Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 02
Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020353/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra // anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / / // yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo namaH // // kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH // AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira Websiet : www.kobatirth.org Email: Kendra@kobatirth.org www.kobatirth.org punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. zrI jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa graMthAMka : 1 mahAvIra zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara - zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) (079) 23276252, 23276204 pheksa: 23276249 jaina / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / // cAritracUDAmaNi AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / amRtaM ArAdhanA tu kendra kobA vidyA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Wan zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara parivAra DAiniMga haoNla kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079) 26582355 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org jaivAcArya-jenavartha divAkara-pUjya zrI-ghAsIlAlajI mahArAjarinthiyA banamArAvayAmAsama hindI - gurjara bhASA'nuvAdasahitam zrI- jJAtAdharmakayAnasUtram SHREE GNATADHARAMA KATHANGA SOOTRAM (dvitIyo bhAga) saMskRta-mAna-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni zrI kanhaiyAlAlajI mahArAjaH dillInivAsI-lAlAjI-kizanacaMdajI-sA.jauharI - pradala-yasAhAyyena a0mA0 0 tyA jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThizrIzAntilAla-madAsabhAI-mahodayA mu0 rAjakoTa haMsamA-kAddhi bIra-saMbhat iti 1200 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vikrama-saMsada mUlyam-ru. 25-00 For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir #kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAja viracitayA anagAradharmAmRtavarSiNyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkataM hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitamzrI-jJAtAdharmakathAGgasUtram SHREE GNATADHARMA KATHANGA SOOTRAM dvitIyo bhAgaH niyojakaH . saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH dillInivAsi - lAlAjI -kizanacaMdajI - sA.jauharI-pradatta-dravyasAhAyyena a. bhA0 zve. sthA. jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThizrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA-AvRttiH dhIra-saMvat vikrama saMvat IsavIsana prati 1200 2489 2020 Ophphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphph. 1963 mUlyam-rU0 25-0-0 appppppopoppppppppps For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maLavAnuM ThekANuM : zrI ma. sA. 3. sthAnavAsI bana soddhAra samiti, hai. gareDiyA vA roDa, zrIna va pAse, sAsa, (saurASTra). Published by : Shri Akhil Bharat s. s. Jain Shastroddhara Samiti, Garedia Kava Road, RAJKOT, (Saurashtra), w. Ry, India. ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM, jAnanti te kimapi tAn prati naiSa yatnaH / utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA, kAlo hyayaM niravadhirvipulA ca pRthvI // 1 // harigItacchandaH karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye| jo jAnate haiM tattva kucha phira yatna nA unake liye // janamegA mujhasA vyakti koI tatva isase pAyagA / hai kAla niravadhi vipula pRthvI dhyAna meM yaha lAyagA // 1 // bhUkhyaH 3. 25%300 prathama AvRtti H prata 1200 vIra saMvat : 2489 vikrama saMvataH 2019 isavIsana 1813 mudra4: maNilAla chaganalAla zAha navaprabhAta prinTiMga presa, Elkin :: samAja For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dillI nivAsI zrImAn lAlAjI kizanacaMdajI sAM, jauharIjI ke vaMza kA saMkSipta jIvana paricaya bhAratavarSa kI rAjadhAnI dillI meM zrI nemIcaMdajI caurar3iyA kA janma huA / Apa bahuta honahAra vyavasAyI aura dharmapremI the / Apa battIsa zAstra ke jJAtA the Apa jaina evaM vaidika sAhitya ke bhI jJAtA the / Apake pAsa aneka 1 prAcIna hastalikhita graMthoM ke atirikta dhArmika sAhitya kA vizAla bhaMDAra thA / alpa vaya meM hI Apa svargArohaNa kara gaye / Apake saba se choTe putra zrI kapUracaMdajI cauraDiyA bhI Apa hI kI bhAMti nirbhIka utsAhI karmazIla evaM dharma ke prati aTUTa zraddhA rakhane vAle the| bImArI kI avasthA meM bhI Apane sAmAyika jo ki Apa kA nitya niyama thA, kabhI nahIM choDA / mRtyu ke aMtima dina taka Apane sAmAyika vrata kI ArAdhanA kI thI / lAlA kapUracaMdajI ne apane vyApAra ko bahuta baDhAyA thA / dillI ke gaNamAnya vyaktiyoM meM ApakA nAma thA / aneka varSoM taka Apa samAja ke presIDenTa rahe / Apake netRtva meM dillI zrI saMgha ne bahuta unnati kI / Apake suputra zrI kizanacaMdajI cauraDiyA bhI Apa hI kI bhAMti udyogI, vivekavAna evaM zraddhAlu zrAvaka haiM / pratidina sAmAyika, va hara saptAha AyaMbila athavA upavAsa kA tapa karate haiM aura aneka prakAra ke dhArmika niyama pAlate haiM / dhArmika pravRttiyoM meM sadA dilacaspI se bhAga lete haiN| sthAnIya saMgha kI kAryakAriNI ke Apa sadasya haiM / kAlA kizanacaMdajIkI dharmapatnI zrImatI nagInA devI cauraDiyA prasiddha sAmAjika kAryakartrI evaM aneka dhArmika va sAmAjika saMsthAoM se saMbaMdha rakhanevAlI haiM aura bar3I zrAvikA haiM, ApakA dhArmika jJAna bahuta gaMbhIra hai| Apa vicakSaNa buddhivAlI evaM sAhityapremI haiM / Apake nijI pustakAlaya meM aneka amUlya hastalikhita graMthoM ke atirikta lagabhaga pAMca hajAra pustakoM kA saMgraha hai| zAstroM kA svAdhyAya karanA ApakA dainika niyama hai / aneka mahAsatIjI mahArAja bhI Apake dhArmika jJAna kA lAbha uThAte haiM / zrImatI nagInA devI ke pitA lAlA dhannomala sujaMtI dillI ke prasiddha raIsoM meM se the| kiMtu dharma ke prati niSThA evaM samAja sevAkI lagana ApameM kUTa 2 For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kara bharI huI thI / aneka dIkSAe~ Apane karAI / tana, mana, dhana se sAdhusatiyoM kI sevA karane meM Apako apUrva AnaMda milatA thA / ApakA svargavAsa jaldI hI ho gayA thaa| sva. lAlA dhanomalajI kI dharmapatnI evaM zrImatI nagInAdevIjI kI mAtA zrI phUlamatIjI mahArAja sAhaba ko jainadIkSA aMgIkAra kiye hue 31 varSa ho gaye haiN| Apa vayovRddha, saralasvabhAvI, ghorasaMyamI (kaThina saMyama pAlane vAle) haiM, mAno cauthe Are kI bAnagI hI ho / aneka varSoM se Apa dillI meM sthavi. ravAsa kiye hue haiN| Apake sadupadeza se dillI ke aneka vyakti apanI zAstro. dArasamiti ke sadasya bane haiN| zrImatI nagInA devIkI bhAMti unakI putrI suzrI vijayakumArI bar3I nirbhIka pratyutpannamati, evaM dhArmika ruci vAlI haiN| Apake suputra saralasvabhAva vinayazIla zrI mahatAbacaMda bhI bar3e dharmaniSTha, samAjasevI, vinayavAna evaM muzikSita navayuvaka haiN| zrImatI nagInAdevIke do putriyA~ aura bhI haiN| eka-suzrI vinayakumArI, jisakA vivAha jodhapuranivAsI zrImAn hukmacaMdajI sAhaba jaina eDavokeTake suputra zrI jinendrakumArajI jaina eDavokeTa se huA hai| ci0 anilakumAra jaina, jinakA citra isa pustaka meM hai-inhIM ke suputra haiN| zrI anilakumAra apanI samiti ke sadasya haiM / dUsarI putrI suzrI vimalakumArI kA vivAha dillInivAsI prasida kAMgresI kAryakartA sva. zrI mukundalAlajI jauharI " komInArA" ( yaha upanAma pradhAna maMtrI zrI javAharalAla neharU ne unheM diyA thA) ke suputra zrI hukmacaMdajI jauharIke sAtha huA hai / zrImatI vimalakumArI bhI apanI samitikI sadasyA haiN| paraMparA se hI cauraDiyA parivAra dhArmika pravRttiyoM meM ruci rakhanevAlA rahA . hai aura custasthAnakavAsI haiM / tana mana va dhana se samAja va dharma kI khUba sevA karatA AyA hai, yahI sadA se isa parivAra kA kartavya rahA hai / ||AUM shaaNtiH|| For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org jJAtAdharmakathAGga sUtra ke dUsarA bhAga kI viSayAnukramaNikA anukramAMka viSaya adhyayana-5 19 pAMcave adhyayana kI avataraNikA 2 dvArAvati nagarI kA varNana 3 naMdanavana - udyAnakA varNana 4 kRSNavAsudevakA varNana 5 sthApatyAputra gAthApatikA varNana 6 ariSTanemIarhataprabhukA samavasaraNa 7 samavasaraNa meM kRSNakA Agamana AdikA varNana 8 sthApatyAputra gAthApatike niSkramaNakA varNana 9 zailarAjakA varNana 10 sudarzana seThakA varNana 11 zukaparivrAjaka ke dIkSAgrahaNakA varNana 12 sthApatyAputra ke nirvANakA nirUpaNa 13 zailakarAjake caritrakA varNana chaTThA adhyayana 14 mahAvIrasvAmIkA samavasaraNa 15 indrabhUtikA jIvake viSayameM prazna sAtavAM adhyayana 16 dhanya sArthavAha ke caritrakA varNana aThavAM adhyayana 17 AThave adhyayanakA avataraNa 18 balarAja ke caritrakA varNana 19 balarAja ke dIkSAgrahaNakA varNana 20 mahAbala Adichaha rAjAoMke = caritrakA varNana 21 prabhAvatIdevIke dohadakA varNana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 tIrthakarake janmanimitta dizAkumAri AdikA utsava karanekA varNana 22 mohagrahake nirmANakA varNana For Private And Personal Use Only pRSTha 2-7 7-8 9-10 11-12 14-16 17-23 24-58 58-62 63-111 112-115 116-117 118-167 168-169 170-177 178-234 235 236-240 240-242 243-282 283-288 289-292 293-296 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 maNinirmitaputtalikAnirmANa AdikA varNana 25 kosalAdhipati ke svarUpakA varNana 26 aGgarAjake cAritrakA varNana . 27 aGgarAja caritrameM tAlapizAcakA varNana 28 aGgarAjake caritrameM arahanaka zrAvaka ke caritrakA varNana 29 aGgarAjake caritrakA varNana 30 kuNAlAdhipati rukmI rAjAkecaritrakA varNana 31 kAzirAja " zaMkha" rAjAkecaritrakA varNana 32 adInazatru rAjake cAritrakA varNana 33 jitazatra rAjAke caritrakA varNana 34 chaharAjAoM ke yuddhakA varNana 35 kuMbhakarAja ke yuddhakA varNana 36 mithilAnagarIke nirodhakA varNana 37 suvarNa nirmitaputtalikA kA varNana 38 chaoM rAjAoMke jAtismaraNahonAAdikA varNana 39 mallIbhagavAnake dIkSAvasarakA nirUpaNa 40 mallIbhagavAn ke dIkSotsavakA varNana 41 jitaza Adi chaho rAjAoke dIkSAgrahaNAdikA varNana navA adhyayana 42 mAkaMdIdAraka ke caritrakA varNana ..dazavAM adhyayana 43 jIvoMke vRddhi aura hAnikAnirUpaNa gyArahavAM adhyayana 44 jIvoMke ArAdhaka aura virAdhakatvahonekA kathana bArahavAM adhyayana 45 khAtodakake viSayameM subuddhikA dRSTAMta terahavAM adhyayana 46 teraha adhyayanake saMbandhakA nirUpaNa 15 nandamaNikArabhavakA nirUpaNa 297-300 300-320 321-334 334-350 350-372 372-385 385-396 497-410 410-435 435-457 457-465 466-471 471-480 480-491 491-501 502-515 515-539 540-552 553-655 656-667 668-678 679-727 728-730 721-788 samA For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AdyamurabbI zrI 0.Tripril Talyat Viral bIcameM baiThe hue lAlAjo kizanalAlajI sA. jauharI khaDe hue inake suputra ci. mahetAvacandajI sA. jaina choTe-anilakumAra jaina (doyattA ) For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org AdyamurabbIzrIe / (sva.) ze!zrI zAmajIbhAI velajIbhAi vIrANI rAjakoTa. zezrI zAMtilAla magaLadAsabhAI amadAvAda. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vineAdakumAra vIrANI dIkSA lIdhA pahelAM zAstraabhyAsa zeThazrI rAmajIbhAI zAmajIbhAI vIrANI rAjakAya. For Private And Personal Use Only (sva.) zeThazrI dhArazIbhAi jIvanalAla (sva.) zeThazrI chaganalAla zAmaLadAsa bhAvasAra khAsI. amadAvAda. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AdhamurabbIzrIo jo ke , zrI vRjalAla dulabhajI pArekha rAjakoTa. kekArI haragoviMdabhAI caMda rAjakoTa, zeThazrI mizrI lAlajI lAlacaMdajI sA, luNiyA tathA zeThazrI jevaMtarAjajI lAlacaMdajI sA. . . 1 karI che (sva.) zeThazrI dinezabhAI kAMtilAla zAha amadAvAda, sva. zrImAna zeThazrI mukanacaMdajI sA. bAliyA pAlI mAravADa, For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org AdhamurabbIzrIe (sva.) zeThazrI harakhacada kAlIdAsa phri (sva.) zeTha ragajIbhAI mAhanalAla zAhu bhANavaDa. amadAvAda 1 vacce beThelA moTAbhAi zrImAna mUlacaMdrajI javAhIralAlajI marAyA bAjumAM beThelA bhAI mizrIlAlajI araDiyA 3. ubhelA sauthI nAnAbhAI pUnamacaMdra aDhiyA zrI siMgabhAI pAcAlAlabhA amadAvAda. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sva. zezrI AtmArAma mANekalAla amadAvAda For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - zrI akhila bhArata kavetAmbara sthAnakvAsI jaina zAstroddhAra samiti. gareDIyAvA reDa rAjakeTa. Zhang Dai Zhang Zhang ##Dai Dai Dai Dai Dai Dai Dai Dai Dai Dai Dai Dai Zhang dAtAonI nAmAvalI Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Gong Gong Gong Dai Dai Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Jing zarUAta tA. 18-10-44thI tA. 31-10-2 sudhImAM dAkhala thayela membaranAM mubAraka nAme. lAIpha menuM gAmavAra kakAvArI lisTa. (nAno bheTanI rakama ApanAranuM, tathA rU. 250thI ochI rakama bharanAranuM nAma A yAdImAM sAmela karela nathI) che eka eka ekaophakaka aikadaraeNka karI For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAma grAma AghamurabbIzrIo-23 (ochAmAM ochI rUA. 5000 nI rakama ApanAra) naMbara gAma rUpiyA 1 zeTha zAMtilAla maMgaLadAsabhAI jANItA mIlamAlIka amadAvAda 15000 2 zeTha harakhacaMda kALIdAsabhAI vArIyA ha. zeTha lAlacaMdabhAI, nagInabhAI, vRjalAlabhAI tathA 19labhadAsabhAI bhANavaDa 6000 3 koThArI jecaMda ajarAmara hA. haragoviMdabhAI jecaMdabhAI rAjakeTa pa251 4 zeTha dhArazIbhAI jIvaNabhAI bArasI 5001 5 sva. pitAzrI chaganalAla zAmaLadAsanA samaraNArthe hA. zrI bhegIlAla chaganalAlabhAI bhAvasAra amadAvAda 52 11 sva. zeTha dinezabhAInA smaraNArthe hA. zeTha kAMtilAla maNalAla jezIMgabhAI amadAvAda 5000 7 zeTha AtmArAma mANekalAla ha. zeTha cImanalAlabhAI zAMtilAlabhAI tathA pramukhabhAI amadAvAda 6001 8 zrI zAmajI velajI vIrANa ane zrI kaDavIbAI vIrANI rAjakoTa 5000 smAraka TrasTa hA. zeTha zAmajI velajI vIrANI 9 zrI zAmajI velajI vIrANa ane zrI kaDavIbAI virANI smAraka TrasTa hA. mAtuzrI kaDavIbAI vIrANI rAjakeTa 500 10 zeTha pAcAlAla pItAMbaradAsa amadAvAda para51 11 zAha raMgajIbhAI mehanalAla amadAvAda 5001 12 zrI zAmajI velajI vIrANa ane zrI kaDavIbAI vIrANI smAraka TrasTa ha. zeTha durlabhajIbhAI zAmajIbhAI vIrANuM rAjakeTa 5000 13 zAmajI velajI vIrANI ane zrI kaDavIbAI vIrANI smAraka TrasTa ha. zrImati maNakuvarabena durlabhajI vIrANI rAjakoTa 5000 14 zrI zAmajI velajI vIrANI ane zrI kaDavIbAI vIrANI smAraka TrasTa hA zrI choTAlAla zAmajI vIrANI rAjakeTa 5000 15 21. mAtuzrInA smaraNArthe ha. bhAvasAra bhegIlAla chaganalAla ane kuTuMbIjane. amadAvAda 5000 For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 16 zeTha mIzrIlAlajI jeva'tarAjajI luNIyA caDAvalavALA amadAvAda 5502 17 zeTha rAmajIbhAI zAmajI vIrANI ane samaratabena rAmajI vIrANI TrasTa 18 eka jaina gRhastha 19 zeTha muLacaMdajI javAhIralAlajI kharaDIyA 20 zeTha mukudacaMdajI khAlIyAnA smaraNAthe hA. zeTha mahanalAlajI khAlIyA ( pAlIvALA ) amadAvAda 21 mA, bra. zrI vinAdamuninA smaraNArthe hA. zrI zAmajI velajI vIrANI ane zrI kaDavIbAI vIrANI smAraka TrasTa rAjakoTa 5000 22 zrI zAmajI velajI vIrANI ane zrI kaDavIbAI vIrANI smAraka TrasTa hA, zrI kezavalAla vIrANI rAjakoTa 5000 23 zrImati maNIkhAi vRjalAla pArekha cerITebala TrasTa krUDa hA. pArekha vRjalAla durlabhajI rAjakATa pa2pa1 neATaH-ghATakoparavALA zeTha mANekalAla e. mahetA taraphatI amadAvAdamAM pAlaDI basa sTenDa pAse plATa na. 250 vALI 698 cA. vAra jamIna samitine bheTa maLela che. ane jenuM rajIsTara tA, 23-3-60 nA rAja thaI gayela che. nAma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir murabbIzrIo-28 ( ochAmAM ochI rUA. 1000 nI rakama ApanAra ) gAma nakhara 1 vakIla jIvarAjabhAI vamAna koThArI hA. kahAnadAsabhAI tathA veNIlAlabhAI kAThArI 2 dozI prabhudAsa muLajIbhAI 3 mhetA gulAmacaMda pAnAca 4 mhetA mANekalAla amulakharAya 5 sa*ghavI pItAmbaradAsa gulAbacaMda 6 lallubhAI gAradhanadAsa cerITebala TrasTa hA. zeTha vADIlAla lallubhAI 7 nAmadAra ThAkAra sAheba lakhadhIrasiMhajI bahAdura rAjakoTa 5001 amadAvAda 5425 amadAvAda 5001 For Private And Personal Use Only 5001 rUpiyA jetapura 3605 rAjakoTa 3504 rAjakeTa 328aaaaaa ghATakeApara 3250 jAmanagara 3101 amadAvAda 2500 mArakhI 2000 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 8 zeTha laheracaMda kuMvarajI hA. zeTha nyAlacaMda heraca 9 zAhe chaganalAla premacaMda vasA hA. mAhanabhAI tathA mAMtIlAlabhAI 10 zrI sthAnakavAsI jaina saMgha hA. zeTha cadrakAnta vIkamarca'da 11 mhetA sAma tulasIdAsa tathA temanA dharmapatnI a. sau. maNIgaurI maganalAla 12 zvetA yeApaTalAla mAvajIbhAi 13 dozI kapuraca' amarazI hA. dalapatarAmabhAI 14 magaDIyA jagajIvanadAsa ratanazI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 zrImati AzAbena huMsarAja surANA 27 zAha zAMtilAla mANekalAla 28 zrIyuta vIkumAra C/o mahetAmacaM jaina siddhapura 2000 muMbai 2000 merakhI 1963 15 zeTha mANekalAla bhANajIbhAI 16 zrImAna caMdrasi'hajI sAheba mhetA ( relve menejara ) kalakattA For Private And Personal Use Only ratalAma 2000 jAmajodhapura 1502 jAmajodhapura 1002 dAmanagara 1002 parama dara 1001 1001 mArakhI 1001 khaMbhAta 1001 17 zvetA sAmacaM neNasIbhAi ( karAMcIvALA ) 18 zAha harIlAla aneAca da 19 mAdI kezavalAla harizcaMdra 20 koThArI chabIladAsa harakhacaMda :21 kAThArI raMgIladAsa harakhacaMda bhAvanagara 1000 1003 phara zAhu premacaMda mANekacaMda tathA a. sau. samaratabena amadAvAda 23 zeTha karamazI jeThAbhAI sAmaiyA hA. a. sau. sAkarabena muMbaI 1000 surendranagara 1001 24 zeTha popaTalAla catrabhuja kADhArI 25 zrI sthA. jaina lIMkhaDI saMpradAyanA kSamAguNu niSi pUjya zrI lAdhAjI svAmInA ziSya prakhara paMDita ratna zrI uttamacaMdajI mahArAjanA smaraNArthe pUjya lAdhAjI svAmI pustakAlaya taraphathI hA. zeTha jezIMgabhAI peAcAlAla amadAvAda 1001 muMbai 1001 amadAvAda 1000 muMbai 1001 amadAvAda 1001 dilhI 101 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sahAyaka membara--132 naMbara nAma (ochAmAM ochI . 500 nI rakama ApanAra) gAma rUpiyA 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. jhuMjhAbhAI velazIbhAI vaDhavANa zahera 750 2 zeTha narottamadAsa oghaDabhAi jorAvaranagara 700 8 zeTha ratanazI hIrajIbhAI hA. goradhanabhAI ' jAmajodhapura papapa 4 bATavIyA gIradhara paramANaMda hA. amIcaMdabhAI khAkhIjALIyA paracha morabIvALA saMghavI devacaMda neNazIbhAI tathA temanAM dharmapatnI e. sI. maNIbAI taraphathI hA. muLathai devacaMda saMghavI malADa, pa1 6 verA maNIlAla pipaTalAla amadAvAda para 7 gosalIyA harIlAla lAlacaMda tathA caMpAbena gosalIyA , . pAra 8 zAha manaharalAla prANajIvanadAsa muMbaI pa1 9 zeTha IzvaralAla puruSottamadAsa amadAvAda paLa 10 zeTha caMdulAla chaganalAla 51 11 zeTha zIvalAla DamarabhAI (karAMcIvALA) lIMbaDI 501 12 kAmadAra tArAcaMda popaTalAla dhorAjIvALA rAjakeTa 501 13 mahetA mehanalAla kapuracaMda 500 14 zeTha goviMdabhAI popaTabhAI rAjakoTa 500 15 zeTha rAmajI zAmajI vIrANuM rAjakoTa 501 16 va. pitAzrI naMdAjInA smaraNArthe hA, veNIcaMda zAMtilAla (jAMbuvALA) meghanagara 51 17 zrI sthA. jaina saMgha hA. zeTha ThAkarazI karazanajI thAnagaDha 500 18 zeTha tArAcaMda pukharAjajI auraMgAbAda 500 19 zrI sthA. jaina saMgha 20 mahetA muLacaMda rAghavajI hA. maganalAlabhAI tathA durlabhajIbhAI dhrAphA 750 21 zeTha harakhacaMda puruSottama hA. IndukumAra coravADa 500 rUra zeTha kesarImalajI vastImalajI gugalIyA - malADa pa1 23 zrI sthA. jaina saMgha hA. bATavIyA amIcaMda gIradharabhAI khAkhIjALIyA 51 thai zrI khImajIbhAI bAvAbhAI mulacaMdabhAI gulAbacaMdabhAI nAgaradAsabhAI jamanAdAsabhAI muMbaI 51 , 500 For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 * 501 che paS 25 zeTha maNIlAla mohanalAla DagalI hA. muLajIbhAI maNIlAlabhAI muMbaI 501 26 rava. kAMtilAlabhAInA smaraNArthe hA. zeTha bAlacaMda sAkaracaMda , 27 kAmadAra-ratIlAla durlabhajI (jetapuravALA) 28 zAha jayaMtIlAla amRtalAla zIva 501 29 verA maNIlAla lakSmIcaMda 30 zeTha gulAbacaMda bhudarabhAI tathA kasturabena hA. bhAI anepacaMda khAroDa 501 31 mahAna tyAgI bena dhIrajakuMvara cunIlAla mahetA dhrAphA pa71 32 zrA sthA. jaina saMgha dhrAphA 501 33 zrI maganalAla chaganalAla zeTha rAjakeTa 501 34 zeTha caturadAsa ThAkarazI tathA a.sau. naMdakuMvarabena jAmanagara 103 35 zeTha devacaMda amarazI (bena dhIrajakuMvaranI dIkSA prasaMge bheTa) bhANavaDa 501 36 zrI sthA. jaina saMgha (bena dhIrajakuMvaranI dIkSA prasaMge bheTa) bhANavaDa 501 37 vakIla vADIlAla nemacaMda zAha vIramagAma 501 38 mahetA zAntilAla maNalAla hA. kamaLAbena mahetA amadAvAda 256 39 zrIyuta lAlacaMdajI tathA a. sau. dhIsAbena 501 40 zeTha mehanarAjajI mukunacaMdajI bAlIyA 501 41 sva. zeTha ukAbhAI trIbhavanadAsanA smaraNArthe temanAM - dharmapatnI lakSmIbAI gIradhara taraphathI hA. maraghAbena tathA maMgubena amadAvAda 501 42 pArekha jayaMtIlAla manasukhalAla rAjakoTavALA ha. vinubhAI ,, 501 43 zrI sthA. jaina saMgha vAMkAnera 501 44 zrI sthA. jaina saMgha boTAda 501 45 zeTha gudAmalajI zeSamalajI jevara (bAra) pipaLagAMva 501 46 sva. turakhIyA laheracaMda mANekacaMdanA smaraNArthe temanAM - dharmapatnI jIvatIbAI taraphathI hA. bhAI jayaMtIlAla tathA punamacaMdabhAI vaDedarA 501 47 zAha acaladAsa zukanarAjajI hA. zukanarAjajI amadAvAda 501 48 bhAvasAra kheDIdAsa gaNezabhAI dhaMdhukA 501 49 a. sau. hIrAbena mANekalAla mahetA ghATakopara 501 50 mahetA zAMtilAla maganalAla tathA a.sau. padamAvatI zAMtilAla mahetA amadAvAda 500 51 zeTha hIrAcaMdajI vanecaMdajI kaTArIyA hubalI 501 For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para zeTha cheTubhAI haragoviMdadAsa kaTerIvALA muMbaI 501 53 pArekha ratilAla nAnacaMda morabIvALA taraphathI temanA - pitAzrI nAnacaMda goviMdajInA smaraNArthe tathA temanAM dharmapatnI a.sau. vasaMta bahenanA aTAIpa nimitte - ha. bhupatalAla ratilAla amadAvAda 552 54 sva. zAha trIbhovanadAsa maganalAlanA smaraNArthe temanA dharmapatnI - zIvakuMvarabAI taraphathI hA. ratIlAla trIvanadAsa zAha amadAvAda 511 55 zrImAna nAthAlAla mANekacaMda pArekha (mATuMga) 501 56 zrI lIMbaDI saMpradAyanA gacchAdhipati pU AcArya mahArAja zrI lAdhAjI svAmInA smaraNArthe hA. zeTha jezIMgabhAI picAlAla (mahArAja zrI cheTAlAlajI sadAnaMdInA upadezathI) amadAvAda 501 pa7 sva. zrI vinayamurti zrI lakSmIcaMdajI mahArAjanA maraNArthe ha. zeTha jezIMgabhAI pAcAlAla (mahArAjazrI cheTAlAlajI sadAnaMdInA upadezathI). amadAvAda 501 58 bA. ba. prabhAvatIbena kezavalAla ujajenavALA taraphathI * temanI dIkSA prasaMge. vIramagAma 551 pa zoTha zrIyuta harajIvanadAsa rAyacaMda hA chabIladAsa harajIvana amadAvAda 51 60 zeTha piopaTalAla haMsarAja tathA divALIbenanA smaraNArthe * hA. zeTha bAbulAla pipaTalAla amadAvAda 58 2 61 a. sau lIlAvatIbena IzvaralAla amadAvAda 502 62 hemANI prabhudAsa bhANajI kalakattA 551 13 zeTha lakSamaNudAsa sajarAma amadAvAda 501 64 zrI sthA. jaina moTA saMgha rAjakoTa 501 65 zeTha cAMdamala bIradhIcaMda nAsika sITI 501 66 jhaverI mANekacaMdajI pannAlAla chajalANuM ha. dhanavaMtIbena tathA kiraNabena dihI 501 67 zeTha haMsarAjajI pUrNamalajI kAMkarIyA geLAva 501 68 zrI . sthA jaina sabhA kalakattA 51 29 zeTha tejasiMhajI phatalAla chAjeDa udepura 501 70 zeTha ratanacaMda lahamIcaMda muMbaI 500 For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org haM1 zAha umarazI bhImazIbhAi ( sva. pitAzrI bhImazIbhAi tathA mAtuzrI pAlASAI tathA dharma patnI pAnabAinA smaraNArthe, malADa papara 72 zAhe zAmalAlabhAi amarasIbhAI 73 mahetA candrakAnta nautamalAla 74 zeThe bhIkhacaMdra lAlaca 75 mena mahunIbena mahetA 76 zrImatI mAMghIbena navalaca'da zAMha hA. mAtIbena 77 zrImatI vimalAjI sUrajamala mahetA 78 udANI nihAlaca'dra hAY=macaMdra vakIla bI. e. ela. ela. mI. 9 sva kAThArI maganalAlajI kundenamalajInA smaraNArthe hA. temanAM dharma patnI rAjakuvarabena 80 zeTha meAhanala lajI machAlAlajI hA ramaNIkalAla (pU. munizrI phatecaMda ma. nA ziSya pa. munizrI kanaiyAlAlajI ma. nA upadezathI ) 81 zeTha kanaiyAlAlajI seAhanalAlajI kAveDiyA 8ra zeTha pratApamalajI kapuracaMdajI sAMDherAvALA ( pUjya tecaMdajI ma. nA ziSya mizrIlAlajI ma. nA ziSya cAMdamalajI ma. nA upadezathI ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 83 zrImAna lAlAjI rAzanalAlajI samandaralAlajI 84 zrImAna bhUramalajI dalIcaMdajI sAMkariyA ( pU. sa. zrI svAmIdAsajInA sapradAya pU. ma. zrI kuMteca'drajI ma. nA ziSya pU. munizrI kanaiyAlAlajI ma. nA upadezathI 85 sva. gaurIzakara kALIdAsa desAinA smaraNArthe hA, bhUpatalAla gaurIza kara lImaDI ( saurASTra For Private And Personal Use Only amadAvAda 502 muMI 201 pIpalagAma 501 muMnnai 501 501 86 zeTha zrI narabherAmabhAI haMsarAjabhAi kamANI 87 sva. mahAsatIjI zrI dhanadevIjI ma sA. nA smaraNArthe sva. bhUkhacaMdajI sa`khalAlanAM dharmapatnI zrImatI jayadevI taraphathI ( mahAsatIjI zrI sudarzanAmatIjI tathA kulamatIjInA upadezathI ) khelagAma rAjakoTa satArA 501 501 751 jayapura 501 dhArI 501 amadAvAda 501 aAta 501 sAMDhasava 50 iMDhAra pa1 jamazedapura 501 vilI pa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 88 zrImAna lAlAjI kapuracaMdajInA bogharAnA dharmapatnI zrImatI vasaMtadevI hA. lAlA rAjamalajI hemacaMdajI taraphathI (mahAsatI zrI sudarzanAmatijI tathA phUlamatijI mahAdevInA upadezathI) dilhI pa01 89 sva. mahAsatIjI zrI draupatAdevIjI ma. sA. nA smaraNArthe zrI esa. esa. jaina mahilA saMgha taraphathI (aneka guNAlaMkRta mahAsatIjI zrI mehanadevajI ma. sA. nI preraNAthI) dilhI 501 90 rava. lakSamIcaMdajInA maraNArthe naginAdevI sujatInA taraphathI hA. saMghavI hemaMtakumAra jaina dilhI 501 91 sva. pitAzrI lAlA jhaverI ghanemalajI sujatInA smaraNArthe ha. zrImatI nagInAdevI dilhI 501 92 lAlAjI kasturacandajI khuzAlacandajI saMcetI hA. jJAnacaMdrajI alavara 501 93. sva pUjya pitAzrI durlabhajI semacaMda daphatarI hA. gaurIzaMkara durlabhajI daphatarI muMbaI pa00 94 zeTha semacaMda jeThAlAla ghelANI hA. cunIlAlabhAI jeDIyAvALA muMbaI 506 5 zeTha phejalamalajI sulatAnasiMhajI beradIyA amadAvAda 501 96 zeTha chaganalAla zAmajI vIrANa tathA zrImatI vRjakuMvarabena chaganalAla vIrANI TrasTa phaMDa taraphathI zeTha chaganalAlabhAInA smaraNArthe rAjakoTa 501 97 zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha hA. pramukha baMsIlAla kaTArIyA hiMgaghATa 501 98 lAlAjI rAmalAlajI rezanalAlajI (aneka guNAlaMkRta mahAsatIjI mohanadevIne upadezathI ) dilhI 501 9 sva. mahetA maMgaLajI maNIlAlanA smaraNArthe hA. temanA dharmapatnI guNavaMtIbena mahetA pAMDacerI 551 100 bATavIyA vanecaMda amIcaMda (mahAvIra TekSaTAIla sTersa) beMgalara 553 101 zrIyuta tArAcaMda gelaDA TrasTa 102 zeTha gularAjajI punamacaMdajI mahetA kisanagaDha 551 12 zeTha agaramalajI trIkamacaMdajI IMdera sITI papa1 madrAsa 501 For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org to 104 kAnugA dhIMgaDamallajI mulatAnamalajI kavADa gaDhasIMyANAvALA 105 lAlAjI navaratanacaMdajI cAraDIyAnAM dhama patnI zrImatI rAjakumArImena 106 zeTha cImanalAla rUSabhacaMda 107 zeTha kAnajI bhImANI TrasTa 108 zeTha gIradharalAla haMsarAja kAmANI 109 aneka guNAlaMkRta mahAsatI mAhanadevIjInA upadezathI stradharmI khaMdhuo taraphathI 110 sva. vinaca'dhrujI pArekhanA smaraNAthe lAlA pUNuca 4jI ratanacaMdajI pArekhanI vatI ha. zrImatI premAdevI ( zAMta svabhAvI mahAsatIjI phulakuMvarabAinA upadezathI ) 116 pU. dAdAjI sva. kapuracaMdajI tathA dAdIjI kesarabena cAraDIyAnA smaraNArthe hA. lAlA phulacaMdajI ane zrImatI nImalakuMvarI jhaverInI vatI zrImatI nagInAdevI ( mahAsatIjI kulamatIjInA upadezathI ) 117 zeTha nagInadAsa cheTAlAla 118 zrI sthA. jaina saMgha ha. zeTha gaNezamala gulASacaMda 119 zrI sthA. jaina sagha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 zrI sarAka jaina vidyAlaya 121 gAMdhI bhurAlAla nAnacaMdaeN 122 zrImAna hiMmatasiMhajI sAheba galuDIyA eDIsanala kamiznara ajamera DIvIjhanavALAnA dharmapatnI a. sau. mANeka varaena taraphathI hA. khuzAlasiMhajI galuMDIyA For Private And Personal Use Only amadAvAda 501 dilhI 501 111 zrImatI khadAmakhAi mIzrIlAlajI luNiyA caMDAvalavALA amadAvAda 201 112 zeTha bharatakumAra maNIlAla dalAla pA 501 113 zAha harakhacaMda amaracaMda 114 zAha jagajIvanadAsa vandrAvanadAsa 115 zeTha hu'sarAja lakSmIcaMda kAmANI jainabhuvana 501 501 dilhI 501 amadAvAda 501 kalakattA 501 501 ,, dilhI 501 "" "" "" kalakattA lhiI pa1 amadAvAda 501 avArA 501 bhadresara 501 kumAraDI 501 muMbai 201 jayapura 11 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 123 zeTha jhumaralAlajI sIrAyA 124 zeTha manasukhalAla trIbhAvanadAsa 125 zrI dazA zrImALI sthA. jaina saMdha 126 zrI jaina ratnuM pustakAlaya 127 zeTha ajItamala kanaiyAlAla www. kobatirth.org 128 zeTha vastImalajI jorAvaramalajI bhuraTa 129 zeTha cAMdamalajI harakhaca'dajI koThArI hA. khamAmena muLacaMdajI 170 khATavIyA gulAmacaMda lIlAdhara 131 bena lakSmIbAI putra mala mahetA 132 zrIvIra vadhamAna pustakAlaya hA. zeTha hIrAlAlajI gaNezalAlajI 582-lAipha membaro amadAvAda tathA parAM nakhara nAma 1 zeTha gIradharalAla karamaca'Dha 2 zeTha cheoTAlAla vakhataca'da hA. phakIracaMdabhAi 3 zAha kAMtilAla trIbhAvanadAsa zAha pATalAla mAhanalAla 4 'pa' zeTha premacaMda sAMkaraca zAha ratIlAla vADIlAla cha zeTha lAlabhAI magaLadAsa . sva. amRtalAla vamAnanA smaraNArthe, hA, kAnajIbhAI amRtalAla desAI zAhe naTavaralAla caMdulAla 10 zAha narasiMhadAsa trIbhAvanadAsa 11 zAha khIpInacaMdra tathA umAkAMta cunIlAla geApANI 12 zrI zAhapura dariyApurI AThakATI sthA. jaina upAzraya hA. vahIvaTa kartA zeTha izvaralAla puruSAttamadAsa For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir udepura 51 kAimbatura 501 jamazedapura 501 jodhapura 501 amadAvAda 500 hubalI 201 amadAvAda 501 khAkhIjALIyA 502 pAlanapura 501 kuMvArIyA 201 rUpiyA 251 251 51 251 250 251 251 51 ma 251 301 rA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 12 13 A chIpApoLa darIyApurI AThakATI sthA. jaina saMdha hA. zeTha caMdulAla acaratalAla 14 zAha cInubhAI khAlAbhAI C/o zAhe khAlAbhAi mahAsukhalAla 15 zAhe bhAIlAla ujamazI 16 zrI sukhalAla DI. zeTha hA. DaoN. ku. sarasvatIbena zeTha 17 zrI saurASTra sthA. jaina saMgha hA. zeTha kAMtilAla jIvaNalAla 18 meADhI nAthAlAla mahAdevadAsa 19 zAha mAhanalAla trIkamalAla 24 zeTha cInubhAI sAkaracaMda 25 zAha vajIvanadAsa umeca'da 26 zAha rajanIkAnta kasturacaMda Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 20 zrI akATI sthA. jaina sagha hA. zeTha pAcAlAla pitAMbaradAsa 21 desAI amRtalAla vadhu mAnanA smaraNArthe hA. bhAIlAla amRtalAla 251 251 22 zAha navanItarAya amulakharAya 23 zAha maNIlAla AzArAma 51 251 251 251 251 252 27 saMdhavI jIvaNalAla chaganalAla 28 zAhe zAMtilAla meAhanalAla dhrAMgadhrAvALA 29 a. sau. mena ratanabena nAdecA hA. zeTha kulajI ca'pAlAlajI 30 zAha harilAla jeThAlAla bhADalAvALA 31 zrI sarasapura darIyApurI ATha kATI sthA. jaina upAzraya hA. bhAvasAra bhAgIlAla chaganalAla 32 zeTha pukharAjajI samatIrAmajI punamiyA sAdaDIvALA 33 sva. pittAzrI javAharalAlajI tathA pUjya cAcAjI hujArImalajI kharaDIyAnA smaraNArthe hA. muLacaMda javAharalAlajI kharaDIyA 34 sva. bhAvasAra akhAbhAi (maMgaLadAsa ) pAnAcaMdanA smaraNArthe hA. temanAM dharmapatnI purIbena 35 sva. pitAzrI ravajIbhAi tathA sva. mAtuzrI muLImAInA smaraNArthe hA. kakalabhAI koThArI 36 bhAvasAra kezavalAla maganalAla 37 zAha kezavalAla nAnacaMda jAkhaDAvALA hA. pAtIena 38 zAha jItendrakumAra vADIlAla mANekacaMda rAjasItApuravALA For Private And Personal Use Only 251 251 251 251 251 51 251 251 251 pA 251 251 251 301 251 251 251 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 13 39 zrI sAkharamatI sthA. jaina sagha hA. zeTha maNIlAlabhAi 40 bhAvasAra TAlAla chaganalAla 250 251 41 bhAvasAra zakarAbhAI chaganalAla 251 42 a. sau. ena jIvIbena ratilAla hA. bhAvasAra ratilAla haragoviMdadAsa 251 251 43 bhAvasAra lAgIlAla jamanAdAsa pATaNavALA 44 saMghavI AlubhAI kamaLazI tathA temanAM dhama patnIe a. sau. capAmena taraphathI tathA vasa'tabena taraphathI 45 a. sau. vidyAbena vanecaMdra desAi viSatapa tathA akrAi prasa'ge hA. bhupendrakumAra vanecaMda desAi Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 417 51 3pa1 251 48 a. sau. 'kubena ( bhAvasAra bhAgIlAla chaganalAlanAM dharmapatnI ) 309 49 a. sau. savitAbena ( jaya'tIlAla bhAgIlAlanAM dharma patnI ) 50 a. sau. sunaMdAbena ( ramaNalAla bhAgIlAlanAM dharma patnI ) 51 zeTha hIrAjI rUganAthajInA smaraNAthe hA. vAgamalajI rUganAthajI para zeTha maNIlAla meghAbhAI 51 301 251 301 46 zAha naTavaralAla gAkaLadAsa 47 a. sau. sarasvatIbena maNIlAla chaganalAla 53 paTavA sumeramalajI aneApacaMdajI jodhapuravALA 54 sva. mANekalAla vanamALIdAsa zeThanA smaraNuAthe hA. ramaNulAla mANekalAla 55 sva. zAhu dhanarAjajI khemarAjajInA smaraNArthe hA. kanaiyAlAla dhanarAjajI 56 zrI sAragapura 6. A. keA. sthA. jaina sudha hA. zAhe ramaNalAla bhagubhAI 57 dozI harajIvanadAsa jIvarAja tathA lakSmImAi laheracaMdanA smaraNArthe hA. dozI manaharalAla karazanadAsa muLIvALA 58 zAha punamacaMda phatecaMda 59 zrIyuta caturabhAI naMdalAla 60 zrIyuta amRtalAla izvaralAla mahetA 61 zAha jAdavajI mehanalAla tathA zAha cImanalAla amulakhabhAI 62 a. sau. bena lAbhubena maganalAla hA. zAhe amRtalAla dhanajIbhAI vaDhavANu zaheravALA For Private And Personal Use Only 251 251 301 251 51 pA para1 251 21 301 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 251 251 25 3a. sau. bena kAntAbena goradhanadAsa (cAMdamuninA upadezathI) 25 64 dozI kulacaMda sukhalAlabhAI beTAdavALAnA smaraNArthe hA. dozI chabIladAsa kulacaMdabhAI 251 6pa lAlAjI rAmakuMvarajI jaina 251 ja zeTha cheTAlAla gulAbacaMda pAlanapuravALA 25 67 zAha dhIrajalAla motIlAla 68 saMghavI suryakAnta cunIlAlanA smaraNArthe ha. saMghavI jIvaNalAla cunIlAla phi9 bhAvasAra mohanalAla amulakharAya 251 70 mahetA muLacaMda maganalAla 71 vaidya narasiMhadAsa sAkaracaMdanA dharmapatnI revAbAInA smaraNArthe - hA. harIlAla narasiMhadAsa 251 72 zAha kulacaMdabhAI mulacaMda hA. hasamukhabhAI phulacaMdabhAI 73 zeThazrI mizrI lAlajI javAharalAlajI baraDIyA 251 74 zAha lallubhAI maganabhAI cuDAvALA ha. jazavaMtalAla lallubhAI 301 5 kumArI puchapAbena hIrAlAla (cAMda muninA upadezathI) hara zAha maNIlAla ThAkarazI ha. kamaLAbena maNIlAla lakhataravALA (cAMdamuninA upadezathI) ha7 kumArI nalInIbena jayaMtIlAla 78 sva. umedarAma tribhuvanadAsanAM dharmapatnI kAzIbAInA smaraNArthe - hA. zAMtilAla umedarAma (cAMdamuninA upadezathI) 251 79 sva bhAvasAra mehanalAla chaganalAlanAM dharmapatnI dIvAbAInAM - maraNArthe ha. ratIlAla mANekalAla (cAMdamuninA upadezathI) 80 mahetA devIcaMdajI khubacaMdajI dhekA gaDhasIyANAvALAnA smaraNArthe ha. mahetA cunIlAla haramAnacaMda 251 81 ghAsIlAla mohanalAla koThArI ke. lakSmI pustaka bhaMDAra 251 92 sva. zeTha nAthAlAla ratanAbhAI mAraphatIyAnA smaraNArthe punAbena taraphathI ha. karazanabhAI (cAMdamuninA upadezathI) 83 zAha maNalAla chaganalAla 84 bhAvasAra jayaMtIlAla bhogIlAla 211 65 bhAvasAra ramaNalAla bhogIlAla ra5 251 251 251 251 25 For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 15 86 bhAvasAra kanubhAI sAkaraca'da 87 zeTha bherUmalajI sAheba jodhapuravALA 88 sva. enANI vamAna rAmajIbhAi kuMdaNIvALAnA smaraNArthe hu. zAMtilAla vamAna 89 sva. kacarAbhAI laherabhAinA smaraNArthe ha. zAMtibhAi kacarAbhAi 90 eka svadharmI bandhu huM. zAhu rIkhabhadAsajI jayaMtIlAlajI 91 a. sau, sarasvatIbena maNIlAla caturabhAI zAha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( sadAna'dI cheTAlAla mahArAjazrInA upadezathI ) 92 cImanalAla maNIlAla zAha (darIyApurI sapradAyanA pU. tapasvI mahArAjazrI mANekaca`drajInA ziSya munizrI maganalAlajI. mahArAjazrInA smaraNArthe ) 93 mena jekuvara vrajalAla pArekha 94 zeTha punaHmacaMdajI javAhIralAlajI kharaDIyA 95 a. sau. lIlAvatI dhIrajalAla mahetA The DA. dhIrajalAla trIkamalAla mahetA 96 zeTha rAjamalajI ghAsIlAlajI kAThArI keAzIthalavALA / 97 zeTha cunIlAla bhagavAnajI The. ratIlAla cunIlAla 8 bhAgyavatI aravIMdakumAra The. aravIMdakumAra sakarAbhAI bhAvasAra hyu . sau. ca'caLabena manasukhalAla hA. manasukhalAla jeThAlAla rUperA 100 sva. AsIkhAI tathA vasatImalajI bheAmAjInA smaraNArthe hA. zeTha mIzrImalajI devacaMdrujI AsavAla kevALA 101 sva. zeTha kIzanamalajI mAMDAtanA smaraNArthe hA. zIremalajI kIzanamalajI sAjatavAlA For Private And Personal Use Only 11 251 251 251 pa1 251 251 251 251 301 21 251 251 25 252 251 102 sva. zeTha vakatAramalajInA smaraNArthe hA. zeTha ghIsAlAlajI muktarAjajI zIyArIyA ( jodhapuravAlA ) 251 103 zAha mahAsukhalAla bhAilAla ( sadAnI paDita munizrI cheTAjJAlajI mahArAjanA upadezathI ) 104 . sau. kAntAbena kALIdAsa hai. kumAra bukabAinDIMga varkasa 105 sva. hiMmatalAla maganalAlanA smaraNArthe temanA suputrA mesasa dvArakAdAsa enDa bradharsa taraphathI 251 51 351 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 351 251 251 251 251 251 - 301 251 106 a. sI. kAntAbenanA smaraNArthe hA. bhAvasAra nAgaradAsa harajIvanadAsa 107 zrI umedacaMda ThAkarazI The. yu. TI. pANI enDa sansa 108 pU. mAtuzrInA smaraNArthe hA. bhAvasAra bhegIlAla chaganalAla 109 zAha zAMtIlAla mehanalAla 110 sarasvatI pustaka bhaMDAra hA, prabhudAsa mahetA 111 sarasvatI pustaka bhaMDAra hA. zAha bhurAlAla kALIdAsa 112 sva. pitAzrI motIlAlajInA smaraNArthe ha. mahetA raNajItalAlajI metIlAlajI udepuravALA 113 zeTha parasetamadAsa amarasInAM dharmapatnI sva. kusumabenanA - smaraNArthe tathA a. sau savItAbenanA mA khamaNanA nimitta hA. zeTha semacaMda parasetamadAsa (pirTa sudAnavALA) 114 zrImAna jorAvaramalajI dharmacaMdrajI DuMgaravAla rAjAjI, kAkeraDAvALA (munizrI mAMgIlAlajInA upadezathI) 115 De. dhanajIbhAI parasotamadAsa 116 sarasvatI pustaka bhaMDAra 117 sarasvatI pustaka bhaMDAra 118 sarasvatI pustaka bhaMDAra 119 zeTha gerilAlajI yuganalAlajI udepuravALA 120 zeTha kanaiyAlAlajI surANu pIpalAdAvALA 121 kAmadAra vADIlAla ratIlAla (sAbaramatI) 122 kumArI caMpAbena bhegIlAla bhAvasAra 123 kumArI uSAbena jayaMtIlAla bhAvasAra 124 kumArI caMdrAbena jayaMtIlAla bhAvasAra 125 kumArI jayazrI ramaNalAla bhAvasAra 126 zAha DAhyAbhAI aMbAlAla 127 baraDIyA cAMdamalajI javAharalAlajI 128 zrI vijayadAna surezvarajI jJAnamaMdIra pauSadhazALA 129 zeTha pAnAcaMda jhaveracaMda sAraMgapura upAzraya TrasTa ha, vakIla bAbubhAI hIMmatalAla 251 351 351 351 251 252 252 280 251 251 251 351 251 351 35 For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amalanera 1 zAha nAgaradAsa vAghajIbhAI 2 zrI sthA. jaina saMgha hA. gAMDAlAla bhIkhAlAla ajamera 1zeTha bhurAlAla mehanalAla DuMgaravAlA alavara 1 zrImatI caMpAdevI che. buddhAmalajI ratanamalajI sacetI 2 zeTha cAMdamalajI mahAvIra prasAda pAlAvata zrIyuta rUSabhakumAra sumatikumAra jaina Asanasela 1 bAvIzI maNIlAla catrabhujanA smaraNArthe temanAM dharmapatnI maNIbAI taraphathI hA. rasikalAla, anilakAMta, tathA dhine chamaya ATakeTa 1 mahetA cunIlAla nAraNajI ANaMda 1 zeTha ramaNIkalAla e. kapAsI hA. manasukhalAlabhAI AkelA 1 zeTha kaMcanalAla rAghavajI ajamerA che. mesarsa ajamera zrI enDa mu. (pU. sadAnaMdI munizrI cheTAlAlajI mahArAjanA upadezathI) ra5 igatapurI 1 zaTha panAlAla lakhIcaMda jaina Indora 1. a. sau bena dayAbena mehanalAla desAI jetapuravALA (a.sau. bena vidyAbenanA vaSItapa nimitte) hA. araviMdakumAra tathA jItendrakumAra 2 zrIyuta bhAIlAla chaganalAla turakhIyA udayapura 1 zeTha raNajItalAlajI motIlAlajI hiMgaDa 2 zrImatI hinIbAI ke raNachatalAla motIlAlajI hiMgaDa 251 For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 2pa 256 5 a. sI. bena candrAvatI te zrImAna bahAtalAlajI nAharanAM dharmapatnI hA. zeTha raNajItalAla motIlAla hiMgaDa251 4 zeTha chaganalAlajI bAgrecA pa zeTha maganalAlajI bAgrecA 251 6 sva. zeTha kALulAlajI loDhAnA smaraNArthe hA. zeTha dAlatasiMhajI leDhA 25t 7 sva. zeTha pratApamalajI sAkhalAnA smaraNArthe hA. prANalAla hIrAlAla sAkhalA 251 -8 zeTha bhImarAjajI thAvaracaMdajI bAphaNA 9 zrIyuta sAheba lAlajI mahetA 18 zeTha pannAlAlajI gaNezalAlajI hIMgaDa 251 11 zeTha dIpacaMdajI pannAlAlajI leDhA 251 12 zeTha kasturacaMdajI nArUmalajI - 25 13 zrI. yu. ela. koThArI 14 bAbu parazurAma chaganalAlajI zeTha 250 15 zeTha kanaiyAlAla kArUlAlajI jaina 25. 6 zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha AmaDa upaleTA 1 zeTha jeThAlAla goradhanadAsa 2 sva bena saMtokabena kacarA hA. otamacaMdabhAI choTAlAlabhAI - tathA amRtalAlabhAI vAlajI (kalyANavALA) 251 3 zeTha khuzAlacaMda kAnajIbhAI hA. pratApabhAI 4 dezI vidvelajI harakhacaMda 5 dhANI muLazaMkara harajIvanabhAInA smaraNArthe hA. temanA putra jayaMtIlAla tathA ramaNIkalAla 301 351 251 251 umaragAMva roDa 1 zAha mohanalAla pipaTalAla pAnelIvALA eDana kempa - 251 1 mahetA premacaMda mANekacaMdanA smaraNArthe hA. rAyacaMdabhAI, pipaTalAlabhAI tathA rasIkalAlabhAI 25 For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 zAhe jagajIvanadAsa puratamadAsa 3 zAha gokaLadAsa zAmajI udANuM kalakattA 1 zrI kalakattA jena ve. sthA. (gujarAtI) saMgha kalola 1 zeTha mohanalAla jeThAbhAInA smaraNArthe ha. zeTha AtmArAma mohanalAla 2 De. mayAcaMda maganalAla zeTha hA. De. ratanacaMda mayAcaMda ke sva. nAthAlAla umedacaMdanA smaraNArthe hA. zAha ratIlAla nAthAlAla 251 4 zeTha maNIlAla talakacaMdanA smaraNArthe hA. mAraphatIyA caMdulAla maNIlAla 5 sva. zrIyuta vADIlAla parasetamadAsanA smaraNArthe hA. ghelAbhAI tathA AtmArAmabhAI , 6 zAha nAgaradAsa kezavalAla 7 zrI sthA. jaina saMgha hA, zeTha AtmArAmabhAI mehanalAlabhAI 251 25 251 kaDI 251 1 zrI sthA. dariyApurI jaina saMgha hA. bhAvasAra dAmodaradAsabhAI IzvaralAlabhAI 2 pArvatIbena ke. jesIMgabhAI IzvaralAlabhAI karajaNa 1 zrI sthAnakavAsI jaina saMgha mIyAgAma karajaNa kaThora 1 sthA. jaina saMgha jesIMgabhAI picalAla taraphathI (mAdhavasiMhajI mahArAjazrInA upadezathI) hA. ThAkarabhAI rAyacaMdra katrAsagaDha 1ii che. sthA. jaina saMgha hA. zeDa devacaMda amulakhabhAI kalyANa 1 saMdhavI ThAkarazIbhAI saMghajInA smaraNArthe hA. zAha hIMmatalAla harakhacaMda 251 For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAnapura 1 zAha ramaNIkalAla premacaMda kuMdaNa-(ATakeTa) 1 dezI ratIlAla TokarazI kolakI paTela geviMdalAla bhagavAnajI, paTela khImajI jeThAbhAI vAghANI (.temanA sva. sutra rAmajIbhAInA smaraNArthe). kampAlA 1 sva. zeTha nAnacaMda metIcaMda dhrAphAvALAnA smaraNArthe ha. temanA suputra jamanAdAsa nAnacaMda zeTha 2 zrImatI hIrAbena, ratIlAla nAnacaMda zeTha dhrAphAvALa kuzaLagaDha 1 zeTha caMpAlAlajI devacaMdajI kelhApura vakIla maNIlAla kheMgArabhAI hA. harIlAlabhAI khArAdheDA 1. va. pitAzrI harajIvanadAsa lAlacaMda zAha tathA sava. a. sau. bena jamakubAI tathA lIlAbAInA smaraNArthe hA. narasiMhadAsa harajIvanadAsa 2 va. zeTha oghaDalAla lakSmIcaMdanA smaraNArthe hA, bhAIcada khIcana 1 zeTha kisanalAla pRthvIrAja mAla khuradAreDa 1 zeTha gIradhArIlAlajI sItArAmaja kheMDapavALA 2 zeTha narasiMhadAsa zAMtilAlajI leralAlaNa (munizrI cAMdamalajInA upadezathI). vaDalAI 251 For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khaMbhAta, 251 251 251 251 1 zeTha mANekalAla bhagavAnadAsa 2 zeTha trIvanadAsa maMgaLadAsa 3zrI. sthA. jaina saMga 4 zAha caMdulAla harIlAla 5 zAha sAMkaLacaMda mohanalAla 6 zAha zakarAbhAI devacaMda 7-zAha sukhalAla dalitaca 8 gAMdhI bApulAla mohanalAla bena lalitA mANekalAla gAMdhIdhAma, 1 zAha morArajI nAgajI enDa kaMpanI - 25 251 guMdAlA, 1 zAha mAlazI ghelAbhAI gulAbapurA 1 zrI sthA. jaina vardhamAna saMgha ha. mAMgIlAlajI ukAramalajI nepavALA 2 zrI esavAla paMcAyata ha. gulAbacaMdajI ceraDIyA gela 251 25 1 sva. bhAkhaDA vaccharAja tulasIdAsanAM dharmapati kamalabAI taraphathI hA. mANekacaMdabhAI tathA kapuracaMdabhAI 2 pIpaLIyA lIlAdhara dAmohara taraphathI temanA dharmapatnI a. sI. lIlAvatI sAkaracaMda kekArInA bIjA varSItapanI khuzAlImAM 301 kAmadAra juThAlAla kezavajInA smaraNArthe hA. harIlAla juThAlAla kAmadAra 301 4 sva. keharIkRpAzaMkara mANekacaMdanA smaraNArthe hA. temanAM dharmapatnI prabhAkuMvarabena. 251 koThArI gulAbacaMda rAyacaMda raMgunavALA For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . 301 6 jasANI rUganAthabhAI nAnajI hA. nIlAculabhAI 251 cha mAstara hakamIcaMda dIpacaMda zeTha - 251 gaMdIyA 1 thA. janasaMghaha. zAha premacaMda choTAlAla (zeTha popaTalAlabhAI taraphathI) 250 godharA 1. zAha trIvanadAsa chaganalAla 2 sava premacaMda ThAkarazInA smaraNArthe hA. zAha cunIlAla premacaMda 301 . ghaTakaNa zAha caMdulAla kezavalAla 251 gholavaDa (thANA) 1 mahetA gulAbacaMda gaMbhIramalajI ghoDanadI 1 zeTha caMdrabhANu zebhAcaMda gAdIyA cuDA 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. ratIlAla maganalAla gAMdhI ceTIlA 1 zAha vanecaMda jeThAlAla zrI sthA. jaina saMghane bheTa cArabhujArADa 1 zeTha mAMgIlAlajI hIrAcaMdajI bAbela jamazedapura 1 jozI jhaveracaMda valamajI jalesara (bAlAsara) 1 saMghavI nAnacaMda pipaTabhAI thAnagaDhavALA jayapura 1 zrImAna zeTha zImalajI navalakhAnAM dharmapatnI a.sau. premalatAdevI 25 jasavaMtagaDha sImA surakSAlajI nemacaMdalesara 251 paS For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1 zeTha vasanajI nAraNajI 2 zrI sthA. jaina saMgha hA. mahetA raNacheADadAsa paramANu 3. sadhavI prANalAla lavajIbhAI 1 zAha oTAlAla kezavajI 2 vArA cImanalAla devajIbhAI 3. sAheba pI. pI. zeTha 4 zAha ragIladAsa pepaTalAla Ra jAmakhaMbhALIyA 1 ghelANI trIkamajI lAdhAbhAI ' www. kobatirth.org 3 kAzI mANekacaMda bhavAna 4 paTela lAlajI juDAbhAI 5 zeTha mAvanajI jeThAbhAi ? zeTha vRjalAla cunIlAla jAmanagara jInAradeva Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. mahetA peApaTalAla mAvajIbhAI 2 zAhu trIbhAvanadAsa bhagavAnajI pAnelIvALA junAgaDha 1 zeTha maNIlAla mIThAbhAI hA. harIlAlabhAi ( hATInA mALIyAvALA ) 251 jAmajodhapura jetapura 1 koThArI DAlarakumAra veNIdyAla 2. a. sau. ena surajakuMvara veNIlAla kADArI 3 zeTha amRtalAla hIrajIbhAI hA. narabherAmabhAi ( jasApuravALA ) 4 DhAzI TAlAla vanecaMda jetalasara 1 zAha lakSmIcaMda kapuracaMda 2 kAmadAra lIlAdhara jIvarAjanA smaraNArthe temanAM dharmapatnI khakamena taraphathI hA, zAMtilAlabhAI geAMDalavALA.. For Private And Personal Use Only 256 251 251 51 51 139 250 251 351 37 251 251 251 251 251 51 251 251 251 pA 351, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 251 1 zaTha navaratamalajI dhanavaMtasiMhajI 250 2 zeTha hastImalajI manarUpamalajI sAmasukhA 25 zeTha pukharAjajI padamArAjajI bhaMDArI 255 4 zeTha vastImala AnaMdamalajI sAmasukhA jorAvaranagara 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. zeTha caMpakalAla dhanajIbhAI jharIyA 1 TI sthA. jaina saMgha hA. zeTha kanaiyAlAla bI. modI DeDAyA 1 zrI sthA. jaina saMgha 250 DhasA 1 sAgama sthA. jaina saMdha hA. eka sadagRhastha taraphathI 251 2 zrI sthA. jaina saMgha hA. bagaDiyA narabherAma jeThAlAla (DhasA jaMkazana) 25 tAsagAMva 1, cunIlAlajI dugaDanA maraNArthe temanA dharmapatnI DhabAI taraphathI hA. zeTha rAmacaMdajI thAnagaDha 251 251 31 1 zAha ThAkarazIbhAI karazanajI. 2 zaTha jeThAlAla trIbhovanadAsa zAha dhArazIbhAI pAzavIrabhAI hA. sukhalAlabhAI 4 haMsAbena aravIMda hA. bhAI ravIcaMda mANekacaM dahANuDa 1 zAha harajIvanadAsa oghaDa khaMdhAra (karAMcIvALA) dAhoda 1 zeTha mANekalAlabhAI kheMgArajI 1 lAlAjI pUrNacaMdajI jana (senTala baMkavALA) For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 zrIyuta kizanacaMdajI mahetAbacaMdajI cAraDIyA hA. zrImatI nagInAdevI tathA zrIyuta mahetAbacaMda jaina - 6 a. sa. sajajanabena IMdiramalajI pArekha 51 4 lAlAjI mIThanalAlajI jaina enDa sansa 5 lAlAjI gulazanalAlajI jaina enDa sansa ' tha01 6 bena vijayAkumArI jaina ke. mahetAbacaMda jaina (vayevRddha sarala svabhAvI phulamatIjI mahAsatIjInI preraNAthI) upara 7 zrImAna lAlAjI ratanacaMdajI jaina che. AI. sI. hojhIyarI para Ta sva. zrI lAlAzrIcaMdajI DuMgarIyAnA maraNArthe rAjasthAne sthAyAyikArI hukamacaMdajI jainanA suputra jItendrakumAra vakIlanA suputra anilakumAra taraphathI bheTa ha. vinayakumArI 9 sva. lAlAjI caMpAlAlajI ceraDIyAnA smaraNArthe lAbhacaMdajI. tathA hIrAlAlajI taraphathI hA. zAMtAdevI 10 eka saddagRhastha taraphathI hA. mahetAbacaMdajI jaina 31 11 eka svadharma baMdhu taraphathI hA. vijayAkumArIbena 301 12 bAbu niraMjanasihajI jaina 251 dhrAphA 1 zeTha maNIlAla jecaMdabhAI dhAra 351 351 2pa 25 1 zeTha sAgaramalajI panAlAlajI dhrAMgadhrA 1 bhAva dIkSita a. sI. rUpALIbena hiMmatalAla saMghavInI tapazcaryAthe * saMghavI cImanalAla purasotamadAsa saMghavI taraphathI 2 saMghavI narasiMhadAsa vakhatacaMda 3 zrI sthA. jaina moTA saMgha hA. maMgaLajI jIvarAja 4 Thakakara nAraNadAsa haragoviMdadAsa 5 koThArI kapuracaMda maMgaLajI 01 251, 251 251 dhorAjI 351 1 mahetA prabhudAsa muLajIbhAI sa aa. sau. bacIbena bAbubhAI For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 250 25) 2 8 dhI navasaurASTra oIla mIla prA. lImITeDa 25 4 sva. rAyacaMda pAnAcaMdanA maraNArthe hA. cImanalAla rAyacaMda zAha 301 5 gAMdhI popaTalAla jecaMdabhAI 6 desAI chaganalAla DAhyAbhAI lAThavALAnAM dharmapatnI divALIbena taraphathI hA. kumArI hasumatI 251 7 eka saddagRhastha hA mahetA prabhudAsa muLajIbhAI 251 8 zeTha dalapatarAma vasanajI mahetA 9 sva. pitAzrI bhagavAna kacarAbhAInA tathA ci. haMsAnA samaraNArthe hA. paTela dalIcaMda bhagavAnajI 10 mahetA hemacaMda kALIdAsa jAmakhaMbhALIyAvALA 251 dhaMdhukA 1 zeTha popaTalAla dhArazIbhAI ' 25 2 sva. gulAbacaMdabhAInA smaraNArthe hA. verA pipaTalAla nAnacaMda 25 3 zrI catrabhuja vAghajIbhAI vasANI 251 dhulIyA 1 zrI amola jana jJAnAlaya ha. zeTha kanaiyAlAla chAjeDa naDIyAda 1 zAha mohanalAla bhurAbhAI nArAyaNa gAma 1 zeTha motIlAlajI hIrAcaMdajI cAraDIyA borIvALA - naMdurabAra 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. zeTha premacaMda bhagavAnalAla nAgAra 1 zrIpAlabhAI enDa kuM. sAgaramalajI lukaDa DeravALA taraphathI nAgapura 1 zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha pAlanapura 1 lokAgaccha sthA. jaina pustakAlaya hA. kezavalAla cha. zAha 251 255 251 251 ra For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 301 2 - 251 pANasaNuM 1 sthA. jaina saMgha hA. zAha choTAlAla puMjAbhAI 25 pAleja 1 sva. manasukhalAla mohanalAla saMghavInA smaraNArthe hA, bhAI dhIrajalAla manasukhalAla prAMtIja 1 sthA. jaina saMgha hA. zrIyuta aMbAlAla mahAsukharAma 250 pUnA 1 zeTha uttamacaMdajI kevaLacaMdajI dhokA phAlanA 1 mahetA pukharAjajI hastImalajI sAdaDIvAlA 2 mahetA kuMdanamalajI amaracaMdajI sAdaDIvAlA bagasarA 1 zeTha pipaTalAla rAghavajI rAyaDIvALA hA. mAnasaMdha premacaMda zAha 25 2 va. mAtuzrI jabakabAInA smaraNArthe hA. desAI vRjalAla kALIdAsa baravALA-ghelAzA 1. sva. mehanalAla narasiMhadAsanA smaraNArthe hA. temanAM dharmapatnI surajabena morArajI 2pa1 madanAvara 1 zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha hA. mizrIlAla jena vakIla rapa bAlotarA 1 zAha jeThamalajI hastImalajI bhagavAnadAsajI bhaNasArI 251 bIdaDA 1 zAhe kAnajI zAmajIbhAI ra5 For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25Y 251 bIjanera bherUdAnajI zeThIyA berAjA 1 zeTha gAMgajI kezavajI (jJAnabhaMDAra mATe) belArI 1 zrI sthA. jaina saMgha ha. zeTha hajAramalajI hastImalajI rAMkA beramo 1 zrI bera sthA. jaina saMgha ha. mahetA navalacaMda hAkemacaMda beMgalora 4 zeTha kizanalAlajI kulacaMdajI sAheba 2 ajamerA choTAlAla mAnasiMga boTAda 1 sva. vasANI haragoviMdadAsa chaganalAlanA smaraNArthe | hA. temanA dharmapatnI chabalabena beDelI 25 1 zAha pravINacandra narasiMhadAsa sANaMdavALA 2 zAha gIradharalAla sAkaracaMda bhANavaDa upara 25 251 A zeTha caMdubhAI mANekacaMdabhAI 2 saMghavI mANekacaMda mAdhavajI 8 zeTha lAlajI mANekacaMda lAlapuravALA ja zeTha rAmajI jINAbhAI 5 zeTha padamazI bhImajI phepharIyA 9 phepharIyA gAMDAlAla kAnajIbhAI hA. a.sau. zAMtAbena vasanajI 7 sva. mahetA pUnamacaMda bhavAnanA smaraNArthe hA. temanAM dharmapatnI divALIbena bhIlAdhara (guMdAvALA) 25 251 25 For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvanagara sava. kuMvarajI bAvAbhAInA maraNArthe hA. zAha laheracaMda kaMvarajI be bhAdaraNuM 1 zrI sthA. jaina saMgha ha. paTela dhulAbhAI jhaverabhAI 15 bhIlavADA 1 zrI zAMti jaina pustakAlaya hA. cAMdamalajI mAmalajI saMghavI 2 zeTha bhImarAjajI mIzrIlAlajI bhIma 1 caMpakalAlajI jaina pustakAlaya hA. zeTha gAmalajI mAMgIlAlajI bhusAvaLa 1 zeTha rAjamalajI naMdalAlajI cerITebala TrasTa bhe jAya 1 jJAna maMdiranA sekreTarI zAha kuMvarajI jIvarAja madrAsa 1 zeTha megharAjajI devIcaMdajI mahetA 2 mahetA maNalAla bhAIcaMda 3 mahetA surajamala bhAIcaMda 4 mahetA bApAlAla bhAIcaMda manapharA 1 sthA. chekeTI sthA. jaina saMgha mora 1 zAha zeramalajI devIcaMdajI jazavaMtagaDhavALA - hA. pUnamacaMdajI zeramalajI belyA. mAnakuvA 1 sva. mahetA kuMvarajI nAthAlAlatA smaraNArthe hA. temanA dharmapatnI kuMvarabAi harakhacaMda ( mAnavA sthA. jaina saMgha mATe ) For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 25 250 25 mAMDavI 1 TI sthA. chakeTI jana saMgha hA. mahetA cunIlAla velajI ra77 mAMDavA 1 zrI mAMDavA sthA. jaina saMgha che. sau. kaMcanagaurI ratIlAla gosalIyA (gaDhaDAvALA) mAlegAMva 1 zrI sthA. jaina saMgha ha. phatalAla mAla jaina mAMgarela 1 zAha trIvanadAsa nAnajI 250 2 dezI gIradharalAla jeThAlAla muMbaI tathA parAMo 1 zAha zrI pitAzrI kuMdanamalajI metIlAlajI muthAnA samaraNArthe hA. zeTha motIlAlajI jubaramalajI (ahamadanagaravALA) 2 vardhamAna sthA. jaina saMgha ha. kAmadAra rUpacaMda zIvalAla (aMdherI) 251 a. sI. kamaLAbena kAmadAra ha. kAmadAra rUpacaMda zIvalAla (aMdherI) 251 4 sva. mAtuzrI kaDavIbAInA smaraNArthe ha. temanA pautra hakamIcaMda tArAcaMda dezI (aMdherI). 251 5 zAha harajIvana kezavajI 251 9 zAha ramaNIkalAla kALIdAsa tathA asau. kAntAbena ramaNIkalAla 251 7 saMghavI hiMmatalAla harajIvanadAsa 251 8 verA pAnAcaMda saMghajInA smaraNArthe ha. traMbakalAla pAnAcaMda enDa bradharsa 251 9 zAha rAmajI karazanajI thAnagaDhavALA 10 sva. jaTAzaMkara devajIbhAI dozInA smaraNArthe ha. raNachoDadAsa (bAbulAla) jaTAzaMkara dezI 11 ghelANI valabhajI narabherAma ha. narasIMhadAsa valabhajI 251 12 kapAsI mehanalAla zIvalAla 13 trIbhovanadAsa mAnasiMgabhAI deDhiIvALAnA smaraNArthe ha. zAha harakhacaMda trIjovanadAsa - 14 khetANuM maNIlAla kezavajI (vaDiyAvALA) ghATakopara 25 301 251 251 For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 301 251 251 251 15 sva. pitAzrI zAmaLajI kalyANajI goMDalavALAnA samaraNArthe - hA. vRjalAla zAmaLajI bAvIsI 16 zAha ravicaMda sukhalAlabhAI (dAdara). 351 17 sva. AzArAma gIradharalAlanA smaraNArthe hA. zAMtilAla AzArAma vatI jazavaMtalAla zAMtilAla 18 gAMdhI kAMtIlAla mANekacaMda 19 zAha ravajIbhAI tathA bhAIlAlabhAInI kuAM. (kAMdIvalI) 25 20 a.sau. lAchubena hA. ravajIbhAI zAmajI 21 sva. mAtuzrI mANekabAInA smaraNArthe hA. zeTha valabhadAsa nAnajI 301 22 eka saddagRhastha hA. zeTha suMdaralAla mANekalAla 251 23 zeTha khuzAlabhAI kheMgArabhAI 250. 24 zeTha cunIlAla narabherAma vekarIvALA 25 sva. mAtuzrI gomatIbAInA smaraNArthe hA. zAha popaTalAla pAnAcaMda rUpA 26 keTecA jayaMtIlAla raNachoDadAsa saubhAgyacaMda junAgaDhavALA 27 verA ThAkarazI jasarAja 251 28 koThArI sukhalAlajI punamacaMdajI (khAravADa) 251 29 a.sau. bena kuMdanagaurI manaharalAla saMghavI che 25mI 30 kaThArI ramaNIkalAla kasturacaMdabhAI 31 dezAI amRtalAla vardhamAnanA smaraNArthe " hA. dalIcaMda amRtalAla desAI 251 32 sva. trIvanadAsa vrajapALa vIchIyAvALAnA smaraNArthe hA. haragoviMdadAsa trIvanadAsa ajamerA 33 tejANI kuberadAsa pAnAcaMda 2pa1 34 zeTha saradAramalajI devIcaMdajI kAvaDIyA (sAdaDIvAlA) 35 zeTha nemacaMda svarUpacaMda khaMbhAtavALA hA. bhAI jeThAlAla nemacaMda 251 36 zAha karazIbhAI harajIbhAI 301 37 daDiyA amRtalAla motIcaMda (ghATakopara) 251 38 dezI catrabhuja suMdarajI che 41 eka dezI jugalakizora catrabhuja - " . " 251 251 For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 251 40 dezI praviNacaMdra catrabhuja (ghATakopara) 38 Yra zeTha manubhAI mANekacaMda hA. jhATakIyA narabherAma morArajI ) 251 para zAha kAMtIlAla maganalAla , 25 43 zeTha malAla gulAbacaMda ghATakopara 251 44 zeTha chaganalAla nAnajIbhAI 251 45 zAha zIvajI mANekabhAI 251 4 mesarsa savANI TrAnsaporTa ku. hA. zeTha mANekalAla vADIlAla 25 47 zAha nagInadAsa kalyANajI (verAvaLavALA) 251 48 mahetA ratIlAla bhAIcaMda 251 49 zAha premajI hIrajI gAlA 50 bena kezarabAI caMdulAla jezIMgabhAI zAha 51 pArekha cImanalAla lAlacaMda sAyalAvALAnA dharmapatnI a. sI. caMcaLabAInA smaraNArthe hA. sArAbhAI cImanalAla 256 1 dhI marInA meDana hAIskula TrasTa phaMDa hA zAha maNIlAla ThAkarazI 25 ja mahetA mATara sTe hA. anopacaMda DI. mahetA 21 4 zeTha rasIkalAla prabhAzaMkara morabIvALA taraphathI temanAM - mAtuzrI maNIbenanA smaraNArthe 55 zrIyuta jasavaMtalAla cunIlAla verA 250 pa6 zAha kuMvarajI haMsarAja 251 pa7 daDIyA jesIMgalAla trIkamajI 251 58 medI abhecaMda suracaMda rAjakeTavALA hA. sAlAla abhecaMda 251 pa9 zAha jeThAlAla DAmarazI dhrAMgadhrAvALA hA. zAha vADIlAla jeThAlAla 250 90 sva. pitAzrI bhagavAnajI hIrAcaMda jasANInA smaraNArthe hA. lahamIcaMdabhAI tathA kezavalAlabhAI 11 sava. pitAzrI zAha aMbAlAla puruSottamadAsanA smaraNArthe hA zAha bApAlAla aMbAlAla 251 dara sva. kasturacaMda amarazInA smaraNArthe hA. temanAM dharmapatnI jhaverabena " maganalAla vatI jayaMtIlAla kasturacaMda mazkarIyA (cuDAvALA) rApara 3 zeTha DuMgarazI haMsarAja vIsarIyA 25 ja zAha ratanazI maNazInI ku. pa zeTha zIlAla gulAbacaMda mevAvALA ( zAha caMdulAla kezavalAla ra For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 33 67 sva. pitAzrI vIracaMda jesIMga, zeTha lakhataravALAnA smaraNArthe hA. kezavalAla vIracaMda 251 68 caMdulAla kAnajI mahetA << zrI vardhamAna sthA. jaina saMgha - hA. kezarImalajI anepacaMdajI gugalIyA (malADa) spA 70 sva. pitAzrI manubhAI mAnAbhAInA smaraNArthe hA. zAha kAnajI patubhAI ' ' 251 71 a. sa. pAnabAI hA. zeTha padamazI narasiMhabhAI. 72 sva. nAgazIbhAI sejapAlanA smaraNArthe rAmajI nAgazI , 301 73 sva. beDA vaNArazI trIbhavanadAsa sarasaIvALAnA maraNArthe hA. jagajIvana vaNArazI goDA 74 sva. kAnajI muLajInA smaraNArthe tathA mAtuzrI divALIbAInA 16 upavAsanA pAraNA prasaMge hA. jayaMtilAla kAnajI ,, 75 zAha premajI mAlazI gaMgara 76 zAha velazI jesIMgabhAI chAsarAvALA taraphathI temanAM dharmapatnI sva nAnabAInA smaraNArthe 77 sva. pitAzrI rAyazI velazInA smaraNArthe - ha. zAha dAmajI rAyazIbhAI 78 zAha varajAMgabhAI zIvajIbhAI 79 zAha khImajI muLajI pujA 8 a. sau. samatAbena zAMtilAla ha. zAMtilAla ujamazI zAha 251 81 sva kezavalAla vacharAja kaThArInA smaraNArthe surajabena taraphathI hA, tanasukhalAlabhAI 1. 25 82 sva. pitAzrI haMsarAja hIrAnA maraNArthe hA. devazI haMsarAja kaccha bIdaDAvALA , 251 83 ghelANI prabhulAla triIkamajI (borIvalI) ra3ra84 zeTha caMbakalAla kasturacaMda lImaDI ajarAmara zAstrabhaMDArane bheTa (mATuMgA) 251 85 a.sau. bena raMjana gaurI The. zAha caMdulAla lakSmIcaMda , 251 86 zAha naTavaralAla dIpacaMda taraphathI temanAM dharmapatnI a. sI. suzIlAbenanA varSItapanI khuzAlImAM '), rapa1 87 dezI bhIkhAlAla vRjalAla pALIyAdavALA 88 zAha pALajI mAnasaMga ' 301 i 251. che . 2 . * * 21. For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 89 dezI kulacaMda mANekacaMda mogA rahe hata zeTha caMpakalAla cunIlAla dAdabhAvALA | 251 ja zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMdha ha. zAha ravicaMda sukhalAla (dAdara) 2 hara zAMtIlAla DuMgarazI adANI 251 93 zAha karazana ladhubhAI 4 kisanalAla sI. mahetA ( zIva) 251 hepa mAtuzrI jIvIbAInA smaraNArthe ha, zAmajI zIvajI kaccha guMdALAvALA (geregAMva) 221 96 va. zAha rAyazI kacarAbhAInA smaraNArthe temanAM dharmapatnI neNabAInI vatI ha. jeThAlAla rAyazI | muMbaI 251 ha7 suzIlAbena zakarAbhAI navInacaMdra vasaMtalAla zAha (valepArla') 251 98 bena caMdanabena amRtalAla variyA 9 sva. kALIdAsa jeThAlAla zAhanA smaraNArthe ha sumanalAla kALIdAsa ( kAnapuravALA) 301 100 zAha trIbhavana gepALajI tathA a.sau. bena kasuMbA *. trIvana (thAnagaDhavALA) (zIva) 251 1 a. sI. zAMtAbena (dInubhAI bhegIlAlanA dharmapatnI) (dAdara) para 102 bhAvasAra dInubhAI bhegIlAla 251 muLI - jeTha ujamazI vIrapALa ha. zeTha kezavalAla ujamazI morabI 1 uzI eNakada suMdarajI mombAsA 1 zrIyuta nAthAlAla DI. mahetA 25 2: zAha devarAja pitharAja 250 mahesANA 1 zAha pAmazI suracaMdanA smaraNArthe ha. zIvalAla padamazI 401 For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 35 yAdagIrI 1 zeTha khAdaramalajI surajamalajI-e'kasa ratalAma 1 aneka bhaktajanA taraphathI che. zrImAna kezarImalajI Daka ( zrI kevaLacaMda munizrInA upadezathI ) rANapura 1 zrImatI mAtuzrI samaratakhAinA smaraNArthe hai. DaoN. narAttamadAsa cunIlAla kApaDIyA 2 sva. pitAzrI laherAbhAi khImajInA smaraNArthe ha. zeTha kALIdAsa laherAbhAI vasANI rANAvAsa 1 zeTha javAnamalajI nemIcaMdajI hA. khAkhu rIkhamacaMdrajI rAyacura 1 sva. mAtuzrI mAMdhImAInA smaraNArtha hai. zAha zIvalAla gulAbacaMda vaDhavANuvALA 2 kALurAmajI cAMdamalajI saMcetI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjakATa 1 vADIlAla DAIMga enDa prinTIMga varka sa 2 zeTha ratIlAla nyAlaca' cIttalIyA OM zeTha manubhAI muLacaMda ( enjInIyara sAhema ) 4 zeTha zAMtilAla premacaMda temanAM dharmapatnInA varSItapa-prasaMge 5 zeTha prajArAma vIThThalajI 6 ena saryuMkhALA nautamalAla jasANI ( varSItapanI khuzAlI ) 7 sAdI saubhAgyacaMdramAtIcaMdra 8 khaTTANI bhImajI velajI taraphathI temanAM dha`patnI a. sau. samaratabenanA varSItapa nimitta kAzI mAtIcaMdra dhArazIbhAi For Private And Personal Use Only - 250 51 251 ma mULa 251 zyA 400 51 rA rA 251 251 rA 251 rA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 351 351 25 1Tha kAmadAra caMdulAla jIvarAja (dhrAMgadhrAvALA) 250 11 hemA ghelAbhAI savacaMda 251 12 daphatarI prabhulAla nyAlacaMda 251 '13 sva. mahetA devacaMda purUSottamanA smaraNArthe temanAM dharmapatnI - hemakuMvarabAI taraphathI ha. yaMtIlAla devacaMda mahetA 251 14 pArekha zIvalAla jhuMjhAbhAI mombAsAvALA ha. a. sI. kaMcanabena 252 rApara 1 pUjya vAlajIbhAI nyAlacaMdabhAI rAmapurA 1 zeTha tejamalajI maharalAlajI beMkara rAvaTI 1 zeTha mIyAcaMdajI juharamalajI kaTAriyA lakhatara 1 zAha rAyacaMda ThAkarazInA samaraNArthe ha. zAMtilAla rAyacaMda zAha 2 bhAvasAra harajIvanadAsanA smaraNArthe 251 ha. trIvanadAsa harajIvanadAsa 251 3 zAha talakazI hIrAcaMdanA smaraNArthe - ha. bhAI amRtalAla talakazI 251 4 zAha cunIlAla mANekacaMda 251 5 zAha jAdavajI oghaDabhAInA smaraNArthe ha. zAMtilAla jAdavajI 251 6 dezI ThAkarazI gulAbacaMdanA smaraNArthe temanA dharmapatnI samaratabena taraphathI ha. jayaMtIlAla ThAkarazI lAlapura 1 nemacaMda savajI medI ha. bhAI maganalAla 251 2 zeTha mulacaMda popaTalAla tathA jesIMgabhAI 251 lAkaDIyA 1 zrI. lAkaDIyA sthA. jaina saMgha ha. zAha ratanasI karamaNa lIMbaDI (saurASTra) 1 zAha cakubhAI gulAbacaMda 25 251 For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lIMbaDI (paMcamahAla) 251 251 251 351 25 1 zAha kuMvarajI gulAbacaMda 2 chAjeDa ghAsIrAma gulAbacaMda 3 zeTha vIracaMda pannAlAlajI karaNAvaTa 4 zrI sthA. jaina saMgha ha. zAha zAMtilAla gulAbacaMda ( lonAvAlA 1 zeTha dhanarAjacha mulacaMdajI suthA - ludhIyAnA 1 bAbu rAjendrakumAra jena dIlhIvALA vaDhavANa zahera 1 zeTha dIlIpakumAra savAIlAla ke. zAha savAIlAla traMbakalAla 2 kAmadAra maganalAla gokaladAsa ha. ratIlAla maganalAla 3 saMghavI muLacaMda becarabhAI ha. jIvaNalAla gaphaladAsa 4 zeTha kAMtilAla nAgaradAsa 5 vorA catrabhuja maganalAla 6 saMghavI zIvalAla hImajIbhAI 7 zAha devazIbhAI devakaraNa 8 vorA DosAbhAI lAlacaMda sthA. jaina saMgha ha. verA nAnacaMda zIvalAla 9 verA dhanajIbhAI lAlacaMda sthA. jaina saMgha - hA. verA pAnAcaMda gobaradAsa 10 dezI vIracaMda suracaMda hA. dezI nAnacaMda ujamazI 11 sva. verA maNalAla maganalAla ha. verA catrabhuja maganalAla 12 zAha vADIlAla devajIbhAI 13 kAmadAra goradhanadAsa maganalAlanAM dharmapatnI a. sau. kamaLAbena raMgunavAlA 14 zrI vRjalAla sukhalAla vaDedarA 1 kAmadAra kezavalAla himatarAma prophesara 221 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 251 For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 vakIla maNIlAla kezavalAla zAha 251 3 sva. pitAzrI phakIracaMda pujAbhAInA maraNArthe hA. zAha ramaNalAla phakIracaMda vaDiyA zeTha bhavAnabhAI kALAbhAI paMcamIyA valasADa 1 zAha khImacaMda mulajIbhAI 251 vaNI 1 mahetA nAnAlAla chaganalAlanAM dharmapatnI sva. caMcaLabena tathA purIbenanA smaraNArthe ha. manaharalAla nAnAlAla mahetA 2 vaTAmaNa 1 zrI sthA. jaina saMgha ha. paTela DAhyAbhAI hakubhAI vaDagAMva 1 zeTha mANekacaMdajI rAjamalajI bAphaNa vAMkAnera 1khaMDerIyA kAMtIlAla traMbakalAla 2 daphatarI cunIlAla pipaTalAla marabIvALA hA. prANalAla cunIlAla daphatarI vIMchIyA 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. ajamerA rAyacaMda vrajapALa viramagAma ka mAstara vIThalabhAI modI 251 2 zAha nAgaradAsa mANekacaMda 251 13 zAha maNalAla jIvaNalAla zAhapuravALA 251 ja zAha amulakha nAgaradAsanAM dharmapatnI a. sI. ene lIlAvatInA " vaSitapa nimitte ha. zAha kAMtilAla nAgaradAsa 300 5 sva. zeTha ujamazI nAnacaMdanA smaraNArthe hA. cunIlAla nAnacaMda For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 251 21 6 va. zeTha maNIlAla lakSamIcaMda khArAghaDAvALAnA maraNArthe temanAM putra taraphathI ha. khImacaMdabhAI spa 7 va. zeTha harilAla prabhudAsanA smaraNArthe hA. anubhAI 251 8 saMghavI jecaMdabhAI nAraNadAsa 9 sva. zAha velazIbhAI sAkaracaMda katrAsagaDhavALAnA smaraNArthe ha. cImanalAlabhAI 251 10 pArekha maNIlAla TokarazI lAtIvALA (meDIbenanA maraNArthe) 251 11 zAha nAraNadAsa nAnajIbhAInA putra vADIlAlabhAInAM dharmapatnI a. sau. nAraMgIbenanA varSitapa nimitte ha. zAMtilAla nAraNadAsa 251 12 sva. chabIladAsa gokaLadAsanA smaraNArthe temanAM dharmapatnI kamaLAbena taraphathI ha. maMjulAkumArI 13 zrI sthA. jaina zrAvikA saMgha ha. raMbhAbena vADIlAla " ha. ke. himatalAla sukhalAla 251 15 zAha muLacaMda kAnajIbhAI ha. zAha nAgaradAsa oghaDabhAI 251 16 zeTha mohanalAla pitAMbaradAsa ha. bhAI kezavalAla tathA manasukhalAla 251 17 zrImatI hIrAbena nathubhAInA varSitapa nimitte - ha. nathubhAI nAnacaMda zAha 18 zeTha maNIlAla zIvalAla 19 sva. maNIyAra parasotamadAsa suMdarajInA smaraNArthe ha. sAkaracaMda parasotamadAsa zAha 20 sva. mohanadAsa dhulAbhAInA smaraNArthe ha. temanAM dharmapatnI nAthIbAI taraphathI ha. zaMkaralAla tathA zAMtilAla 251 vijayanagara 1 zrI vardhamAna pe sthA. jaina zrAvaka saMgha ha. cheTumala ajItasiMha 251 verAvaLa 251 251 1 zAha kezavalAla jecaMdabhAI 2 zAha khImacaMda saubhAgyacaMda 3 sva. zeTha madanajI jecaMdabhAInA smaraNArthe temanA dharmapatnI lADakuMvarabAI taraphathI ha. dhIrajalAla madanajI . 25 For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40 4 zrI sthA. jaina saMgha ha. zAha zobhecaMda karazanajI 5 zAha harakizanadAsa phulacaMda kAnapuravALA 25 251 251 25aa 251 1 zrI sarA sthA. jaina saMgha ha. dezI pAnAcaMda somacaMda sANaMda 1 zAha hIrAcaMda chaganalAla ha. zAha cImanalAla hIrAcaMda 301 2 a. sau. caMpAbena hA. dezI jIvarAja lAlacaMda 3 paTela mahAsukhalAla DosAbhAI 251 4 zAha sAkaracaMda kAnajIbhAI 5 purIbena cImanalAla kalyANajI saMghavI lIMbaDIvALAnA maraNArthe - hA, vADIlAla mehanalAla koThArI 6 pArekha nemacaMda motIcaMda muLIvALAnA smaraNArthe . hA. pArekha bhIkhAlAla nemacaMda 251 7 saMghavI nAraNadAsa dharamazInA smaraNArthe hA jayaMtIlAla nAraNadAsa 251 8 zAha kasturacaMda ha. harajIvanadAsa 251 zeTha mehanalAla mANekacaMda gAMdhI cuDAvALA taraphathI temanAM dharmapatnI maMchAbena lallubhAInA smaraNArthe 301. 10 saMghavI kAntIlAla harakhacaMda 301 11 zAha bhIkhAlAla nAgaradAsa 251 sAlabanI ' 1 dezI cunIlAla lacaMda 250 sAdaDI 1 zeTha devarAjajI jItamalajI punamIyA 251 sAsavarDa 1 caMdanamalajI muLAnAM dharmapatnI a.sau. raMgubAI suthA taraphathI hA. amaracaMdajI muthA 251 For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir haka 251 25. 251 siMgApura 1dzI vanecaMda vacharAja surata 1 zrI sthA. jaina saMgha hA. zAha ratilAla lalubhAI 2 zrI kalyANacaMda mANekacaMda haDAlAvALA 3 zrI hatI paNa chaThI sthA. jaina saMgha che. bAjulA rAhala surendranagara 1 zeha cAMpazIbhAI sukhalAla 2 bhAvasAra cunIlAla premacaMda 8 sva. kezavalAla muLajIbhAInAM dharmapatnI amaratabAInA smaraNArthe - hA. bhAIlAla kezavalAla zAha 4 zAha nyAlacaMda harakhacaMda 5 zAha vADIlAla harakhacaMda 6 zrI sthA. jaina saMgha 251 251 suvaI 251 1 sAvaLA zAmajI hIrajI taraphathI sadAnI jaina munizrI choTAlAlajI mahArAjanA upadezathI suvaI sthA. jaina saMgha jJAna bhaMDArane bheTa 25 sevAlIyA 1 mAstara jeThAlAla manajIbhAI hA. ejInIyara sAheba amRtalAla jeThAlAla 251 saMjelI 1 zAha luNAjI gulAbacaMdabhAI 2 zrI sthA. jaina saMgha hai. zAha premacaMda dalIcaMda sojata 1 a, sI, IsAbena, lAlacaMda mahetA (phatehanagara saMghane zeTa) pa. hArIja 1 zAha amUlakha muLajIbhAI hA. prakAzacaMdra amulakhabhAI 2 sva. bena caMdrakAMtAnA smaraNArthe hA. zAha amulakha muLajIbhAI 301 25 301 For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org hATInA mALIvA 1-doDha gepAlajI mIThAbhAI 16 zrImatI mAnadagaurI bhagavAnadAsanA smarAya hA. temanAM nAnAbena a. sau. majulAbena bhagavAnadAsa tA. 1-1-1ra thI tA. 15-3-63 sudhInAM navAM membarA Adha murabbIzrI za. 5001 zeTha mahetAbacaMda jaina murabbIzrI aa 100 zeTha trIbhAvanadAsa jagajIvanadAsa , 1001 zeTha mahetAbacaMda cAraDIyA tathA vijayAkumArI bahena Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kATa tA. 15-3-$Z tA. 15-3-63 sudhInA membarAnI sa MkhyA 24 30 Adha surIzrI murabbIzrI sahAyaka membarA 132 194 lAipha membaraza pA bIjA kalAsanA junA membarA 11 samitI vatI sau dAtAonA AbhAra mAnuM chuM. For Private And Personal Use Only va 51 dilhI muMbaI dilhI hI. sevaka, sAkaracaMda bhAIcaMda zeTha sI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI akhila bhArata sva. sthA. jaina zAstroddhAra samitI rAjakeTa. zAstronI kI mAhitI. gayA sattaramA vArSika riporTamAM batAvela 21 zAstra prasiddha thayAM pachI nIce mujaba vadhu kAmakAja thayela che. 1. hAlamAM bhagavatI bhAga bIje, samavAyaMga sUtra tathA prazna vyAkaraNa ema traNa sUtre prasiddha thayAM che. 2. bhagavatI bhAga 3 je bahAra paDavAnI taiyArImAM che. 3. bhagavatI bhAga 4 the tathA pa ma hAlamAM chapAya che. 4. jJAtA sutra bhAga 1 , 2 tathA je chapAya che. 5. kulle lagabhaga 30 sUtre pUjya gurudeve lakhIne pUrAM karelAM che. temAnAM chapAyA vagaranAM je sUtre bAkI che tenuM anuvAdanuM temaja sazeSananuM keTaluMka kAma cAlu che. ane keTaluMka bAkI che. 6. nizIya sUtra, sUrya pannatI tathA caMdra pannatI sUtra e bAkI rahelAM traNa sUtre lakhavAnuM kAma atyAre cAle che. AvA Agama zAstronA mahad kAryamAM jJAnadAnanA zokhIne, dAnavIre banatI madada mekalAve tema vinaMti karavAmAM Ave che. For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samitine mata karavA tathA meAra thavAnA niyama 1. rUA. 500) pAMca hajAra eka bharanAra saMgrahastha AdyamurabbIzrI tarIke dAkhala thaI zake che. temanA nAmathI eka sUtra prasiddha karavAmAM Ave che. tema ja teozrInuM jIvanacaritra ane pheTe zAstramAM chapAya che. temane babe kepI dareka zAstranI maLe che. 2. rUA1001) eka hajAra eka bharanAra vyakti murI tarIke gaNAya che. atyAre phakta 80 AvA membara dAkhala karavAne gaI kamITIe karAvI karela che, pAchaLathI membare dAkhala karI zakAya tema nathI. rU. 1001) bharanArane rU. 12001 nI kiMmata uparanA zAstro bheTa maLe che. mATe jemane dAkhala thavuM hoya temaNe DhIla na karavI. 3. 