Book Title: Shilpratnakar
Author(s): Narmadashankar Muljibhai Sompura
Publisher: Narmadashankar Muljibhai Sompura
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008441/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho zrutajJAna" graMtha jIrNodhdhAra 30 zilpazAstra graMtha zilparatnAkara dravya sahAyaka pa.pU. AcArya zrI bhuvanabhAnusUrizvarajI ma.sA.nA samudAyanA pa.pU. AcArya zrI rAjendrasUrizvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI pU. mahAnaMdAzrIjI ma.sAtathA ziSyA pU. virAgaratnAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI bahenonI jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNapArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra zA. vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 (rahe.) 27505720 saMvata 206pa I.sa. 2009 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0000 zrI vizvakarmaNe namaH zilparatnAkaraH / zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaMkarasomapurAviracitaH / prathamAvRtti : saM. 1995 Sub prakAzaka: zilpazAstrI zrInarmadAzaGkara mUlajIbhAI somapurA dhrAMgadhA, ( kAThIyAvADa ). A graMthanA punarmudraNAdi sarva hakko graMthakartAe potAne svAdhIna rAkhyA che, jethI koIe chAyavo, chapAvavo nahi. REQZUBAILE!! ADUMURUMUN She: mUlya ru. 10-0-0 daza rupIA. prata 1000 sana 1939 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka:zipazAstrI zrI narmadAzaMkara muLajIbhAI semapurA. The, haLavada daravAjA pAse, khArImAM mu. dhrAMgadhrA, kAThIyAvADa. GRINTING 11 : 11 : 1999 mudraka :paM. metIdAsa cetanadAsajI kabIra prinTIMga presa, sIyAbAga, vaDodarA, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya sUcI. 5-8 9-20 1-9 10-15 1-40 41-74 -112 1 prastAvanA 2 graMthakartAnuM nivedana... 3 viSayAnukramaNikA .... ..... 4 suprasiddha vidvAnonA abhiprAya 5 prathama ratna AyAdi aMge vicAra .. 6 dvitIya ratna-prAsAtpatti racanA vidhi. 7 tRtIya ratna-maDevathI dvArazAkhA lakSaNAdhikAra 8 caturtha ratna-maMDapathI pratimA daSTi lakSaNAdhikAra .... 9 paMcama ratna-zikhara ane nirdoSa lakSaNAdhikAra .... 10 paNa ratna-kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 11 saptama ratna-tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra .. 12 aSTama ratnatrayabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 13 navama ratna-vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra ... 14 dazama ratna-maryAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 15 ekAdaza ratna-devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 16 dvAdaza ratna-jina pratimA svarUpa lakSaNAdhikAra 17 tradaza ratna-pratiSThA vidhi lakSaNAdhikAra caturdaza ratna-ti muhUrta lakSaNAdhikAra 19 pariziSTa prakaraNa . .. * * 20 agAunA grAhakanAM zubha nAma . 21 zilpazAstra pAribhASika zabdArtha keza ... 113-170 .... 171-220 221-260 .. 261-288 a. 28-330 331-349 3pa0-393 394-469 .... 470-510. .. pa11-556 ... papa7-631 * 1-14 .... 15-16 .... 1-12 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pustaka maLavAnAM ThekANuM - 1 zilpazAsI narmadAzaMkara mulajIbhAI semapurA. The. haLavada daravAjA pAse, khArImAM, mu dhrAMgadhrA (sTeTa), kAThIyAvADa. 2 vyavasthApaka, kabIra presa, sIyAbAga, vaDodarA. 3 mahAdeva rAmacaMdra jAguSTa bukaselara The. traNa daravAjA, amadAvAda, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. dhrAMgadhrAnA mULa vatanI ane hAla amadAvAdanA rahevAzI zilpazAstrI rA. narmadAzaMkara mULajIbhAI semapurAe ghaNu parizramane aMte prasiddha karele prastuta ziparatnAkara nAmano graMtha avakanArthe mArA tarapha mekalA ane TUMka samayamAM zakya te graMthAvalokana mehe karyuM. 2. A graMtha taiyAra karavAmAM kALa, dravya ane buddhine sadvyaya karI graMthakAre teno lAbha janatAne Ape che. rA. narmadAzaMkara jAte zilpazAstrano abhyAsa karI svahaste keTalAka prAsAde eTale devAlayanI racanAnAM kAma paNa karyA che. zerIza, pAnasara, pAlItANa vigere sthaLoe prAcIna paddhatine anusarIne navA thaelA prAsAdonI racanAnAM graMthakArane svahaste thaelAM kAma suprasiddha che. AvA anubhavI zilpazAstrInA parizramathI prasiddha thayelA A graMthanI gaNanA zreyAna paMktimAM karavI te ja thaze. 3. rA.narmadAzaMkarano vaDedarA rAjya sAtheno saMbaMdha ghaNe juno che. sane 1926 mAM ke. zrImaMta sayAjIrAva mahArAja mahesANA prAMtanA kalela tAlukAmAM padhAryA ane kalela najIka zerIzA gAmanI mulAkAta lIdhI. te prasaMge teozrIno rA. narmadAzaMkara sAthe prathama paricaya thayo. ke. zrImaMta mahArAjA sAhebane zilpazAstra ane kaLAkauzalya pratye bhAre zokha hatuM ane tenA pariNAma rUpe ja rA narmadAzaMkarane vaDodarAmAM kalAbhavanamAM prAcIna zilpazAstranA adhyApaka tarIke tathA rAjyanA sArvajanIka bAMdhakAma khAtAmAM paNa kAma karavA mATe nImavAmAM AvyA. A saMjogomAM mAre graMthakAra sAthe paricaya tha ane te kAyama che. 4. ke. zrImaMta mahArAjA sAhebanI mArgadazI sUcanAthI . narmadAzaMkare A graMtha race che ane tema karavAmAM bAra varSano kALakSepa thaye che. graMthano mukhya bhAga 631 pRSThano che. viSayane begha sulabha karavA mATe AkRtio temaja chAyAcitro moTA pramANamAM ApyAM che. jemAMnI keTalIka AkRtio re, narmadAzaMkare jAte ja suMdara rIte dorelI che. AthI graMthakAranI mahenata ane dravyanA vyayano pure khyAla thAya che. - pa. ApaNA dezamAM kalAtmaka graMtha chApavAmAM ghaNI muzIbata naDe che ane temAMe zilpazAstranA graMtha prasiddhinuM kAma te ati kharcALa hoya che. AthI pazcimAtya eTale sudharelI DhabanA graMthanI mULa kiMmata vadhI jAya che. ratnAkara graMthanI kiMmata janatAne bhAre na paDe te arthe rA. narmadAzaMkare ochI rAkhI che. AmAM graMthakAranI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahenatane mahobadalo paNa maLe tema nathI. jethI prastuta graMtha tarapha sahAnubhUti darzAvI graMthakAre lIdhelA parizramane tathA karelA prayatnane apanAvI levA janatAne mArI khAsa bhalAmaNa che. ' ' ' 6. A graMthanAM 14 ratno eTale vibhAga che je viSayAnusAra gaThavyA che. temAM mukhya vibhAga ratna trIjAthI zarU thAya che, jemAM bhUmidhana, khAtavidhi vigere tathA pITha sudhInA prAsAdanA aMgonI racanAnI mAhitI ApI che. 4 thA vibhAgamAM pIThathI maDevara sudhI tathA garbhagRha eTale seMTama (Sanctum) ane maMDapanuM vivecana kareluM che. maMDapanI anekavidha racanAnA nakazA paNa temAM ApyA che. 5 mA ratnamAM zikhara racanAvidhi tathA kaLazanA niyama che. 6ThA ratnamAM kezarAdi 25 prAsAdonI racanA varNavelI che. 7, 8, 9 ane 10 mA ratnomAM paNa vairAjyAdi prAsAda tathA trApadi jana prAsAdanA prakAra darzAvyA che. 11 ane 12 mA ratnomAM mUtionAM svarUpa, tIrthakara tathA yakSayakSiNIo ane vidyAdevIonAM varNana ApyAM che. 13 mA ratnamAM pratiSThAvidhi, vAstupUjana tathA muhUrta jovA mATe tiSa viSayano samAveza karela che. 7. zilpazAstramAM prAsAda ane tenA upaganA pramANa saMbaMdhI niyama che. AvA niyame ghaDavA mATe lAMbA vakhatano vyavahArU anubhava have joIe. AvA niyame pAzcAtya dezamAM paNa zi95premI grIsa dezanA lokoe karelA hatA. ane te saMbaMdhI graMtha hinDiyasa (vitrusivs) nAmanA graMthakAre racyuM che. A graMthamAM ane ApaNA dezanA zilpa graMthamAM keTalAka aMze sAmyatA che. IsvIsananI zarUAtamAM vyApArArthe grIsa ane remanA darIAI vepArI hiMdanA dakSiNa kinAre saurASTrathI TheTha malabAra kAMThA sudhI pahoMcyA hatA eTale uparokta sAmyatAnAM aneka kAraNo paikInuM A eka kAraNa haze evuM saheje anumAna thAya che. 8. paradezanA pazcimI zakarAjA rUdradamana je avaMtI nareza thaye teNe giranAra najIka sudarzana nAmanuM taLAva je maryavaMzIya caMdragupta ane azaka rAjAe prathama bAMdheluM te saMbaMdhanA zilAlekhamAM te samayanA prAsAdano paNa ullekha karyo che. 9. kavikulagurU kALIdAsanA meghadUtamAM avaMtI nagarInuM varNana ApeluM che. temAM te samayanA zipanuM vyApaka svarUpa darzAvyuM che. 10. samudragupta jevA mahAna samrATe udabraja eTale hAlanA giranAra parvatanI taLe sudarzana taLAvane punaruddhAra karyo, te samaye tenajIka bhagavAna viSNunuM suMdara maMdira rayuM. 11. dazapUra eTale gvAliara riyAsatanuM hAlanA madasaranA zilAlekhamAM, lATa dezanA zilpI mALavA ane rajaputAnAnA pradezamAM i. sa. pa mI sadImAM dAkhala thayA e ullekha che, temaja temAM lATa dezanA vihAranI paNa noMdha che. . Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. prasiddha cInI musAphara hyuenasaMga (Ilieum Thsang) 7 mI sadInI cAlIsInA arasAmAM AkhA bhAratavarSamAM ghumya ane te gujarAtamAM paNa pheryo hate. teNe karelA varNanamAM buddha dharmanA ce, vihAra tathA sanAtana dharmanAM devAlane ullekha karela che. , 13. rAkTavaMza saMsthApaka kRSNa rAjAe elerAmAM kelAsa nAmane suMdara prAsAda bAMdhe ane tene ulekha eka tAmrapaTamAM moTA harSathI karyo che. A tAmrapaTa lATa (gujarAta) dezamAM AvatA keTalAka gAmanuM dAna karavA saMbaMdhamAM che. jethI lATa dezanA zipa viSe Avate sabaMdha prAcIna ane mahatvane che. 14. bhAratIya zilpazAstra saMbaMdhI prAcIna graMthanuM AzlabhASAmAM prathama raceluM pustaka rAmarAjanA nAmathI oLakhAya che. enA kartAnuM nAma rAmarAjA che, te mahaisura saMsthAnamAM nyAyAdhIza hatA, ane ene A graMtha laMDananI royala ezIATIka sosAyaTInA Azaya nIce I. sa. 1834 mAM prasiddha thaye. bharatabhUminA zi95 sAthe yuropIya dezone paricaya prathama A graMthathI thaye. tyAra bAda sara jemsa phargyusana nAme prasiddha zilpazAstra vizArada graMthakAre hiMdusthAnanA zilpazAstra upara, ghaNe rasa laI, keTalAka graMtha prasiddha karyA che temaja purANa vastu sAdhana khAtAe prAcIna ce, devAlaya ane sthaLanA saMrakSaNArthe tenuM sthApUrvaka parizIlana karI, janatAnI te taraphanI lAgaNI jAgRta karI che. AvA ja prakAranuM kAma, ApaNA kapriya gurjara nareza kailAsavAsI zrImaMta sayAjIrAva mahArAja eozrIe gujarAta mATe karyuM che. 15. gujarAtamAM prAsAda bAMdhavAnA sAdhane sulabha hovAthI lakamAM prAsAda bAMdhavAnI lAgaNI ghaNI che. kaThaNa paththaranI khANa senagIra, Amanagara, dhrAMgadhrA, ribaMdara vigere ThekANe che, jeno upaga ghaNA varSothI prAsAdo bAMdhavA tarapha thayo che. aravallI, viMdhyAcaLa tathA sahyAdri jevA girirAjanI vacce gujarAta deza hoI, tyAMnA ImAratI lAkaDAne upaga zilpakaLAnA vistAra tarapha thaye che. AvA saMjogomAM solaMkI vaMzanA mULarAja, siddharAja ane kumArapALa jevA suprasiddha rAjapurUSanA samayamAM zilpazAstra vistRta thayuM. gurjara dezanI vikhyAta pATanagarI pATaNamAM maMDana nAme sUtradhAra hato, jenA samaya saMbaMdhe AdhArabhUta ulekha karavA sAdhana nathI, paraMtu maMDana racita zilpazAstranA graMthonusAra rANA kuMbhe bAMdhelA prAsAde, kIrtisthabhe vigere Aje paNa cIDa gaDhamAM mojuda che. 16. I. sa. 19mI sadInA pUrvacaturthazamAM prasiddha graMthakAra TaMDe mAravADa ane mevADanA keTalAka suMdara prAsAdenAM rekhAcitro potAnA graMthamAM ApI, te saMbaMdhI bujhAtI lAgaNI pharIthI pradIpta karI. AvA aneka prakAranA prayatnothI gata saikAmAM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAzcAtya ane patya kalApremI vidvAnuM lakSa ziSazAstra tarapha AkarSita thayuM ane tethI sUtradhAra, zilpI, kArIgara vigere varganA kAmane uttejana ApavA tarapha prayatna thavA lAgyA, ane prAcIna zilpazAstranuM punarjIvana thayuM. 17. uparokata rAmarAja graMthamAM kareluM vivecana drAviDa dezane lAgu paDe evuM che. tenA vibhAga paNa pITha, staMbha, prastara, vimAna, gepura e pramANe pADelA che. je mAnasAra " graMtha uparathI lIdhelA che. DAMka varSa pUrve alAhAbAdanA Do. AcArya mAnasAra upara traNa bhAgamAM eka graMtha prasiddha karyo che. mAnasAra graMthamAM prAsAdanA mukhya bhAga tathA tenA upAMganA pramANa (Proportion) saMdhI cokasAIthI niyama ApelA che. paraMtu zilparatnAkara graMthamAM ane anya zi95nA gre mAM paNa AvA pramANa bAbata niyame ApyA che. AvI jAtanI sAmyatA parathI spaSTa thAya che ke zi95nA graMthanuM bIja ekaja haze. 18. kailAsavAsI 2. va ela. sI. I. ejInIyare hiMdI zipazAstrane abhyAsa karI e saMbaMdhanA graMthe prasiddha karyA che. temanA kahevA pramANe prAcIna samayamAM 18 saMhitA hatI. je paikI kazyapa, bhRgu, maya ane vizvakarmA sahitA hAla paNa pracalita che. A saMhitAono ullekha matsya purANamAM che. bhagu ane vizvakarmAnI saMhitA lATa dezamAM vadhu pramANamAM upayogamAM AvatI hatI ane te dakSiNathI uttara pradezamAM prathama cAlukya ane rASTrakUTanA rAjAonA vakhatamAM dAkhala thaI haze ema amane lAge che. A saMhitAnuM thaeluM ekIkaraNa te rAjavaMzano lepa thavAnA samayanuM haze, kAraNa ke te ekIkaraNamAM gujarAta pradezane lATa e nAmathI saMbaMdhelo che. AvI saMhitAonuM ekIkaraNa karavAnuM kArya musalamAnI riyAsatamAM baMdha paDyuM. musalamAnI riyAsatamAM mahamada gajhanI, mahamada taghalakha ane mahamada begaDA jevA kaTTara dharmabhimAnInA samayamAM keTalAka prAsAdo, saMdiro vigere khaMDIta thayAM. akabara jevA paradharmasahiSNu bAdazAhanA kALamAM khaMDIta thayelA prAsAdono je jIrNoddhAra thayo te alpa pramANamAM hato. 19. hAla prAcIna hiMdu saMskRtinA punarUjajIvananI AzA utpanna thaI che, ane tenI saphaLatA mATe prAcIna zilpazAstrano purepuro paricaya thavAnI AvazyakatA che. AvA saMjogomAM rA. narmadAzaMkara jevA vyAsaMgI ane kAryadakSa zilpInA haste prastuta graMtha prasiddha thAya te saMtoSanI vAta che, jethI A graMthane Azraya ApavA janatAne amorI hAdika bhalAmaNa che. mu. zivasadana, vA. rA. tIvalakara, pratApagaMja, vaDodarA, 1 epha. Ara. AI. bI. e. (laMDana), ela. sI. I. (muMbaI). tA. 4-8-39 [ sTeTa ArkITekaTa, vaDodarA saMsthAna. sTeTa akATekaTa, vaDodarA sa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakartAnuM nivedana. bhAratavarSanI divya bhUmimAM dharma karmanI eka evI apUrva sajanA thayelI daSTigocara thAya che ke Aje hajAro varSa vItI gayA hovA chatAM paNa tenI vAstavikatA vadhune vadhu spaSTa thatI jAya che. hAlanA vaijJAnika jamAnAmAM paNa tenI yathArthatA vidvAna dvArA mAnya thatI jAya che. AvA samaye enI mahattA viSe vizeSa lakhavuM e dIpakathI sUryanAM darzana karAvavA samAna che. bhAratanI A saMskRti jeTalI purAtana ane Adarza che teTalI ja tenI sthApatya kaLA paNa prAcIna ane Adarza che. bhAratanA rASi munioe jema bhAratIya saMskRtimAM pitAnA AtmannitinA Adarzane otapreta karI dIdhuM che tema tenA viddhAna sthapatioe pitAnI sthApatya kaLAmAM bhAratIya jIvananA Adarzane samAvI dIdhuM che. bhAratanI AjanI tenI gulAmI ane patanAvasthAmAM paNa bhAratavarSanI A saMskRSTa sthApatya kaLA ane temAM AtmasamarpaNa karanArA sthapatienuM jIvaMta kaLazalyanA pratIka samA ane yaduchayA bacI gayelA tenA bhagnAvaze Aje paNa dezavidezanA anekAneka yAtrIone pitAnA tarapha AkarSI rahyA che. videzIonA AkramaNane lIdhe A kaLAne paNa ghaNuM sahana karavuM paDayuM che. sthApatya kaLAnA saMdaramAM suMdara kalAmaya aneka prAsAde Aje bhUmizAyI thaI paDelA jovAmAM Ave che ane tenA bhagnAvazeSo joI Aje paNa yAtrI tenI bhavyatAnA khyAlathI Azcaryacakti bane che. videzIonA AkramaNa pahelAne kALa sthApatya kaLAnI unnatine kALa hatuM. te vakhatamAM zaiva, baddha ane vaiSNava rAjA mahArAjAo taraphathI A kaLAne ghaNuM sAruM pretsAhana maLyuM hatuM. jaina zAzanakALamAM paNa tenA zAzake temaja zeTha zAhukAre dvArA A kaLA vadhu piSaNa pAmI hatI. Aje paNa nehAnA heTA rUpamAM zeTha zAhukAre A kaLAne pitAnA dhArmika bhAvane laI poSaNa ApI rahyA che. paraMtu hAlanA agrejI zAsana kALamAM je ke tenI rakSA tarapha dhyAna ApavAmAM AvyuM che te paNa piSaNa ane uttejananA abhAve dina pratidina hAsa thato jAya che ane bhAratIya kaLAne badale pazciAtya kaLAne uttejana maLatuM hovAne lIdhe rAjA mahArAjAo tathA zeTha zAhukAnuM dhyAna bhAratanI A punIta sthApatya kaLA ke je vijJAnasiddha che, tenA taraphathI dUra thayuM che ane bhAratanI A prAcIna ane suMdara kaLAne lagabhaga abhAva thatA jAya che. A bhAratanuM eka moTuM daivaja gaNAya ! hiMdu saMskRtine mULa AdhAra dharma che ane cAra prakAranA purUSArthomAM paNa dharmane ja pahele purUSArtha gaNavAmAM Avela che. tethI badhA no prAraMbha jevI rIte Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ja dharmavRddhi thAya e dRSTie ja thayelA che ane Aja kAraNane lai zilpazAstra ( sthApatya kaLA ) nI vijJAnasiddha bAbatamAM pazu dharmanI bhAvanA otaprota thayelI jovAmAM Ave che. emAM prAcIna RSimunionI racanA buddhinI e khUkhI che ke zilpazAstra jevA sarvopayogI zAstramAM paNa hindu saskRtinA mULane sa'krAnta karI lIdhu che. aneka kaLAnA agAdha samudrarUpa zilpazAstranA mukhya AcArya zrI vizvakarmA che ane temaNe zilpanA aneka graMtha racelA che. e graMthonA AdhAre bIjA zilpakAra e paNa racelA keTalAka graMtho jovAmAM Ave che. jyAre ApaNe A graMthai vAMcIe chIe tyAre temAM rahelI khUbI ApaNane jANavA maLe che ane prAcIna zilpakArAnA hAthe anelA prAsAdonAM varNana vAMcatAM temAM varNavelI atyaMta adbhutatAne joi * atizayekti karelI che.'ema je kahevAmAM agara mAnavAmAM Ave che te kabUlavA hRdaya nA pADe che. kAraNa ke tevA prAsAdonA bhagnAvazeSo joi Aje paNa pAzcimAtya kaLAkAro tenI adbhutatA mATe muktakaOM prazaMsA ja kare che. gujarAtamAM siddhapuramAM AvelA rUdramahAlaya ( rUdramALa), tAraMgAjI (tAraMgA hila) uparane zrI ajitanAtha prabhunA zvetAMbara jaina prAsAda, girivara AbumAM AvelAM adbhuta kotaraNI kAmavALAM delavADAnAM jaina derAsare, pahecarAjI najIka AvelA muDherA gAmanA prAcIna sUrya prAsAda, mAravADa ane mevADanI sadhie rANakapuranA zrI dharaNIvihAra nAmanA cAmukha prAsAMda ane sArASTramAM zrI somapura ( prabhAsa pATaNa ) mAM AvelA zrI somanAtha mahAdevanA prAcIna prAsAda vagere prAsAdo bhAratanI A sthApatya kaLAnA utkRSTa namunA che. A prAsAdenI adbhuta kArIgarI jovAne pazcimanA eMjInIyara temaja bhAratanA gavanara ane vAyasarAyA paNa jAya che. eTalu' ja nahi paraMtu tenA pheTA paNa pADI jAya che. uparanA prAsAdo temaja meTI aMbAjI pAsenA zrI kuMbhArIyAjInA jaina prAsAdo vagerenA ghumaTA, chatA, sta Mbho, ma`DAvarA, zikhara, dvArA ane sAmaNA vagerenI suMdara kArIgarI A pustakamAM ApavAmAM AvelA phATAe uparathI joi zakAze. zilpazAstrarUpI ratnAkaramAM aneka prakAranI kArIgarInA bhaMDAro bharyAM che paraM'tu bhAratavarSanI mAlikIpaNAnuM svAbhimAna dharAvatA pracaMDa khADuMmaLazAlI zUravIra kSatriyAmAM kusa`pa vadhavAthI vidharmI e phAvI gayA. vidhamI enA julmI rAjya amalamAM teo hiMduone vaTalAvatA ane mUrti enA TukDa TukaDA karI nAkhatA temaja devAlayo toDI nAkhatA. jevAM ke siddhapurane rUdramahAlaya, ane saurASTra-prabhAsa pATaNamAM AvelA zrIsomanAtha mahAdevane alaukika prAsAda. e kALanA julmI zAzakoe ghaNAM suMdara devAlayone nAza karI nAkhyuM. eTaluMja nahi paraMtu zilpa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zAstranAM aneka graMtharatna zilpIo pAsethI jora julamathI paDAvI laI agnine bheTa karI dIdhAM temaja anya dharmane nAza karI dInamAM lAvavAthI moTuM puNya thAya che evI mAnyatAthI dIna dharma svIkAre tene jIvatadAna ApatA ane asvIkAra kare tene taravArane ghATa utAratA. AvA jImene lIdhe lAkha rUpiyA kharcI banAvelAM adabhuta ketaraNI kAmavALAM suMdara devAlayanA rakSaNanuM kAma azakya thaI paDyuM hatuM to pachI navAM te banAvAyaja kema ? AvI paristhitine lIdhe zilpazAstranA abhyAsIonI jarUra nahiM rahevAthI paraMparAgata zi95vidyA zIkhavAnuM paNa azakya thaI paDyuM. ane kadAca keie gupta rIte graMthe sAcavI rAkhyA haze te kAma karAvanArAonA abhAve udhaIne bhegA thaI paDyAM. AvI rIte zilpakaLAnA suMdara graMthe chinnabhinna thaI javAthI koInI pAse sage pAMga saMpUrNa graMthe rahI zakyA nahi ane keInI pAse rahyA te koI graMthane ardho bhAga te koInA piNe bhAga ane keIna pA bhAga rahyo. temAM paNa hastalikhita graMthe eka bIjAnA utArA hevAthI ane saMskRta bhASAnuM jJAna nahi rahevAthI azuddha thaI gayelA che eTale graMthakartAne A graMtha racavAmAM zuddhi azuddhi mATe ghaNI muzkelI veThavI paDI che. tema chatAM uparanA kAraNene laI koI ThekANe bhUla ke azuddhi rahI gayela hoya te vidvAna varga kSamA karI mane sUcita karaze te huM temane AbhArI thaIza ane bIjI AvRttimAM sudhAro karIza. A graMtha racavAmAM aparAjIta, sUtrasaMtAna, kSIrArNava (zIrANa), dIpArNava (dIpAraNa) vRkSArNava, (vRkSAraNa), vAstukautuka, samarAMgaNa, vAstusAra ane nirdoSa vAstu; A prAcIna hastalikhita graMthane sArAMza tathA prAsAdamaMDana, rUpamana, cevisa tIrthakarenA jina prasAda, Ayatattva ane kuMDasiddhi, A pAMca graMthe saMpUrNa samAvI lIdhelA che. te sAthe prAsAdanAM dareka aMgo jevAM ke jagatI, pITha, mahApITha, kaNapITha, maDavara, dvArazAkhA, staMbhe tathA kezarAdi, tilakasAgarAdi, RSabhada, dhirAjyAdi ane mevadi prAsAdanAM zikharo, maMDapa, sAmaraNa, mUrtio ane parikare vigerenA nakazAo ApavAmAM AvelA che jethI zilpakaLAnA abhyAsIone A graMtha ghaNe upayogI thaI paDaze eTaluM ja nahi paraMtu pratiSThA karAvanAra ane tiSIone paNa ghaNo upayogI che, kemake kuMDanI racanAnA nakazAo sahita muhUrta jovA mATe jyotiSanA viSayanuM paNa saMpUrNa vivecana graMthanA caudamA ratnamAM ApavAmAM AveluM che eTale ekaMdare A graMtha sthApatya kaLAnA zikSaNa mATe sarvathA upagI bane evI cejanA rAkhI kamavAra racavAmAM AvyuM che. . zilpazAstramAM devAla ane makAna vagere banAvavAmAM zarUAtathI aMta sudhI ghaNI sUkma rIte zubhAzubhane vicAra karI devAlaya ke makAna kevI rIte vadhu uttama Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. ke ane sukhakara thAya tenI khAsa kALajI rAkhavAmAM AvI che ane tenA mATe prAraMbhamAM ja zubha divasa, zubha nakSatra ane AyAdine pure vicAra karI pachI kAryAraMbha karavAne jaNAvavAmAM AveluM che. Aya, nakSatra, vyaya, tArA vagerenA gaNItathI uttama prakArane meLa sAdhI kAryAraMbha karavAmAM Ave te sukha prApta thAya che ane tethI virUddha kArya thAya te rahenAra duHkha pAme che. AvI rIte gRhapraveza mATe paNa muhUrta jevAnuM vidhAna kareluM che arthAt pratyeka kAryamAM zAstra sAthe kaLAnuM sAmaMjasya sAdhI devAlaya ke gRhanirmANa karavuM e zilpazAstrane mukhya Azaya che. zAstrIya paddhatie taiyAra thayelAM devAlaye ane gRha karanAra, karAvanArane tathA gAma, nagara ane rASTrane sukhaprada lAbhakartA ane abhyadaya sAthe kalyANakartA mAnelAM che. anyathA karanAra, karAvanAra temaja grAma, nagara ane dezane hAnikartA gaNelAM che. paraMtu hAlamAM pitAne zikSita mAnatA sudharelA leke A badhA zAstrIya vicArone vahema mAnI upekSA vRtti dekhADe che. paraMtu je vicAra karavAmAM Ave te jaNAI Avaze ke te vahema nathI paraMtu vAstavika vastusthiti che. ApaNe bALakanI janma kuMDalI karAvIe chIe. temAM je tenA janma vakhate sAra grahane vega thayo hoya to te bALaka parAkramI ane sukhI jIvana gALanAra thAya che ane nabaLA grahone yoga paDe hoya to te bALaka alpAyuSI ane dukhI jIvana vyatIta kare che. janmakuMDaLImAM bAra bhuvane hoya che ane bAra bhuvanamAM ucca nIca sthAnomAM paDelA grahonA AdhAre bALakanA bhAvI jIvanano aMdAja ApaNe bAMdhIe chIe ane te pramANe ApaNI dhAraNA ghaNA paNa aMze sAcI paDe che. tevI ja rIte ghara ke devamaMdira banAvatI vakhate paNa uttama vega ane anukULa nakSatra, caMdra, Aya, vyaya vagere AvelAM hoya te tenuM uttama phaLa prApta thAya che ane kharAba hoya te kharAba phaLa prApta thAya che. A prAcIna RSi munionI sUmi dRSTi ane racanA buddhinuM kauzalya ane khubI che. tene ApaNe sUphama vicAranA abhAve jANI zakatA nathI ane uparachalA vicArane vaza banI vahema che ema mAne dhutakArI kADhIe chIe e ApaNI kevaLa ajJAnatA che. prAcIna rASimunio ghaNA buddhimAna ane tattvavettA hatA. emaNe racelA graMthane sUkSma buddhithI vicAra karyA sivAya vahema ke haMbaga gaNI kADhavA e ApaNuM adUradazIpaNuM gaNAya. ApaNAM purANa vagere zAstromAM vimAna (vAyumAna-eplena) nI vAta Ave che. tene sudharelA gappAM mAnatA, paraMtu buddhimAna ane parizramI videzI vidvAnoe ene gappAM nahIM mAnatAM zodhakhoLa karI vimAna banAvI ApaNI najara samakSa mUkyuM ane tyAre ja ApaNe vizvAsa karatA thayA. ApaNAja graMtha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 uparathI e le ke e zodhakhoLa karI aneka jAtanI zodha karI che. pazcimanA kaLAkarene aneka jAtanI madada maLe che temaja tyAMnA gRhastha kaLAnA zokhIna hevAthI lAkha rUpIyA khacI dhAreluM kAma pAra pADe che. ApaNA hiMdusthAnanA rAjAmahArAjAo ane gRhasthae te A bAbatamAM pUMja pheravI che. pitAnA ezaArAmamAM masta banelA rahevAthI gappAM mAnI bedarakAra banyA ane prAcIna zAstrone abhyAsa paNa cheDyo ane kaLAkArane madada karavAmAMthI paNa gayA eTale kaLA ke kaLAkArone koNa saMbhALe ? AvA kAraNene laI bhAratavarSanI kaLAne nAza thaye che. eka suMdara gulAbane cheDa che ane tene suMdara phale paNa Ave che paraMtu tene je pANIrUpI piSaNa na maLe te saheje sukAI jAya e svAbhAvika che. keTalAka hAlanA sudharelA leke kahe che ke lAkha rUpIA khacI devamaMdire baMdhAvavA ane temAM suMdara kotaraNI kAma karI nAhaka paiisA khacI nAkhavA e kevaLa mUrkhatA che. tenA karatAM chekarAone bhaNAvavA mATe skule, boDIga hAuse vagere baMdhAvavAmAM paisA kharcavA e uttama che. jo ke temanI A vAta jamAnA pramANe mAnavA ye che. vidyA pracAra mATe skule ane beDIga hAusanivAsagRhe baMdhAvAM joIe paraMtu ekane niSedha karI bIjAnI agatyatA batAvavI e kevaLa TukI daSTie jovA sarakhuM che. buddhimAnoe te vizALa dRSTie banne bAbatone purate vicAra kare jaIe. kAraNa ke kaLA paNa eka vidyA che ane tenI rakSA karavI tathA tenA pUjakane uttejana ApavuM e paNa dhanavAna dezAbhimAnI purUSanuM kartavya che. vidyA, kaLA, vahepAra ane khetI, e keipaNa dezanuM kharekharUM dhana che. ApaNe deza dharmapradhAna hovAthI ApaNI vidyA, kaLA, vahepAra ane khetI paNa dharmAnukULa rIte thAya e ApaNuM prAcIna rASimunione Adarza hate. tevI ja rIte ApaNuM prAcIna zilpIoe paNa dharmAnukULa devamaMdira, rAjaprAsAdo ane gharanI racanA karelI che. kahyuM che ke - nagarANAM bhUSaNArtha devAnAM nilayAya ca / lokAnAM dharmahetvartha krIDArtha surayoSitAm / / devamaMdira ke prAsAdanI racanA nagaranI zobhA, denA nivAsa, lekanI dharmavRddhi ane devAMganAnenI krIDA mATe hoya che. " vaLI, AlayaM sarvabhUtAnAM vijayAya jitAtmanAm / dharmArthakAmamokSANAM prAptihetuzca kAmadaH / / prAsAda prANImAtranuM Azraya sthAna, vIra purUSanI kIrti tathA dharma, artha, kAma ane mokSanI prAptimAM kAraNabhUta temaja sarva kAmanAone ApanAre heya che. " Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 suMdara prasAde sarva rIte kalyANakArI hoya che. gItanRtyaizca vAditrai: prekSaNIyairmanoharaiH / nAnAdhvajapatAkaizca toraNaizca vibhUSitAH // purarAjamajAdInAM sarvakAlaM tu zAMtidAH / nardhAmAte navuM jANavAjAnAra che. gIta, nRtya ane vAghothI nitya gujayamAna, darzanIya ane manahara nAnA prakAranI dhvajAo, patAkAo tathA teraNothI alaMkRta prAsAde nagara, rAjA ane prajA vagerene sarvakALa sukha zAMti ApanArA, sarva kAmanAone puranArA tathA nitya kalyANa karanAra che." suMdara devAlaya, bhavya mahAlaye kaI paNa dezanA garava ane zobhAne vadhAranArA che. suMdara devamaMdire, mahele, bagIcAo, talAve, pradlyAo ane kIrtista karAvavA; e nagaranA alaMkAra che. tene lIdhe nagaranI zobhA vadhe che ane prANImAtrane vizrAnti maLe che. eTaluM ja nahi paNa temAM dhArmika puruSane vijaya ane kIti samAyelI che. mATe rAjAmahArAjAo ane saMgrahasthAe pitAnA nagaramAM suMdara devAlaye ane rAjaprAsAda temaja suMdara gRho kuzaLa ane zAstravizArada zilpIone hAthe baMdhAvavAM joIe kAraNa ke lakSamI caMcala hovAthI tenuM rakSaNa karavA ApaNe game teTalA upAye karIe te paNa te ApaNA hAthamAMthI sarakI jaze. mATe tenA paheregIra na thatAM mAlIka banI tene sadupayega kare joIe ane tethI ja dharma, artha, kAma ane mokSanI prApti sAthe saMsAramAM akSaya kIti prApta thAya che. ane Aje paNa ApaNane pratyakSa purA jovA maLe che. juo, girirAja Abu uparanA delavADAnA jaina prAsAde. tyAMnuM suMdara kotaraNI kAma ane suMdara kalAmaya bAMdhaNuM jemAM pazcimanA iMjInIyare tathA yAtrIo mugdha banI jAya che ane muktakaMThe prazaMsA kare che. A prAsAde prasiddha cAlukya vaMzanA rAjA bhImadevanA senAdhipati vimaladeve tathA prakhyAta mahAmaMtrIe vastupAla ane tejapAle baMdhAvelA che. temaja gujarAtamAM siddhapuramAM mULarAja solaMkIe rUdramahAlaya (rUdramALa). zrIrANakapura (mAravADa) mAM zeTha dhanAzA piravADe zrIdharANuvihAra nAmane alaukika caturmukha prAsAda ane amadAvAdamAM zeTha haThIsIMge bAvana jinAlaye sAthenuM suMdara devAlaya baMdhAvyuM che. jethI A dhArmika purUSanI amara kIti suvarNa akSaree itihAsamAM lakhAyelI che ane hajAre yAtrIo dara varSa yAtrAe jaI temanA nAmane amara banAve che. aneka rAjAmahArAjAo ane zeTha zAhukAra thaI gayA. teo zaktisaMpanna ane dhanADhya hatA paraMtu lebhavRttine kAraNe AvAM dhArmika kAryo karI zakyA nahi. jene lIdhe Aje temane kaI yAda paNa karatuM nathI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 paraMtu jema AvAM suMdara kArya udAra dilanA dhArmika purUSothI ja banI zake che tema tenA mATe kuLazILavAna uttama ane zAstrane jANanAra zilpIonI paNa jarUra che. zilpIo kevA hovA joIe te bAbatamAM temanA bheda sAthe nIce pramANe varNana karavAmAM AvyuM che. zilpImAM nIcenA guNe te avazya hevA joIe. sthapatiH sthApanAhaH syAtsarvazAstravizAradaH / na hInAMgo'tiriktAMgo dhArmikastu dayAparaH // amAtsaryo'nasUyazca tAMtrikaH svabhijAtavAn / gaNitajJaH purANajJaH sAnandazcApyalubdhakaH // citrajJaH sarvadezajJaH satyavAdI jitendriyaH / arogI cApramAdI ca saptavyasanavarjitaH // sunAmA dRDhabandhuzca bAstuvidyAbdhipAragaH // "sthapati-mukhya zilpI-sUtradhAra sthApanA-racanAvidhimAM saMpUrNa yogyatAvALe, sarva zAstrone jANanAre temaja hInAMga ane adhikAMga vigere zipInA 14 *dethI rahita, dhArmika, dayAvAna, mAtsarya ane IrSA rahita, taMtrazAstrane jANanAra, $uttama * zipInA 14 graMthAntare gaNAvyA che. hInAMgo hyadhikAMgazca pralaMyo vAmanastathA / kuSTAMgo hyandhakazcaiva mukhavakraH kRzastathA / / asvaraH zabdahInazca kRSNAMgastaskarastathA / vikalazcaiva vairUpaH zilpidoSAzcaturdaza // "me4 agalAgI, adhi: bhagavANI, pramAthI anyo, go, pANI, mAMdhalI, vAMkA meMDhAvALa, pAtaLA, svahIna, tataDe, raMge kALe, eravRtti vALe, vikalAMga eTale apaMga athavA ardhAga vAyu vagerethI dukhI temaja beDeLa; A da zilpInA de che. sUtradhAra A vaida dethI rahita hai joIe. " somapurA saMbaMdhe nIce pramANe prabhAsakhaMDamAM varNana che. saurASTre somaprayA vai somezasya samIpataH / somena ca kRto yajJaH svapApasya vizuddhaye // tatra yajJe vRtA ye ca brAhmaNAH paramojjvalAH / tebhyaH somapuraM sarva nivAsArthe dadau mudA / / dakSiNAsvarNaratnADhayaM dAnAni vividhAni ca / somena somapuryA vai sthApitA ye dvijottamAH / / te cai somapurA viprA vijJeyA nAtra saMzayaH / nADImArgAtsamutpannAH pArvatIvacanAttadA / Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ semapurAnA kuLamAM utpanna thayele, gaNata zAstrane vidvAna, purANone jJAtA, AnaMdI svabhAvavALe, lebha vRttithI rahita, citrakaLAne vijJAtA, sarva dezanuM jJAna dharAvanAra, sAcuM bolanAre, jitendriya, nIrogI, apramAdI, sama mahAvyasanathI mukata, suMdara nAmavALa, ghaNu badhuvarNavALo ane vAstuvidyAmAM pAraMgata hai joIe." . upara jaNAvelA sthapati-mukhya zilpI uparAMta bIjA traNa zipakAnuM varNana paNa graMthamAM maLe che. manuSyAlaya caMdrikA' nAmanA graMthanA pahelA adhyAyamAM cAra prakAranA zilpakAre batAvelA che. patiH vajhA takSaNaM ravi jamA ! svocitakarmaNi dakSA grAhyAste kAravazcaturdheti // "sthapati, sUtragrAhI, takSaka ane varSaki krame A cAra zilpakAre pita pitAnA kAmamAM dakSa levA joIe." + saiArASTra (seraTha) dezamAM AvelA prabhAsa pATaNa, samapurImAM seminAtha mahAdeva najIka pUrve caMdramAe pitAne doSa dUra thavA mATe yajJa karyo hato. temAM uttama tejasvI brAhmaNane yajJa mATe varaNa karyA. yajJakArya thaI rahyA pachI te brAhmaNane saMpUrNa semapurI rahevAne mATe dAna ApI. temaja ratno sAthe dakSiNuM ane vividha jAtanAM bIjAM dAna paNa ApyAM. caMdramAe somapurImAM dAnadakSiNuM vigerethI saMtuSTa karI je brAhmaNane tyAM nivAsa karAvyuM teo "semapurA" nAmanA brAhmaNe kahevAyA. (hAlanA somapurA zilpIo paNa te brAhmaNanA vaMzajo che.) ane teo pArvatInA vacanathI brahmadevanA kamaladaMDanA mArge te vakhate utpanna thayA hatA. " . + sthapati vagere cAra zilpakAranAM kartavya nIce mujaba "manuSyAlaya caMdrikA' nAmanA graMthamAM batAvelAM che. vAnagAthApanAe sthatima zu: kAtharAna tu:, sUtragrAhI suto vA sthapatimatigatiprekSaka: ziSyako vA / sthUlAnAM takSaNAttakSaka iti kathitaH santataM hRSThacitto, dAdhinyonyasaMmelanapaTurudito vardhaki: sAvadhAnaH // sthApanAmAM saMpUrNa gyatA dharAvanArane "sthapati' jANa. sthapatinA jevAja guNa dharAvanAra ane sthapatinI mata ane gatine anusaranAra sthapatinA putra athavA ziSyane " sUtragrAhI " jANa. moTA pASANe ghaDI suMdara kAtara kAma karanAra ane sadA prasanna citta rahenAra kArIgarane takSaka' tathA lAkaDAnuM suMdara kera kAma karanAra kArIgarane vardhaka jANu. " graMthAntare, thattA ziSyo thA phUgrAhI suta thavA ! sthapatyAjJAnurodhI ca sarvakarmavizAradaH / sUtradaNDapramANazo mAnonmAnapramANavit / / takSaNAt sthUlasUkSmANAM takSakaH sa tu kiirtitH|| . Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpazAstramAM A cAra prakAranA zilpakAranuM varNana maLe che. te hAlanA IjInIyara khAtAnA sTAphane lagabhaga maLatuM Ave che. bAMdhakAma khAtAnA uparIne prAcIna vakhatamAM sthapati kahevAmAM Avate ane hAlamAM tene cIpha IjInIyara kahe che. sthapatinA hAtha nIce rahI kaLAnuM kAma karanArane sUtragrAhI kahetA ane hAlamAM tene AkITekaTa kahe che. vinA sthapatyAdicatuSTayena gRhAdi kartuM na ca zakyate'smAt / prasAditaistairatha vipravarya susUkSmadhIH kArayatAM gRhANi // he vipravarya sthapati vagere cAranI madada vagara gRhAdi kArya karavuM azakya che. tethI temane khuza karI dIrgha dRSTivALA purUe gRhAdi kArya karAvavuM." A pramANe deza, kALa, samaya temaja grahAdine uttama ga, bhUmi AdinI zuddhi, pASANu vagerenI parIkSA ane uttama saMyejanApUrvaka prAsAda ke gRha nirmANa karavuM e prAcIna zilpazAstrane spaSTa Azaya uparanA varNana uparathI jaNAI Ave che. vaLI AvA sarvAgapUrNa kArya mATe yogya zilpInI khAsa AvazyakatA mRtkarmazo guNI zaktaH sarvakarmasvataMtrakaH / gurubhaktaH sadA hRSTaH sthapatyAdyanugaH sadA // takSitAnAM takSakeNApyuparyupari yuktitaH // vRddhikRda vardhakiH proktaH sUtragrAhyanugaH sadA // ebhi vinApi sarveSAM karma kartuM na zakyate / / tasmAdeva sadA pUjyaH sthapatyAdicatuSTayaH // sthapatine putra athavA ziSya sUtragrahI jA ane te sthapatinI AjJAnuM pAlana karanAre ane sarva kAryomAM nipuNa hovo joIe. sUtra, daMDa ane pramANa temaja mAna, unmAna ane pramANane jANanAre ane skUla tathA. sUkSma pASANone je ghaDanAra hoya tene takSaka kahyo che. mATInuM kAma jANunA, guNavAna azakata, dareka kArya karavAmAM svataMtra, gurUbhakta, hamezAM prasanna citta ane sthapati vigerenI AjJAne vaza vartAro temaja takSita-ghaDelA pASANene sudhAro vadhAro karI vRddhi karanAra vardhaka jANe ane te sadA satramAhIne anusaranAre haiya che. AmanA sivAya koIpaNa kArya thaI zake nahi. mATe sthapati vigere cAra zilpakAranI sadA mAna pratiSThA karavI. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. ane teTalA mATe zilpInA guNo saMbaMdhe paNa spaSTa ullekha karavAmAM Ave che. e ApaNuM prAcIna zilpakAranI apUrva buddhimattAnI parAkASTa rUpa che. - zilmanA graMthamAM e paNa spaSTa karavAmAM AvyuM che ke devamaMdira, prAsAda ke gRhanuM kArya ekaja hAthe purUM thavuM joIe, je tema na thAya te mativibhedane laI kriyAvibheda thAya ane tene lIdhe zAstrasiddha kArya thaI zake nahi ane kAryanI je siddhi thavI joIe te paNa thaI zake nahi. eTalA mATe zilpIe karAvanAra rAjA ke gRhastha pratye vaphAdAra rahevuM joIe ane rAjA ke gRhastha zipI pratye pura vizvAsa dharAve joIe. teo banne paraspara rIte eka bIjA sAthe kAryasiddhi mATe javAbadArIthI baMdhAyelA che. zi95nA graMthamAM kahyuM che ke, ekahaste tu kalyANaM dvihaste mRtyureya ca / gRha devaikazilpinaM bhASitaM vizvakarmaNA / / eka hAthe thayeluM kArya kalyANakArI thAya che ane be hAthe thayelA kAryamAM mRtyune saMbhava che mATe gRhakArya ane devakArya eTale devamaMdira vagere kAryo ekaja zilpInA hAthe karAvavAM evuM zrI vizvakarmAe kaheluM che." A tarapha paNa AjakAlanA kAma karAvanArAoe khAsa lakSa ApavuM joIe. AjakAla te nakazA-plAna bIjAnA hAthe taiyAra thAya che ane te pramANe kAma karavAnuM triIjAne saMpAya che. tene lIdhe tenI zAstrazuddhatA nAza thavA pAme che ane gRha nirmANa je gRhasthanA sukha ane kalyANa mATe hoya che te duHkha ane vinAzanuM kAraNa thaI paDe che. vaLI hAlamAM ceDAM varSo thayAM ApaNA prAcIna zilpazAstronAM vijJAna siddha vidhAnanI virUddha jaI lokhaMDane paNa devamaMdire, rAjamahAla temaja gharomAM upayoga karavAmAM Ave che. paraMtu devamaMdira, rAjaprAsAda ke gharamAM lekhaMDane upayoga ApaNAM zAstromAM niSiddha kare che. nIcenA kSekamAM lekhaMDane gRhanirmANa kAryamAM tyAga karavA jaNAveluM che. kare che vaida jALe ghAtunna | uttarottaradRDhaM dravyaM lauhakarma vivarjayet // lAkaDuM, i, patthara, dhAtu, ratna; A dravya eka bIjAthI vadhAre daDha majabUta che arthAt lAkaDAthI iTe, iTathI patthara, pattharathI zenuM vagere dhAtuo ane dhAtuothI ranne vadhu majabUta che. gRhAdi kAryamAM lehakama (lekhaMDanuM kAma karavuM nahi." Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa ke, 19 uttamottamadhAtvAdi pApASTikakASTakam / zreSThamadhyAdhamaM dravyaM lauhaM caivAdhamAdhamam // 66 dhAtu ane ratna; A dravya uttamottama che. pASANu, iMTa ane lAkaDuM; A traNa drabyo anukrame zreSTha, madhyama ane adhama che paratu letuM A dravya to adhamAdhama eTale atyaMta hIna dravya che. " AvA te aneka viSaye zilpakaLAnA agAdha samudramAM paDelA che ke jo tenA atre vistArathI vicAra karavAmAM Ave te eka meTA vizALa graMtha thai jAya emAM sauMDu nathI. A badhA viSaye.ne jANavAnI jijJAsA dharAvanAra sajjanAne Adyata A graMtha jovAnI khAsa bhalAmaNa che, temane A graMthamAM saMpUrNa zAstrIya zilpakaLAnu jJAna jANavA maLaze. A graMthanI prastAvanA lakhavA addala vaDodarA rAjyazilpAdhikArI ane hAlanA cIpha IjInIyara sAheba zrImAna rA. rA. vA. rA. talavalakara sAheba epha. Ara. Ai. bI. e. (laMDana ), ela. sI. i. ( muMbaI ) emanA huM ghaNA AbhArI chu'. prastAvanAmAM jaNAvyA pramANe Ape mArI sAthe eka sanmitra tarIkeno saMbaMdha kALajIpUrvaka atyAra sudhI jALavI rAkhyo che. mATe huM Apane snehAdhina chuM. prastAvanA lakhavA mATenI mArI prArthanA Ape saharSa svIkArI mane temaja janatAne AbhArI banAvyA che. prastAvanAmAM prAcIna zilpazAstra sabadhe jaNAvelA ApanA vicAro ghaNA mananIya temaja pretsAhaka hei ApanI uttama guNajJatAne paricaya karAve che. te te pramANe A graMtha mATe sundara ane udAra abhiprAya ApavA badla rA. rA. DaoN. hIrAnada zAstrI, DIrekTara epha AlejIkala DIpArTamenTa oNpha greDA sTeTa ( vaDAdarA rAjya purAtatva sazodhana khAtAnA adhikArI sAheba ), kalAbhavananA prephesara rA. rA. vI. vI. vaDanerakara sAheba, gujarAtanA samartha navalakathAkAra ane sAkSara rA. rA. ramaNalAla vasaMtalAla desAi ema. e. temaja gujarAtanA prasiddha citrakAra ane kumAra ' mAsikanA taMtrI rA. rA. vijezaMkara ma. rAvaLa (amadAvAda) emanA paNa huM atyaMta AbhArI che. 6 A graMthanI taiyArI karavAmAM mane sarva rIte mudraka paDita motIdAsajI emane huM atyaMta AbhArI chApakAma paNa temanI dekharekha nIce thayelu hoi ghaNI madadarUpa thavA adla A graMthanA thayo chuM. A graMthanuM sudara sArI rIte karI ApyuM' che te Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe paNa teo dhanyavAdane pAtra che. temaja A graMthanAM muke ane kepI tapAsavAmAM kALajIpUrvaka zrama laI kArya karavA mATe vedazAstrasaMpanna zAstrIzrI jadurAma jIvaNarAma vaDedarA emane paNa huM AbhAra mAnuM chuM. temaja somapurA bhagavAnajI harizaMkara emaNe prAcIna hastalikhita sUtrasaMtAna nAmanuM pustaka A graMthanA kAmamAM upayoga karavA ApavA udAratA batAvI che tathA mIstrI prabhAzaMkara oghaDalAla (pAlItANuM) emaNe paNa svahastalikhita pustaka meLavaNI karI jevA ApeluM temane paNa sahadaya AbhAra mAnuM chuM. je bhAIoe prathamathI grAhaka banI A pustakane uttejana ApyuM che temane paNa atre AbhAra mAnavAmAM Ave che. zilpazAstrI narmadAzaMkara muLajIbhAI semapurA. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya prathama ratna. maMgalAcaraNa sutradhAra lakSaNa zubha muhurtamAM kAryAre bha guja vidhAna ... viSayAnukramaNikA. gajamAM phula tathA rekhA vidhAna jyeSTa, madhyama ane kaniSTha hastamAna gajanA puSpanA devatAo dabAvAthI thatA doSo puSpAntare hasta grahaNathI guNAvaguNa agulAdithI pRthvInu pramANa avidha satranAM nAma aSTa prakAranA sUtrane nakaza kATa khuNo banAvavAnI rIta ANaMde ekavIsa aMga vicAra AyAdi ekavisa ganAM nAma Aya, nakSatra vigere meLavavAnAM sthAna Aya lAvavAnI rIta ane nAma Aya devAnAM sthAna pratikULa Aya ApavAthI thatA devo dhvajAya, dhamrAya, siMhAya devAnAM sthAna cAhAya, dhAya, kharAya, gAya, vAMsAya devAnAM sthAna eka bIjAne anukULa Aya AyAte rahevAnI dizA ane tenAM svarUpa AyAnA svarUpano nakazo mANasane Aya lAvavAnI rIta gharanI divAlamAM Aya ApavA viSe nakSatra phaLa kADhavAnI rIta kSetraphaLa uparathI nakSetra upajAvavAnI rIta gaNa vicAra pRSTa | viSaya devagaNa, rAkSasagaNu, manuSyagaNa nakSetra adhomukha nakSatra . 1 tiryaM mukha tathA urdhvamukha nakSatra 3 nakSatra tathA caMdranI dizA caMdranI dizAnuM mULa "" "" Y 5 19 33 8 Ta "" 10 ,, I ' nAtranI rAzi upAvavAnI rIta rAzicakra ane rAzinA STa aniSTa bhAva ghara ane gharadhaNInI rAzithI STa aniSTa jovAnu kASTaka bAra rAzinA svAmI 22 11 ! rAzinA svAmInA mitra zatru bhAva i 17 18 >> nakSatra vera vyaya upAvavAnI rIta ArTa vyayanAM nAma ane AyanI sAthe ApavAnI rIta tArA upajAvavAnI rIta zubhAzubha tArA kSetranI nADI upAvavAnI rIta sarpAkAra nADIcakra tathA kASTaka jovAnu kAka 73 12 / kSetranA nAmAkSara upAvavAnI rIta gharanAM dhruvAdi sALa nAma 13 azaka upajAvavAnI rIta ndrAMzaka ApavAnAM sthAna 14 ... 23 15 | lagna upajAvavA viSe 1; ... ... tithi upajAvavA viSe tathA kASTaka vAra upajAvavA viSe : karaNa upajAvavA viSe cAga upajAvavA viSe tathA keASTaka | varga upajAvavA viSe yAMzaka tathA rAjA zaka ApavAnAM sthAna ... *** *** ... *** pRSTha gara "" 20 21 27 "" 22 "" 23 24 ka 25 2 27 28 29 0 >> 31 "" 37 32 23 33 37 ex 35 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya viSaya tatva upajAvavA viSe ... 35 | kurmazilA svarUpa ane karavAnI dizA manuSyanA nAmAkSara uparathI varga lAvavAnuM nava zilAonAM nAma ... . 36 ! prAsAda mAne kUrma tathA zilA mAne kUrma , pAMca tatvanAM nAma ane phaLa .. aSTadizAnI zilAnAM nAma, mAna ane ghara ane prAsAdanA AyuSya viSe . - ' svarUpa ... ... ... $1 AyAdi aMge meLavavA viSe ... 37, prathama zilA sthApana vidhi ... nakSatra, gaNa, caMdrAdi jevAnuM keSTaka ... 38 kurmazilA sahita ATha dizAonI zilAne samacorasa kSetranI mULa rAzi tathA nakSatranuM nakazo .. ... .. 63 koSTaka ... ... ... 38 kurmazilA saMpuTamAM rAkhavA viSe .. 64 dvitIya ratna. kUrmanyAsa ane zilA sthApana vakhate balidAna ... ... ... ) prAsAdeyaMti prakaraNa : prAsAda jagatI vidhAna ... ... zuddha chaMdanA ATha prAsAda... ... 48 jagatanA khUNe ane kAlanAo viSe 67 dezAnusAra prAsAda vidhAna ! jagatInI uMcAinuM pramANa ... dezAnusAra prAsAdanI utpatti " , bIjuM pramANu ... prAsAdenI jJAti viSe ... - jagatamAM ghATa karavAnA vibhAge ... kaliMgAdi prAsAdonA svarUpa viSe ... | prathama, dvitIya, tRtIya ane caturtha bhATamAna - prAsAdanA vaNe viSe .. . prAsAda pIThamAna ... :- rAjasa, tAmasa ane sAtvika prAsAda pIThamAna bIjuM kayA prAsAde kyA dezamAM karavA pIThanI uMcAimAM gajAdi ghare karavAnA prAsAda racanAvidhi prakaraNa vibhAga ... prAsAda karavAnAM sthAna ... " | jagata, bhATa, mahApIDane nakaze ... nagarAbhimukha prAsAda vidhAna .. " alpa dravyamAM sAdhAraNa pIThamAna ... yathAzakita prAsAda vidhAna deg ; prAsAdanI uMcAInA pramANathI pIThamAna prAsAda karavAthI thatuM puNya zilpIne gurUdvArA abhyAsa vidhAna ... tRtIya ratna. zubha muhUrta jevAnuM vidhAna 54 maDavara-prAsAdanuM ubhImAna .. dika sAdhana ... . ,, } bIjAM ane trIjuM ubhaNImAna .. bhUmi dhana vidhi ethuM ubhaNumAna ... zalya dhana vidhi papa | Ayadeva sudhAravA havAdhika karavA vize prAsAdanuM mApa kyAMthI levuM 56 | maDherAnA aMgenuM punarvidhAna karavA viSe kurmazilA sthApana vidhi... , 144 bhAgano maMDavaro karavAnA thaze nAgavAstu vicAra ... ,, 144 bhAganA maMDevaranA aMgonuM svarUpa nAgavAstu cakra... .. lakSaNa .. ... ... pASANu kUrmazilA mAna .. 58 | 1 khare ane 2 kuMbha ... ... , Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya viSaya 3 kalaza, 4 aMtarAla ane 5 kevAla 81 | paMcazAkhA dvAramAna tathA nakaze ... 105 6 mAMcI ane 7 jAMghI saMtazAkhA dvAramAna tathA nakaze 1017 8 DeDhiye ane 9 bharaNI ... 83 navazAkhA dvAramAna tathA nakaze ... 10 zirAvadI ... ... 84 dvAranA uMbarAnuM caturvidha pramANu ... 111 11 mAlA kapitAlI, 12 aMtarAla ane saMkhAvaTa pramANa ... .. 112 13 chAnuM caturtha ratna, 144 bhAganA maMvarane nakazo tathA prAsAdanA maMDapanuM vidhAna ... 113 phoTAo ... ... ... 86 pAMca tathA vardhamAnAdi aSTa prakAranA maMDapa 114 129 bhAgane tathA 108 bhAgane maMDovara 87 | maMDapanA pada vibhAga ... ... 115 ra7 bhAgano tathA caturmukha prAsAdane pa7 pranAle karavAnuM magaranA mukhane pheTe 116 bhAgane maMDovara .. .. 88 | - tAraMgAjInA jaina prAsAdanA ladarzanane sAmAnya maMDevara ane tharavALA elaMbe nakazA ... ... ... 117 karavA tathA prAsAdanI nAsikAo 89 rUdramALanA prAsAdanA taladarzanane nakaze 118 A jAtanA maMDovarano nakaze tathA pheTo 90 ] navacokInI vedikA tathA derANI jeThANInA prAsAdano bhadranI 5 ane 7 nAsikAo 91 gekhalAnI bAjuno dekhAva pheTa. 119 prAsAdanA gabhArAnA 5 prakAra ane bhadrAdi cha cokInI vedikAne paDakhAno dekhAva , phAlanAo karavA viSe ... 92 | pratilI (zaNagAracokI)nI uMcAinuM pramANa 121 prAsAdanI divAlanI jADAinuM pramANa 93 prAsAda tathA maMDapanI sopAna paMkti pramANa 123 prAsAdane bhramaNa karavA viSe ... | zerIsAnI 6 cekInI derIne nakaze , bhrama vinAnA prAsAda, bhrama bhittimAna dvAdaza maMDapavidhAna tathA taladarzananA nakazA 124 ane bhrama karavA viSe ... 94 sapta maMDapa vidhAna tathA nakazA ... 125 maMDapa bramayukta karavA viSe ... 95 ' sapta viMzati maMDapa vidhAna tathA nakazA 127 yathAzAstra prasAda ane maMDapa vidhAna 96 maMDapanA staMbhanI ucAinuM pramANa 96 epatA 131 dave mUkavAno gekha karavA viSe. , pATa tathA staMbha sama viSama karavA viSe , prAsAdanI kaLInuM pramANa ... 97 : kuMbhi, staMbha, bharaNuM ane zarAnA vATa viSe 13ra prAsAdane dvArA mukavAnI dizA ... , staMbhanI jADAI pAMca prakAre ... , nAgarAdi dvAramAna ... staMbhanA ghATanI pAMca prakAranI jAti 133 : nAgarAdi dvitIya mAna .. .. 98 : 3 jAtanA staMbhanA nakazA tathA phoTAo 134 bhUmijAdi prAsAda dvAramAna .. jinanA devAlane maMDapa vidhAna .. 135 vaDAdi kAramAna ... comukha prAsAdamAM meghanAdAdi maMDapa vidhAna , paraspara dvAramAna karavA viSe 100 jina devAlayanI caturdizu jinAlaya vidhAna ,, dvArazAkhA lakSaNa tathA zAkhAnAM nAma 101 para tathA 72 betera jinAlayana krama dvArazAkhAnI pahoLAInuM mAna .. 12 ] puMDarIka ane balANa vidhAna ... 136 trizAkhA dvAra pramANa tathA nakaze .. .. | para jinAlayane nakaze tathA phoTo .. 137 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya viSaya prAsAdanI catudikSa rathacAlAdi vidhAna 139 paMcama . upAzraya vidhAna .. ... 140 | nAgarAdi, kAvadi ane sAMdhArAda prAsajALI tathA gekha mUkavAnuM pramANa .. ,, | | donAM lakSaNa . ... 171 maMDapa pari ghumaTa vidhAna tathA nakazo latina, zrIvatsa ane nAgAdi jAtinAM ane pheTa ... .. ! lakSaNa ... ... ... 1chara dhumaTanA tharonA vibhAganuM bIjuM pramANa 14ra | * laMbacerasa tathA gALa prAsAde karavA viSe ,, maMDapa tathA prAsAdane sAmaraNa vidhAna 15 | - 4 thI 1ra bhAga sudhI prAsAdanAM tala devatAonAM vAhanonA sthAna vize ... " ! karavAnuM pramANa .. ... , vAhanedaya pramANa ... ... 148 rANakapuranA aSTabhadI curyaprAsAdanuM tala prAsAdanI caturdazu anya prAsAda vidhAna che | darzana ane phoTo ... ... 13 daSTidepa na lAgavA viSe ... ... 149 ; prAsAdanI phAlaNAonA 108 bheda viSa 194 pUrva tathA pazcima mukhanA devatAo 150 eka tala upara zikharo bahu prakAre thavA dakSiNAbhimukha de ane hanumAna ... :) ! viSe ... ... ... , gabhArA ane kAramAne mUrti ane siMhA gabhArAmAM pAyAnI rekhA garavAthI deva 15 sananuM pramANu ... ... 15? zikharanI rekhAnI uMcAinuM pramANa prAsAdanA mAne ubhI mUrtinuM pramANa upara ! prAsAdanA aMgAnusAra zuge caDhAvavA viSe ,, vazAthI bhagavAnanI sutI mUrtinuM pramANa che urazaMge karavAnuM pramANa ... 176 sarva devatAonAM paMcavidha sihAsana 1pa3 zikharanA dhanuM pramANa.... ... , devatAonA sthAnenAM maMDala ... ; zikharamAM gekha, siMha ane zukanAzanuM devatAonA sthAne 28 bhAga ... 154 te pramANu .. ... ... 199 jenI pratimAnuM siMhAsana karavA viSe 156 zikharanAM IMDakanI gaNatrI tathA pANItAra 56 miranAM zivaliMganI jaLAdhArInuM pramANa viSe .. 4 . . . 178 jaLAdhArI karavAnA svarUpanA 18 bhAga maDavara, zikhara tathA zagonI ucAinuM tathA nakazA ... . 157 pramANa .. ... ... t& 10 prakAranI jaLAdhArInuM pramANa 1pa9 pAyAmAM dazAInA nAsika pADavAnuM zivanI jaLAdhArIonuM phaLa 160 pramANa ... ... ... , liMgasahita jaLAdhArI mApavAnAM paMcatra vAlaMjaranI rekhAonuM pramANa ... 180 zivAlayamAM liMga praveza vidhAna 161 zikharanI uMcAI tathA rekhA cheDavAnuM siMhAsananI praNA karavA viSe 162 ' pramANa . ... ... 9 zivanuM smAraka guma mArge javA viSe 163 ' urUga tathA dazAinA nAka ane jana pratimAnI daSTi dvAramAne karavA viSe , vAlaMjaranI rekhA cheDavAne nakaze 181 kAramAne jina tathA lakSmInArAyaNAdinI , zikharanI rekhA kAmaDIthI choDavAnuM pramANa 183 daSTi rAkhavAne nakaze ... 164 zikharanI rekhA choDavAnA nakazAo ,, sarva devatAnI dRSTinuM pramANuM ... 165 dhvajApu pramANa ... ... 184 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pUche : viSaya zikharanA AmalasArAnuM pramANa ... 185 puSpa tathA phaLavALAM vRkSa ropavA viSe 216 kalazanA ghATanA bhAge, nakazA tathA vidhAna 186 , devAlaye mAna hIna karavA viSe . 217 prAsAda pujya AmalasArAmAM padharAvavA virSa 188 : pratalyAnuM pramANu tathA nakazA ane phoTA 218 prAsAdanA dhvajAdaMDanuM pramANuM ... 189 pratyAnA staMbhanuM mAna ane svarUpa 220 dhvajAdaMDanI jADAinuM tathA parvanA aMkathI dhvajAdaMDanAM 13 nAma SaSTha rana. ... 190 devInA dhvajAdaMDanuM ane pATalInuM pramANa 19 kezarada paMcaviMzati prAsAdo nakazAo sAthe 221 dhvajAnI patAkAnuM pramANa tathA nakaze 192 saptama ratna. dhvajAdaMDa ropavAnuM tathA kalAbAnuM pramANa , tilakasAgarAdi pacaviMzati prAsAda lakSaNacaturmukha prAsAdane dhvajAdaMDa ropavAnI dizA 193 dhikAra nakazA sahita ... ... 261 dhvajAdaMDanI pATalI kiMcita IzAna tarapha aSTama ne, rAkhavAnuM vidhAna ... ... ' dhajA caDhAvyA pachI pharakavAnuM phaLa 194 zvAbhAdi siptati prAsAda lakSaNAdhikAra dhvajA vagara zikhara nahi rAkhavA viSe kazA sahita ... ... 289 zikharane dhvajA caDhAvavAnuM puNya navama ratna. zrImanAtha mahAdevanA prAsAdane nakaze 15 vairAjyAdi paMcaviMzati prAsAda lakSaNamoDherAnA prAsAdanA dvArane nakazo 196 dhikAra nakazA sahita ... 331 jIrNoddhAra karavAthI thatuM puNya ... 197 dazama ratna. jIrNoddhAra karavAnuM vidhAna | medi viMzatiprAsAda lakSaNadhikAra nakazA zivAlaya calAvavA viSe " sahita ... ... ... 3pa0 mUrti usthApana karavAnI vidhi ... " ! dilma vicAra ekAdaza rana, ... .. bhinna doSa prakaraNa ... ! devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra zilA parIkSA 394 * nirdoSa lakSaNa ... ... 23 gharamAM pratimA pUjavAnuM pramANa ... 395 jagatIthI maMDapAdi nIcA karavAthI de prAsAdamAM tathA prAsAda vinA pULyA pratimA 396 gRha viSe dvAra tathA dAdare mukavA viSe 207 zubhamUrti tathA khaMDita mUrti pUjA vicAra , varjanIya gRha ane nirdoSa prakaraNa punaH saMskArane egya mUrti . 397 gharanI jamIna uMcI nIcI karavA kSi bhairavane mukhya prAsAda na karavA viSe.. ,, samUla, pratikAra, ane aMtaka ghara viSe 200 - adhikahInAMga mUrti niSedha ... ,, gharanA khuNavedha ... ... ,, virUpa mUrti niSedha, sanmukha vatsamAM vAdabaMga tathA pachIte dvArA mukavA viSe ra10 niSiddha kArya ... ... 398 staMbha, bAraNu ane gavAkSanA vAda viSe 213 pASANamUrtinuM zira vidhAna ... dvAranAM kamADa vigere viSe ... ,, eka tAlathI seLa tAlanI mUrtinuM pramANu , ghara upara vRkSa ane prAsAdanI chAyA gaNezanI pratimAnuM pramANa taja viSe ... ... ra16 i cha tAlathI nava tAla mUrti vibhAga 400 204 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya viSaya mUrti visana, tathA gRhapUjA niSiddha mUrti 402 liga svarUpa lakSaNa, ratnaliMga, dhAtuliMga, mUrti svarUpa, Ayudha, varNana kamalAsana 403 pAvANaliMga vigere .. . 439 brahmA, pitAmaha, viraci, sAvitrI ... 40 liMga bhede prAsAda bheda ... ... 443 brahmAyatana ... .. .. 405 zubha cinha, varNa bheda zubha rekhA .. 445 brahmAnA aSTa dvArapAla ... ... ,, liMga svarUpa mAna, pUjA mAna vigere 46 ada, yajurveda, sAmaveda, atharvavedanAM bANaliMga svarUpa lakSaNa, deSa lakSaNa, svarUpa ... ... ... 406 pUjA vidhAna, phala vigere .. 447 nRtyazAstra, vizvakarmA, RSinuM svarUpa 407 : liMga, vistAra tathA vRSamAna - 449 sUryanI 12 mUrtionuM varNana .. 408 pIThikA (jalAdhArI) svarUpa lakSaNa 450 paMcadeva pratiSThA ane paMcadevanAM nAma 410 mukha liMga lakSaNa ... ... 4pa1 yatanamAM bIjA grahonAM sthAna - 411 ekadhAra tathA caturmukha zivAyatana 4para suryanA aSTa dvArapAlanAM nAma ane svarUpa che | zivanI aSTa dvArapAla navagraha mUrtinuM svarUpa lakSaNa ... 415 ; devI svarUpa lakSaNa varNana-umA, pArvatI, aSTa dipAlanAM svarUpa ... ... 417 | gorI, raMbhAgorI, ... ... 454 viSNunI cAra mUrti tathA varNabhede pUjyA 419 garI Ayatana tathA tenA aSTa dvArapAla 455 viSNunI caturviza mUrti svarUpa lakSaNa 421 gaNeza svarUpa lakSaNuM 456 kArtika-saMkarSaNa, garuDadhvaja, jayaMta, gaNezAyatana 457 govardhana ... ... ... 424 gaNezanA aSTa dvArapALa masya, kUrma, varAha ane nRsiMhAvatAra, | zrI kArtika svAmI ... vAmana, parazurAma, rAma, balarAma paca lIlA devI ... Ypa9 avatAra, buddhIvatAra, kalki avatAra 425 mahAlakSmI, kSemakarI ... ... jalazAyI bhagavAnanuM svarUpa ... 426 harasiddhi, traNa mAtradevI, cAmuMDA .. zAligrAma mUrti tathA zilo lakSaNa ... garUDa tathA garUDanuM svarUpa... yogezvarI, kAtyAyanI, mahiSAsuramardinI 461 vaikuMTha, tathA vizvarUpa .. caMDikAnA aSTa dvArapAla ... anaMta ane le hana 463 lakSmI, mahAlakSmI ... viSNu Ayatana .. mahAvidyA ane sarasvatI viSNunA aSTa dvArapAla ... brahmANI, mAhezvarI ziva-mUrti svarUpa varNana . 433 mArI, vaiSNavI ekadaza rUdra svarUpa .. 434 vArAhI, IndrANI .. umAmahezvara mUrti lakSaNa. ... 439 raktacAmuMDA harihara ane hariharapitAmaha mUrti 438 | virezvara bhagavAna, kSetrapAla umAdevI tathA nArAyazritA lakSmIdevI 439 | baTuka bhairava ... yugma mUrti lakSaNa ... ... ,, | ATha A svarUpa 462 .. 431 414 .. 432 467 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 | viSaya viSaya V dvAdaza ratna. 1 prathama maMDapa tathA vedI pramANa che. pa13 zrIjina mUrti svarUpa lakSaNa ... ka70 | dhvajA ane patAkA viSe ... ... 514 vIsa tIrthakaronAM nAma, varNa ... . | kuMDa vidhAna ... ... ... 515 , che, ,, laMchana, janma nakSatra 471 pUrvAda kamathI nava kuMDa niveza prakAra , janma rAzi 4chara | paMcakuMDI tathA eka kuDI niveza prakAra ,, vIsa yakSanAM nAma ... . ': viprAdi varNakramathI tathA strIone kuMDa , yakSiNInAM nAma .. ... " | vizeSa kathana ... ... 516 14 vidyA devInAM nAma ... | hema saMkhyA pramANe kuDamAna ... >> kunuM bhujamAna ... ... yakSa yakSiNuM svarUpa lakSaNa 517 ... { 1 sarvakuDenA prakRtibhUta catuSaNanuM sAdhana 518 vidyA devI-svarUpa lakSaNa 485 '; re nikuMDa ... 519 devIonA AyudhanI uMcAinuM pramANa 3 ardha caMdra kuMDa zrIjinadevanA aSTa dvArapAla pa0 ... ... 489 samasaNa tathA siMhAsana lakSaNa ... 521 4 trikoNa ane pavitla kuMDa 490 ! , gharamaMdiramAM sthApanA na karavA viSe... 5 5kaeNNa kuMDa be jAtanA 523 ... zrI jina pratimA vibhAga varNana ... 7 padma kuMDa ... 491 | para4 ... ... para5 pratimA mAna ... 8 aSTakoNa kuMDa be jAtanA ... eDI pratimAnuM caturvedha mAna ! khAta tathA kuMDamAna pa26 ... ... mekhalAnA kanikAdi bheda ... , trividha mAna ... ,, svarUpa-vibhAga ... | mekhalA lakSaNa... *** * beThI pratimAnA pramANanAM 4 sutra ... eni lakSaNa ... .. ubhI jina mUrtinuM pramANa ,, : maMDala vidhAna ... mAnahIna tathA zAritrahIna na karavA viSe 498 Rtvijo tathA anya vidhAna para8 AMgaLamAne zubhAzubha pratimA ... |vastrAlaMkAra ane naivedya zilpine ApavA pratimAmAM zubha azubha rekhA ke DAgha 499 | viSe ... 530 531 hInAMge doSa varNana ... .. prAsAdanA devatAonuM pUjana pa00 parikara lakSiNa... . .. pa2 | che : devatAnI pratiSThA karyA pachI prathama darzana 533 rathikA saMyukta jharaNuM lakSaNa ... pa08 , zipie AzirvAda ApavA viSe .. divAlane aDIne pratimA na besADavA viSe | sutradhAra pUjana .. ... khaMDita tathA duSTa manuSyanA sparza viSe pabda ; AcArya pUjana 534 6 prAsAda tathA pratiSThA karyAnuM phaLa ... 535 gharamaMdiramAM dhvajA na rAkhavA viSe ... ? | jana pratiSThA viSe ' ... .... vajalepa tathA tenA guNa .. .. pa10 | graha pratiSThA viSe ... ... trayodaza ratna. vApIpAdi pratiSThA viSe . ... pratiSThAvidhi lakSaNadhikAra maMDapa vidhAna pa1 | sata tathA 14 puNyAha ... maMDapArthe bhUmi dhanapUrvaka didhana ,, | sapta puNya pratikAnuM mahAphaLa .. 57 537 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya vAstupurUSanI utpatti vAstu pUjana na karavAthI doSa vAstudeve nu pUjana vidhAna 64 padanA vAstu 81 padane vAstu 100 pane! vAstu vAstu pUjana vidhi digpAla pUjana vidhi pUjA sAmagrI zubhAzubha vAra pratiSThAnA vAra pratyeka vAramAM karavAnAM kA vAranA Arabha kayAre thAya graha cakra zubhAzubha nakSatra nakSatramAM vizeSa zubhAzubha kA gRhAra bhamAM nakSatra ane vAranuM phaLa ... puSya nakSatranI prAsA nakSatra koSTaka yoganAM nAma azubha yoganI tajavAnI ghaDI karaNa prakaraNa karaNa cakra caturda zaratna. 558 jyoti dUta lakSaNAdhikAra, tyAjya prakaraNa 557 krUra grahe bhAgaveluM nakSatra zubha kAmamAM levA viSe rAhuthI haNAyela nakSatra zubha kayAre thAya 559 gRhAraMbhamAM zubhAzubha mAsa grahAra bhamAM zubhAzubha sakrAnti pratiSThAmAM levAnA mAsa nadAdi tithiomAM karavAnAM kArya sAmAnya zubhAzubha tithie zubha nAmaka tithionu varNana >" pRSTha 539 541 me 23 ,, "" 542 bhA cakra 543 ' caMdranuM zubhAzubha phaLa 546 | zukalapakSa vizeSa 553 556 ma , 161 52 53 564 565 pa pAcha 568 569 160 51 574 33 papa 176 viSaya bhadrA sabaMdhamAM vizeSa bhaTTAnuM aMga vibhAganuM phaLa kalyANI bhadrA ... bhadrAnA doSonA apavAda ... ... nakSatra vAra amRta siddhiyoga amRta siddhiyoga tajavA viSe ::: | siddhiyeLa cakra... vAra, tithi, nakSatra maLI thatu yoga cakra nakSatra, vAra ane tithithI thatA azubha yoga cakra... sarva doSone nAza karanAra riva cega... AnaMdAdi 28 cAganuM cakra tidhivArathI yoga chuTa tithivAranakSatrotpanna duSTa yoga tathA siddhi yega cakra... trividha gaDAMta tajavA viSe kulika, kaTaka, kAlavelA ane yamaghaTa nAmaka tyAjya muhuta divase tathA rAtrie kulikAdi cakra tArAbala tathA zabdaka caMdranI dizA caMdranI dizAnuM kaLa anya doSone haranAra caMdra... cAre dizAmAM krUratA caMdranI ghaDI rAzi lagna cakra 582 12 rAzinA purUSa tathA strInA dhAta caMdrAdi 584 grahabala ane cAla viSe tithivAra siddhiyega 15 duSTa kSaNa mAsa, tithi, nakSatra lagna zunya cakra tithi zunya lagna cakra pRSTha 577 == >> 22 32 78 59 "" 180 22 581 "" 19 22 58 23 " 187 57 "" 588 patna 52 33 594 77 22 55 "" Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 619 kera viSaya Avazyaka kAryo vegane apavAda ... palpa caMdra ane grahothI thatA 4 ga ... abhijit nAmanuM muhUrta .. 596 yuti deva viSe... chAyA mudata .. ... , lagna zuddhi viSe ... ... leNadeNa jevAne vicAra... ... pa7 lagna bala viSe... ... ... 618 pratimA ane pratiSThA karAvanArane vera vivAha lagne zubha ga ... ... 619 bhAva jovA viSe ... pa98 gRhAraMbha vakhate vRSa cakra jevuM ... lagnakuMDalI banAvavAnI rIta ... >> khAta vakhate pRthvI satI ke beDI jevA grahanI uccAdi rAzi cakra ... 600 viSe ... ... ... 621 grahanI dRSTi mazilA sthApana vakhate kUrma cakra jovuM ,, Akhe divasa ane AkhI rAta maLI dvAra sthApananA muddata vakhate vatsa je darara bhegavAtA bAre rAzIonAM lagnanAM ghaDI bAraNuM besADatAM dvAra cakra jevuM ... 6ra4 paLa javAnuM kAka... ... 601 staMbha caDhatI vakhate staMbha cakra jevuM 625 lagnanAM ghaDI5La jovAnuM koSTaka tathA lagna mebha tathA pATa vakhate mobha cakra jevuM 626 ke janmakuMDalI banAvavA mATe lagna AmalasAre sthApatI vakhate ghaMTA cakra zedhananI rIta ... ... 62 jevA viSe .. . 27 amadAvAdamAM ayanAMza 23 nA AdhAre praveza vakhate kalaza cakra jevA viSe... 28 valuM lagna patra .. .. 604 hema vakhate Ahuti cakra javAnI rIta ka29 lamakuMDaLImAM rAzi ane graha besADavAnI praveza vakhate vatsa, rAhu tathA sUryAdi graha rIta ... ... ... 606 jevA viSe ... ... , navAMza kuMDaLI banAvavAnI rIta ... 69 rAhu sanmukha hovA chatAM dvAra mukavAnuM navAMza cakra ... ... ... , vidhAna ... .. lagna, herA, DekkAra, navAMza, dvAdazAMza, vatsadoSa utpanna na thavA viSe .. , trizAMza mAnanuM keSTika - 610 atha pariziSTa prakaraNa ghara tathA devamaMdiranA AraMbhamAM lagna baLa vicAra ... ... 611 jina siMhAsana mATe rAhunI sarvAga mUrti. 1 guhAraMbhamAM zubha ... .. , ThAra mAne ubhI pratimA . lagnezaneSTaga phaLa ... ... 612 prAsAdamAne pratimAnuM pramANu ... praveza tathA pratiSThA vakhate lagna baLa... 613 kaLInuM pramANu ... .. gRha praveza vakhate sUrya jevA viSe ... 614 keLanA agrabhAge maMDapa vidhAna vigere pratiSThA kuMDaLImAM graha sthApanA ... , prAsAdanuM devatA svarUpe varNana ... lagneza niSedha graho viSe... ... 615 sutradhAra pUjana vidhi.. ... devatA anukuLa lagnabaLa ... .. eDavAne vajalepa .. .. caMdramAnuM phaLa... .. ... , vAstuzAstrAvatAra ****** grahonI dRSTi paDavA viSenuM phaLa ... 16 " 30 vA viSe Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suprasiddha vidvAnonA abhiprAya vaDedarA rAjyanA purAtattava saMzAdhana khAtAnA DAyarekaTara zrImAna rA. 2. DaoN. hIrAnaMda zAstro emane abhiprAya - Silpasastri Nardadasankar Muljibhai has done well in bringing out the Silparatnakara which is sure to prove highly useful for reference. I have gone through it iind can say that it is carefully written and is an authentic work. The old Indian Architecture is being neglected nowadays and is giving way to Saracenic and European styles. Mr. Narmadasankar's Silparatnakara contains numerous authentic illustrations. They will certainly be of help in the study and understanding of that ancient- or rather mediaeralstyle of Indian Architecture in which the magnificent buildings, particularly temples, of Gujarat and Kathiawad were constructed. It would have been more advantageous had the learned Silpasastri discussed the history of architecture in India and added a critical introduction to his Silparatnakara. All the same Mr. Narmadasankar deserves every encouragement and I recommend ris book to lovers of Indian Architecture. Such useful works should find rooni in important libraries where they can be easily consulted by the general public. (Sd. ) Hiranand Sastri, Director of Archaeology. (uparanA mULa aMgrejI abhiprAyanuM gujarAtI bhASAtara ) zilpazAstrI narmadAzaMkara mULajIbhAie jJAnanI dRSTie cekasa ati upayogI thaI paDe e "zilpa ratnAkara" graMtha bahAra pADI eka bhAre rASTriIya sevA bajAvI che. huM te Adyanta joI gayo chuM. eTale huM khAtrIthI kahI zakuM chuM ke A lakhANa bahuja saMbhALapUrvaka thayuM hoI e pusataka eka pramANa graMtha che. atyAre prAcIna hindI sthApatyanI upekSA thai rahI che eTaluM ja nahi paNa vizeSamAM e kalA islAmI Dhaba ane yuropIya paddhatio prati DhaLatI jAya che. pariNAme videzI sthApatyane agra sthAna maLatuM jAya che. zrIyut narmadAzaMkaranA zilya ratnAkaramAM zilpanA namunAnAM asaMkhya citro che. tenAthI jUnAM bhavya makAne, khAsa karIne gujarAta ane kAThIAvADanAM devAlayanI prAcIna athavA madhyama yuganI sthApatya kalA ane paddhatine samajapUrvaka abhyAsa karavAnuM saraLa thaI paDaze, A vidvAna zilpazAstrIe hindI sthApatyano itihAsa ApI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zipa ratnAkaramAM eka bArIka cacAka prastAvanA raju karI hota to te vize upakAraka thaI paDana. chatAMya ekaMdare A graMtha atyaMta AvakAradAyaka ane hareka rIte uttejanApAtra che. hindI sthApatyanA premIone A zilpa ratnAkaranI huM khAsa bhalAmaNuM karuM chuM. vaLI sAmAnya janatAnA saraLa upayoga mATe agatyanAM sarva puratakAmAM AvA graMthone sthAna hovuM ghaTe. ( sahI.) hIrAnaMda zAstrI, purAtatva vighA niyAmaka. A gaMdhane eka kAcI prata hiMdustAnanA purAtatva saMzodha khAtAnA DAyarekaTara janarala zrImAna re. . rAvabahAdura ke. ena. dIkSita sAheba tarapha rA. ravizaMkara rAvaLa emanA mAraphata mokalavAmAM AvI hatI. tenA upara maLele abhiprAyaH D. 7, No. 46489-7864. Director General of Archaeology in India. Dear Mr. Risal, New Delhi, the 12th. Septr. 1939. Jam much obliged to you for your letter without date and sending inc in umbound volume of Silparatnakar. Your friend, Shastri Nurmeditsiankur Sompra's work is really of inestimable value. It is surprising to see that without any knowledge of English he is able to draw the component parts of the temples according to the Silpa Shastras and elucidate the meaning of the latter so well. He appears to be similar in architecture to what Pandit Bhagwanlal Indraji wis in the field of Sanskritic epigraphy. I am glad to know that you are laving an exhibition of the Roerich paintings in October. Your's sincerely, (Sd.) K. N. Dikshit. DI. e. naM. 46439-784 DAyarekaTara janarala oNpha A lojI ina InDiyA. hAlA mitra rAvala, nyu delhI, 12 mI sapTembara, 1939. huM tamArA patra temaja zilpa ratnAkaranI kAcI prata mekalI ApavA mATe ghaNe AbhArI chuM. tamArA mitra zAstrI narmadAzaMkara somapurAne graMtha vAstavamAM ghaNoja kiMmatI che. vadhu AzcaryakAraka te e che ke da glIzanuM sAdhAraNa jJAna na dharAvatA chatAM paNa, teo zilpazAstrIya paddhatine anusaratAM devAlayanA aMgabhUta vibhAganuM surekha citrAMkana derI zakyA che ane vaLI teTalI ja saphaLatAthI zilpazAstranA marmanuM rahasyaghATana paNa karI zakyA che. teo sthApatya kaLAmAM paMDita bhagavAnalAla dajInA samakakSa che ke jemaNe sthApatyakaLAnA saMskRta kSetramAM nAmanA meLavelI che. vaLI tame ekabaramAM prasiddha citrakAra rikanA citronuM pradarzana bharanAra cho e jANI huM ghaNA khuzI thaze chuM. (sahI.) ke. ena. dIkSIta. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121831-541@race 147 P1419 PL. 21. l. dll. 45*** BuMLI RULLE The Art of Indian Architecture Bias suflered a great deal for the last so many centuries due to the sereral foreign invasious. Yet, that unbroken building tradition, with tremendous and vital force of genuine and inherited craftsmanship, has kept the art still living in India. Several manuscripts in Sanskrit on Indian Architecture, Sculpture, etc., tre still in existence but in possession of the people who are by nature very conservative. In these moderu days it is difficult to come across a porson who is both in Architect and a Scholar, and even for such a person the task of collecting manuscripts, l'eading, collecting and interpreting the material so collected in suitable Gujrati pluraseology is not an easy one. Mr. Varbadasliankar Muljibhai Sompurn, Shilpashastri, is to be congratulated for having undertaken this difficult task. This book "Shilpa Ratnakar" is a treatise on ancient Indian Architecture and gives all the information which heretofore was available with great difficulty. The book is complete in every respect and deals with each problem from technical, aestlietic, constructional and even religious point of view. Many cases by way of illustrations have been quoted and the description of the rules, derelopment, etc., with regard to each is conveyed in words whicli even a beginner would follow with rapt interest. Substantial datas have been drawn from such treatises on Indian Architecture as, "Aparajita", " Kshirarnava", "Sutrasantan", "Diparnava", "Vraksharnara", "Vastukautuka", "Vastumandala", "Vastumanjari", "Vastusara", while treatises like " Prasadmandan" and "Rupamandana ", llare been completely incorporated in this book. The book contains a large number of photograplis, diagranis and other illustrations of a very instructive and explanatory nature, and are arranged and grouped in such a manner as to make reference very easy. Mr. N. M. Sonipura, Shilpashastri, hus rendered a yeoman service to the cause of Indian Architecture. I have no doubt that Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 his work, the first of its kind in Gujrati literature, would stimulate thought and keen interest among those discerning men and womenthe cultured public-on whom the future of the development of Indian Art and Architecture depends. (Sd.) V. V. Vadnerkar, 1. R. I. B, A. (LONDON). GIIARTERED ARCHITECT, Head of the Department of Arts and Architecture, Kala Bhavan, Baroda. (uparanA aMgrejI abhiprAyanuM bhASAntara) gaI keTalIya sadIothI videzI AkramaNothI hindI sthApatya kalAne dhaNuM zodhavuM paDyuM che. chatAMya te sthApatyanI prathA vaMzaparaMparAgata sAcI kArIgarIthI hindamAM Aje ya akhaMDa ane jIvatI jAgatI rahI che. atyAre paNa hindI sthApatya ane zipane lagatA keTalAe saMskRta hastalikhita graMtha svabhAve raDhicusta lokonA kabajAmAM che. Adhunika yugamAM sthApatyakAra ane tajajJa vidvAna hoya evI ekaja vyakita maLavI durlabha hoya che, ane kadAca evI vyakti jaDI Ave to paNa tene mATe A kalAnA thenI hastalikhita prate zedhavI ane bhegI karavI, ane e rIte saMgrahelI sAmagrIne vAMcI, samajI tene samanvaya karI ucita gujarAtI paribhASAmAM teno arthabaMdha kare e kaMI saheluM kAma nathI. AvuM bhagIratha kArya uDAvavA mATe zilpazAstrI zrIyuta narmadAzaMkara mULajIbhAI somapurAne kharekhara abhinaMdana ghaTe che. A "zilparatnAkara" ApaNuM prAcIna hindI sthApatya viSe pramANa graMtha che. atyAra sudhI alabhya gaNAtI saghaLI mAhitI A graMthamAM maLe che. kaLA kauzalyanA zAstrIya niyame, pratyakSa bAMdhakAma, saundarya ane dhArmika vRtti vagere vividha kuTila praznonI vigatavAra carcAthI bharapUra A graMtha sarvAMgasaMpUrNa gaNI zakAya. vaLI lekhake AvI kaThaNuM sthApatya kalAnA niyamanuM khyAna, kalAnA ugama ane vikAsanAM varNane evI te saceTa zailIthI saraLa bhASAmAM kyAM che ke e kalAnA navA abhyAsIne paNa emAM uDe rasa paDe. aparAjita', "kSIrAva', "sUtrasaMtAna", "dIpArNava ', "vRkSArNava ', "vAstukosuka', vAstumaMDala ', "vAstumaMjarI", "vAstusAra ', jevA prAcIna sthApatya prathAmAMthI upagI sarva sAmagrI AmAM puSkaLa saMgrahI che, temaja "prAsAdamaMDana " ane " rUpamaMDa " jevI pustikAo samagra rIte AmAM samAvI lIdhela che. sthApatyanAM arthabodhaka TIpaNe ane asaMkhya citro, phoTogrApha ane mAhitI ityAdi. suvyavasthita vargIkaraNa ane suMdara saMkalanathI pustakanuM vAstudarzana saraLa banyuM che. A graMtha prakAzanathI zilpazAstrI na. ma. somapurIe hindI sthApatyanI bhAre sevA bajAvI che ane mane saMpUrNa khAtrI che ke gujarAtI sAhityamAM A prakAranA A sauthI prathama pustakathI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jenA para hindI kalA ane sthApatyanuM bhAvI avalaMbe che evAM keLavAyelAM vivekI strIpuramAM A bAbatane uDe rasa ane vicAra jAgRta karaze. vI.vI. vaDanekara, ela. Ara. AI.bIe(laMDana). cArTa ArkITeka, kalA ane sthApatyanA AcArya, kalAbhavana, vaDodarA, mahAgujarAtanA suprasiddha navalakathAkAra, vaDodarA rAjyanA presarIpasa khAtAnA adhikArI ane sAkSara rA. rA. zrI ramaNalAla vasaMtalAla desAI ema. e. emane abhiprAyaH zrIyuta narmadAzaMkara muLajIbhAI somapurA racita zilparatnAkara nAmano graMtha huM joI gayo. graMtha joyA pachI zrIyuta narmadAzaMkara jevA sthapati mATe mane bahu mAnI lAgaNI thaI AvI. sarva jIvana kriyAne zAstra banAvI detI Arya saMskRti zilpa ane sthApatyane paNa zAstra kevI rIte banAvI rahI hatI tenuM pratyakSa daSTAMta mane zilparanAkaranA vAMcanamAMthI maLyuM che. gaNitanI purI kasAi, deza kALa prasaMga ane paMtha viziSTatAnI sAcavaNI, kalAnA rUTa niyame, ane chatAM navIna kalpanAne rahete avakAza e sarvanuM subhaga mizraNa ApaNuM zilpazAstramAM kevI rIte thayuM che e A graMthanI vAMcanathI bahuja spaSTa thAya che. pAyAthI mAMDI zikhara kaLaza sudhInI racanAnuM zAstrIya jJAna A graMthamAMthI maLI Ave che, ane AdhArabhUta zipabrethonA bleka ane temanAM bhASAntara dvArA jJAnavRddhi sAthe ApaNA pUrvakAlIna zAstra mATe mAna ane abhimAnI lAgaNI pustaka jevAM utpanna thAya che. jJAnanI dRSTie A graMtha atyaMta kImatI heI navA ane junA sthapatioe tene potAnI pAse nitya rAkhavA jevuM che. pazcimAtya zilpazAstranuM yunivarsITIdvArA jJAna meLavI ApaNA dezanAM makAne, maMdira, prAsAde, mUrtio ane sArvajanika bAMdhakAme racavAnI hImmata karanArA padavidhare AvA graMtho tarapha agara graMthamAM saMgrahAyelA niyama pramANe racAyelAM yuga yuga sudhI jIvatAM ApaNuM prAcIna bAMdhakAme tarapha re dRSTi kare te mahenDAnAM kadarUpAM khAne badale teo vadhAre suzobhina, sagavaDabharyA ane dIrdhAyu bAMdhakAmanI racanA karI zake. zilpa sthApatya e mAnavajIvananuM atyaMta upayogI ane marmabharyuM aMga che. emAM prajAjIvananI sughaDatA, kalApriyatA, udAratA ane dhyeyanAM pheTa thaI zake che. bhAI narmadAzaMkare A graMthamAM kalAnA je uttama namunAo zAstranAM daSTAMta tarIke mukyA che. ethI pustakanI zobhAmAM ane tenA upayogIpaNAmAM paNa ghaNuM vadhAre thAya che. AMkhane ane hRdayane AkaDI rAkhatAM zilparane zAstrIya niyamane anusare che e jANI ApaNane ema paNa khAtarI thaze ke sarva-zilpasaundarya e mAtra taraMga ke phAMTAbAjapaNuM nathI. e saundarya niyama pAlanathI. saMyamathIja prApta thAya che. e namUnAonA vartamAna yugane samajAya evA vigatavAra nakazA paNa junA zAstrane navIna svarUpamAM raju kare ema che. gujarAta, dakSiNa, mALavA, rAjapUtAnA ane yuktaprAntanI sImAne bAMdhatA madhyahIM pradezane mAphaka AvelI sthApatya zreNInA pustakamAM ApelA namUna hajI paNa ApaNuM zipanI kalagI sarakhA che. delavADAnAM janamaMdira, amadAvAdavALI haThIsIMganI vADI, vaDodarA rAjyanuM moDherA sUrya maMdira, tAraMgAnAM derAsara, ane vaDanagaranI kamAna e saghaLAM Aje paNa ApaNI sthApatya kaLAnA garva upajAvatA namUnA che jemanAM citrothI pustakane atyaMta bhAyamAna paNa banAvavAmAM AvyuM che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra ane pratyakSa kaLAnuM saMmizraNa karate A zi95 ratnAkara graMtha gujarAtI bhASAmAM ajoDa che. bhAI narmadAzaMkaranI vidvattA ane khaMta prazaMsApAtra che. kalAkAra ane kArIgara kahevAtA varga tarapha jarA uMcApaNAthI nIhALatA bhaNelAo A graMtha jeze te temane zrI, narmadAzaMkaranI kalAbhAvanA, vidvattA ane anubhava pratye jarUra mAne utpanna thaze. teo mAtra lekhaka nathI. temane hAthe vartamAna yuganAM keTalAMye sthApatya racAyAM che. graMthane saMpUrNa saphaLatA ane sahAya maLe ema huM icchuM chuM. gujarAta A graMthane nahIM satyAre te kayA graMthane sarakAraze ? ramaNalAla va. desAI 23 julAI 1939 vaDedarA. gujarAtanA suprasiddha citrakAra zrIyuta re. ravizaMkara ma. rAvaLa (amadAvAda) emane abhiprAyaHzilpazAstrI zrImAna narmadAzaMkarabhAi, Ape "zilparatnAkara' graMtha gujarAtI bhASAmAM utArIne bhAratIya saMskRtinI parama sevA karI che. aneka saikAothI siddha thayelI ApaNuM sthApatya vidyAne sAMgopAMga abhyAsa dharAvatA vidvAnomAM ApanuM nAma AthI amara thaze. igrejI bhASAdhArA hiMdI sthApatyanuM adhakacaruM jJAna pAmelA Ijanere ane AkhI phiTane ApanA A graMthanA anuzIlanathI bahuja lAbha thaze. uparAMta dezI bhASAbhASI ApaNu dezanA kArIgane A graMthamAMthI bhAratIya kaLAnA svarUpanuM vidhiyukata jJAna maLaze. ane tenI asarathI makAne ( pharanIcara), upaskare ane vaparAzanA bIjA padArtho bhAratIya svarUpa pAmaze. sAhityakArane paNa AmAMthI sAcI paribhASA maLI raheze. aneka rIte upakAraka thAya evo A graMtha pUrNa leka Adarane pAtra thAya ane Apane zrama saphaLa thAya evuM hRdayapUrvaka IcchuM chuM. ravizaMkara ma. rAvaLa. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIgaNezAya namaH / shilprtnaakrH| // maMgalAcaraNam // maMdAkrAntA / gaurIputraM dviradavadanaM bhUtarAjaM gaNezaM / zuNDAdaNDaM subRhadudaraM raktavarNaM surezam // devazreSThaM pazupatisutaM siddhibuddhipradazca / siMdUrADhyaM svajanazubhadaM vighnarAjaM namAmi // 1 // hAthInA mukhavALA, prANimAtranI utpattinuM kAraNa, dRDha rUpa daMDane dhAraNa karanAra, vizALa udaravALA, rakatavarNa, devatAonA Izvara, siddhi ane buddhinA dAtA, siMdUrathI zobhAyukata aMgavALA, pitAnA bhaktajanuM kalyANa karanAra ane pazupati devAdhideva mahAdeva tathA pArvatInA putra viznahartA devazreSTha gaNapatine huM vaMdana 43 chu. 1. vsNttilkaa| vedAtmikAM suranaroragavaMditAMdhiM / buddhipradAM zubhaninAditanAdavINAm // pUrNAM mayUravihitAsanahastamAlAM / devIM namAmi kamalAsanavaktrajAtAm // 2 // deva, manuSyAdithI pUjita caraNavALI, buddhidAtrI, kalyANakArI, svara vINAne vagADanArI, miranA vAhanavALI, hAthamAM mAlA dhAraNa karanArI ane kamalAni brahmAnA mukhamAMthI utpanna thayelI veda svarUpiNa pUrNa sarasvatI devIne hunabha212 43 chu. 2. anuSTup chNd| haMsArUDhazca zubhrAGgaM sevitazca surAsuraiH // vande'haM vizvakarmANaM trinetraM zilpakAraNam // 3 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna hu'sanA upara beThelA, gaiAra varNavALA, sura ane asurothI sevA karAyelA tathA zilpazAstranA kAraNarUpa trinetra vizvakarmAne huM namaskAra karU' chu.... 3. sadhAva kaMbAsUtrAmbupAtraM vahati karatale pustakaM jJAnasUtraM / haMsArUDhastrinetraH zubhamukuTazirAH sarvato vRddhakAyaH // trailokyaM yena sRSTaM sakalasuragRhaM rAjaharmyAdiharmyaM / devosir sUtradhAro jagadakhilahitaH pAtu vo vizvakarmA // 4 // jeNe eka hAthamAM gaja, khIjA hAthamAM sUtra, trIjA hAthamAM kamaDala ane cethA hAthamAM pustaka dhAraNa kareluM che. vaLI je haMsa upara beThelA che, jene traNa netra che, mastaka upara suMdara mukuTa jeNe dhAraNa karelA che, vRddhAvasthAmAM rahelA, traNe leAkanA aSTA temaja sa` prakAranAM devagRheA, rAjagRhA tathA bIjAM sarvasAmAnya gRhAnI racanA karanAra ane sarva jagatanA hitakartA sUtradhAra vizvakarmAM tamArUM rakSaNuM kare. 4. sargAdyasUtradhArasya prasAdAdvizvakarmaNaH // anAyAsena bodhAya sarveSAM zilpinAM tathA // 5 // nAnAgraMthAna samAlocya sAramuddhRtya sarvataH // narmadAkarAkhyena zilparatnAkaraH kRtaH // 6 // utpatti samayanA Adya sUtradhAra vizvakarmAnI kRpAthI sa` zilpIone threDA parizrame zilpazAstranuM jJAna prApta thAya eTalA mATe aneka graMthonI AlocanA karI sa thAnA sAra lai zilpazAstrI narmadAza`kara nAmanA sUtradhAre zilparatnAkara nAmanA A graMtha race che. pa, 6. graMthe'smin gurjare khyAtAH prAsAdA ye sukhAvahAH // teSAM lakSaNalakSyANi tathAsti racanAvidhiH // 7 // A graMthamAM gujara dezamAM pracalita sukhadAyI prAsAdonAM lakSaNA temaja lakSya ( svarUpe ) varNavelAM che ane prAsAdonI sapUrNa racanAvidhi kriyA vidhi paNa varNavelI che. 7. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM ratnam / sUtradhAra lakSaNa suzIlazcaturo dakSaH zAstrajJo lobhavarjitaH // kSamAvAn syAdvijazcaiva sUtradhAraH sa ucyate // 1 // suzIla, catura, kAryamAM pravINa, zilpazAstrane paripUrNa jANanAra, lebha rahita kSamAvAna ane dvija jJAti je hoya tene sUtradhAra jANa. 1. svalakSaNaizca saMpUrNa yasminrAjye suzilpinam // na tatra jAyate vighnaM kathitaM vizvakarmaNA // 2 // pitAnA lakSaNothI saMpanna evA sujJa zipIne je rAjyamAM mAnapUrvaka nivAsa karAvavAmAM Ave che te rAjyamAM keI paNa prakAranuM vigha AvatuM nathI. e pramANe vizvakarmAe kathana kareluM che. 2. zubha muhUrtamAM kAryAraMbha, zubhe mAse site pakSe vartite cottarAyaNe // caMdratArAbale pUrNe sulagne ca zubhe dine // 3 // sUtradhAre zubha mAsa, zukla pakSa ane uttarAyaNanA sUryamAM caMdra ane tArAnuM paripUrNa baLa joI zubha divase ane zubha lagnamAM navIna kAma AraMbha kare. 3. gaja vidhAna. hastalakSaNamAnazca gAyatrImAnasaMbhavam // vijJeyaM sUtradhAreNa sarvakAryopakAraNam // 4 // hasta (gaja ) nuM lakSaNa tathA pramANe gAyatrI maMtranI vaNa saMkhyA (24) mAMthI udbhaveluM che ane te sarva prakAranA zilpakAnuM mukhya sAdhana che, e sUtradhAre jANavuM joIe. 4. sUryodayapratiSThAyAM sudRssttipthmaagtH|| jAlAntaragato razmistasminyadRzyate rjH||5|| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zilpa ratnAkara [ prathama rAja paramANuriti prokto reNuzcaiva tadaSTabhiH // reNvaSTabhizca kezAgraH kezAgrASTA ca likSikA // 6 // likSA yUkA yavaizcaiva cASTaguNairmato'GgulaH // gAyatryAkSarasaMkhyaizca hastaH syAtzubhalakSaNaH // 7 // sUryodaya thayA pachI gRhAdinA jALIyAmAMthI sUryanAM je kiraNe ApaNI daSTie paDe che ane temAM je sUma rajakaNa jovAmAM Ave che tene paramANu kahe che. evAM ATha paramANu maLI eka reNu thAya che. ATha reNune eka kezAca, ATha kezAgranI eka "liphA" (lIkha), ATha likSAnI eka cUkA" ("ju), ATha yukAne eka ADo thava' (nava) ane ATha yavane eka "aMgula" (AMgaLa) thAya che. gAyatrI maMtranA akSaro vIsa che tethI teTalI saMkhyAvALo arthAt vIsa AgaLane eka 'hasta' (gaja) thAya che, te zreSTha che. pa, 6, 7 raktacaMdanakASThasya madhUkakhadirau tathA // vaMzajo dhAtujaH kAryaH shilpshaastrvishaardaiH||8|| zilpazAstranA vidvAna zilpioe rakta caMdana, mahuDe, khera, vAMsa ane tAMbuM, cAMdI tathA senAne gaja banAva. 8. gajamAM phUla tathA rekhA vidhAna. parvarekhAstrimAtrAbhistAzca puSpairalaGkatAH // agre rudro vidhirmadhye viSNurante pratiSThitaH // 9 // hastamAM (gajamAM) traNa traNa mAtrAo (AMgaLa) nA aMtare parvanI rekhAo karavI ane temane phUle (cekaDIo) vaDe alaMkRta karavI. hastanA pahelA cheDA upara rUdra, madhya bhAgamAM brahmA ane aMtanA cheDA upara viSNunI pratiSThA karavI. 9. rudro vAyurvirUpazca vahirbrahmA yamastathA // varuNo dhanado viSNuH puSpeSu nava devatAH // 10 // rUka, vAyu, vizvakarmA, agni, brA, kAla, varUNa, kubera ane viSNua. nava devatAo pupimAM rahelA che arthAt parvanA devatAo che. 10. ekaikAGgalabhAgeSu trayoviMzatirekhakAH / / Izo vAyuzca vizvezo vahirbrahmA ca bhAskaraH // 11 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] gaja vidhAna rudrakAlavirUpAzca vasavo'STau gjaannH|| varuNaH kArtikeyazca icchAdevI kriyA tathA // 12 // jJAnaca dhanadazcaMdro jayaH shriivaasudevkH|| balarAmazca kAmAkhyo viSNU rekhAsu devatAH // 13 // hastamAM ekeka AMgaLanA aMtare vIsa rekhAe karavI (ane temAM anukrame nIce ApelA devatAo sthApavA). (1) iza, (2) vAyu, (3) vizvedevA, (4) agni, (5) brahmA, (6) sUrya, (7) rUdra, (8) kAla, (9) vizvakarmA, (10) aSTavasu, (11) gaNeza, (12) varUNa, (13) kArtika svAmI, (14) IcchAdevI, (15) kiyAdevI, (16) jJAnadeva, (17) kubera, (18) caMdramA, (19) jaya, (20) zrIvAsudeva, (21) balarAma, (22) kAmadeva ane (23) viSaJ. A pramANe anukrame trevIsa rekhAonA trevIsa devatAo jANavA. 11, 12, 13. brahmaNaH paJcamaM sthAnaM dvidhA bhaktaJca kArayet // aSTamaJca tridhA bhaktaM dvAdazazca caturvidham // 14 // brahmA (madhyabhAga sthita) thI pAMcamA sthAnamAM be, AThamAmAM traNa ane bAramAmAM cAra rekhAo karavI. 14. ceSTa, madhyama ane kaniSTha hastamAna. aSTayavodarai jyeSTho madhyamo yvsptbhiH|| SaDbhizcaiva laghujJeyaH trividhaM hastalakSaNam // 15 // uttama ATha ADA javanA AMgaLa pramANuthI banele cAvIsa mAtrAnA hasta ka, sAta ADA javathI madhyama ane cha ADA javathI kaniSTha mAnane jANa. A pramANe vividha hastamAna banAvavAmAM Ave che. 15. nagaragrAmakheTAdIn krozAdiyojanAdikam // vanopavanamArgAdIn jyeSThahastena mApayet // 16 // nagara, grAma, beTa, keza ane rAjanAdi temaja vana, upavana (bagIcAo ) tathA mAdi gajathI mApavA. 16. prAsAdapratimAliGgaM jagatIpIThamaMDapAn // rAjJAM nivAsahANi madhyamena ca mApayet // 17 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna devaprAsAda, pratimA-mUrti, zivaliMga, jagatI, pITha, maMDapa, rAjamahela ane havelIe madhyama gajathI mApavAM. 17. zayyAsane ca yAnAni chantrasiMhAsanAdikam // zastrAstrakUpapAtrANi kaniSThena ca mApayet // 18 // zamyA (palaMga, khATale vagere), Asana, yAna (ratha, pAlakhI Adi), chatra, siMhAsana, zastrAstra, kUve, vAva tathA pAtrAdi kaniSTha gajathI mApavAM. 18. gajanA puSpanA devatAo dabAvavAthI thatA do. uccATanaM tathA vyAdhI rogaH saMtApakAraNam // agneyaM prajApIDA mRtyunirdhanapAtane // 19 // puSpasthadevatAnAca rudrAdInAM kramAttathA // ete doSAH prajAyante pIDitena ca pANinA // 20 // uccATana (videzagamana), asAdhya vyAdhi, raMga, saMtApanuM kAraNa, agnine bhaya, prajAone pIDA, mRtyu, nirdhanatA ane narka pAtaka; ATalA de puSpamAM rahelA anukrame rUdrAdi devatAone (gaja upADatI vakhate) hAthathI pIDita karavA (dabAvavA)thI utpanna thAya che mATe yuktithI gajane pakaDe). 19, 20. puSpAntare hasta grahaNathI guNAvaguNa. brahmAnalakayormadhye putralAbho bhaviSyati // brahmA yamastayormadhye kartA zilpI ca nazyati // 21 / / vizvAnalakayormadhye niSpanne puravRddhitA // yamavaruNayormadhye madhyamaJca vinirdizet // 22 // tvaSTrapavanayormadhye zubhaM tatsarvakAmadam // varuNayakSarAmadhye madhyamazca vinirdizet // 23 // brahmA ane agninA madhyamAM gaja pakaDavAthI putralAbha, brahmA ane kALanI madhyamAM kartA ane zilpIne nAza, vizvakarmA ane agninA madhyamAM kArya pUrNa thatAM nagaranI vRddhi, kALa ane varUNunA madhya bhAge madhyama, vizvakarmA ane vAyunA madhyamAM zubha ane sarva kAmaprada tathA varUNa ane kuberanA madhya bhAgamAM pakaDavAthI madhyama phaLanI prApti thAya che. 21, 22, 23. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 555 25 ] gaja vidhAna. anAvRSTibhayaM loke dezabhaGgo na sNshyH|| rudrapavanayormadhye yadA hastaM tu dhArayet // 24 // rUddha ane vAyunA madhya bhAgamAM je gaja dhAraNa karavAmAM Ave te lekamAM anAvRSTine bhaya tathA dezabhaMga thAya; emAM saMzaya ANa nahi. ra4. viSNudhanadayormadhye hastazcaiva grahedyadi // vividhAstatra bhogAzca kAryasiddhirna saMzayaH // 25 // viSNu ane kuberanA madhya bhAgamAM je gaja pakaDe te vividha prakAranA bhAgo tathA kAryasiddhi prApta thAya che, emAM saMzaya nathI. 25. aMgulAdithI pRthvInuM pramANa. mAtraikAGgalikA kalA parimitA mAtrAdvayaM srvthaa| parvatrINi tathAGgalAni vihitA muSTizcaturmAtrikA // mAtrAdvAdazabhirvitastiriti vA tAlo'pi vijnyaayte| tAlau dvau ca karastu kiSkuruditaH pAdonahastadvayam // 26 // eka AMgaLanI eka mAtrA', be mAtrAnI eka kalA', traNa mAtrA athavA AgaLane eka parva, cAra mAtrAnI eka "muSTi, bAra mAtrAne eka "tAla' athavA vitasti, be tAlano eka bakarI ane paNa be kara (gaja) ne eka "kipha thAya che. 26. cApastUryakaraiH sahasrayugalaizcApairmataH kroshkH| gavyUtizca tathA budhaiH parimitA krozadvayAbhyAM sdaa|| gabyUtidvayamAnajanyakathitaM mAnaM tathA yojane / koTInAM zatayojanaiH parimitA bhUmizca sarvA vudhaiH // 27 // cAra hAthano eka cApa (Da), be hajAra cApane eka koza (gA), be jhezanI eka gavyati, ane be gatine eka jana thAya che. vidvAnoe samagra pRthvIne se karoDa jananI kahI che. ra7. aSTavidha sUtranAM nAma dRSTiH karastathA mauja kArpAsaJcAvalaMbakam // kASThasRSTivilekhyAni sUtrANyaSTa vadanti ca // 28 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna - - - -- aSTa prakArakA sUtra 2 gajajane tenA devatA %3DC-TE77 sirista kATako vimmadeva / ani 3 muMjanI sunaramI / polaMbo prakAra a'gn 7 basu | 31 gaNeza 15 varuNa 15 kAnika syAmA wata kriyA devI `yn ryndyvvydvvydvydy 7madhaNI 0 yAsudeva sa ila ma zAsta - - - Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna] AyAdi aMge vicAra. zilpazAstranA vidvAnoe ATha prakAranAM sUtro kathana karelAM che. tenAM nAma nIce pramANe - (1) daSTi, (2) gaja, (3) muMjanI dorI, (4) sutaranI derI, (5) avalaMbaka (ola), (6) kASTha (kATakhUNe), (7) sRSTi (sAdhaNI athavA levala) ane (8) vilekhya arthAt prakAranuM A ATha sUtronAM nAma che. 28. kATakhUNe banAvavAnI rIta. sUryAGgulamitaM dairye vistRtau ca navAGgulam // ubhayoH koNasaMlagnaM tithyaGgalamudIritam // 29 // pahelI rekhA bAra (12) AMgaLa lAMbI ane bIjI rekhA nava (9) AgaLa pahoLI doravI. te evI rIte ke be rekhAnA cheDAnuM aMtara paMdara (15) AMgaLa thAya. eTale kATakhUNe cokkasa thaye jA . 29 atha AyAdi ekavIsa aMga vicAra / Ayazca kSetranakSatre nakSatragaNakastathA // RkSabhogastu caMdrasya nakSatravairazodhanam // 30 // vyayastArAstathA nADI rAzistatsvAmimitratA // nAmAkSaraphalazcApi tvaMzo lagnaM tithistathA // 31 // varATa nagna vasaMtavijAram gRhAdInAM tathA'yuSyaM saMzodhya bhavanAdiSu // 32 // AyAdikramataH kSetre cAMgAni tvekaviMzatiH / prAsAde bhavane caiva matimAn gaNayetsudhIH // 33 // buddhizALI DAhyA purUSe AyAdi kamathI prAsAda tathA bhavanadinA kSetramAM vicAravAnAM AyAdi ekavIsa aMgenAM nAma nIce pramANe che - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ prathama ratna zi95 ratnAkara AyAdi ekavIsa aMganAM nAma. 1 Aya upajAvo. 2 kSetraphaLa upAvavuM. 3 nakSatra upajAvavuM. 4 nakSatranA gaNa. pa nakSatranI dizA. 6 nakSatra vera. 7 vyaya. 8 tArA. 9 nADI. 10 rAzi. 11 rAzi svAmi mitratA. 12 nAmAkSara. 13 aMzaka. 14 lagna. 15 tithi. 16 vAra. 17 karaNa. 18 ga. 19 varga. 20 tatva. 21 kSetrane AvaradA. Aya, nakSatra vigere meLavavAnA sthAna viSe. bhittimadhye gRhe mAnaM tanmadhye zayanAsane // prAsAde bhittibAhyeSu maMDape ca surAlaye // 34 // gRhAdimAM bhittinI aMdarathI mApa laI gaNita meLavavuM ane zayanAsana arthAt khATale, palaMga vigerenuM mApa paNa aMdaranA gALethI levuM athavA palaMganI be Ise ane be upaLAM cheDI aMdaranA gALe mApa levuM. devatAonA prAsAda ane maMDapanuM mApa bhittinI bahAranI bAjue koMe laI gaNita meLavavuM. 34. Aya lAvavAnI rIta ane AyanAM nAma. Aya RkSaM vyayastArA aMzakAni krameNa tu // dhAmasya dIrghatA vyAse guNite cASTabhAjite // 35 // dhvajAdyAzcaiva zeSaM vai labhate nAtra saMzayaH / / dhvajo dhUmrastathA siMhaH zvAno vRSo kharo gajaH // 36 // dhvAzcaiva samaM dRSTvA prAcyAdiSu pradakSiNAH // anyonyAbhimugkhAste ca kramachaMdAnusArataH // 37 // Aya, nakSatra, vyaya, tArA ane aMzaka, emane devamaMdira ane ghara karavAnA kAryamAM anukrame zubhAzubha joI AraMbha kare. prathama ghara athavA devamaMdiranI jamInane lAMbI tathA pahoLI mApI AvelI laMbAI pahelAIne guNAkAra karI ADe bhAgavA, zeSa je vadhe te anukrame dhvajAdi Aya jANavA. emAM saMzaya kare nahi. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra 11 (1) dhvaja, (2) dhUmra, (3) siMha, (5) dhAna, (5) vRSa, (6) khara, (7) gaja ane (8) e ATha Aya che ane e ATha A pUrvAdi dizAonA kamathI arthAt pUrva dizAmAM jAya, agnikoNamAM dhUmrAya ane dakSiNa dizAmAM siMhAya. evI rIte anukramathI AThe dizAe sAmasAmA mukha rAkhI rahelA jANavA. 35, 36, 37. Aya devAnAM sthAna. dhvajo gajo vRSo siMhaH zasyate suravezmani // madhamAna vadhyA juvAna yuvAvaDa . 28 kalyANaM kurute siMho nRpANAzca vizeSataH // viprasya ca dhvajo deyo vRSo vaizyamudAhRtaH // 39 // zUdrasya vai gajaH proktaH sarvakAmaphalapradaH // dhvaje caivArthalAbhazca saMtApo dhUmra eva ca // 40 // siMhe ca vipulAn bhogAn kalahaH zuni vai bhavet // dhanadhAnyaM vRSe caiva strImaraNaM tu rAsabhe // 41 // gaje bhadrANi pazyati dhvAreca maraNaM dhruvam // svasvasthAne sthitAH sarve sarvadA zubhakArakAH // 42 // devAlayamAM dhvajAya, vRSAya ane gajAya zreSTha che ane adhama varNanA lokone kharAya, dhyAkSAya, dhUmrAya ane dhAnAya sukhakArI che. siMhAya rAjAonA mahelane viSe vizeSa sukha ApanAra che tathA brAhmaNanA ghara vize dhvajAya, vaizyanA ghara viSe vRSAya ane zudranA ghara viSe gajAya Ape; e pramANe cAre varNane pitApitAnA adhikAra pramANe Aye ApavAthI sarva kAmanAo pUrNa kare che. dhvajAya sarva prakAre artha lAbha karanAra che. dhumrAya saMtApakAraka che. siMhAya nAnA prakAranA bhegane ApanAra che. vRSAya dhana dhAnya ApanAre che. kharAya gharadhaNanI strInuM maraNa karanAra che. gajAya kalyANaprada che ane dhyAkSAya gharadhaNIne nAza kare che. mATe sthAnabhraSTa Aya ApavA nahi. pitA potAnA sthAnamAM rahelA sarva Aye zubhakartA che. 38, 39, 40, 41, 42. .. pratiphaLa Aya ApavAthI thatA de. siMhe ca svAmino bhakSaH zvA pazRMzcaiva bhakSayet // dhUmrAyaH putrakaM bhakSet dhvAGka strIzcaiva bhakSayet // 43 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ prathama ratna sihAya svAmIne nAza kare che. zvAnAya pazuono nAza kare che, dhUmrAya putranA nAza kare che ane vAMkSAya gharadhaNInI strInuM bhakSaNa kare che. 43. in jAya devAnAM sthAna. prAsAde pratimA liGge jagatIpIThamaMDape || vedikuMDe kRte caiva patAkAchatracAmare // 44 // vApIkUpataDAgAnAM kuMDAnAJca jalAzaye // dhvajo zubhazca saMsthAne dhvajaM tatra pradApayet // 45 // Asane devapITheSu vastrAlaMkAra bhUSaNe // keyUramukuTAdau ca nivezayed dhvajaH zubhaH // 46 // save` prakAranA prAsAda, ubhI tathA beThI pratimA ane mahAdevanA liMga viSe temaja prAsAdonI jagatI ( eTale ), pIThikA ane mApa, vedI, kuMDa ( pANIne kuMDa ), patAkA ( dhvajA ), chatra, cAmara, vAva, kUvA, pANI bharavAnAM TAMkAM, taLAva, devane besADavAnu` Asana, devanI pIThikA, * vastra alakAra (ghareNu), AbhUSaNa, bAjubaMdha, hAra ane mukuTa vigere sthAne mAM dhvajAya ApavA zubha che. 44, 45, 46. dhUmrAya devAnAM sthAna. agnikarmaSu sarveSu homazAlAgRheSu ca // dhUmAgnikuMDa saMsthAne homakarmagRhe'pi vA // 47 // agnivarDa jenI jIvikA haiAya, jevA ke luhAra, sAnI, kasArA ane bhADabhujA vigerenAM ghara, rasoikhAnu, heAmazALA ane AhUti ApavAnA kuMDa tathA homa karavAnA gharamAM ghUmrAya ApavA. pig, sihAya devAnAM sthAna. AyudhAnAM samasteSu nRpANAM bhavaneSu ca // siMhAsane nRpasthAne siMhaM tatra nivezayet // 48 // dareka jAtanAM Ayudho rAkhavAnAM ghara, rAjAnA mahele!, rAjAne besavAnAM asanA ane dareka sihAsanAmAM temaja siMhadvArAne viSe sihAya ApavA. 48, * nAnA dAgInA viSe gaja ane AMgaLathI mApa lai zakAya nahi mATe AMgaLa, java, yukA, zikSA ane zAtra vaDe mApa lai Aya meLavavA. kAraNa ke hIrA Adi ratnonu AMgaLe mApa krAya nahi. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra, dhAnAya devAnAM sthAna. chAnA re sAjo vidAyare nara verAvu chu dhyAna zvAnonAvinA e ja che myuccha, bhagI, aMtyaja, naTa, vezyA ane zvAna (kutarA) vaDe jenI AjIvikA hoya tevA lokonA ghara ane viSkAgAra (jAjarU) mAM sthAnAya Apa. 49. vRSAya devAnAM sthAna. vaNikkarmasu sarveSu bhojanasthAnamaMDape // vRSasturaMgazAlAyAM gozAlAgokuleSu ca // 50 // sarva prakAranA vepArIonI dukAne, vaNikanAM ghara, bhojanazALA, maMDapa, azvazALA ane gauzALA ItyAdi sthAnamAM vRSAya Apa. 50. kharAya ApavAnAM sthAna, taMtuvitanusArANAM vAditrANAM gRheSu ca // kulAlarajakAdInAM kharaM gardabhajIvinAm // 51 // taMtuno dhadha karanArA vaNakaromAM, sarva prakAranI vAjiMtra zAlAmAM ane gadheDAthI jIvana calAvanAra kuMbhAra, rAvala, golA, bebI, eDa vigerenAM ane kalAla tathA raMgarejanAM gharamAM kharAya Apavo. pA. gajAya devAnAM sthAna. anyopaskarakarmAdau krIDAgAre gRhe gajam // raMtu zAstrAva siMduM vana vayet | 2 | zunAM ghara, pAlakha, menA, ratha, gADI, gADAM zayA (khATale, palaMga, kaca), strionuM kIDAgraha ane gajazALA (hAthIkhAnA) ityAdi sthAnomAM gajAya Apa, paraMtu gajazALAmAM siMhAya kadApi Apa nahi. para. dhyAkSAya devAnAM sthAna. pu jaMtrazAstrAku nizAhi . dhvAMzcaiva pradAtavyo zilpakarmopajIvinAm // 53 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zilpa ratnAkara [ prathama rana saMnyAsIonA maDhe, yaMtrazALAo (yaMtro banAvavAnA kArakhAnAM), jainazALA ane zilpakAma karanAra zilpIonA gharamAM vAMkSAya Apa. pa3. sve sve sthAne sthitAzcaiva sarve kalyANakArakAH // snehAnugAzca maitrAdyAstatrArthe hitakAmadAH // 54 // AThe prakAranA A pita pitAnA anukULa sthAne kalyANakArI che, paraMtu pratikULa sthAne hAnikartA che. eka bIjAnI parasparamAM sneha ane maitrI je Aya ApavAthI sarva prakAre hita ane kAmanAone saphaLa karanArA che. pa. eka bIjAne anukULa Aya. dhvajasthAne gajaM dadyAd siMhaM vRssbhhstinoH|| . dhvajaH sarveSu dAtavyo vRSo nAnyatra dIyate // 55 // dhvajAyanA sthAnamAM gajAya Ave. vRSAya ane gajAyanA sthAnamAM siMhAya ApavAmAM Ave te sAre che. dhvajAya dareka AnI sAthe zubhakartA che. paNa vRSAya dhvajaya sivAya bIjA koI paNa Aye sAthe Apa nahi. papa. Ane rahevAnI dizAo. pUrva caiva dhvajaM dadyAd dhUmraM caivAgnisaMsthite / / yAmyAyAM ca tathA siMha naiRtye zvAnameva ca / / 56 // pazcimAyAM vRSaM dadyAd vAyavye kharamucyate // uttare ca gajaM dadyAd IzAne dhvAGkameva ca // 57 // dhvajAya pUrva dizAne, dhumrAya agnikeNane, sihAya dakSiNa dizAne, dhAnAya nairUtya koNane, vRSAya pazcima dizAne, kharAya vAyavya koNano, gajAya uttara dizAne ane dhvAMkSAya IzAna koNane svAmI che. pada, pa7. AnAM svarUpa, davA puzca pU AjJApa | siMhaH siMhAdirUpazca zvAnaH zvAnAdirUpakaH / / 58 / / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama rana] AyAdi aMge vicAra. 15 vRSo vRSabharUpazca kharo rAsabharUpakaH // gajazva gajarUpeNa dhvAMkSaH kAkasvarUpakaH // 59 // dhvajAyanuM svarUpa purUSanA jevuM, dhUmrAyanuM bIlADAnA jevuM, sihAyanuM siMhanA jevuM, dhAnAyanuM kutarAnA jevuM, vRSAyanuM baLadanA jevuM, kharAyanuM gadheDAnA me, nayanu thAnA mane pasAyanumAna 135 . 58, 56. IzAna. vAM kSa Aya | / pUrva. dhvaja Ama ___ agni. yuma Aya (AERA J KWPA SACREATE - uttara. gaja Aya dakSiNa.siMha Aya - - 35 PRITA YIra ha vAyavya khara Aya pazyima. vRSabha Aya naiRta. zvAnaAya KE RA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [prathama ratna sarve kukkuTarUpAzcaH puruSAkArapaMgulAH // hastAbhyAM nararUpAzca pAdAbhyAM vihagAtmakAH // 6 // sarve tu siMhagrIvAzca prabalAzca mhotkttaaH|| mahAguNezvarAH proktAH kSetrapAzca dizASTasu // 61 // vAstukarmasu sarveSu caassttaavaayaadisNpdH|| pUjitAH pratipUjyaMte nirvighnaM ca pade sthitAH // 12 // sarve Ane keDathI nIcene bhAga kukaDAnA je, kaTithI uparanA zarIrane bhAga tathA hAtha purUSanA jevA, page pazinA jevA ane sarve AnuM gaLuM siMhanA jevuM che. AThe Aye ghaNu prabaLa, tejasvI ane guNavAna che. AThe dizAomAM kSetrapALa tarIke rahelA che. sarva prakAranAM vAstukarmomAM temaja zubha kAmomAM A ATha AnuM pUjana karavAthI pitAnA sthAnamAM rahI nividha kAmanI samApti 42vI bhanA2yAne s5|| 43 che. 10, 11, 12. . bhANusano mAya sAravAnA zata. rudrabhAgAyate kSetre kRte paMcAMzavistare // UrdhvapaMktI kramAtkopTeSvindradhiSNyadvibhAskarAn / / 63 // tithyaSTavedarAmeSu rAganandAn samAlikhet // tadadho mAtRkAn varNAnAdyAntAMzca kramAllikhet // 64 // RRlalavisargAntasaMyogAkSaravarjitAn // nAmAkSarasya saMghAtaM vasubhirvibhajetsudhIH // 65 // zeSamAyo manuSyasya dhvajAdyo dehago bhavet // nakSatraM tArakAMzI ca vyayAcaM cApi dehagam // 66 // dhvajAdInAM caturNAM tu catvAro vRssbhaadyH|| bhakSakA bhavane vA gRhsvaamivibhksskaaH||67|| agiyAra bhAga lAMbuM ane pAMca bhAga paheluM kSetra banAvavuM ane temAM 752nI patinAmA 14, 25, 2, 12, 15, 8, 4, 3, 5, 6 bhane 8 me mI kramathI lakhavA. pachI tenI nIcenA kekAomAM akArAdi kamathI kSa sudhInA varSo samavA. tabhA R, R, la, la, La, anusvAra, visA bhane sayuddhatAkSarI sevA nA e pramANe keTakamAM lakhavuM. uparanA keTakamAM mANasanA nAmAkSarane pahele akSara Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra, 17 je ane pachI uparanI pahelI paMktimAM je aMka hoya tenI sAthe mANasanA nAmanA jeTalA akSare heya tene guNAkAra karo. guNakAranI saMkhyAne buddhimAna sUtradhAre AThe bhAgavI, zeSa vadhe te kamathI mANasanA vijAdi Aya jANavA. nakSatra, tArA, aMza ane vyaya paNa manuSyanA lAvavA. dhvajAdi (dhvaja, dhumra, siMha ane zvAna) cAra AnA anukrame vRSabhAdi (vRSabha, khara, gaja ane dhvAMkSa) cAra Aye bhaya che. have je gRhane Aya ghaNIne AyanuM bhakSaNa kare eTale svAmInuM mRtyu thAya. mATe sAmasAmA bhakSaka Aye Ave nahi, te yatnathI tajavA. 63, 64, pa, 66, 67. manuSyane Aya lAvavAnuM keTaka. 1 14 , 27 2 / 1ra ! 15 - 8 : 4 | 3 | 5 | 6 | 8 a a ' ' ! I u | ka | e e | e | e | 1 ane ] ! | X udAharaNa- dhAre ke gharadhaNInuM nAma naTavaralAla che, te tene pahele akSara na AvyuM. te "a" vALa koThAmAMthI zethI kADhave joIe. te pramANe "ne "3" aMkavALA koThAmAM che. gharadhaNInA nAmAkSara "da" che. tenI sAthe kaThAnA aMka "3" ne guNAkAra karatAM 18' thayA. te aDhArane ADe bhAgatAM "2' zeSa vadhyA. mATe gharadhaNIne Aya dhamaya AvyuM. ane dhAre ke gharane Aya kharAya che te te be paraspara bhakSa gaNAya mATe tajavA. gharanI divAlamAM Aya ApavA viSe. agrabhitto gajaM dadyAd vaamdkssinnyordhvjH|| pRSThabhittA tathA siMhaM sukhsaubhaagydaaykaaH|| 68 // gRhanI AgaLanI divAlamAM gajAya, DAbI ane jamaNI divAlamAM vajAya tathA pachItanI divAlamAM siMhAya Apa te sukha tathA sabhAgyane ApanAra che. 68. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zipa ratnAkara [ prathama rana kSetraphaLa kADhavAnI rIta. AyAma kSetrasaMbhUtaM vistAraM guNayedatha // saptaviMzaiheredbhAgaM zeSaM syAtphalanizcayaH // 69 // kSetranI (devamaMdira, ghara ke koIpaNa vastunuM mApa karI Aya, nakSatra lAvavuM hoya to te kSetra kahevAya) laMbAI ane pahoLAIne gajaAgaLathI mApI laMbAI sAthe pahelAIne guNAkAra karI ra7 se bhAgatAM je zeSa eka rahe te mULarAzi arthAt kSetraphaLa jANavuM. 69. udAharaNa- dhAre che keIeka devAlaya 6 gaja ne 1 AMgaLa lAMbuM ane 6 gaja ne 1 AMgaLa paheluM che. have guNAkAra kare sugama paDe eTalA mATe gajanA AgaLa karavA. te pramANe che gaja eka AMgaLanA 14pa AgaLa thayA. pahoLAI paNa teTalIja hovAthI tenA paNa 14pa AgaLa thayA. 145 4 145 laMbAI pahelAIne . guNAkAra karatAM guNAkAra 21025 AvyuM, tene ra7 se bhAgatAM zeSa 19 vadhyA. tethI 19bhI mULa rAzi AvI. A pramANe dareka kSetranI laMbAI pahelAIne guNIne ra7 se bhAgI kSetraphaLa lAvavuM. kSetraphaLa (mULarAzi) uparathI nakSatra upajAvavAnI rIta. phale cASTaguNe tasmin saptaviMzatibhAjite / yaccheSaM labhate tatra nakSatraM tad gRheSu ca // 70 // kSetraphaLane je aMka AvyuM hoya tene AThe guNI ra7 se bhAgatAM je zeSa vadhe te nakSatrano aMka jANa. eTale teTalAmuM gharanuM nakSatra jANavuM ha0. udAharaNa-upara kSetraphaLa athavA mULarAzine aMka 19 AvyuM che. tene AThe guNatAM 15ra thayA. tene ra7 se bhAgatAM zeSa 17 vadhyA. eTale azvinI nakSatrathI gaNatAM sattaramuM nakSatra anurAdhA AvyuM. te gharanuM nakSatra samajavuM. gaNa vicAra, khagaNe cottamA prItirmadhyamA devamAnuSe / kalaho devadaityAnAM mRtyu navarAkSase / / 71 // ghara tathA gharadhaNanA nakSatrano gaNa eka heya te uttama. deva ane manuSyagaNa heAya te madhyama prIti jANavI. devagaNa ane daityagaNa heAya te kalahu karAve ane manuSya tathA rAkSasagaNa hoya te gharadhaNInuM mRtyu thAya. 71. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama la AyAdi aMge vicAra. devagaNa nakSatra. azvinI revatI hasto mRgaH svAtiH punarvasuH // zrutiH puSyo'nurAdhA ca navAni devatAgaNaH // 72 // bhacinI, 3vatI, hasta, mR4, 2vAti, punabhu, zravaNa, puSya ne anurAdhA; A nava nakSatro devagaNanAM jANavAM. 72. rAkSasagaNu nakSatra. vizAkhA mUlamazleSA maghA citrA ca kRttikA // dhaniSThA zatatArA ca jyeSThA vai rAkSaso gaNaH // 73 // vizAkhA, mUla, azleSA, maghA, citrA, kRttikA, dhaniSThA, zatatArA ane yeSThA; A nava nakSatra rAkSasagaNanAM jANavAM. 73. manuSyagaNa nakSatra. bharaNI trINi pUrvANi cottarAtrayameva ca // ArdrA ca rohiNI caiva navAni mAnuSo gaNaH // 74 // bharaNa, traNa pUrvA eTale pUrvAphAlganI, pUrvASADhA ane pUrvAbhAdrapada, uttarAya eTale uttarAphAlgunI, uttarASADhA ane uttarA bhAdrapada, Adra ane rehiNI; A nava nakSatro manuSyagaNanAM jANavAM. 74. adhamukha nakSatra, maghA mUlaM vizAkhA ca kRttikA bharaNI tathA // pUrvAtrayaM tathA'zleSA'dhomukhAH parikIrtitAH // 75 // bhUkAryamagnikArya ca yuddhaca vividhaM tathA // akSakUpataDAgAMzca vApI bhUmigRhANi ca // 76 // tAraMbhaM nidhisthAnaM nidhAnaM khananaM tathA / gaNitaM jyotiSAraMbhaM khAtaM bilapravezanam // 77 // adhomukhAni kAryANi tAni sarvANi kArayet // bhadhA, bhUsa, viza!, vRtti, bharaNI, pUrvAzunI, pUrvASADhA, pUrvAbhAdrapada ane azleSA; A nava nakSatra adhomukhanAM jANavAM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [ prathama ratna bhUmimAM karavAnAM kArya, jevAM ke bheMyarU vigere, agnikArya ( agni saMbaMdhI kArya), vividha prakAranAM yudadhe, TAMkuM, kUve, taLAva, vAva, bhUmimAM karavAnAM ghare, jugaTu ramavuM, jugaTu ramavAnuM ghara, dravyane bhaMDAra karavo, dhanasaMgraha karavuM, khajAne khela, gaNita ane tiSane vidyAraMbha, khAtakarma ane guhApraveza tathA amukha jeTalAM kAryo hoya te badhAM adhamukha nakSatromAM karavAM. 75, 76, 77. tiryamukha nakSatra. azvinI revatI jyeSThA mRgazIrSa punarvasuH // 7 // svAtihasto'nurAdhA ca citrA tiryamagvAni vai // khanijaM vaNija kArya sarvabIjAni cApayet / / 79 // vAhanAni ca yaMtrANi damanaM ca vinirdizet // azva janamudra vRja nahi gharam 80 || damanaM kRSivANijye gamanaM kSaurakarma ca // ahaMTaM cakrayaMtrANi zakaTAnAM ca vAhanam // 81 // tiryamukhAni kAryANi tAni sarvANi kArayet // azvinI, revatI, kA, mRgazIrSa, punarvasu, svAti, hasta, anurAdhA ane . citrA A nava nakSatro tiryabhUkhanAM jANavAM. khANa khedavI, sarva prakArane vyApAra, dareka jAtanAM bIjanI vAvaNa, navIna vAhana tathA yaMtra zarU karavAM, gADAM, gADI ane ratha vigere pahela vahelAM jeDavAM, ghoDo, hAthI, uTa, baLada, pADo ane gadheDA vigere prANio navIna kharIdavAM, vecavAM tathA paLeTavAnAM kAma, khetI, vANijya, gAma javuM, kSAra karma (prathama vALa utAravA), rahe. calAvo athavA gaMThavavA ane nAnA prakAranAM cayaMtrone calAvavA temaja gaThavavA vigere, tathA tirachA mukhanAM badhAM kAryo tiryamukha nakSatromAM karavAM zubha che. 78, 79, 80, 81. . Urdhvamukha nakSatra. pussyaa| zravaNazcaiva cottarAtrayameva ca // 82 // rohiNI zatatArA ca dhaniSThA nava sarvadA // prAsAde toraNaM kArya kRSi caiva samArabhet // 83 // paTTAbhiSekakAryaM ca prAsAde ca dhvajaM kSipet // ardhvavaphrANi kAryANi tAni sarvANi kArayet / / 84 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra. puSya, Adra, zravaNa, uttarAphAgunI, uttarASADhA, uttarAbhAdrapada, rohiNI, zatabhiSA ane dhaniSThA, A nava nakSatra UrvasukhanAM che. e prAsAdanAM toraNa, khetI, rAjAone paTTAbhiSeka, prAsAdane davaja caDhAvavAmAM ane bIjA dareka prakAranAM Urdhvamukha kAryo karavAmAM zubha jANavAM. 82, 83, 84. nakSatra tathA caMdranI dizA. kRttikAdi sapta sapta pUrvAdyAzca prdkssinnaaH|| aSTAviMzatiyuktAnAM tatra caMdramuni haret // 85 // kRttikAdi sAta sAta nakSatra anukrame pUrvAdi dizAonAM jANavA arthAt kRttikathI sAta nakSatra pUrva dizAnAM, maghAthI sAta nakSatro dakSiNa dizAnAM, anurAdhAthI sAta nakSatro pazcima dizAmAM ane zatatArakAthI bharaNI sudhInAM cha nakSatro uttara dizAnAM jANavAM. kSetranuM gaNita karatAM kSetranuM nakSatra je dizAmAM AvatuM hoya te dizAmAM caMdra jANa. 85. caMdranI dizAnuM phaLa. agrato harate AyuH pRSTato harate dhanam // vAmadakSiNayozcaMdro dhanadhAnyakaraH smRtaH // 86 // prAsAde rAjaharyeSu caMdro dadyAddhi caagrtH|| anyeSAM ca na dAtavyaH zrImadAdigRheSu ca // 87 // dareka varNanAM gharo bAMdhavAmAM, caMdra gharanI sanmukha Ave te gharadhaNInuM AyuSya naSTa kare ane gharanI pAchaLa Ave te dhanano nAza kare tathA gharanA jamaNA athavA DAbA aMge caMdra Ave te dhanadhAnyanI vRddhi karanAra che ane te gharamAM rahenAra gharane mAlIka sukhI thAya che. prAsAda, devamaMdira tathA rAjAnA mahelamAM caMdra sanmukha ApavAthI zreSTha phaLa Ape che. mATe caMdra sanmukha Ape paraMtu bIjA varSe tathA zrImaMta lokonA gharane viSe kadApi caMdra agrabhAge Apavo nahi. 86, 87. nakSatra jevA viSe. vairaM cottaraphAlgunIzviyugale svAtibharaNyordvayoH / rohiNyuttaraSADhayoH zrutipunarvasvorvirodhastathA / citrAhastakayozca puSyaphaNinojyeSThAvizAkhadvayoH / prAsAde bhavanAsane ca zayane nakSatravairaM tyajet // 88 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziDapa ratnAkara [ prathama ratna uttarAphAlganI ane azvinI nakSatro, svAti ane bharaNI, rahiNI ane uttarASADhA, zravaNa ane punarvasu, citrA ane hasta, puSya ane azleSA tathA ceSTA ane vizAkhA nakSatrone paraspara vaira che. mATe prAsAda, ghara, Asana, zayyA vigeremAM nakSatravaira tajavuM. 88. vyaya upajAvavAnI rIta. nakSatraM vasubhirbhaktaM yaccheSaM tad vyayo bhavet / / ekaikAyasya saMsthAne vyayazca trividhaH smRtaH // 89 / / samo vyayaH pizAcazca rAkSasazca vyayAdhikaH // vyayo nyUno naro rakSed dhanadhAnyakaraH smRtaH // 90 / / yAcava kSetranuM je nakSatra AvyuM hoya tenA aMkane AThe bhAgatAM je zeSa vadhe te vyaya jANe. vyaya ekeka AyanI sAthe traNa prakAre AvI zake. Ayane ane vyayane eka sarakhe Ave to te vyaya pizAca gaNAya (ane te azubha jANu). Aya karatAM vyayane eka vizeSa Ave te rAkSasa jANa (te paNa sAre nahi) ane Aya karatAM vyayano aMka e che Ave che te manuSya gaNAya ane te zreSTha che tathA tene dhana dhAnya ane lakSmI ApAro jANa. 89, 90. - ATha vyayanAM nAma. jAntaH prota: ziyana mon zrIvatso vibhavazcaiva ciMtAtmako vyayAH smRtAH // 91 // 1 zAnta, 2 pira, 3 pradyota, A kriyAnaMda, 5 mohara, da zrIvatsa, cha vibhava ane 8 ciMtAtmaka; A ATha vyaya jANavA. 91. dhvaje zAntaH zubho jJeyo nityaM klyaannkaarkH|| bhogapUjAbalaM datte gItavAdyasurAlaye // 92 // dhUmrasthAne yadA zAMto dhaatudrvyphlprdH|| siMhasthAne tathA pauro nityaM bhogshriyaadidH|| 93 / / pradyotaH zvAnasaMsthAne nityaM striisutsaukhydH|| zriyAnaMdo vRSasthAne sarvakAmaphalapradaH // 94 // manoharaH khare yojyaH srvsNpttidaaykH|| zrIvatsazca gaje yojyo gajasiMhabalAdhikaH // 95. / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra, dhvAkSe ca vibhavaH proktaH sarvakAmaphalapradaH // ciMtAtmako vyayo nityamAyASTasu vivarjayet // 96 // dhvajAyanI sAthe zAnta vyaya Ape te nitya kalyANakartA che ane gIta gAvAnA sthAnamAM, vAtra vagADavAnA sthAnamAM tathA devAlayamAM ApavAthI nAnA prakAranA bhega, pUjA ane belane Ape che. 92. dhamrAyanI sAthe zAMta vyaya ApavAthI dhAtu ane dravyane lAbha kare ane siMhAyanI joDe para vyaya devAthI aneka prakAranA bhega ane lakSamI Ape. 3. dhAnAyanI sAthe pradyota vyaya ApavAthI nitya strI ane putrAdikanuM sukha maLe ane vRSAyanI sAthe zriyAnaMda vyaya ApavAthI sarva kAmanAonI phaLasiddhi prApta thAya. 94. kharAyanI sAthe manahara vyaya javAthI sarva prakAranI saMpatti Ape ane gAyanI sAthe zrIvatsa vyaya javAthI hAthI ane siMhathI adhika baLa prApta thAya. 5. devAMkSAyanI joDe vibhava vyaya ApavAthI sarva kAmanAonuM phaLa maLe paraMtu AThe AmAM cintAtmaka vyaya nitya yatnathI vaja. 96. tArA upajAvavAnI rItavAmanakSatradu rAva jI jA navabhistu hared bhAgaM zeSaM tArA prakIrtitA // 97 // zAMtA manoharA RrA vijayA ca kulodbhavA // padminI rAkSasI yAlA cAnaMdA navamI smRtA // 98 // gharadhaNInA janmanA nakSatrathI gharanA nakSatra sudhI gaNatAM jeTalA aMka Ave tene nave bhAgatAM je zeSa rahe te tArA samajavI. 1 zAMtA, 2 manahara, 3 kurA, 4 vijayA, 5 kula bhavA, 6 vinI, 7 rAkSasI, 8 balA ane 9 AnaMdA; A nava tArAo che. 90, 98. - tArA jovAnuM udAharaNa- gharadhaNInA nAmanuM nakSatra anurAdhA che ane gharanuM nakSatra revatI che. have anurAdhAthI gaNatAM revatI sudhI 11 aMka AvyA tene 9 bhAgatAM zeSa 2 be vadhyA eTale bIjI tArA maneharA AvI ema samajavuM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ prathama ratna zubhAzubha tArA viSe. tArAH SaT ca zubhAH proktAH tripNcsptvrjitaaH|| rAkSasI kulajAM krUrAM varjayet zubhakarmasu // 99 // janmatArA dvitIyA ca SaSTI caiva caturthakI // aSTamI navamI tArA SaD tArAzca zubhAvahAH // 10 // nirdhanA saptamI tArA paMcamI hAnidAyakA // tRtIyA sarvadA vA tistrastArA vivarjayet // 101 // nava tArAomAM trIjI, pAMcamI ane sAtamI, e traNa tArAo cheDI bAkInI cha tArAone zubha kahI che. zubha kAryomAM rAkSasI, kuladUbhavA ane kurA; A traNa tArAo yatnapUrvaka varjavI. 9. zAMtA, maneharA, paddhinI, vijyA, bAlA, vIrA ane AnaMdA; A cha tArAo kalyANakArI che. 100. sAtamI tArA rAkSasI gharadhaNIne daridrI banAve, pAMcamI kuladUbhavA hAni kare ane trIjI rA tArA te sarvadA vajanIya che. mATe yatnathI A traNe tArAone tyAga karavA. 101. kSetranI nADI upajAvavAnI rIta. trayanADyAtmakaM cakraM sarpAkArasvarUpakam / / navabhAgAGkitaM kuryAdazcinyAditrikaM likhet // 102 // ekanADIsthitaM tasminRkSaM ced varakanyayoH // tena maraNaM vijAnIyAdazatazca sthitaM tyajet // 10 // svAmisevakamitrANAM gRhANAM gRhasvAminAm // rAjJAM tathA purANAzca nADIvedhaH sukhAvahaH // 104 // traNa nADInI rekhAothI yukta sarpAkAra svarUpa nava (9) bhAgenA vAMkA AkAravALuM eka caka karavuM ane pachI cakranA eka bhAgamAM anukrame azvinyAdi traNa traNa nakSatronuM trika (jeDakuM) lakhavuM arthAt sIdhI paktimAM vadhavuM. (A pramANe nava bhAgamAM sattAvIsa nakSatra AvI jaze). 102. A pramANe banAvelA sarpAkRti cakramAM vara ane kanyAnuM nakSatra eka nADImAM Ave te vara kanyAnuM mRtyu thAya tethI nakSatranA aMza arthAt caraNa tajavA. 13. svAmI ane sevaka, mitra mitra, gRha ane gRhasvAmI, rAjA ane nagarane eka nADImAM vedha thAya te sukhadAyaka che. 104. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 *alee] Ice like prathama ratna ] sarpAkAra nADIcakra. nAma sahelI rIte Adha, madhya ane a'tya samajavAnuM nADIcakra. Ave. madhya. atya. / 1 azvinI. ArDA. punarvasu. bharaNI. mRgazira. kRttikA / hiNI. AzleSA, 1 uttarA phA. harata. puSya pUrvA phAlgunI, citrA. mA I svAti. jyeSThA. mULa. anurAdhA. pUrvASADhA. vizAkhA, uttarAdhAdAra zatabhiSA. : pUrvA bhAdrapada. dhaniSTA. zravaNa. uttarA bhA. revatI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna nakSatranI rAzi upajAvavAnI rIta. gRhakSetreSu yadRkSaM SaSTinaM khazaronitam // paMcatriMzatzatairbhakte zeSaM vai meSakAdayaH // 105 // kSetranuM je nakSatra AvyuM hoya tenA aMkane 60 sAThe guNavA. temAMthI pacAsa (50) bAda karI + (135) eka pAMtrIse bhAgavA. zeSa je vadhe tene (1) eka gaNave ane te ekane bhAgAkArane je aMka Ave temAM umeratAM jeTalA aMka thAya teTalAmI rAzi jANavI. 15. nakSatranI rAzi jANavA viSe. azcinyAditrayaM meSe siMhe proktaM maghAtrayam // dhane mUlatrayaM cApi zeSANi navarAziSu // 106 // azvinI, bharaNa ane kRttikA, A traNa nakSatra meSa rAzinAM, maghA, pUrvAphAlganI ane uttarAphAlganI, A traNa siMha rAzinAM tathA mUla, pUrvASADhA ane uttarASADhA, A traNa dhana rAzinAM nakSatre jANavAM. ane bAkInAM (18) aDhAra nakSatra nava rAzinA jANavA arthAt rahiNI ane mRgazira vRSabha rAzinAM, Adra ane punarvasu mithuna rAzinAM, puSya ane AzleSA karka rAzinAM temaja hasta ane citrA kanyA rAzi, svAti ane vizAkhA tulA rAzi, anurAdhA ane jayeSThA vRzcika rAzi, zravaNa ane dhaniSThA makara rAzi, zatatArA ane pUrvAbhAdrapada kuMbha rAzi tathA uttarAbhAdrapada ane revatI mIna rAzinAM nakSatra jANavAM. 106. udAharaNa- dhAro ke kSetranuM mRgazira nakSatra AvyuM che. anukrame azvinI nakSatrathI gaNatAM te pAMcamuM nakSatra thayuM. nakSatranA aMka (5) ne rAtridivasanI ghaDI (60). guNavAthI (300) thayA ane (300) mAMthI (50) bAda karatAM (250) bAkI rahyA. tene (135) bhAgavAthI zeSa (115) vadhyA. tene (1) aMka gaNI bhAgakAranA AvelA aMka 1 mAM umeratAM (2) be thayA. eTale bIjI rAzi vRSa AvI. * 60 guNavAnuM kAraNa divasa tathA rAtri maLIne 6 ghaDI thAya che ane rAtri divasanAM cAra caraNa thAya che tethI eka eka caraNa paMdara ghaDInuM thAya. evAM nava caraNanAM savA be nahAtranI 1 eka rAzi thAya che. * eka caraNanI paMdara ghaDI thAya che ane savA e nakSatranAM nava caraNa thAya che. mATe paMdarane nave guNavAthI 13pa thAya che, tethI eka pAMtrIse bhAgavAmAM Ave che. * bhAgAkAra karatAM zeSamAM game teTalA vadhe te paNa tene (1) aMka gaNu. paraMtu zepamAM be (34) vadhe te rAzine pahele pAye, (18) vadhe te bIjo ane (2) vadhe te. trIjo pAyo samajavo. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] nakSatra. azvinI. bharaNI. kRttikA. rahiNI. mRgazIya . A. punarvasu. puSya. AzleSA. rAzi. mepa. meSa. meya. vRkSa. vRkSa. mithuna. / mithuna. ka. yAdi aMga vicAra, rAzi cakra nakSatra. mA. pUrvAphAlguno. uttarAphAlgunI. harasta. citrA. svAti.. vizAkhA. anurAdhA. ceSTA rAzi. siha. si. siMha. kanyA. kanyA. tulA. tulA, vRzcika, vRzcika. nakSatra. mUla. pUrvASADhA. uttarASADhA. zravaNuM. dhaniSThA. 27 rAzinA iSTa aniSTa bhAva. saptame cottamA prItiH dhruvaM mRtyuH SaDaSTake // madhyamA navapaMcasthe puSTirdazacaturthake // 107 // tRtIyaikAdaze maitrI dvitIye dvAdaze ripuH // evaM ca SaDvidhaM jJeyamiSTAniSTaM parasparam // 108 // roza. dhana. dhana. na. makara. makara zatatArA. kuMbha. pUrvAbhAdrapada kuMbha uttarAbhAdrapada. mIna. revatI. mAna. gharanI rAzithI gharanA svAmInI rAzi sAtamI Ave te uttama prIti karanArI thAya che. chaThThI athavA AThamI Ave te te khaDASTaka jAvuM ane tevA gharamAM rahenAranu mRtyu thAya che. navamI ane pAMcamI rAzi Ave te te madhyama jANavI. dazamI ane cethI rAzi Ave te te puSTikartA che, trIjI ane agiyAramI Ave te mitrabhAva kare tathA zrIjI'ane khAramI Ave te zatrubhAva utpanna kare che; tethI eka bIjI rAzinA paraspara iSTAniSTa bhAva samajI dhara ane devAlayenAM kAme karavAM. 107, 108. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 [ prathama ratna ke zipa ratnAkara ghara tathA gharanA mAlIkanI rAzi x uparathI ISTa aniSTa jovAnuM koSTaka. nAmanA A be ka ka ma 1 2 : na [ kha ga che 1 la che ' che i gharanAM nakSatra, Ta 9 ta ya huM ja e che akSara I ' ! gha 7 rAzi meSa, vRA. mithuna. karka, siMha. kanyA. tulA, vRzcika, dhana, makare. kubha, mIna. aMdhanI. bharaNI. kRttikA. | meva. raSTA daridra che. zreSTha. kaleza. maraNa. prIti. maraNa. kaleza. zreSTha. zreSTha, dari. hiNI. ' mRgazIrSa. ; 9. dakTi. 2. daki. , eka. kaleza. maraNa. prIti. maraNa. kaleza. , the. | Adra. 5 punarvasu. mithuna. zreSTha daridra. ISTa ki.' , eka. kaleza. maraNa. prIti. maraNa. kaleza. , | puSya, AzlevA. ! karka , zreSTha. daridra. Ibda. daridra. , eka. leza. maraNa. prAMti. maraNa. kaleza. maghA. pUrvA phAlyunI. uttarAphAlyunI siMha, kleza. , zreSTha, daridra. InTa. daki. , eka. kaleza. maraNa. prIti. maraNa : hasta. | citrA. | kanyA. maraNa. kaleza. , eka. dari. Ta. riddha. , ema. kleza. maraNa. prIti svAti. : vizAkhA. ! tulA. prIti. maraNa. kaleza. , zreSTha daridra, i. daridra. , zreSTha. kaleza. maraNa, ki . maraNa. prIti. maraNa. kaleza. , eka. dakti ISTa. dari. , eka. kaleza. mala. pUrvASADhA, uttarASADhA. | dhana. kaleza. maraNa. prIti. maraNa. kleza. , zreSTha. daridra. daSTa. rika. , zreSTha. | zravaNa dhaniSThA. . makara. eka. kaleza. maraNa. prIti. maraNa. kaleza. , eka, daridra che. dari. , | zatabhidhA. pUrvA bhAdrapada. kuMbha. , zreTa. leza. maraNa prIti maraNa. kaleza. , eka daridra. . dari. uttarAbhAdrapada. revatI. mAna. daki." zreTa, kaleza. maraNa prIti. maraNa, leza " eka. dari. . ! anurAdhA. ! Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra kepTaka samajavAnI rIta : koSTakanA 4 vALA aMzamAM "a" Adi laIne bAre rAzionA akSare mUkelA che. temAM gharadhaNInA nAmane pahele akSara zodhI kADhavo ane te akSaranI nIce tenI rAzi jANavI. "ja" vALA aMzamAM nakSatra lakhelAM che. temAM gharanuM je nakSatra AvyuM hoya te zedhI kADhavuM ane "a" vALA aMza tarapha nakSatranI sIdhI lAInamAM gharadhaNInI rAzine koTho jyAM AgaLa maLatuM hoya tyAMsudhI pahoMcavuM ane te koThAmAM lakheluM tenuM phaLa samajavuM. udAharaNa-bAre ke gharadhaNInuM nAma "nAnAlAla che ane enA nAmane pahele akSara "na" che. "I" vALA koThAmAM jotAM "na"nI vRzcika rAzi AvI. samaje ke gharanuM nakSatra mRgazira che. "" vALA koThAmAM jotAM mRgazira nakSatranI rAzi vRSa che. have "" vALA koThAmAM jotAM banne rAzionA keThA jyAM AgaLa maLe che tyAM phaLa prIti" lakheluM che. eTale te zubha jANavuM. bAra rAzinA svAmI. meSavRzcikayo maH zuko vRSatulAdhipaH // kanyAmithunayoH saumyaH proktaH karkasya caMdramAH // 109 // siMhasyAdhipatiH sUryo dhanamInAdhipo guruH // zanirmakarakuMbhasya yete rAzyadhipA matAH // 110 // 'AtmakSetre na bAdhante svasthA vai kSetrapAlakAH // zatrugRhe prayAdhante viSamasthAnikA grahAH // 111 // meSa ane vRzcikane maMgaLa, vRSa ane tulane zukra, kanyA ane mithunane budha, kane caMdramA, siMhane sUrya, dhana ane mInane gurU tathA makara ane kuMbhane zani svAmI che. A sAta grahone bAra rAzinA ane kSetranA adhipati devatAo jANavA. bAre rAzinA svAmI rAhe pitAnI rAzimAM svastha rahI pIDA karatA nathI, paraMtu teone viSama sthAna karI zatrunA sthAnamAM mukavAmAM Ave te te pIDA kare che. tethI zatrumitrabhAva joI gharamAM javA. 109, 110, 111. mitrANi kujacandrejyAH zatru zanisitau rveH|| mitre sUryabudhAvetau ripuH ko'pi na zItagoH // 112 // jIvenduravayo bhUmisunomitrANi vidripuH // sUryazukro hitau zatruzcandramA bodhanasya tu // 113 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna mitrANi sUryabhaumAnjA vicchuka svahitau guroH // mitre saumyazanI zatrU bhArgavasyendu bhAskarau // 114 // suhRdI vitsitI saureH zatravo'rkakujendavaH // sarveSAmeva khedAnAmanuktAste samAH smRtAH // 115 // sUryanA maMgaLa, caMdramA tathA gurU mitra; zani, zukra zatru ane budha sama che. candranA sUryAM, budha mitra; zatru kei nathI ane magaLa, gurU, zukra, zine sama che. magaLanA gurU, caMdra, sUrya mitra; budha zatru ane zukra, zani sama che. budhanA sUrya, zukra mitra; caMdramA zatru ane gurU, zine, magaLa sama che. gurUnA sUrya, maMgaLa, caMdra mitra; budha, zukra zatru ane zine sama che. zukranA mukhya, zani mitra; cadra, sUrya zatru ane maMgaLa, zurU sama che tathA zaninA budha, zukra mitra; sUrya, magaLa, caMdra zatru ane gurU sama che. 112, 113, 114, 115. rAzinA svAmIAnA mitrazatrubhAva jovAnuM koSTaka. 30 rAzi, svAmI.. mitrabhAva. siMha. sU. ka. caMdra. meSa, vRzcika magaLa. mithuna, kanyA. mudha. dhana, mIna. guru. vRkSa, tulA. makara, kuMbha. zukra. rzana. caMdra, gurU, maMgaLa, sUrya, mudha. sUrya, cadra, gurU. sUrya, zukra. sUrya, caMdra, moMgA. budha, zani. budha, zukra. samabhAva. sudha. guru, zukra, magaLa, ni. zukra, zani. magaLa, gurU, zita. ni. magaLa, gurU. gurU. zatrubhAva. zukra, zazina. budha. caMdra. budha, zukra. sUrya, caMdra. sUrya, caMdra, ma MgaLa. kSetranA nAmAkSara upajAvavA viSe. catubhirguNitaM kSetraM phalaM SoDazabhirbhajet // zeSaM dhruvAdikaM jJeyaM tannAmAni yathAkramam // 116 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra je kSetraphaLa AvyuM hoya tene cAre guNI (16) soLe bhAgatAM je zeSa rahe te kSetranAM pravAdi (12) nAma jANavAM. 116. gharanAM yuvAdi seLa nAma. dhruvaM dhAnyaM jayaM naMdaM kharaM kAMtaM manoharam // sumukhaM durmukhaM krUraM supakSaM dhanadaM kSayam // 117 // AnaMdaM vipulaM caiva vijayaM SoDazottamam // kathitAliMdabhedena dhruvAdi nAma SoDaza // 118 // 1 dhruva, 2 dhAnya, 3 , 4 naMda, 5 khara, 6 kAnta, 7 manehara, 8 sumukha, 9 durmukha, 10 krUra, 11 supakSa, 12 dhanada, 13 kSaya, 14 AkaMda, 15 vipula, 16 vijaya; A dhuvAdi soLa gharenAM nAma che ane teonA pitAnA nAma pramANe guNa deSa che. A soLe ghare alida (osarI) nA bhede karIne yuvAdi nAma dhAraNa kare che. # 117, 118. aMzaka upajAvavAnI rIta. mUlarAzau vyayaM kSiptvA gRhanAmAkSarANi ca // tribhireva haredbhAgaM yaccheSamaMzakaH smRtaH // 119 / / indro yamazva rAjA vai cAMzakAH traya eva ca // tripramANaM nidhoktAzca jyeSThamadhyakaniSThikAH // 120 // gharanI athavA devAlayanI mULa rAzi (kSetraphaLa) nA aMkamAM AvelA vyayane tathA ghara athavA prAsAdanA nAmanA akSara gaNI te aMka umerI traNene saravALe karI traNe bhAgatAM je zeSa vadhe te aMzaka jANavA. (1) eka vadhe te "IndrAMzaka, (2) be vadhe to "yamAMzaka ane (3) traNa vadhe te "rAjAzaka samaja. azake pitAnA nAma pramANe guNa dharAve che eTale indrAMzaka uttama, camAMzaka kaniSTha ane rAjAzaka madhyama che. 119, 120 indrAMzaka ApavAnAM sthAna prAsAde pratimAliGge jagatIpIThamaMDape // vedyAM kuMDe krato caiva indradhvajapatAkayoH // 121 // gRhanA nAmAhAra aliMda bhede tathA laghu gurU bhede paNa upajAvAya che. paraMtu A graMtha prAsAda saMbaMdhI vizeSa hakIkta dharAvate hevAthI tene vistAra karyo nathI. mATe anya graMthamAM joI levuM. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna svargAdibhogayukteSu nRtyagItamahotsave // anyeSu zubhakAryeSu zubha indrAMzako mataH // 122 // prAsAda, pratimA, mahAdevanuM liMga, devAlayanI jagamatI (oTale), pIThikA, maMDapa, vedi, kuMDa, capsa, Indradhvaja, patAkA, svarga samAna sukha bhegavavAnAM sthAna, nRtyazALA, gItazALA, mahotsava sthAna ane bIjAM zubha kAryomAM indrAMzaka Apa zubha che. 121, 122. : yamAzaka ApavAnAM sthAna. bhairave kSetrapAle ca bANAgAre tathaiva ca // grahamAtRgaNAdInAM saMsthAneSu tathaiva hi // 123 // baNikkarmavidhau caiva madyamAMsAdikodbhave // AyudhAnAM samastAnAM yamAMzakaM pradApayet // 14 // kSetrapAla, bhairava, bANa ityAdi zastrAgAre, navagraha sthAna, devIonAM derAe, dareka prakAranI vahepArI dukAne (hATe), maghamAMsAdi vecavAnAM tathA samasta Ayudha rAkhavAnAM sthAnamAM yamAMzaka Apa. 123, 124. rAjAzaka ApavAnAM sthAna. siMhAsane ca zayyAyAmazvAdigajavAhane / rAjyopaskaraharyeSu zubho rAjAMzako mataH // 12 // devatA tathA rAjAnA siMhAsana, zayyA, azvazALA, gajazALA, rathAdi vAhane, rAjyanI nAnA prakAranI sAmagrI rAkhavAnAM sthAne ane havelIomAM rajAzaka Apa zubha manAya che. 125. lagna upajAvavA vize. AyamRtaM vyayaM tArAmaMzakaM tu tathaiva ca // tatsarve bhAnunA bhaktaM zeSaM lamamudIritam // 126 // Aya, nakSatra, vyaya, tArA ane aMzaka; e pAMcanA ane saravALo karI (12) bAre bhAgatAM je zeSa rahe te meSAdi 12 rAzilagna jANavAM. 126. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra. tithi upajAvavA viSe. AvakR ja nAmaza 1 tara jA. ekIkRtya tu triMzadbhirbhaktaM zeSaM tithirbhavet // 127 // naMdAcAstithayo jJeyAH svanAmasadRzaM phalam // . naMdA ca brAhmaNe proktA bhadrA caiva hi kSatriye // 128 // vaizyaloke jayA jJeyA riktA zUdre pradIyate // zubhasthAneSu sarveSu pUrNAM caiva niyojayet // 129 // Aya, nakSatra, vyaya, tArA ane aMzakane saravALe karI tene (30) trIse bhAgatAM je zeSa rahe te tithi jANavI (eTale padaranI aMdara rahe to tene zukla pakSanI tithi ane paMdaranI uparAMta zeSa rahe te kRSNa pakSanI tithi jANavI). naMdAdi tithio. pitAnA nAma pramANe phaLa ApanArI che. brAhmaNone naMdA, kSatriyene bhadrA, vaizya lekane jayA ane kene riktA tithi ApavI sArI che. pUrNa tithi sarva prakAranAM zubha sthAnamAM yojavAthI pUrNa sukha ApanArI che. 127, 128, 129 naMdAdi tithionuM kekhaka. jAti. tithi. tithino aMka "brAhmaNa. naMdA. 1 | 6 11 kSatriya. bhadrA. 2 | 7 yA. 38 zake. | riktA. - 4 | 9 | 14 | zubha sthAna. | pUrNA. 5 | 10 | 15 vAra upajAvavA viSe. kSetraM madraguNaM kRtvA saptabhirbhAgamAharet // zeSa ravyAdayo vArA ravibhaumI vivarjitau // 130 // kSetraphaLane (11) agiyAre guNI (7) sAte bhAgatAM je zeSa vadhe te anukrame ravi Adi vAre jANavA, emAM ravivAra ane maMgaLavAra tajavA. 130. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna karaNa upajAvavA viSe. kSetraM naMdaguNaM kRtvA rudraizca bhAgamAharet // karaNaM jAyate zeSaM bavAdIni vilokayet // 121 // kSetraphaLane nave guNI agiyAre bhAgatAM je zeSa vadhe te bavAdi karaNe jANavAM. 131. (1 bava, 2 bAlava, 3 kaulava, 4 taitila, 5 gara, 6 vaNija, viSTi, 8 zakuni, 9 catuSpada, 10 nAga, 11 kistugha; A agiyAra karaNenAM nAma che. paraMtu mukhya karaNe sAta che ane cAra sthira karaNe maLI kula 11 agiyAra karaNe thAya che). yoga upajAvavA viSe. kSetraM vizvaguNaM kRtvA saptaviMzatibhAjite / yaccheSaM jAyate yogo viSkuMbhAdirvinirdizet // 132 / / kSetranI mULa rAzinA aMkane 13 guNI ra7 bhAgatAM je zeSa vadhe te viSNubhAdi ega jANavA. 132. yoganAM nAma. - - - aMka. nAma. aMka. nAma. nAma. aMka. gaMja. 19 : raddhi. ! ra0 ra 1 | vikuMbha. 10 ra prIti. 11 | 3 AyuSmAna : 12 nuM saubhAgya. | 13 { parigha ziva. siddha, vyAghAta. : 22 sAdhya. zobhana. 14 harSaNa. 23 li . brAhma. atigaMja. 15 : vaja. sukama. | 8 yuti. 17 vyatipAta. | 26 | 9 zala. 18 variyANa 27 noMdha:-ganA nAma pramANe zubhAzubha phaLa jANavuM e. vaidhRti. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 prathama ratna ] AyAdi aMge vicAra. varga upajAvavA viSe. upajAtivRttam / dairghya pRthutvena ca tADanIyaM / tayoryadaikyaM punarucchrayeNa // zeSo'dhinAtho vasubhAjite'smin / samaH prazasto viSamastu naiva // 133 // gharantati vargASTakasya patayo gruddoviddaalH| siMhastathaiva shunkorgmuusskainnaaH|| meSakrameNa gaditAH khalu pUrvato'pi / para jema ja ripurva vi. 24 kSetranI laMbAIne pahoLAInI sAthe guNavI. te bannenA guNAkArane je aMka Ave tene gharanI athavA prAsAdanI ucAI sAthe meLavI saravALo karatAM je aMka Ave 4 tene 8 AThe bhAgatAM zeSa je rahe te adhipativarga jANa. vargamAM sama saMkhyAvALA eTale bIje, cothe, cho, AThame e cAra varga zubha che ane viSama saMkhyAvALA eTale pahele, trIje, pAMcame ane sAtame e cAra azubha che. 133. ATha vargonA adhipati nIce pramANe che - pahelA vargane garUDa, bIjA vargane bilADe, trIjA vargane siMha, cothA vargane zvAna, pAMcamA vargane sarpa, chaThThA vargane mUSaka, sAtamA vargane mRga ane AThamA vargane meSa; A pramANe ATha vargo pUrvAdi dizAo ane agni Adi koNAnA svAmI che. A ATha vargomAM pAMcamo varga zatru che, mATe sujJa zilipaoe tene varja. sUtradhAre gRha ane gRhasvAmInA varga sAthe paraspara vargara tacha vargo ApavA te zreSTha che. 134. tatva upajAvavA viSe. guNayedaSTabhiH kSetraM phalaM SaSTivibhAjitam // labdhaM dazaguNaM jIveccheSaM bhUtasamAhRtam // 135 // kSetraphaLane AThe guNI sAThe bhAgavuM ane bhAgAkArane je aMka Ave tene daze guNavA. guNAkAra karatAM jeTalA aMka Ave teTalAM varSa gharanuM AyuSya jANavuM. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ prathama ratna manuSyanA nAmAkSara uparathI va lAvavAnuM keTaka. aMka. nAmanA pahelA akSaro. varga, vairabhAva. -- ----- 5 | 1 ! a, I, u, e. | ga... sapane, ka, kha, ga, gha, Da. bilADo. mUSakane. 3 | ca, cha, ja, jha, ga. siMha. mRgane 4 { Ta, Tha, Da, Dha, Na. ' zvAne bilADAne. 5 ta, tha, da, dha, ne. sapa. * garUDane. 6 pa, pha, ba, bha, ma. mUSaka. bilADAne. ya, ra, la, va. mRga. ' siMhane. < ! za, Sa, sa, ha. medha. bane. | ane kSetraphaLane ADe guNI (6) sAThe bhAgatAM zeSa je aMka rahe tene (5) pAMce bhAgatAM je bAkI zeSa rahe tene pRthvI Adi gharanAM tatva jANavAM. 