuM dukha paDaze? arere ! mAre abhAva thaze ! hatuM na hatuM. thaI jaIza ! e maraNabhaya che. 4. rega Adi duHkha AvI paDavAne bhaya te vedanAbhaya che. 5. pitAnI rakSA karanAra keI nathI ema jANuM bhaya pAma te arakSAbhaya. jANa. 6. pitAnI vastu sAcavavAnuM sthaLa nathI tethI. cirAI javAne bhaya te agupti bhaya. 7. acAnaka duHkha UpajavAne bhaya te akasamAta bhaya che. pitAnuM ane paranuM svarUpa samyaphaprakAre jANanAra samyakadraSTine e sAta bhaya hotA nathI. A dehamAM pagathI. te mAthA sudhImAM je jJAna, caitanya che te ApaNuM dhana che. A jJAnabhAvathI anya eka paramANu mAtra paNa ApaNuM nathI. deha ane dehanA saMbaMdhI je strI, putra, dhana, dhAnya, rAjya, vaibhava Adi che te mArAthI bhinna paradravya che, saMgathI Upaje che. mAre ane ene zuM saMbaMdha che? saMsAramAM AvA saMbaMdha anaMtAnaMta thayA ane chUTI gayA. jene saMga thaye che tene viga nizcaye thaze, je UpajyuM che te vinAza pAmaze. huM jJAnasvarUpa AtmA utpanna thayuM nathI ane vinAza pAmIza nahIM, e jene draDha nizcaya che tene deha chUTavAne ane daza prakAranA parigrahane viyega thavAno bhaya rahe te nathI. tethI A lekamAM bhayarahita samyaphadRSTi niHzaMka che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samApri-sApAna samyakdgaSTine paralokanA bhaya paNa nathI hAtA. jemAM samasta vastuonuM avalAkana karAya te leAka che. tethI ApaNA lAka te jJAnadarzana che. kAraNake temAM samasta vastue pratiSkiMkharUpe dekhAya che. je samasta vastuo dekhAya che tenuM ApaNA jJAnasvabhAvamAM avaleAkana thAya che. ApaNA jJAna uparAMtanI koI vastune ApaNe dekhatA nathI, jANatA nathI. ApaNuM jJAna kadAcit nidrAvaDe DhaMkAI jAya ke rAgAdikane lIdhe mUrchA AvavAthI avarAI jAya teA badhuM vizva vidyamAna che teA paNa na hAya tenA jevuM thayuM. tethI ApaNA loka to ApaNuM jJAna ja che. ApaNA jJAna uparAMta koI vastu dekhavAmAM, jANavAmAM AvatI nathI. ApaNA jJAna bahAra je leAka che, temAM je aneka prakAranAM naraka, svarga che te sarvajJa bhagavAnane pratyakSa che. paNa te sarve ApaNA svabhAvathI bhinna che. puNyanA udaya che te devAdi zubhagati ApanAra che, pApanA uya che te narakAddhi azubhagati ApanAra che. pApa, puNya banneya vinAzI che. svarga, narakAki puNyapApanuM phaLa paNa vinAzI che. paraMtu AtmA, jJAna, darzana, sukha, vIryanA avinAzIpaNAne dhAraNa karanAra akhaMDa avinAzI che, mAkSe laI janAra che. tethI mAre leAka mArAmAM ja che. temAM ja samasta vastunuM avaleSThana karatA huM vasuM chuM. A pramANe paralokanA bhaya jemane nathI evA samyadRSTi niHzaMka hoya che. 14 sparzana (cAmaDI), rasanA (jIbha), ghrANu (nAka), netra ane kAna e pAMca iMdriya ane manakhaLa, vacanabaLa ane kAyAbaLa tathA AyuSya ane zvAseAAsa e bAhya prANA karmathI banelA che, pudgalamaya che; A prANAnA nAzane Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizakti aMga 15. jagatamAM maraNa kahe che. ane AtmAnAM jJAna, darzana, sukha, sattArUpa bhAva prANa che tene nAza koI kALe paNa thAya nahIM. je Upaje che te maraze. je pugala-paramANune ja thaI ikiyAdi prANasvarUpe Upaje che tene ja nAza thAya che. mArA svabhAvarUpa jJAna, darzana, sukha, sattA keI kALe paNa vinAzI nathI. iMdriyAdika prANa paryAya (manuSyAdi zarIra) sAthe ja Upaje che, vinAza pAme che. paraMtu huM te caitanya avinAzI chuM evA nizcayanA dhAraka samyaphadraSTine maraNanA bhayanI zaMkA thatI nathI. | vedanA-bhayane jItIne samyaphadraSTi niHzaMka thayA che. vedanA eTale vedavuM, jANavuM. jANavAvALe te huM jIva chuM; eka pitAnA acala jJAnane anubhava karavo e rUpa je vedana te te avinAzI che, A jJAnanA anubhavarUpa vedanA te zarIra saMbaMdhI nathI. vedanIya karmathI utpanna thayelI sukhaduHkharUpa vedanA che te mehanA prabaLapaNathI AtmAmAM dekhAya che. te mAruM svarUpa nathI, cetanarUpa nathI, zarIramAM che, huM ethI bhinna jJAtA chuM. A prakAre jJAna-vedanAthI dehanI vedanAne bhinna jANanAra samyaphadRSTi niHzaMka hoya che. arakSAbhaya paNa samyaphadRSTine nathI hotuM, kAraNa ke jagatamAM je sarUpa vastu che tene traNe kALamAM nAza nathI, e emane draDha nizcaya che. tethI pitAne jJAnasvarUpa AtmA paNa keInI madada vagara ja pite sat che. enI rakSA karavA mATe keInI jarUra nathI; ene vinAza karanAra paNa keI nathI. jene keI vinAza karanAra hoya tene sAcavavA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna kyAMka rakSakanI jarUra hoya. avinAzI svarUpane anubhava karanAra samyaphadRSTi arakSAbhayarahita niHzaMka che. aguNimaya eTale tijorI, kabATa AdimAM gupta saMtADyA vinA dhana nAza pAmaze e cerane bhaya te paNa samyaphavRSTine na hoya. kAraNa ke vastunuM je svarUpa pitAnuM che te te pitAnA svarUpamAM ja che pitAnuM svarUpa pitAnI bahAra heya nahIM. caitanyasvarUpa huM AtmA chuM, te caitanyasvarUpa mArAmAM ja che. temAM parane praveza nathI. je anaMta jJAna-darzana mAruM svarUpa che, te ja mAruM amApa avinAzI dhana che. tyAM cera praveza karI zakato nathI, tema harI zaktA nathI tethI samyaphaSTi agupribhaya rahita niHzaMka che. samyaphadraSTine akasmAt bhaya paNa nathI. AtmA te sadAkALa zuddha che, draSTA che, acala che, anAdi che, anaMta che, svabhAvathI siddha che, alakSa che, citanya-prakAzarUpa sukhanuM sthAnaka che. emAM kaMI acAnaka akasmAt utpanna thavA gya nathI. AvA bhAvavALA samyaphadRSTi niHzaMka che. jene samyakdarzana che tenA pariNAmamAM sAta bhaya nathI. satyArtha evA pitAnA svarUpane jANyA vinA pitAne AtmA sAta bhayathI rahita thato nathI. samyakudraSTi ahiMsAne ja nizcayarUpa dharma jANe che. tethI tene evI zaMkA nathI UpajatI ke yajJa hema AdikamAM je jIvaghAtarUpa hiMsAnI kriyA thAya che temAMya kaMIka te dharma nIpajate haze. evI zaMkAne abhAva te niHzaMkti aMga che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSphakSita aMga 2, niSkAMkSata aMga : IdriyathI utpanna thatA sukhamAM sukhanI mAnyatA rahita je zraddhA-bhAva te anAkAMkSA nAmane samyakatvane guNa che, ema bhagavAne kahyuM che. iMdriyathI utpanna thatuM sukha kevuM che ? karmane AdhIna che, svAdhIna sukha nathI. puNyakarmanA udayane AdhIna che, puNyakarmane udayanI madada vinA karaDe upAye, mahAna puruSArtha karavA chatAM sukhanI prApti thatI nathI, ISTane lAbha thatuM nathI, aneka aniSTanI prApti thAya che. kadAcita puNyanA udayathI sukhanI prApti paNa thAya, te te sukha vaLI nAzavaMta che. parAdhIna evuM e sukha keTale kALa bhegavAze? iMdriyathI utpanna thayeluM sukha potAnA ISTa viSayane AdhIna che, ane ISTane samAgama te vinAzI che; meghadhanuSa piThe, vIjaLInA camakAra je ISTa samAgama kSaNabhaMgura che. tathA te sukha parAdhIna che. zarIranA nIragIpaNane AdhIna, dhanane AdhIna, strIne AdhIna, putrane AdhIna, AyuSyane AdhIna, AjIvikAne AdhIna, kSetrane AdhIna, kALane AdhIna, Idrine AdhIna, IdriyanA viSayane AdhIna ItyAdi hajAre parAdhInatA sahita che; vinAzakALanI sanmukha evuM IdriyethI utpanna thayeluM sukha alpakALa bhegavavAmAM Ave che. iMdriyajanita sukha avazya nAzavaMta che. nAzavaMta hovA chatAM akhaMDadhArA pravAharUpa nathI; vacamAM vacamAM aneka duHkha dekhAva de che. kadI rega AvI jAya che te kadI strI, putra, mitrane viyega thAya che, kadI apamAna thAya che te kadI dhananI hAni thAya che, kadI aniSTane saMga thAya che. AvI rIte aMtavALuM ane aneka dukhe sahita Idriyajanita sukha che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna te pApanuM bIja che. idriyajanita sukhamAM lIna thavAthI pitAnA svarUpane bhulAvo thAya che, ane mahA ghera AraMbhamAM jIva pravarte che. anyAya karIne viSaya bhogave che. tethI pApa ja baMdhAya che. idriyajanita sukha narakatiryaMca Adi gatimAM paribhramaNa karAvanAra pApabaMdhanuM bIja che. AvuM parAdhIna, nAzavaMta, duHkhathI bhareluM je Idriyajanita sukha te samyaphaSTine sukharUpa dekhAtuM nathI te sukharUpa tene kema mAne? sukharUpa mAnyatA ke zraddhA na hoya te tenI vAMchA kema kare ? samyaphadraSTine AtmAne anubhava hoya ja. AtmAne anubhava thayo eTale AtmAne svabhAva je atIMdriya, anaMta jJAna, nirAkuLa, avinAzI, sukhamaya tene anubhava thAya che. saMsArI jIvane je indriyane AdhIna sukha jaNAya che te te sukhAbhAsa che. jene bhUkhanI tIvra vedanA Upaje te bhajana karavAne Irache che, tarasa lAge te zItaLa pANI pIvAne Irache che. TADha jene vAya te rUnAM ke UnanAM vastra oDhavA icche che. garamInI vedanA Upaje tyAre zItaLa pavanane Icche che. kemake vedanA vinA upAyanI koNa IcchA kare? AMkhamAM rega vinA keNa aMjana Aje? kAna dukhate na hoya te bakarAnuM mUtara ke tela vagere kAnamAM keruM nAkhe? TADhIo tAva na Avyo hoya te tApaNuM ke taDake AdarathI keNa seve? vA na Avyo hoya te ghAsatela ke gaMdhAtAM tela , keNuM paDe? tethI pAMca indriyanA viSayanI tIvra IcchArUpa baLatarA thAya che, tyAre saMsArI jIvane viSaye . bhegavavA IcchA Upaje che. viSaye bhegavavAthI je baLatarA UpajI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSkAMkSita aMga 19 hatI te thoDA vakhata mATe zamAI jAya che. paNa te bhAga pharIthI adhika adhika baLatarA upajAve che. tethI iMdriyAnA viSayAne bhAgavavAthI UpajatuM sukha che te teA duHkha ja che. bAhya zarIra-iMdriyAkrikane AtmA jANanAra ahirAtmA che; te viSayeAnI baLatarA zamAvavAnA upAyane sukha mAne che. evI mAnyatA e mADukarmathI utpanna thayeleA bhrama che. vedanA ja na Upaje evuM nirAkuLatA lakSaNavALuM ja sukha ja tA hAya. viSayAne AdhIna sukha mAnavuM te mithyA zraddhA che. samyakdRSTine te ahamidralokanAM sukha paNa parAdhIna, AkuLatArUpa, vinAzI, kevaLa duHkharUpa ja dekhAya che, tethI samyakdgaSTine mAyika, iMdriyajanita sukhanI vAMchA kaDhI hAtI nathI. A bhavamAM teA dhana, saMpatti, vaibhava Adika icchatA nathI; ane parabhavamAM paNa iMdrapaNuM, cakravatIpaNuM ityAdi kuTThI icchatA nathI. A iMdriyAnA viSayA te alpa kALa bhAgavAya che, paNa te bhAganuM phaLa bhaviSyamAM asaMkhyAta kALa sudhI narakanAM duHkha bhogavavArUpa che. anaMta kALa ke asaMkhyAta kALa sudhI tiryaMca Adi gatimAM tathA mahAdaridrI, mahArAgI, nIcakuLanA kumanuSyeAmAM aneka janma dhAraNa karI te alpakALanA bhAganuM duHkharUpa phaLa vizeSa kALa paryaMta jIva bhogave che. A jagatamAM AzA ane zaMkA (bhaya) banne meAhanA uddayathI jIvane niraMtara varte che. AzA karavAthI kaMI maLatuM nathI. sadAya sarva jIva dhananI prApti, nIrogIpaNuM, kuTuMbanI vRddhi, iMdriyAnuM baLa, pAtAnI moTAI vagere icche che. paraMtu icchA karavAthI kaMI maLatuM nathI. khadhA jIvA icchA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 samAdhi-sApAna karIne teA niraMtara pApanA ane aMtarAyanA tIvra baMdha kare che. keTalAka jIvA bhAganI abhilASA rAkhI dAna, tapa, vrata, zIla, saMyama kare che. paraMtu icchA karavAthI puNyanI hAni thAya che. puNyabaMdha tA vAMchArahita hoya tene thAya che. zubha azubha karmathI prApta thayelA viSayeAmAM je saMtoSI hAya, nirAkuLa hAya, viSayeAnI icchA nA hAya tene aMdhAya che. puNya badhAya jIvA nitya UDI ema icche che ke viyeAga, maraNa, hAni, apamAna, dhananA nAza, roga, vedanA mane na thAe. niraMtara e badhAMnA bhaya rAkhe che. teAya maraNa Ave che, viyeAga thAya che. dhanahInatA, khalahInatA, apamAna, raMga, vedanA pUrvakarma anusAra thAya che ja; tene TALavAne iMdra, jiveMdra, maMtra, taMtrAdika koI samartha nathI. maraNa thAya che te te AyuSyakarmanA nAzathI thAya che. alAbha Adi aMtarAyakarmanA uyathI thAya che. rAga vedanA Adika azAtA karmanA udayathI thAya che. deva, dAnava, iMdra, jiteMdrAdika kAI karma levAne ke devAne samartha nathI. peAtAnA krodhAdi bhAvathI AMdhelA karmane peAtAnA karelA saMteSa, kSamA, tapazcaraNAdika bhAve karIne pAte ja cheDavA samartha che, khIjo koI cheDAve tema nathI. AvA draDha nizcayavALA, niHzaMka ane nirvASTaka samyakdgaSTi ja hoya che. prazna : sarva parigrahanA tyAgI je munIzvara sAdhu temane tathA tyAgI gRhasthane te zaMkArahitapaNuM tathA vAMchArahitapaNuM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 niSkAMkSita aMga hoI zake, paraMtu vratarahita samyaphadraSTi gRhasthane niHzaMkita, niSkAMkSita aMga kevI rIte saMbhave ? avirata samyaphadraSTine bhegenI icchA dekhIe chIe; vepAramAM, nekarImAM te lAbha Icche che, pitAnA kuTuMbanI vRddhi, dhananI vRddhi vache che, regane, kuTuMbanA viyegane, AjIvikA tUTI javAne, dhanane nAza thavAno bhaya tene niraMtara varte che. te pachI niHzaMkapaNuM, nivAMchakapaNuM tene kevI rIte hoya? ane niSkAMkSitabhAva vinA samyakatva kyAMthI hoya? tethI avirata samyavRSTine samyakatva kevI rIte saMbhave ? samAdhAna : mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAyanA abhAvathI samyakatva pragaTa thAya che. avirata samyaka draSTine paNa mithyAtvane ane anaMtAnubaMdhI kaSAyane abhAva thaye che. mithyAtvanA abhAvathI to satyArthapaNe AtmatatvanI svapaNe ane paratattvanI parapaNe zraddhA pragaTe che, anaMtAnubaMdhI kaSAyane bhAvathI viparIta rAgabhAvane abhAva thAya che. Ama jJAna ane zraddhAnI viparItatAnA abhAvathI Alekabhaya, paralekabhaya, maraNubhaya Adi sAta bhaya avirata samyaphadraSTine nathI hotA; kAraNa ke te pitAnA AtmAne avinAzI TaMketkIrNa (nirupAdhika) jJAnadarzana svabhAvavALo mAne che, sahe che. ane viparIta eTale paravastumAM vAMchA tenA abhAvathI samasta idrinA viSayemAM te vAMchA rahita che. svargalekamAMnA IMdra ke ahamidronA viSayabhegone viSa samAna dAha-duHkhane upajAvanArA jANa kadApi svapnamAM paNa tenI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna 22 ' IcchA karatA nathI. te to pAtAne AdhIna nirAkuLatA lakSaNavALA, avinAzI jJAnAnaMdane ja sukha mAne che ane potAnA dehane, dhana saMpadAdikane, karmathI utpanna thayelAM parAdhIna, vinAzI, duHkharUpa jANI A mAruM che' evA viparIta jUTho saMkalpa paNa te karatA nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayathI UpajatA viparIta jUThA bhaya, zaMkA, paravastumAM vAMchAe samyakdgaSTine kadApi na hoya. paraMtu apratyAkhyAnAvaraNu kaSAya, pratyAkhyAnAvaraNu kaSAya, saMjavalana kaSAya tathA hAsya, rati, ati, zAka, bhaya, jugupsA, strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda A ekavIsa kaSAyAnA tIvra udbhayathI UpajelA rAgabhAvanA prabhAvathI indriyAnA saMtApane lIdhe tyAga karatAM pariNAma kaMpe che. joke viSayAne duHkharUpa jANe che, tathApi vartamAna kALanI vedanA sahana karavAne samartha nathI. jevI rIte rAgIne kaDavI davA pIvI paDe che tene te kI sArI jANatA nathI, tApaNa vedanAnA mAryAM kaDavI davA AdarathI pIe che. paraMtu aMtaraMgamAM davA pIvI e bahu kharAba che ema te jANe che; evo kayAre divasa Avaze ke jyAre davAnuM nAma paNa na lauM ema tene thayA kare che. tevI rIte avirata samyakdgaSTi paNa bhAgAne kadI bhalA nathI jANatA, paraMtu tenA vagara cAle ema lAgatuM nathI, pariNAmanI dRDhatA raheze nahIM ema lAge che. kaSAyanA prabaLa dhakko lAgI rahyo che, iMdriyAnI baLatarA sahana thatI nathI, tethI vedanAnA mAryA bhAganI vAMchA kare che. saMghayaNa ( zarIranuM hADakhaLa ) kAcuM che, koI madada karanAra jaNAtA nathI, kaSAyeAnA uye zaktinA nAza thaI rahyo che, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 niSkAMkSita aga paravaza paDyo che; chatAM jema kedakhAnAmAM paDele koI puruSa kedakhAnAmAM jarAya rAga nathI karatuM paraMtu paravaza paTele hovAthI mahAduHkha denAra kedakhAnAne lIMpe che, peve che, sApha kare che, tevI rIte samyaphaSTi paNa dehane kedakhAnA jevo jANe che, bhUkha tarasa Adi vedanA sahana karavAne asamartha hovAthI dehane piSaNa Ape che, paNa dehane pitAne mAna nathI. vartamAnakALanI vedanAne ja ene bhaya che ane vedanA maTADavA jeTalI ja samyaphadraSTine vAchA che. karmanA udayanI jALamAM te phasAye che, nIkaLavAne Icche che; tathApi apratyAkhyAna saMbaMdhI rAga-dveSa, abhimAna evAM che ke, tyAgavatAdinI IcchA chatAM, te tyAgAdi karavA detAM nathI. karmane udaya bahu baLavAna che. saMsArI jIva anAdi kALathI karmane udayanI jALamAMthI nIkaLI zakatuM nathI. dehane saMga vaLage che tyAM sudhI dehanA nirvAhane arthe AjIvikA, bhajana, vastranI te IcchA kare che. apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI lekamAM pitAnI nIcI pravRttinA abhAvarUpa UMcI pravRtti Icche che; dhana saMpadA, AjIvikAne nAza thavAne bhaya paNa rAkhe che; tiraskAra thavAne bhaya paNa kare che; IdriyenA saMtApane sahana karavAnI azaktine lIdhe viSane vache che; kaSAya ghaDyA nathI, rAga ghaDyo nathI tethI bhaviSyamAM ghaNuM duHkha utpanna thaze ema dekhavAthI te kaSAyAdi TALavA Icche che tathApi rAjya, bhega, saMpadA Adine sukhakArI jANa te vAMche nahIM. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-se pAna 3. nirvicikitsA aMga: A manuSya paryAya (avasthA) rUpa kAyA che te svabhAvathI ja azucimaya che. temAM keI uttama manuSyane ratnatraya eTale samyakdarzana, samyakajJAna ane samyakracAritra pragaTa thAya che tenI azucimaya kAyA paNa pavitra che. tratavaMtane regAdi vaDe malina deha dekhatAM chatAM jugupsA eTale glAni ke dugacchA na thAya ane ratnatrayamAM prIti thAya tenuM nAma nivicikitsA aMga che. A deha te sAta dhAtumaya tathA maLamUtrAdinI khANa che, svabhAvathI ja apavitra che. evo deha te ratnatraya-svarUpa pragaTa thavAthI pavitra thAya che. rega sahita tathA vRddhAvasthA ke tapazcaryAthI sukAI gayeluM ke meluM dekhAtuM zarIra joIne, jene glAni eTale dugacchA Ave nahIM ane guNemAM prIti thAya tene nirvicikitsA aMga kahe che. je samyaphadraSTi che te vastunuM yathArtha svarUpa jANe che. pudgalane vicitra svabhAva jANI, maLa, mUtra, lehI, mAMsa, pAca sahita tathA garIbAI, regAdi sahita manuSya ke tiryaMca AdinAM zarIranI malinatA, durgadha Adi dekhIne tathA sAMbhaLIne te glAni kare nahIM. karmanA udayane lIdhe bhUkha, tarasa, garIbAIthI kaI duHkhI hoya che, keI kedakhAnA AdimAM paravaza paDyA che, kaI nIcakuLamAM utpanna thayA che, keI nIcakarma karI malina bhajana kare che, malina vastra pahere che, kadarUpAM aMga-upAMga pAme che paraMtu samyaphadRSTi AmAMnA keI upara dugacchA bhAva lAvI potAnA manane bagADatuM nathI. keIne kaSAyamAM AvI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUdaSTi aMga - 25 kharAba AcaraNa karate dekhI, pitAnA pariNAma bagADe nathI. malina kSetra, malina gAma ke gRhAdikamAM malinatA, daridratA dekhIne samyaka draSTi glAni na kare. aMdhakAra, cemAsuM, unALA ke ziyALAnI vedanAvALA kALane dekhIne te kheda nA kare. pitAne garIbAI ke rega AvatAM, viyega thatAM ke azubha karmane udaya AvatAM, te pitAnAM pariNAma malina karatA nathI. paraMtu te vakhate vicAre che ke je meM karma bAMdhyAM che tenuM phaLa mAre ja bhegavavAnuM che, azubha karmanuM phaLa te AvuM ja hoya che. jene nirvicikitsA aMga hoya tene ja dayA hoya che, tene ja vaiyAvRtya-sevA guNa hoya che ane tene ja vAtsalya, sthitikaraNa Adika guNa pragaTa hoya che. 4. amUDhadaSTi aMga: naraka, tiryaMca (pazu Adi), kumanuSyAdimAM je ghara duHkha bhegavavAM paDe che, te duHkhane mArga je mithyAmArga tenI ane kumAgI eTale mithyA mArgamAM rahelA puruSo temanI je mana vaDe prazaMsA karatA nathI, vacane karI stuti karatA nathI, tathA kAyAe karIne prazaMsA karatA nathI eTale caraNasparza ke hAtha AdinI ceSTA vaDe temanAM vakhANa jaNAvavAnuM karatA nathI te amUhadraSTi che. saMsArI jIva mithyAtvanA prabhAvane lIdhe rAga-dveSI devanI pUjA prabhAvanA dekhIne prazaMsA kare che. devIne mATe jIvahiMsA karI hoya tenI prazaMsA kare che. gau, kanyA, suvarNa, hAthI, gheDA, ghara, pRthvI, tala, ratha ane dAsI e daza prakAranAM kudAnane bhalAM jANe che. yajJa, homAdikanI ane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 samAdhi-pAna beTA maMtra-taMtra, mAraNa-vazIkaraNa Adi kriyAonI prazaMsA kare che. kUvA, vAva, taLAva khodAvyAnI prazaMsA kare che. mAtra kaMdamULa, zAkapAna Adi bhakSaNa karanArane moTA tyAgI jANI prazaMsA kare che. paMcAgni-dhUNIo tapanAra, vAghanAM cAmaDAM oDhanAra, bhasma ceLanAra ane UMce hAtha rAkhanArane bahu meTA jANe che. geruthI raMgelAM bhagavAM ke rAtAM vastra ke dheLAM vastrAdi dhAraNa karanAra kuliMgInA mArganI prazaMsA kare che. khoTAM tIrthane ane khoTA rAgI, dveSI, mahI, vakapariNAmI, ane zastradhArI devane pUjya mAne che. jogaNI, jakSaNI, kSetrapAla Adine dhana ApanAra ane regAdi maTADanAra mane che. tela, lApasI, vaDAM, attara, puSpamALA ityAdika vaDe devatAne rAjI karavA dhAre che. devatAne lAMca ApavArUpa mAnyatA mAnI, ema vicAre che ke, mAruM amuka kArya siddha thaze te tane chatra caDhAvIza, tAruM maMdira baMdhAvIza, tane bAdhAnA amuka rUpiyA caDhAvIza, koI bakarA, pADA vagere prANI mArIne caDhAvIza, savAmaNanuM cUramuM caDhAvIza, bALaka jIvatuM rahe mATe eTalI ke jaTA utarAvIza ityAdi aneka prakAranI mAnyatA mAnavI, zarata karavI te badho tIvra mithyAtvanA udayane mahimA che. jyAM jenI hiMsA thAya tyAM mahA ghera pApa baMdhAya che. devane nimitte ke gurune nimitte paNa hiMsA karavAmAM Ave te paNa saMsArasamudramAM DubADanArI che. keI devatAnA bhayathI ke lebhathI ke lajajAthI paNa hiMsAnA kAryomAM kadApi na pravarte. dayAvALAnI te deva paNa rakSA kare che. je koIne aparAdha na kare, vera na bAMdhe tene deva paNa dubhAve nahIM. rAgI, dveSI ane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upagrahana aMga 27 zastradhArI deva che te te pite ja duHkhI che, bhayabhIta che, asamartha che. samartha hoya, bhayarahita hoya te zastra zA mATe dhAraNa kare? je bhUkhyuM hoya te ja bhejana Adi vaDe pUjAnI IcchA rAkhe. kumArga che te saMsAra vadhAravAnuM kAraNuM che. mithyAvRSTinAM tyAga, vrata, tapa, upavAsa, bhakti, dAna AdikanI ane tene dhAraNa karanAra mithyAvRSTionI mana, vacana, kAyAthI prazaMsA na karavI te amUDhadraSTi aMga che. deva-kudevane, dharma-adharmane, guru-kugurune, pApa-puNyane, bhakSya-abhakSyane, tyAjya-atyAjyane, ArAdhya-anArAdhyane, kArya-akAryane, zAstra-kuzAstrane, dAna-kudAnane, pAtraapAtrane, devAyogya-nahIM devAyegya vastune, grahaNa karavA yegya-nahIM grahaNa karavA gyane, yukti-kuyuktine ane kahevA gya-nahIM kahevA gyane, anekAMtarUpa nirNaya sarvajJa vItarAganA parama Agama vaDe barAbara rIte karIne, mUDhatArahita thaIne ane pakSapAta choDIne vyavahAra-paramArthamAM virodha na Ave te prakAre zraddhA karavI te amUDhadraSTi aMga che. 5. upagRhana aMga:- jinendra bhagavAnane upadezele ratnatrayarUpa mArga svataH zuddha che, nirdoSa che. A ratnatrayarUpa mArganI niMdA thAya tevuM koI kArya ajJAnane lIdhe ke azaktine kAraNe koIthI thayuM hoya te te niMdA vagerene dUra karI zuddha nirdoSa kare tene upagRhana kahe che. je jinendra bhagavAne upadezele dazalakSaNarUpa dharma tathA ratnatrayarUpa dharma che te anAdi anaMta che; jagatanA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 samAdhi-se pAna jene upakAra karanAra che, sarva rIte nirdoSa che, koInuM ahita tenAthI thAya tema nathI, koI tene bAdhA karI zake nahIM tevo abAdhita, akhaMDita che. evA dharma viSe kaI ajJAnInA doSane nimitte ke keInI nirbaLatAne nimitte je dharmanI niMdA thatI hoya te te dUra karavI, deSa ughADA na karavA, DhAMkavA tene upagRhana kahe che. anya mithyAvRSTi leka sAMbhaLaze te dharmanI niMdA karaze, eka ajJAnInA doSa sAMbhaLI sarva dharmAtmAne doSa lagADaze, ema kaheze ke A jina dharmamAM jeTalA jJAnI, tapasvI, tyAgI, vratavALA che te badhA pAkhaMDI che, kumAga che, ema ekanA doSane lIdhe badhe dharma ane sarva dharmAtmA puruSo vagevAya. tethI dharmAtmA puruSa hoya te kaI dharmAtmAthI doSa thaye hoya, tene dharma paranI prItine lIdhe DhAMke che. jevI rIte mAtA prItine lIdhe putra kadApi anyAya ke doSa kare te tenA doSane DhAMke che, tevI rIte dharmAtmA puruSanI sAdhama upara tathA dharma upara evI prIti che ke karmanA prabaLa udayathI kaI sAdhamane ajJAnatAthI ke azaktithI vratamAM, saMyamamAM, zIlamAM deSa lAgI jAya, ke vratAdine bhaMga thaI jAya to pitAnI zakti pramANe DhAMke ja. samyaka draSTine svabhAva ja evo che ke koIne doSa pragaTa kare nahIM, apavAda-niMdA kare nahIM, pitAnAM sArAM kAma pragaTa kahI batAve nahIM, potAnI prazaMsA ane paranI niMdA kare nahIM. samyaphadraSTine paranA doSa dekhatAM evo vicAra Upaje che ke A saMsAramAM jIvo anAdi kALathI karmane AdhIne varte che tethI mehanIya, jJAnAvaraNIya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitikaraNa aMga ane darzanAvaraNIya karmonA udayavaze deSamAM te pravarte ke bhUla kare emAM zuM Azcarya che? jIvone kAma, krodha, lebhAdika niraMtara mArI rahyA che, bhulAvI rahyA che. meM paNa saMsAramAM rAga, dveSa, mehane vaza thaI kayA doSa karyA nathI? hamaNAM jinendranA paramAgamanA zaraNanI kaI kRpAthI kaMIka guNadoSanI oLakhANa thaI che, topaNa anAdi kALanA kaSAyanA saMskArathI aneka doSa karI rahyo chuM. tethI anya jIvonA karmanA udayanI parAdhInatAthI thayelA doSa dekhIne te karuNA ja karavI ghaTe che. saMsArI jIva viSaya kaSAyane vaza hAI parAdhIna che. kaSAya ane viSaye jJAnane lUMTI laI aneka prakAranA nAca nacAve che. AtmAne bhulAvI de che. tethI ajJAnI janenA doSa dekhIne te pite kheda karatA nathI. kSetra, kAla AdinA nimitte je bananAra che te pheravavA keI samartha nathI. 6. sthitikaraNa aMga : kaI puruSa samyaphadarzana sahita draDha zraddhAvALe hoya tathA cAritra, vrata, saMyama sahita heya paraMtu koI prabaLa kavAyanA udayathI, beTI saMgatithI, reganI tIvra vedanAthI, garIbAIthI, mithyA upadezathI ke mithyAvRSTinA maMtra taMtrAdika camatkAra dekhIne, satyArtha zraddhA ke AcaraNathI caLI jate. heya, tene dharmathI DagI jate jANI, vAtsalyadharmavALo dhamatmA-pravINa puruSa, tene upadezAdika vaDe pharI satyArtha zraddhA ke cAritrarUpa dharmamAM sthira kare tene sthitikaraNa aMga kahevAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. samAdhi-pAna koI avirata samyaphadraSTi dharmAtmAnAM ke vratavALA puruSanAM pariNAma reganI vedanAthI, garIbAIthI ke keInA viyegane laIne dharmathI caLI jAya to dharmamAM prItivaMta pravINapuruSa tene dharmathI patita thato jANI upadeza ApI dharmamAM sthApana kare te sthitikaraNa aMga che. dharmAtmA upadeze ke, "he dharmanA Icchaka ! dharmAnurAgI ! manuSyabhava, AryakSetra, uttamakuLa, indriyanI pUrNatA, dharmane lAbha A eka ekathI uttarottara durlabha sAmagrI prApta thaI che te chUTI gayA pachI pharI pAchI maLavI anaMtakALamAM paNa durlabha che. tethI karmanA udayathI prApta thayelAM rega, viyega, daridratA Adi duHkhathI kAyara thaI ArtadhyAnanAM pariNAma karavAM megya nathI. duHkhathI kheda karaze to vadhAre karma bAMdhaze. kAyara thaIne bhegavaze ke dhIravIrapaNe bhegavaze toya bhegavavAM to paDaze. mATe durgatinuM kAraNa ane dhikkAravA gya je kAyaratA tene tyAga kare. dhairya dhAraNa kare. manuSyabhavanuM sAphalya to dhIratA ne saMtoSavrata sahita dharmanuM sevana karI AtmAne uddhAra karavo e che. manuSyadeha to reganuM ghara che, temAM rega Upaje emAM zuM Azcarya che? e vakhate to mAtra dharma ja zaraNa che. roga to Upajaze ja, kemake saMga che te viyAga sahita ja che. kayA kayA puruSo upara duHkha nathI AvyAM? tethI hiMmata rAkhIne eka dharmanuM ja avalaMbana kare. je je vastu Upaje che te te badhI vinAza sahita che. dehane nizcaye viyega che ja. to bIjAM prANIo je pitAnA karmane AdhIna Upaje che ane mare che temane harSa zeka karavo nakAme che, baMdhanuM kAraNa che. A duSama Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitikaraNa aMga 31 kALanAM manuSya alpa AyuSya ane a5 buddhi sahita jame che. A kALamAM kaSAyanI AdhInatA ane viSayanI gRddhitA (laMpaTatA), buddhinI maMdatA, reganI adhikatA, IrSAnI vizeSatA tathA daridratA sahita ghaNuM jame che; tethI samyajJAna pAmIne karmane jItavAne udyama karavo yogya che. kAyara na thAo." Avo upadeza daIne pariNAma sthira kare. regI hoya to auSadha, bhajana, pathya Adi vaDe upacAra kare. bAra bhAvanAnuM smaraNa karAve. zarIranI sevA, malamUtrAdine dUra karIne kare. kaI paNa prakAre pariNAma dharmamAM draDha karavAM te sthitikaraNa che. keIne roga vadhI javAthI jJAnamAM zithilatA Ave, vrata bhaMga karavA maMDe, akAlamAM bhejana pAnAdika yAcavA lAgI jAya, tyAga karelI vastune IcchavA lAge, tenA pratye dayALu thaIne evo madhura upadezAdi kare che, jethI pharI te sAvadhAna thaI jAya. paraMtu tenI avajJA na kare, kAraNake karma baLavAna che. vAtapittAdika vikArathI jJAna bagaDatAM zI vAra? garIbAI AdithI pIDAyelA hoya temane pitAnI zakti pramANe upadeza, AhAra, pAna, vastra, AjIvikA, rahevAnuM makAna tathA pAtra Adi je vaDe sthiratA thaI jAya te prakAre dAna, sanmAna Adi upAya karI sthira karavA. pitAne AtmA paNa nIti, mArga cheDe, kAma, mada, lebhane vaza thaIne anyAyapaNe viSaya, dhananI IcchA kare, agya vacanamAM pravRtti karavA lAge, abhakSya-bhakSaNamAM pravRtta thaI jAya, abhimAnane vaza thaI jAya, saMtoSathI chUTI jAya, aneka parigrahamAM lAlasAnI vRddhi kare, kuTuMbamAM rAga bahu vadhArI de, regamAM kAyara thaI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra samAdhi-pAna jAya, ArtadhyAna karanAra thaI jAya, viyegamAM zeka kare, garIbAImAM dIna banI jAya, utsAharahita AkuLavyAkuLa thaI jAya tene paNa adhyAtmazAstrane svAdhyAya karAvIne, bhAvanAonuM zaraNuM grahaNa karAvIne, pitAnA AtmAne svabhAva ajara, amara, ekale, anya paradravyanA svabhAvathI rahita che, ema ciMtavana karAvIne, dharmathI tene paDavA na devo. azAtA karma, aMtarAya karma ke anya karmanA udayane pitAnAthI bhinna mAnI, karmanA udaya vaDe pitAnA svabhAvane caLavA na devo, te sthitikaraNa aMga che. 7. vAtsalya aMga : samyakdarzana-jJAna-cAritrarUpa dharmanA dhArakane samudAya te dharmAtmAne pitAnuM yUtha-maMDaLa che. ratnatrayanA dhArakenA yUthamAM rahelA muni, AphrikA, zrAvaka, zrAvikA tathA avirata samyaphadRSTi, temanA pratye kapaTarahita sAcA bhAvathI yathAyegya vinayarUpa pravartana karavuM, UbhA thavuM, sAmA javuM, vaMdanA karavI, guNa gAvA, hAtha joDavA, AjJA dhAraNa karavI, pUjA prazaMsA karavI, UMce Asane besADI pite nIce besavuM tathA jema keI garIbane mahAnidhAnane lAbha thAya tyAre harSa thAya tevo harSa pAmavo, prema-prIti upajAvavI ane avasara pramANe AhAra, pAna, makAna, upakaraNadi (dharmanAM sAdhano) vaDe haiyAvRtya (sevA) karI AnaMda mAnavo, te vAtsalya aMga che. ahiMsA dharmamAM prIti dhare, hiMsArahita dayAnAM kArya premapUrvaka kare, hiMsAnAM kAraNe UbhAM na thAya tevI IcchA sahita pravarte, satya vacanamAM ane satyavAdImAM temaja satyArtha Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 vAtsalya aga dharmanI prarUpaNAmAM prIti rAkhe, paradhana ane parastrInA tyAgI pratye prameda pAme; tathA dazalakSaNarUpa dharmamAM ane dharmanA dhAraka sAdhamIo upara jene anurAga hoya che, dharmamAM anurAga hovAthI tyAgI saMyamI pratye ghaNuM AdarapUrvaka pravarte che, madhura vacane temane belAve che tene vAtsalya aMga hoya che. je ke samyaphadraSTine aMtarathI pitAne zuddha jJAnadarzanamAM ane bAhya pravartanathI uttama kSamAdi dharmane dhAraNa karanAra tathA dharmanAM Ayatana (sthAna) upara anurAga hoya che, te paNa anya mithyAdraSTi pratye tene dveSabhAva nathI. pravacanasAra nAmanA siddhAMtamAM ema kahyuM che ke rAga, dveSa ane meha e baMdhanAM kAraNa che. temAM meha eTale mithyAtva ane dveSa e banne te azubha bhAva ja che; avazya saMsAra paribhramaNanuM kAraNa evuM pApa ja baMdhAvanAra che, ane rAgabhAva te zubha ane azubha beya prakAra che. ahaMtAdika pAMca parameSThI pratye, dazalakSaNadharma pratye, syAdvAdarUpa jinendranA Agama pratye, vItarAganI pratimA pratye tathA vItarAga pratimAvALA maMdira pratye anurAgarUpa zubharAga che, te svargAdikanI prApti karAvanAra puNyabaMdhanuM kAraNa che, tema ja paraMparAe mekSanuM kAraNa che. paraMtu viSayeAmAM, kaSAye (krodha, mAna, mAyA, lobha)mAM, mithyAdharmamAM mithyAdraSTi pratye ane parigrahAdika pAMca pApamAM je anurAga che te, tathA mehabhAva ane dveSabhAva che te, narakanigedAdikamAM anaMtakALa paribhramaNa karAvanAra che. samyaka draSTi te anya ajJAnI mithyAdraSTi pApI pratye paNa dveSabhAva karatuM nathI. samasta saMsArI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 samAdhi-pAna mithyAtva karma ane jJAnAvaraNadi karmane vaza paDI AtmAne bhUlI rahyA che, ajJAnI che. temanI sAthe vera karyo zuM vaLavAnuM che? temane to temanI viparIta buddhi ja mArI rahI che. tethI samyaphaSTi dayAbhAva ja kare che, rAgadveSarahita madhyastha ja rahe che. samyaphadraSTi te vastunA svabhAvane yathArtha jANe che, eTale ekendriya Adi jIve upara karuNAbhAvarUpa prIti ja kare che. sarva manuSya pratye verarahita rahe che. keI jIvanI virAdhanA, apamAna, hAni te Irache nahIM. mithyAdraSTinAM maMdira, sthAna, maTha vagere devasthAna pratye vera rAkhI tene nukasAna karavAne Iche ja nahIM. rAgI devonI mUrti pratye, devIonI krUra mUrti pratye tathA jegaNI, yakSa, bhairavAdika vyaMtaranI sthApanAnAM sthAna pratye kadI verabhAva kare nahIM. te devonI mUrti ane tenAM maMdira to aneka jIvonA abhiprAyane anusAra pUjavA, ArAdhavA mATe banAvelAM che. bIjAne abhiprAya badalavAne koNa samartha che? badhAM mANase pitapitAne dharma mAnI devonI sthApanA kare che. jene jevo samyaka ke mithyA upadeza maLe che, te prakAre te pravartana kare che. vastunuM yathArtha svarUpa jANanAra, sarva pratye samabhAva rAkhanAra samyaphadRSTi keI mANasane "huMkAre, TUMkAre" karate nathI, to anyanA dharmanI, anyanA devonI ke maMdiranI avajJA thAya tevAM vacana kema kahe? na kahe. sarva jIvo pratye maitrIbhAva rAkhatA samyaphadraSTi, acetana evAM sthAna, pASANu, gRhAdika ke koIne bAgabagIcA pratye svamAmAM paNa verabhAva na rAkhe. dhana, dharatI, AjIvikA tathA kuTuMbane nAza karI pitAne mArI nAkhatuM hoya tevA baLavAna duSTa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 vAtsalya aMga pratye paNa te vera na kare. te vicAre, "mArA pUrve bAMdhelA karmonA udayathI mArI sAthe vera rAkhanAra A baLavAna zatru utpanna thaye che. yathAzakti tene priya vacana vaDe samajAvavArUpa sAmathI, dhana ApavArUpa dAmathI, zakti pramANe tene zikSA karavArUpa daMDathI ke tene madada karanArane bhAgI pADavArUpa bhedathI, ItyAdi upAyathI zatrune rekIne mArI rakSA karuM." je te zekAya tema na hoya to ema vicAre che, "mArA pUrva karmane udaye Ane baLavAna banAvyo che ane mane nirbaLa banAvIne zikSA karI che, temAM mAre kenI sAthe vera karavuM? mAre zatru je karma te nirjarI jAya tevo samabhAva dhAraNa karI karmane chatuM. anyanI sAthe vera karI nakAmAM karma nahIM badhuM." sarva prANI pratye vAtsalyabhAva hovAthI samyadraSTi keInI sAthe vera karato nathI. koI duSTa jIva dharma pratyenA verane lIdhe maMdira ke pratimAne nAza karavA Ave, to tene pitAnA baLathI rekI zakAya to reke, paNa te prabaLa hoya to vicAra kare ke, kaLikALane nimitte dharmanI ghAta karanAra pragaTa thaIne pitAnuM vera sAdhe che, te baLavAna kevI rIte zekAya ? mArA kSamAdika tathA samyakajJAna, zraddhA Adikane nAza karavA koI samartha nathI. A maMdira Adikane duSTa hoya te bagADe che. dharmAtmA hoya te pharI karAve che. kALanA doSane laIne aneka duSTa jIvo utpanna thAya che, tene rekavAne keNa samartha che? bhAvI baLavAna che. sAruM thavAnuM heta te AvA duSTa mithyAdraSTi prabaLa baLavALA na Upajata. tethI vItarAgatA e ja mAruM parama zaraNa he! Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna 8, prabhAvanA aMga :- saMsArI jIvonA hRdayamAM vyApta aMdhakArane satyArtha svarUpanA prakAza vaDe dUra karI jinendranA zAsananuM mAhAmya pragaTa karavuM te prabhAvanA nAmanuM samyakatvanuM AThamuM aMga che. anAdikALanA paribhramaNamAM saMsArI jIvo sarvajJAna prakAzelA dharmane jANatA nathI. tethI temane bhAna nathI ke huM koNa chuM? mAruM svarUpa kevuM che? pUrva bhavamAM huM kevo hato? ahIM mane keNe upajAvyo? jema jema rAta divasa vyatIta thAya che tema tema AyuSyane nAza thAya che, to mAre karavA gya zuM che? mAruM hita zAmAM che? ArAdhavA gya koNa che? jIvone aneka prakAranAM sukhaduHkha zAthI thAya che ? devanuM, gurunuM tathA dharmanuM sAcuM svarUpa zuM che? maraNa ane jIvananuM svarUpa zuM che ? bhakSya abhakSyanuM svarUpa zuM che? A bhavamAM mAre karavA gya zuM che? mAruM koNa che? huM kone chuM? evA prakAranA vicAra rahita mehakarmanA aMdhakArathI DhaMkAI rahyA che. temanuM ajJAnarUpI aMdhAruM syAdvAdarUpa paramAgamanA prakAzathI dUra karI svaparanA svarUpane prakAza karavo te prabhAvanA che. samyakdarzana, samyakajJAna, samyaphacAritra vaDe AtmAne prabhAva pragaTa karavo, dAna, tapa, zIla, saMyama, nirlobhatA, vinaya, priya vacana, jinendrapUjana Adi guNanA prakAza vaDe jinadharmane prabhAva pragaTa kare te prabhAvanA che. uttama pariNAma sahita uttama dAnapravRtti tathA ghera tapamAM paNa jenI nispRhatA dekhI mithyAvRSTi paNa prazaMsA kare : "aho ! jainIomAM vAtsalyatA sahita moTAM dAna Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvanA aMga 37 devAya che. niSkAmabhAve AvAM bhAre tapa jainIo kare che. ahe! jainIonAM mahAvrata kevAM che?! prANa jAya te paNa vratabhaMga thavA detA nathI. aho ! jainIonI ahiMsA kevI che ! prANa javAne prasaMge paNa saMkalpa karIne paNa jIvahiMsA karatA nathI. jemane asatyane tyAga che, cerIne tyAga che, parastrIne tyAga che, je parigrahanI maryAdA karavAthI sarva anItithI dUra che, abhakSya AhAra karatA nathI, rAtrIbhajanane tyAga karI mAtra divase ja parimita ane zuddha AhAra kare che, Avo jinavamIone utkRSTa dharma che. temanAmAM mahA vinayavaMtapaNuM che, te priya, hitakArI ane madhura vacana vaDe sarvane AnaMda upajAve che. temanI sarvottama kSamA kevI adbhuta che! pitAnA ISTa devamAM temanI bhakti Azcarya upajAve tevI che. AgamanI AjJAnA atyaMta acaLa zraddhAvALA che. teo prabaLa samyakavidyAthI vibhUSita che. temanAM AcaraNa mahAna ujajavaLa che. sarve jIva pratye verabhAva rahita evo temane maitrIbhAva che." evI jainadharmanI prazaMsA jenA nimitte mithyAdhamIomAM paNa pragaTa thAya te prabhAvanA aMgayukta che. te puruSa anIti karI kadI dhananI IcchA kare nahIM tathA durAcaraNathI viSaya bhegavavAne svamAmAM paNa Icche nahIM. pitAnA nimite dharmanI niMdA thAya to A leka ane paraleka banne bagaDe tevA vicArathI te samyaphadraSTi pitAne, kulane, dharmane, sAdhamIne ke dAna, zIla, tapa, vratane apavAda na thAya tevI rIte pravarte che. dharma kadApi dUSita na thAya evI sAvacetIpUrvaka dharmanI prazaMsA, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sopAna uccatA, ujajavalatA ja pragaTa thAya tevuM pravartana je kare tene prabhAvanA aMga hoya che. A prakAre samyaktvanAM ATha aMganuM saMkSepathI varNana karyuM. A ATha aMgane samudAya te ja samyakdarzana che. aMgethI aMgI bhinna nathI. aMgenA samUhanI ekatA te ja aMgI che, te ja prakAre niHzaMkti Adika guNone samudAya te ja samyakdarzana che. A aMgenA pratipakSI je zaMkA, kAMkSA, glAni, mUDhatA, anupamUhana, asthitikaraNa, avAtsalya, ane aprabhAvanA ItyAdika doSa vaDe samyaka draSTi potAnA AtmAne ke dharmane dUSita ke kalaMkti karato nathI. samyakatvanAM ATha aMgavarNana pUrNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna (bAra bhAvanA) dharmadhyAna to kaI samyaphadraSTine hoya che. koI viralA mahAna puruSa rAga, dveSa, meharUpa jALane kApI nAkhIne, parama udyamI thaIne bahu prayatna vaDe dharmadhyAnane koI vakhata prApta thAya che. sUtAM, besatAM, cAlatAM, khAtAM, pItAM, viSaye bhegavatAM, kaSAyamAM pravartatAM paNa vagara prayatna jema AtedhyAna, raudradhyAna thAya che, tema dharmadhyAna thatuM nathI. | dharmadhyAnane athI pariNAmane bagADanArAM sthAnane tyAga kare che. sthAnanA nimitte paNa zubha azubha bhAva thAya che. keI duSTa, hiMsaka, pApakarma karanAra, pApakarmathI AjIvikA calAvanAra, tIvra kaSAyI, nAstika matavALA, dharmadrohI jyAM raheto hoya tyAM pariNAma phlezavALAM thaI jAya. jyAM duSTa rAjA heya, rAjAne duSTa maMtrI hAya, pAkhaMDI mithyAdraSTi bhekhadhArIone adhikAra heya tyAM dharmadhyAnamAM pariNAma lAgatAM nathI. jyAM para rAjyane upadrava hoya; jyAM duSkALa, marakI ityAdi vaDe prajA upadrava sahita heya; jyAM vezyA, vyabhicAriNIo ke bhraSTa AcaraNavALAne javAnI jagA heya; jyAM melI vidyA sAdhanAra jatA hoya; jyAM beTI vArtA ke Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sevAna vikathA thatI hoya, jyAM jugArI, dArUDiyA, bhATa, cAraNa, caMDAla, zikArI, kaSAyI ItyAdi hoya jyAM strI, napuMsaka, dIna, bhikhArI, regI, AMdhaLAM, lUlAM, baherAM, bUmo pADanAra Adi hoya; jyAM kalaha ke kAmakIDA karatAM pazu, manuSyAdi heya; jyAM kAMTA, kAMkarA, daravALI ke hADakAM, lehI, maLa, mUtravALI gaMdhAtI jagA hoya; jyAM kUtarAM, bilADAM, ziyALa, kAgaDA Adi hiMsaka jIvo hoya te sthAne zubha pariNAmane bagADanArAM che tethI tajavA gya che. suMdara, citta prasanna kare tevI, TADha, tApa, varasAda, bahu pavana ke baphArAnI bAdhA rahita, DAMsa, macchara Adi jaMturahita zuddha bhUmi hoya tyAM, jinamaMdiramAM ke pitAnA kelAhala rahita gharamAM ekAMta sthAnamAM dharmadhyAnanA Icchake rahevuM. dharmadhyAnamAM sthAnanI zuddhi ane AsananI dRDhatA mukhya kAraNa che. jenuM Asana be pahAra sudhI paNa dRDha rahetuM nathI tenI nokarI, khetI, vepArAdi paNa bagaDI jAya che. AsananI dRDhatA vinA dharmadhyAna kevI rIte bane? prathamanAM traNa uttama saMhananavALAne ja dharmadhyAnamAM dRDhatA rahe che. jenAM vamaya hADarUpa saMhanana che, mahAbaLa parAkramanA dhAraka che, je deva manuSyAdinA upasargathI calAyamAna na thAya tevA che, jenuM Asana ane mana draDha che, te game tevA sthAnamAM ke game te Asane dhyAna karI zake che, paNa nabaLA bAMdhAvALAe to sthAnanI ane AsananI zuddhatA avazya joI dharmadhyAnamAM pravartavuM yegya che. jenuM citta saMsAra pratye, deha pratye ane bhega pratye vairAgyavALuM hoya, jenA cittamAM vikSepa paDe tema na Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna 41 hAya, jenuM citta saMzaya rahita hoya, AtmajJAna sahita hAya ne adhyAtmarasamAM bhIMjAyeluM nizcaLa heAya tene sthAna ke AsananA koI niyama nathI. je cAritra ane jJAna sahita che, jitendriya che, te aneka avasthAe dhyAnanI siddhi pAmyA che. dharmadhyAna karanAra evuM ciMtavana kare che ke, ahA ! bhAre anartha thaI gayA ke anaMtaguNanA dhAraka huM saMsArarUpa vanamAM anAddikALathI karmarUpI verI vaDe sarvAMze ThagAyA. ahA ! ajJAnabhAvathI karmanA uye utpanna thayelA rAga, dveSa ane mehane pAtAnuM svarUpa jANI ghAra duHkharUpa saMsAramAM meM paribhramaNa karyuM. hamaNAM koI karmanA upazamathI parama upakAraka jinendranA parama AgamanA upadezanA mane lAbha thayA. rAgarUpI tAva maTayo. meharUpI nidrA dUra thaI. svabhAva ane parabhAvanA jANupaNAnA lAbha thayA, have A avasaramAM zuddha dhyAnarUpa taravAra vaDe jo karmanA nAza karI dghauM, tA svAdhInatA pAmI duHkhAne pAtra na thAuM. ajJAnarUpa aMdhakArane AtmajJAnarUpa sUryanA prakAzathI hamaNAM ja dUra nahIM karuM teA khIjA kayA bhavamAM huM dUra karIza ? samasta vizvane jovA dekhavAne eka advitIya netra mArA AtmA che; tene paNa hamaNAM avidyArUpa bhUtapizAce prerelA viSaya-kaSAya AvaraNa kare che. A iMdriyanA viSayA ane krodha, mAna, mAyA, leAlarUpa kaSAye mane hita-ahitanA avalAkanarUpa vivekarahita karanArA che. A DhaMgAne vaza thaI jaIne huM bahu bhUlI gayA chuM. ahA ! A prApta thatI vakhate ramaNika paNa aMte nIrasa evA pAMca indriyAnA viSayA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna vaDe parama tisvarUpa sarvotkRSTa paramAtmasvarUpa e. AtmA paNa ajJAnathI Thaga che. huM ane paramAtmA bane jJAnarUpI netravALA chIe. te paramAtmasvarUpanI prApti mATe huM mArA svarUpane jANavAnI IcchA karuM. paramAtmAnA AtmaguNa te pragaTa che ane mArA te karmothI dabAI rahyA che. mArAmAM ane paramAtmAmAM guNonI apekSAe bheda nathI, zakti ane vyaktine bheda che. paramAtmAmAM guNo pragaTa vyaktirUpe che ane mArAmAM zaktirUpe che, tethI pragaTa karavAnA che. karmathI utpanna thate dAhaagni, jyAM sudhI huM jJAna samudramAM DUbakI nathI mArate tyAM sudhI, mane bALe che, duHkha de che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane devanA bhava karmanA udaye thAya che paNa te mAruM svarUpa nathI. huM te siddhasvarUpa, nivikAra-svAdhIna sukharUpa chuM; huM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya ane anaMtasukharUpa chuM. te have meharUpa jherI jhADane huM zuM nahIM ukhADI nAkhuM? mAruM sAmarthya grahaNa karI, mArA svarUpamAM acaLa thaIne, mAyika sukhanI sarva prakAranI vAMchAne tyAga karI meharUpa jherI jhADane mULathI ukhADI nAkhIza. mAre mArA svarUpane ja nizcaya kare; jethI anAdikALathI meharUpa phase mArA gaLAmAM paDyo che tene chedavAne upAya bane. je pitAne svarUpane ja na jANe te paramAtmAne kevI rIte jANe? tethI prathama pitAnA svarUpane ja nizcaya karavA gya che. je pitAnA svarUpane ja nahIM jANe tenI pitAnA svarUpamAM sthiti kyAMthI thaze? anAdikALathI pudgalamAM ekarUpa thaI rahyo che evA AtmAne bhinna kevI rIte karaze ? dehathI Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamayAna AtmAne bhinna jANuvArUpa bhedavijJAna thayA vinA AtmAnI prApti kevI rIte thaze? AtmA prApta thayA vinA anaMta jJAnAdika AtmAnA guNanuM jANavuM paNa na thAya, te AtmalAbhanI zI vAta? mekSAbhilASIoe samasta pudgalathI bhinna eka AtmasvarUpane ja nizcaya kare e zreSTha che. AtmAnI traNa prakAre sthiti che. bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA. jene bAhya zarIrAdika yugalanA paryAyAmAM Atmabuddhi che te bahirAtmA che. tenI cetanA mehanidrAvaDe gherAI gaI che, deharUpa paryAyane ja pitAnuM svarUpa jANe che, idriyadvArA e niraMtara pravartana kare che. pitAnA svarUpanI satyArtha oLakhANa nathI, dehane ja AtmA mAne che. devagatimAM devanA dehamAM pitAne deva, nArakInA dehamAM pitAne nArakI, tiryaMcanA dehamAM pitAne tiryaMca ane manuSyanA dehamAM pitAne manuSya jANuM dehanA vyavahAramAM tanmaya thaI rahyo che. deharUpa paryAya te karmathI banele pugalamaya che. te jJAnasvarUpa AtmAthI pratyakSa bhinna che. te paNa karmane udayamAM AtmA svapaNuM mAnI dehAdi paryAyamAM tanmaya thaI rahyo che. huM gero chuM, huM zAmaLa chuM, huM anya raMgane chuM, huM rAjA chuM, huM sevaka chuM, huM baLavAna chuM, huM nirbaLa chuM, huM brAhmaNa chuM, huM kSatriya chuM, huM vaizya chuM, huM zudra chuM, huM mAranAra chuM, huM jivADanAra chuM, huM dhanADhaya chuM, huM dAtAra chuM, huM tyAgI chuM, huM gRhastha chuM, huM muni chuM, huM tapasvI chuM, huM dIne chuM, huM anAtha chuM, huM samartha chuM, huM asamartha chuM, huM rtA , huM akartA chuM, huM rUpavAna chuM, huM kadarUpa chuM, huM strI chuM, huM puruSa chuM, huM napuMsaka chuM, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna huM paMDita chuM, huM mUrkha chuM, ItyAdi prakAre karmane udayathI thayelA para pugalane vinAzI paryAmAM Atmabuddhi jene heya che te bahirAtmA mithyAvRSTi che. zarIramAM Atmabuddhi te ja A lekamAM zarIranA saMbaMdhI je strI, putra, mitra, zatru ityAdi temanA pratye rAga, dveSa, meha, kalezAdi upajAvI, Araudra pariNAma sahita maraNa karAvI, saMsAramAM anaMtakALa paryata janmamaraNa karAve che. pudgalanA paryAyamAM Atmabuddhi che te jaDarUpa ekendriyAdi gugala paryAyamAM anaMtakALa paribhramaNa karAve che. bahirAtmabuddhine choDI aMtarAtmAnA avalaMbana vaDe paramAtmapaNuM pAmavAne puruSArtha kartavya che. je je rU5 A jagatamAM jovAmAM Ave che te te sarva AtmAnA svabhAvathI bhinna che, paradravya che, jaDa che, acetana che. huM jJAnasvarUpa chuM, IdriyathI grahaNa karavA gya nathI, pitAnA anubhava vaDe sAkSAt pratyakSa chuM. te tenI sAthe vacananI pravRtti karuM ? (boluM?) anya janethI samajAvA gya chuM ane anya janene huM samajAvuM evA vika9pa paNa bhramarUpa che. pitAnA ane paranA AtmAne jANyA vinA kene samajAve ane keNa samaje? huM te sarvavikalaparahita eka jJAtA chuM. pitAnA svarUpane AtmArUpe grahaNa karanAra ane pitAthI anyane AtmArUpe nahIM grahaNa karanAra e nirvikalpa, vijJAnamaya, kevala svasaMvedanacara huM chuM ema aMtarAtmA vicAre che. jevI rIte deraDImAM sApanI buddhi thavAthI bhayabhIta thaI maraNanA bhayathI doDavAnI, paDavAnI ItyAdi bhramarUpa kiyA thAya che, tevI rIte mAruM paNa pahelAM zarIrAdikamAM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna AtmabuddhivaDe zarIrAdikanA nAzamAM pitAne nAza jANI, ghaNuM viparIta kiyAmAM pravartana thayuM. deraDImAM sApane bhaya nAza pAmavAthI eTale doraDIne doraDIrUpe jANavAthI. bhramarUpa kriyAne abhAva thAya che, tevI rIte dehamAM AtmabuddhirUpa bhrama nAza pAmavAthI AcaraNamAM paNa bhramane. abhAva thAya che. jenA ajJAnathI huM UMghate hatuM ane jenuM jJAna thatAM jAgrata thaye te caitanya huM chuM. A jJAnatimaya mAruM svarUpa tene dekhavAthI mArA rAgadveSa nAza pAmyA che tethI nathI keI mAre zatru ke nathI keI mitra. zatru mitra te jJAnamAM rAgadveSarUpa vikArathI manAya che. je mArA jJAyaka AtmasvarUpane jANatA ya nathI te mArA zatru ke mitra kevI rIte thAya? jeNe sAkSAt mAruM svarUpa dekhyuM che te paNa mArA zatru ke mitra thatA nathI. mArA svarUpane jJAtA je huM tene pUrve karelAM badhAM AcaraNa svama samAna ke iMdrajAla jevAM jaNAya che. ahe! jJAnIpuruSanAM alaukika vRttAMtanuM keNa varNana karI zake ? jyAM ajJAnI pravRtti karIne karma bAMdhe che tyAM ja jJAnI pravRtti karI bAMdhelAM karma choDe. che ane navAM karma bAMdhatA nathI. jagatanA padArtho te badhA jema che temaja che. anya prakAre nathI. paraMtu ajJAnI bhrAMti ke viparIta saMkalapa vaDe rAgI, dveSI, mehI banIne ghera karmanA baMdha bAMdhe che. jJAnI padArthanuM satya svarUpa jANa paramasamatAvALA vItarAga bhAve pravartatA nirjarA kare che. duHkhathI bharelA saMsAravanamAM pUrve Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-seApAna lAMbA kALa sudhI duHkha pAme te kevaLa pitAnA ane paranA bhedavijJAna vinA ja banyuM che. te samasta padArthone prakAza karanAra bhedavijJAnarUpa dIpaka jAjvalyamAna chatAM A mUTha leka saMsAra rUpI kAdavamAM kema DUbe che? pitAnuM svarUpa pitAnAmAM ja pitAnI meLe pragaTa anubhavamAM Ave che tene choDIne anyamAM potAne mAnIne vRthA kheda kare che. ajJAnIne A lekamAM je je paravastuo upara vizvAsa che, prIti che te badhI ApadAonuM sthAna che. je AnaMdanuM sthAna che tenAthI te bhaya pAme che. ajJAna bhAvane kaI e ja prabhAva che. baMdhanuM kAraNa te padArthanA jJAnamAM bhrAMti che ane bhrAMti rahita bhAva te mekSanuM kAraNa che. baMdha thAya che te paranA saMge thAya che ane paradravyathI asaMgarUpa bhedavijJAnanA abhyAsa vaDe mekSa thAya che. je sarva idriyane viSayamAM pravartatI aTakAvI kSaNamAtra pitAnA aMtarAtmAmAM sthira kare tene paramAtmAnuM svarUpa bhAse che; te parameSThInA svarUpanuM smaraNa kare che ke siddhaAtmA che te rUpa huM chuM, je mAruM svarUpa che te paramezvara che. tethI mArA svarUpathI anyanI mAre upAsanA karavA yogya nathI; keI bIjAthI mArI upAsanA banavA gya nathI. je brAMti rahita thaIne dehathI bhinna AtmAne nathI jANate te tIvra tapa karate hoya te paNa karmanA baMdhanathI chUTatuM nathI. je bhedavijJAnarUpa amRta pIvAthI AnaMdI bane chete bhAre tapa kare te paNa zarIramAM thatA kalezathI kheda pAmatuM nathI. jenuM citta rAgadveSAdi maLarahita nirmaLa che te ja pitAnA svarUpane samyapha prakAre Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhadhyAna 47 jANuM che: anya koI rIte te svarUpa jaNAtuM nathI. potAnA cittane vikalpa rahita karavuM te ja paramatattva che. vikalpAthI citta vikSepavALuM karavuM te anartha che. tethI samyak tattvanI prApti mATe cittane vikalpa rahita karavA yeAgya che. je ajJAnathI vikSepa pAmeluM citta che te potAnA svarUpathI chUTI jAya che. ane bhedavajJAnanI vAsanAvALuM citta che te paramAtmatattvane sAkSAt dekhe che. jo uttama puruSAnuM mana mAhakarmanA parAdhInapaNAthI kadI rAgAdikathI parAbhava pAme to AtmatattvanA ciMtavanamAM cittane joDIne rAgAdikano tiraskAra kare che. x ajJAnI AtmA je kAyAmAM rAgI thaI rahe che te kAyAthI jJAnI muni, pAtAnI prajJAnA baLe karIne, vimukha thaine, cidAnaMdamaya nijasvarUpamAM jaDAIne prIti turata cheDe che. AtmabrAMtithI utpanna thayeluM duHkha te AtmajJAna vaDe ja nAza pAme che; AtmajJAna rahita jIvAnuM saMsAra-paribhramaNa dhAra tapathI paNa chedAtuM nathI. je rUpa, x kheda nahIM karatAM zUravIrapaNuM grahIne jJAnIne mAge cAlatAM meAkSapATaNa sulabha ja che. viSaya, kaSAyAdi vizeSa vikAra karI jAya te vakhate vicAravAnane potAnuM nirvIryapaNuM joIne dhaNeA ja kheda thAya che, ane AtmAne vAraMvAra niMde che, pharI krIne tiraskAranI vRttithI joI, pharI mahaMtapuruSanA caritra ane vAkayanuM avalaMkhana grahaNa karI, AtmAne zaurya upajAvI, te viSayAdi sAme ati haTha karIne tene haThAve che, tyAM sudhI nIce mane besatA nathI; tema ekalA kheda karIne aTakI rahetA nathI. e ja vRttinuM avalaMbana AtmArthI jIvAe lIdhuM che, ane tethI ja aMte jaya pAmyA che. A vAta sarva mumukSuoe mukhe karI hRdayamAM sthira karavA yAgya che." ----zrImad rAjacaMdra Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna AyuSya, bela, dhana, Adika saMpattine bahirAtmA Icche che tene aMtarAtmA IcchatA nathI. ajJAnI pudgalAdimAM Atmabuddhi karIne potAne bAMdhe che ane aMtarAtmA potAnA svarUpamAM Atmabuddhi vaDe pitAne baMdhanathI mukta kare che. - ajJAnI jIva puruSa, strI, napuMsaka e traNe liMgane AtmA jANe che; jyAre samyakajJAnI tene AtmA na jANatAM pitAnA AtmAne traNe liMgathI rahita jANe che. bahu kAlathI abhyAsa kareluM ane barAbara nirNaya kareluM bhedavijJAna paNa anAdi kAlanA vizvamathI ekadama chUTI jAya che ane khAsa thI tethI bhavapratyakSa gaja je rUpa mane dekhAya che te acetana che, je cetana che te mArA dekhavAmAM AvatuM nathI. tethI acetana padArthomAM rAga bhAva kare nakAme che. mAre to svAnubhavapratyakSa evA. AtmAne ja Azraya karavA yogya che. ajJAnI bAhya padArthone taje che ke grahaNa kare che. jJAnI aMtaraMgamAMnA rAgAdika parabhAvene taje che ane AtmabhAvane grahaNa kare che. jJAnI AtmAne vacanathI ane kAyAthI bhinna karIne AtmAno abhyAsa mana vaDe kare che. anya viSayanAM karyo che temAMthI keTalAMka vacanathI kare che ane keTalAMka kAyAthI kare che. paNa sAMsArika kAryomAM manane parevatA nathI. ajJAnIne te vizvAsa ane AnaMdanuM sthAna A jagata che. jJAnIne A jagatamAM kyAMya vizvAsa ke kyAMya AnaMda Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna bhAsatuM nathI. eka pitAnA svabhAvamAM ja AnaMda ane vizvAsa jaNAya che. jJAnI che te to AtmajJAna vinA anya kAryane hRdayamAM dhAraNa karatA nathI. laukika kAryane laIne je kaMI karavuM paDe che te anAdarapUrvaka vacanathI ke kAyAthI kare che, paNa temAM mana detA nathI. A Indriyane viSayenuM je svarUpa che, te mArA svarUpathI vilakSaNa, juduM ja che. mAruM svarUpa te AnaMdathI bharapUra jJAna jyotimaya che. - jJAnIne te jethI bhrAMti dUra thAya ane pitAnI sthiti pitAnA AtmasvarUpamAM thaI jAya, te ja jANavA gya che, te ja kahevA gya che, te ja zravaNa karavA yogya che, te ja ciMtavana karavA yaMgya che, A idrinA viSamAM AtmAnuM kalyANa thAya te keI prakAra nathI tepaNa bahirAtmA ajJAnI A viSayamAM ja prIti kare che. Atmatatva kahyA chatAM je na kahyuM hoya tenI peThe grahaNa kare che, te ajJAnIne-anadhikArIne kahevAne zrama vyartha che. ajJAnane jJAnati pragaTI nathI tethI paradravyamAM ja saMtoSa mAne che. jyAM sudhI mana, vacana, kAyAne pitAnuM svarUpa mAne che, tyAM sudhI saMsAra-paribhramaNa ja che, dehAdikathI AtmA bhinna che, evA bhedavijJAnanA abhyAsathI saMsAranA abhAvarUpa mokSa thAya che Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 samAdhi-saMpAna vastra jUnuM hoya, rAtuM hoya ke chelluM hoya te kaI samaju mANasa potAne june, rAte ke gheLo mAnate nathI; tevI ja rIte zarIra gharaDuM, rAtuM ke chelluM hoya to tethI AtmA gharaDe, rAte ke peLe che ema jJAnI mAnatA nathI. ajJAnI che te pratyakSa A zarIrane pisatAM nIkaLatAM paramANunA samUhanI racanArUpa dekhe che te paNa tene AtmA jANe che. anAdikALane A bhrama che. dRDha, jADuM, sthira, lAMbuM, sukAI gayeluM, gharaDuM, halakuM, bhAre e badhA pugalanA dharma che. e pudgalanA dharma sAthe kaMI saMbaMdha jene nathI e AtmA che te kevaLajJAnasvarUpa che. A saMsAramAM mANasane paricaya thAya che, paricaya thAya eTale vacananI pravRtti thAya che; vacana pravarte tyAre mana caMcaLa thAya che; mana caLe tyAre bhrAMti thAya che. A uttarottara kAraNe che. tethI jJAnIjane lekane paricaya ja kare choDI de che. ajJAnI bahirAtmA che te pitAne vAsa nagaramAM, gAmamAM, parvatamAM ke vanAdimAM jANe che. jJAnI je aMtarAtmA che te pitAne vAsa pitAnAmAM ja bhrAMtirahitapaNe mAne che. dehamAM Atmabuddhi che te ja deha dhAraNa karavAnI paraMparAnuM kAraNa che. pitAnA svarUpamAM Atmabuddhi che te videhadazAnuM kAraNa che eTale mokSanuM kAraNa che, A AtmA pote ja pitAne mekSa kare che ane pite ja viparItarUpe pariNamI saMsAra UbhuM kare che. tethI pitAne Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAna pa1 guru pite ja che ane pitAne zatru paNa pite ja che. bIjA te bAhya nimitta mAtra che. je aMtarAtmA che te AtmAthI kAyAne bhinna jANI ane kAyAthI AtmAne bhinna jANIne A kAyAne meluM, badalavAnuM vastra hoya tema niHzaMkapaNe taje che. zarIrathI AtmA bhinna che ema jANe che, zravaNa kare che, pite moDhe kahe che te paNa jyAM sudhI bhedavijJAnanA abhyAsamAM tallInatA nathI thaI tyAM sudhI zarIra uparanI mamatA chUTatI nathI. pitAnA AtmAne zarIrathI bhaja prakAre bhAve ke jethI pharI dehane AtmArUpa svapramAM paNa na manAya. svamamAM paNa dehathI bhinna ja AtmAne anubhava thAya. amuka mANasane vrata che ke avrata che, e rUpa je vyavahAra che te zubha ke azubha baMdhanuM kAraNa che. mekSa che te te baMdhanA abhAvarUpa che. vrata Adika kriyA che te paNa pUrva avasthAmAM hoya che. prathama asaMyamabhAvane tajIne saMyamamAM lIna thavuM. jyAre zuddha AtmabhAva parama vItarAga svarUpamAM sthita thaI jAya tyAre saMyamabhAva kyAM rahe? A jAti ane muni ke zrAvakanAM liMga eTale veza te paNa zarIrane AdhAre rahelAM che. zarIrarUpa ja saMsAra che. tethI jJAnI che te jAtimAM ane liMga eTale vezamAM paNa ahebuddhi ke Agraha rAkhatA nathI paNa taje che. jene dehamAM Atmabuddhi che te puruSa rAtadivasa jAgato Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para samAdhi-saMpAna hoya chatAM saMsArathI chUTato nathI; pitAnA AtmAmAM jene AtmAne nizcaya thayuM che te UMghato hoya ke asAvadhAna (eTale) athavA gAMDe hoya te paNa saMsArathI chUTe che. jevI rIte battI (vATa) dIvAne aDavAthI pite dI thAya che, tema jJAnI siddhasvarUpanI ArAdhanA vaDe siddhapaNuM pAme che. jevI rIte vRkSamAM pitAnAM ja DALa paraspara ghasAvAthI agni pragaTa thAya che, tevI rIte AtmA paNa paramAtmabhAvamAM joDAIne pite siddha thaI jAya che. jevI rIte svamamAM koIe pitAnuM maraNa joyuM tethI pite kaMI marI gaye nathI, tevI ja rIte jAgatAM paNa pitAnuM maraNa bhrAMtithI jIva mAne che. AtmAne to nAza thato ja nathI. je paryAya ke deha utpanna thayo che, te nAza pAmyA vinA rahevAne nathI. AtmasvarUpanA anubhava vinA zarIrane AtmArUpa anubhavanAra aneka zAstro bhaNe topaNa saMsArathI chUTato nathI. paNa pitAnA svarUpamAM pitAne anubhava karanAra zAstranA abhyAsa vinA paNa mukta thAya che. he jJAnIjana! sukha avasthAmAM bhAveluM bhedajJAna duHkha AvatAM chUTI jaze. tethI duHkha avasthAmAM, rega pariSaha Adi avasthAmAM ja AtmajJAnane dRDha abhyAsa kare. e prakAre ciMtavananA prabhAvathI dehAdikamAM AtmabuddhirUpa je bahirAtmabuddhi tene choDIne, ane AtmasvarUpamAM AtmabuddhirUpa aMtarAtmA thaIne paramAtmA thavAne puruSArtha kare." Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 dharma dhyAna paramAtmA sakala ane vikala ema be svarUpe che. ghAtiyAM karmAMnA kSayathI pragaTa anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya ane anaMtasukharUpa, svAdhIna, aDhAra doSathI rahita, indra, dharaNendra ane narendrane paNa pUjavA yogya, aneka atizaya sahita, sarva jIvAne upakAraka divyadhvani sahita, devAdhideva, parama audArika dehamAM rahelA arihaMta deva che te sakala paramAtmA che. sakala eTale dehasahita. AyuSyanA lagabhaga aMta sudhI parama upadeza denAra evA adbhuta sakala paramAtmA che. AThe karma kSaya thavAthI siddha parameSThI thayA. kala eTale zarIranA AtyaMtika viyeAga thavAthI a-zarIrI siddha bhagavAna vikala paramAtmA che. te paramAtmapada A manuSyabhavamAM ratnatrayanA ArAdhanavaDe keAIkane prApta thAya che. bahirAtmAne mithyAtvaguNasthAna ja heAya che. aMtarAtmA cothA guNasthAnathI khAramA guNasthAna sudhI heAya che. sakaladehasahita paramAtmA teramA ne caudamA guNasthAne jANavA. vikala-deharahita paramAtmA siddha bhagavAna te guNasthAna rahita che, kAraNa ke guNasthAna to meha ane yAganI apekSAe che. bhagavAna siddhane mAhukarma nathI ane mana, vacana, kAyAnA yega paNa nathI. tethI guNasthAnathI rahita che. dharmadhyAna samyakdgaSTi vinA mithyAvRSTine hAtuM nathI eveA niyama che. ceAthA guNasthAnathI sAtamA guNasthAna paryaMta dharmadhyAna hoya che. te dharmadhyAnanA paramAgamamAM cAra bheda kahyA che H Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 samAdhi-pAna 1 AjJAvicaya, 2 apAyavicaya, 3 vipAkavicaya, 4 saMsthAnavicaya. AjJAvicaya : bhagavAna sarvajJa vItarAge prarUpela AgamavANa anusAra tathA prakAre padArthono nizcaya kare te AjJAvicaya dharmadhyAna che. jyAM upadezadAtA paramapuruSano abhAva hoya, karmanA udaye potAnI buddhi maMda hoya, nizcaya karavA yaMgya padArthonuM svarUpa sUkama hoya tathA hetu ke draSTAMtano abhAva hoya tyAM sarva kahelA Agamane pramANa karIne evuM ciMtavana karavuM ke A ja tatva che, AvuM ja A tatva che, bIjuM nathI, bIjI jAtanuM nathI, sarvajJa vItarAga bhagavAna cheTuM kahe tevA nathI. gahana padArthonI zraddhA karavAmAM A prakAre Agama anusAra arthano nizcaya kare. samyakdarzananA prabhAve pariNAmanI vizuddhi pAmelA ane sva-para mata anusAra padArthone nirNayane jANanArA evA samyakajJAnI sarvajJa puruSoe bedhelA sUkSma padArtho samajIne paMcAstikAya Adi padArthono nizcaya kare; anya bhavya jIne zIkhavavuM kahevAmAM ke vyAkhyAnamAM zrutajJAnanA baLe sarvajJanA siddhAMtamAM virodha na Ave te prakAre anya ekAtIonAM kahelAM mithyA pramANa, hetu, nayanuM khaMDana karavuM; anekAMtanuM grahaNa karavAne samartha evA zretAone padArthanuM svarUpa samajAya e prakAre kRtanuM vyAkhyAna pratipAdana karavuM, ane te vyAkhyAnanI puSTimAM tarka, naya, pramANanI yuktinuM ciMtavana karavAmAM lIna thavuM. te sarva sarvajJanI AjJAnA prakAzana mATe che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJAvicaya 55 je prakAre jinasiddhAMtamAM prasiddha che tevA prakAre vastunA svarUpanuM sarvajJanI AjJAthI ciMtavana karavuM. sarva vastu (padArtha) anaMta guNa ane anaMta paryAya svarUpa che. te utpAda, vyaya, dhrauvya yukta che, trikAlavata che, tethI nitya che. evA padArthane kahenAra AgamanuM koI vacana pitAnI skUla buddhithI grahaNa thaI zakatuM na hoya ane koI hetu vaDe jemAM virodha jaNAtuM na hoya tyAM sarvajJanI AjJA AvI che, sarvajJa vItarAga jina jUThuM kahe nahIM, AvA pramANarUpa ciMtavana karavuM. jiteMdranA parama AgamanuM bhaNavuM, zravaNa karavuM, ciMtavana karavuM, anubhava kara. je zAstra sarvajJa vItarAganAM kahelAM hoya, jenA zravaNathI rAgI, dveSI, zastradhArI devenI upAsanAthI vimukha thavAya, parigrahadhArI, viSaya-kaSAyavALA aneka bhekhadhArImAM gurubuddhi, pUjyapaNAnI buddhi na Upaje, hiMsArUpa pravRttimAM dharma kadI na dekhAya, jenA zravaNathI, vAMcanathI, citavanathI, viSaya, kaSAya, deha, parigraha AdikathI vimukhatA Upaje ane dayAdharmanI vRddhi thAya tevAM zAstranA zabda, arthanuM ciMtavana karavuM. te AjJAvicaya dharmadhyAna che. Agama kevuM hoya? zrI sarvajJa vItarAganuM upadezeluM che. ratnatraya svarUpane piSanAra che. anAdi anaMta samasta jIvane parama zaraNarUpa che. anaMta dharmasvarUpa padArthone prakAza karanAra che. pramANa, naya, nikSepa vaDe padArthone spaSTa pragaTa kare che. syAdvAdarUpa jene prANa che. jenuM zaraNa nahIM maLavAthI jIve anAdi kALathI cAre gatimAM paribhramaNa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 samAdhi-pAna karyuM che. sAta tatva, nava padArtho ne paMca astikAyanuM svarUpa prakAzanAra che. dravya, guNa, paryAyanuM svarUpa dekhADanAra che. guNasthAna, mArgaNAsthAna, yuni, kulaDi vaDe jIvanuM svarUpa varNana karanAra che. Asava, baMdha, udaya, udIraNA, sattAnuM prarUpaNa karanAra che. samasta leka ane alekane prakAzanAra che. aneka zabdonI racanArUpa aMga, prakIrNaka Adi ratna sahita ratnAkara (sAgara) samAna gaMbhIra che. ekAMta-vidyAnA madathI unmatta mithyAvRSTienA madane nAza karanAra che. mithyAtvarUpa aMdhakArane dUra karanAra sUrya che. rAgarUpI sApanuM jhera utAranAra gAruDIvidyA che. samasta aMtaraMga mela devA mATe pavitra tIrtha che. samasta vastunI parIkSA karavAne samartha che. gIranuM trIjuM netra che. saMsAranA saMtAparUpa tAvane nAza karanAra che. idra, aniMdra gaNadhara ane munIMdroe seveluM che. jJAnIne parama akSaya khajAne che. sarva AzA, vAMchA ane bhayane nAza karanAra che. Atmika sukharUpa amRtane pragaTa karavAmAM caMdranA udaya samAna che. jIvanuM akSaya, avinAzI, nija dhana che. mekSa pratye janArane AmaMtraNa karanAra duMdubhi che. vinaya, nyAya, manana, zIla, saMyama, saMtoSa Adi guNene utpanna karanAra che. AvA paramAgamanuM ciMtavana, dhyAna, anubhava kare te AjJAvicaya dharmadhyAna che. apAyaricaya : mithyAtvanA saMgathI sanmArgane apAya eTale nAza thAya; sanmArga athavA mekSamArgane abhAva karanAra mithyAtva Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 apAyaricaya ja che evuM ciMtavana karavuM te apAyavicaya che. mithyAdarzana vaDe jenAM jJAnarUpa netra DhaMkAI rahyAM che, tene AcAra, vinaya Adi sarva kArya saMsAra vadhAranAra che. mithyAdraSTine AMdhaLAnI piThe viparIta jJAnanI adhikatA che. jevI rIte baLavAna chatAM koI janmaaMdha sArA mArgathI dUra pharato hoya, satyamArge dorI janAra maLe na hoya te khADA-TekarA, kAMTA-kAMkarA, jALAM-jhAMkharAvALI kharAba jamInamAM cAlavAnI kriyA kare che, te paNa upadezadAtA vinA sAre raste caDhavAne samartha thato nathI, tevI rIte sarvajJanA kahelA mArgathI vimukha jIvane mokSanI IcchA che, te paNa sanmArganA jJAna vinA saMsAramAM ghaNA kALa paribhramaNa kare che. sanmArganA abhAve badhAM duHkha sahana karavo paDe che, evuM ciMtavana karavuM te apAyaricaya dharmadhyAna che. kumArganA pravartanane abhAva-nAza citava ke aho ! A viparIta jJAnazraddhA dhAraNa karanAra mithyAdraSTi- kuvAdIoe upadezelA kumArgathI A jI kevI rIte Ugare ? A che kudeva, kuguru, kudharmanI sevAthI kevI rIte chUTe ? pApanAM kAraNomAM kAyAnuM pravartana, vacananuM pravartana ane mananI bhAvanA thAya che, tenA abhAvanuM ke aTakAvavAnuM ciMtavana karavuM. upAyasahita karmonA nAzanuM ciMtavana karavuM. zrI sarvajJa bhagavAne kahele je ratnatrayarUpa mekSamArga te prApta nahIM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 samAdhi pAna, thavAthI saMsArarUpI vanamAM ghaNA lAMbA kALathI jIva janmamaraNa karI rahyo che. jinezvaranA upadezarUpa vahANa prApta nahIM thavAthI, bApaDA cha saMsAra samudramAM niraMtara DUbakAM. khAtA dukhe bhegavyA kare che. mahAna kaSTarUpa agnithI baLatA. saMsArarUpa vana viSe bhamatAM, huM samyakajJAnarUpa samudrane kinAre AvI pahoMce chuM; je have samyakajJAnanA zikhare caDhIne tyAMthI paDI jAuM, te saMsArarUpI aMdha kUpamAM paDatAM mane keNa bacAve? anAdi kALanI bhrAMtithI UpajelAM. mithyAtva, avirati, kaSAya Adi karmabaMdhanAM kAraNo TALavA muzkela che. huM te zuddha chuM. darzanajJAnamaya nirmaLa netrane dhAraka siddha svarUpa chuM. topaNa te karmothI hArI gayele. huM lAMbA kALathI saMsArarUpa kAdavamAM paDI khedakhinna thaye chuM.. eka tarapha te bhinna bhinna prakAranAM karmonI senA che ane bIjI tarapha huM ekale chuM. AvA zatruothI saMprApta saMkaTamAM mAre sAvadhAna, pramAdarahita rahevA gya che. je hamaNa pramAdI thaI rahIza, te karma mArA jJAna-darzana svarUpanI ghAta karI, ekendriya Adi rUpa paryAyamAM mane jaDaacetana je karI deze. prabaLa dhyAnarUpa agni vaDe, mArA AtmAmAMthI karmanAM mULa bALI nAkhIne pASANamAMthI zuddha suvarNanI prAptinI peThe AtmAne zuddha kyAre karIza? mAre prApta karavA yogya samyakdarzana, samyakajJAna, samyakyAritrarUpa. mAre svabhAva ja che. anya parabhAva para ja che, mArAthI bhinna ja che. mAruM zuM svarUpa che? mane zA kAraNathI karmone Asava thAya che? kevI rIte karmo baMdhAya che? kevI rIte karmo nirjaraze-chUTaze? mekSa zuM che? mokSanuM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipAkavicaya 59 svarUpa zuM che? mokSanuM bAdhArahita nirAkuLatAvALuM, svabhAvathI utpanna thayeluM sukha mane zuM upAya karavAthI maLe? mArA svarUpanuM jJAna thatAM traNe lokanuM jJAna thAya che. sarvajJatA, sarvadarzIpaNuM e mAro svabhAva ja che. te karmamala gaye pragaTa thAya che. jyAM sudhI bAhya vastuo sAthe mAre saMbaMdha che, tyAM sudhI svane paNa mArA svabhAvamAM mArI sthiti thavI durghaTa, muzkela che. tethI bhedavijJAna vaDe bAhya padArthothI bhinna thavArUpa upAya karuM. A pramANe apAyaricaya dharmadhyAnanuM citavana karavuM. vipAkavicaya : jJAnAvaraNAdi karmanA udayane pitAnAthI bhinna ciMtava tene vipAkavicaya kahe che. anAdikALathI naraka Adi gatimAM UpajI, nArakI, tiryaMca, manuSyAdi paryAya dhAraNa kare, iDhiye pAmavI, zarIrAdi dhAraNa karavAM, rUpa, rasa, gaMdha, sparza Adi pAmavA, saMhanana, baLa, parAkrama, rAjya, saMpadA, vaibhava, parivAra Adi prApta karavAM, te badhAM karmanA udayathI prApta thAya che, paNa mArA svarUpathI bhinna che. mAruM svarUpa jJAtA-draSTA che, avinAzI, akhaMDa che; karmanA udaye thatI pariNatithI bhinna che. jeTalA saMga che te badhA karmathI utpanna thayelA che. karmanA udaye thatI pariNatithI pitAne judo jANe karmane udaye thatA rAga, dveSa, jIvana, maraNa AdithI paNa pitAne bhinna avelekana kare te vipAkavicaya che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-se pAna pUrvakALe bAMdhelAM karma, dravya-kSetra-kALa-bhAvane saMga pAmIne vicitra rasa de che. karmanI mULa prakRti ATha che. AThanA ekase aDatALIsa bheda che. temAMnA eka ekanA asaMkhyAta lekapramANa bheda che. te sarva bhede ekeMdriya Adi jIvane bhinna bhinna udayarUpe dekhAya che. sAmAnyapaNe jIva jJAnasvabhAvavALe che, vaparane jANavAvALo che, asaMkhyAtapradezI che, karmathI prApta thayelA deDapramANa che, sukhaduHkhane bhaktA che. tathApi karmanA baMdha, pitAnAM bhinna bhinna pariNAma vaDe, aneka prakAre bAMdhyA che, te karmone rasa paNa udayakALe judo judo jaNAya che. samasta jIvonI prakRtirUpa lAbha-alAbha, sukha-duHkha, rAga-dveSa, puNya-pApa, saMgaviyega, AyuSya, kAyA, buddhi, baLa, parAkrama, IcchA ItyAdika karmanA udaya pramANe dareka jIvane viSe bhinna bhinna dekhAya che. keI ekane udaya koI bIjAnA udayane maLatuM nathI. tethI bhinna bhinna jenA bhinna bhinna prakAranA udaya dekhI rAgadveSane vaza na thAo. jevI rIte vanamAM vihAra karate puruSa lAkho karoDo nAnAM moTAM aneka vRkSa, velIo dekhe chete kayA kayA upara rAgadveSa kare? kaI vRkSa UMcAM che, keI nIcAM che; kaI gADha chAyAvALAM che, keI AchAM che; keI phulaphaLavALAM che, keI niSphaLa che; keI kaDavAM che, keI mIThAM che kaI khATAM che, kaI tIkhAM che, koI jherI che, kaI amRtasamAna che; keI kAMTAvALAM che, kaI kAMTA vinAnAM che kaI vAMkAM che, koI sIdhAM che; koI jUnAM che, koI navAM che; koI sugaMdhavALAM che, koI durgadhavALAM che; ItyAdi badhI racanA pUrvakarmanA saMskArathI ekeMdriya jIvone paNa udayamAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthAnavicaya dekhAya che. koI kapAya che, chedAya che, phaDAya che, katarAya che, chelAya che, raMdhAya che, taLAya che, zakAya che, caLAya che, ragaDAya che, ghasAya che, chINAya che, cUMthAya che, gaLAya che, sukavAya che, daLAya che, baMdhAya che, maraDAya che, ema ekeMdriya. vanaspatimAM paNa karmane udayanA aneka prakAra dekhAya che. pitAne ke parane puNya pApanA udayanA aneka taraMga dekhI samabhAva dhAraNa kare, harSa-zeka na kare. karmanA udayanI lahera samayasamayamAM judI judI hoya che. bhagavAna sarvajJa vItarAge je kSetramAM, je kALe, je prakAre, je thavAnuM dIThuM che te pramANa che, te prakAre ja thAya che. karmanA udayane pitAnA svabhAvathI bhinna jANo. jIva ane pudgalanI bhinna bhinna racanA tathA saMga-viyegAdi dekhI rAgadveSa rahita purama saumyabhAva dhAraNa kare; tethI pUrve bAMdhelAM karmanI nirA thaze, navA kame nahIM baMdhAya. A prakAre ciMtavavuM te vipAkaviya dharmadhyAna che. saMsthAnavicaya : anaMtAnaMta sarva taraphanuM AkAza pite pitAne AdhAre raheluM che, tenI barAbara madhyamAM jIva, pudgala, dharma, adharma ane kALa jeTalA AkAzanA kSetramAM rahyAM che, teTalA AkAza kSetrane leka kahevAya che. A leka keIne banAvela nathI, anAdi anaMta che. A cha dravya-jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza, kAla-anAdi anaMta che. keI satnuM asat karavA samartha Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna nathI. kAraNa ke je 14 vastu che tene kadApi nAza thata nathI, ane asatnI utpatti thatI nathI. paryAyArthika nayathI utpAda-vinAza che. jeTalA cetana acetana padArtho che, te dravyapaNe te kadI nAza pAme nahIM, viNase nahIM, Upaje nahIM. samaye samaye pUrvaparyAyane nAza ane uttaraparyAyane utpAda thaI rahyo che. dravya dhruva che, te Upaje nahIM, viNase nahIM. UpajavuM viNasavuM paryAyanuM thAya che. paryAya ekarUpa rahe nahIM. dravyone kadI nAza thAya ja nahIM. cha dravyone samudAya ja leka che, anya vasturUpa leka nathI. saMsthAnaviya dharmadhyAnamAM bAra bhAvanAo niraMtara ciMtavana karavA gya che. Ara bhAvanAo :- 1. anitya, 2. azaraNu, 3. saMsAra, 4. ekatva, pa. anyatva, 6. azuci, 7. Asava, 8. saMvara, 9. nirjarA, 10. leka, 11. bedhidurlabha, 12. dharma. e bAra bhAvanAonAM nAma kahyA. bhagavAna tIrthaMkara paNa A bhAvanAonA svarUpanuM ciMtavana karI saMsAra, deha ane bhege pratye vairAgya* "heya tehane nAza nahi, naha tehIM nahi hoya; eka samaya te sau samaya, bheda avasthA jaya." -zrImad rAjacaMdra 1 sat--jenuM astitva che, hovApaNuM che te sata. 2 asata-jenuM astitva nathI, hevApaNuM nathI te asata. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA bhAva pAmyA che. A bhAvanAo vairAgyanI mAtA che. sarva jene hitakArI che. aneka duHkhothI pIDAtA saMsArI jIvane uttama zaraNa che. duHkharUpa agnithI baLatA jIvone kamaLanA vananI vacamAM nivAsa samAna zItaLa che. paramArthane paMthane dekhADanArI che. tane nirNaya karAvanArI che. samyakdarzanane upajAvanArI che, ezubha dhyAnane nAza karanArI che. AnA jevuM A jIvane bIjuM kaMI hitakArI nathI. bAreya aMgane sAra che. 1. anityabhAvanA : deva, manuSya, tiryaMca e sarva dekhatA dekhatAmAM jaLanA parapoTAnI piThe, athavA jhAkaLanA samUhanI piThe nAza pAme che jotajotAmAM vilaya pAmI cAlyA jAya che. A badhI riddhi, saMpatti, parivAra svapa samAna che. svamamAM dIThelA padArtho jema nAza pAme che, tema A badhA padArtho nAza pAme che, pharI dekhAtA nathI. A jagatamAM dhana, juvAnI, jIvana, parivAra badhAM kSaNabhaMgura che. saMsArI mithyAvRSTi java ene ja pitAnuM svarUpa, pitAnuM hita jANI rahyo che. pitAnA svarUpanI oLakhANa hoya te parane pitAnuM kema mAne? samasta idrithI thatAM sukha je najare dekhAya che, te meghadhanuSyanA raMganI peThe jotajotAmAM nAza pAme che. juvAnIne vega saMdhyAkALane lAla raMganI peThe kSaNakSaNamAM nAza pAme che. A mAruM gAma, A mAruM rAjya, A mAruM ghara, A mAruM dhana, A mAruM kuTuMba evA vikalapa karavA e mahAmahane prabhAva che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna je je padArtho AMkhe dekhAya che te sarva nAza pAmavAnA che. temane dekhanArI indriye paNa avazya nAza pAmavAnI che. AtmAnA kalyANa mATe jhaTa udyama kare. jevI rIte eka nAvamAM aneka dezanAM aneka jAtinAM manuSya ekaThAM maLI bese che. pachI kinAre UtarI pita pitAnAM deza cAlyAM jAya che, tevI rIte kuLarUpI nAvamAM aneka gatimAMthI AvelAM prANI ekaThAM AvI vase che, pachI AyuSya pUruM thaye pitapitAnAM karma pramANe cAre gatimAM jaI utpanna thAya che. je dehane laIne strI, putra, mitra, bAMdhava Adi sAthe saMbaMdha mAnI rAgI thaI rahyA che te deha agnithI bhasma thaI jaze, athavA mATImAM maLI jaze, athavA gIdha, ziyALa khAze te viSTArUpa thaI jaze, ke saDI jaze te kIDAnuM ghara banaze. ekeka paramANu jamIna ke AkAzamAM anaMta prakAre vikharAI jaze. pachI pharI kyAM maLaze? pharI temanI sAthe saMbaMdha nahIM maLe. ema nakakI che, te pachI strI, putra, mitra, kuTuMba AdimAM mamatA rAkhI dharma bagADe e mahA anartha che. je putra, strI, bhAI, mitra, svAmI, sevaka AdinI bhegA rahI sukhe jIvavAnI IcchA rAkhe che, te samasta kuTuMba zarabatunAM vAdaLAMnI peThe vIkharAI jaze. atyAre je saMbaMdha dekhAya che te TakI nahIM rahe, jotajotAmAM vikharAI jaze. e niyama jANe. rAjya mATe, jamIna mATe, hATa, havelI, makAna ke AjIvikA arthe hiMsA, jUTha, chaLakapaTamAM pravartana kare che, bheLA lekane Thage che, jorAvara thaIne nirbaLane mAre che, lUMTe che, te sarva parigraha (dhanAdi tamArI sAthe saMbaMdha Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA 6pa alpakALamAM choDI deze. thaDe kALa jIvavAnuM che, tevA A jIvanamAM naraka, tiryaMcanI adhogatimAM anaMtakALa paryata anaMta duHkhAnI paraMparA bhegavavI paDe tevA kukarma na kare. rAjya jamInAdikanA svAmIpaNunuM abhimAna karIne aneka nAza pAmyA che, aneka nAza pAmatAM najare juo cho. have te mamatA choDI, anyAya-anIti tajI, pitAnA AtmAnuM kalyANa thAya tevAM kAmamAM pravarte. jevI rIte unALAmAM cAra mArganI vacamAM eka vRkSanI chAyAmAM aneka dezanA musAphare visAme laIne pitapotAne ThekANe cAlyA jAya che, tevI rIte kuLarUpa vRkSanI chAyAmAM baMdhu, mitra, putra Adi sagAM ekaThAM thaI karma anusAra aneka gatimAM cAlyAM jAya che. jenI sAthe mAre sneha che ema mAne che te paNa svArthanA saMbaMdhI che, AMkhamAMnI ratAza je e rAga kSaNa mAtramAM nAza pAme che. jevI rIte eka jhADa upara TharAva karyA vinA ja aneka pakSIo AvIne vase che, tevI rIte kuTuMbanA mANase kaMI TharAva karyA vagara ja karmane AdhIna bheLAM thAya che ane vIkharAI jAya che. A sarva dhana, saMpadA, AjJA, aizvarya, rAjya, idrinAM viSayenI sAmagrI jotajotAmAM jarUra jatI raheze. juvAnI madhyAhnanI chAyAnI peThe DhaLI jaze, sthira nahIM rahe. - caMdramA, sUrya, graha, nakSatra Adika te AthamIne pharI Uge che. hemaMta, vasaMta, zarada Adi Rtuo paNa jaI jaIne pharI pharI Ave che. paraMtu Idriye, yuvAnI, AyuSya, kAyAdika Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duH samAdhi-sApAna gayAM te phrI pAchAM nathI AvatAM. jevI rIte parvata uparathI paDatI nadInIM laherA rokAyA vinA cAlI jAya che tevI rIte AyuSya paNa kSaNa kSaNamAM rAkAyA vinA vahyuM jAya che. dAvAnala je dehane AdhIna jivAya che, te dehane jarjarita (niSphaLa) karatI jarA avasthA samaye samaye Ave che. kevI che vRddhAvasthA ? yauvanarUpa vRkSane bALI nAkhanAra jevI che; saubhAgyarUpa puSpanA ( mAranA ) nAza karanAra dhummasa varase tevI che; strInI prItirUpa haraNIne haNanAra vAgha jevI che; jJAnanetrane baMdha karAvanAra dhULakaTa jevI che; taparUpa kamaLAnA vanane hima jevI che; dInatAne utpanna karanArI mAtA che; tiraskArane ucheranArI dhAI samAna che; utsAha ghaTADavAmAM tiraskAra jevI che. rUpa-dhanane cAranArI, baLanA nAza karanArI, jaMghAkhaLa bagADanArI, ALasa vadhAranArI, smRtinA nAza karanArI A jarA che. motanA meLApa karAvanArI dUtI che. AvI vRddhAvasthA prApta thayA chatAM peAtAnuM AtmakalyANa karavAnuM vIsarI jaI sthira besI rahyA che te bhAre anartha che. vAraMvAra manuSyabhava Adi sAmagrI nahIM maLe. netra Adi driyAnuM teja paNa kSaNe kSaNe nAza pAmatuM jAya che. badhA saMyogone viyegarUpa jANeA. A indriyAnA viSayAmAM raNa karI kANu kANu nAza pAmyA nathI ? A badhA viSayA paNa vinAza pAmaze; iMdriyA paNa nAza pAmaze. te kene mATe Atmahita tajI dhAra pAparUpa mAThuM dhyAna kareA che ? je viSayAmAM rAga karIne adhika adhika lIna thaI rahyA che, te sarva viSaye tamArA hRdayamAM tIvra tRSNArUpa dAha-baLatarA upajAvIne nAza pAmaze. A zarIrane Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anilyabhAvanA 67 regathI niraMtara bhareluM jANe ene maraNathI gherAyelA jANe ezvarya vinAzanI sanmukha jANo; ane A saMga che tene niyamathI viyega jANo. A badhA viSaye che te AtmAnA svarUpane bhulAvanArA che, emAM rAcIne AkhuM vizva vinAza pAmyuM che. viSayenA sevanathI sukhanI AzA rAkhavI te jIvavAne mATe jhera pIvA jevuM che, zItaLa thavA mATe agnimAM praveza karavA jevuM che tathA mIThAM bhejana mATe jheranA jhADane pANI pAvA jevuM che. viSaye mahAmaha madane upajAvanAra che. tene pratye rAga karavo tajI tmAnuM kalyANa karavA prayatna karo. acAnaka maraNa Avaze. manuSyajanma ke jinendrane dharma hAthathI bAjI gayA pachI pharI prApta tha anaMtakALamAM paNa durlabha che. jevI rIte nadInA taraMge niraMtara vahyA jAya che, pAchA AvatA nathI tevI rIte AyuSya, kAyA, rUpa, baLa, lAvaNya, idriyazakti jatAM rahyA pachI pAchAM AvatAM nathI. A priya strI, putra, Adika najare dekhAya che temane saMga TakI rahevAno nathI. te svamanA saMga samAna che ema jANe. ene arthe anIti, pApa karavAnuM choDI daI utAvaLe vrata saMyama Adika dhAraNa kare. A jagata iMdrajAlanI peThe lokone bhrama upajAvanAra che, A jagatamAM dhana, yauvana, jIvana, svajana tathA parajananA samAgamamAM jIva AMdhaLe thaI rahyo che. e dhanasaMpatti te cakravartIne tyAM paNa sthira rahI nathI te anya puNyahInane tyAM kyAMthI sthira raheze ? yauvana jarA vaDe nAza pAme che, jIvana maraNasahita che, svajana parajana viyeganI sanmukha che, te zAmAM sthira buddhi kare che? A dehane nitya snAna Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna karAve che, sugaMdha lagADe che, AbharaNa vastra Adi vaDe zaNagAre che, judI judI jAtanAM bhejanapAna karAve che, vAraMvAra tenI cAkarImAM kALa gALe che. zayyA, Asana, kAmaga, nidrA, zIta, uSNa Adi aneka upacAravaDe tene piSe che. tenA uparanA rAgathI eTalA badhA aMdha banI gayA che ke bhaThya-abhakSya, yegya-ayogya, nyAya-anyAyanA vicAra rahita banI pitAne dharma bagADe che, yazane nAza kare che, maraNa pAmo che, narake jAo che, nigadamAM vAsa kare che, te paNa te badhAne gaNatA nathI. A zarIra te pANInA bharelA kAcA ghaDA jevuM jhaTa nAza pAmaze. A deha upara karele upakAra kRtaghI mitra upara karelA upakAranI peThe apakArarUpa viparIta phaLa Apaze. sApane dUdhasAkara pAIne ucheravA samAna pitAne mahAna duHkha, roga, kaleza, durgAna, asaMyama, kumaraNa ane narakagatinuM kAraNa zarIra uparano meha che ema nizca jANe. A zarIrane jema jema viSaye Adi vaDe puSTa karaze tema tema AtmAne nAza karavAmAM te samartha thaze. eka divasa AhAra nahIM Ape te ghaNuM duHkha deze. je je zarIramAM Asakta thayA che, te te saMsAramAM sarvasva eI, AtmakArya bagADI, anaMtAnaMta kALa narakanigodamAM bhame che. jemaNe A zarIrane tapa saMyamamAM lagADI sUkavI nAkhyuM, temaNe pitAnuM hita sAdhyuM che. A idriya te jema jema viSaya bhegave che tema tema tRSNA vadhAre che. agnine IdharAthI tRpti thatI nathI tevI rIte Idriyene viSaye bhegavavAthI tRpti thatI nathI. eka eka indriyanI vAMchA vaDe moTA moTA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvanA cakravartI rAjA bhraSTa thaI narake jaI pahoMcyA te anyanI zI vAta ? A prakriyene duHkhadAyI, parAdhIna karanArI, narake pahoMcADanArI jANI indriyo pratyene rAga tajI temane vaza kare. saMsAramAM jeTalAM niMdavA lAyaka kAma thAya che te badhAM indriyane vaza thaIne karAya che, tethI dvirUpa sApanA jherathI AtmAne bacAvo. A lakSmI te paNa kSaNabhaMgura che. lakSamI kulIna, dhIra, zUra, paMDita, mUrkha, rUpavAna, kurUpa, parAkramI, kAyara, dharmAtmA, adhama, pApI, dAtAra, kRpaNa keIne tyAM sthira rahetI nathI. e te pUrva janmamAM jeNe puNya karyuM che tenI dAsI che. kupAtre dAna AdithI ke kutapathI baMdhAyelA pApAnubaMdhI puNyane lIdhe je lakSamI maLI che te jIvane TA bhAgomAM, kumArgamAM, ahaMkAramAM pravartAvI durgatie pahoMcADanArI che. A paMcamakALamAM eTale kaLikALamAM te kupAtradAnathI, kutapasyAthI prAye lakSmI Upaje che te buddhine bagADIne mahAduHkhathI Upaje che, mahA dukhe karIne bhagavAya che, pApamAM vaparAya che, athavA te dAna ke bhega vinA tene maratI vakhate tajavI paDe che. ArtadhyAna karIne tiryaMca gatimAM javuM paDe che. tethI A lakSmIne tRSNA vadhAranArI ane mada upajAvanArI jANIne, (1) duHkhI, daridrI pratye upakAra karavAmAM, (2) dharma vadhAranAra dharmanAM sthAnamAM, (3) vidyA bhaNAvavAmAM, (4) ane vItarAga siddhAMta zAstro lakhavAmAM vAparIne tene saphaLa kare. nyAyapUrvaka pramANika bhegamAM dharmanI hAni na thAya te prakAre vApare. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 . samAdhi-se pAna A lakSmI pANInA taraMgo jevI asthira che. jyAM sudhI hAthamAM che tyAM sudhI dAna, paropakAra karI le; paralekamAM sAthe AvavAnI nathI. acAnaka tene cheDIne maravuM paDaze. je niraMtara lakSmI ekaThI karyA kare che, dAna bhegamAM vAparate nathI, te pitAne Thage che. aneka pApa hiMsAdika vaDe bhegI karelI lakSmI, mahAlebhathI meLavIne te koIne seMpIne cAlyA jAya che. anya dezamAM vyApAra Adi vaDe vadhAravA mATe rekIne ke jamInamAM ati dUra DATIne rAta divasa tenuM ja ciMtavana karato durgAnathI marIne durgatie jAya che. kRpaNane dhanane rakhavALa ke nakara jANavA yogya che. dUra jamInamAM jeNe DATI teNe paththara jevI tene banAvI. jema jamInamAM paththara DATelA paDyA che tema te lakSmI paNa jANe. rAjAne hAtha jAya ke vArasa ke bhAgIAnA hAthamAM jAya ke sagAMsaMbaMdhIne hAthamAM jAya te temanuM kAma sadhAyuM. pitAne deha te rAkha thaI UDI jaze. A uparathI zuM pratyakSa nathI jaNAtuM ke lakSmI samAna AtmAne ThaganAra bIjuM kaI nathI ? pitAne sarva paramArthane bhUlIne lakSamInA lebhane mAryo rAtadivasa ghera pApa kare che; avasare khAvA paNa pAmate nathI; TADha taDake sahana kare che; rega Adi kaSTane gaNate nathI, rAtre ciMtAne laIne pUrI UMgha paNa lete nathI; lebhane laIne maraNane paNa gaNate nathI; laDAI vakhate bhAre saMkaTa paNa gaNakAratuM nathI. samudramAM praveza kare che. ghera bhayAnaka vanamAM ke parvata upara jAya che. dharma rahita anArya dezamAM jAya che. jyAM pitAnI jAtinAM, kuLanAM, gharanAM kaI hoya nahIM evAM sthAnamAM kevaLa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityabhAvana 71 lakSmInA lAbhane lIdhe bhramaNa karatAM karatAM maraNa pAmIne durgatie jAya che. lAbhI mANasa na karavA yogya ke nIca bhIla, caMDALane karavA ceAgya kAryAM kare che. tethI have jiveMdra bhagavAnanA dharma pAmIne saMteASa dhAraNa karI peAtAnAM puNya pramANe nyAyamArgathI prApta thayelA dhanane, saMteASI rahIne, tIvra rAga cheDI, nyAyapUrvaka bhAgavA. duHkhI, bhUkhyA, dIna, anAthanA upakArane nimitte dAna sanmAnamAM vAparo. A lakSmI aneka puruSone ThagIne durgatie laI jAya che. lakSmInA saMyAgathI jagatanA jIvA jaDa jevA thaI rahyA che. puNya pUruM thatAM ja te cAlI jaze. lakSmInA saMgraha karIne marI javuM e lakSmI pAmyAnuM phaLa nathI. lakSmInuM phaLa te kevaLa upakAra karavA ke saddharmanA mArga vAparavI te che. A pAparUpa lakSmIne je grahaNa ja karatA nathI temane dhanya che! grahaNa karIne paNa mamatA tajI kSaNamAtramAM tenA tyAga kare che, temane paNa dhanya che! vadhAre zuM lakhavuM ? A dhana, yauvana, jIvana, kuTuMbanA saMgamane pANInA parapoTA jevAM anitya jANI AtmAnA hitarUpa kAryamAM pravartana kare. saMsAranA jeTalA saMgama che te badhA vinAzI che. ema anitya bhAvanA bhAveA. putra, pautra, strI, kuTuMba Ardika keAInI sAthe paraleka gayAM nathI ane jaze paNa nahIM. peAtAnAM upArjana karelAM puNya pApa Adi karmAM mAtra sAthe raheze. A jAti, kuLa, rUpa Adika tathA deza nagara Aphrikana samAgama dehanI sAthe ja nAza pAmaze. tethI anityabhAvanA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 samAdhi-saMpAna kSaNa mAtra paNa vIsarI na jAo; tenA prabhAve para uparathI mamatva chUTI AtmakAryamAM pravRtti thAya che. 2. azaraNabhAvanA :- A saMsAramAM deva, dAnava, IMdra ke manuSya kaI eve nathI, ke jene gaLAmAM yamarAjAne phasa paDyo na hoya. maraNa vakhate koI zaraNa nathI. AyuSya pUrNa thAya che tyAre IndranuM paNa kSaNavAramAM patana thAya che. jene hajAre deve AjJA uThAvanAra sevaka tarIke che, jene hajAre addhio che, asaMkhyAta kALathI jene svargamAM vAsa che, rega sudhA tRSAdika upadravathI rahita jenuM zarIra che ane asaMkhyAta baLa parAkamane dhAraka che evA InuM paNa patana thAya che te anya keNa zaraNa che? jevI rIte nirjana vanamAM vAghe pakaDelA haraNanA baccAne keI bacAvavA samartha nathI, tevI rIte mRtyuthI pakaDAyelA prANIne bacAvavA koI samartha nathI. A saMsAramAM pUrve anaMtAnaMta puruSe nAza pAmyA che tyAM keNa zaraNarUpa che? kaI evuM auSadha, maMtra, yaMtra, kiyA, deva, dAnavAdika che nahIM ke je eka kSaNamAtra kALathI bacAve. je koI deva, devI, vaidya, maMtra, taMtrAdika eka mANasane paNa maraNathI bacAve ema hota te manuSya akSaya, amara thaI jAta. tethI miththAbuddhi choDI azaraNabhAvanA bhAve mUha leka evA vicAra kare che ke mArA sagAnI sAravAra na thaI, auSadhi na ApI, keI devatAnI madada ke zaraNa grahaNa na karyuM, upAya karyA vagara marI gaye. A prakAre pitAnA svajanane zeka kare che. paNa pitAne vicAra Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNabhAvanA 73 karatuM nathI ke huM ja mRtyunA mukhamAM dADhanI vacamAM beThe chuM. keTi upAye vaDe paNa idra jevAthI paNa kALa reko nathI tene manuSyarUpa kIDe kevI rIte rokI zakaze ? jevI rIte parane maratA dekhIe chIe tevI rIte mAre paNa avazya maravAnuM che. jevI rIte parane strI putrAdikane viyega thato dekhIe chIe, tevI rIte mane paNa viyega thavAne che. te vakhate koI zaraNarUpa nathI. azubha karmone eka sAthe udaya Ave che, tyAre buddhi nAza pAme che. prabaLa karmane udayamAM eka upAya cAlate nathI; amRta paNa viSa thaIne pariName che; taraNuM paNa zastra thaIne pariName che; pitAnA khAsa mitro paNa verI thaIne varte che. azubha karmanA prabaLa udayane lIdhe buddhi viparIta thaI jAya te pote pitAnI ghAta kare che. zubha karmane udaya hoya tyAre vaLI mUrkhane paNa prabaLa buddhi pragaTe che; karyA vinA paNa aneka sukhakArI upAya pitAnI meLe banI Ave che; verI paNa mitra thaI jAya che; jhera paNa amRtarUpa pariName che. jyAre puNyane udaya hoya tyAre sarve hAnikAraka vastuo paNa aneka prakAre sukhakAraka thaI jAya che. e puNyane prabhAva che. pApanA udayathI hAthamAM AveluM dhana paNa kSaNamAtramAM nAza pAme che ane puNyanA udayathI ghaNe dUra vastu hoya te paNa prApta thAya che. lAbhAMtarAyane kSapazama hoya (karma saMjoge vastu maLavAnI hoya) tyAre vagara prayatna ratnanidhAna pragaTa thAya che. pApane udaya hoya tyAre sadAcaraNa sevate Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna hoya tenA upara paNa ALa mukAya che, kalakavALA kahevAya che, apayaza-apavAda pAmI vagevAya che. yaza nAmakarmane udaya thatAM sarva apavAda dUra thaI doSa paNa guNarUpa gaNAya che. saMsAra che te puNya pApanA udayarUpa che. paramArthathI banne udaya (puNya ane pA5) paranA (karmanA) karelA ane AtmAthI bhinna che ema jANuM jJAyakarUpa rahe harSa zeka na kare. pUrve karma bAMdhyAM hatAM te hAla udayamAM AvyAM che, te dUra karavAM hoya te paNa have dUra thAya ema nathI. udaya. AvyA pachI koI upAya nathI. karmanuM phaLa je janma, jarA, maraNa, rega, ciMtA, bhaya, vedanA, duHkha te prApta thatAM maMtra, taMtra, deva, dAnava, auSadha Adi kaI rakSA karavA samartha nathI. karmane udaya AkAza, pAtALamAM kyAMya cheDe ema nathI. auSadhAdi bAhya nimitta paNa azubha karmane udaya maMda thAya. tyAre upakAra kare che. duSTa cera, bhIla, verI, tathA siMha, vAgha, sApa Adika te gAmamAM ke vanamAM mAre che. jalacara Adika te jalamAM. mAre che. paNa azubha karmane udaya jaLamAM, sthaLamAM, vanamAM, samudramAM, pahADamAM, killAmAM, gharamAM, zayyAmAM, kuTuMbamAM, rAjA Adi sAmatanI vacamAM, zastrothI rakSA karavA chatAM kyAMya paNa choDatuM nathI. A lekamAM evAM sthAna che ke jyAM sUrya caMdrane prakAza praveza karatuM nathI, pavanane paNa saMcAra nathI; vaikriyaddhidhArI paNa jyAM jaI zakatA nathI. paraMtu karmane udaya te sarva sthaLe jaI zake che. prabaLa karmane. udaya thatAM vidyA, maMtra, bala, auSadhi, parAkrama, pitAnA. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 azaraNabhAvanA mitra, sAmaMta, hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa, gaDha, keTa, zastra, sAma-dAma-daMDa-bheda Adi keI upAya zaraNa nathI. jevI rIte sUryanA udayane kaI rokI zakatuM nathI tevI rIte karmane. udaya paNa keIthI rekI zakAya ema nathI, e nizcaya rAkhI samatAbhAvanuM zaraNa grahaNa kare; te azubha karmanI nirjarA thAya ane navAM karma na baMdhAya. roga, viyega, garIbAI, maraNAdine bhaya choDI parama dhIraja dhAraNa kare. ApaNe vItarAga bhAva, saMteSa bhAva, parama samatA bhAva e ja zaraNa che, bIjuM koI zaraNu nathI. A jIvanA uttama kSamAdika bhAva pitAne zaraNarUpa che. krodhAdika bhAva A leka ane paralokamAM AtmAnI ghAta karanArA che. kaSAyanI maMdatA A lekamAM hajAro vidgone nAza karanArI-parama zaraNa che. paralokamAM naraka, tiryaMca gatimAM paDatAM bacAve che, maMda kaSAyavALA devalekamAM ke uttama manuSyamAM Upaje che. je pUrva karmanA udaya vakhate Arta ke raudra pariNAma karaze te udIraNa pAmelAM eTale sAmaTAM udayamAM AvatAM karmane rokavA te koI samartha nathI, mAtra durgatinAM kAraNa evAM navAM karma vadhAraze. karmane udaya thavAmAM bAhya sahakArI kAraNarUpa kSetra, kALa, bhAvanI sAmagrI prApta thayA pachI karmanA udayane Indra, jinendra, maNi, maMtra, auSadhi Adi kaI rekavA samartha nathI. regonA IlAja te auSadhAdika jagatamAM joIe chIe, paraMtu prabaLa karmanA udayane rekavAne auSadhAdika samartha nathI. UlaTAM te viparIta pariName Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna che. A jIvane azAtA vedanIya karmane tIvra udaya hoya tyAre auSadha Adika viparIta thaIne pariName che. azAtAne maMda udaya heya ke upazama heya tyAre davA vagere upakAra kare che. maMda udayane rekavAne a5 zaktivALA paNa samartha che. prabaLa udayane rekavAne alpa zaktivALA samartha nathI. A paMcama kALa ke kaLikALamAM te bAhya dravya, kSetra Adi sAmagrI alpa che, jJAnAdika alpa che, puruSArtha paNa alpa ja che ane azubhane udaya AvavAnI bAhya sAmagrI prabaLa che tethI a5 sAmagrI ane alpa puruSArtha vaDe prabaLa azAtAnA udayane kevI rIte jitAya? jevI rIte prabaLa nadInuM pUra prabaLa mojAM uchALatuM AvatuM hoya temAM kuzaLa tAre paNa tarI zake nahIM, paNa jyAre nadInA pUrane vega maMda paDe tyAre taravAnI kaLAvALo tarIne sAme kinAre jAya che, tevI rIte prabaLa karmane udayamAM pitAne azaraNarUpa ciMtavana kare. pRthvI ane samudra banne bahu vistAravALAM che paraMtu pRthvIne cheDe kaMI pahoMce ane samudrane taravAne samartha evA paNa aneka dekhIe chIe paraMtu karmanA udayane tarI javAne samartha hoya tevA dekhAtA nathI. A saMsAramAM eka samyaphajJAna zaraNa che, samyaphadarzana zaraNa che, samyaphacAritra zaraNa che tathA samyakatapa-saMyama zaraNa che. A cAra ArAdhanA vinA anaMtAnaMta kALamAM kaI zaraNa nathI. uttama kSamAdika daza dharma pratyakSa sarva kaleza, duHkha, maraNa, apamAna, hAnithI bacAvanAra che. A maMda Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasArabhAvanA kaSAyathI utpanna thatuM phaLa te svAdhIna sukha, AtmarakSA, ujajavala yaza, klezarahitapaNuM ane uccatA A lokamAM pratyakSa che. te dekhIne maMda kaSAyanuM zaraNa grahaNa karA. paraleAkamAM tenuM phaLa devagati che. vyavahAramAM cAra zaraNAM che; adbhuta, siddha, sAdhu ane kevaLI bhagavAne prakAzele dharma. A zaraNAM sivAya AtmAnI ujjavalatA prApta thatI nathI. A prakAre azaraNu bhAvanA bhAvavI. 77 3. saMsArabhAvanA :-- A saMsAramAM anAdikALathI mithyAtvanA uye bebhAna thayele jIva, sarvajJa vItarAga jinendre kahelA satyArtha dharmanI prApti vinA cAre gatimAM paribhramaNa kare che. saMsAramAM karmarUpI majabUta baMdhanathI aMdhAyeleA, parAdhIna thayele, trasa-sthAvaramAM niraMtara dhAra duHkha bhogavato, vAraMvAra janmamaraNa kare che. je je karmAM udayamAM AvI rasa Ape che, tenA udayane peAtAnuM svarUpa jANI ajJAnI jIva pAtAnA svarUpane bhUlIne navAM navAM karma bAMdhe che. karmanA baMdhanamAM paDelA koI jIve koi prakAranuM duHkha bhogavavAnuM bAkI rAkhyuM nathI. sarva prakAranAM duHkhA anaMtAnaMta bhAgavatAM anaMtAnaMta kALa vyatIta thaI gayA. AvAM du:khathI bharelA anaMta parivartana saMsAramAM A jIve karyAM che. evuM koI pudgala paramANu saMsAramAM nathI rahyuM ke je jIve zarIrarUpe ke AhArarUpe grahaNa na karyuM hAya. anaMta jAtinAM anaMta pudgalenAM zarIra dhAraNa karyAM che, ane AhAramAM bhAjana-pAnarUpe paNa grahaNa karyAM che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 samAdhi-pAna traNase teMtALIsa ghanarajajupramANa lekamAM evA keI kSetrane eka pradeza paNa bAkI rahyo nathI ke jyAM saMsArI jIve anaMtAnaMta janmamaraNa kayAM na hoya. utsarpiNI, avasarpiNI kALane e kaI eka samaya paNa bAkI nathI rahyo ke je samayamAM A jIva anaMtavAra jamya na hoya ane maryo na hoya. naraka, tiryaMca, manuSya ane deva e cAre gatiomAM A jIva jaghanya AyuSyathI utkRSTa AyuSya paryata sarva prakAranAM AyuSya dhAraNa karI karI anaMtavAra janme che. eka anudiza, anuttara vimAnamAM Upaja nathI; kemake e caude vimAnamAM samyaphadraSTi vinA bIjAne utpAda nathI. samyakadRSTine saMsAra-paribhramaNa nathI, karmanI sthitibaMdhanAM sthAna tathA sthitibaMdhanAM kAraNa, asaMkhyAta lekapramANu kaSAya adhyavasAyanAM sthAna, tenAM kAraNa, asaMkhyAta lekapramANa anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAna tathA jagatazreNinA saMkhyAtamA bhAga jeTalAM sthAna evA bhAvomAMthI koI bhAva bAkI rahyo nathI ke je saMsArI jIvane na Avyo hoya. eka samyakdarzana, samyakajJAna ane samyaphacAritrane yogya bhAva thayA nathI. e sivAyanA samasta bhAve saMsAramAM anaMtAnaMta vAra thAya che. jiteMdranA vacananA avalaMbanarahita puruSonI mithyAjJAnanA prabhAvathI viparIta buddhi anAdi kALathI thaI rahI che. tethI samyaphamArga grahaNa karatA nathI ane saMsArarUpa vanamAM sarvasva gumAvI nigodamAM jaI pahoMce che. nigada kevI che? tyAMthI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA anaMtAnaMta kALamAM paNa bahAra nIkaLavuM ghaNuM muzkela che. kaI vakhata pRthvIkAyamAM te kaI vakhata jalakAyamAM, agnikAyamAM, vAyukAyamAM, pratyeka ke sAdhAraNa vanaspatikAyamAM lagabhaga samasta jJAnane nAza thavAthI jaDarUpa thaI, eka sparza IdriyadvArA karmanA udayane AdhIna thaIne Atmazaktirahita, jIbha, nAka, AMkha, kAna Adi idri rahita thaI duHkhamaya lAMbo kALa vyatIta kare che. beIdriya, trIIdriya, caturindriya vikalatraya jIva paNa AtmajJAna rahita, mAtra rasanA Adi idrinA viSayenI ati tRSNanA mAryA UchaLI UchaLIne viSayone arthe paDI paDIne mare che. asaMkhyAta kALa vikalatrayamAM rahI pharI ekendriyamAM ema pharI pharI vAraMvAra ghaTamALanA ghaDAnI peThe navIna navIna deha dhAraNa karate, cAre gatimAM niraMtara janma, maraNa, kSudhA, tRSA, roga, viyega, saMtApa bhegavate, anaMtakALathI paribhramaNa kare che. AnuM nAma saMsAra che. jevI rIte UkaLatA AdhaNamAM cekhA sarva tarapha UchaLatA baphAya che tevI rIte saMsArI jIve karmanA tApathI baLatA, baphAtA paribhramaNa kare che. AkAzamAM UDatAM pakSIene bIjA jabarAM pakSI mAre che; jaLamAM taratAM mAchalAM Adikane anya meTA maccha Adi mAre che; sthaLamAM pharatAM manuSya, pazu, Adine jamIna uparanAM siMha, vAgha, sApa Adi duSTa tiryaMca, tathA bhIla, mleccha, cera, lUMTArA, zikArI, mahA nirdaya manuSya ke pazu mAre che. A saMsAramAM sarva sthAnamAM niraMtara bhaya pAmI niraMtara duHkhamaya paribhramaNa ja kare che. jevI rIte zikArInA trAsathI bhaya pAmIne Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna doDatuM sasaluM, ajagaranA ughADelA mukhamAM dara jANune praveza kare che, tevI rIte ajJAnI jIva bhUkha, tarasa, kAma, krodhAdi tathA idrinA viSayenI tRSNAnA tApathI trAsIne saMtApa pAmIne viSaya AdirUpa ajagaranA mukhamAM praveza kare che. viSayakaSAyamAM praveza kare e ja saMsArarUpa ajagaranuM mukha che, temAM praveza karIne pitAnA jJAna, darzana, sukha, sattA Adika bhAvaprANone nAza karIne nigadamAM acetana je thaI anaMtavAra janma maraNa karate anaMtAnaMta kALa vyatIta kare che. tyAM AtmA abhAva tulya ja che. jJAnAdine abhAva thaye tyAre nAza ja pAme. nigedamAM akSaranA anaMtamA bhAganuM jJAna che, te sarva dIThuM che. trasa paryAyamAM paNa jeTalI jAtanAM duHkha che, te sarva prakAranAM duHkha anaMtavAra bhegave che evuM koI prakAranuM duHkha nathI ke je A jIve nathI bhegavyuM. A saMsAramAM A jIva anaMta bhava duHkhamaya pAme tyAre keI eka vAra IdriyanAM sukha maLe te bhava pAme che. tyAM paNa viSayanI tRSNAnA saMtApa sahita, bhayazaMkAvALuM alpa AyuSya hoya che. pharI anaMta bhava duHkhanA bhegave che. pachI koI eka vAra idrinAM sukha maLe te bhava kadAcit pAme che. cAre gatinuM kaMIka svarUpa paramAgamane anusarIne ciMtavana karIe chIe. narakagati : narakanI sAta pRthvIo che (sAta pAtALa che). temAM ogaNapacAsa paTala (prastara-thara-mALa) che, te badhAM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA paTalamAM corAzI lAkha bila (nArakIne rahevAnuM sthAna) che. tene ja naraka kahIe chIe. tenI bhIMte, chata ane bhUmi vajImaya hoya che. koI keI bila asaMkhyAta yojana lAMbAM pahoLAM hoya che, keI saMkhyAta yojana lAMbAM pahoLAM hoya che. te dareka bilanI chatamAM nArakI ivene utpanna thavAnAM sthAna che. UMTanA mukhanA AkAra AdivALAM, sAMkaDA meMnAM, UMdhAM mukhavALAM te sthAna che. temAM Upaja nArakI nIce mAthuM ane UMce paga evI rIte nIce vajaagnimaya pRthvI upara paDI, jerathI paDelI rabaranI daDI vAraMvAra UchaLe tema UchaLe che, ALoTe che. narakanI bhUmi kevI hoya che? asaMkhyAta vIMchInA DaMkhathI utpanna thatI vedanA karatAM asaMkhyAta guNa vedanA utpanna karanAra te bhUmine sparza che. uparanI cAra pRthvInAM cAlIsa lAkha bila, tathA pAMcamI pRthvInAM be lAkha bila maLI beMtALIsa lAkha bilamAM kevala agninI uSNa vedanA che. narakanI uSNatA jaNAvavA je kaI padArtha ahIM dekhavAmAM, jANavAmAM AvatuM nathI, ke tenI upamA ApI khyAla ApI zakAya. tepaNa bhagavAnanAM kahelAM zAstromAM te uSNatAnuM A prakAre anumAna karAvyuM che, ke lAkha yejana UMcA parvata jevaDe meTo lekhaMDane goLe UMcethI narakamAM paDatuM mUkIe te narakanI bhUmi upara pahoMcatAM pahelAM naraka kSetranI uSNatAne lIdhe rasarUpa thaI te vahI jAya. pAMcamI pRthvInA trIjA bhAganA ane chaThThI, sAtamI pRthvInAM zIta bilamAM TADhanI eTalI tIvra vedanA che ke, lAkha yejana jevaDe lekhaMDane gaLe tyAM jamIna upara Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * samAdhi pAna mUkIe te kSaNamAtramAM ThaMDIthI baMDakhaMDa thaI vIkharAI jAya. AvI garamInI tathA ThaMDInI vedanAvALI narakamAM karmane AdhIna jIve ghora duHkha asaMkhyAta kALa paryata bhegave che. AyuSya pUruM thayA vinA maraNa thatuM nathI. zIta uSNa vedanA uparAMta bhUkhanI vedanA eTalI badhI che ke, AkhA jagatanI mATI, patharA Adi khAI jAya te paNa bhUkhanuM duHkha maTe nahIM. tema chatAM eka kaNa jeTaluM paNa bhakSaNa karavAnuM tyAM maLatuM nathI. tarasanI vedanA eTalI badhI che ke, sarva samudronuM pANI pI jAya chatAM tarasanI vedanA maTe nahIM. paNa tyAM eka TIpuM paNa pANI pIvAne maLatuM nathI. karaDe regonI ghara vedanA tyAM ekI vakhate utpanna thAya che. navA nArakIne dekhIne mahA bhayaMkara rUpavALA aneka hathiyAravALA hajAre nArakI, "mAre, phADe, cIre, chedo" evA bhayaMkara avAje karatA taraphathI mAravA Ave che. te nArakI kevA hoya che? nAgA, khaDabacaDA ane lukhA zarIravALA, bhayaMkara, kALA raMganA, lAla, pILI ane vAMkI AMkho vaDe krUra dekhAtA, phADelAM meMvALA, lahalahATa karatI vikarALa jIbhavALA, karavata jevA tIkSaNa ane vAMkA dAMtavALA, UMcA, lAla, pILA ane jADA vALavALA, tINa nakhathI bhayaMkara, mahA nirdaya, huMka saMsthAnavALA che. te nArakIo AvIne mugara, musaMDIthI mAthAnuM cUrNa kare che. jema jalathI bharelA kuMDamAMnA pANIne musala AdithI kUTIe te pANI UchaLIne te ja kuMDamAM bheguM AvIne maLI jAya che. tema nArakInA zarIranA kaTake kaTakA karI ene cUrNa karIe tepaNu zarIranA avayave chUTA paDI siMdhAI jAya che. AyuSya pUruM thayA vinA maraNa thatuM nathI. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 83 taravArathI kaTakA kare che, karavatathI vahere che, kuhADAthI phADe che, vAMsalAthI chole che, bhAlAthI vadhe che, zULImAM parave che, peTa vagere marmasthAna kApe che, phADe che, AMkhe ukhADe che, tAvaDAmAM zeke che, kaDhAImAM rAMdhe che, ghANImAM pIle che. evI rIte paraspara nArakI che je mAra, trAsa, duHkha de che te keI, karaDe jIbhe karoDo varSa paryata kahe te paNa eka kSaNa vAranuM narakanuM duHkha kahevAne samartha nathI. - narakamAM je duHkhadAyaka sAmagrI che, tenuM eka kSaNa mAtranuM duHkha paNa A lekamAM nathI. narakabhUminI sAmagrI ane nArakIonAM vikarALa rUpa je kaIne svamamAM eka kSaNa vAra dekhADIe te bhaya pAmI prANa tyaje, mRtyu pAme. nArakI nI rasa sAmagrI evI kaDavI che ke, kALIjIrI, jhera ane halAhalamAM paNa evI kaDavAza nathI. nArakI jInA dehAdikamAMthI eka kaNa paNa ahIM Ave, te tenI kaDavI gaMdhathI ahIMnA hajAre paMcendriya prANI marI jAya. narakanI mATI evI gaMdhAtI che ke, je sAtamI narakanI mATIne eka kaNa ahIM AvI jAya te cAre taraphanI sADI vIza kezanA paMcendriya jI durgadhamAM maraNa pAme. eka eka narakapaTalanI mRttikAnI durgadhamAM aDadho aDadho kezavizeSa sudhInAM dUranAM prANIne mAravAnI zakti hoya che tethI ogaNapacAsamA paTalanI mRttikAnI durgadhamAM sADIvIsa koza paryaMta mAraNazakti kahI che. narakamAM vaitaraNI nadI che. tenA pANInA sparzamAtrathI nArakInAM zarIra phATI jAya che. temAM khAra, viSa ane agnimAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 samAdhi pAna kakaDAveluM tela reDatAM ja atyaMta pIDA Upaje che. tyAMne pavana e hoya che ke, ahIMnA parvatane tene sparza thatAM ja te bhasma thaI UDIne jagatamAM vIkharAI jAya. narakanI vajI agnine dhAraNa karavAne ahIMnI pRthvI, parvata, samudra kaI samartha nathI. tene svarUpanuM zuM varNana karIe ? nArakInA zabdo evA bhayaMkara ane kaThera che ke, je tene ahIMnA hAthI ke siMha sAMbhaLe te tenuM hRdaya phATI jAya. paNa tyAM nArakIonAM karma sAgaropamanAM AyuSya sudhI temane maravA detAM nathI. niraMtara "mAra mAra" zabda tyAM saMbhaLAya che. raDe che, pakaDe che, bAMdhe che, deDe che, ghasaDe che, kacarI cUre kare che, paraMtu aMga pAchuM pArAnI peThe ekarUpa thatuM jAya che. tyAM kaI bacAvanAra nathI, dayA lAvanAra koI nathI, rAjA nathI, mitra nathI, mAtA nathI, pitA nathI, putra nathI, strI nathI, ke kuTuMba Adi keI tyAM nathI. kevaLa pApanuM phaLa bhegavavAnuM hoya che. keI saMtAvAnuM sthAna nathI. jene pitAnAM duHkha, darada kahIe evuM koI maLe nahIM, mAtra krUra pariNAmI, mahA bhayaMkara pApI tyAM hoya che. jevI rIte ahIM duSTa kUtarAM Adi prANuone bIjAM kUtarAM Adine dekhatAM ja vera thAya che, tevI rIte nArakI jIne paNa vagara kAraNe paraspara vera thAya che. duHkhamAMthI nAsIne jaMgalamAM jAya, tyAM zAmalI vRkSa AdinAM pAMdaDAM, ahIM zarIrane vAMsalA ke kuhADA vaDe jema kApe, tevI rIte upara paDIne aMga chede che, kApe che. vanamAMthI ke guphAmAMthI siMha, vAgha Adika nIkaLIne aMga Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA phADI nAkhe che. vAmaya cAMcavALAM gIdha Adi pakSI nArakInAM aMgane care che, netra Adi upADe che, peTa phADI AMtaraDAM kADhI le che. narakamAM tiryaMca nathI hotAM, tathApi nArakI vikiyA vaDe tiryaMcarUpa thaI jAya che. nArakIne aneka zarIra eka sAthe karavArUpa vikiyAzakti nathI. siMha, vAgha, kUtarA, ghUvaDa ke kAgaDA AdikanuM eka zarIra eka kALe dhAraNa kare che. nArakIne zubha karavuM hoya teya zubha thaI zakatuM nathI. mAtra pitAne ane parane duHkhadAyI pariNAma ke dehavedanA vikiyA vaDe utpanna karavA samartha che. sukha karanArI vikriyA thaI zakatI nathI. sukhaprada pariNAma paNa thatAM nathI. sukha Ape te deha ke vedanA paNa banI zake nahIM e kSetranA nimitte kSetravipAkI pApakarmane udaya che. narakamAM nArakI jIne mAravAnAM judI judI jAtanAM hathiyAra jevAM ke, zULI, ghANa, yaMtra, zekavAnAM taLavAnAM ane rAMdhavAnAM aneka prakAranAM duHkhadAyI lekhaMDanAM vAsaNe, kSetranA svabhAvathI ja che; jyAM sukhadAyI sAmagrI svamamAM paNa nathI hotI, jyAM leDhAnI dhagadhagatI pUtaLImAMthI javALA nIkaLatI hoya che, jene sparza mahAvedanA utpanna karanAra hoya che, te pUtaLI UchaLIne nArakIne pakaDe che, bheTe che. tene sparza karaDe vIMchInA DaMkha samAna che, vAgni samAna che, jherI zastranA ghAthI asaMkhyAta guNa vedanA karanAra che. narakamAM je duHkhadAyI sAmagrI che tene svabhAva vagere dekhADavAne, anubhava karAvavAne samasta madhyalakamAM kaI vastu dekhAtI nathI. paraMtu e prakArane kaMIka khyAla Ave teTalA mATe keTalIka vastuonuM varNana karIe chIe. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-se pAna nArakI jInAM dukha te sAkSAt bhagavAnanuM kevaLajJAna jANe che. tathA nArakI thaIne A jIva bhagave che tyAre jANe che. nArakIne deha lehI, mAMsa, hADa, cAmaDI Adi sAta dhAtumaya nathI. paraMtu enAM dehanAM pudgala UMTa, kUtarAM, bilADAM AdinAM saDelAM zabanA karatAM asaMkhyAta gaNa gaMdhAtAM hoya che; asaMkhyAtaguNa dugaMchA utpanna karAvanArAM, jevAM nA game evAM hoya che. tenuM svarUpa joyuM jAya ema nathI, sAMbhaLyuM jAya ema nathI. tenI gaMdha suMghI jAya ema nathI. manuSyAdi te dekhatAM ja ke durgadha AvatAM ja prANa rahita thaI jAya. pUrva janmamAM evAM koI mAThAM pariNAmathI narakanuM AyuSya bAMdhI jIva narakamAM Upaje che. asaMkhyAta kALaparyaMta narakamAM duHkha bhegave che. bahu pApa karanArA, ghaNuM parigrahamAM AsaktivALA, ghora hiMsAnAM pariNAmavALA, vizvAsaghAtI, gurudrohI, dharmadrohI, karelA upakArane oLavanAra-kRtaghrI, paradhananA ane parastrIne lelupI, anyAyamAgI, dharmAtmA ke tyAgIjanene kalaMka lagADanAra, munine ghAta karanArA, gAma bALanArA, ghAsa taraNadimAM ke vRkSomAM agni mUkanArA, devadravya ceranArA, tIvra kaSAyavALA, anaMtAnubaMdhI kaSAyanA dhAraka, kRSNalezyAvALA, sAre AhAra maLatuM hoya to paNa jIbhanI laMpaTatAne laIne mAMsa khAnArA, dArU pInArA, vezyAnA premamAM paDelA, bIjAnA vidhramAM saMtoSa mAnanArA, tIvra lebI, durAcArI, mithyAtvI, abhakSya ane anyAyanI prazaMsA karanArA, kherAkamAM jhera vagere bheLavanArA, jherI vanaspati upajAvanArA ane tene vepAra karanArA, vanamAM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87. saMsArabhAvanA dAvAgni lagADanAra, jIne vADAmAM pUrI bALI nAkhanArA ane hiMsaka kAryanI paraMparA calAvanArA che narake jAya che. narakamAM aMbAbarISAdi paramAdhamI duSTa asurakumAra trIjI pRthvI sudhI jaIne paraspara laDAve che. koI nArakIne trIjI pRthvI sudhImAM pUrvane saMbaMdhI deva AvI dharmane upadeza paNa de che; koI pitAnAM pUrvanAM pApanI niMdA kare che, bhAre pazcAttApa kare che, "mane pUrve satparuSee ghaNuM ghaNuM zikhAmaNa dIdhI hatI ke, are ! anItine mArga na cAle, e Adi ghaNe upadeza paNa dIdho hato. paraMtu viSayakaSAyanA madathI AMdhaLA thaIne meM pApIe te zikhAmaNa mAnI nahIM. have daivabaLa (prArabdha) ane puruSArthabaLa rahita huM zuM karuM ? je pApI, durAcArI, pApamAM preraNA karanArA, vyasanI ane anItine piSanArA lokee mane narake nAkhe te deha choDIne kyAM gayA tenI khabara nathI. mArI sAthe te kaI dekhAtA nathI. mAruM dhana bhegavavAmAM, viSaya sevavAmAM sAthe rahetA evA pApamAM preranAra mitra, putra, bAMdhava, strI parivAra Adine have kyAM dekhavAnAM ?" A prakAre avadhijJAnathI jANI, pUrvabhavamAM karelAM durAcaraNane pazcAttApa karatA koI ghera mAnasika duHkha bhegave che. keI mahAbhAgyazALIne samyakdarzana paNa thAya che. narakanA bhavane laIne kaSAya ane duHkha enI meLe utpanna thAya che. pite koIne mAravAne abhiprAya rAkhatuM nathI, te paNa kaSAyanI prabaLatA karmane udayane laIne rekI zakAtI nathI. hAtha vagere ApoApa zastrarUpa pariName che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna nArakI jIvene eka kSaNa eTale visAme nathI, UMgha nathI. bhUminA sparzanuM duHkha paNa kevaLI jANe che. ati tIvra karmanA udayamAM keI zaraNa nathI. zaraNa meLavavA Icche ane zeThe paNa tyAM keI dayAvALA detA nathI. sarva kUra, nirdayI, bhayaMkara, ugra deha dhAraNa karanArA, aMgArA jevI baLatI AMkhavALA, bhayaMkara azubha dhyAna karAvanArA, koi upajAvanArA ghera nArakI che. te nArakIonA matAvilApa, rudana, mAra ane trAsanA ghera zabdo tyAM saMbhaLAya che, "ahe! jyAre manuSyapaNumAM huM svAdhIna hatuM, tyAre meM AtmakalyANa na karyuM; have deva ane puruSArtha banne zaktithI rahita huM zuM karuM? pUrve je je niMdavA lAyaka karmo kayAM che te badhAM yAda karatAM ja mAruM hRdaya baLe che. je duHkha eka nimiSa mAtra sahyuM jatuM nathI, te ahIM sAgarepama sudhI kevI rIte sahana thaze? jemane arthe pApakarma karyA te sevaka, strI, putra, bAMdhe ahIM kyAM che? e te dhana hatuM tyAre viSaya bhegavavAmAM sAthe hatAM. have A duHkhamAM kyAM maLe ? AvAM duHkhamAMthI bacAvanAra te eka dayAmULa dharma che. e dharma meM pApIe upArjana karyo nahIM. parigraharUpa bhUtanA vaLagADane laIne bebhAna thayelA meM ema jANyuM nahIM ke, kALarUpa siMhane paMje lAgatAM eka kSaNamAM marIne huM narake jaIza." ItyAdi manamAM saMtApa thavAthI ghera duHkha bhegave che. pUrvabhave anya prANIone kApIne mAMsa khAdhuM che, tethI tene tenA zarIrane kApI kApIne khavarAve che. pUrve madirA pIdhI, abhakSya khAdhAM che tene aneka nArakI tAMbA ke leDhAne gALele rasa sANasIthI meM phADIne pAya che. je Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 89 parastrInA lapaTI hatA, temane vajaagnimaya pUtaLAM baLAtkAre pakaDI ghaNA kALa sudhI AliMgana kare che. AMkhanA palakArA jeTale kALa paNa tyAM sukha nathI. je kadApi kSaNavAra kaI bhUlI jAya, te duSTa paramAdhamI asura preraNuM kare che ke nArakI paraspara preraNuM kare che. vadhAre zuM kahIe? asaMkhyAta prakAranAM duHkha asaMkhyAta kALa paryata narakamAM nArakI bhagave che. saMsAramAM jIvane uddhAra karanAra eka dharma che, te dharma sevyo nahIM, te narakamAM keNa rakSA kare? dhana, kuTuMba Adika koI jIvanI sAthe jatAM nathI. pitAnA zubhAzubha bhAvathI bAMdhelAM puNya ke pApa karma sAthe rahe che. kAmabheganI indriya ane jIbha indriyanA viSayane lupI hoya che te narakAdi gatimAM duHkhane pAtra thAya che. A prakAre aneka vAra narake jaIne ghora duHkha bhegavyAM che. tiryaMca gati : tiryaMca gatimAM paNa anaMtakALanuM paribhramaNa che, ane duHkhane kaMI pAra nathI; mAtra duHkhamaya jIvana che. pRthvIkAya - ' pRthvIkAyamAM A jIva khedAya che, baLAya che, kacarAya che, egaLAya che, phaDAya che, chedAya che. ema aneka prakAranAM duHkha pAme che. tyAM keNa rakSA kare ? jalakAya - jalakAyamAM A jIva UkaLAya che, baLAya che, masaLAya che, anyamAM meLavAya che, pivAya che, jhera-kSAra kaDavAzamAM vigata gI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 samAdhi-se pAna bheLavAya che. tapAvelI leDhA vagere dhAtu tathA paththara upara reDAtAM ghora duHkhane zabdo karate baLAya che, parvata uparathI paDatAM zilApara pachaDAya che, lAkaDI vaDe kuTAya che. aMgArA upara reDAya che, unALAmAM tapelI jamIna, dhUla, vagere upara chaMTAya che. ema vividha dukhe jIva sahana kare che. paNa keI enI dayA khAnAra nathI. pUrva bhavamAM dayAdharmanuM pAlana na karavAthI A bhavamAM tenA upara koI dayA karatuM nathI. agnikAya - 1. agnikAyamAM paNa A jIva dabAtAM, elAtAM, kuTAtAM, chedatAM Adi aneka kriyA-prakAramAM ghora duHkhathI pIDAya che. keNa rakSA kare ? pavanakAya - vAyukAyamAM A jIva parvatanAM kaThaNa paDakhAM upara niraMtara pachaDAya che, cAmaDAnI dhamaNathI agnimAM dhamAya che, vIMjhaNa, paMkhA ke vastrathI paTakArAya che, vRkSone pachADAthI athaDAya che, pachaDAya che; ema duHkhasamUhane aneka prakAre vede che. vanaspatikAya: sAdhAraNa vanaspatikAyamAM ekanI ghAta thatAM anaMta jIvonI ghAta thAya che. evI ghAtathI vAraMvAra maraNa ityAdika aneka dukhe je jIva bhagave che te te jJAnI ja jANe che. pratyeka vanaspatikAyamAM paNa A jIva kapAya che, chedAya che, cholAya che, samArAya che, raMdhAya che, cavAya che, taLAya che, ghI, tela, vageremAM chamakArAya-vaghArAya che, vaheMcAya che, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArayAvanA cirAya che, vaTAya che, ghasAya che, gaLAya che, nIcevAya che, ghaNumAM pIlAya che, kacarAya che. ema nAnA prakAre ghera duHkha A jIva pAme che. ekendriyanA bhavamAM bolavAne jIbha nathI, dekhavAne netra nathI, sAMbhaLavAne kAna nathI, hAtha, paga, vagere aMgaupAMga nathI; tyAM kaI rakSaka nathI. asaMkhyAta anaMta kALa paryata ghera duHkhamaya ekendriyapaNAthI chuTAtuM nathI. mithyAtva, anyAya, abhakSya AdinA prabhAvathI jIvana jJAna Adi guNo nAza pAme che. ekendriyamAM a85 mAtra paryAyajJAna rahe che. AtmAne sarva prabhAva, zakti, sukha nAza pAme che. cetana te jaDa, acetana je thaI jAya che, mAtra atyaMta alpa jJAnanI sattA eka sparza IdriyadvArA vartatI hoya che. te jJAnInA jANavAmAM Ave che. samasta zakti rahita, kevala duHkhamaya ekendriyanA bhavamAM janma-maraNa AdinAM duHkha jIva bhogave che. kadApi keI trasa (be dadriya Adi) bhava pAme te vikala catuSka (beiMdriya, trIMdriya, caturiMdriya, mana vagaranA paMcendriya) bhavamAM ghera duHkha bhogave che. lahalahATa karatI jIbha Idriyane mAryo, tIvra bhUkhatarasamaya vedanAne mAryo, jIva niraMtara AhAra zelate phare che. IyaLa, kIDI, kIDI pitAnAM mukha phADI AhAra mATe doDatAM phare che. mAkhI, kaLiyA, macchara, DAMsa bhUkhanAM mAyAM niraMtara AhAra zedhatAM phare che, rasamAM paDe che, pANImAM paDe che; agnimAM paDIne marI jAya che pavananA jhapATAthI ke vastranI pachADathI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna marI jAya che, tiryaMca, hera pazunAM pUchaDAMthI, kharIthI nAza pAme che, manuSyanA nakha, hAthapaga Adi vaDe haNAI jAya che, kacarAI jAya che, kapAI jAya che, dabAI jAya che, mala, kapha AdimAM paDIne marI jAya che. vikalatraya (be, traNa, cAra idriyavALAM) upara keI dayA karatA nathI. cakalAM, kAgaDA caNuM jAya che ghoLI, sApa ItyAdika kheLI kheALIne mAre che; pakSI moTI vA jevI cAMca vaDe khAI jAya che, cIre che. agnimAM aneka ghuNa, IyaLa, meDha, vagere lAkaDAM sAthe baLI jAya che. karaDe jIvaDAM anAjanI sAthe dabAI jAya che, khaMDAI jAya che, bhADabhUMjAne tyAM zekAI jAya che, raMdhAI jAya che. bera vagere phaLamAM, phUlemAM, zAkapAMdaDAMmAM aneka jIva kapAI jAya che, cholAI jAya che, kacarAI jAya che, kakaDI jAya che, cavAI jAya che; keI dayA lAvatuM nathI. vaLI lIlA, sUkA mevAnAM phaLamAM, auSadhiomAM, phUlapAna, DALI mULiyAM, chAlamAM tathA maryAdAthI vadhAre vakhata paDI rahelI vAsI raImAM, dahIM, dUdha Adi rasamAM vikalatraya ke paMcendriya jIvo Upaje che. te badhAM khavAI jAya che, jIva jaMtu caNa jAya che, agnimAM baLI jAya che, keNa dayA kare? vikalatrayanI utpatti comAsAmAM bahu hoya che. badhI jamIna jIvaDAMthI chavAI jAya che, heranA page, manuSyanA page, ghaDAnI kharIe, ratha, baLada, gADAgADI vaDe jIvaDAM cUMthAI jAya che, kapAI jAya che, kaI jagAe tenA paga kapAI jAya che, kyAMka tenAM mAthAM kapAI jAya che, kyAMka tenAM peTa phATI jAya che, ke dayA kare? koI jotAya nathI. kevI duHkhadAyI sthiti ! A prakAre vikalatraya (be traNa cAra Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 saMsArabhAvanA idriyavALA) tiryaMce bhinna bhinna prakAranAM duHkha vaDe maraNa pAme che. bhUkha, tarasa, TADha ane tApanI vedanAthI, varasAdanI, pavananI, jhAkaLanI pIDAthI maraNa pAme che; DhephAnA paDavAthI, mATI, ThIkaruM, DAM, lAkaDI, maLa, mUtra, UkaLatuM pANuM, agni ityAdi paDavAthI dabAI caMpAIne marI jAya che. vikSatraya tarapha kaI jotuM nathI. vakhate dekhe teya dayA lAve nahIM. ghI, tela AdimAM paDIne, davA ke devatA AdimAM paDIne mare che ane ghera duHkha bhegavatAM pharI utpanna thAya ane pharI mare che. ema asaMkhyAta kALa sudhI duHkha bhegave che. kadApi paMcendriya tiryaMca (pazu pakSI mAchalAM Adi) thAya che, te jalacara chamAM baLavAna nirbaLane khAI jAya che, macchImAranI jALamAM ke kAMTA vaDe mAchalAM pakaDanArAnA kAMTAmAM phasAIne mare che. jIvatAM mAchalAMne keTalAka bAphI khAya che. vanacara cha vanamAM sadAya bhayabhIta rahe che. bhUkha, tarasa, TADha, tApa, varasAda, pavana, kAdava AdinI ghera vedanA sahana kare che. khAvAnuM maLavuM muzkela. bhUkhanI bhAre vedanA bhegave che. kadI AhAra maLe te pANI na maLe tethI tIvra tarasanI vedanA bhegave che. zikArI ke pAradhIthI vIMdhAI ke pakaDAI mare che, daramAMthI pAradhI khadI chedIne kADhe che ane mAre che. baLavAna pazu nirbaLane guphAmAM, parvatamAM, vRkSamAM, khADAmAM chAnAMmAnAM saMtAI rahyAM hoya tyAMthI chaLakapaTathI pakaDIne mAre che. siMha, vAgha, vagere paNa sadA bhayabhIta rahe Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna che, AhAra maLavAne niyama nathI he, bahu bhUkhyAtarasyA paDyA rahe che. kadI kiMcit alpa AhAra be traNa divase maLe. nA maLe te ghera vedanA bhegavatAM marI jAya che. pAradhI, kasAI jevA manuSya yaMtrathI ke jALanA upAyathI pazupakSIne pakaDIne mArI mArIne vece che, khAya che. jIvatAM prANIonA paga kApIne vece che, jIbha kApI Ape che, iMdriye kApIne vece che, pUchaDAM kApIne vece chemarmasthAna kApe che, chede che, taLe che, rAMdhe che. te tiryaMca gatimAM kaI zaraNa nathI; koI upAya nathI. tiryAmAM mAtA putranuM bhakSaNa kare che, te anya keNa rakSA kare? nabhacara pakSIone paNa niraMtara duHkha hoya che. nirbaLa pakSIone balavAna pakSI pakaDIne mAre che. bAja pakSI divase mArI khAya. vAgele, ghuvaDa, ItyAdi rAtre pharanArAM duSTa pakSIo pAse jaIne teDI khAya che. bilADI, kUtarA pakSIone chetarIne mAre che. pakSIo bhayabhIta thaIne vRkSanI chevADI DALIo pakaDI rAta gALe che; sUvAnuM, pAtharavAnuM, besavAnuM maLatuM nathI, pavananI, pANInI, varasAdanI, jhAkaLanI, TADhanI ghara vedanA bhegavI jogavIne marI jAya che. duSTa manuSya pakSIone pakaDI pIMchAM upADI nAkhe che, care che, UkaLatA telamAM jIvatAM taLIne khAya che, rAMdhe che. jyAM joIe tyAM tiryaMne ghera duHkha che. e badhuM hiMsAnuM phaLa che. - hAthI, ghoDA, UMTa, baLada, gadheDAM, pADA e jIvene parAdhInatAnAM dukha koNa kahI zake? nAka vIMdhIne sAMkaLa ke deraDAnI nAtha ghAle, parAdhInapaNe bAMdhI rAkhe, phAve tyAM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasArabhAvanA 95 pharavAnuM khAvAnuM nahIM. tApe AMdhe, varasAdamAM bAMdhe, TADhamAM AMdhe; paravaza paDyA zuM kare ? bahu bhAra bhare che, mAra mAra kare che, parANAnI Ara dhAMce che, cAmaDAnA sATakA vaDe vAraMvAra mArgamAM mAre che. lAkaDI ke sATInA marmasthAnamAM gAdA mAre ke sALa paDe tema jhApaTe che. pITha gaLI jAya, mAMsa kapAIne khADA paDI jAya, khAMdha gaLI jAya, nAka gaLI jAya, kIDA paDI jAya, paththara, lAkaDAM ke dhAtunA kaThora bhArathI hADakAMnA cUrA thaI jAya, paga TUTI jAya, mahArAgI thaI jAya, uThAtuM na hoya, vRddhAvasthAthI nirmULa thaI jAya, tAya ahu bhAra lAde che; bahu dUra laI jAya che. bhUkhanI vedanA, tarasanI vedanA, rAganI vedanA, tApanI vedanAnI darakAra karyAM vinA madhyarAta pachI ahu bhAra bhare che, je bhAra bIje divase trIjo paheAra pUrA thaye utAre che. ghAsa, kAMTA, choDAMnuM, dANA vinAnuM gAtuM thoDuM nIrasa khAvAnuM Ape, te paNa pUruM peTa bharIne nahIM. parAdhInatAnuM duHkha tiryaMca jevuM zrIjI kaI gatimAM nathI. niraMtara baMdhanamAM, pAMjarAmAM pazu ghera duHkha bhAgave che. caMDALa, kasAI, camArane khAraNe bAMdhyA rahe che, khAvAne maLatuM nathI, puNyavaMtane khAraNe bIjA pazune khAtAM dekhI manamAM duHkhI thAya che. pArakA ghAsamAM ke TopalAmAM moDhuM ghAle tyAM te pAMsaLAmAM dhAka vAge. mahAna dhAra bhUkhanAM du:kha bhogave che. baLada, kUtarAM ityAdi pazuonI AMkha upara, kAnamAM, iMdriya, AMcaLa Adi sthAnamAM ghAra vedanA denAra jaMgADA, agAI Adi pedA thAya che. te sarve marmasthAnamAM tIkSNa mukhathI lehI cUse che, tenI gheAra vedanA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna 6 bhAgave che. pANI ane ghAsanI achatathI te na maLe evA unALA keTalIka dhAra vedanA veDhatAM pUrA kare. jyAre zrAvaNa mAsamAM ghAsa pedA thAya tyAre pApanA udayathI karADo DAMsa, macchara paNa pedA thaI jAya che. tethI jyAM caravA jAya tyAM DAMsa-maccharanA tIkSNa DaMkhathI UchaLatAM phI ghAsa tarapha mAM paNa karI zakatAM nathI; ese ke suI jAya tyAM jIvA jaMpavA na detAM karaDI karaDI duHkha Ape che. UMTa, gheADA, khaLada ityAdi mArgamAM bhAranA duHkhathI, vRddhAvasthAthI ke rAgathI thAkI jAya, calAya nahIM, paDI jAya, paga tUTI jAya, mAra khAvA chatAM cAlavA samartha na hoya te vanamAM, jaLamAM, parvatamAM jyAM tyAM tene paDI rahevA daI dhaNI cAlyA jAya che. nirjana jagAmAM ke kAdavamAM te ekaluM paDayuM rahe che. tyAM koI zaraNu nathI. kone kahe ? kANu pANI pAya ? ghAsa kayAMthI Ave ? tApamAM, kADhavamAM, TADhamAM, varasAdamAM, paDyAM paDyAM dhAra bhUkha, tarasanI vedanA bhagave che; nirmaLa jANI duSTa pakSI leADhA jevI cAMceAthI AMkhA khAtarI khAya che, marmasthAnamAMthI aneka jIva mAMsa karaDI karaDIne khAI jAya che. narakanA jevI ghAra vedanA bhAgavatAM koI divase taDaphaDATa karatAM bahu AkarAM duHkha bhogavIne mare che. anItithI dhana harI lIdheluM, chaLakapaTI thaIne dAna lIdheluM, vizvAsaghAta karelA, abhakSya bhakSaNa kareluM, rAtre bhAjana karelAM, nirmAlya devadravya khAdheluM, paranA upara ALa mUkeluM, peAtAnAM vakhANu karelAM, pArakI niMdA karelI, bIjAnAM chidra joyelAM, pArakA miSTAnnanI lAlasA rAkhelI, ati mAyAcAra karelA te badhAnAM A phLa tiryaMca gatimAM jIva bhAgave che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA asaMkhyAta, anaMta bhava tiryaMca gatimAM vAraMvAra dhAraNa karatAM, mAyAcAra Adi tIvra pApanAM kAraNathI tiryaMca ke naraka gatinAM kAraNarUpa navAM karma bAMdhatAM anaMtakALa vitAve che. A badhuM mithyAzraddhA, mithyAjJAna ane mithyA AcaraNanuM phaLa che. manuSyagati : manuSyagatimAM paNa kaI te Dhera pazu jevA jJAna rahita che. keTalAkanA mAtA pitA janma ApIne marI jAya che, pachI te bIjAne khAtAM vadhelI eMTha vagere khAIne, bhUkha tarasanI pIDA sahana karIne, pArakA ThapakA, tiraskAra khamatAM Uchare che. bIjAnI cAkarI kare che, Dhera pazunI peThe bhAre bejA vahe che. eka zera anAjathI peTa bharavA mATe eka bAje mAthA upara, eka beje pITha upara, eka be hAthamAM bAra gAu sudhI laIne cAle che; anAja, ghIne, telane, mIThAne ke dhAtune Akare bhAra vahe che. koI Akho divasa paNa bharyA kare che. keI rAtadivasa paradezamAM pharyA kare che. keI vIsa ke trIsa gAu peTa bharavA mATe reja doDe che. keI paththarane, kaI mATIne bhAra niraMtara vahe che. keI nokarImAM parAdhIna thaIne manuSyabhava gumAve che. koI luhAra thaI leTuM ghaDIne peTa bhare che. koI lAkaDAM kApe che, vahere che, phaDe che, ghaDe che tyAre anna maLe che. koI vastra dhave che, raMge che, chApe che, sIve che, gUMthe che, tUNe che, vaNe che kaI mATInAM vAsaNa ghaDe che, kaI dhAtunAM vAsaNa ghaDe che, koI ghareNAM ghaDe che. keI Dhera pazunI sevA kare Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiAApAna 98 che, pALe che teya pUratuM peTa bharAtuM nathI. koI ghAsanA bhArA ke lAkaDAMnA bhArA vahIne janmArA pUrA kare che. koI maLamUtra sApha kare che, maLamUtranA bhAra vahe che. koI cAmaDAM utAre che, sApha kare che. koI pIle che, kAI DhaLe che, kAI khAMDe che, koI rAMdhe che, koI agnisaMskAra kare che (maDadAM khaLe che. ) koI bhADabhUjA che. koi bhiyArA che. kAI ghI, tela, mIThA Adi vaDe AjIvikA calAve che. koI TvIna thaIne ghera ghera mAge che, koI TUMka thaIne krU che, koI raDe che. ema aneka karmane vaza thaIne, AtmAne bhUlIne manuSyabhava vRthA gumAve che. kAi cArI kare che, koI chaLakapaTa kare che, koI jUThuM khele che, koI vyabhicAra seve che, koI cADI khAya che, kAI chApA mAre che, koI mArgamAM lUMTe che, koi laDAImAM jAya che, koI samudramAM nAva calAve che, keAI gADha jaMgalamAM praveza kare che, kaI nadI Utare che, koi kUve kesa joDe che, koI khetI kare che, keAI vAve che, koI laNe che. koI lAbha ane abhimAnane vaza thaIne hiMsA kare che; hiMsA thAya tevA vepAra kare che. koI nAmuM lakhe che, koI citra kADhe che, koI iMTA, pakave che, kaI ghara caNe che, koI jugAra rame che, koI vezyAgamana kare che, koI dArU pIdhA kare che. koI rAjyanI sevA kare che, koI nIca mANasAnI sevA kare che, koI gAvA, majAvavAnI vidyAthI AjIvikA calAve che, koI nAce che.Ama karmane AdhIna aneka prakAranA klezavaDe manuSyapaNuM vitAve che. puNyapApane cUnA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasArabhAvanA 99 AdhIna thaIne bhinna bhinna manuSyA bhinna bhinna prakAranAM karma grahaNa karIne bhinna bhinna phaLa bhogavatA dekhAya che. koi anAja vece che, koI goLa, khAMDa, ghI, tela, Aki vaDe AjIvikA calAve che. keAI vastronA, kAi seAnA rUpAnA, koi hIrA, meAtI, maNi, mANeka ityAdinA vepAra karIne AjIvikA calAve che. koi lADhA, pittaLa ityAdi dhAtunA vepArathI, koI lAkaDAM paththaranA vepArathI, koI mevA, mIThAI, pUDA, ghebara, lADu AdinA vepArathI, koI zAka vagerenA vyApArathI, koI aneka auSadha ityAdinA vepArathI karmane AdhIna aneka prakAre AjIvikA calAve che. koi vepArI che, koI gumAstA che, kaI dalAla che; koI udyamI che, koI nirudyamI ALasu che, kaI managamatAM kapaDAM ghareNAM pahere che, koI kaSTathI peTa bharAya teTaluM khAvAnuM pAme che, koI vagara mahenate sukhe bhAjana kare che. koi bhikhArI bhIkha mAgIne khAya che, kaI pUjya guru banIne khAya che; koI raMka dIna thaIne khAya che. kAI aneka prakAranAM svAdiSTa bhAjana khAya che, koI nIrasa bhAjana kare che; koI peTa bharIne ghaNI vAra divasamAM khAya che, koIne lUkhA khAkaLAnuM nIrasa bhojana paNa aDadhuM peTa bharAya teTaluM ja maLe che. koIne eka divasane AMtare AhAra maLe che; koIne e traNa divase paNa bhAgye maLe che. khAvApIvAnuM nahIM maLavAthI bhUkhatarasanI vedanAthI koInuM maraNa thAya che. koI krakhAnAmAM paravaza paDyA paDyA ghera vedanA sahana kare che. koI potAnAM sagAMvahAlAMnA viyAgarUpa agnithI khaLe che, koI rAgathI thayelI gheAra vedanA AkhA janmArA bhAgavIne Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 samAdhi-se pAna ArtadhyAnathI mare che, ke tAva, zvAsa, khAMsI, jhADA, vAyu, pitta, peTanAM duHkha, jaLadara, kaThodara AdinI ghera vedanA bhegave che. kAnamAM saNakA, dAMtamAM saNakA, netra zULa, mastaka zULa tathA peTamAM zuLa AvavAthI ghara vedanA bhegavI kaI marI jAya che. koI janmathI AMdhaLA, baherA, babaDA, lUlA, pUMThA, apaMga thaIne janmAre pUre kare che. keI DAM varSa pachI AMdhaLA, baherA, mUMgA, pAMgaLA thaI parAdhIna thaI mAnasika ane zArIrika ghera duHkha bhegave che. keIne lehIvikArathI khasa, kharajavuM, darAja, kaTha Adi thaI AMgaLI, hAtha, nAka, paga vagere gaLI jAya che. karmane udayanI gati gahana che. koI aMtarAya karmanA udayathI nirdhana thaIne aneka dara bhagave che. koInuM kadI peTa bharAya, kadI na bharAya, keIne nIrasa, vAsI, eMThuM, nIce paDI gayeluM evuM bhejana paNa ghaNuM kaSTa maLe che; keIne ghaNu tiraskAra sahana karavA paDe che. keIne rahevAne ghara jUnuM thaI gayeluM hoya che, chAparA upara nAkhelAM ghAsa, pAMdaDAMnI paNa pUrI chAyA paDatI nathI. keIne gharanI ghaNuM saMkaDAza hoya che temAM vaLI vIMchI, sApa, uMdara vagerenAM cAre bAju dara hoya che, mahA durgadha AvatI hoya che. caMDALa, camAranA ghara pAse rahevAnuM hoya che. keIne khAvAnuM pAzera anAja paNa na hovAthI piTa pUruM bharAya nahIM. koIne kalaha karanArI, kALI, kaDavAM vacana kahenArI, bhayaMkara kadarUpI, DarAvanArI, pApiNI strI maLI hoya che. koIne regI, bhUkhathI raDatAM, kadarUpAM aneka chokarAchokarIo pApanA udaye maLyAM hoya che. koIne vyasanI, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 101 duSTa, mahApApI chokare hoya che. koIne verI karatAM vadhAre duSTa bhAI hoya che. koIne pADozI paNa duSTa, anyAyamAgI, baLavAna, pApI, durAcArI, vyasanI maLe hoya che. koIne lebI, duSTa, avaguNagrAhI, kRpaNa, kobI, mUrkha zeThanI nokarI maLI hoya che. koIne kRtaghI, duSTa, chidra zodhanAre, baLavAna nekara maLe che. e sarva mahA kalezakArI pApanA udayathI A saMsAramAM bane che. dharma rahita, anyAyamAga, kUra rAjAnA rAjyamAM vasavuM, duSTa maMtrI, pradhAna, koTavALane vega maLa, kalaMka lAgavuM, apayaza thave, dhanane nAza the, e badhuM paMcamakALamAM manuSyane aneka prakAre bane che. pUrva janmamAM mithyAvRSTi, vrata-saMyama rahita hovAthI bharatakSetramAM paMcamakALamAM manuSya thAya che. je koI mithyAdhamIe pUrve kutapa, kudAna, maMda kaSAya karyA hoya te rAjya, aizvarya, dhana, bhega, saMpadA, naregatA pAmI, alpa AyuSya Adi bhegavI, pApa upArjana karAvanArAM anyAya, abhakSya-bhakSaNa, mithyAmArga AdimAM pravartana karIne saMsAra-paribhramaNa kare che. koI viralA puruSa ahIM samyaphadarzana, saMyama, vrata dhAraNa kare che. te maMda kaSAyI AtmaniMdA, gaha sahita janma saphaLa karIne svargamAM mahaddhika deva thAya che. koI pUrva janmamAM maMda kaSAya, ujala dAna karanAra ahIM puNya sahita jame che. temane paNa ISTane viyega, aniSTane saMga thAya che. saMsAra duHkha svabhAvavALe che, bharata cakravartAnA nAnA bhAI bAhubalIe baLane mada karIne Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 samAdhi-pAna cakavartInuM mAna bhaMga karyuM. nyAyamArgathI joIe te meTA bhAI pitA samAna havAthI namavA yogya hatA, cakravatI ane kuLamAM meTA hatA, chatAM tenI mahattA nAnA bhAIthI dekhI zakAI nahIM. bharate bhAre aMtaranI mamatAthI sAthe rahI bheguM rAjya bhegavavA lAgyA. paraMtu bhAInI adekhAI karI apamAna karyuM, te bIjAnI zI vAta karavI ? koIne strI nathI tethI tenI tRSNAne lIdhe strI vinA pitAnuM jIvana nakAmuM mAnI duHkhI thAya che. koIne strI che, paNa te duSTa che, vyabhicAriNI che, kalaha karanArI che, marmabhedaka vacana belanArI che, cerI karanArI che, tathA raMgane lIdhe niraMtara saMtApa ApanArI che tethI te mahA duHkhI che. koIne AjJA pramANe vartanArI, patine prasanna karanArI strI heya te marI jAya tyAre tenA viyAganuM mahA duHkha thAya che. keTalAkane tenA viyeganuM mahA duHkha thAya che, keTalAkane vRddha avasthAmAM, nirdhanatAmAM strInuM maraNa thaI jAya tyAre nAnAM bALakone mAtAthI vikhUTAM paDelAM jeIne ghaNe saMtApa thAya che. keTalAka vRddha avasthAmAM potAnA vivAhanI IcchA rAkhe che, paNa kanyA maLe nahIM tethI duHkhI thAya che. koI putra rahita hevAthI duHkhI che, koI kuputra nIkaLavAthI duHkhI che; koIne yazavAna suputra che, paNa te putra maraNa pAmatAM tenA vize mahA duHkhI thAya che. keTalAka gherI samAna mAranAra, kuvacana belanAra bhAIthI duHkhI che. koI mahA roga ane nirdhanatAnAM duHkhe duHkhI che. koI bahu dIkarIo hovAthI ane tene paraNAvavA Adi hovAthI sa, marI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArabhAvanA 103 mATe pUratuM dhana na hovAthI mahA duHkhI che. keI varagya meTI putrIne varane vega maLatuM na hovAthI mahA duHkhI che. koIne kanyA AMdhaLI, lUlI, babaDI, gAMDI, apaMga ane kadarUpI hevAthI mahAduHkha che. putrIne vivAha, kubuddhi, vyasanI, nirdhana, regI, pApI vara sAthe thavAthI ke putrI nAnI uMmaramAM vidhavA thavAthI ke putrI nirdhana, duHkhI thavAthI koI mahAduHkhI thAya che. koIne putrI vyabhicAriNI thavAthI maraNathI paNa adhika duHkha thAya che. koIne paraNAvelI putrI marI javAthI duHkha thAya che. koIne mAtA-pitAnA viyeganuM duHkha thAya che. koIne pitA koI jorAvara, nirdayI mANasanuM devuM mUkatA jAya tenuM duHkha hoya che, kAraNa ke devA jevuM duHkha nathI. koIne pitA devuM karatA jAya tenuM duHkha; mAtA, bahena vyabhicAriNI duSTa hoya tenuM mahA duHkha; koI parANe emanuM haraNa karI jAya, laIne nAsI jAya tenuM mahA duHkha; pitAnI prajAne koI cera laI jAya ke mArI jAya tenuM ghara duHkha; duSTa mANasenA samAgamanuM duHkha; duSTa anyAyI adhamI bhAgIo vepAramAM hoya tenuM mahAduHkha, duSTa anyAyInA hAtha nIce nokarI karavAnI hoya tenuM duHkha; manuSya bhavamAM dhanavAna thaIne nirdhana thaI gayAnuM duHkha; mAnabhaMganuM tathA pitAne mitra thaIne pachI chidro pragaTa karanAra, jUThAM ALa mUkanAra zatru thAya tenuM bhAre duHkha che. A saMsAra-vAsa sarva prakAre duHkharUpa ja che. rAjAne raMka thaI jAya che, raMkane rAjA thaI jAya che, ItyAdi manuSya bhavamAM ghaNuM duHkha che. . Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 samAdhi-pAna devagati :- devagati maLe te tyAM paNa mAnasika duHkha hoya che. je ke devane garIbAI nathI hotI; jarA, rega, zdhA, tRSA, mAraNa-tADananI vedanA nathI hotI, tathApi vizeSa addhidhAraka devene dekhI pitAne nIce mAnI mAnasika duHkha pAme che. keI ISTa deva ke devAMganAne viyAga thavAthI duHkha pAme che, jo ke devAMganA Adi kaI maraNa pAme tenI jagAe zarIra, rUpa, trAddhi Adi dhAraka tevI ne tevI ja anya Upaje che, te paNa e jIvana viyeganuM duHkha Upaje che. puNyahIna deva, iMdra Adi mahaddhika devanI sabhAmAM praveza karI zakatA nathI tenuM tene mahA mAnasika duHkha lAge che. AyuSya pUrNa thavAnuM hoya tyAre devalekamAMthI pitAnuM patana thaze ema dekhe che, tyAre je duHkha tene thAya che te bhagavAna kevaLI ja jANe che. A saMsAramAM svargane mahaddhika deva marIne ekendriyamAM AvIne Upaje che, ke maLamUtrathI bharelA garbhamAM rudhira mAsamAM AvIne avatare che. bhagavAna mAM AvI ane A saMsAramAM paribhramaNa karatAM pApa puNyanA prabhAva vaDe zvAna Adi tiryaMca deva thAya che; brAhmaNa marIne caMDALa thAya che, hera, pazu thaI jAya che. karmane AdhIna jIva cAre gatimAM paribhramaNa kare che. saMsAramAM rAjAne raMka thaI jAya che, zeThane nekara thAya che, nekarane zeTha thaI jAya che. pitA hoya te ja putra thaI jAya che, putrane pitA thaI jAya che, pitA-putra ja mA thaI, strI thaI jAya, bahena thaI jAya, dAsa-dAsI thaI jAya; dAsI-dAsa ja mAtA-pitA thaI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasArabhAvanA 105 jAya. pite ja pitAno putra thaI jAya ema bane che. devatA hoya te tiryaMca thaI jAya, dhanavAna nirdhana thAya, nirdhana dhanavAna thAya. regI, daridrI hoya te divya rUpavALo thaI jAya, divya rUpavALo mahAkadarUpa, dekha game nahIM te thaI jAya che. zarIra dharavuM paDe e paNa meTo boje che; bhArane vahI janAra puruSa te kaI sthAnamAM bhAra utArI visAme le che, paraMtu dehane dharanAra puruSane kyAMya visAmo maLate nathI. audArika ke vaikiyikane kSaNamAtra bhAra Utare te paNa tyAM AtmAe enAthI anaMta gaNa paramANuvALAM tejasakArpaNa zarIrane bhAra te dhAraNa kare ja che. tejasakArpaNa kevAM che? AtmAnA anaMtajJAna, darzana, vIryane dabAvI rAkhanAra che, kevaLajJAna tathA anaMtasukha, anaMtazaktine abhAvatulya karanAra che. jevI rIte vanamAM AMdhaLo mANasa bhaTake che, tevI rIte mehane lIdhe aMdha thayele jIva cAre gatimAM bhame che. saMsArI jIva rega, garIbAI, viyAga AdinAM duHkhe duHkhI thaIne, dhana upajAvI duHkha dUra karavA mehathI aMdha thaIne viparIta upAya kare che. sukhI thavA abhakSya bhakSaNa kare che, chaLakapaTa kare che, hiMsA kare che. dhanane mATe cerI kare che, rastAmAM lUMTI le che paraMtu te puNyahInanA hAthamAM dhana AvatuM nathI. sukha te pAMca pApa (hiMsA, jUTha, cerI, maithuna, parigraha) nA tyAgathI thAya che. mithyAtvI pAMca pApavaDe pitAnA dhananI vRddhi, kuTuMbanI vRddhi, sukhanI vRddhi Icche che. indriyanA viSayanI prApti Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 samAdhi-sApAta thAya tene sukha mAne che. paNa te te mehane laIne thayelA aMdhApA che, je saMsArI jIvAne ahIM ja duHkha dekhIe chIe te du:khA, jIvAne mAravAthI, asatyathI, cArIthI, kuzIlathI, parigrahanI lAlasAthI, krodhathI, abhimAnathI, chaLakapaTathI, lAbhathI, anyAyathI thayelAM dekhIe chIe. duHkhI thavAnA bIjo mArga nathI. Ama pratyakSa dekhatAM chatAM pApamAM rAce che. A viparIta mArge ja anaMta duHkhamaya saMsAranuM kAraNu che. du:khAthI duHkha ja Upaje. agnithI agni ja Upaje. A prakAre saMsAranuM yathArtha svarUpa vAraMvAra ciMtavana, anubhAvana kare, tene saMsAra pratye abhAva ke udvega rahe ane vairAgya thAya, teA saMsAra paribhramaNa dUra karavAnA udyamamAM kALajI rAkhe. 4. ekatvabhAvanA : he bhavya ! potAnA svarUpanI prAptine mATe ekatva bhAvanAnuM ciMtavana karo. A jIva kuTuMba, strI, putrAdikane arthe, zarIra sAcavavAne arthe ke peAtAnA dehane bacAvavA arthe bahu pApa, bahu parigrahanI lAlasA, anyAya, abhakSya bhakSaNa Adi kare che. tenuM phaLa dhAra duHkha, naraka Adi gatimAM ekalA pAte bhAgave che. je kuTuMbane arthe ke peAtAnA dehane arthe pApa kare che, te badhA saMyeAga tA maLIne bhasma thaI UDI jaze. kuTuMba kayAM maLaze ? pAtAnAM karelAM karmanA udaye prApta rAgAdi duHkha ane viyeAga bhAgavatA jIvane samasta mitra, kuTuMba Aphri pratyakSa najare dekhatAM chatAM teo jarAya duHkha dUra karI zakatAM nathI, teA naraka Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavabhAvanA 107 Adi kugatimAM koNa madada karaze ? ekale pite ja bhagavaze. AyuSya pUruM thatAM ekale mare che; maraNathI bacAvavA koI bIje samartha nathI. azubha pApanuM phaLa bhegavatAM koI duHkhamAM bhAga paDAve tevuM nathI. paraloka jatI vakhate strI, putra, mitra, dhana, deha, parigrahAdi koI sAthe jatuM nathI. karma ekalA AtmAne laI jAya che. A lekamAM je bAMdhava, mitra Adi che te paralekamAM bAMdhava mitrAdi nahIM thAya. je dhana, zarIra, parigraha, rAjya, nagara, mahela, palaMga, AbharaNa, nekara Adi sAmagrI ahIM che, te paraleka sAthe jaze nahIM. A dehanA saMbaMdhIo A dehane nAza thatAM saMbaMdha cheDI deze. pitAnAM karelAM karma pitAne ja parAdhInapaNe bhegavavA paDaze. jIva ekale ja jaze. mATe saMbaMdhIomAM mamatA karIne paraleka bagADe e mahA anartha che. samyakatva, vrata, saMyama, dAna, bhAvanA Adi vaDe je dharma A jIve ahIM upArjana karyo haze, te ja mAtra A jIvane sahAya karanAra che. eka dharma vinA keI sahAya karanAra nathI. pite ekale ja che. dharmanA pratApe jIva svargalekamAM IndrapaNuM, mahaddhikapaNuM pAmIne tIrthaMkara, cakavatI, maMDaLezvara thaI uttama rUpa, baLa, vidyA, saMhanana, jAti, kula, jagapUjyapaNuM pAmIne mokSe jAya che. jevI rIte kedakhAnAmAM purAyelA kedIne kedakhAnA upara rAga nathI, tevI rIte samyaphaSTi jJAnI puruSane deharUpI kedakhAnA upara rAga nathI. dhana, kuTuMba, abhimAna Adi ghera baMdhanamAM parAdhIna thaIne, jIva duHkha bhegave che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 samAdhi-mepAna peAtAnuM ekatva svarUpa bhUlI paradravya, deha, parigraha AdimAM Atmabuddhi karI anaMtakALa bhame che. ekalA para bhavamAMthI AvI, yAnisthAnamAM janma dhAraNa karyAM, karma vinA bIjuM kaMI sAthe AvyuM nathI. pApa ane puNyarUpI karma rAjA ke raMka, nIca ke uccane tyAM garbha Adi sthAnamAM laI jaI upajAve che; AyuSya pUruM thaye sarva kuTuMba Adine choDIne paraleAka pratye jIva ekalA jaze, pharI pAchuM AvavAnuM ja nahIM. garbhamAM vasavAnAM duHkha, janma vakhate yonimAM saMkocAvAnuM duHkha, rogavALA zarIranuM duHkha, garIbAInuM duHkha, viyeAganuM mahAduHkha, bhUkha-tarasa Adi vedanAnuM duHkha, aniSTa-duSTanA saMganuM duHkha A jIva ekalA ja bhogave che. svarganA asaMkhyAta kALa sudhInAM mahAsukha, apsarAenA saMgama, asaMkhyAta deve upara svAmIpaNuM, hajAra Rddhie AdikanuM sAmarthyapaNuM puNyanA udayathI ekaleA jIva bhAgave che. pApanA uddayathI narakamAM tADananAM, mAraNanAM, chedananAM, bhedananAM, phUlI-ArahaNanAM, kuMbhI-pAcananAM, vaitaraNImAM DUbavAnAM, kSetrathI UpajatAM, zarIrathI thatAM, manamAM thatAM tathA paraspara sAmasAme upajAvelAM ghera duHkha ekalA jIva bhAgave che. tiryaMca-pazune parAdhInapaNe bAMdhI rAkhe, bhAra Ajo lAde, kuvacana kahe, marmasthAnamAM aneka prakAre mAre, ghaNA vakhata sudhI bahu dUra calAve. bhUkha, tarasa, rAganAM judAM judAM duHkha, TADha, tApa, pavana, taDako, varasAda, jhAkaLa vagerenAM gheAra duHkha Ape, nAkamAM doraDAnI nAtha ghAlI nAthe, khAMdhI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatvabhAvanA 108 ghasaDe, upara bese, vagerethI utpanna thatAM duHkha pApanA udaye ekale jIva bhegave che. koI mitra, putra Adi madada karanAra sAthe rahetuM nathI. eka dharma ja sahAya karanAra che. A prakAre ekatvabhAvanA bhAvavAthI svajanamAM prIti ghaTe che ane anya parajana pratye dveSano abhAva thAya che. pachI te pitAnA AtmAne zuddha karavA ja prayatna kare che. 5. anyatvabhAvanA :- - he Atmana ! A saMsAramAM strI, putra, dhana, zarIra, rAjya, bhegAdi je je tArA saMbaMdha che te te badhA saMbaMdha tArA svarUpathI anya che, bhinna che. tenA zeca, vicAramAM lAgI rahyo che? anaMtAnaMta jIvone ane anaMta pudgalene. saMbaMdha tArI sAthe anaMtavAra thaI thaIne chUTI gayuM che. ajJAnI saMsArI jIva pitAnAthI anya je strI, putra, mitra, zatru, dhana, kuTuMbAdika tenA saMga-viyoga, sukha-duHkha AdinuM ciMtavana karIne kALa gumAve che. maraNa najIka AvatuM jAya che tene athavA naraka tiryaMcAdi gatimAM javuM paDaze, tene vicAra ke citavana karatuM nathI. samaye samaye A manuSyanuM AyuSya vahI jAya che. temAM je meM mAruM hita sAdhyuM nahIM, pApathI pAcho pharyo nahIM tathA kugatinAM kAraNa rAga, dveSa, meha, kAma, krodha, lebha AdirUpa mahAThagathI AtmAnuM rakSaNa A bhavamAM karyuM nahIM, te tiryaMca ke naraka gatimAM ajJAnI parAdhIna thayA pachI zuM karIza? A paMcaparivartanarUpa saMsAramAM anaMtAnaMta kALathI paribhramaNa karatA evA A jIvanuM pitAnuM kaI saguM nathI. A svAmI, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 samAdhi-pAna sevaka, putra, strI, mitra, bAMdhavone je pitAnAM mAne cho te mithyA mohane mahimA che, tene ja mithyAtva kahIe chIe. A badhA saMbaMdha karmathI thayelA ceDA kALanA che, acAnaka tene viyega thaze. A badhA saMbaMdha viSaya, kaSAyane piSanArA, ane svarUpane bhulAvanArA che. saMsAramAM samasta jenI sAthe zatru-mitrapaNuM aneka vAra thayuM che. bhaviSyamAM, padravyanA saMbaMdhamAM Atmabuddhi karI bega bhegavaze tyAM sudhI rAgadveSabuddhithI zatru-mitrabuddhi karIne ekendriyapaNe jJAna, pichAna, vicAra rahita ajJAnI thaIne anaMtakALa bhramaNa karaze. jevI rIte aneka dezomAMthI AvelA bhinna bhinna aneka musApharo rAtre eka dharmazALAmAM vase che athavA te eka vRkSa upara aneka dizAethI AvIne aneka pakSIo rAta rahe che ane savAra thaye judA judA mArga bhinna bhinna dezamAM UDI jAya che, tevI rIte strI, putra, mitra, bAMdhava Adika bhinna bhinna gatimAMthI pApa puNya bAMdhIne AvelAM kuLarUpa sthAnamAM bheLAM thayAM che. AyuSya pUruM thaye puNya pApa pramANe naraka, tiryaMca, manuSyAdi aneka bhedarUpa gati pAmaze. koI koInuM nathI. puNya pApa pramANe upakAra apakAra karIne pAchA saMsAramAM bhaTake che. A saMsAramAM jIvenI bhinna bhinna prakRtio che. koIne svabhAva maLato nathI. svabhAva maLyA vinA prIti zAnI? paraspara pitatAnA viSaya-kaSAyarUpa kArya jenAthI saratuM dekhAya temanI sAthe prIti jaNAya che. prajana vinA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avavabhAvanA 111 prIti thatI nathI. retInA kaNanI peThe jagatamAM koIne koInI sAthe saMbaMdha nathI. jema pANI, cUne vagere cIkaNA padArthanA samAgamane lIdhe retInA kaNa mUThImAM baMdhAI jAya, coTI jAya, paNa bhInAza ke cikAza dUra thAya eTale kaNe kaNa vikharAI jAya che, tevI rIte sarva putra, strI, bAMdhava, svAmI, sevakane saMbaMdha paNa jyAM sudhI pitAnA viSaya, lebha, abhimAna Adi kaSAya piSAya tyAM sudhI rahe che, jyAre IdriyanA viSaye sadhAya nahIM, abhimAnAdi kaSAya SiAya nahIM, tyAre lukhAM pariNAmamAM prIti rahetI nathI. jagatamAM prayajana vagaranI prIti jaNAya che, te paNa lekalAjanA abhimAnathI, bhaviSyamAM koI prayajananI AzAthI tathA pahelAne karele upakAra je huM levuM te lekamAM mAruM kRtadhrapaNuM jaNAze evA bhayathI mIThAM vacana vagere rUpa prIti kare che. paNa viSaya-kaSAyanA saMbaMdha vinA prIti thatI ja nathI. ApaNe najare dekhIe chIe ke, jemanA vaDe pitAnuM mAna, dhanane lebha, viSayone lebha, pUjA satkAra, moTAIna lAbha ke kIrti pamAya tyAM prIti kare che. koI prakAranI ApattinA bhayane laIne prIti kare che. viSaya kaSAyane cepa vagara prIti hoya ja nahIM. sarva anya che, para che. duHkhamAM ke vRddhAvasthAmAM pitAne AdhAra putra che, ema jANI mAtA putrane poSe che, putra paNa mAtAnuM piSaNa kare che te evA vicArathI kare che ke je huM mAtAnI sevA nahIM karuM te jagatamAM mArA kRtaghIpaNAnI niMdA thaze, pAMca mANasamAM mAre nIcuM jevuM paDaze. AvA abhimAnathI prIti kare che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 samAdhi-pAna - gherI paNa upakAra, dAna, sanmAna AdithI pitAne mitra bane che. pitAne priya putra hoya paNa tenA viSayamAM vigha karIe ke tenuM apamAna tiraskAra Adi karIe te kSaNa mAtramAM ApaNe zatru thAya che. koI koIne mitra paNa nathI ane zatru paNa nathI. upakAra ke apakAranI apekSAe mitra ke zatru che. saMsArI jIvane te viSaya ane abhimAna Adine piSe te mitra ane viSaya tathA abhimAnamAM vinna kare te zatru che. jagatanuM AvuM svarUpa jANIne anya pratye rAga-dveSane tyAga kare. A saMsAramAM je ghaNuM priya evAM strI, putra, mitra, bAMdhava tamAre che, te badhAM svarga, mekSanuM kAraNa je dharma, saMyama Adi vItarAgatA temAM vinna karanAra che. hiMsA, jUTha, corI, kuzIla, parigraha Adi mahA anItirUpa pariNAma karAvI narakAdi kugatimAM ghasaDI jAya tevAM baMdhana karAvanAra che, tethI mahA verI samAna che. A jIvane mithyAtva, viSaya, kaSAya AdimAM vartatAM aTakAvI saMyamamAM, dazalakSaNarUpa dharmamAM pravRtti karAve te mitra che. evA sanmitra te nigraMtha guru ja che. A AtmA svabhAve ja zarIra AdikathI bhinna che, cetanAmaya che. deha pudgalamaya, acetana, jaDa che. A deha ja anya che, vinAzI che, te A dehanA saMbaMdhI strI, putra, mitra, kuTuMba, dhana, dhAnya, sthAna Adi anya kema na hoya? A zarIra te aneka pugala paramANuonA samUha maLIne thayeluM che, te zarIranAM paramANu bhinna bhinna vIkharAI jaze. AtmA caitanya svabhAvavALe akhaMDa, avinAzI raheze. tethI sarva saMbaMdhamAM anyapaNAne dRDha nirNaya karo. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azrusibhAvanA 113 karmanA udaye thatA rAga, dveSa, meha, kAma, krodhAdi bhAva paNa anya che, bhinna che, vinAzI che, teA anya zarIra Adi saMbaMdhI anya kema na heAya? peAtAnA jJAna, darzana svabhAvathI viparIta je jJAnAvaraNu Adika dravyakarma, rAgadveSa Adi bhAvakarma ane zarIra parigrahAdinAM karma che te badhAM anya che. A putrAdikanAM karmAM jotAM temanAM gati, pApa-puNya, svabhAva, kaSAya, AyuSya, kAyA AdinA saMbaMdhe ane tamArA svabhAva, pApa-puNya vagere saMbaMdheA te judAM che. tethI anyatva bhAvanA bhAvaze te temanA uparanI mamatAthI aMdhAtA ghAra karmabaMdhanA abhAva thaze. 6. azucibhAvanA :-- he AtmA ! A dehanA svarUpanuM ciMtavana kara. mahA malina mAtAnA lehIthI ane pitAnA vIryathI A tAruM zarIra UpajyuM che. mahA malina garbhamAM, leAhI ane mAMsathI bharelI AranA parapoTAmAM nava mAsa pUrA karIne mahA durgaMdhavALI malina ceAnimAM thaIne nIkaLatAM teM dhAra saMkaTa sahana karyAM che. lehI, mAMsa, hADakAM, cAmaDI, vIrya, carakhI ane nasA e sAta dhAtunI jAlarUpa deha teM dharyAM che. te maLa-mUtra, kIDA-karamiyAthI bharelA mahA azuci che. nave dvAramAMthI niraMtara durgaMdha, maLa jhare che. maLanA banAvelA ghaDo maLathI bharelA hAya, kANAMvALA hAya, cAre taraphathI maLa jharatA hoya, tene pANIthI dhoIe te paNa pavitra zI rIte thAya ? kapUra, caMdana, puSpa, tIrthanuM pANI, gaMgAjaLa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 samAdhiApAna vagere dehane aDatAM ja durgaMdhavALAM thaI jAya che, tevA deha kapUra, gaMgAjaLADhithI kevI rIte pavitra thAya ? jeTalI jagatamAM apavitra vastu che te sarva dehanA eka eka avayavanA sparzathI thayelI che; maLa, mUtra, hADakAM, cAmaDAM, rasa, rudhira, mAMsa, vIrya, nasA, keza, nakha, kaka, lALa, lIMTa, dAMta ke jIbhanI chArI, cIpaDAM, kAnanA mela vagerenA sparza mAtrathI vastuo apavitra thAya che. eiMdriya ADhithI paMcendriya paryaMtanAM prANInA dehanA saMbaMdha vinA koI apavitra vastu ja jagatamAM nathI. dehanA saMbaMdha vagara jagatamAM apavitratA ja kayAMthI thAya ? dehane pavitra karavAne traNa leAkamAM koI padArtha nathI. jaLa vagere padArthothI dehane karADA vAra dhAIe te jaLa ja apavitra thaI jaze kAyalAne jema jema dheAIe tema tema kALAza ja nIkaLe, dheALA thAya nahIM. tema A dehanA svabhAva jANA. dehane pavitra mAnavA e mithyAdarzana che. A deha tA eka ratnatraya, uttama kSamAdri dharmane dhAraNa karanAra AtmAnA saMbaMdha pAmIne devAne paNa vaMdana karavA ceAgya pavitra bane che. dhana Adi parigraha, pAMca iMdriyAnA viSayA, mithyAtva, krodha, mAna, mAyA ane lAbha e te amUrtika evA AtmAnA svabhAvane malina kare che. AtmAne adhama kare che, niMdya kare che, durgatimAM laI jAya che. tethI kAma, krodha, rAga Aphri cheDI AtmAne pavitra karo; deDhu pavitra nahIM thAya. A prakAre dehanuM svarUpa jANI, deha uparathI rAga tajI, anADhi kALathI AtmAne vaLagelA rAgAdi karmamaLane Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 azucibhAvanA dUra karavAne puruSArtha kare. dhana, saMpadAdi parigraha, pAMca iTriyenA bhoga ane dehamAM sneha e AtmAne malina karanAra che, tethI tene tyAga karavAne udyama kare. dhana-saMpatti che te AtmAne kAma, krodha, lebha, mada, kapaTa, mamatA, vera, kalaha, mahA AraMbha, hiMsA, meha, IrSA, atRpti Adi hajAre doSa utpanna karAvanAra che. A leka saMbaMdhI ne paraleka saMbaMdhI samasta doSa, Arta, ciMtA, durthAna ane mahA bhaya upajAvanAra eka dhana che. e nirNaya karI vAraMvAra ciMtavana kare. pAMca IdrinA viSaye AtmAnuM svarUpa bhulAvanAra ane mahA niMdya karmo karAvanAra che. jagatamAM je na karavA yogya niMdya karma, tene IdrinA viSayanI vAMchA karAve che. dehane sneha te mAMsa, carabI ne hADamaya mahA durgadhavALA saDelA zaba uparane rAga che. te mahA malina bhAvanuM kAraNa che. A prakAre zarIranI azucitA jaNAvanAra dazalakSaNa dharma ja che. pavitrapaNuM be prakAre gaNAya che; eka laukika ane bIjuM lekottara. karmarUpI malinatA dhoI nAkhI zuddha AtmasvarUpamAM sthira thavuM te lokottara zauca-pavitrapaNuM che. enuM kAraNa ratnatraya bhAva che. ratnatrayanA dhAraka, parama samatAbhAvamAM rahelA sAdhu che. temanA samAgamathI paNa zuddha AtmAnI prApti thAya che. laukika zuci (pavitratA) ATha prakAranI che. (1) * "eka ghaDI, Adhi ghaDI, Adhim puni Adha; tulasI saMgata sAdhukI, hare koTi aparAdha." Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 samAdhi pAna kAla zuci-amuka kALa vyatIta thaye lekamAM pavitratA manAya che. (2) agnisaMskAra ke tapAvavAthI pavitratA manAya che. (3) pavanathI pavitra thayeluM manAya che. (4) bharamathI mAMjavAthI pavitra manAya che. (5) mATIthI mAMjavAthI pavitra manAya che. (6) pANI vaDe dhevAthI pavitra manAya che. (7) keIne, chANa vaDe lIMpavAthI pavitratA manAya che. (8) koIne jJAnathI glAni dUra thatAM pavitratA manAya che. ema laukika jana manamAM pavitratAne saMkalpa kare che. paraMtu zarIrane zuci karavAne koI samartha nathI. zarIranA saMsargathI te jaLa, bhasma Adi azuci thaI jAya che. A zarIra, Adi-aMta-madhyamAM kyAMya pavitra nathI. enuM upAdAna kAraNa lehI ane vIrya te pavitra nathI. A zarIra pite paNa pavitra nathI. tenI aMdara rahela durgadhavALA maLa, mUtrAdi, hADa, mAMsa, lehI ane uparanI cAmaDI te paNa pavitra nathI. gaMgAjaLa Adi tIrthanAM ke samudranAM samasta pANIthI dhoIe te te badhAM jaLane apavitra kare paNa pite pavitra na thAya. A deha sarva kALamAM rogathI bharele che, sarva kALamAM apavitra che, sarvathA vinAzI che, du:kha upajAvanAra che. te dehane pavitra karavAne upAya dhUpa, gaMdhavilepana, puSpa, snAna, jaLa, caMdana, kapUra Adi koI nathI. aMgArAnA sparzathI jema aMgAre thAya che, tema apavitra dehanA sparzathI pavitra vastu paNa apavitra bane che. A prakAre zarIranuM apavitrapaNuM ciMtavavAthI zarIranI zobhA vadhAravAmAM, rUpa AdikamAM anurAga hoya te dUra thAya che; vItarAgatA mATe puruSArtha thAya che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvabhAvanA 7. AsavabhAvanA : karma AvavAnAM kAraNathI Asava-karmanuM AvavApaNuM thAya che. jevI rIte samudramAM vahANa hoya temAM chidro vaDe pANI praveza kare, tevI rIte saMsArasamudramAM rahelA jIvane sattAvana dvArathI Asava thAya che. pAMca prakAranA mithyAtvabhAva, pAMca Idri ane chaThThA mananI viSayamAM pravRtti ane chakAya jIvanI hiMsAne tyAga nahIM ema bAra prakAre avirati, anaMtAnubaMdhI Adi pacIsa kaSAye tathA mana, vacana, kAyAnA paMdara bhedo rU5 ganI pravRtti eTale mithyAtva, avata, kaSAya Adine anusarIne mana, vacana, kAyAthI (5+12+25+4+4+7=17) zubha, azubha karmane Asava (AvavuM) thAya che. puNya, pApanA saMge maLelA viSayabhegamAM saMteSa, viSaye pratye vairAgya bhAva, popakAranAM pariNAma, duHkhI pratye dayA, tanuM ciMtavana, sarva prANIo pratye maitrIbhAva Adi cAra bhAvanA, paMca parameSThInI bhakti, dharmAtmA upara anurAga, tapa, vrata, zIla, saMyamamAM pariNAma ityAdi rUpa mananI pravRttithI (zubha) puNyane Asava thAya che. parigrahanI abhilASA, IdriyenA viSayamAM ati lupatA, paranuM dhana harI levAnAM pariNAma, anyAyamAM pravartana, abhakSyabhakSaNa, sAta vyasananuM sevana, paranI niMdAmAM prIti, paranAM strI, putra, dhana, AjIvikAnA nAzanI IcchA, paranA apamAnanI IcchA, pitAnI meTAInI spRhA ItyAdirUpa mananI pravRttithI azubha (pApa) Asava thAya che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 samAdhi-sopAna satya, hitakArI, madhura vacana vaDe, paramAgamane anukULa vacane vaDe, parameSThInA stavana vaDe, siddhAMtanI vAcanA tathA vyAkhyAna vaDe, nyAyarUpa vacane vaDe puNyane Asava thAya che. paranI niMdA, pitAnI prazaMsA, anyAya pravRtti je vacana vaDe thAya tevAM vacana, AraMbha-hiMsA karAvanAra, viSayavAsane vadhAranAra, kaSAya agni pragaTAvanAra, kalaha, visaMvAda, zeka ane bhaya vadhAranAra, dharma viruddha mithyAtva ane asaMyamane piSanAra, anya jIvane duHkha, apamAna, dhana ane AjIvikAnI hAni karAvanAra che. te vacanothI pApano Asava thAya che. parameSTIpUjana ane praNAma, jinamaMdiranAM kAryarUpa sevA, dharmAtmA purUSonI vaiyAvRtya (sevA cAkarI) tathA yatanAcArathI jIvadayApUrvaka sUvuM, besavuM, pharavuM, levuM, mUkavuM, seMpavuM, khAvuM, pIvuM, bichAvavuM, hAlavuM, cAlavuM ityAdi kAyAnI pravRtti zubha (puNya) AsavanuM kAraNa che. yanAcAra vinA dayArahita, svachaMde dehanI pravRttimAM pravartavuM, mahA AraMbha AdimAM pravartavuM, dehane bhAvavAmAM pravartavuM e badhAM kAyAnA kAryathI azubha (pApa) Asava thAya che. A mana, vacana, kAyAnI zubha, azubha pravRtti, tIvra maMda kaSAyanA yoge, tIvra-maMda aneka bhedarUpa karmane baMdhamAM nimittarUpa thAya che. Ane vicAra karavAthI AtmA azubha pravRtti rokI zubha pravRttimAM sAvadhAna thaIne pravarte che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsavabhAvanA 118 kaSAye AtmAnA sarva guNone ghAta karanAra che. krodha che te para jIvane mAravAmAM, ghAta karavAmAM, bAMdhavA vageremAM cittane prere che. mAna che te A jIvane garvathI e uddhata kare che ke pitA, guru, upAdhyAya, svAmIne paNa tiraskAra karavA Icche che, vinayane nAza kare che. mAyA che te aneka chaLa, kapaTa, luccAI, paranI najara cukavavA Adi chetarAmaNuM karAve che, pariNAmanI saraLatAne nAza kare che. lebha che te sukhanuM kAraNa je saMteSa tene nAza kare che, egya ayogyanA vicArane dUra kare che. kAma che te maryAdAne bhaMga kare che, lAjane tyAga karAve che; hita-ahita ke nIca-ucca kAmanA vicAra rahita banAve che. meha che te madirAnI peThe svarUpane bhulAve che. zaka che te ghaNuM duHkhathI hAhAkAra karAve che, vilApa, rudana, AtmaghAta Adi pravRtti karAve che. hAsya che te ajJAnatA pragaTa karAve che. sneha che te dArU pIdhA vinA ja acetana-bebhAna banAve che, ane mahA baMdhanarUpa, Atmahitane rokanArI pravRtti karAve che, tethI anarthanuM sthAna che. nidrA che te AtmAnA sarva caitanyane haNI AtmAne jaDa, acetana kare che. tarasa che te na pIvA gya pANI pAya che. bhUkha che te caMDALanA gharamAM praveza karAvI bhIkha magAve che, kuLamaryAdAne nAza karAve che, ghera duHkha de che. netra idriya che te suMdara rUpAdi dekhavAne pRpApAta karAve che, paDatuM naMkhAve che. jIbha idriya che te mIThAM bhejanane mATe ati caMcaLa banIne lAja, meTAI, saMyama Adine nAza karAvI nIce pravRtti karAve che. ghANa idriya che te bebhAna thaIne sugaMdhI padArtha tarapha jhukAve che. sparza Idriya che te Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 samAdhi pAna strInAM kamaLa aMga, kemaLa zA Adi mATe tRSNa vadhAre che. karNa idriya che te bhinna bhinna rAgamAM tallInatAthI AtmAne bhulAvI parAdhIna kare che. mana che te caMcaLa vAMdarAnI peThe svachaMde ghera vikalpa karIne zubhadhyAna, zubha pravRttimAM TharatuM nathI; viSayakaSAyamAM bhame che. mukha ati rAga sahita asatya vANa belI pitAnI caturAI pragaTa kare che. hAtha hiMsA karavAnuM mukhya sAdhana che. paga paNa pApa karavAnA mArgamAM ghaNuM doDe che. kavipaNuM ati rAga utpanna karanArI kavitA racavAne Icche che. paMDitapaNe kutarka ane asatya bakavAdathI pitAnI prakhyAti Icche che. subhaTapaNuM ghera hiMsA Icche che. bALapaNuM ajJAnarUpa che. yauvanapaNuM icchita viSaye mATe viSama sthAnamAM paNa doDe che. vRddhapaNuM vikarAla kALanI samIpa vase che. zvAsecchavAsa niraMtara dehamAMthI bhAgI nIkaLavAne abhyAsa kare che. jarA che te kAmaga, teja, rUpa, sauMdarya, udyama, baLa, buddhi Adine haraNa karanArI eraTI che. rega yamarAjAne prabaLa subhaTa che. AvI Atma svarUpane bhulAvanArI sAmagrI A jIvane maLI che tethI ghaNAM karmone Asava thAya che. idrinA viSaya ane kaSAyenA saMgathI mana, vacana, kAyA dvArA Asava thAya che. 8. saMvarabhAvanA : samudramAMthI vahANamAM pANI AvavAnAM chidro rekI devAthI vahANuM pANIthI bharAI jaI DUbe nahIM, tevI rIte karma AvavAnAM dvAra rekI devAthI parama saMvara thAya che ane saMsAra samudramAM chava DUbate nathI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savarabhAvanA 121 samyakdarzana vaDe mithyAtva nAmanuM AsavadvAra rAkAya che. IMdriyA ane manane saMyamarUpa pravartAvavAthI iMdriyadvAra rAkAI saMvara thAya che. chakAya jIvAnI ghAta karAvanAra AraMbhanA tyAgathI prANa--saMyamavaDe aviratidvAra rAkAI saMvara thAya che. kaSAyA jItIne daza lakSaNarUpa dharma dhAraNa karavAthI cAritra pragaTI kaSAyAnA abhAva thaI saMvara thAya che. dhyAna Adi tapathI, svAdhyAya tapathI yAgadvAre karma AvatAM rokAI saMvara thAya che. traNa gupti, pAMca samiti, daza lakSaNarUpa dharma, khAra bhAvanA, khAvIsa pariSahune jaya, pAMca prakAranAM cAritranuM pAlana e badhAthI navAM karma AvatAM rAkAya che. mana, vacana, kAyAnA yAgane rokavA te gupti che; pramAda tajI yatnApUrvaka pravartavuM te samiti che; yA jemAM mukhya che te dharma che; AtmatattvanuM ciMtavana te bhAvanA che; karmanA udaye AvelAM bhUkha, tarasa vagere pariSahA kAyaratA rahita, samabhAve sahana karavA te pariSajaya che; rAga Aphri doSa rahita, pAtAnA jJAna svabhAvarUpa AtmAmAM pravRtti karavI te cAritra che. A prakAre je viSaya, kaSAyathI vimukha thaI sarva kSetrakALamAM pravarte che tene gupti, samiti, dharma, anuprekSA, pariSaddhajaya ane cAritravaDe navAM karma AvatAM rokAI jAya che te saMvara che. saMvaranAM A kAraNeAnuM ciMtavana karatA rahe tene navA Asava, baMdha thatA nathI. 9. nija rAbhAvanA :- je jJAnI, vItarAgI thaIne, mada rahita, nidAna rahita khAra prakAranAM tapa kare che tene bhAre nirjarA thAya che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 samAdhi-sopAna samasta karmonA udayarUpa rasane pragaTa karI karmo choDavAM te nirjarA che. te be prakAre thAya che. eka te pitAnA udaya kALe rasa daIne karma chUTe te savipAka nirjarA che, te te cAre gatimAM sarva jIvane hoya che. karma pitAnA rasarUpa phaLa daIne nirjare ja che. je vrata, tapa, saMyama dhAraNa karIne udaya kALa pahelAM ja nirjarA kare che te avipAka nijara che. maMda kaSAyanA bhAva sahita jema jema tapa vadhe che, tema tema nirjarA vadhAre thAya che. je puruSa, kaSAyarUpa verIne jItIne, duSTa jananAM durvacana, upadrava, upasarga, anAdara Adine, pariNAma malina karyA vinA sahana kare che, tene mahA nirjarA thAya che. | duSTa lekee karelA upadravamAM, karmanA udaye prApta pariSahamAM, nirdhanatA, rega AdikamAM, tathA duSTa lekene. samAgama Adi prasaMgamAM jJAnI ema vicAre che ke pUrve pApa upArjana karelAM tenuM A phaLa che; have samabhAvathI bhega. karmarUpI devuM patAvyA vinA chUTavAnuM nathI. kheda, karavAthI karma cheDI de ema nathI. saMkleza pariNAma karavAthI saMkhyAta, asaMkhyAta guNa navIna bIjAM karma baMdhAze. je uttama puruSa, zarIrane, mAtra mamatva upajAvanAra, vinAzI, azuci, duHkha denAra jANe che, samyakdarzana, samyaphajJAna, samyaphacAritrane sukha upajAvanAra, nirmala, nitya, avinAzI jANe che; pitAnI niMdA kare che; guNavaMtane meTA mAne che, temane Adara satkAra kare che, mana ane buddhine jItIne pitAnA jJAna svabhAvamAM tallIna thAya che temane manuSya Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAMcalAvatA 123 bhava saphaLa che; temane pApakarmanI mahAnirjarA thAya che; saMsArane chedanArA sAtizaya puNyanA lAbha thAya che; temane parama aMdriya, avinAzI, anaMta sukha prApta thAya che. je samabhAvarUpI sukhamAM lIna thaIne vAraMvAra potAnA svarUpanI ujvaLatAnuM smaraNa kare che ane iMdriyAne ane kaSAyAne mahAduHkharUpa jANI jIte che, te puruSane mahA nirjarA thAya che. 10. lAkabhAvanA :- cAre tarapha anaMtAnaMta AkAza che. evA AkAzanA kharAkhara madhyabhAgamAM leAka che. jIva, pudgala, dharma, adharma, ane kAla jeTalA AkAzamAM rahyAM che, avaleAkAya che, dekhAya che te leAka che. traNaseA teMtALIsa ghanarajU pramANa leAkanuM kSetra che. tenI bahAra anaMtAnaMta AkAza sarva khAjue che, tenuM nAma alAka che. A leAkamAM anaMtAnaMta jIvA che. jIvAthI anaMtaguNAM pudgala che. dharma dravya eka che, adharma dravya eka che, AkAza eka che, kALa dravya asaMkhyAta che. A dravyonuM svarUpa tathA lokanA saMsthAna AdinuM svarUpa, avagAhanA Adi varNana anya graMthAthI jANavuM. lekanA svarUpanuM ema ciMtavana karavuM te leAkabhAvanA. 11. edhidubhabhAvanA :-- anArdikALathI A jIva nigodamAM vasatA hatA. eka nigeAdamAM bhamatAM anaMta kALa vItI gayA. eka nigeAda zarIramAM, jeTalA siddha jIvA thayA tethI anaMtaguNA jIva che. potapAtAnA kArmaNadeha sahita avagAhanA sarve jIveAnI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 samAdhi-pAna eka dehamAM che. AvA bAdara, sUkSma nigoda jInAM zarIrathI samasta leka nIce, upara, aMdara, bAhera aMtararahita (ThAMsI ThAMsIne bharelo che. pRthvIkAya Adi anya pAMca sthAvara vaDe leka niraMtara bharela che. te ekendriyapaNAmAMthI nIkaLI trapaNuM (be idriya, traNa Idriya, cAra idriya ke paMcendriyapaNuM) pAmavuM te retIne samudramAM nAkhelI hIrAnI kaNunI prAptinI peThe durlabha che. kadAcit trayapaNuM paNa pAme te trasa jIvemAM vikalendriya (be, traNa, cAra idriyavALA) jI aneka prakAranuM che temAMthI asaMkhyAtakALa paribhramaNa karatAM paNa paMcendriyapaNuM prApta thatuM nathI. vikalatrayamAMthI marIne pAcho nigadamAM anaMta kALa bhame che. pharI pAMca sthAvaramAM asaMkhyAta saMkhyAta kALa pharIne vaLI nigadamAM jAya che, ema paribhramaNa karatAM anaMta parAvartana pUrAM thAya che. tethI paMcendriyapaNuM durlabha che. paMcendriyapaNuM pAmIne paNa manavALA thavuM durlabha che. asaMjJI eTale manarahita hovAthI hitaahitanuM jJAna hetuM nathI; zikSaNa kiyA, upadeza, AlApa Adi rahita hoya che, tethI ajJAna bhAvathI naraka, nigada Adi tiryaMca gatimAM lAMbA kALa sudhI paribhramaNa kare che. kadAcit mana paNa prApta thAya te kara tiyAmAM raudra pariNAmI, tIvra azubha leDyA dhAraNa karanAra thaI, ghera narakanAM duHkha bhegAvI pharI pApI tirtha thAya che. pharI narakamAM tathA tiryamAM aneka prakAranAM ghora duHkha jogavatAM asaMkhyAta bhava tiryaMca ane narakanA bhegavI, pharI paMca Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhivuM bhAvanA 125 sthAvaramAM paribhramaNu karatAM anaMta kALu janma, maraNa, kSudhA, tRSA, zIta, uSNutA, mAraNa, tADana, sahana karatAM anaMtakALa vyatIta kare che. ghaNAM mANaso Ava-jA kare che evA cauTAmAM ratnanA DhagaleA jaDavA durlabha che. tevA durlabha manuSyabhava kadAcit maLe te paNa mleccha Adi anArya manuSya thAya, te tyAM dhAra pApa bAMdhI narakAdi caturgatimAM paribhramaNa karatAM, pharI manuSyabhava maLavA ghaNA ja durlabha che. temAM paNu AryakhaMDamAM janma maLavA ati durlabha che. AryakhaMDamAM paNa uttama jAti, kuLa pAmavAM ati durlabha che. kAraNa ke bhIla, caMDALa, koLI, camAra, kalAla, dhAmI, hajAma, luhAra ityAdi nIca kuLa bahu che. ucca kuLa pAmavuM durlabha che. ucca kuLa kadApi maLe ane dhana rahita hAya tA tiryaMcanI peThe bhAra vahevA, nIca kuLavALAnI nAkarI karavI tathA ATha paheAra adharma karma karIne parAdhInapaNe AjIvikA meLavI peTa bharavuM vagerene laIne ucca kuLa maLyuM te paNa vRthA che. koI dhana paNa pAme, paNa kAna vagere iMdriyA kheADavALI hAya tA dhanaprApti paNa vRthA che, chidrayA paripUrNa hAya, paNa rAga rahita deha pAmavA durlabha che. roga rahita hAya tene paNa dIrgha AyuSya pAmavuM durlabha che. dIrgha AyuSya hAya paNa zIla eTale mana, vacana, kAyAnI nyAyapUrvaka pravRtti durlabha che. nyAya--nItivALuM vartana hoya chatAM satpuruSanA samAgama maLavA durlabha che. sattamAgama thayA pachI paNa samyakdarzana pAmavuM durlabha che. samyaktva pAmyA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 samAdhi pAna chatAM samyaphacAritranI prApti durlabha che. cAritra pAmyA chatAM maraNa paryata te pALavuM ane samAdhimaraNa karavuM durlabha che. samyapha ratnatraya pAmIne paNa je tIvra kaSAya Adi kare te saMsAra samudramAM te kheI bese che. samudramAM paDI gayelAM ratnanI piThe ratnatrayanI pharI prApti thavI durlabha che. ratnatrayanI prApti manuSyabhavamAM ja thAya che. manuSya gatimAM ja tapa, vrata, saMyama vaDe mokSa pAmavAnuM bane che. A durlabha manuSyabhava pAmIne paNa je jIva viSayamAM prIti kare che, te divya ratnane, rAkha joItI hoya tyAre bALIne bhasma kare, e mUrkha che. 12. dhamadulabhabhAvanA : dharmasvarUpa dazalakSaNa bhAvanAmAM kahyuM che, te AtmAne svabhAva che. te dharma bhagavAna vItarAge prakAzelAM dazalakSaNarUpa, ratnatrayarUpa tathA jIvadayArUpa che. A saMsAramAM dharmane jANavAnI sAmagrI ja ghaNuM durlabha che. dharmanuM zravaNa karavuM durlabha che, dharmAtmAne samAgama durlabha che, dharmanI zraddhA, jJAna ane AcaraNa keI viralA puruSane mehanI maMdatAthI ke karmanA upazamathI thAya che; A jIva jevI rIte idrinA viSayamAM, strI, putra, dhanAdikamAM prIti kare che, tevI rIte eka bhavamAM paNa dharma upara prIti kare te saMsAranAM duHkhane abhAva thaI jAya. saMsArI jIva niraMtara pitAnAM sukhanI vAMchA kare che, paraMtu sukhanuM kAraNa je dharma temAM AdarabhAva karatuM nathI, te tene sukha kevI rIte maLe? bIja vinA anAja utpanna kevI rIte thAya? A saMsAramAM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madulabhabhAvanA 127 IndrapaNuM, ahamindrapaNuM, tIrthaMkarapaNuM, cakravartIpaNuM tathA baLabhadrapaNuM ke nArAyaNapaNuM prApta thAya che te sarva dharmanA pratApe thAya che. uttama kuLa, rUpa, baLa, aizvarya, rAjya, saMpadA, AjJA, suputra, subhAgyavaMtI strI, hitakArI mitra, vAMchita kAryasiddhi, kAryakuzaLa sevaka, nIregatA, uttama bhega upaga, rahevAne devavimAna samAna mahela, suMdara saMgatimAM pravRtti, kSamA, vinayAdika, maMdakaSAyIpaNuM, paMDitapaNuM, kavipaNuM, caturAI, hastakaLA, pUjyapaNuM, lokamAnyatA, prakhyAti, dAtArapaNuM, bhegIpaNuM, udAratA, zUravIratA ityAdi uttama sAmagrI, uttama guNa, uttama saMgati, uttama buddhi, uttama pravRtti je kaMI dekhavAmAM, sAMbhaLavAmAM Ave che te badhe dharmane prabhAva che. dharmanA pratApe viSama (durlabha) hoya te sugama thaI jAya che, bhAre upadrava paNa dUra thAya che, udyama rahitane paNa lakSmI maLe che. dharmanA prabhAvathI agnine, paNane, pavanane, varSAne, regane, marakIne, siMha, sarpa, gaja Adi krUra prANIone, nadIne, samudrane, viSa, para rAjyane, duSTa rAjAne, duSTa verIne, cArane vagere koI paNa prakArane upadrava dUra thaI jAya che ane sukharUpa AtmAne aneka vaibhava prApta thAya che. tethI je sarvajJanA paramAgama upara zraddhAvALA ho, tenA jANakAra he te kevaLa dharmanuM zaraNa grahaNa kare. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna thAva eka ati, ane enA bhAvanA kAvya vidyuta lakSmI, prabhutA pataMga, AyuSya te te jaLanA taraMga; puraMdarI cApa anaMga raMga, zuM rAcIe tyAM kSaNane prasaMga sarvAne dharma suzarNa jANI, ArAdhya ArAdhya prabhAva AchuM; anAtha ekAMta sanAtha thAze, enA vinA keI na bAMhya lhAze. zarIramAM vyAdhi pratyakSa thAya, te koI anya laI na zakAya e bhegave eka sva Atma pita, ekatva ethI naya sujJa te. nA mArAM tana, rUpa, kAMti, yuvatI, nA putra ke brAta nA, nA mArAM mRta snehIo svajana ke, nA netra ke jJAti nA; nA mArAM dhana dhAma, yauvana dharA, e meha ajJAtvanA, re! re ! jIva vicAra ema ja sadA, anyatvadA bhAvanA. khANa mUtra ne maLanI, rega - jarAnuM nivAsanuM dhAma kAya evI gaNIne, mAna tyajIne kara sArthaka Ama. anaMta saukhya, nAma dukha tyAM rahI na mitratA! anaMta duHkha, nAma saukhya prema tyAM vicitratA!! ughADa nyAya -netra ne nihALa re ! nihALa tuM, nivRtti zIghrameva dhArI te pravRtti bALa tuM. jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra, e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhavapAra." -zrImad rAjacaMdra dharmadhyAna bArabhAvanA varNana pUrNa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkarapaNAnA kAraNarUpa saLa kAraNabhAvanAo ka samyaka draSTi mahAtmA jyAre upaganI ekAgratArUpa dhyAna eTale AtmasvarUpamAM sthiratA karI zakatA nathI, tyAre bhAvanAonA ciMtavanamAM cittane pravartAve che. anityAdi bAra bhAvanAo uparAMta seLa kAraNubhAvanAo paNa dharmAtmA jIve bhAvavA gya che. seLa kAraNabhAvanAonuM phaLa tIrthaMkarapaNuM che, te bhAvanA bhAvatAM tIrthaMkara prakRtine baMdha AvatI samyaphadraSTi, dezavratI gRhastha Adi mahAtmA, sarvasaMgatyAgI pramatta guNasthAnavata muni tema ja apramatta munivarane thAya che. puNya prakRtimAM sarvottama prakRti tIrthaMkara prakRti che. ethI caDhiyAtI puNya prakRti traNa lekamAM kyAMya nathI. zrI gemaksAra graMthana karmakAMDamAM kahyuM che ke - tIrthaMkara prakRtinA baMdhane AraMbha karmabhUminA manuSya, puruSa liMgadhArI hoya te ja karI zake che. bIjI traNa gatio(naraka, tiryaMca, deva)mAM tenI zarUAta thaI zakatI nathI. kevaLI tathA zrutakevaLInA caraNAraviMdanI samIpe ja thAya che. kevaLI ke zrutakevaLInI nikaTatA vinA tIrthaMkara prakRtinA baMdhane gya bhAvanI vizuddhatA thatI nathI. tIrthaMkara prakRtine baMdha prathama upazama samyakatvamAM thAya che, temaja bAkInI traNa samyakadazAmAM paNa thAya che, eTale dvitIya upazama, kSapazama ke kSAyakamAM paNa thAya che. e cAramAMthI game te eka samyaktva hoya tyAre tIrthaMkara prakRti baMdhAya che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 samAdhi-pAna A tIrthaMkaraprakRti baMdhAvAnuM kAraNa seLa kAraNubhAvanA che. A bhAvanAe samasta pApane kSaya karanArI, bhAvanI malinatAne nAza karanArI ane sAMbhaLatAM temaja bhaNatAM paNa saMsAranA baMdhane chedanArI hevAthI niraMtara bhAvavA gya che. A seLa bhAvanAnI jayamALA bhaNavAthI mahA puNya upArjana thAya che. tene artha, bhAvenI vizuddhatA mATe ane azubha bhAvane vinAza karavA mATe che. seLa kAraNubhAvanAnI samuccaya jayamALA jaya jayavaMtA bhAve, amArI kumati harI jAo-jyoe Teka saMsAra apAra samudra same kare-pada sama bhAve tIrthaMkara pada prApta karAvI, mekSe laI jAo . 1 he! seLa kAraNa bhAva, namI huM-stavana karuM Ave; durgatinAM duHkha dUra karI, muja zakti pragaTA-ya0 2 samyaka darzananI suvizuddhi, narabhavamAM durlabha bhAve; pacIsa doSa tajI darzananA, niHzaMka ahI thAo-jaya0 3 darzana, jJAna, cAritra upacAre, vinaya bhAva lAve; satya dharmanuM mULa vinaya che, mAna mahA bhulA-jaya0 4 nirdoSa zIlanI mokSamArgamAM, mahA madada bhALa; Idriya viSaya, kaSAya, parigraha-vighana gaNuM TALo-ya0 5 durlabha mAnavabhavanI kSaNekSaNa, jJAna upage gALe, samyakajJAna niraMtara sevI, saMkalpa-vikalpa TALe-jaya0 6 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seLa kAraNabhAvanA 131 saMsAra, zarIra ne bhega viSe-vairAgya bhAva bhAve; mAtra mokSanI dharI abhilASA, saMvega eka jagAve-jya0 7 AtmAnI hiMsA karanArA, lebhAdika kaSAye; tajI, zakti anusAra supAtre gho dAna, tajI vyavasAye-jaya0 8 bAhyAbhyatara parigraha paranI tajI Asakti Ave sarva viSayanI IcchA tajIne, yathAzakti tapa-lhA-jaya0 9 rAgAdika doSa dUra karane, dharmanI hAre dhAve; vItarAga munine duHkha dekhI, sAdhu samAdhi pragaTA-ya0 10 dazavidha sAdhu-saMghanI sevA, mahA bhAgya te bhALe; rAga-dveSa regAdika pIDA, patha-parizrama TALo-jaya0 11 parama pUjya arihaMta AtamA, sadA bhaktithI bhAve; prema dharI karI stuti-pUjA Atma-hita upajAvo-ya0 12 pALe paLAve sadAcAra karI mokSamArga phelAve e AcArya gurunI bhakti, AdarathI ura lava-jaya0 13 samyakazruta nitya bhaNe bhaNAve, upAdhyAya pada seve; bahuzrutanI bahu bhakti karIne, jJAna parizrama le-ya0 14 A vacananuM zravaNa paThana ne, ciMtana bhakti bhAve; anekAMta-Agama sevAthI, saMzaya sarva zamArya . 15 stavana, sAmAyika, pratikrama, vaMdana, pacakhANu, kAusaga bhAve Avazyaka e karI sadAye, vRtti anAdi vALe-jaya0 16. dhanya-puruSa kare dharma-prabhAvanA vidyA dAna vadhAre para-dhamI paNa kare prazaMsA, sadAcAra je dhAre-jaya0 17 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 * samAdhi-se pAna dharma, dharmAtmA, dharmasthAnake, bedhamAM UlaTa dhAre e vAtsalya bhAva ura dhArI, mehamAna saMhAre-jaya0 18 samuccayarUpa seLa bhAva, tIrthaMkara-kAraNa bhAve; ' athavA samyapha sahita ekekI bhAvI paramapada pAre-jaya. 19 azubha bhAvane nAza kare A jayamALA, jaza Ape, bhAva sudhArI zuddha kare te brahma karma sau kApe-jaya0 20 bhAvArtha - he saMsArasamudrathI tAranAra ! he kumatine nivAranAra ! he tIrthaMkara labdhine dhAraNa karanAra! he mekSanA kAraNabhUta ! he seLa bhAvanA ! huM tane namaskAra karuM chuM. tAruM stavana karuM chuM. mArI zaktine pragaTa karuM chuM. seLa kAraNabhAvanA jene pragaTa thAya te niyamathI tIrthakara thaIne saMsArasamudra avazya tarI jAya e niyama che. je seLa kAraNabhAvane bhAve te kugatimAM na jAya. koI te videha kSetramAM gRhastha avasthAmAM soLa kAraNabhAvanAo kevaLI ke zrutakevaLInI samIpe bhAvIne te ja bhavamAM tapakalyANa, jJAna-kalyANa, ane nirvANa-kalyANanI pUjA de. dvArA pAmI mekSe jAya che. koI pUrvajanmamAM kevaLI ke zrutakevaLInI pAse A bhAvanA bhAvI saudharma Adi sarvArthasiddhi sudhInA devoMkamAM UpajI, pharI manuSyabhava pAmI, tIrthakara thaIne mekSe jAya che. keIe mithyAtva avasthAmAM pUrva bhave naraka AyuSya bAMdhyuM hoya pachI kevaLI ke zratakevaLInuM zaraNa pAmIne samyakatva grahaNa karI soLa kAraNa Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 seLa kAraNabhAvanA bhAvanA bhAvI narake jAya. pachI narakamAMthI nIkaLI tIrthaMkara thaIne nirvANa prApta kare che. pUrvabhavamAM saLa kAraNabhAvanA. vaDe je tIrthaMkara prakRti bAMdhe che tene pAMce kalyANaka mahetsathI mahimA vistare che. je videha kSetremAM gRhasthapaNAmAM tIrthaMkara prakRti bAMdhe te ja bhavamAM iMdrAdika dvArA tapa, jJAna ane nirvANa vakhate pUjA pAmI nirvANa prApta kare che. keI videha kSetramAM munivrata dhAraNa karyA pachI kevaLInI samakSa soLa kAraNabhAvanA bhAvI e ja bhavamAM tIrthaMkara thaI jJAna kalyANaka ane nirvANa kalyANakanI be pUjA prApta kare che. dIkSA pahelAM lIdhelI hovAthI tapa kalyANakanI pUjA thatI nathI. jeNe tIrthaMkara prakRti bAMdhI hoya te bhavatrika (bhavanavAsI, vyaMtara ane tiSka) dene, anya manuSya-tiryaMcane, bhega bhUmimAM, strInapuMsakane, ekendriya, beidriya, triIdriya ke caturiMdriya Adi asaMsIne bhava kare nahIM, narakanI trIjI pRthvIthI nIcenI pRthvImAM Upaje nahIM. saLa kAraNabhAvanAo kuMgatinuM nivAraNa karanArI che. seLa kAraNabhAvanA prApta thayA pachI trIje bhave nirvANa thAya che. tethI te mokSanuM kAraNa che. tIrthaMkarapaNAnI trAddhi saLa kAraNabhAvanAthI ja Upaje che. tethI he soLa kAraNabhAvanA ! huM tane namaskAra karI tAruM stavana karuM chuM. (1) he bhavya che ! A durlabha manuSyabhavamAM pacIsa doSarahita darzanavizuddhi nAmanI bhAvanA bhAvo. samyakadarzanane nAza karanAra doSane tajavA te ja samyakdarzananI ujavaLatA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 samAdhi-se pAna che. traNa mUDhatA, ATha mada, cha anAyatana ane zaMkA Adi ATha doSo e satyArtha zraddhA ke samyakradarzanane malina karanAra pacIsa doSe che tene dUrathI ja tyAga kare. (2) bhagavAne AgamamAM cAra prakAranA vinaya kahyA che -(1) jJAna vinaya, (2) darzana vinaya, (3) cAritra vinaya, (4). upacAra vinaya. e cAra vinayane jina dharmanuM mULa bhagavAne kahyuM che. e cAra prakArane vinaya jyAM nathI tyAM bhagavAne kahelA dharmanI pravRtti ja nathI saMbhavatI. tethI jinazAsananA mULa vinayarUpa ja rahevuM yegya che. (3) aticAra rahita (nirdoSa) zIla pALe. zIlane malina na thavA devArUpa ujavaLa zIla mekSamArgamAM atyaMta sahAyakArI che. je ujajavaLa zIla pALe che tene idrinA viSaya, kaSAya, parigraha Adi mekSamArgamAM viddha karatAM nathI. (4) A durlabha manuSya bhavamAM dareka kSaNe jJAna upagarUpa ja raho, samyakajJAna vinA eka kSaNa paNa vahI javA na do. je saMkalpa-vikalpo saMsAramAM DubADanAra che tene dUrathI ja tyAga kare. (5) dharmAnurAga sahita saMsAra, zarIra ane bhega pratye vairAgyarUpa saMvega bhAvanA manamAM ciMtavana karatA rahe tethI sarva viSayemAM anurAgane abhAva thaIne dharmamAM ane dharmanA phaLamAM anurAgarUpa pravartana draDha thAya che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sALa kANubhAvanA 135 (6) aMtaraMgamAM AtmAnI ghAta karanAra lAbhAdi cAra kaSAyAnA abhAva karI peAtAnI zakti pramANe supAtrAne ratnatraya guNuAmAM anurAga rAkhI AhAra Adi cAra prakAranAM dAna ApavAmAM pravRtti kare. (7) khanne prakAranAM aMtaraMga ane ahiraMga parigrahamAM Asakti tajIne, samasta viSayAnI icchAnA abhAva karI, atizaya durdhara ( AkaruM) tapa zakti pramANe kare. (8) cittanA rAgAdi doSo dUra karIne parama vItarAgarUpa sAdhu-samAdhi dhAraNa karo. (9) saMsAranAM duHkha, ApadAne dUra karanAra vaiyAvRttva daza prakAre karo. (10) arihaMtanA guNAmAM anurAgarUpa bhakti dhAraNa karIne arihaMtanAM nAmAkinuM dhyAna karI advaitabhakti karI. (11) pAMca prakAranA AcAra pAte pALe ane paLAve tathA dIkSA, zikSA devAmAM kuzaLa, dharmanA staMbharUpa AcArya parameSThInA guNAmAM anurAga dhAraNa karavA te AcArye bhakti che. (12) jJAnamAM pravRtti karAvanAra, niraMtara pote samyakjJAnanA abhyAsa kare, anya ziSyAne bhaNAvavAmAM udyamI, cAre anuyeganA pAragAmI vA aMga-pUrvAdika zrutanA dhAraka upAdhyAya parameSThI pratye bahu bhakti dhAraNa karavI te bahuzrutabhakti che. 1 AhAra, auSadha, jJAna ane abhayadAna. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 : sadhi-saMpAna (13) jinazAsanane puSTa karanAra ane saMzaya Adi aMdhakAra dUra karavAmAM sUrya samAna je bhagavAnanA anekAMtarUpa AgamanuM zravaNa, pana, pravartanamAM ciMtavanarUpa bhakti vaDe pravartavuM te pravacana bhakti che. (14) avazya karavA yogya che Avazyaka che. te azubha karmanA Asavane rokI mahA nirjarA karanArAM che, azaraNane zaraNarUpa che, AvAM Avazyakane ekAgra cittathI dhAraNa kare, niraMtara enI ja bhAvanA bhAve. (15) jinamArganI prabhAvanAmAM nitya pravartana karo. jinamArganI prabhAvanA bhAgyazALI puruSathI thAya che. aneka puruSanI vItarAga dharmamAM pravRtti ane kumArgane abhAva prabhAvanA vaDe ja thAya che. (16) dharma pratye, dharmAtmA puruSa pratye, dharmanAM Ayatana (sthAna) pratye, ane paramAgamanAM anekAMtarUpa vacane pratye parama prIti karavI te vAtsalya bhAvanA che. A vAtsalya aMga samasta aMgemAM pradhAna che, durdhara meha tathA mAnane nAza karanAra che. - A pramANe mokSanAM sukha denArI A soLa kAraNabhAvanAone je bhavya jIva sthira citta karIne bhAve che, ciMtavana kare che, jenA AtmAmAM te pariNAma pAme che, te samasta jIvanuM kalyANa karanAra tIrthaMkarapaNuM pAmI paMcama gati eTale mekSa pAme che. soLakAraNanI samuccayarUpa bhAvanA samApta. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizuddhi-padya 137 dazanavizuddhibhAvanA padyamAM - (harigIta) - he bhavya che ! jANaje A yuga nara bhavane bhale, tene saphaLa karavA caho te, vacana A zubha sAMbhaLe; zuddha AtmA oLakhe, tenI pratIti draDha kare, tene sudarzana jANIne, nirmaLapaNe prIti dhare. 1 sudarzana sau dharmanuM mULa satya zAstromAM kahyuM, tenA vinA muni-dharma ke zrAvakapaNuM kahe kyAM rahyuM ? jJAna paNa ajJAna ne, cAritra kucAritra che, tapane kutapa Agama kahe, samyapha vinA guNu kyAM rahe ? 2 cAra gatimAM jIva bhame, samakti vinA bahu kALathI, janma-maraNe TALavA, rAkhe hadayamAM kALajI; trAsa dhara bhava-bhramaNane, Icche ahIMthI chUTavA, Atmika sukha anaMta avinAzI graho jo lUMTavA 3 te sukha je paradravyanAM, IdriyathI je mANatA, tene gaNune tuccha, abhilASA nahIM ura ANatA; nirmaLa kare samyakadarzana, prIti atizaya ANIne, vismaraNa karo saMsAranuM, ne svarUpa sAcuM jANIne. 4 darzanavizuddhi mekSamAtA, durgatine chedatI, paMdara bIjI zubha bhAvanAnuM mULa banI UcheratI; saMsAra duHkharUpa timira TALe, sUrya sama A aMga che, darzana-vizuddhi bhavya jIvane parama zaraNa abhaMga che. pa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 samAdhi-pAna svadravya ne paradravyane, vijJAna baLathI pArakhI, bhinna karaje bhedajJAne, lakSaNene nIrakhI; sadagurunA sadhanI, kara zedha zraddhA dhAraje, satsaMgathI ullAsa satparuSArtha mAMhi vadhArajo. 6 karmanA udaye dharyo A deha te nija mAnate, anAdinA mithyAtvathI, nathI sva para bheda pichAnate; cAre gatimAM bhramaNa karate, jJAnanetra rahita A, svarUpa bhUlI bhaTakate, saMsAravana duHkhakara mahA. 7 nahi deva sAcA oLakhyA, nahi bheda dharma kudharmane, saddaguru kuguru bheda nahi, nahi puNya ke pApAdine; A leka ke paralekane, nahi grAhya-tyAjya vicAra ke, nathI bhakSya ke abhakSyane, satsaMga ke kusaMgane- 8 nirNaya nathI sazAstra ke, kuzAstrane eNvane hajI, karmaphaLanA rasa viSe, nahi bheda-buddhi UpajI; nahi hita ke ahitanI, pragaTI pichAna acUka ke, para dravyamAM rahI lAlasA, tethI na phleze mUkate. 9 sadbhAgya Adi labdhithI, uttama kuLAdi pAmi, sarvajJanAM svAduvAdI vacane, Atmadharma pichAniye; pramANa naya nikSepathI nirNaya kare te thaye, vautarAga samyakajJAnI gurune kRpApAtra kadI thaye. 10 sadguru kRpAthI baMdha pAme, acaLa nizcaya AvIo, ke jANanAre avinAzI AtmarUpa jaNAvIe; Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 darzana vizuddhi-padya dehAdi sau para dravyathI, judo jaNAye lakSaNecetanA lakSaNa thakI, judo rahe nahi ke kSaNe. 11. deha, jAti, nAma, kuLa, rUpAdi taddana bhinna che, ne kAma, krodhAdi vikAre, karmane AdhIna che; nirvikArI, zuddha, jJAyaka bhAva kaMkotkIrNa huM, sphaTikamaNi sama zuddha, paNa para saMga-raMga malina chuM. 12. traNa amUDhatA :paramahita upadezatA, sarvajJa zrI vatarAga je, rAga-dveSAdi aDhAre, doSamAM de Aga je; anaMtajJAna, anaMtadarzana, vIrya-sukha anaMta jyAM, anaMta Atmika guNa avinAzI pragaTa atyaMta jyAM- 13 e Asa pUjApAtra che, vaMdana stavanane che, kAma-krodhAdi vaDe viSayAdi jene bhegya che; IdriyajJAne jANatA je, nirvikAra nathI thayA, te deva zraddhApAtra zAnA? je na samajyA zuM dayA? 14 sarvajJa zrI vItarAganI vANu sadA sazAstra che, pratyakSa anumAnAdithI, aviredha, zraddhApAtra che; je ahiMsArUpa dharmane, saMsAratAraka jJAnane, AcAra zuddha batAvatAM, Agama kahe anekAMta te. 15 AtmA pragaTa darzAvatAM, Agama bhaNe, suNe, stave, vaMdana kare, zraddhA kare, vaLI gahana artha prakAza; paNa rAga-dveSa vadhAratAM, viSaya kaSAya UcheratAM, hiMsAdine upadezatAM, viSabIja zAstro veratAM- 16 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 samAdhi sApAna e, 1; nahIM, udyamI; pratyakSa ne anumAnathI khaMDita, ekAMtika zAstro zravaNane ceAgya nahi, nahi anumAdana yeAgya e; ahitakArI nA bhaNeA, viSayAdghi nA bhaNavA paDe, bhava bhava viSe abhyAsiyA te pASavAthI zuM jaDe ? 17 AraMbha, parigraha, viSaya vAMchA ne kaSAya, kadI Atma ujjavaLatA thavA, svAdhyAya dhyAne karmala sukha-duHkhamAM svAdhIna samatA dhAratA, jIvana, maraNa, niMdA, stutimAM sahanazIlatA rAkhatA- 18 sudhA, tRSAdi, pariSahA, upasarga vaLI AvI paDe, tA paNa aDAla dhare dhIraja nigraMthatA tyAM sAMpaDe; evA kaSAya rahita sadguru AtmadhyAne je rame, te stavana vaMdana yeAgya che, tene tribhuvana jana name. 19 dharma hiMsAmAM kadI, zIta vyApatI; sApanA mukhamAM vase bhale meru caLe, pRthvI bhale UMdhI paDe, nahi dharma hiMsAmAM maLe. 20 jIva yA e dharma che, nA pazcima viSe Uge ravi, che agnithI amRta, ni:zakita Adi ATha a`ga : evI acaLa zraddhA dhare, je jIva samakitavaMta che, Atma-anubhava, Asa, Agama, dharmamAM niHzaMka te; samakitI sukha ahaciMdranAM, paNa vedanArUpa mAnatA, vinAzI duHkharUpa dekhI tene svapramAMhi na icchatA. 21 viSayasukha duHkhamIja jANI, kANu samajI te cahe ? tajI dharmasevana-ratnaphaLa kahA, viSaya-koDI ke grahe ? Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazanAMvazuddhi-padya 141 dharmaphaLa avinAzI, svAdhana mekSa-sukhanI khANa che, vAMchA rahita samakitI haiye, Atma-sukhanA jANa te. 22. durgadhI telAdi lagAve, regI rAgI na telane, tevI rIte vrata rahita samakitI vAstu vache, mela; vedanA tatkALa thAye, te sahI nA jAya jyAM, upAya tenA Adare, nahi game keI upAya tyAM. ra3. AjIvikAdi IcchatAM paNa nyAya-nIti nA taje, vratI samakitI kardI na Iccha, viSaya che je te taje, zata khaMDa kAyAnA thatAM, tyAgela bhega na te cahe, e guNa niSkAMkSita kahyo, samakitI nara viralA vahe. 24 khAna, gAna, strI, putra, saMpa, ApadA, nirdhanapaNuM, karmAnusAra maLI rahe, bhUta bhAvanuM phaLa te gaNuM regI, daridrI, nIca, gaMdo keIne dekhuM ahIM, maLa-mUtra, kAdava, gaMdha Adi, dekho sUga lAvuM nahIM. 25 vana ke smazAnAdi sthaLe, dekhI na bhayabhata huM banuM, duHkhadAyI kALa jaNAya paNa, ne klezarUpa kadI gaNuM duSTatA para jIvanI, kaTu Adi vastu svabhAvathI, pariNAma kalezita nA karuM, nivitigicchA mana dharI. 26 Atma (satya) dharma thakI caLe nA camatkAra-prabhAvathI, kuzAstra ke kudevakRta, maNi, maMtra, auSadha nathI; Azcarya-kArI bane bIne, yaMtre kaLAdi kAraNe, samakitI nA lalacAya tene, amUDhadraSTi guru gaNe. ra7 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 samAdhi-pAna anyanA ajJAna ke, azaktithI daSe thatA, jANe, kare ne pragaTa, paNa banatA sudhI te DhAMkatA; mehAdi ghAtI karma vaza, jana nijabhAva bhUMlI rahyA, paradhana-haraNa kuzIla Adi, pApa tyAge jana mahA. 28 satya-dharmI pApanA, udaye bhUlI bhUMla ke kare, te dekhI samakitI ati manamAMhi evuM ciMtave; A doSa je jana jANaze, te dharmane sau niMdaze, anya dharmAtmA badhA, evA ja leke lekhaze. 29 ema jANuM deSa paranA, DhAMkavAne guNa te, upagRhana guNa samyakatvane, sau saguNa ura ANaze; prazaMsA nija guNanI, guNavaMta nA kada IcchatAM, darzanavizuddhi thAya nirmaLa, upagRhana guNa bhAvatAM. 30 dharma-dhArI koInAM, pariNAma kardI caLa jAya che, upadeza Adi madada detAM, sthitikaraNa guNa thAya te roganI pIDA vaDe, pariNAma caLatAM bhALIne, garabAInAM duHkha, phikarathI vaLI caLe ke kaMTALIne 31 upasarga, pariSahathI caLe, asahAyatAthI ke vaLI, AhAra-pAna maLe nahIM, tyAre jatAM koI caLI; sahAya, sevA, anna, dhana Adi daI upadezathI, pariNAma dRDha karavA sudharma, nispRhI uddezathI. 32 he dharmadhAraka ! jJAnI jana, jAgrata rahe, hArI na jA, zAne zithila thaI jAya che, kAyara kadApi tuM na thA; Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAvizuddhi-padya 143 rega kyAM rahenAra che? DagaluM Dage nahi dharmathI, jJAnI thaI zAne cUke che, azAtA rUpa karmathI? 33 udaya Avyo vedanAne, veda paDaze khare! pairya dharane bhagave, kAyara dause che kAM, are ! kAyara banI dInatA dhare, a vaDe AMkhe bhare, AkaMda karI zira kUTatAM, nA karma cheDe dhIra ho ! 34 udayamAM Avela karma, harI zake nahi sura ke, maMtra, taMtra, stra, putra, mitrAdi badhAM lAcAra je; sArI rIte samaje chatAM, kAyara ane zAne tame, vedanAnA joramAM paNa, dhairya dhAre A same. 35 kAyara thaye duHkha nA ghaTe, duHkha bhAra vadhate lAgaze, dharma, yaza paraleka bagaDe, sAhase sau bhAgaze; parama dharma azaraNanuM paNa zaraNa, dhAraNa te kare, svachaMda ceSTA pariharI, ArAdhanA ure dhare. 36 sudhA, tRSA, saMtApa, tADana, roga, zata, uSNAdinAM, ghera duHkha cirakALa veDyAM, naraka tiryaMcAdimAM, anaMta bhavamAM bhagavyAM, duHkha janma-maraNanAM mahA, te ATalA duHkhanI gaNatrI, zrI gaNe? AvyuM javA. 37 roganAM duHkha dehane, hAni kare, haNaze kadI, AtmA amara cetana svarUpa, keIthI maraze nahIM, deha te paDaze nakI, dhAraNa thayo che chUTaze, cete have, samabhAva rAkhe, pApa phaLa jhaTa khUTaze. 38 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi pAna paMca parameSThI prabhunuM zaraNa smaraNAdi kare, nija ajara, amara, akhaMDa jJAtA svarUpamAM mana draDha dhare; avasara pharI Ave nahIM Ave, arine jIta, karmo anAdi kALanAM duHkha daI rahyAM, nirmULa kare." 39 e rItane upadeza deI, mana dharmamAM sudraDha kare, anitya Adi bhAvanAnuM, grahaNa turta karAvaje vrata, tyAga tyAgyAM hoya te, pharI grahaNa turta karAvaje, sevAdi upacAra vaDe, sthitikaraNa guNa pragaTAvaje. 40 saMsArI jIvanI prIti, strI, mitra, putrAdikamAM, Idriya-viSaya-vilAsamAM, ke kIrti ne kanakAdimAM strI, putra, ghara, parigraha, vilAsa paribhramaNa-kAraNa gaNI, dhare aMtare vairAgya te have rAga rAkhe zA bhaNI? 41 ratnatraya-dhAraka muni, AryA, suzrAvaka, zrAvikA, dharmanAM AyatanamAM, atyaMta prIti lAvatA; vAtsalya aMga gaNAya A, samaktivaMta sadA dhare, A dhamerAganI sevA, saMsAra-kAraNane hare. 42 vacana, tana, mana, dhana vaDe, tapa dAna bhakti AdarI, nyAya-nIti Teka dhArI, sadAcAra sadA dharI; ratnatraya pragaTAvI mArga-prabhAvanA vistAratA, te dhanya dharmAtmA jagatamAM, sarvanuM hita sAdhatA. 43 cha anAyatanane tyAga :samakti nirmaLa rAkhavA, traNa mUDhatA paNa tyAgavI, te leka-mUDhatA, deva-mUDhatA, guru-mUDhatA jANavI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana vizuli-padya :. 15 hADakAMrUpa phUla gaMgAmAM gaye sadgati gaNe, gaMgAdi jaLane ghUMTaDe, ke snAna pAvanakara bhaNe. 44 eNvatI baLe mRtasvAmI sAthe, satI te pujAya che, marI gayelA pitR deve, zrAddhamAMhi manAya che; ravi, soma, maMgala Adi grahanI, gaLe mALA dhAratA, grahadoSa karavA dUra vaLI, daI dAna maMtra japAvatA. 45 saMkrAnti, semavatI amAse, grahaNa kALe dAna de, snAnathI ke dAbhathI, zuddhi gaNe bahu mAnya te, hADakArUpa hAthIdAMta, pavitra mAnI paheratAM, ghara, kUvA, haLa, muzaLa, dIpaka, jhADa, pazune pUjatAM. 46 gaNeza pUje, mAnyatA, rAkhI jatA utarAvatA, saMtAna jIvatA rAkhaze, gaNuM coTalI katarAvatA devatA saMtAna deze, kArya pUruM pADaze, ke regane je TALaze, ke verIne vaLI mAraze-47 te deva-derI huM karAvuM, chatra, dhana, lADu dharuM, evA karAre lAMcanuM de, devane paNa neta; DAkhalAM khakhaDAUMne Tho, jAgaraNa rAte kare, bakarAdinI hiMsA karI, apavitra devI rIjhave. 48 pUje vaLI ke zItaLA, lakSmI, kalama ke rUpiyA, anna, jaLa, hathiyAra, dUrvA, nAga, agni pUjiyA evI rIte AzA dharI, bhaya dUra karavA pUjatA, ke leka dekhAdekhIthI varte, gaNe jana-mUDhatA. 49 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-pAna e mAnyatA mithyAtvabaLavALI ati viparIta che, ne lelajajA-bhUta prerita, mehanada sahita te; buddhibaLathI pitA ke, dharmane aMze gaNI, paNuM Atmadharma rahita sarve, mAnyatA jUThI bhaNI. 50 deva-mUDhatAmAM nathI, vicAra deva-kudevane, kAma, krodhI, zastradhArI, satya mAnI, sevAze racanA racI paramezvare, haNanAra paNa pite - kahe, vaLa zubha-azubhamAM preraNA, Izvara sadA karatA rahe pa1 e mAnyatA mithyA gaNe, nahi mekSamArga jaNAya tyAM, pApanI paNa preraNa izvara kare, jIva-doSa kyAM? deSa viNa baMdhana nahIM, baMdhana vinA saMsAra che? saMsAra vaNa uddhAra nahi, te mekSane upadeza che? para pAkhaMDa, durAcArI, lebhI, viSaya-lelupa kuguru, vacana-siddha, vaLI tapasvI, pUjyatAnI Abaru mahA puruSa manAya jagamAM, tethI guru tene gaNe, guru-mUDhatA te jANavI; e bhUla AtmAne haNe. 23 darzana-vizuddhi kAraNe che, anAyatana paNa tyAgaje, kudeva ne kuM-zAstra, kuguru, traNenA vaLI sevake; dharmanAM je sthAna nahi, te anAyatana cha jANaje, Atma-dharma vimukha tethI, parIkSaka thaI nANaje. 54 ATha madane tyAga:jAti, kuLa, aizvarya, rUpa, tapa, zAstra, baLa, vijJAna e, ATha mada atyaMta tajI, darzana-vizuddhi jANaje, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ danavizuhi paNa 147 suvicAra samyapha-kRSTi karatA, jAti he jIva! tuja nahIM, karmanuM phaLa, karma-AdhIna, vinAzI, nahi sthira rahI. papa mA-pakSanI jAti kahI, kuLa pakSa pitAne gaNe, ucca-nIca jAti kuLamAM, bhava dharyo ati ApaNe caMDALaNI ke bhIlaDI, naTaDI banI mAtA kadI, vezyA, gadheDI, kAgaDI, ke bhUMDaNa ke kUtarI. pa6 ghaNI vAra evI mAtanI, kUkhe dharyA bhava ApaNe, te jAtinuM abhimAna dhArI, kema darzanane haNe? saMsAramAM nauca jAtimAM, jIva bhava anaMta dhare pachI, eka vAra ja Upaje keI, uraca jAtimAM kadI. 57 phara nIca jAtimAM bhame, jIva bhava anaMta karI karI, ema vAra anaMta pAme, ucca jAti paNa vaLI; teya A saMsAranuM paribhramaNa na aTakayuM hajI, tethI mada kara ghaTe nA, jAtikuLa taNe kadI. 58 svarganA deve mahaddhika, Upaje ekendramAM, ke zvAna Adi pazu thaI, sukha leza le nahi nIMdamAM ucca kuLadhArI marI, caMDALane tyAM Upaje, ze garva kare kuLane ! mithyAtvane e sUcave. 59 jAti-kuLa te siddha sama, Atmana ! tamAruM satya e, te bhAna bhUlI dehanAM, jAti-kuLe lalacAya che, mAtA-pitAnA rudhira varSe, naupajatA nareMca dehamAM, karI jAtikuLanI kalpanA, garve bhame tana-gehamAM. 60 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 05 . 148 anaMtakALa nigadamAM, bhamavuM paDe abhimAnathI, te vItarAga guru taNe, upadeza ye bahumAnathI; uraca jAti-kuLa dIpA, satya, saMyama, zIlathI, abhimAna temAM madada karaze, rakSaze kuzIlathI. 61 ucca jAtikuLamAM abhakSya-bhakSaNa nA ghaTe, hiMsA, mRSA, paradhana-haraNa, durAcaraNa heje mATe karma-kRta saMjogamAM, samakitI mada zAne kare? dehAdi te paryAya para, tyAM Atmabuddhi nA dhare. dara ezvarya pAmI mada kare nA, phaLa vicAre mana vaDe, nija bhAna bhUlI rAga-dveSa, pApa kara bhamavuM paDe traNa lekane paNa pUjya che, nirgathatA te Adare, aizvarya kSaNa-bhaMgura che, te heya te parahita kare. 63 Idra, cakI AdinA, vaibhava gayA kSaNa mAtramAM, te anya jIvana puNyane, kSaya thAya jhaTa, Azcarya kyAM? cAra dinanI cAMdanI che, vinItabhAve vApare, paramAtmatA, ezvarya pitAnuM gaNuM e Adare. 64 rUpane mada zuM kare che? vinAzI pagalataNuM, kSaNamAM hatuM na hatuM thatuM, nA svarUpa evuM ApaNuM dAridraya, rega, viyega, ghaDapaNa, rUpanAzaka-kAraNe, A hADakAM ne cAmaDAnAM, rUpane zuM zubha gaNo ! 6pa garva che A dehane, nija rUpa kevaLa jJAna che, jemAM jaNAye vizva A, pratibiMbarUpe mAna te, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 danavizuddhi-padya cAmaDAMnA rUpamAM kadI, Atmabuddhi nA kare, avinAzI jJAna-rUpamAM, AtmabhAva sadA dhare. 66 zrata-zAstranuM abhimAna choDe, hoya garva na jJAnamAM, AtmajJAna rahita jananAM, zAstra jJAna na kAmanA; agiyAra aMga abhavya bhaNI, saMsAramAM bhamatA rahe, viparIta dharma supaSI aMdha rahe, na samakita te lahe. 67 iMdriyajanita A jJAna kSaNamAM, nAza pAme garva zo ? vAta, pitta, kaphAdithI pharA~ jAya, ghaDImAM sarva je; Idriya pAme nAza te e jJAna paNa sAthe jatuM, e jJAna te mRgajaLa samuM, java, garva zrutane choDa tuM 68 jJAna mithyA jAya vadhatuM, tema beTA graMthanI, TIkA racI, kAvyo karI, kara puSTi kalpita paMthanI; durAcAre dorI janane, DubADe bhava-kUpamAM, ajJAna viparIta vartatuM, palaTAvI varta svarUpamAM. 69 samakita vaNa mithyAtvanuM, tapa sarva niSphaLa jANaje, tapamada vaDe buddhi haNAye, kugati bhaNuM tapa tANaze; tapa-garva jANI, mahA hAni, bhavya jIva te tyAgaze, zarIra kRza karatAM tapasvI, kaSAya haNavA lAgaze. 70jethI jitAyA karma zatru, kAma, krodhAdi mahA, dhanya te baLa jANavuM, baLavAnane zAnI spRhA ? deha-baLa yauvana hakama-baLa pAmI nirbaLane daLe, paradhana hare, AjIvikAdi, jamIna gUMTAvI raLe. 71 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 samAdhi pAna kuzIla seve, durAcAre, pazu peThe AcarI, te baLa apAve ghera duHkha, narake ghaNA pherA pharI; tiryaMcagatimAM mAra, vadha, sudhA, tRSA, kuvacananAM, duHkha bhegavAve bhava anaMta, karAvIne ajJAnamAM. 72 ekendroMmAM baLarahita thaI, paravazapaNe duHkha bhegave, tethI tacha baLamada sadA, nija Atmahita karaje have; baLa hoya te paNa kSamA dharaje, zebhaze baLa jehathI, "kSamA bhUSaNa vIranuM uttama thaze tapa tehathI. 73 hAtha-cAlAkI aneka prakAranA udyogamAM, ne vacana-cAlAkI aneka prakAranA saMjogamAM mana vikalpa-kaLA-kuzaLa, yaMtrAdinI utpattimAM, tene gaNe vijJAna, ene mada dhare ApattimAM. 74 beTI kaLA caturAInA, madamAM jane jagamAM vade :ke sAcane jUThuM karI dauM, sthApI jUTha sAcA pade, alaMkIne karuM huM kalakI, zalavaMtane dUSaNa dauM, nirdoSane daMDAvuM huM ne, dhanikanuM dhana harI lauM. 75 dharma cheDAvI daI, viparIta karAvuM mAnyatA, yaMtre banAvuM prANuone, pakaDavA karI krUratA; baMdUka, tenI kaLA karI jIva-ghAta ghaNuM karuM, sabamarIna jaLamAM guma hAMkI, vahANa kANuM bahu karuM. 76 yuddha vimAne racuM, maTara-sTImarathI lUMTI lauM, teDI tijorI rAjyanI, ratnAdi paNa chUpavI dauM, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana vizuddhi-5gha * 151 evI kaLA caturAI kurAne karIne dAkhave, karI garva tene ghera duHkha, narake jaIne bhagave. 77 sAcI kaLA caturAI kApe, viSaya kaSAya-vikArane, trividha tApathI baca bacAve, Atmahita upakAra te; hiMsA rahita sanmArgamAM, vatI, pravartAve ahIM, vastusvarUpa yathArtha samajI, garva kardI karaze nahIM. 28 jAti, kuLa, dhana, rUpa Adi karma Adhana Aja jyAM, garva kardI karaze nahIM, darzana-vizuddhi kAja tyAM traNa mUDhatA, zaMkAdi de, ATha mada vaLI teTalA, cha anAyatana maLa doSa, paccIsa, TALaze, kahe keTalA? 79 paccIsa Sa TALatAM, darzanavizuddhi UjaLI, thAze jarUra e jANIne, A bhAvanA bhAve bhavI; ciMtana niraMtara sau kare, stuti arthe utArI kare, te mekSa-lakSamI pAmaze, darzana vizuddhi ura dhare. 80 prathama dazanavizuddhi bhAvanAnuM gadya - he bhavya che! A manuSyabhava pAmyA che tene saphaLa karavA IcchatA ho te samyaphadarzananI vizuddhi kare. A samyagdarzana te sarva dharmanuM mULa che. samyakatva sivAya zrAvakadharma paNa na saMbhave ane muni dharma paNa hoya nahIM. samyakdarzana vinAnuM jJAna te kujJAna che, cAritra te kucAritra che, tapa te kutapa che. samyakdarzana vinA A jIve anaMtAnaMta kALa paribhramaNa karyuM che. je cAre gatinAM paribhramaNarUpa saMsArane bhaya lAgatuM hoya, janma, jarA, maraNathI chUTavA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara samAdhi-pAna IcchatA ho, ane anaMta avinAzI sukhamaya AtmAne IcchatA ho te anya sarva para dravyanI abhilASA cheDI eka samyagdarzananI ja ujajavaLatA kare. darzana vizuddha kevI che? mekSanA sukhanuM kAraNa che, durgatine dUra karanArI che, vinaya-saMpannatA Adi paMdara kAraNabhAvanAonuM mULa kAraNa che; darzanavizuddhi na hoya te bIjI paMdara bhAvanAo hotI nathI, tethI saMsAranAM duHkharU5 aMdhakArane nAza karavAne sUrya samAna che; bhavya jIne parama zaraNarUpa che. | darzanavizuddhi bhAvanA bhAvI svapara dravyanuM bhedavijJAna ujajavaLa thAya te puruSArtha kare. A jIve anAdi kALanA mithyAtva nAmanA karmane vaza thaI pitAnA svarUpanI ane paranI oLakhANa ja karI nahIM, nAmakarmanA udayathI jevo deha pAme, tevA dehane ja pitAnuM svarUpa mAnI, pitAnA satyArtha svarUpanA jJAna viSe aMdha banI, pitAnA svarUpathI bhraSTa thaIne cAre gatimAM bhramaNa karyuM. deva-kudevane jIva jANatuM nathI, dharma-kudharmane jANa nathI, suguru-kugurUne jANatuM nathI. temaja puNya-pApanA, A leka-paralekanA, tyAgavA gya ke grahaNa karavA gyanA, bhakSya-abhayanA, satsaMga-kusaMganA ane zAstra-kuzAstranA vicAra rahita karmanA udaya-rasamAM ekarUpa thaIne pitAnA hita-ahitanI oLakhANa vagara paradravyomAM lAlasA rAkhIne sarva kALa jIva lezita thaI rahyo che. koI akasmAta kALalabdhinA prabhAvathI uttama kuLAdi tathA jineMdradharma pAme che. tethI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAvizuddhigadya 153 vItarAga sarvanA badhelA anekAMtarUpa parama AgamanI kRpAthI pramANu, naya, nikSepa vaDe nirNaya karI parIkSApradhAnI thayo che. vItarAgI samyakajJAnI gurunI kRpAthI e nizcaya thayo che ke eka jANanAre, jJAyakarUpa, akhaMDa, avinAzI, cetanA lakSaNavALe, dehAdika sarva paradravyothI bhinna huM AtmA chuM, deha, jAti, kuLa, rUpa, nAma ItyAdi mArAthI atyaMta bhinna che. rAga, dveSa, kAma, krodha, mada, lobha Adi karmanA udaye Upaje che te mArA jJAyaka svabhAvamAM vikAra che. jevI rIte sphaTika maNi pite te svaccha sapheda raMgavALe che, paNa tenI nIcenA parapadArthanA saMsargathI kALa, pILe, lIle, lAla aneka raMgarUpa dekhAya che, tevI rIte huM AtmA svaccha, jJAyakabhAva chuM, nirvikAra, TaMketkIrNa chuM; paNa mehakarmanA udaye rAga, dveSa Adi AtmAmAM jaNAya che. te mAruM svarUpa nathI, para che. A pramANe te potAnA svarUpane nizcaya thayo. sarvajJa vitarAga parama hitepadezaka che, sudhA, tRSA, janma, jarA, maraNa, rega, zeka, bhaya, vismaya, rAga, dveSa, nidrA, sveda, mada, meha, ciMtA, kheda ane arati e aDhAra deSane atyaMta abhAva jene thayuM che ane anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta vIrya, anaMta sukha ItyAdi anaMta Atmika avinAzI guNe jene pragaTyA che te ja Ata ApaNe vaMdana, stavana ane pUjana karavA yogya che. . anya kAmI, krodhI, lebI, mahI, strIomAM Asakta, zastrAdi dhAraNa karanArA, karmane AdhIna, idriya jJAnavALA, Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 samAdhi pAna sarvApaNuM rahita hoya te vaMdana, stavana, pUjana karavA yogya nathI. sarvajJa vItarAge upadezelAM, pratyakSa, anumAnAdi vaDe je sarvathA abAdhya, sarva chakAya jIvonI hiMsA rahita dharmane upadeza karanAra, AtmAnA uddhAra mATe anekAMtarUpa vastune sAkSAt pragaTa karanAra Agama che te bhaNavA, bhaNAvavA, zravaNa karavA, zraddhA karavA ane vaMdana karavA cece che. rAga-dveSI cha vaDe racAyelA, virSamAM prIti ane kaSAyane vadhAranAra, hiMsAne upadeza karanArAM, evAM pratyakSa ane anumAna pramANa vaDe bAdhA pAmatAM-khaMDita ekAMtarUpa zAstro sAMbhaLavA, bhaNavA ke vaMdana karavA gya nathI. viSayanI vAMchAne ane kaSAne temaja AraMbha parigrahane jene atyaMta abhAva thaye che, eka AtmAnI ujajavaLatA karavAmAM ja je puruSAthI banyA che, dhyAna, svAdhyAyamAM atyaMta lIna rahe che, karmabaMdhajanita sukhaduHkhamAM nijabhAvarUpa svAdhIna samabhAva dhAraNa karanArA, jIvana-maraNa, lAbha-alAbha, stavana-niMdAmAM rAgadveSa rahita, upasargapariSaha sahana karavAmAM aDola dhairya dhAraNa karanArA, parama nigraMtha jJAnI guru ja vaMdana, stavana karavA yogya che. anya AraMbhI, kaSAyI, viSayamAM anurAgI evA kuguru kadI stavana, vaMdana karavA yaMgya nathI. - jIvadayA ja dharma che. hiMsA kadApi dharma nathI. je kadI sUrya pazcima dizAmAM Uge, agni zItala thaI jAya, sApanA mukhamAM amRta utpanna thAya, meru parvata caLI jAya, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 dazanAvizuddhigadya pRthvI UlaTapAlaTa thaI jAya te paNa hiMsAmAM te dharma kadI heya nahIM, AvuM draDha zraddhAna samyaka draSTine hoya che. pitAnA AtmAnA anubhavamAM, sarvajJa vItarAgarUpa ApanA svarUpamAM, nigraMtha, viSaya kaSAya rahita gurumAM anekAMta svarUpa AgamamAM tema ja dayArUpa dharmamAM zaMkAne abhAva thave te niHzaMkita aMga che. samyaphadraSTine A badhAmAM kadI zaMkA hotI nathI. samyaphadraSTi che te dharmanuM sevana karI viSenI vAMchA. karatA nathI. temane te dra-ahaniMdra lekanAM sukha paNa mahA vedanArUpa, vinAzI, pApanAM bIja dekhAya che, dharmanuM phaLa anaMta, avinAzI, svAdhIna sukhavALe mekSa dekhAya che. jevI rIte amUlya ratna cheDIne kAcane kakaDo jhaverI grahaNa kare nahIM tevI rIte jeNe sAcuM, Atmika, avinAzI, bAdhA rahita sukha dIThuM, te jUThAM, bAdhA sahita viSayenAM sukhanI vAMchA kema kare? tethI samyaphadraSTi vAMchA rahita hoya che. je ke avirata samyagRSTine vartamAnakALamAM AjIvikAdinAM kAraNe mAM, sthAna Adi parigrahamAM ke vedanAne abhAva karavAmAM IcchA vartatI jaNAya che te vartamAnakALanI vedanA sahana karavAnuM baLa na hovAthI te vedanAne upAya mAtra Icche che. jevI rIte regIne kaDavI davA gamatI nathI. te paNa vedanAnuM duHkha sahana thatuM nathI, tethI kaDavI auSadhi, vamana, reca AdinAM kAraNe grahaNa kare che. gaMdhAtAM tela paNa paDe che, paNa aMtaraMgamAM auSadhi upara rAga nathI, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 samAdhi-se pAna tevI rIte samyaphadraSTi nirvAchaka che, te paNa vartamAnanAM duHkha maTADavA mATe yogya, nyAyapUrvaka viSayenI vAMchA kare che. jene pratyAkhyAna, apratyAkhyAnAvaraNane abhAva thaye che te te pitAne TukaDeTukaDA thaI jAya te paNa viSayenI vAMchA kare nahIM. tethI samyaphadRSTine niSkAMkSita guNa hoya che ja. samyaphadraSTi azubha karmanA udaye prApta thayelI azubha sAmagrI pratye glAni-durgachA karatA nathI, pariNAma bagADatA nathI; paNa vicAre che ke meM pUrve jevAM karma bAMdhelAM tevAM bhejana, pAna, strI, putra, nirdhanatA, saMpatti, ApadA Adi pAme chuM. bIjA keIne regI, garIba, hIna, nIca ke malina dekhIne te pitAnAM pariNAma bagADatA nathI; pApanA udaye maLelI sAmagrI mAnI mana malina karatA nathI. maLamUtra, kAdava Adi dravyone dekhIne, bhayaMkara smazAna, vana Adi kSetra dekhIne, bhayarUpa, duHkhadAyI kALa dekhIne ane duSTatA, kaDavAza vagere vastunA svabhAvane dekhIne pitAnAM pariNAma lezavALAM karatA nathI, te nirvicikitsA guNa samyaphaSTine hoya che. boTAM zAstrothI, vyaMtarAdi devee karelI vikiyAthI tathA maNi, maMtra, auSadhi AdinA prabhAvathI aneka vastuonA viparIta svabhAva dekhI, satyArtha dharmathI calAyamAna na thavuM te samyaphadarzanane amUhadraSTi nAmane guNa che, te samyaphadraSTine hoya che ja. samyaphadraSTi, anya jIvene ajJAnathI ke azaktithI lAgelA doSa dekhIne DhAMkI de che. te vicAre che ke saMsArI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAvizuddhigadya 157 jIva jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya karmane vaza thaIne pitAne svabhAva bhUlI rahyA che. karmane AdhIna banIne asatya, paradhanaharaNa, kuzala Adi pApamAM pravRtti kare che. te pApane je taje che temane dhanya che! koI dharmAtmA meTA puruSa pApanA udaye cUkI gayA hoya te dekhI e vicAra samyaphadraSTi kare ke je A doSa pragaTa thaze te anya dharmAtmA ane jina dharmanI bhAre niMdA thaze. ema jANI te deSa DhAMkI de. pitAnA guNonI prazaMsA thAya evI IcchA rAkhe nahIM; A upagrahana guNa samyakatvane che. e guNathI pavitra ujavaLa darzanavizuddhi nAmanI bhAvanA hoya che. je dharma pAmelA puruSanAM pariNAma keI vakhate reganI. vedanAne lIdhe dharmathI caLI jAya, garIbAIne laIne caLI jAya ke upasarga, pariSahamAM caLI jAya, asahAyatAne laIne ke AhArapANa nahIM maLavAthI dharmamAM pariNAma zithila thaI jAya, tene samyaphaSTi jIva A pramANe upadeza daIne dharmamAM sthira kare - "he jJAnI! he dharmAtmA ! tame sAvadhAna thAo; kAyaratA dhAraNa karIne dharmamAM zithila zA mATe thAo che? reganI vedanAne laIne dharmathI bhraSTa kema thAo che? jJAnI thaIne kema bhUle che? azAtA vedanIya karma yathAavasare udayamAM AvI gayuM che. have kAyara thaIne dInatA sahita rudana, vilApa AAda karatAM karatAM bhegavaze. tepaNa karma choDaze nahIM. karmane dayA hotI nathI. dhIrajathI bhagavaze tepaNa bhegavavAnuM che. deva, dAnava, maMtra, taMtra, auSadha Adi tathA strI, putra, mitra, bAMdhava, sevaka, subhaTa Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 samAdhi-pAna Adi keI udayamAM AvelA karmane TALavA samartha nathI. tame A sArI rIte samaje che, te have A vedanAmAM kAyara thaIne pitAne dharma, yaza ane paraleka kema bagADo che? te bagADIne svachaMda ceSTA, vilApa Adi karavAthI vedanA ghaTavAnI nathI. jema jema kAyara thaze tema tema vedanAnuM duHkha vadhatuM jaze. tethI have sAhasa dhAraNa kare; parama dharmanuM zaraNa grahaNa kare. saMsAramAM naraka, tiryaMcabhava dharIne bhUkha, tarasa, raMga, saMtApa, mAra, ghAta, zIta, uSNa Adi ghora dukha, asaMkhyAta kALa paryaMta, aneka vAra anaMta bhavamAM bhegavyAM che. A duHkha tamAruM keTaluMka che? ceDA kALamAM nirjarI jaze. rega-vedanA dehane nAza karaze, tamArA cetanasvarU5 AtmAne nAza karI zakaze nahIM. dehane nAza te avazya thavAne che. je deha dhAraNa thayela che te avazya chUTaze. te have sAvadhAna thAo! karma jItavAno A avasara Avyo che. paMca para meSThInuM zaraNa grahaNa karI pitAnA ajara, amara, akhaMDa, jJAtA-draSTA svarUpanuM grahaNa karo. A avasara pharIthI maLa durlabha che." ItyAdi dharmane upadeza ApI dharmathI paDatA jIvane dharmamAM sthira kare. anitya, azaraNa Adi bAra bhAvanAnuM grahaNa jhaTa karAvavuM tyAga, tretAdi cheDI dIdhAM heya te pharI grahaNa karAvavAM. zarIranA dAbavA Adi vaDe duHkha dUra karavuM. keI cAkarI karanAra na hoya te pite sevA karavI. bIjA koI sAdhamIne jega meLavI de. AhArapANI, davA vagere vaDe sthitikaraNa karavuM. maLa, mUtra, kaphAdi heya te devAM, sApha karavAM. nirdhanatAthI caLI jate heya Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 darzana vizuddhi-gha tene janAdi vaDe ke AjIvikAnAM kAraNe tyAM lagADIne sthira kare. upasarga pariSaha Adi dUra karIne satyArtha dharmamAM sthApana kare te sthitikaraNa aMga samyaphaddaSTine heAya che. vAtsalya nAmane guNa samyaphaSTine hoya che. saMsArI jene prIti te pitAnAM strI, putrAdimAM, idrinA viSayomAM ke dhana kamAvAmAM bahu rahe che. paraMtu strI, putra, dhana, parigraha, viSaya Adine saMsAra-paribhramaNanuM kAraNa jANuM aMtaraMgamAM vairAgya dhAraNa kare che. dharmAtmAmAM, ratnatrayanA dhAraka muni, AryA, zrAvaka, zrAvikA ke dharmanAM sthAnamAM jenI atyaMta prIti che tene samyakdarzananuM vAtsalya aMga heya che. je kaI pitAnA mana vaDe, vacana vaDe, kAyA vaDe, dhana vaDe, dAna vaDe, vrata vaDe, tapa vaDe, bhakti vaDe ratnatrayane prabhAva pragaTa kare che te mArgaprabhAvanA aMga che. A prakAre samyakadarzananAM ATha aMga dhAraNa karavAthI, A guNanA pratipakSI zaMkA, kAMkSAdi dene abhAva karavAthI darzanavizuddhi thAya che. lekamUDhatA, devamUDhatA, gurumUDhatAnAM pariNAme tajIne zraddhA ujajvaLa karavI. maDadAnAM hADakAM nakha Adi (phUla) gaMgAjIe pahoMcADavAthI sadgati thaI mAnavI, gaMgAjaLane uttama mAnavuM, gaMgA nadIne ke anya nadInA jJAnamAM ke gaMgAjaLa Adi pANI mukhamAM mUkavAmAM dharma mAna, patinA maDadAnI sAthe jIvatI strI ke dAsI baLI mare tene satI mAnIne pUjavI, marI gayelAne pitRo mAnI pUjavA, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 samAdhi-pAna sUrya, caMdra, maMgala Adi grahone senA-rUpAnA banAvI gaLAmAM paheravA, graha naDe nahIM mATe dAna devuM, uttarAyaNa, vyatipAta, somavatI amAsa mAnI dAna karavuM, sUrya caMdrane artha ApavuM, Umare pUja, sAMbeluM pUjavuM, vinAyaka nAme gaNeza pUjavA, dIvAnI jyoti pUjavI, devanI bAdhA. rAkhavI, jaTA ke ceTalI rAkhavI, devatAne bheTa mUkavAnA karArathI pitAnAM saMtAna jIvaze ema mAnavuM, chokarAM deve ApyAM ema mAnavuM, pitAne lAbha thAya ke kArya saphaLa thAya mATe evI vinaMti karavI ke je mArA saMtAnane rega maTI jaze ke mane saMtAna prApta thaze ke ATale mane lAbha thaze ke zatrune nAza thaI jaze te huM tamane chatra caDhAvIza, makAna banAvIza ke ATaluM dhana bheTamAM mUkIza evI zarata karIne devatAne lAMca ApIne kArya saphaLa thavAnI IcchA rAkhavI, rAte jAgaraNa karavuM, apavitra devIne pUjavI, zItaLA pUjavI, lakSmIpUjana karavuM, sonuM-rUpe pUjavuM, khaDiye pUja, pazunI pUjA karavI, annanI, jaLanI pUjA karavI, zastra pUjavAM tathA agnine deva mAnIne pUje e lekamUDhatA che. te badhuM mithyAdarzananA prabhAvathI zraddhAnuM viparIpaNuM che, te tyAgavA yogya che. deva ane kudevane vicAra karyA vagara kAmI, kodhI, zastradhArImAM paNa IzvarapaNAnI buddhi karavI ke A bhagavAna paramezvara che; badhI sRSTi emanI racelI che, e ja utpannakartA ane saMhArakartA che, je kaMI thAya che te Izvara kare che; leke pAse bhaluM-bUruM Izvara karAve che, IzvaranA karyA vagara kazuM thatuM nathI. sarva IzvaranI IcchAne AdhIna che. zubha Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana vizuddhigadya 161 karma IzvaranI preraNA vinA thatAM nathI, ItyAdi pariNAma mithyAdarzananA udayathI thAya che. te devamUDhatA che. pAkhaMDI, halakA AcaraNavALA tathA parigrahamAM mehavALA, lebhI, viSayenA lelupI hoya temane camatkAravALA mAnavA tenuM vacana phare nahIM evA vacanasiddhivALA mAnavA, te prasanna thaI jAya te amArI vAMchA saphaLa thAya ema mAnavuM, e tapasvI che, pUjya che, mahApuruSa che, purANapuruSa che ItyAdi viparIta zraddhA-mAnyatA kare te gurumUDhatA che. jenA pariNAmamAM A traNe mUDhatAne leza paNa na hoya tene darzanane vizuddhi hoya che. cha anAyatananA tyAgathI darzananI vizuddhi thAya che. kudeva, kuguru ane kuzAstra ane te darekanuM sevana karanArA e, dharmanAM Ayatana eTale sthAna nathI tethI, anAyatana che. je rAgI, dveSI, kAmI, kodhI, lebhI, zastra Adi sahita, mithyAtva sahita che temanAmAM samyakadharma nathI hete, tethI kudeva che te anAyatana che. - pAMca IdrinA viSayanA lelupI, parigrahamAM Asakta, AraMbha karanArA, veSadhArI te guru nathI. dharma rahita che tethI anAyatana che. hiMsAnA AraMbhanI preraNa karanAra, rAga-dveSAdi doSone vadhAranAra, sarvathA ekAMta prarUpaNa karanAra zAstra che te kuzAstra dharmarahita che, tethI anAyatana che. devI, kSetrapALa Adi dene vaMdana karanArA anAyatana che. kugurune sevanArA bhakti ane dharmathI rahita che, te 11 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 samAdhi-pAna anAyatana che. mithyAzAstrane bhaNanArA ane tenI sevAbhakti karanArA ekAMtI, dharmanAM sthAna nathI tethI anAyatana che. A prakAre kudeva, kuguru, kuzAstra ane tenI sevAbhakti karanArA e yemAM samyaka dharma nathI, evI draDha zraddhA karavAthI darzanavizuddhi thAya che. jAtimada, kuLamada, aizvaryamada, rUpamada, zAstrajJAnamada, tapamada, baLamada, ane vijJAnamada e AThe madane jene atyaMta abhAva thAya tene darzana vizuddhi hoya che. samyaphadraSTinA sAcA vicAra AvA hoya che - he Atmana ! A uccajAti che e tAre svabhAva nathI, e te karmanAM pariNAma che, paranAM karelAM che, vinAzI che, karmane AdhIna che. saMsAramAM aneka vAra aneka jAti jIva pAme che. mAtAnA pakSane jAti kahe che. jIva aneka vAra caMDAlaNIne, bhIlaDIne, mlecchane, baMgaDIne, baNane, hajAmaDIne, naTaDIne, vezyAne, kalAlaNane, mAchaNane peTe janme che. bhUMDaNa, kUtarI, gadheDI, ziyALa, kAgaDI ItyAdi pazu-pakSiNInA garbhamAM anaMta vAra utpanna thaI thaIne maryo che. anaMta vAra nIca jAti pAme tyAre eka vAra jIva ucca jAti pAme che. pharI anaMta vAra nIca jAti pAme tyAre eka vAra uccajAti pAme. A pramANe ucca jAti paNa anaMta vAra maLI te paNa saMsAruM paribhramaNa ja karyuM. evI ja rIte pitAnA pakSane kuLa kahe che. te paNa UMcuM nIcuM anaMtavAra prApta thayuM. saMsAramAM jAtine ane kuLane garva che kare? svargane mahaddhikadeva marIne vRkSAdi Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazanavazuddhi-gAM 163 ekeMdriya jAtimAM paNa Upaje che, zvAna Adi halakAM pazumAM AvIne Upaje che. uttama kuLavALe marIne caMDALane tyAM janme che. tethI jAtikuLane ahaMkAra karavo e mithyAdarzana che. he AtmA! tArAM jAti-kuLa te siddha bhagavAnanA jevAM che. te AtmAne bhUlIne mAtAnA rudhira ane pitAnA vIryathI thayelA dehane laIne UpajelAM jAtikuLamAM mithyA ahaMbhAva karIne, pharI anaMta kALa sudhI nigodamAM vAsa karavo paDe te garva na kara. je vItarAga bhagavAnane upadeza grahaNa karatA hoya te A dehanI jAtine paNa saMyama, zIla, dayA, satya vacana Adi vaDe saphaLa kara. huM uttama jAti-kuLa pAmIne nIca jAtinA lekanA jevAM hiMsA, asatya, paradhana-haraNa, kuzIla-sevana, abhaNyabhakSaNa Adi agya AcaraNa kema karuM? mArAthI ema na thAya e ahaMkAra rAkhavA yaMgya che. samyakadraSTine karmathI prApta thayelA dehAdi pudgala paryAyamAM kadI Atmabuddhi thAya nahIM. ezvarya pAmIne tene paNa garva karavA yogya nathI. kAraNa ke A aizvarya te AtmAne bhulAvI bahu AraMbha, rAga, dveSa AdimAM pravartAvI cAragatimAM paribhramaNa karAve che. traNe lekamAM eka nigraMthapaNuM ciMtavavA gya che, pUjya che. aizvarya te kSaNabhaMgura che. moTA moTA iMdra, ahamiMdra patana pAme che; baLabhadra ke nArAyaNa jevAnAM aizvarya kSaNamAtramAM nAza pAmyAM te anya jIvenuM aizvarya keTaluMka che? ema jANI cAra divasanA cAMdaraNA jevuM aizvarya maLyuM hoya te dukhI jIve upara upakAra kare, vinaya sahita dAna do. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 samAdhi-pAna paramAtmasvarUpa e ja pitAnuM aizvarya che ema jANI A karmathI maLelA aizvarya pratye udAsInatA rAkhavA gya che. rUpane garva na kare. A vinAzI pudgalanuM rUpa AtmAnuM svarUpa nathI, vinAzI che, kSaNamAM nAza pAme evuM che. A rUpane rega, viyega, nirdhanatA, vRddhAvasthA Adi mahA kurUpa karI nAkhaze. AvA hADacAmaDAMnA rUpamAM rAgI banI garva kare e mahA anartha che. A AtmAnuM rUpa te kevaLajJAna che. temAM leka aleka sarvanI zobhA bharelI che. tethI cAmaDInA rUpane pitAnuM mAnavAnuM bhUlI jaI, avinAzI jJAnasvarUpane pitAnuM mAne. - zrutajJAnane garva tajI de. AtmajJAna vinAnuM zAstrajJAna niSphaLa che. agiyAra aMganA jJAnavALA paNa abhavya jIva saMsAramAM ja paribhramaNa kare che. samyakdarzana vinA vyAkaraNa, chaMda, alaMkAra, kAvya, keSAdi bhaNavAthI viparIta dharmamAM abhimAna ane lebhamAM pravartana karIne saMsArarUpI kUvAmAM jIve DUbe che. A kriyajanita jJAnane zuM garva kare ? eka kSaNamAM vAta, pitta, kapha AdinI vadhaghaTathI jJAna calAyamAna thaI jAya che. iMdriyajanita jJAna te IdrinA nAzanI sAthe ja nAza pAme che. mithyAjJAna jema vadhe tema TAM kAvya, beTI TIkA vagere racavAnI pravRtti karAvI aneka jIvane durAcAramAM dorI DubAvI de che. tethI zratajJAnane mada taje. jJAna pAmIne AtmAnI vizuddhi karo. zratajJAna pAmIne ajJAnInI peThe vatI saMsAramAM paribhramaNa karavuM yogya nathI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanavizuddhi-gAM 165 samyakdarzana vinA mithyAvRSTinuM tapa niSphaLa che. huM moTo tapasvI chuM ema tapane ahaMkAra nA kare. e ahaMkAranA prabhAvathI buddhine nAza thaI durgatimAM paribhramaNa thAya che. tapane garva kare e mahA anarthakArI jANuM bhavya jIve tapane garva karavA gya nathI. je baLa vaDe karmarUpI zatru jitAya, tathA kAma, krodha, lebha jitAya te baLa prazaMsAne pAtra che. dehanuM baLa, juvAnInuM baLa, aizvarya-hukamanuM baLa pAmIne anAtha ane mAravA, lUMTavA, jamIna paDAvI levI, AjIvikA harI levI, kuzala sevavuM, durAcAramAM pravartavuM Adi prakAranuM baLa te narakanAM ghera duHkha asaMkhyAta kALa sudhI bhagavAvI, tiryaMca gatimAM mAra, bhAra, bhUkha, tarasa ane durvacana AdinAM duHkha aneka bhAmAM gavAvI, ekendriyamAM sarva zakti rahita parAdhIna banAve che. baLane garva cheDI, kSamA grahaNa karIne uttama tApamAM pravartavuM yaMgya che. vijJAna eTale aneka prakAranI kaLA-kuzaLatA, hastakaLA, vacanakaLA, aneka mananA vika9pa upajAvI cAra gatirUpa saMsAramAM jIvane paribhramaNanAM duHkha bhegavAve che te kujJAna che. A saMsAramAM khetI kaLA-caturAIne bahu garva hoya che. mAruM sAmarthya evuM che ke sAcAne jUTho karAvuM, jUThAne sAcuM karI dauM. kalaMka rahitane kalaMkavALe karI dauM. zIlavaMtane doSavALe TharAvuM, nirdoSane daMDAvuM. ghaNuM divasanuM saMcaya kareluM dravya kaDhAvI lauM. dharma choDAvI bIjI zraddhA karAvI dauM. prANIone pakaDavAnAM, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 samAdhi-sApAna jIvAne mAravAnAM, jaLamAM gamana karavAnAM, sthaLamAM gamana karavAnAM, AkAzamAM UDavAnAM aneka yaMtro banAvI duuM. e Adi kaLA-caturAInA garva te sarva kujJAna che. tenA garva karavA e narakanAM ghAra du:khanuM kAraNa che. kharI kaLAkuzaLatA te e che ke peAtAnA AtmAne viSaya-kaSAyamAM vahyo jate aTakAvI sanmArgamAM vALe tathA lokone hiMsA rahita satya mArgamAM pravartAve. A prakAre satyArtha vastunuM svarUpa samajI jAti, kuLa, dhana, ezvarya, rUpa, vijJAna Adi karmane AdhIna che ema jANI, tenA garva cheDI darzanavizuddhi kare. A rIte traNa mUDhatA, ATha zaMkA Adi doSa, cha anAyatana, ane ATha mada maLI pacIsa deASA jaNAvyA tenA tyAga karavAthI samyakdarzananI ujajavaLatA thAya che, ema jANI darzanavizuddhi bhAvanAnuM niraMtara ciMtavana karo, tenuM dhyAna karo, stuti karo, pUjA karA tA mAkSalakSmI pAmaze. 2. vinayasaMpannatA bhAvanA : vinaya pAMca prakAre kahyo che : 1. darzanavinaya, 2. jJAnavinaya, 3. cAritravinaya, 4. tapavinaya, 5. upacAravinaya. peAtAnI zraddhAmAM zaMkA Adi doSa na lAgavA devA, samyagdarzananI vizuddhi vaDe ja potAnA janma saphaLa mAnavA, samyakdarzana dhAraNa karanArA pratye prIti dharavI, AtmA ane parapadArthanA bhedavajJAnanA anubhava karavA te darzanavinaya che. samyakjJAnanI ArAdhanA mATe udyama karavA, samyakjJAnanI kathAmAM Adara karavA, samyajJAnanuM kAraNa je anekAMtarUpa ', Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 vinayasaMpannatA bhAvanA jinazAstra tenA zravaNa paThanamAM bahu utsAha rAkhave, tathA vaMdana, stavana bahu AdarathI bhaNavuM te jJAnavinaya che. temaja jJAnanA ArAdhaka jJAnIjanene tathA jinAgamanAM pustakane vega maLe te mahAlAbhanuM kAraNa mAnavuM ane temane satkAra, stavana, Adara Adi karavAthI jJAnavijaya prApta thAya che. pitAnI zakti pramANe cAritra dhAraNa karavAmAM harSa kare, divase divase cAritranI ujavaLatAne arthe viSayakaSAyane ghaTADavA tathA cAritra dhAraNa karanArAonA guNemAM anurAga, stavana, Adara karavAthI cAritravinaya thAya che. icchAne rekIne, prApta thayelA viSayomAM saMtoSa dhAraNa karI, dhyAna-svAdhyAyamAM udyamavaMta banI, kAmane jItavA ane Idriyane viSayamAM pravartatI rokavA mATe upavAsa Adi tapamAM puruSArtha kare te tapavinaya che. samyakdarzana, samyaphajJAna, samyakucAritra ane samyakUtapa e cAre ArAdhanAne upadeza daI mekSamArgamAM je pravartana karAvanArA che, tathA jemanuM smaraNa karavAthI pariNAma nirmaLa thaI vizuddhatA pragaTa thAya che. evA paMcaparameSTInA nAme karelI sthApanAne vinaya, vaMdana, stavana karavuM te upacAravinaya che. e Adi upacAravinayana ghaNuM bheda che. abhimAnanA tyAga sahita ATha prakAranA madane jene atyaMta abhAva thAya, kaTheratA chUTIne kamaLatA jene pragaTa thAya tene namrapaNuM pragaTa thAya che. te e satyArtha vicAra kare che ke A dhana, yauvana, jIvana kSaNabhaMgura che, karmane AdhIna che. keI jIva mArAthI kleza na pAme. sarva saMbaMdha Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 samAdha-se pAna viyega sahita che. ahIM keTale kALa rahevAnuM che? samaye samaye kALanI sanmukha niraMtara huM gamana karI rahyo chuM. ke vastune saMbaMdha sthira nathI. bhagavAne vinayadharmane ja manuSyajanmane sAra kahyo che. A vinaya saMsArarUpI vRkSane bALanAra agni che, traNe lokanA jInAM mananI ujajavaLatA karanAra che, samasta jinazAsananuM mULa che. vinaya vagaranAne jiteMdra bhagavAnanI zikhAmaNa lAge nahIM. vinayarahita jIva sarva doSanuM bhAjana che. vinaya che te mithyA zraddhAne chedavAne bhAlA samAna che. vinaya vina manuSyarUpa cAmaDAnuM jhADa mAnarUpa agni vaDe baLIne bhasma thAya che. mAna-kaSAya vaDe A bhavamAM ja jIva ghora duHkha sahana kare che, paralekamAM halakI jAtikuLa-rUpa pAme che, buddhi ane baLa rahita janme che. je abhimAnI jIva ahIM kiMcit vacana mAtra paNa sahana karatA nathI, te tiryaMca gatimAM nAkamAM doraDAnI nAtha, baMdhana, mAra, ati bhAra, lAta, ThAkara ke cAmaDAnI cAbuka, sATakAne mAra marmasthAnamAM vAge te parAdhInapaNe bhegave che. caMDALanA malina gharamAM baMdhAI rahevuM paDe che. maLa vagere halakI cIjo tene upara lAde che. A lekamAM paNa abhimAnInA sarva leka verI thaI jAya che. abhimAnInI badhA niMdA kare che. tene bhAre apayaza phelAya che. badhA leka abhimAnInI paDatI Icche che. mAna kavAyane laIne krodha utpanna thAya che, kapaTa jALa phelAya che, ghaNe lebha jIva kare che, khoTAM vacana bele che. jagatamAM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayasa pannatA bhAvanA 169 jeTalI anIti che teTalI badhI mAna kaSAyathI utpanna thayelI che. paradhana haraNu Aphri paNa abhimAna pASavA jIva kare che. tethI A jIvanA mATe zatru mAna kaSAya che. vinaya guNamAM mahA Adara rAkhI potAnA banne leka ujjavaLa kare. e vinaya devanA, gurunA, zAstranA mana vacana kAyA vaDe pratyakSa karI ane parAkSa paNa karo. dhruvinaya : samavasaraNu vibhUti sahita, gaMdhamukuTImAM siMhAsana upara aMtarIkSa virAjamAna, ceAsaDe care, traNa chatra Adi ATha prAtihAryAM ( AkarSaka AzrcaryAM ) vaDe zeAbhatA, karoDa sUrya samAna tejasvI, parama audArika zarIravALA, khAra sabhAonI madhye divyadhvani vaDe aneka jIvAne upakArI arihaMta devanuM ciMtavana karI dhyAna karavuM te mana vaDe parokSa devavinaya che. temanuM vinayapUrvaka stavana karavuM te vacana vaDe parAkSa vinaya che. e hAthanI aMjali joDI mAthe caDhAvI namaskAra karavA te kAyA vaDe parAkSa vinaya che. jinendra ke pratibiMbanI parama zAMta mudrAne pratyakSa netra vaDe nihALIne mahA AnaMdathI manamAM dhyAna karIne peAtAne kRtakRtya mAnavA te mana vaDe pratyakSa vinaya che. jinendra ke pratibiMbanI sanmukha jaIne stavana karavuM te pratyakSa vacana-vinaya che. mAthe aMjali caDhAvI vaMdyana karavuM, tathA jamIna para aMjali sahita mastaka mUkI DhIMcaNu vaDe jamInane sparza karIne namaskAra karavA te kAyA vaDe pratyakSa vinaya che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 samAdhi-seyAna sarvajJa, vItarAga, paramAtmA jinendranA nAmanuM smaraNa, dhyAna, vaMdana, stavana karavuM te badhe pakSa vinaya che. A prakAre devane vinaya samasta azubha karmone nAza karanAra kahyo che. guruvinaya : nigraMtha, vItarAgI munIzvarene dekhIne UbhA thavuM, AnaMda sahita sAmA javuM, stavana karavuM, vaMdanA karavI, gurune AgaLa karI pAchaLa cAlavuM, kadApi sAthe cAlavuM paDe te. gurunI DAbI bAjue cAlavuM, gurune jamaNI bAju rAkhI. cAlavuM ke besavuM, gurunI hAjarImAM upadeza pite na de, koI prazna kare te paNa guru hoya te pite uttara na de, gurunI IcchA pramANe uttara deve, gurunI hAjarImAM UMce. Asane na besavuM, gurU vyAkhyAna upadeza Adi de. tyAre be hAtha joDI aMjali karI bahu AdarabhAvathI upadeza. grahaNa kare, gurunA guNamAM anurAga karI AjJA pramANe vartana karavuM ane bIjA kSetramAM dUra hoya te temanI AjJA hoya te pramANe pravartavuM, dUra rahyA chatAM gurunuM dhyAna, stavana, namaskAra Adi karavA te gurune vinaya che. zAstravinaya : bahu AdarathI sazAstra bhaNavuM, sAMbhaLavuM. dravya, kSetra, kALa, bhAvane dekhIne vyAkhyAnAdi karavuM. zAstramAM kahelAM vrata, saMyamAdi pitAnAthI na banI zake te paNa AjJAne. lepa kare nahIM, eTale sUtranI AjJA hoya te pramANe ja kahevuM. je sUtranI AjJA hoya te ekAgra cittathI zravaNa. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayasaMpannatA bhAvanA 17 karavI. zravaNa karatI vakhate bIjI vAta karavI nahIM. AdarapUrvaka maunapaNe zravaNa karavuM. kaMI saMzaya thAya te saMzaya dUra karavAne vinayapUrvaka thaDA akSaro vaDe sabhAmAM lekane athavA vaktAne kSobha na Upaje tevI rIte vinayapUrvaka prazna karo. uttara maLe te AdarathI aMgIkAra karavo te zAstravinaya che. zAstrane UMcA Asana upara mUkI pite nIcA besavuM, prazaMsA stavanA karavI ityAdi zAstrane vinaya kare. A prakAre deva, guru, zAstrane vinaya che e dharmanuM mULa che. nizcayavinaya : rAga-dveSa vaDe AtmAnI ghAta jema na thAya tema pravartavuM te AtmAne vinaya che. teTalA mATe evuM vicAravuM ke have A mAre jIva cAre gatimAM paribhramaNa na kare. mAre AtmA mithyAtva, kaSAya, avinaya Adi vaDe saMsAraparibhramaNanAM duHkha na pAme. AvuM ciMtavana karate jIva mithyAtva, kaSAya, avinaya Adi vaDe jJAnAdi guNanI ghAta ne thavA de te AtmAne vinaya che. A nizcayavinayaparamArthavinaya kahyo. jene mAna kaSAya ghaTI jAya tene ja vyavahAravinaya prApta thAya che. vyavahAravinaya : koI jIvanuM mArAthI apamAna na thAo. je anyanuM sanmAna kare che te pote ja sanmAna pAme che. je paranuM apamAna kare che te pote ja apamAna pAme che. sarva sAthe mIThAM vacane bolavuM te vinaya che. keI jIvane tiraskAra na Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 samAdhi-pAna kare te paNa vinaya ja che. pitAne ghera Ave tene yathAyogya satkAra kare. koIne sAme jaI teDI lAvavA. keIne dekhIne UbhA thavuM. koIne eka hAtha mAthe caDhAvI salAma bharavI. keInuM "Ave, Ave, Ave!" ema traNavAra kahI svAgata karavuM. koIne mAna ApIne pAse besAravA. koIne besavA Asana ApavuM. koIne "Ave, bese" kahevuM. koIne kuzaLatA pUchavI. koIne kahevuM ke "ame ApanA chIe, keI AjJA-sevA pharamAve, jamavA padhAre, pANI lAvuM ? A ApanuM ja ghara che. A ghara ApanA padhAravAthI pAvana thayuM. ApanI kRpA amArA upara sadAya che tevI raho." ItyAdi vyavahAravinaya che. dAna, sanmAna, kuzaLatA pUchavI, regI, duHkhInI sevA karavI te paNa vinayavALAthI ja bane che. duHkhI mANasa ke pazune vizvAsa, Azare Apavo. duHkhathI pIDAyele pitAnAM duHkha kahevA Avyo hoya tenuM duHkha sAMbhaLavuM. pitAnI zikti pramANe upakAra kare. kaMI na bane te dhIraja, saMtoSa Adine upadeza de. e vyavahAravinaya che. te paramArthavinayanuM kAraNa che, yaza upajAve che, dharmanI prabhAvanA kare che. mithyAvRSTinuM paNa apamAna na karavuM, madhura vacana balavA, yathAgya Adara satkAra kare, mahApApI durAcArIne paNa kuvacana na kahevAM. ekendriya, vikalendriya (be, traNa, cAra idriya dhArI) Adi tathA sarpa Adi duSTa jIvanI virAdhanA na karavI, tenI rakSA karIne pravartavuM. anya dhamIonAM maMdira, pratimA Adi pratye vera rAkhI niMdA karavI nahIM. e Adi vyavahAravinaya che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlata-naticAra bhAvanA 193 A prakAre paramArtha ane vyavahAra banne bhede vinaya dhAraNa karIne gRhasthe vartavA yAgya che. jue, sarvasaMganA parityAgI, vItarAgI munIzvarane paNa koi mithyAvRSTi vaMdanA kare che tene AzIrvAda de che. caMDALa, bhIla, mAchI Adi adhama jAtivALA paNu vaMdanA kare tene " pApanA kSaya hA'" ityAdi AzIrvAda de che. vinaya aMga dhAraNa kare che te khALa, ajJAna, dharmarahitanA tathA nIca adhama jAtinA hoya tenA paNa vinaya na karo tApaNu tiraskAra, niMdA kadI karavA. yogya nathI. A manuSya janmanI zAlA vinaya ja che. vinaya vinA manuSyabhavanI eka ghaDI paNa amArI na jAo ema bhagavAna gaNadhara deva kahe che. AveA vinaya guNunA mahimA jANI ardhuM utArI tenI mahApUjA karo. huM vinayasaMpannatA aMga ! amArA hRdayamAM tuM ja niraMtara vAsa kara. tArI kRpAthI have mAre AtmA kI ATha mada vaDe abhimAnane prApta na thAo ! 3. zIlavatezvanaticArabhAvanA : zIlavratadhvanaticAranA evA artha vArtikamAM kahyo che ke ahiMsA Adi pAMca vratA ane e vrata pALavA mATe krodhAdi kaSAyanA tyAgarUpa zIla viSe je mana, vacana, kAyAnI nirdoSa pravRtti te aticAra rahita zIlavratAnI bhAvanA che. zIla eTale AtmAnA svabhAva tene nAza karanArAM hiMsA Adi pAMca pApa che. temAM kAmasevana nAmanuM ekaluM pApa hiMsA Adi sarva pApAne puSTa kare che, krodha Adi kaSAyAnI tIvratA kare che tethI brahmacaryanuM ja pradhAnatAthI varNana karyuM che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 samAdhi pAna zIla durgatinAM duHkhane haranAra che, svarga Adi zubha gatinuM kAraNa che, tapa-vrata-saMyamanuM jIvana che. zIla vagara tapa karavuM, vrata dharavuM, saMyama pALave te maDadAnAM aMge jema dekhavA mAtra che, kAryakArI nathI, tevI rIte zIla vinAnAM tapa, vrata, saMyama dharmanI niMdA karAvanArAM che ema jANI zIla nAmanuM dharmanuM aMga pALo. caMcaLa manarUpI pakSIne dRme. aticAra rahita zuddha zIlane puSTa kare. dharmarUpI vanane nAza karanAra manarUpI hAthI chUTo mUkyo hoya te mahA anartha kare che, madonmatta hAthI raheThANamAMthI nIkaLIne nAse che, tevI rIte manarUpI hAthI kAma vaDe unmatta (gADa) thAya tyAre samabhAvarUpI raheThANamAMthI nIkaLIne deDe che. kuLanI maryAdA, saMtoSa Adi tajIne bahAra nIkaLe che. madonmatta hAthI sAMkaLa teDIne cAlyA jAya che, tema manarUpI hAthI subuddhirUpa sAMkaLa teDIne vicare che. gAMDa hAthI mArgamAM calAvanAra mahAvatane nAkhI de che tema kAmInuM mana samyakadharmane mArgamAM pravartAvanAra jJAnane tajI de che. hAthI aMkuzane mAnatuM nathI, tema manarUpI hAthI, gurunI hitakArI vANIne mAnatuM nathI. hAthI te mahA phaLa ane chAyA ApanArA vRkSane ukhADI nAkhe che, tema kAmathI vyApeluM mana, svarga-mekSarUpa phaLa denAra ane yazarU5 sugaMdha phelAvanAra, sarva viSayenI baLatarAne bUjhava- nAra brahmacaryarUpI vRkSane ukheDI nAkhe che. hAthI mela, kAdava vagerene dUra kare tevA sarovaramAM snAna karIne mAthA upara dhULa nAkhI dhULa sAthe kIDA kare che, tevI rIte kAmI jananuM mana siddhAMtarUpa sarevaramAM avagAhana karI aneka Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 zIlavataSanaticArabhAvanA ajJAnarUpa mela dUra karIne paNa pAparUpI dhULa sAthe kIDA kare che. hAthInA kAna ja caMcaLa hoya che paNa kAmI jananuM mana pAMce IdrinA viSayamAM caMcaLatA dhAraNa kare che. hAthI hAthaNImAM rAce che tema kAmInuM mana kubuddhirUpa hAthaNImAM rAce che. hAthI mada (lamaNumAMthI jharata rasa) vaDe gAMDe bane che, tema kAmInuM mana rUpa Adi ATha madathI bebhAna bane che. gAMDA hAthInI najIka keI jAya nahIM, dUra nAsI jAya tema kAmathI unmatta thayelA pAse kaI paNa sadaguNa rahetuM nathI, AvatA paNa nathI. kAmathI unmatta thayelA manarUpI hAthIne vairAgyarUpa thAMbhale bAMdhe chUTI jaze te mahA anartha karaze. kAma anaMga che eTale ene aMga nathI; mAnasika che eTale manamAM janme che. kAma jJAnane mathana karanAra (DahoLanAra) che tethI tene manamatha kahe che. saMvarane ari eTale verI che tethI saMvarAri kahevAya che. kAmathI kheTa. darpa eTale garva Upaje che tethI tene kaMdarpa kahevAya che. tenAthI aneka manuSya, tiryaMce paraspara virodha karIne marI jAya che tethI tene mAra kahevAya che. manuSyamAM anya ITriyenA bhAga te pragaTa che; paraMtu kAmanA aMgene paNa DhAMkI rAkhavAmAM Ave che, tenuM nAma paNa uttama puruSe uccAratA nathI. enA jevuM bIjuM pApa nathI. dharmathI bhraSTa karAvanAra kAma che. e kAme hari, hara, brahmAdine paNa bhraSTa karI potAne vaza karyo che, AkhA jagatane jItanAra eka kAma che. kAmane jItanAra mehane sahajamAtramAM jIte che. tethI kAmane tyAga karavA IcchanAre strI, devI ke gAya Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 samAdhi-pAna Adi tiryaMcaNInI saMgati kAmavikArane upajAvanArI hevAthI dUrathI ja tajavA gya che. strIo upara rAga mana, vacana, kAyAthI tyAga kare. pite kuzIlane mArge cAlavuM nahIM. bIjAne kuzIlane mArge cAlavAne upadeza kare nahIM. bIje keI kuzIlane mArga pravarte tenI anumodanA bhavya jIve karavI nahIM. nAnI vayanI strIne dekhe te tene putrI gaNIne nirvikAra buddhi kare. juvAnIrUpI hAthaNI upara caDhelI sauMdaryarUpa jaLamAM sarvAge DUbelI evI rUpALI strIne bahena gaNI nirvikAra buddhi kare. tene AdarasatkAra na kare. vacana vaDe AlApa (vAtacIta) na kare. zIlavaMta hoya tenI draSTi strI pratye jatAM mIMcAI jAya che. je strIo sAthe vacanAlApa karaze, strIonAM aMgenuM avalokana karaze, te zIlathI avazya bhraSTa thaze. je gRhastha hoya tene te eka pitAnI strI vinA anya strIonI saMgati, avalokana, vacanAlApane tyAga ghaTe che. anya strInI vAtane svamamAM paNa vicAra rahevuM na joIe. ekAMtamAM mAtA, bahena ke putrInI paNa saMgati rAkhe nahIM. munIzvara te kaI strI mAtrane saMbaMdha ja rAkhatA nathI, strIone upadeza karatA nathI; kAraNa ke strInAM nAma ja doSadarzaka che. strI samAna A jIvane koI ari eTale verI nathI. tethI uttama puruSa ene nArI kahe che. doSane pratyakSa jotajotAmAM AcchAdana kare che tethI tenuM nAma strI che. tene dekhIne puruSanuM patana thAya che tethI tenuM nAma patnI che. kumaraNa karavAnuM kAraNa che tethI tenuM nAma kumArI che. tenI saMgatithI puruSapaNuM, baLa, buddhi Adine nAza thaI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIzavazvanaticArabhAvanA 177 jAya che tethI tenuM nAma abalA che. saMsAra vadhavAnuM kAraNa hevAthI tenuM nAma vadhU che. kuTilatA-mAyAcArane svabhAva dhAraNa kare che tethI tenuM nAma vAmAM che. tenI AMkhamAM kuTilatA vase che tethI tenuM nAma vAmacanA che. zIlavaMtane iMdra namaskAra kare che. zIlavAna puruSa ratnatrayarUpa dhana laIne kAmAdi lUMTArAone bhaya TALI nirbhayapaNe nirvANa (mekSa) nagara pratye jAya che. zIla vaDe suzobhita hoya te bhale kadarUpa haya, malina heya, regAdivALa hoya te paNa pitAnA saMsargathI samasta sabhAne sukhI kare che, Azcarya pamADe che. zIla rahita vyabhicArI hoya te rUpALo kAmadeva je bhale hoya tepaNuM leke tenA pratye yUyU kare che kAraNa ke tenuM nAma ja kuzIla che.' ' zIla nAma svabhAvanuM che. kAmI manuSyanuM zIla che AtmAne svabhAve te kheTo thaI jAya che, tethI tene kuzIla kahevAya che. vaLI kAmI manuSya dharmathI eTale AtmAnA svabhAvathI ane vyavahAranI zuddhithI bhraSTa thAya che, caLI jAya che tethI tene vyabhicArI kahevAya che. kAma jevuM jagatamAM bIjuM kukarma nathI tethI tene kukarma kahe che. manuSya pazu jevo banI jAya che tethI tene pazukarma kahevAya che. brahma eTale AtmA tene jJAnadarzana Adi svabhAva che tenI ghAta ethI thAya che tethI tene abrahma kahe che. kuzalavALAnI saMgatithI kuzIla maLe che. je zIlanI rakSA karI te ja kSamA, tapa, vrata, saMyama Adi badhuM paLyuM. 12 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 samAdhi-sopAna pitAnA svabhAvathI caLavuM nahIM tene ja munIzvara zIla kahe che. zIla nAmane guNa sarva guNemAM maTe che. zIlavALA puruSanuM thoDuM vrata, tapa ghaNuM phaLa Ape che. zIla rahita ghaNuM tapa, vrata hoya te paNa niSphaLa thAya che. Ama jANe pitAnA AtmAmAM zIlanI zuddhatA prApta thAya teTalA mATe zIlane ja nitya pUje. A zIlavata manuSya janmamAM ja pALI zakAya che, anya gatimAM banatuM nathI. tethI manuSya janma saphaLa karavA IcchatA he te zIlanI ja nirmaLatA kare. 4. abhINa jJAnepaga bhAvanA : he Atman ! A manuSya janma pAmIne niraMtara jJAna-abhyAsa ja kare. jJAnanA abhyAsa vinA eka kSaNa paNa gumAve nahIM. jJAnanAM abhyAsa vinA manuSya pazu samAna che, tethI yaMgya kALamAM jinAgamane pATha kare ane samabhAva thAya tyAre dhyAna kare. zAstranA arthanuM ciMtana kare. vizeSa jJAnI gurujana pratye namratA, vaMdanA, vinaya Adi kare. dharmazravaNa karavAnI IcchAvALA hoya temane dharmane upadeza kare. Ane abhISNa-jJAne paga kahe che. A abhaNa jJAnapaga nAmanA guNanuM ATha dravyothI pUjana karIne artha utAre ane puSpanI aMjali AgaLa mUke. ahIM jJAna upaga che te caitanyanI pariNati che, tethI ja kSaNe kSaNe niraMtara caitanyanI bhAvanA karavI. - anAdi kALathI kAma, krodha, abhimAna, lebhAdine saMga mane vaLagI rahyo che. anAdina e saMskAra mArA caitanya Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhIrNa jJAnapaga bhAvanA 179 svarUpamAM ekameka jevA thaI rahyA che. evI bhAvanA thAo ke bhagavAnanI vANurUpa paramAgamanA sevananA prabhAvathI mAre AtmA rAga dveSAdithI bhinna potAnA jJAyakasvabhAvarUpamAM ja sthira thAya ane rAgAdine vaza na thAya. e ja mArA AtmAnuM kalyANa che. | navIna zivenI AgaLa zratanA arthane e prakAza kare ke saMzaya Adi rahita ziSyanA hadayamAM jema che tema svapara padArthonuM svarUpa pragaTa thaI jAya. pApa puNyanuM svarUpa, leka alekanuM svarUpa, muni-zrAvakanA dharmanuM svarUpa, satyArtha nirNayarUpa thaI jAya te jJAnAbhyAsa kare. pitAnA cittamAM saMsAra, deha ane bhege pratye anAsakti (rAgya) ciMtavavI. saMsAra, deha ane bheganA yathArtha svarUpanuM ciMtavana karavAthI rAga, dveSa ane meha jJAnane viparIta nahIM karI zake. | sarva dravyomAM ekameka rahyA chatAM AtmAne bhinna anubhava thAya te ja jJAnapaga che. jJAnanA abhyAsa vaDe viSayenI vAMchA nAza pAme che. kaSAyane abhAva thAya che. mAyA, nidAna ane mithyA e traNa zalya rahita thavAya che. jJAnanA abhyAsathI ja mana sthira thAya che. aneka prakAranA vikalapa nAza pAme che. dharmadhyAnamAM ane zukla dhyAnamAM sthira thavAya che. vrata, saMyamathI calAyamAna thavAtuM nathI. azubha karmone nAza thAya che. jinendranuM zAsana (AjJA ) pravarte che. jina dharmanI prabhAvanA paNa jJAnAbhyAsa karIne ja thAya che. jJAnanA abhyAsathI lekenA hRdayamAM pUrvanAM karelAM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 samAdhi-pAna pApanA saMcayarUpa devuM hoya te patI jAya che. ajJAnI jIva ghera tapavaDe karaDe bhavamAM jeTalAM karma kSaya na kare teTalA- balake tethI vadhu karmone kSaya jJAnI AtmA aMtarmuhUrtamAM kare che. jina dharmane staMbha jJAnane abhyAsa ja che. jJAnanA ja prabhAvathI sarva viSayenI vAMchA cheDI saMtoSa dhAraNa thAya che. uttama kSamA Adi guNo pragaTa thAya che. bhakSya-abhakSyane, yegya-ayogyane, tyAgavA yogya ke grahaNa karavA gyane vicAra prApta thAya che. jJAna vinA paramArtha ane vyavahAra bane nAza pAme che. jJAnarahita rAjaputrane paNa nirAdara thAya che. jJAna samAna keI dhana nathI; jJAnanA dAna samAna kaI dAna nathI. duHkhI, sukhI sarvane sadA jJAna ja zaraNarUpa che. svadeza paradeza sarvatra AdaramAna apAvanAra parama dhanarUpa jJAna ja che. jJAnadhana keIthI cerI zakAtuM nathI. keIne ApavAthI ghaTatuM nathI. jJAna ja samyakdarzana prApta karAve che. jJAnathI ja mokSa thAya che. samyakajJAna AtmAnuM avinAzI svAdhIna dhana che. jJAna vinA saMsAra samudramAMthI DUbatA prANIne hAtha pakaDI keNa uddhAra kare ? vidyA samAna AbhUSaNa nathI. vidyA vinA ekalAM AbhUSaNathI ja satparuSanA Adarane yegya banatuM nathI. nirdhanane parama nidhAna prApta karAvanAra eka samyakajJAna ja che. tethI he bhavya jI ! bhagavAna paramakRpALu vItarAga guru tamane e upadeza kare che ke pitAnA AtmAne samyajJAnanA abhyAsamAM ja lagAve, jeDa. mithyAdrASTaonA prarUpelA mithyAjJAnane dUrathI taje. samyaka ane mithyAnI (sAcAkheTAnI) parIkSA karIne samyakajJAna grahaNa kare. piotAnAM Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savegabhAvanA 181. saMtAnane bhaNAve, anya janene vidyAne abhyAsa karAvo. dhanavAna ho ane pitAnA dhanane saphaLa karavA IcchatA he te bhaNanArA ane bhaNAvanArAne AjIvikA Adi daIne sthiratA karAve; pustako lakhAvI de, vidyA bhaNanArAone pustaka Adi Ape. pustake zuddha kare, karA, chapAve. bhaNavA, bhaNAvavAne arthe sthAna Ape. niraMtara bhaNavAmAM, zravaNa karavAmAM ja manuSya janmane kALa vyatIta kare. A amUlya avasara cAlyA jAya che. jyAM sudhI AyuSya, kAyA, Idriya, buddhi TakI rahe tyAM sudhImAM manuSya janmanI eka ghaDI paNa samyakajJAna vinA gumAvazo nahIM. jJAnarUpI dhana paralekamAM paNa sAthe jAya che. A abhaNa jJAne pagane mahimA karaDe jIbhethI paNa varNavyuM jAya ema nathI. tethI je gRhastha dhana sahita hoya te bhAvanA bhAvIne artha utAre je tyAgI hoya te niraMtara bhAvanA bhAve. 5. saMvega bhAvanA : saMsAra, deha ane bhege pratye viraktapaNe (udAsInatA), aNurAga (aNagame) ane dharma pratye ane dharmanA phaLa pratye anurAga rAkha te saMvega che. A saMsAramAM je putra upara rAga karIe chIe te putra janma letAM ja strInuM yauvana, sauMdarya Adi bagADe che. jamyA pachI ucheratAM ghaNuM AkuLatA, ghaNuM kaSTa ane dhanane kharacI karAve che. rega Adi thAya nahIM mATe ghaNI saMbhALa rakhAve che. meTo karavAmAM mahA mahI, mahA rAgI banAvI sUga Ave Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 samAdhi-sApAna evAM maLamUtrAdi paNa sApha karAve che, mahA kaSTa Ape che. moTA thAya tyAre sArAM bheAjana, sArAM vacce, sArAM ghareNAM, sArAM sthAna haTha karIne grahaNa kare che. kadApi putra mUrkha hAya, vyasanI hAya, tIvra kaSAyI hoya, te rAtavisa na kahI zakAya eTalA phleza karAve che. putra uparanA mAhane laIne parigrahamAM ghaNI mamatA vadhe che. putra kAma kare tevA thAya tyAre paNa jo kahyuM kare tevA na hAya te ArtadhyAna karAvI maraNu paryaMta klezanuM kAraNa bane che. vaLI pitA ApaNane kAmanA che, ema jyAM sudhI putrane lAge che tyAM sudhI putra pitA upara prIti rAkhe che. paraMtu mAbApa asamartha thAya tyAre temanA upara rAga rAkhatA nathI; dhana rahita mAbApanA anAdara kare che. A pramANe putranuM svarUpa samajIne saMsAra uparanA rAga tajI parama dharma pratye rAga karo. putrane arthe anyAya karIne dhanAdi parigraha meLavavAnuM mUkI do. strI paNa meAha nAmanA ThaMge jIvane sAvavA mATe racelI mahA phrAMsI che, mamatA upajAvanArI che, tRSNA vadhAranArI che. strI upara tIvra rAga che te dharmanI pravRttine nAza kare che, leAbhane atyaMta vadhAre che, parigrahamAM mUrchA-mamatA vadhAre che, dhyAna, svAdhyAyamAM vinna kare che. viSayAmAM AMdhaLeA karI ghAMcInA baLadanI peThe temAM ja pheravanArI che, krodhAdi cAre kaSAyeAne tIvra karanArI che, saMyamanA ghAta karanArI che, kalahanuM mULa che, durdhyAnanuM sthAna che, maraNa bagADanArI che ityAdi aneka doSonuM mULa jANI strInA saMgamAM rAga bhAva cheDI vItarAga dharma sAthe saMbaMdha bAMdheA. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagabhAvanA 183 kaLikALanA mitre paNa viSayamAM pADanArA, rAga vadhAranArA hoya che, sarva vyasanamAM madada karanArA hoya che. dhanavAna dekhAya tenI sAthe aneka prakAre mitratA karanArA heAya che, nirdhana sAthe kaI vAta paNa karanArA detA nathI. tethI he sajajane ! je saMsAra vadhavAne kaMI Dara rahete hoya te bIjA badhA sAthenI mitrAcArI tajI, parama dharmamAM anurAga kare. saMsAra niraMtara janmamaraNarUpa che. janme che tyArathI ja niraMtara maraNa pratye jIva pravAsa kare che. janmamaraNa karatAM karatAM anaMtAnaMta kALa vahyo gaye, tethI paMca parivartanarUpa saMsAra pratye vairAgya bhAvanA bhAvo. pAMca indriyanA viSaya bhega che te AtmAnA svarUpane bhulAvanArA che, tRSNa vadhAranArAM che, atRpti karAvanArA che. viSayenA jevI baLatarA traNa lekamAM bIjI kaI nathI. viSaya narakAdi kugatinuM kAraNa che, dharmathI vimukha kare che, kaSAyane vadhAre che. pitAnuM kalyANa IcchatA hoya teNe viSayane dUrathI tajavA yogya che, kAraNa ke te jJAnane viparIta karanArA che, viSanI peThe mArI nAkhanArA che, jhera ke agninI peThe dAha upajAvanArA che, tethI viSaya uparanA rAgane tyAga kare e ja parama kalyANa che. zarIra che te rogonuM ghara che. mahA malina, gaMdhAtI sAta dhAtunuM baneluM che. maLamUtra AdithI bhareluM che. vAta, pitta, kaphanuM pUtaLuM che. pavanane AdhAre halana calana vagere pravRtti kare che. sadAya bhUkha, tarasanI vedanA upajAve che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 samAdhi-pAna sarva apavitra padArthono ukaraDe che. divase divase jIrNa thatuM jAya che. karaDe upAya karIne sAcavyA chatAM maraNane zaraNa janAra che. evA deha uparanI Asakti tajI vairAgya rAkhavA ja zreSTha che. A prakAre putra, mitra, strI, saMsAra, bhega ane zarIranuM svarUpa duHkhakAraka jANI virAga bhAva prApta thave te saMvega che. saMvega bhAvanA niraMtara citavavI e uttama che. tethI mArA hRdayamAM niraMtara saMvega bhAvanA raho evuM ciMtavana karatAM saMsAra, deha, bhege pratye vairAgya thAya tyAre parama dharmamAM anurAga thAya che. vastune svabhAva che te dharma che. uttama kSamA Adi daza lakSaNarUpa dharma che. ratnatraya-svarUpa dharma che. jAnI, dayA (ahiMsA) rUpa dharma che. ema paryAya buddhi ziSyane samajAvavAne mATe dharma zabdane cAra prakAre varNana karIne kahyo che. te paNa vastu eTale AtmA tene svabhAva ja daza lakSaNa che. kSamA Adi daza prakAra AtmAne ja svabhAva che. samyakdarzana-jJAna-cAritra paNa AtmAthI bhinna nathI. dayA che te paNa AtmAne ja svabhAva che. jineTTe kahelA AtmAnA svabhAvarUpa daza lakSaNa dharmamAM anurAga rAkhave, kapaTa rahita retnatrayarUpa dharmamAM anurAga rAkhave, munIzvarenA ane zrAvakanA dharmamAM anurAga rAkhave, jIvanI rakSA karavArUpa jIvadayAmAM pariNAma hovAM tene bhagavAne dharma-saMvega kahyo che. vastu eTale AtmA, tene svabhAva te kevaLajJAna, kevaLadarzana che, te svabhAvamAM lIna thavuM te prazaMsA karavA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 saMvegabhAvanA gya saMvega che. dharmamAM anurAga pariNAma, dharmanAM phaLa atyaMta mIThAM hoya che ema jANavuM te saMvega che. tIrthaMkara, cakavatI, nArAyaNa, pratinArAyaNa, baLabhadra Adi rUpe utpanna thavuM te dharmanuM ja phaLa che. bAdhA rahita kevaLI thavuM, svarga AdimAM mahA RddhivALA deva banavuM, Idra thavuM, tathA anuttara vimAnamAM ahamiMdra thavuM e badhuM pUrvabhavamAM ArAdhana karelA dharmanuM ja phaLa che. bhegabhUmimAM utpanna thavuM, rAjya saMpadA pAmavI, akhaMDa ezvaryanI prApti, aneka dezamAM ANu manAvavI, atyaMta dhana saMpadA pAmavI, rUpanI adhiktA, baLanI adhikatA, caturAI, mahAna paMDitapaNuM, lekamAnyatA, nirmaLa yazane phelAve, buddhinI ujavaLatA, AjJAkArI-dhamI kuTuMbane saMga maLa, satparuSone samAgama maLa, rega rahita zarIra, dIrgha AyuSya, IdriyenI ujajavaLatA, nyAyamArgamAM pravartana, vacananI madhuratA ityAdi 'uttama sAmagrI pAmavI te paNa dharma pratye kaI prIti karI che, tathA dharmAtmAonuM sevana karyuM che, dharma ke dharmAtmAonI prazaMsA karI che tenuM phaLa che. kalpavRkSa, ciMtAmaNi Adi Azcaryo dharmAtmAne bAraNe khaDAM rahyAM che ema jANe. dharmane phaLane mahimA keI kareDa jIbhe vaDe paNa kahevA samartha nathI. A prakAre dharmanAM phaLa traNe lokamAM utkRSTa che ema jANe che tene saMvega bhAvanA hoya che. - dharmAtmA sAdhamIone dekhI AnaMda Upaja, dharmanI kathAmAM AnaMdita thavuM, ane bhege pratye aruci thavI te saMvega nAme pAMcamI bhAvanA che. saMvegathI AtmAnuM kalyANa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 samAdhi-se pAna samajI tenI niraMtara bhAvanA bhAve. bhAvanAnA AnaMda sahita e guNanI prApti mATe tenI arthathI pUjA kare. 6. zakti pramANe tyAga bhAvanA : - tyAga bhAvanA prazaMsAne pAtra ane manuSya janmane zobhAvanAra alaMkArarUpa che. pitAnA hRdayamAM tyAga bhAva upajAvavA aneka utsavarUpa vAjAM vagADI tenI mahApUjA kare. bAhya ane atyaMtara banne prakAranA parigraha uparanI mamatA choDavAthI tyAgadharma pragaTe che. aMtaraMga parigraha cauda prakAre che te jANe. jANyA vinA grahaNa kare che tyAga kare te vyartha che. 1. mithyAtva, 2. strIveda, puruSaveda, napuMsakavedarUpa pariNAma te veda parigraha, 3. hAsya, 4. rati, 5. arati, 6. zeka, 7. bhaya, 8. jugupsA, 9. rAga, 10, Sa, 11. krodha, 12. mAna, 13. mAyA, 14. lebha e cauda prakArane aMtaraMga parigraha jaNAvyo zarIrAdi paradravyomAM Atmabuddhi karavI te mithyAtva parigraha che. je vastu che te pitAnA dravya, pitAnA guNa ane pitAnA paryAyarUpa che; jevI rIte suvarNa nAmanuM dravya che, suvarNanA bhAre pILuM Adi guNo che, kuMDaLa Adi paryAya che, te badhA suvarNarUpa ja che. tethI suvarNa anya vastunuM nathI ane anya vastu suvarNanI nathI. suvarNa suvarNanuM ja che. bIjI vastunuM kaI che nahIM, thayuM nathI, ane thaze nahIM. pitAnuM svarUpa che te ja pitAnuM che. tevI rIte AtmA che te AtmAne ja che, AtmAnuM anya keI dravya nathI. have Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktitA tyAga bhAvanA 18 keI dehane pitAne mAne che eTale ke huM gere, huM zAmaLe, huM rAjA, huM raMka, huM svAmI, huM sevaka, huM brAhmaNa, huM kSatriya, huM vaizya, huM zuddha, huM vRddha, huM bAla, huM baLavAna, huM nirbaLa, huM manuSya, huM tiryaMca ItyAdi prakAre karmathI banelA nAzavaMta dehamAM Atmabuddhi karavI te mithyAtva che. mithyAdarzanathI ja mAruM ghara, mAre putra, mAruM rAjya, huM moTo, huM nIca ItyAdi mAnIne jIva sarva parapadArthomAM Atmabuddhi kare che. pugalanA nAzane potAne nAza mAne che, paranA baMdhathI pitAne baMdhAyele mAne che, dehanA ghaTavAthI pite ghaTayo mAnIne dehamAM Atmabuddhi karIne anAdi kALathI pitAne bhUlI rahyo che. tethI sarva parigrahamAM Atmabuddhi thavAnuM kAraNa mithyAtvarUpa parigraha che. jene mithyAjJAna nathI te bhale paradravyane "mAruM" ema meDhethI kahe paNa paradravyane kadApi pitAnuM mAne ja nahIM. - vedanA udayathI strI-puruSamAM je kAma sevavAnAM pariNAma thAya che, te veda parigraha che. te kAmamAM tanmaya thaIne kAmabhAvane AtmabhAva mAnave te paNa veda parigraha che. kAma te varyAdinI preraNAthI thayele dehane vikAra che. tene pitAnuM svarUpa jANe te veda parigraha che. dhana, aizvarya, putra, strI, AbharaNa Adi paradravyomAM Asakti te rAga parigraha che. anyanA vaibhava, parivAra, aizvarya, paMDitAI Adi dekhIne verabhAva rAkhave te dveSa parigraha che. hAsyamAM Asakti te hAsya parigraha che. te Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 samAdhi-se pAna pitAnA maraNane niraMtara Dara rahe ke mitra Adina viyega ke parigraha AdinA viyegane Dara niraMtara rahe te bhaya parigraha che. pAMca idrinA Icchita bhega-upaga bhegavavAmAM tallIna thaI javuM te rati parigraha che. aniSTa vastunA saMgamAM pariNAma lezarUpa thavAM te arati parigraha che. pitAnAM ISTa strI, putra, mitra, dhana, AjIvikA Adi nAza pAme tyAre temanA saMganI vAMchA karI saMklezarUpa pariNAma karavAM te zeka parigraha che. - gaMdA padArtho dekhIne, sAMbhaLIne, vicArIne, spezIne pariNAmamAM glAni (durgAchA) UpajavI te jugupsA parigraha che. pariNAmamAM kepa karIne tapI javuM te krodha parigraha che. ucca kuLa, jAti, dhana, aizvarya, rUpa, baLa, jJAna, buddhi ethI pitAne moTo mAnI garva kare tathA anyane halake mAnI tene anAdara kara, kaThora pariNAma rAkhavA te mAna parigraha che. aneka chaLa, kapaTAdi vaDe vaka pariNAma rAkhavAM te mAyA parigraha che. padravyo grahaNa karavAmAM tRSNA te lebha parigraha che. A cauda prakAranA aMtaraMga parigraha te saMsAra paribhramaNanAM kAraNa ane AtmAnA jJAnAdika guNanI ghAta karanArA che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktitaH tyAga bhAvanA 189 mUrchAnAM kAraNu evAM dhana, dhAnya, kSetra, suvarNa Adi acetana ane strI-putrAdi cetana rUpa bAhya parigraha che. aMtaraMga ane khariMga ane prakAranA parigrahane tyAgavAthI tyAgadharma pragaTe che. jo ke bAhya parigrahathI rahita teA garIba manuSya svabhAvathI ja hoya che paraMtu atyaMtara parigrahanA tyAga bahu durlabha che. tethI banne prakAranA parigrahanA ekadeza tyAga tA zrAvakane hAya che ane sakaLatyAga munIzvarAne hAya che. kaSAyeAnA tyAgathI, iMdriyAne viSayAmAM jatI rokavAthI, rasanA tyAga karavAthI tyAgadharma pragaTe che. rasanA iMdriyane ( jIbhane jItavAthI sarva pApAnA tyAga sahaje thAya che. jiteMdranAM kahelAM parama AgamanA abhyAsa bIjAne karAvavA, zAstro lakhAvI ApavAM, zuddha karavAM, saMzAdhana karAvavuM e parama upakAra karanAra tyAga dharma che. mananA duSTa vikalpAne dUra karavA, duSTa vikalpAnAM kAraNa cheDI cAra anuyAgA (prathamAnuyoga ke dharmakathA, caraNAnuyoga, karaNAnuyoga ane dravyAnuyAga ) nI carcAmAM citta lagADavuM, mAhanA nAza kare tevA dharmanA upadeza zretAjanAne devA te mahA puNya upajAvanAra tyAga dharma che. vItarAga dharmanA upadezathI aneka jIvAnAM pariNAma pApathI pAchAM krU che, saMsArathI trAsa pAme che, dharmanA prabhAva aneka prANIo upara paDe che. uttama, madhyama, ane jaghanya evA traNa prakAranA pAtradharmAtmAne bhaktipUrvaka AhAradAna devuM; nirdoSa auSadhadAna devuM; jJAnanA sAdhanarUpa siddhAMtanAM pustako bhaNavA yAgya Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 samAdhi pAna hoya tenuM dAna devuM; munine egya tathA zrAvakane yogya nivAsasthAnanuM dAna devuM; guNavaMta puruSane tapanI vRddhinuM kAraNa, svAdhyAyamAM lIna thavAnuM kAraNa, dhyAnanI vRddhinuM kAraNa je AhAra Adi cAre prakAranAM dAna te parama bhakti sahita ullAsabhAvathI AdaramAnathI kare. pAtradAnathI pitAne janma kRtArtha thaye mAne tathA gRhastha dharma saphaLa thaye samaje. je mahAbhAgyazALI hoya tathA jenuM bhaluM thavAnuM hoya tenAthI pAtradAna devAya che. pAtranI prApti thavI ja durlabha che, ane bhakti sahita pAtradAna devAnuM banI Ave tene mahimA kahevAne koNa samartha che? bhUkha, tarasathI je pIDAtAM hoya, garIba hoya, vRddha hoya, dIna hoya tene anukaMpApUrvaka dAna devuM te badho tyAga dharma che. tyAgathI manuSyabhava saphaLa thAya che. tyAga vine gRhasthanuM ghara smazAna samAna che, strI, putrAdika gIdha pakSI jevAM che, te dhanArUpI mAMsa cUMTI cUMTIne khAya che. te dhana dhAnyAdikanI prApti tyAgathI saphaLa gaNAya che. 7. zakti pramANe tapabhAvanA : zakti pramANe tapabhAvanA aMgIkAra karavI. zarIra duHkhanuM kAraNa che. aneka duHkha A zarIra UbhAM kare che. zarIra anitya che, asthira che, azuci che, kRtadhrI jevuM che karaDe upakAra karyA chatAM jema kRtaghrI pitAne banatuM nathI, tema deha pratye aneka upakAra, sevA karyA chatAM te pitAne thatuM nathI. tethI yatheSTa prakAre (IcchA pramANe) dehane Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktitaH tapa bhAvanA 191 puSTa kare egya nathI, kRza karavA gya che (kasavA, sUkavavA gya che.) te paNa guNa-ratnatrayanuM te kAraNa che, zarIra vinA ratnatraya dharma nathI heta; sevakanI peThe yegya bhejana ApIne yathAzakti jinendranA mArgathI avidha kAyaleza Adi tapa karavA gya che. tapa vinA iyeinI viSamAM lelupatA che te ghaTe nahIM, traNe lekane jItanAra kAmane nAza karavAnuM baLa maLe nahIM. AtmAne bebhAnajaDa je banAvanArI nidrA jItI jAya nahIM ane zarIrane zAtAzIliye abhyAsa mATe nahIM. je tapanA prabhAvathI zarIrane karyuM hoya; vaza karyuM hoya te bhUkha, tarasa, TADha, tApa vagere pariSaha AvI paDe tyAre kAyaratA Upaje nahIM, saMyamadhamethI caLe nahIM. tapa che te karmanI nirjarAnuM kAraNa che. tethI tapa karavuM zreSTha che. pitAnuM vIrya chupAvyA vagara jinamArgane avidha evuM tapa kare. tapa nAmanA ddhAnI madada vinA pitAnA zraddhA, jJAna ane AcaraNarUpa dhanane kAma, krodha, pramAda Adi lUMTArA eka kSaNamAM lUMTI leze. te pachI ratnatrayarUpa saMpatti rahita caturgatirUpa saMsAramAM ghaNe dIrdhakALa bramaNa karaze. je prakAre vAta, pitta ane kapha e trideSa viparIta vatane regAdi upajAve nahIM te prakAre tapa kare ucita che. sarvemAM mukhya tapa te sarvasaMga parityAga che. sarvasaMga parityAga eTale gharanI mamatArUpa phAMsIne chedIne, dehane sarva sukhiyApaNuM tajIne, TADha, tApa, garamI, varasAda, pavana, DAMsa-macchara, madhamAkha vagerenI bAdhA-pIDAne jItavA pitAnA zarIranI sAmA paDIne atizaya tapamAM pravartavuM te Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 samAdhi pAna che. tenuM svarUpa sAMbhaLatAM, dekhatAM ja meTA meTA zuravIra kaMpI jAya che. te zaktine pragaTa karanArA! je saMsAra baMdhanathI chUTavAne Icche che, te zrI jine jaNAvelI dIkSA grahaNa kare. zAtAzIliye svabhAva nAza pAme; upasarga- pariSaha sahana karatAM kAyara na thavAya; svargalekanI tittamAM ke raMbhA paNa hAvabhAva, vilAsa, vizvama AdithI manamAM kAmavikAra utpanna na karI zake evI rIte kAmane nAza kare; banne prakAranA parigrahamAM IcchAne abhAva thaI jAya ane iMdriyenA viSayamAM pravartana na thAya te tapa che. nirjana vana ane parvatanI bhayaMkara guphAomAM bhUta rAkSasanA utpAta thetA hoya, siMha, vAgha Adi bhayaMkara prANIo jyAM vicaratAM hoya, karaDe vRkSathI jyAM aMdhakAra chavAI rahyo hoya ane sApa, ajagara, rIMcha Adi duSTa prANIone saMcAra hoya evAM mahA viSama sthAnamAM bhaya rahita banIne dhyAnasvAdhyAyamAM nirAkuLapaNe rahevuM te tapa che. AhAra maLe ke na maLe te paNa samatA dhAraNa karavI, tathA mIThAM, khATAM, kaDavAM, kaSAyelAM, ThaMDAM, garama, sarasa, nIrasa AhAra-pANImAM lAlasA rahita, saMteSarUpa amRtanuM pAna karatAM AnaMdamAM rahevuM. duSTa deva, manuSya, duSTa tiryae (pazu Adie) karelA ghera upasarga AvI paDe tyAre kAyaratA tajI aDela rahevuM. jethI ghaNuM kALanAM ekaThAM karelAM karma nijere che te tapa che. koI kuvacana kahe, mAthe ALa mUke, mAra mAre ke mArI nAkhe, agnimAM bALe tenA pratye paNa dveSa buddhi karI malina pariNAma na karavA ane stuti, pUjA Adi karanAra pratye rAga bhAva na rAkhave te tapa che. pAMca mahAvrata, pAMca Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamAdhi bhAvanA 193 samiti pALavAM, pAMca Idriyane rokavI, vakhatasara cha Avazyaka karavAM, mAthAnA ane dADhI mUchanA vALane pitAne hAthe upavAsane divase upADavA, be mahine kare te utkRSTa leca, traNa mahine kare te madhyama laica ane cAra mahine kare te jaghanya leca, ema leca kare. anya bhekhadhArInI piThe reja keza na upADe. nagna rahevuM, snAna na karavuM ane bhUmi upara sUI jaIne thoDo vakhata UMgha levI. dAMtane AMgaLI vaDe paNa na devA, ane eka vAra bhejana UbhA UbhA karavuM, sarasa nIrasa svAdane tajIne bhejana karavuM, ema aThThAvIsa mULaguNa akhaMDa pALavAM te mahA tapa che. A mULaguNonA prabhAvathI ghAtiyAM karmone nAza karIne kevaLajJAna pAmIne mokSa prApta kare che. tethI he jJAnIjana ! dharmanuM aMga A tapa che, tenI nirvidhra prApti mATe tenuM ja stavana pUjana karI arthe utAre. tethI dUra ane atyaMta pakSa chatAM paNa mokSa ati nikaTa Ave che. 8. sAdhusamAdhi bhAvanA : jevI rIte bhaMDAramAM Aga lAge tyAre gRhastha, upakAraka vastuone nAza thAya che ema jANI, agnine elave che. kema ke aneka vastuo bace teTale lAbha che. tevI rIte aneka vrata, zIla Adi aneka guNe sahita vratI, saMyamIne keI kAraNe vidhra AvI paDe te vidhrane dUra karI vrata, zIlanI rakSA karavI te sAdhusamAdhi che. gRhasthane pitAnAM pariNAma bagADanAra maraNane prasaMga AvI paDe, upasarga Ave, rega Ave, priyajanane viyega 13 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 samAdhi-pAna thaI jAya, aniSTane saMga thaI jAya te vakhate bhaya na pAme te sAdhusamAdhi che. samyakajJAnI e vicAra kare che ke he Atmana ! tuM akhaMDa, avinAzI, jJAna-darzana svabhAvavALo che. tuM maratuM nathI. je utpanna thayuM che te vinAza pAmaze. dehane vinAza che. paryAya (avasthA) badalAya che paNa caitanya dravyane nAza thato nathI. pAMca idri ane manabaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, AyuSyabaLa ane zvAsocchavAsa e daza prANa che tenA nAzane maraNa kahe che. tArA jJAna, darzana, sukha, sattA Adi bhAvaprANa che tene kadApi nAza thatuM nathI. tethI dehanA nAzane pitAne nAza mAne te mithyAjJAna che. te jJAnI! hajAre kRmithI bharelA, hADamAMsamaya, gaMdhAtA, vinAzI dehane nAza thatAM tane zAne bhaya lAge che? tuM te avinAzI jJAnamaya che. A mRtyu te mahA upakArI mitra che. saDelA bagaDelA dehamAMthI kADhIne mRtyu tane devAdinA uttama dehamAM mUke che. maraNarUpI mitra na heta te A dehamAM keTale kALa rahevuM paData darathI bharelA dehamAMthI keNa kADhata? samAdhi maraNa Adi vaDe AtmAne uddhAra kevI rIte thAta? vrata, tapa, saMyamanuM uttama phaLa, mRtyamitranA upakAra vinA svargAdi kevI rIte maLata? pApathI keNa Darata? mRtyurUpa kalpavRkSa vinA cAre ArAdhanAonuM zaraNa grahaNa karAvI saMsArarUpa kAdavamAMthI keNa kADhata ? tethI saMsAramAM jenuM citta Asakta che ane dehane pitAnuM svarUpa mAne che, tene maraNane bhaya che. samyaphadraSTi dehathI pitAnuM svarUpa bhinna jANI maraNathI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamAdhi bhAvanA 195 bhaya pAmatuM nathI. tene sAdhusamAdhi hoya che. maraNa avasare je duHkha, rega Ave che te paNa samyaphadraSTine deha uparathI mamatA cheDAvavA Ave che, tyAga-saMyama AdinI sanmukha karAvavA Ave che. tethI te pramAdane choDIne samyaka darzana, samyakajJAna, samyakUcAritra, samyaktapa e cAra ArAdhanAmAM vadhAre draDha thAya che. jJAnI vicAre che ke je janme che te avazya maranAra che. kAyara thaIza topaNa maraNa cheDanAra nathI ane dhIraja rAkhIza tepaNa maraNa choDanAra nathI, te durgatinuM kAraNa e kAyaratA te sahita maraNa che tene dhikkAra ha! evA sAhasa, vairya sahita maruM ke deha marI jAya paNa mArA jJAna-darzana svarUpanuM maraNa na thAya. AvuM maraNa karavuM ucita che. tethI utsAhasahita samyaka draSTine maraNane bhaya nathI te sAdhusamAdhi che. deva, manuSya ke tiryaMca upasarga kare te paNa jene bhaya lAge nahIM paNa pUrve karma bAMdhyuM hatuM tenI nirjarA thAya che ema ja je mAne che tene sAdhusamAdhi che. regane bhaya paNa jJAnIne heta nathI. kAraNa ke jJAnI te pitAnA dehane ja mahAga mAne che. bhUkha, tarasa Adi ghera regane upajAvanAra zarIra che. A manuSyadeha vAta-pitta-kapha Adi tridoSamaya che. azAtA vedanIya karmanA udayathI tridoSanI vadhaghaTa thavAthI tAva, khAMsI, zvAsa, jhADA, cUMka, piTa ke mAthAmAM zULa, netranA vikAra, vA vagerenI pIDA thAya che tyAre jJAnI ema vicAre che ke A roga utpanna thaye che tenuM aMtaraMga kAraNa azAtA vedanIya karmane udaya che. ane dravya, kSetra, kALa Adi bahiraMga kAraNa che. te karmanA udayane Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 samAdhi-sApAna upazama thatAM roganA nAza thaze. azAtAnA pramaLa uDDaya hAya tyAre bAhya auSadha Adi roga maTADavA samartha nathI. azAtA vedanIya karma harI levAne deva, dAnava, maMtra, taMtra, auSadha Adi koI samartha nathI. tethI have saMkleza pariNAma tajIne samatA grahaNa karavI. bAhya auSadha Adi te azAtAnA udaya maMda thAya tyAre sahukArI kAraNa bane che. azAtAnA prabaLa udaya vakhate auSadha Adi bAhya kAraNA rega maTADavA samartha nathI evA vicAra karIne azAtA karmanA nAzanuM kAraNuM parama samatA dhAraNa karIne saMklezarahita thaIne sahana karavuM, kAyara thavuM nahIM. iSTanA viyAga thatAM ane aniSTanA saMcAga thatAM jJAnanI dRDhatA vaDe bhaya na pAmavA te sAdhusamAdhi che. je puruSa janma-jarA-maraNathI bhaya pAmyA che ane samyakdarzana Adi guNA sahita che te aMta vakhate ArAdhanAnA zaraNu sahita ane bhaya rahita, dehArdi paradravyomAM mamatA rahita thaIne vrata-saMyama sahita samAdhi-maraNanI vAMchA kare che. A saMsAramAM paribhramaNa karatAM anaMtAnaMta kALa vyatIta thaye, sarva sAmagrI aneka vAra jIva pAmyA paraMtu samyak samAdhimaraNa pAmyA nathI. jo eka vAra samAdhimaraNa thayuM hAta teA janma maraNu maTI gayAM heta. saMsAra paribhramaNa karatAM meM bhavabhavamAM aneka navA navA deha dhAraNa karyAM che. evA kayA deha che ke je meM dhAraNa nathI karyAM ? te A vartamAna dehamAM zuM mamatva karuM ? bhavAlavamAM aneka svajana-kuTuMbIjanAne paNa saMbaMdha thayA che, hamaNAM ja Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamAdhi bhAvanA 197 svajana maLyAM che ema nathI. tethI kayAM kayAM svajanemAM rAga karuM? bhavabhavamAM aneka vAra rAjatrAddhi paNa maLI che te A tuccha saMpattimAM zuM mamatva karuM ? bhavabhavamAM aneka mAtApitA pAlaNapoSaNa karanAra thaI gayAM, hamaNAM ja thayAM che ema nathI. bhavabhavamAM nArIpaNuM paNa thayuM che. bhavabhavamAM, kAmavikAranI tIvra laMpaTatA sahita napuMsaka paNa thayuM. bhavabhavamAM anekavAra puruSa paNa thayuM. te paNa vedanA abhimAnathI nAza pAmIne bhaTakyo. bhavabhavamAM aneka jAtinAM duHkha pAme. saMsAramAM evuM koI duHkha nathI ke jene meM aneka vAra bhegavyuM na hoya. anekavAra narakamAM nArakI thaI thaIne asaMkhyAta kALa sudhI pramANa rahita aneka prakAranAM duHkha bhagavyAM che. aneka bhava tiryaMcanA karI karIne asaMkhyAta, anaMtavAra janmamaraNa karatAM aneka prakAre duHkha bhegavatAM bhagavatAM vAraMvAra paribhramaNa karyuM. aneka vAra dharmavAsanA rahita mithyAdraSTi manuSya paNa thaye. aneka vAra devalokamAM paNa Upajyo. aneka bhAmAM jineMdrane pUjyA; aneka bhAmAM guruvaMdanA paNa karI. aneka bhAmAM mithyAvRSTi thaIne kapaTathI AtmaniMdA paNa karI. aneka bhavamAM AkarAM tapa paNa dhAraNa karyo. aneka bhemAM bhagavAnanA samavasaraNamAM paNa praveza karyo. aneka bhamAM zrutajJAnanA aMgenA paThana-pAThana Adi abhyAsa karyo. A badhuM karyA chatAM anaMta kALathI bhavanivAsI ja rahyo. joke jinendronI pUjA karavI, gurunI sevA karavI, AtmaniMdA karavI, kaThaNa tapazcaryA karavI, samavasaraNamAM javuM, kRtanA aMgone abhyAsa kare ityAdi kAryo prazaMsApAtra che, pApa nAza karanAra che, puNyanuM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 samAdhi-pAna kAraNa che, te paNa samyakdarzana vinA niSphaLa che, saMsAraparibhramaNane rokI zaktAM nathI. samyakdarzana sahita hoya te saMsArane nAza kare che. AtmAnuzAsanamAM kahyuM che ke - samabodhavRttatapasAM pASANasyaiva gauravaM puMsaH / pUjyaM mahAmaNeriva tadeva samyaktva saMyuktam / / puruSane samabhAva, jJAna, cAritra ane tapanuM vizeSapaNuM te pASANanA bhAra jevuM thAya che. e ja samabhAva, jJAna, cAritra ane tapa je samyakRtva sahita heya te mahAmaNinI peThe pUjya thaI jAya. jagatamAM maNi che te paNa pASANa che, ane bIjA meTA paththara che te paNa pASANa che. paraMtu A pASANu maNa be maNa bAMdhIne laI jaIne vece te paNa ekAda paiso Upaje tethI eka divasa paNa peTa na bharAya. paraMtu maNi rati jeTaluM hoya te laI jaIne vece te hajAra rUpiyA Upaje, AkhA janmArAnuM dAridrazya nAza pAme. tevI rIte samabhAva, zAstrajJAna, cAritradhAraNa ane ghora tapazcaryA e samakita vinA ghaNA kALa sudhI dhAraNa kare te rAjyasaMpadA pAme, maMda kaSAyanA prabhAvathI devalekamAM utpanna thAya. pachI tyAMthI cavIne ekendriya Adi deha dharIne paribhramaNa kare che. paNa je samyakatva sahita hoya te saMsAra paribhramaNane nAza karI mukta thaI jAya che. samakita rahita mithyAvRSTi bhale jinapUjA ke guruvaMdana kare, samavasaraNamAM jAya, zratajJAnane abhyAsa kare, tapa kare to paNa anaMtakALa sudhI saMsAramAM raheze. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRtti bhAvanA 199 bhavAbhavamAM sukhaduHkhanI sarva sAmagrI jIva anaMtavAra pAmyA; te pAmavI kaMI durlabha nathI. paNa sAdhusamAdhi eTale ratnatrayanI prAptine nirvighrapaNe paraleAka jatAM sAthe laI javI te durlabha che. ratnatraya sahita sAvadhAnapaNe deha cheDe tene sAdhusamAdhi hAya che te durlabha che. sAdhusamAdhi cAra gatimAM bhamavAnA duHkhane dUra karIne nizcaLa, atIdriya, svAdhIna, anaMta sukha prApta kare che. je puruSa sAdhusamAdhi bhAvanAne nividmapaNe prApta karavA mATe A bhAvanA bhAvatAM AnA mahA agheMutAraNa kare che, te zIghra saMsAra samudrane tarIne ATha guNanA dhAraka siddha thAya che. 9. vaiyAvRtti bhAvanA : ', peTanI pIDA, AmavAyu, saMgrahaNI, kaThodara, saphedara, ane netrazULa, karNazULa, daMtazULa tathA tAva, khAMsI, krama, jarA ityAdi rAgeA vaDe pIDAtA muni tathA zrAvakonI nirdoSa AhAra, auSadha, vasati-sthAna Adi vaDe sevA karavI, cAkarI karavI, vinaya karavA, Adara satkAra karavA, du:kha dUra karavA upAya karavA te vaiyAvRttva kahevAya che. je tapa tapatA hAya ane rogavALuM jemanuM zarIra hAya temanI vedanA dekhI temane mATe nirdoSa auSadhi tathA pathya Agni vaDe roga upazame tema karavuM. munivaronA daza bhede karIne vaiyAvRtya paNa daza prakAranI che. 1. AcArya, 2. upAdhyAya, 3. tapasvI, 4. zaikSya, pa. glAna, 6. gaNa, 7. kula, 8. saMgha, 9. sAdhu, 10. maneAjJa. A daza prakAranA munivaronI paraspara vaiyAvRttva thAya che. kAyAnI pravRttithI, athavA anya dravya vaDe duHkha Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 samAdhi-sopAna vedanA Adi dUra karavAnI pravRttithI te vaiyAvRtya thAya che. daza prakAranA munivarenuM svarUpa : 1. svarga ke mekSanAM sukhanA bIjarUpa vrate jemanI pAsethI grahaNa karIne bhavya jIva pitAnA Atmahitane arthe pALe che, evA samyakajJAna Adi guNonA dhAraka AcArya kahevAya che. jemanI pAsethI, mekSa ane svarga prApta karAvanAra vrata dhArI AcaraNa karIe te AcArya che. 2. jemanI pAse Agamane abhyAsa karIe te vrata, zIla ane zratanA AdhAra evA upAdhyAya che. 3. anazanAdi mahA tapa tape che te tapasvI che. 4. je mRta zIkhavAmAM tatpara hoya, niraMtara vratanI bhAvanAmAM tatpara hoya te zakya che. pa. rega AdithI jemanuM zarIra duHkhI hoya te plAna kahevAya che. 6. vRddha munionI paraMparAnA je hoya te gaNa kahevAya che 7. pitAne dIkSA ApanAra AcAryanA ziSya hoya te kula che. 8. cAra prakAranA munivarone samUha te saMgha che. (RSi, ti, muni ane aNagAra). 9. lAMbA kALanA dIkSita thayelA te sAdhu kahevAya che. 10. paMDitapaNAthI, vaktApaNAthI ke UMcA kuLathI lokomAM mAnya hoya tathA dharmanuM ane gurukuLanuM gaurava vadhAranAra hoya te manejJa kahevAya che athavA asaMyata samyaphadraSTi paNa saMsAranA abhAvarUpapaNAthI manejha gaNAya che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRtti bhAvanA 201 A daza prakAranA muniomAMthI keIne rega thAya, pariSahone lIdhe kheda pAme, zraddhA Adi bagaDI jAya ane mithyAtvAdi prApta thAya tyAre prAsuka (zuddha-aceta) auSadhi, AhArapANI, yogya sthAna, lAkaDAnuM pATiyuM, ghAsa vagerene saMstara (pAtharaNuM) Adi vaDe tathA pustaka pIchI Adi dharmanAM upakaraNa vaDe upacAra, upakAra kara tathA samyaktvamAM tene pharI sthApana kara, ItyAdi upakAra te vaiyAvRtya che. je bAhya AhArapANe, auSadha Adine saMbhava na hoya te pitAnA zarIra vaDe kapha, lITa, maLa, mUtra Adi dUra karIne tathA tene anukULa paDe tema vartavAthI vaiyAvRtya thAya che. vaiyAvRtyathI saMyamanuM sthApana, dugaMchAne abhAva, pravacanamAM vAtsalyapaNuM ane sanAthapaNuM ityAdi aneka guNa pragaTe che. vaiyAvRtya parama dharma che. vaiyAvRtya na hoya te mekSamArga bagaDI jAya. AcArya Adi ziSya, muni tathA rogI vagerenI vaiyAvRtya karavAthI bahu vizuddhatA, uccatA pAme che. evI ja rIte zrAvaka Adi, muninI vaiyAvRtya kare, zrAvaka-zrAvikAnI kare. auSadhadAna vaDe haiyAvRtya kare. bhaktipUrvaka yukti vaDe dehanA AdhArarUpa AhAradAna vaDe haiyAvRtya kare. karmanA udaye keIne doSa lAgI gayuM hoya te DhAMka; zraddhAthI calAyamAna thayA hoya temane samyakdarzana grahaNa karAvavuM; jinendranA mArgathI bhraSTa thayA hoya temane mArgamAM sthApana karavA ItyAdi upakArathI vaiyAvRtya thAya che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 samAdhi-pAna AcAryAdi guru ziSyane kRtanAM aMga bhaNAve, tathA vrata. saMyama AdinI zuddhine upadeza Ape te ziSyanI vaiyAvRtya che. ziSya paNa gurunI AjJA pramANe pravarte, gurunA caraNanI. sevA kare te AcAryanI vaiyAvRttva che. pitAnA caitanyasvarUpa AtmAne rAga-dveSAdi doSathI lepAvA na deve, pitAnA AtmAne bhagavAnanA paramAgamamAM lagAvI de, dazalakSaNarUpa dharmamAM lIna kare, kAma, krodha, lebhAdika kaSAyane tathA idrinA viSayane AdhIna thavA na. de, te AtmAnI haiyAvRtya che. regI muninAM tathA gurunAM zayyA, Asana, kamaMDaLa, pachI, pustaka savArasAMja netrathI dekhIne merapIchikA vaDe sApha karavAM, azakta regI munine AhAra-auSadha Adi vaDe saMyamane gya upakAra kara, zuddha graMthanA vAcanathI dharmane upadeza vaDe pariNAmane dharmamAM lIna karavAM, tathA uThADavA, besADavA, maLamUtra karAvavAM, pAkuM pheravAvavuM ityAdi prakAre vaiyAvRtya karavI. keI sAdhu thAkelA hoya, tathA bhIla, mleccha, duSTa rAjA, duSTa tiryaMce vaDe upadrava pAmyA hoya, duSkALa, marakI, vyAdhi Adi upadravathI pIDA pAmI kAyara pariNAmavALA thayA hoya temane sthAna ApI kuzaLa pUchI, Adara daIne siddhAMta anusAra upadeza vaDe sthitikaraNa karavuM, svasthapariNAmI karavA. te vaiyAvRttva che. je samartha hovA chatAM pitAnA baLavIryane gepave, chupAve paNa vaiyAvRtya na kare te dharmarahita thAya che. teNe tIrthaMkarenI AjJA bhaMga karI, zrata dvArA upadezelA dharmanI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRtti bhAvanA 203 virAdhanA karI, AcArane lepa karyo, prabhAvanAne nAza karyo, paramAgamathI vimukha thaye. vaiyAvRtyanI bhAvanAvALAne evAM pariNAma thAya che ke, aho ! meharUpI agnithI baLatA A jagatamAM A AtmajJAnI muni jJAnarUpI pANuthI meharUpI agnine olavIne AtmakalyANa kare che. dhanya che. dhanya che emane ke kAmane nAza karI, rAgadveSane tyAga karI, idrine jItI AtmAnA hita mATe udyamI thayA che. te kettara guNanA dhAraka che. mane evA guNavaMtanA caraNanuM zaraNa ho! guNo pratye AvAM AdaravaMta pariNAma vaiyAvRtyathI thAya che. jema jema guNemAM pariNAma rAce che tema tema zraddhA vadhe che. zraddhA vadhe tyAre dharmamAM prIti vadhe. dharmamAM prIti vadhe tyAre dharmane nAyaka arihaMtAdika pAMca parameSThInA guNemAM anurAgarUpI bhakti vadhe che. bhakti kevI hoya che? mAyA rahita, mithyAjJAna rahita, bheganI IcchAo rahita ane meru parvata jevI niSkapa temaja acaLa evI prabhubhakti jene prApta thAya tene saMsAra-paribhramaNane bhaya nathI rahetuM. evI bhakti dharmAtmAnI haiyAvRtyathI prApta thAya che. pAMca mahAvrate sahita ane kaSAya rahita rAgadveSane jItanArA, zrutajJAnarUpa ratnanI khANa jevA pAtrane lAbha vaiyAvRtya karanArane prApta thAya che. jeNe ratnatrayanA dhArakanI vaiyAvRtya karI teNe ratnatraya sAthe pitAne saMbaMdha bAMdhyuM ane te pitAne tathA parane mekSamArgamAM sthApe che. yAvRnya aMtaraMga, bahiraMga banne prakAranAM tapamAM pradhAna che. karmanI nirjarAnuM mukhya kAraNa che. jeNe AcAryanI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 samAdhi-sApAta vaiyAvRttva karI teNe saMghanI vaiyAvRttva karI, bhagavAnanI AjJA pALI, pAtAnA ane paranA saMyamanI rakSA ane zubha dhyAnanI vRddhi karI, iMdriyAnA nigraha karyAM, ratnatrayanI rakSA karI, atizayarUpa dAna dIdhuM, nivRcikitsA guNane pragaTa darzAvyo, jinendra dharmanI prabhAvanA karI. dhana kharacavuM sulabha che, paNa rAgInI sevA karavI durlabha che. anyanA avaguNe DhAMkavA, guNA pragaTa karavA ityAdi guNAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. vaiyAvRttva viSe jinendra bhagavAnanI uttama zikSA jagatamAM evI che ke, je kAI zrAvaka ke sAdhu vaiyAvRttva kare che, te sarvottama evA siddha padane pAme che. je peAtAnI zakti pramANe chakAya jIvanI rakSA karavAmAM sAvadhAna che tene samasta prANIonI vaiyAvRttva prApta thAya che. 10. ariha'tabhakti bhAvanA - je mana, vacana, kAyA vaDe 'jina' evA be akSara sadAkALa smaraNa kare te advaitabhakti che. arihaMtanA guNAmAM anurAga te arihaMtabhakti che. je pUrvabhavamAM sALa kAraNabhAvanAo bhAvIne tIrthaMkara thAya che, arihaMta thAya che; temane mATe teA seALa kAraNa bhAvanAothI utpanna thayelA adbhuta puNyanA prabhAvathI garbhamAM AvatAM pahelAM cha mahinA agAu iMdranI AjJAthI kubera khAra ceAjana lAMbI ane nava ceAjana pahALI nagarI race che. tenI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 arihaMtabhakti bhAvanA madhyamAM rAjAne rahevAne mahela hoya che. te mahelanuM, nagaranI racanAnuM ke keTa, daravAjA, khAI vagere ratnamaya racanAnuM varNana ke mahimA hajAre jIbhethI paNa thaI zake ema nathI. tyAM tIrthakaranI mAtAnA garbhanI zuddhi thAya che, sucaka dvIpamAM vasanArI chappana kumArikA devI mAtAnI aneka prakAre sevA. karavAmAM sAvadhAna rahe che. garbhamAM tIrthakara Ave te pahelAM cha mahinAthI savAre, bapore ane sAMje dareka vakhate AkAzamethI sADA traNa karoDa ratnanI vRSTi kubera kare che. garbhamAM. Ave ke tarata iMdrAdi cAre nikAyanA denAM Asana kaMpavAthI. cAre prakAranA de AvIne nagaranI pradakSiNA daI mAtApitAnI pUjA satkAra Adi karI pitAne sthAne pAchA jAya. che. bhagavAna tIrthakara sphaTika maNinA dAbaDA samAna maLa AdithI rahita mAtAnA garbhamAM rahe che. kamaLavAsinI che devIo tathA chappana rUcaka dvIpamAM vasanArI ane bIjI aneka devI mAtAnI sevA kare che. nava mahinA pUrNa thatAM ucita avasare janma thatAM ja cAre nikAyanA devenAM Asana kaMpe che. vAjiMtre akasmAta vAgavAthI jinendrane janma jANa ghaNA harSa sahita saudharma nAmanA IMdra lAkha yejana jevaDA rAvata hAthI upara caDhI utsava karatA karatA Ave che. pitAnA asaMkhyAta devenA parivAra sahita sADA bAra " kareDa jAtanAM vAjAMnA madhura sUra ane asaMkhyAta denA jayajayakAra zabda, aneka dhvajA Adi utsavanI sAmagrI temaja kareDe apsarAnA nRtya Adi utsava ane kareDe gaMdharva devanAM gAna sahita jyAMthI utsava karatA karatA Ave che te idranuM sthAna ahIMthI asaMkhyAta jana UMcuM ane Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 samAdhi-pAna asaMkhyAta jana dakSiNa dizAmAM che. tyAMthI AvI nagarInI pradakSiNA daI idrANI prasUti gRhamAM jaIne mAtAne mAyAnidrAmAM UMghADI, mAtAne putraviyeganuM duHkha na lAge mATe pitAnI devamAyAthI bIjuM bALaka banAvI tyAM mUkI tIrthakarane atyaMta bhaktithI lAvI Idrane sepe che te vakhate iMdrane be AMkhathI darzana karIne tRpti na thavAthI te hajAra netra racIne darzana kare che. vaLI tyAM IzAna Adi svargonA idro ane bhavanavAsI, vyaMtara, jyotiSI denA idro vagere asaMkhyAta deve potapotAnI senA, vAhana, parivAra sahita Ave che. tyAM saudharma Idra airAvata hAthI upara caDhIne bhagavAnane khaLAmAM laIne meru giri prati jAya che. IzAna idra chatra dhAraNa kare che ane sanaskumAra ane mahendra camara DhaLe che, anya asaMkhyAta deva pitapatAne karavAnA kAryomAM sAvadhAna thaIne mahotsava sahita, meru girinAM pAMDuka vanamAM pAMDuka zilA upara akRtrima sihAsana che tyAM jaI, tenA upara jinendrane padharAve che, pAMDuka vanathI kSIrasamudra sudhI banne tarapha devenI hAro banI jAya che. kSIrasamudra meru bhUmithI pAMca karoDa, daza lAkha, sADI ogaNapacAsa hajAra yejana dUra che. te vakhate merunI cUlikAnI banne bAju mugaTa, kuMDaLa, hAra, kaMkaNa Adi abhuta ratnanAM AbharaNa paherelA devenI cUlikAthI kSIrasamudra sudhInI hAra baMdhAI jAya che, hAthe hAtha kaLaza seMpe che. tyAM banne tarapha idrane UbhA rahevAnAM bIjo be nAnAM siMhAsana che, tenA upara UbhA rahIne saudharma ane IzAna IMdra kaLaza laI eka hajAra ATha kaLaze vaDe abhiSeka kare che. e kaLazanuM moTuM eka jananuM, madhyabhAga cAra yejanA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 arihaMtabhakti bhAvanA pahoLe ane te ATha jana UMce hoya che. e kaLazamAMthI nIkaLelI dhArA bhagavAnanA vamaya zarIra upara phUlanI vRSTi samAna harakata karatI nathI. pachI idrANuM kemaLa vastrathI zarIra sApha karIne pitAnA janmane saphaLa mAnatI svargathI ANelA ratnamaya alaMkAra tathA vastra paherAve che, tyAM aneka deva aneka prakAre utsava Ujave che. tenuM varNana karI zakavA keI samartha nathI. pachI meru parvatathI pahelAMnI peThe utsava karatAM karatAM jinendrane lAvIne mAtAne samarpaNa karI Idra tyAM tAMDava nRtya Adi vaDe je utsava kare che te badhAnuM karaDe jIbhe vaDe asaMkhyAta kALa sudhImAM paNa keI varNana karavA samartha nathI. jinendra janmathI ja tIrthaMkara prakRtinA udayanA prabhAve daza atizaya sahita Upaje che. 1. parasevA rahita zarIra, 2. maLa mUtra kaphadi 2hita kAyA, 3. dUdhanA raMga jevuM lehI, 4. samacaturasa saMsthAna, 5. vAtraSabha nArA saMhanana, 6. addabhuta anupama rUpa, 7. mahA sugaMdhI zarIra, 8. apAra baLa, 9. eka hajAra ATha lakSaNa, 10. priya, hita, madhura vacana. e badhuM pUrve bhave soLa kAraNabhAvanAo bhAvelI tene prabhAva che. indra aMgUThAmAM amRta sthApyuM tethI aMgUTho dhAvIne Uchare che. mAtAnA stananuM dUdha dhAvatA nathI. pitAnI ummaranA bALaka banelA devakumAre sAthe kIDA karatAM moTA thAya che. svargalekamAMthI deva dvArA lAvelAM manavAMchita vastra, alaMkAra, bhejana aMgIkAra kare che. te mATe rAta divasa deve hAjara rahe che. svargamAMthI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 samAdhi pAna, AvelAM ja vastra Adi vApare che, pRthvIlekanAM bhajana, AbharaNa, vastra Adi vAparatA nathI. kumArakALa pUro karI, IndrAdi dee bhaktipUrvaka adbhuta utsAha ApavAthI pitAe ApeluM rAjya bhegavI saMsAra, deha ane bhege pratye anitya Adi bAra bhAvanA bhAvatAM vairAgya UpajatAM lekAMtika de AvI prabhunI vaMdanA-stavanA kare che. prabhune vairAgya bhAva UpajatAM ja cAre nikAyanA IndrAdika devenAM Asana kaMpavAthI avadhijJAna vaDe jinendranA tapane avasara jANo, mahatsava sahita AvI, abhiSeka karI, devalekanA vastrAlaMkAra vaDe bhaktithI bhagavAnane zaNagArI, ratnamaya pAlakhI racI jinendrane te pAlakhImAM besArI mahatsava ane jaya jaya zabdo vaDe tapane gya vanamAM jaIne utAre che. tyAM vastra, AbharaNa badhAM taje che, de addhara jhIlI laI mastake caDhAve che. siddhone namaskAra karI paMcamuchI leca kare che tyAre Indra kezane mahA uttama jANI ratnamaya vAsaNamAM bharI laIne kSIrasamudramAM ati bhaktithI padharAve che. keTaleka kALa gayA pachI tapanA prabhAvathI zukladhyAnanA baLe #paka zreNImAM ghAtiyAM karmone nAza karIne kevaLajJAna utpanna kare che. tyAre arihaMtapaNuM pragaTa thAya che. kevaLajJAnarUpa netrathI bhUta, bhaviSya, vartamAna traNe kALamAM anukrame thatI sarva dravyonI anaMtAnaMta pariNati eka samayamAM sarva sAmaTI jANe che, dekhe che. tyAre cAre nikAyanA deve jJAna kalyANakanI pUjA, stavana karI bhagavAnanA upadezane mATe aneka ratnamaya samavasaraNa race che. te vibhUtinuM varNana keNa karI zake? Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtabhakti bhAvanA ra08 pRthvIthI pAMca hajAra dhanuSa UMce vIsa hajAra pagathiyA caDhavAM paDe teTale UMce IMdra nIlamaNimaya bAra ejana geLa bhUmi race che tenA upara apAra mahimAvALuM samavasaraNa race che. jyAM samavasaraNanI racanA hoya che, jyAM bhagavAna vicaratA hoya che tyAM AMdhaLA dekhatA thAya che, baherA sAMbhaLavA lAge che, bhUlA cAlavA lAgI jAya che, bebaDA belavA lAgI jAya che. vItarAgane adbhuta mahimA che. dhUlizAla Adi ranamaya keTa, mAna staMbha, vAvaDIo, jaLa bharelI khAIo, phUlavADI, pachI ratnamaya keTa, daravAjA, nATayazALA, upavana, vedI, bhUmi, vaLI keTa, kalpavRkSonuM vana, ratnamaya sUpa, mahelenI bhUmi, vaLI sphaTikanA keTamAM devacchada nAmane eka janano maMDapa, cetarapha bAra sabhAo, tenI vacamAM traNa kaTanI (trigaDArUpa) gaMdhakuTImAM siMhAsana upara cAra AMgaLa addhara (aMtarIkSa) virAjamAna bhagavAna arihaMta che. temanI anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya, anaMtasukhamaya vibhUtine mahimA kahevAne cAra jJAnanA dhAraka gaNadhara paNa samartha nathI te anya keNa kahI zake ? samavasaraNanI vibhUti ja vacanane agocara che. . gaMdhakuTI, trIjI kaTanI (uparanI trIjI bhUmikA) upara che, tyAM batrIsa yugala deve mugaTa, kuMDaLa, hAra, kaDAM, bhujabaMdha Adi samasta AbharaNa paherIne cesaTha camara DhaLI rahyA che. bhagavAnanI upara kAMtivALAM traNa chatra sUrya, caMdranI jyotine jhAMkhI karatAM jhaLakI rahyA che. bhagavAnanA dehanI krAMtinuM prakAzamaya caka banI rahyuM che tene prabhAmaMDaLa 14 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-se pAna kahe che, tethI samavasaraNamAM rAtri divasane bheda rahete nathI, sadA divasa ja hoya che. traNe lekamAM bIje kyAMya na hoya tevI mahA sugaMdhIvALI gaMdhakuTI upara dee raceluM azekavRkSa jotAM ja sarva lekanA zeka nAza pAmI jAya che. kalpavRkSanAM phUlanI varSA AkAzamAMthI thAya che; AkAzamAM sADAbAra kareDa jAtanAM vAjAne e madhura dhvani thAya che ke te sAMbhaLatAM ja bhUkha, tarasa Adi sarva rega, vedanA nAza pAme che. ratnajaDita siMhAsana sUryanA tejane jIte tevuM che. jinendranI divya dhvanine adbhuta mahimA traNe lekanA jIvane parama upakArI ane meha-aMdhakArane nAza karanAra che; sarva jI potapotAnI bhASAmAM zabda artha grahaNa kare che. koI jIvane tyAM saMzaya rahetuM nathI. svarga ane mokSane mArga pragaTa kahe che. divya dhvanine mahimA vacanadvArAe IMdrAdi ke gaNadhara paNa kahevA samartha nathI. samavasaraNamAM jAtividhI ne vera- vidha rahetAM nathI. siMha ane hAthI, vAgha ane gAya, bilADI ne uMdara ityAdi jAtividhI che vera buddhi cheDI paraspara mitra thAya che. vItarAgane addabhuta mahimA che. asaMkhyAta deve jayakAra zabda kare che, dee racelAM kaLaza, jhArI, darpaNa, dhvajA, ThavaNI, chatra, camara, ane vIMjhaNo e ATha acetana dravyo prabhunI samIpatA pAmIne maMgala dravyo manAya che. kevaLajJAna utpanna thayA pachI daza atizaya pragaTa thAya che. cAre tarapha se se yeAjana sudhImAM dukALa na paDe te subhikSatA. jamInane sparza kare nahIM ane AkAzamAM gamana kare che. keI prANInI ghAta thatI nathI. bhejanane Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtabhakti bhAvanA ra11 abhAva, upasargane abhAva, ane cAra mukha sahita caturmukha dekhAvuM, sarva vidyAonA svAmI, chAyarahitapaNuM, ane AMkha palakAre paNa mAre nahIM, nakha ane keza vadhe nahIM, e daza atizaya ghAtiyAM karmonA nAzathI pragaTa thAya che. tIrthaMkara prakRtinA prabhAvathI denA banAvelA cauda atizaya pragaTe che. ardhamAgadhI bhASA, sarva janasamUhamAM maitrIbhAva, sarva hatunAM phaLa phUla patra sahita vRkSa hoya che. pRthvI darpaNa samAna tRNa, kAMTA ane dhULa rahita hoya che. zItala, maMda, sugaMdha pavana vAya che, sarva jIne AnaMda pragaTe che. anukULa pavana, sugaMdha jaLanI vRSTithI bhUmi dhULa rahita hoya che. caraNa dhare tyAM sAta AgaLa, sAta pAchaLa ane eka vacamAM ema paMdara paMdara karIne bapacIsa kamaLa deva race che. AkAza ane dizA nirmaLa hoya che. cAra nikAyanA devanA jaya jaya zabda, eka hajAra ArAvALuMkiraNavALuM, pitAnA prakAzathI sUryamaMDaLane paNa jhAMkhuM pADatuM dharmacaka AgaLa cAle che. ATha maMgaLa dravyo hoya che. e cauda devanA karelA atizaye pragaTe che. sudhA, tarasa, janma, jarA, maraNa, rega, zeka, bhaya, vismaya, rAga, dveSa, meha, rati-arati, ciMtA, sveda, kheda, mada ane nidrA e aDhAra dethI rahita evA arihaMtanI vaMdanA, stavanA, dhyAna kare. A arihaMtabhakti saMsAra samudramAMthI tAranArI che. tenuM niraMtara citavana kare. sukhakAraka evA arihaMtanuM stavana kare. temanAM, guNane anusaratAM te anaMta nAma che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 samAdhi-pAna, bhaktipUrNa Idra bhagavAnanAM eka hajAra nAma sahita stavana karyuM che. cheDI zaktivALA paNa pitAnI zakti pramANe pUjana, stavana, namaskAra, dhyAna kare. samyaphadarzana ane arihaMtabhaktimAM nAmabheda che paNa arthabheda nathI. arihaMtabhakti naraka Adi gatine nAza karanArI che. A bhaktinuM pUjana, stavana karI ardha utAre che te devanAM sukha pachI manuSyanAM sukha bheLavIne avinAzI sukhanA dhAraka banI akSaya avinAzI sukha pAme che. 11. AcAryabhakti bhAvanA : AcAryabhakti e ja gurUbhakti che. dhanyabhAgya jenAM hoya tene vItarAga gurunA guNemAM anurAga utpanna thAya che. dhanya puruSa mastaka upara sadagurUnI AjJA caDhAve che. AcArya che te aneka guNonI khANa che. zreSTha tapanA dhAraka che. emanA guNa manamAM dhAraNa karIne pUjavA lAyaka che, ardha utAravA lAyaka che, AgaLa puSpAMjali mUkavA lAyaka che. evI bhAvanA karavI ke AvA sazurunA caraNanuM mane zaraNa he! je anazanAdi bAra prakAranAM ujajavala tapamAM udyama kare che, cha Avazyaka kriyAmAM sAvadhAna che, pAMca AcAranA dhAraka che, daza lakSaNa dharmarUpa temanI pariNati che, mana, vacana, kAyAnI guptivALA che, e prakAre chatrIsa guNo sahita AcArya hoya che. samyagdarzanAcArane nirdoSapaNe te dhAraNa kare che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryabhakti bhAvanA 213 samyakajJAnanI zuddhatA sahita che. te prakAranA cAritra (pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane traNa gupti)nI zuddhatAne dhAraka che. tapazcaryAmAM utsAhavALA ane pitAnA vIryane nahIM gAvatAM bAvIsa pariSahane jItavAmAM samartha che. evA pAMca AcAranA dhAraka AcArya bhagavaMta che. aMtaraMga bahiraMga graMthithI rahita nigraMtha-mArgamAM pravartavA te tatpara che. eka upavAsa, be, traNa, pAMca, paMdara ke mApavAsa karavAmAM tatpara che. nirjana vanamAM ke parvatanI khaNa ke guphAomAM nizcala zubha dhyAnamAM niraMtara manane rAkhe che. ziSyanI yogyatA sArI rIte jANI dIkSA devAmAM ane zikSA devAmAM pravINa che. yuktithI nava prakAranA nayane jANanArA che. pitAnI kAyA uparathI mamatA cheDIne rAtri divasa pravarte che. saMsArarUpI kUvAmAM rakhe paDI javAya e bhaya rAkhe che. mana vacana kAyAnI zuddhatA sahita nAsikAnA agrabhAga upara jemaNe draSTi sthApI che evA AcAryone sASTAMga namaskAra pUrvaka vaMdanA karIe chIe. evA AcAryonA caraNonA sparzathI pavitra thayelI rajane ATha dravyo vaDe pUjavA yogya che. AcAryabhakti saMsAraparibhramaNanA kalezarUpa pIDAne nAza karanArI che. AcArya te samasta dharmanA nAyaka che. AcAryone AdhAre ja sarva dharma rahyo che. moTA rAjAonA ke rAjAnA maMtrIne ke moTA zeThiyAonA kuLamAM Upaje hoya, jenuM svarUpa dekhatAM ja zAMta pariNAma thaI jAya evA manahara rUpanA dhAraka haya, Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra14 samAdhi-se pAna jenA ucca AcAra jagatamAM prasiddha hoya, pUrve gRhastha avasthAmAM paNa jeNe kadI halakA AcAra ke niMdya vyavahAra Acaryo na hoya, chatI bhega saMpadA cheDI je vairAgya pAmyA hoya, laukika vyavahAra ane paramArthanA je jJAtA hoya, buddhinI prabaLatA ane ugra tapanA dhAraka hoya, saMgha ane anya munIzvarothI na banI zake tevI tapazcaryA dhAraNa karanAra hoya, ghaNA kALanA dIkSita hoya, ghaNe kALa sadgurunAM caraNa kamaLa sevyAM heya, atizayavALAM vacana hoya ke jenuM zravaNa karatAM ja dharmamAM dRDhatA, saMzayane abhAva tathA saMsAra, deha, bhega upara draDha vairAgya thAya, siddhAMta sUtranA arthamAM pravINa haya, IdriyanuM damana karIne A leka ke paraloka saMbaMdhI bhega vilAsanI lAlasA rahita haya, dehAdikamAM mamatA rahita hoya, mahA dhIra haya, upasarga pariSahathI citta kadI calAyamAna thatuM ne haya, (je AcArya ja caLI jAya te saghaLe saMgha bhraSTa thaI jAya, dharmane lepa thaI jAya,) svamata tathA paramatanA jJAtA hoya, anekAMta vidyAmAM kIDA karanAra hoya, anyanA praznonA kAyaratA rahita tatkAla uttara denAra hoya, ekAMta pakSanuM khaMDana karIne satyArtha dharmanuM sthApana karavAnuM jenAmAM sAmarthya hoya, dharmanI prabhAvanA karavAmAM udyamI hoya, gurunI pAse prAyazcitta Adi sUtra bhaNIne batrIsa guNona dhAraka thayA hoya te samasta saMghanI sAkSIe gurue ApeluM AcAryapada prApta karavA gya che. ATalA guNanA dhAraka hoya tene ja AcAryapaNuM prApta thAya che. ATalA guNa vinA AcArya thAya te dharmatIrthane lepa thaI jAya, unmArganI pravRtti thaI jAya, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryabhakti bhAvanA 215 samasta saMgha svecchAcArI thaI jAya, sUtranI paripATI ane AcAranI paripATI tUTI jAya. AcAryapaNAnA bIjA ATha guNa che tenA dhAraka AcArya hoya che. 1. AcAravAna, 2. AdhAravAna, 3. vyavahAravAna, 4. prakartA, 5. apApAya vidazI, 6. avapIDaka, 7. aparizrAvI ane 8. niryApaka A ATha guNa che. temAM paMca prakAre AcAra dhAraNa kare tene AcAravAnA kahe che. (1) jIva Adi je ta vItarAga sarvajJa bhagavAne divya nirAvaraNa (kevala) jJAnathI pratyakSa dekhIne kahyAM che temAM zraddhArUpa pariNAma te darzanAcAra che. (2) sva-para tane nibaMdha Agama ane AtmAnubhava vaDe jANavArUpa pravRtti te jJAnAcAra che. (3) hiMsAdi pAMca pApanA abhAvarUpa pravRtti te cAritrAcAra che. (4) aMtaraMga-bahiraMga tapamAM pravRtti te tapAcAra che. (5) pariSahAdi Avye pitAnI zaktine nahIM chupAvatAM dhIranArUpa pravRtti te vIryAcAra che. tathA bIjA paNa daza prakAre sthitakalpa Adi AcAra tathA samitigupti AdinuM varNana karavAthI kathana bahu vadhI jAya. pAMca prakAranA AcAra pite nirdoSapaNe Acare ane anya ziSyane AcaraNa karAvavAmAM udyamI hoya te AcArya che. pite hIna AcAravAna hoya te ziSyane zuddha AcaraNa na karAvI zake. hIna AcAravAna hoya te AhAra, vihAra, upakaraNa, vasatikAsthAna azuddha grahaNa karAvI de. pite ja hIna AcAravALA hoya te zuddha upadeza nA karI zake, tethI AcArya AcAravAna ja hoya. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 samAdhi-se pAna jene jinendra prarUpelA cAra anuyegane AdhAra hoya, svAvAda vidyAnA je pAragAmI hoya, zabdavidyA, nyAyavidyA, siddhAMtavidyAnA pAragAmI hoya, pramANa naya nikSepa vaDe, svAnubhava vaDe bhalI rIte jeNe tane nirNaya karyo hoya te AdhAravAnA che. jene zratane AdhAra nathI te ziSyanA saMzaya tathA ekAMtarUpa haTha tathA mithyA AcaraNanuM nirAkaraNa karI zake nahIM. . anaMtAnaMta kALathI paribhramaNa karatA jIvane manuSyabhava pAma ati durlabha che, temAM paNa uttama deza, jAti, kuLa, idriyapUrNatA, dIrgha AyuSya, satsaMgati, zraddhAna, jJAna, AcaraNa, e uttarottara durlabha saMyege pAmavA kaThaNa che. alapajJAnI gurunI pAse rahenArA ziSyane yathArtha upadeza nahIM maLavAthI pitAnA yathArtha svarUpanI prApti nahIM thavAthI saMzaya rahI jAya; mekSamArgane ati dUra ke ati kaThina jANuM ratnatraya mArgathI caLI jAya, satyArtha upadeza vinA viSaya kaSAyamAM phasAI rahelA manane temAMthI mukta karavA te samartha na thAya ke regathI utpanna thayelI vedanA ke ghara upasarga pariSahane lIdhe pariNAma caLI jAya tyAre zratanA atizayarUpa upadeza vinA pariNAma sthira karavA keI samartha nathI. maraNa AvI pahoMce tyAre saMnyAsa (saMthAre-AhAratyAga)nA avasare AhAra pANInA tyAgane avasara, deza, kALa, madada karanAra, sAmarthyanA kramane jANyA vinA ziSyanAM pariNAma caLI jAya, vA ArtadhyAna thaI jAya te sugati bagaDI jAya, dharmane apavAda thAya, anya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryabhakti bhAvanA 217 munijana dharmamAM zithila thaI jAya te mahA anartha thAya A manuSya AhAramaya che, AhArathI jIve che, AhAranI ja niraMtara vAMchA kare che. paNa jyAre reganA kAraNathI tathA tyAga karavAthI AhAra chUTI jAya tyAre duHkhane lIdhe jJAna cAritramAM zithila thaIne dharmadhyAnathI rahita thaI jAya te bahuzruta guru e upadeza kare che jethI sudhA, tRSA, rega AdinI vedanAvALA ziSyane dharmane upadezarUpa amRtanAM pAna tathA zikSArUpa bhejana vaDe te vedanA rahita thAya. bahuzruta dhArakanA AdhAra vinA dharma rahe nahIM tethI AdhAravAna AcArya heya tenuM ja zaraNa grahaNa karavuM gya che. ziSya vedanAthI pIDAte hoya tyAre tenA hAtha, paga, mAthuM dAbavA vagere vaDe tathA mIThAM vacana kahevA vaDe duHkha dUra kare. pUrve je aneka sAdhuoe ghera pariSaha sahana karIne AtmakalyANa karyuM che, temanI kathA kahIne tathA dehathI bhinna AtmAne anubhava karAvIne vedanA rahita kare. he muni! A vakhate duHkhamAM dhIraja dhAraNa kare. saMsAramAM kone kone duHkha AvI nathI paDyAM ane teNe na bhegavyAM? vItarAganuM zaraNa grahaNa karaze te duHkhane nAza karI kalyANa pAmaze ItyAdi ghaNA prakAre kahIne mArgathI caLavA na de tethI AdhAravAna gurunuM ja zaraNa karavA gya che. je vyavahAra prAyazcittasUtranA jJAtA hoya. eTale prAyazcittasUtra AcArya thavA yaMgya hoya tene ja bhaNAve che. bIjAne bhaNavA yogya nathI. je jine AgamanA jJAtA ane Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 samAdhi-saMpAna mahA bhairyavAna prabaLa buddhinA dhAraka hoya te, dravya, kSetra, kALa, bhAva, kriyA, pariNAma, utsAha, saMhanana, paryAya (dIkSAne kALa) ane zAstrajJAna, puruSArtha Adi sArI rIte joNI, rAga-dveSa rahita thaIne prAyazcitta Ape che. jenAmAM evI pravINatA hoya ke Ane AvuM prAyazcitta ApavAthI enAM pariNAma ujajavaLa thaze ane doSane abhAva thaze. vatemAM draDhatA thaze te jANe. jene AhAranI yegyatAagyatAnuM jJAna heya, A kSetramAM AvuM prAyazcitta pALI. zakAya ke A kSetramAM A na pALI zakAya? A kSetramAM vAta, pitta, kapha, zIta ke uSNatAnI adhikatA che, hInatA. che ke samapaNuM che? A kSetramAM mithyASTio vadhAre che ke ochA che? dharmAtmAo vadhAre che ke ochA che? prAyazcitta paLaze ke nahIM? saMghayaNanI hInatA ke adhikatA che? baLa vadhAre ke ochuM che? A ghaNuM kALane dIkSita che ke navIna dIkSA lIdhela che? sahanazIla che ke kAyara che? bALa, yuvAna ke vRddha avasthA che? Agamane jANakAra che ke maMdajJAnI che? puruSArtha che ke ALasu che? ItyAdi mAhitI meLavIne evuM prAyazcitta Ape ke pharI doSarUpa AcaraNa na kare, pahelAM karele doSa dUra thAya te pramANe sUtrane anukULa prAyazcitta de. - je gurunI pAse prAyazcittasUtra zabda, artha sahita bha na hoya ane bIjAne prAyazcitta Ape che te saMsArarUpa kAdavamAM DUbe che, apayaza prApta kare che tathA unmArgane upadeza karI, samyakramArgane nAza karI mithyAdraSTi thAya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 AcAryabhakti bhAvanA je ATalA guNanA dhAraka hoya tene prAyazcittasUtra bhaNAvIne guru pitAnuM AcAryapada tene Ape che. je mahA kuLamAM Upajele haya, vyavahAra paramArthane jANate heya, jeNe koI vakhate pitAnA mULa guNemAM aticAra lAgavA dIdhe na heya, cAre anugarUpa samudranA pAragAmI heya, vairyavAna hoya, pariSaha jItavAmAM samartha hoya, devanA karelA upasargathI paNa calAyamAna na thAya evA heya, vaktApaNAnI zaktivALA hoya, vAdI prativAdIone jItavAmAM samartha hoya, viSayethI atyaMta virakta hoya, ghaNA vakhata sudhI gurukuLa sevyuM hoya, sarva saMghane mAnya hoya, pahelethI samasta saMgha jenI AcAryapadanI yegyatA jANatA hoya, te ja gurue ApelA prAyazcittasUtrane jJAtA thaIne AcAryapaNuM pAmavA gya che. te prAyazcitta daI zake che. jevI rIte UMTavaidya deza, kALa, prakRti Adi jANatuM nathI te regIne mAre che tevI rIte upara jaNAvyA tevA guNa vinAne vyavahAra sUtra rahita AcArya mUDha gaNAya che. saMghamAM kei regI hoya, vRddha hoya, azakta hoya, bALa hoya ke keIe saMnyAsa (saMthAro-maraNa vakhatanI vidhi) grahaNa karyo hoya tenI sevA-cAkarI mATe nImelA je muni hoya te te vaiyAvRnya (sevA) kare ja. paraMtu AcArya pite paNa saMghanA munIzvaramAMthI koI azakta thaI jAya tene uThADavA, besADavA, suvADavA, maLamUtra kapha vagere tathA lehI pAca vagere zarIrathI dUra karavAnuM, dhavAnuM, prAsuka bhUmimAM laI jaIne sthApavAnuM (paraThavavAnuM), dharmopadeza devAnuM, dharma grahaNa karAvavAnuM, ityAdi kAma-sevA Adara Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 samAdhi-pAna pUrvaka bhakti sahita kare. te dekhIne samasta saMghanA muni haiyAvRjyamAM tatpara thaIne vicAre ke aho ! dhanya che A guru bhagavAna parameSTI karuNAnidhAnane ! A dharmAtmAmAM keTale vAtsalyabhAva che! ame mahA niMdya chIe ke ALasu thaI rahyA chIe, ame hAjara hovA chatAM e sevA kare che. evA amArA pramAdIpaNAne dhikkAra ho ! A baMdhanuM kAraNa che. Ama vicArIne samasta saMgha vaiyAvRtyamAM udyamI thaI jAya che. jo AcArya pite pramAdI hoya te sakala saMgha vAtsalyarahita thaI jAya. tethI AcAryane katRtvaguNa mukhya che. samasta saMghanI vaiyAvRtya (sevA) karavA samartha hoya te AcArya thAya che. koI hINAcArI hoya tene zuddha AcaraNa grahaNa karAve, kaI maMdajJAnI hoya tene samajAvIne cAritramAM lagADe, keIne prAyazcitta ApI zuddha kare, keIne dharmopadeza daIne draDhatA karAve. dhanya che e AcAryane ke je zaraNe Avyo tene mekSamArgamAM lagADI tene uddhAra kare che! tethI AcAryane prakartA nAmano guNa mukhya che. pAMcame guNa apAye pAya videzI nAmane che. keI sAdhu bhUkha, tarasa, reganI vedanAthI pIDAtAM phlezita pariNAmarUpa thaI jAya tathA tIvra rAgadveSa pariNAmavALe thaI jAya ane lajajAthI ke bhayathI yathAtathya AlecanA kare nahIM (AcAryane badhA doSa thayA hoya te prakAre na kahe), ratnatrayamAM utsAha rahita thaI jAya, dharmamAM zithila thaI jAya, te tene apAya eTale ratnatrayanA nAzarUpa doSa ane upAya eTale ratnatrayanI rakSArUpa guNa e prakAre Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryabhakti bhAvanA jaNAve ke ratnatrayane nAza thavAthI kaMpAyamAna thaI, ratnatrayanA nAzathI pitAne nAza ane narakAdi kugatimAM patana sAkSAt mAne, ane ratnatrayanI rakSAthI ja saMsAramAMthI uddhAra, thave jANe. anaMta sukhanI prApti upadeza vaDe sAkSAta dekhADI de. evuM upadezanuM baLa jemAM hoya te apAye pAya videzI nAmanA guNanA dhAraka AcArya hoya che. ahIM upadeza kahI. dekhADavAthI vistAra vadhI jAya tethI lakhyo nathI. have avaDika nAmane chaThTho guNa kahe che. koI muni ratnatraya dhAryA chatAM lajajAthI, bhayathI, abhimAna-gaurava AdithI pitAnI AlocanA yathAvat zuddha na kare te AcArya tene snehabharI, kAnane priya ane hRdayamAM praveza kare tevI zikhAmaNa de ke "he muni ! bahu durlabha evA ratnatrayanA lAbhano mAyAcAra vaDe nAza na kare, mAtA, pitA jevA gurunI AgaLa pitAne doSa kahI dekhADatAM zarama nA rAkhe. vAtsalya guNavALA guru paNa potAnA ziSyanA deSa pragaTa karIne ziSyane ane dharmane apavAda na karAve tethI zalya dUra karI AcanA kare. jevI rIte ratnatrayanI zuddhatA ane tapazcaraNane nirvAha thaze te prakAre dravya, kSetra, kALa, bhAvane anusarIne tamane prAyazcitta apAze, tethI bhaya tajI AlecanA nirdoSa kare." AvAM neharUpa vacane vaDe paNa je mAyAzalya na taje te tejanA dhAraka AcArya ziSyanuM zalya baLAtkAre kADhe che. jyAre AcArya ziSyane pUche che ke he muni ! A doSa A ja prakAre che? sAcuM kahe. tyAre tenA tejapanA prabhAvathI jevI rIte siMhane dekhatAM ja ziyALa khAdhelA mAMsane tatkALa bahAra Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna 22 AkI kADhe che, tathA jevI rIte mahA pracaMDa tejasvI rAjA aparAdhIne pUche tyAre tatkALa satya kahI de che, tevI rIte ziSya paNa mAyAzalya cheDI de che. tema chatAM jo ziSya mAyAcAra na cheDe te guru tiraskAranAM vacana paNa kahe ke he muni ! amArA saMghamAMthI nIkaLI jAo. amAruM tamAre zuM prayeAjana che? jene pAtAnA zarIra AdinA mela dhAvA haze te nirmaLa jaLathI bharelA sarAvara pAse jaze; jene pAtAnA mahA roga maTADavA haze te pravINa vaidyanI pAse jaze; tevI rIte jene ratnatraya parama dharmanA aticAra dUra karI ujvaLatA karavI haze te gurunA Azraya karaze. tamAre ratnatrayanI zuddhi karavAnI garaja nathI te A sunipaNuM, vrata dhAravAM, nagna rahevuM, bhUkha Adi pariSaddha sahana karavA e badhI viTaMbaNA vaDe zuM sAdhavuM che? saMvara nirjarA te kaSAyane jItavAthI thAya che. mAyAkaSAyanA ja tyAga na karyAM te vrata, saMyama, maunadhAraNa sarva vRthA che. mAyAcArInuM nagnapaNuM paNa vRthA che. piraSahu sahana karavApaNuM paNa vRthA che. tiryaMca paNa parigraha rahita ane nagna rahe che. tethI tame durjanya che. amArA vaMdana yeAgya nathI. tamArAM pariNAma evAM che ke amArA doSa pragaTa thAya te ame niMdAne pAtra thaI jaIe, amArI moTAI ghaTI jAya; evuM mAnavuM e te baMdhanuM kAraNa che. sAdhu tA stuti ke niMdAmAM samAna pariNAmI hoya che." AvAM kaThora vacana kahIne paNa mAyAcAra Adino abhAva karAve evA AcArya hAya che. avapIDaka AcArya upasarga-pariSaddha Avye kAyara thaI jAya nahIM evA baLavAna hoya, pratApavAna hoya. jenuM vacana Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryabhakti bhAvanA rara3 keI ullaMghana karI zake nahIM evA prabhAvavALA hoya. jene dekhatAM ja doSavALA sAdhu kaMpavA lAge, jene meTA moTA vidyA dhAraNa karanArA namrabhAve namaskAra kare evA tejasvI hoya. jemanI ujajavaLa kIrti prakhyAta hoya, jemanI kIrti sAMbhaLatAM ja jemane guNemAM draDha zraddhA thaI jAya, vagara dekhe jenAM vacana jagatamAM dUra dezamAM paNa loko pramANa kare evA hoya. siMhanA jevA nirbhaya hoya. ziSyanuM hita thAya tema mAtAnI peThe upakAra kare che. bALakanuM hita ciMtavatI mAtA raDatA bALakane paNa dAbIne meTuM phADIne baLAtkAre ghI, dUdha, davA Adi pAya che tema ziSyanuM hita ciMtavatA AcArya paNa mAyAzalya sahita kSapaka(samAdhimaraNanA Icchaka)nA baLAtkAre doSa dUra kare che. ane kaDavI davAnI peThe pariNAma hitakArI Ave che. je meDhe mIThuM bele ane ziSyanA doSe cheDAve nahIM te hitakArI sArA guru nathI. je potAnA AcaraNathI sAre mArga batAvIne temaja zikSA karIne paNa doSa mukAve te gurU pUjavA gya che. tethI avapIDaka guNanA dhAraka ja AcArya hoya che. aparizrAvI guNa viSe kahe che. ziSya gurUne je doSa AlocanAmAM kahe che, te deSa guru bIjA keInI AgaLa pragaTa kare nahIM. jevI rIte leTuM tapAvI tene pANI pAyuM te pANuM bahAra pragaTa thatuM nathI, tevI rIte ziSya kahele doSa AcArya paNa koIne jaNAvatA nathI. ziSya te guru upara vizvAsa ane kahe ane je guru ziSyanA doSa pragaTa kare, anyane jaNAve che e guru nathI paNa adhama Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 samAdhi-saMpAna che, vizvAsaghAtI che. keI ziSya pitAnA doSanI pragaTatA jANe duHkhI thaIne ApaghAta kare che. krodhamAM AvI jaI ratnatrayane tyAga kare che. gurunI duSTatA jANe bIjA saMghamAM jAya. jevI rIte mArI avajJA (apamAna) karI tevI rIte tamArI paNa avajJA karaze ema badhA saMghamAM jAhera kare che. eTale samasta saMgha AcAryanI pratIti rahita thaI jAya, AcArya sarvane tajavA lAyaka lAge, ityAdi bahu doSo lAge che. tethI aparizrAvI guNadhAraka AcAryapada yegya che. ' jevI rIte nAvika (khAravA) nAvane sarva upadrane TALI pAra utArIne laI jAya che tevI rIte je AcArya paNa ziSyane aneka vidhromAMthI bacAvIne saMsArasamudramAMthI pele pAra laI jAya te niryApaka che. A rIte 1. AcAravAna, 2. AdhAravAna, 3. vyavahAravAna, 4. prakartA, 5. apAyopAya vidaza, 6. avapIDaka, 7. aparizrAvI, 8. niyopaka. A AcAryanA ATha guNo dhAraNa karanArAnA guNamAM anurAga te AcAryabhakti che. AvA AcAryanA guNanuM smaraNa karIne AcAryanuM stavana, vaMdana karate je puruSa ardha utAre che te pAparUpa saMsArapravAhane nAza karI akSaya sukha pAme che. ema vItarAga guru kahe che. 12. bahuzrutabhakti bhAvanA : aMga, pUrva AdinA jJAtA, cAra anuyegana pAragAmI, pite niraMtara paramAgamane bhaNe, ane anya ziSyone bhaNAve te bahuzrutI che. jemane zrutajJAnarUpa divya netra che, pitAnuM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuzrutabhakita bhAvanA 225 ane paranuM hita karavAmAM pravarte che, jina siddhAMta ane anya ekAMta matavALAnAM siddhAMtane vistArathI jANanArA tathA syAdvAdarUpa parama vidyAnA dhAraka che tenI je bhakti te bahuzruta bhakti che. bahuzrutajJAnIne mahimA kahevAne koNa samartha che? je niraMtara zrutajJAnanuM dAna kare che evA upAdhyAya bhagavaMtanI bhakti vinaya sahita kare che te zAstrarUpa samudranA pAragAmI thAya che. je jineMdra bhagavAne prarUpelAM aMga, pUrva, prakIrNaka Adi samasta jinAgamana niraMtara abhyAsa kare che, karAve che te bahuzrutajJAnI che. 1. prathama AcArAMganA aDhAra hajAra pado viSe munidharmanuM varNana che. 2. sUtrakRtAMganAM chatrIsa hajAra padomAM jinendranA kahelA zrutanuM ArAdhana karavAnA vinayanI kriyAenuM varNana che. 3. sthAnAMganAM beMtALIsa hajAra padomAM cha dravyonAM eka Adi aneka sthAnenuM varNana che. 4. samavAyAMganAM eka lAkha cosaTha hajAra pademAM jIvAdi padArthonAM dravya, kSetra, kAla, bhAvane Azraye samAnatAnuM varNana che. 5. vyAkhyAprajJapti (bhagavatI sUtra) aMganAM be lAkha aThThAvIsa hajAra padomAM jIvanA astitva nAstitva Adi viSe gaNadharee karelA sATha hajAra praznonuM varNana che. 6. jJAtRdharmakathAganAM pAMca lAkha chappana hajAra padomAM gaNadharee pUchelA praznone anusarIne jIvAdikanA svabhAvanuM (kathAo dvArA) varNana che. 7. upAsakAdhyayana aMganAM agiyAra lAkha sittera hajAra padomAM zrAvakanAM vrata, zIla, AcAra, kriyAnuM tathA tenA mitranuM varNana che. 8. aMtakRtadazAMganAM tevIsa lAkha aThThAvIsa hajAra padomAM eka eka 15 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 samAdhi pAna tIrthaMkaranA tIrthamAM daza daza munIzvara upasarga sahita nirvANa pAmyA che temanuM kathana che. 9. anuttarapapAdaka--dazAMganA bANuM lAkha cuMvALIsa hajAra padomAM eka eka tIrthaMkaranA tIrthamAM daza daza munIzvara mahA bhayaMkara ghera upasarga sahita devanI pUjA pAmIne vijayAdi anuttara vimAnamAM Upaje che temanuM varNana karyuM che. 10. prazna-vyAkaraNa aMganA tANuM lAkha seLa hajAra padomAM naSTa, muSTi, lAbha, alAbha, sukha, duHkha, jIvana, maraNa Adi praznonuM varNana che. 11. vipAkasUtrAMganAM eka karoDa corAsI lAkha padomAM karmone udaya, udIraNa, sattAnuM varNana che ane 12. dRSTivAda nAmanA bAramA aMganA pAMca bheda che. parikarma, sUtra, prathamAnuyoga, pUrva ane cUlikA. - (1) parikarmane paNa pAMca bheda che. 1. caMdraprajJaptinAM cha lAkha, pAMca hajAra padomAM caMdramAnuM AyuSya, gati ane kalAnI hAnivRddhi ane devIne vaibhava, parivAra AdinuM varNana che. 2. sUryaprakRtinAM pAMca lAkha traNa hajAra padomAM sUryanuM AyuSya, gati, vaibhava vagerenuM varNana che. 3. jaMbudvIpa prajJaptinAM traNa lAkha pacIsa hajAra padomAM jebudvIpa saMbaMdhI kSetra, kulAcala, draha, nadI ityAdinuM nirUpaNa che. 4. dviIpasAgara prajJaptinAM bAvana lAkha chatrIsa hajAra padomAM asaMkhyAta dviIpa-samudronuM, madhyalekanAM jinabhavananuM ane bhavanavAsI, vyaMtara, tiSka denA nivAsonuM varNana che. 5. vyAkhyAprajJaptinAM cerAsI lAkha chapana hajAra padomAM jIva pudgala Adi dravyonuM nirUpaNa che. A prakAre pAMca bhede parikarma nAme bAramA aMgane prathama bheda che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuzrutabhakita bhAvanA 227 (2) dRSTivAda aMgane bIje bheda sUtra che, tene aThThayAsI lAkha padomAM jIva astirUpa ja che, nAtirUpa ja che, kartA ja che, bhaktA ja che ityAdi ekAMtavAdIoe ka9pelA jIvanA svarUpanuM varNana che. (3) prathamAnuganAM pAMca hajAra padomAM tresaTha mahA puruSanAM caritronuM varNana che. (4) dRSTivAda aMganA cethA bhedamAM cauda pUrva che. 1. utpAda pUrvanAM eka karoDa padomAM jIvAdi dravyonA utpAda Adi svabhAvanuM nirUpaNa che. 2. agrAyaNI pUrvanAM chanuM lAkha padomAM dvAdazAMganA sArabhUta sAta tava, nava padArtha, cha dravyo, sAta se sunaya-durnayAdinuM svarU5 varNavyuM che. 3. vIryAnuvAdanAM sittara lAkha padomAM AtmavIrya, paravIrya, kAmavIrya, kAlavIrya, bhAvavIrya, tapovIrya Adi samasta dravya guNa paryAnA vIryanuM nirUpaNa karyuM che. 4. asti-nAstipravAda pUrvanAM sATha lAkha pademAM jIvAdi dravyonuM svadravyAdi catuSTayanI apekSAe astitva ane paradravyAdi catuSTayanI apekSAe nAstitva ItyAdi sahabhaMga Adi tathA nityaanitya, eka-aneka AdinuM virodha rahita varNana che. pa. jJAnapravAda pUrvanAM navANuM lAkha navANuM hajAra nava se navANuM padomAM mati, zrata, avadhi, mana:paryaya ane kevaLa e pAMca jJAna ane kumati, kuzruta ane vibhaMga e traNa ajJAna e AThenuM svarUpa, saMkhyA, viSaya, phalane Azraye pramANapaNa, apramANapaNanuM varNana che. 6. satyapravAda pUrvanAM eka karoDa ane cha padamAM vacana gupti, vacananA saMskAranAM kAraNa, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 samAdhi-se pAna bAra bhASA, vaktAonA bheda, aneka prakAre asatya tathA daza prakAre satyanuM varNana che. 7. AtmapravAda pUrvanA chavvIsa kareDa padomAM AtmA jIva che, kartA che, bhoktA che, prANuM che, vaktA che, pudgala che, veda che, viSNu che, svayaMbhU che, zarIra che, mAnava che, sakta che, jaMtu che, mAnI che, mAyI che, gI che, saMkuTa che, asaMkuTa che ane kSetrajJa che ityAdi svarUpanuM varNana che. 8. karmapravAda pUrvanAM eka karoDa ane eMzI lAkha padamAM karmone baMdha, udaya, udIraNuM, sattva, utkarSaNa, upazamana, saMkramaNanI vidhi, nikAcita Adi avasthA ane IryApatha, tapasyA, adhaHkarma AdinuM varNana che. 9. pratyA khyAna pUrvanAM cerAzI lAkha padomAM nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kAla, bhAvene Azraye puruSanuM saMvanana ane baLa Adine anusarIne prAmANika (amuka mudatane) kALa ke aprAmANika (mudata rahita) kALa mATene tyAga ane pApa sahita vastuthI bhinna thavuM, upavAsanI vidhi, upavAsanI bhAvanA ane pAMca samiti tathA traNa guptinuM varNana che. 10. vidyAnuvAda pUrvanAM eka kareDa daza lAkha padomAM aMguSTa prasenAdi sAta so a5 vidyAo ane rohiNI Adi pAMca se mahA vidyAonAM svarUpanuM, sAmarthyanuM, tenAM sAdhana, maMtra, taMtra ane pUjA vidhAna, siddha thaye thatA phaLanuM ane aMtarikSa, bhauma, aMga, svara, svama, lakSaNa, vyaMjana, ane chinna e ATha prakAranA nimittajJAnanuM varNana che. 11. kalyANanuvAda pUrvanAM chavvIsa kareDa padomAM tIrthaMkara, cakavartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudevanA garbhakalyANa Adi mahA utsavanuM tathA te padavIonuM kAraNa soLa kAraNa bhAvanA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azrutabhakita bhAvanA 229 athavA tavizeSa AcaraNu AdinuM temaja caMdra, sUrya, graha, nakSatrAnI gati tathA grahaNa, zukana AdinA phaLanuM varNana che. 12. prANavAda pUrvanAM tera karoDa padomAM zarIranI cikitsA (dAktarI tapAsa), aSTAMga Ayurveda eTale ke vaidyavidyA, bhUta Adi vyAdhi dUra karanArA maMtrAdi ke viSa dUra karanAra jAMgUli vidyAnuM, iMDA, piMgalA Adi zvAseAzvAsanuM, gatine anusAra daza prANA ane upakAraka ke anupakAraka dravyonuM varNana che. 13. kriyAvizAla pUrvanAM nava karoDa padomAM saMgIta zAstra, chaMda, alaMkAra, khAtera kaLA, strInA cAsaTha guNA, zilpa vijJAna, ceArAthI garbhAdhAna Adi kriyA, eka se| ATha samyakdarzana Adi kriyAo ane paccIsa devavaMdana Adi nitya naimittika kriyAonuM varNana che. 14. taileAkaya biMdusAra pUrvanAM sADAbAra karoDa padomAM trailAkathanuM svarUpa, chavvIsa parikarma, AThe vyavahAra, cAra khIja ityAdri gaNita, mAkSanuM svarUpa, mokSagatinA kAraNarUpa kriyA ane mokSasukhanuM varNana che. A pramANe paMcANuM karoDa pacAsa lAkha ane pAMca padomAM cauda pUrvanuM varNana kareluM che. (5) dRSTivAda aMganA pAMcamA bheda cUlikA, tenA pAMca prakAra che. ekeka cUlikAnAM be karoDa nava lAkha nevAzI hajAra asA padma che. 1. jalagata cUlikAmAM jala staMbhana, jala upara cAlavuM, agninuM staMbhana-bhakSaNa, agni upara besavuM, agnimAM praveza karavA Adi mATe maMtra, taMtra, tapazcaraNanuM varNana che. 2. sthalagata cUlikAmAM meru, kulAcala AdimAM, bhUmimAM praveza karavA mATe ane zIghra gamananA kAraNarUpa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra30 samAdhi-pAna maMtra, taMtra, tapazcaraNanuM varNana che. 3. mAyAgata cUlikAmAM mAyArUpa idrajAla Adi vikiyAnA maMtra, taMtra, tapazcaraNa AdinuM varNana che. 4. AkAzagacUlikAmAM AkAzamAM cAlavA mATenA maMtra, taMtra, tapazcaraNa AdinuM varNana che. 5. rUpagata cUlikAmAM siMha, hAthI, gheDa, manuSya, vRkSa, haraNa, sasalAM, baLada, vAgha AdinAM rUpa dhAraNa karavA mATe maMtra, taMtra, tapazcaraNanuM varNana che; citarAmaNa, mATI, paththara, lAkaDA vagerenA ghATa karavA, ketara kAma, tathA dhAtuvAda, rasavAda, khAnyavAda AdinI racanA mATe varNana che. pAMca cUlikAnAM daza kareDa ogaNapacAsa lAkha chetALIsa hajAra pada che. samasta dvAdazAMgamAM ekkama ekaThThI pramANa akSare che. eTale 18446744073709551615 eTalA apunarukta akSare che. eTale vAkyanA arthanI pratIti thavA mATe kahelA akSare vAraMvAra kahevAyA tene gaNatarImAM na letAM jeTalAM akSare thAya te apunarukta akSare kahevAya che. temAM cosaTha saMge sudhInA akSaro hoya che. ane AgamamAM kahelA madhyapadanuM pramANa soLase cetrIsa karoDa, tyAzI lAkha, sAta hajAra AThaso aDyAsI 16348307888 apunarukta akSare che, tenA vaDe dvAdazAMgInA akSare upara jaNAvyA tene bhAgatAM ekaso vAra karoDa, tyAzI lAkha, aThThAvana hajAra, pAMca pado Ave; teTalAmAM samasta dvAdazAMga AvI jAya che. bAkI zeSarUpe vadhelA ATha kareDa, eka lAkha, ATha hajAra ekase potera 80108175 akSaranuM pUrNa pada thAya nahIM tethI tene aMgabAhya zrutajJAna kahyuM che. te Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuzrutabhakita tAvanA 23 akSarenAM sAmAyika Adi cauda prakIrNaka sUtra che. 1. sAmAyika nAmanA prakIrNakamAM mithyAtva, kaSAya Adi klezanA abhAvarUpa nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kAla ane bhAvanA bhedathI cha prakAre sAmAyikanuM varNana che. 2. cetrIsa atizaya, ATha prAtihArya, parama audArika divya deha, samavasaraNa sabhA, dharmopadeza Adi tIrthaMkaranuM mAhAmya pragaTa kare tevI stuti te stavana nAmanuM prakIrNaka che. 3. eka tIrthaMkaranA AlaMbana caityAlaya ke pratimAnA stavanarUpa vaMdanA prakIrNaka che. 4. pUrve pramAdathI thayelA doSa dUra karavA mATe devasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika sAMvatsarika, aiyapathika ane uttamArtha evAM sAta prakAranAM pratikramaNanuM jemAM varNana kareluM che te pratikramaNa prakIrNaka che. 5. samyaphadarzana, jJAna, cAritra, tapa ane upacArasvarUpa pAMca prakAranA vinayanA varNanavALuM vinaya prakIrNaka che. 6. ari haMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu Adi nava (padarU5) devatAonI vaMdanA mATe traNa pradakSiNA, cAra zirenati, traNa zuddhatA, bAra Avarta ItyAdi nitya naimittika kriyAnuM jemAM varNana che evuM kRtikarma prakIrNaka che. 7. jemAM sAdhunA AcAra, AhAranI zuddhatA vagerenuM varNana che te daza vaikAlika prakIrNaka che. 8. cAra prakAranA upasarga tathA bAvIza pariSahe sahana karavAnI vidhi ane tenA phaLanA varNanarUpa uttarAdhyayana prakIrNaka che. 9. sAdhunA yeAgya AcaraNanI vidhi, agya AcaraNa sevAyAM hoya tene prAyazcittanA varNanarUpa kalpavyavahAra prakIrNaka che. 10. dravya, kSetra, kALa, bhAvane Azraye A sAdhune egya che, A agya che evA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 samAdhi-sApAna vibhAganA varNanarUpa kalpAkalpa nAmanuM prakIrNaka che. 11. utkRSTa saMhanana Adi sahita dravya, kSetra, kALa, bhAvanA prabhAve utkRSTa carcAthI vartatA evA jinakalpI sAdhuone ceAgya trikALa yuga Adi AcaraNanuM ane sthavirakalpIenA dIkSA, zikSA, gaNapASaNa, AtmasaMskAra, sallekhanA ane utkRSTa sthAnagata utkRSTa ArAdhanAnA varNanarUpa mahAkalpa nAmanuM prakIrNaka che. 12. jemAM bhavana, vyaMtara, jyAtiSTha tathA kalpavAsI devatAonAM vimAnAmAM utpanna thavAnAM kAraNarUpa dAna, pUjA, tapazcaraNa, akAma nirjarA, samyaktva, saMyama AddhinI vidhi, tyAM UpajavAnAM sthAna ane vaibhavanA varNanarUpa puMDarIka nAme prakIrNaka che. 13. mahaddhika devAmAM indra, pratIMdra AdinI utpattinAM kAraNa tapavizeSa Aphri AcaraNanuM varNana karanAra mahApuMDarIka prakIrNaka che. 14. jemAM pramAdathI thayelA doSAnA tyAgarUpa niSiddhikA nAmanuM prAyazcittazAstra prakIrNaka che. dvAdazAMgarUpa sutrajJAna tapanA prabhAvathI Upaje che, te pAte bhaNe che ane anya ziSyAne temanI buddhi pramANe bhaNAve che te bahuzrutanI bhakti che. guNAmAM anurAga karavA te bhakti kahevAya che. je zAstro upara anurAga rAkhI bhaNe, zAstranA artha anyane kahe, je dhana khacIne zAstro lakhAve, peAtAnA hAthe zAstra lakhe, vadhAre ochA akSara| kAnA mAtrA Adi doSo hoya te sudhAre, saMzodhana kare, bhaNanArAone zAsra lakhAvI Ape, vyAkhyAna kare, zIkhavanAra, vaMcAvanAranI AjIvikAnI vyavasthA karI zAstronA jJAna-abhyAsanuM pravartana karAve, svAdhyAya karavA mATe nirAkuLa sthAna Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuzrutabhakti bhAvanA 233 Ape te badhI jJAnAvaraNa karmane nAza karanArI bahuzruta bhakti che. kImatI vastronAM pUThAM caDhAvI baMdhana ane dorIvaDe zAstrone bAMdhe jethI jenAranuM, sAMbhaLanAranuM ane bhaNanAranuM mana prasanna thAya e badhI bahuzruta bhakti che. senAnA banAvelAM, paMca prakAra ratnathI jaDelAM saMkaDe purapa vaDe zAstranI uttama pUjA kare te mRtabhakti saMzaya Adi rahita samyakajJAna pragaTAvI anukrame kevaLajJAna upajAve che. je puruSa pitAnA manane idrinA viSayamAMthI vALI vAraMvAra mRtadevatAnA guNanuM smaraNa karIne sArI vidhithI banAvelA pavitra ardha vaDe mRtadevatAne pUje che, te samasta zratanA pAragAmI thaIne kevalajJAna upajAvI mekSa pAme che. 13. pravacanabhakti bhAvanA :- pravacana eTale jinendra sarvajJa vItarAge prarUpelAM Agama che. temAM cha dravyonuM, paMcAstikAyanuM, sAta tanuM ane nava padArthonuM varNana che; karmanI prakRtine nAza karavAnuM varNana che. jemAM bahu pradeza hoya tenuM nAma astikAya kahevAya che. jemAM guNaparyAya niraMtara heya tenuM nAma dravya che. vastupaNe jene nizcaya thAya che tenuM nAma padArtha che. svabhAvarUpe hovAthI tattva evuM nAma paDyuM che. jevI rIte aMdhakAravALA mahelamAM hAthamAM dIva laIne badhA padArtho ApaNe joIe chIe tevI rIte tribhuvanarUpa maMdiramAM pravacanarUpI dIvAvaDe sUkSma, sthUla, mUtika, amUrtika padArtho dekhIe chIe. pravacanarUpI netra vaDe munIzvara cetana Adi guNovALAM sarva dravyonuM avalokana kare che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 samAdhi-se pAna jinendranAM parama Agamane yegya kALe bahu vinayathI. bhaNavAM te pravacanabhakti che. cha dravyo, sAta ta, nava padArthonA bheda, sarva guNa-paryAnuM pravacanamAM varNana che; bhUtakALa anaMta vahI gaye, bhaviSyakALa anaMte Avaze ane cAlu vartamAnakALa te sarvanuM svarUpa temAM varNaveluM che. temAM alekanI sAta pRthvIe, nArakIone vasavAnAM, UpajavAnAM sthAnake, temanAM AyuSya, kAyA, vedanA, gati AdinuM varNana che; bhavanavAsI denAM sAta karoDa betera lAkha bhavananuM tathA temanAM AyuSya, kAyA, vaibhava, vikiyA, bhega Adi adhalaka saMbaMdhI varNana kareluM che. temAM madhya. leka saMbaMdhI asaMkhyAta dvIpa ane samudronuM, temAM AvelA meru, kulAcala, nadI, dUha AdinuM, karmabhUminAM videha Adi. kSetronuM, bhegabhUminuM, aMtaradvIpa saMbaMdhInAM manuSyanuM, karmabhUminAM tathA bhegabhUminAM manuSyanAM kartavya, AyuSya, kAyA, sukha, dukha AdinuM, tiryaMcanuM ane vyaMtarenA nivAsa, vaibhava, parivAra, AyuSya, kAyA, sAmarthya ane vikriyAnuM varNana che. madhya lekamAM tiSka de che temanAM vimAna, vaibhava, parivAra, AyuSya, kAyA AdinuM ane sUrya, caMdra, graha, nakSatrone mArga, gati, saMyega AdinuM varNana che. UrdhvalakanAM tresaTha paTele sahita svarganuM, aniMdranA paTalanuM, IMdrAdi, denA vaibhava, parivAra, AyuSya, kAyA, zakti, gati, sukha AdinuM temAM varNana che. A prakAre sarva pratyakSa dekhelA. traNe lekanA samasta dravyonA utpAda, vyaya, dhrauvyanuM varNana. pravacanamAM kareluM che. karmonI prakRtionA baMdha, udaya, sattA, saMkramaNa AdinuM sarva varNana AgamamAM che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanabhakti bhAvanA 235 saMsAramAMthI uddhAra karanAra, ratnatrayanuM svarUpa prApta thavAne upAya paramAgamamAM che. gRhastha dharmanI jaghanya, madhyama ane utkRSTa caryAnuM, zrAvakanI vrata-saMyamAdi vyavahAra-paramArtharUpa pravRttinuM, gRhatyAgI munionA mahAvrata Adi aThThAvIza mULa guNe ane cerAzI lAkha uttara guNe, svAdhyAya, dhyAna, AhAra, vihAra, sAmAyika Adi cAritra caryAnuM, dharma dhyAna, zula dhyAna AdinuM, sallekhanA maraNanuM, sarva AcAranuM, cauda guNasthAnanA svarUpanuM, cauda jIvasamAsanuM, cauda mArgaNuonuM, jInI eka kareDa sADI nANuM lAkha kula keDI ane cerAsI lAkha jAtinAM nisthAnanuM, cAra anuyega, cAra zikSAvrata, traNa guNavratanuM, cAra gatinA bhedanuM, samyakdarzana, samyakajJAna, ane samyaphacAritranuM svarUpa bhagavAne prarUpelAM AgamathI ja jANIe chIe. bAra bhAvanAo, bAra tapa, bAra aMga, cauda pUrva ane cauda prakIrNakonuM, utsarpiNa, avasarpiNa kALanA pheraphAranuM, temAM cha cha bhedarUpa (cha ArAnA) kALamAM padArthanI pariNatinA bhedonuM svarUpa AgamathI ja jANIe chIe. kulakara, tIrthaMkara, cakravartI, baLadeva, vAsudeva, prativAsudeva, ItyAdinI utpatti, pravRtti, dharmatIrthanuM pravartana, cakravartInuM sAmrAjya, vAsudeva vagerenA vaibhava, parivAra, aizvarya, jIvAdi dravyono prabhAva AgamathI ja jANIe chIe. tethI AgamanA bhaktipUrvaka sevana vinA manuSya janma paNa pazu samAna che. bhagavAna sarvajJa vItarAge anaMtAnaMta bhUta, bhaviSya. vartamAna kALanA paryAye sahita kamarahita ekI vakhate eka Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 samAdhi-sApAna samayamAM samasta leAka-alAkane hatheLInI rekhAe peThe pratyakSa jANI dekhIne tenuM svarUpa prarUpyuM che. tenI dvAdazAMgI rUpe racanA sAta Rddhi ane cAra jJAnanA dhAraNa karanAra gaNadharadeve pragaTa karI che. devAdhideva, paramapUjya, dharmatIrtha pravartAvanAra, anaMta jJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya, anaMtasukharUpa aMtaraMga lakSmI ane samavasaraNa Adi bahiraMga lakSmIthI zobhatA, iMdrAdi asaMkhya devAnA samUha vaDe vaMdAtA, ceAtrIsa atizayA, ATha prAtihAryAM vagere anupama RddhivALA, kSudhAtRSAdi aDhAra doSa rahita, sarva jIveAnA parama upakArI, lokAlokanA anaMta guNa paryAyAnA kramarahita yugapat jJAnanA dhAraka, anaMta zaktinA dhAraka, saMsAramAM DUbatA prANIone hastAvalaMbana denArA, sarva jIvA pratye dayALu, paramAtmA, paramezvara, parabrahma, parameSThI, svayaMbhU, ziva, ajara, amara, adbhuta Adi nAmathI prakhyAta, azaraNu prANIonA parama zaraNu, chellA parama audArika dehamAM birAjatA, gaNadhara Adi munIzvarAne vaMdanAyeAgya ane kaMTha, tALavuM, hATha, jIbha AdinA halanacalana rahita, peAtAnI icchA vinA aneka prANIonA puNyaprabhAvathI UpajelI, Arya anArya sarva dezanAM prANIe samaje tevI, sarva pApanA nAza karanArI divya vANI vaDe bhavya prANIonA mAharUpa aMdhakAranA nAza karatA, camara, chatratraya Adi prAtihAryAM sahita ratnasiMhAsana upara cAra AMgaLa akrUra virAjamAna bhagavAna, sarvanA pUjya, parama bhaTTAraka zrI vardhamAna devAdhideve meAkSamArganA prakAza karavA samasta padArthonuM svarUpa atizayavALI divya Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanabhakita bhAvanA 237 dhvani vaDe pragaTa karyuM. te vakhate pAse rahelA nigraMtha munivarenA pUjya, sapta Rddhi-samRddhi ane cAra jJAnanA dhAraka zrI gautama nAmanA gaNadharadevane keNa buddhi Adi addhi hovAthI bhagavAne kahelA arthanuM vismaraNa thatuM nahIM. tethI bhagavAne kahelA arthane dhAraNa karIne dvAdazAMgarUpa racanA temaNe racI. jyAre cothA kALanAM traNa varSa ane sADA ATha mAsa bAkI rahyA tyAre zrI vardhamAna svAmI nirvANa padhAryA. tyAra pachInAM bAsaTha varSomAM gautamasvAmI, sudharmAcArya ane jaMbusvAmI e traNa kevalI thayA, ane temaNe kevalajJAna vaDe prarUpaNA karI. te pachInA eka varSa sudhInA kALamAM anukrame viSNu, naMdimitra, aparAjita, gavardhana ane bhadrabAha e pAMca muni dvAdazAMganA dhAraka zrutakevaLI thayA. temanA kALamAM paNa kevaLI bhagavAnanI peThe padArthonuM jJAna ane prarUpaNa rahI. pachInAM ekase tyAzI varSe paryaMta anakame vizAkhAcArya, preSThilAcArya, kSatriya, jayasena, nAgasena, siddhArtha, pratiSeNa, vijaya, buddhimAna, gaMgadeva ane dharmasena e agiyAra parama nigraMtha munIzvara daza pUrvanA dhAraka thayA. pachI nakSatra, jayapAla, pAMDunAma, dhruvasena ane kaMsAcArya e pAMca mahAmuni ekAdazAMga vidyAnA pAragAmI anukeme baso vIza varSomAM thayA. pachInA eka aDhAra varSomAM anukrame subhadra, yazabhadra, mahAzaya ane lehAcArya Adi pAMca mahAmuni prathama aMganA pAragAmI caiyA, ane temaNe yathArtha prarUpaNa karI. A pramANe bhagavAna vIra jinendranA nirvANa pachI chase tyAzI varSa Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 samAdhApAna paryata aMganuM jJAna rahyuM. pachI A kALanA nimitte buddhi, vIrya AdinI maMdatA thatAM zrI kundakunda, umAsvAmI Adi aneka muni nigraMtha vItarAgI aMganI vastuonA jJAnI thatA rahyA. A prakAre pApathI bhayabhIta, jJAna vijJAna saMpanna, parama saMyama guNathI zubhatA guruonI paripATIthI zratanA akhaMDa arthanA dhAraka vItarAgI puruSanI paraMparA cAlI AvI che. temAM zrI kundakunda svAmIe samayasAra, pravacanasAra, paMcAstikAya, rayaNasAra, aSTapAhuDa Adi aneka graMtha racyA te atyAre pratyakSa vAMcavAmAM, bhaNavAmAM Ave che. A graMthanuM vinayapUrvaka ArAdhana te pravacanabhakti che. daza adhyAyarUpa tattvArthasUtra zrI umAsvAmIe racyuM. te tattvArthasUtra upara sarvArthasiddhi nAme TIkA pUjyapAda svAmIe racI che. tatvArthasUtra upara ja rAjavAtika nAmanI TIkA soLa hajAra kalekamAM zrI akalaMkadeve racI. kalekavAtika TakA vIsa hajAra lekamAM vidyAnaMdi svAmIe racI. gaMdhahasti nAme mahAbhASyarUpe rAzI hajAra lekamAM samantabhadra svAmIe meTI TikA racI. je hamaNAM maLatI ja nathI. paraMtu te gaMdhahasti bhASyanuM maMgalAcaraNa eka paMdara kemAM devAgama stotrarUpa kareluM che tenA upara AThase zlekamAM akalaMka deve adRzatI nAme TIkA lakhI ane e devAgama aSTazatI upara AsamImAMsA nAme aSTasahastrI, eTale ATha hajAra jemAM TIkA vidyAnaMda svAmIe racI. te aNusahastrI upara soLa hajAra TipapaNa che. vidyAmaMdi svAmIta AsaparIkSArUpa traNa hajAra zlokamAM AkhaparIkSA graMtha che. parIkSAmukha graMtha mANekanaMdie racce Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 pravacanabhakita bhAvanA ane tenI moTI TIkA prabhAcaMdra AcArya prameyakamalamArtaDa nAme bAra hajAra kalekemAM racI ane nAnI TIkA prameya caMdrikA nAmanI anaMtavIrya AcArye racI. akalaMkadevakRta laghutrayI upara prabhAcaMdra AcArya nyAyakumudacaMdrodaya seLa hajAra lekamAM race che. bIjA nyAyanA keTalAya graMtha pramANaparIkSA, pramANanirNaya, pramANamImAMsA tathA bAlAvabodha nyAyadIpikA ityAdi jina dharmanA staMbharUpa che. te dravyonI pramANavaDe nirNaya karatA, anekAMta mata bharapUra dravyAnuyoganA graMthe jayavaMta varte che. karaNanAganA gAmadRsAra, labdhisAra, kSapaNAsAra, trilokasAra Adi aneka graMtha che. caraNAnAganA mUlAcAra, AcArasAra, ratanakaraMDa zrAvakAcAra, bhagavatI ArAdhanA, svAmI kArtikeyAnuprekSA, AtmAnuzAsana, padmanaMdi paccIsI ItyAdi aneka graMtha che. jene vyAkaraNa anekAMtathI bharapura che. prathamAnuganA gre, jinasenAcAryakRta AdipurANa tathA guNabhadrAcAryakRta uttarapurANa, ityAdi jinendranA paramAgamane anusAra upadeza graMtha tathA purANa, caritra, AcAranA aneka graMthe che tenuM atyaMta bhaktithI vAMcana, zravaNa, vyAkhyAna karavuM, vaMdana karavuM, lakhavA, lakhAvavA, saMzodhana karAvavA te sarva pravacanabhakti che. satazAstranA abhyAsamAM je divasa jAya te divasa dhanya che, paramAgamanA abhyAsa vinA je kALa jAya che te vyartha vahyo jAya che. svAdhyAya vinA zubha dhyAna thatuM nathI, svAdhyAya vinA pApathI chuTAtuM nathI, kaSAyanI maMdatA thatI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 samAdhi-se pAna nathI. salphAstranA sevana vinA saMsAra-dehabhego uparathI vairAgya UpajatuM nathI. sarva vyavahAranI ujajavaLatA, paramArthanA vicAra AgamanA sevanathI ja thAya che. zratanA sevanathI jagatamAM mAnyatA, uccatA, ujajavaLa yaza ane AdarasatkAra pamAya che. samyakajJAna ja parama bAMdhava che, utkRSTa dhana che, parama mitra che. samyakajJAna ja svAdhIna avinAzI dhana che. svadezamAM, paradezamAM, sukhamAM, duHkhamAM, ApadAmAM, saMpattimAM parama zaraNarUpa samyakajJAna ja che. tethI zAstronA paramArthanuM sevana karavuM, pitAnA AtmAne nitya jJAnadAna devuM tathA pitAnA saMtAnane tathA ziSyane jJAnanuM ja dAna de kaDo rUpiyAnuM dAna paNa jJAnadAna samAna nathI. dhana te mada upajAve che, viSayamAM prIti karAve che, durthAna karAve che, ane saMsArarUpI aMdha kuvAmAM DubADe che, tethI jJAnadAna samAna dAna eka adhe zleka, eka pada mAtrane paNa je nitya abhyAsa kare te zAstrArthane pAragAmI thaI jAya. vidyA che te parama devatA che. je mAtA pitA jJAna-abhyAsa karAve che teNe kareDa rUpiyAnuM dhana dIdhuM. samyaphajJAnanA dAtA gurunA upakAra samAna traNe lekamAM keIne upakAra nathI. jJAna denAra gurunA upakArane oLave (lope) tenuM je kRtadhI, pApI keI nathI. jJAnanA abhyAsa vinA vyavahAra paramArtha bannemAM jIva mUDha rahe che tethI pravacanabhakti ja parama kalyANa che. pravacananA sevana vinA manuSya pazu samAna che. pravacanabhakti hajAre doSone nAza Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 Avazyaka aparihANa bhAvanA karanArI che. tene bhaktipUrvaka arthe utAre. tethI samyaphadarzananI ujajavalatA thAya che. 14. Avazyaka aparihANi bhAvanA : avazya karavA gyA hoya tene Avazyaka kahevAya che. e AvazyakanI hAni nahIM karavAnI bhAvanA te Avazyaka aparihANi bhAvanA che. Idriyane vaza vartavuM nahIM te avazya kahevAya che; eTale idrine jItanAra muni avazya che, temanI kiyA te Avazyaka kahevAya che. te AvazyakanI hAni na karavI te Avazyaka aparihANi che. te Avazyaka cha prakAre che : 1. sAmAyika, 2. tIrthaMkaranuM stavana, 3. vaMdanA, 4. pratikamaNa, pa. pratyAkhyAna ane 6. kAtsarga. dehathI bhinna jJAnarUpa ja dehavALA paramAtmasvarUpa karmarahita cetanyamAtra zuddha AtmAnuM ekAgrapaNe dhyAna karatA muni sarvottama mekSa meLave che. vikalpa rahita zuddha AtmAnA guNemAM je pitAnuM mana rAkhI zake nahIM te tapasvI muni che Avazyaka kriyAne puSTa kare, aMgIkAra kare, ane AvatAM azubha karmane Asavane reke, TALe. cha Avazyaka : 1. suMdara-asuMdara vastumAM, tathA zubha-azubha karmanA udayamAM rAga-dveSa na karave; AhAra, vasatikA AdinA lAbhamAM ke alAbhamAM samabhAva kare; stutimAM ke niMdAmAM, AdaramAM ke anAdaramAM, paththaramAM ke ratnamAM, jIvanamAM ke maraNamAM, verImAM ke mitramAM, sukhamAM ke duHkhamAM, smazAnamAM 16 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra samAdhi-pAna ke mahelamAM, rAga-dveSa rahita pariNAma rahevAM te samabhAva che. samabhAva dhAraNa karanAra bAhya pudgalene acetana ane pitAnAthI bhinna jANe che, tene AtmasvabhAvamAM hAnivRddhi karanAra mAnatA nathI, tethI rAgadveSa karatA nathI. pitAne zuddha jJAtA-draSTArUpa anubhavatAM rAgadveSa Adi vikAra rahita rahevAthI temane samabhAva hoya che. te ja sAmAyika che. 2. bhagavAna jineMdranuM aneka nAme vaDe stavana karavuM te stavana Avazyaka che. karmarUpI verIne jIte che tethI tame jina che. kevalajJAnarUpa netra vaDe trikALavartI padArthone jANe che tethI trilecana che; meharUpa aMdhAsurane mAryo tethI aMdhakAMtaka che; Ape ghAtiyAM karmarUpI ardha verIne nAza karyo tethI IzvarapaNuM pAmyA eTale ardhanArIzvara che; zivapada eTale nirvANa padamAM vase che mATe Apa ziva che; pAparUpa zatrune saMhAra kare che tethI Apa hara che; lekamAM zuM eTale sukhanA karanAra Apa che tethI zaM-kara cho; zuM eTale parama AnaMdarUpa sukha temAM Upaje tethI saMbhava che; vRSa eTale dharma tethI dIpe che eTale vRSabha che; jagatanAM sarva prANIomAM guNo vaDe vaDA che tethI jagajayeSTha che; ka eTale sukha te vaDe sarva ivenuM pAlaNa karanAra che tethI kapAlI che; kevaLajJAna vaDe leka-alekamAM vyApI rahyA che tethI Apa viSNu che; ane janma-jarA-maraNarUpa tripurane mAravAthI Apa tripurAMtaka che; A pramANe eka hajAra ATha nAmo vaDe ApanuM stavana Idra karyuM che ane guNonI apekSAe te ApanAM anaMta nAma che. AvA bhAvamAM Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka a5rihANi bhAvanA 243 guNa ciMtavana vaDe tIrthaMkaranuM stavana karavuM te stavana Avazyaka che. 3. vIsa tIrthakaremAMthI eka tIrthakara athavA ahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sarva sAdhuomAMthI ekane mukhya karIne stuti karavI te vaMdanA Avazyaka che. 4. AkhA divasamAM pramAdane vaza thaIne ke kaSAyane vaza thaIne athavA viSayamAM rAga-dveSI thaIne kaI ekeMdriyAdi jInI ghAta karI tathA anartha vartana karyuM, doSavALuM bhajana karyuM, keI jIvana prANa dubhavyA, kaDavAM kaThora mithyA vacana kahyAM, koInI niMdA karI, pitAnI prazaMsA karI, strIkathA, bhejanakathA, dezakathA, rAjyakathA karI, adatta dhana grahaNa karyuM, paradhananI lAlasA karI, parastrI pratye rAga karyo, dhana parigraha AdimAM lAlasA rAkhI te sarva pApa-TAM kAryo karyAM, baMdhanAM kAraNa sevyAM. have evAM pAparUpa pariNAmothI bhagavAna paramaguru amArI rakSA karo ! e badhAM pariNAma have mithyA thAo. paMca parameSTInI kRpAthI amArAM pAparUpa pariNAma na ho. evA bhAvanI zuddhatA mATe kAryotsarga karIne nava jApa navakAra maMtrane karavuM. A prakAre AkhA divasanI pravRttine saMdhyAkALe ciMtavIne pApa pariNAmane niMdavAM te devasika pratikramaNa che. rAtri saMbaMdhI pApa dUra karavA savAre pratikramaNa karavuM te rAtrika pratikamaNa che. mArge cAlatAM doSa lAgyuM hoya tenI zuddhi mATe je pratikramaNa te aiya pathika pratikramaNa che. eka pakhavADiyAnA doSa dUra karavA mATe pAkSika prati Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 samAdhi-sevAnA kamaNa che. cAra mahinAnA deSa dUra karavA mATe pratikramaNa karavuM te cAturmAsika pratikamaNa che. eka varSanA doSa dUra karavA mATe sAMvatsarika pratikramaNa che. bhavanA kALamAM thayelA doSa dUra karavA mATe chellA saMthArAnI zarUAtamAM pratikramaNa thAya che te uttamArtha pratikamaNa che. A prakAre sAta pratikamaNa che. temAMthI gRhastha sAMja-savAra be vakhata. te napho-teTo avazya je joIe. so pacAsa rUpiyAne vepAra karanAra paNa naphAnukasAnane meLa rAkhe che te A manuSya janmanI eka eka ghaDI karoDo rUpiyA kharcatAM paNa gayA pachI pAchI maLatI nathI evI durlabha che te viSe avazya vicAra karavA yogya che ke Aje parameSThI paramagaranA pUjanamAM, stavanamAM mAre keTale kALa gaye? svAdhyAyamAM, sadagarano bodha sAMbhaLavAmAM, tattvArthanI carcAmAM, dharmAtmAnI sevAmAM keTale kALa gayo? gharanA AraMbhamAM, kaSAyamAM, vikathAmAM, vAdavivAdamAM, bhejana AdimAM, anya idrinA viSayamAM, pramAdamAM, nidrAmAM, zarIranI saMbhALamAM, hiMsAdi pAMca pApamAM keTale kALa game che? e vicAra karI pApamAM vadhAre pravRtti thaI hoya te pitAne tiraskAra karI pApabaMdhanAM kAraNe ghaTADIne dharmakAryamAM AtmAne joDavA gya che. paMcamakALamAM pratikramaNane ja paramAgamamAM dharma kahyo che. AtmAnA hita-ahitanA vicAramAM niraMtara udyamI rahevA gya che. pratikamaNa AtmAnI bhAre sAvadhAnI (jAgRti rakhAvanAra che ane pUrvanAM karelAM pApanI ethI nirjarA thAya che. 5. bhaviSyakALamAM AvavAnA Asavane rokavA mATe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka aparihaNi bhAvanA 245 pApano tyAga karavo eTale ke bhaviSyamAM A prakAranuM pApa kadApi mana, vacana, kAyAthI nahIM karuM te pratyAkhyAna nAmanuM Avazyaka sugatinuM kAraNa che. 6. banne paganI vacce cAra AMgaLa aMtara rAkhI barAbara UbhA rahevuM, banne hAthe labaDatA rAkhI, deha uparanI mamatA cheDI, nAsikAnA agrabhAga upara draSTi rAkhI, dehathI bhinna zuddha AtmAnI bhAvanA karavI te kAyotsarga kahevAya che. padmAsane besIne ke upara jaNAvyA pramANe UbhA rahIne paNa te thAya che. zuddha dhyAnanA avalaMbanathI banne prakAra saphaLa thAya che. A cha Avazyaka paramadharmarUpa che. tenI pUjA karI, puSpAMjali mUkI ardha utAravA gya che. A cha Avazyaka paramAgamamAM cha cha prakAre kahyAM che. nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cha bhede dareka Avazyaka jANavA yogya che. sAmAyikanA cha prakAra : 1. zubha, azubha nAma sAMbhaLI rAga-dveSa na karo te nAma sAmAyika che. 2. keI sthApanA pramANa Adi kAraNe suMdara hoya, keI pramANa AdimAM vadha-ghaTa hovAthI asuMdara hoya te paNa keI sthApanA pratye rAga-dveSa na karavo te sthApanA sAmAyika che. 3. senuM, rUpuM, ratna, metI ityAdi ane mATI, kAka, pASANu, kAMTA, chAra, bhasma, dhULa ityAdi dravyo dekhI rAga-dveSa rahita samabhAva rAkhave te dravya Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 samAdhi-pAna sAmAyika che. 4. mahela, bAga Adi sArAM ane smazAna Adi narasAM kSetramAM rAgadveSa na kare te kSetra sAmAyika che. 5. hemaMta, zizira, vasaMta, grISma, varSA ane zarada e Rtuo, rAta-divasa, kRSNapakSa-zuklapakSa ItyAdi kALa pratye rAgadveSane tyAga te kALa sAmAyika che. 6. keI jIvane duHkha na ho evA maitrIbhAvavaDe azubha pariNAmene abhAva kare te bhAva sAmAyika che. stavanAnA cha prakAra - 1. vIsa tIrthaMkarenuM artha sahita eka hajAra ATha nAma vaDe stavana karavuM te nAma stavana che. 2. kRtrima ke akRtrima aparimANa tIrthaMkara arihaMtenA pratibiMbanuM stavana te sthApanA stavana che. 3. samavasaraNanA kALa, deha, prabhA, prAtihArya AdinuM stavana karavuM te dravya stavana che. 4. kailAsa, saMmedazikhara, urjayaMta (giranAra), pAvApura, caMpApurI Adi nirvANa kSetrenuM tathA samavasaraNamAM bAra pariSadanA kSetranuM stavana te kSetra stavana che. 5. garbha, janma, tapa, jJAna ane nirvANa kalyANakanA kALanuM stavana te kALa stavana che. 6. kevaLajJAna Adi anaMta catuSTaya bhAnuM stavana te bhAva stavana che.* vaMdanAnA cha prakAra : 1. tIrthakara, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu emAMthI ekanA nAmane uccAra kare te nAma vaMdanA che. 2. arihaMta, siddha, AcArya AdimAMnA ekanA pratibiMba AdinI vaMdanA karavI te sthApanA vaMdanA che. 3. temanA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka a5rihANa bhAvanA 247 zarIranI vaMdanA te dravya vaMdanA che. 4. arihaMta, siddha, AcArya Adi vaDe rokAyeluM kSetra tenI vaMdanA karavI te kSetra vaMdanA che. 5. e paMca parama gurUmAMnA koI ekanA kALanI vaMdanA karavI te kALa vaMdanA che. 6. eka tIrthaMkara, siddha, AcArya, upAdhyAya ke sAdhunA AtmaguNonI vaMdanA karavI te bhAva vaMdanA che. A pratikamaNanA cha prakAra - 1. agya nAma balavAmAM kRta, kArita, anumodanArUpa mana, vacana, kAyAthI thayelA doSa dUra karavA pratikramaNa karavuM te nAma pratikramaNa che. 2. keI zubhaazubha sthApanAnA nimitte mana, vacana, kAyAthI thayelA deSathI nivartavAne pratikramaNa karavuM te sthApanA pratikramaNa che. 3. dravya eTale AhAra, pustaka, davA Adina nimitte mana vacana kAyAthI thayelA doSa dUra karavA mATe dravya pratikramaNa che. 4. kSetramAM javA rahevA Adine nimitte thayelA zubha azubha pariNAmathI thayelA doSa dUra karavA mATe kSetrapratikramaNa che. 5. divasa, rAta, pakSa, trastu, ziyALe, unALe, jemAsuM e nimittathI UpajelA aticAro dUra karavA pratikramaNa karavuM te kALa pratikramaNa che. 6. rAga, dveSa, Adi bhAvathI UpajelA deze dUra karavA mATe bhAva pratikramaNa che.. pratyAkhyAnanA cha prakAra - 1. agya pApanuM kAraNa evuM nAma bolavAne tyAga kare te nAma pratyAkhyAna che. 2. agya mithyAtva Adi pravartAvanArI sthApanA karavAne tyAga te sthApanA pratyAkhyAna Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 samAdhi-sevAna che. 3. pApabaMdhanuM kAraNa sadoSa dravyone ke tapa, saMyamanA hetuthI nirdoSa dravyone paNa mana, vacana, kAyAthI tyAga kare te dravya pratyAkhyAna che. 4. asaMyamanA kAraNarUpa kSetrane tyAga te kSetra pratyAkhyAna che. pa. asaMyamanA kAraNabhUta kALane tyAga te kALa pratyAkhyAna che. 6. mithyAtva, asaMyama, kaSAya Adine tyAga te bhAva pratyAkhyAna che, kAnsaganA cha prakAra - 1. pApanAM kAraNa evAM kaThora, kaDavAM nAma AdithI lAgelA doSa dUra karavA kAryotsarga kare te nAma kAryotsarga che. 2. pAparUpa sthApanAthI lAgelA aticAra dUra karavA kotsarga kare te sthApanA kAryotsarga che. 3-4-5. deSavALAM dravyo sevavAthI tathA sadoSa kSetra-kAlanA sevanathI saMghAte UpajelA deSa dUra karavA kAryotsarga kare te dravya-kSetra-kAla kAyetsarga che. 6. mithyAtva, asaMyama Adi bhAve vaDe thayelA doSa dUra karavA kAryotsarga kare te bhAva kAryotsarga jANe, gRhasthanAM bIja che Avazyaka che. 1. bhagavAna niMdranuM nitya pUjana karavuM. 2. nigraMtha gurunI sevA, stavana, citavana nitya karavAM. 3. jinendra kahelAM zAstrone nitya svAdhyAya kare. 4. idrine viSayamAM deDatI zekavI. pa. cha kAya jIvanI dayA pALavI te saMyama che. 6. zakti pramANe nitya tapa karavuM ane zakti pramANe nitya dAna devuM. A cha prakAranAM Avazyaka gRhastha nityaniyama tarIke Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmArgaprabhAvanA bhAvanA 249 aMgIkAra karavA gya che. A prakAre sarva pApane nAza karanArI, bhAvane ujajvaLa karanArI Avazyaka aparihANi bhAvanA niraMtara bhA. 15. samAga prabhAvanA bhAvanA : sanmArga eTale ene satyArtha mArga. tene prabhAva pragaTa kare te mArgaprabhAvanA che. e sanmArga ratnatraya che. ratnatraya AtmAne svabhAva che. tene mithyAtva, rAga, dveSa, kAma, krodha, mAna, mAyA, lebha emaNe anAdi kALathI malina, viparIta karI rAkhe che. paramAgamanuM zaraNa prApta karI mAre mithyAtva Adi doSane dUra karIne ratnatraya svabhAvane ujajvaLa kare ghaTe che. A manuSya janma, idriyapUrNatA, jJAna zakti, paramAgamanuM zaraNa, sAdharmIone samAgama, gAdi rahitapaNuM ane ati kaleza rahita AjIvikA ItyAdi puNyarUpa sAmagrI pAmIne paNa je mithyAtva, kaSAya, viSaya AdithI mArA AtmAne mukta nahIM karuM te anaMtAnaMta dukhathI bharelA A saMsArasamudramAMthI anaMtakALe paNa mAre chUTake thaze nahIM. je sAmagrI atyAre maLI che te anaMtakALe paNa maLavI ati durlabha che. aMtaraMga ane bahiraMga sarva sAmagrI pAmyA chatAM paNa je AtmAnA prabhAvane pragaTa nahIM karuM te acAnaka kALa AvIne sarva saMye harI leze; tethI hamaNuM ja rAga, dveSa, meha dUra karIne mAruM zuddha vItarAga svarUpa anubhavAya tevA dhyAna, svAdhyAyamAM mAre tatpara thavuM joIe. bAhya pravRtti mATe ujajvaLa karIne aMtargata dharmane prabhAva pragaTa Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 samAdhi pAna karIne mArgaprabhAvanA evI karavI joIe ke te dekhIne anya aneka jInA hadayamAM dharmane mahimA praveza karI jAya. jineMdrane utsava e kare ke te dekhIne hajAre lekanA bhAva vadhe. jiteMdranA janmakalyANaka vakhate jema iMdrAdi devee abhiSeka karIne pitAne janma saphaLa mALe, tevI rIte jaya jayakAra zabda vaDe hajAre stavananA uccArI sahita leke pitAne kRtArtha mAne ane tana mana praphullitA thaI jAya te prakAre abhiSeka karIne prabhAvanA karavI. jineMdranI bhAre bhakti, mahA vinaya ane nizcaLa dhyAna, sahita evI pUjA kare ke te pUjana karatAM dekhIne ane zuddha bhaktinA pATha bhaNatAM ke sAMbhaLatAM harSanA aMkura pragaTe, AnaMda hRdayamAM mAya nahIM, bahAra chalakAIne UchaLavA. lAge; je dekhIne mithyAdraSTionAM paNa evAM pariNAma thaI jAya ke aho! jainIonI bhakti Azcarya pamADe tevI che. nirdoSa, uttama, ujajavaLa pramANasara sAmagrI, ujajvaLa. senA rUpAnAM ke kAMsA pItaLanAM manahara pUjAnAM vAsaNa, bhaktirasathI bharelA artha sahita karNapriya zuddha akSarane. uccAra, ekAgratArUpa vinaya sahita zabdone anukULa ujvaLa dravya caDhAvavAM, ane parama zAMta mudrArUpa vItarAganI prAtihAryothI suzobhita pratimAnuM pUjana, stavana, namaskAra karavA e dhanya puruSathI thAya che. dhanya enI bhakti, dhanya ene. janma, dhanya enAM mana, vacana, kAyA ane dhanya enuM dhana ke kaI paNa vAMchA vinA AvA sanmArgamAM vApare che. e prabhAva phelAya ane dekhavAthI ke sAMbhaLavAthI nikaTa-bhavya jIne AnaMdanAM athu jharavA lAge. bhakti ja Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmArga prabhAvanA bhAvanA ra51 saMsArasamudramAM DUbatA jIvene hAtha pakaDI tAranAra che. bhavabhavamAM jineMdranI bhakti ja amAruM zaraNa heje, evA bhAva sahita jineMdranuM nitya pUjana karavuM. aSTAblika parvamAM, soLakAraNa, dazalakSaNa, ratnatraya parvamAM sarva pApanA AraMbha cheDI jinapUjana karavuM; AnaMda sahita nRtya karavuM, karNane priya vAjiMtro vagADavAM. svara, tAla, mUInA Adi sahita jineMdranA guNa gAvAthI sanmArganI prabhAvanA thAya che. jenA hadayamAM satyArtha dharma vase che tene prabhAvanA guNa pragaTa thAya che. jiteMdranA prarUpelA anugenA siddhAMtanAM evAM vyAkhyAna karavAM ke te sAMbhaLIne ekAMtane Agraha nAza pAme, anekAMta hRdayamAM jAme; pApothI kaMpI UThe, vyasana chUTe, dayArUpa dharmamAM vartavA lAge. abhakSya-bhakSaNane tyAge, hajAre manuSyo kudeva, kuguru, kudharmanuM ArAdhana taje; vItarAga deva, dayArUpa dharma ane AraMbha-parigraha rahita gurunI ArAdhanAmAM draDha zraddhA kare, ghaNAM mANase rAtribhejana, agya bhejana, anyAyI viSayaga tathA paradhana pratye rAga kare cheDI de; vrata, zIla, saMyama, saMteSa Adi bhAvamAM lInatA pAme; dehAdi paradravyothI bhinna pitAnA AtmAne anubhava kare; paryAya buddhi chUTe, jIva ajIva Adi dravyone pramANu, naya, nikSepa vaDe nirNaya kare; saMzaya rahita, dravya, guNa, paryAnuM satyArtha svarUpa pragaTa samaje; mithyA-aMdhakAra dUra kare. evAM AgamanAM vyAkhyAnathI sanmArganI prabhAvanA thAya che. kAyara thI na thaI zake tevI ghera tapazcaryA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 samAdhi-pAna karavAthI paNa sanmArganI prabhAvanA thAya che. viSayane uparane rAga tajIne nivAMchaka thavAthI AtmAne prabhAva paNa pragaTa thAya che. dharmane mArga paNa tapathI dIpe che. durgatine mArga dUra karanAra tapa che. tapa vinA te kAmAdi viSaya jJAna ane cAritrane nAza kare che. tapanA prabhAvathI kAmane kSaya thAya che; jIbhanI capaLatA, lAlasA nAza pAme che. tethI ratnatrayanI prabhAvanA tapathI draDha thAya che. jidranAM pratibiMbanI pratiSThA karavI, niMdranuM maMdira karAvavuM. pratiSThA karAvavAthI jyAM sudhI jinabiMba rahe, tyAM sudhI darzana, stavana, pUjana AdithI aneka bhavya jI puNya upArjana karaze. jinamaMdira karAve che te gRhasthanuM dhanavAnapaNuM paNa saphaLa thAya che. pUjana, rAtri-jAgaraNa, zAstronuM vyAkhyAna-zravaNa-paThana, jiteMdranuM stavana, sAmAyika, pratikramaNa, anazanAdi tapa, nRtya, gAna, bhajana, utsava, jinamaMdira hoya te ja bane che. jinamaMdira vinA dharmane mATe samasta samAgama banI zakatuM nathI. svaparanA parama upakAranuM mULa pratiSThA karavI ane jinamaMdira karAvavuM e che. utkRSTa dharmane mArga te sarva parigrahane tyAga karI vItarAgatA aMgIkAra karavI e che. paraMtu jene pratyAkhyAna ke apratyAkhyAna nAmane kaSAya upazame nathI tenAthI gRha-saMpadA cheDI zakAya nahIM. dhana-saMpadA bahu hoya te prathama jenuM anyAyathI dhana lIdhuM hoya, tenI pAse jaIne pitAne doSanI kSamA mAgIne tenuM dhana pAchuM ApI devuM. tethI vizeSa dhana hoya te navuM dhana kamAvAnuM baMdha karavuM. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmAgamabhAvanA bhAvanA 253 tIvra rAga vadhAranArA idrinA viSayenI lAlasA cheDI tyAga bhAvathI saMvararUpa thavuM. je dhana hoya temAMthI pitAnA. mitra, hitanA karanAra, putrI, bahena, pheI, baMdhuvargamAM je nirdhana, regI, duHkhI hoya tene ke anAtha vidhavA hoya tene yathAyogya ApIne saMtaSita karavAM. pitAnA Azrita sevakAdi ke pAse rahenArane saMtoSa upajAvI, putrane ane strIne vibhAga judo karI, pachI jinabiMba banAvavAmAM ke pratimAnI pratiSThA karAvavAmAM, jinendra dharmane AdhArarUpa siddhAMte lakhAvavAmAM, kRpaNatA tajIne udAra manathI pare-- pakAra buddhithI bAkInuM dhana vAparavuM. tenA jevI koI prabhAvanA nathI. paNa je maMdira pratiSThA te kaI karAve paNa anIti vaDe paradhana lIdheluM rAkhI mele ke anyAyathI dhana grahaNa karavAnuM cAlu rAkhe te tenI karelI samasta prabhAvanA nAza pAmaze. pratiSThA karAvanAra ke maMdira baMdhAvanAra kheTA vyApAra kare, hiMsAdi mahApApamAM, niMdya-agya vacamAM ke tIvra lebhamAM pravarte, kuzIla seve ane ati kRpaNutA sahita saMkleza pariNAma karIne dhana kharace te samasta prabhAvanA nAza pAme che. tethI pratiSThA karAvanAra ke maMdira karAvanAranI bAhya pravRtti paNa zuddha hoya te prabhAvanA thAya che. zikhara, kaLaza, ghaMTa caDhAvIne ke nAnI ghaMTaDIo. bAMdhIne prabhAvanA kare. maMdiramAM caMdaravA, ghaMTa, siMhAsana. Adi uttama upakaraNe arpaNa kare. tathA svAdhyAyamAM pravRtti. kare. ityAdi prakAre prabhAvanA duHkha dUra karanArI bane che. prabhAvanA zuddha AcaraNathI thAya che. jinavacananI zraddhAvALA hoya te dharmanI prabhAvanA ja kare. jenenI Teka -- Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 samAdhi pAna dekhIne mithyAvRSTinA hadayamAM paNa bhAre mahattva lAge ke prANa jatAM paNa jainadhamI abhakSya bhakSaNa karatA nathI, tIvra riga-vedanA AvatAM paNa rAtre auSadha ke pANI pItA nathI, dhana, AbarUne nAza thaI jAya te paNa asatya vacana Adi belatA nathI, mahA saMkaTamAM AvI paDyA chatAM paradhana laI levAnI buddhi karatA nathI, pitAne prANa jAya paNa anya jIvanI ghAta karatA nathI. zIlanI draDhatA, parigrahanI maryAdA ane parama saMtoSa dhAraNa karavAthI Atma-prabhAvanA ane mArga-prabhAvanA paNa thAya che. sarva dhana jatuM hoya, ane prANa paNa jatA hoya te paNa dharmanI niMdA, hAsya kadApi karAve nahIM tene sanmArga-prabhAvanA aMga hoya che. A prabhAvanAne mahimA kareDa jIbhe vaDe paNa koI varNavavA samartha nathI. tethI he bhavya jane! traNe lekamAM pUjya je prabhAvanA aMga te dhAraNa kare, tenI ja bhakti kare, tenI pUjA kare, mahA ardha utAraNa kare. je prabhAvanAne draDhatAthI dhAraNa kare che te IMdrAdi devane pUjavAyegya tIrthaMkara thAya che. 16. pravacanavatsalatA bhAvanA - pravacana eTale deva, guru ane dharma, temAM vAtsalya eTale prIti-bhAva, tenuM nAma pravacana vAtsalya che. je cAritra guNavALA che, zIlanA dhAraka che, parama samatA bhAve bAvIsa pariSaha sahana karanAra che, dehamAM nirmamatAvALA che, sarva viSayavAMchA rahita AtmahitamAM udyamI che ane parane upakAra karavAmAM sAvadhAna che evA sAdhu janenA guNemAM prItirUpa pariNAma karavAM. vatana dhAraka ane Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanavatsalatA bhAvanA 255 pApathI DaratA, nyAyamArgI, dharmamAM anurAga rAkhanAra, maMda kaSAyI, saMtoSI evA zrAvaka tathA zrAvikAnA guNemAM, temanI saMgatimAM anurAga rAkha. samasta ghara Adi parigraha choDI, kuTuMbanuM mamatva tajI, dehamAM nirmamatA dhArI, pAMca idrinA viSaye tajI, jamIna para sUe, sudhA, tRSA, zIta, uSNa Adi pariSaha sahana karavArUpa saMyama sahita, dhyAna, svAdhyAya, sAmAyika Adi Avazyaka sahita dIkSA grahaNa kare; saMyama sahita kALa vyatIta kare, temanA guNomAM anurAga rAkha. munIzvarenI piThe vanamAM nivAsa karatA, bAvIsa pariSaha sahana karatA, uttama kSamAdi dharma dhAratA, dehamAM nirmamatA rAkhatA, pitAne nimitte karelAM auSadha, anna, pAna Adi nahIM vAparatAM, eka vastra eTale kepIna vinA sarva parigrahanA tyAgI, evA uttama zrAvakonA guNemAM anurAga kara. deva, guru, dharmanuM satyArtha svarUpa jANuM draDha zraddhA sahita dharmamAM rucivALA avirata samyaphadraSTi upara vAtsalya bhAva kare. A saMsAramAM potAnAM strI, putra, kuTuMba AdimAM, dehamAM, iddhinA viSayamAM, viSayanA sAdhakemAM anAdi kALathI anurAgI thaIne temane mATe kapAI jAya che, marI jAya che, bIjAne mAre che e kaI mehanuM adbhuta mahAbhya che. dhanya che te puruSane ke je samyakajJAnathI mehane nAza karIne AtmAnA guNemAM vAtsalyatA kare che. saMsArI jI te dhananI lAlasA vaDe ati AkuLa thaIne dharma pratye vAtsalya bhAva taje che. dhana vadhe che tyAre ati tRSNA vadhe che. sarva dharmanA mArga bhUlI jaIne dharmAtmAo pratye Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 samAdhi-se pAna rAkhavA yogya vAtsalyabhAva te cUke che. rAtadivasa dhanasaMpadA vadhAravA pratye e anurAga vadhe che, ke lAkha rUpiyA ekaThA thayA te kareDonI tRSNA karIne AraMbha parigraha vadhAratAM, pApamAM pravINatA vadhAratAM, dharma pratye karavA gya vAtsalyabhAva avazya tajI de che. jyAM dAnAdi ke paropakAra mATe dhana kharacavAnI vAta cAlatI hoya tyAMthI dUra rahe che ke cAlI jAya che. bahu AraMbha, parigraha tathA ati tRSNAvaDe pAse AvatA narakavAsane dekhatA nathI. temAM vaLI paMcama kALanA dhanADhayo te pUrve mithyA dharma, kupAtre dAna ane kudAmAM gUMcavAIne evAM karma bAMdhIne AvyA che ke naraka, tiryaMca Adi gatinI paraMparA asaMkhya ke anaMtakALa sudhI chUTe nahIM. temanAM tana, mana, vacana ane dhana dharmakAryamAM vaparAtAM nathI. rAtadivasa tRSNa ane AraMbha vaDe spezita bhAvamAM rahe che. temane dharmAtmA pratye ane dharma dhAraNa karavA pratye kadI vAtsalya ke prema bhAva AvatuM nathI. dhanarahita dharmAtmAne paNa halake mAne che. he AtmahitanA Icchaka ! dhanasaMpadAne mahA mada upajAvanAra jANI, dehane asthira, duHkhadAyI jANI, kuTuMbane mahA baMdhana jANuM, te sarve pratyethI prIti uThAvI laI pitAnA AtmA pratye vAtsalyabhAva rAkhe. dharmAtmAmAM, vrata pALanAramAM, svAdhyAyamAM, jinapUjAmAM vAtsalyabhAva karo. je samyaphacAritrarUpa alaMkAra vaDe suzobhita sAdhu jananI stuti kare, prazaMsA kare, mahAbhya vadhAre tene vAtsalya nAmane guNa hoya che. te sadgati prApta karAve che ane kugatine nAza kare che. vAtsalya guNanA prabhAvathI ja Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanavatsalatAbhAvanA 2pa7 samasta dvAdazAMga vidyA siddha thAya che. siddhAMta sUtra pratye ane siddhAMtane upadeza karanAra upAdhyAya pratye sAcI bhaktinA prabhAve zrutajJAnAvaraNa karmane rasa sukAI jAya che tyAre sakala vidyA siddha thAya che. vAtsalya guNanA dhArakane deva namaskAra kare che. vAtsalya vaDe ja aDhAra prakAranI buddhi-Rddhi ane AkAzagAminI kriyA-Rddhi, be prakAranI cAraNa-Rddhi, ATha prakAranI vijhiyA-Rddhi, traNa prakAranI baLa-ddhi, sAta prakAranI tapa-ddhi, cha prakAranI rasa-ddhi, cha prakAranI auSadha-Rddhi, be prakAranI kSetra Rddhi ityAdi aneka trAddhi zaktio pragaTa thAya che. ahIM vAtsalya vaDe ja maMda buddhivALA paNa vizeSa matijJAna ane vizALa zrutajJAnavALA thAya che. pApane praveza thatuM nathI. tapa paNa zebhe che. tapamAM utsAha vinA tapa nirarthaka che. A jinendrane mArga vAtsalya vaDe ja zabhA pAme che. vAtsalya vaDe ja zubha dhyAnanI vRddhi thAya che, samyagdarzana nirdoSa bane che, dIdheluM dAna kRtArtha thAya che. pAtra (dAna lenAra dharmAtmA) pratye prIti vinA tathA dAna devAmAM prema vinA dAna niMdAnuM kAraNa thAya che. jinavANImAM vAtsalya jene haze tene ja prazaMsApAtra satya artha pragaTa prakAzaze. jenAmAM jinavANI pratye vAtsalya nathI, vinaya nathI tene yathArtha bhAva nahIM bhAse, paNa viparIta bhAva te grahaNa karaze. A manuSyabhavanI maneharatA vAtsalya ja che. vAtsalya rahita hoya te ghaNu AkarSaka vastra-alaMkAra dhAraNa kare te paNa pagale pagale niMdA pAme che. yaza pAmave, dhana kamAvuM, dharma pAma vagere A bhavanAM kArya paNa 17 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 samAdhi sApAta vAtsalya vaDe ja bane che. paraleAka eTale devalAkamAM mahaddhika devapaNuM paNa vAtsalyathI ja pamAya che. vAtsalya vinA A lAkanAM samasta kAryAM nAza pAme che ane paralokamAM devAdi gati maLatI nathI. advaita deva, nigraMtha guru, syAdvAdarUpa paramAgama tathA yApa dharma pratye vAtsalya bhAva che te saMsAraparibhramaNanA nAza karI, nirvANa prApta karAve che. jinamaMdiranI saMbhALa, jinasiddhAMtanuM sevana, sAdhI sajjaneAnI sevA, dharmamAM anurAga, dAna devAmAM prIti e samasta guNNA vAtsalyathI ja prApta thAya che. je chakAyanA jIvA pratye vAtsalyabhAva pALe che, te ja traNa lokamAM atizayarUpa tIrthaMkara prakRti upArjana kare che. je kalyANanA icchaka che te bhagavAna jinendranA upadezelA vAtsalya guNane mahimA jANI vAtsalya nAmanA soLamA aMganuM stavana kare che, pUjana kare che, mahA ardhautAraNa kare che. te darzanavizuddhi pAmI, tapa-AcaraNa varDa ahamindra Adi devalokane prApta karIne pachI jagatanA uddhAraka tIrthaMkara thaI meAkSa pAme che. sALa kAraNu bhAvanArUpa dharmanA mahimA aciMtya che kAraNa ke tethI traNe leAkamAM AzcaryakArI anupama vaibhavanA dhAraka tIrthaMkaranuM pada prApta thAya che. sALu kAraNabhAvanApUrNana saMpUrNa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma daza lakSaNarUpa dharma kSamAdi daza aMtargata bhAvane AdhIna che. 1. uttama kSamA, 2. uttama mArdava, 3. uttama Arjava, 4. uttama satya, 5. uttama zauca, 6. uttama saMyama, 7. uttama tapa, 8. uttama tyAga, 9. uttama Arkicanya, 10. uttama brahmacarya, A daza dharmanAM lakSaNa che. vastune svabhAva te dharma. lekamAM je je padArtho che te pitAnA svabhAvane kadI cheDatA nathI. svabhAvane nAza thAya te vastune abhAva thAya. eTale kaI padArthane sarvathA nAza thatuM nathI. AtmA nAmanA padArthane kSamAdi svabhAva che. krodhAdi kSamAdinA vikAra che, karmathI thayelI upAdhi che, AvaraNa che. krodha nAmanA vikArane abhAva thAya tyAre kSamA nAmane AtmAne svabhAva pate ja rahe che evI rIte mAnanA abhAvathI mArdava (vinaya). guNarUpe ane mAyAnA abhAvathI Arjava (saraLatA) guNarUpe, lebhanA abhAvathI zauca (nirlobha) guNarUpe AtmAne svabhAva pite ja rahe che, AtmA ja pite rahe che. karmane abhAva thavAthI sahaja AtmA pite pragaTa thAya che. tethI uttama kSamA Adi AtmAne svabhAva che. mohanIya karmanA bhedarUpa krodhAdi kaSAya vaDe anAdi kALathI AtmA kAI rahyo che, te kaSAyanA abhAvathI kSamAdi AtmAnA svAbhAvika guNo UghaDe che. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 samAdhi-sopAna 1. uttama kSamA :- " kSamA e ja mokSane bhavya daravAja che." -zrImad rAjacaMdra kodha verIne jIta te ja uttama kSamA che. kodhazatru kevo che? A jIvane vasavAnA sthAnarUpa saMyamabhAva, saMteSabhAva, nirAkuLatAbhAva, te sarvene bALanAra agni samAna che, samyakdarzana Adi ratnanA bhaMDArane te lUMTI le che; yazane nAza kare che, apayazarUpa kalaMkane phelAve che, dharma-adharmane vicArane vinAza kare che. kodhIne pitAnAM mana, vacana, kAyA pitAne vaza rahetAM nathI. ghaNuM kALanI prIti kSaNa mAtramAM teDI tIvra vera bAMdhe che. krodharUpa rAkSasa jene vaLagyuM hoya te asatya vacana, bhIla, caMDALa Adi bole tevAM lekaniMgha vacana bole che. krodhane vaza jIva pitAne, mAtAne, putrane, strIne, bALakane, svAmIne, sevakane, mitrane mArI nAkhe che, sarva dharmane lepa kare che. tIvra krodhI jIva viSathI, ke zastrathI pite ApaghAta paNa kare che; UMcAM makAna ke parvata uparathI paDatuM mUkIne ke kUvAmAM paDIne ApaghAta kare che. kaI rIte kodhIne vizvAsa rAkhavA yaMgya nathI. kodhI jIva yamarAja je che. kodhI jIva bIjA nI ghAtAdi karavA Icche che paNa tethI te prathama te pitAnAM jJAna, darzana, kSamA Adi guNonI ghAta kare che, pachI sAmA jIvanAM karma pramANe bIjAnI ghAta te thAya ke na paNa thAya. koinA pratApe Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaNarUpa dharma (kSamA) 363 mahA tapasvI, nagna, vanavAsI munie paNa dharmathI bhraSTa thaI narake gayA che. krodha banne leAkanA nAza kare che; mahA pApa aMdhAvI narake paheoMcADe che, buddhi bhraSTa kare che, nirdayI anAve che. khIjAe ApaNA upara karelA upakAra bhulAvI kRtannI kare che, tethI krodha samAna pApa nathI. krodhAdi kaSAya samAna AtmAnI ghAta karanAra keAI nathI. jagatamAM je puNyavAna, mahA bhAgyazALI hAya che, ane jenuM A bhava tathA parabhavamAM bhaluM thavAnuM hoya che tene ja kSamA nAmanA guNa pragaTe che. kSamA eTale pRthvI, tenA jevA sahana karavAnA svabhAva te kSamA che. samyak prakAre sva ane paranuM hita--ahita samajI je nirbaLanA aparAdhAne pote samartha chatAM paNa rAga dveSa rahita thaIne sahana kare, vikArI na bane, tapI jAya nahIM teA teNe uttama kSamA karI kahevAya che. uttama eTale samyajJAna sahita. uttama kSamA traNa lAkanA sAra che. uttama kSamA saMsArasamudramAMthI tAranAra che. uttama kSamA ratnatrayane dhAraNa karanArI che. uttama kSamA durgatinAM duHkhAne dUra karanArI che. uttama kSamA dhAraNa karanArane naraka ke tiryaMca gatimAM javuM na paDe. uttama kSamAnI sAthe aneka guNAnA samUha pragaTa thAya che. munIzvarAne teA uttama kSamA atyaMta priya che. uttama kSamAne jJAnI jana ciMtAmaNi ratna samAna gaNe che. uttama kSamA manane ujjavaLa kare che. kSamA vinA mananI ujjavaLatA ane sthiratA kadApi thatI nathI. sarva manerathA pUranArI eka kSamA ja che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiAApAna 262 krAdha jItavAnI bhAvanA :-- kaI durvacana AdithI du:khI kare, gALA de, cAra, anyAyI, pApI, durAcArI, duSTa, nIca, caMDALa, kRtaghrI evAM aneka kuvacana kahe, tyAre jJAnI evA vicAra kare ke meM AnA aparAdha karyAM che ke nahIM? jo aparAdha karyo hoya tathA rAga, dveSa, mehane laIne tene kaI vAte duHkhI karyAM hAya, te huM aparAdhI chuM. mane gALa de che, dhikkAre che, nIca, cAra, kapaTI, adharmI kahe che te vAjabI che; ethI vadhAre daMDa de tApaNa vAjakhI che. meM aparAdha karyAM che tethI mAre gALa sAMbhaLIne krodha karavA yegya nathI, aparAdhIne narakamAM zikSA bhAgavavI paDe che, te mArA nimitte ene du:kha thayuM eTale krodhamAM AvIne te kaDavAM vacana kahe che; Ave vicAra karIne jJAnI kSamA kare che, krodha karatA nathI. durvacana kahenAra maMda kaSAyavALA hAya tA tenI pAse jaIne kSamA ApavA vinaMti karavI ane kahevuM ke " huM kRpALu ! pramAda ke kaSAyane vaza thaIne meM ajJAnIe Apane dUbhA che te aparAdhanI huM mAphI mAguM chuM; havethI evI bhUla nahIM karuM. moTA puruSo eka vakhata bhUlanI mAphI Ape che." jo sAmeA mANasa nyAya rahita, tIvra kaSAyavALA hoya te tenI pAse tarata mAphI mAgavA javuM nahIM; krodha zamavA yeAgya kALa gayA pachI tenI mAphI mAgavI. jo pAte aparAdha karyAM na heAya paNa irSA ke mAtra duSTatAne laIne kAi kuvacana kahe, khATuM kalaMka lagADe ke Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (kSamA) 263 jUThA doSa Ape te jJAnI kaMI paNa cheTuM lagADatA nathI, paNa e vicAra kare che ke meM enuM dhana laI lIdhuM heya, jamIna-jAgIra khUMcavI lIdhI hoya ke AjIvikA teDI hoya, cADI khAdhI hoya tathA tenAM kalaMka ughADAM pADI meM aparAdha karyo hoya te mAre pastA kara ghaTe che. paNa meM aparAdha karyo nathI te mAre zI phikara che? nAma, kuLane uddezIne te je durvacane kahe che, te nAma, kuLa, jAti mArA svarUpathI bhinna che, huM te jJAyaka chuM, jene te kahe che te huM nathI. huM je svarUpe chuM tyAM te vacana pahoMcI zakatAM nathI. tethI mAre kSamA grahaNa karavI e ja uttama che. je durvacana kahe che te mukha, jIbha, dAMta, oTha vaDe zabdarUpe pariNamelAM pudgala paramANu che, tenuM zravaNa karI je mane vikAra thAya te e mArI mahA ajJAnadazA gaNAya. e IrSAvALe, duSTa puruSa gALa de che tene vicAra karIe te gALa zI vastu che? gALa kaMI vastu nathI, kyAMya vaLagatI nathI, dekhAtI nathI. jJAnI hoya te avastune levAdevAne saMkalpa zAne kare? te cera, anyAyI, kapaTI, adhamI ItyAdi vacane kahe che tyAM ema vicAravuM ke he AtmA ! tuM aneka vAra aneka janmamAM cera, vyabhicArI, abhakSya-bhakSaNa karanAra, bhIla, caMDALa, camAra, gele, vAMdare, kutare, bhUMDa, gadheDe ItyAdi tathA adhama, pApI, kRtaghI thatuM AvyuM che. hajI saMsAraparibhramaNa karIza te vakhate aneka vAra thaIza paNa khare. atyAre te mAtra kUtare, gadheDe ke cera, caMDALa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 samAdhisepAna evA zabdo ja kahe che te sAMbhaLIne kodha kare ke duHkhI thavuM e meTI bhUla che. e duSTa mANasa durvacana kahe che emAM ene vAMka nathI. mArA pUrvajanmanA pApane udaya che, te enI mArakta evA zabdo bolAve che paNa mArA karmanI nirjarA thAya che e moTo lAbha mane thAya che. temAM tene upakAra mAnavA che. je darvacana kahenAra che. te jUThA deSa ApavAthI pitAnAM puNyane samUha te gumAve che, paNa mArAM pApa dhave che. AvA upakArI pratye huM je kodha karuM te mArA samAna keI adhama nathI. jJAnI e vicAra kare che ke teNe durvacana ja kahyAM che paNa mane mAryo nathI eTaluM bhaluM karyuM, kAraNa ke krodhI te pitAnA putra, putrI, strI Adine mAre che. kaI duSTa mArI bese te jANavuM ke mane mAtra mAra mAryo paNa prANarahita nathI karyo eTale lAbha che, kAraNa ke duSTa te potAnA prANanI darakAra karyA vinA sAmAne vadha karI bese che. je koI prANarahita kare te samajavuM ke eka vAra maravAnuM te hatuM bAMdhelA karmarUpI devuM chUTyuM; ahIM ja karmarUpa devuM patyuM, jJAna, darzana, kSamAdi dharmane krodha vaDe nAza na thaye e mane mahAna lAbha thaye; kAraNa ke prANadhAraNa te dharmathI saphaLa thAya che. dravyaprANa te pudgalamaya che. tenA nAzathI mAre nAza thato nathI. jJAnI vicAre che ke kalyANanAM kAryomAM aneka viDyo Ave che, te bhale A vizna AvyuM. have huM samabhAva rAkhuM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (kSamA) 265 te ThIka, upadrava thAya tyAre kSamA cheDIne huM vikAra pAmuM te anya maMda jJAnI tathA kAyara, tyAgI tapasvIo dekhAdekhI dharmamAM zithila thaI jAya tethI mAre janma mAtra anyanA lezane arthe ja thaye gaNAya. vItarAga dharma dhAraNa karIne paNa krodhI, vikArI, durvacana kahenAre thAuM te mane dekhIne bIjA paNa kodhamAM pravartavA lAge, tethI dharmanI maryAdAne bhaMga karI pApanI paraMparA calAvanArAomAM mukhya huM thayA gaNAuM. mATe prANa jatAM paNa, dhana ke kItine nAza thAya tepaNa mAre kSamA guNa tajavA yogya nathI. pUrve meM azubha karma bAMdhyuM hatuM te pApanuM phaLa huM bhegavuM chuM; sAme mANasa te nimitta mAtra che. enA nimitte pApane udaya thayo na hota te bIjA koInA nimitte thAta. udayamAM AveluM karma phaLa ApyA vinA TaLatuM nathI. A ajJAnI leka mArA pratye krodhamAM AvI durvacana Adi vaDe upadrava kare che te vakhate huM paNa durvacana Adi vaDe temane pratyuttara dauM te huM tattvajJAnI zAne ? ajJAnI je ja thaye, te tatvajJAna zA kAmamAM AvyuM? yathAyogya udayamAM AveluM pApakarma bhegavatAM karyo vivekI AtmA krodhAdikane vaza thAya? he AtmA, pUrve bAMdheluM azAtA karma hamaNAM udayamAM AvyuM che, tene koI upAya nathI. te rekI zakAya evuM nathI ema jANI samabhAvathI sahana kare. jo bhegavatAM saMkleza bhAva karaze te A duHkha te bhegavavuM ja paDaze ane na mahAna azAtAne (duHkhane) baMdha bAMdhaze. tethI bananAra che te pharanAra nathI ema jANI niHzaMka thaI samabhAvathI sahana kare. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 samAdhi-saMpAnA A duSTa leka ghaNuM che, pitAnI zakti vaDe mArAmAM krodharUpa agni pragaTAvI, samabhAvarUpa mArI saMpattine nAza. karavA Icche che. AvA prasaMgamAM huM have asAvadha rahI kSamA cheDI dauM te avazya samabhAvane nAza karIne dharma ane yazane beI besIza. tethI duSTanA saMgamAM sAvadhAna rahevuM yegya che. jJAnI puruSane, asahya phleza Upaje evA pUrva karmanA udaye paNa te karma chUTe che ema jANI harSa thAya che. tINa vacanabANathI vIMdhAtA je huM kSamA cheDI dauM te kodhI ane huM sarakhA thayA. aneka prakAranAM durvacana, mAra ane pIDAnA prayogathI je verI upasarga na kare te pUrva saMcaya karelAM azubha karmo kevI rIte chUTe ? tethI verI te upakArI che. vivekajJAna prApta karI jinaAgamanA upakArathI samabhAvane abhyAsa karyo che tenI parIkSA levA ja A karma udayamAM AvyuM che. samabhAvanI maryAdA oLaMgI je huM have zatru pratye krodha karuM te jJAnanetra prApta thayA chatAM samabhAva na rAkhavAthI krodharUpa agnimAM baLI marIza. vItarAgamArgamAM pravartanAra, saMsAranI sthiti ghaTADavA mathanAra huM je koInuM bhUMDuM chuM, te saMsAramArgamAM pravartanAra mithyAvRSTi je huM paNa tha. duSTa jone nyAyadharmarUpa mArga samajAvyA chatAM tathA. kSamA dhAraNa karavAne samajAvyA chatAM te upadeza grahaNa na kare te paNa jJAnI puruSe krodha kare nahIM. jhera utAranAra, veda keInuM jhera utAravA aneka auSadha Adi upacAra karI viSa dUra karavA Icche che, chatAM tenuM jhera na Utare te vaida. pite jhera khAte nathI kAraNa ke daradInuM jhera na Utare te. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (kSamA) 267 de jhera khAIne marI javuM egya nathI; tevI rIte jJAnI jana pahelAM duSTa jananI prakRti parakhI le che, ke A. duSTatA cheDe e che, cheDe nahIM e che, ke duSTatA. vadhAre eve che. je upadezanuM viparIta pariNAma Ave. tevuM hoya te tene upadeza na de. paNa samajavA lAyaka tenI yegyatA dekhe, te tene nyAyI ane Dita-mita. vacana kahe. hita kahevA chatAM koI duSTatA na taje te pite. krodhI na thAya. jJAnI vicAre ke je durvacana Adi upadrava vaDe A kodhI mANase mane pajavyo na heta te huM upazama bhAva. dhAraNa karI dharmanuM zaraNa kyAMthI grahaNa karata? tethI mane. pIDA denAre paNa pApathI bhayabhIta karI mane dharmamAM jeDyo, mAre pramAda cheDAvI meTo upakAra karyo. jagatamAM keTalAka paropakArI puruSe te evA hoya che ke parane sukhI karavA. pitAnAM dhana ke zarIrane paNa tyAga kare che te ATalAM. durvacana sahana karavAmAM mAruM zuM jAya che? mane durvacana kahevAthI koI sukhI thatuM hoya te bhale, mane tethI kaMI hAni thavAnI nathI. je pIDA upajAvanAra pratye kSamA rAkhuM te mArA. AtmAnuM kalyANa thAya ane zatrunA puNyane nAza thAya. paNa je krodha karuM te mAruM Atmahita nAza pAme ane. durgati pAmuM, tethI prANa jatAM paNa duSo pratye kSamA karavI e ja kalyANakArI che ema satparuSe kahe che tethI AtmakalyANa karavA huM kSamA ja grahaNa karuM. ATalA kALa sudhI. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 samAdhi-saMpAna vItarAga dharma dhAraNa karyo te have kodhAdikanA nimittomAM samabhAva rahe che ke nahIM enI parIkSA te karuM. mArA puNyanA udayathI A durvacana kahenAra mAraphate parIkSAbhUmi pragaTa thaI che te mAre kSamA dhAraNa karavA yaMgya che. koI nirdaya mANasa mAravA taiyAra thAya te paNa je manamAM malina bhAva na thAya, samabhAva rahe che te kalyANanuM kAraNa che, prazaMsavA gya kSamA che. ghaNe kALa zAstrane abhyAsa karyo heya, sAre svabhAva rAkhyuM hoya paraMtu prasaMga paze samabhAva na rahe te te zAstrAbhyAsa ke svabhAva zA kAmanA ? prazaMsavA gya dhIraja te enuM nAma ke je duSTa jananAM kuvacana sAMbhaLatAM paNa chUTI jAya nahIM, draDha rahe. kaTIne vakhata na Ave tyAM sudhI te sarva manuSya satya, saMteSa, kSamA dhAraNa kare che. paraMtu jema caMdana vRkSane kuhADo kApe che te paNa kuhADAnA mukhane te sugaMdhI banAve che, tema je apakAra karanAra upara paNa upakAra kare che tenuM jIvyuM dhanya che. AvI paDelA upasarga ke koInA karelA upasargane avasaramAM jenA cittamAM malina bhAva UpajatuM nathI te avinAzI saMpatti pAme che. pitAnA bhAva vaDe pUrve bAMdhelAM pApakarmo udayamAM Ave tyAre karmanuM phaLa jemanA nimitte maLe che te bAhya nimittA pratye ajJAnI jana krodha kare che, paraMtu pitAnA doSa detA nathI. paraMtu jJAnI ema vicAre che ke je karmone nAza thavAthI saMsAraduHkhane nAza thAya che, te karmo pite ja phaLa ApIne chUTe che, te mATe rAjI thavuM joIe. A saMsArarUpa vana aneka duHkhathI bhareluM che, temAM vasanAre Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaNarUpa dharma (kSamA) 269 aneka duHkha sahana karavAM ghaTe che. saMsAramAM te duHkha ja che. jJAna ane viveka rahita satzAstronA dveSI, mahAnirdayI, parabhava sudhAravAnI bhAvanA vinAnA, vinAnA, krodharUpa agnithI khaLatA, duSTatA bharelA, viSayAnI lelupatAthI aMdha thayelA, haThAgrahI, mahA abhimAnI, kRtannI evA aneka dRSTa manuSyA. A saMsAramAM na heAta teA ujjvaLa buddhivALA satpuruSA vrata, tapazcaraNa karI meAkSane mATe puruSArtha zA mATe karata ?' AvA krodhI, ducana bolanAra, haThAgrahI, anyAyamArgI manuSyA vizeSa dekhIne ja satpuruSo vItarAgI thayA che. mahA puNyanA prabhAvathI huM paramAtmasvarUpanA jJAtA thayA, paramakRpALu sarvajJa bhagavAnanA upadezelA padArthAnA nirNaya thayA, ane saMsAraparibhramaNa AdithI bhayabhIta thaI vItarAga mArgamAM pravaryAM; tema chatAM jo atyAre huM krodhane vaza thaIne vartIza tA mAruM jJAna, cAritra saghaLuM niSphaLa thaze. ane dharmanA apayaza phelAvanAra thaIne durgatine pAtra thaiza. padmanaMddhi munie kahyuM che ke mUrkha mANasAe upAvelI khAdhA-pIDA, krodhanAM vacana, hAMsI, apamAna Adi vaDe uttama puruSonA manamAM vikAra thatA nathI, khATuM lAgatuM nathI. uttama kSamA tA te kahevAya ane te kSamA mekSamArgamAM pravartanArane parama sahAya karanAra che. vivekI jane ema vicAre che ke rAga-dveSa Adi maLa. rahita nirmaLa mana rahetuM hAya te pachI anya loko amane khoTA kahe ke sArA kahe; tenI sAthe amAre zuM prayeAjanA che? vItarAga dharmane dhAraNa karanAre peAtAnA AtmAnI. te Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 samAdhi-pAna zuddhi sAdhavA gya che. je amArAM pariNAma dejavALAM hoya, ane amArA kaI mitro amane sArA kahe, to tethI ame bhalA thaI javAnA nathI, ane amArA bhAva nirdoSa hovA chatAM keI dveSabuddhithI amane beTA kahe che tethI ame khoTA thaI javAnA nathI. jevAM amArAM AcaraNa-vartana haze tevuM phaLa prApta thaze. jema koI kAcane ratna kahe ane ratnane kAca kahe, te paNa kiMmata te ratnanI ja Upajaze kAcanA kaTakAnI kiMmata ratnanA jeTalI koNa Ape? paramAM doSa na hoya te paNa paranA doSa kahyA vinA duSTa janane cena paDatuM nathI. tethI mArAmAM na hoya tevA de kalpIne duSTa jana ghera ghera lekene bhale kahyA kare ane ema karIne bhale sukhI thAya. je dhananI Icchaka hoya te bhale mAruM sarvasva laI jaIne sukhI thAya. sthAnanA Icchaka, sthAna laIne sukhI thAo. je zatru mArA prANa levAne IcchatA hoya te mArA prANa haraNa karIne sukhI thAo. - huM madhyastha chuM, rAga-dveSa rahita chuM. samasta jagatanAM prANIo mArA nimitte sukhI thAo; mArA nimitte koI paNa prANIne koI paNa prakAranuM duHkha na thAo. huM A pikArIne kahuM chuM; kAraNa ke mAruM jIvana te AyuSya kamene AdhIna che. ane dhana tathA sthAnanuM rahevuM ke javuM, pApapuNyane AdhIna che. keI jIva sAthe mAre vera-vireAdha nathI; sarva pratye eka kSamA che. he AtmA! mithyAvRSTi, duSTa, mUha, avivekI manuSya karelA durvacana Adi upadravathI gabharAI jaI tene duHkha mAnI kheTuM lagADe te traNa lekanA ziremaNi samAna bhagavAna Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSadgurUpa dharma (kSamA) 201 vItarAgane teM jANyA zAnA ? vItarAga dharmanI upAsanA karI kharI? te lokone mUrkha jANyA kharA ? meAhI, mithyAdRSTi, mUDhajanAnuM jJAna te viparIta ja hAya che; ane te karmAne vaza hAya che tethI kSamA karavA ceAgya che. kSamA A lAkamAM parama zaraNurUpa che; mAtA samAna rakSA karanArI che; vadhAre zuM kahIe ? jinadharmanuM mULa kSamA che. sarva guNanA AdhAra kSamA che. te ja karmo kApavAnuM hathiyAra che; hajArA upadravAne dUra karanArI che; tethI dhana jatAM ke prANa jatAM paNa kSamA cheDavA yogya nathI. kAI duSTa ApaNI ghAta karatA heAya teve vakhate paNa kaDavAM vacana na kaheA. mAranAra pratye paNa manamAMthI vera dUra karIne kahA ke tame tA mArA upakArI che, paraMtu maraNa AvI pahoMcyuM che eTale Apa zuM kare ? pApa karmanA udaya AvI paheAMcyA che chatAM ATaluM ahAbhAgya ke Apa sarakhA meATA puruSane hAthe mAruM maraNa thAya che. mArA jevA aparAdhIne Apa daMDa na de te nyAya mArganA lApa thAya. huM aparAdhanuM phaLa AgaLa naraka-tiryaMcagatimAM bhAgavata; tene badale Ape mane ahIM ja devAmAMthI mukta karyAM. huM mana, vacana, kAyAthI ApanA pratye vera virAdha rAkhatA nathI; kSamA grahaNa karuM chuM. ane Apa paNa mane aparAdhanI zikSA ApI kSamA grahaNa karo. rAga Adi kaSTa veThIne bahu duHkha sahita huM marata, tene khale dharmanA zaraNu sahita, RNurahita thaIne Apa sajjananI kRpA sahita maraNu karIza. A prakAre mAranAra pratye paNa vera tajI samabhAva rAkhavA te uttama kSamA che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 samAdhisepAnA 2. uttama mArdava :"jagatamAM mAna na hota te ahIM ja mokSa hota." zrImad rAjacaMdra mAna kaSAyathI AtmAmAM kaTheratA Ave che te kaThoratA dUra thatAM namratA pragaTe che, te mArdava nAme AtmAne guNa che. AtmA ane mAna kaSAya bhinna che ema jANI, AtmAne anubhava karI mAna ke garva taja te uttama mArdava guNa che. mAna saMsAra vadhAranAra che, ane mArdava. saMsAra-paribhramaNa TALanAra che. mArdava dayAdharmanuM mULa che ane abhimAna pApanuM mULa che. abhimAnImAM dayAdharma vasate nathI. kaThora hRdayavALe nirdaya hoya che. mArdava guNa sarvane hitakAraka che. jenAmAM vinaya guNa che tenuM ja vrata pALavuM, saMyama dhAra, jJAnane abhyAsa karavo e sarva saphaLa che abhimAnInAM e badhAM niSphaLa che. mArdava guNa kaSAyane nAza karanAra che, ane pAMca idri tathA manane daMDa denAra che. vinaya guNanA pratApe cittarUpI bhUmimAM karuNArUpa vela UgIne phelAya che. mArdava guNathI ja vItarAga bhagavAna pratye tathA temanAM vacanAmRta pratye bhakti Uge che. abhimAnIne vItarAga bhagavAnanA guNo upara anurAga thatuM nathI. mArdava guNathI kumati phelAtI nathI paNa nAza pAme che. abhimAnIne bahu kubuddhi Upaje che. mArdava guNathI parama vinaya pravarte che. vinaya verIne vaza kare che. mAna ghaTe te pariNAmanI ujajvaLatA thAya che. kemaLa pariNAmathI A leka, paraleka banne sudhare che. A lekamAM namratAvALe Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (mAdava) 273 suyaza pAme che ane paralekamAM tene devalokanI prApti thAya che. 'kemaLa pariNAmathI ja atyaMtara ane bAhya tapa zebhe che. abhimAnInuM tapa paNa niMdavA yogya che. kemaLa pariNAmathI traNa jagatanA lekanAM mane prasanna thAya che. mArdava vaDe ja jIva vItarAgane satya dharma pAme ema jaNAya che. mArdava vaDe sva-paranA svarUpane anubhava thAya che. kaThora pariNAmavALAne sva-parane viveka hotuM nathI. mAdevathI ja samasta daiSone nAza thAya che. mAdeva pariNAma saMsAra samudramAMthI jIvane tAre che. tethI mArdava pariNAmane samyakadarzananA aMga jANI te nirmaLa mArdava dharmanI stuti kare. saMsArI jone anAdi kALathI mithyAdarzanane udaya cAlyo Avyo che tethI paryAya-buddhine laIne jAti, kuLa, vidyA, bala, aizvarya, rUpa, tapa, ane dhanane pitAnuM svarUpa mAnI garviSTha thaI rahyo che. tene ema samajAyuM nathI ke A jAti, kuLa Adi badhAM karmanA udaya pramANe pragaTelA pudgalanA nAzavaMta vikAro che ane huM avinAzI jJAnasvarUpa arUpI chuM. anAdikALamAM aneka jAti, kuLa, baLa, aizvarya Adi pAmI pAmIne mUkate Avyo chuM. emAM have mArAM kene mAnuM ? dhana, yauvana, idriyajanita jJAna Adi sarva vinAzI che, kSaNabhaMgura che tene garva kare te saMsAraparibhramaNanuM kAraNa che. A saMsAramAM svargalekanA mahAddhivALA deva marIne eka samayamAM ekendriyamAM AvIne Upaje che ke kAgaDA, kUtarA, caMDALa AdinA bhava pAme che. nava nidhAna, cauda 18 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 samAdhi-se pAna ratna dhAraka cakravartI marIne eka samayamAM sAtamI narakane viSe nArakI thAya che. baLabhadra-nArAyaNanAM aizvarya paNa nAza pAmyAM te sAmAnya mANasanI vAta ja zI karavI? jenI hajAre deve sevA kare tevAnuM puNya kSaya thayuM tyAre pANI pAnAra paNa eka mANasa na rahyuM te bIjA puNyahIna jIve kema mardonmatta banI rahyA che ? uttama jJAna vaDe jagatamAM pradhAna gaNatA, uttama tapazcaryA karavAmAM udyamI ane mahA dAnavIra puruSo paNa pitAnA AtmAne ati nIce mAne che, temane mAIva dharma pragaTe che. vinayabhAva, nirmAnIpaNuM e sarva dharmanuM mULa che, sarva samyakajJAnAdi guNone AdhAra che. je samyaphadarzanAdi guNa prApta karavA heya, pitAne ujajavaLa yaza vistAra hoya ane verane nAza kare hoya te garva tajI, namratA grahaNa kare. garva gALyA vinA vinayAdi guNa, vacananI madhuratA, pUjya puruSone Adara-satkAra, dAna, sanmAna Adi eke guNa prApta nahIM thAya. abhimAnIne vagara vAMke sarva verI bane che, tenI sarva niMdA kare che, sarva leka tenI paDatI thAya ema icche che. zeTha abhimAnI nekarane kADhI mUke che. gurujane abhimAnIne vidyA ApavA tatpara thatA nathI. abhimAnIthI kare paNa vimukha rahe che. mitra, bhAI, vaDIla, paDozI vagere tenI paDatI Icche che. pitAguru, upAdhyAya te putra ke ziSyane vinayI dekhIne AnaMda pAme che. avinayI, abhimAnI putra ke ziSya moTA puruSanA manamAM saMtApa Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaNarUpa dharma (sAva) 275 pedA kare che. putra, ziSya tathA sevakanA te e ja dharma che ke navuM kArya karatA pahelAM pitA, guru, ke zeThane jaNAvavuM, AjJA mAgavI paNa AjJAnA avasara na maLe teA avasara dekhe ke tarata ja jaNAve, te ja vinaya che, te ja bhakti che. jene mAthe guru birAje che te bhAgyazALI che. vinayavaMta, mAnarahita puruSa sarva kArya gurune jaNAvI de che. A kaLikALamAM madya rahita kemaLa pariNAma sahita sarvatra pravarte che tene dhanya che. uttama puruSo bALaka, vRddha, nirdhana, rAgI, mUrkha, nIca pratye paNa yathAyeAgya priya vacana, AdarasatkAra, sthAna, dAna ApavAnuM kadI cUkatA nathI. uttama janA uddhRtatA jaNAya tevAM vastra, AbharaNu pahere nahIM. uddhRtapaNe bIjAnuM apamAna thAya tema leNuM, deNu, vivAha Adi vyavahAra kArya kare nahIM. uddhatAIthI abhimAnabharI cAla, najara, vacana, UThavuM, besavuM dUrathI cheDI de tene leAkamAnya mAdeva guNa pragaTe che. dhana, rUpa, jJAna, vidyA--kalA-caturAI, aizvarya, baLa, jAti, kuLa, lokamAnyatA Adi guNA maLyA te saphaLa kayAre gaNAya ke jo te uddhRtatArahita, abhimAnarahita, namratA sahita, vinaya sahita pravarte, peAtAnA manamAM peAtAne sarvathI laghu mAne teA. e dhanAdi sarva prApta thavAM karmane AdhIna che, puNyathI prApta thAya che ema jANe te tenA garva kema kare ? na kare. he bhavyajano ! samyakdarzananuM aMga A mAdeva dharma jANI tenI stuti, bhAvanA, dhyAna karo. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 samAdhi-sapanA 3. uttama Arjava :saraLatA e dharmanuM bIja svarUpa che." = zrImad rAjacaMdra dharmanuM zreSTha lakSaNa Arjava che. Arjava eTale saraLatA. mana, vacana, kAyAne kuTilapaNane abhAva te Arjava che. Arjava dharma pApane nAza karanAra, ane sukha utpanna karanAra che. tethI kuTila svabhAva cheDI karmane kSaya karanAra Arjava dharma dhAraNa kare. kuTilatA azubha karmane baMdha karAvanAra ane jagatamAM ati niMdavA lAyaka che. tethI, AtmAnuM kalyANa IcchanAre Arjava dharmanuM avalaMbana levuM ghaTe che. je manamAM ciMtavyuM hoya, tevuM ja bIjAne vacanathI kahevuM, ane te pramANe kAyAe karIne vartavuM, te sukhanI khANurUpa Arjava dharma che. mAyAcArarUpa zalya manamAMthI dUra karI, ujajvaLa, pavitra Arjava dharmane vicAra kare. kemake mAyAcArInAM vrata, tapa, saMyama sarva nirarthaka che. Arjava dharma mokSamArgamAM mitrarUpa che. kuTila vacana na bole tene Arjava dharma prApta thAya che. Arjava dharma che te samyakdarzana, samyakajJAna ane samyakUcAritranuM abheda svarUpa che; atIMdriya sukhane khajAne che; atIMdriya avinAzI sukha prApta karAvavA samartha che; saMsArasamudra teravAnuM jahAja che. mAyAcAra pragaTa thAya tyAre prItine bhaMga thAya che. mIThAthI dUdha phATI jAya che tema mAyAkapaTa karanAra pitAnuM kapaTa chupAvavA bahu prayatna kare che te paNa Akhare ughADuM paDyA vinA rahetuM nathI. bIjAnI cADI khAya che. chAnI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 daza lakSaNarUpa dharma (Aja va) niMdA kare te ApoApa pragaTa thaI jAya che. tethI mAyA kapaTa karavuM te pitAnI AbarU bagADavA barAbara che, dharma bagADavArUpa che. kapaTIne sarva mitre ApoApa zatru thaI jAya che. keI vrata pALanAra, tapa karanAra tyAgI hoya tenuM kapaTa eka vAra jagatamAM jAhera thAya te tene sarva leka adhama mAnI tene vizvAsa koI karatuM nathI. kapaTInI mA paNa tene vizvAsa rAkhatI nathI kapaTI mANasa mitradrohI, svAmIdrohI, dharmadrohI, kRtadhI che. vItarAga dharma te chaLa-kapaTa rahita che. vAMkA myAnamAM jema sIdhI taravAra pisI zake nahIM, tema vakapariNAmInA hadayamAM vItarAgane Arjava eTale saraLa dharma praveza karI zakatuM nathI. kapaTInA banne leka bagaDe che. tethI je yazanI IcchA hoya, AbarUnI IcchA hoya, dharmanI IcchA hoya te mAyA kapaTane tyAga karI Arjava dharma dhAraNa kare. niSkapaTInI prazaMsA tenA verI paNa kare che. kapaTa rahita, saraLa cittathI aparAdha thayo hoya te paNa daMDa devA gya nathI. Aja dharmane dhAraka te paramAtmasvarUpanA anubhava mATe saMkalpa kare che; kaSAya jItavAne, saMtoSI thavAne saMkalpa kare che; jagatanA prapaMcono tyAga kare che, AtmAne eka caitanya mAtra jANe che. je dhana, saMpatti, kuTuMba Adine pitAnAM mAne che te ja chaLa, kapaTa, ThagAI kare che. paradravyathI pitAne bhinna ekale jANe te dhana ke jIvanane arthe kadI kapaTa kare nahIM. tethI AtmAne saMsAra-paribhramaNathI mukta karavA IcchatA he te mAyAcArano tyAga karI Arjava dharma dhAraNa kare. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna 278 4. uttama satya :-- HH - dharma, nIti, rAja ane vyavahAra e satya vaDe pravartana karI rahyAM che." - zrImad rAjacaMdra satya vacana che te ja dharma che; satya vacana yAdharmanuM mULa kAraNa che, aneka doSo dUra karanAra che, A bhavamAM tathA parabhavamAM sukhI karanAra che; sarvane vizvAsa UpajavAnuM kAraNa che. sarva dharmomAM satya vacana mukhya manAyuM che; saMsAra samudra eLaMgavAnuM te jahAja che; sarva sadAcaraNeAmAM satya uttama che; satya ja samasta sukhanuM kAraNa che. manuSyajanmanI zezabhA satya che. satya vaDe sarva puNya kAryAM dvIpe che; asatyavAdInuM mahA puNya kArya paNa prazaMsApAtra banatuM nathI. sarva guNAnA samUhanA mahimA satyane laIne che. satyanA pratApe deva jevA sevA kare che. satyane AdhAre aNuvrata mahAvrata rahelAM che. satya vanA vrata, saMyama niSphaLa che. satyanA prabhAvathI sarva saMkaTonA nAza thAya che. tethI je vacana peAtAne ane parane hitakAraka hAya tevAM khelavAM. koIne duHkha Upaje tevAM vacana na khelavAM. parane pIDAkArI vacana sAcuM hoya tepaNa na kahevuM. abhimAna rahita bele, paramAtmAnI pratIti karAvanAra vacanA meleA; paraMtu puNyapApa, svarga-naraka kaMI nathI evA bhAvArthanAM nAstika vacanA na melA. paramAgama upadeze che ke A jIva anaMtAnaMta kALa te nigeAdamAM ja rahyo. tyAM vacanarUpa karma-vargaNA ja grahaNa Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (satya) 279 karI nathI. kAraNa ke pRthvIkAya, apakAya, tejakAya, vAyukAya, ane vanaspatikAyamAM anaMta kALa ke asaMkhyAta kALa rahyo tyAM te jihA Indriya ja pAme nahIM, belavAnI zakti paNa pAmyuM nahIM. beIndriya, TIMdriya, caturiMdriya ane asaMjJI paMcendriya e cAra vikala catuSka ane saMjJI paMcendriya tiryaMca (pazu, pakSI) mAM jihAIndriya te pAmya, paNa akSarasvarUpa zabdo bolavAnI zakti prApta thaI nahIM. eka manuSyapaNAmAM vacana balavAnI zakti pragaTa thAya che. AvI durlabha vacanazakti asatya bolIne bagADI devI e mahA anartha che. manuSyabhavane mahimA te vacana vaDe ja che. nAka, kAna, jIbha, AMkha te pazune paNa heya che; khAvuM-pIvuM, kAma-bhaga Adi puNya-pApa pramANe Dherane paNa prApta thAya che, AbharaNa, vastra Adi kUtarAM, vAMdarA, gadheDA, ghoDA, UMTa, baLada ityAdine paNa prApta thAya che. paraMtu vacana bolavAnI zakti, sAMbhaLIne samajavAnI zakti tathA uttara devAnI zakti temaja bhaNavA, bhaNavavAmAM upayogI vacanazakti te manuSya janmamAM ja maLe che. mATe manuSya janma pAmIne jeNe vacana bagADayuM teNe Akho bhava bagADyo. manuSya janmamAM levuM-devuM, kahevuM-sAMbhaLavuM, pratIti-parIkSA, dharma-karma, prIti-vera vagere pravRtti-nivRttirUpa kAryo vacanane AdhIna che. jeNe vacana bagADavuM teNe te badhe manuSya janmane vyavahAra bagADI dUSita karyo. mATe prANa jatAM paNa pitAnuM vacana dUSita na kare. paramAgamamAM cAra prakAranAM asatya vacana kahyA che tene tyAga kare ? Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 samAdhi pAna (1) vastu hoya tene nathI ema kahevuM te prathama asatya che. jemake karmabhUminAM manuSya, tiryaMcanuM akALa maraNa nathI thatuM. A vacana asatya che, kemake deva, nArakI tathA bhegabhUminAM manuSya, tiryaMca te AyuSya sthiti pUrI thaye ja mare che. te pahelAM AyuSya tUTatuM nathI; bAMdhelI sthiti jogavIne ja mare che. paNa karmabhUminAM manuSya tiryaMcanuM AyuSya te viSa khAvAthI, mArathI, chedavAthI, bAMdhavAthI, tIvra reganI vedanAthI, lehIne nAza thavAthI, duSTa manuSya, duSTa tiryaMca ke bhayaMkara deve karelA upasargathI thayelA bhayathI, vIjaLI paDavAthI, pitAnA dezanA ke paradezanA lazkara vagerenA bhayathI, zastranA ghAthI, parvata uparathI paDatuM mUkavAthI, agni, pavana, pANI, kalaha ke takarArathI thatA kalezathI, dhUmADAthI, zvAsocchavAsa rUMdhAI javAthI athavA AhAra-pANI Adi baMdha thavAthI AyuSyane nAza thAya che. AyuSyanI lAMbI sthiti paNa viSa khAvAthI, lehInA nAzathI, bhayathI, zastranA ghAthI, saMkleza ke trAsathI, zvAsa rUMdhAvAthI, anna jaLanA abhAvathI tatkALa nAza pAme che. keTalAka leka kahe che ke AyuSya pUruM thayA vinA maraNa thatuM nathI te temane pUchavuM ke bAhya nimittathI AyuSya tUTatuM na hoya te viSa khAtAM kaNa Dare? viSa khAnArane UlaTI kema karAve che? zastrathI ghA karanArane Dara zAne lAge che? sApa, siMha, hAthI tathA duSTa manuSya ke pazu AdithI dUra kema jatA rahe che? nadI, samudra, kUvA, vAvaDImAM tathA agninI javALAmAM paDatAM kema Dare che? regane upAya kema kare che? vadhAre zuM kahevuM? AyuSyanI ghAta Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaya dhama (satya) 201 thavAnAM bAhya kAraNA maLI jAya te AyuSyanI ghAta thaI jAya e nizcaya che. AyuSyakarmanI peThe khIjA' karma paNu bAhya kAraNa maLatAM ja uyamAM Ave che. sarva jIvAne puNya ane pApa karmo sattAmAM heAya che. bAhya dravya, kSetra, kAla, bhAva Adi paripUrNa sAmagrI maLatAM karma pAtAnuM phaLa avazya Ape che. bAhya nimitta nA maLe te uddayamAM na Ave tathA rasa dvIdhA vinA nijare che, chUTe che. (2) je na heAya te che ema pragaTa karavuM te bIjuM asatya che, jemake devAnuM akALa mRtyu thAya che ema kahevuM; devAne mAMsAhArI kahevA tathA manuSyasrI deva sAthe kAma-bhAga bhAgave che ke devAMganA sAthe manuSya kAma-bhAga bhogave che ema kahevuM e bIjuM asatya che. (3) vastunuM svarUpa hAya tethI viparIta svarUpa kahevuM te trIjAM asatya che. (4) hiMta---niMdAnAM vacana kahevAM te cenuM asatya che. garhuita vacananA traNa bheda cheH 1. gahita, 2. sAvadya ane 3. apriya. 1. paizunya, hAsya, kaza, asamaMjasa, pralapita ityAdi sUtra viruddha vacana gahita vacana gaNAya che. paranAmAM hAya ke na hoya tevA doSo tenI pUTha pAchaLa kahevA, tathA kAInA dhananA, AjIvikAne ke prANano nAza thAya, tathA jagatamAM keInI niMdrA, apavAda phelAya evAM vacana kahevAM te aizunya nAme garhuta vacana che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 samAdhi pAnamazkarI karavA vikArI vacana bolavAM tathA sAMbhaLanArane pApamAM preranAra ane prema Upaje tevA vacana te hAsya. nAme gahita asatya vacana che. koIne ema kahevuM ke tuM maMda che, mUrkha che, ajJAnI che, ItyAdi karkaza vacana che. deza, kALane yegya nahIM tevAM pitAne ane parane. mahA saMtApa upajAvanAra vacana asamaMjasa vacana che. prayajana vagara uddhatapaNe bakavAda kare te pralapita. vacana che. 2. je vacanathI prANIonI ghAta thAya, dezamAM upadrava thAya, deza lUMTAI jAya, kalaha, kaMkAsa, laDAI maMDAya, kheda. pAmIne marI jAya ke mArI jAya, vaira baMdhAya, chakAya jIvanI ghAtane prAraMbha thAya, mahA hiMsAmAM pravRtti thAya te sAvadya vacana kahevAya che. keIne cera, vyabhicArI vagere sAvadya vacana kahevA e durgatinuM kAraNa che, tethI tajavA yegya che. 3. satyavAdI nIce jaNAvelA daza bhedavALI, apriya. vacana nAmanI asatya bhASA paNa taje che. apriya vacananA daza bheda : karkaza, kaTuka, paruSa, niSphara, parakapaNI madhyakRSa, abhimAnI, anayaMkara, chekara ane bhUtavadhakara. tuM mUrkha che, Akhale che, Dhera che, he mUrkha ! tuM zuM samaje, ItyAdi karkaza bhASA che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (satya) 283. tuM kajAta che, halakI varNana che, adhamI che, mahA pApI che, aspRzya che, apazukaniyALa che ItyAdi udvegakorI vacane kaTuka bhASA kahe che. tuM AcArabhraSTa che, bhraSTAcArI che, mahA duSTa che ityAdi. mame chedaka paruSa bhASA che. tane mArI nAkhIzuM, tAruM nAka kApIzuM, tane DAma. daIzuM, tAruM mAthuM kApIzuM, tane khAI jaIzuM ItyAdika niSphara bhASA che. he nirlajaja! varNazaMkara ! tArI jAti, kuLa, AcAranuM ThekANuM nathI, joyuM tAruM tapa, tuM kuzIla che, lepaTa che hasavA gya che, mahA niMdya che, abhakSya bhakSaNa karanAra che. tAruM nAma letAM lAjI marAya che, ItyAdi parakapaNI. bhASA che. je vacana sAMbhaLatAM ja sAMdhA gagaDI jAya te madhyakRSa. bhASA che. pitAne meDhe pitAnA guNa gAvA, paranA doSa pragaTa karavA, potAnAM kuLa, jAti, baLa, rUpa, vijJAna Adi mada. darzAvavA vacana bolavAM te abhimAnI bhASA che. zIlakhaMDana karAvanArI ane vera baMdhAvanArI anayaMkara bhASA che. vIrya, zIlaguNa Adine nirmULa karanArI, jUThA. doSa pragaTa karanArI, jUThAM ALa caDhAvanArI iMdraka. bhASA che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhiAApAna je vacana sAMbhaLI asahya ghA lAgI jAya athavA prANa chUTI jAya te bhUtavadhakara bhASA che. A daza prakAranAM niMdya vacana tyAgavA yeAgya che. 284 strIonA hAvabhAva, vilAsa-vibhrama, rUpa, krIDA, vyabhicAra jaNAvanArI, kAmane jagADanArI ane brahmacaryanA nAza karanArI kathA te strIkathA che. bhAjana-pAnamAM rAga karAve tevI kathA te bheAjanakathA che. raudra karmanuM varNana kare tevI kathA te rAjakathA che. tathA cArAnI kathA, mithyAvRSTi kuliMgInI kathA, dhaMdhAnI-kamAvAnI kathA, verI, duSTane tiraskAra karavAnI kathA, hiMsAne poSanAra zAstranI kathA e sarva kathAo kahevA cAgya nathI, sAMbhaLavA yAgya nathI. pApa baMdhAvanArI apriya bhASA tajavA ceAgya che. he jJAnI ! e cAra prakAranI niMgha bhASA krodhane vaza thaIne, lAbhane vaza thaIne, mane vaza thaIne, bhayathI, dveSathI kadI na kaheA. peAtAne ane parane hitakArI vacana bele. A jIvane hitarUpa, ardhavALAM, madhura vacana jeTaluM sukha upajAve che, nirAkuLa kare che, duHkha dUra kare che teTaluM sukha upajAvanAra, zAMti ApanAra, duHkha dUra karanAra caMdrakAMtamaNi, jaLa, caMdana, mAtI vagere koI padArtha nathI. peAtAnA khelavAthI dharmanuM rakSaNa thatuM hoya, prANIe upara upakAra thatA hAya, tyAM vagara pUchaye paNa khelavuM. jyAM svaparanuM hiMta thatuM na heAya tyAM mauna dhAraNa karavuM yAgya che. satya vacanathI sarva vidyAe denAra ane lenAra satyavAdI heAya te siddha thAya che, vidyA vidyA siddha thAya che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (satya) 285. karmonI nirjarA thAya che. satyanA prabhAvathI agni, jaLa, viSa, siMha, sApa, duSTa deva-manuSya AdinI bAdhA UpajatI. nathI. satyanA prabhAvathI deva vaza thAya che, prIti, pratIti draDha thAya che. satyavAdI mAtA samAna vizvAsa karavA lAyaka che, gurunI peThe pUjavA yaMgya che, mitra samAna priya lAge. che, ujajavaLa yaza prApta kare che. tapa saMyama Adi sarva guNe. satya vacanathI zobhe che. viSa bhaLavAthI miSTa bhajanane nAza thAya che, tema. asatya vacanathI apratIti, apakIrti, apavAda, pitAne. ane parane duHkha, arati, kalaha, vera, zeka, vadha, baMdhana, maraNa, jihAchedana, sarvasvahuraNa, kedanI sajA, durbAna, akALa. mRtyu, vrata-tapa-zIla-saMyamane nAza, naraka Adi durgati, bhagavAnanI AjJAne bhaMga, paramAgamathI vimukhatA ghera. pApa ItyAdi hajAro doSa pragaTa thAya che. he jJAnIjana ! jagatamAM priya, hitakara, madhura vacana. bahu bhayA che; suMdara zabdonI khoTa nathI; te niMdya vacana, zA mATe bolavAM ? nIca puruSane belavA lAyaka "re, tuM" ityAdi techaDAM TuMkArA bhaya vacana prANa jatAM paNa na bele. adhamapaNuM ke uttamapaNuM vacana parathI ja parakhAI Ave che. nIca jAtinAM leka bole tevAM niMdya vacana cheDIne. priya, hitakara, madhura, sAmAne anukULa, dharmamaya vacana bole. je anyane duHkhadAyI vacana kahe che, beTA ALa caDhAve che tenA pApe ahIM ja tenI buddhi bhraSTa thaI jAya che, jIbha jhUkI paDI jAya che, AMdhaLA thAya che. pAMgaLA thAya." Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 samAdhi-saMpAna che, duryAnathI marIne naraka tiryaMca Adi durgatino vega thAya che ane satyanA prabhAvathI ahIM ja ujajvaLa yaza, vacanasiddhi, dvAdazAMga Adi zrutajJAna pAmIne parabhavamAM drAdika mahaddhika deva thaIne, tIrthaMkara Adi uttama pada pAmIne nirvANa pAme che. tethI uttama satyadharma dhAraNa kare.* vastunuM yathArtha svarUpa jevuM jANavuM, anubhavavuM tevuM ja kahevuM te satya be prakAre che. "paramArthasatya ane vyavahAra satya" paramArthasatya eTale AtmA sivAya bIjo koI padArtha AtmAne thaI zakatA nathI, ema nizcaya jANI, bhASA bolavAmAM vyavahArathI deha, strI, putra, mitra, dhana, dhAnya, gRha Adi vastuonA prasaMgamAM bolatAM pahelAM eka AtmA sivAya bIjuM kAMI mAruM nathI, e upayoga rahevo joIe. anya AtmAnA saMbaMdhI belatAM AtmAmAM jAti, liMga ane tevA aupacArika bhedavA te AtmA na chatAM mAtra vyavahAranayathI kAryane mATe bolAvavAmAM Ave che; evA upagapUrvaka belAya te te pAramArthika satya bhASA che ema samajavAnuM che. 1. daSTAMta - eka mANasa potAnA Arepita dehanI, gharanI, strInI, putranI ke anya padArthanI vAta karatA hoya te vakhata spaSTapaNe te te padArthathI vaktA huM bhinna chuM, ane te mArAM nathI, ema spaSTapaNe bolanArane bhAna hoya to te satya kahevAya. 2. daSTAMta - jema keI graMthakAra zreNika rAjA ane calaNa rANInuM varNana karato hoya, teo banne AtmA hatA ane mAtra zreNikanA bhava AzrayI temane saMbaMdha, agara strI, putra, dhana, rAjya vagereno saMbaMdha hato; te vAta lakSamAM rAkhyA pachI bolavAnI pravRtti kare e ja paramArthasatya. * vyavahArasatya AvyA vinA paramArthasatya vacana bolavAnuM bane tema na hovAthI vyavahAra satya nIce pramANe jANavAnuM che - Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 daza lakSaNarUpa dharma. (zauca) 5. uttama zauca :- "uttama zauca sadA jaga jAnA, | lebha pApakA bApa vakhAnA." zauca eTale pavitratA, ujajavaLatA. bahirAbhA, dehanI ujajvaLatA mATe snAnAdi karavuM tene zauca kahe che. paraMtu hADakAM, mAMsa, carabI, lehI, majjA, vIrya ane cAmaDI e sAta dhAtumaya zarIra maLa-mUtrathI bhareluM che te pANIthI dhAyA chatAM pavitra thatuM nathI. maLane banAvele ghaDe maLathI bharyo hoya tene uparathI pANI vaDe dheyA chatAM zuddha thatuM nathI, tema zarIra paNa zuddha pANIthI dhovAthI pavitra thatuM jevA prakAre vastunuM svarUpa jevAthI, anubhavavAthI, zravaNathI athavA vAMcavAthI ApaNane anubhavamAM AvyuM hoya tevA ja prakAre yathAtathyapaNe vastunuM svarUpa kahevuM ane te prasaMge vacana bolavuM tenuM nAma vyavahAra satya. daSTAMta - jemake amuka mANasane lAla azva jaMgalamAM divase bAra vAge dIThe hoya, ane koInA pUchavAthI te ja pramANe yathAtathya vacana bolavuM te vyavahAra satya. AmAM paNa koI prANInA prANane nAza thato hoya, agara unmattatAthI vacana bolAyuM hAya, yadyapi kharuM hoya topaNa asatya tulya ja che ema jANuM pravartavuM. satyathI viparIta tene asatya kahevAya che. AtmA dhAre te satya balavuM kaMI kaThaNa nathI. vyavahArasatya bhASA ghaNI vAra bolavAmAM Ave che, paNa paramArthasatya bolavAmAM AvyuM nathI, mATe A jIvanuM bhavabhramaNa maTatuM nathI. samyakatva thayA bAda abhyAsathI paramArthasatya bolavAnuM thaI zake che. ane pachI vizeSa abhyAse sahaja sipAi rahyA kare che." zrImad rAjacaMdra. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 samAdhi-pAna nathI; pavitra mAnavuM vRthA che. zauca dharma te AtmAne ujajavaLa karavAthI pragaTe che. lebhathI, hiMsAthI AtmA. atyaMta malina thaI rahyo che tethI temane abhAva thaye AtmA pavitra thAya che. je pitAnA AtmAne dehathI bhinna, jJAnaupaga-darzanaupagamaya, akhaMDa, avinAzI, janma-jarA-maraNa rahita, traNe lokanA sarva padArthone prakAzaka sadA kALa anubhava kare che, ciMtave che tene zauca dharma hoya che. vaLI manane mAyAcAra, lebha AdinA tyAgathI ujajavaLa karavuM te zauca dharma che. jenuM mana kAma-lebha. AdithI malina hoya tene zauca dharma hoto nathI. dhananI lapaTAtAnA tyAgathI zauca dharma pragaTe che. parigrahanI mamatA cheDI, idrinA viSayane tyAga karI, tapazcaryAmAM pravartavuM te zauca dharma che. brahmacarya dhAraNa karavuM te zauca dharma che. ATha prakAranA madathI rahita vinayavALa thavuM te paNa zoca dharma che. abhimAnI, mada sahita hoya te mahA malina che, tene zauca dharma kyAMthI pragaTe ? vItarAga sarvanA parama. Agamane anubhava karIne aMtaramAM rahelA mithyAtva, kaSAya. Adi maLane dhavA te zauca dharma che. uttama guNonI anumodanAthI zauca dharma pragaTe che. bhAvapUrvaka uttama puruSanA. guNonuM citavana karavAthI AtmA ujajavaLa thAya che. kaSAyamaLanA abhAvathI uttama zauca dharma pragaTe che. AtmAne pApane lepa lAgavA na de te zauca dharma che. je samabhAva, saMteSa bhAvarUpa pANIthI tIvra lebharUpa maLanA DhagalAne peve che ane bhajanamAM ati laMpaTatA rahita che tene nirmaLa zauca dharma hoya che. bhejanane lapaTI dharma rahita hoya che, Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (zauca) 289 na khAvA jevI vastu paNa khAya che, halakA AcAravALe hoya che. bhejananA laMpaTInI lajajA nAza pAme che, kAraNa ke saMsAramAM jillA idriya ane kAmane vaza thaIne jIva, pitAne bhUlI, naraka-tiryaMca gatimAM laI jAya tevAM mahA niMdya pariNAma-pravRtti kare che. saMsAramAM paradhananI vAMchA, parastrInI vAMchA ane bhajananI laMpaTatA ja pariNAmane malina karanAra che tevI vAMchAne tyAga karIne saMsAraparibhramaNathI AtmAne bacAve. AtmAnI malinatA te jIvahiMsAthI tathA paradhana ane parastrInI vAMchAthI che. paradhananA Icchaka ane jIvaghAtanA karanArA keTa tIrthomAM snAna kare, sarva tIrthasthaLonI yAtrA kare, kareDo rUpiyAnuM dAna kare, karaDe varSa sudhI tapa kare, sarva zAstro bhaNe, bhaNave; te paNa temanI zuddhi kadApi thatI nathI. abhakSya bhakSaNa karanAranAM ane anyAyathI prApta thayelA viSayAga ane dhanane bhegavanAranAM pariNAma evAM malina hoya che ke karaDe vAra dharmane upadeza ane sarva siddhAMtanI vyAkhyA ghaNAM varSo sudhI sAMbhaLe te paNa kadI hRdayamAM tene praveza thato nathI. pacAsa varSo sudhI zAstra-zravaNa karyuM hoya te paNa dharmanA svarUpanuM bhAna nathI evA ghaNuM ApaNe pratyakSa dekhIe chIe; e badhuM anyAyathI prApta karelA dhananuM ane abhakSya bhakSaNanuM phaLa che. tethI je pitAnA AtmAnI pavitratA IcchatA hoya teNe anyAyathI dhana meLavavuM nahIM, abhakSya bhakSaNa karavuM nahIM, ane parastrInI abhilASA karavI nahIM. paramAtmAne dhyAnathI zaucadharma pragaTe che, ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane parigrahatyAgathI zauca dharma 3 19 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra90 samAdhi-pAna thAya che. hiMsA Adi pAMca pApamAM pravartanAra sadAya malina che; paranA upakArane oLavanAra kRtaghI sadA malina che; gurudrohI, dharmadrohI, svAmIdrohI, mitradrohI ane upakAra oLavanAranAM pApanI paraMparA asaMkhyAta bharamAM karoDo tIrthomAM snAna karavAthI ane dAna karavAthI dUra thatI nathI. vizvAsaghAtI sadAya malina hoya che. tethI bhagavAnanAM paramAgamanI AjJA pramANe zuddha samyakdarzana, samyakajJAna, sammacAritra dhAraNa karI AtmAne pavitra kare. krodhAdi kaSAyene rekIne uttama kSamA Adi guNa dhAraNa karIne AtmAne ujajavaLa kare. samasta vyavahAra kapaTa rahita thaIne ujajvaLa kare. pArakA vaibhava, aizvarya, ujajavaLa yaza, uttama vidyA Adi prabhAva dekhIne adekhAIrUpa malinatA choDIne zauca dharma aMgIkAra kare. paranA puNyane udaya dekhIne kheda na kare. A manuSyadeha tathA idri, jJAna, baLa, AyuSya, dhana, saMpatti Adi anitya kSaNabhaMgura jANI, ekAgra cittathI pitAnA svarUpamAM draSTi dhAraNa karI, azubha bhAvene abhAva karI AtmAne pavitra kare. zauca ja mekSane mArga che; mekSa ApanAra che. 6. uttama saMyama :"anukrame saMyama sparzateja, pAye lAyaka bhAva re saMyama zreNI phUlaDe, pU pada niSpAva re." muni zrI yazovijayajI. (AtmAnI abheda ciMtanArUpa) saMyamanA eka pachI eka kramane anubhavIne kSAyakabhAva(japariNatine tyAgIne Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dhama (saMyama) 291 pAmele e je siddhArthane putra, tenA nirmaLa caraNakamaLane saMyamazreNirUpa phUlathI pUchuM chuM." zrImad rAjacaMdra pAMca vrata dhAraNa karavAM. pAMca samiti pALavI, cAra kaSAyone zekavA, traNa daMDa (manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa)ne tyAga kare ane pAMca idrine jaya kare; tene vItarAga bhagavAne saMyama kahyo che. 1. hiMsAno tyAga kare, dayArUpa rahevuM; 2. hita, mita, pathya, priya, satya vacana bolavuM; 3. paradhananI vAMchAne abhAva kare 4. kuzIlane tyAgavuM ane 5. parigrahane tyAga karavo e pAMca vate che. pAMca pApane (hiMsA, jUTha, cerI, kuzIla ane parigraha) alpAMze tyAga karavo te aNuvrata kahevAya che; savAze tyAga kare te mahAvrata kahevAya che, te pAMca vrate draDhatAthI dhAraNa karavAM te saMyama che. 1. cAlatAM dayALu aMta:karaNathI sAcavIne pravartavuM te IrSA samiti, 2. zuddha vacana bolavAM te bhASA samiti, 3. nirdoSa zuddha bhejana karavuM te eSaNuM samiti, 4. AMkha vaDe joIne sApha karIne upakaraNa Adi cIjo levI mUkavI te AdAna-nikSepaNa samiti, ane pa. maLa, mUtra, kapha vagere bIjA ane glAni (cItarI), duHkha, harakta na thAya tevA sthAnamAM nAkhavAM te pratiSThApana samiti; e pAMca samiti pALavI te saMyama che. krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAyane rekavA te saMyama che. mana, vacana, kAyAnI azubha pravRttine Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8ra samAdhi-se pAna daMDa kahevAya che, tene tyAga kare tathA viSayamAM deDatI pAMca iMdriyane vaza karavI te saMyama che. e saMyama bahu durlabha che. pUrve bAMdhelAM azubha karmo ati maMda thayAM hoya tyAre manuSya janma, uttama deza, uttama kuLa, uttama jAti, indriyanI pUrNatA, nIrogIpaNuM, kaSAyanI maMdatA prApta thAya ane uttama puruSanI saMgati, vItarAganAM bodhelAM sazAstronuM sevana, sAcA gurune saMga, samyadarzana, Adi aneka durlabha sAmagrI maLe tyAre saMsAra, deha ane bhego pratye vairAgya dhAraNa karanAra manuSyane apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanA kSapazamathI te deza saMyama prApta thAya che. jene apratyAkhyAna ane pratyAkhyAna bane kaSAyane kSapazama thayela hoya tene sakaLa saMyama prApta thAya che. tethI saMyama pAma mahA durlabha che. naraka, tiryaMca ane devagatimAM te saMyama hoya nahIM keI tiryaMcane deza vrata pitAnA paryAya pramANe kadAcita hoya che. manuSyabhavamAM paNa nIca kuLa AdivALAne, adhama dezavALAne, apUrNa idriyavALAne, ajJAnI, rega, daridrI, anyAyamAgI, viSayalaMpaTa, tIvrakaSAyI, niMdya karma karanArA mithyAdraSTiene kadI saMyama prApta thatuM nathI. tethI saMyama pAma bahu durlabha che. A durlabha saMyama paNa pAmIne kaI mUDha buddhivALA viSayane lelupI thaIne saMyama tajI de che te anaMtakALa sudhI janma maraNa karate karate paribhramaNa kare che. saMyama pAmIne choDI de, saMyama bagADe tene anaMtakALa nigadamAM Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaNarUpa dhama (saMcama) 23 ane trasa thAvaramAM paribhramaNa karavuM paDe che. tene sArI gati prApta thatI nathI. saMyama pAmIne bagADavA jevA bIjo anartha nathI. viSayAnA leAbhI thaIne je saMyama bagADe che te eka kaDInI kiMmatamAM ciMtAmaNiratna vece che; iMdharAM karavA mATe kalpavRkSane kApe che. viSayAnuM sukha kaMI sukha nathI, sukhAbhAsa che, kSaNabhaMgura che, narakanAM ghAra du:khAnuM kAraNa che. kripAka phaLa jema jIbha aDatAM mAtra mIThuM lAge che paNa pachIthI dhAra duHkha, mahA dAha, saMtApa upajAvI, maraNa pamADe che tema bhAga thADA kALa te ajJAnI jIvAne bhramathI sukharUpa bhAse che, pachI anaMtakALa anaMta bhavAmAM gheAra du:kha de che. mATe saMyamanI parama rakSA karo. lAlasAnA pAMca indriyAne viSayeAmAM bhamatI aTakAvavI te saMyama che. kaSAya ghaTADavAthI saMyama thAya che. bhAre tapa dhAraNa karavAthI saMyama thAya che. rasanA tyAga karavAthI saMyama nIpaje che. mananI pravRtti saMkocavAthI saMyama thAya che. mahAna kAyaphleza sahana karavAthI saMyama thAya che. upavAsa Adika anazana tapathI saMyama thAya che. parigrahanI tyAgathI saMyama thAya che. trasa thAvara jIvAnI rakSA kare te paNa saMyama che. mananA vikalpe rokavAthI tathA pramAdathI thatA vacananI pravRtti rokavAthI saMyama thAya che. dayArUpa pariNAmathI saMyama thAya che. paramArthanA vicAra karavAthI tathA paramAtmAnA dhyAnathI saMyama nIpaje che. saMyamavaDe ja samyakdarzana pASAya che. saMyama meAkSanA mArga che. saMyama vinA manuSya bhava niSphaLa che, nirarthaka che. saMyama vinA java durgati pAme che. saMyama vinA deha dhAravA, buddhi pAmavI, Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 samAdhi pAna jJAnanuM ArAdhana karavuM, badhuM nakAmuM che. saMyama vinA dIkSA grahaNa karavI, vrata pALavA, muMDa mUMDAvavuM, nagna rahevuM, bhekha le sarva vRthA che. saMyama be prakAra cheH IdriyasaMyama ane prANasaMyama. jenI indriya viSayothI virAma pAmI nathI ane jeNe chakAyanA jIvonI virAdhanA TALI nathI. tenA bAhya pariSaha sahevA vRthA che, tapa karavAM vRthA che, dIkSA levI vRthA che. saMsAramAM duHkhI ne saMyama vinA keI bIjuM zaraNa nathI. jJAnI puruSe te evI bhAvanA bhAve che ke saMyama vinA manuSya bhavanI eka ghaDI paNa na jAo, saMyama vinA jIvana niSphaLa che, saMyama A bhavamAM temaja parabhavamAM zaraNa che, durgatirUpa saravara sukAvI denAra sUrya che; saMyama vaDe ja saMsArarUpI mahA zatruno nAza thAya che. saMyama vinA saMsAra paribhramaNane nAza thatuM nathI, e niyama che. je aMtaraMgamAM kaSAye vaDe AtmAne malina thavA na de ane bAhya yatnApUrvaka pramAda rahita pravarte tene saMyama hoya che. 7. uttama ta5 :- japa, tapa, ora vratAdi saba, tahAM lagI bhramarUpa; jahAM lagI nahi saMtakI, pAI kRpA anUpa. pAyAkI e bAta hai, nija chaMdana cheDa; piche lAga puruSake, te saba baMdhana teDa." -zrImad rAjacaMdra Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dhAma (5) /"tapAdi AtmAne arthe karavAnA che lekene dekhADavA arthe karavAnAM nathI. kaSAya ghaTe tene "tapa" kahyo che. laukika draSTi bhUlI javI." -zrImad rAjacaMdra IcchAne nirodha kare te tapa che. samyakdarzana, samyakajJAna, samyaphacAritra ane sabhyatA e cAra ArAdhanAomAM samyakatapa pradhAna che. jevI rIte suvarNane soLa tAvaNIthI tapAvIne zuddha kare che te sarva maLa dUra thavAthI seLa vAnInuM sonuM uttama bane che tema AtmA paNa bAra prakAranA tapanA pratApe karma-maLa-2hita zuddha thAya che. ajJAnI mithyAdraSTi dehane paMcAgni vaDe tapAve che tathA aneka prakAranA kAyalezane tapa kahe che paraMtu te tapa nathI. kAyAne bALavAthI ke mAravAthI zuM thAya ? mithyAvRSTi jJAnapUrvaka AtmAne karmabaMdhanathI cheDAvavAnI kaLA jANatuM nathI. karmamaLanA kalaMkathI rahita thavA Icchate AtmA te bhedavijJAnathI pitAnA AtmAnA nija svabhAvane ane rAga, dveSa, mahAdi dravyabhAva-karmarUpa melane bhinna dekhe che. jethI rAga-dveSa-meharUpa maLa judo thaI jAya ane zuddha jJAnadarzanamaya AtmA bhinna thaI jAya te tapa kahevAya.. manuSyabhava pAmIne sva ane paranuM svarUpa jeNe jANyuM che teNe te pAMca idri ane manane vaza karIne viSaye pratye vairAgya dhAraNa karI, samasta parigraha tyAgI, baMdha karAvanAra rAgadveSamaya pravRtti tajIne pApanAM AlaMbana Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-se pAna cheDavA tathA mamatAne nAza karavA mATe vanamAM jaI tapa karavuM. AvuM tapa mahAbhAgyazALI puruSathI thAya che. te dhanyavAdane pAtra che. saMsArI jIvane mamatArUpI moTI phAMsI che. e mamatArUpa jALamAM phasAIne ghera karma karavAthI mahA pApa bAMdhe che, rega Adi tIvra vedanA ane strI-putrAdi sarva kuTuMbanA tathA parigrahanA viyegAdithI thatA tIvra ArtadhyAna sahita maraNa pAmIne durgatinAM ghera duHkha bhogave che. taparUpI vanamAM vAsa pAma durlabha che. keI mahA bhAgyazALI puruSa ja pApathI trAsa pAmIne tarUpa dharmanuM zaraNa grahaNa kare che. sarva strI, putra Adi parigrahanI mamatA taja kaIka viralA puruSa parama dharmanA dhAraka, vItarAga, nigraMtha, sadguru bhagavAnanA caraNanuM zaraNa pAme che. sadgurune vega pAmIne jene mahA puNyanA udaye azubha karma ati maMda thatAM samyakdarzanarUpI sUrya pragaTyo che tathA saMsAra, deha ane viSayabhego pratye vairAgya jAge che te tapa-saMyama grahaNa kare che. AvuM durlabha bhAre tapa dhAraNa karavA chatAM koI pApI viSayenI lAlasAe tapane bhaMga kare tene anaMtAnaMta kALa sudhI pharI tapanI prApti thatI nathI, tethI manuSya bhava pAmIne, AtmAdinuM svarUpa jANI, pAMca ikriyA ane manane vaza karIne vairAgyarUpa thaI, sarvasaMga tyAgI, vanamAM ekalA Atma-dhyAnamAM lIna thaI rahevuM te tapa che. parigrahanI mamatA tajI, tRSNane tyAga kara tathA mahA Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dhama (tapa 297 baLavAna kAmavikAra upara vijaya meLave te bhAre tapa che. AkarAM muninAM vra dhAraNa karIne TADha, taDake, pavana, varasAda tathA DAMsa, macchara, mAM, madhamAM, sApa, vIMchI ItyAdithI thatI ghara vedanA ughADe Dile sahana karavI te tapa che. nirjana parvatanI nirjana guphAomAM, bhayaMkara parvatanI khINemAM tathA siMha, vAgha, rIMcha, varU, cittA ane hAthIvALA ghera vanamAM vAsa kare te tapa che. duSTa virI, mleccha, cera, zikArI, manuSya, tiryaMca athavA duSTa vyaMtara Adi devanA karelA ghera upasargothI kaMpAyamAna na thavuM, dhIravIrapaNAthI, kAyaratA rahita, vera virodha rAkhyA vinA samabhAvathI paramAtmAnA dhyAnamAM lIna thaIne khamI khUMdavuM te tapa che. sarva jene pravartAvanAravaza karanAra rAga-dveSane jItavA kSaya karavA te tapa che. vagara mAgye bhikSA vakhate zrAvake navadhA bhakti sahita dAnamAM Apele khAre, meLa, kaDa, khATo, lUkha, cIkaNe, sarasa, nIrasa, nirdoSa prAsuka AhAra eka vAra divasamAM lelupatA tajI, saMkleza rahita thaI bhakSaNa kare te tapa che. pAMca samiti pALavI ane mana, vacana, kAyAnI gupti karavI, rAgadveSa rahita AtmAne anubhava kare te tapa che. svaparanA svarUpane nirNaya karavo, cAra anuganA abhyAsa vaDe dharma sahita kALa vyatIta kare te tapa che. abhimAna tajI vinayavAna thavuM, kapaTa tajI saraLabhAvI thavuM, krodha tajI kSamAvAna thavuM ane lebha tajI saMtoSI thavuM te tapa che. jethI karmasamUhane haNI AtmA svataMtra, mukta thAya te tapa che. sazAstranA artha prakAzavA, vyAkhyAna S Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 samaya-sApAta karavuM; pAte niraMtara abhyAsa kare ane khIjAne abhyAsa karAve te tapa che. tapasvInI iMdra paNa stuti kare che, bhakti pragaTa kare che. tapathI kevaLajJAna pragaTe che. tapanA mahimA aciMtya che. tapa karavAnAM pariNAma thavAM bahu durlabha che. naraka, tiryaMca ke deva gatimAM tapanI cAgyatA ja nathI; eka manuSya gatimAM hoya che. manuSya gatimAM paNa uttama kuLa, jAti, baLa, buddhi ane saMpUrNa iMdriyA jene hAya tathA rAgAdrinI maMdatA jene hAya tathA viSayanI lAlasA jenI nAza pAmI che te manuSya tapa dharma ArAdhI zake che. tapa khAra prakAre che. jenI jevI zakti hAya te pramANe Adara... bALaka, vRddha, dhanADhaya, nirdhana, khaLavAna, nirmaLa, zaraNavALA, azaraNa, game te hA; koIthI bhagavAne kaheluM tapa na ane ema nathI. jema vAta pitta kak AdinA prakopa na thAya, rega vadhe nahIM, zarIra ratnatrayanA ArAdhanamAM joDAyeluM rahe, tema potAnuM saMghayaNu, maLa, vIrya tapAsIne zakti pramANe tapa kare. deza kALa AhAranI yeAgyatA vicArIne tapa kare. jema tapamAM utsAha vadhatA rahe, pariNAmamAM ujvaLatA vadhatI jAya, tema tapa karo. icchAnA nirAdhathI viSayeA pratyenA rAga ghaTADavA te tapa che. tapa ja jIvane kalyANakArI che. kAmanA, nidrAnA ane pramAdanA nAza karanAra tapa ja che. tethI ahaMkAra tajIne khAra prakAranA tapamAMthI jeTaluM sAmarthya hAya te prakAranuM tapa karo. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (tyAga) 8. uttama tyAga :" tyAga virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nija bhAna." Atmasiddhi-zrImad rAjacaMdra AtmapariNAmathI jeTale anya padArthane tAdAmya adhyAsa nivarsa tene zrI jina tyAga kahe che. te tAdAbhyaadhyAsa nivRttirUpa tyAga thavA arthe A bAhya prasaMgane tyAga paNa upakArI che, kAryakArI che. bAhya prasaMganA tyAgane arthe aMtaryAga kahyo nathI, ema che, te paNa A jIve aMtarbhAgane arthe bAhya prasaMganI nivRttine kaMI paNa upakArI mAnavI yogya che." - zrImad rAjacaMdra dhana saMpadAdi parigrahanI prApti karmanA udayane AdhIna ane vinAzI, abhimAna upajAvanAra, tRSNa vadhAranAra, rAga-dveSanI tIvratA karanAra, AraMbhanI vRddhi karanAra pAMca pApanuM mULa che ema jANI je uttama puruSe prathamathI ja tene aMgIkAra karatA nathI temane dhanya che! jemaNe tene aMgIkAra karI, pachI halAhula viSa samAna jANI saDelA taraNAnI piThe tene tyAga karyo temane mahimA aciMtya che. koI jIvane tIvra rAga bhAva maMda thaye nathI, tethI saMpUrNa paNe parigrahane tyAga karavA samartha nathI, paNa prazasta rAgarUpa dharmamAM rucivaMta che ane pApathI bhaya pAmyA che te mahA puruSe uttama pAtranA upakAra arthe dAnamAM dhana kharce che, temaja dharmanuM sevana karanArA nirdhana janene anna vastrAdi ApI upakAra kare che. dharmanAM sthAnaka jinamaMdira Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 samAdhi-saMpAna AdimAM, jina siddhAMta lakhAvavAmAM, prasiddha karAvavAmAM, saMgraha karAvavAmAM tathA upakaraNamAM, pUjA-prabhAvanAmAM dhanane sadupayoga kare che. duHkhI, daridrI, regIonA upakAra arthe tana, mana, dhanane karuNA-buddhithI upayoga kare che; teo temanuM dhana ane jIvana banne saphaLa kare che. dAna dharmanuM aMga che. tethI pitAnI zakti pramANe bhaktipUrvaka samyaguNadhArI pavitra pAtra janene dAna devuM te paraleka mATe uttama sukha-sAmagrInuM bhAthuM che nivi devaleka ke bhegabhUminAM sukha prApta karAvanAra che. dAnane mahimA te ajJAnI bALa gavALa sarva kahe che ke pUrve dAna dIdhuM che te aneka prakAranI sukha sAmagrI maLI che ane je karaze te pAmaze. sukha saMpattinA Icchaka che te dAna devAmAM prema rAkhe. je dAna devAmAM tatpara nathI ane mAtra dhana ekaThuM karavAmAM maraNa paryata prayatna kare che, te tIvra ArtadhyAnarUpa pariNAma sahita marIne sarpa Adi duSTa tiryaMca gati pAmI naraka-nigadamAM jAya che. dhana kyAM sAthe AvavAnuM che? dhana pAmyA che te dAna vaDe tene saphaLa kare. dAna daI zaktA nathI te kaMjUsanuM dhana ghara duHkhanI paraMparA vadhAranAra bane che. A lekamAM kRpaNa atyaMta niMdAya che; kRpaNanuM nAma paNa kaI letuM nathI; kRpaNa, kaMjUsa manuSyanuM nAma lekamAM amAMgaLika manAya che. - dAtAranA doSe DhaMkAI jAya che, dUra thaI jAya che. dAna vaDe jagatamAM nirmaLa kIrti phelAya che. dAna vaDe verI paNa page paDe che, vera cheDI de che ane mitra banI hita kare che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaNarUpa dharma (tyAga) 301 dAnanA prabhAva jagatamAM jakhare che. sAcI bhakti sahita alpa dAna denAra paNa bhAgabhUmimAM traNa patyeApamanA lAMkhA AyuSyavALA manuSya thaI tyAMnA kalpavRkSa AdinAM manovAMchita sukha bhogavI devalAkamAM jAya che. jagatamAM ApanAranA hAtha UMcA rahe che. vinaya sahita sneha bharyAM vacanathI dAna devuM. dAna karanAre evuM abhimAna na rAkhavuM ke huM AnA upara upakAra karuM chuM. dAna karanAra teA pAtra (dAna devA ceAgya mahAtmA)ne potAnA upara upakAra karanAra mAne che. lAlarUpI aMdhakUpamAM paDelA upara pAtra vinA kANu upakAra kare ? pAtra vinA lebhiyAnA lAbha chUTatA nathI. pAtra vinA saMsAramAMthI uddhAra karanAra dAna kayAMthI devAya ? tethI vicAravAna dharmecchakane te pAtrane cega maLe ke dAna devAya tyAre atyaMta AnaMda thAya che. zrImaMtapaNuM ane samajaNu pAmyA. hA tA dAnamAM ja udyama karo. 1. abhayadAna - chakAya (1. pRthvIrUpe deha dharyAM che te, 2. pANIrUpa dehavALA, 3. agnirUpa dehavALA, 4. vAyurUpa dehavALA ane 5. vanaspatirUpa dehavALA e pAMca sthAvara eTale acara ane 6. trasa eTale sacara ema sacarAcara) jIvAne abhayadAna do, eTale abhakSyanA tyAgathI, hiMsA thAya tavI pravRttirUpa AraMbha ghaTADavAthI, dekhIne, zeAdhIne yatnAcArathI vastu levA mUkavAmAM pravartavuM; nirdeyI thaIne na pravartavuM. koI prANIne mana, vacana, kAyAthI duHkha na devuM; du:khiyA Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 samAdhi-se pAna upara dayA rAkhavI e gRhastha mATe abhayadAna che. tethI saMsAramAM janma, maraNa, rega, zeka, garIbAI, viyega Adi duHkha bhegavavAM paDatAM nathI. 2. jJAnadAna - saMsAra vadhAranArAM, hiMsAne poSanArAM tathA asatya dharmanuM samarthana karanArAM zAstro, tathA yuddhazAstra, zRMgArazAstra, sAyAkapaTanuM varNana karanArAM zAstra, vaidyakazAstra, rasa-rasAyaNa, maMtra, taMtra, mAraNa-vazIkaraNa Adi zAstro mahA pApanI prarUpaNa karanArAM che. tenAthI dUra rahI bhagavAna vItarAga sarvajJanAM kahelAM dayAdharmanI prarUpaNa karanArAM syAdvAdarUpa anekAMta mArgane prakAza karanArAM, naya-pramANavaDe tattvArthanI prarUpaNa karanArAM zAstrone pite abhyAsa kare, karAve, ane AtmakalyANane arthe tevAM zAstronuM dAna kare. pitAnAM saMtAnane jJAnadAna de. anya dharmabuddhivALA, rucivALA, zubhecchA saMpanna hoya temane zAstranuM dAna kare. jJAna pratye prema jemane jAge che te sajajane jJAnadAna mATe pAThazALAe sthApe che. kAraNa ke dharmane staMbha jJAna che. jyAM jJAnadAna haze tyAM dharma raheze; tethI jJAnadAnamAM pravRtti kare. jJAnadAnanA prabhAvathI nirmaLa kevaLajJAnanI prApti thAya che. 3. auSadhadAna : regane nAza karanAra prAsuka auSadhanuM dAna kare. auSadhadAna ati upakArI che. regIne sahaja taiyAra auSadha maLe te tene ghaNe AnaMda thAya che. je nirdhana haya, jenI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma tyAgI 303 sevA karanAra koI na hoya tevAne taiyAra davA maLe te nidhAna maLyuM ema mAne che. auSadha laIne nIrogI thAya te vrata, tapa, saMyama pALI zake che, jJAnane abhyAsa karI zake che. auSadhadAna denArane vAtsalya guNa, sthitikaraNa guNa, nivicikitsA guNa ItyAdi aneka guNa pragaTe che. auSadhadAnanA prabhAvathI jIva rogarahita devane vaikriyika deha pAme che. 4. AhAradAna - AhAradAna sarva dAnamAM mukhya che. prANuonI jIvanazakti, baLa, buddhi, e badhA guNe AhAra vinA nAza pAme che. AhAra dIdhe teNe prANane jIvana, buddhi, zakti sarva ApyuM. AhAradAnathI ja munine, zrAvakane badhe dharma pravarte che. AhAradAna vinA mokSamArgane lepa thaI jAya. pathya AhAra sarva regone nAza karanAra che. AhAra-dAna denAra mithyAvRSTi paNa bhegabhUmimAM daza prakAranAM kalpavRkSanA cirakALa bhega bhegave che; traNa divase AMbaLA jeTale AhAra kare che te paNa bhUkha tarasa lAgatI nathI. sarva duHkha phleza rahita asaMkhyAta varSa sudhI sukha bhegavI maraNa pachI devalekamAM Upaje che. dhana pAmyA che te cAra prakAranAM dAna devAmAM pravarte. nirdhana che te paNa pitAnA bhejanamAMthI bane teTaluM dAna kare. je adhuM bhejana maLatuM hoya te temAMthI eka be kaLiyA duHkhI, bhUkhyAM, dIna-daridrIne dAna kare. mIThAM vacana belavAM te paNa moTuM dAna che; Adara Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 samAdhiASAna satkAra, vinaya karavA, jagA ApavI, kuzaLatA pUthvI e mahA dAna che. duSTa vikalpAnA tyAga karo, pApa pravRttinA tyAga karo, cAra kaSAyAnA tyAga karo. paranA sAcA, khATA doSa kadI na kaheA. anyAyanuM dhana levAnA (lAMca AdinA ) dUrathI tyAga karo. he jJAnIjanA ! jo AtmakalyANanI icchA hoya te du:khiyAne teA dAna de, temaja samyakdarzana, samyajJAna Adi guNAnA dhAraka guNIjanonA mahAvinaya, AdarasatkAra kare. sarva jIvA upara karuNA karo. mithyAdarzananA tyAga karA. rAga-dveSa-mAha dhAranArA kudeva, AraMbha parigrahavALA bhekhadhArI kuguru tathA hiMsAne pASanArAM, rAgadveSa vadhAranArAM mithyAvRSTinAM zAstra, te sarvane vaMdana, stavana prazaMsA karavAnA tyAga karo. krodha, mAna, mAyA ane lAbhane vaza karavA mATe bhAre udyama kare. klezanuM kAraNa evAM kaDavAM vacana, gALa, apamAnakArI vacana, abhimAnI vacana kadI koIne kaheA nahIM. koI paNa prANIne du:kha denAra tathA peAtAnA yazanA nAza karanAra, dharmanA nAza karanAra mana, vacana, kAyAnI pravRttinA tyAga karo. 9. uttama Acinya : "svarUpa cetana nija, jaDa che saMbaMdha mAtra, athavA te jJeya paNa paradravya mAMya che; evA anubhavanA prakAza ullAsita thayA, jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che.' zrImad rAjacaMdra Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (Aphizanya) 305 jIva mArApaNuM mAne che te ja duHkha che, kemake mArApaNuM mAnyuM ke ciMtA thaI ke kema thaze? kema karIe ? ciMtAmAM je svarUpa thaI jAya che, te rUpa thaI jAya che, te ja ajJAna che. vicArathI karI, jJAne karI joIe, te koI mAruM nathI ema jaNAya.... nirdhana kaNa ? dhana mAge, Icche te nirdhana; je na mAge te dhanavAna che. jene vizeSa lakSmInI tRSNA tenI du:khadhA, baLatarA che, tene jarA paNa sukha nathI. leAka jANe che ke zrImaMta sukhI che, paNa vastutaH tene rAme rAme khaLatarA che." --zrImad rAjacaMdra potAnA jJAna-darzanamaya svarUpa vinA anya kaMI paNa mAruM nathI, huM koI anya dravyanA nathI ane mAruM kaI anya dravya nathI; AvA anubhavane AsiMcanya kahe che. he AtmA ! potAnuM svarUpa dehathI bhinna, jJAna svarUpa, anupama ane sparza, rasa, gaMdha, varNa rahita, ( niraMjana ), potAnA svAdhIna, jJAnAnaMda sukhathI paripUrNa, parama adraya, bhayarahita che evA anubhava kara. A deha te huM nathI, deha teA rasa, rudhira, hADakAM, mAMsa, cAmaDInA jaDa, acetana che; huM A dehathI atyaMta bhinna chuM. A brAhmaNa, kSatriyAdi jAti-kuLa dehanAM che, mArAM nathI. strI, puruSa, napuMsaka liMga dehane che; mAruM nathI. geArApaNuM, zyAmapaNuM, rAjApaNuM, zaMkapaNuM, ravApa, sevakapaNuM, pati, mUrkhapaNuM ityAdi sarvaracanA karmanA phaLarUpa dehanI che, huM tA te sarvane jANanAra chuM. A dehanA saMbaMdhe che te Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 samAdhi-se pAna mAruM svarUpa nathI. mAruM svarUpa te anya dravyathI vilakSaNa che. ThaMDa, garama, narama, kaThaNa, lUkho, cIkaNuM, halake, bhAre, e ATha prakArane sparza te mAruM rUpa nathI; pudgalanuM svarUpa che. khATo, mITha, kaDavo, tUre, tIkhe e pAMca prakArano rasa, sugaMdha, durgadha e be prakArane gaMdha ane kALe, pILa, lIle, peLa, lAla e pAMca raMga mAruM svarUpa nathI; pagalanuM che. mAruM svarUpa te sukhathI paripUrNa, paramAnaMdarUpa che. paraMtu kamene AdhIna thaI huM duHkhI thaI rahyo chuM. mAruM svarUpa idriyethI rahita, atapriya che. iDhiye te pudgalamaya kamethI thayelI che. huM samasta bhaya rahita, avinAzI, akhaMDa, AdiaMta rahita zuddha jJAnasvabhAvI chuM. paraMtu anAdi kALathI jema khANamAM suvarNa ane pASANa maLI rahyAM che, tema hIranIranI piThe karmanI sAthe anAdi kALathI huM maLI rahyo chuM. temAM vaLI mithyAtva nAmanA karmane udayathI sva-svarUpanuM bhAna bhUlI, dehAdi para dravyone pitAnuM svarUpa jANI, anaMtakALa meM paribhramaNa karyuM. have kaMIka AvaraNa Adi dUra thavAthI, parama kRpALu zrI sadgurue upadezelI vANIrUpa parama AgamanA prasAdathI paranuM ane pitAnuM svarUpa samajAyuM. jema alaMkAramAM jaDelAM paMcaraMgI ranemAMthI gurukRpAthI ane niraMtara abhyAsathI jhaverI sphaTika ratna nIce mUkelA padArthane bhAsarUpa raMgane ane mANekanA raMgane temaja bannenA tela, mUlya vagerene bhinna bhinna jANe che, tema parama AgamanA niraMtara abhyAsathI tathA pratyakSa sadugaranI vacanAtizayarUpa vANIthI jaNAtA-bhAsatA rAga, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 daza lakSaNarUpa dharma (akiMcanya) cheSa, mahAdi melane huM svabhAvathI bhinna jANuM chuM ane mArA jJAyaka svabhAvane tethI bhinna jANuM chuM. tethI rAga, dveSa, mahAdi bhAvakarmamAM ane karmonA udaye UpajelA vinAzI zarIra, parivAra, dhanasaMpadAdi parigrahamAM mane koI bhavamAM mamatAbuddhi na Upaje tevI rIte uttama akiMcanya bhAvanA have bhAvuM chuM. AkiMcanya bhAvanA anAdikALamAM kadI UpajI nathI; sarva deha-paryAne pitAnA mAnyA; tathA rAga, dveSa, meha, krodha, kAma Adi bhAvakarmanA vikArene pitAnArUpe anubhavavArUpa viparIta bhAvathI ghera karma bAMdhyAM. have huM akiMcanya bhAvanA nirvidhrapaNe bhAvavA mATe vighanAzaka paMca paramagurunuM zaraNa grahaNa karI AkiMcanya bhAva niraMtara cAhuM chuM; traNa lekamAMnI koI anya vastu icchato nathI. A AkiMcanyapaNuM ja saMsAra-samudramAMthI tAranAra jahAja jevuM che. parigrahane mahA baMdhanarUpa jANa cheDavo te. Arkinya dharma che. AkiMcanya dharma jene pragaTa thayuM che, tene parigraha pratye Asakti rahetI nathI, AtmadhyAnamAM lInatA thAya che. dehAdika bAhA vezamAM AtmabhAva manAtuM nathI tathA pitAnuM svarUpa je ratnatraya, temAM pravRtti thAya che, IdrinA viSayemAM daDatuM mana aTakI jAya che, kAyA uparanI mAyA UtarI jAya che. saMsAranAM devAdikanAM sukha, IMdra, ahamiMdra, cakavartInAM sukha paNa duHkharUpa dekhAya che, te pachI tenI vAMchA kema kare? ratna, suvarNa, rAjya, aizvarya, strI, putrAdi parigrahane te saDelA taraNuM samAna mamatva rahita taje che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 samAdhi-se pAna akiMcanya te parama vItarAgapaNuM che, jene saMsArane aMta AvI gayuM hoya tene e hoya che. jene AkiMcane dharma prApta thayela che tene paramArtha eTale zuddha AtmAne vicAra karavAnI zakti pragaTa thAya che, paMca parameSThInI bhakti pragaTe che ane mAThA vikalapane nAza thAya che. ISTa aniSTa bhajanamAM thatA rAga-dveSa nAza pAme che, mAtra peTarUpI khADe bhare te sivAya anya sarasa nIrasa bhejana viSenA vicAra chUTI jAya che. sarva dharmomAM pradhAna dharma Arkinya che, te mokSane nikaTa samAgama karAvanAra che. anAdikALathI jeTalA siddha thayA che te badhA AkiMca thI ja thayA che; ane bhaviSyamAM je kaI tIrthaMkarAdi siddha thaze te akiMcanya dharmathI ja thaze. AkiMcanya dharma pradhAnapaNe sAdhujanone hoya che, tathApi ekadeze dharma dhAraNa karanAra gRhastha e dharma grahaNa karavAnI IcchA rAkhe che ane gRhastha avasthAmAM je maMdarAgI, ati virakta rahIne pramANika parigraha rAkhe che, bhaviSyanI vAMchA karatuM nathI, anyAya mArga dhana, parigraha kadI grahaNa karatuM nathI, alpa parigrahamAM ati saMtoSI rahe che, parigrahane duHkha denAra ane atyaMta asthira mAne che tene AkiMcanya dharma prApta thAya che. 10. uttama brahmacarya - / nIrakhIne nava yauvanA, leza na viSaya nidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna - ka Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (brahAcarya) eka viSayane jItatAM, chatye sau saMsAra; nRpati jItatAM chatIe, daLa purane adhikAra. je nava vADa vizuddhathI, dhare ziyaLa sukhadAI; bhava tene lava pachI rahe, tatvavacana e bhAI. pAtra vinA vastu na rahe, pAtre Atmika jJAna pAtra thavA se sadA, brahmacarya pratimAna."/ -zrImad rAjacaMdra. nu vartamAna kALamAM kSayaroga vizeSa vRddhi pAme che, ane pAmate jAya che. enuM mukhya kAraNa brahmacaryanI khAmI, ALasa ane viSayAdinI Asakti che. kSayaregane mukhya upAya brahmacarya-sevana, zuddha sAtvika AhAra-pAna ane niyamita vartana che." -zrImad rAjacaMdra sarva viSayomAMthI Asakti tajI, brahma eTale jJAyakasvabhAva AtmA-temAM caryA eTale pravRtti te brahmacarya che. he jJAnIjana! A brahmacarya nAmanuM vrata bahu AkaruM che. bicArA viSayamAM phasAyelA, AtmajJAna rahita manuSya te vrata dhAraNa karavA samartha nathI. manuSyamAM deva samAna hoya te ja e vrata pALI zake che. viSayenI lAlasAvALA anya raMka che te pALI zakavA samartha nathI. brahmacarya vrata ati duSkara che. je brahmacarya pALe che tene sarva idri ane kaSAya jItavA sulabha che. he bhavyo! strInA sukhamAM Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 samAdhi-saMpAna ke puruSanA bhegamAM rAgI je manarUpa madonmatta hAthI che, tene vairAgyanI bhAvanAmAM rekIne, viSayenI AzAne abhAva karIne, durdhara brahmacarya dhAraNa kare. - kAma-vikAra cittarUpI bhUmimAM utpanna thAya che, tenI pIDA sahana nahIM thavAthI jIva nahIM karavA gya evAM pApa kare che. kAma mananuM mathana kare che, manamAMnA jJAnane nAza kare che tethI kAmanuM nAma "manamatha" paDayuM che. jJAnane nAza thavAthI athavA vivecakSune nAza thavAthI ja strIne mahA durgadhI niMdya zarIramAM rAgI banI, tenuM sevana kare che. kAmathI aMdha banI mahA anIti kare che -pitAnI ke paranI strIne vicAra paNa karatA nathI. A durAcArathI A lekamAM paNa huM mAryo jaIza, rAjA bhAre zikSA karaze, mArI AbarUnA kAMkarA thaze, mArI dharmakaraNImAM dhULa paDaze, huM dharmabhraSTa thaIza, buddhibhraSTa thaIza ane bhUMDA mote marIne narake jaIza, tyAM asaMkhyAta kALa paryata ghora duHkha bhegavavAM paDaze, vaLI tiryaMca(pazu Adi)nA aneka bhavamAM asaMkhya duHkha bhegavavAM paDaze, kadAca manuSya thaIza te. AMdhaLe, lUle, kubaDe, garIba, apaMga, bahere, bebaDo thaIzacaMDALa, bhIla, camAra Adi nIca kuLamAM janmavuM paDaze; tyAMthI vaLI jhADa, pahADa Adi sthAvara jaMgama jaMtu thaI anaMta kALa sudhI janma, maraNanAM duHkha bhegavavAM paDaze. A satya vicAra kAmIne Upaja nathI. kAma-vikAranAM aneka svabhAvasUcaka nAma jagatamAM prasiddha che. ke eTale beTo, darpa eTale garva, te uparathI kaMdarpa nAma paDyuM che. duSTa garva upajAve te kaMdarpa. ati Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 dara zakSaNarUpa dharma (brahmacarya) kAmanA eTale vAMchA utpanna karI duHkhI kare che tethI tene kAma" kahyo che. tiryaMca tathA manuSya bhavamAM jene mATe je laDI mare che evA kAmane "mAra' paNa kahe che. saMvarane verI che mATe "saMvarAri' kahevAya che. tapa-saMyamarUpa brahma dharmane nAza kare che tethI "brahmasU' kahevAya che, ityAdi aneka duSTa nAmathI te oLakhAya che. A prakAre vicArI mana, vacana ne kAyAthI prItipUrvaka brahmacarya vrata pALe. brahmacaryathI saMsAra-samudra tarI jaze. brahmacarya vinA vrata, tapa asAra che, vRthA kAyaleza che. bAhya sparzendriyanA sukhathI virakta thaIne atyaMtara paramAtmasvarUpa je AtmA tenI ujavaLatA para draSTi rAkhe. AtmavRtti kAmamAM Asakta na thAya te puruSArtha kare. brahmacaryathI A bhava parabhava ane leka sudhare che. je zIla sAcavavuM hoya, ujajvaLa yaza IcchatA he, dharmane khapa hoya, ane pitAnI AbarU rAkhavA icchatA ho te zAstranI nIce jaNAvelI zikhAmaNa manamAM dhAraNa kare :- strIonI kathA kahe nahIM. sAMbhaLe paNa nahIM, strIonA rAga, raMga, kutuhala, ceSTA nIrakhe nahIM, e lina bhAva dekhavAthI ApaNuM bhAva bagaDe che, vyabhicArI puruSanI sabata na rAkhe, bhAMga, jarado vagere mAdaka, kephI vastuone tyAga kare; pAna-bIDI, phUlanA hAra, attara, phulela Adi zIlavratane bhaMga karAvanAra kAraNe sevavAne tyAga kare; gIta, nRtya, nATaka Adi kAma-vikAra jAgrata karanArAM kAraNe taje, rAtri-bhejanane tyAga kare; vikAra pedA kare tevAM leka-viruddha vastra, AbharaNa na pahere Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 samAdhi-sopAna ekAMtamAM koI paNa strIne saMsa-paricaya na rAkhe svAdanI lapaTatA tyAge. "Idriya-damana svAda taja," jIbhanI pitA sAthe hajAre deze Ave che, tethI moTAI, yaza, dharma badhAne nAza thAya che. jIbhanA lapaTIne saMteSa nAza pAme che, tene samabhAvanuM svama paNa AvatuM nathI; lekavyavahArathI bhraSTa thaI jAya che, brahmacaryane bhaMga thaI jAya che. mATe Atma-kalyANa IcchatA ho te eka brahAcaryanI khAsa rakSA kare. A prakAre dharmanAM dazalakSaNa sarvajJa bhagavAne kahyAM che jenAmAM A daza guNa pragaTyA heya te dharmamUrti che. upasaMhAra:mikSa kahyo nija zuddhatA, te pAme te paMtha samajAvyo saMkSepamAM, sakaLa mArga nigraMtha." - zrImad rAjacaMdra 1. uttama kSamA - uttama kSamA AdinI ghAta karanAra, dharmanA verI krodhAdika che te durguNarUpa che tethI aneka doSa-pApa lAge che tene vAraMvAra vicAra kare ane kSamAdika dharmarUpa che, temAM aneka guNa-lAbha che, ema guNa-doSanI vAraMvAra bhAvanA sadA kare. kSamAnA pratApe pitAnA prANa bace che (zuddha caitanya svabhAva e AtmAne bhAva prANa che. tenI ghAta karanAra krodhAdi malina bhAva che, ane zvAse zvAsa Adi dravya prANuM che, te bannene bacAva kSamAthI thAya che), dhananI rakSA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dhama (upasaMhAra) 313 thAya che, yazanI rakSA thAya che, dharmanI rakSA thAya che; vrata, zIla, saMyama, satya e sarvanI rakSA eka kSamAthI thAya che. kalaha-kaMkAsanAM ghera duHkhathI bacAvanAra eka kSamA che. sarva upadrava ane vera-virodha thatAM aTakAvanAra kSamA ja che. krodhathI dharma, artha, kAma ane mokSa samULagAM nAza pAme chepitAnA prANune nAza thAya che, ghera raudra dhyAna thAya che. krodhI kSaNa vAramAM ApaghAta karIne marI jAya che; kUvAmAM, taLAvamAM, vAvamAM ke nadI samudramAM DUbI mare che zastra mArIne, jhera khAIne ke UMcethI paDatuM mUkIne kumate mare che. krodhI pitAnA pitAne, putrane, bhAIne, mitrane, svAmIne, sevakane, gurune eka kSaNamAM mArI nAkhe che; nathI tene dayA AvatI ke nathI koIne upakAra sAMbharate. krodhI ghora narakanAM duHkhane pAtra bane che. krodhI mahA bhayaMkara che, sarva dharmane nAza kare che. krodhInuM vacana satya hetuM nathI; pitAne, dharmane ane samabhAvane bALI mUke tevAM kuvacanarUpa agni te uchALe che, dharmAtmA saMyamI, zIlavaMta muni ke saggahastha upara cerI ke anyAyanA jUThA Arepa krodhI mUke che ane temane vagere che. (anaMtAnubaMdhI) krodhanA prabhAvathI jJAna kajJAna thaI jAya che. AcaraNa durAcaraNa thaI jAya che, zraddhAthI bhraSTa thaI jAya che, anyAyamAM pravRtti thaI jAya che. nItine nAza thAya che, ati AgrahI banIne viparIta mArga calAve che, dharma-adharma, upakAra-apakAranA vicAra rahita kRtaghI bane che. mATe vItarAga dharmanA Icchaka ho te kadI koI ne karaze. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 samAdhi-pAna, 2. uttama mArdava : kaThoratA rahita kamaLa pariNamI jIva upara gurunI bhAre kRpA hoya che, mArdava-pariNAmIne sAdhu puruSe paNa. sAdhu mAne che, tethI vinayavALo ja jJAnane pAtra che. mAna rahita kemaLa-pariNAmIne jevA guNa grahaNa karAvavA hoya tathA jevI kaLA zIkhavavI hoya tevI kaLA ke guNa tene prApta thAya che. sarva dharmanuM mULa, sarva vidyAnuM mULa vinaya. che. vinayavAna sarvane priya lAge che. bIjA guNe jenAmAM na hoya te puruSa paNa vinaya vaDe mAnya bane che. vinaya. parama AbhUSaNa che. kamaLa-pariNAmInA dilamAM dayA vase che. mArdavathI svarga lekamAM iMdrAdinI saMpadA ane nirvANanI. avinAzI saMpadA prApta thAya che. kaThora pariNAmane zikSA asara karatI nathI. sajjana. para avinayI, kaThora pariNAmane dUrathI tyAgavAnA bhAva. rAkhe che. jevI rIte paththaramAM pANI praveza karI zakatuM nathI, tevI rIte saddagurune upadeza kaThora pariNAmInA hadayamAM, praveza karI zakatuM nathI. je paththara ke kASTha Adi narama hoya. tene vALa vALa jeTaluM jyAM jyAM ghaDavuM hoya, cholavuM hoya tyAM tyAM vALa mAtra ja UkhaDI Ave te tenI jevI mukhAkRti ke mUrti banAvavI hoya tevI ja bane che paraMtu je kASTha, pASANa kemaLatA rahita hoya te kArIgaranA abhiprAya pramANe ghaDAya nahIM, ghaDatAM game tevAM chaDiyA UkhaDI. paDe, te tenA ghATa ghaDI zakAtA nathI, tevI rIte kaThora pariNAmane jevI joIe tevI bodhanI asara thatI. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza lakSaNarUpa dharma (upasaMhAra) 35 nathI. abhimAnI keIne priya lAgatuM nathI. vagara kAraNe abhimAnInA leke verI bane che ane paralekamAM halakA manuSya-tiryaMcanA avatAra dhArI asaMkhyAta kALa sudhI tiraskArane pAtra aneka rIte thAya che. tethI kaThora pariNAma tajI mArdava bhAva niraMtara dhAraNa kare. 3. uttama Arjava - | sarva anarthonuM mULa kapaTa che; prIti ane pratItine te nAza kare che. kapaTInAmAM asatya, chaLa, nirdayatA, vizvAsaghAta Adi ghaNA deze vase che. kapaTImAM guNe rahetA nathI, mAtra doSone bhaMDAra te bane che. mAyAvI A lekamAM apayaza pAme che ane marIne tiryaMca-naraka Adi gati pAme che, tyAM asaMkhyAta kALa sudhI paribhramaNa kare che. mAyAcAra rahita Arjavadharma-saraLatA dhAre tenAmAM sarva guNe AvIne vase che te sarvanI prIti, pratItine pAtra bane che; parakamAM devane pUjya Idra-pratidra Adi thAya che. mATe saraLa pariNAma ja AtmAne hitakArI che. 4. uttama satya - satyavAdImAM sarva guNa vase che, kapaTa Adi doSarahita te jagatamAM ahIM mAna pAme che ane paralekamAM aneka deva, manuSya Adi tenI AjJA uThAve che. asatyavAdI A lekamAM ja niMdAne pAtra thAya che, keI tene vizvAsa karatuM nathI; tenAM sagAM, mitre vagere paNa tenuM apamAna karI tene tyAga kare che; rAjA jUThAnI jIbha kapAve che, tenuM sarva dhana haraNa karI le che. vaLI parabhavamAM tiryaMca gatimAM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 samAdhi-se pAna vacana rahita ekedriya, beIdriya, trIdiya, caturidriya AdinA bhavamAM asaMkhyAta deha dhAraNa kare che. tethI satya-dharmanuM dhAraNa karavuM zreSTha che. 5. uttama zauca - jenuM AcaraNa zuci-pavitra hoya te jagatamAM pUjavA gya che. zauca eTale pavitratA, ujajvaLatA. jenI AhAra, vihAra Adi sarva pravRtti hiMsArahita heya hiMsA na thAya te mATe yatnApUrvaka varte che, temaja paradhana ane parastrInI vAMchA svapna paNa na hoya, tenuM AcaraNa ujajavaLa che. tevAne jagata pUjya mAne che, nirlobhIne sarva leka vizvAsa kare che, te ja lekamAM uttama che, UMcI gatine pAtra che. labha rahitane mahA yaza jagamAM phelAya che, tethI mahA mele ane sarva doSanuM dhAma che, niMdya karma karatAM lebhI AMcake khAte nathI. lebhane gya-ayogya, bhaThyaabhakSya, kRtya-akRtyane vicAra ja hetuM nathI. A lekamAM niMdA, dharmathI vimukhatA, nirdayatA lebhAmAM pragaTapaNe dekhAya che. tethI dharma, artha ane kAmane nAza kare che, tathA kumaraNa karIne durgatie jAya che. lobhIne hadayamAM saguNane rahevAne avakAza maLatuM nathI. A leka, paralekamAM lebhane atyaMta duHkha ane kaleza sahana karavo paDe che. mATe lebha tajIne zauca guNa dhAraNa kare zreSTha che. 6. uttama saMyama - saMyama AtmAne kalyANakArI che. saMyamI puruSa A lekamAM vaMdana karavA yeAgya che, te sarva pApathI nirlepa rahe Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 deza lakSaNarUpa dhama (upasaMhAra) che. A leAka, paraleAkamAM te aciMtya mahimA pAme che; prANaghAta ane viSayabhAgamAM Asakta thaI te pApamAM pravartatA nathI; tethI saMyama dharma jIvane hitakArI che. 7. uttama ta5 H samyak tapathI navAM karma AvatAM rokAya che ane pUrve khAMdhelAM karma chUTI jAya che tethI saMvara ane nirjarA thavAmAM mukhya kAraNa tapa che. tapa AtmAne karma-malathI mukta kare che. tapanA prabhAvathI A bhavamAM ja aneka Rddhi pragaTa thAya che. tapanA aciMtya mahimA che. tapa vinA kAma ane nidrAno nAza koNa kare ? tapa vinA tRSNAne koNa cheke ? iMdriyAnA viSayabhAgone nirmULa karanAra tapa ja che. AzArUpa vyaMtarI tapathI vaza thAya che. kAmane tapathI jItI zakAya che; tapanA abhyAsI tapasvIe parisaha-upasarga Avye ratnatrayapa dharmamAM TakI rahe che. mATe tapa dharma dhAraNa karavA yAgya che. tapa vinA saMsArathI chuTAtuM nathI. moTA cakravartI rAjA paNa cha khaMDanuM rAjya choDI tapa dhAraNa kare che, te traNe leAkanA pUjya bane che; ane tapa cheDI rAjya grahaNa kare che te tiraskArane pAtra ati niMdya ane che; taraNAthI paNa tuccha gaNAya che. tethI traNe lAkamAM tapa samAna bIjuM kaMI nathI. 8. uttama tyAga : AtmAne dabAvI rAkhanAra parigraha samAna khIje koI khAjo nathI; kAraNa ke du:kha, durdhyAna, phleza, vera, viyAga, zAka, bhaya, apamAna e badhAM parigrahanA icchakane Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 - samAdhi-pAna veThavo paDe che. tethI jeTale jeTale aMze parigraha uparathI mamatA ghaTe, pariNAma pAchAM vaLe, tema tema kheda phleza ghaTe che; jema bahu bhArathI duHkhI thato manuSya, bhAra nIce mUke tyAre sukhI thAya che, tema parigrahanI vAsane chUTe te jIva sukhI thAya che. samasta duHkha ane samasta pApa parigrahathI Upaje che. jema sarva nadIonA jaLathI paNa samudrane saMtoSa thatuM nathI, tathA iMdhaNathI agnine tRpti thatI nathI tema AzArUpI khADe bahu UMDe che, tene tala-sparza thatuM nathI (tAga AvatuM nathI), parigrahathI te purAte nathI, UlaTo vadhAre UMDo thatuM jAya che, nava nidhanathI AzArUpI khADe purAye nahIM, te anya saMpadAthI kema purAya? paraMtu jema jema parigrahanI icchA ochI karatA jaIe, tema tema te purAte jAya che. A AzA pUravAne adbhuta upAya che. tethI samasta duHkho dUra karavAne tyAga ja samartha che. tyAgathI ja aMtaraMga, bahiraMga baMdhana rahita thaIne anaMta sukhanA dhAraka thaze. parigrahanA baMdhanamAM baMdhAyele jIva "parigrahanA tyAgathI ja mukta thAya che. tethI tyAga dharma dhAraNa kare ja zreSTha che. 9. uttama akiMcanya - he AtmA ! A deha, strI, putra, dhana, dhAnya, rAjya, aizvarya AdimAM eka paramANu mAtra paNa tAruM nathI. dehAdika te pugala dravya che, jaDa che, vinAzI che, acetana che. e padravyomAM ahaMbhAvane saMkalpa, tIvra darzanameha nAmanA karma vinA, keNa karAve? A paradravyomAM AtmabhAvanI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza lakSaNarUpa dharma (upasa'hAra) 319 kalpanA kadI na thAo. akiMcana ( asaMga ) svarUpa thAo. A AphiMcanya bhAvanAnA prabhAvathI jIva A leAkamAM ja karmathI nirlepa, sarva baMdhanathI rahita thaIne zuddha AtmAmAM sthiti kare che. mATe sAkSAt mAkSanuM kAraNa Arkicanya dharma ja dhAraNa karo. 10 uttama brahmacaya -- kuzIla mahA pApa che, saMsAraparibhramaNanuM khIja che. brahmacarya pALanAra pAsethI hiMsAdika pApA dUra bhAgI jAya che. brahmacarya pALanAramAM sarva sadguNA AvIne vase che. brahmacaryathI jitendriyatA pragaTe che, kuLa jAti Adi dvIpe che; ane paraleAkamAM te aneka Rddhine dhAraka deva thAya che. A prakAre devAdhideva bhagavAna tIrthaMkaranA mukhAraviMdathI pragaTa kahevAyelA daza lakSaNarUpa dharma AtmAnA svabhAva che; para vastu nathI. krodhAdi karmajanya upAdhi dUra thatAM potAnI meLe AtmAnA svabhAva pragaTa thAya che. krodhanA abhAvathI kSamA guNa pragaTe che, mAnanA abhAvathI mAva guNa pragaTe che, mAyAnA abhAvathI Arjava guNa pragaTe che, leAbhanA abhAvathI zauca dharma pragaTe che, asatyanA abhAvathI satya dharma pragaTe che, kaSAyanA abhAvathI saMyama guNa pragaTe che, icchAnA abhAvathI tapa guNa pragaTe che, paramAM mamatAnA abhAvathI tyAga dharma pragaTe che, paradravyothI bhinna pAtAnA AtmAnA anubhavathI Arkicanya dharma pragaTe che, vedanA abhAve AtmasvarUpamAM pravRtti thavAthI brahmacarya dharma pragaTe che. A daza prakAranA dharma te AtmAnA svabhAva che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna A dharma kAryathI kheMcano khUMcavI zakAtA nathI; lUMTyo cUMTAtA nathI; cArathI cAryAM cArI zakAtA nathI; rAjAthI ghUMTaco lUMTAtA nathI; svadeza paradezamAM kayAMya tenuM svarUpa chUTatuM nathI; koInA bagADaco, bagaDatA nathI; dhanathI kharIdAtA nathI; AkAzamAM, pAtALamAM,dizAmAM, vidizAmAM, pahADa upara, jhADa upara, jaLamAM, tIrthamAM ke maMdiramAM kayAMya rAkhI mUkayo nathI. te te AtmAne nija svabhAva che. tenI prApti samyakdarzana, samyajJAna, samyaph"cAritrathI thAya che. te dharma evA sugama che ke bALaka, vRddha, yuvAna, dhanavAna, nirdhana, baLavAna, nirbaLa, zaraNAgata, azaraNa, rAgI, nIreAgI, sarva te dharma dhAraNa karavA samartha che. te dharma dhAraNa karavAmAM kheda, kleza, apamAna, bhaya, viSAda, kalaha, zAka, du:kha kaMI paNa kadI sahana karavuM paDatuM nathI; te durlabha nathI; kaMI khAjo uThAvavA paDatA nathI; dUra dezAMtara javuM paDe tema nathI; bhUkha, tarasa, TADha, tApanAM duHkha khamavAM paDatAM nathI. koInI sAthe vAdavivAda ke jhaghaDA karavA paDe tema nathI. atyaMta sugama, sarva phleza ane duHkhathI rahita, svAdhIna AtmAnuM sabhyapariNamana e ja dharma che. tenuM kuLa sarve saMsAraparibhramaNathI chUTI, anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha ane anaMtavIrya sahita siddha avasthA pAmavI e che. daza lakSaNa dharmanuM sakSisa vana samApta, 320 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhimaraNa samyaphaSTi mahAtmAne mokSane lakSa ane mokSanI ruci draDha thaI che. tethI tenA sAdhanarUpa zuddha upayogamAM rahevAne puruSArtha kare che. bahirmukha pravRttinAM kAraNarUpa viSaya, kaSAya Adine dUra karatA rahe che. sarva saMgathI rahita thaI AtmAmAM ja tallIna rahevAne lakSa chatAM teTalI zakti pragaTa na thAya tyAM sudhI yathAzakti vrata niyama Adi zubha bhAva vaDe azubha bhAvane aTakAve che. 1. ahiMsA aNuvrata, 2. satya aNuvrata, 3. acaurya aNuvrata, 4. zIla aNuvrata. 5. parigraha parimANa aNuvrata, 6. di5rimANa vrata, 7. anarthadaMDatyAga vrata, 8. bhegaupabhegaparimANa vrata, 9, dezAvakAzika vrata, 10. sAmAyika vrata, 11. pauSadha upavAsa vrata, ane 12. pAtradAna ke atithi saMvibhAga vrata, e bAra vrata pALavArUpa muktimaMdira caNanAra gRhasthAvAsI samyaphaSTi dezavratavALA zrAvaka kahevAya che. aMtakALamAM sallekhanA athavA samAdhimaraNa vinA te tenI saphaLatA gaNAtI nathI. sallekhanA te bAra vratarUpa senAnA maMdira upara ratnamaya kaLaza caDhAvavArUpa che. 21. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 samAdhi-pAna sallekhanAnuM svarUpa kahetA pahelAM sallekhanA kayA avasare karavI te jANavuM joIe. salekhanA avasara : jyAM upAya cAlI zake ema na hoya ke TALI zakAya nahIM evA upasarga Ave, evA duSkALa paDe, evI vRddhAvasthA hoya ke evAM rega thAya tyAre dharmanI rakSAne mATe zarIrane tyAga kare. dehamAM rahevuM athavA dehanI rakSA karavI te te dharma dhAraNa karavA mATe che. manuSyatva, Indriya, mana, ItyAdinI prApti te dharma pALavAthI saphaLa gaNAya. paNa jyAM dharmane nAza thate jaNAya, dharma raheze nahIM ema samajAya, zraddhA, jJAna, cAritrane vinAza thaze e nizcaya thaI jAya tyAM dharmanI rakSAne mATe dehane tyAga karave te sallekhanA che. kaI pUrva janmane verI asura, pizAca Adi deva ke duSTa durumana, bhIla, mleccha Adi upasarga kare, siMha, vAgha, hAthI, sApa, Adi duSTa prANIo dvArA upasarga (saMkaTa) AvI paDe, prANane nAza kare tevAM vAvaMToLa, varasAda, hima, TADha, tApa, dhUmADe, agni, paththara, pANI vagerethI thayelA upasarga AvI paDe, kuTuMbanAM duSTa sagAMvahAlAM snehathI, mithyAtvanI prabaLatAthI ke pitAnA bharaNapoSaNanA lebhathI cAritra dharmane nAza karavAne taiyAra thAya, duSTa rAjAnA maMtrI Adi taraphathI upasarga AvI paDe te tyAM sallekhanA kare. nirjana vanamAM dizAbhUla thaI jAya, mArga jaDe nahIM anna pANI maLe nahIM e duSkALa AvI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salekhanAne avasara 33 jAya; samasta dehane jarjarita karanArI, netra kAna Aphri iMdriyAnA nAza karanArI, pagamaLa bhAMgI nAkhanArI, hAtha paga zithila-asamartha karanArI vRddhAvasthA AvI paheAMce te vakhate sallekhanA karavI ceAgya che. asAdhya rAga thayA hAya, prabaLa tAva, atisAra, dama, khAMsI, kaneA gherAvA tathA vAta-pittAdinI prabaLatA hAya, jaTharAgninI maMdatAthI bhUkha ghaTI gaI hAya, leAhInA nAza thatA hAya, kaThodara, sAjA ityAdi vikAranI prabaLatA hAya tathA rAganI divase divase vRddhi thatI hAya teA turata hiMmata rAkhIne utsAha sahita sallekhanA karavI. yAgya che. avazya maraNanAM kAraNeA pragaTa dekhAya tyAM cAra ArAdhanAnuM zaraNu grahaNa karI samasta deha, ghara, kuTuMba Adi uparathI mamatA tajI, anukrame AhAra ArdinA tyAga karI dehane tajavA. deha nAza pAme te paNa AtmAnA svabhAva darzana, jJAna, cAritra tene hAni na thAya tema prayatna karavA. deha tA vinAzI che, avazya tene nAza thaze. karoDo upAye paNa deva, dAnava, maMtra, taMtra, maNi, auSadha Adi koI tenuM rakSaNa karI zakaze nahIM. dehu teA anaMtAnaMta dhAraNa karI karIne mUkayA. paNa A ratnatrayarUpa dharma anaMta bhava pAmatAM paNa prApta thayA nathI tethI durlabha che. saMsAraparibhramaNathI bacAvanAra dharma che. te dharma bhavAMtaramAM paNa milana na thAo evA nizcaya dhAraNa karIne daMDu uparathI mamatA cheoDI paMDita maraNa mATe puruSArtha karavA. samAdhimaraNane mahimA :-- tapane aMtakriyArUpa saMnyAsamaraNanA-samAdhimaraNanA AdhAra prApta thayA che, te tapanA phaLane sarvajJa, Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 samAdhi-se pAna sarvadazI bhagavAna vakhANe che. je tapa karanArane tapanA phaLarUpa saMnyAsa-maraNa prApta na thayuM te te tapa niSphaLa che. tethI pitAnuM jeTaluM sAmarthya hoya teTaluM samAdhimaraNa karavAnA uttama puruSArthamAM vAparavuM. tapa, vrata, saMyama karyAnuM phaLa lekamAM aneka prakAre maLe che. tapanuM phaLa devaleka che. mithyAvRSTi paNa tapanA prabhAvathI nava raiveyakamAM ahamidrapaNuM, mahAna Rddhi Adi saMpadA pAme che. tapanuM phaLa cakravartIpaNuM, nArAyaNapaNuM, baLabhadrapaNuM, rAjendrapaNuM, vaibhava, saMpadA, rUpa, nIrogIpaNuM, baLavAnapaNuM, ema aneka prakAranuM che. akhaMDa AjJA, aizvarya, Rddhi, vaibhava, parivAra e badhuM tapanuM phaLa che. paNa aMte samAdhimaraNa vinA sarva devAdika saMpadA aneka vAra bhegavI jogavI saMsAramAM paribhramaNa ja karyuM che. paraMtu tapa karIne aMtamAM samAdhimaraNanI vidhithI ArAdhanAnA zaraNa sahita, bhaya rahita jeNe maraNa karyuM, tenA tapanA phaLane sarvadazI sarvajJAnI bhagavAna vakhANe che. karaDa pUrva paryata tapa karyuM hoya paNa aMtakALamAM jenuM maraNa bagaDI gayuM tenuM tapa prazaMsApAtra nathI. tapa karavAthI develeka ke manuSyalakanI saMpadA maLe paraMtu maraNa vakhate ArAdhanA-maraNane nAza thavAthI saMsAraparibhramaNa ja kare che. jevI rIte aneka dUra dezAvaramAM ghaNuM bhaTakIne dhananI ghaNu kamANI karI ghera AvatAM pitAnA nagaranI samIpamAM dhana lUMTAI gayuM te garIba thaI jAya che tema AkhA bhavamAM tapa, vrata, saMyama dhAraNa karyA chatAM aMtakALamAM je ArAdhanAne nAza karI dIdhe te aneka janma maraNa karavAne pAtra thAya che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 saMnyAsamaraNanI zarUAta saMnyAsamaraNanI zarUAta - sneha, vera, saMga ane parigrahano tyAga karIne, zuddha manavALA thaIne, svajana parivAranA doSenI kSamA Ape. sarva sagAM vahAlAM saMbaMdhIo pratye doSa thayA hoya tenI priya, hitakArI vacane vaDe kSamA mAge. ema sarvane khamI khamAve. samyaphadraSTine sneha ane vera bannene abhAva hoya che. samyakajJAnI e vicAra kare che ke A bhavamAM karmane AdhIna huM ahIM janme. A dehanA upakAra-apakAranA nimittarUpa je puNya pApanA udaye strI putrAdi padArtho maLyAM temAMthI dehane upakAra karanAra upara dAna sanmAna Adi vaDe sneha karyo. je A dehane upakAra karanArAM prANI, padArtho teno nAza karanAra pratye cAritramehanA udaye vera rAkhI temanAthI vimukha thaI rahyo. paNa A paryAya (deha) ne nAza thavAne avasara Avyo che. have tenI sAthe sneha karuM? tenI sAthe vera karuM ? mAre enA AtmA sAthe saMbaMdha te che ja nahIM. A leka mArA AtmAne jANatA nathI. mAtra emanAM ane mArAM cAmaDAM dekhAya che. cAmaDAM ja sAthe mitra ke zatruno saMbaMdha che. A cAmaDAnI te have bhasma thaIne eka eka paramANu UDI jaze, have kenI sAthe sneha ke verane saMkalpa kare ? pitAnI sAthe je keI vagara kAraNe abhimAnane laIne vera rAkhanArA hoya temanI pAse namratAthI kSamA mAgavI ghaTe che ke mArI bhUla thaI che. huM ApanA jevAthI ataDe raheta. have Apane Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 samAdhi-se pAna prArthanA karuM chuM ke mAre aparAdha kSamA kare. Apa sarakhA sajajane vinA keNuM mApha kare ? pite keInAM dhana-dharatI dabAvyAM hoya te pAchAM seMpI tene rAjI kare ane kahe ke ApanAM dhana, dharatI. dabAvI rAkhyAM hatAM te ApanAM grahaNa kare. huM pApI chuM. duSTatAthI, chaLakapaTathI, lebhathI aMdha banIne meM durAcAra karyo hate. have huM manamAM pazcAttApa karuM chuM. meM tamane bhAre duHkha upajAvyuM che. je thayuM te na thayuM kaI rIte thAya ema nathI. have huM zuM karuM? Apa mApha kare ityAdi saraLa bhAvathI kSamA mAgI levI. pitAnAM kuTuMbI, mitrAdi snehIo pratye kahevuM ke tame mArAM snehI saMbaMdhI che. paraMtu tamAre ane mAre A dehane laIne saMbaMdha che. he dehane upajAvanArI mAtA! he. dehathI UpajelAM putra, putrI ! he dehane ramaNa-vilAsa denArI strI ! he dehanA kuLanAM saMbaMdhI jana! tamAre ane mAre A vinAzI dehane saMbaMdha che. te ATalA kALa sudhI rahyo. deha AyuSyane AdhIna hovAthI have avazya nAza pAmaze. vinAzI deha upara sneha rAkhavo vyartha che. deha upara sneha rAkhe topaNa e rahevAne nathI. e te agni AdithI baLI bhasma thaI jaze. sarva paramANu vIkharAI jaze. mAre AtmA jJAnasvarUpa che, avinAzI che, akhaMDa che, nijarUpa che. nija svabhAvane vinAza nathI thatuM. jene. saMga thayuM che, tene viyAga avazya thAya che. je aneka paramANu maLIne Upaje che, tene avazya vinAza thAya che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMnyAsamaraNanI zarUAta 3ra7 te A vinAzI, ajJAna, jaDarUpa pugalamaya deha uparathI sneha uThADI, mArA avinAzI jJAyaka AtmA upara upakAra karavAmAM udyama kare yogya che. mAre jJAnadarzana svabhAvavALo AtmA, rAga, dveSa, mahAdithI nA haNAya, jJAnAdinI ujajavaLatA pragaTa thAya ane vItarAga nija svabhAvanI prApti thAya tevA prayatna kare yegya che. AvA deha te anaMtAnaMta vAra dhAraNa karI karIne cheDyA che. meM darzana, jJAna, cAritranI viparItatAthI, viparIta zraddhA, viparIta jJAna, viparIta AcaraNathI cAre gatimAM paribhramaNa karyuM che. kyAM mAruM sarvane jANanAra sarvajJa svarUpa ane kyAM ekendriya bhavamAM akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM raheluM jJAna! anaMta zakti aMtarAyakarmanA udayathI nAza pAmIne pRthvI, pANI, agni, pavana ane vanaspatirUpa pAMca sthAvarapaNuM dhAraNa karavuM, beIdriya Adi vikalatraya thavuM e badhuM mithyA zraddhA-jJAna-AcaraNane prabhAva che. anaMtAnaMta kALamAM karmanA bhAre pazama vaDe vItarAge kahelA syAdvAdarUpa upadezathI mane kaMIka sva ane paranA rUpanuM bhAna thayuM che. tethI he sajjane ! have e sneha kare ke jethI mAre AtmA rAga dveSa meha rahita thaIne, nirbhaya thaI ArAdhanAnA zaraNa sahita dehane tyAga kare. anAdikALathI anaMtAnaMta mithyAtva sahita bAlabAla maraNa karyA che. je eka vAra paNa paMDita maraNa karyuM heta te pharI maraNane pAtra na thAta. have deha uparathI snehAdi Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 samAdhi-pAna cheDIne mAre AtmA jevI rIte saMsArasAgaramAM rAgAdine vaza thaIne DUbe nahIM te prayatna karavA yogya che. A pramANe neha, vera Adika cheDIne ane deha, parigraha Adi uparathI rAga cheDIne mana zuddha kare. samAdhi-maraNanA Icchake karavA yogya : je vAya aparAdha karyA hoya, bIjA pAse karAvyAM hoya ane karatAne bhale jANyuM hoya te aparAdhanI ekAMtamAM, nirdoSa, jJAnI, vitarAgI guru pAse kapaTa rahita AlecanA karavI ane maraNa paryata samasta mahAvrata dhAraNa karavAM. vItarAga nirdoSa gurune saMga ma hoya, pitAnA rAgAdi kaSAya ghaTayA hoya, pariSahAdi sahana karavAne pitAnuM zarIra tathA mana samartha heya, dhairya Adi guNane dhAraka hoya, nigraMtha vItarAga guru nirvAha karavA samartha hoya, deza, kAla, sahAya karanAra Adine zuddha saMga prApta hoya te mahAvrata aMgIkAra karavAM. bAhya tathA abhyatara sAmagrI hoya nahIM te pitAnAM pariNAmamAM ja paMcaparameSThInuM dhyAna karI arihaMtAdika pAse AlecanA kare. pitAnI yogyatA pramANe sarve pAMca pApa (hiMsA, jUTha, cerI, maithuna, parigraha) ne tyAga karIne gharamAM rahyA chatAM, mahAvratI jevA banIne, rega Adi vedanA kAyaratA rahita bhAre dhIrajathI sahana kare. duHkharUpa vedanAne bahAra pragaTa karyA vinA sahana kare, karmanA udayane pitAnA svabhAvathI bhinna jANI, sarva zatru, mitra, saMyoga, viyegamAM samabhAva rAkhe. parigrahAdi Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-macchunA icchake karavA yogya 329 saMnyAsa upAdhine tyAga karIne vikalpa rahita thAya. ( saMthArA ) nA avasara jANI parigrahanA tyAga kare te pahelAM kArbanuM devuM hAya te te patAvI de; keAInAM dhanAdi ke jamIna--jagyA pAte anItithI lIdhI hAya tA tene pAchI ApI daI, tene rAjI kare, saMtASa pamADe; peAtAnA aparAdha kSamA karAve, peAtAnI niMdA-gA~ kare; je dhana parigraha hAya tenI yAgya vaheMcaNI karI, nirAkuLa thai jAya. strInA bhAga strIne Ape, putrAnA vibhAga putrAne Ape, putrInA yogya vibhAga putrIne Ape; duHkhI, dIna, anAtha, vidhavA vagere pAtAne Azare bahena, banevI, bhAI vagere rahetAM hAya temane ghaTe te temane Ape. samasta parigraha taje, mamatA rahita thaIne dehane sArA karavAnI darakAra taje, strI, putra, ghara Adi sarve kuTuMba, zayyA, Asana, vastra Aphri uparathI mamatA cheDe. emane ane mAre have keTaleA saMbaMdha che ema vicArI, je dehanA saMbaMdhe saMbaMdha hatA te dehanA tA have tyAga karatA heAvAthI dehanA saMbaMdhI upara mamatA nA kare. mArA AtmAnA saMbaMdha tA AtmasvabhAvarUpa samyak-darzana, samyajJAna, samyacAritra sAthe che. te mArA nija svabhAva che. deha teA cAmaDI, hADakA, mAMsa, leAhImaya che, kRtaghra che, jaDa che; e mArA nathI, huM tenA nathI. deha vinAzI che, mAruM svarUpa avinAzI che. mane ajJAnabhAvathI AmAM mamatA hatI tethI azubha karmo baMdhAyAM che; have AvA dehanA saMbaMdhanA nAza icchuM chuM. dehanA mamatvathI ja anaMta janmamaraNa thayAM che. saMsAramAM jeTalA duHkhanA Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 samAdhi-saMpAna. prakAre che te sarva dehanA saMgathI ja mane prApta thayA che. rAga, dveSa, meha, kAma, krodhAdinI utpattinuM kAraNa paNa eka dehane saMbaMdha ja che. A prakAre deha upara vairAgya lAvI sarva vratanI dRDhatA dhAraNa karavI. pachI saMnyAsanA avasaramAM zeka, bhaya, kheda, neha, aprasannatA, arati ItyAdi choDIne kAyaratAne abhAva kare. pitAnA AtmasvarUpane prakAza karIne ane dhRtarUpa amRta vaDe manane prasanna karavuM. anAdi kALathI paryAya (dehAdi avasthA, dazA) mAM. saMsArI jIvane Atmabuddhi thaI rahI che. paryAya-dehanA nAzane ja pitAne nAza mAne che. jyAre paryAyane nAza, dhana, parigraha, strI, putra, mitra, bAMdhava Adi sarva saMgane viyega thate dekhAya che tyAre mithyAdraSTine ghaNe zeka Upaje che. samyaphadraSTine zeka thatuM nathI; te evo vicAra kare che ke he AtmA ! deha te anaMtAnaMta grahaNa thaI thaIne chUTyA. A deha regenuM utpattisthAna che, sadAya bhUkha, tarasa, TADha, tApa, bhaya Adi upajAvanAra che, mahA kRtaghI che, avazya nAza pAmanAra che, AtmAne sarva prakAre duHkha, phleza upajAvanAra che. duSTanA samAgamanI peThe te tajavA yogya che, sarva duHkhanuM bIja che, mahA saMtApa upajAvanAra che niraMtara bhaya upajAvanAra che. kedakhAnA samAna parAdhIna karanAra che. jeTalA prakAranAM duHkha che te sarva duHkha dehanA saMgathI bhegavAya che. AtmasvarUpane bhulAvanAra che. tRSNArUpI agnithI bALanAra che. mahA malina che. kIDAnA. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu mahatsava 331 samUhathI bharela ghaNe gaMdhAte che. duSTa bhAInI piThe reja phleza utpanna karavA samartha che. mArI nAkhe te zatru che. A dehane viyega thavAmAM zeka ze? jJAnI zeka choDI de che; maraNathI DaratA nathI; kheda, sneha, kaluSatA, aratibhAvane tyAga karIne, utsAha, sAhasa, dhIraja pragaTa karIne zrutajJAnarUpa amRtanuM pAna karIne manane tRpta kare che. A arthanI draDhatA karavAne upakAraka e mRtyu mahotsavane pATha ciMtavana egya che. mRtyu mahatsava he vItarAga bhagavaMta! mRtyunA mArga pravartelA mane badhi eTale ratnatrayanI prApti ane samAdhi eTale svarUpanI sAvadhAnI e bane (bedhi-samAdhi) rUpa bhAthuM, paralekanA mArgamAM upakAraka vastu Apa jethI huM mokSanagare sukhethI jaI pahoMcuM. anAdi kALathI meM anaMta kumaraNa kayAM che te te vItarAga sarvajJa bhagavAna ja jANe che. eka vAra paNa samyakmaraNa karyuM nathI. je samyaphamaraNa thayuM hota te pachI saMsAramAM pharI janmamaraNa karavAM na paData. deha chUTe tyAre samyakajJAna samyakdarzana, samyakUcAritrarUpa AtmAne svabhAva viSaya kaSAye vaDe haNAya nahIM te samyakamaraNa ke samAdhimaraNa kahevAya che. mithyAdarzananA prabhAvathI dehane ja AtmA mAnI pitAnA jJAna-darzana svarUpanI ghAta karavAthI anaMta parivartana karyo tethI have bhagavAna vItarAga pratye evI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra samAdhi-sevAnA prArthanA karuM chuM ke mane maraNa samaye vedanA-maraNa tathA AtmajJAna rahita maraNa na hesarvajJa vItarAga janmamaraNa rahita thayA che tethI huM paNa sarvajJa vItarAgane zaraNa sahita, saMleza rahita dharmadhyAnathI maravA Icchate vItarAganuM ja zaraNa grahaNa karuM chuM. he AtmA! seMkaDo kIDAnI jALathI bharelA, roja jana thatA deharUpa pAMjarAne nAza thatAM tAre bhaya pAmavA jevuM nathI. kAraNa ke tuM te jJAnarUpI zarIravALe che. jemAM sarva padArtho bhAsI rahyA che evuM jJAna tAruM svarUpa che. tuM amUrtika, jJAnatisvarUpa, akhaMDa, avinAzI, jJAtA draSTA che. A zarIra te hADakAM, cAmaDAM, mAMsamaya ghaNuM gaMdhAtuM vinAzI che. te tArA svarUpathI atyaMta bhinna che. A deha te pRthvI, pANI, pavana ane agninA paramANuone piMDa che. te aMte vikharAI jaze. paNa tuM avinAzI, akhaMDa jJAyakarUpa thaIne dehanA nAzane bhaya zA mATe rAkhe che? | he jJAnI! tane vItarAgI samyakajJAnI upadeza de che ke mRtyurUpa mahAna utsavane prasaMga Avyo che, te bhaya zAne rAkhe che? A AtmA pitAnA svarUpamAM sthiratA rAkhIne anya dehanI sthitirUpa bIjA nagaramAM jAya che, emAM bhaya pAmavAnuM kAraNa kyAM che? jevI rIte keI eka jUnI jhUMpaDImAMthI nIkaLIne anya navA mahelamAM vasavA mATe praveza kare tyAre te mahA utsavane avasara gaNAya che. tevI rIte A AtmA pitAnA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu mahAtsava 333 svarUpamAM sthira rahetAM chatAM, A jUnI deharUpI jhUMpaDIne choDIne, navIna deharUpI mahela pAme, te te mahA utsavanA avasara jANe!. emAM kaMI hAni nathI ke bhaya pAmIe. jo peAtAnA nAyaka svabhAvamAM sthira rahIne, parane pAtAnuM mAnyA vinA paraleAkamAM jaze, te dhAtu upadhAtu rahita vaikriya dehavALA deva thazeA; mahaddhika devAnA pUjya mahA deva thaze. paNa jo ahIM bhaya Adi vaDe peAtAnA jJAnasvabhAvane bagADI, paramAM mamatA rAkhIne maraze, te ekeMdriya AdinA bhavamAM potAnA jJAnanA nAza karI jaDa jevA thaI jazeA. malina, klezakArI dehane tajIne klezarahita ujjavaLa dehamAM jevuM e tA mahA utsavanuM kAraNa che. pUrve thai gayelA gaNadhara Adi satpuruSa ema darzAve che, ke jo mRtyu mAraphate dAnAdi satkarmanuM phaLa maLe che ane svarganAM sukha bhogavAya che te satpuruSane maraNanA Dara kema hoya ? karI, asatya, anyAya, kuzIla, peAtAnA kartavyanuM phaLa tA maraNa thaye ja maLe che. peAte chakAya jIvAnI rakSArUpa abhayadAna dIdhuM che. rAgadveSa, kAmakrodhAdine nAza paradhanaharaNanA tyAga karI, saMteASa dhAraNa karI, peAtAnA AtmAne abhayadAna dIdhuM che. tenuM phaLa svargalAka sivAya kayAM bhAgavAya ? svargalAkanAM sukha mRtyu nAmanA mitranI kRpAthI ja maLe che. tethI maraNu jevA A jIvane upakAra karanAra koI mitra nathI. maraNa na Ave te ahIM manuSya bhavamAM vRddha thayelA dehamAM aneka prakAranAM duHkha bhogavatAM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 samAdhi-se pAna keTale badho kALa rahevuM paData? ArtadhyAna, raudradhyAna karIne tiryaMca ke narakagatimAM jAta! tethI have maraNanA bhayathI ke deha, kuTuMba, parigraha uparanI mamatAthI, ciMtAmaNi ke kalpavRkSa samAna samAdhimaraNa bagADIne bhaya sahita, mamatA sahita maraNa karIne durgatimAM bhaTakavuM nathI. nAmanA kAmAM karmarUpI . nitya na A mArA karmarUpI verIe mArA AtmAne deharUpI pAMjarAmAM pUryo che. te garbhamAM Avyo tyArathI sadAya bhUkha, tarasa, rega, viyega ityAdi aneka duHkhamAM pIDAte paDyo che. AvAM aneka duHkhevALA deharUpa pAMjarAmAMthI mRtyu nAmanA rAjA vinA keNa choDAve ? A deharUpI pAMjarAmAM karmarUpa zatru vaDe purAyele huM idrine AdhIna thaIne ghaNo trAsa veThuM chuM. nitya bhUkha, tarasanI vedanA trAsa de che. niraMtara zvAsozvAsane pavana kheMca ane kADha, aneka prakAranA rega bhegavavA, peTa bharavA mATe parAdhInatA veThI nekarI karavI, khetI, vepAra Adi vaDe mahA kaleza pAma, TADha, tApa, duSTone mAra, kuvacana, apamAna sahevAM, kuTuMbanI beDImAM baMdhAvuM, dhanavAna, rAjA ke strIputrAdikane AdhIna rahevuM, AvA mahA kArAgraha jevA dehamAMthI maraNa nAmanA baLavAna rAjA vinA keNa bahAra kADhe? A dehane kyAM sudhI pheravata? nitya uThADa, bhejana karAvavuM, pAchuM pAvuM, snAna karAvavuM, UMghADa, kAma Adi viSayabheganAM sAdhana meLavavAM, judAM judAM vastra, AbharaNe vaDe zaNagAra; ema rAtadivasa A dehanuM dAsapaNuM karatAM chatAM AtmAne aneka prakAre te trAsa Ape che, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu mahAtsava 335 bhayabhIta rAkhe che, AtmAnuM bhAna bhulAve che. AvA kRtA daMDamAMthI nIkaLavuM mRtyu nAmanA rAjAnI madada vinA banatuM nathI. jo jJAna pAmIne, deha uparanI mamatA mUkIne, sAvadhAna thaI, dharmadhyAna sahita, saMkleza pariNAma rahita, vItarAgatA pUrvaka samAdhi-maraNa nAmanA rAjAnI madada meLavuM te pharI mArA AtmA deha dhAraNa ja na kare; duHkhane pAtra na thAya. samAdhi-maraNa nAmaneA mahA nyAyI rAjA che. mane tenuM ja zaraNu he! mAruM kumaraNa na thAo ! AtmadarzI, AtmajJAnIe mRtyu nAmanA mitranI kRpAthI sarva duHkhanA denAra dehapiMDane dUra pheMkI daIne sukha saMpatti pAme che, A sAta sAdhu (hADakAM Adi) thI banele apavitra, vinAzI deha choDIne krima, vaikriyika dehamAM utpanna thaI aneka prakAranI sukha saMpattie meLavavI e badhA prabhAva AtmajJAnInA samAdhimaraNanA che. samAdhi-maraNa samAna A jIvane upakAra karanAra keAI nathI. A dehamAM bhinna bhinna duHkha bhogavavAM, mahA roga AdinAM duHkha bhogavIne maravuM, pharIthI tiryaMcadehamAM tathA narakamAM asaMkhyAta ke anaMta kALa sudhI asaMkhyAta duHkhA bhAgavavAM, ane janmamaraNarUpa anaMta parivartana karavAM, tyAM keI zaraNarUpa nathI. A saMsAra paribhramaNamAMthI bacAvavA koI samartha nathI. kadApi azubha karmanA maMda udayathI manuSyagati, UMcuM kuLa, iMdriyAnI pUrNatA, satpuruSonA samAgama, bhagavAna jinendranA paramAgamane upadeza maLyA che; teA have jo zraddhA, jJAna, tyAga, saMyama Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 samAdhisepanA sahita sarva kuTuMbanI parigraha-mamatA choDI, dehathI bhinna, jJAnasvabhAvarUpa AtmAnA anubhava sahita, cAra ArAdhanA (samyakadarzana, jJAna, cAritra, tapa) ne zaraNa sahita maraNa thaI jAya te enA jevuM traNe lekamAM, traNe kALamAM kazuM hitakArI A jIvane nathI. saMsAraparibhramaNathI chUTI javuM te samAdhimaraNa nAmanA mitranI maherabAnI che. je jIve mRtyarUpI kalpavRkSane pAmIne paNa pitAnuM kalyANa sAdhyuM nahIM, te jIva saMsArarUpI kAdavamAM UMDe kaLI gayA pachI zuM karaze ? A manuSyajanmamAM maraNane avasara sAkSAt kalpavRkSanA saMga je che, je levAnI IcchA hoya te le. je jJAna sahita pitAne svabhAva grahaNa karI ArAdhanA sahita maraNa kare te svargamAM mahartikapaNuM, IdrapaNuM ke ahamiMdrapaNuM pAmIne, pachI tIrthaMkarapaNuM, ke cakravartIpaNuM pAmIne mekSa pAme. maraNa samAna traNe lekamAM kaI dAtAra nathI. AvA dAtArane pAmIne paNa je viSayanI IcchA ke kaSAya sahita raheze, te viSayanI vAMchAnuM phaLa naraka, nigada che te malaze. maraNarUpI kalpavRkSane bagADaze. te jJAna Adi akSaya nidhAna bene saMsArarUpa kAdavamAM kaLI jaze. he bhavyajane ! A IcchAnA mAryA nIca naThArA puruSane saMga kare che, ati lebhI thaIne viSaya bhegavavA ne dhana kamAvavA mATe hiMsA, jUTha, cerI, kuzIla, parigrahamAM Asakti rAkhI niMdavA lAyaka karma kare che, tema chatAM IccheluM maLatuM nathI ane duHkhanA mAryA maraNa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu mahatsava 37 kare che. kuTuMba Adine choDIne paradezamAM paribhramaNa kare che. durAcaraNa sevIne kamete mare che. paNa jo eka vAra paNa samatA dhAraNa karIne tyAgavata sahita maraNa kare te pachI saMsAraparibhramaNane abhAva karIne avinAzI sukha pAmaze. tethI jJAna sahita paMDitamaraNa karavuM ghaTe che. je mRtyuthI jUnAM dehAdi sarva chUTIne navAM prApta thAya che, te mRtyu sapurUSane zAtAnA udayanI peThe harSanuM kAraNa nathI? jJAnIne te mRtyu harSanuM nimitta che. A manuSyanuM zarIra nitya samaye samaye gharaDuM thatuM jAya che. denA dehanI peThe jarA avasthA rahita nathI. divase divase baLa ghaTe che. kAMti, rUpa bagaDatAM jAya che. cAmaDI kaThora sparzavALI thAya che. badhI nase ane hADane bAMdhe zithila thAya che. cAmaDI karacalIvALI thaI mAMsa Adine choDIne TaTaLe che. AMkhanI ujAza bagaDe che. kAne sAMbhaLavAnI zakti ghaTe che. hAthapaga divase divase DhIlA paDatA jAya che. cAlavAnI zakti ochI thaI jAya che. cAlatAM, UThatAM, besatAM zvAsa caDhe che, kapha vadhe che. roga aneka vadhe che. AvAM vRddhAvasthAnAM duHkha kyAM sudhI bhegavyA karata? kyAM sudhI dehanA DhasaraDA karata? maraNa nAmanA dAtAra vinA A niMdya deha choDAvIne navA dehamAM vAsa keNa karAve? vRddha avasthAmAM azAtAne udaya ghaNo hoya che, te maraNa nAmanA dAtAra vinA AvI azAtAne dUra keNa kare? samyakajJAnIne te mRtyu e mahotsava samAna che. te vakhate saMyama, vrata, tyAga, zIlamAM sAvadhAna thaIne evuM 222 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 samAdhi-se pAna kara ke pharIthI AvA duHkhathI bharele deha dhare na paDe. samyakajJAnI Ane ja mahA zAtAne udaya mAne che. A AtmA dehamAM rahyA chatAM sukhane tathA duHkhane sadA jANe che, ane paraleka pratye paNa pite ja jAya che te paramArthathI maraNane bhaya kene hoya ? ajJAnI bahirAtmA te dehamAM rahyA chatAM huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM, huM marI jAuM chuM, huM bhUkhya chuM, tarasyo chuM, mAro nAza thayo," ema mAne che. aMtarAtmA sammadraSTi ema mAne che ke, "je UpajayuM che te maraze; pRthvI, pANa, agni, pavanamaya pugala paramANuone piMDa deharUpe dekhAya che te deha nAza pAmaze. huM jJAnamaya, amUtika AtmA chuM, mAro nAza kadApi nahIM thAya. A bhUkha, tarasa, vAta, pitta, kapha Adi rogamaya vedanA pudagalanI che. huM te ene jANanAra chuM. huM emAM nakAme ahaMkAra karuM chuM. A zarIrane ane mAre eka kSetramAM rahevArUpa avagAhanA che. tathApi huM jJAtAsvarUpa chuM, zarIra jaDa che; huM amUtika chuM, deha mUrtika che, huM eka akhaMDa chuM, deha aneka paramANuone piMDa che; huM avinAzI chuM, deha vinAzI che. A dehamAM je rega, bhUkha, tarasa Adi Upaje tenA jJAtA ja rahevuM, e mAro jJAyaka svabhAva che. paramAM mamatva karavuM e ja ajJAna che, mithyAtva che. jevI rIte eka makAnane choDI bIjA makAnamAM praveza karIe tevI rIte mArA zubha azubha bhAvathI thayelAM karmo vaDe banelA bIjA dehamAM mAre javAnuM che. emAM mArA svarUpane nAza Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 mRtyu mahatsava nathI thato. Ama nizcaya karIne, vicAre te maraNane paNa bhaya kene lAge? saMsAramAM jenuM citta Asakta che, pitAnA svarUpane je jANatA nathI, tene mRtyune bhaya che. je nijasvarUpanA jJAtA che, saMsAra pratye vairAgyavALA che, tene maraNa harSanuM kAraNa che. mithyAdarzananA udayathI dehane ja AtmA mAnanAra tathA khAvuM, pIvuM, kAmaga Adi idrinA viSayamAM ja sukha mAnanAra ajJAnI-bahirAtmA che. tene pitAnA maraNane bhAre bhaya rahe che. te ema vicAre che ke, "hAya ! mAro nAza thaye, pachI khAvApIvAnuM kyAMya nathI. maraNa pachI zuM thaze tenI khabara nathI, kevI rIte maraNa Avaze? have A dekhavAnuM, maLavAnuM, kuTuMbane samAgama badhuM mAruM gayuM. have kenuM zaraNa grahaNa karuM? kevI rIte jivAya?" e rIte mahA saMleza pariNAma sahita te maraNa pAme che. je AtmajJAnI che te maraNa vakhate evA vicAra kare che ke "huM deharUpI kedakhAnAmAM parAdhIna paDyo paDyo indriyanA viSayenI vAsanArUpI agnithI ane maLelA viSayethI atRpta rahevAne lIdhe, darareja bhUkha, tarasa, TADha, tApa, roga AdithI UpajelI mahA vedanA veda, eka kSaNa paNa sthiratA pAmyuM nahIM; mahAna duHkha, parAdhInatA, apamAna, ghara vedanA, aniSTa saMga, ISTa viyega bhegavatAM mahA saMmaleza sahita meM kALa vyatIta karyo. have AvA kalezathI cheDAvI, parAdhInatA rahita, janmamaraNa rahita, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 samAdhi-se pAna mAruM anaMta sukhasvarUpa, avinAzI sthAna prApta karAvanAra maraNane avasara huM pAmyo chuM. A maraNa mahA sukha denAra, atyaMta upakAraka che. A saMsAravAsa ekalA duHkhathI bharela. che, temAM eka samAdhimaraNa ja zaraNa che, bIjuM koI ThekANuM evuM nathI. AnA vinA cAre gatimAM mahA trAsa bhogavyo che. have saMsAravAsathI kaMTALIne huM samAdhimaraNanuM zaraNa grahaNa karuM chuM." - jyAre A zarIrarUpI nagarIne svAmI-AtmA, pitAnAM karelAM puNyAdi phaLa bhegavavAnI IcchAthI paralaka pratye jAya che, tyAre pAMca bhUtanA banelA dehAdi prapaMca vaDe tene keNa reke ema che? A jIvanuM vartamAna AyuSya pUruM thaI jAya ane paraleka saMbaMdhI bIjA AyuSyane udaya thAya, tyAre paraleka pratye jatAM AtmAne zarIra Adi paMcabhUta te zuM paNa indra Adi paNa rekavAne samartha nathI. tethI atyaMta utsAha sahita cAra ArAdhanAnuM zaraNa grahaNa karI maraNa pAmavuM zreSTha che. maraNa avasare pUrva karmanA udayathI roga Adi vyAdhine laIne je duHkha utpanna thAya che, te puruSane deha viSene meha nAza karavAmAM madada karanAra che, mokSanAM sukha ApavAmAM nimittarUpa che ema huM mAnuM chuM. A jIve janma dharyo tyArathI deha sAthe tanmaya thaI temAM vase che. emAM vasavuM te ja mahA sukha che ema mAne che. dehane pitAne vAse jANe che. temAM mamatA vaLagI rahI Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 mRtyu mahesUla che. temAM vasavA sivAya bIjuM koI pitAnuM nivAsasthAna kyAMya jaNAtuM nathI. AvA dehamAM roga AdithI duHkha Upaje che, tyAre satparuSe dehane meha tajI de che. deha sAkSAt duHkhadAyI, asthira, vinAzI dekhAya che. tenuM kRtadhrapaNuM pragaTa dekhAya che eTale avinAzI pada prApta karavA udyamI thAya che. vItarAgatA pragaTa thAya che, tyAre evA vicAra Upaje che ke, A dehanI mamatA karIne, meM anaMtakALa janma, maraNa, nAnA prakAre viyega, rega, saMtApa AdinAM, naraka Adi gatiomAM duHkha bhegavyAM. hajI paNa AvA duHkhadAyI dehamAM ja pharIthI mamatA karIne, AtmAne bhUlI jaI, ekendriyAdi aneka kugatimAM bhamavAnuM thAya tevAM karma upArjana karavA mamatA karuM chuM. A zarIramAM tAva, khAMsI, dama, zULa, vAta, pitta, atisAra, maMdAgni ItyAdi je rega Upaje che, te A deha uparanI mamatA ghaTADavAmAM mahA upakAra karanAra che, dharmamAM sAvadhAna karanAra che. je rega Adi na Upajata te deha uparathI mArI mamatA paNa maTata nahIM ane ahaMkAra paNa ocho thAta nahIM. huM te mehanA aMdhakAramAM AMdhaLe banIne dehane ajara amara mAnI rahyo hatuM, paNa have A roganI utpattithI huM jAgrata thayo. A dehane azaraNa jANa, jJAna, darzana, cAritra, tapa e ja eka nizcaya zaraNa che ema jANI, ArAdhanAnA dhAraka bhagavAna parameSTIne cittamAM dhAraNa karuM chuM. A avasare mAre eka jineMdranA vacanarUpa amRta ja parama auSadha ho. jiteMdra bhagavAnane vacanAmRta vinA viSaya-kaSAyarUpa rigathI UpajelI baLatarA zamAvavA keI samartha nathI. bAhya Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 samAdhi-sApAna auSadha Adi te azAtA karma maMDha thAya, tyAre thADA vakhata koI roganA upazama kare. A deha tA aneka rogothI bharelA che, temAMthI koI eka rega kadApi maTayo, tApaNa anya rAgeAthI UpajelI ghAra vedanA bhAgavIne Akhare maravuM ja paDaze. tethI janma, jarA, maraNurUpa rAgane haranAra bhagavAnanA upadezarUpa amRtanuM ja huM pAna karuM chuM. auSadha Adi hajArA upAya karyAM chatAM, vinAzI dehamAMnA rega maTavAnA nathI. tethI rAga viSe ciMtavana karI, saMkleza pariNAmathI kugatinuM kAraNa durdhyAna karavuM yAgya nathI. roga Ave tyAre harSe mAnA. rAganA pratApe AvA gharaDA, gaLI gayelA dehamAMthI chUTavAnuM banaze. rAga na Ave, pUrve karelAM karma nirjare nahIM, teA deharUpI mahA gaMdhAtA, du:khadAyI kedakhAnAmAMthI jhaTa chuTAya nahIM. jema jema rogarUpI mitranuM baLa dehamAM vadhe tema tema rAgabaMdhanathI, karmabaMdhanathI, zarIrabaMdhanathI chUTavAnuM vaheluM ane che. A roga te dehamAM che, te A dehanA nAza karaze. huM te arUpI, caitanya svabhAvavALA, avinAzI, jJAtA chuM. A rogathI thatuM duHkha mArA jANavAmAM Ave che. huM te tene jANanArA ja chuM. dehanI sAthe mAre nAza thavAnA nathI. jevI rIte leADhAnI saMgatathI agni ghaNunA ghA sahana kare che tevI rIte zarIranA saMgathI vedanAnuM jANavuM mArAthI ane che. agnithI jhUMpaDI maLe che paNa jhUMpaDImAMnuM AkAza maLatuM nathI. tevI rIte zarIramAM avinAzI, amRttika, caitanya dhAtumaya AtmA che, tenA rAgarUpI agnithI nAza thatA nathI. pAtAnAM AMdhelAM karma pAtAne bhAgavavAM ja paDaze. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 mRtyu mahatsava kAyara thaIne bhegavIza te paNa karma cheDaze nahIM ane dhIraja dharIne bhagavIza te paNa karma nahIM choDe. banne lekane bagADanAra kAyarapaNAne dhikkAra che. karmane nAza karanAra dhIraja dhAraNa karavI e ja zreSTha che. - he AtmA! roga AvatAM tuM ATale kAyara thAya che, te vicAra kara ke narakamAM A jIva keTakeTalA trAsa bhogavI asaMkhyAta vAra, anaMta vAra mAryo gaye che, kA gaye che, chedyo gaye che, phADyo gaye che, cI gayuM che, ahIM te tAre zuM duHkha che? tiryaMca gatinA ghera duHkha jJAnI bhagavAna paNa vANIthI kahevA samartha nathI. tiryaMca gatimAM pUrve anaMtavAra agnimAM baLI maryo che. anaMtavAra pANImAM DUbI DUbIne maryo che. anaMtavAra jhera khAIne maryo che. anaMtavAra siMha, vAgha, sApa vagerenA karaDavAthI maryo che. hathiyArathI haNAya che. anaMtavAra TADhanI vedanA bhegavI maryo che. anaMtavAra uSNa vedanAthI maryo che. atyAranI A reganI vedanA zA hisAbamAM che? rega ja upakAra karanAra che. roga tha na hota te deha uparathI mAre sneha ghaTata nahIM, sarvathI chUTIne paramAtmAnuM zaraNa grahaNa karata nahIM. A avasare je roga che te ja mane ArAdhanA-maraNa mATe preraNuM karanAra mitra che. Avo vicAra karanAra jJAnI roga Avye kaleza karatA nathI, paNa mehane nAza karavA mATe utsavane avasara Avyo mAne che. A lekamAM maraNa che te lekane saMtApa ApanAruM gaNAya che, paNa samyakajJAnIne amRtasaMga eTale nirvANane Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 samAdhi-se pAna ApanAra che. kAcA ghaDAne agnimAM pakave che te amRtarUpa jaLa bharAya tevo bane che. kAca ghaDo agnimAM pAkyo nathI, tyAM sudhI temAM pANI bharAtuM nathI. eka vAra agnimAM rahIne pAke thaye, eTale ghaNA kALa sudhI pANInA saMsargane pAtra thAya che, tema maraNa avasare samabhAva sahita, eka vAra saMtApa sahana thAya te te mekSane pAtra thaI jAya che. ajJAnIne mRtyunA nAma mAtrathI pariNAmamAM saMtApa thAya che ke, huM have cAlya; have kema jivAze ? zuM karIza? keNa rakSaNa karaze? e saMtApa, gabharATa Upaje che. ajJAnI te bahirAtmA che, dehAdika bAhya vastune ja AtmA mAne che. jJAnI samyaka draSTi che, te ema mAne che ke, AyuSyakarma Adina nimite deha dhAraNa kare che, ane Takele che, tenI sthiti pUrI thaI raheze eTale deha avazya chUTaze. paraMtu huM AtmA avinAzI jJAnasvarUpa chuM. jIrNa deha choDI navA dehamAM praveza karatAM mAre kaMI nAza thavAne nathI. ghaNA kaSTa vrata pALIne puruSa je phaLa prApta kare che, te phaLa mRtyune avasare thoDA vakhata sudhI zubha dhyAnarUpa samAdhimaraNa vaDe sukhe sAdhI zakAya ema che. je svargamAMnuM iMdra Adi pada ke paraMparAe mekSapada, pAMca mahAvratAdi ke ghera tapa Adi vaDe siddha thAya che, te pada, mRtyunA avasare je deha kuTuMba AdinI mamatA cheDI, bhayarahita thaI, vItarAgatA sahita cAra ArAdhanAnuM zaraNa grahaNa karI, kAyaratA tajI, pitAnA jJAyaka svabhAvanuM avalaMbana laIne maraNa kare te sahaja siddha thAya che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu mahAtsava 345 svargamAM maharSika deva thaIne, tyAMthI cavIne uttama kuLamAM UpajIne, uttama saMhanana Adi sAmagrI pAmIne, dIkSA dhAraNa karIne, peAtAnA ratnatrayanI pUrNatA prApta karI mekSe padhAre che. jene maraNa avasare ArTa (duHkhavALAM) pariNAma na heAya, zAMtivALuM eTale rAga rahita, dveSa rahita, samabhAvarUpa citta heAya te puruSa tiryaMca ( pazu Adi ) na thAya, nArakI na thAya. je dharmadhyAna sahita anazanavrata dhAraNa karIne mare, te te devalAkamAM iMdra ke maddhika deva thAya; bIjI gati na thAya, evA niyama che. ArAdhanA uttama maraNanA A avasara pAmIne sahitanA maraNa mATe puruSArtha kare. maraNa AvatAM bhayabhIta thaine parigrahamAM mamatva rAkhIne, Ate pariNAmathI marIne kugatimAM na jAe. AvA avasara anaMta bhavAmAM paNa nahIM maLe. maraNu tA choDavAnuM nathI, tethI sAvadhAna thaIne dharmadhyAna sahita dhIraja dhAraNa karIne dehanA tyAga karI. tapanuM kaSTa veThavAnuM, vrata pALavAnuM ane zAstra bhaNavAnuM phaLa tA samAdhi eTale AtmAnI sAvadhAnI sahita maraNa karavuM e che. he AtmA ! teM ATalA kALa sudhI iMdriyanA viSayeAnI vAMchA cheADIne anazana Aphri tapa karyAM che, te AhAra ADhinA tyAga sahita, saMyama sahita, dehanI mamatA rahita samAdhimaraNane mATe karyAM che. je ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, parigrahanA tyAga Adi vrata dhAraNa karyAM che, te paNa, samasta dehAdi parigrahanI mamatAnA tyAga karIne, mana- Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sopAna vacana-kAyAthI sarva AraMbhAdi tajIne, samasta zatru-mitre pratye vera ke rAgane choDIne, upasargamAM dhIratA dhAraNa karIne, potAnA eka jJAyaka svabhAvanuM avalaMbana karIne samAdhimaraNa karavAne mATe karyo che. je samasta zrutajJAnane abhyAsa karyo che, jJAnanI ArAdhanAmAM kALa vyatIta karyo che, te paNa saMkleza rahita thaIne, dharmadhyAna vaDe, dehAdithI bhinna pitAne jANIne, bhayarahita samAdhimaraNane mATe ja. maraNanA avasare paNa mamatA, bhaya, rAga, dveSa, kAyaratA, dInatA nahIM choDe te, ATalA kALa sudhI tapa karyuM, vrata pALyAM, kRtajJAnane abhyAsa karyo te badhuM nirarthaka thaze. tethI A maraNane avasare kadApi paNa sAvadhAnI ke samAdhi bhUlaze nahIM. ' je vastune ati paricaya ke bahu sevana thAya temAM avajJA ke anAdara thAya che, rUci ghaTI jAya che ane navIna vastunA saMgamamAM prIti thAya che, e vAta prasiddha che. te jIva ! te A zarIranuM ghaNuM kALathI sevana karyuM che, Ane nAza thatI vakhate ane navIna dehane lAbha thatAM bhaya kema rAkhe che? bhaya rAkha yegya nathI. A zarIra ghaNe kALa bhegavatAM vRddha thaI gayuM che, sAra rahita thaI gayuM che, navIne suMdara deha dhAraNa karavAne vakhata AvatAM kema bhaya pAme che? A jIrNa deha te nAza pAmaze ja. emAM mamatA rAkhIne, maraNa bagADI durgatine kAraNarUpa karma na bAMdhe. je bhaya rahita thaIne, samAdhi--maraNa mATe utsAha rAkhIne, cAra ArAdhanAone ArAdhIne maraNa kare che tenI Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sallekhanAnA prakAra 347 svargaleAka sivAya bIjI gati thatI nathI. svargamAM mahi~ka deva ja thAya che emAM saMzaya nathI. svargamAM AyuSyanA aMta paryaMta mahA sukha bhogavIne, A manuSyalAka viSe, puNyarUpa nirmala kuLamAM aneka leke smaraNa karatA heAya tyAM janme che. potAnA sevakajana tathA kuTuMba parivAra mitrAdi janAne aneka prakAre icchelAM dhana, bhAgAdi rUpa phaLa ApIne, puNyathI prApta thayelA bhAgone niraMtara bhAgavIne, AyuSya jeTalA thoDA vakhata pRthvImaMDaLa upara saMyama Adi sahita vItarAga rUpe rahIne, jevI rIte nATakamAM nAcanAra puruSa leAkAne AnaMda upajAvIne jatA rahe che, tema te satpuruSa sarva leAkeAne AnaMda upajAvIne peAte ja dehanA tyAga karIne meAkSa prApta kare che. sallekhanAnA icchake A pramANe mRtyumahAtsavanA pATha upakArI ANI ciMtavana karavA ceAgya che. * sallekhanAnA prakAra :-- sallekhanA e prakAranI che. eka kAyasallekhanA; bIjI kaSAyasallekhanA. ahIM sallekhanAnA artha samyaprakAre kuza karavuM evA che. * zrI sadAsukhadAsajIe saM. 1918mAM A bhASA lakhelI te upakAraka jANI A ratnakaraDa zrAvakAcAranI bhASAmAM sallekhanAnA kathanamAM eozrIe joDI dIdhI che. e vayanikAnA aMtamAM pote ja jaNAve che : dAhAmRtyu maheAtsava-vanikA, lakhI sadAsukha kAma; zubha ArAdhanathI marI, pAmuM nija sukha dhAma. 1. ogaNIsA aDhAranI suda, pAMcama mAsa asADha; pUraNa lakhI vAMcA sadA, mana dharI samyak gADha. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na, jaDa jevA 348 samAdhi-sopAna kAyasallekhanA : kAyAne kRza karavI te kAyasallekhanA che. A kAyAne jema jema puSTa kare, sukhazIliyA rAkho tema tema IdriyanA viSayenI tIvra lAlasA upajAve che, AtmAnI nirmaLatAne nAza kare che, kAma-lebhAdikane vadhAre che; nidrA, pramAda, ALasa Adine vadhAre che, pariSaha sahana karavAmAM asamartha thAya che, tyAga saMyama mATe taiyAra thatI nathI. AtmAne gatimAM vAta-pitta-kapha Adi aneka rege utpanna karI mahA durgAna karAvI saMsAraparibhramaNa karAve che. tethI anazana Adi tapazcaryA karIne A zarIrane kuza karavuM, jethI gAdi vedanA UpajatI nathI, pariNAma maMda, puruSArthahIna, jaDa jevA thatAM nathI. kAyasalekhana kare te anukramathI kare. pitAnA AyuSyane avasara jaNAya te pramANe deha uparathI, Idriye uparathI mamatva uThAvI daIne, AhAranA svAda pratye aruci, vairAgya ANane, vicAra kare ke, he AtmA! saMsAraparibhramaNa karatAM te eTale AhAra karyo che ke, eka eka bhavanA eka eka kaNane ekaThA karIe te sumeru parvata jevaDA anaMta DhagalA thAya. anaMta janmamAM eTaluM pANI pIdhuM che ke, eka eka janmanuM eka eka TIpuM laIe te anaMta samudra bharAI jAya. ATalAM AhArapANIthI paNa tRpti thaI nahIM, te rega, vRddhAvasthA AdikathI pratyakSa maraNa najIka AvyuM lAge che, e avasaramAM have, thaDa AhAra levAya eTalAthI zI rIte tRpti thavAnI che? A bhavamAM paNa jyArathI janma lIdhe tyArathI ja AhAra grahaNa karyo che. te anubhava uparathI lI. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 salekhanAnA prakAra AhAranA lebhI thaIne ja ghera AraMbha karyA, hiMsA, asatya, paradhana lAlasA, abrahma ane parigrahane paricaya. karI durgAna Adi vaDe kukarma upArjana kayAM; dIna vRtti karIne parAdhIna thaye; bhakSya ke abhakSyano, rAtri ke divasana. yegya ke agyane vicAra nA karyo kodha, abhimAna, mAyAcAra, lebha, bhikSA Adaya potAnI moTAI, abhimAna khAyAM. aneka roganAM ghora duHkha bhegavyAM, nIca jAta, nIca kuLavALAnI nekarI karI; strIne vaza thaI rahyo ane putrane AdhIna thaI rahyo. AhAranA laMpaTI hoya te nirlaja thAya che, AcAravicAra rahita hoya che, jaladI mare che, kuvacana sAMbhaLI rahe che. AhArane mATe ja tiryaMca gatimAM paraspara mAre che, bhakSaNa kare che; vadhAre zuM kahevuM? have zeDo kALa A bhavamAM mAre bAkI rahyo che, tethI resanI laMpaTatA ane indriyanI lAlasA cheDIne AhAra tyAga karavAne udyama nahIM karuM te vrata, saMyama, dharma, yaza, paraleka e badhAne bagADIne, kumaraNa karIne, saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDaze. A nizcaya karIne ja atRptikAraka AhArano tyAga karavA mATe kaI vakhate upavAsa, kadI be upavAsarUpa bele, keI vakhate tele eTale traNa upavAsa, kadI eka vAra AhAra, kadI nIrasa AhAra, alpa AhAra ityAdi kamathI pitAnI zakti pramANe ane AyuSyanI sthiti pramANe AhArane ghaTADIne dUdha Adika ja pIe. vaLI kamathI dUdha Adi sacikkaNane paNa tyAga karIne chAza tathA ukALeluM pANI ja pIne rahe. pachI keme karIne jala Adi samasta AhArane tyAga karIne pitAnI zakti Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 samAdhi-sevAna anusAra upavAsa kare ane paMca namaskAramAM manane laya karIne, dharmadhyAnarUpa thaIne, bhAre puruSArthathI dehane tyAga kare te kAyasalekhana jANavI. AhArAdino tyAga karIne maraNa karavuM e te AtmaghAta che; AtmaghAta karavI e te agya gaNAya. evA vikalpanA samAdhAnamAM - ghaNA vakhata sudhI sukhe munipaNuM ke zrAvakapaNuM agara mahAvrata ke aNuvrata paLAze ema jaNAtuM hoya; svAdhyAya, dhyAna, dAna, zIla, tapa, vrata, upavAsAdika paLAtAM hoya; jinapUjA, svAdhyAya, dharmopadeza, dharmazravaNa, cAra ArAdhanAnuM sevana sArI rIte nirvine thatAM hoya, duSkALa Adino bhaya paNa na AvyuM hoya; asAdhya roga zarIramAM Upaje na hoya; smRti ane jJAnane nAza karanArI vRddhAvasthA paNa prApta na thaI hoya; daza lakSaNa (kSamA, mArdava Adi) ane ratnatraya dharma dehe karIne paLa hoya teNe AhArane tyAga karIne saMnyAsa (saMthAre-maraNa) karavo yegya nathI. dharma sadhAte hoya chatAM AhArane tyAga karIne maraNa kare che, te dharmathI vimukha thAya che. tyAga, vrata, zIla, saMyama Adi vaDe mokSanuM sAdhana je manuSya bhava tethI kaMTALI, dIrgha AyuSya hovA chatAM, dharmanuM sevana banatuM hovA chatAM, AhAra Adino tyAga kare te AtmaghAtI thAya che. dharmasAdhaka zarIranI ghaNA yatnathI rakSA karavI evI bhagavAnanI AjJA che. dharmanA sevanamAM sahAyakArI evA dehane AhArane tyAga karIne choDI de, te deva, nArakI ke tiryaMcane deha je saMyamarahita hoya che tyAM vrata, tapa, saMyama zuM sadhAze ? Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sallekhanAnA prakAra 351 ratnatrayane sAdhaka te manuSyadeha ja che. dharmane sAdhanabhUta manuSya dehane AhAra Adino tyAga vaDe choDI de che, tenuM kayuM kArya siddha thAya ? A dehane tyAgavAthI zuM prayajana sadhAvAnuM che? bIje navIna deha vrata dharma rahita dhAraNa karaze. paraMtu anaMtAnaMta deha dhAraNa karAvanAra bIjarUpa kArmaNa deha-karmamaya che, tene mithyAtva, asaMyama, kaSAya AdinA tyAgathI mAre. AhAra AdinA tyAgathI te audArika hADamAMsamaya zarIra chUTI navuM bIjuM Upajaze. ATha karmarUpa kArmaNa deha maraze, kSaya thaze tyAre ja janmamaraNa TaLaze. tethI karmamaya dehane mAravAne mATe A manuSya zarIrane tyAga, vrata, saMyamamAM jeDIne draDhatAthI AtmAnuM kalyANa kare. paNa jyAre dharma rahe ema jaNAtuM na hoya, tyAre mamatva tajIne avazya je nAza pAmanAra che, tene tajatAM mamatA dharavI nahIM. kaSAyasalekhanA :- jevI rIte kAyAne tapazcaraNa vaDe kRza karavI, tevI ja rIte rAga, dveSa, meha Adi kaSAyane paNa sAthe sAthe kRza karavA te kaSAyasalekhanA che. kaSAyanI sallekhanA vagara kAyAnI sallekhanA vRthA che. kAyAnuM kuzapaNuM te paravazapaNe rogI, garIba, mithyAdraSTine paNa hoya che. - dehanI sAthe rAga dveSa mahAdikane kRza karI, A loka paraleka saMbaMdhI samasta vAMchAne abhAva karI, deha, jIvana, maraNa, kuTuMba, parigraha Adi sarva padravya uparathI mamatA cheDI parama vItarAgatA sahita, saMyama sahita maraNa karavuM te kaSAyasallekhanA che. viSaya, kaSAyane jItanAranI ja samAdhi Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para samAdhi-se pAna maraNa mATe megyatA gaNAya che. viSaya-kaSAyane vaza hoya tene samAdhimaraNa thAya nahIM. T saMsArI jIvane viSaya kaSAyarUpa moTA prabaLa zatru che. moTA mahArathIthI paNa te jityA jatA nathI. prabaLa baLa dhAraNa karanArA cakavatI, nArAyaNa, baLabhadra Adine paNa bhraSTa karIne temaNe pitAne vaza karyA che evA ati prabaLa che. saMsAramAM jeTalAM duHkha che, teTalAM badhAM viSayane laMpaTI, abhimAnI tathA lebIne heya che. keTalAka jIve jinadIkSA dhAraNa karIne paNa viSayanA saMtApathI bhraSTa thAya che. abhimAna, lebha cheDI zakatA nathI. anAdi kALathI viSayenI lAlasAthI lakhAyelA ane kaSAyothI baLatA saMsArI jI AtmAne bhUlIne svarUpathI bhraSTa thaI rahyA che. viSaya-kaSA pratye vairAgya thavAne mATe zrI bhagavatI ArAdhanAjImAM viSayakaSAyanuM svarUpa vistArathI parama nircathI zrI ziva nAmanA AcArye pragaTa darzAvyuM che. vItarAgatAnI IcchAvALA puruSe AvA parama upakAraka graMthane niraMtara abhyAsa karave. samAdhimaraNanA avasaramAM jIvanuM kalyANa karanAra upadezarUpa amRtane sahastradhArArUpe varSAvatI bhagavatI ArAdhanA nAmanA mArganuM zaraNa avazya grahaNa karavA yogya che. sallekhanA avasare sahAya upadezAdi: * sAdhu munIzvarane te ratnatraya dharmanI rakSA karavAmAM sahAya karanAra AcArya Adino saMgha tathA vaiyAvRtya (sevA) * havenuM lakhANa paMDita zrI sadAsukhadAsajIe zrI bhagavatI ArAdhanAnA arthane AdhAre lakheluM che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salekhanA-sahAya-upadezAda 353 karanArA, dharmane upadeza denArA, niryAmake (samAdhimaraNa karAvanArA) nI madada hoya che. tethI karmane jItIne ArAdhananI prApti thAya che. gRhae paNa dharmabuddhivALA, zraddhAvALA, jJAnavALA evA sAdhamane samAgama avazya maLavo joIe. paraMtu A paMcamakALa ghaNo viSama che; temAM viSayAnurAgI tathA kaSAyavALA jIvone samAgama sulabha che. rAga, dveSa, zeka, bhaya upajAvanArA, ArtadhyAna vadhAranArA, asaMyamamAM pravartAvanArA jene ja samAgama thaI rahyo che. strI, putra, mitra, bAMdhava Adika sarve pitAnA rAga, dveSa, viSaya, kaSAmAM lagADIne AtmA bhulAvanArA che; sarva pitA potAnA viSaya-kapAya piSavAne Icche che. dharmAnurAgI, dharmAtmA, paropakArI, vAtsalya guNanA dhAraka, karuNA rasathI bhIMjAyelA puruSone samAgama mahA ujajvala puNyanA udayathI prApta thAya che, tathApi pitAnA puruSArthathI uttama puruSonA upadezane jega meLava. sneha, mehanA pAzamAM pADanAra dharma rahita strI puruSone saMga dUrathI tajave; chatAM aNadhAryo paravazapaNe kusaMgane prasaMga AvI paDe te tenI sAthe vArtAlApane tyAga karI mauna dhAraNa karI rahevuM. pitAnA karmane AdhIna deza, kALa pramANe je sthAna maLyuM hoya tyAM sUvA-besavAnuM rAkhavuM. jinasUtronuM parama zaraNa grahaNa karavuM; jinasiddhAMtane upadeza dharmAtmA pAse zravaNa karavo. tyAga, saMyama, zubha dhyAna ane bhAvanA vismaraNa karavI nahIM. 23 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna sAdhI, dharmAtmA paNa svaparanA dharmane poSavA IcchatA, dharmanI prabhAvanAnI vAMchA rAkhatA dharmopadeza AkrirUpa vaiyAvRttvamAM ALasa na kare. tyAga, vrata, saMyama, zubha dhyAna ane zubha bhAvanAmAM ja ArAdhaka sAdhIne lIna kare. 354 koI ArAdhaka samajI hovA chatAM paNa karmanA tIvra udaya vakhate tIvra rAgAdika, bhUkha, tarasa Adika pariSaha sahana karavAne asamartha heAvAthI tenI pratijJAthI caLI jAya, ayeAgya vacana paNa kahevA lAge, rAvArUpa, vilAparUpa Artta pariNAma kare to sAdhI tenA tiraskAra na kare, kaDavAM vacana na kahe, kaThora vacana na le. vedanA vaDe duHkhI thayelA che ane tiraskAra ke avajJAnAM vacana sAMbhaLe te mAnasika duHkhathI durdhyAna karI dharmathI caLI jAya, viparIta AcaraNa kare ke ApaghAta kare, tethI ArAdhakanA tiraskAra karavA ceAgya nathI. upadeza ApanAra ghaNI dhIraja rAkhIne ArAdhakane sneha bharyAM, mIThAM, hRdayamAM praveza karI jAya, sAMbhaLatAM ja sarva duHkha bhulAI jAya tevAM karuNA rasa ne upakAra buddhithI bharelAM vacana kahe :-- he dharmanA Icchaka ! atyAre sAvadhAna thAo. kAyaratA tajIne zUravIrapaNuM dhAraNa kare. kAyara thavAthI, dIna thavAthI azAtA karma cheDaze nahIM. koi duHkha levAne samartha nathI. azAtA karmane dUra karI, zAtA karma ApavA iMdra, dharaNendra, jiveMdra ke aharbhidra koI samartha nathI. A leAka paraloka bannene bagADanAra kAyaratA dharmathI vimukha rAkhe che. mATe Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sallekhanA-sahAya-upadezAdi 355 have dhIraja dhArI, kaleza rahita thaI vedanA bhagavaze te pUrva karmanI nirjarA thaze ane navAM karma baMdhAze nahIM. tame jinadharma dhAraNa karanAra, dharmAtmA kahevAo che. tyAgI ane zraddhAvALAomAM zreSTha gaNAo che. badhA tamane jJAnavALA samaje che. dharma ArAdhanArAomAM tame prakhyAta che. vrata, saMyamanI yathAzakti pratijJA grahaNa karI che. te have tyAga, saMyamamAM zithilapaNuM dekhADaze te tamAre yaza ane paraleka te bagaDaze ja. ane anya dharmAtmAnI ane dharmanI bhAre niMdA thaze. tema ghaNuM bheLA dharmanA mArgamAM zithila thaI jaze. jevI rIte kuLavaMta, mAnavaMta subhaTa lekenI vacamAM bhujA khakhaDAvI khaDe thayo, paNa zatru sanmukha AvatAM ja bhaya pAmI bhAgI jAya, te pachI tyAM nAnA nekaro kevI rIte TakI rahe? pachI te be divasa jIve te paNa tene jIvavAne dhikkAravA yogya che. tevI rIte tame tyAga, vrata, saMyamanI pratijJA grahaNa karIne have zithila thaze te niMdAne pAtra thaze. azubha karma paNa nahIM choDe ane bhaviSyamAM ghaNuM dukha de tevAM karmane draDha baMdha e karaze ke je asaMkhyAta kALaparyaMta tIvra rasa deze. tame pahelAM ema mAnatA ke huM jidrane bhakta, jaina chuM. bhagavAnanI AjJAne pALanAra chuM. jineMdranAM kahelAM vrata, zIla, saMyama dhAraNa karuM chuM. je zraddhA, jJAna, AcaraNa anaMta bhavamAM durlabha che te vItarAga gurunI kRpAthI huM pAmyo chuM. e nirNaya karyA chatAM have kaMIka Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 samAdhi-sopAna regathI UpajelI vedanA ke karmanA udaye pariSaha AvavAthI kAyara thaIne bhaya pAme che te ghaNuM zaramAvA jevuM che. je vedanAne ATale badhe Dara rAkhe che, te vedanAthI baha te maraNa thaze. maraNa te eka vAra avazya thavAnuM ja che. je deha dhAraNa karyo che te deha te avazya paDaze ja. atyAre je vItarAga guruonAM upadezelAM vrata, saMyama sahita, kAyaratA rahita, utsAhathI cAra ArAdhanAnA zaraNa sahita maraNa thAya te tenA je traNe lekamAM bIjo lAbha nathI. traNa lekanI rAjya saMpadA te vinAzI che, parAdhIna che. ArAdhanAnI saMpadA anaMta sukha denArI avinAzI che. bhaya rahita, dhIraja sahita maraNane munIzvara, AcArya, upAdhyAya paNa Icche che, sarva vratavALA saMyamI samyaka draSTi Irache che. tame paNa niraMtara jenI vAchA karatA hatA te manavAMchita samAdhimaraNa najIka AvI pahoMcyuM che. enA je bIjo koI AnaMda nathI. A vedane vadhe che te ja tamane mahA upakAraka che. vedanAthI deha uparane rAga nAza pAme che. pUrve azAtA Adi karma bAMdhyAM hatAM tenI a95 kALamAM nirjarA thaze. duHkha ane rogathI bharelA deharUpa kedakhAnAmAMthI jarUra nIkaLavAnuM banaze. viSaya-bhego upara vairAgya Avaze. paradravyo uparanI mamatA ghaTaze. maraNane bhaya nahIM rahe. mitra, putra, strI, bAMdhava Adi uparanI mamatA nAza pAmaze; ityAdi anekAneka upakAra vedanA ja kare che, ema jANe. kAyara thavAthI te vedanA vadhaze, saMkaleza vadhaze. karmane udaya TaLavAnuM nathI, tethI dRDhatA ja dhAraNa karavAno avasara have Avyo che. zUravIrapaNuM dhAraNa Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 sallekhanA-sahAya-upadezAdi karavAthI ja karma upara vijaya maLaze. kAyara thaI jaIne reze, taraphaDATa karaze te karma tamane mArIne tiryaMca Adi kugatimAM laI jaze, tyAM aneka dukhe pAmaze. jema kuLanA, sAdhamaonA, ane dharmane yazanI vRddhi thAya ane tame duHkhane pAtra na thAo tema pravartana kare. jevI rIte zUravIra kSatriya kuLamAM UpajyA hoya te yuddhamAM zastro vaDe atyaMta saMtApa pAmyA chatAM sAme meDhe maraNa kare che. paNa zuM zatru tarapha pUTha pheravI raNathI parAmukha thAya che? tevI rIte parama vItarAgIonuM zaraNuM grahaNa karanAra puruSa azubha karmane ati prahArathI deha tyAga kare che, paNa dIna ke kAyara thaI jatuM nathI. keI jinaliMgadhArI uttama puruSane duSTa verIoe cAre tarapha agni lagADI bALI nAkhyA che. te vacanaagocara ghera vedanA bhegavatAM, agnithI cAre tarapha dAjhatAM chatAM pitAnuM devuM paDI jAya che ema jANI, paMca parama gurunA zaraNa sahita dhIraja dhAraNa karIne baLI gayA, paNa kAyara thaI gayA nathI; e AtmajJAnane prabhAva che ! A dehathI bhinna, avinAzI, akhaMDa, je jJAna svabhAvane anubhava karyo che, te anubhavanuM phaLa akaMpapaNuM, nirbhayapaNuM ja che. mithyAdraSTi ajJAnI paNa paralokanA sukhane mATe dhIraja dhAraNa kare che, vedanA vakhate kAyara thatA nathI; te saMsAranAM samasta duHkhane nAza karavAne IcchanAra, jina dharmane dhAraNa karanAra tame kAyara thaIne AtmakalyANane bagADIne, ujajavaLa yazane malina karIne durgatine pAtra kema thAo che ? have sAvadhAna thAo. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna 358 dharmanuM zaraNu grahaNa karIne karmathI UpajelI vedanA upara vijaya meLave. AveA avasara anaMta bhavAmAM paNa maLyA nathI. kAMThe AveluM vahANu pramAdI raheze te DUbI jaze. AvA bhavamAM, je jJAnanA abhyAsa karyAM, zraddhAnI ujvalatA karI, tapa, tyAga niyama dhAraNa karyAM, te badhAM A avasarane mATe dhAraNa karyAM hatAM. have avasara Avye zithila thaI bhraSTa thaze, te bhraSTa thaIne samatA choDyA chatAM rAga tathA vedanA temaja maraNa teA TaLanAra nathI. peAtAnA AtmAne mAtra durgatirUpa ajJAnamaya kADhavanA khADAmAM DubAvaze. marakI, rAga, duSkALanA prasaMga AvI paDe ke bhayAnaka vanamAM bhUlA paDAya, TALI zakAya nahIM tevA acUka bhaya AvI paDe ke tIvra roga, vedanA utpanna thAya te vakhate uttama kuLamAM UpajelA pUjya puruSo maraNu svIkAre, paNa nIca puruSAnI peThe niMdavA lAyaka AcaraNu kadApi Acare nahIM. marakInA DarathI madirA pIve nahIM. duSkALamAM kaMi khAvAnuM na maLe te paNa mAMsabhakSaNa na kare, DuMgaLI Adi abhakSya na khAya; nIca caMDALa AdinI eMDa na khAya. bhaya AvI paDe teApaNu mleccha ke bhIla na thaI jAya. kukarma, hiMsA Adi na kare. tevI rIte roga Adino atyaMta trAsa Upaje, tepaNa zrAvakadharma dhAraNa karanAra jainadharmI, kadApi peAtAnA bhAva vikAravALA thavA na de. dharmanI, tyAganI, vratanI, sAdharmIonI prabhAvanA, prazaMsA thAya e prakAranI icchA rAkhI, aMtakALamAM potAnI zraddhA, jJAna, cAritranI ujjavaLatA ja pragaTa kare che. te puruSanA janma saphaLa thAya che; vrata, tapa, dharma saphaLa thAya che; jagatamAM prazaMsA pAme Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 salekhana-sahAya-upadezAdi che; maraNa thaye uttama devalekamAM Upaje che; manuSya thAya te uttama padavI pAme che; ghera vedanA, Aphata AvatAM paNa meru parvatanI peThe acaLa rahe che, ane samudra je gaMbhIra rahe che. he dharmanA ArAdhaka ! ghaNI ghara vedanA Ave te paNa tame AkuLa vyAkuLa na thAo. A kAyAthI bhinna, pitAnA jJAyaka svabhAvane anubhava kare. vedanAne udaya tIvra hoya tyAre pUrve thaI gayelA, vedanAne jItanArA uttama puruSanuM dhyAna kare ke aho Atmana ! pUrvanA sAdhu purUSo siMha, vAgha Adi duSTa prANIonI dADhamAM cavAyA chatAM ArAdhanAmAM tallIna rahyA hatA. tene te zI vedanA che? ati kemaLa aMganA dhAraka ane tatkALa dikSA lIdhelA evA sukumAla svAmIne ziyALa pitAnAM be baccAM sahita traNa rAte ane traNa divasa sudhI pagathI khAtI khAtI peTa sudhI pahoMcI ane peTa phADayuM tyAre maraNa thayuM. AvA ghara upasargane sahana karIne parama dhIraja dhAraNa karIne temaNe uttama artha sAthe. sukozala svAmIne, mAtAne jIva je vAghaNa thayuM hatuM teNe, phADI khAdhA, te paNa uttama AtmArthathI DagyA nahIM. sanakumAra nAmanA mahA munine khAja, javara, khAMsI, zeSa, tIvra bhUkhanI vedanA tathA UlaTI, netrazULa, udarazULa Adi aneka rega UpajyA hatA, tenI ghera vedanA se varSa sudhI samatAbhAve bhegavI paNa dhIraja tajI kAyara thayA nahIM. rANikaputra gaMgA nadImAM nAvamAM DUbI gaye, paraMtu ArAdhanA tajI nahIM. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 samAdhi-se pAna bhadrabAhu nAmanA munine tIvra bhUkhane rega Upajyo hate, te paNa UNedarI nAmanA tapanI pratijJA karI ArAdhanAthI DagyA nahIM. lalitaghaMTA nAme prasiddha batrIsa munio kauzAMbImAM nadInA pravAhamAM taNAI gayA, te paNa ArAdhanA-maraNa karyuM. caMpAnagarInI bahAra gaMgAne kinAre dharmaSa nAmanA munie eka mAsanA upavAsanI pratijJA karI, tIvra tarasanI vedanAthI prANa tajyA, paNa ArAdhanAthI DagyA nahIM. pUrvajanmanA verI deve pitAnI vikriyAthI TADhanI ghara vedana utpanna karI tepaNa zrIdatta nAmanA muni klezarahita rahyA ane uttamArtha sAdhyuM. vRSabhasena nAmanA munie tapelI zilA upara garama lU jevA pavanamAM, sUryanA sakhata taDakAmAM ArAdhanAne dhAraNa karI. heDanagaramAM agni nAmanA rAjaputrane kaca nAmanA zatrue zakti nAmanuM Ayudha mAryuM, tyAre paNa temaNe ArAdhanA dhAraNa karI hatI. kAkaMdI nAmanI nagarImAM abhayazeSa nAmanA muninAM sarva aMgene caMDavega nAmanA verIe chellAM hatAM. te vakhatanI ghera vedanAmAM paNa temaNe uttamArtha sAdhyuM. vidyaccara nAmanA cArane DAMsa macchara karaDatA hatA te paNa saMleza pariNAma rahita maraNa karIne teNe nija uttamArthane sAdhya karyo. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 salekhanA-sahAya-upadezAda cilAtaputra nAmanA munine pUrvanA verIe zastro vaDe ghA mAryA, te ghAmAM meTo kIDA paDyA ane cALaNuM jevAM kANAM kANuM badhuM karI dIdhAM tepaNa samabhAvathI bhAre vedanA sahana karIne temaNe paramArthaprApti sAdhI. daMDa nAmanA munine yamunAvaka nAmanA pUrvanA verIe bANa vaDe vIMdhI nAkhyA tenI ghara vedanA hovA chatAM samabhAvathI ArAdhanA-maraNa prApta karyuM. kuMbhakArakaTa nAmanA nagaramAM abhinaMdana Adi pAMca munie ghANImAM pilAyA chatAM samabhAvathI DagyA nahIM. cANikya nAmanA munine gAyane rahevAnA gharamAM subaMdha nAmanA zatrue agni lagADI bALI nAkhyA; paraMtu prApagamana saMnyAsathI (saMthArAthI) te caLyA nahIM. kulAla nAmanA gAmanI bahAra vRSabhasena nAmanA munine saMghasahita richAma nAmanA verIe agni lagADI bALI mUkyA, chatAM te parama vItarAgatAthI ArAdhanAne prApta thayA. he ArAdhanA ArAdhanAra ! hRdayamAM ciMtavana kare, ATalA badhA munioe eklA, sahAya vagara, upAyailAja rahita, vaiyAvRtya (sevAcAkarI) rahita chatAM parama dhIraja dhAraNa karI, kAyaratA rahita samabhAvathI ghara upasargamAM ArAdhanA sAdhI. ahIM tamAre zuM upasarga che? samasta sAdhamIjane vaiyAvRtyamAM tatpara che, te paNa tame phlezita thaI rahyA che. A meTA puruSa thaI gayA temane koI madada karanAra nahetuM, kaI sevAcAkarI karanAra nahotuM, ekalA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 samAdhi-se pAna hatA, temanA upara duSTa verIoe ghera upasarga karyA, agnimAM bALyA, parvata uparathI pheMkI dIdhA, zastrothI ghA karyA, tathA tiryae phADI khAdhA, jaLamAM DubADyA, kuvacanathI ghara upadrava karyA te paNa temaNe samatAbhAva taLe nahIM. tamane upasarga naDyo nathI, ane dharmane dhAraNa karanAra, dayALu, dhIrajavALA, parama hitepadezamAM udyamI, sarva prakAranI vaiyAvRjyamAM udyamI, sarva sahAya karanAra hAjara che, te atyAre kaMI AkuLatAnuM kAraNa nathI. TADha, tApa, pavana, varasAda vagerene upadrava nathI. A vakhatamAM paNa zithila kema thayA cho? rogathI utpanna thayelI, azaktithI jaNAtI bhUkha-tarasa vagerenI vedanAmAM pariNAma-bhAva na rAkhe; sAdhamajananA mukhathI kahevAtAM jineMdranAM vacanarUpa amRtanuM pAna karo. tethI saghaLI vedanArUpa viSane abhAva thaI pariNAma ujajvaLa thaze, parama dharma pratye utsAha Upajaze, pApanI nirjarA thaze, kAyaratA dUra thaze. | vedanAnA vakhate, cAre gatimAM je duHkha bhegavyAM che, tenuM ciMtavana karo. A saMsAramAM paribhramaNa karatA jIve zAM zAM duHkha nathI bhegavyAM? aneka vAra bhUkhanAM duHkhathI, tarasanI vedanAthI maraNa kayAM che, aneka vAra agnimAM baLI maryo che, aneka vAra jaLamAM DUbI maryo che, jhera khAIne maryo che, aneka vAra siMha, sApa, kUtarAM Adine karaDavAthI maryo che, zikhara uparathI paDIne maryo che, zastronA ghAthI maryo che atyAre zuM duHkha che? - je dukha naraka tiryaMcamAM lAMbA kALa sudhI jIve bhagavyAM che, te jJAnI bhagavAna ja jANe che. ahIM atyAre Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahalekhanA-sahAya-upadezAdi 363 kaMIka vedanA bahu a5 kALanI AvI che, mATe dhIraja na cheDe. je ghera vedanA karmane AdhIna thaIne cAre gatimAM bhegavI che, tenuM varNana kare che vaDe karatAM asaMkhyAta kALa sudhImAM paNa pUruM thAya ema nathI. narakamAM je duHkhanI sAmagrI che, te jAtanI kaI vastu ahIM nathI. tethI tene kaI upamA ApI dekhADI zakAya? bhagavAna jJAnI ja jANe che. pAMcamI naraka sudhInAM uSNa bilemAM eTalI badhI garamI hoya che ke meruparvata jevaDo leDhAne gaLe paDatuM mUkIe te narakanI jamIna para pahoMcatAM ja ogaLIne pANInI peThe vahI jAya. ahIM tamane rogane lIdhe keTalIka garamI jaNAya che? pAMcamI narakane trIjo bhAga ane chaThThI, sAtamI narakapRthvInAM bilamAM eTalI badhI TADha che ke sumeru parvata jeTalA leDhAnA geLAnA tyAMnI TADhathI baMDakhaMDa kaTake kaTakA thaI jAya che, AvI vedanA A jIve ghaNA lAMbA kALa sudhI bhogavI che. ahIM manuSyabhavamAM TADhiyA tAva AdithI UpajelI ThaMDI ke ziyALAnI TADha keTalIka hoya che? javara Adi rogathI UpajelI ke tarasathI UpajelI ke unALAnI garamInI vedanA ahIM keTalIka hoya che? A TADha ke tApanI vedanA te a5 kALanI che, te dharmane dhAraka ane mamatva tajanAre samabhAvathI zuM na bhegavavI joIe? A avasara samabhAvathI pariSaha sahana karavAnuM che. kleza pAmaze tepaNa karmane udaya cheDe ema nathI; game tyAM bhagavAze. ApaghAtAdikathI maraze te narakamAM anaMtagaNuM, asaMkhyAtakALa sudhInI vedanA bhegavavI paDaze. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 samAdhi-se pAna pApanA udayathI nArakIone svAbhAvika ja zarIramAM karaDe rega sadAya hoya che. narakanI bhUmine sparza ja kare vIMchIonA DaMkhathI adhika vedanA upajAvanAra che. nArakIne bhUkhanI vedanA eTalI badhI che ke, AkhI pRthvInAM annAdi bhakSaNa karyAthI paNa zame nahIM. chatAM eka kaNa paNa khAvAne maLatuM nathI. tarasanI vedanA evI che ke badhA samudranuM pANI pIdhAthI paNa chIpe nahIM. paNa eka TIpuM paNa pIvAne maLatuM nathI. naraka pRthvInI durgadhavALI mATI evI che ke, pahelI pRthvInA pahelA paTalamAMthI eka kaNa mATI ahIM manuSya lekamAM AvI jAya te aDadhA aDadhA koza sudhInAM paMcendrI manuSya, tiryaMca e durgadhathI marI jAya. bIjA paTalanA kaNathI eka keza sudhInAM manuSyAdi marI jAya, ema aDadho aDadhe keza vadhatAM sAtamI narakanA ogaNapacAsamA paTalanI mATI evI gaMdhAtI che ke, tene eka kaNa je ahIM Ave te sADI evIza keza sudhInAM manuSya tiryaMca durgadhathI prANa rahita thaI jAya. evI ja rIte nArakInAM rasa, rUpa, zabda vagere anubhavAyAthI duHkha thAya che, te vacana-agecara che; kevaLajJAnI ja jANe che. bahu AraMbha, bahu parigrahanA prabhAvathI, sAta vyasane sevavAthI, abhakSya bhakSaNa karavAthI, hiMsAdi pAMca pApamAM tIvra rAga hovAthI upara jaNAvyAM tevAM ghora duHkhane pAtra nArakI jIva thAya che. nArakIonuM mAnasika duHkha apAra hoya che. nArakIone zarIranuM duHkha, kSetrathI utpanna thatuM duHkha, paraspara sAmasAmI upajAveluM duHkha, asuree upajAveluM duHkha vacana vaDe kahyuM jAya tema nathI, tene vicAra Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahalekhanA-sahAya-upadezAdi 365 karo. narakamAM AyuSya pUrNa thayA vinA maraNa thatuM nathI. tiryaMcA (DhAra pazu vagere) ne ane rogI, garIba manuSyone pApanA uyathI je tIvra du:kha bhogavavuM paDe che te tame pratyakSa dekhA ja che. tenuM zuM varNana karIe? vacana rahitapaNAnAM, bhUkhanAM, tarasanAM, TADhanAM, tApanAM, mAranAM, ghaNA bhAra bharyAnAM, nAka chedyAnAM, nAthe khAMdhyAnAM ghAra duHkha hoya che; khAvAnuM, pIvAnuM, cAlavAnuM, besavAnuM, UDavAnuM tene pAtAne AdhIna nathI; koIne sukha duHkhanA abhiprAya jaNAvI upAya-udyama karavAnuM jenAthI ane ema nathI; Ane ghera rahevuM, Ane ghera na rahevuM te tenA peAtAnA hAthanI vAta nathI. caMDALa, mleccha, nirdayIne AdhIna paNa rahevuM paDe. brAhmaNa Adine AdhIna rahevuM paDe. kAI aneka prakAranA mAra mAre. koI khAvAne ghAsa nIre nahIM athavA gheADuM nIre, ane bhAra vadhAre kheMcAve te paNa rAjA AdikanI pAse jaIne phariyAda karavAnuM sAmarthya nathI. keI dayA lAvIne uparANuM laI zake nahIM. nAka gaLI jAya, khAMdha gaLI jAya, pITha kapAI jAya, hArA kIDA paDe te paNa patharA vagerenA khUMce tevA bhAra bhare ane bhAra upADIne cAlI zakAya nahIM teA marma sthAnamAM sATakAnA ke lADhAnI aNIdAra AranA ke lAkaDInA ke sATInA mAra mAre. kuvacanA vaDe saMtApa upajAvI parANe calAve che. nAsikA Adi marmasthAnamAM evAM doraDAM, sAMkaLa ke cAmaDAMnI nADIthI khAMdhe che ke hAlI cAlI zakAya nahIM; AvAM tiryaMcagatinAM pratyakSa duHkhA dekhA che. tamAre te zuM duHkha che? Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 samAdhi-pAna jaLacara, nabhacara, vanacara jIvo paraspara mArI khAya che. saMtAyelAM nirbaLa prANIne kheLI khoLIne baLavALAM prANI khAI jAya che. zikArI, bhIla, macchImAra, vAgharI dekhatAM ja jyAM nAsI jAya tyAMthI pakaDI lAvI mAre che, cIre che, kaTakA kare che, rAMdhe che, zeke che, keNu dayA kare ? pUrva bhavamAM dayA pALI nathI, dhananA lebhI thaIne aneka jATha, chaLa-kapaTa kyAM tenuM phaLa tiryaMca gatimAM udaya Ave che, tene atyAre vicAra kare. manuSya bhavamAM iSTanA viyeganuM, aniSTa ke duSTanA saMganuM nidhana thavAnuM parAdhIna kedakhAne paDavAnuM apamAnanuM, trAsanuM, mAranuM, ghAtanuM, rogAdi ghara vedanAnuM vRddhAvasthAnuM AMdhaLA, baherA, lUlA, bobaDA, hUMThA thavAnuM bhUkhanuM, tarasanuM, TADhanuM, tApanuM, garamInuM, nIca kuLa, nIca kSetra AdimAM UpajavAnuM aMga upAMga gaLI javAnuM, saDI javAnuM, vAMchita AhAra nahIM maLavAnuM ghera duHkha mANase bhagave che, tene vicAra karo. ahIM tamAre zuM duHkha che ? naraka tiryaMca gatinAM dukha te apAra che, paraMtu manuSya gatimAMya pApanA udayathI mAnasika dukha paNa ajJAna bhAvathI kaSAyarUpa abhimAnane vaza paDelA jIne apAra hoya che. karma mahA baLavAna che. jenuM vacana paNa mastakamAM tIrNa zULa jevI vedanA upajAve evA mahA duSTa, mahA vaka, anyAyamArgane tyAM karma karIne janmavuM paDe che. tene rAta divasa trAsa bhegava paDe che, ane bhayabhIta rahevuM paDe che. je upakAra karanAra hoya, priya hoya, jene laIne jIvana saphaLa mAnatA hoIe evAM strI, putra, mitra, Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salekhanA-sahAya-upadezAdi 367 svAmI, sevaka Adine viyega thAya, nAnI vayamAM putrI vidhavA thAya, AjIvikA tUTI jAya, dhana lUMTAI jAya, ati nirdhana avasthA Ave, peTa bharAya teTaluM paNa bhejana na maLe. strI duSTa heya, putra kapUta nIkaLe, bAMdhavAmAM tiraskAra thAya, guNanI kadara karanAra svAmIne viyega thAya, pitAnA apavAda phelAya, kuLane kalaMka lAge, vagere mahA duHkha bhegavavAM paDe che. tethI he dhIra! ahIM saMnyAsanA avasare UpajatI kiMcit mAtra vedanA zA hisAbamAM che? karmanA udaye manuSya janmamAM agnimAM kaI baLI mare che, siMha, vAgha, sApa, duSTa, hAthI vagere mArI nAkhe che, hAtha, paga, kAna, nAka chede che; zULIe caDhAve che; AMkha pheDI nAkhe che; jIbha kheMcI kADhe che; ema pApakarmanA udayathI manuSya bhavamAM paNa bhAre dukha jI bhagave che. duSTa duzmane DAMgathI, mugarathI, cAbukathI, talavAra bhAlA Adi zastrothI, lAta mukkI Adi kaccara mArathI, hADakAM utArI nAkhe, bhAMgI nAkhe, bALI nAkhe vagere duHkha parAdhInapaNe bhegavyAM che. je svAdhInapaNe karmanA udaye UpajatA trAsane samabhAvathI eka vAra bhegavAya te pharI duHkhane pAtra thaze nahIM. samasta rega aneka vAra bhagavyA che. have tamAre A rega te jhaTa nirjarI jaze. roga vagara AvA jIrNa, duSTa zarIrathI chUTavAnuM nathI, deha uparanI mamatA ghaTatI nathI, dharmamAM prIti vadhatI nathI. tethI regathI UpajatI vedanAne paNa upakAra karanArI jANuM rAjI thAo. he dhIra! je duHkha tame saMsAramAM bhagavyAM che tenA anaMtamA bhAga jeTaluM paNa atyAranuM tamAruM A duHkha Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 samAdhi pAna nathI. have A avasare kAyara thaIne dharmane kema malina kare che? karmane AdhIna thaIne cAre gatimAM ghara vedanA tame bhegavI che, te ahIM dharmarUpa tapa, vrata, saMyama dhAraNa karatAM vedanA bhogavavAne bhaya zAne rAkhe che? karmane vaza thaIne je vedanA anaMta vAra bhegavI che te dharmanI rakSAne mATe eka vAra je samabhAvathI sahana kare te ghaNI nirjarA thaI jAya. he dhIra! tame bhaya rahita rahe, ke bhaya sahita raho, upAya kare ke na karo, prabaLa udayavALuM karma te rokAya ema nathI. ilAja te karmane maMda udaya thAya tyAre kAma kare che. pApane prabaLa udaya hoya tyAre baha aksIra davA bahu kALajIthI karIe te paNa te vedanAne nAza karI zake nahIM. je asaMyamI yogya-ayogya sarva bhakSaNa karanArA tyAga-vrata rahita rAta divasa samasta upAya kare che, te paNa prabaLa udayane lIdhe rogarahita hotA nathI; te tame saMyama-trata sahita, agyanA tyAgI thaIne AkuLavyAkuLa banI kema upAya karavA Icche che? rAjAnA jeTalI sAmagrI kenI pAse hoya? jene bhakSya-abhakSya, megya-agyane vicAra nathI, hiMsAnuM kAraNa evA mahA AraMbha karavAne jene bhaya nathI, dayA nathI; moTA meTA dhavaMtarI sarakhA vaidya ane aneka auSadhi hoya tepaNa karmanA udaye UpajelI vedanA dUra thaI zakatI nathI. te tyAgI, vatI tame ane dayAvALA, vratavALA sevA-cAkarI karanArA tamAre roga kevI rIte dUra karaze? samasta vedanAne dUra karanAra jinendranA vacanarUpa auSadha grahaNa kare. parama samatAbhAvarUpa abhedya bakhtara dhAraNa kare. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salebana-sahAya-upadezAda 368 pUrvakarmane udayarUpa rasane samabhAvathI bhegave, tethI azubha karmanI nirjarA thaI jaze ane navIna karmane baMdha nahIM thAya. maraNa te eka bhavamAM eka vAra AvavAnuM ja che; paraMtu saMyama sahita maraNa karavAne avasara te ahIM prApta thaye che, tethI bhAre harSa sahita maraNane bheTo; jethI aneka vAra janma-maraNa karavAM maTI jAya. have thoDuM jIvavAnuM che emAM dharma choDI Arta (duHkhanA lezavALAM) pariNAma na kare. azubha karmane rokavAne IndrAdi sahita sarva deve samartha nathI te a5 zaktidhArI A manuSya zI rIte rokI zakaze? je vRkSane bhAMgavAne meTo hAthI samartha nathI tene bicAruM nirbaLa sasaluM kevI rIte bhAMgI nAkhe? je nadInA prabaLa pravAhamAM, mahA bhAre kAyAvALa baLavAna hAthI taNAte cAlyA jAya, tevA pravAhamAM sasaluM vahyuM jAya emAM zuM Azcarya che? je karmanA udayane tIrthaMkara, cakavartI, nArAyaNa, baLadeva ane deve sahita Indra paNa revAne samartha nathI, te karmane bIjo keNa rekavA samartha che? karmanA udayane areka jANI azAtAnA udayamAM phlezavALA na thAo; zUravIrapaNuM grahaNa kare; samabhAvathI karmanI nirjarA kare. karmanA udaya vakhate duHkhI thaze, reza, vilApa karazo, dInatA darzAvaze, topaNa vedanA maTaze nahIM ke ghaTaze nahIM; UlaTI vadhaze ja. dharma, vrata, saMyama, yaza nAza pAmaze. ArtadhyAna karavAthI ghera duHkha bhegavanAra tiryaMcamAM jaIne Upajaze; AmAM saMzaya nathI. ' - azAtAnA udayamAM sukhane mATe racavuM, vilApa kare, dInatA karavI te telane mATe retI pIlavA jevuM che ghIne 24 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 samAdhi-sApAta mATe pANI lAvavA jevuM ke cAkhA kADhavA thothAM khAMDavA jevuM nirarthaka mAtra parizrama ApanAruM kArya che; navAM tIvra karma bAMdhavAnuM nimitta che. jevI rIte koI puruSe ajJAnabhAvathI pUrva avasthAmAM koinI pAsethI devuM karIne dhana ANI vAparyuM hoya, te mAsa karAra pramANe mAge tyAre nyAyamArgo zAhukAra tA khuzIthI RNa cukAvI, mAthethI bhAra UtaryAM jANI sukhI thAya che. tevI rIte dharmane dhAraNa karanAra puruSa teA karmanA udaye AvelAM rAga, garIbAI, upasarga, pariSaddha bhAgavavAthI devuM pate che, ema jANI sukhI thAya che ne ema vicAre che ke atyAre pUrvakarmanA udaya Avyo te ThIka thayuM, sArA vakhatamAM Avyo, atyAre mArI pAse jJAnarUpI dhana puSkaLa che, bhagavAna paMca parameSThInuM zaraNu che, sAdhI bhAIonI mATI sahAya che; tethI devAnA bhAra utArI nirAkuLa sukha pAmIza. potAnA kaSAya ADhi bhAvathI khAMdhelAM karma evAM aLavAna che ke, RddhinA, vidyAnA, bAMdhavAnA, dhanasaMpadAnA, zarIrane, mitrAnA, devadAnavAdinI madadanA, baLane aDadhI kSaNamAM nAza kare che. karmarUpI devuM bhagavyA vinA chUTa nahIM. rAga, zAka, janma, maraNu bIjA keAIne udaya nA AvyAM hoya ane tamAre ja udaya AvyAM hoya teA duHkhI thavuM yAgya che. bhUkha, tarasa, rAga, viyeAga, janma, jarA, maraNa kone udayanA avasare trAsa ApatAM nathI ? samasta saMsArI jIveAne udayamAM Ave che. maraNa sarvane mAthe che. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salekhanA-sahAya-upadezAdi 371 cAre gatiomAM karmane udaya Ave che. tethI pUrve bAMdhelAM karma udayamAM Ave tyAre AkuLatA tajI parama dhIraja dhAraNa karo. samabhAvathI karmo upara jaya meLave. sarva duHkha upara vijaya meLavavAnA avasare have kheda kema karo che? samyaka draSTi te sadAya samAdhimaraNanI ja vAMchA kare che. A te mahA durlabha avasara prApta thayuM che. samasta duHkhane nAza karavAno avasara muzkelIthI maLe che. te utsAhanA avasare kheda kara ghaTe nahIM. A avasara cUkaze te pharI anaMta kALamAM nahIM maLe. ahita, siddha, AcArya Adi bhagavAna parameSTI ane samasta sAdhama enI sAkhe je tyAga, saMyama grahaNa karyo che, te tyAga vratane laMga karavAthI, paMca parameSTIthI vimukhatA thAya che, samasta dharmane lepa thAya che, dharmane dUSaNa lAge che, dharma mArganI virAdhanA thAya che, pitAnA bane lekane nAza thAya che. ane maraNa te avazya thaze ja. maraNa ane duHkha te vrata saMyamane bhaMga karyA chatAM dUra thanAra nathI. je kArya (dastAveja vagere) rAjAnI ane enI sAkSIe koI kare ane pachI vAMkuM bole, pharI jAya te te tIvra daMDane pAtra thAya che; mahA aparAdhI gaNAya che; badhA lekamAM te tiraskAra, dhikkAra pAme che. para lekamAM anaMtakALa paryata anaMta janma, maraNa, rega, zeka, viyegane pAtra thAya che. tyAganI pratijJA karIne bhaMga kare te mahA aparAdha che. je tyAga nathI karate te te anAdino saMsArI che ja; te tyAga, saMyama, vrata pAmya ja nathI. je tyAga karIne pachI vrata, saMyama, saMnyAsa (saMthAre) bagADe che tene dharmavAsanA anaMtAnaMta kALamAM durlabha thaI paDe che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi-sApAna AhAranI lAlasA te bahu niMdavA lAyaka che. uttama puruSa te bhUkhanI vedanAne prANa haranArI jANI, bhUkhanA upAya jeTaleA ja AhAra le che. te paNa bhAre lajjArUpa che. AhAranI kathAne durdhyAna karAvanArI jANI tene tyAga kare che. A hADa-mAMsamaya deha AhAra vinA rahe nahIM, ane deha vinA tapa, vrata, saMyamarUpa ratnatraya mArga paLe nahIM; tethI ratnatrayanA pAlana mATe rasavALA ke nIrasa, jevA karmAnusAra maLe tevA ujjavaLa AhAra lai udara pUre che. rasanA (jIbha) indriyanI laMpaTatA kadI sevatA nathI. manuSya janmanI saphaLatA teA AhAranI laMpaTatAne jItavAthI ja che. tiryaMcagatimAM teA AhAranI laMpaTatAthI baLavAna hAya te nirbaLane khAI jAya che ke paraspara bhakSaNa kare che; mAtA putranuM bhakSaNa kare che. manuSya gatimAM paNa nIca, ucca jAtinA bheda, sarva AcAranA bheda bhAjananA nimittathI ja che. A lokamAM jeTalAM niMdya AcaraNa che teTalAM, bhAjananA vicAra rahita prANI ja Acare che. jene bheAjanamAM laMpaTatA nathI te ujjavala, pavitra che, vAMchA rahita che, uttama che. nIca--ucca jAti, kuLanA bheda paNa bhAjanane nimitte ja che. AhAranA laMpaTI ghAra AraMbha kare che, khAga bagIcAmAM eka peAtAne jamavA mATe karoDo trasa jIvAne mAre che, mahApApanI anumAdanA kare che, abhakSya bhakSaNa kare che. asatya vacana, hiMsAdi mahA pApanAM vacana khele che. sArA bhAjana mATe cArI kare che. kuzIla seve che. dhana, parigrahamAM mahA mUrchA kare che. anya leAkAne mArIne, jUThuM bolIne, cArI karIne paNuM sarasa bhAjanane mATe dhana ekaThuM kare che. 372 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sallekhanA-sahAya-upadezAdi 373 miSTa bhejana mATe krodha kare che, mAna kare che, chaLa-kapaTa kare che, corI kare che, kuLanA kamane nAza kare che. nIca jAti bhego bhaLI jAya che. nIca kuLanA madirA mAMsa vAparanAranI nekarI svIkAre che. bhejanane laMpaTI nirlajaja thaI jAya che. pitAnI padavI, moTAI, jAti, kuLa, AcAra jotuM nathI, svAdiSTa bhejana dekhI mana bagADe che. bahu dhanavALa hoya, pitAne ghera suMdara bhajana nitya maLatAM hoya chatAM, nIca, raMka, zudra, mlecchane ghera paNa jamavA jAya che. gAma, nagaramAM vecAtuM, samasta lekanuM aDakeluM, veceluM, evuM adhama bhejana kharIdI lAve che. tapazcaraNa, jJAnAbhyAsa, zraddhA, AcaraNa, sarva zIla, saMyamane dUrathI saje che. pitAnuM apamAna thatuM dekhAtuM nathI. abhakSyamAM, eMThamAM, mAMsAdikamAM Asakta thaI jAya che. agya AcaraNa karI pitAnA kuLanA rivAjane nAza kare che, malina kare che. jIbha IdriyanI laMpaTatA zuM zuM anartha karAvatI nathI? zodhIne, joIne AhAra kara e te AhAranA laMpaTIthI banatuM ja nathI. AhAra ke che? kyAMthI Avyo che? evA vicAra paNa kahetA nathI. tIkSaNa buddhi hoya te paNa maMda banI jAya che, viparIta buddhi thaI jAya che; sanmArga cheDI kumArgamAM kuzaLa thaI jAya che; dharmathI vimukha thaI jAya che. pratyakSa dekhIe chIe ke koI puruSa aneka zAstro bhaNele che, vAcanAdi vaDe aneka jIvane zubha mArgano upadeza kare che, baha kALathI siddhAMta sAMbhaLe che, te paNa tene satyArtha zraddhA, jJAna, AcaraNa hotAM nathI, viparIta mArgathI chUTate nathI; e badhuM anyAya, abhakSya bhUjana karyAnuM phaLa che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 samAdhi-pAna munIzvarone te AhAranI zuddhatA pradhAna hoya che. zrAvakane paNa sarva buddhinI zuddhatAnuM kAraNa eka bhajananI zuddhatA ja jANe. AhAranA laMpaTIne yogya-agya jevAnI, cekhuM karavAnI, AMkhathI jovAnI sthiratA hotI nathI. vairya rahita utAvaLathI bhakSaNa ja kare che. mAna, sanmAna, satkAra, pitAnI ucca padavI jete nathI. miSTa bhojana maLe tyAM parama nidhAnane lAbha gaNe che. miSTa bhajana ApanArane AdhIna thaIne mAtA, pitA, svAmI, guru emane upakAra levI apakAra grahaNa kare che. bhejananA laMpaTIne vinaya pitAnAM strI putra paNa sAcavatAM nathI. tene dharmanI zraddhA paNa hotI nathI. kAraNa ke samyaphadRSTi Atmika sukhane sukha jANe che, tene te indriyanA viSayethI maLatAM sukha upara atyaMta aruci hoya che. jene suMdara bhojana ja sukharUpa jaNAyuM te te viparIta jJAnI-mithyAdraSTi ja che. jIbhane laMpaTI mahA abhimAnI chatAM, UMcA kuLane chatAM, nIca lekanI khuzAmata kare che, vakhANa kare che. bhejanane laMpaTI dIna thaIne pArakAnAM mukha tAkate phare che, yAcanA kare che, nahIM karavA yaMgya karma kare che. eka bhajananI IcchAthI ja taMdala maccha sAtamI narake jAya che ane aneka jatu bhakSaNa karIne mahAmaracha paNa sAtamI narake jAya che. subhauma nAmane cakavartI, devee ANelA kalapavRkSanA bhogethI paNa tRpta na thaye, ane koI videzInA ANelA phaLanA rasanI lAlasAthI kuTuMba sahita samudramAM DUbI sAtamI narake gaye, te bIjAnI zI vAta? AvAM jinendranAM vacanarUpa amRtanuM pAna karavAthI Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sallekhanA sahAya-upadezAdi 375 paNa jo tamArI AhAra ke svASTi bhAjananI lAlasA nAza na pAmI teA jANajo ke tamAre anaMta kALa, asaMkhyAta kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM che. bhUkha, tarasa, roga, viyeAga, janma, maraNa anaMtavAra bhogavavAnAM che. tame ema dhAratA hazeA ke khAvA pIvA vaDe tRSNA maTADI saMteASa pAmIza, tRpta thaIza. paNa kadApi AhArAdi vaDe ema tRpti thaze nahIM. bhUkha, tarasanI vedanA te azAtA nAmanA karmanA nAzathI maTe; AhAra karavAthI ghaTaze nahIM paNa UlaTI vizeSa vadhaze. jevI rIte agnine lAkaDAM vaDe tRpti thatI nathI athavA samudrane nadIonAM pANIthI tRpti thatI nathI, tevI rIte AhArathI tamane tRpti thaze nahIM; lAlasA adhika adhika vadhaze. lAbhAMtarAyanA atyaMta kSayeApazamathI prApta thayeleA, atyaMta baLa, vIrya, teja, kAMti pragaTAve tevA mAnasika AhAra, asaMkhyAta kALa paryaMta svargamAM iMdra, ahaciMdra thaIne bhogavyo tApaNa bhUkhanI vedanAnA abhAva- rUpa tRpti thaI nahIM. cakravartI, nArAyaNa, khaLabhadra, pratinArAyaNa, bhAgabhUminAM manuSyAdi, lAbhAMtarAya ane bhegAMtarAyanA atyaMta kSayApazamathI prApta thayelA divya AhAra ghaNA kALa sudhI bhAgavIne paNu bhUkhanI vedanA dUra karI zakayA nathI. teA tamane thoDuM annAdi khAvAthI kevI rIte tRpti thaze ? tethI dhIraja dhAraNa karI AhAranI vAMchAne jItavA mATe puruSArtha karo. have keTaleAka AhAra khAI zakaze? bhAjananA svAda keTalA kALa rahe che? bhAjana jIbha upara heAya tyAM sudhI ja mAtra sparza thAya teTalA kALa svAda jaNAya che. gaLI gayA pachI svAda nathI maLatA ane mAMmAM Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 samAdhi-se pAna nAkhyA pahelAM paNa svAda nathI Avate, mAtra adhika eNdhika tRSNA vadhAre che. anAdi kALamAM samasta prakAranAM bhajana tame jamyA che te paNa tRpti thaI nahIM, dharAyA nahIM, te have aMta vakhate kaMThe prANa AvyA che, te vakhate kiMcit AhArathI kevI rIte tRpta thaze ? tethI draDhatA dhAraNa karI pitAnA AtmAnuM kalyANa kare. e koI apUrva AhAra A lekamAM nathI ke je tame na bhegavyo hoya. sarva samudranAM pANI pIvAthI tRpti nathI thaI te jhAkaLanAM TIpAM cATavAthI zI rIte tRpti thaze? gayA kALamAM rAta divasa AhAra mATe duHkhI thaIne bhava gumAvyo che. ghaNuM kALa sudhI AhAranA svAdanI vAMchA rahe tenuM duHkha; AhAranI sAmagrI meLavavA nekarI, vepAra vagere dhana kamAvAmAM duHkha; dInatA karavAnuM, parAdhIna rahevAnuM duHkha, dhana kharacAI jatuM jaNAya temAM paNa duHkha; strI, putrAdika bhejana taiyAra karAvanArane AdhIna rahevAnuM duHkha; rAMdhavAnA AraMbha samAraMbhanuM duHkha, bhejana taiyAra na thAya tyAM sudhI vAMchA karatA besI rahevAnuM duHkha; koI sAmagrI khUTatI hoya te lAvavAnuM duHkha; pitAnI IcchA pramANe maLe nahIM te duHkha; miSTAnna bhakSaNa karatAM khaTAzanI lAlasAnuM duHkha; marI masAlA ke caTaNanI lAlasAnuM duHkha miThAInI lAlasAnuM duHkha ityAdi vAraMvAra aneka prakAranI lAlasA jyAM ghaTe nahIM tyAM sukha kyAMthI hoya ? jIbhane sparza mAtra thaye ke keLiye UtarI jAya che. uttama manahara AhAra paNa eka kSaNamAM jIbhanA mULane oLaMgI jAya che. jIbhanuM TeravuM ja svAda cAkhe che. jIbhane AhAra aDe nahIM Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sallekhanA-sahAya-upadezAdi 377 tyAM sudhI svAda AvatuM nathI, ane jIbhanI pAra UtarI gayA pachI svAda maLato nathI. eka keLiyA jeTalA AhAranA sparzane kSaNika svAda maLe che tene mATe te ghera durgAna kare che, mahA saMkaTa bhegave che. bhejana karavA chatAM vAMchA rahita te thavAtuM nathI tethI AvA duHkhakAraka AhAranA tyAgane avasara Avyo che, te avasarane mahA durlabha, akSaya nidhAnanA lAbha samAna jANI AhAranA svAdamAM atyaMta anAsakta thAo. ahIM je draDha pariNAma rAkhI AhAra upara rAga tajaze te, svargamAM jaze tyAM hajAro varSo sudhI bhUkhanI vedanA utpanna nahIM thAya. tyAM jeTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya che, teTalA hajAra varSo sudhI te bhejananI IcchA ja UpajatI nathI. pachI kaMIka IcchA Upaje tyAre kaMThamAM amRtanAM paramANu evAM jhare che ke, eka kSaNa mAtramAM IcchAne abhAva thaI jAya che. asaMkhyAta varSo sudhI bhUkhanuM duHkha dUra karavArUpa A badhe prabhAva mAtra pUrva bhavamAM AhAranI lAlasA cheDI upavAsa, UNadarI, rasa parityAga vagere tapa karyA che. tiryaMca ane manuSya gatimAM je bhUkha, tarasa, rega AdinA ghera duHkha anaMtakALathI jIva bhagave che, te AhAranI laMpaTatAne prabhAva che. jemaNe jemaNe AhAranI laMpaTatA cheDI te kSudhA Adi vedanA rahita, kavala AhAra rahita divya deva thAya che. je A vedanAnuM atyAre duHkha lAgatuM hoya te AhAranA tyAgamAM ja acaLapaNe pravarte. tethI alapakALamAM vedanA rahita, kalpavAsI devalekamAM jaIne Upajazo. bhejana karaze te tethI vedanArahita thaze nahIM. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 samAdhi-sopArA | sarva duHkhanuM mULa kAraNa A jIvane eka zarIra uparanI mamatA che. e mamatAthI tenI sAcavaNane nimitte ja anaMtAnaMta kALa paryaMta duHkha bhogavyuM che. bhUkha, tarasa, rega Adi pariSahAnAM duHkha che, te sarva eka dehanI mamatAthI che. je mahaMta purUSoe dehanI mamatA tyAgI che, temane hADa-mAMsa-cAmaDImaya mahA durgadhavALA regathI bharelA. dehanI prApti thatI nathI. jyAM sudhI saMsArane abhAva na thAya tyAM sudhI iMdrAdika devanA divya deha prApta thAya che; pachI zIla, saMyama Adi sAmagrI pAmI mekSe jAya che. je dehanI vedanAthI duHkhI che te turata ja dehanI mamatA, lAlasA choDI de. tethI deha dharavA nahIM paDe. AhAranI lAlasAthI duHkhI che te AhArano tyAga kare. tethI pharI. bhUkha, tarasanI vedanAthI AhAra nahIM levuM paDe. anukrame dehane e kRza kare ke jethI vAta, pitta, kaphanA vikAra maMda thatA jAya, pariNAmanI vizuddhi vadhatI. jAya. AhAranA tyAgane kama AgaLa prathama jaNAvyo che. pachI aMtakALamAM jeTalI zakti hoya te pramANe pANIne paNa tyAga kara. aMtakALe jyAM sudhI zakti rahe tyAM sudhI paMca namaskAra maMtra tathA bAra bhAvanAnuM smaraNa karavuM. zakti ghaTI jAya te ahaMta nAmanuM ke siddhanuM ja dhyAna mAtra karavuM. jyAre zakti na rahe tyAre dharmAtmA, vAtsalya aMganA sthitikaraNamAM sAvadhAna evA sAdhama niraMtara cAra ArAdhanA (samyakdarzana, samyakajJAna, samyakracAritra, samyatapa), paMca namaskAra (name arihaMtANuM, name siddhANaM, name AyariyANuM, name uvanjhAyANuM, name lee savya. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salekhanAnA pAMca atiyAra 378: sAhUNaM) madhura svarathI ghaNI dhIratAthI zravaNu karAve. ahu mANasA ekaThA thaI kolAhala dhamAla na kare, eka eka sAdhI anukrame dharmazravaNa, jineMdra nAma smaraNa karAve. ArAdhaka ( samAdhi-maraNu karanAra ) pAse ghaNAM mANasAne ke saMsAranA meha mamatvanI vAta karanArane AvavA na de.. paMca namaskAra athavA cAra zaraNAM ( adbhuta, siddha, sAdhu ane kevaLI bhagavAne kahelA dharma) ityAdika vItarAga kathA sivAya koI tenI pAse kaMi bele nahIM. e cAra dharmAtmA sivAya bIjAne samAgama rAkhavA nahIM. ArAdhake paNa sallekhanAnA pAMca aticAra dUrathI tyAgavA. sallekhanAnA pAMca aticAra : (1) sallekhanA karIne je jIvavAnI icchA kare ke e. divasa jivAya te ThIka te jIvita AzaMsA aticAra che. (2) maravAnI icchA kare ke have te maraNa Ave te DIka thAya te maraNa-AzaMsA nAme bIjo aticAra che. (3) bhaya rAkhavA ke maraNu vakhate kevuMya du: kha. Avaze, kevI rIte sahana thaze? te bhaya nAmanA trIjo. aticAra che. (4) peAtAnAM svajana, putra, putrI, mitra Adine yAda. karavAM te mitra-smRti nAme ceAthe aticAra che. (5) bhaviSyanA bhavamAM viSayabhAga, devalAka AdinI vAMchA karavI te nidAna nAmanA pAMcamA aticAra che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 samAdhi-pAna sallekhanAmaraNamAM samastane tyAga karI, kevaLa pitAne zuddha jJAyaka svabhAvanuM avalaMbana rAkhI, sarva dehAdika uparanI mamatA choDI, saMnyAsa dhAryo pachI jIvavAnI ke maravAnI IcchA karavI, bhaya pAmave, mitramAM anurAga kare, bhaviSyanAM sukhanI icchA karavI e badhAM pariNAmanI ujajavaLatAne nAza karI rAga, dveSa, meha vadhAranArAM pariNAma che, tethI temane salekhanane malina karanArA aticAra kahyA che. nivighapaNe ArAdhanAne dhAraNa karavAthI gRhastha svargalekamAM mahaddhika deva thAya che. pachI saMyama dhAraNa karIne nirvANa eTale mekSa meLave che. A pramANe samyaphadraSTi aMta sallekhanA sahita bAra vrate dhAraNa kare che. te niMdranA dharmarUpa amRta pIne tRpta rahe che tethI te pIdhama kahevAya che. dharmane AcaranAra dharmAtmA, zrAvaka che te abhyadaya eTale svargamAM mahaddhikapaNuM asaMkhyAta kALa sudhI jogavIne pharI manuSya gatimAM uttama rAjya Adi vaibhava pAmIne, saMsAra pratye, deha pratye, bhega pratye vairAgya UpajavAthI zuddha saMyama aMgIkAra karI, niHzreyasa eTale mekSano anubhava kare che. mokSa ke che? sukhanA samudra samAna che, paNa te samudrane kAMThe nathI, tene aMta nathI, apAra che. duHkhane sparza mAtra jyAM nathI evA mokSamAM anaMta sukha te bhagave che. je janma, jarA, raMga, maraNathI rahita ane zeka, duHkha, bhayathI rahita, nitya, avinAzI, sarva paranA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahalekhanAnA pAMca aticAra 381. saMgathI rahita kevaLa zuddha sukha svarUpa che te mekSa che; tene ja niHzreyasa, ISTa kahIe chIe. vidyA eTale kevaLajJAna, anaMta darzana ane anaMta vIrya; svAthya eTale parama vItarAgatA; prahalAda eTale anaMta sukha tRpti eTale. viSayanI niHspRhatA ane zuddhi eTale pratyakarma-bhAvakarma rahitapaNuM, e sarva sahita AtmasvarUpa thaIne, jJAnAdi guNemAM vadhaghaTa na thAya tema, kALanI maryAdA rahita. nirvANamAM sukharUpa mukta jI vase che. dharmanA prabhAvathI AtmA mokSamAM vase che. kevaLa jJAna, kevaLa darzana, anaMta zakti, parama vItarAgatArUpa nirAkulatA, anaMta sukha, viSayenI nivacchakatA, karmamala rahitatA ItyAdi guNarUpa thaIne guNonI hInAdhikatA rahita, kALanI maryAdA rahita, anaMtAnaMta kALa sudhI sukharUpa vase che. anaMtAnaMta kapa kALa vItI gayA chatAM mukta jIvanamAM vikAra eTale svarUpanuM viparIta paNuM jaNAtuM nathI, nizcayathI jaNAvA gya nathI. traNe lekane kSebha pamADe te koI utpAta kadI thAya te paNa siddhane vikAra na thAya. ! nirvANanI prApti jemane thaI che te mukta AtmAo, para dravyanA bhega vagaranA kAMtimAna suvarNa samAna, dravyakarma-bhAvakarma-karmarUpa malinatA rahita prakAzamAna svarUpa, traNa lekanA mugaTamaNinI zabhA dhAraNa kare che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 aMta maMgala (vasa'tatilakA ) mahApuruSanI janahitakArI, umedya dhArI; zakti tathApa tathApi na mArI pe'lI, teye samApti maNisUtra samAna se'lI. AjJA uThAvavA karI umaMga samAdhi-sApAta (zikhariNI ) karuM vijJapti vinaya dharI A lakSa dharavA, cahe jo jijJAsu parama hita Atmika karavA; vicArIne vAMce hRdayagata bhAve| samajavA, jhIMNI dRSTi rAkhI parama rasa cAkhA sukhI thavA. ra vicAro satsaMge svaparahita cAheA tvarita jo, samAdhi sApAne hRdaya dharoM UMce caDhI jajo; badhA zAMti pAmeA, kupatha tajI sanmArge samajo, bhUlI bhUlA sarve sahaja nija bhAve sthira thajo. saMvata 1989 nA Azvina zukalA dazamI (dazerA) zrI samAdhi-sApAna saMpUrNa, 3 tA. 28-9-1933 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra vacanAmRta (patrazataka) Page #405 -------------------------------------------------------------------------- Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama tattvajJa zrImad rAjacaMdra vacanAmRta (37) pAnA AsA muMbaI baMdara, Aso vada 2, guru, 1944 pArzvanAtha paramAtmAne namaskAra priya bhAI satyAbhilASI ujamasI, rAjanagara tamAruM hastalikhita zubha patra mane kAle sAyaMkAle maLyuM. tamArI tattvajijJAsA mATe vizeSa saMtoSa thaye. jagatane rUDuM dekhADavA anaMtavAra prayatna karyuM, tethI rUDuM thayuM nathI. kemake paribhramaNa ane paribhramaNanA hetuo haju pratyakSa rahyA che. eka bhava jo AtmAnuM rUDuM thAya tema vyatIta karavAmAM jaze, te anaMta bhavanuM sATuM vaLI raheze, ema huM laghutvabhAve samaje chuM; ane tema karavAmAM ja mArI pravRtti che. A mahA baMdhanathI rahita thavAmAM je je sAdhana, padArtha zreSTha lAge, te grahavA e ja mAnyatA che, te pachI te mATe jagatanI anukULatA-pratikULatA zuM jovI? te game tema bole paNa AtmA je baMdhanarahita thata hoya, samAdhimaya dazA pAmate hoya te tema karI levuM. eTale kIrti--apakIrtithI sarva kALane mATe rahita thaI zakAze. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyAre e vagere emanA pakSanA konA je vicAre mAre mATe pravarte che, te mane dhyAnamAM mRta che; paNa vismRta karavA e ja zreyaskara che. tame nirbhaya raheje. mAre mATe kaI kaMI kahe te sAMbhaLI mauna raheje; teone mATe kaMI zeka-harSa karaze nahIM. je puruSa para tamAro prazasta rAga che, tenA ISTadeva paramAtmA jina, mahAgIndra pArzvanAthAdikanuM smaraNa rAkhaje ane jema bane tema nirmohI thaI mukta dazAne icchaje. jIvitavya ke jIvanapUrNatA saMbaMdhI kaMI saMka9pa-vikalpa karaze nahIM. upaga zuddha karavA A jagatanA saMkalpa-vikalpane bhUlI jaje, pArzvanAthAdika gIzvaranI dazAnI smRti karaje, ane te ja abhilASA rAkhyA raheje, e ja tamane punaH punaH AzIrvAdapUrvaka mArI zikSA che. A alpajJa AtmA paNa te padane abhilASI ane te puruSanAM caraNakamaLamAM tallIna thayele dIna ziSya che. tamane tevI zraddhAnI ja zikSA de che. vIra svAmInuM badheluM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sarva svarUpa yathAtathya che, e bhUlaze nahIM. tenI zikSAnI kaI paNa prakAre virAdhanA thaI hoya, te mATe pazcAttApa karaje. A kALanI apekSAe mana, vacana, kAyA AtmabhAve tenA khoLAmAM arpaNa karo, e ja mokSane mArga che. jagatanA saghaLA darzananI-matanI zraddhAne bhUlI jaje, jaina saMbaMdhI sarva khyAla bhUlI jaje, mAtra te puruSanA adbhuta, yegaskurita caritramAM ja upayogane preraze. A tamArA mAnelA "murabbI mATe koI paNa Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAre harSa-zeka karaze nahIM, tenI IcchA mAtra saMkalpavikalpathI rahita thavAnI ja che, tene ane A vicitra jagatane kaMI lAgatuMvaLagatuM ke levAdevA nathI. eTale temAMthI tene mATe game te vicAre baMdhAya ke belAya, te bhaNI have javA IcchA nathI. jagatamAMthI je paramANu pUrvakALe bheLAM karyA che te haLave haLave tene ApI daI traNamukta thavuM, e ja tenI sadA sapiyegI, vahAlI, zreSTha ane parama jijJAsA che; bAkI tene kaMI AvaDatuM nathI; te bIjuM kaMI Icchate nathI; pUrvakarmanA AdhAre tenuM saghaLuM vicaravuM che; ema samajI parama saMteSa rAkhaje; A vAta gupta rAkhajo. kema ApaNe mAnIe chIe, athavA kema vartIe chIe te jagatane dekhADavAnI jarUra nathI, paNa AtmAne ATaluM ja pUchavAnI jarUra che, ke je muktine Icche che te saMkalpavikalpa, rAgadveSane mUka ane te mUkavAmAM tane kaMI bAdhA hoya te te kahe. te tenI meLe mAnI jaze ane te tenI meLe mUkI deze. jyAM tyAMthI rAgadveSa rahita thavuM e ja mAro dharma che; ane te tamane atyAre bodhI jauM chuM. paraspara maLIzuM tyAre have tamane kaMI paNa Atmatva sAdhanA batAvAze te batAvIza. bAkI dharma meM upara kahyo te ja che ane te ja upaga rAkhajo. upaga e ja sAdhanA che. vizeSa sAdhanA te mAtra sapuruSanAM caraNakamaLa che te paNa kahI jauM chuM. AtmabhAvamAM saghaLuM rAkhaje; dharmadhyAnamAM upaga rAkhaje; jagatanA koI paNa padArtha, sagAM, kuTuMba, mitrane Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMI harSa-zeka kara ja nathI. parama zAMtipadane IcchIe e ja ApaNe sarvasammata dharma che ane e ja icchAmAM ne IcchAmAM te maLI jaze, mATe nizcita rahe. huM keI gacchamAM nathI, paNa AtmAmAM chuM, e bhUlaze nahIM. deha jene dharmopaga mATe che, te deha rAkhavA je prayatna kare che, te paNa dharmane mATe ja che. vi. rAyacaMdra (47) vivANiyA baMdara, mahA suda 14, budha, 1945 sapuruSane namaskAra sujJa, mArA taraphathI eka paNuM pahoMcyuM haze. tamAre patra meM manana karyo. tamArI vRttimAM thayele pheraphAra AtmahitasvI mane lAge che. anaMtAnubaMdhI krodha, anaMtAnubaMdhI mAna, anaMtAnubaMdhI mAyA ane anaMtAnubaMdhI lebha e cAra tathA mithyAtvamohinI, mizrAhinI, samyaktvahinI e traNa ema e sAta prakRti jyAM sudhI kSapazama, upazama ke kSaya thatI nathI tyAM sudhI samyakdaSTi thavuM saMbhavatuM nathI. e sAta prakRti jema jema maMdatAne pAme tema tema samyaktvane udaya thAya che. te prakRtinI graMthi chedathI parama durlabha che. jenI te graMthi chedAI tene AtmA hastagata thave sulabha che. tatvajJAnIoe e ja graMthine bhedavAno pharI pharIne Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 khAdha karyAM che. je AtmA apramAdapaNe te bhedavA bhaNI dRSTi Apaze te AtmA Atmatvane pAmaze e niHsaMdeha che. e vastuthI AtmA anaMta kALathI bharapUra rahyo che. emAM dRSTi heAvAthI nija gRha para tenI yathArtha dRSTi thaI nathI. kharI te pAtratA, paNa huM e, kaSAyAdika upazama pAmavAmAM tamane nimittabhUta thayA ema tame gaNA che, mATe mane e ja AnaMda mAnavAnuM kAraNa che ke nigraMtha zAsananI kRpAprasAdInA lAbha levAnA suMdara vakhata mane maLaze ema saMbhave che. jJAnISTa te kharuM. jagatamAM saparamAtmAnI bhakti-sata guru-satsaMgasatzAsrAdhyayana-samyakdRSTipaNuM ane satyeAga e koI kALe prApta thayAM nathI. thayAM hAta tA AvI dazA heAta nahIM. paNa jAgyA tyAMthI prabhAta ema rUDA puruSonA medha dhyAnamAM vinayapUrvaka AgrahI te vastu mATe prayatna karavuM e ja anaMtabhavanI niSphaLatAnuM eka bhave saphaLa thavuM mane samajAya che. sadgurunA upadeza vinA ane jIvanI satpAtratA vinA ema thavuM aTakayuM che. tenI prApti karIne saMsAratApathI atyaMta tapAyamAna AtmAne zItaLa karavA e ja kRtakRtyatA che. e pratyeAjanamAM tamAruM citta AkarSAyuM e sarvottama bhAgyanA aMza che. AzIrvacana che ke temAM tame phaLIbhUta thAo. "dharma" e vastu bahu gupta rahI che. te bAhya saMzeAdhanathI maLavAnI nathI. apUrve aMtasaMzodhanathI te prApta 1. graMthithI Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, te aMtarasaMzAdhana keIka mahAbhAgya saguru anugraha pAme che. tamArA vicAro suMdara zreNImAM AvelA joI mArA aMtaHkaraNe je lAgaNI utpanna karI che te ahIM darzAvatAM sakAraNa aTakI jauM chuM. civa dayALabhAI pAse jazo. kaMI darzAve te mane jaNAvaze. lakhavA saMbaMdhamAM hamaNuM kaMIka mane kaMTALe varte che. tethI dhAryo hato tenA AThamA bhAgane paNa uttara lakhI zakto nathI. chevaTanI A vinayapUrvaka mArI zikSA dhyAnamAM rAkhaze ke - eka bhavanA cheDA sukha mATe anaMta bhavanuM anaMta duHkha nahIM vadhAravA prayatna puruSo kare che. syApada A vAta paNa mAnya che ke bananAra che te pharanAra nathI ane pharanAra che te bananAra nathI. te pachI dharmaprayatnamAM, AtmikahitamAM anya upAdhine AdhIna thaI pramAda zuM dhAraNa kare? Ama che chatAM deza, kALa, pAtra, bhAva jevAM joIe. sapuruSanuM gabaLa jagatanuM kalyANa karo. ema IcchI vaLatI TapAle patra lakhavA vinaMtI karI patrikA pUrNa karuM chuM. li. mAtra ravajIAtmaja rAyacaMdanA praNAma-nIrAga zreNI samuccaye. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 U (55) vavANiyA, phAlvana suda 9, ravi, 1945 nIrAgI mahAtmAone namaskAra karma e jaDa vastu che. je je AtmAne e jaDathI jeTale jeTale Atmabuddhie samAgama che, teTalI teTalI jaDatAnI eTale abodhatAnI te AtmAne prApti heya, ema anubhava thAya che. AzcaryatA che, ke pite jaDa chatAM cetanane acetana manAvI rahyo che! cetana cetanabhAva bhUlI jaI tene svasvarUpa ja mAne che. je puruSo te karmasaMga ane tenA udaye utpanna thayelA paryAne svasvarUpa nathI mAnatA ane pUrvasaMge sattAmAM che, tene abaMdha pariNAme bhogavI rahyA che, te AtmAo svabhAvanI uttarottara UrdhvazreNI pAmI zuddha cetanabhAvane pAmaze, Ama kahevuM sapramANa che. kAraNa atIta kALe tema thayuM che, vartamAna kALe tema thAya che, anAgata kALe tema ja thaze. keI paNa AtmA udayI karmane bhegavatAM samatvazreNImAM praveza karI abaMdha pariNAme vartaze, te khacIta cetanazuddhi pAmaze. AtmA vinayI thaI, saraLa ane laghutvabhAva pAmI sadaiva sapuruSanA caraNakamaLa prati rahyo, te je mahAtmAene namaskAra karyo che te mahAtmAonI je jAtinI riddhi che, te jAtinI riddhi saMprApya karI zakAya. anaMta kALamAM kAM te satpAtratA thaI nathI ane kAM Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te puruSa (jemAM sadRgutva, satsaMga ane satkathA e rahyAM che) maLyA nathI; nahIM te nizcaya che, ke mekSa hatheLImAM che, ISaprAgabhArA eTale siddha-pRthvI para tyAra pachI che. ene sarva zAstra paNa saMmata che, (manana karaze.) ane A kathana trikALa siddha che. mehamayI, Aso vadi 10, zani, 1945 bIjuM kAMI zedha mA. mAtra eka puruSane zodhIne tenAM caraNakamaLamAM sarva bhAva arpaNa karI daI vatye jA. pachI je mokSa na maLe te mArI pAsethI leje. sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAne upaga che; zAstramAM nathI ane sAMbhaLyAmAM nathI, chatAM anubhavamAM Ave tevuM jenuM kathana che; aMtaraMga spRhA nathI evI jenI gupta AcaraNa che. bAkI te kaMI kahyuM jAya tema nathI ane Ama karyA vinA tAre kaI kALe chUTake thanAra nathI; A anubhavapravacana pramANika gaNuM. eka puruSane rAjI karavAmAM, tenI sarva IcchAne prazaMsavAmAM, te ja satya mAnavAmAM AkhI jiMdagI gaI te utkRSTamAM utkRSTa paMdara bhave avazya mokSe jaIza. vi. rAyacaMdanA praNAma. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) vi. saM. 1945 nirAbAdhapaNe jenI maneAvRtti vahyA kare che; saMkalpavikalpanI maMdatA jene thai che; paMca viSayathI virakta buddhinA aMkuro jene phUTayA che; klezanAM kAraNu jeNe nirmULa karyAM che; anekAMtadRSTiyukta ekAMtaSTine je sevyA kare che; jenI mAtra eka zuddha vRtti ja che; te pratApI puruSa jayavAna vatA. ApaNe tevA thavAnA prayatna karavA joie. (84) 1. 2. 3. 8 4. vi. saM. 1946 . bhAi, ATaluM tAre avazya karavA jevuM che dehamAM vicAra karanAra beTho che te dehathI bhinna che ? te sukhI che ke duHkhI ? e saMbhArI le. duHkha lAgaze ja, ane duHkhanAM kAraNA paNa tane dRSTigocara thaze, tema chatAM kadApi na thAya teA mArA koi bhAgane vAMcI jA, eTale siddha thaze. te TALavA mATe je upAya che te eTale ja ke tethI bAhyAbhyatararahita thavuM. rahita thavAya che, Ara dazA anubhavAya che e pratijJApUrvaka kahuM chuM. te sAdhana mATe sarvasaMgaparityAgI thavAnI AvazyakatA che. nigraMtha sadgurunA caraNamAM jaIne paDavuM ceAgya che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 5. jevA bhAvathI paDAya tevA bhAvathI sarvakALa rahevA mATenI vicAraNA prathama karI le. je tane pUrvakarma baLavAna lAgatAM hoya te atyAgI, dezayAgI rahIne paNa te vastune visArIza nahIM. prathama game tema karI tuM tAruM jIvana jANa. jANavuM zA mATe ke bhaviSyasamAdhi thavA. atyAre apramAdI thavuM. te AyuSyane mAnasika Atmapaga te nirvedamAM rAkha. jIvana bahu TUMkuM che, upAdhi baha che, ane tyAga thaI zake tema nathI te, nIcenI vAta punaH punaH lakSamAM rAkha. 1. jijJAsA te vastunI rAkhavI. 2. saMsArane baMdhana mAnavuM. 3. pUrvakarma nathI ema gaNI pratyeka dharma sevyA ja. tema chatAM pUrvakarma naDe te zeka karavo nahIM. 4. dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che teTalI nahIM paNa ethI anaMta gaNuM ciMtA AtmAnI rAkha, kAraNa anaMta bhava eka bhavamAM TALavA che. ? 5. na cAle te pratitI thA. 6. jemAMthI jeTaluM thAya teTaluM kara. 7. pariNAmika vicAravALo thA. 8. anuttaravAsI thaIne vartana 9. chevaTanuM samaye samaye cUkIza nahIM. e ja bhalAmaNa ane e ja dharma. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (85) muMbaI, vi. saM. 1946 samajIne alpabhASI thanArane pazcAttApa karavAne thoDe ja avasara saMbhave che. he nAtha! sAtamI tamatamaprabhA narakanI vedanA maLI hota te vakhate sammata karata, paNa jagatanI mohinI sammata thatI nathI. pUrvanAM azubha karma udaya Avye vedatAM je zoca kare che te have e paNa dhyAna rAkho ke navAM bAMdhatAM pariNAme tevAM te baMdhAtAM nathI? AtmAne oLakha hoya te AtmAnA paricayI thavuM, paravastunA tyAgI thavuM. jeTalA pitAnI pudgalika moTAI Icche che teTalA halakA saMbhave. prazasta puruSanI bhakti karo, tenuM smaraNa kare; guNaciMtana kare. (112) muMbaI, caitra, 1946 mahAcchAdita dazAthI viveka na thAya e kharuM. nahIM te vastugate e viveka kharo che. ghaNuM ja sUkSama avelekana rAkhe. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 1. satyane te satya ja rahevA devuM. 2. karI zake teTaluM kaho. azakyatA na chupAve. ekaniSThita raho. game te kaI prazasta kramamAM ekaniSThita raho. vItarAge kharuM kahyuM che. are AtmA ! sthitisthApaka dazA le. A duHkha kyAM kahevuM? ane zAthI TALavuM? pite pitAne vairI, te A kevI kharI vAta che! (128) vavANiyA, prathama bhAdra. suda 6, 1946 dharmecchaka bhAIo, prathama saMvatsarI ane e divasa paryata saMbaMdhImAM koI paNa prakAre tamAre avinaya, AzAtanA, asamAdhi mArA mana, vacana, kAyAnA koI paNa bhegAdhyavasAyathI thaI hoya tene mATe punaH punaH kSamAvuM chuM. aMtajJanathI smaraNa karatAM e koI kALa jaNAte nathI vA sAMbharatuM nathI ke je kALamAM, je samayamAM A jIve paribhramaNa na karyuM hoya, saMka9pa-vika95nuM raTaNa na karyuM hoya, ane e vaDe 'samAdhi na bhUlyuM hoya. niraMtara e smaraNa rahyA kare che, ane e mahA vairAgyane Ape che. ' vaLI smaraNa thAya che ke e paribhramaNa kevaLa svachaMdathI karatAM jIvane udAsInatA kema na AvI? bIjA jIvo paratve krodha karatAM, mAna karatAM, mAyA karatAM, lebha karatAM ke Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyathA karatAM te mAThuM che ema yathAyegya kAM na jANyuM ? arthAt ema jANavuM joItuM hatuM, chatAM na jANyuM e vaLI pharI paribhramaNa karavAne vairAgya Ape che. vaLI smaraNa thAya che ke jenA vinA eka paLa paNa huM nahIM jIvI zakuM evA keTalAka padArtho (strIAdika) te anaMta vAra cheDatAM, tene viyoga thayAM anaMta kALa paNa thaI gaye; tathApi tenA vinA jivAyuM e kaMI DuM AzcaryakAraka nathI. arthAt je je veLA tevA pratibhAva karyo hate te te veLA te kalpita hate. eve prItibhAva kAM thaye ? e pharI pharI vairAgya Ape che. vaLI jenuM mukha kaI kALe paNa nahIM jouM, jene keI kALe huM grahaNa nahIM ja karuM, tene ghera putrapaNe, strIpaNe, dAsapaNe, dAsIpaNe, nAnA jaMtupaNe zA mATe jamyo? arthAt evA zreSathI evA rUpe janmavuM paDayuM ane tema karavAnI te IcchA nahotI ! kaho e smaraNa thatAM A lezita AtmA paratve jugupsA nahIM AvatI hoya ? arthAt Ave che. vadhAre zuM kahevuM ? je je pUrvanA bhavAMtare brAMtipaNe bhramaNa karyuM tenuM smaraNa thatAM have kema jIvavuM e ciMtanA thaI paDI che. pharI na ja janmavuM ane pharI ema na ja karavuM evuM daDhatva AtmAmAM prakAze che. paNa keTalIka nirUpAyatA che tyAM kema karavuM ? je daDhatA che te pUrNa karavI; jarUra pUrNa paDavI e ja raTaNa che, paNa je kaMI ADuM Ave che, te kere karavuM paDe che, arthAt khaseDavuM paDe che, Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ane temAM kALa jAya che. jIvana cAlyuM jAya che, ene na javA devuM, jyAM sudhI yathAgya jaya na thAya tyAM sudhI, ema daDhatA che tenuM kema karavuM ? kadApi kaI rIte temAMnuM kaMI karIe to tevuM sthAna kyAM che ke jyAM jaIne rahIe ? arthAt tevA saMte kyAM che, ke jyAM jaIne e dazAmAM besI tenuM piSaNa pAmIe? tyAre have kema karavuM ? game tema che, game teTalAM duHkha veThe, game teTalA pariSaha sahana karo, game teTalA upasarga sahana kare, game teTalI vyAdhio sahana kare. game teTalI upAdhio AvI paDo, game teTalI Adhio AvI paDo, game te jIvanakoLa eka samaya mAtra ho, ane nimitta ho, paNa ema karavuM ja. tyAM sudhI he jIva! chUTaka nathI." Ama nepathyamAMthI uttara maLe che, ane te yathAyogya lAge che. kSaNe kSaNe palaTAtI svabhAvavRtti nathI joItI. amuka kALa sudhI zUnya sivAya kaMI nathI joItuM te na hoya te amuka kALa sudhI saMta sivAya kaMI nathI joItuM te na hoya te amuka kALa sudhI satsaMga sivAya kaMI nathI joItuM te na hoya te AryAcaraNa (Arya puruSoe karelAM AcaraNa) sivAya kaI nathI joItuM te na hoya te jinabhaktimAM ati zuddha bhAve lInatA sivAya kaMI nathI joItuM te na hoya te pachI mAgavAnI IcchA paNa nathI. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama paDyA vinA Agama anarthakAraka thaI paDe che. satsaMga vinA dhyAna te taraMgarUpa thaI paDe che. - saMta vinA aMtanI vAtamAM aMta pamAne nathI. lekasaMjJAthI laMkA javAtuM nathI. lakatyAga vinA vairAgya yathAyogya pAma durlabha che. "e kaMI khoTuM che?" zuM? paribhramaNa karAyuM te karAyuM. have tenA pratyAkhyAna laIe te? laI zakAya. e paNa AzcaryakAraka che. atyAre e ja pharI gavAIe malIzuM. e ja vijJApana. vi. rAyacaMdanA yathAyegya. (135) vavANiyA, bI. bhA. suda 14, ravi, 1946 dharmacchaka bhAIo, mumukSutAnA aMzAe grehAyaluM tamAruM hRdaya parama saMtoSa Ape che. anAdikALanuM paribhramaNa have samAptatAne pAme evI jijJAsA, e paNa eka kalyANa ja che. keI e. yathAgya samaya AvI raheze ke jyAre Icchita vastunI prApti thaI raheze. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 niraMtara vRttio lakhatA raheze. jijJAsAne uttejana ApatA raheze. ane nIcenI dharmakathA zravaNa karI haze tathApi pharI pharI tenuM smaraNa karaze. samyakdazAnAM pAMca lakSaNe che : zama. saMvega. anukaMpA. nirveda. AsthA. | krodhAdika kaSAyanuM samAI javuM, udaya AvelA kakSAmAM maMdatA thavI, vALI levAya tevI AtmadazA thavI athavA anAdikALanI vRttio samAI javI te "zama". mukta thavA sivAya bIjI kaI paNa prakAranI IcchA nahIM, abhilASA nahIM te "saMga". jyArathI ema samajAyuM ke bhrAMtimAM ja paribhramaNa karyuM tyArathI have ghaNI thaI, are jIva! have bha, e 'nirveda'. mAhAsya jenuM parama che evA niHspRhI puruSanAM vacanamAM ja tallInatA te "zraddhA-AsthA e saghaLAM vaDe jIvamAM svAtmatulyabuddhi te "anukaMpA". A lakSaNo avazya manana karavA gya che, smaravA gya che, IcchavA yogya che, anubhavavA gyA che. adhika anya prasaMge. vi. rAyacaMdranA ya0 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 17 (143) vavANiyA, bIjA bhAdaravA vada 13, zani, 1946 nIcene abhyAsa te rAkhyA ja rahe - 1. game te prakAre paNa udaya AvelA, ane udaya AvavAnA kaSAyAne zamAve. 2. sarva prakAranI abhilASAnI nivRtti karyA raho. 3. ATalA kALa sudhI je karyuM te badhAMthI nivRtta thAo, e karatAM have aTake. 4. tame paripUrNa sukhI cho ema mAne, ane bAkInAM prANIonI anukaMpA karyA kare. 5. keI eka puruSa che, ane tenAM game tevAM vacanamAM paNa zraddhA rAkhe. e pAMce abhyAsa avazya gyatAne Ape che; pAMcamAmAM vaLI cAre samAveza pAme che, ema avazya mAne. adhika zuM kahuM? game te kALe paNa e pAMcamuM prApta thayA vinA A paryaTanane kinAre AvavAne nathI. bAkInAM cAra e pAMcamuM meLavavAmAM sahAyaka che. pAMcamAM abhyAsa sivAyane, tenI prApti sivAyane bIje kaI nirvANamArga mane sUjhatuM nathI, ane badhAya mahAtmAone paNa ema ja sUjhayuM haze--(sUjhayuM che). have jema tamane egya lAge tema kare. e badhAnI tamArI IcchA che, te paNa adhika Iccho; utAvaLa na kare. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalI utAvaLa teTalI kacAza ane kacAza teTalI khaTAza; A apekSita kathananuM smaraNa kare. prArabdhathI jIvatA rAyacaMdanA yathA (147) 12 vavANiyA, Aso suda 6, ravi, 1946 sujJa bhAI khImajI, AjJA pratye anugraha darzAvanAruM saMtoSaprada patra malyuM. AjJAmAM ja ekatAna thayA vinA paramArthanA mArganI prApti bahu ja asulabha che. ekatAna thavuM paNa bahu ja asulabha che. ene mATe tame zuM upAya karazo? athavA dhAryo che? adhika zuM? atyAre ATaluM ya ghaNuM che. viTa rAyacaMdanA yathA. (163) 13 he hari, A kaLikALamAM tAre viSe akhaMDa premanI kSaNa paNa javI durlabha che, evI nivRtti bhUlI gayA che. pravRttimAM pravRtta thaI nivRttinuM bhAna paNa rahyuM nathI. nAnA prakAranA sukhAbhAsane viSe prayatna thaI rahyo che. Arata paNa nAza pAmyA jevuM thaI gayuM che. vRddhamaryAdA rahI nathI. dharmamaryAdAne tiraskAra thayA kare che. satsaMga zuM? ane e ja eka kartavyarUpa che ema samajavuM kevaLa durghaTa thaI paDyuM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 che. satsaMganI prAptimAM paNa jIvane tenuM oLakhANa thavuM mahAvikaTa thaI paDyuM che. mAyAnI pravRttine prasaMga pharI pharI jIvo karyA kare che. eka vakhate je vacananI prApti thatAM jIva baMdhanamukta hoya ane tArA svarUpane pAme, tevAM vacane ghaNu vakhata kahevAyAnuM paNa kAMI ja phaLa thatuM nathI. evI chamAM ajogyatA AvI gaI che. niSkapaTapaNuM hAnine pAmyuM che. zAstrane viSe saMdeha utpanna kare e eka jJAna jIve mAnyuM che. parigrahanI prApti arthe tArA bhaktane paNa chetaravAnuM kartavya pAparUpa tene lAgatuM nathI. parigraha pidA karanAra evA sagAsaMbaMdhImAM e prema karyo che ke te tArA pratye athavA tArA bhakta pratye karyo hoya te jIva tane pAme. sarvabhUtane viSe dayA rAkhavI ane sarvane viSe tuM che ema hovAthI dAsatvabhAva rAkhe e parama dharma (khalita thaI gayA che. sarvarUpe tuM samAna ja rahyo che, mATe bhedabhAvano tyAga kare e meTA puruSonuM aMtaraMga jJAna Aje kyAMya jovAmAM AvatuM nathI. ame ke je mAtra tAruM niraMtara dAsatva ja ananya preme IcchIe chIe, tene paNa te kaLiyugane prasaMga saMga ApyA kare che. have he hari, A joyuM jatuM nathI, sAMbhaLyuM jatuM nathI. te na karAvavuM yegya che, tema chatAM amArA pratye tArI tevI ja IcchA hoya te preraNA kara eTale ame te kevaLa sukharUpa ja mAnI laIzuM. amArA prasaMgamAM AvelA che kaI prakAre dubhAya nahIM ane amArA dveSI na hoya (amArA kAraNathI) e huM zaraNAgata upara anugraha the yogya hoya te kara. mane moTAmAM moTuM duHkha mAtra eTaluM ja che Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke tArAthI vimukha thavAya evI vRttioe ja pravarte che, tene prasaMga che ane vaLI koI kAraNone lIdhe tene tArA sanmukha thavAnuM jaNAvatAM chatAM tenuM anaMgIkArapaNuM thavuM e amane paramaduHkha che. ane je te gya haze te te TALavAne he nAtha ! tuM samartha che, samartha che. mAruM samAdhAna pharI pharI he hari! samAdhAna kara. 14 (166) muMbaI, kArtika suda 6, bhema, 1947 sapuruSanA ekeka vAkyamAM, ekeka zabdamAM, anaMta Agama rahyA che, e vAta kema haze? nIcenA vAkyo pratyeka mumukSuone meM asaMkhya sapuruSanI sammatithI maMgaLarUpa mAnyAM che, mekSanAM sarvottama kAraNarUpa mAnyAM che - 1. mAyika sukhanI sarva prakAranI vAMchA game tyAre paNa choDyA vinA chUTake nathI; te jyArathI e vAkya zravaNa karyuM, tyArathI ja te kamane abhyAsa kare gya ja che ema samajavuM. koI paNa prakAre sadgurune zedha kare; zedha karIne tenA pratye tana, mana, vacana ane AtmAthI arpaNabuddhi karavI; tenI ja AjJAnuM sarva prakAre nizaktAthI ArAdhana karavuM ane te ja sarve mAyika vAsanAne abhAva thaze ema samajavuM. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. 4. pa. 21 anAdi kALanA paribhramaNamAM anaMtavAra zAsrazravaNa, anaMtavAra vidyAbhyAsa, anaMtavAra jinadIkSA, anaMtavAra AcAyaeNpaNuM prApta thayuM che. mAtra, 'sat' maLyA nathI, 'sat' suNyuM nathI, ane 'sat' zradhyuM nathI, ane e maLye, e sulye, ane e zradhye ja chUTavAnI vArtAnA AtmAthI bhaNakAra thaze. meAkSanA mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che. mArgane pAmelA mArga pamADaze. e akSaramAM mArga rahyo che, ane anAdi kALathI eTaluM badhuM karyA chatAM zA mATe prApta thayeA nathI te vicAro. (172) 15 meAhamayI, kArtika sudi 14, budha, 1947 sajijJAsu-mArgAnusArI mati, khaMbhAta. gaI kAle parama bhaktine sUcavanAruM ApanuM patra maLyuM. AhlAdanI vizeSatA thaI. anaMta kALathI peAtAne pAtA viSenI ja bhrAMti rahI gai che; A eka avAcya, adbhuta vicAraNAnuM sthaLa che. jyAM matinI gati nathI, tyAM vacananI gati kayAMthI heAya? niraMtara udAsInatAnA krama sevavA; satpuruSanI bhakti pratye lIna thayuM; satpuruSAnAM ciratranuM smaraNa karavuM; satpuruSAnAM lakSaNanuM ciMtana karavuM; satpuruSonI mukhAkRtinuM Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. hRdayathI avalokana karavuM, tenAM mana, vacana, kAyAnI pratyeka ceSTAnAM adbhuta rahasya pharI pharI nididhyAsana karavAM teoe sammata kareluM sarva sammata karavuM. nimaM? " A jJAnIoe hRdayamAM rAkheluM, nirvANane arthe mAnya rAkhavA yogya, zraddhavA gya, pharI pharI citavavA gya, kSaNe kSaNe, samaye samaye temAM lIna thavA gya, parama rahasya che. ane e ja sarva zAstrane, sarva saMtanA hRdayane, IzvaranA gharane marma pAmavAne mahA mArga che. ane e saghaLAnuM kAraNa koI vidyamAna puruSanI prApti, ane te pratye avicaLa zraddhA e che. adhika lakhavuM? Aje, game te kAle, game te lAkha varSe ane game te tethI moDe athavA vahele, e ja sUye, e ja prApta thaye chUTake che. sarva pradeze mane te e ja sammata che. prasaMge pAtta patra lakhavAne lakSa rAkhIza. ApanA prasaMgIomAM jJAnavArtA karatA raheze, ane temane pariNAme lAbha thAya ema maLatA raheze. aMbAlAlathI A patra adhika samajavAnuM banI zakaze. Apa tenI vidyamAnatAe patranuM avalokana karazo, ane tenA temaja tribhavana vagerenA upayoga mATe joIe te patranI prati karavA Apaze. miti e ja--e ja vijJApana. sarvakALa e ja kahevA mATe jIvavA IcchanAra rAyacaMdanI vaMdanA. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 (183) muMbaI, mAgazara suda 14, 1947 AnaMdamUrti svarUpane abhedabhAve traNe kALa namaskAra karuM chuM. parama jijJAsAe bhareluM tamAruM dharmapatra gayA parama divase maLyuM. vAMcI saMtoSa the. je je IcchAo temAM jaNAvI che, te kalyANakAraka ja che; paraMtu e IcchAnI sarva prakAranI phuraNuM te sAcA puruSanA caraNakamaLanI sevAmAM rahI che. ane ghaNA prakAre satsaMgamAM rahI che. A niHzaMka vAkya sarva anaMtajJAnIoe sammata kareluM Apane jaNAvyuM che. paribhramaNa karate jIva anAdikALathI atyAra sudhImAM apUrvane pAmyuM nathI. je pAme che, te badhuM pUrvAnapUrva che. e saghaLAnI vAsanAne tyAga karavAne abhyAsa karaze. daDha premathI ane paramollAsathI e abhyAsa jayavaMta thaze, ane te kALe karIne mahApuruSanA ge apUrvanI prApti karAvaze. | sarva prakAranI kriyAne, yegane, japa, tapa, ane te sivAyanA prakArane lakSa e rAkhaje ke AtmAne choDavA mATe sarve che; baMdhanane mATe nathI. jethI baMdhana thAya e badhAM (kriyAthI karIne saghaLAM bhegAdika paryaMta) tyAgavA gya che. mithyAnAmadhArInA yathAva Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 (194) 17 muMbaI, poSa, 1947 jIvane mArga maLyuM nathI enuM zuM kAraNa ? e vAraMvAra vicArIyegya lAge tyAre sAthenuM patra vAMcaje. hAla vizeSa lakhI zakavAnI ke jaNAvavAnI dizA nathI, te paNa eka mAtra tamArI manovRtti kiMcit dubhAtI aTake e mATe je kaMI avasare gya lAgyuM te lakhyuM che. amane lAge che ke mArga saraLa che, paNa prAptine yega maLa durlabha che. sasvarUpane abhedabhAve ane ananya bhaktie | namonama: bhAva apratibaddhatAthI niraMtara vicare che evA jJAnI puruSanAM caraNAraviMda, te pratye acaLa prema thayA vinA ane samyaphapratIti AvyA vinA svarUpanI prApti thatI nathI, ane AdhyethI avazya te mumukSu jenAM caraNAraviMda teNe sevyAM che, tenI dazAne pAme che. A mArga sarva jJAnIoe sevyo che, seve che, ane sevaze. jJAnaprApti ethI amane thaI hatI, vartamAne e ja mArgathI thAya che ane anAgata kALe paNa jJAnaprAptine e ja mArga che. sarva zAstrone bedhalakSa jevA jatAM e ja che. ane je koI paNa prANuM chUTavA Icche che teNe akhaMDa vRttithI e ja mArgane ArAdhave. e mArga ArAdhyA vinA jIve anAdi kALathI paribhramaNa karyuM che. jyAM sudhI jIvane svacchedarUpI aMdhatva che, tyAM sudhI e mArganuM darzana thatuM nathI. (aMdhatva TaLavA mATe) jIve e mArgane vicAra karavo; deDha mokSecchA karavI; e vicAramAM apramatta rahevuM, te mArganI prApti thaI aMdhatva TaLe che, e Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 niHzaMka mAnaje. anAdi kALathI jIva avaLe mArge cAlyA che. jo ke teNe japa, tapa, zAstrAdhyayana vagere anaMta vAra karyuM che, tathApi je kaMI paNa avazya karavA egya hatuM te teNe karyuM nathI; je ke ame prathama ja jaNAvyuM che. sUyagaDAMga sUtramAM aSabhadevajI bhagavAne jyAM aThThANuM putrone upadezyA che, mokSamArge caDhAvyA che tyAM e ja upadeza karyo che : he AyuSyamane ! A jIve sarve karyuM che. eka o vinA, te zuM? te ke nizcaya kahIe chIe ke puruSanuM kaheluM vacana, tene upadeza te sAMbhaLyAM nathI, athavA rUDe prakAre karI te uThAvyAM nathI. ane ene ja ame munionuM sAmAyika (AtmasvarUpanI prApti) kahyuM che. sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne upadeza che ke jagata AkhAnuM jeNe darzana karyuM che, evA mahAvIra bhagavAna, teNe Ama amane kahyuM che - gurune AdhIna thaI vartatA evA anaMta puruSe mArga pAmIne mokSaprApta thayA. eka A sthaLe nahIM paNa sarva sthaLe ane sarva zAstramAM e ja vAta kahevAne lakSa che. | mAI gho mALA tavo / AjJAnuM ArAdhana e ja dharma ane AjJAnuM ArAdhana e ja tapa. (AcArAMga sUtra) | sarva sthaLe e ja moTA puruSone kahevAnuM lakSa che, e lakSa jIvane samajAye nathI. tenA kAraNamAM sarvathI pradhAna evuM kAraNa svachaMda che ane jeNe svachaMdane maMda 1. prathama zrutaskaMdha, dvitIya adhyayana : gAthA 31-32 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo che, evA puruSane pratibaddhatA (lekasaMbaMdhI baMdhana, svajanakuTuMba baMdhana, dehAbhimAnarUpa baMdhana, saMkalpa vikalparUpa baMdhana) e baMdhana TaLavAne sarvottama upAya je kaMI che te A uparathI tame vicAre. ane e vicAratAM amane je kaMI yogya lAge te pUchaje. ane e mArge je kaMI yegyatA lAvaze te upazama game tyAMthI paNa maLaze. upazama maLe ane jenI AjJAnuM ArAdhana karIe evA puruSane khAja rAkhaje. | bAkI bIjAM badhAM sAdhana pachI karavAM egya che. A sivAya bIjo koI mokSamArga vicAratAM lAgaze nahIM. (vikalpathI) lAge te jaNAvaze ke je kaMI gya hoya te jaNAvAya. (195) 18 muMbaI, piSa, 1947 sasvarUpane abhedarUpe ananya bhaktie namaskAra mArganI IcchA jene utpanna thaI che, teNe badhA vikalpa mUkIne A eka vikalpa pharI pharI smaraNa kare avazyane che - anaMta kALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM tenI nivRtti kAM thatI nathI ? ane te zuM karavAthI thAya ? A vAkyamAM anaMta artha samAyeluM che; ane e vAkyamAM kahelI ciMtA karyA vinA, tene mATe daDha thaI karyA vinA mArganI dizAnuM paNa alpa bhAna thatuM nathI pUrve thayuM nathI; ane bhaviSyakALe paNa nahIM thaze. ame te ema jANyuM che. mATe tamAre saghaLAe e ja zodhavAnuM che. tyAra pachI bIjuM jANavuM zuM ? te jaNAya che. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 h (20) 19 muMbaI, mAha suda, 1947 vacanAvalI 1. jIva pitAne bhUlI gayo che, ane tethI sasukhane tene viyega che, ema sarva dharma sammata kahyuM che. 2. pitAne bhUlI gayArUpa ajJAna, jJAna maLavAthI nAza thAya che, ema niHzaMka mAnavuM. jJAnanI prApti jJAnI pAsethI thavI joIe. e svAbhAvika samajAya che, chatAM jIva lekalajajAdi kAraNathI ajJAnIne Azraya cheDate nathI, e ja anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM mULa che. jJAnanI prApti jeNe icchavI, teNe jJAnInI IcchAe vartavuM ema jinAgamAdi sarva zAstra kahe che. pitAnI IcchAe pravartatAM anAdi kALathI rakhaDyo. jyAM sudhI pratyakSa jJAnInI IcchAe, eTale AjJAe nahIM vartAya, tyAM sudhI ajJAnanI nivRtti thavI saMbhavatI nathI. jJAnInI AjJAnuM ArAdhana te karI zake ke je ekaniSThAe, tana, mana, dhananI Asaktine tyAga karI tenI bhaktimAM joDAya. 7. joke jJAnI bhakti IcchatA nathI, paraMtu mekSAbhi lASIne te karyA vinA upadeza pariNamatuM nathI, ane 1. pAThAntara - joke jJAnI bhakti icchatA nathI, paraMtu mokSAbhilASIne te karyA vinA mokSanI prApti thatI nathI. A anAdi kALanuM gupta tattva saMtonA hRdayamAM rahyuM te pAne caDhAvyuM che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 manana tathA nididhyAsanAdine hetu thatuM nathI, mATe mumukSue jJAnInI bhakti avazya kartavya che ema sapuruSoe kahyuM che. 8. AmAM kahelI vAta sarva zAstrane mAnya che. 9. rASabhadevajIe aThThANuM putrone tvarAthI mokSa thavAne e ja upadeza karyo hate. 10. parIkSita rAjAne zukadevajIe e ja upadeza karyo che. 11. anaMta kALa sudhI jIva nija chaMde cAlI parizrama kare tepaNa pite pitAthI jJAna pAme nahIM, paraMtu jJAnInI AjJAne ArAdhaka aMtarmuhUrtamAM paNa kevaLajJAna pAme. 12. zAstramAM kahelI AjJAo parokSa che ane te jIvane adhikArI thavA mATe kahI che; mekSa thavA mATe jJAnInI pratyakSa AjJA ArAdhavI joIe. 13. A jJAnamArganI zreNI kahI, e pAmyA vinA bIjA mArgathI mokSa nathI. 14. e gupta tatvane je ArAdhe che, te pratyakSa amRtane pAmI abhaya thAya che. iti zivama (207) muMbaI, mAha vada 0)), 1947 kaI jAtanI kiyA jo ke uthApavAmAM nahIM AvatI hoya te paNa teone lAge che tenuM kaMI kAraNa hovuM joIe; je kAraNa TALavuM e kalyANarUpa che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.9 pariNAme "sane prApta karAvanArI, prAraMbhamAM "sa"nI hetubhUta evI temanI rucine prasannatA ApanArI vairAgyakathAne prasaMgopAtta temanAthI paricaya karo; te temanA samAgamathI paNa kalyANa ja vRddhi pAmaze; ane peluM kAraNa paNa TaLaze. jemAM pRthyAdikano vistArathI vicAra karyo che evAM vacana karatAM vaitAlIya adhyayana jevAM vacane vairAgyanI vRddhi kare che, ane bIjo matabhedavALAM prANIne paNa temAM aruci thatI nathI. je sAdhuo tamane anusaratA hoya, temane samaya paratve jaNAvatA rahevuM ke, dharma tenuM nAma ApI zakAya ke je dharma thaIne pariName jJAna tenuM nAma hoya ke je jJAna thaIne pariName; ApaNe A badhI kriyA ane vAMcanA ityAdika karIe chIe, te mithyA che, ema kahevAne mAro hetu tame samaje nahIM te huM tamane kaMI kahevA IcchuM chuM, Ama jaNAvI temane jaNAvavuM ke A je kaMI ApaNe karIe chIe, temAM kaI evI vAta rahI jAya che ke jethI "dharma ane jJAna" ApaNane pitAne rUpe pariNamatAM nathI, ane kaSAya temaja mithyAtva(saMdeha)nuM maMdavuM thatuM nathI, mATe ApaNe jIvanA kalyANano pharI pharI vicAra karo egya che; ane te vicAryuM kaMIka ApaNe phaLa pAmyA vinA rahezuM nahIM ApaNe badhuM jANavAnuM prayatna karIe chIe paNa ApaNe "saMdeha kema jAya te jANavAnuM prayatna karatA nathI. e jyAM sudhI nahIM karIe tyAM sudhI "saMdeha kema jAya? ane saMdeha hoya tyAM sudhI jJAna paNa na hoya; mATe saMdeha Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 javAnuM prayatna karavuM joIe. e saMdeha e che ke A jIva bhavya che ke abha? mithyAdaSTi che ke samyakdaSTi? sulabhabadhI che ke durlabhabadhI? tucchasaMsArI che ke adhikasaMsArI? A ApaNane jaNAya tevuM prayatna karavuM joIe. AvI jAtanI jJAnakathAne temanAthI prasaMga rAkhavo yegya che. paramArtha upara prIti thavAmAM satsaMga e sarvotkRSTa ane anupama sAdhana che; paNa A kALamAM te jaga bana bahu vikaTa che, mATe jIve e vikaTatAmAM rahI pAra pADavAmAM vikaTa puruSArtha kare egya che, ane te e ke "anAdi kALathI jeTaluM jANyuM che, teTaluM badhuM ya ajJAna ja che, tenuM vismaraNa karavuM "satuM' sat ja che, saraLa che, sugama che sarvatra tenI prApti hoya che, paNa "sane batAvanAra "sat' joIe. naya anaMtA che, ekekA padArthamAM anaMta guNadharma che; temAM anaMtA naya pariName che; te eka athavA be cAra nayapUrvaka belI zakAya evuM kyAM che? mATe nayAdikamAM samatAvAna rahevuM jJAnIonI vANuM "naya"mAM udAsIna varte che, te vANune namaskAra ho! vizeSa kaI prasaMge. (209) mahAtmAoe game te nAme ane game te AkAre eka "sa"ne ja prakAryuM che. tenuM ja jJAna karavA yogya che. te ja pratIta karavA yaMgya che, te ja anubhavarUpa che. ane te ja parama preme bhajavA gya che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 te "paramasanI ja ame ananya preme avicchinna bhakti IcchIe chIe. te paramasatIne paramajJAna" kaho, game te "parama prema" kahe, ane game to "sat-cit--AnaMda svarUpa" kahe, game te "AtmA kaho, game te "sarvAtmA kaho, game te eka kaho, game te aneka kaho, game te ekarUpa kahe, game te sarvarUpa kaho, paNa sat te sat ja che. ane te ja e badhA prakAre kahevA yogya che, kahevAya che. sarva e ja che, anya nahIM. evuM te paramatatva, puruSottama, hari, siddha, Izvara, niraMjana, alakha, parabrahma, paramAtmA, paramezvara ane bhagavata Adi anaMta nAmee kahevAyuM che. ame jyAre paramatatva kahevA IcchI tevA koI paNa zabdomAM belIe te te e ja che, bIjuM nahIM. (211) muMbaI, mAha vada 0)), 1947 sata? e kaMI dUra nathI, paNa dUra lAge che, " ane e ja jIvano moha che. sata' je kaMI che, te "sa" ja che; saraLa che; sugama che, ane sarvatra tenI prApti hoya che; paNa jene bhrAMtirUpa AvaraNutama varte che te prANIne tenI prApti kema hoya? aMdhakAranA game teTalA prakAra karIe, paNa temAM kaI e. prakAra nahIM Ave ke je ajavALArUpa hoya temaja AvaraNa Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ timira jene che evAM prANInI kalpanAmAMnI koI paNa kalpanA "sa" jaNAtI nathI, ane "satnI najIka saMbhavatI nathI. "sa" che, te bhrAMti nathI, bhrAMtithI kevala vyatirikta (juduM) che; kalpanAthI "para" (Aghe) che; mATe jenI prApta karavAnI daDha mati thaI che, teNe pite kaMI ja jANatA nathI e daDha nizcayavALe prathama vicAra karo, ane pachI satanI prApti mATe jJAnIne zaraNe javuM; te jarUra mArganI prApti thAya. A je vacane lakhyAM che, te sarva mumukSune parama baMdhavarUpa che, parama rakSakarUpa che ane ene samyapha prakAre vicAryathI paramapadane Ape evAM che; emAM nigraMtha pravacananI samasta dvAdazAMgI, parzananuM sarvottama tatva ane jJAnInAM baMdhanuM bIja saMkSepe kahyuM che, mATe pharI pharIne tene saMbhAra, vicAraje; samajajo; samajavA prayatna karaje; ene bAdha kare evA bIjA prakAramAM udAsIna rahejo; emAM ja vRttine laya kare che. e tamane ane kaI paNa mumukSune gupta rIte kahevAneM amAre maMtra che, emAM "satuM ja kahyuM che; e samajavA mATe ghaNo ja vakhata gALo. (212) ra3 muMbaI, mAha vada, 1947 sane namenama: vAMchA-icchAnA artha tarIke "kAma" zabda vaparAya che, temaja paMcendriya viSayanA artha tarIke paNa vaparAya che. ananya' eTale jenA je bIje nahIM, sarvotkRSTa. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33 ananya bhaktibhAva eTale jenA je bIje nahIM evo bhaktipUrvaka utkRSTa bhAva. | mumukSu vai, yegamArganA sArA paricayI che, ema jANuM chuM, savRttivALA jogya jIva che. je padane tame sAkSAtkAra pUcho, te temane haju thaye nathI. pUrvakALamAM uttara dizAmAM vicaravA viSenuM temanA mukhathI zravaNa karyuM. te te viSe hAla te kaMI lakhI zakAya tema nathI. joke temaNe tamane mithyA kahyuM nathI, eTaluM jaNAvI zakuM chuM. jenA vacanabaLe jIva nirvANamAgane pAme che, evI sajIvana mUrtine pUrvakALamAM jIvane jega ghaNI vAra thaI gayA che, paNa tenuM oLakhANa thayuM nathI. jIve oLakhANa karavA prayatna kavacit karyuM paNa haze, tathApi jIvane viSe grahI rAkhelI siddhiyegAdi, riddhiyegAdi ane bIjI tevI kAmanAothI pitAnI dRSTi malina hatI; daSTi jo malina hoya te tevI sAmUrti pratye paNa bAhya lakSa rahe che, jethI oLakhANa paDatuM nathI; ane jyAre oLakhANa paDe che, tyAre jIvane keI apUrva sneha Ave che, te e ke te mUrtine viyege ghaDI eka AyuSya bhogavavuM te paNa tene viTaMbanA lAge che, arthAt tenA vize te udAsInabhAve temAM ja vRtti rAkhIne jIve che; bIjA padArthonA saMga ane mRtyu e bane ene samAna thaI gayAM hoya che. AvI dazA jyAre Ave che, tyAre jIvane mArga bahu nikaTa hoya che ema jANavuM. evI dazA AvavAmAM mAyAnI saMgati bahu viTaMbanA Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 maya che; paNa e ja dazA ANavI evA jene nizcaya dRDha che tene ghaNuM karIne thADA vakhatamAM te dazA prApta thAya che. tame badhAe hAla te eka prakAranuM amane baMdhana karavA mAMDayuM che, te mATe amAre zuM karavuM te kAMI sUjhatuM nathI. 'sajIvana mUrtithI mArga maLe evA upadeza karatAM peAte pAtAne baMdhana karyuM che; ke je upadezanA lakSa tame amArA upara ja mAMDyo ame te sajIvana mUrtinAdAsa chIe, caraNaraja chIe. amArI evI alaukika dazA paNa kyAM che ? ke je dazAmAM kevaLa asaMgatA ja varte che. amArA upAdhiyAga te! tame pratyakSa dekhA tevA che. A be chellI vAta teA tamArA badhAne mATe meM lakhI che, amane have AkhuM baMdhana thAya tema karavA badhAne vinaMtI che. bIjuM eka e jaNAvavAnuM che ke tame amAre mATe kai have koIne kahezeA nahIM. udayakALa tame jANA che. (249) 24 muMbaI, jeTha suda 7, zina, 1947 OM namaH karALa kALa hAvAthI jIvane jyAM vRttinI sthiti karavI joIe, tyAM te karI zakatA nathI. saddharmanA ghaNuM karIne leApa ja rahe che. te mATe A kALane kaLiyuga kahevAmAM Avyo che. . Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 saddharmane jega sapuruSa vinA heya nahIM; kAraNa ke asatamAM sat hetuM nathI. - ghaNuM karIne puruSanAM darzananI ane joganI A kALamAM aprApti dekhAya che. jyAre ema che, tyAre saddharmarUpa samAdhi mumukSu puruSane kyAMthI prApta hoya ? ane amuka kALa vyatIta thayAM chatAM jyAre tevI samAdhi prApta nathI thatI tyAre mumukSutA paNa kema rahe ? ghaNuM karIne jIva je paricayamAM rahe che, te paricayarUpa potAne mAne che. jene pragaTa anubhava paNa thAya che ke anAryakuLamAM paricaya karI rahele jIva anAryarUpe pitAne daDha mAne che; ane Aryane viSe mati karatuM nathI. | mATe moTA puruSee ane tene laIne ame evo daDha nizcaya karyo che ke jIvane satsaMga e ja mokSanuM parama sAdhana che. pitAnI sanmArgane viSe yogyatA jevI che, tevI yegyatA dharAvanArA puruSone saMga te satsaMga kahyo che, meTA puruSanA saMgamAM nivAsa che, tene ame parama satsaMga kahIe chIe kAraNa ene jevuM kaMI hitasvI sAdhana A jagatamAM ame joyuM nathI, ane sAMbhaLyuM nathI. pUrve thaI gayelA moTA puruSanuM ciMtana kalyANakAraka che; tathApi svarUpasthitinuM kAraNa hoI zakatuM nathI; kAraNa ke jIve zuM karavuM te tevA smaraNathI nathI samajAtuM. pratyakSa jege vagara samajAvyuM paNa svarUpasthiti thavI saMbhavita mAnIe chIe, ane tethI ema nizcaya thAya che ke te joganuM ' , ' Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ane te pratyakSa ciMtananuM phaLa mekSa hAya che. kAraNa mUrtimAna mokSa te satpuruSa che. mokSe gayA che evA (advaitAdika) puruSanuM ciMtana ghaNA kALe bhAvAnusAra meAkSAdika phaLadAtA hoya che. samyaktva pAmyA che evA puruSanA nizcaya thaye ane jogyatAnA kAraNe jIva samyaktva pAme che. (254) 25 muMbaI, aSADa suda 8, bhAma, 1947 niHzaMkatAthI nirbhayatA utpanna hoya che; ane tethI ni:saMgatA prApta hoya che. prakRtinA vistArathI jIvanAM karma anaMta prakAranI vicitratAthI pravarte che; ane tethI doSanA prakAra paNa anaMta bhAse che; paNa sarvathI mATe doSa e che ke jethI tIvra mumukSutA' utpanna na ja hAya, athavA 'mumukSutA' ja utpanna na hAya. ghaNuM karIne manuSyAtmA koi ne koi dharmamatamAM hAya che, ane tethI te dharmamata pramANe pravartavAnuM te kare che, ema mAne che; paNa enuM nAma 'mumukSutA' nathI. 'mumukSutA' te che ke sarva prakAranI mahAsaktithI mujhAI eka mAkSane viSe ja yatna karavA ane tIvra mumukSutA' e che ke ananya preme mokSanA mArgamAM kSaNe kSaNe pravartavuM. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 'tIvra mumukSutA' viSe atra jaNAvavuM nathI paNa 'mumukSutA' viSe jaNAvavuM che, ke te utpanna thavAnuM lakSaNa pAtAnA doSa jovAmAM apakSapAtatA e che, ane tene lIdhe svacchaMdanA nAza hAya che. svacchaMda jyAM thADI athavA ghaNI hAni pAmyo che, tyAM teTalI dhakhIja ceAgya bhUmikA thAya che. svacchaMda jyAM prAye khAyeA che, tyAM pachI 'mArgaprApti'ne rokanArAM traNa kAraNeA mukhya karIne hAya che, ema ame jANIe chIe. A leAkanI alpa paNa sukheA, parama dainyatAnI echAi ane padArthanA anirNaya. e badhAM kAraNeA TALavAnuM khIja have pachI kahezuM. te pahelAM te ja kAraNeAne adhikatAthI kahIe chIe. A leAkanI alpa paNa sukhecchA', e ghaNuM karIne tIvra mumukSutAnI utpatti thayA pahelAM heAya che. te hAvAnAM kAraNA niHzaMkapaNe te 'sat' che evuM dRDha thayuM nathI, athavA te 'paramAnaMdarUpa' ja che ema paNa nizcaya nathI, athavA tA mumukSutAmAM paNa keTaleka AnaMda anubhavAya che, tene lIdhe bAhya zAtAnAM kAraNA paNa keTalIka vAra priya lAge che (!) ane tethI A leAkanI alpa paNa sukhecchA rahyA kare che; jethI jIvanI jogyatA rokAI jAya che. 1. pAThAntara : parama vinayanI chAI Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 satpuruSamAM ja paramezvarabuddhi, ene jJAnIoe parama dharma kahyo che; ane e buddhi parama dainyatva sUcave che; jethI sarva prANI viSe potAnuM dAsatva manAya che ane parama jogyatAnI prApti heAya che. e parama dainyatva' jyAM sudhI Avarata rahyuM che tyAM sudhI jIvanI jogyatA pratibaMdhayukta hAya che. kadApi e banne thayAM hoya, tathApi vAstavika tattva pAmavAnI kaMI jogyatAnI ochAine lIdhe padArtha-nirNaya na thayA hoya teA citta vyAkuLa rahe che, ane mithyA samatA Ave che; kalpita padArtha viSe sat'nI mAnyatA hoya che; jethI kALe karI apUrva padArthane viSe parama prema AvatA nathI, ane e ja parama jogyatAnI hAni che. A traNe kAraNeA ghaNuM karIne amane maLelA ghaNAkharA mumukSumAM ame joyAM che. mAtra bIjA kAraNanI kaMIka nyUnatA koI koI viSe joI che, ane jo teomAM sarva prakAre (parama dainyatAnI khAmInI) nyUnatA thavAnuM prayatna hoya to jogya thAya ema jANIe chIe. parama dainyapaNuM e traNemAM baLavAna sAdhana che; ane e traNenuM khIja mahAtmAne viSe parama premArpaNa e che. 1 pAThAntara : tathArUpa oLakhANa thaye sadgurumAM paramezvarabuddhi rAkhI temanI AjJAe pravartavuM te 'parama vinaya' kahyo che. tethI parama jogyatAnI prApti heAya che. e parama vinaya jyAM sudhI Ave nahIM tyAM sudhI jIvane jogyatA AvatI nathI. 2. pAThAntara H parama vinayanI. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9:32: 39 adhika zuM kahIe ? anaMta kALe e ja mArga che. paheluM ane trIjuM kAraNa javAne mATe bIjA kAraNanI hAni karavI.1 ane mahAtmAnA jege tenA alaukika svarUpane oLakhavuM. oLakhavAnI parama tIvratA rAkhavI, te oLakhAze. mumukSanA netre mahAtmAne oLakhI le che. mahAtmAmAM jene daDha nizcaya thAya che, tene mahAsakti maTI padArthane nirNaya hoya che. tethI vyAkuLatA maTe che. tethI niHzaMkatA Ave che. jethI jIva sarva prakAranA duHkhathI nirbhaya hoya che ane tethI ja niHsaMgatA utpanna hoya che, ane ema yogya che. ' mAtra tama mumukSuone arthe TUMkAmAM TUMkuM A lakhyuM che; tene paraspara vicAra karI vistAra kare ane te samajavuM ema ame kahIe chIe. ame AmAM ghaNe gUDha zAstrArtha paNa pratipAdana karyo che. tame vAraMvAra vicAraje. megyatA haze te amArA samAgamamAM A vAtane vistArathI vicAra batAvIzuM. hAla amAre samAgama thAya tema te nathI; paNa vakhate zrAvaNa vadamAM karIe te thAya; paNa te kaye sthaLe? te haju sudhI vicAryuM nathI. - kaLiyuga che mATe kSaNavAra paNa vastuvicAra vinAne rahevuM ema mahAtmAonI zikSA che. tamane badhAne yathAyogya pahoMce. 1. pAThAntara : ane parama vinayamAM vartavuM yogya che. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (262) muMbaI, zrAvaNa suda, 1947 upAdhinA udayane lIdhe pahoMca ApavAnuM banI zakayuM nathI, te kSamA karaze. atra amane upAdhinA udayane lIdhe sthiti che. eTale tamane samAgama rahe durlabha che. A jagatane viSe satsaMganI prApti caturtha kALa jevA kALane viSe paNa prApta thavI ghaNuM durlabha che, te A duSamakALane viSe prApti parama durlabha hevI saMbhAvya che ema jANuM, je je prakAre satsaMganA viyegamAM paNa AtmAmAM guNotpatti thAya che te prakAre pravartavAne puruSArtha vAraMvAra, vakhatovakhata ane prasaMge prasaMge kartavya che ane niraMtara satsaMganI IcchA, asatsaMgamAM udAsInatA rahevAmAM mukhya kAraNa te puruSArtha che, ema jANI je kaMI nivRttinAM kAraNe hoya, te te kAraNone vAraMvAra vicAra kare rogya che. amane A lakhatAM ema smaraNa thAya che ke "zuM karavuM ?" athavA "keI prakAre thatuM nathI ?" evuM tamArA cittamAM vAraMvAra thaI AvatuM haze, tathApi ema ghaTe che ke je puruSa bIjA badhA prakArane vicAra akartavyarUpa jANa AtmakalyANane viSe ujamALa thAya che, tene kaMI nahIM jANatAM chatAM, te ja vicAranA pariNAmamAM je karavuM ghaTe che, ane koI prakAre thatuM nathI ema bhAsyamAna thayeluM te pragaTa thavAnuM te jIvane viSe kAraNe utpanna thAya che, athavA kRtakRtyatAnuM sAkSAt svarUpa utpanna thAya che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 deSa kare che evI sthitimAM A jagatanA jInA traNa prakAra jJAnI puruSe dIThA che. (1) keI paNa prakAre jIva doSa ke kalyANane vicAra nathI karI zakyo, athavA karavAnI je sthiti temAM bebhAna che, evA ne eka prakAra che. (2) ajJAnapaNathI, asatsaMganA abhyAse bhAsyamAna thayelA bedhathI doSa kare che te kriyAne kalyANa svarUpa mAnatA evA jIne bIjo prakAra che. (3) udayAdhInapaNe mAtra jenI sthiti che, sarva parasvarUpane sAkSI che e badhasvarUpa jIva, mAtra udAsInapaNe kartA dekhAya che evA jIvane trIjo prakAra che. ema traNa prakAranA jIvasamUha jJAnI puruSe dIThA che. ghaNuM karI prathama prakArane viSe strI, putra, mitra, dhanAdi prApti aprAptinA prakArane viSe tadAkAra-pariNAmI jevA bhAsatA evA ja samAveza pAme che. judA judA dharmanI nAmakriyA karatA evA jIvo, athavA svachaMda pariNAmI evA paramArthamArge cAlIe chIe evI buddhie gRhIta jIvo te bIjA prakArane viSe samAveza pAme che. strI, putra, mitra, dhanAdi prApti-aprApti e Adi bhAvane viSe jene vairAgya utpanna thaye che, athavA thayA kare che; svacachedapariNAma jenuM gaNita thayuM che, ane tevA bhAvanA vicAramAM niraMtara jenuM rahevuM che, evA jIvanA doSa te trIjA prakAramAM samAveza thAya che. je prakAre trIjo samUha sAdhya thAya te prakAra vicAra che. vicAravAnI che tene yathAbuddhie, sadgathe, satsaMge te vicAra prApta thAya che, ane anukrame doSarahita evuM svarUpa tene Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 viSe utpanna hoya che. A vAta pharI pharI sUtAM tathA jAgatAM ane khIje khIje prakAre vicAravA, saMbhAravA ceAgya che. (271) 27 vavANiyA, bhA. vada 4, bhAma, 1947 OM sat zrImAn puruSottamanI ananya bhaktine avicchinna icchuM chuM. evo eka ja padArtha paricaya karavA yogya che ke jethI anaMta prakAranA paricaya nivRtta thAya kevA prakAre ? tenA vicAra mumukSu che; te kayA ? ane (273) kare che. li. samAM abheda 28 vavANiyA, bhAdrapada vada 5, budha, 1947 vigata lakhI te jANI. dhIraja rAkhavI ane riIcchA sukhadAyaka mAnavI eTaluM ja ApaNe tA kartavyarUpa che. kaLiyugamAM apAra kaSTa karIne satpuruSanuM eLakhANa paDe che. chatAM vaLI kaMcana ane kAMtAnA meha temAM parama prema AvavA na de tema che. oLakhANa paDaye aDagapaNe na rahI zake evI jIvanI vRtti che, ane A kaLiyuga che; temAM je nathI mujhAtA tene namaskAra. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9 (29) vavANiyA, kArtika suda 7, ravi, 1948 che game te kiyA, japa, tapa ke zAstravAMcana karIne paNa eka ja kArya siddha karavAnuM che, te e ke jagatanI vismRti karavI ane salUnA caraNamAM rahevuM. ane e eka ja lakSa upara pravRtti karavAthI jIvane pitAne zuM karavuM egya che, ane zuM karavuM agya che te samajAya che, samajAtuM jAya che. e lakSa AgaLa thayA vinA japa, tapa, dhyAna ke dAna koInI yathAyogya siddhi nathI, ane tyAM sudhI dhyAnAdika nahIM jevAM kAmanAM che. mATe emAMthI je je sAdhane thaI zakatAM hoya te badhAM eka lakSa thavAne arthe karavAM ke je lakSa ame upara jaNAvyo che. japatapAdika kaMI niSedhavA gya nathI; tathApi te badhAM eka lakSane arthe che, ane e lakSa vinA jIvane samyaktvasiddhi thatI nathI. vadhAre zuM kahIe? upara jaNAvyuM che teTaluM ja samajavAne mATe saghaLAM zAstro pratipAdita thayA che. (331), 30 che muMbaI, mAha, 1948 vitarAgapaNe, atyaMta vinayapaNe praNAma. # brAMtigatapaNe sukhasvarUpa bhAse che evA A saMsArI prasaMga ane prakAremAM jyAM sudhI jIvane vahAlapa varte che; Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM sudhI jIvane pitAnuM svarUpa bhAsavuM asaMbhavita che, ane satsaMganuM mAhAbhya paNa tathArUpapaNe bhAsyamAna thavuM asaMbhavita che. jyAM sudhI te saMsAragata vahAlapa asaMsAragata vahAlapane prApta na thAya tyAM sudhI khacIta karI apramattapaNe vAraMvAra puruSArthane svIkAra egya che. A vAta traNe kALane viSe avisaMvAda jANI niSkAmapaNe lakhI che. 31 (334) muMbaI, phAgaNa suda 10, budha, 1948 hRdayarUpa zrI subhAgya pratye, bhaktipUrvaka namaskAra pahoMce. have pachI lakhIzuM, have pachI lakhIzuM ema lakhIne ghaNI vAra lakhavAnuM banyuM nathI, te kSamA karavA gya che; kAraNa ke cittasthiti ghaNuM karI videhI jevI varte che, eTale kAryane viSe avyavasthA thaI jAya che. jevI hAla cirasthiti varte che, tevI amuka samaya sudhI vartAvyA vinA chUTake nathI. ghaNuM ghaNuM jJAnIpuruSa thaI gayA che, temAM amArI je upAdhiprasaMga ane cittasthiti udAsIna, atiudAsIna, tevA ghaNuM karIne pramANamAM theDA thayA che. upAdhiprasaMgane lIdhe AtmA saMbaMdhI je vicAra te akhaMDapaNe thaI zakate nathI, athavA gauNapaNe thayA kare che, tema thavAthI ghaNe kALa prapaMca viSe rahevuM paDe che ane temAM te atyaMta udAsa pariNAma thaI gayela hovAthI kSaNavAra paNa citta TakI zakatI Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 nathI, jethI jJAnIo sarvasaMgaparityAga karI apratibaddhapaNe vicare che. "sarvasaMga" zabdane lakSyArtha e che ke akhaMDapaNe AtmadhyAna ke bedha mukhyapaNe na rakhAvI zake e saMga. A ame TUMkAmAM lakhyuM che; ane te prakArane bAhyathI, aMtarathI bhajyA karIe chIe. deha chatAM manuSya pUrNa vItarAga thaI zake e amAre nizcale anubhava che. kAraNa ke ame paNa nizcaya te ja sthiti pAmavAnA chIe, ema amAre AtmA akhaMDapaNe kahe che ane ema ja che, jarUra ema ja che. pUrNa vItarAganI caraNaraja niraMtara mastake ho, ema rahyA kare che. atyaMta vikaTa evuM vItarAgatva atyaMta AzcaryakAraka che; tathApi te sthiti prApta thAya che, sadehe prApta thAya che, e nizcaya che, prApta karavAne pUrNa egya che, ema nizcaya che. sadehe tema thayA vinA amane udAsInatA maTe ema jaNAtuM nathI ane tema thavuM saMbhavita che, jarUra ema ja che. praznonA uttara ghaNuM karIne lakhavAnuM banI zakaze nahIM, kAraNa ke cittasthiti jaNAvI tevI varyA kare che. hAla tyAM kaMI vAMcavA, vicAravAnuM cAle che ke zI rIte, te kaMI prasaMgopAtta lakhaze. tyAgane icchIe chIe, paNa thatuM nathI. te tyAga kadApi tamArI IcchAne anusarata karIe, tathApi teTaluM paNa hAla te banavuM saMbhavita nathI. abhinna bedhamayanA praNAma pahoMce. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 (347) 3ra muMbaI, phAgaNa vada 0)), soma, 1948 AtmasvarUpe hRdayarUpa vizrAmamUrti zrI subhAgya pratye, vinayayukta evA amArA praNAma pahoce. atra ghaNuM karIne AtmadazAe sahajasamAdhi varte che. bAhya upAdhine joga vizeSapaNe udayaprApta thavAthI te prakAre vartavAmAM paNa svastha rahevuM paDe che. jANIe chIe ke ghaNuM kALe je pariNAma prApta thavAnuM che te tethI thaDA kALe prApta thavA mATe te upAdhi joga vizeSapaNe varte che. - tamArAM ghaNAM patra-pattAM amane pahoMcyAM che. temAM lakhela jJAna saMbaMdhI vArtA ghaNuM karIne ame vAMcI che. te sarva praznone ghaNuM karI uttara lakhavAmAM Avyo nathI, tene mATe kSamA ApavI egya che. te patromAM kaI kaI vyAvahArika vArtA paNa prasaMge lakhelI che, je ame cittapUrvaka vAMcI zakIe tema banavuM vikaTa che. tema te vArtA saMbaMdhI pratyuttara lakhavA jevuM sUjhatuM nathI. eTale te mATe paNa kSamA ApavA gya che. hAla atra ame vyAvahArika kAma te pramANamAM ghaNuM karIe chIe, temAM mana paNa pUrI rIte daIe chIe, tathApi te mana vyavahAramAM cuMTatuM nathI, pitAne viSe je rahe che, eTale vyavahAra bahu bojArUpe rahe che. Akho leka traNe kALane viSe duHkhe karIne pIDAte mAnavAmAM Avyo che, ane temAM paNa A varte che, te te Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 mahA duSamakALa che; ane sarva prakAre vizrAMtinuM kAraNa e je "kartavyarUpa zrI satsaMga te te sarva kALane viSe prApta thave durlabha che. te A kALamAM prApta tha ghaNe ghaNe durlabha hoya emAM kaMI AzcaryakAraka nathI. ame ke jenuM mana prAye kodhathI, mAnathI, mAyAthI, lebhathI, hAsyathI, ratithI, aratithI, bhayathI, zekathI, jugupsAthI ke zabdAdika viSayethI apratibaMdha jevuM che kuTuMbathI, dhanathI, patrathI, "vaibhavathI, strIthI ke dehathI mukta jevuM che, te manane paNa satsaMgane viSe baMdhana rAkhavuM bahu bahu rahyA kare che, tema chatAM ame ane tame hAla pratyakSapaNe te viyegamAM rahyA karIe chIe. e paNa pUrva nibaMdhanano keI moTo prabaMdha udayamAM hovAnuM saMbhAvya kAraNa che. jJAna saMbaMdhI praznone uttara lakhAvavAnI ApanI jijJAsA pramANe karavAmAM pratibaMdha karanArI eka cittasthiti thaI che; jethI hAla te te viSe kSamA ApavA yogya che. ApanI lakhelI vyAvahArika keTalIka vArtAo amane jANavAmAM che, tenA jevI hatI. temAM koI uttara lakhavA jevI paNa hatI. tathApi mana tema nahIM pravRtti karI zakyAthI kSamA ApavA gya che. (373) muMbaI, vaizAkha vada 14, budha, 1948 mehamayathI jenI amehapaNe sthiti che, evA zrI... nA yathA 0 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 manane laIne A badhuM che e je atyAra sudhIne thayele nirNaya lakhyo, te sAmAnya prakAre te yathAtathya che. tathApi "mana", tene laIne', ane "A badhuM ane tene nirNaya, evA je cAra bhAga e vAkyane thAya che, te ghaNuM kALanA badhe jema che tema samajAya ema jANIe chIe. jene te samajAya che tene mana vaza varte che varte che, e vAta nizcayarUpa che; tathApi na vartatuM hoya te paNa te Atma svarUpane viSe ja varte che. e mana vaza thavAne uttara upara lakhe che, te sarvathI mukhya e lakhe che. je vAkya lakhavAmAM AvyAM che te ghaNuM prakAre vicAravAne gya che. mahAtmAne deha be kAraNane laIne vidyamAnapaNe varte che, prArabdha karma bhegavavAne arthe, jenA kalyANane arthe tathApi e bannemAM te udAsapaNe udaya AvelI vartanAe varte che, ema jANIe chIe. dhyAna, japa, tapa, kriyA mAtra e sarva thakI, ame jaNAveluM koI vAkya je parama phaLanuM kAraNa dhAratA he te, nizcayapaNe dhAratA ho te, pAchaLathI buddhi kasaMjJA, zAstrasaMjJA para na jatI hoya te, jAya te te bhrAMtivaDe gaI che ema dhAratA ho te, te vAkyane ghaNA prakAranI dhIraja vaDe vicAravA dhAratA ho te, lakhavAne icchA thAya che. hajI AthI vizeSapaNe nizcayane viSe dhAraNA karavAne lakhavuM agatya jevuM lAge che, tathApi citta avakAzarUpe vartatuM nathI, eTale je lakhyuM che te prabaLapaNe mAnaze. sarva prakAre upAdhiga te nivRtta karavA gya che; Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 tathApi je te upAdhiga satsaMgAdikane arthe ja icchavAmAM AvatuM hoya, temaja pAchI cittasthiti saMbhavapaNe rahetI hoya te te upAdhigamAM pravartavuM zreyaskara che. apratibaddha praNAma (384) 34 muMbaI, asADa suda 9, 1948 zabdAdi pAMca viSayanI prAptinI icchAe karI jenAM citta atyaMta vyAkuLapaNe varte che evA jInuM jyAM vizeSapaNe dekhAvuM che, e je kALa te A "dusama kaLiyuga" nAmane kALa che. tene viSe vihaLapaNuM jene paramArthane viSe nathI thayuM, citta vikSepa pAmyuM nathI, saMge karI pravartanabheda pAmyuM nathI, bIjI prItinA prasaMge jenuM citta AvRtta thayuM nathI, bIja je kAraNe tene viSe jene vizvAsa vate nathI, e je kaI hoya te te A kALane viSe bIje zrI rAma" che. tathApi joIne sakheda Azcarya varte che ke e guNenA keI aMze saMpanna paNa alapa ja daSTigocara thatA nathI. nidrA sivAya bAkIne je vakhata temAMthI ekAda kalAka sivAya bAkIne vakhata mana, vacana, kAyAthI upAdhine jege varte che. upAya nathI, eTale samyaka pariNatie saMvedana karavuM egya che. moTA Azcaryane pamADanArAM evAM jaLa, vAyu, caMdra, sUrya, agni Adi padArthonA je guNe te sAmAnya prakAre Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa jema jIvonI dRSTimAM AvatA nathI, ane pitAnuM je nAnuM ghara athavA je kaI cIja tene viSe kaI jAtanuM jANe AzcaryakAraka svarUpa dekhI ahatva varte che, e joI ema thAya che ke lekene dRSTibhrama-anAdikALane-mo nathI; jethI maTe e je upAya, tene viSe jIvanuM alpa paNa jJAna pravartatuM nathI, ane tenuM oLakhANa thaye paNa svecchAe vatavAnI je buddhi te vAraMvAra udaya pAme che; ema ghaNA jIvanI sthiti joI A leka anaMta kALa rahevAne che, ema jANo. namaskAra pahoce. (403) muMbaI, bhAdaravA suda 10, guru, 1948 je je prakAre AtmA AtmabhAva pAme che te prakAra dharmanA che. AtmA je prakAre anyabhAva pAme, te prakAra anyarUpa che; dharmarUpa nathI. tame hAla je niSThA, vacananA zravaNa pachI, aMgIkRta karI che te niSThA zreyoga che. daDha mumukSune satsaMge te niSThAdi anukrame vardhamAna paNAne prApta thaI AtmasthitirUpa thAya che. jIve dharma pitAnI kalpanA vaDe athavA kalpanAprApta anya puruSa vaDe zravaNuM karavA jega, manana karavA joga ke ArAdhavA joga nathI. mAtra Atmasthiti che jenI evA sapuruSathI ja AtmA ke Atmadharma zravaNa karavA joga che, thAvat ArAdhavA joga che. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 (416) 36 muMbaI, AsA, 1948 dhyAnanA ghaNA ghaNA prakAra che. e sarvamAM zreSTha evuM te AtmA jemAM mukhyapaNe varte che, te dhyAna kahevAya che; ane e ja AtmadhyAnanI prApti, ghaNuM karIne AtmajJAnanI prApti vinA thatI nathI. evuM je AtmajJAna te yathArtha bedhanI prApti sivAya utpanna thatuM nathI. e yathArtha edhanI prApti ghaNuM karIne krame karIne ghaNA jIvAne thAya che, ane tenA mukhya mArga te AdhasvarUpa evA jJAnIpuruSanA Azraya ke saMga ane tene viSe bahumAna, prema e che. jJAnIpuruSanA tevA tevA saMga jIvane anaMtakALamAM ghaNIvAra thai gayA che, tathApi A puruSa jJAnI che, mATe have tenA Azraya grahaNa karavA e ja kanya che, ema jIvane AvyuM nathI; ane te ja kAraNa jIvane paribhramaNanuM thayuM che, ema amane te dRDha karIne lAge che. jJAnIpuruSanuM ALakhANa nahIM thavAmAM ghaNuM karIne jIvanA traNa moTA doSa jANIe chIe. (1) eka te 'huM jANuM chuM,' 'huM samajuM chuM' evA prakAranuM je mAna jIvane rahyA kare che te mAna. (2) bIjuM, parigrahAdikane viSe jJAnIpuruSa para rAga karatAM paNa vizeSa rAga. (3) trIjuM, leAkabhayane lIdhe, apakIrtibhayane lIdhe, ane apamAnabhayane lIdhe jJAnIthI vimukha rahevuM, tenA pratye jevuM vinayAnvita thavuM joie tevuM na thavuM. e traNa kAraNeA jIvane jJAnIthI ajANyA rAkhe che; Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = jJAnIne viSe pitA samAna ka5nA rahyA kare che; pitAnI kalpanA pramANe jJAnInA vicAranuM, zAstranuM telana karavAmAM Ave che; theDuM paNa graMtha saMbaMdhI vAMcanAdi jJAna maLavAthI ghaNuM prakAre te darzAvavAnI jIvane IcchA rahyA kare che. e vagere je deSa te upara jaNAvyA evA je traNa doSa tene viSe samAya che ane e traNe dezanuM upAdAna kAraNa e te eka "svaccheda' nAmane mahAdoSa che ane tenuM nimittakAraNa asatsaMga che. jene tamArA pratye, tamane paramArthanI koI prakAre kaMI paNa prApti thAo e hetu sivAya bIjI pRhA nathI, e huM te A sthaLe spaSTa jaNAvavA IcchuM chuM, ane te e ke upara jaNAvelA deSo je viSe haju tamane prema varte che; jANuM chuM', "samajuM chuM, e doSa ghaNI vAra vartavAmAM pravarte che; asAra evA parigrahAdikane viSe paNa mahattAnI IcchA rahe che, e vagere je doSo te, dhyAna, jJAna e sarvenuM kAraNa je jJAnI puruSa ane tenI AjJAne anusaravuM tene ADA Ave che. mATe jema bane tema AtmavRtti karI tene ochA karavAnuM prayatna karavuM, ane laukika bhAvanAnA pratibaMdhathI udAsa thavuM e ja kalyANakAraka che, ema jANIe chIe. 37 (432) muMbaI, phAgaNa suda 7, guru, 1949 aMbAlAlane lakhele kAgaLa pahoMcyuM hatuM. AtmAne vibhAvathI avakAzita karavAne arthe ane svabhAvamAM anavakAzapaNe rahevAne arthe koI paNa mukhya upAya Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 hoya te AtmArAma evA jJAnI puruSane niSkAma buddhithI bhaktigarUpa saMga che. te saphaLa thavAne arthe nivRttikSetramAM te jaga prApta tha e koI meTA puNyano joga che, ane te puNya joga ghaNuM prakAranA aMtarAyavALe prAye A jagatane viSe dekhAya che. mATe amane vAraMvAra samIpamAM chIe ema saMbhArI jemAM A saMsAranuM udAsInapaNuM kahyuM hoya te hAla vAce, vicAre. AtmApaNe kevaLa AtmA varte ema je ciMtavana rAkhavuM te lakSa che, zAstranA paramArtharUpa che. A AtmA pUrve anaMtakALa vyatIta karyuM ja nathI, te uparathI ema lAge che ke te jANavAnuM kArya sarvathI vikaTa che; athavA te jANavAnA tathArUpa ge parama durlabha che. jIva anaMtakALathI ema jANyA kare che ke huM amukane jANuM chuM, amukane nathI jANate ema nathI, ema chatAM je rUpe paDe che te rUpanuM niraMtara vismaraNa cAlyuM Ave che, e vAta bahu bahu prakAre vicAravA cogya che, ane teno upAya paNa bahu prakAre vicAravA gya che. (436) muMbaI, caitra suda 1, 1949 samatA, ramatA, UradhatA, jJAyakatA, sukhabhAsa; vedaktA, caitanyatA, e saba jIva vilAsa. - je tIrthaMkaradeve svarUpastha AtmApaNe thaI vaktavyapaNe je prakAre te AtmA kahI zakAya te pramANe atyaMta yathA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sthita kahyo che, te tIrthakarane bIjI sarva prakAranI apekSAne tyAga karI namaskAra karIe chIe. pUrva ghaNuM zAstrono vicAra karavAthI te vicAranAM phaLamAM sapuruSane viSe jenAM vacanathI bhakti utpanna thaI che, te tIrthaMkaranAM vacanane namaskAra karIe chIe. ghaNA prakAre jIvane vicAra karavAthI, te jIva AtmA rUpa puruSa vinA jAye jAya evo nathI, evI nizcaLa zraddhA utpanna thaI te tIrthaMkaranA mArgadhane namaskAra karIe chIe. bhinna bhinna prakAre te jIvano vicAra thavA arthe, te jIva prApta thavA arthe gAdika aneka sAdhanene baLavAna parizrama karyo chate, prApti na thaI, te jIva je vaDe sahaja prApta thAya che, te ja kahevA viSe jene udeza che, te tIrthaMkaranAM udezavacanane namaskAra karIe chIe. [ apUrNa ] (437) 39 A jagatane viSe jene viSe vicArazakti vAcA sahita varte che, evAM manuSyaprANI kalyANane vicAra karavAne sarvathI adhika gya che; tathApi prAye jIvane anaMtavAra manuSyapaNuM maLyAM chatAM te kalyANa siddha thayuM nathI, jethI vartamAna sudhI janmamaraNane mArga ArAdhave paDyo che. anAdi evA A lekane viSe jIvanI anaMtakoTI saMkhyA che; samaye samaye Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 anaMta prakAranI janmamaraNAdi sthiti te jene viSe varyA kare che; evo anaMtakALa pUrve vyatIta thayela che. anaMtakeTI jIvanA pramANamAM AtmakalyANa jeNe ArAdhyuM che, ke jene prApta thayuM che, evA jIva atyaMta ceDA thayA che, vartamAne tema che, ane have pachInA kALamAM paNa tevI ja sthiti saMbhave che, tema ja che. arthAt kalyANanI prApti jIvane traNe kALane viSe atyaMta durlabha che, e je zrI tIrthaMkaradevAdi jJAnIne upadeza te satya che. evI, jIvasamudAyanI je brAMti te anAdi saMyege che. ema ghaTe che, ema ja che, te bhrAMti je kAraNathI varte che, te kAraNanA mukhya be prakAra jaNAya che; eka pAramArthika ane eka vyAvahArika; ane te be prakArane ekatra abhiprAya je che te e che ke, A jIvane kharI mumukSatA AvI nathI; eka akSara satya paNa te jIvamAM pariNAma pAmyuM nathI; sapuruSanA darzana pratye jIvane ruci thaI nathI, tevA tevA jege samartha aMtarAyathI jIvane te pratibaMdha rahyo che, ane tenuM sauthI moTuM kAraNa asatsaMganI vAsanAo janma pAmyuM evuM nijecchApaNuM, ane asatdezanane viSe sadarzanarUpa bhrAMti te che. "AtmA nAmane koI padArtha nathI, e eka abhiprAya dharAve che, "AtmA nAmane padArtha saMgika che, evo abhiprAya keI bIjA darzanane samudAya svIkAre che; "AtmA dehasthitirU5 che, dehanI sthiti pachI nathI, e abhiprAya keI bIjA darzanane che. AtmA aNu che, "AtmA sarvavyApaka che, AtmA zUnya che", "AtmA sAkAra che", "AtmA prakAzarUpa che, "AtmA svataMtra nathI", "AtmA kartA nathI", "AtmA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 kartA che joktA nathI", "AtmA kartA nathI bhaktA che, AtmA kartA nathI bhoktA nathI", "AtmA jaDa che, "AtmA kRtrima che, e Adi anaMta naya jenA thaI zake che evA abhiprAyanI bhrAMtinuM kAraNa evuM asadarzana te ArAdhavAthI pUrve A che pitAnuM svarUpa te jema che tema jANyuM nathI. te te upara jaNAvyAM ekAMta--ayathArthapade jANa AtmAne viSe athavA AtmAne nAme IzvarAdi viSe pUrve jIve Agraha karyo che evuM je asatsaMga, nijecchApaNuM ane mithyAdarzananuM pariNAma te jyAM sudhI maTe nahIM tyAM sudhI A jIva kalezarahita e zuddha asaMkhya pradezAtmaka mukta thava ghaTato nathI, ane te asatsaMgAdi TALavAne arthe satsaMga, jJAnInI AjJAnuM atyaMta aMgIkRtapaNuM, ane paramArtha svarUpa evuM je AtmApaNuM te jANavA gya che. - pUrve thayA evA je tIrthaMkarAdi jJAna puruSo temaNe upara kahI evI je bhrAMti tene atyaMta vicAra karI, atyaMta ekAgrapaNe, tanmayapaNe jIvasvarUpane vicArI, jIvasvarUpe zuddha sthiti karI che, te AtmA ane bIjA sarva padArtho te zrI tIrthaMkarAdie sarva prakAranI bhrAMtirahitapaNe jANavAne arthe atyaMta duSkara e puruSArtha ArALe che. AtmAne eka paNa aNunA AhArapariNAmathI ananya bhinna karI A dehane viSe spaSTa e anAhArI AtmA, svarUpathI jIvanAra e joye che. te jonAra evA je tIrthaMkarAdi jJAnI pite pite ja zuddhAtmA che, te tyAM bhinnapaNe jovAnuM kahevuM jo ke ghaTatuM nathI, tathApi vANIdharme ema kahyuM che. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 evo je anaMta prakAre vicArIne paNa jANavA gya caitanyaghana jIva" te be prakAre tIrthakare kahyo che, ke je sapuruSathI jANI, vicArI, satkArIne jIva pote te svarUpane viSe sthiti kare. padArtha mAtra tIrthaMkarAdi jJAnIe "vaktavya" ane "avaktavya evA be vyavahAradharmavALA mAnyA che. avaktavyapaNe je che te ahIM "avaktavya" ja che. vaktavyapaNe je jIvadharma che, te sarva prakAre tIrthaMkarAdi kahevA samartha che, ane te mAtra jIvana vizuddha pariNAme athavA puruSe karI jaNAya evo chavadharma che, ane te ja dharma te lakSaNe karI amuka mukhya prakAre karI te dehAne viSe kahyo che. atyaMta paramArthanA abhyAse te vyAkhyA atyaMta phuTa samajAya che, ane te samajAye AtmApaNuM paNa atyaMta pragaTe che, tathApi yathAvakAza atra teno artha lakhe che. (438) 40 muMbaI, ramaitra suda 1, 1949 "samatA, ramatA, UradhatA, jJAyakatA, sukhabhAsa; vedakatA, caitanyatA, e saba jIva vilAsa.' zrI tIrthaMkara ema kahe che ke A jagatamAM A jIva nAmanA padArthane game te prakAre kahyo hoya te prakAra tenI sthitimAM che, tene viSe amAruM udAsInapaNuM che. je prakAre nirAbAdhapaNe te jIva nAmane padArtha ame jANyuM che, te prakAre karI te pragaTa ame kahyo che. je lakSaNe kahyo che, te sarva prakAranA bAdhe karI rahita e kahyo che. ame te AtmA e jAge che, je che, spaSTa anubhavyo che, Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pragaTa te ja AtmA chIe. te AtmA "samatA' nAmane lakSaNe yukta che. vartamAna samaye je asaMkhya pradezAtmaka caitanya sthiti te AtmAnI che te, te pahelAMne eka, be, traNa, cAra, daza, saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMta samaye hatI, vartamAne che, have pachInA kALane viSe paNa te ja prakAre tenI sthiti che. koI paNa kALe tenuM asaMkhyAta pradezAtmakapaNuM, caitanyapaNuM, arUpIpaNuM, e Adi samasta svabhAva te chUTavA ghaTatA nathI; evuM je samapaNuM, samatA te jenAmAM lakSaNa che te jIve che. pazu, pakSI, manuSyAdi dehane viSe, vRkSAdine viSe je kaMI ramaNIyapaNuM jaNAya che, athavA jenA vaDe te sarva pragaTa skRtivALAM jaNAya che, pragaTa suMdarapaNA sameta lAge che, te ramatA, ramaNIyapaNuM che lakSaNa jenuM te jIva nAmane padArtha che. jenA vidyamAnapaNA vinA AkhuM jagata zUnyavat saMbhave che, evuM ramyapaNe jene viSe che, te lakSaNa jene viSe ghaTe te jIva che. kaI paNa jANanAra kyAre paNa kaI paNa padArthane pitAnA avidyamAnapaNe jANe ema banavA yaMgya nathI. prathama pitAnuM vimAnapaNuM ghaTe che, ane keI paNa padArthanuM grahaNa, tyAgAdi ke udAsIna jJAna thavAmAM pite ja kAraNa che. bIjA padArthanA aMgIkAramAM, tenA alpa mAtra paNa jJAnamAM prathama je hoya, te ja thaI zake e sarvathI prathama rahenAro je padArtha te jIva che. tene gauNa karIne eTale tenA vinA koI kaMI paNa jANavA Icche che te banavA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 egya nathI, mAtra te ja mukhya hoya te ja bIjuM kaMI jANI zakAya eve e pragaTa "UrdhvatA dharma te jene viSe che, te padArthane zrI tIrthakara jIva kahe che. pragaTa evA jaDa padArtho ane java, te je kAraNe karI bhinna paDe che, te lakSaNa jIvane jJAyakapaNa nAmane guNa che. keI paNa samaye jJAyakarahitapaNe A jIva padArtha keI paNa anubhavI zake nahIM, ane te jIva nAmanA padArtha sivAya bIjA keI paNa padArthane viSe jJAyakapaNuM saMbhavI zake nahIM evuM je atyaMta anubhavanuM kAraNa jJAyatA te lakSaNa jemAM che te padArtha, tIrthakare jIva kahyo che. | zabdAdi pAMca viSaya saMbaMdhI athavA samAdhi Adi joga saMbaMdhI je sthitimAM sukha saMbhave che te bhinna bhinna karI jotAM mAtra chevaTe te sarvane viSe sukhanuM kAraNa eka ja eve e jIva padArtha saMbhave che, te sukhabhAsa nAmanuM lakSaNa mATe tIrthaMkare jIvanuM kahyuM che ane vyavahAraSTAMte nidrAthI pragaTa jaNAya che. je nidrAne viSe bIjA sarva padArthathI rahitapaNuM che, tyAM paNa huM sukhI chuM evuM je jJAna che, te bAkI vaLe e je jIva padArtha tenuM che; bIjuM kaI tyAM vidyamAna nathI, ane sukhanuM bhAsavApaNuM te atyaMta spaSTa che, te jenethI bhAse che te jIva nAmanA padArtha sivAya bIje kyAMya te lakSaNa joyuM nathI. A meLuM che, A mIThuM che, A khATuM che, A khAruM che, huM A sthitimAM , TADhe TharuM chuM, tApa paDe che, duHkhI chuM, duHkha anubhavuM chuM, evuM je spaSTa jJAna, vedanajJAna, Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavajJAna, anubhavapaNuM te jo keImAM paNa hoya che te A jIva padane viSe che, athavA te jenuM lakSaNa hoya che te padArtha jIva hoya che, e ja tIrthaMkarAdine anubhava che. - spaSTa prakAzapaNuM, anaMta anaMta keTI tejasvI dipaka, maNi, caMdra, sUryAdinI kAMti jenA prakAza vinA pragaTavA samartha nathI, arthAt te sarva pite pitAne jaNAvA athavA jANavA yaMgya nathI. je padArthanA prakAzane viSe caitanyapaNAthI te padArtho jANyA jAya che, te padArtho prakAza pAme che, spaSTa bhAse che, te padArtha je kaI che te jIva che. arthAt te lakSaNa pragaTapaNe spaSTa prakAzamAna, acaLa evuM nirAbAdha prakAzyamAna caitanya, te jIvanuM te jIva pratye upaga vALatAM pragaTa dekhAya che. ' e je lakSaNe kahyAM te pharI pharI vicArI jIva nirAbAdhapaNe jAye jAya che, je jANavAthI jIva jANe che te lakSaNe e prakAre tIrthaMkarAdie kahyAM che. (454) 41 muMbaI, prathama aSADa vada 4, soma, 1949 saMsAra spaSTa prItithI karavAnI IcchA thatI hoya to te puruSe jJAnInAM vacana sAMbhaLyAM nathI; athavA jJAnIpuruSanAM darzana paNa teNe karyA nathI, ema tIrthakara kahe che. jenI keDane bhaMga thayuM che, tenuM prAye badhuM baLa parikSINapaNane bhaje che. jene jJAnI puruSanAM vacanarUpa Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 lAkaDInA prahAra thayA che te puruSane viSe te prakAre saMsAra saMbaMdhI baLa hAya che, ema tIrthaMkara kahe che. jJAnIpuruSane joyA pachI strIne joi jo rAga utpanna thatA hAya tA jJAnIpuruSane joyA nathI, ema tame jANA. jJAnIpuruSanAM vacanane sAMbhaLyA pachI strInuM sajIvana zarIra ajIvanapaNe bhAsyA vinA rahe nahIM. kharekhara pRthvIne vikAra dhanAddhi saMpatti bhAsyA vinA rahe nahIM. jJAnIpuruSa sivAya tenA AtmA bIje kayAMya kSaNabhara sthAyI thavAne viSe icche nahIM. e Adi vacane te pUrve jJAnIpuruSo mArgAnusArI puruSane bAdhatA hatA. je jANIne, sAMbhaLIne te saraLa jIvA AtmAne viSe avadhAratA hatA. prANatyAga jevA prasaMgane viSe paNa te vacanAne apradhAna na karavA yAgya jANatA hatA, vartatA hatA. sarvethI smaraNujoga vAta teA ghaNI che, tathApi saMsAramAM sAva udAsInatA, paranA alpa guNamAM paNa prIti, pAtAnA alpa doSane viSe paNa atyaMta kleza, doSanA vilayamAM atyaMta vIryanuM skeravuM, e vAte satsaMgamAM akhaMDa eka zaraNAgatapaNe dhyAnamAM rAkhavA yAgya che. jema bane tema nivRttikALa, nivRttikSetra, nivRttidravya, ane nivRttibhAvane bhajajo. tIrthaMkara gautama jevA jJAnIpuruSane paNa saMbodhatA hatA ke samaya mAtra paNa pramAda ceAgya nathI. praNAma. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (460) muMbaI, bIjA aSADa vada 10, soma, 1949 bhAI kuMvarajI, zrI kalela. zArIrika vedanAne dehane dharma jANI ane bAMdhelA evAM karmonuM phaLa jANuM samyaphaprakAre ahiyAsavA gya che. ghaNIvAra zArIrika vedanAnuM baLa vizeSa vartatuM hoya che, tyAre upara je kahyo che te samyaphaprakAra rUDA ne paNa sthira rahe kaThaNa thAya che; tathApi hRdayane viSe vAraMvAra te vAtane vicAra karatAM ane AtmAne nitya, adya, abhedya, jarA, maraNAdi dharmathI rahita bhAvatAM, vicAratAM, keTalIka rIte te sabhyaprakArane nizcaya Ave che. moTA puruSoe ahiyAselA evA upasarga, tathA pariSahanA prasaMgenI jIvamAM - smRti karI, te viSe temane rahele akhaMDa nizcaya te pharI pharI hRdayamAM sthira karavA yogya jANavAthI jIvane te samyaphapariNAma phaLIbhUta thAya che, ane vedanA, vedanAne kSayakALe nivRtta thaye pharI te vedanA koI karmonuM kAraNa thatI nathI. vyAdhirahita zarIra hoya tevA samayamAM jIve che tenAthI pitAnuM judApaNuM jANI, tenuM anityAdi svarUpa jANI, te pratyethI moha-mamatvAdi tyAgyAM hoya, te te meTuM zreya che; tathApi tema na banyuM hoya te kaMI paNa vyAdhi utpanna thaye tevI bhAvanA bhAvatAM jIvane nizcaLa evuM ghaNuM karI karmabaMdhana thatuM nathI ane mahAvyAdhinA utpattikALe te dehanuM mamatva jIve jarUra tyAgI jJAnI puruSanA mArganI vicAraNAe vartavuM, e rUDo upAya che. je ke dehanuM tevuM mamatva tyAgavuM Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 ke ochuM karavuM e mahA duSkara vAta che, tathApi jene tema karavA nizcaya che, te vahele maDe phaLIbhUta thAya che. - jyAM sudhI dehAdikathI karI jIvane AtmakalyANanuM sAdhana karavuM rahyuM che, tyAM sudhI te dehane viSe apariNAmika evI mamatA bhajavI yogya che, eTale ke A dehanA koI upacAra karavA paDe te te upacAra dehanA mamatvArthe karavAnI IcchAe nahIM, paNa te dehe karI jJAnI puruSanA mArganuM ArAdhana thaI zake che, e koI prakAre temAM rahela lAbha, te lAbhane arthe, ane tevI ja buddhie te dehanI vyAdhinA upacAra pravartavAmAM bAdha nathI. je kaMI te mamatA che te apariNAmika mamatA che, eTale pariNAme samatAsvarUpa che, paNa te dehanI priyatArthe, sAMsArika sAdhanamAM pradhAna bhegane e hetu che, te tyAga paDe che, evA ArtadhyAne koI prakAre paNa te dehamAM buddhi na karavI evI jJAnI puruSanA mArganI zikSA jANI AtmakalyANane tevA prasaMge lakSa rAkhavo egya che. | sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, niH khedapaNane bhajavAnI zikSA zrI tIrthakara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe. kaI paNa kAraNe A saMsAramAM kalezita thavA yaMgya nathI. avicAra ane ajJAna e sarva kalezanuM, mahatuM, ane mAThI gatinuM kAraNa che. savicAra ane AtmajJAna te AtmagatinuM kAraNa che. tene prathama sAkSAt upAya jJAnI puruSanI AjJAne vicAravI e ja jaNAya che. praNAma pahoMce. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 (466) 43 peTalAda, bhAdaravA suda 6, 1949 1. jenI pAsethI dharma mAgavo, te pAmyAnI pUrNa cekasI karavI e vAkyane sthira cittathI vicAravuM. 2. jenI pAsethI dharma mAgavo tevA pUrNa jJAnInuM oLakhANa jIvane thayuM hoya tyAre tevA jJAnIone satsaMga kare ane satsaMga thAya te pUrNa puryodaya samajavo. te satsaMgamAM tevA paramajJAnIe upadezele zikSAbodha grahaNa karavo eTale jethI kadAgraha, matamatAMtara, vizvAsaghAta ane asavacana e Adine tiraskAra thAya; arthAt tene grahaNa karavA nahIM. matane Agraha mUkI devo. AtmAne dharma AtmAmAM che. AtmatRprAsa puruSane bodhele dharma AtmatAmArgarUpa hoya che. bAkInA mArganA matamAM paDavuM nahIM. 3. ATaluM thatAM chatAM je jIvathI satsaMga thayA pachI kadAgraha, matamatAMtarAdi doSa na mUkI zakAte hoya te pachI teNe chUTavAnI AzA karavI nahIM. - ame pite keIne AdezavAta eTale Ama karavuM ema kahetA nathI. vAraMvAra pUche te paNa te smRtimAM hoya che. amArA saMgamAM AvelA keI ne haju sudhI ame ema jaNAvyuM nathI ke Ama varte, ke Ama kare. mAtra zikSAbaMdha tarIke jaNAvyuM haze. 4. amAro udaya evo che ke evI upadezavAta karatAM vANuM pAchI kheMcAI jAya che. sAdhAraNa prazna pUche Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 te temAM vANI prakAza kare che; ane upadezavAtamAM te vANI pAchI kheMcAI jAya che, tethI ame ema jANIe chIe ke haju te udaya nathI. pa. pUrve thaI gayelAM anaMta jJAnIo joke mahAjJAnI thaI gayA che, paNa tethI kaMI jIvane doSa jAya nahIM; eTale ke atyAre jIvamAM mAna hoya te pUrve thaI gayelA jJAnI kahevA Ave nahIM, paraMtu hAla je pratyakSa jJAnI birAjamAna hoya te ja doSane jaNAvI kaDhAvI zake. jema dUranA kSIrasamudrathI atrenA tRSAturanI tRSA chIpe nahIM, paNa eka mIThA pANIne kaLaze atre hoya che tethI tRSA chIpe. 6. jIva pitAnI kalpanAthI kape ke dhyAnathI kalyANa thAya ke samAdhithI ke vegathI ke AvA AvA prakArathI, paNa tethI jIvanuM kaMI kalyANa thAya nahIM. jIvanuM kalyANa thavuM te jJAnI puruSanA lakSamAM hoya che, ane te parama satsaMge karI samajI zakAya che, mATe tevA vikalpa karavA mUkI devA. 7. jIve mukhyamAM mukhya A vAta vizeSa dhyAna ApavA jevI che, ke satsaMga thayuM hoya te satsaMgamAM sAMbhaLela zikSAbaMdha pariNAma pAmI, saheje jIvamAM utpanna thayela kadAgrahAdi deze te chUTI javA joIe, ke jethI satsaMganuM avarNavAdapaNuM belavAne prasaMga bIjA jIvane Ave nahIM. 8. jJAnI puruSe kahevuM bAkI nathI rAkhyuM paNa jIve karavuM bAkI rAkhyuM che. e gAnuyega keIka ja veLA udayamAM Ave che. tevI vAMchAe rahita mahAtmAnI bhakti te kevaLa Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANakAraka ja nIvaDe che; paNa kaI veLA tevI vAMchA mahAtmA pratye thaI ane tevI pravRtti thaI cUkI, te paNa te ja vAMchA je asapuruSamAM karI hoya ane je phaLa thAya che, te karatAM AnuM phaLa juduM thavAno saMbhava che. sapuruSa pratye tevA kALamAM je niHzaMkapaNuM rahyuM hoya, te kALe karIne temanI pAsethI sanmArganI prApti hoI zake che. eka prakAre amane pitAne e mATe bahu roca rahetuM hatuM, paNa tenuM kalyANa vicArIne zAca vismaraNa karyo che. 9. mana, vacana, kAyAnA jegamAMthI jene kevaLa svarUpa bhAva thatAM ahaMbhAva maTI gaye che, evA je jJAnI puruSa, tenA parama upazamarUpa caraNAraviMda tene namaskAra karI, vAraMvAra tene ciMtavI, te ja mArgamAM pravRttinI tame icchA karyA kare e upadeza karI, A patra pUre karuM chuM. viparIta kALamAM ekAkI hovAthI udAsa !! (486) muMbaI, phAgaNa suda 11, ravi, 1950 pramAdane tIrthaMkaradeva karma kahe che, ane apramAdane tethI bIjuM eTale akarmarUpa evuM AtmasvarUpa kahe che. tevA bhedanA prakArathI ajJAnI ane jJAnInuM svarUpa che; (kahyuM che.) | (sUyagaDAMgasUtra-vIrya adhyayana) 1. pamAyaM kammamAhaMsu, appamAyaM tahAvaraM / tabbhAvade saovAvi, bAlaM paMDiyameva vA // sUtrakRta, ? zuM, 8 10, rU nI gAthA. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 je kuLane viSe janma thaye che, ane jenA sahavAsamAM jIva vasyuM che, tyAM ajJAnI e A jIva te mamatA kare che. ane temAM nimagna rahyA kare che. | (sUyagaDAMga-prathamAdhyayana)1 je jJAnI puruSe bhUtakALane viSe thaI gayA che, ane je jJAnI puruSo bhAvikALane viSe thaze, te sarva puruSoe zAMti (badhA vibhAva pariNAmathI thAkavuM, nivRtta thavuM tene sarva dharmane AdhAra kahyo che. jema bhUtamAtrane pRthvI AdhArabhUta che, arthAt prANImAtra pRthvInA AdhArathI sthitivALAM che, tene AdhAra prathama temane hovo cagya che, tema sarva prakAranA kalyANane AdhAra, pRthvInI peThe "zAMtine jJAnIpuruSe kahyo che. (sUyagaDAMga) (491) 45 muMbaI, phAgaNa, 1950 tIrthaMkara vAraMvAra nIce kahyo che, te upadeza karatA hatA : he jIva! tame bUjha, samyaphaprakAre bUjhe. manuSyapaNuM maLavuM ghaNuM durlabha che, ane cAre gatine viSe bhaya che, ema jANe. ajJAnathI saviveka pAmavo durlabha che, ema samaje. 1. jessi kule samuppanne, jehiM vA saMvase nare / __mamAI luppaI bAle, aNNe aNNehi mucchie / sUtratAM, 2 muM, 2 0, 4thI nathI 2. je ya buddhA atikaMtA, je ya buddhA aNAgayA / saMti tesiM paiThANa, bhUyANa jagatI jahA // sUtrakRtAMga, 1 zru0, 11 a0, 36mI gAthA Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 A leka ekAMta dukhe karI baLe che, ema jANe; ane sarva jIva' pitApitAnAM karme karI viparyAsapaNuM anubhave che, tene vicAra karo." | (sUyagaDAMga-adhyayana 7muM, 11) sarva duHkhathI mukta thavAne abhiprAya jene thaye hoya, te puruSe AtmAne gaSavo, ane AtmA gaveSa hoya teNe yamaniyamAdika sarva sAdhanane Agraha apradhAna karI, satsaMgane gaveSavo; tema ja upAsa. satsaMganI upAsanA karavI hoya teNe saMsArane upAsavAne AtmabhAva sarvathA tyAgavo. pitAnA sarva abhiprAyane tyAga karI pitAnI sarva zaktie te satsaMganI AjJAne upAsavI. tIrthaMkara ema kahe che ke je kaI te AjJA upAse che, te avazya satsaMgane upAse che. ema je satsaMgane upAse che te avazya AtmAne upAse che, ane AtmAne upAsanAra sarva duHkhathI mukta thAya che. (dvAdazAMgInuM saLaMga sUtra.) prathamamAM je abhiprAya darzAvyo che te gAthA sUyagaDAMgamAM nIce pramANe che - saMbujjhahA jaMtavo mANusattaM, dachu bhayaM bAliseNaM alNbho| egaMtadukkhe jarie va loe, sakkammaNA vippariyAsu vei // sarva prakAranI upAdhi, Adhi, vyAdhithI muktapaNe vartatA hoIe tepaNa satsaMgane viSe rahelI bhakti te amane maTavI durlabha jaNAya che. satsaMganuM sarvottama apUrvapaNuM ahorAtra ema amane vasyA kare che, tathApi udaya Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joga prArabdhathI te aMtarAya varte che. ghaNuM karI koI vAtane kheda "amArA AtmAne viSe utpanna thatuM nathI, tathApi satsaMganA aMtarAyane kheda ahorAtra ghaNuM karI vatya kare che. "sarva bhUmie, sarva mANase, sarva kAma, sarva vAtacItAdi prasaMge ajANyAM jevAM, sAva paranAM, udAsIna jevAM, aramaNIya, amehakara ane rasarahita svAbhAvikapaNe bhAse che." mAtra jJAnI puruSa, mumukSupuruSe, ke mArgAnusArI puruSane satsaMga te jANIne, potAne, prItikara, suMdara, AkarSanAra ane rasasvarUpa bhAse che. ema hovAthI amAruM mana ghaNuM karI apratibaddhapaNuM bhajatuM bhajatuM tama jevA mArgecchAvAna puruSane viSe pratibaddhapaNuM pAme che. (504) 46 muMbaI, vaizAkha, 1950 manane, vacanane tathA kAyAne vyavasAya dhArIe te karatAM hamaNAM vizeSa varyA kare che. ane e ja kAraNathI tamane patrAdi lakhavAnuM banI zakatuM nathI. vyavasAyanuM bahoLApaNuM IcchavAmAM AvatuM nathI, tathApi prApta thayA kare che. ane ema jaNAya che ke keTalAka prakAre te vyavasAya vedavA yogya che, ke jenA vedanathI pharI tene utpattiyega maTaze, nivRtta thaze. kadApi baLavAnapaNe tene nirodha karavAmAM Ave te paNa te nirodharUpa klezane lIdhe AtmA AtmApaNe visasA pariNAma jevo pariNamI zake nahIM, ema lAge che. mATe te vyavasAyanI je anicchApaNe prApti thAya te vedI, e kaI prakAre vizeSa samyapha lAge che. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI paNa na javane kaI ke pragaTa kAraNane avalaMbI, vicArI, pakSa cAlyA AvatA sarvajJa puruSane mAtra samyagdaSTipaNe paNa oLakhAya te tenuM mahat phaLa che, ane tema na hoya te sarvajJane sarvajJa kahevAnuM kaMI AtmA saMbaMdhI phaLa nathI ema anubhavamAM Ave che. - pratyakSa sarvajJa puruSane paNa koI kAraNe, vicAre, avalaMbane samyagdaSTisvarUpa paNe paNa na jANyA hoya te tenuM AtmapratyayI phaLa nathI, paramArthathI tenI sevA asevAthI jIvane kaMI jAti-( )-bheda thatuM nathI. mATe te kaMI saphaLa kAraNarUpe jJAnI puruSe svIkArI nathI, ema jaNAya che. ghaNAM pratyakSa vartamAna parathI ema pragaTa jaNAya che ke A kALa te viSama ke duSama athavA kaliyuga che. kALacakranA parAvartanamAM anaMta vAra duSamakALa pUrve AvI gayA che, tathApi Avo duSamakALa kaIka ja vakhata Ave che. zvetAMbara saMpradAyamAM evI paraMparAgata vAta cAlI Ave che, ke asaMyatipUjA nAme AzcaryavALa huMDa--pITa--evo A paMcamakALa anaMtakALe AzcaryasvarUpe tIrthaMkarAdike gaNyA che, e vAta amane bahu karI anubhavamAM Ave che; sAkSAt ema jANe bhAse che. kALa evo che. kSetra ghaNuM karI anArya jevuM che, tyAM sthiti che, prasaMga, dravyakALAdi kAraNathI saraLa chatAM lekasaMjJApaNe gaNavA ghaTe che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA AlaMbana vinA nirAdhArapaNe jema AtmApaNuM bhajAya tema bhaje che. bIjo zo upAya ? Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 (51) 47 muMbaI, asADa suda 6, ravi, 1950 zrI svaMbhatIrthasthita, zubhecchA saMpanna zrI tribhuvanadAsa pratye yathAyogyapUrvaka vinaMti ke : baMdhavRttione upazamAvavAne tathA nivartAvavAno jIvane abhyAsa, saMtata abhyAsa kartavya che, kAraNa ke vinA vicAre, vinA prayAse te vRttionuM upazamavuM athavA nivatevuM kevA prakArathI thAya ? kAraNa vinA keI kArya saMbhavatuM nathI; to A jIve te vRttionAM upazamana ke nivartanane keI upAya karyo na hoya eTale tene abhAva na thAya e spaSTa saMbhavarUpa che. ghaNI vAra pUrvakALe vRttionA upazamananuM tathA nivartananuM jIve abhimAna karyuM che, paNa tevuM kaMI sAdhana karyuM nathI, ane haju sudhI te prakAramAM jIva kaMI ThekANuM karatuM nathI, arthAt haju tene te abhyAsamAM kaMI rasa dekhAtuM nathI, tema kaDavAza lAgatAM chatAM te kaDavAza upara paga daI A jIva upazamana, nivartanamAM praveza karate nathI. A vAta vAraMvAra A duSTapariNAmI jIve vicAravA gya che; visarjana karavA yaMgya kaI rIte nathI. putrAdi saMpattimAM je prakAre A jIvane meha thAya che te prakAra kevaLa nIrasa ane niMdavA gya che. jIva je jarAya vicAra kare te spaSTa dekhAya evuM che ke, keIne viSe putrapaNuM bhAvI A jIve mAThuM karyAmAM maNuM rAkhI nathI, ane keIne viSe pitApaNuM mAnIne paNa tema ja karyuM che, ane kaI jIva haju sudhI to pitAputra thaI zakyA dIThA nathI. sau Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 kahetA Ave che ke AnA A putra athavA AnA A pitA, pazu vicAratAM A vAta kaI paNa kALe na banI zake tevI spaSTa lAge che. anutpanna evo A jIva tene putrapaNe gaNavA, ke gaNAvavAnuM citta rahevuM e sau jIvanI mUDhatA che, ane te mUDhatA koi paNa prakAre satsaMganI icchAvALA jIvane ghaTatI nathI. je mehAdi prakAra viSe tame lakhyuM te bannene bhramaNanA hetu che, atyaMta viTaMbaNAnA hetu che. jJAnIpuruSa paNa ema varte teA jJAna upara paga mUkavA jevuM che, ane sarva prakAre ajJAnanidrAnA te hetu che. e prakArane vicAre bannene sIdhA bhAva kartavya che. A vAta alpakALamAM cetavA ceAgya che. jeTalA ane teTaleA tame ke bIjA tama saMbaMdhI satsaMgI nivRttino avakAza leze te ja jIvane hitakArI che. (511) 48 mAhamayI, asADa suda 6, ravi, 1950 zrI aMjArasthita, parama snehI zrI subhAgya, Apane vigata kAgaLa 1, tathA pattuM 1 prApta thayuM che. temAM lakhelA prazno mumukSu jIve vicAravA ceAgya che. je je sAdhana A jIve pUrvakALe karyAM che, te te sAdhana jJAnIpuruSanI AjJAthI thayAM jaNAtAM nathI, e vAta aMdezArahita lAge che. jo ema thayuM heta te jIvane saMsAraparibhramaNa hAya nahIM. jJAnIpuruSanI AjJA che te, bhavamAM javAne ADA pratibaMdha jevI che, kAraNa jene AtmArtha sivAya bIjo koI Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 artha nathI, ane AmArtha paNa sAdhI prArabdhavazAt jene deha che, evA jJAnI puruSanI AjJA te phakta AtmArthamAM ja sAmAM jIvane prere che, ane A jIve te pUrvakALe kaMI AtmArtha jANyuM nathI; UlaTo AtmArtha vismaraNapaNe cAlya Avyo che. te pitAnI kalpanA karI sAdhana kare tethI AtmArtha na thAya, ane UlaTuM AtmArtha sAdhuM chuM evuM duSTa abhimAna utpanna thAya, ke je jIvane saMsArane mukhya hetu che. je vAta svane paNa AvatI nathI, te jIva mAtra amastI ka95nAthI sAkSAtkAra jevI gaNe che tethI kalyANa na thaI zake. tema A jIva pUrvakALathI aMdha cAlyA AvatAM chatAM pitAnI kalpanAe AtmArtha mAne te temAM saphaLapaNuM na hoya e sAva samajI zakAya e prakAra che. eTale ema te jaNAya che ke, jIvanA pUrvakALanAM badhAM mAThAM sAdhana, kapita sAdhana maTavA apUrva jJAna sivAya bIjo koI upAya nathI, ane te apUrva vicAra vinA utpanna thavA saMbhava nathI; ane te apUrva vicAra, apUrva puruSanA ArAdhana vinA bIjA kayA prakAre jIvane prApta thAya e vicAratAM ema ja siddhAMta thAya che ke, jJAnIpuruSanI AjJAnuM ArAdhana e siddhapadane sarvazreSTha upAya che. ane e vAta jyAre jIvathI manAya che, tyArathI ja bIjA doSanuM upazamavuM, nivatevuM zarU thAya che. zrI jine A jIvanA ajJAnanI je je vyAkhyA kahI che, temAM samaye samaye tene anaMta karmane vyavasAyI kahyo che; ane anAdikALathI anaMta karmane baMdha karate A che, ema kahyuM che, te vAta te yathArtha che, paNa tyAM Apane eka prazna thayuM ke, "te tevAM anaMta karma nivRtta karavAnuM Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 sAdhana game tevuM baLavAna hoya te paNa anaMta kALane prajane paNa te pAra paDe nahIM." jo ke kevaLa ema hoya te tamane lAgyuM tema saMbhave che; tathApi jine pravAhathI jIvane anaMta karmane kartA kahyo che, anaMta kALathI karmane kartA te cAlyA Ave che ema kahyuM che, paNa samaye samaye anaMta kALa bhegavavAM paDe evAM karma te AgAmika kALa mATe upArjana kare che ema kahyuM nathI. koI jIva AzrayI e vAta dUra rAkhI, vicAravA jatAM ema kahyuM che, ke sarva karmanuM mULa evuM je ajJAna, mehapariNAma te haju jIvamAM evuM ne evuM cAlyuM Ave che, ke je pariNAmathI anaMta kALa tene bhramaNa thayuM che, ane je pariNAma varyA kare te haju paNa ema ne ema anaMta kALa paribhramaNa thAya. agninA eka taNakhAne viSe A leka saLagAvI zakAya eTale aizvarya guNa che, tathApi tene je je vega thAya che te tene teno guNa phaLavAna thAya che. tema ajJAna pariNAmane viSe anAdikALathI jIvanuM rakhaDavuM thayuM che. tema haju anaMta kALa paNa cauda rAjalekamAM pradeza pradeze anaMta janmamaraNa te pariNAmathI haju saMbhave; tathApi jema taNakhAne agni gavaza che, tema ajJAnanAM karmapariNAmanI paNa amuka prakRti che. utkRSTamAM utkRSTa eka jIvane mehanIyakarmanuM baMdhana thAya te sittera keDAcheDI sAgaropamanuM thAya, ema jine kahyuM che, teno hetu spaSTa che ke, je anaMta kALanuM baMdhana thatuM hoya te pachI jIvane mokSa na thAya. e baMdha haju nivRtta na thayuM hoya paNa lagabhaga nivartavA Avyo hoya tyAM vakhate bIjI tevI sthitine saMbhava hoya, paNa Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 evAM mehanIyakarma ke jenI kALasthiti upara kahI che, tevAM eka vakhate ghaNAM bAMdhe ema na bane. anukrame haju te karmathI nivRtta thavA prathama bIjuM te ja sthitinuM bAMdhe, tema bIjuM nivRtta thatAM prathama trIjuM bAMdhe; paNa bIjuM, trIjuM, ceAthuM, pAMcamuM, chachuM ema sau eka mehanIyakarmanA saMbaMdhamAM te ja sthitinuM bAMdhyA kare ema bane nahIM; kAraNa ke jIvana eTale avakAza nathI. mehanIyakarmanI e prakAre sthiti che. tema AyuSakarmanI sthiti zrI jine ema kahI che ke, eka jIva eka dehamAM vartatAM te dehanuM jeTaluM AyuSa che teTalAnA traNa bhAgamAMne be bhAga vyatIta thaye AvatA bhavanuM AyuSa jIva bAMdhe, te prathama bAMdhe nahIM, ane eka bhavamAM AgAmika kALanA be bhavanuM AyuSa bAMdhe nahIM, evI sthiti che. arthAt jIvane ajJAnabhAvathI karmasaMbaMdha cAlyA Ave che, tathApi te te karmonI sthiti game teTalI viTaMbaNArUpa chatAM, anaMta duHkha ane bhavane hetu chatAM paNa jemAM jIva tethI nivRtta thAya eTale amuka prakAra bAdha karatAM sAva avakAza che. A prakAra jine ghaNe sUkSmapaNa kahyo che, te vicAravA yogya che. jemAM jIvane mekSane avakAza kahI karmabaMdha kahyo che. A vArtA saMkSepamAM Apane lakhI che. te pharI pharI vicAravAthI keTaluMka samAdhAna thaze, ane keme karI ke samAgama karI tenuM sAva samAdhAna thaze. satsaMga che te kAma bALavAna baLavAna upAya che. sarve jJAnI puruSe kAmanuM jItavuM te atyaMta duSkara kahyuM che, te sAva siddha che; ane jema jema jJAnInA vacananuM Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 avagAhana thAya che, tema tema kaMIka kaMIka karI pAchA hatAM anukrame jIvanuM vIrya baLavAna thaI kAmanuM sAmarthya jIvathI nAza karAya che, kAmanuM svarUpa ja jJAnIpuruSanAM vacana sAMbhaLI jIve jANyuM nathI, ane je jANyuM hota te tene viSe sAva nIrasatA thaI hota. e ja vinaMti. A0 sva. praNAma. (516) 49 muMbaI, zrAvaNa vada 1, 1950 pANu svabhAve zItaLa chatAM koI vAsaNamAM nAkhI nIce agni saLagate rAkhyuM hoya to tenI niricchA hoya chatAM te pANI uSNapaNuM bhaje che, te A vyavasAya, samAdhie zItaLa evA puruSa pratye uSNapaNAne hetu thAya che, e vAta amane te spaSTa lAge che. vardhamAnavAmIe gRhavAsamAM paNa A sarva vyavasAya asAra che, kartavyarUpa nathI, ema jANyuM hatuM. tema chatAM te gRhavAsane tyAgI municaryA grahaNa karI hatI. te manapaNAmAM paNa AtmabaLe samartha chatAM te baLa karatAM paNa atyaMta vadhatA baLanI jarUra che, ema jANI manapaNuM ane anidrApaNuM sADAbAra varSa lagabhaga bharyuM che, ke jethI vyavasAyarUpa agni te prAye thaI zake nahIM. je vardhamAnasvAmI grahavAsamAM chatAM abhegI jevA hatA, avyavasAyI jevA hatA. niHspRha hatA, ane sahaja svabhAve muni jevA hatA, AtmAkAra pariNAmI hatA, te vardhamAna Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 svAmI paNa sarva vyavasAyamAM asArapaNuM jANIne, nIrasa jANIne dUra pravaryA; te vyavasAya, bIjA jIve karI kayA prakArathI samAdhi rAkhavI vicArI che, te vicAravA gya che. te vicArIne pharI pharI te caryA kAryo karyo, pravartane pravartane smRtimAM lAvI vyavasAyanA prasaMgamAM vartatI evI ruci vilaya karavA gya che. jo ema na karavAmAM Ave te ema ghaNuM karIne lAge che ke haju A jIvanI yathAyogya jijJAsA mumukSupadane viSe thaI nathI, athavA te A jIva lekasaMjJAo mAtra kalyANa thAya evI bhAvanA karavA Icche che. paNa kalyANa karavAnI tene jijJAsA ghaTatI nathI; kAraNa ke beya jIvanAM sarakhAM pariNAma hoya ane eka baMdhAya, bIjAne abaMdhatA thAya, ema trikALamAM banavA gya nathI. (para2) 50 muMbaI, bhA. suda 3, ravi, 1950 jIvane jJAnI puruSanuM oLakhANa thaye tathA prakAre anaMtAnubaMdhI kodha, mAna, mAyA, lobha moLAM paDavAno prakAra banavA yogya che, ke jema banI anukrame te parikSaNapaNane pAme che. puruSanuM oLakhANa jema jema jIvane thAya che, tema tema matAbhigraha, durAgrahatAdi bhAva meLA paDavA lAge che, ane pitAnA doSa jovA bhaNI citta vaLI Ave che; vikathAdi bhAvamAM nIrasapaNuM lAge che, ke jugupsA utpanna thAya che; jIvane anityAdi bhAvanA ciMtavavA pratye baLavIrya spharavA viSe je prakAre jJAnI puruSa samIpe sAMbhaLyuM che, tethI paNa vizeSa baLavAna pariNAmathI te paMcaviSayAdine viSe Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 anityAdri bhAva dRDha kare che. arthAt satpuruSa maLye A satpuruSa che eTaluM jANI, satpuruSane jANyA prathama jema AtmA paMcaviSayAdine viSe rakta hatA tema rakta tyAra pachI nathI rahetA, ane anukrame te raktabhAva mALeA paDe evA vairAgyamAM jIva Ave che; athavA satpuruSanA caga thayA pachI AtmajJAna kaMI durlabha nathI; tathApi satpuruSane viSe, tenAM vacanane viSe, te vacananA Azayane viSe, prIti bhakti thAya nahIM tyAM sudhI AtmavicAra paNa jIvamAM uDDaya AvavA yAgya nathI; ane satpuruSanA jIvane cAga thayA che, evuM kharekharuM te jIvane bhAsyuM che, ema paNa kahevuM kaThaNa che. jIvane satpuruSanA yAga thaye te evI bhAvanA thAya ke atyAra sudhI je mArAM prayatna kalyANane arthe hatAM te sau niSphaLa hatAM, lakSa vagaranAM bANanI peThe hatAM, paNa have satpuruSano apUrva yoga thayo che, te mArAM sarva sAdhana saphaLa thavAnA hetu che. lokaprasaMgamAM rahIne je niSphaLa, nirlakSa sAdhana karyAM. te prakAre have satpuruSane ceAge na karatAM jarUra aMtarAtmAmAM vicArIne dRDha pariNAma rAkhIne, jIve A yAgane, vacanane viSe jAgRta thavA yeAgya che, jAgRta rahevA ceAgya che; ane te te prakAra bhAvI, jIvane dRDha karavA ke jethI tene prApta joga 'aphaLa' na jAya, ane sarva prakAre e ja khaLa AtmAmAM vardhamAna karavuM, ke A ceAgathI jIvane apUrva phaLa thavA ceAgya che, temAM aMtarAya karanAra 'huM jANuM chuM e mAruM abhimAna, kuLadharmane ane karatA AvyA chIe te kriyAne kema tyAgI zakAya evA leAkabhaya, satpuruSanI bhakti Adine viSe paNa laukika bhAva, ane kadApi koI paMca Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 viSayAkAra evAM karma jJAnIne udayamAM dekhI te bhAva pite ArAdhavApaNuM e Adi prakAra che," te ja anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lebha che. e prakAra vizeSapaNe samajavA gya che; tathApi atyAre jeTaluM banyuM teTaluM lakhyuM che. ' upazama, kSayapazama ane kSAyaka samyakatvane mATe saMkSepamAM vyAkhyA kahI hatI, tene anusaratI tribhavananA maraNamAM che. jyAM jyAM A jIva janme che, bhavane prakAra dhAraNa karyA che, tyAM tyAM tathA prakAranA abhimAnapaNe varyo che; je abhimAna nivRtta karyA sivAya te te dehane ane dehanA saMbaMdhamAM AvatA padArthone A jIve tyAga karyo che, eTale hajI sudhI te jJAnavicAre karI bhAva gALyo nathI, ane te te pUrvasaMjJAo hajI ema ne ema A jIvanA abhimAnamAM vartI Ave che, e ja ene leka AkhAnI adhikaraNakriyAne hetu kahyo che, je paNa vizeSapaNe atra lakhavAnuM banI zakyuM nathI. patrAdi mATe niyamitapaNA viSe vicAra karIza. (534) 51 muMbaI, kArtika suda 3, budha, 1951 zrI satpaSane namaskAra zrI sUryapurasthita, vairAgyacitta, satsaMgagya zrI lallujI pratye, zrI mehamayI bhUmithI jIvanmuktadazAIcchaka zrI....ne AtmasmRtipUrvaka yathAyogya prApta thAya. vizeSa vinaMti ke Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 tamArAM lakhelAM traNa patro pahoMcyAM che. DA thoDA divasane aMtare A jIva atyaMta mAyAnA AvaraNe dizAmUDha thayA che, ane te ge karI tenI paramArthaSTi udaya prakAzatI nathI. aparamArthane viSe paramArthane daDhAgraha thaye che, ane tethI bedha prApta thavAnA ge paNa temAM be praveza thAya e bhAva rate nathI, e Adi jIvanI viSama dazA kahI, prabhu pratye dInatya kahyuM che ke he nAtha! have mArI keI gati (mArga) mane dekhAtI nathI. kemake sarvasva lUMTAyA che. vega karyo che, ane sahaja aizvarya chatAM, prayatna karyo chate, te ezvaryathI viparIta evA ja mArga meM AcaryA che, te te vegathI mArI nivRtti kara, ane te nivRttine sarvottama sadupAya e je sadguru pratyene zaraNabhAva te utpanna thAya, evI kRpA kara." evA bhAvanA vIza deharA ke jemAM prathama vAkya he prabhu! he prabhu! zuM kahuM? dInAnAtha dayALa" che, te doharA tamane smaraNamAM haze. te deharAnI vizeSa anuprekSA thAya tema karaze te vizeSa guNavRttine hetu che. bIjA ATha trATaka chaMda te sAthe anuprekSA karavA gya che, ke jemAM A jIvane zuM AcaravuM bAkI che, ane je je paramArthane nAme AcaraNa karyA te atyAra sudhI vRthA. thayAM, ne te AcaraNane viSe mithyAgraha che te nivRtta karavAne bedha kahyo che, te paNa anuprekSA karatAM jIvane puruSArthavizeSane hetu che. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gavAsiSThanI vAMcanA pUrI thaI hoya te thoDe vakhata tene avakAza rAkhI eTale hamaNAM pharI vAMcavAnuM baMdha rAkhI "uttarAdhyayanasUtra' vicAraze; paNa te kuLasaMpradAyanA AgrahAthe nivRtta karavAnuM vicAraze, kemake jIvane kuLage saMpradAya prApta thayela hoya che te paramArtharUpa che ke kema ? ema vicAratAM daSTi cAlatI nathI; ane saheje te ja paramArtha mAnI rAkhI jIva paramArthathI cUke che, mATe mumukSu jIvane te ema ja kartavya che ke jIvane saddaguruge kalyANanI prApti alpa kALamAM thAya tenAM sAdhana, vairAgya ane upazamArthe gavAsiSTha" "uttarAdhyayanAdi vicAravA gya che, temaja pratyakSa puruSanAM vacananuM nirAbAdhapaNuM, pUrvApara avirodhapaNuM jANavAne arthe vicAravA yaMgya che. A0 sva. praNAma. para (537) muMbaI, kArataka suda 7, zani, 1951 zrI satyune namaskAra zrI thaMbhatIrthavAsI mumukSujane pratye, zrI mehamayI bhUmithI ....nA AtmasmRtipUrvaka yathAgya prApta thAya. vizeSa vinaMti ke mumukSu aMbAlAlanuM lakhela patra 1 Aje prApta thayuM che. kRSNadAsane cittanI vyagratA joIne, tamArA saunA manamAM kheda rahe che, tema banavuM svAbhAvika che. je bane te gavAsiSTha graMtha trIjA prakaraNathI temane vaMcAvaze, athavA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNa karAvaze ane pravRttikSetrathI jema avakAza maLe tathA satsaMga thAya tema karaze. divasanA bhAgamAM te vadhAre vakhata avakAza levAnuM bane teTale lakSa rAkhe yegya che. samAgamanI IcchA sau mumukSubhAIonI che ema lakhyuM te viSe vicArIza. mAgazara mahinAnA chellA bhAgamAM ke piSa mahinAnA AraMbhamAM ghaNuM karI tevo ega thavo saMbhave che. kRSNadAse cittamAMthI vikSepanI nivRtti karavA gya che. kemake mumukSu jIvana eTale vicAravAna jIvane A saMsArane viSe ajJAna sivAya bIjo koI bhaya hoya nahIM. eka ajJAnanI nivRtti IcchavI e rUpa je IcachA te sivAya vicAravAna jIvane bIjI IcachA hoya nahIM, ane pUrvakarmanA baLe tevo koI udaya hoya te paNa vicAravAnanA cittamAM saMsAra kArAgRha che, samasta leka duHkhe karI Arta che, bhayAkuLa che, rAgadveSanI prApta phaLathI baLate che, evo vicAra nizcayarUpa ja varte che; ane jJAnaprAptine kaMI aMtarAya che, mATe te kArAgRharUpa saMsAra mane bhayane hetu che ane lekano prasaMga karavA gya nathI, e ja eka bhaya vicAravAnane ghaTe che. mahAtmA zrI tIrthaMkare nigraMthane prApta pariSaha sahana karavAnI pharI pharI bhalAmaNa ApI che. te pariSadanuM svarUpa pratipAdana karatAM ajJAnapariSaha ane darzanapariSaha evA be pariSaha pratipAdana karyA che, ke koI udayaganuM baLavAnapaNuM hoya ane satsaMga, sapuruSane ega thayA chatAM jIvane Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 ajJAnanAM kAraNe TALavAmAM himmata na cAlI zakatI hoya, mujhavaNa AvI jatI heAya, tepaNa dhIraja rAkhavI; satsaMga, satpuruSane yAga vizeSa vizeSa karI ArAdhavA; te anukrame ajJAnanI nivRtti thaze; kemake nizcaya je upAya che, ane jIvane nivRtta thavAnI buddhi che, te pachI te ajJAna nirAdhAra thayuM chatuM zI rIte rahI zake? eka mAtra pUrvakarmayoga sivAya tyAM kaI tene AdhAra nathI. te tA je jIvane satsaMga, satpuruSane ceAga thayA che ane pUrvakarmanivRtti pratye pratyeAjana che, tene krame karI TaLavA ja yAgya che, ema vicArI te ajJAnathI thatuM AkuLavyAkuLapaNuM te mumukSujIve dhIrajathI sahana karavuM, e pramANe paramArtha kahIne pariSaddha kahyo che. atra ame saMkSepamAM te beya pariSahanuM svarUpa lakhyuM che. A pariSaddhanuM svarUpa jANI satsaMga, satpuruSanA ceAge, je ajJAnathI mujhavaNa thAya che te nivRtta thaze evA nizcaya rAkhI, yathAya jANI, dhIraja rAkhavAnuM bhagavAna tIrthaMkare kahyuM che; paNa te dhIraja evA arthamAM kahI nathI, ke satsaMga, satpuruSanA yAge pramAda hetue vilaMkha karavA te dhIraja che, ane udaya che, te vAta paNa vicAravAna jIve smRtimAM rAkhavA yeAgya che. jIva zrI tIrthaMkarAdie phrI phrI jIvAne upadeza kahyo che; paNa jIva dizAmUDha rahevA icche che tyAM upAya pravartI zake nahIM. phrI phrI ThokI ThokIne kahyuM che ke eka A samaje te sahaja meAkSa che, nahIM te anaMta upAye paNa nathI. ane te samajavuM paNa kaMI vikaTa nathI, kemake jIvanuM sahaja je svarUpa che te ja mAtra samajavuM che; ane te kaMI Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 khIjAnA svarUpanI vAta nathI ke vakhate te gopave ke na jaNAve, tethI samajavI na bane. peAtAthI pote gupta rahevAnuM zI rIte khanavA ceAgya che? paNa svapradazAmAM jema na anavA ceAgya evuM peAtAnuM mRtyu paNa jIva jue che, tema ajJAnadazArUpa svaprarUpayeAge A jIva peAtAne, potAnAM nahIM evAM bIjAM dravyane viSe svapaNe mAne che; ane e ja mAnyatA te saMsAra che, te ja ajJAna che, nakArtti gatinA hetu te ja che, te ja janma che, maraNa che ane te ja deha che, dehanA vikAra che, te ja putra, te ja pitA, te ja zatru, te ja mitrAdi bhAvakalpanAnA hetu che, ane tenI nivRtti thai tyAM sahaja mekSa che; ane e ja nivRttine arthe satsaMga, satpuruSAdi sAdhana kahyAM che; ane te sAdhana paNa jIva jo peAtAnA puruSArthane temAM geApA sivAya pravartAve tA ja siddha che. vadhAre zuM kahIe? ATale ja saMkSepa jIvamAM pariNAma pAme te te sarva vrata, yama, niyama, japa, yAtrA, bhakti, zAstrajJAna Adi karI chUTayo emAM kaMI saMzaya nathI. e ja vinaMti. A sva. praNAma. (539) 53 muMbaI, kArtika suda 14, sema, 1951 /sarva jIva AtmApaNe samastrabhAvI che. bIjA padArthamAM jIva jo nijamuddhi kare te paribhramaNadazA pAme che; ane nijane viSe nijamuddhi thAya te paribhramaNadazA TaLe che. jenA cittamAM evA mArga vicAravA avazyanA che, teNe te Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 jJAna jenA AtmAmAM prakAza pAmyuM che, tenI dAsAnudAsapaNe ananya bhakti karavI, e parama zreya che; ane te dAsAnudAsa bhaktimAnanI bhakti prApta thaye jemAM kaMI viSamatA AvatI nathI, te jJAnIne dhanya che. teTalI sarvAza dazA jyAM sudhI pragaTI na hoya tyAM sudhI AtmAne kaI gurupaNe ArAdhe tyAM prathama te gurupaNuM cheDI te ziSya viSe pitAnuM dAsAnudAsapaNuM karavuM ghaTe che. (hAthoMdha 2-7) 54 /he jIva! sthira daSTithI karIne tuM aMtaraMgamAM che, te sarva paradravyathI mukta evuM tAruM svarUpa tane parama prasiddha anubhavAze. * he jIva! asamyakdarzanane lIdhe te svarUpa tane bhAsatuM nathI. te svarUpamAM tane zaMkA che, tyAmeha ane bhaya che. samyakdarzanane roga prApta karavAthI te abhAsanAdinI nivRtti thaze. he samyaphadarzanI! samyaphacAritra ja samyakdarzananuM phaLa ghaTe che, mATe temAM apramatta thA. je pramattabhAva utpanna kare che te karmabaMdhanI tane supratItine hetu che. he samyakracAritrI ! have zithilapaNuM ghaTatuM nathI. ghaNe aMtarAya hate te nivRtta thaye, te have niraMtarAya padamAM zithilatA zA mATe kare che? Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56 0) 55 muMbaI, poSa, 1951 je jJAnI puruSanA daDha AzrayathI sarvotkRSTa evuM mokSapada sulabha che, te pachI kSaNe kSaNe Atmapaga sthira karavo ghaTe e kaThaNa mArga te jJAnI puruSanA daDha Azraye prApta tha kema sulabha na hoya ? kemake te upaganA ekAgrapaNe vinA te ekSapadanI utpatti che nahIM. jJAnIpuruSanA vacanane daDha Azraya jene thAya tene sarva sAdhana sulabha thAya e akhaMDa nizcaya satapuruSoe karyo che; te pachI ame kahIe chIe ke A vRttione jaya kare ghaTe che, te vRttione jaya kema na thaI zake? ATaluM satya che ke A duSamakALane viSe satsaMganI samIpatA ke daDha Azraya vizeSa joIe ane asatsaMgathI atyaMta nivRtti joIe; te paNa mumukSune te ema ja ghaTe che ke kaThaNamAM kaThaNa AtmasAdhana hoya tenI prathama IcchA karavI, ke jethI sarva sAdhana apa kALamAM phaLIbhUta thAya. zrI tIrthakare te eTalA sudhI kahyuM che ke je jJAnIpuruSanI dazA saMsAraparikSINa thaI che, te jJAnIpuruSane paraMparA karmabaMdha saMbhava nathI, paNa puruSArtha mukhya rAkhave, ke je bIjA jIvane paNa AtmasAdhana-pariNAmane hetu thAya. "samayasAramAMthI je kAvya lakhela che te tathA tevA bIjA siddhAMte mATe samAgame samAdhAna karavAnuM sugama paDaze. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 jJAnI puruSane AtmapratibaMdha paNe saMsArasevA hoya nahIM, paNa prArabdhapratibaMdhapaNe hoya, ema chatAM paNa tethI nivartavArUpa pariNAmane pAme ema jJAnInI rIta hoya che; je rItane Azraya karatAM hAla traNa varSa thayAM vizeSa tema karyuM che ane temAM jarUra AtmadazAne bhulAve e saMbhava rahe te udaya paNa jeTale bane teTale samapariNAme vedyo che, jo ke te davAnA kALane viSe sarvasaMganivRtti kaI rIte thAya te sAruM ema sUkyAM karyuM che, te paNa sarvasaMganivRttie je dazA rahevI joIe te dazA udayamAM rahe, te a5 kALamAM vizeSa karmanI nivRtti thAya ema jANI jeTaluM banyuM teTaluM te prakAre karyuM chepaNa manamAM have ema rahe che ke A prasaMgathI eTale sakala grahavAsathI dUra thavAya tema na hoya to paNa vyApArAdi prasaMgathI nivRtta, dUra thavAya te sAruM, kemake AtmabhAve pariNAma pAmavAne viSe je dazA jJAnInI joIe te dazA A vyApAravyavahArathI mumukSu jIvane dekhAtI nathI. A prakAra je lakhyuM che te viSe hamaNuM vicAra kyAreka kyAreka vizeSa udaya pAme che. te viSe je pariNAma Ave te kharuM. A prasaMga lakhe che te lekemAM hAla pragaTa thavA devA egya nathI. mAha suda bIja upara te tarapha AvavAnuM thavAne saMbhava rahe che. e ja vinaMti. A0 svA0 praNAma. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (568) muMbaI, phAgaNa, 151 AtmasvarUpane nirNaya thavAmAM anAdithI jIvanI bhUla thatI AvI che, jethI hamaNAM thAya temAM Azcarya lAgatuM nathI. /sarva phlezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAne AtmajJAna sivAya bIjo koI upAya nathI. sadvicAra vinA AtmajJAna thAya nahIM, ane asatsaMga-prasaMgathI jIvanuM vicArabaLa pravartatuM nathI emAM kiMcitmAtra saMzaya nathI. AtmapariNAmanI svasthatAne zrI tIrthakara samAdhi kahe che. AtmapariNAmanI asvasthatAne zrI tIrthakara "asamAdhi kahe che. AtmapariNAmanI sahaja svarUpe pariNati thavI tene zrI tIrthakara "dharma kahe che. AtmapariNAmanI kaMI paNa capaLa pariNati thavI tene zrI tIrthakara karma kahe che zrI jina tIrthaMkare je baMdha ane mekSane nirNaya kahyo che, te nirNaya vedAMtAdi darzanamAM daSTigocara thata nathI; ane jevuM zrI jinane viSe yathArthavaktApaNuM jovAmAM Ave che, tevuM yathArthavaktApaNuM bIjAmAM jovAmAM AvatuM nathI. AtmAnA aMtaravyApAra (zubhAzubha pariNAmadhArA) pramANe baMdhakSanI vyavasthA che, zArIrika ceSTA pramANe te Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. pUrve utpanna karelAM vedanIya karmanA udaya pramANe regAdi utpanna thAya che, ane te pramANe nirbaLa, maMda, plAna, uSNa, zIta Adi zarIraceSTA thAya che. vizeSa raMganA udayathI athavA zArIrika maMdabaLathI jJAnInuM zarIra kaMpAya, nirbaLa thAya, mlAna thAya, maMda thAya, raudra lAge, tene bhramAdine udaya paNa varte, tathApi je pramANe jIvane viSe bodha ane vairAgyanI vAsanA thaI hoya che te pramANe te rogane jIva te te prasaMgamAM ghaNuM karI de che. koI paNa jIvane avinAzI dehanI prApti thaI ema dIThuM nathI, jANyuM nathI tathA saMbhavatuM nathI, ane mRtyunuM AvavuM avazya che, e pratyakSa niHsaMzaya anubhava che, tema chatAM paNa A jIva te vAta pharI pharI bhUlI jAya che e moTuM Azcarya che. je sarvajJa vItarAgane viSe anaMta siddhio pragaTI hatI te vItarAge paNa A dehane anityabhAvI dITho che, te pachI bIjA jIvo kayA prAge dehane nitya karI zakaze? zrI jinane evo abhiprAya che, ke pratyeka dravya anaMta paryAyavALuM che. jIvane anaMtA paryAya che ane paramANune paNa anaMtA paryAya che. jIva cetana hovAthI tenA paryAya paNa cetana che, ane paramANu acetana hovAthI tenA paryAya paNa acetana che. jIvanA paryAya acetana nathI ane paramANunA paryAya sacetana nathI, evo zrI jine nizcaya karyo che ane tema ja yogya che, kemake pratyakSa padArthanuM svarUpa paNa vicAratAM tevuM bhAse che. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ java viSe, pradeza viSe, paryAya viSe, tathA saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMta Adi viSene yathAzakti vicAra kara. je kaMI anya padArthane vicAra kare che te jIvanA kSArthe kare che, anya padArthanA jJAnane mATe kare nathI. (569) pa7 muMbaI, phAgaNa vada 3, 1951 zrI puruSone namaskAra /sarva lezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAne upAya eka AtmajJAna che. vicAra vinA AtmajJAna thAya nahIM, ane asatsaMga tathA aprasaMgathI jIvanuM vicArabaLa pravartatuM nathI, emAM kiMcitmAtra saMzaya nathI. AraMbha parigrahanuM alpatva karavAthI asa...saMganuM baLa ghaTe chesatsaMganA AzrayathI asatsaMganuM baLa ghaTe che. asatsaMganuM baLa ghaTavAthI AtmavicAra thavAne avakAza prApta thAya che. AtmavicAra thavAthI AtmajJAna thAya che ane AtmajJAnathI nijasvabhAvasvarUpa, sarva leza ane sarva dukhathI rahita evA mokSa thAya che, e vAta kevaLa satya che, je ja mohanidrAmAM sUtA che te amuni che; niraMtara AtmavicAre karI muni te jAgRta rahe, pramAdIne sarvathA bhaya che, apramAdane kaI rIte bhaya nathI, ema zrI jine kahyuM che. sarva padArthanuM svarUpa jANavAne hetu mAtra eka Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 AtmajJAna karavuM e che. je AtmajJAna na thAya te sarva padArthane jJAnanuM niSphaLapaNuM che. jeTaluM AtmajJAna thAya teTalI AtmasamAdhi pragaTe. koI paNa tathArUpa jogane pAmIne jIvane eka kSaNa paNa aMtarbhedajAgRti thAya te tene mekSa vizeSa dUra nathI. /anya pariNAmamAM jeTalI tAdAmyavRtti che, teTale jIvathI mekSa dUra che. je kaI Atmaga bane te A manuSyapaNAnuM mUlya kaI rIte na thaI zake tevuM che. prAye manuSyadeha vinA Atmajoga banatuM nathI ema jANuM, atyaMta nizcaya karI, A ja dehamAM Atmajoga utpanna karavA ghaTe. / vicAranI nirmaLatAe karI je AjIva azvaparicayathI pAche vaLe te sahajamAM hamaNuM ja tene Atmaga pragaTe, asatsaMga-prasaMgane gherA vizeSa che, ane A jIva tethI anAdikALane hInasatva thaye hovAthI tethI avakAza prApta karavA athavA tenI nivRtti karavA jema bane tema satsaMgane Azraya kare te kaI rIte puruSArthagya thaI vicAradazAne pAme. /je prakAre anityapaNuM, asArapaNuM A saMsAranuM atyaMtapaNe bhAse te prakAre karI AtmavicAra utpanna thAya - have A upAdhikAryathI chUTavAnI vizeSa vizeSa Arsi thayA kare che, ane chUTavA vinA je kaMI paNa kALa jAya che te, A jIvanuM zithilapaNuM ja che, ema lAge che athavA e nizcaya rahe che. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janakAdi upAdhimAM rahyA chatAM AtmasvabhAvamAM vasatA hatA evA AlaMbana pratye kyAreya buddhi thatI nathI. zrI jina jevA janmatyAgI paNa choDIne cAlI nIkaLyA evA bhayanA heturUpa upAdhiyoganI nivRtti A pAmara jIva karatAM karatAM kALa vyatIta karaze te azreya thaze, e bhaya jIvana upaga pratye pravarte che, kemake ema ja kartavya che. je rAgadveSAdi pariNAma ajJAna vinA saMbhavatAM nathI, te rAgadveSAdi pariNAma chatAM jIvanmuktapaNuM sarvathA mAnIne jIvanmuktadazAnI jIva AzAtanA kare che, ema varte che. sarvathA rAgadveSa pariNAmanuM parikSaNapaNuM ja kartavya che. atyaMta jJAna hoya tyAM atyaMta tyAga saMbhave che. atyaMta tyAga pragaTayA vinA atyaMta jJAna na hoya ema zrI tIrthaMkare svIkAryuM che. /AtmapariNAmathI jeTale anya padArthane tAdAbhyaadhyAsa nivate tene zrI jina tyAga kahe che, te tAdAbhyaadhyAsanivRttirUpa tyAga thavA arthe A bAhya prasaMgane tyAga paNa upakArI che, kAryakArI che. bAhA prasaMganA tyAgane arthe aMtaryAMga kahyo nathI, ema che, te paNa A jIve aMtaryAgane arthe bAhya prasaMganI nivRttine kaMI paNa upakArI mAnavI gya che. | nitya chUTavAne vicAra karIe chIe ane jema te kArya tarata pate tema jApa japIe chIe. joke ema lAge che ke te vicAra ane jApa hajI tathArUpa nathI, zithila che Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe atyaMta vicAra ane te jApane ugrapaNe ArAdhavAne alpa kALamAM ga kara ghaTe che, ema varyA kare che. prasaMgathI keTalAMka arasaparasa saMbaMdha jevAM vacane A patramAM lakhyAM che, te vicAramAM pyurI AvatAM svavicArabaLa vadhavAne arthe ane tamane vAMcavA vicAravAne arthe lakhyAM che. jIva, pradeza, paryAya tathA saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMta Adi viSe tathA rasanA vyApakapaNA viSe krame karI samajavuM yugya thaze. (570) 58 muMbaI, phAgaNa vada 5, zani, 1951 sujJa bhAI zrI mohanalAla pratye, zrI Darabana. ( patra na maLyuM che. jema jema upAdhine tyAga thAya tema tema samAdhisukha pragaTe che. jema jema upAdhinuM grahaNa thAya tema tema samAdhisukha hAni pAme che. vicAra karIe te A vAta pratyakSa anubhavarUpa thAya che. je kaMI paNa A saMsAranA padArthone vicAra karavAmAM Ave, te te pratye vairAgya AvyA vinA rahe nahIM, kemake mAtra avicAre karIne temAM mehabuddhi rahe che. AtmA che, "AtmA nitya che", "AtmA karmano kartA che", "AtmA karmane bhaktA che, "tethI te nivRtta thaI zake che, ane "nivRtta thaI zakavAnAM sAdhana che, e cha kAraNe jene vicAra karIne siddha thAya, tene vivekajJAna Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA samyakdarzananI prApti gaNavI ema zrI jine nirUpaNa karyuM che, je nirUpaNa mumukSu jIve vizeSa karI abhyAsa karavA yogya che. pUrvanA koI vizeSa abhyAsabaLathI e ja kAraNone vicAra utpanna thAya che; athavA satsaMganA AzrayathI te vicAra utpanna thavAno pega bane che. /anitya padArtha pratye mohabuddhi hovAne lIdhe AtmAnuM astitva, nityatva, ane avyAbAdha samAdhisukha bhAnamAM AvatuM nathI. tenI mehabuddhimAM jIvane anAdithI evuM ekAgrapaNuM cAlyuM Ave che, ke teno viveka karatAM karatAM jIvane mUMjhAIne pAchuM vaLavuM paDe che, ane te mohagraMthi chedavAno vakhata AvavA pahelAM te viveka choDI devAno yega pUrvakALe ghaNI vAra banyuM che, kemake jeno anAdi kALathI abhyAsa che te, atyaMta puruSArtha vinA, alapa kALamAM choDI zakAya nahIM. mATe pharI pharI satsaMga, sanzAstra ane pitAmAM saraLa vicAradazA karI te viSayamAM vizeSa zrama levo egya che, ke jenA pariNAmamAM nitya zAzvata sukhasvarUpa evuM AtmajJAna thaI svarUpa AvirbhAva thAya che./emAM prathamathI utpanna thatA saMzaya dhIrajathI ane vicArathI zAMta thAya che; adhIrajathI athavA ADI kalpanA karavAthI mAtra jIvane pitAnA hitano tyAga karavAno vakhata Ave che, ane anitya padArthano rAga rahevAthI tenA kAraNe pharI pharI saMsAra-paribhramaNane vega rahyA kare che. kaMI paNa AtmavicAra karavAnI IcchA tamane varte che, Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ema jANI ghaNe saMtoSa thaye che. te saMteSamAM mAre kaMI svArtha nathI. mAtra tame samAdhine raste caDavA Icche che tethI saMsAralezathI nivartavAne tamane prasaMga prApta thaze. evA prakArane saMbhava dekhI svabhAve saMtoSa thAya che. e ja vinaMti. A0 sva. praNAma. (575) pa9 muMbaI, phAgaNa, 1951 /jema che tema nija svarUpa saMpUrNa prakAze. tyAM sudhI nija svarUpanA nididhyAsanamAM sthira rahevAne jJAnI puruSanAM vane AdhArabhUta che, ema parama puruSa zrI tIrthaMkare kahyuM che, te satya che ke bArame guNasthAnake vartatA AtmAne nididhyAsanarUpa dhyAnamAM zrutajJAna eTale mukhya evAM jJAnInAM vacanene Azaya tyAM AdhArabhUta che, evuM pramANa jinamArgane viSe vAraMvAra kahyuM che. bedhabIjanI prApti thaye, nirvANamArganI yathArtha pratIti thaye paNa te mArgamAM yathAsthita sthiti thavAne arthe jJAnI puruSane Azraya mukhya sAdhana che; ane te TheTha pUrNa dazA thatAM sudhI che, nahIM te jIvane patita thavAne bhaya che, ema mAnyuM che, te pachI pitAnI meLe anAdithI bhrAMta evA jIvane sadgurunA vega vinA nija svarUpanuM bhAna thavuM azakya che, emAM saMzaya kema hoya? nija svarUpane dRDha nizcaya varte che tevA puruSane pratyakSa jagavyavahAra vAraMvAra cUkavI de evA prasaMga prApta karAve che, te pachI tethI nyUna dazAmAM cUkI javAya emAM Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 Azcarya zuM che? peAtAnA vicAranA baLe karI, satsaMgasatzAstranA AdhAra na heAya tevA prasaMgamAM A jagavyavahAra vizeSa khaLa kare che, ane tyAre vAraMvAra zrI sadgurunuM mAhAtmya ane AzrayanuM svarUpa tathA sArthakapaNuM atyaMta aparAkSa satya dekhAya che. (588) 60 muMbaI, caitra vada 12, ravi, 1951 zrI jina vItarAge dravya-bhAva saMcAgathI pharI pharI chUTavAnI bhalAmaNa kahI che, ane te saMyAganA vizvAsa parama jJAnIne paNa kartavya nathI, evA akhaMDa mArga kahyo che, te zrI jina vItarAganA caraNakamaLa pratye atyaMta bhaktithI namaskAra. AtmasvarUpanA nizcaya thavAmAM jIvanI anAdithI bhUla thatI AvI che. samasta zrutajJAnasvarUpa evAM dvAdazAMgamAM sauthI prathama upadezayAgya evuM 'AcArAMgasUtra' che; tenA prathama zrutaskaMdhamAM prathama adhyayananA prathama uddezAmAM prathama vAkaye je zrI jine upadeza karyAM che, te sarve aMganA, sarva zrutajJAnanA sArasvarUpa che, mokSanA khIjabhUta che, samyaktvasvarUpa che. te vAkaya pratye upayoga sthira thavAthI jIvane nizcaya Avaze, ke jJAnIpuruSanA samAgamanI upAsanA vinA jIva svacchaMde nizcaya kare te chUTavAnA mArga nathI. sarva jIvanuM paramAtmApaNuM che emAM saMzaya nathI te Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 pachI zrI devakaraNajI pitAne paramAtmasvarUpa mAne che te vAta asatya nathI, paNa jyAM sudhI te svarUpa yathAtathya pragaTe nahIM tyAM sudhI mumukSu, jijJAsu rahevuM te vadhAre sAruM che; ane te raste yathArtha paramAtmapaNuM pragaTe che. je mArga mUkIne pravartavAthI te padanuM bhAna thatuM nathI, tathA zrI jina vItarAga sarvajJa puruSonI AzAtanA karavArUpa pravRtti thAya che. bIje matabheda kaMI nathI. mRtyunuM AvavuM avazya che. A0 sva. praNAma (593) muMbaI, vaizAkha suda 15, budha, 1951 AtmA atyaMta sahaja svasthatA pAme e ja sarva jJAnane sAra zrI sarva kahyo che. anAdikALathI jIve asvasthatA niraMtara ArAdhI che, jethI svasthatA pratye AvavuM tene durgama paDe che. zrI jine ema kahyuM che, ke yathApravRttikaraNa sudhI jIva anaMtI vAra Avyo che, paNa je samaye graMthibheda thavA sudhI AvavAnuM thAya che tyAre kSebha pAmI pAche saMsArapariNAmI thayA karyo che/graMthibheda thavAmAM je vIryagati joIe te thavAne arthe jIve nitya pratye satsamAgama, saddavicAra ane sahuthane paricaya niraMtarapaNe kara zreyabhUta che. A dehanuM AyuSya pratyakSa upAdhige vyatIta thayuM jAya che. e mATe atyaMta zeka thAya che, ane tene alpa Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 kALamAM je upAya na karyo te ama jevA avicArI paNa DA samajavA. ' je jJAnathI kAma nAza pAme te jJAnane atyaMta bhaktie namaskAra ho. A0 sva. yathA. (609) muMbaI, jeTha, 1951 1. sahaja svarUpe jIvanI sthiti thavI tene zrI vItarAga "mokSa' kahe che. 2. sahaja svarUpathI jIva rahita nathI, paNa te sahaja svarUpanuM mAtra bhAna jIvane nathI, je thayuM te ja sahaja svarUpe sthiti che. 3. saMganA ge A jIva sahajasthitine bhUlya che; saMganI nivRttie sahaja svarUpanuM aparokSa bhAna pragaTe che. 4. e ja mATe sarva tIrthaMkarAdi jJAnIoe asaMgapaNuM je sarvotkRSTa kahyuM che, ke jenA aMge sarva AtmasAdhana rahyAM che. /pa. sarva jinAgamamAM kahelAM vacane eka mAtra asaMgapaNamAM je samAya che, kemake te thavAne arthe ja te sarva vacane kahyAM che. eka paramANuthI mAMDI cauda rAjalakanI ane memeSathI mAMDI zelezIavasthA parvatanI sarva kiyA varNavI che, te e ja asaMgatA samajAvavAne arthe varNavI che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 86. sarve bhAvathI asaMgapaNuM thavuM te sarvethI duSkaramAM duSkara sAdhana che; ane te nirAzrayapaNe siddha thavuM atyaMta duSkara che, ema vicArI zrI tIrthaMkare satsaMgane tenA AdhAra kahyo che, ke je satsaMganA ceAge sahaja svarUpabhUta evuM asaMgapaNuM jIvane utpanna thAya che. 7. te satsaMga paNa jIvane ghaNI vAra prApta thayA chatAM phaLavAna thayA nathI ema zrI vItarAge kahyuM che, kemake te satsaMgane oLakhI, A jIve tene parama hitakArI jANyA nathI; parama snehe upAsyA nathI; ane prApta paNu aprAsa phaLavAna thavA yAgya saMjJAe visarjana karyAM che, ema kahyuM che. A ame kahyuM te ja vAtanI vicAraNAthI amArA AtmAmAM AtmaguNa AvirbhAva pAmI sahajasamAdhi paryaMta prApta thayA evA satsaMgane huM atyaMta atyaMta bhaktie namaskAra karuM chuM. 8. avazya A jIve prathama sarva sAdhanane gauNu jANI, nirvANunA mukhya hetu evA satsaMga ja sarvArpaNapaNe upAsaveA cAgya che; ke jethI sarva sAdhana sulabha thAya che, evA amAre AtmasAkSAtkAra che. 9. te satsaMga prApta thaye jo A jIvane kalyANa prApta na thAya teA avazya A jIvane ja vAMka che; kemake te satsaMganA apUrva, alabhya, atyaMta durlabha evA cegamAM paNa teNe te satsaMganA yAgane khAdha karanAra evAM mAThAM kAraNeAnA tyAga na karyAM! 10. mithyAgraha, svacchaMdapaNuM, pramAda ane iMdriyaviSayathI upekSA na karI hAya to ja satsaMga phaLavAna thAya Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 nahIM, athavA satsaMgamAM ekaniSThA, apUrva bhakti ANI na hAya teA phaLavAna thAya nahIM. jo eka evI apUrva bhaktithI satsaMganI upAsanA karI hAya tA alpakALamAM mithyAgrahAdvi nAza pAme, ane anukrame sarva doSathI jIva mukta thAya. 11. satsaMganI oLakhANa thavI jIvane durlabha che. kArTa mahat puNyayeAge te oLakhANa thaye nizcaya karI A ja satsaMga, satpuruSa che evA sAkSIbhAva utpanna thayA heAya te jIve te avazya karI pravRttine saMkocavI; pAtAnA doSa kSaNe kSaNe, kArye kArye ane prasaMge prasaMge tIkSNa upayege karI jovA, joIne te parikSINa karavA; ane te satsaMgane arthe dehatyAga karavAnA yAga thatA hoya te te svIkAravA, paNa tethI koi padArthane viSe vizeSa bhaktisneha thavA devA ceAgya nathI. tema pramAde rasagAravAdi doSe te satsaMga prApta thaye puruSArthadharma maMda rahe che, ane satsaMga phaLavAna thatA nathI ema jANI puruSArthavIrya geApavavuM ghaTe nahIM./ 12. satsaMganuM eTale satpuruSanuM eLakhANa thaye paNa te ceAga niraMtara rahetA na heAya te satsaMgathI prApta thayA che evA je upadeza te pratyakSa satpuruSa tulya jANI vicAravA tathA ArAdhavA ke je ArAdhanAthI jIvane apUrve evuM samyaktva utpanna thAya che. /13. jIve mukhyamAM mukhya ane avazyamAM avazya evA nizcaya rAkhavA, ke je kaMI mAre karavuM che, te AtmAne kalyANarUpa thAya te ja karavuM che/ ane te ja arthe Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 A traNa yuganI udayabaLa pravRtti thatI hoya te thavA detAM, paNa chevaTe te trigathI rahita evI sthiti karavAne arthe te pravRttine saMkocatAM saMkecatAM kSaya thAya e ja upAya kartavya che. te upAya mithyAgrahane tyAga, svachaMdapaNAne tyAga, pramAda ane indriyaviSayane tyAga e mukhya che. te satsaMganA vegamAM avazya ArAdhana karyo ja rahevA ane satsaMganA parokSapaNAmAM te avazya avazya ArAdhana karyA ja karavAM; kemake satsaMga prasaMgamAM te jIvanuM kaMIka nyUnapaNuM hoya te te nivAraNa thavAnuM satsaMga sAdhana che, paNa satsaMganA pakSapaNAmAM te eka pitAnuM AtmabaLa ja sAdhana che. je te AtmabaLa satsaMgathI prApta thayelA evA bedhane anusare nahIM, tene Acare nahIM, AcaravAmAM thatA pramAdane choDe nahIM, te koI divase paNa jIvanuM kalyANa thAya nahIM. A saMkSepamAM lakhAyelAM jJAnInA mArganA Azrayane upadezanArAM A vAkyo mumukSu jIve pitAnA AtmAne viSe niraMtara pariNAmI karavA gya che; je pitAnA AtmaguNane vizeSa vicAravA zabdarUpe ame lakhyAM che. (613) muMbaI, asADa suda 11, budha, 1951 - je kaSAya pariNAmathI anaMta saMsArane saMbaMdha thAya te kaSAya pariNAmane jinapravacanamAM "anaMtAnubaMdhI saMjJA kahI che. je kaSAyamAM tanmayapaNe aprazasta (mAThA) bhAve Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 tIvropage AtmAnI pravRtti che, tyAM "anaMtAnubaMdhIne saMbhava che. mukhya karIne ahIM kahyAM che, te sthAnake te kaSAyane vizeSa saMbhava che. sadeva, sadguru ane sadharmane je prakAre droha thAya, avajJA thAya, tathA vimukhabhAva thAya, e Adi pravRttithI, temaja asadeva, asataguru tathA asatdharmane je prakAre Agraha thAya, te saMbaMdhI kRtakRtyatA mAnya thAya, e Adi pravRttithI pravartatAM "anaMtAnubaMdhI kaSAya" saMbhave che, athavA jJAnIne vacanamAM strIputrAdi bhAvene je maryAdA pachI icchatAM nirbasa pariNAma kahyAM che, te pariNAme pravartatAM paNa "anaMtAnubaMdhI hovA gya che. saMkSepamAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanI vyAkhyA e pramANe jaNAya che. e A baLavAna thayA thAya che ane nahotI, tevA je putrAdi vastu lekasaMjJAo IcchavA gya gaNAya che, te vastu dukhadAyaka ane asArabhUta jANI prApta thayA pachI nAza pAmyA chatAM paNa IcchavAyegya lAgatI nahotI, tevA padArthanI hAla IcchA utpanna thAya che, ane tethI anityabhAva jema baLavAna thAya tema karavAnI jijJAsA uddabhave che, e Adi udAharaNa sAthe lakhyuM te vAMcyuM che. je puruSanI jJAnadazA sthira rahevA gya che, evA jJAnI puruSane paNa saMsAraprasaMgane udaya hoya te jAgRtapaNe pravartavuM ghaTe che, ema vItarAge kahyuM che, te anyathA nathI; ane ApaNe saue jAgRtapaNe pravartavuM karavAmAM kaMI zithilatA rAkhIe te te saMsAraprasaMgathI bAdha thatAM vAra na lAge, e upadeza e vacanathI AtmAmAM pariNAmI karavA yogya che, emAM saMzaya ghaTatuM nathI. prasaMganI seva Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 nivRtti azakya thatI hoya te prasaMga saMkSepa karava ghaTe, ane keme karIne sAva nivRttirUpa pariNAma ANavuM ghaTe, e mumukSu puruSane bhUmikA dharma che. satsaMga, sazAstranA gathI te dharmanuM ArAdhana vizeSe karI saMbhave che (622) muMbaI, asADa vada 0)), 1951 "anaMtAnubaMdhIno bIjo prakAra lakhe che te viSe vizeSArtha nIce lakhyAthI jANaze - udayathI athavA udAsabhAvasaMyukta maMda pariNatabuddhithI bhegAdine viSe pravRtti thAya tyAM sudhImAM jJAnInI AjJA para paga mUkIne pravRtti thaI na saMbhave, paNa jyAM bhegAdine viSe tIvra tanmayapaNe pravRtti thAya tyAM jJAnInI AjJAnI kaMI aMkuzatA saMbhave nahIM, nirbhayapaNe bhegapravRtti saMbhave. je nirdhvasa pariNAma kahyAM che, tevAM pariNAma varte tyAM paNa anaMtAnubaMdhI saMbhave che. temaja huM samajuM chuM, "mane bAdha nathI", evA ne evA baphamamAM rahe, ane "bhegathI nivRtti ghaTe che, ane vaLI kaMI paNa puruSatva kare te thaI zakavA yegya chatAM paNa mithyAjJAnathI jJAnadazA mAnI bhegAdikamAM pravartana kare tyAM paNa "anaMtAnubaMdhI" saMbhave che. jAgratamAM jema jema upaganuM zuddhapaNuM thAya, tema tema svamadazAnuM parikSaNapaNuM saMbhave. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 6pa (677) muMbaI, caitra suda 1, ravi, 1952 kAgaLa pahoMce che. sAmAnyapaNe vartatI cittavRttio lakhI te vAMcI che. vistArathI hitavacana lakhavAnI jijJAsA jaNAvI te viSe saMkSepamAM nIce lakhyAthI vicAraze - prArabdhadayathI je prakArane vyavahAra prasaMgamAM varte che, te pratye dRSTi detAM jema patrAdi lakhavAmAM saMkSepatAthI vartavAnuM thAya che, tema vadhAre gya che, e abhiprAya ghaNuM karIne rahe che. AtmAne vAstavyapaNe upakArabhUta evo upadeza karavAmAM jJAnI puruSa saMkSepatAthI varte nahIM, ema ghaNuM karIne banavA gya che, tathApi be kAraNe karIne te prakAre paNa jJAnI puruSe varte che : (1) te upadeza jijJAsu jIvane viSe pariNAmI thAya evA saMgene viSe te jijJAsu jIva vartate na hoya, athavA te upadeza vistArathI karyuM paNa grahaNa karavAnuM tene viSe tathArUpa gyapaNuM na hoya, te jJAnI puruSa te ine upadeza karavAmAM saMkSepa paNe paNa varte che; (2) athavA pitAne bAhya vyavahAra evA udayarUpe hoya ke te upadeza jijJAsu jIvane pariNamatAM pratibaMdharUpa thAya, athavA tathArUpa kAraNa vinA tema vatI mukhya mArgane vidharUpa ke saMzayanA heturUpa thavAnuM kAraNa banatuM hoya te paNa jJAnI puruSe saMkSepapaNe upadezamAM pravarte athavA mauna rahe. sarvasaMgaparityAga karIne cAlI nIkaLyAthI paNa jIva upAdhirahita thato nathI. kemake jyAM sudhI aMtara pariNati para Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 STi na thAya ane tathArUpa mArge na pravartAya tyAM sudhI sarvasaMgaparityAga paNa nAma mAtra thAya che; ane tevA avasaramAM paNa aMtarapariNati para dRSTi devAnuM bhAna jIvane AvavuM kaThaNa che, te pachI AvA gRhavyavahArane viSe laukika abhinivezapUrvaka rahI aMtarapariNati para dRSTi devAnuM khanavuM keTaluM duHsAdhya hAvuM joie te vicAravA ceAgya che. vaLI tevA vyavahAramAM rahI jIve aMtarapariNati para keTaluM baLa rAkhavuM joIe te paNa vicAravA ceAgya che, ane avazya tema karavA yeAgya che. vadhAre zuM lakhIe ? jeTalI peAtAnI zakti heAya te sarva zaktithI eka lakSa rAkhIne, laukika abhinivezane saMkSepa karIne, kaMI paNu apUrva nirAvaraNupaNuM dekhAtuM nathI mATe samajaNunuM mAtra abhimAna che ema jIvane samajAvIne, je prakAre jIva jJAna, darzana, cAritrane viSe satata jAgrata thAya te ja karavAmAM vRtti joDavI, ane rAtriDhivasa te ja ciMtAmAM pravartavuM e ja vicAravAna jIvanuM kartavya che; ane tene mATe satsaMga, satzAstra ane saraLatAdi nijaguNA upakArabhUta che, ema vicArIne tene Azraya karavA ceAgya che. ijyAM sudhI laukika abhiniveza eTale dravyAdi leAbha, tRSNA, daihika mAna, kuLa, jAti Adi saMbaMdhI mAhu ke vizeSatva mAnavuM hAya, te vAta na cheDavI hAya, peAtAnI buddhie svecchAe amuka gacchAdine Agraha rAkhavA hAya, tyAM sudhI jIvane apUrva guNa kema utpanna thAya ? tenA vicAra sugama che. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 vadhAre lakhI zakAya e udaya hAla atre nathI, tema vadhAre lakhavuM ke kahevuM te paNa keIka prasaMgamAM thavA devuM gya che, ema che. tamArI vizeSa jijJAsAthI prArabdhadaya vedatAM je kaMI lakhI zakAta te karatAM kaMIka udIraNA karIne vizeSa lakhyuM che. e ja vinaMti. (692) muMbaI, bIjA jeTha vada, 1952 durlabha evo manuSyadeha paNa pUrve anaMta vAra prApta thayA chatAM kaMI paNa saphaLapaNuM thayuM nahIM, paNa A manuSyadehane kRtArthatA che, ke je manuSyadehe A jIve jJAnI puruSane oLakhyA, tathA te mahAbhAgyane Azraya karyo, je puruSanA Azraye aneka prakAranA mithyA AgrahAdinI maMdatA thaI, te puruSane Azraye A deha chUTe e ja sArthaka che. janmajarAmaraNadine nAza karavAvALuM AtmajJAna jemane viSe varte che, te puruSane Azraya ja jIvane janmajarAmaraNadine nAza karI zake, kemake te yathAsaMbhava upAya che. saMga saMbaMdhe A deha pratye A jIvane je prArabdha haze. te vyatIta thaye te dehane prasaMga nivRtta thaze. tene game tyAre viyega nizcaye che, paNa AzrayapUrvaka deha chUTe e ja janma sArthaka che, ke je Azrayane pAmIne jIva te bhave athavA bhAvi evA thaDA kALe paNa svasvarUpamAM sthiti kare. tame tathA zrI muni prasaMge pAtta khuzAladAsa pratye Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 javAnuM rAkhaze, brahmacarya, aparigrahAdi yathAzakti dhAraNa karavAnI temane saMbhAvanA dekhAya te munie tema karavAmAM pratibaMdha nathI. . zrI sadagarae kahyo che evA nigraMthamArgane sadAya Azraya rahe. /dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI e huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya. (693) 67 muMbaI, asADa suda 2, ravi, 15ra jene mRtyunI sAthe mitratA hoya, athavA je mRtyuthI bhAgI chUTI zake ema hoya, athavA huM nahIM ja maruM ema jene nizcaya hoya, te bhale sukhe sUe. -zrI tIrthakara-chajIvanikAya adhyayana - jJAnamArga durArAdhya che; paramAvagADha dazA pAmyA pahelAM te mArge paDavAnAM ghaNuM sthAnaka che. saMdeha, vikapa, svachaMdatA, atipariNAmIpaNuM e Adi kAraNe vAraMvAra jIvane te mArge paDavAnA hetuo thAya che, athavA UrdhvabhUmikA prApta thavA detAM nathI. kiyAmAge asaduabhimAna, vyavahAraAgraha, siddhimeha, pUjAsatkArAdi ga, ane daihika kriyAmAM AtmaniSThAdi dene saMbhava rahyo che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 kaIka mahAtmAne bAda karatAM ghaNA vicAravAna jIe bhaktimArgane te ja kAraNathI Azraya karyo che, ane AjJAzritapaNuM athavA paramapuruSa sagurune viSe sarvArpaNa svAdhInapaNuM zirasAvaMdya dIThuM che, ane tema ja va che, tathApi te* ceAga prApta thave joIe; nahIM te ciMtAmaNi je jene eka samaya che e manuSyadeha UlaTo paribhramaNavRddhine hetu thAya. (702) rALaja, zrAvaNa vada 14, ravi, 1952 vicAravAna puruSe te kevalyadazA thatAM sudhI mRtyune nitya samIpa ja samajIne pravarte che. bhAI zrI anupacaMda malakacaMda pratye-zrI bhRgukaccha. ghaNuM karIne utpanna karelAM evA karmanI rahasyabhUta mati mRtyu vakhate varte che. kavacit mAMDa paricaya thayela e paramArtha te eka bhAva; ane nitya paricita nijakalpanAdi bhAve rUDhidharmanuM grahaNa e bhAva, ema bhAva be prakAranA thaI zake. sadvicAre yathArtha AtmadaSTi ke vAstava udAsInatA te sarva jIvasamUha jotAM keIka virala jIvane kvacit kvacit hoya che, ane bIjo bhAva anAdi paricita che, te ja prAye sarva jIvamAM jovAmAM Ave che, ane dehAMta prasaMge paNa tenuM prAbalya jovAmAM Ave che, ke tevA parama puruSa sadagurune yoga, Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 ema jANuM mRtyu samIpa Avye tathArUpa pariNati karavAne vicAra vicAravAna puruSa cheDI daI, prathamathI ja te prakAre varte che. tame pite bAhya kriyAne vidhiniSedhAgraha visarjanavat karI daI, athavA temAM aMtara pariNAme udAsIna thaI, deha ane tenA saMbaMdhI saMbaMdhane vAraMvArane vikSepa cheDI daI, yathArtha AtmabhAvane vicAra karavAnuM lakSagata kare che te ja sArthaka che. chelle avasare anazanAdi ke saMtarAdika ke saMlekhanAdika kriyA kvacit bane ke na bane, te paNa je jIvane upara kahyo te bhAva lakSagata che, tene janma saphaLa che, ane keme karI te niHzreyane prApta thAya che. tamane bAhya kriyAdine keTalAMka kAraNathI vizeSa vidhiniSedha lakSa joIne amane kheda thatuM ke AmAM kALa vyatIta thatAM AtmAvasthA keTalI svasthatA bhaje che, ane zuM yathArtha svarUpane vicAra karI zake che, ke tamane tene ATale badho paricaya khedane hetu lAgatuM nathI? sahajamAtra jemAM upaga dIdhuM hoya te cAle tevuM che, temAM lagabhaga "jAgRti" kALane ghaNo bhAga vyatIta thavA jevuM thAya che te tene arthe? ane tenuM zuM pariNAma? te zA mATe tamane dhyAnamAM AvatuM nathI? te viSe kvacit kaMI preravAnI icchA thayelI saMbhave che, paNa tamArI tathArUpa ruci ane sthiti na dekhAvAthI preraNuM karatAM karatAM vRtti saMkSepI lIdhelI. hajI paNa tamArA cittamAM A vAtane avakAza ApavA gya avasara che. le ke mAtra vicAravAnuM ke samyagdaSTi samaje tethI kalyANa nathI, athavA bAhyavyavahAranA ghaNuM vidhiniSedhanA kartutvanA Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mAhAmyamAM kaMI kalyANa nathI, ema amane te lAge che. A kaMI ekAMtika dRSTie lakhyuM che athavA anya kaMI hetu che, ema vicAravuM cheDI daI, je kaMI te vacanathI aMtarmukhavRtti thavAnI preraNuM thAya te karavAnuM vicAra rAkhe e ja suvicAradaSTi che. lekasamudAya koI bhale thavAne nathI, athavA stutiniMdAnA prayatnArthe A dehanI pravRtti te vicAravAnane kartavya nathI/ bAdyakiyAnA aMtarmukhavRtti vagaranA vidhiniSedhamAM kaMI paNa vAstavya kalyANa rahyuM nathI. gacchAdi bhedane nirvAhavAmAM, nAnA prakAranA vikalpa siddha karavAmAM AtmAne AvaraNa karavA barAbara che. anekAMtika mArga paNa samyak ekAMta evA nijapadanI prApti karAvavA sivAya bIjA anya hetue upakArI nathI, ema jANuM lakhyuM che, te mAtra anukaMpAbuddhie, nirAgrahathI, niSkapaTatAthI, nirdabhatAthI, ane hitArthe lakhyuM che, ema je tame yathArtha vicAraze te daSTigocara thaze, ane vacananuM grahaNa ke preraNA thavAne hetu thaze. (719) naDiyAda, Aso vada 10, zani, 1952 AtmAtha, munipathAbhyAsI zrI lallujI tathA zrI devakaraNajI Adi pratye-zrI sthaMbhatIrtha. patra prApta thayuM hatuM. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 zrI sadgurudevanA anugrahathI atra samAdhi che. ekAMtamAM avagAhavAne arthe "Atmasiddhi A joDe kahyuM che. te hAla zrI lallujIe avagAhavA gya che. jinAgama vicAravAnI zrI lallujI athavA zrI devakaraNajIne IcchA hoya te "AcArAMga", "sUyagaDAMga, dazavaikAlika", "uttarAdhyayana" ane "praznavyAkaraNa vicAravA gya che. AtmasiddhizAstra zrI devakaraNajIe AgaLa para avagAhavuM vadhAre hitakArI jANa hAla zrI lallujIne mAtra avagAhavAnuM lakhyuM che, te paNa je zrI devakaraNajInI vizeSa AkAMkSA hAla rahe te pratyakSa satparuSa jevo mArA pratye keIe paropakAra karyo nathI evo akhaMDa nizcaya AtmAmAM lAvI, ane A dehanA bhaviSya jIvanamAM paNa te akhaMDa nizcaya choDuM te meM AtmArtha ja tyA ane kharA upakArInA upakArane oLavavAne doSa karyo ema ja jANIza, ane AtmAne puruSane nitya AjJAMkita rahevAmAM ja kalyANa che e, bhinnabhAvarahita, sekasaMbaMdhI bIjA prakAranI sarva kalpanA cheDIne, nizcaya vartAvIne, zrI lallujI muninA sahacArIpaNAmAM e graMtha avagAhavAmAM hAla paNa aDacaNa nathI. ghaNI zaMkAonuM samAdhAna thavA gya che. aAhavAnuM kada te ave e paNa sapuruSanI AjJAmAM vartavAno jene dRDha nizcaya varte che ane je te nizcayane ArAdhe che, tene ja jJAna samyaphapariNamI thAya che, e vAta AtmArthI jIve avazya lakSamAM Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.12 rAkhavA gya che. ame je A vacana lakhyAM che, tenA sarva jJAnI puruSe sAkSI che. bIjA munione paNa je je prakAre vairAgya, upazama ane vivekanI vRddhi thAya te te prakAre zrI lallujI tathA zrI devakaraNajIe yathAzakti saMbhaLAvavuM tathA pravartAvavuM ghaTe che; tema ja anya che paNa AtmArtha sanmukha thAya, ane jJAnI puruSanI AjJAnA nizcayane pAme tathA virakta pariNAmane pAme, rasAdinI lubdhatA meLI pADe e Adi prakAre eka AtmArthe upadeza kartavya che. anaMta vAra dehane arthe AtmA gALe che. je deha AtmAne arthe gaLAze te dehe AtmavicAra janma pAmavA gya jANI, sarva dehArthanI kalpanA choDI daI, eka mAtra AtmArthamAM ja tene upayoga kare, e mumukSu jIvane avazya nizcaya joIe/e ja vinaMti. sarva mumukSuone namaskAra prApta thAya. zrI sahajAtmasvarUpa. (28) vivANiyA, mAgazara suda 6, guru, 153 zrI mANekacaMdane deha chUTavA saMbaMdhI khabara jANyA. | sarva dehadhArI jI maraNa pAse zaraNarahita che. mAtra te dehanuM yathArtha svarUpa prathamathI jANe tenuM mamatva chedIne nija sthiratAne athavA jJAnInA mArganI yathArtha pratItine pAmyA che te ja jIva te maraNa kALe zaraNa sahita chatAM Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 ghaNuM karIne pharI deha dhAraNa karatA nathI, athavA maraNa kALe dehanA mamatvabhAvanuM alpatva hevAthI paNa nirbhaya varte che. deha chUTavAne kALa aniyata hovAthI vicAravAna puruSe apramAdapaNe prathamathI ja tenuM mamatva nivRtta karavAne aviruddha upAya sAdhe che; ane e ja tamAre, amAre, saue lakSa rAkhavA cagya che. prItibaMdhanathI kheda thavA gya che, tathApi emAM bIje keI upAya nahIM hovAthI te khedane vairAgyasvarUpamAM pariNamana karavuM e ja vicAravAnane kartavya che. (751) 71 vivANiyA, phAgaNa vada 11, ravi, 1953 A sarvajJAya nama: "AtmasiddhimAM kahelA samakitanA prakArane vizeSArtha jANavAnI jijJAsAne kAgaLa maLe che. AtmasiddhimAM traNa prakAranAM samakita upadezyAM che - (1) AHpuruSanA vacananI pratItirUpa, AjJAnI apUrva rucirUpa, svachaMdanidhapaNe AptapuruSanI bhaktirUpa, e prathama samati kahyuM che. (2) paramArthanI spaSTa anubhavAze pratIti te samakitane bIjo prakAra kahyo che. (3) nirvikalpa paramArthaanubhava te samaktine trIjo prakAra kahyo che. je Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paheluM samakti bIjA samakitanuM kAraNa che. bIjuM samakita trIjA samakitanuM kAraNa che. traNe samakita vItarAga puruSe mAnya karyA che. traNe samakita upAsavA gya che, satkAra karavA yogya che; bhakti karavA gya che. kevaLajJAna UpajavAnA chellA samaya sudhI satparuSanAM vacananuM avalaMbana vItarAge kahyuM che. arthAt bAramA kSINamehaguNasthAnaka paryata zrutajJAnathI AtmAnA anubhavane nirmaLa karatAM karatAM te nirmaLatA saMpUrNatA pAmyuM "kevaLajJAna" utpanna thAya che. te utpanna thavAnA prathama samaya sudhI satparuSe upadezela mArga AdhArabhUta che; ema kahyuM che te niHsaMdeha satya che. (771) vavANiyA, caitra suda 5, 1953 te traNe samakitamAMthI game te samakti pAmyAthI jIva vadhAremAM vadhAre paMdara bhave mokSa pAme. jaghanya te bhave paNa mekSa thAya; ane je te samakita vame, te vadhAremAM vadhAre ardha pudgala-parAvartanakALa sudhI saMsAra paribhramaNa karIne paNa mokSa pAme. samati pAmyA pachI vadhAremAM vadhAre ardha pudgalaparAvartana saMsAra hoya. kSepazama samakti athavA upazama samakita haya, te te jIva ramI zake; paNa kSAyika samakita hoya te te mAya nahIM; kSAyika samakitI jIva te ja bhave mokSa pAme, vadhAre bhava kare te traNa bhava kare, ane keI eka jIvanI apekSAe Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 kvacit cAra bhava thAya. yugaliyAnuM AyuSa baMdhAyA pachI kSAyika samakti AvyuM hoya, te cAra bhava thavAno saMbhava che, ghaNuM karIne keIka jIvane Ama bane che. bhagavatra tIrthaMkaranA nigraMtha, nigraMthinIo, zrAvaka tathA zrAvikAo kaMI sarvane jIvAjIvanuM jJAna hatuM tethI tene samakita kahyuM che e siddhAMtane abhiprAya nathI. temAMthI kaMIka jIvone tIrthaMkara sAcA puruSa che, sAcA mokSamArganA upadeSTA che, jema te kahe che tema ja mokSamArga che evI pratItithI, evI rucithI, zrI tIrthaMkaranA AzrayathI, ane nizcayathI samakita kahyuM che. evI pratIti, evI rUci ane evA Azrayane tathA AjJAne nizcaya che te paNa eka prakAre jIvAjIvanA jJAnasvarUpa che. puruSa sAcA che ane tenI pratIti paNa sAcI AvI che ke jema A paramakRpALu kahe che tema ja mekSamArga che, tema ja mokSamArga hoya, te puruSanAM lakSaNAdi paNa vItarAgapaNanI siddhi kare che, je vItarAga hoya te puruSa yathArtha vaktA hoya, ane te ja puruSanI pratItie mokSamArga svIkAravA gya hoya evI suvicAraNA te paNa eka prakAranuM gauNatAe jIvAjIvanuM ja jJAna che. te pratItithI, te rucithI ane te AzrayathI pachI spaSTa vistAra sahita jIvAjIvanuM jJAna anukrame thAya che. tathArUpa puruSanI AjJA upAsavAthI rAgadveSane kSaya thaI vItarAga dazA thAya che. tathArUpa puruSanA pratyakSa cuMga vinA e samakita AvavuM kaThaNa che. tevA puruSanAM vacanarUpa zAthI koIka pUrve ArAdhaka hoya evA jIvane samakita . Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 thavuM saMbhave che, athavA koI eka AcArya pratyakSapaNe te vacananA hetuthI keIka jIvane samakita prApta karAve che. 73. (779) . muMbaI, yeSTha suda, 1953 sarvara sarva anyabhAvathI AtmA rahita che, kevaLa ema jene anubhava varte che te "mukta che. bIjAM sarva dravyathI asaMgapaNuM, kSetrathI asaMgapaNuM, kALathI asaMgapaNuM ane bhAvathI asaMgapaNuM sarvathA jene varte che te "mukta che. aTaLa anubhavasvarUpa AtmA sarva dravyathI pratyakSa judo bhAse tyAMthI muktadazA varte che. te puruSa mauna thAya che, te puruSa apratibaddha thAya che, te puruSa asaMga thAya che, te puruSa nirvikalpa thAya che ane te puruSa mukta thAya che. jeNe traNe kALane viSe dehAdithI pitAne kaMI paNa saMbaMdha nahete evI asaMgadazA utpanna karI te bhagavAnane rUpa satyarune namaskAra che. - tithi Adine vikalpa choDI nija vicAramAM vartavuM e ja kartavya che. zuddha sahaja AtmasvarUpa. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 (780) 74 muMbaI, jeTha suda 8, bhema, 1953 jene kaI paNa pratye rAga, dveSa rahyA nathI, te mahAtmAne vAraMvAra namaskAra. paramAgI evA zrI kaSabhadevAdi purUSe paNa je dehane rAkhI zakyA nathI, te dehamAM eka vizeSapaNuM rahyuM che te e ke, tene saMbaMdha varte tyAM sudhImAM jIve asaMgapaNuM, nirmohapaNuM karI laI abAdhya anubhavasvarUpa evuM nijasvarUpa jANuM, bIjA sarva bhAva pratyethI vyAvRtta (chUTA) thavuM, ke jethI pharI janmamaraNane phere na rahe. te deha choDatI vakhate jeTalA aMze asaMgapaNuM, nirmohapaNuM, yathArtha samarasapaNuM rahe che teTaluM mokSapada najIka che ema parama jJAnI puruSane nizcaya che. kaMI paNa mana, vacana, kAyAnA vegathI aparAdha thaye heya, jANatAM athavA ajANatAM, te sarva vinayapUrvaka khamAvuM chuM, ghaNA namrabhAvathI khamAvuM chuM. A dehe karavA yogya kArya te eka ja che ke keI pratye rAga athavA kaI pratye kiMcitmAtra dveSa na rahe. sarvatra samadazA varte. e ja kalyANane mukhya nizcaya che. zrI rAyacaMdanA namaskAra prApta thAya. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 (781) 75 muMbaI, jeTha vada 6, ravi, 1953 paramapuraSadazAvarNana kIcasa kanaka jAke, nIcasau naresapada, macasI mitAI, garuvAI jAke gArasI; jahurasI jega jAti, kaharasI karAmAti, haharasI hausa, pugalachabi chArasI; jAlasau jagabilAsa, bhAlasau bhuvanavAsa, kAlasau kuTuMbakAja, lekalAja lArasI; sIThasau sujasu jAnai, bIThasau bakhata mAne, aisI jAkI rIti tAhI, baMdata banArasI." je kaMcanane kAdava sarakhuM jANe che, rAjagAdIne nIca pada sarakhI jANe che, keIthI sneha kare tene maraNa samAna jANe che, moTAIne lIpavAnI gAra jevI jANe che, kImiyA vagere jagane jhera samAna jANe che, siddhi vagere aizvaryane azAtA samAna jANe che, jagatamAM pUjyatA thavA AdinI hasane anartha samAna jANe che, pudgalanI chabI evI audArikAdi kAyAne rAkha jevI jANe che, jagatanA bhegavilAsane mUMjhAvArUpa jALa samAna jANe che, gharavAsane bhAlA samAna jANe che, kuTuMbanAM kAryane kALa eTale mRtyu samAna jANe che, lekamAM lAja vadhAravAnI IcchAne mukhanI lALa samAna jANe che, kIrtinI IcchAne nAkanA mela jevI jANe che ane puNyanA udayane je viSTA samAna jANe che, evI jenI rIti hoya tene banArasIdAsa vaMdanA kare che. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 . keIne arthe vikalpa nahIM ANatAM asaMgapaNuM ja rAkhaze. jema jema sapuruSanAM vacana temane pratItimAM Avaze, jema jema AjJAthI asthimiMjA raMgAze, tema tema te te jIva AtmakalyANane sugamapaNe pAmaze, ema ni:saMdehatA che. kharA aMtaHkaraNe vizeSa satsamAgamanA AzrayathI jIvane utkRSTa dazA paNa ghaNA thoDA vakhatamAM prApta thAya che. vyavahAra athavA paramArtha saMbaMdhI koI paNa jIva viSenI vRtti hoya te upazAMta karI kevaLa asaMga upage athavA paramapuruSanI upara kahI che te dazAnA avalaMbane Atmasthiti karavI ema vijJApanA che, kema ke bIje kaI paNa vikalpa rAkhavA jevuM nathI. je koI sAcA aMtaHkaraNe sapuruSanAM vacanane grahaNa karaze te satyane pAmaze emAM kaMI saMzaya nathI, ane zarIranirvAhAdi vyavahAra sau saunA prArabdha pramANe prApta thavA gya che, eTale te viSe paNa kaMI vikalpa rAkhavA gya nathI. je vikalpa tame ghaNuM karIne zamAvyo che, te paNa nizcayanA baLavAnapaNAne arthe darzAvyuM che. sarva jIva pratye, sarva bhAva pratye akhaMDa ekarasa vItarAgadazA rAkhavI e ja sarva jJAnanuM phaLa che. AtmA zuddha caitanya, janmajarAmaraNarahita asaMga svarUpa che; emAM sarva jJAna samAya che, tenI pratItimAM sarva samyakadarzana samAya che; AtmAne asaMgasvarUpe svabhAvadazA rahe te samyakacAritra, utkRSTa saMyama ane vItarAgadazA che. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jenA saMpUrNapaNAnuM phaLa sarva duHkhane kSaya che, e kevaLa niHsaMdeha che; kevaLa nisaMdeha che. e ja vinaMti. (783) muMbaI, asADa suda 4, ravi, 1953 zrI sebhAgane namaskAra zrI ebhAganI mumukSu dazA tathA jJAnInA mArga pratyene tene adbhuta nizcaya vAraMvAra smRtimAM AvyA kare che. sarva jIva sukhane icche che, paNa keI viralA puruSa te sukhanuM yathArtha svarUpa jANe che. janma, maraNa Adi anaMta duHkhane AtyaMtika (sarvathA) kSaya thavAne upAya anAdikALathI jIvanA jANavAmAM nathI, te upAya jANavAnI ane karavAnI sAcI IcchA utpanna thaye jIva je puruSanA samAgamane lAbha pAme che te upAyane jANI zake che, ane te upAyane upAsIne sarva duHkhathI mukta thAya che. tevI sAcI icchA paNa ghaNuM karIne jIvane puruSanA samAgamathI ja prApta thAya che. te samAgama, te samAgamanI oLakhANa, darzAvelA mArganI pratIti, ane tema ja cAlavAnI pravRtti jIvane parama durlabha che. manuSyapaNuM, jJAnInAM vacananuM zravaNa prApta thavuM, tenI pratIti thavI, ane temaNe kahelA mArgamAM pravRtti thavI Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 parama durlabha che, ema zrI vardhamAnasvAmIe uttarAdhyayananA trIjA adhyayanamAM upadezya che. pratyakSa satparuSanA samAgama ane te AzrayamAM vicaratA mumukSuone mekSasaMbaMdhI badhAM sAdhane alpa prayAse ane a5 kALe prAye (ghaNuM karIne ) siddha thAya che, paNa te samAgamane coga pAma durlabha che. te ja samAgamanA yegamAM mumukSu jIvanuM niraMtara citta varte che. sapuruSane vega pAma te sarvakALamAM jIvane durlabha che, temAM paNa AvA duSamakALamAM to kvacita ja te yega bane che. viralA ja sapuruSa vicare che. te samAgamane lAbha apUrva che, ema jANIne jIve mekSamArganI pratIti karI, te mArganuM niraMtara ArAdhana karavuM yegya che. samAgamane cena na hoya tyAre AraMbha-parigraha pratyethI vRttine esarAvI sazAstrane paricaya vizeSa karIne kartavya che. vyAvahArika kAryonI pravRtti karavI paDatI hoya tepaNa temAMthI vRttine meLI pADavA je jIva Icche che te jIva maLI pADI zake che, ane sazAstranA paricayane arthe ghaNe avakAza prApta karI zake che. AraMbha parigraha parathI jenI vRtti kheda pAmI che, eTale tene asAra jANI te pratyethI je jIve osaryA che, te jIvone satparuSane samAgama ane sanzAstranuM zravaNa vizeSa karIne hitakArI thAya che. AraMbhaparigraha para vizeSa vRtti vartatI hoya te jIvamAM satparuSanAM vacananuM athavA salphAstranuM pariNamana thavuM kaThaNa che. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 Araparigraha parathI vRtti maLI pADavAnuM ane sazAstrane paricayamAM rUci karavAnuM prathama kaThaNa paDe che; kemake jIvane anAdi prakRtibhAva tethI judo che, paNa jeNe tema karavAno nizcaya karyo che, te tema karI zakyA che mATe vizeSa utsAha rAkhI te pravRtti kartavya che. | sarva mumukSuoe A vAtane nizcaya ane nityaniyama kara ghaTe che, pramAda ane aniyamitapaNuM TALavuM ghaTe che. (785) 77 muMbaI, asADa vada 1, guru, 1953 zubhecchAthI mAMDIne zailezIkaraNa paryaMtanI sarva kriyA je jJAnIne sammata che, te jJAnInA vacana tyAgavairAgyane niSedha karavAmAM pravarte nahIM tyAgavairAgyanA sAdhanarUpe prathama tyAgavairAgya Ave che, tene paNa jJAnI niSedha kare nahIM. koI eka jaDa kriyAmAM pravRtti karI jJAnInA mArgathI vimukha rahetA hoya, athavA matinA mUhatvane lIdhe UMcI dazA pAmatAM aTakatA hoya, athavA asat samAgamathI mati vAha pAmI anyathA tyAgavairAgyane tyAgavairAgyapaNe mAnI lIdhA hoya tene niSedhane arthe karuNAbuddhithI jJAnI gya vacane tene niSedha kvacit karatA hoya te vyAha nahIM pAmatAM tene sahetu samajI yathArtha tyAgaverAgyanI kriyAmAM aMtara tathA bAhyamAM pravartavuM che. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 (808) muMbaI, Aso suda 8, ravi, 1953 satpanA agAdha gaMbhIra saMyamane namaskAra aviSama pariNAmathI jemaNe kALakUTa viSa pIdhuM evA zrI RSabhAdi paramapuruSone namaskAra. pariNAmamAM te je amRta ja che, paNa prathama dazAe kALakUTa viSanI peThe mujhave che, evA zrI saMyamane namaskAra. te jJAnane, te darzanane ane te cAritrane vAraMvAra namaskAra. (809) 79 muMbaI, Aso suda 8, ravi, 1953 jenI bhakti niSkAma che evA puruSone satsaMga ke darzana e mahatuM puNyarUpa jANavA gya che. (810) muMbaI, Aso suda 8, ravi, 1953 pAramArthika hetuvizeSathI patrAdi lakhavAnuM banI zakatuM nathI. je anitya che, je asAra che ane je azaraNarUpa che te A jIvane prItinuM kAraNa kema thAya che te vAta rAtridivasa vicAravA egya che.? Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 lekadraSTi ane jJAnanI daSTine pazcima pUrva eTale taphAvata che. jJAnInI dRSTi prathama nirAlaMbana che, ruci utpanna karatI nathI, jIvanI prakRtine maLatI AvatI nathI, tethI jIva te daSTimAM rucivAna thatuM nathI, paNa je jIe pariSaha veThIne ceDA kALa sudhI te daSTinuM ArAdhana karyuM che, te sarva duHkhane kSayarUpa nirvANane pAmyA che tenA upAyane pAmyA che. jIvane pramAdamAM anAdithI pati che, paNa temAM rati karavA yogya kAMI dekhAtuM nathI. (813) - muMbaI, Aso vada 7, 1953 uparanI bhUmikAomAM paNa avakAza prApta thaye anAdi vAsanAnuM saMkramaNa thaI Ave che, ane AtmAne vAraMvAra AkuLavyAkuLa karI de che, vAraMvAra ema thayA kare che ke have uparanI bhUmikAnI prApti thavI durlabha ja che, ane vartana mAna bhUmikAmAM sthiti paNa pharI thavI durlabha che. evA asaMkhya aMtarAyapariNAma uparanI bhUmikAmAM paNa bane che, te pachI zubhecchAdi bhUmikAe tema bane e kaMI AzcaryakAraka nathI. tevA aMtarAyathI kheda nahIM pAmatAM AtmAthI jIve puruSArthadaSTi karavI ane zUravIrapaNuM rAkhavuM, hitakArI dravya kSetrAdi bheganuM anusaMdhAna karavuM, sAstrane vizeSa paricaya rAkhI vAraMvAra haTha karIne paNa manane sadvicAramAM pravezita karavuM, ane mananA durAbhyapaNAthI AkuLavyAkuLatA Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 nahIM pAmatAM dhairyathI sadvicArapathe javAne udyama karatAM jaya thaI uparanI bhUmikAnI prApti thAya che, ane avikSepapaNuM prApta thAya che. "gadaSTisamuccaya" vAraMvAra anuprekSA karavA yogya che. (816) muMbaI, kArataka vada 5, 1954 kevaLa aMtarmukha thavAne sapurUSane mArga sarvaduHkhakSayane upAya che, paNa te keIka jIvane samajAya che. mahatpaSyanA yogathI, vizuddha matithI tIvra vairAgyathI ane sapuruSane samAgamathI te upAya samajAvA yegya che. te samajavAne avasara ekamAtra A manuSyadeha che. te paNa aniyamita kALanA bhayathI gRhIta che, tyAM pramAda thAya che, e kheda ane Azcarya che. (819) muMbaI, mArgazIrSa suda 5, ravi, 1954 kheda nahIM karatAM zuravIrapaNuM grahIne jJAnIne mArge cAlatAM mekSapATaNa sulabha ja che. viSayakaSAyAdi vizeSa vikAra karI jAya te vakhate vicAravAnane pitAnuM nivIryapaNuM joIne ghaNe ja kheda thAya che, ane AtmAne vAraMvAra nide che, pharI pharIne tiraskAranI vRttithI joI, pharI mahaMta puruSanAM caritra ane vAkyanuM Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 avalaMbana hUNa karI, AtmAne zaurya upajAvI, te viSayAdi sAme ati haTha karIne tene haThAve che, tyAM sudhI nIce mane besatA nathI, tema ekale kheda karIne aTakI rahetA nathI. e ja vRttinuM avalaMbana AtmAthI jIvAe lIdhuM che, ane tethI ja aMte jaya pAmyA che. A vAta sarva mumukSuoe mukhe karI hRdayamAM sthira karavA yogya che. (823) 84 ANaMda, poSa vada 13, guru, 1954 aviSamabhAva vinA amane paNa baMdhapaNA mATe bIje kaI adhikAra nathI. maunapaNe bhajavA gya mArga che. li. rAyacaMdra (826) 85 morabI, mAha suda 4, budha, 1954 sadbhuta paricaya jIve avazya karIne kartavya che. maLa, vikSepa ane pramAda temAM vAraMvAra aMtarAya kare che, kemake dIrdhakALa paricita che, paNa je nizcaya karI tene aparicita karavAnI pravRtti karavAmAM Ave te tema thaI zake ema che. mukhya aMtarAya hoya te te jIvane anizcaya che. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (832) 127 86 vavANiyA, jyeSTha, 1954 dehathI bhinna svaparaprakAzaka parama caiAtisvarUpa evA A AtmA, temAM nimagna thAo. he AryaMjanA ! aMtarmukha thaI, sthira thaI, te AtmAmAM ja rahe te anaMta apAra AnaMda anubhavaze. sarva jagatanA jIveA kaMi ne kaMi meLavIne sukha prApta karavA icche che; mATe cakravartI rAjA te paNa vadhatA vaibhava, parigrahanA saMkalpamAM prayatnavAna che; ane meLavavAmAM sukha mAne che; paNa ahA ! jJAnIoe te tethI viparIta ja sukhanA mArga niIta karyAM ke kiMcitmAtra paNa grahanuM e ja sukhaneA nAza che. viSayathI jenI iMdriyA Artta che, tene zItaLa evuM Atmasukha, Atmatattva kayAMthI pratItimAM Ave parama dharmarUpa caMdra pratye rAhu jevA parigraha tethI have huM virAma pAmavAne ja icchuM chuM. amAre parigrahane zuM karavA che? kazuM prayeAjana nathI. sarvotkRSTa zuddhi tyAM sarvotkRSTa siddhi.' he AryajanA ! A parama vAkacane AtmApaNe tame anubhava karo. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (833) 128 87 vavANiyA, jyeSTha suda 1, zina, 1954 sarva dravyathI, sarva kSetrathI, sarva kALathI ane sarva bhAvathI je sarva prakAre apratibaMdha thaI nijasvarUpamAM sthita thayA te parama puruSAne namaskAra. jene kaMI priya nathI, jene kaMi apriya nathI, jene koI zatru nathI, jene kArya mitra nathI, jene mAna-apamAna, lAbha-alAbha, harSa zAka, janma-mRtyu Adi dvaMdnanA abhAva thaI je zuddha caitanyasvarUpane viSe sthiti pAmyA che, pAme che ane pAmaze temanuM ati utkRSTa parAkrama sAnaMdAzcarya upajAve che. deha pratye jevA vastranA saMbaMdha che, tevA AtmA pratye jeNe dehanA saMbaMdha yathAtathya dITha che, myAna pratye taravAranA jevA saMbaMdha che tevA deha pratye jeNe AtmAnA saMbaMdha dITho che, abaddha spaSTa AtmA jeNe anubhavyo che, te mahatpuruSAne jIvana ane maraNu banne samAna che. je aciMtya dravyanI zuddhacitisvarUpa kAMti parama pragaTa thaI aciMtya kare che, te aciMtya dravya sahaja svAbhAvika nijasvarUpa che evA nizcaya je parama kRpALu satpuruSe prakANyA tene apAra upakAra che. caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta bhUmi zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra. bhUmirUpa koi kALe tema thatA nathI, ema samasta vizvane prakAzaka evA A AtmA te kayAre paNa vizvarUpa Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 thatuM nathI, sadA sarvadA caitanya svarUpa ja rahe che. vizvamAM jIva abhedatA mAne che e ja bhrAMti che. jema AkAzamAM vizvane praveza nathI sarva bhAvanI vAsanAthI AkAza rahita ja che, tema samyakdaSTi puruSoe pratyakSa sarva dravyathI bhinna, sarva anya paryAyathI rahita ja AtmA dIThe che. jenI utpatti kaI paNa anya dravyathI thatI nathI, tevA AtmAne nAza paNa kyAMthI hoya? ajJAnathI ane svasvarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI bhrAMti che. te ja bhrAMti nivRtta karI zuddha caitanya nijaanubhava pramANusvarUpamAM parama jAgrata thaI jJAnI sadAya nirbhaya che. e ja svarUpanA lakSathI sarva jIva pratye sAmyabhAva utpanna thAya che. sarva paradravyathI vRtti vyAvRtta karI AtmA akaleza samAdhine pAme che parama sukhasvarUpa, parameskRSTa zAMta, zuddha caitanyasvarUpa samAdhine sarva kALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jene te puruSane namaskAra. - sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha caitanyasvarUpa, parameskRSTa, aciMtya sukhasvarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM, tyAM vikSepa che? vikalpa che? bhaya ze ? kheda che? bIjI avasthA zI? huM mAtra nirvikala5 zuddha zuddha, prakRSTa zuddha paramazAMta caitanya chuM. huM mAtra nivikalpa chuM. huM nijasvarUpamaya upaga karuM chuM. tanmaya thAuM chuM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 (843) vaso, prathama Aso suda 6, budha, 1954 zrImata vItarAga bhagavatee nizcitArtha karele e aciMtya ciMtAmaNi svarUpa, parama hitakArI, parama addabhuta, sarva duHkhane ni:saMzaya AtyaMtika kSaya karanAra, parama amRta svarUpa evo sarvotkRSTa zAzvata dharma jayavaMta varte, trikALa jayavaMta varte. te zrImata anaMtacatuSTayasthita bhagavatane ane te jayavaMta dharmane Azraya sadaiva kartavya che. jene bIjuM kaMI sAmarthya nathI evA abudha ane azakta manuSya paNa te AzrayanA baLathI parama sukhahetu evAM adbhuta phaLane pAmyA che, pAme che ane pAmaze. mATe nizcaya ane Azraya ja kartavya che, adhIrajathI kheda kartavya nathI. cittamAM dehAdi bhayane vikSepa paNa kare egya nathI. dehAdi saMbaMdhI je puruSo harSaviSAda karatA nathI te puruSe pUrNa dvAdazAMgane saMkSepamAM samajyA che, ema samaje. e ja daSTi kartavya che. huM dharma pAmyuM nathI, dharma kema pAmIza? e Adi kheda nahIM karatAM vItarAga puruSane dharma je dehAdi saMbaMdhIthI harSaviSAdavRtti dUra karI AtmA asaMga-zuddhacaitanyasvarUpa che, evI vRttine nizcaya ane Azraya grahaNa Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 karI te ja vRttinuM baLa rAkhavuM, ane maMda vRtti thAya tyAM vItarAga puruSanI dazAnuM smaraNa karavuM, te adbhuta caritra para dRSTi prerIne vRttine apramatta karavI, e sugama ane sarvotkRSTa upakArakAraka tathA kalyANa svarUpa che. nivikalpa. (856) 89 IDara, mArga0 vada 4, zani, 1955 che namaH jijJAsAbaLa, vicArabaLa, vairAgyabaLa, dhyAnabaLa ane jJAnabaLA vardhamAna thavAne arthe AtmAthI jIvane tathArUpa jJAnI puruSane samAgama vizeSa karI upAsavA yogya che. temAM paNa vartamAnakALanA jIvone te baLanI daDha chApa paDI javAne arthe ghaNuM aMtarAye jovAmAM Ave che, jethI tathArUpa zuddha jijJAsuvRttie dIrdhakALa paryata satsamAgama upAsavAnI AvazyakatA rahe che. satsamAgamanA abhAve vItarAgadhruta, paramazAMtarasapratipAdaka vItarAgavacananI anuprekSA vAraMvAra kartavya che. cittastharya mATe te parama auSadha che. (866) zrI vavANiyA, caitra suda 5, 1955 dravyAnuga parama gaMbhIra ane sUkSama che, nircotha pravacananuM rahasya che, zukla dhyAnanuM ananya kAraNa che. zukla dhyAnathI kevaLajJAna samutpanna thAya che. mahAbhAgya vaDe te dravyAnuyeganI prApti thAya che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 darzanamehane anubhAga ghaTavAthI athavA nAza pAmavAthI, viSaya pratye udAsInatAthI ane mahat puruSanA caraNakamaLanI upAsanAnA baLathI dravyAnuga pariName che. jema jema saMyama vardhamAna thAya che, tema tema dravyAnuga yathArtha pariName che. saMyamanI vRddhinuM kAraNa samyaphadarzananuM nirmalatva che, tenuM kAraNa paNa "dravyAnuyoga thAya che. sAmAnyapaNe dravyAnuyoganI gyatA pAmavI durlabha che. AtmArAma pariNAmI, paramavItarAgadaSTivaMta, parama asaMga evA mahAtmA puruSe tenA mukhya pAtra che. keI mahapuruSanA mananane arthe paMcAstikAyanuM saMkSipta svarUpa lakhyuM hatuM te manana arthe A sAthe mokalyuM che. he Arya ! dravyAnuyeganuM phaLa sarva bhAvathI virAma pAmavArUpa saMyama che. te A purUSanAM vacana tArA aMtaHkaraNamAM tuM kaI divasa zithila karIza nahIM. vadhAre zuM ? samAdhinuM rahasya e ja che. sarva duHkhathI mukta thavAne ananya upAya e ja che. (875) muMbaI, jeTha, 1955 paramakRpALu munivaryanA caraNakamaLamAM parama bhaktithI savinaya namaskAra prApta thAya. 1 juo "zrImad rAcaMdra AMka 766 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 aho sapuruSanAM vacanAmRta, mudrA ane satsamAgama! suSupta cetanane jAgRta karanAra, paDatI vRttine sthira rAkhanAra, darzanamAtrathI paNa nirdoSa apUrva svabhAvane preraka, svarUpapratIti, apramatta saMyama, ane pUrNa vItarAga nivikalpa svabhAvanAM kAraNabhUta chelle agI svabhAva pragaTa karI anaMta avyAbAdha svarUpamAM sthiti karAvanAra ! trikALa jayavaMta vartA! # zAMtiH zAMtiH zAMtiH (887) mohamayI, zrAvaNa vada 0)), 1955 agamya chatAM sarI evA mahayusenA mArgane namaskAra satsamAgama niraMtara kartavya che. mahatabhAgyanA udaya vaDe athavA pUrvanA abhyasta roga vaDe jIvane sAcI mumukSatA utpanna thAya che, je ati durlabha che. te sAcI mumukSutA ghaNuM karIne mahapuruSanA caraNakamalanI upAsanAthI prApta thAya che, athavA tevI mumukSutAvALA AtmAne mahapuruSanA vegathI AtmaniSTapaNuM prApta thAya che; sanAtana anaMta evA jJAnI puruSee upAsele e sanmArga prApta thAya che. sAcI mumukSutA jene prApta thaI hoya tene paNa jJAnIne samAgama ane AjJA apramattaga saMprApta karAve che. mukhya mekSamergane kema A pramANe jaNAya che. vartamAnakALamAM tevA mahatparuSane vega ati durlabha Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 che. kemake uttama kALamAM paNa te yaMganuM durlabhapaNuM hoya che, ema chatAM paNa sAcI mumukSutA jene utpanna thaI hoya, rAtridivasa AtmakalyANa thavAnuM tathArUpa ciMtana rahyA karatuM hoya, tevA puruSane tene cAga prApta tha sulabha che. "AtmAnuzAsana" hAla manana karavA yogya che. zAMtiH (901) 93 muMbaI, kArataka suda 15, 1956 guru gaNadhara guNadhara adhika, pracura paraMpara ora, tatapadhara, tanu naganadhara, vadI vRSasirara. jagata viSayanA vikSepamAM svarUpavibhrAMti vaDe vizrAMti pAmatuM nathI. anaMta avyAbAdha sukhane eka ananya upAya svarUpastha thavuM te ja che. e ja hitakArI upAya jJAnIe dITho che. bhagavAna jine dvAdazAMgI e ja arthe nirUpaNa karI che, ane e ja utkRSTatAthI te zobhe che, jayavaMta che. jJAnInAM vAkyanA zravaNathI ullAsita thate e jIva, cetana, jaDane bhinna svarUpa yathArthapaNe pratIta kare che, anubhave che, anukrame svarUpastha thAya che. yathAsthita anubhava thavAthI svarUpastha thavA gya che. darzanameha vyatIta thavAthI jJAnInA mArgamAM parama bhakti samutpanna thAya che, tatvapratIti samyapaNe utpanna thAya che. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 tatvapratIti vaDe zuddha cetanya pratye vRttine pravAha vaLe che. zuddha caitanyanA anubhava arthe cAritramoha vyatIta karavA cagya che. cAritramoha, caitanyatA=jJAnI puruSanA sanmArganA naiSikapaNathI pralaya thAya che. asaMgatAthI paramAvagADha anubhava thavA gya che. he Arya munivare! e ja asaMga zuddha caitanyArthe asaMgagane ahoniza IcchIe chIe. he munivare ! asaMgatAne abhyAsa karo. be varSa kadApi samAgama na kare ema thavAthI avirodhatA thatI hoya te chevaTe bIje kaI saduupAya na hoya te tema karaze. ' je mahAtmAo asaMga caitanyamAM lIna thayA, thAya che ane thaze tene namaskAra. che zAMtiH (13) dharmapura, caitra vada 4, budha, 1956 - samasta saMsArI ja karmavazAt zAtA-azAtAne udaya anubhavyA ja kare che, jemAM mukhyapaNe te azAtAne ja udaya anubhavAya che. kvacit athavA keIka dehasaMgamAM zAtAne udaya adhika anubhavAte jaNAya che, paNa vastutAe tyAM paNa aMtaradAha baLyA ja karatA hoya che. pUrNa jJAnI paNa je azAtAnuM varNana karI zakavA gya vacanaga dharAvatA nathI, tevI anaMta anaMta azAtA A Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jIve bhAgavI che, ane jo hajI tenAM kAraNeAnA nAza karavAmAM na Ave te bhogavavI paDe e sunizcita che, ema jANI vicAravAna uttama puruSa te aMtaradAharUpa zAtA ane khAhvAyaMtara saMklezaagnirUpe prajvalita evI azAtAnA AtyaMtika viyeAga karavAnA mArga gaveSavA tatpara thayA, ane te sanmArga gaveSI, pratIta karI, tene yathAyAgyapaNe ArAdhI, avyAbAdha sukhasvarUpa evA AtmAnA sahaja zuddha svabhAvarUpa paramapadamAM lIna thayA. zAtA-azAtAnA udbhaya ke anubhava prApta thavAnAM mULa kAraNeAne gaveSatA evA te mahat puruSone evI vilakSaNa sAnaMdAzcaryaka vRtti udbhavatI ke zAtA karatAM azAtAnA udaya saMprApta thaye ane temAM paNa tIvrapaNe te udaya saMprApta thaye temanuM vIrya vizeSapaNe jAgrata thatuM, ullAsa pAmatuM, ane te samaya kalyANakArI adhikapaNe samajAtA. keTalAka kAraNavizeSane yoge vyavahAradRSTithI grahaNa karavA ceAgya auSadhAdi AtmamaryAdAmAM rahI grahaNa karatA, paraMtu mukhyapaNe te parama upazamane ja sarvotkRSTa auSadharUpe upAsatA. upayoga lakSaNe sanAtanasphurita evA AtmAne dehathI, taijasa ane kAryaNa zarIrathI paNa bhinna avalokavAnI STi sAdhya karI, te caitanyAtmakasvabhAva AtmA niraMtara vedaka svabhAvavALA heAvAthI abaMdhadazAne saMprApta na thAya tyAM sudhI zAtA-azAtArUpe anubhava vedyA vinA rahevAnA nathI ema nizcaya karI, je zubhAzubha piraNAmadhArAnI piraNita vaDe te zAtA-azAtAnA saMbaMdha kare che te dhArA pratye udAsIna Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 thaI, dehAdithI bhinna ane svarUpamaryAdAmAM rahelA te AtmAmAM je cala svabhAvarUpa pariNAmadhArA che tene AtyaMtika viyega karavAne sanmArga grahaNa karI, parama zuddha caitanyasvabhAvarUpa prakAzamaya te AtmA kamegathI sakalaMka pariNAma darzAve che tethI uparAma thaI, jema upazamita thavAya, te upayogamAM ane te svarUpamAM sthira thavAya, acala thavAya, te ja lakSa, te ja bhAvanA, te ja ciMtavanA ane te ja sahaja pariNAmarUpa svabhAva karavA yegya che. mahAtmAonI vAraMvAra e ja zikSA che._ te sanmArgane gaSatA, pratIta karavA IcchatA, tene saMprApta karavA icchatA evA AtmAthI janane parama vItarAgasvarUpa deva, svarUpanaiSThika niHspRha nigraMtharUpa guru, parama dayAmULa dharmavyavahAra ane paramazAMtarasarahasyavAkyamaya sazAstra, sanmArganI saMpUrNatA thatAM sudhI parama bhakti vaDe upAsavA gya che; je AtmAnA kalyANanAM parama kAraNe che. bhIsaNa narayagaIe, tiriyagaIe kudevamaNuyagaIe / pattosi tivva duHkhaM, bhAvahi jiNabhAvaNA jIva // bhayaMkara narakagatimAM, tiryaMcagatimAM ane mAThI deva tathA manuSya gatimAM he jIva! tuM tIvra duHkhane pAye, mATe have te jinabhAvanA (jina bhagavAna je paramazAMta rase pariNamI svarUpastha thayA te paramazAMtasvarUpa ciMtavanA) bhAva-ciMtava (ke jethI tevAM anaMta duHkhane AtyaMtika viyega thaI parama avyAbAdha sukhasaMpatti saMprApta thAya). zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 (915) dharmapura, caitra vada 6, zukra, 1956 che namaH 1. upazamazreNimAM mukhyapaNe 'upazama samyaktva" saMbhave che. A 2. cAra ghanaghAtI karmane kSaya thatAM aMtarAya karmanI prakRtine paNa kSaya thAya che, ane tethI dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, vIryaMtarAya, bhegAMtarAya ane upabhegAMtarAya e pAMca prakArane aMtarAya kSaya thaI anaMtadAnalabdhi, anaMtalAbhalabdhi, anaMtavIrthaMlabdhi ane anaMtabhegaupagalabdhi saMprApta thAya che. jethI te aMtarAyakarma kSaya thayuM che evA paramapuruSa anaMta dAnAdi ApavAne saMpUrNa samartha che, tathApi pudgala dravyarUpe e dAnAdi labdhinI paramapuruSa pravRtti karatA nathI. mukhyapaNe te te labdhinI saMprApti paNa AtmAnI svarUpabhUta che, kemake kSAyikabhAve te saMprApti che, udayika bhAve nathI, tethI AtmasvabhAva svarUpabhUta che, ane je anaMta sAmarthya AtmAmAM anAdithI zaktirUpe hatuM te vyakta thaI AtmA nijasvarUpamAM AvI zake che, tarUpa zuddha svaccha bhAve eka svabhAve pariNamAvI zake che te anaMtadAnalabdhi kahevA gya che. temaja anaMta AtmasAmarthyanI saMprAptimAM kiMcitmAtra viyeganuM kAraNa rahyuM nathI tethI anaMtalAlabdhi kahevA gya che. vaLI, anaMta AtmasAmarthyanI saMprApti saMpUrNapaNe paramAnaMdasvarUpe anubhavAya che, temAM paNa kiMcitmAtra paNa viyeganuM kAraNa rahyuM nathI, tethI anaMtabhegaupabhegalabdhi kahevA gya che, tema ja Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 anaMta AtmasAmarthyanI saMprApti saMpUrNapaNe thayA chatAM te sAmarthyanA anubhavathI Atmazakti thAke ke tenuM sAmarthya jhIlI na zake, vahana na karI zake athavA te sAmarthyane koI paNa prakAranA dezakALanI asara thaI kiMcita mAtra paNa nyUnAdhikapaNuM karAve evuM kazuM rahyuM ja nahIM, te svabhAvamAM rahevAnuM saMpUrNa sAmarthya trikALa saMpUrNa baLasahita rahevAnuM che, te anaMtavIryalabdhi kahevA gya che. kSAyikabhAvanI daSTithI jotAM upara kahyA pramANe te labdhine paramapuruSane upaga che. vaLI e pAMca labdhi hetuvizeSathI samajAvA arthe judI pADI che, nahIM te anaMtavIryalabdhimAM paNa te pAcene samAveza thaI zake che. AtmA saMpUrNa vIryane saMprApta thavAthI e pAMce labdhine upaga pudgala dravyarUpe kare che tevuM sAmarthya temAM varte che, tathApi kRtakRtya evA parama puruSamAM saMpUrNa vItarAgasvabhAva hevAthI te upagane tethI saMbhava nathI; ane upadezAdinA dAnarUpe je te kRtakRtya paramapuruSanI pravRtti che te gAzrita pUrvabaMdhanA udayamAnapaNathI che, AtmAnA svabhAvanA kiMcit paNa vikRta bhAvathI nathI. e pramANe saMkSepamAM uttara jANaze. nivRttivALe avasara saMprApta karI adhika adhika manana karavAthI vizeSa samAdhAna ane nirjarA saMprApta thaze. saulAsa cittathI jJAnanI anuprekSA karatAM anaMta karmane kSaya thAya che. che zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 (27) vavANiyA, vaizAkha vada 0)), 156 yathArtha joIe te zarIra e ja vedanAnI mUrti che. samaye samaye jIva te dvArAe vedanA ja vede che. kavacit zAtA ane prAye azAtA ja vede che. mAnasika azAtAnuM mukhyapaNuM chatAM te sUkSma samyagdaSTivAnane jaNAya che. zArIrika azAtAnuM mukhyapaNuM sthULadaSTivAnane paNa jaNAya che. je vedanA pUrve sudaDha baMdhathI jIve baMdhana karI che, te vedanA udayasaMprApta thatAM iMdra, caMdra, nAgendra ke jinendra paNa rikavAne samartha nathI. tene udaya jIve veda ja joIe. ajJAnadaSTi jIve khedathI vede te paNa kaMI te vedanA ghaTatI nathI ke jatI rahetI nathI. satyaraSTivAna cho zAMtabhAve vede te tethI te vedanA vadhI jatI nathI, paNa navIna baMdhane hetu thatI nathI. pUrvanI baLavAna nirjarA thAya che. AtmAthIne e ja kartavya che. ha zarIra nathI, paNa tethI bhinna e jJAyaka AtmA chuM, tema nitya zAzvata chuM. A vedanA mAtra pUrvakarmanI che, paNa mAruM svarUpa nAza karavAne te samartha nathI, mATe mAre kheda kartavya ja nathI ema AtmAthInuM anuprekSaNa heya che. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 (937) 97 vivANiyA, asADa suda 1, guru, 1956 paramakRpALu munivarene namaskAra saMprApta thAya. jyAM dravya, kSetra, kALa, bhAva AdinI anukULatA dekhAtI hoya tyAM cAturmAsa karavAmAM vikSepa Arya puruSane hete nathI. be vakhata upadeza ane eka vakhata AhAragrahaNa tathA nidrAsamaya vinA bAkIne avakAza mukhyapaNe AtmavicAramAM, padmanaMdI Adi zAstrAvalekanamAM ane AtmadhyAnamAM vyatIta karavA gya che. koI bAI bhAI kyAreka kaMI praznAdi kare te tenuM ghaTatuM samAdhAna karavuM, ke jema tene AtmA zAMta thAya. azuddha kiyAnA niSedhaka vacane upadezarUpe na pravartAvatAM zuddha kiyAmAM jema lekenI ruci vadhe tema kriyA karAvyuM javI. udAharaNa dAkhala ke jema kaI eka manuSya tenI rUDhi pramANe sAmAyika vrata kare che, te tene niSedha nahIM karatAM, tene te vakhata upadezanA zravaNamAM ke sazAstra-adhyayanamAM athavA kAryotsargamAM jAya tema tene upadezavuM. kiMcitmAtra AbhAse paNa tene sAmAyika vratAdine niSedha hRdayamAM paNa na Ave evI gaMbhIratAthI zuddha kriyAnI preraNA karavI. khullI preraNA karavA jatAM paNa kriyAthI rahita thaI unmatta thAya che athavA tamArI A kriyA barAbara nathI eTaluM jaNAvatAM paNa tamArA pratye doSa daI te kriyA cheDI de Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 e pramatta chane svabhAva che, ane lekenI dRSTimAM ema Ave ke tame ja kriyAne niSedha karyo che. mATe matabhedathI dUra rahI, madhyasthavat rahI svAtmAnuM hita karatAM jema jema para AtmAnuM hita thAya tema tema pravartavuM, ane jJAnIne mArganuM, jJAna kriyAnuM samanvitapaNuM sthApita karavuM e ja nirjarAne suMdara mArga che. svAtmahitamAM pramAda na thAya ane parane avikSepa paNe AstikyavRtti baMdhAya tevuM tenuM zravaNa thAya, kriyAnI vRddhi thAya, chatAM kalpita bheda vadhe nahIM ane svapara AtmAne zAMti thAya ema pravartavAmAM ullAsita vRtti rAkhaje, sanzAstra pratye ruci vadhe tema karaje. A patra paramakRpALu zrI lallujI muninI sevAmAM prApta thAya. zAMtiH (43) morabI, zrAvaNa vada 7, zuka, 1956 jinAya namaH parama nivRtti niraMtara sevavI e ja jJAnInI pradhAna AjJA che, tathArUpa vegamAM asamarthatA hoya te nivRtti sadA sevavI, athavA svAtmavIrya pavyA sivAya bane teTale nivRtti sevavA yaMgya avasara prApta karI AtmAne apramatta kara ema AjJA che. aSTamI, caturdazI Adi parvatithie evA AzayathI suniyamita vartanathI vartavA AjJA karI che. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 tamane ane khIjA samAgamavAsIone jJAnInA mArganI pratItimAM niHsaMzayatA prApta thAya, uttama guNu, vrata, niyama, zIla ane devagurudharmanI bhaktimAM vIrya parama ullAsa pAmI pravarte ema sudRDhatA karavI ceAgya che ane e ja parama maMgaLakArI che. jyAM sthiti karo tyAM te te samAgamavAsIone jJAnInA mArganI pratIti sudRDha thAya ane apramattapaNe suzIlanI vRddhi kare evuM tamAruM vartana rAkhajo. OM zAMtiH (944) 99 meArabI, zrAvaNa vada 10, 1956 bhAI kIlAbhAI tathA tribhAvana Adi mumukSuo-sthaMbhatIrtha. Aje AAgazAstra' graMtha TapAlamAM meAkalavAnuM thayuM che. zrI aMbAlAlanI sthiti sthaMbhatIrtha ja thavAnA yoga ane te tema, nahIM teA tame ane kIlAbhAI Adi mumukSuenA adhyayana ane zravaNa-manana arthe zrAvaNa vada 11 thI bhAdrapada pUrNimA paryaMta suvrata, niyama ane nivRttiparAyaNatAnA hetue e graMthanA upayAga kartavya che. pramattabhAve A jIvanuM bhUMDuM karavAmAM kAMI nyUnatA rAkhI nathI, tathApi A jIvane nijahitanA upayAga nathI e ja atizaya khedakAraka che. he Arya! hAla te pramattabhAvane udghAsita vIryathI Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 meALeA pADI, suzIla sahita, sazrutanuM adhyayana karI nivRttie AtmabhAvane peASajo. hAla nitya prati patrathI nivRttiparAyaNatA lakhavI yAgya che. (949) 100 tithala-valasADa, pASa vada 10, bhAma, 1957 bhAI manasukhanAM patnI svargavAsa thavAnA khabara jANI Ape dilAsA-bharita kAgaLa lakhyA te maLye. sAravAranA prasaMga lakhatAM Ape je vacanA lakhyAM che te yathArtha che. zuddha aMtaHkaraNa para asara thavAthI nIkaLelAM vAkaya che. lAkasaMjJA . jenI jiMdagInA pravakAMTo che te jiMdagI game tevI zrImaMtatA, sattA ke kuTuMbaparivArAdi ceAgavALI hAya tA paNa te duHkhanA ja hetu che. AtmazAMti je jiMdagInA dhruvakAMTo che te jiMdagI game teA ekAkI ane nirdhana, nirvastra hAya te paNa parama samAdhinuM sthAna che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WWW WA CA WWWWW WA SIMON WW www ON wwwwww S WM WWWWW WWW ir www w www WWW www WWW WWWWWW