25) vALA tathA pay vALA membare have levAnuM baMdha che 4. dAkhala thayelA membaranI phImAMthI, zAstro bheja ApatAM samitine je nukazAnI veThavI paDe che te badhA pUrI karavA mATe mere pAsethI temaja anya vyakti taraphathI pAMca varSa sudhI bheTanI rakama meLavavAmAM Ave che. je rakama oMchAmAM ochI rU. 2nI hevI joIe, ane te rakama pAMca varSa sudhI dara varSe hasAthI mekalI zakAya che.. sAkaracaMda bhAyacaMda zeTha rAjakoTa tA. 15-3-63 yazaLatAro matrI - For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvItarAgAya namaH jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAla-ti-viracitayA anagAradharmAmRtavarSiNyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM zrI-jJAtAdharmakathAGgasUtram (dvitIyo bhAgaH) // atha zailakAkhyaM paJcamAdhyayanam // abhihita kUrmakAkhyaM caturthamadhyayanaM tatrAguptendriyasya narakAdiprAptiH guptendriyasya tu nirvANAdi prAptirbhavatItyuktam / iha pazcamAdhyayane tu-pUrvamapratisaMlInendriyo'pi yaH pazcAt saMlInendriyo bhavati sa ArAdhako bhavatItyucyate, ityevaM pUNa sahAsya sambandhaH / jambUsvAmI sudharmasvAminaM pRcchati-'jai NaM bhaMte !' i0 pA~cavA~ adhyayana prArambha / kUrmaka (kacchapa ) nAmakA caturtha adhyayana kaha diyA gayA hai| usa meM aguptendriyavAle sAdhu bhAdhvI Adi ke narakAdi kI prApti tathA guptendriyavAle sAdhu sAdhvI Adi ke liye nirvANa Adi kI prApti hotI hai yaha kahA gayA hai| aba isa paMcama adhyayana meM yaha kahA jAyagA kI jo pahile apratisaMlIna indriyavAlA ( aguptaindriya ) hotA hai aura bAda meM phira nahI saMlInaindriyavAlA ( guptaindriyavAlA ) bana jAtA hai to vaha ArAdhaka hotA hai isa taraha pUrva adhyayana ke sAtha isakA saMbandha hai / jaMbU svAmI sudharmA svAmI se pUchate haiM ki -pAyabhu adhyayana-prArala.ma (Aya) nAme yAthu madhyayana puru 25 Ayu che, te adhyyanamAM amendriyavALA sAdhu sAdhvI vagere ne naraka vagerenI prApti temaja guptendriya vALA sAdhu sAdhvIone nirvANa vagerenI prApti thAya che. A vAta kahevAmAM AvI che. pAMcamA adhyayana mAM e vAta spaSTa karavAmAM Avaze ke je pahelAM aprati saMlIna IndriyavALo (aguptendriyo hoya che, ane tyArabAda te saMlIna Indriya vALe (gutendriyavALa) thaI jAya che tyAre te ArAdhaka hoya che, A rIte cethA adhyayanane saMbaMdha che. jaMbU svAmI, sudhA svAmIne prazna 42 cha-'jayANa bhate ! tyAdi / For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre mUlam-jaha NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM - utthassa gAyajjhayaNassa ayamahe pannatte, paMcamassa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa ke aTe paNNate ? // sU0 1 // TIkA-'jaya gaM' ityAdi / yadi khalu bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa caturthasya jJAtAdhyayanasya ayam-uktarUpaH, arthaH prajJaptaH, paJcamasya khalu bhadanta ! jJAtAdhyayanasya ko'rthaH prajJaptaH iti / sarva sugamam // 1 // zrI sudharmA svAmI jambUsvAminamAha mUlam--evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM bAravaI nAmaM nayarI hotthA, pAINapaDINAyayA uddINadAhiNavitthinnA navajoyaNavitthinnA duvAlasajoyaNAyAmA dhaNavaimainimmiyA dhAmIyara pavarapAgAraNANAmaNipaMcavannakavisIsagasohiyA alayApurisaMkAsA pamuiyapakIliyA paccakkhaM devaloyabhUyA ||suu02|| ___TIkA-'evaM khalu' ityAdi / evaM khalu jambUH ! tasmin kAle tasmina 'jaiNaM bhaMte !' ityaadi| TIkArtha-(jahaNaM bhaMte ! ) he bhadaMta ! yadi (samaNeNaM bhagavayA mahA. vIreNaM) zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ( cautthassa NAyajmayaNassa ayamaDhe pannate) caturtha jJAtAdhyayana kA yaha ukta rUpa arthe prajJapta (prarUpita) kiyA hai to-(paMcamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte) paMcama jJAtAdhyayana kA kyA artha kahA hai ? "1" / evaM khalu jaMbU !' ityaadi| - TIkArtha-(evaM khalu jaMbU) he jaMbU ! tumhAre prazna kA uttara isa prakAra A -(jaiNa' bhate / ) 3 mahanta ! (samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM) zramamAvAna mahAvIre ( cautthassa NAyajjhayaNarasa ayamaDhe pannase) yathAjJAtAdhyayana pUrvarita ma ni3pita yo cha, tyAre (paMcamassa NaM bhaMte ! Noyajjha yaNassa ke aTTe paNNatte) pAMyamA adhyayananI / ma matAnyA cha ? / "suu.1|| .. evaM khalu jaMbU, ? tyA // sAtha-(eva khalu jaMyU !) yU ! tmaa|| prazane yA pramANe For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 dvArApatInagarivarNanam samaye 'vAravaI' dvArAvatInAma dvArakA'paranAmnI nagaryAsIt , sA kIzI ityAha-pAINapaDINAyayA' prAcI pratIcyAyatA prAcItaH pratIcyAmAyatA pUrvasyA dizaH samArabhya pazcimAyAM dizi dIrghatyarthaH / 'udINadAhiNavitthinnA' udagadakSiNavistIrNA uttarasyAM dizaH samArabhya dakSiNasyAM dizi vistIrNA, 'navajoyaNavisthinnA ' navayojanavistorNA, 'duvAlasajoyaNAyAmA' dvAdazayojanAyAmA dvAdazayojanadorghA, 'dhaNavaimainimmiyA' dhanapatimatinirmitA dhanapatiH kuberastasya matyA buddhayA nirmitA, 'cAmIyara-pavara-pAgAra-NANAmaNi-paMcavana - kavi - sIsaga - sohiyA' cAmIkarapravaramAkAranAnAmaNipaJcavarNakapizIrSaka zobhitA,cAmIkarasya pravaraH prAkArastasya yAni nAnAmaNipazcavarNakapizIrSakAni taiH zobhitA, suvarNamayaprakRSTaprAkArasya yAni candrakAntAdivividhamaNimayAni paJcavarNAni kapizIrSakANi ' kaMgurA' iti bhASAprasiddhAni, taiH zobhitA 'aLyApurihai-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vAravaInAmaM nayarI hotthA ) usa samaya aura usa kAla meM dvArAvatI nAmakI nagarI thI ( pAINa parINAyayA) yaha nagarI pUrva dizAse pazcima dizA taka laMbI thI aura ( udINadAhiNa vitthinA ) uttaradizA se lekara dakSiNa dizA taka vistarNa thii| (navajoyaNavisthinnA) nau yojana kA isakA vistAra thA (duvAlasajoyaNAyAmA) 12 bAraha yojana kI yaha laMbI thI / (dhaNavaimai nimmiyA) dhanapati- kubera ne ise apanI buddhi se banAyA thA ( cAmIyara pavara pAgAraNANAmaNi paMcavanna kavisIsaga sohiyA) isakA jo prAkAra (divAra) thA vaha suvarNa se nirmita huA thaa| tathA isake jo kaMgUre the ve paMcavarNavAle nAnA maNiyoM se banAye gaye the / ataH prAkAra aura usake kaMgUroM se yaha nagarI bar3I suhAvanI lagatI thI / (alapApurI saMkAsA) cha, ( teNa kAle Na teNa samaeNaM vAravai nAma nayarI hotthA) te ANe ana te samaye vApatI nAme nArI utI. (pAINa parINAyayA ) mA nagarI pUrvathA bhAsana pazcima dizA sudhA bhI mana (udoNa dAhiNa vidhinnA) uttara dizAthI bhAsana kSi hizA sudhI paDI utI. ( nava joyaNavitthinnA ) nava yona saMdhI nagarImA vistAra hatA. ( duvAlasajoyaNAyAmA ) mA2 yona samIta GimI tI. (dhaNavaimainimmiyA) dhanapati-2 mA nagarI ne potAnI muddhithI manAvI tI ( cAmIyarapavarapAgAra - NoNAmaNi - pacavannakavisIsagasohiyA ) te zaherane keTa (prAkAra) sonAthI banAvavAmAM Avela hatuM. tenA kAMgarAo pAMca raMganA aneka maNio vaDe banAvavAmAM AvyA hatA. koTa ane kAMga zamAthI te nagarImatI tI. (alayApurIsaMkAsA) purI (ameranagarI) For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtra saMkAsA' alakApurIsaMkAzA = kuberanagarImadRzI 'pamuiyapakkIliyA' pramuditaprakrIDitA 'pamuiya' pramuditAH pramodayuktAH, ' pakIliyA' prakrIDitAH vividhakrIDanaparAH lokA yatra sA, paccakkhaM devaloyabhUyA' pratyakSaM devalokabhUtA pratyakSIbhUtadevalokavat pratIyamAnetyarthaH // 2 // ___mUlam-tIse NaM bAravaIe nayarAe bahiyA uttarapurasthime disAbhAe revatage nAma pavvae hotthA, tuMge gagaNatalamaNulihaMtasihare NANAvihagucchagummalayAvalliparigae haMsamigamayUrakoMcasArasacakavAyamayaNasAlakoilakulovavee aNegataDakaDagaviyaraujjharayapavAyapanbhArasiharapaure accharagaNadevasaMghacAraNavijjAharamihusaMvicinne nicchaccaNae dasAravaravIratellokabalavagANaM, some subhage piyadasaNe surUve pAsAIe // suu03|| . TIkA-'tIse NaM' ityAdi / tasyAH khalu dvArAvatyA nagaryA bahiruttarapaurastye digbhAge 'revatage' vaitako nAma 'pavvae' parvataH ' hotthA ' AsIt , sa alakApurI (kubera kI nagarI jaisI sundara hotI hai ThIka vaisI hI yaha bhI sundara thI (pamuiyapakkIliyA) isa meM nivAsa karanevAle jana sadA harSita rahate the aura vividha prakAra kI krIr3Ao meM tatpara rahate the (pacyakkhaM devaloyabhUyA) isaliye pratyakSa meM yaha nagarI devaloka ke samAna pratIta hotI thii| sUtra "2" 'tIseNaM bAravaIe' ityAdi TIkArtha-(tIseNaM bAravaIe nayarIe bahiyA) usa dvArAvatI nagarI ke bAhira ( uttarapurasthime disIbhAe revatage nAma pancae hotthA ) uttara vA 2 DAya cha tevIsa te nagarI 55 su42 tI. (pamuiyapakkIliyA) temAM rahenArA nAgarike hamezAM prasanna rahetA hatA, ane jAta jAtanI ramata (alsil) 05ed raDatA utA. (paccakkhaM devaloyabhUyA ) tathA ! nAza pratyakSa savA sAtI tI. // sUtra "2" // 'tIse NaM vAravaIe' ityAdi // Atha-(tIse Na bAravaIe nayarIe bahiyA) vApatI nagarI mAra ( uttarapurasthime disIbhAe revataganAmapavvae hotthA ) uttara pUrva hizamA bheTale. For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 raivatakaparvatavarNanam kIza ityAha-tuGgaH atyunnataH, 'gagaNatalamaNulihaMtasihare ' gaganatalamanaliha. cchikharaH AkAzapradezamanuspRzati zRGgaM yasyetyarthaH 'NANAvihagucchagummalayAvalliparigae' nAnAvidhagucchagulmalatAvalloparigata: nAnAvidhAgucchAdayaH parigatAH sarvataH samudbhUtA yatra saH, gucchagulmalatAvallIzabdAH pUrvaM vyAkhyAtAH, ' haMsamigamayUrakoMcasArasacakkavAyamayaNasAlakoilakulovavee haMsamRgamayUrakrozcasArasacakravAkamadanasAlakokilakulopapetaH haMsAdi-kopilAntAnAM kulaiH vRndaiH upapetaH =yuktaH / atra-madanazAlA=sArikAvizeSaH, anye prasiddhAH / 'aNegataDakaDagavivaraujjharayapavAyapanbhArasiharapaure ' anekataTakaTaka vivarojjharakaprapAtamAgbhArazikharapracuraH, ane ke taTAH kaTakAmekhalAzca yatra sa tathA, vivarANi = kandarAzca, ujjharakAH nirjharAH parvatAt patanazIlA jalapravAhAca, prapAtA:taTarahitanirAdhArasthAnAni ca, athavA prapAtA=gartAzca, prArabhArAH IpadavanatAH parvatabhAgAca, zipaurastya digvibhAga meM-IzAna koNa meM-raivataka nAma kA eka parvata thA (tuMge gagaNatalamaNulihaMtasihare ) yaha bahuta U~cA thaa| isa kI coTI AkAza tala ko chUtI thI (NANavihagucchagummalayAvalliparigae ) nAnA prakAra ke gucchoM se, gulmoM se. latAoM se aura balliyoM se yaha sarva prakAra se yukta thaa| ina gucchAdi zabdo kA artha pahile likhA jA cukA hai| ( haMsamigamayUrakoMcasArasa cakkavAyamayaNasAlakoilla kulovavee ) hama, mRga, mayUra, koca, sArasa, cakravAka sArikA-menA aura koyala ina ke samUhoM se yaha upeta -yukta thaa| (aNega taDaka DagavivaraujjharayapavAyapanbhArasiharapaure) aneka taToM se aneka kaTakoM ( mekhalA ) se, aneka kaMdarAoM se, aneka ujjharako se, nirjharanoM se-parvatoM se girate hue jala pravAhoM se, aneka prapotoM se-taTarahita nirAdhArasthAnoM se athavA gartoM se kucha kucha jhuke hue aneka parvata 3 zAna mAM raivata nAme pata to. ( tuMge gagaNatalamaNulihaMtasihare) tara yo ta. tanA shim| mAzane 25zatA utA. (NANAvihaguccha gummalayAvalliparigae ) ane: ontanA zurachI, zubhI, tA. mane palI! thI te DhaMkAele hato. guccha vagere zabdonA artho pahelAM spaSTa karavAmAM mA0yAM che. (haMsabhigamayUrakoMcasArasacakkavAyamayaNasAlakoillakulovavee) sa, haraNA, mora, kroMca, sArasa, cakavAka senA ane kelenA samUhathI te yukta hato. ( aNegataDakaDagavivaraujjharayapavAyapabbhArasiharapaure) mane to memasA / (48) bhane 442 // ii, bhane 124 / -(72 / / ) pt| 52yI nIce vahetA pANInA pravAho, aneka prapAte-taTa vagaranA nirAdhAra sthAne For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAsUtra kharANi-zRGgANi parvatoparitanapradezAzva, pracurANi-adhikAni yatra sa tathA, tataH karmadhArayaH / ' acchara-gaNa-deva saMgha-cAraNa-vijjAhara mihuNa-saMvicinne' apsarogaNa-devasaMgha-cAraNa-vidyAdharamithuna-saMvicIrNaH-apsarasAM gaNAca, devasaM. ghAzca, cAraNAH gaganagamanalabdhimanto munivizeSAH, vidyAdharANAM mithunAni ca taiH saMvicIrNaH Ase vitaH, 'niccacchaNae dasAravaravIrapurisatelokabalabagANaM' nitya kSaNakaH dazAhavaravIrapuruSatrailokyavalavatAM, dazArhAH samudravijayAdayaH daza, teSu madhye varAsta eva vIrA dhIrapuruSAH te cAmI-railokyAdapi balavantaH, atulabalaneminAtha yuktatvAt teSAM - nityakSaNakA nityotsavasthAnam , teSAM sarve utsavA statra bhavantIti bhAvaH / dazadazArhANAM nAmAni yathA "samuddavijayo akkhobho thimio sAgarI himavaM / ayalo dharaNo pUraNo abhicaMdo vasudevotti " // 1 // iti // bhAgoM se tathA aneka zikharoM se yaha pracura thA arthAt ye taTa, kaTaka Adi isa meM adhika the| (accharagaNadevasaMghacAraNavijjAharamihusaMvicinne ) apsarAoM ke gaNoM se, devasaMghoM se gagana meM gamana karane kI labdhi yukta muni vizeSoM se, aura vidyAdharoM ke mithunoM se yaha sadA sevita rahatA thA / (niccacacchaNae dasAravaravIrapurisate lokabalavagANaM ) samudra vijayAdika daza dazAoM ke bIca meM uttama dhIravIra puruSoM kA jo kI atula baladhArI neminAtha se yukta hone ke kAraNa tIna loka se bhI balavAna the yaha nityotsava kA sthAna thaa| una ke samasta utsava yahIM hote rahate the| daza dazA) ke nAma isa prakAra haiM- 1, samudra vijaya 2, akSobha 3, stimita 4, sAgara athavA garte theDA AgaLanA bhAgathI namatA aneka parvata bhAge temaja ghaNAM zikharothI te pracurarUpathI yukta hatA. eTale ke taTa, kaTaka vagere te parvatamAM 504 prabhAmA utA. ( accharagaNa devasaMghacAraNavijAharamihaNasaMvicinne ) asa enA gaNethI, devasaMghethI gagana mAge gamana karatA muni vizeSethI, bhane vidyAdhanA yurothI te 5 sa! sevita 23 tA. ( niccacacchaNae dasAravaravIrapurisatellokabalavagANa ) samudra vibhaya pore 40 zAmA uttama dhIra vIra puruSena-ke jeo atula baLazALI neminAthathI yukta hovAne kAraNe traNe lokathI baLavAna hatA-A nityotsava mATenuM sthAna hatuM temanA badhA utsavo ahIM ja thatA hatA daza dazAhanA nAme A pramANe chesamudravijya, 2 akSobha 3 timita, 4 sAgara, 5 himavAna, 6 acala, For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA 10 5 naMdanavanocAnavarNanam - punarasauM parvataH ? kIrazaH 1 ityAha-' somme ' saumyA manoharaH, subhagaH= bhAnandaja'kaH priyadarzanaH dRSTisukhadaH, murUpaH zobhanAkRtikaH, prAsAdoyaHatra-prAsAdIya ityanantaraM darzanIyaH, abhirUpaH, pratirUpa iti trayANAM padAnAM saMgrahaH mAsAdIyaH darzakajanamanomodajanakaH, darzanIyaH nayanAnandajanakatvena punaH punaH prekSaNIyaH abhirUpA-mundarAkRtikaH / yadvA-abhi-pratikSaNaM navaM navamivarUpaM yasya so'bhirUpaH / pratirUpaH-prativiziSTam asAdhAraNaM rUpaM yasya sa pratirUpaH, utkRSTarUpavAnityarthaH // sU0 3 // mUlam-tassa NaM revayagassa adUrasAmaMte ettha NaM naMdaNavaNe nAmaM ujANe hotthA, sambouyapupphaphalasamiddhe ramme naMdaNavagappagAse pAsAIe 4, tassa NaM ujANassa bahumajhadesabhAe surappie nAmaM jakkhAyayaNe hotthA dive vannao // sU04 // 5, himavAna 6 acala, 7 dharaNa, 8 pUraNa 9, abhicaMda, 10 vasudeva ! (somme ) yaha parvata bar3A manohara thA (subhage, piyadaMsaNe, surUve, pAsAIe) subhaga thA-Anandajanaka thA, priya darzana thA dRSTi ko sukhaprada thA, surUpa thA- zobhana AkRti se saMpana thA, prAsAdIya thA, darzanIya thA, abhirUpa thA pratirUpa thA / darzakajana ke mana ko modita karanevAlA hone se prAsAdIya, nayanoM ko Anandajanaka hone se darzanIya, sundara AkRtivAlA hone se abhirUpa athavA isako rUpa hara eka kSaNa meM navIna navIna jaisA pratIta hotA thA isaliye abhirUpa aura asAdhAraNarUpa saMpanna hone ke kAraNa pratirUpa thaa| sUtra "3-" 7 dhA26, 8 529, abhiyaMha, 10 pasuSa, ( somme ) mA parvata matyAta 2bhAya sal. ( subhage, piyidasaNe, surUve, pAsAie ) sunA ho, priyadarzI hate. eTale ke AMkhane game e hete surUpa hatuM, prAsAdIya hata, darzanIya hate abhirUpa hatA, pratirUpa hato. jenArAonA manane prasa na karanAra hovAthI prAsAdIya, AMkhane Ananda ApanAra hovAthI darzanIya, suMdara AkAravALo hevAthI abhirUpa athavA te tenuM rUpa dareka kSaNe navuM navuM lAgatuM hatuM tethI te abhirUpa hatuM, asAdhAraNa rUpa saMpanna hovAne kAraNe te prati rUpa hatuM. e sUtra 3 For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaakhnaa ___ TIkA-' tassa the ' ityAdi / tasya khalu raivatakasya adUrasAmaMte atra khalu nandanavanaM nAmodyAnamAsIt tat kIdRzamityAha-'sayouyapuSphaphalasamiddhe' sarvat kapuSpaphalasamRddham sarveSAm RtUnAM puSpaiH phalaizca samRddhaM = samanvitam , ' ramme' ramyaM-ramaNIyaM naMdanavanaprakAzaM' nandanavanatulyam , prAsAdIyam 4, tasya khalUpAnasya -- bahumajjhadesabhAe' bahumadhyadezabhAge 'surappie nAmaM' surapriyaM nAma, 'jakkhAyayaNe' yakSAyatanam ' hotthA' AsIt tat kIdRzamityAha-'dive' divyaM ramyaM, varNakA vrnnngrntho'nytraabhihitH| anyat sugamam / / sU04 // ... mUlam-tattha NaM bAravaIe nayarIe kaNhe nAmaM vAsudeve ' tasmaNaM revygss'-ityaadi| TIkArtha-(tasma NaM revayagasma) usa raivataka parvatake (adUrasAmaMte) na bahuta dUra aura na pAsa kintu ucita sthAna para ( esthaNaM naMdaNavaNe nAmaM ujjANe hotthA ) yahA~ eka naMdana vana nAma kA udyAna thA ( savvo uya pupphaphalasamiddhe ) yaha samasta RtuoM saMbandhI puSpoM aura phaloM se samRddha rahatA thaa| ( ramme gaMdaNavaNappagAse ) naMdanavana ke jaisA thaa| (pAsAie 4) darzaka jana ke mana ko pramodita karane vAlA thaa| subhaga priyadarzana Adi aura bhI vizeSaNa isameM lagA lenA cAhiye yahI bAta " pAsAIe " ke sAtha rahe hue yaha 4 pada sUcita karatA hai / ( tassa gaM ujANassa bahumajjhadesabhAe surappie nAmaM jakkhAyayaNe hotthA divve vanao) usa udyAna ke ThIka bIco bIca ke sthAna meM surapriya nAma kA yakSAyatana thaa| yaha divya thaa| isakA aura varNana dUsarI jagaha kiyA huA hai| sUtra '4" (tassaNa revayagassa ) tyAhi / -( tassa Na revayagassa ) raivata thI ( adUra sAmaMte) satyata i2 555 nahi tabhI atyaMta na 5 nauvAya tama ( etthaNaM naMdaNavaNe nAma ujjA hotthA ) tyAM nanavana' nAme se dhAna tu; (savvouya puSphaphala samiddhe) te madhI RtumAnA the| mana mAthI samRddha (ramme gaMdaNavaNappagAse) navanavana tu. ( pAsAie ) zInA bhanane Dapita 42nAra tu. (pAsAie 4) 54nI mA yAra nA mAM31 bhUsyo che te mema sUyave che ke subhaga priyadarzana vagere bIjA paNa vizeSa ahIM samajavA joIe. (tassa Na ujjANassa bahumajjhade sabhAe surappie nAmaM jakkhAyayaNa hotthA divve ano) te udyAnanI barAbara vacce surapriya nAme yakSanuM Ayatana hatuM. te divya tu, tenuM pAna anyatra 42vAmAM Avyuhai. // sU."4" // For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 5 ruSNavAsudevavarNanam rAyA parivasai, se NaM tattha samuhavijayapAmokkhANaM dasaNhaM dasArANaM, baladevapAmokkhANaM paMcaNhaM mahAvIrANaM, uggaseNapAmokkhANaM solasaNhaM rAyasahassANaM, pajjunnapAmokkhANaM adhdhuTANaM kumArakoDaNiM, saMbapAmokkhANaM saTThIe dudaMtasA. hassoNaM, vIraseNapAmokkhANaM ekavIsAe vIrasAhassaNiM, mahAsenapAmokkhANaM chappannAe balavagasAhassINaM, ruppiNIpAmokkhANaM chappannAe balavagasAhassINaM,ruppiNIpAmokkhANaM battIsAe mahilAsAhassINaM, aNaMgaseNApAmokkhANaM aNegANaM gaNiyAsAhaNiM, annesiM ca bahUNaM isaratalavara jAva satthavAhapabhiINaM veya girisAyaraperaMtassa dAhiNaDDabharahassa ya bAravaIe nayarIe AhevaccaM jAva pAlemANe viharai ||suu--5|| TIkA-' tattha NaM' ityAdi / tatra tasyAM khalu dvArAbatyAM nagayoM kaNhe nAma ' kRSNo nAma vAsudevaH rAjA trikhaNDAdhipatiH parivasati / sa khalu tatra 'samuddavijayapAmokkhANaM ' samudravijayapramukhAnAM dazAnAM 'dasArANaM ' dazAhANAM baladevapramukhAnAM 'paMcaNha' pazcAnAM mhaaviiraannaam| ugrasenapramukhAnAM SoDazAnAM 'tattha NaM vAravaIe nayarIe' ityAdi TIkArtha-(tattha gaM vAravaIe nayarIe) usa dvArAvatI nagarI meM (kaNhe nAma vAsudeve rAyA parivasai) kRSNa vAsudeva nAmake tIna khaMDa ke adhipati rAjA rahate the ( seNaM tattha samuddavijayapAmokkhANaM dasaNhaM dasorANaM) ve vahAM samudra vijaya Adi daza dazAhoM kA (baladeva pAmokkhANaM ' tatthaNaM vAravaIe nayarIe ' ityAdi / A1 ( tatthaNa vAravaIe nayarIe) te bArAtI nagarImA (kaNhe nAma bAsudeve rAyA parivasai pRSya pAsuna nAme traye unA adhipati 2ion rakhetA sal. (se Na tattha samudavijayapAmokkhANaM dasaha sArANa') tyAM samudra viya kore shaani| ( baladevapAmokkhANa paMcaNha mahAvIrANa) ma. zA 2 For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 zAMtAdharmakathAva 1 rAjasahasrANAM = SoDzasahastrapramitAnAM rAjJAm / madhumnamamukhAnAm ardhacaturthAnAM kumArakoTInAM = sArvatrikoTisaMkhyakAnAM yAdavakumArANAm / zAmbapramukhAnAM SaSThayA durdAntasAhasrINAM paSTisahasrasaMkhyakAnAM zAmbAdInAM durdAntAnAm / vIrasena pramukhAnAmekaviMzatyA vIrasAhasrINAM = ekaviMzatisahasrapramANAnAM vIrasenAdInAM vIrANAm / mahAsenapramukhAnAM SaTpaJcAzato balavat sAhasrINAM = SaTpazcAzat sahasramamitAnAM mahAsenAdInAM balavatAm / rukmiNImamukhAnAM dvAtriMzato mahilA sAhasrINAM = rukmiNyAdInAM dvAtriMzatsahasrama mitAnAM mhilaanaam| anaGgasenApramukhAnAmanekAsAM gaNikAsAhasrINAm = anaGga senAdInAmaneka sahasra saMkhyA samitAnAM gaNikAnAm anyeSAM ca bahUnAM rAjezvarata lavara mADambikakauTumbika zreSThi senApatInAM, yAvat sArthavAhamabhRtInAM vaitADhya girisAgaraparyantasya ca dakSiNArdhabharatasya ca, dvArAvatyAH dvArakAyAH nagaryAzca, AdhipatyaM yAvat - atra yAvacchandApaMca mahAvIrANaM) baladeva pramukha pAMca mahAvIroMkA ugrasena pramukha 16 solaha hajAra rAjAoM kA pradyumna pramukha 3||, sADhe tIna karor3a yAdava kumAroM kA ( saMgha pAmokkhANaM saTThIe duddata sAhassINaM) 60 sATha hajAra durdAnta zAmba AdikoM kA ( vIraseNapAmokkhANaM ekavIsoe vIrasAhassI) 21 ikkIsa hajAra vIrasena pramukha vIroMkA (mahAsenA pAmokkhANaM chappanAe balavaga sAhassINaM) 56 chappana hajAra baliSTha mahAsena AdikoM kA (rUppiNI pAmokkhANaM battIsAe mahilA sAhassINaM) 32 battIsa hajAra rUkmiNI pramukha mahilAoM kA ( aNaMgaseNApAmokkhANaM aNagANaM gaNiyA sAhassINaM ) anaMgasenA pramukha aneka hajAra gaNikAoM kA nivAsa thA / ( annesiMca bahUNaM isara talavara jAva satthavAhapabhiINaMbeyaDu girisAyaraperaMtassa ya dAhiNaDDUbharahas ya bAravaie nayarIe deva pramukha pAMca mahAvIrAnA, ugrasena pramukha soLa hajAra rAjAone, pradhumna pramukha sADA traNa karoDa yAdava kumArIno ( saMbapAmokkhANa' saTThIe dui tasAhassINa ) sA inbhara durdAntasAMga vagere no ( vIraseNapAmokkhANaM ekavIsAe vIrasAhastIrNa) meDavIza hunnara vIrasena prabhu vIreno (mahAsena pAmokvANaM chappannAe balavaga sAirasINaM) chappana Denjara jajavAna mahAsena vagerenA ( rupiNI pAmokkhANaM battIsAra mahilA sAhastrINaM) maMtrIsa Denjara rumbhaNI pramukha bhahisAgono ( ana 'gaseNApAmoravANa' aNegANaM gaNiyAsahAssINaM ) ane ata MgasenA pramukha hunnre| gaNiyono nivAsa Date. ( annesiMca, bahUNaM isara talavara jAva satyavAipabhiIrNa veyagirikhAyarapera tassa ya dAhiNaDDe bharahas ya bAravaie For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputravarNanam dayaM pATho'nusandheya:-' porevaccaM ' pAlayan viharati = Astesma / paurapatyaM puravAsinAmagresaratvaM, 'sAmittaM' svAmitvaM, 'bhattittaM ' bhartRtvaM, mahattaragattaM' mahattarakatvaM, 'ANAIsaraseNAvaccaM' AjJezvara sainApatyaM 'karemANe' kurvan iti // 5 // mUlam-tattha NaM bAravaIe nayarIe thAvaccA NAmaM gAhAvaiNI parivasai, aDDA jAva aparibhUyA, tIseNaM thAvaccAe gAhAvaie putte thAvaccAputte NAmaM satthavAhadArae hotthA sukumAlapANipAe jAva surUve, taeNaM sA thAvaccAgAhAvaiNI taM dArayaM sAtiregaaTThavAsajAyayaM jANittA sohamaMsi tihikaraNadivasaNakkhattamuhuttaMsi kalAyariyassa uvaNei, jAva bhogasamatthaM jANittA battIsAe inbhakulabAliyANaM egadivaseNaM pANiM gelAvei battIsao dAo jAva battIsAe ibbhakulabAliyAhiM saddhiM vipule saddapharisarasarUvavanne gaMdhe jAva bhuMjamANe viharai // 6 // .. TIkA-'tatthaNaM ityAdi / tatra-tasyAM khalu dvArAvatyAM nagayoM 'thApaccAAhevaccaM jAva pAlemANe viharai ) anya aura bhI aneka rAjezvara, talavara, mADambika, kauTumbika, zreSThIsenApatiyoM kA yAvat sArthavAha AdikoM kA, vaitADhaya girievaM sAgara paryanta dakSiNArdha bharata kA tathA dvArakA nagarI kA Adhipatya, paurapatya, svamitva, bhartRtva mahattarakatva, AjJezvara senApatya karate hue rahate the arthAt dvArakA nagarImeM kRSNa vAsudeva rAjya karate the| sUtra "5" __'tattha vAravaIe nayarIe' ityAdi / TIkA-(tattharNa bAravaIe nayarIe ) usa dvArakA nagarI meM (thAvacA. nayarIe Ahevacca jAva pAlemANaM viharai ) bhane bhIn yey | rAmezvare, talavara, mAMDalike, kauTuMbike zreSThI senApatio sArthavAha vagere upara vaitADhaya giri ane samudra sudhInA dakSiNa bhAratanuM, nagarInuM Adhipatya paurapatya, bhatva mahattarakatva Azvara senApatitva karatA rahetA hatA. eTaleke dvArakA nagarImAM kRSNa vAsudeva rAjya karatA hatA. e sUtra 5. (tatthaNaM vAravaIe nayarIe ityaadi| At-(tatthaNa bAravaIe nayarIe) le bA nagImA (thApaccA gAma gAhA For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAjastra NAma ' sthApatyA nAma ' gAhAvaiNI' gAthApatnI parivasati / sA kIdRzItyAhaADhayA-dhanadhAnyAdi paripUrNA, yAvat aparibhUtAH anyaiH parAbhavitumazakyA, tasyAH khalu sthApatyAyAH gAthApatnyAH putraH 'thAvaccAputte NAma ' sthApatyAputro nAma sArthavAhadArako'bhUt / sa kIdRza ityAha-sukumArapANipAdaH yAvat surUpaH atra yAvacchandakaraNAdayaMpATho'nusandheya:--' ahINapaDipuNNapaMciMdiyasarIre, lakkhaNa baMjaNaguNovavee, mANummANapamANapaDi puNNa mujAyasavyaMgasuMdaraMge, sasisomAkAre kaMte piyadaMsaNe iti etAni padAni mAgetra vyAkhyAtAni tataH khalu sA sthApatyA gAthApatnI taM dArakaM 'sAtiregaaTThavAsa jAyayaM / sAtirekASTavarSaNAma gAhAvahaNI parivasai) sthApatya nAmakI gAthA patnI rahatI thii| ( aDAjAva aparibhUyA ) yaha dhana dhAnya Adi se paripUrNa yAvat aparibhUta anya vyaktiyoM dvArA parIbhaSita azakya thii| (tIseNaM thAva. cAe gAhAvaiNIe putte thAvaccA putte NAmaM satyavAhadArae hotthA ) usa sthApatya gAthApatnI kA putra thA jipta kA nAma sthApatya putra thaa| vaha sArthavAhadAraka kahalAtA thA / (sukumAlapANipAe jAva surUve) isake hAthapaira sukumAra the / yAvat yaha acche rUpAle the| yahAM yAvat zabda se " ahINapaDipuNNapaMcidiyasarIre, lakkhaNavaMjaNaguNovavee, mANummANapamANa paDipuNNasujAyasavyaMga suMdaraMge sasi somAkAre kaMte, piyadasaNe "isa pATha kA saMgraha huA hai / inapadoM kA artha ihile kahA jA cukA hai ( taeNaM sAdhAvaccA gAhAyahagI taM dArayaM sAtirega aTThaH cAsajAyayaM jANittA sohaNaMsi tihikaraNadivasagakkhattanuhutaMsi) padaNI parivasai) sthApatya nAme me mAthApatnI 27tI tI. (ajAva aparibhUyA) te dhanadhAnya vagerethI paripUrNa temaja bIjI kaI vyaktithI parAbhUta na thAya evI tI. (tIseNa thAvaccAe gAhAvaNoe puta thAvaccAputte NAma satthavAhadArae hotthA) sthApatya gAthApatnIne eka putra hatuM tenuM nAma sthApatya putra hatuM. te sArthavAha 4.24 nAma 55 5ye| Dato. (sukulamAla gaNigae jAA surUve) tenA 7.5 55 sumAre 7 te 3yAmo hato, mI (yAvat ) 5thI (ahiNapaDipuNNa) paMci. diya sarIre lakkhaNavaMjaNaguNovavee mANummANapamANa paDipuNNasujAyasavvaga sudaraMge sasitonAkAre te. reyasa ) mA 5.51 sa ya che. ma! sAna 4 . paDasA 254 42vAmAM mAnya che. (taeNaM sA thAvaccAgAhAvaNo ta dAraya sAti. rega avAsajAyaya jANisA mohaNaMsi tihikaraNadivasaNakhattamuhurAsi ) sthApatya For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNa TIkA aM0 5 prabhu samavasaraNam jAtakaM, kiMcidadhikANTavarSajAtaM jJAtvA zobhane tithikaraNadivasanakSatramuhUrte ' kalAyariyassa ' kalAcAryasya samIpe upanayati yAvat sarvAH kalAH zikSayati meghakumAravad dvAsaptatikalA anena zikSitA ityAzayaH / bhogasamartha yauvanavayaH samAgamena viSayabhogayogyatA'pannaM jJAtvA dvAtriMzatA 'inbhakula bAliyANaM ' ibhya kulabAlikAnAm mahAdhanADhyasArthavAhAnAM dvAtriMzatsaMkhyakanyAnAm ekadivasena ekasminneva dine pANigrAhayati pANigrahaNaM kArayati / dvAtriMzaddAyaH dvAtriMzad hira koTyaH dvAtriMzat suvarNakoTacaH ityAdirUpo meghakumAravaddAyo'vagantavyaH / yAvat tadanantaraM sthApatyAputraH dvAtriMzatA ibhyakulabAlikAbhiH sArdhaM vipulAn zabdasparza rasarUpavarNagandhAn viSayAn yAvad bhuJjAnaH anubhavan viharati = Astesma // 06 // isa ke usa sthApatya godhA patnIne usa apane putra ko AThavarSa se kucha adhika jaba jAnA taba zubha tithi karaNa divasa nakSatra evaM muhUrtta meM ( kalAyariyarasa) kalAcArya ke pAsa ( uvaNe3) bhejadiyA (jAva bhoga samatthaM jANittA battIsAe inbhakulabAliyANaM ega divaseNaM pANiM gehAveha) yAvat meghakumAra kI taraha usa sthApatya putra ne 72 bahattara kalAoM ko sIkhaliyA / yauvanavaya ke samAgamana se viSaya bhoga kI yogyatA viziSTaise jAnakara bAda meM usa sthApatyAgAthApatnIne usakA vaivAhita saMskAra ekahI dinameM 32 mahAghanADhya sArthavAhoM kI kanyAoM ke sAtha karavA diyaa| (battIsaM odAo jAva battIsAe imbhakulapAliyAhi saddhiM vipule sapharisarUvagaMdhe jAva bhuMjamANe viharai) 32battIsa hiraNya koTi 32 battIsa suvarNa koTi ityAdi rUpadaheja ise meghakumAra kI taraha milaa| isake bAda sthApatya putra ne 32 una ibhyakula bAlikAoM ke sAtha gAthA patnIe peAtAnA putrane AThavarSa thI ceADA mATe thayelA jANIne zubha tithi, puraNu, dvivasa, nakSatra bhane muDUtaMbhAM ( kalAyariyassa) sAyAryanI pAse (utraNei ) bhoDalyA. ( jAba bhogasamattha jANittA vasIsAe ibbhakulabAliyANaM egadivaseNa pANi gevhA vei ) meghakumAranI prema te sthApatya putre pazu mettera kalAo zIkhIlIdhI. jayAre te yuvAvasthA saMpanna thaIne viSayApabhAgane lAyaka thayA tyAre gAthApatnIe ekaja visamAM tenuM lagna batrIsa bhaDAghanADhya sArthavAhonI anyAmonI sAthai urAvaDAvyaM ( battIsa odAo jAva antare soukulavAliyAhi sardi tripule sapharisa gaMdhe jAva bhuMja mANe biharaha) matrIsa hiraesa Ti maMtrI surya avigere DhaDe bhetra bhAranI jemaja tene paNa maLI. tyAra pachI sthApatya putra batrIsa IlmakuLa baLAonI For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA arihanemI so ceva vaNNao dasaghaNussehe nIluppalagavalaguliyaayasikusumappagAse aTThArasahi samaNalAhassIhiM saddhiM saMparibuDe cattAlIsAe ajiyAsAhassIhiM saddhiM saMparivuDe puvANupurdivaM caramANe jAva jeNeva bAravaI nayarI jeNeva revayagapavae jeNeva naMdana. vaNe ujANe jeNeva surappiyasta jakkhassa jakkhAyayaNe jeNeva asogavarapAyaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM ogimhittA saMyameNa tavasA appANaM bhAvemANe viharaha parisA niggayA dhammo kahio // 7 // ___TIkA-'teNaM kAlega' ityAdi / tasmin kAle.tasmin samaye arhan ariSTa nemiAviMzatitamastIrthakaraH samavasta iti bhAvaH, sa eva vargakaH = anyatIrthakarANAM yo varNakaH 'Aigare titthagare' ityAdi rUpaH kathitaH sa evAriSTanemi bhagavato'pi varNako bodhya ityarthaH, navaraM-' dasadhaNussehe ' dazadhanurutsedhaH dazavipula zabda rUpa gaMdharasa aura sparza pAMcoM indriyoM ke viSayoM ko yAvat bhogate hue apanA samaya Ananda ke sAtha vyatIta krdiyaa|suutr'6" teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (arihA. aridunemI) usa dvArAvatI nagaro meM bAvIsaveM tIrthakara ahaMta nemInAtha bhagavAn Aye (so ceva vaNgao) anyatIrthaMkaroM kA jaisA "Aigare tisthagare" ityAdirUpa se varNana kiyA gayA hai usI prakAra kA varNana sAthe puSkaLa zabda, sparza, rUpa varNa ane gaMdha rUpa pAMce IndrinA viSaye 2 somavatA potAnA vamata sumethI yasA2 421 / zyo. // sUtra "" // teNaM kAleNaM teNaM samaeNa tyA Atha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) te ANe bhane te samaya (arihA aridvAnemI te dvArakA nagarImAM bAvIsamAM tIrthaMkara ahaMta nemInAtha bhagavAna padhAryA (so ceva vaNNao) "Aigare titthagare" nA 35mA ma bhItInu varNana karavAmAM AvyuM che te pramANe ja ariSTanemi prabhunuM varNana paNa jANI For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir alamArapIbhUtapaSiNI TIkA ma05 prabhusamavasaraNam dhanuH parimita utsedha ucchAyo yasya saH, punaH kathaM bhUto'sAvityAha-'nIla palagavalaguliyaayasikusumappagAse ' nIlotpalagavalagulikAtasIkusumaprakAzaH nIlotpalaM = nIlakamalaM, gavalaM mAhiSaM zRGga. gulikA-nIlI, yadvA-gavalagulikA mAhiSazRGgasya tvaramAge'pasArite sati tadantarAlavartinI gulikA 'atasI' alasI nAmnApasiddho dhAnyavizeSastasya kusuma-puSpaM, teSAM prakAza iva prakAzo varNo yasya sa tathA, aSTAdazabhiH zramaNasAhasrIbhiH aSTAdazasahasraparimitaiH zramaNaiH munimiH sAdha saMparitaH catvAriMzatA AryikAsAhasrIbhiH catvAriMzatsahasraparimitAbhirAryikAbhiH sAdhvIbhiH sAdha saMparisRtaH, pUrvAnupUrvI-pUAnupUyA tIrthaMkaraparaMparayA carana-viharan yAvat yatraiva dvArAvatI nagarI vartate yajaiva raivatakaparvataH pauva nandanavanaM nAmodhAnamasti, yatraiva surapiyasya yakSasya yakSAyatanaM, yatraiva, ina ariSTanemi prabhukA bhI jAnanA cAhiye / parantu unake varNana kI apekSA inake varNana meM itanI vizeSatA hai ki ye (dasadhaNussehe,nIluppalagavalagaliyaayasikusumappagAse) inake zarIra kI U~cAI daza dhanuSa kI thii| zarIra kA varNa nIlakamamala ke gavala-mAhiSa kezRMga ke andarabhAga jaisA gulikA-nIla ke jaisA athavA gavala tulikA-svarabhAga ke dUra karane para tadantarAlavartinI mahiSa zRMga kI gulikA ke-alasI ke puSpa ke varNa ke samAna thaa| (aTThArasahiM samaNasAhassIhiM saddhiM saMparighuDe pattAlIsAe ajiyA sAhassIhiM saddhi saMparibuDe punvANupuvicaramANe jAva jeNeva dhAravaI nayarI jeNeva revayagapavvae jeNeva naMdanavaNe ujANe jeNeva surappiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe jeNeva asogavarapAyave teNeva svAgacchai) ye ahaMnaariSTanemi prabhu 18aDhAraha hajAra zramaNoM ke sAtha aura 40cAlIsa hajAra AryikAoM ke sAtha 2 purvAnupUrvI se-tIrthakara levuM joIe. phakta ariSTanemi bhagavAna nI viSe ATaluM vizeSa samajavuM joIe 4-( sadhaNussehe nIluppalagavalaguliyaayAsi kusumapappagAse) tebhanu zarIra daza dhanuSa jeTaluM UMcuM hatuM. temanA zarIrane raMga nIla kamaLa gavalamahiSanA zIMgaDAnA madhyabhAga je, gulikA-nIla je, athavAte gavala gulikA-upara nI cAmaDIne upADI lIdhA pachI tenI aMdaranA mahiSanA zIMgaDAnI gulikA mana * masAna 50panA 2 vo to. (advArasahiM samaNasAhassIhi sadi saMpagvuiDe cattAlIsAe ajjiyA sAhassIhiM saddhi saMparivuDe puvANupurvi gharamANe jAva jeNeva vAravaI nayarI jeNeva revayagapavae jeNeva naMdanavaNe ujjANe jeNeva surappiyasa jakkhAyayaNe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai ) mata ariSTanemi prabhu aDhAra hajAra zramaNanI sAthe ane cAlIsa hajAra ArthikA For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 16 zAtAdharmakathAsU azokavarapAdapaH = azokanAmA mahAvRkSaH, tatretropAgacchati, upAgasya ' ahApaDikhvaM ' yathApratirUpaM = munijanakalpAnusAram avagrahaM = sthityathaM vasaterAjJAM avagRhya = gRhItvA saMyamena tapasA cAtmAnaM bhAvayan vAsayan viharati = Astesma / tadA vanapAlakaH samAgatya kRSNAya vAsudevAya vardhApanikA pradattA / pariSanirgatA = dvArAvatI nagarI nivAsinAM janAnAM pariSat samUhaH nirgatA ariSTanemirbhagavan samAgataiti zrutvA taM vandituM dvArAvatInagarIto niHsRtetyarthaH / sA pariSad bhagavantaM vandisvA dharmaM zrotuM bhagavataH puro'vasthitA dharmaH kathitaH ariSTaneminA bhagavatA dharmakathA kathitA // su-7 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paraMparA ke anusAra- vihAra karate hue yAvat jahAM vaha dvArAvatI nagarI thI usameM jahAM raivataka parvata thA-naMdavana nAmakA udyAna thA / usameM bhI jahAM surapriyayakSa kA yakSAyatana thA ora usa meM bhI jahA~ azoka kA uttama vRkSa thA, vahAM padhAre ( uvAgacchittA ahApar3irUvaM uggahaM ogivhisA saMyameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharaha) Akara ke unhoM ne munijana ke kalpAnusAra vanapAla se vamati kI AjJA prApta kI aura prApta kara ve vahAM tapa aura saMyama se AtmA ko bhAvita karate hue virAjamAna ho gaye usa samaya dhanapAlakane Akara ke kRSNa vAsudevako badhAI dI / ( parisA niggayA dhammo kahio) dvArAvatInagarI ke samasta janoM kA samUha - ( ariSTanemi bhagavAna Aye hue hai) aisA sunakara unako vaMdanA karane ke liye dvArAvatI nagarI se nikale / enI sAthe pUrvAnu AthI-eTale ke tItha kara paraparA ne anusaratAM vihAra karatAM jyAM te dvAravatI nagarI hatI, jyAM raivataka parvata hatA, jyAM nanavana nAme udyAna hatuM, ane temAM jyAM surapriya yakSanuM yakSAyatana hatuM ane temAM panyu kyAM mazo'nuM zreSTha vRkSa hetuM tyAM padhAryA. ( uvAgacchittA ahAraDirUvaM uhaM ogitA saMyameNa tatrasA apavaNaM bhavemANe virai ) tyAM padhArIne muni janAcita praNAlikA mujaba vanapAlaka pAsethI AjJA meLavI ane AjJA meLavIne tyAM tapa ane sayamathI petAnA AtmAne bhAvita karatAM birAjyA. te vakhate vanapAlake kRSNa vAsudevanI pAse jaine temane zubha samAcAra ApyA ( parisA niggAyA dhammo kahio ) dvArAvatI nagarIna adhA nAgarI ase "ari STanemi bhagavAna atre padhAryA che" evuM sAMbhaLIne temanI vaMdanA karavAmATe nagarInI bahAra nIkaLyA. badhA nAgarikA bhagavAnane vaMdana karIne dhakathA For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 samavasaraNe kRSNagamanAdinirUpaNam 17 __mUlam-taeNaM se kaNhe vAsudeve imIse kahAe laddhaDe samANe koDaMbiyapurise saddAveda, sahAvittA evaM vayAsokhippAmeva bho devANuppiyA ! sabhAe suhammAe meghogharasiyaM gaMbhIramahurasahaM komudIyaM bheri tAleha, taeNaM te koDuMbiya purisA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA haTTa jAva matthae aMjaliM kaTu-evaM sAmI ! tahatti jAva paDisuNeti, paDisuNittA kaNhassa vAsudevassa aMtiyAo paDinikkhamaMti paDinikkhamittA jeNeva sahA suhammA jeNeva komudiyA bherI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA taM meghogharasiyaM gaMbhIraM maharasaI komudiyaM bheriM tAleti / tao NiddhamahuragaMbhIrapaDisueNaM piva sAraeiNaM balAhaeNaM piva aNurasiyaM bherIe ||suu08|| TIkA--'taeNaM' ityAdi / tataH tadanantaraM, khalu sa kRSNo vAsudevo'nayA bhagavAnariSTanemiH samAgata ityevaM rUpayA kathayA = vanapAlakathitayA kathayA 'The' labdhArthaH labdhaH prAptaH, bhagavadAgamanarUpo'rthoM yena sa tathA, san kauTumbikapuruSAn zabdayati Ayati, zabdayitvA, evaM = vakSyamANaprakAreNa avA. bhagavAna ko vaMdanA kara ve saba dharma sunane kI abhilASA se bhagavAna ke sAmane baiTha gaye / prabhune unheM dharma kA upadeza diyaa| "sUtra"7" taeNaM se kaNhe vAsudeve ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se kaNhe vAsudeve) una kRSNa vAsudeva ne (imIse kahAe laTTe samANe) vanapAla ke mukha se ariSTa nemi prabhukA Agamana rUpa artha vidita kara (kauDuSiyapurise sahAvei) kauTumbika sAMbhaLavAnI IcchAthI temanI sAme besI gayA. prabhue paNa temane upadeza pAyI. // sUtra "7" // .. taeNa se kaNhe vAsudeve tyAhi // ANtha-(taeNa) tyA2 mAha ( se kaNhe vAsudeve ) Yug vAsuheve (imIse kahAe laddhaTre samANe) nAnA bhAMthI bhariTanama prabhunI parAbhAnI pAta For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtAdharmakathA dIta-bho devAnupiyAH 'khippAmeva ' himame zIghrameva sudharmAyAM sabhAyAMgatvA 'meghogharasiyaM' meghaugharasitA meghaughAnAM meghasamUhAnA rasitamiva rasitaM dhvaniriva dhvaniryasyAratAM gambhIrAM sAndrAM 'mahurasaI ' madhurazabdAM 'komuiyaM ' kaumudiko utsavasUcanAsamaye vAdanIyA kaumudikA nAgnI zrIkRSNavAsudevasya merI tAM, meri dundubhi 'tAleha' tADayata vAdayata / tataH tadanantaraM khalu te kauTumbikapuruSAH kRSNena vAsudevenaivamuktAH santo hRSTAH yAvat harSavaMzavisarpad hRdayA maratakeDaJjaliM kRtvA evaM svAmin tatheti ' yAvat 'he svAmin evameva tathA'stu' ityuktyA prtishpvnti-sviikurvnti| pratizrutya AjJAM svIkRtya kRSNasya vAsudevarayAntikAt samIpAt 'paDinikhamaMti' pratiniSkrAmanti=niHsaranti / patipuruSoMko bulAyA (sadAvittA evaM vayAsI) bulAkara unase aisA kahA( khippAmeva bho devANuppiyA sabhAe suhammAe ) bho devAnupriyo / tuma loga zIdhra hI sudharmA nAma kI sabhA me jAkara (meghogharaMsiyaM gaMbhIramahurasaI komudIyaM bheri tAleha) meghoke samUha jaisI sAndra madhura zabdavAlI kaumudika nAmakI bherI ko ki jo utsava kI sUcanA ke samaya bajAI jAtI hai bjaao| (taeNaM te kauTuMbiyapurisA kaNheNaM vAsu. deveNaM evaM vuttA samANA haTTa jAva matthae aMjaliM kaDDa evaM sAmI ! tahatti jAva paDissuNeti) kRSNavAsudeva kI isa prakAra AjJA sunakara ve kauTumbika purUSa adhika harSita evaM saMtuSTa hue aura mastaka para aMjali rakhakara he svabhin ! jaisI ApakI AjJA hai hama vaisA hI kareMge aisA kahakara unhoMne unakI AjJA svIkAra kara lI (paDisuNittA kaNhassa vAsudevassa aMtiyAo paDinikkhamaMti ) AjJA svIkAra kara samajAna (kauDubiyapurise sahAvei) Domi puruSAne mArAvyA. (sahAvittA evaM vayAsI) mAlAvIra tamo yu-(khippamiva bho devANuppiyA ! sabhAe mahammAe ) vAnupriyo ! satvare tame sugharbhA nAmanI salAma ne ( meghoSa raMsiMya gaMbhIramahurasaha komudIya bheri tAleha ) bhesabhaDanA va sAndra madhura zabdavALI temaja utsavanA vakhate vagADavAmAM AvatI kaumuhika nAmana mezane // 31 ( taeNaM ve kauMDubiya purisA kaNheNaM vAsudeve NaM evaM vuttAsamANA haTTha jAva matthae aMjali kahU~ evaM sAmI ! tahatti jova paDisaNeti) kRSNa vAsudevanI AvI AjJA sAMbhaLIne kauTuMbika puruSa khUbaja harSita ane saMtuSTa thayA, tathA mastake aMjali rAkhIne kahevA lAgyA,-"he svAmina ! ApanI jevI AjJA che, te pramANe ja ame karIzuM Ama kahIne teoe temanI bhAnA svIsIdhI. "paDisuNicA kaNhassa vAsudevasma aMtayAo paDinikkha For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manaMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA a05 samavaraNe kRSNagamanAdinirUpaNam / niSkrAmya yauva sudharmAsabhA, yauva kaumudikA bherI, vidyate tatraivopAgacchanti, upAgatya tA meghaugharasitAMgambhIrAM madhurazabdAM kaumudikAM bherI tADayantibAdayanti / tataH = tadanantaraM niddhamahuragaMbhIrapaDisueNaMpiva' snigdhamadhuragambhIra pratizrutenaiva-snigdhaM hRdayaharSajanakaM madhuraM gambhIraM pratizrutaM pratidhvaniryasya sa tathA, teneva kena ? 'sAraieNaM ' zAradikena zaratkAlasamudbhUtena 'valAhaeNaM piva' balAhakeneva-megheneva * aNurasiyaM' anurasitam-anugarjitaM bheryA, zAradikameghagarjitavad bherIdhvani ta ityarthaH / / sU08 // mUlam-taeNaM tIse komuiyAe bheriyAe tAliyAe samANIe bAravaIe nayarIe navajoyaNavitthinAe duvAlasajoyaNAyAmAe siMghADagatiyacaukkacaccarakaMdaradarI vivarakuharagirisihara nagaragourapAsAyaduvArabhavaNadeulapaDisuyasayasahassa saMkulaM karemANe bAravaI nayariM sabhitara bAhiriyaM savvao samaMtA se phira ve kRSNa vAsudeva ke pAsa se caladiye / (paDinikkhamittA jeNeva sabhA suhammA jeNeva komudiyA bherI-teNeva uvAgacchaMti ) calakara ve usa sudharmA sabhA meM jahAM vaha komudika nAmakI bherI rakhI huI thI vahAM gaye (uvAgacchittA taM meghogharasiyaM gaMbhIraMmahurasaiMkomudiyaM bheri tAleMti ) vahAM jAkara unhoMne usa megho ke samUha jaisI sAndra gaMbhIra madhura zabda vAlI kaumudika bherIko bajAyA (tao NiddhamahuragaMbhIra paDisueNaM piva sAraiNaM balAhaeNaM piva aNurasiyaM bherIe ) bajate hI usa bherI kI dhvanI zaratkAlIna megha kI garjanA ke samAna huii| ||suu-8|| maMti" mAjJA Ayo mA teso nI pAsethI mahA2 nIcyA." " paDikikkha mittA jeNeva sabhA suhammA jeNeva komudiyA bherI teNeva uvAgacchati " mana tyAMthI teo sudhama sabhAmAM jyAM kaumudaka nAmanI bherI mUkelI hatI tyAM gayA. " ubAgacchittA taM meghoSarasiya gaMbhIra mahurasaI komudiya bheri tAle ti" tyAM jaIne temaNe meghasamUhanA jevI sAndra gaMbhIra ane madhura zabdavALI muzi merIna usii "tao NiddhamahuragaMbhIrapaDisueNaM piva sAraiNaM balAhaeNa piva aNuraniya bherIe " te rImAthI 226 *tunA mevanI ma bhAra sAnna dhvani romera prasarI gaye. sU8 For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtre sadde vippasaritthA / taeNaM bAravaIe nayaraei navajoyaNavitthinnAe bArasajoyaNAyAmAe samuddavijayapAmokkhA dasadasArA jAva gaNiyA sahassAI komudiyAe bherIe saI soccA Nisamma hatuTTha0 jAva NhAyA Aviddha vagdhAriyamalladAmakalAvA ahatavatthacaMdaNokinnagAyasarIrA appegaiyA hayagayA evaM gayagayA rahasIyA saMdamANIgayA appegaiyA pAyavihAracAreNaM purisavaggurAparikkhittA kaNhassa vAsudevasta aMtiyaM pAunbhavitthA / taeNaM se kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhe dasadasAre jAva aMtiyaM pAubbhamANe pAsai, pAsittA hatuTa jAva koDaMbiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! cAuraMgiNI seNaM sajeha, vijayaM ca gaMdhahatthiM uvaTThaveha / te vi tahatti uvaTThaveMti, jAva pajjuvAsaMti ||suu09|| TIkA-'taeNaM tIse ' ityAdi / tataH:khalu tasyAM kaumudikAyAM bheyIM tADitAyAM satyAM dvArAvatyA nagaryA navayojanavistIrNAyA dvAdazayojanAyAmAyAH 'siMghADagatiyacaukkacaccara kaMdaradarI vivarakuharagirisiharanagaragoura pAsAya duvAra 'taeNaM tIse komuiyAe' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (tIse ko muiyAe) usa kaumudI (bheriyAe tAliyAe samANIyAe) bherI ke bajane para (vAravahae nayarIe navajojana vitthinAe) dvArAvatI nagarI ke ki jo nava 9 yojana vistIrNa (cauDI) tathA (duvAlasajoyaNAyAmAe)12 bAraha yojana laMbI thI-(siMghADagatiya caukka caccarakaMdaradarIvivarakuharagirisiharanagaragourapAsAyaduvArabha " ta eNaM tIse komuiyAe" tyA // Asttha-"taeNaM" tyA2 mA " tIse komuiyAe " ta bhuTTI " bheriyAe tAchiyAe samANIe" dezana " vAravaie nayarIe navajojana visthinnAe " na yona vistAra pAhI tamA " duvAlamajoyaNAe " mA2 yon eivil "siMghADagatiyavaukkacaccarakaMdaradarI vivarakuharagirikhiharanagaragourapAsAyaduvArabhavaNa For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma05 samavasaraNe kRSNagamanAdinirUpaNam 21 bhavaNadeulapaDisuyasayasahassasaMkulaM' zrRGgATakatrikacatuSkacatvarakandarAdarIvivarakuharagirizikharanagaragopuramAsAdvArabhavanadevakulapatizrutazatasahasrasaMkulAM zRGgATakAdi devakulAntAH zabdAH prasiddhAH, teSu pratizrutAnAM pratidhvanInAM yAni zatasahasrANi taiH saMkulA = paripUrNA tAM tathAvidhAM kurvan dvArAvatI nagarI 'sabhitaravAhiriyaM ' sAbhyantaravAhyA sarvataH-samantAt sa zabdA=bherI zabdaH 'vippasaritthA ' viprAsa-vizeSeNa prasRtaH / tataH khalu dvArAvatyAM nagayoM navayojanavistIrNAyAM dvAdazayojanayAmAyAM samudravijayamamukhAH dazadazAho-yAvat gaNikAsahasrANi atra yAvacchabdAdayamartho'vagamyate--baladevapramukhA paJca mahAvIrAH, ugrasenAdayaH SoDazasahasrapamitA rAjAnaH sArvatrikoTisaMkhyakA yAdavakumArAH, SaSTisahasrasaMkhyakAH zAmbAdayo durdAntAH, vIrasenapramukhA ekaviMzati sahasrapamitAvIrAH, mahAbalasenAdayaH SaTpaJcAzat sahasramamANA balavantaH, tathA-rukmiNIpramukhA dvAtriMzatsahasraparimitAmahilA anaGgasenAdayo'nekasahasrasaMkhyakA vArAGganAzceti / kaumudIkAyAmeryAH zabdaM zrutvA SaNa deulapaDisuyasayasahassasaMkulaM kare mANe bAravaiM nayariM sabhitarabAhiriyaM savvao saMmaMtA se sadde vippasaritthA) zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, kaMdarA, darI, vivara, kuhara, girIzikhara, nagara, gopura, prasAdadvAra, bhavana, devakula, ina saba sthAnoM meM lAkhoM prati dhvaniyAM uThI una lAkhoM pratidhvaniyoM se usa dvArAvatI nagarI ko bhItara bAhira saba prakAra se saba tarapha se paripUrNa karatA huA vaha bherI kA zabda bahuta jaldI idhara udhara phaila gyaa| (taeNaM vArabaIe nayarIe nava joyaNavitthinAe bArasajoyaNAyAmAe samuhavijayapAmokkhA dasadasArA jAva gaNiyAsahassAI komudiyAe bherIe saI soccA nisamma haTTa tuTTa jAvaNhAyA) isa ke bAda 9 nava yojana caur3I aura 12 bAraha yojana laMbI usa dvArAvatI nagarI meM samudravijaya Adi daza dazAhoM deulapaDisuyasayasahassasaMkula karemANe bAravaI nayariM sabhitarabAhiriyauM sampao samatA se sadde vippasaritthA " dvArAvatI nasarInA 4. tri, yata, ya12, 4421, harI vi12, 92, RINA2, nagara, gApura, prAsAha tAra, bhavana devakuLa A badhAM sthAna mAM lAkhe paDaghA paDayA. bharIne vani seMkaDe paDaghAothI dvArAvatI nagarInI aMdara bahAra cemera pUrNa rUpe prasazanamadhe vyAsa 7 gayA. "taeNa vArabaIe nayarIe nava joyaNavitthinnAe vArasajoyaNAyAmAe samuhavIjayapAmokkho dasadasArI jAva gaNiyAsahassAI koma. diyAe bherIe saI sroccA nisamma hada tuda jAva hAyA" tyAra mAha na yajana pahoLI ane bAra cAjana lAMbI dvArAvatI nagarImAM samudra vijaya For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir se mAtAdharmakathA nizamya-hRdaye'vadhArya hRSTAstuSTA yAvat snAtAH ' AviddhavAgdhAriyamalladAmaka lAvA' AviddhavagdhAriyamAlyadAmakalApA AviddhaH paridhRtaH 'vaghAriyamalladA. makalAvA ' pralambita puSpamAlyamuktAdi hArANAM kalApo yestai pralambitapuSpamAlAmuktAdi hAradhAriNa ityarthaH / 'vagdhAriya' iti dezIzabdaH pralambitArthakaH / ahatavatthacaMdaNokinnagAyasarIrA ' ahatavastracandanoklinnagAtrazarIrA-ahatavastrANi candanoklinnagAtrANi yeSu tAni tathAbhUtAni zarIrANi yeSAM te teSAM zarIrANi nUtanavasanayuktAni candanAnuliptAvayavakAni AsannityarthaH / nUtanavasanacandanAnule. padhAriNa iti yAvat / apyekake-apyeke kecana hayagatAH azvArUDhAH evaM=eke ne yAvat gaNikA sAhasra ne bherI ke zabda ko sunakara aura use hRdaya meM avadhArita kara bahuta hI adhika harSa se evaM saMtoSa se yukta ho snAna kiyA-snAna kara (AviddhavagdhAriyadAmakalAvA ) unhoM ne laMbI 2 puSpa mAlAo se yukta muktAdi hAro ko pahirA " vagdhAriya" zabda pralambita artha kA vAcaka dezIya zabda hai| (ahatavattha caMdaNokinagAyasarIrA) navIna 2 vastroM se evaM caMdana ke lepa se zarIra ko sajjita kiyaa| " jAva gaNiyAsahassAI" meM jo (yAvat ) pada AyA hai-vaha isa bAta ko kahatA hai ki samudra vijaya Adi daza dazAhoM ke sAtha (baladeva pramukha, pAMcamahAvIroM ne ugrasena Adi 16solaha hajAra rAjA oMne, 3 // saDhe tIna karoDa yadava kumAroMne,60sATha hajAra durdAnta zAmbA. dikoMnA 21ikkIsa hajAra vIrasena pramukha vIroM ne,56chappana hajAra balavaMta mahAse nodikone tathA rukmiNI pramukha 32 pattIsa hajAra mahilAoMne vagere daza dazAhae ane gaNikA sAhasroe bharIne avAja sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM avadhArita karIne bahuja harSa temaja saMtoSa yukta thaIne snAna jyu, snAna zana " AviddhavagdhAriyadAmakalAvA " tabhaNe inii bhI puSpamALAo vALA motI vagerenA hAre dhAraNa karyA vAgdhAriya zabda pralamit (TatI) atha sUyabanA2 3zIya 54 cha. " ahatavattha caMdaNokinnasarIrA" naai ki pasI tamasa yaMhananA bepAthI pAtAnA zarIrane tamo Ayu. " jAva gaNiyAsahassAI" bhAra " yAvat " 74 cha, te ema sUcave che ke samudravijya vagere daza dazoMnI sAthe baLadeva pramukha pAMcamahAvIrAe, ugrasena vagere seLa hajAra rAjAoe sADA traNa karoDa yAdava kumArae, cha hajAra durdAta zAMbAdikee ekavIsa hajAra vIrasena pramukha vIree, chappana hajAra baLavAna mahAsena vageree temaja rukimaNI prasaMga * batrIsa hajAra mahilAoe paNa temanI jema harSita ane saMtuSTa thaIne nAna For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNo rIkA bha05 samavasaraNe kRSNagamanAdinirUpaNam 23 kecid gajagatAH gajArUDhAH, rahasIyAsaMdamANIgayA' rathaziSikAsyandamAnIgatAH kecid rathArUDhAH, kecit 'saMdamANIgayA' syandamAnIgatAH syandamAnI-pAlakhInAmnA prasiddho vAhanavizeSaH, tAmArUDhAH, apyeka ke-kecit pAdavihAracAreNa 'purisavaggurAparikhittA' puruSavA gurAparikSitAH puruSavandena yuktAH saMbhUya kRSNasya. vAsudevasyAnti ke prAdurbabhUvuH smaagtaaH| tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH samudravijayapramukhAn dazadazAhAn yAvat antikaM prAdurbhavataH samAgatAna pazyati, dRSTvA hatuSTo'tizayena pramuditaH kRSNavAsudevaH kauTumbikapuruSAna zabdayati zabdayitvA caivaM vakSyamANaprakAreNAvAdIta-bho devAnupiyAH! kSiprameva zIghrameva, caturaGgiNI bhI unake jaisA hI harSita evaM saMtuSTa ho saba kucha kiyaa| (appegaiyA haya gayA evaM gayagayA rahasiyA saMdamANIgayA) inameM kitaneka ghoDoM para baiThakara kitaneka hAthiyoMpara baiThakara, kitaneka rathoMpara baiThakara kitanekA ziSikA, syandamanI-pAlakhI-para baiThakara ( appegaDyApAyaviharacAreNaM purisavaggurAparikkhittA) kitaneka aneka puruSo se yukta hokara pAda vihAra cArIgaNa-paidala hI (kaNhassa vAsudevassa aMtiyaM pAunbhavitthA) kRSNa vAsudeva ke pAsa prAdurbhUta hue-A gaye / (taeNaM se kaNhe vAsudeve samuhavijayapAmokkhe dasa dasAra jAva aMtiyaM pAunbhamANe pAsaha) isa taraha jaba una kRSNa vAdevane samudravijaya Adi daza dazAhoM ko yAvat apane pAsa meM prAdurbhUta huA dekhA to (pAsittA) dekhakara (haha tuha jAva koDaMpiyapurise saddAvei) harSita ho yAvat kauTumbika puruSoM ko bulAyA (sadAvittA evaM vayAsI) bulAkara unase aisA kahA karyuM, ane snAna pachI pitAnA zarIrane vastro, lepa temaja hArI vagerethI thI zabhAryA appegaiyA hayagayA evaM gayagayA rahasrIyA saMdamaNIgayA" AmAMthI keTalAka ghaDAo upara savAra thaIne keTalAka hAthIo upara besIne 386 // 2thAmA mesIna 38 // CAMI, pAsImA mesIne "appegaiyA pAyaviharacAreNa purisavaggurA parikkhitA" mA bhane mANusonI sAthe pare yAsIna "kaNhassa vAsudevassa aMtiya pAubhavitthA" ] vAsudevanI pAse 42 thA. " taeNa se kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhe dasadasAra jova tiya pAunbhamANe pAsai " // rIte vAsudR3 samudravinaya kore zazA vagaire te cotAnI pAse upasthita thayesA nayA ana " pAsittA" nadhana "haThThatuTu jAva koDubiyapurise sahAveha" pita tha/che au54 puruSAne mAyA "saddAvitA eva vayAsI" mAvIna tabha) mA prabhA 4DhuM. " khippA For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathA gajAzvarathapadAtiyuktAM senA sajjayata, vijayaM = vijayanAmAnaM ca gandhaharitanam ' uvaTaveha ' upasthApayaramapTanAdinA susajIkRzya samAnayata / te'pi-kauTumbina puruSA api, kRSNavAsudevAjJAM zrutvA ' tathA'stu ' ityuktvA tathaivopasthApayanti-Anayanti, yAvat paryupAsate // sU0 9 // mUlam-thAvaccAputte vi Niggae jahA mehe taheva dhammaM socA Nisamma jeNeva thAvaccA gAhAvaiNI taNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAyaggahaNaM karei, jahA meharasa tahA caMva NiveyaNA, jAhe no saMcAei visayANulomAhi ya visayapaDikUlAhi ya bahahiM AghavaNAhi ya pannavaNAhiya sannavaNAhi ya vinavaNAhi ya Aghavittae vA 4 tAhe akAmiyA ceva thAvaccAputtassa nikkhamaNamaNumannitthA / . taeNaM sA thAvaccA AsaNAo abbhuTTei, abbhuTTittAmahatthaM mahagdhaM mahariyaM rAyarihaM pAhuDaM gaMNhai, giNihattA mitta jAva saMparivuDA jeNeva kaNhassa vAsudevassa bhavaNavarapaDiduvAra(khippAmeva bho devaannuppiyaa| cAuraMgiNI seNaM sajjeha) bho devaanupriyoN| tuma loga zIdhra hI caturaMgiNI senA ko sajjita karo (vijayaM ca gaMdhahatdhi uvaTThaveha) aura vijaya nAma ke gaMdha hastI ko veSa bhUSA se maMDita kara upasthita karo (te vi tahattiuvaTThaveMti ) una kauTumpikapuruSoM ne bhI kRSNa vAsudeva kI ojJA suna (tathAstu ) aisA kahakara vaisA hI kiyA yAvat unakI paryupAsanA kI // suu-9|| meva bho devANuppiyA ! caura giNI seNaM sajjeha " pAnupriyA! tame satvare yatunila senA taiyAra 42 / " vijaya ca gaMdhahanthi uvadvaveha" mane vijaya nAma 1 DAyIna suMdara veSamA Aart N2 upasthita 41. " te vi tahati upadvati jAva pajjuvAsaMti " Tumi puruSAye 40 pAsuhevanI mAjJA sAMbhaLIne (tathAtuM) Ama kahIne temanI AjJA mujaba karyuM ane temanI paNuM pAsanA karI che sUtra 9 For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - mAradharmAmRtavarSiNI TIkA bha05 sthApatyapunanikamaNam 25 desabhAe teNeva uvAgacchada, uvAgacchittA paDihAradesieNaM maggeNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA karayala0 vaddhAvittA taM mahatthaM mahagdhaM mahariyaM rAyarihaM pAhurDa uvaNei, uvaNitA evaM vayAsI // 10 // TIkA-thAvaccAputte vi' ityAdi / atha sthApatyAputro'pi nirgataH = bhagavantamariSTanemi vaMdituM svagRhAniHsRta ityarthaH / yathA meghaH meghakumAraH, tathaiva dharma zrutvA nizamya, yatraiva svajananI sthApatyA gAthApatnI vartate, tazaivopAgacchati uyogatya pAdagrahaNaM karoti mAtuzcaraNayoH pttismetyrthH| yathA meghasya-meghakumArasya pravrajyArtha nivedanA prArthanA'bhUt tathaiva sthApatyAputrasya nivedanA mAturantike'bhavadityarthaH / 'thAvaccAputte vi Niggae' ityAdi // : TIkArtha-(thAvaccAputte viNiggae) sthApatyAputra bhI bhagavAna ari nemi prabhuke vaMdanA karane ke liye apane gharase nikalA (jahA mehe taheva pamma socthA Nisamma jeNeva thAvaccA gAhAvANI teNeva uvAgacchA, uvAgacchittA pAyaggahaNaM karei, jahAmehassa sahA ceva NiveyaNA ) jisa prakAra meghakumAra ne dharma ko zramaNa kiyA thA usI prakAra sthApatyA putra ne prabhu ariSTanemI bhagavAnake pAsa dharmopadeza sunA aura sunakara jahAM apanI mAtA sthApatyA gAthApatnI thI vahAM gayA / jAkara usane usake dono caraNa pakaDa liye-usake dono caraNoM meM vaha gira gayAsora jisa prakAra pravRjyA ke liye megha kumAra ne prArthanA kI thI usI " thAvaccAputte vi Niggae" yaa|| TI-"thAvaccAputta viNiggae" sthApatyA putra 59 magavAna mariSTanemina 4na 421bhATe pAtAne ghaRthI nIvo.. "jahA mehe taheva dhamma soccA Nisamma jeNeva thAvaccA gAhAvaiNI teNeba uvAgacchai jvAgacchittA pAyaggahaNa karei, jahAmehassa tahAceva NiveyaNA" bhegha sumAre 2ma dhamanu zravaNa 4yutamA sthApatya putre paNa prabhune ariSTanemi bhagavAnanI pAsethI dhamane upadeza sAMbhaLe. ane sAMbhaLyA pachI tyAM tenI mAtA sthApatya gAthA hatI tyAM gaye jaIne teNe mAtAnA baMne paga pakaDI lIdhA te tenA pagamAM ALeTI gayo ane jema meghakamAre AtrajyA mATe pitAnA mAtApitAne vinaMtI karI hatI temaja teNe paNa karI. For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 26 jJAtAdharmava thAisame , yadA sthApatyA gAthApatnI svaputraM 'no saMcAei ' no zaknoti asya ' Aghavitae ' ityAdinA sambandhaH / viSayAnulomAbhiH = viSayAnukUlAbhiHvagbhiva, tathAhi - viSayabhoga eva manuSyaloke sArAMzastadarthameva sarve janAH pravartante uktazca - ___ " yadi rAmA yadi ca ramA, yadi tanayo vinayadhIguNopetaH / tanaye tanayotpattiH, surakharanagare kimAdhivayam // 1 // " tathA - viSayapratikUlAbhiH viSayAH = kAmabhogAstatpratikUlA statpratiSedhena sadbhAvinastapaH saMyamAstatsambandhinIbhiH lakSaNayA viSayapratikUlasambandhirUpo'rthaH pratibodhyate / tapaH saMyamAdikaM khalu vAlukA kabalavannirAsvAdam asidhAroparigamanamiva sikthakadantai lehamayacaNakacarvaNamitrakareNa dIptAgnizikhAgrahaNamiva merugiritolanamiva suduSkaraM bhujAbhyAM samudrataraNamivAtiduSkaramityevaM tapaH saMyamabhayodvegakAriNIbhirvAgbhirityarthaH / bahIbhirAkhyApanAbhiH = bahuvidhairAkhyAneH sAmAnyataH kathanaizca, prajJApanAbhiH = vizeSataH kathanaizca saMjJApanAbhiH saMbodhanAbhiH prakAra se isane bhi ki ( jAhe No saMcAe visayANulomAhi ya paDIka - lAhi ya bahUhiM AghavaNAhiM ya panavaNAhiM ya sannavaNAhiya vinnavaNAhi ya AdhavittaevA 4 ) sthApatyA gAthApatnI ne use viSayAnukUla tathA viSayoM ke pratikUla Adi vacanoM dvArA khUba 2 samajhAyA - parantu vaha una viSayAnukUla viSaya pratikUla aneka vidha AkhyAno dvArA - sAmAnya kathanoM dvArA - prajJApanAo dvArA vizeSa kathanoM dvArA saMjJApanAoM dvArA - saMbodhana pUrvaka kathanoM dvArA vijJApanAoM dvArA tuma hI isa vRddhAvasthA meM mere liye AdhAra bhUta ho ityAdirUpa premasahita dIna vacanoM dvArA use sAmAnyarUpa se samajhAne ke liye vizeSa rUpa se samajhAne ke liye, vijJApita karane ke liye saMjJApita karane ke liye samartha nahI huI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " jA No saMcAes bisayANulobhAhi ya paDikUlAhiya, bahUhiM AyavaNAhiMya panna vAhiya sannavAha ya vinnavaNAhiya Adhavittae vA 4 sthApatya gAthA patnIko potAnA putra viSayAnukULa temaja viSayAne pratikULa evI ghaNI vAtA kahIne khUba samajAvyA, paNa te viSayAnukULa viSayapratikULa aneka AkhyAnA vaDe, sAmAnya uthanA vaDe, prajJApanAyo vaDe, vizeSa athano vaDe, sNjnyaapnaao| vaDe, sazodhana pUrvaka kathana vaDe, vijJApanAe vaDe, ( tameja A ghaDapaNamAM mArA AdhAra che. ) vagere premayuktadIna vacanA vaDe peAtAnA putrane te sAmAnya rUpathI samajAvavA mATe, vizeSa rUpathI samajAvavAne mATe, vijJApita karavAne mATe saMjJApita karavA mATe samartha thaI zakI nahi. eTale ke AkhyAna vagere cAra jAtanA For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - --- - - - - - - gItapigI TIkA 0 5 sthApatyAputraniSkramaNam 7 saMbodhya kathanaizca, vijJApanAbhiH tvameva mamAsyAM vRddhAvasthAyAmAdhAro'si avalambanamasItyAdi rUpeNa sapremadInavacanena punaH punarvijJaptipUrvakakathanaiH, atra-viSayA. jukUlAbhirAkhyAnAdirUpAbhizcaturvidhAbhirvAgbhistathA viSayapatikUlAbhirAkhyAnAdirUpAbhizcaturvidhAbhirvAgbhiriti bhAvaH / ' Aghavittae vA' okhyAtuM vA, prajJApayituM vA, vijJApayituM vA saMjJApayituM vaa| yadA sthApatyA svaputramAkhyAnAdibhiH patibodhayituM pravrajyAto nivartayituM na zaknoti smeti saMkSiptArthaH / tadA sA 'akAmiyA ceva' akAmikaiva-anicchAvatyeva sthApatyAputrasya-sthApatyAputranAmnaH svatanayasya nikkhamaNamaNumannitthA' niSkramaNamanvamanyata = anicchayA pravrajyAgrahaNArthamAjJAM pradattavatItyarthaH / ___ tataH tadanantaraM khalu sA sthApatyAgAthApatnI AsanAdabhyuttiSThati, abhyu. sthAya, ' mahatthaM' mahArtha-mahApayojanakaM, 'mahagyaM ' mahAghabahumUlyakaM, 'maharihaM' mahAI-mahatAM zreSThapuruSANAM yogyaM, 'rAyarihaM ' rAjAI-rAjJAM yogya, 'pAhuDaM' mAbhRtama-upahAraM ' bheTa ' iti bhASA prasiddha gRhNAti, gRhIlA mitra-yAvat saMparivRtA-atra yAvacchabdena-jJAtinijakasvajanasambandhiparijanairityasya saMgrahaH yatraiva arthAt AkhyAna Adi caturvidhavacanoM dvArA jo ki viSayAnukUlatA tathA viSayapratikUlatA ke pradarzaka the jaba vaha sthApatyA gAthApatnI use samajhAne evaM pravrajyA se nivartita karane ke liye asamartha huI (tahe akAmittA ceva thAvaccAputtassa nikkhamaNamaNumanitthA) taba usane vinA icchA ke hI sthApatyAputra ko pravRjyA gRhaNa karanekI AjJA de dI (taeNaM sA thAvaccA AsaNAo abbhuDheha) bAda meM vaha sthApatyA apane Asana se sthAna se- uThI- (anbhudvittA mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuNaM geNhai ) uThakara usane mahArthasAdhaka, zreSTha puruSoM ke, tathA rAjA oM ke yogya bahuta kImatI- upahAra liyA-(giNhittA) lekara vaha (mittajAva saMparikhuDA jeNeva kaNhassa vAsudevassa) mitra Adi parijanoM vacane dvArA ke jeo viSayane anukULa temaja viSayane pratikULa hatA sthApa. tya patnI samajAvIne pratrajyA letA pitAnA putrane aTakAvavAmAM samartha thaI zahI nala "tahe amittA ceva thAvaccA puttassa nikkhamaNamaNumannitthA " tyAre teNe IcchA na hovA chatAM pravajyA grahaNa karavAnI tene AjJA ApI. tyAre sthApatya pachI potAnA bhAsanethI bhI 25 (abbhudvittA mahatthaM mahamdha maharihaM rAyariha pAhuNaM gehai) lI 42 maDA sA, uttama 53vAne tamA mAne yAvya ma bhitI meTa sIdhI (giNDittA) te (mitta jAba saMparibuDA jeNeva kAhassa vAsudevassa) mitra ko parivanA Aye For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra kRSNavAsudevasya ' bhavaNavarapaDiduvAradesabhAe' bhavanavarapatidvAradezabhAgaH bhavanavarasya pradhAnaprAsAdasya pratidvAraM bRhad dvArAntarAlavatilaghudvAraM tasya dezamAgo'sti, tatraivopAgacchati, upAgatya sA pratIhAradezitena dvArapAlapadarzitena mArgeNa yauva kRSNavAsudevastauvopAgacchati, upAgatya sA karatalaparigRhItadazanakhA mastake aJjaliM kRlA jayena vijayena ca vardhApati, vardhApayitvA tanmahArtha mahAgha mahAI rAjAI prAbhRtam upanayati-kRSNavAsudevasyAbhimukhe sthApayati, upanIya = upahAraM kRSNavAsudevasyAgre nidhAya, evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt = uktavatI / sU0 10 // se yukta hokara jahAM kRSNa vAsudeva ke ( bhavaNavarapaDiduvAradesabhAe teNeva uvAgacchai ) pradhAna prAsAda kA baDe daravAje andara laghudvAra kA deza bhAga thA vahAM gaI (uvAgacchittA paDihAradesieNaM maggeNaM jeNeva . kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai ) vahAM jAkara dvArapAla dvArA pradarzita mArga se hokara vaha jahAM kRSNa vAsudeva the vahAM gaI ( uvAgacchiptA karayala baddhAvei ) vahAM jAkara usane donoM hAtho ko aMjali rUpa meM jor3akara aura usa mastaka para rakha kara jaya vijaya zabdoM kA uccAraNa karate hue unheM vadhAI dI (vaddhAvittA taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuI uvaNei ) vadhAI dekara usane phira mahArthasAdhaka mahAdha mahato yogya evaM rAjAoM ke lAyaka usa bheTa ko rAjAke samakSa rakha diyaa| (uvaNittA evaM vayAsI) rakha kara phira unase aisA kahA- sUtra "10" 40 pAsuvA (bhaSaNavarapaDiduvAradesabhAe teNeva uvAgacchai ) jyA pradhAna mahela nA mukhya daravAjAnI aMdaranA laghudvArane deza bhAga hatuM tyAM gaI ( uvAgacchittA, paDihAradekhieNaM maggeNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgachaha) tyAM jaIne te dvArapAlavaDe batAvavAmAM AvelA mArgathI jyAM kRSNa vAsudeva tA tyA 5. ( uvAgacchittA karayala* vaDAvei) tyAne tethe potAnA hAthone aMjalInA AkAre banAvIne temane ja vijaya zabdo bolatA kRSNa vAsudevane yAvyA. (vadvAvittA ta mahattha mahagya maharihaM rAyariha pAhUDaM uvaNei) vadhAvyA pachI sthApatyAe mahAryasAdhaka mahArtha-meTA mANasane gyabhne mAne ya ta Tana temanI sAme bhUI. (uNitA evaM payAsI) "hIne teNe temane kahyuM. sU-10 For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maigAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 5 sthApatyAtraniSkramaNamaM mUlam - evaM khalu devANupiyA ! mama ege putte thAvaccAputte nAmaM dArae iTThe jAva seNaM saMsArabhayauvvigge icchai, arahao arinemissa jAva pavvaittae, ahaNNaM nikkhamaNasakkAraM karemi, icchAmi NaM devANuppiyA ! thAvaccAputtassa nikkhamamANassa chattamauDacAmarAo ya vidinnAo, taraNaM kaNhe vAsudeve thAvaccA gohAvaiNI evaM vayAsI acchAhi NaM tumaM devANuppie sunivvuyA vIsatthA, ahaNNaM sayameva thAvaccAputtassa nikkhamaNasakkAraM karissAmi, tapaNaM se kahe vAsudeve cAuraMgiNIe seNAe vijayaM hasthirayaNaM durUDhe samANe jeNeva thAvaccAe gAhAvaiNIe bhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM vayAsImANaM tume devANupiyA ! muMDe bhavittA pavvayAhi, bhuMjAhiNaM devAppiyA ! viule mANussae kAmabhoe mama bAhucchAyApariggahie, kevalaM devANuppiyassa ahaM No saMcAemi vAukAyaM uvarimeNaM gacchamANaM nivArittae, aNNe NaM devANuppiyassa je kiMcivi AbAhaM vA vAbAhaM vA uppAeti taM savvaM nivAromi // 11 // TIkA- --' evaM khalu ' ityAdi / evam = amunA prakAreNa, khalu nizcaye he devAnupriya ! mamaikaH = eka eva putraH sthAtyAputro nAma dArakaH aGgajAtaH, iSTaH 'esa khalu devANupiyA' ityAdi / TIkArtha - (devANupiyA) he devAnupriya ! (evaM khalu) maiM Apa ke pAsa isaliye AI hU~ - ki ( mama ege pute thAvaccA putte nAmaM dArae) merA ( esa khalu devANuppiyA ityAdi ) / DI artha - ( devANupiyA ! ) De hevAnupriya ! ( evaM khalu ) hu, ApanI pAse koTA bhAU bhAvI chu- (mama ege putte bhAvacyA pute nAma dArae) bhArI sthA For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40 zrAtAdharmakathAsUtre - vallabhaH yAvat = atra yAvacchadenAyaM pATho'nusandheyaH kAntaH kamanIyaH priyaH = prItikArakaH, manojJaH = hRdayAvasthitaH, udumbarapuSpadarzanamiva durlabhaH vartate, sa mama putraH khalu saMsArabhayodvignaH san icchati arhato'riSTanemeH samIpe yAvat pravrajitum / ahaM khalu niSkramaNasatkAraM dIkSotsavaM karomi, he devAnumiya ! he svAmina ! ahamicchAmi khalu sthApatyAputrasya niSkrAmataH = dIkSAgrahaNaM kurvataH chatracAmarANi chatracAmaramukuTAdIni vitIrNAni bhavadbhiH pradattAni bhavantu iti, ahametadarthaM bhavatAM samope samAgatA yat vaha chatracAmarAdIni bhavanto vitarantu iti bhAvaH / tataH khalu kRSNavAsudevaH sthApatyAgAthApatnImevamavAdIt / he devAnubhiye ! svaM khalu sunirvRtA = svasthA, visvasthA = vizeSataH svasthA, sudhIrA, Assva tiSTha eka hI aGgajAta sthApatya putra nAma kA putra hai / vaha ( iTThe jAva seNaM saMsArabhaasoori ) mujhe ballabha haiM / yAvat zabda se isa pATha kA yahAM saMgraha huA hai- vaha bahuta adhika kamanIya hai prItikAraka hai, manojJa hai, mere hRdaya meM sthAna kiye hue hai / aura udambara puSpa ke darzana ke samAna durlabha hai / vaha merA putra saMsArabhaya se udvigna hokara ( icchaha arahao ariTThanemissa jAva pavvatae) ahata ariSTa nemi prabhu ke pAsa dIkSita honA cAhatA hai ( ahaNNaM nikkhamaNasatrakAraM karemi, icchAmiNa devANupiyA ! thAvaccApustassa nikkhamamANassa chatama ucAmarAo ya vidinAo ) so maiM usakA dIkSotsava karanA cAhatI hU~ / isaliye he devAnupriya ! maiM Apase yaha cAhatI hU~ ki Apa mujhe usa nimitta - niSkramaNa sthApatya putra kI dIkSotsava ke nimitta chatra, cAmara aura mukuTa Adi de deveN| (taeNaM kaNhe vAsudeve thAvaccA For Private And Personal Use Only " patyAputra nAbhe bheDano putra che. te ( iTThe jAna seNaM saMsAra bhaya ubbigge) bhane priya che. ahIM ( yAvat ) zabthI bhAyAno saMgraha thayo che te ubhanIya (richatrAyogya ) che, prItibhara che, bhanojJa che, bhArA hRdayabhAM te sthAna pAmelA che. temaja umaraDAnA puSpanA krenanI jema te durlabha che. te sauMsAranA layathI vyAhUna thA ( icchacha arahao ariTThanemissa jAva pavtraittae ). arhata gariSTanemi prabhuthI dIkSita thavA thADe che. ( ahaMNNa nikkhamaNa sakAra karemi icchAmiNa devANupiyA ! yAvaccAputtassa nikalamamANassa chata mauDacAmarAo ya vidinnao) hudeg teneo dIkSAnA utsava ujavA chu chu. bheTalA bhATe De devAnuMpriya ! Apa mane te utsava nimitta niSkramaNa-sthApatyAputranA dIkSotsava bhAda chatra zAbharAne bhumuda vagere Ayo. ( taraNaM kaNhe vAsudeve bhAvacA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradhAmRtavANI TIkA bha0 5 sthApatyApu nimaNam // iti sambandhaH / ahaM khalu svayameva sthApatyAputrasya niSkramaNa satkAraM kariSyAmi / tataH khalu sa kRSNavAsudevazcaturabhiNyA senayA saha vijayaM-vijayanAmAnaM gandhahastiratnaM yasya gandhaM samAghrAya palAyante gajAH pare / durUDhaH-samArUDhaH san yauMva sthApatyAyA gAthApatnyA bhavanaM vartate taRSopAgacchati, upAgatya ca sthApatyAputram evaM = vakSyamANaprakAreNa, avAdI-devAnupriya ! tvaM muNDo bhUtvA mA khalla pravraja, dIkSAgrahaNaM mA kuru iti sNbndhH| he devAnupriya ! tvaM khalu vipulAn bahutarAn mAnuSyAn manuSyasambandhinaH kAmabhogAn = zabdAdiviSayAnubhavAm gAhAvANI evaM ghayAsI) sthApatyA gAthApatnI kI isa bAta ko sunane ke bAda kRSNavAsudeva ne sthApatyAgAyApatnI se isa prakAra kahA(acchA hI NaM tumaM devANuppie ! sunighuyA vIsasthA, ahaNNaM sayameva pAcaccAputtassa nikkhamaNasakkAraM karissAmi ) he devAnupriye ! tuma isa viSaya meM nizcinta hokara- svastha aura visvastha hokara-baiTho, maiM svayaM sthApatyA putra kA niSkramaNa satkAra kruuNgaa| (taeNaM se kaNhe pAsudeve cAuraMgiNIe seNAe vijayaM hatthirayaNaM duruDhe samANe jeNeva thAvaccAe gAhAvaiNIe bhavaNe teNeva uvAgacchada) aisA kahane ke bAda meM kRSNa vAsudeva caturaMgiNI senA ke sAtha vijaya nAmake hasti rasna para ArUDha ho kara jahAM sthApatyAgAthApatnI kA bhavana thA vahAM gaye / (uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM vayAsI) jAkara unhoMne sthApatyA putra se isa prakAra kahA- (mANaM tumeM devANuppiyA! muMDe bhavittA panvayAhi ) he devAnupriya ! tuma muNDita hokara dIkSA grahaNa mata karo gAhAvaiNI evaM vayAsI) sthApatyA patnI sApAtane sAlajIna 4ApAsudeva sthApatyAAthApanA ( acchA hI Na tumaM devANuppie ! sunivvuyo vIsatthA ahaNNa sayameva thAvaccAputtassa nikkhamaNasakkAra karissAmi ) devAnupriye! tame A viSe nizcita, svastha ane visvastha rahe huM jAte sthApatyAputrA nibhay Stsava 43rIza. (taeNa se kaNhe vAsudeve cAuragiNIe seNAe vijaya hAtthirayaNa durUDhe samANe jeNeva thAvaracAe gAhAvaiNIe bhavaNe teNeva uvAgacchai) tyA2 5chI vAsudeva yatugI senAnI sAthai vinyanAmanA uttama hAthI upara savAra thaI te jyAM sthApatyagAthApanInuM bhavana hatuM tyAM gayA. ( uvAgAcchittA thAvaccAputta evaM vayAkhI) tyAMne tebhae sthApatyA. putrane yA pramANe 4thu-(mANaM tumeM devANuppiyA ! bhavittA pavvayAhi) hevAnu priya ! bhuDita tha 2 tame dI thii||2nli. (muMjAhi Na devANuppiyA ! For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAsAdharmakathA mama vAhucchAyA parigRhItaH bAhucchAyAM samAzritaH san ' bhujAhi ' bhutva, bhAseksva punaH punarviSayAsvAdasukhena viharan gRhe tiSThetyarthaH / kevalaM tava devA. nupriyasyAhaM no zavanomi vAyukAyamuparito gacchantaM nivArayitum , vAyurapazavyatirekeNa pratikUlatayA tava zarIrasya sparzane ko'pi samarthoM nAstIti bhAvaH / anyaH khalu devAnupriyasya yat kiMcidapi AcArdhA vA ISat pIDAM vA vyAbAdhAM vA vizeapIDAM vA utpAdayati, tatsarva nivArayiSyAmItyarthaH / mama rAjye tava kimapi duHkhaM no bhaviSyati, sAhAyyaM te kariSyAmi, alaM paramakaSTasAdhyena dIkSA prahaNeneti bhAvaH // suu-12|| (bhuMjAhi gaM devANuppiyA! viule mANussae kAmabhIe mama bAhucchAyA pariggahie ) he devAnupriya ! merI bAhacchAyA meM rahate hue tuma to vipula manuSya bhava sambandhI kAma bhogo ko bhogo| ( kevalaM devANuppi yassa ahaM No saMcAemi vAyukAyaM uvarimeNaM gacchamANaM nivArittae) he devAnupriya ! pratikUla hokara tumhAre zarIra ko merI chatracchAyA meM rahate hue koI sparza taka bhI nahIM kara sakatA hai parantu vAyukApa ko tumhAre Upara se jAte hue mujha meM rokane kI zakti nahIM hai| arthAt vAyu ke sivAya aura kimI prANI meM aisI zakti nahIM hai jo merI chatracchAyA meM rahe hue tumheM viruddha bana kara sparza taka bhI kara sake / ( aNNe NaM devANuppiyassa je kiMci vi AvAhaM vA vAbAhaM vA uppAeti taM savvaM nivAremi) vAyukAya ke sivAya yadi koI dUsarI vyakti devAnupriya tumhAre liye thor3I sI bhI kisI bhI prakAra kI pIr3A yA vizeSa pIr3A utpanna karegA to vaha saba meM nivArita karatA rhuuNgaa| viule mANussae kAmabhoe mama bAhucchAyA parigahie) pAnupriya ! bhArI mAhurachAyA mA 2DatA tame manuSyasapanA pu04 mA mAgavA. (kevalaM devANuppiyassa ahaNo saMcAemi vAyukAya uvarimeNa gacchamANaM nivArittae) he devAnupriya! mArI chatra chAyAmAM rahetA tamane pratikULa thaIne kaI sparzavAnI paNa himmata karaze nahi. phakta vAyukAyane ke je tamArI upara thaIne pasAra thAya che-rekavAnI tAkAta mArAmAM nathI. eTale ke pavana sivAya bIja koI paNa prANI nI evI himmata nathI ke mArI chatra chAyAmAM rahetA, prati g // yaI ne tmaa| 25 555 42rI . ( aNNe Na devANuppiyassa je kiM ci viAvAha vAvAbAha vA uppAeti ta savva nivAremi) vAyuyanA sivAya mI0 vyakti tamane theDI ke vadhAre pIDA Apaze te tene huM maTADIza. mArA For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ___ www.kobatirth.org www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a05 sthApatyAputraniSkramaNam mUlam-taeNaM se thAvaccAputte kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-jai NaM tumaM devANuppiyA! mama jIviyaMtakaraNaM maccu ejjamANaM nivAresi jaraM vA sarIrarUvaviNAsiNi sarIraM vA aivayamANaM nivAresi, taeNaM ahaM taba bAhucchAyA pariggahie viule mANussae kAmabhoge bhuMjamANe viharAmi // sU0 13 // TIkA-'taeNaM se thAvaccAputte' ityAdi / tataH khalu sa sthApatyAputraH kRSNavAsudevenaiva muktaH san kRSNaM vAsudevamevamavAdot-he devAnupriya ! yadi khalu tvaM mama " jIviyaMtakaraNaM " jIvitAntakaraNaM jIvanavinAzakArakaM, 'macchu' mRtyu-maraNaduHkhaM, 'ejjamANaM' ejamAnan-AgacchantaM, nivArayasi, 'jaraM vA' kAraNa isa kA yaha hai ki mere rAjya meM tumheM kucha bhI kaSTa nahIM hogaa| maiM sadA tumhArI sahAyatA karatA rhuuNgaa| kyoM vyartha meM parama kaSTa sAdhya dIkSA grahaNa karate ho- chor3o ise / sUtra " 11" 'taeNaM se thAvaccAputte kaNhe NaM' ityAdi // ____TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se thAvaccAputte kaNhe NaM vAsudeveNaM) kuSNavAsudeva ke dvArA isa prakAra kahe gaye usa sthApatyaputra ne (kaNhaM vAsadeva evaM vayAsI) kRSNavAsudeva se isa prakAra kahA-(jANaM tuma devANuppiyo mama jIviyaMtakaraNamaccu ejamANaM nivAresi jaraM vA sarIrasvaviNAsiNi sarIraMvA aivalamANaM nivAresi) he devAnupriya ? yadi Apamere jIvana kA antakarane vAlI Ate hue mRtyu ko mujha se dUra rAjyamAM rahetA tamane kaI paNa jAtanI takalIpha thaze nahi haMmezA huM tamArI madada mATe paDakhe ubhejuM zuM kAma vyartha kaSTa sAdhya-kaThaNa-dIkSA grahaNa karavA taiyAra thayA che choDI A lapane ! sUtra "11 " ( taeNaM se thAvaccAputte kaNheNaM ityAdi ) / Attha-(ta eNa) tyA2 pachI (se thAvaccAputte kaNheNa vAsudeveNa) vAsudeva 13 // rIte 4upAsA sthApatyA putre, (kaNha vAsudeva evaM vayAsI) 40. pAsuhepane mA pramANe 5dhu-( jaiNa tuma devANuppiyA mama jIviyatakaraNamannU ejjamANa nivAresi jara vA sarIrarUvaviNAsiNi sarIra vA aivayamANaM nivAresi) devAnupriya ! na ta bhaa2| na na nA 42 // 2 mRtyu te For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaaghmkthaa jarAM vA=vRddhAvasthA vA zarIrarUpavinAzinI, zarIraM vA (vartamAnazarIraM) 'aivayamANaM' atipatantam-AtmanaH sakAzAt sarvathA viyujyamAnaM nivArayasi tatastadA khalu ahaM tava bAhucchAyA-parigRhItaH bhujabalamAzritaH san vipulAn mAnuSyAna kAmabhogAn bhuJjAno viharAmi-gRhe vatsyAmItyarthaH / saMsArA''saktasya jarAmaraNAdi duHkhakSayo na bhavatIti saMsArasvarUpamiha saMkSepeNa nirUpyate-AtmakalyANArthI janaH khalvevaM vibhAvayati___ etat khalu saMsArasukhaM tuccham , asmin saMsAre karmavazavartinaH pANinaH kevalaM maraNAya jAyante, mriyante'pi jananAyaiva, yAvantaH kAmabhogAste kSaNabha rA kara sakate hoM tathA zarIra ke svarUpa ko vinAza karanevAlI AtI huI jarAvasthA ko nivAraNa kara sakate hoveM yA niyamataH AtmA ke sAtha sarvathA viyujyamAna isa zarIra ko Apa roka sakate hoveM (taeNaM ahaM tava pAhucchAyA pariggahie viule mANussae kamabhoge bhuMjamANe viharAmi) to maiM ApakI bhujacchAyA kA sahArAlekara vipula manuSyabhavasambandhI kAmabhogoM ko bhogatA huA ghara meM raha sakatA