135. pAMca tatvanAM nAma ane phaLa pRthivyApastathA tejo vAyurAkAzameva ca // paMca tatvAni jAnIyAdaMtakAle prabhedane // 136 // pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane AkAza e pAMca tatva che. ane je tatva gharanuM AvyuM che te tatvathI gharane vinAza jANuM. 136. ghara ane prAsAdanA AyuSya viSe phalaM nAgaguNaM SaSTyA hRtaM labdhaM phalaM bhavet // mRnmaye zarkarA yukte gRhe jIvaH sunizcalaH // 137 // kSetraphaLane ATha guNa sAThe bhAgatAM je zeSa aMka rahe teTalAM varSa mATI ane karInAM banAvelAM gharanuM AyuSya nizcayapUrvaka jANavuM. 17, dazaguNaM bhavedAyuriSTikAmRtsudhAmaye // . cUrNapASANaje triMzadguNaJca sthitiruttamA // 138 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 prathama ra ] AyAdi aMge vicAra. kSetraphaLane AThe guNI sAThe bhAgamAM AvelA phaLane dazagaNuM karavAthI je aMka Ave teTalAM varSanuM iMTa, mATI ane cunAthI banAvelAM ghara athavA prAsAdanuM AyuSya jANavuM. te phaLane trIsagaNuM karavAthI je aMka Ave teTaluM canA ane pattharathI banAvelAM ghara athavA prAsAdanuM AyuSya jANavuM. A phaLamAM prAsAdanI sthiti uttama che. 138. navatine phale nAgairyukte pASANaje gRhe // dhAtuje bhavane khAdrilocananne phale bhavet // 139 // upara kahelA phaLane "90' gaNuM karavAthI kAMsA, patthara ane cunAthI banAvelA prAsAnuM AyuSya jANavuM tathA te phaLane "30 gaNuM karatAM je aMka Ave teTalAM varSanI sonA, cAMdI Adi dhAtunirmita prAsAdanI AvaradA jANavI. 13. AyAdi age meLavavA vize. dvibhiH zreSThaM tribhiH zreSTaM paMcabhiH sarvamuttamam // saptabhiH sarvakalyANaM navabhiH sarvasaMpadaH // 140 / / sarva prakAranAM gharo ane prAsAdo karavAmAM Aya tathA nakSatra e be aMge maLe te paNa zreSTha che temaja traNa ke pAMca aMga maLe te paNa sarvottama che ane sAta aMga maLe te kalyANakAraka samajavAM tathA nava aMga maLe te sarva saMpatti ApanArAM che. 140. alpadoSaM guNazreSThaM doSAyataM na tadgRham // Ayavyayau prayatnena viruddhazca vivarjayet // 141 // sarva prakAranAM ghare tathA prAsAde banAvavAmAM je doSa cheDe Avate heya ane guNa vadhAre AvatuM hoya te te gRha deSakAraka gaNAya nahi, te paNa prayatnathI Avyaya meLavavA ane virUddha aMgene tyAga kara. 14. alpadoSArdhamAdhikyaM prAsAdamaThamaMdiram / / liGga vA pratimA caiva na tad doSakaraM bhavet // 142 // prAsAda, maTha, maMdira, liMga ane pratimA e badhAM je alpa doSathI ardha guNAdhikya hoya te paNa deSakAraka thatAM nathI. 142. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 [ prathama rana zilya ratnAkara nakSatra, gaNa, caMdrAdi jevAnuM koSTaka. nakSatra mULI ! aMka.) rAzi.. nakSatranAM nAma. ! gaNa. caMdranI dizA, vyaya. nADI. rAzi. | rAzinA svAmI. cha uttara magaLa. maMgaLa. manuSya. maMgaLa. zake. rAkSasa. zAsta, manuSya. azvinI zAnta. | Adya. bharaNuM. uttara. pira. | maLe. kRttikA. rAkSasa. pUrva. pradyota. | aMtya. rohiNI. manuSya. zriyAnaMda, aMtya. mRgazira. manahara. madhya. A. zrIvatsa, Agha. punarvasu. vibhava. Agha. ciMtAtmaka. madhya. AzleSA, aMtya. maghA. rAkSasa, dakSiNa pira. aMtya. pUrvA phAlganI. dakSiNa. pradyota. madhya. uttarA phAlganI. manuSya. | dakSiNa. zriyAnaMda. AI. hasta. deva, dakSiNa. manahara. | Adya, citrA. rAkSasa. dakSiNa. zrIvatsa ! | madhya svAti. vibhava. { dakSiNa. ciMtAtmaka. anurAdhA. pazcima. zAnta. | madhya. jayeSThA. rAkSasa. pazcima. [ pira. | Adya. mULa. rAkSasa. | pazcima pradyota ! Ai. pUrvASADhA. manuSya. pazcima. priyAnaMda madhya. uttarAvadA. manuSya. pazcima manohara. aMtya. zravaNa | pazcima. zrIvatsa aMya. dhanichA. rAkSasa, pazcima. vibhava. ma. zatabhiSA rAkSasa. uttara. ciMtAtmaka Aa. pUrvA bhAdrapada. | manuSya. uttara. | zAta. | Ai. uttarA bhAdrapada. | manuSya. uttara. | pira. madhya. revatI ! deva. | uttara. | prota. 'aMtya kanyA, aMtya. tulA. vizAkhA. rAkAsa tulA. deva. vRzcika, ma maLI. che maMgaLa. ke kuMbha. . ra7 ra7 ! mIna. ! Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' prathama rana ] AyAdi aMge vicAra. samacorasa kSetranI mULa zazi tathA nakSatranuM kekhaka. | mApa muLa ! nakSatra. | mAmu mApa.]? . I. rAzi. li. ga. I. rAzi ane ga. 3 rAzi. ane . I. rAzi. nA nakSatra. * 1. nakSatra. | mApa. muLa sagha - 1 1 | puSya ri-11 25 | pU. phA. 4-21 ra7 | revatI. 17- | 7 | bharaNI. | - 3 9 | ye. -13 22 ] citrA. 4-23 13 { dhanika. cha- 9 9 ! . 5 25 : pUrvA phA.ra-15 27 ] revatI. pa- 1 7 bharaNI. -11 19 anurAdhA. che 22 | citrA. ra-17 13 dhanika. pa- 3 9| . |-13 10 uttara bhA. revatI. ra-19 7 | bharaNI. pa- 5 19 anurAvA. u- 5 | bharaNI. pa- 5 19 anurAdhA. 7-15 9 | za. | dhanikA. ra-ra1 8 ] kA. pa- 7 10 uttarA bhA. 7-17 16 | pUrvASADhA -13 7 bharaNuM. 2-3 19 anurAdhA - 9 9 | kA. 7-19 4 | mRgazira -1pa 8 : jekA. 3- 1 10 utara bhA. 5-11 12 pUrvASADhA.7-ra1 27] revatI. ! -17 19 anurAdhA. 3- 3 9 | yeza. pa-13 4 | magaziracha-23 4mRgazira -19 10 uttara bhA.3- 5 16 | pUrvASADhA.pa-15 27 revatI. da- 1 16 ! padhADhA. - 9 | je. 3- 7 4 | mRgazira. pa-7 4 | mRgazira - 3 9 | jA . ! 23 16 | pUrvASADhA.3- 9 27 ! revatI. pa-10 16 : pUrvavAhA.Ta- 5 10 uttarA bhA. - 1 4 mRgazira - 4 mRgazira pa-ra1 9 ! jyA. :- 7 19 anurAdhA. - 3 57 revatI. ka-13 16 | pUrvASADhA.pa-ra3 10 uttarA bhA.8- 9 9 | kA. - 5 4. mRgazira3-15 9 | nyA. 6- 1 19 anurAdhA.8-11 7 | bharaNI. 16 pUrvApAtA. 3-17 10 uttarA bhA. | nyA. 8-13 13 | dhanikA. 8 9 jeThA. 3-19 19 anurAdhA. bharaNI. -15 27 revatI. -11 10 uttarA bhA.3-ra1 9 dhanikA. 17 22 -17 18 anurAdhA. 3- 7 revatI. 8-19 25 parvA phA. ! klekA. - 1 13 citrA. 8-21 9 ke bharaNa. - 3 27 pUrvA phA. 8-23 ! puSya. ghaniSA. 4- 5 22 citrA. -15 9 jyA. - 1 1 puSya. revatI. 4- 7 25 pUrvA phA 6-17 1 chA. citrA. 4- 9 9 bheTA. 6-19 1 | puSya. - 5 25 pUrvA phA. pUrvA phA.ka-1 1. puSya. -ra1 9 ! jeThA. - 7 rara citrA. chA. 4-13 1 puSya. 6-23 25 nuM pUrvA phA. 9- 9 27 revatI. 1 pukha. 'ka-15 9 ! jyA. 7- 1 22 : citrA. 9-11 3 [ dhanika che 1 pu. 4-17 25 : parvA phA. u- 3 27 : revatI. 9-13 7 | bharaNa. ra- 9 9 : jekA. 4-19 22 : citrA. 7- 5 13 : dhanikA. 9-15 9 ] kA. . . jekA. citrA. ja8. revatI. 6 _ . .. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ prathama ratna sUtradhAreNa yacchuddhaM kRtaM yatsthAnasAdhanam // tatsthAnaM sarvajantUnAM sukhadaM syAnna saMzayaH // 143 // itizrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare AyAdyakaviMzatyaMgalakSaNAdhikAre prathama ratnaM samAptam / sUtradhAre je sthAnanI sAdhanA sarva prakAre zuddha karI hoya te sthAna Ave prANione sukhadAyI thAya che, emAM leza paNa saMzaya nathI. 143. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut narmadAzaMkara mUlajIbhAI somapurA racita zila5 ratnAkara nAmanA graMthanuM AyAdi. ekavIsa aMga lakSaNAdhikAranuM. paheluM ratna saMpUrNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM ratnam / atha praasaadotpttipraasaadrcnaalkssnnaadhikaarH| bhArate vai mahApuNye himavAMzca mhaagiriH|| tasyAntike mahatpuNyaM ramyaM dAruvanottamam // 1 // tasmin dAruvane divye surAsuranaroragAH // zakrAdyAzca surAH sarve vAsukyAdyAzca pannagAH // 2 // kuberAdyAstathA yakSA gNdhrvaastuNbraadyH|| kSatriyAH sUryavaMzIyAH somvNshprsuutyH||3|| vidyAdharAstathA sarve dIkSitAca zivArcane // nAnAmahotsavAn kRtvA pUjito jagadIzvaraH // 4 // atha prAsAdatpatti prakaraNa. mahApuNyazALI bhAratavarSamAM himAlaya nAme mahAna parvatarAja che. tenI najIkamAM pavitra tathA suMdara dArUvana AveluM che. te divya dArUvanamAM IdrAdi sarva de, vAsuki Adi sarpo, kuberAdiya, tuMbarU Adi gaMdharvo, sUryavaMzI tathA caMdravaMzI kSatriya ane vidyAre vigere sarva deve, asure, sarpo ane manuSya kANusvarUpa bhagavAna zivanI pUjA-arcanA sArU bhegA thayA ane yajJa mahotsavanI dIkSA lai teoe anekavidha mahatyA karI yathAvidhi jagadIzvaranI pUjA karI. 1, 2, 3, 4. surAsuranarAdyaizca naMdAditithipaJcasu // vividhAkArasaMyuktAn nAnArUpAna vilakSaNAn // 5 // vairAjyAdIn tathA pazca pazca kRtvA ca maNDapAn // vividhaisstotragItaizca toSito jagadIzvaraH // 6 // deva, daitya ane manuSyAdinA ekatrita thaelA samAje anukrame naMdAdi pAMca tithiomAM vividha AkRtio tathA nAnA prakAranAM svarUpethI yukta vilakSaNa vairAjyAdi pAMca pAMca yajJa maMDapa racI vividha prakAranAM stotro ane gItathI jagadIvarane saMtuSTa prA. 5, 1. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [dvitIya ratna tatastuSTazca puujaabhirdyaalurjgdiishvrH|| uktavA~zca varaM brUhi yatsyAnmanasi cintitam // 7 // dadAmi tvAM tathA brahman surAthaM vaktumarhasi // . tacchutvA ca vidhiH prAha devAnAM hitakAmyayA // 8 // yadi tuSTo'si deveza prArthaye tridazAdhipa // yena yena kRtA pUjA prakuryAca zivAlayam // 9 // tyArapachI vividha prakAranI pUjAthI saMtuSTa thaelA dayALu jagadIzvare kahyuM. tamArA manamAM je abhilASA hoya te vara mAge; ane te brahmadeva! tame je mAgaze te huM tamane ApIza. mATe dezanA hitArthe tamAre je kahevAnuM hoya te kahevAne tame ve che. paramAtmAnuM A vacana sAMbhaLI devatAonI hitakAmanAthI brahmadeve kahyuM. he devAdhideva ! jo tame amArI pUjAthI prasanna thayA che te " jemaNe jevA jevA svarUpAkAravALA yajJamaMDapa karI tamAruM pUjana karyuM che teo tevA tevA svarUpAkAravALAM zivAlaya manApI tamArI pUla 42." se 12 2||5paanii 45! ." 7, 8, 6. bhavaprasAdadRSTezca pUjAprAsAdasaMjJikAH // vairAjyAdyAH samutpannAH sarvAH prAsAdajAtayaH // 10 // devAdhideva paramAtmAnI kRpAdRSTithI devAdi samAje yajJamaMDapa dvArA karelI pUjA saMsAramAM prasAdanA nAme vikhyAta thaI ane prAsAdanI vairAjyAdi sarva jAtio panna 27. 10. vairAjyapuSpakailAsamaNipuSpatriviSTapAH // iSubhede samutpannAH prAsAdAssarvakAmadAH // 11 // brahmavAcodbhavAzcaite surANAM pUjayosthitAH // vairAjyAdyAstathaivASTAzItipaJcazatottarAH // 12 // trizataM puSpakA jJeyAH kailAsAzzatapazca vai // maNipuSpAizataM sAdhaM saardhshitvissttpaaH|| 13 // aSTAzityuttarANyaiva zatAnyaSTAdaza smRtAH // brahmaNotsRSTavAkyena cAdyA vairaajysNbhvaaH|| 14 // vaitya, , vAsa, maNipu.5 (maNi) ane triviTa5; 2 pAya prAsalaa bAnA vacanathI devanI pUjAvaDe utpanna thayA ane te sarva kAmanAone ApanArA che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya 2.] prAsAdAtpatti prakaraNa avAntara bhedane lIdhe vairAjyAdi pa88, pupakAdi 300, kelAsAdi pa00, maNipuSpAdi 150 ane triviSTapAdi 3pa0 prakAranA thAya che. vairAjyAdi pAMca prAsAdanI mavAntara ho sAthe pusa sadhyA 1888 thAya che. 11, 12, 13, 14. punazca dAnavendreNa pUjAM kRtvA mahotsavaiH // svastikAH sarvatobhadrA vardhamAnAstRtIyakAH // 15 // sUtrapadmA mahApadmA draaviddkrmcrcitaaH|| iSubhede samutpannAH prAsAdA vividhottamAH // 16 // ekadvitricatuHpaJcazatAnyekaikajanmataH // saMkhyAzvArdhasahasrantu pUrvadevaiH kRtAstathA // 17 // devatAonI pachI dAnanA sajAe mahotsava sAthe pUjA karI, tethI svastika, sarvatobhadra, vardhamAna, sUtrapadma ane mahApadma; A pAMca drAviDa karmothI pUjAelA uttama prAsAde utpanna thayA ane avAntara bhede karI ekekamAMthI bIjA se se prAsAde thayA. A pramANe dAnanI pUjAthI kula pa00 prAsAde utpanna thayA. 15, 16, 17. gandharvaizca kRtA pUjA kRtvA paJcamahotsavAn // rucako bhavapadmAkSI malayo vajrakastathA // 18 // iSubhede samutpannAH prAsAdA ltinodbhvaaH|| SoDaza rucakAdyAzca bhavazva vibhavo dvayau // 19 // mAlAdharazca padmAkSo malayo mkrdhvjH|| vajrakaH svastikaH zaGkarlatinAH paJcaviMzatiH // 20 // gadhae pAMca mahotsava pUjA karI ane tethI rUcaka, bhava, padmAkSa, malaya ane vajAka nAmanA latinAdi pAMca prAsAde utpanna thayA. temAM rUcakAdi 16, bhava ane vibhava, padmAkSa ane mAlAdhara, malaya ane makaradhvaja tathA vajaka, svastika ane zaMku evA avAntara bhede sAthe kula 25 latinAdi prAsAdo thayA. 18, 19, 20, vasubhizca kRtA pUjA paJcabhizca mahotsavaiH / / varATaH puSpakazcaiva zrIpuMjazva tRtIyakaH // 21 // sarvatobhadrasiMhau ca baannbhedsmudbhvaaH|| dvAdazottarazataM jJeyAH prAsAdAzca varATakAH // 22 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna pAMca mahAtsavavaDe aSTa vasuee pUjA karI. temanI pUjAthI varATa, puSpaka, zrIpuMja, satAbhadra ane siMhu; A pAMca prAsAdo utpanna thayA. avAntara bhedo sAthe varATAhi AsAho 112 thAya che, 21, 22. 44 yakSaizcaiva kRtA pUjA paJcabhizca mahotsavaiH // vimAno garuDI dhvajo vijayo gaMdhamAdanaH ||23|| vimAnAH paJcadhA jJeyAH kartavyAH zAMtimicchubhiH // tricatuHpaJcaSaTsaptapaJcaviMzottarezzataiH // 24 // pAMca maheAtsavA dvArA yakSeAe pUjA karI ane tethI vimAna, garUDa, dhvaja, vijaya ane gaMdhamAdana; A pAMca vimAnAdi prAsAdo utpanna thayA. sukhazAMti icchanArA purUSoe A prAsAde karavA. avAntara bhedothI vimAnAdi 106, garUDADhi 104, dhvajAdi 105, vijayAdi 106 ane gadhamAdanAdi 107 prakAranA thAya che. kula 525 ajharanA vibhAnAhi prabhAho lAguvA 23, 24. uragaizva kRtA pUjA tadUrdhvaM sapradakSiNA // kezarInaMdanazcaiva maMdArazca tathA zubhaH // 22 // zrIvRkSazvendranIlazca ratnakUTazca nAmataH // garuDazceti paJcaite prAsAdA bhramasaMyutAH ||26|| paJcaviMzastathAkhyAtAH prAsAdAH parvatopamAH // pRthakekazatArthena paJcAzaduttarAstathA ||27| dvAdazaiva zataM caiva sAMdhArAzca prakIrtitAH // zAMtidAH sarvakAlaM tu nityakalyANakArakAH ||28|| tadana tara sae ( nAgale ke e) sapradakSiNa pUjA karI, tethI kezarInaMdana, madAra, zrIvRkSa, indranIla ane ra0phUTa nAmanA bhramasa yukta pAMca prAsAdo utpanna thayA. A pAMcamAMthI mukhya 25 parvata jevA prAsAdo thayA ane temAMthI avAntara bhedovaDe ekekanA 50 bhedo thayA. kula 1250 sAMdhArAdi prAsAdo kahelA che. A prAsAde sarvakSaNa zAMti mApanArA bhane hamezAM uyArtA he. 25, 26, 27, 28. : vidyAdharaiH punaH kRtvA pUjAzcaiva mahotsavaiH // mizrakA bahurUpAThyA aSTAdazAdhikaM zatam // 29 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 dvitIya la] prAsAdotpatti prakaraNa - tyArapachI paMcamahotsave dvArA vidyAdharee pUjA karI ane tethI aneka rUpivALA 118 mizrakAdi prAsAda utpanna thayA. 29. bhUpAlaizca mahArAjaiH kRtA pUjA mahotsavaiH // prAsAdAnAJca bhUpAlA bhUmijA bhUtidAyakAH // 30 // caturasrA vRtasthAnA assttshaalaastrighoditaaH|| paJcaviMzottarAzcaiva SaTzatazca prakIrtitAH // 31 // pRthvI pati mahArAjAe e pAMca mahotsathI yukta pUjA karI, tethI prAsAdomAM rAjArUpa ane aizvarya ApanAra bhUmijAdi prAsAde utpanna thayA. A prAsAde cerasa, gaLAkAra ane aThAMza ema traNa prakAre thAya che. avAntara bhede sAthe A prAsAdanI kula saMkhyA 25 che. 30, 31. divAkareNa kRtA pUjA tejasAzca mahotsavaiH // vimAnanAgarodbhUtAH chaMdaprAsAdasaMjJakAH // 32 // divya tejavALA pAMca mahesUvaDe sUryanArAyaNe pUjA karI, tethI vimAnanAgarAdi chada prAsAda utpanna thayA. 32. somena ca kRtA pUjA nAnAvidhamahotsavaiH / / vimAnapuSpakodbhUtAH prAsAdAH sarvakAmadAH // 33 // nAnAvidha pAMca mahatsathI yukta caMdranI pUjAthI vimAnapuSpakAdi sarva kAmanAone pUraNa karanArA prAsAde utpanna thayA. 33. gauryA caiva mahAdevyA pUjAM kRtvA mhotsvaiH|| valabhIti samutpannAH prAsAdA nArisaMjJakAH // 34 // A cAgamahotsavanA prasaMgamAM mahAdevI gorIe pUjana karavAthI valabhyAdi nAmanA strI jAti prAsAde utpanna thayA. 34. harasiddhyAdidevIbhiH pUjAM kRtvA mahotsavaiH // siMhAvalokanA nAma prAsAdA bhuvanottamAH // 35 // dArakarmodbhavAH sarve siNhaavlokdaarujaaH|| pizAceSu ca sarveSu ye ca devAtmakA matAH // 36 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna taizca mahotsavAn kRtvA pUjA yAgotsave kRtA / tebhyazcaiva samutpannAH prAsAdA dvividhAH smRtAH // 37 // nAnA te ca bhuvi khyAtA phAMsanAzca npuNskaaH|| strIliGgAste na kartavyAH puMlliGgeSu vivarjitAH // 38 // hasiddhi Adi devIonI pUjAthI siMhAlekana nAmanA bhuvanamAM uttama prAsAda utpanna thayA. A prAsAda kAithI banatA hovAne lIdhe dArAdi kahevAya che ane te strIliMga prAsAde che. deva tarIke gaNAtA pizAca ane bhUtAdigaNee yAtsavamAM mahatsavapUrvaka pUjA karI, tethI be prakAranA prAsAde utpanna thayA ane te saMsAramAM napusakAdi tathA phAMsanAdi prAsAdanA nAme vikhyAta thayA. A prAsAdo strIliMga tathA napuMsakaliMganA che, tethI pulliMga (purUSa jAti) prAsAdamAM varjita che arthAt 42vA nahi. 35, 36, 37, 38. prAsAdAkArapUjAbhirdevadaityAdibhiH kramAt / / cartudaza samutpannAH prAsAdAnAJca jAtayaH // 3 // deva, daityadi samAje anukrame karelI prAsAdAkAra pUjAthI prAsAdanI A pramANe cAda jAti utpanna thaI. 39. suraistu nAgarAH khyAtA drAviDA dAnavendrakaiH / / latinAH kiJca gandharvairyazcApi vimaanjaaH||40|| vidyAdharaistathA mizrA vasubhizca vraattkaaH|| uragaizcaiva sAMdhArA nRpai ramyAstu bhUbhijAH // 41 // vimAnanAgaracchaMdAH suuryloksmudbhvaaH|| caMdralokasamutpannAH chaMdAvimAnapuSpakAH // 42 // pArvatisaMbhavAH senaavlbhyaakaarsNsthitaaH|| harasiddhyAdidevibhirjAtAH siMhAvalokanAH // 43 // vyantarAvasthitairdevaiH phAMsanAkAriNo mtaaH|| . napuMsakAzca vijJeyAH sarve vairAjyasaMbhavAH // 44 // devatAothI nAgAdi, ra dAnathI drAviDAdi, 3 gadhathI latinAdi, 4 yakSethI vimAnadi, pa vidyAdharethI mizrakAdi, 6 vasuethI virATakAdi, naga Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna ] prAsAdotpatti prakaraNa lethI sAMdhArAdi, 8 jAothI bhUmijAdi, 9 sUryalekathI vimAnanAgaradAdi, 10 caMdrakathI vimAnapuSpakadAdi, 11 pArvatIthI valabhyAdi, 12 harasiddhi Adi devIonI pUjAthI siMhAlakana dArUjAdi, 13 vantarAvasthita (pizAcAdi devonI pUjAthI phAMsanAdi ane 14 napuMsakA, A vaida jAtinA prAsAde virAjyAdi prAsAmAMthI utpanna thaelA jANavA. 40, 41, 2, 43, 44. maNimuktApravAlAdyairbhUSaNaiH suvibhuussitaaH|| * vAtAva sevAnAM satata vikA maNi, mANeka, metI ane pravAlAdi tathA alaMkArathI sArI rIte alaMkRta karAyelA suvarNa tathA cAMdInA prAsAde devalekene nitya priya che. 45. rItikAstAmrayuktAzca pizAcoragarakSasAm // devaloke bhavantyete kAmasvacchaMdacAriNaH // 46 // pItaLa ane tAMbAnA prAsAde pizAca, nAga ane rAkSasone priya che. A prAsAde devakamAM kAmanAnI yatheSTa siddhi karanAra che. 46. pAtAle'pi vinirdiSTAH pASANaiH sphaTikaistathA // iSTikAkASThapASANairmRtyuloke'pi naMdanAH // 4 // pAtALamAM pASANa ane sphaTika patthara vaDe prAsAda karavA kahelA che. ane mRtyulekamAM A prAsAde ITa, kASTa ane pASANathI karavAmAM Ave te sukha ApanArA che. 47. nagarANAM bhUSaNArtha vai devAnAM nilayAya ca // lokAnAM dharmahetvartha krIDArtha surayoSitAm // 48 // AlayaM sarvabhUtAnAM vijayAya jitAtmanAm // dharmArthakAmamokSANAM prAptihetuzca kAmadaH // 49 // prAsAda naganI zebhA, devatAonA nivAsa, lekenA kalyANa temaja dharma, devAMganAonA vilAsa tathA krIDA ane dhArmika purUSanI vijayakIti mATe hoya che temaja prANImAtrane AzrayarUpa, dharma, artha, kAma ane mokSanI prAptimAM kAraNa rUpa tathA sarva kAmanAone ApanArA che. 48, 49. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna gItanRtyaizca vAditraiH prekssnniiyairmnohraiH|| nAnAdhvajapatAkaizca toraNaizca vibhuussitaaH||50|| purarAjaprajAdInAM saryakAlaM tu shaaNtidaaH|| sarvAvate nityaM vAlyA jAva gIta, nRtya ane vAghathI nitya zobhAyamAna, darzanIya ane manohara nAnA prakAranI davAo, patAkAo tathA teraNAthI alaMkRta prAsAde nagara, rAjA ane prajA vigerene sarva kALa zAMti ApanAra, sarvakAmanAonI pUrti karanArA tathA nitya kalyANa karanArA che. pa0, 51. zuddha chaMdanA ATha prAsAda. nAgarA drAviDAzcaiva bhUmijA latinAstathA / sAMdhArAzca vimAnAdyA mizrakAH puSpakAMkitAH // 52 // ete cASTau zubhA jJeyAH zuddhacchaMdAH prkiirtitaaH|| deshjaatikulsthaanvrnnbhedairupsthitaaH||53|| 1 nAgarAdi, 2 drAviDAdi, 3 bhUmijAdi, 5 latinAdi, pa sAMdhArAdi, 6 vimAnAdi, 7 mizrakAdi ane 8 puSyakAdi, A ATha prakAranA prAsAde zuddha chaMdanA che ane te ceda jAtinA prAsAdamAM zubha jANavA. para, 53. dezAnusAra prAsAdAMvidhAna. ete cASTau pravartante gaMgAtIreSu sarvadA // ahirAjyeSu sAMdhArAH pravartante ca nAgarAH // 54 // upara kathana karelA A ATha prakAranA prAsAda gaMgA kinAre AvelA pradezamAM karavA sarvadA kalyANakArI che tathA sAMdhArAdi ane nAgarAdi prAsAde ahi rAjyanA pradezamAM karavA zubha che. 54. kAmarUgauDabaGgeSu sAMdhArA latinodbhavAH / / turakodaNDahAleSu gaMgodadhau vimAnakAH // 15 // kAmarU (AsAma), geDa ane baMga arthAtu baMgAla pradezamAM sAMdhArAdi ane latinAdi tathA tura, kedaMDa ane hAla temaja gaMgA sAgaranA pradezamAM vimAnAdi prAsAda karavA prazasta che papa. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya rana] prAsAtpatti prakaraNa cauDadeze mahAhAni nIlezrInIlasaMbhave // malaye caiva karNATe kaliGge kAnyakubjake // 56 // cAla deza (taMjAvara deza), nAlezrI ane nIlasaMbhava pradeza, malaya deza (malabAra), karNATaka deza, kaliMga deza ane kAnyakubaja (kaneja) pradezamAM upara batAvelA prAsAda karavA hAnikartA che. 56. vairATe caiva vairAge koMkaNe dkssinnaapthe|| nAgarA draviDAH chaMdA vairATA bhUmijodbhavAH // 57 // latinAzcaiva sAMdhArA mizrakAzca vimaanjaaH|| ityuktAzcASTachaMdA vai prAsAdAH parikIrtitAH // 58 // vairATa deza, vairAga deza (ghaNuM karIne mithilA pradeza), kaMkaNa deza ane dakSiNA patha pradezamAM nAgarAdi, drAviDAdi, varAyAdi, bhUmijAdi, latinAdi, sAMdhArAdi, mizrakAdi ane vimAnAdi A ATha udanA prAsAda karavA zubha che. 57 58. jayantyAM mAlave deze kAMcyAM syAca kaliJjare // magadhe'ntaravedyAzca mathurAyAM himAzraye // 59 // daNDakArNavadezeSu catuHchaMdAH prakIrtitAH // latinA nAgarAzcaiva sAMdhArA bhUmijodbhavAH // 6 // ___ yatI (pA 42| SararyinI pradeza ), bhANA deza, yI pradeza, vi042 deza, magadha (bihAra) deza, anDaravedIne pradeza (prayAgathI haridvAra sudhIne gaMgA yamunA vaccene deAba pradeza), mathurAne pradeza, himAlayanA AzrayabhUta pradeza temaja daMDakAraNyanI pAse AvelA samudra kinArAnA pradezomAM latinAdi, nAgarAdi, sAMdhArAdi ane bhUmAdi catura chada prAsAde karavA hitAvaha che. 59, 60, saurASTra gurjare deze svayaMbhUkAzmIrAntake // siMdhau caiva khurAsANe tejogakSaNakAdiSu // 31 // saurASTra, gu2, 2vaya'bhU ( brahmAvata ), 42bhI2, sidhu, murAsAra bhane tejogakSaNakAdi pradezamAM upara kahelA catu:chada prAsAdo karavA. 61. vimAnanAgarAchaMdAstathA vimAnapuSpakAH // siMhAvalokanAzcaiva phAMsanAzca rathAruhAH // 32 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zilpa ratnAkara [ dvitIya ratna sarvadeze pravartante vyomavaMdanavartinaH // ete ca bharatakSetre dezAnukramamiSyate // 33 // vimAnanArAdi tathA vimAnapuSpakAdi chaMdanA prAsAda, siMhAvalekanAdi, phAMsanAdi ane thArUhAdi prAsAde sarva dezamAM pravarte che. paraMtu bharata kSetramAM A prAsAde dezAnusAra karavA. 62, 63. dezAnusAra prAsAdanI utpatti ane jAtiviSayaka vizeSa vivecana. nAgaraH pUrvadeze ca karNATe drAviDaH smRtaH // vyaMtaraH pazcime deze vezara uttarApathe // 14 // kaliGgaH kaliGge deze yAmunaH sarvataH sthitH|| dezajAtizca kathitA kulasthAno balodgataH // 65 // pUrvamAM nAgarAdi, dakSiNamAM drAviDAdi, pazcimamAM vyastarAdi, uttarapathamAM vazarAdi (vairAjyAdi), kaliMgamAM kaliMga prAsAde ane sarva dezamAM cAmuna prAsAdo jANavA ane kulasthAna prAsAde baladebhava jANavA. A deza pramANe prAsAdanI jAti kahe che. 64, 65. prAsAdonI jJAti viSe. .. nAgaro viprajJAtiH syAd drAviDaH kSatriyodbhavaH / / vyaMtaro vaizyajAtizca vezarastatra saMbhavaH // 66 // nAgarAdi vipra jJAti drAviDAdi kSatriyajJAti ane vyaMtarAdi (napuMsakAdi) tathA vezarAdi (vairAjyAdi) vaizyajJAtinA jANavA. 66. kaliMgAdi prAsAdanA svarUpa viSe. kaliGge citrakarNAdyaM yAmune sarvataH samam // kulasthAnodbhave patraM varNabhedo'nukathyate // 6 // kaliMga prAsAda citravicitra koMvALA, cAmuna prAsAda cAre bAju sama rUpAkAravALA ane kulasthAne bhava prAsAda velaDyothI alaMkRta karavA. AgaLa prAsAdanA raMgabheda kahyA che. 67. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya 2] prAsAdAtpatti prakaraNa. prAsAdanA varNa viSe. nAgaraH zvetavarNAbho drAviDo rktvrnnkH|| vyantaraH pItasaMkAzo vezaro haritopamaH // 18 // nAgarAdi zveta, drAviDAdi rakta, vyaMtarAdi pIta ane verAdi lIlA varNanA prAsAho pA. 18. rAjasa, tAmasa ane sAtvika prAsAda. sAtvikaM nAgaraM vidyAdrAjasaM drAviDaM tathA // tAmasaM vezarazceti trayo brahmAdidaivatAH // 69 // nAgaro drAviDazcaiva vezarazceti tatridhA // prAsAdaH sarvadezeSu saddezamadhunocyate // 7 // nAgarAdi sAtvika, drAviDAdi rAjasa ane zarAdi prAsAdo tAmasa prakRtinA jANavA tathA A traNe prakAranA prAsAde brahmA, viSNu ane zaMkara; e traNe devatAo rUpa che. triguNamaya A traNe jAtanA prAsAde sarva dezamAM thAya che. 69, 70. kayA prAsAde kayA dezamAM karavA te viSe. nAgaraH sAtvike deze rAjase drAviDastathA // vezarastAmase deze krameNa parikIrtitAH // 7 // nAgaro bhUsuro jAtyA vezaro vaizya ucyate // drAviDastu nRpo jJeya AkRtiH kathyate'dhunA // 72 // sAtvika dezamAM nAgarAdi, rAjasa dezamAM drAviDAdi ane tAmasa dezamAM vazarAdi prAsAde karavA kahelA che. nAgarAdi brAhmaNa, vazarAdi vaizya ane drAviDAdi kSatriya jAtinA prAsAde samajavA. have AgaLa prAsAdanI AkRti kahevAmAM mAze. 71, 72. ete samastaprAsAdA dezAnukramasaMsthitAH // yathAkramastathA kAryAH prAsAdAnAM tu sarvataH // 73 // vibhaktistalachaMdeSu zikharorvazca kArayet // abhidhAnordhvamAkhyAtaM yathoktaM talachaMdayoH // 74 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna yadi vai chaMdachaMdo na cAdyAdyaM na pratiSThayet // tatprAsAdaphalaM nAsti mokSazcApi na vidyate // 7 // upara kahelA samasta prAsAde dezanukrame sthiti karI rahelA che ane je prAsadone je kama kahe che te kama pramANe te prAsAdo karavA. kSetranA vibhAga ane taladathI zikharaparyata je prAsAdanuM je je talaIda hoya te pramANe prAsAde karavA. jo prAsAdamAM chede Ida maLatuM na Ave te je je aMgenI anukrame pratiSThA karavAnI hoya tenI pratiSThA karavI nahi. chaMdarahita karelA prAsAdanuM phaLa maLatuM nathI ane tevA prAsAdathI makSa paNa thatuM nathI. 73, 70, 75. atha prAsAda racanA vidhi prakaraNa. prAsAda karavAnAM sthAnandyaaN siddhAzrame tIrthe pure grAme ca gahare // vApIvATItaDAgAdisthAne kArya surAlayam // 76 // nadI kinAre, siddha purUSanA AzramamAM, tIrthasthAnemAM, nagaramAM, gAmamAM, guphAomAM, vAva, bagIcA ane taLAva vigere sthAnamAM devAlaya karavAM. 76. nagarAbhimukha prAsAda vidhAna. nagarAbhimukhAH zreSThA madhye bAhye ca devtaaH|| gaNezo dhanado lakSmIH pure dvAre sukhAvahAH // 77 // nagarAbhimukha karelA prAsAde zreSTha che ane te prAsAdanA madhya tathA bahAranA bhAgamAM rahelA devatAo sukha ApanArA che tathA gaNeza, kubera ane lakSamI; emanI mRti e nagaranA daravAjAmAM athavA nagaramAM hoya te sukha ApanArI che. 77. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a3 dvitIya ratna] prAsAda racanAvidhi. prAsAdA vItarAgasya puramadhye sukhAvahAH // gurukalyANakartArazcaturdikSu prakalpayet // 78 // nagaramAM karavAmAM AvelA vItarAga jina devatAonA prAsAde sukha ApanAra tathA vizeSa kalyANakArI che temaja A prAsAdo cAre dizAomAM karavA. 78. yathAzakti prAsAda vidhAna. svazaktyeSTakamRtkASTazailadhAtujaratnajam // devatAyatanaM kuryAd dharmArthakAmamokSadam // 79 // pitAnI zakti anusAra iMTa, mATI, kATha, pASANa, dhAtu ane ratna vigerenuM devAlaya kare che te dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre purUSArthone Ape che. 79. prAsAda karavAthI thatuM puNya. tRNaiH koTiguNaM puNyaM mRnmaye dazadhA ttH|| iSTakAbhiH zataM tasmAt zaileye'nantakaM smRtam // 8 // tRNa (ghAsa) nuM kare te karoDagaNuM puNya thAya che. mRttikAnA prAsAdanuM tethI dazagaNuM, iTanA prAsAdanuM tethI segaNuM ane pASANanA prAsAdanuM ananta puNya prApta thAya che. 80. prAsAdAnAJca sarveSAM jAyate dazabhedatA // caturdaza pravartante jJeyA lokAnusArataH // 81 // samasta prasAdanA bheda sAmAnya rIte daza prakAre thAya che temaja pahelA kahelA cauda jAtinA prAsAde paNa daza bhede karI lekamAM pravarte che. te bIjAM zAstro, lekacAra ane vidvAna purUdvArA jANI levA. 81. zilpIne gurudvArA abhyAsa vidhAna. jJAtvA lakSaNalakSyANi gurumArgAnusArataH // prAsAdabhavanAdInAM sarva jJAnamavAmuyAt // 82 // zilpIe gurUdvArA sarva prakAranAM lakSya tathA lakSaNenuM vAstavika jJAna prApta karI prAsAde ane bhavane (ghara) vigerenuM saMpUrNa jJAna prApta karavuM. 82. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zilpa ratnAkara ( dvitIya ratna zubha muhurta jevAnuM vidhAna. zubhalagne sunakSatre pazcagrahabalAnvite // mAsasaMkrAntivatsAdiniSiddhakAlavarjite // 8 // . azubha mAsa, saMkrAnti tathA vatsAdi niSiddha kAlane tyAga karI zubha nakSatra ane paMcagrahanA baLathI yukta evA zubha lagnamAM gRhAraMbha vidhi kare arthAt bhUmizodhanAdi ane khAtamuhUrta karavuM. 83. diksAdhana. rAtrI diksAdhanaM kuryAda diipsuutrdhuvaikytH|| sameM bhUmipradeze tu zaGkanA divase tathA // 84 // rAtrinA samaye dikasAdhana (zuddha uttara ke pUrva dizA siddha karavI te) dIve, sUtra (ola) ane dhruvane tAre eka sarabI sIdhI lAInamAM meLavI karavuM ane pachI baMTIo mAravI tathA divase bhUminA sama pradezamAM arthAta jamIna uMcI nIcI na hoya tevA pradezamAM zaMku vaDe dikasAdhana karavuM. (dhruvayaMtrathI paNa dizasAdhana karI zakAya che) 84. bhUmizodhana vidhi. hastamAtraM khaned bhUmi mRttikAJca vipUrayet / / adhikA ca samA nyUnA zreSThamadhyakaniSThikAH // 8 // punaH khAtaM samAzodhya jalena paripUrayet // zilpI zatapadaM gatvA jalaM pazyetparAvRtaH // 86 // pAdone madhyamA jJeyA kaniSThA cArdhahInake // saMpUrNe saphalA bhUmiH sarvakAryArthasAdhinI // 8 // bhUmiparIkSA mATe je bhUmimAM devamaMdira ke gRhAdi karavAnA hoya temAM eka hAtha uDe rasa khADe khedI pharI pAche teja mATIthI purI de. khaDe puratAM mATI vadhe te zreSTha bhUmi jANavI, sarakhI purAI rahe te madhyama ane ghaTe te kaniSTha bhUmi jANavI. vaLI vadhAre parIkSA karavA mATe pharI te khADAmAMnI purelI mATI kADhI laI sApha karI khADe pANIthI barAbara bharI de ane zilpIe te pagalAM keI paNa dizA tarapha jaI pAchA AvI khADAmAM bharelA jaLanuM nirIkSaNa karavuM. je khADAnuM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna] prAsAda racanAvidhi. pANI cothA bhAganuM ghaTI gayuM hoya te madhyama bhUmi jANavI. adhuM ghaTayuM hoya te adhama ane khADe saMpUrNa jaLathI bharAyela hoya te saphalA-uttama bhUmi jANavI ane AvI bhUmi sarva kAryArthIne sAdhanArI jANavI. 85, 86, 87. sarvadikSu pravAho vA prAgudakzaMkaraplavAH // bhUmi parIkSayet samyak paJcagavyena kovidaH // 8 // (jyAM prAsAda karavo hoya tyAMnI bhUminA zodhana mATe eka (khADo) kare ane khodelA khADAmAM kAMThA barobara pANI bharavuM.je pANIne pravAha sarva dizAomAM athavA pUrva, uttara ke IzAna koNa tarapha jAya che te jagyAe karele prAsAda uttama phala Ape. A pramANe bhUminI parIkSA karI khedelI mATI pAchI khADAmAM purI devI ane paMcagavya ( gAyanuM dudha, dahIM, ghI, gemUtra ane chANa) vaDe vidvAna zilpIe bhUminI zuddhi karavI. 88. zalyadhana vidhi. jAnumAnaM khaned bhUmimathavA puruSonmitAm // adhaH punAtrAju nA parva dazA jalAntikaM sthitaM zalyaM prAsAde doSadaM nRNAm // tasmAtprAsAdikI bhUmi khanedyAvajjalAntikam // 10 // zalya kADhavA mATe DhIcaNa sudhI athavA eka purUSa pramANa bhUmi bedI gharanI jamInamAMthI zalya kADhI nAkhavuM ane mADApura nIce hoya te ghara bAMdhavAmAM zalyane doSa lAgatuM nathI. * khulAso:- khADo khodI mATI puravAthI vadhe te zreSTha eTale jamIna ghaNI sapta ane majabuta che ema samajavuM ane tethI AvI jamInane zreSTha gaNelI che, kemake AvI jamInamAM pAyA ochA khodavA paDe ne kAma majabUta thAya. mATI puratAM khADA barAbara thAya che tevI jamInane madhyama gaNI che, tenuM kAraNa jamIna sAdhAraNa che ane tene lIdhe pAye vadhAre uMDo khodavo paDe ane je khADA puratAM mATI ghaTe te tevI jamInane kaniSTha kahelI che, tenuM kAraNa jamIna ghaNuM picI ane tevI jamInamAM pAyo ghaNe uMDe khoda joIe. khaDe medo pANI bharI karavAnI parIkSAne hetu paNa jamInanI jAta pArakhavAne che. je sakhta jamIna hoya te pANa dhaTe nahi, sAdhAraNa heya te pANI ghaTI jAya ane picI ke narama hoya te jamInamAM pANI utarI jAya. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna paNa prAsAda bAMdhavAnI bhUmimAM te pANI Ave tyAM sudhI zalyane doSa lAge che tethI jaLa sudhI bhUmi khedI zalyazodhana karavuM. 89, 90. prAsAdanuM mApa kayAMthI levuM te viSe. ekahastAdiprAsAdAdyAvaddhastazatArdhakam // pramANaM kuMbhake mUle nAsikAbhittibAhyataH // 9 // eka (gaja) thI 50 pacAsa gaja sudhInA prAsAdenA mA5nuM pramANa kubhAnA mULamAMthI levuM eTale prAsAdanI bhittisahita bahAranI be kaNe (rekhA) thI mApa levuM ane nAsikAe bhIMtanI bahAra samajavI. 91. pharmazilA sthApana vidhi. nAgavAstuM samAlokya kuryAt khAtavidhi sudhIH // pASANAnte jalAnte vA tatra kUrma nivezayet // 12 // vidvAna purUSe ( zilpIe) nAgavAtuno vicAra karI bAtavidhino artha garta khodavAne AraMbha kare ane patthara athavA pANI Ave tyAM sudhI khodANa karI pachI tyAM kurmazilAnI vidhivat sthApanA karavI. 2. nAgavAstu vicAra nAgavAstuMratha jJeyaH pUrvAdiSu gatiH kramAt / / kanyAditritaye sUrye bhAdrAdau ca trimAsake // 9 // kanyA, tulA ane vRzcika Adi traNa traNa rAzionI sUryakAntio tathA bhAdrapada, Azvina ane kAtika Adi traNa traNa mAsamAM nAgavAtu (sarpanuM mukha) anukrame pUrvAdi eTale pUrva, dakSiNa ityAdicAre dizAomAM gati kare che ema jANavuM. mATe je dizAmAM sarpanuM mukha hoya temAM khAta chedavAnuM kArya karavuM nahi. 99. catuSSaSTipade kSetre likhedarkAdivAsarAn / zanyaGgArakayoryatra zarIraM tatra no khanet // 14 // cosaTha (64) bhAgane samacorasa eka koThe kare ane temAM anukrame ravi, ema vigere sAta vAre lakhavA. keDAmAM je sthaLe eka paMktimAM zani ane maMgaLa Ave tyAM sarSa (nAgavAtu) nuM zarIra samajavuM ane tyAM garta, prathama jamIna davAne AraMbha kare nahi. 94. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya 2.] prAsAda racanAvidhi, 57 57 khAta karavAmAM nAga cakra jovaM agni IzAna ... uttara ANSAR vAyavya kreta Recen Hin H.C4 Lou. pazcima zIrSe ca pitarau hanti pRSThe hAni bhayaM bhavet // kukSau khAte sukhaM pucche rogapIDA na saMzayaH // 15 // sarSanA mAthA upara khAte karavAmAM Ave te mAtapitAne nAza thAya, pRSTha bhAge ( pITha upara) hAni ane bhaya, kukSibhAge (kamaranA paDakhe) sukha ane puchaDAnA bhAgamAM khAta kare te rogapIDA thAya, emAM zaMkA nahi. 95. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa zilya ratnAkara [dvitIya ratna pUrvAsye cAnile khAtaM dakSiNaizAnamAzritam // jalAcyAM cAgnikoNe tu saumye ca naiRte khanet // 16 // sarpanuM mukha pUrva dizAmAM hoya te vAyavya koNamAM, dakSiNa dizAmAM hoya te IzAna koNamAM, pazcima dizA tarapha heya te agni keNamAM ane uttara dizAmAM hoya te naiRtya koNamAM khAtavidhi kare zubha che. 6. pASANu kurmazilA mAna. ekahaste tu prAsAde zilA vedAGgalA bhavet // dhyaGgulA ca bhaved vRddhiryAvacca dazahastakam // 17 // dazocaM viMzaparyaMtaM haste haste kramAGgalA // ardhAGgalA bhaved vRddhiryAvaddhastazatArdhakam // 98 // * vAstu kahuka' nAmanA graMthamAM nIce pramANe nAgavAstu mATe vizeSa vivecana che. ubhayoH kukSayoH khAtaM mUlasUtre'parAjite / / dakSiNAyAM tathA kukSau maNDanena vizeSitam / / 1 / / tathA jyotirnibandhAkhye graMthe zilpAtprakAzitam // vizeSa vAmage koNe AyuHkAmArthamArabhet // 2 // maNDanoktA gRhe kukSiyojanIyA sadA budhaiH / / tathA jyotirnibaMdhoktA yojyA devajalAdike // 3 // mUlasUtra aparAjitamAM sarpanI banne kulinA bhAge khAtavidhi karavAnuM vidhAna che. paraMtu maMDana sUtradhAre gRhAdi kAryamAM sarpanI dakSiNa kSinA bhAgamAM khAtavidhi kara, ema vize kaheluM che. vaLI tinibaMdha nAmanA graMthamAM AyuSyanI kAmanA mATe vAmakukSinA bhAgamAM khAtane AraMbha kare, ema vizeSa kathana kareluM che. vidvAna zilpIoe gRhAraMbhanA kAryamAM maMDana sutradhAre kahelA dakSiNa kukSinA bhAgamAM sadA khAtavidhi kare ane deva tathA jaLa saMbaMdhI kAryomAM arthAta devAla ane vApI, kupa, taDAgAdi kAryomAM jyotinibaMdha graMthamAM kahelA vAmakukSinA bhAgamAM khAtavidhi kare. maMDana sUtradhAre aparAjitane mata laI sarpanI banne kukSimAM khAnavidhi kara zubha kahyo che ane temAM eTale umere karyo che ke devamaMdira tathA phUpAdi kAryamAM, nAgavAstu je pUrvAbhimukha hoya te, vAmakukSi eTale vAyavya koNamAM khAtavidhi kare ane gRhAdi kAryamAM jamaNuM kahi eTale agnikoNamAM khAtavidhi kare. A pramANe jyAre dakSiNAbhimukha nAgavAtuM hoya tyAre izAna koNa ane naiRtya koNamAM anukrame khAtavidhi kare. A rIte khAtavidhinI vyavasthA karavI hitAvaha gaNuM che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna] prAsAda racanAvidhi. (59 eka gajanA prAsAdane (kaNe eka gaja pahoLA prAsAdane) 4 cAra AMgaLanI kRrmazilA karavI ane pachI daza gaja sudhI gaje be be AMgaLanI vRddhi karavI. daza (10) thI vIsa (20) gaja sudhI eka AMgaLa ane vIsa (20) thI pacAsa (50) gaja sudhI gaje ardhI AMgaLa vRddhi karavI. 97, 98. aSTAGgulocchritA svasthA caturasrA karAnvitA // zailaje svasthamAnoktA iSTakAnAM tadarddhataH / / 99 // zailaje zailajA kAryA iSTake iSTakAmayA // piNDasyAnte bhavetpadma zilApiMDASTabhAgakam // 10 // eka gaja pahoLI tathA ATha AgaLa ucI corasa kUrmazilA (eTale kUrmazilAnI poLAInA pramANanA trIjA bhAge jADI karelI)ne "svasthA kahe che ane pASANanA prAsAdane svastha mAnanI kUrmazilA karavI tathA ITenA prAsAdane kUrmazilAnI paheLAIna ardhA mAne jADI kUrmazilA karavI. 9 : pASANanA prAsAdane pASANunI ane ITenA prAsAdane iTenI kurmazilA karavI. kurmazilAnA nIcenA bhAgamAM zilAnI AThamA aze padma karavuM. 10. pharmazilA svarUpa vidhAna pravAhamatsyamaNDUkamakaragrAsasaMyutA // zaGkhasarpaghaTairyuktA madhye kUrmeNa bhUSitA // 101 // kumazilA upara batAvelA mAna pramANe taiyAra karyA pachI tenI aMdara nava koThAo karavA ane te koThAomAM anukrame pahelAmAM pravAha eTale pANIno dekhAva, bIjAmAM mAchaluM, trIjAmAM deDakuM, cethAmAM magara, pAMcamAmAM grAsanuM mukha, chaThThAmAM zakha, sAtamAmAM sarpa ane AThamAmAM kuMbhanuM svarUpa karI navamA madhyanA bhAgamAM kUrma kara. 101. pharmazilAmAM svarUpe karavAnI dizAonuM vidhAna. kUrmo madhyasthale tu garbharacanA vahnaH zilAyAM jalaM / yAmye mInamukhazca naiRtadizi sthApyaM tathA daram // vAruNyAM makaraJca vAyudizi vai grAsazca saumye dhvaniH / nAgaM zaGkaradikSu pUrvaviSaye kuMbhaH zilAvahitaH // 102 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara (dvitIya ratna kurmazilAnA madhya keDAmAM kUrma kare ane zilAnA agnikoNanA keDAmAM jala (pANInI lahera), dakSiNa dizAmAM mAchaluM, naiRtyamAM deDake, pazcimamAM magara, vAyavyamAM grAsa, uttaramAM zaMkha, IzAnamAM sarpa ane pUrva dizAmAM kuMbha kare. A svarUpa zilAnA agnikeNathI anukrame pradakSiNa karavAM. 102. nava zilAonAM nAma. naMdA bhadrA jayA riktA cAjitA vAparAjitA // zuklA saubhAginI caiva dharaNI navamI zilA // 10 // 1 naMdA, 2 bhadrA, 3 jayA, 4 riktA, 5 ajitA, 6 aparAjitA, 7 zuklA, 8 sabhAginI ane 9 dharaNI; A nava zilAnAM nAma jANavAM. 103. prAsAdamAne kUrma. ardhAGgalo bhavetkUrma ekahaste surAlaye // badhA to vRddhi thA tathA kA ekatriMzatkarAntazca tadardhA vRddhiriSyate // tato'rdhApi zatArdhAntaM kuryAdaGgalamAnataH // 10 // eka gajanA devAlayane senA athavA cAMdIne kUrma ardhA AMgaLIne kare ane pachI dareka gaje ardhA AMgaLanI vRddhi paMdara (15) gaja sudhI karavI. paMdara (15) thI ekatrIsa (31) gaja sudhI tenAthI adhI (pA pA AgaLa) ane ekatrIsa (31) thI pacAsa (50) gaja sudhI tenAthI ardhA mAnanI eTale gaja pratye ekeka dorAnI vRddhi karavI. 104, 10 caturthAMzAdhiko jyeSThaH kaniSTho hInayogataH // suvarNarUpyajo vApi snApyaH paJcAmRtena vai // 106 // kurmanA mAnathI cethA bhAge adhika karavAthI ceka ane nyUna karavAthI kaniSTha mAnane kUrma jANa. senA athavA cAMdInA kurmanI paMcAmRta (dUdha, dahIM, ghI, madha ane sAkara) vaDe snAna karAvI sthApanA karavI. 106. zilAmAne ma. madhye kUrmazca dAtavyo rtnaalngkaarsNyutH|| hemarUpyamayaH kAryo dRDharUpamayo bhavet // 107 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya 20 ] prAsAda racanAvidhi. zilAyAH paJcamAMzena kartavyaH kUrma uttamaH // sarvAlaGkArasaMyukto divyapUjAsupUjitaH // 108 // vastravaiDUryasaMyukta indrniilsmnvitH|| puSparAgaizca gomedaiH pravAlaiH pariveSTitaH // 109 // khAtanA madhya bhAgamAM ratna ane alaMkArathI vibhUSita karI navamI dharaNI nAme karmazilA sthApavI. karma senA athavA rUpAne kare ane te nakakara dhAtune have joIe, patarAne nahi. kUrmazilAnA pAMcamA aze vacalA kaThAmAM uttama kUrmasvarUpa karavuM tathA sarva prakAranA alaMkArothI zaNagArI, divya pUjAnI sAmagrIthI sArI rIte pUjA karI tene vastro temaja vairya, IndranIla, puSparAga ane gemeda vigere maNio tathA pravAlethI AcchAdita kare. 17, 108, 109 aSTa dizAnI zilAnAM nAma, mAna tathA svarUpe. naMdA bhadrA jayA riktA cAjitA vAparAjitA // zuklA saubhAginI caiva zilAzcASTau prakIrtitAH // 110 // 1 nadA, 2 bhadrA, 3 jayA, 4 riktA, 5 ajitA, 6 aparAjitA, 7 zuklA ane 8 sabhAginI, A ATha dizAonI zilAonAM nAma jANavAM. 110. ekahaste ca prAsAde zilA saptAGgalA bhavet // tataH paJcakaraM yAvad vRddhiH kAryA ca hyaGgulA // 111 // paJcovaM dazaparyantaM vRddhirekAGgalA smRtA / / dazocaM viMzaparyantaM pAdonA vRddhiraGgulA // 112 // vizordhvazca zatArdhAntaM vRddhirardhAGgulA kare / caturasrA samA kAryA sthUlA vai caturaMzataH // 113 // eka gajanA prAsAdane sAta (7) AgaLa zilA karavI ane pachI pAMca gaja sudhI be AMgaLa, pAMcathI daza sudhI eka, dazathI visa sudhI piNe ane vIsathI pacAsa gaja sudhI ardhA AMgaLanI vRddhi karavI. zilA mAna pramANe samarasa 420ii bhane tenA yAthA mA 42vI. 111, 112, 113. zilAH kRtvA pramANena zilAnAmupari ttH|| agnikoNAt samArabhya svarUpANi prakalpayet // 114 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna zaktiM daNDa tathA khaDgaM pAzAGkuzagadAstathA // trizUlaM vajrakaJcaiva AyudhAni prakalpayet // 115 // raktaM zyAmaM tathA nIlaM pANDuraM zvetavarNakam // haritaM zuklapIte ca vastrANi paridApayet // 116 // prAsAdanA mAna pramANe zilAo taiyAra karyA pachI agnikethI AraMbhI zilAo upara nIce pramANe svarUpe karavAM. 114. agnikoNanI zilAmAM zakti, dakSiNa dizAnI zilAmAM daMDa, nitya keNanI zilAmAM ba, pazcimanI zilAmAM pAza, vAyavya koNanI zilAmAM aMkuza, uttaranI zilAmAM gadA, IzAna koNanI zilAmAM trizUla ane pUrvanI zilAmAM vaja; A Ayuddha karavA ane uparanA krame zilAo upara rAtuM, kALuM, AsamAnI, pAMDuraMgu, dhaLuM, lIluM, sapheda ane pILuM evAM vastro oDhADavAM. 115, 116. zilA nivezayetpUrva zilAH pIThanibaMdhanam // jaMghA ca zikharasyaiva vedikA kalazAntikam // 117 // zilopari samastaM tu zilAdha upapITakam // eSA yuktirvidhAtavyA zilAnAM lakSaNaM zubham // 118 // saMpuTeSu tvadho khAte nidhikuMbhAnniyojayet // zaGkhapadmamahApadmamakarAH kundanAlako // 119 // 5prathama zilAonuM sthApana karavuM; kAraNa ke zilAo prAsAdanI pIThanuM baMdhAraNa che. jaghA zikhara sudhInuM tathA vedikA (jagatI) kalaza sudhInuM baMdhAraNa che. 117 A aSTa zilAo upara pIThAdi samasta prAsAdanI racanA karavI ane zilAothI upapITha (kaNapITha) vigere phAlanAnA bhAge nikaLatA rAkhavA. A yukti prAsAda racanAmAM zilAonuM sthApana karavA mATe javI, e zubha lakSaNa che. 118. khAtamAM zilAonI nIce saMpuTA karI temAM zaMkha, pA, mahApadma, makara, kuMda, nAla, ka75, mukuMda ane kharva, A nava nidhinI sthApanA karavI. 119. prathama zilA sthApana vidhi. IzAnAdagnikoNAdvA zilAH sthApyAH pradakSiNAH // madhye kUrmazilA pazcAdgItavAditramaGgalaiH // 120 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna ] prAsAda racanAvidhi. naMdA pUrva pratiSA zikAra karavA hitA madhye ca dharaNI sthApyA yathAkarma prayatnataH // 12 // izAna athavA agnikoNathI AraMbhI pahelAM anukrame aSTa zilAonI sthApanA karavI ane tyAra pachI madhya bhAgamAM gIta, vAdya ane maMgala zaba sAthe kUrmazilAnI sthApanA karavI. aSTa zilAomAM pUrva dizAmAM naMdA nAmanI zilA sthApavI ane bAkInI zilAo pradakSiNa kama sthApyA pachI madhya bhAgamAM vidhi ' anusAra dharaNI nAmanI mazilA yatnapUrvaka sthApavI. 120, 121. kUrmazilA sAthe ATha dizAonI bIjI ATha zilAone nakaze. ) : * naE dakSiNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. zilpa ratnAkara zilA sa'puTamAM rAkhavA viSe. zilordhveSu na dAtavyA iSTakA vai kadAcana // anena vidhinA caiva sarvapApakSayo bhavet // 122 // [ dvitIya ratna aSTa zilAe iDaTo mukI kadApi caNI kADhavI nahi paraMtu cAre bAjuethI sapuTa rUpe caNI lai upara zilA mukI aMdara khullI rAkhavI ane navamI dharaNI zilAnA nAbhinaLa mUrtinA sihAsana sudhI khulle lAvavA. A vidhi karavAthI sa pApAnA kSaya thAya che. 122. *nyAsa ane zilAsthApana vakhate balidAna vidhAna. balidAnazca naivedyaM vividhaM ghRtasaMyutam // devatAbhyaH sudhIrdadyAt karmanyAse zilAsu ca // 123 // vidvAna sUtradhAre krUnA nyAsa tathA zilAonI sthApanA samaye devatAone alidAna tathA vividha prakAranAM dhRtapava naivedyo ApavAM. 123. dikpAlane bale tathA zilpInI pUjA ane brahmabhAjananu vidhAna. dikpAlebhyo baliM dadyAd divyavastraJca zilpine // nAlikeraM phalaM dadyAd brahmabhojazca dakSiNAm // 124 // krUzilA besADatI vakhate dikSAlene paNa alidAna Apavu. zilpIne divya vastra, nAlIyera ane phaLe ApavAM tathA brahmabhojana karAvI temane dakSiNA ApavI. 124. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsAdajagatIvidhAna. prAsAdAnAmadhiSThAnaM jagatI sA nigadyate // yathA siMhAsanaM rAjJaH prAsAdasya tathaiva sA // 125 // prAsAdonA adhiSThAnane jagatI (oTale) kahe che. rAjAnuM adhiSThAna jema siMhAsana che tema prAsAdanuM siMhAsana jagatI che. 125. caturasrA tathASTAnA vartulA cAyatA tathA // jagatI paJcadhA proktA prAsAdasyAnurUpataH // 126 // prAsAdanI jagatI carasa, aSTakeNa, meLa, laMbacorasa ane prAsAdane anurUpa ( prAsAdanA talanA svarUpa pramANe); ema pAMca prakAranI kahI che. 126. yAhazo mUlaprAsAdo jagatI caiva tAdRzI // bhinnachaMdA na karttavyA prAsAde jagatI ca yA // 127 // caturasrA tathAyattA vRttA vRttAyatA tathA // aSTAstrA ca tathA kAryA chaMdAH paJca prakIrtitAH // 128 // caturasrA vIrabhadrA supatAkA tathAyatA // vRttA ca pUrNabhadrA vai vRttAyattA tu bhadrikA // 129 / / aSTAstrA ca jayA proktA vijayA caiva svastikA // ajitA SoDazAsrA ca dvAtriMzAstrA'parAjitA // 130 // je prakArane mUla prAsAda hoya te prakAranI ja jagatI karavI paraMtu bhinna chaMdanI karavI nahi; kAraNa ke jagatI prAsAdanuM siMhAsana che. samacorasa, laMbacorasa, goLa, laMbagoLa ane aSTakoNa, A jagatInA pAMca che kahelA che. samarasa jagatIne vIrabhadrA nAme kahI che, laMbacorasane supatAkA, geLane pUrNabhadrA', laMbagoLane "bhadrikA ane aSTakoNane "jayA" nAme kahI che tathA ene "svastikA" ane "vijayA paNa kahI che, seLa keNanI jagatane "ajitA' bhane trIsa ANunI tIna '2052rat' hI cha. 127, 128, 128, 130. prAsAdapRthumAnena dviguNA ca caturguNA // kramAt pazcaguNA proktA jyeSThamadhyakaniSThikAH // 131 // * Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [[dvitIya ratna prAsAdanI poLAInA pramANuthI bamaNI, cAraguNa ane pAMcaguNI jagatI karavI. te anukrame yeSTha, madhyama ane kaniSTha mAnanI jANavI. 131. kaniSThe kaniSThA jyeSThe jyeSThA madhye ca madhyamA // prAsAde jagatI kAryA svarUpA lakSaNAnvitA // 132 // kaniSTha mAnanA prAsAdane kaniSTha, madhyama mAnanA prAsAdane madhyama ane jayeSTha mAnanA prAsAdane jayeSTha mAnanI jagatI lakSavaDe yukta svarUpavALI karavI. 132. jagatyAstricatuHpaJcaguNaM devapuraM tridhA // ekadvivedasAhauhastaiH syAdgajamaMdiram // 133 // prAsAdathI traNaguNI, cAraguNI ane pAMcaguNa jagatI kare te e traNe devapura" nAmanI jagatIe gaNAya che tathA eka, be ane cAra hajAra corasa gajanA pramANuthI jagatI karavAmAM Ave te te "gajamaMdira" nAme kahevAya che. 133. kalASTavedahastaiH syAjjagatI rAjapuraM samam // dairya tulyA sapAdena sA(zenAdhikA zubham // 134 // soLa (16), ATha (8) ane cAra (4) gajanI jagatI kare to te "rAjapura" samAna kahevAya ane laMbAI tathA paheLAImAM sarakhI temaja paheLAIthI savAthI athavA doDhI laMbAImAM adhika kare che te paNa zubha che. 134. rasasaptaguNA jJeyA jinaparyAyasaMsthitA // arkAya ca prakartavyA tathA ca puruSatraye // 135 // prAsAdathI guNI tathA sAtaguNI jagatI jinanA devAlane karavI. sUryanA devAlayane tathA purUSatraya eTale brahmA, viSNu ane mahAdevanA devAlayane paNa te pramANe karavI. 135. maNDapAnukrameNaiva sapAdAMzena sArdhataH // dviguNA bAhyataH kAryA sahastAyatane vidhiH // 136 // maMDapanA anukrame bahAranA bhAge jagatI nIkaLatI maMDapathI savAI deDhI athavA bamaNuM karavI. 136. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna] prAsAda racanAvidhi, tridvayekabhramasaMyuktA jyesstthmdhyknisstthikaaH|| ucchrAyasya tribhAgena bhramaNInAM samRcchrayaH // 137 // traNa, be athavA eka bramaNavALI (prAsAdane pharatI) jagatI karavI. te anukrame , madhyama ane kaniSTha kahevAya che. te bhramaNIonI ucAI jagatInI ucAinA trIjA bhAge eka bIjIthI ochI karavI. 137. jagatanA khUNu ane phAlanAo viSe. catuHkoNaistathA sUryakoNairvizatikoNakaiH // aSTAviMzatiSatriMzatkoNaiH syuH paJca phAlanAH // 138 // 1 cAra (4), 2 bAra (12), 3 vIsa (20), 4 aThThAvIsa (28) ane 5 chatrIsa (36) khUNAovALI jagatI karavAthI pAMca prakAranI jagatInI phAlanAe thAya che. 138. jagatInI ucAinuM pramANa. prAsAdArdhAkahastAntA tryaMze dvAviMzatiH kraaH|| dvAtriMzadantA turyAMze bhUtAMze ca zatArdhakA // 139 // eka gajathI bAra (12) gaja sudhI prAsAdanI paheLAInA mAnathI ardhA mAne jagatI ucI karavI arthAt dareka gaje bAra AMgaLa samajavI. bAra (12) thI bAvIsa (22) gaja sudhI trIjA bhAge arthAta pratyeka gaje ATha (8) AMgaLa, bAvIsa (22) thI batrIsa (32) gaja sudhI cothA bhAge arthAt dareka gaje cha (6) AMgaLa ane batrIsa (3ra)thI pacAsa (pa) gaja sudhI pAMcamA aMze arthAta dareka gaje paNa pAMca (4) AMgaLanI vRddhi karavI. A jagatanI ucAInuM paheluM pramANa samajavuM. 139. jagatInI ucAInuM bIjuM pramANa ekahaste tu prAsAde jagatI ttsmodyaa|| dvihaste hastasArddhazca trihaste ca dvihastakam // 14 // sArdhadvikara utsedhaH kAryazcatuHkarAnvite // caturhastopariSTAca yAvad dvAdazahastakam // 141 // prAsAdArdhapramANena tribhAgena tataH param / / caturviMzatiparyantaM kartavyazca sulakSaNam // 142 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ dvitIya ratna pAdena cocchrayaH kAryoM yAvatpazcAza hastakam // idaM mAnaJca kartavyaM jagatInAM samucchraye // 14 // eka hastana prAsAdane jagatI eka gaja ucI karavI. beganAne deha, traNa gajanAne be gaja ane cAra gajanA prAsAdane aDhI gaja uMcI jagatI karavI ane pachI cAra gajathI bAra gaja sudhI prAsAdamAnanA ardhA mAne arthAta gaje bAra AgaLa, bArathI vIsa gaja sudhI trIjA bhAge arthAt gaje ATha AMgaba ane vIsathI pacAsa gaja sudhI cothA bhAge eTale gAje cha AMgaLa uMcI jagatI karavI. jagatIonI uMcAImAM A mAna karavuM te zubha lakSaNa che. 140, 141, 143, 143. jagatImAM ghATa karavAnA vibhAgo taducchrAyaM bhajet prAjJastvaSTAviMzatibhiH padaiH // tripado jADyakuMbhazca dvipadA karNikA tathA // 144 // padmapatrasamAyuktA tripadA sarapaTTikA // dvipadaM khurakaM kuryAt saptabhAgazca kuMbhakaH // 14 // rAH tripala no mAvottarapatrikA kapotAliH tribhAgena puSpakaMTho yugAMzakaH // 146 // Yeupia puSpako jAGyakuMbhazca nirgamazcASTabhiH pdaiH|| karNeSu ca dizAMpAlAH prAcyAdiSu pradakSiNAH // 14 // buddhimAna zilpIe jagatInI uMcAInA aThThAvIsa (28) vibhAge karavA. temAM traNa bhAgane jADabe, be bhAganI karNikA, traNa bhAganuM papatra (kamaLapatra) yukata sarapaTTikA (chajajI ane grAmapaTTI), be bhAgane khuraka ( khare), sAta bhAgane kubhaka (ku), traNa bhAgane kaLaze (kalaza), eka bhAganI antarapatrikA (aMtarAla athavA aMdhArI), traNa bhAganI kapAtAlI (kevAla) ane cAra bhAgane puSpakaTha (daze ) kare. 144, 145, 146. puSpakaMTha ane jAnnakuMbha nigame (nIkAre) cAra cAra bhAganA rAkhavA. kula 4 ATha bhAga jANavA ane karNomAM pUrva dizAthI AraMbhI cAre dizAomAM dipalanI mUtio karavI. 147. atisthUlA suvistIrNA prAsAdadhAriNI zilA // atIva sudRDhA kAryA iSTakAcUrNavAribhiH // 148 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna ]. prAsAda racanAvidhi. 69 prAsAdane dhAraNa karanArI zilAo (pahelI jagatInA dAzAo) lAMbI, pahoLI tathA jADI banAvavI ane temane iTa, cUno ane pANIthI majabUta caDavI arthAt koIpaNa rIte nIcenA bhAgamAM pilANa na rahe tevI rIte che, cUne ane pANIthI sabhara caDavI. 148. prathama bhImAna, zilopari bhaved bhITamekahaste yugAGgulam // ardhAGgalA bhaved vRddhiryAvaddhastazatArdhakam // 149 // jagatanI zilA (dAzA) uparathI eka gajanA prAsAdane cAra (8) AMgaLanuM ucuM bhITa karavuM ane tyArapachI pacAsa (50) gaja sudhI pratyeka gaje ardhA (2) AMgaLanI vRddhi karavI. 149. dvitIya bhITamAna. aGgalenAMzahInena cArdhAdhuna tathA kramAt // paJcadiviMzatiryAvat zatArdhazca vivardhanam // 15 // eka gajathI pAMca gaja sudhI gaje eka AMgaLa, pAMcathI daza gaja sudhI aMzahIna eTale piNe (gA) AMgaLa, dazathI vIsa gaja sudhI ardhA (vA) AMgaLa ane vIsathI pacAsa gaja sudhI pA (1) AgaLanI vRddhi bhITanI uMcAImAM karavI. 150 - tRtIya ane caturtha bhITamAna. ekahaste tu prAsAde bhITaM vedAGgulaM bhavet // hastAdipaJcaparyantaM vRddhirekaikamaGgalam // 15 // paJcoz2a dazaparyantaM haste pAdonamaGgalam // dazoz2a viMzaparyantaM kuryAddhaste'rdhamaGgalam // 152 // vizordhvaJca zatArdhAntaM caturhastaikamaGgulam // zatArdhahastamAnena kuryAca vRddhiraGgulA // 153 // eka gajanA prAsAdane cAra (4) AMgaLa ucuM bhITa karavuM ane pachI pAMca (5) gaja sudhI gaje eka AMgaLa, pAMcathI daza gaja sudhI piNe () AMgaLa, dazathI visa gaja sudhI adhe (aa AgaLa ane vIsathI pacAsa gaja sudhI cAra gaje Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [[dvitIya ratna eka AMgaLa eTale gaje pA (vA) AgaLanI vRddhi karavI. A trIju bhITamAna jANavuM tathA eka gajathI pacAsa gaja sudhI gaje eka AMgaLanI vRddhi karavI e bhITanuM cothuM mAna jANavuM. 151, 15ra, 153. ekadvitrINi bhITAni hInahInAni kArayet // isyodayapramANena caturthAzena nirgamam // 154 // eka, be ane traNa uparA uparI eka bIjAthI nAnAM bhITa karavAM arthAt eka bIjAthI pA bhAge uparanAM bhITa nAnA karavAM ane te darekane potAnI uMcAInA pramANathI cothA bhAge nIkaLatAM rAkhavAM. 154. ekabhITaM dvibhITaM vA bhITatrayamathocyate // muktikaM puSpakaJcaiva hrasvaM dharmayazo'pi ca // 15 // anukrame ekabe athavA traNa bhITa karavAM. temanAM anukrame muktika, puSpaka ane dharmaza; evAM traNa nAme jANavAM. 155. tRtIye ca tadardhena cippikaiH pusspkaanvitaiH|| ucchrayAt pAdaniSkAsaM kuryAdvai svasvamAnataH // 156 // bhITamAnamAM traNa bhAga karI uparanA trIjA bhAgamAM ardhabhAge puSpayukta cipikAe karavI ane dareka bhITa tipitAnI ucAInA mAne pA bhAga nIkAre rAkhavuM. 1pa6. karNabhadropabhadrAzca rthoprthkrnnikaaH|| bhITasyApi tvidaM mAnaM pIThacaiva tadUrdhvataH // 15 // karNa, bhadra, upamudra tathA ratha, uparatha ane karNikA, A age zITamAM paNa karavAM ane bhITa upara pITha karavI. 157. prAsAda pIThamAna. ekahaste tu prAsAde pIThaM vai dvAdazAGgalam / / hastAdipaJcaparyantaM smRtA paJcAGgalA kare // 158 // pazcordhva dazaparyantaM vRddhivedAGgalA bhavet // dazoz2a viMzaparyantaM haste caivAGgalatrayA // 159 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya ratna ] prAsAda racanavidhi. viMzocaM SaTtriMzAntaM haste kAryA tadarddhakA // SatriMzovaM zatArdhAntaM tadardhana kramAGgalA // 160 // . eka gajanA prAsAdane pITha bAra (12) AMgaLa ucI karavI ane pachI pAMca gaja sudhI gaje pAMca AMgaLa, pAMcathI daza gaja sudhI cAra AMgaLa, dazathI visa gaja sudhI traNa AMgaLa, vIsathI chatrIsa gaja sudhI deDha (1) AMgaLa ane chatrIsathI pacAsa gaja sudhI piNA (ba) AMgaLanI vRddhi karavI. 158, 159, 160. pIThamAna bIjuM. pIThamadha tripAdAMze ekadvitrikaraihe // caturhaste trisAdhAntaM pAdAntaM paJcahastake // 161 // dazaviMzatiSatriMzatzatArdhahastakAvadhi // vRddhirvedatriyugmaikA saMkhyA syAdaGgulai; kramAt // 162 // eka gajanA prAsAdane ardhAze (bAra AMgaLa) , be gajanAne trIjA bhAge (seLa AMgaLa), traNa gajanA prAsAdane cothA bhAge (18 AMgaLa), cAra gajanAne sADA traNa bhAge (lagabhaga 2chA AMgaLa) ane pAMca gajanA prAsAdane cethA bhAge ( trIsa AMgaLa) pITha karavI. pAMcathI daza gaja sudhI je cAra AMgaLa, dazathI vIsa gaja sudhI traNa AMgaLa, vIsathI chatrIsa gaja sudhI be AMgaLa ane chatrIsathI pacAsa gaja sudhI gaje eka AMgaLa pIThamAnamAM vRddhi karavI. 161, 162. paJcamAMzaM tato hInaM kanIyaH zubhalakSaNam / paJcamAMzAdhikaJcaiva jyeSThaM tvaSTrA vivakSitam // 163 // uparanA pramANathI pAMcamA aMze ochI kare te kaniSTha mAnanI ane pAMcamA bhAge adhika ( uMcAImAM) kare te cha mAnanI pITha thAya ane te zubha lakSaNa che ema zrI vizvakarmAe kahyuM che. 163. zubhadaM sarvatobhadraM padmakazca vasuMdharam // siMhapIThaM tato vyoma garuDaM haMsameva ca // 164 // vRSabhaM yad bhavetpIThaM merumAdhArakAraNam / pIThamAnamiti khyAtaM prAsAde AdisImayA // 165 // . Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dvitIya ratna anukrame gajamAna pramANe 1 zubhada, 2 sarvatobhadra, 3 padmaka, 4 vasuMdhara, 5 siMha, da ma, cha garUDa, 8 haMsa ane 9 vRSabha, A nava nAma pIThanAM jANavAM. vRSabha pITha merU prAsAdane AdhArabhUta che. tevI rIte dareka pITha pitapotAnA pramANanusAra prasAdane AdhArarUpa che. A pramANe prAsAdanI pahelAnI sImAthI pIThamAna kahyuM che. 164, 165. pIThanI uMcAImAM gajAdi thanA vibhAge karavA viSe paJcAzaM hInamAdhikyamekaikaM vidhivatpunaH / tripurAmutra drArvinane dho navAMzA jADyakuMbhasya saptAMzaM karNakaM bhavet / sAntarazcaiva chajjikA saptAMzA grAsapaTTikA // 167 // sUryadigvasubhAgaizca gajavAjinarAH kramAt / vAjisthAne'thavA kArya svasya devasya vAhanam // 168 // AvelA pramANathI pAMcamA aze pITha hIna karavAthI kaniSTha ane adhika karavAthI je mAnanI thAya che. pIThanI ucAImAM trepana (pa3) vibhAge karavA ane bAvIsa bhAga nIkAre rAkhavA. jAbo bhAga 9, aMdhArI sahitakarNaka (kaNI) bhAga 7 ane chajikA sAthe prAsaMpaTTI bhAga 7 nI karavI tathA bAra (12), daza (10) ane ATha (8) bhAgano anukrame gajathara (hAthIne thara), vAjikara (azvathara) ane narathara kare ane atharanA sthAnamAM vikalpa je devatAno prAsAda hoya tenA vAhanane thara kare. 166, 167, 168. pazcAMzaM karNikAgre tu nirgame jAjyakuMbhakam / trisAdha karNakaM sAdhaM caturbhiAsapaTTikA // 169 // kuJjarAzvanarA vedarAmayugmaizca nirgmH| antarAlamadhasteSAM mUrdhece karNayugmakam // 17 // kaNanA agrabhAgathI nIkAre jADa be bhAga pAMca, kaNI bhAga sADA traNa (3), aMtarAla bhAga ardhA (bhA) ane chajIka sAthe grAsAdika bhAga cAranI karavI. gajathara, azvathara ane narathara anukrame cAra (4), traNa (3) ane be (2) bhAga nIkAre zakhavA tathA te te thanA nIce aMtarAla ane mathALe kaNI temaja chAja karavI. 169, 170. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya 2na] prAsAda racanAvidhi. 73 jagalI.bhITa, mahApITha,kAmada pITha ane kaNapITha nAnakazAo 3 bhramaNIbAkI jagatI kAmada pITha 2 bhITa kaNapITha bhITasAthe bhITa ijikA kumA pu . kanikA kaNikA mAya kaniSTha . bhAra YIdanAma mahA pITha bhAga53 madhya . nIkA bhAga2 ga DistarnarayA 4 . saMyAsapaTTi jika karNika 3. COPEDusadpodva bhATa bhauTha cara FITUTKIMEWTCR kayAma prayA sa mARAVERIYAURRICURRIENTATISexy * H mA ANatAnA SEASEARHOD bhAvAmagamagAnamanapAkAsapA myApAoutamannAlAmAkamammnagar 11-09 sa mmammamA AIMIMIMITRArILOTHARISHADURATIMAMATIMIRINTTRAMM MMITTAMATA janusarmanen HINE sAmAnya jagatI pATa vAlI jagatI bhAga 28, narmadA kara musA zimpa zAkhI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zilya ratnAkara [ dvitIya ratna alpa dravyamAM sAdhAraNa pIThamAnagjpiitthN vinA hyalpadravyaiH puNyaM mahattaram // jAjayakuMbhaH kaNAlI ca grAsapaTTIstadA bhavet // 17 // kAmadaM karNapIThaM tu jADyakuMbhaH kaNAlikA // latine nirgamAdInaM sAMdhAre nirgamAdhikam // 172 // (yathAzakti prAsAda karavAnuM vidhAna hovAthI) a5 dravyathI paNa moTuM puNya prApta karI zakAya che. tevA prasaMge gajapITha na karatAM jADa, kaNAlI (kaNI) ane chajajI sahita grAsapaTTI karavI. A pIThane "kAmadI pITha kahe che ane jADa tathA kaNI karavAmAM Ave to karNa pITha thAya che. latinAdi jAtinA prAsAdamAM karNa pITha nIkAre ochI ane sAMdhArAdi jAtinA prAsAdamAM adhika karavI. 171, 172. prAsAdanI ucAinA pramANuthI pIThamAna. ekaviMzatisaMbhAgAH prAsAdasya samucchye // paJcAdinavabhAgAnta pIThasya paJcadhodayaH // 173 // prAsAdanI uMcAImAM ekavIsa (21) vibhAgo karavA. temAM 5, 6, 7, 8 ane 9 bhAga sudhI pIThanI uMcAI karavI. A pramANe pIThanI UMcAI pAMca prakAre thAya che. 173. narveSa ghaTanA : dahIne nirAzram | pIThahInaM vinazyeta prAsAdabhavanAdikam // 174 // itizrI vAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare prAsAdotpattiprAsAdaracanAlakSaNAdhikAre dvitIyaM ratnaM samAptam / / sarva prakAranA prAsAdane AdhAre pIka che ane pIDArahita devAlaye nirAzraya nirAdhAra thAya che. nirAdhAra devAla (prAsAda) ne tathA bhavanAdine nAza thAya che. 174. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut narmadAzaMkara mUlajIbhAI somapurA racita zila5ratnAkara nAmanA graMthanuM prAsAdotpatti ane prAsAdaracanAlakSaNAdhikAranuM bIjuM ratna saMpUrNa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM ratnam / atha maNDovarAdito dvaarshaakhaalkssnnaadhikaarH| thAtaH saMvAmi mahorara kSAnA prAsAdasya pramANaJca jJAtavyaM mUlanAsikam // 1 // rathoparathanaMdI ca bhadropabhadrameva ca // ete tu bAhyataH jJeyA nirgamAH pIThakAdikam // 2 // maMDovara mAna. have AgaLa maMDorAnuM lakSaNa kahIza. prAsAdanI mUla nAsikAthI (karNa-rekhA)thI tenuM pramANa jANavuM. ratha, uparatha ane nadI tathA bhadra, upabhadra temaja pIThAdinA nirgama pramANathI bahAra samajavA. 1, 2. prAsAdanI ubhaNI (maMDovara) nuM paheluM mAnahstaadipnycpryntN vistAreNodayaH samaH // surezamanusapteSurAmacandrAGgalAdhikaH // 3 // paJcAdidazaparyantaM triMzadyAvatzatArdhakam // haste haste kramAd vRddhirmanusUryanavAGgulA // 4 // eka gajathI pAMca gaja sudhInA prAsAdanI ubhaNI prAsAdanI pahoLAI jeTalI uMcI karavI athavA eka gajanA prAsAdane eka gaja cAda AMgaLa, be gajanA prAsAdane be gaja coda AMgaLa, traNa gajanAne traNa gaja sAta AMgaLa, cAra gajanAne cAra gaja pAMca AMgaLa ane pAMca gajanA prAsAdane pAMca gaja traNa AgaLa ubhaNI uMcI karavI tathA pAMca gajathI daza gaja sudhI gaje cAda (14) AMgaLa, dazathI trIsa gaja sudhI bAra (12) AMgaLa ane trIsathI pacAsa gaja sudhI nava (9) AMgaLanI vRddhi karavI. 3, 4. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [tIya ratna bhIog GHmAna. ekahastAdipaJcAntaM pRthutvenodayaH smH|| haste sUryAGgulA vRddhiryAvat triMzatkarAvadhi // 5 // navAlA kare vRddhiryAvad hastazatArdhakam // pIThoce tUdayazcaiva chAdyAnto nAgarAdiSu // 6 // eka gajathI pAMca gaja sudhI prAsAdanI pahoLAI babara ucI ubhaNI karavI. pAMcathI trIsa (30) gaja sudhI gaje bAra (12) AMgaLa ane trIsathI (50) gaja sudhI nava (9) AMgaLa vRddhi karavI. nAgarAdi jAtinA prAsAdamAM pITha uparathI ubhaNane udaya (UMcAI) chAjAnA mathALA sudhI jANe. pa, 6, lad SafbhAna. ekahaste tu prAsAde trayastriMzAGgalodayaH / / dvihaste tUdayaH kAryo saptAGguladvihastakaH // 7 // trihaste ca yadA mAnamadhikaM paJca cAGgalAH // caturhastodayaH kArya ekenAGgalinAdhikaH // 8 // vistareNa samaH kAryaH pazcahastodayastathA // SaDhastasyodayaH kAryo nyUno dvAvaGgalau tathA // 9 // udayaH saptahaste ca nyUnaH saptAGgulazca vai // aSTahastodayaH kAryaH SoDazAGgalahInakaH // 10 // hIna ekonatriMzaH syAt prAsAde navahastake // dazahastodayaH kAryazcASTahastasamAnakaH // 11 // sapAdadazahastazca prAsAde dazapaJcake / / viMzahastodaye mAnaM sArthadvAdazahastakam // 12 // paJcaviMzodaye jJeyaM pAdonaM dazapaJcakam // triMzahaste tathA mAnaM jJeyaM saptadazAtmakam // 13 // sapAdamekaviMzazca paJcatriMzakarAtmake // vyomavede yadA haste sArdhA syAdekaviMzatiH // 14 // caturviMzatipAdona bANavedakarAtmake // . zatAdhodayamAnaM tu hastAH syuH paJcaviMzatiH // 15 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna] maMDAvara, eka gajanA prAsAdane tetrIsa (33) AMgaLa, be gajanAne be gaja sAta AMgaLa, traNa gaje traNa gaja pAMca AMgaLa, cAra gaje cAra gaja eka AMgaLa, pAMca gajanAne pAMca gaja, cha gAje che gajamAM be AMgaLa ochI arthAt pAMca gaja bAvIsa AMgaLa, sAta gaje sAta gajamAM sAta AMgaLa ochI arthAt cha gajane sattara AMgaLa, ATha gajanAne ATha gajamAM seLa AgaLa echI arthAt sAta gaja ATha AMgaLa, nava gaje nava gajamAM ogaNatrIsa AMgaLa ochI arthAt sAta gajane 19 AMgaLa, daza gajanAne ATha gaja, paMdara gajanA prAsAdane savA daza gaja, vIsa gaje sADA bAra gaja, pacIsa gaje paNa paMdara gaja, trIsa gaje sattara gaja, pAMtrIsa gaje savA ekvIsa gaja, cAlIsa gaje sADI ekavIsa gaja, pisatAlIsa gaje piNI vIsa gaja ane pacAsa gajanA prAsAdane pacIsa gaja ucI ubhaNI karavI. 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15. cethuM ubhaNumAna. hastAdipaJcaparyantaM vistAreNa samucchrayaH // dvAdazAGgalavRddhiH syAd yAvaddhastatrayodaza // 16 // ekAdazAGgalA vRddhiparyantamekaviMzatiH // dazAGgalaikaviMzocaM yAvatpazcAzahastakam // 17 // eka gajathI pAMca gaja sudhI pahoLAInI barobara ubhaNInI uMcAI karavI ane pAMcathI tera gaja sudhI gaje bAra AMgaLa, tethI ekavIsa gaja sudhI agiyAra AMgaLa ane ekavIsathI pacAsa gaja sudhI daza AMgaLI ubhaNunA mAnamAM vRddhi karavI. 16, 17. AyaSa sudhAravA hAdhika karavA viSe. aGgalaM dvitrikaM vApi kuryAt hInAdhikaM tathA // AyadoSavizuddhayartha hakhavRddhI na dUSayet // 18 // uparanA mAnamAM be traNa AMgaLa ochuM vadhatuM karavuM ghaTe te karavuM, kAraNa ke AyadoSanI vizuddhi mATe karavAmAM AvelI vadhaghaTa deSarUpa thatI nathI. 18. DerAnA aMgenuM punarvidhAna karavA viSe. aMzodaye ca kartavyaM prathamaM SaT ca chAdyakam // yAvatsamodayazcaiva tAvanmaNDovaraM kRtam // 19 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zilpa ratnAkara [tRtIya ratna tathAdyachAdyasaMsthAne dve jaMdhe ca prakIrtite // dazajaMghAstathA zeSe zatArdhasyodayAntimam // 20 // SaDvidhaM kheTachAdyazca dvibhUmyorantare mune // bharaNikoce bhavenmazcI chAdyorve'pi ca mazcikA // 21 // na ca jaMghA pradAtavyA yAvad dvAdazasaMkhyayA / kizcitkizcidbhavenyUnaM kartavyaM bhUmikocchraye // 22 // zatAdhaM ca mahAmAnaM mahAmerau tathAdhikam // vistAraJca tathA vacmi zRNu tvaM RSisattama // 23 // maMDerAnI ucAInA pramANamAM ekathI cha sudhI chAjA karavA ane prAsAda jeTale pahoLo hoya teTalI je tenI uMcAI hoya te tevA sama udaya vistAravALA prAsAdane maMDero kare arthAt ekathI pAMca gaja sudhInA prAsAdane phakta maMDeroja kara ane AthI moTA mAnanA prAsAdane pahelA chAjAnA sthAnamAM be jaghAo karavI tathA pacAsa gajanA paheLA prAsAdanI ubhamAM uparAuparI daza jaghAo karavI ane upara nIcenI banne bhUmikA enA aMtaramAM cha prakAranAM peTachAdha arthAta phUTa, lAMbasIo tathA maMdarayukta chAgha karavAM. bharaNInA thara upara temaja chAjA upara maMcikAne thara kare ane prAsAdane eka sAthe uparAuparI bAra jaMghAothI vadhAre karavI nahi tathA prAsAdanI bhUmikAo eka bIjAthI thoDA thoDA aMze krame krame uparanI nAnI karatA javuM. A mahAmAna pacAsa gaja paheLA tathA mahAmadi prAsAdanuM yuve bharAnA mAna vistAra huchu. 18, 20, 21, 22, 23. 144 bhAgane maMDere karavAnA ghATanA thare. vedavedendubhaktantu chAdyAntaM pIThamastakAt // khurakaH paJcabhAgaH syAdviMzatiH kuMbhakastathA // 24 // kalazo'STI dvisArdhantu kartavyamantarAlakam // kapotikASTa maJcI ca kartavyA navabhAgikA // 25 // pazcatriMzadA jaMghA tithyazairudgamo bhavet // vasubhirbharaNiH kAryA zirAvadvirdigaMzakA // 26 // aSTAMzA ca kapotAliddhisAmantarAlakam // chAcaM trayodazAMzazca dazabhAgo vinirgamaH // 27 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya 25 ] maDavara, 75 pIThanA mathALethI chalAnA mathALA sudhI ekaso cuMvALIsa (144) bhAga karavA. temAM khare bhAga pAMca, kuMbha bhAga ra0, kalaze bhAga 8, aMtarAla bhAga za, pati (pAsa) sAga 8, mayi sAga, 'dhA ( dhI) bhAga 5, dama (diyo) 15, mI sAsa 8, zirAvaTTI lA 10, potAni (yu.54'8) bhAga 8, aMtarAla bhAga rA ane chAgha (chApuM ) bhAga 13 karavuM ane nakAre bhAga 10nu 429: 24, 25, 26, 27, 144 bhAganA maMDevaranA aMgenuM svarUpa lakSaNa. 1 423 (ma). khurakaH paJcabhAgojhe dvibhAgaH syAca nirgame / bhAgArdhAntarapatraM ca karNaH syAttu dvibhAgikaH // 28 // vApIskaMdhazca sAdhaiko bhAgaM syAtkaNakottamam // tasyAgraM tu prakartavyaM paTTikobhayazobhanam // 29 // paTTikA padaniSkAsA kaNakaJca sapAdakam // mahApAlyAJca kuMbhasyApaskandhaH karNanirgamaH // 30 // khe pAMca bhAga uco ane be bhAga nakAre kara. ardhA bhAganuM aMtara patra, be bhAgane karNa, doDha bhAgane vApIska ane eka bhAganuM uttama kaNaka karavuM. kaNakane agrabhAga be paTTikAothI suzobhita kare ane padikAo nakAre bhAga eka rAkhavI. kaNaka nIkAre savA bhAga rAkhavuM tathA kuMbhAnI mahApAlI (moTI paMktimAM karNa sudhI nIkaLate apacchadha kara. 28, 29, 30. 2 (o ). viMzatibhAgakotsedhaM taveM kuMbhakaM nyaset // bhAgAdhaH skaMdhapaddazca cippikA bhAgikA matA // 31 // sulalitaM vRtAkAraM skaMdhaM kuryAca kuMbhake // vicitra pallavAkIrNa cippikA padmapatrikA // 32 // prAcyamadhyAparAhneSu brahmaviSNumahezvarAH // trisaMdhyAbhadrazobhADhyaM citraparikarairvRtam // 33 // nAsikA rUpasaMghATA rathikAdalagarbhake // patramRNAlazobhAyaM staMbhikAtoraNaM nyaset // 34 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [ tRtIya ratna sarva rUpamayaM kuryAdvicitrAkArarUpiNam // AdikhurakamAnotthaM pramANaM kuMbhake varam // 35 // kharA upara vIsa bhAganI ucAIvALo kuMbhAne thara mu. ardhA bhAgane skadhapaTTa tathA eka bhAganI cipikA karavI. kubhAnuM skaMdhapaTTa (kAMdhane paTTo) suMdara gaLAkAra ane vicitra pallavothI yukta karavuM. cipikA kamaLa pAMdaDIothI yukta karavI. pahelI, vacalI ane chellI ema kuMbhAmAM traNe bAjuomAM anukrame brahmA, viSNu ane rUkanI mUrtio karavI. trisaMdhyAnAM svarUpa vaDe bhadra bhAsaMpanna temaja vicitra parikarathI yukta karavuM. nAsikAo eTale kaNe pratirathanA khUNuonA madhya game, rUpasaMghATA eTale mUrtiovALI karavI. thAMbhalIomAM karavAnuM teraNa kamaLapatra tathA kamaLadaMDathI zobhAyukta karI upara pramANe samagra kuMbha svarUpamaya tathA vicitrAkAra svarUpane kare. Adi kharAnA mAnamAMthI nIkaLeluM kuMbhAnuM A pramANa zreSTha jANavuM. 31, 32, 33, 34, 35. 3 kalaza (kalaze) tathA aMtarAla. kuMbhorce kalazaH kaaryshcaassttbhaavaivibhaajitH|| madhyaM ca cippikAvRttaM kArya SaDbhAgasaMyutam // 36 // tatho cippikA kAryA bhAgaikena samanvitA // pabaMdhazca zobhADhayo nAnAratnastu saMkulaH // 37 // dvisArdhAntarapatrazca puSpakairdivyabhUSitam // kuMbhAnA upara ATha bhAgane kalaza kare ane tene cha bhAgane madhya bhAga cipikAothI geLa kara tathA tenA upara eka bhAganI cipikA karavI. nAnA prakAranAM ratnayukta ane zebhAsaMpanna paTTabaMdha kare ne punA AkArathI divya bhAvALuM ahI bhAganuM aMtarapatra (aMtarAla) karavuM. 36, 37. 4 katAlI (kevAla). aSTabhAgA kapotAlI bhAgArdhA skaMdhapaTTikA // 38 // skaMdho dvayasapAdazca pAdaikA mukhapaTTikA // karNabhAgadvayaM kArya skandhaH sArdhadvayonnataH // 39 // bhAgArdhaH skaMdhapaTTazca krtvyshcaavshNkitaiH|| mukhapaTTI ca kartavyA cAdho'gre tu gagArakAH // 40 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] maphevara. samatAne vidhAtavyA teSAntu caturaGgulaiH // UrdhvaskaMdho vidhAtavyo dalagarbhasamudbhavaH // samasuhAlazIrSe tu kartavyA ca ThagArikA // 4 // kapitAlI ATha bhAganI karavI. temAM ardhA bhAganI dhapaTTikA (galatane kaMda), savA be bhAgano skaMdha, pA bhAganI mukhapaTTikA, be bhAgane karNa (vacalI paTTI) kare ane te dha bahAra nIkaLate aDhI bhAgane kare. ardhA bhAgane sakadhapaTTa avazakita sahita (galate, aMdara pezata) kare. mukhapaTTI karavI temAM nIcenA agrabhAge gagAraka karavA ane te badhA AgaLanA bhAge cAra cAra AMgaLa sarakhA rAkhavA. dala (bhAge) nA garbhamAMthI nIkaLate urdhvaskara (uparane rakaMdha) kare tathA kapitAlInA dareka aMganA madhya garbha upara ThagArikA karavI. 38, 39, 40, 41. da maMcikA (mAMcI). magra kavAra maumiksa sapAdAntarapatrazca pAdonaM kAmarUpakam // 42 // pahikA bhAgapAdena skaMdhazca dvayabhAgikaH // mukhapaTTI bhavetpAdA sapAdaH karNa eva ca // 43 // sapAdazca bhavetskaMdhaH sapAdAntarapatrikA // kaNakaM bhAgasArdhantu pAdA nirvANapaTTikA // 44 // kapotAlyAzca sUtreNa kartavyA vai ggaarkaaH|| jaMghAstaMbhairnirgamADhyA bhramaNai bnaakrmaiH||45|| have macikAmAM karavAnA ghATe kahuM chuM. macikA nava bhAga ucI karavI. temAM savA bhAganuM aMtarapatra, piNa bhAganuM kAmarUpa, pA bhAganI paTTikA, be bhAgane ska; pA bhAganI mukhapaTTI, savA bhAgane karNa, savA bhAgano skaMdha, savA bhAganI aMtarapatrikA, ardhA bhAganuM kaNaka ane pA bhAganI nirvANa paTTikA karavI. kapitAlInA sUtre gagArake karavA. javAnA thAMbhalA nIkaLatA rAkhavA ane tenI nIce luMbe (lAMbasI) goLAkAra laTakatI karavI. 42, 43, 44, 45. 7 jaghA (jAMghI). it if tapUrve ja patrizotA mA ! bhramanirvANitaiH staMbhai sikopAGgaphAlanAH // 46 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [tRtIya 2tna samastamUlanAsAsu staMbhaiH syuzcaturastrikAH // gajaizca siMhavyAlaizca makaraiH samalaGkatAH // 47 // karNeSu cASTadigpAlAH prAcyAdiSu prdkssinnaaH|| naTezaM pazcime bhadre aMdhakaiH saha dakSiNe // 48 // caNDayuktottare devI daMSTrAnanavizobhitA / / sUtradevAzca kartavyAH pratirathe dizAdhipAH // 49 // munIndrA vArimArgeSu pralInAstapazAsane // gavAkSakAMzca bhadreSu kuryAnnirgamabhUSitAn // 50 // paJcAramaNakaiH stNbhaiaadytilksNyutaiH|| brahmaviSNumahAdevairIlikAlavaNairyutAn // 21 // macikA upara pAMtrIsa (35) bhAganI ucI jadhA karavI. goLAkAra thAMbhalIo sahita nAsikAonI phalanAo karavI. badhI mUla nAsikAomAM thAMbhalIonI cekIo karavI ane te hAthI, siMha ane vyAla (grAsa) tathA magarothI alaMkRta karavI. jaghAnI karNomAM pUrvAdi kamathI aSTa dipAle karavA. pazcima bAjunA bhadramAM nareza (nRtya karatA rUdra), dakSiNa bhadramAM aMdhakAsuranI sAthe laDatA rUdra ane uttare caMDa daityane nAza karatI tathA dAothI bhita mukhavALI devI karavI. pratirathamAM sUtradeva tathA dizAdhipa karavA. vArimArgomAM tapamAM dhyAnAvasthita thaelA munIe karavA. bhadramAM gavAkSe karavAM ane te nakAre subhita tathA paMcArabhaNake, sta, chAdyo, tilake temaja brahmA, viSNu, rUdra ane ilikAlavaNa (eTale gAkhanI thAMbhalIo upara ardha gaLAkAra taraNe) thI saMyukta karavAM. 46, 7, 48, 45, 50, 51. nAgarI ca tathA lATI vairATI drAviDI tathA // zuddhA tu nAgarI jaMghA parikarmavivarjitA // 12 // strIyugmasaMyutA lATI vairATI patrasaMkulA // maMjarIbahulA kAryA jaMghA vaidrAviDI sadA // 53 // nAgarI madhyadeze tu lATI lATe prakIrtitA // drAviDI dakSiNe bhAge vairATI sarvadezajA // 14 // nAgarI, lATI, vairATI ane drAviDI, A cAra prakAranI jaMdhAo jANavI. parikarma rahita zuddha nAgarI, strInI joDI yukta lATI, pathI vyAsa banAvelI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya 2na] maMDovara. 83 arthAtu pAna jAthavALI verATI ane ghaNI maMjarIovALI drAviDI jaMghA karavI. madhya dezamAM nAgarI, lATa (gujarAta) dezamAM lATa, dakSiNa dezamAM drAviDI ane sarva dezAmA basI 42vI. 52, 53, 54. 8 agama (diyo ). dazapazconnataH kArya udgamaH sarvakAmadaH // chAdyabhAgastathArdhana kapotAlI tadardhataH // 5 // pAdamantarapatrazca saardhpshcodgmodyH|| dvitIyazcodgamaH kAryazcASTasArdhasamucchritaH // 56 // ardhamantarapatrazca tatpramANAndhakArikA // grAsasya paTTikA kAryA ucchraye trayabhAgikA // 17 // vicitrakapirUpANi nirgmodgmkrnnikaaH|| . utpataddalarUpAzca dRzyante bhAvarUpakAH // 58 // DeDhiye bhAga paMdara ucA kare. ardhA bhAganuM chAju, pA bhAganI kapitAlI, yA bhAganuM aMtarapatra ane sADA pAMca bhAgane pahelo DeDhiye uce kare. bIjo DeDhiye sADA ATha bhAgane ucA kare. ardhA bhAganuM aMtarapatra ane ardhA bhAganI aMdhArikA karavI. grAsapaTTI ucI traNa bhAganI karavI. DeDhiyAne nakAre kaNikAo karavI. vicitra rUpinA kapio-vAMdarAo kudAkuda karatA tathA nAnA prakAranA bhAve batAvatA mAlama paDe tevA svarUpamAM samUDarUpe karavA. 55, 26, 57, 58. bharaNI cASTabhAgocchA cAdhazchandovRtodbhavam // udgame grAsapaTizca bharaNaskaMdhikAvaTI // 19 // vRtAkArA na kartavyA samadalA nirgamodbhavA // pAdonaM kAmarUpazca pAdA syAtskaMdhapaTTikA // 10 // cippikA cArdhabhAgA tu sapAdaM kaNakaM tathA // paTTikAntarapaTTizca pAdapAdaM vikalpayet // 11 // dvibhAgaH skaMdha AkAryoM bhAgAdha karNakotpalam // paTTikAntarapaTizca pAdapAdaM vikalpayet // 32 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zilpa ratnAkara bhAgArdhazca bhavetskaMdho varna pAdona bhAgakam // antatrArthabhAgaM ca kartavyaM sarvakAmadam ||33|| nAsikopAGgasarveSu pallavAH kAmarUpakAH // azopajIvAra: zartavyAH sarvadAmAH 64 tamAlapatrakAkArAH kaNake skaMdhabaMdhakAH // tallInAkArapatraizca vRtasya cordhvamArga ||65 // [tRtIya ratna bharaNI 8 bhAga uMcI karavI ane bharaNIne nIcenA chaMda goLAkAra karavA. nIkaLatI grAsapaTTI temaja bharaNInI 'dhAvaTI geALa karavI. samagra bharaNI goLAkAra karavI nahi paraMtu nIMkAre samadala karavI. poNA bhAganuM kAmarUpa, pA bhAganI skaMdhapaTTikA, ardhA bhAganI cippikA, savA bhAganuM kaNaka tathA pA pA bhAganI paTTikA ane aMtarAla karavuM e bhAganA dha, ardhA bhAganu kapala ane paTTikAnI aMtarAla pAyA bhAganI karavI. .ardhA bhAganA dha, peNA bhAganu vatna tathA ardhA bhAganuM atarapatra karavuM, te sarva kAmanAone ApanArU che. nAsikAonA sarva upAMgomAM kAmarUpa pallavA karavAM te AzApAlavanA patranA jevA AkAravALAM karavAM,te sarva kAmanAe ne ApanArAM che. kaNUkamAM tamAlapatranA AkAravALA bharaNInA uparanA geALa bhAge kaNakamAM lIna thatA patrAthI skadhanA badhA badhA karavA. pa, 67, 61, 62, 63, 64, 65. 10 zirAvaTTI. zirAvahizca digbhAgA cocchraye ca prakIrtitA // bhAraputtalikairyuktA kartavyA ca tribhAgikA // 66 // pAdonastu bhavetskaMdhaH karNaH pAdona bhAgikaH // antatrArthabhAgaM ca kartavyaM sarvakAmadam ||67 // tadUrdhvaM tu pade pahuM paJcabhAgaizca saMvRtA // taMtra kena prayuktA ca muktAlaGkArabhUSitA // 68 // zirAvaTI bhAga dezanI uMcI karavI. temAM traNa bhAganI bhAraputtalikAothI yukta karavI, poNA bhAganA skaMdha, peNuA bhAgane kaNa ane karavu, te sarva kAmanAone ApanArU che. tenA uparanA bhAge zirAvaTI bhAga pAMcanI karavI ane tene taMtrayukta tathA vibhUSita karavI. 66, 67, 68. ardhA bhAganuM atarapatra paTTa karavA. geLAimAM metInA alakArothI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya 20] maMDovara. 11 mAlA katAlI tathA 1ra aMtarAla. tavaM tu kapotAlI pUrvamAnavikalpitA // dvisArdhAntarapatraM ca kartavyaM sarvakAmadam // 69 // zirAvaTInA upara pUrva mAna pramANe kapitAlI (mAlA kevAla) karavI ane aMtarapatra aDhI bhAganuM karavuM, te sarva kAmanAone ApanAruM che. 69, 13 chA(cha ). kUTachAdyodaye mAnaM bhAgAzcaiva trayodaza // bhAgArdhA skaMdhapaTTizca skaMdhazca trayabhAgikaH // 7 // bhAgArdhA mukhapaTTizca caturbhAgazca chAdyakam // daNDikA bhAgikA jJeyA cASTArdhAntarapatrikA // 1 // karNabhAgaH sapAdazca skaMdhazca dvayabhAgikaH // skaMdhapahizca pAdA syAt kartavyA sarvakAmadA // 72 // kUTachAdyanI uMcAInA mAnamAM tera bhAga karavA. temAM ardhA bhAganI skaMdhapachI, traNa bhAgane skadha, ardhA bhAganI mukhapaTTI, cAra bhAgane chAjAne udaya, eka bhAganI daMDikA, cAra bhAganI aMtarapatrikA, savA bhAgano karNa, be bhAgane skaMdha ane pA bhAganI skadhapadI karavI, te sarva kAmanAone ApanArI che. 70, 71, 72. kapotAlyAgraniSkAsaM kuryAttu dazabhAgikam // caturbhAgo hyadhaHskaMdhaH sArdhazca maNibaMdhakaH // 7 // cippikA tasya tulyAne kartavyA sarvakAmadA // ucchrayaM kathayiSyAmi shRnnussvkaagrmaansH||74|| kapitAlIthI nIkaLatuM chAju bhAga 10 nuM karavuM. chAjAne nIcene dha cAra bhAgane kare ane maNibaMdha deDha bhAgane kare. maNibaMdhanA agra bhAge tenA babara cipikA karavI, te sarvakAmadA jANavI. have chAjAnA uparanA bhAganuM pramANa kahuM chuM, te ekAgra manavALe thaI zravaNa kara. 73, 74. kAmarUpaM bhavedbhAgaM pAdaikA skaMdhapaTTikA / / cipikA caiva bhAgArdhA pAdaikA mukhapaTTikA // 7 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara ... [ tRtIyana 144 bhAga no maMDovara. ane tula bhAga 10 JTM Winnym amNINA srogyA Mrat NEW VEREN IRTAL 65 TICS CIREDIOLICIOS SaDROINDE SSISiORICTOR R DISTRA TaAGE MINDIAN pAta FOREATMahakari KASH pA vika ASTR: SAMkacaja 2.bhAza narmadAzaMkara mu. somapura zizya zArakhI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WA infma ne ? maMDovara. zrI neminAtha jaina derAsara, kuMbhArIyAjI, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] maMDovara. karNaM dvibhAgamityuktaM bhAgArthaM daNDakaM matam // maNibaMdhasya saMsthAne tribhAge sArilaMbanam // 76 // 87 eka bhAganu kAmarUpa, pA bhAganI skadhapaTTI, ardhA bhAganI cippikA, pA bhAganI mukhapikA, be bhAgane ka ane ardhA bhAgane! daMDaka karavA tathA maNiadhanA sthAne traNa bhAganu sArila'bana karavuM. 75, 76. pravezaM caiva SaDbhAgairthaSTakazcaiva nirgatam // vAryantaraJca SaDbhAgaiH pravezaM ca SaDaMzakam // 77 svasvasthAne sthitaM sarva balaM dadyAd bRhatkramam // vibhaktiSoDazAMzena pRthutvamudakAntare // 78 // cha bhAganA chAdyano praveza karavA ane nIkAre daza bhAga rAkhavA. vArimAga cha bhAganA tathA praveza paNa cha bhAgane kayeA. potapotAnA sthAnamAM sthita thayelu samagra svarUpa krama pramANe meTu ala ApanArUM che arthAt prAsAdane majabUta karanAra che. bhaganA seALamA bhAge pANItAranI paheALAI karavI. 77, 78. 198 dha bhAganA meDiAvarA merumaNDovare mAzrI bharaNyuSTabhAgikA // paJcaviMzatikA jaMghA codgamaca trayodaza // 79 // aSTAMzA bharaNI zeSaM pUrvavat kalpayetsudhIH // merUmaDArAne bharaNothI uparanA aMgAmAM mAMcI bhAga 8, ja`dhA bhAga 25, deDhiyA bhAga 13 ane bharaNI bhAga 8 nI karavI tathA zeSa dharAnuM pramANu buddhimAna zilpIe pUrva pramANe arthAt 144 bhAganA maMDArA pramANe jANavuM. 79, 108 bhAganA saDAvarA * khurakaJca caturbhAgaM kuMbhakaM dazapaJcakam ||80|| pravezaJca caturbhAgaM skaMdhaM ca patrasaMyutam // kuMbhalisaJca SaDbhAgaM tribhAgAntarapatrakam // 81 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re zilpa ratnAkara [tRtIya ratna kapotAlI ca SaDbhAgA maJcikApi tathaiva ca // dvAtriMzatpAdikocchrAyA kAryA jaMghA vicakSaNaiH // 82 // udgamaM rudrabhAgaM ca kapigrAsairalaGkRtam // bharaNI caiva SaDbhAgA kapotAlI SaDeva tu // 83 // tribhAgAntarapatraM ca kartavyaM ca vicakSaNaiH // khUTachAdyaJca digbhAgaM saptabhAgAdhinirgamaH // 84 // ekasA ATha bhAganA mArAmAM cAra bhAganA kharA ane padmara bhAgane ku'bhe karave. kuMbhAnA ghATa cAra bhAga adara pezate rAkhavA tathA kadha padmanAM pAMdaDAMethI alagRta karavA. cha bhAgane kaLaze, traNa bhAganI aMtarAla, cha bhAganI kapAtAlI ane cha bhAganI macikA karavI. buddhimAnoe batrIsa bhAganI jaMghA karavI tathA agiyAra bhAganA DeDhiye vAMdarA ane grAsamukhAthI suzAbhita karavo. cha bhAganI bharaNI, cha bhAganI kapAtAlI ane traNa bhAganI atarAla karavI. chAjI daza bhAganuM karavuM ane nIkaLatu sAta bhAgathI vadhAre rAkhavu'. 80, 81, 82, 83, 84. 27 bhAganA ma`DAvarA karavA viSe. pIThato chAdyaparyantaM saptaviMzatibhAjite // dvAdazakhurakAdInAM bhAgasaMkhyA krameNa ca // 85 // syAdekavedasArdha sArdhasArdhASTabhistribhiH // sArdhasArdhabhAgadvisArghadvayaM zairvinirgamaH // 86 // pIThathI chAjA sudhI 27 bhAga karavA ane temAM kharasiddha pAra rAnI bhAgasakhyA krame nIce pramANe jANavI. kharA 1, kubhA 4, kalazo 15, aMtarAla tA, kevAla 1aa, ma'cI 1aa, jAthI 8, DeDhiyA 3, bharaNI 15, puSpakaDa 15, aMtarAla mA ane chAnuM raDA tathA nIkAre be bhAga karavu. 85, 86. caturmukha prAsAdane paNa bhAganA ma`DAvarAnA vibhAgA. caturmukhe tu prAsAde maNDovaramataH zRNu // khurakaca dvibhirbhAgaiH kuMbhakaH sapta eva ca // 87 // hear tribhAgocchro bhAgekAntarapatrakam // kapotAlI tribhAgena cArdhaM vai tvaMtarAlakam // 88 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] maMDovara, maJcikAyAstribhAgAzca jaMghA paJcadazottamA // udgamaH paJcabhAgazca tribhAgA bharaNI bhavet // 89 // ardhamantarapatraM vai caturbhizca zirAvaTI // teSAM caturmukhAnAM ca prAsAde chAdanaM zubham // 90 // kapotAlI tribhAgA ca mAlA ca trayameva ca // caturbhiH kUTachAcaJca prahAro vedasaMjJakaH // 91 // eH 89 19, have caturmukha prAsAdane karavAnA mavaranu' pramANa sAMbhaLe. kharo 2, kuMbho kalaze 3, atarapatrikA 1, kapaitAlI 3, aMtarAla nA, macikA 3, jaMghA 15, DeDhiyA pa, bharaNI 3, attarapatrikA nA ane zirAvaTI 4 bhAganI karavI. caturmukha prAsAdane zarAvaTInA mathALethI DhAMkI de zubha che. chAdana karyA pachI kapAtAlI 3, mAlA ( mAlA kevAla ) 3 ane chAnu' 4 bhAganuM karavuM tathA prahAra ( nIkAre ) 4 bhAganA karavA. 87, 88, 89, 90, 91, sAmAnya ma DAvarA karavA viSe. 12 zirAma mAvI jaMghArUpANi varjayet // apadravye mahatpuNyaM kathitaM vizvakarmaNA ||12|| sAmAnya maDAvo karavA heya te! zirAvaTI, DeDhiyA, mAMcI ane ja'dhA; ATalAM svarUpo maDevarAmAM cheDI devAM. kAraNa ke zrIvizvakarmAe kahyuM che ke alpa dravyamAM paNa moTuM puNya prApta thAya che. 92. ma DAvarAnA tharavALA Ala e karavA viSe. kuMbhAdisthAvarANAM ca nirgamaH samasUtrataH // pIThasya nirgamo bAhye tathaivAcchAdakasya ca // 93 // kuMbhAdi gharavALA nirgane ( nIkAre ) elakhAmAM ekasUtra karavA ane pITha tathA chAjAnA nirgama phubhAdithI bahAranA bhAge nIkaLatA karave. 93. prAsAdanI pahoLAimAM nAsikA pADavA viSe. kuMbhakAdipramANaM ca pRthutvaM nAsikAsu vai // tripaJcasaptanaMdAntamupAGgaphAlanA yahiH // 94 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [tRtIya ratna 229 bhAganA mesa maMDovaroM 27 bhAganA maMDovarI caturmukha prAsAdane 57 bhAgano maMDoro sAmAnya maMDovaro 129 bhAgamA 6 - -". - samAna Gooaizad pATaliyA thA dvAkavAno bhAga Keraile Iss E / AMNNAYA . . - masamayamA M d - - - + ta narmadA zaMkara mu. somapuga bhAsya bhAratI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji. mora, bA MIN 2 catumukha prAsAdano maMDovara jaina derAsara, mAunTa Abu. " Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. Li Yong Hao puSTa darzana DAvara jaina derAsara rANakapura, mAravADa, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna] bhaMDovara. 1 kuMbhArdi nu pramANa tathA prAsAdanI ) paheALAI mUla nAsikAee ( bheTale azubha) lAvI, trazu, pAMca, sAta bhane nava sudhI upAMgonI jhalanAtha bahAra nIkaLatI rAkhavI. 94. karNa pratirathazcaiva karNikA caiva naMdikA // uparathazca bhadraM vai subhadrazcaiva saMmukham // 95 // etAH syurvai prayoktavyAH karNopAGgAdinAsikAH // mUlasImAdito bAhyaM na tA vAstuparigrahe // 96 // rela pro bhu, pratistha, ziDI, nahI, upastha, ludra bhane subhadra agrabhAge nIpuNatAM karavAM. karNAdi upAMgAnI A nAsikAo ( phAlanAe) prAsAdanI mUla sImAdithI ahAra rAkhavI. kAraNa ke phAlanA vAstunA gherAvAmAM AvatI nathI, 95, 96. prAsAdanA bhadranI pAMca nAsikAo. athAtaH saMpravakSyAmi bhadrArdha zikharaM tathA // bhadrArdhaM ca tato vatma jJAtavyaM mUlanAsikam // 97 // bhadre dvAtriMzabhAgAzca kartavyAzca vicakSaNaiH // mUlanAsA dvibhAgA ca tribhAgA dvitIyA tathA // 98 // vedabhAgA tRtIyA ca bhadrazcaiva caturdaza // paMcamI phAlanA kAryA upAGgaM sadRzaM bhavet // 99 // yAvaddhastapramANena vistAraH kriyate kaTau // tAvadaMgulamAnena phAlanAnAM tu nirgamaH // 100 // have bhadrA ane zikharanuM pramANu kahu chuM. temAM he vatsa, bhadrAryanu pramANa mUla nAsikAe jANavuM, bhadramAM batrIsa bhAga karavA ane temAM mUla nAsikA be bhAganI, bIjI traNa bhAganI, trIjI cAra bhAganI ane bhadra caiAda bhAganuM Akhu karavuM. pAMcamI phAlanA tathA tenAM upAMgo pahelA pramANe karavAM. jeTalA gajanA bhadranA vistAra hoya teTalA AMgaLa phAlanAnA bhAga nIkaLatA rAkhavA. 87, 88, 88, 100. sapta nAsiamo. saptanAsAH pravakSyAmi bhadrArdhaM SavibhAgakam // prathamA vasubhirbhAgairdvitIyA rudrasaMkhyayA // 101 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zilpa ratnAkara [tRtIya ratna tRtIyA vasubhirbhAgazcatuHsAdhaizca mUlajA // SaSTI ca saptamI caiva phAlanA nAmanAmataH // 10 // have bhadramAM pADavAnI sAta nAsikAonuM pramANa kahuM chuM. adhubhadra cha bhAganuM, pahelI phAlanA 8 bhAganI, bIjI agIyAra bhAganI, trIjI ATha bhAganI ane mULanI nAsikA sADA cAra bhAganI karavI. chaThThI tathA sAtamI vigere phAlanA pUrvamAne karavI. 101, 102. prAsAdanA bhaTramAM nAsikAo pADavAne nakaze. ' paMcanAsikA 3 / 2. kulabhAga32 53 saptanAsikA kulabhAga 75 6 / 2. 8 prAsAdanA gabhArAnA pAMca prakAra. vAstoH paJcavidhaM kSetraM caturasramathAyatam // vRtaM vRtAyatazcaivASTAnaM devAlayAdiSu // 103 // devAlayAdimAM vAstukSetra (devAlayanA gabhAre) samarasa, laMbacorasa, goLa, lAgeLa ane aSTakoNa; A pramANe pAMca prakAre thAya che. 103. gabhArAmAM bhadrAdi phAlanAo karavA viSe. bhadrakaM caturasrazca subhadraM pratibhadrakam / / phAlanIyaM garbhagRhaM marma tatra na pIjyate // 10 // cirasa tathA bhadra, subhadra ane pratiratha vigere phalanAe gabhArAmAM karavI, tethI vAstupurUSanAM marma aMge pIDAtAM nathI. 104, gabhAra, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tang Pin De Pin Zhi Guan Li Yuan Wen-H14 (HIRAS). Page #136 -------------------------------------------------------------------------- Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] maMDovara. aGgulaikadvitrINi vA garbhagRhaM yadAyatam // yamaculI tadA nAma bharturgRhaM vinAzakam // 105 // eka, be athavA traNa AMgaLa lAMbe gabhAro karavAmAM Ave te yamancullI nAmane gaMbhAre kahevAya ane te mAlIkanA vinAzakartA che. 105. madhye yugastaMbhacchAyaM subhadrapratibhadrakam // phAlanI garbhagRhaM doSadaM garbhamAyatam // 106 // 1 23 T gabhArAnI aMdara (4) cAra staMbha AkhA arthAt gabhAro nAne! hAya te cAra khUNe pAvalA thAMbhalA mUkavA ane ghumaTa vigerethI gabhArA DhAMkI devA tathA subhadra ane pratibhadrayukta khAMcAvALA gabhArA karave; kAraNa ke lAMbe gabhArA doSakartA che. 106. dAruje valabhISveva AyataM ca na dUSayet // prazastaM sarvakAryeSu caturasraM zubhapradam // 107 // dArUjAdi tathA valabhyAdi jAtinA prAsAdomAM lAMbe gabhAro doSakartA gaNAtA nathI paraMtu badhI jAtinA prAsAdemAM cAraso gabhArA sarva kAryamAM prazasta ane zubhakartA mAnelA che. 107. prAsAdanI divAlanI jADAinu pramANu, iSTakAkarmasaMyukte bhittiH pAde prakalpayet // paJcamAMze tathA sArdhe SaDaMze caiva zailaje // 108 // dAruje saptamAMze ca sAMdhAre cASTamAMzake // dhAtuje ratnaje caiva bhittiH syAdazamAMzake // 109 // IMTonA prAsAdane ceAthA bhAge, pASANanA prAsAdane pAMcamA, sADA pAMcamA athavA chaThThA bhAge, dArUja eTale lAkaDAnA prAsAdane sAtamA bhAge, sAMdhArAdi jAtinA prAsAdane AThamA bhAge ane suvarNAdi dhAtu tathA maNi mANiyAta ratnonA prAsAdane dazamA bhAge bhitti jADI karavI. 108, 109, prAsAdane bhramaNI karavA viSe, dazahastAdhikebhyaH syAt prAsAdo bhramasaMyutaH // navASTadazabhAgaizca bhramabhittirvidhIyate // 110 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [tRtIya ratna daza (10) gajathI uparAMtanA prAsAda bhramavALA karavA eTale prAsAdanA AsAra pAle karI aMdara kavAnI bhramaNI karavI. tathA prAsAdanI paheALAinA AThama, navamAM ane dazamA bhAge bhramanI bhitti jADI karavI. 110. tan bhrama vinAnA prAsAdo karavA viSe. SaTtriMzatkarAdhastAd yAvaddhastacatuSTayam // niraMdhArA vinA bhrAmaiH kartavyAH zAntimicchatA // 111 // zAMti icchatA purUSa chatrIsa (36) gajathI cAra (4) gaja sudhInA prAsAdo niradhAra ( vagara bhramaNInA ) karavA. 111, bhramabhittimAna. sabhramAddazamAMzena bhittiyugme bhramantikA // madhyakoSThodbhavA rekhA bhramatibhiH kramodgatAH // 112 // paJcamAMzena pRthutvaM dazahastAnna maNDuram || tRtIyAMzena vizrAntaM hInaM kuryAtsamucchrayam // 113 // bhramavALA prAsAdane divAlanI vacamAM prAsAdanI paheALAinA pramANathI dazamA bhAge bhramaNI karavI ane bhramaNInA madhya bhAgamAMthI utpanna thaelI rekhAe ( khAMcA ) krama pramANe sIdhI upara lai javI. bhramanI divAla prAsAdanA pramANathI pAMcamA bhAge jADI karavI ane bhramaNIne maMDovara daza gajathI vadhAre uMcA ( moTAmAM moTA prAsAdone paNa) karave nahi; para'tu trIjA bhAge vizrAMta karavA arthAt DhAMkI majalA pADI anukrame nIcethI uparanA majalA thoDA thoDA aze ( UMcAimAM ) nAnA karavA. 112, 113. vizordhvantu zatArdhAntaM bhadrodayapramANataH // evaM yuktirvidhAtavyA prAsAde paramodaye // 114 // vIsa gajathI pacAsa gaja sudhInA prAsAdone bhadranI ucAinA pramANe bhramaNInI uMcAI rAkhavI. A yukti meTA pramANunA prAsAdenI bhramaNanA udayamAM karavI. 114. prAsAdane bhrama karavA viSe. sabhrame sabhramaM kuryAnnirbhrame nirbhramaM tathA / anyathA kArayedyastu sadoSaM bhramahInakam // 115 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ]. movara. je prAsAda bramayukta karavAne kahyo che te prAsAda bhramavALo kare ane nirbhama (bhrama vagarana) prAsAda brama vagarane kare. anyathA kare te bramahIna thAya ane te saMdeza (deSavALa) gaNAya. 11pa. prAsAdo bhramasaMyukto hyadoSaH sidhyati tadA // sadoSo bhramahInazca kartA tasya vinazyati // 116 // bramavALo prAsAda nirdoSa kahevAya ane te phaLasiddhi Ape che, paraMtu bramahIna prAsAda sadaSa-devavALe thAya che ane tethI tene kartA nAza pAme che. 116. maMDapa mayukta karavA viSe. prAsAdaM maNDapazcaiva sabhramaM staMbhasaMyugam // putrapautrAdivRddhizca rAjyaM tasya bhavettadA // 117 // bramatinA prAsAdane prAsAda tathA maMDapa bramayukta karavA ane maMDapane bhrama thAMbhalAo vaDe kare. upara pramANe bhramayukta prAsAda tathA maMDapa karavAthI putrapitrAdinI vRddhi tathA rAjyaprApti thAya che. 117. tasya vAstorbhavedvaddhivRddhihInaM na kArayet / / vRddhistu zubhadA jJeyA hIne hAnirna saMzayaH // 118 // bramayukta prAsAda karavA hoya te te meTa (pramANanA) karavA; paraMtu vRddhihIna karavA nahi. bramayukta prAsAda pramANamAM jema vizALa karavAmAM Ave tema zubha jANavA. kAraNa ke bramayukta prAsAde pramANamAM nAnA karavAmAM Ave te hAnikartA thAya, emAM saMzaya kare nahi. 118. sarvasaMkalito vAyuH pathyAsaMkIrNamuddharet // vedhasaMghaTite vAstau parasparavirodhakAH // 119 // jayukta prAsAdanI bhramaNI sAMkaDI thAya te sarva mANasanA zvAcchAsane vAyu bhege thAya. mATe pathyAsaMkIrNatAne uddhAra kare arthAt bramaNa sAMkaDI karavI nahi (eTalA mATe bramavALA prAsAde meTA mAnanA karavA kahelA che). vedhayukta vAstu (prAsAda) thAya te te paraspara virodhakartA jANa. 119. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziva ratnAkara [tRtIya ratna vedhasaMghAtakaM vAstu vidhyanti tatra devatAH // devavedhe hataH zilpI svAminaH kulanAzanam // 120 // vedhane ghAtakartA je vAstu thAya te vAstumAM rahelA devatAe vedhAya che ane devatAono vedha thatAM zilpI haNAya tathA vAstunA mAlikanA kulane nAza thAya. 120. yathAzAstra prAsAda tathA maMDapa vidhAna. prAsAdo maNDapazcaiva vinA zAstreNa yaH kRtaH // viparItaM vibhAgeSu yo'nyathA vinivezayet // 121 // viparItaM phalaM tasya ariSTaM tu prajAyate // AyurnAzo manastApaH putranAzaH kulakSayaH // 12 // zAstra pramANa vagara prAsAda ane maMDapa tathA talanA vibhAgomAM paNa viparIta paNe svarUpanA bhAgane niveza karavAmAM Ave che tevA prAsAdanuM phaLa viparIta Ave ane tethI ariSTa ( duHkha, azubha) utpanna thAya che tathA AyuSane nAza, manamAM saMtApa, putranAza ane kula kSaya thAya che. 21, 1rara. dI mUkvAne gokhale karavA viSe. dIpAlayaM prakartavyaM gRhasya dakSiNAGgake // vAmANe tu na kartavyaM svAmiyazaHsugvApaham // 123 // prAsAda athavA gharanA jamaNA aMgamAM dIpAlaya ( dI mukavAne gele) karavuM; paraMtu DAbA aMge karavuM nahi; kAraNa ke te gharanA svAmInA yaza ane sukhane haraNakartA che. 123. pUrve ca dIpaH pazuvRddhikazca / . vAme ca dIpaH pazunAzanazca // zvAza ne inAma __ rudre ca dIpo dhnputrlaabhH||124|| pUrvabhAge deve pazuonI vRddhikartA, rAmabhAgamAM pazuone nAzakartA, pAchaLanA bhAgamAM dhana ane rAjalakramI ApanAra tathA IzAna keNamAM mUkele dI dhana ane putrane lAbhakartA che. 124. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 tRtIya ratna ] dvArazAkhA lakSaNAdhikAra prAsAdanA keLInuM pramANa rAma dvitrinA tAH | tRtIye pAdake kolistadRrve zukanAzakaH // 125 // prAsAdanA vyAsa (pahoLAI) nA daza bhAga karI temAMnA be, traNa athavA cAra bhAganI keLI karavI athavA prAsAdane vyAsanA ardhA bhAge, trIjA bhAge agara cothA bhAge kALI karavI ane tenA upara sukanAza kare. 1rapa. atha dvArazAkhA lakSaNAdhikAra. prAsAdane dvArA mUkavAnI dizA ekaM dvAraM bhavet pUrve dvitIyazcaiva pazcime // tRtIyaM madhyadvArazca dakSiNAyAM vivarjayet // 126 // paheluM dvAra pUrva dizAmAM, bIjuM pazcimamAM ane trIjuM madhyamAM eTale pUrvapazcima madhya ( uttara dizAmAM) karavuM ane dakSiNa dizAmAM kAra karavuM nahi. 126. caturiM caturdikSu zivabrahmajinAlaye // homazAlA caturdArA kacidrAjagRhe tathA // 127 // ziva, brahmA ane jinanA devAlane cAre dizAomAM cAra dvAra karavA tathA homazALA cAra dvAravALI karavI temaja koIka prasaMge rAjAonA prAsAda arthAt mahelane paNa cAra dvArA karavAM. 127. nAgarAdi dvAramAnaekhste tu prAsAde dvArazca SoDazAGgalam // iyaM vRddhiH prakartavyA yAvaddhastacatuSTayam // 128 // vedAGgulA bhaved vRddhiryAvacca dazahastakam // hastaviMzatimAne ca haste haste trayAjulA // 12 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilma ratnAkara [tRtIya ratna dvayaGgulA ca bhavedyAvat prAsAde triMzahastake // aGgalaikA tato vRddhiryAvat paMcAzahastakam // 130 // eka gajanA prAsAdane dvAra soLa (16) AMgaLa ucuM karavuM ane cAra gaja sudhI saLa soLa AgaLanI vRddhi karavI. cAra gajathI daza gaja sudhI cAra ), dazathI visa gaja sudhI traNa (3), vIsathI trIsa gaja sudhI be (2) ane trIsathI pacAsa gaja sudhI eka (1) AMgaLanI vRddhi dvAramAnamAM pratyeka gaje karavI. 128, 149, 130. nAgaraM dvividhaM dvAramukta kSIrArNave tathA // dazamAMzena vai hInaM dvAraM svarga manoramam // 13 // adhikaM dazamAMzena prAsAde parvatAzraye // tAvatkSetrAntare jJAtumarhasyAdimunIzvara // 132 // lIrAIvamAM nArada pratye vizvakamAM kahe che ke, he mune ! nAgarAdi jAtinuM dvAramAna be prakAranuM thAya che. AvelA mAnamAMthI dazamA aMze hIna dvArA karavAmAM Ave te svargamAM manarama thAya che tathA parvatanA AzrayamAM karelA devAlayane dazamA aze adhika karavAmAM Ave te zubha che. he Adi munIzvara ! A pramANe kSetrAntaramAM dvAramAna jANI levAne tame egya che. 131, 132. zivadvAraM bhavejjyeSThaM kaniSThazca jinAlaye // madhyamaM sarvadevAnAM sarvakalyANakArakam // 133 / / uttamamudayArdhena madhyaM pAdAdhikaM tathA // kaniSThaM cAdhikaM tatra vistAre dvArameva ca // 134 / / zivAlayane ceSTha, jinAlayane kaniSTha ane bIjA sarva devatAonAM devAlane madhyama dvAramAna karavuM te sarva kalyANakartA che. 133. dvAranI uMcAIne ardhA bhAge dvAra paheluM karavAthI jyeSTha, pahelAIna mAnamAM pA bhAge adhika karavAthI madhyama ane temAM paNa kaMIka adhika karavAthI kaniSTha dvAramAna jANavuM. 134. nAgarAdi dvitIya dvAramAna. ekahaste tu prAsAde dvAraM ca SoDazAGgulam / / SoDazAGgalikA vRddhiryAvaddhastacatuSTayam // 135 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] dvArazAkhA lakSaNAdhikAra aSTahastAntakaM yAvaddIghe vRddhirguNAkulA // yaGgulA pratihastaJca yAvaddhastazatArdhakam // 136 // eka gajanA prAsAdane dvAra La AMgaLa ucuM karavuM ane pachI cAra gaja sudhI dareka gaje seLa AMgaLanI vRddhi karavI. cArathI ATha gaja sudhI traNa (3) ane ADathI pacAsa gaja sudhI gaje be (2) AMgaLanI vRddhi karavI. 135, 136. pAnavAdanA ghA mArA nAnA daidhina pRthutvasya zobhanaM tatkalAvadhi // 13 // pAlakhI, devatAonAM vAhana, palaMga tathA prasAda ane gRhanuM dvAra e sarve laMbAInA ardhA bhAge pahelAM karavAM. ane ucAInA soLamA bhAge pahoLAImAM vadhAravAthI zobhAyamAna thAya che. 137. bhUmijAdi prAsAda dvAramAna. ekahaste tu prAsAde dvAraM sUryAGgalodayam / / haste haste'rkavRddhizca yAvaca paMcahastakam // 138 // vachA nAnA navAntA re vRddhi che dvayaGgalA ca zatArdhantu vRddhiH kAryA karaM prati // 139 // ucchyAna vistAraM zubhaM syAca kalAdhike / bhUmije dvAramAnazca prayuktaM vAstuvedibhiH // 140 // eka gajanA prAsAdane dvAra bAra (12) AMgaLa ucuM karavuM ane pachI pAMca gaja sudhI gaje bAra AMgaLanI vRddhi karavI. pAMcathI sAta gaja sudhI pAMca AMgaLa, sAtathI nava gaja sudhI cAra (4) AMgaLa ane navathI pacAsa gaja sudhI je be AMgaLanI vRddhi karavI. dvAranI uMcAInA ardhA bhAge dvAra paheluM karavuM. ucAInA sImA bhAge adhika paheluM kare che te zubhakartA che. A dvAramAna vAstuzAstranA jANakAra vidvAnee bhUmijAdi prAsAdamAM jeluM che. 138, 139, 140. drAviDAdi dvAramAna. prAsAda ekahaste tu dvAraM kuryAddazAGgulam / dazAGgulA tato vRddhiryAvacca SaDhastakam // 14 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zilya ratnAkara [tRtIya ratna ata UrdhvaM dazahaste vRddhiH syAtpaJca cAGgalA // dvayaGgalA ca tato vRddhiryAvatpaJcAzahastakam // 142 // pRthutvazca tadardhana zubhaM syAca kalAdhike / drAviDe dvAravistAraH prayukto vAstuvedibhiH // 14 // eka ajanA prAsAdane dvAra daza (10) AMgaLa ucuM karavuM ane pachI cha gaja sudhI je daza AgaLanI vRddhi karavI. cha gajathI dasa gaja sudhI pAMca (5) ane dazathI pacAsa gaja sudhI je be (2) AgaLanI vRddhi dvAramananI uMcAImAM karavI. ucAInA ardhA bhAge dvAra pahoLuM karavuM ane zAbhA mATe uMcAinA soLamA bhAge pahoLAImAM vadhAravuM te zubha che. vAstuzAstranA vettAoe drAviDAdi prAsAdemAM A dvAramAna jevuM che. 11, 143, 143. paraspara dvAramAna karavA viSe vimAne bhaumijaM mAnaM drAviDeSu tathaiva ca // mizrake latine caiva prazastaM nAgarodbhavam // 144 // vimAne nAgaracchandaM kuryAdvibhAnapuSpake // siMhAvalokane dvAre nAgaraM zobhanaM matam // 14 // valbhyAdI bhaumijaM mAnaM phAMsAgAreSu drAviDam // dhAtuje ratnaje caiva dAruje ca rathAruhe // 14 // vimAnAdi jAtinA prAsAdane bhUmijAdi prAsAdenuM kAramAna karavuM tathA A mAna drAviDAdi jAtinA prAsAdamAM paNa karavuM. mizrakAdi tathA latinAdi jAtinA prAsAdane nAgarAdi jAtinA prAsAdanuM dvAramAna karavuM prazasta che., 144. vimAnAdi tathA vimAnapuSpakAdi jAtinA prAsAne temaja siMhAlekanAdi prAsAdane nAgarAdi chedanuM dvAramAna karavuM; kAraNa ke nAgarAdi dvAramAna parama zebhAyamAna ane prazasta mAneluM che. 145. valabhyAdi jAtinA ( trIjAti) prAsadane bhUmijAdi dvAramAna karavuM ane phAMsanAdi (napuMzaka jAti) prAsAdene tathA suvarNAdi dhAtu ane maNimANikyAdi ratnanA prAsAdene temaja dAsajAdi ane rathArUhAdi jAtinA prAsAdane drAviDa dvAramAna karavuM. 146. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] dvArazAkhA lakSaNAdhikAra dvArazAkhA lakSaNa navazAgvA mahezasya devAnAM saptazArikhakAH // jagnAvAzca nAga trirAya sTezvare 4thI mahezvaranA devAlayane navazAkhA, bIjA sarva devonA devAlane saptazAkhA, samrATonA prasAdane (cakravatI rAjAonA mahelane) paMcazAkhA ane mAMDalika rAjAonA mahelane trizAkhA karavI. 147. zAkhAnAM nAma. padminI navazAkhA ca saptazAkhA tu haMsinI / / naMdinI paJcazAkhA tu trizAkhA subhagI smRtA // 148 // navazAkhAnuM padminI', saptazabAnuM hesina, paMcazAkhAnuM "naMdinI' ane trizAkhAnuM "subhagI" nAma kahyuM che. 148. dhvajazva navazAgvAyAM vRSabhaH paJcazAkhake // trizAkhAyAM tathA siMhaH saptazAkhe gajaH smRtaH // 141 // navazAkhAmAM dhvajAya, paMcazAkhAnA dvAramAM vRSabhAya, trizAkhAmAM sihAya ane saptazAkhAnA dvAramAM gajAya A. 149 ekazAgvaM bhaved dvAraM zudravaizyadvijeSu vai // dvizAgvaM homazAlAyAmagnikarmagRhe tathA // 150 // zuka, vaizya tathA brAhmaNanA gharane eka zAkhAnuM tathA homazALA ane agnikarmathI AjIvikA karanArA lokonA gharane bezakhAnuM dvAra karavuM. 15. prAsAdA jJAtirUpaizca dvAraM tadvidhasUtrataH // tala chaMdAnusAreNa dvArazAgvAM vibhaMjayet // 151 // jAtine anurUpa prAsAda, prAsAne anurUpa samasUtra dvArA ane talaIdanusAra dvArazAkhAonA vibhAga karavA. 151 trayAGgAdivibhedena nvaanggsyaanusaartH|| zAvAtra traghA paDyA vinA jarA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zipa ratnAkara [vatIya ratna saptAGge saptazAgvA ca navazAkhA navAGgake // hInazAgvA na kartavyA adhikaM naiva dUSayet // 153 // trayAgAdi viSamabhede karIne navAMga sudhI dvArazAkhAonA vibhAga karavA. trayAMga prAsAdamAM trizAkhA, paMcAMgamAM paMcazAkhA, saptAMgamAM saptazAkhA ane navAMga prAsAdamAM navazAkhA karavI pramANuthI hIna zAkhA karavI nahi, kemake hInazAba karavAthI deSa thAya che ane adhika zAkhA karavAthI deSa thato nathI. 15ra, 153. dvArazAkhAnI paheLAInuM mAna. dvArocchyapramANena zAkhA vistarayetsudhIH // SaDaMzena trizAkhA vai pazcazAkhA ca paJcabhiH // 154 // saptazAkhA yugAMzena navazAkhA tribhistathA // idaM mAnazca jJAtavyaM zAsvAnAM vistare zubham // 15 // buddhimAna zilpIe dvAranI uMcAInA mAne zAkhAonI pahoLAI karavI. chaThThA bhAge trizA bA, pAMcamA bhAge paMcazAkhA, cothA bhAge saptazAkhA ane trIjA bhAge navazAkhA vistAramAM karavI. A mAna zAkhAone vistAra karavAmAM zuma lAyu. 154, 155. aGgalaM sArdhamadha vA kuryAdInaM tathAdhikam // AyadoSavizuddhayartha hrasvavRddhI na dUSayet // 156 // eka AMgaLa, deDha AgaLa athavA ardhA AgaLa dvAramAnamAM ochuM vadhatuM karavuM. kAraNa ke Aya lAvavAmAM AvatA dezanI vizuddhi mATe karelI vadhaghaTa deSarUpa thatI nathI. 156. * nizA 2 abhAzu. caturbhAgAGkitaM kRtvA trizAkhAM vrtyetttH|| madhye dvibhAgikaH staMbho bhAgaikena ca nirgamaH // 157 / / patrazAkhA ca kartavyA khalvazAkhA tathaiva ca // strIsaMjJA ca bhavetzAkhA pArzvayoH pRthubhAgikA // 158 // peTake vistaraH kAryaH pravezazca yugAMzakaH // koNikA staMbhamadhye tu bhUSaNArthAya pArzvayoH // 159 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kare samadala rUpastaMbhavALuM trizAkhA dvAra, jaina derAsara, mAunTa Abu.' Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna ] dvArazAkhA lakSaNAdhikAra 103 dvArazakhAmAM cAra bhAga karI trizAkhAo karavI. madhyamAM rUpastaMbha be bhAganA tathA nikAre eka bhAgane karavA. rUpastalanI banne bAjuemAM ekeka bhAganI paheALI patrazAkhA ane khavazAkhA karavI ane te strIsa'jJaka jANavI. peTaka eTale zAkhAnA AgaLa paDatA bahAranA bhAga arthAt dvArapAlavALe ThaMkInA bhAga dvAranA pravezanA vistAranA cAthA bhAge paheALA karavA tathA zAkhA ane rUpasta'bhanA madhyamAM rUpastabhanI anne bAjue zobhA mATe kaNikA ca pAchaDI karavI. 157, 158, 159. arthAt dvArazAkhA rUpastaMbhanuM bIjuM pramANa. ekAMza sArvabhAgaM ca pAdonadvayameva ca // dvibhAgaM nirgame kuryAt staMbhaM dravyAnusArataH // 160 // eka bhAga ( 1 ), doDha ( 15) bhAga, poNA be ( 1 ) bhAga ane be ( 2 ) bhAga nIkAre rUpastaMbha karavA. te potAnI dravyazaktine anusarI karavA. ( A pramANu tri, paca, sapta ane navazAkhAomAM paNa thAya che). 160, zAkhotsedhacaturthAMze dvArapAlau nivezayet // kAliMdI vAmazAkhAyAM dakSiNAyAM ca jAhnavI // 169 // gaMgArkatanayAyugmamubhayorvAmadakSiNe // gaMdharvA nirgatA kAryA bhAgekena vicakSaNaiH // 162 // tatsUtre khalvazAkhAdyA siMhazAkhAMzakodgatA // naMdI ca vAmazAkhAyAM mahAkAlaM ca dakSiNe // 163 // dakSaH syAdantazAkhAyAM nidhihastAH zubhodayAH // trizAstraM ca tviti proktaM paJcazAkhamataH zRNu // 164 // zAkhAnI uMcAInA cethA bhAge dvArapAle karavA ane vAmazAkhAmAM yamunA devI tathA dakSiNa zAkhAmAM gagAdevI karavI. ane zAkhAenI DAkhI jamaNI bAjue gaMgA ane yamunA emanuM joDu' karavuM' tathA buddhimAna zilpIe gaMdharvA zAkhA nIkAre eka bhAganI karavI. teja sUtramAM paDelI kha"zAkhA ane eka bhAganI siMhazAkhA karavI, vAmazAkhAmAM nadI nAmanA gaNunI mUti ane dakSiNa zAkhAmAM mahAkAlanI mUti karavI. aMtanI zAkhAmAM dakSa prajApati karavA athavA hAthamAM nidhimubhA lIdhelA suze:bhita devatAo karavA. 161, 162, 163, 164. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 [tRtIya ratna zipa ratnAkara vizAkhAdvAra tathA zaMkhAvaTane nakaze. - jAsalamAna - - - mAnuM 1 mALa --* - WIR mAna-- Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA zrI kuMbhArIyAjInA darAnA jInAlayanI vacalI darInuM vizAkhA dvAra, 1 ) * Page #152 -------------------------------------------------------------------------- Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 tRtIya ratna dvArazAkhA lakSaNAdhikAra 105 A pramANe trizAkhA dvAramAna kahyuM. have paMcazAkhA dvAramAna zravaNa kare. paMcazAkhA dvAramAna. bhAgabhAgA bhavetzAkhA rUpastaMbho dvibhAgikaH // 16 // nirgatazcaikabhAgena rUpastaMbhaH prazasyate // koNikA staMbhamadhye tu ghubhayorvAmadakSiNe // 166 // gaMdharvA nirgame kAryA bhAgaikena vickssnnaiH|| tatsUtre khalvazAkhA ca siMhazAkhAMzakodgatA // 16 // sapAdaH sArdhabhAgazca rUpastaMbhaH prazasyate // tathotsedhASTamAMzena zAkhodaraM prazasyate // 168 // zAkhAnI pahoLAInA mAnamAM che bhAga karI pacazAkhAne vistAra kare. dareka zAkhA ekaeka bhAganI ane rUpastaMbha be bhAga kare. rUpastaMbha nIkAre eka bhAgane karI prazaMsanIya che. banne bAjunA vAmadakSiNa bhAge staMbha tathA zAkhAonA madhya bhAgamAM kaNikAo karavI. buddhimAna zilpIoe gaMdharvA zAkhA nIkAre eka bhAganI karavI temaja tenA teja sUtramAM AvazAkhA tathA siMhazAkhA eka bhAganI karavI. rUpastaMbha nIkAre savA athavA deDha kare sAre che tathA ucAInA AThamA bhAge zAkhAnuM udara karavuM prazaMsanIya che. 165, 166, 167, 168. patrazAkhA ca gaMdharvA rUpastaMbhastRtIyakaH // caturthI khalvazAkhA ca siMhazAkhA tataHparam // 16 // pazcazAkheti vikhyAtAH saMkSepaM kathitaM mayA // . ataH paraM pravakSyAmi saptazAkhApramANakam // 17 // pahelI patrazAkhA, bIjI gaMdharvazAkhA, trIjI rUpastaMbha, cothI khavazAkhA ane pAMcamI siMhazAkhA A paMcazAkhAo prasiddha che. te meM saMkSepamAM kahI. have pachI satizAkhAnuM pramANu kahIza. 169, 170. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zilpa ratnAkara pacazAkhA dvAranA nakazo tathA tala zrI zerIsA pArzvanAtha mahArAjanA prAsAdanA maMDapanI paya sAkhA dvArano nakazI aba darzana tr pazya sAlA dvAra tala jhona bhAga [ tRtIya ratna raMga chetra varNana sva otaraMga urtha darzana pramANa 3 AMgaLa- 1 gaja narmadAzaMkara dha sAyarI zilpa zAstrI eti-29/3 ra Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ elAna Min zrIpArzvanAtha bhagavAnanA maMDapanu pacazAkhA dvAra, rANakapura, ( mAravADa ), Page #156 -------------------------------------------------------------------------- Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna dvArazAkhA lakSaNAdhikAra samazAkhA dvAramAna 107 zAkhAM vistarayenmAnaM vasubhAgavibhAjitam // bhAgekA ca bhavet zAkhA madhyastaMbho dvibhAgikaH // 171 // koNikA bhAgapAdena vistare nirgame tathA // nirgame bhAgasArthena rUpastaMbhaH prazasyate // 172 // gaMdharvA siMhazAkhA ca nirgamo bhAga eva ca // nirgamazca tadarthena zeSAH zAkhAH prazasyate // 173 // zAkhAmAnamAM AThe bhAga karI zAkhAone vistAra karavA. dareka zAkhA ekeka bhAganI tathA vacalA rUpastabha e bhAgano karavA. vistAramAM tathA nIkAre pA bhAganI kaNikA karavI ane rUpastabha nIkAre doDha bhAga karavA, te sAre che. adharvA ane sihuzAkhA nIkAre bhAga ekeka tathA zeSa zAkhAe nIkAre ardhA bhAge karavI prazasanIya che. 171, 172, 173. patrazAkhA ca gaMdharvA rUpazAkhA tRtIyakA // staMbhazAstrA bhavenmadhye rUpazAkhA tu paJcamI // 174 // SaSThyAkhyA khalvazAkhA ca siMhazAkhA ca saptamI // prAsAdakarNasaMyuktA siMhazAkhAgrasUtrataH // 175 // pahelI patrazAkhA, bIjI gadhavazAkhA, trIjI rUpazAkhA, cAthI rUpasta'bha zAkhA, pAMcamI rUpazAkhA, chaThThI khavazAkhA ane sAtamI siMhuzAkhA; A sapta zAkhAe jANavI, si'hazAkhA prAsAdanA kanA ekasUtramAM rAkhavI. 174, 175. navazAkhA dvAramAna. navazAstraM pravakSyAmi devAnAM durlabhaM sadA // yatra vizrAmyate zaMbhustridazaiH saMyutaH sadA // 176 // have navazAkhAnuM dvAramAna kahIza ke je devatAone sadA durlabha che. kAraNa ke navazAkhAyukta prAsAdamAM saMdAsadA devatAonI sAthe zaMbhu vizrAma kare che. 176. zAkhAM vistarayenmAnaM rudrabhAgavibhAjitam // dvibhAgaH staMbha ityukta ubhayoH koNikAyutaH // 177 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 Jin zilpa ratnAkara sapta zAkhA hAra tathA zaMkhAvaTa no nakazo [tRtIya ratna Guo Guo narmadAzaMkara. somaputa zikArI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsUryanArAyaNanA aSTabhaddI prAsAdanuM satazAkhA dvAra, rANakapura, (mAravADa). Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khphlaaraam YES : :- HTE: raachwraar zrIhaThIsiMganA derAsaranuM saMzAkhAvALuM mukhya praveza dvAra, amadAvAda, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya ratna] dvArazAkhA lakSaNAdhikAra 19 nirgamaM cArdhabhAgena pAdonadvayameva ca // rUpastaMbhadvayaM kArya gaMdharvAdvayameva ca // 178 // zAkhAnI pahoLAImAM (15) agIyAra bhAga karI zAkhAone vistAra kare. banne bhAgamAM keNikAo sAthe be bhAgane rUpastaMbha karyo ane nakAre doDha athavA poNA be bhAgane rAkhe. be rUpasta tathA be gaMdharvazAkhA karavI. 177, 178. patrazAkhA ca gaMdharvA ruupstNbhstRtiiykH|| caturthI khalvazAkhA ca gaMdharvA caiva paJcamI // 179 // SaSThako rUpakastaMbho rUpazAkhA tataH parA // khalvazAkhA ca kartavyA siMhazAkhA tadantike // 180 // pahelI patrazAkhA, bIjI gaMdharvazAkhA, trIju rUpastaMbha zAkhA, cethI khavazAkhA, pAMcamI gaMdharvazAkhA, chaThThI rUpastaMbha zAkhA, sAtamI rUpazAkhA, AThamI khavazAkhA ane navamI siMhazAkhA navazAkhAnA dvAramAnamAM karavI. 179, 180. peTake vistaraH kAryaH pravezacaturaMzake // pazcamAMze prakartavyazcatuHsArdhamathocyate // 18 // zAkhAnA piTaka (jADAI) nA vistAra dvAranA pravezanI pahoLAInA cothA, pAMcamA athavA sADA cAra aMze ka. 181. evaJca navazAkhaM tu vibhaktaM vizvakarmaNA // prAsAde ca navAGge vai navazAstraM tu kArayet // 182 // A pramANe vizvakarmAe navazAkhA dvAranA vibhAge kahelA che ane navazAkhA dvAramAne navAMga prAsAdanA talane karavuM. 182. yasya devasya yA mRtiH saiva kAryAntaraGgAke // parivArazca zAkhAyAM gaNezazcottarAGgake // 183 // je devatA devAlayamAM sthApana karavAnA hoya tenIja mUti etaraMgamAM karavI tathA zAkhAomAM AvelA parivAranAM paMktibaddha svarUpe paNa etaraMgamAM karavAM athavA gaNezanI mUti taraMgamAM karavI. 183. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zilya ratnAkara [tRtIya ratna nava zAsvA bAra ama darzananI nakazo.. FLOURISMINS MAGE RA bha zAkhA bhAga 11 HTTTTT ghara zAsvA tathA uMbarA tala darzana zilpazAstrI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara, grAsa mukha ardhacaMdra grAsa muMba bAjune dekhAva ubara. zrImanAtha jaina derAsara. (kuMbhArIAi). 00000000003200000 3000 rasa ASIA jagatI vigere ThekANe bAMdhaNAmAM karavAnAM judI judI jAtanAM nakazI kAma. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 tRtIya ratna] dvArazAkha lakSaNAdhikAra 3mAnadhi drA banAvanArA hIne pIDAM prakurvIta naline zatravigraham // 184 // strIrogaM nyUnazAkhaM ca madhyastaMbheSu maantH|| hInAH pIDAM prakurvanti adhike tu dhanakSayaH // 18 // kahelA dvAramAnathI adhika dvAramAna kare to dhanadhAnyano vinAza thAya. ochuM kare te pIDA ane vAMkuMcu kare te zatru sAthe laDAI thAya. kahelI zAkhAothI ochI zAkhAvALuM dvAra kare te strI regiNI thAya tathA zALAnA madhya bhAge karelA rUpakhaMbhe mAnathI ochA kare te pIDA ane adhika kare te dhanano kSaya thAya. 184, 18pa. dvAranA udaMbaranuM pramANa mUlakarNasya sUtreNa kuMbhenodumbaraM samam // tadadhaH paJcaratnAni sthApayet zilpipUjanAt // 186 // mUla karNa (prAsAdanI rekhA) nA ekasUtramAM kuMbhAnI barelara ubara (6) rAkhavA ane zikSI tathA ubaranI pUjA karI nIce paMcara ne mUkI sthApana ka. 186. dvAravyAsatribhAgena madhye maMdAriko bhavet // vRtaM maMdArikaM kuryAn mRNAlapatrasaMyutam // 187 // nAmaH rii tiryAdAM tathA udumbarasya pArve ca zAgvAyAstalarUpakam // 188 // dvAranI pahoLAInA trIjA bhAge madhyamAM maMdArika kare ane te ardhacaMdrAkAre geLa kare tathA tene kamaLapatra saMyukta kare. ardhacaMdrAkAra mANAnI nIce jADe che ane kayukta kaNapITha karavI tathA mANanI banne tarapha kaNikA tathA grAsanAM mukha karavA temaja uMbarAnI paDakhe je jAtanI zAkhAo hoya tenAM talarUpa (talakaDA) karavAM. 187, 188. uduMbaranuM catuvidha pramANa udumbaraM tathA vakSye kuMbhakAntaM taducchrayam // tasyArdhena tribhAgena pAdena rahitaM kramAt // 189 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zilpa ratnAkara caturvidhaM tathA svasthaM kuryAcaivamudumbaram // uttamottamacatvAro nyUnAdhikAzca doSakAH // 190 // [tRtIya ratna have uMbarAnuM pramANa kahuM chuM. uMbarAnI UMcAi kuMbhAnI kharekhara karavI tathA tenA ardhA bhAge, trIA bhAge ane ceAthA bhAge hIna karavAthI krame uMbarAnI UMcAInu cAra prakAranuM pramANu jANavu. cAre pramANanA barAe eka ekathI uttamettama che ane pramANathI uMcAimAM echa vadhatA karavAthI doSakartA che. 189, 190. za'khAvaTa pramANa. khurakena samaM kuryAdardhacandrasya cocchutiH // dvAravyAsasamaM dairghyaM nirgamaM ca tadardhataH // 199 // dvibhAgamardhacandrazca bhAgena dvau gagArakau // zaGkhapatrasamAyuktaM padmAkArairalaGkRtam // 192 // iti zrIvAstuzAstre zilpazAstri zrImUlajIsutanarmadAzaGka rasomapurAviracite zilparatnAkare maNDovarAdito dvArazAkhAlakSaNAdhikAre tRtIyaM ratnaM samAptam // kharAnA mathALA kharekhara ekasUtramAM ardhacaMdra (za'khuddAra arthAt zakhAvaTa ) nA mathALA ucAimAM rAkhavA tathA dvAranI paheALAi jeTalA lAMbe ane tenAthI ardhA nIkAre rAkhavA. ardhacaMdra bhAga e ( 2 ) tathA ardhA ardhA bhAganA e gagAraka arthAt gagArA ane paDakhe karavA. acaMdra ane gagArAnI vacamAM zaMkha karavA tathA zaMkhanI banne bAjue ca'pAchaDIyukta velA karavA ane ardhacaMdramAM paNa kamaLanI AkRti jevuM phUla tathA subhita velA banAvave. 191, 192 iti zrIvAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut nadAza kara mUlajIbhAi sAmapurAracita zilparatnAkara nAmanA graMthanu` ma`DAvara dvArazAkhAlakSaNAdhikAranu' trIjI' ratna saMpUrNa, * udumbara kuMbhAthI nIce utAravAnuM kahela che paraMtu keTalAka hAlanA zilpIo vagara samaje zAkhAnA talakaDAthI nIce utAre che paNa zAkhAnA talarUpa talakaDAne nIcA utAratA nathI e bhayaMkara bhUla kare che. uMbaro kuMbhAthI jeTalA aMze nIce utAravA hoya te pramANe talaphaDA staMbhanI bhI sahita ekasUtramAM rAkhavA joie. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInemanAtha bhagavAnanA derAzaranA derANIjeThANInA gAkhalA, delavADA. (mAuMTa Abu) Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha rtnm| gadha mavemritoSTikSarifdhArA athAtaH saMpravakSyAmi maNDapAnAM tu lakSaNam // prAsAdasya pramANena maNDapaM kArayed vudhaH // 1 // atha prAsAdonA maMDapanuM vidhAna. have prAsAdane kAnA maMDapanuM lakSaNa kahuM chuM. vidvAna zilpIe prAsAdanA pramANane anurUpa maMDapa kara. 1. mUlakarNena sUtreNa salilaJca catuSkikA // maNDapastadviniSkrAntaH prAsAdazikharaM tataH // 2 // prAsAdanI mULa rekhAnA eka sUtramAM joDIne keLI (salila) temaja cokI karavI ane tenAthI nIkaLa maMDapa kare tathA prAsAdanA upara zikhara karavuM. 2. karNagUDho vilokAsya ektridvaarsNyutH|| prAsAdAgre prakartavyAH sarvadevasya maNDapAH // 3 // gUDhamaMDapa athavA vikAsya (khulle) maMDapa eka dvArA athavA traNa dvAravALe kare. A pramANe sarva devatAonA prAsAnA agra bhAge maMDapa karavA. 3. gUDhaSkikAstathAnantAH krameNa maNDapAstathA // jinasyAgre prakartavyAH sarveSAM tu balANakam // 4 // jinanA devAlayanA agrabhAge ke gUDhamaMDapa ane tenA agrabhAge cekIo tathA cokIonA agre raMgamaMDapa (nRtyamaMDa) karavA ane belANaka te sarva devatAonAM devAlane karavAM. 4. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [caturtha ratna zilya ratnAkara pAMca prakAranAM maMDapapramANu. samaH sapAdaH prAsAdAt sA? paadontdvyH|| dviguNo vA prakartavyo maNDapaH paJcadhA mtH||5|| 1 prAsAdanA pramANe, ra savA, 3 , 4 piNa begaNa athavA 5 dviguNabamaNe maMDapa kare. prAsAdane karavAnA maMDapanA A pAMca prakAra mAnelA che. pa. samaM sapAdaM paJcAzatparyantaM dazahastakAt // dazAntaM pazcataH sArdha dvipAdonaM catuHkare // 6 // trihaste dviguNaM caikahaste caiva catuSkikA // prAyeNa maMDapaM sArdhaM dviguNaM pratiliMdakam // 7 // dazathI pacAsa gaja sudhInA prAsAdane maMDapa prAsAdanA pramANe sarakho athavA savA, pAMcathI daza gaja sudhI deDhe, cAra gajanA prAsAdane paNa begaNe ane traNa gajanA prAsAdane bamaNa kare tathA eka gajanA prAsAdane ceka karavI. ghANu karI maMDapa doDha kare. paraMtu pratiliMda eTale vacalA padanI banne bAju akeka cekIvALa maMDapa bamaNo kare. 6, 4. tridvArazcekavakraH syAnmukhe caiva catuSkikA // gUDhe prakAzake vRttama|dayakaroTakam // 8 // gUDhamaMDapa traNa dvAravALe athavA eka kAravALe kare ane tenI AgaLa cakI karavI. guDha maMDapa ane khullA maMDapa upara kaTaka (kalADiye arthAt ghumaTa) paheLAInA ardhA bhAge uce ardha goLAkAra kare. 8. ' vardhamAnAdi aSTa prakAranA maMDapa. vardhamAnaH svastikAkhyo garuDaH surnNdnH|| sarvatobhadrakailAsau indranIlo'tha ratnakaH // 9 // 1 vardhamAna, ra svastika, 3 garUDa, 4 suradana, pa sarvatobhadra, 6 kailAsa, 7 iMdranIla ane 8 ratnasaMbhava; A vardhamAnAdi ATha maMDapanAM nAma che. 9. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara caturtha ne :: : 1 na ' 1" ' . -- tra 1 - 'ja 2 ). ICE RSE S 3gp indidos * naka ak - * '' , " ! : . : = : " * = * = = ja ma ma ma che nRtya maMDapanA staMbhone dekhAva, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara. caturtha ratna zrI sUrya prAsAdanA thAMbhalAne dekhAva. gAma muMdarA kaMpanI sthama. pATa kare prAsAdane thaMbha. thAMbhalA kula bhAga 1 : 1 - in) : dikSAsana Asana vedika : : : rAjana che jemAM nRtyamaMDapanA taMbAnA dekhAva. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 2 2] mAdi lakSaNAdhikAra. caturasro varddhamAnaH svastiko bhdrsNyutH|| pratirathairyutastArkSyaH pratibhadrazca naMdanaH // 10 // karNikaH sarvatobhadraH kailAso bhdrkaadhikH|| pratirathadvayendrazca tribhiH syAdratnasaMbhavaH // 11 // ityaSTau ca samAkhyAtA vardhamAnAdimaNDapAH // bAhyachaMde prakartavyA maNDapAH sarvakAmadAH // 12 // (1) bhAna bha75 yorasa, (2) svasti madrayANA, (3) 137 pratiro paDe yuta, (4) sunahana pratimadrayANA, (5) sarvatobhadra Aliyukta, (6) sAsa adhi bhadravALe, arthAt mukhabhavALe, (7) iMdranIla be pratirathavALe ane (8) ratnasaMbhava traNa pratirathavALe kare. A ATha prakAranA vardhamAnAdi maMDapa jANavA ane tenI phAlanAe taladathI bahAranA bhAge nIkaLatI karavI. A maMDapa sarva kAmanAone sapanArA che. 10, 11, 12. dalenArdhana pAdena dalasya nirgamo bhavet // mUlamAsAdakArye ca pIThajaMghe ca mekhalA // 13 // maMDapanI phAlanAe nakAre samarasa, ardhA bhAge ke cothA bhAge karavI. mUla prAsAdanA kAryamAM pITha, jaMghA ane mekhalA vigere je pramANe hoya te pramANe mayamA 55] sUtre 42vI. 13, gavAkSenAnvitaM bhadramatha jAlakasaMyutam // gUDhe'tha karNagUDhe vA bhadre candrAvalokitam // 14 // maMDapamAM bhadde gavAkSa (gekha) jArIvALa kare. guDha athavA karNagaDha maMDapanA bhadramAM caMdrAvalekti arthAt khulle gekha kare. 14. maMDapanA padAvibhAga. paJcabhAge dUyaM madhye saptabhAge prayaM tathA // . catvAri navabhAge ca zAlAmadhye pramANakam // 15 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturtha ratna tuja tathargiAM saM saM mAnanArA che saivaraNaM vitAnazca yardhamAnena maNDape // 16 // (1) maMDapamAM pAMca bhAga karI madhyazAlAnuM pada bhAga be (2), sAta bhAga karI bhAga traNa (3) ane nava bhAga karI bhAga cAra (4) nuM karavuM. A maMDapanI madhyazAlAnuM arthAt vaccenA padanuM pramANa jANavuM. staMbhane anusarI carasa tathA achAMza maMDapa kare zubha che temaja maMDaya upara sAmaraNa tathA ghumaTa kare ane tenI ucAI paheLAinA ardhabhAge karavI. 15, 16. makaraijalaniSkAsAH sopAnatoraNAdibhiH // 17 // maMDapa bhittiothI yukta karavA tathA maMDapamAM cAre dizAomAM dvAro mUkavAM. magaranAM maDhavALI pANI nIkaLavAnI pranAle karavI temaja maMDapane pagathIyAM tathA toraNe (merA) vigerethI suzobhita kare, 17. pranAle karavAnuM magaranuM mukha. i che Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara caturtha ratna Jill inh H :. ..-11 USU . . EKOKO: MAYIN CHIR W AHIHERRASTURL YEN um HAUL Lilith M UALLIMBIITTAUT O .B AHAN COLLA RE RXANEL PH 2 s. TUTVUMMIT . . !!! BRAMS SUD LOL! IA LLLLL TII* LYSE Twi ANO Giro 52.53 wamek INGIZ INTRO ooo OM nRtya maMDapanA staMbhane tathA pATane dekhAva. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna] saMpAdi lakSaNAdhikAra. tAraMgAjInA jaina prAsAdanuM taladarzana. * * - mr GIll -" Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ja zipa ratnAkara [caturtha rUdramALanA prAsAdanuM tala darzana. siddhapura (gujarAta) bhaironI cokI sampanI narImora Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rUdramALano rahele avazeSa bhAga. sIdhapura (gujarAta). Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / / Tif PRESE SMART PI 22 pachI che LAB E rUdramALanA pATa ane zarAnuM kotaraNI kAma. sIdhapura, (gujarAta) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANAZZA MISIUVINTER BESSERUNGEN OGORO HURUU UINGYS 11.11 ZASYM 2740 VAA BHINAL 420" flagsiH, illaya (gorria). Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JiApa|* |', ' ''1', 1511: Ti|| III Isabile|||||||II III IIIIIIIIIIL|ll| THIul l o pa ' | IMEANDALI LA MEITAT A LA NETOL AILEANA PETUNITALIA ITA mA nI LIA Rana ' ille rUdramALanA cAra staMbhe upara 1 pATa lAMbo phuTa ra7-043-43-0 nI sAijhane hAla mojuda che. vikrama saMvat 1994 sIdhapura (gujarAta) , " Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina derAsaranA gUDha maMDapanI AgaLa navaceAkInI vedikA ane derANI jeThANInA gokhalAnI bAjunA dekhAva, Abu. 1/ jaina derAsaranA gUDha maMDapanI AgaLa che. cAkInA vedikAnA paDakhAnA dekhAva, kuMbhArIyAjI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 zilpa ratnAkara [caturtha ratna vedikA pITharUpaizca shobhaabhirbhubhiryutaa|| vicitraM toraNaM kuryAttatra devasthitistathA // 18 // nAnA prakAranI bhAvALI pIThAdi svarUpanI vedikA (maMDapa tathA zaNagAra cekInI bIjI jagatI) karavI ane temAM zebhAyamAna vicitra teNe karavAM tathya devamUtio besADavI. 18. toraNastaMbhakottaMbhA vistAra garbhamAnataH // bhittigarbhapramANena tayormadhye'thavA bhavet // 19 // vedika upara te raNanA thAMbhalAo ubhA karavA te garbhagabhArAnA viratAre, bhittinA garbhe athavA be stanI vacce joDIne ubhA karavA. 19 maNDapeSu ca sarveSu pIThAnte raGgabhUmikA / / kuryAdvai dvitripaThUna citrapASANajena vA // 20 // dareka prakAranA sarva maMDapamAM pIThanA aMtamAM (pIThanA talAMcA bArebara ) raMgabhUmikA karavI ane tenA bheyataLIyAmAM be traNa prakAranA vicitra paTTo karavA athavA raMgaberaMgI pASANonA citrapothI tene zobhAyamAna karavI arthAtuM raMgaberaMgI galIcA jevI suzobhita karavI. 20. bhadranirgamatulyaM tu jagatImaNDanirgamam / / dvitIyaM tatsamaM kuryAt pratihArAstadagrataH // 21 // AdimUrteH padalyAgAt pratihArAzca paarshvyoH|| rAjasenaM caturbhAgaM saptabhAgA ca vedikA // 22 // dvibhAgAsanapaJca kakSAsanakaronnatam // . maNDAgre zuNDikAgre ca pratolyAgre tathaiva ca // 23 // jagatI ane maMDapa bhadra pramANe nIkaLate kare tathA pratilI karavAnI jagatI paNa bhadra barAbara nIkaLatI karavI ane tene agrabhAge pratihAra karavA. DAbI jamaNI bAjue karavAnA A pratihAre mukhya mUrtinA vacalA bhAganA padane cheDIne ane bAjue karavA. rAjasena cAra bhAganuM karavuM. vedika (jAMdhI) sAta bhAganI karavI, be bhAgano AsanapaTTa (dAse) kare tathA kakSAsana (kaTheDe hAtha uce rahe teTalo kare. A racanAvidhi maMDapanA agrabhAge, zuMDikAonA agrabhAge temaja pratelInA agrabhAge jANavI. 21, 22, 23. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaNagAra cakI ane tenI uMcAinuM pramANu. 1 zarU thI bharaNuM 4 bhAga staMbha 0 bhAga Asana 2 bhAga vidikA dI) 1 bhAga rAjasena Page #186 -------------------------------------------------------------------------- Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 822 www ----- zrInemanAtha bhagavAnanA nRtya maMDapamAM dakSiNa taraphanA bhao ane svastika sta Mbho ane tenI vaccenu tAraNa, jaina derAzara, mAunTa Abu. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATAU SAVAN WWW F nRtya maDapanA be staMbha ane tAraNa. jaina derAzara, kuMbhArIyAjI = Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna ] maMpAdi lakSaNAdhikAra 121 pravelInI uMcAInuM pramANa narapIThasya cordhvantu uttaraGgasya mastake // kRtvA ca daza sArdhAni padaikaM rAjasenakam // 24 // vedikA ca dvibhAgA tu bhAgArdhAsanapaTTakam / / staMbhazcaiva caturbhAgo bhAgAdhabharaNaM bhavet // 25 // zIrSamekena bhAgena pazca sArghabhAgataH // kaniSThazca samAkhyAtaM madhyamaM zRNu sAMpratam // 26 // narapIThanA uparathI etaraMganA mathALA sudhImAM sADA daza bhAga karavA ane temAM eka bhAganuM rAjasena, be bhAganI vedika, ardhA bhAganuM AsanapaTTa, cAra bhAgane thAMbhale, ardhA bhAganuM bharaNuM, eka bhAganuM sarU ane deDha bhAgane pATaDe kare. A chUTa maMDapamAM besavAnI vedikA tathA kakSAsana vigerenuM mAna tathA pravelInI ucAinuM kaniSTha mAna kahyuM. have madhyama mAne kahuM chuM te sAMbhaLa. 24, 25, 26. narapIThasya cordhvaM tu khUTa chAdyasya mastake / kRtvA ca daza sArdhAni pUrvamAnena madhyamA // 27 // narapIThanA uparathI kUTa chAjAnA mathALA sudhImAM sADA daza pada (bhAga) karavA ane pachI temAM kaniSTha mAnamAM batAvyA pramANe tharanA bhAge karavA. eTale madhyama mAnanI pratilI jANavI. ra7. narapIThasya cordhva tu yAvadbharaNimastake // padAni daza sArdhAni jyeSThamAnaM vidhIyate // 28 // narapIThanA uparathI bharaNInA mathALA sudhImAM sADA daza pada karI temAM pUrva pramANe thanAM pado karavAM. A joI mAnane vidhi jANa. 28. maNDapAgre pratolyAgre sopAnaM zuNDikAgrataH // toraNaM kArayettasya paTapadAnusArataH // 29 // maMDapanA temaja pratelI (zaNagAra cekI) nA agra bhAgamAM sopAnanA aga bhAge ekasUtramAM rahe tevI rIte pAna (pagathIyAM) karavAM. pATaDAnI nIcenI pharake tathA banne sta vacce zobhAyamAna toraNe karavAM. ra9 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zilpa ratnAkara [caturtha ratna t " L A SI & III - CRC-TET1 ++ivi rit NIOR IT IS T vi YUL DITIT IST Man In A HEIGHTED 21wwwwww Twn 2 jI karI che. zerIsA zrI pAzvanAtha prAsAdanI cha. cekImAM karelI derIone nakazo. ' II rAyakAmAjIka, rocaka TITL INH HEJIB51; kilodimA mANo .:: WHE][3] - - - - 1-174 0 14 9 2-4 ja pramANa 2aa gaDha 1= = Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA sa. TIVITA ETV TRA HIST.. ji ' | 3 caturtha ratna]. maMDapAdi lakSaNAdhikAra. 