hU~ ! saMsAra meM Asakta hue prANI ke jarI maraNa Adi ke duHkho kA kSaya nahIM hotA hai isaliye saMsAra kA svarUpa saMkSepa se yahA~ nirUpita kiyAjAtA hai jo AtmakalyANa ke arthI mokSAbhilASI jana hote haiM ve isa prakAra se vicAra karate haiM-yaha sAMsArika sukha tuccha hai| isa saMsAra meM karmavazavartI hue prANI kevala maraNa prApta karane ke liye hI janmate haiM aura janma dhAraNa karane ke liye hI marate hai| jitane bhI kAmabhoga mArAthI dUra karI zake che, temaja zarIranA svarUpane naSTa karanAra ghaDapaNane maTADI zake che, AtmAthI viyega pAmatA A zarIrane tame viyukta thavA na ho (taeNa ahaM tava bAhucchAyA pariggahie viule mANussae kAmabhoge bhujamANe viharAmi) te dutamArI mAmAnI chAyAmA 2DI pu04|| manuSya bhavanA kAmabhege bhegavatAM gharamAM ja rahI zakuM tema chuM. saMsAramA Asa kti rAkhanAra prANune jarA (ghaDapaNa) maraNa vagere duHkha ne kSaya thatA nathI tethI ahIM TUMkamAM saMsAranA svarUpa viSe carcA karavAmAM Ave che. je Atma kalyANa ne jaMkhanAra mokSAbhilASI jana hoya che, te A pramANe vicAra kare che A saMsAranuM sukha nagaNya che. A saMsAramAM karma vaza thaIne jIva nArA prANIo phakta maraNa prApta karavAmATe ja janma pAme che, ane janma meLavavA mATe ja mRtyune bheTe che. saMsAra nA jeTalA kAma bhoge che te For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputra niSkramaNam 35 AsravarUpA vipadAM padAni santi / lokavartinaH sarve'pi padArthAH sikatAkaNavat parasparamasaMbaddhAH teSAM bhogo'pi jIvasya bandhanAya punaH punarmohajananAya bhavati / mohaH khalu mahAgartastatrAjJAnino jIvA nirarthakameva nipatanti / etasmin sukhAbhAse saMsAre mamakaH sambandhaH | ajJAnarajanyAM vivekadRSTau mohahRtAyAM satyAM paJcendriyatrayoviMzati viSaya tadIya zatadvayAdhikacatvAriMzadvikArarUpAstaskarA AtmaguNarUpANi dhanAnyapaharanti / yathA pathikebhyo na rocate nirjalA bhUmistathA mamedaM saMsArasukhaM pramodAya na prabhavati / yathA vA - zailazikharAvasthitapAdapAnAM mUlAni vAyurvizIrNayati, tathonmUlayati bhogo'pi jIvAnAM manAMsi yathA haiM - ve saba kSaNabhaMgura haiM tathA isakedvArA hI jIva navIna karmoM kA Asrava karatA hai - isaliye ye AsravarUpa haiM - vipadAo ke sthAnabhUta haiM / isa loka meM jitane bhI padArtha haiM ve saba bAlu ke kaNa ke samAna paraspara meM asaMbaddha haiM / inakA bhoga bhI jIva ke liye navIna navIna karmoM kA baMdhadAtA hotA hai aura bAra 2 mohakA janaka hotA hai / moha eka bar3A bhArI garta (khaDDA ) hai / isameM AtmajJAna se rahitahue prANI nirarthaka hI girate rahate haiM / isa asArasaMsAra meM merA kisa se kyA nAtA hai / ajJAna rAtri meM vivekadRSTi ke mohAcchAdita hone para pAMco indriyoM ke 23, viSaya aura ina viSayoM ke bhI 240, vikAra rUpa taskara (caura) Atma guNa rUpa dhana kA apaharaNa karate rahate haiN| jisa taraha pathika janoM ke liye nirjala bhUmi nahIM rucatI hai usI prakAra mujhe yaha saMsAra sukha nahIM rucatA hai / athavA jaise parvata kI coTI para rahe hue vRkSoM kI jar3oM sarvekSaNa bhaMgura che, temaja emanA vaDe ja jIva kanA Asrava (kanuM AtmAmAM dAkhala thavuM) kare che. eTalA mATe A badhA AsravarUpa che ane vipattionuM sthAna che. A jagatamAM jeTalAM padArtho che tee save retInA kaNAnI jema para spara asaMbaddha che. emanA upabhoga paNa navA navA karmonA baMdhanamAM prANIne sAvanAra che. te vAravAra meAhajanaka hAya che. meAha (ajJAna) jAte eka meATA khATA (ga) che. AtmajJAna vagaranA prANIo vyartha AmAM paDacA kare che. A niHsAra jagatamAM mArA keAnI sAthe kevA saMbadha che ? ajJAta rAtrimA jyAre vivekanI dRSTi ajJAnathI DhaMkAI jAya che tyAre pAMca IndriyAnA trevIza viSaye ane A viSayeAnA paNu baseA cAlIza vikAra rUpI cAra ( taskara ) AtmaguNu rUpI dhana ne cAratA rahe che. jema musApharone nirjaLa pradeza gamatA nathI tema ja mane paNa A sa sAra sukha sAruM lAgatuM nathI. jema patA para rahelAM vRkSanA zikhA mULa pavana vizISNu ( chinnavicchinna ) karI nAkhe che temaja saMsAra For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre purAtanAstaravaH svakoTarasthAnalena dahyamAnA ante nipatanti tadvadiha jIvAH kaSAyAnalena paritaptA azAntA ante narakAdau nipatanti / ahamapi saMsAradAvAnalena paritaptAntaHkaraNaH kvApi biSayamukhe zAnti na pazyAmi / saMpati mAmakInamantaHkaraNaM janmajarAmaraNaduHkhapASANaiH paripUrNa vartate, tasmAt sAzrumuktakaNThaM ca rodanaM kartukAmo'pi na rodibhi, ime hi svajanA rudantaM mAmavalokya rodiSyanti / tasmAdasAre'smin saMsAre pravrajyaiva mama zaraNam / aparaM caivamasau mRtyujarAsvabhAvaM vibhAvayatiko vAyu vizIrNa kara detI hai usI taraha sAMsArika bhoga bhI jIvoMke mana ko vizIrNa karadiyA karatA hai apane koTara meM avasthita agni se jaise purAne vRkSa jalakara anta meM jamIna para gira par3ate haiM usI taraha isa saMsAra meM kaSAyarUpaagnise paritapta hokara azAnta hue ye jIva bhI anta meM narakAdi durgatiyoM meM jAkara girajAte haiM / maiM bhI saMsAra dAvAnala se paritapta antaHkaraNa hokara kisI bhI vaiSayikasukha meM zAnti nahIM dekha rahA huuN| isa samaya merA antaHkaraNa janma jarA aura maraNa ke duHkha rUpa pASANoM se paripUrNa banA huA hai / ataH meM cAhatA hU~ ki maiM galA phADa 2 kara khUba jora 2 se roU~ parantu nahI ro sakatA huuN| kAraNa ye mere pIche lage hue jo jana haiM ve mujhe rotA dekhakara rone laga jAveMge / isa liye sAra vihIna isa saMsAra meM koI zara Na bhUta mere liye hai to vaha eka pravrajyA hI hai / mRtyu aura jaroke svabhAva ko yaha Atma kalyANArthI isa prakAra se vicAratA hai nA bhoge paNa jenA manane vizIrNa (jIrNa) karI nAkhe che. pitAnI balamAM saLagate agni jema junAM vRkSane bALIne chevaTe jamIna dasta karI nAkhe che, temaja A saMsAramAM kaSAya rUpa agnimAM saMtapta thaIne azA na thayelA che paNa ane naraka vagere durgatiomAM jaIne paDe che. saMsAra dAvAnaLathI saMtapta thayeluM mAruM mana koI paNa viSaya sukhamAM zAMti jetu nathI. atyAre mArU mana janma jarA (ghaDapaNa) ane maraNanA duHkha rUpI paththarothI paripUrNa thaI gayuM che. ethI mane te ema thAya che ke huM moTethI bUma pADI pADIne khUba. raDuM paNa mArAthI raDAtuM paNa nathI kemake mArA vajane mane raDate joIne pote paNa raDavA mAMDaze. eTale niHsAra jagatamAM mAre kaI AdhAra che te te pravajyA ja kahI zakAya mRtyu ane ghaDapaNanI bhayaMkaratA viSe vicAra te sthApatyA putra kahe che. " lAkaDAmAM UdhaI For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir readfort IkA 205 sthApatyAputra niSkramaNam kASThaM ghuNa iva mRtyuH zarIramutkhanati / mRtyutakSAH zvAsocchvAsakkacena zarIravRkSaM chinatti / mRtyuH khalu rAgadveSaviSajvAlAvyAkulatayA tRSArta ivA''yujalaM pibati / yathA tailayantraM tilAn niSpIDayati, tathA mRtyuH prANinAM zarIrANi niSpIDya nAzayati / sa lokatrayavartinaH prANinaH kSobhayati / mRtyoparAgamanaM mAgeva paNmAsataH surANAmapi kalpatarupuSparacitamAlAM mukulayati, cetAMsi teSAM zokasAgare nimajjayati / mUrchAndhakAraM pazyan mRtyurUpa ulUko dhAvan samAyAti / himAnI kamalavanAni jarA paJcendriyANi vikRtAni kurvatI zithilayati / sA bhakSitaviSavat tvaritameva zarIraM saMharati / bhAryA'pi jarAvasthaM puruSam -' ayakASTako ghuna kI taraha mRtyu mere zarIra ko dhunA rahI hai| mRtyurUpI baDhaI zvAsocchvAsarUpa Are se isa zarIrarUpa vRkSa ko rAta dina koTa rahA hai| yaha mRtyu rAgadveSarUpa viSakI jvAlA se vyAkula jaisI banA huA tRSArta kI taraha AyurUpIz2ala ko pI rahA hai jaise taila yaMtra - kolpha - tiloM kopela DAlatA hai usI prakAra mRtyu prANiyoMke zarIra ko niSpIDita kara DAlatA hai / aisA tIna loka meM koI bhI prANi nahI hai jo isa mRtyu se kSubhita na ho rahA ho| mRtyuke Agamana ke chahamAsa ke pahile se devatAoM kI bhI kalpavRkSoM ke puSpoM kI racita mAlA kumhalA jAtI hai unakA mana zoka sAgara meM isa kAraNa se DUba jAtA hai| mUrcchArUpI aMdhakAra ko dekhakara mRtyurUpI ulUka daur3atA huA A jAtA hai| hima saMtati (hima samUha ) jisataraha kamala vano ko vikRtakara zithilakara detI hai usI taraha jarAvasthA bhI paMcendriyoM ko vikRta kara zithila kara nI jema mRtyuM mArA zarIrane naSTa karI rahyAM che. mRtyu rUpI suthAra zvAsezrvAsa rUpI karavata vaDe zarIra rUpI vRkSane rAta divasa kApI rahyo che. A mRtyu rAgadveSa rUpI viSenI javALA thI vyAkuLa thaIne tarasyAnI peThe AyuSya jaLane pI rahyu che. jema ghaNI tAne pIlI nAkhe che temaja mRtyu prANIonA zarIrane niSprANa banAvIne naSTa karInAkhe che. traNe lekamAM evuM kAI prANI mane dekhAtuM nathI ke je mRtyuthI kSeAbha pAmatuM na hoya. mRtyunA cha mahinA pUrve devAnI paNa kalpa vRkSanA puSponI mALAe cImaLAI jAya che. temanu mana zeka sAgaramAM DUbI jAya che. mUrchA rUpI aMdhArAne joine mRtyu rUpI ghuvaDa doDatA Ave che. jhAkaLA jema kamaLa vanone naSTa karI nAkhe che, zithila khanAvIde che temaja ghaDapaNa pAMca indriyAne vikRta karIne For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38 zAtAdharmakathAsUtre muSTra' iti manyate, putrAdayo'pi nAdriyante / jarAjyAlA-zvAsakAsadhUmairjIva vyAkulayantI yasmin zarIre prajvalati, tad bhasmasAd karoti / jarA khalu sarvApadAmAspadaM prabalAnalazikheva sakalasukhamanoratha vinaashinii| alamadhikena mRtyujarAdi saMsArasvabhAvacintanena / mRtyujarAnalaprataptasya mama niSkramaNameva zaraNaM bhaviSyati, yataH saMsAramahAraNye manuSyadehaH khalu samAdhirUpasya kalpataroH kSetram / tacca viziSTa puNyapuJjarUpahalena kRSTam / niSkramaNaM tasya vRkSasya bIjam / vairAgyajalAbhiSekeNa DAlatA hai| bhakSita viSa kI taraha turata hI zarIra ko naSTa kara detI hai bhAryA bhI jarAvasthApannapuruSa ko " yaha uSTra hai " aisA mAnane lagatI hai| putrAdika usakA apamAna karane lagajAte hai / ve isakA jarA bhI sanmAna nahI krte| yaha jarArUpI jvAlA zvAsa kAsarUpI dhUma se jIva ko vyAkula karatI huI jisa zarIra me prajvalita hojAtI hai use bhasmasAta hI kara DAlatI hai| yaha jarAvasthA samasta Apattiyo kA eka sthAna hai| prabala agni kI jvAlA ke samAna samasta sukhoM ke manorathoM ko nAza karane vAlI hai| mRtyu, jarA, Adi rUpa saMsAra ke svAbhAva ke cintavana se aba basa raho / mRtyu tathA jarA rUpa vahni kI zikhA se pratapta hue mujhe to aba niSkramaNa (dIkSA) hI eka zaraNa bhUta hogaa| kAraNa saMsArarUpa isa gahanavana meM yaha manuSya deha samAdhi rUpa kalpavRkSa kA kSetra hai / yaha viziSTa puNya puMjarUpa hala se jotA gayA hai| niSkramaNa ( dIkSA ) usa vRkSa kA bIja hai vairAgyarUA jala ke siMcana se zithila karI nAkhe che. khAdhelA viSanI jema te zarIrane jaladI naSTa kare che. patnI paNa gharaDA puruSane "A uMTa che" ema mAne che. putra vagere paNa temane tiraskAre che. teo DupaNa temanuM sanmAna karatA nathI. A ghaDapaNanI javALA zvAsa, kAsarUpI dhumADAthI jIvane vyAkuLa karIne je zarIramAM saLagI uThe che tene bhasmIbhUta karI nAkhe che. ghaDapaNa badhI AphatonuM ekamAtra sthAna che. vikarALa agninI javALAonI peThe badhAM sukha temaja manerane mRtyu nAza karanAra che. mRtyu, ghaDapaNa vagere nA svabhAva vALA A ja gata viSe mAre have kaMI vicAra kare nathI. mRtyu temaja ghaDapaNa rUpI agninI javALAothI saMtapta thayelA mArAmATete have niSkamaNa eTale ke dIkSA grahaNa karavI-ja zaraNa bhUta thaze kemake saMsArarUpI bhayaMkara vanamAM A manuSya zarIra samAdhi rUpI kalpavRkSanuM kSetra che. A viziSTa prakAranA uttama purUcI haLathI kheDavAmAM bhAvyu cha. nibhAya ( dIkSA) te vRkSatuM ( 465vRkSana) mA che. 32 // 35 // For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputraniSkramaNam 39 samAdhirUpaH kalpatarurutpadyate ca / vairAgyajalA''gamanamArgarUpAnAlikA tatra sadbhAvanA / jJAnadarzanarUpANi tatra puSpANi, svargApavargarUpANi phalAni / devaloke yat sukhaM, yacca siddhAvasthAM prAptasthAnantasukhaM, tadeva tatphalarasaH, iti // sU012 // ___ mUlam -taeNaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vuttesamANe thAvaccAputtaM evaM vayAsI-eeNaM devANuppiyA ! duratikAmaNijjA No khalu sakA subalieNAvi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae jannattha appaNo kammakkhaeNaM, taeNaM se thAvaccAputte kaNhaM vAsudevaM evaM vayAso-jaiNaM ee duratikamaNijjA No khalu sakA jAva nannattha appaNo kammakkhaeNaM taMicchAmiNaM devANuppiyA! annANamicchattaM aviraikasAyasaMciyassa attaNo kammakkhayaM karittae // sU0 13 // ____TIkA-'taeNaM se kaNhe ' ityAdi / tataH tadanantaraM khalu sa kRSNavAsu. devaH sthApatyApureNaivamuktaH san sthApatyAputram evaM vakSmANamakAreNa avAdItsamAdhi rUpa kalpatarU utpanna hotA hai aura baDhatA hai / vairAgyarUpa jala ke Ane ke liye mArgarUpa nAlI ke samAna vahAM sadbhAvanA hai| jJAna rUpa vahA~ puSpa haiN| svarga evaM apavarga ( mokSa rUpa isake phala hai devaloka meM jo sukha hai tathA siddhAvasthA prApta jIva ko jo ananta sukha hai vahI saba isake phaloM kA rasa hai // sU0 12 // 'taeNaM se kaNhe vAsudeve' ityAdi / ____TIkArtha-(taeNaM) isake bAda ( se kaNhe vAsudeve una kRSNa vAsudeva ne ( thAvaccAputteNaM evaM butte samANe ) sthApatyA putra ke isa prakAra kahane para ( evaM vayAsI) usase aisA kahA-(eeNaM devANuppiyA ! jaLanA siMcanathI samAdhirUpI kalpataru utpanna thAya che ane vadhe che vairAgyarUpI pANIne lAvavA mATe sadbhAvanAo rUpI nALI che. jJAna darzana ja tyAM puSpa che. devalokamAMnuM sukha temaja siddhAvasthA prApta jIvane je ana ta sukha che teja A badhA phaLane rasa che ! sUtra 12 5 (taeNa se kaNhe vAsudeve ityAdi // ) artha-(taeNa) tyA2 pachI (se kaNhe vAsudeve) ] pAsuheva (thAvaccA putteNa' eva'vutte samANe ) sthApatyA putranI 2 pAta salamIna ( evaM vayAsI) For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40 zAtAdharmakathAGgasUtre he devAnupriya ! ete mRtyujarAdayaH khalu duratikramaNIyAH duHpariharaNIyA, dunivArA ityarthaH / eyamevArtha spaSTIkurvannAha-' No khalu sakkA' ityAdi / no khalu zakyAH subali kena anantabalavatA devena-tIrthakareNApi, yadvA-mahAbalavatA kenApi devena, dAnavena vA nivArayituM nivartayituM no khaluH zakyAH, mRtyujarAdaya ityanvayaH / devo vA dAnavo vA mRtyujarAdIn ripUna vArayituM samartho nAstItyarthaH / nAnyatrAtmanaH karmakSayeNa AtmasaMcitasakalakarmakSayaM vinA'nyopAyena mRtyujarAdi parihAro naiva bhaviSyatIti bhAvaH / tataH khalu sa sthApatyAputraH kRSNavAsudevamevamavAdIt-yadi khalu ete duratikramaNIyA no khalu zakyA:-yAvat-yAvatkaraNAdatra-''subalikena devena dAnaduratikamaNinjA No khalu sakA subalieNAvi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae NannatthaM appaNo kammakkhaeNaM) he devAnupriya ! ye mRtyu jarA Adi duratikramaNIya haiM duHpariharaNIya haiN| isakA nivAraNa karanA saMsArAvasthA jIva ke liye sarvathA azakya hai| isI artha ko sUtrakAra spaSTa karate hue kaha rahe haiM ki subalika ananta bala ke svAmI tIrthaMkara deva bhI athavA mahAbalavAna koI bhI deva yA dAnava ina mRtyu jarA Adi koM ko nivAraNa karane ke liye sAmarthya zAlI nahIM ho sake haiN| kevala Atma saMcita sakala karmoM kA kSaya hI eka aisA upAya hai jo inakA nivAraNa kara sakatA hai| inake sivAya aura koI dUsarA upAya nahIM hai / ( taeNaM se thAvaccAputte kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI ) kRSNa vAsudeva kI isa bAta ko sunakara sthApatyAputra ne taba una se isa prakAra kahA- ( jahaNaM ee duratikkamaNijA No khalu sakkA jAva natema 4j (ee Na devANuppiyA ! duratikkamaNijjA No khalu sakkA subalieNA vi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae jannattha apaNo kammakkhaeNa) he devAnupriya ! A mRtyu vagere duratIkamaNIya che. saMsAramAM rahetA prANIne mATe tenuM nivAraNa azakya che. "sUtrakAra ahIM eja arthane spaSTa karatAM kahe che ke subalika eTale ke ananta baLazALI tIrthaMkara deva athavA te mahAbaLavAna keI deva ke dAnava paNa A mRtyu ghaDapaNa vagere ne dUra karavAnuM sAmazya dharAvI zakayA nathI. phakata Atma saMcita sakaLa kamene kSayaja eka mAtra upAya che ke je A mRtyu, ghaDapaNu vagerenuM nivAraNa karI zake. enA sivAya bhI 5 S4yasabhane mAtA nathI (taeNa se thAvacyAputte kaI vAsudeva evaM bayAsI) 45 pAsuhevanI ma pAta sajIna sthApatyA putre mana mA pramANe yuM (jaiNa' ee duratikkamaNijjA No khalu sakkA jAva nannattha For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNo TIkA a05 sthApatyAputraniSkramaNam // vena vA nivArayitum ' iti pUrvaktipAThasya saMgrahaH / anyatrAtmanaH karmakSayeNa, tad-tasmAt , he devAnupriya ! ' annANamicchatta avirai-kasAyasaMciyamsa' ajJAnamithyAtvAviratikapAyasazcitasya ajJAnam-jJAnAvaraNIyodayajanitAtmapariNAmarUpaM saMzayaviparyayAdilakSaNaM mithyAjJAnaM, mithyAtvaM mithyAtvamohanIyodayajanitAtmapariNAmarUpaM tatvArthAzraddhAnaM kudevAdiSu sudevAdibuddhirvA, aviratiH virateviparItA'viratiH, anivRttiH hiMsAdi pApasthAnebhyo pariNAmAbhAvaH, sAvadha pravRttirityarthaH / kaSAyAH krodhamAnAdayaH, taiH saMcitasya yuktasya AtmanaH karmakSayaM jJAnAvaraNIyAdyaSTavidhakarmaNAM nAzaM kartumicchAmi khalu ityanvayaH // mU013 / / prastha appaNo kammakkhaeNaM taM icchAbhiNaM devANuppiyo ! annANamicchatta aviraikasAya saMciyasma attaNo kammakkhayaM karittae ) yadi ye janma jarA Adi duratikramaNIya haiM inheM dUra karane ke liye subalika deva dAnava bhI samartha nahIM haiM kevala karma kSaya hI inakI nivRtti kA upAya haijaba aisI bAta hai to he devAnupriya ! maiM jJAnAvaraNIya ke udaya se janita Atma pariNAmarUpa ajJAna se-saMzaya viparyaya Adi rUpa mithyA jJAna se-mithyAtva mohanIya ke udaya se janita tattvArtha azraddho na rUpa AtmapariNAma se-athavA kudeva Adi me sudeva Adi kI viparItAbhi niveza rUpa buddhi se hiMsAdika pApasthAno se anivRtti rUpa pariNAma se sAvadha kAryoM meM pravRtti se krodha mAna Adi rUpa kaSAyoM se saMcita kiye gaye ina jJAnAvaraNIya Adi rUpa ATha prakAra ke karmoM ko kSaya karane kI icchA kara rahA huuN| sUtra " 13 " apaNo kammakkhaeNa ta icchAmi // devANuppiyA ! annANamicchatta avirai kasAya saMciyassa attaNo kammakkhaya karittae) ne me ma 42 (gha5) vagaire daratI kamaNIya che, emanothI mukti meLavavAnI subalika deva dAnava paNa sAmarthya dharAvatA nathI. phakta karma-kSaya ja emanI nivRttine upAya che, tyAre he devAnupriya! huM jJAnAvaraNayanA udayathI janita AtmapariNAmarUpa ajJAnathI saMzaya viparyaya vagerenA mithyA jJAnathI, mithyAtva mohanIyanA udayathI janita tatvArtha azraddhAna rU5 Atma pariNAmathI, athavA te kudeva vageremAM sudeva vagerenI viparItAbhinivezarUpa buddhithI, hiMsA vagere pApanAM sthAnethI, ani. tirUpa pariNAmathI, sAvadya kAmamAM pravRttithI krodha, mAna vagere kaSAyothI saMcita karavAmAM AvelA jJAnAvaraNIya vagere nA ATha prakAranA karmone kSaya yA chu. // sUtra 13 // For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre mUlam - taNaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vutte samANe koDuMbiya purise sadAvei, saddAvittA evaM vayAsIgacchahaNaM devAppiyA! vAravaie nayaraei siMghADagatiyaga caura jAva harithakhaMdhavaragayA mahayA mahayA sadeNaM ugghosemANA 2 ugghosaNaM kareha - evaM khalu devAnuSpiyA ! thAvaccAputte saMsArabhauThivagge bhIe jammaNamaraNANaM icchai arahato ariTThanemissa aMtie muMDe bhavitA pavvaittae taM jo khalu devANuppiyA rAyA vA juvarAyA vA devI vA kumAre vA Isare vA talavare vA koDuMbiya mADaMbiya ibbhasehi-- seNAvaisatthavAhe vA thAvaccAputtaM pavvayaMtamaNupavvayaMti tassa NaM kaNhe vAsudeve aNujANai, pacchAturassaviya se mittanAi / niyagasaMbaMdhi parijaNassa jogakhemaM vahamANaM paDivahati tikaTTu ghosaNaM ghoseha jAva ghosaMti ||suu014|| TIkA- ' taraNaM se kahe ' ityAdi / tataH khalu sa kRSNavAsudevaH sthApatyA putreNaivamuktaH san kauTumbika puruSAn zabdayati = Ahvayati, zabdayitvA = AhUya, evaM vakSyamANaprakAreNa, avAdIt - he devAnupriyAH / yUyaM gacchata dvAravatyA nagaryA taeNa se kahe vAsudeve ' ityAdi / ' TIkArtha - (taraNaM) isake bAda ( se kaNhe vAsudeve ) ve kRSNa vAsudeva jaba ( thAvaccA puttaNaM ) sthApatyA putra ke dvArA ( evaM butte samANe ) isa prakAra kahane para unhoM ne ( koDuMbiya purise sahAveha) kauTumbika purUSoM ko bulAyA (saddAvittA evaM vayAsI) aura bulAkara unase aisA kahA (taraNa se kaNhe vAsudeve ) hatyAhi For Private And Personal Use Only TIDArtha - (taeNa ) tyAramA ( se kaNhe vAsudeve ) te sRRSNu vAsudevane nyAre ( bhAvaccAputtreNa ) sthApatyA putre ( evaM vutte samoNe ) bhArIte ahyuM tyAre ang (sigfaa gha acias) Aglais ysuia Malo, (acifaat, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputraniSkramaNam zahATakatrika catuSkacatvareSu yAvat-mahApatheSu-rAjamArgeSu ' hathikaMdhavaragayA' hastiskandhavaragatA gajaskandhArUDhAH mahatA mahatA zabdena udghoSayantaH 2 bruvantaH udghoSaNaM kuruta / tadudghoSaNasvarUpamAha-' evaM khalu ' ityAdi / evaM khalu he devAnupiyAH ! ayaM sthApatyAputraH saMsArabhayodvignaH bhIto janmamaraNebhyaH arhato'riSTanemerantike muNDo bhUtvA prabajitumicchati, tad tasmAt kAraNAt he devAnupiyAH ! yaH kazcit khalu-rAjA vA yuvarAjo vA devI rAzI vA rAjakumAro vA Izvaro vA talavaro vA kauTumbikamADambikebhyazreSThisenApati(gacchaha NaM devANuppiyA vAravaie nayarI e siMghADaga tiyaga caukkacaccarajAvahatthikhaMdhavaragayo mahayA mahayo saddeNaM ugghosemANA2 ugghosaNaM kareha ) he devAnupriyo / tuma jAo aura dvArAvatI nagarI ke zRMgATaka, trika,catuSka, catvara yAvat-Adi-mahApathoMmeM-rAjamArgoM meM- hAthI ke skandha para caDhe hue tuma saba loga baDe jora 2 bolate hue aisI ghoSaNA karo (evaM khalu devaanuppiyaa| thAvaccA putte saMsArabhauvvigge bhIe jammamaraNA NaM icchai arahao ariTTanemissa aMtie muMDe bhavittA pavvaittae) he devAnupriyoM ! suno-yaha sthApatyAputra saMsAra ke bhaya se udvigna tathA janmamaraNa se bhayabhIta hokara ahaMta ariSTanemiprabhu ke pAsa muMDita bana dIkSA grahaNa karane kI icchA kara rahA haiM-(taM jo khalu devANuppiyA rAyA vA juvarAyA vA devI vA kumAre vA Isare vA talavare vA koDuMbiya mADaMpiya inbhaseDiseNAvai satthavAhe va thAvaccAputte pacayatamaNupanvayati tassaNaM kaNhe vAsudeve aNujAgai ) so he devAnupriyo ! jo koI rAjA, evaM vayAsI ) bhane matAvAne temane dhu-( gacchaha Na devANuppiyA ! vAravaie nayarIe siMghADagatiyagacaukkacaccara jAva hathikhadhavaragayA mahayA mahayo saheNa ugghosemANA 2 ugghosaNa kareha ) pAnupriyo ! tbhen| mane bAravatI nagarInA zRMgATaka trika catuSka, cavara vagere mahApathamAM, rAjamArgomAM hAthI 552 savAra yetA tame mA bhoTara sAhe bhAma ghoSita 4|-(evN khalu devANuppiyA ! thAvaccAputte saMsArabhaucigge bhIe jambhamaraNANaM icchai arahao aridranemissa aMtie muMDe bhavittA pavaIttae) , pAnupriyo sAlo mA sthApatyA putra saMsArabhayathI vyAkuLa temaja janma ane mRtyuthI bhayagrasta thaIne ahaMta ariSTanemi prabhunI pAse muMDita thaIne dIkSA grahaNa karavAnI IcchA rAje cha (taM jo khalu devAMNuppi yA ! royA vA juvarA yA vA devI vA kumAre vA Isare vA talavarevA koDubiya mADabiya inbhaseTriseNAvaisatthavAhevA thAvasthAputaM paJcAyatamaNupavvayati tassa Na kaNhe vAsudeve aNujANai ) to For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre sArthavAhA sthApatyApunaM pravrajantamanupravrajati sthApatyAputreza saha yaH ko'pi niSkramaNaM kartumicchati tasmai khalu kRSNavAsudevaH 'aNujANai ' anujAnAti, AjJA dadAti / ' pacchAurassaviya' pazcAdAturasyApi ca-pazcAt Aturasya-dravyAdyamAvAd duHkhitasya tasya-tatsambandhinaH mitrajJAtinijakasambandhiparijanasya 'jogakhemaM ' yogakSemaM alabdhalAbho yogaH labdhaparirakSaNa kSemaM tayoH samAhAradvandvaH yogakSemaM vartamAna prativahati ye pravrajyAyAM pravRttA bhaviSyanti, tatsambandhimitrAdInAM yat khalu yogakSemarUpakArya kartavyatayA vartate, tat sarva kRSNavAsudevaH saMpAdayiSyatItyarthaH / iti kRtvA ityevaM vijJApanaM manasi nidhAya ghoSaNAM vArtArUpAM, ghoSayata yayeyaM vArtA dvArAvatInagaro nivAsinAM sarveSAM karNagatA bhavet , yuvarAja, devI, rAjJI, rAjakumAra Izvara, talaghara, kauDambika, mANDavika, ibhyazreSThI, senApati athavA sArthavAha sthApatyAputra ke sAtha dIkSA lenA cAhate ho usaliye kRSNavAsudeve AjJA pradAna karate haiM (pacchAturassa viya se mittanAIniyagasaMbaMdhiparijaNassa jogakhemaM vaTTamANaM paDivahati tti kaTUTughosaNaM ghoseha jAva ghosaMti ) jo dIkSA lenevAle ke kuTuMbI jana kisI bhI prakAra se duHkhI hoMge to unake saMbaMdhI mitra, jJAti, nijaka, saMbaMdhI parijana ke yoga kSema ko bhI kRSNa vAsudeva kareMge tAtparya isakA yaha hai ki jo jana pravrajyA meM pravRtta hoMge unake sambandhI mitrAdiko kA jo kartavyatayA yoga-alabdha kA lAbha, kSemalabdha kA parirakSaNa rUpa kArya hogA vaha saba kRSNa vAsudeva saMpAdita karegA " isa prakAra kI isa ghoSaNA ko he devAnupriyoM ! tuma apane citta meM acchI taraha dhAraNa kara jisa prakAra yaha bAta dvArAvatI nagarI devAnupriye ? je kaMI rAjA, yuvarAja, devI, rAjakumAra, Izvara, talavara kauTuMbika, mAruMbikaIbhya, zreSThI, senApati ke sArthavAha sthApatyA putranI sAthe dIkSA grahaNa karavA cAhe che temanA mATe kRSNa vAsudeva dIkSA svIkAravAni AjJA pradAna 42 che. ( pacchAturassa vi ya se mittanAI niyagasaMbaMdhiArijaNasa jogakhema vahamANa paDivahati tti kaTu ghosaNa ghoseha jAva ghosati ) dIkSAlanAra bhii| je temanI dIkSAbAda gamete prakAre dukhI haze te temanA saMbaMdhI, mitra, jJAti, nijaka saMbaMdhI parijananuM cogakSema paNa kRSNa vAsudeva karaze ane bhAvArtha e pramANe che ke je mANase pravajayA prahaNa karaze temanA saMbaMdhI mitra vagerenuM je kartavyathAyoga-alakhyane lAbha, kSema-lakhyanuM parirakSaNarUpa kArya thaze-te badhuM kRSNa vAsudeva puruM karaze. he devAnupriye ? A cheSaNane tame sArI peThe cittamAM dhAraNa kare jethI dvArAvatI nagarInA dareke dareka mANasa For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputra niSkramaNam tathoccaiH svareNa dundubhyAdivAdyaiH saha bhASaNaM kurutetyarthaH / yAvad ghoSayanti / kRSNavAsudevasyAdezAnusAreNa AdezakAriNaH puruSAH dvArAvatyAM nagaryA ghoSaNAM kRtavanta ityarthaH // mu0 14 // mUlam - taNaM thAvaccAputtassa aNurAeNaM purisasahassaM nikkhamaNAbhimuhaM hAyaM savvAlaMkAravibhUsiya patteyaM 2 purisasahassa vAhiNIsu sibiyAsu durUDhaM samANaM mittaNAiparivuDaM thAvaccAputtassa aMtiyaM pAunbhUyaM, taeNaM se kaNhe vAsudeve purisasahassamaMtiyaM pAunbhavamANaM pAsai, pAsittA koDuMbiya purise sahAve, sadAvittA evaM vayAsI jahA mehassa nikkhamaNAbhiseo taheva seyAnIehiM (kala se hiM) pahAvei, mahAvittA jAva arahato ariTThanemissa chattAicchattaM paDAgAtipaDAgaM pAsai, pAsittA vijjAharacAraNe jAva pAsittA sibiyAo paccoruhai // sU0 15 // , - TIkA - 'tapaNaM ' ityAdi / sthApatyAputrasya anurAgeNa = snehena puruSasahasraM niSkramaNAbhimukhaM snAtaM sarvAlaGkAravibhUSitaM pratyekaM pratyekaM puruSasahasravAhinISu ke samasta manuSyoM ke karNe gocara ho sake isa taraha se baDe 2 jora se duMdubhi Adi bAjoM ke sAtha karo / isa taraha kRSNavAsudeva kI isa AjJA ko una Adeza kArIpurUSoM ne pramANabhUta mAna kara use dvArAvatI nagarI meM ghoSita karake sunA diyaa| sUtra " 14 ' taraNaM thAvaccA puttassa ' ityAdi / 39 TIkArtha - (taraNaM) isake bAda (thAvaccAputtassa aNurAeNaM) sthApatya putra ke anurAga se ( purisasahasse ) 1 hajAra puruSa (nikkhamaNAbhi sudhI A vAta sArI rIte paheAMcI zake tame meATethI dudubhi vagere vAjA e vagADo ane A vAtanI gheASaNA karI kRSNa vAsudevanI AjJAne kauTuMbika puruSAe sapramANu mAnIne dvArAvatI nagarImAM tenI gheASaNA karI. // sUtra 14 // ( taNa thAvaccAputtassa ityAdi ) TIDArtha - (taeNa ) tyAramA ( thAvaccAputtassa aNurAeNa ) sthApatyAputra pratye vizeSa prema hovAne arage (purisa sahassa) me unnara puruSo ( nikkha For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre 1 zivikAsa durUDhaM samArUDhaM sat mitrajJAtiparivRtaM sthApatyAputrasya antike samIpe prAdurbhUtam upasthitam / tataH khalu sa kRSNavAsudevo'ntike 'pAunbhavamANaM' prAdurbhavat puruSasahasraM pazyati, dRSTvA kauTumbika puruSAn AdezakAriNaH puruSAna zabdayati, zabdayitvA evaM = trakSyamANaprakAreNa avAdIt yathA meghasya niSkramaNAbhiSekaH, tathaiva 'seyApIe hiM' zvetapItaiH jalapUrNarUpya suvarNamayaiH kalazaiH kRSNavAsudevaH dIkSotsukaM puruSasahasrasahitaM - sthApatyA putraM snapayati, snapayitvA yAvaddyalaGkAravibhUSitaM kRtvA puruSasahasravAhinIM zivikAmAro kRSNavAsudevaH dvArAvatInagarI madhyabhAgena gatvA - arhato'riSTanemeH chatroparincha chatratrayaM patAkAtipatAkAM = patAko paripatAkAM puruSa vRndaiH saha pazcati / 'vijnAharavAraNe' vidyAdharacAraNAt vidyAdharAn = muhaM) niSkramaNa ke sanmukha ho gaye arthAt dIkSita hone ke lie taiyAra ho gaye ( vhAyaM ) unhoMnesnAta karake ( savvAlaMkara vibhUsiyaM ) saba prakAra ke alaMkAro se apane 2 zarIra ko vibhUSita kiyA (patteyaM 2purisahasvAhiNI sibiyAsa durUDhaM samANaM mittaNAiparivuDa ) bAda meM mitrAdi parijanoM se yukta huA pratyeka vyakti una meMse 1 hajAra puruSoM ko vahana karanevAlI zibikApara ArUDha hokara ( thAvaccAputtassa aMtiyaM pAunbhUyaM ) sthApatyA putra ke pAsa AyA / ( taeNa se kaNhe vAsudeve purisasahassamaMniyaM pAudabhavamANaM pAsai ) jaba kRSNa vAsudeva ne puruSa sahasrako sthApatyAputra ke pAsa AyA huA dekhA to (pAsittA koDuMbiya purise sahAvei) dekhakara unhoMne kauTuMbika puruSoM ko bulAyA (saddAvittA evaM vayAsI) bulAkara unase aisA kahA - ( jahA mehassa nikmaNAbhiseo taheva seyA pIehiM pahAve, hA vittA jAva arahao ariTTanemissa chattA icchantaM paDAgAipaDAgaM pAsai - pAsitA maNAbhimuha ) niSTubhAzu ( dIkSA ) bhATe taiyAra thA gayA. ( hAyaM ) tethe| nahAyA, ( savvA karavibhUsiya) sadhI latanAM dharelAMgothI tebhane potAnAM zarIra zaguNArthI (patteya 2 purisasahasvAhiNI sitriyAsu durUda' samANa mittaNAI parivuDa ) tyAra mAha mitra vagere pani sAthe tetheAmAMthI hare, dIkSArthI Dalara puruSo vahana ure mevI pAhANI upara savAra thane ( thAvacca / puttassa attiyAM pAuDabhUya' ) sthApalyA putranI pAse bhanyo, (taeNa se kahe vAsudeve purisahassamaMtiya pAunbhavamANa' pAsai) kRSNuvAsudeve nyAre memDara puruSAne sthApatyAputrane tyAM vedyA leyA ( pAkSita koDu biya purise sahAvei ) tebhANe choTubhiGa puruSAne molAvyA. ( sahA vitta e bayAsI) gosAvIne temane B. ( jadA mehasva nikkhamaNAbhise o tatra seyApIehiM NhAvei hAvittA jaba arahao agine missa chattAicchata paDAgAipaDAgaM pAi pAsitA vijjA For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputraniSkramaNam cAraNazramaNAn yAvat-atra 'jaMbhae ya deve ovayamANe' ityAdi pATho'nusandheyaH, jumbhakadevAMzca gaganAdavatarataH pazyati, dRSTvA zivikAtaH ' paccoruhai ' pratyavarohati avatarati / / 15 // ___mUlam-taeNaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputtaM purao kAuM jeNeva arihA arihanemI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sesaM savvaM taM ceva AbharaNa0 taeNaM se thAvaccAgAhAvaiNA haMsala. kkhaNeNaM paDagasADaeNaM AbharaNamallAlaMkAre paDicchai, hAravAri dhArachinnamuttAvalippagAsAtiM aMsUNi viNimmuMcamANI 2 evaM vayAsIvijAharacAraNe jAva pAsittA siviyAo paccoruhai) jisa prakAra megha kumAra kA niSkramaNAbhiSeka ( dIkSAkA utsava ) huA thA usI prakAra jalapUrNa zvetapItakalazo dvArA - rUpyasuvarNake ghaToM dvArA kRSNavAsudeva ne dIkSA ke utsuka - hajAra puruSa sahita sthApatyAputra kA abhiSeka kiyaa| abhiSeka kara ke phira unhone use sarva prakArake alaMkAroMse vibhUSita kiyaa| vibhUSita karake phirave use puruSa sahasravAhinI zivikA para ArUr3ha karAkara dvArAvatI nagarI ke ThIka bIco bica se hokara lecle| calate 2 jaba unhoM ne ahaMta ariSTanemiprabhu ke chatroparichatra-tIna chatroM ko aura patAko paripatAkAko puruSavRndoM ke sAtha dekhA-tatho vidyAdharoM ko cAraNa zramaNoM ko AkAza se utarate hue muMbhaka devoM ko dekhAto dekha kara ve zivikA se nIce utare // sU0 15 // haracAraNe jAva pAsittA siviyAo paccoruhai ) ma madhapArane ni08maNAbhiSeka thaye temaja jaLathI paripUrNa sapheda pILA kaLaza vaDe temaja cAMdI senAnA ghaDAo vaDe kRSNa vAsudeve dIkSArtha sthApatyA putra temaja tenI sAthenA eka hajAra puruSane abhiSeka karyo. abhiSeka pachI temaNe tene badhAM ghareNAo thI zaNagAryo. zaNagAryA bAda te puruSa sahastra vAhinI pAlakhI upara sthApatyA putrane besADIne dvArAvatI nagarInI barAbara vacce nA mArge thaIne cAlyA. jatAM jatAM jyAre teoe ahaMta ariSTanemi prabhunA chatra upara chatra Ama traNa uparA uparI chatra, patAkAnI upara patAkAone temaja puruSa samAjane je ane vidyAdharone cAraNa zramaNone AkAzamAMthI nIce utaratA, te ja jabhakadene joyA tyAre joIne teo pAlakhI uparathI nIce utarI paDayA 15 For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra << www. kobatirth.org jJAtAdharmakathAsUtre jaiyavvaM jAyA ! ghaDiyavvaM jAyA ! parikkamiyavvaM jAyA ! assi caNaM aTThe NopamAeyavvaM jAmevadisiM pAunbhUtA tAmeva disiM paDigayA || sU0 16 // " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 taeNa se kahe ' ityAdi / 9 TIkA - tataH khalu sa kRSNavAsudevaH sthApatyAputraM purataH ' kAuM kRtvA yatra an ariSTanemiH, tatraivopAgacchati avamuJcati / upAgatya zeSaM sarvaM tadeva zeSaM = AdakSiNapradakSiNAdikaM sarvaM caritaM yat khalu meghakumArasya tadevAtra vAcyam / sthApatya putro'rhato'riSTanemeH samIpAdIzAna koNa digbhAge svayameva ' AbharaNama lAlaMkAre ' AbharaNamAlyAlaGkArAn ' omuyai ' avamuJcati avatArayati / tataH khalu sA sthApatyAgAthApatnI haMsalakSaNena haMsastrarUpeNa zuklavarNena 'paDagasADae 'paTazATakena pRthulavastreNa AbharaNamAlyAlaGkArAn pratIcchati pratigRhNAti / taeNa se kaNhe vAsudeve ityAdi / TIkArtha - (taraNaM) isake bAda ( se kaNhe vAsudeve ) ve kRSNavAsudeve (thAvaccA puttaM ) sthApatyA putra ko (puraokAu ) Age karake ( jeNeva arihA aTTinemi teNeva uvAgacchai ) jahAM ahaMta ariSTanemi prabhu the vahAM gaye (uvAgacchantA sesaM savvaM taM ceva AbharaNa0) vahAM jAkara unhoM ne prabhu kI AdakSiNa pradakSiNA pUrvaka vandanA kii| meghakumAra ne dIkSA aMgIkAra karate samaya jo kucha kiyA vaha saba vahAM sthApatyA putra ne bhI kiyA bAda meM sthApatyA putrane ariSTanemi prabhu ke pAsa se IzAnakoNa meM jAkara svayaM hI apane mAlA aura alaMkAroM ko uttArA (taeNaM se) isa samaya vahA~ upasthita rahI huI usakI mAtA gAthA patnI ne haMsa ke jaisI zuklavarNavAlI apanI paTazATikA meM unaavatA ( taeNa se kaNhe vAsudeve ityAdi ) // TIDaartha - (taraNa') tyAramAha (se kaNhe vAsudeve) kRSNuvAsudeva (thAnacA puta sthApatyA putrane ( purao kAu ) bhAgaNa zamIne ( jeNetra arihA aThThinemI teNetra uvAgacchai ) nayAM ata ariSTanemi prabhu hatA tyAM gayA. ( uvAgacchittA sesa savva N tacetra AbharaNa0 ) tyAM bhchane te alunI mAdakSiNa ahkSiNanI sAthe vaMdanA karI meghakumAre dIkSA vakhate je kaMi karyu hatu te madhu sthApatyAputre paNu karyuM". tyAra bAda sthApatyAputra ariSTanemI prabhunI pAsethI IzAna AzubhAM ne late bhASA ane gharelao utAryA, ( taeNa se ) te vakhate tenI mAtA sthApatyAgAthApatnI tyAM hatI. temaNe 'sa jevI svaccha sapheda 4 For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir L anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputraniSkramaNam 'hAravAridhArachinnamuttAvalippagAsAI' hAravAridhArAchinnamuktAvalI prakAzAni ' aNi ' azrUNi - viNimmacamANI 2, vinirmuzcantI 2 muktAhArajaladhArA vi. kIrNamuktAvatsvacchAzruvindana punaH punarnipAtayantItyarthaH, evaM vakSyamANa prakAreNa avAdIt-yatitavyaM jAta ' he putra ! saMyamArAdhanArtha yatnaM kuru, ghaTitavyaM jAta ! he vatsa ! saMyame saMlagnobhava, parAkramitavyaM jAta ! he aGga ! saMyamapatikUlAn AlasyAdIna vArayituM kAyAdibalaM pradarzaya, smazca arthe ' No pabhAeyavvaM ' no pramAditavyam=pramAdasya vaze kadApi mA bhUH, ityuktvA = iti kathayitvA, sthApatyAputrasya mAtA sthApatyA gAthApatnI yasyAdRzaH sakAzAt prAdurbhUtA-AyAtA tasyAmevadizi pratigatA / / mU0 16 / / rita mAlA alaMkAroM ko lekara rkhliyaa| rakhate samaya vaha (hAra vAridhAra chinna muttAvalippagAsAiM aMmUNi viNimmuMcamANI 2 evaM vayAsI) hAravAridhArA aura chinnamuktAvalI ke samAna AMsuoM ko SAra 2 bahAtI jAtI thii| isI sthitimeM banI huI uma sthApatyA gAthA patnI ne phira apane putra se isa prakAra kahA-(jaiyavvaM jAyA ! ghaDiyanvaM jAyA! parikamiyavvaM jAyA ! amsicaNaM aDhe No pamAeyavvaM jAmeva disiMpAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA) he putra / saMyama kI ArAdhanA ke liye tuma prayatna zIla rhnaa| he putra! tuma saMyama meM saMlagna rhnaa| he putra saMyama ke pratikUla Alasya AdikoM ko nivAraNa karane ke liye apane zArIrika Adi bala ko prasphurita karate rahanA / isa saMyama rUpa arthameM he beTA? tuma kabhI bhI ekakSaNa bhI pramAdake vazavartI mata honaa| aisA kahakara vaha mAtA sthApatyAgothA patnI jisa dizA se AI thI usI dizA meM vApisa calI gaI // sU0 16 // sADImAM te utArelI mALA ane ghareNAo vagere laI lIdhAM mALA ene ghareNAM sAsAmA bhUtI mate (hAravAridhAracinnamuttAvalippagAlAI aMsUNi viNimmuMca mANI 2 evaM vayAsI ) tenI mAMgomAMthI : nIsoni mAsumA 2 pAnI dhArA ane chinna muktavaLInI jema satata TapakI rahyA hatAM. Ama AMsubhInI mAmAthI sthApatyAgAthA patnI potAnA putrane sAmI-jaiyavvaM jAyA! ghari yavvaM jAyA! parikkamiyana jAyA assi ca Na aTTe No pamAeyavvaM jAmeva disi pAubhUyA tAmeva disi paDigayA ) putra! saMyamanI sAdhanA bhATe tame sadA sAvadha raheje hevatsa! saMyamanI sAdhanA mATe pratikULa ALasya vagerenA nivAraNa mATe pitAnA zArIrika baLa praphurita karatA rahe je A saMyamanI sAdhanAmAM tame koI paNa vakhate pramAda karatA nahi. A pramANe saMdhIne sthApatyApatnI tyAMthI pitAne ghera pAchI vaLI. sUtra che 16 che jJA 7 For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtre mUkamta eNaM se thAvaccApune purisasahassehiM saddhiM sayameva paMcamuTriyaM loyaM karei jAva pavaie / taeNaM se thAvaccAputte aNagAre jAte iriyAsamie bhAsAsamie jApa viharai, taeNaM se thAvaccAputte arahao arihanemissa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAiM caudasapuvAiM ahijai, ahijittA bahuhiM jAva cauttheNaM viharati / / taeNaM arihA ariTThanemI thAvaccAputtassa aNagArassa taM inbhAiyaM aNagArasahassasIsattAe dalayai, taeNaM se thAvaccAputte annayA kayAiM arahaM asTinemi vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-icchAmi NaM bhaMte tubbhehiM abbhaNunAu samANe sahasseNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA jaNavayavihAraM viharittae, ahAsuhaM devANuppiA ! taeNaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaM saddhiM teNaM urAleNaM uggeNaM payatteNaM paggahieNaM bahiyA jaNavayavihAraM viharai // sU0 17 // 'taeNaM se yAvaccAputte ' ityaadi| TIkA-tataH tadanantaraM khalu sa sthApatyAputraH puruSasahasreNa sAdhU svayameva "taeNaM se thAvaccA putte' ityAdi / TokArtha-(taeNaM) isake bAda (se thAvaccA putte) usa sthApatyA putrane purisasahassehiM saddhiM sayameva paMcamuTTiyaM karei ) una eka hajAra dIkSita puruSoM ke sAtha apane kezoMkA paMcamuSThI loMca kiyA-(jAva pavvahae) yAvat (taraNa se thAvaccA putte ) tyA ttha-(taeNa') tyA2mA (se thAvaccAputte) sthApatyA putra (purikhasahassehi maddhi sayameva paMcamuTThiya loya karei ) Elan pAmesA me tara puruSAnI sAthai pAtAnA vAgarnu pAya bhuDI buMthana yu. (jAva pavvaie) manera For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agara mRtafrSaNa DhokA a0 5 sthApatyAputra niSkramaNam 51 , pacamuSTikaM locaM karoti kRtvA ca yAvat pravrajitaH sahasrapuruSe saha sthApatyAputro dariSTanemeH samIpe catvArimahAvratAni uccAritavAn / tatastadanantaraM sa sthApatyA putraH * aNagAre ' anagAraH dravyato bhAvatazca munirjAtaH, sa kIdRza ityAha- 'iriyAsamie ' IryAsamitaH IryAsamitiH yatanApUrvakaM gamanaM tayA samanvitaH, yathA kathamapyanyajIvavirAdhanA na syAttathopayogapUrvakagamanavAnityarthaH, 'bhAsAsamie ' bhASAsamitaH bhASAsamitiyuktaH yAvat viharati = yAvacchabdena ' eSaNAsamie, AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, uccArapAsavaNa khela jallasiMghANapAriTThA vaNiyA samie " ityAdi vAcyam / eSaNAsamitaH = eSaNAsamitiyuktaH nirdoSabhikSAgrahaNazIlaH, AdAnabhANDAmatra nikSepaNA samitaH = bhANDAmAtrAdyupakaraNAnAm AdAne grahaNe nikSepaNAyAM sthApane ca yA samitistayA yuktaH, uccArasravaNa , majita hokara usane sahasra puruSoM ke sAtha ariSTanemi prabhuke samIpa phira paMcamahAvratoM kA uccAraNa kiyaa| isa taraha ve sthApasyAputra aba dravya aura bhAva donoM rUpase anagArA vasthApana bana gaye / yahI bAta (laeNaM se thAva putte aNagAre jAe ) ina padoM dvArA vyakta kI gaI hai / ( IriyAsamie, bhAsAsamie jAva viharadda ) ve yatanA pUrvaka calane lage Iya samiti se yukta bana gaye - jisa taraha kisI bhI anya jIva kI virAdhanA na ho isa taraha upayoga pUrvaka calane lage bhASA samiti Adi samiti se yukta ho gye| yahAM yAvat zabda se esaNAsamie, AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, uccArapAsa vaNakhella jallasiMghANaparidvAvaNIyA samie " ina avaziSTa samitiyoM Adi kA grahaNa huA hai| nirdoSa bhikSA lenA eSaNA samiti hai| bhANDAmAtrAdi upakaraNoM ke AdAna meM grahaNa meM aura nikSepaNa meM upayoga pUrvaka pravRti karanA praznajita thai ne teNe eka hajAra puruSonI sAthe ariSTanemi prabhunI sAme 5'ca mahAtratAnuM uccAraNa karyu. A rIte te sthApatyA putra dravya ane bhAvanI apekSAye managAra avasthApana tha gayA. yA vAta (taraNa se dhAvaccApute aNagAre jAe) mA yaho vaDe prasTa uravAmAM bhAvI he tethe devA mayugAra thy| te nIthenA sUtrathI satAve che (IriyA samie, bhAsA samie, jAva viharai ) iyosamitithI yukta thaI gayA. eTale keIpaNa jIvane virAdhanA (kaSTa) thAyanahi evI rIte jatanathI cAlavA lAgyA. te bhASAsamiti vagere samitithI yukata thai gayA. " yAvat zabthI ( esaNAsamie, AyANa bhauMDAmattanika khevavaNAsamie, uccAra pAcavaNaM khellajallasi dhANaparidvAvaNIyA samie) mA smiti| vagerenuM zrazu thayuM che. nirdoSa bhikSA svIkAravI 'eSaNA-samiti' che bhaDAmatrAdi upakarAnA AdAna eTale grahaNamAM ane nikSepaNu mUkavAmAM upayega pUrNAMka-pravRtti thavI te For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jhAtAdharmakathAGgasUtre zleSmajallazivANapariSThApanikAsamitaH uccArAdInAM pariSThApanikAsamitaH = utsarjane zAstroktavidhipravRttiH, tayA yukta ityarthaH / sa manaH samitaH vacaH samitaH kAyasamitaH, manoguptaH vacanaguptaH kAyaguptaH guptendriyaH indriyANAmasatmavRttinivartanAt guptabrahmacaryaH akrodhaH amAnaH amAyaH alobha ataeva zAntaH, prazAntaH prazazamAvasampannaH, upazAntaH, kapAyakAraNavarjitaH parinirdhataH, yogatrayasantApaisakA nAma bhANDAmatrAnikSepaNA samiti hai tathA ubhayakAla pratilekhanA karanA uccAra, prasravaNa, zleSma, jalla zivANa inake pariSThAvana karane meM zAstrokta vidhi ke anusAra pravRtti karanA yaha uccAra prasravaNa zleSma jalla ziMghANa pariSThApanikA samiti hai| isI taraha ve sthApatyAnagAra manaH samiti se, vacana samiti se kAyasamiti se manogupti se vacana gupti se kAyagupti se yukta ho gaye tathA indriyoM kI asat viSayo meM pravRtti ke nivartana se, gupteindriya ho gaye / mana, vacana aura kAya se pUrNa brahmacarya ke pAlana karane vAle hone se gupta brahmacArI ho gaye krodha kaSAya se sarvathA rahita hone se akrodha mAnakaSAya ke abhAva se amAna, mAyAkaSAya ke abhAva se amAya, lobhakaSAya ke abhAva hone se alobha pariNati vAle bana gaye / isI liye ve zAnta prazAnta prazama bhAva saMpanna, upazAnta- kaSAyoM ke kAraNoM bhADAmatrAnikSepaNA samiti che, temaja baMne kALamAM prati lekhanA karavI A cethI samiti che uccAra, prasavaNa zleSma, jala, ziMghANa emanuM pariSThAvana karavAmAM zAstramAM kahyA mujaba pravRtti karavI A uccAra prasavaNa zleSma jala ziMghANa parichApanika samiti che. A samitithI paNa teo yukta hatA A rIte sthApatyA nagAra manaH samitithI, vacana samitithI, kAya samitithI, mane gusathI kAyaguNithI yukata thayA. te IndriyanI asata viSayamAM pravRttinA nivartanathI guptendriya thayA. te mana vacana ane kAya (zarIra) thI pUrNa brahAcaryanuM pAlana karanAra havA badala guma-brahmacArI thayA. te saMpUrNa rIte krodha-kaSAya vagara havA badala akrodha mAna kaSAyanA abhAvathI amAna, mAyA kaSAyanA abhAvathI amAya, lebha-kaSAyanA abhAvathI alabha pariNativALA thayA. aTalA mATe ja te zAMta, prazAMta prazamabhAva saMpanna, temaja upazAMta kapAye nA kAraNathI varjita thayA-parinivRta thayA-mana, vacana ane kAyAe traNa yoganA For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org , anagAradharmAmRtavarSiNITI0 a0 5 sthApatyAputra niSkramaNam rahita anAsravaH, hiMsAdivarjitaH, amamaH, mamatvarahitaH, akicanaH dravyabhAvaparisarjitaH nigranthaH, sneharahitaH, nirupalepaH- dravyabhAvalepavarjitaH, kAMsyapAtramitra muktatoyaH toyarUpasneharahitalAt zaGkhaitra nIraJjanaH rAgasambandharahitatvAt, jIvaivAmatihatagatiH sarvadezavidAritvAt jAtyakanakamiva jAtarUpaH niraticArasaMyamatvAt gaganamiva nirAlambanaH dezagrAmakulAdyAlambanarahitatvAt, Adarzaphalaka iva prakaTasvabhAvaH darpaNavat svacchasvabhAvatvAt, vAyuri vA pratibaddhaH kSetrA diSu pratibandharahitatvAt zAradasalila bhitrazuddhahRdayaH = zaradRtu jalavannirmalahRdayaH " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 se varjita hue - parinirvRta ho gaye- manavacanakAya ke santApa se rahita bana gaye / anAsrava - hiMsAdi pApoM se rahita ho gaye, mamatA bhAva se rahita ho gaye, akiMcana ho gaye, dravya aura bhAvarUpa parigraha se mukta bana gaye / sneha rahita ho gaye nirupalepa ho gaye dravya bhAva lepa se rahita ho gaye / toya jalarUpa sneha se rahita hone ke kAraNa kAMsya pAtra kI taraha ve muktatoya bana gaye / rAga ke saMbandha se rahita hone ke kAraNa ve zaMkha kI taraha nirmala ho gaye / sarva deza meM bihArI hone ke kAraNa ve jIva kI taraha apratibaMdha vihArI bana gaye / niraticAra saMyama ke pAlaka hone ke kAraNa ve zuddhasuvarNa kI taraha ve jAtarUpa ho gaye / deza, grAma Adi ke AlaMbana se rahita hone ke kAraNa ve gagana kI taraha nirAlamba ho gaye / darpaNa kI taraha svaccha svabhAva se yukta hone ke kAraNa ve prakaTa svabhAva ho gaye / kSetrAdikoM meM pratibandha rahita 6 saMtApathI rahita thayA anAsrava--hisA vagere pApakAryothI rahita thayA, mamatA bhAvathI rahita thayA, akiMcana thayA, temaja dravya ne bhAtranA parigrahathI mukta thayA, sneharahita thayA, nirupaDIpa thayA, dravya ne bhAva sepathI rahita thayA, toya (pANI) rUpa sneha vagara heAvAne kAraNe te kAMsyapAtranI jema mukta teAya * thayA. rAganA saMbadha thI rahita hAvA badala te zaMkhanI jema nirmaLa thayA. sadezeAmAM vihAra karanAra hAvAthI te jIvanI jema apratihata gativALA ( jenI gati kayAMya rokAya nahi ke evA ) thayA. niraticAra sa'maya ne pALanArA hAvAthI te zuddha sAnAnI jema jAta rUpa thayA, deza, gAma vagere nA Ala ana thI rahita hAvA badala te AkAzanI peThe nirAlaMba thayAM, arIsAnI jema nirmaLa vabhAvanA hAvAthI te ' prakaTa svabhAva vALA thayA, kSetra vageremAM pratima dha vagaranA hAvAthI te pavananI jema apratibaddha vihArI thayA, kaSAyA , For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jJAtAdharmakathAgasUtre kaSAyopazamitatvAt, puSkarapatramivanirupalepaH bhogAbhilASarUpalezavarjitatvAt , kUrmaiva guptendriyaH vazIkRtendriyatvAt , khaGgiviSANamiva ekajAtaH khaDUgI= vanya jantuvizeSaH 'geMDA' itibhASAprasiddhaH tasya viSANaM zuGgaM tadvadekajAtaH svAsmAvalambitatvAt , vihagaiva vipramuktaH pakSivat saMnidhivajitatvAt , bhAraNDapakSIva aapramattaH=bhAraNDapakSiNo hi ekodarAH pRthaggrIvA anyonyaphalabhakSiNo jIvadvayarUpA bhavanti, te ca sarvadA cakitacittAstiSThanti, tadvat pramAdarahitatvAt kuJjaraiva zUraH karmazatru parAjetuM dRDhotsAhavattvAt , candraiva saumyalezyaH zubhapariNAmavattvAt , hone ke kAraNa ve vAyu kI taraha apratibaddha vihArI yana gye| kaSAyoM ke upazamita ho jAne se zarat kAla ke jala ke samAna ve nirmala hRdaya se yukta ho gye| bhogAbhilASa rUpa lepa se rahita hone ke kAraNa ve puSkara (kamala) patra kI taraha nirUpalepa ho gaye / kacchapa kI taraha ve apanI indriyoM ko gupta karane vAle hone se guptendriya bana gaye / kevala apanI AtmA ke hI avalambana karane vAle hone se ve geMDAhAthI ke viSANa kI taraha eka jAta ho gaye / saMnidhi se varjita hone ke kAraNa pakSI kI taraha ve vipramukta ho gye| bhAraNDa pakSI kI taraha ve apramatta rahane lge| ye bhAraNDa pakSI eka udravAle hote haiM, grIvA isakI pRthaka hotI haiM, anyonya phala bhakSI hote haiM-do jIva hote haiM / ye sarvadA cakita citta rahA karate hai| karmarUpa zatru ko parAjita karane ke liye dRDha utsAha saMpanna hone ke kAraNa ye kuMjara (hAthI) kI taraha zUra bana gaye / zubhapariNAmoM se yukta hone ke kAraNa ye candramaNDala kI taraha saumya lezyA nA upazamanathI zarada RtunA pANInI jema te svaccha hRdayavALA thayA, bhega vilAsa rUpa lepathI rahita hevAthI puSkara kamaLapatra nI jema nirupalepa thayA kAcabAnI jema te pitAnI indriyane gupta karanAra hovAthI guptendriya thayA. kevaLa pitAnA AtmAne ja avalaMba ApanAra hovAthI te geMDA hAthIne viSANa (zIMgaDA) nI jema eka jAta thayA. saMnidhi vagara hovAthI pakSI nI jema te vipramukta thayA. bhAraMDapakSInI jema te apramatta (mada vagara) rahevA lAgyA, A bhAkhaMDa pakSI eka peTa vALAM hoya che. temanI Deka pRthapha hoya che. anyanya phaLa bhakSI hoya che-temaja be jIva hoya che. te hamezAM cakitacitta rahe che. te sthApatyA putra karmanA zatrune parAjita karavA mATe daDha utsAha saMpanna hovAthI kuMjara (hAthI) nI jema zUra thayA. zubha pariNAmethI yukta hovAthI te caMdramaMDaLa nI jema saumya leNyA vALA thayA. bIjA jIvone For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputraniSkramaNam sUryaiva dIptatejAH pareSAM kSobhakatvAt , sAgara iva gambhIraH udArahRdayatvAt , mandarahavAprakampaH parISahotsargaravicalitatvAt , vRSabhaiva jAtasthAmA gRhItabhArapAra. gatvAt , siMha iva durdharSaH upasargamRgaiH parAjetumazakyatvAt , vasundhareva sarvasparzavisahaH zItoSNAdisarvasahatvAt , suhutAzana iva tejasA jvalana tejolezyAdilabdhimattvAt , tasya sthApatyAputrAnagArasya na kutrApi prativandho bhavati / pratinbadho dravyakSetrakAlabhAvabhedAccaturvidhaH, tatra dravyataH-sacittAcittamizreSu, kSetrato grAmana garA'raNyAdiSu, kAlataH-samayAvalikAdiSu, bhAvataH krodhabhayahAsyAdiSu / sa se yukta ho gye| dUsare jIvoM ko kSobha karane vAle teja se sampanna hone ke kAraNa ye sUrya kI taraha dIpta tejavAle bana gaye ! udAra hone se sAgara kI taraha ina kA hRdaya gaMbhIra ho gyaa| parISaha aura upa sargoM se avicalita hone ke kAraNa ye sumerukI taraha aprakaMpa bana gye| gRhIta bhAra ko pAra lagAne ke kAraNa vRSabha kI taraha ye viziSTa zakti zAlI ho gye| upasarga rUpI mRgoM se parAjetuM azakya hone ke kAraNa ye siMha kI taraha durdharSa bana gaye / zIta uSNa Adi saba sahana karane ke kAraNa ye vasuMdharA (pRthivi) kI taraha sarva sparzasaha bana gye| teo lezyAdi labdhi saMpanna hone ke kAraNa ye jAjvalyamAna hutAzana (magni ) kI taraha viziSTa tejase camakane lage ina sthApatyA putra munikA kahIM para bhI pratibandha nahIM thaa| yaha pratibandha dravya, kSetra, kAla aura bhAva kI apekSA cAra prakAra kA kahA gayA hai / dravya kI apekSA sacitta, acitta tathA mizra vastuoM meM, kSetra kI apekSA grAma, kSobha pamADanAra tejathI yukta hovAthI te sUryanI peThe dIpta teja vALA thayA. udAra hatA tethI sAgaranI jema temanuM haiyuM gaMbhIra thaI gayuM. parISahe ane upasargonA AkarA prahArothI paNa te vicalita thatA nahi tethI sumeru parvata nI jema te aprakaMpa thayA. svIkArelA kartavyanA bhArane cheka sudhI pAra laI javA mATe te baLada nI jema savizeSa zakti zALI thayA. upasarga rUpI haraNe thI parAjita na thavAthI te siMhanI peThe dudharSa thayA. ThaMDI, garamI vagere badhuM sahana karavAthI te vasuMdharA (pRthivI) nI jema sarva sparza thayA. te vezyA vagerenI siddhi yukta hevAthI te saLagatA agni nI jema savizeSa tejathI prakAzita thayA. sthApatyA putra pratibaMdha rahita thayAM A pratibaMdha dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe cAra prakAranuM che. dravyanI apekSAe sacitta, acitta temaja mizra vastuomAM, kSetranI draSTie gAma, nagara, araNya (vana) For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre samatRNamaNiloSTakAJcanaH, samasukhaduHkhaH, ihalokaparalokA'pratibaddhaH, jIvitamaraNakAGkSA varjitaH, saMsArapAragAmI karmaniryAtanArthamabhyutthitaH, evaM ca khalu mokSamArge viharati / tataH khalu sa sthApatyAputro'rhato'riSTanemestathArUpANAM sthavirANAntike sAmAyikAdIni caturdazapUrvANi adhIte, adhItya ca bahubhiryAvaccaturthena-caturthabhaktAdino''tmAnaM bhAvayan viharati / nagara, araNya Adiko meM kAla kI apekSA samaya AvalikaAdikoM meM bhAva kI apekSA krodha, bhaya, tathA hAsyAdikoM meM, una sthApatyA putra ko kisI bhI prakAra kA prativandha nahIM thaa| una kI dRSTi meM tRNa, maNi, loSTa aura kAMcana samAna the| sukha aura duHkha samAna the / iha loka aura paraloka se ve apratibaddha the| jIvitAzaMsA aura maraNA zaMsA se ve rahita bana cuke the| saMsAra se rahita ho cuke the karmoM ke nAza karane meM hI unakA puruSArtha lagA huA thaa| isa taraha ve samiti Adi koM se samita ho kara mukti ke mArga meM sAvadhAna hokara vicaraNa karane lge| (taeNaM se thAvaccAputte arahao ariTTanemissa tahA rUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI coddasapunvAiM ahijai ) dhIre 2 una sthApatyAputra anagAra ne ahaMta ariTTanemi prabhu ke tathArUpa sthaviro ke pAsa sAmayika Adi caudaha pUrvI kA adhyayana bhI kara liyA ( ahijittA bahahiM jAva cauttheNaM viharai) unakA adhyayana karake phira unhoMne caturtha bhaktAdi tapasyA se apane ko bhAvita kiyA vageremAM, kALanI apekSAe samaya AvalikA vageremAM, bhAvanI daSTie krodha, bhaya temaja hAsya vageremAM te sthApitA putrane koIpaNa jAtane pratibaMdha hate nahi tenA bhATe te! tRNa, mAzu, khoTa ( bhATInu ) mane yana (sAnu) A badhAM sarakhAM ja hatAM. sukha dukha baMne sarakhAM hatAM. Iha leka ane paralekathI te apratibaddha ( svataMtra) hatA. chavitAzaMsA temaja maraNazaMsAthI te rahita thayA. saMsAranA viSathI rAhata thaIne karmonA vinAzamAMja teo puruSArtha saMlagna hatA. A pramANe te sthApatyA putra samiti vagerethI samita thAna bhutimAma sAvadhAna chana viya265 42vA sAyA. (taeNa se thAvaccAputte arahao aridanemissa taharUvANa yerANa atie sAmAiyamAiyAi coisa puvAI ahijjai ) dhIme dhIme sthApatyA-putra mAnAre ariSTanAbhi prasanI pAse thI temaja tathA sthavironI pAsethI sAmayika vagere caudapUnuM adhyayn 55 yu. (anijittA bahUhijAba cauttheNa viharai) adhyayana yA mAha sthApatyA putre caturtha bhakta vagere tapasyAthI pitAnA AtmAne bhAvita karyo For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 'mamamAradharmAmRtakarSipI TIkA a0 5 sthApatyAputraniSkamaNam tataH khalu ahavariSTanemiH syApatyAputrasthAnagArasya taM sahAgataM 'inbhAiyaM' ibhyAdikam ibhyazreSThisenApatiprabhRtikam anagArasahasraM ziSyatayA dadAti / sthApatyAputreNa saha ye sahasrapuruSA dIkSA gRhItavantaste sarve tasyaiva ziSyAH kRtA iti bhAvaH / tataH khalu sa sthApatyAputro'nagAro'nyadA kadAcit arhantamariSTanemi vandate vAcA ratauti, namasyati, kApena praNamati vandiyA namaskAraM ca kRtvA evaM svakSyamAmaprakAreNavAdI___ icchAmi khalu bhadanta ! he bhagavan yuSmAbhiH ' abbhaNukAe' abhyanujJAta: sana AjJAM prApya sahasraNAnagAreNa sAdhaM bahiH dvArAvatI nagarIto bahiniHmRtya janapadavihAraM deze grAmAnugrAmavicaraNaM, viha =kartum , bhavadAjhyA deze vihAra kartu micchAmItyarthaH / he devAnupiya yathAsukha-viharetyarthaH / pAvat zabda se ukta artha liyA gayA hai / (taeNaM arihA ariSTanemi dhAvaccAputtassa aNagArassa taM inbhAiyaM aNagArasahassaM sIsatsAe dalayA) isake bAda ahaMta ariSTanemi prabhu ne una anagAra sthApatyAputra ke liye unake sAtha Aye hue usa, ibhya, zreSThI senApati Adi anagAra sahastra ko ziSyarUpa se de diyaa| (taeNaM se thAvaccApute abhayA kayAiM arahaM ariSTanemi vaMdai namasai) isake bAda una sthApatyAputra ne kisI samaya arhata ariSTanemi ko vaMdanA kI aura unheM namaskAra kiyA- ( vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI) bandanA namaskAra karake phira unhoM se unhoMne aisA kahA- (icchAmi gaM bhaMte ! tumbhehiM ambhaNunAye samANe sahasseNaM aNagAreNaM saddhiM pahiyA jaNavayavihAraM viharittae) bhadaMta ! yadi ApakI AjJA ho to maiM ina hajAra anagAroM ko sAtha lekara dvArAvatI nagarI se bAhira janapada vihAra karanA cAhatA hai| yAvata' wthI 61 mathanI saha thayeche. (taeNa ariho asTrinemi thAvaccAputtassa aNagArasa ta ibbhAiyaM aNagArasahassaM sIsattAe dalayai ) tyAra pachI ahaMta ariSTanemi prabhue anagAra sthApatyA putrane temanI sAthe AvelA ane pratrajyA grahaNa karelA ibhya, zreSThI senApati vagere anagAra sahastra na ziSya 3pe mAyA (taeNa se thAvaccAputte annayA kayAI araha agneimi vaMdai namasai) tyA2 mA sthApatyA putre 7 mata ma mariSTanemi prabhune vana mA nabha2412 4aa. (vadittA namaMsittA evaM vayAsI)na sana na.24.2 4Ina bhAga bhane vinatI 40-(icchAmi gaM bhaMte ! tummehi abbhaNunAye samANe sahasseNa' aNagAreNa saddhi bahiyA jaNavayavihAra viharisae) he bhadaMta ! tamArI AjJA thAya tevuM eka hajAra anagAra nI sAthe karAvatI jJA08 For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAjastra tataH khalu sa sthApatyAputro'nagArasahasreNa sAdha tenodAreNa pradhAnena-paDjIvanikAyarakSaNaparatvAt , ugreNa-tItreNa parISahopasarga sahiSNutvAt , prayatnena= yatanApradhAnatvAt bahirjanapadavihAraM viharati // 17 // mUlam-taNaM kAlaNaM teNaM smaeNaM selagapure nAmaM nagaraM hAtthA, subhUmibhAge ujjANe, selae rAyA, paumAvai devI, maMDue kumAre juvraayaa| tassa NaM selagarasa paMthagapAmovakhA paMcamaMtisayA hotthA, uppattiyAe veNaiyAe kammiyAe pAriNAmiyAe uvaveyA rajjadhuraM ciMtayaMti, thAvaccAputte selagapure samosaDhe rAyA jigato dhammakahA, dhamma soccA jahANaM devANupiyANaM aMtie bahave uggA bhogA jAva caittA hirannaM jAva ( ahAsuhaM devANuppiyA! taeNaM se thAvaccA putte aNagArasahasseNaM saddhiM teNaM urAleNaM uggeNaM payatteNaM paggahieNaM bahiyA jaNavayavihAraM viharai) prabhu ne unase kahA-yathAsukhaM devAnupriya ! prabhu kI isa prakAra AjJA prApta kara ve sthApatyAputra SaTjIvanikAya kI rakSA karane meM tatpara hone ke kAraNa udAra, parISaha aura upasargoM ko sahana karane ke kAraNa ugra, yatanA pradhAna hone ke kAraNa prayatna aura bhagavAn kI AjJA ko pradhAna rUpa se aMgIkAra karane ke kAraNa pragRhIta aise 1eka hajAra ziSyoM ko sotha lekara vahAM se bAhira dezoM meM vihAra kiyaa| sUtra "17" nagarIjI mahAra yaha viDA2 421 / nyAI chu. ( ahAsuhe devANuppiyA ! taeNa se thAvacca aNagArasaMhasseNaM saddhiM teNa urAle Na uggeNa payattaNa paggahieNa bahiyA jaNavayavihAra viharai ) prabhume tene yu-pAnupriya sumethI vihAra kare. A rIte sthApatyA putre AjJA meLavIne jIvanikAyanA rakSaNamAM sadA taiyAra hevAthI udAra, parISaha ane upasargone sahana karavAthI ugra, yatanA pradhAna hovAthI, prayatna ane bhagavAnanI AjJA pradhAna rUpathI svIkAravAthI pragRhIta evA eka hajAra ziSyanI sAthe tyAM thI bahAranA dezamAM vihAra karyo. sU-17 For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - maMmagAradharmAmRtavaSiNo TIkA a05 zailakarAjavarNanam pavvaiyA, tahANaM ahaM no saMcAemi pavaittAe, ahannaM devANuppiyANaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva samaNovAsae jAva ahigayajIvAjIve jAva ahApariggahiehiM tavokammahi appANaM bhAvemANe vihraami|pNthgpaamokkhaa paMcamaMtisayA samaNovApsayA jAyA, thAvaccAputte bahiyA jaNavayavihAraM viharai ||suu018|| - 'teNaM kAleNaM' ityaadi| - TIkA-tasmin kAle tasmin samaye zailakapuraM nAma nagaramAsIt / nagarAd bahiH subhUmibhAgaM nAmodyAnam / tasmin nagare zailako nAma rAjA'bhUt / padmAvatIdevI-pamAvatInAmnIdevI paTTarAjJo / maNDUkakumAro yuvarAno'bhavat / tasya khalu zailakasya rAjJaH pAnthakapramukhAH paJcazatAni mantriNaH amAtyAH Asan , kIdRzAste mantriNa ityAha-' uppattiyAe' autpattikyA zAstrAbhyAsAdi nimittaM vinaiva sadbhAvinI tathAvidhakSayopazamananyA mati rautpattikI tayA, 'vaiNaiyAe ' vainayikyA-vinaya teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM (selagapure nAmaM nagaraM hotthA ) zailaka pura nAma kA nagara thA ( subhUmi bhAge ujANe selae rAyA paubhAvai devI muMDae kumore juvarAyA) usa meM subhUmi bhAga nAma kA udyAna thA / zailaka pura rAjA kA nAma zailaka thaa| usakI paTTarAnI kA nAma padmAvatI thaa| maMDUka nAma kA isakA yuvarAja kumAra thaa| (tassa NaM selagassa paMthagapAmokkhA paMca maMtisayahotthA ) isa zailaka rAjA ke pathika pramukha pAMcasau maMtrI the| (uppattiyAe veNaiyAe,kammiyAe,pariNAmiyoe, uvaveyA rajadhuraM ciMta teNa kAleNaM teNaM samaeNaM ityAdi / A -(teNa kAleNa veNa samaeNa) te ANe bhane te abhaye (selApure nAma nagaraM hotthA) zaikSa4 pu2 nA nA2 tu. ( subhUmimAge ujjaNe se lae rAyA paumAvaha devI muMDae kumAre juvarAyA) tyA subhUmi sA nAbhe dhAna hatuM zailaka puranA rAjAnuM nAma zailaka hatuM. padmAvatI tenI paTarANI hatI. bha, nAma te satanA yu12|04 to. (tastra Na' se ugassa pathaga pAmokkhA paMcamattimaya hotthA ) kSesa ne pAMtha prabhuma paaNyse| bhatrImA tA. (sampattiyAe vegaiyAe. kasmiyApa pariNAmiyAe aveyA rajjapura vivayaMti) mA For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAret labdhabuddhyA, 'kammayAe' karmajayA - lekhanAdi karmAbhyAsataH samutpannayA buddhayA, 'pAriNAmiyAe' pAriNAmikyA dIrgha kAle'nubhavatayA vayaH pariNAmajanyayAbuddhayA ' uvaveyA ' upapetAH buddhicatuSTayena yuktAH, 'rajjavuraM ' rAjyadhuraM rAjyarakSaNavardhana kAryabhAraM cintayanti = cintayantaH santi / . atha sthApatyAputro'nagAro grAmAd grAmAntaraM viharan zailakapure zailakapuramamare ' samosar3he ' samavasmRtaH, 'rAyA Niggao' rAjA - zailakannRpaH ' Niggao ' nirgataH sthApatyAputrAnagArasyAgamanaM zrutvA taM vandituM niHsRtaH / nirgatya sthA patyAputrAnagAraM vanditvA yathocitasthAna AsonaHsthApatyAputramanagaraM paryupAsate / lakSaNadharmakathA - sthApatyA putrAnagAreNa kathitA / atha zailako nAma rAjA dharmaM zrutvA vadati he bhadanta ! yathA khalu devAnupriyANAmantike bahavaH ugrAH ugravaMzyAH bhogA bhogavaMzIyA rAjAno yAvat hiraNyAdikaM tyaktvA yaMti) ye samasta maMtrI autpatti kI vainayikI kArmikI aura pAriNAmi kI isa prakAra cAra taraha kI buddhi se rAjya ke rakSaNa kA usa ke saMghadhana kA kArya kiyA karate the| (dhAvaccAputte selagapure samosaDhe ) bihAra karate 2 sthApatyA putra zailaka pura nagara meM Aye / (rAyA Niggao dhammakA) sthApatyAputra anagAra kA Agamana sunakara unako vaMdana karaneke liye zailaka rAjA apane nagara se nikale / nikalakara ve sthApatyA putra anagAra ke pAsa pahu~ce - vahAM jAkara unhone unake saMvidhi vandanA kI - namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra kara phira ve yathocita sthAna para baiTha gaye / sthApatyAputra anagAra ne zrutacAritra lakSaNavAlI dharma kathA kahI (dhammaM soccA jahANaM devANuppiyANaM aMte bahave uggA bhogA jAva cahA hirannaM jAva pavvattA, tahA ahaM No saMcArami pavvaie ) dharmakA badhA maMtrIe aupattikI, vainayikI, kAlmikI ane pariNAmikI A rIte cAra latanI yuddhithI rAjyanuM rakSaNu tebhana saMvardhananu Abha uratA hatA. thAvaccAputte selagapure samosaDhe) vihAra ustA ustAM sthApatyA putra zailagapurabhAM ghyAvyA. ( rAyAnio dhammakA ) sthApatyA putra anagAranaM Agamana solajIne zaila rAnna peAtAnA nagarathI nIkaLyA ane sthApatyAputra anagAranI pAse paheAMcyA. tyAM paheAMcIne temaNe temane vidhipUrvaka vaMdana ane namaskAra karyAM. vaMdanA ane namaskAra karIne tee ucitasthAne besI gayA. sthApatyAputra anagAre zrRtracAritra sakSaNuvAjI dharmasthAno upadeza vyApyo ( ghamma socyA jahANaM devANupiyA NaM ase bahave uggA bhogA jAva caitA hiranna jAva pavvaicA, tahA ahaM No * saMcAmi paouse ) dharmazthA sAMlajIne zailaH zablaye sthApatyA manabhArane For Private And Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir net kA maM0 5 zailakarAjavarNanam yAvat pravrajitA bhavanti, tathA khalu ahaM no zaknomi pravrajitum, rAjyAdikaM parityajya pravrajyAM grahItumasamartho'smItyarthaH / ahaM khalu devAnupriyANAmantike paJcANutratikaM yAvat zramaNopAsakaH atra yAvacchabdena sapta zikSApratikaM dvAdazavidhaM gRhidharma dezaviratirUpaM pratipattuM svIkartumicchAmi tadA sthApatyAputro' bAdIta he devAnupriya ! yathAsukhaM bhavet tathA kuru ityevamabhyanujJAtaH san zramaNo - upadeza sunakara zailaka rAjA ne sthApatyA anagAra se nivedana kiyA- ki he bhadanta ? jisataraha Apa devAnupriya ke pAsa ina aneka ugravaMzIya bhogavaMzIya rAjAone yAvat hiraNya AdikA parityAgakara yAvat dIkSA dhAraNa karalI hai usa taraha maiM dIkSA dharaNa karane ke liye samartha nahI hU~-rajyAdika kA parityAga kara pravrajyA grahaNa karane ke liye maiM asamartha hU~ ( ahannaM devANupiyANaM aMtie paMcANuvvaiyaMjAva samaNo vAsae jAva ahigayajIvAjIve jAva ahA parigAhiehiM tavokamme hiM appANaM bhAvemANe viharaha) meM kevala devAnupriya ke pAsa pAMcaaNuvrato ko dhAraNa kara zramaNopAsaka banane kI icchA karatA huuN| yahAM yAvat zabda se sAta zikSA vrato kA grahaNa huA hai| isa zrAvaka kA dharmajobAraha aNuvrata rUpa hai aura jise deza virata kahate hai maiM use svIkAra karanekI icchA karatA hU~ aisI apano icchA zailaka rAjA ne sthApatyA anagAra ke pAsa abhivyakta kii| zailaka rAjA kI icchA jAnakara sthApatyA anagAra ne una se kahA he devAnupriya ! yathAsukhaM- arthAt jisa meM tumheM sukha mAlUma paDe vaisA tuma karo - isa prakAra sthApatyA anagAra vinaMti karI- he bhadata ! Apa devAnupriyanI pAsethI jema A aneka ugra vaMzIya bhAgavaMzIya rAjAe e dravya-vagere madhu tyAgIne bhAgavatI dIkSA svIkArI che tema huM dIkSa. svIkArI zakuM tema nathI, rAjya vagere tyajIne atranyA zraddheSu 42vA bhATe huM asamartha chu . ( ahanna' devANuviyANaM atie paMcaNuvvaiyaM jAva samaNovAsae jAva ahigayajIvAjIve jAba ahA parigahiehi tavokammehi appAnaM bhAvemANe viharai ) Du ita hevAnupriyanI pAsethI pAMca aNuvratAne svIkAMrIne zramaNeApAsaka thavA cAhu chuM, aDDI' yAvat zabdathI sAta zikSA tenuM grahaNa thayuM che. khAra vratarUpa je zrAvakadhama che tene svIkAravA cAhuM chuM A rIte zailaka rAjAe peAtAnI icchA sthApatyAputranI sAme prakaTa karo. zailakarAjAnI mA jAtanIIcchA jANIne sthApatyAputra anagAre temane kahyuM----hai devAnupriya ! cathAsukha eTale ke jemAM tamane For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 fararai kathApes pAsako jAtaH / zramaNopAsakAnAM dharmaH savistaramupAsakadazAGga sUtrasyAgAradharma saMjIvanI TIkAyAM varNitastata etra vijJeyaH / yAvat ' ahigayajIvAjIve ' adhigata jIvAjIvaH, jIvAjIvasvarUpAvijJaH yAvat yathA parigRhI taistapaH karmabhirAtmAnaM bhAvayan viharati / pAnthakapramukhAH paccazata mantriNaH zramaNopAsakA jAtA dvAdazatratadhAriNaH zrAvakA abhUvan / sthApatyAputraH bahiH = zailakapura nAmno nagarAd bahirjana padavihAraM viharati = karoti sma // 18 // 1 dvArA abhyanujJAta hokara zailaka rAjA ne 12 bAraha prakAra kA gRhastha dharma svIkAra kara liyA- ve zramaNopAsaka bana gaye / zramaNopAsakoM ke dharma kA vistAra pUrvaka varNana hamane upAsakadazAMga sUtra kI agAra dharmasaMjIvanI nAma kI TIkA meM kiyA hai| so vahAM se jAna lenA cAhiye / jIva aura ajIva kA kyA svarUpa hai isa bAta ko bhI ve jAnane vAle bana gaye / aneka prakAra kI tapazcaryA bho ve karane lage / isa taraha yathA parigRhIta) tapa karmoM dvArA ve apane Apako bhAvita karate hue rahane lage / ( paMthagapAmokkhA paMcamaMtisayA samaNovAsayA jAyAthAvaccApuse bahiyA jaNavayavihAraM viharaha) rAjA ke jo pAMthaka pramukha pAMcasau maMtrI the- ve bhI zramaNopAsaka bana gaye- 12 vrata dhArI ho gaye - sthApasyAputra anagAra usa zailakapura nagara se bAhara janapada meM vihAra kara gaye ! sUtra " 18" sukha thAya tema karo. A pramANe sthApatyA anagArathI AjJApita thayelA zailaka rAjAe khAra prakAranA gRhastha dharmo svIkAryo, ane teo zramaNeApAsaka thayA. zramaNeApAsakAnA dharmonuM savistara vana anee upAkadazAMgasUtranI agAra dhama sajIvanI nAmanI TIkAmAM karyu che. jijJAsu jana temAMthI jANI zake che. jIva ane ajIvanA svarUpa viSenuM jJAna paNa Ilaka rAjAne thaI gayuM. aneka jAtanI tapasyA te karavA lAgyA. A rIte yathAparigRhIta tapa: karmo vaDe peAtAnI jAtane bhAvita karatA rahevA sAgyA. ( paMthagapAmokkhA paMcamaMtiyA khamaNovAsayA jAyA thAtravtrApute bahiyA jaNatrayavihAra vihArai ) rAmanAtha prabhu yAMyaseo maMtrI hatA teo paNa zramaNeApAsaka temaja khAra vrata dhArI thaI gayA. tyAra bAda sthApatyA putra anagAra zailakapura nagarathI bahAra khIjA janapadomAM vihAra karavA mATe nIkaLI paDyA, // sUtra 18 5 For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 5 sudarzanabheSTIvarNanam - mUlam-teNe kAleNaM teNaM samaeNaM sogaMdhiyA nAma nayarI hotthA, vanao, nIlAsoe ujANe vannao, tattha NaM sogaMdhiyAe nayarsae sudaMsaNe nAmaM nayaraseTTI parivasai, ar3e jAva apribhuue| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sue nAmaM parivvAyae hotthA, riunveyajajuTaveyasAmaveyaathavaNaveyasaTritaMtakusale saMkhasamae laddhahe paMcajamapaMcaniyamajuttaM soyamUlayaM dasappayAraM parivvAyagadhammaM dANadhammaM ca soyadhammaM ca tisthAbhiseyaM ca Aghave mANe pannavemANe dhAurattavatthapavaraparihie, tidaMDakuMDiyachatta. challuyaMkusapavittayakesarIhatthagae parivvAyagasahasseNaM saddhiM saMparibuDe jeNeva sogaMdhiyAnayarI jeNeva parivvAya gAvasahasi bhaMDaganikhevaM karei, karitA saMkhasamaNeNaM appANaM bhAvamANe vihrh| taeNaM sogaMdhiyAe NayarIe siMghADagatigacaukacaccaresa bahujaNo annamannassa evamAikkhai / evaM khalu sue parivvA. yae iha havvamAgae jAva viharai, parisA niggayA sudaMsaNo niggae, taeNaM se sue parivAyae tIse parisAe suMdasaNassa ya annesi ca bahaNaM saMkhANaMdhamnaM parikahei-evaM khalu sudaMsaNA amhaM soyamUlae dhammaM pannatte, se'viya soe duvihe pannatte taM jahA-davvasAe ya, udaeNaM maTTiyAe ya, bhAvasoe davehi ya maMtahi ya, jannaM amhaM devANuppiyA kiMci asui bhavAmI, taM savvaM sajjo pur3havIe Alippai, tao pacchA suddheNa vAriNA pakkhAlijjai, tao taM asuI suI bhavai, evaM khalu jIvA For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAlAdharmakathA jalAbhiseya pUyappANe avizNa sagaM gacchaMti, taeNaM se sudaM. saNe suyarasa Atie dhammaM soracA haTre suyassa aMtie sAyamUlayaM dhammaM giNhai, gaNhikA parivAyae vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vasthapariggahaNaM parilAbhamANe jAva viharaha / taeNaM se sue parivAyage sogaMdhiyAo nayarIo nigacchai, nigacchittA bahiyA jaNavaya vihAraMviharai // sU0 19 // " teNaM kAleNaM " ityaadi| TIkA-tasmin kAle tasmin samaye saugandhikA nAma nagarI AsIt varNakaH saugandhikAnagaryA varNanaM aupapAtikasUtrokta campAnagarIva vAcyam. nIlAzokamudyAna-nIlAzokanAmakamupavanaM tatrAsIt / varNakaH-asyodyAnasya varNana pUrvavad bodhyam / tatra khalu saugandhikAyAM nagaryA sudarzano nAma nagara zreSThI prtivsti| 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ' itydi|| __TIkArtha-(teNa kAleNaM teNaM samaeNa) usa kAla aura usa samaya meM (sogaMdhiyA nAma nagarI hotthA) saugaMdhikA nAma kI nagarI thI( vannao) isa nagarI kA varNana aupapAtika sUtra meM jisa prakara caMpAnagarI kA varNana kiyA gayA hai usI taraha kA jAnanA cahiye / ( nIlAsoe ujjANe ) isa nagarI me udyAna thA jisakA nAma nIlAzoka thaa| ( vannao ) pUrvakI taraha isa udyAna kA varNana jAna lenA cAhiye / (tattha NaM sogaMdhiyAe nayarIe sudaMsaNe nAmaM nayarasevI parIvasai aDDe jAva aparibhUe) usa saugaMdhikA nagarI me sudarzana nAma teNa kAleNaM veNaM samaeNaM ityAdi / Atha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) te ANe bhane te sabhaye (sogaMdhiyA nAma nagarI hotthA ) saugaxit nAme nagarI hatI. ( vannao) mopapAti sUtramAM je pramANe caMpAnagarInuM varNana karavAmAM AvyuM che te pramANe ja ahIM 5 namI se naye, (nIlAmoe ujjANe) mA nArImai 3 GdhAna ta renu nAma nIsA utuM. (vannao) pakSAMnI bha ma GdhAnanu parthana 55 tazI ve na sa. (tatthaNaM sogaMdhiyAe nayarIe sudasaNe nAma nayarasedI parivasai, aDDhe jAva aparibhUe) te saugaghirA nagarImA suzana nAme nagara For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNA TIkA a0 5 sudarzana zreSThavarNanam sa kIdRza ityAha- ADhyaH vibhavazAlI, yAvat aparibhUtaH = kenApi parAbha vitumazakyaH / tasmin kAle tasmin samaye zuko nAma paribrAjaka AsIt / sakIdRza ityAda "riubve yaja juTI yasAmave yaathantraNa ve yasa hitaM ta kusale" Rgveda yajurvedasAmavedAthaveda SaSTitantra - kuzalaH sarvavedasarva tantra nipuNa ityarthaH, 'saMkhasamaye laddhaTTe' sAMkhyasamaye aar: sAMkhyazAstrAbhimatasakalata svArthAbhijJaH paJcayamapaJca niyamayukta, tatra=ahiMsA satyAstedabrahmacaryAparigrahAH paJzcayamAH, zaucasantoSatapaH svAdhyAyezvaramaNi kA nagara seTha rahatA thA / yaha vizeSa vibhUtizAlI thA aura aparibhUta thA - koI bhI vyakti isakA tiraskAra ( apamAna) nahI kara sakatA thA / ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sue NAmaM parivvAyara hotyA) usI kAla aura usI samaya meM zuka nAma kA parivrAjaka thA (riubveya, jajubveya, sAmaveya, athavvaNaveya, sadvitaMtakusale, saMkha samae laddhaDe paMcajama paMca niyamajutta soyamUlagaM dasappayAraparivvAyagadhammaM dASadhammaMca soyadhammaM tityAbhiseca AvayamANe paNNavemANe dhAura savatthapavaraparihie ) yaha Rnveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda SaSTitaMtra inameM kuzala thAnipuNa thA / sAMkhya siddhAnta prativAdita sakala tatvoM ke arthakA jJAtA thA / paMcama aura paMcaniyama se yukta tathA zauca mUlaka daza prakArake parivrAjaka dharmakA dAna rUpazrama kA zauca rUpa dharmakA tIrthAbhiSekakA upadeza detA thA usakA pracAra karatA thA / ahiMsA, satyaasteya brahmacarya aura parigraha ye pAMca yama haiN| zauca santoSa tapa svAdhyAya, IzvarapraNi zeTha rahetA hatA. te khUbaja azvayaM sapanna ane abhUita hatA. koI paNa vyakti tebhano tiraskAra na urI zatI hutI. ( teNaM kAleNa veNa samaeNa sue NAma' parivvAyae hotthA ) te ThANe ane te samaye zo zuru nAme paritrA 44 to. (riubveya, jajuvveya, sAmaveya, athavvaNaveya, saTThitaMtakule, saMkha samaya laTThe paMcajamava caniyamajutta soyamUlagaM dasapayAraparivvAyagadhammaM dhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca AghavemANe paNNavemANe ghAurattavatthapavaraparihie ) te Rneha, yannuvedha, sAbhaveha, athaveha tebhana SaSThitazramAM kuzaLa hatA, nipuNa hatA. sAMkhyasiddhAntamAM kahelA badhA tattvAnA te jANunAra hatA. te pAMca ma temaja pAMca niyama thI yukta hatA. te zaucamUlaka daza jAtanA parivrAjaka dhanA, dAnarUpa dharmAMnA zaucarUpa dharmanA tIrthAbhiSeka (tI snAna) ne upadeza ApatA hatA. ane peAtAnA dharmanA pracAra karatA hatA. ahiMsA, satya asteya, brahmacaya ane parigraha e pAMca " yama che " zA0 9 For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre dhAnAni paJcaniyamAH tairyuktam zaucamUlake dazaprakAraM yamaniyamasaMmelanena dazavidhaM parivrAjakadhamai dAnadharma-dAnarUpaM dharma ca zaucadharma-mRdvArijanitaM zaucarUpaM dharmaM ca tI. yAbhiSeka gaGgAdi tIrthodakasnAnaMca AkhyApayan prakhyApayanta yan prajJApayan ghoSayan' dhAurattavatthapavaraparihie' dhAturaktavastrapravaraparihitaHgarikadhAturaktavastra pavaraparidhAnaH, gairikaraktavastradhArItyartha, 'tidaMDa-kuMDiya - chatta - channAlayaM - kusa-pavittaya-kesarI hatthagae' tridaNDa-kuNDikA-chatra-SaDnA-lakAGkuza-pavipraka-kesarI hastagataH, tridaNDAdIni sapta hastagatAni yasya sa tathA, tatra tridaNDaM manovAkkAyadaNDatrayaparijJAnAthai daNDatrayaM, kuNDikA kamaNDaluH, chatraM, prasiddha, par3anAlaka = trikASThikA, akuzaH - prasiddhaH-vRkSapallavachedanArtha, pavitraka tAmramayamaGgulIyakaM, kesarI = cIvarakhaNDaM, parivrAjakasahasreNa sAdha saMparikRtaH dhAna ye pAMca niyama haiN| miTTI aura pAnI se zuddha karanA isakA nAma zauca hai| gaMgA Adi tIrtha ke jala meM snAna karanA isakA nAma tIrthAbhiSeka hai| ina bAtoM ko AkhyA na-kathana karatA huA prakhyApana prarUpaNA karatA huA yaha zuka jina vastroM ko pahiratA thA ve gairika dhAtu se raMge hue the| arthAt gairika dhAtu se raMge hue vastroM ko hI yaha pahiratA thaa| (tidaMDakuMDiya, chatta chaluyaMkusapavittayakesarIhatthagae parivvAyagasahasse NaM saddhiM saMparibuDe jeNeva sogaMdhiyA nayarI jeNeva parivvAyagAvasahe teNeva uvAga i.) mana, vacana aura kAya ina tIna daMDoM ke parijJAna ke liye yaha daNDa traya kA dhArI thaa| kamaNDalu, chatra, trikASTikA, aMkuza, tAmramaya aMgulIyaka, (aMgUThI) aura cIvara khaMDa ye saba usa ke hAtha meM the / 1 eka hajAra sAdhu maMDala se yaha parivRta thA / so jahAM vaha saugaMdhikA nagarI thI aura usa meM bhI jahAM parivrAjakoM kA zauca. saMteSa, tapa, svAdhyAya, IzvarapraNidhAna e pAMca niyame che. mATI ane pANIthI zuddha karavuM te zauca kahevAya che. gaMgA vagere tIrtha jaLamAM nAhavuM te tIthobhiSeka kahevAya che. A yama niyamanuM AkhyA vacana temaja prarUpaNa karate te zuka parivrAjaka airika (ge ) vastro paherate hate. eTale ra thI / sote prt| Dato. (tidaMDa kuMDiya, chatta, chaluya kusapa vittayakesarIhatthagae parivAyagasahasseNaM saddhiM saMparibuDe jeNeva sogaMdhiyA nayarI jeNeva parivAyagAvasahe teNeva uvAgacchai ) bhana, kyana mane Aya mA traNa daMDenA parijJAna mATe te daMDatraya (traNadaMDa) dhAraNa karatA hate. kamaMDaLa chatra, trikASTikA, aMkuza tAMbAnI vITI ane cIvarakhaMDa A badhAM tenA hAtha mAM hatAM. eka hajAra sAdhuo tenI sAthe hatA. te pharate pharate kyAM For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA bha0 5 sudarzanazreSThIvarNanam // yatraiva saugandhikA nagarI yatraiva parivrAjakAvasathaH, tatraivopAgacchati, upAgatya parivrAjakAvasathe bhANDakanikSepaM karoti = tridaNDAdInyupakaraNAni sthApayati, kRtvA.sAMkhyasamayena sAMkhyasiddhAntAnusArAcAreNa AtmAnaM bhAvayan viharati / tataH khalu saugandhikAyAM nagaryA zRGgATakatrikacatuSkacatvareSu yAvad rAjapatheSu bahujano'nyonyasya parasparam-evamAkhyAti - kathayati, evaM khalu zuko nAma parivrAjaka iha asyAM saugandhikAyAM nagaryA havyamAgataH samAgataH yAvadAsmAnaM bhAvayan viharati / paripanirmAtA / mudarzano'pi nirgtH| tataH khalla sa Azrama thA vahAM aayaa| ( uvAgacchittA paricAyagAvasahaMsi maMDalanikkhevaM karei, karittA saMkha samaNeNaM appANaM bhAvemANe viharaha) Akara usane usa parivrAjakAzrama meM apane bhAMDoM ko rakha diyaa| aura rakha kara sAMkhya siddhAnta ke anusAra apanI pravRtti cAlU rakhatA huA Thahara gyaa| (taeNaM sogaMdhiyAe nayarIe siMghADagatigacaukka caccaresu bahujaNo annamannassa evamAikkhai ) isake bAda usa sauMgaMdhi kA nagarI meM zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara yAvat rAjamArga meM aneka jana paraspara meM isa prakAra bAta cIta karane lage ( evaM khalu sue parivvAyae iha havvamAgae jAva viharaha) baMdhuo! zuka nAma kA parivrAjaka isa apanI saugaMdhiko nagarI meM abhI 2 AyA hai| - vaha sAMkhya siddhAnta ke anusAra apanI pravRtti rakhatA huA parivrAjakA zrama meM ThaharA huA hai| isa bAta se paricita hokara (parisA niggayA, sudaMsaNo, niggae, taeNaM se sue parivvAyae tIse parisAe sudaMsaNassa saudhikAnagarI hatI ane jyAM parivrAjakone Azrama hatuM tyAM AvyuM. (uvAgacchittA parivAyagAvasaha si bhaMDaganikkheva karei, karitA sakha sabhareNa apANa' bhAvemANe viharai) ta parivAnA pAzramamA pAyAne tene pitAnI badhI vastuo mUkI dIdhI ane tyAM sAMkhyasiddhAntane anusarIne ghAtAnA yamanI prayA2 42 // 22 // ya (taeNa sogaMdhiyAe nayarIe siMghADagatigacaukkacaccaresu bahujaNo annamannassa evamoikkhai) tyA24 soga dhikA nagarImAM zRMgATaka, trika, catuSka catUra ane rAjamArgamAM ghaNA mANase mA zata paat| 42vA sAdhyA-(evaM khalu sue parivvAyae iha havvamAgae jAva viharaha) bhitra ! mA ma nagarImA zuOM nAme meM parivAra hamaNAM ja Ave che. sAMkhya siddhAMta anusAra te pitAnI pravRttio Acara to parikSA mAzramamA 27 // cha. ma pAtanI ong etin (parimA For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 68 zAtAdharmakathAGgako zukaH parivrAjakastasyAH paripadaH sudarzanasya ca anyeSAM ca bahUnAM janAnAM purastAt sAMkhyAnAM sAMkhyamatAnuyAyinA dharma parikathayati-he sudarzana ! evaM vakSyamANa prakAreNa khalu asmAkaM zaucamUlako dharmaH prajJaptaH, tadapi ca zaucaM dvividhaM prApta tadyathA-dravyazaucaM ca, bhAvazaucaM c| dravyazaucaM ca udakena-jalena mRttikayA ca bhavati / bhAvazaucaM 'dabbhe hi ya' darbhezva, ' maMte hi ya ' mantraizca bhavati / he devAnupriya ! yat khalu asmAkaM kiMcit karacaraNakamaNDala prabhRti azuddhaM bhavati tat sarva ' sajjo pur3havIe ' sadyaH pRthivyA zudranavInamRttikayA, Alipyate anu. lipta kriyate, tataH pazcAt zuddhana-pavitreNa, vAriNA jalena prakSAlyate tatastadazuddhaM upahataM vastu zuddhaM bhavati / evaM khalu jIvAH 'jalAbhiseyapUyappANo' jalAya annesiMca bahUNaM saMkhANaM dhamma parikahei ) nagara nivAsI pariSada usake pAsa jAne ke liye apane 2 ghara se niklii| sudarzana bhI nikalA isake bAda usa zuka parivrAjaka ne usa Agata pariSad ko sudarzana seTha ko tathA aura bhI ekatrita hue aneka manuSyoM ko sAMkhyoM ke dharma kA upadeza diyA / usameM usa ne isa prakAra kahA * ( evaM khalu suMdasaNA amhaM soyamUle dhamme paNNatte ) he sudarzana hamArA dharma zauca mUlaka prajJapta huA hai (se vi ya soe duvihe paNNatte) vaha zauca bhI do prakAra kA kahA huA hai- (davasoe ya bhAvasoe ya) 1 dravya zauca 2 bhAva zauca / (vvamoeya udaeNaM maTTiyAe ya) jala aura miTTI se dravya zauca hotA hai / (bhAvasoe dambhehiM ya maMte hiM ya) bhAvazauca darbha aura maMtroM se hotA hai / ( jannaM amhaM devANuppiyA ! kiMci asui bhavai taM savvaM niggavA, sudasaNo niggae taeNa se sue parivvAyae tIse parisAe sudasaNassa ya annesiM ca bahUNa saMkhANa dhamma parikahei) nAgarImAnI pariSa4 tenA pAse javA pita pitAne gherathI nikaLI. sudarzana paNa pitanA gherathI tyAM javA mATe bahAra nIkaLe. tyAra pachI zuka parivAja ke upasthita thayelI nagarIke nI pariSada sudarzana temaja bIjA ekaThA thayelA mANasonI sAme sAMkhyadharma na paheza sAdhyA. apaheza mApatA zu parikA mA prabhArI 4thu ( evaM khalu sudasaNA amha soyamUle dhamme paNNa ) suzana ! abhaare| zauyabhUta prajJA yo che. (seviya soe duvihe paNNatte) zauyanA me 542 che. (davvasoe ya bhAvasoe ya) 1, dravya zoya, 2, lA zIya. (vvasoe ya udaeNa' mahiyAe ya) yA bhane bhArIkI dravya zIya thAya che. (bhAvasoe damoha ya maMtehiM ya ) sAzIya dala bhane mAtrA53 thAya che. (janna anheM For Private And Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TIkA 05 sudarzanazreSThau raNanam bhiSeka pUtAtmAnaH jalenAbhiSekaH snAnaM, tena pUtaH zuddha AtmA yeSAM te, pANinaH * avigdheNaM ' avighnena prativandharahitena 'sagaM' svarga gacchanti / tataH khalu sa sudarzanaH zukasya zukanAmnaH parivrAjakasya antike-samIpe dharmazaucamUlakaM zukoktadharma, zrutvA ' haTe . hRSTaH pramuditaH san zukasyAntike zaucamUlakaM dharma gRhNAti / sAMkhyamataM svIkurutesma zuka parivrAjakasya paryupAsako jAtaH, zukameva dharmAcAryatvena manyatesma, dharma gRhItvA sa mudarzanaH parivrAjakAn pratidi. vasaM vipulena nistIrNena azanapAnakhAdyasvAyena caturvidhA''hAreNa, tathA vastra sajo puDhavIe Asippar3a, tao pacchA suddheNa vAriNA pakkhAlijjA) he devAnupriya ! jo bhI hamArA koI kara caraNa, kamaNDalu Adiazuci ho jAtI hai use pahile zuddha navIna mRttikA se hama mAMja lete haiM aura bAda meM pavitra jala se dho lete haiM- (taotaM asuI suI bhavai, evaM khalu jIvA jalAbhiseyapUyappANe aviggheNaM saggaM gacchaMti ) isa taraha vaha azuci padArtha zuci-pavitra ho jAtA hai / isI prakAra jIva bhI jalAbhiSeka se jalasnAna se pavitrAtmA bana kara bahuta jaldI vinA kisI rukAvaTa ke svarga ko pahu~ca jAte haiM / (taeNaM se sudaMsaNe suyassa aMtie dhammaM soccA haTe suyassa aMtie soyamUlayaM dhammaM giNhai ) isa prakAra ve sudarzana zuka ke pAsa dharma kA zravaNa kara bahuta adhika harSita hue / bAda meM unhoMne zuka se zauca mUlaka dharma aMgIkAra kara liyaa| (geNhittA parivvAyae vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthapariggaheNaM parilAbhemANe jAva viharai ) zaucamUlaka dharma devANuppiyA ? kiM ci asui bhavai ta savva sajjo puDhavIe Asippai, tao pacchA sudhdheNa vAriNA pakkhAlijjA ) 3 hevAnupriya ! abhaa2| 7.5, 51 bha. DaLa vagere apavitra thaI jAya che te pahelAM tene navIna mATIthI ame uTakI, se chI.me. ana tyA2 pachI zuddha pANI thI sAI 31 me chIye. ( tao ra asuI suI bhavada evaM khalu jIvA jalAbhiseya pUyappANe aviggheNa saggaM gacchati ) se prabhamapavitra pahA pavitra ya che. mAzate 1 paNa pANIthI snAna karI pavitrAtmA thaIne satvare kaI paNa jAtanA aTa14 hai muztI 152 2 pAMyI taya che. (taeNa' se sudaMsaNe suyassa aMtie dhamma socA ha suyassa atie soyamUlaya dhamma giNhai ) ma rIte te sudarzana nagara zeTha zukanI pAsethI dharmanu zramaNa karIne khUbaja harSa pAmyA mana nA pAthI tabho zIya bhU dha svIyo ( gemihattA parivvAyae vipulega asaNapANakhAimasAimeNa vatvaparigAheNa parilAbhe mANe jAva viha For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 . hAtAdharmakathAsUtra pratigraheNa pratilAbhayan satkArayan saMmAnayan yAvad viharati-vicarati / tatastadanantaraM khalu sa zukaH parivrAjakaH saugandhikAyA nagaryA nirgacchati, nirgatya ca bahirjanapadavihAraM viharati-karotisma // 19 // mUlam teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM thAvaccAputtassa samosaraNaM, parisA niggayA sudaMsaNo vi Niggao, thAvaccAputtaM vaMdaha namaMsai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-tumhANaM kiM mUlae dhamme pannatte ? taeNaM thAvaccAputte sudaMsaNeNaM evaM vutte samANe sudaMsaNaM evaM vayAsI-sudaMsaNA amhANaM viNayamUle dhamme pannatte sevi ya viNae duvihe pannatte taM jahA-agAraviNae aNagAra viNae ya,tattha NaM je se agAraviNae se NaM cattAri aNuvvayAI satta sikkhAvayAI, ekArasa uvaasgpddimaao| tatthaNaM je se aNagAraviNae se NaM cattAri mahAvvayAI, taM jahA-savvAo pANAivAyAoveramaNa savvAo musAvAyAo veramaNaM savvAo aMgIkAra karake unhoMne phira azana pAna, khAdya aura svAyarUpa cAroM prakAra ke AhAra se aura vastra ke pradAna se usa zuka parivrAjaka ko lAbhAnvita kiyA satkArita kiyA, sanmAnita kiyaa| (taeNaM se sue parivAyage sogaMdhiyAo nayarIo niggacchai niggacchittA pahiyA jaNavayavihAraM viharaha) isake bAda vaha zuka parivrAjaka saugaMdhikA nagarI se nikalA aura nikala kara bAhara anya dezoM kI ora vihAra kara gyaa| "sU-19" 3) zauca mUlaka dharma svIkArIne temaNe zuka paribajakane azana, pAna, khAdya ane svAda rUpa cAre prakAranA AhAra temaja vastro apane lAbhAnvita karyo mana sanmAna yu. (taraNa se sue parivvAyage sogaMdhiyAo nayarIo ni. cchai, niggacchittA bahiyA jaNavapavihAra viharai) tyA2 5chI zuOM parivAra sagarikA nagarIthI bahAranA bIjA deze tarapha vihAra karavA nIkaLyA sU019 For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNI TIkA bha0 5 sudarzanabheSThIvarNanam bhadinnAdANAo veramaNaM savvAo pariggahAo veramaNaM savvAo rAibhoyaNAo veramaNaM jAva micchAdasaNasallAo veramaNaM, dasavihe pacakkhANe bArasa bhikkhupaDimAo icceeNaM duviheNaM viNayamUlaeNaM dhammeNaM aNupuvveNaM aTakammapagaDIo khavettA loyaggapaiTThANA bhavaMti // sU0 20 // ( teNaM kAleNaM ) ityAdi TIkA-tasmin kAle tasmin samaye saugandhikAyAM nagaryA yAvaccAputrasya samavasaraNamAgamanamabhUka, tadA pariSabhirgatA= saugandhikA nagarI nivAsino lokAH sthApatyAputraM vandituM nirgatAH, sudarzano'pi sudarzanAgnA nagarazreSThI api, nirgataH, tatrAgatya thAvaccAputraM vandate namasyati, vanditvA natvA ca evaM vakSya mANaprakAreNa, avAdIt-he bhagavAn ! yuSmAkaM kiM mUlako dharmaH prajJaptaH? tatasta 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNa' ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kala aura usa samaya meM usa saugandhikAnagarI meM bihAra karate hue (yAvaccAputsassa samosaraNaM) sthApatyAputra anagAra kA Agamana huaa| (parisA niggayA,sudaMsaNo vi Niggao) sthApatyAputrakA Agamana sunakara saugaMdhikA nagarIke nivAsI jana unako vaMdanA karane ke liye cale sudarzanaseTha bhI calA / (thAvaccA. puttaM vaMdaha, namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI) usane vahA~ pahuMcakara sthApatyA putra anagArako vacana se stuti karane rUpa vaMdanA kI tathA kAya se unheM namana kiyaa| vaMdanA namaskara karake phira usane unase isa prakAra teNa kAleNa teNa samaeNa ityAdi / tha-(teNa kAleNa teNa samaeNa') te 4ANe bhane ta samaye te sau. ghi nagarImA vihA2 42di (thAvaccA puttarasa samosaraNa) sthApatyAputra manabhAra mAyA (parisA niggayA sudasaNo vi Nigga bho) sthApatyAputrane bhAvapAnI jANa thatA ja saugaMdhikA nagarInA nAgarike temane vaMdana karavA nIkaLI paDayA bhuzazana : 5 tabhane bahana 421 / nInyA . (thAvaccAputaM vaMdai, namasai baMditA, namaMsittA evaM vayAsI) tyAM par3AyAne tebha sthApatyA putra managAra nA vacanathI stuti karIne vaMdana karyA temaja kAyAthI namIne temane namaskAra karyA. vaMdana ane namaskAra karIne sudarzana zeThe temane vinaMtI karI ( tamane For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 72 danantaraM khalu sthApatyAputraH sudarzanenaivamuktaH san sudarzanamevamavAdIt he sudarzana ! asmAkaM dharmaH durgatau patato jantUn dharati rakSati zubhasthAnaM prApayati iti dharmaH AcAraH, vinayamUla:- vinayati apanayati nAzayati saMkalakezakArakamaSTavidhaM karma yaH sa vinayaH karmApana yanasamarthacAritralakSaNo'nuSThAna vizeSaH sa eva mUlaM kAraNaM yasya sa tathA, -uktaM cakarmaNAM dvArA vinayanAda vinayo viduSAM mataH / apavarga phalAdayasya mUlaM dharmatarorayam // 1 // iti / , cAritramAzritya labdharithatika ityarthaH yadvA vinayo vinItatA dravyabhAvAbhyAM namratA tanmUlakaH, prajJaptaH = tIrthakaraiH prarUpitaH / so'pi ca niyo dvividhaH tadyathAkahA ( tumhA NaM kiM mUlae ghamme panante ) he bhagavAna ? ApakA dharma kiM mUlaka prajJapta huA haiN| (taeNaM dhaviccApuse sudaMsaNeNaM evaM butte samAje sudaMsaNaM evaM vayasI) isa prakAra sudarzana seTha ke dvArA isa prakAra pUche gaye sthApatyA putra anagAra ne usase isa prakAra kahA (sudaMsaNA amhANaM fare me pannante) he sudarzana hamArA dharma - vinaya mUlaka prajJapta huA hai / durgatime jAne se jo prANiyo ko bacAtA hai aura zubha sthAna meM unheM pahu~cAtA hai usakA nAma dharma-AcAra hai| sakala klezoMkA dAtA jo 'aSTa prakAra kA karma hai use jo nAza karatA hai usakA nAma vinaya hai / aisA vinaya cAritra rUpa anuSThAna vizeSa hai| yaha vinaya hI dharma kA mUla kAraNa kahA gayA hai kahA bhi hai jisake dvArA jIva jhaTiti karmoM kA nAza kara detA hai tathA apavarga rUpa phala se yukta hue jo dharmarUpI vRkSakA mUla hai - vahI vinaya hai / aisA vinaya cAritra rUpa hI mAnA gayA hai * mUla dhamme pannatte ) he bhagavAna ! ApanA dharmAMnA bhUNabhUta siddhAnto zu che. ( taraNaM thAvaccAputta sudaMsaNeNa eva vukta samANe sudaMsaNaM evaM vayAsI ) sudarzana zeThanA A praznane sAMbhaLIne thApAputra anagAre javAmamAM tebhane u ( sudaMsaNA amhANaM viSayamuLe dhamme pannatte ) he sudarzana ! abhAga dharmanA mAdhAra vinaya mUlaka che. dugatimAM jatA prANIone je aTakAve che ane zubhasthAnAmAM temane lai jAya che te dhama-AcAra kahevAya che. sama sta kalezAne utpanna karanAra AThe prakAranA karmone je nAza kare che tenuM nAma ' vinaya ' che. evuM ja vinaya cAritra rUpa anuSThAna vizeSa che A vinaya ja dhanuM mULa kAraNa che kahyu che ke jenA vaDe jIva jaladI karmonA nAza kare che temaja apavaga (meAkSa) rUpI vRkSanuM je mULa che te 'vinaya' ja che Ave vinaya cAritra 35 4 gAya che ( se viya viNae duvihe paNNatte ) te vinaya ha For Private And Personal Use Only jJAtAdharmakathAsUtre Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam agAravinayo'nagAravinayazca / tatra khalu yaH saH agAravinayaH sa khalu catavAriaNuvratAni, sapta zikSAvratAni, ekAdazopAsakapatimAH / agAravinayaviSaye savistara varNanamupAsakadazAGgaTIkAyAmagAradharmasaMjIvanyAM draSTavyam , tatra caturviMzatitamatIrthakara zrI mahAvIrazAsanatvena AnandagAthApativarNane paJcANuvratAni paJcamahAvratAni varNitAni / atrAriSTanemeAviMzatitamatirthakarazAsanacaturthavratasya parigrahaviramaNa(se vi ya viNaye duvihe paNNatte) vaha vinaya bhI do prakAra kA prajJapta huA hai / (taMjahA) vaha isa prakAra se-(agAraviNae aNagAraviNae) 1 agAra vinaya-dUsarA anagAra vinaya / ye do bheda cAritra para vinaya ko lakSya meM rakhakara kiye gaye hai| jaba vinaya kA artha vinItatA-namratA hotI hai usa samaya dravya kI apekSA namratA aura bhAva kI apekSA namratA isa taraha bhI usake do bheda ho jAte haiM ( tattha NaM je se AgAraviNae seNaM cattAri aNuvvayAI sattasikkhAvayAiM ekkArasauvAsagapaDi mAo) agAravinaya cAra aNuvrata sAta zikSAvrata tathA 11 upAsaka pratimA rUpa hai / isa viSayakA vistRta varNana upAsaka dAMgakI TIkA agAradharma saMjIvanI meM kiyA gayA hai ataH yahaviSaya vahAM se jAnalenA cAhiye / vizeSa kevala itanA hI hai- vahAM cauvIsaveM tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmI kA zAsana hone se upAsaka dazAGgasUtra meM AnandagAthApati ke varNana meM pAMca aNuvrata aura pAMca mahAvrata kahe gaye haiM kintu yahAM pAIsaveM tIrthaMkara zrI ariSTanemi bhagavAna ke zAsana meM cauthe vrata kA nA 55 me 54.2 4AmA mAyA che. (ta' jahA ) te | 24t pramANe cha ( agAraviNae aNagAraviNae) 1, bhAgAra vinaya, 2, an||2 vinaya A banane vinayanA prakAre cAritra gata vinayane anulakSIne ja karavAmAM AvyA che jyAre vinaya zabdano artha "vinItatAM (namratA) thAya che tyAre dravyanI apekSAe nagnatA temaja bhAvanI apekSAe paNa natA A rIte pA tenA meM neha thAya che (tattha NaM je se agAraviNae se NaM cattAri aNuvvayAI satta sikkha vayAI, ekkArasaupAsagapaDimAo) maa||2 vinaya pAMya mA vrata sAta zikSAvrata temaja agiyAra upAsaka pratimA rUpa che. A viSe - vistara mAhitI upAsaka dazAMgasUtranI agAradharma saMjIvanI TIkAmAM Ape lI che jijJAsa janoe tyAMthI jANI levuM joIe. vizeSa kevaLa eTaluM ja che ke tyAM covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmInuM zAsana hevAthI AnanTa gAthApanInA varNanamAM paMca aNuvrata ane pAMca mahAvrata kahelAM che. paraMtu ahIM bAvIsamAM tIrthakara zrI ariSTanemI bhagavAnanA AsanamAM cothAvatane bA 10 For Private And Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 74 jJAtAdharmakathAsUtre vrate'ntarbhAvAt cAujjAmo dhammo iti vacanAt catvAri aNuvratAni catvAri mahAvratAni Asan iti vizeSaH / tatra khalu yaH so'nagAravinayaH sa khalu paJca mahAvratAni tadyathA - sarvasmAt prANAtipAtAd viramaNaM, sarvasmAd mRSAvAdAd viramaNaM2, sarvasmAd adattAdAnAd viramaNa3, sarvasmAt parigrahAd viramaNaM / sarvasmAd rAtribhojanAd viramaNaM, yAvanmithyAdarzanalyAd viramaNaM, dazavidhaM pratyAkhyAnaM dvAdazabhikSupratimAH ityetena dvividhena, vinayamUlakena dharmeNa 'aNupubveNaM' anupUrvyeNa krameNa ' aDakammapagaDIo ' aSTakarmaprakatIH jJAnAvaraNIyAdyaSTakarma prakRtIH ' khavettA ' kSapayitvA ' loyaggapaTTANA ' lokAgrapratipAMcaveM parigrahaviramaNavrata meM antarbhAva hone se 'cAujjAmo dhammo ' isa vacana se cAra aNuvrata aura cAra mahAvrata kahe gaye haiM / (tattha NaM je se aNagAraviNae se NaM cattAri mahavvayAI taM jahA ) isI taraha jo anagAra vinaya hai vaha cAra mahAvrata rUpa hai jaise (savvAo pANAvAyAo veramaNaM savvAo musAvAyAo veramaNaM savvAo adinAdANAo veramaNaM, savvAo pariggahAo veramaNaM, savvAo bhoyaNAo veramaNaM jAva micchAdaMsaNasallAo veramaNaM) samasta prANAtipAta se viramaNa, samasta mRSAvAda se viramaNa samasta adattAdAna se viramaNa, samasta parigraha se viramaNa honA ina cAra prakAra ke mahAvratarUpa tathA samasta rAtri bhojana se viramaNa yAvat mithyAdarzana zalya se viramaNa honA ina rUpa tathA ( dasavihe paccakkhANe vArasa bhikkhupaDimAo dasa vidha pratyAkhyAna rUpa aura 12 bAraha bhikSu pratimA rUpa hai ( icceerNa duviheNaM viSayamUlaeNaM dhammeNaM aNupubveNaM aTTha kammapagaDIo khavettA " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAMthamAM parizraDa vizbha vratamAM antalava hovAthI " cAujjAbho dhammo " me vayanathI yAra Aluvrata bhane thAramahAvrata uDayAM che. (tattha NaM je se aNagAra vire se NaM cattArimahavvayAI ta jahA ) mA rIte managAra vinaya pazu yAra mahAvata 35 che. bhebhaDe (savvAo pANAivAyAo veramaNaM savtrAo mukhAvAyAo veramaNaM savvAo adinnadANAo veramaNaM savvAo pariggahAo veramaNaM savvAo rAi bhoyaNAo veramaNaM jAva micchAda saNapallAo veramaNaM) sahaja prAzAtipAtathI virmavuM sakaLa sRSAvAda (asatyabhASaNu) thI viramavuM, sakaLa adattAdAnathI viramavuM, ane sakaLa parigrahAthI viramavuM A cAra jAtanA mahAvrata rUpa che. rAtri lobhanathI virabhavu yAvat mithyAdRrzana zasyathI viramita thavu, (darsavihe paccakkhANe bArasabhikkhupaDimAo ) dazavidha atyAdhyAya bhane bAra pratibhAiya che. ( iccepaNaM duviNaM vijayabhUlaNaM dhammeNaM aNupuvveNaM aTThakammapagaDIo khavettA For Private And Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam 76 SThAnAH mokSapadAvasthitA bhavanti / lokAgre siddhipade pratiSThAnaM sthitiryeSAM te tathA siddhA bhavanti // 20 // mUlam-taeNaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vayAsI-tubbheNaM sudaMsaNA! kiM mUlae dhamme pannatte ? amhANaM devANuppiyA ! soyamUle dhamme pannatte jAva saggaM gacchati, taeNaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vayAsI-sudaMsaNA ! se jahAnAmae kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA taeNaM sudaMsaNA tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM cetra pakkhAlijamANassa asthi kAi sohI ? No iNahe samaTe, evAmeva sudaMsaNA ! tumbhaMpi pANAivAeNaM jAva micchAdasaNasaMlleNaM natthi sohI jahA tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ceva pakkhAlijjamANassa natthi sohI, sudaMsaNA ! se jahA NAmae kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM sajjiyAkhAreNaM aNuliMpai, aNuliMpittA payaNaM Aruhei AruhittA uNhaM gAhei, gAhittA tato pacchA suddheNaMvAriNA dhovejjA se NUNaM sudaMsaNA ! tassa rudhirakayassa vatthasta sajjiyAkhAreNaM aNulittassa payaNaM Aruhiyassa uNhaM gAhiyassa suddheNaM vAriNA loyaggapaiTThAgA bhavaMti ) isa prakAra vividha vinayamUlaka dharma kI kI ArAdhanA se jIva krama 2 se aSTa vidha karmoM kI prakRtiyoM ko khapAkara lokake agra bhAgameM virAjamAna ho jAte haiM |-siddh padake bhoktAbana jAte haiN| suutr||20|| loyaggapaiTTANA bhavaMti ) 240 zata vinayanA mane pro re bhanai bhUga cha evA dharmanI ArAdhanA karavAthI jIva dhIme dhIme anukrame karmonI ATha jAtanI prakRtione nAza karIne lekanA agrabhAge sthAna prApta kare che, teo siddhapahane sogavanA2 thAya cha, // sU-20 // For Private And Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtra pakkhAlijamANassa sohI bhavai ? haMtA bhavai, evAmeva sudaMsaNA ! amhaMpi pANAivAyaveramaNeNaM atthi sohI, jahA vA tassa ruhirakayassa vatthassa jAva suddheNaM vAriNA pakkhAlijamANassa asthi sohI, taeNaM se sudaMsaNe saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdai, namaMsai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-icchAmiNaM bhaMte ! dhamma soccA jANittae jAva samaNovAsae jAe ahigayajIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharai // sU0 21 // (taeNaM thAvaccA0 ) ityaadi| TIkA- tataH khalu sthApatyAputraH sudarzanamevamavAdIt-tava khalu sudarzanaH ki mUlako dharmaH prajJaptaH ? evaM sthApatyAputreNa pRSTaH san sudarzano vadati- amhANaM' ityAdi / he devAnupriya ! asmAkaM zaucamUlo dharmaH prajJaptaH,yAvat svarga gacchanti atra yAvacchandena-' se'vi ya soe duvihe pannatte taM mahA dabasoe ya bhAva. taeNaM thAvaccA putte ityAdi / TIkArtha-(taeNaM thAvacyAputte) isa prakAra kahane ke bAda sthApatyAputra anagAra ne punaH (sudaMsaNaM evaM) sudarzana se isa prakAra kahA-(tumbheNaM sudaMsaNA kiM mUlae dhamme pannatte he sudarzana ! tumhArA dharma kiM mUlaka prajJapta huA hai ( amhANaM devANuppiyA ! soyamUle dhamme pannatte ) taya sudarzanane kahA he devanupriya ! hamArA dharma zaucamUlaka prajJapta huA hai| (jAva saggaM gacchaMti) isa sudarzana ke kathana " meM svarga jAte haiM " yahAM taka kA pATha lagA lenA cAhiye-jaise-"soviyasoe duvihe pannatte taMjahA 'taeNaM thAvacA putte' ityAdi / TI -(tae thAvaccAputte) (sudasaNa eva') 2 // zata phe| mAtA sthA5tyAputra anAre 121, (sudaMsaNa evaM) sudRzanane sAdhatA 4-(tubbheNaM sudaM. saNA! kiM mUlae dhambhe pannatte) suzana tmaa| dhamanu bhUNa zu prazasta cha ? ( amhANa devANuppiyA ! soyamUle dhamme pannatte) 15 mApatA suzana 4hyu he devAnupriya ! mArA dharmanuM mULa zauca (pavitratA) che." eTaleke mAre dharma zIya bhUva cha. (jAva saggaM gacchaMti) 'yAktU' svargamA pahAye cha " sunanA YthanamA mI sudhA devU naye. ma " so viya soe duvihe pannate ta jahAM For Private And Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir fyf maMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma05 sudarzanazreSThovarNa nam soe ya ityAdi evaM khalu jIvA jalAbhiseyapUyappANo aviggheNaM ' iti paryantaM vAcyam / tataH khalu sthAtyAputraH sudarzanamevamavAdIt-sudarzana ! tad yathAnAmakaH kazcit puruSa ekaM mahad 'ruhirakayaM ' rudhirakRtaM zoNitaliptaM vastraM rudhireNa caivazoNitenaiva 'dhovejjA' dhAvayet prakSAlayet tadA khalu sudarzana ! tasya rudhirakRtasya vastrasya prakSAlyamAnasyAsti-bhavanti kAcit ' sohI ' zodhiH zuddhiH nirmalatA, 'No iNaDhe sama? ' nAyamarthaH samarthaH rudhiraliptaM vastraM rudhireNaiva prakSAlitaM san pavitraM bhavatItyayamarthaH samartho na bhavati prAmANikI buddhimupagantuM na zaknotItyarthaH / he mudarzana ! evameva 'tubhapi' tavApi 'pANAivAeNaM ' prANAtipAtena yAvanmithyAdarzazalyena nAsti zodhiH, sudarzana ! atha yathAnAmakaH kazcit puruSaH davasoe ya bhAvasoeya" ityAdi se lekara " evaM khalu jIvA jalA. bhiseyapUyappANo aviggheNaM" (taeNaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vayAsI) isa prakAra sudarzana kA kathana sunakara sthApatyAputra anagArane usa sudarzana se isa prakAra kahA-(sudaMsaNA! se jahAnAmae kehapurise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA taeNaM sudaMsaNA! tassa ruhirakayassa vatthasta mahireNaM ceva pakkhAlijjamANassa atthikAi sohI!) he sudarzana ! jaise koI puruSa eka baDe bhArI rudhira lipta bastra ko rudhira se hI dhove to rudhira (khUna) se prakSAlyamAna usa vastra kI zuddhi hotI hai jaise (jo iNaDhe samahe ) yaha artha samArthita nahIM hotA-rudhira se lipta huA vastra rudhira se dhone para sApha-zuddha hotA hai-jaisA yaha artha prAmANika buddhi dvArA mAnya nahI hotA hai (evAmeva sudaMsaNA' tumbhapi pANAhavAeNaM jAvamicchAdasaNasalleNaM nasthi sohI jahA tassaruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ceva pakkhAlijamANassa nathi sohI) davvasoe ya bhAvasoe ya" maDIyA " evaM khalu jIvA jalAbhiseyapUyappANo aviggheNa" mahI sudhA suza nanU thana sabhAsa. ( taerNa thAvaccA putte sudaMsaNaM evaM vayAsI) mA rIte sudarzananI zIya bhUkha dharmaviSanI pAta sAmajIna sthApatyA putra managAre tebhane mA aho hyu-(sudasaNA ! se jahA nAmae kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA taeNaM sudaMsaNA? tassa ruhirakayassa vathassa ruhireNaM ceva pakkhAlijjamANassa asthikAi sohI) he sudarzana ! keI puruSa lehIbhInuM moTuM lUgaDuM lehIthI ja sApha kare che te sohIthI sAI 429 sUgaIzu zuddha thaze ! (jo iNaTre samaTe ) ma sahI bhInuM lUgaDuM lehIthI svaccha thAya ja nahi A vAta prAmANika buddhithI game tene shmet| 5 bhA.ya thAya nahi ( evAmeva sudaMsaNA ? tubhaMpi pANAivAeNaM jAva micchAdaNasalleNaM nasthi sohI) te rIte sudarzana ! tArI 55 For Private And Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uMTa zAMtAdharmakathAsUtre ekaM mahad rudhirakRtaM vastraM 'sAjjiyAkhAreNaM 'sarjikAkSAreNa sajjInAmnA prasi yA kSAramRttikayA ' aNuliMpai ' anuliMpati atulipya ! ' payaNaM ' pacanaM pAkasthAnaM ' Aruhei ' Arohayati rudhiraliptaM vastraM kSAramRttikAnuliptaM kRtvA kakasmizcim mRnmayAdipAtre nidhAya tatpAtraM culikoparisthApayatItyarthaH / ArohA unhaM gAhei' uSNaM grAhayati uSNIkaroti grAhayitvA tataH pazcAt zuddhena vAriNA dhAvayet, he sudarzana ! sa nUnaM tasya rudhirakRtasya vastrasya sarjikAkSAreNa anuddhiptasya pacanamArohitasyoSNaM grAhitasya zuddhena vAriNA ' pakkhAlijjamANassa ' pra " isI taraha he sudaMsaNa ? tumhArI bhI prANAtipAta se yAvat mithyA darzana zalya se zuddhi nahIM hotI hai| jaise usa zoNitalipta vastra kI rudhira se dhone para zuddhi nahI hotI hai / ( sudaMsaNA ? se jahANAmae kehapura se egaM mahaM ruhirakayavatthaM sajjiyAkhAreNaM aNuliMpaha, aNurlipittApayaNaM Ahe, ArahittA unhe gAhei, gAhittA tao pacchA sudveNaM vAriNA dhovejA se pUNaM sudaMsaNA ! tassa ruhirakayassa vatthassa sajjiyAkhAreNaM aNulintassa payaNaM Aruhiyassa unhaM gAhiyassa suddhe suddheNaM vAriNA pakkhalijjamANassa sohI bhavai) zuddhi kA prakAra isa taraha hai sudarzana ! jaise koI puruSa eka mahAna rudhiralipta vastra ko sAjI khArase anulipta kara kIsI miTTI ke bartana meM rakha use cUlepara rakhatA hai- rakhakara phira use garma karatA hai - garma kara usake bAda use phira zuddha jala se prakSAlita karatA hai to he sudarzana | nizcaya se prANAtipAta thI ke yAvat mithyAdarzana zalyathI zuddhi thatI ja nathI. jema } bohIthI bharaDAmesA lUgaDAnI zuddhi boDI vaDe 4 thatI nathI. ( sudaMsaNA 1 se jahA NAmae kei purise egaM mahaM ruhirakayavatthaM sajjiyAkhAreNaM aNulipai, aNurlipittA paNa Aruhei, AruhittA unhe gAi, gAhittA tao pacchA suddheNaM vAriNA dhovejjA se NUNaM sudaMsaNA ! tassa ruhirakayarasa vatthassa sajjiyAkhAreNaM attisa payaNaM Aruhiyassa UnhaM gAhiyassa suddheNaM suddheNaM vAriNApakkhAlijmANassa sohI bhavai ) De sudarzana ! boDIyI bharaDAyesA lUgaDAnI zuddhi A pramANe thAya jema ke sau pahelAM lAhIbhIti vane mANasa sAjIkhAra nA pANImAM eLIne mATInA vAsaNamAM mUkIne tene cUlA upara caDhAve che ane nIce agni prakaTAvIne tene UnuM kare che ane tyAra bAda lUgaDAne zuddha pANIthI sApha karI nAkhe che te te nizcita paNe sAjIkhAramAM bALavAthI For Private And Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNo TIkA a0 5 sudarzanazreSTIvarNanam kSAlyamAnasya 'sohI' zodhirbhavati / hanta ! bhavati / evameva sudarzana ! asmAkapi 'pANAivAyaverameNaM' prANAtipAtaviramaNena yAvat mithyAdarzanayalyaviramaNenAsti zodhiH, AtmanaH pavitratA bhavati, yathA vA tasya rudhirakRtasya vastrasya yAvat zuddhena vAriNA prakSAlyamAnasyAsti zodhiH / vastrarUpo'yamAtmA rudhirarUpaprANAtipAtAdyaSTAdazapApasthAnopaliptaH samyaktvarUpayA kSAramRttikayA'nulepa prApya zarIrabhANDaM jinakalpasthavirakalparUpapacanasthAnoparI saMsthApya tapo'gninA paritApitaH saMyamarUpazuddhajalena prakSAlitaH san nirmalaH svacchadarpaNavatprakAzamAno bhavati nAnyathetyarthaH / ye tu prANAtipAtAdi parAyaNA jIvAH zuddhayarthaM zradvArijanitaM zaucaM jalAbhiSekaM ca kurvantaH santi, tAn pati dayante khalu jIvAjIvatatve. dino vidvAMsaH-aho ! prANAtipAtAdi sevanajanita jJAnAvaraNIyAdyaSTavidharmamalanirantaralepAnulepasaMgrahaparAyaNA api ime jIvAH punaH prANAtipAtAdibhirevazuddhimicchanti aho ! kIdRzo mohasya mahimA varIvati / usa rudhiralipta vastra kI sarjikA khAra se anulipta hone para, pAkasthAna para rakhe jAne para garma kiye jane para, aura zuddha jala se prakSAlita ho jAnepara zuddhi hotI hai ? (haMtA bhavai) hAM hotI hai (evAmeva sudaMsaNA! amhaM pi pANAivAyaveramaNeNaM jAva micchAdasaNasallaveramaNeNaM asthi sohI) to isI taraha he sudarzana ! hamArI bhI prANAtipAtaviramaNa se yAvat mithyAdarzana zalya ke viramaNa se zuddhi hotI hai arthAt AtmA kI paritratA hotI hai| (jahA vA tassa ruhirakayassa vatthassa jAva suddheNaM vAriNA pakkhAlijjamANassa asthi sohI) jaise usa rudhiralipta vastra ko yAvat zuddha jala se prakSAlita karane para zuddhi ho jAtI hai| (taeNaM cUlA upara caDhAvIne garama, karavAthI temaja zuddha pANIthI sApha karavA thI 2527 taya cha / naDa (haMtA bhavai) suzana bhI " sva27 tha, jayacha." ( evAmeva sudasaNA ! amhepi pANAivAyaveramaNeNaM jAva micchA dasaNesallaveramaNeNaM atthisohI) to mA prabhArI prAtipAta viramAthI thAvat mithyAdarzana zalyanA viramaNathI zuddhi thAya che. eTale ke emanAthI mAtmA pavitra thAya che. ( jahA vA tassa ruhirakayassa vatthassa jAva suddhaNaM vAriNA pakkhAlijjamANassa asthi sohI) rebha sohIlIna sU sAmA2 tabhA zuddha pANIthI zuddha tha ya che. ( taeNaM se sudaMsaNe saMbuddhe thAvaccAputta vaMdAi namasai, vaMdittA namaMsitA evaM vayAsI) mArIta upadeza apAmelA sudarzana zeThe sthApatyA putra anagarane vinaMtI karatAM kahyuM "he bhagavAna ! zratacAritra rUpa dharmanA ArAdhaka tamane dhanya che. "A rIte kahIne temane vaMdana temaja namaskAra For Private And Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAgasUtre tataH sthApatyAputravacanazravaNAnantaraM khalu sa sudarzaH saMbuddhaH samyaktvamAruDhaH san sthApatyAputraM vandate zrutacAritralakSaNasaddharmasamArAdhanena dhanyo'si bhagavannityAdivAkyena stauti-ityarthaH / namasyati svApakarSa bodhayan zraddheyavacanatayA gurU bhAvena vinayaM prakaTayan kAyena praNamatItyarthaH / vanditvA natvA evaM vakSyamANapAkAraNAvAdI-3cchAmi khalu bhadanta ! he bhagavAn ! dharma-vinayamUlakaM bhavaduktaM zrutacAritralakSaNaM zrutvA jJAtum , jIvarAjIvapuNyapApAsavasaMbaranirjarAbandhamokSarUpANitatvAni samyaka sarvathA vettumityarthaH yAvat-yAvat karaNAdatra dharmazravaNajIvAjI. vAditatvajJAnAnantaraM zrAvakadharmasvIkAreNa, zramaNopAsako jotaH, sa kIdRza ityAha -adhigatajIvAjIvo yAvat pratilAbhayan satkArayan samAnayan viharati // 21 // se sudaMsaNe saMyuddhe thAvacA puttaM vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI) isa prakAra saMbodhita hue sudarzana seThane sthApatyAputra anagAra kI he bhagavAn zrutacAritra rUpa dharma ke ArAdhana karane vAle hone se Apako dhanya hai ityAdi bacano dvArA vaMdanA kI namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra kara phira usane unase isa prakAra kahA (icchAmi NaM bhaMte ! dhamma soccA jANittae jAva samaNovAsae jAe-ahigayA jIvA jIve jAva paDilAmemANe viharai ) he bhadaMta ! vinaya mUlaka zrutacAritra rUpa dharma ko sunakara maiM jIva, ajiva, puNya, pApa, Asrava, saMvara, nirjarA evaM mokSa ina tattvoM ko jAnanA cAhatA huuN| isa prakAra vaha dharmazravaNa aura jIvAjIvAditattvoM ke bAda zrAvaka dharma svIkAra kara zramaNopAsaka bana gyaa| zramaNopAsaka banakara phira usane sthApatyAputra anagAra kA AhAra Adi pradAna kara satkAra kiyA-sanmAna kiyaa| karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne temaNe sthApatyA putra anagArane vinaMti karI -(icchAmi NaM bhaMte ! dhamma soccA jANittae jAva samaNovAsae jAe ahiMgayajIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharai) mata ! vinayabhUmara zrutayAritra rUpa dharmanI vAta sAMbhaLIne huM have jIva, puNya, pApa, Asava, saMvara, nijerA, baMdha ane mokSa A A tane spaSTa rUpe samajavAnI IcchA rAkhu chuM. A pramANe sthApatyA putra anegAra nA maDhethI A badhAM jIva ajIva vagere ta viSe sAMbhaLIne zeTha zrAvaka dharma svIkArIne zramaNopAsaka thaI gayA. zramaNopAsaka thaIne zeThe sthApatyA putra anagArane AhAra vagere apIne satkAra karyo sanmAna karyuM. For Private And Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtadaSiNI TIkA a05 sudarzanazreSThIvarNanam daSTAntakI yojanAisa prakAra dArTAntame karanI cahiye-vastra ke jaisA yaha atmA hai rudhirake jaise proNAtipAtAdika 18aThAraha pApasthAna haiN| ina se yaha malIna ho rahA hai / kSAra mRttikA jaisA samyaktva hai / so jaya yaha AtmA isa samyaktva rUpa kSAra mRttikA se anulipta ho jAtA hai aura apane zarIra rUpa bhAMDako jinakalya tathA sthavira kalya rUpa pacana sthAna para sthApita karatA hai tapa, rUpa agnise apane Apako tapAtA hai taba yaha svaccha darpaNakI taraha prakAzamAna hone lagatA hai| isa zuddhi mArga ke atirika AtmAkI zuddhi aura kisI mArga se nahIM ho sakatI hai| jo prANAtipAtAdikoMmeM parAyaNa bane hue jIva zuddhike liye mRttikA evaM jala kA upayoga karate haiM aura usase AtmAkI zucitA manate hai gaMgAdi tIrthoMmeM snAna karane se pApoMkI nivRtta honA mAnate haiM unake prati jIva aura ajIvake svarUpako jAnanevAle vidvajjana sadaya ho kara kahate haiM kI dekhoto sahI yaha kaisImoha kI prabala mahimA hai jo prANAtipAta Adi sevana se janita jJAnAvaraNIya Adi aSTavidha karmamala ke nirantara lepAnulepa ke saMgraha karane meM parAyaNa bane hue bhI A ukta daSTAnta daSTAtika rUpe A rIte samajavuM joIe-A AtmA vastra rUpe che. prANAtipAta vagere aDhAra pApasthAne lehInI jema che. emanAthI AtmA malina thaI rahyo che sAjIkhAranA rUpamAM samyakatva che, jyAre AtmA samyakatva rUpa sAjIkhArathI anulipta thAya che ane pitAnA zarIra rUpI vAsaNane jinakalpa temaja sthAvirakalparUpa pacana sthAna (cUlA) upara mUke che tapa rUpa agni vaDe zarIra rUpI vAsaNane tapAve che tyAre te svaccha darpaNa nA rUpamAM prakAzita thAya che. AtmAnI zuddhine A kevaLa ekaja mArga che ke jenAthI Atmazuddhi cakakasa paNe saMbhavita thAya che. enA sivAya bIjA koI upAyathI Atmazuddhi thavI asaMbhavita che je prANAtipAta vageremAM lIna thayelA che zuddhine mATe mATI ane pANIne upa ga kare che, ane temanAthI Atma zuddhi mAne che-gaMgA vagere tIrtha sthAnamAM snAna karavAthI pApa naSTa thAya che ema mAne che temanA pratye jIva ane ajIvanA svarUpane jANanArA vidvAne sadaya thaIne kahe che-juo te kharA, ajJAnano A ke prabaLa mahimA che ? ke jeo prANAtipAta vagerenA sevanathI janita jJAnAvaraNIya vagere ATha prakAranA karma rUpI jaLane hamezAM lepAnu For Private And Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAGgasUtre - mUlam-taeNaM tassa suyassa parivAyagassa imIse kahAe laddhassa samANassa ayameyArUve ajjhasthie jAva samupajitthA, evaM khalu sudaMsaNeNaM soyamUlaM dhammaM vippajahAya viNayamUle dhamme paDivanne, taM seyaM khalu mama sudaMsaNassa diddhiM vAmettae puNaravi soyamUlae dhamme Aghavittae tikaTu evaM saMpehei, saM. pehitA parivAyagasahasseNaMsaddhiM jeNeva sogaMdhiyA nagaro jeNeva parivAyagAvasahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA parivAyagAvasahaMsi bhaMDanikkhevaM karei, karittA dhAurattavatthaparihie pavi. ralaparivvAyagehiM saddhiM saMparivuDe parivAyagAvasahAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA sogaMdhiyAe nayarIe majjhaM majjheNaM sudaMsaNassa gihe jeNeva sudaMsaNe teNeva uvAgacchai / . taeNaM se sudaMsaNe taM suyaM ejamANaM pAsai, pAsittA no abbhuTei, no paccuggacchai No aDhAi no pariyANAi novaMdai tusiNIe saMciTai, taeNaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM aNabbhuTriyaM0 pAsittA evaM vayAsI-tumaM NaM sudaMsaNA ! annadA mamaM ejamANaM pAsittA abbhuTesi jAva vaMdasiiyANisudaMsaNA! tumaM mamaM ejamANaM pAsittA taM kasta NaM tume jAva No vaMdasi sudaMsaNA ! imeyArUve viNayamUle dhamme paDivanne / ye jIva punaH unhI prANAtipAtAdiko ke sevana se apanI zuddhi kI kAmanA kara rahe haiN| sUtra 21 // lepane saMgrahavAmAM lIna thayelA e jIve pharI teja pANAtipAta vagerenA sevanayI potAnI zuddhi dharache che. // sUtra " 21 " / For Private And Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavarSiNA TIkA a0 5 sudarzanazreSThovarNanam vara taNaM se sudaMsaNe suyeNaM parivvAyaeNaM evaM butte samANe AsaNAo abbhui, abbhuTTittA karayala0 suyaM parivvAyagaM evaM vayAsI - evaM khalu devANupiyA ! arihao ariTThanemis aMtevAsI thAvaccAputte nAmaM aNagAre jAva ihamAgae iha ceva nIlAsoe ujjANe viharai, tassa NaM aMtie viNayamUle dhamme paDivanne // sU0 22 // TIkA - tapaNaM ityAdi - tatastadanantaraM khalu tasya zukasya parivrAjakasya 'imI se kahAe' asyAH kathAyAH 'ladvahassa' labdhArthasya - jJAtArthasya sataH 'ayameyAve' ayametadrUpaH vakSyamANarUpaH 'ajjhatthie' AdhyAtmikaH Atmagato vicAraH, yAvat samudapadyata = prAdurbhUtaH - evaM khalu sudarzanena zaucamUlaM dharme ' viSpajahAya vimajahAya = parityajya vinayamUlo dharmaH 'paDivanne' pratipannaH svIkRtaH / tattasmAt zreyaH khalu mama sudarzanasya dRSTi-darzanaM jinapravacane zraddhAnaM ' vAmeta ' bamayituM tyAjayituM punarapi zaucamUlakaM dharmamAkhyAtum, sudarzanasya yad vinayamUla ' taraNaM tassa suyassa ' ityAdi / TIkArtha- (tapaNaM) isake bAda (tassa suyassa) usa zuka parivrAjakako jaba (imI se kahAe laTThassa samANassa ) yaha sasacAra vidita huA sudarzana se zramaNopAsaka bana gayA - yaha khabara milI - taba ( ayameyArUve ajjhathie jAva samupajjitthA ) usa ke mana meM yaha prakAra kA vicAra utpanna huA ( evaM khalu sudaMsaNeNaM soyamUlaM dhammaM vippajahAya viNaya mUle dhamme paDivanne) sudarzana zauca mUlaka dharmakA parityAga kara vinayamUlaka dharma kosvIkAra liyA hai, (taM se yaM khalu mama sudaMsaNassa divAmetta puNaravi soyamUlayaM dhamme Adhavittae) so aba mujhe taNaM tassa sussa ' ityAdi / 6 ?ka' ( agoj ) cup one ( ara gata ) ys ulkaive quik ( gala kahAe laddhaTTassa samANassa ) yA vAta sAMlajI sudarzana zeDa zramazopAsa thA gayAche, tyAre ( ayameva rUve ajjhatthie jAva samupajjitthA ) tenA bhanabhAM vicAra sryo- ( evaM khalu sudaMsaNeNa soyamUlaM dhammaM viSpajahAya viNayamUle dham paDavanne ) } sudarzana zeDe zauya bhUla dharme tyane vinaya bhUsA dharma svIAryo che ( taM seyaM khalu mama sudaMsaNassa diTThi vAmettae puNaravi soyamUlaya dhamme Avitta ) to ve bhAre sudarzananI vinaya bhUsa dharma uparathI zraddhA bhaTA For Private And Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 jJAtAdharmakathAsUtra kadharmaviSayakaM zraddhAnaM tadapanIya punarapitaM zaucamUla ke dharme sthApayituM mamocitamisyarthaH / 'ttikaTu' itikatvA-idaM manasi dhRtvA, evam uktaprakAreNa * saMpehei' saMprekSate vicArayati, 'saMpehittA' saMprekSya ityevaM manasi vicArya, parivrAjakasahasreNa sAdhai yatraiva saugaMdhikAnagarI yatraiva parivrAjakAvasathA parivrAjakAnAmAvasatha AzramaH tatraivopAgacchati, upAgatya parivrAjakAvasathe bhANDanikSepam tridaNDAdyupakaraNAnAM sthApanaM karoti, kRtvA dhAturaktavastraparihitaH gairikarAgaraJjitavastradhArI praviralaparivrAjakaiH katipayaparivrAjakAzramAt / paDinikkhamai' pratiniSkAmati-ni: sarati / pratiniSkramya niHsRtya saugandhikAyA nagaryA 'majjhaM majjheNaM' madhyamadhyena madhyamadhyabhAgena yatraiva sudarzanasya gRhaM, yatraiva sudarzanastatraivopAgacchati / yahI yogya hai ki maiM sudarzana kI vinaya mUlaka dharmakI dRSTiko haTAkara use samajhAkara sthApita kruuN| (ttikaTThaevaM saMpehei aisA manameM dhAraNa kara usane pUrvoktarUpa se use samajhAne kA vicAra kiyA-(saMpehitA parivvAyagasahasseNa saddhi jeNeva sogaMdhiyA nagarI jeNeva parivvAyagA. vasahe teNeva uvAgacchada) vicArakara vaha phira parivrAjaka sahasra ke sAtha jahAM vaha saugaMdhikA nagarI aura usa me bhI jahAM parivrAjakAzrama * thA vahAM aayaa| (uvAgacchittA paricAyagAvasahaMsi bhaMDanikkhevaM karei) Akara usane usa parivrAjakAzrama meM apane bhA~Doko rakha diyA (karittA dhAurattavatthaparihie paviralaparivAyagehiM saddhiM saMparivuDe parivAyagavasahIo paDinikkhamaI ) rakhakara phira vaha gairika dhAtu se raMge hue vastroM ko pahire hue kucheka parivrAjakoM ke sAtha 2 usa parivrAjakAzrama se bAhara nikalA (paDinikkhamittA sogaMdhiyAe sanarI zIya bhUkha ma pratye tenI zraddhA bhAvI ne. (tti kaTu evaM saMpehei) 0 zata manamA viyA2 4zana teNe pakSAMnI ma tane smaan| riyAra jyA (saMpehittA parivAyagasahasseNaM saddhiM jeNeva sogaMdhiyA nayarI jeNeva parivAyagAvasahe teNeva uvAgacchai ) viyA2 4Ina te 52 se sasa parivrAjakanI sAthe jyAM te saugadhikA nagarI ane temAM paNa jyAM parivrAja. 4||shrm to tyA mA0ye. ( ujAgacchittA parivvAyagAvasahasi bhaMDanikkhe karei ) mAvAna to potAnI madhI vstus| tyo bhUtrI. (karitA dhAurattavatthaparihie paviralaparivAyagehiM saddhiM saMgaribuDe parivvAyagAvasahAo paDinikhamaI ) bhI te garikadhAtuthI raMgAelAM vastro paherIne thoDA parivrAjakone sAthe laIne bhAzramanI mA2 nabhayo (paDinikkhamittA sogaMdhiyAe nayarIe majjha majheNaM For Private And Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA aM0 5 sudarzanazreSThovarNanam tataH khalu sa sudarzanastaM zukamejamAnam AgacchantaM pazyati, dRSTvA 'no abbhui' no abhyuttiSThati, abhyutthAnaM na karotisma 'no paccuggacchadda ' no pratyudgacchati abhimukhaM na gacchati, 'no ADhAi ' no adriyate AdaraM na kurute 'no pariyANA ' no parijAnAti = AgamanaM nAnumodayati no vandate na stauti, tusiNIe saMcigs ' tUSNIkaH saMtiSThati / , tataH khalu sa zukaH parivrAjakaH sudarzanamanabhyutthitaM dRSTvA evamavAdIt-tvaM khalu sudarzana ! anyadA anyasmin samaye mAmejamAnaM dRSTvA abhyuttiSThasi yAvadnayarIe majhaM majjhe NaM jeNeva sudaMsaNassa gihe jeNeva sudaMsaNe teNeva uvAgacchai ) bAhara nikala kara saugaMdhikA nagarI ke ThIka bIcoM bIca se hokara jahAM sudarzana kA ghara aura usameM bhI jahAM sudarzana thA vahAM gayA (taeNa se sudaMsaNe taM suyaM ejamANaM pAsai ) sudarzana ne Ate hue parivrAjaka ko dekhA (pAsitA no abbhuTThei, no paccuggacchaha, No ADhAi No pariyANAi no baMdara, tusiNIe saMci ) parantu dekhakara vaha uThA nahI usake sAmane nahIM gayA, usakA Adara nahIM kiyA, usa ke Agamana kI usane sarAhanA nahIM kI / stuti bhI nahIM kI kevala cupacApa baiThA rhaa| ( tae NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM aNabhuTTiyaM * pAsitA evaM vayAsI) jaba zuka ne aisA dekhA arthAt sudarzana ko nahIM uThA huA, sAmane nahIM AyA huA, Adi rUpa se dekhA to dekhakara usane usase isa prakAra kahA- tumaM NaM sudaMsaNA ! annayA mamaM ejjamANaM pAsittA anbhuTThesi jAva vaMdasi iyANi sudaMsaNA ! tumaM mamaM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jeNeva sudaMsaNarasa gihe jeNeva sudaMsaNe teNeva uvAgacchai ) mahAra nIDajIne saugadhikA nagarInI kharAbara vacce thaine jyAM sudarzananuM ghara ane temAM paNu nyAM sudRrzana hato tyAM gaye. (taeNa se sudaMsaNe taM suyaM ejjamANaM pAsai ) sudarzane / parivAune bhAvatA leyA ( pAsittA no abbhuTThei, no paccu. gacchai, No ADhAi, No pariyANAi, no baMdara, tusiNIe saMciTThai) paratu le ne te ubhA thayA nahi, svAgata mATe tenI sAme gayA nahi, tene Adara A nahi, tenA AgamananI temaNe sarAhanA karI nahi, tenI stuti paNa airI nahi izta tethe supathAya potAnI nabhyAse mesI 4 2hyA. ( taraNaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM aNanbhuTThiyaM0 pAsitA evaM vayAsI ) zu paritrAna} zeDane satAra bhATe potAnI sAMbhe nahIM bhavatAM lene sudaMsaNA ! annayA mama ejjanANaM pAsittA abbhuTThe hyaM - (tumaM NaM jAva vadasi iyANi For Private And Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre atra yAvacchabdena-paccuggacchasi' ADhAsi, parijANAsi ' iti vAcyam , vandase, idAnIM sudarzana ! tvaM mAmejamAnaM dRSTvA yAvad no bandase, abhyutthAnAdikaM karopItyarthaH tatkasya khalu tvayA sudarzana ! ayametadrUSo vinayamUladharmaH pratipannaH he sudarzana ! mama dharma parityajya tvayA kasya dharmaH svIkRta ityarthaH / tataH khalu sa sudarzanaH zukena paribAja kenaivamuktaH san AsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAya karatalaparigRhItaM-zira ArataM mastake'JjaliM kRtvA zukaM paritrAjakamevaM vakSyamANaprakAreNAvAdIt-evaM khalu devAnupriyAH ? arhato'riSTa neme antevAsI-ziSyaH sthApatyAputranAmA'nagAraH yAvad-pUrvAnupUrvyA caran grAmAnugrAma ejamANaM pAsittA jAva No vaMdasi taM kassa NaM tume sudaMsaNA imeyArUve viNayamUle dhamme paDivanne ) sudarzana ! jaba tuma kisI samaya mujhe AtA huA dekhatA thA to dekhakara uThatA thA- yAvat vaMdanA karatA thaa| parantu aba isa samaya sudarzana ! tuma mujhe AtA huA dekhakara yAvat uThe nahI tumane merI vaMdanA nahIM kii| to he sudarzana ! tumane kisakA yaha isa rUpa vinaya mUlaka dharma svIkAra kara liyA hai / (taeNaM se sudaMsaNe sukeNaM parivvAyaeNaM evaM dhutte samANe AsaNAo abbhuTei, abbhuSThittA karayala0 suyaM parivvAyagaM evaM vayAsi ) isa prakAra zuka parivrAjaka ke dvArA kahA gayA vaha sudarzana apane sthAna se uThA aura uThakara usane donoM hAthoM ko aMjali rUpa meM kara aura use mastaka para rakha usase isa prakAra kaho ki ( evaM khalu devANuppiyA! arihAo arihanemissa aMtevAsI thAvaccA putte nAmaM aNagAre jAya ihamAgae iha ceva nIlA soe ujjANe viharai ) he devAnupriya ! ahaMta ariSTanemi prabhu ke sudaMsaNA ! tuma mamaM ejjamANaM pAsittA jAva No vaMdasi taM kassa gaM tuge suIsaNA imeyArUve viNayamUle dhamme paDikanne ) suzana ! paDasA tuMgabhe tyAre bhane AvatAM te tyAre svAgata mATe ubhe thatA ane sAme AvIne vaMdana vigere karate hato paNa atyAre mane joIne tuM ubhuM thaye nathI temaja te mane vaMdana paNa kya nathI. he sudarzana ! te A kevA prakArane vinayamULaka dharma svIkAryo che ? (taeNaM se sudaMsaNe sukeNaM parivAyae NaM evaM putte samANe AsaNAo abbhuThei anbhudvittA karayala0 suyaM parivvAyagaM evaM vayAsI)zu parivAnI pAta sAjaNIne sudarzana pitAnA sthAnethI ubhuM thaye ane UbhA thaIne baMne hAthanI aMjalIne mastake bhUdhInatene hyu-(evaM khalu devANuppiyA ! arihAo asTinemirasa aMtevAsI thAvaccAputte nAmaM aNagAre jAva himAgae ihaceva nIlAsoe ujjANe viharai henupriya ! APK For Private And Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam dravan sukhaM sukhena viharan , iti saMgrahaH / iha-saugandhikAnagaryAmAgato'sti, ihaiva asyAmeva nagaryA bahibhAMge nIlAzoke nIlAzokanAmni udyAne viharati, tasyasthApatyAputrasya khalu antike samIpe vinayamUlo dharmaH pratipannaH mayA svIkRtaH / yadA sthApatyAputra ihAgatastadA'hamapi vaMdituM tatragatastadA tadupadiSTadharmakathAM zrutvA vinayamUlamAhattadharma samIcInaM vijJAya sa eva dharmaH svIkRto mayetibhAvaH // 22 // . mUlam-taeNaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM evaM vayAsItaM gacchAmo sudaMsaNA! tava dhammAriyasta thAvaccAputtassa aMtiyaM pAubbhavAmo imAiM ca NaM eyArUvAiM aTThAI heuI paMsiNAiM kAraNAI vAgaraNAI pucchAmo, taM jaiNaM me se imAI aTThAiM jAva vAgarai, taeNaM ahaM vaMdAmi namasAmi ahamese imAI aTThAiM jAva no se vAkarei, taeNaM ahaM eehiM ceva aTehiM heuhiM nippaTUpasiNavAgaraNaM karissAmi // sU0 23 // aMtevAsI sthApatyA nAma ke anagAra muni paraMparA ke anusAra calate hue, grAmAnugrAma vihAra karate hue sukha pUrvaka isa saugaMdhikA nAma kI nagarI meM Aye aura aba ve nIlAzoka nAma ke udyAna meM Thahare hue haiN| (tassaNaM aMtie viNayamUle dhamme paDivanne ) unake pAsa maiMne vinaya mUla dharma samIcIna samajha kara svIkAra kara liyA hai / tAtparya isakA yaha hai ki maiM bhI unako vaMdanA karane ke liye gayA thaa| una ke mukha se jaba maiMne dharmakathA sunI taba mujhe unakA siddhAnta nirdoSa yukti zAstra se aviruddha pratIta huA ataH maiMne unase unake usa dharma ko aMgIkAra kara liyA hai / sUtra // 22 // ahaMta ariSTanemi prabhunA aMtevAsI ( ziSya) sthApatyA putra nAmanA anagAra muni paraMparAne anusaratA eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA saugaMdhikA nagarImA sumethI mAvyA. sane bhA nIsA dhAnamA taryA cha. (tassa NaM aMtie viNayamUle dhamme paDivanne ) tebhanI pAse meM sArI peThe samalane vinaya mUlaka dharma svIkAryo che. tAtparya e che ke huM paNa temane vaMdana karavA gaye hate temanA zrImukhathI meM dharmakathA sAMbhaLI. mane temanA siddhAte nirdoSa temaja zAstra sammata lAgyA. ethI meM temanI pAsethI A dhama svIya che. // sUtra 22 // For Private And Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 88 www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtre 6 taNaM se sue ' ityAdi / TIkA - tataH khalu sa zukaH parivrAjakaH sudarzananAmakaM zreSThinam evaM = vakSyamANaprakAreNAvAdIt tat tasmAn gacchAmaH khalu sudarzana | tatra dharmAcAryasya sthApatyAputrasyAntike prAdurbhavAmaH / ' imAI ca' imAn anantarameva vakSyamANatayA saMnikRSTAna, ca zabdAdanyAMtha khalu evadrUpAn = vakSyamANasvarUpAna arthAn= aryamANatvAda adhigamyamAnatvAdarthAH bhAvA vakSyamANayAtrA yApanIyAdayastadanye hetUn anvayavyatirekalakSaNahetunA jJAyamAnatvAda heturUpAstAn praznAna=praznaviSayatvAt praznarUpAstAn, kAraNAni = kAraNaM tatpAdhayuktirUpam, upapattimAtraM tadviSayatvAd kAraNAni tAni vyAkaraNAni= sapramANaM vyAkhyAyamAnatvAt vyAkaraNAni ca tAni pRcchAmaH / tad= tasmAd yadi khalu mama sa sthApa 'taeNa se sue' ityAdi / TIkArtha- (i) isake bAda (se sue) usazuka (parivvAyae) parivA ka ne (daMsaNaM evaM vayAsI) sudarzana se aisA kahA - ( taM gacchAmo NaM sudaMsaNA ! tava dhammAyariyassa thAvaccAputtassa aMtiyaM pAunbhavAmo) to he sudarzana ! maiM yahA~ se aba tumhAre dharmacArya sthApatyAputra ke pAsa jAtA hU~ / (imAI ca NaM eyAkhvAiM aTThAI heuI pasiNAI kAraNAI vAgaraNAI pucchAmo taM jar3aNaM me se imAI aTThAI jAva vAgaraha, taraNaM ahaM vaMdAmi namasAmi, ahame se imAI aTThAI jAva no se vAgareha taeNaM ahaM eehi ceva ahiM uhiM niSpaTTapasiNaM vAgaraNaM karissAmi ) aura isa . prakAra ke ina arthoM ko hetuoM ko, praznoM ko kAraNoM ko, vyAkaraNoM ko, unase pUchUMgA, yadi ve mere ina arthoM kA yAvat vyAkaraNoM prazna tae NaM se sue ityAdi ' For Private And Personal Use Only TIartha (taeNaM ) tyAra mAha ( se sue ) zu ( parivvAyae) parivA0 ( sudaMsa NaM evaM vayAsI) sudarzanane A pramANe udhuM - ( taM gacchAmo NaM sudaMsaNA ! taba dhammAyariyasa thAtraccAputtassa aMtiya pAubbhavAmo) he sudarzana ! to have mahIM thI hu' sIdhI tArA dharmaguru sthApatyAyutranI pAse 4 chu ( imAi ca eyArUbAI' aTThAI heuI pasiNoI kAraNAI vAgaraNAI pucchAmo taM jaiNa' me se imAi, aThThAi, jAva vAgarai taraNaM ahaM vaMdAmi, nama'sAmi, ahamese imAI' aTThAI jAba no se vAgarei taraNaM ahaM eehiM cetra ahiM uhiM nippadupasiNaM vAgaraNaM karissAmi ) tebhanI sAthai hu' artho, hetubho, prazno, aralo, ane vyaaro| nA viSe yaryA urIza ne te bhArA arthI, hetubho, azno Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magaradharmAmRtavarSiNITI0 a0 5 sudarzanazreSThovarNanam 89 tyAputraH imAn arthAn yAvad vyAkaroti= mama praznAnAM samIcInaM samAdhAnaM kariSyati tatastadanantaraM khalu ahaM vande vandiSye, namasyAmi=namaskariSyAmi / atha mama sa imAn arthAn yAvad vyAkaraNAni no vyAkaroti=na spaSTIkariSyati, tatastadA khalu aham etaireva ardherhetubhiH ' niSpadrapasiNayAgaraNaM ' niHspaSTamaznavyAkaraNaM=niH spaSTAni avyAkhyAtAni praznavyAkaraNAni praznotarANi yena sa tathA tam, praznottarakaraNAsamarthaM kariSyAmi // 23 // mULam - taNaM se parivvAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya seTTiNA saddhiM jeNeva nIlAsoe ujjANe jeNeva thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM vayAsIjattA te bhaMte! javaNijjaM te avvAbAhaM pitaM, phAsUyaM vihAraM te ? | taeNa se thAvaccAputte sueNaM parivAyageNaM evaM vRtte samANe suyaM parivvAya gaM evaM vayAsI - suyA ! jattAvi me javaNijjaMpi me avvAvApi me phAsUya vihAraMpi me, 11 taeNa se sue thAvaccAputtaM evaM vayAsI- kiM bhaMte ! jattA ! // suyA ! jannaM mama NANadaMsaNacarittatavaniyamasaMjamamAiehiM joehiM jayaNA se taM jattA / se kiM taM bhaMte ! javaNijjaM ? | vizeSa kA acchI taraha se samAdhAna kara deMge to maiM unheM namaskAra karU~gA / yadi ve mere ina artho se lekara vyAkaraNoM taka kI bAtoM kA koI ThIka 2 spaSTIkaraNa nahIM kreNge| to maiM unheM usI samaya inhIM artha hetuoM dvArA praznottara karane meM asamartha kara dUMgA // sU0 23 // kAraNeA temaja vyAkaraNeA viSenA prazno nAM sArI peThe samAdhAna karaze teA huM temane vaMdana karIza ane je te mArA arthI vyAkaraNA vagere nA viSe sArI rIte spaSTI karaNa nahi karI zake te huM temane tarata ja praznottara karavAmAM asamartha karIza ! sUtra 23 / / jJA 12 For Private And Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre suyA ! javaNije duvihe pannatta, taMjahA iMdiyajavaNije ya no iMdiyajavaNije ya se kiM taM iMdiyajavaNije ? | suyA ! jannaM mamaM soiMdiya - cakkhidiya - ghANidiyajiviMbhadiya phAsiMdiyAI niruvahayAI vase vahAMti se taM iMdiyajavaNijaM / se kiM taM no iMdiyajavaNijjaM ? suyA ! jannaM kohamANamAyAlobhA khINA upasaMtA no udayaMti se taM no iMdiyajavaNije / se kiM taM bhaMte! avvAbAhaM ? suyA jannaM mama vAiyapittiya siMmiya sannivAiyA vivihA rogA kA No udIreMti se taM avvAbAhaM / se kiM taM bhaMte phAsUyavihAraM ? / suyA ! jannaM ArAmesu vA ujjANesu vA devakulesu vA sabhAsu vA pavvasu vA itthIpasuMpaDagavivajjiesu vasahIsu pADihAriyaM pIThaphalaga sejAsaMthArayaM uggivhittANaM viharAmi, se taM phAsUyavihAraM / sarisavayA te bhaMte! kiM bhakveyA abhakkheyA ? | suyA ! sarisavayA bhakkheyA vi abhavakheyA vi / sekeNaNaM bhaMte evaM vuccai ? sarisavayA bhakkhayA vi abhakkheyA vi / suyA ! sarisavayA duvihA pannattA, taM jahA -- mittasarisavayA dhannasarisavayA ya, tattha NaM je te mittasarisavayA te tivihA For Private And Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam pannattA, taM jahA-sahajAyayA sahavaDDiyayA sahapasukIli yayA, te NaM samaNANaM niggaMthANaM abhakkhayA, tattha NaM je te dhannasarisavayA te duvihA pannattA, taM jahA satthapariNayA ya asattha pariNayA ya, tattha NaM je te asatthapariNayA te samaNANaM niggaMthANaM abhakkhayA, tattha NaM je te satthapariNayA te duvihA pannattA, taM jahA phAsugA ya aphAsugA ya, aphAsuyA NaM suyA ! no bhakkheyA, tattha NaM je te phAsuyA te duvihA pannattA, saM jahA--jAiyA ya ajAiyA ya, tattha NaM je te ajAiyA te abhakkheyA. tattha NaM jete jAiyA te duvihA pannattA, taM jahA-esaNijjA ya aNesaNijA ya / tattha NaM je te aNesaNijjA te gaM abhakkhayA, tattha NaM je te esaNijjA te duvihA pannattA, laddhA ya aladdhA ya, tatthaNaM je te aladdhA te abhakkheyA, tattha NaM je te laddhA te samaNANaM niggaMthANaM bhakkhayA, eeNaM aTeNaM suyA! evaM vuccaMti-sarisavayA bhakkhayA vi, abhakkheyA vi, evaM kulatthA vi bhANiyavvA, navaraM imaM NANattaM-isthi kulatthA ya dhannakulatthA ya itthi kulatthA tivihA pannattA taM jahA-kulavadhUyAi ya kulamAuyAi ya kuladhUyAi ya, dhannakulatthA taheva, evaM mAsA vi, navaraM imaM nANattaM-- mAsA tivihA pannattA, taM jahA-kAlamAsA ya atthamAsA ya, dhannamAsA ya, tattha Na je te kAlamAsA te NaM duvAlasavihA pannattA taM jahA-sAvaNe jAva AsADhe, te NaM abhakkhayA dhannamAsA taheva / For Private And Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra ege bhavaM duve bhavaM aNege bhavaM akkhae bhavaM avvae bhavaM avaTThie bhavaM aNegabhUyabhAvabhavievi bhavaM ? / suyA ! ege vi ahaM duvevi ahaM jAva agabhUyabhAva bhavievi ahaM / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai ege vi ahaM jAva aNegabhUyabhavievi ahaM ! jaNNaM suyA! davvaTTayAe ege ahaM nANadaMsaNaTTayAe duvevi ahaM paesaTTayAe akkhaevi ahaM avvaevi ahaM avATThie vi ahaM uvaogaTTayAe aNegabhUyabhAva bhavievi ahN| ettha NaM se sue saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdai namasai,vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-icchAmi NaM bhaMte! tubhaM aMtie kevalipannattaM dhammaM nisAmittae, dhammakahA bhANiyavvA ||suu0 24 // 'taeNaM se sue' ityAdi TIkA- tatastadanantaraM sa zukaH parivrAjakasahasreNa sudarzanena zreSThinA ca sAdhaM yatraiva nIlAzaukanAmodyAnaM yatraiva sthApatyAputra nAmA'nagAra AsIt, tatraivopAgacchati, upAgatya sthApatyAputrameva vakSyamANaprakAreNAvAdIt- 'jattA te 'taeNaM se sue' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se sue) vaha zuka parivrAjaka (parivyAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya seTTiNA saddhiM jeNeva nIlAsoe ujANe jeNeva thAvaccA putto aNagAre teNeva uvAgacchai ) 1 eka hajAra parivrAjakoM ke-aura sudarzana ke sAtha jahAM nIlAzoka udyAna tathA usameM jahAM 'taeNaM se' sue' tyA !' TI' ( taeNaM ) tyA2 mA ( se sue ) zubha pari ( parivAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya seTiNA saddhiM jeNeva nIlAsoe ujANe jeNeva thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchada) me 702 parimA bhane suzana zanI sAthe yAM nIlAzoka udyAna hatuM ane temAM jyAM sthApatyA putra anagAra hatA tyAM gaye, For Private And Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMjagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam bhaMte !' he bhadanta ! te tava yAtrA vartate ? ' javaNijja te ' yApanIyaM te tava vartate ?, ' abbAvAhaM pi te ' avyAbAdhamApi te vartate ?, 'phAsuyavihAraM te ' mAsuka vihAraste tava vartate ? / ___ tatastadanantaraM sa sthApatyAputraH zukena parivrAja kenaiva muktaH san zukaM paribrAjakamevamayAdIt-he zuka ! ' jattA vi me' yAtrA'pi me mamA'sti, ' javaNi jjaMpi me' yApanIyamapi me mamArita, ' avyAvApi me' avyAvAdhamapi me mama vartate, 'phAsuyavihAraM pi me' mAsuka bihAro'pi me mamA'sti / tatastadanantaraM khalu sa zukaH sthApatyAputramevamavAdIt kiM bhaMte ! jatto' kA bhadanta yAtrA he bhadanta ! kA=kiM svarUpA tava yAtrA ? / sthApatyAputra anagAra thA vahAM gyaa| (uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM bayAsI) vahAM jAkara usane sthApatyAputra se aisA kahA-(jattAte bhaMte ! javaNijjaM te avvArAhaM pi te phAyavihAraM ) to he bhadaMta ! ApakI yAtrA hai kyA ? Apake yApanIya hai kyA? Apake avyAyAdha hai kyA? Apake prAptuka vihAra hai kyA ? (taeNaM se thAvaccAputte sueNaM parivAyageNaM evaM vutte samANe suyaM parivyAyagaM evaM vayAsI) isa prakAra zuka parivrAjaka se pUche gaye una sthApatyAputra anagAra ne usazuka parivrAjaka se aisA kahA-(suyA ! jattA vi me, javaNiujaMpi meM avvAbAhaMpi meM phAsuyavihAraMpi meM) he zuka hamArA yAtrA bhI hai, yApanIya bhI hai hamArA anyAyAdha bhI hai hamAre prAsuka vihAra bhI hai| (taeNaM se sue thAvaccAputtaM evaM kyAsI) jaya sthApatyAputra anagAra ne zuka parivrAjaka se isa prakAra kahA-taya usane sthApatyaputra anagAra ( uvAgacchittA thAvaccAputtaM evaM vayAsI) tyAM dhana teNe sthApatyAputra ne OMdhu-(jattA te bhaMte ! javaNijjate avvAbAhaM pi te phAsuyavihAra) mahanta ! zuM tamArI yAtrA che ? yApanIya che? AvyAbAdha che? tamAre prAsuka vihA2 cha ? (taeNaM se thAvaccAputte suraNaM parivvAyageNaM evaM vutte samANesuyaM parivAyagaM evaM vayAsI) zu4 parivAnI mA pAta salamAna sthApatyAputra sanagAre zu4 parivAne 4thu-(suyA ! jattA vi me javaNijjaMpi meM avvA vAIpi meM phAsuyavihAra pi meM) 3 zuOM ! samArI yAtrA 55 cha, yApanIya 5 cha, mAyAmA 54 cha. bhane amAre pAsu viDAra 555 . ( taeNa se sura thAvaccAputa evaM vayAsI) nyAre 2.5tyA putra mAnAre zubha parivrAjakane A pramANe kahyuM, tyAre sthApatyA putra ane mAre temane kahyuM-( ji. For Private And Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharma kathAgasUtre zukasya praznaM zrutvA sthApatyAputro vadati-'suyA' ityAdi. / he zuka ! 'jannaM yat khalu mama 'NANadaMsaNacarittatavaniyamasaMjamamAiehiM ' jJAnadarzanacAritra taponiyamasaMyamAdikeSu jJAnaM-jJAnAvaraNIyasya kSayopazamAt kSayAdvA prAdurbhUto jIvAjIvAdi tattvanirNayalakSaNaAtmapariNAmaH, darzana-darzanamohanIyasya kSayopa zamAt kSayAdvA''virbhUtastattva zraddhAnarUpaAtmapariNAmaH, cAritraM cAritramohanIyasya kSayopazamAt kSayAdvA jAtaH sthUlamUkSmamANAtipAtAdi viramaNalakSaNa Atma. se isa taraha punaH pUchA (kiM bhaMte jattA) he bhadanta ! yAtrA zabda kA artha kyA hai ? (suyA jannaM mama NANadaMsaNacaritta tavaniyama saMjamAi ehiM joehiM jayaNA se taM jattA) sthApatyAputra anagAra ne kahA hai zuka ? jJAnadarzana, cAritra, tapa, niyama, saMyama, AdikoM meM evaM mana vacana aura kAya inake vyApAro meM jo hamArI yatanAcAra pUrvaka pravRtti hai vahI yAtrA hai-aura aisI yAtrA hamArI AnaMda ke sAtha ho rahI hai / anya zatrujayAdi tIrthoM kI yAtrA vItarAga mArga meM nahI hai / jJAnAvaraNIya karma ke kSayopazama se, athavA kSaya se jIvaajIva Adi tatvoM ke viSaya meM jo unake svarUpa Adi kA nirNaya rUpa Atma pariNAmau. spanna hotA hai vaha jJAna hai / darzana mohanIya karma ke kSayopazama se athavA kSaya se, jIva ke jo tatva zraddhAna rUpa Atma pariNAma hotA hai vaha darzana haiN| bhate jattA) 3 maha' ! yAtrA sn| ma che. (suyA janna mama NoNa dasaNavarittatavaniyamasaMjamamAiehiM jorahiM jayaNA se ta jattA) sthA5 tyAputra mAnagAre yu-3 zu4 ! zAna zana, yAtri, ta5, niyama, sayama, pore mAM ane mana, vacana ane kAyAnA vyApAramAM je amArI jAna pUrvaka AcaraNa karavAnI pravRtti che, teja yAtrA che, ane e yAtrA amArI sukhethI pasAra thaI rahI che, zatruMjaya vagere tIrthonI yAtrA vItarAga mArgane anusaranArAo mATe nathI. jJAnAvaraNaya karmanA pazamathI athavA kSayathI jIva ajIva vagere viSayamAM je temanA svarUpa vagerenA nirNaya rU5 Atma pariNAma utpanna thAya che te jJAna che. darzana mehanIya karmanA kSaye pazamathI athavA kSayathI jIvatA je tatva zraddhAna rUpa AtmapariNAma hoya che te darzana che. cAritra mehanIya karmanA kSaye pazamathI athavA kayathI je sthUla temaja sUma For Private And Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam pariNAmaH, tapaH anazanAdikaM dvAdazavidha , niyamaH dravyakSetrakAlabhAvato'bhigraha prahahaNamuttaraguNarUpam., saMyamaH cAritragrahaNenaiva saMyame pratibodhite punaHsaMyama padopAdAnAdubhayakAlagatilekhanarUpaH, kAlacatuSTA ye svAdhyAyAdikaraNarUpazca saMyamo grAhyaH / AdipadAd dhyAnAvazyakAdiH tatra dhyAna-dharmadhyAnAdi, Avazyaka par3idha teSu, 'joehi' yogeSu manovAkkAyavyApAreSu, 'jayaNA' yatanA pravRttiH, saiSA yAtrA mama vartate / nAnyA zatrujayAdiyAtrA vItarAgamArge vartate ityarthaH / evameva bhagavatIsUge'STAdazazatakasya dazamoddezake bhagavatA somila brAhmaNAya proktam zuko vadati-se kiM taM bhaMte javaNijja' atha kiM tad bhadanta ! yApanIyam ? / cAritra mohanIya karma kekSayopazama se athavA kSaya se josthUla tathA sUkSma prANAtipAta Adi pApoM senivRtti rUpa AtmA kA pariNAma hotA hai vaha cAritra hai| tapa-anazana Adi ke bheda se 12 prakAra kA hai| dravya, kSetra, kAla, aura bhAva ko lekara uttara guNarUpa jo nAnA prakAra ke niyama-abhigraha-grahaNa se hI saMyama bhI grahIta ho jAtA hai phira bhI jo yahA~ saMyama kA svataMtra grahaNa kiyA gayA hai vaha "ubhaya kAla meM pratilekhanA karanA aura kAla catuSTaya meM svAdhyAya karanA isa rUpa saMyama hai, yaha vAkya isa artha ko sUcita karatA hai| Adi pada se "dhyAna Ava zyaka" ye grahIta hue haiN| dharma dhyAna Adi kA nAma dhyAna tathA Avazya karane yogya kartavya kA nAma Avazyaka hai / yaha Avazyaka cha prakAra hai| ina jJAnAdikoM meM tathA yogoM meM jo yatanA hai yahI yAtrA hai-anya koI yAtrA nahI hai yaha yAta bhagavatI sUtra meM bhagavAna ne aThArahamA~ zataka ke prANAtipAta vagere pApa thI nivRtti rUpe AtmA ne pariNAma thAya che te cAritra che. tapa, anazana vagerenA bhedathI bAra prakAranuM che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI sAthe uttara guNa rUpa je aneka jAtanA niyama-(abhigraha) grahaNathI ja saMyamanuM paNa grahaNa thaI jAya che, chatAM e ahIM je saMyamanuM svataMtra rUpe grahaNa karavAmAM AvyuM che, te baMne vakhata prati lekhanA karavI ane kAla catuSTayamAM svAdhyAya karavo te "saMyama " che, bhA pAyo artha mI sUyave che, mahi56 43 " dhyAna Avazya" padanuM sUcana thAya che. dharma vize dhyAna vagere "dhyAna" kahevAya che, temaja Avazyaka rUpe karavA yogya kartavyanuM nAma "Avazyaka che. A AvazyakanA che prakAre che. ajJAnAdike vageremAM temaja yogamAM je yatanA che teja yAtrA che. bIjI koI paNa jAtanI yAtrA che ja nahi. A vAta "bhagavatI sUtra" nA aDhAramA zatakanA dazamA uddezakamAM bhagavAne semila brAhmaNane kahI che, For Private And Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAgarale sthApatyAputraH kathayati-he zuka ! yApanIyaM dvividhaM prajJaptaM, tad yathA indriyayA yanIyaM noindriya yAyanoyaM ca. / zuko bUte-atha kiM tad indriyayApanIyam. ? / sthApatyAputraH samAdhatte-'suyA ! ityAdi / he zuka ! yat-yasmAt kAraNAt khalu mama zrotrendri-cakSurindriya-ghrANendriya-jihUvendri-sparzendriyANi nirUpahatAni vaze vartante, tad indriyayAnIm indriyANAM vazIkaraNaM mama vartate. / 'taM' itivAkyAlaGkAre, evamanyatrApi / dazameM uddezaka meM somila brAhmaNa se kahI hai / (se ki ta bhaMte javaNi. jja) he bhadaMta! yApanIya zabda kA kyA artha hai ? (suyA ! javaNijje duvihe paNNatte taM jahA-iMdiyajavaNijje ya No iMdiyajavaNijje ya) isa prakAra zuka parivrAjaka ke pUchane para sthApatyAputra anagAra ne use samajhAyA ki he zuka ! yApanIya do prakAra kA kahA huA hai -jaise 1 indri yopanIya 2 no indriya yApanIya / (se kiM taM iMdiyajavaNijja) indriya yApanIya kA kyA svarUpa hai isa prakAra zuka ke pUcha ne para sthApatyA putra ne kaho (suyA ! jannaM mamaM soiMdiya cakkhidiya jibhidiya phAsidiyAI niruvahayAI vase vaTuMti, se taM iMdiyajavaNijja ) zuka! zrotrendriya, cakSuindriya, ghrAgaindriya, jihvAindriya, sparzanaindriya nirupahata bana kara jo mere vaza meM ho rahI haiM yahIM indriya yApanIya haiM arthAt vinA kisI bAdhA ke apane viSayoM ko grahaNa karane meM samartha hone para bhI ye pAMco indriyAM jo mere vaza meM varta rahI haiM yahI (se ki ta bhate javaNijja) 3 mahanta ! yAcanIya zahana artha zucha 1 (suyA ! javaNijje duvihe paNNatte ta' jahA iMdiyajavaNijje ya No iMdiya javaNijje ya ) zuparivA44nA prazna somaNIna sthApatyAputra managAre tene samajAvatAM kahyuM ke-he zuka! yApanIyanA be prakAre kahyAM che. (1) Indriya yApaka nIya mana (2) nandriya ya 5nIya (se kiM ta IdiyajavaNijja) dhandriya yApanIyanuM svarUpa zuM che? zuka parivrAjakanA A praznanA uttaramAM sthApatyA putre -(sayA! janna mama soI diya cakkhidiya jibhi diyaphAsiM diyAI niruvaha yAI vase vadati, se taM iMdiyajavaNijja) 3 zu! zrotrendriya, yakSa chandri ghANa indriya, ji hA indriya, sparza Indraya, nirupahata thaIne mArA vazamAM teja indriya yApanIya che. eTale ke koIpaNa jAtanA vAMdhA vagara viSayane grahaNa karavAnI tAkata hovA chatAM e pAMce Indriye mAre vaza thayelI che teja For Private And Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 5 suraniSThIvarNanam zukaH pRcchati-se kiM' ityAdi / atha kiM tad noindriyayAyanIyam. / sthApatyAputra Aha-' muyA' ityAdi. / he zuka ! yat yasmAt khalu krodhamAnamAyA lobhAH kSINA kSayaM prAptAH, upazAntAHupazamaM prAptAHsanto no udayante-nodIyante, no indriyayApanIyaM noindriyaM manastasya vikArAH kaSAyA iha no indriyazandena gRhyante, teSAM yApanIyaM vazIkaraNaM mamAsti / zuko vadati-' se kiM' ityAdi / atha kiM tad bhadanta avyAvAdham ? / sthApatyAputra Aha-'suyA !' ityAdi / he zuka ! yat-yasmAt khalu mama vAtika paittikazlaiSmikasAMnipAtikA ! vAtikAH vAtaprakopajanitAH pattikAH prakopasamudbhavAH, zlaiSmikA kAmakopaprabhavAH, sAnipAtikA vAtapitta zleSmaNAM samUha saMnipAtaH, tatra bhavAH vividhA ' rogAyaMkA ' rogAtaGkAH rogAzcAtakAceti indriya yApanIya hai / ( se kiM taM no iMdiyajavaNijje ) bhadaMta ! no indriya yApanIya kA kyA artha hai ? (suyA jannaM koha mANa mAyA lobhA khINA upasaMtA no udayaMti se taM no iMdiyajavaNijje) he zuka jo krodha, mAna, mAyA aura lobha ye cAra kaSAyeM kSayAvasthApanna- hokara yA upazama avasthAvAlI hokara udaya meM nahIM A rahIM haiM yahI no indriya yApanIya hai| no indriyakA artha mana hotA hai / mana ke vikAra ye krodha, mAna, mAyA, aura lobha ye cAra kaSAyeM haiM / isaliye ye no indriya zabda se gRhIta hue haiN| yApanIya zabda kA artha vaza karanA haiM / ye saba kaSAyeM mere vaza meM ho rahI haiM - yahI no indriya yApanIya mere varta rahA hai| (se kiM bhaMte avyAbAhaM ) bhadaMta! avyAvAdha kA tAtparya kyA hai ? (suyA jannaM mama vAiyapittiya sibhiyasanivAiyA dhandriya yApanIya che. ( se ki ta no iMdiyajavaNijje ) ta ! na dhandriya yaapniiyn| ma thAya che. suyA janna kohamANa mAyAlomA khINa! utramatA no udayati se ta' no iMdiyajavaNijje) 3 zu ! adha, mAna, bhAyA, ane lebha e cAre kaSAya kSaya pAmIne athavA to upazamita thaIne pharI udaya pAmatI nathI eja ne Indriya apanIya che. ne Indriya eTale mana, ane krodha, mAna, mAyA, ane lebha e cAre mananAja vikAre che. ethI A badhAne Indriya zabdathI gRhIta thayAM che. yApanIya zabdane artha vaza karavuM che. A badhA kAryo mAre vaza thayelA che. eja neIndriya yApanIyane IrtA rahyo chu ( se kiM bhate abvAyA) 3 mahata ! bhavyAsAnA sh| atha cha ? ( suyA janna mama vAiyapittiyasibhiyasannivAiyA vivihA For Private And Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 1 jJAtAdharmakathAsUtre dvandvaH rogA dAhajvarAdayaH, AtaGkAH zIghraghAtinaH zUlAdayaH no udIryate, tad anya bAdhaM = vyAvAdhAnAM zarIrapIr3AnAmabhAvaH mama vartate. 