123 zerIsA zrI pArzvanAtha prAsAdanI cha cekInI derIonA paDakhAne nakaze. prAsAda tathA maMDapanI pAnapaMktipramANa. parivAragajairyuktaM, paMktisopAnasaMcayam // vArA ja to che El paMcasaptanavAdyaizca, kaniSThaM mAnamuttamam // 30 // ekAdaza daza trINi, tathA vai dazapaMcakam // madhyamAnaJca vijJeyaM, kalyANaM ca kalau yuge // 31 // saptadazaiva sopAna mekonaviMzatirbhavet / / jyeSThamAnaM bhavettacca, dhekaviMzastathottaram // 32 // hAthInA parivArayukta paMktibaddha sopAnene saMcaya kare arthAt sapAnanI banne bAjue hAthaNIone parivAra (hAthInAM svarUpe) karavAM ane eka sarakhA sUtramAM nIce DhaLatAM pagathIyAMnI paMkti karavI. pAnasaMcayamAM pAMca, sAta athavA nava pagathIyAM karavAM te uttama kaniSTha mAna che. agiyAra, tera athavA paMdara pagathIyAM karavAM te madhyamAna jANavuM ane e mAna viD9%8ASTS kaliyugamAM kalyANakartA che. sattara, ogaNIsa athavA ekavIsa pagathIyAM f karavAM te yeSTha mAna jANavuM. 30,31,32. == = jaarki - 1 BHEatI#iPHcchaawala Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zilya ratnAkara [caturtha ratna dvAdaza maMDapanAM nAma. subhadrastu kirITI ca dundubhiH prAMtasaMjJakaH / / manoharastathA zAnto naMdAkSazca sudarzanaH // 33 // ramyako'tha sunAbhazca siMhasUryAtmako tathA / nigUDhAne tridhA khyAtA dvAdaza mukhamaNDapAH // 34 // - bAvaza maMDapo nA taladarzana subha 30TI 3 dundubhi 4prAsta TA 5manohara 6zAnta naMdA ga upd| pada sunAbha siha 9suryAtma S Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N. 16 raMgamaMDapanA staMbhane dekhAva. vetAMbara jaina derAsara. mAuMTa Abu. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamaMDapanA staMbhono dekhAva, vetAMbara jainaderAsara. mAunTa Abu. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna] maMDapa lakSaNAdhikAra. 1 subhadra, 2 kirITI, 3 duMdubhi, 4 prAnta, pa mahara, 6 zAMta, 7 naMdAkSa, - sudarzana, 8 ramyaka, 10 sunAbha. 11 siMha ane 12 sUryAtmaka; A dvAdaza maMDapanAM nAma che ane te gaDha maMDapanA agrabhAge traNa rIte karavAmAM Ave che ane mukhamaMDapa tarIke vikhyAta che. 33, 34. dvAdaza maMDapa vidhAnaektrivedssttspt-nvctussikkaanvitH // agre bhadraM dvipArzve dve cAgrapArzvadvayastathA // 30 // agratazcaturasraH syAttathA pArthe'pi vai dvayam // muktakoNazcatuSkoNAzceti dvAdaza maMDapAH // 36 // (1) eka cokavALo (eka padavALe), (2) traNa cekIvALe, (3) cAra cekIvALe, (4) cha cakIvALA, (5) sAta cakIvALe, (6) nava cakIvALo, (7) agra bhAge bhadravALe, (8) banne paDakhe bhadravALe, (9) agra bhAge ane banne paDakhe bhadravALe, (10) agra bhAgamAM corasa ane bane paDakhe be vadhAre bhadravALA, (11) muktakaNa ane (12) catuSkoNa A bAra maMDapa jANavA. 35, 36. ( dvAdaza maMDapa vidhAnanA nakazA mATe juo pAna 1ra4.) gUDhasyAgre prakartavyAzcaturasrAnvitA bahu // caturasrAdibhedena vitAnairbahubhiryutAH // 37 // gUDha maMDapanA agra bhAge carasa cokIovALA bIjA maMDapa karavA. A pramANe cerasa Adi bhede karI nAnA prakAranA pitAne arthAt ghumaTethI yukta ghaNA prakAranA maMDapa thAya che. 37. trikAgraraMgaparyantaM tatraiva nRtyamaMDapAn // prAsAdAgre'tha sarvatra tAMzca kuryAd vidhAnataH // 38 // traNa cekInA agra bhAgathI laI raMgabhUmikA sudhI nRtya karavA athavA sarva prAsAdanA agra bhAgamAM vidhAna pramANe nRtyamaMDapa karavA. 38. sapta maMDapa vidhAna. dvArAgre staMbhavedAdyAH prathamo maMDapo bhavet // dvidvistaMbhavivRddhizca SoDazava prakIrtitAH // 39 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturtha 2 5spabhanI. sapta prakAra nAmaMDapo nA tarU darzana 6sthAnI 12sthamano %E na 14sbhabhanI 16 sthabhano Page #197 -------------------------------------------------------------------------- Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXCALDA ATM FUEL ' SALAD SU SEE nacAkI ane nRtya maMDapano dekhAva jaina derAzara, mAuMTa Abu, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna] maMDapAdi lakSaNAdhikAra. prAsAdanA dvAranA agra bhAge cAra stabene pahele maMDapa kare ane tyArapachI be be thAMbhalA vadhAravA. AvI rIte seLa thAMbhalA thatAM sudhI vadhAravAthI sAta prakAranA maMDapa thAya che. 39 (saMta maMDava vidhAnanA nakazA mATe juo pAna 126. ) saptaviMzati maMDapa vidhAna. saptaviMzatiruktAzca maMDapA vizvakarmaNA // talaistu viSamaistulyaiH kSaNaiH staMbhasamaistathA // 40 // prathamo dvAdazastaMbho dvidvistaMbhavivardhanAt // yAvatpaSTicaturyuktAH saptaviMzatimaMDapAH // 41 // zrIvizvakarmAe sattAvIsa (27) prakAranA maMDapa karavAnA kahelA che. temanAM tale (gALA arthAta pada) viSama (eka) karavA ane kSaNa tathA thAMbhalAo sama (eka) karavA. 40. pahele maMDapa bAra (12) thAMbhalAone karave ane pachI be be thAMbhalAo vadhAravAthI bIjA maMDapa thAya che. A pramANe cosaTha (64) thAMbhalAo sudhI vRddhi karavI eTale sattAvIsa (ra7) prakAranA maMDapa thaze. 410 sattAvIsa maMDapanAM nAma. puSpako puSpabhadrazca suprabho mRganaMdanaH // kauzilyo buddhisaMkIrNo rAjabhadro dvayAvahaH // 42 // zrIvatso vijayazcaiva vAstukIrNazca zrIdharaH // yajJabhadro vizAlAkSaH suzreSThaH zatrumardanaH // 43 // bhUjayo naMdanazcaiva tathA vimAnabhadrakau // sugrIvo harSaNazcaiva karNikAraH parAdhikaH // 44 // siMho vai siMhabhadrazca samasUtrastathaiva ca // ityete maMDapAH proktAH saptaviMzatisaMkhyayA // 45 // 1 puSpaka, 2 puSpabhadra, 3 suprabha, amRganaMdana, 5 kauzilya, dabuddhi saMkIrNa 7 rAjabhadra, 8 dvayAvaha, 9 zrIvatsa, 10 vijaya, 11 vAstukarNa, 1ra zrIdhara, 13 yajJabhadra, 14 vizAlAkSa, 15 suzraka, 16 zatrumana, 17 bhUjya, 18 naMdana, 19 vimAna, 20 bhadraka, 21 sugrIva, rara harSaNa, 23 kaNikAra, rajaparAdhika, rapa siMha, 26 siMhabhadra ane ra7 samasUtra; A sattAvIsa maMDapa kahelA che. 42,43, 44, 45. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zipa ratnAkara [yartha kA nigUDhA nRtyamAkhyAtA atshcNdraavloknaaH|| bhadrAvalokanAzcaite jAlakaiH krnnkaanugaaH||46|| nistaMbhA bhittibhittibhishctusskaassttaaNshkottmH|| stambhe yugmastaMbhAzca mUlasUtrasamudbhavAH // 4 // 1 satyAviza prakAranA maMDapInAthIsudhInA tala darzana bhanI tamino 12 sthabhanA 64 16 18sbhabhanI 205mabhanI 22sparmanI : sasparmanI 26 sthabhane 38rayoM 1.5 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanAmA !. R nRtya maMDapane dekhAva, mAunTa Abu. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna] maMDapAdi lakSaNAdhikAra. 19 27 prakAra nA maMDaponA 10 thI 22sudhInA taka darzana Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zilya ratnAkara [caturtha rana 27 prakAranA maMDaponA thI27 sudhInA taladarzana - - - - - - - - - - ka --- : -- 1 gRDha-divAla vagaranA staMbhevALA maMDapane nRtya maMDapa kahelA che. bhadra ane rekhAelA gavAkSe (gekha) ke je jALIovALA hoya che temane cadrAvakana kahe che. thAMbhalA vagaranA maMDapa bhittio vaDe cirasa agara amrakeNa karavA ane thAMbhalAvALA karavA te yugma eTale sama-bekI thAMbhalAo mUla sUtrane anusarI karavA. 46, 47. kSaNamadhyeSu sarveSu staMbhamekaM na dApayet // yugmaJca dApayettatra vedhadoSavivarjitam // 48 // mUlastaMbhe yadA sUtraM staMbho deyastu maMDape // tadA puranapAdInAM yajamAnasya vai jayaH // 41 // staMbhavedhe samutpadyetpadminI nAma rAkSasI // pIDyante purabhUpAdyA vAstuvedhaM sadA haret // 50 // maMDapamAM thAMbhalAo karavA te ekI karavA nahi paraMtu yugma-sama (bekI) nAkhavA ane vedhadeSa tA . 48. mULa prAsAdanA sUtra sAthe je mULa staMbhanuM sUtra meLavI maMDapamAM thAMbhalAo, karavAmAM Ave te nagara ane rAjA vagere tathA yajamAnane sarvadA vijaya thAya che. 49. stabhavedha thAya te pazinI nAmanI rAkSasI utpanna thAya che ane tenA vaDe nagara, rAja, prajA vagerene pIDA pahoMce che. tethI hamezAM vAstuvedha taje arthAt vAstu thavA de nahi. pa0. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in TARRAT ITINN | E DDITIONIN navakI ane nRtya maMDapa, zrImanAtha jaina derAzara, mAunTa Abu. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INF navakI ane nRtya maMDapa. jaina derAzara, zrIkuMbhArIyAjI, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maDapAdi lakSaNAdhikAra. saDapanA staMbhanI uMcAinu pramANa, bhajedaSTAbhirekAMzA kuMbhiH staMbhaca paJcamiH // ardhena bharaNaM zIrSamadhenaikena paTTakaH // 51 // caturtha ratna] ubhaNImAM ATha bhAga karI temAM 1 eka bhAganI kuMbhI, 5 bhAganA staMbha, nA ardhA bhAganuM bharAtuM, 05 ardhA bhAganu zIrSa ( zarU) ane eka bhAganA pATa uMcA karavA. pa1. staMbhanI UMcAinu zrIjI pramANa. navabhakte samucchre tu bhAgekA kuMbhikA smRtA // SaDbhAgazca bhavetstaMbho bhAgArthaM bharaNaM tathA // 52 // bhAgArthaM ca bhavetzIrSa bhAgekena ca paTTakaH // ucchrayena samaH kAryaH sapAdo vistaro'thavA // 53 // rA ubhaNInI uMcAimAM huM nava bhAga karI temAM eka bhAganI kuMbhI, cha bhAganA dhAMbhalA, ardhA bhAganu bharaNu', ardhA bhAganu zarU' tathA eka bhAgane pATa karavA ane uMcAithI sarakhA athavA savAyA paheALe karavA. para, pa3, dvibhAgena namacchAdyaM tatperTa paTTapeTake || ardhAzordhvA kapotAlI dvibhAgaH pavistaraH ||54 || pATakaH kUTachAdyazca kuryAt paTTasya peTake || paJcazaH sapAdazca sArdhabhAgazca vistarAt // 55 // chAju e bhAga namatuM karavu ane pATanA peTakamAM tenu peTa karavu' arthAt pATanI uMcAImAM trIjA bhAge phAMsa pADI chAnuM phrAMsamAM besatu karI pATa ane chAjAnA taLAcA-mathALe ekasUtramAM rAkhave. pATanA mathALA upara ardhA bhAganI kapAtAlI ( kevAla ) karavI ane pATa vistAramAM paheLo e bhAganA karavA. pATa ane lAMbasIevALu chAnu ( kUTachAdya ) pATanA taLAMcA tathA mathALA barAbara ekasUtramAM karavuM, tathA vistAramAM pATa ucAinA pAMcamA bhAga vadhArI savAyA athavA DhADho rAkhavA. 54, 55. pATa tathA staMbha sama viSama karA viSe. mukhyamaNDapasaMghAte yadA bhirayantaraM bhavet // na doSAH staMbha pAdau same'pi viSame tale // 56 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zilpa ratnAkara [caturtha rana mukhya maMDapanI sAthe bIje maMDapa karavAmAM je bhittinuM aMtara AvatuM heya te staMbha ane pATa vigere sama athavA viSama tala karavAmAM Ave te paNa * doSa AvatuM nathI. pa6. kuMbhi, staMbha, bharaNuM ane zarAnA vAda viSe. kuMbhakena samA kuMbhiH staMbhazcaiva tathodgame // bharaNI bharaNaM jJAtvA kapotAlI tathA ziram // 27 // kUTachAdyamadhaHsUtre kuryAtpadRsya peTakam // ardhodaye karoTazca kartavyaM vidhipUrvakam // 58 // kuMbhAnA ekasUtramAM kuMbhI, deDhiyAnA mathALe ekasUtramAM staMbha, bharaNInI sAthe ekasUtramAM bharaNu tathA kapitAlI ane zira (zarU) ekasUtramAM karavuM. nIce ekasUtramA kUTachAdya ane pATano talAMce paTaka) ekasUtramAM kare. pahelAIthI arthe uMcAImAM vidhipUrvaka kareTa (kalADIyo-ghumaTa) kare. pa7, 58. staMbhanI jADAI pAMca prakAre karavA viSe. prAsAdasya dazAMzena staMbhAnAM pRthuvistaraH // kArya ekAdazAMzena dvAdazAMzena vai tathA // 51 // prayodazAMzamAnena zakrAMzena tathocyate // etanmAnaM yathoddiSTaM staMbhAnAM pRthuvistare // 6 // staMbhane pRthu (jADAIne) vistAra prAsAdanI pahoLAInA pramANanA dazamA bhAge, agiyAramA bhAge, bAramA bhAge, teramA bhAge athavA cAdamAM bhAge kare. stanI jADAInuM A pAMca prakAranuM mAna yathAzAe kaheluM che. eTale pASANanI majabUtInA AdhAre gya mAnI levuM. 59, 60. staMbhanI jADAinuM bIjuM pramANa. prAsAda ekahaste tu staMbho vA caturaGgalaH // dvihaste cAGgalAH sapta trihaste nava eva ca // 11 // tato dvAdazahastAntaM haste haste dvayAGgulA // sapAdAGgulavRddhiH syAtyAvaSoDazahastakam // 2 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastika staMbha aSTAtru staMbha. tr bhaTTa staMbha. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 caturtha ratna ] saMpAdi lakSaNAdhikAra aGgalikA tato vRddhizcatvAriMzatkarAvadhi // tadUrvaM ca zatArdhAntaM pAdonAGgulikA bhavet // 63 // athavA eka gajanA prAsAdane staMbha cAra (8) AMgaLa, 6 gajanA prAsAdane sAta (7) ane traNa gajanA prAsAdane nava (9) AMgaLa jADe kare. traNa gajathI bAra gaja sudhI dareka gaje be be AMgaLa, bArathI soLa gaja sudhI savA AMgaLa, saLathI cAlIsa gaja sudhI eka AMgaLa ane cAlIsathI pacAsa gaja sudhInA prAsAdane staMbha jADo karavAmAM gaje paNa (DA) AgaLa vRddhi karavI. 61, 2, 63. . staMbhanA ghATanI pAMca prakAranI jAti viSe. rucakA bhadrakAzcaiva vardhamAnAstRtIyakAH // aSTa sitazazcata snemA patAkA rucakAzcaturasrAH syurbhadrakA bhadrasaMyutAH // vardhamAnopabhadrAH syuraSTAsrAzcASTakA matAH // 65 // Amanoce bhaved bhadraM svastikAzcASTakarNakaiH // paJcavidhAzca kartavyAH staMbhAH prAsAdarUpiNaH // 16 // prAsAdane anurUpa staMbhe pAMca prakAranA thAya che. te anukrame nIce pramANe jANavA. (1) rUcaka, (2) bhadraka, (3) vardhamAna, (4) achAsa ane (5) svastika, A pAMca prakAranA stanAM nAma jANavAM. rUcaka staMbhe cerasa, bhadraka taMbhe bhadrasaMyukta, vardhamAna sta upabhadrayukta, aSTAnna staMbhe aSTakoNa tathA svastika staMbhe mathALe bhadrAsaMyukta ane aNa jANavA. A pAMca prakAranA staMbhe prAsAne anurUpa karavA. de4, 65, 66. - staMbhemAM ketarakAma karavA viSe. staMbho'STAmrasuvRttabhadrasahito rUpeNa cAlaGkRtaH / yuktaH pallavakaistathA bharaNakaM yatpallavenAvRtam // kumbhI bhadrayutA kumArasahitaM zIrSa tathA kinnraaH| patraM ceti gRhe na zobhanamidaM prAsAdake zasyate // 6 // stabha aSTakoNa, suMdara gaLAkAra, bhadra sahita, mUrtionA rUpathI alaMkRta ane palle (pAnapattAM) sahita kotarela hoya, bharaNuM velethI alakata ane ketarakAma kareluM hoya temaja kuMbhI paNa bhadrayukta tathA zarAomAM kIcaka ane kinnarenAM svarUpe kerelAM heya. AvA staMbhe gharanI aMdara karavA sArA nahi paraMtu prAsAdemAM karavAmAM Ave te te uttama jANavA. 67. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zipa ratnAkara [caturtha ratna Ant/LRAMACLE lA MALAIR c.tv--------- bheTAsaruko LAT NAMNAMAN GEETE pAemA PPPA LAma mahAsa ASON entre SAEH ROHARASRKE thAMbhalo Cod bhA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M2/hi/ifram ra IjA A DX DEESE : - - a A - dinates gara ' meghanAda maMDapa, rANakapura, (mAravADa), Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghanAda maMDapane dekhAva, rANakapura, (mAravADa), Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jinAlaya ane balAhaka sahita caturmukha dharaNI vihAra prAsAda, rANakapura ( mAravADa ), S. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DapAdi lakSaNAdhikAra jinanA devAlayAne mAdhavidhAna, jinAgre somasarNaM ca zukAgre gUDhamaNDapaH // gUDhasyAgre catuSkA vai tadagre nRtyamaNDapaH ||68 || thatu ratna] jinanA devAlayanA agrabhAge samAsaNa ( samAsaNa ), zuka ( zukanAzane esavAnI jagyA ke jene kALI kahe che ) nA agrabhAge gRDhama`Dapa, gUDhamaMDapanA agrabhAge cAkI ane cAkInA agrabhAge nRtyamaDapa karavo. 68. cesukha prAsAdamAM meghanAdAda pavidhAna, prAsAdachanda-uktAzca maNDapAH sarvakAmadAH // siMhadvAre vizeSeNa meghaca zrImanoramaH // 69 // tadagre meghanAdazca koSThAni paJcaviMzatiH // nAlimaNDapa AkhyAto vistAre megha uttamaH // 70 // maNDapaM meghanAdaJca kuryAca dviSaNAntare // tathA saNAntare nAlyaM balANaJca tu mUrdhani // 71 // pa prAsAdanA cha`dAnusAra kahelA maDape sakAmanAone ApanArA che. cesukha ane bhramavALA prAsAdonA siMhadvAre vizeSa karIne meghamaMDaLanI mAphaka suMdara meghamaDapa ane tenI AgaLa meghanAda mApa karave ane te pacIsa kAhAne karavA. tenI AgaLa nAlimaMDapa karavA. eTale ke pagathIyAM caDhavAnAM nIce Ave tevA maDaDapane nAli maDapa kahe che, meghasaDapathI e pada cheDI meghanAda maDapa karavA ane meghanAda ma`DapathI eka pada cheDI nAlema`Dapa karavA ane tenA upara palANuka karavuM. 69, 70, 71. jina devAlayanI catu ibhu jinAlaya vidhAna dvisaptatyA dvivANairvA caturviMzatito'thavA // jinAlayaizcaturdikSu sahitaM jinamaMdiram // 72 // jinAlayanI cAre dizAomAM tera ( 72 ), khAvana ( pa2 ) athavA covIsa ( 24 ) jinAlaya sahita jinamadira karavuM. cha. bAvana (para) jinAlayanA derIonA krama. vAmadakSe catustriMzadaSTo'gre nava pRSThataH // mUlaprAsAdasaMyukta varNasaMkhyA jinAlaye // 73 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturtha rana mULa prAsAdanI DAbI jamaNI bAjue sattara sattara derIo maLI kula triIsa, ATha derIo AgaLanA bhAge ane nava pAchaLanA bhAge tathA eka mULa prAsAda maLI kula bAvana (para) jinAlaya jANuMvAM. 73. botera (2) jinAlayanI derIone kama. vAmadakSe ca paJcAzat pRSThe rudro'grato daza // mUlaprAsAdasaMyukte dvAsaptatirjinAlaye // 74 // mukhya prAsAdanI jamaNI tathA DAbI tarapha pacIsa pacIsa derIo temaja pAchaLa agIyAra ane AgaLanA bhAgamAM daza tathA mukhya prAsAda maLI kula betera (72) jinAlaya jANavAM. 74. prAsAdastaMbhakarNAnAM vedhaM dvAreSu varjayet // prAsAdamaNDapAnAntu garbha kRtvA sukhaM vahet // 7 // cAre taraphanI derIonA dvAramAM mukhya prAsAdanA bhe tathA kaNene vedha tajave. bAvana jinAlayanI derIe prAsAda ane maMDapanA garbhe karavAthI anaMta sukha ApanArI thAya che. 7pa. puMDarIka ane balANa vidhAna, zivaH sUryo vidhirviSNuzcaMDikA jina eva ca / / eteSAJca surANAJca kuryAdagre balANakam // 76 // ziva, sUrya, brahmA, viSNu, caMDikA ane jina; devatAonAM devAlane agra bhAge (tathA samagra devatAonAM devAlane agrabhAge) balANuka (jinane puMDarIka) karavAM. 76. balANaM devatAgre ca rAjadvAre gRhe tathA / / jalAzaye'tha kartavyaM sarveSAM mugvamaMDape // 7 // devAlaya, rAjAmahArAjAonA rAjaprAsAda, gRha tathA jalAzayanA agrabhAge temaja sarva devAlayanA mukhya maMDapanA agrabhAge balANa karavuM. 7. jagatIpIThavistIrNa pAdapAdena varjitam / zAlAliMdena garbheNa prAsAdena samaM bhavet / / 78 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N 3 bAvana (para) jinAlayanI derIno aMdaranAM bAraNAM ane staMbhanI paMkita, jainaderAsara, mAunTa Abu, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Cl, tyAsI jInAlayavALA dhaNivihAra mukha prAsAdanuM parva ane dakSiNa taraphanuM karNa darzana, zrI rANakapura ( mAravADa ). Page #224 -------------------------------------------------------------------------- Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- -- *- -- - - * - E 11 - - 6 ' - - --- - - -- - raMgamaMDapa gurumaMDapa caturtha rana] bAvana jinAlayanA taladarzanane nakazo. caMdrAvatI-satarA, uttara gujarAta. maMpAdi lakSaNAdhikAra. - - - _- r 5 - i = 1 . * * *** 1 + 4 = 1 ke . = \ * * * * . . . - 1 * - - 139 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zilpa ratnAkara [caturtha ratna mUla prAsAdanI jagatI tathA pIThanI samAna vistAravALuM eTale eka be pada cheDI, zAlA ane ahiMdanA garbhe balANa karavuM ane te uMcAImAM prAsAdanA barobara karavuM. 78. kaniSThamuttame madhye madhyaM jyeSTa kaniSThike // cha ekadvitricatuHpaJcarasasaptapadAntare // 79 // 1, 2, 3, 4, 5, 6 ane 7 padanA aMtare belANa karavAthI anukame nIce pramANe jayeSa, madhya ane kaniSanA bhede thAya che. eka padanA aMtare kare te kaniSTha kaniSTha, be padanA aMtare kaniSTha madhya, traNa padanA aMtare kaniSTha ceSTha, cAra padanA aMtare madhya kaniSTha, pAMca padanA aMtare madhya madhya, cha padanA aMtare madhya che ane sAta padanA aMtare balANa kare te 4 balANaka jANavuM. 9. mUlaprAsAdasaMdvAre maMDape ca balANakam // nyUnAdhikaM na kartavyaM daidhye hastAGgalAdhikam // 8 // mUla prAsAdanA dvAranI sanmukha tathA maMDapamAM balANa karavuM ane pramANathI uMcuM ke nIcuM karavuM nahi. paraMtu ucAImAM jeTalA gaja ane AgaLa hoya te pramANe barAbara uMcuM karavuM. peTakaM citraraGgAni sarveSAM samasUtrataH // AGgaNena samaM peTaM jagatyAca zruto gajaH // 81 // jagatyagre tathA kArya vAmataMtrabalANakam / vAme'tha dakSiNe dvAre vedikA mattavAraNam / / 82 // pATaDe ane citraraMga (bAraNane otaraMga); e badhAM pitApitAnA vaDhavADha ekasUtramAM karavA temaja AMgaNunA bhAganI sAthe samAna sUtramAM pATaDA karavA. ane jagatImAM gaja (hAthI) karavA tathA jagatanA agrabhAge te pramANe vAtatranuM balANa karavuM ane prAsAdanA DAbA tathA jamaNA dvAramAM vedika temaja mattAvAraNa (kaTheDo) karavuM. 81, 82. saptorzvabhUmayaH kAryA nRtyamaNDapasUtrataH // mattavAraNakaM vedI vitAnatoraNairyutA // 8 // rAjadvArabalANe ca paJca vA sapta bhUmikAH / / taddhi mAnaM budhaiH proktaM puSkaraM vaarimdhytH||8|| Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - DO nRtya maMDapanA ghummaTatA dekhAva. zrI temanAtha jainamadira, mAunTa Abu. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GEET GAAwwww '1* nRtya maMDapanA ghummaTane dekhAva, zrIkuMbhArIyAjI jaina derAsara. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna ]. maMDapAdi lakSaNAdhikAra. 130 nRtyamaMDapanA samAna sUtre balANamAM UrthabhUmi (uparanI bhUmikAo) sAta sudhI karavI ane temane maravAraNa (kaTheDa) tathA vitAna ane taraNethI yukta vedikAo karavI. 83. rAjaprAsAdane karelA balANamAM pAMca athavA sAta bhUmikAo karavI ane tenA pramANamAM vArimA (prAsAda ane balANanI vacce chuTTI jagyA) meTo rAkhe. ema buddhimAna sUtradhAree kaheluM che. 84. harye zAlAgRhe vApi kartavyaM gopurAkRti // ekabhUmistribhUmizca gRhAgre dvAramastake // 8 // rAjAnA prAsAda tathA zAlAgRhane nagaranA daravAjA jevI AkRtivALuM balANa karavuM ane gharanA agrabhAgamAM tathA dvAranA mastake eka bhUmi athavA traNa bhUmivALuM balANa karavuM . ( gharanI AgaLa karelA balANane DerI kahe che). 85. maMDapAdgarbhasUtreNa vaamdkssinnyordishoH|| aSTApadaM prakartavyaM trizAlAyA balANakam // 86 // maMDapanA garbhasUtre DAbI tathA jamaNI dizAomAM aSTApada karavuM ane trizAlA (traNa padanI cekI) nA agrabhAge balANa karavuM. 86. prAsAdanI catulsi thazalAdinuM vidhAna. apare rathazAlA ca maThaH savye pratiSThitaH // uttare sadazAlA ca proktA zrIvizvakarmaNA // 87 // koSThAgArazca vAyavye vahnibhAge mahAnasam // puSpagehaM tathezAne naiRtye pAtrazAlikA // 88 // zastrAgArazca purato vAruNe ca jalAzrayam // maThasyoparitaH kuryAd vidyAvAcanamaMDapam // 89 // prAsAdanI pazcime raIzALA, dakSiNe maTha ane uttare sUdazALA (rasoIeenI zALA ) karavI ema zrIvizvakarmAe kaheluM che. 87. vAyukeNamAM kekAgAra (koThAra), agnikoNamAM mahAnasa (pAkazALA), izAna koNamAM puSpagraha, naivatya keNamAM pAtrazALA (vAsaNa mUkavAnI zALA), prAsAdanA agrabhAge zastrAgAra (AyudhazALA) eTale zastra mUkavAnuM sthAna, pazcima Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturtha rana dizAmAM lAzaya (kuMDa, ku, TAMkuM) ane maThanI uparanI bhUmimAM vidyAvAcanane maMDapa kare arthAt vyAkhyAna Adi upadeza karavAne maMDapa kare. 88, 89. upAzraya vidhAna. prAsAdasyottare yAmyAM tathA pazcime'pi ca // yatInAmAzrayaM kuryAn maThaM tad dvitribhUmikam // 9 // dvizAlamadhye SaDdAruH paTazAlAgrazobhitA // mattavAraNamagre ca tadUrdhva paTabhUmiSu // 11 // prasAdanI uttare, dakSiNe, pUrve athavA pazcime yationA nivAsArthe upAzraya karo ane te be ke traNa bhUmivALe kara. 90. maDa athavA upAzrayamAM be zALAo madhye SaTTArU (be divAlamAM bhIMtADA staMbha cAra ane be pATaDIo maLI naMga 6ne pArU kahevAmAM Ave che) mUkavAM. AgaLanA bhAge suzobhita paTazALA karavI ane tenA agrabhAge parazALAnI uparanI bhUmikAmAM mattAvAraNa (kaTheDA) karavAM. 91. jALI tathA gekha mUkavAnuM pramANuM. dvArorve ca tribhAgena dvAraM jAlagavAkSake // daidhye hInaM prakartavyaM samasUtrazca mUrdhani // 12 // dvAranI uMcAImAM traNa bhAga karI be bhAganI jALI tathA gokha kare. jALI ane goLa labAImAM nAnA hoya te deSa nathI paraMtu kAra, jALI ane gokha e traNenA upanA vADha ekasUtramAM rAkhavA. 92. maMDapa pari ghummaTa vidhAna. trArdha para punAdAgurU I kalAsraM kSetraSaDbhAge SaSThAMzena ca saMyute // 13 // kSetranA ardhanA cha bhAga karavA ane temAMthI eka bhAga choDatAM bAkI rahelA pAMca bhAgane achAsa (aThAMza) tathA kSetranA (je jagyA hoya tenA) cha bhAga karI temAMnA pAMca bhAga cheDI chaThThA eka bhAkAnI kalAsa (seLa haza) thAya che. 93. 'bhamAM teno ko bhA ume aSTAsne SoDazAstrazca vRttaM kuryaattduurdhvtH|| udayaM vistarArdhena SaSTayaMzasaMvibhAjite // 14 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghumaTamAM vidyAdharomAM karelAM svarUpa. jaina derAsara, (kuMbhArIAi). Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna ]. maMDAdi lakSaNAdhikAra. maMDapa upara aDAMsa karI tenA upara seLa hAMsa karavI. ane pachI uparanA bhAge goLAkAra ghummaTa kare ane te pahoLAInA ardhA bhAge geLAkAra uce karavo tathA tenI uMcAImAM sATha (60) bhAga karavA. 94. ghummaTanA gaDadA (dAdarI) tathA 6, 8, 12, 20 hAMsa choDavAnI rItane nakaze. 6 hAsa 8 hosa / 12 hAsa besArayAno pharamo ---- - S --- vapaDavaMja karI* : baco sabhAmabhAlo ane sAMdhakApavAnI kAmadIma.2 -- - - ~- K- nalIke Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rilpa ratnAkara [caturtha ratna karNadardarikAH sapta bhAgena nirgamodayau / / rUpakaNThastu pazcAMzo dvibhAgenAtra nirgamam // 15 // sAta bhAganI karNadardArikAo karavI ane te nirgame (nIkAre) tathA ucAImAM sarakhI rAkhavI. pAMca bhAgane rUpakaDa kare ane nakAre be bhAga rAkhave. 9. vidyAdharaiH samAyuktaM ssoddshaassttdivaakraiH|| jinasaMkhyAmitairvApi dantAvalairvirAjitam // 16 // seLa (16 ), ATha (8) athavA bAra (12) vidhAgharothI yukta ghummaTa kare. athavA covIsa (24) hAthIo vaDe virAjita ghummaTa kare. 96. vidyAdharapRthutvena saptAMzo nirgamo bhavet // tadUrve citrarUpAzca nartikA nRtyazobhitAH // 27 // vidyAre temanI pahoLAIthI sAta bhAga nIkAra karavA ane temanA upara vicitra rUpane dhAraNa karelI nRtya karatI zobhAyamAna nattikanAca karatI putaLI karavI. 97. jagatulye tu SaTsArdhaM dvitIyA ca SaDbhAgikA / tRtIyA sArdhapaJcAMzA kolANi trINi paMca vA // 28 // pahelI jagatulyA sADA (6), bIjI (6) cha bhAganI tathA trIjI sADApAMca (pa) bhAganI karavI ane traNa athavA pAMca kela karavA. 98. madhye vitAnaM kartavyaM citravarNavirAjitam // nATakAdikathArUpasvanAkAravirAjitam // 19 // maMDapanI madhyamAM vitAna (ardha gaLAkAra) karavuM ane te nAnA prakAranA citra vicitra raMgothI bhAyamAna tathA nATakAdinA kathAbhAgene anusaratI, saMgIta karatI (gAtI) , vAdi vagADatI ane nRtya karatI AkRtivALI putaLI vigerethI citrita karavuM. 9. ghummaTanA tharenA vibhAganuM bIjuM pramANa ucchrayaM vistarArdhena SaTSaSTibhirvibhAjite / karNadardarikA kAryA saptabhAgapramANataH // 10 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HEAT HE 17134 GK ( nony Zas by the LD DEFE LETT SARANA cAmukha prAsAdanA pazcima taraphanA maMDapanA ghummaTanA dekhAva, mAUMTa Abu, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAmukha prAsAdanA uttara taraphanA ghummaTane dekhAva, mAunTa Abu, phuA: Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna ] methAdi lakSaNAdhikAra rUpakaNThazcaturbhAgaH kalAvidyAdharairyutaH // gavAluzcaiva SaDbhAgaM sArdhaSaDbhAgikaM tathA // 101 // jamari vero caturNa caturtha che evaM tu kArayennityaM vitAnAnekamaMDitam // 10 // ghuMmaTa tenI pahoLAInA ardhA bhAge ucA kare ane temAM chAsaTha (66) bhAga karavA. temAM sAta (7) bhAganI karNadardarI, seLa vidyAdharethI yukta cAra (4) bhAga rUpaTha, sADA cha (ghA) bhAganuM paheluM gavAtuM, cha bhAganuM bIjuM gavAnuM, pAMca bhAganuM kela ane zuM gavAtuM sADA cAra bhAganuM karavuM. AvI rIte aneka vivAthI maMDita thayela ghumaTa haMmezAM kare. 100, 101, 102. ekAdazazatAnyeva vitAnAnAM trayodaza // zuddhasaMghATamizrANi kSiptAkSiptAni yAni ca // 10 // * anekavidha bhedone lIdhe vitA (ghummaTa) nI saMkhyA agiyArasa ne tera (1113) thAya che ane te zuddha saMghATa, mizra saMghATa (eka bIjAnA saMghATe paraspara meLavI karelA), kSipta ( nigame nIkaLatA thaze) ane apti (nigame nahi nIkaLatA thare) vigere aneka prakAranA karavAmAM Ave che. 103. 3ti vitAnAni vicitrANi vstrcitraadibhedtH|| saptasu yAni lokeSu tasmAd hRdyAni lokataH // 104 // nAnA prakAranA vastrAlaMkAra (paheraveza) ane citranA bhedane lIdhe citra vicitra anekavidha vitAno (maMDapa thAya che tathA sAta lekamAMnA dekhAthI alaMkRta karavAmAM AvatA hovAthI jotAMja lekene AnaMda ApanArA thAya che. 104. ratnagarbhasUryakAnticandratArAvitAnakam // vicitramaNDapaM jainaM kRtaM tasmai namaH sadA // 105 // ratnothI jaDele gabhAre sUryanA kiraNe jevI kAntivALAM citro tathA caMdra ane tArAonA dekhAvothI yukta e vitAnavALe vicitra jainamaMDapa jemaNe karyo hoya temane sadA sarvadA (amArA) namaskAra he. 105. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zilpa ratnAkara [caturtha ratna zrI vAsupUjya mahArAjanA derAsaranA gabhArA uparanuM sAMbharaNa ane ghumaTIne nakaze. rUpAsuracaMdRnI piALa, amadAvAda 13) == == E F -=-=-=mArA . tala bhAga 2 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jinAlayanI cAkIemAM karelA bhadrika ghummaTa, zrInemanAtha jaina maMdira, mAuMTa Abu, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAlayanA khuNAnA maMDapanA ghummaTane dekhAva. zrImanAtha jainamaMdira, mAunTa Abu. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 caturtha ratna maMDapada lakSaNAdhikAra maMDapa tathA prasAdane sAMbharaNa vidhAna. sAMbharNazca prakartavyaM prathamaM paMcadhaMTanam // caturghaTAbhivRddhathA ca yAvadekottara zatam // 106 // paheluM sAMbharaNa pAMca ghaMTAvALuM karavuM ane pachI cAra cAra ghaTAe vadhArI ekane eka ghaMTAo sudhI vRddhi karavI. 106. vasa maMDaLa paJcaviMzatirityuktAH prathamaM rasabhAgikam // vedottaraM zataM yAvad vedAMzA vRddhiriSyate // 107 // paheluM sAMbharaNa cha bhAganuM karavuM ane tyAra pachI cAra cAra bhAganI vRddhi ekasene cAra (100) bhAga sudhI karavI. A pramANe vRddhi karavAthI pacIsa prakAranAM sAMbharaNe thAya che. 107. bhadrAdhai rathikArdhena savAjhaM vAmadakSiNe // rathikA(dayenaiva ghaNTAkUTe tato bakam // 108 // DAbI tathA jamaNI bAjue bhadranA ardhA bhAgamAM rathanA adha bhAge navAMga (nava ghaMTAvALuM sAMbharaNa) karavuM tathA rathikAnI pahebaInA ardha bhAge rathikA upara ghaTA tathA kUTa karavAM ane tenA upara baka (kalaza) kara. 108. kAnvittA mitat bhAgairviSamatulyaizca yevaM kurvIta lakSyataH // 109 // pahelI ghaTA kalAphaTathI yukta pAMca kalazavALI karavI tathA ekI ane bekI bhAge vaDe A pramANe lakSmapUrvaka ekI ghaTAonI racanA karavI. 19. devatAonAM vAhanonAM sthAna viSe. prAsAdavAhanasthAnaM kartavyA ca catuSkikA // ekadvitricatuHpaJcarasasaptapadAntare // 110 // eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha ane sAta padanA aMtare prAsAdanA devatAnA vAhananA sthAna mATe cikI karavI. 110. 19 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadranA TADhiyA mathALA sudhI ane te upara traNa mRtvI ane banne bAju ghumaTInA traNa mrutvI 25 ghaTAnI 5 ghaTAvALA sAMbharaNunA dekhAvA no. 16 zilpa ratnAkara [canu ratna Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ();}}} T va 2) 20 navaceAkInI ghumaTInI aMdaranA dekhAva. jaina derAsara, (kuMbhArIyAjI), gUDha maMDapa uparanuM sAmaraNa. jaina derAsara, (kuMbhArIyAjI ), Page #244 -------------------------------------------------------------------------- Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dounikasu BarSUMINEEYEYEYE VE333 navakInI ghumaTIne khAva. zrImanAtha jaina maMdira, mAunTa Abu. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navacokInI chatane dekhAva. jaina derAzara, kuMbhArIAjI. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna]. maMDapAda lakSaNAdhikAra. 147 gheTI pAganI derIne nakaze. zrI zatruMjaya, pAlItANuM. (kAThIyAvADa) 0 3 {\ svro w - - - --- 1 jarma nA 2 kolI ghara - je musApharI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zilpa ratnAkara [caturtha rana vAhanedaya pramANa arcAyAstu navAMzeSu pazcaSaTsaptabhAgikaH // guhyanAbhistanAnto vA trividho vAhanodayaH // 111 // devatAnI mUrtimAM pagathI zikhA sudhI nava bhAga karavA. temAM pAMca, cha ane sAta bhAga sudhI vAhana uMcuM karavuM athavA guddabhAga, nAbhi ane stanabhAga - (vakSasthala) nA bAbara vAhanedaya kare eTale vAhananI dRSTinI ucAI rAkhavI. 111. pAdajAnukaTiM yAvadarcAyA vAhanasya ca // vRSasya viSNubhAgAntaH sUrye cApyaMsakAntakaH // 112 // devatAnA caraNa, jAnu (DhIMcaNa) athavA kaTiparyata vAhanane udaya kare ane mahAdevanA vRSa (piyiA) ne udaya liMgana vibhAganA aMta (jaLAdhArI) sudhI tathA sUryanA vAhanane udaya aMsa (bhA) sudhI ka. 112. prAsAdanI catudidhu anya prAsAda vidhAna. sattara puchazcaka rAmakSiorDiza | prAsAdaM kArayedanyaM nAbhivedhaM vivarjayet // 113 // . devAlayanA agrabhAge, pAchaLanA bhAge tathA DAbI ane jamaNI tarapha bIjA prAsAde karavA ane temane nAbhivedha va arthAt mukhya prAsAda ane maMDapanA garbhe karavA. garbha cheDIne karavAthI nAbhidha utpanna thAya che. 113. zivasyAgra na kartavyA tva rUpeNa devatA // prabhA naSTA na bhogAya yathA tArA divAkare // 114 // zivanA devAlayanI sanmukha bIjA devatAnuM devAlaya pUjavAnA rUpamAM karavuM nahi; kAraNa ke te devatAnuM teja ( prabhA naSTa thAya che ane phaLa ApavAne asamartha bane che. jema sUryodayamAM tArAo naSTaprabhAvALA thAya che ane prakAza ApI zakatA nathI tema zivanI AgaLa bIjA devatAe naSTaprabhAvavALA thAya che tethI sukha apavAne asamartha bane che. 114, zivasyAgre zivaM kuryAd brahmANaM brahmaNo'grataH // viSNoragre bhaved viSNu ne jaino rave raviH // 115 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Odi ee : C: C maMDapanI chatamAM kotarelA tIrtha karanA cAritrane dekhAva, jaina derAsara, (kuMbhArIyAjI). Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna] maMpAdi lakSaNAdhikAra. 149 zivanA devAlayanA agrabhAge zivAlaya, brahmAnA devAlayanA agrabhAge brahmAnuM, viSNunA devAlayanA agrabhAge viSNunuM, jinanA devAlayanA agrabhAge jinanuM ane sUryanA devAlayanA agrabhAge sUryanuM devAlaya karavuM. 115. brahmA viSNuzcaikanAbhiAbhyAM doSo na vidyate // zivasyAgre na vAsazca dRSTivedhe mahad bhayam // 11 // brahmA ane viSNu ekanAbhi (bannenAM devAlaya sAmasAmAM) karavA. e bannenI ekanAbhi thavAthI doSa thato nathI, paraMtu zivAlayanA agrabhAge brahmA ane viSNune vAsa (devAlaya) karavo nahi; kAraNa ke temane divedha thatAM mahAna bhaya utpanna thAya che. 116. brahmA viSNurekanAbhirjine doSo na vidyate // zivAgre cAnyadevAzca dRSTivedhe mahad bhayam // 117 // jinAlayamAM brahmA ane viSNu ekanAbhi thAya te doSa thatuM nathI, paraMtu zivAlayanI sanmukha bIjA devatAo karavA nahi; kAraNa ke temano daSTivedha thatAM maTe bhaya utpanna thAya che. 117. caMDikAgre bhavenmAtrI yakSe kSetrAdi bhairvH|| svasvAmibhizca vijJeyA ye yasyApi hitaiSiNaH // 118 // caMDikAnA devAlayanA agrabhAge mAtragaNunA devAlaya karavAM ane yakSarAja kuberanA devAlayanA agrabhAge kSetrapAla ne bhairava vagerenAM devAlaya karavAM tathA sevakasvAmI, Ichamitra ane paraspara hitithI devatAonAM devAlaya ekanAbhi (sAmasAmAM garbhe) karavAM. 118. zivasUryAgrato gehaM na kuryAjinapRSThataH // pArzvayorbrahmaviSNozca caNDyAzcaturdizaM na vai // 119 // ziva ane sUryanA devAlayanA agrabhAge, jinAlayanA pRi (pAchaLanA) bhAge, brahmA ane viSNunA pArzva ( banne bAjunA) bhAge tathA caMDikAnI cAre dizAe ghara karavuM nahi. 119 daSTidoSa na lAgavA viSe. prasiddharAjamArgasya prAkArAntarato'pi vA // sthApayedanyadevasya tatra doSo na vidyate // 120 // prasiddha rAjamArga athavA prAkAra (koTa killA)nuM aMtara paDatuM hoya te eka devanA devAlayanA sAmuM bIjA devatAnuM devAlaya karavAmAM chidoSa AvatuM nathI. 120, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 zilpa ratnAkara [caturtha ratna pUrva tathA pazcimamukhanA devatAo. pUrvAparasya devAnAM kuryAnno dakSiNottaram / / brahmaviSNuzivAnAJca gRhaM pUrvAparAmukham // 121 // pUrva tathA pazcima dizAnA mukhavALA devanAM devAlaye dakSiNa tathA uttara dizAnA mukhavALAM karavAM nahi. brahmA, viSNu ane zivanAM devAlaya pUrva tathA pazcima mukhanAM karavAM. 121. pUrvAparamukhA devAH zubhAzca purasanmugvAH // azubhA dakSiNAsyAstu uttarAbhimugkhAstathA // 122 // brahmA viSNuzca rudrAkauM guha indrazca devatAH / / pUrvAparamukhAzcaite sarvadA zubhakArakAH // 12 // brahmA viSNuzca rudrArko puraM hanti parAGmagvAH // zivo jino harirdhAtA zubhAH sarvadizAmugvAH // 124 // pUrva ane pazcimAbhimukha tathA garAbhimukha devo zubha che paraMtu dakSiNa tathA uttarAbhimukha deve azubha che. brahmA, viSNu, rUdra, sUrya, kArtika svAmI ane indra; A devatAo pUrva tathA pazcimadizA sAme mukhavALA sadA zubhakartA che. 122, 123. brahmA, viSNu, rUdra ane sUrya A devatAo je purathI paramukha heya arthAt nagara tarapha pITha karIne rahelA hoya te purane nAza kare che. ziva, tIrthakara, viSNu ane brahmA; A de sarva dizAnA mukhavALA zubha che. 124. dakSiNAbhimukha de. vighnezo bhairavazcaNDI nakulIzo grahAstathA / mAtaro dhanadazcaiva zubhA dakSiNadiGmukhAH // 125 / / gaNeza, bhairava, caDika, nakulIza, navagrahe, mAtRdevatA ane kubera, A deve dakSiNAbhimukha zubha che arthAt emanAM devAlaye dakSiNAbhimukha karavAM. 125. hanumAna besADavAnI dizA. naiRtyAbhimukhaH kAryoM hanumAn vAnarezvaraH / / anye vidiGmukhA devA na kartavyAH kadAcana // 126 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .: ====== xx 0 x 0 -:::::::: :::::::: - :::::::: raMgamaMDapanI bAjunI chatamAM katarelA tIrthakaronA cAritrane dekhAva, zrI kuMbhArIAjI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMgamaMDapanI bAjunI chatamAM kotarela tIrthakaronA cAritrano dekhAva, zrIkuMbhArIAjI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna] mati vidhAna. 15 - vAnarapati hanumAna naiRtyAbhimukha besADavA (hanumAnanuM devAlaya dakSiNabhimukha paNa karavuM); kintu bIjA devatAe kadApi viditsukha arthAtuM koNanA mukhavALA besADavA nahi. 126. atha mUrtividhAna prakaraNa / tRtIyAMzena garbhasya prAsAde pratimottamA // madhyamA svadazAMzonA paMcAMzonA kanIyasI // 12 // prAsAdanA gabhArAnA trIjA bhAge pratimA karavI te uttama ( mAnanI) jANavI ane pratimAnA AvelA pramANunA dazamA bhAge hIna karavAthI madhyama ane pAMcamA bhAge hIna karavAthI kaniSTha mAnanI pratimA jANavI. (A mAna beThelI jena pratimAnI palAMThInuM jANavuM). 127. dvAranA mAne mUrti ane siMhAsananuM pramANu. tAjIgna najadhA mAne nitya . dvAtriMzadbhirbhajed dvAraM caturbhAgAn parityajet // 128 // dvAranI uMcAImAM nava (9) bhAga karI upara eka bhAga che ane bAkInA ATha bhAgamAM cAra bhAganI pratimA ucI tathA cA2 bhAganuM siMhAsana uMcuM karavuM. teja pramANe dvAranI uMcAimAM batrIsa (3ra) bhAga karI temAMthI uparanA cAra bhAge choDavA. zeSa rahelA aThThAvIsa (28) bhAgomAM nIce pramANe pratimA tathA siMhAsananuM pramANa anukrame jANavuM. 128. dU tathA vizvattiyAtrA che arva caivAsanasthAnaM manuzaRtithInakaiH // 129 // dvAranI laMbAI (uMcAI) mAMnA cAMda (14), paMdara (1pa), tera (13) ane seLa (16) bhAgomAM pratimA tathA da (14), tera (13), paMdara (15) ane bAra (12) bhAgamAM siMhAsana UMcuM karavuM. 129, Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zipa ratnAkara [caturtha ratna dvAranI uMcAinA mAne mUrti ane siMhAsananA bhAganuM keThaka naMbara, pabAzaNa bhAga. pratimA bhAga. uparanA cheDavAne 1 bhAga. dvAranI uMcAimAM kula bhAga. , bhAga. - 4 bhAga, 1 bhAga. 9 bhAga, ------ Dara bhAga. 4 bhAga. 14 bhAga. 1 : bhAga. - -- - -- 15 bhAga. 13 bhAga. 4 bhAga. 3ra bhA. 13 bhAga. , 15 bhAga. 4 bhAga. 32 bhAga. . 16 bhAga. | 2 bhAga. | 4 bhAga. J 3ra bhAga. prAsAdanA mAne ubhI mUrtinuM pramANa. prAsAda ekahaste tu mUrtirekAdazAGgulA // dazAGgulA tato vRddhiryAvaddhastacatuSTayam // 130 // dvanyaGgulA dazahastAntaM zatArdhamaGgalasya ca // ativRddhirdazAMzonA madhyamA ca kanIyasI // 131 // eka gajanA prasAdane mUrti agiyAra (11) AgaLa ucI karavI ane pachI cAra gaja sudhI dareka gaje daza (10) AMgaLa, cArathI daza gaja sudhI be (2) AMgaLa ane dazathI pacAsa gaja sudhI eka (1) AMgaLanI vRddhi karavI. A pramANe AvelA je mAnamAMthI dazamA bhAge hIna karavAthI madhyama ane madhyamAnA mAnamAMthI dazamA bhAge hIna karavAthI kaniSTha mAnanI mUrti jANavI. 130,131. zeSazAyI bhagavAnanI sUtI matinuM pramANu. saptAMze garbhagehe tu dvau bhAgI parivarjayet // mAno mavAnI suvAvaTA pharA sAta bhAga karelA gabhArAmAMnA be bhAga choDI pAMca bhAganA sUtelA zeSazAyI bhagavAnanI mUti karavI te sukha ApanArI che. 13ra. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DES chatamAM kotarelA kuDacalavALA velAnA dekhAva, zrIrANakapura ( mAravADa ) chatamAM kAtarelA nAgapAzanA svarUpanA dekhAva. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ITIO 584 aples --- raMgamaMDapanI bAjInI chatAmAM kotarelA tIrthaMkaronA cAritranA dekhAva. zrIka bhArIAjI, DE LA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna ] matividhAna. 153 sarva devatAonAM paMcavidha siMhAsana pramANa. prAsAdagarbhasya dalaM vidheyaM / prav4 rivartanIyam anya dale paJcavibhAgakArya ! tasmin vidheyAni nijAsanAni // 133 // rakSAcakra patha vimA | dvitIyabhAge'gviladevatA vai // brahmA ca viSNuzca jinstRtiiye| caturthabhAgAdadhike harasya // 134 // prAsAdanA gabhArAnA sarakhA be bhAga karI dvAra taraphane pahele khaMDa (vibhAga) taje. pachI bAkI rahelA bIjA khaMDamAM pAMca vibhAge karavA ane temAM devatAonAM pipitAnAM siMhAsano karavAM. pAMca vibhAgamAMnA pachItathI prathama vibhAgamAM yakSAdi, bIjA vibhAgamAM sarva devatAo, trIjA vibhAgamAM brahmA, viSNu ane jina devatAonuM siMhAsana karavuM tathA cothA bhAgathI adhika pAMcamA vibhAgamAM arthAt gabhArAnA madhya bhAge zivanuM sthAna karavuM. 132, 134. devatAonA sthAnanAM maMDala viSe. prAsAdAnAM samastAnAM vibhaktirgarbhabhittayA // garbhamadhyeSu sarveSu devatAH kramasaMsthitAH // 13 // caturastraM tathAyattaM vRttaM caiva vRtAyatam // aSTAstraM ca tathA proktaM garbhaprAsAdarUpataH // 136 // brahmasthAnAdigarbha ca bhittiparyaMtamekhalA // vibhaktikramachaMdeSu maNDalaM bhavanAkRti // 137 // samasta prAsAdamAM gabhArAnI bhittithI vibhAge karavA ane sarva prakAranA gabhArAonA madhya bhAgathI kramAnusAra devatAo besADavA. garbha ane prAsAdane anurUpa devatAmaMDala samarasa, laMbacorasa, goLa, laMbagoLa ane aSTa hAsa karavuM. brahmAnA sthAnAdi rUpa gabhArAne bhitti sudhI mekhalA karavI tathA vibhAga, krama ane chedAnusAra tenA upara bhavanAkRti maMDala racavuM arthAt chatrIo karavI. 135, 136, 137. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 de zipa ratnAkara [ca7 rana nA sthAnanA aThThAvIsa bhAga karavA viSe. aSTAviMzazca vijJeyA garbhAnurUpamadhyataH / / ekaikadevatAzcaiva kramazo maNDale sthitAH // 138 // gabhArAne anurUpa madhyamAMthI (pachItanI bitti tarapha) aThThAvIsa (28) vibhAge karavA ane temAM kramAnusAra maMDaleDamAM ekeka devatA sthApavA. 138. prathame maNDale caiva yad bhaved garbhamadhyataH / / zivasya paramaM sthAnaM yanmerobhuvi madhyataH // 13 // yavairyavArdhaka kizcit kuryAdIzAnamAzritam // maNDalorce samastAzca tataH sUtreSu devatAH // 14 // pAdapadmAgrasaMsthAne svake ca pdmdhytH|| padasya garbhasaMsthAne pArzvagarbhAdike tathA // 14 // karNapippalikAsUtraM bhujagarbhe tu saMsthitam / pAdagulphagarbhasUtre padagarbheSu devatAH // 142 // prathama maMDala je gabhArAnA madhyathI AraMbha thAya che temAM zivanuM parama zreSTha sthAna, bhUminA madhyamAM jema merUnuM sthAna che tema jANuMvuM. yavamatra athavA yavAI jarA izAna keNu tarapha raheluM sthAna karavuM ane tyAra pachI maMDala upara ekasUtramAM sarva devatAe besADavA. caraNakamalanA agrasaMsthAnanA madhyamAM temaja mUrtinA caraNanA madhyabhAgamAM, padanA garbhasthAnamAM, paDakhenA garbhamAM temaja bhujAnA garbhamAM karNazaSphavi (kAnanA madhya bhAga) thI lIdheluM sUtra pAdagupha ( paganI ghuTI) nA garbhamAM ekasUtre karavuM ane padenA garbhe devatAo ekasUtre sthApavA. 136, 140, 141, 142. dvittIye hiraNyagarbho nakulI zastRtIyake / caturthe caiva sAvitrI rudraH syAtpadapazcame // 143 // SaSThake caiva SaDvakaH saptame ca pitAmahaH // aSTame vAsudevazca navame ca janArdanaH // 144 // dazame vizvadevAzca hyagnirekAdaze sthitaH // dvAdaze bhAskarazcaiva durgA syAca trayodaze // 14 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puMDarIkajInA pA darzanano dekhAva. zeTha haThIsIMga jaina derAzara, amadAvAda. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 yayana mUrtividhAna, caturdaze ca vighnezo grahAzca dazapaMcame // SoDaze ca bhavenmAtrI gaNAzca dazasaptake // 146 // bhairavo'STAdaze caiva kssetrpaikonviNshtiH|| viMzato yakSarAjazca hanumAnekaviMzatI // 147 // dvAviMzataH bhRgo ghorastathAparaH pdaadhike|| caturvize bhavedaityo rAkSasazca padAdhike // 148 // pizAcazcaiva SaiviMze bhUtAzcaiva padAdhike / tasyAgre ca pade zUnyaM krameNa sthitmnnddlm|| 14 // bIjA maMDalamAM hiraNyagarbha trIjAmAM nakulIza, cothAmAM sAvitrI, pAMcamAmAM 3bhUti, 73mA patra (ti svAbhI), sAtamAma pitAmaha (prA), AThamAmAM vAsudeva, navamAmAM janArdana, dazamAmAM vizvadeva, agiyAramAmAM ami, bAramAmAM bhAskara, temAmAM durgA, cidamAmAM vikreza, paMdaramAmAM navagraha, sebamAmAM mAtrI devatAo, sattaramAmAM gaNe, aDhAramAmAM bherava, ogaNIsamAmAM kSetrapAla, vIsamAmAM yakSarAja, ekavIsamAmAM hanumAna, bAvIsamAmAM gherabhaga. tevIsamAmAM 2052 devatA, vyAvIsabhAmA tya, pathAsabhAmA rAkSasa, chavIsabhAmA pizAya, sttaavIsamAmAM bhUta ane tenI AgaLanuM chelluM aThThAvIsamuM maMDala zUnya rAkhavuM. A pramANe manu masanI sthApana! 42vI. 143, 144, 145, 146, 147. 148, 146. viSNusthAna umAdevI brahmasthAne sarasvatI // sAvitrI madhyadeze tu lakSmIH marvatra dApayet // 150 // vItarAgo vighnarAjo ye coktA jinazAsane // mAtRmaNDalamadhye tu devatAnAM samastakam // 15 // viSNunA sthAnamAM umAdevI, brahmAnA sthAne sarasvatI, madhyadeze sAvitrI ane sarvatra (sarva rathAmAM) lakSamIdevI sthApavI. vItarAga, vigharAja Adi je deve jinazAsanamAM kahelA che te samasta devatAo mAtamaMDalamAM sthApavA. 150, 151. paryakasyAsanova'zca viSNurUpANi yad bhavet // viSNusthAne jalezAyI vArAhastatpade sthitaH // 152 // viSNurUpANi sarvANi navamaM padamAzrayet // kalkistathaiva revantaH padavArAhamAzrayet // 153 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zilpa ratnAkara { caturtha ratna paryakAsana upara sUtelA zeSazAyI bhagavAna ane viSNunA daza avatAranAM svarUpa viSNusthAnamAM sthApavA temaja te padamAM vArAha sthApa tathA navamA bhAgamAM viSNunAM sarva prakAranAM svarUpanI kRtio sthApavI ane vArAhanA sthAnamAM alpa sAthe kalika avatAranI mUrti sthApavI. 15ra, 153. ardhanArIzvaro devo rudrasthAne pratiSThayet // hariH zaMbhurumAmUrtirviSNusthAne prakalpayet / / 154 // saptame brahmasaMsthAne mizramUrtiH pratiSThayet // tridevasthAnake caiva hariharapitAmahAH // 15 // pitAmahazca candrAau sthApayetpadabhAskare // vedAzca brahmasaMsthAne RSINAM padabhAskare // 16 // rUdranA sthAnamAM ardhanArIzvara tathA viSNunA sthAnamAM hari, zaMkara ane umAnI mUrtio sthApavI. sAtamA brahmAnA sthAnamAM mizramUrti (traNe devenI bhegI kRti ) dattAtreya, tridevanA sthAnakamAM hari, hara ane pitAmaha, sUryanA sthAnamAM pitAmaha, caMdra ane sUrya, brahmAnA sthAnamAM cAra vedo tathA sUryanA sthAnamAM traSionI sthApanA karavI. 154, 155, 156. ataHparaM tu ye devA graMthoktAzca mhtpraaH|| sAnnidhyaM sarvakAlantu parikare pradApayet // 15 // A sivAya je devatAo anya graMthamAM kahelA ane tejasvI hoya temane parikara (maMDala) mAM sarvakAla jenA sAnnidhyamAM teo rahetA hoya tenA sthAnamAM rathApavA. 1pa7. pratimAnuM siMhAsana karavA viSe. siMhAsanazca jainAnAM gajasiMhavibhUSitam // madhye ca dharmacakrazca tatpArce yakSayakSiNI // 158 // jaina devatAonuM siMhAsana hAthI ane siMhathI vibhUSita, madhya bhAgamAM dharmacakyukta ane tenI AjubAjue yakSa tathA yakSiNI yukta karavuM. 158. zivaliMganI jaLAdhArInuM pramANu. yonyAzca liGgamuccheyaM tasmAca pIThavistaram / / jaTila trimANe kartavya evA tataH zakaze Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INS zaNagAra cokI uparanuM sAmaraNa tathA gokha, zeTha haThIsIMganuM derAzara, amadAvAda, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w ke { gheTIpAganI sAMbharaNavALI taiyAra thayelI derI, zetrujya ( pAlItANA ). eka cekI uparanuM sAmaraNa. rANakapura, mAravADa, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna bhUrtitradhAna. tadardhena mukhasyaiva vistAraca vibhAgikam | tatpadasya tribhAgena kartavyA mekhalA tataH // 160 // mekhalAyAH tribhAgena khAtaM vidyAttathA sudhIH // viSNubhAgocchrayaM yAvat pIThikA cocchritA tataH // 131 // 117 jaLAdhArImAM liMga ubhuM karavu ane tenI paheALAinA pramANe pIThikAnA pharatA vistAra karavA, pIThikAnA trIjA bhAge jaLAdhArInI pranAla nIkAre karavI. tenA ardhA bhAge pranAlanu mukha pahoLu rAkhavuM. mukhanA trIjA bhAge pANItArano vistAra karavA, ane pranAlanA trIjA bhAge melA karavI. mekhalAnA trIjA bhAge pANI javAnI pranAla 'DI (khAta) karavI tathA pIThikA UMcI viSNunA bhAga sudhI karavI arthAt be bhAga zrI vI. 158, 10, 161. jaLAdhArI karavAnA svarUpanA 18 bhAga ucchraye'STAdazAnbhAgAn kRtvA zAstravicakSaNaH // karNaM tu sArvabhAgena paDikA cArthabhAgikA // 162 || dvitIyA cArdhabhAgena skaMdhazcaiva vibhAgikaH // paTTikA skaMdhamUle tu pArzvabhAgaM tato nyaset // 163 // aMtaHpaTTe tathA kArya sArvabhAgena zobhitam paTTikA cArthabhAgA tu dvibhAgaM karNakaM bhavet // 164 // paTTikA cArdhabhAgA tu sArdhA cAntarapaTTikA // paTTikA cArdhabhAgA tu tribhizva skaMdha eva ca // 165 // paTTikA cArdhabhAgA tu dvitIyA tatsamA bhavet // sArvabhAgaM tathA karNamAyasthAneSu paTTikA || 166 / / pravezaM saptabhirbhAgaiH pIThikA ca tathA budha // karNa sArdhatrayaM jJeyaM pAdonA pachikA bhavet // 167 // gAMdhArInI ubhAM madAra (18) bhAga 12vA. temAM hoDha lAgano artha, ardhA bhAganI paTTikA, bIjI paTTikA ardhA bhAganI ane kadha traNa bhAga karavA. skaMdhanA mULamAM ardhA bhAganI paTTikA karavI ane doDha bhAganuM matarapatra karavuM tathA ardhA bhAganI paTTikA karavI, be bhAgane kaNuM karavA. ardhA bhAganI paTTikA, deDha bhAganu atarapatra tathA ardhA bhAganI paTTikA karavI. traNa bhAganA skadha karavA ane skadhanI nIce Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zilpa ratnAkara [caturtha ratna zivaliMganI jaLAdhArInA dekhAvane nakaze. 7 mA Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthAM ratna ] bhRtividhAna. 159 ardhA ardhA bhAganI be TTikAe karavI, ane doDha bhAgane ka karave. pIThikAnA praveza (aMdara pezate bhAga ) sAta bhAganA ane teno karNa nIkaLatA sADA trajhu bhAganA karave tathA pozA lAganI paTTi nItI urakhI. 192, 193, 164, 165, 196, 197. yAvaddIrghaM bhavelliGgaM tAvatpIThasya vistaraH // umA tu pIThikA jJeyA liGgaM kara ucyate // 168 // jeTalA pramANamAM liMga moTu hoya teTalA pramANamAM pIThikAnA vistAra ( popAla ) uro. pIDitha ubhA ne jhiga za4235 bhavu 198 nyUnAdhikA na kartavyA umAyAH zaGkarasya ca // nyUnAdhikAkRtirdoSaM kurute rASTravibhramam // 169 // umA ane zakara (jaLAdhArI tathA liMga) nAM svarUpo pramANathI nyUnAdhika karavAM nahi; kAraNa ke pIThikA ane liMga pramANathI nyUnAdhika AkRtivALAM thAya to doSa ane dezamA vizrama hA thAya che. 167. daza (10) prakAranI jaLAdhArIonu pramANu, ardhacaMdra trikoNAdyA vijJeyA daza pIThikAH // etAsAM rUpasaMsthAnaM kathayAmi nibodhata // 170 // acadrA ane trikoNA Adi daza prakAranI pIThikA ( jaLAdhArIe ) jANavI. temanAM svarUpa ane sasthAna kahuM chuM te tame sAMbhaLe. 170. maNDalA caturasrA ca mekhalaikena saMsthitA // dvimekhalA bhaved vApI yakSI caiva trimekhalA // 171 // pUrNacaMdrA ca vijJeyA rudrANAM satataM priyA // SaDasrI ca bhaved vajrI mekhalAtraya bhUSitA // 172 // SoDazAstrI bhavet kiJcid hasvAnumUlataH // lagnajyAdhanuSAkArA ardhacaMdrA ca sA bhavet // 173 // trikoNA cordhvato hasvA zaktyA ca sadRzI bhavet // vizvA cottarapUrveNa prazastA dakSiNAtigA // 974 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ca rana (1) corasa ane eka mekhalAvALI jaLAdhArI maMDala, (2) corasa ane be mekhalAvALI vApI, (3) corasa ane traNa mekhalAvALI yakSI tathA (4) rasa ane cAra mekhalAvALI pUrNacaMdrA jaLAdhArI jANavI ne te rUdrone hamezAM priya che, (pa) paNa ane traNa mekhalAvALI vajI, (6) raseLa koNanI ane mUla bhAgamAM kaMIka nAnI pannA, (7) caDhAvelA dhanuSanA jevA AkAravALI ardhacaMdrA, (8) uparanA bhAge nAnI ane zakti nAmanA AyudhanA jevA AkAravALI trikeNa, (9) uttara ane pUrvamAM karelI vizvA ane (10) dakSiNamAM vRddhi pAmelI prazastA jaLAdhArI jANavI. 176, 172, 173, 174. zivanI jaLAdhArIonA phaLa viSe. yacchate sthaNDilA yAnaM dhanadhAnye tu puSkarI / / gomahiSIpradA vApI yakSI sarvArthasaMpadam // 17 // maNDalA bahulA kIrti pUrNacaMdrA tu zAMtidA // zatruvinAzinI vajrI padmA saubhAgyadAyinI // 176 / / ardhacaMdrA dadatputrA trikoNA zatrunAzinI // yonyarthazcaiva devasya pIThikAstatra kIrtitAH // 17 // (1) sthADilA yAna (pAlakhI), (2) puSkarI dhanadhAnya, (3) vApI gAya, bheMsa vigere pazu, (ka) yakSI sarvArtha saMpatti, (5) maMDalA ghaNuM kIrti, (6) pUrNacaMdrA zAMti, (7) vajI zatruno nAza karanArI, (8) paDyA sibhAgya ApanArI, (9) ardhacaMdrA putra ApanArI ane (10) trikaNA zatrune nAza karanArI jANavI. meninA kAryamAM emane devanI pIThikAe kahelI che. 175, 176, 177. je rikaverA je rAzanA tathA pArthive pArthivA kAryA lohaje lohajottamA // 178 // pASANanA liMgane pASANunI, lAkaDAnA liMgane lAkaDAnI, mATInA liMgane mATInI ane leDhAnA ligane leDhAnI jaLAdhArI karavI. 178. liMgasahita jaLAdhArI mApavAnAM paMcasU liGgaM parIdhIpRthumUlasUtraM / tato dvitIyaM pRthu pIThikAyAm / / brahmA ca viSNustathAzaMkarAntaM / porna trimAM tRtIrtha = sUtra chA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna ] vidhAna. caturthakaM linggprnnaalm| yat paJcamaM liGgazirasya suutre|| nyUnAdhika hAnikaraM prjaayai| pratApavRddhiH samakAyasUtre // 18 // liga jADuM hoya tene pharatuM sUtra pheravatAM je mApa thAya te liMganI paridhi kahevAya ne te prathama sUtra jANavuM. teja sUtranI laMbAI pramANe jaLAdhArI pahelI rAkhavI te bIjuM sUtra, eja sUtranI laMbAInA brahmA, viSNu ane zaMkara nAme traNa bhAga karI viSNunA bIjA bhAga sudhI jaLAdhArI ucI ane eka bhAga zaMkara (liMga jaLAdhArIthI UMcuM ne maLI trIjuM sUtra, eja sUtrathI liMga thakI jaLAdhArInI pranAla nIkAre rAkhavI te cothuM sUtra ane eja sUtra pramANe jaLAdhArI sahita liMganA mastaka sudhI mApavuM, e pAMcamuM sUtra jANavuM. A pAMca sUtranA pramANathI nyunAdhika liMga athavA jaLAdhArI thAya te prajAne hAnikartA nivaDe ane sUtra pramANe samAna liMga ane jaLAdhArI kare te tenI vRddhi thAya che. 179, 180. zivAlayamAM liMgapraveza vidhAna. yAmyAzritaM svAmivinAzahetu pravezaliGgaM dvividhaM suvijJaiH // AkAzamArge kRtaraMgamadhye / prAsAda ardhe ca tato dvitIyam // 18 // zivAlayamAM dakSiNa dizAethI liMgane praveza kare svAmIne nAzakartA che. vidvAnoe liMgapraveza be prakAre kahe che. pahele AkAza mAge eTale adhurA zikharamAMthI ane bIjo adhe prAsAda thayA pachI taraMga eTale etaraMga thayA bAda otaraMga uparathI praveza kara zubha mAne che. 181. svadezasaukhyaM dhanarAjyavRddhiH / svAmI ca nAke tu karoti cintAm // svadezadharmo bahulaH prajAyAm / tyajanti rogAH pazuputralAbhaH // 182 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ caturtha ratna upara batAvyA pramANe liMgapraveza karavAmAM Ave te svadezamAM sukha, dhana ane rAjyanI vRddhi thAya, svAmI svarganI ciMtA kare, praznamAM ghaNA pramANamAM svadezadharmanI vRddhi thAya, rogo nAza dhAme ane pazu,putranA lAbha thAya. 182, dvAramArge lagapraveza karavAthI doSa. 162 liGgapravezo yadi dvAramadhye | svadezamaMgo nahi rAjavRddhiH // pRSThipravezo na karoti liGgam / karoti vAtaM nahi vAmabhAge // 183 // te dvAranA madhyamAMthI liMgano praveza karavAmAM Ave te svadezanA bhaMga thAya temaja rAjyanI vRddhi thAya nahi. pAchaLanA bhAgamAMthI liMganA praveza temaja dakSiNa dizA tarapha jaLAdhArIne khAta (pranAla) karatA nathI. mATe A be kAryo karavAM nahi. 183. sihAsananI pranAla karavA viSe. pUrvAparaM yadA dvAraM praNAlaM cottare zubham // prazastaM zivaliGgAnAmiti zAstrArthanizcayaH // 184 // jyAre zivAlayanuM dvAra pUrva ke pazcima mukhanu hoya tyAre pranAla uttara dizAmAM karavI zubha che; kemake zivaliMgAnI pranAla uttara dizAmAM karavI prazasta che, A pramANe sarva zAstronA siddhAnta che. 184. arcAnAM tu mukhaM pUrva praNAlaM vAmataH zubham // uttarAyAM na vijJeyA hyarcArUpeNa devatA // 185 // devatAnuM mukha pUrvadizAmAM haiyatA vAmabhAge arthAt uttara dizAe pranAla karavI zubha che ane uttara dizAmAM arcA rUpe devatAo karavA niDara 185 jainayuktasamastAva yAmyottarakramaiH sthitAH vAmadakSiNayogena kartavyaM sarvakAmadam // 183 // vAmaM kartavyaM dakSiNe dakSiNaM zubham // ' maNDapAdipratimAyAM tathA yuktyA vidhIyate // 187 // | Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (163 caturtha ratna] vidhAna. jinanA devAlayamAM dakSiNa ane uttaranA kAme pratimAo besADavI ane temanA vAmadakSiNa vege pranAla karavI, e sarva kAmanAone ApanArI che. vAma bhAganI pratimAne vAmabhAge tathA dakSiNa bhAganI pratimAne dakSiNa bhAge pranAla karavI zubha che. maMtpAdimAM sthApalI pratimAomAM pranAla mATe A yukita karavI. 186,187. maNDape ye sthitA devAsteSAM vAme ca dakSiNe // praNAlaM kArayeddhImAna jagatyAM vai caturdizi // 188 // maMDapamAM rahelA devatAonA vAma ane dakSiNa bhAgamAM buddhimAna zilpIe banAla karyuM ane jagatamAM cAre dizAe pranAla karavI zubha che 188. zivanuM snAnadaka gupta mArge javA viSe. zivasnAnodakaM gUDhaM mArge caNDamukhe kSipet // iSTau na laMghanaM natra hanti puNyaM purAkRtam // 18 // zivanA snAnanuM jaLa caDa RSinI mUrtinA mukhAre thaI gupta rIte bhUminI aMdara javA devuM temaja te jaLanA upara daSTi na paDavI joIe tathA tenuM ullaMghana nA thavuM joIe, kAraNa ke tema thavAthI pUrva janmanA puNyane kSaya thAya che. 1990 jaina pratimAnI dRSTi dvAramAne karavA vize. dvAraivAmirma mAme rita . saptame saptame bhAge dRSTisUtraM na cAlayet // 10 // dvAranI UMcAimAM ATha bhAga karI upara eka bhAga che. tathA sAtamA bhAgamAM ATha bhAga karavA ane temane uparano eka bhAga cheDI sAtamA bhAge daSTi rAkhavI uttama che. daSTisUtra calita karavuM nahi. 190 UrdhvadRSTivyanAzamadhasthA bhogahAnidA // regbAdRSTividhAtavyA bahupuNyavivardhinI // 191 // daSTisUtrathI ucI daSTi rAkhavAmAM Ave te dravyano nAza kare ane nIcI rAkhavAmAM Ave to bheganI hAni kare che. tethI daSTi satranI rekhAmAM daSTi rAkhavI te ghaNuM puNyanI vRddhi karanArI che. 191. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zilpa ratnAkara (caturtha rana kAramAne jina tathA lakSmInArAyaNAdinI dRSTi rAkhavAne nakaze. TIMpaNI:-hAlamAM keTalAka jaina munie prabhunI dRSTi virSa khaDuM rahasya nahi samajatAM uo artha karI saMpUrNa sAnamAM bhAge daSTa mAnatA nathI ane sAtamA bhAganA madhyamAM aTale aa sADA cha bhAgamAM daSTi rAkhavA nidhi karanArAone jaNAve che. kharI rIte jotAM e temanI bhUla thAya che; kAraNa ke dvAranI uMcAImAM 8 ATha bhAga karI upara 1 eka bhAga taja ane nIca cha sAtamAM bhAgamAM ATha bhAga karI Ame uparano * jina pratimAnI daSTi . * pa lakSmInArAyaNadi 1 bhAga tajI che mRti nI daSTi sAtamA bhAgamAM prabhunI dRSTi rAkhavI e zvekane atha dhAro ke ApaNe che. tema chatAM tene konI pAse sAta artha evo kare che rUpIA mAMgIe sAtamA bhAganI chIe to sAta purA aMdara vacce daSTi laIzuM, paraMtu phA zakhavI. paraMtu temanuM sADA cha ke 6 pANI - zeSazAyI bhagavAnanI A mAnavuM taddana sAta lathuM nahi. | daSTi ane mahAdevanI asaMbhavita che tevI rIte prabhunI | mUrtinI daSTi kemake tema karavAthI daSTi sAtamA bhAge uparano AThamo 1 kahI che chatAM paNa eka bhAga javAnuM sAta bhAge ke sADA kaheluM che tenA badale che bhAge rAkhavA e lA deTa bhAga najAya ApaNI bhUla gaNAya che ane 7 sAtamA tevI bhUla na thavA bhAgamAM dRSTi na pAme te mATe bAjuAvatAM 6 sADA ne nakazAmAM spaSTa bhAge Ave che, mATe cItarI batAveluM che. Ama mAnavuM ane te pramANa daSTi thaya che. rAkhavI. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha rana] vidhAna. viSNu zeSazAyI tathA mahAdevanI daSTi. SaDbhAgasya ca paJcAMze lakSmInArAyaNAdikam // zayanArcezaliGgAni dvArArdhe na vyatikramet // 192 / / dvAranI ucAimAM cha bhAga karI temAno uparano eka bhAga cheDI pAMcamA bhAge lakSmInArAyaNa vigere vimUrtionI daSTi rAkhavI tathA zeSazAyI bhagavAna ane mahAdevanI daSTi drAnA ardhA bhAge rAkhavI. pramANathI vyatikrama kare nahi. 192. sarva devatAonI dRSTinuM pramANa brahmaviSNuzivasyAla tathaivodumyarAntakam // sthApayet zivaliGgAnAM dvArArdhe na vyatikramAt // 193 // dvArocchraye tu yanmAnaM vasubhAgavibhAjitam // zubhAzubhasthadRSTizca hitAhitaphalapradA // 194 // badhA ja punaH potAkSaram | catuSpaTyucchritaM kArya zAgvAntakamudumbarAt // 195 // viSamasthAnasarveSu devadRSTizca yojitA // dvAtriMzadRSTisthAnAni vilomAni kalAdvayam // 196 / / brahmA, viSNu ane zivanA bhAga sudhI, ubara sudhI temaja dvArA adha bhAga sudhI zivaligonI daSTi rAkhavI. AthI vyatikrame rAkhavI nahi. dvAranI ucAImAM AveluM je mAna tene AThe bhAgavuM ane te bhAgenAM zubha ane azubha sthAnamAM rahelI daSTi kime hita ane ahita phala ApanArI jANavI. uparanA ATha bhAgomAMnA ekeka bhAgamAM pharI ATha ATha 8) bhAge karavAthI kula dvAranA uMbarAthI AraMbhI zAkhAnA aMta sudhImAM cesaTha (64) bhAgo thAya che. temAMnA sarva viSama (eka) sthAnamAM devatAnI dRSTie javI. cAsaTha bhAge mAMnAM ekIvALAM batrIsa sthAna daSTisthAna tathA bekIvALA batrIsa sthAna vilema eTale daSTihIna sthAna jANavAM. 193, 164, 195, 16. zubhAzubha dRSTi viSe. zubhaM pratiSTitA dRSTivilome cAzubhodgamaH // kolina pAnanA pattAkSa: 1LI Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturtha ratna nagare grAme pure rASTre tIrthe tapovanAzraye // dRSTipAtahataM yacca na punazca prarohati // 18 // yathAsthAnamAM pratiSThita thaelI daSTi zubha che ane bilema sthAnamAM rahelI TiSTithI azubhanI utpatti thAya che. daSTidevanA pariNAme sthAnano nAza tathA dhanano kSaya thAya che. nagara, grAma, pura, , tIrtha, pavana ane Azrama, A sthAne je vilema thAnamAM rahelI devatAnI dRSTithI haNAya te te pharI sajIvana thatAM nathI arthAta amUla naSTa thAya che. 197, 18. dizA mojAnA pattA suvA sarva mamada aMzathaH zar eca sthAnathI ucI dRSTi hoya te dravyane nAza thAya ane nIcI hoya te bhegonI hAni kare che tathA samadaSTi sadA sarvadA sarvakALa sukha ApanArI che. emAM keda vAtane saMzaya nathI. 19. sarva devatAonAM daSTi sthAne. udumbarAyathA proktamuttaraGgasya madhyataH // devatAkramasaMsthAnaM kathayAmi yathAvidhi // 20 // ubarAthI enaraM sudhI je pramANe devatAonAM kamasthAna kahelAM che te pramANa yathAvidhi kahu chuM. ra00 AdisRSTyaSTitattvAni cAyurlakSamadhiSThitam // vijJaH prAjJastathA zAntinavatattve zivaH sthitaH // 20 // Adi, saddhi, aNi, tattva, Ayura, lakSa, vijJa, prAjJa tathA zani, A nava tamAM ziva rahelA che. ra01. prathame tu bhavedAdiH pRSTizcaiva tRtIyake // paMcame ca bhavettattvamaSTizca saptame sthitaH // 202 / / navame AyuSaH sthAnaM lakSamekAdaze sthitam // trayodaze bhaveda vijJo bhavetprAjJo dvayAdhike // 203 / / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha ratna dRSTividhAna, zAntiH saptadaze jJeyA zivatattvaizca saMsthitAH // vyaktAvyaktaM tadRSu krameNApi susaMsthitam || 204 || avyaktazca padaM jJeyamekonaviMzatau sthitam // vyaktAvyaktaikaviMzaJca vyaktaM ca trayaviMzake // 205 // (1) prathama sthAnamAM hi tatva ( 3 ) trIna sthAnamA sRSTi tatva (4) pathabhAbhAM totra (7) tamAma atitva, (Ga) natrabhAbhA yayur tatva, (11) aMziyAramAmAM akSa tatva, (13) terabhAbhA vijJa tatva, (15) paharabhAbhA prAjJa tatva gane (17) attrmAmAM zAMti tatva jANavu. A nava zivatatva vaDe sthita thaelA bhAgo jANavA, A navatatvAnI upara kramathI vyaktAbyakta tatvA rahelAM che. (18) yogAzrIsabhA lAgamAM avyakta, (21) (25) tevIsabhAmA vyasta lAvu 202, 203, 204, 205. 19 vIsabhAmA vyAvyA ane paJcaviMze phaNIndrANAM kAryAH kAmakalottamAH // saptaviMze samutsevaM tatkuryAjjalazAyinaH // 206 // UnatriMze garutmantaM mAtarastvekatriMzanau // trayastriMze bhavedyakSo bhRMgavArAha Urdhvake // 207 // saptatriMza umArudrau bodhazva nadvayAdhike // candravedAtmake sthAne brahmayugmaM pradApayet // 208 // durvAsA guNavedAkhye hyagastyo nAradastathA || bhUtavedAtmake sthAne lakSmInArAyaNaM viduH // 209 // dhAtA ca vidhivatsthApyazcatvAriMzAdhi saptame // paJcAzattama ekone zAradA gaNanAyakau // 210 // tatra dvayAdhike kAryaH padmAsana susaMsthitaH // tripaMcAzattame kAryA harasiddhizva kAmadA // 211 // brahmA viSNuzca sUryazca vItarAgodbhavaH kramAt // Urdhve ca dRSTisaMsthAnaM paMcapaMcAzatikramAt // 212 // zukrAcAryastadRrzve ca caNDikaikonaSaSTibhiH // bhairavazcaiSaSTau vai vainAlazca triSaSTibhiH // 213|| Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zipa ratnAkara [caturtha ratna prAsAdanA dvAramAne sarva devonI dRSTinAM --zAMti tanva.. 34 | kuranI dRSTi 33 prAzatanya. ...mAtRgaNanI dRSTi. isa ra / vijJa tatva. ---garuDanI dRSTi. lakSa tantra. -~~-jalazAyI bhagavAnanI dRSTi. . dvAranA uMbarA mathALethI otaraMganA talAcA sudhImA 64 bhAga karavA. " A 9 tatvo zivanAM dRSTi sthAna che. . . ----zeSanAganI dRSTi. aSTi vyakta. tinva 2 . ---yaktAvyakta, se sRSTi tatva. avyakta.. I --- Adi tatva. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhAna. 70 2.] sUtra sthAnonu koSThaka. ...zAradA ane gaNapatinI dRSTi. --vaitAlanI dRSTi, -- --dhAnA (brahma) nI dRSTi. bhairavanI dRSTi ----- lakSmInArAyaNanI dRSTi. ---caMDikA devInI dRSTi ---duryAmA, agastya ane nAgdanI dRSTi. 58/0 zukrAcAryanI dRSTi - --brahmA sAvitrInI dRSTi. |brahmA, viSNu, sUrya ne jinamUrtinISTi - - buddha bhagavAnanI dRSTi. --manoratha pUranArI hamiddhinI dRSTi ---- umA ane rudranI dRSTi. 2] ----padmAsane beThelA brahmAnI dRSTi. bhaMga-bAgaha avatAgnI dRSTi. batrIsa dipristhAnanuM koIka upara ApavAmAM AvyuM che. kekamAM te te daSTi sthAna sAme kayA devanI daSTi rAkhavI te banAveluM che ane zUnya sthAnane jAdAM pADanArI lAMbI lITI dorelI che. vaLI jinadevatAonI daSTi mATe svataMtra nakaze banAvI mUkyo che. eTale zipIone dapristhAnanA jJAna mATe ghaNI saraLatA thaI paDaze evI AzA che. kASThakamAM dvAranA ubarathI bacAnA mathALA sudhImAM 64 cosaTha bhAga karI viSama bhAga daSTi sthAna ane sama bhAga zunya sthAna tarIke banAvelA che te jANavuM. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zilpa ratnAkara [caturtha ratna tadUrdhvaJca padaM zUnyaM mahAmarma kSayAvaham // pAde kAryA kaTiM yAvadarcASTistu vAhane // 214 // (25) pacIsamA padamAM zeSanAga, (27) sattAvIsamAmAM zeSazAyI bhagavAna, (ra9) ogaNatrIsamAmAM garUDa, (31) ekatrIsamAmAM mAtRgaNa, (33) tetrIsamAmAM kubera, (35) pAMtrIsamAmAM bhUgavArAha, (37) sADatrIsamAmAM umA ane rUka, (39) ogaNacAlIsamAmAM buddha, (1) ekatAlIsamAmAM brahmAnuM yugma (brahmA ane sAvitrI), (43) tetAlIsamAmAM durvAsA, agatya tathA nArada, (45) pIsatAlIsamAmAM laphamInArAyaNa, (47) suDatAlIsamAmAM dhAtA, (49) ogaNapacAsamAmAM zAradA ane gaNapati, (51) ekAvanAmAmAM padmAsanamAM beThelA brahmA, (53) trepanamAmAM mane ratha pUranArI harasiddhi, (55) pacAvanAmAmAM brahmA, viSNu, sUrya ane vItarAga, (57) sattAvanamAmAM zukrAcArya, (59) ogaNasAThamAmAM caMDikA, (61) ekasaThamAmAM bhairava, (63) tresaThamAmAM vaitAla ane tenA uparanuM (6) cesaDanuM pada zUnya rAkhavuM. kAraNa ke te mahAmarmanuM sthAna che ane nAza karanAra che. vAhananI daSTi arcAnA paga athavA kaTi sudhI rAkhavI. ra06, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214. dharmArthakAmamokSANAM dRSTisthApanapUjanAt // sarvA dRSTisaMsthAnaM bhuktimuktipradaM bhavet // 215 // iti zrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare maNDapAdito'rcAdRSTilakSaNAdhikAre vaturtha ratna samAptam | daSTinA sthApana ane pUjanathI dharma, artha, kAma ane mokSa A cAre purUSArthonI siddhi thAya che tathA sarva devatAonI daSTienuM A sthApana bhega ane muktine ApanAruM che. 25. iti zrIvAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut narmadAzaMkara mUlajIbhAI semapurAracita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM maMDapa, mUrti vidhAna, devadaSTi lakSaNAdhikAranuM cethuM ratna saMpUrNa . Page #281 -------------------------------------------------------------------------- Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara. paMcama ratna sAMdhArAdi jAtine prAsAda. TV zrIraMgajInuM maMdira, zrIpuSkararAja (ajamera). Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaM ratnam // aba ziva-niraparA livitra pasaMghama vAkSamUpitaiiH | vitAnaphAlanAzRMgairanekai garA matAH // 1 // nAgarAdi prAsAdanAM lakSaNa. je prAsAde vicitra zobhAyamAna rUpanA ghATavALA hoya, bhadramAM gavAkSe (gethI vibhUSita karelA hoya ane vitA (ghuMmaTe), phAlaNAe tathA aneka prakAranAM gothI yukta hoya te nAgarAdi jAtinA prAsAde jANavA. 1. drAviDAdi jAtinA prAsAdanAM lakSaNa pIThopari bhaved vedI pIThAni trINi pazca vA // pIThato drAviDe rekhA latAzRGgAdisaMyutAH // 2 // je prAsAdane pITha upara vedI hAya tathA traNa athavA pAMca pITha hoya temaja jemAM pIThathI velapattAo vaDe yukata rekhAo karelI hoya tathA latA, zage vigerethI vibhUSita hoya te drAviDAdi jAtinA prAsAdo jANavA. 2. sAMdhArAdi jAtinA prAsAdanAM lakSaNuM. bhUmikopari bhUmizca hasvavRddhivivekataH // vibhaktA dalasaMyuktAH sAMdhArAstatprakIrtitAH // 3 // je prAsAdane majalA upara majalA hoya ane te ekaekathI uparA uparI nAnA kamathI karelA heya tathA tala pramANe vibhAga karelA ane dalethI yukta hoya te sadhArAdi jAtinA prAsAdo jANavA. 3. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zipa ratnAkara [ paMcama rana latina, zrIvatsa tathA nAgarAdi jAtinAM lakSaNa zRGgeNekena latinAH zrIvatsA vArisaMyunAH // nAgarA bhramasaMyuktA Urve zRGgaizca bhUSitAH // 4 // ekazRMgavALA latinAdi jAtinA, vArimArga . pANItAra) vALA zrIvatsAdi jAtinA tathA bhramavALA ane uparanA bhAge gavaDe suzobhita karelA prAsAda nAgarAdi jAtinA jANavA. 4. labArasa tathA geLa prAsAdo karavA viSe. viratA tu caturmAmAne mAn ! Urce trikalazAna kuryAt pRSThAgre caiva siMhakam // 2 // kSetranI pahoLAImAM cAra (4) bhAge ane laMbAImAM pAMca (5) bhAge karavA tathA uparanA bhAge traNa (3) kalaza karavA temaja pAchaLanA bhAge ane AgaLanA bhAge siMha besADavA. 5 vRttAyatAstu kartavyAH sArdhaM vAme ca dakSiNe // karNAnte bhrAmayettatra vRtte bhadrANi cASTa vai // 6 // laMbagoLa prAsAde karavA ane temanI DAbI tathA jamaNI bAju tarapha maLI doDha bhAga vadhAre. A pramANe karavAthI laMbagoLa prAsAda thAya che. karNathI pharatI prAsAdanA talenI phalaNAo bahAra nIkaLatI karavI tathA goLa gabhArAne Aha bhado karavA ane tethI "aSTabhaTTI" prAsAda thAya che. 6. prAsAdo vartulAdhiSTaH prAyeNaikANDakaH zubhaH // zreNyaNDakAni karNe vA maNDapaM tatsvarUpakam // 7 // gaLAkAra prAsAda vizeSa karIne eka iMDakane zubha che athavA kaNe hArabaMdha iDa karavA ane maMDapa paNa prAsAdanA svarUpa pramANe karo. 7. 4 thI 112 bhAga sudhI prAsAdanAM tala karavAnuM pramANa caturbhAgaM samArabhya yAvatsUryottaraM zatam // samAMzairviSamaiH kAryA anantabhedaphAlanAH // 8 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BUTLLEFLERTS latinAdi jAtinA prAsAda tala bhAga 10, kuMbhArIyAjI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nAgarAgni prAsAdanAM lakSaNa, 199 zrI sUryanArAyaNanA aSTabhadrI prAsAdanuM taladarzana, zrIrANakapura, mAravADa garbhagRha guDha maDapa Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zilpa ratnAkara [paMcama rana cAra (4) bhAgathI AraMbha karI ekasa bAra ( 112) bhAga sudhI prAsAdanAM le thaI zake che temaja samAMza (bekI) ane vizvamAMza (eka) nA bhedoe karI anaMta bhedevALI phAlaNa thaI zake che. 8. prAsAdanI phalazuonA 108 bhedo viSe. aSTottarazataM bhedA aMzavRddhayA bhavanti te // samAMzairviSamaiH kAryA anantabhedaphAlanAH // 2 // eka eka bhAganI vRddhi karavAthI phAlaNaonA ekaso ATha (108) bheda thAya che. AvI rIte samAMza ane vizvamAMzanA bhedae karI anaMta prakAranI phalaNae thAya che. 9, eka tala upara zikhare bahu prakAre thavA viSe. ekasyApi talasyorce zikharANi bahUnyapi // teSAM nAmAni jAyante cordhvabhAgAnusArataH // 10 // ekaja talanA upara ghaNuM zikhare thaI zake che ane te badhAMnAM nAme tathA jAte zikhara upara caDhAvelAM haDako anusAra utpanna thAya che. 10. chAdyasyorce prahAraH syAt zRGge zRGgaM tathaiva ca // prAsAdazRMgazRMgeSu hAdho bhAge tu chAyakam // 11 // chAjAnA uparanA bhAge prahAra kare arthAt chAjAne bhAga bahAra DhaLate rAkhI zikharane AraMbha karI dabAva ane eka bIjAthI ardhabhAge pAchAM haThanAM saMge upara iMge caDhAvavAM tathA prAsAdanAM je uruga vigere zago tenA upara paNa zuM karavAM ane nIcenA bhAge chAjuM karavuM. 11 mUlakaNe rathAdI vA caikadvitrikramaM nyaset // nIrandhre mUlabhittau ca sAMdhAre bhramabhittiSu // 12 // mUlakarNa (rekhA) athavA rathAdi upara kame eka, be ane traNa sudhI iMge caDhAvavAM. nIrAdha eTale bhrama vagaranA prAsAdane mUlabhittie eTale esAranI aMdaranI pharake tathA sAMdhAra arthAt bhramavALA prAsAdane bramabhittie pAyagrApharaka rAkhavI eTale tyAM sudhI gema caDhAvavAM. 12. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgarAdi jAtinA prAsAda. zrI pArzvanAtha bhagavAnanA zikharane dekhAva. zrI rANakapura, (mAravADa). paSTa darzana. karNa darzana. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nAgarAdi prAsAdanAM lakSaNa. gabhArAmAM pAyAnI rekhA garavAthI de. niraMdhAreSu sarveSu nAgare mizrake'pi vA // vimAnanAgare chaMde kuryAd vimAnapuSpake // 13 // bhittipRthutvamAnaM yat tatsaMkhyA ca kramodgatA // garbhamadhye yathA rekhA mahAmarmakSayodbhavA // 14 // ekadvitrikramAJcaiva rekhA garbhasamudbhavA // saMkIrNA doSadA jJeyA vipulA ca sukhAvahA // 15 // sarva prakAranA niradhArAdi, nAgarAdi, mizrakAdi. vimAnanArada ane vimAnapuHkAdi prAsAdene gabhAnI bhitti pahelI hoya tenA mAne krama arthAt zuMganI saMkhyA caDhAvavI; paraMtu je gabhArAnI aMdara pAyAnI rekhA gare te te mahAmarmano kSaya karanArI che. 13, 14. eka, be ane traNa kama eTale zIkharAM caDhAvavAM ne te zIkharanA pAyAnI rekhA ane gabhArAnI pharaka sudhI caDhAvI zakAya che. paraMtu je zikharanA pAyacAnI rekhA gabhArA karatAM sAMkaDI thAya te deSa karanArI jANavI ane vipulA eTale vistAravALI thAya te sukha ApanArI jANavI. 1pa. zikharanI rekhAnI ucAinuM pramANa rekhAvistAramAnena sapAdena samucchrayaH / / tribhAgasahitazcaiva sArdhaM kRtvA vicakSaNaiH // 16 // regvAtrayaM prakartavya jyeSThamadhyakaniSTakam // skaMdhasyovodaye ghaNTA sarvakAmaphalapradA // 17 // zikharanI rekhAonI ucAI rekhAnA athavA dareka ane uruganA pAyAnI pahoLAInA mAnathI savAyI, pahoLAIne trIjo bhAga meLavI agara pahelAithI deDhI karavI. A pramANe jeka, madhyama ane kaniSTha mAna zikharanI rekhAonuM jANavuM. zikharanA skaMdha upara AmalasA kare te sarva kAmanAonA phaLane ApanAra che. 16, 17. prAsAdanA aMgAnusAra zRMge caDhAvavA viSe. prahArAMzaM punardadyAt punaH zRMgANi kArayet // prAsAdaH zRMgazRMgeSu vibhaktazca prakalpayet // 18 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ paMcama ratna nIcenA zRgAnA madhyagarbhane dabAvatAM mIMjA zRge caDhAvavAM ane te evI rIte caDhAvavAM ke potAnA aMgo sAthe prAsAda zRMge upara caDhAvelAM zRgomAM spaSTa vibhakta thaye mAlama paDe. 18, 196 adhobhAgaM samastasya kuryAd vAdyavibhUSitam // pakSabhAge hyadhaHzaMGgamUrdhve zaMgaM caromam // 19 // samasta zUnA nIcenA bhAge vAyukta svarUpe karavAM tathA zRMgonI paDakhe ane uparanI paDakhe gheDhiyAthI joDelI sRgikAo ( zikharIe ) karavI. 19. uruzRMge yadA lu rekhAkarNodakAntaram // sUtrakArApake pIDA kartari vai mahadbhayam ||20|| raikhAnA karNanA khullA bhAga jo uzgethI dabAvavAmAM Ave to sUtradhArane pIDA tathA prAsAda karAvanArane meTA bhaya utpanna thAya. 20. bhadre uzRgA karavAnu' pramANu. uruzRMgANi bhadre tu yekAdigrahasaMkhyayA // trayodaza samUrdhve'dho luptaH saptoruzRMgakaiH ||21|| ghaNTAbAcaM pramANaJca skandhAntaM kArayed budhaH // ekaikayuktisUtraJca kartavyaM sarvakAmadam ||22|| bhadra upara uMrUzRMgo ekathI navasudhI karI zakAya che. pahelA uzRganA pAyacAnA taLacAMthI bIjA uzaMganA skadha (khAMdhaNA ) sudhI tera ( 13 ) bhAga karavA ane nIcenA sAta bhAga sudhI pahela uzaMga uMcu karI bIjA uzRMgane dakhAvuM. eka khIjA uzgone yuktipUrvaka dabAvavAnu A pramANu urUzonA rudha sudhI jANavuM ane buddhimAna purUSe AmalasArA pramANathI bahAra samajavo. A pramANe yuktisUtre suzAbhita karavAthI sarva kAmanAo pUrNa thAya che. 21, 22. zikharanA skaMdhanuM pramANa. tarmUlasya digbhAgAH kuryAdaye SaDaMzakAH // SaDbAhyaM doSadaM proktaM paJcamadhye na zobhanam ||23|| Page #293 -------------------------------------------------------------------------- Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vira: 513. in whisky zrI sUryanArAyaNane aSTabhadrI prAsAda, zrIrANakapura ( mAravADa ) Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nAgarAgni prAsAdanAM lakSaNa 177 rekhAnA mULa ( pAyA )mAM daza bhAga karavA ane uparanA skadha ( khAMdhaNAnA mathALe ) cha bhAgano karavA. cha bhAgathI moTo skadha karavAthI doSakartA thAya che ane pAMca bhAgathI nAnA karavAmAM Ave te zezabhAyamAna thatA nathI. 23. tasmAtsarvaprayatnena skaMdhAdhikaM na kArayet // mAnapramANasaMyuktaM zAstradRSTyA ca kArayet // 24 // AyurArogyasaubhAgyaM labhate nAtra saMzayaH // mUlaskaMdhapratiSThe tu skaMdhavedha iti smRtaH ||25|| zilpinA hanyate svAmI skaMdhavedhe na saMzayaH // nirgamo hastasaMkhyAtairaGgulai rUpamAvizet // 26 // tethI sa prakAre pramANathI adhika dha karavA nahi. paraMtu zAstranI dRSTithI mAna ane pramANu yukta karavA. Ama karavAthI AyuSya, Arogya ane sAbhAgyanI prApti thAya che, emAM jarA paNa saMzaya nathI. vajAiDa jo mUlaskadhamAM pravezI jAya arthAt skaMdhamAM jo dhvajAdaDanA praveza thai jAya te dhavedha thayA gaNAya che ane skadhavedha thAya to zilpI svAmIne nAzakartA thAya che, ema niHsaMdeha jAvu. gaje AMgaLanA mAne dhvajAdaDane kalA nIkaLatA karavA. A rIte tenA ghATanu svarUpa karavuM. 24, 25, 26, zikharamAM gokha, siha ane zukanAzanuM pramANu, Aye krame gavAkSazca dvitIye mADhameva ca // siMhasthAnaM tRtIye ca caturthe siMhamAzrayet ||27|| chAjA uparathI zikharanA pahelA zRMganA mathALA sudhI gavAkSa, khIjA zRMganA mathALA sudhI mADho, trIjA zRganA mathALA sudhI siMhasthAna ane cothA zRganA mathALA sudhI zukanAzane si'hu karavA. ra7. trimUrtayastu bhadrAnte rathikA sarvakAmadA || zukanAzastathA siMhA bhadre tvekaikasaMyutAH // 28 // traNe mAjInA bhadronA gavAkSeAmAM devatAnI mUrtie karavI. A pramANe karelI rathikA sarva kAmane ApanArI che. prAsAdanA agrabhAge zukanAza ane traNe khAjInA bhadro upara ekeka siddha karavA. 28, * Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zilya ratnAkara [ paMcama ratna chAdyataH skaMdhaparyantamekaviMzatibhAjite // nandazakrAntayormadhye pramANaM pazcadhA matam // 29 // kumAraH kapirUDhazca nighaNTo hi nizAcaraH // candraghoSazca vijJeyaH zukanAzazca paJcadhA // 30 // chAjAnA mathALAthI skaMdha ( zikharanA bAMdhaNu mathALA) sudhI ekavIsa (21) bhAga karavA. temAMnA 9, 10, 11, 1ra ane 13 bhAga sudhImAM zukanAza uce karavAnuM pramANa pAMca prakAre mAneluM che. A pAMca prakAranA zukanAzanAM nAma anukeme (1) kumAra, (ra) kapirUDha, (3) nighaMTa, (4) nizAcAra ane (5) caMdraghela che. A pAMca prakAranA zukanaza jANavA. 29 30. ekato viSamainandaiH siMhasthAnAni kalpayet // tasyA vibhaktisUtre tu kolikAyAmasUtrataH // 31 // keLInA bhAgamAM laMbAInA sUtre ekathI nava sudhInI viSama saMkhyAe arthAt 1, 3, 5, 7 ane 9 bhAga sudhI siMha eTale zukanAzanAM sthAne karavAM. 31. maNDape staMbhakaM dadyAn madhyapadAnusArataH // zukanAzasamAghaNTA nyUnA tena na cAdhikA // 32 // maMDapamAM staMbha karavA te pATanA madhya gabhe talAMcA babara karavA. maMDapano AmalasAre zukanAzanI barAbara ucA kare. AmalasAre zukanAzathI nIce hoya te sAro paraMtu uce karavo sAro nathI. 32. zikharanAM daDakanI gaNatrI tathA pANatAra viSe. zRGgozRGgapratyaGgairaNDakAna gaNayet sudhIH // navAGge tilakaM karNe kuryAtmAsAdabhUSaNam // 33 // karNapratiratharathaM coparathaM subhadrakam // vAryantarAzca mArgeSu zuddhAzcaivAGgasaMkhyayA // 34 // zaga, urUga ane pratyagethI aMDaka (IMDake nenI gaNatrI buddhimAna purUSe karavI tathA prAsAdanI zobhA mATe karyuM upara temaja nava aMgonA khUNAo upara tilaka karavAM. karNa, pratiratha, ratha, uparatha ane subhadra vigerenA vAryata (pANatAra)nA mArgo aMganI saMkhyA pramANa paNa karavA. 33, 34. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrajA bhavAnInuM maMdira, vAyA selApura, gApura (drAviDa jAti, plAsTaranA meDala uparathI) kalAbhavana. barA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jI . drAviDa jAtine prAsAda, pagoDA (tAMjora), Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s paMcama ratna ] nAgAdi prAsAdanAM lakSaNa. maMDovara, zikhara tathA iMgenI ucAinuM pramANa. mUlazilAM samArabhya hRdaye kalazAntikam // vibhaktirviMzabhAgaistu ata Urdhva prakalpayet // 35 // aSTabhirudaye jyeSTamaSTasArdhezca madhyamam // kaniSThaM navabhirbhAgairmaNDovaraM tridhA smRtam // 36 // zeSe caivolabhAge tu kartavyaH zivarodayaH // idaM mAnaM samuddiSTaM prayuktaM vAstuvedibhiH // 37 // mUla zilA arthAt paranA talathI kalazanA cheDA sudhI uMcAImAM vIsa (20) bhAga karavA ane pachI A bhAgamAM prAsAdanAM uparanAM aMgenI kalpanA karavI. uMcAImAM mAre ATha bhAge karavAmAM Ave te ceSTa, sADA ATha bhAge madhyama ane nava bhAge kaniSTha mAnane jANa. A pramANe maDevara traNa prakArane jANa tathA bAkI rahelA uMcAInA bhAgamAM zikharane udaya kare. maDovara tathA zikharane udaya karavAmAM vAstuzAstranA vidvAnoe A mAna prayukta kareluM eTale pragamAM lIdheluM che ema jANavuM. 35, 36, 37. zikharanAM iMge karavAnuM pramANa prAsAde dazabhAgasya dvitrivedAMzasaMmitaH // prAsAdArdhena pAdena tribhAge nirmitastathA // 38 // prAsAdamAM daza (10) bhAge karI temAMnA be (2), traNa (3) ane cAra (4) bhAga sudhI athavA prAsAdanA pA bhAge, ardhA bhAge tathA poNA bhAge zikharAM (ge) no udaya karI zakAya che. 38. pAyacAmAM dazAInA nAka pADavAnuM pramANu. dazAMzAH zikhare mUle cAgre tatra navAMzakAH // sArdhAzako rathau koNau dvau zeSa bhadramiSyate // 39 // zikharanI mUla rekhAnA pAyAnA taLAce daza (10) bhAga karavA ane upara bAMdhaNa mathALe nava (9) bhAga karavA. temAM babbe bhAganA be karNo, deDha doDha bhAganA be paDharA ane traNa bhAganuM bhadra maLI kula daza bhAga taLAce jANavA. bAMdhaNA mathALenA bhAgamAM paNa babbe bhAganA be karNo, deDha deDha bhAganA be paDharA ane be bhAganuM vacce bhadra karavuM. kula bhAga nava 9 jANavA, 39. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zilpa ratnAkara [paMcama na vAlajaranI rekhAonuM pramANa. tathA vAlaMjare prAjJo bhAgabhedaM vishesstH|| dvAviMzapadakaM kArya caturbhirmUlanAsikA // 40 // pratirathe trayo bhAgA dvitIye dvayameva ca // dvibhAgazcaiva bhadrArdha bhAgabhAgazca nirgamam // 41 // buddhimAna zilpIe vAlajaramAM bhAga karavAne bheda vizeSa karIne jANa. zikharanA pAyAmAM bAvIsa (22) bhAga karavA. temAM cAra (4) bhAganI mUla nAsikA, traNa bhAgane pratiratha (pahere), be bhAgane bIjo pahere tathA be bhAganuM aDadhuM bhadra karavuM ane nakAre eka eka bhAga karavuM. 40, 41. trayodaza ca kartavyAH skandhorve tu prayatnataH // tridhA karNavibhAgazca dvibhAga UrdhvakarNakaH // 42 // tathA rathaprabhedena zeSaM bhadraM prakIrtitam // vAlaMjare ca vijJeyA rekhAbhedAH svayaM tathA // 43 // zikharanA bAMdhaNu mathALAmAM tera (13) bhAge karavA. temAM traNa bhAgane karNa, be bhAgane urdhva karNa (paDha) tathA eka eka bhAgane ratha ane bhadra karavuM A pramANe vAlaMjara nAmanI zikharanI namaNanI rekhAonA bheda jANuM levA. 42, 43. zikharanI uMcAI tathA rekhA choDavAnuM pramANa sarva ziva za sa vi tathA I sapAdakarNayormadhye rekhAH syuH paJcaviMzatiH // 44 // udaye karNayormadhye rekhAzca pnycviNshtiH|| moktA rekhAH kalAbhedairnamanaM paJcaviMzatiH // 45 // zikhara karNa (pAyacA) thI savAyuM athavA detuM uMcuM karavuM tathA savAyA. ucA zikhara ane karNanA madhya bhAgamAM pacIsa (25) rekhAo cheDavI temaja zikhara ane karNanA madhya bhAganI ucAImAM ADI ane ubhI pacIsa (rapa) rekhAo choDavI. upara kahelI rekhAo seLabhede karI paNa choDI zakAya che. A pramANe rekhAonuM namaNa (geLAkAra) pacIsa prakAre jANavuM. 44, 45. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] urUzRMga ane dazArkanA nAsaka cheDavAneAnakA AMdhaNAnA mathALe kula bhAga9. kaika EURd end ]JF we take led lath *Timali7 eite tend n 1-118*7-8 - 14/15 nAgaracaMda prAsAdanAM lakSaNa, 2 7 vAla jaranA nAsaka cheDavAnA nakaro. AMdhaNAnA mathALe kula bhAga 13. 270014 3 2 2x2 pAyA taLAMce kula bhAga 60. pAyA taLAMce kula bhAga ra paJcanandakayugmAntaM khaNDAni tAnyanukramAt // aMzavRddhiH kalA kAryA dairdhya tulyakalA samA // 46 // pAyacAthI bAMdhaNA sudhI uMcAimAM ane AMdhaLethI namaNamAM pAMca bhAgathI ogaNatrIsa (ra9) bhAga sudhI anukrame sarakhA bhAga karavA. eTale pAMca bhAga u'cAimAM ane pAMca bhAga namaNunI paheALAmAM karavA. AmAM ekeka bhAga krame vadhAravAthI rekhA cheDavAnA pacIsa bheda thAya che. 46. aSTAdito'STaSaSTyantaM caturvRddhizca SoDaza // dairdhya tulyA kalA skaMdhe caikahInaM na zobhanam // 47 // ATha (8) thI aDasaTha (68) sudhI cAra cAra bhAge vRddhi karavAthI rekhA cheDavAnA sALa ( 16 ) bheda thAya che arthAt 8, 12, 16 ane 20 evI rIte ucAI tamA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 paheLAimAM sarakhA bhAga karavA. zobhAyamAna lAgatu nathI. 47. zilpa ratnAkara [ paMcama na ochA vadhatA bhAga karavA nahi kemake te U cASTadazAMzAH stiryak SoDaza vai tathA // citre'smiMzca bhavatyevaM regvANAM SaTzaradvayam // 48 // u'cAImAM aDhAra (18) bhAga karavA tathA nik eTale AMdhaNe namaNamAM (16) bhAga karavA. A citramAM A pramANe rekhAe choDavAnA asA chappana ( 256 ) prakAra thAya che. ( ku'cAimAM 18 ane mAMdhaNAnI namaNamAM 16 bhAga kahyA che. mATe nIce e bhAga cheDI rekhAnI namaNu DavI. ) 48. trikhaNDAt khaNDavRddhizca yAvadaSTAdazaiva ca // ekaikazaH kalASTau ca samArcA yasya SoDaza // 49 // dvitIye prathame khaNDe kalASTau dvitIye nava // tRtIye dazakhaNDeSu zeSeSvadho'STa ve kramAt // 20 // aSTadika sUryabhAgaiva trikhaNDA ca tRtIyakA // anena kramayogena koSThakaistaM prapUrayet // 5.1 // trikhaMDathI khaMDa vRddhi aDhAra (18) khaMDa sudhI karavI. eka ekanI ATha kaLAe karI soLa soLa samArcae ( be ) thAya che. pahelI samArcA, trikhaDAnA traNa khaMDomAM ATha ATha bhAgya karavA ane tenI phula saMkhyA ( samArca ) cevIsa (24) jANavI. 1 mIjI, trikhaMDAnA prathama khaMDamAM ADa, bIjAmAM nava tathA trIjAmAM deza bhAga karavA, kula sattAvIsa. bAkInI trikhaMDAonA khaMDAmAMnA pahelA nIcenA khaMDamAM ATha ATha kalA ane bIjA tathA trIjA khaMDomAM krame ekeka tathA babbe kalAnI vRddhi karavI te sALa trikhaDAe pUrI thatAM sudhI karavI. pahelA khaMDamAM ADu (8), bIjA khaMDamAM daza (10) ane trIjA khaMDamAM khAra ( 12 ) bhAga karavA. kula samAcAM trIsa ( 30 ) bhAganI trIjI trikhaMDA jANavI. A kuyogathI kAkA vaDe vikhaDAnI soLa samAAM pUrNa karavI. 49, 50, 51. regvANAM jAyate saMkhyA SaTpaJcAzatzatadvayam // deye bhavanti yAvantyaH kalAH skaMdhe'pi tatsamAH // 52 // A pramANe kula rekhAonI sakhyA khase chapanna (256) thAya che, jeTalI rekhAe ucAimAM thAya che teTalIja rekhA kayai namaNamAM paNa jANavI. para. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhoyaNInA derAzarano pAchaLano dekhAva. boDIganA derAzarane dekhAva, (amadAvAda) Page #304 -------------------------------------------------------------------------- Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 paMcama rana ] nAgarAdi prAsAdanAM lakSaNa zikharanI rekhA kAmaDIthI cheDavAnuM pramANa regvAmUlasya vistArAt padmakozaM samAlikhet // caturguNena sUtreNa sapAdazigvarodayaH // 23 // rekhA (pAyAnA mULanA vistArathI cAra gaNuM sUtra lAMbuM rAkhI vagara khIlelA kamaLa puSpa (padmaza) ne AkAre zikharanI namaNa cheDavI ane zikharanI ucAI sAcI phI. 3. pa bhAgathI ra9 bhAga sudhI nIce pramANe ekeka bhAga vadhAravAthI rekhA cheDavAnA rapa bheda thAya che. 8 bhAgathI 68 sudhI cAra cAra bhAga vadhAravAthI nIce pramANe rekhA choDa vAnA 16 bheda thAya che. 5 bhAga. 6 bhAga, 19 bhAga, 4 bhAga. 12 bhAga. 16 bhAga. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zipa ratnAkara [ paMcama rajU trikhaMDA ekekanI vRddhi trikhaMDa babbenI vRddhi dviraMDAnA bheda 6 nIce pramANe 2-4, 4-8, 6-12, 8-16, 35, 8-10. 2-3-4, 3-45, 4-56, 5-6-7, 2-4-6, 3-6-8, 4-8-10, 6-8, 8-9, 8-9-10, pa-ra-12, 6-1ra-14, -1416, 8-10-11. 8-16-18, 8-10-1ra. 4 - - I - - - dviraMDAnA bhedanA nakazA 2. trikhaMDAnA bhedanA nakazA 2. trikhaMDAnA bIjA bhedanA nakazA 2. rekhA cheDavAnI rItanA upara pramANe bae namuna batAvelA che tevI rIte dareka jAtanA bhedenA bhAga pramANe rekhAnI geLAI cheDavI. dhvajApurUSa pramANa. regvAyAH SaSThake bhAge tasyAnte pAdavarjitam / / dhvajAdharastu kartavyo dakSiNe ca pratIrathe // 24 // zikharanA pAyAthI bAMdhaNu sudhI rekhAnI ucAImAM cha (6) bhAga karI chaThThA bhAgamAM cAra (4) bhAga karavA ane temAM uparane eka bhAga cheDI zeSa rahelA traNa bhAgane dakSiNa bAjunA pratirathamAM dhvajAdhara arthAt vijApurUSa ka. 54. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 ranAkara. dazama ratna n II - " Mr "IT US sUrya kuMDa. 1 1 - A {L' IR IT sUrya prAsAda ane tenI AgaLa nRtya maMDapa tathA sUrya kuMDanA taladarzanane nakaze. gA. muMDherA, uttara gujarAta. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsarya prAsAdanuM pArtha darzana. gAma mukerA ( gujarAta ). Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAlApa karI rIte vikAsa htt/ sUrya prAsAdanI AgaLa karelA maMDapanuM ane tenA agra bhAge be staMbhanI uttaga nAmanI prAlyAnuM pArSadarzana. gAma muderA ( gujarAta ). Page #312 -------------------------------------------------------------------------- Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5yabhana] nAgAdi prAsAdanAM lakSaNa dhvajApurUSanuM bIjuM mAnashikhraardhe tribhAgAdha vaMzAdhAraM sunizcalam // patAkA ca kare vAme dhvajastambho'tha dakSiNe // 55 // pAyAthI zikharanA kapa sudhImAM be bhAga karI uparanA ardhA bhAgamAM traNa (3) bhAga karavA ane tenA ardhA bhAge daDha vaMzAdhAra kare. tenA DAbA hAthamAM davA ApavI ane vaMzAdhArane jamaNA hAthe vajastaMbha pakaDele kara. papa. prAsAdapRSThadeze tu dakSiNe ca pratIrathe // dhvajAdharastu kartavya IzAne naiRte'thavA // 56 // prAsAdanA pRSTha bhAge jamaNI bAjunA paherAmAM devajApurUSa kare. pUrvamukhanA prAsAdane dhvajApurUSa maitrAtyamAM ane pazcimamukhanA prAsAdane IzAna keNamAM kare. pa6. zikharanA AmalasArAnuM pramANu. rathayorubhayormadhye vRttamAmalasArakam // utsedho vistarArdhena caturbhAgavibhAjitam // 5 // grIvA cAmalasArasya pAdonAtha spaadkH|| . candrikAbhAgamekena bhramirAmalasArikA // 58 // prAsAdanA dhe be ratha (be paDharA) nI vacamAM paDharA babara goLa AmalasAro kare ane pahelAithI ardha uce kare. ucAImAM cAra () bhAga karavA. temAM AmalasArAnuM gaLuM poNo (ba) bhAga rAkhavuM tathA AmalasA savA (1) bhAgane kare. caMdrikA (caMdrasa-galata) bhAga eka (1) ane tenA upara gALa AmalasArI ( 1 ) lA nI 42vI. 57, 58. AmalasAre tathA. IDAnuM pramANa kozAntare tathA saptabhakte grIvA tu bhAgataH // sArdhamAmalasArazca padmapatraJca sArdhakam // 19 // tribhAga uccakalazo dvibhAgastasya vistaraH // . prAsAdasyASTamAMzena pRthutvaM kalaze'NDakam // 6 // SoDazAMzairyutaM zreSThaM dvAtriMzAMzaistu madhyamam // . aNDake trividhaM mAnaM vijJeyaM sarvakAmadam // 6 // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zilpa ratnAkara. [ paMcama ratna padrakeza (kaMdhanA bAMdhaNA) mAM sAta (7) bhAga karavA. temAM eka (1) bhAganI grIvA ucI, AmalasA bhAga deDha uce ane padmapatra (caMdrasa athavA galata) tathA jhAMjharI pANa paNu (aa) bhAganI karavI.. kalaza traNa (3) bhAga ucuM ane be (2) bhAga pahoLA karo. prAsAda kaNe paheLo hoya tenA AThamA bhAge kalaza (Du) paheluM karavuM ane pahelAithI detuM ucuM karavuM. soLamA bhAge pahoLAImAM vadhAravAthI zreSTha tathA batrIsamA bhAge vadhAravAthI madhyama mAnano kalaza jANa. A pramANe I DakanuM trividha mAna jANavuM te sarva kAmanAone pUrNa karanAruM che. pa9, 60, 61. kalazanuM bIjuM pramANu. patramAMzena rekhAyAH pRthutvaM tasya kArayet // ghaNTAvistArapAdena tasya pAdayutaM punaH // 6 // kuryAtkalazavistAramucchayaM tasya sArdhakam // nAgare latine svasthaM sAMdhAre caiva mizrake // 63 // mUla rekhAnI ( pAyacAnI) pahoLAInA pAMcamA bhAge kalazanI pahoLAI karavI athavA AmalasArAnI pahoLAInA cothA bhAge kalaza pahoLo kare ane temAM lazane AvelA pramANane ci bhAga vadhAre. A pramANe kalazane vistAra kare ane deDhe uce kare. latinAdi, nAgarAdi, sAMdhArAdi ane mizrakAdi jAtinA prAsAdane kalazanuM A mAna cagya che. 62, 63. kalazanA ghATanA bhAge. ucchrayaM navabhAgazca vistAraM SaDbhAgikam / / pramANe sUtramAkhyAtaM kalazaM sarvakAmadam // 64 // grIvA pIThaM bhaved bhAgaH tribhAgenANDakaM tathA // karNike bhAgatulye ca tribhAgaM bIjapUrakam // 65 // grIvA dvau pIThamadha dvau SaDbhAgavistarANDakam // 6 // kalaza uco nava bhAgane ane paheLe cha bhAgano kara. pramANamAM kahelA sUtrAnusAra kalaza karavAthI sarva kAmanAone ApanAre thAya che. grIvA (gaLuM ) tathA pITha (nIcenI galata) maLI eka (1) bhAga, aMDaka traNa (3) bhAga, chajajI tathA kaNuM ekeka bhAga ane bIjapUra (DeDale) traNa (3) bhAgane karavo. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nAgarAdi prAsAdanAM lakSaNa, 18s pahoLAImAM DeDala ne agrabhAga eka (1) bhAga ane mULamAM jADe be bhAga, kI traNa bhAga, chajajI cAra bhAga, grIvA be bhAga, aDadhuM pITha be bhAga (AkhuM cAra bhAga) ane aMDaka cha (6) bhAganuM paheluM karavuM. 4, 5, 66. ' - kalaza sAthe AmalasArAne naze. karATakaJUJJU AmalasAro pokAdhIardhauMcI karavo = - - - - - zikharanA IDA (kaLaza)nuM vidhAna zailaje zailajaM kuryAda dAruje dArujaM tathA // dhAtuje dhAtujazcaiva iSTake svaiSTakaM zubham // 6 // citre citraM vidhAtavyaM hemajaM sarvakAmadam // zreSThazca sarvazreSThAnAM suvarNakalazaM dhvajam // 68 // pASANunA prAsAdane pASANane, dArU (kASTha) nA prAsAdane kAkane, sonuM, cAMdI Adi dhAtunA prAsAdane mULa dhAtuone, inA prAsAdane Ine ane citra prAsAdane citra kalaza kare. paraMtu senAne laza kare te sarva kAmanAone ApanAra che. senAne kalaza ane vajadaMDa kare te sarvottama che. 67, 68. kSIrArNavasamutpanna prAsAdasyAya'jAtakam // magaraleSu ca sarveSu kalazaM sthApayed budhaH // 69 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zilya ratnAkara [ paMcama rana kSIrANuMvamAMthI utpanna thaelA (kahelA) prAsAdapUjAnA artha arthAt pUjana prakArathI sarva prakAranAM maMgala gIta tathA vAdyo sAthe vidvAne prAsAdanA kalazanI pUjA karI sthApanA karavI. 69 prAsAdapurUSa prAsAdanA AmalasArAmAM padharAvavA viSe. athAtaH saMpravakSyAmi puruSasya pravezanam // nyaseca devatAgAre jIvasthAne phalaM labhet // 70 // have huM prAsAdapurUSa padharAvavAne vidhi kahuM chuM. hevAlamAM jIvasthAne (jema zarIramAM brahmaraMdhra e jIvasthAna manAyeluM che tema prAsAdarUpa zarIramAM AmalasAre e jIvasthAna jANavuM) prAsAdapurUSa padharAvavAthI prAsAda karyo saphaLa thAya che. ha0. prasANazcAsya. vakSyAmi prAsAde caiva hastake // tathArdhAGgulasaMkhyA ca kartavyA nAtra saMzayaH // 71 // ardhAGgulA bhaved vRddhiryAvatpazcAzahastakam // evaMvidhazca kartavyaM sarvakAmaphalapradam // 72 // have prAsAdapurUSanuM pramANa kahuM chuM. eka gajanA prasAdane ardhA (vA) AgaLane prAsAdapurUSa karave. A viSe zaMkA lAvavI nahi ane tyAra pachI ekathI pacAsa gaja sudhI dareka gaje ardhA (vA) AgaLanI vRddhi karavI. A pramANe prAsAdapurUSa kare te sarva kAmanAonA phaLane ApanAra che. 71, 2. zayanazcApi nirdiSTaM padmazca dakSiNe kare // tripatAkaM karaM vAmaM kArayed hRdi saMsthitam // 73 // ghRtapAtraJca tanmadhye tAmrajAtaM suvarNajam // suvarNapuruSaM tatra rUpyaparyazAyinam // 74 // paryaGkasya catuHpAde kuMbhAzcatvAra eva ca // sahemanidhisaMyuktA AtmamudrAbhimudritAH // 7 // prAsAdapurUSanuM (cAMdInuM) zayanAsana (paryaka, palaMga) karavAno nirdeza kare che. prAsAdapurUSanA dakSiNa hAthamAM kamaLa ApavuM tathA DAbe hAtha traNa patAkAvALI dhvajA dhAraNa karela ane chAtI upara rAkhele kare. te evI rIte ke dhvajA pakaDele. hAthane bhAga atI upara rahe ane vajA-patAkAne bhAga khabhA upara Ave. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pama ratna 3 nAgara prAsAdanAM lakSaNa. 129 AmalasArAmAM tAMbAnuM athavA sAnAnu banAveluM dhRtapAtra mUkavuM temaja sonAne banAvelA prAsAdapurUSa padharAvavA ane tene cAMdInA pala`ga upara rezamI gAdalu, ozikuM ane ochADa pAtharI sUvADavA. palaMganA cAre pAyAnI pAse cAra kuAA mUkavA ane te suvarNa dravya yukta tathA potAnI mudrA-cinha svarUpathI mudrita karelA mUkavA arthAt palaMganA cAre pAyAnI pAse mUkavAnA je nidhikubhA karavA kahelA che te tAMbA athavA senAnA karavA ane temAM senA nANuM nAkhavuM tathA je nidhinA te kubha hoya tenI mudrA tenA upara aMkita karavI. jemake zakha nAmano nidhiku Mbha hoya te te kuMbha upara zaMkhanu cinha karavuM, mahApadma hoya te kamaLa ane kacchapa hoya te kAcabAnI mudrAthI mudrita karavA ke jethI amuka nAmanA nidhikuMbha che te spaSTa rIte ALakhI zakAya. te nidhikubA krame za`kha, padma, mahApadma ane makara nAmanA jANavA. 73, 74, 75. prAsAdanA dhvajAdaDanuM prathama pramANu. prAsAdanyAsamAnena daNDamAnaM prakIrtitam // madhyaM hInaM dazAMzena paJcamAMzena cAvaram // 76 || . prAsAda kaNe ( rekhAe ) jeTalA pahALe! hoya te pramANe vAdaDa lAMbo karave te jyeSTha mAna, temAMthI dazamA bhAge nAnA karavAthI madhyama mAna ane pAMcamA bhAge nAne karavAthI kaniSTha mAnanA ( dhvajAdaMDa ) jANavA. 76. dvitIya pramANu. daNDaH kAryastRtIyAMze zilAtaH kalazAntikam // madhyamaSTAMzahIne'sau SaDbhAgazca kaniSThikaH // 77 // zilA eTale jagatInA mathALAthI kalazanI Toca sudhI uMcAInA traNa bhAge karI eka bhAga jeTale lAMbe dhvajAiDa karavA, A jyeSTha mAna jANavuM, temAMthI AThamA aze nAnA karavAthI madhyama mAna ane chaThThA bhAge nAnA karavAmAM Ave to kaniSTha mAnane dhvajAdaMDa jANavA. 77. tRtIya pramANu. mUlarekhApramANena kaniSThaM daNDasaMbhavam // madhyamaM dvAdazAMzena SaDaMzena tathottamam // 78 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zilpa ratnAkara [paMcama ratna mUla rekhA (zikharanA pAyA) nA pramANe dhvajAdaMDa lAMbe karavAthI kaniSTha mAna jANavuM. AvelA mAnamAM tene bArame bhAga vadhAravAthI madhyama mAna ane chaThTho bhAga vadhAravAthI yeSTha mAnane dhvajAdaMDa jANa. 78. piMDazca kathitaM vatsa udayazca yataH zRNu // prAmAdakoNamaryAdAM saptahastAntakaM matam // 79 // garbhamAne ca kartavyaM hastAH syuH paJcaviMzatiH // rekhAmAnazca kartavyaM yAvatpazcAzahastakam // 8 // dhvajAdaMDanuM mAne kahyuM. have kayuM mAna kyAMthI kyAM sudhI levuM te kahuM chuM te sAMbhaLa. ekathI sAta hAtha sudhI prAsAdanA koNa mAne, pacIsa hAtha sudhI gabhArAnA mAne tathA pacAsa hAtha sudhI pAyAnA vistAranA mAne dhvajAdaMDanI laMbAI karavI. 79, 80. dhvajAdaMDanI jADAinuM pramANa ekahaste tu prAsAde daMDaH pAdona AGgulaH / / aparA mA divAsvAda tAraNa 8 eka ajanA prAsAdane dhvajAdaMDa piNe () AMgaLa jADo kare ane pachI dareka gaje ardhA (vA) AgaLanI vRddhi pacAsa (50) gaja sudhI karavI. 81. vaMzamayo'tha kartavya AJjano madhukastathA // sIMsapaH gvAdirazcaiva piMDazcaiva tu kArayet // 8 // dhvajAdaMDa vAMsane, aMjana vRkSane, madhuka (mahUDAIne, samane tathA kheranA vRkSane kare, ane te piMDanA AkArane eTale geLAkAra kare. 82. suvRttaH sAradAruzca granthikoTaravarjitaH // nirvivAda krAIH malpi avArA 8rUA. suMdara geLAkAra, sorA pAkA ane kaThaNa lAkaDane, grathi (gAMTha), keTara ( ka) thI rahita, viSama (eka) parva (gALA) vALe ane samagraMthi eTale bekA gAMTha (kAMkaNa) vALa dhvajAdaMDa kare te sukhakArI jANe. 83. parvanA aMkathI dhvajAdaMDanAM tera (13) nAme. jayantastvekaparvazca triparvaH zatrumardanaH // . piGgalaH paJcaparvaizca saptabhirbhAnusaMbhavaH // 84 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgaracaMdra prAmADhanAM lakSaNa. zrImukho navapatraizca tvekAdaze tu nandanaH // trayodaze tridivyazca tithiSu divyazekharaH // 85 // saptadaze ca kAlo vai utkaTa UnaviMzakaH // sUryAstvekaviMzazca dvayadhike kamalodbhavaH // 86 // dvadhike vizvakarmazva nAmAni parvasaMkhyayA // trayodaza vijAnIyAt zilpazAstravizAradaH ||87|| paMcama ratna ] 191 (1) eka panA jayaMta, (2) traNa panA zatrumana, (3) pAMca parvano piMgala, (4) sAta parvane bhAnusaMbhava, (pa) nava parvanA zrImukha, (6) agiyAra parvane naMdana, (7) tera parvanA vidrivya, (8) padara parvanA divyazekhara, (9) sattara pa kAla daMDa, (10) AgaNIsa pano utkaTa, (11) ekavIsa panA sUryAkSa, (12) tevIsa parvanA kamalAdbhava ane (13) pacIsa patranA vizvakarmAM; A tera jAda'DanAM nAmeA che ane te parvonI saMkhyAnA mAne thAya che. e rahasya zilpazAstramAM vizArada purUSe jANI levu. 84, 25, 26, 87, devInA dhvajAdaDanuM pramANa, samaparve yadA daMDastatra zaktimayaM bahu // same ca viSame proktaM zubhaM tadbhavane dvayam // 88 // samaparva eTale bekI pathALe daMDa zaktimaya gaNAya che eTale devInA bhavanamAM sama ane viSama pa ( anne prakAranA ) vAdaDa zubha kahele che. 88. dhvajAdaDanI pATalInu pramANu, * tadR saMpravakSyAmi markaTIca suzobhanAm // daMDadIrghaSaDaMzena markaTI cArdhavistarA // 89 // samucchritA tribhAgaizca kiMkiNImaMDitA zubhA / kalazaM kArayettasyAH paJcamAMzena dIrghataH // 90 // ardhacaMdrAkRtirmadhye pakSe kuryAd gagArakam // vaMzo kalazacaiva pakSe ghaMTApralambanam // 99 // have huM vajAdaDanA uparanA bhAge karavAnI suobhita markaTInu` pramANu kahu chuM. daDanI laMbAinA chaThThA bhAge maTI ( pATalI ) lAMkhI karavI tathA labAinA ardhA bhAge paheALI ane paheALArdhanA trIjA bhAge joDI karavI temaja kAMgarInA ghATAthI suzobhita karavI te zubhakartA jANavI. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ra zi5 ratnAkara [ paMcama rajU markaTInI laMbAInA pAMcamA bhAge kalaza ucA kara tathA markaTanA nIcenA madhya bhAge ardhacaMdrAkAra kare ane tenI banne bAjue gabAraka (gagAra) karavA. daMDanI upara kalaza mUkave ane pATalInI bAjue pharatI laTakatI ghaMTaDIo laTakAvavI. 89, 90, 91. vajAnI patAkAnuM pramANu dhvajAdaNDapramANena, .. vaidAMta vistare che nAnAvastra vicitrAkhyA, tripazcAgramukhA kramAt // 12 // dhvajAdaMDanA pramANe lAMbI dhvajAnI patAkA karavI ane te laMbAInA AThamA bhAge pahoLI karavI. dhvajAnI patAkA nAnA prakAranA raMgaberaMgI vastrothI zobhAyamAna traNa athavA pAMca paTavALI karavI. 2. dhvajAdaMDa revAnuM pramANa. mUlagarbhasya yanmAnaM, - dakSiNAM dizamAzrite // anugamyopari kAryo, dhvajAdaMDasya cocchrayaH // 13 // gabhArAnA mULanA mAne jamaNI dizAne Azraya karI rahelA skaMdhanA anugamya (paDharA) upara davajAdaMDane ubhuM kara. 93. vijAdaMDanA kalAbAnuM pramANa, mAnadimAne tu ' va Anu che staMbhavedhastu kartavyo, bhittiSaSThasamAMzake // 14 // ITI - Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nAgAdi prAsAdanAM lakSaNa vAva pramANe svaikhikA- mata che hastasyAGgalivistAraM tasyAdhaH kalazo bhavet // 15 // prasAdanA pAchalA bhAge jamaNe paDhare dhvajadaMDane kalA kare ane tenI paheLAI bhIMtanA chaThThA bhAge rAkhavI. AmalasArAnI uMcAI barAbara kalAba uMce rAkhe ane vajAdaMDanI beThaka jeTalA gajane prAsAda hoya teTalA AgaLa paheLI karavI tathA nIce lAMbalInA AkAre kaLaza karo ane temAM dhvajAdaMDanuM sAla ghAlavAno cheda pA . 94, 95. vi mene tu devo ja cAnu mUlaprAsAdamAnena dRSTavyaM dhvajalakSaNam // 16 // merUIMga prAsAdamAM te bhadra, kaNe athavA pahere mUla prAsAdanA mAne dhvajAdaMDa repavAnuM lakSaNa jANavuM. 6. . toraNe tu tathA caiva zukanAse balANake // .. mUlaprAsAdamAnena dhvajAdaMDanivezanam // 9 // taraNa, zukanAza tathA balANakamAM mUla prAsAdanA mAne dhvajAdaMDa pa. 97. caturmukha prAsAdane dhyAdaDa repavAnI dizA caturmukhe tato vakSye prAsAde sarvakAmade // IzAnI dizamAzritya dhvajAdaMDanivezanam // 18 // have caturmukha prasAdamAM dhvajAdaMDa ropavAnuM pramANa kahuM chuM. caturmukha prAsAda sarva kAmanAone ApanAra che. temAM IzAna keNane Azraya karI dhvajAdaMDane niveza kare. 98. dhvajAdaMDanI pATalI kiMcit IzAna tarapha rAkhavAnuM vidhAna. IzAnyAM kurute kiJcit sthapakaH sthApakaH sadA // rAjyavRddhiH sthale vRddhiH prajA saukhyena nandati // 19 // sUtradhAra tathA pratiSThA karAvanAra mAlika IzAna keNane kicita Azraya karelI dhvajAdaMDanI pATalI rAkhe te tenA rAjyanI temaja sthAnanI vRddhi thAya ane prajA sadA sarvadA sukhathI AnaMda pAme. 90 25 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ paMcama rana dhvajA caDhAvyA pachI dhvaja phaDakavAnuM phaLa. vAtAhatapatAkAnAM phukAro yatra dRzyate // tatkRtaM niSphalaM yAti puNyaM tasya na vidyate // 10 // pratiSThA vakhate dhvajA caDhAvatAM pavanane lIdhe jorathI phaphaDATa karatI patAkA dekhAya te kareluM kArya niSphaLa jAya che ane tenuM puNya paNa maLatuM nathI. 100. pure ca nagare koTe rathe rAjagRhe tathA // vApIkUpataDAgeSu dhvajA kAryA suzobhanA // 10 // puramAM, nagaramAM, keTa upara, ratha upara, rAjamahela upara tathA vAva, kUve ane talAvanA kinArA upara, e sarva sthaLe suzobhita dhvajA caDhAvavI. 101. dhvajA vagara zikhara nahi rAkhavA viSe. nizcinhaM zikharaM dRSTvA dhvajAhInaM surAlayam // asurA vAsamicchanti dhvajAhInaM na kArayet // 10 // cinha rahita zikhara tathA dhvajA rahita devAlayane joi asure vAsa karavAne icche che mATe dhvajA sivAya prAsAda rAkhavA nahi. 12. zikharane vijA caDhAvavAnuM puNya. dhvajocchAyena tuSyanti devatAH pitarastathA // dazAzvamedhikaM puNyaM sarvatIrthadharAdikam // 10 // pazcAzatpUrvapazcAjAnAtmAnazca tathAdhikam // zatamekottaraM so'pi tArayennarakArNavAt // 104 // dhvajA caDhAvavAthI devatAo tathA pitRleke prasanna thAya che ane daza azvamedha yajJanuM, samagra tIrthomAM snAnanuM tathA samasta pRthvI pradakSiNA karyAnuM puNya prApta thAya che. je purUSa dhvajA caDhAve che te pacAsa thaI gayelA pUrvajone tathA pacAsa pachInA vaMzane ane adhikamAM pitAne ema kula ekase ne eka (101) purUSane naraka rUpI samudramAMthI uddhAra kare che. 103, 104. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama rana ] nAgarAdi prAsAdanAM lakSaNa. 15 zrI somanAtha mahAdevanA prAsAranuM taka darzana, prabhAsa pATaNa. ka garbha mI!ITo - - Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ pacama ratna ure GAR A LIFM :: K...dAMDI BiTe e lli tally ka0 che JI * * = , [f 11 : If II ShilpGGur vi nAnA pATe paNa = = merA TempalanI dvArazAkhA, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna niSa prakaraNa. atha nidoSa prakaraNa / jIrNoddhAra karavAthI thatuM puNya. vApIkUpataDAgAni prAsAdabhavanAni ca // jIrNAnyuddhArayedyastu puNyamaSTaguNaM labhet // 10 // jIrNa thayelAM vAva, kUve, talAva, prAsAda ane ghara vigere je jIrNoddhAra karAve che tene navAM karavAthI jeTaluM puNya thAya tenAthI AThagaNuM puNya prApta thAya che. 15. jIrNoddhAra karavAnuM vidhAna tadrUpaM tatpramANazca pUrvasUtraM na cAlayet // ne tu gAyatte nadhi nakSatta: i02mA calite cAlite vA'pi diGmUDhasthanavAdiSu // tasmAtsarvaprayatnena pUrvasUtraM na cAlayet // 10 // prathama je prAsAda ke bhavanAdi karelAM hoya te rUpane tathA teja pramANene jIrNoddhAra kare. paraMtu pUrvasUtrane cheDI bIjA svarUpano kare. nahi. prathama karelA pramANathI ocho kare te hAni thAya ane adhika karavAmAM Ave te kuTuMbIono nAza thAya. pUrvasUtrane calita athavA cAlita karavA, karAvavAthI temaja navAM karAvavAthI dimUDha thavAne saMbhava rahe che mATe sarva prayatnothI pUrvasUtrane cheDI jIrNoddhAra kare nahi. 106, 17. vAstudravyAdhikaM kuryAt mRtkASThe zailajaM hi vA // zailaje dhAtujaM caiva dhAtuje ratnajaM tathA // 108 // vAstu (prAsAda athavA ghara) pahelAM kareluM hoya tenAthI adhika karavuM athavuM. mATInuM hoya to lAkaDAnuM, lAkaDAnuM hoya te IMTanuM ane IMTanuM heya te pASANanuM karavuM. pASANanuM hoya te suvarNAdi dhAtunuM ane dhAtunuM hoya te maNimANezyAdi ratnonuM karavuM. ( paraMtu hInadravya karavuM nahi). 108. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ziva ratnAkara [ paMcama rana adhika athavA hIna aMga karavAthI zubhAzubha. AyahIne hyapatyazca vyayahIne ca bhogajam // staMbhavedhe bhayaM ghoraM svakulocchedanaM bhavet // 109 // marmavedhe haned baMdhuM trizUle ca mahAbhayam // mAnahIne prajApIDA sthUle cora bhayaM tathA // 110 // tasmAtsarvaprayatnena hInAGgaM naiva kArayet // adhikAGgazca kartavyaH prAsAdabhUSaNairguNaiH // 11 // jIrNoddhAra karatAM AyahIna thAya te putrAdine nAza, vyayahIna thAya te bhege saMbadhI dukha, staMbhane vedha Ave te bhayaMkara duHkha ane pitAnA kulane nAza thAya. marmavedha thatAM badhune nAza, trizUla (vAMkuMcUMku) thAya te mahAna bhaya, pUrvamAnathI hIna thAya te prajA pIDA ane jADuM thAya te cerane bhaya thAya; mATe sarva rIte hInAMga jIrNoddhAra kare nahi. ane te prasAdanI zobhA vadhAranArA guNathI adhikAMga jIrNoddhAra karavo sAre che. paraMtu hInAMga kadApi kare nahi. 109, 11, 111. jIrNa amuka uMcAIthI rahita pADI navuM karavA vi. avyaktaM mRnmayaM cAlyaM trihastAntaJca zailajam / / dArujaM puruSArdhaJca ata UrdhvaM na cAlayet // 112 // mATInuM devAlaya AkArarahita thaI gayuM che te tene pADI navuM karavuM. gaja traNeka jeTaluM pASANanuM tathA ardhA purUSa jeTaluM arthAt deDheka gaja lAkaDAnuM devAlaya ucuM rahyuM hoya ane bAkInuM paDI gayuM hoya te te pADI navuM karavuM. paraMtu upara kahelA pramANathI uparAMta uMcuM hoya te pADavuM nahi. 11ra. vAstubhaMga karavAthI doSa. acalaM cAlayed vAstuM puraprAsAdamaMdiram // patito narkaghore ca yAvacandradivAkarau // 113 // ghara, nagara tathA devAlayanuM vAstu jIrNa thayuM na hoya temaja pitAnI meLe paDI jAya tema na hoya, tevA vAtune calita kare arthAt pADe te pADanAra tathA paDAvanAra bane jyAM sudhI AkAzamAM caMdra sUrya prakAze tyAM sudhI ghera narakamAM paDe che. 113. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna] nipa prakaraNa jIrNoddhAramAM AcArya tathA zilpInI salAha atha taM cAlayedAdI jIrNAGgaM caiva dUSitam // AcAryazilpibhiH prAjJaiH zAstradRSTyA samuddharet // 114 // have je jIrNa thaelA prAsAdAdinuM dUSita koI aMga pharIthI karavuM hoya te buddhimAna purue pahelAM vicArazIla AcArya tathA zilpInI salAha levI ane tyAra pachI zAstrokta vidhi pramANe jIrNoddhAra kare. 114. jIrNa prAsAda athavA ghara pADavAnI vidhi. sumuhUrte dine RkSe lagne candre calottame // candratArAbale caiva yoge cAmRtasaMbhave // 115 // devapUjAM tataH kRtvA kSetrapAlAdisaMyutAm // dikpAleSu baliM dadyAd vAstudeveSu sarvataH // 116 // AcAryazilpinAM pUjAM vastrAlaGkArasaMyutAm // taizcApi yuktaHsarvaistu gacchedvai devasaMkulam // 117 // svarNajaM rUpyajaM vApi kuryAnnAgavRSAdikam // tasya dantena zRMgeNa patitaM pAtayetsudhIH // 118 // zubha divasa, zubha nakSatra, zubha lagna, uttama balavAna caMdra ane caMdratArAnA bala saMyukta zubha muhUrtamAM tathA amRtasiddhigamAM jIrNoddhAra kare. zabha muharta joyA pachI je divase ane je samaye jIrNoddhAra AraMbha karavAne heya te vakhate mAlIke kSetrapAlasahita devatAnI pUjA karavI. ane dikapAle tathA vAstudevone sarva rIte bali ApavA temaja AcArya ane zilpIonI paNa vastra ane alaMkArAdithI pUjA karavI. pUjana kArya thaI rahyA pachI sarvane sAthe laI jIrNoddhAra karavAnA sthaLe javuM. vidvAna purUSe jIrNoddhAranuM kArya AraMbhatAM pahelAM senAne agara rUpane hAthI athavA poThi banAvarAve ane te hAthInI daMtazULa agara piThiyAnA zigaDAvaDe prAsAdanA jIrNa thayelA aMgane pADavuM ane pachI sarva bhAga pADI naMkhAve. 115, 116, 117, 118 anyavAstucyutaM dravyamanyavAstau na yojayet // prAsAde na bhavet pUjA gRhe ca na vased gRhI // 119 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 ratnAkara [ paMcama rana bIjA makAnane tathA devAlayane paDI gayela pASANu, lAkaDuM, iTa, ena. vigere sAmAna hoya te bIjA makAna yA devAlayanA kAmamAM levA nahi ane levAmAM Ave te pUjA pratiSThA thAya nahi tathA je makAnanA kAmamAM levAmAM Ave che te gharamAM neno mAlIka rahevA pAme nahi. 19. zivAlaya na calAvavA vize svasaMsthAne sthitaM yatra vipra vAstuzivAlayam // acAlyaM sarvadeveSu calite rASTravibhramaH // 120 // he vipra ! je sthaLe vAstu karI zivAlaya kareluM hoya ane pitAnA saMsthAnamAM sthita hoya to calAvavuM nahi, kAraNa ke sarva devamAM zivAlaya acAnya che ane je tene calita karavAmAM Ave te dezabhaMga thAya. 120. acAlyaM cAlayed vAstuM prAsAdaM brahmarudrayoH / dezacchedo bhavettasya acireNaiva sAMpratam // 121 // brahmA ane zivanA acAvya vAstu prAsAdane calita kare te thoDAja kALamAM tenA dezane ucheda thAya. 121. devasyotthApanazcaiva kulaM nAzayati dhruvam / / strIputramaraNazcaiva SaDmAse pUjakAtyayaH // 12 // acala devatAnuM utthApana karavAthI nizcaya kulane nAza thAya che temaja strI putranuM maraNa nIpaje che tathA pUjA karanArane cha mAsamAM nAza thAya che. 1rara. mRti utthApana karavAnI vidhi. prANAtimarvzcara jI vire ! lazcena cAlayeddevaM sarvadoSavivarjite // 12 / / sarva deSothI vimukta evA zubha divase cara lagnamAM prAsAdanI pratimAnuM utthApana karavuM ane prathama laMca ( laMchana) vaDe devane zalita karavA. 123. zvana jJAzva va varla tathar / zilpinA hiyate doSaH sarvakAmaphalapradam // 124 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nirdoSa prakaraNa 201 hAthI agara azvanuM rUpAnuM athavA vajanuM laMcana karavuM te sarva kAmanAonA phaLane ApanAruM che. A pramANe laMcana vaDe pratisthApana karavAthI thato deSa zilpI dvArA dUra karAya che. 124, somapurAsvahastena saMcareddevazuddhaye // zilpihaste kRte saukhyaM zUdravarNa vivarjayet // 125 // somapurA jJAtinA zilpInA haste devazuddhine AraMbha kara; kAraNa ke somapurA jJAtinA zilpInA haste devazuddhi karAvavAthI sukhakAraka thAya che. ane devazuddhinA kAryamAM zUdra varNane varja. 1rapa dilmaDha vicAra sUtrapAtastu kartavyaH sAnuprAcyoranantaram // caturasraM samaM kRtvA diGmUDhaM parivarjayet // 126 // pahelAM pUrvapazcimamAM sUtra choDavuM ane pachI samarasa kSetra karI dimUhane deSa vaja. 126. ' dimUDha thavAthI doSa. pUrvapazcimadiGmUDho vAstuH strInAzakaH smRtaH // dakSiNottaradiGmUDhaH sarvanAzakaro bhavet // 127 // pUrva ane pazcima dizAmAM dimUDha doSavALe vAstu strIne nAzakta jANa tathA uttara ane dakSiNa dizAmAM dimUDha thayele vAstu sarva nAzakartA thAya. 127. diGmUDhena kRte vAstau puraprAsAdamandire // arthanAzaH kSayo mRtyunirvANaM naiva gacchati // 128 // nagara, rAjamahela ke devamaMdiranuM dimUha deSavALuM vAstu karavAmAM Ave te dravyanAza, kulakSaya ane mRtyu thAya tathA kartA mokSane prApta thatI nathI. 128. dimUhane doSa na lAgavA viSe. dizozca vidizozcaiva vAstuvedhavizodhanam // jIrNena vartite vAstau vedhadoSo na vidyate // 129 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zilya ratnAkara [ paMcama ne be dizA ane be khUNamAM vAstuvedhanuM sevana karavuM. jIrNoddhAra karela vAstumAM vedhadeSa lAgatuM nathI. 129 pUrvottaradizAmUDhaM mUr3ha pazcimadakSiNe // tatrAmUDhaJca mUDhaM vA yatra tIrthasamAhitam // 130 // pUrva ane uttara pazcima ane dakSiNa dizAothI dimUDha doSavALa prAsAde karavA nahi, paraMtu tIrtha sthAnamAM mUDha athavA amRDha jevAtuM nathI. 130. siddhAyatanatIrtheSu nadInAM saMgameSu ca // svayaMbhUbANaliGgeSu tatra doSo na vidyate // 131 // siddha purUSanA Azrama, tIrthasthAna, nadIonA saMgama ane svayaMbhU bANaliMgamAM dimUDha vAstune deSa lAgatuM nathI. 13. bhinna deSa prakaraNa. maNDalaM jAlakazcaiva kalikaM mugviraM tathA // chidraM chandizca kArAzca mahAdoSA iti smRtAH // 132 // devAlayamAM maMDaLe vaLe-khADA paDe, karoDiyAnAM jALAM thAya, bhamarInAM dara thAya, tirADe paDe-AkAM paDe, cUnAnI chomAM tirADe paDe ane bhIMtamAM phATe paDe A sAta meTA deze jANavA, 132. bhinnaM doSakaraM yatsyAt prAsAdamaThamandiram // mugvAbhijAlakaM dvAra razmibhizca prabheditam // 133 // prAsAda, maTha ke maMdira bhinna deSavALuM thAya te kahuM chuM. kaDiyA dvArA pravezamAM jALa karelI hoya tathA bhitti vigerenI tirADomAMthI sUryanAM kiraNe aMdara AvatAM hoya te te paNa bhinna deSakartA jANavuM. 133. brahmaviSNuzivenAnAM bhinnaM doSakaraM na hi // jinagaurIgaNezAnAM gRhe bhinnaM vivarjayet // 134 // brahmA, viSNu, ziva ane sUrya emanA devAlamAM bhinna deSa lAgato nathI. jinAlayamAM tathA gerI ane gaNezanA devAlamAM bhinna deSa taje. 34. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirdaya prakaraNa vyaktAvyaktaM gRhaM kuryAttatheSTAniSTamUrtikam // yathA svAmI zarIrasya prAsAdasyApi tAdRzam // 135 // paMcama ratna, ] devAlayo temaja gharo vyakta ane avyakta karavAM arthAt guNadoSa joi karavAM tathA iSTa ane aniSTa mUrti enA yAga jevA. kema ke jevI rIte zarIranA svAmI potAnA zarIranuM iSTa vastuthI rakSaNa kare che ane aniSTa vastune tyAga kare che tevI rIte prAsAdanA viSayamAM paNa jANavu. 13pa. ekaM vA bahudhA rUpaM brahmaNaH zivasUryayoH // svake svakena vai sthApyaM prAsAdaM bhinnavarjitam // 136 // 203 brahmA, ziva ane sUrya; emanAM eka athavA aneka rUpe temanA potAnA prAsAdomAM sthApavAM ane prAsAdamAM bhinna doSa vavA. 136. nirdoSa lakSaNa, chandabhedo na kartavyo jAtibhedastathA punaH // utpadyate mahAmarma jAtibhede kRte sati // 137 // prAsAdamAM chaMda tathA jAtibheda karavA nahi. prAsAdanI jAtinA bheda tathA talano bheda karyAMthI mahAma-mahAsaMkaTa utpanna thAya che. 137. parIte viparIte vA rAjarASTrabhayaGkaram // tasmAtsarvaprayatnena ekajAtyaivamAcaret // 138 // je chaMda tathA jAtinA prAsAda hoya tene cheDIne athavA tenAthI viparIta karavAmAM Ave te rASTrane bhayakartA thAya che mATe sarva prakAre catnapUrvaka eka jAti tathA eka chaMda kArya karavuM paNa jAtibheda karavA nahi. 138. dvArahIne hataM cakSurnAlihIne dhanakSayaH // apade sthApite staMbhe mahArogaM vinirdizet // 139 // pramANathI nAnA kAravALu devAlaya karavAthI netrahAni, pranAlIna karavAthI dhanano nAza ane padahIna staMbhe mUkavAthI mahAroga thAya. 139. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zilpa ratnAkara staMbhavyAsodaye hIne kartA tatra vinazyati // prAsAde pIThahIne tu nazyanti gajavAjinaH // 140 // [pacama ratna stabhA paheALAi ane U~cAimAM pramANahIna karavAthI kartAnA nAza thAya che tathA pIThahIna prAsAda karavAthI hAthI ane gheADAonA nAza thAya che. 140. rathoparathahIne tu prajApIDAM vinirdizet // karNahIne tu prAsAde phalaM naiva hi vistare // 149 // ratha ane uparathahIna prAsAda karavAthI prajAne pIDA kartA thAya tathA ka hIna prAsAda thAya te prAsAda karAvyAnuM kai paNa phaLa prApta thatuM nathI. 141. jaMghAhIne hared bandhuM kartRkArAdikaM tathA // zikhare hInamAne tu putrapautradhanakSayaH // 142 // jaMghAhIna prAsAda karavAthI badhu, kAM ane karAvanAra Adine nAza thAya temaja mAnahIna zikhara karavAthI putra, pAtra ane dhanano kSaya thAya. 142. atidIrghe kulacchedo hrasve vyAdhisamudbhavaH // tasmAcchAstrakRte mAne sukhadaM sarvakAmadam // 143 // prAsAda pramANathI ghaNe uMcA karavAmAM Ave te phulanA nAza thAya. ane pramANathI nIcA karavAmAM Ave te vyAdhinI utpatti thAya. tethI zAstramAM kahelA pramANathI prAsAdanuM mAna karavuM te sarva prakAranAM sukha tathA kAmanAene ApanAra jANavuM 143. mAnapramANasaMyuktA zAstradRSTizca kArayet // AyuH pUrNazca saubhAgyaM labhate putrapautrakam // 944 // mAna ane pramANu sayukta zAsraSTithI ghara athavA prAsAda karavAthI pUrNa AyuSyanI sAthe sAbhAgyavRddhi ane putrapAtrAdikanu pUrNa sukha prApta thAya che. 144. jagatIthI maDapAdi nIcA karavAthI doSa jagatyA na lopyA zAlA zAlAtazcaiva maNDapaH // prAsAde ma Dapenaiva graste vai doSakArakam // 145 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nirdoSa prakaraNa. 205 jagatIthI zAlA ( zaNagAra cokI ) nIcI karavI nahi temaja zAlAthI maMDapa nIcA karavA nahi ane maMDapathI prAsAdanA gabhAre! nIce karavA nahi; kemake nIcA karavAthI prAsAda dvASakAraka thAya che. 145. prAsAdocchrayavistAro jagatI vAmadakSiNe // chAyAbhedo na kartavyastathA liGgasya pIThikA // 146 // jagatI DAkhI tathA jamaNI bAjue prAsAdanA pramANathI uMcAI tathA paheALAimAM sarakhI rAkhavI ane chAyAbheda ( paheALA athavA sAMkaDA ) karavA nahi tevIja rIte liMganI pIDa ( jaLAdhArI ) paNa banne bAjue sarakhI rAkhavI joie, ligathI eka tarapha paheALI ane bIjI tarapha sAMkaDI hovI joie nahi. 149, chandabhedo na kartavyaH prAsAdamaThamaMdire // strImRtyu zokasantApaputrapatidhanakSayaH // 147 // prAsAda, maTha tathA maMdiramAM chadmabheda karavA nahi; kemake chaMdabheda karavAthI strInu mRtyu, zoka, saMtApa tathA putra, pati ane dhanano nAza thAya che. 147, rAjamArgAntare vedho na prAkArAntare'pi ca // staMbhapadAdivedhastu na bhityantarato bhavet // 148 // rAjamA athavA prAkAra ( kATa, killo ) vacamAM AvatA hoya te sAmasAmAM devAlaye karavAmAM veSadoSa lAgato nathI temaja staMbhAnA padonA vedha paNa jo vacamAM bhittinu' aMtara paDatu hoya to lAgato nathI. 148, pAdahInaM na kartavyaM prAsAdamaThamaMdiram // ekastaMbhe kRte dvAre putrapatidhanakSayaH // 149 // prAsAda, maTha tathA saMdire padahIna karavAM nahi, dvAranI vacce eka thAMbhale Ave te putra, pati ane dhananA kSaya thAya che. 149. staMbhikAkubhikA sarvatalamAnaM na lopayet // udumbaraziraM sarva samasUtrazca kArayet // 150 // staMbho ane kulie; e sarvanu` talamAna levuM huM ane te sa`kharAnA mathALAe samasUtramAM rAkhavAM. 150. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zilpa ratnAkara [ paMcama ratna yApImaNDapagehAnAM tRtIyastaMbhavarjanam // zilpino narakaM yAnti svAmisarvadhanakSayaH // 15 // vAva, maMDapa ane gharamAM traNa thAMbhalA mUkavA nahi arthAt be, cAra athavA che ema bekI saMkhyAnA thAMbhalAo mUkavA. ane je ekI thAMbhalA mUkavAmAM Ave te zilpIo nakamAM paDe ane ghara karAvanAra svAmInA sarva dhanano nAza thAya. 1pa. TIpa:-prAsAdamAM praveza karatAM DAbI ke jamaNI bAju ekI thAMbhalA karavAthI bAhuhIna thAya mATe karavA nahi. paNa prAsAdanI laMbAImAM padanA hisAbe karavAthI deva Avato nathI. 'padalopaM dizAlopaM garbhalopaM tathaiva ca // ubhau tau narakaM yAtaH sthApakaH sthapakaH sadA // 152 // prAsAdamAM palepa, dizAlepa tathA garbhalepa thAya te prAsAda karAvanAra tathA karanAra bane sadAnA mATe narake jAya che. upara. . tharabhaGgo yadA yasya kopitAstatra devatAH // zilpinazca kSayaM yAnti tadbhavet svAmimRtyudam // 15 // jo devAlayanA ITo ke pASANanA tharane bhaMga karavAmAM Ave te temAM rahelA devatAo ke pAyamAna thAya che ane tethI zilpIone kSaya thAya che tathA tevuM devAlaya svAmInuM mRtyukartA nivaDe che. 153. zucimugvaM bhavecchidraM pRSThe yadA karoti ca // prAsAde na bhavetpUjA gRhe krIDanti rAkSasAH // 154 / / prAsAda athavA gharanI pachItanA bhAgamAM reyanA mukha jevaDuM chidra rahI jAya agara rAkhe to tevA prAsAdamAM devapUjA thatI nathI ane gharamAM rAkSase nivAsa karI kIDA kare che. 1pa4. zAstranA rilya Atmikukti maLe che. tatphalaM savato nAsti prAsAdamaThamaMdiram // 15 // zAstranI maryAdA ane vidhine tyAga karI je kartA kevaLa pitAnI buddhine upayoga karI prAsAda; maTha ke maMdira kare che te sarvathA niSphaLa jAya che. arthAt kevaLa buddhinA AdhAre karelA prAsAda, maTha ke maMdiranuM samagra phaLa nAza pAme che. mATe zAstramArga cheDI ahaM buddhithI kadApi kArya karavuM nahi. 155. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nirdoSa prakaraNa. gRha viSayaka vivecana. uparyupari bhUmInAM dvAraM kuryAtpradakSiNam // nAsana sarvata mAroTa tathA uddA uparAupari bhUmivALA eTale be traNa mALavALAM gharane dakSiNa krame arthAt jamaNI bAjue dvAra karavA tathA ArohaNa eTale sIDhI athavA dAda mULe te paNa jamaNI bAjue mUkave paraMtu DAbI bAjue mUkave nahi. 156. cAra prakAranAM pravezadvAra viSe. utsaGgaH pUrNabAhuzca hInabAhustathAparaH // pratikArya iti proktaM pravezAnAM catuSTayam // 15 // utsaGgazcottaramukhe pUrNabAhuzza pUrvataH // hInayAhustathA yAmye pratikAyaH savAruNe // 158 / / 1 usaMga, 2 pUrNAhu, 3 hInabAhu ane 4 pratikArya; A pramANe cAra prakAranA dvAranA praveza kahyA che. 157. uttarAbhimukha dvArane praveza hoya te te ullaMga, pUrvAbhimukha hoya te pUrNa bAhu, dakSiNAbhimukha hoya te hInabAhu ane pazcimAbhimukha dvArano praveza hoya te te pratikArya jANa, 158. vajanAya gRha. gRdhrakAkakapotAzca kapisaMgrAmabhUSaNAH // varjayedgRhacitreSu zreyastatra na vidyate // 159 / / gharanI divAlomAM karavAnAM citromAM gIdha, kAgaDa, holo, vAMdaro tathA yuddha saMbaMdhInA citra cItaravAM nahi; kAraNa ke tevA gharamAM rahenArane sukha prApta thatuM nathI. 159. ghara viSe nirdoSa prakaraNa. nidoSa zAstradRSTena nirdoSaM jIrNameva c| nirdoSaM brahmaNo vayaM nirdoSa sidhyati dhruvam // 160 // zAstranidi vidhi anusAra taiyAra thayeluM jIrNa thayeluM ane brAhmaNoe tajI dIdheluM nirdoSa jANavuM. 160. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara pacama ratna brahmakSatriyavaizyAnAM zUdrANAM bhavaneSu ca // ekadvAramayaM zreSThaM bahudvAraM vivarjayet // 161 // brAhmaNa, kSatriya, vaizya tathA zUdronA gharamAM eka bAraNAvALu ghara zreSTha che. ghaNAM khAraNAMvALuM ghara karavu nahi. 161. 208 sUrpakaM yadhikaM pRSThe vikarNaJcaiva kArayet / zilpino narakaM yAnti svAmI ca nirdhano bhavet // 162 // sUpaDAnA AkAravALu, pAchaLanA bhAge pahoLu agara vAMkAcUkA khUNAvALuM ghara karavAmAM Ave te zilpIe narakamAM paDe ane gharadhaNI ni na thAya. 162. sUrpAkAraM gRhaM kAryaM vikarNa naiva kArayet / agratazca bhavecchreSThaM pRSThinaM parivarjayet // 163 // supaDAnA AkAranuM ghara karavuM paraMtu vAMkAcUkA khUNAvALuM karavuM nahiM. AgaLanA bhAge paheALu thAya to sArU paraMtu pAchaLanA bhAge karavu nahi, te sArU nathI. 163. haMvA raudrakarAlaJca bhISaNaM zataraudrakam // varjayeca gRhaM zIghraM zreyastatra na vidyate // 164 // je ghara jovAmAM bhayaMkara, vikarAla, bhASaNa ane hajArA rodrasvarUpavALu' dekhAya arthAta jene jotAMnI sAtheja ApaNA manamAM bhaya utpanna thAya tevA gharane zIghra tyAga karavA. kAraNa ke tevA gharamAM rahevAmAM sukha nathI. 164. dvikoNa gomukhazcaiva dhananAzaH pativrajaH // trikoNa mRtyudaM jJeyaM SaDaMzaM dharmanAzanam // 168 // e khUNAvALu tathA gAyanA mukha gharadhaNInu paradezagamana thAya, trikoNa ghara te dharmanA nAza karanAra jANavuM, 165. jevu ghara kare te krame dhanane nAza ane mRtyu ApanAra ane chaTThAMsanu ghara kare te gharanI jamIna uMcI nIcI karavA viSe. aliMdAcaiva liMdAca vAmataMtrAnusArataH // vAdyadvAraM tu kartavyaM kiJcinyUnAdikaM bhavet // 166 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nirdoSa prakaraNa gharanA oraDA karatAM parasALa (osarI) nIcI karavI ane parasALa karatAM chuTa parasALa nIcI karavI. tevI rIte jeTalA AgaLanA khaDe hoya te badhA ekaekathI jUna karavA paNa ucA karavA nahi. 166. samUla ghara viSe. karNAdhikaJca hInAsyaM yad gRhaM tAdRzaM bhavet // samUlaM tadvijAnIyAt hanyate bandhuvAndhavaH // 167 // je gharanA oraDAne kare lAMbo hoya ane pachIta TuMkI hoya te tevuM ghara samULa kahevAya. tevA gharamAM rahenAranA parivArane nAza thAya. mATe oraDo jarA pahoLo rAkhavo ane lakhANamAM jarA TuMke rAkha. 167 pratikAra ghara viSe. pRSThe bAhusame mRtyubharavAstu yadA bhavet // pratikAryazca tad vidyAd na vAsaM tatra kArayet // 168 // je gharanI pachIte athavA bAjunA kare bAraNuM hoya te gharane pratikArya (pratikAra) ghara kahe che. tevA ghara viSe vAsa na kare. 168. aMtaka ghara viSe. vAme jyeSThaM bhavettatra dakSiNe ca kaniSThikam // aMtakAkhyaM bhaved vezma hanyate kulasaMpadaH // 169 // eka gharanAM be ghara karelAM heyatemAM DAbI bAjunuM moTuM ane jamaNI taraphanuM ghara nAnuM hoya te te ghara aMtaka kahevAya ane te kulanI saMpattine nAza kare. (mATe bane ghara sarakhAM karavAM agara jamaNuM meTuM karavuM ane moTuM ghara moTA bhAIne rahevA ApavuM te deSa nathI). 169. gharanA khUNAvedha viSe. trikoNaM paMcakoNaM vA rathAkAraM tathaiva ca // vedhazca nADirekhANAM tArAyA vaMzanAzakaH // 17 // gharanA traNa khUNuM paDe athavA pAMca khaNu paDe tevuM ghara karavAmAM Ave che tathA rathanA AkAre (pAchaLa pahoLuM ane AgaLa sAMkaDuM) temaja nADI, rekhA ane tArAne vedha jemAM hoya tevuM ghara vaMzane nAzakta thAya che. 170. 27. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ paMcama ratna aliMda, bhAravaTa tathA kuMbhanA deva viSe. naiko laghumidizAvibhAge / madhye paTo dAruNavarNageham // staMbhAsanaM hInamapi kSayAya / rAdhA ramatA ca zA gharanI DAbI bAju eka nAne aliMda hoya te sAre nahi, gharanA madhye eka pATaDe heya te ghara bhayaMkara AkRtinuM jANavuM ane thAMbhalAnI kuMbhI pramANa karatAM nAnI hoya te kSayakartA tathA je pramANa karatAM meTI heya te regakartA jANavI. 176. vADhabhaMga karavAthI doSa viSe. samAnasUtre zubhamagrabhittiH / zremiMne kutasittanAzaka che garbhasya vedhe na sukhI kadAcit / svAmI vibhinnena ca doSakArI // 172 / / . gharanI sarva bhI te agra bhAge samAna sUtramAM rAkhavI zubha che. je vADhane bhaMga karavAmAM Ave te putra ane dhanano nAza thAya temaja je gharane garbhadha thAya te svAmI kadApi sukhI rahI zakatA nathI. kAraNa ke vADhabhaMga deSakartA thAya che. 172. paDakhe tathA pachIte dvAra mUkavA viSe. kukSau dvAraM na kartavyaM pRSThe dvAraM vivarjayet // pRSThe caiva bhavedrogI kulakSayazca nirdizet // 173 // gharanI paDakhe bAraNuM mUkavuM nahi temaja pachIte paNa dvArA varjavuM. ane jo pachIte dvAra kare te regI thAya tathA kulane kSaya thAya. 173. gche jarAkSa jaiva vAmane rivarsa che agratazca bhavecchreSThaM jayamAnaM sadA jayaH // 174 // gharanI pachIte temaja gharanA DAbA paDakhe gekha ( jharUkhe) mUkavo nahi, paraMtu gharanA AgaLanA bhAgamAM gavAkSa mUke te te zreSTha ane sadA ya kata jANa. 174. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama 28 nirdoSa prakaraNa dvAra garbhathI jarA izAna tarapha sthApavA viSe. madhye na sthApayed dvAraM garbha naiva parityajet // kizcinmAnaM tathezAne dvAraM tu sthApayedbudhaH // 17 // gharanI madhyamAM bAraNuM mUkavuM nahi, tema garbha paNa to nahi. paraMtu kiMcitmAtra IzAna tarapha dvAranuM sthApana karavuM. 175. bAraNAnA talane lepa na karavA viSe. dvArasarveSu gehAnAM talamAnaM na lopayet // agrato pRSThatazcaiva samasUtrazca kArayet // 176 // gharamAM jeTalAM bAraNuM mUkyAM hoya te badhAMnA talamAnane lepa ka nahi. paraMtu sarva dvArA AgaLanA bhAge tathA pAchaLanA bhAge samasUtra karavAM. 