1 . zukaH pRcchati - 'se kiM ' ityAdi / atha ko'sau bhadanta' mAsuka vihAraH / 1 sthApatyAputro vadati-'suyA' ityAdi / he zuka 1 yat yasmAt khalu ArA meSu = upavaneSu, udyAneSu puSpapradhAneSu rAjavaneSu devakuleSu vyantarAyataneSu, sabhAsu pariSatsu ' pavvasu ' parvateSu idamupalakSaNaM tenASTAdazasthAneSu ityarthaH / strIpazupaNDakavivarjitAsu vasatiSu pAtihArikaM = puna: samarpaNIyaM, pIThaphalakazayyAsaMvivihA royAyaMkA no udIreMti se taM avvAbAhaM se kiM taM bhaMte phAsuyavihAraM ArAmesu ujjANesu devaulesu, sabhAmu pavvaesa, itthI pasupaMDaga vivajjiyAsu vasahIsu pADi hAriyaM pIThaphalaga saMdhArayaM uggahitA NaM viharAmi settaM phAlayavihAraM ) zuka 1 jisa kAraNa se vAta, pitta aura kapha se janita tathA ina tInoM ke sannipAta se janita jo vividha prakAra ke dAhajvara Adi roga zIghra ghAtaka zUlAdika AtaMka mujhe udita nahI ho rahe haiM yahI avyAyAdha mere varta rahA hai / vyAvAdha zabda kA artha zArIrika pIDA hai- aura isa kA abhAva isa samaya mere meM varta rahA hai / yahI avyAvAdha kA svarUpa hai / he bhadanta ! prAsuka bihAra kA kyA svarUpa hai ? uttara - he zuka! jisa kAraNa maiM upavanoM meM puSpa pradhAna rAjakIya banoM meM devagharoM maiM arthAt vyantarAyanoM meM pariSadoM meM parvatoM meM UpalakSaNa se aThAraha sthAnoM meM, strI, pazu, paMDaka napuMsakoM se vihIna vasatioM meM maThoM meM royAya kA no udIreMti se ta avAvAha se kiM taM bhaMte phAsUyavihAra ArAmesu ujjANesu devaulesu sabhAsu pavvasu itthI, pasupaMDagavivijjiyAsu vasahIsu pADihAriya pIThaphalagasejjAsaMdhAraya uggihittANaM virAmi se taM phAsUyavihAra) he zuka! vAta, pitta ane kaphathI janmatA temaja A traNenA sanni pAtathI udbhabhavatA aneka dAhajavara vagere, rAgeA zIghraghAtaka zULa vagere Ataka mArA zarIramAM udbhavatA nathI eja avyAkhAdha mArAmAM vartI rahyo che. avyAkhAdhanuM svarUpa . eja che. zuke sthApatyAputrane bIjo prazna karyAM -he bhadraMta ! prAruka vihAranuM svarUpa zu che? tenA uttara ApatA sthApatyA putra kahe che--he zuka! hu* upavanamAM, puSpa pradhAna rAjakIya vanAmAM, deva gharAmAM eTale ke vyaMtarAyatanAmAM, pariSadeimAM parvate mAM-upalakSaNathI aDhAra sthAnAmAM srI, pazu,paka, napu taka vagaranI vastIomA maThAmAM prAtihArika Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a05 sudarzanazreSThovarNanam stArakamavagRhya-yAcitlA vikSarAmivicarAmi, sa prAsukavihAraH / 'ta' iti vA. kyAlaMkAre / zukaH punarapyupahAsArtha pRcchati-'sarisavayA' ityAdi / he bhadanta ! 'sarisakyA ' te tatra kiM bhakSyAH, uta abhakSyAH kim ? sthApatyAputraH samAdhatte -'suyA!' ityAdi / he zuka ! 'sarisavayA' sarisavayazabdArthAH bhakSyA api, abhakSyA api, ' sarisakyA' iti padasyArthabhedAd bhakSyA abhakSyA bhavantIti bhAvaH / zukaH punarAha-' se kepaTTaNaM' ityAdi / bhadanta ! he bhagavan tat kenArthena evamucyate-' sarisakyA' bhakSyA api, abhakSyA apIti / ___ sthApatyAputro vadati-'suyA !' ityAdi / 'sarisakyA' sarisavayazabdavodhyA arthA dvividhA prajJaptAH, tad yathA ' mittasarisakyA dhanasarisavayA ya' prAtihArika-punaH samarpaNIya- pITha, phalaka, zayyA saMstAraka ko yAcita kara vicaraNa karatA hU~- yahI merA prAsuka vihAra hai / upahAsa karane ke abhiprAya se punaH zuka parivrAjaka pUchatA hai ki (sarisavayA te bhaMte kiM bhakkheyA abhakkheyA ?) bhadaMta ! " sarisavaya" tumhAre siddhAntAnusAra bhakSya haiM yA abhakSya haiM ? ( suyA sarisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi ) sthApatyA putra ne kahA- zuka! sarisavaya bhakSya bhI haiM aura abhakSya bhI haiN| (se keNaNaM bhaMte ! evaM buccai sarisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi) zuka ne unase punaH pUchA bhadaMta ! Apa yaha kisa artha kI apekSA lekara aisA kahate haiM ki sarisavaya bhakSya bhI haiM aura abhakSya bhI haiM / (suyo sarisavayA duvihA pannattA taMjahA mitta sarisavayA dhannasarisavayA) sthApatyAputrane use samajhAyA ki zuka ! sarisavaya -eTale ke yAcanA karelI vastu ke je pAchI apAya jemake pITha, phaLaka, zA saMsmArakanI yAcanA karI ne vicaruM chuM. eja mAre prAsuka vihAra che. zu4 pari4 5. sana aliprAyathI 32 // prazna 42 cha hai ( sarisavayA te bhate kiM bhakkheyA abhakkheyA ! ) 3 mata ! 'sarisakya ' tabhA zA pramANe lakSya cha saya 1 (suyA sarisavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi) sthApatyA putre tenA uttaramAM kahyuM- he zuka ! "sarisavaya" bhakSya paNa che ane abhakSya 5 cha. ( sekeNaDheNa bhate ! evaM vuccai sarisaMsavayA bhakkheyA vi abhakkheyA vi) zu bhane 52 prazna yo- mahata ! tebha 'sarisavaya' lakSya tema asakSya 4yA arthanI apekSA 4DI 2 // cho. (suyA sarisavayA duvihA pannattA ta jahA mittamarisakyA: dhannasarisavayA ) sthApatyApuDhe tene smjAvatAM kahyuM ke he zuka ! "sarisavaya" zabdane arthe be rIte thAya che. 1 For Private And Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100 jJAtAdharmakathAsUtre mitra vayasaH, dhAnyasarSapakAzca / ' sarisavayA ' ityasya dvividho'rthaH sadRzavayasaH sarSapakAceti / tatra sadRzavayaso mitrarUpAH sarSapakAstu dhAnyarUpA iti bhAvaH / tatra khalu ye te mitra sadRzavayasaH = mitrarUpAH samAnavayasaste trividhAH prajJaptAH pratibodhitAH tad yathA - ' sahaja yayA ' sahajAtakAH samAnakAlajanmAnaH, " sahavaDiyayA saha vardhitakAH samAnakAle vRddhiM prAptAH, 'saha paMsukIliyA' saha pAMsu krIDitakAH sahaiva dhUlikrIr3AkAriNaceti / ve sarve mitrarUpAH sadRzavayaskAH khalu zramaNAnAM nirgranyAnAmabhakSyAH bhoktuM na kalpante / tatra khalu ye te dhAnyasarSapa do prakAra se prajJapta huA hai -1 mitrasarisavaya dUsarA dhAnya sarisavaya - | sarisavaya zabda kI sadRzavaya " aura sarSapaka " isa prakAra saMskRta chAyA hotI hai| jaba sadRzavaya - samAna AyuvAle mitrajana - aisA chAyArthaka " sarisavaya " pada liyA jAtA hai-taba usa pakSa ke anusAra sarisavaya anakSya hai aisA artha bodha hotA hai - tathA sarSapaka chAyorthaka jaba sarisavaya pada liyA jAtA hai taba " sarisavaya " bhakSya bhI hai aisA arthabodha hotA hai / isI viSaya ko adhika aura spaSTa karane ke liye sUtrakAra kahate haiM ki - ( tattha NaM je taM mitta sarisavayA tetivihA panantA, jahA - saha jAyayA saha saMvaDiyayA, sahapaMsukIla yA te NaM samaNANaM niggaMdhANaM abhakkheyA ) inameM jo mitra sarisavaya haiM ve tIna prakAra ke prajJapta hue haiM- jaise saha jAtaka, sahavardhitaka, saha pAMsukrIDitaka apane sAtha jinakA janma huA haiM ve sahajAtaka haiM / apane sAtha 2 jo vRddhi ko prApta hue haiM ve sahavardhita haiM / tathA jo bhitra, sarisavaya, 2 dhAnya, ' sarisavaya. ' zamhanI saMskRta chAyA 1, sadRzavaya, ane 2, sa`paka e rIte thAya che. jyAre sarvisaya ne zazavaya' ( sara khI AyuSya dharAvanArA mitra jana ) Ave atha grahaNa karavAmAM Ave che tyAre ' sarisaya 'abhakSya che AvA artha jaNAya che temaja * risaya ' pada sapaka ( saraziyuM ) arthAMmAM levAya che tyAre te bhakSya che AvA paNa artha thAya che. bheja vAtane vizeSa spaSTa 42tAM sUtrAra De che haiM ( tatthaNa' jeta' mitta sarisavayA te tivihA pannattA, tajahA - sahajAyayA, sahasaMvaDDhiyayA, sahapa sukIliyayA teNa samaNANa nigga thANa abhakkheyA ) sabhAM nyAre sarisavaya zabdanA artha mitra hAya che, tyAre tenA traNa prakAra samajavA joie jemake 1, saDennata, 2, saDavardhita, mane 3, saDayAMsuGIDita ApalI sAthai janma lenAra sahajAtaka kahevAya che. ApaNI sAthe meATA thanAra sahadhita For Private And Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 anagAradharmAmRtavarSiNo TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam kAste dvividhA dvipakArAH prajJaptAH, tad yathA zastra pariNatAzca / tatra khalu ye te azastrapariNatAH sacittAste zramaNAnAM nirgranthAnAmabhakSyAH akhAdyAH tatra khalu ye zastrapariNatAH zastrapariNatyA'cittAste dvividhA prajJaptAH, tad yathA-prAsukAzca a. mAsukAzca / aprAsukAH khalu he zuka! no bhakSyA akhaadyaaH| tatra khalu ye te prAsukAste dvividhAH prajJaptAH, tad yathA-' jAiyA ya ajAiyA ya' yAcitAzca, ayAcitAzca / tatra khalu-ye te ayAcitAste abhakSyAH akhaadyaa| tatra khalu ye te yAcitAste dvividhAH prajJaptAH, tad yathA eSaNIyAzca aneSaNIyAzca / tatra khalu sAtha 2 dhUli meM khele haiM ve saha pAMsu krIDitaka haiM / ye saba zramaNa nigraMthoM ko abhakSya haiM / (tatthaNaM je te dhannasarisakyA te duvihA paNNattA, taMjahA sattha pariNayA ya asattha pariNayA ya) jo dhAnya sarisavaya haiM ve do prakAra ke haiM-jaise 1 zastra pariNata 2 azastra pariNata- (tattha NaM je te asatya pariNayA te samaNANaM NiggaMthANaM abhakkheyA tatthaNaM je te satthapariNayA te duvihA paNNattA taM jahA phAsugAya aphAsugAya ) ina meM jo azastra pariNata sacitta- dhAnyasarisavaya haiM ve zramaNa nirgranthoM ko abhakSya hai- akhAdya haiM / jo zastra pariNata acitta haiM ve prAsuka aura aprAsuka ke bheda se do prakAra ke haiM ( aphosuyANaM suyA No bhakkheyA tatthaNaM je te phAsuyA te duvihA pannattA taM jahA jAiyAya ajAiyA ya tatthaNaM je te jAiyA te duvihA pannattA taM jahA esaNijjA ya aNesaNijjA ya ) ina meM jo aprApsuka dhAnya sarisavaya haiM ve he zuka khAne kahevAya che, temaja jeo ekI sAthe mATImAM ramatAM ramatAM moTA thayA che. teo sahapAsukIDitaka mitra kahevAya che. zramaNa nircatho mATe A badhA malakSya che. (tatthaNa je te dhannasarisavayA te duvihA paNNattA, ta jahA sattha pariNayAya asatya pariNayAya) dhAnya bheTale re manAnA 35mA sarisakya (saraziya) chetenale 42 cha-1 zava pariNata, 2, mazara pariNata, (tatthaNa je te asatyapariNayA te samaNANa NiggaMthANa abhakkheyA tatthaNaje te satthapariNayA te duvihA paNNato ta jahA-phAsugAya aphAsugAya ) mAmA azastra paviNata-sacitta dhAnya sarisavaya che te zramaNa nirca mATe abha ya che, akhAdya che. temaja zastrapariNata-citta che te prAsuka ane aprAsaka mAma meM prAranA cha. (aphAsuyANa suyA No bhakkheyA-tattha NaM je te phAsuyA te duvihA pannacA tajahA jAiyAya ajAiyAya tatthaNa je te jAiyA ve duvihA pannattA tajahA esANijjAya aNesaNijjAya ) mAmAMthA / prAsu dhAnya sarasiyaM (sarisavaya) che, te akhAdya che prAsuka dhAnya sarasiyA (sarisavAya) nA be For Private And Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 zAtAdharmakathAsUtre ye te 'aNesaNijjA' aneSaNIyAste khalu abhakSyAH / tatra khalu ye te 'esaNijjA' epaNIyAH, te dvividhA prAptAH-tad yathA-labdhAzca alabdhAzca / tatra khalu ye tebhalabdhAste abhakSyAH / tatra khalu ye te labdhAste zramaNAnAM nirgranthAnAM bhakSyAH he zuka ! etenArthena-uktarUpeNa arthena uktArthamAdAyetyarthaH, evamucyate 'sarisavayA' sarisavayazabdavAcyA arthA bhakSyA api abhakSyA apIti / / ___evaM kulatyA vi bhANiyavyA' evaM uktadhakAreNa kulasthA api bhaNitavyAH, ' naveraM' vizeSaH idaM nAnAtvaM strIkulasthAzca dhAnyakulatthAzca / strIkulasthA strividhA yogya nahIM haiN| prAtuka dhAnya sarisavaya do prakAra ke haiM jaise yAcita aura ayAcita / ina meM bhI jo ayAcita haiM ve abhakSya haiM- zramaNa nirgranthoM ko khAne yogya nahIM haiN| yAcita eSaNIya aura aneSaNIya ke bheda se do prakAra ke haiM ( tatthaNaM je te aNesaNijjAte NaM abhakkheyA) ina meM jo aneSaNIya dhAnya sarisavaya haiM ve akhAdya haiM / (tasthaNaM je te esagijjA te duvihA pannattA laddhAya aladdhAya, tattha Na je te aladdhA, te abhakkheyA, tattha NaM je te laddhA te samaNANaM niggaMdhANaM bhakkheyA) jo eSaNIya sarisavaya haiM ve labdha aura alabdha ke bheda se do prakAra ke haiM- alabdha abhakSya aura labdha zravaNa nirgranthoM ko bhakSya haiM / ( eeNaM aTeNaM suyA evaM buccati-sarisakyA- bhakkheyA vi abhakkheyA vi evaM kulatthA vi bhANiyavyA ) he zuka! sarisavaya pada ke ina pUrvokta arthoM ko lekara aisA maiM kahatA hU~ ki sarisavaya bhakSya bhI haiM aura abhakSya bhI haiN| isI taraha " kulasthA" ke viSaya meM bhI aisA hI samajhanA caahiye| (NavaraM imaM nANattaM) parantu isa meM isa taraha vizeSatA prakAra che-yAcita ane ayAcita, AmAM ayAcita sarisavaya abhakSya gaNAya che. zramaNa nirgathe AhAramAM ayAcita sarisavayane prayoga karatA nathI. ( tatthaNa je te esaNijjA te duvihA pannattA laddhA ya aladdhAya, tatthaNa je te aladdhA, te abhakkhayA, tatthaNa je te laddhA te samaNANa niggaMdhANa bhakkheyA) eSaNIya (IcchanIya) sarisavayanA labdha ane alabdha be prakAre che nirga" ne mATe alabdha sarisavaya (saraziyuM ) abhakSya che ane labdha saritavaya lakSya che. (e e Na aTeNa suyA evaM vuccaMti sarisavayA bhakkheyA vi abhakkhayA vi evaM kurutthA vi bhANiyavvA) 3 zu! 2 // pramANe sarisakya ne pUrvarita rIte artha spaSTa karatAM tene bhakSya ane abhakSya Ama baMne rIte kahI zakAya yA zate 'tyA' nA viSa para sama se naye. (Navaraima nANata) For Private And Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThovarNanam 103 prajJaptAH, tadyathA kulavadhUkA itica kulamAra kA itica, kula duhitara itica / dhAnya kulatthAstathaiva / evaM mAsAH mApA api, navaraM vizeSaH - idaM nAnAtvam mAsA mASA strividhAH prajJaptAH tadyathA - kAlamAsAzva arthamASAzca dhAnyamASAzca / tatra khalu ye te kAlamAsAste khalu dvAdazavidhAH prajJaptAH, tadyathA - zrAvaNo yAvad ASADha, te khalu abhakSyAH | arthamASA dvividhAH - hiraNyamASAzva, suvarNamASAtha, te khalu abhakSyAH dhAnyamASAstathaiva // ( hatthI kulatthAya dhanna kulatthA ya ) eka strI kulasthA dUsarI dhAnya kulasthA | tAtparya isakA - kulatthA kI chAyA kulasthA hai- isakA artha strI kulasthA aura dhAnya kulasthA hai / kulathI jAta kA anna vizeSa jo hotA hai vahI yaha dhAnya kulatthA se grahaNa huA hai / (itthI kulatthA tivihA pannatA taM jahA kula baghuyAi ya kula mAuyAi ya, kula dhUyAiya ) ina meM jo kulatthA kA vAcyArtha strI kulasthA hai vaha tIna prakAra kA haiM jaise - 1 kulavadhU 2 kulamAtR kA 3 aura kula duhitA ( lar3akI ) ( dhanna kulatthA taheva ) dhAnyakulatthA artha kA nirUpaNa dhAnya sarisavaya ke samAna jAnanA cAhiye / ( evaM mAsA vi navaraM imaM nANantaM- mAsA tivihA pannatA, taM jahA - kola mAsAya, attha mAsAya, dhanna mAsAtha, tasya NaM je te kAla mAsA te paNa duvAlasavihA pannattA, taM jahA- sAva je jAva AsAr3he te NaM abhakkheyA, asthamAsA duvihA hiranna mAsA suSaNNa mAsAya teNaM abhakkheyA dhanna mAsA taheva ) isI taraha " mAsA " mAnuM spaSTIraNa mevI rIte ( itthI kulatthAya dhannakulatthAya ) se strI kulasthA ane Iju` dhAnya ( anAja ) kulatthA.nI chAyA kulasthA thAya che. tenA e rIte artha samajI zakAya che. strI ne paNa kulasthA kahevAya che ane kulasthA eka jAtanuM kaThoLa paNa hoya che tene kaLathI ' kahe che. ( itthIkulatthA tibihA pannattA tajahA kulavadhUyAiya kulamAjyAi ya kula dhUyA - iya ) strI sasthAnA amara che- prema - (1) huNa vadhU, (2) bhuja bhAtRA, ane (3) Na huhitA ( hiurI ) ( dhannakulatthA taheva ) dhAnyArthavAcI dusasthA zahanuM niiyAzu dhAnya sarisavanI prema samannvu lehaye ( evaM mAsA vi navara ima nANatta mAsA tivihA pannatA taM'jahA - kAla mAsAya, atthamAkhAya, dhannamAsoya, tatthaNa je te kAlamAsA teNaM duvAlasabihA pannattA tajahA sAvaNe jAva AsADhe teNaM' abhakkheyA atyamAsA duvihA hiranna mAsA suvaNamAsIya te abhakkheyA pannamAsA taheva ) yA pramANe 4 bhAsa zabda viSe pazu 6 , 6 " For Private And Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 zAMtAdharmakathAjaso sthApatyAputrasya tatvajJAnajijJAsayA zukaH pRcchati-'ege bhavaM ' ityaadi| 'ege bhavaM ' eko bhavAn ? ayaM bhAvaH-AtmAna ekatvasvIkAre zrotrAdi vijJAnAnAmavayavAnAM cAtma'nekatopalabdhyA ekatvaM duupyissyaamiiti.| .' duve bhavaM ' dvau bhavAnn ? ayamAzayaH- Atmano dvitvAbhyupagame'hamityeka tvaviziSTArthasya dvityavirodhena dvitvaM duSayiSyAmIti / 'aNege bhavaM ' aneke bhavAn ? AtmAno'nekatvasvIkAre'hamityekatvaviziSTArthasyAnekatvavirodhenAnekatvaM duSayiSyAmIti bhAvaH / ' avakhaebhavaM ' akSayo bhavAna ? ' avyaebhavaM' a. vyayo bhavAn , ' avaDhie bhavaM' avasthito bhavAn , AtmAnitya iti bhavatA svIkriyate itipshntryaabhipraayH| zabdAbhidheya ke viSaya meM bhI jAnanA cAhiye / kintu vizeSatA isa prakAra hai-mAsa tIna taraha ke haiM-jaise-kAlamAma arthamASa,dhAnyamASa ina meM jo kAlamAsa haiM ve 12bAraha prakAra haiM / jaise zrAvaNa nAma se lekara ASADha mAsa tk| ye saba abhakSya haiM / hiraNya mASA aura suvarNamASA ke bheda se artha mASa do prakAra haiM / ye bhI abhakSya haiN| dhAnyamASa ke viSaya meM dhAnyasarisava ke samAna prarUpaNA jAnanI cAhiye / aba sthApatyA putra anagAra se zuka parivrAjaka tattvajJAna kI jijJAsA se prazna karatA hai ki- ( ege bhavaM dudhe bhayaM aNege bhavaM akkhae bhavaM avvae, bhavaM avaTThie bhavaM aNegabhUyabhAva bhavie vi bhavaM ? ) Apa eka kaise haiM ? arthAt AtmA meM yadi ekatva mAnA jAve to zrotrAdi vijJAnoM evaM avayavo kI apekSA jo usameM anekatA kI upalabdhi hotI hai usa se usameM ekatA nahIM banatI hai / yahAM " bhava" AtmA kA bodhaka hai vizeSArtho jANavA joIe. mAsa" zabdano artha traNa rIte thAya che. jema bhAsa, (1) martha bhASa, (2) dhAnya bhASa, (3) ANa pAya mAsa (mahinA) nA zrAvaNa thI mAMDIne ASADha sudhI bAra prakAre che. A badhA abhakSya che. hiraNyamASa ane suvarNa mASa A baMne arthamASanA be prakAre che. e paNa abhakSya che. anAjanA rUpamAM je dhAnya bhASA ( aDada) che tenA mATe dhAnya sarisavanI jemaja nirUpaNa samajavuM joIe. zuka pari pra tatvajJAnanI jijJAsAthI tabhane prazna 2 (ege bhava duve bhava aNege bhava akkhara bhava' abbara bhane aba die bhava aNegabhUyabhAvamavira vi bhava ?) tame eka , e kevI rIte ? eTale ke AtmA mAM je ekatva manAya te zrotra vagere vijJAna ane avayavonI apekSAe temAM anekatA upalabdha hoya che tethI. AtmAmAM ekatva siddha thatuM nathI. ahIM "bhava ' zabda Atma For Private And Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNama 'aNegabhUyabhAvabhavie vi bhavaM' aneka bhUtabhAva bhaviko'pi bhavAn ? aneke aMzA avayavAbhUtAH atItAH, bhAvA vartamAnA bhavikAH bhAvinazca yasya sa tathA, AtmA anitya iti pakSo bhavatA strI kriyata ityarthaH / anayonityAnityakSayorekataAtmA eka hai- isa siddhAnta ko lekara zuka sthApatyA putra anagAra se kahatA hai ki yaha AtmA kA ekatva pakSa yukti saMgata nahI baiThatA hai kAraNa zrotrAdi indriyoM se jo bhinna 2 vijJAna utpanna hue haiM evaM jo bhinna avayavoM kI upalabdhi hotI hai usa se AtmA meM ekatva bAdhita hotA hai ! isI taraha yadi AtmA meM dvitva mAnA jAve to yaha bhI pakSa yukti yukta pratIta nahI hotA hai kAraNa " ahaM ' ahaM " ityAkArarUpa jo AtmA meM ekatva kI pratIti hotI hai usase ekatva viziSTa artha kI hI pratIti hotI hai isaliye isa pratIti se usa meM dvitva (do) kA virodha AtA hai| " aNege bhavaM" AtmA ko aneka bhI isIliye mAnanA yukti saMgata pratIti nahI hotA hai ki usa meM phira 'ahaM' ahaM' ityAkAraka ekatva pratIti nahIM bana sakatI hai| isa pratIti se usa meM ekatva ( ekapana ) kA hI mAna hotA hai anekatA ke sAtha isa pratIti kA virodha hai / isaliye yaha pakSa bhI dUSita ThaharatA hai / 'akkha. e bhavaM' AtmA akSaya hai 'avvae bhava' avyaya hai avaDhie bhavaM AtmA ne mATe che. AtmA eka che. A siddhAntane viSe zuka parivrAjaka sthApatyAputra anagArane kahe che ke AtmA vize ekatvapakSa yukti saMgata lAgato nathI. kAraNa ke zrotra vagere indriya thI je judI judI jAtanAM vijJAne u5 nna thayAM che ane je judA judA avayanI upalabdhi thAya che tethI AtmA mAM ekava bAbita thAya che. A rIte ja je AtmAmAM dvitva mAnavAmAM bhAva to 2! pAta 54 athita sAtI nathI, bha3 'ahaM' ' aha' ! rIte je AtmAmAM ekatvanI pratIti thAya che tethI AtmA ekatva viziSTa che e artha ja spaSTa thAya cheA rIte AtmAmAM dviva viSe paNa vadhe no thAya che. 'aNege bhava" mAmAne bhane 55 bhAnI na 41ya bhaI temAM pachI "ahuM " "aha" A jAtanI ekatvanI pratIti saMbhavita thaI zakatI nathI. enAthI temAM ekatvanI pratIti thAya che. A rIte anekatA nI sAthe A pratIti no vAMdho ubhuM thAya che. A pramANe A pakSa paNa sahopa 24 upAya ( akkhae bhava) mAma' akSaya che. ( avvae bhava') avyaya jJA 14 For Private And Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 106 jJAtAdharmakathAGgasUtre " " rapakSaparigraho'nyataraM dUSayiSyAmItyAzayaH / sthApatyAputro vadati - 'suyA' ityAdi / he zuka ! eko'pyaham dvAvapyaham yAvat - aneka bhUtabhAvabhaviko'pyaham / punaH zukaH pRcchati' se keNadveNaM bhaMte !' ityAdi / tat kenArthena bhadanta / evamucyate - eko'pyahaM yAvat - aneka bhUtabhAvabhaviko'pyaham ? Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir avasthita hai, nitya hai ' agabhUyabhAvabhavie vi bhava' aneka bhUta, bhAva aura bhavika paryAyoM vAlA hai anitya hai bhUta zabda kA artha atIta, bhAva kA artha vartamAna evaM bhavika kA artha bhaviSyata kAlIna hai arthAt AtmA ke bhUta paryAya rUpa aMza vartamAna paryAya rUpa aMza tathA bhaviSyata kAla meM hone vAle paryAya rUpa aMza usa ke avayava rUpa hai / isase AtmA meM anityatA siddha hotI hai / isa taraha zuka ne sthApatyA putra anagAra ke ina samasta pakSoM ko dUSita kiyA / nitya pakSa anitya pakSa sAtha virUddha par3atA hai aura anitya pakSa nitya pakSa ke sAtha viruddha par3atA hai ityAdi / aba sthApatyAputra anagAra syAdvAda siddhAnta ke anusAra uttara dete haiM / ( suyA ege vi ahaM duvevi ahaM jAva aNega bhUyabhAva bhavivi ahaM ) he zuka! maiM eka bhI hU~, maiM do bhI hU~, yAvat aneka bhUta bhAva bhavika paryAyoM vAlA bhI hU~ ( se keNa dveNaM bhaMte evaM vaccaha, ege vi ahaM jAva aNegabhUya bhAvabhavie bi che. ( avaTTie bhava ) AtmA avasthita che nitya che, ( aNegabhUyabhAvabhavie vi bhavaM ) aneGa lUta, lAtra bhane lAvi paryAya vANI he anitya che, bhUta zabdanA artha bhUtakALa che. bhAva zabdano artha vatamAnakALa ane bhAvika zakhsane atha bhaviSya kALa thAya che, eTale ke AtmAnA bhRta paryAya aza, vartamAna paryAya za temaja bhaviSyamAM thanArA paryAya rUpa aMza tenA ( AtmAnA ) avayava rUpa che. ethI AtmamAM anityatA siddha thAya che. A rIte zuka parivrAjake sthApatyAputra anagAranA badhA pakSeAne sadeSa siddha karyAM, AtmA viSe nitya ane anitya Ama ane padmA eka bIjAthI virUddha che A pramANe ja anityapakSa nityapakSa nI sAthe viruddha che. sthapatyAputra anagAra syAdvAda siddhAnta mulya zumparitrAne vANa AyatAM he che - ( suyA ege vi aha duvevi ahaM jAva aNegabhUyabhAvibhAvi ravi aha ) he zu ! huM paNa chuM, huM e paNu chuM, ane huM aneka bhUta, bhAva temaja bhavika paryAya vANI yA chu ( se keNaTTeNa bhaMte evaM vuccai, ege tri ai jAva aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM ) zur3e sthApatyAputra anagArane he lahanta ! For Private And Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 207 menagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam atha sthApatyAputraH syAdvAdamavalambyottaraM karoti 'jaNNaM suyA !' ityaadi| yat khalu he zuka / ' dabaTTayAe ege ahaM ' dravyArthatayA eko'ham / dravyatvenAme. ko'smi jIvadravyasya ekatvAt , na tu pradezAbhiprAyeNa / 'nANadaMsaNaTTayAe duvevi ahaM' jJAnadarzanArthatayA dvAvapyaham / jJAnadarzanArthadvayAbhiprAyeNa dvisvabhAvako'hamasmItyarthaH / dvAvapyahamityanena aneko'pi bhavAnitipraznasyApyuttaraM pradattam , uktarItyA dvisvabhAvakatvAm zrotrAdivijJAnAnAmavayavAnA cAtmano'nekatvAcca / yathA eko devadatta ekasminnevakAle pitRtvaputratvabhrAtRtvAdInanekAn svabhAvAn pApnoti / ahaM ) so bhadaMta ! Apa aisA kisa artha ko lekara kaha rahe haiM ki maiM eka bhI hU~ yAvat aneka bhUta bhAva bhavika paryAyoM vAlA bhI hU~ he zuka! aisA jo maiM kaha rahA hU~ so kisa artha kI apekSA ko lekara kaha rahA hU~ yaha suno (japaNaM suyA ! davaTThayAe ege ahaM NANadaMsaNaTThayAe, duvevi ahaM, pae saTTayAe, akkhae vi ahaM adhae vi ahaM avaDhie vi ahaM uvaogaTTayAe agabhUyabhAvabhavie vi ahaM ) maiM eka hU~ aisA jo merA kahanA hai vaha he zuka ! dravyArthika naya kI apekSA hai| (dravyAthika naya kA viSaya eka akhaNDa dravya hotA hai| ataH usa dRSTi se maiM dravya ko eka hone kI vajaha se eka hai| pradezoM kI apekSA se eka nahIM hU~ / jJAna, darzana kI apekSA se maiM do rUpa bhI hU~ do svabhA. vavAlA bhI huuN| AtmAkA lakSaNa upayoga hai / yaha upayoga jJAna aura darzana kI apekSA se do prakAra kA hai| isa dRSTi se maiM eka hotA huA bhI do rUpa huuN| isa kathana se maiM aneka bhI hU~ isa prazna tame kyA AdhAre kahI rahyA che ke huM eka paNa chuM aneka paNa chuM ane huM aneka bhUta, bhAva ane bhavika paryAya vALa paNa chuM ? sthApatyA putra mn||2 zu parivAra ne 15 mA5tA 4aa sAyA hai-(jaNNa suyA ! dabaTTayAe ege ahaM NANadasaNaTTayAe, duvevi aha paesayAe akkhae vi aha avvae vi ahaM avaDhie vi aha uva ogaTTayAe aNegabhUyabhAvabhavie viaha) 3 zu! " se chu" bhA3' mA dravyAthi nayanI ape. kSAethI che. dravyArthika nayane viSaya eka akhaMDa dravya hoya che, dravya eka hovAthI, A daSTie huM eka chuM, pradezonI apekSAthI huM eka nathI jJAna darzananI daSTie mArA be rUpa paNa che. huM be jAtanA svabhAvavALa paNa chuM. AtmAnuM lakSaNa upayoga che. jJAna ane darzananI dRSTie upayoganA be prakAra thAya che. Ama huM eka hovAM chatAM paNa be rUpa vALechuM. AthI " huM For Private And Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 108 www. kobatirth.org 4 jJAtAdharmakathAsUtre paTTayAe akkhae vi ahaM avyae vi ahaM avaTThie vi ahaM' pradezArthatayA - akSayo'pyaham asaMkhyAtAnAmAtmapradezAnAme kasyApi kenApi prakAreNa kSayASbhAvAt / anyayo'pyaham kenApi prakAreNaikasyApyAtmapradezasya nAzAbhAvAt / kA bhI uttara ho jAtA hai / isa tarahase mAnane para bhI vahAM ahaM. pratyaya hone meM koI bAdhA nahI AtI hai / aura uttarIti se AtmA meM dviva bhAvatA Ane para usameM zrotrAdi vijJAnoM kI tathA avayavo kI anekatA bhI virUddha nahIM par3a sakatI hai / yaha viruddhatA to AtmA meM eka svabhAvatA mAnane para hI AtI hai| mUla meM eka hone para bhI aneka svabhAva kI mAnyatA bAdhita nahI hotI hai| jaise devadatta eka padArtha meM pitRtva, putratva, bhrAtRtva Adi aneka svabhAva eka hI kAla meM hote hue pratIti hote haiM / eka AtmA ke asaMkhyAta pradeza zAstrakAroM ne kahe haiM / ina meM se koI bhI aisA pradeza nahI hai jisakA kisI bhI prakAra se kSaya ho sake ataH isa pradeza kI apekSA se maiM AtmA akSaya hU~ / isI taraha eka bhI AtmA ke pradeza kA kisI bhI taraha se nAza nahI ho sakane ke kAraNa maiM AtmA avyaya hU~ / avyaya zabda kA jo kinhIM 2 ne aisA artha kiyA hai ki kitaneka pradezoM kA vyaya nahIM hotA hai so vaha Agama se viruddha par3atA hai kAraNa isa aneka chu' e praznanA uttara paNa puSTa thAya che, A mAnyatAthI tyAM ahaMnI pratItimAM koIpaNa jAtanA vAMdhA jaNAtA nathI. ane A rIte AtmAmAM dvitvabhAvanI sthApanAthI temAM zrotra vagere vijJAAnI temaja avayaveAnI anephatAmAM paNa kAi paNa jAtanA varAdha jaNAtA nathI. AtmAmAM eka svabhAvatA mAnavAmAMja A vAMdhA UbheA thAya che. A pramANe mULa rUpe eka hAvAM chatAM paNa aneka svabhAvanI mAnyatA kAi paNa rIte bAdhita thatI nathI. jemake devadatta A eka padArthamAM pitRtva putratva bhrAtRtva vagere ghaNA svabhAvAnI pratIti ekaja kALamAM thAya che. eka AtmAnA asakhyAta pradezeA zAstrakAro e kahyA che. A asaMkhyAta pradezamAMthI kAi paNa evA pradeza nathI ke jenA kAipaNa rIte nAza thai zake. ethI A pradezanI apekSAe huM ' AtmA ' akSayachuM. A rIte AtmAnA eka paNa pradezanA gamete sa MjogomAM koipaNu rIte nAza nahi thavAthI huM ' AmAM avyayachuM. avyaya zabdanA a' koi e evI rIte karcI che " keTalAka pradeze! nA vyaya thatA na hAya te avyaya ' te A artha AgamathI viruddha che. kAraNake A ane mAnavAthI 8 keTalAka pradezAnA nAza thAya che' Ave! artha paNa nIkaLe che. ' trikALamAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 109 anagAradharmAmRtavarSiNo TIkA a05 sudarzanazreSThovarNanam yattu-avyayaH kiyatAmapi ca vyayAbhAvAdityuktaM, tadAgamaviruddham-kiyatAmapI tyuktyA kiyatAnAM nAzobhavatItyayasyApi bodhApattisaMbhavAt / avasthito'pyaham-asaMkhyAtapradezavatvaM kadAcidapi na vinazyati tena mama svarUpamavicalaM sadA' vasthAyItyarthaH / tasmAnnityasvarUpo'pyahamasmIti bhAvaH / ziSyabuddhinirmalIkara. NArthamekasminnevArthe'nekaparyAyazabdAnAM pryogH| 'uvaogaTTayAe aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM' anekabhUtabhAvabhaviko'pya. ham / aneke viSayabhedAd bahuvidhA upayogA bhUtAH atItAH, bhAvAH vartamAnA, stathA bhavikAH=bhAvinazca yasya sa tathA, atItakAle bahavaH-upayogAHzrotrAdiprakAra ke kathana meM "kitaneka pradezoM kA nAza hotA hai " aisA artha bhI ho jAtA hai| asaMkhyAta pradezoM se yukta panA AtmA meM trikAla meM bhI naSTa nahIM hotA hai ataH yaha asaMkhyAta pradezoM se yukta rahane rUpa jo AtmA kA svarUpa hai usase yaha AtmA avicala hai sadA avasthita hai| isase yaha spaSTa ho jAtA hai ki maiM nitya svarUpa vAlA huuN| maiM akSaya hU~, avyaya hU~, avasthita hU~ aise jo ye saba paryAya zabda eka hI AtmA rUpa artha meM prayukta kiye gaye haiM ve ziSya kI buddhi ko nirmala karane ke liye prayukta hue haiM aisA jAnanA cAhiye / " uva ogaTTayAe aNegabhUyabhAvabhavie vi ahaM " yahAM aneka zabda viSaya bheda kI apekSA anekavidha upayogoM kA vAcaka haiM ye anekavidha upayoga jisa ke pahile ho cuke haiM tathA vartamAna meM jisa meM ho rahe hai aura bhaviSya meM jisa meM hoMge arthAt atItakAla meM zrotrAdi vijJAna rUpa upayoga jisa meM utpanna hue haiM, naSTa hue haiM, vartamAna kAla meM bhI jisa meM paNa AtmAmAM asaMkhyAta pradezane yukta bhAva naSTa thato nathI. eTalA mATe asaMkhyAta pradezothI yukta rahenArUM AtmAnuM svarUpa che tenAthI A AtmA avicaLa che haMmezAM avasthita che. enAthI e spaSTa thAya che ke huM nitya s135 pANI chu. humakSaya chuI bhavyaya chu'. hu mapasthita chu. ane A badhA eka artha vAcaka paryAya zabdo AtmA rUpa arthamAM prayukta karavAmAM AvyA che, te ziSyanI buddhine nirmaLa banAvavA mATeja, Ama samala sevu naye. ( uvaogaTTayAe aNegabhUyabhAvabhavira vi aha ) mahI je aneka zabda che te viSaya bhedanI apekSAthI aneka vidha upayogano vAcaka che. A anekavidha upayoge jenAM pahelAM thaI gayA che, vartamAna kALamAM jemAM thaI rahyA che ane bhaviSyamAM jemAM thaze eTale ke zrotra vagere vijJAna rUpa jemAM bhUtakALamAM utpanna thayA che, vartamAna kALamAM paNa jemAM For Private And Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1.10 jJAtAdharmakathAsUtre vijJAnarUpA utpannA vinaSTAzca vartamAnakAle'pi utpadyante vinazyanti ca, tathA bha viSyat kAle utpatsyanta vinaziSyanti ca ta upayogA AtmanaH = kathaMcidabhinnA stenAnekabhUtabhAvabhaviko'pyahamasmItyevamanityapakSopi mama doSAya nAstItyarthaH / yattu - atrabhAvAH sattAH pariNAmA vA iti vyAkhyAtaM tadayuktam atItAnAM bhAvinAM ca bhAvAnAmanekAnvayitayA'tItArthaka bhUtazabdAt prAgeva prayoktavyasya bhAvazabdasya tadanantaraM prayogo na saMgacchate api ca- tanmate'tIta bhavikAnAM bhAvAnvayitayA tataH pUrvatra vA sahaiva prayoktavyayoratItabhavikazabda utpanna hote haiM naSTa hote haiM tathA bhaviSyat kAla meM jisa meM utpanna hoMge aura naSTa hoMge ve upayoga AtmA se kathaMcit abhinna haiM / ataH isa upayoga kI apekSA maiM AtmA aneka bhUta, bhAva, bhavika vAlA bhI hU~ isa taraha AtmA meM anityatA bhI A jAtI hai so yaha anityatA kA pakSa bhI hamAre liye doSAvaha nahI hotA hai| yahAM para jo kinhIM 2 ne bhAva zabda kA artha sattA yA pariNAma isa rUpa se kiyA hai vaha ThIka nahIM hai / bhAva zabda yahAM vartamAna kAlArtha kA hI vAcaka hai sattA yA pariNAma kA vAcaka nahIM / kAraNa jo atIta aura bhAvI bhAva hote haiM ve anekArthAnvayI hote haiM isaliye atitArtha ka bhUta zabda se pahile hI prayoktavya bhAvazabda kA usa ke bAda prayoga karanA saMgata pratIta nahIM hotA / apica - sattA yo pariNAmavAdiyoM ke mata meM atIta aura bhavi yata bhAvoM ko bhAvAnvayI hone ke kAraNa atIta aura bhaviSyat utpanna thayA che naSTa thayA che temaja bhaviSya kALamAM paNa jemAM utpanna thaze ane nAza pAmaze te upayegA AtmAthI katha'cita abhinna che. eTalA mATe A upayAganI apekSAe huM ' AtmA ' ghaNA bhUta, bhAva ane bhAvika vALe paNu chuM A rIte AtmAmAM anityatA paNa AvI jAya che te A anitya bhAvanA pakSa paNa amArA mATe sadoSa kahI zakAya nahi' keTalAka bhAva zabdene! artha sattA ke pariNAma paNa kare che te ucita nathI. ahI bhAva zabda phakta vartamAna kALanA vAcaka che. sattA ke pariNAma ane vAcaka nathI. kAraNa ke je atIta ane bhAvI bhAve hAya che te anekArthAnvayI hAya che, athI atItAka bhUta zabdanI pahelAM ja prayukta karavAmAM AvelA bhAva zabdane tenA pachI prayAga karaveA ucita lAgatA nathI. vaLI sattA ke piraNAma vAdIonA mate atIta ane bhaviSya bhAvA bhASAnvayI hAvA badala For Private And Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sudarzanazreSThIvarNanam yo vazabdavyavadhAnena prayogo na saMgacchate, tasmAd bhAvazabdo'tra vartamAnakA lArthapara ityeva bhagavadAzayo'vagamyate / ____ atraH asmin sthAne sthApatyAputrasya vacanAni zrutvA sa zukaH saMbuddhaH samyagvodhaM prAptaH san sthApatyAputramanagAraM vandate stauti, namasyati praNamati, vaMditvA natvA caivamavAdIt he bhadanta / icchAmi khalu yuSmAkamantike kevalimajJaptaM dharma nizAmayatuM zrotum / (bhUta, bhavika ) ye donoM zabda bhAva ke pahile yA bhAva ke bAda sAtha 2 prayukta hone cAhiye bhAva zabda se vyavahita hokara prayukta nahIM hone cAhiye parantu yahA~ to ve donoM zabda bhAva zabda se vyavahita hokara hI prayukta hue haiM isaliye bhAvazabda yahAM vartamAna kAlArtha paraka hai aisA hI bhagavAna kA Azaya jJAta hotA hai / ( estha NaM se sue saMyuddhe thAvaccA putta vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA, evaM vayAsI, icchA miNaM bhaMte ! tumbhe aMtie kevalipannattaM dhamma nisAmittae dhammakahA bhANiyanvA) isa sthAna meM sthApatyAputra anagAra ke vacanoM ko sunakara vaha zuka parivrAjaka samyak bodha ko prApta ho gayA aura usane phira una sthApatyAputra anagAra ko vaMdanA kI stuti kI unhe namaskAra kiyA / vaMdanA namaskAra kara phira vaha unase isa prakAra kahane lagA he bhadaMta ! maiM Apa se kevali prajJapta dharma sunanA cAhatA hU~ / zuka parivrAjaka kI isa prakAra prArthanA suna kara sthApatyA putra ne use dharma atIta ane bhaviSya (bhUta, bhAvika) A baMne zabda bhAva pahelAM ke bhAva pachI sAthe sAthe prayukta thavA joIe bhAva zabdathI vyavahita (yukta) thaIne prayukta thavA na joIe paNa ahI te te baMne zabdo bhAva zabdathI vyavahata ( yukta) thaIne ja prayukta thayA che. ethI ahIM bhAva zabda vartamAna kALane artha matAve che. bhagavAnana! maliprAya vA 0495ya che. ( etthaNa se sue saMbuddhe thAvaccAputta vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI icchAmiNa bhaMte ! tubbhe aMtie kevalipannatta dhamma nisAmittae,dhammakahA bhANiyavvA) // pramANe sthApatyA putra anagAranAM vacane sAMbhaLIne zuka parivrAjakane samyakatva che ane teNe sthApatyA putra anagArane vaMdana karyA stuti karI ane temane namaskAra karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne teNe temane kahyuM ke he bhadaMta ! huM tamArA zrI mukhathI kevalI prajJasa dharma ne sAMbhaLavAnI IcchA rAkhuM chuM. zuka parivrAjaka nI AvI vinaMtI sAMbhaLIne sthApatyA putre tene dhamakathA saMbhaLAvI sthA For Private And Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112 zAtAdharmakathAGgasUtre atha sthApatyAputro dharmakathA kathayatisma / nanu kIdRzI dharmakathA bhagavatopadiSTeti jijJAsAyAmAha-' dhamma kahA bhANiyavyA' iti / dharmakathA bhaNitavyA aupapAtikamUtroktA dharmakathA'tra vAcyA sA copAsakadazAGgasUtrasyAgAradharmasaMjIvanITIkAyAM mayA vistarato vyAkhyAtA tato'vagantavyA // 24 // mUlam-taeNaM se sue parivAyae thAvaccAputtassa aMtie dhamma soccA Nisamma evaM vayAso-icchAmi NaM bhaMte ! parivvAyagasahasseNaM saddhiM saMparibuDe devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA pavvaittae, ahAsuhaM jAva uttarapurasthime disIbhAe tiDaMDayaM jAva dhAurattAo ya egaMte eDei, eDittA sayameva sihaM uppADei, uppADittA jeNeva thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA muMDe bhavittA jAva pavvaie sAmAi. yamAiyAI caudasapuvvAiM ahijjai / taeNaM thAvaccAputte suyassa aNagArasahassaM sIsattAe viyarai / taeNaM se thAvaccAputte sogaMdhiyAo nAlAsoyAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaiya // sU0 25 // katho sunAI / kisa prakAra kI dharma kathA sthApatyA putra ne zuka parivrAjaka ko sunAI so yaha kathA aupapAtika sUtra meM varNita huI hai| vahI kathA yaha samajhanI caahiye| upAsakadazAMgamUtra kI jo agAradharma saM. jIvanI TIkA hai usameM maiMne isa kathA ko vistAra se vyAkhyAta kiyA hai| sUtra // 24 // patyA putra anagAre je dharmakathA zuka parivrAjakane kahI saMbhaLAvI tenuM varNana "aupapAtika sUtra" mAM karavAmAM AvyuM che jijJAsuoe te tyAMthI jANI levI joIe. "upAsakadazAMga sUtra" nI agAradharmasaMjIvanI TIkAmAM 59 meM mA 4thArnu sapirata2 qNuna yu cha. // sUtra "24 " // For Private And Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zukaparivAjakadIkSAnirUpaNam ' taraNaMse ityAdi. 1 TIkA - tatastadanantaraM khalu sa zukaH parivAjakaH sthApatyAputrasyAntike dharma zrutvA nizamya evaM vakSyamANa prAkAreNAvAdIt icchAmi khalu bhadanta ! parivAjakasahasreNa sA saMpata devAnumiyANAmantike muNDo bhUtvA matrajitam / bhavatAM samIpe'haM paritrAtreNa saha kezolluJcanena muNDo bhUtvA dIkSAM grahItumicchA mItyarthaH / tataH sthApatyAputro'vAdIt - he devAnupriya yathAsukhaM yAvat = Ipsita kArye dIkSAgrahaNarUpe vimbaM mA kuru ityevamuktaH san zukaH parivAjakaH yAvat 113 taNaM se sue parivvAyara ityAdi TIkArtha - (e) isake bAda (se sue) usa zuka (parivvAyae) parivrAjakane (dhAvaccAttassa aMtie dhammaM socyA ) sthApalyAputra anagAra ke mukha se zruta cAritra rUpa dharmakA zravaNa kara ( Nisamma ) use hRdaya meM avadhArita kara ( evaM vyAsI) una se isa prakAra kahA - ( icchAmiNa bhaMte / parivvApagasa hasse NaM saddhi saMparivuDe devANupriyANaM aMtie muDe bhavitA pata) he bhadaMta / maiM Apa devAnupriya ke pAsa ina 1 eka hajAra parivrajako ke sAtha 2 muMDita hokara dIkSita honA cAhatA hU~ ( ahAsuhaM jAva uttarapurasthime disIbhAe nidaMDayaM jAva dhAurattAo ya ete eDeDa, eDittA sayameva siMha uppADeDa uppADitA jeNeva dhAvaccApute teNeva uvAgacchai ) zuru parivrAjaka kI isa bhAvanA ko jAna kara sthApatyAputra anagAra ne usase kahA he devANupriya / tumhe jaise sukha ho vaisA karo - icchita kArya jo dIkSA grahaNa hai usameM tuma For Private And Personal Use Only (taraNa se sue parivyAyae ityAdi ) artha - (tapaNa ) tyAra mAha se sue ) zuH (parivyAyae) parivAra ( thAvaccA puttamsa atie ma soccA ) sthApatyAputra anagAranA zrI bhukha thI zrutra zAstri 35 dharma zraNu urIne ( Nisamma ) tene sArI peThe hRdayamA avadhArita urIne ( evaM vAsI ) temane yA rIte 'dhuM - ( icchAmi Na bhaMte ! parivvAyasAhassesaddhiM saparipuDe devANupriyANaM atie muDe bhavittA pavva ittae ) he laDhata ! tabhArI pAthI : unnara parivAra anI sAthai hu~' bhuDita thAne hIkSita thavA zAhU chu . ( ahAsuha jAva uttara puratthime disImAe tiGa'Da' jAva dhAuratAo ya egate eDei eDittA sayametra siMha upaDe utpAditA jeNeva thAvaccAputte teNeva uvAgacchai) zuru paritrAnI hIkSita thavAnI chA sAMbhaLIne sthApatyAputra anagAre temane kahyuM he devAnupriya ! tamane jema game tema karI icchita kAryamAM eTale ke dIkSAgrahaNa karavAmAM mADu' kareA nAha A rIte In 77 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 jJAtAdharmakathAgasUtre uttarapauraratye digbhAge gavA tridaNDikA yAvat tridaNDAdIni saptopakaraNAni yAvat gairikadhAturaktAni vastrANi caikAnte ekAntapadeze 'eDei ' er3ati-tyajati eDittA-tyaktvA * sayameva sihaM uppADei ' svayameva svaharatenaiva zikhAM jaTArUpAta utpATayati-luzcati / __yattu-dIpikAkAreNa kasturacandragaNinA-yatinA 'sayameva vasahi uppAre' iti svakapolakalpitaM mUlaM pradaya, dIpikAyAM- svayameva svahastAbhyAmeva paritrAjakavasatiH tridaNDikAnAM nivAsAI yanmaThaM tAmutpATayatisma samUlaM vinAzitavAnityarthaH " ityuktaM, tadsamIcanam -hastalikhiteSu mudriteSu ca prAcInapustakeSu taduktamUlapAThAnavalokanena, sarvatra 'siha' ityeva pAThasya darzanena ca utsUtra pravilamba mata karo-isa prakAra sthApatyAputra ke kahane para usa zuka parivrAjakane IzAna koNa me jAkara apane tridaMDikA Adi sAta upakaraNo ko tathA gairika dhAtu se rakta hue vastroM ko ekAnta sthAna me rakha diyA unheM choDa diyA aura choDakaraphira apane Apa apanI jaTArUpa zikhA kA utpATana kiyaa| dIpikA kAra kastUra candra jI gagine (sayameva vasahi uppADei" esA kapolakalpita mUla pATha dikhA kara dIpikA meM jo aisA likhA hai ki usane apane hAtho se tridaNDikoM ke nivAsa yogya maTha ko samUla ukhADa DAlA " yaha ThIka nahIM hai kAraNa aisA pATha hasta likhita evaM mudrita huI prAcIna pratiyo meM dekhane meM nahIM AtA hai| vahAM to "sihaM" yahI pATha likhA huA milatA hai / isa taraha se apanI kapolakalpanA se pATha ko kalpita kara rakhanA yaha utsUtra prarUpaNA hai apanI zikhA ko utpATita kara-luJcitakara-vaha zuka parivrAjaka sthApatyA putranI AjJA sAMbhaLIne zuka parivrAjake IzAna koNamAM jaIne pitAnA tridaMDa vagere sAta upakaraNe temaja gerU raMganA vestrone eka tarapha mUkI dIdhAM eTale ke A badhI vastuone teNe sadAne mATe tyAga karI dIdhe enA pachI teNe jaTA rUpa potAnI zikhAnuM laMcana karyuM. dIpikAkAra kastUra caMdrajI gaNiya " sayameva vasahiM uppADeda" Avo pApita bhUga batAvatAM dIpikAmAM e pramANe lakhyuM che ke teNe (parivrAjake ) pitAnA hAthethI tridaMDikanA nivAsa (maTha) ne samULa naSTa karI nAkhyuM hatuM A vAta ThIka kahI zakAya nahi kema ke A jAtane 5 Tha hastalikhita temaja bhudrita (7pAsI)nI pratAmA mAtI nayI ta pramaita siMha pAThaja lakhele maLe che. AvI rIte pitAnI kapilakapanA mUvaka asatya vAtethI pAThakone bhramamAM mUkavAnA prayAsa karavA te kharekhara " usUtradharU For Private And Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAravarga mRtavarSiNo TIkA a0 5 zukaparivrAjakadIkSAnirUpaNam 115 rUpaNA nanitAnantasaMsAritApatteH / utpATaya yatraiva sthApatyAputro'nagArastatraivopAgacchati, upAgatya muNDobhUtvA yAvat pravrajitaH dIkSAM gRhItavAn / sAmAyikAdInyekAdazAGgAni caturdazapUrvANi adhItesma / tadA-zukasya sArthabhUtAH sahasraparivAjakA api dIkSAM gRhItavantaH / tatastadanantaraM khalu sthApatyAputro'nagAra sahasraM tadAnIM dIkSitAn sahasramanagArAn zukasya ziSyatayA vitarati, dattavAn / tataH khalu sa sthApatyAputraH sogandhikAyA nagaryAH nIlAzokAt nIlAzokanA. makAdhAnAt pratiniSkAmati, nirgacchatisma, pratini kramya nirgatya, vahirjanapadavihAraM dezamadhye vihAraM viharati karotisma. // 25 // jahAM sthApatyAputra anagAra virAja mAna the vahAM gayA-( uvAgacchittA muMDe bhavittA jAva pavvaie samAiyamAiyAI caudasapuvvAiM ahijjA) jAkara vaha muMDita ho unake pAsa dIkSita ho gyaa| sAmAyika Adi gyAraha aGgo ko aura caturdaza pUrvoko usane unake pAsa pahA / zuka ke sAtha rahe hue una 1 hajAra parivrAjakoM ne bhI bhagavatI dIkSA dhAraNa karalI / (taeNaM thAvaccA putte suyassa aNagArasahassaM sIsattAe viyarai) sthApatyAputra anagAra ne ina 1 eka hajAra sAdhuo ko zuka paribrAjaka kA ziSya banA diyaa| (taeNaM se thAvaccAputte sogaMdhio nIlA soyAo paDinikkhamaha,paDinikkhamittA bahiyo jaNavayavihAraM viharaha) isake bAda sthApatyAputra anagAra usa saugaMdhikA nagarI se, nIlAzoka udyAna se nikale aura nikala kara bAhara janapadoM meM vihAra karane lage / sU0 25 // paNu" ja che pitAnI zikhAnuM laMcana karIne zuka parivrAjaka jyAM sthApatya putra manamA2 utA tyAM gayA. ( uvAgacchittA muDe bhavittA jAva pavvaie samAiyamAiyAI caupasapubAI ahinai ) tyAM na bhulita ne temanI pAsethI dIkSA meLavI lIdhI. sAmayika vagere agiyAra aMge ne temaja caturdaza pUrvene teNe sthApatyA putra anagAra pAse rahIne abhyAsa karyo. zuka nI sAthe rahenArA eka hajAra parivrAjake e paNa bhAgavatI dIkSA svIrI bIdhI. (taeNa thAvaccAputte suyassa aNagArasahassa sIsattAe viyaraha) sthApatyA putra anagAre te eka hajAra sAdhuone zuka parivrAjakanA ja ziSya manAvyA. (taeNa se thAvaccAputte soga dhiyAo nIlAsoyAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA bahiyo jaNavayavihAra viharai) tyA2 mA sthApatyAputra anaga 2 saugaMdhikA nagarI ane nIlAzoka udyAnanI bahAra thaIne bIjA jana pada (deza) mAM vihAra karavA nIkaLyA che. sUtra 25 che For Private And Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtre mUlam-taeNaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaM saddhiM saMparivuDe jeNeva puMDarIe pavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA puMDarIyaM pavvayaM saNiyaM 2 durUhai, durUhittA meghaghaNasaMnigAsaM devasannivAyaM puDhavisilApaTTayaM jAva pAovagamaNaM Nuvanne, taeNaM se thAvaccAputte bahuNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAu. NittA mAsiyAe saMlehaNAe saDhi bhattAI aNasaNAI chedittA jAva kevalavaranANadaMsaNasamuppADetA tao pacchA siddha jAva pahINe // sU0 27 // . TIkA -'taeNaM se' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sa sthApatyAputro'nagArahoga sArdha saMparitRto grAmAnugrAmaM viharan yatraiva puNDarIkaH puNDarIkanAmakaH parvatasta traivopAgacchati, upAgatya ca puNDarIkaM parvataM zanaiH zanai rohati-Arohati, dUrUhya ' meghaghagasaMnigAsaM' bheghaghanasaMnikAzaM meghAnAM ghanaH samUhastadvat kAlavarNa 'devasa taeNaM se thAvaccA putte ityAdi / - TIkArtha-(taeNaM ) Isake bAda ( se thAvaccAputte ) ye sthApatyAputra aNagAra sahasseNe saddhiM saMparikhuDe ) hajAra anagAra ke sAtha grAmAnu grAmavihAra karate hue ( jeNeva puMDarIe pavvara ) jadAM puMDarIka parvata thA(teNeva uvAgacchai ) vahAM Aye (uvAgacchittA puMDarIyaM pavvayaM saNiyaM 2 durUhai) vahAM Akara ve usa puMDarIka parvata para dhIre 2 caDhe ( durUhittA meghaghaNasaMnigAsaM devasaMnivArya puDhavisilApaTTayaM jAva pAova 'tapaNa se thAvaccAputte !' tyAhi // TIrtha-(taeNa) tyaa25||4( se thAvaccAputte) sthApatyAputra (aNagArasahasseNa saddhi saparivuDe ) me 12 agA2nI sAtha me ||myii bhAra ma vi.2 42di (jeNeva puMDarIe pavvae) nyai N4 5'ta to (teNeva uvAgacchai) tyo mAyA ( uvAgacchittA puMDarIya papaya saNiya 2 durUhai ) tyAM pAyAna mA 76 552 dhIme dhIme yA bhAMDayA. ( durUhittA meghaghaNasaMnigAsa devasaMnivAya puDhavisilApaTTayauM jAva pAovagamaNa Nuvanne ) yaDhIne tebhare For Private And Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 sthApatyAputranirvANanirUpaNam 117 nivAyaM ' devasaMnipAtaM nirvANAdhutsavasamaye yatra devAH samAgatya milanti, devA nAM saMnipAtaH saMmilanaM yatra taM 'puDhavisilApaTTayaM' pRthivI zilApaTTakaM pratilekhayitvA yAvat 'pAovagamaNaM Nuvanne' pAdapopagamanamanumAptaH sahasra ziSyai saha pAdapopagamanasaMstArakaM kRtvaan.| tataHkhalu sa sthApatyAputro bahUnivarSANi sAmAna pariyAgaM ' zrAmaNyaparyAyaM cAritraparyAyaM pAuNittA 'pAlayitvA mAsikyA saMlekhanayA paSThibhaktAni anazanena chittvA yAvat - kevalavarajJAnadarzane sati 'samuppADetA' samutpAdya antasamaye kevalajJAnAM kevaladarzanaM ca saMpApya tataH pazcAt sakalakarmakSaye siddhaH mukti prAptaH yAvat buddho muktaH sarvaduHkha prahINaH janmajarAmaraNAdiduHkharahito jAtaH // 26 // gamaNaM Nubanne) caDhakara unhoM ne megha samUha ke samAna kRSNa varNavAle tathA nirvANa Adi ke utsava ke samaya jahAM deva ekatrita hote haiM aise pRthivI zilApaTaka para pratilekhanA kara yAvat pAdapopagamana saMthArA dhAraNa kara liyaa| sAtha ke una 1 hajAra sAdhuoM ne bhI pAdapopagamana saMthArA le liyaa| (taeNaM se thAvaccAputte bahuNi vAsANi sAmanna pari yAgaM pAuNittA mAsiyAe saMdehaNAe saddhi bhattAI aNasaNAe chedittA jAva kevalavaranANadaMsaNaM samuppADetA tao pacchA siddhe jAva pahINe ) isa taraha una sthapatyAputra anagAra ne aneka varSoM taka zrAmaNya paryAya kA pAlana karake eka mAsa kI saMlekhanA se sATha bhaktoM kA anazana dvArA chedana kara yAvat anta samaya meM kevala jJAna kevala darzana prApta kara liyaa| unheM prApta kara phira ve sakala karmoM ke kSaya hone para siddha bana gye| yahAM yAvat zabda se buddha mukta sarva duHkha prahINa janmajarA maraNAdi duHkha rahito jotA " ina padoM kA saMgraha huA hai |suu026|| megha samUDa jevI kALI temaja nirvANu vagerenA utsavanA vakhate deve jyAM ekaThA thAya che evI zilApara pratilekhanA karIne pAdapapagamana saMthAro svIkAryo. temanI sAthe se itara sAdhumAse 55 (taeNa se thAvaccAputte bahUNi vAsANi sAmannapa. riyoga pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe sardvi bhattAI aNasaNa!e chedittA jAva kevalavara nANadaMsaNa samuppADetA taopanchA siddhe jova pahINe ) mA zate sthApatyAcA anagAre ghaNAM varSo sudhI zrAvaNya paryAyanuM pAlana karIne eka mahinAnI salekhanAthI sAITha bhaktonuM anazana vaDe chedana karIne chevaTe kevaLa jJAna kevaLa darzana meLavyuM. tyAra bAda badhAM karmo kSaya thayAM tyAre temane siddha pada maLyuM 2 yAvata' za6 maavy| cha tethI ( vuddhaH mukaH sarvaduHkha nahINaH janma jarAmaraNAdiduHkharahito jAtaH) mA 5hone| sana thy| che // sU.26 // For Private And Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAGgastre mUlam-taeNaM se sue annayA kayAI jeNeva selagapure nayare jeNeva subhUmibhAge ujANe teNeva samosarie parisA niggayAselao niggao dhamma soccA devANuppiyA! paMthagapAmokkhAiM paMcaM maMtisayAI ApucchAmi maMDuyaM ca kumAraM rajje ThAvemi, tao pacchA devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA AgArAo aNagArayaM phavvayAmi, ahAsuhaM, tae NaM se selae rAyA selAgapuraM nayaraM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva sae gihe jeNeva bAhiriyA ubaTTANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNe sannisanne, taeNaM se selae rAyA paMthagapAmokkhe paMca maMtisae sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! mae suMyassa aMtie dhammaM NisaMte seviya dhamme icchie paDi. cchie Abhiruie ahaNaM devANuppiyA ! saMsArabhayautvigge jAva pavvayAmi, tumbhaM gaMdevANuppiyA! kiM kareha kiM vavasAha kiM vA te hiyaicchaMti ?, taeNaM te paMthagapAmokkhA selagaMrAyaM evaM vayAsI-jaiNaM tubbhe devANuppiyA ! saMsArabhauThivaggA jAva pavvayaha amhANaM devANuppiyA! kimanne AhAre vA AlaMve vA amhe'vi ya gaM. devANuppiyA ! saMsArabhayauThivaggA jAva pavvayAmo, jahA devANuppiyA ! ahaM bahusu kajjesu ya kAraNesu ya jAva tahA NaM pavatiyANa vi samaNANaM bahusu jAva cakkhubhUe / taeNaM se selage paMthagapAmokkhe paMcamaMtisae evaM vayAsI For Private And Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRnavatriNa TIkA a0 5 zailakarAja caritranirUpaNam 119 jaiNaM devANu tunbhe saMsAra jAva pavvayaha taM gacchaha gaM devA0 saesu 2 kuDaMbesu jeTTe putte kuTuMbamajjhe ThAvettA purisasahassa vAhiNio sIyAo durUDhA samANA mama aMtiyaM pAubbhava. hatti, taheva pAunbhavati / taeNaM se selae rAyA paMca maMtisayAI pAubbhavamANAI pAsai, pAsittA haTThatuTTe koDaMviya purise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! maMDuyassa kumArassa mahatthaM jAva rAyAbhiseyaM uvaTThaveha0 abhisiMcai jAva rAyA yAvad viharai // sU0 27 // ____TIkA-tatastadanantaraM khalu sa zuko'nyadA-anyasmin kAle, kadAcit kasmiMzcit samaye yatraiva zailakapuraM nAma nagaraM yatraiva subhUmibhAga-subhUmibhAganAmakam udyAnaM ' teNeva samosarie ' tatraiva samavasRtaH samAgataH / pariSanirgatA zailakapura nagaranivAsinAM janAnAMsaMhatiH zukanAmA'nagAraM samAgataM zrutvA taM vandituM zailakapuranagarAdvahiniHsRtetyarthaH / zailako'pi nirgataH zailakanAmA nRpo'pi zurumanagAraM vandituM nagarAbahiniHmRtaH / nirgasya yatraiva zuko'nagArastatraivopAgacchati / atha 'taeNaM se sue' ityAdi TInArtha-(naeNaM) isake bAda (se sue)ve zuka anagAra(annayA kayAI) kisI eka samaya (jeNeva subhUmibhAge ujANe teNeva samosarie ) jahAM zailakapura nAma kA nagara aura uma meM bhI jahAM subhUmibhAga nAma kA udyAna thA vahAM vihAra karate 2 Aye (parisA niggayA selo niggao, dhammaM socA jAva devANuppiyA paMcagapAmokkhAI paMcamaMtisa (taeNa' se sue yA TIrtha-- taeNa) tyA2mA ( se sue) zu4 managAra (annayA kayAI) 4 se mate (jeNeva se lagapure nayare jeNeva subhUmibhAge ujANe teNeva samA sarie ) cyA zaikSa4 pu2 nA nA bhane tamA 5 nayAM subhUmi mA nAme dhAna hetu tyA vihA2 42di 42di mAvyA. (parisA niggayA sela pro nigAo dhamma soccA jAva devANuppiyA paMthagapAmokkhAI paMcamaMtisayAI Apu. For Private And Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 120 jJAtAdharmakathAGga , zukanAmnAsnagAreNa dharmakathA kathitA / pariSat pratigatA / tataH zailako rAjA dharma zrutvA yAvat saMbuddhaH zukamevamavAdIt devAnupriya ! pAnthakapramukhANi paJca mantrizatAni paJcazatasaMkhyakAn pAnyakAdIn mantriNaH ApRcchAmi manDUkaM ca kumAraM svaputraM rAjye sthApayAmi, tataH pazcAt devAnumiyANAmantike muNDo bhUtvA'gAra/danagAratAM bhajAmi = svIkaromi / zuka Aha-yathAsukhaM pravrajyAgrahaNe vilambo na karaNIya ityarthaH / tataH khalu sa zailako rAjA zailakapuraM nagaramanupravizati, anupaviyaM yatraiva svakaM nijaM gRhaM yatraiva bAhyA uvadvANasAlA ' upasthAnazAlA=sabhA + Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAI ApucchAmi maMDayaMtra kumAre rajje ThAvemi tao pacchA devANupiyANaM aMtie muMDe bhavitA AgArAo aNagArayaM pavvayAmi ) inakA Agamana sunakara zailakapura nagara nivAsI janoM kA samUha unake vaMdanA karane ke liye nagara se bahAra nikalA / zailakapura rAjA bhI nikle| ye saba calakara vahAM Aye jahAM ve zurU anagAra virAja mAna the| zuka anagAra ne saba ko dharma kathA sunaaii| sunakara sabaloga vApisa cale gaye / zailaka rAjA dharma kA upadeza sunakara yAvat pratibuddha ho gayA / usane zuka anagAra se isa prakAra kahA- devAnupriya / maiM pAMthaka pramukha pAMca sau maMtriyoM se pUchaletA hU~ aura apane putra maMDUka kumAra ko rAjya meM sthApita kara detA huuN| bAda meM maiM devAnupriya Apake pAsa muMDita hokara agAra avasthA se anagAra avasthA dhAraNa karalUMgA / ( ahAsuhaM taraNaM se selae rAyA selagapuraM nayaraM aNupavisara, aNu cchAmi maMDuyaMca kumAre rajje ThAvemi tao pacchA devANuppiyANa atie muMDe bhavittA AgArAo aNagAraya pavvayAmi ) tebhanu Agamana saMlajIte zaila puranA nAgarikeAnA samUho temanI vaMdanA karavA mATe mahura nIkaLyA. zailaka puranA rAjA paNa vaMdana mATe mahAra javA nIkaLyA. tee badhA jyAM zuka paritra jakavirAjamAna hatA tyAM pahoMcyAM. zuka parivrAjake badhAne dharmasthA saMbhaLAvI. dharmAMkathA sAMbhaLI ne badhA pAta peAtAne sthAne jatA rahyA, dhama kathA sAMbhaLIne zailaka rAjA ne khepa thayA. temaNe zuka anagArane vinatI karatAM kahyuM ke-" devAnupriya ! huM mArA pAMcase maMtrIene pUchI lauM chuM ane mArA putra ma uka kumArane rAjyasihAsane besADI dauM. tyAra pachI tamArI pAse maMDita thaine huM agAra avasthA tyajIne anagAra avasthA dhAraNa zrIza (ahAsuha N taraNaM' seselae rAyA selagapura nayara aNupavisai aNupavi For Private And Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a. 5 zailakarAjacaritanirUpaNam 121 sthAnaM, tatraivopAgacchati, upAgatya siMhAsane 'sannisanne' saMniSaNNaH upvissttH|ttH khalu sa zailako rAjA pAnthakapramukhANi pazcamantrizatAni paJcazatasaMkhyakAn pAnthakAdIn mantriNaHzabdayati Avayati, zabdayitvA=AhUya evaM vakSyamANaprakAreNa, avAdIt-evaM khalu he devAnupiyAH ! mayA zukasya-zukanAmno'nagArasyAntike samIpe dharmaH zrutacAritralakSaNaH / NisaMte' nizAntaH zrutaH, so'pi ca dharmaH ' icchie ' iSTaH vAJchitaH, 'paDicchie ' pratIpsitaH grahItumabhilapitaH 'abhiruie ' abhirucitA pratyAtmapradeze ruciviSayIbhUtaH, ahaM khalu he devAnumiyAH ! 'saMsArabhayaubigge' sasArebhayodvignaH janmajarAmaraNeSTaviyogAniSTasaMyogAdibhayodvignaH san yAvad pravrajAmindIkSAM grahiSyAmi / he devAnupiyAH ! yUyaM kiM kariSyatha kiM vyavasAyiSyatha kIdRzaM vyavasAyamudhamaM kariSyatha, kiM vA yuSmAkaM hRdayayepsita iti, bhavatAM manogatovicAraH kIdRzo vartato ityarthaH / tataH khalu te pavisittA jeNeva sae gihe jeNeva bAhiriyA uTThAnasAlA teNeta uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNe sannisanne, taeNaM se selae rAyA paMthagapAmokkhe paMcamaMtisae saddAvei ) zailaka rAjA ke isa prakAra ke vicAra suna kara zuka anagAra ne unase kahA-yathA sukha-arthAt zuka-anagAra kI isa taraha dIkSA grahaNa karane meM anumati prApta kara zailaka rAjA vahAM se zailaka pura nagarameM aaye| Akara ve jahAM apanA ghara aura jahAM apanI bAhira upasthAnazAlA sabhAsthAna-thA vahAM gaye-vahAM jAkara unhoMne siMhAsana para baiThakara pAMcasau pathaka pramukha maMtriyoM ko bulAyA-(sahAvittA evaM vayAsI-evaM khalu devANupiyA mae suyassa aMtie dhamme NisaMte se viya dhamme icchie paDicchie, abhi ruie ahaM NaM devANupiyA! saMsArabhaya uvigge jAva pavvayAmi tumbheNaM sittA jeNeva sae gihe jeNeva bAhiriyA uvadvAnasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIhAsaNe sannisanne, taeNa se selae rAyA paMthagapAmokkhe paMcamaMtisae sadAvei) zailaka rAjAnA A jAtanA vicAro sAMbhaLIne zuka anagAre temane kahyuM"yathAsukha" eTale ke tamane jemAM sukha maLe te kare. zuka parivrAjakanI dIkSA grahaNa karavA mATenI anumati meLavIne zailaka rAjA tyAMthI zailakapura naga ramAM AvyA. tyAM AvIne teo sIdhA pitAnA mahelanI aMdara upasthAna zALA eTale ke sabhAstha na hatuM tyAM pahoMcyA. tyAM jaIne temaNe siMhAsana 752 mesIne pAyase pAya prabhu matrImAne mosAvyA. ( sahAvittA evaM vayAsI evaM khalu deva gupiyA ! mae suyassa Atie dhamme Nisate se vi ya dhamme icchira paDicchira abhiruie ahaNa devANupiyA ! saMsArabhavauvvigge jAva pabba jJA 16 For Private And Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 123 jJAtAdharmakathAsUtre , pAnthakapramukhAH pAnyakAdayo mantriNaH zailakaM rAjAnamevamadan yadi khalu yUyaM devAtupriyAH / saMsArabhayodvignAH yAvat pravrajata = pravajiSya, tarhi asmAkaM he devAnupriya ! = he rAjan ! ko'nya AdhAraH = Azrayo vA, AlambaH = duHkhAdau prapatatAM - dhArakaH vA bhaviSyati, yato'smAkaM bhavAnevazaraNam ityarthaH / vayamapi ca khalu he devAnupriya ! saMsArabhayodvignA yAvad bhavadbhiH sArdhameva pravrajAmaH = dIkSAM grahIdevApiyA ! kiM kareha vivasaha, kiM yA te hiyaicchaMti ? ) bulAkara unase aisA kahA - he devANupriyo ? maiMne zuka anagAra ke pAsa zratacAritra rUpa dharma kA upadeza sunA hai - vaha mujhe bahuta acchA lagA hai / merI icchA use grahaNa karane kI ho rahI hai hara eka AtmapradezameM vaha merI rucikA viSayabhUta bana gayA hai| he devAnupriyo ! mai saMsAra ke bhaya se janma jarA maraNa iSTa viyoga aniSTa saMyoga Adi ke Dara se isa samaya udvigna ho rahA hU~ ataH maiM saMyama dhAraNa karU~gA / ataH he devAnupriyo ! tuma kyA karoge, kaisA udyama karoge - ApalogoM kA manogata vicAra kaisA kyA ho rahA hai ? ( taraNaM te paMthagapAmokkhA selagaM rAyaM evaM vayAsI) rAjA kI isa prakAra vANI sunakara una pAMthaka pramukha pAMcasau maMtriyoM ne usa zailaka rAjA se isa prakAra kahA - ( jaiNaM tunbhe devAzuppiyA ! saMsArabhaviggA jAva pavvayaha, amhANaM devANuppiyA ! kimanne AhAre vA alabe vA amhe vi ya NaM devANupiyA ! saMsArabhAuviggA jAva pavvayAmo) he devAnupriya ! yadi Apa saMsAra bhaya se yAmi tubheNaM devANupiyA ! kiM kareha kiM vavasaha kiMvAte hiyaicchati !) molAcI ne rAjAe temane kahyuM ke he devAnupriya ! meM zuka anagara pAsethI zrutacAritra rUpa dharmAMnA upadeza sAMbhaLyA che. tenAthI huM bahuja prabhAvita thayA chuM. zruta cAritra rUpa dharmAMne svIkAravAnI mArI tIvra IcchA che, mArA AtmAnA pratyeka bhAgamAM zruta cAritra rUpa dharma vyApta thai gayA che. he devAnupriyA ! huM sa'sAranA bhayathI janma jarA ( ghaDapaNu ) iSTajananA viyAga, aniSTa sacaiAga vagerenI bIkathI atyAre vyAkuLa thai rahyo chuM. tethI huM saMyama dhAraNa karIza he devAnupriyA ! tame zuM karazeA ? tame ze udyoga karaze ? A viSe tamArA bhanabhAM OM latanA viyAze bhAvavA bhAMDyA che ? (taraNaM te paMthagapAmokkhA selagaM rAya evaM vayAsI) rAmanI vAlI sAMlajIne pAMtha prabhu yAMyaseo maMtrIyo zailazanane yA pramAye - ( jaiNaM tubhe devANupiyA ! saMsArabhaucvigA jAva yaha amhANaM devAdivayA ! kimanne AhAre vA AlavevA amhe vi ya NaM devANupiyA ! saMsAra bhagA jAva pavtrayAmo) De he anupriya ! tame le saMsAra layazrI laya For Private And Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjacatanirUpaNam vyAmaH / he devAnupriya ! he svAmin! yathA'smAkaM bahuSu kAryeSu - rAjyAdhikRtakAryeSu ca kAraNeSu = rAjyarakSaNopAyeSu ca yAvat-tathA khalu bhavadbhiH sArdhaM pravrajitAnAmapi zramaNAnAM bahuSu yAvat kAryAdiSu cakSurbhUtaH / yathA'smAkamadhikateSu bhavAn vizrAmasthAnaM, rAjyakAryeSu bhavAneva netratulyo netA'sti tathA cAritrapAlana kAryepi bhavAneva netAbhaviSyatItibhAvaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ho kara dIkSita honA cAhate haiM to he devAnupriya ! aba hamalogoM kA aura kauna Apake sivAya dUsarA AdhAra ho sakegA kauna duHkhA dika ke samaya hamalogoM ke liye AlaMbana dene vAlA hogA, kyoM ki hamAre liye to ApahI eka zaraNa bhUta haiN| ataH jaba Apa dIkSita honA cAhate hai to hama loga bhI saMsAra bhaya se udvigna ho kara Apa ke sAtha hI dIkSA saMyama dhAraNa kreNge| ( jahA devANuppiyA ! amhaM bahusu kajjesu ya kAraNesu ya jAva tahANaM pavvatiyaNavi samaNA f. bahusu jAMva cakkhubhUe) he devAnupriya ! jIsa taraha Apa hamalogoM ke liye aneka rAjyAdhikRta kAryoM meM aneka kAraNoM meM rAjya saMrakSaNa ke upAyoM meM cakSubhUta rahe haiM usI taraha Apake sAtha pravRjita hue hamalogoM ke cAritra pAlana kArya meM bhI Apa hI netA raheMge / (taraNaM se selage paMthagapAmokkhe paMcamaMtisae evaM vayAsI ) maMtrimaMDala kI isa prakAra bAta sunakara usa zailaka rAjA ne una pathaka pramukha pAMcasau maMtriyoM se isa prakAra kahA: For Private And Personal Use Only trasta thaine dIkSA meLavavAnI IcchA rAkheAche te tamArA sivAya amArA bIjo kANu AdhAra thaze ? AphatanA vakhate amane Azraya ApanAra keNu thaze ? amAre mATe te tame ja zaraNu rUpa che, eTale jyAre tame dIkSita thavAnI IcchA rAkho che. tyAre ame leAkA paNa Asa'sArathI ka'TALI gayA chIe tamArI sAthai abhe yAgu thAsa dIkSA saMyama dhAraNa arIzu ( jahA devANupiyA ! am' vahusu kajjesu ya kAraNesuya jova tahANa pavvatiyANavi samaNANa bahusu jAva cakkhubhUe) he devAnupriya ! tabhe prema sahIM sabhArA bhATe ghaNA rAjavahITanA kAmeAmAM ghaNAM kAraNeAmAM-rAjya sarakSaNa viSenA upA cAmAM catubhUta rahyA che tethI amArI sAthe pratrajita thaIne paNa ame leka cAritrapAlana kArya mAM paNa tame ja amArA netA thae evI amArI icchA che, (taraNaM se selage paMthagapAmokkhe paMcama tisae evaM vayAsI ) maMtrImA A jAtanA vicAro sAMbhaLIne zailaka rAjAe te pAMthaka pramukha pAMcase Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 124 anaraser sUtre tataH khalu sa zailakaH pAnthakapramukhaM paJcamantrizataM paJcazatasaMkhyakAn pAnthakAdIna mantriNaH, evaM vakSyamANaprakAreNAvAdIt-yadi khalu he devAnupriyAH / yUyaM saMsArabhayodvignAH yAvat pravrajata pravajiSyatha dIkSAM grahISyatha, tat tarhi gacchata khala he devAnupriyAH ! svakeSu svakeSu kuTumbeSu jyeSThAn putrAn kuTumbamadhye sthApayitvA purUSasahasravAhinI : zivikAH durUDhAH ArUDhAH sato mamAntikaM prAdubhavateti / tathaiva prAdurbhavanti te paJcazatAni mantriNaH sva sva jyeSThaputraM kuTumba madhye svasthAne sthApayitvA zivikAmArUDhAH santaH zailakanRpasya samIpe upasthitA abhUva nityarthaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tataH khalu sa zailaka rAjA pazcamantrizatAni paJcazatAni mantriNaH prAdurbhavataH = samAgatAn pazyati dRSTvA hRSTatuSTaH kauTumbikapuruSAn = AjJAkAriNaH puruSAn ? ( jahaNaM devANu tumbhe saMsAra jAva pavvagraha taM gacchaha NaM devANu0 saesa 2 kuTuMbe jeTThe putte kuTuMbamajjhe ThAvettA purisahasvAhiNio sIhAo durUDhA samANA mama antiyaM pAunbhavahatti taheva pounbhavaMti ) he devAnupriya ! yadi Apa loga saMsAra bhaya se udvigna haiM aura yAvat pravrajita honA cAhate hai to jAo aura apane 2 kuDumbo meM apane 2 sthAnoM para jyeSTa putroM ko sthApita karake puruSa sahasravAhinI zivikAoM para ArUDha ho kara phira mere pAsa AjAo isa prakAra rAjA ke kathana ko sunakara unasabane apane 2 kuDumboM meM apane 2 sthAna para apane 2 jyeSTha putroM ko sthApita kiyA aura bAda me phira ve sabake saba zailaka rAjA ke pAsa meM puruSa sahasravAhinI zivikAoM para ArUr3ha ho kara upasthita ho gaye / (taeNaM se selae rAyA paMcamaMtisayAI pAunbhaghamaNAI pAsa pAsittA haTThatuTThe koDuMbiya purise sahAveha saddAvittA For Private And Personal Use Only , maMtrImone yA pramANe 'dhuM - ( jaiNaM devANu tumbhe saMsAra jAva pavtrayaha ta gacchaha Na devANu0 saesa 2 kuDubesa jeTTe putte kuDubamajhaM ThAvettA purisasahassa bAhiNio sIhAo durUDho samANA mama aMtiyaM pAJcabhavahanti tava pAubhavati) De hovAnupriyo ! reara le tame saMsAralayathI saMtrasta ho to jAe ane potapotAnA kuTumbemAM potAnA sthAne jayeSTha putro ne mUkIne puruSasahasravAhinI pAlakhIomAM besIne mArI pAse Ave. A rIte rAjAnuM kathana sAMbhaLIne te badhA potapotAne sthAne jyeSTha putrone mUkIne puruSa sahasravAhinI pAsa bhImamAM savAra thA zamanI pAse bhAvyA. (taeNa se khelae rAyA paMcamaMtisayAI pAu bhavamANAI pAsai pAsitA tuTThatuDe koDubiya Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNo TIkA a0 5 zailakarAjacaritanirUpaNam zabdayati, Ahvayati / zabdayitvA-AhUya, evaM vakSyamANaprakAreNAvAdIt-kSiprameva -zIghrameva bho ! devAnupiyAH ! maNDUkasya kumArasya mahAtha-mahAprayojanakaM yAvatrAjyAbhiSekaM 'ubaDhaveha' upasthApayata kuruta / 'abhisiMcaMti' abhiSiJcanti, tataste kauTumbika puruSAH suvarNarajata kalazairmaNDUkakumAraM snApayitvA sIlaGkAra vibhUSitaM kRtvA, tasya rAjyAbhiSekaM kurvanti smetyarthaH / yAvad maNDUko rAjA jAtaH viharati Aste // mU027 // mUlam-taeNaM se selae rAyA maMDuyaM rAyaM Apucchai, taeNaM se maMDue rAyA koDuMbiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM kyAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! selagapuraM nagaraM Asitta saMmajiovalitaM gaMdhodayasittaM gaMdhavaTTibhUtaM kareha ya kAraveha ya, evaM vayAsI) isake bAda usa zailaka rAjA ne jaba una pAMcasau maMtriyoM ko apane samIpa upasthita huA dekhA to dekhakara vaha bahuta adhika prasanna evaM saMtuSTa huA ora usI samaya usane kauTumbika puruSoM ko bulAyA-bulAkara unase kahA (khippAmeva bho devANuppiyA ! maMDuyassa kumArassa mahatthaM jAva rAyAbhiseyaM uvaTTaveharU, abhisiMcai jova rAyA yAvat viharai) bho devAnupriyo ! tuma loga zIdhra hI maMDuka kumAra kA mahArtha sAdhaka-mahAprayojana bhUta-yAvat rAjyAbhiSeka kro| unhoM ne usakA rAjyAbhiSeka kiyA arthAt suvarNa rajata ke kalazoM se maMDUka kumAra kA abhiSeka kara aura use samasta alaMkAroM se vibhUSita kara rAjya pada meM abhiSikta kiyaa| isa taraha maMDUka kumAra rAjya padAsIna ho gayA // sUtra 27 // purise sadAvei sahAvittA evaM vayAsI) tyA2 mA potAnA paaNyse| matrImAna AvelA joIne rAjA khUbaja prasanna thayA ane saMtuSTa thayA rAjAe tarata ja potAnA Tumi puruSAne mosA-yA bhane mAlAvIna temane -( khippAmeva bho devANuppiyA ! maMDuyassa-kumArassa mahattha jAva rAyAbhiseya uvaveha abhisi ghahae jAva rAyA yAvad viharai) 3 hevAnupriyo ! tame sapare bhaDU24 kumarine mahAI sAdhaka mahAprayojana bhUta-rAjyAbhiSeka kare kauTuMbika puru e rAjAnI AjJA pramANe ja maMDUka rAjakumAra rAjyabhiSa karyo eTale ke teoe senA rUpAnA kaLazathI maMDUka kumArane abhiSeka karyo. ane badhA alaM zathI tene zArIne rAya siDAsana 652 sADayA // sUtra "27" // For Private And Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 126 zAtAdharmakathAsUtre karittA ya kAravittA ya eyamANattiyaM paccappiNaha, taeNaM se maMDue rAyA doccaMpi koDaMviyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAso-khippAmeva bho ! selagasta ranno mahatthaM jAva nikkha. maNAbhiseyaM jaheva mehasta taheva, gavaraM paumAvatIdevI aggakese paDicchai / sacceva paDiggahaM gahAya sIyaM durUhati, avasesaM taheva jAva sAmAiyamAiyAiM ekArasa aMgAI ahijjai, ahinjittA bahahiM cauttha jAva viharai, taeNaM se sue selaya. ssa aNagArassa tAI paMthagapAmokkhAiM paMca aNagArasayAI sosattAe viyarai, taeNaM se sue annayA kayAiM selagapurAo nayarAosubhUmibhAgAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA bahi. yA jaNavayavihAraM viharai, taeNaM se sue aNagAre annayA kayAI teNaM aNagArasahasseNaM saddhiM saMparibuDe puvvANupuci caramANe gAmANugAma viharamANe jeNeva poMDarIe pavvae jAva siddhe // sU0 28 // 'taeNaM se selae ' ityaadi| TIkA-tataH sa zailako rAjA maNDUka rAjAnamApRcchati, he devAnupriya ! ahaM dIkSA grahISyAmItI / tata : khalu sa maNDUko rAjA kauTumbikapurupAn Adeza kAriNaH puruSAn zabdayati Ahvayati, zabdayityA AhRya evaM vakSyamANaprakAre___ 'taeNaM se selae rAyA ' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se selae rAyA) usa zailaka rAjA ne (maMDuyaM rAyaM Apucchai ) maMDUka rAjA se pUchA kahA ki he devAnupriya / maiM dIkSA saMyama lUMgA (taeNaM se maMDue rAyA koDuMbiya purise sahAveha) (taeNaM se selae rAyA ) tyAdi TI -(taeNa) tyA2 mAha (se uerAyA) zai14 21 me ( maMDuya rAya Apu. chai) bha ne - devAnupriya ! hudIkSA svIza. (taeNa se maMDue rAyA koDubiyapurise sahAvei) tyA2 57 ma 20 me choTumi For Private And Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAra dharmAmRtadiNI TIkA a0 5 lakarAjacaritanirUpaNam 127 NAvAdIt kSiprameva zIghrameva bhA devAnupiyAH zailakapuraM nagaram 'AsittasaMma. jjivalitaM ' Asikta saMmArjitopalipta-Asiktam jalenA''IkRtaM, saMmArjitaM saMmArjanyA kacavarAyapasAraNena saMzuddhaH, upaliptaM gomayAdinA saMliptaM, gandhodakasiktaM punargandheodakena prasiktaM gandhavartibhUtaM agaravartirUpaM sugandhamayaM yUyaM kuruta, anyaizca kArayata kRtvA ca kArayitvA ca 'eyamANattiyaM' etAmAjJaptikAMetAM mamAjJAM pratyarpayata = bhavadAdiSTaM kArya sarva saMpAditamasmAbhirityAvedayatetyarthaH / tataH khalu sa maNDUko rAjA 'doccaMpi' dvitIyamapi dvitIyavAramapi kauTumbikapuruSAn AdezakAriNa : puruSAn zabdayati Avati. zabdayitvA evamavAdIt isake bAda maMDuka rAjA ne kauTuMbika purUSo ko bulAyA (sahAvittA evaM vayAsI) dhulAkara una se aisA kahA (khippAmeva bho devANupiyA ! selagapuraM nagaraM Asitta saMmajjivalitaM gaMdhavaTTibhUttaM karehaya kAravehaya ) bho devAnupriyo ! tuma loga zIdhra hI zailakapura nagara ko jala se chir3ako- siMcita karo, kaca vara Adi ke apanayana se use sApha karo, gomayAdi se use lIpo gaMdhodaka se use cAra 2 sikta prasikta karo gaMdhavartirUpa karo- sugaMdhamaya karo, tathA dUsaroM se kara vAo / ( karittA kAravittA ya eyamANatti yaM paccappiNaha ) kara ke aura karA ke pIche hameM isa AjJA ke pAlana kI khabara do hamane Apa kI AjJAnusAra saya kArya saMpAdita kara diyA hai- aisA pIche hameM samAcAra do (taeNaM se maMDue rAyA doccapi kauTuMbiyapurise saddAveha, sadAvittA evaM vayAsI) isake bAda maMDUka rAjA ne duvArA bhI puruSona gosAvya (sahAvittA evaM vayAsI) mosAvIna. 2 // pramANe hya( khippAmeva bho devANupiyA ! selagapura nagara AsittasamanjiovalitaM gaMdhavadvibhUta kareya kAraveya) 3 vAnupriyo ! tame zesa dhurane pAyA satvare siMcita kare kacaro vagere sApha karIne, chANa vagerethI lIpa temaja suvAsita pANIthI vAraMvAra tene siMcita kare ane tene gaMdhavati eTale ke dhUpasaLInI jema suvAsita banAve temaja bIjAothI suvAsamaya banAvaDAvo (karitA kAracittAya eyamANattiyaM paccappiNaha) mA pramANe te 402 bhane bhImAnI pAsethI 42117vIna ma 53 thayAnuM mabhane 45o . (taeNaM se muMDae rAyA docca pi kauDuciyapurise sahAvei, sahAvittA evaM vayAsI ) tyAra bAda maMDUka rAjAe bIjI vakhata kauTuMbika puruSane belAvyA. ane For Private And Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 128 jJAtAdharmakathAsUtre kSipramevabhoH / zailakasya rAjJo mahArtha = mahAprayojanakaM mokSaphalakaM yAvat niSkramaNAbhiSekam = dIkSotsavam upatthApayata = kuruta, yathA meghasya meghakumArasya prathamAdhyayane niSkrAmaNAbhiSeko varNitaH tathaiva = tadvadatrApi vAcya ityarthaH / maNDUkanRpA''jJayA kauTumbikapuruSAH zailakanRpasya niSkramaNAbhiSekaM meghakumAravat kRtavanta iti bhAvaH navaraM tatraitAvAn bhedaH yat - padmAvatI devI padmAvatI nAmnI rAjJI zailakanRpasya sva. bhAryA, agrakezAn = agrabhUtAn kezAgrabhAgarUpAn caturaGgulavarjitAn nApitakatitAn kezAn pratIcchati = vastrAJcale gRhNAti, meghakumArasya tu svamAtA dhAriNIdevI kezAn gRhNAtismetibhAvaH saccevA tadiva= tadvat = meghakumAravadityarthaH, kauTumbika puruSoM ko bulAyA, aura bulAkara una se aisA kahA ( khippAmeva bho selagassa ranno mahatthaM jAva nikkhamaNAbhiseyaM jaheva mehassa taheba - NavaraM paramAvatI devI aggakese paDiccha ) tuma loga zIghra hI zailaka rAjA ko mokSaphala sAdhaka yAvat niSkramaNAbhiSeka dIkSorasava - meghakumAra ke dIkSotsava kI taraha karo / meghakumAra kA dIkSotsava jaisA prathama adhyayana meM varNita kiyA hai vaisA hI yahAM para bhI samajha lenA cAhiye / isa prakAra maMDUka rAjA kI AjJA sunakara una kauTumbika puruSoM ne zailaka rAjA kA dIkSotsava meghakumAra ke dIkSotsava kI taraha acchI taraha se kiyaa| usameM aura isameM kevala itanA hI bheda rahA ki isa dIkSotsava meM padmAvatI devI jo zailaka rojA kI mukhya rAnI thI usane usake nApita kartita caturaMgalavarjita agra kezoM ko apane vastrAJcala meM liyA aura meghakumAra ke dIkSotsa meM meghakumAra ke nApita kartita caturaMgulavarjita kezoM ko usa kI mAtA dhAriNI devI gosAvIne tebhane dhuM- ( khippAmeva bho selagassa ranno mahatthaM jAva nikkhamaNA bhiseyaM jakSetra mehassa taheva NavaraM pAumAvatI devI aggakese paDicchai ) tabhe maikumAranA dIkSotsavanI jema mekSadAyaka zailaka rAjAneA dIkSotsava ceAjo prathama adhyayanamAM meghakumAranA dIkSotsava viSe jema varNana karavAmAM Avyu che tema ja ahIM paNu samajavu' joie. A rIte maMDUka rAjAnI AjJA pramANe ja kauTuMbika puruSAe meghakumAranA dIkSotsavanI jemaja sarasa rIte dIkSotsava Ujavye. maitrakumAranA dIkSotsavamAM ane zailaka rAjAnA dIkSotsavamAM taphAvata ATaleja samajavo ke-megharAjAnA dIkSotsava vakhate jyAre temanAM mAtA dhiraNIdevIe cAra AMgaLa cheADIne bAkInA badhA nApita vaDe kapAelA vALA potAnA acaLAmAM lIdhA hatA, ane zailaka rAjAnA dIkkSatsavamAM temanAM For Private And Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNo rIkA a0 5 zailakarAmacaritanirUpaNam zalakarAmadhAratanirUpaNam 121 'paDiggahaM' patadgrahaM pAtraM gRhItvA zivikA dRrohanti / Arohanti ambadhAnyAdayaH rajoharaNapAtrAdikaM zailakarAjA tanmatriNo'pi zibikAmArohantismetyarthaH / avazeSa tathaiva, yathA meghakumAraH zrImarAvIrasvAmino'ntike pravajyAM gRhItavAn ' tathaiva zukasya samIpe zailakanRpeNa manajyA gRhotA, tadA-zailakanRpasya maMtriNo'pi pazca. zatasaMkhyakAH pAnthakapramukhAstatraiva pravajyAM gRhItavanta ityarthaH / yAvat-gRhItvAca sAmAyikAdIni ekAdazAGgAnyadhItesma / adhItya ca bahubhizcaturthabhaktAdibhistapobhiH yAvat-AtmAnaM bhAvayan viharati / tadanantaraM sa zukaH zailakasyA'nagArasya tAni pAnthaka pramukhANi pazcA'gArazatAnistAn pAnthakapramukhAn paJcazatasaMkhyakAnanagArAnityarthaH, ziSyatayA vitarati ddaatism| ne apane vastrAcala meM liyA thaa| (sacceva paDiggahaM gahA ya sIyaM duruhaMti avasesaM taheva, jAva sAmAiyamAiyAI ekkArasaaMgAI ahi. jjaha ) zailaka rAjA usake maMtrI tathA usakI ambadhAtrAdi ye saba ke saba rajoharaNa evaM pAtrAdikoM ko lekara zivikA ( pAlakhI ) meM ArUDha ho gye| jisa prakAra meghakumArane zrI mahAvIra svAmI ke pAsa pravrajyA grahaNa kI thI usI prakAra zuka anagAra ke pAsa zailaka nRpane bhI pravrajyA dhAraNa kii| nRpake sAtha 2 usa ke pathaka pramukha pAMca sau maMtriyoMne bhI vahIM para dIkSA grahaNa kI yAvat dIkSA grahaNa karane ke bAda usa zailakarAja RSine sAmAyika Adi gyAraha aMgo kA adhyayana kiyaa| ( ahijjittA bahahiM ca uttha jAva viharai, tae NaM se sue selayassa aNagArassa tAI paMthagapAmokkhAiM paMca aNagArasayAI sIsattAe viyarai ) adhyayana karane ke bAda unhoM ne phira anekavidha caturtha bhakta Adi kI tapasyA kI bAda meM zuka anagAra ne una zailaka anagAra ke paTarANI padmAvatI devIe zailaka rAjAnA vALa cAra AMgaLa cheDIne AgaLanA vAmAna potAnA khAyanibIyA. ( saccera paDiggaha gahAya soya duruhaMti avasesa taheva jAva sAmAiyamAiyAI eka kArasa aMgAI ahijai ) shais| temanA maMtrIo temaja zailaka ra jAnI adhAtrI vagere badhAM rajoharaNa ane pAtro vagere laIne pAlakhImAM savAra thaI gayAM. bhagavAna mahAvIranI pAse jema meghakumAre pravajyA lIdhI hatI temaja zuka anagAranI pAse zailaka rAjAe pratrajyA svIkArI. 2 jAnI sAthe temanA pAMca pAMthaka pramukha maMtrIo e paNa tyAM ja dIkSA lIdhI , dIkSA lIdhA bAda zailaka rAjAe sAmayika vagaire maniyAra sagonUyayana yu. ( ahi jittA bahUhiM cauttha jAvaviharai, taeNaM se sue selayamsa aNagArassa tAI pathagapAmokkhAI paMca aNagArasayAI sIsattAe viyaraI ) 255yana pachI tebhare mane jatana! yaturtha bharata vagerenI tapasyA karI zuka anagAre zAka anagArane pathaka pramukha pAMcaso ana jJA 17 For Private And Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 130 sAtAdharmaka thAGgasa tataH khalu sazukaH zukanAmAnagAra; anyadA kadAcit anyasmin kasmiMzcit 'kAle zailakapurAnagarAt subhUmibhAgAdudhAnAt pratiniSkAmati pratinirgacchati, pratiniSkramya pratinirgatya bahiH= bAhye janapadavihAraM viharati / tatastadanantaraM khalu sa zuko'nagAro'nyadA kadAcit-anyasmin kasmiMzcit kAle tena-pUrvoktena svaziSyeNa anagArasahasreNa sAdhaM saMparitRtaHpUrvAnupUA tIrthaMkaragaNadharaparaMparayA caran grAmAnugrAmaM viharan yatraiva puNDarIka-puNDarIkanAmnAprasiddhaH pavataH yAvat tatraivopAgacchati, upAgatya puNDarIkaM parvatamAruhya pRthivIzilApaTTakaM pratilekhya liye pAyaka pramukha Adi 500 sau anagAroM ko ziSya rUpa se vitarita kara diyaa| (taeNaM se sue annayA kayAI selagapurAo nayarAo subhUmibhAgAo paDinikkhaha, paDinikkhamittA yahiyA jaNavayavihAraM viharai,) isa ke bAda kisI eka samaya ve zuka anagAra zailaka pura nagara se aura usa subhUmibhAga nAma ke udyAna se nikale aura nikala kara unhoM ne vahAM se bAhara janapadoM kI ora vihAra kara diyaa| (taeNaM se sue aNagAre annayA kayAiM teNaM aNagArasahasseNaM saddhiM saMpaDibuDe puvvANupuci caramANe gAmANu gAma viharamANe jeNeva poMDarIe pavvae jAva siddhe ) grAmAnugrAma vihAra karate 2 ve kisI eka samaya usa apane ziSya anagAra sahasra ke sAtha tIrthakara, gaNadhara paraMparA ke anusAra cAritra kI ArAdhanA karate hue jahAM puMDarIka nAma kA prasiddha parvata thA vahAM Aye vahAM Akara unhoM ne vahAM ke pRthivI zIlApaTTaka kI pratilekhanA kI pratilekhanA kara ke phira unhoM ne usa Azene ziSya 3the mAyA. (taeNa se sue annayA kayAI selagapurAo nayarAo subhUmibhAgAo paDinikkhamai paDinikkhamittA bahiyA jaNavayavihAra viharai ) tyAra bAda keI eka vakhate zuka anagara zailakapuranA subhUmibhAga udyAnathI mA2 nItIne tyAMthI mAna bhI pahobhA viDA2 . ( taeNa se sue aNagAre annayA kayAI teNa aNagArasahasseNaM saddhiM saMpaDibuDe puvANupuri caramANe gAmANugAma viharamANe jeNeva poMDarIe pavvae jAva siddhe) zu pari. vrAjaka eka gAmanI bIje gAma vihAra karatAM karatAM kaI vakhate pitAnA eka hajAra anagAra ziSyonI sAthe tIrthakara, gaNAdharanI paraMparAne anusaratAM cAritranI ArAdhanA karatAM karatAM kyAM puMDarIka nAme prasiddha parvata hato tyAM gayA. pahoMcIne temaNe tyAM pRthivI zilApaTTakanI pratilekhana karyA pachI temaNe tenA upara pitAnA eka hajAra zivyAnI sAthe pAdapigamana For Private And Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNITI0 a0 5 zailakarAjacaritanirUpaNam 131 " sahasraziSyaiH saha pAdapopagamana saMstArakaM kRtavAn tataH khalu sa zuko bahUni varSANi zrAryAyaM pAlayitvA kevalavarajJAnadarzane samutpAdya sakalakarmakSaye sati siddha: - mukti prApta ityartha // 28 // mUlam - taerNa tassa selagassa rAyarisissa tehiM aMtehiM ya paMtehi ya tucchehi yallUhehiya arasehi ya virasehi ya sIe hiya uNhehi ya kAlAtikkatehi ya pamANAikaMtehi ya NiccaM pANabhoyaNehi ya payaisukumAlayassa suhociyasta sarIragaMsi veyaNA pAubbhUyA, ujjalA jAva durahiyA sA kaMDuyadAhapittajjaraparigayasarIre yAvi virai, taraNaM se selae teNaM royAyakeNa sukke jAe yA hotyA, taraNaM se selae annayA kayAI puvvANuputri caramANe jAva jeNeva subhUmibhAge jAva viharadda, parisA niggayA maMDuo viniggao selayaM aNagAraMjAva vaMdai, namaMsai, vaMdittA namassittA pajjuvAsai, taraNaM se maMDue rAyA selayassa aNagArassa sarIrayaM sukkaM bhukkaM jAva savvAbAhaM sarogaM pAsai, pAsittA evaM vayAsI- ahaM NaM bhaMte ! tubbhaM ahApavattehiM timicchaehiM ahApavatteNaM osahabhesajJeNa bhattapANeNaM tigicchaM AuTThAmi tubhe NaM bhaMte mama jANasAlAsu samosaraha phAsuaM " para apane sahasra ziSyoM ke sAtha 2 pAdapopagamana saMdhArA kiyA / isa taraha una zuka anagAra ne aneka varSoM taka zrAmaNya paryAya kA paripo lana kara ke anta samaya meM kevalajJAna kevala darzana prAptakara sakala karmoM ke kSaya hone para mukti ko prAptakara liyA | / / sU028 / / sathAza karyAM, A rIte te zuka patriAjake dhaNAM varSo sudhI zrAmaNya paryApanuM paripAlana karIne chevaTe kevaLajJAna kevaLa dana meLavIne mAM krame jyAre nAza yAbhyAM tyAre bhukti bhejavI | sUtra " 28 " // For Private And Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 132 hAtAdharmakathAGgasUtre esaNijaM pIDhaphalagasejjAsaMthAragaM ogiNihattANaM viharai, taeNaM se selae aNagAre maMDuyassa ranno eyama tahatti paDisuNei, taeNaM se maMDue selayaM vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA jAmeva disi pAubbhUe tAmeva disi paDigae // sU0 29 // TIkArtha-'taeNaM tassa' ityaadi| tatastadanantaraM khalu tasya zailakasya rAjarSe staiH anagAradharmAnusAreNa prAptaH / aMtehi ' antaiH ballavaNakAdibhiH, 'paMtehi , prAntaH paryuSitaiH, 'tucchediya ' tucchaiH alpaizca 'lUhehiya' rukSaiH asni 'taeNaM tassa selagassa' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM)isake bAda (payai sukumAlayassa suhociyassa) prakRti sukumAra tathA sukhopabhoga ke yogya (tassa selagassa rAyarisissa) usa zailaka rAjARSi ke (sarIragasi ) zarIra meM ( tehiM aMtehiM ya paMtehiM ya tucche hiM ya lahe hiM arase hiM ya virasehi ya sIehiM ya, uNhehiM ya kAlAikkaMte hi ya pamANAikkate hiM ya, NiccaM pANabhoyaNe hiM ya ) anagAra dharma ke anusAra prApta hue anta prAnta, tuccha, rUkSa, arasa, virasa, zIta, uSNa, tathA kAlAtikrAnta ( asamaya meM ) nitya pAna bhojana AhAra karane se (veyaNA pAunbhUyA) vedanA prakaTa huI / balla cAka Adi kA nAma aMta haiM / paryuSita (vAso) ana kA nAma prAnta hai| alpa AhAra kA nAma tuccha hai / snigdhatA (ghRtAdi) rahita AhAra kA (taeNa tassa selagasya ityAdi) sAtha-(taeNa) tyA2 mA4 (payai sukumAlayassa suhociyassa) zarIranI prati sumAra tama mArAma sAgA yebhya (tassa selagassa rAyarisissa ) 2004 pi zaiva ( sarIraMgasi ) nA zarIramA ( tehiM aMtehiya patehi ya tucchehi ya lUhehiM arasehiM ya virase hiMya sIehiM ya uNhe hiya kAlAikkatehiya pamANAI kahiMya, NiccaM pANabhoyaNehiMya ) mAnAra 4 bhumA yesA sanya, prAMta, tuccha, 21kSa, 52sa, virasa, zIta, SC bhara asamaya (madirid) bhAMza pAna, sona (mADA2) 42vAthI (dheyaNA pAunbhUyA) vahanA thavA lAgI. bala caNaka (caNA) vagere "saMta" kahevAya che. vAsI AhAra nunAma '5yuSita' che. 21 mADA2rnu na tu27 che. snigyatA (ghIrahita) vagara AhAra rukSa kahevAya che. hiMga vagerenA vaghAra vagaranA AhArane For Private And Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNo TIkA a0 5 zailakarAjacaritanirUpaNam 33 gdhaizca, 'arasehiya' arasaiH hivAdivyAgAra rahitaizca, 'virasehiya' virasaiH purANatvAd vigatarasaizca ' sIyehiya' zItaiH zItalaizca ' uNhehiya ' uNNaizca -- kAlAtikkatehiya' kAlAtikrAntai kSudhApipAsA kAleSvaprAptaizca 'pamANAikkatehiya' pramANAtikrAntaizca bubhukSApipAsA'nanukUlaizca bubhukSApipAsA yatpramANA vartate, tAmatikAntaiH tanidhAraNA'samarthaiH svalpalabdhairityarthaH / nityapAnabhojanazca pratidivasamAptairanapAnazca nityaM pratikUlapAnabhojanaM kurvataiti bhAvaH / prakRtisukumArakasya svabhAva komalasya, sukhocitasya-mukhArhasya, lezato'pi klezAsahasyetyarthaH, zarIre vedanA vyAdhiH prAdurbhUtA-utpannA,sA vedanA kIdRzItyAha-ujjalA-duHkhAtizayena pralayAgnivajjAjvalyamAnA yAvat-atra yAvatkaraNena-viulA, pagADhA, ityanayoH nAma rUkSa hai / hiMga Adi ke vadhAra se rahita hue nIrasa AhAra kA nAma arasa hai| purAne nIrasa anna ke bane hue AhAra kA nAma virasa AhAra hai / banAkara rakhe hue zItala-ThaMDe-AhAra kA nAma zIta hai / garama 2 kA nAma uSNa hai / kSudhA pipAsA ke samaya meM nahIM prApta hue AhAra kA nAma kAlAtikrAnta hai / athavA kSudhA pipAsA ke anusAra nahIM prApta huA AhAra bhI kAlAtikrAnta kahA jAtA hai / jitanI bhUkha lagI ho,jitanI pyAsa lagI ho utane AhAra pAnI kA nahI milanA thor3A sA milanA isase zarIra meM azakti Adi utpanna ho jAtI hai / anagAra avasthA meM sAdhu ko anukUla AhAra pAnI nahIM milatA hai| ataH pratikUla A hAra pAnI ke sevana se zarIra meM vividha prakAra kI bAdhAe~ upasthita ho jAtI hai| aisA hI rAjaRSi zailaka anagAra ke liye huaa| unake zarIra arasa kahe che jUnA thaI gayelA anAjane AhAra banAvavAmAM Ave te "virasa " nAme oLakhAya che bahu vakhata pahelAM banAvIne mUkI rAkhelA ThaMDA thaI gayelA AhArane "zIta' kahevAmAM Ave che. ekadama garama AhArane uSNaka he che. bhUkha ane tarasanA vakhate ahAra na maLe tene kAlAtita kahevAya che. athavA bhUkha ane tarasane gya AhAra na maLe tene paNa kAlAtikAMta kahevAya che. bhUkha ane tarasanA pramANamAM AhAra ane pANI maLe nahi gheDA pramANamAM maLe te enAthI zarIramAM zithilatA AvI jAya che. anagAra avasthAmAM sAdhune anu kULa AhAra paNa maLatuM nathI ethI pratikULa AhAra paNInA sevanathI zarIra aneka rIte nabaLuM thaI jAya che. rAjaRSi anagaranI hAlata paNa AvI ja For Private And Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 jJAtAdharma kathAGgasUtre saMgraha: / vipulA vistIrNA AtmapratipradezavyApinI, mAgADhA pravardhamAnA tIvratarA ataeva - duradhyAsA = duHsahA | vedanAyAH pariNAmaM pradarzayati- ' kaMDuyadAha ' ityAdi / ' kaMDuyadAha pittajjaraparigayasarIre, kaNDUkadAhapittajvaraparigatazarIraH= kaNDUkena = kaNDUtyA, dAhena hRdayakaracaraNanayanajvalanena pittajvareNa ca parigataM vyAptaM zarIraM yasya sa tathA, cApi viharatI = Aste / tataH khalu sa zailakastena rogAtaGkena rogeNa sAmAnyena vyAdhinA, AtaGkena prabalatareNa vyAdhinA ca zuSko jAtazrApyAsIt / tataH khalu sa zailakaH 'annayA kayAI ' anyadA kadAcit anyasmin meM jo vedanA utpanna huI vaha ( ujnalA jAva durahiyA ) bahuta adhika du:ra HkhAtizaya se vardhita thI ataH pralaya kAlIna agni kI taraha zarIra ko jalA rahI thii| yahAM yAvat zabda se " viulA pagADhA ina pado kA saMgraha huA hai / AtmA ke prati pradeza meM vyApta hone se vaha vedanA vipula thI tathA tIvratara bhI bahuta adhika dina pratidina baDhane se vaha pragADha thI / isaliye duradhyAsadhI bar3I takalIpha ke sAtha vaha sahana karane yogya thI / isa vedanAjanya zarIra meM kyA 2 pariNAma huAM isa bAta ko sUtrakAra ( kaMDuya dAhapittajjaraparigayasarIre ) ina padoM dvArA prakaTa karate haiM ve kahate haiM ki una rAjaRSi zailaka anagAra kA zarIra kaMDuyana - khujalI- ke dAhase aura pittajvara se vyApta hai| gayA / hRdaya meM, hAthoM meM, caraNoM meM aura netroM meM unake jalana hone laga gaI / pittajvara se pitta meM adhikAdhika garmI A gaI- isa se liyA huA AhAra unheM nahIM pacatA aura vamana dvArA vaha bAhira nikala jAtA For Private And Personal Use Only zd thAMga temanA zarIramA ( ujjalA jAva durahiyA ) vehanA bhUmanna thavA bhAMDI hatI tethI pralayanA agninI jema temanA zarIramAM baLatarA thatI hatI. ahIM ' yAvat' zabda thI ( viulA pagADhA) mA hono saMgraha thayo che AtmA nA badhA pradezAmAM vedanA vyAsa thai hatI tethI te 'tIvratara' hatI. divase divase vedanA vadhatI ja jatI hatI tethI te 'pragADha hatI eTalA mATe ja vedanA durajyAsa eTale ke bahu kaSTathI sahya hatI. vedanAne lIdhe rAja RSinA zarIranI hAsata ThevI thate sUtra aura mahIM spaSTa uratAMDe ( kaDuya dAhapittajjaraparigayasarIre ) te zaRSi anagAranuM zarIra udduuyn-rjavAnI pIDAthI ane pittanA javAMthI vyApta thaI gayuM. temanI chAtImAM hAtheAmAM, pageAmAM ane AMkhe'mAM maLatarA thavAmAMDI pittajavara thI pittamAM garamInuM pramANa vadhI javAthI karelA AhAranuM pAcana thatuM nahi ane te UlaTI thaI ne bahAra nIkaLI jatA hatA. khAvApIvA tarapha temane sAva aNu Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 5 zailakarAjacaritanirUpaNam 135 kasmiMzcit kAle pUrvAnupUryA caran yAvat-yatraiva zailakapuraM nAmanagaraM yatraiva subhUmibhAgaM nAmodyAnaM tatraivopAgacchati uAgatyaca yAvad saMyamena tapasA svAtmAnaM bhAvayan viharati / parivanirgatA maNDUko'pi nirgataH, yatra zailako'nagArastatrAgatya zailakamanagAraM yAvad candate namasyati, vaMditvA natvA sa maNDUkaH paryupAste sevate sma / tataH khalu sa maNDUko rAjA zailakasyAnagArasya zarIraM zuSka rUkSaM yAvat-savyAvAdhaM-pIDitaM saroga-rogAkrAntaM pazyati dRSTA evamavAdIt-ahaM khalu bhadanta ! khAne pIne kI ruci jAtI rhii| (taeNaM se selae teNaM rogAyakeNa sukke jAe yAvi hotthA taeNaM se selae annayA kayAIpuvANuNuvi caramANe jAva jeNeva subhUmibhAge jAva viharai) isase ve zailaka anagAra usa roga se-sAmAnya jvarAdi vyAdhi se, AtaMga se-prabalatara mastaka zUlAdi zIghraghAtaka vyAdhi se-sUkha gaye-bilakula dubale patale zarIra vAle ho gye| kisI eka samaya pUrvAnupUrvI se vihAra karate hue ye jahAM zailaka pura nagara aura usameM bhI jahAM subhUmi bhAga nAma kA udyAna thA vahAM Aye / tapa aura saMyama se apane AtmAko bhAkti karate hue ye vahAM Thahara gaye / (parisA niggayA maMDuo vi niggao, se layaM aNagAre jAva vaMdaha, namasai, vaMdittA namaMsittA, pajjuvAsaha ) janatA vaMdanA karane ke liye AI maMDUka bhI aayaa| sabane zailaka rAjaRSi ko vaMdanA kI namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake maMDUka rAjA ne una kI sevA kii| (taeNaM se maMDue rAyA selayassa aNagAabhI 25 gayo Dato. (taeNa se selae teNa geyAya keNa sukke jAe yAvi hotthA taeNa se selae annayA kayAI puvvANupuci caramANe jAba jeNeva subhUmi bhAge jAva viharai) tethI zaisa4 sanasAra sAmAnya thI mAta se sakhata rogathI sUkAI gayA. sAva dUbaLa thaI gayA. keI vakhate pUrvAnu pUrva thI vihAra karatAM zailaka anagAra zailaka pura nagaranA subhUmibhAga UdyAnamAM AvyA, ane tapa ane saMyamathI pitAnA AtmAne bhAvita karatAM teo tyo |yaa. (parimA niggayA maMDuo vi nigAo selaya' aNagAre jAva vaMdai, namaMsai vadittA, pajjutrAsai) tebhane vana 421 / bhATa nAgarInI pariSada nagaranI bahAra nIkaLI. tyAM poMcIne badhA nAgarikoe zailaka rAjaRSine vaMdana ane namaskAra karyA. vaMdana ane namaskAra karIne maMDUka rAjAe temanI sevA 431. (taeNa se maMDae gayA selayassa bhaNagArassa sarIraya sukka bhukka jAva For Private And Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAsUtra yuSmAkaM yathApattaiH yathAyogyaiH rogopazamanasamarthaiH cikitsakaiH vaidhaiH yathApravRttena =yathAyogyena prAsukena auSadhabhaiSajyena auSadham ekadravyanirmitaM, bhaiSajyaMndravya samudAyanirmitaM tena, bhaktapAnena niravadyAbhapAnena, cikitsAmAvartayAmi kArayAmi / he bhadanta ! yUyaM khalu mama yAnazAlAsu rathAdizAlAmu samavasarata-Agacchata tatra sukhena tiSThatA prAsukameSaNIyaM pIThaphalakazayyAsaMstArakamavagRhya viharati / tataH khalu sa zailako'nagAro maNDUkasya rAjJa-etamartha tatheti pratizRgoti rassa sarIrayaM sukkaM bhukkaM jAva savvAvAhaM sarogaM pAsai) isa ke bAda jyoM hI maMDUka rAjA ne zailaka rAjaRSi ke zarIra ko zuSka rUkSa yAvat pIDita evaM rogAkrAnta dekhA to ( pAsittA evaM vayAsI) dekha kara una se isa prakAra kahA-(ahaM NaM bhaMte ! tumbhaM ahA pavattehiM tigi cchaehiM ahApavatteNaM osahabhesajjeNaM bhattapANeNaM tigicchaM AuTThAvemi he bhadaMta ! maiM ApakI yathA yogya-rogo pazamana karane meM samartha-vaidyoM dorA-ucita prAsuka (nirdoSa) auSadha aura bhaiSajya se tathA niravadya anna pAna se cikitsA karavAnA cAhatA hU~-isaliye (tubbhe NaM bhaMte ! mama jANasAlAsu samosaraha, phAsuaM esaNijja pIThaphalagasejjAsaMthAragaM ogihittA NaM viharai) Apa merI rathazAlA meM padhAreM aura vahAM virAje sukha zAtA se vahAM Thahare, prAsuka eSaNIya, pIThaphalaka zayyA saMstAraka ko muni ke kalpAnusAra yAcita kara leleM / (taeNaM se selae aNagAre maMDuyassa raNo eyama taha tti paDisuNei ) isa prakAra maMDUka rAja ke prArthanA karane para una zailaka anagAra ne usakI " tahatti" aisa samAvaI sarogaM pAsai) tyA2 mA ma 2 RSinA zarIrane 10 38 yAvata pIDita tabhA |gaat neyuM to (pAsittA eva' vayAsI ) ne tamana mA pramANe hyu-( ahaNa bhaMte ! tumbhaM ahApavattehiM tigicchaehi ahApavatte Na osahabhesajjaNa bhattapANe ta tigicchaM AuTrAvemi ) mahata! mArI IcchA che ke huM regone maTADanAra egya vaidyonI ucita prAsuka auSadhe ane bhraSadvArA temaja niravadya annapAna thI tamArI cikitsA ( IlAja) zivAyu meTamA bhATe (tumbheNa bhaMte ! mama jANa sAlAsu samosaraha phAsu epaNijja pIDhakalagasejjAsaMthAragaM ogihittANa viharai) tame bhArI 20 zALAmAM padhAre ane sukha zAMti pUrvaka tyAM rahe. muni janecita prAsuka aSaya, pI7554. yA sastA24 tyAMthI bhI dene (taeNa selae aNagAre maMDuyassaraNNo eyamaThUtaha tti pauisuNei) ma 24ii * prabhAra For Private And Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 137 anagAradhAmRtavarSiNa TIkA a0 5 zelakarAjacaritranirUpaNam svIkRrUtesma / tatastadanantaraM sa maNDUko rAjA zailakaM vandate namasyati, vaMditvA natvA ca yasyAdizaH prAdurbhUtaH AgataH,tAmeva dizaM pratigataH svaprAsAdaM sNpaaptH||29|| mUlam-taeNaM se selae kallaM jAva jalate sabhaMDamattovagaraNamA. yAe panthayapAmokkhehiM paMcahi aNagArasaehiM saddhiM selagapuramagupavisai aNu pavisittA jeNeva maMDuyassa jANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA phAsuyaM pIDha jAva viharai / taeNaM se maMDue vigicchae sadAvei, sahAvittA evaM vayAsItumbheNaM devANuppiyA! selayasta phAsuesaNijjeNaM jAva tegicchaM Auddeha, taeNaM te tegicchayA maMDueNaM rannA evaM vuttA haTThatuTThA samANA selayassa ahApavattehiM osahabhesajjabhattapANehiM tegicchaM AuTati, majjapANayaM ca se uvadisaMti, taeNaM tassa selayassa ahApavattehiM jAva majjamANeNa rogAyaMke uvasaMte hotthA haTre mallasarIre jAte vavagayarogAyake, taeNaM se selae taMsi rogAyaMkaMsi uvasaMtati samANaMsi taMsi vipulaMsi asaNa. pANa khAimasAimaM, majjapANae ya mucchie gaDhie giddhe ajjho. kaha kara usa prArthanA ko svIkAra kara liyaa| (taeNaM se maMDae selayaM vaMdaha namasai vaMdittA namaMsittA jAmeva disiM pAunbhUe tAmeva disi paDigae ) isake bAda ve maMDUka rAjA zailaka anagAra ko vaMdanA namaskAra kara jisa dizA se prakaTa hue the-Aye the-usI dizA tarapha cale gye| arthAt vahAM se apane rAja mahala meM vApisa A gaye ||suutr 29 // vinaMti sAMbhaLIne zailaka anagAre temanI vinaMtine "tahatti" Ama kahIne 2vIrI dIdhI. (taeNa se maMDue selayaM vadai namasai vaMdittA namaMsittA jAmeva disi pAuTabhUe tAmeva di|i paDigae) tyA2 mA ma 20 zaiva mn||2ne vaMdana ane namaskAra karIne jyAMthI AvyA hatA tyAM jatA rahyA eTale ke teo pitAnA rAjabhavanamAM gayA che. sUtra 29 jJA0 18 For Private And Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138 zAtAdharmakathAjastre vavanne osanne AsannavihArI evaM pAsatthe, 2 pAsasthavihArI kusIle 2 kusIlavihArI pamatte saMsatte uubaddhapIDhaphalagasejjA. saMtharae pamatte yAvi viharai / no saMcAei phAsuesaNijjaM paDhiM paccappiNittA maMDuyaM ca rAyaM ApucchittA pahiyA jaNavayavihAraM abbhujjaeNa payatteNa, paggahieNa vihiirtte|| suu030|| TIkA-'taeNaM se' ityAdi-tatastadanantaraM khalu sa zailakaH kalye-prabhAte yAvat tejasA jvalati-sUrye udite satItyarthaH 'sabhaMDamattovagaraNamAyAe' sa bhANDAmatropakaraNamAdAya bhANDAmatrANi azanapAnAdipAtrAdi taiH sahopakaraNaM rajoharaNAdikam AdAya gRhItvA, pAnthakapramukhaiH paJcabhiranagArazataiH sAdha zailakapuramanupravizati, anupravizya yatraiva maNDUkasya yAnazAlA vartate tauvopAgacchati, upAgatya prAsukaM pIThaphalakazayyA saMstArakaM gRhItvA yAvad viharati / tatastadanantaraM khalu sa maNDUko ____ 'taeNaM se selae' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se selae) ve rAjaRSizailaka anagAra (kallaM jAva jalaMte sabhaMDamattovagaraNamAyAe pathaya pAmokkhehiM paMca hiM aNagArasaehiM saddhiM selagapuramaNupavisai ) prAtaH kAla jaba sUrya udita hokara teja se camaka ne lagA thA " sabhaMDamattovagaraNamAyAe" bhANDopakaraNako lekara pAyaka pramukha pAMca sau anagAroM ke sAtha zailakapura nagara meM praviSTa hue / ( aNupavisittA jeNeva maMDuyassa jANasAlAteNeva uvAgacchai ) praviSTa ho kara jahAM maMDUka rAjA kI yAna zAlA thI vahAM pahuMce-( uvAgacchittA-phAsuyaM pIr3ha jAva viharai ) pahu~ca kara vahAM se muni ke kalpAnusAra eSaNIya pITha phalaka zayyA saMstAraka kI yAcanA ( taeNa selae ) tyAhi // sAtha-( taeNa) tyA2 mA ( selae ) zaisa manA2 ( kalla' jAva jalate sabhaDamattovagaraNamAyAe pathayapAmokkhehiM saddhi selagapuramaNupavisai) savAre sUya ya pAbhyo tyAre (sabhaMDamattovagaraNamAyAe ) bhA54265 laIne pathaka pramukha pAMcaso anagAranI sAthe zailaka pura nagaramAM praviNa thayA ( aNupavisittA teNeva maMDuyassa jANasAlA teNeva uvAgacchai ) pravezAna tamA cyA bha4 20tanI 25 tA tyA pakSAcyA. ( uvAgacchittA phAsurya pAMDhajAva viharai ) tyAM pAMyIna zaisa sanAre bhuni 48yAnusAra aSaNIya, pI8 phaLaka zayyA saMsmArakanI yAcanA karI ane te badhI vastuo temaja AjJA For Private And Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 19 rAjA cikitsakAn vaidyAn zabdayati aayti.| zabdayitvA-AhUya, evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt-yUyaM khalu devAnupriyAH ! zailakasya rAjarSeH 'phAsu esaNijjeNa' prAsukaipaNIyena yAvat auSadhabheSajena : tegicchaM' cikitsA roganivAraNopAyam Avarta yata kuruta. / tatastadanantaraM cikitsakAH vaidyA maNDukena rAjJavamuktAH hRSTatuSTAH pramuditAH santaH zaila kasya yathAmavRttaH sAdhukalpyaiH prAsukaiSaNIyarityarthaH, auSadhabhaiSajyabhaktapAnaizcikitsAM vyAdhipratIkAram. Avartayati karoti ' majjapANayaM ca, madyapAnakaMca-madyasya, nidrAkArakadravyavizeSasya pAnaM ca 'se' tasya zailakasya upadizanti / kara AjJA lekara Thahara gaye / (taeNaM se maMDue cigicchae saddAvei) isake bAda maMDuka rAjA ne vaidyoMko bulAyA (sadAvittA evaM kyAsI) bulAkara unase aisA kahA (tunbhe NaM devANuppiyA / selayassa phAsuesaNijjeNa jAva cigicchaM AuTehe ) he devAnupriyo ! tuma loga zailaka rAja RSi anagAra kI prAsuka eSaNIya auSadha bheSaja se cikitsA kro| (taeNaM te tegicchayA maDueNaM rannA evaM vuttA haTTha tuTThA samANA selayassa ahApavattehiMosahabhesajjabhattapANehiM cigicchaM ouTTe ti) isa prakAra maMDUka rAjA dvArA kahe gaye una vaidyoM ne harSa evaM saMtoSa se yukta hokara una zailaka rAjaRSi kI yathA pravRtta nirdoSa auSadha bheSajoM se tathA bhakta pAnoM se cikitsA karanA prAraMbha kara diyaa| (majja pANa ca se uva. disati ) aura nidrA kAraka dravya vizeSa kA pInA unheM batalA diyaa| yahAM yaha jo madya zabda prayukta huA hai vaha madirA artha kA vAcaka nahIM haiM / kintu nidrA kAraka peyadravya vizeSa kA vAcaka hai / kyoM ki sAdhu mejavAna tasA tyAM yA. (taeNa se maMDura cigicchae sadda vei) tyAra mAha bha4 2004 vaidhone mosAvyA. ( sahAvittA evaM vayAsI) mAsAvIna tamana mA pramANe 4dhu (tubheNa devANuppiyA ! selayassa phAsuesaNijje Na jAva tegiccha Auddeha ) kAnupriye ! tame zaita 28Si manajAranI prAsura aSaNIya mauSadha mane leSaNa thI pitsA 421. (taeNa' te tegicchayA maMDueNa ranA evaM'vuttA haTThA tuTThA, samANA selayassa ahApavattehiM osahabhejjabhattapaNehi cigiccha AuTTeti ) 2mA zata bhaDU nA pAta sanI ne bata tamA saMtarNa thayelA vidyA zailaka rAjaRSinI ucita auSadha ane bheSajothI temaja satapAnAthI vitsiA (ele ) 42 // sAyA. (majjapANayaMca se upadisati) ane nidrAvaza thaI zakAya tevA padArtha vizeSane pIvAnI vidhi temane samavii. mI ( majja) bhaya 56 maaye| che te madirA (hAra) nAma For Private And Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra iha madyazabdo na madirArthakaH kiMtu nidrAjanaka-pAnadravyavizeSArthakaH / sAdho cikitsAyAM pAsukaiSaNIyauSadhAnAmeva prastutatvAdiha madirAyAH prasaGgAbhAvAt. sAdhormadyapAnAnadhikAritvAt Agamehi sAdhomadyapAnapratiSedhAt madyapAnasya cAritra vidhvaMsakatvAcca, sAdhoH surApAnena sAdhutvabhaGgApattezva, yathA dazakAlikamU suraM vA meragaM vAvi annaMvA majjagaM rasaM / sasakkhaM na pive bhikkhU jasaM sArakhamappaNo. // a05, u02,gA036 / vaDuI suMDiyA tassa mAyA mosaM ca bhikkhu go. / Ajasoya anivvANaM sayayaM ca asAhuyA. / / a5 u02, gaa038| janoM kI cikitsA meM prAsuka eSaNIya auSadhiyoM kA hI vidhAna hai aura yahI kAraNa yahAM cala rahA hai| yahAM madirA kA to koI prakaraNa hI nahI cala rahA hai / dUsare-sAdhuoM ko madyapAna kA adhikAra hI nahIM hai| ve usake zAstrIya maryAdA ke anusAra anadhikArI haiM / Agama meM sAdhuoM ko madyapAna karane kA niSedha kiyA gayA hai| kAraNa vaha cAritra kA vidhvaMsaka hotA hai| jahAM cAritra nahIM vahAM sAdhutA kaisI surApAna se sAdhutA kA bhaMga hotA hai yaha bAta Agama meM spaSTa haijaise daza vaikAlika sUtra meM "suraM vA meragaM vAvi anna vA majjagaM rasaM, sasakkhaM na pive bhikkhU jasaM sArakkhamappaNo" a05 u02 gA 36 var3aI suMDiyA tassa mAyA mosaM ca bhikkhuNo ajasoya anivvA ne batAvavA mATe nahi paNa nidrAvaza thavAya tevA peTA padArtha vizeSa ne sUcavavA mATe prayukta thayela che. kemake sAdhuonI cikitsAmAM prAsuka eSaNIya auSadhIoja grAhya samajAya che ahI prakaraNa paNa auSadhIonuM ja cAlI rahyuM che madira viSe nI te ahIM kaMI vAta ja nathI bIjI vAta e paNa che ke sAdhuone madyapAna ne adhikAra paNa nathI, zAstrIya vidhividhAnanI daSTie teo madyapAnanI bAbatamAM adhikArI gaNAya che A game te sAdhuone madyapAna karavAnI manA kahI che kemake madyapAnathI cAritra naSTa thAya che. jyAM cAritra nathI tyAM sAdhutAnI kalpanA karavI ja vyartha che. dArU pIvAthI sAdhutA nAza pAme che A vAta AgamamAM spaSTa rIte samajAvavAmAM AvI che. dA. ta. daza vaikalpika sUtra " mAM spaSNa paNe kahevAmAM AvyuM cha -(suravA meragaMvA vAvi anna vA majjagarasaM, sasakkhaM na pivebhikkhU jasa sArakha mappaNo) a. pa, u 1, gA. 36. baDI suDiyA tassa mAyA mosaMca For Private And Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavarSi gI TIkA a. 5 zailakarAjaSi paritanirUpaNam 141 'bhikkhU ' bhikSuH 'appaNo ' AtmanaH svasya, 'jasaM' yazaH saMyamaM ' sArakvaM' saMrakSan 'suraM' surAM madirAMvA ' meragaM' merakaM sarakAnAmadheyaM mahyaM 'vAvi' vA'pi 'annaM vA' anyadvA anyamapimadivajAtaM 'majjagaM' mAdhakaM madajanaka rasaM 'sasakva' sasAkSi 'na pibe' na pivet sAkSibhiH kaivalyAdibhiH saheti sasAkSi, kevalyAdikaM sAkSIkRtyetyarthaH / ekAnte'pi na pibediti bhAvaH / 36 // tassa ' tasya murApAyinaH 'bhikkhuNo' bhikSoH sAdhoH ' sayayaM ' satataM 'muNDiyA' madyapAnaviSayA''saktiH, ca punaH 'mAyAkapaTaM 'mosaM' mRSA asatyabhASaNaM, ca punaH 'ajaso ' ayazaH apakIrtiH asaMyamazca ' anivyANaM' anirvANam-anupazAntiH, ca punaH ' asAhuyA' asAdhutA sAdhu padAnahatvaM vrdhte| sarvAnarthamUlaM madyapAnamiti bhAvaH // 38 // ____ anayovistRtavyAkhyA dazakAlikasUtrasya matkRtA''cAramaNimajjUSAto'va. gantavyA / vaidyake'pi-buddhibhraMzakaratvAnmadhaM pratiSiddhamitibodhyate / 'zAligrAmanighaMTa, NaM samayaM ca asAhuyA" a0 5 u02 gAthA 38 ina do gAthAo dvArA yaha kahA gayA hai ki jo sAdhu apane saMyama rUpa yaza kI rakSA karanA cAhatA hai vaha madirA meraka-sarakA tathA aura bhI jo mAdaka dravya hai unakA sevana na kare / isa ke sevana karane se sevana karane vAle meM madyapAna viSayaka Asakti baDhatI hai, kapaTa asatya bhASaNa asamabhAva kI vRddhI hotI hai aura pariNAmo meM zAnti nahIM rahatI hai / asAdhutA jagatI hai-par3hatI hai / madyapAna samasta anartho kA mUla kAraNa hai| ina donoM gAthAoM kI vistRta vyAkhyA maiMne daza vaikAli sUtra ke AcAra maNi maMjUSA meM kI hai| vahAM se jAna lenI cAhiye / vaidyaka grantha jo zAligrAma nighaMTu hai usa meM bhI buddhi ko dhvaMsa karane vAlI hone ke bhikkhuNo ajasoya anivvA NaM samaya ca asAhuyA ) ma. 5 8. 2, gAthA 38 A be gAthAo vaDe A vAta spaSTa karavAmAM AvI che ke je sAdhuo pitAnA saMyama rUpa yazane rakSavA cAhe che, te madira (dArU) meraka (sarako) ane bIjA paNa keTalAka mAdaka padArtho che temanuM sevana kare nahi emanA sevanathI sevana karanAramAM madyapAna viSenI Asakti vadhe che kapaTa asatya vacanA ane asaMyama jevA bhAvanI paNa vRddhi thAya che, ane chevaTe enAthI jIvanamAM zAMtibhaMga thAya che. asAdhutA (duSTatA) vadhe che. kharekhara madyapAna jagatanA badhA anarthonuM mULa kAraNa che. ukta baMne gAthAonI savistara vyAkhyA "dazavaikAlipaka sUtra"nI AcAra maNi maMjUSAmAM AvI che jijJAsujanAe tyAMthI jANuM levuM joIe. "zAligrAma nighaMTu nAme vaidyaka graMthamAM For Private And Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142 zAtAdharmakathAGgAsane kathaM tarhi samyagdarzanAdiratnatrayasaMrakSakasya sAdhozcikitsAyAM madyapAnAdhikA raH syaat.| AcAMrAga sUtre'pi (zru02, u02 ) madyapAnasya saMkalpenApi sAdhuH prAyazci tabhAgI bhavatIti pratibodhitam. ukta cAnyatrApi yathA ajJAnAd vAruNIM pItvA saMskAreNaiva zudhyati / matipUrvamanirdezya prANAntikamiti sthitiH / / manu0 a011-zlo0146 / madirAmajJAtvA yadi pibet tarhi punarupanayanasaMskAreNaiva zudhyati, nAnyatheti bhAvaH / yadi madirAM jJAtvA pivet tarhi prANAntakaraNenaiva zudhyati nAnyatheti sthitidharmasya maryAdA'stItyarthaH / / kAraNa madyapAna niSiddha kiyA hai| ataH vicAra ne jaisI bAta hai ki sAdhu jo tapasaMjama kA saMrakSaka hotA hai vaha apanI cikitsA karAne meM madyapAna kA adhikArI kaise ho sakatA hai| AcArAGga sUtra meM bhI ( zru0 2 u02) madyapAna karane ko saMkalpa bhI sAdhuoM ko tyAga denA cAhiye / yadi vaha aisA karatA hai to use prAyazcitta kA bhAgI bananA par3atA hai| anya siddhAnta kAroM ne bhI " ajJAnAt vArUNIM pItvA saMskAreNaiva zuddhayati, matipUrvamanirdezya prANAntika mitisthitiH / manuH smRti0 a0 11 zloka 146, isa zloka dvArA viSaya samajhAyA hai ki yadi koi ajJAna bhAva se madirA ko pI lenA hai to vaha puna: upanayana saMskAra se hI zuddha ho sakatA hai anyathA nhiiN| yadi vaha jAnabUjha kara madirA kA sevana karatA hai to vaha apane prANa arpaNa kara hI zuddha ho paNa madirAne buddhine naSTa karanArI hovA badala tene viSedha sUcavyo che. eTale AvI nAnI sarakhI vAto dareka vyakti samajI zake che te pachI ratnatrayanA saMrakSaka sAdhujane pitAnI cikikAmAM paNa madirA pAna kevI rIte karI zake che? teo AvuM kare to temane tenuM prAyazcitta karavuM paDe che. bIjA 55 / 24 / 2 / mhiraan| niSedha 42di cha ( ajJAnAt , vAruNIM pItvA saMskAreNaiva zuddhayati / matipUrvamanirdezya prANAnti kamiti sthitiH / / manusmRti adhyAya 11 zloka-146 / ) mAraso 1 vAmAM mAyuM che / ajANumAM paNa madirAnuM sevana karI jAya te yajJopavIta (janoI) saMskArathI te pharI zuddha thAya che. ane je te jANuM bUjIne madirAnuM sevana kare te pitAnA prANene arpaNa karIne eTale ke mRtyune bheTIne ja te zuddha thaI zake che, - bIjA koIpaNu upAyathI tenI zuddhi asaMbhavita che. dharmazAstronuM eja vidhAna For Private And Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = aMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam anatya pUrvAparamala pATasamAlocanato'ratra maghazabdasya madirArthakatvaM na sidhyati. tathAhi-yathApravRttazcikitsabai yathApravRttenauSadhabhaiSajyena bhaktapAnena cikitsAmAvartayAmIti svIkRtya mADU kena zailakAnagAra itthaM prArthitaH-yUyaM khalu mAsukameSaNIyaM phIThaphalakAdikamaragRhya viharateti, zailakAnagArastatheti pratizrutya maNDUkasya yAnazAlAyAM tathaiva viharatirama. tatomaNDUkena cikitsakA AdiSTAH-pAsukaiSaNIyena yAvat cikitsAmAvartayateti tatazcikitsakA maNDUkasyAjJAnusAreNa prAsukai SaNIyarevopadhAdibhizcikitsAM kurvataH sAdhorakalpyaM pravacananiSiddhaM mapDUkenApyanA diSTaM tadAjJAviruddhaM madhaM pAyayituM kathaM pravRttAH syuH ! kathamapi na / sakatA hai anyathA nahIM / yahI dharma kI maryAdA hai| yahAM para ke pUrvI para ke mUla pATha ke samAlocana se bhI maca zabda meM madirA artha siddha nahIM hotA hai| jaba maMDUka rAjA ne zailaka: rAjaRSi ke samakSa yaha prArthamA kI-ki meM 'yathA pravRttena auSadha bhaiSajyena bhaktapAnena cikitsAMAdhatayAmi' rogozamana karane meM samartha vaidyoM ke dvArA yathA yogya nirdoSa prAsuka auSadha bhaiSajya se ApakI cikitsA karAU~gA Apa merI yAna zAlA meM prAsuka eSaNIya pITha phalaka Adi kI yAcanA karake vahAM raheM taba isa maMDUka rAjA kI prArthanA ko sunakara ve zailaka anagAra tatheti' kahakara use svIkAra kara ke vahAM unakI yAnazAlA meM aathe| inake Ate hI maMDUka ne vaidyoM ko ghulAkara yaha Adeza diyA ki Apa loga prAsuka eSaNIya Adi auSadha bheSaja se inakI cikitsA kreN| tatra una vaidyoM ne maMDUka kI AjJAnusAra prAsuka eSaNIya auSadha Adi se unakI cikitsA karane lge| phira socane kI bAta hai ki jaba sAdhu che. ahIM pUrvAparanA mULapAThathI paNa maghazabdathI madira viSene artha siddha thatuM nathI. jemake maMDUka rAjAe zailaka rAja RSinI sAme vinaMtI karatAM dhu-( yathAvRttakaiH cikitsakaiH yathApravRttana auSadhabhaiSajyena bhaktapAnena cikitsA bhAvartayAmi ) rogAne mttaaunaa2| sAtha dhodvArA hu yathAyita prAsu auSadha bhaiSajyathI tamArI cikitsA (ilAja) karAvIza mArI zALAmAM tame prAsuka eSaNIya pITha phalaka vagerenI yAcanA karIne tyAM rokAo tyAre maMdraka rAjAnI vinaMtIne svIkAratAM " tathati' (sArU) kahIne teo temanI ratha zALAmAM AvyA. zailaka anagAranI cikitsA mATe maMDUke vaidyane bolAvyA ane belAvIne ema AjJA karI ke tame prAsuka eSaNaya vagere bheSajathI emanI cikitsA zaru karI. vaidyo paNa maMDraka rAjAnI AjJA pramANeja prasuka eSaNIya auSadha vagerethI temanI cikitsA (IlAja) karavA lAgyA. enI sAthe sAthe For Private And Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaai agrimamUlapAThAvalokanena ca mUlaguNanAzakaM niSiddhamadyamiha naiva vijJAyate, tathAhi-caturvidhA''hAre madyapAne ca mUJchitasyApi zailakasya pramAdadoSavazAt kevalaM janapadavihArAnaItA jAtA, na tu mUlaguNanAzastasyAbhUditi vijJAya pAnthakAmu. kheSu paJcazatAnagAreSu pradhAnatayA mukhyaM pAnthakamanagAraM tasya vaiyAvRttyakaraNArtha sdApayitvA pAnthakavarjitAste sarve'nagArAbahirjanapadavihAraM viharantismeti vkssyte| yadi zaila kena niSiddhamacaM sevitaM syAt tarhi tasmin mUlaguNarahite'nagAradharmAt pracyute ca sati pAnyakonagArasya tadvaiyAratyakaraNaM virudhyate / maryAdA ke anusAra akalpya tathA pravacana niSiddha vastu ke dene ke liye maMDUka rAjA ne una se nahIM kahA to bhalA ve usakI AjJA ke viruddha madya unheM kaise pilAne meM samartha ho sakate the| tathA Age kA mUla pATha dekha ne se bhI yahI bAta puSTa hotI hai ki mUla guNoM kA vinA. zaka niSiddha. madya isa madya zabda kA vAcyArtha nahIM ho sakatA hai / tathA hi- " catuvidha AhAra evaM madyapAna meM mUcchita bane hue bhI zailaka ko pramAda doSa ke vaza se kevala jana padoM meM vihAra karane kI ora se hI azakti A gaI hai, unake mUlaguNoM kA nAza nahIM huA hai aisA samajha kara pAMthaka ko chor3a aura samasta munijana vahAM se bAhirajana padoM meM bihAra kara gaye aura pAMthaka ko ve unakI vayAvRtti karane ke liye chor3a gye| aisA sUtrakAra Age kaheMgeM / yadi zailaka ne niSiddha madyakA sevana kiyA hotA to ve mUlaguNo se bhI rahita ho jAte aura isa taraha anagora dharma se rahita hone para pAMthaka anagora ko unakI bIjI vAta e paNa che ke jyAre sAdhumaryAdA mujaba aka temaja pravacana niSiddha vastu ne ApavA mATe maMDUka rAjAe vaidyone Adeza Ape nahi te vaidyonI zI tAkAta ke teo temanI AjJAne oLaMgIne zailaka anagArane madya pIvaDAve? temaja AgaLanA "mULa pAThane " jevAthI paNa AvAta siddha thAya che ke guNane naSTa karanAra madya ahIM madha-zabdane vAcyArtha thaI zake ja nahi. jemake- cAra jAtanA AhAra ane madya pAnamAM mUraovaza thayelA zailakane pramAda doSathI phakta janapade vihAra karavA mATenI azakti ja AvI gaI che. temanA mULagune nAza thayo nathI AvuM samajIne ja pAMthakane tyAM mUkIne badhA munio tyAMthI bIjA bahAranA jana padamAM vihAra karavA mATe nIkaLI paDayA pathakane zailakanI vaiyAvRtti mATeja munio mUkIne gayA hatA. A sUtrakAra A pramANe AgaLa varNana karavAnA ja che. have je zailake AgamaniSiddha madidAnuM sevana karyuM hatato teo mULa guNothI paNa hIna thaI jAta ane A pramANe anagAra dharma rahita For Private And Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjaRSicaritAnarUpaNam 155 kiM ca-madyapAnAt pUrvAparakAle sukhaprasuptasya zailakasya rAjarSeH cAturmAsika pratikramitukAmena pAnthakena kSamApanArtha zirasA tacaraNasaMsparze kRte sati sa utthAya krodhAviSTo jAtaH / tato'sau pAnthakaH zailakAnagAraM vandamAnaH svazIrSaNa taccara bhayoH spRzan prArthayatisma-kSamadhvaM me'parAdha, naivaM punaH kariSye iti / madyazabdasya niSiddhamadyArthakatvetu-mUlasUtre zailakasya rAjarSivizeSaNaM nopapadyate,pAnthakAnagArakRtaM tad vandanAdikaM ca virudhyate / kica-madyazabdasya madirArthakatvasvIkAre zailakasya pazcAttApAdaye sati vizuddhavaiyAvRtti karanA bhI viruddha par3atA hai / kiM ca madya ke pAna karane se pUrvAparAhnakAla meM sukha se supta hue zailaka rAjaRSi ke, cAturmAsi pratikramaNa karane kI icchA se jaba kSamApanA yAcanArtha mastaka se caraNoM kA sparza kiyA to ve jaga gaye aura acAnaka nidrA bhaMga hone se unheM krodha A gyaa| pathika ne jaba unakI yaha dazA dekhI to usane namana karate hue unake caraNoM ko chUkara prArthanA kI mahArAja ! Apa mere aparAdha ko kSamA kIjiye Age aisA aba nahIM kruuNgaa| yadi madya zabda ko niSiddha madyArthaka-madirArthaka-mAnA jAve to mUla sUtra meM zailaka ke liye jo rAjaRSi zabda kA prayoga kiyA gayA hai-unheM jo rAjaRSi ke vizeSaNa se vizeSita kiyA hai-vaha nahIM banatA hai aura na pAMthaka anagAra kRta una ke prati vaMdanA Adi kRtya yukti saMgata baiThate haiN| yadi yahA~ madya zabda ko madirArthaka svIkAra kiyo jAve to unheM jo pazcAttApa ke hevA badala pAthaka anagAranI temanI mATenI vaiyAvRtti paNa ucita gaNAta ja nahi ane bIjuM ke jyAre madyapAna karIne pUrvApajAhna kALamAM zailaka rAja RSi sukhethI sUtA hatA tyAre cAturmAsi prAtikamaNa karavAnI IcchAthI jyAre kSamApanA tATe pathake temanAM caraNomAM pitAnA mastakane sparza karyo tyAre teo jAgrata thaI gayA. ane ociMtA nidrAbhaMga thatAM teo kodhAviSTa thaI gayA. pathike temane gusse thayelA jeIne pharI temanA caraNe mAM marataka namAvIne vinaMtI karatAM kahyuM ke he bhagavAna ! mAre gune mApha karo pharIthI AvuM nahi thAya. je madya zabda madirAnA arthane sUcavanAro hoya te mULasUtramAM zailakanA mATe rAjaRSi zabdane prayoga karavAmAM AvyuM che, temane rAjaRSinA vizeSaNathI saMbodhavAmAM AvyA che te kevI rIte bane ? pathaka anagAre temanA pratye kSamApanA rUpa vaMdana vinaya vagere batAvyuM te paNa ucita kevI rIte kahI zakAya ? bIjuM ke je madya zabdane madirAnA arthamAM svIkArIe te zikSaka anAra pazcAttApanA udayathI vizuddha cAritranA ArAdhana zA0 19 For Private And Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baaghrkhaa cAritrArAdhanArtha kRta pratijJasya kRtanizcayasya tadanantaradvitIyehni prabhAtakAle Anu. pUrvyA grAmAnugrAmavihArArtha pravRttirapi punaH prAyazcittagrahaNamantareNa nopapadyate / tasmAdatra madhazabdo nAsti madirArthakaH / kiM tu-'majjapANayaM pIe puvAvaraNDakA. lasamayaMsi suhappasutte' ityagrimamUlapAThamAmANyAt nidrAjanakapAnadravyavizeSArthaka eveti nishciiyte| tattvataH pUrvAparamUlapAThaparyAlocanena 'majjapANayaM ca se upadisaMti' 'jAvamajjapANeNa' majjapANae ya mucchie ' ' subahuM majjapANayaM pIe' iti pAThAH prakSiptA eveti sudhiyo vimarzayantu / tatastadanantaraM tasya zailakasya yathApravRttaiH mAsukaiSaNIyairyAvat-auSadhabhaiSajyaipadhyAhAraizca rogAtaGkAH upazAntA abhUvan , hRSTaH prasannacittA, mallazarIra mallavat udaya hone para vizuddha cAritra ArAdhana ke liye kRta nizcaya dekhAjAtA hai aura usake bAda jo dvitIya dina prAtaHkAla meM AnupUrvyA grAmA. nugrAma vihAra kI unameM pravRtti pAI jAtI hai vaha bhI nahIM ghaTita ho sakatI hai / kAraNa prAyazcitta grahaNa ke binA aisI pravRtti hotI nahIM hai / isaliye yahAM madya zabda madirArthaka nahIM haiM kintu yaha " majja pANayaM pIe punvAvaraNahakAlasamayaMsi suhappasutte" isa agrima mUla pATha kI pramANatA se nidrAjanaka pAna dravya vizeSa arthavAlo hI hai aisA nizcita hotA hai| tatvataH vicAra kiyA jAve to pUrvApara mUla pAThoM kI paryAlocanA se " majjapANayaM ca se upadisati. jAva majjapANeNa majjapANae ya mucchie, majjapANae mucchie, subahu majjapANayaM pIe" ye saba pATha prakSipta hI jJAta hote haiM aisA buddhimAn jana vicAra kreN| (taeNaMtassa selayassa ahApavattehiM jAva majjaNapANeNaM royAyaMke uvasaMte mATe kRta pratijJa dekhAya che ane tyAra bAda teo bIjA divase savAre ja pUrvaparaMparA anusAra eka gAmathI bIje gAma vihAra karavAnI IcchA kare che je AvuM heta temanAmAM AvI icchA paNa prakaTa kevI rIte thAta? kemake prAyazcitta vagara AvuM te karI zake ja nahi. eTalA mATe ahIM madya zabda mazino martha suuyvt| nathI 55 ( majjapANaya pIe puvAvaraNhakAlasamayasi suhappasutte " bhaya 56 bhUNAne manusakSI ta nidrA napAna dravya vizeSa " ana sUyavanA che. (majapANayaM ca se upadisati jAva majjapANeNa majjapANae ya mucchie majjapANae mucchie, subahumajjapANaya pIe ) pUrvA52nI apekSAe mULapATha viSe ApaNe gaMbhIra paNe vicAra karIe to ukta pATha prakSisa sAgarI. (taeNa tassa selayassa ahApavattehiM jAva majjaNapANeNaM royA For Private And Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 147 puSTazarIraH jAtaH, vyapagatarogAtaGkaH sarvavyAdhirahito jAta ityarthaH / tataH khalu sa zailakastasmin rogAtaGke upazAnte sati tasmin vipule atizaye azanapAnakhAghasvAye-caturvidhA''hAre madyapAnake ca nidrAjanakapAnadravyavizeSe ca mUchitaH AsaktaH grathitaH-sneharajjubhirbaddhaH gRddho-lolupaH / ajhovavanne ' adhyupapanna, srsaahaaraadhdhiinjiivnH| ' osanno' aksanaH avasanna ivAvasannaH zrAntatulyaH, Avazyaka-svAdhyAyapratilekhanadhyAnAdikriyAsu zaithilyena zrAntaivamokSamArge zihotthA ) isa prakAra isa zailaka rAjaRSi ke yathA pravRtta prAsuka eSaNIya yAvat-auSadha bhaiSajyoM se aura pathyAhAra se rogAtaMka upazamita ho gaye ( haTe malla sarIre jAe vavagayaroyAyaMke, taeNaM selae taMsi rogAyaM kaMsi uvasaMtaMsi samANaMsi taMsi vipulaMsi asaNa. pANa khAima sAime majjapANeNa ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavanne osanno, osanna vihArI evaM pAsatthe 2 pAsattha vihArI kusIle 2 kusIla vihArI pamatte saMsatte uubaddhapIThaphalakasejjAsaMthArae pamatte yAvi viharai) vaha prasanna citta ho gayA zarIra se bhI malla kI taraha puSTa ho gye| isa prakAra roga aura AtaMkoM se sarvathA rahita ho gaye / isa ke bAda vaha rAjaRSi vividha prakAra ke vipula azana, pAna, khAdya aura svAdya rUpa caturvidha AhAra meM evaM madyapAna meM Asakta ho gaye / una meM sneha rUpI rajju se bandha gaye-gRddha-lolupa-ho gaye aura sarasa AhAra ke AdhIna jIvana vAle bana gaye / thake hue vyakti kI taraha vaha svAdhyAya, yake uvasaMte hotyA ) yA pramANe yA pravRtta prAmu meSazAya yApata moSadha jaiSothI ane egya pathya AhArathI zailaka rAjaRSinA rogo maTI gayA. (haDhe mallasarIre jAe vavagayaroyAyake, taeNa se Tae taMsirogAyakaMsi uvasaMtasi samANaMsi tasi vipulaMsi asaNa0pANa khAima sAime majjapANeNaya muccie gaDhie giddhe ajjhovavanne osanno, osanna vihArI evaM pAsatthe 2 pAsasthavihArI kusIle 2 kusIla vihArI pamatte saMsatte uuvaddhapIThaphalagasejjAsaMthArae pamatte yAvi viharai ) te zarIrathI puSTa temana prasanna citta 7 gayA. mArIta rega ane AtaMke thI teoe ekadama mukti meLavI lIdhI. tyArabAda teo jAta jAtanAM puSkaLa pramANamAM banAvavAmAM AvelA azana, pAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra prakAranA AhAramAM tathA madyapAnamAM Asakta thaI gayA. teo sneharUpI derIthI baMdhAI gayA. vRddha-eTale ke lelupa thaIne sarasa AhAranA sevanamAM teo TevAI gayA. zrAnta vyaktinI peThe svAdhyAya prati For Private And Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148 zAtAdharmakAGgasUtre thila ityarthaH / 'osannavihArI 'abasannavihArI zithilA''cArI Alasyavazena mandIbhUtacaraNakaraNa ityarthaH / evaM anena prakAreNa 'pAsatthe ' pAvasthA-sAdhuguNAnAM pArthe tiSThatIti pArzvasthaH jJAnAdInAM na samyagArAdhakaH / pAvasthavihArIpArzvasthAnAM yo vihArastathAvartana pArzvasthavihAraH so'syAstIti pArzvasthavihArI, kuzIla: uttaraguNavirAdhanayA saMjvalanakaSAyodayena ca kutsitA''cAraH / kuzIla. vihArI-kutsitAcArazIlaH / 'pamatte' pramattaH pramAdyatisma-mohanIyAdikarmodayaprabhAvAt saMjvalanakaSAyanidrAvikathA'nyatamapramAdayogena saMyamArAdhaneSu sIdatismeti pramattaH / kartariktaH / 'saMsatte ' saMsaktaH gauravatrayAzrayeNa saMkIrNAcAraH, RtubaddhapIThaphalakazayyAsaMstArake pramattazcApi viharati, zeSakAle'pi kAraNamantareNa prati lekhana, dhyAna Adi mokSa mArga meM bhI zithila ho gaye / avasanna vihArI ho gaye-zithilAcAravAle bana gaye -Alasya ke vaza se caraNa sattarI aura karaNa sattarI ke ArAdhanA DhIle paDa gaye isa prakAra vaha pArzvastha ho gaye-sAdhu guNoM ke pAsa meM rahane vAlA bane rahe-jJAnAdikoM kA samyaka Aradhana kartA vaha nahI rhe| pAvasthoM ke : vihAra jaisA inakA vartAva ho gayo / uttara guNoM kI virAdhanA se aura saMjvalana kaSAya ke udaya se vaha kutsita AcAra vAle ho gaye / kuzIla vihArI ho gye| mohanIya Adi karmoM ke udaya ke prabhAva se yaha saMjvalana kaSAya nidrA vikathA rUpa pramAdoM meM se kisI eka pramAda ke yoga se saMyama kI ArAdhanA karane meM zithila pariNAmI ho gaye / gauravatraya ke Azraya se unakA AcAra zithila ho gyaa| hara eka samaya kAraNa ke vinA bhI pITha phalakAdi kA sevana karane vAle bana gaye sadA ina lekhana dhyAna vagere kriyAomAM temaja mokSamArgamAM teo zithila thaI gayA avasanna vihArI thaI gayA,-zithila AcaraNa vALA thaI, aLasane lIdhecaraNa sattarI ane kaNasattarI rahita thaI gayA Ama teo pArthastha thaI gayA sadaguNemAM racyApacyA banIne rahenArA banI gayA. jJAna vagerenI samyak ArAdhanA temanAthI have nahatI thatI pArvasthAnA vihAranI jema temanuM AcaraNa thaI gayuM. uttara guNonI virAdhanAthI ane saMjavalana kaSAyanA udayathI teo kutsita AcAra vALA thaI gayA. kuzIla vihArI thaI gayA. mehanIya vagere karmonA udayane lIdhe teo saMjavalana kaSAya nidrA vikathA rUpa pramAdemAM thI koI paNa eka pramAdanA vegathI saMyamane ArAdhanAmAM zithila thaI gayA. gauravayanA AzrayathI temane AcAra zithila banI gayA. kAraNa vagara paNa teo game tyAre pITha phalaka vagere nuM sevana karavA lAgyA. teo haMmezAM tenA upara paDyA ja For Private And Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAramRtI TIkA bha0 5 zailakarAjaRSicarita nirUpaNam 149 pIThaphalakAdisevI saMjAta ityarthaH / ' no saMcAei' no zaknoti asya vihartumi tyatrAnvayaH, prAsukaiSaNIyaM poThaM=pIThAdikaM pratyarpya maNDUkaM ca rAjanamApRcchca bahirjana padavihAraM ' abhujjaeNa ' abhyudyatena- uttamayuktena, ' payatteNa ' pradattena bhagavadanujJAtena pramAdarahitena, 'paramahiaiga ' pragRhItena tIrthaMkarairapi svIkRtena; vihartu = kartum / saMjvalanakaSAyanidrAvikathA'nyatamamamA davaMzagataH zailako bahirjanapadavihAraM kartumasamarthI jAta ityarthaH // 30 // - mUlam tapaNaM tesiM paMthayavajANaM paMcaNhaM aNagArasayANaM annayA kayAI egayao sahiyANaM jAva puvvarattAvarattakAlasama yaMsiM dhammajAgariyaM jAgaramANANaM ayameyArUvaM ambhasthie jAva samupajitthA - evaM khalu selae rAyarisI caittA rajjaM jAva pavvapara par3A rahane lage (no saMcAei phAsuesaNijjaM pIDhe paccapiNittA maMDuyaM ca rAyA apucchittA bahiyA jaNavayavihAraM - anbhujjaeNa payatteNa pahieNa viharita ) prAsuka eSaNIya pITha Adi ko pratyarpita kara ( dekara ) tathA maMDUkarAja se pUchakara yaha bAhara janapadoM meM vihAra karane ke liye samartha nahIM hue| jo bihAra uttama yoga rUpa udyama se yukta hokara kiyA jAtA hai arthAt jisameM pramatta dazA nahIM rahatI haijisake karane kI bhagavAn kI AjJA hai / tathA tIrthaMkaroM ne bhI jise kiyA hai / tAtparya isakA yaha hai ki saMjvalana kaSAya, nidrA tathA vi kathArUpa pramAdoM meM se kisI eka pramAda ke vazaMgata hokara vahAM se vihAra karane ke liye asamartha bana gaye / sUtra // 30 // rahetA hutA. (no saMcAeda phAsuesaNijja' pIDha paccapiNittA maMDuyaM ca rAyA apucchittA bahiyA jaNatrayavihAraM abbhujjaeNa payatteNa paggaddieNa viharitae) prAsu eSaNIya pITha phalaka vagere pAchAM ApI temaja maMDUka rAjAne pUchIne bahAranAM khIjA janapadma mAM vihAra karavA mATe paNa teo samatha thai zakayA nahi. je vihAra uttama cAga rUpa udyama vaDe karavA mAM Ave che, eTale ke jemAM pramatta dazA rahetI nathI temaja je vihArane karavAMnI bhagavAne AjJA ApI che, ane tIrthaMkaro paNa jene karatA AvyA che. temAM te asamartha thaI gayA. tAtparya e che ke A saMjavalana kaSAya, nidrA temaja vikathA rUpa pramAde mAMthI koi paNa eka pramAdanA vazavartI thaIne tyAMthI bahAra vihAra karavA sasa thaI zakayA naddhi. !! sUtra 30 / / For Private And Personal Use Only * Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150 zAtAdharmakathAGgasUtre ie, viuleNaM asaNa. 4 majjapANae mucchie no saMcAei jAva viharittae, no khalu kappai devANuppiyA! samaNANaM niggaMthANaM jAva pamattANaM viharittae, taM seyaM khalu devAnuppiyA ! amhaM kallaM selayaM rAyarisiM ApucchittA pADihAriyaM pIDhaphalagasejjAsaMthAragaM paccappiNittA selagassa aNagArassa paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThavettA bahiyA abbhujjaeNaM jAva pavatteNa, paggahiyeNa jaNavayavihAraM viharittae, evaM saMpeheMti, saMpehittA kallaM jAva jalaMte selayaM ApucchittA pADihAriyaM pIr3haphalagasejjAsaMthArayaM paccappiNaMti, paccappiNittA paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThAvaMti ThAvittA bahiyA jAva viharaMti // sU031 // ____TIkA-'taeNaM tesiM' ityAdi / tatastadanantaraM khalu teSAM pAnthakavarjAnAM paJcAnAmanagArazatAnAMpaJcazatAnagArANAm , anyadA kadAcit anyasmin kasmiMzcit kAle, ekataH sahitAnAm ekatrasaMmilitAnAM yAvat pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye= dharmajAgarikAMdhamadhyAnaprabodhinI kathAM jAgratAM-kurvatAm _ 'taeNaM tesiM paMthayavajjANaM ' ityAdi // TIkArtha-(taeNaM ) isake bAda (tesiM paMthayavajjANaM pacaNhaM aNagAra sayANaM annayA kayAiM egayao sahiyANaM jAva punvAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANANaM ayameyArUve ajjhathie jAva samuppajisthA) una pAMcaso, pAMthaka anagAra varja muniyoM ko kisI eka samaya madhya rAtri meM jaba ki ve dharmadhyAna prabodhinI kathA ko ekatra saMmilita hokara (taeNa tesiM pathayavajjANa) tyAhi // 2012-(taeNa) tyA2 mA ( tesi pathayabajjANa pacaNha aNagArasayANa annayA kayAI egayao sahiyANa jAtra puvAvarattakAlasamayasi dhammajAgariya jAgaramANANa ayamevArUve ajjhathie jAva samuppajitthA ) pAMyase. pAM54 mngAra vaje munione ke eka vakhate madhyarAtrimAM jyAre teo badhA ekaThA thaine dharmadhyAna prabodhinI kathA viSe carcA karI rahyA hatA tyAre teone A For Private And Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 4 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 151 ayametadrUpA vakSyamANaprakArakaH ' abbhatthie ' abhyarthitaH pravacanasaMmataH yAvatyAvat karaNena-ciMtie, patthie, manogae ityeSAM saGgrahaH / cintitaH prArthitaH manogataH saMkalpaH= vicAraH ' samuppajjitthA ' samudapadyata-abhavat-evaM amunA prakAreNa khalu-nizcaye zailako rAjarSiH ' caittA' tyaktvA, ' rajja' rAjyaM yAvat pravajita= dIkSAM gRhItavAna sa cedAnIM 'viuleNaM' vipulena atizayena azana pAnakhAdyasvAce caturvidhAhAre nidrAjanakapAnadravyaviSe ca mUcchitaH AsaktaH no zaknoti yAvad kutrApi vihartum. / no khalu kalpate devAnupiyAH ! zramaNAnAM yAvat pramattAnAM vihartum , he devAnupriyA ! pramAdino bhUtvA zramaNAnAM saMyamamArge vihA~ na kalpate, kiMtu abhyudyatena ityarthaH / ' ta seyaM ' tacchreyaH tata tasmAt zreyaH khalu devAnumiyAH asmAkaM kalye prabhAte zailakaM rAjarSimApRcchaya kara rahe the / isa taraha kA pravacana saMmata cintita, prArthita, manogata saMkalpa-vicAra utpanna huaa| ( evaM khalu selae rAyarisI caittA rajja jAva pavvaie viuleNaM asaNa 4 majjapANe mucchie no saMcAei jAva viharittae, no khalu kappai devANuppiyo / samaNANaM niggaMthANaM jAva pamattANaM viharittae ) zailaka rAjA ne rAjya kA parityAga kara bhagavatI dIkSA aMgIkAra kI haiM-isa taraha ve rAjaRSi bane haiM-parantu aba ve vipula azana pAna, khAdya aura svAdyarUpa caturvidha AhAra meM tathA nidrA kAraka pAna dravya vizeSa meM Asakta ho rahe haiM / kahIM para bhI bAhara vihAra nahIM karanA cAhate haiN| isa taraha he devAnupriyo ! zramago ko pramatta banakara saMyama mArga meM vihAra karanA rahanA-ucita nahIM hai| (taM seyaM khalu devANuppiyA! amhaM kallaM selayaM rAyarisiM ApucchittA jAtane pravacana saMmata, citata, prArthita, mane gata saMkalpa vicAra udbhavyo (evaM khalu selae rAyarisi caittA rajjaM jova pavvaie viuleNa 4 majjapANe mucchi e no saMcAei jAva viharittae no khalu kappai devANuppiyA ! samaNaHNa niggaMthANaM jAva pamattANa vihahittae:) zaila zataya yavaimA tyane mAgapatI DIkSA svIkArI che ethI teo rAjaRSi tarIke prasiddha thayA che. paNa atyAre teo puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdya ane svAdya AhAra temaja nidrAkAraka pAnadravya vizeSamAM Asakta thaI rahyA che. bIje kaMI vihAra karavAnI paNa teonI IcchA lAgatI nathI. he devAnupriye ! A rIte zramaNone pramatta thana sayabhabhAmA 2hIna viDAra 42 / yogya vAtuM nathI. ( ta seya khalu devANuppiyA! amhakallaM selaya rAyarisiM ApucchittA pADihAriya pIDha For Private And Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 152 zAtAdharbhakathAsUtre 'pADihAriyaM' prAtihArika-pratyarpaNIyaM, pIThaphalakazayyAsaMstArakaM pratyaya, zailakasyAnagArasya pAnthakamanagAraM 'veyAvaccakaraM ' vaiyAvRttyakaraM-sevAkArakaM, sthApayitvA bahirabhyudyatena yAvad-iha yAvatkaraNAt-abhyudyatena-sodyamena pradattena-tIrthakarAnujJApitena, pragrahItena tIrthakarAGgIkRtena janapadavihAraM ityasya saMgrahaH / vihartum -kartum zailakAnagArasya vaiyAvRtyArtha pAnthakamanagAraM bahirvihartumasmAkaM zreya ityartha evam-uktabhakAreNa * saMpeheMti ' saMprekSante, vicArayanti / ' saMpehittA ' saMprekSya vicArya, kalye yAvajjala tisUrye udite sati zailakamApRcchaya prAtihArika-pratyapaNIyaM pIThaphalakazayyAsaMstArakaM 'paJcappiNaMti' pratyarpayanti pratyarpya pAnthakamanagAraM 'veyAvaccakara' vaiyAvRtyakaraM, 'ThAvaMti' sthApayanti / ThAvittA' sthApayitvA bahiryAvad-iha yAvatkaraNAt-abhyudyatena pradattena, pagRhItena janapadavihAraM ityasya saMgrahaH, viharanti. / zailakAnagArasya ye paJcazatasaMkhyakAH pAnthakapramukhA anapADihAriyaM pIThaphalagasejjAsaMthAragaM paccappiNittA selagassa aNagArassa paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThavettA pahiyA anbhujjaeNaM jAva pavatteNa paggahieNa jaNavayavihAraM viharittae ) isalie he devAnupriyoM ! hama logoM ko yahI kalyANa kAraka hai ki prAtaH hote hI hama loga zailaka rAjaRSi se pUchakara aura pratyarpaNIya pITha phalakazayyAsaMstAraka ko rakhakara vApisa dekara tathA zailaka rAjaRSi kI vaiyAvRtti karane ke liye pAMthaka anagAra ko rakhakara yahAM se sodyama ke sAtha pradatta tIrthakara kI dI huI AjJA ke anusAra pragRhIta tIrthaMkara kI AjJA ko aMgIkAra kara aiso bAhira dezoM meM vihAra kreN| ( evaM saMpeheMti, sapehittA kalla jAva jalate selayaM ApucchittA pADihAriyaM pIThaphalagasejjAsaMthA. rayaM paccappiNaMti, paccappiNittA paMthayaaNagAraM veyAvaccakaraM ThAvaMti phalagasejjAsaMthAragaM paccappiNittA selagassa aNagArassa paMthaya aNagAra, veyAvaccakara ThavettA bahiyA bhanbhujjaeNa jAva pavatteNa paggahieNa jaNavayavihAra viharittae) seTa 3 vAnupriyA ! ApaNA mATe 48yAnI bhAga me 1 rahyo che ke savAre zikSaka rAjaSinI AjJA meLavIne pIThaphalaka, zayyA sastA raka vagere pAchAM AvIne zailaka rAjaRSinI vaiyAvRtti karavA mATe pAMcaka anagArane nImIne udyamapUrvaka ApaNe ahIMthI tIrthakaranI AjJA mujaba temaja tIrthakaronI AjJAnuM pAlana karatAM bahAranA bIjA dezamAM vihAra karavA nIkaLI 56. evaM saMpeheMti saMpehittA kalla' jAva jalaMte selaya ApucchittA, paDiyAriya pIThaphalAsejjAsaMthAraya paccappi NatA pathayaaNagAra veyAvaccakara ThAvaMti For Private And Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org amagAra dharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjaka SicaritanirUpaNam gArAH ziSyarUpeNa sahacarA Asan veSu pAnthaka zailakAnamArasevAyeM sthApayitvA pAnthakavarjAste sarve'nagArAH pIThaphalakAdika pratyaye bahirjanapadavihAraM kurvanti smetyarthaH // 31 // X Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlam - taNaM se paMthae selakssa sejjAsaMthAsya uttacArapAsavaNakhela siMghANamallaosa hame sajjabhattapANaNaM agillAe viNaNaM veyAvaDiyaM karei, taraNaM se selae annayA kayAI kattiya cAummAsiyaMsi viulaM asaNa0 AhAramAhArie subahuM majjapANayaM pIe puvvAvaraNhakAlasamayaMsi suhRSvasutte, taeNaM se panthae kattiyacAummAsisi, kayakAussagge devasiya paMDi kamaNaM paDikkate cAummAsiyaM paDikkaMniuMkAme selayaM rAyarisiM khAmaNaTTayAe sIseNaM pAesa saMghaTTei, taeNa se selae prathaeNaM sIseNaM pApasu saMghaTTie samANe Asurute jAva misimisemANe ui, uhittA evaM vayAsI-sa kesa NaM bho esa appatthiyapasthie jAva parivajjie jeNaM mamaM suhaSpasuttaM pAeMsu saMghaTTei ? taraNaM se paMtha selaNaM evaM vRtte samANe bhIe tatthe tasiya karayala ka ThAvittA bahiyA jAva viharati ) isa prakAra unhoMne vicAra kiyAvicAra karake prAtaHkAla jaba sUrya apanI prabhA se prakAzita hone lagA taba unhoMne zailaka rAjaRSi se pUchakara pratihArika pratyarpaNI pITha phalaga zayyA saMstAraka ko vApisa de diyA vApisa dekara phira unhoM ne una kI vaiyAvRtti karane ke liye pathaka anagAra ko rakha diyA / rakhakara phira ve vahAM se bAhara dUsare dezoM meM vihAra kara gaye / sUtra / / 31 / / For Private And Personal Use Only STAR ThAvitA bahiyA jAva viharati ) yA pramANe te vicAra iyo, vicAra karIne jyAre savAre sUrya udaya pAmyA tyAre zailaka rAjaRSinI ajJAmeLavIne --pratyapaNIya eTale ke pIklaka zayyA sastArakane pAchA sAMpIne rAjaRSinI : vaiyAvRtti bhATe anagArane tyAM niyukta urIne tethe tyAMthI mAranA khIjA dezeAmAM vihAra karavA nIkaLyA. / / sUtra 31 // jJA 20 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre evaM vayAsI-ahaNaNaM bhaMte ! paMthae kAyaka ussagge devasiyaM paDikamaNaM paDikate cAummAsiyaM khAmemANe devANuppiyaM vaMdamANe sIseNaM pAesu saMghadRmi, taM khamaMtu maM devANuppiyA! khamaMtu me' * varAhaM tummaNNaM devANuppiyA NAibhujjo evaM karaNayAe tikaTu selayaM aNagAraM etamadraM sammaM viNaeNaM bhujjo 2 khAmei / taeNaM tassa selayassa rAyarisissa paMthaeNaM evaMvuttassa ayameyArUve jAva samuppajjitthA evaM khalu ahaM rajjaM ca jAva osannI jAva uubaddhapIThaphalagasejjAsaMthAragaM giNhittA viharAmi, taM no khalu kappai samaNANaM osannANaM pAsatthANaM jAva viharittae, taM seyaM khalu me kallaM maMDuyaM rAyaM ApucchittA pADihAriyaM pIThaphalagasejjAsaMthArayaM paJcappiNittA paMthaeNaM aNa. gAreNaM saddhi bahiyA abbhujaeNaM jAva jaNavayavihAraNaM viharittae / evaM saMpehei, saMpehittA kallaM yAva viharai // sU0 32 // - TIkA-taeNaM se ' ityAdi-tatastadanantaraM khalu sa pAnthakaH zailakasya 'sejjAsaMthArayauccArapAsavaNakhelasiMghANamallaosahabhesajjabhattapANaeNaM' zayyAsaM. stArakocAraprasravaNakhelasiMghANamalauSadhabhaiSyajyabhaktapAnena 'agilAe' aglAnaH san . 'taeNaM se paMthae ityAdi' // sUtra // 32 // TokArtha-(taeNaM ) isake bAda ( se paMthae ) vaha pArthaka ( selayassa) zailaka anagAra kI (sejjAsaMthArayauccArapAsavaNakhelajallasiMghANamalla osahabhesajjabhattapANaeNaM ) zayyA saMstAraka ke dvArA uccAra prasavaNa, khela, jalla siMghANa mala Adi kI pariSThApanA dvArA auSadha bhaiSajya dvArA, bhakta pAna lAne ke dvArA ( agilAe ) vinA koI glAnabhAva ke (taeNaM se paMthae) tyA // 2010-(taeNa) tyA2 mA6 (se pathae) is (selayassa) zekhara 220/pinA / sejjAsaMthArayauccAraposavaNa-khella-jalla-siMdhANamalla-osahabhesajjabhattapANaeNaM ) zA saMsmAraka dvArA, temaja uccAra prastravaNa, khela, siMdhANa mala vagere nI For Private And Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anaMgAradharmAmRtavaSigI TIkA a0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 155 vinayena vaiyAkRtyaM sevAM kroti| tataH khalu sa zailakaH annayA kayAI' anyadAkadAcit anyasmin kasmiMzcit kAle 'kattiyacAummAsiyaMsi' kArtikacAturmAsike vipulam adhikam , 'asaNa.' azanapAnakhAdyasvAyam 'AhAramAhArie AhAramAhAritaH caturvidhAhAramavizayena kRtvetyarthaH subahuM majjapANayaM madyapAnaka-nidrAjanakapAnakadravyavizeSa 'pIe' pItaH piitvetyrthH| 'pUrvAparAhakAlasamayaMsi' pUrvAparAhakAlasamaye-divasasya caturthe pahare mukhaprasuptaH manojJamaNItaH bhojanAtizazayena nidrAkArakapAnakadravyasevanena ca gAr3hanidrA prApta ityarthaH / yattu samAdhinA sukhena supta ityartha ityuktaM tana yuktam pramAdasadbhAve samAdherasambhavAt amaryAditanidAtAH samAdherdUravartitvAcca / tatastadanantaraM sa pAnthakaH 'kattiyacAummAsiyaMsi' (viNaeNaM) baDe vinaya ke sAtha (veyAvaDiyaMkarei) vaiyAvRtti karane lagA / (taeNaM se selae annayA kayAI) eka dina kI bAta hai ki ve zailaka anagAra (kattiya cAummAsiyaMti viulaM asaNa AhAramAhA. rie subahuM majjapANathaM pIe puvavaraNahakAlasamayasi suhappasutte) cartumAsake kArtika mahine meM bahuta adhika azana, pAna, khAdya, aura svAdharUpa caturvidha AhAra kara ke aura nidrAkAraka pAnaka dravya vizeSa ko pI karake divasa ke caturtha prahara meM sukha se soye hue the| yahAM para jo koi 2 aisA pATha kahate haiM ki ve samAdhi pUrvaka sukha se soye hue the vaha ThIka nahIM hai / kAraNa pramAda ke sadbhAva meM samAdhi kA honA banatA nahI hai / amaryAdita nidrA aura samAdhi inakA paraspara virodha hai aisI sthiti meM to samAdhi bahuta dUra rahA karatI hai| (taeNaM se pri45|| ( agilAe) 455 tana magama hai / vinAnA manIna (viNaeNa) mA na thana (veyAvaDiyaM karei) yAvRtti 421 // sAvyA. (taeNaM se selae annayA kayAI) me 6sa zaikha rASi (kattiyacAummAsiyaMsi viulaM asaNa - AhAramAharie subahu~ majjapANaye pIe puvvavarahakAlasamayasi suhappasutte ) yAturmAsanA ta bhAsamA bhUma prabhAva mAM azana vAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtanA AhAra karIne ane nidrA kAraka ApAnaka dravya vizeSanuM pAna karIne sAMjanA chelA paheranA vakhate sukhethI sutA hatA. ahIM "ghaNu leke samAdhi pUrvaka sukhethI zailaka rAjaRSi sUtA hatA." e pramANene pATha hovAnuM kahe che te cagya gaNAya ja nahi kemake pramAdaavasthAmAM samAdhi thaI zakatI nathI. amaryAdita nidrA ane samAdhi A baMne vacce virAdha che. AvI sthitimAM samAdhi thaI zakatI ja nathI, For Private And Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgo kAtikacAturmAsike 'kAyakAussage' kRtakAyotsargaH * devasiya ' devasikaM patipramaNa parikrAntA-kRtavAn , cAturmAsikaM paDikamiuM kAme ' pratikramitukAmaH zailakaM rAjarSi 'khAmaNaTTayAe ' kSamApanArthAya zIrSeNa mastakena pAdayoH saMghaTayati spRzati / tatastadanantaraM khalu sa zailakaH zailakarAjarSiH pAnthakena-pAnthakAnagAreNa zIrSaNa pAdayoH saMghaTTitaH saMspRSTaH san 'Asurutte ' AzuruptaH aTivikopayuktaH, yAvat krodhAnalavegena 'misimisemANe' misamisan dedIpyamAnaH 'uThei uttiSThati, ' uhittA' utthAya evaM vakSyamANapakAreNa avAdIt 'se' saH'kesa' eSaH etAdRzaH ko'sti khalu bhoH ! 'esa' eSaH ' appatthiyapatthiya ' amArthitamArthakA, yAvat parivarjitaH zrI hI dhI rahitaH, yaH khalu mA. paMthae kattiya cAummAsiMyaMsi kaya kAussagge devasiyaM paDikkamaNaM paDikaMte cAummAsiya paDikkAmiukAme selayaM rAyarisi khAmaNayAe sIseNaM pAe saMghaTTei ) isI samaya pAMthaka anagAra ne usI caturmAsa ke kArtika mahIne meM kAyotsarga karake devasika pratikramaNa kiyaa| phira cAturmAsika pratikramaNa karane kI icchA se usane zailaka rAjaRSi ke apane kRta doSo kI kSamA yAcanA nimitta mastaka se donoM caraNoM kA sparza kiyaa| (taeNaM se selae paMthaeNaM sIseNaM pAesusaMghaTie samANe AsurUse jAva misimise mANe uTTei ) pAMthaka anagAra ke mastaka se donoM caraNoM meM spRSTa hue ve zailaka rAjarSi ikadama kopa se lAla ho gaye / aura misa misAte hue yAvat krodhAnala ke vega se de dIpyamAna hote hue-ve uThakara baiTha gye| ( udvittA evaM vayAsI ) baiThakara ima prakAra kahane lage- (se kesaNaM bho esa appatthiya patthie jAva pariva(tapaNa se pathae kattiyacAummAsi yasi kayakAussago devasiya paDikkamaNaM padikkate - cAugmAsiya paDikAmiukAme se laya rAyarisi khAmaNadayAe sIseNa poesu saMghaTTei ). yA mate yAturmAsanA ti: bhAsamA pAMtha sanAre kAyetsarga karIne devasika pratikramaNa karyuM. tyAra pachI cAturmAsika pratikramaNa karavAnI IcchAthI temaNe pitAnA doSenI kSamApanA mATe zailaka 2.1/pinA yomA potAnA bhattAno 25za yo. taeNa se selae pathaeNaM sIseNaM pAesu. saMghaTTiesu ' samANe Asurutte jAva misamisemANe udvei ) pAMcaka anagAranA mastakanA baMne pagamAM thayelA sparzathI zailaka rAjaRSi ekadama lAla ceLa thaI gayA ane krodha nI javALAmAM saLagatA teo hI meh| 55 yA. ( udvittA evaM vayAsI) meha! ina tamAse yA pramANe For Private And Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 157 mukhaprasuptaM pAdayoH saMghaTTayati ? tataH khalu sa pAnthakaH zaila kenaivamuktaH san bhItaH =bhayayuktaH trastaH udvignaH, trasitaH kampitaH karatalaparigRhItaM ziraAvarta mastakeJjaliM kRtvA evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt-' ahaNaM ' ahaM khalu bhadanta ! pAnthakaH kRtakAyotsargaH 'devasiya daivasikaMpatikramaNaM pratikrAntaH / he bhadanta ! ahaM khalu pAnthakanAmako bhavadIyaziSyaH kAyotsarga kRtvA dainikaM pratikramaNe kRtavAn , adhunA cAturmAsikaM kSamApayan devAnupiyaM vandamAnaH zIrSaNa pAdayoH saMghaTTayAmi, he devAnupiyAH tat tasmAd kSamadhvaM mAm , kSamadhvaM me mamAparAdhaM, 'tumajjie ) are ! yaha kauna aisA haiM jo zrI hI se rahita buddhivAlA huA yahAM vinA bulAye A gaye hai aura (NaM mamaM suhappasuttaM pAesu saMghaTei ) sukha pUrvaka soe hue mujhe pairoM meM sparza kara rahA hai / (taeNaM. se pathae sela eNaM evaM vutte samANe bhIe tatthe tasiya karayala kaTu evaM vayAsI ) isa prakAra zailaka ke dvArA kahe jAne para vaha pathika anagAra Dara gayA, udvigna ho gayA, roma 2 usakA kapa gyaa| usI samaya usane donoM hAthoM kI aMjali joDa kara aura use mastaka para rakha kara isa prakAra kahA-ahaNNaM bhaMte paMthae kayakAusagge devasiya pIDikkamaNaM paDikkate cAummAsiyaM khAmemANe devANupiyaM ! baMdamANe sIseNaM pAesu saMghaTTemi) he bhadaMta ! maiM hU~ ApakA ziSya meM pAyaka ne kAyotsarga karake devasika pratikramaNa kara liyA hai / aba cAturmAsika doSoM kI kSamA karAne nimitta he devAnupriya ApakI vaMdanA karate hue maiM Apake caraNoM kA sparza kiyA hai / (naM khamaMtu maM devANupiyA ! khamaMtu meM'varAhaM tumaNNaM 4 -( se kesaNaM bho esa adhpatthiyapatthie jAva parivajjie ) are ! 