176. staMbha, bAraNuM ane gavAkSane vADha ekasUtramAM karavA vize. dvArastaMbhagavAkSaM tu bhaGgakoNaJca koNayet // mukhamaNDapasaMyuktaM zreNIbhaMgo na kArayet // 177 // dvAranA taMbha tathA gavAkSanA staMbha temaja gavAkSa ane dvAra emane vADhanA kaNekaNa maLavA joIe tathA sarva kArya mukhamaMDapane joDIne sUtramAM karavuM. koInA vaDhane bhaMga kare nahi. 17. dvAranAM kamADa viSe. sattAnA ardhanArAthasdhomughI thapAyA che militA vyAdhipIDAyai vikarNAzca nihanti vai // 178 // dvAranAM kamADa aMdaranA bhAge uparathI namatAM hoya to arthane nAza kare, bahAranA bhAge uparathI namatAM hoya te vyAdhi kare, ApoApa vasAI jAya tevAM hoya te. vyAdhinI pIDA kare tathA vikarNa (vAMkAcUkAM) hoya to gharanA dhaNIne nAza kare. 18. dvAramadhye sthito vRkSo hyazvatthazca yadA bhavet // antare bhittikA kAryA tvanyavAstu na doSakRt // 179 // Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zikaya ratnAkara [ paMcama ratna bAraNA vacce barAbara sAme je pIpaLAnuM vRkSa heya te vacamAM bhIta karavI eTale bIjA vAstu doSa lAgatuM nathI. 19 dvAramadhye sthito vRkSaH kSIravRkSo yadA bhavet // nityazca vIranaivedyamanyavAstu na doSakRt // 18 // AraNa vacce sAme je kaI kSIravRkSa eTale dUdhavALuM jhADa hoya te tene hamezAM dUdhanuM naivedya dharAvavuM. jethI bIjA vAstu doSa lAgato nathI. 180. dvAramadhye gRhANAntu kalpavRkSo yadA bhavet // saptakalpaiH samaM jJeyaM putrapautrAdivardhanam // 181 // gharanA dvAranA madhya bhAge je kalpavRkSa hoya te sAta ka sudhI putra pitrAdinI vRddhi thAya che. 181. dvAramadhye sthito vRkSo nimbavRkSo yadA bhavet // asureSu bhavediSTamanyatra parivarjayet // 182 // dvAranA madhyamAM je lImaDAnuM jhADa hoya che te asuronA gharone ii che. bIjAnAM gharamAM varjavuM. 182. dvAramadhye sthito vRkSo vaTavRkSo yadA bhavet // ... antare bhittikA kAryA hyanyavAstu na dUSitam // 18 // jo dvAranA madhyamAM vaDanuM jhADa hoya te vacamAM bhIta karavI. jethI bIjA vAstune deSa AvatuM nathI. 183. chidrapRSThaM na kartavyaM dhruvAdigRhaSoDaza / alindaH pRSThadvArazca banyavAstu na doSakRt // 184 // dhuvAdi La gharane pachIte chidra karavuM nahi. pachIte osarI (parasALa) karI dvAra mUkayuM hoya te bIjA vAstune deSa lAgatuM nathI. 184. dvAramadhye gRhANAntu hyekastambhaM na kArayet // yugmeSu ca bhavecchreSThamekaikaM parivarjayet // 18 // gharanAM bAraNuonI vacce athavA sanmukha eka stabha kare nahi, paraMtu je bekI staMbha hoya te sArI che. mATe ekI staMbhane tyAga kara. 185. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ! nirdoSa prakaraNa 213 dvAramadhye gRhANAntu koNamekaM na kArayet // mane rAta gha8dA * gharanAM dvAranI madhyamAM athavA sanmukha eka khUNe kare nahi. bekI khUNA heya te sArA che. mATe eka khUNane tyAga kare. 186. pRSThe kArya gavAkSaM na vAmAGge parivarjayet // agratazca bhavecchreSThaM jayamAnau ca sarvadA // 187 // gharanI pachItanA bhAgamAM gekha ke bArI karavI nahi temaja DAbI bAjue paNa karavI nahi. AgaLanA bhAge bArI ke gekha kare sAre che ane te jaya tathA mAnane sadA vadhAranAra che. 187. yadA pRSThe ca kartavyamagrataH parivarjayet // tadgRhamazubhaM jJeyaM putrapatidhanakSayaH // 188 // je gharanI pachIte jArI kare ane AgaLanA bhAgamAM kare nahi te te ghara azubhakArI che temaja putra, pati ane dhanane nAza kare che. 188. caturaM caturdikSu yUva'zcaturgavAkSakam // nRpANAM bhavane zreSThamanyatra parivarjayet // 189 // rAjAnA mahele cAre dizAmAM cAra dvAravALA ane upara cAra bArIvALA hoya te te zreSTha che. bIjAne mATe sArA nathI. 189 dvArastambhagavAkSANAM bhaGgo na koNakarNayoH // mukhamaNDapasaMyuktaM zreNIbhaGgaM na kArayet // 19 // dvAra, staMbha, gekha temaja keNa ane karNa, emane bhaga kare nahi, paraMtu mukhamaMDapa barAbara karavAM. koI keIne zreNIbhaMga kare nahi. 10. bhaJjitA lopitA yena brahmadoSo mahAbhayaH // zilpino niSkulaM yAnti svAmisarvadhanakSayaH // 191 // jeNe zreNIbhaMga karyo hoya tene maha bhayaMkara brahmahatyAne deSa lAge che temaja zilpIonA vaMzane nAza thAya che ane gharadhaNanA sarva dhanane kSaya thAya che. 191. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pi ratnAkara kSINe kSINeca sarva syAt zreNIbhaGgaM na kArayet // agrataH pRSThatazcaiva samasUtraJca kArayet // 192 // [ paMcama ra igrenA thathara ekasUtramAM ceDavA; paraMtu zreNIbhA karavA nahi temaja AgaLa pAchaLanA tamAma tharo ekasUtre rAkhavA. 192. iSTakAkarma sarveSu paramAnaM na lopayet // pASANe tu prakartavyaM na doSamadRSTAdikam // 193 // IMTonA samasta kAmemAM tharAnane lepa karavuM nahi, pattharanA kAmamAM gharamAnano lepa thAya te adRSTAdi doSa lAgato nathI, 193, yadA kArya gavAkSaM tu zreNIbhaGgaM na kArayet // svAminaH zoSaNaM jJeyaM SaNmAse kRtanAzanam // 194 // jo gavAkSa karavA ya to temane zreNIMbhaMga karave nahi. zreNIbha'ga thAya te svAmInuM zoSaNa thai che mAsamAM mRtyu thAya. 194 madhyastambhe ca yanmAnaM tanmAnamagrato bhavet // kSINe kSINe bhavedavRddhiranyavAstu na doSakRt // 195 // aMdaranA staMbhanuM je mAna Aya.te mAna AgalA bhAgamAM levuM. AgaLanA bhAganuM tala nIcuM hoya te staMbhamAM vRddhi karI vADha meLavave. jethI bIjA vAstuno doSa lAgato nathI. 195. ekazAlaM trizAlazca paJcazAlazca saptakam // deye vRddhizca kartavyA vistAre na ca doSakRt // 196 // eka zALA, traNa zALA, pAMca zALA ane sAta zALAvALA gharanI lakhAI ane pahoLAimAM vRddhi karavI te doSakAraka nathI. 196. dvAre sarvagRhANAntu hyUrdhvaM jAlaM na kArayet // jAle jAle bhayaM jIvo gavAkSaM svAmisaukhyadam // 197 // sarva prakAranAM gharonAM dvArAmAM uparanA bhAge jALI karavI nahi; kAraNa ke dareka jALIe jIvano bhaya ( eTale kALIA jALAM karI rahe vigere jIvAta thavAnA bhaya ) rahelA che. paraMtu khArI karI hAya te te gharadhaNInA sukhane vadhAranArI che. 197, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama ratna ] nirdoSa prakaraNa 211 pRSThe dvAraM na kartavyamekabhUmigRhe'pi ca // dvitIyabhUmikaM dvAraM na doSamadRSTAdikam // 198 // eka bhUmi ( mALa ) vALA gharamAM pachIte dvArA mUkavuM nahi. be bhUmivALA gharamAM pAchaLa dvAra mUkayuM hoya te achAdi doSa lAgato nathI. 198. yugmagRhe prakartavyamekasvAmigRhe'pi ca // madhye bhittidvayaM kAryamekaikaM parivarjayet // 199 // be joDe ghare, eka gharadhaNInAM hoya te paNa temanI vacce be bhIta karavI arthAt dareka gharanI judI bhIta karavI. eka bhIte be ghara karavAM nahi. 19. karahInaM na kartavyaM prAsAdamaThamaMdiram // strInAzaH zokasantApo svAmisarvadhanakSayaH // 20 // prAsAda, ghara ane maMdira karIne eTale DAbI ane jamaNI bAju pramANamAM nAnuM moTuM karavuM nahi. karahIna thAya te strIne nAza, zeka ane saMtApa tathA gharadhaNInA sarve dhanane kSaya thAya che. 200. zAlAgre ca prakartavyamAkAzazcaiva dApayet // maNDapaH sudRDhaH kAryaH svAmitejaHsukhAvahaH // 201 // zALAnA AgalA bhAgamAM khule caka rAkhe ane tenA AgaLa sAre daDha maMDapa kare te gharadhaNInA tejane vadhAranAra tathA sukha ApanAra che. ra01. ekabhUmistu kartavyA dvitIyAM caiva kArayet // bhUmibhUmisamAyuktaM na doSamadRSTAdikam // 202 // eka temaja be bhUmivALuM ghara karavuM. laMbAI ane pahoLAImAM upara ane nIce samAna bhUmivALA gharane aSTAdika doSa lAgatuM nathI. 202. prArA " za dvAra khurNa mata ! dvizAlazca catuHzAlaM hyagre dvArazca sanmukham // 203 // eka zALAnuM ghara karavuM ane tenuM dvAra sanmukha rAkhavuM. be zALA tathA cAra zALAvALA gharanuM dvAra paNa AgaLanA bhAge sanmukha rAkhavuM. 203. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [paMcama ratna pRSThe dhvajaH pradAtavyaH sthApayedagrato gajam // vAmadakSiNayohAniretanmAnaJca maMdiram // 20 // gharanI pachIta divAlamAM dhvajAya ane AgalI dizalamAM gAya Apo. vijAya agara gajAya DAbI ke jamaNI bAjunI divAlamAM ApavAmAM Ave te hAni kare che. maMdira paNa A mAna pramANe karavuM. 204, azAstraM maMdiraM kRtvA prajArAjagRhaM tathA / / tagahamazubhaM jJeyaM zreyastatra na vidyate // 20 // zAavidhi rahita devamadira temaja prajA agara rAjAnuM ghara karavAmAM Ave te te azubha jANavuM. tevA gharamAM nivAsa kare cheyakatAM nathI. ra05. ghara upara vRkSa ane prAsAdanI chAyA tajavA viSe. yAmayorvezmani chAyAM vRkSaprAsAdajAM tyajet // saumyAditaH zubhAH plakSavaTaudumbarapippalAH // 206 // divasanA bIjA ane trIjA prahara (pahera) nI vRkSa tathA prAsAdanI chAyA ghara upara tyAgavI, kAraNa ke te deSakartA che. paraMtu pahelA ane cethA pahoranI chAyA deSakAraka nathI. gharanI uttare pIpaLa, pUrve vaDa, dakSiNe umaraDo tathA pazcime pIpara; e vRkSa repavAM zubha che. ra06. sauvarNamapi vRkSazca dhArayenna gRhAzrame / / Azrayanti ca bhUtAdyAH kaliM kurvanti dAruNam // 207 // gharanI pAse sonAnuM vRkSa heya te paNa repavuM nahi, kAraNa ke bhUta, pizAcAdi vRkSone Azraya karI nivAsa kare che tathA dArUNa kalaha utpanna kare che. 207. puSpa tathA phaLavALAM vRkSa repavA viSe. khajUrIdADimIrambhAdrAkSAjambUlakarNikAH // nRpANAM bhavane zreSThA anyatra parivarjayet // 208 // kharI, dADama, keLa, drAkSa, jAbu ane sepArInAM gaDe rAjaprAsAdamAM pivAM uttama kahyAM che. bIje ThekANe repavAM nahi. 208 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ panyamana] nirdoSa prakaraNa. jAtipuSpANi sarvANi nAgavallIdalAni ca // nRpANAM bhavane zreSThAnyanyatra parivarjayet // 20 // pUgIphalAni sarvANi devavakSAstathaiva ca // zubhaM bhavati bhUpAle hyanyatra parivarjayet // 210 // jAI, juI vagere phUlonI vela temaja nAgaravela tathA sopArInAM jhADa temaja devavRkSe rAjabhavanamAM ropavAM sArAM che. bIje ThekANe pivAM nahi. 209, 210. varjayedvaizyazUdrANAM kSatriyANAM zubhaM bhavet // dvAre siMho nRpANAM tu saMgrAme ca sadA jayaH // 211 // vaizya ane zudranA gharanA dvAra upara agara dvAranA beya paDakhe siMha karavA nahi. rAjAonA prAsAdanA dvAra upara siMha karavA zreSTha che ane hamezAM saMgrAmamAM vijaya bhaNe che. 21. devAlaya mAnahana karavA viSe. dIrgha mAnAdhike hrasve vakre cApi surAlaye / chaMdabhede jAtibhede hInamAne mahadbhayam // 212 // devAlaya ucAimAM pramANathI lAMbuM, nAnuM, vAMku agara chaMdabheda ane jAtibheda vALuM hoya tathA mAnahIna kareluM hoya te mATe bhaya kare. 212. daza rekhA choDavAnuM pramANa rekhAmAnaM kathaM proktaM prAsAdamaThamaMdiram // . nAmabhAgamabhedena kathaM caivAparAjite // 213 // caMpitA lopitA yena yamadoSo mahAn bhavet // zilpino narka yAMti svAmisarvadhanakSayaH // 214 // navabhAgaM bhavetkSetraM bhAgaizca sadanaM kSaret // rekhArUpaM pramANaM tu sUtrapaTTi parityajet // 215 // prAsAda, maTha ke maMdiramAM choDavAnuM rekhAmAna aparAjitamAM kevI rItanuM kahevuM che tenA nAma, bhAga ane bhede sAthe kaho. daza rekhA upara divAla ke sthaMbha AvavAthI dabAya ke teno lepa thAya te yamadeSa utpanna thAya che ane zilpI narakamAM jAya tathA 28 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMcama ratna 218 zipa ratnAkara * svAmInA sarva dhanane nAza thAya che. kSetramAM nava bhAga karavA ane bhAganA pramANe vAstunI rekhAo cheDavI. sUtrapaTTIne tyAga kare eTale sUtrapaTTI choDI divAla ke staMbha mukave. 213, 214, 21pa. gRhakarmasu sarvesu caikAzItipadaM bhavet // kAmadaM nAma tad vAstu daza rekhAH prakIrtitAH // 216 // yazodA vasudhAhilyA sItA tArA manoharA // padminI haMsinI vIrA draupadI ca prakIrtitAH // 217 // dareka prakAranA gRhakAryamAM ekAzI padane kAmada nAmano vAstu pUjave. tenI daza rekhAe kahelI che. (1) yadA, (2) vasudhA, (3) ahilyA, (4) sItA, (5) tArA, (6) maneharA, 7) padminI, (8) hasinI, (9) vIrA ane (10) drapadI, A daza rekhAonAM nAma jANavAM. 216, 217. pravelyAnuM pramANa prAkAre devasamAgre rAjadvAre mahasmRtau // jalAzayAgre kartavyaM sarvAgre ca pratolyakam // 218 // killAmAM (killAnA daravAjAmAM pizatAM nagaranI aMdara), devAlayanI AgaLa, rAjamahelanA dvAra (daravAjA) AgaLa, keI moTA mahotsavanI smRti tarIke temaja ke rAjyanA vijyanA smAraka rUpe tathA jaLAzayanA agra bhAge; A sarva sthaLe temanA AgaLanA bhAgamAM pratyeka karavI arthAt kati staMbha ubhuM kare. 218. cAra prakAranI prAlyAnAM nAma ane lakSaNa. stambhadvayena cottaMgo yugmairmAlAdharastathA // caturasrazcatustambhairvicitraH parikIrtitaH // 219 // ubhayapakSe tu stambhaH syAdvedikA citrarUpikA // SaTstambhaizca zobhADhayo makaradhvaja ucyate // 220 // (1) be staMbhavALA pratyeka arthAta (kIrtistaMbha)ne uttaga, (2) be joDe staMbhavALAne mAlAdhara, (3) cerasa ane cAra staMbhavALAne vicitra tathA (4) be ekeka ane be cheDe staMbhavALA temaja vicitra svarUpavALI vedikA sAthenA cha staMbhavALAne makaradhvaja kahe che. 219, 220. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T CELEBERRES [LES - AL Yar 2012 be staMbhavALI ujaMga nAmanI pratalyA. vaDanagara (gujarAta). Page #348 -------------------------------------------------------------------------- Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra19 paMcama ratna ]. prayAnuM pramANa cAra prakAranI pravelyAnAM taladarzana. 1 unaMga. 2 mAlAdhara, 3 vicitra. 4 makaradhvaja. pahoLAIuMcAInA mAne vividha mAnanuM pramANu pratolyAnAM pravakSyAmi kaniSThamadhyamottamam // ucchrayaM trividhaM vatsa ! dvAraprAkArakAdapi // 22 // pratolyAdvAramuchritaM hastapaJcadazottamam // trayodazaM tathA madhyamekAdazaM kaniSThakam // 222 // uttamazcASTahastaistu saptahastaizca madhyamaH // kaniSThaH SaThastaizca vistArastrividhoditaH // 223 // have pranlyAnI ucAI ane paheLAInuM uttama, madhyama ane kaniSTha mAna karyuM chuM. he putra! pratalyAnI ucAI dvArA prakAra eTale gherAvAnA mAne traNa prakAranI thAya che te nIce pramANe jANavI. pratalyAnuM dvAra (eTale ubhaNInuM mAna) paMdara hAtha uMcuM heya Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ paMcama rela 220 tA uttama, tera hAtha hoya te madhyama ane agiyAra hAtha uMcu hoya te kaniSTha mAnanu jANavuM. tevIja rIte teAlyAnI paheLAi paNa traNa prakAranI jANavI. ATha hAthanI paheALA' hoya te uttama, sAta hAthanI hoya te madhyama ane cha hAthanI hoya te kaniSTha mAnanI jANavI. 21, 222, 223. pratAlyAnA sta MbhAnu` mAna, lakSaNa ane svarUpavidhAna. prAsAdasya tu mAnena padaJcaiva hi kArayet // pIThazca dvayapAdonaM bhAgekena ca kuMbhikA ||224 || paJcabhAgo bhavetstaMbho bhAgArdhaM bharaNaM bhavet // zaramekena bhAgena gaDadI pIThamAnikA // 225 // zaraM ca pUrvamAnena bhAgaka paTTameva ca // tadUrdhve kUTachAyantu tilakaM stambhamastake // 226 // triptanavabhAgeSu tvIlikAlavaNAni vai // madhye sadAzivaM kuryAt brahmaviSNU ca pArzvayoH ||227|| tadUrdhvaM dakSiNodbhUtamIlikAbhiralaGkRtam // evaM sarvavidhAnena kartavyaJca pratolyakam // 228|| iti zrIvAstuzAstre zilpazAstra zrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare zikhara - nirdoSayorlakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM paJcamaM ratnaM samAptam || prAsAdanA staMbhanA pada pramANe pratAlyAnA staMbhanuM padma rAkhavu. pratAlyAnI kaNupITha pANA e ( 15 ) bhAga uMcI karavI. eka ( 1 ) bhAganI kuMbhI, pAMca ( 5 ) bhAganA staMbha, ardhA ( 05 ) bhAganuM bharaNu, eka ( 1 ) bhAganuM zarU, pANA e ( 15 ) bhAganI gaDadI ( pheMkI ) tathA eka (1) bhAganu moTuM zarU karavuM ane pATa eka (1 ) bhAgane uMcA karavA. tenA upara phUTachAdya (galata sahita vAdharAvALuM chA) karavu' ane tenA upara banne staMbhanA gaLe mathALe tilaka karavAM temaja vacalA gALAmAM traNa, sAta ane nava bhAgA karI tenA upara ilikAlavaNu eTale geLAkAra tAraNA karavAM. pratAlyAnA madhya bhAgamAM za'kara ane AjubAjunA paDakhe thrahmA tathA viSNunI mUrti A karavI. temanA upara paNa ilikA tAraNA karavAM. 224, 225, 26, 227, 228. iti zrIvAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut nadAza'kara mUlajIbhAI sAmapurAracita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM zikhara ane nirdoSa lakSaNAdhikAranuM pAMcamuM ratna saMpU. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DDED 19 VINED caturmukha prAsAda, zrIrANakapura, mAravADa. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThaM ratnam / atha zrIkezarAdipaJcaviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAraH / bheda mAna. zRNu vatsa pravakSyAmi prAsAdAnAM tu lakSaNam // yugmatrINyekavedeSu SaDcatvArastathAbhidaH // 1 // (sUtra saMtAna nAmanA graMthamAM vizvakarmA pitAnA putrane uddezI kahe che, he putra, kezarAdi jAtinA prAsAdenAM lakSaNa kahuM chuM te sAMbhaLa. nIce batAvelA talAnusAra A prAsAdanA sAta bheda vaDe pacIsa prAsAda thAya che. pahelA bhedanA 2, bIjAnA 3, trIjAne 1, cethAnA 4, pAMcamAnA pa, chaThThAnA 6 ane sAtamA bhedanA 4 bheda jANavA 1. - tulabhAga pramANa samatalAH prakartavyAH saptatalAH prakIrtitAH // vasudigsUryasvaHvaNDASTAdazadvayaviMzatiH // 2 // kezarAdi prAsAdo samatalanA karavA ane te sAta talanA kahyA che. te tala nIce pramANe vasu (8), digU (10), sUrya (12), svaH (14), khaMDa (16), aSTAdaza (18) ane drayaviMzati (22) bhAganAM jANavAM. 2. prAsAdAH kezarAdyAzca sarvakAmaphalapradAH // trilokeSu sadA pUjyAH kathitAH paJcaviMzatiH // 3 // kezarAdi pacIsa prAsAdo sarva kAmanAonA phaLane ApanArA che ane traNe leke mAM sadA pUjavA egya che. 3. * IDamAne prAsAdabheda. . AdyaH pazcANDako jJeyaH kezarI nAma nAmataH // . tAvatkAryA caturvRddhiryAvadekottaraM zatam // 4 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zi95 ratnAkara [ pacha ratna pahele pAMca IMDakane kezarI nAmanA prAsAda jANa ane pachI pratyeka prAsAde cAra cAra iMDakanI vRddhi ekaso eka IDaka sudhI karavI. . nAma. kezarI sarvatobhadro naMdano naMdazAlikaH // naMdIzo maMdirazcaiva zrIvatsazcAmRtodbhavaH // 5 // himavAn hemakUTazca kailAmaH pRthivIjayaH // indranIlo mahAnIlo bhUdharo ratnakUTakaH // 6 // vaiDUryaH padmarAgazca vajrako mukuTojvalA // airAvato rAjahaMso garuDo vRSabhadhvajaH // 7 // meruH prAsAdarAjazca devAnAmAlayaM hi saH // kezarAdyAH samAkhyAtA nAmataH paJcaviMzatiH // 8 // (1) kezarI, (2) sarvatobhadra, (3) naMdana, (4) naMdazAlika, (5) naMdIza, (6) maMdara, (7) zrIvatsa, (8) amRta dUbhava, (9) himavAna, (10) hamakUTa, (11) kailAsa, (12) pRthivIjaya, (13) IdranIla, (14) mahAnala, (15) bhUdhara, (16) ratnakUTaka, (17) vairya, (18) dvirAga, (19) vajaka, (20) mukuTojavala, (21) airAvata, (22) rAjahaMsa, (23) garUDa, (24) vRSabhadhvaja ane (25) prAsAdarAja merU, ane te devanuM sthAna che. upara pramANe nAme karI kezarAdi pacIsa prAsAdo kahyA. 5, 6, 7, 8. kezarI prAsAda prathama-1 vibhakti caturasrIkRte kSetre yaSTadhA pratibhAjite // bhramaNIbhAgamekena bhittayorgarbhaSoDazI // 9 // samarasa kSetra karI tenA ATha bhAga karavA. banne bAjunI bhittimAMnA madhyamAM soLa bhAga karI temAM eka eka bhAganI pharatI bramaNI karavI. 9. bhAgenaiva ca kartavyA jJAtavyA ca sadA budhaiH // madhyapaMktirvidadhyAca bAhyapaMktizca kathyate // 10 // buddhimAna purUSae eka bhAganI bhramaNa karavI ane sadA eja mAnathI jamaNuM jANavI. upara pramANe madhya bhAganI paMkti karavI. have bahAranA bhAganI paMkti kahIe chIe. 10. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .2.23 54 2] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 223 bhadrArdhantu dvayaM kAryaM dvibhArga koNamucyate // nirgamabhAgamekena caturdikSu vyavasthitam // 11 // ardha bhadra be bhAga, keNa be bhAga ane bhadra nakAre eka bhAganuM karavuM. kula bhAga ATha jANavA. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. 11. regvAH SaTtriMzabhAgena koNe zRMgaM tathopari // pazcANDakastu vijJeyaH kezarI nAma nAmataH // 12 // zikharanA namaNanI rekhAo chatrIsa bhAge kheMcavI ane teNe eka jaMga caDhAvavuM. A pAMca IDakane kezarI nAmane prAsAda jANa. 12. IdazaM kurute yastu prAsAdaM tu suzobhanam // sa yAti paramaM sthAnaM yatra devaH sadAzivaH // 13 // je purUSa Ave suzobhita kezarI prasAda kare che te sadAzivanA sthAna (sAsa) ne pAmecha. 13. rAjyalakSmIprado divyaH zatrupakSakSayaMkaraH // rAjyArthI labhate rAjyaM putrArthI bahuputrakAn // 14 // kanyArthI labhate kanyAM vidyArthI zAstramAmuyAt // yaM yaM cintayate kAmaM taM taM prAmoti mAnavaH // 15 // kezarI prAsAda rAjyalakSmIne ApanAra tathA zatrupakSano kSaya karanAre che. A prAsAda karavAthI sajyAthI rAjya meLave, putrAthI baha putrone prApta kare, kanyAthI kanyA meLave ane vidyAthI zAstrajJAna prApta kare temaja manuSya je je kAmanAnuM ciMtavana kare te te kAmanAne prApta kare. 14, 15. chatizrI uzarI prAsAda, tula mA 8, 44 5, prathama prAsAda 1. sarvatobhadra prasAda dvitIya-dvitIya bheda. caturasrIkRte kSetre cASTadhA bhAjite punaH // koNaM bhAgadvayaM kArya zAlA bhAgadvayA tathA // 16 // nirgamabhAgamekena bhAgaikena ca bhittayaH // bhramaNIbhAgamekena garbha SoDazabhAgikam // 17 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zilpa ratnAkara [ SaSa ratna (1)kezarI prAsAda, (2) sarvatobhadra prAsAda, 1 vibhakita. bheda dvitIya 5 aMDaka. 9 IMDaka. 8 tilaka IES ! tula bhAga8 tala bhAga Page #357 -------------------------------------------------------------------------- Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyai FERNAL NOTIRLIC oam THIN paakm prprppaa paa DI * - paakaam paatyaa pok TN HAALATHAALAAAAAAA RRERAELARUST U HITHIN THI Elil (HIANETH URI TUEHITHIN WAITIME MAARAME paapu mirimminni HAIRUTHTHIRAI IIIHEITHI URUNGAN paapaarppaa GENUINEN - paapr SIRITHTT I NAMTilalin INaaraayATHNITTTINENTTTaaaa kezarAdi jAtino naMdana prAsAda. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 22pa cirasa kSetramAM ATha bhAga karI keNa be bhAga, aDadhuM bhadra bhAga che ane nIkAre eka bhAga karavuM tathA prAsAdanI aMdara soLa bhAga karI eka eka bhAganI bhittio temaja eka bhAganI bhramaNI karavI. 16, 17. koNe zRGgaM tathA kArya bhadre zRGgaM tathaiva ca // rekhAH SoDazabhAgena kartavyAstu sadA budhaiH // 18 // keNa upara tathA bhadre eka eka IMga caDhAvavuM ane zikharanA namaNanI rekhAo seLa bhAge kheMcavI. 18. bhadre rathikA tilakaM sArdhA pAdaM tathaiva ca // navANDakastu vijJeyaH sarvatobhadranAmataH // 19 // bhadde rathikA (doDhiye) daDha bhAganI tathA tilaka pA pA bhAganAM karavAM. A nava ikano sarvatobhadra nAmano prAsAda jANa. 19 devAnAca hitArthAya rAjA saukhyena naMdati // bhuktimuktiko divyaH prAsAdaH sarvabhadrakaH // 20 // A tejasvI sarvatobhadraka prAsAda vaibhava tathA muktine dAtA ane devatAone hitakartA che temaja rAjA paripUrNa sukha bhogave che. 20. ItizrI sarvatobhadra prasAda, tulabhAga 8, IDaka 9, tilaka 8, dvitIya prAsAda 2. naMdana prAsAda tRtIya-2 vibhakti. caturasrIkRte kSetre dazadhA bhAgabhAjite // zAlArdha sArdhabhAgena cAnugaM sArdhameva ca // 21 // koNaM bhAgadvayaM kArya caturdikSu vyavasthitam // rekhAH SaTtriMzabhAgena kartavyAstu sadA vudhaiH // 22 // corasa kSetramAM daza bhAga karI aDadhuM bhadra deDha bhAga, paDhare deDha bhAga tathA keNa be bhAga kare. cAre dizAmAM uparokta vyavasthA karavI ane zikharanI namaNanI rekhAo chatrIsa bhAge kheMcavI. 21, rara. koNe zRGgadvayaM kArya bhadre zRGgaM tathaiva ca // cAnuge tilakaM kArya bhadre ca rathikopari // 23 // anenaiva tu yogena kartavyaH zispinodayaH // prayodazANDakaizcaiva prAsAdo naMdano mataH // 24 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , * mAsAda 3. 226 zipa ratnAkara [ 54 rana keNa upara be IMga ane bhadde ekeka IMga caDhAvavuM. paDhare tilaka ane bhadra thikA (hi) karavI. uparokta yoge karI zilpIe udaya kare. tera IDakavALA A naMdana nAmane prAsAda jANu. 23, 24. naMdane gotravRddhi vandite putrapautrATa ! IdRzaM kurute yastu sa labhedakSayaM padam // 25 // naMdana prAsAda karavAmAM Ave te gotranI vRddhi thAya ane putrapautrAdi sukhabhegane bhakatA bane. A pramANe naMdana prAsAda je kare che te akSaya padane prApta thAya che. 25. ItizrI naMdana prAsAda, sula bhAga 10, IDaka 13, tilaka 8, tRtIya prAsAda 3. naMdazAlI prAsAda caturtha-dvitIya bheda. caturastrIkRte kSetre dazadhA bhAgabhAjite // .. koNaM bhAgadvayaM kArya sArdhabhAgena cAnugam // 26 // zAlA ca sArdhabhAgena nirgamazcaikabhAgikaH // bAdyapaMktizca kartavyA caturdikSu vyavasthitA // 27 // cerasa kSetramAM daza bhAga karI ke bhAga che, paDho bhAga Dha, zAlA (aDadhuM bhadra) bhAga deDhanI karavI ane nakAre eka bhAganI karavI tathA cAre bAjunI dizAe bAhyapaMktinI A pramANe vyavasthA karavI. 26, 27. rekhAH SaTtriMzabhAgena kartavyAstu sadA SudhaiH / / paMktikoNeSu zRGgazca tilakazca niyojayet // 28 // rathopari ca kUTantu hyUce rekhAH prkiirtitaaH|| cAnuge ca caturdikSu zRGgamekaM niyojayet // 29 // buddhimAna zilpIoe zikharanA namaNanI rekhAo chatrIsa bhAge karavI tathA keNa upara eka IMga ane tilaka karavuM. bhadranA khUNAo upara kUTa karavAM ane tenA uparathI urUIMganI rekhAo kheMcavI tathA paDhare cAre dizAmAM ekaeka zRMga caDhAvavuM. 28,29. bhadre ca zRGgamekaM tu dizAsu sthApayed budhH|| saptadazANDakopetaH prAsAdo naMdizAlikaH // 30 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezarAdi jAtine naMdana prAsAda, ''llllll GEET TONUSLIS8152 SERTIS NEW HINITIkI nenaETENT | | /_/ pArtha darzana cekInA bhAganuM - gabhArAnuM cheda darzana Page #362 -------------------------------------------------------------------------- Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ratna ] kezarADhi prAsAda lakSaNAdhikAra 227 cAre dizAe bhadre ekaeka urUzRMga caDhAvavuM'. sattara iMkane A nadizAlika prAsAda jANavo. 30. itizrI nadizAlika prAsAda, tulabhAga 10, iMDaka 17, tilaka 4, catu prAsAda 4. (4) nadezAlI prAsAda dvitIya bheda. 17 ka. 4 tilaka. tala bhAga 10 211. (3) na%0naprAsAda. ravibhakti. 13 iMka, 8 tilaka. sAmA0 qu Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zilpa ratnAkara [54 2tna naMdIza prAsAda paMcama-tRtIya bheda naMdIzazca pravakSyAmi vartanAM ca yathAvidhi // caturastrIkRte kSetre dazadhA pratibhAjite // 3 // koNaM bhAgadvayaM kArya sArdhabhAgena cAnugam / / zAlA ca bhAgasArdhana nirgamazcaikabhAgikaH // 32 // naMdIza prAsAda ane tenAM lakSaNe yathAvidhi kahuM chuM. corasa kSetramAM daza bhAga karI keNa be bhAga, paDhare deDha bhAga tathA zAlA doDha bhAganI karavI ane nii||me bhAganI 26vI. 31, 32. evaM te kathitaM vatsa ! caturdikSu niyojayet // cAnuge zRGgamekaM tu koNe zRGgadvayaM tathA // 33 // zAlAyAM rathikA yojyA caikaM zRGgantu dApayet // rekhAH SatriMzabhAgena kartavyAstu sadA budhaiH // 34 // he putra, upara kahelAM lakSaNe cAre dizAmAM javAM ane pahare eka tathA keNe be be zaMga caDhAvavAM. bhadra deDhiye kare ane eka urUga caDhAvavuM. vaLI chatrIsa bhAge zikharanA namaNanI rekhAe kheMcavI. 33, 34. ekaviMzANDakairvatsa naMdIzo nAma ucyate // IdRzaM kurute yastu sa labhedakSayaM padam // 35 // he vatsa! ekavIsa IDake caDhAvavAthI naMdIza nAmane prAsAda kahevAya che ane A prAsAdane karanAra akSaya padane pAme che. 3pa. ItizrI nadIza prAsAda, tula bhAga 10, IDaka 21, paMcama prAsAda pa. maMdira prAsAda paTha-3 vibhakti. maMdirazca pravakSyAmi sUryamAne vibhAjite // bhadraM bhAgadvayaM kArya cAnugaM dvayabhAgikam // 36 // koNaM bhAgadvayaM kAryaM caturdikSu niyojayet // koNe zRgadvayaM sthApyaM cAnuge zRGgameva ca // 37 // bhadre zRGgadvayaM kArya cAnuge tilakaM nyaset // rekhAvistAra bhAgazca catuSpaSTipramANakaH // 38 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IITT nA ? tala bhAga 10 naMdIza prAsAda, kezarAdi jAti, zrI kuMbhArIyAjI. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezarAdi jAtine prAcIna maMdira prAsAda, ekAMDI prAsAda, Page #368 -------------------------------------------------------------------------- Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 22e (5) naMdIza prAsAda, dvatIya bheda, III (6) maMdira prAsAda, 3vibhakti, 25 iMDika. 8 tilaka ReI10 raDha mAra ! Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zipa ratnAkara have maMdira prAsAdanuM svarUpa kahuM chuM te sAMbhaLa, cerasa kSetramAM bAra bhAga karI bhadrAI bhAga be, paDho bhAga be tathA koNa bhAga bene kare ane e pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. kaNe be be ane paDhare ekAeka zRMga tathA bhadra be be urU zaMga ane paDhare ekaeka tilaka caDhAvavuM ane zikharanA namaNanI rekhAone vistAra cesaTha bhAge kare. ka6, 37, 38. nAnArUpadharo divyo maMdiraH zubhalakSaNaH // bhAgadvAdazasaMyuktaH paJcaviMzANDakairyutaH // 39 // nAnA rUpane dhAraNa karanAra, divya, tula bhAga bArane tathA pacIsa IDakavALe zubha lakSaNa maMdira prAsAda jANa. 39. itizrI maMdira prAsAda, tala bhAga 12, IDaka rapa tilaka 8, SaSTha prAsAda 6. zrIvatsa prAsAda saptama-4 vibhakti. caturastrIkRte kSetre caturdazavibhAjite // bhadraM bhAgadvayaM kArya bhAgaikena ca naMdikA // 40 // dvibhAgazcAnugaM jJeyaM koNaM bhAgadvayaM tathA // bhadre nirgamabhAgaikazcAnugaM pUrvamAnataH // 41 // koNaM samadalaM kRtvA bhAgaikena ca naMdikA // evameva samAkhyAtaM caturdikSu vyavasthitam // 42 // corasa kSetramAM ceda bhAga karI arthe bhadra bhAga che, naMdika bhAga eka, pare bhAga be ane koNa bhAga bene kare. tathA bhadra nIkAre bhAga eka, paDhare samarasa, keNu samadala ane nAdikA paNa samadala karavI. upara pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. 40,41, 42. bhadre ca rathikA yojyA naMdI tilakabhUSaNA / zo trAM zA ma zaM tathA kazA pratikarNeSu kartavyA caikazRMgavyavasthitA // cAnuge tu dvayaM kArya tilakazca suzobhanam // 44 // bhadra deDhiye ane nadIe tilaka karavuM tathA koNe zaga traNa, bhadra be urUzaMga, paDhare eka ziMga ane suzobhita babbe tilaka karavAM. 43, 44. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 paNa ratna | kezarA prAsAda lakSaNAdhikAra. 231 rekhANAzcaiva vistAraM ctusspssttivibhaagkaiH|| caturvizatitilakairekonatriMzadaNDakaiH // 45 // zikharanA namaNanI rekhAone vistAra cosaTha bhAge kare. vIsa tilaka ane ogaNatrIsa IDakavALe zrIvatsa prAsAda jANu. 45. itizrI zrIvatsa prAsAda, sula bhAga 14, IDaka ra9, tilaka 24, saptama prAsAda 7. amRdbhava prAsAda aSTama-dvitIya bheda. caturasrIkRte kSetre caturdazavibhAjite // zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgaikena ca naMdikA // 46 // pratikarNa dvibhAgaM tu koNazcaiva dvibhAgikam // nirgame cAnugaM vatsa dvibhAgaM tatra kalpayet // 47 // cirasa kSetramAM cauda bhAga karI aDadhuM bhadra bhAga che, naMdikA bhAga eka, pratikarNa bhAga che ane kezubhAga bene kare tathA nakAre paDhare be bhAgane kare. 46, 47. naMdikAbhAgamekena nirgame'pi tathaiva ca // bhadre ca rathikA kAryA zRGganayasamanvitA // 48 // naMdikA caiva vijJeyA tilakena vibhUSitA // cAnuge zRGgamekaM syAttilakaM lakSaNAnvitam // 42 // koNe koNe vidhAtavyA zRGgatrayavyavasthitA // Urzve revAzca kartavyAzcatuSpaSTipadaistathA // 50 // nIkAre naMdI eka bhAga karavI. bhadra rathikA ane traNa urUga, nAdikAe tilaka, paDhare eka ga ane tilaka tathA keNe traNa traNa iMge karavAM ane upara namaNanI 2mAma yosa mAge meyacI. 48, 48, 50. trayastriMzANDakairyuktaH kalAtilakabhUSitaH // amRtodbhavanAmA ca sadA vRddhikaro nRNAm // 51 // tetrIsa IDa tathA seLa tilakathI vibhUSita thaele amRdubhava nAmanA A prAsAda hamezAM mANasane vRddhikartA jANa. pI. itizrI amRtabhava prAsAda, tula bhAga 14, IDaka 34, tilaka 16, aSTama prAsAda 8. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ 14 ratna (7) zrIvasa prAsAda. 4 vibhAkata. (8) amRbhava prAsAda. dvitIya bheda. 33 Dika. 16 tilaka 29 iMDaka. 24 tilaka mAi-* s tala bhAga14 tala bhaag14|| Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 54 rana] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 233 himavAnuM prAsAda navama-tRtIya bheda. caturastrIkRte kSetre caturdazavibhAjite // zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgaikena ca naMdikA // 52 / / cAnuga dvayabhAgazca tatpramANaJca koNakam // bhAgaikaM nirgame bhadraM bhAgaikena ca naMdikA // 53 // corasa kSetramAM cauda bhAga karI aDadhuM bhadra bhAga be, naMdikA bhAga eka, paDho bhAga be ane koNa bhAga bena kare. bhadra tathA naMdikA nakAre ekaeka bhAganI karavI. para, 53. bhAgikazcAnugaM jJeyaM caturdikSu vyavasthitam // trizRMgaM rathikA bhadre naMdikAzRMgameva ca // 54 // pratikaNe ca kartavyaM zRGgamekaM tathopari // cAnuge tilakaM jJeyaM karNe zRGgadvayaM tathA // 55 // tadUrce tilakaM kAryaM zobhanaM lakSaNAnvitam // regbAvistAramAnaJca catuSpaSTipadairmatam // 56 // paDhare nakAre eka bhAga karo. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. bhadre doDhiye ane traNa urUIMga, nAdikAe ekaeka zRMga, pratikaNe eka IMga tathA tilaka, kaNe be IMga ane suzobhita eka tilaka karavuM temaja namaNanI rekhAonuM vistAramAna yosa bhAge 42. 54, 55, 56. himavAMzca sadA pUjyaH saptatriMzANDakairyutaH // tilakaizcaiva kartavyaH sUryAlaGkArabhUSitaiH // 57 // sADatrIsa Ike tathA bAra tilakathI saMyukata himavAnuM prAsAda kare te sadA 5vA yogya.cha. 57. itizrI himavAnuM prAsAda, sula bhAga 14, IDaka 37, tilaka 1ra, navama prAsAda 9. maTa pAsA zama-nyatu ha. hemakUTazca kartavyaH prAsAdaH zubhalakSaNaH // caturasrIkRte kSetre caturdazavibhAjite // 58 // zubha lakSaNa hemakUTa prAsAda kare ne corasa kSetramAM cauda bhAga karavA. 58. 30 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 ratnAkara [14 ratna zAlArdhaM dvayabhAgazca bhAgaikena ca naMdikA // dvibhAgaM cAnugaM jJeyaM koNaM bhAgadvayaM tathA // 19 // bhadrAI bhAga che, naMdikA bhAga eka, paDho bhAga che ane koNa bhAga meno 42yo. 56. . karNe ca pratikaNe tu naMdikAyAM tathaiva ca // samAnaJca prakartavyaM bhadraM nirgamabhAgikam // 30 // kaNuM pratikarNa ane naMdika nIkAre samadala karavI tathA bhadra nIkAre ekasaanu' 42. 10. bhadre ca rathikA kAryA mApAdena bhUSitA // karNe zRGgatrayaM kArya pratikarNe dvayaM tathA // 11 // zRGgaM zRGgaM tathA sthApyaM tilakaM vAmadakSiNe // bhadre zRGgatrayaM kArya tadRrve maMjarI tathA // 32 // bhadre doDha bhAgano doDhiye, kaNe traNa IMga, pratikaNe be IMga; e pramANe zRMga caDhAvavAM ane naMdikAe ekaeka tilaka karavuM tathA ke traNa uzaMga ane phUTa 425i. 11, 12. chAyAyA vistaraH kAryazcatuSpaSTipadaistathA // ekAdhikaistathA caiva catvAriMzadbhiraNDakaiH // 6 // tilakairaSTabhiryuktaH kUTAkArairvibhUSitaH // hemakUTakanAmo'yaM prAsAdazca suzobhanaH // 14 // prAsAdanI chAyAne vistAra arthAt namaNanI rekhAne vistAra cosaTha bhAge kara. ekatAlIsa IDa tathA ATha tilakathI saMyukta ane kuTAkAra maMjarIothI vibhUSita thayeTo mA ubhaTa nAmane! suzAmita prAsAda nako. 13, 14.. itizrI hemakUTa prAsAda, sula bhAga 14, IDaka 41, tilaka 8, dazama prAsAda 10. kalAsa prAsAda ekAdaza-pa vibhakti. caturastrIkRte kSetre kalAsaMkhyAvibhAjite / / bhadraM bhAgadvayaM kAryaM naMdikA bhAgikaiva ca // 65 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ratna ] tala bhAga 14 kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra (9) himavAnaprAsAda. tRtIya bheda. 37 ka. 12 tilaka (10) hemakaTaprAsAda, caturthAM bheda. 43 dhaDaka 8 tilaka. 35 tala bhAga 14 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zilpa ratnAkara [ paSTa ratna pratirathaM dvibhAgazca naMdikA caiva bhAgikA // koNaM bhAgadvayaM kArya bhadraM bhAgavinirgatam // 66 // naMdikA pratikaNaM ca karNazcaiva tathaiva hi // samadala kartavyaM caturdikSu vyavasthitam // 67 // corasa kSetramAM seLa bhAga karI bhadrArdha bhAga che, nadikA bhAga eka, pratiratha bhAga che, naMdika bhAga eka, koNa bhAga be tathA bhadra nigame bhAga eka temaja karNa, pratikarNa ane naMdikA; e samadala karavAM. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA jANavI. dipa, 66, 67. ata Urdhva pravakSyAmi zikharaM kriyate punaH // prathame caiva kartavyaM dvitIye pAdake tathA // 28 // zRGgaM zRGgaM tathA yojyamuparyupari saMsthitam / tRtIye tilakaM kA yAce rekhAzca sthApayet // 6 // talavibhAga kahyA pachI have zikharanI kiyA kahuM chuM. prathama paMkti eTale kahyuM, naMdika, paDho e zikharanI pahelI paMkti jANavI. enA upara ekeka IMga, dvitIya pAda eTale karNa ane naMdikA; e ganI dvitIya paMkti jANavI. enA upara bIjuM eka IMga uparAuparI caDhAvavuM ane tRtIya pAda eTale karNanI rekhAe tilaka karavuM ane tenA upara rekhAne pAya sthApa. 68, 69 catuSpaSTipadaiH prokto rekhAvistAramAnataH // bhadre ca rathikA kAryA taveM zRGgakatrayam // 70 // cosaTha bhAge rekhAnI namaNa karavI ane bhadre deDhiye tathA traNa urUga caDhAvavAM. 70. paJcabhiradhikaizcaiva catvAriMzadbhiraNDakaiH // caturbhistilakairyuktaH kailAso lakSaNAnvitaH // 7 // pIsatAlIsa Ilake tathA cAra tilaka vaDe vibhUSita thayela lakSaNAnvita A kailAsa nAmane prAsAda jANa. 71. itizrI kailAsa prAsAda, tula bhAga 16, daMDaka 4pa, tilaka ja, ekAdaza prAsAda 11. pRthivIjaya prAsAda dvAdaza-dvitIya bheda. caturasrIkRte kSetre kalAsaMkhyAvibhAjite / zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgenaikena naMdikA // 72 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 paNa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra pratirathaM dvibhAgaca naMdikA bhAgikaiva ca // koNaM bhAgadvayaM kArya dizAsu vidizAsu ca // 73 // cirasa kSetramAM seLa bhAga karI aDadhuM bhadra bhAga be, naMdikA bhAga eka, pratiratha bhAga che, bIjI naMdikA bhAga eka tathA keNa bhAga bene kare ane A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. 72, 73. urutrayasamAyuktA bhadre ca rathikA tathA // karNe ca pratikaNe ca naMdikAyAM tathaiva ca // 74 // AdyapaMktistu kartavyA sarvA zRGgavyavasthitA // zRGgaM dvitIyapaMktau tu tRtIye ca tathA smRtam // 75 // bhadre deDhiye ane traNa urUga; karNa, pratikaNuM ane naMdikA eTale prathama paMktie ekeka ganI vyavasthA karavI. dvitIya paMkti eTale karNa ane nadIe ekeka zaMga ane tRtIya paMkti eTale zuganI trIjI paMkita arthAt kaNe trIjuM me zubha yadAyu. 74, 75. rekhAvistAramAnantu catuSpaSTipadaiH smRtam // tathA caikonapazcAzadaNDakaiH pRthivIjayaH // 76 // namaNanI rekhAne vistAra cosaTha bhAge kare. ogaNapacAsa paiDakethI vibhUSita thaele A pRthivIjya nAmano prAsAda jANa. 76. itizrI pRthivIjaya prAsAda, tula bhAga 16, IMDaka 49, dvAdaza prAsAda 12. IndranIla prAsAda daza-tRtIya bheda. indranIlaM pravakSyAmi prAsAdaM suravallabham // caturasrIkRte kSetre kalAsaMkhyAvibhAjite // 7 // have devone priya evo IndranIla prAsAda kahuM chuM. cirasa kSetramAM seLa bhAga puravA 77. bhadraM bhAgadvayaM kArya bhAgenaikena naMdikA // dvibhAgaJcAnugaM jJeyaM naMdikA bhAgikaiva ca // 78 // koNaM bhAgadvayaM kArya bhadraM bhAgavinirgatam // naMdikA pratikarNazca nirgamaM vistareNa tu // 79 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra38 zilya ratnAkara [paSTa ratna (11) kailAsa prAsAda. (12) puthivI prAsAda. pa vibhakti. dvitIya bheda. paDaka 49 iMDika 4 tilaka AILY JI1 HE tala bhAga16 tarUbhAga 16 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 236 bhadrA bhAga che, nAdikA bhAga eka, paDho bhAga che, bIjI nadika bhAga eka ane koNa bhAga bena kare tathA nakAre bhadra eka bhAga ane naMdika temaja pratika vistAra khabara nIkAra karavo. 78, 79. AyapaMktistu kartavyA zRGgazRGganiyojitA // zRGgaM dvitIyapaMktau tu tilakaM vAmadakSiNe // 8 // bhadre ca rathikA kAryA tayorutrayameva ca // zataM yugAdhikA SaSTI rekhAyAM kriyate budhaiH // 81 // karyuM, pratikaNuM ane nAdikAe ekaeka ziMganI prathama paMkti, karNa, nadika ane paDhare ekaeka zaganI bIjI paMkti karavI ane nadikAe ekaeka tilaka karavuM. bhadra deDhiye ane traNa ziMga caDhAvavAM temaja buddhimAna purUe rekhAnI namaNa ekaso cesaTha bhAge karavI. 80, 81. samiti vaparAi che revApuramanuSyAmijUca siddhiH 8rA trepana IDa tathA ATha tilake vaDe suzobhita thaele A indranIla nAmane prAsAda deva, asura ane manuSyane siddhiprada jANa. 82. ItizrI indranIla prAsAda, sula bhAga 16, ThaMDaka pa3, tilaka 8, daza prAsAda 13. mahAnala prAsAda caturdaza caturtha bheda. bAda saMbavAmi manasA rakSA , caturastrIkRte kSetre kalAsaMkhyAvibhAjite // 8 // have mahAnAla prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM. cerasa kSetramAM seLa bhAga karavA. 83. zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgenaikena naMdikA // cAnugaM tu dvibhAgaizca bhAgena naMdikA zubhA // 84 // karNadvibhAgamityuktaM nirgamaM bhadrabhAgikam // naMdikA pratikarNantu pUrvavistaramAnataH // 45 // adhuM bhadra bhAga che, naMdikA bhAga eka, paDho bhAga che, bIjI nadI bhAga eka tathA kaNa bhAga bena kare. bhadra nIkAre eka bhAga ane naMdikA tathA pratikarNa samadala karavAM. 84, 85. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zilpa ratnAkara [ pa4 ratna dizAyAM vidizAyAM tu sthApayecca sadA budhaH // zRGgaM zRGgaM tathA kArya karNe ca tRtIyaM nyaset // 86 // dvipade tilakaM sthApyaM bhadre ca rathikA tathA // zRGgatrayaM tu zAlAyAmUce zivaravistaraH // 87 // diza-vidizAmAM uparokata vyavasthA karavI ane pUrva pramANe prathama (ga) paMkita tathA dvitIya paMkitamAM zaga caDhAvavAM ane kaNe trIju ekAeka vadhAre zaMga caDhAvavuM. bIjI paMktimAM naMdIe tilaka karavuM tathA bhaTTe doDhiye ane traNa urUge caDhAvavAM. uparanA bhAge zikharano vistAra kare. 86, 87. zataM yugAdhikA SaSTiH kartavyA tu sadA budhaiH // tilakASTo mahAnIlaH saptapaJcAzadaNDakaiH // 88 // rekhAnI namaNe eka cosaTha bhAge karavI. ATha tilaka ane sattAvana kaDakethI saMyukta A mahAnala nAmanA prAsAda jANa. 88. itizrI mahAnala prAsAda, sula bhAga 16, InDaka pa7, tilaka 8, caturdaza prAsAda 14. bhUdhara prAsAda paMcadaza-paMcama bheda. bhUdharazca pravakSyAmi labhate yasya bhUphalam // caturasrIkRte kSetre kalAbhAgavibhAjite // 8 // have bhUdhara prAsAda kahuM chuM ke je karavAthI pRthvIne lAbha thAya che. prAsAdanA corasa kSetramAM soLa bhAga karavA. 89. bhadraM bhAgadvayaM kAryaM bhAgena naMdikA zubhA // pratirathaM dvibhAgazca naMdikA bhAgikaiva ca // 9 // karNa dvibhAgikaM jJeyaM nirgama bhadrabhAgikam // samadalaM tu kartavyaM pratikarNazca naMdikA // 11 // aDadhuM bhadra bhAga be, naMdikA bhAga eka, pratiratha bhAga che, bIjI nadika bhAga eka, karNa bhAga che, bhadra nIkAre eka bhAga tathA pratikarNa ane naMdika nIkAre samadala karavAM. 90, 91. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. R (13) indranIla prAsAda, (14) mahAnala prAsAda, tRtIya bheda, caturtha bheda. paDa haMDaka. pa7 iMDaka. ( 8 tilaka, 8 tilaka - IITU -- TI = = - : -- - - -- -- - - ITY TILL tilabhAga RumA | K L * Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zilya ratnAkara [54 2na yAhyapaMktiH sadA sthApyA yatazca zikharaM zRNu // zikhare prathame paTTe zRGgaM zRGgaM niyojayet // 12 // tathA dvitIyapAdeSu yupAGgaM vAmadakSiNe // bhadre zRganayaM kArya rathikAca niyojayet // 13 // upara pramANe bAhya pakti sthApavI. have zikharanA bhAge sAMbhaLa. zikharanI prathama paMkti tathA dvitIya paMkti ekaeka zRMganI karavI ane karNa temaja pratikarNanI vAmadakSiNe arthAt bIjI naMdikAe upAMga-pratyaMga caDhAvavuM. bhadra traNa urUIMga ane eka deDhiye kare. 92, 93. rekhANAzcaiva vistAraH kAryo vistAramAnataH // aNDakairekaSaSTibhiH prAsAdo bhUdharo mataH // 14 // prathama kahelA vistAramAne namaNanI rekhAne vistAra kare. ekasaTha iDa kethI zobhAyamAna A bhUdhara nAmane prAsAda jANa. 4. itizrI bhUdhara prAsAda, tulabhAga 16, iMDaka 61, paMcadaza prAsAda 15. ratnakUTa prAsAda cheDaza-6 vibhakti. athAtaH saMpravakSyAmi ratnakUTasya lakSaNam // caturastrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // 15 // have ratnakUTa prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM te sAMbhaLa. samarasa kSetramAM aDhAra bhAga 42vA.85. bhadraM bhAgadvayaM kArya nirgame bhAgikaM tathA // naMdikAbhAgamekena vistare nirgame'pi vA // 9 // dvitIyA tatsamA proktA pratikarNa dvibhAgikam // samadalaM prakartavyaM naMdikAbhAgameva ca // 97 // vistare nirgame kuryAt koNaM bhAgadvayaM tathA // etacca sthApayetprAjJo dizAsu vidizAsu ca // 98 // bhadrAI bhAga che ane nakAre bhAga eka, najadika bhAga eka tathA nakAre paNa eka bhAga, bIjI nadikA samadala bhAga eka, pratikarNa bhAga e samadala, trIjI nadikA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa ratna kezaraddhi prAsa lakSaNAdhikAra. 247 samadala bhAga eka ane keNa bhAga bene samadala kare. A pramANe cAre dizAomAM sthanA 42vI. 86, 67, 88. tadUrve zikharaM kArya sarvalakSaNasaMyutam // tilakaM rathikA bhadre catvAri zRGgakAni vai // 19 // naMdikA zRGgikA kAryA sthApayetpUrvamAnataH // tRtIyapaddatilakaM jhupAGgaM vAmadakSiNe // 10 // cAnuge zRGgakaM sthApyamUrce zikharavistaraH // zatayugAdhikA SaSTI rekhAyAzca vidhIyate // 10 // tenA upara sarva lakSaNethI saMyukta zikhara karavuM. bhadre cAra uraga, tilaka ane doDhiye kare tathA nAdikAe pUrva pramANe zo sthApavAM. trIjI paMktie tilaka karavAM. vAmadakSiNa bhAge upAMga eTale pratyaMga karavAM. paDhare paNa zRMga karavA ane tyAra pachI eka cosaTha padanA bhede namaNanI rekhAo kheMcavI. 9, 100, 101. catvAriMzacatuSpaSTikUTatilakabhUSitaH // ratnakUTaH sadA sthApyazcANDakaiH paJcaSaSTibhiH // 102 // cuMvALIsa tilaka, cosaTha phUTe ane pAMsaTha IDathI zobhAyamAna karAyela A ratnakUTa nAmane prAsAda jANe. 102. dhatizrI ratnapUTa prAsA, tula bhAga 18, 4-34 65, tisa4 44, jhUTa 64, SoDaza prAsAda 16. varya prasAda AHERA-dvitIya meha vairyazca pravakSyAmi prAsAdaM ratnavallabham // caturastrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // 10 // have ratnamAM priya evA vairya prAsAdanuM svarUpa kahuM chuM. cerasa kSetramAM mA2 mA 421. 103. bhadraM bhAgadvayaM kArya bhAgenaikena nirgatam // naMdikAbhAgamekena vistare nirgame'pi ca // 104 // dvitIyA tatsamA proktA pratikarNa dvibhAgikam // samadalaM tathA kArya bhAgenaikena naMdikA // 10 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zilpa ratnAkara [ pa ratna IIIII cut (15) bhUdhara prAsAda. paMcama bheda, 61 IMDaka. (16) ranaTa prAsAda, 6 vibhakita. 6pa IMDaka. 44 tilaka - - = = = - kaJI: This - chi truubhaag18|| tala bhAga 16 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 va8 ratna ] kezarAdi prAsA lakSaNAdhikAra nirgame ca samA proktA koNazcaiva dvibhAgikam // samadalazca kartavyaM caturdikSu vyavasthitam // 106 // bhadrAI bhAga be ane nakAre bhAga eka, vistAramAM ane nakAre nAdikA bhAga eka, bIjI naMdikA paNa bhAga eka, pratikarNa samadala bhAga be, trIjI naMdikA samadala bhAga eka, ane keNu samadala bhAga bene kara. cAre dizAmAM A pramANe vyavasthA karavI. 104, 15, 106. tadUrve zikharaM kArya bhadre ca rathikA bhavet // tadUrdhvamurucatvAri naMdikAzRGgameva ca // 107 // dvitIye dvitilakaJca trINi zRGgAni caanuge|| naMdikA tilakayugmA koNe ca trayazRGgakam // 108 // dvipade caiva kartavyamupAGgaM vaamdkssinne|| zataM yugAdhikA SaSTiH padarevAzca vistaret // 109 / / tenA upara zikhara karavuM. bhadra deDhiye ane tenA upara cAra urUIMga karavAM. naMdikAe eka IMga karavuM. bIjI nadIe be tilaka karavAM. pahere traNa IMga karavAM. trIjI nadIe babe tilaka karavAM. keNa upara traNa zaga caDhAvavAM ane bIjA padamAM vAsa dakSiNe nadI upara pratyaMga caDhAvavAM. ekaso cosaTha padanA bhAge rekhAe vistAravI. arthAt rekhAnI namaNu choDavI. 107, 108, 109. navaMSaSTyaNDakopeto vaiDUryazcaiva kalpayet // catvAriMzattilakaizca ghaNTAkUTaiH samanvitaH // 110 // agaNatera inDaka, cAlIsa tilaka ane ghaTATothI saMyukta A vairya prasAda jANo. 110 IdRzaM kurute yastu prAsAdaM sarvakAmadam // tasya sidhyanti devAzca sulabhamakSayaM padam // 111 // AvA prakArane sarva kAmanAone ApanAre vairya prAsAda je kare che tenA upara deva prasanna thAya che ane tene akSaya pada sulabha thAya che. 111. itizrI vairthe prAsAda, sula bhAga 18, inDaka 69, tilaka 40, saptadaza prAsAda 17. pagharAga prAsAda aSTAdaza-tRtIya bheda. panarAgaM pravakSyAmi mAsAdaM sarvakAmadam // caturasrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // 112 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 * zilpa ratnAkara [ pa ratna have sarva kAmanAone ApanA parAga prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM. cerasa kSetramAM aDhAra bhAga karavA. 112.. zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgaikena ca nirgatA // pallavIbhAgamekena vistare nirgame tathA // 11 // dvitIyA ca tathA proktA cAnugaM tu dvibhAgikam // nirgame ca tathA kArya naMdikAbhAgameva ca // 114 // nirgame ca tathA sthApyA koNazcaiva dvibhAgikam // samadalazca kartavyaM sthApayeca dizASTasu // 115 // aDadhuM bhadra (zAlA) bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. nAdikA bhAga eka samadala tathA bIjI naMdike paNa te pramANe eka bhAganI karavI. paDho bhAga be samadala kare. trIjI nadikA bhAga eka samadala karavI ane keNa bhAga be samatala kare. A pramANe AThe dizAomAM sthApanA karavI. 113, 114, 15. vicitrA rathikA kAryA bhadre gavAkSanirgatA // tarkhe dhurucatvAraH sArdhapAdena bhUSitAH // 11 // naMdikAyA dvayorve tu zRGga zRGgaM niyojayet // zRGgoce tilakaM sthApyaM pratikaNe trizRGgakam // 117 // agre pallavikAyAM tu dvitIye tilakadvayam // koNe zRGgadvayaM sthApyamUrkhe tilakamaMjarI // 118 // dvitIyake pade kAryamupAGgaM vAmadakSiNe // rekhAnAM padavistAraM samaM catvAri saMcayet // 119 // bhadre gekha (jharUkhe nIkaLate kare tathA vicitra rathikA karavI ane tenA upara cAra urUza karavAM ane te vistArathI deDhAM ucAM karavAM. bhadra pAsenI bane nadikAoe ekaeka zaMga caDhAvavuM ane zaga upara tilaka karavuM. pratikaNe traNa ge karavAM ane tenI AgaLanI nAdikAe bIjI padamAM be tilaka karavAM. keNa upara be iMga caDhAvavAM, ane uparanA bhAge tilaka yukta eka maMjarI karavI. bIjI paMktimAM nadIe pratyaMga karavA ane samarasa bhAge rekhA cheDavAne vistAra kare. 116, 117, 118, 119. (TIpa-rekhA cheDavAnA keTalA bhAga karavA te batAvyA nathI mATe upara pramANe bhAga samajavA.) Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 247 (27) vairya prAsAda. dvitIya bheda. 69 ka. 40 tilaka (18) parAga prAsAda, tRtIya bheda, 73 IMDaka. 36 tilaka L NI * 01 Fir i SiT 0 TINA karI jA jA . pAnAin talabhAga18 talabhAga18 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 trizAlakara zilpa ratnAkara [54 rana trisaptatyaNDakairyuktaH padmarAgo vidhIyate // SatriMzattilakaizcaiva surUpazca suzobhanaH // 120 // tetara Iko tathA chatrIsa tilakathI saMyukta suMdara ane zobhAyamAna pArA prAsA6 42vo. 120. : itizrI padmarAga prAsAda, sula bhAga 18, IDaka 73, tilaka 36, aSTAdaza prAsAda 18. vajaka prAsAda ekenaviMzatitama-caturtha bheda, vajrakaJca pravakSyAmi sarvazobhAsamanvitam / / caturasrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // 121 // zebhAthI alaMkRta karAele vajaka prAsAda kahuM chuM. cerasa kSetramAM madAra mAga 42vA. 121. zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgaikena ca nirgatA / / pallavIbhAgamekena nirgame'pi tathaiva ca // 12 // dvitIyA ca tathA kAryA cAnugazca dvibhAgikam // nirgame ca samaM proktaM naMdikAbhAgameva ca // 12 // koNaM bhAgadvayaM kArya sthApayeca dizAsu vai // tadUrve zikharaM kArya sarvalakSaNasaMyutam // 124 // zAlA bhAga che ane nakAre bhAga ekanI karavI. naMdika bhAga ekanI samadala, bIjI naMdI paNa bhAga ekanI samadala, pahere bhAga bene samadala, trIjI naMdikA bhAga ekanI samadala ane keNu bhAga bene samadala kare tathA cAre dizAmAM A pramANe sthApavA ane tenA upara sarva lakSaNa saMyukta zikhara karavuM. 12, 13, 14. bhadre ca rathikA kAryA yurucatvAri kalpayet // naMdikAyA dvaye caiva zRGgaM zRGgaM niyojayet // 125 // / tadRrve tilakaM sthApyaM cAnuge trayazRGgakam // tAladvayA ca saMsthApyA naMdikA tilakAMkitA // 126 // koNe zRGgatrayaM kAryamupAGgaM vAmadakSiNe / / rekhAvistAramUrdhvaM ca padAnAM kArayed budhaH // 127 // / Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 249 bhadre deDhiye ane cAra urUzaga karavAM. bhadra pAsenI banne naMdikAoe ekaeka ziMga ane tilaka sthApavuM. pahere traNa zaga caDhAvavAM. trIjI nadIe traNa traNa tilaka eTale tAlaya arthAta vIsa tilaka karavAM. keNa upara traNa traNa iMga caDhAvavAM ane vAmadakSiNe pratyaMga karavuM. tenA upara buddhimAna purUSe bhAga pramANe rekhA vistAra kare. 125, 126, 127. zatazca yugavedAnAM rekhAvistArakalpanA // saptasaptatyadhikaizca prAsAdo vajrako mataH // 128 // dvAtriMzattilakairyukto ghaNTAkUTaH smnvitH|| vajrakaM kArayedyastu vajraM patati zatruSu // 129 // rekhAne vistAra eka cuMvALIsa padoe kara. sItera IDa ane batrIsa tilake tathA ghaMTAkUTa vaDe yukta A vAka prAsAda jANa. je purUSa A prAsAda karAve che tenA zatruo upara vija paDI zatrune nAza thAya che. 128, 129. itizrI vAka prAsAda, tula bhAga 18, IDaka 7, tilaka 32, ekanavizatama prAsAda 19. mukuTejala prAsAda vizatitama-paMcama bheda. mukuTaM sundaraM vakSye prAsAdaM mukuTojjvalam // caturastrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // 130 // mukuTanA samAna suMdara AkAravALA mukuTejajavala prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM. cerasa kSetramAM aDhAra bhAga karavA. 130. sArA mArA patine mArA tathA II. vistaretpUrvamAnena koNaM dvibhAgasundaram // 13 // etattu sthApayetprAjJo dizAsu vidizAsu ca // tadUrve zikharaM kAryaM sarvalakSaNasaMyutam // 132 // zAlA bhAga che ane nakAre bhAga ekana karavI. talanAM bIjAM nAdikAdi aMgo pUrvamAne vistAravA ane koNa bhAga bene samadala kare. e pramANe buddhimAne dizAvidizAmAM vyavasthA karavI ane tenA upara sarva lakSaNa yukta zikhara karavuM. 131, 132. prathamapallavikAyAM tu zRGgaM zRGgaM niyojayet // bhadre ca rathikA kAryA zRGgacatvAri kalpayet // 133 // Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zi95 ratnAkara [ pacha ratna (19)vajaka prAsAda, (20)mukuTevalaprAsAda, caturtha bheda, paMcama bheda, e7 ka. 81 ka. 3ra tilaka, 28 tilaka, -pAkSiIT taka bhAga.8 tala bhAga18 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 paNa ratna ] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 251 dvipade caiva saMsthApyaM tilakaM zRGgamantare / / tilakaM pAdatRtIye chupAGgaM vAmadakSiNe // 134 // rekhAvistAramUrdhvaM ca kuryAdvai pUrvamAnataH // evaM lakSaNasaMyuktaH prAsAdo mukuTojjvalaH // 135 // karNa pAsenI pahelI nadIe eka zRMga caDhAvavuM. bhadra deDhiye ane cAra uzaMga karavAM. bIjI paMktie nadIe tilaka karavuM. bIjA aMge upara pUrva pramANe jANavuM. trIjI paMktio eTale kaNe tilaka karavA ane vAmadakSiNa bhAge pratyaMga karavuM tathA pUrvamAne rekhAone vistAra kare. uparokta lakSaNothI yukta mukuTojavala nAmanI prAsAto . 133, 134, 134. ekAzItyaNDakairaSTAviMzatitilakaistathA // tasya comApatiH sidhyet kuuttmukuttmNdditH||136|| ekAzI IDa tathA aThThAvIsa tilaka vaDe suzobhita ane kUTarUpI mukuTane dhAraNa karele A mukuTejala prAsAda je karAve che tenA upara umApati prasanna thAya che. 136. itizrI mukuTejajavala prAsAda, sula bhAga 18, IDaka 81, tilaka 28, vizatitama prAsAda. 20. airAvata prAsAda ekaviMzatitama-vaSTha bheda. airAvataM pravakSyAmi prAsAdaM sarvakAmadam // caturastrIkRte kSetra pUrvamAne vibhAjite // 137 // sarva kAmanAone ApanArA airAvata prAsAdanuM svarUpa kahuM chuM. corasa kSetramAM pUrvAnusAra aDhAra bhAga karavA. 137. bhadraM bhAgadvayaM kArya bhAgaikena ca nirgatam // pallavIbhAgamekena nirgame'pi tathA bhavet // 138 // dvitIyA tatsamA proktA pratikarNa dvibhAgikam // samadalaM ca kartavyaM bhAgaikena ca naMdikA // 139 / / nirgame ca tathA kAryA koNazcaiva dvibhAgikam // nirgame tatsamaM proktaM sthApayecca dizAsu vai // 140 // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zilpa ratnAkara [ 8 ratna bhadrArdha bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. pallavI (naMdikA) bhAga eka, bIjI naMdika bhAga eka, pratikarNa bhAga be, trIjI naMdika bhAga eka ane karNa bhAga che. e badhAM aMge samadala karavA tathA upara pramANe sarva dizAomAM vyavasthA karavI. 138, 139, 140. zikharaM kArayettatra sarvazobhAsamanvitam // zRGgantu prathamapaMktI sthApayecca sadA budhaH // 141 // dvitIyA paMktikA kAryA suzRGgatilakAntarA // tRtIyapadazRGgantu hyupAGgaM vAmadakSiNe // 142 // bhadre ca rathikA kAryA purucatvAri kalpayet // Urdhva rekhAH prakartavyAH zatavedayugaiH padaiH // 143 // sarva zabhA saMyukta zikhara karavuM. prathama paMktimAM ekaeka zaga, dvitIya paMkitamAM eTale (karNa ane pahere) zRMga tathA naMdikAe tilaka karavuM. tutIya paMktimAM ekaeka IMga caDhAvavuM tathA vAmadakSiNa bhAge pratyaMga karavuM. bhadre doDhiye ane cAra urUga karavA ane eka cuMvALIsa pada bheda rekhAo kheMcavI. 141, 143, 143. jajJAzAI rANo janarala caturviMzatitilakaiH kartavyazca sadA budhaiH // 144 // pacAsI IDako ane vIsa tilaka thI yukta evo airAvata prAsAdA sarvadA buddhimAna purUe kara. 44. prAsAdaM kArayedyastvairAvataM suravallabham // trailokyaM kSubhyate tasya yazasvI vasudhAtale // 14 // devatAone priya eve A erAvata prAsAda je karAve che tenAthI samagra trileksa kSobha pAme che ane te purUSa vasudhAtala upara yazasvI thAya che. 145. itizrI rAvata prAsAda, tula bhAga 18, IDaka 85, tilaka 24, ekavizatitama prAsAda 21. rAjahaMsa prAsAda dvAviMzatitama-cha vibhakti. rAjahaMsa pravakSyAmi rAjJAzca vRddhikArakam // caturastrIkRte kSetre dvAviMzapadabhAjite // 146 // rAjAonA rAjya ane parivAranI vRddhi karanArA rAjahaMsa prAsAdanuM lakSaNa karyuM chuM. carasa kSetrane bAvIse bhAgavuM. 146. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 rana zaE BAns argudhi:42. 253 zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgaikena ca nirgatA // pallavI bhAgikA kAryA samadalA suzobhanA // 14 // cAnugaM tu dvibhAgaizca vistare nirgame'pi ca // dvitIyaM tatsamaM proktaM tRtIyazca tathaiva ca // 148 // koNaM bhAgadvayaM kalpyaM nirgame'pi tathA bhavet // etad vatsa prakartavyaM caturdikSu vyavasthitam // 149 // zAlA-adhuM bhadra be bhAga ane nakAre eka bhAga karavuM. naMdika bhAga eka samadala karavI. pahelo paDhare bhAga be, bIjo pahere bhAga ane trIjo paDhare paNa bhAga che tathA koNa bhAga be samadala kare. he vatsa! upara pramANe cAre dizAomAM vyavasthA 42vI. 147, 148, 146. tadUrve zikharaM kAryaM sarvazobhAsamanvitam // bhadre ca rathikA kAryA yurucatvAri kalpayet // 150 // pallavI zRGgasaMyuktA kartavyA lakSaNAnvitA // kaNe vai pratikaNe ca zRGgaM zRGgaM niyojayet // 151 // dvitIyapaMktizRGgantu [pAGgaM vaamdkssinne|| tRtIyapaMktitilakaM kuryAccaiva suzobhanam // 12 // rekhANAJcaiva vistAraM tadUrve klpyetsudhiiH|| SaTpaJcadvizatAnAM tu bhAgaiH kuryAca sarvadA // 153 // tenA upara sarva zebhAthI saMyukta zikhara karavuM. bhadra deDhiye ane cAra urUIMga karavAM. nAdikAe lakSaNAnvita ekaeka zRMga karavuM tathA kaNe ane pratikaNe ekaeka zuM karavuM. bIjI paMktimAM paNa ekaeka IMga karavuM. tRtIya paMktimAM eTale kaNe suzobhita tilaka karavuM ane vAmadakSiNe pratyaMga karavuM. tenA upara buddhimAna purUSe base chapana bhAge zikharanA namaNanI rekhAone vistAra kare. 150, 151, 152, 153. ekonanavatisaMkhyaraNDakai raajhNskH|| caturbhistilakairyuktaH sarvadA saukhyadAyakaH // 154 // nevyAsI IDake tathA cAra tilakathI saMyukta A rAjahaMsa prAsAda jANa ane te sarvadA sukhadAyI che. 154. dhatizrI rAsa prAsAda, tuba mAga 22, 44 86, tita: 4, drAviMzatitama prAsAda 22. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zi95 ratnAkara [ SaSTa ratna (21) airAvata prasAda, SaSTha bheda. 85 Dika. 24 tilaka (22) rAjahaMsa prAsAda, 7 vibhakti, 89 Dika, 4 tilaka. THUP T TRA tala bhAga 18 | talabhAga222 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 54 2na] kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 255 garUDa prAsAda viMzatitama-prathama bheda. garuDasya pravakSyAmi svarUpaM lakSaNAnvitam // caturastrIkRte kSetre dvAviMzapadabhAjite // 15 // garUDa prAsAdanuM lakSaNayukta svarUpa kahuM chuM. risa kSetramAM bAvIsa bhAga 21. 155. zAlA bhAgadvayA kAryA bhAgaikA ca vinirgatA // pallavI bhAgikA kAryA samadalA suzobhanA // 156 // cAnugaM tu dvibhAgaizca vistare nirgame'pi ca // dvitIyaM tatsamaM proktaM tRtIyantu tathaiva ca // 157 // koNaM bhAgadvayaM kalpyaM nirgame ca tathA bhavet // etad vatsa prakartavyaM caturdikSu vyavasthitam // 158 / / zAlA bhAga be ane nakAre eka bhAganI karavI. nAdikA eka bhAganI samadala karavI tathA pahele paDhara, bIje paDhaze ane trIje paDhare bhAga bene samadala temaja koNa bhAga be samadala kare. he vatsaA pramANe cAre dizAomAM vyavasthA 12vI. 156, 157, 158. taveM zikharaM kArya sarvazobhAsamanvitam // bhadre ca rathikA kAryA dhurucatvAri kalpayet // 159 // pallavI tilakArUDhA siMhavyAlasamanvitA // pratikaNe tathA karNe zRGgaM zRGgaM niyojayet // 160 // dvitIyapaMktizRGgazca tRtIyA ca tathaiva hi // upAGgazca prakartavyaM zobhanaM vAmadakSiNe // 16 // tenA upara zabhA saMyukta zikhara karavuM. bhaTTe doDhiye ane cAra urUza karavAM. naMdikAe tilaka karavuM ane te siMhavyAlAdithI yukta karavuM. pratikaNe ane kaNe ekaeka iMga, bIjI tathA trIjI paMktie paNa ekaeka IMga caDhAvavuM. vAmadakSiNa bhAge suzobhita pratyaMga karavuM. 159, 160, 161. rekhAvistAramAnazca SaTpaJcadvizataiH padaiH // trinavatyaNDakairyukto vasutilakasaMyutaH // 12 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zilya ratnAkara [ 14 ratna ane chapana padanA bhede karI namaNanI rekhAonA vistAranuM mAna karavuM. trANuM IDa ane ATha tilakathI saMyukta garUDa prAsAda jANa. 162. dAnavAnAM vighAtAya garuDazca niyojayet // sidvizca sarvakAmAnAM pratipakSakSayastathA // 16 // asuronA nAza mATe rAjyamAM garUDa prAsAda javo. te sarva kAmanAonI siddhi karanAra tathA zatrupakSane kSaya karanAra che. 163. ItizrI garUDa prAsAda, tulA bhAga ra2, IDaka 9, tilaka 8, travititama prAsAda 23. vRSabha prAsAda caturvizatitama-tRtIya bheda vRSabhazca pravakSyAmi prAsAda lakSaNAnvitam // caturastrIkRte kSetre dvAviMzapadabhAjite // 164 // lakSaNayukta vRSabha nAmanA prAsAdanuM svarUpa kahuM chuM. cirasa kSetramAM bAvIsa vilAsa 425 // . 164. bhadraM bhAgadvayaJcaiva bhAgaikena ca nirgatam // naMdikAbhAgamekena nirgame tu tathApi ca // 16 // cAnugaM tu dvibhAgaizca vistare nirgame'pi ca // dvitIyaM tu tathA kArya tRtIyazca tathaiva ca // 166 // koNaM bhAgadvayaM kArya nirgame'pi ca tatsamam // evaJca sthApayetprAjJo dizAsu vidizAsu vai // 167 // bhadrAI bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. naMdikA bhAga ekanI samadala karavI. pahale, bIje ane trIje paDho bhAga bebe tathA kaNa bhAga be samadala kare. buddhimAna purUe A pramANe cAre dizAomAM vyavasthA karavI. 165, 166, 197. athAtaH zikharaM kArya sarvazobhAsamanvitam / / bhadre ca rathikA kAryA catururusamanvitA // 168 // naMdikA pratikarNeSu koNe zRGgaM niyojayet / / dvitIyapaMktizRGgantu zRGgazcaiva tRtIyake // 169 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa ratna ]. kezarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. tilakaJca tRtIyAyAmupAGgaM vAmadakSiNe // regvAvistAramAnantu SaTpaJcadvizataiH padaiH // 170 / / tyArapachI sarva zebhAthI alaMkRta zikhara karavuM. bhadra deDhiye ane cAra urUga caDhAvavAM. naMdika, traNe pratika ane keNe ekaeka zaga javuM. bIjI paMkti tathA triIjI paMkti paNa ekaeka IMga yukta karavI. ane trIjI paMktimAM koNe tilaka karavuM tathA vAmadakSiNa bhAge pratyaMga karavuM. zikharanA namaNunI rekhAone vistAra base chappana padanA bhede kara. 168, 169, 170. RSigrahasamAyuktairaNDakairvRSabhaH smRtaH // caturbhistilakaizcaiva kartavyastu sadA budhaiH // 171 // RSi eTale sAta ane graha eTale nava arthAt sattANuM IDa tathA cAra tilakavALe A vRSabha nAmane prAsAda kahyo che ane te DAhyA purUSoe sarvadA karavA gya che. 171. prAsAdaM kArayed vatsa sarvAGgaM lakSaNAnvitam / / haravAhanasaMyuktaM devAnAmapi durlabham // 17 // he vatsa ! sarvAga ane saMpUrNa lakSaNethI paripUrNa A vRSabha nAmane prasAda devatAone paNa durlabha che. 172. itizrI vRSabha prAsAda, sula bhAga 22, IDaka 7, tilaka 4, caturvizatitama merU prAsAda paMcaviMzatitama-caturtha bheda. kathAtara saMbavAmi meca rakSavi mama | caturastrIkRte kSetre dvAviMzapadabhAjite // 173 // have merU prAsAdanuM zubha lakSaNa kahuM chuM. cerasa kSetramAM bAvIsa bhAga karavA. 173. bhadraM bhAgadvayaM kArya bhAgaikena vinirgatam // pallavIbhAgamekena nirgame'pi tathA bhavet // 174 // cAnugaM tu dvibhAgaizca vistare nirgame'pi ca // dvitIyaM koNabhAgantu tRtIyazca tathaiva hi // 17 // prAsaMda 24, Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zilpa ratnAkara [ paNa ratna - EEP (23) garUDa prAsAda. dvitIya bheda, 93 Daka, 8 tilaka. (24) vRSabha prAsAda, tRtIya bheda. 97 IMDaka. 4 tilaka, patraka ill -- TEAMWMMET s kana, THE tala bhAga22 ! tamArA Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 rana] 25 (25) me3 prAsA. caturtha bheda, 1010 HP / %3 la ETS kezarAdi prasAda lakSaNAdhikAra. 254 koNaM bhAgadvayaM kArya, nirgame puurvmaantH|| evaJca sthApayetprAjJazcaturdikSu vyavasthitam // 176 // bhadrArdha bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. naMdikA bhAga eka samadala karavI. pahele, bIjo ane trIje paDhaze tathA keNa, e badhAM aMge babbe bhAga samadala karavAM. A pramANe cAre dizAomAM aMgenI vyavathA 32vI. 174, 175, 176. athAtaH zikharaM kArya, __ sarvalakSaNalakSitam // bhadre ca rathikA kAryA, hurucatvAri kalpayet // 177 // naMdikApratikarNeSu, karNe caiva tathaiva ca // zRGgaM zRGgaM tathA kArya, prathamapaMktibhUSaNam // 178 // dvitIyapAdazRGgantu, __ tRtIyeSu tathaiva ca // tRtIyapAdake sthApyatala bhAga mupAGgaM vAmadakSiNe // 179 // rekhANAzcaiva vistAraH, kartavyazca sadA vudhaiH|| SaTpaJcadvizatAnAMtu, padai rekhAzca kalpayet // 180 // sarva lakSaNethI lakSita evuM zikhara na karavuM. bhadre deDhiye ane cAra uge namna DAANT Ta HEMithTHA Lui TENT-TODAISE Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ pacha ratna caDhAvavAM. nadikA, traNa pratikaNuM ane keNa upara eTale prathama paMkti ekaeka saMgathI vibhUSita karavI. bIjI paMkitae eTale traNa paDharA ane koNa upara tathA trIjI paMkitae eTale bIje paDharo ane kaNa upara ekaeka iMga caDhAvavuM. trIjI paMkitae vAmadakSiNa bhAge pratyaMga karavuM ane buddhimAna purUe rekhAone vistAra sarvadA base chappana padanA bhede rekhAe khecI kare. 177, 178, 19, 180. ekottarazatairvatsa meruzca kalpyate'NDakaiH // prAsAdaH sidhyate yasya labhate cAkSayaM padam // 181 // . iti zrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare kezarAdipaJcaviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM Sa ratnaM samAptam / / ekasa eka IDa vaDe vibhUSita thayele A merU prAsAda jANa. je A prAsAda karAve che te akSaya padane bhekatA bane che. 181. ItizrI merU prAsAda, sula bhAga 2, IDaka 101, paMcavizatitama prAsAda 25. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyuta narmadAzaMkara mUlajIbhAI semapurA racita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM kezarAdi paMcaviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra nAmanuM chaThuM ratna saMpUrNa Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM ratnam / -*atha tilakasAgarAdipaJcaviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAraH / vizvakarmA uvAca / zRNu vatsa pravakSyAmi prAsAdAnAM yathAkramam // sarveSAM dhAmajAtInAM sArasaMbodhahetunA // 1 // vibhaktichaMdatilakaistilakasAgarodbhavAH // kSIrArNave samutpannA nAnA tilakasAgarAH // 2 // zrI vizvakarmA kahe che he vatsa! sAMbhaLa, have huM tane badhI jAtanA prAsAdane sAra samajAya evA hetuthI yathAkrame vibhAga. chaMda ane tilakenA bhede thatA tilakasAgarAdi jAtinA prAsAde kahuM chuM. A prAsAdanI utpatti kSIrANuMvamAMthI thayelI cha mane tisarA nAme suprasiddha cha. 1, 2. prazastAH zAMtidAH sarve prasAdAya bhavanti ca // vibhaktitalachaMdeSu zikharasyo lakSaNam // 3 // zRMgoruzRGgapratyaMgA rathoparathakarNikAH // saMkSepaM kathayiSyAmi yAdRzAH zAMtikArakAH // 4 // prasiddha mahimAvALA ane zAMti ApanArA A prAsAdo dene ghaNu priya che. vibhAga, tala ane chaMdathI zikhara sudhI ziMga, urUga, pratyaMga, ratha, uparatha ane karNa e badhAM aMge vibhAga pramANe karavAM. huM A badhAnAM lakSaNa saMkSepamAM kahIza ke jethI teo zAMti ApanArA thAya. 3, 4. zikharasya pramANena cocchyo maNDapasya vai // hInAMge hInachaMde ca bahaGge'rdhe ca dInatA // 5 // ekaskaMdhe bahuzAkhe skaMdhahInaikazAkhayoH // prazastAH zAkhAyuktAstu chaMdAlaGkArazobhitAH // 6 // zikharanA pramANuthI maMDapa ucA kare. A prAsAde ochA aMgavALA, hInadavALA, adhika aMgavALA ane ardhagavALA thAya te daridratA Ape che. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zilpa ratnAkara [ sakSama na tethI hInaskadhavALA agara eka zAkhA (rekhA ) vALA karavA niha paraMtu eka ska dhavALA tathA ghaNI rekhAovALA karavA. talachaMdanA pramANe ghaNI rekhAo vaDe ala'kRta thayelA A prAsAdonI mahimA ghaNI che. 5, 6. tilakasAgarAdi pacIsa prAsAdonAM nAma. tilakasAgarazvAdyo gaurItikarudrakau // zrItilako harizcaiva lakSmIbhUtilakau tathA ||7|| raMbhAtilaka indrazca maMdiro hemavAMstathA // kailAsatilakaH pRthvItilakazca trayodazaH ||8|| tribhuvanendranIlau ca sarvAMgatilakastathA // suravallabhanAmA ca siMhazca makaradhvajaH // 9 // maMgalastilakAkSazca padmakaH somakastathA // vijayatilakazcaiva trailokyatilakastathA // 10 // paJcaviMza ime proktAH prAsAdAstilakAbhidhAH // tilakasAgaranAmnA prasiddhA bhuvanottamAH // 11 // ( 1 ) tilakasAgara, ( 2 ) gaurItilaka, ( 3 ) ddhatilaka, ( 4 ) zrItilaka, (5) ritilaka, ( 6 ) lakSmItilaka, ( 7 )bhUtilaka, ( 8 ) 'bhAtilaka, ( 9 ) indratilaka, ( 10 ) ritilaka, ( 11 ) hemavAnatilaka, (12) kailAsatilaka, ( 13 ) pRthvItilaka, ( 14 ) tribhuvanatilaka, ( 15) indranIlatilaka, ( 16 ) sarvAMgatilaka, (17) suravallabhatilaka, ( 18 ) si'hutilaka, ( 19 ) makaradhvaja tilaka, ( 20 ) magalatilaka, (21) tilakAkSa, ( 22 ) padmatilaka, ( 23 ) somatilaka, ( 24 ) vijayatilaka, ane (25) zaileAkya tilaka. A tilakasAgarAdi nAmanA pacIsa prAsAdonAM nAma jANavAM. A prAsAde tilakasAgaraddhi nAme suprasiddha che ane bhuvanemAM uttama che. 7, 8, 9, 10, 11. tilakasAgara prAsAda-prathama, 1 vibhakita. chaMdAlaGkArasaMyuktAH kathyante munisattama // vedAstraJca catuHstambhairdizAMpatisurairdhRtam // 12 // chAyakUTasamAyuktaM ghaNTAsiMhasamudbhavam // IdRzaM kurute yastu sa labheccAkSayaM padam // 13 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama ratna) tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 263 he munizreSTha nAradajI! have Ida ane alaMkAro vaDe zebhAyamAna thayelA tilakasAgarAdi prAsAde kahuM chuM. cerasa kSetramAM cAra staMbha karavA ane temAM cAre dizAonA digdhALanI mUtio karavI. chAnuM tathA kuTa karavAM temaja AmalasAre tathA siMha karavA. A prAsAdanuM nAma tilakasAgara che ane karanAra akSayapadane bhoktA thAya che. 12, 13. ItizrI tilakasAgara prAsAda, tala caturaa, iMDaka 1, prAsAda na le. gArItilaka prAsAda dvitIya-dvitIya bheda. aSTatilakasaMghAtaH karNe rekhAsamAyutaH // .. aSTatilakasaMyukto gaurItilakasaMjJakaH // 14 // upara pramANe corasa kSetre karI prAsAdanI racanA karavI. vizeSamAM ATha tilake karavA ane karNa upara rekhAo kheMcavI. ATha tilakevALe A prAsAda gairItilaka nAmane jANa. 14. itizrI gorItilaka prAsAda, tala caturasa, IDaka 1, tilaka 8, prAsAda raje. rUkatilaka prAsAda-tRtIya. kurIvRtti kSetre nAmAMvittei karNe bhAgadvayaM kArya bhadraM bhAgadyaM tathA // 15 // karNodhai tilakaM kuryAccaturdikSu suzobhanam // rudratilakanAmo'yaM hyekANDI sarvakAmadaH // 16 // samarasa kSetra karI ATha bhAga karavA. temAM karNa be bhAga ane adhu* bhadra paNa be bhAganuM karavuM. karNa upara tilaka karavAM. A pramANe cAre dizAe surobhita prAsAda kare. A prAsAdanuM nAma rUddhatilaka jANavuM. eka IkaDavALe A prAsAda sarva kAmanAone ApanAra che. 15, 16. ItizrI rUdratilaka prAsAda, sula bhAga 8, iMDaka 1, tilaka , prAsAda 3 je. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara simama 2 1 tilakasAgara prAsAda, 2 gorItilaka prAsAda, prathama vibhakti, dvitIya bheda, 1 iMDaka, 8 tilaka - - - - - - - lA AS: LLCD To prep.CA na tala caturasa spka $5 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama ratna] tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 265 RI 3 ratilaka prAsAda, 2 vibhakita. 1 IMDaka. 4 zrItilaka prAsAda. dvitIya bheda. 5 Daka, 4 tilaka, 4 tilaka, ... - - - MIT taka mAsa8 ! talabhAga Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zilpa ratnAkara [ saMsema ratna zrI tilaka prAsAda caturtha-dvitIya bheda. karNe zRGgaM pradAtavyaM tadUdhai tilakaM nyaset // bhadre siMhastathA kAryaH pazcANDakavibhUSitaH // zrItilakaH samAkhyAtaH kartRzAMtizriyAvahaH // 17 // upara pramANe talamAna karI vadhAremAM kaNe zaga ane tilaka karavA tathA bhadra siMha karavA. pAMca iMDaka vaDe zebhAyamAna thayele zrItilaka nAmano A prAsAda kartAne zAMti ane lakSamI Ape che. 17. ItizrI zrI tilaka prAsAda, bhAga 8, iDaka pa, tilaka 4, prAsAda 4 the. haritilaka prAsAda paMcama-tRtIya bheda. bhadre zRGgaM pradAtavyaM caturdikSu vyavasthitam // navANDakasamAyuktazcaturbhistilakairyutaH // haritilakasaMjJo vai siddhakinnarasevitaH // 18 // ATha bhAganA cerasa kSetramAM pUrva pramANe talamAna karavuM. vizeSamAM bhadra eka urUga caDhAvavuM. nava daMDaka tathA cAra tilake vaDe zobhita A haritilaka prAsAda siddha temaja kinnarethI levAyela che. 18. ItizrI haritilaka prAsAda, bhAga 8, IDaka 9, tilaka 4, prAsAda pa me. lakSmItilaka prAsAda dhaSTha-caturtha bheda. bhadre zRGgaM dvitIyazca rathikAM sthApayettathA / catvAri tilakAnyeva hyaNDakAni trayodaza // lakSmItilakanAmo'yaM zriyaH prItyarthahetave // 19 // kSetramAna upara pramANe karI bhadra bIjuM vadhAre eka IMga caDhAvavuM ane doDhiye kara. tera iDako ane cAra tilake vALa lahamItilaka nAmane A prAsAda lakSmInI prasannatAne vadhAranAre jANa. 19. itizrI lamItilaka prAsAda, bhAga 8, IDaka 13, tilaka 4, prAsAda do. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sama ratna ] tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 267 pa haratilakaprAsAda. 6 lakSmAtilaka prAsAda' tRtIya bheda, caturtha bheda, 9 IMDaka. 13 IDaka. 4 tilaka, 4 tilaka, HIS tahabhAgada tarUbhAga Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 zilpa ratnAkara bhUtilaka prAsAda saptama-3 vibhakti. [ sakSama ratna caturasrIkRte kSetre dazadhA bhAjite punaH // koNaM bhAgadvayaM kArya sArdhabhAgena cAnugam // zAlA ca sArdhabhAgena nirgamaM ca padonakam ||20|| corasa kSetranA daza bhAga karavA ane temAM be bhAganA kaNa, doDha bhAgane paDho ane doDha bhAganu adhu bhadra karavu.bhadra nIkAre nIkaLatu poNA bhAganuM karavuM, 20. prathama paMktikoNeSu zRGgaM tatra niyojayet // topari tilakaM tu rdhvarekhAH prakIrtitAH // 21 // anuge ca caturdikSu zRGgamekaM niyojayet // tasyordhva tilakaM caiva pratyaMgaM vAmadakSiNe ||22|| bhadre zRGgadvayaM proktaM dizAsu sthApayedbudhaH // dvAdazatikAnyeva hyUnaviMzANDakAni ca // bhUtilakaH samAkhyAtaH sarvakAmArthasAdhanaH // 23 // kanI pahelI pa`ktie zRMga tathA tilaka karavAM. pahere paNa zRMga tathA tilaka karavAM ane DAbe jamaNe aMge pratyaga karavAM. bhadre e zRMga caDhAvavAM. A rIte cAre dizAmAM racanA karavI. Ara tilaka tathA egaNIsa iMDaka vALe! bhUtilaka nAmanA A prAsAda jANavA ane te sarva kAma temaja arthane sAdhanAre che. 21, 22, 23. itizrI bhUtilaka prAsAda, bhAga 10, IMDaka 29, tilaka 12, prAsAda 7 mA. rabhAtilaka prAsAda aSTama-dvitIya bheda. karNe zRGgadvayaM kAryaM tilakaJca tathAnuge / aSTabhistilakairyuktatrayastriMzadbhiraNDakaiH // raMbhAtilakanAmA ca kartavyaH zAMtimicchatA ||24|| upara pramANenA talamAM kaNe e zRMga karavAM ane paDhare tilaka caDhAvavuM. ATha tilaka ane tetrIsa iMDakavALA A bhAtilaka nAmanA prAsAda jANavA ane zAMtinI icchAvALA purUSe A prAsAda karave!. 24. itizrI rabhAtilaka prAsAda, bhAga 10, iDaka 33, tilaka 8, prAsAda 8 me. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama rana] tilakasAgAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. ra69 8 raMbhAtilaka prAsAda. dvitIya bheda, 33 IMDaka. 8 tilaka, 7 tilaka prAsAda, tRtIya vibhakti. ra9 aMDaka. 12 tilaka tala bhAga7 EsaNa ? TI 9 indratilaka prAsAda. - tRtIya bheda. 41 kaMDaka. 4 tilaka. ITI III TRIL 1 tala bhAga 10 II ka7. - - - - - - Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zilpa ratnAkara [ saptama rana itilaka prAsAda navama-tRta ca bheda. pratiratheSu zRGgakaM karNoce tilakaM nyaset // aNDAnyekacatvAriMzacatvAri tilakAni ca // iMdratilakasaMjJazca pUjyaH suranarezvaraiH // 25 // upara pramANenA talamAM pahere ekeka IMga caDhAvavuM ane kaNe tilaka karavAM. ekatAlIsa IDaka ane cAra tilakavALA A prAsAdanuM nAma Indratilaka che ane te devatA tathA rAjAone pUjavAya che. 25. itizrI Indratilaka prAsAda, bhAga 10, IDaka 41, tilaka 4, prAsAda9 mo. maMdira tilaka prAsAda dazama-4 vibhakti. maMdiratilakaM vakSye sUryabhAgaM vibhAjayet // bhadraM bhAgadvayaM kArya cAnugaM dvayabhAgikam // koNaM bhAgadvayaM kRtvA caturdikSu niyojayet // 26 // have maMdiratilaka prAsAda kahuM chuM. corasa kSetranA bAra bhAga karI temAM be bhAganuM ardha bhadra, be bhAgane pratiratha ane be bhAgane karNa kare. A pramANe cAre dizAmAM racanA karavI. 26. koNe zRGgAdvayaM sthApyaM cAnuge zRGgameva ca // dvitIyakrame tilakaM caturdikSu vyavasthitam // 27 // bhadre ca rathikA kAryA puruzRGgatrayaM tathA / pratyaMgaM yadi pratyaMgamurozca vAmadakSiNe // 28 // tadadho maMjarI kAryA padmAkArA suvartitA // caturviMzatilakazca hyaNDakamaptatriMzatiH // nAnArUpadharo divyo maMdiro maMdiropamaH // 29 // kaNe be tathA pahere eka iMga caDhAvavuM. bIjI paMktie tilaka karavAM. bhadra deDhiye tathA traNa urUga karavAM. urUzaMgane paDakhe pratyaMga karavA ane tenI nIce kamaLa puSpanA jevI maMjarIo karavI. sADatrIsa iMDaka tathA vIsa tilakavALe A prAsAda maMdira tilaka jANu. 27, 28, 29. itizrI madira tilaka prAsAda, tala bhAga 12, IDaka 37, tilaka 24, prAsAda 10 me. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 sakSama rana] tilakasAgarAdi prasAda lakSaNAdhikAra. hemavAnuM tilaka prAsAda ekAdaza-dvitIya bheda. pratiratho zRGgANi karNorce tilakaM nyaset // viMzatitilakaiH paJcacatvAriMzadbhiraNDakaiH // hemavAMzca tadA nAma kartavyaH sarvazAMtidaH // 30 // upara pramANenA talamAM pratirathe zRMga caDhAvavuM ane kaNe tilaka karavAM. pIsatALIsa IDaka ane vIsa tilakavALe A hemavAna tilaka nAmane prAsAda jANa ane te sarva prakAre zAMti ApanAra che. 30. itizrI hemavAnuM tilaka prAsAda, bhAga 12, IDaka 45, tilaka 20, prAsAda 11 me. kalAsatilaka prAsAda dvAdaza-tRtIya bhedaprtirthe ca tilakaM sthApayeca suzobhanam // aNDAkAnyUnapaJcAzad gAyatrI tilakAni ca // karNoghe tu yadA zRGgaM nAmnA kailAsasaMbhavaH // 31 // upara pramANenA tala upara vadhAremAM pahere tilaka karavA ane kaNe zaMga caDhAvavuM. ogaNapacAsa IDaka ane covIsa tilakavALe A prAsAda kailAsatilaka jANa. 31. itizrI kailAsatilaka prAsAda, bhAga 12, IDaka 49, tilaka 24, prAsAda 12 me. pRthvItilaka prAsAda trayodazacaturtha bheda. tilakaM yadi koMce zRGgapratirathordhvake / aNDAni saptapazcAzad viMzatitilakAni ca // pRthvItilakasaMjJazca pRthvIbhramaNapuNyadaH // 32 // pUrva pramANenA tala upara vadhAremAM kaNe tilaka ane paDhare zaMga caDhAvavuM. A sattAvana IMDaka ane vIsa tilakavALA prAsAdanuM nAma pRthvItilaka che ane te pRthvIpradakSiNAnuM puNya ApanAra jANa. 32. itizrI pRthvItilaka prAsAda, bhAga 12, IDaka pa7, tilaka 20, prAsAda 13 mi. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zilpa ratnAkara [ saptama ratna 11 hemavAnuM tilaka prAsAda. ( dvitIya bheda.. 45 Daka, 20 tilaka. 10 madira tilaka prAsAda, caturtha vibhakti 37 IDaka. 24 tilakA tarUbhAga12 (ks 21. GIBIL L 12 kailAsa tilaka prAsAda. tRtIya bheda, 49 iMDaka. 24 tilaka. che & tala bhAga12 - - . - . (kAyAno RTH | hub ja (3340. " HUPP na che (2vara che , 13 pRthvI tilaka prAsAda, caturtha bheda pa7 iMDaka. 20 tilaka t". TT TT TT TT tala bhAga12 tala bhAga12 Kka '. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 satabharana] tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra tribhuvanatilaka prAsAda catudarza-pa vibhakita. caturasrIkRte kSetre cASTAviMzatibhAjite // zAlArdhazca caturbhAgaM dvipadaM nirgama smRtam // 33 // naMdikA padamAtreNa nirgame ca tathA bhavet // anugaM ca caturbhAgaM vistare nirgame tathA // 34 // koNikAbhAgamekena nirgame pUrvamAnataH // koNazcaiva caturbhAgaM nirgame vistare tathA // 35 // cirasa kSetranA aThThAvIsa bhAga karavA ane temAM cAra bhAganuM adhuM bhadra, karavuM ane nakAre bhAga be karavA, naMdika bhAga eka samadala karavI, paDhaze cAra bhAgane samadala, karNika bhAga eka samacorasa ane karNa cAra bhAgane samadala kara. 33, 34, 35. zrIvatsazca zrIvatsastilakaM ca tRtIyakam // karNe ca pratikaNe ca kuryAccaivaM caturdizi // 36 // zrIvatsatilakaJcaiva naMdikAyAM kramadvayam // bhadre vai rathikA kAryA svarUpA lakSaNAnvitA // 37 // tadUce jhurucatvAri pratyaMgaM vAmadakSiNe // tadadho maMjarI jJeyA padmAkArA suvartitA // 38 // SatriMzatitilakAni kUTAkArasuzobhitam // paJcaSaSTistathANDAni tribhuvanasamAyaH // 39 // kaNe ane paDhare balba zrIvatsa zaMga ane tilaka karavAM. naMdIe zrIvatsa ane tilaka tathA bhadra deDhiyA ane cAra urUgo karavAM. bejamaNe pratyaMga karavAM tathA nIce kamaLa puSyanA AkAre maMjarIo karavI. chatrIsa tilaka ane pAMsaTha IMDakavALA A tribhuvanatimA naamne| prAsAto . 38, 37, 38, 38. itizrI tribhuvanatilaka prAsAda, bhAga 28, IDaka 65, tilaka 36, prAsAda 14 me. indranIlatilaka prAsAda paMcadaza-dvitIya bheda. tRtIyakramazRGgaJca tilakaM pratirathordhvake / UnasaptatiraNDAni SaTtriMzattilakAni ca // indratilakanAmo'yaM kartavyaH zAMtimicchatA // 40 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ saptama ratna upara pramANe tala mAna karI vadhAremAM kaNe trIjI paMktie tilaka che te utArI zaMga caDhAvavuM ane pratirathe tilaka karavuM. agaNesIttera IDaka ane batrIsa tilALe A IndranIlatilaka nAmane prAsAda jANe. 40. ItizrI indranIlatilaka prAsAda, bhAga 28, IDaka 69, tilaka 32, prAsAda 15 ma. sarvAgatilaka prAsAda paDaza-da vibhakita. zRNu vatsa pravakSyAmi sarvAGgatilakaM zubham // caturasrIkRte kSetre dvAtriMzapadabhAjite // 41 // bhadrazca SaTpadaM vatsa caturbhAgaizca nirgamaH // naMdikAbhAgamekena vistare nirgame tathA // agre ca koNikA kAryA pUrvamAnena kalpanA // 42 // he vatsa, have sarvAgatilaka prAsAda kahuM chuM te sAMbhaLa. cerasa kSetranA batrIsa bhAga karavA ane temAM cha bhAganuM adhuM bhadra karavuM ane te nIkaLatuM cAra bhAga rAkhavuM. naMdikA eka bhAganI samadala karavI ane AgaLano bhAga tribhuvanatilaka prAsAdanA pramANe kare. eTale pahere cAra bhAga samadala, karNikA bhAga ekanI samarasa tathA karNa bhAga cArane samadala karavo. 41, 4ra. zrIvatsacatustilakaM kartavyaJca caturdizi // bhadre ca rathikA kAryA tavaMgA hi vibhUSitA // 4 // tarve corucatvAri pratyaMga vAmadakSiNe // tadadho maMjarI kAryA svarUpA lakSaNAnvitA // 44 // AmalasArazca kalazaM pUrvamAnena kArayet // trisaptatyaNDakairyuktastilakAnyaSTaviMzatiH // sarvAGgatilako nAma prAsAdaH sarvazAMtidaH // 45 // tribhuvanatilaka pramANe karNAdinAM aMge karI kaNe eka zrIvatsa vadhArI tilaka caDhAvavuM. bhadra deDhiye karI cAra urUzaMga karavA ane DAbe jamaNe aMge pratyaMga karavAM. nIce maMjarI karavI. AmalasA ane kaLaza kare. tetera IDaka ane aThThAvIsa tilakano A sarva gatilaka prAsAda jANa. 43, 44, 45. itizrI sarvAgatilaka prAsAda, bhAga 3ra, IDaka 73, tilaka 28, prAsAda 16 e. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasama ratna] 275 tilasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. (15) idranIla tilaka prAsAda. dvitIya bheda, (14) tribhavana tilaka 69 IMDaka. 36 tilaka prAsAda, pa vibhakita, 6pa IMDaka. 36 tilaka tarUbhAga28 kayo . (aa << M i tT | | - : suravalabhatilaka prAsAda saMsadaza dvitIya bheda, koNeSu trINi zRGgANi, pratirathe trayameva ca // saptasaptatiraNDAni, gAyatrItilakAni ca // vallabhazca samAkhyAtaH, sarvakAmArthasAdhakaH // 46 // upara pramANe tala karI kaNe ane pahere traNa traNa iMga caDhAvavAM. sIttera IDaka ane vIsa tilakavALo, sarva kAmanAo. tathA arthanI siddhi karanAra A suravalabhatilaka prAsAda jANa. 46. itizrI suravallabhatilaka prAsAda, bhAga 32 IDaka 77, tilaka 24, prAsAda 17 me. talabhAga28 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zipa ratnAkara [ saptama rana (16) sarvAga tilaka prAsAda. 6 vibhakita. 73 ThaMDaka. 28 tilaka. (18) siMha tilaka prAsAda, 7 vibhakita. ETTITUii talabhAga33 25 IMDaka. 4 tilaka. 5 1 'ya.13 : kAyama (17) suravaThalabha tilaka prAsAda. dvitIya bheda. 77 iMDaka rahe tilaka, tala bhAga32 tala bhAga8 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 saptama ratna ] tilasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 277 siMhatilaka prAsAda aSTAdaza-7 vibhakti caturasrIkRte kSetre cASTabhAgavibhAjite / zAlArdhaM tu dvibhAgazca bhAgaikena ca nirgamam // 47 // koNaM dvibhAgamityuktaM caturdikSu vyavasthitam // tadUce zikharaM kArya sarvalakSaNasaMyutam // 48 // corasa kSetranA ATha bhAga karavA ane temAM adhubhadra be bhAganuM karavuM ane eka bhAga nIkaLatuM rAkhavuM. karNa be bhAgane kare. A pramANe cAre dizAmAM racanA karI tenA upara sarva lakSaNa saMyukta zikhara karavuM. 47. 48. kezarI tilakaJcaiva kramAd dvayazca koNake // bhadre ca rathikA kAryA tavaMgA vAmadakSiNe // 49 // tadUrdhvaM zRGgamekaJca sthApayeca caturdizi // taghe zikharaM kRtvA padmAkAraM suvartitam // 50 // aNDAni paJcaviMzazca catvAri tilakAni ca // siMhatilakanAmo'yaM sarvakAryArthasAdhakaH // 51 // kaNe pAMca IDakavALuM kezarI zaga karavuM ane tenA upara eka tilaka karavuM. bhaTTe doDhiye karI eka urUzaMga caDhAvavuM ane tenA upara suMdara kamaLakezanA AkAre zikhara karavuM. pacIsa IDaka ane cAra tilakavALe A siMhutilaka prAsAda jANa ane te sarva kArya ane arthane ApanAre che. 49, 50, 51. dhatizrI sitisa prAsAda, mA 8, 444 25, tia44, prAsAda 18 bho. makaradhvaja prAsAda eke naviMzati-8 vibhakti caturasrIkRte kSetre dazadhA pravibhAjite / koNaM bhAgadvayaM kArya sArdhabhAgena cAnugam // zAlA ca sArdhabhAgena nirgamazca padonakam // 52 // corasa kSetranA daza bhAga karavA ane temAM be bhAgane karNa, doDha bhAgane paDho tathA hoTa bhAnu 42 mane te nAtu pANI mA 2 / '. 52. kezarI tilakazcaiva kramadvayavyavasthitam // koNamAnaM pratirathe kartavyaM zAstrapAragaiH // 53 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zipa ratnAkara [sama rana bhadre vai rathikA kAryA sarvazobhAsamanvitA // dvizRGga sthApayedUrdhva pratyaMgaM vAmadakSiNe // 24 // tasyAdho maMjarI kAryA sarvazobhAsamanvitA // saptasaptatiraNDAni prAsAdaH makaradhvajaH // 5 // dvAdazatilakAnyeva ghaNTAkUTasamanvitaH // yAdRzo chaMdaprAsAdo maNDapazca tathaiva hi // IdRzaM kurute yastu sa labhecAkSayaM padam // 56 // karNa kezarI ziMga ane tilaka karavuM tathA paDhare paNa teja pramANe kezarI jaMga ane tilaka karavuM. bhadre deDhiye karI be urUga caDhAvavA ane DAbe jamaNe pratyaMga karavAM. nIce maMjarIo karavI. sIttotera IDaka ane bAra tilakavALo A makaradhvaja prasAda jANa. jevA chaMdane prAsAda hoya te ja maMDapa kare. A rIte je prAsAda kare che te sakSaya pahanI sotA bhane che. 53, 54, 55, 56. ItizrI makaradhvaja prAsAda, bhAga 10, IDaka 77, tilaka 12, prAsAda 19 me. maMgalatilaka prAsAda viMzati-dvitIya bhe. makaradhvaje tu prAsAde kartavyAstu navANDakAH // koNe dvitIyazRGgaM tu pratyaMga vAmadakSiNe // 27 // tasyAdho maMjarI kAryA sarvazobhAsamanvitA // pratirathe ca tilakaM ghaNTAkUraizca saMsthitam // 28 // tilakAnyaSTa hyaNDAni paJcacatvAriMzad zatam / / maMgalatilako nAma kartavyaH zAMtimicchatA // 59 // makaradhvaja prAsAdanA talamAna upara zuM navAMDaka karavA ane kaNe bIjuM vadhArenuM eka navAMDaka zRMga caDhAvavuM. DAbe jamaNe pratyaMga karavAM ane nIce maMjarIo karavI. paDhare tilaka karavAM. eka pisatAlIsa IDaka ane ATha tilakavALA A maMgala tilaka nAmane prAsAda jANavA ane zAMtinI IcchA rAkhanAre kare. 57, 58, 59. ItizrI maMgalatilaka prAsAda, bhAga 10, IDaka 145, tilaka 8, prasAda 20 me. tilakAkSatilaka prAsAda eka viMzati-tRtIya bheda. caturastrIkRte kSetre dazamAgavibhAjite / / koNaM bhAgadvayaM kArya sArdhabhAgena cAnugam // 6 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama rana ) tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 277 rAjA rAmana ni = naram | talamAnaM samAkhyAtamUvamAnaM ca kathyate // 6 // corasa kSetranA daza bhAga karavA ane temAM be bhAgane karNa, deDha bhAgane pahere tathA deDha bhAganuM adhuM bhadra karavuM ane nIkaLatuM piNe bhAga rAkhavuM. A talamAna kahyuM. have uparanuM mAna kahuM chuM. 60, 61. kezarI sarvatobhadrastilakaM koNake tathA / / anuge kezarI dApyazcaturdikSu niyojayet // 6 // bhadre ca rathikA kAryA tavaMgA vAmadakSiNe // tadUrve trINi zRGgANi pratyaMgaM vAmadakSiNe // 33 // tasyAdho maMjarI kAryA svarUpA lakSaNAnvitA // saptadazAdhikazataizcANDakaistu vibhUSitaH // 64 // catvAri tilakAnyeva ghaNTAkUTasamanvitaH // pAdarAH chaMghanavo pAca saura dizA IdazaM kurute yastu prAsAdaM suravallabham // sa yAti paramaM sthAnaM yatra devo sadAzivaH // 66 // kANe sarvatobhadra, kezarI ane tilaka karavuM tathA paDhare kezarI IMga caDhAvavuM. bhadre deDhiye karI traNa urUzaMga caDhAvavAM ane maMjarIo kathvI. eka sattara Ika ane cAra tilakavALA A tilakAkSatilaka prAsAda jANa. jevA chaMdane prAsAda hoya te maMDapa kare. AvI rIte devatAone priya evA A prAsAda je kare che te sadAzivanA parama sthAnane pAme che. da2, 3, 64, 5, 66. itizrI tilakAkSatilaka prAsAda, bhAga 10, IDaka 117, tilaka , prAsAda 21 me. padghatilaka prAsAda dvArvizati-caturtha bheda. tathA ju kyA samanavA ! zatAdhikona paJcAzad hyaNDAni tilakaM yugam / padmakazca tadA nAma kartRzAMtizriyAvahaH // 67 // upara pramANe talamAna karI badhAM ge navADI sarvabhadranAM karavAM. eka ogaNapacAsa IDaka ane cAra tilakavALe A prAsAda paddhatilaka jANa ane te kartAne zAMti tathA lakSmI ApanAra che. 67. ItizrI padvatilaka prAsAda, bhAga 10, IDaka 149, tilaka , prAsAda 22 . Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zi95 ratnAkara [saptama rana . * (20) : (ra0) maMgala tilaka prAsAda. dvitIya bheda, 145 IDa. 8 tilaka. tala bhAga (19) makaradhvaja tilaka prAsAda, 8 vibhakti, S7 daMDaka 1ra tilaka, (ra1) tilakAkSa tilaka prAsAda. tRtIya bheda. 117 ka. 4 tilaka, i keka - tala bhAga10 A (22) padya tilaka prAsAda. - caturtha bheda, 149 IDa 4 tilaka, tala bhAga tilabhAga Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakSama ratna ] tilakasAgaradi prAsAda lakSaNAdhikAra sAmatilaka prAsAda trayAvizatindra vibhakita. caturasrIkRte kSetre sUryabhAgavibhAjite // zAlArthaM dvayabhAgazca cAnugaJca dvibhAgikam ||68|| koNaM dvibhAgamityuktaM sthApayedvidizAdizi // talamAnaM samAkhyAtamUrdhvamAnaJca kathyate // 69 // cArasa kSetranA bAra bhAga karavA ane temAM abhadra be bhAganuM,paDharA be bhAganA tathA aNu se lAgano rava. mA pramANe tadyamAna u. Duve uparanu bhAna huMchu. 18, 18. koNe kramadvayaM kArya sarvatobhadrameva ca // sarvatobhadratilakaM pratirathe niyojayet // 70 // koNikA bhadrakoNeSu tilakaikaM niyojayet // bhadre ca rathikA citrA tavaMgA vAmadakSiNe // 71 // to maMjarI kAryA padmAkArA suvarttikA || paJcaSaSTizatAgraizca caNDakaizca vibhUSitaH // 72 // caturviMzatitilakairghaNTAkUTazca saMyutaH // tasyAgre maNDapaH kAryaH prAsAdasyAnurUpataH // 73 // tathA saMvarNakA kAryA ghaNTAtilakazobhitA || IdRzaM kurute yastu prAsAdaM somatilakam // sa yAti paramaM sthAnaM yatra devo sadAzivaH // 74 // = 1 karNe sarvAbhadranAM e zRMgo karavAM. paDhare satAbhadra ane tilaka karavuM. bhadranI ane pratirathamAMthI nikaLelI kANIe ekeka tilaka karavuM. bhadre deDhiyA karI traNa uz'ga caDhAvavAM ane DAbejamaNe aMge pratyaga karavAM. nIce majarIe karavI. ekaso pAMsaTha iMDaka tathA covIsa tilakvALA A sAmatilaka prAsAda jANavA. tenA AgaLa prAsAdane anurUpa maDapa karavo ane te ghaTA ane phUTathI sa'yukta karavA. tenA upara ghaTA ane tilakAthI suzobhita sAMmaraNa karavuM. AvI rItanA sAmatilaka prAsAda je kare che te mahAzivanA zreSTha sthAnane pAme che. 70, 71, 72, 73, 74. itizrI sAmatilaka prAsAda, bhAga 12, iDaka 165, tilaka 24, prAsAda 23 me, vijayatilaka prAsAda caturvizati-dvitIya bheda. zRNu vatsa pravakSyAmi vijayatilakaM zubham // karNAntaM garbhaparyantaM vibhaktau bhAgayojanA // 75 // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zilpa ratnAkara [sasamana caturastrIkRte kSetre divAkaravibhAjite // bhAgadvayazca zAlArdhaM bhAgaikena ca nirgamam // 76 // dvibhAgamanugaM jJeyaM vistare nirgame tathA // koNaM dvibhAgamityuktaM sthApayecca caturdizi // 77 // vizvakarmA kahe che he vatsa! sAMbhaLa, have huM tane vijayatilaka prAsAdanuM lakSaNa ane tenI karNathI garbha parvatanI bhAgayejanA paNa kahuM chuM. cerasa kSetranA bAra bhAga karI temAM be bhAganuM adhuM bhadra kahyuM ane eka bhAga nikAre karavuM. paDhare samadala kare tathA karNa paNa samadala rAkhavo. cAre mAnyA pramANe zyanA 42vI, 75, 76, 77. talamAnaM samAkhyAtamUrdhvamAnazca kathyate // sarvatobhadratilakaM koNe ca kramadvayam // 78 // kramadvayaM pratirathe sarvatobhadrakaM tathA / / kezarI ca samAkhyAtaH zRGgazca bhadrakoNagam // 79 // anenaiva tu bhAgena bhadraM gavAkSabhUSitam // mattavAraNasaMyuktamIlikAtoraNairyutam // 8 // tasyordhvaM rathikA kAryA citrA gavAkSabhUSitA / saMvaraNena saMyuktA ghaNTAkUTasamanvitA // 81 // tasyorve ca jhurutrINi svarUpaM lakSaNAnvitam // pratyaMgaM yadi pratyaMgamurozca vAmadakSiNe // 8 // tadadho maMjarI kAryA tavaMgAnekabhUSitA // yAdRzaH chandaprAsAdo maNDapazca tathaiva hi // 8 // tadUdhai saMvaraNA kAryA ghaNTAtilakasaMyutA // gajasiMhasamAkIrNA nAnAbharaNabhUSitA // 84 // navASTAdhizatairaNDairvijayatilakaH smRtaH // viMzatistilakAnyeva ghaNTAkUTayutAni ca // 86 // IdRzaM kurute yastu prAsAdaM vijayaM zubham / / vijayaM sarvakAleSu zivapuryAM sa gacchati // 86 // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samama ratna] tilakasAgAdi prasAda lakSaNAdhikAra, ra83 upara pramANe talamAna kahI have uparanuM mAna kahuM chuM. kaNe be kama eTale (ra3) soma tilaka kezarI ane sarvatabhadranAM IMga karavAM ane prAsAda, tilaka caDhAvavAM. paDhare sarvatobhadra ane kezarI ziMga karavuM. bhadre gavAkSa karavuM ane 9 vibhakti. tene maravAraNa eTale kaTheDe paNa kare 16pa IMDaka. ane te ilikAtAraNo vaDe suzobhita kare. tenA upara subhita deDhiye kare. 24 tilaka agara tene sAMbharaNuvALa tathA ghaMTA ane kUTathI yukta karavuM. tenA upara bhadra traNa urUza karavAM ane DAbe jamaNe aMge pratyaMga karavAM. nIce maMjarIo karavI. jevA chaMdane prAsAda hoya te maMDapa kare ane tenA upara sAMmaraNa karavuM ane tene ghaMTA tathA kUTathI suzobhita karavuM. temAM hAthI ane siMha paNa karavA ane nAnA AbharaNethI vibhUSita kRtio karavI. eka nevAsI IDaka tathA vIsa tilakavALe A vijayatilaka prAsAda je kare che tene sarva kALamAM vijaya thAya che (24) vijya tilaka prAsAda. dvitIya bheda 189 IMDaka. 20 tilaka, W In ------ III III ka.COM rA talabhAga 12 talabhAga 2 (aa Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zilpa ratnAkara simama rana ane maraNa bAda zivapurImAM jAya che. 78, 70, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86. ItizrI vijayatilaka prAsAda, bhAga 12, IDaka 189, tilaka 20, prAsAda 24 me. rolekyatilaka prAsAda pacaviMzati-10 vibhakita. zRNu vatsa pravakSyAmi trailokyatilakaM varam // caturasrIkRte kSetre dvAtriMzapadabhAjite // 87 // karNAntaM garbhaparyantaM vibhAgAnAM sunizcayam // bhadrantu rasabhAgazca yugabhAgazca nirgamaH // 8 // naMdikA candrabhAgA ca vistare nirgame samA // pratirathaM vedabhAgaM nirgame ca tathaiva hi // 89 // koNikendubhAgA ca nirgame cendubhAgikA // koNaM tu yugabhAgaJca sthApayecca caturdizi // 10 // pIThopari ca saMsthApyaM bhadraM gavAkSabhUSitam // mattavAraNasaMyuktamIlikAvalaNairyutam // 11 // IdRzaM kArayedyasya bhadraM prAsAdabhUSaNam // talamAnaM samAkhyAtamUrdhvamAnazca kathyate // 9 // zrI vizvakarmA kahe che he vatsa ! sAMbhaLa, have huM zreSTha kaileyatilakanuM lakSaNa kahuM chuM. cirasa kSetramAM batrIsa bhAga karavA ane temAM karNathI garbha sudhInA bhAgene je nizcaya thayela che te sAMbhaLa. adhuM bhadra cha bhAganuM karavuM ane nIkAre cAra bhAga rAkhavuM. eka bhAganI nadI samadala karavI. cAra bhAgane pare samadala kare arthAtu pahoLo temaja nIkaLate sarakhe rAkhave. kaNikA eka bhAganI sarakhI karavI tathA karNa cAra bhAgane sara kare. A badhuM pITha upara racI bhadra karavuM te gebathI yukta karavuM ane tene mattavAraNa eTale kaTheDe karo. tene ilikAnA valaNethI yukta kare arthAt teraNayukta be khaMbhe karavA. prAsAdanA bhUSaNa rUpa bhadrane AvI rIte suzobhita banAvavuM. A pramANe talamAna kahI have uparanuM mAna kahuM chuM. 87, 88, 89 90, 91, 92. kezarI sarvatobhadro naMdanazca tRtIyakaH // anukrameNa saMsthApyaH koNamadhye vyavasthitaH // 13 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 saptama ratna) tilakasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. naMdikAkoNikAyAM tu, kezarIJca niyojayet / / tavaMgaDaizca saMyuktaM, (rapa)lekya tilaka tilakaJcaiva dApayet // 14 // prasAda kezarI sarvatobhadro, 10 vibhakita, naMdanazca tRtIyakaH // pratirathe ca saMsthApya 425 kaDaka. ___ zcaturdikSu vyavasthitam // 15 // 24 tiay. bhadroce rathikA kAryA, bhadraM gavAkSabhUSitam // tadUrve saMvarNa kArya, ghaNTAtilakasaMyutam // 16 // IlikAvalaNairyuktaM, __gajasiMhasamanvitam // tadUrdhvaM ca burutrINi, kharUpaM lakSaNAnvitam // 17 // pratyaMgaM yadi pratyaMga murozca vAmadakSiNe // tadadho maMjarI kAryA, PHATE padmAkArasamanvitA // 18 // - - EDIATELLAnt jAtA FIL tala bhAga 32 4 anubhathI zarI, sarvato. bhadra ane naMdananAM zuM karavAM. nadIe tathA koNIe kezarI zaga caDhAvavuM. bhadra deDhiye ane tilaka karavuM tathA paDhare kezarI, saMvatobhadra ane naMdananAM zRMga karavAM. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. bhaTTa deDhiye kara agara gavAkSa paNa kare. tenA upara sAMmaraNa karavuM ane te ghaMTA ane tilakathI yukta karavuM. temAM Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [saptama ratna IlikAnAM valaNa tathA gaja ane siMha karavA. tenA upara traNa urUge karavAM. DAbe jamaNe pratyaMga karavAM. nIce maMjarIo pAkezAkAre karavI. 3, 94, 95, 86,87,88. dvAtriMzapadamadhyAca viMzatipadabhAjite // ete bhAgAH samAkhyAtA regvAvistAramAdizet // 19 // rekhAvistAramAnena sapAdena tathocchrayaH // tavaMgaDaizca saMyuktamudgamaizca samAkulam // 970 / / bANAkSivedasaMkhyAni hyaNDakAni ca dRzyate // tilakAni caturvizaM tavaMgodgamasaMyutaH // 101 // AmalasAraJca kalazaH kartavyastu suzobhanaH // patAkAmarkaTIdaNDaM pUrvamAnena kArayet // 10 // yAdRzaH chaMdaprAsAdo maNDapazca tathaiva hi // tadU saMvarNa kArya ghaNTAkUTaizca saMyutam // 10 // gajasiMhavirAlaistu munividyAdharairyutam // dRzyazcaiva tathA sAMdhyaM prAsAdo bhuvanopamaH // 104 // atharvadevalokena kartA kArApakaiH samaH // atisAkAmyamAmoti svargotpattizca devatA // 105 // anyathA kurute yastu zilpI caivAlpabuddhimAn // zilpino niSkulaM yAnti kartRkArApakAvubhau // 106 // ataH sarvaprayatnena zAstradRSTena kArayet // AyurArogyasaubhAgyaM kartRkArApakasya ca // 107 // iti zrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare tilakasAgarAdipazcaviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM saptamaM ratnaM samAptam // batrIsa bhAganA taLamAM rekhAvistArane pAyA vIsa bhAgane kara ane rekhAvistAranA mAnathI savA ucA kare tathA tavaMgaDa eTale gokha ane deDhiyAthI suzobhita kare. cAraso pacIsa iMDaka, vIsa tilaka ane gokha tathA deDhiyA Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha haThIsIganuM jaina derAsara, amadAvAda, Page #428 -------------------------------------------------------------------------- Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama ratna] tilasAgarAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 287 vaDe temaja AmalasAro ane kaLaza vigerethI suzobhita prAsAda kare. patAkA, markaTI ane dhvajAdaMDa pUrvamAna pramANe karavAM. jevA chaMdane prAsAda hoya tevo maMDapa kare ane tenA upara sAMmaraNa karavuM. te ghaMTA ane kaTa sahita karavuM temaja gaja, siMha, virAla, vidyAdhara, muni vigerenI AkRtio vaDe temaja saMdhyA karatA munionI mUrtio vaDe alaMkRta karavuM. bhuvanepama A prAsAdane karyA karanArAonI sAthe atharva nAmanA devakane pAme che ane svaprApti thaI devatva meLave che. je vidhi choDI bIjI rIte prAsAda race che e alpabuddhi zilpI pite tathA kartA bannenA kuLane nirvaza banAve che, mATe sarva prayatnathI zAstraSTiyukta prAsAde karAvavA. zAstraSTithI thayelA prAsAde kartA temaja karanArAonAM AyuSya, Arogya ane saibhAgyanI vRddhi kare che. 99, 100, 101, 102, 103, 104, 15, 106, 107. itizrI zailejyatilaka prAsAda, bhAga 32, IDaka karapa, tilaka 24, prAsAda 25 mi. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyuta narmadAzaMkara mUlajIbhAI somapurA racita zilaparatnAkara nAmanA graMthanuM tilakasAgarAdi. paMcaviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra nAmanuM sAtamuM ratna saMpUrNa Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [samana - E gAya me zAriyA zrI mizvakarmAnA reyAlayako nAzo ~ nilakamAmAdi prAmAda numa bhAga nAma raMbhAnilaka prA: 6 DIAS EEN r %- - - - -pramANa mAna Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // sI. jADI zrI ajitanAtha vetAMbara jaina prAsAda. zrI tAraMgAjI. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PLAZ rI zrI ajitanAtha vetAMbara jaina prAsAda, zrI tAraMgAjI. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara, aSTama ratna -zrI zerIsA pArzvanAtha bhamayAnanA prAsAdanA guTamaMDapajadhAna - saNadhAra cokInAsAmaraNanInakazI - amane ATT VADO) che )) 99749 "te vana (COMy / KeodhadaA GuMuM(OPETe = == = - - - - zrI pArzvanAtha bhagavAnanA derAsaranA gaDha maMDapano nakaze. zerIsA. (uttara gujarAta). Page #434 -------------------------------------------------------------------------- Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamaM ratnam / // atha RSabhAdidvisaptatiprAsAdalakSaNAdhikAraH // kSIrArNave RSabhAdiprAsAdAnAM viSaye jayavizvakarmaNoH saMvAdaH / merupRSThe samAsInaM vizvakarmamahAprabhum // vedavedAGgasaMpannamapsarogaNasevitam // 1 // devadAnavagaMdharvasiddhavidyAdharairnaraiH // RSisaMghasamAkIrNa sevitaM vividhairgaNaiH // 2 // vizvakarmaNi saMyuktaM samAgamya jayo'bravIt // praNamAmi prabho tvAJca sarvajJa vizvakAraka // 3 // merUnA zikhara upara bIrAjelA, vedavedAMgane jANanArA, apsarAonA gaNAthI sevAyekSA, dveva, dAnava, gaMdharva, siddhU bhane vidyAdharodhI yUTita thayelA, RSiyonA samudAyathI gherAyelA tathA bIjA nAnA prakAranA devAnA gaNAthI sevAtA ane vizvanAM kAryo karavAmAM ceojAyelA evA mahAprabhu zrIvizvakarmA pAse AvI temanA putra jaya kahevA lAgyuM keH " he samagra vizvanI racanA karanAra sarvajJa prabho ! Apane huM praNAma karU chuM, 1, 2, 3. " jaya uvAca prAsAdAstu tvayA proktA vairAjyakulasaMbhavAH // vibhaktitalameteSAM tvayA proktaM suvistaram ||4|| jaye kahyuM: " he prabho ! Ape vairAjya kulamAM utpanna thayelA prAsAdono vidhi kahyo che temaja temanA vibhAge ane taleAnAM lakSaNA paNa ghaNA vistArapUrNAMka che." 4. 37 jinendrA vItarAgAzca kevalijJAnasaMbhavAH // trilokezAzca sarvajJAH sarvadeveSu pUjitAH // 5 // prAsAdA jinanAmAno vibhaktyA RSabhAdayaH // racanAvidhimeteSAM kathayasva mama prabho // 6 // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zi5 ratnAkara [aSTama ratna he prabhe ! have kRpA karI mane meha vigerethI rahita, kevala jJAnanI prAptivALA, trilekanA Iza tathA sarvajJa ane sarva devatAomAM pUjAyelA evA zrIjinendra prabhu avabhAdi tIrthakarenA pitApitAnA nAmavALA prAsAnI racanAvidhi kahe" pa, 6. jagatyAH pIThamAkAraM maNDoraM zikharottamam // dvAramAnaM jagatyaGgaM maMDapaM paramottamam // 7 // kalazamAmalasAraM patAkAM daNDamarkaTIm // rUpaM vai lakSaNaM tAta kathayasva mama prabho // 8 // "he prabho ! jagatI tathA tenI pIThanAM svarUpa, mArA, tenA upara racavAnAM uttama prakAranA zikhare, dvAramAna, jagatInAM aMge, zreSTha maMDapa, kalaza ane AmalasAra, patAkA, dhvajadaMDa ane markaTI (pATalI); emanAM svarUpa tathA lakSaNe kRpA karI mane kahe." 7, 8. vizvakarmA uvaac| zRNu vatsa mahAprAjJa yaca tvaM paripRcchasi // prAsAdAMzca jinendrANAM kathayAmi smaastH||9|| vizvakarmAe kahyuM "he putra! tuM je pUche che te zrIjinendra mahAprabhuenA prAsAdanI je vidhi che te sarva saMkSepathI huM tane kahuM chuM te tuM sAMbhaLa." 9. madhyaprAsAdameruzca bhdrpraasaadnaagrH|| aMtako drAviDazcaiva latinazca mahIdharaH // 10 // evamAdivicAreNa RSabhAdiH prajAyate // jinendrANAM priyAzcaiva dharmArthakAmamokSadAH // 11 // madhya merU, kalyANakArI nAgarAdi, aMtakAdi, drAvidi, latinAdi ane mahIdharAdi vigere jAtinA prAsAdomAMthI bhAdi prAsAde utpanna thAya che arthAt uparyukta prAsAdenAM aMga, tala ane zikharadine vicAra karI bhAdi prAsAde karavAmAM Ave che. A prAsAde zrIjinendra prabhuene vizeSa karIne priya che ane te dharma, artha, kAma tathA mekSa e cAre purUSArthone ApanArA che. 10, 11. sapabhAdi 72 prAsAdanAM nAma. RSabhazcaiva kailAsaH surendro hyajitastathA // gajendro'tha vizAlazca svayaMbhUzcaiva saptamaH // 12 // Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 aSTama ratna ] vabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. kSIrAkSazcaiva saMtoSo hyabhinandanasaMjJakaH // avinazca pramodazca suravallabhanAmakaH // 13 // sumatizca suvuddhizca supriyazcaiva SoDazaH // padmaprabhuzca vijJeyaH padmarAgo'tha puSTidaH // 14 // supArzvazcaiva vijJeyaH prAsAdastu sunaMdanaH // zrIvallabhastathA proktazcandraprabhasunAmakaH // 15 // candrazekharasaMjJazca vimAno suvidhistathA // suzriyo vasupuSpazca zItalo'tha zriyendukaH // 16 // danurAjazriyAMzI ca zrIvatsaH putradastathA // zItalo nAma vijJeyaH prAsAdaH kIrtidAyakaH // 17 // manoharastathA proktaH svakulaH kulanandanaH // vAsupUjyo'tha saMkhyAto ratnasaMbhavasaMjJakaH // 18 // vimalo muktisaMghaho hyanantazca surendrakaH // vRkSarAjazca vijJeyo dharmado dharmavRkSakaH // 19 // zAntazcaiva prasaMkhyAtaH kAmadAyakakunthudau // zaktido harSaNazcaiva nAnA kamalakandakaH // 20 // kevalI ca tathArhanto mahendraH pApanAzanaH // mAnasaMtuSTisaMjJazca gauravazca sunAmakaH // 21 // sumatikIrtinAmazca jinendrAyatanastathA // rAjendrazcaiva nemIndro yatibhUSaNanAmakaH // 22 // supuSpazcaiva vijJeyaH pArzvavallabhasaMjJakaH // padmAvRto yarUpazca vIravikramanAmakaH // 23 // maSTAdayazca vijJeyaH tuSTipuSTirjinapriyaH // nAmnaivaM kathitaM sarva dvAsaptatijinAlayam // ata UrdhvaM pravakSyAmi svarUpaM lakSaNAnvitam // 24 // 1 R5ma, 2 tAsa, 3 surendra, 4 adi, 5 arendra, 6 viud, 7 svaya'bhU, 8 zrIrAkSa, 9 saMtoSa, 10 abhinaMdana, 11 aviza, 12 prada, 13 suravallabha, 14 sumati, 15 buddhi, 16 supriya, 17 padmaprabhu, 18 padharAga, 19 puSTida, 20 supA, ra1 sunaMdana, rara zrIvallabha, 23 candraprabha, 24 candrazekhara, 25 vimAna, Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 * zilpa ratnAkara [ aSTama ratna 26 suvidhi, ra7 suzriya, 28 vasupuSpa, 29 zItala, 30 priyendu, 31 danurAja, 3ra zriyAMza, 33 zrIvatsa, 34 putrada, kepa zItala, 36 kIrtidAyaka, 37 mahara, 38 svakula, 39 kulanaMdana, 4. vAsupUjya, 41 ratnasaMbhava, 4ra vimala, 43 mukti saMghaThTha, 44 ananta, 45 surendra, 46 vRkSarAja, 47 dharmada, 48 dharmavRkSa, 49 zAnta, 50 kAmadAyaka, pa1 kunyuda, para zaktida, pa3 harSaNa, 54 kamalakanda, papa kevalI, pada ahaMnta, 57 mahendra, 58 pApanAzana, 59 mAnasaMtuSTi, 20 gaurava, 61 sumatikIti, da2 jinendrAyatana, 63 rAjendra, 64 nemIndra, 6pa yatibhUSaNa, 66 supuSpa, 67 pArtha vallabha, 68 padmAvRta, da9 yarUpa, 70 vIravikama, 71 machAdaya ane 72 me tuSTipuSTi prAsAda jANa. A pramANe betara prAsAda je jinadene priya che te sarva jinAlayanAM nAme kahyAM. have temanuM lakSaNa sahita svarUpa kahuM chuM. 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24. (1) zrIpabhaprAsAda-1 lI vibhakti. caturasrIkRte kSetre dvAtriMzatpadabhAjite / karNabhAgatrayaM kArya pratikaNa tathaiva ca // 25 // uparathaM nibhAgaJca bhadrArdhaM vedabhAgikam // naMdikA karNikA caiva hyekabhAgA vyavasthitA // 26 // cirasa kSetra karI tenA batrIsa (32) bhAga karavA. temAMnA traNa (3) bhAgane karNa kare temaja pratikaNuM paNa traNa (3) bhAgane kare. uparatha bhAga traNa (3) ane ardha bhadra bhAga cAra (4) nuM karavuM tathA karNa ane pratikarNa temaja uparatha ane bhadranI vacce eka eka bhAganI naMdikA ane karNikA karavI. ra5, 26. karNe ca karmacatvAri pratikaNe kramatrayam // uparathe dvayaM jJeyaM karNikAdvayameva ca // 27 // viMzatiryurazRGgANi pratyaGgaM SoDazaM bhavet // karNe ca kezarI dadyAnnaMdano naMdazAlikaH // 28 // naMdIzaH prathamaM karma cUrve tilakazobhanam // AdijinAya karttavyaH prAsAdo nAma carSabhaH // 29 // karNa upara cAra karma, pratikaNa upara traNa karma, uparatha upara be tathA karNikAo upara be be karma karavAM. cAre dizAonAM maLI urUzaMga visa (20) ane pratye sALa (16) karavAM. karNanA uparanAM cAra karmomAM paheluM karma naMdIza, bIjuM naMdazAlika, trIju Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna] aSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. naMdana ane cothuM kezarI caDhAvavuM tathA upara suzobhita tilaka karavuM. A prAsAdanuM nAma traSabha prAsAda che ane te pahelA tIrthakara zrISabhadevane mATe karave. 27, 28, 29. (1) RSabhaprAsAda ItizrI kaSabhaprAsAda prathama, tula bhAga 1lI vibhakti. 32, iMka 733, tilaka 4. 733 ika (2) kalAsapAsada dvitIya bheda, 4 tilaka. tadauM taory, rathoce tilakaM nyaset // kailAso nAma vijJeyA, svarUpo lakSaNAnvitaH // 30 // upara pramANe svarUpa ane pramANa karavuM ane vadhAremAM uparathe tilaka caDhAvavuM. A kailAsa nAmane prAsAda jANa. 30. ItizrI kailAsaprAsAda dvitIya, IMDaka 733, tilaka 12. (3) surendraprasAda tRtIya bheda. kailAsasya tu saMsthAne, chuparathorve maMjarI // surendrazca tadA nAma, pure vai dharmavardhanaH // 3 // kailAsa prAsAdanA tala tathA svarUpa upara vadhAremAM uparathe eka maMjarI karavI. A surendra nAmane prAsAda jANa ane te nagaramAM dharmanI vRddhi karanAra che. 31. itizrI surendraprasAda tRtIya, IDaka 733, tilaka 12, maMjarI 8. III * nA 1 : TdA | IMEI FE :: jI . ? , kAma karavA tatrNING tala bhAga32 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa nAkara [maTabharala - (4) matiprAsAdayaturtha 27 vimati. caturasrIkRte kSetre, dvAdazapadabhAjite / / (4) tisA karNabhAgadvayaM kArya, pratikarNa tathaiva ca // 32 // 27 rilAta. bhadrArdhaM sArdhabhAgena, 26. . ___ naMdI tu cArdhabhAgataH // karSe karmatrayaM kArya, pratikarNe kramadvayam // 33 // aSTau caivoruzRMgANi, pratyaMgamaSTakaM bhavet // karNe ca kezarI dApyaH, - sarvatobhadrameva ca // 34 // naMdanazca pradAtavya zcatuSkarNeSu zobhitaH // ajito nAma prAsAdo, vijJeyaH suravallabhaH // 3 // samacorasa kSetranA bAra (12) bhAga 42pA. temAM bhAjaNe (2), prati mAme (2), nahIlA ma (ou) mane adhu" bhadra bhAga deDha (1) nuM karavuM. A pramANe cAre dizAomAM vyavasthA karavI. kaNe traNa karma ane pratikaNe be kama karavA. cAre die maLI ATha urUga ane ATha pratyaMga karavAM. kaNe paheluM karma naMdana, bIjuM sarvatebhdr bhane trIzarI caDhAvayu. (prati paheluM naMdana ane bIjuM kezarI caDhAvavuM). A prAsAdanuM ajita nAma che ane te dene A PORA talabhAga12 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna] vabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 295 ghaNe priya che. A prAsAda bIjA tIrthakara zrIajitanAtha prabhune kara. 32, 33, 34, 35. ItizrI ajitanAthaprAsAda caturtha, tula bhAga 12, IDaka rada9. (5) gajendraprasAda dvitIya bheda. ajitasya ca saMsthAne bhadre trayoruzRGgakam // gajendro nAma vikhyAtaH sarvadeveSu vallabhaH // 36 // ajita prAsAdanA taLa ane svarUpamAM bhadra traNa urUzaMga caDhAvavAM. A gajendra nAmane prAsAda jANo ane te sarva devane priya che. 36. itizrI gajendraprasAda paMcama, daMDaka ra73. (6) vizAlaprAsAda tRtIya bheda. tilakaM naMdikAcAca vizAlo nAma nAmataH // sarvadeveSu kartavyaH prAsAdo jinavallabhaH // 37 // gajendraprasAdanA taLa ane svarUpa upara vadhAremAM naMdikAe eka tilaka caDhAvavuM. A vizAla nAmane prAsAda jANa ane te sarva devane kare. A prAsAda sarva tIrthakarene ghaNe priya che. 37. ItizrI vizAlaprAsAda , I re73, tilaka 16. (7) svayabhaprAsAda- cha vibhakti. caturastrIkRte kSetre tvaSTAdazavibhAjite // karNabhAgadvayaM kArya karNikA bhAgikA tathA // 38 // pratirathaM karNamAnena naMdikA padavizrutA // bhadgArddha trayabhAgena caturdikSu vyavasthitam // 31 // corasa kSetranA aDhAra (18) bhAga karavA. be bhAgane karNa, eka bhAganI karNikA, be bhAgane pratiratha, eka bhAganI naMdika ane aDadhuM bhadra traNa bhAganuM karavuM. A pramANe cAre bAju racanA karavI. 38, 39. karNe karmadvayaM kArya kezarI ca zrIvatsakam / pratikaNe karNamAnena karNinaMdyozca zRGgakam // 40 // Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 2 mALa18 zilpa ratnAkara (7) svayaMbhuprAsAda. OM vibhakita. 113 ka. [amana bhadre caivorucatvAri, pratyaGgamaSTakaM bhavet // svayaMbhUzcaiva nAmo'yaM, jinendrI saMbhavapriyaH // 41 // kahyuM e ka kezarI ane zrIvatsanAM karavAM. pratikaNe paNa kezarI ane zrIvatsanAM be karma karavAM. karNikA ane nadIe zRMga caDhAvavuM. bhadre cAra urUge karavAM ane ATha pratyago caDhAvavAM. svayaMbhU nAmanA A prAsAda zrIsa'bhavanAtha tIrthaMkarane priya che. 40, 41. itizrI svayaMbhUprAsAda saptama, tula bhAga 18, iMDaka 113. (8) zrIrAkSaprAsAda dvitIya bheda. tadrUpaM tatpramANaJca, kaNordhve tilakaM nyaset // kSIrAkSazcaiva nAmo'yaM, prAsAdastu manoharaH || 42|| svayaMbhUprAsAdanA taLa ane svarUpamAM vadhAremAM kaNa upara tilaka karavu. A kSIrAkSa nAmane prAsAda jANavA. 4ra. itizrI kSIrAkSaprAsAda aSTama, iMDaka 113, tilaka 4, (9) sa MtASaprAsAda tRtIya bheda. tattulyazca tadUrdhvana, karNI naMdI ca zRMgikA // saMtoSazcaiva prAsAdaH, kartavyazca sukhAvahaH ||43|| Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 E aSTama ratna) RSibhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. upara pramANenA tala ane svarUpamAM kaNIe temaja naMdikAe zaMga caDhAvavuM. A saMtoSa (10) A te (10) abhinaMdana prAsAda. nAmane prAsAda jANe. itizrI saMtoSaprAsAda navama IDaka 129 tilaka ka. 4thI vibhakita. (10) abhinaMdana prAsAda- 177 ka. vibhakti. 12 tilaka. caturasrIkRte kSetre, tvaSTAdazavibhAjite // tra patripu sthAne, hastAMgulanirgamam // 44 // karNe karmadvayaM kArya, pratikaNe kramadvayam // bhadraM vai jhurubAhubhyAM, kartavyaM ca caturdizam // 45 // abhinaMdananAmo'yaM, tilakaizca sukhAvahaH // prAsAdaM kurute yastu, svargaloke sa modate // 46 // cirasa kSetranA aDhAra (18) bhAga karavA. paNa che aDadhuM bhadra, karNa ane pratikarNa e traNeya traNa traNa bhAganA karavA ane nakAre hastAMgula eTale prAsAda paDI jAya che kaNe jeTalA gaja paheLo hoya teTalA AgaLa ne pI . . . kaaA. kaNe kezarI ane sarvatabhadranAM be karma | karavAM. pratikaNe paNa be karma karavAM. bhadra be urU. 2 tarUbhAga18 zaMga caDhAvavAM. karNa, pratikaNuM ane bhadra upara tilaka karavAM. A abhinaMdana nAmane prAsAda jANe ane te sukha ApanAre che. A prAsAda je kare che te svargalekamAM sukha pAme che. 44,45,46. itizrI abhinaMdanaprAsAda dazama, tula bhAga 18, IDaka 177, tilaka 12. r 'I 38 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zilpa ratnAkara [ aSTama ratna (11) avinnaprAsAda dvitIya bheda. tadurUpaJca prakartavyaM ratho tilakaM nyaset // avighno nAma vijJeyaH prAsAdo vipulaH zriyA // 47 // abhinaMdana prAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAremAM rathe tilaka karavuM. A avigha nAmane prAsAda jANe ane te puSkaLa lamI ApanAra che. 7. itizrI avinnaprAsAda ekAdaza, IDaka 177, tilaka 20. (12) amadaprAsAda tRtIya bheda. avighnasya ca saMsthAne haruzRGgaM tRtIyakam // pramodo nAma prAsAdo vijJeyaH surabhUSaNaH // 48 // avighaprAsAdanA taLa ane svarUpa upara bhadde vadhAremAM trIjuM uzaMga caDhAvavuM. A devatAone bhUSaNarUpa pramoda nAmane prAsAda jANa. 48. ItizrI pradiprAsAda dvAdaza, IDaka 181, tilaka 20. (13) suravallabhaprAsAda caturtha bheda. karNe zrIvatsakaM kArya prAsAdaH suravallabhaH // sarvadeveSu kartavyo devAnAJca sadA priyaH // 49 // avidhyaprAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAremAM kaNe eka zrIvansa IMga karavuM. A suravallabha nAmano prAsAda jANo ane te sarva devene haMmezAM priya che. 49. itizrI suravalabhaprAsAda tradaza, IDaka 185, tilaka 20. (14) sumatinA prAsAda-5mI vibhAta caturasrIkRte kSetre caturdazavibhAjite // karNo dvibhAgavistIrNo pratikarNastathaiva ca // 50 // nirgamastatsamo jJeyo naMdikA bhAgavizrutA // bhadrArdhazca dvibhAgena kartavyaJca caturdizam // 51 // corasa kSetranA cauda (14) bhAga karavA. be bhAgane karNa tathA be bhAgane pratikarNa kare. nakAre samadala karavA ane eka bhAganI naMdika karavI. be bhAganuM adhuM bhadra karavuM. A pramANe cAre dizAmAM bhejanA karavI. pa0, 51. karNe zRMgadvayaM kArya pratikaNe tathaiva ca // bhadre caivorucatvAri pratyaGgazca tato'STabhiH // 52 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna] gaSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. rasTa naMdikAyAM zRGgakUTa, sumati ma nAmataH // tasya saMdarzanAdeva, mu7i nAtra saMzaya varasA (14) sumatiprAsAda. karNa upara be zaMga karavAM ane pratikaNe 5 mI vibhakita. paNa be zaMga karavAM. bhadre cAra urUge pa7 aMDaka, karavAM ane ATha pratyaMga karavAM. naMdIe eka zaMga ane kUTa karavuM. A sumati nAmano prAsAda jANavo ane te darzana mAtrathI mukti ApanAre che. para, 53. itizrI sumatiprAsAda caturdaza, tula bhAga 14, IDaka 57. (15) subuddhiprAsAda dvitIya bheda. sumatezcaiva saMsthAne, karNe paJcANDakaM tathA // subuddhizca tadA nAma, kartavyo vuddhivardhanaH // 54 // ra ka tala bhAga4 sumatiprAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAremAM karNa upara paMcAMDI kezarI karma karavuM. A subuddhinAmane prAsAda jANa ane te buddhine vadhAranAre che. 54. itizrI subuddhiprAsAda paMcadaza, IDaka 73. (16) supriyaprAsAda tRtIya bheda. tadrUpazca prakartavyaM, rathoghe tilakaM nyaset // supriyo nAma vijJeyaH pure vai prItivardhanaH // 5 // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zilpa ratnAkara subuddhi prAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAremAM rathe eka tilaka karavuM. A supriya nAmane prAsAda jANavA ane te nagaramAM prIti vadhAranAro che. 55. itizrI supriyaprAsAda pADaza, i"Daka 73, tilaka 8. (17) padmavallabhaprAsAda-6ThThI vibhakita. caturasrIkRte kSetre, vizadhA pratibhAjite // karNaM dvibhAgikaM jJeyaM, karNikA bhAgavizrutA // 56 // pratikarNa dvibhAgena, naMdikA padavizrutA // bhadrArddhazca caturbhAgaM, sthApayeca caturdizam // 57 // cArasa kSetranA vIsa (20) bhAga karavA. kaNuM e bhAganA ane kaNikA eka bhAganI karavI. pratikaNa be bhAgane ane nadrikA eka bhAganI tathA aDadhuM bhadra cAra bhAganuM karavuM. A pramANe cAre dizAmAM racanA karavI. 56, 57. kesarI sarvatobhadraM, rathe karNe ca dApayet // karNikAyAM zRGgakUTaM, naMdikAyAM tathaiva ca // 58 // bhadre caivorucatvAri, pratyaGgaJca tato'STabhiH // padmavallabhanAmo'yaM, jinendrI padmavallabhaH // 59 // (17) padmavalabhaprAsAda. 6ThThI vibhakti. 209 ka. [ aSTama ratna tala bhAga 20 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 aSTama rana ] RSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. ratha ane karNa upara kezarI ane sarvatobhadranAM karma karavAM. kaNikAe IMga ane kUTa karavAM ane naMdikAe paNa raMga ane kUTa caDhAvavAM. bhadde cAra () urUga ane ATha ( 8) pratyaMga karavAM. A padmavallubha nAmane prAsAda jANa ane te zrIpadmaprabhune priya che. pa8, 59. ItizrI padhavalUbhaprAsAda samadaza, tulA bhAga ra0, IDaka ra9. (18) pArAgaprAsAda dvitIya bheda. padmavallabhasaMsthAne karttavyaH padmarAgakaH // karve tilakaM dadyAt svarUpo lakSaNAnvitaH // 60 // padhavalabhaprAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAremAM kaNe tilaka karavuM. A svarUpa ane lakSaNayukta parAga nAmane prAsAda jANa. 60. itizrI padmarAprAsAda aSTAdaza, IDaka 209, tilaka ka. (19) puSTivivardhana prAsAda tRtIya bheda. tadpaJca prakarttavyaM rathorce tilakaM nyaset // puSTivivardhano nAma tuSTipuSTayozca vardhanaH // 31 // padharAgaprAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAre ratha upara tilaka karavuM. A puSTivina nAmane prAsAda jANave ane te tuSTipuSTine vadhAranAra che. 61. itizrI puSTivivAddhanaprAsAda ekanaviMzati, IDaka 209, tilaka 12. (20) supArzvanAma prAsAda-7mI vibhakita. digbhAge ca kRte kSetre karNaM caiva dvibhAgikam // pratirathaM sArdhabhAgaM nirgame tatsamaM bhavet // 12 // bhadraM caiva tribhAgena kapilAbhadramAnayoH // nirgamaM padamAnena caturdikSu niyojayet // 6 // karNe karmadvayaM kArya rathe bhadre tathodgamaH // supArtho nAma vijJeyo gRharAjaH sukhAvahaH // 64 // corasa kSetranA daza (10) bhAga karavA. temAM karNa bhAga be (2) ane pratika bhAga daDha (1) ne kare. nakAre samarasa kare ane AkhuM bhadra bhAga traNa (3)nuM karavuM temaja bhadranA mAnamAM kapilAbhadra karavuM ane te eka bhAga nikaLatuM rAkhavuM. A pramANe cAre dizAe yejanA karavI. da2, 63. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 NIZAii. -- zilpa ratnAkara [aSTama ratna karNa upara be (2) karma caDhAvavAM ane pratiratha tathA bhadde DeDhiye kare. A prAsAdanuM nAma supArzvaprAsAda che ane te sAtamA zrI supArzvanAtha prabhune mATe kare. A prAsAda prAsAdane rAjA che ane te sukha ApanAre che. 64. (20) supAvallabhaprAsAda. ItizrI supArzvavallabhaprAsAda vizati, 7mI vibhakita. tula bhAga 10, IDaka 57. pa7 IMDaka. (21) sunaMdanaprAsAda dvitIya bheda. prAsAdA bahavaH santi, tuvaMtimUrtipu ja tanna prAjJena saMdehaH, __ kartavyaH punarAgate // 6 // rathe vai zRGgamekaM syAd, ma vaiva caturvizam II sunaMdanaH sa vijJeyaH, kRte ca vipulAM zriyam // 66 // vIsa tIrthakarane bahu prakAranA prAsAde karavAmAM Ave che. tethI pharIthI paNa eja tIrthakarane bIjA prAsAda karavAnuM kahevAmAM Ave te buddhimAna purUSoe temAM zaMkA karavI nahi. 65. supArzvaprAsAda pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane pratirathe eka zRMga caDhAvavuM tathA bhadde paNa eka urUga karavuM. A pramANe cAre dizAe yejanA karavI. A prAsAdanuM nAma sunaMdanaprAsAda che. A prAsAda karavAthI puSkaLa laddamI prApta thAya che. 66. ItizrI sudanaprAsAdaekavizati, IDaka 69 ApaILLI tala bhAga 10 TI Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 aSTama ra ] apabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. (rara) zrIvallabhaprAsAda tRtIya bheda. rathorve tilakaM dadyAt bhadre caiva caturdizam // zrIvallabhastadA nAma prAsAdo jinavallabhaH // 6 // pratiratha upara tilaka caDhAvavuM ane bhadra paNa cAre dizAe bhadranA khuNA upara tilaka karavAM. A zrIvallabhanAmane prAsAda jANave ane te sarva tIrthakarone priya che. 67. itizrI zrIvalabhaprAsAda drAviMzati, IDaka da9, tilaka 16. (23) caMdraprabhaprAsAda caturtha bheda. uruzRGgaM punardadyAt caMdraprabhazca nAmataH // sarvadeveSu kartavyo jinAnAM tu vizeSataH // 18 // zrIvallabhaprAsAdanA tala ane svarUpamAM bhadde pharI eka urUzaMga caDhAvavuM. A caMdraprabha nAmane prAsAda jANu. te badhA dene mATe karavA. vizeSa karIne tIrthakarone mATe kara. 68. ItizrI caMdraprabhaprAsAda travizati, IDaka 73, tilaka 16. (24) caMdrazekharaprAsAda paMcama bheda. rathorce kezarI karma tasya zRGgaM vivarjayet // caMdrazekharanAmo'yaM prAsAdo vItarAgakaH // 69 // pratiratha uparanuM aMga kADhIne te sthaLe kezarI karma (pAMca IDakanuM ) karavuM. A prAsAdanuM nAma caMdrazekharaprAsAda che ane te vItarAgane mATe kara. 69. ItizrI caMdrazekharaprasAda caturvizati, IDaka 105, tilaka 16. (25) vimAnaprAsAda paDjha bheda. karNe ca tilakaM dadyAt prAsAdazca vimAnakaH // sarvadeveSu kartavyaH svarUpo lakSaNAnvitaH // 7 // upara pramANe tala ane svarUpa karI kaNe tilaka karavuM. A svarUpa ane lakSaNAnvita vimAna nAmane prAsAda jANa. 70. itizrI vimAnaprAsAda pacavizati, daMDaka 105, tilaka ra0. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zilpa ratnAkara [aSTama ratna (26) suvidhiprAsAda saptama bheda. pratirathe dvayaM karma suvidhirnAma nAmataH // sarvadeveSu kartavyaH svarUpo lakSaNAnvitaH // 71 // upara pramANe tala ane svarUpa karavuM ane pratiratha upara be karma savaMtabhadra ane kezarI karavAM. A svarUpa ane lakSaNAnvita suvidhi nAmane prAsAda jANa. 71. ItizrI suvidhiprAsAda dvizati, IDaka 177, tilaka 12. (27) muzciyaprAsAda aSTama bheda. tadrUpe tatpramANe ca rathe tilakaJca dApayet // suzriyo nAma vijJeyaH prAsAdaH surabhUSaNaH // 72 // upara pramANe kahelA svarUpamAM pratirathe eka tilaka caDhAvavAthI devane bhUSaNarUpa supriya nAmane prAsAda jANa. 72. itizrI supriya prAsAda savizati, IDaka 177, tilaka 20. (28) vasupuSpakaprAsAda navama bheda. suzriyasya ca saMsthAne bhadre zRGgavivardhanam // vasupuSpakanAmo'yaM prAsAdo jinavallabhaH // 73 // sujhiyaprAsAdanA tala ane svarUpamAM bhadra eka urUga vadhAravAthI jina tIrtha karene vallabha eve vasupuSpaka nAmane prAsAda jANavo. 73. itizrI vasupuSpakaprAsAda aSTavisati, IDaka 181, tilaka 20. (29) zItala prAsAda-8 mI vibhakita. caturasrIkRte kSetre dvAtriMzatpadabhAjite / paJcabhAgo bhavetkarNaH pratikarNastathaiva ca // 74 // karNapratikarNayormadhye koNikA bhAgavizrutA // bhadraM caiva caturbhAgaM naMdikA padavizrutA // 7 // samadalazca karttavyaM caturdikSu vyavasthitam // prAsAdasya svarUpazca kartavyaM vidhimAnataH // 7 // cerasa kSetranA batrIsa (32) bhAga karavA. temAM karNa bhAga pAMca (5) temaja pratikaNa paNa bhAga pAMca (5) ne kare. karNa ane pratikarNanI vacamAM keNI bhAga eka Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna]. sSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. (1) nI karavI. ardha bhadra bhAga cAra (4) ane naMdikA bhAga eka (1) nI karavI. nakAre samadala karavuM. A pramANe cAre dizAe vyavasthA karavI. 74, 75, 76. (ra9) zItalashriivtsH kezarI caiva, prAsAda sarvatobhadrameva ca // 8mI vibhakita. karNe caiva pradAtavyaM, 229 iMDaka. rathe caiva tu tatsamam // 77 // 8 tilaka, naMdikAkarNikAyAJca, dvizRMgatilakaM nyaset // bhadre caivorucatvAri, zItalo nAma vizrutaH // 78 / / pratyakSajinarUpazca, suzriyasya vivarddhanaH // sukhado'yaM prakartavya zcandraprabhujinAya ca // 79 // FILM vA I ta mAga karNa upara paheluM karma sarvatobhadra, bIjuM kezarI ane trIju zrIvatsa nAmanuM caDhAvavuM temaja pratirathe paNa teja pramANe sarvatobhadra, kezarI ane zrIvatsa karma caDhAvavAM. naMdikAe tathA kaNikAe be be zRMga ane eka tilaka caDhAvavuM. bhadra cAra ziMgo karavAM. A prAsAdanuM nAma zItala prAsAda jANavuM ane te lakSmInI vRddhi karanAra tathA sarva sukhane ApanAra che. pratyakSa jina svarUpa e A prAsAda zrIcaMdraprabhu bhagavAnane mATe kare. 77, 78, 79. itizrI zItalaprAsAda eke natrizata, tulabhAga 32, iMDaka rara9, tilaka 8. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zi95 ratnAkara [ aSTama ratna (30) zriyendugAsAda dvitIya bheda. tadrUpazca prakartavyaM rathoce tilakaM nyaset // zriyendu ma vijJeyaH surarAjazriyAvahaH // 8 // zItala prAsAda pramANe tala tathA svarUpa karI rathe eka tilaka caDhAvavuM. A zriyendu nAmane prasAda jANo ane te IdranA vaibhavane ApanAra che. 80. ItizrI zriyendraprasAda trizata, IDaka ra29, tilaka 16. (31) nurAja prAsAda tRtIya bheda, naMdikAkarNikAyAzca tilakaM tu suzobhanam // danurAjastadA nAma kartavyazca gRhottamaH // 8 // upara pramANe tala tathA svarUpa karI naMdikA ane keNikAo upara eka eka suzobhita tilaka caDhAvavuM. A prAsAdanuM nAma danurAja che ane te prAsAdamAM uttama jANave. 81. ItizrI danurAjaprasAda ekatrizata, IDaka ra29 tilaka 32. (3ra) zriyAMzaprAsAda-9 mI vibhakti. caturasrIkRte kSetre caturviMzatibhAjite / bhadrArdhaM tripadaM vatsa dvau rathI karNatatsamaH // 8 // nirgataM tatpramANena sarvazobhAsamanvitam // karNe rathe tathA bhadre dve zRGge tilakaM nyaset // 8 // zriyAMzo nAma vijJAto vipulazrIvivardhanaH // kAryaH suvidhinAthAya dharmArthamokSasAdhanaH // 84 // samarasa kSetranA covIsa (24) bhAga karavA. temAM karNa, pratiratha, uparatha ane bhadrAI e sarve ane traNa traNa bhAgamAM karavAM tathA nakAre paNa samadala tala pramANe zobhAyamAna karavAM. karNa ane pratirathe be be zaga ane tilaka caDhAvavA tathA bhadra be urUzaMga karavAM. puSkaLa laddamInI vRddhi karanAra tathA dharma, artha, mokSane ApanAre A zriyAMza nAmane prAsAda jANavo ane te zrIsuvidhinAtha prabhune mATe kare. 82, 83, 84. itizrI zriyAMzaprAsAda dvAtrizata, tulabhAga 24, IDaka 9, tilaka 1ra. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna ] bhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 307 (33) zrIvatsa prAsAda dvitIya bheda. (3ra) zriyAMza tadrUpazca prakartavyaM, prAsAda tilakaM coparathake // 9 mI vibhakti. zrIvatso nAma vijJeyaH, 49 iMDika. zrIpatezca sukhAvahaH // 85 // 12 tilaka. upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane vizeSamAM uparathe tilaka caDhAvavuM. A prAsAdanuM nAma zrIvatsa prAsAda che ane te lakSamIpatinA sukhane ApanAre che. 85. ItizrI zrIvatsa prAsAda trayasviMza, IDaka 49, tilaka 20. (34) putraprAsAda tRtIya bheda. tatra sthAne ca kartavyaH, karNo tilakaM nyaset // putrado nAma vijJeyaH, putrapautrAdivardhanaH // 86 // zrIvatsa prAsAdanA tala ane svarUpamAM vadhAre karNa upara tilaka caDhAvavuM. A putrada nAmane prAsAda jANa ane te putrapautrAdi parivAranI vRddhi karanAra che. 86. itizrI putraprAsAda catusviMza, IDaka 9, tilaka 24. (35) zItalaprAsAda-10 mI vibhakita. caturasrIkRte kSetre, caturviMzatibhAjite // karNazcaiva samAkhyAtaM, caturbhAgaM ca vizrutam // 8 // HTTP 'Ra Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [aSTama ratna ( ? prAsAda, 308 zilya ratnAkara pratirathaM trayaM jJeyaM, bhadrArdhaM bhUtabhAgikam // rathe karNe ca zRGgaikaM, (35) zItalatduurve tilakadvayam // 88 // drauvazvani, 10 vibhakti, pratyaMgAni tato'STabhiH // 33 IDaka, zItalazca tadA nAma, prAsAdo jinavallabhaH // 89 // 24 tilaka, corasa kSetranA visa (24) bhAga karavA. karNa bhAga cAra (4), pratiratha bhAga traNa (3) ane adhuM bhadra bhAga pAMca (5) nuM karavuM. karNa tathA pratiratha upara ekeka IMga karavuM ane tenA upara be be (2) tilaka caDhAvavAM. bhadre bAra (12) urUiMge caDhAvavAM ane ATha (8) pratyaMge karavAM. A prAsAdanuM nAma zItalaprAsAda che ane dazamAM tIrthakara zrI zItalanAtha prabhune mATe karo. 87, 88, 89. ItizrI zItalaprAsAda paMcatrizatuM, tala bhAga 24, IDaka 33, tilaka 24. (36) kIrtidAyaka prAsAda dvitIya bheda. tadarUpaM tatpramANazca, kartavyaM pUrvamAnataH // karNodhaM ca dvayaM zRGgaM, prAsAdaH kIrtidAyakaH / / 90 // upara pramANe tala ane svarUpa jANavuM. vizeSamAM kaNe be zuge karavAM. A prAsAda kIrtidAyaka nAmane jANa. 90. ItizrI kIrtidAyaka prAsAda SaDatrizat, IDaka 37, tilaka 20. 