20 aya che ? je zrI hI thI rahIta mUrkha bolAvyA vagara ja ahIM AvatAM rahyo che. (NaM mamaM suhappasutaM pAemu saMghadveI) 2 sumethI vizrAma 42nAza bhane pasamAM 25za za 2wo cha. (taeNaM se pathae selaeNaM evaM vutte samANe bhIe tatthe tamiya karayala0 kaTTa evaM vayAsI ) 22*pinI mA pAta sAMgIna pAya anagAra DarI gayA, uMdvigna thaI gayA ane temanA aNu aNumAM bhaya vyAsa thaI gayo. tarata ja teo baMne hAthanI aMjali mastake mUkIne A prabhAraDA sAyA-( ahaNNaM bhaMte pathae kayakAusagge devasiyapaDikkamaNaM paDivakkate cAummAsiya khAmemANe devAnuppiyaM ! badamANe sIseNaM pAesaM saMpraTremi) hiM bhedata ! Ate huM chuM Apane ziSya pAMthaka meM kAyotsarga karIne daivasika pratikamaNa karI lIdhuM che cAturmAsika denI kSamApanA mATe tamArA caraNemAM. meM bharatanA 25za yo cha. (ta' khamaMtu ma' devANuppiyA! khamatu me'varAha For Private And Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 hAtAdharmakathAsUtre gaNaM' yUyaM khalu / he devAnupriyAH ' NAi bhujjo' na bhUyaH evaM karaNAya pravartivye iti kRtvA ityuktvA zailakamanagArametadartha samyagU vinayena 'bhujjo bhujjo' bhUyo bhUyaH punaH punaH 'khAmei ' kSamayati zailakasya rAjarSe krodhopazamanArtha punaH punaH svAparAdha kSamayati smetyarthaH / tataH khalu tasya zailakasya rAjarSeH pAnthakenaivamuktasya ayametadpo vakSyamANarUpaH yAvat saMkalpaH samudapadyata abhavat-evam amunA prakAreNa khalu nizcaye,ahaMsarva rAjyaM tyaktvA ca yAvat dIkSAM gRhItvA punarvipulAzanapAnAdau mUcchitaH gRddhaH adhyupapannaH avasannaH, yAvat avasannavihArI, pArzvastha vihArI kuzIlaH kuzIlavihArI pramattaH saMsaktazcaturmAsApagame'pi RtubaddhapIThaphalakazayyAsaMstArakaM gRhItyo vihadevANuppiyA ! NAi mujjo evaM karaNayAe tti kaTu selayaM aNagAra eyamaTuM sammaM viNaeNaM bhujjo 2 khAmei) isaliye he devAnupriya ! Apa mujhe kSamA kIjiye / aba maiM he devAnupriya ! punaH aisA nahIM kruuNgaa| isa prakAra kahakara usane bAra 2 zailaka anagAra se apane isa aparAdha kI bar3e vinaya ke sAtha kSamA maaNgii| (taeNaM tasta selayassa rAyarisissa paMthaeNaM evaM vuttassa ayameyArU ve jAva samuppajjiyA) isa prakAra pAMthaka anagAra ke kahane para usa zailaka rAjarSi ke mana meM yaha isa prakAra kA yAvat saMkalpa utpanna huA (evaM khalu ahaM rajjaM ca jAva osano jAva uu yaddhapIThaphalagasejjAsaMthAragaM giNhittA viharAmi ta no khalu kappar3a samaNANaM osannANaMpAsatthA NaM jAvaviharittae)maiMne samasta rAjyakA parityAga kara yAvat jinadIkSA dhAraNa kI hai parantu aba mai punaHvipula azana tumaNNaM devANuppiyA ! NAI mujjo evaM karaNayAe tikaTu selaya aNagAraM eyamasamma viNaeNaM bhujjo 2 khAmei) methI 3 vAnupriya ! tabha bhane kSamA kare. he devAnupriya! havethI mArAthI AvuM keIpaNa divasa thaze nahiM. A pramANe pAMcaka anagAre zailaka rAjajhaSinI pitAnA aparAdha badala vAraMvAra vinamra 542. kSamA yaayn| 421. ( taNaM tassa selayassa rAyarisissa pathaeNa evaM vuttassa ayameyArUve jAva samuppajjiyA) 0 pramANe pAMtha manAnI vAta sAMbhaLIne zailaka rAjaRSinA manamAM A jAtane saMkalpa-vicAra spharyo hai ( evaM khalu ahaM rajja ca jAva osannI jAva uubaddhapIDhaphalagasejjA saMthAraMga gimihattA viharAmi taM no khalu kappAi samaNANaM osannANaM pAsatthANe jAva viharittae) s4|| 2 // vaibhavane tyAsa za2 me jinahI bhagavI cha, paNa atyAre pharI huM puSkaLa pramANamAM azana, vAna vagerenA sevanamAM Asa For Private And Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 6 anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 zailaka rAjaRSicarita nirUpaNam 150 rAmi / tad= tasmAt no khalu kalpate zramaNAnAm anagArANAM ' pAsatthANaM ' pArzvatthAnAM yAvat karaNena - 'o sannANaM kusIlANaM pamattANaM saMsattANaM ityeSAM saMgrahaH / avasannA ' pArzvasthAH kuzIlAH pramattAH saMsaktAzca bhUtvA'nagArANAM vihantuM na kalpate ityarthaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ' taM seyaM tacchreyaH tat tasmAt zreyaH khalu me mama kalye prabhAtakAle maNDakaM rAjAnamApRcchaya pratihArikaM = pratyarpaNIyaM, pIThaphalakazayyA saMstArakaM pratyaye pAnyakenAnagAreNa sArdhaM vahi: ' abbhujjaraNa ' abhyudyatena= uttamasahitena yAvatiha yAvat karaNAt - ' pavtratteNa, paggahiyeNa ' ityanayoH saMgrahaH / ' pantraNa ' pradattena, tIthakarAnujJApitena gurUpadiSTena ityarthaH, 'paggahiyeNa pragRhItena, tIrthakarAGgIkRtena, gurusakAzAnmayAGgIkRtenetyarthaH janapada vihAreNa vihartum / nava , pAna Adi meM mUcchita bana rahA hU~ / una meM raneharUpI rajju se ba~dha gayA hU~ / lolupa ho gayA hU~ / sarasa AhAra Adi ke adhIna merA jIvana ho gayA hai / svAdhyAya pratilekhana Adi Avazyaka kriyAo se maiM zithila ho rahA huuN| merI caraNa sattarI aura karaNa sattarI donoM hI Alasya ke vaza se maMdIbhUta ho rahI haiN| isaliye meM pArzvastha ho rahA huuN| pArzvasthoM ke jaisA merA vihAra bartAva ho gayA hai| kuzIla- kutsita AcAra bAlA bana gayA hU~ / kuzIla bihArI ho rahA hU~ / pramatta dazAdhIna hokara gauravatraya se saMkIrNa AcAravAlA banA huA huuN| Rtubaddha pITha phalka zayyA saMstAraka kA se vI ho rahA hU~ / ataH avasanna, pArzvastha, kuzIla pramatta evaM saMsakta hokara anagAra rUpa se rahanA yaha zreyaskara nahIM hai / ( taM seyaM khalu meM kallaM maMDuyaM rAyaM ApucchintA pADihAriyaM pITha kata thaI rahyo chuM. sneharUpI dorImAM hu` baMdhAI gayeA cheM. huM leAlupa thaI gayA chuM. mArU jIvana sarasa AhArane Adhina thaI gayuM. che. svAdhyAya pratilekhana vagere Avazyaka kriemAM huM, zithila thaI gayA chuM. mArI caraNu sattarI ane karaNa sattarI ane ALasane lIdhe maMda thai rahI che. ethI huM pAsvastha thai rahyo chuM. mArA vihAra ane AcaraNa paNa pAvasthAnI jema ja thavA mAMDayA che. kuzIla-eTale ke hu* kutsita AcaraNu vALA thai gayA chuM. kuzIla--vihArI thaI rahyo chuM. pramattanA jevI dazAvALA huM, gauravatrayathI sa...kINu AcAra vALA thai rahyo chuM. huM Rtubaddha pITha phalaka zayyA sa stAraka ne sevanArA thaI gayA chuM. ethI avasanna, pArvastha kuzIla pramatta ane saMsakta thAne anagAra 3ye raDevu zreyassara nathI. ( taM serya khalu meM kallaM maMDuyaM rAya ApucchitA pADihAriyaM pIThaphalaga sejjA saMdhArayaM paJcapiNitA pa'thaeNaM For Private And Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 160 mAtAdharmakathAsUtre kalpivihAreNa dezamadhye vihAraM kartuM zreya ityarthaH / evam-uktaprakAreNa, 'saMprekSate sva manasi vicArayatismetyarthaH / ' saMpehittA ' saMprekSya vicArya, kalye yAvaviharati / atra yAvacchandena-' jalaMtemaMDuyaM rAya ApucchittA, pAr3ihAriyaM, pIr3aphalaga sejjAsaMthArayaM paccappiNai, paJcappiNNittA paMthaeNaM anagAreNa saddhiM bahiyA anbhujjaeNaM jAva jaNavayavihAreNaM ' itipAThasya saMgrahaH // 32 / / / phalaga sejjA saMthAraya paccapiNittA paMthaeNaM aNagAreNaM saddhi bahiyA anbhujaeNaM jAva jaNavayavihAreNaM viharittae evaM saMpeheha, saMpehittA kallaM yAva viharai ) merA hitato aba isI meM haiM ki prAtaHkAla maMdukarAjA se pUchakara pratihArikA-jo ye pITha phalaga zayyA saMstAraka hai unhe pIche dekara pAMthaka anagAra ke sAtha uttama yogarUpa udyama se yukta-apramattadazA viziSTa-tIrtha karAdi dvArA Acarita aura gurU jana dvArA upadiSTha-aimA vihAra yahAM se kara, / arthAt nava kalpita vihAra se anya dezoM meM vihAra karanA hI mujhe aba hitakAraka hai / isa prakAra kA vicAra zailaka anagAra ne kiyaa| yAda meM ve isI vicAra ke anusAra vahAM se vihAra kara gye| yahAM yAvat zabda se "jalate-maMDuyaM rAya ApucchittA pADihAriyaM pIThaphalaga sejjAsaMthArayaM paccappiNai, paccapiNittA paMthaeNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA anbhunjaeNaM jAva jaNavayaH vihAreNaM " isa pATha kA saMgraha huA hai / isakA artha Upara likhA jA cukA hai / sUtra // 32 // aNagAreNaM saddhi bahiyA anbhujae NaM jAva jaNavaya vihAreNaM viharittae eva saMpehei sapehitA kallaM yAva viharai) ve bhaa2| potAne bhATe to merA zreya2412 gaNAya ke savAre maMDUkarAjAne jaNAvI pITha phalaka zA saMskArake saMpIne pAMthaka anagAranI sAthe uttama garUpa udyamathI yukta-apramatta zAviziSTa -ane tIrthakara vagere dvArA Acarita ane guru jana dvArA upadiSTa vihAra - karuM eTale ke nava kalpita vihArathI bIjA dezomAM vihAra kare ja have atyAranA saMjogomAM mAre mATe hitAvaha che. ArIte zailaka anagAre vicAra karyo. tyAra pachI e vicAra pramANe ja tyAMthI teoe bIje vihAra karyo mahI yAvat' 204thI " jalaMte maMDuyaM rAyaM ApucchitA pADihAriyaM pIThaphaLagasejjA saMthArayaM paccappiNaiM, paccappiNitA paMthaeNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA abbhujjaeNaM jAva jaNavayavihAreNaM) mA pAine saMbaDa thayo cha. mAnA artha 5i 158 42vAmA mAlyo che. // sUtra "32" // For Private And Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - managAradharmAmRtavaSiNoTI0 a0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 161 mUlam evAmeva samaNAuso jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA Ayariya uvajjhAyANaM aMtie pavvaie samANe osanne jAva saMthArae pamatte viharai, se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM 4 hIlaNijje saMsAro bhANiyavo // sU0 33 // TIkA-'evAmeva' ityAdi-evameva anena prakAreNaiva yathA zailako rAjarSiH pramAdI jAtastathaiva he zramaNA AyuSmantaH ! yo'smAkaM nigraMtho vA nirgranthI vA AcaryopA dhyAyAnAmantike samIpe pravajitaH gRhItamavajyaH san avasanaH yAvat-saMstArakeatra yAvacchabdena-avasammanihArI, pArzvasthaH pArzvasthavihArI, kuzIlaH kuzIlavihArI pramattaH saMsaktaH RtubaddhapIThaphalakazayyA' ityantaH pAThaH saMgRhyate / evaM cAvasannatvAdi viziSTaH san RtubaddhapIThaphalakazayyAsaMstArake pramattaH-pramAdIbhUtvA viharati avatiSThate, sa khalu iha loke caitra bahUnAM zramaNAnAM4 zramaNInAM zrAvakANAM zrAvikANAM 'evAmeva samaNAuso' ityAdi / TIkArtha-( evAmeva ) jisa taraha zailaka rAjaRSi pramAdI huve usI taraha (samaNAuso ) he AyuSmanta zramaNoM ! ( jo amhaM niggaMyo vA niggathI vA AyariyaM uvajjhayANaM aMtie pavvaie samANe osanne jAya saMthArae pamatte viharai iha loe ceva bahaNaM samaNANaM 4 hIlaNijje saMsAro bhANiyaco) jo koI hamArA nirgrantha vA nirgranthI jana AcArya upAdhyAya ke pAsa pravajita hotA huA avasanna bana jAtA hai yAvat Rtu baddha pITha phalakazayyA saMstAraka meM pramatta hokara baiThA rahatA hai vaha isa loka meM aneka zramaNa,zramaNI zrAvaka,zrAvikAoM dvArA hIlanIya hotA (evAmeva samaNAuso) tyAla sAtha-(evAmeva) rebha zaila4211 RSi prabhA6122 yA tema (samaNAuso) 3 mAyumanta zrama ! (jo amha nigagaMthovA niggaMthIvo Ayariya uvajayANaM aMtie pavvaie samANe osanne jAva saMthArae pamatta viharai iha loe ceva vahUrNa samANANa 4 hIla Nijje saMsAro bhANiyavvo) 2 sabhA niya 'nirca thI jana AcArya upAdhyayanI pAse pravrajita thaIne avasanna thaI jAya che. yAvat Rtu baddha pIDa phalaka zayyA saMstArakamAM pramatta thaIne besI rahe che. te A lekamAM ghaNAM zramaNa zramaNIo ane zrAvaka zrAvikAo dvArA jJA 21 For Private And Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 262 jhotAdharmakathAGgasUtre hIlanIyaH nindanIyaH khisanIyaH garhaNIyaH paribhavanIyaH, bhavati / paraloke'pica khalu Agacchati, prApnoti bahUni daNDAnAni 'saMsAro bhANiyavyo' saMsAro bhaNi. tavyaH / saMsAre sa paribhrAmyati. atra saMsAraparibhramaNapATho vAcyaH- yathA- 'a gAiyaM aNavadaggaM dIhamaddha cAurataM saMsArakatAraM aNupariyaTai ' anAdikam anabadAm anantaM dIrdhAddha dIrghakAlaM, dordhAdhvAnaM vA dIrdhamArga, cAturantaM caturvibhAga, caturgatika, saMsAraeva kAntAraM durgamamArgaH tat, tathA anuparyaTati punaHpuna myatItyarthaH // 33 // . mUlam-taeNaM te paMthagavajjA paMca aNagArasayA imIse kahAe laTThA samANA annamannaM sadAveMti, sadAvittA evaM vayAsI-selae rAyarisI paMthaeNaM aNagAreNaM saddhi bahiyA jAva viharai, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM selayaM uvasaMpajjitANaM viharittae, evaM saMpehati, saMpehittA selayaM rAyaM upasaMpaji. tANaM viharaMti // sU0 34 // hai, niMdanIya hotA hai, khiMsanIya hotA hai, garhaNIya hotA hai, paribhaghanIya hotA hai tathA paraloka meM bhI aneka daNDoM ko pAtA hai / saMsAra meM vaha paribhramaNa karatA hai| __ saMsAra paribhramaNa saMbandhI pATha yahAM isa prakAra se lagA lenA caahiye| " aNAiyaM aNavadaggaM dIhamaddhaH cAuraMtasaMmArakaMtAraM aNupariyA" isakA bhAva isa prakAra hai-aisA jIva anAdi anaMtarUpa saMsAra kAntAra meM ki jo caturgatirUpa vibhAga vAlA hai aura jisakA mArga yA kAla bahuta dIrgha hai usameM punaH punaH bhramaNa karatA rahatA hai| sUtra // 33 // hIlanIya hoya che, niMdanIya hoya che, khiMsanIya hoya che, garhaNIya hoya che, paribhavanIya hoya che. temaja paralekamAM paNa ghaNI jAtanI zikSAne pAtra thAya che. te saMsAramAM paribhramaNa karatuM ja rahe che. saMsAra parisamA viSa 54 maDI mA prabhArI vena (aNAiya aNavadaggaM dIhamaddha cAuratasaMsArakaMtAra aNupariyaTTaI ) mAna! mA15 mA pramANe che ke-caturgati rUpa vibhAgavALA anAdi anaMta rUpa saMsAra kAMtAramAM ke jene mArga khUbaja dIrgha che vAraMvAra jIva paribhramaNa kare te jarahe che. sUtra 33 For Private And Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavarSiNo TIkA a0 5 zailakarAmaRSicaritanirUpaNam 6 * TIkA- 'taNaM' ityAdi - tatastadanantaraM pAnthakavarjAH paJca anagArazatAni=pAnthaka rahitAH paJcazatasaMkhyakA anagArAH ekonapaJcazatasaMkhyakA anagArA ityarthaH / imI se kahAe ' asyAH kathAyAH, lyavalope karmaNyadhikaraNe ceti vArtikena paJcamI / imAM kathAmAkayetyarthaH / ' laTThA ' labdhArthAH prAptAbhilaSitAH santaH annamannaM ' anyonyaM parasparaM ' sadAveti ' zabdayanti Ahvayanti, zabdayitvA= AhUya evaM vakSyamANaprakAreNa avAdiSuH- zailako rAjarSiH pAnthakenAnagAreNa sAdi viharati atra yAvacchandena - abbhujjaeNaM pavatteNaM paDiggahieNaM jaNatrayavihAra iti pAThasya saMgrahaH asya vyAkhyA prAguktA / tat = tasmAt zreyaH khalu he devAnupriyAH asmAkaM zailaka zailakarAjarSim ' uvasaMpajjittA upasaMgha = 163 ' taraNaM te paMthagabajjA ' ityAdi // TIkArtha - (eNaM isake bAda (te paMthagavajjA paMca aNagArasayA imIse kahAe laTThA samaNA annamannaM saddAveMti) ve pAMthaka varja500) sau bhanagAra arthAt 499 ve sAdhu jo zailaka rAjaRSi ke ziSya the jaba isa kathA ko sunA to sunakara abhilaSita artha kI prApti vAle banakara unhoM ne Apasa meM eka dUsare ko bulAyA - ( saddAvittA evaM vayAsI ) bulAkara isa prakAra vicAra kiyA - ( selae rAparisI paMthaeNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA jAva viharai ) zailaka rAjaRSi pAMthaka anagAra ke sAtha bAhara janapadoM meM yAvat vihAra kara rahe haiM / yahAM yAvat zabda se "abbhujjaeNaM pavanteNaM paDiggahieNaM jaNavaya bihAra " isa pATha kA saMgraha kiyA gayA hai / ina padoM kI vyAkhyA For Private And Personal Use Only ( taraNaM te paMthagavajjA ) ityAdi ! TIartha - (taeNaM) tyAra mADha (te paMthagavajjA paMca aNagArasayA imIse kahAe laddhaTThA samANA annamanna' sahAveMti ) pAMthane mAha ustAM jInna thAraso navAlu rAjaRSi zailakanA ziSyAoe jyAre A khadhI vigata jANI tyAre icchita arthanI prAptinI abhilASA rAkhatA teoe eka bIjAne eka sthAne ekaThA thavA bhATe mosAcyA ( sadAvittA evaM vayAso) mosAvIne bheDa gyAmeohA thAne tethe vicAra 12vA sAjyA, ( selae rAyarisI paMthaeNaM aNagAreNaM saddhi bahiyA jAva viharai ) zaiva RSi pAMthA anagAranI sAthai mahAra janapadomAM vihAra karI rahyA che, zel a (aaa) 21ve a dqal ( sbyene oi qaavi qfemhieNaM jagavayaviddAra ) A pAIno saMgraha thayA che, padmanI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtra upagatya tadAjJAmaGgIkRtya vihAM janapadavihAraM kartumityArtha / evaM amunA prakAreNa saMprekSante, parasparaM paryAlocanti, saMprekSya paryAlocya zailaka 'rAyaM' rAjAnaM rAjarSimityarthaH upasaMpadya-upetya tadAjJAmAdAya viharantiH / / 34 // mUlam-taeNaM selae paMthagapAmokkhA paMca aNagArasayA bahuNi vAsANisAmannapariyAgaM pAuNittA jeNeva poMDarIye pavae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA jaheva thAvaccAputte taheva siddhA / evAmeva samaNAuso jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva vihrissi| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpateNaM paMcamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattetti bemi // 35 // // paMcamaM NAyajjhayaNaM samattaM // pahile kara dI gaI hai / (taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM selayaM uva saMpajjittA NaM viharittae ) isaliye he devAnupriyo ! aba hama logoM ko yahI ucita-kalyANa kAraka-mArga hai ki hama saba una zailaka rAjaRSi kI AjJA ko aMgIkAra kara bAhara janapadoM meM vihAra kreN| ( evaM saMpeheMtiM ) isa prakAra unhoMne vicAra kiyA-(saMpehittA selayaM rAyaM upasaMpajittANaM viharaMti ) vicAra kara ve saba ke saba zailaka rAjA-rAjaRSi ke pAsa pahuMce aura unakI AjJA lekara vihAra karane lage / sUtra // 34 // vyanyA paDatA 42pAmA mAvI. cha. ( ta seyaM khalu devANupiyA ! amha selayaM uvasaMpajjittANaM viharittae) methI 3 pAnupriyA! abhaa| mATe aura hitAvaha che ke ame badhA te zailaka rAjaRSinI AjJA meLavIne bahAra nA janapademAM vihAra mATe nIkaLIe (evaM saMpeheMti) mA prabhaai piyA2 -- ( saMpehittA selaya rAyaM upasaMpajittANaM viharati ) piyA2 zana te 15 // zai14 21/*pinI pAse gayA. ane temanI AjJA meLavIne vihAra karavA lAgyA. A sUtra "34" For Private And Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mainegAradharmAmRtavarSiNI TIkA aM0 5 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 165 TIkA - tatastadanantaraM khalu ' selae ' zailakarAjarSiH 'paMthagapAmokkhA ' pAnthakapramukhAH, 'paMca' paJca, aNagArasayA' anagArazatAni bahUni varSANi ' sAmannapariyAgaM ' zrAmaNyaparyAya 'pAuNittA' pAlayitvA yatraiva puNDarIkaH puNDarIkaparvatastatraivopAgacchanti, upAgatya yathaiva sthApatyAputraH siddhastathaiva siddhaH | mAsikIM saMlekhanAM kRtvA kevalIbhUtvA siddhA muktA jAtA ityarthaH / evameva zailakarAjarSivadeva, he zramaNA AyuSmantaH / yo'smAkaM nirgrantho vA nirgranthI vA yAvad pramAdaM parityajya abhyudyatena sodyamena pradattena tIrthakarAnujJA ' taraNaM selae paMthagapAmokkhA ' ityAdi / TIkArtha - (eNaM) isake bAda (selae) ve zailaka rAjaRSi aura (paM-12s gapAmokkhA paMca saya aNagArasayA ) pAMthaka pramukha pAMcasau anagAra (bahUNi vAsANi) aneka varSoM taka (sAmannapariyAgaM pAuNittA zrAmaNyaparyAya kA pAlana karake ( jeNeva poMDarIye pavae teNeva uvAgacchaMti ) jahAM puMDarIka parvata thA vahAM Aye / ( uvAgacchittA jaheva thAvaccA putte tava siddhA) vahAM Akara sthApatyAputra anagAra kI taraha 1 mAsa kI saMlekhanA kara kevalI hokara mukta ho gaye / arthAt siddha ho gaye / ( evA meva samaNAuso jo amhaM niggaMdho vA niggaMdhI vA jAva viharissaha ) isI taraha zailaka rAjaRSi kI taraha - ( samaNAuso) he AyuSmaMta zramaNo ! ( jo ahaM niggaMtho vA niggaMdhI vA jAva vihari ssai) jo hamArA nirgrantha zramaNa aura nirgrantha sAdhvIjana yAvat pramAda ( taeNaM selae paMthagapAmokkhA ) ityAdi TIDArtha - (taeNaM) tyAra mAha (selae) zaisa rARSi ne (paMthagapAmokkhA paMca aNagArasayA ) pAMtha prabhu yAMyaseo anagAra ( bahUNi vAsANi) dhaji varSo sudhI ( sAmannapariyAgaM pAuNittA ) zrIbhaeya paryAyanuM pAlana arIne ( jeNeva poMDaroye pavtrae teNetra uvAgacchati ) lyA puMDarI parvata hato tyAM yAvyA. (utrAgAcchittA jahevayAvaccA putte taheva siddhA ) tyAM mAvIne sthApatyA putra anagAranI jema eka mAsanI salekhanA karIne kevaLI thaI mukta thaI gayA. eTale ke tee siddha thayA ( evAmetra samaNAuso jo amma niggaMyo vA niggaMdhI vA jAva viharisai) yA pramANe zaiva RSinI prema (samaNAuso ) he AyuSmaMta zrama! ! ( jo am' naggaMtho vA faint vA jAva biharissai) ne saMbhArA nirbhatha zramazu bhane nigraMtha sAdhvI jata pramAda vegerene tyajIne sedyama pradatta-tatha kAnujJApita For Private And Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAstra pitena gurUpadiSTena, pragRhItena tIrthaMkarairaGgIkRtena janapadavihAreNa vihariSyati so 'nagAzcaturvidhasaMghasyArcanIyo vandanIyobhUtvA yAvat saMsArasyAntaM kRtvA mokSagAmI bhaviSyati // evaM khalu jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat saMprAptena siddhigati gatena pazcamasya jJAtAdhyayanasyAyama:=uktarUpo'rthaH prajJaptaH kathitaH / iti brabImi-asya vyAkhyApUrvavat / jo osanno ya pAsattho kusIo vi pamAyo / saMvegA ujjo honA siddho so zailI jahA // 1!! chAyA-yo'vasannazca pArzvasthaH kuzIlo'pi pramAdataH / saMvegAdhatazcet syAta siddho'sau zaila ko yathA // 1 // 35 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadUvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitaka lApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-bAdimAnamardaka-zrIzAhUcha. trapatikolhApurarAjapradatta-'jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlA:vrativiracitAyAM ' jJAtAdharmakathAGga' sUtrasthAnagAradharmAmRtava piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM paJcamamadhyayanaM saMpUrNam // kA parityAga kara sodyama pradatta-tIrtha karAnujJApita-gurUpadiSTa aura pragRhIta-tIrthaMkaroM dvArA aMgIkRta kiye gaye aise janapada vihAra se yukta hogA vaha anagAra caturvidha saMghakA acanIya vaMdanIya hokara yAvat saMsAra kA anta kara mokSa gAmI hogaa| (evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagakyA mahAvIreNaM jAva saMpatte the paMcamassa NAyanjhayaNassa ayamadde parAgatettivemi ) isa prakAra he jmn| zramaNa bhagavAn mahAvIra ne jo ki siddhagati ko prApta kara cuke haiM isa pAMca ve jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa artha prajJApta kiyA hai| aisA maiM kahatA hU~ " iti bravImi" ina padoM kI vyAkhyA pahile kI gurU padiSTa ane pragRhata temaja tIrthakara dvArA svIkRta evA janapaDha vihArathI yukta thaze te anagAra caturvidha saMghane arcanIva, vaMdanIya thaIne yAvata saMsArane aMta karIne mokSapada meLavaze. evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jApa saMpatte Na pacamassa NAya jhayaNAsa ayamaTe paNNatte ttivemi) mArIta ! sidhdha gati pAmelA bhagavAna mahAvIre A jJa tA adhyayananA pAMcamA adhyayanane artha prajJapta yo cha. yAma tane huchu. itivravimi" bhApahInI vyAya For Private And Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TIkA a05 zailakarAjaRSicaritanirUpaNam 167 gaI vyAkhyA ke anusAra hI jAnanA caahiye| isa saMgraha zloka kA artha isa prakAra hai-jo pramAda se avasanna pArzvastha tathA kuzIla ho jAtA hai vaha sAdhu-anagAra-saMvega bhAga se apane cAritra meM udyama zIla hokara zailaka rAjaRSi kI taraha siddha padakA bhoktA ho jAtA hai| sUtra // 35 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "jJAnA. dharmakathAGgasUtra kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA pAMcavA adhyayana smaapt|| 5 // .. pahelAM karavA mAM AvI che. A saMgraha kane artha A pramANe che-ke je pramAdathI avasanna pArvastha temaja kuzIla thaI jAya che, te sAdhu (anagAra) saMvega bhAvathI pitAnA cAritramAM udyamazIla thaIne zailaka rAjaRSinI jema sidha padane meLavanAra thAya che. A sUtra " 35" | zrI jainAcArya jainadharmadivAkara zrI ghAsIlAlajI maha rAkRta jJAtAdharmakathAga sUtranI anagAra dharmAmRtavarSiNa vyAkhyAnuM pAMcamu adhyayana samApta pA For Private And Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha SaSThamadhyayanaM prArabhyategataM paJcamAdhyayana-saMpati SaSThamArabhyate asyAyaM pUrveNa sahAmisambandhaH paJcamAdhyayane pramAdavato'narthaprAptiH apramAdavatazcaguNa atrApi tAveva doSaguNau kathye te ityanena sambandhenAyAtasyedamAdimasUtram. / mUlam -jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paMcamasta NAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte chahassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpaneNaM ke aTe pannatte ?, evaM khala jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM parisA niggyaa| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa jeTe aMtevAsI iMdabhUI adUrasAmaMtejAva dhammajjhANovagae viharai ||suu01|| chaTho adhyayana kA prAraMbhapAMcavA~ adhyayana sampUrNa ho cukA hai / aba chaThA adhyayana prArambha hotA hai / isa kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra se saMbandha hai ki pAMcaveM adhyayana meM jo aisA kahA gayA hai ki pramAda yukta anagAra ko aneka anartho kI prApti hotI hai tathA jo pramAda se rahita hote hai unheM aneka guNoM kA lAbha hotA hai so isa adhyayana dvArA unhIM doSa aura guNoM kA kathana kiyA jAvego isI saMbaMdha ko lekara yaha adhyayana prAraMbha huA hai| isa kA Adi sUtra yaha hai-( jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM ityAdi / cha / adhyayanana paarspAMcamA adhyayana pachI A chaThuM adhyayana prAraMbha thAya che. pAMcamA adhyayanamAM A pramANe nirUpaNa karavAmAM AvyuM che ke pramAdi anagAra ghaNA anartho meLave che temaja je A pramAdi hoya che te ghaNA guNe prApta kare che. te have A adhyayanamAM te guNe ane denuM kathana varNavavAmAM Avaze. pAMcamA adhyayananI sAthe A chaThThA adhyayanane e ja saMbaMdha che. A saM. baMdhane vicAravAnA upakramathI ja A adhyayana zarU thayuM che. chaThThA adhyayana na paDatuM sUtra mA cha:-jaiNa bhate ! samaNeNa ityAdi / For Private And Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agAramamRtavarSiNI TIkA 0 6 mahAvIrasvAmisamavasaraNam 169 TIkArtha - ' jahaNaM bhaMte ityAdi, yadi khalu bhadanta zramaNena yAvat samprAptena paJcamasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH prajJaptaH SaSThasya khalu bhadanta ! jJAtAdhyayanasya zramaNena yAvatsaMprAptena ko'rthaH prajJaptaH evaM khalu jambU ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe samavasaraNaM, pariSat nirgatA, tasmin kAle tasmin samaye zramaNasya 3 jyeSTha 'ntevAsI indrabhUtiH adUrasAmante jAva dharmadhyAnopagato viharati // sU0 1 // TIkArtha - (bhaMte ) he bhadaMta (jaiNaM) yadi (jAva saMpatte samaNa) mukti ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ( paMcamassa NAyajjhayaNassa ) pAMcave : jJAtAdhyayana kA ( ayamaDe panante ) yaha pUrvokta artha kahA hai to ( chaTussa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAba saMpateNa ke aTThe pannaste) unhIM mukti prApta bhramaNa bhagavAn mahAvIra ne chaThe jJAtAdhyayana kA kyA artha prarUpita kiyA hai| ( evaM khalu jaMbU ! ) isa prakAra jaMbU svAmI ke isa prazna kA uttara dene ke liye sudharmA svAmI una se isa taraha kahate hai ki he jabU ! suno tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM parisA niggayA ) usa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nagara meM bhagavAn mahAvIra kA Agamana huA / bhagavAn ke Agamana kI bAta sunakara rAjagRha nagara se pariSada una ko vaMdanA karane ke liye unake samipa pahuMcI (te NaM kAleNaM teNaM samaeNaM) ukasAla aura usa samaya meM (samaNassa jeDe aMtevAsI iM TIDArtha - (aMte) De lahanta ! ( jaiNa ) le ( jAva saMpatteNaM samaNeNa ) bhukti bhejavesA zramaNa bhagavAna mahAvIre ( paMcamastra NoyajjhayaNastra ) pAMyabhA jJAtAdhyayanana! (ayamaTTe pannatte) mA pUrvokta artha ni3cita ye che to (chaTThassa NaM bhaMte! nAyajjhayaNassa samaNeNa jAva saMpakSaNa ke aTThe pannatte ?) bhukti bhejavesa zrabhaNu bhagavAna mahAvIre chaThThA jJAta dhyayanano zo artha pra3cita urjA che ? ( eva N khalu jaMbu !) 04 svAbhInA A latanA praznane salagIne bhavAma bhAyatAM sudharbhA svAmI temane kahevA lAgyA ke he jammU! tamArA prazna nA uttara sAMbhaLe. ( teNaM kAle teNa samaraNaM rAyagihe samokharaNa parisA niggayA ) te kALe ane te samaye rAjagRha nagaramAM bhagavAna mahAvIra padhAryAM. bhagavAna mahAvIra svAmInA AgamananI jANa thatAM temane vaMdana karavA mATe rAjagRha nagarathI pariSada nIDajI. ( teNa kAleNaM teNa samaeNa ) te aje mane te vate ( samaNassa jeDe aMtevAsI iMdabhUI adUrasAmaMte jAva dhammajjhANovagae For Private And Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 270 jJAtAdharmakathAsUtre mUlam - taraNaM se iMdabhUI jApasaGke0 samaNassa3 evaM vayAsI - kahaNaNaM bhaMte! jIvA guruyattaM vA lahuyattaM vA havvamAgacchati ? goyamA ! se jahA nAmae kei purise egaM mahaM sukaM tuMbaM NicchiDuM niruvahayaM daM bhehiM kusehiM veDhei, veDhittA mahiyAleveNaM liMpai liMpittA unhe dalayai, sukkaM samANaM doccaMpi dabbhehi ya kusehi ya veDhei veDhitA mahiyAleveNaM liMpai liMpittA unhe sukkaM samANaM tacaMpi danbhehi ya kusehi ya veDhei veDhittA mahiyAleveNaM liMpai / evaM khalu eeNuvAerNa aMtarA veDhemANe aMtarA liMpemANe aMtarA sukkavemANe jAva aTThahiM mahiyAle hiM AliMpai, atthAhamatArama porisiyasi udgaMsi pavikhavejA, se NUNaM goyamA ! se tuMbe tesi aTTahaM maTTiyAlevANaM guruyattAe bhAriyanttAe guruyabhArittAe upiM salilamAivaittA ahe dharaNiyala iTTANe bhavai / evAmeva goyamA ! jIvA vi pANAivAeNaM jAva micchAdaMsaNasalleNaM aNupuvveNaM aTukammapagaDIo samajiNaMti, tAsiM guruyattAe bhAriyattAe guruyabhAriya tAe kAlamAse kAlaM kizccA dharaNiyalamaivaittA ahe naragatala paTTANA bhavaMti evaM khalu goyamA ! jIvA guruyattaM havvamAgacchaMti // sU0 2 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dabhUI adUrasAmaMte jAva dhammajjhANovagae viharaha) zramaNa bhagavAn mahAvIra ke pradhAna atevAsI jinakA nAma indrabhUtiyA ucita sthAna para beThe hue dharma dhyAna meM tallIna the / sUtra- 1 virai) zrama lagavAnanA pradhAna satavAsI indrabhUti ucita sthAne meThelA dharma dhyAnamAM tallIna hatA. / / sUtra 1 // For Private And Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAmRtavarSiNI TIkA a0 6 indrabhUteH jIvaviSaye praznaH 171 TIkArtha - tataH khalu sa indrabhUtiH jAtazraddhaH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya evaM = trakSyamANaprakAreNa - avAdIt kathaM khalu bhadanta ! jIvAH 'guruyattaM' gurukatvaMadhogamanasvabhAvakatvaM ca ' lahuyattaM ' laghukatvaM - urdhvagamanasvabhAvakatvaM ' havvamAgacchara havyamAgacchanti = bhagavAn mahAvIrasvAmI dRSTAntapradarzana puraH saramuttaramAha - ' goyamA ' ityAdi / gautama ! ' se ' atha, 'jahAnAmae ' yathAnAmakaH = yatkicinnAmakaH, ekaM mahat zuSkaM tumvaM nichidra - chidravarjitaM niruvahavaM nirupahataM=trAtAdikRtavikArarahitam avizIrNam avidAritamityarthaH darbhaiH== DAmanAmnA prasiddhaistRNavizeSaiH kuzaiH svanAmavikhyAtaistRNavizeSaiH, veSTayati, vegyitvA mRttikAlepena ' liMpai' limpati= liptaM karoti 'lipittA ' liptvA 'unhe ' uSNe - ' sUryAtape ' dadAti dhArayati, zuSkaM sat dvitIyaH mapi dvitIya " 'taNase iMdabhUI jAya saGke ' ityAdi TIkArtha - (eNaM) inake bAda (se iMdabhUI jAya saDDhe0) una indrabhUti ne ki jinheM prabhu ke Upara- apUrva zraddhA hai ( samaNassa3 evaM vayAsI) zramaNa bhagavAna mahAvIra se isa prakAra pUchA - ( kahaNaNaM bhaMte ! jIvA guruyatsaMvA lahuyatta' vA havvamAgacchaMti) he bhadaMta jIva kaise bhArI adhogamana karane svabhAva ko aura kaise laghu svabhAvavAle urdhva gamana karane ke svabhAva ko prAptakarate hai ? unake isa praznakA uttara bhagavAn dRSTAnta pUrvaka isa prakAra dete haiM (goyamA ! se jahA nAmae kei purise egaM mahaM sukkaM tubaM nicchi niruvayaM da0bhehiM kusehiM beTei, veDhittA maTTiyAleveNaM liMpai, lipittA But dala) he gautama! jaise koI puruSa eka baDI sI nizchidra, vAtAdi taNa se iMdabhUI jAya saDDhe' ityAdi TIDaartha - (taeNa ) tyAra mAha (se iMdabhUI jAya saDDhe) alu u52 bhUmana zraddhI dharAvanAra ndrabhUtikhe ( samaNassa 3 evaM vayAsI ) zrama lagavAna mahAvIrane ramA pramANe prazna pUchayo ( kaNNaM bhaMte ! jIvA guruyattaM vA lahuyattaM vA havvamA gacchati ) De lahanta ! lAre adhogamana 42nAra svalAvane tebhana urdhvagamana karanAra laghu svabhAvane jIva kevI rIte meLave che ? temanA A praznaneA javAba bhagavAna mahAvIra svAmI dRSTAMtanI sAthe A pramANe Ape che. ( goyamA ! se jahAnAmae kei purise egaM maha sukka tuvaM nicchiiTa niruvaer danbhehiM kusehiM veDhei beDhittA mahiyAleveNa liMpai. DipattA unhe valayai ) De gautama ! prema artha bhAlusa zeDa bheTI nizchi vAtAdvivira For Private And Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 172 Naraine , vAramapi darbhaizca kuzaiva veSTayati, veSTayitvA mRttikAlepena limpati / likhA uSNe dadAti zuSkaM sat tRtIyamapi = tRtIyavAramapi darbhaizca kuzaizca veSTayati, veSTayitvA mRttikAlepena limpati / evaM khalu 'eeNuvAraNaM etenopAyena, antarAmadhye, veSTayan, antarA=madhyena lepayana, antarA = madhye zoSayana, yAvat aSTabhirmRttikAlepaiH Alimpati=samantAlliptaM karoti, 'atthAhaM ' astAve=stAghaM yAvatijale nAsikA na bruDati tAvat stAyaM gAdhaM, stAghamiti naJsamAsaH tasmin agAdhe Sti gambhIre ityarthaH, athavA ' atthAha' ayaM dezIzabdaH agAdhArthakaH, ArSatvAt saptamyarthe prathamA, 'aMtAraM ' atAre tarItumazakye, 'aporisiyaMsi apauruSike = puruSaH pramANamasyeti pauruSikaM, na pauruSikamityapauruSikaM tasmin puruSapramANAdaghike, puruSairagAye ' udagaMsi ' udake jale 'pakvivejjA ' prakSipati / = kRtavikAra rahita, aisI pUrI - 0 ki jo phaTI tuTIM nahiM hai tuMbI ko darbhA se aura kuzoM se veSTita karatA hai, aura veSTitakara phirause miTTI ke lepa se lapeTa detA hai - lapeTa kara use dhUpa me sukAtA hai ( sukkaM samANaM doccApi danbhehiya kusehiya- veDhei, veDhittA maTTiyAle veNa liMpai, liMpittA uhe sukkaM samANaM taccapi danbhehiya kuse hiya veDhei vedittA mahiyA leveNaM liMpa ) jaba vaha acchI taraha zuSka ho jAtI haiM taba dubArA bhI vaha use darbha aura kuzoM se pari veSTita karatA hai aura pariveSTita kara ke phira usa para miTTI kA lepa karatA hailepakara pahile kI taraha phira use dhUpa meM sUkhane ke liye rakha detA hai / sukha jAne para use punaH tRtIya bAra darbha aura kuzoM se veSTita karatA hai / veSTita karake phira usa para miTTI kA lepa karatA hai ( evaM. khalu eeNa vAeNaM aMtarA veDhemANe aMtarA lipemANe aMtarA sukkavemANe jAva ahiM mahiyAlevehiM AliMpa, atthAhamatAramaporisiyaMsi rahita vagara tUTelI puMkhIne dAbha temaja kuzathI vIMTI le che ane khAdya mATIthI tenI Asa pAsa lepa kare che ane tene suve che. ( sukka samANa doccapi dabmehiya kusehiya veDhei, veDhittA maTTiyAle veNa liMpaI, lipittA unhe sukka samANaM tacca pi dambhehiya kusehiya veDhei, veDhattA maTTiyA leveNa liMpai ) nyAre tuMjI sArI rIte sUAhA laya tyAre khIjI vakhata paNa tene dAbha ane kuzathI vIMTALIne pharI tenA upara mATIne lepa kare che. lepa karyA bAda tene tApamAM mUke che. Ama sUkAi gayA bAda zrI vasataM hAla bhane DuzathI vITAjIne bhATIno se pure che. ( evaM khalu eNuvANaM aMtarA veDhemANeaMtarA liMpemANe aMtarA sukkavemANe jAva aTThahiM maTTiyAlevehi Alipara atthAhasatAramaporisiyasi udagaMsi pakkhivejjA ) mA For Private And Personal Use Only tyAra tApamAM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aTokA 06H jIvavivaye praznaH 153 atha nUnaM = nizcayena ! tattubhyaM teSAmaSTAnAM mRttikAlepAnAM sambandhAd ' guruyAe 'gurukatayA 'bhAriyayAe' bhArikatayA darbhakuzamRttikAnAM bhAreNa bhArAkrAntAtayA, ataeva - ' guruyabhAriyayAe ' gurukabhArikatayA ukta hetudvayasya sadbhAvena zIghranimajjanasvabhAvatA pradarzitA upari salilamativrajya - atikramya parityajya adhonIcaiH dharaNItalapratiSThAnaM pRthvItalaM pratiSThAnamAdhAro yasya tat bhavati bhUmitalamAzritya tiSThatItyarthaH / , evameva gautama ! jIvA api prANAtipAtena yAvad mithyAdarzanazalyena AnupuryA aSTakarmaprakRtiH samarjayanti, tAsAM gurukatayA bhArikatayA gurukamArikaudagaMsi pakkhivejjA ) isa taraha ke upAyase vIca 2 meM veSTita kara bIca 2 meM liMpakara bIca 2 meM sukA kara jaba ATha bAra miTTI ke lepa se use vaha lipta kara cukatA hai aura bAda meM use agAdha gahare pAnI meM ki jo atAra tathA puruSa pramANa se adhika hai DAla detA hai ' atthAha yaha dezIya zabda hai aura isakA artha agAdha hotA hai ( se zRNaM goyamA se tuMbe tesiM ahaM maTTiyAlevANaM guruyAttAe bhArimattAe guriyAri yatA upi salilamahavattA ahe dharaNiyalapaTTaNe bhavaha) to nizcaya se he gautama! vaha tuMbI una ATha bAra ke miTTI ke lepoM ke saMbaMdha se guru ho jAne ke kAraNa aura 8 bAra ke darbha kuzoM ke bhAra se vajana dAra ho jAne ke kAraNa jaise zIghra hI Upara meM pAnI ko chor3a kara nIce pAnI ke baiTha jAtI hai ( evAmeva goyamA ! ) isI taraha he gautama / ( jIvA vi pANAivAeNaM jAva micchAdaMsaNasalleNaM aNuputreNaM aTTamma pagaDIo samajjiNaMti ) jIva bhI prANAtipAtayA pramANe tukhIne ATha vakhata dAbha ane kuzAthI vIMTALIne tathA ATha vakhata mATIne lepa karIne tApamAM sukave che tyAra bAda tene uMDA 6 atAra 'tema puruSa pramANa 42tAM padhAre dheza pANI nAjIhe che. ( athAha ) mA dezIya zabda che bhane tena! artha AgAdha hoya te. ( se NUNaM goyamA ! se tube tesi adRha mahiyAle vANaM gurUyAttAe bhAriMyattAe guriyamAriyattAe upiM salilamai vaittA ahe dharaNiya ThANe bhavai ) he gautama! pANIbhAM nAmesI te tujI ATha vakhata mATInA lepathI bhAre thai javAne kAraNe temaja ATha vakhata dAbha tathA kuzanA bhArathI bhAre thai javAne lIdhe pANImAM nAkhatAnI sAthe ja pANI mAM nIce ntI rahe che arthAt isI laya che. ( evAmetra goyamA ! ) mA prabhA De gautama ! ( jIvA va pANAivAraNa jAva micchAda saNa salleNa aNupuveNa aGkukamma pagaDIo samajjiNaMti ) va pazu prAzAtipAta yAvat For Private And Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra - tayA kAlamAse kAlaM kRtvA dharaNItalamatibajya adho narakatalapratiSThAnA bhavanti, narakAdau patantItyarthaH, evaM khalu gautama ! jIvA gurukatvaM havyamAgacchaMti zIghra prApnuvanti, yasminsamaye prANAtipAtAdikaM kurvanti, tasminneva samaye gurutvaM prA: nuvantIti havya zabdo dyotayati // mU02 // __ mUlam-ahaNaM goyamA se tuMbe taMsi paDhamillagaMsi maTTi. yAlevaMsi tinaMsi kuhiyaMsi parisaDiyaMsi isiM dharaNiyalAo uppaittANaM ciTTai, taeNaMtaraM ca NaM doccaMpi mahiyAleve jAva uppaittANaM ciTai, evaM khalu eeNaM uvAeNaM tesu asu vat mithyA darzana zalya se krama2 kara aSTakarmoM kI prakRtiyoM ko upArjita karate rahate hai / arthAt una se baMdhate rahate haiM-( tAsi garuyattAe bhAriyattAe garuyabhArisAe kAlamAse kAlaM kiccA dharaNiyala mahavaittA ahe naragatalapahaNA bhavaMti, evaM khalu goymaa| jIvA guruyattaM havvamAgacchaMti ) una prakRtiyoM ko paugAlika honeke kAraNa guru aura bhArI hone se ye karma baMdha vAle jIva bhI guru aura bhArI ho jAte haiM isa liye ghe kAla mAsa me kAla karate haiM taba dharINitala ko atikramaNa kara nIce narakatala me pratiSThita hojAte haiN| isa taraha he gautama / jIva jisa samaya prANAtipAta Adi karmoM ko karate hai usI samaya meM ve guruttva avasthA ko prAptaho jAte haiM yahayAta havya zabda se dyotita hotI hai| sUtra "2 " mithyAdarzana zalyathI kamapUrvaka ATha karmonI prakRtionuM upArjana karate rahe cha. saTaramA thI 71 madhAto taya cha (tAsiM guruyattIe bhArittAe garuyabhArittAe kAlamAse kAlaM kiccA dharANiyalamaivAittA ahaM naragatalapaidrANA bhavaMti evaM khalu goyamA ! jIvA guruyattaM havvamAgacchaMti) te jJAnA2yAdi bhI nI prakRtie pidugalika che, guru temaja bhAre che, eTalA mATe temanAthI A karma baMdhavALA jIva paNa guru temaja bhAre thaI jAya che. ethI te jI kALa mAsamAM kALa kare che tyAre pRthvInuM atikramaNa karIne tenI nIce naraka taLamAM avasthita thaI jAya che. A pramANe che gautama! jIva jayAre prANAtipAta vagere karmo kare che te samaye ja teo gurutva avasthA meLave che. A vAta "havya" zabda thI pAya che. // sUtra 2 // For Private And Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradhAmRtavarSiNI TIkA a0 5 IndrabhUteH jIvaviSaye praznaH maTiyAlevesu tinnesu jAva vimukkabaMdhaNe ahe dharaNiyalamaiva'ittA uppiM salilatalapaiTANe bhavai / evAmeva goyamA ! jIvA pANAivAyavaramaNeNaM jAva micchAdaMsaNAtallaveramaNeNaM aNupuThavaNaM aTThakammapagaDIo khavettA gagaNatalamuppaittA uppiM loyaggapaihANA bhavaMti, evaM khalu goyamA ! javiA lahuyattaM havamAgacchati, evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM chahassa nAyajjhayaNassa ayama8 pannatte ti bemi // sU0 3 // ||chtthN nAyajjhayaNaM sammattaM // 6 // TIkA-athaH khalu gautama ! tattumbaM tasmin -- paDhamillugaMsi ' prathame mRti kAlepe 'tinnaMsi' stimite-AdratAM prApte tataH 'kuhiyaMsi' kathite-vinaSTe 'parisaDiyaMsi' parizaTite-bandhanamukte sati, ISat stokaM dharaNItalAd utpatyaurvIbhUya khalu tiSThati / tato'nantaraM ca khalu dvitIye'pi mRttikAlepe yAvadutpa 'ahaNaM goyamA' ityaadi| TIkArtha-(ahaNe goyamA ) he gautama / jaise (se tuMbe taMsi paDhami llugaMsi maTiyAlevaMsi tinnaMsi kuhiyaMsi parisaDiyaMsi IsiM dharaNiya. lAo uppaittoNaM ciTThaha ) vaha tuMSI apane Upara kA pahelA lepa jaba AI (gilA ) ho jAtA hai, kUSita-vinaSTa-ho jAtA hai-parizaTita baMdhana mukta ho jAtA hai taba nIce se kucha Upara ko uTha jAtI hai ( tayaNaMtaraMca NaM doccapi maTTiyAleve jAva uppAittANaM ciTThai ( ahaNaM goyamA ! ) UtyA ! TAtha-( ahaNa goyamA ) 3 gautama! ma ( se tube taMsi paDhamillu gaMli maTTiyAlevaMsi tinnaMsi kuhiyasi parisaDiyAsi IsiM dharaNiyalAo uppaittANaM ciTui) pAbhA bhI gayesI tuMbhInI 652no pahelo 5 yAre pANIthI bhAdra thaI jAya che-kRthita-nAza-pAme che, parizakita-baMdha mukta thaI jAya che tyAre te nAyathI 444 the| 52 mA cha, (taeNaMtara ca NaM doccaMpi maTTiyAle For Private And Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. 176 jJAtAdharmakathAnasUtre tya khalu tiSThati, evaM khalu etena upAyena teSu aSTasu mRttikAlepeSu stimiteSu yAvat vimuktabaMdhane sati-adho dharaNItalamativrajya=utpatya upari salilatalapatiSThAnaM bhvti| ___evameva gautama ! jIvAH prANAtipAtaviramaNena yAvat mithyAdarzanazalyaviramaNena AnupULa aSTakarmaprakRtiH kSapayitvA gaganatalamutpatya upari lokAgre pratiSThAnAH siddha svarUpAvasthitA bhavanti / evaM khalu gautama ! jIvA laghukatvaM evaM khalu eeNaM uvAeNaM tesu aTThassu maTiyAlevela tinnesu jAva vimukkaH paMdhaNe ahe dharaNiyalamaivaittA uppi salilatalapaidANe bhavai ) isI taraha dvitIya miTTI kA lepa jaba gIlA hokara naSTa ho jAtA hai parizaTita (sukha ) jAtA hai taba vaha tuSI pahile kI apekSA aura kucha vahAM se U~cI uTha jAtI hai / isI taraha hote 2 jaba usa tuMbI ke ve AThoM hI lepa gIle kUthita evaM parizaTita ho jAte haiM taba vaha tuMbI bilakula dharitala se uThakara Upara pAnI meM A jAtI hai (evAmeva goyamA ! jIvA pANAivAyaveramaNeNaM jAva micchAdasaNasallaveramaNeNaM aNupuveNaM aTTha kammapagar3Io khavettA gagaNatalamuppaitA uppi loyaggapaiTThANA bhavaMti ) isI taraha he gautama / jIva prANAtipAta ke viramaNa se yAvat mithyAdarzana zalya ke viramaNa se kramazaH aSTa karmoM kI pravRttiyo ko naSTa kara Upara kI ora gaganatala meM uTha kara loka ke agrabhAgameM siddha svarUpa se avasthita ho jAtA hai| jAva uppoittaNaM cidui evaM khalu eeNaM uvAeNaM hesu aTThasu maTTiyAlevesu tinnesu jAva vimukkabaMdhaNe ahe dharaNiyala maivaittA uppiM salilatala paiThANe bhavai) mA zate tumInA 52ne| bhIla vAtanA de55 lAnI thane sA. gaLI jAya che, naSTa thaI jAya che ane parizaTita thaI jAya che tyAre te pahelAM karatAM pANImAM kaMika cheDI vadhAre upara AvI jAya che. Ama tuMbaDInA AThe ATha lepa bhInA thaIne ogaLI jAya che tyAre tuMbaDI pitAnI meLe ja pAnI 752 ta25 bhAMDe che. ( evAmeva goyamA ! jIvA pANAivAyaveramaNe Na jAva micchAdasaNasallaveramaNeNa aNu puvveNa aTU kamma pagaDIo khavettA gagaNatalamuppaittA uppaloyaggapaiTTANA bhavati ) A pramANe ja he gautama! jIva prANAtipAta nA viramaNathI yAvata mithyA darzana zalyanA viramaNathI anukrame ATha karmonI prakRtino nAza karI ne upara gaganataLamAM pahoMcIne pheMkanA agra bhAgamAM siddha svarUpathI avasthita thAya che. For Private And Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 6 indrabhUteH jIvaviSaye praznaH 17 idhyamAgacchanti zIghraM prApnuvanti, asminneva samaye karmakSaye pravRttA bhavanti tasminneva samaye laghukatvaM praapnuvntiityrthH| evaM khalu jambUH zramaNena bhagavatA mahAvIreNa SaSThasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH prajJaptaH iti bravImi, zeSaM sugamam // sU03 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagavallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitaka lApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-bAdimAnamardaka-zrIzAhUchatrapatikolhApurarAnapradatta-'jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAja guru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAra. vrativiracitAyAM -- jJAtAdharmakathAGga' sUtrasyAnagAradharmAmRtava piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM SaSThamadhyayanaM saMpUrNam // 6 // ( evaM khalu goyamA ! jIvAlahuyattaM hanva mAgacchaMti-evaM khalu jaMbU / samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM chaTThassa nAyajjjhayaNassa ayamaDhe pannate ttivemi // 3 // isa taraha he gautama / jiva urva gamana svabhAva ko zIghra prApta kara lete haiM-arthAt ve jisa samaya karmakSaya karane meM pravRtta hote haiM usI samaya meM ve laghukatva svabhAva ko prApta ho jAte haiM / isa prakAra he jaMbU / zramaNa bhagavAna mahAvIrane chaThe adhyayanakA yaha artha kahA hai|03| zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "jJAtA. dharmakathAGgasUtra kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA chaTThA adhyayana smaapt|| 6 // ( evaM khalu goyamA ! jIvA lahuyattaM havvamAgacchati-eva khalu jaMbU ! samaNeNa bhagavayA mahAvIyeNa chamTusa nAyajjhuyaNassa ayama8 pannate tibemi / 3 / A pramANe che gautama ! jIva urdhva gamanavALA svabhAvane tarata ja meLavI le che. eTale ke jyAre jIva karmonA nAza mATe pravRtta thAya che, tyAre ja te lakatva svabhAvane meLave che he jaMbU Ama bhagavAna mahAvIre chaThThA adhyayanane artha nirUpita karyo che. | sUtra ] zrI jainAcArya jainadharmadivAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta jJAtAdharmakathAga sUtranI anagAra dharmAmRtavarSiNI vyAkhyAnuM chaDuM adhyayana samApta dA jJa 23 For Private And Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha saptamamadhyayanaM prArabhyategataM SaSThamadhyayanam sAmprataM saptamamArabhyate'sya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH ihAnantarAdhyayane prANAtipAtAdi kriyAvatAM karmagurutA moktA, tadabhinnAnAM karma laghutA tatazcAnarthArthaprAptirupo'rthaH ihatu prANAtipAtAdi virati skhalitasaMra kSakANAmanarthArthamAptiH procyete. / tatrAdyaM sUtramAha mUlam jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM chahassa nAya jjhayaNassa ayamaDhe pannatte sattamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa ke aDhe pannatte ? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nAma nayare hotthA, subhUmibhAge ujjANe, tatthaNaM rAya sAtavAM adhyayana prArambhachaThA adhyayana sampUrNa ho cukA-aba sAtavAM adhyayana prAraMbha hotA hai| isa adhyayana kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra se saMbandha haichaThe adhyayana meM prANAtipAta Adi karanevAle prANiyoM meM karma gurutA kahI gaI hai aura nahIM karane vAloM meM karmalaghutA kahI gaI hai- tathA ina donoM kA phala kramazaH anartha evaM artha kI prApti honA kahA gayA hai| aba isa adhyayana meM yaha kahA jAvegI ki jo prANAtipAta Adi se virati dhAraNa karake bhI usase skhalita ho jAte haiM ve jIvaanartha paraMparA ko bhogate haiM aura jo usakI rakSA karate haiM ve abhISTa-icchita artha ko prApta kara lete haiN| sAtamuM adhyayana prAraMbha. chaThThA adhyayana bAda have sAtamuM adhyayana zarU thAya che. sAtamA adhya. yanane chaThThA adhyayananI sAthe saMbaMdha A pramANe che. chaThThA adhyayana mAM prANAtipAta vagere karanAra prANuomAM karmanI gurUtA kahevAmAM AvI che ane prANAtipAta nahi karanAra prANuomAM karmanI laghutA kahevAmAM AvI che. temaja anukrame A baMnenuM phaLa eTale ke anartha ane arthanI prApti thavI A viSe kahevAmAM AvyuM che. have sAtamA adhyayanamAM kahevAmAM Avaze ke je prANAtipAta vagerethI virati dhAraNa karavA chatAM tenAthI khalita thaI jAya che. te jIvo anartha paraMparA ene bhagave che ane je che tenI rakSA kare che teo abhISTa-managamatA eTale ke Icchita artha ne meLave che. For Private And Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNITI0 a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 179 gihe nayare dhaNNe nAmaM satthavAhe parivasai0 aDDe0 bhaddA bhAriyA ahINa paMceMdiya0 jAva surUvA tassa NaM dhaNNasta satthavAhassa puttA bhadAe bhAriyAe attayA cattAri satthavAhadArayA hotthA taM jahA-dhaNapAle dhaNadeve dhaNagove dhaNarakkhie tassa NaM dha. paNassa satthavAhassa cauNhaM puttANaM bhAriyAo cattAri suNhAo hotthA,taM jahA-uMjjhiyA bhogavaiyArakkhaiyA rohinniyaa|suu01|| TIkA-'jaiNaM bhaMte ' ityAdi-atha jambUsvAmI pRcchati he bhadanta ! yadi khalu zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat muktisaMprAptena SaSThasya jJAtAdhyayanasyAyamarthaH prajJaptaH, he bhadanta saptamasya khalu jJAtAdhyayanasya ko'rthaH prajJaptaH ? evaM jambU svAminA prazne kRte sati sudharmAsvAmI prAha evaM khalujambUH ! tasmin kAle tasmin 'jahaNaM bhaMte ! samaNeNaM' ityAdi / TIkArtha-(jahaNaM bhaMte !) jaMbUsvAmI pUchate haiM ki he bhadaMta ! (samaNeNaM jAva saMpattaNaM chaTThassa nAyajjhayaNassa ayama? paNNatte sattamassa NaM bhaMte nAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte ?) zramaNa bhagavAn mahAvIra ne jo mukti ko prApta ho cuke haiM chaDhe jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta artha prarUpita kiyA hai to he bhadaMta ! saptama jJAtAdhyayana kA unhoMne kyA artha prarUpita kiyA hai ? (evaM khalu jaMbU ! ) isakA uttara dete hue zrI sudharmA svAmI jaMbUsvAmI se kahate hai ki he jaMbU ! suno zramaNa bhagavAna mahAvIra ne jo sAtaveM jJAtAdhyayana kA artha prarUpita kiyA hai- vaha isa prakAra hai ( tegaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya 'jaiNa bhate ! samaNeNa'' tyA ! sAtha-(jaiNa bhate !) bhU svAmI prazna pUche che hai mahanta ! (samaNeNa' jAva saMpattaNa chahassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte satamassa Na bhaMte nAyajmayaNassa ke aDhe paNNatte ? ) bhuti merA zrama lagavAna mahAvIre ch| jJAtAdhyayanane artha pUrvokta rIte raju karyA che tyAre he bhadaMta ! teozrIe sAtabhA jJAtAdhyayananI / atha pra3pita - cha ? ( evaM khalu jabU!) mA praznane uttara ApatAM zrI sudharmA svAmI temane kahevA lAgyA ke he je brA sAMbhaLe! zramaNa bhagavAna mahAvIre sAtamA jJAtAdhyayanane artha A pramANe For Private And Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUte samaye rAjagRhaM nAma nagaramAsIt , nagarasya bahiH subhUmibhAga nAmakamudyAnaM 'tattha NaM' tatra khalu rAjagRhe nagare dhanyanAmA sArthavAhaH parivasatisma sa kIdRzaH, ' ar3e' AhayaH bahudhanadhAnya samRddhaH, tasya bhadAnAmnI bhAryA, sA kiM bhUtA ? a. hInapaJcandriyazarIrA 'jAva sudhA' iha yAvatkaraNAdidaM jJAtavyaM ' lakSaNavaMjaNa guNovaveyA mANummANapamA gapaDipuNNamujAyasavvaMgasuMdaraMgA, sasi somAkArA kAMtA piyadaMsaNA suruvA' iti etAni padAni vyAkhyAtapUrvANi 'tassa gaM 'tasya khalu dhanyasya sArthavAhasya putrAH bhadrAyAH bhAryAyAH ' attayA' AtmajA aGgajA-nijakukSisaMbhavA ityarthaH catvAraH sArthavAhadArakA Asan , tad yathA meM ( rAyagihe nAma nayare hotthA ) rAjagRha nAma kA nagara thA (subhUmibhAge ujjANe) vahAM bAhira meM eka subhUmi bhAga nAma kA udyAna thaa| (tatthaNaM rAyagihe dhapaNe nAmaM satyavAhe parivatA ) usa rAjagRha meM dhanya nAma kA sArthavAha rahatA thaa| (aDre0bhaddA bhAriyA, ahINa paMce diya0 jAva surUvA) yaha bahuta adhika dhana ghAnya se samRddha thaa| isakI bhadrAnAma kI bhAyoM thii| isakA zarIra ahIna paMcendriyoM se paripUrNa thA / sundara aMgavAlI thii|" yAvat zabdase" lakkhaNavaMjaga guNovavecA, mANummANapamANapaDipuNNa-sujAya-savvaMga suraMgA, sasisomAkArA, kaMnA piya saNA surUvA " isa pAThakA saMgraha kiyA gayA hai koI bAra pahile ina pado kA artha likhA jA cukA hai| (tassaNaM dhaNNassa satthavAhassa puttA bhaddApa bhAriyAe attayA cattAri satthavAha dArayA hotthA) usa dhanya sArthavAha ke bhadrAbhAyoM kI kukSo se utpanna ni3pita ya che. ( teNa kAleNaM teNa samaraNa) te Ne bhane te sabhaye (rAyagihe nAma nagare hotthA ) rAgRha nAme nagara utuM (subhUmibhAge ujjANe) te nagaranI paDA2 subhUmimA nAme me dhAna tu (tattha NaM rAyagihe dhaNNenAmaM satthavAhe parivasaha) | nagaramA banya nobhe sAtha vArDa 2tA Dato. (aDUDhe bhaddA bhAriyA ahINa paMcediya. jAva surUvA) te gho| 1 ghana dhAnyathI samRddha hatuM. bhadrA nAme tenI patnI hatI. tenuM zarIra ahIna paMcendriyathI paripUrNa hatuM te suMdara aMgovALI hatI. "yAvat " zabdathI maDI ( lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA, mANummANaramANapaDipuNNasujAyasavyaMgasuMdaraMgA, sasisomAkArA, kaMtA piyadasaNA surUvA ) 1 paaune| saba thy| cha. yA pahonA paDatAM ghI mata satha558 42vAmAM mAvyA . (tassagaM dhaNNassa matthavAhassa puttA bhadAe bhAriyAe attayA cattAri satyavAhadorayA hotyA ) dhanya sArthavAhane bhadrA bhAryAnA udara janma pAmelAM cAra sArthavAha dAraka putra-hatA. For Private And Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TohA aM) 7 ghanyasArthavAhavaretanirUpaNam 1 dhanapAlaH, 2 dhanadevaH, 3 dhanagopaH, dhanarakSitazceti / tasya khalu dhanyasArthavAhasya caturNAM putrANAM bhAryAzcatasraH snuSAH - putravadhvaH babhUvuH tadyathA - 1 ujjhittA, 2 bhogavatikA, 3 rakSitA, 4 rohiNikAca // su. 1 // mUlam - taerNa tassa dhaNNassa annayA kayAiM putrarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhatthie jAva samuppajjitthA - evaM khalu ahaM rAyagi bahUNaM Isara jAtra pabbhiINaM samasta kuTuMbassa bahusu kajjesu ya kAraNesu ya kuTuMbesu ya maMtesu ya gujjhesuya rahassesuya nicchaesuya vavahAre suya ApucchaNijje paDipucchaNije meDhIpamANe AhAre AlaMbage cakkhumeDhIbhRe jAva savva kajjavaDDAvae taMNaNajai jaM mae gayaMsi vA cuyaMsi vA mayaMsi vA bhaggasa vA luggaMsi vA saDiyaMsi vA paDiyaMsi vA videsatthaM sivA vivasisi vA immasta kuTuMbassa kiM manne AhAre vA hue cAra sArthavAha dAraka - putra the ( taM jahA ) unake nAma ye haiM- ( dhaNapAle, dhaNadeve dhaNagove dhaNarakkhie ) dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa, dhanarakSita (tassa NaM NNassa satyavAhassa caUNhaM puttANaM bhAriyAo cattAri suhAo hotthA ) usa dhanya sArthavAha ko una cAraputroM kI bhAryAe~ putra vadhueM - thI (taMjA - UMjhiyA, bhogavaiyA, rakkhaiyA, rohiNiyA ) dhanapAlaputra kI bhAryA ujjhitAthI 1 dhanadevakI bhAryA bhogavatikA thI 2, dhanagopakI bhArakSitAthI 3, dhanarakSita kI bhAryA rohiNikAdhI4 || sU0 1 // o ( ta jahA ) tebhanA nAbhe yA pramANe che- ( ghaNapAle ghaNadeve dhaNagove ghaNarakkhi * e) dhanayANa, dhanahetra, dhanagoya ane ghanarakSita ( tastraNaM ghaNNassa satyavA isa ca uha puttANaM bhAriyAo cattAri suNhAo hotthA ) dhanya sArthavAhanA mAyAre putrAne lAyo utI ( ta jahA ujjhiyA bhogavaiyA, rakkhaiyA, rohiNiyA ) dhanayAjanI lAyA hutI 1, ghanadevanI lAya logavatima hatI, 2, dhanagApanI bhAryA rakSitA hatI 3, dhanarakSitanI bhAryA hiNikA hutI 4, // sUtra1 // For Private And Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 6 182 www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre AlaMbe vA paDibaMdhe vA bhavissai ? taM seyaM khalu mama kalaM jAva jalaMte viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvettA mittaNAi0 cauNhaM supahANaM kulagharavarga AmaMtettA taM mittaNAi NiyagasayaNa0 ya cauha suNhANaM kulagharavaggaM viuleNaM asaNaM 4 dhuvapuSpha battha gaMdhajAva sakArettA sammANettA tasseva mittaNAi0 cauNha ya supahANaM kulagharavaggassa purao cauNhaM suNhANaM parirakkhaNaTTayAe paMcara sAli akkhae dalaittA jANAmi tAva kA kinheM vA sArakhei vA saMgovei vA saMtraDhei vA ? | sU0 2 // TIkA- ' taraNaM tassa ' ityAdi - tatastadanantaraM khalu tasya dhanyasArthavA hasya anyadA kadAcit 'puvvatAvarata kAlamasi' pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye kuTumbajAgaraNaM kurvato 'imeyArUve ' ayametadrapaH ' ajjhathie 'AdhyAtmikaH AntaropAyasAdhyasukhaduHkhAdirUpaH yAvatsaMkalpaH 'muppajjitthA samudapadyata ' evaM ' amunA prakAreNa khalu ' nizvayena ahaM rAjagRhe nagare bahUnAM ' Isara } " 6 'taNaM tassa ghaNNassa ' ityAdi / TIkArtha - (taraNaM) isake bAda (tassa ghaNNassa usa dhanya sArthavAha ko ( annayA kamAI ) kisIeka samaya ( puJcarattAvarattakAla samarthasi ) madhyarAtri ke samaya meM jaba ki vaha kuTuMba jAgaraNAse jagarahA thA (imeArUbe ajjhathie jAva samuppajjitthA ) isa prakAra kA yaha AdhyAtmika - AMtara upAya sAdhyA sukha duHkhadirUpa yAvat saMkalpa utpannahuvA ( evaM khalu ahaM rAyagihe bahUNaM. Isara jAva pabhaINaM samassa ' taraNaM tasva dhaNarasa , ityAdi ! For Private And Personal Use Only TIartha - (taeNa ) tyAra mAha ( tassa ghaNNarasa ) dhanya sArthavAhane ( annayA kathAI) AI vajate ( putrvarattAvarattakAlasamayaMsi ) madhI rAtrinA samaye nyAre te muTuja nagara astu tu. (imeyArUve ajjha thie jAva samuppajjitthA ) tyare A jAtanA AdhyAtmika eTale ke AMtarika upAyathI sAdhya sukhaduHkha bagere 35 yAvat saMudaya udabhavyo - ( evaM khalu ahaM rAyagidde bahUNaM Isara Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAra mRta piNI kA 40 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNama 183 IzvarAH-aizvara sampannAH 'jAvabhaINaM' yAvata zabdena 'talavaramADaMbiya koDaM. biyaibha sehaseNAvasasthavAha ' eteSAM saMgrahaH, tena talacaramADambikakoDumbakezyabheSThi senApati sArthavAhaprabhRtInAM -- sayassa ' svakasya-nijasya kuTumbasya bahuSu 'kajjesu' kAryeSu-prayoja neSuca punaH 'kAraNesu' kAraNeSu-kAryajAtasampAdaka hetuSuca, 'kuTuMbesu ' kuTumbeSu bAndhaveSu ca ' matesu' mantreSu-kartavya nizcayArtha guptavicAreSu ca ' gujjhesu ' guhyeSu-lajjAyA gopanIyavyavahAreSu ca ' rahassesu' rahasyeSu-pracchanna vyavahAreSuca 'nicchaemu ' nizcayeSu-pUrNa nirNayeSu ca 'vavahAresu' vyavahAreSu ca bAndhavAdi samAcaritalokaviparItAdi kriyA prAyazcitteSu atra cakArAH samuccayArthakAH eteSu viSayeSu'ApucchaNijje AmacchanIyaH-ISatmASTuMyogyaH ekavAra mityarthaH 'paDipucchaNijje' parimaccha nIyaH sarvato bhAvena praSTavyaH / meDhI' medhiH zrIhiyavAdikaNamardanArtha pazuvandhanastambhaH, tatsAdRzyAdayamapi medhiH-medhirUpaH, kuTuMbassa bahutu kanjesu ya kAraNe su ya, kuTuMbe su ya, maMtestu ya, gujjhe rahasse nicchae, vavahAre su ya, ApucchaNijje paDipucchaNijje, meDhIpa mANe AhAre, AlaMbaNe ) meM rAjagRha nagara meM aneka aizvaryazAlI salavara, mAuMyika kauTubika ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha AdijanoM ke tathA apane nija kuTumbake prayojanI bhUta kAryoM me, kAryoM ke sAdhana bhUta kAraNo meM bandhujanoM ke kartavya ko nizcaya karane ke liye pravRtta guptavicAroM meM lajjAvaza gopanIya vyavahAro meM-pracchannavyavahAromeMpUrNanirNayoM meM, bAMdhavAdijano dvArA samAcarita loka viruddhAdikAyoM ke prAyazcittoM meM arthAt ina saba viSayo meM pUchA jAtA hai, ye sabaloga merI acchI tarahase salAha lete haiN| maiM ina saba ke liye medhI rUpa haiM jAva pavibhaINa sayassa kuDubassa bahasu kajjesu ya kAraNesuya, kuDubesu ya, matesuya, gujjhe rahasse nicchae vavahAresuya, ApucchaNijje paDipucchaNijje, meDhIpamANe AhAre AlaMbaNe) 2 nagaramA hugha! maizvaryazANI, talava2, bhaaiibika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha vagerenA temaja pitAnA kuTuMbanAM ja khAsa kAmamAM, kAryonA sAdhana bhUta kAraNomAM sagAM vahAlAMnA kartavyanA nizcaya mATe nI gupta maMtraNAomAM chupAvavA yogya lajajAthI saMbaMdhita gopanIya kAryomAM pracchanna vyavahAramAM-pUrNa nIrNamAM, sagAM saMbaMdhIo vaDe AcArathI viruddha anAcarIya karavAmAM AvelA kAryomATe nI prAyazcitta vidhimAM-eTale ke A badhI sAmAjikarAjanItika ane dhArmika bAbatemAM badhA mane pUche che. badhA mANaso mArI salAha le che. A badhA loke mATe huM medhI rU5 chuM, pramANa rUpa chuM. anAja vagerenI hAlaNI mATe For Private And Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 24 jJAtAdharmakathAsUtre " * arthAdetadavalambanaiva sarvasyApi kuTumbasyAvasthAnam ' pamANe ' pramANam pratyakSAdi pramANavad vastutatvapratibodhakaH 'AhAre' AdhAraH - AdhAravat kuTumbAdInAmAzrayaH ' AlaMbaNe' AlambanaM rajyAdivat vipadgartapatajjanoddhArakatayA'valamvanam. 4 cakkhu ' cakSuH netraM tadvat sakalArthapradarzakaH, yaduktaM (medhiH pramANamAdhAraH AlambanaM cakSuriti tadeva spaSTabodhArthamaupamyavAcibhUtazabda saMmelanena punarAvartayati medhibhUtaH ityAdi, yAvaditi - yAvacchabdena ( pamANabhUe AhArabhUe AlaMbaNabhUe cakkhUbhUe) ityeSAM saMgraho bodhyaH arthataH punaruktidoSa vAraNaM tu pUrvatra medhiriti Aropita medhizvavAnityAdyarthena bodhyam / savvakajjava tar ' sarva kAryavardhakaH sarveSA kAryANAM vardhakaH = sampAdako'smi 'taM ' tad pramANarUpa hU~ / bIhi kava Adike kaNoM ko mardana karane ke liye pazu jisa staMbha meM bAMdhe jAte haiM usakA nAma meghI hai / medhI ke sahAre se jisa taraha pazuoM kA avasthAna rahatA hai usI taraha usake sahAre se samasta kuTuMbakA avasthAna thA isaliye ise medhIrUpa kahA gayA hai / pratyakSa Adi pramANa jaise vastutasva ke pratibodhaka hote haiM usI taraha yaha bhI saba ke liye vastu kA vAstavika svarUpa samajhA diyA karatA thA ataH ise pramANa rUpa prakaTa kiyA hai| maiM hI kuTumba AdikA Azraya bhUta hU, rajjvAdika kI taraha vipattirUpa khaDDe meM patita jano kA uddhAraka honeke kAraNa maiM unakA avalaMbana rUpahU~ / jisa prakAra sAmane ke padArtha kA yathArtha prakAzana karatA hai usI taraha yaha bhI manuSyoM ko rAya lene para vAstavika vastu ke rahasya se paricitta karA detA thA / ataH ise yahAM cakSurUpa kahA gayA isIliye (cakkhu meDhIbhUe jAva samvakajjabaDAvara ) meghi pramANa, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baLado je thAMbhalAne khAMdhavAmAM Ave che. tenuM nAma meghI che. medhI jema pazuAne mATe khAsa kendrarUpamAM rahelA AdhAra hAyache temaja tepaNu badhAne mATe medhI rUpa hatA pratyakSa vagere pramANeA jema vastunA tattvane khatAvanArA hAya che temaja dhanyasArthavAha paNa badhAne dareke dareka vastunuM sAcuM svarUpa samajAvatA hatA. tethI tene pramANa kahyo che. kuTuMbanA hu ja Aza chuM. huM. ja uMDA khADAmAM paDelA mANusAnA dorInI jema uddhAraka chuM ethI huM temanA mATe avalaMbana (AdhAra ) rUpa chuM. kSu jema sAmenI vastune prakAzita kare che. temaja te paNa salAha mATe AvelA mANasAne vastunA sAyA rahasyadhI pADe urato to bheTalA bhATe 4 ( cakkhumeDhIbhUe jAna sankajjava vie) bhedhi pramANu AdhAra AlaMbana ane cakSu A padonI For Private And Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org amagAra dharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 185 " " , tasmAtkAraNat 'Na Najjai' na jJAyate mayA 'jaM' yat yadi 'mae' mayi 'gayaMsi' gate grAmAdau 'vA' 'cuyaMsi' cyute - skhalitecA karmavazAdanAcarataH svapadAtpatite ityarthaH ' mayaMsi ' mRte prANaviyoge sati vA bhaggaMsi bhagne rogAdinA kubja khaJjavenA'samarthIbhUte vA 'luggaMsi rugNe- rogAvasthAprAptesati 'saDiyaMsivA saTite vyAdhivizeSeNa jIrNatAM gate sati, vA' paDiyaMsi patite prAsAdAditoglAnabhAvAdvA ' videsatyaMsi ' dezAntaraM gatvA tatraiva sthite vA 'vippavasiyasi viproSite - svasthAna vinirgate - dezAntaragamanapravRtte sati vA 'manne ' ahaM manye d Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AdhAra, Alambana evaM cakSu ina padoM ke sAtha sUtrakAra isI bAta ko aura joradAra zabdoM se samajhAne ke liye upamA vAcaka bhUta zabda kA prayoga karate hue kahate haiM ki yaha dhanyasArthavAha una saba ke liye medhibhUta thA, pramANabhUta thA, AdhArabhUta thA, AlaMbanabhUta thA aura cakSubhUta thA / isa taraha yahA~ punakti doSa kA sadbhAva bhI nahI mAnA jA sakatA hai / 1 kAraNa pahile kathana meM use svayaM medhi Adi rUpa kahA gayA hai aura isa kathana meM use una 2 jaisA kahA gayA hai / isa prakAra punarukti doSa at vAraNa ho jAtA hai / yaha dhanya sArthavAha samasta Izvara Adi janoM ke sarva kAryoM kA saMpAdaka thA- isaliye use yaha " sarva kArya varddhaka " kahA gayA hai / isa prakAra vaha dhanya sArthavAha apane meM ina samasta bAtoM kA vicAra karake aba Age aisA vicAra karatA hai (taM Na NajjaijaM mae gayaMsi vA cuyaMsi vA, mayaMsi vA bhaggaMsi vA, luggaMsi vA, saDiyaMsi sAthe sUtrakAra e ja vAtane vadhAre spaSTa karavA mATe upamA vAcaka 'bhUta ' zabdanA prayoga karatAM kahe che ke dhanya sAviAha badhAne mATe medhibhUta hatA, pramANa bhUta hatA, AdhAra bhUta hatA, AlaMbana bhUta hatA ane cakSu bhUta hatA. ethI ahIM punarukti rUpa doSa udbhavavAnI zakayatAthI ubhI thatI nathI. kemake pUrva kathanamAM ja tene meghi vagere rUpa manAvavAmAM Avyo che ane A vanamAM paNa tene te pramANe ja vavavAmAM Avye che. A rIte punarukti doSanuM nivAraNa paNa thai ja gayuM kahevAya. dhanya sAtha vADa badhA Izvara vagere leAkeAnA badhA kAmeAne pAra pamADanAra hatA. ethI ja tene " sarva kA vaka " kahevAmAM Avye che. A pramANe dhanya sAviAha peAtAnI meLe A badhI vAte viSe vicAra karatA AgaLa Ama vicAre che ke (sa' na ja jaM mae gaye sivA cuyaMsivA mayaMsivA bhagaMsivA, luggaMsivA, saDiya sivA, zA0 24 For Private And Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAjasthe 'imassa' asya kuTumbasya 'ki' kaH 'AhAre' AdhAraH Azrayo bhUmiriva 'vA' athavA 'AlaMbe' AlambaH-patato rajjA dikamiva athavA 'paDibaMdhe' patibandhaH pramArjanikA zalAkAdInAM parirakSaNIya davarakaiva 'bhavissai' bhaviSyati 'taM' tad-tasmAt ' seyaM ' zreyaH khalu nizcaye mama ' kallaM' kalye-zvaH prabhAtasamaye yAvat-tejasA 'jalaMte ' jvalatisati-dinakare udayaM prApte vipulaM-pracuraM AzanaM 4 ' uvakkhaDAvettA' upaskArya niSpAdya mitrajJAti nijaka svajana samvandhinaH parijanAn catasraH snuSAH 'kulagharavaggaM ' kulagRhavarga, kulagRha-pitRgRhaM tad varga mAtApitrAdikaM 'AmaMtettA' AmaMtrya=bhojanArthamAhUya 'taM ' tAn vA paDiyaMsi vA videsatthaMsi vA vippa vasayaMsi vA imassa kuTuMbassa kiM manne AhAre vA AlaMbe vA paDibaMdhe vA bhavissai ?) ki aisA maiM yadi yahAM se dUsare grAma Adi ko calA jAU~, yA karmavazAt svapada se cyuta ho jAU~, marajAU~ kisI roga Adi ke dvArA kubaDA yA lUlA bana jAu~, roga se grasita ho jAu~, kisI vyAdhi vizeSa se jIrNa zarIra ho jAu~ kimI makAna Adi se acAnaka girajAu~ videza jAkara vahA~ rahane lagajAU~,athavA yahAM se viproSita paradezarahane vAlA jAUto aisI sthiti meM mujhe aisA koI nahI jJAta hotA hai ki jo isa mere kuTumba kA AdhAra hogA AlaMbanabhUta hogA usako buhArU saMmArjanI ko sIkoM ko ekatra bAMdha kara rakSA karane vAle Doreke sAmAna rakSA karane vAlA hogaa| isaliye jaba maiM aisA mAnatA hU~ (taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalaMte viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvettA mitsaNAha0ca uNhaM suhANaM kulagharavaggaM paDiya'sivA, videsatyasi vA vippavasayasi vA imassa kuDubassa kiM manne AhAre vA AlaMbe vA paDiSadhe vA bhavissai ?) le mahIthI bhI zAma to 24 kamavazAta svapada (pitAnA adhikAra) thI bhraSTa thaI jAuM ke maraNane bhe, roga vageremAM sapaDAIne kUbaDe athavA apaMga thaI jAuM, rogI thaI jAuM keI vyAdhi vizeSamAM sapaDAIne sAva durbaLa zarIravALe thaI jAuM, keI makAna uparathI ociMto paDI jAuM, videzamAM jaIne tyAM rahevA lAguM athavA te ahIMthI vipreSita paradezamAM rahenAra thaI jAuM tyAre evI sthitimAM mane evI kaI paNa vyakti dekhAtI nathI ke je mArA kuTuMbane AdhAra thaI zake, AlaMbana bhUta thaI zake. sAvaraNInAM chUTAM paDelAM taraNuone ekIsAthe bAMdhanAra derInI jema mArA A kuTuMbane ekI sAthe saMpIne rAkhanAra temaja tenI rakSAkaranAra keNa haze? je atyAre AvI paristhiti che te mAre e vicAra che ke(t seyaM khalu mama kallaM jAva jalaMte viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvettA mittaNAi For Private And Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 180 antaratit IkA a0 7 dhanyantArthavAhacaritanirUpaNam mitrajJAtinijaka svajanasambandhinaH parijanA~zca catasraH snuSAH kulagRhavarga ca vipulena azanAdinA 4 dhUpapuSpavastragaMdhAdibhiryAvat 'sakkArecA' satkRtya ' sammAcA' sammAnya madhuravacanAdinA, tasyaiva mitrajJatyAdeH catasRNAM snupAnAM kulagRhavargasya purataH samakSaM catasRNAM snuSANAM ' parirakkhaNaTTayAe ' parIrakSaNArtha paca AmaMtettA) to merI aba isI meM bhalAI hai ki maiM kala sUryodaya hote hI prAtaHkAla sUrya ke udaya hone para vipula mAtrA meM azana pAna, khAdya, svAdyarUpa caturvidha AhAra taiyAra karAkara mizra jJAti, nijaka svajana sambandhI janoM ko tathA parijanoM ko cAroM apanI ina putra vadhUoM ko inake mAtA pitA Adiko ko bhojanArtha AmaMtrita karake ( taM mittaNAi Niyaga sayaNa0 ya caunhaM suNhANaM kulaghara vaggaM viuleNaM asaNa 4 dhuvapuSpavatthagaMdhaM jAva sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAi0 caunheM suNhANaM parirakkhaNaTTayAe paMca 2 mAli akkhae dalaittA jANAmi tAva kA kivhaM vA sArakkhei vA saMgoveha vA saMvaDhe vA ) una mitra, jJAti, nijaka, svajana saMbaMdhiyoM ko parijanoM ko coroM ina apanI putra vadhUoM ko aura inake mAtA pitA AdikoM ko usa vipula azanAdi se aura dhUpa puSpa, vastra gaMdha Adi se yAvat saMskRta karU~ madhuravacanAdi dvArA unheM sanmAnita karU~ / satkRta aura sanmAnita karake bAda meM maiM unhIM mitra jJAti Adi janoM ke cAro ora apanI ina putra vadhUoM ke kula gRha varga ke samakSa ina cAroM putra art suhANaM kulagharavaggaM AmaMtettA) huM asa savAra thatAM savAre sUryodaya thatAM azana, pAna, svAdya ane khAdya Ama cAra prakAranA vipula mAtrAmAM Ahara taiyAra karAvIne mitra, jJAti, nijaka svajana, sabaMdhI temaja parajanA ane cAre putrA cAre putravadhUe tathA emanA mAtApitA vagerene jamavA mATe gosAvIne ( ta mittaNAi niyagasayaNa. ya caunhaM suNhANaM kulagharavagaM viule aNa 4 dhuva pupphavatthagaMdha jAva sakkArettA sammaNettA ttasseva mittaNAi0 cau sukSaNaM parirakkhaNaTTayAe paMcarasAli akkhae dalaittA jANAmi tAvakA fsog'ar enzeegar emagar #agogar ) (ka, la, fors, za saMbadhIonA, paranAnA, peAtAnI cAre putravadhUone, ane temanA mAtA pitA vagerenA puSkaLa pramANamAM banAvavAmAM AvelA azana vagere cAre prakAranA AhArA thI ane dhUpa, puSpa vasra gadha vagerethI satkAra karUM tathA madhuravANI thI temanuM sanmAna karyuM. temanI satkAra temaja sanmAnanI vidhi pUrI karyAM bAda huM mitra, jJAti vagere tathA putravadhUonA kuTuMbIjanonI sAme cAre putra For Private And Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre pazca saMkhyakAn zAlyakSatAn zAlikaNAn datvA 'jANAmi' jAnAmi 'tAva' tAvat nizcayena 'kA' snuSA 'kiha' kathaM kena prakAreNa 'sArakkheha' saMrakSayati saMgopayati -saMvaraNataH, maMjUSAdiSu saMsthApanena gopanaM karoti. athavA kA-vadhU ' saMvaTTA' sambardhayati bahutvakaraNataH vapanAdinA ? // sU 0 2 // __mUlam-evaM saMpehei saMhitA kallaM jAva mittaNAi0 cauNhaM suNhANaM kulagharavaggaM AmaMtei AmaMtittA viula asaNaM 4 uvakkhaDAvei, tao pacchA pahAe bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNa. mittaNAi0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggeNaM saddhiM taM viulaM asaNa 4 jAva sakArei sammANei sakAritA sammANettA tasseva mittanAi0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggasta ya purao paMca sAli akkhae geNhai geNhittA jeTTA suNhA ujjhiyA taM sadAvei saddavittA evaM vayAsI-tumaM NaM puttA mama hatthAo ime paMca sAli akkhae geNhAhi geNhittAaNuputreNaM sArakkhemANI saMgovemANI viharAhi / jayANaM'haM puttA ! tuma ime paMca sAli akkhae jAejA tayANaM tumaM mama ime paMca sAli akkhae paDidijAejAsi tikaTu suNhAe hatthe dalayai dalayittA paDidhadhUoM kI parIkSA ke nimitta unheM pAMca pAMca zAlikaNoM ko dU~- aura dekara yaha jJAta karU~ ki ina meM se kauna putra vadhU kisa taraha se inakI rakSA karatI hai, kauna putra vadhU inheM maMjUSA Adi meM rakhakara gupta rakhatI hai aura kauna sI putravadhU vapanAdi kriyA dvArA unhe baDhAtI hai| sUtra '2' vadhUonI parIkSA mATe temAMthI darekane pAMca pAMca zAlikaNe (DAMgaranA kaNe ) ApuM ane Apane e vAtanI parIkSA karUM ke temAMthI keNa kevI rIte te zAlikone sAcavI rAkhe che. kaI putra vadhU zAlikaNane peTI vagere mAM mUkIne gupta rAkhe che? ane kaI putravadhU zAlikaNe ne vAvIne temanI vRddhi 3 cha 1 // sUtra 2 // For Private And Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 80 visajei, taraNaM sA ujjhiyAM ghaNNassa tahanti eyamahaM paDisuNei paDiNittA dhaNNassa satyavAhassa hatthAoM te paMca sAli akkhae gehai gerihattA egaMtamavakkamai egaMtamavakkamiyAe imeyArUve ajjhatthie0 evaM khalu tayANaM koTTAgAraMsi bahave pallA sAliNaM paDipuNNA citi / taM jayA NaM mamaM tAo ime paMca sAli akkhae jAissai tayANaM ahaM palaMtarAo aMte paMca sAli akkhae gahAya dAhAmi ttikaTTu evaM saMpehei saMpehittA te paMca sAli akkhae egaMte eDei eDittA sakammasaMjuttA jAyA yAvi hotthA || sU0 3 // 4T Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA- ' evaM saMpehei' ityAdi - evaM uktarUpe saMprekSatemanasi vicAryate 'saMpehittA saMprekSya - paryAlocya kalye prabhAtasamaye, yAvat tejasA jvalati, sUrye ugate saMti mitrajJAti svajanapramukhAn catasRNAM snuSANAM kulagRhavarga ca - pitRgRhasambandhimAtA pitrAdIn, AmaMtrayati nimantrayati, Amantrya vipulamazanAdikaM caturvidhAhAraM upa ' evaM saMpehei saMpehitA ' ityAdi / TIkArtha - ( evaM saMpet) dhanyasArthavAha ne isa pUrvokta prakAra apane mana meM vicAra kiyA ( saMpehitA ) vicAra karake ( kallaM jAva mittaNAi0 caunhaM suhANaM kulavaravaggaM AmaMtei AmaMtittA viulaM asaNaM 4 ubakkhar3Avei ) phira usane prAtakAla hote hI sUrya ke udaya ho jAne para mitra, jJAti, svajana Adi ko aura cAroM hI putravadhUoM ke kula varga ko unake mAtA pitA Adiko ko AmaMtrita kiyA / AmaMtrita gRha 'eva' saMpeti, saMpehittA' tyAhi ! TIartha - ( eva saMpehe i) dhanyasArthavADe pUrveti 3ye potAnA manamAM viyAra ye. (saMpe hittA) vicAra urIne ( kallaM jAva mittagAi cauNha suNDrANaM kulaghara ari AmaMtei AmaMtittA viulaM asaNaM 4 uvamkhaDAve i) savAre sUrya udayayAmatAM nI sAthe ja teNe peAtAnA mitra, jJAti, svajata vagerene ane care cAra putra vaccenA kuTu'bIjanAne temanA mAtApitA vagerene jamavA mATe Amatrita For Private And Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - zAtAdharmakathAGgo skArayati-niSpAdayati. tataH pazcAt snAto bhojanamaNDape sukhAsananiSaNNaHsukhenAsane upaviSTaH san mitrajJAvisvajanAdibhiH sAI catasRNAM snuSANAM ca kulagRhabargegaca sArddha tadvipulamazAnAdikaM bhojayitvA yAvatsatkArayati vastrAdibhiH saMmAnayati madhuravacanAdinA, satkAraM kRtvA saMmAnayitvA tasya dhanyasArthavAhasyaiva svamitrajJAti pramukhANAmagre catasRgAM snuSANAM kulagRhavargasya purataH paJcazAlya kSatAn , gRhNanti gRhItvA jyeSThA snuSA ujhikA nAmnI tAM zabdayati zabdayitvA karane ke bAda phira usane vipula mAtrA meM azanAdi rUpa caturvidha AhAra teyAra krvaayaa| (to pacchA pahAe bhoyaNa maMDavasi suhAsaNa* mittagAha0 cauNha ya muNhANaM kulagharavaggeNa saddhiM taM viulaM asaNaM 4 jAva sakkArei, sammANei ) jaba caturvidha AhAra niSpanna ho cukI taba vaha snAna karake bhojanazAlA meM sukha se Asana para upaviSTa (baiThagayA ) ho gayA aura mitra, jJAti evaM svajanAdi ko ke sAtha 2 aura apanI putravadhUoM ke mAtA pitA AdikoM ke sAtha 2 usa caturvidha bhojana kI vipula sAmagrI kA AhAra karane ke bAda meM una sabakA usa ne vastrAdi se satkAra kiyA tathA madhuravacanAdi se sanmAna kiyaa| (sakkArittA sammANettA tasseva mittaNAi0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purao paMca sAli akkhae geNhai, geNhittA jeTThA stuNhA ujjhiyA taM saddAvei ) jaba sabakA satkAra aura sanmAna ho cukA taba usa ke bAda karyA. AmaMtraNa ApyA pachI dhanya sArthavAhe puSkaLa pramANamAM azana vagere ne cAra prakArane AhAra banAvaDAvyuM. (taopacchaNhAe bhoyaNamaMDavAMsi suhAsaNa mittaNAi. cauNhaya suNhANaM kulagharavaggeNa saddhiM ta viula asaNaM 4 jAva sakkArei sammANei ) nyAre cAre jAtane AhAra taiyAra thaI gaye tyAre te snAna karIne rasoI gharamAM sukhethI Asana upara besI gayA ane mitra, jJAti ane pitAnA svajane vagerenI sAthe temaja potAnI putravadhUonAM sagAM vahAlAMo mAtApitAe nI sAthe cAre jAtanAM puSkaLa pramANamAM taiyAra karavA mAM AvelA AhArane ja jamyA pachI teNe vastro vagere ApIne te badhAne satkAryo temaja bhadhu2 vayanAthI te adhArnu sanmAna yu. (sakkAritA sammANettA tasseva mittaNAi, cauNhaya suNhANaM kulagharavaggasa ya purao paMcasAli akkhae gehai, geNhitA jeTThA suNha ujhiyA ta saddAvei) nyAre 15 mAmatrita For Private And Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacarita nirUpaNam 101 6 " evamavadat he putra tvaM khalu mama hastAdimAn paJca zAlyakSatAn gRhANa, gRhItvAca 'aNupuveNaM' aNupUrvyA-anukrameNa saMrakSantI saMgopAyantI ' viharAhi ' vihara. / 'jayA' yadA yasmin samaye khalu he putra ! ahaM ' tumaM ' tavapArzve imAn pazca zAlyakSatAn ' jAejjA' yAcaya, ' tathA ' tadA tasmin samaye khalu 'tuma' havaM mama imAn paJcazAlyakSatAn paDidijjAsi' pratidadyAH pazcAd mahyaM samarpaye, itikRtvA - ityuktvA jyeSThAyAH snuSAyAH haste dadAti, datvA ca prativisarjayati, dhanya sArthavAha ne apane mitra jJAti Adi janoM ke tathA una cAroM japanI putravadhuoM ke kula gRhavarga ke sAmane pAMca zAlyakSato ko liyA aura lekara jyeSThA jo putravadhU thI ki jisakA nAma ujjhikA thI use bulAyA (sAvittA evaM bayAsI tumaM NaM puttA ! mama hatthAo ime paMca sAliakkhae geNhAhi, geNhintA aNupubve NaM sArakkhenANI saMgomANI viharAhi) bulAkara usase aisA kahA -putri ! tuma mere hAtha seM ina pAMca zAlyakSatoM ko loM aura lekara inheM surakSita rakho sammA lakara acchI taraha se rakho / ( jayANaM ahaM puttA ! tumaM ime paMca sAliakkhae jAejjatayANaM tumaM mama ime paMca sAliakkhae paDidijjArajjAsi ) jaba maiM he putri ! tuma se ina pAMca zAli akSatoM ko mAgU taba tuma mere liye inheM pIche denA / ( ti suhAe hatthe dalayai ) aisA kahakara usane usa jyeSTha snuSA ke hAtha meMuna zAlyakSato ko de diyA / ( dalayittA paDivisajjeha ) dekara phira use visarjita kara diyA / mehamAnAnA satkAra temaja sanmAna thaI gayu. tyAre anya sAthavAhe pAta nA mitra jJAti vagere svajane temaja cAre putra vaccenA mAtApitA vagere sagAvahAlAonI sAme pAMca zAlikaNA ( DAMgaranA kaNA ) lIdhA ane potAnA sauthI bhoTA putranI lAyo unmine movAvI. ( saddAvitta evaM vayAsI tumaM NaM puttA ! mamahatyAo ime paMcasADi akkhae geNhAhi gevhittA aNupuveNaM sArakakhemANI saMgovemANI vizrAhi ) gosAvIne tene yA pra kahyuM " huM putri ! A pAMca zAlikaNAne tame svIkArA ane emane sArI itei salAjIne surakSita rANe. ( jayANaM aha puttA ! tuma ime paMca sAliakkhae jAejja tayANaM tumaM mama ime paMcasAli akkhae paDidijjAsi ) he putra ! jyAre huM tamArI pAsethI zAlIkaNA mAgu' tyAre tame mane pAchA Apo. ( tikaTTu suhAe hatthe dayai ) Ama uDIne tethe bhoTA putranI vadhUnA hAthamAM zAlI ne bhUDI DISAM ( dalayittA paDivisajjei ) zAsI For Private And Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 zAtAdharmakathAjasthe tatastadanantaraM khalu sA-ujjhikA nAmnI vadhaH dhanyasya sArthavAhasyaitamartha 'tahatti tatheti kRtvA-tathAstviti kathayitvA 'paDisuNei ' pratizRNoti svIkaroti / 'paDisuNittA' pratizrutya svIkRtya dhanyasya sArthavAhasya hastAt ' te ' tAn paJcazAlyakSatAn gRhati gRhItvA 'egaMtamavakkamai ' ekAntamapakrAmati ekAnta sthAne gacchati 'egaMtamavakkamiyAe' ekAntamapakramitAyAH ekAntaM gacchantyAH manasi 'imeyArUve ' ayametadrapaH 'ajjhathie' AdhyAtmikaH-AtmAzrayo yAvatsaMkalpaHsamudapadyata evamamunA prakAreNa khalu nizcayena 'tAyANaM' tAtasya zvazurasya ( tAyANaM ) atra AdarArtha bahuvacanaM, 'koTThAgAraMsi' koSThAgAre 'vahave ' bahavaH -anekasaMkhyakAzAlinAM 'pallA' palyakAH-palyakAmAnavizeSA taiH 'paDipubhA' pratipUrNAH bhRtAstiSThati sArddhatrayamaNapramitAnAM dhAnyAnAmekaH pallaka ityabhidhIyate te pallakA bahavaH koSTAgAre bhRtAH saMtIti bhAvaH / 'taM jayA NaM ' tad... (taeNaM sA ujhiyA dhaNNassa tahatti eyamaDhe paDistuNei.) calate samaya usa jyeSTha putra vadhU ujjhikA ne dhanya sArthavAha ke "tathAstu" kahakara isa kathanarUpa arthako svIkAra karaliyA ( paDisuNittA ghaNNassa satyavAhassa hatyAo te paMca sAli * akkhae geNhai ) svIkAra karake dhanya sArthavAha ke hAtha se una pAMca zAlyakSatoM ko phira usane le liyaa| (geNhittA egaMtamavakkamai ) lekara phira vaha vahAM se ekAnta sthAna meM calI gaI / ( egaMtamavakamiyAe imeyArUve ajjhathie 0 ) vahAM okara usane aisA vicAra kiyA-(pavaM khalu tAyANaM koTThAgAraMsi vahave pallAsAli NaM paDipuNNA ciTuMti ) tAta-zvazurajI-ke koSThAgAra meM-aneka cAvalo ke palyaka bharehue rakkhe haiN| yahAM palpaka eka pramANa vizeSa kA nAma hai / yaha 3 // ) mana kA hotA hai / taM jayANaM mama tAo mApAne tamane pAnI AjJA mApI. (taeNaM sA ujjhi yA dhaNNassa tahatti eyama, paDisuNei) tI mate moTara putranI vadhU Aoriti dhanya sAthapAune 'sA' (tathAstu) mA uDAna tanI mAjJAne svI. (paDisuNittA dhaNNassa satthavAhassa pratyAo te paMca sAliakkhae geNhai ) mAjJA svIryA pachI