16 || BEST ST tahAgaraja Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 aSTama ratna ]. bhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. (37) manaharaprasAda tRtIya bheda. karNena sadRzaM kArya pratikaNe tathaiva ca // tadarUpaM tatpramANaJca bhadrorce tatsamaM tathA // 9 // manoharazca vijJeyaH prAsAdo jinamArgataH // dharmalAbhazca vRddhizca saMgatirmahatAM bhavet // 92 // upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane karNa samAna pratirathe be IMga caDhAvavAM tathA bhadra urUga che teja pramANe karavAM. A manahara nAmano prAsAda jANa ane te dharmane lAbha, vRddhi ane mahAtmAonI saMgati ApanAre thAya che. 91, 2. itizrI mahAprAsAda saptatrizata, IDaka 45, tilaka 12. (38) svamulAsAda-11 mI vibhakita. caturasrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // karNabhAgatrayaM kArya rathabhAgatrayaM tathA // 13 // bhadrArddha tripadaM vatsa caturdikSu niyojayet // nirgamaM padamAnena hastAGgalapramANataH // 9 // zRGgazca tilakaM karNe rathe bhadre tu zRGgakam // khakulo nAma vijJeyaH zreyAMzajinavallabhaH // 15 // samarsa kSetranA aDhAra (18) bhAga karavA. he putra! temAM karNa pratiratha ane ardha bhadra traNa traNa bhAganuM karavuM. A pramANe cAre dizAe cejanA karavI. nakAre padamAne athavA hastAMgula pramANe eTale jeTalA gajane kaNe prAsAda heya teTalA AgaLa nIkAre rAkhave. karNa ane ratha upara eka eka IMga ane tenA upara eka eka tilaka caDhAvavuM. bhadra eka urUga karavuM. svakula nAmane A prAsAda 11 mA zreyAMzanAtha prabhune mATe kara. 93, 94, 95. itizrI svakulaprAsAda aSTAtrizat , tulA bhAga 18, Ika 17, tilaka 12. (39) kulanaMdanaprAsAda dvitIya bheda. tadarUpaM tatpramANazca kartavyaM pUrvamAnataH // uruzRGgASTakaM kuryAtmAsAde kulanaMdane // 16 // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zilpa ratnAkara [ aSTama ratna prAsAda 17 4. upara pramANe tala ane svarUpa karI bhaTTa cAre dizAe maLI ATha urUga karavAM. A (38) sadasa prAsAda sanana nAbhano po. 86. ItizrI kuladanaprAsAda ekanacasvArita, 11mI vibhakti. IDaka 21, tilaka 12. (40) vAsupUjya prAsAha-12 mA viti . 12 tilaka, caturastrIkRte kSetre, dvAviMzapadabhAjite / / padAnAM tu caturbhAga, __ karNe caiva tu kArayet // 17 // koNikA padamAnena, / pratirathaM tribhAgakam // naMdikAbhAgamekena, bhadrArdhaJca dvibhAgikam // 18 // karNe karmatrayaM kArya, pratikaNe kramadvayam // naMdikayoH zRGgakUTa__ mUrce tilakazobhanam // 19 // bhadre corunayaM kArya, pratyaMgASTakalakSitam // vAsupUjyastadA nAma, vAsupUjyasuvallabhaH // 10 // cerasa kSetranA bAvIsa (22) bhAga karavA. temAM karNa bhAga cAra (4) ne tathA keNikA bhAga / (1) nI 42vI. atiratha mAtra (3) tathA naMdika bhAga eka (1)nI ane ardha bhadra bhAga me (2)nu 429. Iri MSRAJhar talabhAga 18 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 -- - - -- aSTama ratna ] vabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. kaNe traNa karma karavA ane pratirathe be kama karavA. naMdika ane keNikAe eka eka raMgakUTa karavuM ane tenA upara zebhAyamAna tilaka caDhAvavuM. bhadra traNa urUge ane ATha pratyaMge karavAM. (40) vAsupUjya prAsAda, prAsAda bAramAM zrIvAsupUjya prabhune priya che. A prAsAda 12 mI vibhakti temane mATe kara. 97, 98, 9, 100. 27 iMDaka. itizrI vAsupUjyaprAsAda catvAriMzatu, tulA tula 16 tilaka. , bhAga 22, IDaka 257, tilaka 16. (41) ratnasaMbhavaprAsAda dvitIya bheda. tadurUpaJca prakartavyaM, koce tilakaM nyaset // ratnasaMbhavanAmo'yaM, gRharAjaH sukhAvahaH // 101 // dharmadaH kIrtidazcaiva, pure dharmavivardhanaH // dharmarUpAzca kartAraH, kAro'pi dharmanAyakaH // 102 // upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane vadhArAmAM karNa upara eka (1) tilaka caDhAvuM. A prAsAdanuM nAma "ratnasaMbhava che. A badhA prAsAdamAM sarvottama che tathA sarva prakAranuM sukha, dharma ane kIrtine ApanAre tathA nagaramAM dharmanI vRddhi karanAre che. A prAsAdanA karanAra dhArmika ane karAvanAra uttama dhArmika jANavA. 101, 102 ItizrI ratnasaMbhavaprAsAda ekacatvAriMzat, IDaka 257, tilaka 20. talabhAga22 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zilya ratnAkara [aSTama ratna (42) vibhAsAsA-13 bhI vimati. caturastrIkRte kSetre caturviMzatibhAjite // pAdonapazcabhAgena karNastatra vidhIyate // 103 // tatsamaH pratikarNazca pAdaikA koNinaMdikA // bhadrArdha sArdhapaMcAdha nirgama bhAgameva ca // 104 // samAnazca rathaM jJeyaM kartavyazca caturdizam // prAsAdasya svarUpazca kartavyaM lakSaNAnvitam // 10 // cerasa kSetranA covisa (2) bhAga karavA. temAM karNa bhAga traNa (3) ane pratiratha paNa teja pramANe traNa (3) bhAgane kara tathA koNe ane nAdikA eka eka bhAganI karavI. abhadra bhAga cAra (InuM karavuM ane nIkAre eka bhAga rAkhavuM. pratiratha nakAre samarasa karo. A pramANe cAre dizAe yejanA karavI. 103, 104, 15. kaNe zRGgatrayaM kArya pratikaNe tathaiva ca // naMdikAkoNikAyAzca zRGgakUTaM suzobhanam // 106 // bhadre caivorucatvAri pratyaMgAni tato'STabhiH // vimalaballabhanAmo'yaM prAsAdo vimalapriyaH // 107 // prAsAde'sminkRte caiva dharma mokSaM ca viMdati // iha loke labhetkIrti svarge caiva mahIyate // 108 // kaNe ane pratirathe traNa traNa (3) zRMga karavAM. naMdikA ane kaNikAo subhita eka eka IMga tathA kUTa karavAM. bhadde cAra (4) urUge caDhAvavAM ane ATha (8) pratyaMge karavAM. A prAsAdanuM nAma "vimalavallabha ane te 13 mA zrIvimalanAtha prabhune priya che. A prAsAda karavAthI dharma ane mokSa maLe che tathA karAvanAra A lekamAM kIti bhane svargamA pratiSThA pAme cha. 106, 107, 108. itizrI vimalavallabhaprAsAda dvijatvArizata, tula bhAga 24, IDaka 7. (43) mutisa prAsAda dvitIya meha. tadurUpazca prakartavyaM dApayettilakaM rathe // karNikAyAM dvizRGgaM hi prAsAdo jinavallabhaH // 10 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna] 313 THANI RSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. muktisaMghaTanAmo'yaM, - bhuktimuktipradAyakaH // sarvajineSu kartavyo, yatheccha kAmadAyakaH // 110 // (42)vibhAsa upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM. prAsAda vizeSamAM rathe eka tilaka caDhAvavuM ane kaNikAe be be IMga karavAM; A prAsAda 13mI vibhakti. kiranapAne ghaNe priya che. "mustisaghaTTa" 77474. nAmane A prAsAda vaibhava ane mokSane ApanAra tathA ichita sarva kAmanAonI siddhi karanAra che. te sarva jinadevatAone bhATe zula che. 106, 110. ItizrI muktisaMghaprAsAda tricavArizata, 474 85, ti 8. (44) manatAsA-14 mA viti. caturasrIkRte kSetre, ciMzatipadabhAjite // trINi trINi padaM naMdyAM, punastrINi ca bhadrake // 111 // nirgamaM padamAnena, triSu sthAneSu bhadrake / karNe karmatrayaM kArya, rathordhvaM caiva tatsamam // 12 // bhadre caivoracatvAri, naMdikAyAM kramadvayam // anaMto nAma vijJeyazvAnantazriyamAlabhet // 113 // tala bhAga24 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zilpa ratnAkara [ aSTama rena (44) anaMta prAsAda, 14 vibhakita. 4pa3 IMDaka, samarasa kSetranA vIsa (20) bhAga karavA. temAM karNa, pratiratha ane ardha bhadra traNa traNa (3) bhAganuM karavuM temaja naMdika bhAga eka (1) nI bhadranI pAse karavI. nIkAre sarva aMge eka eka bhAganAM rAkhavAM. karNa ane ratha upara traNa traNa karma caDhAvavAM. urUga cAra (4) karavAM ane naMdikoe zuM be (2) karavAM. A "anaMta nAmane prAsAda jANa ane te caudamA zrI anaMtanAtha prabhune mATe kare. A prAsAda karavAthI anaMta lakamI maLe che. 111, 112, 113. ItizrI anaMtaprAsAda catutvArizat, tula bhAga 20, IDaka 453. (45) surendraprasAda dvitIya bheda. anaMtasyaiva saMsthAne, rathoce tilakaM nyaset // surendro nAma vijJeyaH, sarvadeveSu vallabhaH // 114 // anaMta prasAda pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane vizeSamAM ratha upara eka tilaka caDhAvavuM. A prAsAdanuM nAma "surendra prasAda che ane te sarva devene priya che. 114. ItizrI surendraprasAda pacacatvArizatuM, iMDaka 453, tilaka 8. (46) vRkSarAjaprAsAda tRtIya bheda. naMdikAyAM pradAtavyaM, vRkSarAjeti nAmataH // kRtenAnena devAnAM, sukhaM bhavati zAzvatam // 115 / / 1 kapa mAM ' mAma ' talabhAga20 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna ] kaSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 315 upara pramANe tala tathA svarUpa samajavuM ane naMdikAe eka tilaka vadhAravuM. A prAsAda "vRkSarAja" nAmane jANa ane A prAsAda karavAthI dene nitya sukhanI prApti thAya che. 115. itizrI vRkSarAjaprAsAda va catvArizat, iMDaka 453, tilaka 16. (47) dharmadaprAsAda-15mI vibhakita. caturastrIkRte kSetre tvaSTAviMzatibhAjite // karNa rathaM ca bhadrArdha yugabhAgaM vidhIyate // 116 // nirgamaM tatpramANena naMdikoNI dvibhAgikA // kezarI sarvatobhadraM rathe karNe ca dApayet // 117 // tadUrdhvaM tilakaM jJeyaM sarvazobhAsamanvitam // naMdikAkoNikAyAzca zRMgo zRMgamuttamam // 118 // bhadre caivorutvAri pratyaGgAni caturdizam // dharmado nAma vikhyAtaH pure dharmavivardhanaH // 119 // corasa kSetranA aThThAvIsa (28) bhAga karavA. temAM karNa, pratiratha ane ardha bhadra cAra cAra ( bhAganuM karavuM. nakAre paNa teja pramANe karavuM. nadika ane keNika eka eka bhAganI samadala karavI. kaNe ane rathe paheluM IMga sarvatobhadra ane bIjuM zaga kezarI karavuM tathA temanA upara zebhAyamAna eka eka tilaka caDhAvavuM. nadika ane kaNikAe be be IMga karavAM. bhadra cAra uge ane cAre dizAe maLI ATha pratyaMga karavAM. A prAsAdanuM nAma dharmada prAsAda che ane tenA karavAthI nagaramAM lakSamInI vRddhi thAya che ane 1pa mAM zrIdharmanAtha prabhune mATe kara. 116, 117, 118, 119 itizrI dharmadaprAsAda sacavArizatu, tula bhAga 28, IDaka ra2patilaka 12. (4) dharmavRkSaprAsAda dvitIya bheda. rathorce ca kRte zRGge dharmavRkSazca nAmataH // dharmavRddhi jigna vinAnAM tu vireSatA rabA. upara pramANe tala tathA svarUpa jANavuM ane ratha upara tilakanA badale eka zaMga caDhAvavuM. A dharmavRkSa nAmane prAsAda jANave ane te dharmanI Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saha mAga28 zilpa ratnAkara (47) dharmaHprAsAda 1pamI vibhakti. ra5 ka. 12 tilaka. [ amaratna vRddhi karanAra, riddhine ApanArI ane jinedrone vizeSa priya che. 120. itizrI dharmavRkSaprAsAda aSTacatvArizat, iMDaka 233, tilaka 4, (49) zAMtaprAsAda-16 mI vebhakita. caturasrIkRte kSetre, dvAdazAMza vibhAjite // karNa bhAgadvayaM kAryaM, pratikarNaM tathaiva ca // 121 // bhadrArdha sArvabhAgena, naMdikA cArzvabhAgataH // karNe karmadvayaM kArya, pratikarNe tathaiva ca // 122 // naMdikAyAM zRGgakUTe, ruzRGgANi dvAdaza // zAMto nAma ca vijJeyaH, teSyaH sarvadyutAH // 22 // cArasa kSetranA mAra (12) bhAga karavA. kahyuM ane pratikaNuM e e bhAganA karavA. a" bhadra DhaDha bhAga tathA naMdrikA arthA bhAganI karavI. kaNe ane pratikaNe be be ka karavAM. nAdikAe eka zRMga ane tenA upara phUTa karavuM tathA bhadre cAre dizAe maLI khAra (12) uzRgA karavAM, zAMta nAmanA A prAsAda sa jina devene mATe karavA. (vizeSe karI 16 mA zrI zAMtinAtha prabhune mATe karavAmAM Ave che. A prAsAdane zrIliMgaprAsAda paNa kahe che). 121, 122, 123. itizrI zAMtaprAsAda ekenapacAzat, tula bhAga 12, IMDaka 189. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urn aSTama ratna ] RSabhAi prAsAda lakSaNAdhikAra. 17 (50) mahAyaprAsAda dvitIya ha. tadrUpaM tatpramANazca, kartavyaM pUrvamAnataH // uruzRGgaM punardadyAt, ... (48)zAMtAsA. prAsAdaH kAmadAyakaH // 124 // 16 mI vibhakita. mAna pramANe tala tathA svarUpa karava ane bhadre pharI eka uzaMga vadhAravuM. A 189 IMDaka. prAsAdanuM nAma kAmadAyaka prAsAda che. 124. itizrI kAmadAyakaprAsAda, paMcAzata , IDaka 193. (51) zrI thunAthAsAha-17bhI vihita. caturasrIkRte kSetre, cASTabhAgavibhAjite // karNaH syAdekabhAgazca, pratikarNastathaiva ca // 12 // naMdikA caiva bhAgArdhA, tripadaM bhadrabistaram // nirgamaM padamAnena, __ sthApayeca dizAsu vai // 126 // karNe ca kezarI dadyAt, tadUrve tilakaM nyaset // pratikaNe ca tadrUpaM, naMyAM tu tilakaM nyaset // 127 // tila bhAga 12 bhadre zRGgadvayaM kArya, kuMthurnAmeti naamtH|| devAnAM vallabhaH zreSTho, .. jinendraH kuMthuvallabhaH // 128 // cerasa kSetranA ATha (8) bhAga karavA. karNa ane pratikaNuM ekeka (1) bhAganA karavA. bhadranI E --jA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zilya ratnAkara [ aSTama ratna paDakhe ardhA bhAganI naMdikA karavI ane AkhuM bhadra traNa bhAganuM karavuM tathA nakAre eka bhAga rAkhavuM. A pramANe cAre dizAe sthApanA karavI. (51)kuMthunAtha- kaNe kezarIzaga karavuM ane tenA upara eka prAsAdi. tilaka caDhAvavuM. pratikaNe paNa karNa samAna eka 17mIvibhakti kezarI IMga ane tilaka karavuM. naMdikAe eka tilaka karavuM. bhadra be urUzaga karavAM. A kuMthu69 ThaMDaka. nAthaprAsAda jANe ane te sarvadevane priya 20 tilaka, evA sarva zreSTha jinendra 17 mA zrIkuMthunAtha prabhune mATe kare. 125, 126, 127, 128. itizrI kuMthunAthaprAsAda ekapacAzat , tula bhAga 8, Ika 69, tilaka 20. (52) zaktidaprAsAda dvitIya bheda. tadrUpazca prakartavyaM, ratho tilakaM nyaset // zaktido nAma vijJeyaH, zrIdazcaiva sukhAvahaH // 129 // upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane ratha upara eka tilaka che tenI upara bIjuM eka tilaka karavuM. A zaktida nAmane prAsAda na jANu ane te laddamI tathA sukhane ApanAre che. 1ra9. ItizrI zaktiprAsAda picAza, IDaka da9, tilaka 28. (53) harSaNaprAsAda tRtIya bheda, karNIce tu pradAtavyaM, huM zuddha tava ja che prAsAdo harSaNo nAma, jinAnAM harSadAyakaH // 130 // DEEP dara tala bhAga Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna ] (54) kamalakaMda prAsada. 18 mI vibhakti. ra1 IDa, - - - - - bhAdi prasAda lakSaNAdhikAra. 319 pUrva pramANe tala tathA svarUpa samajavuM ane la karNa upara ekeka IMga cAre dizAe vadhAre caDhA e vavuM. A prAsAdanuM nAma harSaNaprAsAda jANavuM ane ccc, te jinendrone harSa ApanAra che. 130. ItizrI harSaNaprAsAda tripacArAt, - IDaka 71, tilaka 28, (54) kamalakaMda zrIaranAthavallabha prAsAda-18 mI vibhakita. caturastrIkRte kSetre, cASTabhAgavibhAjite // karNa dvibhAgikaM jJeyaM, bhadrArdhazca dvibhAgikam // 13 // kaNe ca zRGgamekaM tu, kezarI ca vidhIyate // je vidraH jo, jinendrazvAranAthakaH // 132 // iti tvaM viddhi bho vatsa, prAsAdo jinavallabhaH // kamalakaMdanAmo'yaM, jinazAsanamArgataH // 13 // cirasa kSetranA ATha (8) bhAga karI karNa be (2) bhAgane karavuM ane adhura bhadra paNa be (2) bhAganuM karavuM. karNa upara kezarI nAmanuM eka IMga caDhAvavuM ane bhadre deDhio kare. he vatsa ! talabhAga8 A prAsAdanI racanAvidhi A pramANe che ane te 18 mA zrIaranAtha prabhune mATe karavAmAM Ave che. A prAsAdanuM nAma jinazAsanAnusAra "kamalakaMda jANavuM. 131, 13ra, 133. itizrI kamalakaMda zrIaranAthavallabhaprAsAda catu paMcAt , tulA bhAga 8, IDaka 21. JIT TIT Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zilya ratnAkara [ aSTama ratna (55) kevalInAmaprasAda dvitIya bheda. karNe ca tilakaM jJeyaM zrIzailezvaravallabhaH // kevalI nAma prAsAdaH sarvajineSu pUjitaH // 134 // upara pramANe tala tathA svarUpa jANavuM ane kaNe eka tilaka vadhAravuM. zrIzalezvarane vallabha eve A "kevalI" nAmano prasAda jANa ane te sarvajinomAM pUjAyele che. 134. ItizrI kevalI prAsAda pacapacAzata, IDaka 21, tilaka 4. (56) ahaMnnaprAsAda tRtIya bheda. bhadre caivorucatvAri prAsAde tvarinAzane // dApito'sau jinendreNa cArhantena mahAtmanA // 135 // pUrva pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane bhadra cAra urUga cAre dizAe maLI caDhAvavAM. A prAsAdanuM nAma "ahaMnta" che ane te mahAtmAzrI jinendra ahaMta prabhue Apela che. 13pa. ItizrI antaprasAda paMcAt, IDaka rapa, tilaka ka. (57) mahendranAma zrImallinAthavallabhaprAsAda-19 mI vibhakti caturasrIkRte kSetre dvAdazapadabhAjite // karNaM bhAgadvayaM kArya pratirathaJca sArdhakam // 136 // bhadrArdhazca dvisArdhantu caturdikSu vyavasthitam // karNe karmadvayaM kArya pratirathe tathaiva ca // 137 // dvAdazavoruzRGgANi sthApayecca caturdizam // mahendrazceti nAmo'yaM jinendro mallivallabhaH // 138 // corasa kSetranA bAra ( 12 ) bhAga karavA. temAM karNa bhAga be (2), pratiratha bhAga deDha (1) ane adhuM bhadra bhAga aDhI (rA) nuM karavuM. A pramANe cAre dizAe vyavasthA karavI. karNa ane pratiratha upara be be karma karavAM. bhaTTe cAre dizAe maLI bAra urUge caDhAvavAM. A prAsAdanuM nAma mahendra prasAda che ane te ogaNIsamA jinendra zrImallinAtha prabhune mATe karavAmAM Ave che. 136, 137, 138. ItizrI zrI mahendraprasAda samapaMcAzat, tula bhAga 12, IDaka 181, tilaka 8. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ama ratna ] } tala bhAga 12 24 // RSabhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra (57) mahendra prAsAda. 19mI vibhakti. 181 ThaMDaka. 8 tilaka. 31 (58) pApanAzanaprAsAda dvitIya bheda. ratho tilakaM dadyAt, prAsAdo pApanAzanaH // jJAnamokSapradAtA vai jinendrAnAzca vizruta: // 139 // mahendra prAsAda pramANe tala tathA svarUpa jANavu' ane vizeSamAM ratha upara eka tilaka caDhAvavuM. A prAsAdanuM nAma "pApanAzana" che ane te sava jinAmAM prasiddhi pAmelA tathA jJAna ane mokSanA dAtA che. 139. itizrI pApanAzanaprAsAda aSTapa'cAzat, iDaka 181, tilaka 16. (59) mAnasaMtuSTiprAsAdR munisuvrata vallabha-ra0 mI vibhakti. caturasrIkRte kSetre, caturdazavibhAjite // bAhudvayaM rathaM karNaM, bhadrArdhaJca vibhAgikam // 140 // zrIvatsaH kezarI caiva, karNe rathe kamadvayam // dvAdazaivoruzRGgANi sthApayeca caturdizam // 141 // mAnasaMtuSTinAmo'yaM, jinendro munisuvrataH // vratAdi niyamaM pUrNa, darzanAdeva sidhyati // 142 // cArasa kSetranA cauda (14) bhAga karavA. temAM kaNuM ane pratiratha bee bhAganA karavA. 41 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 322 zilpa ratnAkara [ aSTama ratna bhadra bhAga traNanuM karavuM. karNa ane pratiratha upara be be kama karavAM. temAM paheluM kesarI ane bIjuM zrIvatsa caDhAvavuM. cAre dizAe (59) mAnasaMtuSTa prAsAda, maLI bhadre bAra (12) uzaMgo karavAM. A prAsAdanuM nAma "mAnasaMtuSTi che 20mI vibhakti. ane te vIsamA jinendra zrI munisuvrata 85 IMDaka, svAmIne mATe karavAmAM Ave che. temaja A 8 tilaka. prAsAdanA darzana karavA mAtrathI ja sarva prakAranA vrataniyamAdika pUrNa thAya che. 140, 141, 142. itizrI mAnasaMtuSTiprAsAda ekenaSaki, tula bhAga 14, IDaka 85, tilaka 8. (60) gauravaprAsAda dvitIya bheda, mAnasaMtuSTisaMsthAne, karNe dvikezarI nyaset // gauravo nAma vijJeyaH, kartavyaH triSu mUrtiSu // 143 // mAnasaMtuSTiprAsAda pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane karNa upara be kezarI karma caDhAvavAM. A prAsAdanuM nAma gaurava che ane te trimUtinA mATe kare. 143. ItizrI zairavaprAsAda vahi. cheka 2 IDIO ITI | 101, tilaka 8. (1) sumatikIrtinAma zrInami tala bhAga 14 nAthavalabhaprAsAda-21mI vibhakti, caturastrIkRte kSetre, ssddviNshpdbhaajite|| karNe bhAgAstu catvAraH, pratikaNe tathaiva ca // 144 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 aSTama ratna ]. yAda prAsAda lakSaNAdhikAra. bhadraM digbhAgikaM kuryaa(1) sumatikIti tuphu yavasthitamU | prAsAda, karNe karmatrayaM kArya, 21 mI vibhakita. pratikaNe kramadvayam // 145 // 73 iMDaka. dvAdazaivoruzRMgANi, 16 tilaka, pratyaMgAni dvAtriMzatiH // maMdiraM prathame kameM, sarvatobhadrameva ca // 146 / / kezarI tRtIye kameM, maMjarItilakairyutam // sumatikIrtinAmo'yaM, naminAthasya vallabhaH // 147 // IT [, --- - oil - - - karI maJ GR ena!! cerasa kSetranA chavvIsa (26) bhAga karavA. karNa ane pratikarNa ane cAra cAra bhAganA karavA. AkhuM bhadra daza bhAganuM karavuM. A pramANe cAre tarapha vyavasthA karavI. kaNe maMdira, sarvatobhadra ane kezarI nAme traNa karma ane pratikaNe maMdira ane sarvabhadra nAme be karma karavAM tathA temanA upara suzobhita maMjarIo karavI. bAra urUge tathA batrIsa (32) pratyaMge karavAM. A prAsAdanuM nAma sumatikIti " che ane ekavIsamA zrI naminAtha prabhune mATe karavAmAM Ave che. 144, 145, 146, 147. ItizrI sumatikIrtAinAma zrI naminAthavallabha prAsAda ekaSaSTi, tula bhAga 26, IDaka 473, tilaka 16. tamArA Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zilpa ratnAkara (62) jinendrAyatanaprAsAda dvitIya bheda. tadrUpaJca prakartavyaM rathe zRGgaM ca dApayet // jinendrAyatano nAma prAsAdaH surasupriyaH // 148 // [amaratva upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane vizeSamAM rathe eka zRMga vadhAravuM. A prAsAdanu nAma jinendrAyatana che ane te devone ghaNA priya che. 148. itizrI jinendrAyatanaprAsAda dviSaSTi, ThaMDaka 481, tilaka 8. (63) rAjendraprAsAda tRtIya bheda. tadrUpaJca prakartavyamuruzRMgANi SoDaza // pUjite labhate rAjyaM svarge ca pRthivItale // 149 // pUrva pramANe tala tathA svarUpa karI bhadre seLa ( 16 ) urUzRgA karavAM. A rAjendra nAmane prAsAda jANave. A prAsAda karI pUjavAthI pUjanAra va temaja pRthvInuM rAjya meLave che. 149, itizrI rAjendraprAsAda triSaSThi, iDaka 485, tilaka 8. (64) nemIndranAma zrIneminAthavallabhaprAsAda-22 mI vibhakita. caturasrIkRte kSetre dvAviMzapadabhAjite // bAhnenduyugmarUpendu-dvayendubhiH krameNa vai // 150 // bhadrArdhazca dvayaM kAryaM sthApayettu caturdizam // kezarI sarvatobhadraM karNe caiva kramadvayam // 151 // kezarI tilakaJcaiva rathordhve tu prakIrtitam // karNikA naMdikA caiva zRGgatilakabhUSitA // 152 // bhadre caivorucatvAri pratyaGkaM SoDazaM bhavet // nemIndrasamanAmo'yaM prAsAdo nemivallabhaH // 153 // samacArasa kSetranA AvIsa (22) bhAga karavA. temAM ka bhAga be (2), karNikA bhAga eka ( 1 ), pratika bhAga e ( 2 ), keANikA bhAga eka ( 1 ), uparatha bhAga e ( 2 ), nadikA bhAga eka ( 1 ) ane bhadrA bhAga che ( 2 ) nuM karavuM. A pramANe cAre dizAe ceAjanA karavI. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama ratna ] bhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 325 N (64) nemI prAsAda, ramI vibhakita. 193 aMDaka. 40 tilaka. karNa upara paheluM IMga sarvatobhadra ane bIju kezarI IMga maLI be karmo karavAM ane pratiratha ane uparatha upara kezarI zaMga ane eka tilaka caDhAvavuM. keNikAo ane nAdikAe ekaeka IMga tathA ekeka tilakathI vibhUSita karavI. bhaTTe cAra urUgo caDhAvavAM ane seLa pratyaMga karavAM. A ati suMdara prAsAdanuM nAma nemIndra prasAda che ane te bAvIsamA zrI neminAtha prabhune priya che. 150, 151, 15ra, 153. ItizrI nemIndranAma zrIneminAthavallabhaprAsAda catuSaSThi tula bhAga 22, IDaka 193, tilaka 40. (65) yatibhUSaNaprAsAda dvitIya bheda. tattulyaM tatpramANazca, rathe zRGgAzca dApayet // vallabhaH sarvadevAnAM, kartavyaH suravallabhaH // 154 // upara pramANe tala tathA svarUpa samajavuM ane ratha upara tilaka kADhI eka IMga caDhAvavuM. A prAsAdane "yatibhUSaNa prAsAda kahe che ane te devatAone priya che tathA sarva devatAone mATe karavAmAM Ave che. 154. itizrI yatibhUSaNa suravalabhaprAsAda paMcaSaNi, IDaka ra01, tilaka 32. (6) supuSpaprAsAda tRtIya bheda, tadrUpaM tatpramANaJca, rathe dadyAcca kezarI // supuSpo nAma vijJeyaH, prAsAdaH suravallabhaH // 15 // | | nika karo TITL FI FRIRI IT ITT III II talabhAga22 Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zilpa ratnAkara [aSTama ratna pUrva pramANe prAsAdanuM tala tathA svarUpa karavuM ane vizeSamAM rathe zagane badale eka (67) pArtha vallabha kezarI IMga caDhAvavuM. A prAsAdanuM nAma prAsAda, " supuSa" che ane te dene ghaNe ra3mI vibhakita. priya che. 155. 113 aMDaka. itizrI supuSpaprAsAda SaSTi, 8 tilaka IDaka 233, tilaka 32. (67) pAzvavallabhaprAsAda 23 mI vibhakti.. caturastrIkRte kSetre SaDviMzativibhAjite / karNAdigarbhaparyantaM, _ vibhAgAnAM tu lakSaNam // 156 // vedarUpaguNendubhi bhadrArdhantu catuSpadam / / zrIvatsaH kezarI caiva, rathe karNe ca dApayet // 157 // karNikAyAM tataH zRGga, pratyaMgAni tto'ssttbhiH|| bhadre caivorucatvAri, prAsAdaH paarshvvllbhH||158|| talabhAga cerasa kSetranA chavvIsa (26) bhAga karavA. karNathI te garbha sudhI karavAnA vibhAgonuM lakSaNa A pramANe jANavuM. karNa bhAga veda eTale cAra (), keNikA bhAga rUpa eTale eka (1), pratikarNa bhAga guNa eTale traNa (3) ane naMdika bhAga Indu eTale eka tathA drArdha bhAga cAra (8) nuM karavuM. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 aSTama ratna ] gAbhAdi prAsAda lakSaNAdhikAra karNa ane ratha upara paheluM IMga kezarI ane bIjuM zrIvatsa caDhAvavuM. kaNikAoe ekaeka zaga karavuM ane ATha (8) pratyaga karavAM tathA bhaTTe cAra (8) urazaMgo caDhAvavAM. A prAsAdanuM nAma "pArdhavalabha" che ane tevIsamA zrI pArzvanAtha prabhune mATe karavAmAM Ave che. 156, 157, 158. itizrI pArzvavallabhaprAsAda saptaSaSTi. tula bhAga 26, IDaka 113, tilaka 8. (8) padyAvRtaprAsAda dvitIya bheda, tadrUpaM tatpramANazca karNoce tilakaM nyaset // padmAvRtazca vijJeyaH kartavyaH sarvadevatAH // 159 // pUrva prAsAdanA mAne tala ane svarUpa karavuM ane vizeSamAM karNa upara eka tilaka caDhAvavuM. A prAsAdanuM nAma "padmAvRta" che ane te sarva devone mATe kare. 159. ItizrI padmAvRtaprAsAda aSTaSaNi, IDaka 113, tilaka 12. (9) yarUpa prAsAda tRtIya bheda. tadurUpazca prakartavyaM pratikaNe tathaiva ca // yarUpo nAma vijJeyaH prAsAdaH suravallabhaH // 10 // upara pramANe tala tathA svarUpa karI pratikaNe karNa samAna tathA tilaka caDhAvavAM. devatAone priya evA A prAsAdanuM nAma yarUpa che. 160. itizrI yarUpaprAsAda ekenisaptati, IDaka 113, tilaka 20. (70) vIravikamanAma zrI mahAvIrasvAmIvallabhaprAsAda 24 mI vibhakita. caturastrIkRte kSetre caturvizatibhAjite / karNa tribhAgikaM jJeyaM pratikarNazca tatsamam // 16 // karNikA naMdikA bhAgA bhadrArdhaJca catuSpadam // zrIvatsaH kezarI caiva sarvatobhadrameva ca // 162 // rathe karNe pradAtavyaM pratyaGgAni tto'ssttbhiH|| bhadre caivorucatvAri karNikAzRGgamuttamam // 163 // vIravikramanAmo'yaM prAsAdo jinvllbhH|| kathito hi mayA tubhyaM jinArtha lokavizrutaH // 164 // Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zilya ratnAkara [aSTama ratna samarasa kSetra karI tenA jevIsa (24) bhAga karavA. temAM karNa bhAga traNane kare temaja pratikarNa paNe traNa bhAgane kare ane kaNikA tathA naMdikA ekaeka bhAganI karavI. ardha bhadra cAra () bhAganuM karavuM. karNa ane ratha paheluM (sa) vIravikama zRMga sarvatobhadra, bIjuM kezarI ane trIjA (70) vIravikrama prAsAda. zrIvatsa caDhAvavuM. ATha (8) pratyago karavAM. bhadra cAra (4) urUzaMgo caDhAvavAM ane naMdikAe 24mI vibhakti. temaja keNikAe uttama eka eka ge caDhAvavAM. pharI ThaMDaka, zrI vizvakarmA pitAnA putra jayane saMbodhI kahe che ke, he putra, meM tane jinendrone atyaMta priya vIravikama nAmane covIsamI vibhakitane sItterame prAsAda kahyo ke je trilekamAM prakhyAta che ane te cAvIsamA tIrthakara zrI mahAvIra svAmIne mATe karavAmAM Ave che. 161, 162, 163, 164. ItizrI vIravikamanAma zrI mahAvIra svAmIvallabha prAsAda samiti, tula bhAga 24, IDaka ra21. (71) mAdaya prAsAda dvitIya bheda. tadrUpazca prakartavyaM, ko tilakaM nyaset // maSTAzca vica, prAsAdo jinavallabhaH // 16 // upara pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane vizeSamAM kaNe eka tilaka caDhAvavuM. AnuM nAma "maSTAdayaprAsAda" che ane te jinendrone ati priya che. 165. ItizrI maSTAdaya nAma jinavallabhaprAsAda ekasaptati, IDaka ra21, tilaka ka. e to mArI Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saSTama 2.] bhAdi prAsAda lakSaNAdhikArI 329 (72) tuSTipuTi nAma prasAda tRtIya le. tadrUpaJca prakartavyamuruzRGgANi paJca vai // tuSTipuSTizca nAmA vai prAsAdo jinavallabhaH // 166 // pUrva pramANe tala tathA svarUpa karavuM ane bhadra pAMca urUga caDhAvavAM. AnuM nAma "tuSTipuSTiprAsA" che bhane te sarva tIrtha zene ghaNe priya che. 166. itizrI tuSTi puSTi nAma jinavalabhaprAsAda, dvisati, IDaka rarapa, tilaka 4. jinendraprasAdane mahimA. caturvizavibhaktAni jinendrANAM vizeSataH // caturdizaM caturaM puramadhye sukhAvaham // 167 // vizeSa karIne jinendronA prAsAdanAM to vIsa prakAranAM che. A talemAMnuM kaIyaNa devAlaya nagaranA maye cAre dizAe caturmukha karavAmAM Ave te te sukha mApanAI cha. 197. zAntidAH puSTidAzcaiva prjaaraajysukhaavhaaH|| azvagajabalIvardairmahISainaMdikaistathA // 168 // sarvAM zriyamavAmoti sthApite ca mahItale // nagare grAme puramadhye prAsAdA RSabhAdayaH // 169 // jagatyA maNDapairyuktAH kriyante vasudhAtale // zilpAyattazca rAjyaM vai svarge caiva mahItale // 17 // dakSiNottaramukhAzca prAcIpazcimadiGmukhAH // vItarAgasya prAsAdAH puramadhye sukhAvahAH // 17 // itizrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare RSabhAdiprAsAdalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAmaSTamaM ratnaM samAptam / / A prAsAde zAMti ane puSTine ApanArA tathA rAjA, prajA ane rAjyane sukha ApanArA che. A prAsAde pRvItalamAM sthApana karavAthI ghaDA, hAthI, baLada, ane mahISAdi pazu, dhana tathA mAMgalika vastuthI saMpanna sarva prakAranI lakSamI prApta thAya che. 42 Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. - - zilpa ratnAkara [ aSTama ratna nagaramAM, grAmamAM athavA puranA madhyabhAgamAM jagatI ane maMDape saMyukta aSabhAdi prAsAde pRthvIlamAM karavAmAM Ave che. kAraNa ke rAjalakSmI svargamAM temaja pRthvImAM zilpane AdhIna che. puranA madhyabhAge, dakSiNettara mukha athavA pUrva pazcima mukhanA vitarAga jinendronA prAsAde karavA sukhAvaha che. 168, 19, 170, 171. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut narmadAzaMkara mUlajIbhAI samapurAracita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM RSabhAdi dvisati prAsAda lakSaNadhikAra nAmanuM AThamuM ratna saMpUrNa Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaM ratnam / LUXE atha vairAjyAdipaJcaviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAraH / zrI nAgarAdi jAti vairAjyArtti-5cavizati prAsAda. rAjyadIast vakSye prAsAdAn paJcaviMzatim // caturasro bhavedekaH nrayAGgAstraya eva ca // 1 // paJcAGgAzca tathA paJca saptAGgAH sapta kArayet // navAna nava vidyAtA: prabhAvaH pazcavisatiH rA have vairAjyAdi pacIsa prAsAdonu svarUpa lakSaNa kahuM chuM. temAM ekAMgane eka prAsAda catusa jANavA ane yAMganA traNa prAsAdo jANavA. paMcAMganA pAMca prAsAdo, samAMganA sAta prAsAdo tathA navAMganA nava prAsAdo jANavA. A pramANe vairAjyAdi prAsAdonI kula saMkhyA pacIsa jANavI. 1, ra. ekAMga eka prAsAda. vairAjyazcaturasrazca kartavyo vidhipUrvakam // vairAjya nAmano ekAMgI eka (1) prAsAda vidhipUrvaka samacArasa karavA. trayAMga traNa prAsAda. atastu naMdanacaiva siMhaH zrInaMdanastathA // 3 // yAGgA vai trayazcaite kartavyAzca sadA budhaiH // (1) naMdana, (2) siMha ( siMhukaNuM ) tathA (3) zrIna'dana; A traNa prAsAde trayAMgI jANavA ane te trayAMga tala upara sadA buddhimAnoe karavA. 3. paMcAMga poMca prAsAda. mandiro malayazcaiva vimAnaH suvizAlakaH ||4|| trailokyabhUSaNazcaiva paJcAGgAzca prakIrtitAH // (1) madira, (2) malaya, (3) vimAna, (4) suvizAla ane (5) traileAkayabhUSaNa, A pAMca prAsAde pacAMgI jANavA. 4. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zilpa ratnAkara saptAMga sapta prAsAda. saptAGgAn kathayiSyAmi prAsAdAn sarvakAmadAn ||5|| zAntidA vighnahartAraH zuddhavaMze samudbhavAH // mahendro ratnazIrSazca sitazRGgo'dha bhUdharaH // 63 // bhuvanamaNDalAkSazca trailokyavijayastathA // kSitivallabhanAmA ca saptAGgAzca prakIrtitAH ||7|| [ navabha ratna have sa kAmanAne ApanArA saptAMga prAsAdonAM nAma kahuM chuM. je zAMtipradAtA, vidmaharanArA ane zuddhavazamAM utpanna thaelA che. (1) mahendra, (2) ratnazIrSa, (3) sitaJa, (4) (bhUdhara, (4) bhuvanabha upa, (1) traileAsyavinaya bhane (7) kSitivaDAla; yA sAta prAsA hone saptAMgI prasAha uDelA che. 5,6,7. navAMga nava prAsAduM mahIdharazca kailAso navamAtyastRtIyakaH // gaMdhamAdananAmA ca sarvAGgasundarastathA ||8|| vijayAnandanAmA ca sarvAGgatilakastathA // mahAbhogazca vijJeyo meruzca navamaH smRtaH ||9 // prAsAdA navasaMkhyAzca navAGgAH parikIrtitAH // vairAjyAdyAH samAkhyAtAH prAsAdAH paJcaviMzatiH // 10 // (1) bhADIdhara, (2) kaidyAsa, ( 3 ) navabhAsya, (4) adhabhAhana (4) sarvAMgasuhara, (6) vibhyAna, (7) sarvAgativaDa, (8) mahAyoga ne (Ga) navabho bhe3; yA nava prAsAde navAMgI jANavA. A pramANe bhedo sahita vairAjyAdi pacIsa prAsAdonAM nAma kahyAM. 8, 9, 10. eteSAM rUpanirvANaM kathayAmi yathAvidhi // zRNu vatsa mahAprAjJa talachaMdanirUpakam // 11 // he mahAbuddhizALI vatsa ! have A prAsAdonu svarUpanirvANu yathAvidhi kahu hyu ke je tala ane chaMdanu nirUpaNa karanArUM che, te sAMbhaLa. 11. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama ratna ] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 333 ete samatalA jJeyAH samanirgamanirgatAH // samajAtiH samaM sUtraM zuddhacchandAH prakIrtitAH // 12 // A prAsAde samatala tathA samadala jANavA. samajAti ane samasUtravALA A prAsAdane zuddhacchadanA prAsAde kahyA che. 12. vibhaktibhinnachaMdAnAM vibhktisuutrnirgtaaH|| nirgatA garbhasUtraizca garbhANyevamanekadhA // 13 // prAsAdanI vibhaktine lIdhe bhinna bhinna denAM tale samadala, garbhasUtra eTale ardhabhAge (ane hastAMgula paNa) nIkaLatAM karavAmAM Ave che. tevI ja rIte gabhArA paNa aneka prakAranA thAya che. 13. samAzca viSamAzcaiva samAzcaiva tathA samAH // viSamA viSamA jJeyA viSamAH kIrtitAH samAH // 14 // sama prAsAdone viSama gabhAre tathA sama prAsAdene sama gabhAre paNa kare. viSamane viSama tathA viSama prAsAdane sama gabhAro paNa karI zakAya che. 14. vicitrAGgA vibhaktAzca vicitraM sUtranirgatAH // vicitrazikharAkArAH karmavaicitryazobhitAH // 15 // vaLI A prAsAdo aneka prakAranA aMgavALA temaja vibhaktivALA tathA nAnA prakAranA sUtrothI nIkaLatA ane nAnA prakAranA zikharavALA tathA vicitra prakAranAM karma ( Iko ) vaDe suzobhita karavAmAM Ave che. 15. vairAjya prAsAda prathama. vairAjyaJca pravakSyAmi prAsAdaM sarvakAmadam // yatra vizrAmyate rudro viSNubrahmA ravistathA // 16 // sarva kAmanAone ApanAra vairAjya prasAdanuM lakSaNa kahuM chuM. jemAM rUdra, vipazu, brahmA ane sUrya nivAsa kare che arthAt A prAsAda rUdra, viSNu, brahmA ane sUryane mATe kara. 16. ekadvAraJcaturiM dvAratrayamathocyate // dvAradvayazca kartavyaM dUSaNaM na kadAcana // 17 // eka dvAravALo, cAra dvAravALe, vaNa dvAravALA ane be dvAravALe prAsAda kare. temAM devuM lAgatuM nathI. 17. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zipa ratnAkara [navama ratna mAhendrottarayAmyaJca pUrvAparottarAdikam // aparottarayAmyaJca tridvAraM trividhodgatam // 18 // traNa kAravALA devAlayane pUrva, uttara ane dakSiNa pUrva, pazcima ane uttara athavA pazcima, uttara ane dakSiNa ema traNa prakAre dvAra mUkavAM. 18. pUrvAparadvayaM dvAraM yAmyottaraJca dUSayet // ekadvAraJca mAhendraM caturiM caturdizam // 19 // e dvAravALA devAlayanAM be dvAra pUrva ane pazcima dizAmAM karavAM. paraMtu uttara ane dakSiNa dizAmAM karavAM nahi. eka kAravALA devAlayanuM eka dvAra pUrva dizAmAM karavuM ane caturkAravALA devAlayane cAra dvAre cAre dizAomAM karavAM. 19 pUrvaJca bhuktidaM dvAraM muktidaM varuNodgatam // yAmyottaraM zive dvAraM kRte doSo mahadbhayam // 20 // pUrvadizAmAM kareluM dvAra bhukti ApanAruM ane pazcima dizAmAM mUkeluM dvAra mukti ApanAruM jANavuM. zivAlayane uttara ane dakSiNa dizAmAM dvAra karavAmAM Ave te mATe deza ane bhayakartA thAya che. 20. ekadvArazca mAhendramanyathA doSadaM bhavet // . bhadraM sarvatra kalyANaM caturdAraM zivAlayam // 21 // eka dvAravALA devAlayanuM dvAra pUrvadizAmAM ja karavuM. bIjI dizAmAM kare te deSakartA thAya. caturkAranuM zivAlaya sarvatra sAruM ane kalyANakartA jANavuM. 21. brahmaviSNuravIna kuryAd yathoktaM pUrvameva hi // jine samosaraNAdyaM dizAdoSo na vidyate // 22 // pUrvokta pramANe yathAvidhi brahmA, viSNu ane sUryanAM devAlane dvArA karavAM tathA jinendrane samesaraNAdi karavuM eTale dizAdeSa lAgato nathI. rara. (1) vairAjya ekAMga prathama prAsAda svarUpalakSaNa caturasraM samaM zuddhaM SoDazAkSe prakalpitam // vedAkhye garbhamAkhyAtaM bhittiH sUryapadodbhavA // 23 // sama ane zuddha chaMdanuM seLa bhAganuM samacorasa kSetra karavuM. temAM cAra bhAgane gabhAre kare ane bAra bhAganI (bramaNI sahita) bhitti karavI. 23. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 navama ratna ] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. bhramanirvANakastambhasImA prAgrIvakodgatA // caturbhAgonnatA bhittiH sapAdaM zikharonnatam // 24 // bhramane DhAMkanArA thAMbhalAonA mathALe prAgrIva eTale pATaDA nAkhI chAtiA DhAMkavA. staMbhamAM agara staMbhane joDIne mUrtio karavI. cAra bhAganI be bhittio temaja bIjI bAju paNa (8) bhAganI be bhittio karavI. temaja cAra (4) bhAganI bane tarapha maLI bramaNI karavI ane savAyuM uMcuM zikhara karavuM. 24. caturguNaiH pRthaksUtraiH padmakozaM samAlikhet // skaMdhakozAntarazcaiva saptabhAgaizca kArayet // 25 // cAraguNa pRthaka sUtre vaDe zikharanA padmazana rekhAo kheMcavI ane skaMdha tathA kezanI vaccenA bhAgamAM arthAt bAMdhaNAmAM sAta bhAga karavA. 25. AmalasArAnA ghATanA bhAga. grIvAbhAgasamutsedhaM sArdhamAmalasArakam // padmapatraM tathA sArdhaM tribhAgaM kalazonnatam // 26 // AmalasArAnI grIvA eka bhAga uMcI karavI. AmalasAre deDha bhAga, padmapatra (jhAMjharI maLI) deDha bhAga ane kalaza traNa bhAga uce ka. 26. zukanAzastathA siMhAH karNoddhe ca prakalpayet // jagatI paJcaguNA khyAtA caturmukhA ca kAmadA // 27 // zukanAza ane bAjunA khaNuoe siMha karavA. prAsAdathI pAMcagaNI pahoLI jagatI karavI sArI kahI che. mukha jagatI kAmanAone pUrNa karanArI che. 27. imaM yaH kArayedevaM prAsAdazca virAjakam // ekaviMzatisvargeSu labhate rAjyamIpsitam // 28 // je purUSa upara pramANe lakSaNayukta vairAjya prAsAda karAve che agara kare che te ekavIsa svarga madhye eTale ekavIsa brahmAMDamAM Icchita rAjyane pAme che. 28. itizrI vairAjya prAsAda prathama, kula catura, IDaka 1. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zilpa ratnAkara [navama ratna nA thAya. (2) naMdana prAsAda- trayAMga prathama prAsAda. vairAjyasya ca saMsthAne naMdanaM kArayetzubham // karNabhAgaM tu caikaikamudakAntarabhUSitam // 29 // dvibhAgazca bhaved bhadramardhabhAgena nirgatam // bhAgAdha pArzvasUtraM tu nirgame tatsamaM tathA // 30 // sArdhabhAgasya vistAre mukhabhadraM vidhIyate // vairAjyaprAsAdanA corasa kSetra pramANe kSetra karI te upara kalyANakartA naMdana prAsAda karavo. vArimArga sAthe karNa eka bhAgano kare ane AkhuM bhadra be bhAganuM karavuM arthAt adhuM bhadra eka bhAganuM karavuM ane nakAre ardho bhAga rAkhavuM. ardhA bhAganuM pArthasUtra samadala (pA pA bhAganuM bhadranI banne bAju) karavuM tathA tenAthI nIkaLatuM deDha bhAganA vistAramAM mukhabhadra karavuM. 29, 30. karNe ca zRGgamekaikaM bhadre dvayorumaMjarI // 31 // zikharaM trayavistAraM pAdonavedamucchritam // padmakozodbhave sUtre ghaTaM paJca zikhAntakam // 32 // rathikodbhavabhadrantu naMdanaM sarvakAmadam // naMdate ceha loke saH svarge vA tridazaiH saha // 33 // kaNe ekaeka zRMga tathA bhadra be urUga caDhAvavAM. zikharane vistAra traNa bhAga kare ane poNAcAra bhAge uMcuM karavuM. padmakozanA samasUtre zikhAparyata arthAt kalazanI zikhA sudhI bhAga pAMca karavA. bhaTTe DoDhiye karavo. A naMdana nAme prAsAda jANo ane te sarva kAmanAone pUrNa karanAra che. je purUSa A prAsAda karAve che te A lemAM sukha bhogave che temaja svargamAM paNa devenI sAthe AnaMda bhagave che. 31, 32, 33. itizrI naMdanaprAsAda dvitIya, tulabhAga 4, IDaka 13. (3) siMhaprAsAda- gayAMga dvitIya prAsAda. mukhabhadre pratibhadramudgamazca rathopari // karNazRGge tathA siMhaH siMhanAmA sa ucyate // 34 // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama ratna ] rAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 37 ekAMga eka prAsAda, (1) vairAjya prAsAda caturasa. prathama vibhakti, 1 Ika. trayAMga traNa prAsAda, (2) naMdanaprAsAda, dvitIya vibhakti, 13 IMDaka. (3) siMha prAsAda. (4) zrInaMdanaprAsAda. dvitIya bheda, 13 I. tRtIya bheda, ra9 I. * nil to bamaNI bhitI bama bharI garbhagRha Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zipa ratnAkara [ navama ratna tala upara pramANe karavuM ane vadhAremAM mukhabhadramAM eka pratibhadra karavuM. tenA upara DeDhiye kare. kaNe zRMga ane tenA gALAmAM siMha kare. A siMha nAmane prAsAda jANa. 34. devAnAM tu prakartavyaM siMhasUtraM tu zAzvatam // tuSyed girisutA tasya dhanaputrasubhAgyakam // 35 // devene mATe siMha prAsAda kare. ethI pArvatI prasanna thAya che ane dhana, putra tathA saubhAgyane Ape che. 3pa. itizrI siMhaprAsAda tRtIya, IMDaka 13. (4) zrInaMdanaprAsAda-vayAMga-tRtIya prAsAda. karNe zRGgaM tu kartavyaM pazcANDakavibhUSitam // zrInaMdanastadA nAma kartuH saMtAnavardhanaH // 36 // upara pramANe tala karI kaNe paMcAMDaka IMga caDhAvavuM. A zrInaMdana nAmane prAsAda jANuM ane te kartAne saMtAnanI vRddhi karanAra che. 36. itizrI naMdanaprAsAda caturtha, IMDaka 29. itizrI trayAMga traNa prAsAda. (5) mandiraprAsAda-paMcAMga-prathama prAsAda. SaDbhAgabhAjite kSetre karNazca bhAgabhAgikam / / dvibhAgazca bhaved bhadraM nirgame cArdhabhAgikam // 37 // pratirathazca bhAgakaM bhAgaikaJca vinirgatam // caturbhAgamitaM garbha kartavyaM tu sadA vudhaiH // 38 // corasa kSetramAM cha bhAga karI karNa bhAga eka kara, bhadra AkhuM bhAga benuM karavuM ane nIkAre ardhA bhAga rAkhavuM. pratiratha eka bhAga samadala kare ane gabhAro cAra bhAgane kare. buddhimAnee sarvadA A pramANe talamAna karavuM. 37, 38. bhadre karNe dvayaM zRGgamekaM pratirathe smRtam // evaMvidhazca kartavyo maMdirazca zivAtmajam // 39 // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama rana ] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 339 yatpuNyazca bhavenmerau kRte tu lakSaNAnvite // merupuNyArghapuNyaM tu labhate maMdire kRte // 4 // bhadra ane kaNe be be iMge tathA pratirathe eka IMga caDhAvavuM. A pramANe maMdira prAsAda kare ane te gaNezane mATe kare. je puNya merU prAsAda karAvavAthI thAya che tenAthI ardhA ardha puNya maMdiraprAsAda karAvavAthI thAya che. 39, 40. itizrI maMdiraprAsAda paMcama, tulA bhAga 6, IDaka 25. (6) malayaprAsAda-paMcAMga-dvitIya prAsAda. bhadre zRGgatrayaM kuryAnmalayo nAma nAmataH // anyacca pUrvavajjJeyaM prAsAdaH sarvakAmadaH // 41 // bhadra traNa urUga caDhAvavAM ane anya sarve pUrvavat jANavuM. A malaya nAmano prAsAda jANavo ane te sarva kAmanAone pUrNa karanAra che. 41. itizrI malayaprasAda SaNa, iMDaka rahe. (7) vimAnaprAsAda-paMcAMga-tRtIya prAsAda. tyaktvaikabhadrazRGgaM tu pratyaMgAni ca dApayet // pratirathe tilakaJca vimAnaH sarvakAmadaH // 42 // bhadrathI eka urUga utArI karNanI vAmadakSiNa bAjue pratyaMga caDhAvavAM ane pratirathe tilaka karavuM. A sarva kAmanAone pUrNa karanAre vimAna nAmane prAsAda jANo. 42. itizrI vimAnaprAsAda sasama, IDaka 33, tilaka 8. (8) vizAlaprAsAda-paMcAMga-caturtha prAsAda. talaJca pUrvavajjJeyaM prAsAde suvizAlake // tRtIyaM zRGgakaM bhadre saMbhavetsuvizAlakaH // 43 // vizAla prAsAdanuM tela pUrvavatu jANavuM ane bhadra trIjuM eka urUzaga caDhAvavAthI vizAla nAmane prAsAda thAya che. 43. ItizrI vizAlaprAsAda aSTama, IDaka 37, tilaka 8. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 tala bhAga 6 zilpa ratnAkara paMcAMga paMca prAsAda (5) madira prAsAda. tRtIya vibhakita. 25 i. (6) malayaprAsAda. dvitIya bheda. 29 IMDaka. ( 7 ) vimAna prAsAda. tRtIya bheda. 33 ka. 8 tilaka. ( 8 ) vizAla prAsAda. caturthAM bheda. 36 IMDaka. 8 tilaka. (9) trailekayabhUSaNa prAsAda. paMcama bheda. 41 iMDaka. 4 aSTadama jarI. [ navama ratna tala bhAga6 mahemA tala bhAga 6 &te tala bhAga 6 IN Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 navama ratna ] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra, (9) lekacabhUSaNaprAsAda-paMcAMga-paMcama prAsAda tyaktvaika bhadrazRGgaM tu vikramaM pratirathake / karNe cASTadalaM kuryAn nAmnA trailokyabhUSaNaH // 44 // bhadrezI eka urUga utArI pratirathe eka vadhAravuM ane kaNe aSTadala maMjarI karavI. A la bhUSaNa nAmano prAsAda jANa. 44. itizrI zailezvabhUSaNaprAsAda navama, IDaka 41, maMjarI 4. - tinI paMcAMga paMca prAsAda, ja naH Hd vre. (10) mahendraprAsAda-saptAMga-prathama prAsAda. aSTabhAgAyate kSetre bhujako vizodhyate // karNa pratirathaM rathaM bhadrArdha bhAgabhAgikam // 45 // pratirathazca bhAgaikamardhAdhu rathabhadrakam // udakAntArayuktAdyaM paJcAMzaM garbhavistaram // 46 // corasa kSetramAM ATha bhAga karI karNa, pratiratha, uparatha ane bhadrAdhe eka eka bhAganuM karavuM. pratiratha nIkAre eka bhAga tathA upara ane bhadra nIkAre ardhA arthe bhAga kare. karNa vArimArga-pANatAra sAthe kare ane gabhArAne vistAra pAMca bhAgane ka. 45, 46. dve zRGge tilakaM karNe pratirathe dvayaM tathA // uparathe caikazRGgaM [ruzRGgANi dvAdaza // 47 // kaNe be be IMga ane eka tilaka, pratirathe be be iMga, uparathe eka IMga ane bhadra kula bAra urUgo caDhAvavAM. 47. paJcAMzaM mUlazikharaM ghaNTAkalazasaMyutam // kartA caivepsitAn bhogAn mahendre prAmuyAtsadA // 48 // zikharanA mULamAM bAMdhaNuM mathALe pAMca bhAga karavA ane (te pramANeja 5 bhAganI uMcAImAM) zikhara ghaMTAkalaza saMyukta karavuM. A mahendra prasAda jANa. A prAsAda karAvavAthI kartA icchita bhegene sarvadA prApta kare che. 48. itizrI mahendraprasAda dazama, tulA bhAga 8, IDaka kapa, tilaka 4. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342. zilya ratnAkara [ navama ratna (11) ranazIrSaprAsAda-saptAMga-dvitIya prAsAda. talazca pUrvavajjJeyaM prAsAde ratnazIrSake // kaNe zRGgatrayaM kuryAd ratnazIrSaH sa ucyate // 4 // ratnazIrSa prAsAdanA talavibhAga pUrvavat karavA ane vizeSamAM kaNe traNa zo caDhAvavAM. A ratnazIrSa nAmane prAsAda jANa. 49. ItizrI ratnazIrSaprAsAda ekAdaza, IDaka 9 (12) sitazRMgaprAsAda saptAMga-tRtIya prAsAda, tyaktvaikabhadrazRGgantu matAlambaJca kArayet // tasya chAdyordhvakarNeSu tataH zRGgANi dApayet // 50 // sitazRGgastadA nAma Izvarasya sadApriyaH // evaMvidhazca kartavyaH prAsAdaH sarvakAmadaH // 51 // bhadrathI eka urUga kADhI matalaba eTale gokha karavo ane tenA chAdhanA khUNA upara eka eka IMga caDhAvavuM. A sitazRMga nAmane prAsAda jANavo ane te izvarane sarvadA priya che tathA sarva kAmanAone ApanAra che. pa0, 51. itizrI sitagaprAsAda dvAdaza, IDaka paDa. (13) bhUdharaprAsAda-saptAMga-caturtha prAsAda. tacchaMgeSu tilakAni [parathe tathaiva ca // pratirathordhvarekhorce tilakAni pradApayet // 52 // zeSa pazcANDakaM zRGgaM bhUdharAkhyaH sa ucyate // karNa, uparatha tathA pratize tilaka caDhAvavAM ane gokhanA khUNAnA zRMgoe paMcAMDIka IMga karavAM. A bhUdhara nAmane prAsAda jANo. para. ItizrI bhUdharaprAsAda trayodaza, IDaka 85, tilaka 20. (14) bhuvanamaSThapaprAsAdansaptAMga-paMcama prAsAda, zrIvatsazcaiva rekhoveM nAmnA bhuvanamaNDapaH // 53 // upara pramANe tala zuge karI kaNe eka zrIvatsa zRMga vadhAravAthI bhuvanamaMDapa nAmane prAsAda thAya che. 53. ItizrI bhuvanamaMDapaprAsAda caturdaza, IDaka 89, tilaka 16. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama ratna ] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 33 tala bhAga tarUbhAga8 {bhAra : AmitAMgadhrA paka IMDaka (11) ratnazIrSa prAsAda. dvitIya bheda, 49 IMDaka. tirUbhAga8 (10) mahendra prAsAda. caturtha vibhakita 45I. 4 ti, dAna X caturtha bheda, 85I. 20ti. 2 prAsAda. samAM = sapta prAsAda, talabhAga KI S (16) kSitivallabhaprAsAda. saptama bheda, 101 IMDaka. 16 tilaka paMcama bheda. 89 I. 16 ti. (14) bhuvana maMDapa prasAda, * {bhA . tala bhAga talabhAga8 ). 18 3 - hy hy rh my X tala bhAga ka polAya vijaya prAsAda'[ 6 SaSThabheda 97 IMDaka, 19 tilaka TATA Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zilpa ratnAkara [ navama ratna (15) lekacavijayaprAsAda-saptAMga-paSTa prAsAda. uparathe dvayaM zRGgaM kuryAca tilakaM tathA // trailokyavijayo nAma prAsAdaH sarvakAmadaH // 54 // upara pramANe tala karI uparathe be zage ane tilaka karavAthI vijaya nAmane prAsAda thAya che, ane te sarva kAmanAone ApanAra che. 54. ItizrI gelekyavijayaprAsAda paMcadaza, IDaka 97, tilaka 16. (16) kSitivallabhaprAsAda-sAMga-sasama prAsAda. tadrUpaM tatpramANazca kartavyaM kSitivallabhe // bhadre zRGgaM punardadyAnnAmnA vai kSitivallabhaH // 15 // kSitivallabha prAsAdanuM pUrvavat rUpa ane talamAna karI vizeSamAM bhadra eka urUzaMga pharI caDhAvavAthI kSitivallabha nAmane prAsAda thAya che. papa. itizrI kSitivalabhaprAsAda Diza, IMDaka 101, tilaka 16. itizro semasaMga sapta prAsAda, atha nava nava prA . (17) mahIdharaprAsAda-navAMga-prathama prAsAda, mahIdharaM pravakSye'haM zatamUla vibhAjitam // padikaM ca tataH karNa bhadraM dvipadamizritam // 56 // karNasyobhayapakSe tu pratirathAni ca trayam // nirgatAni samAMzena bhAgAdha bhadranirgamam // 17 // have mahIdhara prAsAda kahuM chuM. corasa kSetramAM daza bhAga karI eka bhAgano karNa, AkhuM bhadra bhAga che ane karNanA bane paDakhe traNa traNa pratirathe ekaeka bhAganA karavA ane te nIkAre samadala karavA. bhadra nakAre bhAga adhuM rAkhavuM. 56, 57. SaDbhAgabhAjitaM garbha saptabhAgamathocyate // karNe pratirathe bhadre dve dve zRGge ca kArayet // 28 // rathoparathe tilakaM pratyaGgazca rathopari // matAlambayutaM bhadraM mahIdharazca nAmataH // 19 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama ratna ] vairAjyAgni prAsAda lakSaNAdhikAra 345 gabhArA cha athavA sAta bhAgane karavA kahyuM, pratirathe ane bhadre e e zRMgA caDhAvavAM. rathe ane uparathe tilaka karavu. rathe pratya`ga caDhAvavu' ane bhadre geAkha karavA. A mahIdhara nAmane prAsAda jANavo. 58, 59. itizrI mahIdharaprAsAda sadeza, tala bhAga 10, iMDaka 41, tilaka 16. (18) kailAsaprAsAda-navAMga--dvatIya prAsAda. bhadre zRGgaM tRtIyazca kailAsazca tadocyate // bhadre eka trIjuM uzRga caDhAvavAthI kailAsa nAmanA prAsAda jANavA. itizrI kailAsaprAsAda aSTAdaza, IMDaka 45, tilaka 16. ( 19 ) navamAlyaprAsAda-navAMgatRtIya prAsAda. bhadre tyaktvA rathe zRGgaM navamAlyaH sa ucyate // 60 // bhadrethI eka urUzRga utArI race eka 'ga caDhAvavAthI navamAlya nAmanA prAsAda thAya che. 60. itizrI navamAlyaprAsAda eke navizati, iDaka 49, tilaka 8. (20) gaMdhamAdanaprAsAduMnavAMga-catu prAsAda. tathA bhadre punardadyAt sa bhevad gaMdhamAdanaH // tathA pharI bhadre eka urUzaMga caDhAvavAthI gaMdhamAdana nAmanA prAsAda thAya che. itizrI gadhamAdanaprAsAda vizati, IMDaka 53, tilaka 8. (21) sarvAMgasuMdaraprAsAdanavAMga-paMcama prAsAda. tyaktvA bhadre rathe zRGgaM sarvAGgasuMdarastathA // 61 // bhadrethI eka urUzaMga kADhI uparathe eka zRga caDhAvavAthI sarvAMgasu'dara nAmanA prAsAda thAya che. 61. 44 itizrI sarvAMgasuMdara prAsAda ekavi'zati, IMDaka paNa, tilaka 16. ( 22 ) vijayAnandaprAsAda-navAMga-SaSTha prAsAda. bhadre dadyAt punaH zRGgaM vijayAnandasaMjJakaH // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zilpa, ratnAkara [ navama ratna bhadde pharI eka urUga caDhAvavAthI vijayAnaMda nAmane prAsAda thAya che. ItizrI vijayAnaMdaprAsAda dvArvizati, IDaka 61, tilaka 16. (23) sarvAgatilakaprasAda-navAMga-saptama prAsAda. matAlambayutaM bhadramuruzRGgaM parityajet // 12 // matAlaMyobhayakarNe zRGgAdvayaJca kArayet // sarvAMgatilako jJeyaH kartuH saMtAnabhogadaH // 6 // bhadra gekha kare ane eka urUga kADhI nAkhavuM. gekhanA banne kaNe (khUNAoe) eka eka IMga karavuM. A sarvAgatilaka nAmane prAsAda jANe. te kartAne saMtAna ane vaibhavanI siddhi ApanAre che. 62, 63. ItizrI sarvAgatilakaprasAda triviMzati, IDaka 6pa, tilaka 16. (24) mahAprAsAda navAMga-aSTama prAsAda. uruzRGgaM tato dadyAn matAlambasamanvitam // mahAbhogastadA nAma sarvakAmaphalapradaH // 14 // matalaba sahita bhadre pharI eka urUga caDhAvavAthI mahAga nAmane prAsAda thAya che ane te sarva kAmanAonA phaLane ApanAre che. 64. ItizrI mahAprAsAda caturvizati, IDaka da9, tilaka 16. (25) merUprasAdanavAMga-navama prAsAda. karNapratiratharathoparathAdisamudbhavaH // meruzcApi samAkhyAtaH sarvadevaizca sNyutH||65|| karNa, pratiratha, ratha ane uparathAdie eka eka genI vRddhi sahita vartamAna merU prAsAda jANo ane te samasta devatAo vaDe nivAsa karAele jANa. 6pa. sarvakAJcanamaye merau yat punastripradakSiNaiH // zaile pakkeSTake sapta labhet puNyaM samAdhikam // 66 // suvarNamaya merU parvatanI traNa pradakSiNA karavAthI je phaLa maLe che tethI adhika phaLa pattharanA tathA pAkIITenA karelA merUnAmanA prAsAdanI sAta pradakSiNA karavAthI maLe che. 66. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama rana] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra. 347 tarUbhAga10 navAMga nava prAsAda, (18) kailAsa prAsAda. dvitIya bheda. 45 IDaka, 16 tilaka (17) mahIdhara prAsAda. paMcama vibhakti. 41 IMDaka, 16 tilaka tarUbhAga (19) navamAlya prAsAda. tRtIya bheda. 49 IDaka, 8 tilaka P s ; (20) gaMdhamAdana prAsAda. 6 caturtha bheda. pa3 IDaka, 8 tilaka talabhAga 10 baxice) -- tlbhaag| -- -- ---- - - - (21) savAMgasuMdara prAsAda. * paMcama bheda. 57 IMDaka, 16 tilaka. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zipa ratnAkara [ navama. ratna tala bhAga (22) vijayAnaMda prAsAda. SaSTha bheda. 61 aMDaka. 16 tilaka talabhAga10 (23) sarvagatilaka prAsAda. saptama bheda. 65 khaMDaka. 16 tilaka. >> talabhAga10 (24) mahAga prAsAda, aSTama bheda. 69 ThaMDaka. 16 tilaka nalabhAga. (25) merU prAsAda. navama bheda. 97 IMDaka. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama na ] vairAjyAdi prAsAda lakSaNAdhikAra 349 vairAjyapramukhA yatra nAgarA brahmaNoditAH // vallabhAH sarvadevAnAM zivasyApi vizeSataH // 6 // itizrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare vairAjyAdipaJcaviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM navamaM ratnaM samAptam / / / brahmadeve kahelA rAjya pramukha nAgarAdi prAsAde sarva devatAone priya che ane vizeSa karIne zivane vadhAre priya che. 67. itizrI marUprasAda paMcaviMzati, IDaka 97. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut narmadAzaMkara mUlajIbhAI semapurA racita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM rAjyAdi pacaviMzati prAsAda lakSaNadhikAra nAmanuM navamuM ratna saMpUrNa Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazamaM ratnam / atha mervAdiviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAraH / zrImervAdi viMzatiprAsAda / jyeSThe merU prAsAd-prathama merU athAtaH saMpravakSyAmi jyeSThaprAsAdavartanAm // caturastrIkRte kSetre dvisaptativibhAjite // 1 // have jyeSTha merU prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM. samacorasa kSetra karI tene khotera bhAgeAthI vibhAjita karavuM arthAt ceArasa kSetramAM tera bhAga karavA. 1. bhittica sAcatvAraH sArdhasUryA bhramantikA // yuktoktabhAgamAnena madhyaprAsAdavarttanA ||2|| bitti sADA cAra bhAganI tathA bhramaNI sADA cAra bhAganI karavI. ukta bhAgamAne prAsAdanA aMdaranI pharatI bhramaNI ane bhittimAna yejavu. 2. dvitIya prAsAda kalpanA. caturasrIkRtaM kSetraM dazadhA bhAjayetpunaH / bhramaNabhAgamekena bhAgaikena ca bhittayaH // 3 // phrI samacorasa kSetrane daza bhAge bhAgavu ane bhramaNI tathA bhittie ekaeka lAganI 42vI 3. koNaM bhAgadvayaM proktaM pratirathaM sArdhaMzakam // bhadraM bhAgatrayaM kArya caturdikSu vyavasthitam ||4|| kANa bhAga che, pratiratha bhAga doDha ane AkhuM bhadra bhAga traNanuM karavuM. A pramANe dasAi tala bhramaNInI aMdara karavAnI vyavasthA cAre dizAmAM karavI. 4. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ratna ] maryAdiviMzati prasAda lakSaNAdhikAra. 351 tRtIya prAsAda kalpanA. prAsAdA dvitIyAH khyAtA janAnaMdasukhAvahAH // dazadhA cASTadhA kRtvA tRtIyAMzca prakalpayet // 5 // upara pramANe dvitIya prAsAdanI racanA karavI. A prAsAdo mANasone AnaMda temaja sukha ApanAra che. tevI ja rIte daza bhAge athavA ATha bhAge tRtIya prAsAdonI paNa kalpanA karavI. 5, dvibhAgaM koNamityuktaM bhadraM bhAgadvayaM bhavet // prAsAdAzca tRtIyA vai haraye brahmaNe priyAH // 6 // tala bhAga AThanA kSetramAM keNa bhAga be tathA bhadrArdha bhAga benuM karavuM. A pramANe tutIya prAsAdanI racanA karavI. A prAsAde hari ane brahmAne priya che. 6. viSNU rudrastathA brahmA merumadhye pratiSThitAH // triprAsAde trayo devA rAjAnAM tu sukhAvahAH // 7 // talAnusAra varNavelA traNa prakAranA merU nAmanA prAsAdamAM keme viSNu, rUdra ane brahmAne sthApana karavA. A prAsAde rAjAone sukha ApanArA che. 7. tamAnuM samAdhApUrNimA tu zake . pUrvoktadvisaptatyaMzAH karNAdibhadrakAntare // 8 // prAsAdanA madhya bhAganuM mAne kahyuM. have uparanuM bahAranuM mAna kahIe chIe. pUrve kahelA betera talabhAge karNAdithI bhadrArdha sudhInA aMtaramAM javA. 8. jayeSTha merU svarUpa varNana. rasakarayugayugma-Rtunayananigama yugmabhizcaiva kartavyA saMkhyAbhirbhAgakalpanA // 9 // rasa (6), kara (2), yuga (), yugma (ra), atu (6), nayana (2), nigama (4) ane yugma (2); e saMkhyAe karNathI laI bhadra sudhInA aMgenA bhAganI bhejanA karavI. 9. vasubhAgasamaM bhadraM SaDbhAgena vinirgatam // tavaMgarathikA bhadre paJcazRGgANi copari // 10 // Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zilpa ratnAkara [dazama ratna bhadrA bhAga ATha ane nakAre bhAga chanuM karavuM temaja bhadra zekha tathA deDhio ane pAMca urUzuga caDhAvavAM. 10. sarvatobhadranaMdIzau prAsAdaH pRthivIjayaH // uparyupari saMsthApyAH koNamadhye vyavasthitAH // 11 // koNe sarvatobhadra, naMdIza ane pRthivIjaya prAsAdanAM kama anukrame upara upara caDhAvavAM. sarvate bhadra IDaka 9, naMdIza ThaMDaka 21 ane pRthivIjaya daMDaka 49 ne jANa. 11. kezarI sarvatobhadro naMdizAlastRtIyakaH // cAnugopari dAtavyAH kramatrayaM ca kalpayet // 12 // karNanA samabhAgI paDhare kezarI, sarvataibhadra ane naMdizAlanA krama caDhAvavAM. kezarI ThaMDaka pa ane naMdizAla ThaMDaka 17 ne jANe. 12. kezarI kezarI caiva zrIvatsazca zrIvatsakaH // pratipUrveSu nirdiSTA bhadrasya vAmadakSiNe // 13 // bhadranI vAmadakSiNa bAjunI nAdikAo upara kezarI, kezarI, zrIvatsa ane zrIvatsanAM IMDako caDhAvavAM. zrIvatsa eka iMDakane jANa. 13. kezarI kezarI caiva zrIvatsazca zrIvatsakaH // sthApayecca tathA vatsa koNasya vAmadakSiNe // 14 // he vatsa! keNanI vAmadakSiNa bAjue AvelI naMdikAo upara kezarI, kezarI, zrIvatsa ane zrIvatsanAM IMDa caDhAvavAM. 14. naMdikAH SaD vikhyAtAH SaTkramAca vyavasthitAH // zrIvatsAstatra nirdiSTAH pratikarNasya dakSiNe // zrIvatsAstatra kartavyA nAnyathA kArayed budhaH // bhadre ca nAsikA kAryA zrIvatsastatra nirmitaH // 15 // koNa ane bhadranI vacce nAnI moTI maLI kula cha nadikAe karelI che. te badhI naMdikAo upara uparokta loko pramANe kezarI kezarI, zrIvatsa ane zrIvatsanAM InDake caDhAvavAno kahyAM che. paraMtu vizeSatA eTalI jANavI ke pratyeka pratikarNanA Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 dazama ratna ] maryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. vAmadakSiNa bhAge rahelI be bhAgavALI naMdikAoe eka kezarI sivAya bIjAM badhAM InDako zrIvatsanAM caDhAvavAM. AnAthI viparIta kArya buddhimAnee karavuM nahi ane bhadre nAsikA karI tenA upara eka zrIvatsanuM InDaka caDhAvavuM. 15. pratyaMgAstatra kartavyAzcatvAro vAmadakSiNe // vasubhizca samAkhyAtAH sthApayecca dizAsu vai // 16 // karNa, pratikarNa tathA bhadranI vAmadakSiNe, ema cAra ThekANe pratyaMga caDhAvavAM ane te dareka ATha AThanI saMkhyAvALAM jANavAM. A pramANe cAre dizAomAM sthApanA karI kula batrIsa (32) pratyaMga karavAM. 16. thata saMghavAmi virAmaji kSan dvisaptatipade caiva catuHpaJcAMzabhAjitaiH // 17 // have rekhAonuM paNa lakSaNa kahuM chuM. betera padanA prAsAdamAM capana padanA bhede karI zikharanI namaNanI rekhAo kheMcavI. 17. ekottarasahasraizca bhUSitazca zubhANDakaiH // jyeSThameruH samAkhyAtaH prAsAdaH sarvasattamaH // 18 // eka hajAra ne eka zubha InDako vaDe suzobhita cha merU prAsAda jANu. A prAsAda sarvajAtinA prAsAdomAM sarvottama che. 18. itizrI jayeka merU prAsAda, tala bhAga chara, InDika 1001, prathama prAsAda. madhyama merU prAsAda-dvitIya merU. zRNu vatsa pravakSyAmi merumadhyamalakSaNam // caturastrIkRte kSetre catuSpaSTivibhAjite // 19 // he vatsa ! have madhyama merU prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM te sAMbhaLa. corasa kSetramAM cosaTha bhAga karavA, 19. muniyamaguNaveda-rasayugartubhistathA // garbhAdikoNaparyantaM tribhAgaM bhadranirgatam // 20 // muni (7), yama (2), guNa (3), veda (8), rasa (6), yuga (4) ane Rtu (6); e saMkhyAo vaDe garbhAdithI keNu parvatanA bhAge karavA ane bhadra nIkAre traNa bhAga rAkhavuM. 20, 45 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 1}}} 150 zilpa ratnAkara jyeSTha meru prAsAda prathamaH tala bhAga 72 IMDaka 1001 bramaNI A S narma [dazama ratna garbha gRha musAmapurA zilpAnI chUTa Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meiddhivi'zAMta prAsAda lakSaNAdhikAra bhadraM tu saptabhirbhAgaidikA ca dvibhAgikA // dvitIyA naMdikA kAryA bhAgatrayavyavasthitA ||21|| pratikarNaM tathA vAkya - bhAgaizca parikalpayet // pratirathaM tato vatsa nirdiSTaM rasabhAgikam ||22|| pratikarNa tathA cAgre caturbhAgaizva yojayet // pabhAgikaM tathA koNaM caturdikSu vyavasthitam ||23|| dazamaratna ] bhadra bhAga sAta, pahelI naDhikA bhAga e, bIjI nadikA bhAga traNa, pratika bhAga cAra, pratistha bhAga che, pratika bhAga cAra ane kANa bhAga chanA karavA. A pramANe yAre dizAyAmAM vyavasthA 42vI. 21, 22, 23. bhramaNI rasa bhAgena SaDbhAgena ca bhittayaH // bhAgaviMzativistAraM revordhvaM kArayed budhaH // 24 // 355 cha bhAganI zramaNI tathA cha cha bhAganI bhittio karavI ane buddhimAna purUSa rekhAe vIsa bhAge kheMcavI. 24. kezarI sarvatobhadro naMdano naMdizAlikaH // anukrameNa saMsthApyAH koNamadhye vyavasthitAH ||25|| kezarI, sate bhadra, naMdana ane naMdazAlI prAsAdanAM krame keNu upara anukrame vyavasthita caDhAvavAM. nadananAM inDaka 13 jANavAM. 25. zrIvareat tathA kAryoM kezarI ca tRtIyakaH // pratikarNe tu dAtavyA paryupari saMsthitAH ||26|| zrIvatsa, zrIvatsa ane kezarI inDake pratikaNe uparAuparI krame caDhAvavAM. 26. zrIvatsaH kezarI caiva sarvatobhadrakastathA // cAnugopari dAtavyAH prAsAdatraya bhUSaNAH ||27|| zrIvatsa, kezarI ane sarvAbhadranAM krame paDhare caDhAvavAM. 27. zrIvatsaH kezarI caiva naMdikAyAM niyojayet // dvitIyA naMdikA kAryA zrIvatsadvayabhUSaNA // 28 // Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zipa ratnAkara [dazama ratna zrIvatsa ane kezarI inDake prathama naMdikAe caDhAvavA tathA bIjI naMdikA be zrIvatsanAM InDa vaDe zaNagAravI. 28. pratirathe'nuge karNe naMdikAyAM tathaiva ca // tadardhe tribhAgaM kRtvA pratyaGgaM vAmadakSiNe // 29 // paDhara, pratiratha, karNa ane naMdika, emanA uparanA bhAge traNe ThekANe vAmadakSiNe pratyaMga caDhAvavuM. 29 etadeva samAkhyAtaM dizAsu vidizAsu ca // pUrvoktAzcANDakA jJeyAH sakalaJca tathaiva hi // 30 // dizAo ane vidizAomAM upara pramANe inDakejanA karavI. ane pUrvokta pramANe inDake jANavAM tathA zikharanuM mAna paNa pUrva pramANe karavuM, 30. padmarAtA na madhyama prartitaH | tathA saMvaraNairyukto varAlikAsamAkulaH // 31 // kUTakaizca vicitraizca ghaNTikAbhiH suzobhanaH // gajasiMhaiH samAkhyAto munividyAdharairyutaH // 32 // pAMcaso pAMca (55) InDone dhAraNa karanAre, sAMmaraNa yukta, varAlikAo vaDe vyAsa, vicitra phUTake ane ghaTikAothI suzobhita, hAthI ane siMha saMyukta tathA munio ane vidyArothI saMpanna eve A madhyama merU prAsAda jANa. 31, 32. maMDapazca tadevAsya sarvazobhAsamanvitaH // tadrUpe tatpramANena madhyameruH prakIrtitaH // 33 // sarva prakAranI zobhA vaDe alaMkRta thaelA maMDapa paNa prAsAdanA rUpa ane pramANunusAra kare. 33 IdRzaM kurute yastu prAsAdaM vAstuzobhanam // prayAti paramaM sthAnaM yatra devaH sadAzivaH // 34 // uparokta lakSaNathI saMpanna madhyama merU prAsAda je purUSa karAve che te jyAM sarvadA sadAziva deva birAjamAna thaelA che tevA parama sthAnane prApta thAya che. 34. itizrI madhyama merU prAsAda, tala bhAga 64, InDaka pa05, dvitIya prAsAda, Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4zama na ] 3pa7 li meryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. kaniSTha merU prAsAda-tRtIya merU. kaniSThazca pravakSyAmi, prAsAdaM merusaMjJakam // (2) madhyama 3 caturasrIkRte kSetre, prAsA. catuHpaJcAMzabhAjite // 35 // dvitIya bheda. kaniSTha merU prAsAdanuM svarUpalakSaNa karyuM chuM. samarasa kSetramAM cepana bhAga 55 iMDaka. karavA. 35. zatrurAmAgnidarzana guNaSaDbhistathA kramAt // bhadrAdikarNaparyaMtaM, vibhAgAnyojayet sudhIH // 36 // bhuddhimAna 53the zatru (t), rAma (3), mani (3), zana (6), zuSpa (3) ane cha; e saMkhyAo vaDe krame bhadrathI laI karNa sudhInA vibhAgonI cejanA karavI. 36. SaDbhAgazcaiva bhadrAdha, dvibhAgazcaiva nirgatam // naMdikA ca tribhAgaizca, vistare nirgame'pi ca // 37 // dvitIyA tatsamA proktA, caMgapratyaMgakalpanA // cAnugazca tathA SaDbhi nirgame'pi tathaiva ca // 38 // naMdikA ca tribhirbhAga nirgame vistare tathA // koNaM SaDbhAgikaM jJeyaM, caturdikSu, vyavasthitam // 39 // bhadrArdha bhAga che ane nakAre bhAga che, najadika bhAga traNa, bIjI nadika bhAga traNa, 58re bhAga cha, trIjI naMdikA bhAga traNa Thlil % 33 H 4 . tarUbhAga 4 MA Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 (3) niSpha mek prAsAda. tRtIya bheda, 293 Dakara zilpa ratnAkara samAna pa { dazama na badhAM agA e ane keNu bhAga che; nIkAre samadala karavAM. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karI a MgAnI sthApanA karavI. 37, 38, 39. bhittizca sAcatvAraH, sArdhatUryA bhramantikA // revAstu sadRzA bhAgemadhyaprAsAdakalpitaiH // 40 // bhitti sADA cAra bhAga tathA bhramaNI sADA cAra bhAganI karavI ane zikharanA namaNunI rekhA kahelA bhAgamAna pramANe kheMcavI, 40. pratirathe tathA koNe, madhya merU prAsAdamAM kramavasthitAH // aNDakaizcaiva vijJeyaH, kezarI nAma nAmataH // 41 // naMdikAyAM pratikarNe, zrIvatsaM tatra kArayet // uparyupari saMsthApyA, RmadhArA vyavasthitA ||42|| bhadre ca nAsikA kAryA, zrIvatsadvayakalpanA // zAlAyAM zRGgacatvAri, pratyaMgaM vAmadakSiNe // 43 // pratiratha ane kANu upara traNa traNa kezarI zRMga caDhAvavAM. nadikA tathA pratikaNe traNa traNa zrIvatsa uparAuparI krame caDhAvavAM. bhadramAM nAsikA karI be zrIvatsa karavAM tathA cAra urUzRMga caDhAvavAM ane vAmadakSiNa bhAge pratyaga caDhAvavuM. 41, 42, 43. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa9 dazama ratna ] mevadiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra trinavatidvizataizca hyaNDakaizca vibhUSitaH // kaniSThazca tathA jJeyaH prAsAdo merusaMjJakaH // 44 // base vANuM InDakethI alaMkRta karele A kanika merU nAmano prasAda jANa. 44. maNDapazcaiva kartavyaH sarvazobhAsamanvitaH // ghaNTAkUTaH sa vijJeyo gaNavidyAdharapriyaH // 45 // sarva bha yukata maMDapa ghaMTAkUTa saMpanna karavo ane te gaNa tathA vidyAdharene priya che. 45. IdRzaM kurute yastu prAsAdaM suravallabham // sa yAti paramaM sthAnaM yatra devaH sadAzivaH // 46 // devatAone vallabha e A prAsAda je purUSa karAve che te jyAM sarvadA sadAziva deva birAjamAna thayelA che tevA parama sthAnane pAme che. 46. ItizrI kanika merU prAsAda, tala bhAga pa4, InDaka 293, tRtIya prAsAda, mahira pAsAha-yatu bhe3. maMdiraM kathayiSyAmi prAsAdaM maMdiropamam // caturasrIkRte kSetre hyaSTAtriMzavibhAjite // 47 // maMdira jevo maMdira prasAda kahuM chuM. cirasa kSetramAM ADatrIsa vibhAga 42vA. 47. caturbhizcaiva bhAgaistu bhadravistAramAdizet // nigamazca dvibhAgaizca bhAgaikena ca naMdikA // 48 // dvitIyA naMdikA kAryA bhAgadvayavyavasthitA // cAnugaM paJcabhAgaistu naMdikA ca dvibhAgikA // 49 // koNaM tu pazcabhAgaizca sthApayecca dizAsu vai // bhittiH sArdhatrayA kAryA sArdhatrayabhramantikA // 50 // bhadra vistAramAM cAra bhAga tathA nikAre be bhAga karavuM. nAdikA bhAga eka, bIjI naMdike bhAga che, paDho bhAga pAMca, trIjI naMdika bhAga be ane koNa bhAga Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara 360 [dazamaratna pAMca; A badhAM aMgo samadala karavAM. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. bhitti tathA bhramaNI sADA traNa traNa bhAganI karavI. 48, 49, 50. regvAzca dvAdazairbhAgaizcaturdikSu vyavasthitAH // trayazca kezarI koNe hyUrdhve zrIvatsakalpanA // 51 // zrIvatsazcaiva zrIvatsau vai ca tilakaM nyaset // naMdikAzca samAkhyAtAH kramatrayavyavasthitAH ||52|| zAlAyAmurucatvAri pratyaMgaM vAmadakSiNe // rekhordhva dvAdazairbhAgaiH svarUpaM lakSaNAnvitam // 53 // madhya prAsAdanuM tala khAra (12) bhAganu karavu. A pramANe cAre dizAe vyavasthA karavI. keNu upara traNa kezarI ane eka zrIvatsa tathA pahere traNa zrIvatsa ane tilaka karavuM ane badhI nadakA upara traNa traNa zrIvatsanAM inDakA caDhAvavAM. bhadre cAra uzRMgo tathA vAmadakSiNe pratyaMga karavAM ane rekhAAnA urdhva bhAge khAra bhAga karI suMdara ghATa yukta zikharanuM svarUpa karavu. 51, para, pa3. bhramajI samaga na Eve ***** -- (4) madira prAsAda caturtha merU. khaMDaka 186, tilaka 8. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ratna] maryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. 31 pazcAzItizataizcaiva hyaNDakaizca vibhUSitaH // prAsAdo maMdiro jJeyaH saukhyado maMdiropamaH // 54 // eka pacAzI InDaka vaDe suzobhita thayele A maMdira prAsAda jANa ane te sukha ApanAre che. pa4. itizrI maMdira prAsAda, tala bhAga 38, InDaka 185, tilaka 8, caturtha prAsAda. lakSmIkeTara prAsAda-paMcama merUlkssmiikottrmaacksse prAsAdaM sarvakAmadam // lakSmIdaM saukhyadazcaiva sarvArthasiddhidAyakam // 15 // sarva kAmanAone pUrNa karanAra, lakSmI ane sukhane ApanAra tathA sarvArthanI siddhi karanAra lakSamITara prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM. papa. caturastrIkRte kSetre hyaSTAviMzavibhAjite / zAlAyAM bhAgacatvAro nirgame dvayabhAgikA // 56 // pallavIbhAgamekena nirgameNa tu tatsamA // cAnuge bhAgacatvAro nirgame dvayabhAgikam // 57 // pallavIbhAgamekena nirgamaM pUrvamAnataH // cAnugaM vedabhAgena vistare nirgame'pi ca // 5 // naMdikAbhAgamekena nirgama pUrvamAnataH // koNe tu bhAgacatvAraH sthApayeca dizAsu vai // 29 // corasa kSetramAM ADatrIsa bhAga karI bhadrAI bhAga cAra ane nakAre bhAga benuM karavuM. nadika bhAga eka samadala karavI. paDho bhAga cAra ane nakAre bhAga bena kara. bIjI naMdikA bhAga eka, pratikarNa bhAga cAra, trIjI naMdikA bhAga eka ane koNa bhAga cAra samadala kare. A pramANe cAre dizAomAM ane sthApavAM. 56, 57, 58, 29 bhittirdvibhAgikA jJeyA bhramaNI dvayabhAgikA // rekhordhva dazabhirbhAgairmadhyaprAsAdakalpanA // 60 // bhitti bhAga be tathA bramaNI bhAga banI karavI. rekhAnuM pramANa daza bhAge MI'. mA pramANe madhya prAsAhanI sthanA 42vI. 10. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zilpa ratnAkara [zama na kezarI kezarI caiva kramadvayavyavasthitAH // koNamadhye tu saMsthApyA rekhAvistAramUrdhvataH // 11 // naMdikAzcaiva kartavyAstilakadvayabhUSitAH // cAnuge koNamAnena sthApayecca sadA budhaH // 32 // zrIvatsanaMdikA kAryA tadUce tilakaM nyaset // nAsikA tilakaM bhadre trayazRGgaM tathaiva ca // 33 // rekhovaM dazabhAgaizca pratyaMgaM vAmadakSiNe // pUrvoktabhAgamAnena hyaNDakaH kriyate budhaiH // 14 // keNa upara be kezarI IDake krame caDhAvavAM ane upara rekhAvistAra kare. badhI naMdikAe be be tilakathI vibhUSita karavI. paDhare koNa pramANe iMDake caDhAvavAM. cAra bhAgavALI naMdikAe zrIvatsa tathA tilaka karavuM. bhadranA khaNe tilaka ane traNa urUzuge karavAM. rekhAonuM urdhva bhAgamAna daza bhAge karavuM. vAmadakSiNa bhAge pratyaMga caDhAvavuM ane buddhimAna zipIoe kalazanA iMDakanuM mAna pUrvokta mAne karavuM. 61,62,63,64. mumtii talabhAga 38 4 (5) 16bhI322 prasA. yama me3. 44 144, tikha4 14. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 dazama rana ] maryAdivi zati prAsAda lakSaNAdhikAra grahavedaikasaMkhyAbhiraNDakairlakSmIkoTaraH // prAsAdazcaiva kartavyaH sarvazobhAsamanvitaH // 65 // ekaso ogaNapacAsa ThaMDakathI saMpanna ane sarva zobhAyukta lakSmIkeTara prAsA 42vA. 65. ItizrI lakSmIkeTara prAsAda, tala bhAga 38, iMDaka 149, tilaka 64, paMcama prAsAda. khAsAsAha-504 bhe3. zRNu vatsa pravakSyAmi kailAsaM suravallabham // caturastrIkRte kSetre bhAgaSatriMzabhAjite // 66 // he vatsa! have devatAone vallabha eve kailAsa prAsAda kahuM chuM te sAMbhaLa. thorasa kSetramA chatrIsa bhAga 42vA. 16. bhadrArdha bhAgacatvAro nirgameNa dvibhAgikam // naMdikA dvayabhAgena vistareNa tathaiva ca // 6 // agre ca naMdikA kAryA pUrvamAnena kalpitA // cAnugaM vedabhAgena naMdikA dvayabhAgikA // 18 // koNaM tu bhAgacatvAraH sthApayeca dizAsu vai // tadUrdhvaM zikharaM kAryaM sarvalakSaNasaMyutam // 69 // bhadrArdha bhAga cAra ane nakAre bhAga benuM karavuM. prathama naMdikA bhAga che, bIjI nadika bhAga che, paDho bhAga cAra, trIjI naMdika bhAga che ane keNu bhAga cAra 'A badhAM aMge samadala karavAM. A pramANe cAre dizAomAM vyavasthA karavI ane Bf mAge saba sahAyuta zimara 42. 17, 18, 16. koNe zRGgatrayaM kArya zrIvatsaM tatra sthApayet // cAnuge ca trayaM zRGgaM naMdikAtrayameva ca // 7 // naMdikoce tathA prAjJaiH kAryA tilakakalpanA // bhadre gavAkSakaM kArya vicitritamurutrayam // 71 // keNa upara traNa zrIvatsa IMga sthApavAM. pahere temaja traNe naMdikAoe paNa traNa traNa zrIvatsa zaMga caDhAvavAM ane naMdikAo upara tilaka karavAM. bhadre vicitra gavAkSa sAthe traNa urU karavAM. 70, 71. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dazama ratna rekhoya dvAdazai gaiH pratyaGgaM vAmadakSiNe // maNDapaH kriyate vatsa prAsAdatalarUpakaH // 72 // rekhAone urdhva vistAra bAra bhAge kare ane vAmadakSiNe pratyaMga karavuM tathA he vatsa ! prAsAdanA talanA svarUpa pramANe maMDapa kare. 72. ekonatriMzazataizca hyaNDakaizca vibhUSitaH // caturviMzatilakaizca kailAsastu suzobhanaH // 73 // ekaso ogaNatrIsa iMDako tathA vIsa tilaka vaDe vibhUSita ane suzobhita thayele kailAsa prasAda jANa. 73. kailAsaH kriyate yena prAsAdaH puNyahetave // umApatiH prasannaH syAllabhate cAkSayaM padam // 74 // je purUSa puNyArthe kailAsa prAsAda karAve che tenA upara umApati prasanna thAya che ane te akSaya padane pAme che. 74. itizrI kailAsa prAsAda, tala bhAga 36, IMDaka 129, tilaka 24, SaSTha prAsAda. mALI | ". tala bhAga 36 pa ---- 2 ( pa 1 : ' (6) kailAsa prAsAda. paka merU. IDaka 129, tilaka 24. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mervAddhivi zati prAsAda lakSaNAdhikAra. paMcavakta prAsAda-sama merU. zRNu vatsa pravakSyAmi paJcavakrasya lakSaNam // caturasrIkRte kSetre hyaSTAdazavibhAjite // 75 // he vatsa ! have pacavaO prAsAdanuM lakSaNa kahu chu te zravaNu kara. cArasa kSetramAM dazama ratna] adAra lAga 42vA. 75. bhadrArdha dvivibhAgastu bhAgaikena vinirgatam // naMdikA bhAgamekena dvitIyA tu tathaiva ca // 76 // caturaMgaM dvibhAgaizca nirgame caiva tatsamam // naMdikA pUrvamAnena karNazceti dvibhAgikaH // 77|| evaM ca sthApayetprAjJo dizAsu vidizAsu vai // bhittizca sArzvabhAgena sArdhabhAgA bhramantikA // 78 // 365 bhadrAdha bhAga che ane nIkAre bhAga eka karavuM. naMdikA bhAga eka, bIjI nadikA bhAga eka, paDharA bhAga be, trIjI naDhikA bhAga eka ane keNu bhAga e; A badhAM aMgo samaddala karavAM. A pramANe cAre dizAomAM ago sthApavAM. bhitti lAga hoTha bhane abhANI lAga hoDhanI ravI. 76, 77, 78. madhyaprAsAdakaM kAryaM dazadhA kalpayetpunaH // tadUrdhve zikharaM kArya svarUpaM lakSaNAnvitam // 79 // madhya prAsAda eTale bhramaNInI aMdaranA prAsAdanuM tala daza bhAganu karavu ane tenA upara lakSaNayukta zikharanuM svarUpa karavu. chaThThuM kezarI naMdanacaiva naMdizAlastRtIyakaH // koNa tu vinirdiSTAH paMcavakravibhUSaNAH // 80 // naMdikApratikarNeSu tilakAni niyojayet // bhadre ca rathikA jJeyA tadUrdhve ca trayorukam // 81 // pratyaGgaM tatra kartavyaM karNasya vAmadakSiNe // rekhordhva rasabhAgena kartavyazca sadA budhaiH // 82 // keNu upara kezarI, nadana ane nadizAlanAM iMDake caDhAvavAM. nakrikAe tathA pratika upara tilakA karavAM. bhadre deDhi ane traNa urUzRgA karavAM. vAmadakSiNabhAge pratyaga khu. urdhva lAge remAo cha lAge menyavI. 80, 81, 82. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara dazama ratna zatamekAdhikA paSTiraNDakAni niyojayet // dvisaptatitilakAni paMcavakre tu kalpayet // 83 // ekasa ekasaTha iDakeDa ane bAhera tilaka vALA pacavatra prAsAda jANavo. 83. chatizrI paMthavatra prAsAda, tasa lAga 18, 4 111, tila, 72, saptama prasAda. bhramaNI 366 tala bhAga 18 a hA baDA hai) or CE m (7) pathavatra AsA. sasama merU. 9. tisa 72. vimAna prAsAda-aSTama merU, zRNu vatsa pravakSyAmi vimAnasya tu lakSaNam // SaDvaMzapramitA vatsa nirdiSTA tatra kalpanA // 84 // he vatsa ! have vimAna prAsAdanuM lakSaNa kahu chu te zravaNu kara. A prAsAdanA cArasa kSetramAM chavvIsa bhAga karavA. 84. bhadrArdhaM tu dvibhAgaizca bhAgenaiva vinirgatam // naMdikA bhAgamekenarnirgame'pi tathaiva hi // 85 // dvitIyA ca dvibhAgaizca padaikena vinirgatA // pratirathaM tribhirbhAgairnirgame'pi ca tatsamam // 86 // Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meryAvi'ti prAsAda lakSaNAdhikAra tathAhi naMdikA dRSTA bhAgadvayasamanvitA // nirgame ca padaikena koNaM syAcca dvibhAgikam ||87 || dazama ratna ] bhadrA bhAga che ane nIkAre bhAga eka karavuM. nadi kA bhAga eka samadala karavI. bIjI nadikA bhAga che ane nIkAre bhAga eka karavI. paDho bhAga traNa samadala karave. trIjI na'kiA bhAga be ane nIkAre eka bhAga tathA keNu bhAga e samadala karavA. 85, 86, 87. sthApayeca caturdikSu vidizAyAM tathaiva ca // bhittirdvibhAgakA dRSTA dvibhAgena bhramantikA // 88 // upara pramANe cAre dizAomAM agenI sthApanA karavI. ane bhitti bhAga e tathA bhramaNI bhAga enI karavI. 88. madhye prAsAdamAne tu dazabhAgAn prakalpayet // tadUrdhve zikharaM kAryaM sarvazobhAsamanvitam // 89 // 367 madhya prAsAdanuM talamAna daza bhAgeAnuM karavu. ane tenA upara sarva prakAre zAbhAyukta zikhara karavuM. 89. koNe zRGgatrayaM kAryaM cAnuge ca tathaiva hi // naMdikAyAM ca zRGgekamUrdhve ca tilakaM nyaset ||10|| naMdikAyAM tilakaM ca bhadrasya vAmadakSiNe // bhadre ca rathikA kAryA rucatvAri kalpayet // 91 // pratyaGgaM bAmasavye ca sthApayeca dizAsu vai // rekho navabhirbhAgairityuktaJca svayaMbhuvA // 92 // keNe traNa zRMga temaja paDhare paNa traNa zaga caDhAvavAM. be nadikAo upara eka eka zRMga ane tilaka karavuM tathA bhadranA vAmadakSiNe rahelI naDhikAe tilaka caDhAvavuM. A pramANe cAre dizAomAM vyavasthA karavI. mathALAnA bhAge nava bhAge rekhAe khecavI ema brahmAe kahelu che. 90, 91, 92. caturviMzatilakaizca ghaNTAkuTaiH samanvitaH // saptasaptatibhizcaiva vimAnazcANDakairmataH // 93 // cAvIsa tilakA, ghaMTAkUTo ne sIttotera iMDakA vaDe bhita vimAna prAsAda jANuve. 93. itizrI vimAna prAsAda, tala bhAga 26, IMDaka 77, tilaka 24, aSTama prAsAda. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zilpa ratnAkara [zabha 2tna talabhAga26 (8) vimAna prAsa aSTama merU. / 74 77, tikha 24. gaMdhamAdana prAsAda-navama merU. zRNu vatsa pravakSyAmi svarUpaM lakSaNAnvitam // gandharvaiH sevitaM nityaM prAsAdaM gaMdhamAdanam // 14 // he vatsa! gadhae nitya sevele ane svarUpalakSaNathI yukta gaMdhamAdana nAmanA prAsAda have kahuM chuM te zravaNa kara. 94. caturastrIkRte kSetre SatriMzatpadabhAjite // bhadrArdhaM bhAgacatvArastadardhena tu nirgamaH // 9 // naMdikAbhAgamekena nirgame'pi ca tatsamA // naMdikAbhAgamekena nirgamaH syAttathaiva hi // 96 / / cAturaM bhAgacatvAro vistare nirgame'pi ca // naMdikAbhAgamekena nirgame pUrvamAnataH // 27 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 dazama ratna] maryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra dvitIyA ca dvibhAgaistu nirgame ca prakIrtitA // pallavIbhAgamekena nirgame syAttathaiva ca // 98 // koNaM ca bhAgacatvAraH sthApayeca dizAsu vai // bAhyapaMktizca saMsthApyA madhyapaMktizca kathyate // 19 // cerasa kSetramAM chatrIsa bhAga karI bhadrAI bhAga cAra ane nakAre be bhAga karavuM. naMdikA bhAga eka, bIjI naMdikA bhAga eka, paDho bhAga cAra, trIjI nAdikA bhAga eka, jethI naMdika bhAga che, pAMcamI naMdikA. bhAga eka tathA keNu bhAga cAra; A badhAM aMge nIkAre samadala karavAM. A pramANe cAre dizAomAM vyavasthA karavI. A bahAranI paMktinuM mAna kahyuM. have aMdaranI paMktinuM pramANu kahuM chuM. 95, , 87, 88, 86. bhittiH sArdhadvayA kAryA sArdhatrayA bhramantikA // madhye prAsAdakaM kArya vibhajya dazabhAgakaiH // 10 // bhitti bhAga aDhI tathA bhramaNI bhAga sADA traNanI karavI ane madhya prAsAdanuM tala 40 (10) lAganu 42. 100. koNaM bhAgadvayaM kuryAt sArdhabhAgena cAnugam // bhadrArdha sArdhabhAgena sthApayeca dizAsu vai // 10 // madhye paMktistu vikhyAtA UrdhvapaMktistu kathyate // ata avaM tu zikharaM jJAtavyazca sadA budhaiH // 102 // upara batAvelA daza bhAgamAM koNa bhAga che, paDho bhAga deDha ane bhadrAdhe bhAga dehanuM karavuM. e pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. upara pramANe madhyapaktinuM pramANa kahyuM. have urdhva paktinuM pramANa kahuM chuM. enI upara zikharanuM mAna sarvadA DAhyA purUSoe jANI levuM. 101, 102. kezarItrayakoNaM tu Urve ca tilakaM nyaset // pallavIpadamAtrAzca paJcatilakabhUSitAH // 103 // dvipadAnaMdikAyAzca zRGgacatvAri kalpayet // tadUdhai tilakaM kArya kUTAkAraM suzobhanam // 104 // cAnuge ca tato vatsa kezarIdvayakalpanA // tadUrve maMjarI kAryA sarvalakSaNasaMyutA // 10 // Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zilpa ratnAkara [[dazama ratna agrapallavikAyAM tu tilakaM pUrvamAnataH // pazca vai zuruzRGgANi naMdikA tilakadvayA // 10 // keNa upara traNa kezarI IDako caDhAvavAM ane upara tilaka karavuM. eka bhAganI badhI naMdikAe pAMca pAMca tilake saMyukta karavI. be bhAganI badhI naMdikAo upara cAracAra zago ane upara eka tilaka karavuM. paDhare be kezarI ane upara suMdara maMjarI arthAt tilaka karavAM. bhadra pAMca uzage caDhAvavAM ane bhadranI pAsenI naMdIe be tilake karavAM. 103, 104, 105 106. trayodazavibhAgaizca rekhordhvaM tatra kArayet // pUrvamAnapramANena jJAtavyazca sadA budhaiH // 107 // uparanI rekhAnI gaLAI tera bhAge choDavI ane buddhimAna zilpIoe pUrva mAna pramANe zikharanuM svarUpalakSaNa jANavuM. 107. catuSpaSTizataizcaiva tilakaistu vibhUSitaH // navAdhikadvizatANDaiH prAsAdo gaMdhamAdanaH // 10 // tala bhAga36 (9) gaMdhamAdana prAsAda. navama merU. IDaka 209, tilaka 164, - Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 dazama ratna ] maryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. 371 eka cesaTha tilake tathA base nava IDakothI vibhUSita thaele A gaMdhamAdana prAsAda jANo. 108. itizrI gaMdhamAdana prAsAda, tala bhAga 36, IDaka 209, tilaka 164, navama prAsAda. bhu prAsA-zama me3. vartanAM muktakoNasya zRNu vatsa yathAvidhi // caturastrIkRte kSetre SaDviMzativibhAjite // 109 // he vatsa ! have muktakaNa prAsAdanI vartanA kahuM chuM te tuM yathAvidhi zravaNa kara. cirasa kSetramAM chavvIsa bhAga karavA. 109. padatrayaM ca zAlA padaikena vinirgatam // naMdikA dvipadA jJeyA nirgameNa ca tatsamA // 11 // cAnugaM trayabhAgaizca nirgameNa tathaiva hi // naMdikA dvipadA kAryA tatsamA ca vinirgatA // 11 // koNaM padatrayaM vatsa sthApayeca dizAsu vai // bhittiH padadvayA jJeyA dvibhAgena bhramantikA // 112 / / bhadrArdha bhAga traNa ane nakAre bhAga eka karavuM. naMdikA bhAga be, paDho bhAga traNa, bIjI naMdikA bhAga che ane keNa bhAga traNa; A badhAM aMge samadala karavAM. A pramANe cAre dizAomAM sthApanA karavI. bhitti bhAga be tathA bramANa bhAga banI karavI. 110, 111, 112. madhye prAsAdakaM kArya dazabhAgaizca pUrvataH // tasyorce zikharaM kArya zobhanaJca sadA budhaiH // 11 // sarvadA buddhimAnee prAsAdanA madhya bhAge pUrva pramANe daza bhAganuM tala karI 352 zamAyuta ziSa2 425. 113. kezarIdvayakoNaM tu tilakamUrdhvamAdizet // dvipadA naMdikAH sarvAH zRGgorve tilakaM nyaset // 114 // kezarI caiva zrIvatsaH pratikaNe tathA bhavet // vicitrA rathikA kAryA bhadre vai syAdurutrayam // 115 // Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zilpa ratnAkara [ dazama ratna pratyaMgAstatra dAtavyAH karNasya vAmadakSiNe // Urve maMjarikA sthApyA sarvazobhAsamAkulA // 116 // keNe be kezarI IDake ane upara eka tilaka karavuM. be bhAgavALI badhI nAdikAoe eka eka IMga ane upara tilaka karavuM. paDhare kezarI ane zrIvatsanAM IDake caDhAvavAM. bhadra vicitra doDhiye ane traNa urU karavAM tathA keNanI vAmadakSiNa bAjue pratyaMga caDhAvavA ane tenA upara sarva bhAyukta maMjarikA sthApavI. 114, 115, 116. rekhordhva navabhAgaizca kArya vatsa sulakSaNam // viMzatitilakairyuktaH kUTAkAraiH suzobhanaH // 117 // paJcaviMzazatAtraistu hyaNDakaizca vibhUSitaH // bhuktimuktiprado jJeyaH prAsAdo muktakoNakaH // 118 // rekhAnA uparanA bhAge nava bhAga karI zikharanI rekhAo choDavI. vasa tilakathI saMyukta, kUTAkA vaDe suzobhita ane eka pacIsa IDakethI vibhUSita talabhAga26 } (10) muktakaNaprAsAda, dazama meru. IDaka 125, tilaka 20. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsa ratna ] mervAddhivi'zati prAsAda lakSaNAdhikAra. 373 thaelA tathA vaibhava ane muktine ApanArA A muktakaNa nAmanA prAsAda jANavA. 117, 118. itizrI muktakANu prAsAda, tala bhAga 26, iDaka 125, tilaka 20, dazama prAsAda. giriprAsAda-ekAdaza merU, zRNu vatsa pravakSyAmi prAsAdaM girisaMjJakam // gandharvakinnaraiH sevyaM nAnAlakSaNalakSitam // 119 // he vatsa ! gadhAM ane kinaree sevavA yogya ane nAnA prakAranAM lakSaNlRAthI yukta evA giri nAmanA merU prAsAda kahu chu te zravaNu kara. 119. caturastrIkRte kSetre dvAtriMzapadabhAjite // bhadrA bhAgacatvAro bhAgekena vinirgatam // 120 // naMdikA padamAtreNa nirgameNa ca tatsamA // cAnugaM dvipadaM jJeyaM nirgameNa tathaiva hi // 121 // naMdikA bhAgamekena nirgameNa ca tatsamA // pratirathaM dvipadazca nirgameNa tu tatsamam // 122 // naMdikA padamAtreNa padaikena vinirgatA // arai dvipadaM kAryaM nirgameNa tathaiva ca // 123 // pallavI bhAgamekena nirgameNa tadardhataH // koNaM bhAgadvayaM kAryaM sthApayeca dizAsu vai // 124 // cArasa kSetramAM khatrIsa bhAga karI bhadrAdha bhAga cAra ane nIkAre bhAga ekanu karavuM. naMdrikA eka bhAga, paDho be bhAga, bIjI nadikA eka bhAga, pratiratha be bhAga, trIjI naMdikA eka bhAga, jo yaDharo e bhAga; A sava aMgo samadala karavAM. ceAthI naMdikA eka bhAga ane nIkAre ardhA bhAganI karavI tathA keANa be bhAgane samadala 12. yA pramANe yaturhizAmA ago sthAyavAM. 120, 121, 122, 123, 124. eSA tu bAlikA paMktirmadhyapaMktistu kathyate // bhittirbhAgadvayA kAryA bhramaNI ca dvibhAgikA // 125 // upara pramANe bahAranI pakti kahI. have aMdaranI paktinuM pramANu kahIe chIe. bhitti bhAga e ane bhramaNI bhAga enI karavI. 125. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zi95 ratnAkara [ dazama rana koNe ca zRGgacatvAri kartavyAni sadA budhaiH // vivAda sarvAsitramUjaH pharavA cAnuge trayazRGgaM tu tilakaJca tathopari // dvitIye cAnuge vatsa zRGgacatvAri kalpayet // 127 // tRtIye trayazRGgazca tilakazcaiva dApayet // bhadre ca rathikA kAryA gurucatvAri kalpayet // 128 // pratyaGgAzca pradAtavyA urozca vAmadakSiNe // tadUdhai maMjarI kAryA padmikA caiva vartikA // 129 // sarvadA buddhimAnoe keNa upara cAra zaga karavAM tathA ekaeka bhAganI badhI naMdikAe traNa traNa tilakathI vibhUSita karavI. pahele pahere traNa raMga ane tilaka karavuM. bIje paDhare cAra zaMga, trIje traNa zaga ane eka tilaka karavuM. bhadra doDhiye ane cAra urazaMge caDhAvavAM tathA urUganI vAmadakSiNa bAjue pratyaMge karavAM. keNe ane pahele paDhare be be tathA bhadranA khUNe eka tilaka eTale maMjarI karavI. te pakezanA rUpamAM vartulAkAranI karavI. 126, 127, 128, 129. tarUbhAga 2 (11) giriprAsAda. ekAdaza merU. IMDaka 145, tilaka 136. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 dazama ratna 3 medavi zati prasAda lakSaNAdhikAra rekhordhva dvAdazai gaiH kartavyaM tu sadA budhaiH // pUrvamAnena kartavyaM rekhovaM tu vicakSaNaiH // 130 // buddhizALI purUSae pAyAnI rekhA bAra (12) bhAge cheDavI arthAt pUrvamAnAnusAra rekhAe kheMcavI. 130. SatriMzatizatasaMkhyairtilakaistu vibhUSitaH // zatakapazcacatvAriMzadaNDaistuH giriH smRtaH // 13 // eka chatrIsa tilake ane eka pIsatALIsa IDa vaDe bhAyamAna A giri prAsAda jANa. 11. ItizrI giri prAsAda, tala bhAga 32, I Daka 145, tilaka 136, ekAdaza prAsAda. tilaka prAsAda-dvAdaza merU. tilakantu pravakSyAmi yathAvadanupUrvazaH // . caturasrIkRte kSetre cASTAdaza vibhAjite // 132 // have tilaka prAsAdanuM svarUpa lakSaNa kahuM chuM. samarasa kSetramAM aDhAra bhAga 4216.132. bhadrArdhaM dvipadaM vatsa padaikena vinirgatam // naMdikAbhAgamekena nirgameNa ca tatsamA // 133 // pallavI padamAtreNa nirgameNa tathaiva ca // cAnugaM tu dvibhAgaizca nirgameNa tathaiva hi // 134 // naMdikAbhAgamekena vistare nirgame'pi ca // koNaM bhAgadvayaM vatsa sthApayeca dizAsu vai // 135 // bhadrAI bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. naMdika bhAga eka, bIjI naMdikA bhAga eka, paDho bhAga be, trIjI naMdikA bhAga eka ane kaNa bhAga che, A badhAM aMge samadala karavA ane cAre dizAe sthApavAM. 133, 134, 135. etattu bAhyapaMktyAM vai jJAtavyaJca sadA budhaiH // bhittiH sArdhavibhAgena sArdhabhAgA bhramantikA // 136 // Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 zipa ratnAkara [zama na a prAsAdakaM kArya dazabhAgaizca pUrvazaH // evaJca madhyapaMktyAM tu tatazca zikharaM zRNu // 137 // buddhimAnoe uparokta mAna bahAranI paMktinuM jANavuM. bhitti deDha bhAga tathA bramaNI deDha bhAganI karavI ane pUrvavat daza bhAganuM tala karavuM. A pramANe madhya paMktinuM mAna jANavuM. have zikharanuM lakSaNa zravaNa kara. 136, 137. vitilakaM tathA koNe tritilakaM tu cAnuge / naMdikAH padikAH sarvAstilakadvayabhUSaNAH // 138 // bhadre ca rathikA citrA churutrayasamanvitA // pratyaMgazcaiva kartavyaM karNasya vAmadakSiNe // 139 // rekhovaM caiva SaDbhAgaiH kartavyaM tu sadA budhaiH // evaM ca zikhare mAnaM jJAtavyaM sarvadA zubham // 140 // koNa tathA pahere traNatraNa tilaka karavAM ane eka eka bhAganI badhI naMdikAo be be tilakanAM AbhUSaNovALI karavI. bhaTTe doDhiye ane traNa urazage talabhAga10 (12)ti prAsa vaza me3. /* 21, niba 84. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ratna ] maryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. 77 caDhAvavAM tathA karNanI vAmadakSiNa bAjue pratyaMga karavuM. rekhAonI goLAI cha bhAge choDavI. A pramANe buddhizALI zilpIoe zikharamAna sarvadA jANavuM. 138, 138, 140. caturazItibhizcaiva tilakaistu vibhUSitaH // aNDakairekaviMzaistu tilakAkhyaH prakIrtitaH // 141 // cAryAzI tilake ane ekavIsa IDake vaDe zobhAyamAna A tilaka nAmane merU prAsAda jANe. 141. ItizrI tilaka prAsAda, tala bhAga 18, IDaka 21, tilaka 84, dvAdaza prAsAda. candrazekhara prAsAda-daza merU zRNu vatsa pravakSyAmi candrazekharalakSaNam // caturastrIkRte kSetre catustriMzadvibhAjite // 142 // he vatsa ! have caMdrazekhara prAsAdanuM lakSaNa kahuM chuM te zravaNa kare. cerasa kSetramAM cetrIsa bhAga karavA. 142. bhadrArdha paJcabhiH kArya padaikena vinirgatam // pallavIpadamekena nirgameNa tathaiva ca // 143 // dvitIyA dvipadA jJeyA nirgameNa tathaiva ca // cAnugaM tu caturbhAgaM padamadhyA tu pallavI // 144 // nirgameNa padA vatsa kartavyA tu sadA budhaiH // koNaM samadalaM kArya bhAgacatvAri kalpayet // 14 // ato'STadalamadhyAcca pallavI padazobhitA / etad vai bAhyapaMktyAM tu sthApayeca vicakSaNaH // 145 // bhadrA bhAga pAMca ane nakAre bhAga eka karavuM.palavInaMdikA bhAga eka tathA bIjI naMdikA bhAga be samadala karavI. paDhare bhAga cAra ane eka bhAga nIkAre kare. trIjI naMdikA bhAga eka tathA karNa bhAga cAra A badhAM aMge samadala karavAM. A pramANe bahAranI paMktimAna cAre dizAmAM karavuM. 143, 148, 145. madhyapaMktyudbhave vatsa jJAtavyaM tu sadA budhaiH // bhittiH sArdhadvayA jJeyA sArdhadvayA bhramantikA // 146 // 48 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zilpa ratnAkara [ dazama ratna dazabhAgairvibhakte tu madhyaprAsAdakalpanA // tadUrdhvaM zikharaM vatsa padmAkAraM suzobhanam // 147 / / buddhimAnee aMdaranI paktinuM svarUpamAna sarvadA nIce pramANe jANavuM. bhitti bhAga aDhI ane bramaNa bhAga aDhInI karavI. aMdaranA prAsAdanuM talamAna daza bhAganuM karI tenA upara padmAkAra subhita zikhara karavuM. 146, 147. karNe zRGgatrayaM kAryamUrdhvaM ca tilakaM nyaset // cAnuge ca dvayaM zRGgaM dvayazRGgA tu nATikA // 148 // Uce dvitilakaM dApyaM kUTAkAraM suvarNikam // naMdikAzRGgamekaM tu bhadrasya vAmadakSiNe // 14 // bhadre ca rathikA kAryA uruzRGgacatuSTayam // pratyaMgAzca pradAtavyA urozca vAmadakSiNe // 150 // keNe traNa zaMga ane eka tilaka karavuM. paDhare be IMga karavAM. nATikA (be nAnI naMdikA)e be be iMga caDhAvavAM, mATI nAdikAe ane bhadranI vAmadakSiNe eka eka zaMga caDhAvavuM ane A badhAM aMge upara be be tilaka karavAM tathA bhaTTe doDhiye. ane cAra urUga karavAM tathA bhadranA khUNe eka tilaka karavuM ane urUganI vAmadakSiNa bAjue pratyaMga caDhAvavAM. 148, 149, 150. rekhordhva dvAdazairbhAgaiH kartavyazca vicakSaNaiH // patAkAmarkaTIdaNDAn pUrvamAnena kArayet // 151 // buddhimAnee uparanI rekhAo bAra (12) bhAge choDavI ane patAkA, maTI tathA daMDa pUrvamAne karavA. 151 dvayanavatibhizcaiva tilakaizca vibhUSitaH // navottarazatANDaizca prAsAdazcandrazekharaH // 152 // bANuM tilake tathA eka nava IDa vaDe zebhAyamAna A caMdrazekhara nAmane merU prAsAda jANuM. 15ra. ItizrI caMdrazekhara prAsAda, tala bhAga 34, IDaka 109, tilaka 92, daza prAsAda. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ratna ] meriviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra 370 tala bhAga34 (13) caMdrazekhara prAsAda. tradaza merU. I. 109, ti. 92. maMdiratilaka prAsAda-caturdaza merU zRNu vatsa pravakSyAmi maMdiratilakaM zubham // caturasrIkRte kSetre cASTAviMzatibhAjite // 153 // he vatsa! have zubha maMdiratilaka prAsAda kahuM chuM te zravaNa kara. corasa kSetramAM aThThAvIsa bhAga karavA. 153. bhadrArdhazca catuSpAdaM dvipadena vinirgatam // naMdikA dvipadA kAryA nirgameNa tathaiva ca // 154 // cAnugaM bhAgacatvAri nirgame vistare'pi ca // koNaJca padacatvAri kartavyaM ca caturdizam // 15 // bhadrArdha bhAga cAra ane nakAre bhAga bena karavuM. nAdikA bhAga che, paDhare bhAga cAra tathA keNu bhAga cArane samadala kare. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. 154, 155. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zilya ratnAkara [zamana etaca bAhyapaMktyAstu madhyapaMktizca kathyate // prAsAdaM sthApayettatra bhajed dvAdazabhiH padaiH // 156 // pUrvamAnena kartavyaM sUtrayellakSaNAnvitam // tadUce zikharaM kAryaM sarvazobhAsamanvitam // 157 // A bAhya bahAranI) paktinuM mAna jANavuM. have madhyapaMktinuM mAna kahuM chuM. aMdaranI paMktinA bAra bhAga karI prAsAda sthApa ane pUrvamAne eTale bhitti tathA bhramaNuM lakSaNayukta karI tenA upara sarva zobhA vaDe alaMkRta thaeluM zikhara karavuM. 156, 157. zrIvatsaH kezarI caiva sarvatobhadrameva ca // etAni trayazRGgANi koMce tu pradApayet // 158 // cAnuge tilakatrINi vitilakA ca naMdikA // bhadre ca rathikA kAryA jhurutrayasamanvitA // 159 // tala bhAga20 (14)mAhiti prAsA. yatuza bhe3. 1 73, tisa 56. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 pAtakA // dazama ra ] maryAdiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. tarve maMjarI kAryA padmAkArA suvartikA // rekhordhvamaSTabhAgaizca kartavyaM tu sadA budhaiH // 160 // kaNe zrIvatsa, kezarI ane sarvatobhadrA e traNa IMga caDhAvavAM. pahere ane naMdikAe traNatraNa tilaka karavAM tathA bhadra rathikA temaja traNa urUge caDhAvavA ane tenA upara pAkAre suvartulA maMjarI karavI. rekhAonI vartAnA ATha mAge meyavI. 158, 158, 160. SaTpaJcAzattilakaizca maMdiratilakaH smRtH|| tryadhikaiH saptatibhizca hyaNDakaiH suvibhUSitaH // 161 // chappana tilaka ane tera IDake vaDe bhAyamAna thaele A maMdira nAmane prAsAhatavA. 161. ItizrI maMdiratilaka prAsAda, tala bhAga 28, IDaka 73, tilaka pa6, caturdaza prAsAda, saubhAgya prAsAda-pacadaza merU. zRNu vatsa pravakSyAmi saubhAgyaM lakSaNAnvitam // prAsAdaM kArayedyastu saubhAgyaM labhate sadA // 16 // he vatsa! have lakSaNayukta saubhAgya prAsAda kahuM chuM te zravaNa kara. je A prAsAda karAve che te sarvadA saubhAgyane pAme che. 162. caturasrIkRte kSetre divAkaravibhAjite // bhAgadvayaM tu bhadrArdhaM padamekaM ca nirgame // 13 // pratirathaM dvibhAgaizca nirgameNa tu tatsamam / / koNaM bhAgadvayaM kArya sthApayecca caturdizam // 164 // cerasa kSetramAM bAra bhAga karI bhadrAI bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. pratiratha bhAga be ane koNa bhAga be samadala kare. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA 42vI. 193, 164. eSA ca bAhyapaMktistu madhyapaMktizca kathyate // bhittirbhAgena kartavyA bhAgaikena ca vartikA // 16 // madhye prAsAdakaM kArya padanA padasaMkhyayA // athAtaH zikharaM vakSye svarUpaM lakSaNAnvitam // 166 // Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zilya ratnAkara [ dazama ratna A bAhyapaMkti jANavI. have madhyapaMkti kahuM chuM. bhitti tathA vattikAbhramaNI eka eka bhAganI karavI ane pUrvamAne eTale talamAna bAra bhAganuM bAhyapaMkti pramANe karavuM. have lakSaNAnvita zikharanuM svarUpa kahuM chuM. 165, 166. zrIvatsadvayikA kAryA koNamadhye vyavasthitA // cAnuge zRGgamekaM tu tadUbeM tilakaM nyaset // 167 // bhadre ca rathikA kAryA gurudvayasamanvitA // pratyaMgaJca tathA kArya karNasya vAmadakSiNe // 168 // tadUrve maMjarI kAryA sarvazobhAsamanvitA // rekhorce bhAgacatvAro jJAtavyAstu sadA budhaiH // 169 // keNe be zrIvatsa caDhAvavAM. paDhare eka zaMga ane upara tilaka caDhAvavuM. bhaTTa be urUzaMga sAthe rathikA karavI ane karNanA vAmadakSiNa bhAge pratyaMga caDhAvavuM tathA tenA upara sarva bhAyukta maMjarI karavI ane cAra bhAge rekhAe kheMcavI. 17, 168, 169, talabhAga2 (15) saubhAgya prAsAda. paMcadaza merU. IDaka 33, tilaka 16. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meoNMviti prAsAda lakSaNAdhikAra poDaza tilakaizcaiva kUTAkAraiH suzobhanaH // aNDakatrayatriMzadbhiH saubhAgyazca prakIrtitaH // 170 // dama ratna ] kUdAkAra suMdara sALa tilake tathA tetrIsa iMDake vaDe suzobhita A saubhAgya nAbhano bhe3 prasAda lAguvo. 170 itizrI saubhAgya prAsAha, takSa lAga 12, 3 33, tibas 16, pathadRza prAsAha sundara prAsAda-SoDaza merU, sundarazca pravakSyAmi prAsAdaM zubhalakSaNam // caturasrIkRte kSetre dvAviMzapadabhAjite // 171 // have zubha lakSaNavALe suMdara nAmane merU prAsAda kahu chu..cArasa kSetramAM AvIsa bhAga karavA. 171, bhAgatrayaM tu bhadrArdhaM dvibhAgena vinirgatam // naMdikA bhAgamekena nirgameNa tathA bhavet // 172 // cAnugaJca tribhirbhAgairvistare nirgame'pi ca // naMdikA pUrvamAnena kartavyA tu sadA budhaiH // 173 // koNaM bhAgatrayaM kArya sthApayeca caturdizam // evaJca bAhyapaMktizca jJAtavyA suvicakSaNaiH // 174 // 383 bhadrA bhAga traNa ane nIkAre be bhAga karavu, nadikA bhAga eka, paDharA bhAga traNa, khIjI nadikA bhAga eka ane koNa bhAga traNa samadala karave. A pramANe cAre dizAmAM sthApanA karavI. vicakSaNa purUSAe upara pramANe bAhya paktinuM svarUpa vu 172, 173, 574. bhittizca dvipadA kAryA dvipadA ca bhramantikA // rekhordhvaM dazabhirbhAgaistadUrdhve zikharaM smRtam // 175 // bhitti bhAga che ane bhramaNI bhAga enI karavI tathA rekhAnu talamAna daza bhAge karI tenA upara zikhara karavuM. 17pa. koNamadhye tu kartavyA zrIvatsatrayakalpanA // cAnuge dvayazRGgazca jJAtavyaM tilakaM tathA // 176 // Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 Ama patna ziva ratnAkara naMdikAH padikAH sarvAstilakadvayabhUSaNAH // bhadre ca rathikA sthApyA jhurutrayavibhUSitA // 177 // pratyaMgazca tathA sthApyamurozca vAmadakSiNe // rekhAvistAramUrdhe ca garbhoz2a saptabhAgikam // 178 // keNe traNa zrIvatsa zaga caDhAvavAM. paDhare be zaga ane eka tilaka karavuM. eka eka bhAganI badhI naMdikAo be be tilake vaDe suzobhita karavI. bhaTTe doDhiye ane traNa uzaMga karavAM. uraIMganI vAmadakSiNa bAjue pratyaMga caDhAvavuM. rekhAonA upara bhAge vistAra bhAga sAtane kare ane te gabhArAnA uparanA bhAge jANa. 176, 177, 178. vedadigpAlasaMkhyaizca tilakaiH suvibhUSitaH // UnapaJcAzadaNDaizca prAsAdatraiva sundaraH // 17 // aDatAlIsa tilake ane ogaNapacAsa ThaMDake vaDe zobhAyamAna A suMdara nAmane merU prAsAda jANo. 179. itizrI suMdara prAsAda, tala bhAga 22, IDaka 49, tilaka 48, Diza prAsAda. tala bhAga2 (16) suMdara prAsAda. Diza merU. IMDaka kaTa, tilaka 48. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ra ] meTriviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. zrItilaka prAsAda-saradaza merU. zrItilakaM pravakSyAmi vipulazrIprado mataH // caturasrIkRte kSetre padaviMzatibhAjite // 180 // have zrItilaka nAmane merU prAsAda kahuM chuM ke je vipula lakSmIne ApanA cha. yorasa kSetramA pIsa mA 42vA. 180. bhadrArdhaM dvipadaM kArya padaikena vinirgatam // pallavI padamAtreNa nirgameNa tathaiva ca // 18 // cAnugaM dvipadaM jJeyaM nirgameNa tu tatsamam // dvipadaM cAnugaM vatsa pUrvamAnena lAJchayet // 182 // koNaM bhAgatrayaM kArya sthApayecca caturdizam // . kathitA bAhyapaMktizca madhyapaMktistu kathyate // 183 // bhadrArdha bhAga che ane nIkAre bhAga eka karavuM. pallavI bhAga eka, pahere bhAga be, bIje paDhare bhAga be ane koNa bhAga traNa samadala kare. A pramANe cAre dizAemAM vyavasthA karavI. A bAhyapaMktinuM pramANa kahyuM. have madhya paMktinuM pramANu kahuM chu. 181, 182, 183. bhittiH sArdhadvipAdA ca bhramaNI hi tathA bhavet // tadUrve zikharaM kAryaM sarvazobhAsamanvitam // 184 // bhitti tathA bhramaNuM bane aDhI aDhI bhAganI karavI ane uparanA bhAge sarva zobhA yukata zikhara karavuM. 184. kezarI sarvatobhadro naMdanazca tRtIyakaH // kramatrayeNa saMsthApyaH koNamadhye vyavasthitam // 185 // tadUrve tilakaM yojyaM kUTAkAraM suzobhanam // zrIvatsadvayatilakaM cAnugeSu pradAyet // 186 // pallavIpadamAtrAyAM tilakaJca pradApayet // vicitrA rathikA bhadre purucatvAri kalpayet // 18 // keNa upara kezarI, sarvatebhadra ane naMdana prAsAdanAM IMDaka anukrame caDhAvavA ane upara tilaka karavuM. pahele paDhare be zrIvatsa ane eka tilaka tathA bIje paDhare Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 zilpa ratnAkara [dazama ratna eka zrIvatsa ane eka tilaka karavuM. eka bhAganI naMdikAe tilaka caDhAvavuM ane bhadde vicitra rathikA sAthe cAra urUguM karavAM. 185, 186, 187. paJcabhAgapramANena rekhordhvazcaiva vistaret // evaMvidhazca kartavyaM jJAtavyaJca sadA cudhaiH // 188 // uparanA bhAge rekhAe pAMca bhAge vistAravI. A pramANe buddhimAna zilpIoe rekhAmAnanuM pramANa sarvadA jANavuM. 188. SatriMzattilakaizcaiva kuTAkArasuvartibhiH // UnapaJcAzadadhikaiH zrItilakaH zatANDakaiH // 189 // kuTAkAra ane vartulAkAra chatrIsa tilake tathA ekase ogaNapacAsa ThaMDaka vaDe zobhAyamAna thayele A zrItilaka nAmane merU prAsAda jANa. 189 itizrI zrI tilakaprAsAda, tala bhAga 20, IDaka 149, tilaka ka6, sadaza prAsAda. tlbhaag20|| (17) zrI tilaka prAsAda. samadaza merU. IDaka 149, tilaka 36. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 dazama ratna ] mevadiviMzati prAsAda lakSaNAdhikAra. 387 vizAla prAsAda-aSTAdaza merU vizAlazca pravakSyAmi vizAlapadamucyate // caturasrIkRte kSetre cASTAviMzatibhAjite // 19 // have vizAla nAmane meru prAsAda kahuM chuM te zravaNa kara, ke jenAthI vizAla pahanI prApti thAya cha. yorasa kSetramA mahAvIsa (28) mA 42vA. 180. zAlArdhaM tripadaM kAryaM dvipadena vinirgatam // naMdikA padamAtreNa nirgameNa tathA bhavet // 191 // cAnugaM dvipadaM jJeyaM nirgame vistare'pi ca // pallavIbhAgamekena nirgame caiva tatsamA // 192 // cAnugaM dvipadaM jJeyaM nirgameNa tathaiva ca // naMdikAbhAgamekena nirgameNa tathaiva ca // 193 // koNe ca bhAgacatvAraH sthApayettu caturdizam // bAhyapaMktizca vikhyAtA madhyapaMktistu kathyate // 194 // bhadrAI bhAga traNa ane nakAre bhAga be karavuM. nAdikA bhAga eka, paDho bhAga be, bIjI nadika bhAga eka, bIje paDho bhAga be, trIjI naMdika bhAga eka ane ke bhAga cAra A sarva aMge samadala karavAM. A pramANe cAre dizAmAM vyavasthA karavI. A bAhya paMktinuM mAne kahyuM. have madhya paMktinuM pramANa kahuM chuM. 191, 192, 183, 184. bhittiH sArdhadvibhAgA ca sArdhadvayA bhramantikA // madhye prAsAdakaM kAryaM dazabhAgavibhAjite 1195 // bhitti aDhI bhAga tathA bhramaNa aDhI bhAganI karavI ane madhya prAsAdanuM talamAna daza bhAge karavuM. 1lpa. zrIvatsaH kezarI caiva sarvatobhadrameva ca // kramatrayeNa koNe tu sthApanIyA vicakSaNaiH // 196 // naMdikAstilakArUDhAH kartavyAH sarvadA zubhAH // zrIvatsaH kezarI caiva tilakaJcaiva cAnuge // 197 // Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zilpa ratnAkara [dazama ratna zrIvatsatilakazcApi cAnuge tu dvayaM nyaset // cAnuganaMdikAnAM tu yuva' caiva sumaMjarI // 198 // pratyaMgAstatra kartavyA UrdhvaM caivApi maMjarI // urucatuHsamAyuktaM bhadraM gavAkSabhUSaNam // 199 // zrIvatsa, kezarI ane sarvate bhadra prAsAdanAM IMDake kaNe anukrame caDhAvavAM. badhI naMdikAo upara tilaka karavAM. pahelA paDharAe zrIvatsa ane kezarI IDake tathA tilaka temaja bIjA paDharAe be zrIvatsa ane tilaka caDhAvavAM. paherA ane naMdIoe kuTAkAra maMjarIo karavI tathA pratyA karI temanA upara paNa maMjarI karavI. bhaTTa gavAkSa ane cAra urUzuM karavAM. 16, 17, 18, 19. rekhocaM navabhirbhAgaH kartavyaM tu sadA vudhaiH // pUrvamAnena jJAtavyaM svarUpaM lakSaNAnvitam // 20 // uparanA bAMdhaLAnA mathALe nava bhAge rekhAe kheMcavI. zikharanuM pUrvamAna pramANe lakSaNa yukta svarUpa jANI levuM. 200. talabhAga28 (18) vizAla prAsAda, aSTAdaza merU, IDaka 157, tilaka 40. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 dazama ratna ] maryAdivizati prAsAda lakSaNAdhikAra catvAriMzattilakaizca kuTAkAraiH suzobhanaiH // saptapazcAzadadhikaivizAlazca zatANDakaiH // 201 // kUTAkAra suzobhita cAlIsa tilake tathA ekase sattAvana IDakevALe A vizAla nAmane merU prasAda jANave. 201. itizrI vizAla prAsAda, tala bhAga 28, IDaka 157, tilaka 40, aSTAdaza prAsAda. zrIparvatakUTa prAsAda-eke naviMzatitama merU. zrIkUTaJca pravakSyAmi viprANAM sAdhyate zriyA // caturastrIkRte kSetre divAkaravibhAjite // 202 // have zrIparvatakUTa prAsAda kahuM chuM. jenAthI brAhmaNane lakSmInI prApti thAya cha. yorasa kSetramA mA2 mA 42vA. 202. padadvayaM tu zAlArdhaM bhAgaikena vinirgatam // * naMdikAbhAgamekena vistare nirgame'pi ca // 20 // dvitIyA tatsamA kAryA koNazcaiva dvibhAgikam // ettattu kathitaM vatsa caturdikSu vyavasthitam // 204 // bhadrAI bhAga che ane nakAre bhAga eka karavuM. nadika bhAga eka, bIjI naMdika bhAga eka tathA keNu bhAga be samadala karavo. he putra! A pramANe cAre dizAsobhaa bhAna yo . 203, 204.. bhittizca sArdhabhAgena sArdhabhAgA bhramantikA // madhye prAsAdakaM sthApyaM padAnAM dazakalpanA // 20 // bhitti tathA bhramaNI doDha doDha bhAganI karavI ane aMdaranA prAsAdanuM tala daza mAganu 42yu. 2050 koNaM bhAgadvayaM kAryaM sArdhabhAgena cAnugam // zAlAdhaM sArdhabhAgena sthApayadigvidikSu ca // 206 // bhittizca karNamAnena zeSaM garbhagRhaM bhavet // tadUce zikharaM kArya sarvazobhAsamanvitam // 207 // Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [dazamaratna upara kahelA daza bhAgamAM e bhAganA kANu, deDha bhAganA paDhara ane deDha bhAganu` bhadrAya karavuM ane te sa cAre tarapha karavuM. bhitti karNanA mAne karavI ane zeSa gabhArA jANavA. tenA upara sarva zobhAvaDe alaMkRta karAyeluM zikhara karavuM. 206, 207. 20 kramatrayeNa koNe tu tilakAni pradApayet // sarvAzva naMdikAH kAryAstilakadvaya bhUSaNAH // 208 // tatsamA dvitIyA sthApyA tilakaM pUrvamAnataH // mattavAraNasaMyuktaM zikharaM pUrvalakSaNam // 209 // IlikAtoraNairyuktaM ghaNTAkalaza bhUSitam // tilakasiMhasaMpRktaM munividyAdharairyutam // 290 // kANe anukrame traNa tilakA sthApavAM. madhI nadikAe be betilakA vaDe suzobhita karavI. pU lakSaNAnusAra mattavAraNa, ilikAtAraNa, ghaMTA, kalazAdithI vibhUSita tathA sihu, tilaka, muni ane vidyAdharo sayukta zikhara karavuM. 208, 209, 210. tala bhAga (19)zrIparvataTaprAsAda ekAnavi zata prAsAda. IMDaka 1, tilaka 44, Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mervAdivi zati prAsAda lakSaNAdhikAra SaNatrayeSu saMsthApyA catuSkI dvAdazocyate // sAMvaraNazca kartavyaM gajasiMhasamanvitam // 219 // tadUrdhve zikharaM sthApyaM svarUpaM lakSaNAnvitam // rekhordhvaM dvipadaM jJeyaM tadUrdhve cANDakaM zubham // 212 // drazama ratna ] 1 traNa traNa padmanI traNa cekIe maLI kula bAra cokIovALo mahaDapa karavA. hAthIe ane si hAthI saMyukta tenA upara sAMvaraNa karavuM ane svarUpa lakSaNa yukta zikhara karavuM. mathALe e bhAge rekhAe kheMcavI ane tenA upara zubha eka IMDaka yaDhAva. 211, 212. itizrI parvatakUTa prAsAda, tala bhAga 12, iMDaka 1, tilaka 44, ekenavizati prAsAda. na divana prAsAda-vizatitama ek zRNu vatsa pravakSyAmi prAsAdaM naMdivardhanam // nandante yamarAH sarve kRte vai naMdivardhane // 213 // he vatsa ! have huM nadivana nAmanA vIsamo merU prAsAda kahuM chuM te tu zravaNa kara. na'divana prAsAda karAvavAthI sarva devatA prasanna thAya che. 213. caturasrIkRte kSetre bhAgadvAviMzabhAjite // zAlArthaM tripadaM kArya padaikena vinirgatam // 214 // cAnugaM dvayabhAgantu vistare nirgame'pi ca // naMdikA bhAgamekena nirgameNa tathA bhavet // 215 // dvitIyaM tatsamaM proktaM jJAtavyaM tu sadA budhaiH // naMdikA bhAgamekena nirgameNa tathaiva ca // 216 // koNaM bhAgadvayaM kAryaM sthApayeca caturdizam // bhittizca bhAgikA jJeyA bhAgatrayabhramantikA // 297 // cArasa kSetramAM AvIsa bhAga karI bhadrAdha bhAga traNa ane naukAre bhAga eka karavu, paDhare| bhAga che, nadrikA bhAga eka, bIjo paDharo bhAga che, bIjI nadikA bhAga eka tathA kaNa bhAga e; A sava age samadala cAre dizAomAM karavAM, bhitti eka lAganI tathA brabhaNI RNu lAganI 42vI. 214, 215, 216, 217. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zilpa ratnAkara [ zabha ratna madhye prAsAdakasthAnamaSTabhAgantu kalpayet // tadUdhai zikharaM kAryaM sarvalakSaNasaMyutam // 218 // madhya prAsAdanuM talamAna ATha bhAganuM karavuM ane tenA upara sarva lakSaNa yukta zikhara karavuM. 218. kramatrayaM tu koNe syAt zrIvatsatrayakalpanA // . cAnuge zRGgayugmantu tadUdhai tilakaM nyaset // 219 / / naMdikAtilakaM yugmaM koNasya vAmadakSiNe // bhadre ca rathikA kAryA jhurutrayasamanvitA // 220 // naMdikAtilakaM yugmamUrce pratyaMgakaM nyaset // Urve ca maMjarI kAryA yAvadUrvA ca SaTpadA // 221 // keNa upara anukrame traNa zrIvatsa zRMga caDhAvavAM. baMne paDharAoe be be IMga ane eka eka tilaka caDhAvavuM. kezunA vAmadakSiNa bhAge rahelI naMdikAe be tilaka kthaam (20)navinAsA. vizati bhe3. 43.57, tisa 40. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ratnAkara megalAI sTAilanI chatrI. zi95 ratnAkara Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi85 ratnAkara chatrIne dekhAya, ekAdaza ratnAkara vAra mah rittn! * jA ma jana Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama ratna me vi'zati prAsAda lakSaNAdhikAra 33 karavAM. bhadre rathikA ane traNa uge caDhAvavAM ane zrIjI nadIe e tilake karavAM tathA pratyaga caDhAvavuM. ane tenA upara majarI karavI. ane cha bhAge rekhA khecavI. 219, 220, 221. itizrIvAstuzAstre zilpazAstri zrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare mervAdiviMzatiprAsAdalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM dazamaM ratnaM samAptam / / catvAriMzatilakezca kUTAkAraiH suvarttibhiH // saptapaJcAzadaNDaistu prAsAdo naMdivardhanaH || 222 // kUTAkAra ane suvartula cAlIsa tilake ane sattAvana ThaMDakAthI zebhAyamAna thayele A nadivana nAmanA vIsamA merU prAsAda jANavA. 222. itizrI navina prAsAda, tala bhAga 22, iDaka 57, tilaka 40, vizatitama prAsAda. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut nadAza kara mulajIbhAi sAmapurAracita zilparatnAkara nAmanA graMthanu meLaMda ti prAsAdalakSaNAdhikAra nAmanuM dazamu` ratna saMpUrNa. 50 Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazaM ratnam / atha devmuurtisvruuplkssnnaadhikaarH| rUpa vidhAna. prAsAde liGgamUrtInAM pramANaM zAstralakSyataH / manuSyapazupakSyAdirUpaM kuryAttadAkRti // 1 // prAsAdamAM sthApavAnAM liMga temaja mUtionuM pramANa zAstraSTithI karavuM tathA manuSya, pazu ane pakSI Adi svarUpe temanI AkRtie pramANe karavAM. 1. zilA parIkSA nibiDA nivraNA mRdvI sugaMdhA madhurA zilA // sarvArcAliGgapITheSu zreSThA kAntiyutA ca yA // 2 // jhINA pigaranI, chidra rahita, mRduvI (komaLa jhINA pigaranI), sugadhIvALI, jovAmAM priya lAge tevI ane kAMtiyukta zilA sarva prakAranI pratimAo, zivaliMga tathA jaLAdhArIo vigerenA kAryamAM zreSTha che. 2. vimalaM hemakAMsyAdi cihUM lohamayaM hi yat // tathAnyadvividhaM cihna pratimAyAM bhayAvaham // 3 // zuddha sonuM ane kAMsu vigere dhAtu temaja leDhAnuM cinha tathA bIjA judA judA prakAranAM cinha je pratimAmAM hoya to te bhaya ApanArI jANavI. 3. bhRGgakapotakumudamASamudgasitopamA // pANDurA ghRtapadmAbhA sarcAisu zilA zubhA // 4 // bhamare, hAle, kamaLanuM piyaNuM, aDada, maga ane sukhaDanA jevA raMgavALI, sapheda, ghI tathA rAtA kamaLanA jevI kAMtivALI zilA sarvaprakAranI pratimAomAM kalyANakArI che. 4. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - che , zi95 ratnAkare. 3 prAcIna mUrtionI mudrAo ane hastamAM pakaDelA AyudhanA thoDA namunA. . 3. Yka 13 - 1 ' TaR Arrary */ ekAdaza ratna, ; ane - nAnA-nAnA ra - - - - Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 395 ekAdaza ratna 3 devamUrti svarUpalakSaNAdhikAra muhUrta vidhAna sudine sumuhUrte ca zakune zAntaceSTite // pratimAgRhakASTAdi karma kuryAnna cAnyathA // 5 // zubha divase sArA muhUrtamAM zAMta ceSTAvALAM zakuna je pratimA dhaDavAnuM, ghara banAvavAnuM tathA kASTha vagerenuM kArya karavuM. azubha samayamAM karavuM nahi. pa. zilA jAti. ekavarNA ghanA snigdhA mUlAgrAdArjavAnvitA // ajaghaNTAravA yA sA puMzileti prakIrtitA // 6 // je zilA eka raMgI, jhINA pigaranI, cikaNI, mULathI agra sudhI eka sarakhI, bakarAnA zabda ane ghaMTAnA avAja jevA avAjavALI hoya te purUSazilA kahevAya che. 6. sthUlamUlA kRzAgrA yA kNstaalsmdhvniH|| strIzilA kRzamUlAgrasthUlA SaMDhAtiniHsvanA // 7 // je zilA mULa bhAgamAM jADI, AgaLanA bhAgamAM pAtaLI tathA kiDatAlanA jevA avAjavALI hoya te strIzilA kahevAya che. temaja je zilA mULanA bhAgamAM pAtaLI, AgaLanA bhAgamAM jADI tathA avAja vinAnI hoya te napuMsakazilA kahevAya che. 7. liGgAni pratimAzcaiva kuryAt puMzilayA budhaH // yuGgyAt strIzilayA samyak pIThikAzaMsimUrtayaH // 8 // SaNDhopalena kartavyA brahmakUrmazilA tathA // prAsAdatalakuNDAdi karma kuryAdvicakSaNaH // 9 // buddhimAna zilpIe zivalige tathA pratimAo puzilAnI karavI. pIThikAe tathA strI jAtinI pratimAo strIzilAnI karavI tathA brahmAnI mUrti, kUrmazilAo temaja prAsAdanAM tala ane kuMDAdi kArya buddhimAna zilpIe baMDha-napuMsaka zilAnuM karavuM. 8, 9. - gharamAM pratimA pUjavAnuM pramANa ArabhyaikAGgalAdUrdhva paryantaikAdazAGgalam // gRheSu pratimA pUjyA nAdhikA zasyate tataH // 10 // Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ekAdaza rana gharamAM eka AMgaLathI 11 AMgaLa sudhInI pratimAo pUjavI. ethI adhika pramANanI pratimAo pUjavI sArI nathI. 10. prAsAdamAM pUjavAnI pratimA tathA prAsAda vinA pUjya pratimA. tadUrdhvaM navahastAntaM pUjanIyA surAlaye // dazahastAdito yA'rcA prAsAdena vinAyet // 11 // bAra AMgaLathI nava gaja sudhInI pratimAo devAlayamAM pUjavI; paraMtu daza gaja uparanI pratimAo prAsAda vinAnI pUjavI. 11. cekImAM pUjavAnI mUrtinuM pramANa dazAdikaravRddhyA tu SaDviMzapratimAH pRthak // bANavedakarAn yAvac catuSkyAM pUjayetsudhIH // 12 // daza gajathI vadhArI chavvIsa gaja sudhInI tathA vadhAremAM vadhAre pIsatAlIsa gaja sudhInI pratimAo buddhimAna purUSa mUti upara catuSkI (coka) karI pUjavI. 12. zubha mUrti. aSTalohamayI mUrtiH zailaratnamayA tathA // zreSThavRkSamayA vApi pravAlAdimayI zubhA // 13 // aSTadhAtu, pASANa, ratna, zreSTha vRkSa ane pravALAM vagerenI mUtie zubha che. 13. khaMDita mUrtipUjAvicAra. atItAdvazatA yA syAt sthApitA yA mahottamaiH // khaNDitA sphuTitA'pyA hyanyathA doSadAyikA // 14 // je pratimAne se varSa thaI gayAM hoya ane je mahAna purUSoe sthApita karelI hoya te pratimA khaMDita athavA tUTelI hoya te paNa pUjavI. bIjI paMDita pratimAnuM pUjana karavAthI duSakartA thAya che. 14. viSamasthAnamAzritya bhagnaM yathAsthitaM purA // tatra sthAne sthitA devA bhagnAH pUjyAH phalapradAH // 15 // Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara. POPOFF ekAdaza ratna zeTha haThIsIMganA derAzaranA puMDarIkajInA mukhya pravezadvAranI paDakhe karelA geAkhalAne dekhAva, amadAvAda, Page #548 -------------------------------------------------------------------------- Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3es ekAdaza rana ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. viSama sthAna (jagala)mAM devAlaya karelAM hoya tathA temAM devatAo sthApana karelA hoya ane te khaMDita thayA hoya te paNa tevI ja sthitimAM pUjana karavAthI phaLa ApanArA thAya che. 15. punaH saMskArane yogya mUrti ratnadhAtuvilepATyA vaDyA saMskArayogyakA // kASThapASANajA bhagnAH saMskArArhA na devatAH // 16 // je mUti ratana tathA dhAtunI tathA vilepavALI ane beDeLa hoya te te puna: saMskArane vegya che. temaja kASTha ane pASANa nirmita smRtio khaMDita hoya te te punaH saMskAra ( sudhArI pUjavA) ne thatI nathI. 16. bhairavane mukhya prAsAda na karavA viSe. bhairavaH zasyate loke pretyAyatanasaMsthitaH // na mUlAyatane kAryoM bhairavaH subhayaMkaraH // 17 // dakSiNa dizAmAM rahele bhairava lekamAM sukhakArI che. paraMtu mukhya prAsAda karI auravanI pratiSThA karavI nahi, kAraNa ke bhairava mahAbhayaMkara devatA che. 17. adhikahInAMga mati niSedha. narasiMho varAho vA tathA'nye'pi bhayaMkarAH // nAdhikAGgA na hInAGgAH kartavyA devatAH kacit // 18 // tevIja rIte narasiMha, varAha bhagavAna vigere bIjA deve paNa bhayaMkara che tethI temanAM paNa mukhya devAlaye karI sthApana karavA nahi. temaja devatAonI pratimAo adhika aMgavALI ane hIna aMgavALI kadApi karavI nahi. 18. pratimA kASThalepAimadantacitrAyasA gRhe // mAnAdhikA parIvArasahitA naiva pUjyate // 19 // je pratimA kAna, lepanI, pattharanI, dAMtanI, raMgathI citrelI ane lehanI hiya; temaja je adhika mAnavALI tathA devaparivAravALI hoya te pratimA gharamAM pUjavI nahi. 19 Adita Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 zilpa ratnAkara [ekAdaza ratna virUpa mUrti niSedha. nardanaM rodanaM hAsyamunmIlananimIlane // devA yatra prakurvanti tatra vidyAnmahadbhayam // 20 // je pratimAnI AkRti garjanA karatI, raDatI, macelI athavA vikaLa AMkhevALI heya te te mATe bhaya utpanna kare. (mATe tevI AkRtinI pratimA karavI nahi) 20. sanmukha vatsamAM niSiddha kArya vatse nAbhimukhe kuryAdvAsaM dvArazca vAstunaH // pravezaM pratimAdInAM gurvINAJca vizeSataH // 21 // vatsa sanmukha Avato hoya te vAstumAM praveza karavo nahi ane dvAra mUkavuM nahi tathA vizeSa karIne meTI pratimAone praveza sanmukha vatsa hoya tyAre kareja nahi. 21. pASANu mUrtinuM ziravidhAna. prAkpazcAdakSiNe saumye sthitA bhUmau tu yA zilA / pratimAyAH zirastasyAH kuryAtpazcimadakSiNe // 22 // pRthvImAM zilAnA je bhAge pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttara dizAmAM rahelA hoya te dhyAnamAM rAkhI te zilAnA pazcima ane dakSiNa dizA taraphanA zilA bhAgamAM pratimAnuM zIrSa karavuM. rara. - eka tAlathI pAMca tAlanI mUrtinuM pramANa grAsavakramekabhAgo dvau pakSI kuJjarAstrayaH / kinnarAzvAzca catustAlAH paJcAMzAzca surA vRSAH // 23 // eka bhAganuM grAhanuM mukha karavuM. be bhAganA pakSI karavA. traNa tAlanA hAthI karavA. cAra tAlanA kinnaro ane gheDA karavA tathA pAMca tAlanA devatAo tathA vRSe (AkhalA) karavA. 23. chathI sAta tAlanI mUrtinuM pramANa. zUkaro vAmanazcApi SaTtAlo gaNanAyakaH / saptabhAgAH prakartavyA vRSazUkaramAnavAH // 24 // Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna 3 devamUrtisvarupa lakSaNAdhikAra 399 vahAvatAra, vAmanAvatAra ane gaNapati, e cha tAlanA karavA ane vRSabha, zUkara tathA manuSya sAta tAlanAM karavAM. 24. AThathI daza tAlanI mUrtinuM pramANa aSTAMrA pArvatI devI sarve tevA navarA ! dazatAlo bhavedrAmo balI rudro jinastathA // 25 // pArvatI devInI pratimA ATha tAlanI karavI ane bIjA badhA devatAo nava tAlanA karavA. rAma, baladeva, rUdra ane jina; e daza tAlanA karavA. 25. agIyArathI tera tAlanI mUrtinuM pramANu. tAlA ekAdaza skaMdo hanUmAnbhUtacaNDikAH / tAlA dvAdaza vaitAlo rAkSasAzca trayodaza // 26 // kArtikasvAmI, hanumAna, bhUta ane caMDikAdevI, e badhAM agIyAra tAlanAM karavAM. bAra tAlane vaitAla kare ane rAkSase tera tAlanA karavA. 26 cadathI seLa tAlanI mUrtinuM pramANa. daityAzcaturdazAMzAzca bhRgurUpAstato'dhikAH // or: vAra yurata da ra ta ArA daitye saida tAlanA karavA ane bhRguRSinI pratimA paMdara tAlanI karavI tathA krUra devI devatAo seLa tAlanA karavA; paraMtu AthI uparAMta meTA karavA nahi. ra7. tAlAnusAra mUrti vidhAna. gaNezanI pratimAnuM svarUpa. gaNezo mUSakArUDho dhatte dantaparazvadhau // paGkajaM modakaM sRSTyA nAgAsyo nAgamaNDitaH // 28 // gaNezanI mUti udara upara beThelI ane cAre hAthamAM jamaNA krame dAMta, pharazI, kamaLa ane lADu dhAraNa karelI, hAthInA jevA mukhavALI tathA sarpanA bhUSaNavALI karavI. 28. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 zi95 ratnAkara [ekAdaza ratna cha tAla mUrti vibhAga, gaNezanA pratimAnuM mAna. mukhaM tAladvayaM tasya jaTharaM tatsamaM bhavet // guhyaM vedAGgalazcoruH sapta jaMghA ca tatsamA // 29 // guNAGgalaM bhavejAnuH pAdaH kAryoM guNAGgalaH // rasatAlamiti proktaM saptatAlamathocyate // 30 // mukha be tAla, mukhathI piTa sudhI be tAla, jaTharathI guhyabhAga sudhI cAra AMgaLa, guhyabhAgathI DhIcaNa sudhInA sAthaLano bhAga sAta AgaLa, jAnu ( DhIcaNa) traNa AMgaLa, DhIMcaNathI paga sudhIne jeghAbhAga sAta AgaLa ane pagane bhAga traNa AgaLa kare. A pramANe cha tAlanI ubhI mUtinuM jANavuM. have samatAlanuM pramANa chu. 28, 30. samatAla mUtivibhAga. saptatAlaM pravakSyAmi kezAntaM ca trayabhAgakam // vakraM tAlapramANaM syAt kaMdharAstvaGgalatrayAH // 31 // sArdhadazAGgulaM vakSo madhyaM navabhiraGgalaiH // sArdhasaptamer3hanAbhI jhururaSTAdazAGgalaiH // 32 // jAnvaGgalatrayaM zreSThaM javASTadazAGgalaiH // pAdotsedhastrimAtrazca manujAH saptatAlakaiH // 33 // have sasatAlanuM pramANa kahuM chuM. kezAnta traNa bhAga, mukha eka tAla, gaLuM traNa AMgaLa, chAtI sADAdaza AMgaLa, udarane bhAga nava AMgaLa, liMga ane nAbhi vaccene bhAga sADAsAta AMgaLa, sAthaLa aDhAra AMgaLa, DhIMcaNa traNa AMgaLa, jadhA aDhAra AMgaLa ane paga traNa AMgaLanA karavA. A pramANenA sAta tAlanA pramANuthI manuSyonI bhUti / 42vI. 31, 32, 33. aSTatAla tivibhAga. aSTatAlaM pravakSyAmi devyAzcaMDyAzca lakSaNam // aSTatAle mukhaM tAlaM kezAntaM tryaGgalaM smRtam // 34 // Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ekAdaza ratna] vamati svarUpa lakSaNAdhikAra. grIvA ca tryaGgalA kAryA hRdayantu navAGgulam // madhyaM dvAdazamAtrazca nAbhimedre navAGgalaiH // 35 // uruH syAdekaviMzatyA jAnudhaiva guNAgAlaiH // jaGghA tathaikaviMzatyA pAdamUlaM guNAkulam // 36 // have ATha tAlanI mUrtinuM pramANa kahuM chuM ane te devI caMDikAnuM jANavuM. aSTatAlanA pramANamAM mukha eka tAla, kezAnta traNa AMgaLa, kaTha traNa AMgaLa, hRdaya nava AMgaLa, madhyabhAga (hRdayathI nAbhi) bAra AMgaLa, nAbhi ane liMga vacceno bhAga nava AMgaLa, sAthaLa ekavIsa AMgaLa, DhIMcaNa traNa AMgaLa, jaMghA (DhIMcaNathI nIce paganI ghuMTI sudhI) ekavIsa AgaLa ane pAdamUla traNa AMgaLanuM karavuM. 34, 35, 36. navatAla mati vibhAga. navatAlaM tu vijJeyaM brahmAdyA devatA yathA // kezAntazca trimAtraM tu kartavyaM devarUpakam // 37 // yAvanmAno bhavettAlo vibhajyeccaiva bhAgikaiH // sUryarAmadazArkAbdhivasujinayugArhatA- // 38 // vedA vakraM galaM hRtkaM nAbhirudaraguhyake // .. tathorujAnujaGghAzca caraNazca yathAkramam // 39 // nava tAlanA mAnanI brahmAdi devatAonI mUtio karavAmAM Ave che. tenuM mAna nIce pramANe jANavuM. kezAMta traNa AMgaLa, mukha bAra AMgaLa, kaMTha traNa AMgaLa, hadaya daza AMgaLa, nAbhi bAra AMgaLa, udara cAra AMgaLa, guhya ATha AMgaLa, sAthaLa covIsa AMgaLa, DhIcaNa cAra AMgaLa, jaghA vIsa AMgaLa ane paga cAra AgaLanA karavA. 37, 38, 39. mugvasyApi tribhAgena lalATaM nAsikA hanuH // idaM mAnavibhAgAMzca budhaH kuryAttu vistRtau // 40 // mukhanA traNa bhAga karI eka eka bhAganAM kapALa, nAsikA ane dADhI karavI. tathA mUtinA vistAranuM mAna ane vibhAgo buddhimAne nIce pramANe jANavA. 40. vistAre mUrti vibhAga. vistare stanagarbhe tu dvAdazAGgulamIritam // tabAhya vedavedAMze kakSa ekAntare tataH // 41 // 51 Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara ekAdaza ratna saptasaptAGgulau vAhU daiye to SoDazAGgulaiH // karoSTo dazamAtrazca vistare'gre guNAkulaH // 42 // daiye sUryAGgalaH pANirvistare pazcamAtrikaH // madhyaM manvaGgulaM vyAse kaTiH proktA jinAmulA // 43 // mRla ekAdazoruH syAjaGghA prAnte yugAGgulA // caturdazAGgalaH pAdaH stanova'zca yugAGgalam // 44 // kakSAskaMdhastadUrvazca kartavyazcASTabhAgikaH // grIvA cASTAGgulA vyAse pAdaH proktaH SaDaGgulaH // 45 // be stanane vacale bhAga vistAramAM bAra AMgaLa ane stanathI bagala sudhInI banne bAju cAra cAra AMgaLa karavI tathA kAkha ane bAhe vacce eka AMgaLanuM aMtara rAkhavuM. banne hAtha sAta sAta AMgaLa jADA ane khabhAthI koNI sudhI soLa soLa AgaLa lAMbA karavA. kASTha (keNuthI pahoMcA sudhIne bhAga) daza AMgaLa ane kAMDAne vistAra traNa AMgaLa kare. hatheLI bAra AMgaLa lAMbI ane pAMca AMgaLa pahoLI karavI. kamara (madhya bhAga) nI pahoLAI cauda AgaLanI rAkhavI ane kaTi (keDa) covIsa AgaLa pahelI rAkhavI. sAthaLanuM mULa agiyAra AMgaLa, jaghAne nIce paga pAseno bhAga cAra AMgaLa paheLe rAkha tathA paga cada AgaLa la kara. bAhathI stanane bhAga cAra AMgaLa uce rAkhave. kAkhathI khabhAne uparano bhAga ATha AgaLa rAkhave. kaMTha ATha bhAga ane paga cha bhAga pahoLA rAkhavA. 41, 42, 3, 44, 45. SaTsaptanavAMzAnAmuddezo'tra pradarzitaH // jJeyo mAnavibhAgasya vistaraH pUrvazAstrataH // 46 // upara pramANe cha tAla, samatAla, aSTatAla ane nava tAlanA udeza bhAge batAvyA che. vizeSamAM pUrvAcAryonAM zAstro joI mAna ane bhAgane vistAra jANI le. 46. mUti visarjana. aGgapratyaGgabhagnAM tu dhImAn mUrti visarjayet // nakhAbharaNamAlAstrabhagnAn tAnna visarjayet // 47 // buddhizALI purUSe aMga, pratyaMgathI tUTelI mUrtinuM visarjana karI devuM paraMtu tenAM nakha, AbharaNe, mAlA, Ayudha vigere bhagna hoya te visarjana karavA nahi. 47. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 ekAdaza ratna ] devamarti svarUpa lakSaNAdhikAra, 403 he pUjA niSiddha mUrti gRhe liGgadvayaM nAya' gaNezatrayameva ca // zaktitrayaM tathA zaGkha matsyAdidazakAGkitam // 48 // gharamAM be zivaliMga, traNa gaNezanI mUtio, traNa zaktinI kRtio ane matsya (mAchaluM) vigere daza cinhathI aMkita thaele zakha pUja nahi. 48. dve cakre dvArikAyAstu zAligrAmadvayaM tathA // dvau zaMkhau nArcayene he sUryayugmaM tathaiva ca // 49 // dvArakAnAM be cako, be zAligrAma, be zakhe tathA be sUryanI mUrtio gharamAM pUjavI nahi. 490 eteSAM pUjanAnnUnamudvegaM prAmuyAdgahI // tulasyAM nArcayecaNDI dIpaM sUrya gaNezvaram // 50 // upara kahelA devatAonuM gharamAM pUjana karavAthI nizcaya gRhastha udvegane pAme che. tathA tulasInA kayArAmAM caMDI, dIve, sUrya ane gaNezanI pUjA karavI nahi. 50. mUrti-svarUpa-lakSaNa-Ayudha varNana. brahmAdInAzca devAnAM devInAJca yathAkramam // AyudhAni tathA varNAn vAhanaM kathayAmyatha // 51 // have brahmAdi trideva, bIjA badhA devatAo tathA devIonAM Ayudha, varSo ane vAhanenuM varNana karuM chuM. 51, kamalAsana. RgvedAdiprabhedena kRtAdiyugabhedataH // viprAdivarNabhedena caturvakrazcaturbhujaH // 52 // sarveda, sAmaveda, yajurveda ane atharvaveda e cAra vedanA bhede karI temaja satyayuga, tretA, dvApara ane kaliyuga; e cAra yuganA tathA brAhmaNa, kSatriya, vazya ane zudra e cAra varNonA bhede karI brahmAnI mUti cAra mukha tathA cAra hAthavALI jANavI. para. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 . zilpa ratnAkara [ekAdaza ratna dakSiNAdhaHkarAtmRSTyA japamAlAM tathA sucam // granthaM kamaNDaluM dhatte sakUrcaH kamalAsanaH // 53 // nIcenA dakSiNa hAthathI AraMbhI anukrame cAre hAthamAM japamAlA, zara, pustaka ane kamaMDaluM dhAraNa karelA, dADhI mUkavALA tathA kamaLanA Asana upara beThelA kamalAsana (brahmA) jANavA. pa3. brahmA. pustakaJcAkSasUtrazca srucizva kamaNDalum // brahmaNazcabhavenmUrtiH kRte syAtsukhadAyinI // 54 // pustaka, rUdrAkSanI mALA, zara ane kamaMDalune dhAraNa karelI brahmAnI mUrti jANavI ane te satyayugamAM sukhadAyI che. pa4. pitAmaha kamaNDaluJcAkSasUtraM sruciJca pustakaM tathA // pitAmahasya syAnmUrtistretAyAM saukhyadAyinI // 55 // kamaMDalu, akSamAlA, zara ane pustakane dhAraNa karelI pitAmahanI mUrti jANavI ane te tretAyugamAM sukha ApanArI che. papa. viraci. akSasUtraM pustakaJca srucizcaiva kamaNDalum // virazcezca bhavenmUrtijhaipare sukhadAyinI // 56 // akSasUtra, pustaka, ghara ane kamalune dhAraNa karelI viracinI mUrti dvApara yugamAM sukhadAyI jANavI. pa6. sAvitrI. akSasUtraM pustakazca dhatte padmakamaNDalU // caturvakrA tu sAvitrI zrotriyANAM gRhe hitA // 27 // akSasUtra (sphaTikanI mALA), pustaka, kamaLa tathA kamalune anukrame cAre hAthamAM dhAraNa karelI ane cAra mukhavALI sAvitrInI mUti zrotriya (agnihotrIo) nA gharamAM hitakArI che. pa7. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 405 brahmAyatana. AgneyAM tu gaNezasya mAtRsthAnaM tu dakSiNe // naiRtye tu sahasrAkSaM vAruNyAM jalazAyinam // 28 // vAyavye pArvatIrudrau grahAMzcaivottare nyaset // IzAne kamalAdevIM prAcyAM tu dharaNIdharam // 59 // brahmAnA prAsAdamAM agnikeNumAM gaNeza, dakSiNa dizAmAM mAtRdevI, nitya koNamAM Indra, pazcimadizAmAM jalazAyI, vAyavya keNamAM kamalAdevI, uttaradizAmAM navagraha ane pUrva dizAmAM dharaNIdharanuM sthApana karavuM. pa8, 59. brahmAnA aSTa dvArapAla. brahmaNo'STau pratIhArAn kathayiSyAmyanukramAt // puruSAkAragambhIrAH sakUrcA mukuTojjvalAH // 60 // brahmAnA ATha dvArapAla have huM anukrame kahIza. teo purUSakAranA, gaMbhIra svabhAva dhAraNa karelA, dADhI ane mUchovALA tathA ujala mukuTa dhAraNa karelA jANavA. 60. - pUrva dizAnA dvArapAla. padmanakapustakaM daNDaH satyo vAme'tha dakSiNe // savyApasavyahaste ca padmadaNDazca dharmakaH // 6 // pUrva dizAnA DAbA bhAgamAM DAbA jamaNA hAthamAM pa, mAlA, pustaka ane daMDadhArI satya nAmane dvArapAla jANa tathA pUrva dizAnA jamaNa bhAgamAM padma, daMDa, mAlA ane pustakane dhAraNa karanAra dharma nAmane dvArapAla jANavo. dA. dakSiNa dizAnA dvArapAla. akSaM padmAgamau daNDaM karairdhatte priyodbhavaH // daNDAgamasraphalakairyajJaH syAtsarvakAmadaH // 12 // akSamAlA, paDha, pustaka ane daMDadhArI priye dubhava nAme tathA daMDa, pustaka, mAlA ane DhAladhArI sarva kAmanAone ApanAre yajJa nAme dvArapAla jANa ane te dakSiNa dizAnA pratIhAra che. 62. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna pazcima dizAnA dvArapAla, akSasUtragadAkheTadaNDairvijayanAmakaH // adhohastApasavyena kheTake yajJabhadrakaH // 63 / / akSasUtra, gadA, DhAla ane daMDadhArI vijaya nAme tathA akSasUtra, gadA, daMDa ane DhAladhArI yajJabhadra nAme pratIhAra jANa. A be pratihAre pazcima dizAnA che. 63. * uttara dizAnA dvArapAla. akSapAzAGkazadaNDairbhavazca sarvakAmadaH // daNDAGkazapAzapadmarvibhavaH sarvazAntidaH // 64 // akSasUtra, pAza, aMkuza ane daMDadhArI sarva kAmanAone ApanA bhava nAme tathA daMDa, aMkuza, pAza ane padmadhArI sarva zAMtikara vibhava nAme dvArapAla jANave. A be pratIhAre uttara dizAnA che. 64. azvedanuM svarUpa. RgvedaH zvetavarNaH syAdvibhujo rAsabhAnanaH // akSamAlAmbupAtrazca vibhran khAdhyayane rataH // 65 // sapheda varNane, gardabhanA mukhavALa, be hAthavALo ane akSamALA tathA kamaMDalune dhAraNa karanAra temaja svAdhyayanamAM prItivALe kada jANa. 65. yajurvedanuM svarUpa anAtha: vAva e yajurvekSasUtray in vAme cAGkazapANistu bhUtido maGgalapradaH // 66 // bakarAnA mukhavALa, pILA varNavALe tathA akSasUtra jeNe jamaNA hAthamAM ane aMkuza vAmahAthamAM dhAraNa kareluM che e aizvarya ApanAra ane maMgala karanAre yajurveda jANave. 66. sAmavedanuM svarUpa nIlotpaladalAbhAsaH sAmavedo hayAnanaH // akSamAlAdhRtaH savye vAme kaMbudharaH smRtaH // 6 // Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 477 nIla kamalanA dala samAna kAMtivALA, gheADAnA mukhavALe tathA jamaNA hAthamAM akSamAlA ane DAbA hAthamAM zakhadhArI sAmaveda jANavA. 67. atha vedanuM svarUpa. atharvaNAbhidho vedo dhavalo markadAnanaH // akSasUtrazca khaTvAGgaM vibhrANo vijayazriyai // 68 // dhoLA varNavALA, mAMkaDAnA mukhavALe tathA jamaNA hAthamAM akSasUtra ane DAbA hAthamAM khaphIMga ( isa ) dhArI athavaveda vijaya ane lakSmI ApanArA jANavA. 68. nRtyazAstranuM svarUpa nRtyazAstraM sitaM ramyaM mRgavakraM jaTAdharam // akSasUtraM trizUlazca vibhrANaJca trilocanam // 69 // mRganA jevA mukhavALI, manehara, sudara gauravarNavALI, jaTAdhArI, trinetra tathA jamaNA hAthamAM akSamAlA ane trizUladhAriNI nRtyazAstranI smRti jANavI. 69. vizvakarmAnuM svarUpa. vizvakarmA caturbAhurakSamAlAJca pustakam // kamba kamaNDaluM dhatte trinetro haMsavAhanaH // 70 || anukrame cAre hAthamAM akSamAlA, pustaka, gaja ane kamaphlune dhAraNa karelA, traNa netravALA tathA huMsanA vAhanavALA vizvakarmAM jANavA. 70. RSinuM svarUpa. jaTilAH zmazrulAH zAntA AsInA dhyAnatatparAH // kamaNDalvakSasUtrAbhyAM saMyutA RSayaH smRtAH // 71 // jaTAdhArI, dADhI ane mUvALA, zAMta svabhAvanA, beThelA, dhyAnastha tathA kama'tu ane akSamAlAthI jemanA banne hAtha yukta che evA RSio jANavA. 71. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zilpa ratnAkara [ekAdaza rena sUryanI bAra mUrtionuM varNana. 1 lI sudhAnrI. dakSiNe pauSkarA mAlA kare vAme kamaNDaluH // padmAbhyAM zobhitau hastau sudhAmnI prathamA smRtA // 72 // jenA nIcenA jamaNA hAthamAM kamaLanI mALA tathA DAbA hAthamAM kamaMDalu che temaja uparanA banne hAtha pothI bhAyamAna che evI sUryanI sudhAgnI nAmanI pahelI mUti jANavI. chara. 2 jI mitrA, zUlaM vAmakare yasya dakSiNe saumya eva ca // mitranAmA trinayanA kuzezayavibhUSitA // 73 // nIcenA DAbA hAthamAM trizUla ane jamaNA hAthe abhaya dhAraNa karelI, traNa netravALI tathA uparanA banne hAtha kamaLathI subhita che evI sUryanI mitrA nAmanI : bIjI mUrti jANavI. 73. 3 jI AryamaNI. prathame tu kare cakra tathA vAme ca kaumudI // mUrtirAryamaNI jJeyA sapadmau pANipallavI // 74 // jamaNA hAthamAM cakra tathA DAbA hAthamAM gadA ane bIjA ane hAtha padmathI vibhUSita thaelI evI sUryanI AryamaNuM nAmanI trIjI mUrti jANavI. 74. 4 thI paikI. cakraM tu dakSiNe yasyA gadA vAme pratiSThitA // sA mUrtI raudI jJAtavyA praNAlapadmabhUSitA // 7 // jenA jamaNA hAthamAM caka ane DAbA hAthamAM gadA che tathA banne hAtha kamaLadaMDathI vibhUSita che te sUryanI zaidrI nAmanI cauthI mUrti jANavI. 75. 5 mI vArUNI. cakraM tu dakSiNe yasyA vAme pAzaH suzobhanaH // sA vAruNI bhavenmUrtiH padmapatrakaradvayA // 76 // Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devakRti svarUpa lakSaNAdhikAra 49 jenA dakSiNa hAthamAM cakra ane vAma hAthamAM sujJebhita pAza che tathA jenA banne hAtha kamaLarekhAthI vibhUSita thaelA che te sUnI vArUNI nAmanI pAMcamI mUti jANavI. 76. de 6 TI samatA. kamaNDaluM dakSiNato hyakSamAlAJca vAmataH // sA bhavetsaMmatA sUryamUrtiH padmavibhUSitA // 77 // jamaNA hAthamAM kahyu ane DAkhA hAthamAM akSamAlA dhAraNa karelI tathA khatne hAtha padmarekhAthI zobhita che evI sUryanI samatA nAmanI chaThThI smRti jANavI. 7. 7mI bhagamUrti. yasyAstu dakSiNe zUlaM vAmahaste sudarzanam // bhagamUrttiH samAkhyAtA padmahastA zubhAya vai // 78 // jenA jamaNA hAthamAM trizUla ane DAbA hAthamAM sudarzana cakra che tathA anne hAthamAM kamalarekhA che te sUryanI bhaga nAmanI sAtamI mUti jANavI ane te kalyANa karanArI che. 78 u 8 mI vizvamUrti. atha vAmakare mAlAM trizUlaM dakSiNe kare // sA vizvamUrttiH sukhadA padmalAJchanalakSitA // 79 // DAbA hAthamAM mAlA ane jamaNA hAthamAM trizUla dhAraNa karanArI tathA padmanA lAMchanavALI eTale banne hAthamAM kamaLa dhAraNa karelI sUryanI vizvasUti' nAmanI AThamI mUrti jANavI. 79. 54 mI prA. pUSAkhyA ca ravermUrttirdvibhujA padmalAJchanA || sarvapApaharA jJeyA sarvalakSaNalakSitA // 80 // sUryanI pUSA nAmanI navamI mUrti e hAthavALI ane kamaLanA lAMchanavALI temaja sa lakSaNA sahita sarva pApone haraNa karanArI jANavI. 80, 10 mI sAvitrI. dakSiNe tu gadA yasyA vAme haste sudarzanam // padmATyA yA tu sAvitrI mUrttiH sarvArthasAdhinI // 81 // Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zilpa ratnAkara [ ekAdaza rana jenA jamaNA hAthamAM gadA ane DAbA hAthamAM sudarzana caka che tathA bane hAtha padyarekhAthI suzobhita che te sUryanI sarva kAryane sAdhanArI sAvitrI nAmanI dazamI mUti jANavI. 81. 11 mI vAkhI. srucaJca dakSiNe haste vAme hemajakIlakam // mUrtistvASTrI bhavetsA ca padmaruddhakaradvayA // 82 // jenA jamaNA hAthamAM zara ane DAbA hAthamAM sonAnI khIlI che tathA bane hAthamAM padmanAM cIhna che te sUryanI tvaSTI nAmanI agiyAramI mUti jANavI. 82. 12 mI vaiSNavI. sudarzanakarA savye padmahastA tu vAmataH // eSA ca dvAdazI mUrtirviSNoramitatejasaH // 83 // jenA jamaNe hAthamAM sudarzana caka ane DAbA hAthamAM kamaLa dhAraNa karanArI evI A amita tejasvI sUryanI vaiSNavI nAmanI bAramI mUrti jANavI. 83. bAra AdityanAM nAma. dhAtA mitrorNyamA rudro varuNaH sUrya eva ca // bhago vivasvAn pUSA ca savitA tvaSTraviSNuko / / 84 // 1 dhAtA, 2 mitra, 3 aryamA, 4 rUdra, 5 varUNa, 6 sUrya, 7 bhaga, 8 vivasvAna, 9 pUSA, 10 savitA, 11 tvaSTra ane 12 viSNu A bAra AdityanAM nAma jANavAM. 84. paMcadeva pratiSThA. sUryaikadantAcyutazaktirudrA vighneshshktiishvrvissnnusuuryaaH| zrInAthavighnezabhagAmbikezAzcaNDIzaherambapataGgatAAH // zrIkaNThasUryAkhurathAmbikAjAH pradakSiNaM madhyavidIkSya puujyaaH| vasthAnagAH sarvamanorathAste yacchanti vighnAni paratra sNsthaaH||85|| sUrya paMcAyatana, gaNeza paMcAyatana, viSNu paMcAyatana, zakti paMcAyatana ane rUdra paMcAyatanamAM nIce pramANe yathAvidhi paMcadevanI pratiSThA karavI. sUrya Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 411 paMcAyatanamAM sUrya, gaNeza, viSNu, zakti ane rUdra, gaNeza paMcAyatanamAM gaNeza, zakti, rUdra, viSNu ane sUrya, viSNu paMcAyatanamAM viSNu, gaNeza, sUrya, zakti ane rU; zakti paMcAyatanamAM zakti, rUdra, gaNeza, sUrya ane viSNu tathA rUdra paMcAyatanamAM rUdra, sUrya, gaNeza, zakti ane viSNu; A paMcadeva upara pramANe jenuM devAlaya hoya tene madhyamAM sthApI pradakSiNa vidhithI pUjavA. A paMcadeva potapotAnA sthAnamAM rahI sarva manerane pUranArA che paraMtu viparIta sthAna thavAthI teo viznakartA thAya che. 85. paMcadevanAM nAma. sUryo vinAyako viSNuzcaNDI zambhustathaiva ca // anukrameNa pUjyAste phaladAssyuH sadAcene // 86 // sUrya, gaNeza, viSNu, caMDI ane zabhu A paMcadeva upara kahelA anukrame pUjavA. te sarvadA phala ApanArA thAya che. 86. sUryAyatanamAM bIjA grahanAM sthAna. AgneyAM tu kujaH sthApyo gururyAmye pratiSThitaH // naiRtye rAhusaMsthAnaM zukrasthAnazca pazcime // 87 // vAyavye ketusaMsthAnaM saumyAyAM budha eva ca // IzAne ca zaniH sthApyaH prAcyAM sthApyazca candramAH // 8 // sUryAyatanamAM madhyamAM sUrya, agnikoNamAM maMgaLa, dakSiNa dizAmAM gurU, nairUtya keNamAM rAhu, pazcima dizAmAM zuka, vAyavya keNamAM ketu, uttara dizAmAM budha, IzAna keNamAM zani ane pUrva dizAmAM caMdramA sthApavA. 87, 88. sUryanA aSTa dvArapAlanAM nAma ane svarUpa, daNDI ca piGgalazcaiva AnandazcAntakastathA // citro vicitro jJAtavyaH kiraNAkSaH sulocanaH // 89 // sarve ca puruSAkArAH kartavyAH zAntimicchatA // caturdAreSu ca sthApyA dizAzcaiva pradakSiNAH // 10 // daDI, piMgala, AnaMda, antaka, citra, vicitra, kiraNAkSa ane sucana, A ATha sUryanA pratIhAre (dvArapAle)nAM nAma che. sukha zAntinI vAMchanA rAkhatA purUSe te sarva purUSAkAranA karavA ane dizAonA pradakSiNa kamathI cAre dvAramAM sthApavA. 89 0. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zilpa ratnAkara [ekAdaza ratna prAcIna devAlayamAM katarelI murtionA namunA | LphA ' - 1.le: [ ; .. I u - - - - - - - TATI eka zaT THS - it till it' s ! : : I livil : , ' 'lt *i.; I ni * ' sUrya prAsAdanA maDavaramAM karelI sUryanI mUrti, murA (gujarAta). Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] vamarti svarUpa lakSaNAdhikAra. prAcIna prAsAdAnA maMDAvaramAM karelI mAMe. Issue Ed / 1 * ne . 3 ; L * nA ask na = = . * . : - karanaur ka sa', 'bhA : : >> ts ST i, :, ke . . : ! " kA nAmanA !.] : .E 'eka - I . . - --- *~ ri * I Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zilpa ratnAkara ekAdaza rana pUrva dizAnA. tarjanI kiraNaM tAmracUDadaNDAyudhe tathA // vAmabhAge sthito daNDI piGgalazca tataH zRNu // 11 // tarjanI, kiraNa, tAmracUDa (kukaDo) ane daMDa dhAraNa karela tathA pUrva dizAnA vAma bhAgamAM rahelA daMDI nAmane dvArapAla jANave. have piMgala nAmane dvArapAla kahuM chuM te sAMbhaLe. 91. zaktizca kiraNasthAne kiraNaM tAmracUDake // tarjanIdaNDayuktazca piGgalaH pUrvadakSiNe // 12 // kiraNanA sthAnamAM zakti, tAmracUDanA sthAnamAM kiraNa tathA tarjanI ane daMDa pUrvavat dhAraNa karanAra piMgala nAmane agnikeNa taraphane pUrva dizAne dvArapAla jANa. 92. dakSiNa dizAnA. dvitarjanyau vajradaNDau binacAnandakaH smRtaH // vyatyaye tarjanIdaNDe sa bhavedantakaH zubhaH // 13 // be tarjanI, vaja, ane daMDadhArI AnaMda tathA tarjanI ane daMDane DAbA jamaNa karavAthI antaka nAmane dvArapAla jANa. A be dakSiNa dizAnA che. 7. pazcima dizAnA. dve tarjanyau padmadaNDau dhatte citrazca pazcime // vyatyaye tarjanIdaNDe vicitro nAma nAmataH // 14 // be tarjanI, padma ane daMDadhArI citra tathA tarjanI ane daMDane DAbAjamaNa karavAthI vicitra; A be pazcima dizAnA dvArapAla jANavA. 94. uttara dizAnA. tarjanyau kiraNaM daNDaM kiraNAkSazca dhArayan // vyatyaye tarjanIdaNDe pratIhAraH sulocanaH // 15 // e tarjanI, kiraNa ane daMDane dhAraNa karanAre kiraNakSa tathA tarjanI ane daMDane DAbAjamaNI dhAraNa karanAre sulecana, A be uttara dizAnA pratIhAra jANavA. 95. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. navagraha mUrtinuM svarUpa lakSaNa. AdityanuM svarUpa. sarvalakSaNasaMyuktaM sarvAbharaNabhUSitam // dvibhujazcaikavakrazca zvetapaGkajadhRtkaram // 16 // vartulaM tejasAM bimbaM madhyasthaM raktavAsasam // saptamukhahayairyuktaM rathe sArathinA yutam // Adityasya tvidaM rUpaM kuryAt pApapraNAzanam // 9 // sarva lakSaNothI yukta, sarva prakAranA AbharaNethI alaMkRta, be hAthavALI, eka mukhavALI, zveta kamaLa dhAraNa karanArI tathA tejanA geLAkAra biMbamaMDalanA madhya bhAgamAM rahelI ane rAtAM kapaDAMvALI tathA saptamukhI azvayukta rathArUDha thayelI AdityanI mUrti karavI ane te sarva pApone nAza karanArI jANavI. 96, 7. grahanA varNa zvetaH somaH kujo rakto budhaH sito gurustathA // zukraH zvetaH zanI rAhuH kRSNo 5mAstu ketavaH // 98 // caMdra zveta, maMgaLa rAte, budha ane gurU phata, zukra zveta, zani ane rAhu zyAma tathA ketu dhUmra varNane jANa. 98, caMdra. raMva vidhA jotA tArAkRtaH | dazazvetAzvasaMyukta ArUDhaH syaMdane zubhe // 19 // dvibhujo dakSiNe pANI gadAM bibhranpRthUdaraH // vAstu varavo rastA sArA nitte A veta varNavALe, veta vastra dhAraNa karanAra, ta daza ghoDAnA zubha rathamAM beThele, be bhujAvALA, jamaNA hAthamAM gadAdhArI ane vAmahasta varadayukta e caMdramA jANa. granthAntare haraNanuM vAhana kaheluM che. 99, 100, maMgala. caturbhujo meSArUDhazcAGgArasadRzAkRtiH // dakSiNe varadaH zaktirvAme zUlagade kujaH // 101 // Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [[ekAdaza ratna maMgaLa cAra bhujAvALe, gheTA upara beThele ane aMgArA jevI rAtI AkRtivALe kare. jamaNA nIcalA hAthamAM varada ane uparanA hAthamAM zaktiA tathA DAbA banne hAthamAM anukrame zUla ane gadA ApavI. 101. budha siMhArUDho budho jJeyaH karNikArasamaprabhaH // pItazAlyambaradharaH varNabhUSAvibhUSitaH // 102 // varadavaDgasaMyuktaH kheTakena smnvitH|| gadayA ca samAyukto bibhrANo dozcatuSTaye // 103 // siMha upara beThele, kareNanA puSpa jevI kAMtivALa, pILI thaI gayelI DAMgaranA jevAM pita vastra dhAraNa karanAra, senAnA alaMkArethI zaNagArele tathA cAre hAthamAM varada, taravAra, DhAla ane gadAne dhAraNa karanAre budha jANa. 102, 103. gurU bRhaspatirgajArUDhaH pItavarNazcaturbhujaH // varadazcAkSasUtrazca vibhran daNDakamaNDalU // 104 // hAthI upara beThele, pItavarNavALe, cAra bhujAvALe tathA varada, akSamAlA, daMDa ane kamaMDalune dhAraNa karanAre bRhaspati jANa. graMthAntaramAM gurUnuM vAhana haMsa paNa mAneluM che. 10. zake. zukrastu zvetavarNazca hayArUDhazcaturbhujaH // akSasUtraJca daNDaJca dhatte pAzakamaNDalU // 10 // zveta varNavALA, azva upara beThele, cAra bhujAvALe tathA akSamAlA, daMDa, pAza ane kamaMDalune dhAraNa karela zuka jANa. 105. zani. zaurizcaturbhujo nIlo jJeyo mahiSavAhanaH / / varadavANasaMyuktazcApajaladharo bhavet // 10 // cAra hAthavALa, zyAma raMgo, pADAnA vAhanavALe tathA varada, bANa, dhanuSya ane kalazane dhAraNa karanAre zani jANa. 105. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 417 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. rAhu siMhAsanagato rAhurvikAlavadano'sitaH // sarpapucchAkRtidhUmro varagadAnvitAH karAH // 10 // siMhAsana upara beThele, kevaLa bhayaMkara mukhanI AkRtivALA tathA zyAmaraMgane rAha jANo temaja vagara mAthAne, keDathI sarpanA pUchaDA jevI AkRtivALa, dhUmADAnA jevA vargane ane jenA hAthe varada ane gadAthI saMyukta che evo ketu jANa. 107. graha svarUpa. grahAH kirITinaH kAryA navatAlapramANakAH // raktakuMDalakeyUrahArAbharaNabhUSitAH // 108 // graha mukuTadhArI, navatAlanA pramANavALA, rAtAM kuMDale, bAjubadhe ane hAranA AbhUSaNevaDe zaNagArelA karavA 108. aSTa digyAla. Indra varaM vajrAGkuzau caiva kuMDi dhatte karaistu yaH // gajArUDhaH sahasrAkSa indraH pUrva dizAdhipaH // 109 // vara, vaja, aMkuza ane amRtanI kuMDI (kalaza)ne pradakSiNa kamathI cAre hAthamAM dhAraNa karanArA, hAthInA vAhanavALA tathA hajAra netravALA pUrvadizAnA adhipati indradeva jANavA. 19 agni. varadaH zaktihastazca samRNAlakamaMDaluH // jvAlApuJjanibho devo meSArUDho hutAzanaH // 110 // varada, zakti, kamaLadaMDa ane kamaMDaludhArI, vAlAnA samUha jevI kAntivALA ane gheTA upara beThelA agnikeNanA adhipati agnideva jANavA. 110. 53 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna yasa. lekhanIM pustakaM dhatte kukuTaM daMDameva ca // mahAmahiSamArUDho yamaH kRSNAGga IritaH // 119 // lekhaNa, pustaka, kUkaDo tathA daDadhArI, moTA pADA upara beThelA ane kALA zarIravALA dakSiNa dizAnA adhipati yamadeva jANavA. 111. naiRti. khaDgaJca kheTakaM hastaiH kartikAM vairimastakam // daMSTrI karAlavadanaH zvAnArUDhazca rAkSasaH // 112 // taravAra, DhAla, karavata ane zatrunA mastakane dhAraNa karanArA, moTI dADhIvALA, bhayaMkara mukhavALA tathA kutarAnA vAhanavALA nairUtya keNanA adhipati rAkSasa jANavA. 112. varUNa. varaM pAzotpale kuNDI hastairbibhratkramAca yaH // nArUDhaH sa kartavyo varuNaH pazcimAzritaH // 113 // varada, pAza, kamaLa tathA amRtakuDIne dhAraNa karanArA tathA magara upara beThelA pazcima dizAnA adhipati varUNadeva jANavA. 113. vAyu. varaM dhvajAM patAkAJca kamaMDaluM karairdadhat // mRgArUDho haridvarNaH pavano vAyudigpatiH // 114 // varada, vajA, patAkA ane kamaMDaludhArI, hiraNa upara ArUDha thaelA tathA lIlA varNanA vAyukANanA adhipati pavanadeva jANavA. 114. kubera. vibharti yo gadAkumbhavIjAni ca kamaMDalum // hasteSu dhanado jJeyaH saumyAyAM gajavAhanaH // 115 // krame hAthamAM gadA, niSikuMbha, bIepha ane kamalane dhAraNa karanArA tathA hAthI upara beThelA uttara dizAnA adhipati kubera jANavA. 11pa. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 ekAdaza ratna] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 419 IzAnadeva (zaMkara), varaM tathA trizUlaJca nAgendraM bIjapUrakam // bibhrANo vRSamArUDha IzAno dhavaladyutiH // 116 // vara, trizula, nAgendra (sarparAja) ane bIjorAne dhAraNa karanArA, naMdI upara beThelA tathA ta kAMtivALA IzAna keNanA adhipati izAnadeva jANavA. 116. viSNunI cAra mUrti yugabhede mUrti pramANu. vAsudevaH saMkarSaNaH pradyumnazcAniruddhakaH // zveto raktaH pItaH kRSNaH kramAtkRtayugAdiSu // 117 // kRtAdi cAra yugamAM anukrame vAsudeva, saMkarSaNa, pradyumna ane anirUddhanI mUrti raMge zveta, rakta, pIta ane kRSNa jANavI. 117. dvijAti pUjya mUrti pUjyA dvijAtibhizcaite chatrAbhaM kukuTANDavat // vapuSAbhaJca bAlendUpamaM kuryAt ziraH kramAt // 118 / / upara kahelI mUtie brAhmaNa, kSatriya ane vacce e pUjavI ane kamathI e mUrtionuM mastaka chatra jevuM, kUkaDAnA IDAnA jevuM, kalaInA jevuM temaja bAlacaMdranA jevuM karavuM. 118. viprapUjya mUrti nArAyaNazca kezavo mAdhavo madhusUdanaH // pUjitA mUrtayo hyetA viprANAM saukhyadAyikAH // 119 // nArAyaNa, kezava, mAdhava ane madhusUdana emanI mUrtionuM pUjana brAhmaNane sukhadAyaka che. 119. kSayapUjyA tathA vaizyapUjya mUrti. madhusUdanaviSNU ca kSatriyANAM phalapradau // trivikramo vAmanazca vaizyAnAmarcane zubhau // 120 // Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [ ekAdaza ratna kSatriyone mATe madhusUdana ane viSNunI mUrti phala ApanArI che tathA vaizyane mATe trivikrama ane vAmananI mUrti pUjAmAM zubha che. 120. pUjya mUrti pUjitA zrIdharI mUrtiH zUdrANAJca sukhAvahA // caturvarNaiH sadA pUjyA mUrtayazca zubhapradAH // 121 // zudrone mATe zrIdhara ( lakSmInArAyaNa) nI mUrti pUjavI sukhakArI che. upara pramANe cAre varNae mUtio sadA pUjavI te kalyANa karanArI che. . 121. carmakArAdine pUjyA mati, carmakRdrajakAnAJca nadasya varaTasya ca // medabhillakirAtAnAM hRSIkezaH sukhAvahaH // 122 // macI, bI, naTa, raMgareja, paMDha, bhIla ane kirAta vigere jAtione mATe hRSIkezanI mUrti pUjavI sukhAvaha che. 122. kuMbhArAdine tathA brahmacArI Adine pUjaya mUrti kumbhakAravaNigvezyAcakrikadhvajinAmapi // sarveSAM prakRtInAca padmanAbhaH sukhAvahaH // dAmodaraH saukhyadaH syAd brahmacAryaikadaMDinAm // 123 // kuMbhAra, vepArI, vezyA, ghAMcI, kalAla tathA sarva sAmAnya prajAne mATe panAbhanI mUti pUjavI sukhakartA che. brahmacArIo tathA ekadaMDI saMnyAsIone mATe dAdaranI mUrti pUjavI sukhada che. 123. sarvavarNa pUjya mUti. hariharasvarNagarbhA narasiMho'tha vAmanaH // vArAhaH sarvavarNeSu saukhyadA hitakArakAH // 24 // hari, hara, hiraNyagarbha, narasiMha, vAmana ane vArAha; emanI mUtie sarve vaNene sukha tathA kalyANakartA che. 124. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 421 viSNunI caturviza mUrti svarUpa lakSaNa. 1 vAsudeva, 2 kezava. vAsudevo gadAzaMkhacakrapadmavibhUSitaH / kezavaH kamalaM dhatte kambu cakra gadAmapi // 125 // gadA, zIkha, cakra ane patrathI vibhUSita thayelA vAsudeva tathA kamaLa, zaMkha, caka ane gadAne dhAraNa karanArA kezava jANavA. 125. 3 nArAyaNa, 4 mAdhava. nArAyaNaH kambupadmagadAcakradharo bhavet // mAdhavastu gadAM cakraM zaMkhaM vahati paGkajam // 126 // zaMkha, patra, gadA ane cakradhArI nArAyaNa tathA gadA, cakra, zaMkha ane padmadhArI mAdhava jANavA. 126. 5 purUSottama, 6 akSaja. puruSottamastu cakrapadmazaMkhagadAdharaH // adhokSajaH sarasijagadAzaMkhasudarzanaH // 127 / / caka, patra, zaMkha ane gadAdhArI purUSottama tathA patra, gadA, zaMkha ane sudarzana cakradhArI adhokSaja jANavA. 127. 7 saMkarSaNa, 8 goviMda saMkarSaNo gadAkambusarasIruhacakrabhRt // goviMdo dharate cakraM gadAM padmaM ca kambukam // 128 // gadA, zaMkha, padma ane cakadhArI saMkarSaNa tathA cakra, gadA, paddha ane zaMkhadhArI goviMda jANavA. 128. 9 viSNu, 10 madhusUdana viSNuH kaumodakI padmaM pAJcajanyaM sudarzanam // madhusUdanakazcakraM zaMkhaM sarasijaM gadAm // 129 // kadakI gadA, padma, pAMcajanya zaMkha ane sudarzana cakadhArI viSNu tathA caka, zaMkha, padma ane gadAdhArI madhusUdana jANavA. 129 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 [ekAdaza ratna zi95 ratnAkara (9) bhAganI nArAyaNanI mUti. ; 'zAna s U ke i3 kaI | - 1 -| - - - Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrANakapura (mAravADa) nA sUrya prAsAdamAM sthApita sUrya tathA sUryANInI pratimAo. zrIsUryadevanI mUrti. zrIsaryANInI mUrti. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mI trivikrama viSNunI prAcIna mUrti. Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. kara3 11 ayyata, 1ra upendra acyutastu gadApadmazaMkhacakrasamanvitaH // upendro vahate zaMkha gadAM cakraM kuzezayam // 130 // gadA, padma, zekha ane cakavALA azruta tathA zakha, gadA, caka ane padmane dhAraNa karanArA upendra jANavA. 130. 13 pradhu, 14 trivikama. pradyumnazca cakrazaMkhagadAmbhojAni pANibhiH // trivikramaH padmagadAcaRzaMkhAn vibharti yaH // 131 // cakra, zaMkha,gadA ane padmadhArI pradyumna tathA paddha, gadA, cakra ane zaMkha dhAraNa karanAra trivikuma jANavA. 131. 15 vAmana, 16 zrIdhara. vAmanastu zaMkhacakragadApadmalasatkaraH // zrIdharo vArijaM cakraM gadAM zaMkhaM dadhAti yaH // 132 // zaMkha, cakra, gadA ane pAvaDe zezita hastavALA vAmana tathA pakva, cakra, gadA ane zaMkhane dhAraNa karanArA zrIdhara (lakSmInArAyaNa ) jANavA. 132. 17 narasiMha, 18 janArdana narasiMhazcakrapadmagadAkamvuvirAjitaH // janArdano'mbujaM cakraM kambu kaumodakIM dadhat // 13 // caka, padma, gadA ane zakhathI virAjita narasiMha tathA pa, cakra, zaMkha ane kemerakI gadAdhArI janArdana jANavA. 133. 19 anirUddha, ra0 hRSIkeza, ra1 padmanAbha. aniruddho lasacakragadAzaMkhAravindavAn // hRSIkezo gadAM cakraM padmaM zaMkhaJca dhArayan // padmanAbhaH pAJcajanyaM panaM cakraM gadAmapi // 134 // Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zipa ratnAkara [ekAdaza ratna cakra, gadA, zaMkha ane kamaLavaDe zebhAyamAna hastavALA anirUddha; gadA, cakra, padma ane zaMkhane dhAraNa karanArA hRSIkeza tathA pAMcajanya zaMkha, padma, cakra ane gadAdhArI padmanAbha jANavA. 134. 22 dAdara, 23 hari. dAmodaro'mbujaM zaMkhaM gadAM dhatte sudarzanam // harirdhArayate kambuM cakraM tAmarasaM gadAm // 13 // pava, zaMkha, gadA ane sudarzana cakane dhAraNa karanArA dAdara tathA zaMkha,caka, padma ane gadAdhArI hari jANavA. 135. 24 kRSNa kRSNaH karaiH pAJcajanyaM gadAM panaM sudarzanam // dhatte sarvaguNopetaH sa caiva puruSottamaH // 136 // pAMcajanya zaMkha, gadA, padma ane sudarzana cakadhArI, sarvakalA saMpanna kRSNa jANavA ane te purUSottama paNa kahevAya che. 136. etAstu mUrtayo jJeyA dakSiNAdhaHkaraiH kramAt // vAsudevAdivarNAH syuH SaD SaDete tadAdayaH // 137 // dakSiNa bAjunA nIcenA hAthanA kAme cAre bhujAomAM AyudhanA pheraphAra vaDe A viSaNunI cAvIsa mUtio jANavI. tathA vAsudevAdi cha cha de anukame ekeka varNanA jANavA. 137. kArtika saMkarSaNa, garUDadhvaja. saGkarSaNaH kArtiko'bjazaktikheTakambubhiH // garuDadhvajatAyastho'jazaMkhadhvajacihnavAn // 138 // kamaLa, zakti, mUsala ane zaMkhadhArI kArtika saMkarSaNa tathA kamaLa, zaMkha, vijadaMDa ane dhvajAdhArI garUDa upara beThelA garUDadhvaja jANavA. 138. jayanta, gavardhana. jayanto'kSacakradaNDapAdinasaMvRtaH // govardhanazcAkSacakrazaMgvapargavAM hitaH // 139 // Page #579 -------------------------------------------------------------------------- Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * manuM It * - - - - - - - + - * * * ' = = - - " * * '" . 1 1." rAma, lakSmaNa, jAnakI ane hanumAnajInI mUrti. *, - ! I ka - ka ' Ed. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. akSamAlA, cakra, daMDa ane kamaladhArI tathA vAjiMtravALA jayaMta ane akSamAlA, caka, zaMkha ane padma sahita gAnA hitakartA gavardhana jANavA. 1398 masya, kUrma, vArAha avatAra. matsyakUrmoM svasvarUpau nRvarAho gadAmbuje // vibhramADhyo varAhAsyo daMSTrAgreNa dhRtA dharA // 140 // masyAvatAra ane pUrNAvatAra, A be avatAre pitAnA svarUpanA che. varAhAvatAra manuSyAkRti gadA ane padma dhAraNa karelA, bhuMDanA jevA mukhavALA, vRddhAvasthAne prAsa tathA daMSTranA agra bhAge pRthvI dhAraNa karelA jANavA 140. nRsiMhAvatAra nRsiMhaH siMhavakro'tidaMSTrAlaH kuTilaurukaH // hiraNyorusthalAsaktavidAraNakaradvayaH // 141 // siMhanA sukhavALA, atyaMta moTI dADhavALA, jenuM udara bhayaMkara che evA tathA hiraNyakazipunA vakSasthalane cIravAmAM Asakta thaelA nRsiMhAvatAra jANavA. 141. vAmana, parazurAma, rAma, balarAma avatAra vAmanaH sazikhaH zyAmo daNDapAtrapItAmbaraH // jaTAjinadharo rAmo bhArgavaH parazuM dadhat // rAmaH zareSudhRk zyAmaH sasIramUsalo balaH // 142 / / zikhadhArI, zyAmavarNanA, pItAmbara paherelA, daMDa ane kamaMDalune dhAraNa karanArA vAmAvatAra, jaTAdhArI, mRgacarma oDhelA ane parazune dhAraNakartA parazurAma, zyAmavarNa ane dhanuSabANadhArI rAmAvatAra tathA hala ane mUladhArI balarAma jANavA. 142. buddhAvatAra, kalki avatAra buddhaH padmAsano raktastyaktAbharaNamUrdhajaH // kakSApavastro dhyAnastho dvibhujacordhvapANikaH // kalkiH sakhaDgo'zvArUDho hareratha varA ime // 14 // 54 Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 zilpa ratnAkara [ ekAdaza rana padmAsanamAM beThelA, rAtA varNanA, alaMkAro ane keza jemaNe tyAgelA che evA ane kAkhamAM vastra jemaNe dhAraNa kareluM che, cAnAvasthAmAM rahelA, be hAthavALA ane eka hAtha jemaNe uce kare che evA buddha bhagavAna jANavA. khagaMdhArI ane azvArUDha kalki avatAra jANavA. A pramANe dene varadAnarUpe maLelA harinA A daza avatAra jANavA. 143. jalazAyI. suptarUpaM zeSatalpe dakSo daNDabhujo'sya tu // zirodharo vA vAmastu sapuSpazca jalezayaH // 144 // tannAbhipaGkaje dhAtA zrIbhUmizca ziroMghrige // nidhyastrAdisvarUpANi pArzvayormadhukaiTabhau // 14 // zeSanAga upara sUtelA, dakSiNa hAthamAM kamaLadaMDa dhAraNa karelA, vAma hasta jemaNe uzika tarIke rAkhele che, jemanI nAbhimAMthI kamaLa puSpa nIkaLeluM che ane te nAbhi kamaLamAM brahmA birAjelA che, mastaka pAse pRthvI devI ubhelAM che, lakamI jemanI caraNasevA karI rahyAM che, nidhi ane Ayudha vigere svarUpa sahita tathA banne pArzva bhAgamAM madhu ane kaiTabha nAmanA daitye ubhA rahelA che evA jalazAyI bhagavAna jANavA. 144. 145. zAligrAmamUrti lakSaNa. nAgabhogasamAkArA zilA sUkSmA ca yA bhavet / pUjanIyA prayatnena sthirA snigdhA suvartulA // 146 // nAganI pheNa jevA AkAravALI, jhaNa pigaranI, sthira ane gaLAkAra tathA suMvALI zAligrAma zilA prayatnathI pUjavI. 146. zubha lakSaNa. tatrApyAmalakImAnA sUkSmamAnA ca yA bhavet // tasyAmeva sadA kRSaNaH zriyA saha vasatyasau // 147 // temAM paNa je zilA AmaLAnA jevaDA mAnI temaja tethI paNa sUkSama mAnanI hoya temAM lakSmI sAthe kRSNa sadA nivAsa kare che. 147. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra yathA yathA zilA sUkSmA tathA tathA mahatphalam // tasmAtsaMpUjayennityaM dharmakAmArthamuktaye // 148 // zAligrAmanI zilA jema jema sUkSma tema tema mahAphaladAtA che. tethI dharma, artha, kAma ane mokSArthe sUkama mAnanI zilA nitya pUjavI joIe. 148. niSiddha lakSaNa zAligrAma zilA. kapilA karburA bhagnA rUkSA chidrAkulA ca yA // rekhAkulA sthirA sthUlA bahucakrekacakrikA // 149 / / bRhanmukhI bRhaccakA baddhacakrA ca yA punaH // vRddhacakrA'thavA yA syAdbhinnacakrA tvadhomukhI // 150 // dagdhA suraktA cA'pUjyA bhISaNA paMkticakrikA / pUjayedyaH pramAdena duHkhameva labhet sadA // 151 // je zAligrAmanI zilA kapila varNavALI, kAbara citara varNavALI, khaDabacaDI, bhAMgelI, chidravALI, rekhAvALI, sthira na rahe evI, jADI, ghaNuM cakrovALI, ekaja cakavALI, moTA mukhavALI, moTAM moTAM cakovALI, baMdhAyelAM cakavALI, jAdAM judAM cakavALI, nIce mukhavALI, dagdhA (baLelI), atyaMta rAtI, bhayaMkara AkAravALI tathA hArabaMdha cakavALI hoya te pUjavI nahi ane pramAdathI evI zilAnI je pUjA kare che tene kevaLa sadA dubaja prApta thAya che. 149, 150, 151. khaNDitA sphuTitA bhinnA pArzvabhinnA prabheditA // zAligrAmasamudbhatA zilA doSapradA nahi // 152 // khaMDita thaelI, phATa paDelI, cIrAvALI, bAjue phATa paDelI agara tUTelI zAligrAmanI zilA hoya te deSakAraka thatI nathI. 15ra. zilAbhede puNya. snigdhA siddhikarA jJeyA kRSNA kIrtipradAyikA // pANDurA pApadahanA pItA putrapradAyikA // nIlA dizati lakSmIJca raktA bhogapradAyinI // 153 // Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna suvALI zAligrAma zilA siddhi karanArI, kRSNa raMganI zilA kIrti ApanArI, zveta ra'ganI pApane khALanArI, pILA varNanI putra ApanArI, nIlA raMganI lakSmI ApanArI ane lAla raMganI sukha ApanArI jANavI. 153. vaNuM bhede zAligrAma smRtibheda, kapilo nArasiMhazca vAmanazcAta sInibhaH // vAsudevo sito jJeyo raktaH saMkarSaNo mataH // 154 // dAmodarastu nIlAbhazcAniruddhastathaiva ca // zyAmo nArAyaNaH kSetravaiSNavaH kRSNavarNakaH // bahuvarNastvanantAkhyaH zrIdharaH pIta ucyate // 155 // kapila varNavALA zAligrAma narasiMha bhagavAna jANavA. aLazInA puSpa jevA vaNuMvALA vAmana, zveta vaNu vALA vAsudeva, rAtA varNavALA saMkaNuM, zyAma varNavALA dAmedara, anirUddha ane nArAyaNa, kRSNa varNavALA kSetra vaiSNava, bahu vaNu vALA anata ane pILA varNavALA zrIdhara zAligrAma jANavA. 154, 155. sukha lakSaNa. vRttasUtre'STamo bhAga uttamaM vaRlakSaNam // madhyamaM tu caturbhAgaM kaniSTaJca vibhAgikam // 156 // zAligrAma zikSAnI goLAi ( parigha ) nA mApathI AThamA bhAge mukhya hoya te te uttama, ceAthA bhAge madhyama ane trIjA bhAge kaniSTha jANavuM. 156 lakSmInArAyaNa zAligrAma. lakSmInArAyaNo devastribhitrairvyavasthitaH // pUjanIyaH prayatnena bhuktimuktiphalapradaH // 157 // traNa cakro jemAM che evI zAligrAmanI zilA lakSmInArAyaNanI jANavI ane te prayatnapUrvaka pUjavI; kAraNa ke te sukha ane mukti ApanArI che. 157. pratiSThA avidhAna zAligrAma. ahaM brahmAdayo devAH sarvabhUtAni kezavaH // sadA sannihitAstatra pratiSThAkarma nAstyataH // 158 // Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna) devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 429 lakSmInArAyaNanI zAligrAma zilAmAM huM ( vizvakarmA), brahmAdi de, sarva bhUta ane kezava; e sarva devatAo sadA rahelA che. tethI tenuM pratiSThA karma thatuM nathI 158. AhutipuNya. zAligrAmazilAgre tu yo juhoti hutAzanam // ekAhutirhatA samyak kalpakoTiguNottarA // 159 // zAligrAma zilAnI mUrti AgaLa je agnimAM hema karI eka paNa Ahuti sArI rIte Ape che tene te koTikalpanuM puNya ApanArI thAya che. 159. garUDa. tAkSyoM marakataprekSaH kauzikAkAranAsikaH // caturbhujastu kartavyo vRttanetramugvastathA 160 // gRdhrorujAnucaraNaH pakSadvayavibhUSitaH // prabhAsaMsthAnasauvarNaH kalApena virAjitaH // 161 // chatrazca pUrNakumbhazca karayostasya kArayet // karadvayazca kartavyastathA viracitAJjaliH // 162 // lIlA varNane, ghUvaDanA jevI nAsikAvALa, cAra bhujAvALa, goLa netra tathA geLa mukhavALo, gIdhanA jevA, sAthaLa, jAnu ane pagavALe, be pAMkhevALe, suvarNanA jevI kAMtivALe, meranI kaLA mAphaka khullI pAkhevALe, eka hAthamAM chatra ane bIjA hAthamAM kuMbha tathA be hAtha aMjali arthAt namaskAra mudrAvALA jenA che e garUDa jANa. 160, 161, 162. garUDanuM svarUpa. vAmo'gre kuJcitaH pazcAdanyapAdastu jAnunA // pRthivIsaMzritaH patro gAruDaM syAtadAsanam // 163 // DAbe paga AgaLanA bhAgamAM vALe ane jamaNe paga pAchaLanA bhAgamAM hIMcaNathI vALale tathA pAMkhe pRthivI upara paDelI karavI. A garUDanuM svarUpa jANavuM. 163. Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 zilpa ratnAkara vaiku [ekAdaza ratna vaikuNThaM tu pravakSyAmi so'STabAhurmahAbalaH // tAryAsanazcaturvaktraH kartavyaH zAntimicchatA // 164 // gadAM khaDgaM zaraM cakraM dakSiNe tu catuSkare // zaMkhaM kheTaM dhanuH padmaM vAme dadyAccatuSTaye // 165 // zAnti icchanAre vaikuMThanI mUrti mahAbaLavALI, ATha bhujAvALI, garUDa upara beThelI ane cAra mukhavALI karavI. ane tenA jamaNI bAjunA cAre hAthamAM anukrame gadA, khaDga, bANu ane cakra tathA DAbI khAjInA hAthamAM zaMkha, DhAla, dhanuSa ane padma Apavu. 164, 165. agrataH puruSAkAraM nArasiMhaJca dakSiNe // aparaM strImukhAkAraM vArAhAsyaM tathottaram // 166 // vaikuMTha mUti nu agrabhAganuM mukha purUSanA jevuM, dakSiNa taraphanu narasihunA jevu, pazcima taraphanu strInA mukha jevu' ane uttara taraphanu mukha varAhunA mukha jevuM karavu. 166. vizvarUpa. ekonaviMzahastaizca vizvarUpacaturmukhaH // patAkAhalazaMkhAzca vajrAMkuzazarAstathA // 167 cakraJca bIjapUraJca varo dakSiNabAhuSu // daNDapAzau gadA zArGgatpalAni zrRMgI mUsalam // 168 // akSazca vAmahasteSu dvihaste yogamudrakaH // vainateyoparistho nRsiMhastrIzukarAnanaH // 169 // vizvabhUti ogaNIsa hAthavALI karavI. dakSiNa AjInA hAthamAM krame patAkA, hula, zaMkha, va, a`kuza, khANu, cakra, jorU ane vara tathA DAbI taraphanA hAthamAM daMDa, pAza, gadA, dhanuSa, kamala, bhRMgI, mUsala ane sphaTikanI mALA ApavI ane banne taraphanA ekeka hAthamAM yogamudrA karavI. garUDa upara beThelI temaja nara, siMha, strI ane varAhanAM mukhA jevAM cAra mukhAvALI A vizvamUti jANavI. 167, 168, 169. Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. anaMta. ananto'nantarUpastu hastaidizabhiryutaH // anantazaktisaMvIto garuDasthazcaturmukhaH // 170 // dakSiNe tu gadAkhaDgau cakraM vajrAMkuzau zaraH // zaMkhaM kheTaM dhanuH padmaM daNDapAzau ca vAmataH // 17 // kramAnnarasiMhanArIvArAhamukhavanmugvaiH / / mukhAni pUrvavattasyA'pyatha trailokyamohanaH // 172 // cAra mukhavALI anaMtanI mUti anaMta svarUpavALI, bAra hAthavALI, anaMta zaktivALI, garUDa upara beThelI ane nara, siMha, strI ane varAhanA jevAM cAra mukhavALI jANavI. ane tenA jamaNA hAthamAM gadA, taravAra, cakra, vaja, aMkuza ane zara (bANa ) tathA DAbA hAthamAM zaMkha, DhAla, dhanuSa, pa, daMDa ane pAza Apa. anaMta mUtinAM cAra mukhe vizvamRti pramANe karavAM. have leya mUrtinuM svarUpa kahuM chuM. 170, 171, 17ra, lokya mehana. jamuno nAvaturbhuvaH | gadA cakrAMkuzau bANaH zaktizcakraM varaM kramAt // 173 // dakSeSu mudgaraH pAzaH zAziMkhAbjakuNDikAH // zRGgI vAmeSu hasteSu yogamudrAkaradvayaH // narazca nArasiMhaca zUkaraM kapilAnanam // 174 // aikaya mihananI mUrti soLa hAthavALI, garUDanuM vAhana ane cAra mukhavALI karavI. dakSiNa bAjunA hAtha anukrame gadA, cakra, aMkuza, bANa, zakti, caka ane vara tathA vAma hAtha mujhara, pAza, dhanuSa, zaMkha, kamaLa, kaMDikA ane zagIyukta karavA. be hAthe gamudrA yukta karavA tathA nara, siMha, zUkara ane kapilAdevInA jevAM cAra mukha karavAM. 173, 174. viSNu-Ayatana. dakSiNe puNDarIkAkSaH pUrve nArAyaNaH smRtaH // goviMdaH pazcime sthApya uttare madhusUdanaH // 17 // Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna IzAne sthApayedviSNumAgneyAM tu janArdanaH // naiRtye padmanAbhazca vAyavye mAdhavastathA // 176 // kezavo madhyataH sthApyo vAsudevo'thavA budhaiH // saGkarSaNaH pradyumno vA'niruddho vA yathAvidhi // 17 // dazAvatArasaMyuktaH proktazca jalazAyakaH / / gata vAra sthaLa: sarvavanA guma 78aaaa dakSiNe puMDarIkAkSa, pUrve nArAyaNa, pazcime govida, uttare madhusUdana, IzAne viSNu, agni keNe janArdana, nairUtya keNe padmanAbha, vAyu keNamAM mAdhava ane madhya bhAgamAM kezava athavA vidvAna zilpIoe yathAvidhi vAsudeva, saMkarSaNa, pradyumna, anirUddha athavA dazAvatAra sahita jalazAyI sthApavA ane agrabhAge sarvadeva svarUpa tathA zubharUpa zUkara bhagavAne sthApavA. 175, 176, 177, 178. viSNunA aSTa dvArapAla. pratihArAMstato vakSye dizAM catasRNAM kramAt // vAmanAkArarUpAzca kartavyAH sarvataH zubhAH // 179 // have cAra dizAonA viSagunA pratihAre kahuM chuM te sAMbhaLe ane te vAmanAkAra svarUpanA karavA sarva rIte zubhakartA che. 179. pUrva dizAnA tarjanI zaMkhacakre ca caNDo daNDaM dadhatkramAt // vAmasthAne pracaNDo'pasavye ca dakSiNe zubhaH // 18 // pradakSiNa kime cAre hAthamAM tarjanI, zaMkha, cakra ane daMDadhArI pUrva dizAne DAbA bhAge rahele caMDa tathA uparanA Ayudhone DAbA jamaNuM pheraphAra karavAthI pUrva dizAne jamaNe dakSiNa bhAgamAM rahele pracaMDa nAmane dvArapAla jA ane te zubha che. 180. dakSiNa dizAnA. padmaM khaGgaM kheTakazca kramAd vinad gadAM jayaH // vilome padmagadayorvijayastu kramAnnyaset // 181 // Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 433 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. padha, taravAra, DhAla ane gadAdhArI jaya nAmane tathA padma ane gadAne paraspara badalavAthI vijaya nAmane dvArapAla jANa. A be pratihAre dakSiNa dizAnA che. 181. pazcima dizAnA. tarjanI bANacApauca gadA dhAtA ca sRSTitaH // . gadApasavye tairasvairvidhAtA vAmadakSayoH // 182 // tarjanI, bANa, dhanuSa ane gadAdhArI dhAtA nAmane tathA gadAne apasavya karI pUrvanAM astro sAthe vidhAtA nAmane dvArapAla jANave. A be pazcima dizAnA kAme vAma ane dakSiNa bhAgamAM rahelA dvArapAla jANavA. 182. uttara dizAnA. tarjanI kamalaM zaMkha gadAM bibhran subhadrakaH // zatraraMthonA pratika samAnya 28 tarjanI, kamala, zekha ane gadA dhAraNa karate subhadra tathA uparanAM Ayudhene apasavya karavAthI pratibhadra nAmane dvArapAla jANave. A be uttara dizAnA vAma ane dakSiNa bhAgamAM rahelA pratihAra jANavA. 183. ziva-mUrtisvarUpavarNana. saghAta. zuklAmbaradharaM devaM zuklamAlAnulepanam // jaTAbhArayutaM kuryAdbhAlendukRtazekharam // 184 // trilocanaM saumyamukhaM kuNDalAbhyAmalaGkRtam / / sadyojAtaM mahotsAhaM varadAbhayahastakam // 185 // sojAta nAme deva zvetavastradhArI, dhetamAlA ane zveta caMdanavALA, jaTAdhArI, lalATamAM caMdrane dhAraNa karanArA, traNa netravALA, saumya mukhavALA, kuMDala vaDe alata karNavALA, ghaNu utsAha saMpanna tathA varada ane abhaya hastavALA karavA. 184, 185. 55 Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 zipa ratnAkara [ ekAdaza ratna ekAdaza rUdra svarUpa. 1 vAma. raktAmbaradharaM devaM raktayajJopavItinam // raktoSNISaM raktanetraM raktamAlyAnulepanam // 186 // jaTAcaMdradharaM kuryAt trinetraM tuMganAsikam // vAmadevaM mahAbAhuM khaDgakheTakadhAriNam // 187 // . vAmadeva rAtA vastrane dhAraNa karanArA, rAtA ya pavItavALA, rakta mukuTadhArI, rAtAM netravALA, rAtI mAlA ane rAtA caMdanavALA, jaTAjUTamAM caMdrane dhAraNa karanArA, traNa netravALA, ucI nAsikAvALA ane mahAbAhu tathA khaga ane DhAladhArI karavA. 186, 187. 2 madhora. daMSTrAkarAlavadanaM sarpazIrSa trilocanam // ruNDamAlAdharaM devaM sarpakuNDalamaNDitam // 188 // bhujaGgakeyUradharaM sarpahAropavItinam // gonasaM kaTisUtraJca gale vRzcikamAlikam // 189 // nIlotpaladalazyAmamatasIpuSpasannibham // piGgabhrUpiGgajaTilaM zazAGkakRtazekharam // 190 // takSakamuSTikaJcaiva pAdayostasya nUpurau // aghorarUpakaM kuryAt kAlarUpamivAparam // 19 // mahAvIrya mahotsAhamaSTabAhuM mahAbalam // trAsayantaM ripoH saGgha nivezo yatra bhUnale // 192 // khaTTAGgazca kapAlaJca kheTakaM pAzameva ca // vAmahasteSu kartavyametacchastracatuSTayam // 19 // trizUlaM parazukhaDgo daNDaJcaivArimardanam // zastrANyetAni catvAri dakSiNeSu kareSu ca // 194 // aghera rUdra moTI dADhene lIdhe vikrALa mukhavALA, mastaka upara sarpa dhAraNa karanArA, traNa netravALA, mastakanI mALAne dhAraNa karanArA, kAnamAM sarponAM kuMDalavALA, Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INC Page #592 -------------------------------------------------------------------------- Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 43 sapanA bAhubaMdhavALA, sarpanuM upavItavALA, genisa nAmanA sarSanI mekhalAvALA, kaMThamAM vIMchInI mALAvALA, nIla kamaLanA jevA zyAmavarNavALA, aLasInA puSpa jevI zyAma kAMtivALA, pILI bhrakuTi ane pILI jaTAvALA, lalATamAM caMdrane dhAraNa karanArA, bane pagamAM takSaka ane muSTika nAmanA sarSarUpI jhAMjharavALA, bIjA kALanA jevA bhayaMkara rUpavALA, mahA parAkramazALI, meTA utsAhuvALa ane ATha hAthavALA, mahA baLavAna, jyAM hoya tyAM zatru samUhane trAsa ApanArA, DAbA hAthamAM khAMga, kapAla, DhAla ane pAza tathA jamaNA hAthamAM phUla, pharazI, khagna ane zatrune mardana karanAre daMDa dhAraNa karelA karavA. 188, 149, 190, 191, 192, 193, 194. 3 tapurUSa, pItAmbarastatpuruSaH pItayajJopavItavAn // . mAtuliGgaM kare vAme'kSamAlAM dakSiNe tathA // 195 // tapurUSa rUdra pILA vastravALA, pILuM ya pavItavALA, vAma hastamAM bIjerUM ane dakSiNa hastamAM akSamALA dhAraNa karelA karavA. 15. 4 izAna. draTizo karAvavibhUSita akSaM trizUlahastau ca kapAlaM vAmataH zubhaH // 196 // zuddha phaTikanA jevI zveta kAMtivALA, jaTA ane caMdra vaDe vibhUSita, dakSiNa hAthamAM akSamAlA ane trizula tathA vAma hAthamAM kapala ane trizUladhArI IzAna rUdra jANavA. 196, 5 mRtyuMjaya. kapAlamAlinaM zvetaM zazAGkakRtazekharam // vyAghracarmadharaM mRtyuJjayaM nAgendrabhUSitam // 197 // trirAkSamArA ja klipa vAra mRtA.. kapAlaM kuNDikA vAme yogamudrAkaradvayam // 198 // khoparInI mALAvALA, zveta varNavALA, lalATamAM caMdravALA, vyAghacarma dhAraNa karanArA ane sarparAjathI vibhUSita thaelA mRtyuMjaya rUdra karavA. temanA jamaNA Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna hAthamAM trizUla tathA akSamALA, DAbA hAthamAM kapAla ane kuMDikA ApavI tathA be hAtha cegamudrAvALA karavA. 197, 198. 6 kiraNAkSa. caturbhujaM mahAbAhuM zuklapAdAkSapANikam // pustakAbhayahastazca kiraNAkSaM trilocanam // 199 // cAra bhujAvALA, moTA bAhuvALA, sapheda pagavALA, be hAthamAM mALAvALA temaja khIjA e hAthamAM pustaka ane abhayavALA tathA traNa netravALA kiraNAkSa rUdra karavA. 199. 7 zrIka. citravastradharaM kuryAt citrayajJopavItinam // citrarUpaM mahezAnaM citraizvaryasamanvitam // 200 // caturbAhukavakaM sarpAlaGkArabhUSitam // khaDgaM dhanuH zaraM kheTaM zrIkaNThaM bibhrataM bhujaiH // 201 // vicitra vajradhArI, vicitra yajJopavIta yukta, vicitra rUpavALA, vicitra ezvaryAM sapanna, cAra bAhu, eka sukha ane sapnA alaMkArothI vibhUSita zrIMka nAme rUdra svarUpa karavuM tathA cAre hAthamAM anukrame taravAra, dhanuSa, khANa ane DhAla ApavI. 200, 201. 8 ahiA. ahirbudhno gadAsarpacakraDamarumudgarAn // zUlAGkuzAkSamAlAMzca dakSiNordhvaM kramAdadhat // 202 // tomaraM paTTizaM carmakapAlaM tarjanIM ghaTam // zaktizca parazuM vAmahasteSu dhArayatyasaiau // 203 // anukrame uparathI Ara'bhI jamaNA hAthamAM gadA, sarpa, cakra, DamarU, sugara, trizUla, akuza ane akSamAlA tathA DAbA hAthamAM tAmara, paTTiza, cama, kapAla, tanI, ghaTa, zakti ane krazI dhAraNa karelAM che evA ahigghna nAmanA rUdra jANavA. 202, 203 9 virupAkSa. virUpAkSastataH svaGgaM zUlaM DamarumaGkuzam // sarpa cakraM gadAmakSasUtraM bibhrankarASTake // 204 // Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. kheTaM khaTvAMgazaktI ca parazuM tarjanI ghaTam // ghaNTAM kapAlakaJceti vAmorvAdikarASTake // 205 // jamaNa ATha hAthamAM khaDjha, trizUla, DamarU, aMkuza, sarpa, cakra, gadA ane akSamAlA ane DAbA hAthamAM DhAla, khaTvAMga, zakti, pharazI, tarjanI, ghaDe, ghaMTA ane kapAla dhAraNa karanAra virUpAkSa nAmanA rUdra jANavA, 20, 20pa. 10 bahurUpa. bahurUpo dadhadakSe DamaruJca sudarzanam // sarpa zUlAGkuzau kuMbhaM kaumudI japamAlikAm // 206 // ghaNTAM kapAlakhaTvAGge tarjanI kuNDikAM dhanuH // parazuM padizazceti vAmorkhAdikarASTake // 207 // jamaNI bAjunA hAthamAM anukrame DamarU, sudarzana caka, sarpa, trizUla, aMkuza, subha, hA mane 5mAlA tathA bAma lAthamA ghaTasa, , maTvAMga, tanI, Di, dhanuSa, 52zu bhane pahizadhArI pahu35 nAmanA 32vA . 206, 207. 11 zyAma tryaMbakazcakrakheTazca DamarUM mudgaraM zaram // zUlAGkazamakSasUtraM dakSiNordhvakrameNa hi // 208 // gadAkhaTvAGgapAtrANi kArmukaM tarjanIghaTau // parazuM padizazceti vAmordhvAdikarASTake // 209 // caka, DhAla, DamarU, mugara, bANa, trizUla, aMkuza ane akSamAlA; A Ayu uparathI AraMbhI dakSiNa hAthamAM tathA gadA, khaTvAMga, pAtra, dhanuSa, tarjanI, ghaDe, parazu ane pazi; A Ayudha uparanA krame vAma hAthamAM dhAraNa karelA cumbaka nAmanA 32 vA. 208, 208. bhA-mahezvara-bhUti sakSa, umAmahezvaraM vakSye umayA saha zaGkaram // mAtuliGgaM trizUlazca dharate dakSiNe kare // 210 // AliGgitaM vAmahaste nAgendra dvitIye kare / haraskaMdhe umAhastaM darpaNaM dvitIye kare // 211 // Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 zilpa ratnAkara adhastAd vRSabhaM kuryAtkumAraJca gaNezvaram // bhRGgIraTaM tathA kuryAnnirmAsaM nityasaMsthitam // 212 // [ ekAdaza ratna have umA sAthe zakaranI mUrtinuM svarUpa kahu chuM. jamaNA hAthamAM bIjerU ane trizUladhArI ane upale vAma hasta umAnA kaThamAM AliMgana karelA, khIjo hAtha sathI vibhUSita, umAnA eka hAtha heranA khabhA upara paDelA ane umAnA bIjo hAtha darpaNu dhAraNa karelo, evuM umAmahezvaranu svarUpa karavu. naDhI karave temaja kArtika svAmI ane gaNeza karavA tathA zarIre kRza nAmanA gaNa nitya pAse beThelA karavA. 210, 21, 212. nIcenA bhAgamAM evA bhRgIraTa harihara smRti kAryoM hariharasyApi dakSiNArdhe zivaH sadA // hRSIkezazca vAmA zvetanIlAkRtiH kramAt // 213|| varatrizUlacakrAbjadhAriNau bAhuSu kramAt // dakSiNe vRSabhaH pArzve vAme vihagarADiti // 214|| hariharanI mUrtinA dakSiNanA adha bhAgamAM ziva tathA vAmA bhAgamAM hRSIkezanI mUrti karavI ane te kramathI zveta ane nIla vaSa~nI karavI tathA varada ane trizUla tathA cakra ane padma; e cAra Ayudho dhAraNa karelI karavI temaja jenA jamaNI AjInA dakSiNa pArzva bhAgamAM nadI ane vAma bhAgamAM garUDa beThelA che evI karavI. 213, 214. hariharapitAmaha. eka pITha samArUDhAstanudhvekanivAsinaH // SaDbhujaJca caturvakraM sarvalakSaNasaMyutam // 215 // akSasUtraM trizUlazca gadAM kuryAcca dakSiNe // kamaNDaluJca khaTvAGgaM cakraM vAmabhuje tathA // 216 // eka pITha upara beThelA, ekaja zarIramAM birAjelA, cha hAthavALA, cAramukha vALA ane sa lakSaNAthI sapanna harihara pitAmaha ( viSNu, ziva, brahmA ) karavA. ane anukrame cha hAthamAM akSamAlA, trizUla, ane gadA jamaNA hAthamAM tathA kama'lu, khAMga ane cakra vAma hAthamAM dhAraNa karelA jANavA. 215, 216. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ra9] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra, umAdevI tathA nArAyaNAzritA lakSmIdevI. umAzca dvibhujAM kuryAlakSmIM nArAyaNAzritAm // devaM zastraiH svakIyaizca garuDopari saMsthitam // 217 // dakSiNaH kaNThalagnaH syAdvAmahastaH sarojadhRk // vibhorvAmakaro lakSmyAH kukSibhAge sthitaH sadA // 218 // umAnI mUrti be hAthavALI karavI. lakSmInI mUrti nArAyaNanA DAkhA utsaMga upara beThelI tathA nArAyaNane peAtAnA zastrothI sa Myukta ane garUDa upara beThelA karavA. lakSmIne jamaNA hAtha nArAyaNunA kAMThamAM rAkhele karavA ane DAbA hAthamAM kamaLa Apavu. temaja nArAyaNanA nIcenA DAbe hAtha lakSmInI kamaramAM vITAele karave. 257, 218. yugma mUrti lakSaNu. sarveSAmeva devAnAmevaM yugmaM vidhIyate // teSAM zaktiH pRthakUrUpA tadastravAhanAkRtiH // 219 // 43 sarva devatAonAM yugma svarUpa upara batAvyA pramANe karavAM. teonI zaktinu svarUpa juduM karavuM ane temanAM zastro ane vAhananAM svarUpe paNa judAM karavAM. 219. liMga svarUpa varNa na. liMgabhede phala bheda. sthiralakSmIpradaM haimaM rAjataJcaiva rAjyadam // prajAvRddhikaraM tAmraM vAGgamAyurvivardhanam // 220 // vizeSakArakaM kAMsyaM pittalaM bhuktimuktidam // sIsakaM zatruhalliGgamAyasaM ripunAzanam // 222 // aSTalohamayaM liGgaM kuSTharogakSayApaham // trilohasaMbhavaM liGga mantradhvaniprasiddhidam // 222 // AyuSyaM hIrakaM liGgaM bhogadaM mauktikodbhavam // sukhakRtpuSparAgotthaM vaiDUryaM zatrumardanam // 223 // zrIpradaM padmarAgotthamindranIlaM yazaHpradam // liGgaM maNimayaM puSTayai sphaTikaM sarvakAmadam ||224|| Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , che zilpa ratnAkara [ekAdaza ratna suvarNanuM liMga avicala lakSmI ApanAruM, cAMdInuM rAjya ApanAruM, tAMbAnuM prajAvRddhi karanArUM, kalaInuM AyuSya vadhAranAruM, kAMsAnuM pratiSThA ApanAruM, pittaLanuM sukha ane mukti denArUM, sIsAnuM zatrune nAza karanArUM, lehAnuM ripane nAza karanArUM, aSTadhAtunuM kuSTha rega ane kSayano nAza karanAruM, trilehanuM maMtra, dhvani ane prasiddhi denArUM, hIrAnuM AyuSya vadhAranAruM, motInuM bhega ApanAruM, puSparAga maNinuM sukha ApanArUM, vaiDUrya maNinuM zatruno nAza karanArUM, padmarAganuM lakSmI ApanArUM, IndranIla maNinuM yaza ApanArUM, maNimaya puSTi karanAruM ane sphaTikanuM liMga sarva kAmanAone ApanArUM jANavuM rara0, 221, 222, 23, 224. dvidhA ratna liMga. ratnaM liGgaM dvidhA khyAtaM khapIThaM dhAtupIThakam // dhAtujaM tu svayonisthaM siddhimuktipradAyakam // 225 // ratnonAM ligonA be prakAra che. eka svapIDa ane bIjo dhAtupITha. eTale ratnonA liMgane ratnanI pITha athavA dhAtunI pITha (jaLAdhArI) karavI. dhAtunA liMgane dhAtunI jaLAdhArI karavI siddhi ane mukti dAyaka che. ra25. liMgabhede pIThikA bheda. tAmrajaM puSparAgasya sphaTikasya tu rAjatam // tAmrajaM mauktikasyApi zeSANAM hemajaM matam // 226 // puSparAganA liMgane tAMbAnI, sphaTikanA liMgane cAMdInI, motInA liMgane tAMbAnI tathA bAkInA zeSa ligone senAnI jaLAdhArI karavI zubha che. 226. * cala liMga. mudgAdekAGgulaM vApi yadvA dvayaGgulanirmitam // sapIThaM bhinnapIThaM vA ratnaM liGgaM calaM matam // 227 // maganA dANAthI AraMbhI eka AMgaLa athavA be AMgaLa sudhInA mAnanuM ratna liMga pITha sahita athavA judI paDavALuM hoya te tene sarvatra calAyamAna karI zakAya tevuM mAneluM che. ra2. ratna liMgamAM mAna vikalpa samastamaNijAtInAM dIptiH sAnnidhyakAraNam // mAnonmAnapramANAdi ratne grAhya na vA budhaiH // 228 / / Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 443 samasta maNi jAtinAM ligAnI kAMti eja zivanuM pratyakSa svarUpa che. tethI vidvAnAe ratna liMgAmAM mAna, unmAna ane pramANa vagere jovAnI jarUra nathI. 228. calAcala liMga. zaileyaM bhogadaM liGgaM mRnmayaM sarvakAmadam // dArujaM vasusiddhayarthaM sarvamatazcalAcalam // 229 // pASANunuM liMga vaibhava ApanArU, mATInu sarva kAmanAne pUrNa karanArU ane kASTanuM liMga dhananI siddhi ApanArU che. e sivAyanAM bIjAM badhAM ligA sthira ane asthira phala ApanArAM jANavAM. 229. uttama, madhyama ane kaniSTha liMgamAna. ekAGgulAdipazcAntaM liGgaM syAcca kaniSTakam // SaTpUrvAdidazAntazca madhyamekAdazAditaH || 230 || eka AMgaLathI pAMca AgaLa sudhInu* liMga kaniSTha, cha thI daza sudhInuM madhyama ane agIAra AMgaLathI meoTA mAnanuM liMga uttama jANavu: 230. sthira asthira liga. naihastAdito'dhaste prAsAde sthiratAM nayet // sthiraM na sthApayedvehe gRhiNAM duHkhakRca yat // 231 // eka gajathI nAnA prAsAdamAM sthira liMganuM sthApana karavu nahi. tathA gharamAM sthira (acala) liMga sthApavuM nahi; kAraNa ke gRhasthAne te duHkhakartA che. 231. mukhya pramANa anastuSTi, bANe lakSaNahIne'pi yatra vai rocate manaH // tatra pUjAM hi kartRRNAM dharmakAmArthamokSadam // 232 // yadyapi AliMga lakSahIna hoya te paNa jenA darzanathI manane sateSa thatA hoya tenI pUjA karavAthI dharma, artha, kAma ane mokSa maLe che. 232. t Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 zi95 ratnAkara [ ekAdaza ratna nava ratnaliMga pramANa. ratnamekAGgulaM liGgamaGgulAGgulavRddhitaH // navAntaM navaliGgAni vRddhirvA mudgamAnikA // 233 // ratnaliMga eka AMgaLanuM karavuM ane pachI eka eka AgaLanI vRddhi nava AMgaLa sudhI karavI. athavA maganA dANAnA mAne vRddhi karavI. A rIte nava ratna liMganuM pramANa jANavuM. 233. nava dhAtuliMga pramANu. dhAtoraSTAGgulaM pUrvamaSTASTAGgalavardhanAt // trihastAntaM navaivaM syurliGgAni ca yathAkramam // 234 / / dhAtunuM paheluM liMga ATha AMgaLanuM karavuM ane pachI ATha ATha AgaLanI vRddhi traNa gaja sudhI karavI. A nava dhAtuliMganuM pramANa jANavuM. 234. nava kAchaliMga pramANu. dRDhakASThamayaM liGgaM kartavyaM SoDazAGgulam // SoDazAGgalikA vRddhiH SaTkarAntaM navaiva hi // 235 / / majabUta kASThanuM paheluM liMga seLa AgaLanA mAnanuM karavuM ane pachI seLa seLa AMgaLanI vRddhi che gaja sudhI karavI. A nava kAchaliMganuM pramANa jANavuM. 235. nava pASANu liMga pramANu. hastAdinavahastAntaM zailaliGgaM vidhIyate // hastavRddhayA navaivaM syurmadhye vRddhiryadRcchayA // 236 // eka gajathI nava gaja sudhInA pASANaliMga karI zakAya che. anukrame ekeka gajanI vRddhi nava gaja sudhI karI nava lige karavAM, A nava liMgamAM madhyanA ligenA pramANanI vRddhi IcchAnusAra thaI zake che. 236. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra [443 liMga vistAra mAna. mRddArulohazailAnAM dairye bhakte jinAMzakaiH // kuryAt SaTsArdhasaptASTanavAMzairvistaraM zubham // 337 // mATI, kAjha, leha, pASANa liMganI laMbAIne vIse bhAgavI ane tenA sADA cha, sAta, ATha athavA nava bhAge pahoLAI karavI te zubha che. 237. liMgAthe zubha kASTha. zrIparNI zizrupAzokaH zirISaH khadiro'rjunaH // caMdanaM zrIphalaM nImyo raktacaMdanabIjakau // 238 // karpUro devadAruzca caMdanaM pArijAtakam // campako madhuvRkSazca hintAlazcAguruH zubhaH // 239 zrI', zizruSA, maza, zirISa, pahi2, Aadna, yana, zrI38, bImA, 24tayana, 4, 452, hevahA3, yana, pAkisata, ya 54, madhuvRkSa (ma ), hintAla ane agarUvRkSa A vRkSo kAkaliMgane mATe zubha che. 238, 239. niSiddha kASTha. nivraNAH sudRDhAH sarve liGgArthe saukhyadAyakAH // grandhikoTarasaMyuktAn zAkhodbhUtAn parityajet // 240 // chidrarahita, majabUta ane kaThaNa evAM uparanAM sarva vRkSonAM kASTha liMganA mATe sukhadAyI che, paraMtu temanA gAMThavALA, chidrovALA ane zAkhAprazAkhAvALA bhAgo tA. 240. liMga bhede prAsAda bheda. nilayaM dAruliGgAnAmiSTakAdArujaM zubham // zailajaM dhAturatnAnAM kharUpaM vAdhika zubham // 24 // dhAtuje ratnaje bANe dAruje ca khayaMbhuvi // gRhaM nyUnAdhikaM vApi vaktraliGgeSu pArthive // 242 // Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 zilya ratnAkara [ekAdaza ratna kAkanAM liMgano prAsAda ITa ane kASThane kara zubha che. dhAtu ane ratnanAM ligone prAsAda pASANane athavA te te liMganI jAtinA svarUpane kara adhika zubha che. dhAtunAM, ratnanAM, kASThanAM ane svayaMbhU liMga temaja vakRtra ane pArthiva liMganAM maMdira adhika athavA nyUna mAnanAM thaI zake che. ra41, 242. prAsAda mAne chaliMga mAna. hastamAnaM bhavelliGgaM vedahaste surAlaye // jyeSTaliGgaM tu vedAMze SatriMze navahastakam // 243 // cAra gajanA prAsAdane eka gaja lAMbuM liMga karavuM. ane prAsAdanI pahoLAInA cethA bhAge liMga lAMbuM karavAthI peTamAna liMga thAya che. A pramANe chatrIsa gajanA prAsAdamAM nava gaja lAMbuM liMga thAya che. A ceSTha mAnanA nava liMganuM pramANa jANavuM. 243. prAsAdamAne madhyama liMga mAna paJcAdibhUtavedAMze prAsAde hastasaMkhyayA // madhyamaM pazcamAMzena hastAdinavahastakam // 244 // pAMca gajathI pIsatAlIsa gaja sudhInA prAsAdamAM prAsAda mAnathI pAMcamA bhAge liMga lAMbuM karavuM. A nava hAtha sudhInAM madhyama mAnanAM nava ligonuM pramANa jANavuM. 244. prAsAdamAne kaniSTha liMga mAna. kRtAdiyugatatsaMkhye hastasaMkhye surAlaye // SaDaMzena prakartavyaM hastAdinavahastakam // 24 // che gajathI cepana gaja sudhInA prAsAdane chaThThA bhAge eTale cha gaje eka gaja lAMbuM liMga karavuM. A pramANe anukrame nava gaja sudhInAM kaniSThamAnanAM nava ligonuM pramANa jANavuM. 245. liMga mAne prAsAda mAna. kaniSThA jyeSThaliGgeSu madhyamA madhyameSu ca // prAsAdA kaniSThe jyeSThAH sImAmAnamidaM smRtam // 246 // Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 445 jyeSTha mAnanA lagnamAM kaniSTha, madhya mAnanA ligeAmAM madhyama ane kaniSTha mAnanA liMgAmAM jyeSTha mAnanA prAsAdo karavA. A liMga ane prAsAdyonu sImAmAna jANavu, 246. gabhArA mAne liMga mAna. garbhe paJcAMzake tryaMzaijyaiSThaM liGgaM tu madhyamam // navAMze paJcabhAgaM syAdgarbhArdhe kaniSThodayam ||24|| gabhArAmAM pAMca bhAga karI traNa bhAganuM liMga lAMbu karavu te gabhArA mAne liMganu jyeSTha mAna jANavuM. gabhArAmAM nava bhAga karI pAMca bhAganuM madhyama ane gabhArAnA adha bhAge liMga karavu te kaniSThamAna jANavuM. 247, prAsAdamAne liMgamAna prAsAde dazAMzena bhAgArthaM liGgameva ca // liGgamAnapramANantu tanmAno vRSabho bhavet // 248 // prAsAdanI paheALAimAM daza bhAga karI ardhA bhAganuM li'ga jADuM karavuM. A liMganI jADAInA mAnanuM pramANa jANavuM. nadI dvAranA ardhA bhAge uMcA karavA. 248. zubha cinha. padma zaMkha dhvajaH chatraM khaDgaH svastikacAmare // vajraM daNDosrdhacandro gauzcakaM matsyo ghaTaH zubhAH // 249 // padma, zaba, dhvajA, chatra, taravAra, svastika ( sAthIe ), cAmara, vajA, daMDa, ardha caMdrAkAra, gAya, cakra, mAchaluM ane ghaTa; e liMgAmAM hoya te zubha cinho jANavAM. 249. varNa bhede zubha rekhA. saukhyadaM cihnamityAdyamAvata dakSiNo'pi yaH // zvetA raktA pItA kRSNA rekhA varNeSu saukhyadAH // 250 // upara kahelAM cinhAhi yukta liMga sukha ApanArU' jANavuM tathA je liMgamAM dakSiNAvartta (savo bhamarI) hoya te paNa zubha jANavu. dhoLI, rAtI, pILI ane kALI; e cAra raganI rekhAo anukrame brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zu; e cAra varNone sukha ApanArI che. 250. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna liMga svarUpa mAna. brahmA, viSNu, ziva bhAgamAna, brahmAMzazcaturasro'dho madhye'STAstrastu vaiSNavaH // pUjAbhAgaH suvRttaH syAt pITho zaGkarasya ca // 251 // jaLAdhArI upara rahelA liMgane nIcene cokhaMDa bhAga brahmAne aMza jANa ane madhyane aSTAsa (aThAMza) bhAga viSNune aMza jANa tathA upara suMdara gaLAkAra bhAga pUjAbhAga (zivane aMza) jANave. 251. pUjAbhAga mAna. pUjAyA ekalAMzena liGgacihna dazAMzake // pIThasyorve dvibhAgena rekhAH kAryAH pradakSiNAH // 252 / / liMganI uMcAImAM daza bhAge kalpI temane uparane eka bhAga pUjAbhAga jANa ane jaLAdhArInA uparanA be bhAgoe pradakSiNa kime rekhAo karavI. 2para. mastaka mAna. mastakaM mAnamadhye tu bAhyage rASTravibhramaH // chatrAbhamaSTamAMzena sArdhadvayaMzaSaDaMzakaiH // 253 // liMganuM mastaka mAnanA madhya bhAge rAkhavuM ane mAnamAMthI bahAra jAya arthAt garbhe gaLAI na thatAM vAMkuMcUMku thAya te rASTrane nAza thAya che. AThamA athavA sADA AThamA bhAge liMgane uparano bhAga (mastaka) chatranA jevA AkArane kare. rapa3. svarUpa lakSaNa vapuSAbhaM vistarArdha kukuTANDaM ziro matam // tribhAge liGgavistAre caikAMze bhAlacandrakam // 254 // sArdhakAMzena tulyaM syAddazAMze bubudAkRti // adhomadhyahInaM yalliGgaM nAzakaraM bhavet // 255 // pahoLAIne ardhabhAga kalAInA jevI kAMtivALA ane liMganuM mastaka kukaDAnA IDAnA jevI laMbagoLa AkRtivALuM karavuM. liMganI pahoLAImAM traNa bhAga karI eka Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. bhAgamAM bhAlacaMdra (ardhacaMdra) vistAra. laMbAImAM karelA daza bhAgamAMthI uparanA deDha bhAge buddabudAkRti (pANImAM thatA parapoTAnA jevA AkAravALuM) liMga karavuM. uparanA bhAgamAM temaja madhya bhAgamAM je liMga mAnathI ochuM thAya te nAzakartA jANavuM. 254, 25. sarva deva sthApana. dairye vA saMdhiregvAbhiryuktaM kAkapadAkRti // liGgaM nAnAzritAH sarve liGge vai sarvadevatAH // 256 // sthApayenmukhyadevasya skaMdhamedAntare surAn // evaMvidhaM prakartavyaM liGgaM sarvArthakAmadam // 257 // liMganI laMbAImAM rahelI rekhAo saMdhirekhAo yukta hoya te te liMga kAkaparAkRti jANavuM ane temAM sarva de rahelA hoya che. liMgamAM mukhya devanA skaMdha ane medranA vacalA aMtaramAM sarva devI devatAo sthApana karavA. A pramANe liMga karavuM te sarva artha ane kAmanAone pUrNa karanAruM che. 256, 2pa7. bANaliMga svarUpa lakSaNa. bANa liMganAM sthAna. vArANasyAM prayAge ca gaMgAyAH saMgameSu ca // kurukSetre sarasvatyAM bANaliGgaM zubhAvaham // 258 // yAni vai narmadAyAzca hyantarvedyAzca saMgame // kedAre ca prabhAse ca bANaliGgaM sukhAvaham // 259 // kAzI, prayAga, gaMgAnadInA saMgamasthAna, kurukSetra ane sarasvatImAMthI nIkaLeluM bANaliMga kalyANakartA che tathA narmadA, antarvedI, nadInA saMgama, kedArezvara ane prabhAsa kSetramAMnuM bANaliMga sukhakartA che. 2pa8, 259. bANaliMga parIkSA. tripaJcavAraM yasyaiva tulAsAmyaM na jAyate // tadA bANaM samAkhyAtaM tvidaM pASANasaMbhavam // 260 // pASANunuM je liMga traNa athavA pAMca vakhata telatAM dareka vakhate tenuM sarakhuM tela na Ave te bANaliMga jANavuM. 260. Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 zilya ratnAkara [ ekAdaza ratna doSa lakSaNa. sthUlaM khaNDazca dIrghazca sphuTitaM chidrasaMyutam // binduyuktazca zUlAgraM kRSNaM pItaM tathaiva hi // 261 // vakrazca madhyahInaJca bahuvarNazca yadbhavet // varjayenmatimA~lliGgaM sarvadoSakaraM yataH // 262 // je bANaliMga jADuM, khati thaeluM, lAMbuM, phATeluM, chidrovALuM TapakAMvALuM, jene agra bhAga trizUlanI aNa je hoya tevuM, kALuM, pILuM, vAMkuM, madhyamAM pAtaLuM ane ghaNA varNovALuM hoya tene buddhimAna purU tyAga kare. kAraNa ke te samasta dene utpannakartA che. 261, 262. bhakitapUrvaka pUjAvidhAna. mahAnadIsamudbhutaM siddhikSetrAdisaMbhavam // pASANaM parayA bhaktyA liGgaM tatpUjayetsudhIH // 263 / / mahAnadI maTI, satatadhArathI vahenArI nadIe) tathA siddhikSetra vageremAMthI utpanna thaeluM pASANaliMga buddhimAna purUSe ghaNI zraddhA ane bhaktipUrvaka pUjavuM. ra63. nitya bANapUjA vidhAna sadoSaM guNayuktaM vA bANaM pUjyaM hi nityazaH // balaM lakSmI samAkramya bhujyate bANaliGgataH // 264 // bANaliMga deSayukta hoya athavA guNayukta hoya paraMtu hamezAM pUjavA ja che. kAraNa ke bANaliMganA pUjanathI manuSya balapUrvaka laphamIne tAbe karI tene upabhaktA bane che. 264. liMgapUjane phala. sarvayajJatapodAnaM tathA vedeSu yatphalam // tatphalaM koTiguNitaM prApyate liGgapUjanAt // 26 // liMganuM pUjana karavAthI sarva yajJa, tapa ane dAna tathA tenuM paThana karavAthI je phaLa prApta thAya tethI kareDe gaNuM phaLa prApta thAya che. 265. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ra ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 49 zatavAraM kurukSetre sahasraM jAhavIjale // lakSavAraM narmadAyAM koTizca kurujAGgale // 266 // kRtvA snAnaM tathA piNDaM homaM dAnazca bhojanam // guNitaM koTivArazca sarva puNyaM labhennaraH // 267 // mANasa kurUkSetramAM so vakhata, gaMgAjaLamAM hajAra vakhata, narmadAmAM lAkhavAra ane kurUjAMgalamAM kaDevAra snAna, piMDadAna, homa, dAna ane bhejanAdi puNyakArya karavAthI je puNya phala meLave che tenAthI kareDe gaNuM puNya tene liMganA pUjanathI maLe che. 266, 267. zivatIrthodaka. padma zatasahasreSu bANe pazcazateSu ca // svayaMbhuvi sahasrAnte zivatIrthodakaM smRtam // 268 // jyAM eka lAkha kamaLa, pAMcaso bANaliMga ane eka hajAra svayaMbhUliga hoya tyAM zivatIrthodaka jANavuM. 268. liga dRrtha, vistAra tathA vRSamAna. liGgAyAmasamaM dairye cocchye pIThikA samA // saptabhAgAyato naMdI paJcabhAgonnato bhavet // 269 // liMganI jADAI pramANe ucAI rAkhavI ane ucAI pramANe pIThikA (jaLAdhArI) rAkhavI. nadI (vRSa) sAta bhAga labe ane pAMca bhAga uce kara. 269. jUnAdhika vRpamAna. bANaliGge vRSaM kuryAt svayaMbhUmukhamRnmaye // zatasahasraliGgeSu vRSaM nyUnAdhikaM viduH // 270 / / bANaliga, svayaMbhUliMga, mukhaliga, mRmayaliMga tathA eka lAkha ligamAM vRSa jUnAdhika kare. 270. pa7 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 - zipa ratnAkara [ akAdaza rana pAkiA svarUpa lakSaNa. pRthutvaM pIThikAyAstu liGgAyAmasamaM bhavet // udayo viSNubhAgAnta umAvat pIThikA smRtA // 27 // jaLAdhArInI pahoLAI liMganI laMbAI barAbara karavI tathA vizagunA bhAga sudhI uMcI karavI. jaLAdhArI umAnuM svarUpa jANavuM. ra71. .vistArasya tribhAgena praNAlaJcAdhikaM matam // tadardhenAgravistAraM tribhAgo jalavAhakaH // 272 / / vistAra (pahoLAI) nA trIjA bhAge praNAla kavuM athavA tethI adhika aMze paNa karavuM. tenAthI ardhA bhAge AgaLanA bhAganA vistAra kare ane tenA trIjA bhAge pAchuM javAne mAga kare. ra7ra. eka jAti pITha vidhAna. jAtyaikayA vidhAtavyaM neSTamanyonyasaMkaram // AhuH zailendraje kecit pIThaM pakkeSTakAmayam // 27 // jaLAdhArI eka jAtinI karavI. mizra jAtinI jaLAdhArI paNa nathI. keTalAka zAstrakAre pASANunA liMgane pakavelI I TenI jaLAdhArI karavI ema kahe che. ra73. saMdhi. uparyupari pIThAnAM saMdhI raMgAvasAnake // nAlasya madhyamadhye ca karNe saMdhiM na kArayet // 274 / / uparAuparI karelI pIDikAonI saMdhi raMgavasAnaka eTale galatanI ghasIemAM karavI. paraMtu nAlanA madhyabhAge ane kaNe kaNamAM ) rAdhi karavI nahi ra74. pIThikAnA daza bheda. caturasrAdivRttAnAM pIThikA dazadhA smRtA // sunnatA varSanA zAhe vAnnatA radhdhA corasa, geLa Adi bhedoe karI pIThikA daza prakAra jANavI. pIThikA darpaNanA AkAre unnata (madhyabhAge jarA upeTI) tathA bahAranA bhAge mekhalAvALI karavI. ra7pa. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vati svarUpa lakSaNAdhikAra pIThikAmAM jagatI pIThuM mAna. trayodaza tu pIThe ye jagatyAca parikSipet // UrdhvAdho jADyakumbhazca tanmadhye kaNakaM bhavet // 276 // arcAdairghyamamA dairghyaM liGgAyAmAyatA bhavet // yasya devasya yA patnI pIThe tAM parikalpayet // 277 // ekAdaza ratna] 41 jagatImAM varNavelI tera bhAganI pITha pramANe jaLAdhArInI pITha paNa karavI. jaLAdhArIne uparanIce jADa karavA ane te jADabAnI vacamAM kaNUka, karNikA kaNI karavI. jaLAdhArI labAimAM liMganI laMbAI samAna tathA paheALAimAM liMganI paheALAi marAmara liMgane pharatI karavI ane je devanI je patnI hAya tenI pIThamAM kahapanA karavI. 206, 277. mukhali'ga lakSaNa. mugvaliGgaM trivakraM syAdekavakraM caturmukham || sanmukhazcaikavaktraM syAt trivaktraM pRSThato nahi // 278 // mukhali'ga athavA mukhasahita liMga traNa mukhavALu, eka mukhavALu athavA cAra mukhavALu karavuM. eka mukhavALu mukhaliMga sanmukha karavuM ane traNa mukhavALA mukhaliMgane dhRSTha bhAge sukha karavuM nahi. 278. pazcimAsyaM sitaM zubhraM kuGkumAbhaM tathottaram // yAmyaM kRSNakarAlaM syAt prAcyaM dIptAgnisannibham // 279 // mukhaliMganu pazcima dizA taraphanuM mukha zveta kAMtivALu, uttara dizA taraphanu kukumanI kAMtivALuM, dakSiNa dizAnuM kALuM ane bhayaMkara kAMtivALuM tathA pUrva dizA taraphanuM mukha prajavalita agni samAna kAMtivALu' karavuM. 239. sadyo vAmaM tathA ghoraM tatpuruSaJca caturthakam // paJcamazca tathezAnaM yoginAmapyagocaram // 280 // sAjAta, vAmadeva, aghAra, cothA tatpurUSa ane pAMcamA izAna rUdranAM svarUpe cAMgI lephene paNa agamya che. 280. Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 zilya ratnAkara [mazana eka dvAra zivAyatana. vAme gaNAdhipaH sthApyo dakSiNe pArvatI tathA // naiRtye bhAskaraM vidyAd vAyavye ca janArdanam // 28 // mAtRkAmAtRsaMsthAnaM kArayed dakSiNAM dizam // saumye zAntigRhaM kuryAdyakSAdhIzastu pazcime // 282 // eka dvAra zivAyatanamAM vAma bhAge gaNapati, dakSiNa bhAge pArvatI, nitya kaNamAM sUrya, vAyukeNamAM janArdana, dakSiNa dizAmAM mAtRkA devIonuM saMsthAna, uttara dizAmAM zAntigRha ane pazcima dizAmAM kubera besADavA. 281, 282. caturmukha zivAyatana. vAme zAntigRhaM kuryAdyazodvArazca dakSiNe // madhye rudraH pratiSThApyo mAtRsthAnaJca dakSiNe // 28 // vAme devI mahAlakSmIrumA vai bhairavastathA // brahmaviSNU tathA rudraM pRSThideze tu kArayet // 284 // candrAdityo sthitI karNI AgneyAM skaMda eva ca // IzAne vighnarAjazca dhUmra IzAnagocare // 28 // caturmukha zivAyatanamAM vAmabhAge zAntigRha ane dakSiNabhAgamAM yazadvAra karavuM. madhyabhAge rUdra sthApavo. dakSiNa dizAmAM mAtRkA devIonuM sthAna karavuM. vAmabhAgamAM devI mahAlakSmI, umA tathA bhairava besADavA. pAchaLanA bhAgamAM brahmA, viSNu ane rUdra sthApavA. keNAomAM caMdra ane sUrya besADavA, agnikeNamAM aMda, IzAnakeNamAM gaNeza tathA naiRtyakoNamAM dhUma besADe. 283, 284, 285. zivanA aSTa dvArapAla. pUrva dizAnA mAtuliGgazca nAgendraM DamarUM vIjapUrakam // nandI mukuTazobhAkhyaH sarvAbharaNabhUSitaH // 286 // khaTvAGgazca kapAlazca DamarUM bIjapUrakam // daMSTrAkarAlavadano mahAkAlastu dakSiNe // 287 / / Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 4pa3 bIjoruM, sarpa, DamarU ane bIjapUrakadhArI, mukuTanI bhAvALo tathA sarvAlaMkArothI vibhUSita pUrvadizAnA vAmabhAge rahele naMdI nAmane dvArapAla jANe. temaja khAMga, kapAla, DamarU ane bIjapUkadhArI ane daMthI vikarALa mukhavALe pUrva dizAnA dakSiNa bhAge rahele mahAkAla nAmane dvArapAla jANe. 286, 287. dakSiNa dizAnA tarjanIzca trizUlazca DamarUM gajameva ca // herambo vAmabhAge syAd bhuMgI dakSiNataH smRtaH // 288 // gajaM DamarUzca khaTvAGgaM tarjanI vAmahastake // ubhau ca dakSiNe dvAre bhRGgI dakSiNataH zubhaH // 289 / / tajanI, trizUla, DamarU ane gajadhArI dakSiNa dizAnA DAbA bhAge rahele heraba nAma tathA gaja, DamarU, khAMga ane vAma hastamAM tarjanIvALe dakSiNa dizAnA jamaNA bhAgamAM rahele bhaMgI nAmane dvArapAla jANave. 288, 289. pazcima tathA uttara dizAnA trizUlaM DamarUzcaiva khaTvAGgazca kapAlakam // kapAlaM DamarUM dantaM bIjapUraM tathA dadhat // 290 // durmugvaH pazcime vAme pANDuro dakSiNe tathA // mAtuliGgaM mRNAlazca khaTvAGgapadmadaNDakau // 291 // sito vAme'sito dakSe uttaradvArasaMsthitau // padmadaNDana gvaTvAGgaM mRNAlaM bIjapUrakam // 292 / / trizUla, DamarU, khAMga ane kapAladhArI pazcima dizAnA vAma bhAgama rahele durmukha nAmane tathA kapAla, DamarU, dAMta ane bIjapUrakadhArI pazcima dizAnA dakSiNa bhAge rahelA pAMDura nAmano dvArapAla jANa. mAtaliMga, kamaLa, khaTvAMga ane patradaMDadhArI uttara dizAnA rAmabhAga sthita sita nAmane tathA padyadaMDa, khaTvAMga, kamaLa ane bIjapUrakadhArI uttara dizAnA dakSiNa bhAgamAM rahele asita nAmane dvArapAla jANavo. 20, 291, ra92. Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [ ekAdaza rana devI svarUpa lakSaNa varNana. umAdevI. atha : prAIma vmari mUrtiniram | caturbhujA trinetrA ca sarvAbharaNabhUSitA // 293 // akSasUtrAmbuje dhatte darpaNaca kamaNDalum / / umAnAmnI bhavenmUrtirvaditA tridazairapi // 294 // have gaurInI mUrtinuM pramANa kahIza. cAra bhujAvALI, traNa netravALI, sarva AbharaNothI vibhUSita, akSamAlA, padma, darpaNa ane kamallu jeNe pradakSiNa karma cAre bhujAomAM dhAraNa karelAM che evI tathA devatAothI vaMdita thayelI umA nAmanI garInI mUti jANavI. 23, 294. pArvatI. akSasUtraM zivaM devaM gaNAdhyakSaM kamaNDalum // pakSadvaye'gnikuNDau ca pArvatI parvatodbhavA // 29 // dakSiNakrame nIcenA hAthamAM akSamAlA, uparanA hAthamAM jaLAdhArI sahita zivaliMga, vAma bAjunA uparanA hAthamAM gaNeza ane nIcenA hAthamAM kamaMDalu dhAraNa karelI tathA banne bAjue agnikuMDathI yukta ane parvatathI udbhavelI pArvatInI mUti jANavI. relpa. rI. akSasUtraM tathA padmamabhayaJca varaM tathA // godhAsanAzrayA mUrtirgehe pUjyA zriyai sadA // 296 // akSamAlA, padma, abhaya ane varada hAthavALI tathA ghanA upara beThelI gaurInI mUrti gharamAM sadA pUjavI. te lakSmIne ApanArI che. ra.. rabhAgArI. kamaNDalvakSasUtre ca bibhrANA vajramazam // gajAsanasthitA rambhA kartavyA sarvakAmadA // 297 // Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza rana ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 455 kamaMDalu, akSamAlA, vajA ane aMkuza dhAriNI tathA hAthInA vAhanavALI raMbhA nAmanI garInI mUrti karavI. te sarva kAmanAone ApanArI che. ra7. cAmuMDAgarI. zUlAkSasUtradaNDAMzca bibhrANA zvetacAmaram // cAmuNDeti samAkhyAtA sarvapApapraNAzinI // 298 // trizUla, akSamAlA, daMDa ane zveta cAmara dhAraNa karanArI cAmuMDA nAmanI garInI mUrti karavI te sarva pApano nAza karanArI che. ra98. tripurAgIrI. nAgapAzAGkuzau caivAbhayadaM varadaM karam // tripurA nAma saMpUjyA vaMditA tridazairapi // 299 // nAgapAza, aMkuza, abhaya tathA varada bhujAvALI tripurA nAmanI gArInI mUrti pUjavI. je devatAothI paNa vaMdita thaelI che. ra9. gaurI Ayatana. vAme siddhI ramA yAmye sAvitrI caiva pazcime // praSThe karNadvaye kAryA bhagavatI sarasvatI // 30 // IzAne tu gaNezaH syAtkumArazcAgnikoNake / / madhye gaurI pratiSThApyA sarvAbharaNabhUSitA // 30 // gayayatanamAM vAma bhAge siddhi, dakSiNa bhAge lakSmI, pazcime sAvitrI, pAchaLanA banne koMmAM bhagavatI ane sarasvatI, izAna koNamAM gaNeza ane agnikoNe kumArasvAmI sthApavA tathA madhya bhAgamAM sarva AbharaNothI vibhUSita gaurInI pratiSThA karavI. 300, 301 gaurInI aSTa dvArapAlikAonAM nAma. jayA ca vijayA caiva hyajitA cAparAjitA // vibhaktA maGgalA caiva mohinI stambhinI tathA // 302 // Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna jayA, vijayA, ajitA, aparAjitA, vibhaktA, magalA, mAhinI ane sta'bhinI; A ATha gaurInI dvArapAlikAe jANavI. 302. 456 abhayAGkuzapAzaizca daNDenaiva jayA matA // savyApasavyayogena vijayA nAma sA bhavet // 303|| abhayAjapAzadaNDai rAjitA cAparAjitA // abhayavajrAGkuzadaNDairvibhaktA caiva maGgalA // 304 // abhayazaGkhAbjadaNDaimoMhinI staMbhinI tathA // gauryA Ayatane sRSTyA cASTau syurdvArapAlikAH || 305 // abhaya, aMkuza, pAza ane daMDadhAriNI jayA tathA DAbA jamaNAM Ayudha karavAthI vijayA nAmanI dvArapAlikA jANavI. abhaya, padma, pAza ane daMDadhAriNI ajitA ane AyudhAne savyApasavya karavAthI aparAjitA; abhaya, vaja, akuza ane da'DadhAriNI vibhaktA ane AyudhonA savyApasavya yAge maMgalA, abhaya, zukha, padma ane daDadhAriNI meAhinI tathA savyApasavya yoge sta'bhinI nAmanI dvArapAlikA jANavI ane A AThe dvArapAlikAe gaurInA prAsAdamAM pUrvathI pradakSiNa krame cAre dizAmAM sthApavI. 303, 304, 305. gaNeza svarUpa lakSaNa. gaNeza. dantaJca parazuM padmaM modakaJca gajAnanaH // gaNezo mUSakArUDho vibhrANaH sarvakAmadaH // 306 // hAthIdAMta, pharasI, padma ane medaka ( lADu ) dhArI cAra hAthavALA, hAthInA mukhavALA tathA uMdara upara beThelA sarvAM kAmanAone pUranArA gaNeza jANavA. 306, hera ba. varaM tathAGkuzaM dantaM dakSiNe parazuM tathA // vAme kapAlabANAkSAn kaumodikIM tathaiva hi ||307|| dhArayantaM karebhyazca paJcavakraM trilocanam // herambaM mUSakArUDhaM kuryAtsarvArthakAmadam // 308 // Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 457 vara, aMkuza, daMta ane parazu jamaNa cAre hAthamAM ane kapAla, bANa, mAlA ane kadakI gadA vAma hAthamAM dhAraNa karelA. pAMca mukhavALA, traNa netravALA ane mUSaka upara beThelA heraMba gaNeza karavA. te sarva ichita phaLanA denArA che. 307, 308. vatu. lambodaraM trinetrazca pAzAGkazadharaM param // varadAbhayahastaJca lasatkarNa sacAmaram // 309 // traNa netravALA, pAza ane aMkuzadhArI tathA varada ane abhaya hastavALA, karNomAM kuDaladhArI, cAmaravALA ane lAMbA udaravALA vakratuMDa gaNeza jANavA. 309. gaNezAyatana. vAmAGge gajakarNaM tu siddhiM dadyAcca dakSiNe // pRSThikaNe tathA dvau ca dhUmrako bAlacandramAH // 310 // uttare tu sadA gaurI yAmye caiva sarasvatI // pazcime yakSarAjazca buddhiH pUrve susaMsthitA // 31 // gaNezAyatanamAM vAmAMge gajakarNa, dakSiNa aMge siddhi, pRSTikarNomAM dhUmraka ane bAlacaMdramA, uttara dizAmAM gaurI, dakSiNa dizAmAM sarasvatI, pazcime yakSarAja kubera tathA pUrva dizAmAM buddhi devatA sthApavI. 310, 31. gaNezanA aSTa dvArapALa. marve ca vAmanAkArAH saumyAzca puruSAnanAH // tarjanI parazuH padma hyavighno daNDahastakaH // 312 // narjanIdaNDApasavye tu sa bhaved vighnarAjakaH // tarjanI gbagakheTe ca daNDahastazca vakrakaH // 313 // tarjanIdaMDApasavye tu dakSiNe balavAn bhavet // tarjanI bANacApe ca daNDazca gajakarNakaH // 314 // tarjanIdaMDApasavye tu gokarNaH pazcime smRtaH // tarjanIpadmAGkazAMzca daNDaM hasteSu saumyakaH // 315 // tarjanIdaNDApasavye tu sa caiva zrutidAyakaH // pakSadvArAdike sarve prAcyAdipRSThasaMsthitAH // 316 // Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 zipa ratnAkara [ akAdaza ratna gaNezanA ATha pratihAra vAmanAkAra, saumya svarUpa ane purUSanA mukhavALA karavA. tajanI,parazu, padma ane daMDadhArI vidhra nAme dvArapALa tathA tarjanI ane daMDane paraspara badalI DAbAjamaNI karavAthI vidharAja nAme jANa. tarjana, barga, DhAla ane daMDadhArI juvaka nAme tathA tarjanI ane daMDanA savyApasavya ge balavAna nAme dvAra pALa jANo. tarjanI. bANa, dhanuSya ane daMDadhArI gajakarNa nAme tathA tajanI ane daMDanA savyApasavya yuge gokarNa nAme pazcima dvAranA dvArapALa jANavA. tajanI, padma, aMkuza ane daMDadhArI saumyaka nAme tathA tajanI ane daMDanA savyApasavya mege atidAyaka nAme dvArapALa jANave. A sarva pratihAre pUrvAdi dizAonA karma dvAronA bane paDakhe rahelA jANavA. 12, ka13, 324, 315, 316. - zrI kArtikasvAmI. kArtikeyaM pravakSyAmi taruNAdityasannibham // kamalodaravarNAbhaM kumAraM sukumArakam // 317 // khaNDakaizvIrakairyuktaM mayUravaravAhanam // sthAnIyaM kheTanagare bhujA dvAdaza kalpayet // 318 // caturbhujaM karpaTe syAd bane grAme dvibAhukam // dakSiNe zaktipAzau ca khaDgaM bANaM trizUlakam // 319 // varadazcaikahastaH syAdathavA'bhayado bhavet // dhanuH patAkA muSTizca tarjanI tu prasAritA // 320 // kheTakaM nAmracUDazca vAmahasteSu zasyate // dvibhujasya kare zakti morce caiva kurkuTaH // 32 // catubhuje zaktipAzau vAmato dakSiNe tvamiH // varado'bhayado vApi dakSiNe syAtturIyakaH // 322 // kArtikaravAmAM navIna udaya pAmatA sUryanI kAMti samAna kAMtivALA temaja kamaLanA udaranA varNanI samAna kAMtivALA sukumAra kumAra karavA. tathA khaMDa vastrothI bhUSita thaelA ane mayuranA vAhana sahita karavA. * peTa athavA nagaramAM bAra bhujAvALI mUti karavI. kapaTamAM caturbhujavALI ane vana tathA grAmamAM be bhujAvALI mUti karavI. * 17, 13 ke 4 hAtha pahoLA rastA jemAM heya te krame che, madhyama ane kaniSTha nagara kahevAya che. nagaranA ardhane grAma, grAmanA ardha jeTalAne beTa ane peTanA ardha jeTaluM nAnuM gAmaDuM hoya tene kayaMTa kahe che. Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] vamati svarUpa lakSaNAdhikAra. dakSiNu hAthamAM zakti, pAza, kha, bANa, trizula ane eka hAtha varada athavA abhaya ApanAro kare. vAma hAthamAM dhanuSa, patAkA, muSTi, tarjanI (ucI karelI), DhAla ane kukuDe Apa zubha che. be bhujAvALI mUrtinA dakSiNa hAthamAM zakti ane vAma hAthamAM beThela kukaDe Apa. cAra bhujAvALI mUrtinA dakSiNa DAmAM taravAra ane varada athavA abhaya tathA vAma hAthamAM zakti ane pAza Apa. 37, 318, 319, 3ra3, 321, 3rara. paMca lIlAdevI. akSasUtrAmvupAtre ca hyadhohastau prakAzayet // sarvAsAmIdRzau hastau dvAbUoM kathayAmyatha / / 323 // padmayugme lIlayA syAllIlA padma ca pustakam // lIlAgI pAzapAbhyAM lalitA vanamaGkazam // pAzAGkAzI lIlAvatI lIlA vai paJca kIrtitAH // 324 // akSamAlA ane jalapAvayukta pAce lIlA devIonA nIcenA haste karavA ane uparanA baMne hAthanAM Ayudhe nIce pramANe jANavAM. bane urve hAthamAM che padma dhAriNI lIlayA nAme, padma ane pustakadhAriNI lIlA nAme, pAza ane padmadhAriNuM lIlAMgI nAme, vajI ane aMkuzadhAriNI lalitA nAme tathA pAza ane aMkuzadhAriNI lIlAvatI nAme devI jANavI. A pAMca lIlAdevIe kahelI che. 3ra3, 324. mahAlakSmI. varaM trizUlakheTe ca pAnapAtrazca bibhratI // nIlakaNThaM tathA nAgaM mahAlakSmIH prakIrtitA // 325 // vara, trizala, DhAla ane jalapAtrane dhAraNa karanArI tathA mora athavA hAthInA vAhanavALI mahAlakSmI kahI che. 325. kSemakarI. varaM trizUlapadme ca pAnapAtraM kare tathA // kSemaMkarI tadA nAma kSemArogyapradAyinI // 326 // vara, trizUla, pa ane jalapAtra dhAriNI kSema ane Arogyane ApanArI zremakarI nAmanI devI jANavI. 3ra6. Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 ratnAkara [ akAdazA ratna harasiddhi kamaNDaluzca khagaJca DamaraM pAnapAtrakam // harasiddhistadA nAma sarveSAM siddhihetave // 327 // kamaMDalu, talavAra, DamarU ane jalapAtra dhAraNa karanArI harasiddhi nAmanI devI jANavI ane te sarvane siddhi ApavAmAM kAraNabhUta che. 3ra7. traNa mAtrI devI. godhAsanA bhavedgaurI lIlayA haMsavAhanA // siMhArUDhA bhavedurgA mAtaraH svasvavAhanAH // 328 // ghAnA vAhanavALI zerI, haMsanA vAhanavALI lIlayA, siMharUDha thayelI durgA ane mAtRdevatAo pitapotAnA vAhanovALI jANavI. 3ra8. cAmuMDA. caNDikA krUrarUpA ca piGgakezA kRzodarI // raktAkSI mannanetrA ca nirmAsA vikRtAnanA // 32 // vyAghracarmaparIdhAnA bhujaGgAbharaNAnvitA / kapAlamAlinI kRSNA zavArUDhA bhayAvahA // 330 // zaiArA vo anu: pAra kuzavam kuThAro darpaNaM ghaNTA zaGkhazcakra gadA paviH // 33 // daNDo mudgara ityete yathAsthAyudhasaMyutA // bAhuSoDazasaMyuktA caNDamuNDavighAtinI // 332 // caMDika svarUpa dhAriNI, kura svarUpavALI, pILA kezavALI. pAtaLA udaravALI, rAtI AMkhevALI, uMDA netrovALa, kevaLa hADapiMjaravALI ane vikALa mukhavALI tathA vyAghracarmane dhAraNa karanArI, sarponA AbharaNethI vibhUSita thayelI, kapAlanI mALA paherelI, kALA varNanI, muDadA upara beThelI ane bhaya utpanna karanArI tathA trizula, DhAla, aMkuza, kharza, dhanuSa, pAza, padma, kuvADe, darpaNa. ghaMTA, zaMkha, cakra, gadA, vaja, daMDa ane murgaraeseLa AyudhothI yukta seLa bhujAvALI ane caMDamuMDane mAranArI cAmuMDA devI jANavI. 329, 330, 331, 33ra. Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. ka gezvarI. khaDgazcaiva tathA pAtraM mUsalaM lAgalaM tathA // AkhyAtA raktacAmuNDA devI yogezvarIti ca // 33 // khaga. pAtra, mUsala ane haLa dhAriNI rakta cAmuMDA devI jANavI. ene gezvarI paNa kahelI che. 333. prazaMsA. anayA vyAptamakhilaM jagatsthAvarajaGgamam / / imAM yaH pUjayed bhaktyA sa vyApnoti carAcaram // 334 // A gezvarI devAthI samagra sthAvara- jagamAtmaka jagata vyAsa thaeluM che. je mANasa bhaktipUrvaka A devInuM pUjana kare che te samasta carAcara vizvamAM vyApta thAya che. 334. adhIte ya idaM nityaM raktadantyAH vapustavam // taM sA paricared devI patipriyamivAGganA // 335 // raktadatI devInA svarUpanA A tetrane je purUSa nitya pATha kare che tenI A devI jema sulakSaNA pativratA aMganA pitAnA priya patinI pazciya kare tema pazciryA kare che. 33pa. kAtyAyanI devI. kAtyAyanI tato vakSye dazahastAM mahAbhujAm // tejaHpratApadAM nityaM nRpANAM sugvabodhinIm // 336 // have huM kAtyAyanI devInuM svarUpa kahIza je moTA daza hAthavALI ane sarvadA rAjAone teja ane pratApa ApanArI tathA sukha vadhAranArI che. 336. mahiSAsuramardinI caMDikA. tribhaGgIsthAnasaMsthAnA mahiSAsurasUdinI // ne zutravo ja thA ji: rUrUnA Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zipa ratnAkara [ ekAdaza ratna kheTakaM pUrNacApazca pAzamaGkuzameva ca // ghaNTAzca vAmato dadyAd daityamUrdhajadhRtkarA // 338 // adhastAnmahiSazcaiva ziracchinnaM pradarzayet // ziracchedodbhavaM tadvad dAnavaM gvaDgapANinam // 339 // hRdi zUlena nirbhinnaM tiryagdantavibhUSitam // raktaraktIkRtAGgaJca raktavisphAritekSaNam // 34 // devyAstu dakSiNaM pAdaM samaM siMhopari sthitam / / kizcidRvaM tathA vAmamaGguSThaM mahiSopari // 341 // tribhaMgIpaNe ubhelI, mahiSAsurane nAza karatI, dakSiNa hAthamAM krame trizUla, arza, caka, bANa, padma, zakti, ane vAma hAthamAM DhAla, caDhAveluM dhanuSa, pAza, aMkuza tathA ghaMTA dhAriNuM ane eka hAthamAM jeNe daityanuM mastaka kezamAMthI pakahyuM che evI karavI. tathA nIce jenuM mastaka kApI nAkheluM che e paDele pADe karave. te pramANe mAthuM kapAyale ane jenA hAthamAM taravAra che e mahisAsura dAnava paNa batAva ane te hadayamAM trizULathI bhedAyela, vAMkA dAMtavALe, raktathI jenAM aMge raMgAyelA che, phATelI ane lAlacaLa jenI AMkha che evA svarUpavALe karave. devIne dakSiNa paga siMhanA upara rahela tathA vAma pagane aMguThe kaMIka ucethI mahiSanA upara aDakela kare. 337, 338, 339, 340, 341. caMDikAnA aSTa dvArapAla. caMDikAyAH pratIhArAn kathayiSyAmyanukramAt // vaitAlaH karadazcaiva piGgAkSo bhRkuTistathA // 342 / / dhUmrakaH kaGkaTazcaiva raktAkSazca sulocanaH // daMSTrAnanA vikaTAsyA visphuraddazanojjvalAH // barbarIkRSNadehAzca raktAkSAzca mahAbalAH // 343 // caMDikAnA ATha pratIhAronAM nAma anukrame kahuM chuM - vaitAla, kapaTa, piMgAkSa, bhrakuTi, dhUmaka, kaMkaTa, raktAkSa ane sulezana nAme jANavA. te badhA lAMbI daMSTrayukta mukhavALa, khullA meDhAnA, tejasvI ane dhaLA dAMtavALA, kAbaracitrA ane kALA dehavALA, rAtI AMkhevALA ane mahAbaLavAna karavA. 342, 343, Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza rana ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. tarjanIzcaiva khaSTvAGgamUla DamarudaNDako / vaitAlastu samAkhyAto'pasavye karaTaH punaH // 344 // abhayaM khaDgakheTe ca daMDaM piGgalalocanaH // savyApasavyayogena bhaveddhakuTinAmakaH // 345 // tarjanIM vajrAGkuzau ca daMDaM dhUmraka IritaH // savyApasavyayogena bhavetkaGkaTanAmakaH // 346 // tarjanIM ca trizUlaJca khaTvAGgaM daMDameva ca // raktAkSo nAmabhedena vAme caiva trilocanaH / / digdvArapakSayugmeSu prazastA vighnanAzakAH // 347 // tarjanI, khaTvAMga, DamarU ane daMDadhArI vaitAla nAme tathA AyudhdhanA savyApa savya vege karaTa nAme, abhaya, kha, gadA ane daMDadhArI piMgalAkSa nAme tathA AyudhanA savyApasavya yoge bhrakuTi; tarjanI, vaja, aMkuza ane daMDadhArI dhUmraka nAme tathA AyudhanA savyApasavya yoge kaMkaTa nAme tarjanI, trizula, khAMga ane daMDadhArI raktAkSa nAme tathA vAge trilezana (sulecana) nAme dvArapALa jANavA. dizAnA dvAre tathA dvAranA beya paDakhAmAM pUrvAdi kame rahelA dvArapAle prazasta ane viznahartA cha. 344, 345, 346, 347. sabhI. aSTapatrAmbujasyorce lakSmIH siMhAsane zubhe // vinAyakavadAsInA sarvAbharaNabhUSitA // 348 // Urdhvahastau prakartavyo devyAH paGkajadhAriNau // vAme'mRtaghaTaM dhatte dakSiNe mAtuliGgakam // 349 // ATha daLavALA kamaLanA zubha siMhAsana upara vinAyakanI piThe ArUDha thayelI, sarva AbharaNathI samalaMkRta, uparanA banne hAthamAM padmadhAriNI, nIcenA vAma hastamAM amRtane ghaDe tathA dakSiNa bAjunA nIcenA hAthamAM mAtaliMga dhAraNa karelI lakSmI kAvI. 348, 346. mahAlakSmI. kSetre kolApurAdanye mahAlakSmIryadArcyate // lakSmIvatsA tadA kAryA rUpAbharaNabhUSitA // 350 // Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zilya ratnAkara [ekAdaza rana kSiorrum rtrakUda jovA vA veTa ghare paruM tapa kare rUdazA kalApura kSetra sivAyanA anya kSetramAM jyAre mahAlakSamInuM pUjana karavAmAM Ave tyAre tenuM svarUpa lakSmI pramANe savaMbharaNethI saMpanna karavuM. kalApura kSetramAM pUjavAnI mahAlakSmInI mUrtinA dakSiNa bAjunA nIcenA hAthamAM pAtra tathA uparanA hAthamAM kaumAdakI gadA ApavI temaja vAma bAjunA urva hastamAM DhAla ane nIcenA hAthamAM zrIphaLa ApavuM. 350, 351. mahAvidyA ane sarasvatI. ekavaktrA caturhastA mukuTena virAjitA // prabhAmaMDalasaMyuktA kuMDalAnvitazekharA // 352 // akSAjavINApustakA mahAvidyA prakIrtitA // varAkSAbjapustakA ca sarasvatI zubhAvahA // 353 // eka mukhavALI, cAra bhujAvALI, mukuTadhAriNI, prabhAmaMDala-tejanA maMDalathI yukta, kuMDale yukta karNavALI ane akSamAlA, padma, viSNu ane pustaka dhAriNI mahAvidyA jANavI tathA upara pramANenA svarUpavALI ane varada, akSamAlA, padma ane pustakadhAriNe kalyANakArI sarasvatI jANavI. upara, 353. brahmANa. haMsArUDhA prakartavyA sAkSasUtrakamaMDalUH / / sucaJca pustakaM dhatte Urdhvahastadvaye zubhA // 354 // haMsanA vAhana upara beThelI, krame nIcenA hAthamAM akSamAlA ane kamaMDalu tathA uparanA banne hAthamAM sUci ane pustakapAriNI zubhakartA brahmANI jANavI. 3pa4. mAhezvarI. mAhezvarI prakartavyA vRSabhAsanasaMsthitA // kapAlazUlakhaTvAGgA varadA ca caturbhujA // 355 / / vRSabhanA upara beThelI tathA kapAla, trizUla,khaga ane varada AyudhathI saMpanna cArabhujAvALI mAhezvarI devI karavI. upapa. Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ]. devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra kaumArI. kumArarUpakaumArI mayUravaravAhanA // raktavastradhRk varadA zUlazaktigadAdharA // 56 // kumAra svarUpavALI, mayuranA vAhanavALI, rakta vastro dhAraNa karelI tathA vara, trizUla, zakti ane gadAdhAriNI mArI devI jANavI. 356. vaiSNavI. vaiSNavI viSNusahazI garuDopari saMsthitA // caturbAhuzca varadA zaMkhacakragadAdharA // 357 // viSNunA samAna svarUpavALI, garUDa upara beThelI tathA vara, zaMkha, cakra ane gadAyukta cAra bhujAvALI vaiSNavI devI jANavI. ka57. vArAhI. vArAhIM tu pravakSyAmi mahiSopari saMsthitA // cArAhasadRzI devI ghaNTAcAmaradhAriNI // 358 / / gadAcakradharA tadvad dAnavendravighAtinI // lokAnAca hitArthA yA sarvavyAdhivinAzinI // 359 // mahiSa (pADA) upara beThelI, vArAhanA jevA svarUpavALI, ghaMTA ane cAmara dhAriNI temaja gadA ane cadhAriNuM, dAnavendrane nAza karanArI, lekenI hitakartA tathA sarva vyAdhione nAza karanArI vArAhI devI karavI. 358, 3598 indrANI. indrANI vindrasahazI vajrazUlagadAvarA // gajAsanagatA devI locanaihubhirvatA // 360 // IdranA samAna svarUpavALI, vaja, trizUla, gadA ane vara yukta cAra bhujAvALI, hAthI upara beThelI ane ghaNuM lacanevALI IndrANI karavI. 360. Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ ekAdaza rana rakta cAmuMDA. daMSTrAlA kSINadehA ca gartAkSA bhImarUpiNI // digbAhuH kSAmakukSizca mUsalaM cakramArgaNe // 36 // aGkAzaM bibhratI khaDgaM dakSiNeSvatha vAmataH // kheTa pAzaM dhanudaMDaM kuThArazceti bibhratI // 362 // cAmuMDA pretagA raktA vikrAntAsyA hi bhISaNA // dvibhujA vA prakartavyA kartikAkarparAnvitA // 36 // moTI vikrALa dADhavALI, zuSka dehavALI, uDI AMkhevALI, bhayaMkara svarUpavALI, daza bhujAvALI, kSINa kamaravALI; mUsala, caka, bANa, aMkuza ane kharza dakSiNa hAthamAM dhAraNa karelI tathA DhAla, pAza, dhanuSa, daMDa ane kuThAra vAma hAthamAM dhAraNa karanArI, muDadA upara beThelI, vikALa mukhavALI ane bhayaMkara raktacAmuMDA devI karavI. athavA kattikA ane kaparasaMyukta be bhujAvALI karavI. 362, 363. vIrezvara bhagavAna. vIrezvarazca bhagavAna vRSArUDho dhanurdharaH // vINAtrizulahastazca mAtRNAmagrato bhavet // madhye vA mAtaraH kAryA ante tAsAM vinAyakaH // 364 // vRSa upara beThelA, dhanurdhArI, vINA ane trizULane dhAraNa karelA vIrezvara bhagavAna karavA ane te mAtrI devatAonA agra bhAge sthApavA temaja madhya bhAge mAtra devatAo sthApavI ane temanI pAchaLanA aMta bhAge vinAyaka sthApavA. 364. kSetrapAla. kSetrapAlo vidhAtavyo digvAsA ghaMTabhUSitaH // kartikAM DamarUM bibhrat dakSiNe tu karadvaye // 365 // vAme zUlaM kapAlaJca muNDamAlopavItikaH // hRsvahasto mahoraskaH sarpagrandhitazekharaH // 366 // digaMbara, ghaMTathI vibhUSita, dakSiNa hAthamAM kattika karavata) ane DamarU tathA vAma hAthamAM trizUla ane kapAladhArI, muDamAlAnA upavItavALA, TuMkA hAthavALA, moTI chAtIvALA ane sarSothI viMTAyalI jaTAvALA kSetrapAla karavA. 35, 366. Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devasmRti svarUpa lakSaNAdhikAra baTuka bhairava. svaTvAGgamasipAzau ca zUlazca vibhrataM karaiH // Damaruzca kapAlazca varadaM bhujagaM tathA // 367 // AtmavarNasamopetaM sArameyasamanvitam // dhyAtvA japetsusaMhRSTaH sarvAn kAmAnavApnuyAt // 368 // 467 khAMga, taravAra, pAza ane trizUla dakSiNa hAthamAM tathA DamarU, kapALa, vara ane bhujaga vAma hAthAmAM dhAraNa karele, potAnA bhairava varNathI yukta, kutarAsahita bhairava karavA. je mANasa uparokta svarUpavALA khaTuka bhairavanuM huM yukta dhyAna karI jApa kare che te sarva kAmanAone pAme che. 367, 368. maTuka ATha AyAnAM svarUpa. 1 vAya. dhvajAbhayAstrapUrvezo dhvajazca dhvajarUpakaH // bAlArkasadRzo bhAti sarvalakSaNasaMyutaH // 369 // eka hAthamAM dhvajA ane bIjA hAthamAM abhaya dhAraNa karelA, dhvajA svarUpavALe, mAla sUnA jevI kAMtivALA ane sa lakSaNA vaDe yukta thayelA dhvajAya pUrva dizAnA svAmI jANavA. 369. 2 prAya. bibhratsarpAsivahnizca dhUmraa dhUmravAhanaH // nIlakaMThastathAGgaizca sarvAbharaNabhUSitaH // 370 // sarparUpI taravAra ane agnine dhAraNa karela, dhUmra svarUpa, dhUmADAnA vAhanavALA, nIlA kaDavALA ane agee sava AbharaNA vaDe zezabhAyelA agnikoNane svAmI dhUmrAya jANavA. 370, 3 si'hAya. siMhaH siMhasamArUDhaH khaDgAbhayadahastakaH // kirITakuMDalai ryukto hemavarNo bhayaMkaraH // 371 // Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ ekAdaza ratna siMhanA upara beThele, taravAra ane abhaya dhAraNa karele, mugaTa ane kuMDale paherele, senAnA jevA varNavALa ane bhayaMkara AkRtivALe dakSiNa dizAne svAmI siMhAya jANe. 371. 4 vAnAya. zvAnaH zvAnasamArUDhaH sarpaphaNicApadharaH // kRSNavarNaH sa vijJeyaH kapAlayutahastakaH 372 / / kutarA upara beThele, eka hAthamAM sarpanI phAvALA dhanuSane dhAraNa karela tathA bIjA hAthamAM kapALa (khoparIne dhAraNa karela ane kALA varNavALe nairUtya koNane svAmI zvAnAya jANa. 372. 5 vRSAya. vRSo vRSabhArUDho bANacApasamAyutaH // zvetarUpazca vijJeyaH sarvAbharaNabhUSitaH // 373 // AkhalA upara beThele, bANa ane dhanuSane dhAraNa karanAre, sapheda varNana tathA sarvAbharaNethI zebhita thayele pazcima dizAne svAmI vRSAya jANa. 373. 6 kharAya. kharazca kharamArUDhaH zRGgIDamaruhastakaH / / dhUmravarNaH sa vijJeyo raktAbharaNabhUSitaH // 374|| gadheDA upara beThele, gI ane DamarU dhAraNa karele, dhumADAnA jevA varNavALe ane rAtAM AbharaNe vaDe zRMgArele vAyukoNano svAmI kharAya jANa. 74. 7 gAya. gajazcaiva gajArUDho gadAvaradahastakaH // zyAmavarNaH sa vijJeyo himAMzusadRzopamaH // 375 / / hAthI upara beThele, gadA ane varada hastavALa, zyAmavarNane ane caMdramAnA jevI kAMtivALo uttara dizAne svAmI gajAya jANa. 375. Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza ratna ] devamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. 8 dhyAkSAya. mArato virAivanatithaT . matsyakarttarisaMyuktaH kapilakRSNalocanaH // 376 // iti zrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare devamUrtisvarUpalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAmekAdazaM ratnaM samAptam / / sarpanA upara beThele, bhayaMkara mukhavALa,mAchaluM ane kAtara dhAraNa karela tathA kapila ane kALAM lezanavALe izAna koNane svAmI vAMkSAya jANo. * 376. ItizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyuta narmadAzaMkara mulajIbhAI semapurA racita zilaparatnAkara nAmanA graMthanuM devamUrti svarUpa lakSaNadhikAra nAmanuM agiyAramuM ratna saMpUrNa ' ' ja -Stil Ph. : Maa Mell lunar kapa : ', - - :: pAyA .! * A ATha AnAM sukha, zarIra ane paganA svarUpanuM varNana prathama ratnamAM pR4 14 thI 16 sudhImAM kareluM che. Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazaM ratnam / atha jinprtimaasvruuplkssnnaadhikaarH| DecszrI jina-mUrti svarUpa lakSaNa varNana. covIsa tA ronA nAma. ata UrdhvaM pravakSyAmi jinAn tIrthaGkarAbhidhAn / / caturviMzatisaMkhyAMzca RSabhojitasambhavo // 1 // abhinandananAmA ca sumatiH pamaprabhustathA // supArzvazcandraprabhuzca suvidhiH syAdatha zItala // 2 // zreyAMso vAsupUjyazca vimalo'nantatIrthakRt // dharmaH zAntizca kundhuzvAro mllirmunisuvrtH||3|| namirne mizca pArzvazca mahAvIrastathA smRtaH // caturvizatirahantaH loke pUjyatamAH smRtAH // 4 // have tIrthakara jemanI saMjJA che evA vIsa jinezvara bhagavAnanAM nAma kahuM chuM - (1) manAtha, (2) yatinAtha, (3) salanAtha, (4) malinana, (5) sumatinAtha, (9) 5 , (7) supArzvanAtha, (8) yadraprabhu, (8) suvidhinAtha, (10) zItalanAtha, (11) zreyAMsanAtha, (12) pAsuyUlya, (13) vimalanAtha, (14) mana tanAtha, (15) dharmanAtha, (16) zAntinAtha, (17) thunAtha, (18) manAtha, (18) malsinAtha, (20) muni sunata, (21) nabhinAtha, (22) neminAtha, (23) pAzvanAtha sane (24) mahAvIra svAbhI. A pramANe grevIsa arhatenAM nAma jANavAM ane teo lekamAM pUjyatama Azu. 1, 2, 3, 4. ya[. . raktaH padmaprabhuzcaiva padmAbho vAsupUjyakaH / / candraprabhuna candrAbho nemizca nIlavarNakaH // 5 // mallizca pArzvanAthazca nIlAbhau ca prakIrtitau / hematviSo jinAH zeSA rUpANIti samAsataH // 6 // Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara. dvAdaza ratna parikaravALI pratimAjInI AgaLa pamAsaNa upara be sta MbhikA sAthenuM tAraNa, jaina derAsara, kuMbhArIyAjI, Page #630 -------------------------------------------------------------------------- Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ] jina pratimA svarUpa lakSaNAdhikAra. padmaprabhu rakta varNanA. vAsupUjya pa varNanA, candraprabhu caMdranA samAna - kAMtivALA, neminAtha nIla varNanA, temaja malinAtha tathA pArzvanAtha paNa nIla varNavALA kahelA che ane zeSa jina devatAo suvarNanA jevI kAMtivALA jANavA. A pramANe saMkSepamAM varNasvarUpa jANavuM. 5, 6. laMchana. vRSo gajo'zvaplavagau krauJco'jasvastiko zazI // makaraH zrIvatsaH zRGgI mahiSaH zUkarastathA // 7 // zyeno vajramRgacchAgA naMdyAvatoM ghaTo'pi ca // kUrmo nIlotpalaM zaGkho phaNI siMho'rhatAM dhvajAH // 8 // (1) vRSa, (2) hAthI, (3) azva, (4) vAMdaro, (5) ca pakSI, (6) padma, (7) svastika, (8) caMdramA, (9) magara, (10) zrIvatsa, (11) DA, (12) pADe, (13) sUvara, (14) yena (bAja), (15) vaja, (16) mRga, (17) bakare, (18) naMdyAvarta, (19) ghaDe, (20) kUrma, (21) nIla kamala, (22) zaMkha, (23) sarpa ane (ra4) siMha; e anukrame ahaMna devatAonA dhvaja (laMchana ) jANavA. 7, 8. janma nakSatra. uttarASADharohiNyo mRgazIrSapunarvasU // maghA citrA vizAkhA cA'nurAdhA mUlameva ca // 9 // pUrvASADhA zrutizcaiva zatatArottarApade // revatI puSyabharaNyau kRttikA revatI kramAt // 10 // azvinI zravaNAzcinyau tathA citrA vizArikhakA // uttarAphAlgunI ceti jinAnAM janmabhAni vai // 11 // (1) uttarASADhA, (2) rahiNa, (3) mRgazIrSa, (4) punarvasu, (5) maghA, (6) citrA, (7) vizAkhA, (8) anurAdhA, (9) mUla, (10) pUrvASADhA, (11) zravaNa, (12) zatabhiSA, (13) uttarA bhAdrapada, (14) revatI, (15) puSya, (16) bharaNuM, (17) kRttikA, (18 revatI, (19) azvinI, (20) zravaNa, (21) azvinI, (22) citrA, (23) vizAkhA ane (24) uttarAphAlganI A cAvIsa nakSatra anukrame jina devatAenAM janmanakSatra jANavAM, 9, 10, 11. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 zilya ratnAkara [zana janmarAzi. dhanaM vRSo mithunazca mithunaM siMhakanyake / tulA vRzcikanAmA ca dhanadhane makarastathA // 12 // kumbhamInau ca mInazca karkameSau tathA vRSaH // mInameSau tathA caiva makaro meSakanyake // 13 // tulA kanyA tathaiveti rAzayazca hyanukramAt // caturviMzajinAnAJca etA vai janmarAzayaH // 14 // (1) dhana, (2) vRSa, (3) mithuna, (4) bhiyuna, (5) siDa, (6) anyA, (7) turA, (8) vRzci, (8) dhana, (10) dhana, (11) 542, (12) phula, (13) bhIna, (14) bhIna, (15) , (16) bheSa, (17) vRSabha, (18) bhIna, (18) bheSa, (20) bha42, (21) bheSa, (22) anyA, (23) tudA ane (24) 4nyA; mA yovIsa rAzi anubha jina bhagavAnanI janmarAzio jANavI. 12, 13, 14. vIsa cakSanAM nAma. gomukhazca mahAyakSaH trimukho yakSanAyakaH // tumbaruH kusumazcApi mAtaGgo vijayojitaH // 15 // brahma cezvarazcApi kumAraH SaNmugvastathA // pAtAlaH kinnarazcaiva garuDazca gandharvakaH // 16 // yakSendrazca kuberazca varuNo bhRkuTistathA // gomedhapArzvamAtaGgAH kAryA arhadupAsakAH // 17 // (1) muma, (2) maDAyakSa, (3) tribhuma, (4) yakSanAya:-zvara, (5) tuma3, (1) suma, (7) bhAta, (8) viya, (6) malita, (10) prasa, 11) bhanu (7zvara), (12) bhA2, (13) 19bhuma, (14) pAtAsa, (15) [2, (16) 137, (17) adharSa, (18) yakSendra, (18) sumera, (20)13], (21) Ti, (22) gAbhiSa, (23) yA bhane (24) bhAta; 2! yAvIsa sinatA yAnA meM yakSa pazupA. 15, 16, 17. yovIsa yakSina nAma cakrezvaryajitA yAlA duritArizca kAlikA / / mahAkAlI tathA zyAmA zAntA bhrUkuTitArike // 18 // Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza rana ] jinamRti svarUpa lakSaNAdhikAra. 473 azokA mAnavI caMDA viditA cAGkazI tathA // kaMdarpA nirvANI bAlA dhAriNI dharaNapriyAM // 19 // naradattA ca gaMdharvA'mbikA padmAvatI tathA // siddhAyikA ca jainAnAM kramAcchAsanadevatAH // 20 // (1) cakezvarI, (ra) ajitabAlA, (3) duritAri, (4) kalikA, (5) mahAkAlI, (6) zyAmA, (7) zAntA, (8) bhRkuTi, (9) sutArikA, (10) azakA, (11) mAnavI, (12) caMDA, (13) viditA, (14) aMkuzI, (15) kaMdapa-pannagA, (16) nirvANI, (17) bAla-balA-aSNutA, (18) dhAriNI, (19) dharaNapriyAviyA , (20) naradattA, (21) gaMdharvA-gAMdhArI, (22) aMbikA, (23) padmAvatI ane (24) sidhdhAyikA, A civIsa yakSiNIo tIrthakarenI kame zAzanadevIo jANavI. 18, 19, 20. seLa vidyAdevInAM nAma. prathamA rohiNI jJeyA prajJaptirvajrazRMkhalA // vajrAGkazI samAkhyAtA cakrezvarI tathaiva hi // 21 // naradattA ca kAlI ca mahAkAlI ca gaurikA // gAndhArI ca mahAjvAlA vijJAtavyA ca mAnavI // 22 // vairoTyAcchuptikA caiva mAnasI mahAmAnasI // ime SoDazasaMkhyAkA vidyAdevyaH zubhapradAH // 23 // (1) rahiNa, (2) prajJapti, (3) vajezaMkhalA, (4) vAMkuzI, (5) cakezvarI, (6) naradattA, (7) kAlI, (8) mahAkAlI, (9) garikA-garI, (10) gAndhArI, (11) mahA jvAlA, (12) mAnavI, (13) viTayA, (14) acchamikA-aThThama, (15) mAnasI ane (16) mahAmAnasI; A jainazAzanamAM mAnelI seLa vidyAdevIonAM nAma che. A vidyAdevIe kalyANakAriNuM jANavI. 21, 22, 23. yakSa-yakSiNa svarUpa lakSaNa, 1 gemukha yakSa. RSabhe gomukho yakSo hemavarNo gajAsanaH // varAkSasUtrapAzAMzca bIjapUraM kareSu ca // 24 // Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 zilya ratnAkara [ dvAdaza ratna suvarNanA jevA varNavALe, hAthI upara beThele tathA nIcenA jamaNA hAthathI pradakSiNa krame caturbAhumAM vara, akSamAlA, pAza ane bIjerAne dhAraNa karele zrISabhadeva bhagavAnane gemukha yakSa jANu. 24. 1 apraticakA. cakrezvarI hemavaNoM tAArUDhASTabAhukA // vAM thA vargoDarAzanI dhanu rabA suvarNavarNa, garUDArUDha, ATha bhujAvALI tathA vara, bANa, cakra, pAza, aMkuza, caka, vAjA ane dhanuSa; A Ayudha pradakSiNa kame dhAraNa karelI apraticakA nAmanI cakezvarI yakSiNI jANavI. 25. 2 cakezavarI. dvAdazabhirbhujairyuktA hyaSTacakrA ca vjrke| mAtuliGgAbhaye caiva pabhasthA garuDopari // 26 // bAra bhujAvALI, padmanA AsanavALI, garUDa upara beThelI tathA ATha cakra, be vaje, mAtuliMga ane abhayadhAriNI cakezvarI yakSiNI dvitIya bhede jANavI. 26. 2 mahAyakSa. ajite ca mahAyakSaH zyAmazca caturAnanaH // aSTabAhurgajArUDha Ayudhazca vibhUSitaH // 27 // varamudgarAkSasUtrapAzAMzca dakSiNeSvatha // bIjapUrakAbhayAMkuzazaktimidoSSu ca // 28 // zyAmavarNane, cAra mukhavALa, aSTa bahu saMyukta, hAthInA vAhanavALo tathA vara, mugara, mALA ane pAza dakSiNa hAthamAM tathA bIjoruM, abhaya, aMkuza ane zakti vAma hAthamAM dhAraNa karela zrI ajitanAtha bhagavAnane mahAyakSa jANu. 27,28. ra ajitA. lohArUDhAjitA devI gauravarNA caturbhujA // dakSiNato varaM pAzaM bIjapUraM tathAMkuzam // 29 // bakarAnA vAhana upara ApaDha, geravarNI, cAra bhujAvALI tathA dakSiNa krame vara, pAza, bIjapUra ane aMkuzane dhAraNa karelI ajitA yakSiNI jANavI. ra9. Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475 dvAdaza ratna ] jinamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 47pa 3 trimukha yakSa mambhave trimukhazcaiva trinetraH trimukhAkRtiH // mayUrasyAsanaM zyAmo SaDbhujazca mahAbalaH // 30 // nakulagadAbhayAni dakSiNeSvatha bAhuSu // mAtuliGganAgAvakSasUtrazca vAmataH smRtam // 31 // traNa netravALe, traNa mukhavALe, mayuranA vAhanavALe, zyAmavarNana, cha bAhuvALa, mahAbalI tathA dakSiNa hastamAM neLIye, gadA ane abhaya; vAma hastemAM bajerUM, sarSa ane mALayukta zrIsaMbhavanAtha bhagavAnane trimukha yakSa jANa. 30,31, 3 duritArI. meSArUDhA caturhastA gaurAbhA duritArikA // mAlikAM varadazcaiva phalazcAbhayameva hi||32|| gheTAnA vAhanavALI, cAra bhujAvALI, gera varNanI tathA mAlA, vara, phala ane abhayayukta hastavALI duritAri yakSiNI jANavI. 32. 4 izvara yakSa. IzvaraH zyAmavarNazca yakSo vai gajavAhanaH // mAtuliGgAkSasUtre ca nakulazcAGkuzaM dadhat // 33 // zyAmavarNane, hAthInA vAhanavALe tathA mAtuliga, akSamAlA, nakula ane aMkuzane dhAraNa karanAra zrIabhinaMdana prabhune Izvara nAmane yakSa jANa. 33. 4 kAlI. zyAmAbhA pasaMsthA ca kAlIdevI caturbhujA // dakSiNe varadaM pAzaM vAme nAgAGkuzau tathA // 3 // zyAmakAMtivALI, padmanA upara beThelI, cAra bhujAvALI tathA vara, pAza, nAga ane aMkuzadhAriNI kAlIdevI yakSiNI jANavI. 34. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zilpa ratnAkara [ dvAdaza ratna 5 tumbarU yakSa zvetazcaturbhujazcaiva tumbarustAyavAhanaH // varaM zaktiM gadAzcaiva nAgapAzaM bibharti yaH // 35 // zvetavarNa, cAra bAhuvALe, garUDanA vAhanavALe tathA vara, zakti, gadA ane nAgapAzadhArI zrIsumatinAtha bhagavAnane tuMbarU nAmane yakSa jANa. 35. 5 mahAkAlI. suvarNAbhA mahAkAlI padmArUDhA caturbhujA // dakSiNato varaM pAzaM mAtuliGgAGkazau tathA // 36 // suvarNanA samAna kAMtivALI, padmanA upara ArUDha thayelI tathA vara, pAza, mAtuliMga ane aMkuza yukta cAra bhujAvALI mahAkAlI yakSiNI jANavI. 36. 6 kusuma yakSa. kusumo nIlavarNazca yakSaH kuraGgavAhanaH // mAtuliGgAbhaye caiva nakulaJcAkSamAlikAm // 37 // nIlavarNane, mRganA vAhanavALA tathA mAtuliMga, abhaya, nakula ane akSamAlAne dhAraNa karanAre zrI padmaprabhune kusuma nAmane yakSa jANa. 37. 6 ayyatA. zyAmavarNAcyutA devI narArUDhA caturbhujA // varadazca tathA bANaM dhanuzvAbhayadaM zubhA // 38 // zyAmavarNa, manuSyanA vAhanavALI tathA vara, bANa, dhanuSa ane abhayayukta cAra bhujAvALI ayyatA yakSiNI jANavI. 38. 7 mAtaMga yakSa. mAtaGgo nIlavarNazca gajArUDhazcaturbhujaH / / dakSiNe bilvapAzau ca vAme ca nakulAGkazau // 39 // Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna] jinamuti svarUpa lakSaNAdhikAra. 477 nIlavarNane, gajanA upara ArUDha thaele, cAra bhujAvALo tathA dakSiNa hastemAM bilvaphaLa ane pAza, vAma hastAmAM nakula ane aMkuza dhAraNa karela zrI supArzvanAtha bhagavAnane mAtaMga nAmane yakSa jANave. 39 7 zAntA. zAntA ca hemavarNAbhA gajArUDhA caturbhujA / / varadaJca tathA mAlAM zUlazcAbhayameva ca // 40 // suvarNanA varNa samAna kAntivALI, hAthI upara beThelI tathA vara, mAlA, phUla ane abhayayukta cAra bhujAvALI zAntA yakSiNI jANavI. 40. 8 vijaya yakSa. haridvarNazca vijJeyo vijayo haMsavAhanaH // trinetro dvibhujazcaiva cakramudgarasaMyutaH // 41 // lIlA varNana, haMsanA vAhanavALa, traNa AMkha ane be bhujAvALA tathA caka ane mudugaradhArI zrIcaMdraprabhu bhagavAnane viSe nAmane yakSa jANa. 41. 8 javAlA. jvAlA ca bhRkuTiH pItA haMsArUDhA caturbhujA // khaDgazca mudgarazcaiva phalakaM parazuM tathA // 42 // haMsanA vAhanavALI. pILA varNanI tathA balga, mudrara, DhAla ane parazuyukta cAra bhujAvALI vAlA ( brUkuTi) nAme yakSiNI jANavI. 42. 9 ajita yakSa anita tava caturSanA mAtuliGgAkSasUtre ca bibhrannakulakuntakau // 43 // zvetavarNa, kUrmanuM vAhana ane cAra bhujAvALe tathA mAtuliMga, akSamAlA, nakula ane kuntaka (bhAle) dhArI zrIsuvidhinAtha prabhuno ajita nAmane yakSa jANa. 43. Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 zilpa ratnAkara 9 sutArikA. gauravarNA sutArA ca vRSArUDhA caturbhujA || varadaM tvakSasUtraJca kalazaJca tathAGkuzam ||44 // [ dvAdaza ratna gAravanI, vRSabha upara ArUDha thayelI tathA vara, akSasUtra, kalaza ane aMkuza yukta cAra bhujAvALI sutArA yakSiNI jAvI. 44. 10 brahma cakSa. brahmacaturmukho yakSaH zvetazca kamalAsanaH // trinetro'STabhujo jJeyo mAtuliGgaJca mudgaram // 45 // dhatte pAzAbhaye caiva nakulaJca gadAGkuzau // dakSiNAdhaH kramAdakSasUtra'zcaivASTabAhuSu // 46 // cAra mukhavALe, zveta varNanA, kamalanA AsanavALA, trinetra, ATha bAhuvALA tathA mArliMga, sugara, pAza, abhaya, nakula, gadA, aMkuza ane asUtra; A ATha Ayudha dakSiNa taraphanA nIcenA bAhunA krame dhAraNa karelA zrIzItalanAtha bhagavAnane brahma nAmanA yakSa jANavA. 45, 46. 10 azokA. azokA nIlavarNA ca padmArUDhA caturbhujA || varadaJca tathA pAzaM phalakaJcAGkuzaM tathA ||47|| nIla varNavALI, padma upara beThelI tathA vara, pAza, phalaka ane akuzayukta cAra bhujAvALI azokA yakSiNI jANavI. jA, 11 manuja cakSu manujo dhavalo jJeyaH trinetro vRSavAhanaH // mAtuliGgaM gadAcaiva nakulAkSe catuSTaye // 48 // sapheda varNana, trinetra, vRSabhanA vAhanavALA tathA mAtuliMga, gA, nakula ane akSasUtradhArI zrIzreyAMsanAtha bhagavAnanA manuja ( izvara ) nAmanA yakSa jANave. 488 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ] jinamurti svarUpa lakSaNadhikAra. 49 11 mAnavI. zrIvatsA mAnI devI candrAbhA siMhavAhanA // ghara mukava ra tathA rAj 4 caMdranA samAna kAMtivALI, siMhanA vAhanavALI tathA vara, mudrara, kalaza ane aMkuzayukta caturbhujA zrIvatsA(mAnavI) yakSiNI jANavI. 49. 12 kumAra yakSa. zvetavarNaH kumArazca haMsArUDhazcaturbhujaH // bIjapUraM tathA bANaM nakulaM dhArayan dhanuH // 50 // zveta varNana, haMsanA vAhanavALa, cAra bhujAvALe tathA bIjapUra, bANa, nakula ane dhanuSane dhAraNa karanAra zrIvAsupUjya svAmIne kumAra nAmane yakSa jANo. 50. 12 caMDA. caNDA ca pravarA devI zyAmAzvasthA caturbhujA // varadazca tathA zakti prasUnaca tathA gadAm // 5 // zyAmavarNanI, azvArUDha tathA vara, zakita, puSpa ane gadAyukta cAra bhujAvALI caMDA yakSiNa jANavI. Ane grathAntare pravarA paNa kahI che. pa1. 13 pamukha yakSassnnmukhH zvetavarNazca bhu dazabhiryutaH // phalaM cakraM tathA bANaM khaDgaM pAzAkSasUtrake // 52 // nakulaM cakradhanuSI phalazcaivAMkuzAbhaye // dakSiNAdhAkramAd dhatte SaNmukhaH zikhivAhanaH // 53 // zvetavarNa, cha mukhavALe, bAra bAhuvALe, mayUranA vAhanavALA tathA phala, caka, bANa. talavAra, pAza, akSasUtra, nakula, cakra, dhanuSa, DhAla, aMkuza ane abhaya vigere Ayudhe dakSiNakramathI dhAraNa karele zrIvimalanAtha prabhune paNamukha nAmane yakSa jANave. para, 53. Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 zilya ratnAkara [ dvAdaza rana 13 viditA. viditA vijayA devI pannasthA svarNasannibhA // zaraM pAzaM tathA dhatte dhanurnAgaM catuSkare // 54 // padmanA upara beThelI, suvarNanA samAna varNavALI tathA bANa, pAza, dhanuSa ane sarpayukata cAra bhujAvALI viditA (vijayA) yakSiNI jANavI. pa4. 14 pAtAla yakSa. pAtAlastrimukho raktaH SaDbhujo nakravAhanaH // panaM khaDgaM tathA pAzaM nakulaM phalamAlike // 55 // traNa mukhavALe, rAtA varNane, cha bAhuvALe, magaranA vAhanavALe tathA paddha, kharga, pAza, nakula, DhAla ane akSamAlAdhArI zrI anaMtanAtha prabhune pAtAla nAme yakSa jANe. pa5. 14 aMkuza. gauravarNAGkazA devI padmArUDhA caturbhujA // dakSiNe khaDgapAzau ca vAme ca phalakAGkuzau // 56 // auravarNa, pArUDha tathA kha, pAza, DhAla ane aMkuza saMyukata caturbhujA aMkuza yakSiNI jANavI. 16. 15 kinnara yakSa. kinnarastrimukho raktaH kUrmavAhanaSaDbhujaH // bIjapUraM gadAbhItI nakulaM padmamAlike // 5 // traNa mukhavALe, rakta varNane, kUrmana vAhanavALa, cha hAthavALA tathA bIjapUra, gadA, abhaya, nakula, parva ane akSamAlAdhArI zrIdhamanAtha prabhune kinnara nAmane yakSa jANa. 57. 15 kandaryA. kandarpA pannagA devI gaurAbhA matsyavAhanA / utpalazcAGkuzaM dhatte'bhayaM padmaM catuSTaye // 18 // gAra vaNavALI, masyA upara beThelI tathA kamaLa, aMkuza, abhaya ane padmayukata cAra hAthavALI kaMdarpa (pannagA) yakSiNa jANavI. 58. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna] jinamurti svarUpa lakSaNAdhikAra. 16 garUDa cakSa. kroDAsyo garuDaH zyAmo varAhasthazcaturbhujaH // bIjapUraM tathA padma nakulazcAkSasUtrakam // 59 // suvaranA mukhavALo, zyAma varNane, varAha (svara) nA upara ArUDha thayela, cAra bhujAvALA tathA bIjapUra, padma, nakula ane akSasUtradhArI zrI zAMtinAtha bhagavAnane garUDa nAmane yakSa jANavo. 59. 16 nirvANuM. kanakAbhA ca nirvANI padmArUDhA caturbhujA // pustakazcotpalaM dhatte saroruhakamaNDalU // 6 // suvarNanA jevA varNavALI, padmanA AsanavALI tathA pustaka, piyagu, kamala ane kamaMDala yukta cAra bhujAvALI nirvANI yakSiNI jANavI. 60. 17 gandharva yakSa gandharvaH zyAmavarNazca haMsArUDhazcaturbhujaH // varadaJca tathA pAzaM mAtuliGgAGkuzau dadhan // 31 // zyAma varNane, haMsanA upara beThele, cAra bhujAvALo tathA vara, pAza, mAtuliMga ane aMkuzadhArI zrI kuMthunAtha bhagavAnane gaMdharva nAmane yakSa jANa. 61. 17 bAlA. bAlAbhidhAcyutA devI varNAbhA zikhicAhanA // bIjapUraM trizUlaJca bhuzuNDizcotpalaM tathA // 32 // suvarNanA samAna kAMtivALI, mayuranA vAhanavALI tathA bIja pUra, trizUla, bhuzuDi ane kamaLayukata cAra bhujAvALI bAlA nAmanI ayyatA cakSiNa jANavI. 62. 18 yakSendra yakSa. yakSendraH SaNmukhaH zyAmaH trinetraH zaGkhavAhanaH // dvAdazahastazobhADhyo yakSazcArajinasya tu // 33 // . Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 zilpa ratnAkara [ dvAdaza ratna bIjapUraM tathA bANaM khaDgamudgarapAzakAn // abhayanakulo cApaM phalaM zUlAGkuzAkSakAn // 14 // cha mukhavALe, zyAma varNa, trinetra, zekhanA vAhanavALA, bAra hastavALe tathA bIjapUra, bANa, khaga, mudra, pAza, abhaya, nakula, dhanuSa, DhAla, phUla, aMkuza ane akSamAlAdhArI yakSendra nAmane zrIaranAtha prabhune yakSa jANa. 63, 64. 18 dhAriNI. dhAriNI nIlavarNA ca padmArUDhA caturbhujA // mAtuliGgotpale dhatte padmAkSasUtrake tathA // 65 // nIla varNanI, padmanA upara ArUDha tathA bIjerUM, utpala, padma ane akSamAlAsaMyukta cAra bhujAvALI dhAriNI yakSiNI jANavI. 65. 19 kubera yakSa. kuberaH kUbaro jJeyo gajArUDhazcaturmukhaH / / nIlavarNo'STabAhuzca varadazca trizUlakam // 66 // parazumabhayazcaiva bIjapUraJca mudgaram // zaktiM tathAkSasUtrazca dhArayanaSTabAhuSu // 6 // kUbaDA AkAravALe, hAthI upara beThele, cAra mukhavALa, nIla varNane, ATha bAhu saMyukta tathA vara, trizUla, parazu, abhaya, bIjapUra, mugara, zakti ane akSasUtradhArI zrImallinAtha bhagavAnane kubera nAmane yakSa jANa. 66, 67. 19 vairATayA. vairATyA kRSNavarNA ca pArUDhA caturbhujA / / muktAmAlAM varazcaiva zaktiJca mAtuliGgakam // 18 // kALA varNanI, padmanA Asana upara beThelI tathA muktAmAlA, vara, zakita ane mAtuligane dhAraNa karelA cAra bAhuvALI vairA yakSiNI jANavI. 8. 20 varUNa yakSa eto vALa trinetro kRpavAnA caturAnanasUryAkSo jaTAmukuTa bhUSitaH // 69 / / Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna jinamRti svarUpa lakSaNAdhikAra. 83 bIjapUragadAvANAn zaktizca nakulotpale // kArmukaM parazuzcaiva dhArayatyaSTabAhuSu // 7 // zveta varNane, trinetra, vRSabhanA vAhanavALe, cAra mukhavALe, pratyeka mukha traNatraNa netravALAM, jaTAnA mukuTathI suzobhita tathA bIjapUra, gadA, bANa, zakti, nakula, kamaLa, dhanuSa ane parazune (AThe bAhuomAM) dhAraNa karate zrI munisuvrata svAmIne varUNa nAmane yakSa jANu. 69, 70. 20 naradattA. naradattA ca svarNAbhA bhadrAsanA caturbhujA // varAkSasUtrasaMyuktA bIjapUrakazUlikA // 71 // sonAnA vaNa jevI kAntivALI, bhadrAsanathI beThelI tathA vara, akSasUtra, bIjapUra ane lasayukta caturbhujA naradattA-achuptA yakSiNI jANavI. 71. 21 kuTi yakSa. bhRkuTirTamavarNazca trinetro vRSavAhanaH // caturmukho'STabAhuzca dvAdazAkSavibhUSitaH // 72 // bIjapUraM tathA zaktiM mudrazcAbhayaM tathA // nakulaM parazuM vajaM dhArayatyakSasUtrakam // 73 // suvarNa jevA varNavALa, trinetra, vRSabhanA vAhanavALa, cAra mukhavALe, ATha bAhuvALo, pratyeka mukhya traNatraNa netravALAM tathA bIja pUra, zakti, mugara, abhaya, nakula, parazu, vajI ane akSamAlA dhAraNa karele zrInaminAtha bhagavAnane bhrakuTi nAmane cakSa jANa. 72, 73. 21 gAndhArI. zvetavarNA ca gAndhArI haMsArUDhA caturbhujA // varadakhaDgasaMyuktA bIjapUrakakuntikA // 4 // tivarNanI, haMsanA upara beThelI tathA vara, khaNa, bIjapUra ane kuntaka (bhAla) dhAriNI caturbhujA gAdhArI yakSiNI jANavI. cha4. Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 zilpa ratnAkara [ dvAdaza ratna 22 gomedha yakSa. gomedhaH SaDbhujaH zyAmaH trimukho naravAhanaH // bIjapUraM tathA pazuM cakraJca nakulaM tathA // 7 // trizUlaJca tathA zaktiM SaDbhujeSu bibharti yaH // yakSaH zrIneminAthasya kartavyo lakSaNairyutaH // 76 // cha bAhu, trinetra, zyAma varNa ane manuSyanA vAhanavALA tathA bIja pUra, pa, cakra, nakula, zUla ane zaktidhArI tathA lakSaNasaMpanna zrIneminAtha bhagavAnane gamedha nAmano yakSa jANa. 75, 76. rara aMbikA. ambA ca svarNasannibhA siMhArUDhA caturbhujA // AmrAlIJca tathA pAzaM dhatte cAMkuzaputrakAn // 77|| suvarNa samAna kAntivALI, siMha upara beThelI tathA AjhAlI (kerIne luma ), pAza, aMkuza ane DhIMcaNa upara putrane dhAraNa karelI cAra bhujAvALI aMbikA yakSiNa jANavI. 77. 23 pAzva yakSa. ITINI pArtha to nAnA che bIjapUroragau nAgaM nakulaM zyAmavarNakaH // 78 // sarSanI phaNA jenA mastaka upara bhUSaNarUpa thaelI che eve, kAcabAnA vAhanavALa, hAthInA mukhavALe, zyAma varNana tathA bIjapUra, sarpa, nAga ane nakuladhArI zrI pArzvanAtha bhagavAnane pArzva nAme yakSa jANa. 78. ra3 pAvatI. padmAvatI ca svarNAbhA kurkuTasarpavAhanA // padmapAzAnvitA savye phalakAMkuzasaMyutA // 79 // suvarNanA samAna kAMtivALI, kurkaTa nAmanA sapanA vAhanavALI tathA padma, pAza, phalaka ane aMkuza saMyukta cAra bhujAvALI padmAvatI yakSiNI jANavI. 79. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 dvAdaza ratna ] jinamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 24 mAtaMga yakSa. mAtaGgaH zyAmavarNazca dvibhujo gajavAhanaH // dakSiNe nakulaM dhatte bIjapUraJca vAmataH // 8 // zyAmavarNano, be hAtha ane hAthInA vAhanavALe tathA dakSiNa hAthamAM nakula ane vAma bAhumAM bIjapUradhArI zrI mahAvIra svAmIne mAtaMga nAme yakSa jANo. 80. 24 siddhAyikA. siddhAyikA haridvarNA siMhArUDhA caturbhujA // pustakazcAbhayaM dhatte vINAM vai mAtuliGgakam // 8 // lIlA varNanI, siMhArUDha tathA pustaka, abhaya, vaNA ane mAtaliMgayukta cAra bhujAvALI siddhAyikA yakSiNI jANavI. 81. vidyA devI svarUpa lakSaNa. 1 rohiNI. surabhivAhanArUDhA gauravarNA tu rohiNI // akSavANadhanuHkhaDgasamanvitacatuSkarA // 82 // surabhi (gAya) nA vAhana upara ArUDha thayelI, geravarNanI tathA akSamAlA, bANa, dhanuSa ane taravAra yukta cAra bhujAvALI rehiNI vidyAdevI jANavI. 82. 2 prajJapti . prajJaptiH zvetavarNA ca mayUravaravAhanA // varadazaktisaMyuktA sazaktimAtuliGgikA // 8 // zvetavarNanI, mayUranA zreSTha vAhanavALI tathA jamaNA hAtha vara, zaktisaMyukata ane DAbA hAtha zakita, mAtuliga sahita prajJapti nAme vidyAdevI jANavI. 83. 3 vajazRMkhalA. caturbhujA ca zaGkAmA padmasthA vajrazRGkhalA / / varadazRGkhalAyuktA zRGkhalApamasaMyutA // 84 // Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 zilpa ratnAkara [ dvAdaza rena zaMkhanA samAna kAMtivALI, padmanA AsanavALI tathA jamaNA hAtha vara, zaMkhalA ( sAMkaLa) yukta ane DAbA hAtha zaMkhalA, pasaMyukta cAra bhujAvALI vAkhalA nAmanI vidyAdevI jANavI. 84. 4 vAMkuzI. vajrAGkuzI gajArUDhA kanakAbhA caturbhujA // varadaM vajrakaM dhatte'Gkuzazca mAtuliGgakam // 85 // hAthI upara beThelI, suvarNanA samAna kAMtivALI tathA vara, vaja, aMkuza ane mAtuliMgane dhAraNa karelA cAra bhujAvALI vAMkuzA nAmanI vidyAdevI jANavI. 85. 5 cakezvarI. garuDasthA taDidvarNA'praticakrA caturbhujA // cakrezvarIti yA khyAtA cakrayuktacatuSkarA // 86 // garUDanA vAhanayukta, vIjaLInA samAna kAMtivALI tathA cayukta cAra bhujAvALI apraticakA jANavI, je cakezvarInA nAme paNa oLakhAya che. 86. 6 naredattA. naradattA ca hemAmA mahiSIvAhanasthitA // varadakhaDgasaMyuktA kheTakamAtuliGgikA // 87 // suvarNanA samAna kAMtivALI, bheMsanA vAhana upara beThelI tathA jamaNA hAtha vara, khagayukta ane DAbA hAtha DhAla, mAtuliMgayukta caturbhujA naradattA nAme vidyAdevI jANavI. 87. che kAlI. kAlI tu kRSNavarNA syAtpadmAsanA caturbhujA // akSasUtragadAvajrA'bhayayuktacatuSkarA // 88 // kALA varNanI, padmanA Asana upara beThelI tathA akSamAlA, gadA, vaja. ane abhayayukta cAra bhujAvALI kAlI nAme vidyAdevI. jANavI. 88. Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 dvAdaza ratna ]. jina mUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 497 8 mahAkAlI. mahAkAlI tamAlAbhA puruSavAhanasthitA // akSasUtraM tathA vajraM dhatte'bhayaJca ghaMTikAm // 89 // tamAla vRkSanA samAna kAMtivALI, purUSanA vAhanavALI tathA akSamAlA, vaja, abhaya ane ghaMTane dhAraNa karelA cAra bhujAvALI mahAkAlI nAme vidyAdevI jANavI. 89. 9 gaurI. gaurI kanakavarNAbhA godhAvAhanasaMsthitA // varadamUsalAkSAjasamanvitacatuSkarA // 10 // suvarNanA jevI kAMtivALI, ghonA vAhana upara beThelI tathA vara, mUsala, akSamAlA ane kamaLa sahita cAra bhujAvALI garI nAme vidyAdevI jANavI. 90. 10 gAMdhArI. gAndhArI nIlavarNA ca kamalAsanasaMsthitA // varadaM mUsalaM vajramabhayazcaiva bibhratI // 91 // nIlavarNa, kamalAsanavALI tathA vara, mUla, vaja ane abhayadhAriNuM caturbhujA gAndhArI nAme vidyAdevI jANavI. 91. 11 mahAjavAlA. mArjAravAhanA nityaM jvAlojhAsikaradvayA // zazAMkadhavalA jvAlA devI bhadraM dadAtu naH // 92 // bilADAnA vAhanavALI, agninI vAlAthI jenA banne hAthe zebhAyamAna che evI ane caMdra samAna veta varNavALI mahAjavAlA jANavI ane te amAruM kalyANa kare, 92. 12 mAnavI. mAnavI zyAmavarNA ca kamalasthA caturbhujA // varadapAzazAkhAkSasUtrAlaMkRtahastakA // 13 // zyAmavarNa, kamalanA upara beThelI tathA vara, pAza, pallavayukta zAo ane akSamAlA vaDe alakuta, cAra bhujAvALI mAnavI jANavI. 93, Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 zilya ratnAkara [ dvAdaza ratna 13 vaiyA. vairoTyA zyAmavarNA cAjagarAsanasaMsthitA // savye khagoragau dhatte vAme kheTakapannagau // 14 // zyAma varNavALI, ajagaranA AsanavALI tathA kha, sarpa, DhAla ane sarSa yukata cAra bhujAvALI reTyA jANavI. 94. 14 achuptA. acchuptA ca taDidvarNA turagavAhanasthitA // khaDgadhANadhanuHkheTavibhUSitacaturbhujA // 15 // vijaLInA samAna varNavALI, azvanA vAhanavALI tathA kharza, bANa, dhanuSya ane DhAla yukta cAra bhujAvALI achuptA devI jANavI. 5. 15 mAnasI. mAnasI dhavalAbhA ca haMsavAhanasaMsthitA // varadavajravajrAkSavalayAnvitabAhukA // 16 // dhaLI kAMtivALI, haMsa upara beThelI tathA vara, vaja, vaja ane akSamAlAnA kaMkaNayukta cAra bhujAvALI mAnasI nAmanI vidyAdevI jANavI. 6. 16 mahAmAnasI. siMhAsanasamAsInA dhavalA mahAmAnasI // varAsikheTakairyuktA kuNDyA caiva caturbhujA // 17 // siMha upara beThelI, dhoLA varNavALI tathA vara, taravAra, DhAla ane kuMDikAyukta cAra bhujAvALI mahAmAnasI (nAgadevI) jANavI. 97. devIonA AyudhanI uMcAInuM pramANu. AyudhaM jinadevInAM kezAntAdadhikaM na hi // kRte kArApakA svAmI gRhaMkartA vinazyati // 28 // jinazAstramAM kahelI cAra nikAyanI devIonAM Ayudha kezAntathI adhika uMca karavAM nahi. je adhika karavAmAM Ave te karAvanAra svAmI, ghara ane karAvanArane vinAza thAya che. 98. Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ] 89 jinamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra, zrI jinadevanA aSTa dvArapAla, nAma. indra indrajayazcaiva mAhendro vijayastathA // dharaNendraH padmakazca sunAbhaH suradundubhiH // 19 // Ina, Indraya, mahendra, vijaya, dharaNendra, pazcaka, sunAbha ane suradudubhiH A ATha jinadevatAonA dvArapAla jANavA. 99. phalaM vajAGkuzau daNDamindra indrajayastathA // dvau vajro phaladaNDau ca mAhendro vijayodbhavaH // 10 // .. vajrAbhayaphaNIdaNDaidharaNendrazca panakaH // phalaM vaMzIdvayaM daNDaH sunAbhaH suradundubhiH // 10 // phala, vaja, aMkuza ane daMDadhArI Indra tathA A Ayudha savyApasavya karavAthI Indrajaya nAmanA pUrvadizAnA kAme vAmadakSiNa bhAgamAM rahelA dvArapAla jANavA. vA, vaja, phala ane daMDadhArI mahendra tathA A Ayudha savyApasavya karI vijaya nAmanA dakSiNa dizAnA vAmadakSiNa bhAge rahelA dvArapAla jANavA. vA, abhaya, sarpa ane daMDadhArI dharaNendra tathA savyApasavya mege padmaka nAmanA pazcima dizAnA vAmadakSiNa bhAge rahelA dvArapAla jANavA. phala, baMsurI baMsurI ane daMDadhArI sunAbha tathA savyApasavya ege suradubhi nAmanA uttara dizAnA dvArapAla jANavA. 100, 101. ityaSTau ca pratIhArA vItarAge prakIrtitAH // nagarAdipuragrAme sarve vighnapraNAzanAH // 10 // A pramANe vItarAga devatAnA ATha pratIhAre kahyA. e nagara vigere temaja para ane gAmamAM vidmane nAza karanArA jANavA. 102. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 zipa ratnAkara [ dvAdaza rana sasaraNa tathA siMhAsana lakSaNa. zrIAdinAthanemI ca pArtho vIrazcaturthakaH / / cakrezvaryambikA padmAvatI siddhAyiketi ca // 10 // kailAsaM samosaraNaM siddhivarti sadA zivam // siMhAsanaM dharmacakramuparItAtapatrakam // 104 // zrI AdinAtha, neminAtha, pArzvanAtha ane cothA mahAvIra svAmI tathA cakezvarI, aMbikA, padmAvatI ane siddhAyikA devI yukta kailAsa sasaraNa jANavuM. te siddhidAyaka ane sadA kalyANakArI che. siMhAsana, dharmacakra tathA chatra saMyukta karavuM. 103, 14. gharamaMdiramAM sthApanA na karavA viSe. mizca maTTinA vIra vaitA : | trayo vai maMdire sthApyAH zubhadA na gRhe matAH // 10 // vairAgyavAna neminAtha, mallinAtha ane mahAvIra svAmI, A traNa tIrthakarenI devAlamAMja sthApanA karavI. gharamaMdiramAM sthApavA zubhakartA nathI. 15. RSabhAdijinapaMktiH sthApyA dakSiNataH sadA // caturviMzajinAlaye sarvasminsRSTimArgataH // 106 // zrISabhadeva Adi jinezvaranI paMkti rasRSTimAge eTale pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara e pramANe sthApavI. samasta jinAlayamAM A pramANe samajavuM. 106. caturviMzatipRthaktve jinAnAM ca dvAsaptatiH // mUlanAyako bhavedyastu tasya sthAne sarasvatI // 107 // ... jinAlaye jinaM kuryAdaMte kuryAtsarasvatIm // sarasvatI jinazcaiva hyanyonyamavarodhakam // 108 // vIsa jinAlayanA pRthak pRthaka bhede vaDe ( bhUta, bhaviSya ane vartamAnanA bhede vaDe) tera jinAlaya thAya che. je mUlanAyaka hoya tenA sthAne sarasvatI devI karavI ane jinAlayamAM te jina devatA karavA ane pAchaLanA aMta bhAge sarasvatI karavI. sarasvatI ane jina devatA paraspara ekabIjAnA avarodha kartA jANavA, 107, 108. Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza rana jinamurti svarUpa lakSaNAdhikAra 4 zrI jina pratimA vibhAga varNana. jinasvarUpa arUpaM rUpamApannaM vizvarUpaM jagatprabhum // kevalaM jJAnamUrtizca vItarAgaM jinezvaram // 109 // dvibhujazcaikavaktrazca baddhapadmAsanasthitam // lIyamAnaparabrahmajinamUrtijagadgurum // 110 // nirAkAra ane vizvarUpa, jagatanA prabhu tathA kevalajJAnanI mUrtirUpa vItarAga jinezvara svarUpAkArane prApta thaelA karavA. 109. be bhujAvALA, eka mukhavALA, padmAsanavALIne beThelA tathA parabrahmanA dhyAnamAM lIna thaelI mudrAvALA jinamUrti jagadgurU karavA. 110. nAmasaGghayA samAkhyAtA prayuktA vAstuvedake // caturvizatyRSabhAdyA vardhamAnAntakAstathA // 111 // RSabhAdiparIvAro durgamo varNasaMkaraH // tena cAGgalasaMkhyA vai pratimAmAnakarmaNi // 112 // zrISabhAdithI zrIvardhamAna sudhInA vIsa tIrthakanI vAstuvedamAM varNavelI nAmasaMkhyA pUrve kahI che. zrIkRSabhAdi parivAra varNanI mizratAne lIdhe temanAM svarUpa lakSaNa jANavAM atyaMta kaThina che tethI pratimAnA mAnanA kAryamAM aMgula saMkhyAnA pramANathI pratimAnuM svarUpa kahyuM che. 111, 112. pratimAmAna. prAsAdamAne syAdarcA dvAramAne vizeSataH // pramANaM dvAramAnena hyanyathA niSphalaM bhavet // 113 // prAsAdamAne pratimA karavI paraMtu vizeSataH kAramAne karavI zubha che. kAraNa ke pratimAnuM mAna dvAramAne levuM sAruM, anyathA niSphaLa thAya che. 113. arcA cotpannamAnena dvArAdhipAjinodayaH // prAsAdo vItarAgasya no zAstrodaramadhyamaH // 14 // Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [ dvAdaza ratna utpanna thayelA mAne karelI zrIjinadevanI arcA (pratimA ) dvArapAlathI uce sthApavI tathA vItarAgane prAsAda, jenI zAkhAonuM udara madhya mAnavuM che e kara nahi. arthAt vItarAganA prAsAdamAM dvAranI pahoLAI madhyama mAnanI karavI nahi. 114. devalokatrilokeSu na vai zasyA tathArcitA // jayaH syAdadhame mAne zAkhodaraM na laMghayet // 115 // madhyama mAnanA dvAranA mAne karelI pratimAnI pUjA svargaloka temaja trilekamAM prazaMsanIya thatI nathI. kaniSTha mAnanuM dvAra karavAthI ja thAya che mATe te sivAyanA mAne karI zAdaranuM ullaMghana karavuM nahi. 115. beThI pratimAnuM caturvidha mAna. AdyaM dvAraJca pAdonaM prAnte zAkhodarI tathA // tridhA bhaktazca kartavyaM pramANazca caturvidham // 116 // dvAramAne pratimA karavAnuM cAra prakAranuM pramANa nIce pramANe jANavuM. prathama dvAranI pahoLAImAM cAra bhAga karI temAMthI eka bhAga cheDI traNa bhAganI, bIjI zAkhAonA aMta bhAga sudhInI, trIjuM zAkhAonA udaramAM pravezatI ane cothuM traNa bhAga karI be bhAganI pratimA karavI. 116. vividhamAna. paJcamAtraM prAntadvAraM vistarArdhamalaGkRtam // tridhA mAnazca kartavyamarcA caturmukhA yadA // 117 // mukha prAsAdamAM cAre dizAmAM pratimA sthApana karavAne kAramAne pratimA mAna nIce pramANe trividhamAna levuM. pAMca bhAga karI cAra bhAge, dvAranA prAntabhAge ane pahoLAInA ardha bhAge bhAyamAna pratimAmAna karavuM. 117. svarUpa-vibhAga. pratimochyamAne tu kartavyAzcaturaMzakAH // tatrAMzeSu prakurvIta cAGgulAnAM caturdaza // 118 / / pratimAnI ucAInA mAnamAM cAra bhAgo karavA. ane te cAre bhAgomAM caMda cauda AMgaLa arthAt ceda cAda vibhAge karavA. 118. Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ] jinamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra. tenAGgalapramANena SaTpaJcAzatsamuchyaH // vistArastatpramANena kartavyaH sarvakAmadaH // 119 // uparokta AMgula pramANe kula chappana AMgula yukta pratimAnI kezAMta paryaMtanI uMcAI thaI. uMcAInA pramANe paheLAI paNa paThIe chappana bhAgothI yukta karavI te sarva kAmanAone ApanArI che. 119. astakasyocchrayaH kAryazcASTAGgulapramANataH // pAdazcASTAGgalaH proktaH dostulA caturaMgulA // 120 // pratimAnA Asana (masUra) nI uMcAI ATha AgaLanI karavI. paga ATha AMgaLa jADA karavA ane karatulA ( banne hAtha joDele paMje) cAra AMgaLanI karavI. 120. caturaMgulakaM guhyaM stanagarbhazcaturdaza // trayodazatu hRcaiva kezAntazca trayodaza // 12 // guThThabhAga cAra AMgaLane kare. guhya bhAgathI stanagarbha sudhIne bhAga cauda AMgaLa, stanagarbhathI kaMTha sudhIne hadayabhAga tera AMgaLa ane kaMThathI kezAMta sudhIne mukhabhAga paNa tera AMgaLane kara. 121. lalATazca caturbhAgaM nAsikA paMca kIrtitA // aGgulamoSThamadhyazca tUryAGgulamahauSTakam // 122 // mukhanA tera bhAgamAM cAra AMgaLanuM kapALa, pAMca AMgaLanI nAsikA, eka AgaLane nAsikA ane oSThane madhya bhAga tathA uparanA eNDathI nIce dADhI sudhIne bhAga cAra AMgaLa kare. 122. nAsikauSThadvayormadhye pravezazcAGgalasya vai // ardhAGgalamadhyauSThaM dayaGgalA ca hanustathA // 123 // nAsikA ane oSThanI vaccene pravezabhAga eka AMgaLane rAkhave. banne ojha a a AgaLanA ane dADhI be AMgaLanI karavI. (kula bhAga cAra) 123. Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ dvAdaza ratna evaJca SaDpazcAzaducchraye ca vizeSataH // Urve SaDaMgulaM jJeyaM kezAntasya paristhitiH // 124 // A pramANe ucAImAM vizeSe karI chapana bhAge karavA ane kezAMtanI upa bhAga zikhA paryata cha AMgaLa kare. (e rIte kula sIttera (70) AMgaLa athavA bhAge jANavA.) 124. vaktravistAramAnaM ca hyaGgalAni caturdaza // grIvA dazAGgulA proktA stanagarbhe ca dvAdaza // 125 // mukhanI paheLAI coda AgaLanI karavI tathA gaLuM jADuM daza AMgaLa karavuM ane bane stanane madhya bhAga paheLAImAM bAra AMgaLa rAkha. 125. kakSamadhyaM prakurvIta dvAviMzativibhAgakaiH // kaTivistAramAnaJca hyaGgalAnAJca SoDaza // 126 // bane kAkhane madhya bhAga bAvIsa AMgaLane tathA kaTi-kamaranI pahelAI seLa AMgaLanI karavI. 126. bAhyakakSapramANazca yaSTAdazAGgulastathA // bAhuvistarataH prAjJo'STAGgalAtmakamUrdhvakam // 12 // hadayanA madhyethI kAkha bahAra bahu sudhIne bhAga aDhAra AMgaLane karo. (banne bAjue maLI kula 36 chatrIsa AMgaLa jANavA) ane bAvistAramAM uparano bhAga ATha AMgaLa jADe kara. 127. saptAGgalamadhAsthAne cASTAdaza karAgrataH // dairdhya tatra prakartavyaM vistAre'STAGgalAzca vai // 128 // keNIthI nIcene hAthane bhAga sAta AgaLa jADo kare ane koNIthI AMgaLIo sudhIne hAthano bhAga aDhAra AMgaLa lAMbo kare tathA je ATha AMgaLa pahALe kara. 128. jhelakaJca caturbhAgaM nAhagraM paJcabhAgakam // matsyakaM saptasArdhaJca ghasIkaJcaiva dvathaGgalam // 129 // Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ] jinamati svarUpa lakSaNAdhikAra. 45 kAMDAmAM hAtha joDe cAra bhAga ane bAhane AgaLano bhAga pahoLo pAMca bhAga kare. tathA keNIe sADA sAta bhAga jADe ane peTa tathA hAthanI vacce be bhAganI ghasI karavI. 129. AsanazcASTaviMzatyA SoDazAGgulamastakam // karNanAsAgrakaM kArya zobhanazca dazAGgulam // 130 // Asana (palAMThIthI pRSTa bhAga sudhI) paheluM aThThAvIsa bhAga karavuM. ane kaI sahita mastaka La bhAga paheluM karavuM tathA kAnathI nAsikAne agrabhAga daza bhAgane rAkhavA. 120. dairghya dazAGgulaH proktaH karNazca dvayaGgulo mataH // caturaMgulakaM cakSurvistAre dvayaGgalaM matam // 131 // kAna lAMbe daza AMgaLa ane paheLe be AMgaLane kara tathA AMkha lAMbI cAra AMgaLa ane pahoLI be AMgaLa rAkhavI. 131. nAsikA tUryabhAgA ca hyagre sArdhAGgulA matA // lalATaM harbaTI jJeyA kSobhanA ca trayAGgulA // 132 // nAsikA pahoLI cAra bhAganI karavI ane ucI agrabhAge daDha AgaLanI karavI. tathA kapALa ane dADhI nAsikAnA agrabhAgethI traNa bhAga aMdara paDatI karavI. 132. grIvA dazAGgalA proktA karNAyAma dazAGgulam // trayasArdhaJca vistAro bhAgabhAgazca nirgamaH // 13 // gaLuM daza AMgaLa jADuM karavuM. karNanI laMbAI daza AMgaLa karavI tathA sADA traNa AMgaLanI paheLAI karavI ane nakAre nIkaLate kAna ekeka bhAgane kare. 133. zrIvAja jamAnaH sAta trimAM vistare mata che nirgamaM trayabhAgazca stanagarbhe suzobhanaH // 134 // zrIvatsa pAMca bhAga ane traNa bhAga paheLe kare. nakAre (u) nIkaLate traNa bhAga rAkha. e pramANe be stanane madhyabhAga suzobhita karavo. 134. Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 zilpa ratnAkara udaramaSTAMgulaM syAdudayamekAdaza tu // kaTiyAhuSaNaM proktamaGgulatrayameva ca // 135 // [dvAdaza ratna uttara ATha bhAga paheALu ane agiyAra bhAga UMcuM karavuM tathA kamara ane mahunA madhyabhAga ( gALe ) traNa bhAga rAkhavA. 13pa. dazapazca bhavetpAdazcAGgulaM piMDakadvayam // chidraM dvibhAgikaM mUle vistare dvayameva ca // 136 // paga padara bhAga rAkhavA ane paganI piMDIe eka eka bhAganI karavIM tathA Asana vALelA paganA mULamAM pANI javAnuM chedra e bhAga lAMbuM ane e bhAga paheALu karavu. 136. garbhasthA navabhAgASTau hastAgraM dvayameva ca // dvAdaza ca sthitA jaMghA cAgre pRSThe tathaiva ca // 137 // gAdInA madhya bhAge rahelI cerasI nava bhAga lAMkhI ane ATha bhAga paheALI karavI tathA hAthane agra bhAga che AMgaLa jADA kAMNA pAse rAkhavA ane paganI AgaLanI temaja pAchaLanI ja ghAe bAra bhAga jADI kavI. 137. tathAgre paJca yatnena caturaGgulamAnakam // SaDUbhirbhAgaizca kartavyo vAmapAdazca madhyake // 138 // temaja pANI nIkaLavAnA kANA pAse paganuM kAMDu pAMca AMgaLa jADuM karavu ane a'guThA pAsenA pagane 5jo cAra bhAga jADo karavA tathA palAMThInA madhyamAM cha bhAga khAdI DAbe paga dekhADavA. 138. kartavyaM zAstrasaMmatyA svarUpaM lakSaNAnvitam / evaM yuktirvidhAtavyA pratimAmAnakarmaNi // 139 // zAstrAnusAra sarvAM lakSaNaiAthI sayukta pratimAnuM svarUpa karavuM tathA pratimAnA vibhAgamAnanA kAryomAM upara khatAvelI yukti pramANe bhAgamAne pratimAnuM svarUpa ghaDavu. 139. Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala-vasahI samavasaraNanI racanA. jaina derAzara, mAunTa Abu, Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAussaga, jaina derAzara, kuMbhArIyAjI. Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 dvAdaza rana ] jinamati svarUpa lakSaNAdhikAra ityetat kathitaJcaiva kartavyaM zAstrapAragaiH // pUrvamAnapramANazca kartavyaM vidhipUrvakam // 14 // A pramANe vAstuzAstramAM pratimAnA svarUpanuM lakSaNa kahyuM che. ane vidvAna zilpIoe lakSaNAnusAra pratimA karavI tathA pUrvathI paraparAe cAlatuM AveluM mAnanuM pramANa paNa vidhipUrvaka yajavuM. 140. beThI pratimAnA pramANunA 4 sUtra. sthita mAnaddhapuvaeN ripat che. paryaGkamapi tAvattu tiryagAyAmasaMsthitam // 141 // ubhI pratimAnA pramANathI beDI pratimAnuM pramANa arthe athavA ( 14 ) cepana AMgaLanuM jANavuM. pAsanathI beThelI pratimAnA be DhIcaNa sudhInuM mApa levuM te prathama sUtra, teja sUtranA mApe jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhA sudhI bIjuM sUtra, DAbA DhIMcaNathI jamaNuM khabhA sudhI trIjuM sUtra, ane gAdInA uparathI keza sudhI ucAI mApavI te zuM sUtra. A cAra sUtranA mApamAM pratimA barAbara hovI joIe. 141. ubhI jinamUrtinuM pramANu. tAlamAtraM mugvaM tatra grIvAdhazcaturaGgulam // kaNThato hRdayaM yAvadantaraM dvAdazAGgalam // 142 // tAlamAtraM tato nAbhi bhimedAntaraM mukham // meDhUjAnvantaraM tajjJahastamAtraM prakIrtitam // 143 // vedAGgulaM bhavejAnurjAnugulphAntaraM karaH // vedAGgalaM samAkhyAtaM gulphapAdatalAntaram // 144 // kezasthAnaM jinendrasya proktaM paJcAMgulAyatam / / USNISazca ca tato jJeyamaMguladvayamunnatam // 145 // ubhI pratimAnA mukhanI labAI (12) bAra AMgaLa, gaLuM 4 cAra AMgaLa, kaThathI hRdaya 12 bAra AMgaLa, nAbhi 12 bAra AMgaLa, nAbhithI liMga sudhI 1ra bAra AMgaLa, liMgathI DhIMcaNa sudhI 24 vIsa AMgaLa, DhIMcaNa 4 cAra AMgaLa, hIMcaNathI paganI ghUMTI sudhI 24 vIsa ane ghuMTIthI paganI pAnI sudhI 4 cAra Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [ dvAdaza ratna AgaLa karavA. kula uMcAinA bhAga 108 AMgaLa te kezAnta sudhI jANavA. jinezvaranuM kezasthAna 5 pAMca AMgaLa ucuM karavuM. temAM keza 3 traNa bhAga ane (2) be AMgaLa zikhA unnata karavI. 142, 143, 144, 145. dvAdazAGgalavistIrNamAyataM dvAdazAGgalam // mukhaM kuryAt khakezAntaM tridhA tacca yathAkramam // 146 / / bAra AMgaLa laMbAImAM ane (12) bAra AgaLa vistAramAM keza zivAya mukha karavuM. temAM 4 cAra AMgaLa kapALa, 4 cAra AMgaLa lAMbI nAsikA ane (4) cAra AMgaLa mukha dADhI sahita karavuM. 146. mAnahana na karavA viSe. anyathA ca na kartavyaM mAnahInaM na kArayet // kriyate bahudoSAH syuH siddhiratra na jAyate // 147 / / zilpIe mAna pramANa cheDI kArya karavuM nahi. temaja kartAe mAna pramANa rahita kArya karAvavuM paNa nahi. jo tema kare te ghaNuM de thAya ane te kAryamAM lAbha maLe nahi. 147. zAstrahIna na karavA viSe. nirdoSA jAyamAnA syAt zilpidoSe mahadbhayam // zAstrahInaM na kartavyaM svAmisarvadhanakSayaH // 148 // zAstra pramANunusAra nirdoSa pratimA karavAmAM Ave te siddhi prApta thAya. paraMtu zilpIthI mAna pramANamAM deSa thAya te mATe bhaya utpanna thAya temaja zAstranA pramANurahita pratimA karavAmAM Ave te karAvanAra svAmInA samasta dhanane nAza thAya che. 148. AgaLa mAne zubhAzubha. ekAGgalA bhavet zreSThA dvayaGgalA dhananAzikA / / zyaGgalA vRddhidA jJeyA varjayet caturaGgulAm // 149 // zA maver vRddhi pA | saptAGgalA navA vRddhiIMnA cASTAGgalA sadA // 150 // Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ]. jinamati svarUpa lakSaNAdhikAra. navAyalA sutaM dadyAd dravyahAnirdazAGgalA // ekAdazAMgulaM bimbaM sadyAkAmArthasiddhidam // 15 // eka AMgaLanI ucI pratimA zreSTha, be AMgaLanI dhanane nAza karanArI, traNa AMgaLInI pratimAM vRddhi karanArI, cAra AMgaLanI pratimA karavI nahi, pAMca AMgaLanI vRddhi karanArI, cha AMgaLanI uga karanArI, sAta AMgaLanI navIna dhanAdinI vRddhi karanArI, ATha AMgaLanI na karavI, nava AMgaLanI putra ApanArI, daza AMgaLanI dravyahAni karanArI ane agiyAra AMgaLanI uMcI pratimA tarata kAma ane arthanI siddhi karanArI jANavI. 149, 150, 151. pratimAmAM zubha rekhA. naMdyAvartavasundharAdharahayazrIvatsakUrmopamAH, zaGkhakhastikahastigovRSanibhAH shkrendusuuryopmaaH|| chatrasragdhvajaliMgatoraNamRgaprAsAdapajhopamAH, vajrAbhA garuDopamAzca zubhadA rekhAH kapardopamAH // 152 // pASANu agara lAkaDAnI mUrti mAM naMdyAvarta, zeSanAga, ghaDe, zrIvatsa, kAca, zaMkha, svastika, hAthI, gAya, baLada, Indra, candra, sUrya, chatra, mAlA, devA, zivaliMga, toraNa, haraNa, prAsAda, kamaLa, vaja, garUDa ane zivanA samAna rekhA hoya te te zubha jANavI. 15ra. pratimAmAM azubha rekhA athavA DAgha. hRdaye mastake bhAle AzayoH karNayormukhe // udare pRSThasaMlagne hastayoH pAdayorapi // 153 // eteSvaGgeSu sarveSu rekhAlAJchananIlikA // bimbAnAM yatra dRzyante tyajettAni vicakSaNaH // 154 // anyasthAneSu madhyasthA trAsaphATavivarjitA // nirmalasnigdhazAntA ca varNasArUpyazAlinI // 155 // hadaya, mastaka, kapAla, bane khabhA, be kAna, mukha, peTa, pRSThabhAga, be hAtha ane banne paga; A sarva ane AtmAnI agara kALI rekhAo arthAt lITA hoya te evI pratimAne paMDite e avazya varjavI joIe. upara batAvelAM aMga Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 zipa ratnAkara [ dvAdaza rana sivAya bIje ThekANe hoya te te pratimA madhyama jANavI, paraMtu kharAba tIraDe ke cIra Adi dUSaNathI rahita, svaccha, cikaNuM, ThaMDI ane pitAnA varNanA raMganI rekhAovALI hoya te doSakata jANavI nahi. 153, 154, 155. hInAMge deya varNana. etatprAmANakaM proktamUrdhvaM prAsAdapUjitA // UrdhvadRSTivyanAzA durbhikSAya kRzodarI // 156 // A pramANe pratimAnI ucAInuM pramANa kahyuM. temAM ekI saMkhyAe pratimA ucI karavI zubha che ane AthI uMcI pratimA prAsAdamAM pUjavI. pratimAnI dRSTi ucI rAkhe te dravyane nAza karanArI ane piTane bhAga pAtaLuM karI nAkhe te dukALa pADanArI thAya che. 156. ' jaMghAhInA bhaved bhakSA kaTihInA ca ghAtinI // adhohInAtiduHkhAya zilpino bhogavarjitAH // 157 // jaMghAhIna ( pramANathI pAtaLI) pratimA kare te bhakSaNa karanArI, kaTi (keDa) hInA thAya te kartA kArayitAno ghAta karanArI ane nIcenA bhAge hInA thAya te atyaMta duHkhakartA tathA zilapIenA sukhane hAnikartA thAya che. 157. vakranAsAdikaJcaiva karakSINe na lopanA // / bhAle nakhe mukhe caiva kSINe'dhike kulakSayaH // 158 // nAsikA, mukha ane pagAdi vAMkA heya temaja hAtha pAtaLA thAya te kulane nAzakartA tathA kapALa, nakhe ane mukhAdi pAtaLAM athavA pramANathI adhika thAya te kulane kSaya karanArI jANavI. 158. vizAjA jayaMttinamitte surakSAH | kakSAlambe viyogazca saumyA sarvArthasidvidA // 159 // pramANathI pratimA vizALa (meTI lakhI) kare te saMpattino kSaya kare, nAbhine bhAga lAMbo thAya te kulane kSaya kare, kAkhane bhAga lAMbe kare te ISTane viyoga thAya ane sabhya (barAbara) svarUpanI kare te sarva prakAranA arthonI siddhi ApanArI jANavI. 159. Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna ] jinakti svarUpa lakSaNAdhikAra 501 rodantI ca hasantI ca madikAGgA ca zilpinA // kRzA dravyavinAzAya durbhikSAya kRzodarI // 160 // zilpIe pratimA raDatI, hasatI athavA mada bharelAM aMgavALI karI hoya te te hAnikartA jANavI. pAtaLI dravya nAza karanArI ane pAtaLA peTavALI durbhikSa karanArI thAya che. 160. vakranAsAtiduHkhAya hrasvAGgA kSayakAriNI // 'anetrA netranAzAya zilpI syAd bhogavarjitaH // 161 // vAMkA nAkavALI pratimA ghaNuM dukha karanArI che. pramANathI nAnAM aMgavALI kSaya karanArI che, cakSu vagaranI cakSu nAza karanArI che ane zilpI duHkhI thAya che. 161. jAyate pratimA hIne kaTihAse ca dhAtinI // 'jaMghAhIne bhaved bhrAtRputramitravinAzinI // 162 // pramANathI rahita pratimA kare che temaja kamarano bhAga hasva (pAtaLo ane jADe) kare te ghAtakartA thAya che. jaMghAhIna kare to bhAI, putra ane mitrAdine vinAzakartA thAya che. 162. grIvAhIne'tra vijJeyo grIvArogo na saMzayaH // skaMdhahIne tu vijJeyaH strInAzo nirupagrahaH // 16 // grIvA-kaMTha hIna pratimA karavAthI karoga thAya che emAM saMzaya nahi kare. skaMdha hIna pratimA kare te strIne nAza ane grahano upadrava thAya. 163. hRdi hIne ca niHzeSo bAhuhIne'parAkramaH // 'hInahaste ca strIhAniH pRSThahIne tathA'sukham // 14 // hRdayahIna thAya te ni:zeSa (nisaMtAna), bAhahIna kare te parAkrama rahita, hastahIna thAya to strInI hAni ane pRSTha bhAge hIna thAya te duHkhakartA thAya. 164. pArzvahIne ca vijJeyo gRhasyApi parikSayaH // urukSaye vijAnIyAt kuTumbasya vinAzinI // 165 / / paDakhAnA bhAge hIna thAya te gRhane nAza jANo ane chAtInA bhAge hIna hoya te kuTuMbano nAza karanArI jANavI. 165. Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 zilpa ratnAkara [ dvAdaza ratna nAbhipradezahIne tu vyAdhistatra prakopitaH // anAhatA ca riktA ca zuklAnAM kSayakAriNI // 166 // nAbhibhAge hIna karelI pratimA vyAdhine prapa kare tathA agya aMge vALI ane yogya agethI rahita pratimA puNya karmonI kSayakAriNI jANavI. 166. udaraM kSapayedyastu bhAryA tasya ca nazyati // jAnU na kSapayedyastu putraiH saha vivardhate // 167 // zilpI pratimAnuM udara (piTa) pramANathI pAtaLuM karI nAkhe te tenI strIne nAza thAya che ane je pratimAnA jAnu-bhAge pramANathI pAtaLA karasto nathI te putro sAthe vRddhine prApta thAya che. 167. jaMghA yasya prahIyeta pravAsaM tasya nirdizeta // ati dIrghANi dRzyAni gobrAhmaNavinAzinI // 168 / / je pratimA jaMghA hIna kare tene pravAsa karavo paDe. pramANuthI moTAM netrovALI pratimA ge-brAhmaNane nAza karanArI jANavI. tathA vikALa mukhavALI ane nIcI daSTivALI pratimA kSaya ane vyAdhionA bhayane pedA kare che. 168. parikara-lakSaNa. arcAsArdhaguNaM kRtvA parikaraM prayatnataH // tatra siMhAsanaM jJeyamudaye'rcA/tastathA // 169 // pratimAnI pahoLAIthI parikaranI pahoLAI deDhI rAkhavI ane temAM karavAnA siMhAsana (gAdI) nI ucAI pratimAnI pahoLAInA ardhA bhAge karavI. 169 kapaH doDhaH juar a gva ja che gajodayaH prayatnena yudaye dvAdazAMgulAH // 17 // siMhAsananI kapaDanI ucAI daza bhAga-AMgaLa karavI ane hAthInI ucAI bAra bhAga karavI. 170. paDbhAgaM chAdikAyuktamUrdhvaM tu caturaMgulam // udayazca samAkhyAto vistArazcAtha kathyate // 171 / / Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza ratna] jinamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra 503 upalI jikA sAthe kaNapITha cha bhAganI karavI. temAM cAra bhAganI kaNpIDa ane e bhAganI nIce chajI karavI. A uMcAinu pramANe kahyuM. have paheALAinu pramANu kahuM chu. 171. caturdazAMgulo yakSaH siMho dvAdaza cAMgulaH // gajo vai dazabhAgazca dvau dvau hi staMbhikA bhavet // 172 // paheALAImAM yakSa bhAga cauda, sihu bhAga Ara, hAthI bhAga deza ane e e bhAgano thAMbhalInI khuNI karavI. 172. vasubhirmadhyadevI ca mRgayugmaM prakIrtitam // nirgamaJca tato jJeyamaMgulAni ca paJca vai // 173 // madhya bhAgamAM devI bhAga AThanI paheALI karavI ane kaNapIThamAM mRganuM joDu karavu' tathA nIkaLatA ghATa bhAga pAMca karavo. 173. aSTAdaza ca vistAre tatra madhye'pi vai zrRNu // aSTabhirUrdhvasaMsthAno munirekena triMzatiH // 174 // parikaranI paheALAi bhAga aDhAranI karavI. have temAM karavAnAM svarUpanA vibhAge sAMbhaLa. ATha bhAganI paheALI ane ekatrIsa bhAganI uMcI ubhI rahelI muninI (arthAt kAussaganI dhyAnamAM ubhelI) pratimA karavI. 174, zeSaJca valaNaM kAryaM mallikAtoraNottamam // vistare staMbhikAgarbhamadhyabhAge tataH zRNu // 175 // te pratimAnA uparanA zeSa bhAgomAM tArAdvithI saMyukta merApa karavI ane te pratimAnI mAjunI be thAMbhalIonA madhya bhAgamAM karavI. 175. SaDaMgulA kartavyA virAlIgajacAmarAH // stambhake dvaGgule dve ca zeSaJca munivistaraH || 176 / / sa grAha, hAthI ane cAmara ( cammara ane kalazadhArI ) cha bhAganI paheALAimAM karavAM. pratimAnI ane paDakhe e e bhAganI be thAMbhalIe karavI tathA bAkI rahelI paheALAimAM muninI pratimA karavI. 176 Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 zilpa ratnAkara [ dvAdaza rana nirgamaM garbhasUtreNa sarvAlaGkArasaMyutam // dazAMgulaM tilakaca kArya dvistambhikopari // 177 / / sarva alaMkAre pitAnA pramANathI ardhA bhAge nakAre rAkhavA. ane be thAMbhalIo upara tilake daza bhAganAM karavAM. 177, nakaH SaDaMgulaH kAryaH kSobhanazcaturaMgulam // mAlAdharAH kRtA madhye copari gaja uttamaH // 178 // magaranuM mukha cha bhAganuM karavuM ane te cAra bhAga nIce utAravuM tathA aMdaranI paDakhe mAlAdhara karavA ane tenA upara hAthI kare. 178. bhAmaNDalasya vistAro dvAviMzatyaMgulairmataH // caturviMzodayaH kAryastato mRNAlachatrakam // 179 // bhAmaMDalanI pahelA kula bhAga bAvIsa karavI ane uMcAI kula bhAga covIsa karavI ane tyAra bAda mRNAla chatra eTale kamaladaMDa ane chatra karavAM. 179. dvayachatraM tathAkAramUrce caivotpalottamam // sarvachatrasya vistArazcAGgalA viMzatirmatAH // 180 // chatranA uparanA bhAgamAM be chatrI uparAuparI galatAkAre karavA tathA te galatomAM kamaLanI pAMkhaDIovALA ghATa karavA ane badhe chatravaTe pahoLo kula vIsa bhAgane kare. 180. upari DhaGkadhArA ca tathA hi dazAMgulikA // catvAro maNibaMdhazca dve caivopari paTTike // 18 // upara batAvelA chatranI galatAkAranI kadhArA uMcI bhAga dazanI karavI ane nIce cAra bhAgane maNibaMdha arthAt bhamarIo athavA motInI jhAlara karavI tathA maNibaMdhanA uparanA bhAge be paTTIkAo karavI. 181. mUlanAyakadorgarbha kArya parikarottamam // masUre vistaro yatra tadgarbhe kAyasvargayaH // 182 / / mUlanAyakanA bane hAthanI bahAranI pharakethI parikara karavuM tathA masUra ( gAdI) nI paheLAinI pharake kAussaganI ubhI pratimA garbhe karavI. 182. Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 ratnAkara dvAdaza ratna mA 1 / g AIki, BE III IFRIE G++maes *ii kie paYA FRE 'FtC+5:3E * TTTT TTTTTTTT TTT TTT if ITLE :: Tetw HHHE IIT TH 6 TaN' II ) & ) i GI la TU]Hill * sadA ma lAIIIIIIILUE As E Buy 2. = GL 5 THE _ITS IUiTHEBEIii Hindi RAta , EITIES jas in IT TT TT [1d | ET 1 raNaT THE parikarane nakaze Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - --- * + +, - { {ITY. . pI 1 -** t - - - : { } t:--- TTT TT TTTTTTTTTTTT TTTTTTT TT TT TTTTTTTTTTTT pRSTi darzana. pArtha darzana Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tumahatyA zilpa ratnAkara ] 1010 716100 sihAsana ane kAusaka sahita zrItI karanI mUrtinA dekhAva. [ dvAdaza ratna Page #670 -------------------------------------------------------------------------- Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 dvAdaza ratna ] jinamUrti svarUpa lakSaNAdhikAra kAyasvarga yadA chatramUrve ca pratimAsanam // sarvaparikarasyAgre nirgamaM sArdhamaGgalam // 18 // kAussaganI pratimAnA mastaka upara chatra karavuM tathA tenA upara pratimA besADavAne gekha kare ane te sarva parikarathI doDha bhAga nIkaLatuM vadhAre karavuM. 183. tathA ca toraNaM vakSye tatpramANamataH zRNu // sarvaparikaramAnaM garbhatoraNastambhikA // 184 // have huM tAraNa karavAnuM pramANa kahuM chuM te sAMbhaLa. sarva parikaranA mAne che thAMbhalIonA madhyamAM teraNa karavAM. 184. aSTAMzA staMbhikA garbhAd dvAzItirudayastathA // dvAviMzatizca vistAro madhye'GgulAdikaM bhavet // 185 / / garbhathI thAMbhalIe ATha ATha bhAga cheTe rAkhavI ane madhyamAM kula soLa bhAga - rAkhavA. samasta parikaranI kula uMcAI 82 bhAganI jANavI tathA pahoLAI ra2 bhAga - jANavI. uMcAInuM mApa kAussaganA madhya bhAgathI kalaza sudhI levuM. 185. SaDaMzo nirgamastatra SabhirvimbavirAlikAH // savye vAme ca kartavyAH svarUpA lakSaNanvitAH // 186 // kAusagAdinAM svarUpa cha bhAga nIkaLatAM karavAM ane cha bhAga pahelI virAlikA (magara, rAsa, hAthI ane cammaradhArInA bhAga) karavI. A svarUpo DAbI tathA jamaNI banne bAjue karavAM. 186. grahAzca nirgame kAryA hyaGgalaizcaiva paJcabhiH // dibhiryakSabhadrazca trINi trINi trinAsikAH // 187 // siMhAsanamAM nIce pAMca bhAge nIkaLatA nava graho karavA. daza bhAganuM yakSabhadra ane traNa traNa bhAganI traNa nAsikAo karavI. 187. svaimi triDha kartavyA ma Le che pAvaTI ca tribhiH proktA yakSo dvAdaza eva ca // 188 // jamaNe tathA DAbe bane paDakhe traNa traNa bhAganI thAMbhalIo karavI, traNa bhAganI pAvaTI (paTTI) karavI tathA bAra bhAgane yakSa karave. 188. Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ dvArA rena ekAdaza ca kartavyaM grAsAntazca vicakSaNaiH // tasyordhva maMgulatrayA pAvaTI ca prayatnataH // 189 // agiyAra bhAgane lAMbe grAsa karave ane tenA upara traNa bhAganI pATI (paTTI) prayatnathI ravI. 185. 506 kAyasvargazca kartavya udaya ekatriMzatiH // uparyantarakaM kAryaM catvAraH chatrakaM bhavet // 190 // uMcAImAM kAyasvarga (kAussaga) nI pratimA ubhI 31 bhAganI karavI ane tenA upara antarAla rAkhI cA2 bhAganuM chatra karavu, 190, Sabhizca chatravistAro jhAlarI caturaMgulA // upari ca chatradvayamekaikamaMgulaM bhavet // 191 // chatranI paheALAi cha bhAganI karavI. cAra bhAganI jhAlarI karavI tathA tenA upara eka eka bhAganAM e chatro karavAM. 191 upari phAlanAH kAryAstatra bhedamataH zRNu // SaDbhAgaM mukhabhadrazca nirgamaM sArdhameva ca // 192 // chatranA upara gekhanI phAlanA karavI. temAM karavAnA bheda have sAMbhaLa. cha bhAganu mukhabhadra karavuM ane te nIkAre deDha bhAganuM rAkhavu. 192, mUlA ca nAsikA kAryA dvau dvAvubhayozca vai // tasya bAhye prakartavyaM sArdhaM sArdhazca nirgamam // 193 // e bAjue e e bhAganI mUla nAsikA ( kaNuM ) karavI ane bahAranA bhAge nIkaLatuM doDha doDha bhAganuM' maLI traNa bhAganu bhadra karavu. 193. DamaraM pallavairyuktamaGgulAnAM caturdaza // tasya madhye ca kartavyaH pallavaH SaT tathaiva hi // 194 // cauda bhAganu pallavathI sayukta Damara ( Dhola tathA `kha vagADatAM svarUpe ) karavuM ane te DamaramAM cha bhAganAM pallava karavAM. 194. tasyo tilakaM kAryamaMgulAnAJcaturdaza || sarvAlaGkArasaMyuktaM makarairvAmadakSiNe // 195 || Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza rana ] jinamarti svarUpa lakSaNAdhikAra. 57 Damara upara cada bhAganuM tilaka (kaLaza) karavuM ane upara pramANe sarva alaMkArathI saMyukta tathA jamaNI tathA DAbI bAjumAM makaranA mukha sahita parikara karavuM. 195. tanmukhe toraNaM kArya valaNaiH trayapaMcabhiH // kevalajJAnamUrtizca hyagre kAryA vicakSaNaiH // 196 // buddhimAna zilpIoe magaranA mukhamAMthI nIkaLatAM toraNe karavAM ane traNa athavA pAMca valaNa karavI tathA parikaranA agra bhAge kevalajJAnamUti karavI. (valaNa eTale ardha gaLAkAra, temAM pAMdaDAM ane haMsanI paMkti karavI). 16. ubhI pratimAnuM parikara saMkSipta lakSaNa. chatratrAM no thAmiti | azokadrumapatraizca devadundubhivAdibhiH // 197 // zrIjina pratimAnA mastakanA uparanA bhAge traNa rathikAothI saMyukta evAM traNa chatro karavA ane te chetre azoka vRkSanAM pAMdaDAM tathA devadundubhi-nagArAM vagADatA deve vaDe alaMkRta karavAM. 197. siMhAsanamastakAdho gajasiMhavibhUSitaH / madhye ca dharmacakrazca pArzvayoryakSayakSiNI // 198 // siMhAsananA mastakanI nIceno eTale vacceno bhAga hAthI ane siMhathI vibhUSita kare, madhya bhAge dharmacaka karavuM tathA banne bAjunA bhAgamAM yakSa yakSiNI karavAM. 198. dvitAlA vistare kAryA bahiH parikarasya tu // daiye tu pratimAtulyaM tadUdhai tu narAyaNam // 199 // mUrtithI bahAranA bhAge parikaranI paheLAI be tAlanI arthAt vIsa AMgaLa athavA bhAganI karavI tathA laMbAImAM ubhI pratimAnI barAbara karavuM. ane tenA uparanA bhAge nArAyaNa arthAt devadudubhivAdIonuM svarUpa karavuM. 19. vAhikA bAhyake pAtu gajasiMhairalaMkRtA // kartavyA dvArazAkhA ca tanmUrtigaNasaMyutA // 20 // hAthI ane siMha vigerethI alaMkRta karelI vAhikA (beja uThAvanArI pITha) bahAra nIkaLatI karavI ane te (parikaranuM) rakSaNa kare. dvArazAkhAo te te mUrtinA gaNa-dvArapAla saMyukta karavI. ra00. Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa08 - zilpa ratnAkara [ dvAdaza rana rathikA saMyuta jIraNa lakSaNa. jIraNaM paJcadhA proktaM rathikAeM ca devatA // lalitaM calikAkAraM trirathavalikodaram // 201 // zrIpUjyaM paJcarathikaM sapta vA naMdavardhanam // rathikobhayapakSe tu makarA vikRtAnanAH // itikAlavaNayuktaM kartavyaM rathikAntaram // 202 // (parikaranA samAna anya devene paNa AjubAjue ane upara zebhAnuM vartula karavA viSe) jIraNa eTale zebhAnuM vartula pAMca prakAranuM kaheluM che. ane te charaNanI rathikAonA madhya bhAge pratimA sthApavI. traNa rathikAothI yukta ane jenuM udara (peTane bhAga) ardha vartulAkAramAM vaLeluM hoya temaja chatranA AkAravALuM hoya te lalita nAmanuM jharaNa jANavuM. pAMca rathikAo yukta jIraNa zrIpUjya nAme ane sAta rathikAothI saMyukta jIraNa AnaMdavardhana nAme jANavuM. rathikAonA bane paDakhe virUpa meMDhAnA magare karavA. A pramANenAM AlavaNa ( bAjunA suMdara gherAvAthI yukta pratimAnI paDakhe rahelI rathikAone antara bhAga) karavAM. ra01, 202. rathikAyAM bhavedrahmA viSNurIzazca caMDikA // jino gaurI gaNezazca sve sve sthAne sukhAvahAH // 20 // upara pramANe banAvelI rathikA ( rathanA samAna devatAne besavA mATe banAvela ardhacaMdrAkArane eka prakArane ratha) mAM brahmA, viSNu, mahAdeva, caMDikA, jina, gaurI ane gaNezanI sthApanA karavI. e deva pitapitAnA sthAnamAM sthita thaye sukhane ApanArA che. 203. divAlane aDIne pratimA na besADavA viSe. bhittisaMlagnavimbazca puruSaH sarvathA'zubhaH // citramayAzca nAgAdyA bhittau caiva zubhAvahAH // 204 // dIvAlanI aDoaDa caDhelAM devabiMba ane uttama purUSanI mUrti sarvathA azubha che, paraMtu citrAmaNamAM nAga Adi devatAo te svAbhAvika rIte dIvAleja hoya che tene deSa nathI. 204. Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa dvAdaza ratna ] jinati svarUpa lakSaNAdhikAra. khaMDita tathA duSTa manuSyanA sparza viSe. dhAtulepyamayaM sarvaM vyaGgyasaMskAramarhati // kASTapASANaniSpannaM saMskArArha punarnahi // 205 // pratiSThitaM punarbimve saMskAraH syAnna karhicit / / saMskAre ca kRte kAryA pratiSThA tAdRzI punaH // 206 // saMskRte tulite caiva duSTaspRSTe parIkSite // hRte bimbe ca liGge ca pratiSThA punareva hi // 207 // dhAtunI pratimA tathA I, cUno, mATI Adi lepanI pratimA je vikalAMga (khaMDita) thaI jAya te paNa phera sudhArI pUjavAne ye thAya che, paraMtu lAkaDAnI tathA pASANanI pratimA khaMDita thaI jAya to pharI sarakArane megya rahetI nathI. 205. pratiSTA thayA pachI keI paNa jAtanI pratimA saMskArane egya thAya nahi. kadAca kAraNavazAt koI paNa saMskAra karavA paDe te pharI pUrvavat pratiSThA karavI joIe. 206. kahyuM che ke pratiSThA thayA bAda je mUtine saMskAra kare paDe, tela kara paDe, duSTa manuSyane sparza thAya, parIkSA karavI paDe ane cera ke corI karI laI gayA hoya tevI pratimAnI pUrvavat pharIthI pratiSThA karavI joIe. 207. ghara maMdiramAM dhvajA na rAkhavA viSe. na kadApi dhvajAdaMDo sthApyo vai gRhamaMdire // kalazAmarasArau ca zubhadau parikIrtitI // 208 / / gharamaMdira upara dhvajAdaMDa kadI caDhAva nahi paraMtu AmalasAra tathA kaLaza caDhAva zubhakartA che. 208. karNapratirathabhadroruzRGgatilakAnvitaH // kASTaprAsAdaH zikharI prokto tIrtha zubhAvahaH // 209 // kaNuM, pratiratha ane bhadra Adi aMgavALo tathA tilaka, uragAdithI vibhUSita banAvela lAkaDAne zikharabaMdha prAsAda gharamAM pUjave nahi tema gharamAM rAkhavo paNa nahi, paraMtu tIrthamAM agara tIrthayAtrAmAM sAthe hoya te doSa lAgatuM nathI. 209. Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 zi95 ratnAkara [ dvAdaza ratna valepa. AmaM tindukamAmaM kapitthakaM puSpamapi ca shaalmlyaaH|| bIjAni zallakInAM dhanvanavalko vacA ceti // 21 // etaiH saliladroNaH kvAthayitavyo'STabhAgazeSazca // avatAryo'sya ca kalko dravyairetaiH samanuyojyaH // 21 // shriivaaskrsguggulubhllaatkkunduruuksrjrsaiH|| atasIbilvaizca yutaH kalko'yaM vajralepAkhyaH // 212 // kAcAM taMdu phala, kAcAM kayaphala, sImaLAnAM puSpa, zAlavRkSanAM bIja, dhAmana vRkSanI chAla ane vaca; A auSadhone sarakhA vajane laI 1024telA eTale 25 zera ne 24 telA pANImAM nAkhI kavAtha banAve. pANI AThame hIrase rahe eTale utArI temAM zrIvAsaka vRkSane guMdara, hIrAbaLa, gugala, bhIlAvA, devadAne guMdara, kaMdrapa rAla, alasI, ane bIlAM vigerene jhINAM khAMDI aMdara nAkhI khuba halAvavAthI vajalepa taiyAra thAya che. 210, 211, 212. vajalapane guNa. prAsAdahar2yAvalabhIliGgapratimAsu kujyakUpeSu // santapto dAtavyo varSasahasrAya tasyAyuH // 213 // itizrIvAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare jinamUrtisvarUpalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM dvAdazaM ratnaM samAptama / / uparokta vAlepa devamaMdira, makAna, zivaliMga, pratimA (mUrtAi), dIvAla ane kU ItyAdi ThekANe garama garama lagADavAthI hajAro varSa TakI rahe che. ra13. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyuta narmadAzaMkara mulajIbhAI semapurA racita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM jinamUrtisvarUpa lakSaNadhikAra nAmanuM bAramuM ratna saMpUrNa Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 2nAkara, zi95 ranAkara. dvAdaza ratna zrI sahastraphaNA pArzvanAtha. rANakapura, mAravADa, Page #678 -------------------------------------------------------------------------- Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayodazaM ratnam / atha pratiSThAvidhilakSaNAdhikAraH / ORAO pratiSThA samaya. uktapUrNe tu puNyAhe pratiSThA sarvasiddhidA // ravI saumyAyane kuryAda devAnAM sthApanAdikam // 1 // pUrvokta vidhi pramANe jyAre prAsAda sapUrNa thAya tyAre zubha muhUrtamAM pratiSThA karavI te sa prakAranI siddhine ApanArI che. jyAre sUrya uttarAyaNane thaelA hAya tyAre devatA vigerenI sthApanA karavI, 1. zubhe dine muhUrte ca lagne saumyayutakSake // abhiSekaH pratiSThA ca pravezAdikamarghyataH // 2 // zubha divase zubha muhUrtamAM ane zubha nakSatra yukta zubha lagnamAM devatAenI pratiSThA, abhiSeka tathA devagRha praveza vigere kAyaeNryAM pUjanapUrvaka karavAM. 2. maDapavidhAna. prAsAdAgre tathezAne cottare maNDapaM zubham // tripaJcasaptanaMdekAdazavizvakarAntare // 3 // prAsAdanA agra bhAge tathA izAna koNamAM ane uttara dizAmAM (3) traNa, (5) pAMga, (7) sAta, (Ga) nava, (11) agiyAra bhane (14) yauha gannA saMtare maDapanI racanA karavI zubha che. 3. maDapArthe bhUmizAdhana pUrvaka dik sAdhana jJAtvA pUrva dharitrIM dahanakhananasaMplAvanaiH saMvizodhya, pazcAtkRtvA samAnAM mukurajaTharavadvAcayitvA dvijendraiH // puNyAhaM kUrmazeSau kSitimapi kusumAdyaiH samArAdhya zuddhe, vAre tithyAJca kuryAtsurapatikakubhaH zodhanaM maNDapArtham ||4|| Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ trAdaza ratna zubha vAre ane zubha tithimAM pratiSThAnA maDapa karavA mATe zuddha pUrva dizA sAdhavI. te pahelAM pRthvInI bhrAhmaNAdi vaNu tathA zalyAdinI parIkSA karavI ane pachI bhUmine mALI eka hasta khedavI ane temAM jala bharI vahetu mUkavu' vigere yuktiothI zuddha karavI. tyAra pachI bhUmine NunA samAna sApha cikaNI banAvavI. pachI zreSTha brAhmaNa pAse puNyAhavAcana karAvI dhUma, zeSanAga ane pRthvI; emanI puSpAdi sAmagrI vaDe pUjA karavI. 4. 52 zakurApaNu, nRpAGgulaiH saMmitakarkaTena sUtreNa vA vRttavaraM vilikhya // vyaGgalaM zaMkumamuSya madhye nivezayetsvAkSimitAGgalibhiH // 5 // catasRbhizcApi RjUttamAbhiH saMspRSTazIrSaM tu sameSikAbhiH // sacchaMkubhA yatra vizedapeyAd vRtte kramAtsto varuNendrakASThe ||6|| upara pramANe bhUmi zaidhana karyAM pachI pUrva dizA sAdhavA mATe 16 sALa AMgaLa prakAra (kapAsa) nI be aNI paheALI rAkhI athavA sUtra vaDe vartula ( goLa ku'DALu' ) karIne vRttanA madhya bhAge Ara (12) AMgaLanA lAMbe zakuM ropavo. pachI sthira thaelA zakunI chAyA savAramAM vartulanI rekhAnA je sthAnamAMthI vartulamAM praveza kare te jagyAe pazcima dizAnuM sUcaka eka cinha karavuM ane per pachI zakunI chAyA vartulanI rekhAnA je sthAnamAMthI bahAra nIkaLe tyAM pUrva dizAnu sUcaka bIjI cinha karavu'. A pramANe krame pazcima tathA pUrva dizA siddha thAya che temaja uttara ane dakSiNa dizA siddha karavA mATe. te zakunI chAyAnA agra bhAgane lagADI vIsa vIsa AMgaLanI cAra (4) kemaLa ane sIdhI saLIe cAre dizAmAM aNIe aDADIne mUkavAthI uttara ane dakSiNa dizA paNa siddha thAya che. pa, 6. karke kITe gomRge yUkayA sAdvAbhyAM cAlyA siMhakuMbhatrike'pi // yAmAzAM vai bhAnumAnyAti tasyAM cAlyA dvandve kArmuke cAlanaM na ||7|| ka, vRzcika, vRSa ane makara; A cAra sakrAntimAM eka eka yUkA (jU) pramANe zakunI chAyA je dizAmAM sUrya hoya te dizA sAme calAvavI. tathA siMha, kanyA ane temaja kuMbha, mIna ane meSa; emanI traNa traNa sakrAMtio maLI cha sa'krAtimAM sUrya je dizAmAM hoya te dizA tarapha zakunI chAyAthI khabbe cUkA pramANenA aMtare cinha karavu'. A pramANe uttarAyaNa ane dakSiNAyananA sUryamAM pUrva dizA sAdhavI, paraMtu mithuna ane dhana rAzinI sa'kAntiemAM zakunI chAyA calAvavAnI jarUra nathI. . tulA Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 daza ratna ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. prathama maMDapa pramANuM. maNDapaH syAtkarairaSTadazasUryakalAmitaiH // staMbhaSoDazasaMyuktastoraNAdivirAjitaH // 8 // maMDapa ATha (8), daza (10), bAra (12) ane seLa (16) gaja sudhI kare ane te seLa (16) thAMbhalA temaja teraNa vigerethI suzobhita kare. 8. dvitIya mAna (graMthAntaramAMthI). dazasUryakaronmito'dhamaH syAdinazakrapramitaiH karaistu madhyaH // dhRtibhUpakaronmito varIyAnnakhahasto'pyatha maNDapastulAyAm // 9 // daza (1) athavA bAra (12) hastane maMDapa kaniSTha, bAra athavA da (14) hAthane madhyama tathA sena (16) athavA aDhAra (18) hAthane zreSTha kahevAya che ane tulAdAnamAM vIsa (20) hAthane maMDapa uttama kahevAya che. 9. uccAM bhUmi maNDapasya prakuryAddhastonmAnAmarddhahastonmitAM vA // madhye bhUmi maNDapenonmitAMca tyaktvA kuryAnmaNDapazced dvitIyaH // 10 // maMDapanI bhUmi eka hAtha athavA arthe hAtha (gaja) ucI karavI ane je bIje maMDapa banAva hAya te jeTalA hAthane marDapa hoya teTalA hAtha pUrva maMDapathI jamIna cheDI pachI bIje maMDapa banAve. 10. maMDapamAM dvAra tathA madhyadInuM parimANu digantarAle dvikaraM bhaved dvAzcatuSTayaM vedagajAMgulaistat // vivarddhitaM madhyavariSThayoH syAdvadI tribhAgena samAkaroca // 11 // kaniSTha maMDapamAM pUrvAdi dizAonI madhya-vacamAM be be gaja pahelAM cAra dvAre cAra dizAomAM karavAM. madhyama maMDapamAM be gaja cAra AMgaLa paheLAM tathA uttama maMDapamAM be gaja ATha AgaLanAM pahelAM cAra dvArA karavAM ane maMDapanA trIjA bhAge madhyamAM eka vedI karavI (arthAt maMDapanA nava bhAga karI madhyamAM vedI karavI e che). 11. Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 zilpa ratnAkara [ daza rana tulAdAnamAM vizeSa. tulApradAne'dhamamadhyayoH syAtsA paMcahastottamake'drihastA // IzAnabhAge grahavedikA tu hastonmitocchrAyavatI trivaprA // 12 // tulApurUSanA dAnamAM kaniSTha tathA madhyama maMDapamAM pAMca hastanI vedI ane uttama maMDapamAM sAta (7) gajanI vedI banAvavI. (A madhya vedIne mahAdI paNa kahe che) temaja maMDapanA IzAna keNamAM eka gajanI lAMbI, pahoLI ane uMcI traNa mekhalA vALI grahadI karavI. 12. dhvajA ane patAkA viSe. dhvajAn dvihastAyatikAca paMcahastAnsupItAruNakRSNanIlAn / / zvetAsitazvetasitAndigIzavAhAnvaheddikaravaMzazIrSe // 13 // pUrvAdi kramathI ATha dhvajA karavI ane te AThe be be gajanI pahoLI temaja pAMca pAMca gajanI lAMbI karavI joIe. temAM pUrvamAM pIta varNa ane hAthInA citrasahita Indradhvaja (1), agnikoNamAM lAla varNa ane gheTAnA citrayukata agnidhvaja (2), dakSiNamAM kRSNa varNa ane pADAnA citrayuta yamadvija (3), naiRtyamAM nIla varNa ane zvAnanA citrayukta rAkSasadhvaja, (4), pazcimamAM zveta varNa ane magaranA citrayukta varUNadhvaja (pa), vAyukemAM lIle varNa tathA mRganA citra yukta vAyudhvaja (6), uttaramA veta varNa ane hAthInA citrayukta kuberadhvaja (7) ane izAna koNamAM zveta varNa tathA vRSa (baLada) nA citrayukta zivadhvaja (8) karo ane A AThe deva daza gaja lAMbA vAMsanA dhvajadaMDomAM pavI dhvajadaMDanI uMcAInA pAMcamA bhAge arthAt be gaja jeTalA jamInamAM dATI ATha dizAomAM pharatA mUkavA. 13. rorAvastrajuttA jatA vAkya maLe citraM dhvajaM dikaradairghyavaMzatridostataM prAMtagakiMkiNIkam // 14 // AThe patAkAo sAta sAta hAtha lAMbI ane eka eka hAtha paheLI trikeNAkAra karavI ane pUrvokta IndrAdi lekapolenA varNa tathA nIce ApelAM Ayudha yukta karI daza gaja lAMbA vAMsanA daMDamAM pavI pUrvAdi kame jamInamAM dATavI. IndranuM Ayudha vija (1), vahninuM zakti (2), yamanuM daMDa (3), rAkSasanuM khaga (4), varUNanuM pAza (pa), vAyunuM aMkuza (6), kuberanuM gadA (7) ane zivanuM trizula (8) Ayudha Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAdaza ratna] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra pa jANavuM'. tathA maMDapanA madhya bhAge daza gaja lAMmA vAMsa upara sAta gaja lAM ane traNa gaja pahoLe. temaja cheDe ghugharIevALe ane zirebhAge cAmaravALe mizrita raMganA dhvaja lagADavA. 14. zvetAca navamIM pUrvezAnayormadhyato budhaH // vinyasettu patAkAMzca dhvajAMstAnapi pUrvataH // 15 // zveta varNanI navamI patAkA pUrva tathA IzAna koNanA madhya bhAgamAM buddhimAna purUSa lagADavI. A pramANe pUrvAdi kramathI nava dhvajo tathA nava patAkAo lagADavI ane temane peAtAnA daMDanI ucAInA pAMcamA bhAge jamInamAM dATavI ane tenI caMdana puSpAdithI pUjA karavI. 15. kuDAvadhAna. SoDazahastakuNDaJca dazAdadhikamiSyate // maNDape vedikAmadhye paJcASTanavakuNDakam // 16 // hema karavAnA kuMDa daza (10) gajathI soLa (16) gaja sudhInA bhaDapamAM karave ane madhya bhAge vedikA karavI. tathA maMDapamAM pAMca (5), ATha (8) athavA nava (9) kuMDa karavA. 16. pUrvAdi kramathI nava kuMDa niveza prakAra prAcyAzcatuSkoNa bhagendukhaNDatrikoNavRttAMga bhujAMbujAni // aSTAtri zakrezvarayostu madhye vedAstri vA vRttamuzaMti kuNDam // 17 // pUrvamAM catuSkoNa 1), agnikeNumAM yenyAkAra (2), dakSiNamAM ardha cadra (3), naiRtyakeNumAM trikeNu (4), pazcimamAM vartula (5), vAyukeNumAM SaTkANa (6), uttaramAM aSTala padmAkAra (7) ane izAnamAM aSTakaNu (8) tathA pUrva ane izAnanA madhyamAM (9) navame AcArya kuMDa vartula athavA cArasa kuDa karavA. ( A pramANe navakuMDanI racanA karavI. Ane ja navakuMDI kahe che. ATha kuMDa ATha krikSAlenA ane eka kuMDa AcAya nA maLI kula nava kuMDa jANuvA. ) 17. paMcakuDI tathA eka kuMDI niveza prakAra. // azeSakuNDairiha paJcakuNDI caikaM yadA pazcimasoma vedyAH sapAdena kareNa yadvA pAdAntareNAkhilakuNDasaMsthA || 18 || Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ daza ratna azeSa kuMDa (khUNAonA kuDe chaDI) vaDe paMcakuMDI karavI arthAt pUrvamAM catuSkoNa, dakSiNamAM ardhacaMdra, pazcimamAM vRtta ane uttaramAM padmakuMDa tathA IzAna keNamAM catu keNa athavA vartula kare. ane je ekaja kuMDa kare hoya te pazcima, uttara athavA izAnamAM kevaLa catuSkoNa kare. maMDapamAM badhA kuMDanI sthiti mahAdIthI savA gajane aMtare athavA maMDapanA hastamAne AvelI madhyavedInA mAnanA cothA bhAganuM aMtara rAkhI karavI. 18. viprAdi varNakramathI tathA striyone kuMDa vizeSa thana. viprAcchratyatraM ca vRttaM ca vRttAdha tryastri syAdvedakoNAni vApi // sarvANyAhukttarUpANi cAnye yonyAkArANyaGganAnAM tu tAni // 19 // brAhmaNane catuSkoNa, kSatriyane vartala, vaizyane ardhacaMdra ane zudrane trikoNa kuDa kare. athavA cAre varNane catu keNa kuMDa kare. keTalAka AcAryo kahe che ke vartula kuMDa sarva varNone yogya che. strIone mATe nikuMDa kara. 19. siddhi putrA maM zatrunarAH zAtitirikare . vRSTirArogyamuktaM hi phalaM prAcyAdikuMDake // 20 // pUrvAdi dizAnA kamathI kuMDanuM phaLa nIce pramANe jANavuM. (1) kAryasiddhi, (2) putralAbha, (3) zubha, (4) zatrunAza, (5) zAnti, (6) AyuSyavRddhi, (7) vRSTi ane (8) Arogya phaLa jANavAM. 20. hema saMkhyA pramANe kuMDamAna. hastamAtraM bhavetkuNDaM mekhalAyonisaMyutam // AgamavedamaMtraizca homaM kuryAdvidhAnataH // 21 // eka gajane kuMDa kare te mekhalA tathA ni sahita karo ane temAM purANu zAstra tathA vedamaMtro vaDe vidhipUrvaka hema kare. 21. ayutaM hastamAtre hi lakSAdhaM tu dvihastake // trihaste lakSahomaM syAdazalakSaM catuSkare // 22 // trizallakSaM paMcahaste koTyadhaM SaTkare matam // saptake'zItilakSaM syAtkoTihomaM tathASTake // 23 // Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara Xun Hui Hui @ dI maMDapa ane kuDAnI racanA. Page #686 -------------------------------------------------------------------------- Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza ratna ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. pa17 eka gajanA kuMDamAM daza hajAra (10000), be gajanA kuMDamAM ardhI lAkha (50000), traNa gajanA kuMDamAM eka lAkha (100000), cAra gajanA kuMDamAM daza lAkha (1000000 ), pAMca gajanA kuMDamAM trIsa lAkha (3000000), cha gajanA kuMDamAM ardha kaTi (pa000000), sAta gajanA kuMDamAM eMzI lAkha (8000000) ane ATha gajanA kuMDamAM eka kaTi (10000000) Ahuti ApavI. rara, 23. zatArdai ratniH syAcchataparimiteranivitataM, sahane hastaM syAdayutahavane hastayugalam // caturhastaM lakSe prayutahavane SaTkaramitam , kakunbhirvA koTau nRpakaramapi prAhurapare // 24 // pacAsa (50) Ahuti ApavI hoya te tni (21 AMgaLana) kuMDa banAva tathA se (100) hemamAM aratni (22aa AgaLana) kuMDa kare temaja hajAra (1000) hAmamAM eka hastane, ayuna (10000) hemamAM be hastane, lakSa (100000) hemamAM cAra hastane, prayuta (1000000) hemamAM cha hastane ane keTi (10000000) homamAM ATha athavA daza hastane kuMDa banAva. keTalAka AcAryo kahe che ke koTi homamAM seLa (16) hastane kuMDa banAvavo joIe. (A traNa pakSe sUkSma, madhya ane sthala havidravyanA bhede karI jANavA. jemake sUkSmahavidravya ghutatilAdi, madhya tilakavadrAkSAdi ane skUla bilavanArikelAdi havidravya jANavA.) 24. anya AcAryonA mate kuMDamAna. lakSakavRddhyA dazalakSakAntaM karaikavRddhayA dazahastakaM ca // koTayardhadiviMzatilakSalakSadale munISvartukRzAnuhastam // 25 // eka lAkhathI daza lAkha sudhI homa karavo hoya te eka gajathI daza gaja sudhInA kuMDa karavA. jemake eka lAkha havana kare heya te eka gajane, be lAkha kara heya te be gajane vigere. anya mate 50 lakSa hemamAM 7 hastane, 10 lakSa hemamAM pa hastane 20 lakSa hemamAM 6 hastane ane 50 hajAra hemamAM 3 hastane kuMDa ka. 25. kuMDanuM bhujamAna, vedAkSINi yugAgnayaH zaziyugAnyaSTAndhayastrISavo', STAkSA vahnirasA rasAMgakamitA netrarSayo'kSakharAH / / Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa18 zilya ratnAkara [ trayodaza ratna aGgAlyo'tha yavAH khamabhramiSavaH khaM paMca SaTsAgarAH, saptAbhraM munayastvamI nigaditA vedAsrake bAhavaH // 26 // eka hastanA kuMDamAM kuMDanuM bhujamAna 24 AMgaLa ane 0 yavanuM jANavuM. be gajanA kuMDamAM 34 AMgaLa 0 yava, traNa gajanA kuMDamAM 41 AMgaLa 5 yava, cAra gajamAM 48 AgaLa 0 yava, pAMca gajamAM 53 AMgaLa pa yava, cha gajamAM 58 AgaLa 6 yava, sAta gajamAM 63 AMgaLa 4 yava, ATha gajamAM 66 AMgaLa 7 yava, nava gajamAM 7ra AMgaLa 0 yava ane daza gajanA kuMDamAM kuMDanuM bhujamAna upa AgaLa 7 yavanuM jANavuM. A bhujamAna cerasa arthAt caturbhuja kuMDanuM jANavuM. rada. kaMDenA bhujamAnanuM keTaka. | AMgaLA 24 | 34 | 41 | 48 | pa3pa0 |3| ka | kara chapa thava ! | | | | | | | | yUkA | deg deg deg deg deg deg deg ! kuMDamAM niyojanA prakAra kuMDatrayI dakSiNayoniraindrayAH saumyAgrakA syAditarANi paMca // pazcAdbhagAnIndradigagrakANi yonirna koNe na ca yonikuMDe // 27 // pUrva dizAnA kame caturarsa, eni ane ardhacaMdra, A traNa kuMDamAM veni kuDanA dakSiNa bhAge karavI ane tenuM mukha arthAt agrabhAga uttara tarapha rAkhe athata hatA uttaramukhe bese ane bAkInA pAMca kuMDa arthAt trikeNa, vRtta, keNa, padma ane aSTakoNa emanA pazcima dizAnA bhAge eni lagADavI ane nine agrabhAga pUrva tarapha rAkhe. paraMtu keNunA arthAt pUrvezana madhyenA kuMDamAM temaja nikuMDamAM eni karavI nahi. ra7. sarva kaMDene prakRtibhUta catuSkoNanuM sAdhana dvighnavyAsaM turyacihna sapAzaM sUtraM zaMko pazcime pUrvage'pi // dattvA karSetkoNayoH pAzaturye sthAdevaM vA vedakoNaM samAnam // 28 // Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza ratna] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. pa1 pUrvokta pramANe pUrva pazcima dizA zuddha karyA pachI pUrva pazcima dizAnA cheDe pitAne abhISTa aMtare be bITIo ThekavI. banne khIMTIonA vacalA aMtara (vyAsa) jeTaluM bamaNuM lAMbuM sUtra laI tenA cothA bhAgamAM cinha karI bane khIrIomAM bAMdhavuM ane pachI sUtranA banne taraphanA caturthI pakaDI -khUNue tarapha kheMcavuM. tethI cAre khUNAo zuddha thAya che ane A pramANe cerasa kSetra zuddha thAya che. 28, 1 pUrva dizAne catuSkaNu 2 nikuDa. kSetre jinAMze purataH zarAMzAnsaMvardhya ca svIyaradAMzayuktAn // kAghrimAnena likhendukhaMDe pratyakpuro'GkAd guNato bhagAbham // 29 // upara pramANe cirasa kSetra taiyAra karI tenA covIsa (24) bhAga karavA ane AgaLano bhAga pAMca AMgaLanA batrIsamA bhAgayukta pAMca AMgaLa arthAt pAMca AgaLa eka yava ane be yUkA jeTaluM vadhAre. pachI pharIthI kSetranA cAra bhAga karavA eTale cAra corasa thaze. temAM pazcimanA je be carasa che temanA madhyanA cinhamAM barAbara karkaTa (kapAsa) mUke ane te kapAsane vistAra (paheLo) karNasUtranA cethA bhAge rAkhe. A pramANe kapAsathI be ardhacaMdro karavA. pachI Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 zilpa ratnAkara [ 2za rana AgaLa vadhArelA bhAganA madhya cinhathI sUtra vaDe bane ardhacaMdronA uttaradakSiNanA agrabhAgane joDI devA ane aMdaranI temaja bahAranI rekhAo bhusI nAkhavI eTale ni AkArane nikuMDa siddha thaze. 29. 2 agnikeNa,ni kuMDa. - 1 - * 1. : - 3 ardhacaMdra kuMDa, svazatAMzayuteSu bhAgahInasvadharitrImitakarkaTena madhyAt // kRtavRttadale'gratazca jIvAM vidadhAtvidudalasya sAdhu siddhaye // 30 // pitAnA samA bhagayukta je cirasa kSetrane pAMcame bhAga tenAthI hIna je kSetrane vyAsa tenA pramANe kapAsanuM aMtara sakhA madhyabhAgethI huve karI kapAsa pherave ane A pramANe karelA adhacaMdranA AgaLanA bhAgamAM na karavI. zuddha ardhacaMdra kuMDanI siddhi mATe A rIte karavI. (cesa kSetranA pAMca bhAga karavA ane temAMnA pAMcamA bhAgamAM te bhAga karI potAnA samA bhAga sAthe kSetramAMthI pAMcame. bhAga hina kare. pachI zeSa rahelA kSetranA vyAsanA mAne kaMpAsa pahoLA rAkhI madhye Tu karI pherava. ane thaelA ardhacaMdranA AgaLanA bhAgamAM ni karavI eTale zuddha ardhacaMdra kuMDa taiyAra thaze. ) 30. Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tradaza ratna ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. pa21 dakSiNa dizA, ardhacaMdra kuMDa. - 1 - - - * - - - . . . . - - 4 vikeNa ane 5 vala kuMDa. va-jaM purato nipara = punaH caturthorA, cihneSu triSu sUtradAnata idaM syAttryatri kaSTojjhitam // vizvAMzaiH svajinAMzakena sahitaiH kSetre jinAMze kRte, vyAsArdhana mitena maMDalamidaM syAd vRttasaMjJaM zubham // 31 // corasa kSetramAM traNa bhAga karI temane eka bhAga AgaLa vadhArI cinha karavuM. tevI ja rIte cirasa kSetranA cAra bhAga karI banne bAjue eka eka bhAga vadhArI cinha karavuM. ane pachI te traNe cihemAM sUtra cheDavuM. tethI sarala rIte trikeNu kuMDa siddha thaze. corasa kSetramAM 24 bhAga karavA. ane temAMnA 13 bhAge laI temAM covIsa (24) bhAga karavA tathA temane eka bhAga teramAM meLavI tera bhAga vadhAravA ane vyAsanA ardhA mAne kaMpAsa pherave. eTale vRtta nAmane zubha kuMDa taiyAra thaze. 31. Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa22 zilpa ratnAkara [ daza ratna 4 naiRtya keNu, trikeNu kaMDa. 5 pazcima dizA, vartula kuMDa. - - - - - - - - - - - Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra 6 SaTkoNa kuMDa. bhakte kSetre jinAMzairdhRtimitalaba kaiH svAkSizailAMzayuktai sAsnmaMDale tanmitaghRtaguNake karkaTe vendudiktaH // ciSu pradadyAdrasamitaguNakAnekamekaM tu hitvA, nAze sadhyartudoSAmapi ca vRtikRternetraramyaM SaDasram ||32|| trAdaza ratna 133 pUrva pramANe cAraso kSetramAM cAvIsa (24) bhAga karI temAMnA aDhAra (18) bhAgAmAM betera (72) bhAgA karavA. temAMnA eka bhAga sAthe 18 bhAga kSetramAM vadhAravA ane pachI AkhA kSetranA vyAsanA ardhA mAne vRtta pheravavuM athavA eka bhAga meLavelA 18 bhAga jeTalu' vRtta pheravavu. A pramANe uttara dizAethI kapAsa pheravatAM cha cinha thaze. temAMnA eka eka cinhane UMDI cha ( 6 ) sUtreA cheDavAM. pachI sadhinA cha bhuonA temaja vatulanA nAza karavAthI netrAne sudara lAganAro SaTkoNu thaze. 32. 6 vAyavya kANu, SaTkoNu ke De. mIjA prakAre SaTkoNa kuMDe. athavA jinabhaktakuMDamAnAttithibhAgaiH svavabhUpabhAgahInaiH // mitakarkaTakodbhave tu vRtte vidhuditaH samaSaTbhujaiH SaDasram ||33|| Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ trAdaza ratna athavA pUrva pramANe kSetranA 24 bhAge karI temAMnA 15 paMdara bhAgamAM 160 bhAga karI temAMnA eka bhAga paMdaramAMthI hIna karave ane zeSa rahelA paMdara bhAga jeTaluM vRtta pheravavu. pachI vRttamAM uttara dizAthI sama che bhujo karavA eTale bIjI rIte SaTkoNa siddha thaze. 33. 6 anya prakAre SaTkoNa kuMDa 54 cha padmakuMDe. aSTAMzAca yatazca vRttazarake yatrAdimaM karNikA, yugme SoDazakesarANi carame khASTatribhAgo nite // bhakte SoDazadhA zarAMtaradhRte syuH karkaTe'STau chadAH, sarvAMstAnkhanakarNikAM tyaja nijAyAmoccakAM syAtkajam // 34 // pUrva pramANe kSetranA 24 bhAga karI temAMnA AThamA bhAge kSetramAM vRtta pheravavuM. pachI e pramANe AThamA bhAge vadhAratA jai kula pAMca vRtto pheravavAM. temAMnu pahelu vRtta kaNikA ( kaLI ) rUpa jANavuM ane 2 tathA 3 jA vRttamAM seLa keso jANavAM. chellA vRttamAM ADatrIsa (38) bhAga karavA. temAMnA eka bhAga cheDI chellA vRttanI uparanI bAjue gALAimAM sALa (16) bhAga karavA. anaMtara pAMca pAMca bhAganA aMtare kapAsa pheravavA eTale padmanAM ATha dalA thaze. pachI badhAM kezara arthAt 2 ane 3 jI kezaravRtta khodI kADhavuM. paraMtu potAnA vistAra jeTalI kaNikA kevaLa khodavI nahi. AvI rIte padmakuMDa siddha thaze. 34. Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayodaza ratna ] parapa pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. 7 uttara dizAne padma kuMDa. 8 aSTakeNu kaMDa. . kSetre jinAMze gajacaMdrabhAgaiH svASTAkSibhAgena yutaistu vRtte // vidigdizoraMtarato'STasUtraistRtIyayuktairidamaSTakoNam // 35 // 8 IzAna keNa, aSTakoNa kuMDa. Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ trAdaza ratna kSetranA cAvIsa bhAga karI temAMnA 18 bhAgamAM 28 bhAga karavA ane temAMne eka bhAga 18 mAM vadhArI vRtta pheravavuM. vRttamAM dizA ane keNamAM maLI ATha A cinha karavAM ane pachI e cinha DI trIjuM cinhethI sUtra cheDavu. A pramANe dareka cintuthI sUtra cheDatAM aSTakaNu kuMDa siddha thaze. 35. para anya prakAre aSTakoNa samabhuja. madhye guNe vedayamairvibhakte zanairnijabdhilavena yuktaiH // vRtte kRte digvidizo'ntarAle gajairbhujaiH syAdathavASTakoNam ||36|| athavA kSetranA covIsa (24) bhAga karI temAMnA 14 bhAgamAM 47 bhAga karavA, temAMnA eka bhAga 14 bhAgamAM vadhArI vRtta pheravavu. A pramANe dizA vidizAonA aMtarAlamAM ATha bhuo karavAthI samabhuja akANu kuMDa siddha thaze. 36. khAta tathA kuMDamAna. khAtaM kSetrasamaM prAhuranye tu mekhalAM vinA // kaMTho jinAMzamAnaH syAdarkAMza iti cApare ||37|| kuMDa uMDo kSetra samAna jANavA arthAt eka gajane phuDa hoya to mekhalA sAthe uMDA paNuM eka gaja karavA. vaLI keTalAka AcAya mekhalA sivAya kSetra samAna uMDA kuMDa karavA ema kahe che. kuMDanA ka'4 24 mA aze karavA. vaLI bIjA keTalAka AcAryAM mAramA aze karavA ema kathana kare che. 37. mekhalAnA kaniSThAdi bheda. aghamA mekhalaikA syAnmadhyamaM mekhalAdvayam // zreSThAstisro'tha vA dvitripaJcasvadhamatAdikam ||38|| eka mekhalA kaniSTha, e mekhalA madhyama ane traNa mekhalA zreSTha jANavI; athavA be, traNa ane pAMcanI sakhyAe kaniSTha, madhyama ane uttama jANavI. 38. maikhalA lakSaNa. aSTadhA vihitakuMDa zarAMzaiH saMkhaned bhuvamuparyanalAMzaiH // mekhalA viracayedapi tisraH SaDgajArkalavavistRtapiMDAH ||39|| Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza ratna ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. 527 kSetranA 8 ATha bhAga karI temAMnA pAMca (5) bhAga arthAt paMdara AMgaLa uDI kheravI ane uparanA bhAge traNa bhAganI (9 AMgaLI) traNa mekhalA karavI. tene vistAra krame chaThThA, AThamA ane bAramA bhAge kare eTale uparanI mekhalA 4 bhAganI, vacalI 3 ane chellI 2 bhAganI karavI. 39. ni lakSaNa yoniAsArdhadIrghA vitatiguNalavAdAyatAbdhirdvi bhAgA, tuGgA tAvatsamantAtparidhiruparigA tAvadagreNa ramyam // nimnaM kuMDaM vizaMtI valayadalayugenAnvitAdho vizAlA, mUlAtsacchidranAlAntaravaTarucirAzvatthapatrAkRtiH sA // 40 // kSetranA ardhA mATe lAMbI, kSetranA trIjA bhAge pahoLI ane grevIsamA bhAge ucI temaja upara pharatI mekhalAvALI, AgaLanA bhAge namatI, kuMDamAM praveza karatI, be ardha geLa yukta, nIcenA bhAge vizALa, mULathI cheda pADelI ane pIpaLAnA pAnanA AkAra jevI ni suMdara jANavI. 40. athavApi mRdA suvarNabhAsA karamAnaM caturaGgaloccamalpe // havane vidadhIta vAGgulocaM vibudhaH sthaMDilameva vedakoNam // 41 // athavA vidvAn purUSe ceDA havanamAM pILI mATIthI cAra AMgaLa ucuM athavA eka AMgaLa ucuM carasa eka gajanuM sthADila (vedImaMDala) karavuM. 4. maMDala vidhAna. ekadvitrikaraM kuryAd vedikopari maMDalam // brahmaviSNuravInAM tu sarvatobhadramiSyate // 42 // vedI upara eka, be ane traNa gajanuM maMDaLa karavuM. brahmA, viSNu tathA sUryanI upAsanAmAM sarvatobhadra maMDaLa karavuM iSTa che. 42. bhadraM tu sarvadevAnAM navanAbhi tathA trayam // liGgodbhavaM zivaM syAca latAlisaMyutaM tathA // 43 // sarva devatAone mATe sarvatedra maMDaLa karavuM. navanAbhi ( liMga) ane traNa liMga karavAM tathA zivanuM maMDaLa liMga tathA vela pAMdaDA saMyukta karavuM. 43. Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 zilpa ratnAkara [ daza ratna bhadrazca gauritilakaM devInAM pUjane hitam // ardhacandraM taDAgeSu cApAkAraM tathaiva ca // 44 // TaMkAraM svastikazcaiva vApIkUpAdi pUjayet // pIThikA jalapaTTeSu yonyAkArazca kAmadam // 4 // gajadantaM mahAduHkhe prazastaM maMDalaM bhavet // TaMkAraM caturasrazca gajadantamayAyatam // 46 // devIonA pUjanane mATe sarvatobhadra maMDaLa tathA gaurItilaka maMDaLa hitakAraka che ane taLAvanA pUjana viSe ardhacaMdra maMDaLa tathA dhanuSAkAra maMDaLa pUjavA yogya che temaja vAva, kUvAdine TaMkAra eTale dhanuSAkAra ane svastika maMDaLa pUjavA ce che. pIThikA tathA jalapaTTa eTale jalapravAha (pANIne kAMsa athavA nahera) ne ninA AkAranA maMDaLe pUjavA te sarva kAmanAne ApanAra che. mahAduHkhanA nivAraNa mATe gajadaMta maMDaLa prazasita che temaja cerasa ane gajadata maMDaLanA jeTaluM lAMbuM dhanuSAkAra maMDaLa paNa prazasita che. 44, 45, 46. vikhyAtaM sarvatobhadraM jJeyAnyanyAni lokataH // pUrvAditoraNaM kuryAd yajJAGgavaTapippalam // 47 // sarvatobhadra maMDaLa vikhyAta che ane bIjA maMDaLanI vidhi kAnusAra jANavI. pUrvAdi dizAnA pradakSiNa krame staMbha tathA raNe vaDa, pIpaLe vagere yajJIya vRkSanAM karavAM. 47. tvijo tathA anya vidhAna. dvAtriMzASTacatuHSaSTimRtvijo vedapAragAn // kulInAnaGgasampUrNAn pAdyAya'mabhimaMtrayet // 48 // pratiSThA vakhate vedavedAMgamAM pAraMgata, kulIna tathA sarvAga saMpUrNa evA ATha (8), batrIsa (32) athavA cesaTha (64) vijene pAdyArtha ApI AmaMtraNa karavuM. 48, maNDapasya tribhAgena cottare snAnamaNDapam // sthaMDilaM vAlukaM kRtvA chAyAyAM snApayetsurAn // 49 // maMDapanA trIjA bhAge uttara dizAmAM snAnamaMDapa kare ane snAna mATe retInuM sthaDila (snAnanI zilA athavA cekaDI) karavuM tathA devatAone chAyAmAM snAna karAvavuM. 49. Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 tradaza ratna] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. paMcagavyakaSAyaizca valkalaiH kSIravRkSajaiH // lApayetpaJcakalazazatavArajalena ca // 50 // paMcagavya ( dahIM, dudha, dhRta, gemUtra ane chANa) ane kaSAya vaDe pAMca athavA se 100 kalaze bharI jalathI snAna karAvI kSIra vRkSonI valkala (chAla) rUpI vastro oDhADavAM. 50. vedamaMtraizca vAditrairgItamaMgalanisvanaiH // vastreNAcchAdayedIzaM vedyante maMDape japet // 51 // vedamaMtro, vAjiMtro tathA mAMgalika gItanA zabdapUrvaka maMDa5mAM vedI pAse devatane zayana karAvI vastra oDhADavAM. 51. tulAmAropayedvedyAmuttarAdau ca tAM nyaset // kalazaM tu zirodeze pAdasthAne kamaNDalum // 52 // vedImAM tulArepaNuM karavuM ane te vedInI uttarAdi dizAmAM sthApana karavuM. devatAnA mastaka tarapha kalaza mUko ane paga tarapha kamaMDalu mUkavuM. 5ra. vyajanaM pRSThadeze tu darpaNaM vAmataH zubham // puSparAgaJca gomedaM pUrvAdau vajradhRsthite // 53 // devatAnI pIDa tarapha vyajana (vIMjhaNa) ane DAbI bAjue darpaNa mUkavuM te zubha che. puSparAga ane gamedAdi rane IMdrAdidevAdhiSThita pUrvAdi dizAnA keme mUkyAM pa3. vajravaiDUryamuktAzca vindranIlaM sunIlakam // puSparAgaJca gomedaM pravAlaM pUrvadikkramaiH // 54 // 1 vaja, 2 vairya, 3 matI, 4 IndranIla, 5 sunIla, 6 puSparAga, cha gemada ane 8 pravAla, A ratno pUrvAdi kame mUvAM. 54. suvarNa rajataM tAnaM kAMsya rItizca sIsakam // vaMgaM lohazca pUrvAdau sRSTyA dhAtUniha nyaset // 55 // senuM (1), rUpuM (2), tAMbuM (3), kAMsuM (4), pItaLa (5), sIsuM (6), kalaI (7) ane loDhuM (8); A ATha dhAtuo anukrame yuvadi ATha dizAomAM mUkavI. papa. Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 zilpa ratnAkara vajraM vasihadevyau viSNukAntendravAruNI // saMjIvI yuSpatizcaiva kharitA ca kramAnyaset // 56 // [ trayodaza ratna 1 vA (sedaraDI), vahnizikhA (kasuMbA), 3 sahadevI, 4 tulasIpatra, pa indravArUNI (indrAmaNI), 6 zakhAvalI, 7 udyAkulI ane 8 svaritA; A ATha auSadhie pUrvAda AThe dizAomAM anukrame mUkavI. 56. yo vrIhistathA kaMgUrjarNAdvA ca tilairyutA // zAlimudgAH samAkhyAtA godhUmaca krameNa tu * 1 java, 2 DAMgara, 3 kAMga, 4 jAra, 5 tala, 6 cekhA, 7 maga ane 8 ghauM; A AThe anAja paNa krame pUrvAdi dizAmAM mUkavAM. 57. tato mahotsavaM kuryAnnRtyagItairanekazaH // naivedyamArttikaM pUjAmaGganyAsAdikaM tathA // 58 // tyAra pachI mahAtsava karave. nRtya karAvavuM tathA mAMgalika gItA vigere gAvAM temaja devatAone naivedya dharAvavuM, AratI utAravI ane aMganyAsAdi sa pUjAkArya karavAM. 58. kSIraM kSotraM ghRtaM khaNDaM pakkAnnAni bahUnyapi // parasasvAdu bhakSyANi samantAtparikalpayet // 59 // dudha, dahIM, ghI, khAMDa tathA bIjA nAnA prakAranAM aneka pakavAne temaja baTarasa yukta svAdiSTa bhojya padArtho banAvI cAre tarapha goThavavA, dharAvavA. 59. viprANAM saMpradAyaizca vedamaMtraistathAgamaiH // sakalIkarNajIvanyaH sanyAsaM ca pratiSThayet ||60 || brAhmaNonA sapradAyAe Agama tathA vedanA sajIvana maMtro vaDe nyAsapUrvaka devatAonI pratiSThA karavI. 60. vastrAla kAra ane naivedha zilpIne ApavA viSe. yaddevAbharaNaM pUjA vastrAlaGkArabhUSaNam // tatsarva zilpine deyamAcAryAya tu yAjJiyam // 61 // Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tradaza rana ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. paka. devatA saMbaMdhI AbhUSaNa, pUjA, vastra, alaMkAra ane bhUSaNa e sarva padArtho zilpIne ApavA ane yajJa saMbaMdhI sarva vastuo AcAryane ApavI. 61. prAsAdanA devatAonuM pUjana vidhAna. prAsAde devatAnyAsaM sthAvareSu pRthak pRthak // kharazilAyAM vArAhaM paulye nAgakulAni ca // 12 // prAsAdamAM devatAonuM AvAhana karI sthApanA karavI ane prAsAdanA dareka tharavALAmAM alaga alaga devatAo sthApavA. prAsAdanA khaDasalamAM vArAha devatA ane vArimArgamAM nAga devatAnuM AvAhana ane pUjA karI nAgakula sAthe temanI sthApanA karavI. dara. prakuMbhe jaladevAzca puSpake kiMsurAstathA // naMdinI jADyakuMbhasya karNAbhyAM sthApayeddhariH // 6 // dareka kuMbhamAM jaladevatA, puSpakamAM asura devatA, jADabAmAM naMdinI (kAmadhenuM) ane bane karNikAomAM viSNu devatAnuM AvAhana karI sthApanA karavI. 63. gaNezaM gajapIThe ca hyazvapIThe tathAzvinau // narapIThe narAzcaiva kSamA ca khurakaM japet // 14 // gajapIThamAM gaNeza, azvapIThamAM azvinIkumAra, narapIThamAM naradeva ane kharAmAM pRthvI devatAnuM AvAhana yukta sthApana karavuM. 4. bhadre saMdhyAtrayaM kuMbhe pArvatI kalaze sthitA // kapotAlyAzca gaMdharvA mazcikAyAM sarasvatI // 65 // prAsAdanA bhadranA kuMbhAmAM traNa saMdhyA (prAtaH, madhyAhna ane sAyaMsaMdhyAnA devatA), kalazAmAM pArvatI devI, kevAlamAM gaMdharva devatA ane saMcikAmAM sarasvatI devInuM AvAhanapUrvaka sthApana karavuM. 65. jaMghAyAM ca dizAM pAlAH indra udgamasaMsthitaH // sAvitrI bharaNIdeze zirAvaTyAzca devikAH // 66 // vidyAdharI kapotAlyAmantarAle surAstathA // parjanyaM kUTachAdye ca tato madhye pratiSThitam // 17 // Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 zipa ratnAkara [ trayodaza rana jAMghImAM dipAle, udugama (DeDhiyA) mAM indradeva, bharaNumAM sAvitrI, zirAvaTImAM devIo, kapitAlI (puSpakaMTha) mAM vidyAdharI, attarAlamAM sura ane kUTachAgha (chAjA) mAM parjanya (megha devatA) nI AvAhanapUrvaka pUjA karI sthApanA karavI. A pramANe therenI pUjA karI devapratiSThA karavI. 66, 67. zAkhayozcandrasUryau ca trimUrtizcottarAGgake // udumbare sthito yakSazcAzvinAvardhacandrake // 68 // kolikAyAM dharAdhAraM kSitiM cottamapaTTake // staMbheSu parvatAMzcaiva hyAkAzaca karoTake // 69 // dvArazAkhAomAM caMdra ane sUrya, uttaraMga (eraMga) mAM brahmA, viSNu ane ziva, uMbarAmAM yakSa, ardhacaMdra (zaMkhAvaTa) mAM azvinIkumAra, keLImAM zeSanAga, uttamapaTTa (bhAravaTa) mAM pRthvI, bhemAM parvata devatAo ane koTaka (dhumaTa) mAM AkAza devatAnI AvAhana-pUjApUrvaka sthApanA karavI. 68, 69. madhye pratiSThayeddevaM makare jAnhavIM tathA // zikharasyorubhRgeSu sthApayetpaJca paJca vai // 7 // prAsAdanA gabhArAmAM je devatAno prasAda hoya temane sthApavA. paranAlamAM magaranA mukhe gaMgAjI ane zikharanA urUzaMgamAM pAMca pAMca devatAonI AvAhanayukta sthApanA karavI. (pAMca deva brahmA, viSNu, rUdra, Izvara ane indra.) 70, brahmA viSNustathA rudra Izvarasya sadA miyAH / / zikhare caizvaraM devaM zikhAyAM tu surAdhipam / 71 // brahmA, viSNu tathA rUka; A traNa deve prAsAdadevatAne sadA priya che. zikharamAM Izvara ane zikhA (kaLaza) mAM IdranI AvAhana yukta sthApanA karavI. 71. grIvAyAmamaraM devaM ghaMTAyAzca nizAcaram // padmAkSaM padmapatre ca kalaze ca sadAzivam // 72 // chAdyavAme tathA'ghoraM tatpuruSaM tathezakam // karNAdigarbhaparyantaM pazcAGge ca pratiSThayet // 73 // AmalasArAnA gaLAmAM amadevatA, AmalasArAmAM nizAcara, padmapatra (caMdrasa)mAM padmAkSa devatA, kalazamAM sadAziva, chAjAnI DAbI bAjumAM aghera devatA, Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdI ] daza ratna] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra, 533 jamaNI bAjumAM tatparUSa ane aghera devatAne Iza bhairava devatA sthApI. A pramANe karNathI garbha sudhI prAsAdanAM pAMce aMge mAM devatAonI sthApanA ane pUjana karavuM. 72, 73. prAsAdanA devatAnuM pUrNa rIte pUjana na karavAthI prAsAda karAvyAnuM phaLa maLatuM nathI. arcAyuktitharastaMbhapIThamaMDovareSu ca // pUjanaM lopayedyatra niSphalaM tatprajAyate // 74 // devatAnI pUjA, prAsAdanA thare, khaMbha, pITha ane maDevara AdinI pUjAmAM je devatAonA pUjanane lepa karavAmAM Ave te pUjAphaLa niSphaLa jAya che ane prAsAda karAvyAnuM puNya phaLa prApta thatuM nathI. 74. devatAnI pratiSThA karyA pachI prathama darzana. prathamaM devatAdRSTerdarzayedantardhAhitam // viprakumArikAM vAstuM tato lokAnpradarzayet // 7 // pratiSThA karyA pachI devAlaya baMdha karI prathama brAhmaNanI kumArikAne devAlaya ughADI darzana karAvavuM ane tyAra pachI sarva lokene darzana karAvavAM. 75. gRhastha prAsAdathI thatA puNayanI mAMgaNI karavI ane zipIe AzIrvAda ApavA viSe. puNyaM prAsAdajaM khAmI prArthayetsUtradhArataH // sUtradhAro vadetsvAminnakSayaM bhavatAttava // 7 // prAsAda karAvanAra gRhastha pratiSThA karAvI sUtradhAra pAse prAsAdathI utpanna thanArA puNyanI prArthanA karavI ane jyAre svAmI prAsAdanA purayanI prArthanA kare tyAre sUtradhAre "de svAmina, tava akSa puSya mAtAjumUta"he svAmI ! prAsAda karAvyAnuM akSaya puNya tamane prApta thAo" A pramANe AzIrvAda Apa. 76. sUtradhAra pUjana. anantarazca kartavyaM sUtradhArasya pUjanam // vastrAlaGkArabhojyena gomahiSyAzvavAhanaH // 7 // Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 zilpa ratnAkara [tradaza ratna pratiSThA karyA pachI sUtradhAra (mukhya zilpI)nI pUjA karavI ane vastra, alaMkAra, bhejana tathA gAya, bhesa, azva ane vAhana vigerethI sanmAna karI saMtuSTa karavA. 77. anyeSAM zilpinAM pUjA kartavyA karmakAriNAm // svAdhikArAnusAreNa vastratAmbUlabhojanaiH // 78 // temaja bIjA kAma karanArA zilpIonI paNa pUjA karavI ane temanA adhikAra pramANe vastra, tAMbUla ane bhejanAdithI saMtuSTa karavA. 78, zilpinaM pUjayetprAjJaH somapurAbhidhaM sadA // tasya hastena kalyANaM kartavyaM riddhisiddhidam // 79 // buddhimAna gRhastha sadA sarvadA somapurA jAtinA zreSTha zilpInI pUjA karavI. kAraNa ke tenA haste thaeluM kAma kalyANa, riddhi ane siddhine ApanAra thAya che. 79. sarveSAM dhanamAdhAraH prANinAM jIvanaM param // vitta datte pratuSyaMti manuSyAH pitaraH surAH // 8 // sarva prANI mAtrane AdhAra bhUta tathA jIvanarUpa dhana che. mATe dhananuM dAna karavAthI mANase, pitRo ane devatAne saMtuSTa thAya che. 80. AcArya pUjana. AcAryapUjanaM kuryAd vastrasvarNadhanaiH saha // dAnaM dadyAda dvijAtibhyo dAnaM dhanurbaleSu ca // 81 // vastra, suvarNa ane dhanathI AcAryanuM pUjana karavuM ane pachI brAhmaNane dAna ApavuM. kAraNa ke jevI rIte senAmAM dhanuSa mukhya che tevI rIte puNemAM dAna che. 81. mahAmahotsavaH kAryoM mahAdAnaM pradIyate // AcAryasUtradhArebhyo dadyAd vastrANi saMmudA // 82 // pratiSThAne mATe mahotsava kare ane moTuM dAna puNya karavuM tathA AcArya ane sUtradhAranuM sArI rIte samAna karI temane amUlya vastro ApavAM. 82. Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayodaza ratna ]. pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. prAsAda tathA pratiSThA karyAnuM phaLa. devAnAM sthApanaM pUjA pApahRd darzanAdikam // dharme vRddhe bhavedarthaH kAmamokSau tato nRNAm // 83 // devenI sthApanA. pUjA ane darzanAdika pApano nAza karanArAM che ane dharmanI vRddhi thavAthI manuSyane artha, kAma ane mokSanI prApti thAya che. 83. paJcAzatpUrvapazcAca hyAtmAnaM tu tathAdhikam // zatamekottaraM so'pi tArayennarakArNavAt // 84 // pratiSThA karanAra pacAsa peDhIo pahelAnI ane pacAsa peDhIo pAchaLanI tathA pote maLI kula (101) ekase eka peDhIne narakarUpI samudramAMthI uddhAra kare che. 84. koTivarSAMpavAsaca tapo vai janmajanmani // koTidAnaM koTidAne prAsAdakalakAraNe // 8 // na prAsAda karAvavAthI kaTi varSo sudhI upavAsa karyAnuM, janmajanma tapa karyAnuM tathA koTidAmAM keTidAna karyAnuM phaLa prApta thAya che. 85. ekahaste tu prAsAde kalpaM svarge ca tiSThati // pazcAdrAjyaM ca bhUloke kathitaM nAtra saMzayaH // 86 // eka gajane prAsAda karAve te eka kalpa paryata svargamAM nivAsa kare che ane pachI pRthvIlekamAM rAjya kare che ema kaheluM che. emAM jarA paNa saMzaya kare nahi. 86. jaina pratiSThA viSe pratiSThA vItarAgasya jinazAzanamArgataH // namaskAraiH suramaMtraiH siddhikevalabhASitaiH // 87 // vItarAga prabhunI pratiSThA jinazAzana mArgonusAra siddhikevalamAM kahelA namaskAra (navakAra) devamaMtranA uccArapUrvaka karavI. 87. Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zilpa ratnAkara jinAnAM mAtaro yAzca yakSiNI gautamI tathA // siddhikAle ca yA jAtA caturviMzatimUrttayaH ||88 [ traryAdA ratna jinadevatAenI mAtRdevatAo tathA yakSiNI ane gAtamI vagere zAzana0 devIo temaja siddhi prApta thatI vakhate utpanna thaelI cAvIsa yakSa, yakSiNI yathAyogya sthAne sthApavI. 88. iti sthApyA jinAvAse triprakAraM gRhaM tathA // sAMbha zikharaM mandArakaM tatvapadAdikam // 89 // upara kahelI sarva mAtRdevatAe jinAlayamAM sthApavI tathA sAMbha (sAmaraNa), zikhara ane madAraka (ghumaTa) ema traNa prakAre jinAlaya jANuvuM. 89. graha pratiSThA viSe, grahANAM sarvadevAnAM pAdapIThe pratiSThitA // yenAnantavibhedena mUrtimArga udAhRtaH // 90 // graheAnI pratiSThA sarva devatAonI pIThikAmAM karavI. A pramANe anata bhedoe karI mUti mArga kahelA che te zAstro dvArA jANave. 90. vApIpAdinI pratiSThA viSe. mAghAdipaJcamAseSu vApIkUpAdisaMskRtAH // taDAgasya caturmAsye kuryAttathA SaDmArgabhiH // 91 // mAgha, phAlguna, caitra, vaizAkha ane jayeSTha; A pAMca mahinAmAM vAva, kRpa ityAdine saMskAra karavA ane caturmAsa (cAmAsA)mAM talAvanA sa MskAra karave. pramANe cha prakAre uparanAM zubha muhUrtamAM vidhivat saskAra karI upayoga karavA. 91 A asaMskRtaM jalaM devAH pitaro na pibanti te // saMskRte tu pramAyanti tasmAtsaMskAramAcaret ||12|| saMskAra karyAM vagaranAM vAva, kuca, talAva vigere jalAye'nu jaLa devA temaja pitRdevA pItA nathI arthAt grahaNa karatA nathI. paraMtu saMskAra karyAM pachI jaLAzayenA jaLane pramANa kare che arthAt grahaNa kare che. mATe avazya saMskAra karavA. 92, Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra jIvanaM vRkSajantUnAM kArite ca jalAzaye // datte vAsabhRte saukhyaM bhuMkte svarge ca mAnavaH // 93 // trayeAdaza ratna jalAzaya karavAthI vRkSe tathA prANImAtrane jIvana maLe che tathA A pramANe prANImAtrane vAsa ApavAthI jalAzaya karanAra mANasa svargamAM uttama sukhanA upabhega kare che. 93. vAstu pUjana vidhAna. sapta puNyAha karavA viSe. kUrmasaMsthApanaM dvAraM padmazilA ca pUruSaH // ghaMTA dhvajaH pratiSThA ca jJeyaM puNyAhasaptakam // 94 // 57 1 krUzilA sthApana, 2 dvArazAkhA rApaNu, 3 padmazilA sthApana, 4 dhvajApurUSanI sthApanA, 5 gha'TA sthApana, 6 dhvaja sthApana ane 7 deva pratiSThA; A sAMtane puNyAhu saptaka jANavu. A sAta kAryomAM vAstu pUjana karavuM. 94. cauda vakhata vAstu pUjana karavA viSe. bhUmyAraMbhe tathA kUrme zilAyAM sUtrapAtane // dvArocchraye khure kuMbhe paDhe padmazilAsu ca // 95 // zukanAse ca puruSe ghaMTAyAM kalaze tathA // dhvajocchrAye pratiSThAyAM zAMtikAni caturdaza // 96 // 1 bhUkhyArala (prathama pAyeA kheAdatI) vakhate, 2 krUzilA sthApatAM, 3 khaDasala cADatAM, 4 sUtra cheoDatAM, pa dvArazAkhA sthApatAM, 6 kharA caDatAM, 7 thAMbhalAnI kulI esADatAM, 8 pADha (bhArava8) mUkatAM, huM padmazilA vakhate, 10 zukanAza vakhate, 11 dhvajApurUSa besADatAM, 12 AmalasAro caDhAvatAM, 13 kalaza (zikharanuM iMDu) caDhAvatAM tathA 14 dhvajAyukta pratiSThA vakhate vAstupUjA karavI. A cAda zAMtikama jANavAM. 95, 96. sapta puNyAha pratiSThAnuM mahAphaLa kRtakUrmapratiSThAyAM khAte pUrNasusaMsthite // bhUrloke labhate rAjyaM sarvajanmasu zAzvatam // 97 // bhU pratiSThA karI khAtane nAbhinaLa pUrNa rIte caNI lAvavAthI janmAjanma bhUlakamAM zAzvata rAjya prApta thAya che. 97. e Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa zilya ratnAkara zilApratiSThamAnAsu daivatairatra zucyate // svarge cAbhIpsitaM sthAnaM rAjyaM ca janmajanmani ||18|| [trAdaza ratna anya ATha dizAonI aRRzilAonu sthApana thatAM devA ( peAtAnAM sthAna javAnA vicAramAM paDe che ane sthApanakartA svamAM icchita sthAna meLave che tathA janmajanmAMtaramAM rAjya prApta kare che. 98, dvAre pratiSThamAne tu staMbhocchrAyasusaMyute // loke mahApuraM ramyaM zatayojanakAJjanam // 99 // dvArazAkhA sayukta dvAranI pratiSThA karavAthI lekamAM sa yejananA vistAravALA ramaNIya mahApuranuM rAjya prApta thAya che. 99. padmazilApratiSThAyAM devAlaye bhUmastake || ekacchatraM mahArAjyaM janalokeSu labhyate // 100 // devAlayamAM padmazilAnI pratiSThA karavAthI janaleAkamAM ekachatra mahArAjyanI prApti thAya che. 100, puruSe pratiSThamAne AgamamaMtrasaMyute // tapoloke brahmaloke tridazaiH saha krIDati // 101 // zAstrokta maMtravidhi sayukta dhvajApurUSanI pratiSThA karavAthI kartA tapalAka temaja brahmalokamAM devalekanI sAthe krIDA kare che. 101. ghaMTApratiSThamAnAyAmutpannAyAM kSIrArNavAt // kAJcanaiH puSpavimAnaiH satyalokaM sa gacchati // 102 // kSIrasamudramAMthI utpanna thaelI ghaTA eTale AmalasAro caDhAvavAnI pratiSThA karavAthI kartA suva`maya puSpavimAnAmAM esI satyalokamAM gamana kare che. 102. kRte mahAdhvajArohe patAkAdhvajacAmare || gacchati jJAnalokaM sa patra jJAnaJca devatA // 103 // patAkAdhvaja tathA cAmarasahita mahAdhvajAropaNa ane tenI sAthe devAlayamAM devapratiSThA karyAMthI karAvanAra svAmI jJAnalekane prApta thAya che ke jyAM sadA sarvAMdA jJAnadevatA birAjamAna che. 103. Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tryo| 2.] 532 pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. vAstupurUSanI utpatti. bhAdrapadasya mAsasya tRtIyA kRSNapakSakA // vAraH zanaizcaraH prokto nakSatraM kRttikA bhavet // 104 // yogastatra vyatIpAtaH karaNaM viSTisaMbhavaH // bhadrA caiva bhavettatra kulikaJca tadA bhavet // 10 // purAndhakavadhe rudralalATapatitaH kSitau // svedastatodbhutaM jAtaH puruSo vai suduHsahaH // 106 // bhAdrapada mAsanA kRSNapakSanI tRtIyA, zanivAra, kRttikA nakSatra, vyatIpAta yoga, viSTikaraNa, bhadrA temaja kulika; e sarva roga AvelA hatA tevA bhegamAM pUrve aMdhakAsura daityanI sAthe yuddha karatAM rUdranA lalATamAMthI parizramane lIdhe parasevAnuM biMdu pRthvI upara paDyuM ane te parasevAnA biMdumAMthI eka AzcaryakAraka banAva anya arthAt te biMdumAMthI eka atiduHsaha ane vikALa purUSa utpanna thayo. 104, 105, 106. gRhItvA sarvadevastaM nyasto bhUmAvadhomukham // jAnU koNI ca pAdau ca rakSodizi zive ziraH // 107 // catvAriMzadyutAH paJca vAstudehe sthitAH suraaH|| aSTau ca bAhyagAsteSAM vasanAdvAsturucyate // 108 // sarva devatAoe te purUSane pakaDIne uMdhe mukhe bhUmi para sUvADI dIdhe. tenI be jAMgha, ghuMTaNa tathA paga naiRtya dizAmAM ane mAthuM IzAna koNamAM rahyuM. A purUSanA zarIra upara pIsatAlIsa (45) devatAo rahelA che ane e 45 devatAomAMthI ATha ATha devatAo cAre dizAomAM rahelA che. A pramANe devatAoe tenA para vAsa karavAthI te "vAstupurUSa kahevAye.107, 108, adhomukhena saukhyaJca kurute hanti cAnyathA // naiva tasya vinA zAMtiM zrIdaH suvihito baliH // 10 // prAsAdabhavanAdInAM prAraMbhe parivartane // vAstukarmasu sarveSu pUjitaH sukhado bhavet // 11 // Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 zi95 ratnAkara [ daza rana A vAstupurUSane udhe mukhe sUvADavAthI sukha Ape che ane je catto sUvADe hiya te hAni kare che temaja vAstunI zAMti karyA vagara lakSamI ApanAra te nathI paraMtu sArI rIte balidAna karavAmAM Ave te lakSamI ApanAre thAya che. 109. prAsAda tathA ghara vigerenA AraMbhamAM tathA samApti vakhate temaja sarva prakAranAM vAstukarmomAM je vAstupurUSanuM pUjana karavAmAM Ave te te sukha ApanAre thAya che. 108, 110. vAstu purUSanuM citra. pUrva dizA. vidArikA carakI jaya idra sUrya satya maza AkAza agni | pUSA Apa vatsa 4 aryamA sAvitra mana savitA vitayA "ISM Apa zaila gRhakSAta pRthvIdhara vivasvAn | yama bhalATa gaMdharva rudra ane redadAza bhRga, nAga (roga yama / zeSa | asura varuNa | pUSya sugrIva naMdi pApA pUtanA Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAdaza ratna 3 pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra vAstu pUjana na karavAthI doSa. vAstupUjAM purA kRtvA pazcAd bhavanamAvizet // akRtvA vAstupUjAdiM gRhasvAmI vinazyati // 111 // tasmAtpUjAM vidhAyAdau gRhadevAlayAdike // paJcadhA pUjanaM vAstoH gRhakarmaNi sarvadA // 112 // prathama vAstu pUjana karI pachI gRhamAM praveza karavo ane jo vAstupUjAdi pUjana kAryAM karyAM sivAya gRhapraveza kare te gRhasvAmI arthAt gharadhaNInuM mRtyu thAya. mATe prathama vAstupUjana karI pachI gRha tathA devAlayAdikane prArabha temaja pratiSThi kAryo karavAM. humezAM gRhakAmAM pAMca prakAre vAstupUjana karavu, 111, 112. vAstudevAnu pUjana vidhAna. ekapadAdito vAsturyAvatpaJcAzahastakaH // dvAtriMzanmaNDalAnyeva kSetratulyAkRtIni ca // 113 // 541 eka (1) padathI te eka hajAra (1000) pada sudhInA tathA eka gajathI pacAsa (50) gaMja sudhInA vAstu pUjavA. temaja kSetranA AkAra pramANe AkRtivALAM batrIsa maDalA karI vAstu pUjavA. 113. maNibhiH svarNarUpAbhyAM vidrumeNa phalena vA // catuHSaSTipadaM vAstuM likhedvApi zatAMzakaiH // 114 // piSTena vAkSataiH zuddhaistato vAstuM samarcayet // pUrvoktena vidhAnena balipuSpAdi cArpayet // 115 // maNi, suvarNa, rUpu, paravALAM ane kle vaDe cesa (64) athavA sA ( 100 ) padane vAstu racavo. temaja piSTa ( leTa ) tathA zuddha akSata ( cekhA ) vaDe vAstu racavA ane pachI vAstunI pUjA karavI tathA pUrvokta vidhAnathI alipuSpAdi arpaNa karavAM, 114, 115. 64 padano vAstu. athAtaH saMpravakSyAmi vAstulakSaNamuttamam // caturasrIkRte kSetre STabhAgavibhAjite // 116 // Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 zilpa ratnAkara [ trayodaza ratna madhye catuSpado brahmA SaTpadAzcAryamAdayaH // karNe hyardhapadA bhaktAH zeSAzcaikapadAH smRtAH // 117 // have uttama vAstu lakSaNa kahuM chuM te sAMbhaLa. cesa ( 64) padanA vAstunA cArasa kSetramAM ATha bhAga karavA. vacamAM cAra bhAgamAM brahmA, cha bhAgamAM amA, vaivasvata vigere ane vAstunA kANunA devatAo ardhA padamAM temaja bAkInA devatA eka padamAM sthApavA. 116, 117. carakI a sk" pApA ku bha mu nA g pa pa ja Apavatsa Apa 64 padano vAstu pUrva dizA iM sU sa bhR rudra rudradAsa pRthvIdhara brahmA zo aryamA maitragaNa a va pu sAvitra savitA vaivasvata jaya iMdra su + pU vidArikA vi gR ya // pUtanA 81 padane vAstu, caturasrIkRte kSetre navabhAgavibhAjite // madhye navapado brahmA SaTpadAzcAryamAdayaH // 118 // tRtIye padamadhyasthA dvipadAH parikIrttitAH // zeSAstu padikA jJeyA ekyAzItipade surAH // 119 // Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza rana ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. 543 ekAzI padanA vAstunA cerasa kSetramAM nava bhAga karavA. temAM madhyanA nava bhAgamAM brahmA, brahmAnI cAre bAjunA cha cha bhAgamAM aryamA vagere, trIjA padanA madhya bhAge rahelA devatAe be be bhAgamAM ane bAkInA eka eka bhAgamAM sthApavA. 118, 119, 81 padano vAstu carako vidArikA thor a | sAvitra savitA | ku pRthvIdhara brahmA vaivasvata bha.. maitragaNa savitA sAvitra rudradAsa vv pA - pUtanA . 100 pahano vAstu. caturasrIkRte kSetre dazabhAgavibhAjite / vAstukarNasyASTau sArddhapadA madhye'STapadikAH // 120 // caturviMzo dvipadAzca madhyamAstu catuSpadAH // brahmA SoDazabhAgaistu zatapade vyavasthitaH // 12 // se pada (100)nA vAstunA corasa kSetramAM daza bhAga karavA ane vAstunA karNanA devatAo deDha bhAgamAM, temaja madhyanA karNanA devatAe ATha ATha padamAM sthApavA. Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 zi95 ratnAkara [tradaza ratna bAjunA covIsa devatAe be be bhAgamAM ane madhyanA devatAe cAra bhAgamAM sthApavA. brahmA seLa bhAgamAM sthApavA. A pramANe se padanA vAstumAM vyavasthA karavI. 120, 121. 100 padano vAstu pUrva dizA. carakI vidArikA . sAvitra ApavataMsa pRthvIdhara | brahmA vaivasvatA ya - - nA -...-- -. | ro /rudra maitra gaNa jy| dAsa pApA pUtanA Izo mUni ca pUjyeta dakSiNaM karNamAzritaH // jayaH skandhe mahezAdyAH paJcalakSaNabAhugAH // 122 // mahendrAdityamRtyuzca bhRGga AkAzameva ca // vahnijAnau tathA pUSA sapta padAliSu sthitAH // 12 // mastake iza devatAnI pUjA karavI ane te Iza vAstunA dakSiNa karNane (kAnane Azraya karI rahela che. skaMdhamAM jaya ane mahezadi pAMca deve bAhumAM rahelA che. mahendra, Aditya, mRtyu, bhaMga ane AkAza; A pAMca devatAe jamaNa jAMdha upara tathA pUSA vigere sAta deve padAli eTale padanA sAta bhAgamAM rahelA che. 122, 123. Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa45 daza rana ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. pUSA caiva tathenazca gRhakSetro yamastathA // gaMdharvo muMgarAjazca mRgaH sapta surA iti // 14 // pUSA, sUrya, gRhakSetra, yama, gaMdharva, bhRgarAja tathA muga; A sAta deve pAdasthAne rahelA jANavA. 124. pAdayorapi tasyaiva sapta sapta dalasthitAH // dauvAriko'tha sugrIvaH puSpadaMto jalAdhipaH // 125 / / asurazeSayamAzca rogo jAnUtale sthitAH // nAgo mukhyazcabhallATaH somo'drirasya bAhugAH // 126 // te vAstupurUSanA be pagonA dalAmAM paNa sAta sAta devatAo rahelA che. daivArika, sugrIva, puSpadaMta, jalAdhipa, asura, zeSa ane yama; A sAta DAbA paganA daLamAM jANavA. ragadevatA jAMgha taLe rahe che. nAga, mukhya, bhallATa, sema ane adri (zela); A devo vAstupurUSanA DAbA hAtha upara rahelA jANavA. 125, 126. aditiH saMdhideze ca vAme bhAge ditiH sthitA // dvAtriMzad bAhyagA devA nAbhipRSThe sthito vidhiH // 127 // aryamA dakSiNe vAme sthAne tu pRthivIdharaH // ravirvivasvAnmitrazca dakSavAmorugAvubhau // 128 // saMdhidezamAM aditi, DAbI bAjue diti, A batrIsa deve bahAranA bhAgamAM rahelA jANavA. nAbhipRSThamAM brahmA, dakSiNa bAjue aryamA, DAbI bAjue pRthvadhara rahelA che. jamaNI jAMdha upara vivasvAna ane DAbI jAMdha upara mitra devatA rahelA che. 127, 128. Apastu malavo vAstu Apavatso hRdi sthitaH // mAvitrI savitA tadvat karadakSiNamAzritA // 129 // . indra aindrazca mere sthAd rudro vai vAmahastake / aMtako'pi tathA tatrAtivailakSyamidaM vapuH // 130 // hadaya dezamAM jaladevatA ane Apavatsa rahelA che. tathA jamaNA hAtha upara sAvitrI ane savitA devatA rahelA che. Indra ane jayaMta e medra (liMga) upara rahelA che. tathA DAbA hAtha upara rUdradevatA rahelA che temaja 'ataka (yama) paNa DAbA hAtha upara rahelA che. A pramANe A vAstupurUSanuM zarIra ativilakSaNa che. 129, 130. Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa46 zilpa ratnAkara [ daza rana IzAne carakI bAhye cipicchA tu ca pUrvataH // vidArikAgnikoNe ca jihvAyAM ca digAzritAH // 13 // naiRtye pUtanA skaMdaH pazcime vAyukoNake // pAparAkSasikA saumya caivaM sarvAn prakalpayet // 132 // IzAna koNamAM bahAranI bAjue carakI devatA, pUrva dizAe cipicchA, agni keNamAM viTArikA ane jillAmAM dipAla devatAo rahelA che. naiRtyakoNamAM pUtanA. pazcimamAM kaMda ane vAyukeNamAM pAparAkSasI rahelI che. te sAmya, A pramANe sarva devatAonI kalpanA vAstupurUSanA aMgamAM karavI. 131, 132. | upajAti. yaH pUjayed vAstumananyabhaktyA na tasya duHkhaM bhavatIha kiJcit // jIvatyasau varSazataM sukhena svarge narastiSThati kalpamekam // 133 // je purUSa ananya bhakti vaDe vAstudevane pUje che tene A lekamAM kaI paNa prakAranuM duHkha thatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa te so 100 varSa paryata sukhazAMtipUrvaka jIve che ane mRtyu pachI eka kapa sudhI svargamAM nivAsa kare che. 130. atha vAstupUjanam / vAstupUjana vidhi. prAsAda athavA gharanI uttara dizAe agara IzAna koNe zuddha kRttikAnI be gaja samacorasa vedI karavI. (vedI na banI zake te mATe bAjoTha kAmamAM le che. pachI vedikA athavA bAjoTha upara be gaja samarasa rezamI veta vastra pAtharavuM. temAM cokhAne svastika (sAthI) pUra-kare. zveta vastra upara pata vastra pAtharavuM ane tenA upara cokhAthI adala kamaLa karavuM. pata vastra upara rakta vastra pAtharavuM ane tenA upara suvarNa athavA paravALAnI vAstunI rekhAo AlekhavI. paraMtu je zakti na hoya te akSata athavA javane leTa pAtharI senAnI zalAkA vaDe athavA paravALA vaDe vAstunI rekhAo kheMcavI. tyAra pachI brAnA sthAne jalapUrNa kalaza sthApa. 1 kalazamAM jala bharatAM nIcene maMtra bola. gaMge ca yamune caiva godAvari sarasvati // narmade sindho kAveri jale'sminsannidhiM kuru // 1 // Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayozana] pratiSThAdhi lakSaNAdhikAra pa7 klazane devatA. kalazasya mukhe viSNuH kaNThe rudraH samAzritaH // mUle tasya sthito brahmA madhye mAtRgaNAH smRtAH // 2 // kukSau tu sAgarAH sarve saptadvIpA vasuMdharA // Rgvedo'tha yajurvedaH sAmavedo hyatharvaNaH // 3 // paMcaratna tathA sonAmahera ke rUpAmahera kalazamAM mUkI tyAra pachI kalazanA mukhe pAMca pAna mUkI upara zrIphaLa mUkavuM ane nIcenA maMtra vaDe vacce nava padanA sthAne kalazanuM sthApana karavuM. OM zrIsiddhayai nmH| OM brahmaNe nmH| OM brahmAsane sthiro bhava // namaskAra, ajJAnatimirAndhasya jJAnAJjanazalAkayA / cakSurunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH // 4 // OM namo zrIvAstudevAya / OM zrIvizvakarmaNe namaH / nIcenA maMtra vaDe pUjAnAM dravyane tathA potAne prekSaNa karI pavitra karavA. apavitraH pavitro vA sarvAvasthAMgato'pi vA // yaH smaretpuNDarIkAkSaM sa bAhyAbhyantaraH zuciH // 2 // (2) pUrvAdi cAra dizAnA aryamAdi cAra devenuM nIcenA maMtra vaDe AvAhana karavuM. 1 OM klIM siddhaye namaH / OM aryamaNe nmH| Agaccha2, atra sthAne sthiro bhava / 2 OM klIM siddhathai namaH / OM vivasvate nmH| Agancha2, atra sthAne sthiro bhava / 3 OM klIM siddhayai namaH / OM mitrAya nmH| Agaccha2, atra sthAne sthiro bhava / 4 OM klIM siddhayai namaH / AUMpRthviidhraaynmH| Agacchara, atra sthAne sthiro bhava / (3) IzAnakethI aMdaranA akeNunA ApavatsAdi ATha devenuM AvAhana. 1 AUMRddhyainmH| OM ApApavatsAbhyAMnamaH / Agacchatam2, atrasthAne sthirau bhavatam / 2OM RddhayainamaH / AUMsaavitrisvitRbhyaaNnmH| Agacchatama2, atrasthAne sthiraubhvtm| 3 OMRddha thainmH| OM indrajayAbhyAM namaH / Agacchatamra, atrasthAne sthirIbhavatam / 4 OM Rddha yainamaH / OM rudradAsAbhyAM namaH / Agacchatam, atrasthAne sthirIbhavatam / Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa48 zilpa ratnAkara [trayodazana (4) 4zAnathA pUrvanAzAha vonu AvAhana. 1 OM hrIM zrIM IzAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 2 OM hrIM zrIM parjanyAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 3 OM hrIM zrIM jayAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 4 OM hrIM zrIM indrAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 5 OM hIM zrIM sUryAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 6 OM hIM zrIM satyAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 7 OM hIM zrIM bhRzAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 8 OM hIM zrIM AkAzAya namaH / Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / (5) agnikethI dakSiNanA agni Adi ATha devenuM AvAhana. 9 OM klIM agnaye nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 10 OM klIM pUSNe nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 11 OM klIM virocanAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhaya / 12 OM klIM gRhakSatAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 13 OM klIM yamAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 14 OM klIM gaMdharvAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 15 OM klIM bhaMgAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 16 OM klIM mRgAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / ()tyahAthI pazcimanA pitRmAhimAvAnumAna. 17 OM klIM zrIM pitRbhyo namaH / Agacchata2, asmin sthAne sthirA bhavana / 18 OM klIM zrIM dauvArikAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 19 OM klIM zrIM sugrIvAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 20 OM klIM zrIM puSpadantAya nm| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 21 OM klIM zrIM varuNAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthige bhava / 22 OM klIM zrIM asurAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 23 OM klIM zrIM zeSAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 24 OM klIM zrIM pApAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / (7) vAyavyakoNathI uttara dizAnA regAdi ATha devenuM AvAhana. 25 OM klIM zrIM rogAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 26 OM klIM zrIM nAgAya namaH | Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 27 OM klIM zrIM mukhyAya namaH | Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayozana] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. 549 28 OM klIM zrIM bhallATAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 29 OM klIM zrIM somAya nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthiro bhava / 30 OM klIM zrIM zailAya nmH| Agacchara, asmin sthAne sthiro bhava / 31 OM klIM zrIM adityai nmH| Agaccha2, asmin sthAne sthirA bhava / 32 OM klIM zrIM dityai nmH| Agacchara, asmin sthAne sthirA bhava / (8) maMDaLanI bahAranA pUrvAdithI cipicchAdi ATha devenuM AvAhana. 1 OM cipicchAyai nmH| Agacchara, atra sthAne sthirA bhava / 2 OM vidAyai namaH / Agacchara, atra sthAne sthirA bhava / 3 OM jaMbhAyai namaH / Agaccha2, atra sthAne sthirA bhava / 4 OM pUtanAya namaH / Agaccha2. atra sthAne sthirA bhava / 5 OM skaMdAya namaH / Agaccha2, atra sthAne sthirA bhava / 6 OM pAparAkSasyai namaH / Agacchara, atra sthAne sthirA bhava / 7 OM yamAya namaH / Agaccha2, atra sthAne sthiro bhava / 8 a carakyai namaH / Agacchara, atra sthAne sthirA bhava / A pramANe vAstudevatAonuM maMtrapUrvaka AvAhana karI gadhapuSpAdi temaja naivedya vigerethI pUjA AraMbhavI. mAyane. zrImanmahAgaNAdhipataye namaH / iSTadevatAbhyo namaH / kuladevatAbhyo namaH / sthAnadevatAbhyo namaH / vAstudevatAbhyo namaH / sarvebhyo devebhyo namaH / etatkarmapradhAnadevatAbhyo namo namaH / sumukhazcaikadantazca kapilo gajakarNakaH // laMbodarazca vikaTo vighnanAzo gaNAdhipaH // 6 // dhUmraketurgaNAdhyakSo bhAlacaMdro gajAnanaH // dvAdazaitAni nAmAni yaH paThecchRNuyAdapi // 7 // vidyAraMbhe vivAhe ca praveze nirgame tathA // saMgrAme saMkaTe caiva vighnastasya na jAyate // 8 // zuklAmbaradharaM devaM zazivarNaM caturbhujam // prasannavadanaM dhyAyetsarvavighnopazAntaye // 9 // sarvamaGgalamAGgalye zive sarvArthasAdhike // zaraNye tryambake gauri nArAyaNi namo'stu te // 10 // Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 zilya ratnAkara [prayozana sarvadA sarvakAryeSu nAsti teSAmamaGgalam // yeSAM hRdistho bhagavAn maMgalAyatanaM hariH // 11 // tadeva lagnaM sudinaM tadeva tArAbalaM candrabalaM tadeva // vidyAvalaM daivabalaM tadeva lakSmIpate te'ghriyugaM smarAmi // 12 // atha saMkalpaH / zrImadbhagavato mahApuruSasya viSNorAzayA pravartamAnasyAdya brahmaNo dvitIye parArddha viSNupade zrIzvetavArAhakalpe vaivasvatamanvantare kaliyuge prathamacaraNe bharatavarSe bharatakhaNDe AryAvarttadeze jambUdvIpe amukanAmasaMvatsare amukamAse, a0 pakSe, amukatithau, amukavAsare, amukanakSatre mama saputrasya sabhAryasya sahaparivArasya sarvAniSTaprazAntipUrvakaM AyurArogyavRddhaye gRhAdhiSTitavAstupuruSaprItaye brahmAdInAM vAstvaGgadevatAnAM prItyartha amukakAryanimittaM zrIvAstudevatApUjanamahaM krissye|| tyAra pachI suvarNanI vAstunI mUrtine sanAna arcanAdi karAvI sarva devatAnI pUjA AraMbhavI. paMcAmRta snAna. paJcAmRtaiH snApayiSye kAmadhenoH samudbhavaiH // payo dadAmi snAnArthaM deveza pratigRhyatAm // 13 // zuddho snAna. gaMgAsarasvatIrevApayoSNInarmadAjalaiH / / lApito'si mayA deva tathA zAMtiM kuruSva me // 14 // snAna karAvI nIcenA maMtra vaDe mUrtine kalaza pAse padharAvavI. nAnAratnasamAyuktaM kAMcanaM ratnabhUSitam // AsanaM devadeveza prItyarthaM pratigRhyatAm // 15 // namaskAra. namaste devadeveza namaste surapUjita / / namaste jagadAdhAra namaste vAstudevate // 16 // Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. yajJopavIta aNu. brahmAdidevaiH sarvaizca nirmitaM brahmasUtrakam // yajJopavItadAnena prIyatAM kamalApatiH // 17 // vastra arpaNa. trayeAdaza ratna] jIvanaM sarvalokAnAM lajAyA rakSaNaM param // suveSadhAri vastraM hi kalaze veSTayAmyaham ||18|| arcana pUjana. zrIkhaMDacaMdanaM divyaM gaMdhAdayaM sumanoharam // vilepanaM surazreSTha caMdanaM pratigRhyatAm // 19 // agarubhizca kuMkumairarcayetsarvadevatAH // karpUrasvarNasindUraM brahmAdidevamarcayet ||20|| puSpa arpaNa. mallikAdisugaMdhIni mAlatyAdIni vai prabho // mayAhRtAni pUjArthaM puSpANi pratigRhyatAm // 21 // dhUpa arpaNa vanaspatirasodbhuto gaMdhAdayo gaMdha uttamaH // AdheyaH sarvadevAnAM dhUpo'yaM pratigRhyatAm ||22|| ghRtadIpa arpaNu. sAjyaM ca vartisaMyuktaM vahninA yojitaM mayA // dIpaM gRhANa deveza trailokyatimirApaham ||23|| naivedya. pUgIphalazca nAraMgI jaMbhIrakaraNastathA // nArikelahiraNyaJca brahmasthAne prapUjayet ||24|| zarkarAkhaNDakhAdyAni dadhikSIraghRtAni ca // AhAraM bhakSyabhojyaM ca naiveyaM pratigRhyatAm ||25|| 551 Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zilpa ratnAkara [prayozana bhairavAdi ATha dizAnA devatAone balidAna. naivedyaM payaHzarkarAkhaNDaguDatilairyutam // rakSobhairavakSetrapAlebhyo dadyAd bali dizi // 26 // Acamana, sarvapApaharaM divyaM gAMgeyaM nirmalaM jalam / / AcamanaM mayA dattaM gRhyatAM vAstudevate // 27 // tAbUla arpaNa lavaMgakarpUrayutaM tAMbUlaM surapUjitam / / prItyA gRhANa deveza mama saukhyaM vivarddhaya // 28 // Arati nirAMjana cakSurda sarvalokAnAM timirasya nivAraNam / / ArtikyaM kalpitaM bhaktyA gRhANa surasattama // 29 // pradakSiNuM. yAni kAni ca pApAni janmAMtarakRtAni ca // tAni tAni vinazyaMti pradakSiNapade pade // 30 // namaskAra. aparAdhasahasrANi kriyate'harnizaM mayA // dAso'yamiti mAM matvA kSamasva paramezvara // 31 // namaste vAstupuruSa bhUzayyAnirata prabho // madgRhe dhanadhAnyAdisamRddhiM kuru sarvadA // 32 // maMtradhyAnam / OM hrIM zrIM kuru2 svAhA / ' mA bhane 21 pAra // 5 42yo. tathA 'OM vAstudevAya namaH / ' matra 43 vAstuvane nama24.2 4 niiyn| ma paDe digyAla tathA bhairavane namaskAra karavA. Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 553 prayodaza 2 ] pratiniSi kSae.2. 1 OM pUrve hetakabhairavAya namaH / 2 OM Agneye tripurAMtakabhairavAya nmH| 3 OM dakSiNe AdivaitAlabhairavAya nmH| 4 OM naiRtye agnijibakabhairavAya namaH / 5 OM pazcime kAlabhairavAya nmH| 6 OM vAyavye karAlabhairavAya nmH| 7 OM uttare ekapAdabhairavAya nmH| 8 OM IzAne kAlamukhabhairavAya nmH| 9 OM UrdhvaM svacchaMdabhairavAya nmH| 10 OM pAtAle gaMdhamAlikabhairavAya namaH / dipAla namaskAra 1 OM pUrve indrAya nmH| 2 OM Agneye agnaye nmH| 3 OM dakSiNe yamAya nmH| 4 OM naiRtye naiRtyAya namaH / 5 OM pazcime varuNAya nmH| 6 OM vAyavye vAyudevAya namaH / 7 OM uttare kuberAya nmH| 8 OM IzAne IzAnAya nmH| 9 OM AkAze brahmaNe nmH| 10 OM pAtAle viSNave nmH| artha puSpAMjali. AvAhanaM na jAnAmi na jAnAmi tavArcanam // pUjAM caiva na jAnAmi kSamasva paramezvara // 32 // maMtrahInaM kriyAhInaM bhaktizraddhAvivarjitam // yatpUjitaM mayA deva paripUrNa tadastu me // 33 // tyArapachI je muhUrta karavAnuM hoya te karI nIcenA maMtrathI vAstudevatAnuM visarjana karavuM. gaccha gaccha surazreSTha svasthAne paramezvara // yatra brahmAdayo devA gaccha tvaM vAstudevate // 34 // yAMtu devagaNAH sarve pUjAmAdAya mAmakIm // iSTakAmasamRddhayarthaM punarAgamanAya ca // 35 // iti vAstu pUjana samApta. zAMtiH zAMtiH zAMtiH atha digpAlapUjana vidhiH| dikpAlaH kSetrapAlazca gaNezazcaNDikA tathA // eteSAM vidhivatpUjAM kRtvA karma samArabhet // 36 // Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zilpa ratnAkara [trayodaza na dikSAla, kSetrapAla, gaNeza ane caDikA vigerenI vidhivat pUjA karI gRDAna pratiSThAya 420i. 36. pUrva dizAmAM 1 OM A~ I klIM indrAya namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM indrastu mahasA dIptaH sarvadevAdhipo mahAn // vajrahasto gajArUDhastasmai nityaM namonamaH // 37 // aSTagajAruhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRhya 2 svAhA / manamA 2 OM hrIM hrIM hrIM vahnimUrtaye nmH| sthirAsane sthiro bhv| OM agnistu mahasA dIptaH sarvatejA'dhipo mahAn // meSArUDhaH srucihastastasmai nityaM namonamaH // 38 // aSTameSArahakSetrapAlaiH prayukto valiM gRha 2 svAhA / dakSiNa dizAmAM 2 OM krauM krauM , kAlamUrtaye namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM yamastu mahiSArUDhaH sarvapretAdhipo mahAn // daNDahasto mahAdIptastasmai nityaM namonamaH // 39 // aSTamahiSArUDhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRhNa 2 svAhA / nityakeNamAM 4 OM aiM zA~ kSI kSetrapAlakSetrAdhipamRtyave namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM nairRtistu mahAdIptaH sarvakSetrAdhipo mahAn // khagahastaH zanAruDhastasmai nityaM namonamaH // 40 // aSTadiggajAruhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRha 2 svAhA / pazcima dizAmA 5 OM zrI zrI dhuM vaM viM varuNAya namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM varuNastu mahAdIptaH sarvasvarNAdhipo mahAn // nakrArUDhaH pAzahastastasmai nityaM namonamaH // 41 // aSTadiggajAruhakSetrapAlaiH prayukto valiM gRhna 2 svAhA / Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 555 trayodaza ratna ] pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra. vAyukemAM 6 OM aiM vizvAdhinAthAya namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM vAyustu mahasA dIptaH sarvazreSThAdhipo mahAn // dhvajahasto mRgArUDhastasmai nityaM namonamaH // 42 // aSTadiggajAruhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRhNa 2 svAhA / uttara dizAmA 7 OM hrIM zrIM kuberAya namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM kuvero mahasA dIptaH sarvayakSAdhipo mahAn // nidhihasto gajArUDhastasmai nityaM namonamaH // 43 // aSTadiggajAruhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRhNa ra svAhA / izAna keNumAM 8 OM klIM klIM klaeNvizvaMbharAya namaH / sthirAsane sthiro bhava / ___ OM rudrastu mahasA dIptaH sarvadevAdhipo mahAn // zUlahasto vRSArUDhastasmai nityaM namonamaH // 44 // aSTadiggajAruhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRhna 2 mvAhA / AkAze 9 OMbA vIM yUM brahmaNe namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM brahmA tu mahasA dIptaH sarvamRSTyAdhipo mahAn // zrucahasto haMsArUDhastasmai nityaM namonamaH // 45 // aSTadiggajAhakSetrapAlaiH prayukto valiM gRhna 2 svAhA / 10 OM thA~ zrIM zrIpataye namaH / sthirAsane sthiro bhava / OM viSNustu mahasA dIptaH sarvayogAdhipo mahAn // tAArUDho gadAhastastasmai nityaM namonamaH // 46 / / aSTadiggajAruhakSetrapAlaiH prayukto baliM gRha 2 svAhA / iti dikpAlapUjana vidhiH samAptaH / zubhaM bhUyAt // itizrI vAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare pratiSThAvidhilakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM trayodazaM ralaM samAptam / Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zilpa ratnAkara pUjA sAmagrI. zrIphaLa naga 2, rezamI vastra naga 3, te e be gaja samacorasa, zveta, pIta mUrti savA pAMca vAla, paMcaratna ( athavA mahAdakSiNA rUA. pA) savA pAMca, tAMbAnA ane rakta varNanAM. cokhA zera rA, suvarNanI pacaratnanI poTalI naga 2 ) tathA vAstunI kaLaza naga 1 tathA dheAtI joTo naga 1. paisA sApArI badAma khAreka drAkSa naga "" "" "" 33 100 100 100 100 100 elAyacI lavIMga pAna kamaLa kAkaDI jAvitrI naga "" "3 33 [ trAdaza ratna 10 100 100 100 na tele keLAM, dADama, jAmaphaLa, nAragI, mesakhI, kerI vigere pAMcapAMca ane bIjorU naga 1, phaLaphaLAdi, puSpa, siMdUra, kapUra, agara, caMdana, kezara, abIla, gulAla, dhUpa, dIpa, kaMku, nADAchaDI. naivedyamAM peDA, baraphI, lADu ane sAkara savA zera levI, paMcAmRtamAM dUdha, dahIM, ghRta, sAkara ane madha. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut nadAza kara mulajIbhAi sAmapurAracita zilparatnAkara nAmanA graMthanu pratiSThAvidhi lakSaNAdhikAra nAmanu teramuM ratna saMpUrNa. Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazaM ratnam / - 2 - atha kotirlikSaNAdhikA tyAjya prakaraNa tithinakSatravArANAM dRSTayogAnparasparam // vyatIpAtAdiduryogAn viSTidarzArkasaMkramAn // 1 // janmakSatithimAsAMzca tithyarddhitvavamaM dinam // pApairmuktaM yutaM bhogyaM viddhaM lattitamRkSakam // 2 // utpAtagrahabhinnazca khagrAse grahaNArthakam // SaNmAsAvadhi mAseSu triSu grAse'Ike sati // 3 // mAsamekaM tu turyAMze graste candre ca bhAskare // vyahaM prAggrahaNAtsaptadinAni grahaNottaram // 4 // grastAste tu vyahaM pUrva tryahaM grastodaye param // pUrNe grAse tvidaM jJeyaM khaMDagrAse'nupAtataH // 5 // tithi, vAra ane nakSatrothI utpanna thaelA duSTa yuga tathA vyatIpAtAdi duryoga, bhadrA, amAvAsyA, sUrya saMkrAnti, janma nakSatra, janma tithi, janma mAsa, tithivRddhi, tithikSaya, pApagrahoe bhegavelA nakSatra temaja pApagrahothI yukta nakSatra, pApagrahA bhogya nakSatra arthAt pApagraha je nakSatra para janAra hoya, pApagrahathI vIMdhAelAM nakSatra, pApagrahanI lattAyukta nakSatra, utpAtanuM nakSatra ane grahathI bhedAyelAM nakSatra tajavAM. khagrAsa grahaNanuM nakSatra cha mahinA sudhI tathA ardhagrAsa hoya te traNa mahinA sudhI ane caMdramA tathA sUryanuM cothA bhAge grahaNa hoya te eka mahinA sudhI tajavuM temaja grahaNane pahelA traNa divasa ane grahaNanA pAchalA sAta divasa tajavA. grahaNanA grastAstamAM pahelA traNa divasa ane grastayamAM pAchalA traNa divasa tathA pUrNa grAsamAM pahelA ane pAchalA traNa traNa divasa (temaja A traNa divasanA hisAbe trirAzi karI khaMDagrAsamAM paNa pahelA ane pAchalA divasa) tajavA. 1, 2, 3, 4, 5. Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 zilpa ratnAkara [ca daza ratna dinamekaM tu mAsAnte nakSatrAnte ghaTIdvayam // ghaTImekAM tu tithyante lagnAMte ghaTikArddhakam // 6 // viSAkhyA nADikA bhAnAM pAtamekAgalaM tathA // dagdhAhaM krAMtisAmyaJca lagnezaM ripumRtyugam // 7 // dinArdai ca rajanyaDhe sandhau ca palaviMzatim // malamAsaM kavIjyAstaM bAlavArddhakyameva ca // 8 // janmezAstaM manobhaMgaM sUtakaM mAturAtavam // rogotpAtAdyariSTAni zubheSvetAni saMtyajet // 9 // mAsanA aMtane 1 divasa, nakSatrAntamAM 2 ghaDI, tithyantamAM 1 ghaDI, lagnAtamAM ardha ghaDI ane nakSatronI viSa nAmanI nADI, e sarve tajavAM. patideva, ekAgala (dagdha divasa, kAMti samaya ane lagnane svAmI zatru tathA mRtyu sthAnamAM hoya), madhyAhu tathA ardha rAtri, banne saMdhyAnI saMdhimAM vasavasa pala adhika mAsa, zukra ane bRhaspatine asta tathA zukra ane bRhaspatinAM bAlyatva ane vRddhatva, e sarve tajavAM. tathA janmezane asta, manane bhaMga, sUtaka, mAtAne tu prApta thavI, roga ane utpAtAdi ariSTa; e sarva zubhakAryomAM tajI devAM. 6, 7, 8, 9. siMhastha gurU tajavA viSe. zoko vivAhe maraNaM vrate syAtkSaure daridraM viphalA ca yAtrA // mauryaJca dIkSye vighnaM pratiSThite siMhasthite sarvavivarjanIyam // 10 // siMhastha gurU hoya te vivAhamAM zaka, vratamAM mRtyu, ailamAM daridratA tathA yAtrAmAM niSphaLatA, dikSAmAM mUDhatA ane pratiSThAmAM vigha vigere phaLa prApta thAya mATe siMha rAzine gurU hoya tyAre sarva prakAranAM zubha kArya karavAM nahi. 10. krUra grahe bhagaveluM nakSatra zubha kAmamAM levA viSe. bhuktaM bhojyazca na tyAjyaM sarvakarmasu siddhidam // yatnAt tyAjyaM tu satkArya nakSatraM rAhusaMyutam // 11 // krUra grahe bhagaveluM, bhegavAtuM ke bhecya nakSatra sarva karmamAM siddhi dAtA hevAthI tyAjya nathI, paraMtu zubha kAryamAM te rAhuthI yukta thayeluM nakSatra yatnapUrvaka tajavuM. 11 Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cadaza ratna ] jyoti hata lakSaNAdhikAra. rAhuthI haNAyela nakSatra zubha kayAre thAya. foori kAmAya paryAptaM candrabhogAd grahAhatam // zuddhaM SaDbharbhavenmAsairuparAgaparAhatam // 12 // grahathI haNAela nakSatra deSamukta thai catranA bhAgamAM AvyA pachI zubha kAryane mATe cegya thAya che ane grahaNathI huNAela nakSatra cha mAse zuddha thAya che. ha lalla kahe che ke dUSita nakSatra sUryanA bhAgamAM tathA cadranA bhAgamAM zAMta thatAM zubha kAryoMmAM grahaNa karAya che. vaLI keTalAka AcAyAM kahe che ke grahaNunuM nakSatra sUryanA bhAgamAM AvyA pachI zuddha thAya che. saSi e kahe che ke eka mAsamAM be grahaNu thAya te bIjuM grahaNa thatAM pahelA grahathI dUSita nakSatra zuddha thAya che ane aa grahaNanu nakSatra cha mAse zuddha thAya che. 12. gRhAraMbhamAM zubhAzubha mAsa. caitre zokakaraM vidyAd vaizAkhe ca dhanAgamam // jyeSThe grahAH vipIDante ASADhe pazunAzanam // 13 // zrAvaNe dhanavRddhiH syAt zUnyaM bhAdrapade bhavet // kalahaM cAzvine mAse mRtyanAzazca kArttike || 14 || mArgazIrSe dhanaprAptiH pauSe ca kAmasaMpadaH // mAghe cAgnibhayaM kuryAt phAlgune zriyamuttamAm ||15|| caitra mAsamAM ( ghara ke prAsAdane ) Ara'bha arthAt khAta karavAmAM Ave te zeka upaje, vaizAkha mAsamAM kare to dhananI prApti thAya, jyeSTha mAsamAM kare te karAvanArane graheA pIDA kare, ASADha mAsamAM kare te pazune nAza kare, zrAvaNa mAsamAM kare te dhananI vRddhi thAya, bhAdaravA mAsamAM kare te zUnya rahe, Aso mAsamAM kare te kleza thAya, kArtika mAsamAM kare te gharadhaNInA nokarone nAza thAya. mArgazI mAsamAM kare te dhananI prApti thAya, poSa mAsamAM kare te sarva kAmanA ane sapa ttine Ape, mAgha mAsamAM kare te agnine bhaya thAya ane phAgaNa mAsamAM kare te uttama lakSmIne Ape. 13, 14, 1pa. gRhAraMbhamAM zubhAzubha sa'krAnti gRhasaMsthApanaM sUrye meSasthe zubhadaM bhavet // vRSasthe dhanavRddhiH syAd mithune maraNaM dhruvam // 16 // Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi95 ratnAkara [catuM daza rana karkaTe zubhadaM proktaM siMhe mRtyavivarddhanam // kanyArogaM tulAsaukhyaM vRzcike dhanavarddhanam // 17 // kArmuke tu mahAhAnirmakare syAd dhanAgamaH // kuMbhe tu ratnalAbhaH syAd mIne sadma bhayAvaham // 18 // gharane AraMbha meSa rAzinA sUryamAM kare te zubhadAyaka, vRSa rAzinA sUryamAM dhananI vRddhi, mithunanA sUryamAM mRtyu, karkanA sUryamAM zubhadAyaka, siMhanA sUryamAM sevaka-nokaranI vRddhi, kanyAnA sUryamAM rogakartA, tulAnA sUryamAM sukha ApanAra, vRzcinnA sUryamAM dhanavRddhi, dhananA sUryamAM mahAni, makaranA sUryamAM dhanaprApti, kuMbhanA sUryamAM ratnalAbha ane mInanA sUryamAM gharane AraMbha kare te bhayakartA jANavuM. 16, 17, 18. pratiSThAmAM levAnA mAsa. mAse tapasye tapasi pratiSThA dhanAyurArogyakarI ca bhartuH // caitre mahArugbhayadA ca zukre samAdhave putradhanAptaye syAt // 19 // mAgha ane phAgaNa mAsamAM devatAonI pratiSThA karI hoya te pratiSThA, dhana, AyuSya ane Arogya karanArI che. caitra mahinAmAM mahAroga ane bhayane ApanArI che tathA jayeSTha ane vaizAkha mahinAmAM karanArane putra ane dhana ApanArI jANavI. 19. devatA vizeSeNa mAsavizeSa. yAmyAyane'pi vArAhamAtRbhairavavAmanAn // mahiSAsurahaMtrIzca nRsiMhaM sthApayed vudhaH // 20 // zrAvaNe sthApayelliGgamAzcine jagadaMbikAm // mArgazIrSe harizcaiva sarvAn pauSe'pi kecana // 21 // dakSiNAyanamAM vArAha mUti, mAtRkA, bhairava, vAmana, durgAdevI ane nRsiMha, e devatAonI pratiSThA karavI zubha che. zrAvaNa mAsamAM zivaliMganI pratiSThA karavI, Aso mAM jagadaMbikAnI ane mArgazIrSamAM viSNunI pratiSThA karavI tathA poSa mAsamAM sarva devatAonI pratiSThA karavI ema keTalAka AcAryoe kaheluM che. 20, 21. naMdAdi tithiomAM karavAnAM kArya gItaM nRtyaM tathA kSetraM citrotsavagRhAdikam // vastrAlaGkArazilpAdi naMdAkhyAsu zubhaM smRtam // 22 // Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 561 catuza ratna ] jayotirmahurta lakSaNAdhikAra vivAhopanayo yAtrAbhUSAzilpakalAdikam // THzvarIya matithipu siddhiva rA sainyaM saMgrAmazastrAdi yAtrotsavagRhAdikam // bhaiSajyazcaiva vANijyaM siddhayetsarvajayAsu ca // 24 // zatrUNAM vadhabaMdhAdi viSazastrAgniyojanam // kartavyaM tacca riktAyAM naiva sanmaGgalaM kacit // 25 // vratabaMdhavivAhAdi yAtrArAjyAbhiSecanam // zAMtikaM pauSTikaM karma pUrNAsu kila siddhayati // 26 // gIta, nRtya, khetI karavI, citravidyA zIkhavI, utsava karavA, gRhAdika banAvavAM, vastrAlaMkAra banAvavA tathA paheravA ane kArIgarI zIkhavI, A kAryo naMdasaMjJaka paDavo, chaTha ane ekAdazI; e tithiomAM karavAM zubha che. 22. vivAha, yajJopavIta, yAtrA, AbhUSaNa banAvavAM tathA paheravAM, kArIgarI, kalA zIkhavI, hAthI, ghoDA ane ratha calAva tathA upara besavuM; A sarva kA bhadrAsaMjJaka bIja, bArasa ane sAtama; e tithiomAM karavAM siddhi ApanAra che. 23. senane calAvavI tathA lazkarI abhyAsa kare, yuddha karavuM, zastrAdi calAvavAM, banAvavAM, yAtrA, utsava ane gRhAdi karavA tathA oSadhi banAvavI temaja vepAra kare; A sarva kAryo jayAsaMsaka trIja, AThama ane terasa e tithiomAM karavAM siddhidAyaka che. 24. zatruone mAravA, bAMdhavA, viSa ApavuM, zastra calAvavuM, agni lagADavI ItyAdi kArya riktA saMjJaka cotha, nema ane caudaza e tithiomAM karavAM paraMtu maMgaLakArya karavAM nahi. 25. yajJopavIta, vivAhAdi, yAtrA, rAjyAbhiSeka, zAntika tathA paNika karmo pUrNasaMjJaka pacema, dazama ane pUnema, e tithiomAM karavAthI siddhi thAya che. 26. sAmAnya zubhAzubha tithie. dvitIyA pazcamI caiva tRtIyA saptamI tathA // dazamyekAdazI kRSNapratipacca trayodazI // 27 // pUrNimA tithayo hyetAH sarvakArye zubhAvahAH // anyAstu tithayo neSTAH proktakRtye zubhA matAH // 28 // Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna kRSNA caturdazI zuklA pratipaddarzasaMjJakA // etAH zubheSu kAryeSu varjanIyAH prayatnataH // 29 // bIja, pAMcama, trIja, sAtama, dazama, agiyAraza, kRSNapakSanI ekama, teraza ane pUnama; A sarva tithie zubha kAryamAM zreSTha phaLa ApanArI che. A sivAyanI bIjI tithie zubha nathI. paraMtu je te tithimAM kahelAM kArya karavAmAM zubha mAnelI che. kRSNapakSanI caudaza, zukala pakSanI pratipadA ane amAvAsyA; A tithie zubhakAryamAM yatnapUrvaka varjavI. ra7, 28, 29. tithe saMjJA caka | tithi | | | | | | | tithinA svAmI pArvatI ' G brahmA yuma naMdAdi tithi naMdA ' vizvadeva - 13 ja sarpa azubha riktA gaNeza ''ja pUrNa madhyama | madhyama ! naMdA kArtikasvA. * | zubha | zubha zubha 151) 151 13 jaya azubha | zubha , jayA | kAmadeva caMdra-pitara & pha azubha | zubha : riktA ziva azubha | zubha | pUrNa : 10 he U caMddhi zukalapakSe azubhAdi saMjJA The Hosche Holt Holc madhyama | madhyama madhyama | madhyama . madhyama 1 madhyama azubha| zubha kRSNapakSe zubhAdi zubha zubha Hrit o ishra sa tA. zubha nAmaka tithienuM varNana. meSAdInAM caturNA hi catasraH pratipanmukhAH // tistatua vma virtitA re siMhakanyAtulAdInAM SaSThyAdyAstithayaH kramAt // dazamyetaccatuSkasya tathA caikAdazImugvAH // 31 // catasro dhanurAdInAmeteSAM pUrNamAsyamA // pApayuktasya rAzeryA tithiH sA na zubhAvahA // 32 // meSAdi cAra cAra rAzionI pratipadAdi cAra tithio che arthAt meSa, vRSa, mithuna ane karkanI kamathI ekama, bIja, trIjA ane cotha tithi jANavI ane ekamAdi A cAra tithionI pAMcama pUrNa tithi jANavI. Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ] jyotirmuhurta lakSaNAdhikAra. 563 siMha, kanyA, tulA ane vRzcika rAzionI kamathI chaDa, sAtama, AThama ane nema tithio che ane chaTha Adi cAra tithionI dazama pUrNa tithi che tathA dhana, makara, kuMbha ane mIna; A zazionI kamathI agiyAraza, bArasa, terasa ane caudaza tithio che ane ekAdazyAdi cAra tithionI pUnama tathA amAvAsyA pUrNa tithi che paraMtu je tithi pApagrahayukta rAzinI hoya te zubhakAraka nathI. 30, 31, 3ra. zubhAzubha vAra AdityazcandramA bhaumo vudhazcAtha bRhaspatiH // zukraH zanaizcata rAjAH parizartitA rUA. zivo durgA guho viSNurbrahmendraH kAlasaMjJakaH // sUryAdInAM kramAdete svAminaH parikIrtitAH // 34 // zukrazcandro para zu gumar vAra zune mRtA che krUrAstu krUrakRtyeSu grAhyA bhaumArkasUryajAH // 35 // sthiraH sUryazcarazcandro bhaumazcoyo budhaH samaH // laghu vo mRduH zukraH zanistIkSNaH samIritaH // 36 // ravi, soma, maMgaLa, budha, gurU, zukra ane zani A sAta vAronAM nAma che. ziva, durgA, kAtti keya, viSa, brahmA, indra ane kAla; A sAta deve krame sAta vArenA svAmI jANavA. gurU, soma, budha ane zuka; A cAra zubha vAre che ane te zubha kAryamAM grahaNa karavA zreSTha che tathA maMgala, ravi ane zani; A traNa vAra krUra che ane te kura kAryomAM levA yogya che. 33, 34, 35. vAramAM ravivAra sthira, somavAra cala, maMgaLavAra ugra, budhavAra sama, gurUvAra laghu, zukavAra kemaLa ane zanivAra tINa che. 36, pratiSThAnA vAra. tejasvinI kSemakRdagnidAha vidhAyinI syAdvaradA dRDhA ca // AnaMdakRtkalpanivAsinI ca sUryAdivAreSu bhavetpratiSThA // 37 // ravivAre pratiSThA karavAthI tejasvI arthAta prabhAvazAlI, somavAre maMgaLa karavAvALI, maMgaLavAre agnidAha, budhavAre manavAMchita phala ApavAvALI, gurUvAre daDha ( sthira), zukravAre AnaMda ApavAvALI ane zanivAre pratiSThA karavAmAM Ave te kalpa paryanta arthAt sUrya caMdra rahe tyAM sudhI sthira rahevAvALI thAya che. 37. Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zilpa ratnAkara pratyeka vAramAM karavAnAM kAryAM. rAjAbhiSekamAGgalyaM yAnamaMtrAstramauSadham // raNaH paNyAgnisevAdyaM suvarNAdi ravau smRtam ||38|| zaGkhamauktikarUpAdi bhUSA gItaM kratuH kRSiH // bhojyaM strIkSuvikArAMbhaH karmoktaM somavAsare // 39 // bhedasteyAnRtaM zAThayaM viSazastrAnighAtanam // pravAlakara hemAdyametatkuryAtkuje'hani // 40 // kalAnaipuNyavANijyaM saMdhivyAyAmasevanam // vedAdhyayanalipyAdi vidadhyAd budhavAsare // 41 // yajJo dharmaH kriyA vidyA mAGgalyaM pauSTikaM gRham // yAtrA bhaiSajyabhUSAdyA vidheyA guruvAsare // 42 // gItaM strIratnazayyAdi vastraM bhUpotsavakriyAH // bhUpaNyakRSikozAdyAH sarve siddhayanti bhArgave // 43 // gRhapravezadIkSAdi gajabandhaH sthirakriyAH // dAsazAstrAnRtaM steyametatsiddhayecchanaizvare // 44 // kheTasyopacayasthasya bAre kArya zubhAvaham // tadevApacayasthasya yatnenApi na siddhyati // 45 // [ caturdeza ratna ravivAre rAjAne rAjyAbhiSeka, mAMgalika kArya, yAna--thAdivAhana anAvavAM tathA savArI karavI, taMtra sAdhanA karavI, astra calAvavAM ane anAvavAM, auSidha banAvavI tathA khAvI, yuddha karavuM, dukAna karavI, agni lagADavI, sevA karavI tathA suvarNAdinAM AbhUSA anAvavAM ane paheravAM vagere kAryo karavA kahelAM che. 38, sAmavAre zakha, motI, cAMdI vigerenAM AbhUSaNA dhAraNa karavAM ane banAvavAM, saMgIta vidyA zIjavI, yajJa zyo, khetI ravI, lona artha, strIsevana, goNamAMDa banAvavA tathA pANInA phuvAre| zarU karavA vigere kAryAM karavAM. 39. bha MgaNavArai leha 42vo, yorI 12vI, bhUhu mosavu, dhUrtatA 42vI 2 hevu zastra calAvavAM, agni lagADavI, ghAta karavA, pravALAM dhAraNa karavAM, kara nAkhave ane vasUla karavA, sonAnu kAma karAvavuM vigere kArya karavAM zubha che. 40, Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s catudaza ra ] timuhUrta lakSaNAdhikAra. pa65 budhavAre kalA athavA hunnara zIkhavA, kalAomAM nipuNatA, pravINutA meLavavI, vepAra kare, saMdhi karavI, vyAyAma-kasarata karavI, nokarI karavI, veda bhaNavA, pustakAdi lakhavAM vigere kAryo karavAM. 41. gurUvAre yajJa, dharma, kriyA, vidyA, maMgala kArya, piSTika karma, gRhAraMbha, yAtrA, auSadha khAvuM ane banAvavuM, alaMkAro dhAraNa karavA vigere kAryo karavAM. 2. - zukravAre gItavidyA zIkhavI, strIsevana, ratna dhAraNa karavAM, zayyAdi eTale palaMga vigere banAvavA, vastra dhAraNa karavAM, AbhUSaNe paheravAM, utsava kriyAo karavI, bhUmi vecavI tathA kharIdavI, dukAna karavI, kRSi karavI, khajAne saMghara vigere kAryo karavAM zubha che. 43. zanIvAre gRhapraveza kare, maMtradIkSA levI, hAthI bAMdha, thira kAme karavAM, nokarI karavI, nekara rAkhavA, zastra calAvavAM, jANuM belivuM ane corI karavI, A kAryo siddha thAya che. 44. lagnathI 3, 6, 10 ane 11 muM bhuvana upacaya sthAna kahevAya che ane 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9 ane 12 muM bhuvana apacaya sthAna kahevAya che. upacaya sthAnamAM sthita grahanA vAramAM kareluM kAma zubhakAraka thAya che ane apacaya sthAnamAM rahelA grahanA vAramAM yatnapUrvaka kareluM kArya paNa siddha thatuM nathI. 45. vArane AraMbha kayAre thAya. vArAdinadayAdUz2a palairmeSAdige ravau // tulAdige tvadhastriMzattadvayumAnAntarArdhajaiH // 46 // meSAdika cha rAzimAM sUrya rahyo hoya tyAre sUryodayanI pachI te divasanA dinamAna ane trIzanI vaccenA AMtarAnA ardha paLa vaDe vArane AraMbha thAya che, ane tulAdika cha rAzimAM sUrya rahyo hoya tyAre sUryodayanI pahelAM teTalA paLe vAranI pravRtti thAya che. 46. jemake gurjara dezamAM karka saMkrAMtie utkRSTa dinamAna ghaDI 34 paLa 48nuM hoya che. temAMthI trIza bAda karatAM bAkI ghaDI 3 paLa 48 rahyA. tene ardha bhAga karatAM ghaDI 1 paLa 54 rahyAM eTale sUryodaya thayA pachI 1 ghaDIne 54 paLe vArane AraMbha jANa. teja pramANe makara saMkrAMtimAM jaghanya dinamAna ghaDI 26 ne 12 paLanuM hoya che. tene trIzamAMthI bAda karatAM bAkI ghaDI 3 ne 48 paLa rahyAM. tene prathamanI jema arthe karatAM 1 ghaDI ne 54 paLa rahyAM mATe te divase sUryodaya pahelAM 1 ghaDI ne pa4 paLe vArane AraMbha thAya che. tevI rIte dareka dinamAnanA hisAbe vArano AraMbha jANa. Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakharA 56 riva 1) grahanA svAmI ziva rA snabhovA sthira ' svAmitvanI huM pU dizA jo grahanA varNa | rakta 5 grahanI jAti kSatriya 1 vAra ,, , A 23 (12) zatru |17 paraspara bhA - ,, svabhAva kara krUra liMga | purUSa strI puzya 8 rAzi bhAga- mAsa 1 dhaDI 135 mAsa 11 mAsa 79 paraspara maitrIsA,mAra, maM, gu, ra, sA, gu, 14 svadhara 155 ucca ghara 5)} 7 siMha mepa 10 madhyama graho adhama, gu, zu, za, zu. rA. 11 mitra sA,ma, rA, jI, ra, ro, 3, budha sAma 16 nIca vara 17 mULa trikoNa | siMha 18 ha sthAna 197 hasthAna karavuM pasaMda sthAna 1 durgA jI, zA x cara 9 vAyabya zveta vaizya meSa sA. vRdha tulA | vRzrika zya ku OM 3 krUra vRkSa zilpa ratnAkara grahacaka budha viSNu 10 sagaLa kRti ke ugra dakSiNa rakta kSatriya 2 vRkSa, meSa makara pha maiya makara 10 sama ma, gu, rA, uttara pILA vaizya sA, krUra sAmya strI. na. purA 3 mIna phA gurU 1 prabhA kanyA 1 ladhu mRdu IzAna | agni pILe! zveta brAhmaNa | brAhmaNa sAmya strI strI. na. mAsa 1 mAsa 136 mAsa 12 mAsa 30 gu, zu, za, rA, ra. sA. mAthu, za, rAjI, zu, rA,bu, zu, ra, za. ma', gu gurU 2, zu, za, so,ma, khru, za, sAma 2, sA, bu, za, * zukra maphara dochi dhana 11 10 ya kanyA, dhana, mIna dhu, tulA makara, bha kanyA,mIna mithuna kanyA phancA [ catu zaratna tulA ne rAhu ketu mIna kAla 9 tIkSNa pazcima zyAma jI, zu, ,sA, ma, mIna tulA meSa 1 naMtya zyAma dra tulA 1, 3, 11 purUSa, pulaka mAsa 18 mithuna,dhana dhana,mithuna kuMbha kuMbha,siMha 16 mithuna,dhana Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ] jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra. pa67 Io vAra ravi | sema | maMgaLa budha | gurU zukra | zani rAhu-ketu ra1 parNa dRSTi | 7 | 9 4, 7, 8 7 pa, 7, 9, 7 3, 7, 10.pa, 7, 9 | 12 | 2 pANI daSTi , 8, 4, 8, | 4 | 4, 8, 4, 8, 4, 8, | 4, 8, ] 4, 8, | raka ardha dRSTi pa, 9 5, 9, 5, 9, | pa, 9, | * Ipa, 9, | 5, 9, | pa, 9, | - ekAda daSTika, 1, 3, 10, 3, 10, 3, 10, 3, 10, 3, 10, | 3, 10, ripa gocara zuddhi 3, 6, 2, 3, pa, 3, 6, 1, 3, 5, 2, 5, 72, 3, 7, 3, 6, | 3, 6, - 10, 6, 7, 9, 10, 11, 7, 9, 9,10,119,10,11 /10, 11) ! . 11, 10, 11, 10, 11 = lalATa | | pa, 6, 7 10 | 4 | 2, 3, 11, 12, 7 | 8, 9,. grahasthAna RLa kArya baLa { nRpa | sarva | yuddha ! jJAna 1 vivAha | gamana ! dIkSA rajanma nakSatra vizAna pUrva revatI bharaNI phAgunI azvinI! dimukha | pUrva, pazcima dakSiNa uttara | pazcima dakSiNa | - dhAtu nAMbu) maNi | sonuM ! kAMsuM ! ! metI | sIsuM | trizAMza dina 1 dhI 4 dina 1 dina 1 | dina 1 | dina 1 dina dina 14] bhegadina kara dvAdazAMza - ghaDI 11, 3-4pa | 2-30 32-30 -30 | 75- 05-1| bhedina navamAMza ka2 015 | patra | | | 3-0 T43-2 0 3-ra0 18 nAgadina ghaDI ? | dekANuM | 10 | ghaDI 4pa 1pa ! 10 | | bhogadina ! 12 100-0 ), 0-0.!! | 13deg 30 0 . (180-ka ne zubhAzubha nakSatra. rohiNyazvimRgAH puSyo hastazcitrottarAtrayam // revatI zravaNazcaiva dhaniSThA ca punarvasUH // 47 // anurAdhA tathA svAtI zubhAnyetAni bhAni ca // sarvANi zubhakAryANi siddhayaMtyeSu ca bheSu ca // 48 // Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa68 zilpa ratnAkara [catuza ratna pUrvAtrayaM vizAkhA ca jyeSThAAmUlameva ca // zatatArAbhameteSu kRtyaM sAdhAraNaM smRtam // 49 // bharaNI kRttikA caiva maghAzleSe tathaiva ca // atyugraM duSTakArya yat proktameSu vidhIyate // 20 // usel, azvinI, bhRgazira, puSya, sta, citrA, 3 uttarA, revatI, zravaNa, dhaniSThA, punarvasU, anurAdhA tathA svAtI; A nakSatro zubha che ane sarva prakAranAM zubha kAryo A nakSatromAM siddha thAya che. traNe pUrvA, vizAkhA, jayeSThA, AdrA, mUla ane zatatArA; A nakSatra sAdhAraNa che ane temAM sAdhAraNa kArya karavAM zubha che. bharaNI, kRttikA, maghA tathA AzleSA, e ati uSya nakSatre che ane temAM satyata ye 4258 4thu cha. 47, 48, 45, 50. nakSatrAmAM vizeSa zubhAzubha kArya. dhruvaM sthiramiti khyAtaM rohiNI cottarAtrayam // tatrAmaragRhagrAmA'bhiSekAdyAH sthirakriyAH // 51 // mRgazcitrAnurAdhA ca revatI mRdumaitrakam // tatra gItaM ratiM kuryAdbhaSA mAGgalyamambaram // 52 // puSyAzvinyabhijiddhastaM laghu kSipramudAhRtam // tatra bhUSauSadhajJAnaM gamanaM zilpakaM ratiH // 53 // jyeSThAH mRlamAzleSA tIkSNaM dAruNamucyate // tatra bhedo vadho baMdho maMtrabhUtAdisAdhanam // 54 / / zravaNAditribhaM svAtipunarvasu caraM calam // tasminvAjigajAroho vATikAgamanAdikam // 55 // bharaNI ca maghA pUrvA krUramugramudAhRtam // viSazastrAgnighAtAdi tatra cchedavinAzanam // 16 // vizAkhA kRttikA caiva mizraM sAdhAraNaM smRtam // nIlotsargo'gnikAryazca mizraM tatra ca siddhayati // 57 // rehi ane uttarotraya eTale uttarA phAlganI, uttarASADhA tathA uttarabhAdrapada; A nakSatro dhruva ane sthira saMjJAvALAM che. temAM devAlaya banAvavA, Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturda zaratna ] jyoti hatuM lakSaNAdhikAra. 59 grAma vasAvavu, rAjAne gAdIe besADavA tathA sarva prakAranAM sthira kA` zubha che. 51. mRgazira, citrA, anurAdhA ane revatI; A nakSatrARtu ane mitrasa'jJaka che. temAM gAyana vidyA zIkhavI, strIsa'gama karavA, AbhUSaNa paheravAM, mAMgalika ka karavAM tathAM vastro paheravAM; e kArya karavAmAM zreSTha che. para. puSya, azvinI, abhijit ane hasta; A nakSatro laghu ane kSiprasaMg2aka che. temAM AbhUSaNa dhAraNa karavAM, auSadhasevana, jJAnasa'pAdana, gamana, kArIgarI, strIsa'gama; e kArya karavAM sArAM che. pa3. jyeSThA, ArdrA, mUla ane AzleSA; A nakSatro tIkSNa ane dArUNa saMjJaka che. temAM bhedana, mANu, baMdhana, ma`trasAdhana, bhUtAdi sAdhana vigere kArya siddha thAya che. pa4. zravaNa, dhaniSThA, zatabhiSA, svAti ane punavasu; A nakSatre cara ane cala sajJaka che. temAM hAthI ane gheADA upara caDhavu, bagIcA banAvavA ane prayANa karavuM; e sarva kAryo karavAM. 55. bharaNI, maghA ane traNa pUrvA arthAt pUrvA phAlgunI, pUrvASADhA ane pUrvA bhAdrapa6; A nakSatro krUra ane ugra sajJaka che tethI temAM jhera Apavu, zastra calAvavuM, agni lagADavI, mAravuM, kApavu' ane vinAza karavA ityAdi kAryo siddha thAya che. 56. vizAkhA ane kRttikA; A e nakSatro mizra tathA sAdhAraNa saMjJaka che. temAM vRSetsa, agnikArya ane mizrakA karavAthI siddhi thAya che. pa. gRhArbhamAM nakSatra ane vAranuM phaLa. puSyadhruvenduharisarpajalaiH sajIvestadvAsanazca kRtaM sutarAjyadaM syAt // dvIzAzvitakSivasupAzizivaiH sazukre vAre sitasya ca gRhaM dhanadhAnyadaM syAt // 58 // puSya, uttarA phAlgunI, uttarASADhA, uttarA bhAdrapada, rohiNI, mRgazira, zravaNa, AzleSA ane pUrvASADhA; A nakSetromAMthI koi paNa nakSatra para gurU hoya agara te R Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa70. zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna nakSatranA reje gurUvAra hoya te divase vara karavAno AraMbha karavAmAM Ave te te ghara putra ane rAjya ApanArU"thAya che. 58. sAraiH karejyAntyamaghAmbumUlaiH kauje'hni vezmAgnisutArditaM syAt // saMjJaiH kadAstAryamatakSahastaisyaiiva vAre sukhaputradaM syAt // 19 // hasta, puSya, revatI, maghA, pUrvASADhA ane mUla nakSetre para maMgaLa hoya agara te divase maMgaLavAra hoya te vakhate gharane AraMbha kare te ghara agnithI baLI jAya agara putrane pIDA kartA thAya che. rohiNI, azvinI, uttarA phAlganI, citrA ane hasta; A nakSatromAMthI kaI paNa nakSatra para budha hoya agara te nakSatranA divase budhavAra heya te divase gharane AraMbha karavAmAM Ave te sukha ApanAra ane putradAyaka thAya che. 59. ajaikapAdAhirbudhanyazaRmitrAnilAntakaiH // samandamandavAre syAd rakSobhUtayataM gRham // 30 // agninakSatrage sUrye candre vA saMsthite yadi // nirmitaM maMdiraM nUnamagninA dahyate'cirAt // 61 // pUrvA bhAdrapada, uttarA bhAdrapada, ceSTA, anurAdhA, svAti ane bharaNI; AmAMnAM koIpaNa nakSatro para zani hoya agara te divase zanivAra hoya te vakhate gharane AraMbha karavAmAM Ave te te ghara rAkSasa ane bhUta Adinu nivAsa sthAna thAya che. kRttika nakSatranA upara sUrya agara caMdramA hoya te divase gharane AraMbha kare te te ghara taiyAra thayA pachI jaladI agnithI baLI bharama thAya che. 60, 61. puSya nakSatranI prazaMsA. pApairviddhe yute hIne candratArAvale'pi ca // puSye siddhayanti sarvANi kAryANi maMgalAni ca // 32 // caMdramA ane tArA bavahIna haya, pApagrahathI viMdhAela hoya athavA pApagrahothI yukta hoya te paNa puSya nakSatramAM sarva mAMgalika kAryo siddha thAya che. dara Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuza ratna ] rti muharta lakSaNAdhikAra. nakSatra kepTaka naM. (1) nakSatra rAzinAM ! nakSatranI , nakSatra A nakSatranAM nAma | gaNa ' nAmanA akSara | nAM | caraNa nAma | jAti | liMga kapa mela 1 | azvinI bharaNI 3 kRttikA vRSabha zihiNI ta mRgazira : sevaka A punarvasu se AzleSA madhA pUrvA phAlsanI 12 | uttarA phAlganI - A ! 1 sa ha citrA sake. deva | cuM,ce, ce, lA. | ja vaNika manuSya ' li,lu, le, le. ! 4 caMDAla rAsa a, i, u, e. ke ? brAhmaNa | manuSya evA, vi, va. ' ke vRSabha deva - 2 I vRSabha ve,, kAkI, ' 3 mithuna manuSya | ku, gha, Da, cha.! 4 mithune ! ugra deva ke, ko, hA, hI. 3 mithuna - - - 1 : karka vaNika | hu, he, hA, Do. | 4 | karka ! rAjA rAkSasa Di, ku, De, De. | 4 | karka ! caMDAla rAkSasa mA,mi, mu, me. 4 kheData | manuSya me, TA, Ti, Tu. 4 : siMha ! brAhmaNa manuSya ! 2, , pA, pi. rAjA ( kanyA devapu, 5, 7, i. 4 kanyA vaNika rAkSasa pe pi, rA, ri. 2 { kanyA deva rU, re, re, tA. 4 | tulA caMDAla rAkSasa | ti, tu, te, te. 3 | tulA caMDAla deva ! nA, ni, nu, ne. ja ! vRzcika : sevaka rAkSasa ne, yA, vi, yu. 4 vRzcika sevaka rAkSasa ' , ye, bha, bhi. : 4 : dhana manuSya bhu, dha, pha, tA. 4 | dhana brAhmaNa manuSya bhe, beja, ji. . { dhana : rAjA vidyAdhara , je.je.khA. bA makara khi,khu,khe che. A | caMDAla rAkSasa . ga, gi, gu, ge. 2 rAkSasa | , sA, manuSya ' me, se, ( mInA , , , jha, tha. 4 mIna rAjA deva ! de. de, ca, cI. : 4 mona svAti vizAkhA anurAdhA " | '' S ' -"- 1 | zcaka ' ugra mULa pUrvASADhA uttarASADhA 22 abhijita - vaNika deva ( makara : sevaka zravaNa dhaniSThA zatabhiSA pUrvA bhAdrapada 27 | uttarA bhAdrapada 28 ; revatI | brAhmaNa manuSya kheDuta Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadA nadA madhya Mi ddhA pa7ra zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna nakSatra koSTaka naM. 2 naMbara, nakSatra nAma ! AkAze dizA| nADI ! netra ni vire nita 1- azvinI uttara cArI | maMda vecana ghoDe | pADo | jyA 2 | bharaNuM uttara cArI madhya | madhya bhecana | siMla | jigyA 3. kRttikA madhyama cArI aMya sucana bakare vAMdaro | rohiNI madhyama cArI aMtya aMdha lecana | sarSa naLI 5 mRgazira dakSiNa yArI | madhya maMda lecana sarpa noLI jayA | A dakSiNa cArI Adya madhya bhecana kutare haraNa 7] punarvasu dakSiNa cArI Adya sucana bIlADe ! uMdara pu madhyama cArI aMdha locana bakare ) vAMdaro ja | AzleSA madhyama cArI | aMtya maMda locana bIlADo, uMdara madhA | uttara cArI aMtya madhya bhecana uMdara ! bIlADe pUrvA phAlyunI | uttara cArI madhya sucana uMdara | bIlADe 12 | uttarA phAlsanI uttara cArI aMdha lecana maLada vA hasta dakSiNa cArI AdhA maMda lecana pADe ! citrA madhyama cArI madhya madhya locana | vAdha ! baLada yAti uttara cArI aMtya sucana pADe. vizAkhA uttara cArI aMdha locana baLada anurAdhA dakSiNa cArI maMda lecana haraNa kA dakSiNa cArI Adya madhya locana haraNa kUtare jyA ! dakSiNa cArI Adya sucana kUtare haraNuM naMdA pUrvASADhA dakSiNa cArI madhya [ aMdha locana vAgha baLada riktA uttarASADhA dakSiNa cArI aMtya maMda vecana nALIyo sarSa 22 abhijita madhya madhya bhecana noLIyo| sarSa | zravaNa madhyama cArI aMtya sucana vAMdara 24 dhaniSThA madhyama cArI aMdha lecana zatabhiSA madhyama cArI Adya maMda locana gheDe pADe pUrvA bhAdrapada uttara cArI Adya madhya locana ! siMha | uttarA bhAdraSada | uttara cArI madhya | mulacane 28 ] revatI ! madhyama cArI ] aMtya ! aMdha lecana hAthI Adya bhakA De vA aMtya madhya riktA mukhya siMha baLada Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakSatra svarUpa | 'ja 8 puSpa saV caturdaza rana ]. tirmuhUrta lakSaNAdhikAra. pa77 nakSatra keThaka naM. (3) nakSatranA : nakSatra amunakSatranAM |ma tArA svAmI | zubhAzubha 'khAdisaMjJA saMkhyA 1 azvinI azvinIkumAra zubha : ladhu, kSipra tiya mukha azvamukhAkAra 2. bharaNI yama | ugra ! phara, ugra amukha bhagAkAra 3 kRttikA | agni ugra : mizra, sAdhAraNa amukha surAkAra ja zahiNI | brahmA | zubha ! dhruva, rithara umukha zakaTAkAra 5 mRgazira caMdramA zubha mRdu, maitra tiryakkha mRgamukhAkAra 6 Adra - ziva sAdhAraNa tIkSNa, dArUNa urdhvamukha maNa samAna || 7 punarvasu - aditi | zubha : cara, cala tirthabhukha gRhAkAra bRhaspati | zubha | laghu, kSipta urdhva mukha bANakAra 9 AkSepa | | ugra | tIkSNa, dArUNa amukha sarpAkAra 10 mA pitara - ugna | kura, ugra amukha | kallAkAra pUrvA phAlganI ! bhaga sAdhAraNa dUra, ugra adhamukha zAkAra ra uttarA phAlvanI | aryamA zubha : dhruva, sthira urdhvamukha | zAkAra 3. hasta | zubha laghu, kSika tiryamukha hastAkAra h4 citrA | zubha ' mRdu, mitra tiryakSukha matI samAna hpa svAti vAyu zubha cara, cala tiryakSukha pravAlAkAra hka vizAkhA dAgnI - sAdhAraNa mizra, sAdhAraNa adhomukha teraNAkAra cha anurAdhA ' mitra zubha | mRdu, maitra tiryamukha mUlAkAra 18 nA sAdhAraNa tINa, dArUNa tiryakSukha kuMDalAkAra 19 mULa , rAkSasa sAdhAraNa tIkSNa, dArUNa amukha vIchI AkAra 1 jala sAdhAraNa dUra, ugra adhomukha zacAkAra uttarASADhA " vizvadeva zubha : dhruva, sthira urdhvamukha gajAMtAkAra 22 abhijit | brahmA, zubha , laghu, kSipra urdhvamukha trikoNAkAra ra3 zravaNa - zubha | umukha traNa pagalAkAra 3 dhaniSThA vasu | zubha : cara, cala umukha syakAra ra5 zatabhiSA varUNa - sAdhAraNa cara, cala urdhvamukha gelAkAra ra6 pUrvA bhAdrapada apAta : sAdhAraNa krara, ugra adhomukha lITI AkAra ra7 uttarA bhAdrapada anibunya zubha : dhruva, sthira umukha lITI AkAra 28 revatI pUSA ! zubha : mRda, matra tiryabhukha mRdaMgAkAra sUryo i aSTA ra0 pUrvASADhA Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zilpa ratnAkara yoganAM nAma. viSkuMbhaH prItirAyuSmAn saubhAgyaH zobhanAbhidhaH // atigaNDaH sukarmAkhyo dhRtiH zUlAbhidhAnakaH ||63|| gaNDo vRddhirbhuvazcAtha vyAghAto harSaNAhvayaH // vajraM siddhirvyatIpAto varIyAn parighaH zivaH ||64 || siddhiH sAdhyaH zubhaH zuklo brahmendro'thaca vaidhRtiH // yogAnAM jJeyameteSAM khanAmasadRzaM phalam ||65 || [ caturdeza ratna ( 1 ) viSNubha, ( 2 ) prIti, (3) AyuSmAna, (4) saubhAgya, ( 5 ) zelana, ( 6 ) atigaDa, ( 7 ) suka, ( 8 ) dhRti, ( 9 ) phUla, ( 10 ) gaMDa, (11) vRddhi, ( 12 ) dhruva, ( 13 ) vyAghAta, ( 14 ) haNa, (15) vajra, ( 16 ) siddhi, ( 17 ) vyatipAta, ( 18 ) varIyAna, ( 19 ) parigha, ( 20 ) ziva, ( 21 ) siddhi, ( 22 ) sAdhya, ( 27) zubha, ( 24 ) zukla, (25) brahmA, (26 ) edra ane (27) vaidhRti; sattAvIsa cega che ane temanAM peAtAnA nAma pramANe phaLa jANavAM. 63, 64, 65. A azubha yAganI tajavAnI ghaDI. vaidhRtirvyatIpAtAkhyau saMpUrNa varjayecchume // vajraviSkuMbhayozcaiva ghaTikAtrayamAdimam // 66 // parighArdhaM paJca zUle vyAghAte ghaTikAnavam // gaNDAtigaNDayoH SaD ca deyAH sarveSu karmasu ||67|| eteSAmapi yogAnAM zeSaM sAdhAraNaM smRtam // eke viruddhayogAnAM pAdamAdyaM tyajanti hi // 68 // vaidhRti ane vyatIpAta nAmanA be cage zubha kAryamAM sapUrNa tajI devA, vajrA, ane viSNubha yoganI prathamanI traNa ghaDI tyAgavI, parigha yoganA pUrvA, zUla yoganI pAMca ghaDI, vyAghAta ceganI nava ghaDI, gaDa ane atigaDA yoganI cha cha ghaDI sa zubha kAmamAM tyAgavI. temaja upara kahelA A yogonA zeSa bhAga paNa sAdhAraNa jANavA ane te sAdhAraNa phaLadAtA che. keTalAka AcArya virUddha gAnA pahele pAdaja tajave ema kahe che. 66, 67, 68. Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyoti hatuM. lakSaNAdhikAra karaNa prakaraNa. karaNAni carAkhyAni bavabAlavakaulavam // taittilaM garavANijye viSTiretAni sapta ca // 69 // gatAzca tithayo dvAbhyAM nightAH zuklAditaH kramAt // yavAzca karaNaM pUrve jJeyaM saikaM pare dale ||70 // pare kRSNacaturdazyAM dale ca zakunirbhavet // dazaiM catuSpadaM nAgaM pUrvAparavibhAgayoH // 71 // zukle pratipadaH pUrve dale kiMstughnasaMjJakam // eteSAM karaNAnAM hi catuSkaM sthirasaMjJakam // 72 // catu zaratna ] (1) ava, (ra) mAlava, (3) kaulava, (4) taittila, (5) gara, (6) vANijya ane (7) viSTi; A sAta karaNa carasajJaka che. 69, 275 zukala pakSanI pratipadAthI gata tithione amaNI kare ane je aka Ave te anukrame vADhi karaNa tithinA pUrvArdhamAM thAya che ane jo tithinA uttarArdhamAM karaNa jANavI hoya to amaNI karelI gata tithimAM eka (1) umerI avAdi karaNa jANavI ane eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke dareka tithine e karaNa bhegave che. kRSNapakSanI caudazanA khIjA bhAgamAM zani karazu Ave che ane amAsanA pahelA bhAgamAM catuSpada tathA bIjA bhAgamAM nAga kaNa Ave che temaja zukala pakSanI pratipadAnA pahelA bhAgamAM kastunna karaNa Ave che. A cAre karaNeAnI sthira sa'jJA jANavI. 70, 71, 72. karaNAnA svAmI. indro brahmA tathA mitrazcAryamA bhUramAyamAH // kalidharmAkSanAgAjaH karaNAnAmadhIzvarAH // 73 // ( 1 ) iMdra, ( 2 ) brahmA, ( 3 ) mitra, ( 4 ) amA, ( 5 ) pRthvI, ( 6 ) lakSmI, ( 7 ) yama, ( 8 ) kali, ( 9 ) vRSa, ( 10 ) sarpa ane (11 ) vAyu; A krame avAdi karaNAnA svAmI jANavA. 73. pharaNAmAM karavAnAM kA. bave pauSTikakAryANi viprakarmANi bAlave // kaulave strIsuhRtkarma taittile subhagApriyam // 74 // Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa76 zilpa ratnAkara [[caturdaza ratna gare bIjAzritaM kuryAdvANijyaM vaNije caret // dAhapAtAdikaM viSTayAM na zubhaM tatra kiJcana // 7 // zakunAvauSadhaM maMtrasAdhanaM pauSTikaM caret // rAjyaM goviprayoH karma pitRkArya catuSpade // 76 / / saubhAgyaM dAruNaM nAge kiMstunne maMgalaM caret // evaMvidhazca vijJeyaH karaNAnAM kAryavistaraH // 7 // bava karaNamAM pANika karma, bAlavamAM brAhmaNanAM karma, kalavamAM strI ane mitranAM karma, taittilamAM saibhAgyavatI strIne priya kArya, garamAM khetaramAM bI vAvavuM tathA haLa jotavuM, vaNijamAM vANijya karma ane viSTimAM bhadrAmAM-agni lagADavI, paDavuM vigere duSTa karma karavAM paraMtu koI paNa zubha karma karavuM nahi. zakunimAM auSadha sevana, maMtrasAdhanA, pauSTika kArya, catuSpAdamAM rAjyaka, gaubrAhmaNa karma ane pitRkArya, nAgamAM sabhA karma tathA dArUNa karma ane kimbugha karaNamAM maMgala kArya karavAM. A pramANe karaNane kAryavistAra jANa. 74, 75, 76, 77. karaNa caka. ) sthirAdi saMjJA zukala pakSanI kRSNa pakSanI tithi 30 ghaDI| tithi 30 ghaDI/ karaNanAM [. svAmI zubhAzubha kArya pUrva ke uttara pUrva uttara nAma bhAga | bhAga | bhAga | bhAga 1 0 0 0 0 0 1 kistu% ] vAyu sthirane zubha kArya karavAM 5 8 115 4 11 7 ba bava tatsava, devaLa, talAva karAvavAM, 2 0 51ra 1 8 41 bAlava brAhmaNanAM karma karavAM. 61 51ra 1 | kolava strI ane mitranAM karma karavAM. taittila vivAhAdi maMgaLa kArya karavAM. 7 4 310 113 2 | bIja vAvavuM, haLa jevuM. 411 714 310 13 vaNija | devapratiSThA, ghara, dukAna bAMdhavI. zubha karma na karavAM. vipa, zatrune haNa, { 1514 1114 31, viSTi cara ! kUra karma karavAM. che 0 0 014) zani maMtra sAdhana, auSadha sevana, graha pUjA, pASTika karma karavAM. rAjyAbhiSeka, gAya, bheMsa levI ane | 30 0 0| catuSpAda mitra kArya karavAM. { 0 30nAga ) sarpasthiravidyAbhyAsa kare. saubhAgya karma, yudhdha javuM, vairya rAkhavuM, 8 8 8 8 8 - $ ? |_ _ 9-... Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAka caturdaza rana ] . jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra bhadrA saMbaMdhamAM vizeSa. ekAdazyAM caturthAzca zukle bhadrA pare dale // aSTamyAM paurNimAyAzca bhadrA pUrvadale smRtA // 78 // tRtIyAyAM dazamyAJca kRSNapakSe pare dale // saptamyAJca caturdazyAM bhadrA pUrvadale bhavet // 79 // zukala pakSanI agiyArasa tathA thanA ja tithinA uttarArdha eTale bIjA bhAgamAM bhadrA rahe che, ane zukala pakSanI AThama tathA pUrNimAnA divase tithinA pUrvArdha eTale pahelA bhAgamAM bhadrA rahe che ane kRSNa pakSanA trIja tathA dazamanA divase uttarArdha bhAgamAM tathA kRSNa pakSanI sAtama temaja thanA divase pUrvArdhamAM bhadrA hoya che. 78, 79. bhadrAnuM aMga vibhAganuM phaLa. pazcanADyo mukhe caikA kaNThe tu hRdaye daza // paJca nAbhau kaTau SaT ca viSTeH pucchaM ghaTitrayam // 8 // kAryanAzo mRtirlakSamyA nAzo buddhehatiH kliH|| jJeyaM kramAtphalaM viSTeridamaGgasamudbhavam // kArye'tyAvazyake viSTermukhamAtraM parityajet // 81 // pAMca (5) ghaDI mukhamAM, eka (1) kaMThamAM, daza (10) hadayamAM, pAMca (5) nAbhimAM, cha (6) kaTi (keDa)mAM ane traNa (3) pUchaDAmAM evI rIte trIsa (30) ghaDi enA vibhAgathI bhadrAnAM cha aMge samajavAM tathA kAryanAza, mRtyu, lakSmInAza, buddhinAza, kaleza ane ya; A pramANe anukrame bhadrAnAM chae aMgenAM kaI jANavAM. paraMtu je ati Avazyaka kArya hoya te bhadrAnuM mukhamAtra tyAgavuM. 80,81. kalyANa bhadrA. kura vatsa! ' mA so sojo utte . kalyANI nAma sA proktA sarvakAryANi sAdhayet / / 82 // he vatsa ! deva nakSatramAM sema, budha, zukra ane gurUvAre je bhadrA Ave che tene kalyANI bhadrA kahI che ane te sarva kAryone sAdhanArI che. 82. bhadrAnA dene apavAda. titheH pUrvArdhajA rAtrI dine bhadrA parArddhajA // bhadrA doSo na tatra syAt kArye'tyAvazyake sati // 83 // Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas/ zilpa ratnAkara [catudaza rana ajatraye'je liGge ca bhadrA varlokacAriNI // kanyAdvaye dhanuryugme candra bhadrA rasAtale // 84 // kuMbhe mIne tathA karke siMhe candra bhuvi sthitA // bhuuloksthaa sadA tyAjyA svargapAtAlagA zubhA // 8 // vaidhRtirvyatipAtazca viSTizca bhaumavAsaraH // tathaiva duSTatArAH syurmadhyAhvAtparataH zubhAH // 86 // tithinI pUrvArdha bhAganI bhadrA rAtrimAM tathA uttarArdhanI bhadrA divase Ave te ati Avazyaka kAryamAM bhadrAno deSa AvatuM nathI. meSa, vRSa, mithuna ane vRzcikanA caMdramAmAM bhadrA svargalokamAM kanyA, tulA, dhana ane makaranA caMdramAmAM bhadrA pAtAla lekamAM tathA kuMbha, mIna, karka ane siMhanA caMdramAmAM bhadrA mRtyu lekamAM rahe che. bhUleMka (pRthvI) nI bhadrA sarvadA tajavI ane svarga tathA pAtAla lekanI bhadrA sarvadA zubha jANavI. bhadrA caka | | ghaDI pakSa tithi bhavAne vAsa tathA nAma | vaDI sthAna kuLa caMdramA re ! phaLa saMkhyA | lokavAsa , | meSa | pucha ! " kRSNa : 3 A tithionA bIjA bhAgamAM bhadrA pakSa 10 rahe che, sarpiNa nAma 3 | vijaya 3 -- mithuna : zukala ! ja ! A tithionA bIjA bhAgamAM bhadrA | kaTi : vRzcika pakSa | 11 rahe che, zrI nAma ! ' buddha nAza | kRSNa : 7 | A tithionA pahelA bhAgamAM bhadrA | nAbhi lai pAtAla dhana pakSa ; 14 rahe che, sarpiNI nAma | ' buddhi nAza dhana leka , prApti - - - - ----- ----- ----- - - | makara | zukala | 8 A tithionA pahelA bhAgamAM bhadrA, hRdaya ' pakSa | 15 rahe che, vRzcikI nAma -... ----- -- --- - : mIna mRtyu : karka | leka 1 [ pa mukha, kAryanAza siMha ! ! lakSmI nAza |-- mu arAja Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ] tirmuhUrta lakSaNAdhikAra pa79 vaidhRti ega, vyatipAta, bhadrA, maMgaLavAra ane duSTatArA; A sarva madhyAhna (baporanA bAra vAgyA pachI zubha jANavAM. 83, 84, 85, 86. caMdranuM zubhAzubha phaLa. svajanmarAzimArabhya candrarAzisthitaM phalam // candre janmasthite puSTirdvitIye no sukhaM bhavet // 8 // tRtIye dhanalAbhazca caturthe rogasaMbhavaH / / paJcame kAryanAzazca SaSThe dravyAgamo mahAn // 88 // saptame bhUpasammAnastvaSTame maraNaM dhruvam // navame ca bhayaM jJeyaM dazame kAryasaMpadam // ekAdaze'rthalAbhazca dvAdaze vividhApadaH // 89 // pitAnI janmarAzithI caMdramAnI rAzi sudhInuM phaLa kahevAmAM Ave che. caMdramA janmarAzimAM sthita hoya te puSTi, bIje hoya te sukhanI aprApti, triIje dhana lAbha, cothe hoya te reganI utpatti, pAMcamo kAryanAza, cha maTI dravya prApti, sAtame rAjasanmAna, AThamo maraNa, navama bhaya, dazame kArya saMpatti, agiyArame dravyalAbha ane bArame caMdra hoya to aneka jAtinI upAdhi kare. 87, 88, 990 zuklapakSa vizeSa dvitIyaH paJcamazcandro navamazca zubhapradaH // zuklapakSe vizeSo'yaM tulyamanyattathobhayoH // 10 // candrasyaiva balaM zukle na tu tArApradhAnatA // rAtrau kAnte balopete svAtaMtryaM na ca yoSitaH // 11 // kRSNapakSe tu tArAyA balaM grAhyaM sadA yataH // kSINe vA proSite kAnte gArhasthyaM gehinI caret // 12 // zukala pakSamAM bIje, pAMcame ane navame caMdramA vizeSa zubhaprada che. zukala pakSamAM A vizeSatA jANavI ane te sivAyanA anya caMdramA banne pakSemAM samAna phaLa ApanAra che. zukala pakSamAM caMdramAnuM ja bala pradhAna gaNAya che, tArAnuM bala gaNAtuM nathI. kAraNa ke jema pati balasaMpanna hoya te rAtrie strInI svataMtratA rahetI nathI tema zukala pakSanI rAtrie caMdra balavAna hovAthI tArAnI pradhAnatA rahetI nathI. Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ catu zaratna 50 paraMtu kRSNapakSamAM sadA tArAnuM ala grahaNa karavuM. kemake jyAre pati kSINa thAya che athavA videza jAya che tyAre gharanu svAmIpaNuM gharanI srIja kare che. 90, 91, 92. tArA mala. janibhAnnavakeSu triSu janikarmAdhAnasaMjJitAH prathamAH // tAbhyastripaJcasaptamatArAH syurnahi zubhAH kvacana // 93 // janma nakSatra cA nAmanA nakSatrathI AraMbha karIne dina yA nakSatra sudhI gaNI nava navanI traNa pa`kti karavI. e traNe paktinI prathama tArAonAM nAma kramathI janmatArA, katArA ane AdhAna tArA jANavAM. e traNe paMktimAM, trIjI, pAMcamI ane sAtamI azubha jANavI 93. tArAnuM kALaka 1 janma 2 sa Mpata 3 vipata 4 kSema | 5 cama 10 pha 1,, 12 13 19 dhAna 20 1, 23 "" 14 73 27 6 sadhana che nidhana 8 melIpha parama maitrI ! 15 24 22 "" : 1 17,, 18 32 25,, 26,, 6 "" A tArAomAM prathama, bIjI ane AThamI tArA madhyama phaLa ApanArI che. trIjI, pAMcamI ane sAtamI tArA adhama che tathA cothI, chaThThI ane navamI tArA zreSTha kahI che. RkSaM nyUnaM tithirnyanA kSapAnAtho'pi cASTamaH // tatsarvaM kSobhayettArA SaTcaturthanavasthitA // 94 // nakSatra azubha hoya, tithi azubha ane cadrama! azubha heya tepaNa chaThThI, ceAthI ane navI tArA sane dabAvI de che. 94. yAtrA yuddhavivAheSu janmatArA na zobhanA || zubhAzubha kAryeSu praveze ca vizeSataH // 95 // yAtrA, yuddha ane vivAhumAM janmanI tArA sArI nathI paraMtu bIjA zubha kAmAM janmanI tArA zubha che . ane praveza kArya mAM te vizeSe karIne zubha che. 95. caMdranI dizA, meSe ca siMhe dhanapUrvabhAge vRSe ca kanyAmakare ca yAmye // mithuneca tUle ghaTapazcimAyAM karke ca mIne tra ali uttarAyAm // 96 // Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuza ratna ] jAtimuhUrta lakSaNAdhikAra 581 caMdra meSa, siMha ane dhana rAzino thAya tyAre pUrvamAM, vRSabha, kanyA ane makarane dakSiNamAM mithuna, tulA ane kuMbhane pazcimamAM tathA kaka, mIna ane vRzcikane thAya tyAre uttara dizAmAM hoya che. 96. caMdranI dizAnuM phaLa sanmukhe cArthalAbhaM tu dakSiNe sugvasaMpadaH // pazcime kurute mRtyu vAme candro dhanakSayam // 17 // prayANumAM caMdra sanmukha heya te artha lAbha-dhana prApti karAve, jamaNI bAjue hoya te sukha saMpadA Ape, pAchaLa heya te maraNa nIpajAve ane DAbI bAjue heya te dhanane kSaya kare. 97. anya doSane haranAra caMdra. karaNabhagaNadoSaM vArasaMkrAntidoSaM, kutithikulikadoSaM yAmayAmArdhadoSam // kujazaniravidoSaM rAhuketvAdidoSaM, harati sakaladoSaM candramAH sanmukhasthaH // 28 // sanmukha rahelo caMdrakaraNa, nakSatra, vAra, saMkrAnti, kutithi, kulika, prahara, coghaDiyAM, maMgaLa, zani, ravi, rAhu, ketu vigere grahenA deva temaja anya badhA doSane hare che. 98. cAre dizAmAM pharatA caMdranI ghaDI. nAca: sattA prALyAM rAkhyAM tithinAstA tataH svargamitAH pratyaguttarasyAM tu SoDaza // 19 // punaH saptadaza prAcyA dakSiNasyAM caturdaza // pazcime navasaMkhyAstA udicyAM paJcabhUmitAH // 100 / vAradvayaM bhramazvendoH svavAsasthAnataH kramAt // ekarAzisthito'pIha taddizAjaM phalaM dizet // 10 // Avazyaka kAryamAM, ghaTikAtmaka caMdramA cAre dizAmAM phare che te le. caMdramA 17 ghaDI pUrvamAM, 15 ghaDI dakSiNamAM, 21 ghaDI pazcimamAM, 16 ghaDI uttaramAM ane pharI pAchA 17 ghaDI pUrvamAM, 14 ghaDI dakSiNamAM, 20 ghaDI pazcimamAM tathA 11 ghaDI uttaramAM rahe che. A pramANe caMdramA pitAnA nivAsa sthAnathI anukrame cAre dizAomAM be vAra pharI vaLe che te paNa caMdramA te ekaja rAzimAM sthiti karI rahe che paraMtu phaLa te teja dizAnuM Ave che ke je dizAmAM te rahe che. 9, 100, 101. Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAzi lagna caka nAma | mepa che vRSa | mithunakarka | siMha : kanyA tulA | vRzcika dhana | makara | kuMbha | mIna nAmanA akSara a, la, 1 bA. vA, 1 ka, cha, ' DA, hA ! mA. TA pA, Tha, , bha, Dha, khA, jA, ge, sA || da, cA, svAmI ! jema ke zukra + budha : ------- zubhatrizAze 4-8 : 24 : 12 zilpa ratnAkara zubha navamAMze ? - mAsa | citra zrAvaNa | bhAdaravo Aje ! varSa zarada g vasaMta | grIma | 4 | ka | 12 ; ravidagdhA tithi che ! caMdragdhA tithi che ! dUra tithi - svarUpa baLada : daMpatti | kAca : 6-10 / 1-10 8-10 9-10 1 -1 5 : 14-15 [ caturdaza ratna zilAcArI kanyA trAjavuM pachI azvanara : mRga ghaDAvALAnara mAchaluM Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. kata kelIle phIkA lAla pAMDu, gheLo vicitra kALe piMgala pI. piMgala pI citro ! pILAbaju thumalAyA pazcima uttara pUrva ke dakSiNa pazcima uttara pUrva dakSiNa pazcima uttara divabhAva cara , sthira dvisvabhAva cara ! caturdaza rana dizAo svabhAva liMga | strI ke puruSa strI strI ke puche ! strI ucca graha ma | ravi, sema pa zukra ravi, sema nIca graha balI graho | vaDASTaka | vRzcika SaDASTakanuM phaLa prAti jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra. bIyA bA ke phaLa navapaMcaka vRSa | mithunakarka madhyama zubha zubha | zubha ! madhyama | madhyama 583 Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zinAM nAma, meSa vR mithuna karyuM "" 34 ,, vAra >> nakSatra 33 bhAta mAsa kArtika mArga-AvAda poSa jyeSTa bhAda- mahA Asa zrAvaNa vaizAkha caitra kAgaNa zIya ve 222 ' "7 "" "" 584 "" 13 tithi ,, karaNa paheAra ,, yuva gurU ` weoneum zina >> rAha lagna / ravi ne sAma sudha T ! mA hasta svAti anu rAdhA zilpa ratnAkara bAra rAzinA purUSa tathA strInA ghAta caMdrAdi 1,6, 5,10, 2,7, 3,8, 1,10, 4,9, 1,6, 8,3, 4,9, 7,8, 5,10, 11 65 12 12 13 15 14 11 13 1,7, 13 1 1 1 lo 4 the! avAkuni catu- nAga pAda ' yoga viSNubha sukAM paridha vyA- dhRti zatru sukAM ti- vajra vaidhRti gaDa dhAta pAta 5 mo 2 jo 4 thI | le me 8 me caMdra strI caMdra 1 le 8 mo 7 me 9 magaLa ! i 9 me 7 je. 1 p 9 me 2 } 12 mA 5 me huM ko 10 lA ra se me 'kara me 4 the! 1 luM 2 jI 4 zuM cha si Mha kanyA tulA ! vRzcika dhana / cha mA 10 meru te i 7 jo 7 me 11 mA 4 thI / zana zina gurU I me 9 me 1 le 1 le zukra mUla zravaNa zata- revatI baraNI rAbhiSA : dilhI 9 me 1 lA / 3 jo 7 me ` 1 } To 2 je 11 mA 7 me 11 4 6 ThTho : 3 o 6 Dho. 10 mA 4 thA 12 volava maeNttila gara tattila zani kintunna catu pA ja the! 2 jo 10 me 16 mA 5 me '12 me 1 1 lo 6 ThTho 10 me 2 jo cha me11 me 8 mA 12 { lo me 8 me 8 mA 4 thI 1 lo 1 lo 4 thI 3 i [ caturdeza rahna mA ka o 5 me 12 me 9 me 4 tho 9 me 1 ! 8 mA 12 mo 5 saphara * kula ! mIna 4 tha 6 Dro 10 mo 7 me 11 me ra o' ka jo 1 le 5 me 19 10 muM 12 mukhya 6 zukra maMgala gurU me ! cha mA 4 thI 8 me l1 . 9 me / lA 10 me zukra ! Ardra AklevA I 5 me 7 me 907 mA 11 mA 12 me mA 7 jo 4 thA 12 me 1 lA 1 lo' ja thA ! 3 je 9 me 5 mo ' 2 je ; / 8 muM 9 muM 11 muM 3 i 1 lo 10 me 1 la| 6 ThTho ra e 11 mA 3 jo! huM TTo cha me jI 5 muM Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 585 caturdaza ratna ] jyatihu lakSaNAdhikAra. grahabala ane caMdrabala viSe. udvAhe cotsave jIvaH sUryo bhUpAladarzane // saMgrAme dharaNIputro vidyAbhyAse budho balI // 102 // yAtrAyAM bhArgavaH prokto dIkSAyAzca zanaizcaraH // candramAH sarvakAryeSu prazasto gRhyate budhaiH / / 103 // | vivAha ane utsavamAM gurUnuM baLa, rAjadarzanamAM sUryanuM baLa, saMgrAmamAM maMgaLanuM baLa, vidyAbhyAsamAM budhanuM baLa, yAtrAmAM zukranuM baLa, dIkSA levAmAM zaninuM baLa ane sarva kAryomAM caMdramAnuM baLa prazasta che, tethI buddhimAna purUSe tenuM baLa gahaNa karI kAryAraMbha kare che. 102, 103. tithivAra siddhiga. ekAdazI jIvadine ca SaSThI bhaume trayodazyapi shukrvaare|| sUryo navaikASTamikAca siddhAzcaMdre dvitIyAdazamInacamyaH // 104 // ekAdazInA divase gurUvAra heya, chaThane divase maMgaLavAra hoya, terazanA divase zukavAra hoya; navamI, ekama ane AThama, e traNa tithiomAMnI game te tithinA divase ravivAra hoya tathA bIja, dazama ane navamI; e traNa tithiomAMthI game te tithinA divase somavAra hoya te te divase siddhiga jANa. 104. naMdA bhRgau budhe bhadrA maMde riktA kuje jayA / / gurau pUrNA khile kArya siddhiyogAH zubhAvahAH // 105 // naMdA bhadrA tathA naMdA jayA riktAtha bhadrikA // pUrNA sUryAdivAreSu vaziSTAdimate'zubhAH // 10 // zukravAranA divase naMdA tithi, budhavAre bhadrA, zanivAre riktA, maMgaLavAre jayA ane gurUvAranA divase pUrNa tithi heya te siddhiyoga thAya che ane te sarva kAryomAM zubhAvaha jANe. 105. naMdA, bhadrA, naMdA,jayA, riktA, bhadrA ane pUrNa, e tithie sUryAdi sAta vAramAM anukrame hoya te vaziSThAdi RSioe azubha ga mAne che. 106. Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 zilpa ranAkara [caturdaza ratna nakSatra vAra amRtasiddhi ga. arke hasto mRgazcandra gurau puSyo'zvini kuje // anurAdhA budhe zukre revatI rohiNI zanau // 10 // amRtaH siddhiyogaH syAt sarvakAryArthasiddhidaH // yathA sUryastamo hanti doSasaMghAMstathA tvayam // 108 // ravivAre hasta, somavAre mRgazira, gurUvAre puSya, maMgaLavAre azvinI, budhavAre anurAdhA, zukravAre revatI ane zanivAre rohiNI nakSatra hoya te amRtasiddhi ga thAya che. te sarva kA tathA sarva prakAranA arthanI siddhine ApanAra che. jema sUrya aMdhakArane nAza kare che tevI rIte A amRtasiddhi vega sarva prakAranA denA samUhane zIgha nAza kare che. 107, 108. amRtasiddhiyoga tajavA viSe.. paJcamyAditithI tyAjyA hastArkAdyAH kramAcchubhe // yogAzcAmRtasiddhayAkhyA anye sarvArthasAdhakAH // 10 // udvAhe gurupuSyazca praveze tu kujAzvinIm // tyajedetatprayatnena prayANe zanirohiNIm // 110 // paMcamyAdi tithiomAM anukrame hasta ane ravivArAdithI te amRtasiddhi nAmane vega zubha kAryamAM tyAgavo kahyo che arthAt tithi pAMcame hasta nakSatra ane ravivAra, chaThanA divase mRgazira ane semavAra, sAtamanA divase azvinI ane maMgaLa vAra, AThamanA divase anurAdhA ane budhavAra, namanA divase puSya ane gurUvAra A divasoe amRtasiddhi yoga zubha kAryamAM taje ane A sivAyanA bIjA amRtasiddhiga sarva kAryonI siddhi karanAra che. 109. vivAhamAM gurUvAranA divase puSya, gRhapravezamAM maMgaLavAre azvinI ane yAtrAmAM zanivAranA divase rohiNI ityAdi nakSatra vAranA ne yatnapUrvaka tajavA. 110. siddha vega caka vAra ravi caMdra | maMgaLa budha guru | zukra 1 zani ti. siddhi yoga | ... | ... [3, 8, 132, 7, 12,10,151, 6, 114, 9, 14 ti. azubha yoga 1, 6, 112, 7, 121, 6, 113, 8, 134, 9, 142, 7, 125,10,15. nakSatra amRta siddhi vega hasta | mRgazira azvinI anurAdhA puSpa : revatI ! rohiNI - - - * * * * * * * * * * * * * * * - - --- - Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthAMza ratna ] ceganAM nAma kumAra mega rAjayoga rthAvara yoga dvipuSkara cAga tripuSkara mega meganAM nAma amRta siddhiA mRtyu yoga abalA coga jyAti hata lakSaNAdhikAz. vAra, tithi, nakSatra maLI thatu yoga cakra game te vAra koi paNa nakSatra hoya soma, maMgaLa budha, gurU a., ., puna., ma., ha., vi., m! zra, pUnphrA. bha., sa., puSya., pU-phA, ci., anu., pU-SA., dha., u-bhA. viSa yAga dagdha yoga yama ghaMTa yega sta ti. pa game te tithi | 1, 5, 6, 10, 1 kRttikA ti. 12 2, 3, 7, 12, 15 rive, magaLa, mudha, zukra gurU, zani ma', gu, za, 2, 7, 12 zreNa ma', gu, za,. 2, 7, 12a, puna., unphrA, vi., pU-bhA.,-SA. zreSTha nakSatra, vAra ane tithithI thatA azubha yoga. rive 4, 4, 8, 9, 13, 14 ; Ardra mRgazira ti. 12 / kRti, 11 sAma maga mudha mRgazira ti. 6, azvinI anurAdhA ti. cha ti, 8 kR, A., zra., unphrA., svA. jye., u-dhA., za., revatI, mR., ci., dhaniSThA. bharaNI citrA mA | satabhiSA ti. cha rahiNI ti. ra gurU puSya ti. 9 zukra yeAganuM phaLa ghaNA zreSTha yoga che zreSTha che zreSTha zina sarva doSane nAza karanAra viyAga. sUryabhAddazame SaSThe turye viMze trayodaze // navame candranakSatre raviyogaH zubhapradaH // anekadoSasaMghAnAM dhvasaMko'yamudAhRtaH // 111 // 187 dhaniSThA uttarA phA. jyekA vizAkhA Ardra mUla kRttikA hiNI. hasta uttarA. pA. kRttikA ta. 5 | yAganuM phaLa azubha azubha AzleSA ti. 2 I azubha revatI azubha azubha sUryanA nakSatrathI caMdrama!nA (diniyA) nakSatra sudhI gaNatAM 10 muM, 4 thuM, 20 muM, 13 muM ane 9 mu nakSatra hoya tyAre raviyoga thAya che te che ane te aneka doSanA samUhonA nAza karanAra kahelA che. 111. zubhadAyaka Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara 1 r 3 4 + ka ' e 10 11 12 13 Anada kALada Da dhUmrAta prajApati saumya khvAMkSa mega tsM / tr'M dhvaja zrIvatsa 10 mugara ma mitra mAnasa riva azvinI bharaNI kRttikA rAhiNI mRgazira Ardra puna su puSya AzleSA mA sAma mRgazira Ardra punaH vasu mukhya AzleSA Ana'dAdi aDDAvisa yAganuM cakra. mA hasta citrA pU. phAlgunI svAti u. phAlgunI vizAkhA hasta anurAdhA magaLa AzleSA ta citrA pU. phAlgunI svAti u. phAlgunI vizAkhA mA hasta citrA pU. phAlgunI svAti u. phAlgunI / vizAkhA ! anurAdhA yeTA mULa pUrvASADhA u. mAtA yudha anurAdhA jyeSTA mULa khw yAdA u. pADhA abhi. zravaNu dhaniSThA zatavArakA gurU anurAdhA jyeSThA mULa pu. '!DhA u. mArA abhi. zukra 3. mADhA abhi. zraNa dhaniSTa ni traNa / dhaniSThA zatatArakA pU. bhAdrapadA bharaNI u. bhAdrapadA kRtikA revatI rahiNI rAvatArakA azvinI bhRgazira pU. bhAdrapadA bharaNI Ardra u. bhAdrapadA kRtikA puna su pU. bhAdrapudA Akhu u. bhAdrapadA 1 revatI | zatatArakA azvinI tajavAnI ghaDI. revatI rahiNI puSya azvinI | mRgazira AzleSA . . d 5 . 5 . phaLa siddhi mRtyu asukha saubhAgya saubhAgya dhana kSaya sukha mukha kSaya vananAza rAjamAna puSTi sukha 5. zilpa ratnAkara [ caturdeza ratna Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 | luMbaka caturdaza ratna]. utapAta puSya kANa kalyANa AzleSA | citrA ! jyeSThA | abhijita | pUrvA bhAdrapada bharaNI | A | mA | 4 | dhana prApti | svAti | mULa zravaNa | uttarA bhAdra. kRttikA punarvasu ! pUvakalthanI ja ! dhana hAni vizAkhA | pUrvASADhA che. dhaniSThA revatI | hiNuM uttarAphA | AkhuM prANunAza. anurAdhA uttarASADhA | zatatArA | AzleSA | mRgazira AzleSA | hasta AkhuM | mRtyu | jyA abhijita pUrvAbhA. : bharaNuM A citrA | 2 kaleza mULa | zravaNa | uttarAbhA. : kRtikA punarvasu pUrvAphAlyunI svAti | 5 kArya siddhi | pUrvASADhA | dhaniSThA ? revatI ! zihiNI puSya | uttarAphA. | vizAkhA uttarASADhA : zatatArA azvinI anurAdhA rAjamAna abhijita pUrvAbhA. ' Adra | maghA | citrA bhecchA 4 | dhana kSaya | zravaNa | uttarAbhA. kRttikA punarvasu ! pUrvAphAlyunI svAti : mULa | 7 | kSaya | dhaniSThA rohiNI uttarAphA. 0 ( kuLa vRddhi | zatatAraka ! azvinI mRgazira | AzleSA : hasta anurAdhA | uttarASADhA | AkhuM ! mahA kahyuM pUrvAbhAdrapada bharaNuM A badhA citrA jeThA | abhijita 3 kArya hAni uttarAbhA. : kRttikA ! punarvasu | pUrvAphAlyunI svAti, | mULa zravaNa | 0 | mahAraMbhamAM | revatI ! rohiNI | puSya uttarAphAlyunI vizAkhA | pUrvASADhA | dhaniSThA | 0 | lagna jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra. mUsaLa bharaNI mAtaMga revatI virAma rAkSasa 8. vimAna 27h Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa90 zilya ratnAkara [caturdaza rana AnaMdAdi aphAviza lega. AnandaH kAladaNDo'tha dhUmrAkSo'tha prajApatiH / / saumyadhvAMkSadhvajAzcaiva zrIvatso vajramudgarau // 112 // kSatraM mitraM krameNaiva mAnasaH pammalumbakau // utpAtamRtyukANAkhyAH siddhizcaiva zubhAmRtau // 113 // mUsalaJca gadAkhyazca mAtaGgo raaksssshcrH|| . sthiraH pravarddhamAnazca nAmatulyaphalA amI // 114 // AnaMda 1, kAladaMDa 2, dhUmrAkSa 3, prajApati 4, saumya pa, vAkSa 6, dhvaja 7, zrIvatsa 8, vA 9, mudrara 10, kSatra 11, mitra 12, mAnasa 13, padma 14, luMbaka 15, utpAta 16, mRtyu 17, kANu 18, siddhi 19, zubha, 20, amRta 21, mUsala 22, gada 23, mAtaMga ra4, rAkSasa 25, cara 26, sthira ra7 ane praviddhamAna 28; A aThThAvIsa lega pitAnA nAma pramANe phaLa ApanArA jANavA. 112, 113, 114. bhAnuvAre'zvinakSatrAtsAbhijikaizca sarvabhaiH / / bhavanti kramazo yogA aSTAviMzatisaMkhyakAH // 115 // ravivAranA divase azvinI nakSatrathI vartamAna nakSatra sudhI gaNatAM je saMkhyA Ave te anukrame AnaMdAdi coga jANavA ane abhijit sahita badhAM nakSatro gaNavAthI aThThAvIsa AnaMdAdiyego thAya che. 115. mRgAdArabhya rAtrIze zleSAtaH kujavAsare / / hastAd budhe'nurAdhAbhAdguruvAre tathaiva ca // uttarASADhataH zukre zatatArAditaH zanau // 116 // somavAranA divase mRgazirathI, maMgaLavAranA divase AzleSAthI, budhavAranA divase hastathI, gurUvAranA divase anurAdhAthI, zukravAranA divase uttarASADhAthI ane zanivAranA divase zatabhiSAthI gaNu AnaMdAdi ga jANavA. 116. Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza rana ] tirmuhurta lakSaNAdhikAra. tithivArathI dura roga. dvAdazya vidhau SaSThI bhaume saptASTamI budhe // zu na jatA gurau nava dutArAnA nA ravivAre dvAdazI, caMdravAre chaTha, maMgaLavAre saptamI, budhavAre aSTamI, zukravAre dazamI, zanivAre ekAdazI ane gurUvAre naumI tithi heya te hutAzana ga jANavo. 117. dvAdazya vidhau rudrA bhaume paJca budhe'gnayaH / / gurau SaSThyaSTamI zukre dagdhAkhyo navamI zanau // 118 // ravivAre dvAdazI, caMdravAre ekAdazI, maMgaLavAre paMcamI, budhavAre tRtIyA, gurUvAre pachI, zukravAre aSTamI ane zanivAre navamI tithi hoya te dagdha ega jANo. 118. caturthya vidhau SaSThI dvitIyA ze'STamI gurau / nava zukre viSAkhyazca saptamI kujamaMdayoH // 119 // ravivAre catuthI, caMdravAre pachI, budhavAre dvitIyA gurUvAre, aSTamI, zukravAre navamI tathA maMgaLa ane zanivAre saptamI tithi hoya te viSa nAmaka roga jANa. 119. zanI SaSThI bhRgau saptA'STamI jIve budhe nava // kuje daza vidhau rudrAH krakaco dvAdazI ravau // 120 // zanivAre pachI, zukravAre saptama, gurUvAre aSTamI, budhavAre navamI, maMgaLavAre dazamI, caMdravAre ekAdazI ane ravivAre dvAdazI tithi hoya te kakaca nAmane roga jaNa. 120. pratipajjJe ravI sapta sNvto yoga IritaH // dagdhAdIstithivArotthAMstyajedyogAnzubhe sadA // 12 // budhavAre pratipadA ane ravivAre saptamI tithi hoya te saMvarta ega jANa. tithivArothI utpanna thaelA dagdhAdi go sarvadA zubha kAryamAM tyAgavA. 121. Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zilpa ratnAkara [ catudaza ratna tithivAranakSatpanna duSTa ega tathA sidhdhayoga cakra. yoganAM nAma ta ra sa , , 5 6 7 8 9 | 10 11 12 13 14 15 phaLa hutAzana . che | dagdha yoga chebu. - me 0 | gu. | zu. | 0 0 0 0 viSa vega kraya yoga 0 0 0 0 0 saMvarta ega bu. cethanuM ghara ' A ma , ya, 0 --- mRtyu yoga e. 0 = = --- vApAta | 0 anu. utta. 0 ma. 0 0 kAli mukha anu.: utta.'ma. 0 0 0 deg deg bha. 0 ' . ' bhA. 2 | 9 | 0 _ _0 0 0 4 _ - | jvAlAmukhI mU. | varya yoga deg ? " 0 | mukhya alai. 0 azubha yoga - caM. bu. gu. | za. sU. caM. ma. zu. | | | . . siddhi yoga ra.zu. caM. maM za. gu maM. bu. 2.maM..ca gu. caM. gu. bu. naM. za. | bu. ' | | ! zu. za. za. zu. | zu. | vividha gaMDAMta tajavA viSe nakSatratithirAzInAM gaNDAntaM trividhaM tyajet // navapaJcacaturthyantyaM dvayekArddhaghaTikAmitam // tAvanmitaM tato'gryANAmAdAvapi parityajet // 122 / / nakSatra, tithi ane rAziemanAM traNa prakAranAM gaData tajavAM athata nakSatra gaMDAMta, tithi gaDAMta ane lagna gaMDAMta tajavAM. nema, pAMcama ane cotha; e tithienI aMtanI anukrame be 2, eka 1 ane ardha ghaDI gaMDAnta thAya che. athavA Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuza ratna ] jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra pa93 temanI aMtanI be 2, pAMcamanI aMtanI eka 1 ane ethanI aMtanI adhI ghaDI gaDAMta saMkahevAthI tajavI. AvI rIte AgaLa nakSatra ane lagnanI AdinI gaMDAnta ghaDI tajavAnI che. 12. nakSatra maMDAta. jyeSThAmUlakSayoH saMdhau revatyazvibhayostathA // AzleSAmaghayorantarAle nADI catuSTayam // 123 // kA ane mULa nakSatranI saMdhimAM cAra ghaDI gaDAMta thAya che. arthAt chAnI aMtanI be ghaDI ane mULa nakSatranI AdinI be ghaDI, AzleSAnI aMtanI be ghaDI ane maghAnI AdinI be ghaDI tathA revatInI aMtanI be ghaDI ane azvinInI AdinI be ghaDI gaMDAMta thAya che. 123. - acamate tithi gaDAMta. antare pazcamISaSThayoH pUrNimAdyAhUyorapi // dazamyekAdazIsaMdhau gaNDAntaM ghaTikAdvayam // 124 // pAMcama ane chaThanI saMdhimAM be be ghaDI gaMDAMta thAya che. arthAt pAMcamanI aMtanI eka ghaDI ane chaThanI prathamanI eka ghaDI tathA dazamanI aMtanI ane ekAdazInI prathamanI eka ghaDI temaja pUrNimAnI aMtanI tathA pratipadAnI AdinI eka ghaDI gaDAMta thAya che. 124. lagna gaData. karkasiMhAkhyayomInameSayorantare tayoH // vRzcikAkhyadhanuHsaMdhau lamasyaikaM ghaTImitam // 125 // karka ane siMha lagnanI madhyanI eka ghaDI gaMDAMta thAya che. arthAt karkanA aMtanI adhIra ane siMhanI prathamanI AdhI ghaDI gaDAMta thAya che. te pramANe mInanA aMtanI ane meSanA prathamanI tathA vRzcinnA aMtanI ane dhana lagnanA prathamanI adhI ghaDI gaMDAMta thAya che. 125. 75 Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAphara [ caturdaza ratna kulika, kaTaka, kAlavelA ane yamaghaMTa nAmake tyAjya mu. mancarkadazanAgartuvedanetramitAH kSaNAH // kulikAste ravervAtkramataH kaNTakA budhAt // 126 // guroste kAlavelAkhyAH zukrAtte yamaghaNTakAH // tyajedetAJchubhe kArye nizi vyekAn mUhUrtakAn // 127 // 54 ravivArAdi sAta vArAnA kramathI 14, 12, 10, 8, 9, 4 ane 2; A muhU kulika saMjJaka thAya che ane budhavAre kramathI A muhUrto kaTaka sajJaka thAya che. gurUvAre krame kAlavelA saMjJaka tathA zukravAre krame yamaghaMTa sajJaka thAya che. A muhUta divasanAM kahyAM che. ane A muhUrtomAMthI eka ghaTADavAthI rAtrinAM muhUrto thAya che. zubha kAryoMmAM A saM muhUrto tyAgavA yogya che. 126, 127, divase kulikAdi cakra vAra kulika kuMka phAla veLA yama dhaTa 2. sa. ma. jI. gu. zu za 14 < 1412 10 | | ra 1412 106 rt 4- 220 21412 rAtri pulikAdi cakra vAra kulika kaTaka kAla veLA yama kaMTa 2. cama. jI. jI. jI. za. 13:11 9 7 1 3 1 36 11311 97 113 113 9 9 7 1 3 123:11/ duSTa kSaNa. kSaNacaturdazaH sUrye navamadvAdazau vidhau // saptamo nizi bhaume'hni turyanAtha budhe'STamaH // 128 // SaSThadvAdazakau jIve caturthanavamau bhRgau // zanI cAdyadvitIyau ca tyAjyA duSTakSaNA ime // 129 // ravivAre caudamu muhUta, somavAre navamuM ane khAramu, magaLavAre rAtre sAtam' ane divase cAthuM budhavAre AThamu, gurUvAre chaThThuM ane bAramuM, zukravAre cethuM ane navamuM tathA zanivAre paheluM ane khIjuM muhUrta duSTa kSaNa thAya che. A sa duSTa kSaNe zubha kAryomAM tajavAM. 128, 129. Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 catuza ratna ] tita lakSaNAdhikAra. mAsa, tithi, nakSatra lagnazUnya cakra. caitra vaizAkha ceka ApAta thAvaNa ja A kArtika pauSa mahA kazuna mAsa | 12 | 0 0 2-3 / 1-2 10-11 0 7-8 4-5 0 0 banne pakSa tithi zUnya A tithi anya 0 13 | cha | 0 | 0 | 0 1 14 | 0 0 | 6 | 3 zukla pakSa - tithi zUnya azvi. citrA | puSya dhani. zravaNa revatI pU. bhA. kRttikA citrA A.a. mUla bharaNI tathA zahi. svAti u. thA. sahi. 1 pA. zatabhi madha vizA. tarata kebha mAna ja mithuna mela kanyA thika tulA vana karma makara siMha rAzi zUnya tithinya lagna caka - - -- -- -- * - " 13 tithi - - - - - dhana | pRSa +zUnya lagna | mIta tulA makara mithunakarka siMha makara | siMha ! kanyA | dhana | ka lA mIna Avazyaka kAryo kegano apavAda. tithivArodbhavAnyogAnduSTAkhyA~zca bhavArajAn // tithibhotyAstritayajAnhUNe vaMge khaze tyajet // 130 // nAnyadeze niSiddhAste guNavattithibhAdiSu // utpAtamRtyukANAkhyAnakSodagdhAkhyakAlakAn // 131 // krakacaM yamaghaNTAdIJchaste candre zubhAjaguH // madhyAhnottaramityeke yAmottaramathApare // 132 // Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 zilpa ratnAkara [ caturdaza rana yAtrAtiriktakArye'nye lagnazuddhayA zubhAjaguH // kuyogaH siddhiyogazca yadi syAtAmubhAvapi // suyogo haMti duryogaM kAryasiddhathai zubhAvahaH // 133 // tithivAre~tra, nakSatravArotpanna tathA tithinakSatrotpanna; A traNa prakAranA duSTa yoga hUNa, baMga ane khaza dezamAM tajavA. paraMtu tithinakSatrAdika sarvaguNayukta hoya te A traNe duSTa yoga anya dezamAM niSiddha nathI. temaja je caMdramA zubha hoya te utpAta, mRtyu, kANA, dagdha, kAla, kakaca ane yamaghaMTa Adi kuga zubha thAya che evuM paMDitae kaheluM che, ane keTalAka AcAryonI evI mAnyatA che ke madhyAhna kALa pachI ukta kuge zubha thaI jAya che tathA ke anya AcAryoe kahyuM che ke eka prahara vItyA bAda zubha thAya che. jyAre keTalAka paMDitAe evuM kathana kareluM che ke yAtrA sivAya anya kAryomAM lagna zuddha hoya te kuga zubha thaI jAya che. tathA yuga ane siddhiga eka samayamAM heya te siddhiga kugane nAza karI de che ane kAryasiddhi thAya che. 130, 131, 132, 133. ' abhijit nAmanuM muhUrta. ravI gaganamadhyasthe muhUrte'bhijidAhvaye // chinatti sakalAndoSA~zcakramAdAya mAdhavaH // 134 // sUrya AkAze madhya bhAgamAM rahyo hoya tyAre abhijitu nAmanuM muhUrta kahevAya che. te vakhate mAdhava (viSNu) cakra laIne sarva dene haNe che. madhyAhna kALe eka ghaDI pahelAM ane madhyAhna pachI eka ghaDI sudhI eTale madhyAhe be ghaDI vijaya muhUrta rahe che te sarva dene haNanAra che. 134. chAyA muhUrta siddhacchAyA kramAdarkAdiSu siddhipradA padaiH // rudrasArdhASTanaMdASThasaptabhizcandravad dvayoH // 135 / / ravivArAdi vAramAM krame 11, 8, 9, 8, 7, 8 ane 9 padomAM rahelI chAyA siddhi ApanArI jANavI. 13pa. Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuza ratna ] timuhUrta lakSaNAdhikAra ravivAre 11 pagalAM ! zaMkathI chAyAnuM pramANa jovA mATe zaMku AMgaLa somavAre 8 , sAta 7 ne lAMbe karAvavuM ane tene eka maMgaLavAre 9 ) { pATalImAM besADI zakunA madhya bhAgathI pagalAMnA budhavAre 8 ka. gurUvAre 7 ! badale AgaLanA AMkA karI vAra pramANe chAyA zukravAre 8 ,, | joi muhUrta jevuM. zanivAre nakSatrANi tithi,rAstArAzcandrabalaM grahAH // duSTAnyapi zubhaM bhAvaM bhajante siddhachAyayA // 136 // nakSatra, tithi, vAra, tArA, caMdra ane graha emanAM duSTa sthAna hoya to paNa siddhachAyAnA prabhAve zubha bhAvane prApta thAya che. 136. varganA svAmI. akacaTatapayazavargAH khagezamArjArasiMhazunAm // sAkhumRgAvInAM nijapaJcamavairiNAmaSTau // 137 // a varga, ka varga, ca varga, Ta varga, ta varga, 5 varga, ya varga ane za varga e ATha varga che ane tenA svAmI ka a vargane garUDa, ka vargane bIlADe, ca vargane siMha, Ta vargane zvAna, ta vargane sapa, 5 vargane uMdara, ya vargane haraNa ane za vargane svAmI meM arthAt gheTe jANa. 137. leNadeNa jovAno vicAra nAmAdivargAGkamathaikavarge varNAGkameva kramatotkramAca // nyasyobhayoraSTahRtAvaziSTezaddhite vizopAH prathamena deyAH // 138 // bannenA nAmanA Adya akSaravALA varganA aMkane sAmA rAkhI pachI tene AThe bhAga de. je zeSa rahe tene adhe kare ane je bace teTalA vizvA prathama aMkanA vargavALA bIjA aMkane karajadAra thAya che. evI rIte varganA aMkane ulaTasulaTa gaNavA arthAt bIjA vargane aMkane pahele lakhI pUrvavat gaNa banemAMthI jenA vizvA adhika thAya te karajadAra jANa. 138. udAharaNaH---narmadAzaMkarane varga pAMcama che mATe prathama pAMcane AMkaDe mUke. ane amadAvAdane A varga prathama che. tene varga pahele AvyuM te Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturdaza rana pAMcanI joDe 1 mUkavAthI pa1 thayA. tene AThe bhAgavAthI 3 vadhyA. have amadAvAdane A vargane eka ane narmadAzaMkarane varga 5, ekanI joDe mUkavAthI 15, thayA. tene AThe bhAgatA 7 vadhyA mATe amadAvAda narmadAzaMkaranuM devAdAra che ema jANavuM. pratimA ane pratiSThA karanArane verabhAva yonigaNarAzibhedA labhyaM vargazca nADivedhazca // nUtanabiMbavidhAne SaDvidhametad vilokyaM jJaiH // 139 // ni, gaNa, rAzibheda, leNadeNa, varga ane naDivedha; e cha prakAranAM belA paMDitae navIna jinabisma karAvatI vakhate jovAM joIe. 139. lagna kuMDalI banAvavAnI rIta. lagnAdU bhAvAstanudravyabhrAtRbandhusutArayaH // strImRtyudharmakarmA''yavyayAzca dvAdaza smRtAH // 14 // lagnanA prathama sthAnathI bAra bhAve anukrame jANavA. 1 tanu, 2 dhana, 3 brAd, 4 badhu, 5 putra, 6 zatru, cha strI, 8 mRtyu, 9 dharma, 11 lAbha ane 12 vyaya che. (lagna kuMDalImAM je bAra khAnAM hoya che tene bhuvana athavA sthAna kahe che. 140. lagna kuMDalI. 12. bhuvanenAM vizeSa nAme. kendraM paNapharazcApoklimaM lagnAtpunaH punaH // navamaM pazcamaM sthAnaM trikoNaM parikIrtitam // 14 // Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada catuza ratna ] timuhUrta lakSaNAdhikAra tridazaikAdazaM SaSThaM proktaM copacayAhvayam // jAmitraM saptamaM yUnaM dyUtaJca madanAbhidham // 142 / / riHrpha tu dvAdazaM jJeyaM duzcikyaM syAttRtIyakam / / caturastraM turIyASTasaMkhyaM raMdhramathASTamam // 14 // lagnathI lai kendra, paNaphara ane Apakilama; A pramANe cAra vakhata gaNavAthI kuMDalInA bAra sthAnenI saMjJAo jANI levAya che arthAt 1, 4, 7 ane 10, A cAra sthAne kendra saMjJaka che. 2, 5, 8 ane 11; A cAra sthAne paNaphara tathA 3, 6, 9 ane 12; A cAra sthAne Apakilama saMjJaka che. vaLI navamA ane pAMcamA sthAnane trikeNa, trIjA, dazama, agiyAramA ane chaThThA sthAnane upacaya; sAtamA sthAnane jAmitra, ghUna, dhRta tathA madana bAramA sthAnane rika, trIjAne duzcikya, cethA ane AThamA sthAnane catustra tathA AThamAne raddhasaMjJaka sthAna raheluM che. 141, 142, 143. bhAvi kArya paNapharAt jJeyamApoklimAd gatam / / kendre sarvagrahAH puSTAH traikAlikaphalapradAH // 144 // paNaphathI thanAruM kArya ane ApakilamathI bhUtakALanuM kArya jaNAya che tathA kendramAM rahelA puSTa sarvagraha traNe kAlanuM phaLa ApanArA che. 144. ucca 2he. meSo vRSastathA nakraH kanyAkarkajhaSAstulA // sUryAdInAM kramAdete kathitA uccarAzayaH // 145 // parovAMza sUriza rAmA zvina | bANacandrAH zarAH zailadRzaH khAzvimitAH kramAt // 146 // meSa, vRSa, makara, kanyA, karka, mIna ane tulA A sAta rAzine anukrame sUryAdi grahanAM ucca sthAna kahyAM che. arthAt meSano sUrya, vRSano caMdra, makarane maMgaLa, kanyAne budha, karkane gurU, mInane zukra ane tulAne zani e ucca grahonAM sthAna jANavAM tathA 10 daza, 3 traNa, 28 aThThAvIsa, 15 paMdara, 5 pAMca, 27 sattAvIsa ane 20 vIsa A anukrame sUryAdi grahanA zreSTha ucca sthAna che. 145, 146. Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna nIca rahe. sUryAdInAM jagurnIcaM svocabhAdyaca saptamam // rAhostu kanyakAgehaM mithunaM svocabhaM smRtam // 147 // sUryAdi grahanI ucca rAzithI sAtamI rAzi nIca sthAnanI kahI che. arthAt tulAne sUrya, caMdramA vRzcikane, maMgaLa karkane, budha mIna, gurU makarane, zuka kanyAne ane zanizcara meSane nIca sthAnane jANa tathA rAhanI kanyArAzi gRha, mithuna uccasthAna ane dhana nIca sthAna jANavuM. 147. mUla trikeNu. siMho vRSabhameSau ca kanyAdhanvitulAghaTAH // sUryAdInAM kramAnmUlatrikoNA rAzayaH smRtAH // 148 // siMha, vRSa, meSa, kanyA, dhana, tulA ane kuMbha; A rAzio anukrame sUryAdi grahanI trikoNa rAzio jANavI. arthAt siMhane sUrya, vRSabhano caMdra, meSane maMgaLa, kanyAne budha, dhanane gurU, tulAne zukra ane kuMbhane zani mUlatrikoNa jANavA. 148. grahanI uccAdi rAzInuM caka sUryAdi graho | sarya caMdra ! maMgaLa gurU zukra zani rAhu talA : mithuna ucca rAzi meSa nIca rAzi tulA paramocca rAzi keTalA aMza sudhI 1deg sUla trikoNa rAzi siMha, vRkSa grahonI dRSTi. tRtIyadazame pAdaM trikoNe'ghidvayagrahaH // pazyetturye'STame pAdatrayaM pUrNa tu saptame // 149 // pUrNa tu tridazaM maMdo paMcamaM navamaM guruH // bhaumo'STamaM caturthazca saptamaM sakalA grahAH // 150 // . Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catudaza ratna ] timuhUrta lakSaNAdhikAra. 601 dareka grahe potAnA sthAnathI (3) trIjA ane (10) dazamA sthAnane eka pAda, (9) navamA ane (5) pAMcamAne be pAda, (4) cothA ane AThamAne traNa pAda tathA (7) sAtamA sthAnane pUrNa daSTithI juve che. 149. 3 jA tathA 10 mA sthAnane zani, 5 mA tathA 9 mA sthAnane gurU, 8 mA tathA 4thA sthAnane maMgaLa ane 7 mA sthAnane sarva grahe pUrNa daSTithI juve che. 150. Akho divasa ane AkhI rAta maLI bhegavAtAM bAre rAzionAM lagnanAM ghaDIpaLa jovAnuM kASThaka, lagna megha ! vRSa mithuna, karka siMha kanyA tulA vRzcika dhana makara kuMbha mana dharI | pa7 | 26 : 7 | 39 - 3 | 9 | 19 1 32 | 39 | 7 | 26 dararoja ghaTADyAnI paLa jevAnuM keThaka. lagna me Sa | mithuna karka | siMha, kanyA tulA vRzcika, dhanamakara | kuMbha mIna | paLa 7 8 10 11 11 | 10 | 10 | 11 11 | 10 | 8 vipaLa ! pa4 | para ; 18, 14 4 38 38 | 4 | 14 18 para | 54 uparanA koThA uparathI ema samajavuM ke meSa rAzinuM lagna 3 ghaDI pa7 paLa rahe che. e ja pramANe dareka rAzionAM lagna mATe samajavuM. meSa rAzine sUrya hoya tyAre savAramAM sUryodaya vakhate prathama meSa rahe ane pachI varakha (vRSa) lagna bese. A pramANe AgaLa samajavuM. paNa vizeSa jANavAnuM e che ke je divase meSa saMkrAnti bese te divase savAramAM 3 ghaDI ane pa7paLa divasa caDhatAM sudhI meSa lagna rahe ane pachI varakha lagna bese. have te meSane sUrya eka mArA sudhI rahevAne che ane pachI varakhane thavAne che. mATe dararoja meSa lagna 7 paLa 54 vipaLa ochuM thatuM jAya. tethI meSa saMkrAntinA bIje divase sUryodayathI 3 ghaDI 49 paLa ne 6 vipaLa divasa caDhatAM sudhI meSa lagna rahe. AvI rIte dararoja ghaTavAthI eka mAsa puro thatAM varakha saMkrAnti thavAnA divase meSa lagna sUryodaya vakhate utarI jAya ane tarataja varakha lagna bese. upara pramANe varakha lagna paNa dararoja 8 paLa ne para vipaLa ghaTe che eTale eka mAse varakha lagna paNa purUM thaI mithuna lagna bese che. A pramANe dareka rAzinA lagnanI rIta samajavI. Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturdaza rana lagna ke janmakuMDalI banAvavA mATe lagna zodhananI rIta je samayanuM lagna besADavuM hoya tene samaya ghaDI paLa cokkasa joI tenA kalAka ane miniTe eka bAju lakhI rAkhavI ane pachI tenI iSTa ghaDI nIce pramANe karavI. ISTa ghaDI lAvavAnI rIta. 1 sUryodayathI baporanA bAra vAgyA sudhImAM jeTalA kalAka ane miniTe thaI heya temAMthI te divasanA sUryodayanA kalAka ane miniTo bAda karatAM zeSa vadhe tene aDhIe guNavAthI ghaDI, paLa ane vipaLa thAya che. (te evI rIte ke kalAkane aDhIe guNavAthI ghaDI ane miniTane aDhIe guNavAthI paLa thAya che.) te sUryodayathI baporanA bAra vAgyA sudhInI cha ghaDI thaI ema samajavuM. 2 baporanA bAra vAgyAthI sAMjanA sUryAsta sudhI jeTalA kalAka ane miniTe thaI hoya temAM 12 bAra umerI saravALo karI temAMthI eja divasanA sUryodayanA kalAka ane miniTa bAda karI bAkI rahelA kalAkane aDhIe guNavAthI ghaDI paLa Ave te ISTa ghaDI samajavI. 3 sUryAstathI rAtrinA bAra vAgyA sudhI jeTalA kalAka ane miniTe thaI hoya, temAMthI sUryAstanA kalAka ane miniTe bAda karatAM tathA AvelI saMkhyAne aDhIe guNatAM prApta thaelI saMkhyAmAM AkhuM dinamAna umeravAthI sUryAstathI rAtrinA bAra vAgyA sudhInI ISTa ghaDI thaI ema samajavuM. 4 rAtrinA bAra vAgyA pachIthI sUryodaya thAya tyAMsudhInA jeTalA kalAka ane miniTe thaI hoya tene aDhIe guNatAM AvelI rakamamAM dinamAna purUM ane rAtrimAna adhumAM umeravAthI rAtrinA bArathI sUryodaya sudhInI ISTa ghaDI thaI ema samajavuM. iSTa ghaDI lAvavAnuM udAharaNa. mAne ke eka bALakane janma kalAka 9-45 miniTe divase thaye. paMcAMgamAM jotAM te divase sUryodaya kalAka 6-35 ne che. te have 8-45 mAMthI 6-35 bAda jatAM kalAka 3-10 miniTa AvI. eTale sUryane udaya thayA pachI kalAka 3-10 miniTe te bALakane janma thaye. have te kalAka ane miniTane aDhIe guNavAthI ghaDI cha-papa paLa AvI eTale sUrya ugyA pachI ghaDI 7-55 paLe te bALakano janma thaye eTale tenA janmanI ISTa ghaDI 7-55 paLa thaI ema samajavuM. paNa samajo ke kaI bALakane janma bapore kalAka 3-76 miniTe the. te have temAMthI 6-3pa bAda Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna] tirmuhUrta lakSaNAdhikAra. 603 thaI zake nahi. mATe 3-36 mAM 12 umeravAthI saLaMga kalAka 15-36 miniTa AvI. temAMthI sUryodayanA kalAka 6-35 miniTa bAda karatAM kalAka 9-1 miniTa AvI. tene aDhIe guNI ghaDIpaLa lAvavI. tevIja rIte eka bALakane janma 2 kalAka 9-41 miniTe che. te divase paMcAMgamAM sUryAstane samaya kalAka 5-35 miniTe che. te 9-41 mAMthI bAda karatAM 4-6 miniTa AvI. tene rA e guNavAthI ghaDI 10-15 paLa AvI. temAM te divasanA dimAnanI ghaDI ra7-21 paLa umeratAM ghaDI 3--36 paLa bALakanA janmanI ISTa ghaDI AvI ema samajavuM. AvI rIte ISTa ghaDI nakakI karyA pachI lagna karyuM Ave che te sahelAIthI jovA mATe lagnapatra pRSTha 604 upara ApeluM che te jovuM. lagnapatra jevAnI samajutI. ApelA lagnapatra uparathI game te vakhatanuM lagnapatra kADhI zakAya che. te evI rIte ke je divase jeTalI ghaDIpaLa upara lagna lAvavuM hoya te divasane sUrya kayI rAzi che te. paMcAMga uparathI joI zakAya che. kAraNake paMcAMgamAM dareka mahinAnI sudinI ane vadInI evI be kuMDaLiye ApavAmAM Ave che ane temAM dareka graha kayI rAzimAM che te batAvavAmAM Ave che. sudinI kuMDalImAM punamanA roja dareka graha kayI rAzine keTalA aMza kaLA ane vikaLAne che tathA te grahanI gati paNa jaNAvelI hoya che. tevIja rIte vadInI kuMDalImAM amAsane roja dareka graha kayI rAzimAM keTalA aMze che te jaNAveluM heya che. paNa punama ke amAsanA divase je rAzinA jeTalA aMze grahe hoya te batAveluM hoya che. paraMtu grahe potAnI gati pramANe dararoja pharatA hovAthI janma vakhate ke kaI muhUrta vakhate graha kayI rAzimAM keTalA aMze che te gaNatrIthI nakakI karavuM joIe. jemake sUrya je rAzimAM je divase bese tyArathI eka mahinA sudhI teja rAzimAM rahe che eTale eka mahinAmAM trIsa (30) aMza cAle che ane dararoja eka aMza cAle che. eka divasa ane rAtri maLI 12 lagna anukrame purAM bhegave che. suda sAtama sudhImAM janma hoya te tenI pAchaLanA mahinAnI amAsanI kuMDaLImAM sUrya je rAzinA jeTalA aMze hoya te aMzamAM rejane eka eka aMza umero. eTale te divase sUrya te rAzimAM teTalA aMze che ema samajavuM ane je sudi sAtama pachI janma hoya te punamanI kuMDaLImAM sUrya je rAzimAM jeTalA aMze hoya te aMzamAMthI dararojanA eka aMza lekhe teTalA aMza ochA karavA. tethI sUryanA te divasanA aMza Avaze. jemake eka bALakane janma vada pAMcamanA ja che ane te mahinAnI punamanI kuMDaLImAM sUrya makara rAzine 2 aMze che te te pachInA pAMcama sudhInA 5 aMza umeravAthI te divase makarane sUrya 7 aze che ema jANavuM. Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA . meSa I d * ? *H 54 i x >> * # ca d amadAvAdamAM ayanAMza 23 nA AdhAre te lu" lagnapatra 3 1 vRSabha 413 22 30 39 4756 ha 4 Dha 5, 6 KE OM OM 3 31 3 3 OM 4 44 4 4 / 4 5 5 1, 5 5 ma $ ! 9 1724 32 39 47 56 ' 4 12 21 30 38 47 56 213 22 30 39 47 55 4 13 21:30 39 47 56 ' ta rU. 9 2 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 2829 : " 8 8 5 15 25 35 46 56 : 211 12 12 12 12 12 17 17 13 1312 13 14 mithuna pa9 10 20 30 40 50 1 11 22 34 45 56 8 8 9 - 9 9 8 9 10 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 616 26 37 27 27 9.17 28 38 48 |58 8 19 29 39 49 14 14 14 14 8 19 |30 42 53 palabhA 5-5 15 15 15 15 15 416 27 38 10 i ! 19 19 20 20 20 3 17 17 17-18 18 1818 18 19 19 19 19 20 20 21 21 21 21 21 22 22 22 22 22 23 17 28 40 1 2 142576 48 59 10 22 23 24 56 7 18 30 41 para 32 43 54 6 3015 26 38 49 0 4 23 23 23 23 23 24 24 24 24 24 25 25 25 25 25 25 2626 26 26 siha 12 23 34 46 27 8 20 |31 42 para | 4 15 26 27 28 5 1 16 16 16 16 16 16 17 17 1 12 24 35 46 58 Ta 5 28 28 29 29 29 29 29 30 30 30 30 38 30 31 31 31 31 31 kanyA 43 54 5 16 27 38 9 0 0 11 22 233 44 55 6 17 28 239 50 26 27 27 27 27 27 28 28 28 28 10 21 32 23 24 5.16 27 38 49 0 11 22 32 32 32 32 32 32 32 1 12 27 34 45 26 33 33 33 33 33 34 6 17 28 39 50 1 * zilpa ratnAkara [catu zaratna Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 [34 3434 34 34 35 35 35 35 35 36 36 36 36 36 37 37 37 37 3737 38 38 38 38 38 39 39 38 39| tulA 12 2334 45 56 | 718 28 40 para 3 14 26 ka7 48 | 0 11 22 34 45 56 8 19 30 42 53 4 16 27 38 caturdaza ratna ] 7 39 40 40 40 40 40 40 41 41 414 41 42 kara kara kara kara 43 44 43 43 43 43 44 44 44 44 4445 45 vRzcika 50 0 12 24 35 46 58 | 9 20 32 43 54 6 17 28 40 51 2 1425 36 48 59 10 2233 44 56 | 7 18 | 8 45 45 45 46 46 46 46 46 47 47 47 474748 48 48 48 48 48 49 49 49 49 49 49 50 50 50 50 dhana 30 41 para | 4 15 26 38 49 59 9 10 30 40 50 0 11 2 1 31 41 5 2 12 22 31 42 51, 313 23 33 9 50 50 51 pa1 51 5ra 51 pa1 para para para para 5ra 5ra para pa3 53 53pa3 53 53 53 54 54 54 5, 54 54 54 papa makara 43 54 414 24:34 5 55 3 12 21 29 38 47 papa! 412 21 32 38 47 554 13 21 30 39 47 56 4 tirmuhUrta lakSaNAdhikAra. 10 papa papa papa papa papa papa pa6 56 56 5656 56 56 56 57 57 57 57 57 57 57 57 58 58 58 5858 58 58 58 kuMbha 12 22 30 38 47 56 : 4 1320 28 36 43 51 58 5 5 13 21 29 36 44 51 59 6 !14 22 29 37 44 5ra 59 11 59 59 59 59 59 59 59 0 0 0 0 | | 0 0 0 1 1 1! 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 : 2 mIna | 3 14 22 30 37 4pa para | 0 7 15 2330 38 47 53 0 8 16 233138 46 54 1 9 1624 31 39 47 upara ApelA lagnapatramAM mathALe 1, 2, 3 e aMzanA AMkaDA ApelA che. te aMgenI taLenI lAInamAM DAbI bAju meSa, vRSabha evI rIte bAre rAzionAM nAma ApelAM che. have je vakhatanuM lagna siddha karavuM hoya te divase sUrya je rAzimAM hoya te rAzinI lAInamAM ane jeTalA aMze hoya te aMzanI nIce jyAM bannenI lAIne bhegI thatI hoya tyAM je AMkaDo hoya te AMkaDo zodhI kahADa. te AMkanI ghaDIpaLamAM je vakhatanuM lagna kADhavuM hoya tenI ISTa ghaDIpaLa umerI saravALo karatAM 60 uparAMta AMkaDo Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zilpa ratnAkara [caturdaza ratna Ave te temAMthI 60 bAda karatAM je ghaDIpaLa Ave te ghaDIpaLane AMkaDe athavA tene maLate eka be ghaDI AghIpAchIne AMkaDe lagnapatramAM zodhI kADhave ane te AkaDAnI DAbI lAinamAM je zazi AvatI hoya te rAzinuM lagna ane te AMkaDAnI uparanI sIdhI lAInamAM mathALe je aMzane AMkaDe hoya teTalA aMzanuM te vakhate lagna che ema samajavuM. udAharaNa- sUrya varakha rAzinA 22 aMzane che ane sUryodayathI ISTa ghaDI 10, 25 paLa che, te vakhatanuM lagna sAdhavuM che. have lagnapatramAM varakha rAzinA 22 aMzanA kaThAmAM ghaDI 10-38 paLa che. temAM 10 ghaDI, 25 paLa umeryA tyAre kula saravALe 21-3 paLane thaye. te karka rAzinA 19 mA aMzanA kaThAnI lagabhaga che mATe te vakhate karka rAzinA 19 aMzanuM lagna nakkI thayuM ema jANavuM. te karka lagna meSa rAzithI gaNatAM 4 thI rAzi thaI mATe karka rAzinuM nAma nahi lakhatAM 4 no AMka lagnakuMDaLImAM prathamanA khAnAmAM mUko ane tyAra pachI siMharAzine 5 me AMkaDe kuMDaLImAM DAbI bAjunA bIjA khAnAmAM mUko ane trIjA khAnAmAM kanyA rAzine cha ne tathA cothA khAnAmAM tulA rAzine 7 ne AMka mUka; A pramANe bAre rAzionA bAre AMka bAre khAnAomAM eka pachI eka anukrame nIce pramANe mUkavA. lagna kuMDaLImAM rAzi ane graha besADavAnI rIta. janmAMka 19 lagna A pramANe janmakuMDaLI nakakI karI bAre rAzionA AMkaDA bAre khAnAomAM goThavyA pachI te divase dareka rAzimAM ke graha keTalA aMze che te paMcAMgamAM joI nakakI karI kuMDaLInA te te rAzinA aMkavALA koThAmAM te te graha mUkavA. Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuza ratna ] tirmuhurta lakSaNAdhikAra. 607 1 have A nakkI karelA lagnanA divase varakha rAzinA 22 aMzane sUrya che. mATe varakha rAzinA aMka 2 vALA kehAmAM phu." akSara lakhave. sUrya eka rAzimAM eka mahinA sudhI rahe che eTale dararoja eka aMza cAle che. te pramANe paMcAMgamAM kuMDaLI joI vadhaghaTa thatI hoya te pramANe aMza kADhavA. ra te pachI caMdra kayI rAzimAM keTalA aMze che te paMcAMgamAM punama ke amAsanI kuMDaLImAM lakheluM hoya che paNa caMdra savA be divasamAM eka rAzi eTale trIsa (30) aMza cAle che jethI eka divasamAM lagabhaga 14 aMza cAle. e rIte savA be divasa caMdra eka rAzimAM rahe che ane tyAra pachI bIjI rAzimAM praveza kare che. paMcAMgamAM tithinI sAme caMdra kayI rAzino che ane kaye divase kayI ghaDIe beThele che te lakheluM hoya che. have jyAre je rAzimAM caMdramA beThe tyArathI janma ke ISTa ghaDIpaLa sudhI dararojanA 14 aMza lekhe keTalA aMza che te gaNI janma ke muhUrtanI InTa ghaDI vakhate keTalA aMze caMdra che te zodhI kADhavuM ane je rAzine caMdra heya te rAzine AMka je khAnAmAM hoya te khAnAmAM caMdrane pahele "." akSara mUka ane kuMDaLInI nIce grahanA aMzane keThe ApavAmAM Ave che temAM caMdranI rAzinA nAma taLe tenA aMza lakhavA. evI rIte caMdra mithuna rAzino che mATe 3 AMkaDAvALA lagnakuMDaLInA koThAmAM zuka che tyAM caMdrane paNa mUke. 3 maMgaLa janma vakhate kayI rAzinA keTalA aMze che te jovuM. maMgaLa deDha divase eka aMza phare che eTale jyArathI je rAzimAM maMgaLa beThe hoya tyArathI deDha mahinA sudhI te rAzimAM ja rahe che. mATe paMcAMgamAM punama ke amAsanI kuMDalImAM maMgaLa jeTalA aMzane je rAzino hoya te aMzamAM janma divasa sudhInA deDha divasanA eka aMza pramANe gaNI aMzamAM vadhaghaTa karI aMza kADhavA. have upara jaNAvelA samaye maMgaLa meSa rAzine che mATe meSa rAzino AMka 1ne AvyA. jethI lagna kuMDaLImAM eka AMkavALA meSa rAzinA jeThAmAM maMgaLane pahele akSara "." mU ane kuMDaLInI nIce grahonA aMzane kaThe ApavAmAM Ave che temAM maMgaLanI rAzinA nAma taLe aMza lakhavA. - 4 budha eka divase eka aMza cAle che ane eka mahinAmAM eka rAzi bhagave che. mATe paMcAMgamAM ApelI kuMDalImAM je rAzimAM hoya ane te keTalA aMzamAM che te nakkI karI temAM muhUrtana ke janmanA divasa sudhI dararojanA eka aMza pramANe gaNI vadhaghaTa karI nakakI aMza kADhavA. have upara jaNAvelA samaye budha varakha rAzine che mATe kuMDaLImAM varakha rAzine Aka bevALA keDAmAM budhane pahele Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna oc akSara ' chu. ' lakhavA ane tenI nIcenI kuMDaLImAM je aMza nakkI thayA hoya te lakhavA. evI rIte dareka graheAnA aza, kaLA ne vikaLA lakhavI. 5 gurU tera ( 13 ) mahinA sudhI eka zizamAM rahe che ane khAra divase eka aMza cAle che eTale eka mahine aDhI aza badalAya che tethI muhUta ke janmanI iSTa ghaDI vakhate keTalA aze che te 'cAMgamAM joI Ara divasanA eka aza pramANe vadhaghaTa karI gurU kayI rAzine ane keTalA aMze che te nakkI karI kuMDaLImAM mUkavuM. upara jaNAvelA samaye zurU karka rAzimAM che mATe ka rAzinA ceAthe AMka lagnanAja kADAmAM che tyAM gurUne 'jI. ' akSara mukavA ane nIcenI kuMDaLImAM te rAzinI nIce je aza AvyA hoya te mUkavA. zukra eka rAzimAM eka mAsa sudhI rahe che. eTale dararoja eka aza cAle che. te pramANe iSTa ghaDInA divasa sudhImAM vadhaghaTa karI je rAzinA ane keTalA aMze che te nakkI karI ku'DalInA kAThAmAM te rAzi bhegA mUkavA. have upara jaNAvelA samaye zukra mithuna rAzimAM che mATe mithuna rAzinA 3 jA maka bhege zukranA pahelA akSara jI. ' mUkavo. < 7 zani eka rAzimAM trIsa mahinA sudhI rahe che eTale eka mahine athavA trIsa divase eka aMza cAle che. mATe iSTa ghaDInA divase pheraphAra vizeSa thatA nathI ane kadAca thato jaNAya te vadhaghaTa karI je rAzinA ane jeTalA aMze hoya te nakkI karI kuMDaLInA koThAmAM te rAzi bhege mUkavA. have uparanA samaye zine makara rAzimAM che mATe makara rAzinA 10nA AMka bhege zinanA pahelA akSara * za, ' mUkavo. 8 rAhu aDhAra mahinA sudhI eka rAzimAM rahe che eTale aDhAra divase eka aza pAche haThe che; kAraNa ke tenI gati ulaTI che eTale iSTa ghaDInA divase pacAMgamAM je rAzine jeTalA aMze hoya temAM ghaNe bhAge pheraphAra thatu nathI. mATe paMcAMgamAM joI kuMDaLInA kAThAmAM mUkavA. have uparanA samaye rAhu kuMbha rAzimAM che. mATe kuMbha rAzinA 11 mA AMka bhege rAhunA pahelA akSara ' rA. ' lakhavA. hu ketu paNa eka rAzimAM aDhAra mAsa sudhI rahe che. eTale e aDhAra divase eka aza pADe che. te paNa ghaNe bhAge pacAMganI kuMDaLImAM je rAzimAM jeTalA a'za hoya che temAM aDhAra ( 18 ) divasa sudhI kAyama rahe che. uparanA samaye ketu siMha rAzimAM che mATe siMha rAzinA pu nA AMka bhege * je. ' mUkavo. evI rIte lagnakuMDaLI taiyAra karI lagnakuDaLImAM AvelA graheAnu zubhAzubha mULa tapAsavuM. Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ] tirmuhurta lakSaNAdhikAra. navAMza kuMDaLI banAvavAnI rIta. dhanaH siMdroDa mepa thAtu navarAH | makaro vRSabhaH kanyA makarAdyAH prakIrtitAH // 15 // tulAmithunakuMbhAkhyAstulAdyAH kathitA budhaiH // karkAdyAste tu vijJeyA mInavRzcikakarkaTAH // 152 // dhana, siMha ane meSa; e traNa rAzinA navAMza meSathI gaNavAmAM Ave che. makara, vRSa ane kanyA rAzinA navAMza makara rAzithI; tulA, mithuna ane kuMbha rAzinA navAMza tulA rAzithI ane mIna, vRzcika tathA karka rAzinA navAMza karka rAzithI gaNavAmAM Ave che ema pIDitAe kahyuM che. 151, 152. navA cake. aMza kaLA| meSa Sa mithunakarka siMha kanyA tulA ki dhana- makara kuMbha mIna - - - - - - - - - - - - - - - - - --- -- navAMza kuMDaLI banAvavA mATe eka rAzi trIsa (30) aMzanI hoya che tethI tenA nava (9) bhAga karI nava bhAganuM kASThaka upara pramANe banAvavuM. uparanA koThAmAM navAMza cakranI meSAdithI bAra rAzio lakhelI che ane DAbI bAjunA kaThAmAM nIce utaratAM je lagna AveluM hoya tenA nava bhAganA aMza lakhelA che. te Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna lagna jeTalA aMzanuM hoya te aMzanA kaThAnI lAIna ane je rAzine navAMza AvyuM hoya te rAzinI lAIna je kaThAmAM eka thAya te keDAmAM je graha hoya te graha navAMza kuMDaLImAM pahelA bhuvanamAM mUko ane pachInA graho paNa bIjI je rAzi AvatI hoya ane jeTalA aMze hoya te khAnAnI lAIna je kaThAmAM bhegI thAya te koThAmAM je graha heya te te rAzimAM mUke. navAMzanuM prAdhAnyapaNuM. lagne zubhe'pi yadyaMzaH krUraH syAnneSTasiddhidaH // lagne krUre'pi saumyAMzaH zubhadoM'zo balAyataH // 153 // lagna hesa, DekkAra, navAMza dvAdazAMza, trizAMza mAnanuM keThaka. - lagna mAna ! harA mAna ! DekkAra mAna navAMza mAna dvAdazAMza mAna trizAMza bhAna ghaDI, paLa pala, akSara pala, akSara pala, akSara,vyakSara , pala, akSara pula, akSara -30 3-45 | 112-30 75 0 25- -- 0 18-4pa ! * ' 18-45 } 4-16 128- 0 85-20 28-26-0 ) ra1-10 | 5- 5 | 15ra-30 : 101-40 33-5-20 25-25 8-32 mithuna, 10-10 5-41 170-30 : 113-40 37-53-20 28-25 11-22 siMha, 5-jura | 171- 0 / 114- 0 38- 0- 28-30 11-24 kanyA, 5-31 : 165-30 | 110-20 36-46-40 -35 | 11- 2 tulA, 5-31 165-30] 110-20 36-46-40 vRzcika, 5- 171- 0 114-0 ! 38- 0- 0 dhana, 5-41 170-30 ! 113-40 | 37-53-20 27-35 28-30 11-24 28-25 | 11-22 25-25 10-10 8-3ra 18-45 7-30 makara, 5- 5 | 15ra-30 101-40 33-53-20 4-16 | 128- 0 85-20 28-26-40 21-21 | mIna, 3-45 11ra-30 : 75- 0 25- 0 Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catudaza ratna ] tirmuhUrta lakSaNAdhikAra. lagna zubha hoya chatAM aMza (navAMzI krUra hoya to te ISTa siddhine Apa nathI, ane lagna krUra hoya chatAM aMza semya hoya te zubhakAraka che. kAraNa ke aMzaja balavAna che temaja krUra aMza (navAMza) mAM rahela saumya graha paNa krUra thAya che ane saumya grahamAM rahele krUra graha paNa saumya thAya che. krUra aMzamAM rahelA saumya grahanI dRSTi paNa duSTa thAya che ane saumya grahamAM rahelA kara gahanI dRSTi paNa zubha thAya che evuM lalla tathA zrIpati kahe che. 153. ghara tathA devamaMdiranA AraMbhamAM lagnabaLa vicAra. dviHsvabhAve sthire lagne zubhaiya'STAMtyagairgrahaiH // pApairAyArigaiH kuryAnmaMdirAraMbhaNaM budhaH // 154 // dvisvabhAva tathA sthira lagna haya, 8 ane 12 mA sthAnane cheDI bIjA sthAnamAM zubha graha hoya tathA pApagraha 11 mA ane 6 ThThA sthAnamAM hoya te buddhimAn purUe ghara ane maMdira banAvavAno AraMbha kare. 154. gRhAraMbhamAM zubha yege. lagne gurau ravI SaSThe dhUne jJe bhArgave sukhe // mandre trige kRtaM tiSThen maMdiraM zaradAM zatam // 15 // lagnamAM gurU, chaThuM sthAne sUrya, sAtame budha, cothe zukra ane trIjA sthAne zani hoya te evA muhUrtamAM banAveluM maMdira athavA ghara 100 varSa sudhI Take. 155. tanau zukra sahotthe'rke SaSThe bhaume sute gurau // samArabdhaM gRhaM tiSThedvAyanAnAM zataM dvayam // 156 // lagnamAM zukra, trIjA sthAne sUrya, cha sthAne maMgaLa ane pAMcamA sthAne gurU heya evA vegamAM gharane AraMbha karavAmAM Ave te te ghara 200 varSa sudhI Take. 156. sUrye lAbhagate zukre tanau nabhasi caMdraje // gehaM varSazatAyuSyaM nirmitaM nRvarairbhavet // 157 // agiyAramA sthAne sUrya, lagnamAM zukra ane budha dazama sthAne hoya evA yegamAM prAraMbha kareluM ghara 100 varSa sudhI Take. 157 Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna caturthe vAkpatI lAbhe bhaume maMde ca khe vidhau // tithanapurAnA maMdira mRtam 18nA cothA sthAnamAM gurU, agiyArame maMgaLa ane zani tathA dazamA sthAne caMdra hoya evA yugamAM AraMbha kareluM makAna 80 varSanA AyuSyavALuM jANavuM. 158. zukre svocce tanau vApi jIve pAtAlage'thavA // lAbhage vA zanau svoce saMpayuktaM gRhaM ciram // 15 // zuka ucca sthAnane athavA lagnano hoya, gurU lagnamAM athavA ethe sthAne hoya ane zani agiyArame athavA ucca rAzino hoya tevA vakhatamAM AraMbha kareluM makAna saMpattiyukta rahI ghaNAM varSo sudhI Take che. 159. lagnasthe varSoMge caMdre kendre jIve'tha khecaraiH // svocabhinnAMzagairgehaM lakSmyA yuktaM sthiraM bhavet // 160 // karka rAzino caMdramA lagnamAM haya, gurU kendramAM hoya tathA bIjA graha pitAnI ucca rAzinA athavA mitranI rAzinA hoya evA yogamAM banAveluM makAna lakSamI sahita ghaNuM varSo sudhI sthira rahe che. 160. bhRgurvilagne yadi mInasaMsthaH karke gurusturyagRhaM gatazcet // zanistathaikAdazagantulAyAM gehaM ciraM zrIsahitaM tadA syAt // 16 // | mana rAzinA lagnamAM zuka haya, karkane bRhaspati cothA bhuvanamAM hoya ane zanaizcara tulAne agiyAramA bhuvanamAM hoya evA vakhatamAM prAraMbha kareluM ghara lakSmI sahita ghaNA divasa sudhI Take. 161. lagneza nekTa gaphaLa. sarve padamAtAH sa na rAstA, kendratrikoNadhanagAstu tathaiva pApAH // saumyAnvito'pi vidhureva zubho na lagne, mUrtI tathaiva nidhane na zubhaM zubheSu // 162 // sarva grahe bArame ane AThame sthAne koI paNa kAryamAM sArA nathI. kendra sthAnamAM, trikoNamAM ane dhana sthAnamAM pApagraha sArA nathI. jema lagnane caMdramAM Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuza rana ) jyotirmuhUrta lakSaNadhikAra 613 budhayukta hoya te paNa sAre nathI tevo ja AThamA sthAnane caMdramA paNa jANave. mATe AThamA sthAnamAM kadAca zubha graho hoya te paNa te sArA nathI. 162, nIcAMzasthaistathA kheTairnirdhanaM maMdiraM hi tat // kheTazcetko'pi khe chUne parAMzasthe'tra madhyataH // 163 // je nIcAMzamAM badhA graha sthita hoya te A rogamAM banAvela makAna nirdhana thAya che, ane je koI paNa eka graha zatru grahanA navAMzamAM sthita hovA chatAM dazama athavA sAtamA sthAnamAM hoya ane lagneza nirbaLa hoya te te makAna eka varSanI aMdara parAyA hAthamAM jAya che. 163. lagnamAM asta pAmelA graha varjavA. anastagaiH sitejyendujanmarAzivilagnapaiH // svoccavakSetra bhAgasthairbhavezIsaukhyadaM gRham // 164 // zuka, gurU, caMdra, janmane svAmI, rAzine svAmI ane lagnane svAmI ATalA graha asta pAmelA na hoya tathA pitAnA ucca sthAne pitAnA kSetramAM ane pitAnA aMzamAM rahelA hoya te te vakhate AraMbha kareluM ghara lakSmI ane sukha ApanArUM thAya che. 164. praveza tathA pratiSThA vakhate lagnabaLa. care lagne carAMzasthe pravezo na zubhAvahaH // zubhAMzena yute copacayasthe ca care'pi sat // 165 // zubhaiH kendratrikoNAyadvigairAyatriSaSThagaiH / / pApaiH zuddhe'STame turye vijanurbhASTameMgake // 166 // zubhe bhakUTa ke gehe vidhAyAne dvijanmanaH // jalapUrNa ghaTaM dhRtvA mAMgalyena gRhaM vizet // 167 // caralagna tathA caralagnanA navAMza hoya te navIna gRha pravezamAM azubha jANavA ane zubha grahanA navAMza yukta cara lagna hoya athavA upacaya eTale 3, 6, 10 ane 11 mA sthAne lagnane svAmI hoya te evA vakhatamAM praveza muhurta zubha jANavuM. zubha graha kedra eTale 1-4-7 ane 10 mA sthAne tathA trikaNa eTale pa ane 9 mA sthAne ane bIjA sthAne beThA heya, pApagraha agiyArame, trIje ane kyuM Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 664 zilpa ratnAkara [catudaza ratna sthAne heya, AThamuM ane cothuM sthAna zuddha heya arthAt te sthAnomAM keI graha na hoya ane janmanuM nakSatra, rAzi tathA janmarAzithI AThamuM lagna na hoya temaja ghara ane gharanA svAmInI rAzinuM bhakUTa zubha hoya evA vakhatamAM jaLathI bharelA kaLaza sahita brAhmaNane AgaLa karI maMgalapUrvaka gRhapraveza kare. 165, 166, 167. gRhapraveza vakhate sUrya jovA viSe. raMdhrAtmajakuTumbAyAtpaJcabhe bhAskare sthite // pUrvAsyAdigRhe zreSThaH kramAdbAmagato raviH // 168 // pUrvAdika dizAomAM gharanuM dvAra hoya te anukrame AThamA, pAMcamA, bIjA ane agiyAramA sthAnathI pAMca pAMca sthAnenI aMdara sUrya hoya te praveza karanAranI DAbI tarapha rahe che arthAt gharanuM dvAra pUrva tarapha hoya te lagnathI AThamA sthAnathI gaNatAM pAMca sthAna sudhI sUrya praveza karanAranI DAbI bAju rahe che. gharanuM dvAra dakSiNa tarapha hoya te lagnathI pAMcamA sthAna sudhImAM sUrya hoya te praveza karanAranI DAbI bAjue rahe che. gharanuM dvAra pazcima dizA tarapha hoya te lagnanA bIjA sthAnathI pAMca sthAnanI aMdara sUrya hoya te te paNa DAbI bAju rahe che temaja gharanuM dvAra uttara tarapha hoya te agiyAramA sthAnathI gaNatAM pAMca sthAna sudhInI aMdara sUrya heya te praveza karanAranI DAbI bAju sUrya rahe, e praveza vakhate uttama jANa. 168. pratiSThA kuMDaLImAM praha sthApanA. pratiSThAyAM zreSTho ravirupacaye zItakiraNaH, svadharmAtye tatra kSitijaravijau vyAyaripugau // budhasvaryAcAryoM vyayanidhanavarjI bhRgusutaH, sutaM yAvallagnAnnavamadazamAyeSvapi tathA // 169 / / pratiSThAnA samaye lagna kuMDaLImAM sUrya je upacaya (3-6-10-11) sthAnamAM hiya te zreSTha che. caMdramA dhana ane dharmasthAna sahita pUrvokta sthAnomAM (2-3--- 9-10-11) rahyo hoya te zreSTha che. maMgaLa tathA zani trIje, agIArame ane chaThThI sthAnamAM rahyA hoya te zreSTha che. budha, gurU bAramuM ane AThamuM sthAna cheDI kaMI paNa sthAne rahyA hoya te sArA che, zuka lagnathI pAMcamA sthAna sudhI (1-2-3-4-5). tathA 9-10 ane 11 mA sthAne rahyo hoya te zreSTha jANa. 1990 Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ]. jyotirmuhUta lakSaNAdhikAra lagneza niSedha rahe viSe. lagnamRtyusutAsteSu pApA randhre zubhAH sthitAH // tyAjyA devapratiSThAyAM lagnaSaSThASTagaH zazI // 170 // pApagraha (ravi, maMgaLa, zani, rAhu ane ketu) je pahelA, AThamA, pAMcamA ane sAtamA sthAnamAM rahyA hoya, zubha graha AThamA sthAnamAM rahyA hoya ane caMdramAM pahelA, chaThThA tathA AThamA sthAnamAM hoya evI rIte kuMDaLImAM graha beThelA hoya te te lagna devanI pratiSThAmAM tyAgavA gya che. 170. pratiSThAmAM graha sthApanAnuM keSTaka 3-6-11 _ 1-2-4 -8-9-12 2-3-11 1-4-6 -9-10 | 8-12 maMgaLa! 3-6-11 1-2-4-7-8-9-10-12 budha | 1-2-3-4-1-10-11 ! 8-12 [1-2-4-5-9-1-10 8-12 zukra ! 1-4-pa-9-10-11 2-3 - -1 R 3-6-11 5-10] 1-ra-4--8-9-12 3-6-11 2-4-5-8-9-10-12 devatA anukULa lagnabala. siMhe sUryaH zivo dvaMdve lagne sthApyaH striyAM hariH // kuMbhe vedhAzcare kSudrA dvayaGge devyaH sthire'khilAH // 17 // siMha lagnamAM sUryanI, mithuna lagnamAM zivanI, kanyA lagnamAM viSNunI, kuMbha lagnamAM brahmAnI, cara lagnamAM sudrA arthAt cosaTha cegiNIonI, dvisvabhAva lagnamAM devIonI tathA sthira lagnamAM sarva devatAonI pratiSThA karavI. 171. caMdramAnuM phaLa. mUrtI mRtyukaraH zazI dhanagato dhAnyaM sukhaM vikrame, vezmasthaH kalahaM karoti sutagaH saMtAnagotrakSayam // Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 . * zilpa ratnAkara [ catuza ratna SaSThe vairibhayazca saptamagato duHkhaM mRti mRtyugaH, vighnaM dharmagato yalaJca gagane lAbhe'rthamaMtye vyayam // 172 / / pratiSThA kuMDaLI viSe lagnamAM (pahelA bhuvanamAM) caMdramA hoya te te mRtyu kare, dhana bhuvanamAM (bIjAmAM) hoya te dhAnyanI vRddhi kare, parAkrama (trIjA) bhuvanamAM heya te kaleza karAve, pAMcamAmAM hoya te saMtAna ane getrano kSaya kare, chaThThA bhuvanamAM heya te zatruno bhaya kare, sAtamA bhuvanamAM hoya te duHkha kare, AThamamAM hoya te mRtyu kare, navamA bhuvanamAM hoya te viddha kare, dazamA bhuvanamAM hoya te baLa Ape, agIAramA bhuvanamAM hoya te dhana ane bAramA bhuvanamAM caMdramA hoya te te vyayakharca karAve. 172. caMdra balabala vizeSa. zubhazcandro'pyasatpApAt saptamaH pApayuktathA // pApamadhyagataH kSINo nIcagaH zatruvargagaH // 173 // azubhasfja gumandro gujarAta yutara ! svoccasthaH zubhAMze vA svAdhimitrAMzake tathA // 174 // pApagrahathI sAtamA gharamAM rahele caMdramA athavA pApagrahanI sAthe hoya agara pApagrahonA madhyamAM hoya, kSINa heya, nIcane heya temaja zatruvargano heya te zubha caMdramA paNa azubha thaI jAya che. paraMtu caMdramA gurUnI daSTiyukta hoya athavA pitAnI karka rAzino hoya, uccano hoya, zubha grahanA navAMzamAM agara pitAnA adhimitranA navAMzamAM hoya te azubha caMdramA paNa zubha thaI jAya che. 173, 174. lagna kuMDaLImAM caMdramAnuM baLa avazya levA viSe. lagnaM dehaH SaDvargo'GgAkAni prANazcandro dhAtavaH khecarendrAH // prANe naSTe dehadhAtvaGganAzo yatnenAtazcandravIrya prakalpyam // 175 / / lagna zarIra che, vaddaga aMga che, caMdramA prANu che ane bIjA graha sapta dhAtu jANavA. prANune vinAza thavAthI zarIra, aMga, upAMga ane dhAtuno paNa vinAza thaI jAya che mATe prANarUpa caMdramAnuM bala avazya levuM joIe. 175. mahenI dRSTi paDavA viSenuM phaLa patyA yukto vIkSito vAtha saumyairyo bhAvaH syAttasya vAcyA hi siddhiH|| hAniH pApaiHkrUrasaumyaistu mizraM sarveSvevaM cintanIyaM svabuddhayA // 176 // Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 617 caturdaza ratna] jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra. je sthAna pitAnA svAmI vaDe yukta hoya (je sthAna upara pivAnA svAmInI daSTi paDatI hoya) tathA je sthAna saumya graha yukta hoya athavA saumya grahanI dRSTi paDatI hoya te te sthAna saMbaMdhI phaLanI siddhi jANavI, temaja je sthAnamAM pApagraha hoya athavA pApagrahanI dRSTi paDatI hoya te te sthAna saMbaMdhI phaLanI hAni samajavI. vaLI je sthAnamAM krura ane semya graha ekaThA hoya athavA krUra ane saumya grahanI dRSTi paDatI hoya to te sthAna saMbaMdhI tenuM phaLa mizra jANavuM. A prakAre graho ane grahonA sthAna viSe sarva ThekANe vizeSa vicAra potAnI buddhi vaDe kare. 176. caMdra ane grahathI thatA 4 kuyoga. lagnAbdhisaptavyomastho bhavetkrUragraho vidhoH // ApIDA caiva saMpIDA bhRgvAdyA vartitAH kramAt // 177 // caMdrathI 1, 4, 7 ane 10 mA bhuvanamAM phira graha hoya te anukrame ApIDA, sapIDA, bhUgvAdya ane varjAitA ega thAya che. A gemAM kArya karavAthI pitAne, baMdhune, strIne ane kAryane nAza thAya che. 107. yuti deSa viSe. .. rAzau sakhecare candre doSaH syAtsa grahAbhidhaH / sa. tyAjyaH zobhane kecinnetyAhuH sabudhejyake // 17 // je rAzimAM caMdramA hoya teja rAzimAM bIje kaI paNa graha hoya te yuti deSa thAya che. e doSa zubha karmamAM tyAgave joIe ane keTalAka AcAryonuM evuM kahevuM che ke budha ane gurU yukta caMdramA hoya te yutiSa thato nathI. 178. lagna zuddhi viSe. abdAyanartumAsaHpakSadagdhAhasaMbhavAH // aMdhAvirodha junavarATa . doSA nazyati jIvajJazukraH kendratrikoNagaiH // 179 // varSa deSa, ayana deva, Rtu deSa, mAsa deSa, nakSatra doSa, pakSa doSa, dagya dina deza; aMdhakAsudi lagna deSa ane pApagraha sahita caMdramA tathA kharAba navAMzane deSa; e sarva deze gurU, budha ane zukra kendra tathA trikeNa sthAne hoya te naSTa thAya che. 179. Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zilpa ratnAkare [ caturda zaratna kunavAMzagrahodbhUtAH SaDvargakSaNalagnajAH // zazinyekAdaze sarve doSA naiyaMti vai dhruvam // 180 // kunavAMza tathA grahaNathI utpanna thaelA temaja SaDvarga, muhUrta ane lagnathI utpanna thaelA sa doSa! agiyArame sthAne caMdra hoya to nAza pAme che. 180. lagne vargottame vendI yUnAthe lAbhage'thavA // kendrakoNe gurau doSA nazyaMti sakalA api // 189 // kendrakoNe'pi jAmitre doSANAJca zataM budhaH // zukraH zatadvayaM hanyAlakSaM tu vacasAM patiH // 182 // lagnezo vA lavAdhIzo lAbhe kendre ca saMsthitaH // doSarAziM dahatyAzu tUlarAzimivAnalaH // 183 // candramA lagnamAM vagergottama navAMzanA hoya athavA sUrya agiyAramA sthAne hoya tathA gurU kendra ane keNamAM hoya te sava doSonA nAza thAya che. 181 sAtamA sthAnane cheDI kendra athavA trikANamAM budha hoya te 100 doSone nAza kare, te sthAne zukra hAya to 200 doSonA ane gurU hoya to lAkha doSonA nAza kare. 182. lagneza (lagnanA svAmI lagnamAMja hoya) athavA lagnanA navAMzamAM athavA agiyArame ke kendra sthAne sthita hoya te tema sarva prakAranA doSasamUhano nAza kare che jema agni rUnA DhagalAno nAza kare che. 183. lagna bala viSe. ayogAstithivArarkSajAtA ye'mI prakIrttitAH // lagne grahabalopete prabhavanti na te kvacit // 184 // yatra lagnaM vinA karma kriyate zubhasaJjJakam // tatraiteSAM hi yogAnAM prabhAvAjjAyate phalam // 185 // tithi, vAra ane nakSatrAthI utpanna thanArA kuyoge balavAna graha yukta lagnamAM kadI vinna karavA samartha thatA nathI arthAt lagnakhala uttama hoya te kuyegAno doSa thatA nathI. jyAM lagna vagara zubha kArya karavAmAM Ave tyAM tevA yogAnA phalane prabhAva paDe che. 184, 185. Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ] jyotirmuhUrta lakSaNAdhikAra 619 vivAha lagna zubha ga. zubhailagnagataiH kheTerazubhainidhanopagaiH // dhvajo'yaM pariNItAtra yuvatI priyavallabhA // 186 // kujerke lAbhage SaSThe zanI caMdre dvitIyage // dharmasthaiH khecarairanyaiH zrIvatso yoga uttamaH // 187 // yadi syAtkanyakAlagne tRtIye caMdravAkpatI // paMcame bhRgurAnaMdo yogazcAnaMdakRtsa hi // 188 // lAbhe'rko'rigRhe bhaumo duzcikye'tha zanaizcaraH // yogo'yamarddhacaMdrAkhyastatroDhA subhagA satI // 189 // gurau dharme budhe mUrtI lAbhe maMde gajAbhidhaH // pariNIteha vAmAkSI sAdhvI dharmArthadAyinI // khaturyanavagaiH saumyaiH zaMkho'yaM zubhakRtsadA // 190 // . zubha graho lagnamAM ane pApagraha AThame sthAne hoya te dhvajaga thAya che. te vakhate paraNelI yuvatI pitAnA patine pyArI thAya. 186. maMgaLa ane sUrya agiyArame, zanaizcara chaThuM ane caMdramA bIje tathA anya grahe navame sthAne hoya te zrIvatsa nAmane uttama vega thAya che. 187. kanyA lagna hoya, trIjA sthAnamAM caMdramA tathA gurU hoya ane pAMcamA sthAne zuka hoya te AnaMda nAmane vega thAya che. te sarvadA AnaMda karanArA jANa. 188. agiyAramA sthAne sUrya, chaTTe maMgaLa ane trIje sthAne zani hoya te ardha caMdra nAmane vega thAya che. AgamAM paraNelI kanyA saubhAgyavatI ane satI thAya. 1894 gurU navamA sthAne, budha lagnamAM ane zani agiyArame sthAne hoya te gaja nAmane vega thAya che. A yugamAM paraNelI kanyA dharmArtha karanArI pativratA ane sAthvI thAya. dazame, ethe ane navame sthAne zubha graha heya te zaMkha nAmane vega thAya che, A ega sarvadA zubhakartA jANa. 190. Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zilpa ratnAkara gRhAra bha vakhate vRSacakra jovu. ma gRhAraMbhe'rkabhAdrAbhaiH zIrSasthairvAha IritaH // agrapAdasthitairvedaiH zUnyaM syAdUSacakrake // 191 // sthiratA pRSThapAdasthairvedaiH pRSThe zriyastribhiH // lAbho vedairdakSakukSau rAmaiH pucche patikSatiH // kukSau vAmesbhisvaM mukhe pIDA tribhizca bhaiH // 192 // gRhAra bhamAM sUryanA nakSatrathI duniyA nakSatra sudhI gaNatAM traNa (3) nakSatra vRSanA mAthe sthApavAM. tenuM phaLa dAha; pachI cAra (4) nakSatra vRSanA AgalA page sthApavAM. tenu phaLa zUnya; cAra ( 4 ) nakSatra vRSanA pAchaLanA page sthApavAM. tenu phaLa sthiratA; tyAra pachI traNa ( 3 ) nakSatra pIDe upara sthApavAM. tenu phaLa lakSmIprApti; cAra ( 4 ) nakSatra jamaNI kukhe sthApavAM. tenuM phaLa lAbha; vaLI traNa (3) nakSatra puchaDe sthApavAM. tenu phaLa svAmIne nAza; cAra ( 4 ) nakSatra DAmI kukhe sthApavAM. tenuM phaLa ninatA ane tyAra pachI traNa (3) nakSatra mukhamAM sthApavAM. tenuM phaLa pIDA jANavI. 191, 192. rRSacakra. neSTa 3 3 neSTa neSTa 4 jamaNe, zreSTha 3 zreSTha 4 DA cha [ caturdeza ratna zreSTha 3 zreSTha Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 catuza rana ] jyotimuhUrta lakSaNAdhikAra. khAta vakhate pRthvI sUtI ke beThI jevAnI rIta. sudi 1 thI tithi, ravivArathI vAra ane azvinI nakSatrathI nakSatra evI rIte je divase muhurta jevuM hoya te divasanI tithi, vAra ke nakSatranI saMkhyAne saravALo karI cAre bhAgatAM je zeSa rahe tenuM nIce pramANe phaLa jANavuM. 1 zeSa rahe te pRthvI ubhI, ghara karatAM laDAI thAya. 2 zeSa rahe te pRthvI beThI, te sArI jANavI. 3 zeSa rahe che te paNa sArI jANavI. 0 zeSa rahe te jAgatI, te sArI nahi. pharmazilA sthApana vakhate kUrmacakra jovuM. tithistu pazcaguNitA kRttikAvRkSasaMyutA // tathA dvAdazamizrA ca navabhAgena bhAjitA // 193 // jale vedA munizcaMdraH sthale pazcadvayaM vasuH // triSaTkanava cAkAze trividhaM kUrmalakSaNam // 194 // jale lAbhastathA proktaH sthale hAnistathaiva ca // AkAze maraNaM proktamidaM kUrmasya cakrakam // 195 // pharma cakra. AkAsa 366 pRthvI pa-2-8 ne jala Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara [caturdaza ratna je tithie zilA sthApana karavAnI hoya te tithine 5, pAMcathI guNavI. pachI kRttikAdi nakSatrathI muhUrtanA nakSatra sudhI gaNatAM jeTalA aMka Ave te aMdara bheLavI temAM bIjA bAra (12) aMka meLavavA ane AvelA saravALAne nava (9) thI bhAga. zeSamAM 4, 7 athavA 1 rahe te jaLa sthAne; 1, 2 athavA 8 zeSa rahe te bhUmi upara ane 3, 6 athavA zeSa rahe te AkAzamAM kUrma jANa. jaLa sthAne kUrma hoya te lAbha, bhUmi upara heya te hAni ane AkAzamAM kurma hoya te mRtyu thAya. Ane kurmacaka kahe che, te zilA sthApana vakhate avazya jevuM. 19, 194, 1lpa. dvAra sthApananA muharta vakhate vatsa jove. kanyAdInAM trike sUrye dvAraM pUrvAdiSu tyajet // yatra vatsamukhaM tatra svAmino hAnidaM kRte // 196 / / kanyAdi traNa traNa rAzine sUrya hoya tyAre pUrvAdi vigere dizAomAM dvAra mUvuM nahi. arthAt kanyA, tulA ane vRzcika, e traNa rAzinA sUryamAM pUrva dizAe dvAra mUkavuM nahi, dhana, makara ane kuMbha; e traNa rAzimAM dakSiNa dizAnuM dvAra mUkavuM nahi. e pramANe mInAdi traNa rAzinA sUryamAM pazcima tathA mithunAdi traNa rAzinA sUryamAM uttara dizAnuM dvAra mukavuM nahi. kAraNa ke te te vakhate te te dizAmAM vatsanuM mukha hoya che. tethI je dizAomAM dvAra mUkavAmAM Ave to ghara yA prAsAda karAvanArane hAni thAya che. 196. valsane doSa na lAgavA viSe. siMhe caiva tathA kuMbhe vRzcike vRSabhe tathA // naiva doSo bhavettatra kuryAccaturdizAmukham // 197 / / siMha, kuMbha, vRzcika tathA vRSabha rAzinA sUryamAM cAre dizA tarapha dvAra mUkavAmAM Ave te paNa vatsane deSa AvatuM nathI. (kAraNa ke te vakhate vatsanuM mukha keNue tarapha hAya che). 17. Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ]. tirmuhUrta lakSaNAdhikAra. 63 vasucakra, 3ra. * | 6 10 / 1 / 20 { 1 | 10 | | zcima. |ghara karavAnI A bhUmi che | ema samajo. rSi, 5 | 10 | 1 | 20 | 15 | 10 | 6 | rakSi, A vatsacaka che eTale kanyA, tulA ane vRzcika rAzinA sUryamAM vatsanuM mukha pUrva dizAmAM hoya che arthAt bhAdaravo, Ase ane kArataka; A traNa mAsa sudhI pUrvamAM hoya che tethI tyAM sudhI pUrva ke pazcima dizAmAM gharanuM dvAra mukavuM nahi ema sAdhAraNa tiSa jANanAra kahe che paraMtu vidvAna ane pravINa jyotiSI te e traNa mAsamAM paNa sAre divasa jeI dvArA mukavAnuM muhUrta Ape che. eTale vAdavivAda thAya che mATe tema na thatAM sarvajane eka sarakhI rIte samaje te mATe khulAso karavAmAM Ave che. A vatsacakamAM gharanI bhUminI cAre dizAomAM sAta sAta vibhAge karavAmAM AvyA che ane dareka kANane vibhAga de che. IzAnathI agni keNu sudhImAM sAta vibhAgo karavAmAM AvyA che. temAM prathama vibhAgamAM pAMca divasa vatsa rahe che, bIjAmAM Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa ratnAkara [caturdaza ratna daza divasa, trIjamAM paMdara divasa ane madhyamAM trIsa divasa vatsa rahe che. pAMcamAmAM paMdara divasa, chaThThAmAM daza divasa ane sAtamAmAM pAMca divasa vatsa rahe che. A rIte dareka dizAmAM vatsanuM rahevuM thAya che. mATe je vibhAgamAM vatsa heya temAM agara tenI sAmenI dizAmAM dvAra mukavuM nahi paraMtu je vibhAgamAM vatsa heya te vibhAga cheDIne bIjI tarapha dvArA mukavuM hoya, te sAre divasa joI mukavAnuM muhUrta ApavuM ane jyAre vatsa madhyanA vibhAgamAM hoya tyAre te dizAmAM ane tenI sAmenI dizAmAM madhya vibhAga dvArA mukavAnuM muhUrta ApavuM nahi. (3) bAraNuM besADatAM kAra cakra jevuM. arkAcatvAri RkSANi UrdhvaM caiva pradApayet // dvau dvau dadyAca koNeSu zAkhAyAzca catuzcatuH // 198 // dvAra caka. zreSTha g2 - 2neSTa che. zai 4 neSTa ra Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 625 caturdaza ratna ] tihad lakSaNAdhikAra adhazcatvAri deyAni madhye trINi pradApayet // UrdhvaM tu labhate rAjyamudvegaH koNakeSu ca // 199 / / zaraSa matta marma jAuM tathA e adhaste maraNaM proktaM dvAracakraM prakIrtitam // 200 // sUryanA nakSatrathI diniyA nakSatra sudhI gaNuM prathama upara otaraMge cAra (4) nakSatra mUkavAM. pachI cAre kezuomAM be be nakSatra mUkyAM. banne dvArazAkhAomAM cAra cAra nakSatre mUkavAM. nIce uMbarAmAM cAra nakSatro sthApavA ane chevaTanAM traNa nakSatro dvAranA madhya bhAge sthApavAM. upara etaraMge cAra nakSatra sthApana karyo tenuM phaLa rAjyaprApti, kaNAonuM udvega, zAkhAonuM lakSamIprApti, madhyanuM rAjyalAbha ane nIce uMbarAnuM maraNa phaLa jANavuM. A pramANe dvAracakra kahyuM che. tenuM zubhAzubha phaLa AvI rIte Ave che mATe zubha phaLane ApanAra nakSatra heya te divase buddhimAna purU dvAranuM muhUrta karavuM. 198, 19, 2005" (4) staMbha caDhatI vakhate staMbhacaka jovuM. sUryAdhiSThitabhAtrayaM prathamato madhye tathA viMzatiH, staMbhAgre zarasaMkhyayA munivarairuktAni dhiSNyAni ca // stambhAgre maraNaM bhaved gRhapatermUle dhanArthakSayaH, madhye caiva sukhArthakIrtimatulAM prApnoti kartA sadA // 20 // sUryanA mahAnakSatrathI dinIyA nakSatra sudhI gaNatrI karI prathamanAM traNa nakSatro staMbhanA agra bhAgamAM mUkavAM. traNathI te tevIsa sudhInAM eTale 20 nakSatre madhya bhAgamAM ane tevIsathI te abhijit sahita aThThAvIsa sudhI eTale 5 nakSatre staMbhanA mULa bhAgamAM mUkavAM, ema munivaroe kahyuM che. je staMbhanA agra bhAgamAM dinIyu nakSatra AvyuM hoya te (bhavananA) mAlIkanuM maraNa, mULa, bhAgamAM AvyuM hoya te dhana tathA manorathano nAza ane madhya bhAgamAM AvyuM hoya te sukha, dhana tathA atula kIti bhavananA mAlIkane prApta thAya che. 201. stambhasyAropaNazcaiva prAtamadhyAhnake tathA // anyathA nidhanaM yAti kartA dUSaNamApnuyAt // 202 // Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zipa ratnAkara [caturdaza ratna staMbhanuM Aje paNa prAtaHkALamAM ke madhyAhna kALamAM karavuM. ane AthI viparIta samaye kare te makAnanA mAlikane nAza thAya ane kartA deSabhAgI thAya. 22. staMbha cakra. agramA 20 aura madhyamA zreSTha mUlamA naSTa (5) bha tathA pATaDA vakhate mobhacakra jevuM. mUle mobhe triRkSe gRhapatimaraNaM paJcagarbhe sukhaM syAt, madhye caivASTa RkSaM dhanasutasukhadaM pucchake cASTa hAniH // pazcAdagre tribhAni gRhapatisukhadaM bhAgyaputrArthadaM syAt, sUryASyaM ca RkSaM yadi vidhudinabhaM mobhacakraM vilokyam // 203 // sUryanA mahAnakSatrathI te dinIyA nakSatra sudhI gaNatrI karI traNa nakSatro mobhanA mULamAM mUkavA te azubha che ane te gharanA mAlikanuM maraNa nIpajAve che. garbhamAM pAMca mUkavAM te sukha, madhyamAM ATha nakSatra mUkavA te dhana, putra tathA sukha ApanAra, puchaDe A nakSatro mUkavAM te hAni, pAchaLanA bhAge tathA agra bhAge traNa nakSatra mUkavAM te gharanA patine sukha ApanAra tathA bhAgya ane ghaNA putro ApanAra jANavAM. A pramANe bhacaka tathA bhAravaTa (pATaDA) nuM cakra ekaja che te vidvAnee jevuM. 203. Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza ratna ] 3 neTa se. 3 jyoti hata lakSaNAdhikAra pATaDI arthAt mAbha cakra. naM. 3 5 8 zreSTha neSTa AmalasArA sthApatI vakhate ghaTA cakra jevu.... ghaNTAcakraM vidhAyaivaM madhye pUrvadizAkramAt // zrINi trINi pradeyAni sRSTimArgeNa krAmake // 204 // madhye caiva smRto lAbho pUrvabhAge jayo raNe // AgneyAJcaiva hAniH syAd dakSiNe patinAzanam // 205 // naiRtye pAraNAlAbhaH pazcime sarvadA sukham // vAyavyAmazvalAbhaH syAduttare vyAdhisaMbhavaH // IzAne vastralAbhazca ghaNTAcakraphalaM smRtam // 206 // ghaTA caka pUrva dizA 3 8 3 3 ne. 3 zreSTha 3 ne. d. a. 3 627 Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilya ratnAkara || caturdaza ratna AmalasArAnuM muhUrta karavAmAM ghaMTAcaka jevuM. ghaMTAcakanA madhya bhAge 3 traNa nakSaNa mukavA ane pachI pUrva dizAnA ume pradakSiNa krame traNa traNa nakSatro cakramAM mukavAM. madhyamAM lAbha, pUrva dizAmAM raNasaMgrAmamAM vijaya, agnikoNamAM hAni, dakSiNamAM patine nAza, nairUtyakoNamAM putrane alAbha, pazcimamAM sarvadA sukha, vAyukoNamAM adhalAbha, uttaramAM vyAdhine saMbhava ane IzAnakANamAM vastrane lAbha; mA ghaTAnu 3 // on]. 204, 205, 206. (1) pradeza mate tazaya : mukhaikaM dikSu catvAri catvAri garbha eva ca // trINi trINi gude kaNThe vAstuzAstre niyojayet // 207 // mukhaRkSe ziracchedaH pUrve jhudvegasaMbhavaH / / dakSiNe dhanahAniH syAt pazcime sarvasaMpadaH // 208 // uttare rAjasanmAnaM garbhe garbho vinazyati // cirakAlaM vasetkaNThe gude cArogyamAdizet // 209 // kalaza cakra. neSTa garbhamAM . neTa zreSTha dakSiNa neSTa 3 4 pazcima zreSTha / na Mainik Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza rana ] timuhUrta lakSaNAdhikAra dara9 sUrya nakSatrathI diniyA nakSatra sudhI gaNa kalazanA mukhamAM 1, cAra cAra nakSatra cAre dizAe, cAra nakSatra gharamAM-garbhe, traNa nakSatra kaMThe tathA traNa nakSatra nIce paDaghIe mUkavAM. 1 mukhamAM Ave to ziracheda, 4 pUrvamAM udvega, 4 dakSiNe dhanahAni, 4 pazcime sarva saMpattine Ape, 4 uttaramAM rAjasanmAna, 4 gharamAM (garbhamAM) garbhanAza, 3 kaMThamAM dIrghakALa nivAsa ane paDaghImAM nakSatra Ave to Arogya prApta thAya. 207, 208, 209. . hema vakhate Ahuti cake jovAnI rIta. sUryabhAttritribhe cAndre sUryavicchukrapaMgavaH // candrArejyAguzikhino neSTA homAhutiH khale // 210 // sUrya nakSatrathI dinIyA nakSatra sudhI gaNIne nIce batAvelA cakramAM rahene nIce traNa traNa nakSatro mukavAM. gaNatrIne aMka zubha grahanA khAnAmAM Ave te zubha grahanA mukhamAM Ahuti paDe che eTale te sArI jANavI ane azubha grahanA mukhamAM Ahuti paDe te te sArI nathI. ravi, zani, maMgaLa, rAhu ane ketu A grahanA mukhamAM Ahuti paDe te te sArI nathI. 210. Ahuti caka. ravi budha zukra zani caMdra maMgaLa gura rAhu ketu zreSTha zreSTha naSTa eka neNa | zreSTa naSTa naSTa praveza vakhate vatsa, rAhu tathA sUryAdi grahe jovA viSe. mInAditrayamAdityo vatsaH kanyAdikatraye // dhanvAditritaye rAhuH zeSAH siMhAdikatraye // 211 // sUrya mInAdi traNa traNa rAzinI traNa traNa saMkAntie pUrvAdi dizAmAM anukrame jANo. vatsa kanyAdi traNa traNa rAzithI ane rAhu dhanAdi traNa traNa rAzinI saMkrAntie tathA bAkInA caMdra, maMgaLa, budha, gurU, zukra ane zani, A che graha siMhAdi traNa traNa rAzinI saMkrAntie pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara dizAmAM kame rahe che ema jANavuM. (vatsa, rAhu vigere praveza vakhate sanmukha tajavA.) ra11. Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 zilpa ratnAkara [ caturdaza ratna rAhu sanmukha hovA chatAM dvAra mUkavAnuM vidhAna. sanmukho rAhuH pRSThe vA dvArazca sthApayetsudhIH // sUryAMgulA zalAkAdyA vistArAMgulikA tathA // 212 // dvizalAkA dvikoNe syAttAmrazuddhA ca tatra vai // sthApite vadane dhImAnantarikSaH prajAyate // 213 // rAha sanmukha hoya ke pachavADe hoya tevA samayamAM je bAraNuM mUkavAnI AvazyakatA hoya te buddhimAna purUSa nIce batAvelI vidhi anusAra dvArA sthApana karavuM. bAra AgaLa lAMbI ane eka AMgaLa pahelI evI zuddha tAMbAnI be zalAkAo (paTTIe) karAvI dvAranA bane keNuonI nIce mUkI tenA upara dvAra sthApana karavuM. A pramANe dvAranuM sthApana karyAthI aMtarikSa dvAra thAya che. tethI rAhune deSa lAgatuM nathI. paraMtu A vakhate dvArapratiSThA vidhi karavI nahi. 21ra, 213. punaH zuddhadizAkAle tiryagRkSe suzobhane / dvAracakraM zubhasthAne balipUjAvidhAnakaiH // 214 // khAtayet kUcchritaM dvArabhittikAyAJca buddhimAn // nItvA tadA zalAkAJca dvAraM vai sthApayettathA // 21 // pharI jyAre rAhu zuddha dizAmAM Ave tyAre tiryagatinA zubha nakSatranA divase pitAnA mULa sthAnamAM kAracakra ne dvArapratiSThAnI balipUjAnA vidhAnapUrvaka nIce batAvelI vidhi pramANe sthApavuM. buddhimAna zilpIe dvAranA khuNAe ( zalAkAnI jagyAe ) bhittimAM divAla kacI bAku pADavuM ane zalAkA kheMcI kADhavI ane pachI dvArA sthAyI divAlamAM pADeluM bAkuM caNa levuM. A pramANe dvArasthApana vidhi jANavI. 214, 215. vatsadoSa utpanna na thavA viSe. bhAradvAjavaziSThAnAM vaMzajJAtIn vizeSataH // prAsAde ca caturdAre pure ca nagarAyaNe // 216 // kUpe kuNDe taDAge vA vatsadoSo na vidyate // dvArasyAbhyantare dvAre madhye bhaumaM caturmukham // 217 // Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catudaza ratna 1 timuhUrta lakSaNAdhikAra 631 pratiSThAmaNDape caiva homasthAne vizeSataH // vatsadoSo na kartavyazcAtha saubhAgyadAyakAH // 218 // itizrI vAstuzAstre zilpazAstrizrImUlajIsutanarmadAzaGkarasomapurAviracite zilparatnAkare jyotirmuhUrtalakSaNAdhikAre gurjarabhASAyAM __ zilpacaturdazaratna sampUrNam / zubhaM bhUyAt // bhAradvAja ane viziSTha gotranA vaMzajo tathA jJAtivALAone vizeSa karIne vatsa deSa lAgatuM nathI temaja caturmukha prAsAda, pura, nagara, kUpa, kuMDa, taDAga vigere karavAmAM vatsa doSa lAgatuM nathI tathA dvAranI aMdaranA bhAge bIjuM dvAra mUkavAmAM ane madhyamAM caturmukha bhUmine vatsa deSa lAgatuM nathI. tevI rIte pratiSThAno maMDapa karavAmAM tathA vizeSa karIne hemasthAna banAvavAmAM vatsa deSa lAgatuM nathI. vatsa deSa hoya te paNa A sarva saubhAgyane ApanArAM jANavAM. 216, 217, 218. itizrI vAstuzAstramAM zilpazAstrI zrIyut narmadAzaMkara mulajIbhAI semapurA racita zilparatnAkara nAmanA graMthanuM tirmuhUrta lakSaNAdhikAra nAmanuM caudamuM ratna saMpUrNa samAptam / Page #802 -------------------------------------------------------------------------- Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha pariziSTa prakaraNa / jina siMhAsana mATe bIjI rIte rAhunI sarvAga mUrtinuM pramANa siMhAsanagataM rAhuM karAlavadanaM likhet // varadakhaDgasaMyuktaM kheTazUladharaM ligvet // 1 // siMhAsana upara ArUDha thayele, vikarALa mukhavALe temaja vara, taravAra, DhAla ane trizULane dhAraNa karelo rAhu kare. 1 ketumUrti dhUmAstviSA hi bahavaH sarve varagadAdharAH // gRdhrapRSThe samArUDhAH legvanIyAstu ketavaH // 2 // dhUmADAnA jevI kAntivALA, vara ane gadA yukta hAthavALA temaja gIdhanA vAhanavALA ketu AlekhavA. 2 dvAramAne ubhI pratimAnuM pramANa dvArocchraye'STadhA kArya bhAgaikazca parityajet // saptabhAgaM tridhA kRtvA dvibhAgaM pratimA bhavet // 3 // dvAranI uMcAImAM ATha bhAga karavA. uparane AThame bhAga cheDI nIcenA sAta bhAgamAM traNa bhAga karavA ane be bhAga ubhI pratimA karavI. 3. dvAramAne ubhI pratimAnuM bIjuM pramANa dvAraM vibhajya navadhA bhAgaikaJca parityajet // aSTabhAgaM tridhA kRtvA dvibhAgaM pratimA bhavet // 4 // dvAranI ucAImAM nava bhAga karI uparano navamo eka bhAga taje. ATha bhAgamAM traNa bhAga karI be bhAga ubhI pratimA karavI. 4. prAsAdamAne pratimAnuM pramANa hastAca vedahastAntaM SaDvRddhiH syAtSaDaMgulAt / / ... tadUrdhva dazahastAntaM vyakulA ddhiriSyate // 5 // Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) ekAMgulA bhaved vRddhiryAvatpaJcAzahastakam // viMzatyaMzAdhikA jyeSThA viMzatyUnA kanIyasI // 6 // eka gajathI cAra gaja sudhInA prAsAdane dara gaje cha AMgaLanI vRddhi karI pratimA karavI. tyAra pachI daza gaja sudhI gaje traNa AMgaLa ane pachI pacAsa gaja sudhI eka AMgaLa vRddhi karavI. A mAnamAM vIsamA bhAge adhika karavAthI jyeSTha mAnanI ane vIsamA bhAge echI karavAthI kaniSTha mAnanI jANavI. 5, 6. piTTI (zreNI) nuM prabhANu athAtaH saMpravakSyAmi kapilImAnamuttamam // prAsAdArdhe bhavejjyeSThA tribhAgA madhyamaiva tu // 7 jaghanyA koNamAnena sArddhAM cAtha prapUjayet // jyeSThA ca kapilI yatra maNDapaM naiva kArayet ||8|| have kipelI-kALInuM uttama mAna kahuM chuM. prAsAdamAnanA ardhA bhAge kare te jyeSTha mAnanI, trIjA bhAge madhyama mAnanI ane kANunA mAne kare te kaniSTha mAnanI jANavI athavA kANu mAnathI deDhA bhAge paNa karavI. je prAsAdane jyeSTha mAnanI kALI karI hoya tene maDapa karavA nahi. 7, 8. kALInA agrabhAge mApa vidhAna saMzliSTAzcaiva riktAzca hyagrataste prakIrtitAH // kolI koNapharakasya maNDapAH zubhadAyakAH // 29 // kolI koNaH siMhakarNe kartavyastu sadA budhaiH // prAsAde koNamAnena koNasArddhana vA tathA // 10 // kALIne joDIne agara chuTA tenA agrabhAge maMDape karavA zubhadAyaka kahevA che. buddhimAne e kALInI rekhA prAsAdanA siddhakanI rekhAnA eka sUtramAM rAkhavI ane te prAsAdanA kamAne athavA tethI deDhI karavI. 9, 10. kapilIM sthApayetprAjJo maNDapaM tatra kArayet // ardhe pade tribhAge vA koNAdho naiva laMghayet // 11 // athavA laMghayedyastu kulaM tasya na vidyate // prAsAde koNamaryAdA jalAntaH sthApayedbudhaH ||12|| Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padanA adha bhAge athavA trIjA bhAge keLI karavI ane tene joDIne maMDapa kara. keNathI ochA mananI keLI karavI nahi ane je kadAca kare te kuLane nAza thAya che. prAsAdamAM keNanI maryAdAne sAcavavA mATe vacamAM pANItAra karavAM. 11, 12. vividha jAna jazumAna che bhadrachaMde na kartavyA nahi madhye jalAntaraH // 13 // athavA sthApayedyastu zilpinaM doSakArakam // madhye jalAntaraM tyAjyaM kriyate maMdabuddhinA // 14 // rAjapIDA. bhavettatra nirvANaM naiva gacchati // kapilI trividhA jJeyA prAsAde maMDape sthitA // 15 // keLImAM nAnA prakAranI phAlanAo karavI paraMtu kaLInA bhadramAM karavI nahi. temaja keLInI phalanAomAM jalAntara kare nahi. ane je kadAca kare te zilpIne doSakatta thAya che mATe keLInA madhye jalAntara taja ane je kare te te buddhihIna zipI jANe. keLImAM pANatAra karavAthI rAjamAM pIDA thAya che ane kattane mokSa maLatA nathI. prAsAda ane maMDapanI madhye rahelI kaLI traNa prakAranI jANavI. 13, 14, 15. pUrvoktena pramANena kartavyaM tu sadA budhaiH // bhUmibhAgavizeSeNa padamAnaM tu gRhyate // 16 // kapilIM kArayetprAjJo jalAntaraM na kArayet // prAsAdakapilA mAnA vAstukarmasukhAvahA // 17 // uparanA mAne buddhimAna zilpIoe keLAnuM mana karavuM ane bhUminI sagavaDatA hoya to padanA mAne keLI mAnI levuM. A rIte buddhimAne keLI karavI ane tenI sAlanAomAM pANIkAra kare nahi. prAsAdamAne karelI keLI vAstukarmamAM sukhadAyaka jANavI. 16. 17. gabhAre paheLa karavA viSe. atha caiva pravakSyAmi mAnaM garbhagRhottamam // garbhayAsaSaDaMzazca sapAdo sArdhameva ca // . padArdhe tu yadA caiva jyeSThamadhyakanIyasam // 18 // Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have gabhArAnuM uttama mAna kahuM chuM. gabhArAnI poLAImAM cha bhAga karI eka bhAga, savA bhAMga ane deDha bhAge vadhArI gabhAre pahoLo karavAthI jeNa, madhyama ane kaniSTha mAnane gabhAre jANa. 18. uMbarA barAbara kuMbhInI ucAinuM pramANu. khurake vardhacaMdrazca tasyopari [dumbaram // kuMbhakena tribhAge vA pAde nItvA ca madhyakam // 19 // . udumbarAnte kRtA kuMbhiH staMbhaM kRtvA ca pUrvakam // sAMdhAre vA niraMdhAre kuMbhiM kRtvA chudumbaram // 20 // kharAnI barAbara ardhacaMdra-zaMkhAvaTa kare ane tenI upara uMbare kare arthAt kubhAthI ardha bhAge, trIjA bhAge athavA cothA bhAge ubare nIce kare. temaja ubarA barAbara kubhI karavI ane thAMbhale pUrve kahelA mane uce kare. bramavALA agara bhrama vinAnA prAsAdamAM uMbarA barAbara kuMbhI karavI. A mAdhyama mAna jANavuM. 19, 20. prAsAda vinAnA chuTA maMDapa ane cekInA thAMbhalAnI jADAInuM pramANu. prAsAdena vinA yatra maNDapazcAtha vedikA // tatrAyAmasya yanmAnaM kArya kalpayate tataH // 21 // sabhAmaNDapastaMbhAnAM pramANazca hyataH zRNu // dazamAMzadvAdazAMzacaturdaza vizeSataH // 22 // pramANaM tacca vijJeyaM pazcAd buddhipuraHsaram / / jyeSThakaniSThamadhye ca kaniSThe jyeSThameva ca // 23 // prAsAda vinAne maMDapa ke ceka karavI hoya te tenA thAMbhalAnI jADAInuM pramANa thAMbhalAnI laMbAIne mane javuM. laMbAinA dazamA, bAramA ane codamAM bhAge jADAI karavI. ceka, madhyama ane kaniSTha mAnanI ejanA zilpIe pASANanI majabUtAi vigerene buddhipUrvaka vicAra karI karavI. 21, 22, 23. bramavALA prAsAdanI jamaNumAM karavAnAM svarUpe. pradakSiNaM yadA sUryasaumyAdInAM tathaiva ca // bhramasthAne pradAtavyAH pUjitAzca sukhAvahAH // 24 // nAradAdyA RSayazca pANDavAdyA yudhiSThirAH // prAsAde zramasaMsthAne vAstavyAzca pradakSiNe // 25 // Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svacchandabhairavAdyAzca hyAnaMdaH pratibhairavaH // muktiyuktAstathA devyo bhramasthAne sukhAvahAH // 26 // bramavALA prAsAdanI bhramaNImAM pradakSiNa kame sUrya, kubera vagere devenI mUtio karavI te sukha ApanArI che. temaja nArada vigere RSio, yudhiSThira Adi pADe paNa bramaNamAM karavA. svachaMda, AnaMda vigere bhairava temaja sukha ApanArI vIya mAhitI bhUtiyA bramamA 42vI subhAva cha. 24, 25, 26. maMDapanI racanA kayAM kayAM karavI. utsavArthe prayatnena kartavyAH zubhamaNDapAH // . prAsAde rAjaharyeSu vApyAM kUpataDAgayoH // 27 // .. .. tatraiva maNDapAH kAryA RSirAja zRNUttamam // . prAsAdAgre zubhA ramyA maNDapAH syuranekadhA // 28 // prAgrIvavijayAdyAzca maNDapA uktamAnayoH // dvayastaMbhAstato vRddhirmaNDapaH sArddha ucyate // 29 // utsava prasaMge prayatnapUrvaka zubha maMDapanI racanA karavI. prAsAda, rAjamahela, vAva, kuvA ane taLAvanA agra bhAge maMDapanI racanA karavI. prAsAdanA agra bhAge zubha ane manahara maMDape aneka prakAranA thAya che. pUrve kahelA mAne prAgrIva ane vijayAdi maMDapa karavA ane te be be staMbhanI anukrame vRddhi karavAthI thAya che maMDapa deDha kare sArI che. 27, 28, 26. prAsAdanuM devasvarUpe varNana. prAsAde devarUpaM syAt pAdau pAdazilAstathA // garbhazcaivodaraM jJeyaM jaMghA pAdordhvamucyate // 30 // staMbhAzca jAnavo jJeyA ghaNTA jihvA prakIrtitA // dIpaH prANo'sya vijJeyo khapAno jalanirgataH // 31 // brahmasthAnaM yadetaca tannAbhiH parikIrtitA // hRdayaM pIThikA jJeyA pratimA puruSaH smRtaH // 32 // pAdacArastu hekAro jyotistacakSurucyate // tavaM prakRtistasya pratimAtmA smRto budhaiH // 33 // Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) talakuMbhAdadho dvAraM tasya prajananaM smRtam // . zukanAzo bhavennAsA gavAkSaH karNa ucyate // 34 // kAyapAlI smRtA skaMdho grIvA cAmalasArikA // kalazastu ziro jJeyo dhvajAH kezAH prakIrtitAH // 35 // medazca vasudhA vidyAt pralepo mAMsamucyate // asthIni ca zilAstasya snAyuH kolAdayaH smRtaH // evaM puruSarUpaM tu dhyAyeca manasA sudhIH ||36|| prAsAdanu devarUpa nIce pramANe jANavuM. pAyAnI zilAe tenA pagarUpe che, gabhAro peTa, pAyAnA uparanA bhAga jagatI sudhIne ja ghA, thAMbhalAe DhIMcaNa, ghaMTa jIbha, prANu dIpa, praNAla gudAmArga, devatAnu sthAna nAbhi, pIThikA hRdaya ane pratimA purUSa jANavA. hekAra paganA saMcAra, dIpano prakAza cakSu, uparane bhAga tenI prakRti ane pratimA AtmA jANavA. kuMbhAnA taLAMcA nIcenA bhAga liMga, zukanAza nAsikA, gavAkSa kAna, zikharanu` mAMdhaNA mathALu khabhe, AmalasAro kaTha, kaLaza mastaka ane trA kezo jANavA. pRthvI meda, cUnAnA lepa mAMsa, zilAo hADakAM, kAla eTale yeova ane kukarA vagere sAcu jANavA. vidvAna purUSe sarva aMge paripUrNa prAsAdanA akhaMDita rUpanu manathI dhyAna karavu. 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, sALa mAtRdevIonAM nAma gaurI padmA zacI medhA sAvitrI vijayA jayA // devasenA svadhA svAhA mAtaro lokamAtaraH ||37|| dhRtiH puSTistathA tuSTirAtmanaH kuladevatA // gaNezenAdhikA hyetA vRddhau pUjyAstu SoDaza / 1 gArI, 2 padmA, 3 zacI, 4 medhA, 5 sAvitrI, 6 vijayA, 7 jayA, 8 devasenA, huM svadhA, 10 svAhA, 11 mAtA, 12 lokamAtA, 13 ti, 14 puSTi, 15 tuSTi tathA 16 kula devatA; gaNeza sAthe A sALa mAtRdevI sadA pUjanIya che. 37, 38. devasenA mAtRdevI. mayUravAhanAM devIM khaGgazaktidhanurdharAm // AvAhayed devasenAM tArakAsuramardinIm ||39|| Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) mayuranA vAhanavALI, balga. zakti ane dhanuSyane dhArNa karanArI tathA tArakAsura vadha karanArI evI devasenAnuM AvAhana karavuM. 39. : - unI prArthanA. OM ye ca kuNDe sthitA devAH kuNDAGge yAzca devatAH // RddhiM yacchantu te sarve yajJasiddhiM mudAnvitAH // 40 // he kuNDa tava nirmANaM racitaM vizvakarmaNA // asmAkaM vAJchitAM siddhiM yajJasiddhiM dadAtu bhoH // 41 // kuMDamAM ane kuMDanA aMge mAM rahelA devatAo addhi ane yajJasiddhi saharSa Ape. he kuMDa ! tArUM nirmANa vizvakarmAe kareluM che. tuM amane amArI icchita yazasiddhi // 5. 40, 41. sUtradhAra pUjanavidhi. athaivAnantaraM vakSye pUjanaM sUtradhArakam // yajJamaNDapayormadhye maNDalaM kArayetzubham // 42 // parAcchAdanaM kRtvA svastikaca samAlikhet // sUtradhAraM sUtrAsane pAdau prakSAlya sAdaram // 43 // kuMkumAlepanaM kRtvA divyavastramAvarNayet // mukuTaM kuNDalaM sUtraM kaMkaNaM mudrikottamA // 44 // hArakeyUrasaMyuktaM pAdAbharaNasaMyutam // yugmaM strIpuruSANAM ca putrapautraizca saMkulam // 45 // gRhopaskarasamastaM gomahiSyazvAdiyutam // dAsIkarmakarANAM ca yAnasukhAsanAdikam // 46 // grAmANi ca tato dadyAdathavA bhUmiruttamA // tena tuSTena tuSTA hi brahmaviSNuharAdayaH // 47 // karmakarANAM sarveSAM dhanaM dadyAca sarvataH // vastraprAvaraNaH kRtvA puNyaM dAnaM susarvataH // 48 // yojanIyAstathA sarve miSTAnnaiH khaNDapakkakaiH // sAmbUlaM vilepanaM ca yAvatsaMtuSTacetasaH // 49 // Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) tuSTena ca jagattuSTaM trailokyaM sacarAcaram // sarvatIrthodbhavaM puNyaM sarvadevAnupUjakam ||50|| have uttama sUtradhAranI pUjaniviSe kahu chu. yajJa ane maMDapanA madhye zubha maDala karavuM. vastrothI AcchAdita karI svastika maDala racavuM. sUtradhArane sUtrAsane pAda prakSAlana karI besADavA. kuMkumanu Alepana karI divya vastro eDhADavAM, mukuTa paherAvave. kuMDala, sUtra, kaDAM, uttama vIMTI, hAra, mAMjImadha, paganuM AbharaNu; A alaMkAre strIpurUSa bannene temanA putrautrAdi parivAra sahita ApavA. temaja dareka jAtanI gRhasAmagrI, gAya, bheMsa, gheDA vigere, dAsI kAma karavA mATe cAkara varga, vAhana, sukhAsana, kaeNca-pala'ga vigere, gAma athavA sArI bhUminuM dAna karavuM. sUtradhAra prasanna thavAthI brahmA, viSNu, zaMkara vigere deve saMtuSTa thayelA jANavA tathA bIjA badhA kArIgarone dhanAdinI bakSIsa ApavI temaja ceAgya temane vastro oDhADavAM tathA dAna Apavu . vaLI darekane miSTAnna bhAjana karAvavuM ane pAnabIDu Apavu. caMdana acavuM, ane dareka rIte temane prasanna cittavALA banAvavA. emanA satuSTa thavAthI sacarAcara trileAka saMtuSTa thAya che ane sarva tIrthAthI maLanArU tathA sarva devonu pUjana karavAthI thanArUM puNya prApta thAya che. 4ra, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, vAstu karmanA adhikAra viSe. vAstukarma somapurAzilpAcAryeNa kArayet // anyajAtyA na kartavyaM kartA bhartA vinazyati // 51 // vAstukama sAmapurA jAtinA zilpAcAnA haste karAvavu: khIjI jAtinA zilpI pAse karAvavuM nahi. karAve te kartA ane mAlIka bannenA vinAza thAya che. 51. vAstupIThanI sAmagrInA adhikAra viSe. vAstupIThasya bhoktAraH sUtradhArazca zilpakaH // atastasmai pradAtavyaM vAstupIThaM zubhecchunA // 52 // vAstupIThanI sAmagrInA adhikArI sUtradhAra ane zilpIe che. eTalA mATe kalyANa icchanAre vAstupIThanI sAmagrI sUtradhArane ApavI joie. para devatAnI pUjA sAmagrInA adhikAra viSe. yaddevAbharaNaM pUjAvastrAlaGkArabhUSaNam // snAnamaNDapopaskaraM sthAlIpAtraM tu zilpine // 53 // Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zalAkAmadhupAtraM ca chatrikAdyaM ca zilpine // snAnazayyAmahAdhvajA dAtavyA caiva zilpine // 54 // devatA saMbaMdhInuM je AbharaNa, pUjA sAmagrI, vastra, alaMkAra ane AbhUSaNa haiya, snAna temaja maMDapa saMbaMdhI je sAmagrI hoya, thALI, jaLapAtra, zalAkA, madhupAtra, chatra vagere tathA zayyA ane mahApatAkA vagere sAmagrI zilpIne 15vI. 53, 54. dvAra pratiSThA vidhAna. dvArasya cocchyaH kAryaH zubhe candrabale sthite / khAtaM kuryAdudumbare paMcaratnAni prakSipet // 15 // udumbarazAkhAzcaiva hyuttaraMgAdihInakam // - vastreNAcchAditaM kRtvA vAstudevaM samarcayet // 56 // Adau dakSiNazAgvAyAH sthApanaM kurute dhruvam // zAkhAchedacaturthAMze dvArapAlAn prapUjayet // 57 // sahiraNyaizca kalazairvastreNAcchAditakramaiH // abhiSeka udumbare zAkhAyAmuttaraMgake // 28 // udumbare pratiSThAyAM zAkhAyAM ca yathocyate // uttaraMgAdo kartavyA pratiSThA sarvakAmadA // 19 // sArUM caMdrabaLa je divase hoya tevA zubha divase dvArazAkhA besADavI. uMbarAnI nIce khAta karI temAM paMcaratna mUkavA ane otaraMga sivAya ubara sAthe bArazAkhe vastra vaDe AchAdita karI ubhI karavI ane vAstudevatAnuM pUjana karavuM. pahelI jamaNI dvArazAkha besADavI ane tyAra pachI DAbI besADavI. bArazAkhanA eka caturthAza bhAge dvArapAlone pUjavA. senA mahera nAkhelA agara senAnA kaLazathI (je sArAM vastrovaDe DhAMkele heya) ubare, banne zAkhAo ane otaraMga upara abhiSeka kare. uMbare caDatAM, bArazAkha ubhI karatAM ane otaraMga besADatAM pratiSThA karavI te sarva manAyAne mApanArI che. 55, 56, 57, 58, 58.. coDavAne vajalepa masAle. karAlamudgIgulmASakalkacikkaNakAzca ye // cUrNopayuktAH paJcaite sudhAprakRtayo matAH // 6 // Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) karAla, mudgI, gumANa, kuka ane cikaNa, curNa sahita A pAMcane cunA samAna gaNevA che. 10. abhayAkSavIjamAtrA zarkarAH sArdhacUrNitAH // tAH syuH karAlakA mudgatulyA yAH kSudrazarkarAH // 61 // saiva mudgIti kathyate zilpazAstravizAradaH // sArdhatripAdatriguNakijhalkasikatAnvitam // 2 // cUrNa zarkarAzuktayo yad gulmASaM taducyate // karAlamudgapUrvoktamAnena sikatAnvitam // 33 // caNakasya ca cUrNasya yatpiSTaM kalkamiSyate // cikSaNaM kevalaM kvAthaM baddhodakamiti dvidhA // 14 // nizchidramiSTamAnena kSetre tviSTakayAcite // pUrvoktAnAM tu paJcAnAM vidhAtavyaM pRthak pRthak // 65 // ardha khAlI haraDe, baheDAM ane sAkara, emane karAla kahe che. maganA dANA jevA karelA sAkaranA TukaDAone mudgI kahe che. deDha bhAge, trIjA bhAge athavA traNa gaNa kezara ane retI sAthenA sAkara ane zuktanA cUrNane gulamASa kahe che. pahelAM kahelAM karAla, muLI ane retI sAthe meLaveluM caNAnA cUrNanuM je picha tene kaka kahe che kevaLa kavAthane cikkaNa tathA bodaka ema be prakAre kahe che. 61, 2, 3, 64. ITanA kSetra-kAmamAM ITane nichidra banAvavA mATe pUrve kahelAM A pAMca mizraNane judI judI rIte upayoga karavo. 65. tatra tatra taduktena draveNa parimardana / / kevalenAmbhasA pUrvaM pUrvoktAMstrInpramardayet // 66 // te te mizraNamAM kahelA drava vaDe mardana karavuM. prathamanAM traNa mizraNane kevaLa pA sAthe paDasA bha6 42vAM. 161. kSIradramAmalAkSANAM kadambAbhayayorapi // tvarajalaistriphalAtoyaM bhASayUSaM ca tatsamam // 6 // madya zarkarAzuktayozcUrNa tatvAvAriNi // khurasaMghuTTanaM kRtvA srAvayitvAtha vAsasA // 68 // cikaNaM kalpayettena baddhodakamathocyate // Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) dUdhALAM vRkSa, AmaLAM, baheDAM, kadama ane haraDenI chAlanuM jala tathA triphaLAnuM pANI temaja teTaluM ja mASanuM jUSa; A sarvane kavAtha karI temAM zarkarA ane zuktanuM cUrNa nAkhI khUba halAvavuM ane pachI vastragALa karI tenA vaDe cikaNuM banAvavuM. ve dohe cha. 97, 68. dadhidugdhaM mASayUSairgulAjyakadalIphalaiH // 6 // nAlikerAmraphalayorjalaizcaitatprakalpitam // baddhodakaM bhavatyetat samabhAgaM niyojayet // 70 / / aDadane jaSa, goLa, ghI, keLAM temaja nALIyera ane kerInA pANImAM dahIM dUdha meLavI banAveluM mizraNa baddhodaka kahevAya che. dareka vastu sarakhA bhAge sevI. 18, 70. labdhacUrNazatAMzaM tu kSaudramaMzadvayaM bhavet // AjyaM tu kadalIpakaM nAlIkerAmbumASayuk // 7 // kSIrAGgatvakaSAyaM ca kSIraM dadhi tato gulam // picchilaM triphalAmbhazca tryaMzAdikamidaM kramAt // 72 // aMzavRddhathA samAyojya pUtapakkAmbuzaktitaH // ekIkRtya karAlaM ca prakSiped dRDhaveSTitam // 7 // atItyaikadinaM pazcAdathaivaM ghanatAM bhavet // nAlikerasya zAkhArbhidaNDaizca tADayenmuhuH // 7 // atItya darzarAnaM tu mudgIgulmASakalkakaiH // yuktaM saMghuTTitaM yuktyA sudhA bhavati zobhanA // 7 // daza bhAga cUrNa hoya te temAM be bhAga madha meLavavuM. ghI, keLAM, aDadayukta nArIyeranuM pANa, dUdhALAM vRkSanI chAlano kADhe, dUdha, dahIM tathA geLa temaja bhAtanuM osAmaNa, triphaLAnuM pANa; e dareka traNa bhAgathI AraMbhI ekeka bhAga vadhArI levAM. A badhAM bhegAM karI temAM karAla nAkhI khUba majabUta bAMdhI eka divasa rAkhI mUkavuM. pachI te ghA thaze. tene nArIyeranI zAkhAo agara daMDAo vaDe khUba pITavuM. A pramANe daza rAtri vItyA bAda mugI, gulmASa ane kalka sAthe yuktipUrvaka mizraNa karavAthI ghaNe uttama ane taiyAra thAya che. 7, 72, 73, 74, 75. Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) pUrva dvayaMze karAlaM madhukRtakadalInAlikerAmbumASavyUSaM vAkSAkaSAyastanajaladhigulaphalAmbhAMsi caivam // vRddhAranyaMzakrameNa sphuTazazidhavalaM cUrNayuktaM zatAMza, piSTaM sarvaM yathAvad bhavati parasudhAvajralepastathaiva // 76 / / catustridvayamAsAntaM mRSTikAyuktimarditA // zreSThamadhyottamA jJeyA sudhA saudhAdibandhinI // 77 // karAla be bhAga tathA madha, keLA, nArIyeranuM pANI ane aDadano vyaSa, baheDAna kADhe, stana, samudra, goLa ane triphaLAnuM pANI, e dareka traNathI AraMbhI ekeka bhAga vadhArI levA ane daza bhAga curNa meLavI sarvanuM khUba mardana karavAthI zreSTha vAleya je ne taiyAra thAya che. 76. A taiyAra thayelA canAne cAra, traNa ane be mAsa paryata muThIo dvArA mardana karavAmAM Ave to kame zreSTha, madhyama ane uttama cUne bane che. 77. [ zukta- zuddha mATInA vAsaNamAM goLa, madha ane kAMjI; e traNene ekaThAM karI DAMgeranI koThImAM traNa rAtri divasa rAkhI mukavAmAM Ave tene zukta kahe che. yuSa - maga vagere bedaLa dravyane aDhAragaNA pANImAM dALa maLI jatAM sudhI sIjhavI pIvA jevA karatAM kaMIka ghADA pAkane yuSa kahe che.] - vAstuzAstrAvatAra. na kopi kasyacitkartA kalpe kalpAntarAntare // vedavacca samuddhartA vizvakarmA yuge yuge // 78 // RSibhirvAstuzAstrazca manvAdibhiH prakAzitam // mRSTyAdau brahmaNA sArddhamAkAzAtkathitaM purA // 79 // brahmaNastu munayaH sarve prAptA vai vizvakarmaNaH // punazca tapasAM kRtvA AtmajJA RSisattamAH // 8 // A ka95 tathA ka9pAntaramAM vAstuzAstrane kartA bIje kaI nathI paraMtu vedanI mAphaka pratyeka yugamAM vizvakarmAja vAstuzAstranA uddhAra karyA che. manu vagere RSio dvArA vAstuzAstra prakAzamAM AvyuM. pahelAM sRSTinA AraMbhamAM brahmA sAthe AkAzamAMthI A zAstrane upadeza thayela che ane brahmA tathA vizvakarmA pAsethI tape karI AtmajJa kaSimunioe prApta kareluM che. 78, 79 80. Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) vAstuzAstranA pravartaka. surajyeSTo vizvakarmA kumAro nArado bhRguH // Izvaro naMdikezazca cyavanazca mahAmuniH // 8 // mayazcAtriryAstudevo vaziSTho makaradhvajaH // bRhaspatizcAniruddho dhruvano garga eva ca // 82 // zrImatsyazca mahAtejA ete cASTAdazaiva hi // zaunakoktAH surA ete vAstuzAstrapravartakAH // 8 // candra, virbhA, mubhA2, nA24, zubhuni, 452, naza, mahAmuni cyavana, bhaya, atri, pAstudeva, paziSTha, bha424504, pati, mani3, dhruvana, gane zrImasya; A aDhAra zaunake kahelA vAstuzAstranA pracArakartA jANavA. 81, 82, 83. paratunA jJAtAyo. zaunako rAvaNo rAmo reNukAnaMdano hariH // rAmAMzo gAlavo vipro gautamo gobhilastathA // 84 // jayazca vijayazcaiva siddhArthazcAparAjitaH // vikhyAcAryo munizreSThaH tridazaiH pUjitastathA // 8 // gacchavIkSamayaputrAH kArtikeyo mahAmatiH // cyavanazca vanatsUnu rvAstuzAstrasya vedinaH // 86 // zonara, savA, 52zuzama, huri, gAsava, gautama, mAlisA, bhaya, vinya, siddhArtha, aparAjita, vikhyAcArya, gaccha, vIkSa, mayaputra, kArtikeya; A vAstuzAstranA sAtAmA gaekA. 84, 85, 86. vAstuvitnI prazasA. vAstu vedasamaM jJAnaM vAstu vedasamakriyam // vAstu vedasamaM zAstraM vAstuzAstraJca mAnayet // 87 / / vAstujJAnaM svataHsiddhaM sRSTikAma purAkRtam // tenaiva vAstuzAstreNa loko bhavati pUjitaH // 8 // vAstuzAstra vedanA jevuM jJAna ane vedanA jevI kriyAvALuM che. vAstu veda jevuM zAstra che tethI tenuM sanmAna karavuM. vAstuzAna svayaMsiddha sRSTi arthe pahelAM racAyeluM zAstrajJAna che. evA vAstuzAstra vaDe leka sukhI thAya che. 87, 88. Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14). vAstuzAstra prazaMsA. vAstuvettA yathA brahmA vAstuvettA yathA hariH // vAstuvettA yathA rudro vAstuvettA ca devatA // 89 // vAstuvettA samo baMdhurvAstuvettA samaH suhRd // vAstuvettA samo yoddhA na bhUto na bhaviSyati // 10 // vAstuvettAbhavadrAjA vAstuvettA dhanAdhipaH // vAstuvettA sakhA rAjJo vAstuvidaM prapUjayet // 11 // kathaM rupyeta rAjAnaH kathaM ruSyAtprajApatiH // kathaM ruSyAtunAtho yasya tuSTau grahasagvAH // 12 // apradIpA yathA rAtriranAdityo yathA nabhaH // tathA zAstrArthasaMpanno vAstuzAstraM vinA dvijaH // 13 // na vAstuvarjite loke vastavyaM bhUtimicchatA // cakSurbhUto hi vAstujJastatra dharmaH sanAtanaH // 14 // vAstuzAstrane jANakAra brahmA, hari ane rUdra samAna temaja devatArUpa che. vAstuvettA baMdhu, suhad ane ddhA samAna che. enA je hitaiSI bIje kaI thayuM nathI ane thaze nahi. vAstavettA rAjA ane kubera samAna che tathA rAjAne mitra che mATe vAstuttAnI pUjA karavI. vAstavettAnI prasannatAmAM, jenA badhA graho mitra banI jAya che, tenA upara rAjA, prajApati ane sUrya kevI rIte kapAyamAna thaI zake? jema dIvA vagaranI rAta ane sUrya vinAnuM AkAza bhAhIna che tema vAstuzAstrane nahi jANanAra zastrasaMpanna vidvAna bhAhIna jANo. pitAnuM kalyANa cAhanAre vAstavarjita dezamAM vAsa kare nahi; kemake vAstuzAstrane jANanAra netrarUpa cha bhane tyo sanAtana dharma se che. 88, 80, 81, 82, 63, 64. Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1pa) zilyaratnAkara graMthanA agAu grAhakenAM zubha nAma. saMkhyA nAma gAma pUjyazrI jainAcArya nItisUrIzvarajI amadAvAda mIstrI dalasArAma khuzAladAsa rAmapurA dhrAMgadhrA veNIzaMkara kirapAzakara trivedI bhagavAnajI maganalAla mIstrI girajAzaMkara rAmakRSNa dave bhagavAnajI harIzaMkara amRtalAla kAnajI mIstrI devajI kAnajI kAMTrAkaTara bAlAzaMkara gopAlajI somapurA nAnAlAla jezaMkara jezaMkara dayArAma mIstrI prabhAzaMkara oghaDalAla pAlItANA ,, bhAizaMkara oghaDalAla ,, amaracaMda nAnacaMda bhagavAnajI nAnacaMda nAraNadAsa gIradharalAla mIstrI bhAIzaMkara gavarIzaMkara lakI kalyANajI makanajI vaDhavANa kempa (hAla kalAbhavana, vaDedarA) rAvala ravizaMkara devazaMkara somapurA vaDhavANa sITI mIstrI hiMmatalAla gIradharalAla , lallubhAI maluzaMkara Arasara dharamasI purUSottama aMjAra-kaccha hAla kalAbhavana-vaDodarA Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagavADA, hAla muMbaI gAjIkA thAnA bhAvanagara nAja jayapura, hAla muMbaI muMDArA-mAravADa (16). kizanalAla maMgaLajI somapurA rAmasahAya sojIrAma rAjeriyA AdigaDa mukuMdarAma rAma , , nAraNasahAya kusAlIrAma , ,, mIstrI dhanajIbhAI bhImajI somapurA durgAlAla jagannAtha zarmA lebajI vanAjI semapurA manarUpajI lakhamAjI kasturacaMda ratnAjI kasturacaMda tejarAja harIzaMkara kanIrAmajI paMDita himmatavijayajI hamIralAla catRbhujajI semapurA zi95kAra giradhArIlAla catRbhujajI ThekedAra abadulaganI bAhudIna chAjurAma jIvaNarAma paMDita cANada ) sumedapura , virAmI zivagaraja ,, udepura mevADa zirohI rAjapUtAnA makarANuM kizorI-alavara 1 chanAlAla kalyANadAsa suthAra kaDI. ( hAla) kalAbhuvana vaDedarA Arca phAyanala 1 dalasukhabhAI hIrAlAla zAha vaDupAdarA 1 mehanalAla dAmodaradAsa gajajara vaTavA 1 gIradharalAla hIrajIbhAI cAvaDA rAjakoTa 1 navInacaMdra ravacaMdabhAI zAha sAdarA 1 naravIra ghelAbhAI mIstrI maMdira 1 aMbelAla jagajIvana mIstrI valasADa 1 maMgaLalAla jekasana , 1 TI. ema. chAyA peraaMdara 1 esa. ke. mAneka 1 esa. Ara. varamA Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMzavRkSa-somapurA narmadAzaMkara mUlajIbhAI zilpazAstrI saM. 1995 sudhI. _PranIlAjIta ay. = mane, lamAM 'avire vaziSThe ca mahAgaurI, citrazarmA vadanti ca / siddhivinAyako devo, cakSatreizvara: he . harazca zaMkaro devo, bhairavo vijayastathA / vedo yajurvijAnIyAt , zAkhA maadhyNdiniistthaa|| vaziSTa gotranI kuLadevI mahA gArI, citrezvara cakSa, harazaMkara, vijaya bhairava, yajurveda, mAadanI zAkhA, tripravara ( vaziSTha, indrapramada, bhAradvAja ), avaTaMka trivedI, vaDanagara, dhrAMgadhrA. Page #820 -------------------------------------------------------------------------- Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zilpazAstra pAribhASika zaddhArtha kozaH // prAdAya hasta. zabda vyutpatti zabdArtha vAlAgra. reNyaSTakena bAlAgraM pAsaze majI ye pasAya thAya che. likSA. liSkSA syAdaSTa bhistu taiH 2 vAlA maNI ko tikSA thAya che. yakA, bhaved yUkASTabhistAbhiH sikSA bhaNI : yuu| thAya che. yavamathya. / yavamadhyaM tadaSTakAt | ATha yUkA maLI yavamadhya-ADe ja thAya che. aMgula. aSTAbhiH saptabhiH paDbhiH / mA, sAta anecha 2Aya bhejavAthI aMgulAni yavodaraiH anukrame jayeSa, madhyama ane kaniSTha | prabhAna ye mAMgaNa (rAya) thAya che. hasta. taccaturviMzatiH karaH - evA covIsa AMgaLane eka hasta athavA gama thAya che. jyeSTho hastaH sa vidvidbhiH 2018 2mA yava bhajI mAMga ane sevA proktaH prAzayasaMjJitaH yAvIsa gAnA gAne prAzaya che. sAdhAraNa hasta. ' yaH puna: kalpitaH sapta yaba- | sAta 2 // yava maNI se mAMgaNa mevA klatairihAMgulaiH tajjJaiH sa . 24 mana ne sAdhAraNa arthAt madhyamo hastaH sAdhAraNa , madhyama 300 3 cha. iti smRtiH mAtrAzaya hasta. : mAtretyalpaM yataH proktaM, cha / yava bhaNI me AMgaNa mane sevA / hastazca zaya ucyate / yAvIsa yAMnA thayesA gAne mAtrAzaya tena mAtrAzayaH saH syAd 104 jur3e . hasto yaH SaDyavAGgulaH syAdekamaMgulaM mAtrA se mAMgane mAtra he cha. / kalA proktAguladvayam me mAMgane 48! che. parva. parvatrINyaMgulAnyAhuH ke traNa AMgaLa maLI eka parva thAya che. muSTiH syAJcaturaMgulA - cAra AMgaLanI eka muSTi-mUTha thAya che. talaM syAt paMcabhiH SaDbhiH / thana pAMya athavA pAnA cha mAMga kara pAdAMgulairbhavet saptabhirdaSTiH sAta AMgaLanI draSTi thAya che. assttbhirNgulaistuunnirissyte| . mA samAnI se tUli thAya che. mAtrA. kalA, | tasa thAya cha. Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda prAdeza. zayatAla. gokarNa. vitasti. pAda. ratni. aratni. kiSku. vyAma vA puruSa. daNDa. nasva. kroza. gavyUti. yojana. eka daza zata sahasra ayuta niyuta vyutpatti prAdezo navabhistaiH syAt zayatAlo dazAMgulaH gokarNa ekAdazabhiH prayuta arbuda, koTi nyarbuda vRnda vidizAMgulA caturdazabhiH saH dRSTaH pAdo nAma tathAMgulaiH / ratniH syodakaviMzatyA syAdaratniH karonmitaH cArAsI AMgaLane eka vyAma-vAma athavA purUSa thAya che. cApa vA nADIyuga. praNavatyAGgulaizcApaM bhavennADi channu AgaNana 1 yA dhanuSa yA nADI yuga thAya che. ekase cha AMgaLanA daMDa thAya che. trIsa dhanuSane eka naLva thAya che. eka hajAra dhanuSanA eka koza-gAu thAya che. zabdArtha nava AMgaLanA eka prAdeza thAya che. daza AMgaLanA eka zayatAla thAya che. agIyAra AMgaLanA gokaNa thAya che. bAra AMgaLanI eka vitasti-v ta thAya che. cauda AMgaLanA eka pAda thAya che. dvAcatvAriMzatA kiSkuraMgulaiH tAlIsa bhAMgaNano DiSDDu thAya che parikIrtitaH I caturuttayAzItyA vyAmaH yugaM tathA zataM SaDuttaraM daNDaH svastriddhanurmitaH krozo dhanuHsahasraM tu gavyUtistadadvayaM viduH caturgavyUtiricchanti yojanaM mAnavedinaH ekavIsa AMgaLanI eka tni thAya che. cAvIsa AMgaLa athavA eka hAthane arihna kahe che. 1 10 100 1000 10000 100000 1000000 10000000 100000000 1000000000 be krozane gagRti kahe che. yAra gavyUtino ekama dazama sa hajAra daza hajAra lAkha athavA lakSa daza lAkha karADa kepiTa daza karoDa sA karAra amaja yojana thAya che. Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda kharva nikharva zaMku padma amburAzi madhya antya para apara parArdha nimeSa kASThA kalA muhUrta aharniza pakSa mAsa Rtu ayana saMvatsara rAjadhAnI zAkhAnagara nigama grAma grAmakalpa goSTha vyutpatti * 0 0 0 0 0 0 0 0 x a s d o o o o o I d x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 d || aap s0 0 0 0 0 0 8 0 0 x 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 'Laa 0 0 0 0 0 0 a soda a o 10000000000000000 -100000000000000000 | 0 0 0 0 0 00000000000 '?000000000000000000 nimeSo nimeSaH syAt taiH paMcadazabhiH smRtA x x X xx X X OM grAmaH syAnnigamAddhInaH grAmakalpo gRhastvasau gokulA vAsamicchati : zabdArtha daza vRd=deza akhaja=khava deza kha daza nikha daza zakuM daza padma daza aMjIrAzi dRza madhya daza atya deza para daza apara AMkhanI eka palaka padara nimeSanI eka kASThA jANavI. trIsa kASThAnI eka kalA jANavI. trIsa kalAnuM 1 muhU. trIsa muhUta nA 1 aniza-rAtri divasa jANavA. paMdara ahArAtranu eka pakhavADIyu. e pakhavADIyAne eka mahuine, e mahinAnI eka Rtu. traNa RtunuM eka ayana. e ayananu eka varSI. yatrAste nagare rAjA je nagaramAM rAjA rahetA hoya te nagarane rAjadhAnI kahe che. zAkhAnagaramevAha karvaTaM zAkhAMnagarane kaTa kahe che. anaMta vacceveda muLanigama ghaNAM kaTonA samUhane nigama kahe che. ucyate nigamathI nAnu` hoya tene grAma kahe che. grAmanA gharone grAmakalpa kahe che. gAye sAthe bharavADa je gAmamAM rahetA hoya tene gAi kahe che. Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANArtha -... --- 1 poSaka aei su jokham | nAnA geSThane geraka kahe che. pattana upasthAnaM bhaved rAjJAM je nagaramAM rAjAnuM bIjuM raheThANa-bIje ' mahela hoya tene pattana kahe che. puTamena (*) | vadurajItavaLagyu tat ! je grAmamAM dhanavAna vaNike adhika saMkhyAmAM puTabhedanam rahetA hoya te gAmane puTabhedana kahe che. pallI jyAM bhIla leka pAMdaDAM, DALe, ghAsa ane ( pattharAonI jhUMpaDIo banAvI rahetA hoya tevA grAmane pallI kahe che. palikA che ethI cheDA jhuMpaDAvALA gAmane pablika kahe che. janapada | je nagaramAM rAjagAdI hoya te sivAyanA ! bIjA bhAgane janapada kahe che. rASTra, deza vA / rAjadhAnI sAthe janapadane rASTra, deza maMda | ' athavA maMDala kahe che arthAta rAjya kahe che. gAvAsa, sa, za, ti , maMdira, saMsthA, ) nidhana, piga, mavana, vasati, kSaya, gAgAra, | ATalAM vagara majalAnAM ghare hoya tenAM saMzaya, nIru, meda, hAra, mAya, ghana, zuM nAma che. vedama, radda, karo, pratiza. | manama-ma- pratiratha, paDho samiti pAMdaDAMothI banelA gharane ' a paheluM ane ucuM makAna, killA uparanuM sainyagRha-azarI avIvane gharanI bArI che yAtriA agAsI vojana phakta joI zakAya tevI jALI ' sArI za=nAnI galerI-cha garsiH gharanI osarI,parasALa(varaMDA) nATA nAnI athavA nIcI agAsI aparA nAnI koTaDI eraDI mAruM devAlaya adhya mArga, raste kaI kamADane AgaLIye (bhuMgaLa) ! mura mAsUcI moTIbhuMgaLa (meTe AgaLIyo) anaMta zeSanAga (vAsukI) amedhyA pizAba karavAnI jagyA | agni agnideva (3 saMkhyA) (mutaraDI) akSasUtra rUdrAkSanI mALA jAjarU 3mavAsima karNazALA apavarga avaskara Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! " udyAna nA mavAne Asthalaka aMbuja kamaLanuM phula | dArA vitardikA (dIpamALa)nA temAM aMguSTha aMguTho kotarelA mRga. anAmikA TacalI AMgaLI pAsenI phUpu bANa (5, saMkhyA) AMgaLI || la AMkha (2, saMkhyA) abhaya AzIrvAda Apate hAtha | na sUrya, 12 saMkhyA : avalaMba ola abhIti aya (bhaya rahita karavA roja gharanA chAparAnuM ajavALIyuM viSe AzIrvAda 3pasthAna traNa bAju paDadIvALI beThaka aSTaloha senuM, rUpuM, kalaI, zIsuM, athavA meTo besavAne bAMkaDa tAMbuM, pItaLa, kAMsuM, leDuM sthAna besavAnI khurasI. aravinda 3 ama nagaranI pharatI pANInI khAI ariSTAcAra sUtikAgraha=prasUti gRha 32 bAraNAne uMbare marja 3 saMkhyA, agni kAryA killAmAM aMtare aMtare karelA agnibhAga - 18 bhAga keThA (burajo). mAsamAnara AzramanuM AMgaNuM bagIce, temAM ramavAne bAraNuM AgaLanuM pagathI baMgale phIDAgRha thAnuM ramaNuM-nAnuM pagathiyuM 3chata ucAI sannImUri ramavAnI jagyA 3chUAya,3chUTa UMcAI ANaMta lAMbu mAyAma laMbAI 3maMgarI urazaMgane nIce karelAM phUTa mArika upadezaka (upadeza karanAra gurU) 3jhUravaDha khANI-khAyaNa ApavAsa umAdevI (pArvatI) 35 DoDhIye. AdhAra zastra rAkhavAnuM sthAna jIvAra je gharanI ekaja osarI hoya te -mAroTa Asana-dAze. mAriAnI tarjanI AMgaLI (aMguThAnA | pAsenI AMgaLI) karAla pramANathI vadhAre uMcuM zAstra karvaTa zahera, nagara ra00 thI 400 mukha-meTuM gAmavALA pragaNAnI rAjaaays leDuM dhAnInuM gAma aMkuza hAthIne hAMkavAnuM hathiyAra sainya (lazkara ) 3, saMkhyA ndu caMdra, 1, saMkhyA. kaNThA gharanA pharatI vaMDI urjiA thAMbhalIo taraNa sahita karavI te. | kakSA be gharanI vacce khule ceka Agama Anana kaTaka kAla Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * - - #pATAthA uMbarA uparanA lAkaDAno bhAga ! kuMjhara hAthI pAra kamADa saMpuTa, yugala dADhI mUcha bheguM viTI kAnanI vaccene nasavALe bhAga - 4 kAnane alaMkAra-kuMDala hAtha (2, saMkhyA) kuja maMgaLavAra, te nAmane graha vama dizA jaivarta khalAsI, vahANa calAvanAra niIi TacalI AMgaLI kAra ramavAnI jagyA zIrSa keTanA kAMgarA koNa koTaDI kapilA prAsAdanI koLI (gAya) jorAvA khajAnacI kapAla mAthAnI parI, mastaka sonAra koThAra, dANu bharavAnI vakhAra kalhAra kamaLa puSpa voTara bakhela, jhADanI pilANa karpaTa be mArganuM nAnuM gAmaDuM | moDha vipazunI gadA ttei karavata, kAtara vanuM zaMkha dariyo ghumaTa zAstra kedA pATapuTa kamADa caMpI, vijaI gaja, 24, AMgaLane hasta. #AMDavALI keTanA kAMgarAthI nIcenA bhAga, kakSAnA kaTheDe ( besatAM kAkhamAM lazkarane ubhA rahevAnI jagyA | samAya te) lgurchI lAkaDAnI praNAla, gherIe ! kIlakA thAMbhalA vida6 divAle sahita lAkaDAnuM ghara ! " zaMkhAvaTa karaphAraH kALA patharanI bAMdhelI saDaka : vaja 1 saMkhyA raste kaizcida jArI. kAruka kArIgara kASTha karNa kATakhuNe ( na kuMbhI leDhAno khIle, lAkaDAnI khIlI kirAta jaMgalamAM rahenAra bhIla jevI vahu taravAra jAta : TvA khATalAnI Isa (zivanuM Ayudha) %, mitti bhIMta, divAla, kaMTha paNa kahe che eTa, veTa DhAla (pAMca mArgavALuM meTuM kumAra kecakanuM rUpa moTA sarAmAM kare che. gAmaDuM) sura mRga ( haraNa) amadda devAlayanA gabhAre Tima agAsI * ja thAMbhalAnI ThekI kAMThAsarA uparanI kumAra kArtika svAmI, da saMkhyA nA gaNapatinA devAlayamAM DAbI kucha Indradhvaja besADavAnuM sAla bAjunA yakSanuM nAma yuddha kedAle Tags nagaranI pharatI khAIne kAMThe d, ruti bhAle hAthI