dhanya sArthavAhanA hAthathI temaNe pAMca zAlikaNe laI lIdhAM. (geNhitto egatamavakamai) zAlina neta tyAMthI ta sthAna ta25 tI 2hI. ( egatamabakkamiyAe imeyArUve ajjhathie0 ) tyAM me ta25 bhAvIna teNe viyA2 4-( evaM khalu tAyANaM koDAgAraMsi vahave pallAsAliNaM paDipuNNA citi ). " bhA21 sasarAnA 112mA yomAnA 52 // 58yI maare| che. ( 5854 2 pramANa vizeSatuM nAma che. te 3 // bhanu DAya cha ) (taM For Private And Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamaNAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaricanirUpaNam 193 6 tasmAt kAraNAt yadA yasmin samaye khalu mama tAtaHzvasura imAn paJca zAlyakSatAn yAciSyati ' tayA NaM ' tadAnIM tasminneva samaye khalu ahaM 'pallaMtarAo' pallAntarAt - koSTAgAramadhye anyatarAtpallakAt 'anne' anyAn paJcazAlyakSatAn 'gahAya ' gRhIlA 'dAhAmi ' dAsyAmi, iti kRtvA - iti manasi nidhAya ' evaM saMpeti' evaM saMprekSate - cintayati ' saMpehittA ' saMprekSya - paryAlocya ' te ' tAn zvasura pradattAn pazcazAlyakSatAn ' egaMte ' ekAnte ' eDei ' eDati - prakSipatipAtayatItyarthaH ' eDittA' prakSipya ' sakammasaMjuttA' svakarma saMprayuktA-jAtAcApya bhavat svagRhAdikAryakaraNe uktA''sIdityarthaH ||suu0 3 // , mUlyU- evaM bhogavatiyAe vi, NavaraM sA chollei chollittA agilai aNugilittA jAyA, evaM rakkhiyAvi, NavaraM geNhai geNhittA imeyArUve ajjhatthie0 evaM khalu mamaM tAo imasla mittanAi0 cauNhaya suNhANaM kulagharavaggassa ya purao sahAvettA evaM vayAsI - tuma puttA mama hatthAojAna paDidijA ki paMca sAli akkhae jAissai tayANaM ahaM pallaMtarAo aMte paMca sAliakkhae gahAya dahAmitti kaTTu evaM saMpehei saMpehitA te paMca sAli akkhae egaMte eDei, eDittA sakammasaMjuttA jAyA yAvi hotthA ) jaba aisA kitane hI palyaMka cAvaloM ke koSThAgAra meM bhare hue rakhe haiM to jisa samaya zvazurajI ina pAMca zAlI - akSatoM ko mujhase mAMgeMgeM maiM usI samaya koSTAgAra ke madhya meM se kisI eka dUsare patyaMka se lekara ina pAMca zAli - akSatroM ko de duuNgii| aisA usane vicAra kiyA / vicAra karake bAdameM usane zvasurapradatta pAMcazAli akSato ko ekAnta meM diyA / aura DAlakara phiravaha apane ghara ke kAma karane meM laga gaI || sU0 3 // jayANaM mamaM tAotti kaTTu paMca sAli akkhae jAissai tayANa ahaM pallaMtarAo ate paMca khAli akkhae gahAya dahAmi tikaTTu evaM saMpehei, saMpehittA te paMca sAli akkhae egaMte eDei, eDittA sakammasaMjutA jAyA yAvi hottha / ) jyAre, ghaNA palyA cAkhA kAThAramAM che te je vakhate sasarA pAMca zAtikaNA mAgaze te vakhate pAMca zAlikA kAThAranA pakSakAmAMthI laIne temane ApI daIza. A pramANe vicArIne sasarAe ApelA pAMca zAlikaNAne eTA putranI vadhue eka tarapha phekI dIdhA. ane phUMkIne potAnA hamezAnA gharakAmamAM parAvAI gaI. | sUtra "" 3 ae 66 66 zA0 25 For Private And Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 194 hAtAdharmakathAgasUtra ejAsi tikaTumamahatthaMsi paMca sAli akkhae dalayai taM bhaviyatvamettha kAraNeNaM tikaDu evaM saMpehei saMpehittA te paMca sAla akkhae suddhe vatthe baMdhai, baMdhittA rayaNakaraMDiyAe pakkhivei pakkhivittA UsIsA mUle ThAvei ThAvittA tisaMjhaM paDijAgara. mANI viharai // sU0 4 // ___TIkA-evaM bhogavatikAmapi-bhogavatI nAmnoM snuSAmapyAhvayati navaraM 'sA' bhogavatI zvazurapradattapaJcazAlikaNarUpAnakSatAn svasthAne nItvA 'chollei' tuSarahitaM karoti 'chollittA' niStuSIkRtya ' aNugilai' anugilati-bhakSayati, ' aNugilittA' anugilya bhakSayitvA 'jAyA' svakAryasaMprayuktA jAtAcApyAsIt-svagRhakAryakaraNe lagnA'bhavaditi bhAvaH / evamanenaiva prakAreNa rakSitAmapi-rakSitAnAmnI tRtIyAM snuSAmapyAhayati, AhUya tena paMcasaMkhyAH zAlikaNA dattAH, navara sA tAn gRhNAti, rama gRhItvA cAyametadrUpaH 'ajjhathie ' A evaM bhogavatiyA evi ' ityAdi / sUtra ... TIkArtha-( evaM bhogavatiyAe vi) usI tarai bhogavatikA nAmakI apanI putravadhU thI-use bhI dhanyasArthavAhane bulAyA (gavaraM) isameM vizeSatA kevala itanI rahI ki (sA chollei) usane una zAlyakSatoMko apane sthAna para lejAkara tuSarahita kiyA (chollittA aNugilai ) aura tuSa rahita kara vahaunhe khA gaI ( aNugilittA jAyA ) khAkara bAdameM apane kAma meM laga gaI / (evaM rakkhiyA vi) isI prakAra dhanyasArthavAhane apanI tIsarI rakSitA nAmakI putravadhU ko bulAyA (NavaraMgeNDai, geNhittA imeyArUve Anjhathie 0 ) bulAkara use bhI pAMca zAlikaNo ko diyA / 'evaM bhogavatiyAevi' tyAdi --TI -(eva bhogavatiyAe vi) // pramANe dhanyasAtha vaaddvti| nAmanI pitAnI bIjI putravadhUne bolAvI (jIva) bhagavatikAnA viSe vadhArAnuM e na hai ( sA chollei ) tethe zAmiNa potAnA nivAsa sthAna se na tupa ( 22) 152nA manAyA (chollitt| aNugilai ) mane ules nAMtarA sA 4zane tebhane mA . ( aNugilittA jAyA ) mAyA 5ch| tapAtAnA mamA parevA 8. (eva rakkhiyA vi ) 0 zata dhanyasArthavA cAtAnI zrI putravadhU 2kSitAne mAtAkI (Navara geNhai geNhittA imeyArUve ajhaMthie ) mosAvIna tabhane 555 pAMya li| mAyA. 2kSitA zAli For Private And Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 195 dhyAtmika-AtmAzreyaH cintitaH prArthitaH manogata saMkalpaH samudapadyata, evaM khalu mAM tAtaH zvasuraH / imassa ' eteSAM mitrajJAtipramukhANAM 'purao' purataH-samakSa punazcatasRNA snuSANAM kulagRhavargasya purato'gre zabdayitvA caivamavAdIt vakSyamANarItyA mAM kathitavAn tvaM khalu puttA' he putri ! mama hastAdimAn paJcazAlikaNAn gRhANa gRhItvA AnupUrvyA saMrakSantI saMgopAyantI vihara, yAvad .yadA'haM punaryAceya tadA khalu tvaM mahyamimAn paJcazAlyakSatAn 'paDidijjArajjAsi' patidadyAH prati samarpayeH, iti kathayitvA mama haste paJcazAlikaNA dadAti ' taM-bhaviyavya metya kAraNeNaM ' tasmAdbhavitavyamatra kiMcitkAraNamityevaM 'saMpehei ' saMprekSate -paryAlocayati vicArayatItyarthaH 'saMpehitA' saMprekSya-paryAlocya 'te' tAn usane ve le liyaa| lene ke bAda use aisA vicAra AyA ( evaM khalu mamaM tAo imasta mittaNAi0 cauNha ya suNhA NaM kulagharavaggassa ya purao saddAvettA evaM vayAsI) ki ye mere tAta-zvasura-jo mujhe isa mitra jJAti-Adi maMDalI ke samakSa bulAkara isataraha kaha rahe haiM (tumaNNaM puttA ! mama hatthAo jAva paDi dijjAejjAsi tika? mama hatyaMsi paMca sAli akkhae dalayai taM bhaviyanvametya kAraNeNaM ) ki " he putri / tuma mere hAthase pAMca zAlyakSatoM ko lo aura lekara inhe su rakSita dekho / jaba maiM tuma se inhe pIche vApisa mAMgU to tuma ina pAMco zAlyakSatoMko mujhe samarpita kara denA / so aisA kahakara jo ye pAMca zAlyakSato ko mujhe de rahe haiM to isa viSaya meM koI na koI kAraNa avazya honA cAhiye (ttikaTUTu evaM saMpehei, saMpehitA te paMca sAli ne - all mane tyA2 mA tene L tano viyA lavyo-( evaM khalu mamatAo imassa mittaNAi cauNha ya suNhANa kula baravaggassa ya purao sahAvettA evaM vayAsI)" bhaa2| ss| potAnA bhitra, jJAti vagaire tabha yAre putravadhUo nA mAtApitA vagerenI sAme mane bolAvIne A pramANe kahI 26 // cha-( tumaNNa puttA! mama hatthAo jAva paDidijjoejjAsi tti kaTu mama hatthaMsi paMcasAli akkhae dalayai taM bhaviyAmetthakAraNeNa)" ptri| A pAMca zAlikaNe tame mArI pAsethI le ane laIne emane saMbhALIne rAkhe. jyAre huM tamArI pAsethI zAlikaNe mAgu tyAre A pAMce zAlika tame mane pAchA Apaje. Ama kahIne mane A zAlikaNe ApI rahyA che te menI 5705 gate 25 to sug ra. (tti kaTu evaM saMpehei saMpehitA te paMcasAli akkhae suddhe vatthe baMdhaDa baMdhisA rayaNa karaDiyAe pakkhivaha For Private And Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAGgastre paJcazAlyakSatAn ' suddhe' zuddhe-pavitre ' vatthe ' vastre 'baMdhai' badhnAti-'baMdhittA' vadhvA ' rayaNakaraMDiyAe' ratnakaraMDikAyAM-ratnaDibikAyAM ' pakkhivei ' prakSipati rakSArtha sthApayati 'pakkhivittA' pratikSipya sthApayitvA 'usIsAmUle' ucchIrSakamUle-upadhAnasyAdhobhAge ThAveI ' sthApayati ThAvittA' sthApayitvA 'tisaMjhaM' trisaMdhyaM-prAtamadhyAhnasAyaMkAlalakSaNe 'paDijAgaramANI' prati jAgratI tadrakSArtha sAvadhAnAsatI / viharai ' viharati / / sU0 4 // ___mUlam-taeNaM se dhaNNe satthavAhe tahevamitta jAva cautthiM rohiNIyaM suNhaM saddAvei sadAvittA jAva taM bhaNiyadhvaM ettha kAraNeNaM taM seyaM khalu mama ee paMca sAli akkhae sArakkhemANIe saMgovemANIe saMbaDDemANIe tikadR evaM saMpehei saMpehittA kulagharapurise sahAvei sadAvittA evaM vayAsI - tubbheNaM devANuppiyA! ee paMca sAli akkhae giNhai giNihattA paDhama pAusaMsi mahAvuTikAyaMsi nivaiyaMsi samAjasi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareha karittA ime paMca sAli akkhae akkhae suddhe vatthe baMdhai, baMdhittA rayaNakaraMDiyAe pakkhivei, pakkhi. vittA usIsAmUle ThAvei, ThAvittA tisaMjhaM paDijAgaramANI viharai ) aisA jaba usane vicAra kiyA to vicAra karake usane una pAMca zAlya kSatoM ko zuddha vastra meM bAMdhA bAMdhakara unheM phira ratnanirmita eka Dabbe meM rakha diyA / rakhakara usa Dabbe ko usane usIse-ke nIce bhAga meM sirahAne ke adhobhAga meM rakha diyaa| isa taraha vaha prAtaH madhyAnha aura sAyaMkAla meM ina tInoM kAloM meM usakI saMbhAla meM sAvadhAna hokara rahane lgii| sUtra " " . pakkhivittA usIsA mUle Thovei rAvittA tisaMjhaM paDijAgaramANI viharaI:) mAma vicArIne teNe pAMca zAlikane zuddha vastramAM bAMdhIne ratna jaDelI eka DAbalImAM mUkI dIdhA. DAbalImAM mUkIne teNe te DAbelIne pitAnA ezIkAnI nIce mUkI dIdhI. A pramANe te savAra bapora ane sAMja Ama vakhata te DAbalIne saMbhALIne rAkhavA lAgI. te sUva ja che For Private And Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 197 vAveha vAvittA doJcapi taccapi ukkhayanihae kareha karittA vADipakkhevaM kareha karitA sArakkhemANA saMgovemANA aNu pubveNaM saMvadeha / taeNa te koDaMviyA rohaNIe eyamadraM paDisuNati te paMca sAli akkhae giNhaMti giNhittA aNupuTaveNaM sArakkhaMti saMgovaMti viharati taeNaM te koDuMbiyA paDhama pAusaMsi mahAvuTikAyaMsi NivaiyaMsi samANaMsi khuDDAyaM keyAraM suparikammiyaM kareMti karittA te paMca sAli akkhae vavaMti duccaMpi taccaMpi ukkhayanihae kareMti karittA vADiparikkhevaM kareMti karittA aNupuveNaM sArakkhamANA saMgovemANA saMvaDDemANA viharati // sU0 5 // TIkA-'taeNaM se dhaNNe ' tatastadanantaraM khalu sa dhanyasArthavAha 'thev| tasyaiva mitrAdIna yAvaccaturthI rohiNikAM snuSAM zabdayati, zabdayitvA 'jAva' yAvacchabdena yathA tRtIyA rakSikA zAlyakSataviSaye ciMtayati tathaiva rohiNikApi ___'taeNaM se dhaNe' ityaadi| ____TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se dhaNNe) usa dhanyasArthavAha ne (taheva mittaM jAva cautthiM rohiNIyaM suNhaM saddAvei ) usI taraha mitrAdi parijanoM ke samakSa apanI caturtha putravadhU ki jimakA nAma rohiNI thA use ghulAyA ( sahAvittA jAva taM bhaNiyanvaM) bulAkara use pAMca zAlyakSata dekara unheM surakSita rakhane ke liye usase khaa| ___ zvasura kI bAta sunakara jisa prakAra prApta zAlyakSatoM ke viSaya meM tRtIya putravadhU rakSikA ne vicAra kiyA thA usI taraha isa caturtha putravadhU 'taeNa se dhaNNe ' tyA ! sAtha-(taeNa) tyA2 mA (se dhaNNe) dhanya sApA (taheva mittaM jAva causthi rohiNIyaM suNhaM sahAvei) A1 pramANe 1 bhitra kore samadhIyAnI sAme potAnI yAthI putra 15 DizIna mAsAvI. ( sahAvittA jAva ta bhaNiyavva) bolAvIne teNe pAMca zAlikaNe ApIne teone surakSita rAkhavA mATe kahyuM, sasarAnI vAta sAMbhaLIne rahie trIjI putravadhU rakSikAe jema vicare karyo temaja teNe paNa A viSe ghaNI jAtanA vicAra karyA. chevaTe te For Private And Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre vividhaprakAreNa cintayati, 'taM bhaNiyavvaM' tasmAdbhavitavyamatra kizcitkAraNena mama tAtena zvasureNa mahyaM paMca zAlyakSatA dattAH, tatra ko'pi heturasti / 'taM' tad tasmA kAraNAt / seyaM ' zreyaH sukhakarametadeva khalu mama 'ee' etAn pazca zAlyakSatAn saMrakSantyAH / saMgopAyantyAH saMvarddhayantyAH iti nizcitya evaM saMprekSate= paryAlocayati, saMprekSya ca kulagRhapuruSAn kRSikarmanipuNanijakuTumbapuruSAn zabdayati Ahvayati zabdayitvA caivaM vakSyamANaprakAreNAvAdIt , he devAnupriyAH yUyaM khalu etAn paMcazAlyakSatAn gRhNIta gRhItvA 'padamapAusaMsi' prathama prASi varSAkAlaprArambhasamaye ' mahAbuTikAyaMsi ' mahAvRSTikAye nivaiyaMsi samANaMsi' nipatite sati mahAvRSTirUpeNa jalarAzi rUpe'pkAye bhUmau nipatite satItyarthaH rohiNIkAne bhI vividharUpa se vicAra kiyaa| anta meM isa niSkarSa para vaha pahu~cI ki zvasurajone jo ye pAMca zAlyakSata mujhe diye haiM aura inakI rakSA Adi karane ke viSaya meM jo mujha se kahA hai so isameM koI na koI kAraNa avazya hai / (taM seyaM khalu mama ee paMca sAli akkhae sArakkhemANIe saMgovemANIe saMbaDemANIe ttika? evaM saMpehei ) isaliye mujhe yahI sukhakara hai ki maiM ina pAMca zAlyakSatoM kI rakSA karU~ ina kA saMgopana aura saMvarddhana kruuN| aisA nizcaya kara usane yaha pUrvokta rUpa se vicAra kiyA / ( saMpehittA kulagharapurise saddAveha ) vicAra kara phira bAda meM usane kRSikarma karane meM nipuNa apane kuTumba ke puruSo ko bulAyA / ( saddAvittA evaM vayAsI ) bulA kara aisA kahA(tumbheNaM devANuppiyA ! ee paMca sAli akkhae giNhaha giNhittA paDhamapAusaMsi mahADikAyaMsi nivaiyaMsi samANaMsi khuDDAgaM keyAraM e nirNaya upara AvI ke sasarAe mane pAMca zAlIkaNe ApyA che ane teonI rakSA mATe mane je kaMI kahyuM che tenI pAchaLa kaMIne kaMI kAraNa te cokakasa DAg or . (ta seyaM khalu mama ee paMca sAli akkhae sArakkhemANIra saMgovemANIe savaiDhemANIe tti kaTuevaM sapehei) to bhArI sana 1204 cha ke huM teonI rakSA karUM teonuM saMgepana temaja saMvartana karUM. A pramANe zaDiyA se pAMya line bhATe piyA dhyA. ( sapehittA kulagharapurise sahAvei ) viyA2 arIne teNe kRSi 42vAmA meTale the.vAmA yatura sevA potAnA apanA bhAsAne movAvyA. ( sahAvittA evaM vayAsI) bolAvIne teNe A rIte kahyuM(tubhenn devANuppiyA! ee paMca sAli akhae giNhai gihittA paDhama pAusaMsi mahAvuDDhikAyAMsi nivayasi samANasi khuDAgaM keyAra suparikammiya kareha) For Private And Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 199 'khuDDAga ' kSulakaM kayAra ' kedAra kSetraM kyArA, iti bhASA prasiddhaM 'supari kammiyaM ' suparikarmita zAlyakSatavapanayogyaM kareha ! kuruta, kRtvA ca 'ime' imAn paJcazIlyakSatAna 'vAveha ' vapata prarohArya kSetra prakSipata, uptvA kSetro vapanaM kRtvA dvitIyamapi tRtIyamapi vAraM ' ukkhayanihae ' utkhAtanihatAn kSene jAtAna punastAn vardhanAtha dvitrivAram-utpATaya anyatra kSetra samAropitAn 'kareha' kuruta ekasmAt sthAnAdanyasthAne ropayata 'karittA' kRtvA-ropayitvA, 'vADipaDikkhevaM ' vATikAparikSepaM = prAkArAkAreNa vATikAM kuruta kRtvA saMrakSanta, saMgopAyanta AnupUrtyA anukrameNa 'saMvadeha' saMvardhayata / surikammiyaM kareha.) he devAnupriyo ! tuma loga ina pAMca zAli akSato ko lo-aura lekara jaba sarva prathama varSAkAla ke prArambha meM jalarAzi rUpa apkAya mahA vRSTirUpa se bhUmi para gire to usa samaya tuma choTI sI eka kyArI meM zAli akSatoM ko yone ke yogya karo ( karittA ime paMca sAli akkhae vAveha vAvittA doccapi taccapi ukkhaya nihae kareha, karittA vADipakkhevaM kareha karittA sAravakhemANA saMgovemANA aNupubveNaM saMbaDveha ) jaba vaha kyArI acchI taraha se parikarmita ho jAve to usameM ina pAMca zAli akSatoM ko tuma loga bo dii| ... ___ghokara dubArA tighArA unhe utkhAta nihata karo-arthAt jaba ve kheta meM-kyArI meM-aMkurarUpa se utpanna ho jAve taba unheM vRddhiMgata karane ke liye vahAM se ukhAr3o aura phira dUsarI jagaha-kyArI meM unheM Aropita kro| isa taraha do tIna bAra kro| karake phira usa kheta ko vAr3I se parivRta karo-prAkAra ke AkAra jaisI kAMTo kI bAr3a se he devAnupriye ! tame A pAMca zAlikaNe che ane varSAkALa nA prAraMbhamAM apUkAyamahAvRSTi rUpe jaLa vRSTi thAya tyAre tame nAnI sarakhI eka kayArI 2 mA zAsi vI zata zate yogya nAva, (karittA ime paMca sAli akkhae vAveha vAvittA doccApi taccApi ukcai nihae kareha, karittA vADi pakkheva kareha karitA sArakhemANA saMgovemANA aNupuTveNa savaDUDheha) yArI jyAre sarasa rIte taiyAra thaI jAya tyAre temAM A pAMce zAlikaNene vAvajo. vAvIne bIjI ane trIjI vakhata ukhAta niyata kare eTale ke jyAre zAlikaNe kayArImAM cha mI jAya tyAre teonA vardhana mATe te sthAnethI upADIne pharI bIje sthAne che. A pramANe tame be traNa vakhata kare Ama karIne tame te zAlikaNavALI kayArInI cemera kAMTAonI vADa banAve. A For Private And Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 200 bAtAdharmakathAgasa tatastadanaMtaraM khalu te koTumbikapuruSAH rohiNyA; etamartha zAlyakSatasaMvadhanarUpamartha prati zRNvanti-rohiNI kathanAnusAreNa svIkurvanti svIkRtya ca tAn paJca zAlyakSatAn gRhNanti gRhItvA cAnupUrvaNa krameNa saMrakSanti saMgopAyanti, 'vi. haraMti' Asate / tatastadanantaraM khalu te kauTumbikAH puruSAH prathamamApi mahAvRSTikAye nipatite sati kSulakaM kedAraM suparikarmitaM zAlivapanayogyaM kurvanti kRtvA ca tAna paMca zAlyakSatAn vapanti dvitIyamapi tRtIyamapi dvitrivAra 'ukkhaya nihae ' utkhAta nihatAna mUlasthAnAdutpAvya anyatra sthAne samAropitAna kurvanti kRtvA vATikA parikSepaM kurvati kRtvA ca AnupUA anukrameNa-saMrakSantaH-samyaka rakSAM kurvantaH saMgopAyantaH saMvardhayanto viharanti // sU0 5 // use ghera do-aura ghera kara usa kI rakSA karo-upadravoM se use pacAvo isa prakAra kramazaH ina zAli akSatoM ko tuma loga bddhaao| (taeNaM te koDuMbiyA rohiNIe eyamaDhe paDisuNaMti te paMcasAli akkhae giNhaMti giNihattA aNuputreNaM sArakheti saMgovaMti viharati ) rohiNikA ke isa zAli akSata vardhanarUpa artha ko una kauTumbika puruSoM ne svIkAra kara liyA aura una pAMca zAli akSatoM ko usase le liyaa| lekara rohiNIkA ke kahane ke anusAra kramazaH una saba ne rakSA kI aura upadravoM se unheM bcaayaa| (taeNaM te kauTuMSiyA paDhamApAusaMsi mahA dhuDijhAyasi NivaiyaMsi samANaMsi khuDDIya keyAraM suparikammiyaM karaMti, karittA te paMca sAli akkhae vavaMti duccapi taccapi ukkhaya nihae kareMti, karittA vADi parikkhevaM kareMti, karitA aNuputveNaM sArakkhemANA saMgovemANA sNbpramANe tame te vAvelA zAlikaNanI vividha rIte saMbhALa pUrvaka rakSA karatAM 42i mArnu 1 421. (taeNa te koDubiyA rohiNIe eyamaDhe paDisuNati te paMca cAli akkhae giNhati giNhittA aNupumveNa sArakheM ti sagovaMti viharati) rohiNanA-zAlikAnA vardhana mATenA badhA sUcane kauTuMbika puruSee svIkAryA, ane pAMce zAlikone temanI pAsethI laI lIdhA. laIne rohiNInI sUcanA mujaba zAlika nI temaNe upadravathI rakSA karI. (taeNa te kauDubiyA paDhamApAusasi mahAbuDhi kAya si NivaiyAsi samANa si khuiDIya keyAra suparikammiyaM kareti, karitA te paMcasAli akkhae vavati duccapi taccApi akkhae nihae kareM ti, karittA vADiparikkheva kare ti karitA aNuputveNa sArakkhemANA saMgovemANI saMvaDhemANA viharati ) / nA For Private And Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhamagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a07 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 201 mULam-taeNaM te sAlI aNupuTaveNaM sArakkhijamANA saMgovijamANA saMvaDDijamANA sAlIjAyA kipahA kiNho bhAsA jAva niuraMbabhUyA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| taeNaM sAlI pattiyA vattiyA gambhiyA pasUyA AgayagaMdhA khIrAiyA baddhaphalA pakkA pariyAgayA sallaiyA pattaiyA hariya. pavvakaMDA jAyA yAvi hotthA, taeNaM te koDuMbiyA te sAlie pattie jAva sallaiyapattaie jANittA tikkhehiM Nava pajaNa. ehi asiyaehiM laNati lupitA karayalamalie kareMti, karitA puNaMti, tasthaNaM cokkhANaM sUyANaM avakhaMDANaM apphuDiyANaM chaDDachaDApUyANaM sAlINaM mAgahae patthae jAe / taeNaM te koDubiyA te sAlI Navaesu ghar3aesu pakkhivaMti pakkhivittA DemANA viharaMti) jaya sarva prathama varSA kAla ke prAraMbha meM jalarAzI rUpa apUkAya mahA vRSTi ke rUpa bhUmi para barasA taba una logoM ne zAli vapana ke yogya eka choTAkyArI bnaayaa| banAkara usa meM una pAMca zAli akSatoM ko bo diyA / bAda meM jaba ve aMkura ke rUpa meM utpanna ho gaye-taSa unhe mUlasthAna se ukhAr3a kara dUsare sthAna meM Aropita kara diyaa| isa taraha do tIna bAra unheM ukhAr3a aura Aropita kiyA pazcAt usa kheta ko bAr3a se parivRta kara diyaa| isa prakAra kara ke una saba ne kramazaH unakI rakSA kI-upadravoM se unheM bacAyA aura unheM bahAyA // sU05 // prAraMbhamAM jyAre sau prathama apakAya mahAvRSTi ne rUpamAM jaLa varSA thaI tyAre te lekee zAlikaNane vAvavA yogya evI eka nAnI sarakhI kayArI banAvI nAnI kayArI banAvIne teoe temAM pAMca zAlikAne vAvyA, jyAre zAlikaNe aMkurita thayA tyAre teoe temanA pitAnA mULa sthAnethI upADIne bIjA sthAne repI dIdhA. tyAra bAda kyArIne teoe kAMTAnI vADa karI lIdhI. A pramANe te lake e yathAkrame vAvelA zAlikaNanI rakSA karI, upakothI temanI saMbhALa rAkhI ane temanuM vardhana karyuM. A sUtra "pa" hA 26 For Private And Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 202 zAtAdharma kathAGgasUtre uvaliMpaMti, uvaliMpittA laMchiyamudie kareMti, karittA koTTAgArassa egadesaMsi ThAveMti, ThAvittA sArakkhemANA saMgovemANA viharati / taeNaM te koDhuMbiyA doccami vAsarattasi paDhama pAusaMsiM mahAbuTikAyaMsi nivaiyaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM nivaiyaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM karoti te sAlI vavaMti doccaMpi taccapi ukkhayaNihae jAva luNeti jAva calaNa talamalie kareMti, karettA puNaMti tatthaNaM sAlINaM bahave kuDavA jAva egadesAsa ThAveMti ThAvittA sArakkhamANA saMgovemANA vihrNti|tennN te koDuMbiyA taccaMsivAsArattasi mahAvuTTikAryasi nivaiyaMsi bahave keyAre suparikammie jAva luNeti luNattA saMvahaMti saMvahittA khalayaM kareMti khalayaM karittA malota jAva bahave kuMbhA jAyA, taeNaM te koDubiyA sAlI koTThAgAraMsi pakkhivaMti jAva viharaMti cautthe vAsAratte bahave kuMbhasayA jAyA // sU0 6 // - TIkA-tatastadanantaraM khalu te zAlaya AnuA saMrakSyamANAHsaMgopyamAnAH saMvaddharthamAnAH zAlayaH 'jAyA' jAtA:-niSpannAH kiMbhUtAH ? kiNhA ' kRSNAH varNataH zyAmAH 'kiNhobhAsA ' kRSNAvabhAsAH kRSNacchAyAH zyAmakAntayaH yAvad taeNaM te sAlI aNupuvveNaM' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se sAlI) anya kheta meM Aropita kI gaI vaha zAlI ( aNupugveNaM) krama 2 se (sArakkhijjamANA, saMgovijamANA saMvaDijjamANA sAlI jAyA) una logoM se rakSitakI jAkara saMgopita kI jAkara baDhAI gaI so khUba vaDha gaI (kiNhA kigho bhAsA, jAva 'tapaNa te sAlI aNupuJveNa / tyAha sAtha-(taeNa) tyaa2|4 (te sAlo) vilon metaramA SIo pAveyA ti 4 / (aNuputveNa) yathA (sArakkhijjamANA saMgovijjamANA, saMvaDhijanamANA sAlIjAyA) temAthI 2kSita, sagApita tabhara pati ne pU01 vRddhi pAbhyA. (kiNhA kiNhobhAsA jova niura babhUyA, pAsAIyA darasaNijjA, abhirUvA ) For Private And Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a07 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 203 'meha niuvabhUyA' meghanikurambabhUtA anyonyazAkhAprazAkhAnupravezAt ghana niraMtaracchAyaramaNIyameghAnAM nikuraMbaH samUhastadvat zobhAzAlina ityarthaH ataeva 'pAsAIyA' prAsAdIyAH darzakamanaH prasannatA hetutvAt ' darisaNijjA' darzanIyAH netrAnandakAritvAt ' abhirUvA ' abhirUpAH kamanIyatvAt ' paDirUvA' pratirUpA- sarvathA cittahAritvAt. / tatastadanantaraM khalu 'sAlI' zAlayaH 'pattiyA patritA-patrayuktA jAtA 'vartitAH-vRttAkAratayA vartulA jAtA nAlarUpatayA zAkhAdinA samatayA vA vRttabhAvaM prAptAH 'gambhiyA' garbhitAH pravardhanAnantaraM jAtagarbhAH= antaH sAtamaJjarikA ityarthaH 'pamUyAH' prasUtA nissRtamaJjarikAH 'AgayagaMdhA' AgatagandhAH sarvataH prasaratsurabhigandhAH 'khIrAiyA ' kSIrakitA:= samutpannadugdhAH, "vaddhaphalA' 'baddhaphalAH kSIrasya kaNarUpeNa pariNAmAdutpannaphalA 'pakkA ' pakvAH kaNAnAM paripAkAt paripuSTA pariyAgayA ' paryAyAgatA. sarvAvayavena pakkAvasthAmupagatAH / ' sallaiyA' zalAkitAH zuSkapatratvena nikuraMbabhUyA, pAsAIyA, darasaNijjA, abhirUvA paDirUvA ) varNa se vaha kAlI ho gaI AbhA bhI usakI kAlI nikalane lagI / yAvat vaha megha nikuramba samUha jaisI ho gaI / zAkhA prazAkhAo ke paraspara meM praveza se, sAndra aura antara rahita chAyA se ramaNI ya meghoM ke samUha kI taraha vaha zobhita hone lgii| jo bhI koI use dekhatA to usakA mana Ananda se khila utthtaa| netroM ko usake darzana se bahuta adhika zItalatA prApta hotii| isa liye vaha kamanIya aura pratirUpa bana rahI thii| cittAkarSaka thI aura bahuta adhika manojJa thii| (taeNaM sAlI pattiyA, vattiyA, gambhiyA, pasUyA, Agaya gaMdhA khIrAiyA, baddhakalA, pakkA, par3iyAgayA, sallaiyA, pattaiyA hariyapavyakaMDA, jAyA yAvi hottho ) dhIre 2 samayAnusAra vaha te zyAma raMganA thaI gayA. temanAmAMthI kALI AbhA kuTavA lAgI. yAvat te meghanIkuraba jevAM thaI gayA. - A rIte vAvelI te DAMgara zAkhA prazAkhAonA pravezathI sAMdra temaja saghana chAyAthI ramaNIya meva samUho jevI zobhavA lAgI. je ke tenA sauMdarya ne tuM tyAre tenuM mana harSagheluM thaIne nAcI uThatuM hatuM. tene jovAthI netra zItaLatA anubhavatA hatA. ethI te kamanIya ane pratirUpa lAgatI hatI. te thittane mA nArI tara ma bhano 2 tA. (taeNa' sAlI pattiyA, vattiyA, gambhiyA, pasUyA AgamagaMdhA, khIrAiyA baddhaphalA pakApaDiyAgayA, salaiyA For Private And Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 jJAtAdharmakathAsUtre zalAkArUpeNAvasthitAH ' pattaiyA' patrakitA: pApatrANAM prAyazaH kSaraNAdalpa patrAH, ' hariyapatrakaMDA' haritaparvakANDAH-haritAni=paripakvatayA haritAlavarNAni AzukAni prAdurbhavadakuravatpItavarNAni - parvakANDAni yeSAM te tathA, jAtAzcApyabhavan sampUrNatayA paripakvA jAtA ityrthH| tataH khalu te kauTumbikA tAn zAlIn zAlI-dhAnya-patra yukta hone lagI, AkAra meM gola 2 dikhalAI dene lagI / nAla ke Upara zAkhA Adi-avayava samAna rUpa se nIcekI aura chatto ke samAna jhuka gaye the isaliye vaha AkAra me golAkAra dikhalAI detI thii| jaba vaha acchI taraha vardhita ho cukI taba usameM bhItara maMjarI AgaI aura bAhira nikala AI / cAroM aura sugaMdhi usame se phailane lgii| dhIre 2 usa maMjarIme dUdha bhA utpana ho gyaa| aura vaha dugdha kaNarUpa se pariNama gayA isase usa maMjarI meM anna bhI aagye| ve annake dAne bhI paripakva ho gaye saMpUrNa rUpa se acchI taraha pakakara puSTa ho gaye / isa taraha jaba vaha zAli-dhAnya pakakara taiyAra ho gaI -taba usake patte zuSka ho cale aura ve zalAI ke Akara meM usameM laTakane lge| dhIre 2 kucha 2 pake hue patte usameM se kSarita bhI ho gaye / isalie usameM bahuta kama patte lage hue raha gaye / usake parva kANDa paripakva hone ke kAraNa prAdurbhavita aMkura ke samAna pIle ho gye| pattaiyA, hariya pavvakaMDA jAyA yAvi hotthA) samaya tai yathAme te 2 pAMdaDA vALI thavA mAMDI. AkAramAM te goLa dekhAvA lAgI. DAMgaranI dAMDInI upara nAnI zAkhAo vagere avaya sarakhI rIte chatarInA AkAramAM nIce namelAM hatAM ethI ja te AkAramAM goLa dekhAtI hatI. jyAre te sArI peThe moTI thaI gaI tyAre temAM maMjarIo nIkaLI. ane tenI suvAsa comera prasarI gaI. dhIme dhIme maMjarIomAM dUdha utpanna thayuM ane yathA samaye te dUdha temAMja konA rUpamAM baMdhAvA lAgyuM. Ama samaya jatAM zAlikaNe saMpUrNa rIte paripakava temaja puSTa thaI gayA. A rIte jyAre te zAlibAnya no pAka taiyAra thaI gaye tyAre tenA pAMdaDAM sUkAI gayAM ane te zalAkA (saLI) nA AkAre temAM laTakavA lAgyA. temAM laTakavA lAgyAM dhIme dhIme pAkelAM pAMdaDAM temAMthI kharavA lAgyAM. ethI khUbaja theDAM pAMdaDAM tenI upara rahI gayAM. tene 5rvakAMDa (choDanI be gAMTha vaccene bhAga) paripakava thaI javAthI prAHvita aMkaranI jema pILo thaI gayo hate. For Private And Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 205 anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam patritAn yAvat zalyakita patrakitAn jJAtvA tIkSNaiH 'NavapajjaNaehiM ' navapA. yanakai-navAni-navInAni pAyanakAni-loikAreNa tApitAni kuhitAni tIkSNadhArI kRtAni kRtvA punastApayitvA jale nibolanAni yeSAM tAni, taiH 'asiyaehiM ' 'asiya' iti dAtrArthako'yaMdezI zabdaH dAtrarityarthaH, lunanti=chedayanti, lavilA 'karatalamalie ' karatalamRditAn kara lagharSaNetAn kurvanti, zAlikaNAn maJja rIto nissArayantItyarthaH puNaMti' nanti palAlAdInapasArayanti tatra khalu= . (taeNaM te kauTuMbiyA te sAlIe palie jAva sallAya pattaie jANitto tikkhe hiM NavapajjaNaehi~ asi ehiM luNeti, luNittA karayalamalie kareMti, karittA puNaMti, tasthaNaM cokkhANaM sayANaM akkhaMDANaM apphuDiyANaM chaDDuchaDApUyANaM sAlINaM mAgahae patthae jAe ) isa taraha jaba vaha zAli-sasya pUrNarUpa pakakara tayAra ho gaI aura jaba una kauTumbika puruSoMne use patrita yAvat zAlyaMkita patrAMkita-pake hue patto vAlI aura zAli se yukta dekhA to use pUrNa pakI huI jAnakara tIkSNa nava pAyanaka vAle dAtroM se-haisiyoMse una logoM ne use kATa liyaa| "luhAra ke dvArA jo tApita aura kuTita kara pahile tIkSNa dhArI vAle banAye gaye ye haiM aura bAda meM phira tApita kara jalameM bujhAye gaye haiM" yaha " nava pAyanaka" isa zabda kA artha hai / yaha " AsiehiM" yaha hasiyA (dAtra ) vAcaka dezIya zabda he / kATakara phira unhoMne usazAli maMjarI meM se hAthoM se mardita kara zAlikagoM ko nikaalaa| (taeNa te kauDubiyA te solIra pattie jAva sallaiya pataie jANito tikhehiM NavapajjaNaehi Asiyaehi luNeti luNittA karayalamAlie kareM ti, karitA puNati tathaNa cokkhANa sayANa akkhaMDANa aphaDiyANa chaDDachaDApUyANa sAlI Na mAgahae patthae jAe ) 21 pramANe nyAre te sidhAnya pU93pe paripa thaIne taiyAra thaI gaI tyAre kauTuMbika puruSoe tene patrita yAvata zalyakti patrAMti eTale ke pAkelAM pAMdaDAM vALI joI tyAre tene pUrNarUpe paripakava thayelI jANIne tIkSaNa dhAravALI dAtaraDIthI tene kApI nAkhI. lahAra vaDe tapAvI temaja TIpIne pahelAM tIkSaNa dhAravALAM banAvavAmAM Ave ane tyA bAda pharI tapAvIte pANImAM ThaMDAM karavAmAM Ave tene "nava. pAyana' vAmAM Ave che. maasimddiN| mAhAtra (hAtarI) pAya dezI 25 ch.| DAMgarane kApIne teoe zAlimaMjarIone hatheLIthI masaLIne zAlIka TA paDayAM. bhUsAne teeAe tyAMthI dUra karyuM. A rIte te sthAna bhUsu For Private And Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 206 jJAtAdharbhakathAGgasatra tasmin sthAne ' cokkhANaM ' cokSANaM kacavaranissAraNena svacchAnAm ' sUiyANaM' zUkitAnAM zUkayuktAnAM vapanayogyAnAmityarthaH ' akkhaDANaM' akhaNDAnAm akSatAnAm ' apphuDiyANaM ' asphuTitAnAm atruTitAnAm 'chaDDachaDApUyANaM ' chaDachaDApUtAnom- 'chaDa-chaDa ' zabdapUrvaka sUryAdinA zodhitAnAM zAla.nAM zAlikaNAnAM 'mAgahae 'mAgadhakaH- magadhadezaprasiddhaH, 'patthae' prasthaka-mAnavizeSo jAtaH, mAgadhapasthaparimitAH zAlayaH saMjAtA ityrthH| tataH khalu te kauTumbikAstAn zAlIn 'navaesu ' navakeSu-nUtaneSu ghaTeSu laghukalazeSu pakvivaMti' prakSipanti sthApayanti bharantItyarthaH, utkSipya ' uvaliMpaMti ' upalimpanti ghaTamukhe pidhAnakasya gomayAdinA saMyojanena mukha nirodhaM kurvanti upalipya * laMchiyamuhie' lAmichamudritAn lAJchitA rekhAdiusake pyAra Adiko palola ko-vahAM se haTAyA / isa taraha usasthAna meM cokhe-kUr3AkarakaTa nikalajAne se bilakula svaccha hue-zaka yukta -capana yogya aise akhaMDa-akSata-sAvita-TUTe nahIM tathA char3a char3a zabda pUrvaka mUpAdi se zodhita kiye gaye zAlikaNa nikale jo magadha deza prasiddha 1 prastha pramANa hue| (taeNaM te kauTuMbiyA te sAli Navaestu, ghaDaesu, pakkhivaMti pakkhivittA uvalipati, uvaliMpittA laMchiyAdie kareMti, karittA koTTAgArassa egadesaMsi ThAti, ThAvittA sArakkhemANA, saMgovemANA viharaMti ) isa ke bAda una kauTumbika puruSone una zAlikaNoM ko navIna choTe 2 ghaDoM meM bharakara rakha diyaa| bharane ke bAda una ghaDoMkA mukha DhaMka diyA aura use gobara Adi se lIpakara baMdakara diyaa| banda karake phira una ghaDoM ko rekhAdi cihna vagere sApha karavAthI svaccha zAlikaNe zuka yukta-vAvavA yogya, akhaMDa-akSata sUpa vagere, thI chaDe chaDa zabda karAvaDAvIne sApha karelAM zAlikaNe nIkaLyA. tazAsI bhagavaza prasiddha se pra25 pramANa tA. (taeNa te kauDubiyA te mAliNavaesu ghaDaesu pakkhi ti pavikhavittA, uvaliyati ubaliMpittA lachi yamuhie kareti, karittA koDAgArassa egadesaMsi ThAveMti, ThAvittA sArakhemANA, saMgovemANA viharaMti ) tyA2 mA Tumi puruSAye zAmiyAne nA nAnA nAnA kaLazamAM bharIne mUkI dIdhA. tyAra bAda kaLazanA meM DhAMkIne temane chANa vagerethI lIpIne baMdha karI dIdhA. kaLazane baMdha karIne rekhAo vagerethI temane cihnita karIne temanA upara nAmanI mahora lagAvI dIdhI. tyAra pachI bhaMDAramAM eka tarapha kaLazane For Private And Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI Toka 10 7 dhanyasArthavAhaciritanirUpaNam 200 cinena cihnitAH,mudritAH nAmamudrAdinA'GkitAstAn kurvanti, kRlA 'koTThAgArassa' koSThAgAhasya ekadeze sthApayanti, sthApayitvA saMrakSantaH saMgopAyanto viharanti / tataH khalu te kauTumbikA dvitIye varSArAne dvitIyavarSasambandhi cAturmAsyakAle prathamamApi prAT prArambhasamaye mahAraSTikAye nipatite mahAvarSAyAM satyA kSullaka kedAraM : suparikammiyaM ' suparikarmitaM-viziSTa lakSNamRttikAdidAnena halakuddAlAdinotkhanane ca saMskAritaM kurvanti, kRtvA tAn zAlIn vanti 'docca pi taccaMpi' dvirapi trirapi-dvitrivAramApi ' ukkhayanihae' utkhAtanihatAnutpATitaropitAna yAvat lunanti, yArat caraNatalamRditAn kurvanti, kRtvA punanti se cihnita kara unapara nAmakI muhara lagA dii| pazcAt bhaMDAra meM unheM eka ora rakha diyaa| samaya 2 para ve loga unakI rakSA aura saMbhAla bhI karate rhe| (taeNaM te kauTuMbiyA doccapi vAsArasaMsi paDhama pAusaMsi mahAvuTTikAyaMsi nivaiyaMsi khuTTAgaM keyAraM suparikammiyaM karati isake bAda una kauTubika puruSone dvitIya varSa saMbandhI caumAsA jaya lagA-taba-sarva prathama mahavRSTi ke rUpa meM jala ke barasa jAne para, hala se jota kara tathA kuddAla Adi se khodakara eka choTA sA kheta taiyAra kiyaa| usameM cikanI aura narama miTTI DAlakara use bahuta hI acchA zAli upajAne ke yogya banA diyA / (te zAli vapaMti, docyapi taccapi ukkhaya nihae jAva luNeti ) bAdameM usa zAlI ko usameM bo diyaa| pahile kI taraha jaba vaha dhAnya aMkurita ho AI taba unhoMne use vahAM se ukhADa kara dUsarI jagaha Aropita kara diyA / isa taraha yaha bhUtI dIyA. yathA samaya te temanI an 5y andu Cal. ( taeNaM te kauMDubiyA doccaMci vAsAratasi paDhama pAusaMsi maha vuDDhakAyaMsi nivaiyaMsi khuDhAgaM keyAraM suparikammiyaM kareMti) yA2 57 Tumi puruSobhe bhI varSe comAsAnA divase AvyAM tyAre sau pahelAM mahAvRSTinA rUpe jaLavarSA thayA bAda haLathI kheDIne temaja kedALI vagere thI khodIne eka nAnuM khetara taiyAra karyuM jemAM cIkaNI ane komaLa mATI nAkhIne tene khUba ja sarasa zAli (i12) paav| yo25 manAvI hIdhu. (te sAlIvapaMti, doccaMpi taccapi ukkhayanihae jAva luNeti) tyA2 5chI taramA tinI hIdhI. pahelAnI jema jyAre zAlinA aMkuro bahAra nIkaLyA tyAre kauTuMbika mANase e tenA cheDAne tyAMthI upADIne bIjA sthAne repI dIdhA. A For Private And Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 208 hAtAdharmakathAsUtra tatra khalu zAlInAM bahavaH kuDavAH zAlisaMbhRtA bahavaH kuDavA abhUvana saMjAtA, yAvat ekadeze sthApayanti, sthapayitvA saMrakSantaH saMgopAyanto viharanti / tataH khalu te kauTumbikAstRtIye varSA rAtre mahAdRSTikAye nipatite sati bahUn kedAron suparikarmitAn yAvad lunanti, lavitvA saMvahanti=bhArarUpeNa tAn baddhvA mastake skaMdhevA nidhAya khale sthApayituM samAnayanti. tatrato'panIya tAnvahanti,samuhyasamAnIya 'khalayaM ' khalaka dhAnyamardanasthAnaM ' kareMti' kurvanti zAlIn khale sthApayantItyarthaH, kRtvAkhale saMsthApya ' maleti' khale prasAryavalIvadarbhadaiyanti utkhAka (ukhAranA) nikhAta (ropanA rUpakriyA unhoMne do tIna vAra kI . yAvat dhIre 2 usake pUrNata pakajAne para unhoM ne use kATa liyaa| (jAva caraNa tala malie kareMti, karettA puNaMti, tatthaNaM sAlINaM yahave kuDavA jAva egadesasi ThAti ThovittA sAravakhamANA saMgovemANA viharaMti) yAvat use apane 2 pairoM ke taliyoM se mardita kiyaa| bAda meM use palAlaAdi ke apasAraNa (dUra ) se sApha kiyaa| isa taraha vahAM zAliyoM ke aneka kuDava (ghaDe ) una se bhara gye| yAvat una kuDavo (ghar3o) ko unhoM ne le jAkara pahile kI taraha bhaMDAra meM eka tarapha rakha diyaa| rakhakara ve samaya 2 para unakI sArasaMbhAla bhI karane lge| (taeNaM te kauTuMbiyA taccapi vAsArattaMsi mahA buDikAyaMsi nivaiyaMsi yahave keyAre suparikammie jAva luNe li, luNittA saMvahaMti saMvahittA khalayaM kareMti, khalayaMkarettA maleti, jAva bahave kuMbhA jAyA) isa taraha dhIre 2 samaya nikala ne para jaba tIsarI bAra varSA kAla sambandhI rIte A utpAta (upADavuM) nikhAta (repavuM nI kriyA temaNe be traNavAra karI. samaya jatAM yathAsamaye jyAre pAka taiyAra thaI gaye tyAre teoe tene kApI lIdhe. (jAva caraNa tala malie kareti karettA puNaMti, tatthaNaM sAlINaM vaha ve kuDavA jAva egadesaMsi, ThAti ThAvittA sArakkhemANA saMgovemANA viharaMti) ane "yAvatu " tene potAnA pagothI madiMta karyo tyAra pachI temAMthI bhUsuM vagere sApha karyuM. A pramANe tyAM zAlio (DAMgara) nA ghaNA kuDava-kaLaze -bharAI gayA. A rIte te kauTuMbika puruSe e pahelAMnI jema ja zAlithI paripUrNa kaLazane kaThoramAM eka tarapha mUkI dIdhA. yathA samaya zAlinA kaLazenI teo saMbhALa paNa rAkhatA hatA. (taeNaM te kauTuMbiyA taccaMpi vAsArattaMmi mahAvuddhikAyaMsi nivaiyaMsi vahave keyAre suparikammie jAva luNeti, luNittA, saMghahati saMghahitA khalayaM, kareMti, khalayaM karettA marleti jAva bahave kuMbhA jAyA) For Private And Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TokA bha0 7 ghanyasArthavAhaparitanirUpaNam 209 yAvat bahavaH vRhadghaTAH jAtAH anekabRhadghaTAH zAlipUrNA abhUvamityarthaH / tataHkhalu te kauTumbikAH zAlIn koSThAgAre prakSipanti sthApayanti yAvat saMgopAyanto vihrnti.| caturthe 'bAsAratrecaturthavarSasambandhi-cAturmAsyakA varSicaumAsA prAraMbha huA aura usa meM sarva prathama mahAvRSTi ke rUpa meM jaba jalakI varSA huI to una kauTumbika puruSoM ne aneka kheta suparikarmita kiye ... una meM usa zAlI ko ko diyaa| yAvat use kATa liyaa| jaba vaha saba kaTa cukI taba gaTThA ke rUpameM bAMdhA taba mastaka paraskaMdha para bhAra rUpa se use rakha kara ve saba khalihAna meM le Aye / lAkara vahAM unhoM ne dhAnyamardana ke yogya khalihAna taiyAra kiyA / usa ke taiyAra ho jAne para usa meM usa zAlI ko phailA kara rakha diyaa| bAda meM bailoM dvArA usa kI dA~ya kii| yAvat vaha dhAnya itanA niSpanna huA ki usase baDe 2 ghaDe bhara gaye / (taeNaM te koDuMbiyA sAlI koTThAgAraMsi pakkhi. vaiti, jAva viharaMti, cautthe vAsorase bahave kuMbhasayA jAyA ) isake bAda una logoM ne una dhAnya ko koSThAgAra meM rakha diyA aura samaya 2 usa kI dekhabhAla karane lge| isI taraha jaba cauthe varSa kA caturmAsa A rIte samaya pasAra thatAM jyAre trIjI vakhata varSA kALa AvyuM ane mahAvRSTinA rUpe prathama jaLa varSa thaI tyAre kauTuMbika puruSae ghaNAM khetare tayAra 4aa. badhAM khetaramAM teoe zAlI vAvI. ane Ama samaya jatAM jyAre te pahelAMnI jema paripakava thaI gaI tyAre kauTuMbika puruSee zAline pAka kApI lIdhuM. jyAre laNaNI thaI tyAre bhArAe bAMdhI mAthe temaja khabhe mUkIne badhA khetarenI zAline khaLAmAM laI AvyA. tyAM lAvIne teoe dhAnya mane yogya khaLuM taiyAra karyuM taiyAra karyA bAda teoe zAli ne pAtharI dIdhI. ane baLade pheravIne khaLuM karyuM A pramANe AgaLanI pahelAMnI jema badhI vidhio patAvyA bAda khetaramAMthI zAladhAnya ATaluM badhuM thayuM che ke jenAthI ghaNA moTA moTa kaLaza bhaMrAI gayA. (taeNaM te koDubiyA sAlI koTThAgAraMsi pakkhiveMti, jAva viharati ca utthe vAsAratte bahave kuMbhasayA jAyA) tyAra bAda teoe za lidhAnya thI bharelA kaLazane koThAramAM mUkI dIdhA ane yathA samaya temanI saMbhALa rAkhavA lAgyA. A pramANe ja cothA varSanA jhA 27 For Private And Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - hAtAdharmakathAsale tAnAM ghAlInAM bahUni kumbhazatAni jAtAni bahUni kumbhazatAni zAlisaMbhRtAni jAtAni // suu0||6|| mUlam-taeNaM tassa dhaNNassa paMcamayaMsi saMvaccharAMsa parisamamArNasi pumvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhathie jAva samuppajisthA evaM khalu mae io aIe paMcame saMvacchare ghaDaNhaM suNhANaM parikkhaNaThayAe te paMcasAli akkhayA hatthe dinA taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalaMte paMca sAliakkhae paDijAittae jAva jANAmi tAva kAe kiNhaM sArakkhiyA ko saMgoriyA vA saMvar3iyA jAva tti ka. evaM saMpehei, saMpehitA kalaM jAva jalate viulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDA. bai, uvakkhaDAbittA mittanAi..ghauNha ya suNhANaM kulaghara jAva sammANittA tasseva mittanAi0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao jeTTaM ujjhiyaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI -evaM khalu ahaM puttA! iMo aIe paMcamAMsa saMvaccharaMsi isassa mittanAI0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purao taba hatyasi paMcasAli akkhae dalayAmi, jayANaM ahaM puttA ! ee paMcasAli akkhae jAejA tayANaM tumaM mama ime paMca sAliakkhae paDidijAesitti, se nUNaM puttA ! aTTe samahe?, prAraMbha huA taba usa samaya boI gaI aura parSita huI usa dhAnya ke saikaDoM kuMbha taiyAra ho gye| arthAt yaha dhAnya itanI adhika niphjI kijisase saikar3o baDe 2 ghaDe usase bhara gye| sUtra // 6 // cemAsAmAM vAvavAmAM AvelI zAlithI seMkaDe moTA kaLaze bharAI gayA. eTale ke zAli dhAnyane eTale. badhA sarasa pAka taiyAra thayo ke tenAthI ekaDe moTA moTA kaLaze bharAI gayA che. sUtra "da" . For Private And Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org anagAratrAmRtavarSiNo TokA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 211 haMtA asthi / taeNaM puttA! mama te sAli akkhae paDinijAehi / taeNaM sA ujjhiyA dhaNNassa satthavAhassa eyamaDheM samma paDisuNei, paDisuNittA jeNeva koTThAgAraM teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pallAo paMcasAliakkhae gehaha, gihitA jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhaNaM satthavAhaM evaM vayAsI eeNaM te paMcasAliakkhae-tti kaha dhaNNassa satthavAhassa hatthaMsi te paMca sAli akkhae dalayai / taeNaM dhaNNe satthavAhe ujjhiyaM savahasAviyaM karei, karittA evaM vayAsI-kiM NaM puttA ! te caiva ee paMca sAli akkhae udAha anne ? / taeNaM ujjhi yA dhaNNaM satthavAhaM evaM kyAsIevaM khalu tubbhe tAo ! io aIe paMcame saMvacchare imassa mittanAi0 cauNha ya suNhANaM kula0 jAva viharAhi / taeNaM ahaM tumbhaM eyamaDheM paDisuNittA te paMcasAliakkhae geNhAmi, giNhittA egNtmvkmaami| taeNaM mama imeyArUve ajjhathie jAva samupajisthA-evaM khalu tAyANaM koTAgAraMsi. jAva sakammasaMpauttA jAyA, taM Na khalu tAo te ceva paMca sAliakkhae eeNaM anne / taeNaM se dhaNNe ujjhiyAe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma Asurutte jAva misimisemANe ujhiMtiyaM tassa mittaNAi0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purao tassa kulagharassa chArujjhiyaM ca chANujjhiyaM ca kayavarujjhiyaM ca samucchiyaM ca sammacchiyaM ca pAuvadAiM ca pahANovadAI ca bAhirapesaNakAriM tthvei| For Private And Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA NiggaMthI vA jAva pavaie, paMca ya se mahavvayAI ujjhiyAI bhavaMti seNaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva aNupariyahissai jahA sA ujjhiyA // 1 // ___evaM bhogavaiyAvi, navaraM tassa jAva kaMDaMtiyaM ca kuTuMtiyaM ca pasiMtiyaM ca, evaM rudhaMtiyaM, raMdhatiyaM, parivesaMtiyaM ca paribhAyaMtiyaM ca abhaMtariyaM ca pesaNakAriM mahANasiNi Thavei / evAmeva samaNAo ! jo amhaM samaNo vA jAva paMcayase mahAvvayAiM phoDiyAI bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva hIlaNije 4 jahA va sA bhogavaiyA // 2 // evaM rakkhiiyAvi, navaraM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA maMjUsaM vihADei, vihADitA rayaNakaraMDagAo te paMcasAliakkhae geNhai, giNhittA jeNeva dhapaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcasAliakkhae dhaNNassa hatthe dlyi| taeNaM se dhapaNe rakhiiyaM evaM kyAsI-kiM NaM puttA te ceva ee paMcasAliakkhayA udAhu anne ? tti / taeNaM rakkhiiyA dhaNaM sasthavAhaM evaM vayAsI-te ceva tAyA ! ee paMca sAliakkhayA go anne / kahaM NaM puttA! evaM khallu tAo tumbhe io paMcamaMmi jAva 'bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM-ti kahu te paMcasAliakkhae suddhe vatthe jAva tisaMjhaM paDijAgaramANI2 viharAmi, taM eeNaM kAraNeNaM tAo ! te ceva ee paMca sAliakkhayA, No anne / taeNaM se dhaNNe rakkhiiyAe aMtie eyamahaM socA haTtuha. For Private And Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmAmRtavaSiNoTI0 a0 7 dhanyasArthavAharitanirUpaNam 13 tassa kulagharassa hirannassa ya jAva kaMsadUsa viula dhaNa jAva sAva tejassa ya bhaMDAgAriNi Thavei / ____ evAmeva samaNAuso! jAva paMca ya se mahavvayAiM rakkhi. yAI bhavaMti, se NaM ihabhave cetra bahUNaM samaNANaM 4 aJcaNijeTa jahA.va sA rakkhiyA // 3 // rohiNiyAvi evaM ceva, navaraM tubhaM tAo ! mama subahuyaM sagaDIsAgaDaM dalAha jeNaM ahaM tubhaM te paMca sAliakkhae paDiNijjAemi / taeNaM se dhaNNe rohiNiM evaM vayAsI-kahaM NaM puttA ! tumaM mama te paMca sAliakkhae sagaDIsAgaDeNaM nijAissasi ? / taeNaM sA rohiNI dhaNNaM evaM vayAsI-evaM khala tAo! tubbhe io paMcame saMvacchare imasta mitta. jAva bahave kuMbhasayA jAyA, teNeva kameNaM, evaM khalu tAo ! tubhe te paMca sAliakkhae sagaDIsAgaDeNaM nijaaemi| taeNaM se dhapaNe satthavAhe rohiNiyAe subahuyaM sagaDosAgaDaM dalayai / taeNaM sA rohiNI subahuM sagaDIsAgaDaM gahAya jeNeva sae kulaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA koDAgAra vihADei, vihADittA palle ubhidai, ubhidittA sagaDIsAgaDaM bharai, bharittA rAyagihe nagaraM majhamajjheNaM jeNeva sae gihe jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai / taeNaM rAyagihe nayare siMghADaga jAva bahajaNo annamanne evamAikkhai - dhanneNaM devANuppiyA ! dhapaNe sasthavAhe, jasta NaM rohiNiyA suNhA paMca sAliakkhae sagaDasAgaDieNaM nijAei / taeNaM se dhAge satthavAhe te paMca sAli. For Private And Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmarARE akkhae sagaDIsAgaDaNaM nijAie pAsai, pAsittAhaha. paDi. cchai, paDicchittA tasseva mittaNAi0 cauNha ya suNhANaM kula. gharasta purao rohiNiyaM suNhaM tassa kulagharassa bahusu kajjesu ya jAva rahassesu ya ApucchaNijaM jAva savvakajjavaDDAviyaM pamANabhUyaM ThAvei / ___ evAmeva samaNAuso!jAva paMca ya se mahAvvayA saMvaDiyA bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUrNa samaNANa0 4 acaNije jAva vIIvaissai jahA va sA rohinniyaa| - evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNasta ayamaDhe pannate-sibemi // __ // sattamaM nAyajjhaNaM samattaM // 7 // TIkA-'tapaNaM tassa ' ityAdi / tataH khalu tasya dhanyasya dhanyasAyA mAisya paJcame saMvatsare 'pariNamamAmaMsi' pariNamyamAne saMpUryamANe sati pUrvarA trApararAtrakAlasamaye ayametadrUpaH- AdhyAtmikaH Atmani vicAraH yAvat manogataH saMkalpaH samudapadyata-evaM khalu mayA io' ita: avatanAdivasAtyAga atIte pacame varSe yataspAM snuSANAM 'parikkhamayAe' parIkSaNArthAya-buddhi .. 'taeNaM tassa dhaNNassa' ityaadi| TIkArya-(taeNaM.) isake bAda (tassa dhaNNassa) usa dhanya sArthavAha ko (paMcamayaMsi saMghaccharaMsi pariNamamANasi ) pAMca varSa jaya pUrNa ho cuke, taba ( phuvarasAvarattakAlasamayaMsi ) madhyarAtri ke samaya meM (imeyAvarSe ajamathie jAva samuppajjitthA ) isa prakAra kA AdhyAtmika gAva manogata saMkalpa utpanna huA (evaM khalu mae io aIe paMca meM "taeNaM tassa dhaNNassa" tyAdi - -(taeNa) tyA2 56 (tassa 'dhaNNassa ) dhanya sAIva ne (paMcAyati saMbasi pariNamamAsi) pAMya varSA nyAre pUrA yA tyA3(puSvAsA ratakAlasamayaMsi) madhI rAtrinA mate (ibheyArUve anjhathie jAya samuHpajjithA A jAtane AdhyAtmika kAvat mane gata saMkalpa uddabha. . For Private And Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 7 ghAyasAcAharitahie.ma 215 - - - parIkSArtha te paJca zAlyakSatA haste dattA Asan, 'seyaM ' zreyA-ucitam atya patiyAcitumityanena saMbandhaH ! evaM khalu mama kalye yAvajjvalatimsUryodaye satisamAte paJcazAsyavatAn 'paDijAittae ' pratiyAcitu patigrahItum, 'jANAmi' jAnAmintAdhunA nirNayAmi yas- 'jAna' yAvat-yAvarasaMkhyakAH zAlyakSatAmayA dattAste 'tAva ' tAvat-tAvanaparimitAH kayA snuSayA 'kihaM ' kathaMkena prakA reNa saMrakSitAH saMgoSitAH saMvaddhitA yAvat 'tika ' iti kRkhA ityabhipAya manasi nidhAya evaM-zcamANa kAreNa saMpekSayati-vicArayati, saMprekSya kalye bAvajjvalati prabhAtasamaye vipulamazana pAnaM khAcaM svAyaM caturvidhamAhAram. upaskA saMbacchare cahaM sulhANa parikSaNayAe te paMca sAli akkhayA hatthe dinA-taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalaM te paMca sAli akkhae paDimAitae) ki maiMne Aja se gata pAMcave varSa meM cAroM apanI putravadhUoM ke una kI buddhi kI parIkSA ke nimitta hAthoM meM una pAMca pAMca zAliakSatoM ko diyA thA, to aba prAta:kAla hote hI jaba sUryodaya ho jAyagA-maiM una pAMca zAli akSatoM ko unase pIche mAMga lU~ yaha ucita hai| - (jAva jANAmi tAva kAe kiNhaM sArakkhiyA yA saMgoviyA dhA saMghaDiyA jAva tti kaTu evaM saMpehera) isase maiM yaha nirNaya kara lUMgA ki jitane zAlyakSata maiMne unheM diye the ve utane zAlyakSata kisa putra vadhU ne kisa prakAra se saMrakSita kiye haiM, sagopita kiye haiM aura sababita kiye haiN| isa pUrvokta prakAra se usane vicAra kiyA ( saMpehisA (evaM khalu mae io aIe paMcame saMvacchare caupahANe parikSaNayAe te paMcasAli akkhayA ispe dimA- seya khalu mama kallaM te bhAva jasaMte paMcasAli akkhae paDijAittae) ke AjathI pAMca varSa pahelAM meM cAre putravadhUone temanI buddhi parIkSA mATe temanA hAthamAM pAMca zAlikaNe ApyA hatA te have savAre sUrya udaya pAmatAnI sAthe ja huM temanI pAsethI pAMce zAlikaNe pAchA mAguM e ja ucita che. (jAba jANAmi tAra kAra kiNhaM sArakkhiyA vA saMgIviyA vA saMvar3iyA jAva tti kahu evaM saMpehei) enAthI mane e vAtanI khabara paDaze ke meM jeTalAM zAlika temane ApyA hatA tene kaI pujAe kevI rIte sakSita, sagepti temaja saMvardhita karyA che. A rIte teNe vicAra karyo For Private And Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 jJAtAdharmakathAsUtre " rayati, upaskArya mitrajJAtiprabhRtIn catasRNAM ca snuSANAM kulagRhavargeNa sArddha bhojayitvA yAvacAn saMmAnya tasyaiva mitrajJAtimabhRteH catasRNAM snuSANAM kula gRhavargasya ca purato 'jehaM' jyeSThAM= jyeSTha putravadhUm ' ujjhiyaM ujjhinAm = ujjhitAnAmnIM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt evaM khalu ahaM putri ! ito'tIte pazcame saMvatsare asya mitrAdezvatasRNAM snuSANAM kulagRhavargasya ca puratastatra haste paJca zAlyakSatAn ! dalayAmi ? dadAmi dattavAn kathitavAMca kallaM jAva jalate viulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAveiuvakkhaDAvittA- misanAi0 cauNha suNhANaM kulaghara jAva sammANittA tasseva mittaNAha0 cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao jeduM ujjhiyaM sadAves) vicAra kara ke phira usame prAtaHkAla sUryodaya hone para vipulamAtrA meM azana, pAna, khAdya evaM svAdya rUpa se cAroM prakAra kA AhAra taiyAra karavAyA / jaba cAroM prakAra kA AhAra acchI taraha niSpanna ho cukA tatha usane apane samasta mitra jJAti Adi parijanoM ke aura cAroM putrava dhUoM ke kulavarga ke sAtha bhojana kiyaa| bAda meM una sabakA sammAna satkora kiyaa| aura unhIM mitrAdi parijanoM ke evaM apanI cAroM putravadhUoM ke kulavarga ke samakSa jeThI ko putravadhU thI ki jisa kA nAma ujjhitA thA use bulAyA / (saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu ahaM puttA ! io aIe paMcamaMsi saMvaccharaMsi imassa mittanAi cauNhaya suNhANaM t ( saMpehittA kalle jAva jalate viulaM asaNa pANa khAimaM uvakkhaDAvei uvakkhaDAvitA mittanAI. caunha suNhANaM kulaghara jAtra sammANittA tasseva mittaNAi cauNhaya suvhANaM kulagharavaggassa puraojeDaM ujjhiyaM sadAve . ) vicAra karIne teNe savAre sUrya udayapAmyA bAda azana, pAna khAdya ane spadya Ama cAra jAtanA puSkaLa pramANamAM AhAra taiyAra karAvaDAvyA. cAre jAtanA AhAra sArI rIte taiyAra thai gayA tyAre teNe peAtAnA badhA mitra jJAti vagere parijanA temaja cAre putravadhUenAM sagAMvahAlAMonI sAthe bhAjana karyuM". jamyA khAda teNe khAMneA satkAra tathA sanmAna karyuM. tyArakhAda mitra vagere parijanA ane cAre putravadhUenAM sagAvahAlAMonI sAme teNe ge moTA putranI vadhu ujjitAne belAvI. ( sahAvattA evaM vayAsI evaM khalu ahNputtaa| io aIe paMcamaMsi saMccharaMsi imassa mittanA caunhaya suNhANaM kulagharavaggassa purao tatra ityaMsi paMcasAli akkhae dalayAmi ) For Private And Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAra dharmAmRtavaSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacariyanirUpaNam 217 yadA khalu ahaM putri : etAn pazca zAlyakSatAn yAveyaM tadA khalu tvaM mAmi mAn pazca zAlyakSatAn pratidadyAH 'iti, sa nUnaM putri ! arthaH samarthaH 1 ujjhitA mAha- hanta ! asti-etatsatyamasti / zreSThImAha- ' taM' tat-tasmAt khalu tvaM he putri ! mahyaM tAn / paDinijjAehi ' pratiniryAtayatisamarpaya / tataHkhalu sA ujjhitA dhanyasya sArthavAhasya etamartha samyaka pratizRNoti-svIkaroti, pratizrutya yatraiva koSThAgAraM tatropAgacchati, upAgatya -- pallAo' pallAt zAli kulagharavaggassa purao tava hatthaMsi paMca sAli akkhae dalayAmi ) dhulAkara usase aisA kahA he putri ! Aja se gata pAMcaveM varSa meM maiMne jo ina mitra, jJAti Adi parijanoM ke aura cAroM putravadhUoM ke kula gRhavarga ke samakSa tumhAre hAtha meM pAMca zAli-akSatoM ko diyA thaa| (jayANaM ahaM puttA ee paMca sAli akkhae jAejA) aura he putri aisA kahA thA ki jaba maiM ina pAMca zAli-akSatoM ko mA~gU ( tayANaM tumaM mama i me paMca sAli avakhae paDidijjAesi tti) taya tuma mujhe ina pAMca sAli-akSato ko pIche vApisa de denA (seNUNa puttA aDhe samaDhe) he putri ! kaho yahI bAta kahI thI na ? (haMtA asthi) taba ujjhitAne kahA-hA~ yahI bAta kahI thI (taNNa puttA ! mama te sAli akkhae paDidijjAehi ) to putri ! tuma mujhe una pAMca zAli akSato ko aba pIche vApisa de do / (taeNasA ujjhiyA dhaNNassa satthavAhassa eyamaDheM samma paDisuNei paDisuNittA jeNeva koTThAgAraM teNeva uvAgacchada) belAvIne teNe kahyuM ke he putri! AjathI pAMca varSa pahelAM meM tane A badhA mitra jJAti vagere parijane ane cAre putravadhUonA sagAM vahAlAMonI sAme tamArA hAthamAM pAMca zAlikaNe ApyAM hatA. (jayANaM ahaM puttA ee paMcasAli akAla e jAejjA) ane ema kahyuM hatuM ke jyAre huM tamArI pAsethI A pAMca zAlikaNe mAruM (tayANaM tumaM mama ime paMca sAli akvae paDidijjaesitti) . tyAre tame bhane / pAye Ales pAchA mApana. ( se gUNa puttA adve samaThe / u putri! mAsa meM tabhane merI vAta 4ii tIna ? (hatA atthi) tyAre GlorstAme - " 00 pAta 46ii tI." taNNa puttA ! mama te sAli akkhae paDinijjAehi ) to putri! te pAye zAniya tame bhane pAchA ApI. (taeNaM sA ujhiyA dhaNNassa satthavAhassa, eyamaDhe samma paDisuNei paDisuNittA jeNeva koDAgAraM teNeva uvAgacchai ) zA 28 For Private And Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAjasle koSThAt pazca zAlyakSavAn gRhNAti, gRhItvA yatraiva dhanyaH sArthavAhastatraivopAgamachati, upAgatya dhanyaM sArthavAhamevamavAdI- ete khalu te paJca zAlyakSatAH, iti kRtvA ityuktvA dhanyasya sArthavAhasya haste tAn pazca zAlyakSatAn dadAti / sataH khalu dhanya ujjhitAM putravadhU ' savahasAviyaM' zapathazApitAM = zapathayuktAM karoti-zapathaM kArayati, kRtvA evamavadat-kiM khalu putri ! ta eva-ete paca zAlyakSatAH, udAhu athavA anye ? / tataH khalu ujjhitA dhanyasArthavAhamevamavaisa prakAra ujjhitAne usa dhanya sArthavAha ke isa kathana rUpa arthako svIkAra kara liyA / aura svIkAra karake jahAM koSThAgAra thA-vahAM para gii| . ( uvAgacchittA pallAo paMca sAli akkhae geNhai, gihissA jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchai ) vahAM jAkara usane zAli koTa se pAMca zAli-akSatoM ko le liyA aura le jAkara jahAM dhanyasArthavAha thA vahAM oI / ( uvAgacchittA dhaNaM satthavAhaM evaM kyAsI) Akara usane dhanyasArthavAha se aisA kahA-(ee NaM te paMca sAli akkhae si kaTUTu ghaNNassa satthavAhassa hatthaMsi te paMca sAli akkhae dalayai) Apake ve pAMca zAli akSata ye haiN| aisA kahakara usane dhanyamArthAha ke hAtha meM una pAMca zAli akSatoM ko de diyA ' (taeNaM dhaNNe satthavAhe ujjhiyaM savahasAviyaM karei karitA evaM vayAsI-kiMNaM puttA! te ceva ee paMca sAli akkhae udAhu anne ? taeNaM ujjhiyA dhaNaM satthavAhe ujhitAe dhanyasArthahanI AjJA svIkArI ane tyAra pachI te jyAM koThAra hatuM tyAM gaI. (uvAgacchittA pallAo paMcasAli akkhae geNhai, giNhittA jeNeva SaNNe sasthavAhe teNeva uvAgacchai ) * tyAM jaIne te zAlikejhamAMthI pAMca zAlika laI lIdhA ane laIne dhanyasA vADanI pAse pAyI. (uvAgachitto dhaNNa satyavAha evaM vayAsI) tyAM AvIne teNe dhanyasArthavAhane A pramANe kahyuM. (eeNa te paMcasAli akkhae tti kaTu dhaNNassa satyavAhassa hatthaMsi te paMca sAli akkhae dalayai) tame ApelAM pAMca zAlikaNe A rahyA " Ama kahIne teNe pAMce pAMca zAlIka dhanyasArthavAhane ApI dIdhA. .. (taeNaM dhaNNe satthavAhe ujjhiyaM sahasAviyaM karei karitA evaM kyAsI ki puttA te ceva ee paMca sAli akkhae udAhu anne ? taeNaM ujhiyA dhamaM For Private And Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAradharmAmRtavarSiNa DhokA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam za C dat evaM khalu yUyaM he tAta ! atIte paJcame saMvatsare asya mitrajJAtiprabhRteH, catasRNAM ca snuSANAM kulagRhavargasya > jAva yAvat purataH pazca zAlyakSatAn datvA kathitavantaH - he putra ! tvametAn paJcazAlyakSatAn saMrakSantI saMgopAyantI viharati / tataH khalu ahaM yuSmAkametamarthaM pratizRNomi pratizrutya tAn paJcazAsyakSatAn gRhNAmi, gRhItvA - ekAntamapakrAmAmi, tataH khalu tadA mama manasi ayametadrUpa AdhyAtmikaH = vicAraH yAvanmanogataH saMkalpaH samudapadyata evaM khalu 'tAyANaM' evaM bayAsI evaM khalu tumbhe tAo ! io aIe paMcameM saMvacchare imassa mittanAi0 cauNha ya suNhANaM kula0 jAva viharAhi ) una pAMca zAli akSatoM ko hAtha meM lekara dhanya sArthavAha ne use zapatha dilAI aura dilAkara usase aisA pUchA putri ! kaho ye pAMca zAli akSata ve hI haiM yA aura dUsare hai ? isa prakAra dhanya sArthavAha ke kathana ko sunakara ujjhitAne usase aisA kahA he tAta ! Apane Aja se gata pAMcaveM varSa meM mitra jJAti Adi parijanoM ke aura apanI putravadhUoM ke kula gRha varga ke samakSa pAMca zAli akSatoM ko dekara aisA kahA thA- he putra ! tuma mere ina pAMca zAli akSatoM kI rakSA karatI raho-inhe upadravoM se bacAkara surakSita rakho - ( taevaM ahaM tunbhaM eyamahaM paDiluNemi paDisuNittA te paMca sAli akkhae gehAmi giTTittA egatamavakamAmi-taraNa mama imeyArUve ajjhatthie jAva samupyajitthA ) maiMne Apake isa kathana ko svIkAra kara liyA thaa| aura una pAMca zAli akSatoM ko le liyA satthavAhe evaM vayAsI evaM khalu tumbhe tAo ! io aIe paMcame savacchare imassa mittanAI. cauNhaya suNhANaM kula. jAva viharAhi ) te pAMca zAlikaNAne hAthamAM rakhAvIne dhanyasAMvADe tene zapatha (sama) ApIne pharI pUchyu ke huM putri ! pyAlo, A pAMce zAlikaNe mArA ApelA ja che ke bIjA. A rIte dhanyasAthanI vAta sAMbhaLIne unnatAe temane kahyuM- huM tAta ! AjathI pAMcavaSa pUrve mitra jJAti vagere parijana temaja cAra putravadhUenA sagAvahAlAMonI sAme mane pAMca zAlikaNlRA A patAM tame kahyuM hatuM ke hai putri ! tame mArA A pAMca zAlikaNAnI rakSA karA ane eene upadraveAthI macAvA, (taraNaM ahaM tu eyamahaM paDisRNemi, paDisRNittA te paMcasAli akkhara geNDAmi, giNDittA egaMtamatrakakamAmi tapaNaM mama imeyArUve ajjhatthie jAba samupajjitthA ) me' tamArI AjJA pramaNe te zAlikA laI lIdhA. tyAra mAda For Private And Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220 mAtAdharmakathAjasatra tAtAnAm AdarArtha bahuvacanam tAtasyetyarthaH, zvazurasya koSThAgAre bahavaH pallAH zAlInAM pratipUrNAstiSThanti, tad yadA khalu mama sakAzAt tAta imAn pazca zAlyakSatAn yAciSyate tadA khalu ahaM pallantarAt koSThAbhyantarAd anyAn paJca zAlyakSatAn gRhItvA dAsyAmi, iti kRtvA ekAnte'pakrAmya tAn prakSipya svakarmasaMyuktA-svakAryasaMlagno samabhavat 'taM' tat-tasmAt kAraNAt no khalu tAta ! taeva pazca zAlyakSatAH, kiMtu ete khalvanye koSThAbhyantarAdAnItAH santItyarthaH / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAha ujjhitAyA antike etamartha zrutvA 'Asurutte' AzurutaH zIghrakopAnvitaH yAvat 'misamisemANe ' misamisan= krodhAgninA thaa| lekara phira maiM Apake pAsa kisI ekAnta sthAna meM calI AIvahAM Ate hI mujhe isa prakAra kA vicAra AyA ( evaM khalu tAyANa koTThAgAraMsi0 jAva sakambha saMpauttA jAyA taM No khalu tAo te ceva paMca sAli akkhae, ee Na anne ) mere zvasura jI ke yahAM koSThAgAra meM to bahuta se pallazAliyoM ke bhare paDe haiM-to jisa samaya zvasura jI ina pradatta pAMca zAli akSatoM ko mujha se pIche vApisa mAMgeMge to maiM dUsare zAli koSTha ke bhItara se anya pAMca zAli akSatoM ko uThAkara de dU~gI / isa prakAra vicAra kara maiMne Apake dvArA diye hue pAMca zAli akSatoM ko idhara udhara DAla diyA aura apane dainika kArya karane meM laga gaI / ataH he tAta ! ye zAli-akSata ve pAMca zAli akSata nahIM haiM-kintu unase bhinna dUsare hI haiM / (taraNa se dhaNNe ujhiyAe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma Asuratte jAva misi misetamArI pAsethI eka tarapha gaI tyAM AvatAM ja mane vicAra sapharyo ( evaM khalu tAyANaM kohAgAraMsi. jAva sakamma saMpauttA jAyA taM No khala tAote cevapaMcasAliakkha eeNaM anne ) | mArA sasarAnA kaMThAramAM DAMgarathI bharelA ghaNuM palyo che. te jyAre paNa teo mArI pAsethI pharI pAMca zAlikaNe mAgaze tyAre keThAramAMthI bIjA pAMca zAlikaNe temane ApIza. Ama vicAra karatAM meM tamArA ApelA pAMce zAlikane Ama tema pheMkI dIdhA ane tyAra bAda huM mArA haMmezAnA gharakAmamAM parovAI gaI. ethI he tAta! A zAlikaNe tame je ApelA hatA te nathI. paNa A te bIjA ja che. (taeNaM se dhaNNe ujhiyAe atie eyama soccA Nisamma Amurate jAva "misebhise mANe ujjhatiyaM tassa mitta gAi0 ca uNhaya muNhANaM kulagharavaggassaya For Private And Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam " 221 jAjvalyamAnaH ujjhitAM tasya mitrajJAtiprabhRteH, catasRNAM ca snuSANAM kulagRhavargasya ca puratastAM tasya= svasya kuLa gRhasya 'chArujjhiyaMca' kSArojjhi kAM bhasmaprakSepikAm, ' chANujjhiyaM ca ' chagaNojjhikAM= gomayamakSepikAm ' kayavarujjhiyaM ' kacavarojijha = gRhakacacaramakSepikAm, 'samucchiyaMca' samukSikAM gRhAGgaNe jalacchaTaka dAyikAm, 'saMmajjiyaMca ' saMmAjikAM = gRhasaMmArjanakArikAm ' pAovadAhayaM pAdodakadAyikAM= pAdaprakSAlanajaladAyi kAm, 'vhANovadAiyaM snAnodakadA1 yikAM= snAnArtha jaladAyikAm, 'bAhira pesaNakAriyaM bAhyameSaNakArikaM ' bAhyapeSaNakAryakArikAm, 'Thavei' sthApayati tAdRzakAryakAriNItvena niyojayatItyarthaH / mANe ujjhitiyaM tassa mittaNAi0 cauNha ya suNhANaM kulaghara vaggassa puraskularassa chArujjhiyaM ca chANujjhiyaM ca kayavarujjhiyaM ca samucchiyaM ca sammacchiyaM ca pAuvadAI ca NhANovadAI ca bAhira pesaNa kAfids ) isa taraha vaha dhanya sArthavAha ujjhitA ke mukha se isa kathana rUpa artha ko sunakara aura use hRdaya meM avadhAraNa kara zIghra hI kupita ho gayA / misa misAne laga gayA - krodharUpI agni se jalane lagA / usane usI samaya ujjhitA ko usa mitra jJAti Adi koM ke tathA cAro putra vadhUoM ke kulagRhavarga ke samakSa apane ghara kI rAkha DAlane vAlI govara 'pheMkane vAlI' kUr3Akara kaTa sApha karane vAlI, ghara ke AMgaNa meM pAnI chir3akane vAlI buhAru dene vAlI, pAda prakSAlana tathA snAna ke liye jala dene vAlI, bAhara jAne kA kAma karane vAlI banA diyA / arthAt bAhirI kAma karane vAlI dAsI ke pada para use rakha diyA / purao tassa kulagharassa chArujjhiyaM ca chANujjhiye ca kapavarujjhiyaM ca samucchiyaM ca sammacchiyaM ca pAuvadAI ca NhANovadAhaM ca bAhira pesaNakAri Thavei ) A pramANe te dhAnya sArthavAha' ujhitAnA mukhethI A vAta sAMbhaLIne tene hRdayamAM avadhAraNa karIne ekadama gusse thai gayA. nA kupitAvasthAmAM te krodhanI jvALAomAM saLagavA lAgyA. teNe teja kSaNe ujhitAne mitra jJAti vagere parijanA temaja cAre putravadhU kuLanA mANasAnI sAme gharanI rAkha sApha karanArI, chANu sApha karanArI, kacarA vagere sAkaranArI, gharanA AMgaNAmAM pANI chAMTanArI, sAvaraNI thI kacarA vALanArI, paga dheAvAmATe temaja snAnakaravA maTe pANI taiyAra rAkhanArI ane gharanI bahAranA kAmeA karanArI banAvI dIdhI. eTale bahAranAM kAma karanArI dAsInArUpe dhanyasAtha vAhe tenI nimaNUka karI For Private And Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAnAyace zrIvardhamAnasvAmImAha- evameva he zramaNAH ! AyuSmantaH ! yo'smAkaM nimrantho vA nigranthIkA yAvatmanajitaH san viharati yadi pazca ca tasya mahAvatAni ujjhitAni parityaktAni bhavanti tarhi sa khalu iha bhave eva bahUnAM zramaNAnAM4caturvidhasa sya hIlanIyaH,nindanIyaH, garhaNIyaH,yAvat cAturantasaMsArakAntAramanuparyaTiSyati yathA sA ujjhitA / evaM bhogavatikA'pi bhogavatikAnAmnI zAlyakSatabhakSikA dvitIyA putravadhUrapi / navara=vizeSastvayam tAMbhogavatikAM tasya=nijasya kulagRhasya yAvat 'kaMDali aMca ' kaNDantikAm udukhalAdau taNDulAdInAM tupApasAraNArtha muzalAdinA'vaghA. tinIm, 'kuTTayaMtiyaMca' kuTTayantikAMtilAdicUrNakArikAm , 'pIsaMtiyaM ca' 'pepagrantikAMgharaTTAdau godhUmAdInAM peSaNakArikAm , 'rUMdhaMtiyaMca' rundhayantikA ( evAmeva samazAuso jo amhaM niggaMtho vA niggaMdhI vA jAva pavahae paMca ya se mahambayAI ujhiyoiM bhavaMti, se Na' ihabhave ceva bahUrNa samaNANe 4 jAva aNupariyaTissai jahA sA umiyA ) zrI vardhamAna svAmI isakA upasaMhAra karate hue kahate haiM ki he AyuSmaMta zramaNo! jo hamArA nirgrandha athavA nigraMndhI sAdhvIjana dIkSA saMyama lete samaya paMcamahAvrata lete haiM aura yadi vaha apane mahAvratoM kA parityAga kara detA hai to vaha unmitA kI taraha isa bhava meM hI aneka zramaNajanoM ke dvArA tayo caturvidha saMgha ke dvArA hIlanIya hotA hai, niMdanIya hotA hai, gahaNIya hotA hai-yAvat vaha catugatirUpa isa saMsAra meM paribhramaNa karatA rahatA hai / ( evaM bhogavaiyA vi' navaraM jAva kaMDaMtiyaM ca, kuThaM tiyaM ca' pIsaMniyaM ca, evaM rudhatiyaM ca, raMdhatiya parivesaMtiya paribhAyaM. (ecAmeva samaNA uso jo amhaM niggayo vA niggayIvA jAva pabahae paMca yase mahanayAI ujjiyAI bhavaMti, sega ihabhave gheva bahUmaM samagANaM 4 jAva aNupariyaTTissai jahA sA ujjhiyA) zrI vardhamAna svAmI AviSe upasaMhAra karatAM kahe che ke te AyuSmatA zramaNa ! amArA je kaI nigraMtha ke nircathI sAdhavIjana dIkSA saMyama levAnA vakhate pAMca mahAvrate svIkAre che ane bhaviSyamAM svIkArelA te mahAvate ne parityAga kare che te te ujhitA nI jemaja A bhavamAM ghaNuM zramaNe vaDe teraja caturvidha saMdha vaDe halanIya hoya che, niMdanIya hoya che, gIMNIya hoya che-yAvata-te caturgati vALA A saMsAramAM paribhramaNa karate rahe che. ' (evaM bhogavaiyAvi, navaraM jAva kaMDaMtiyaM ca kuzyaMtiyaMca pIsatiyaMca, evaM For Private And Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir llaakhelaay'iii kaaj ghaathaabinimu 22 yanne caNakakodravAdInAM tupApasArikAm , 'raMcaMtiyaM ca' randhayantikAm audanAdi pAcikAm ' parivesayaMtica' pariveSaNakArikAm 'paribhAyaMtiyaM ca ' parimAja yantikAM-parvadinAdau svajanagRheSu khaNDakhAdhAdInAM saMvibhAgakArikAm ' anmi tariyaM ca pesaNakAriyaM' AbhyantarikAM ca preSaNakArikA-gRhAbhyantarapreSaNakArya: kArikAm ' mahANasiNi ' mahAnasikA mahAnasasambandhisakalakAryakAriNI'Thave' sthApayati-gRhAbhyantarakAryakAriNItvena niyojytiityrthH| zrI vardhamAnasvAmI tiyaM ca abhaMtariyaM ca pesagakAri mahANasiNiM Thavei ) isI taraha panya sArthavAha ne apane jo dUsarI putravadhU bhogavatikA nAma kI thI ki jisane una pAMca zAli akSatoM ko khA liyA thA use bulAyA aura usase bhI uzitA kI taraha diye hue pAMca zAli akSatoM ko bApisa mAMgA-usane " ve pAMca zAli akSata maiMne khA liyA hai jaba aisA kahA-taba usa dhanya sArthavAhane una mitra jJAti Adi parijanoM ke samakSa aura putravadhUoM ke kulagRha ke vyaktiyoM ke samakSa apane ghara ke bhItarI kAma para rakha diyaa| usake adhIna meM ghara kA bhItara kA yaha kAma diyA gayAokhalI meM mUzala se dhAnya kUTanA aura cAvala taiyAra karanA, tilaM Adi kA cUrNa karanA, cakkI se geMhuoM Adi pIsa kara ATA taiyAra karanA, canA Adi kI dAla banAnA tathA krodrava Adi ko pharza se dala kareM unake chila ke dUra kara una kI kuda I banAnA ? cAvala pakAnA, rudhatiyaM ca raMdhatiyaM parivesatiyaM, paribhAyatiyaM ca abhaMtariyaM ca pesaNakAri mahANasiNi Thavei) - A pramANe ja dhanyasArthavAhe pitAnI bIjI putravadhUga vatIkAje pAMce zAlihaNe khAI gaI hatI-tene belAvI ane tenI pAsethI paNa ujhitAnI jema pAMce zAlikaNe mAgyA. javAbamAM bhagavatIkAe jyAre ema kahyuM "ke te pAMce zAlikaNe huM khAI gaI chuM. tyAre dhanyasArthavAha tene mitra jJAti vagere parijano temaja cAre putra vadhUonA kuTuMbIonI sAme tene gharanI aMdaranA kAmamAM tenI nimaNuMka karI. dhanyasArthavAhe gharanA nIce mujabanA kAme tene seMpyA hatAM -khAMDaNiyA sAMbelAthI zALa (dhAnya) khAMDavI ane cokhA taiyAra karavA, tala vagerene bhUke kare. ghaMTImAM ghau vagere daLIne leTa taiyAra kare. AkhA caNA vagere nI dALa taiyAra karavI. tathA kedarA vagerene ghaMTIthI bharaDIne tenAM chetarAM dUra For Private And Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224 jJAtAdharma kathAsUtre 1 mAha evametra = anenaiva prakAreNa he AyuSmantaH ! zramaNAH ! yo'smAkaM zramaNo vA zramaNIvA matrajitaH san viharati, yadi paMca ca tasya mahAvratAni ' phoDiyAI sphoTitAni = khaNDitAni bhavanti tarhi sa khalu ihabhave caitra bahUnAM zramaNAnAM 4 caturvidhasaMghasya hIlanIyaH yAvat saMsAramanuparyaTiSyati yathA ca sA bhogavatikA dhanya sArthavAhasya dvitIya putravadhUH / evaM rakSitA'pi = rakSitAnAmnI dhanyasArthavAhasya tRtIyaputravadhUrapi, navaraMdhanyasArthavAhena svadattazAllakSatAn pratyarpayituM yAcitA sato yatraiva vAsagRhaM tatraibhojana karane vAloM ko bhojana parosanA, svajana ke gharoM meM khaNDa - khAnA khAdya Adi kA vibhAga karanA rasoI ghara kA samasta kArya karanA ! ( evAmeva samaNAuso jo amhaM samaNo vA jAva paMcaya se mahavvayAI phoDiyAI bhavaMti se Na' iha bhave ceva bahUNa samaNANa 4 jAva hIla Nijjo 4 jahAva sA bhogavaiyA ) isI taraha he AyuSmaMta zramaNo ! jo hamArA zramaNa athavA zramaNI jana pravajita hokara paMca mahAvratoM kA khaMDana karatA hai vaha bhogavatikA kI taraha isa bhava meM hI aneka zramaNoM dvArA tathA caturvidha saMgha dvArA hIlanIya hotA hai, yAvat anAdi anaMta isa saMsAra meM paribhramaNa karatA hai / ( evaM rakkhiyAvi navaraM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchittA maMjU vihADe, vihADittA rayaNakaraMDagAo te paMca sAli akkhae gevhai ) isI taraha dhanya sArthavAha ne apanI tRtIya putravadhU se jisa kA nAma rakSita thA apane dvArA diye hue 5 zAli akSatoM ko mAMgA- so vaha jahAM apanA vAsagRha thA vahAM AI - karI temAMthI. kAdarI khanAvavI, bhAta taiyAra karavA, jamanArAone pIrasavuM sagAM saMkha'dhIonAM gharAmAM pIrasaNa vagere mAlavuM rasoIgharanuM badhuM kAma 2. (evAmeva samaNAuso jo amhaM samaNovA jAva paMtraya se mahavyavAI koDiyAIM bhavaMti seNaM iha bhave caiva bahUNa 4 jAna hIlaNijjo samaNANaM 4 jahAna sA bhogavaiyA) A pramANe huM AyuSyanta zramaNeA ! je amArA zramaNa zramaNIjana pratrajita thaIne pAMca mahAvratAnuM khaMDana kare che. te bheAgavatIkAnI jema A bhavamAM ghaNA zramaNo vaDe temaja caturvidha saMghadvArA hIlanIya hAya che. yAvat anAdi anaMta A saMsAramAM paribhramaNa kare che. uvAgacchittA ka ( evaM rakviiyAvi navaraM jeNeva vAsaghare teNetra utrAgaccha maMjUsa vihADe viharatA rayaNakaraMDagAo te paMcasAli akkhae gevhai ) A rIte ja dhanyasA vAhe peAtAnI trIjI putravadhU rakSitA pAsethI peAte ApelA pAMca zAlikaNA mAgyA. te tyAMthI petAnA nivAsa For Private And Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI rIkA a07 dhanyasArthavAhavaritanirUpaNam .. 225 vopAgacchati, upAgatya maJjUSA 'vihADei' vighaTayati-udghATayati vighaTakhya maJjUSAbhyantarasthAt ratnakaraNDakAt tAn paJcazAlyakSatAn gRhNAti, gRhItvA yatrava dhanyaH sArthavAhastauvopAgacchati. upAgatya pazca zAlyakSatAna dhanyasArthavAhasya haste dadAti. / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAho rakSitAM rakSitAbhidhAM tRtIyaputra vadhUmevamavadat- kiM khalu putri ! ta evaite paJcazAlyakSatAH udAhu- athavA anye, iti / tataH khalu rakSitA dhanyaM sArthavAhamemavadat ta eva tAta ! ete pazca zAlyakSatAH, no anye dhanyaH sArthavAha Aha kathaM khalu putri ! rakSitAnmAha-evaM khalu tAta ! yUyamitaH paJcame saMvatsare ' jAva' yAvat sarveSAM mitrajJAtiprabhRtInAM vahAM Akara usane apanI peTI kholI-usa meM se rakhI huI ratna kI DibiyA nikAlI-nikAla kara usameM rakhe hue pAMca zAli akSatoM ko liyA (giNhittA jeNeva dhaNNe teNeva uvAgacchada) aura lekara jahAM dhanya sArthavAha the-vaha vahAM AI ( uvAgacchittA paMcasAli akkhae dhaNNassa hatthe dalayai ) vahAM Akara usane pAMca zAli akSatoM ko dhanya sArthavAha ke hAtha meM soMpa diyA / (taeNa se dhaNNe rakkhiyaM evaM vayosI ) dhanya sArthavAha ne unheM lekara rakSitA se aisA kahA (kiNa putsA! te ceva ee paMca sAli aAvayA udAhu anne ?tti ) he putri ! ye pAMca zAli akSata ve hI haiM yA aura dUsare ? (taeNaM rakkhiiyA dhaNe satyavAhaM evaM vayAsI te ceva tAyA! ee paMca sAli akkhayA No anne ) taya rakSitA ne dhanya sArthavAha se kahA-he tAta ! ye pAMca zAli akSata ve hI haiM anya nahIM haiM / ( kahaM puttA ! evaM khalu tAo tumbhe sasthAne AvI. tyAM teNe piTI khelIne aMdarathI ratnajaDita DAbalI bahAra kADhI. amasImAthI terI pAye shaami| dIpA. ( gimihattA jeNeva dhaNNe teNeva uvAgaci) ane laIne dhanyasArthavAha jyAM hatA tyAM AvI __ (uvAgacchittA paMcasAli akkhae dhaNNassahatthe dalayai ) tyAM AvIne teNe pace zAliko dhAnyasArthavAhane ApI dIdhA. (taeNa se dhaNNe ravivaiya evaM vayAsI ) dhanyasArtha vA tithe ene 2kSitAne (kiMNaM puttA / te ceva ee paMcasAli akkhayA udAha anne ! tti) ... " putri ! AL pAMya zAli te che , bhIta ? " ( taeNaM rakkhiiyA dhaNNe satthavAhe evaM vayAsI te ceva tAyA ! ee paMca sAli akkhayA No anne ) tyAre rakSitAe dhasArthavAhane kahyuM-"he tAta ! A pAMca zAlikaNe te ja che bIjA nahi zA0 29 For Private And Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra purataH paJca zAlyakSatAn mayaM dattavantastadA mama manasi sakalpo jAta:-yattAtaH sarveSAM purataH paJca zAlyakSatAn dadAti tat 'bhaviyadhvaM ettha kAraNeNaM ' 'bhavita. dhyamatra kenApi kAraNena-asmin viSaye kimapi kAraNamavazyaM vidyate ' tikaDu' iti kRtvA itivicArya tAn pazcazAlyakSatAn zuddhe-svacche nirmale vastre baddhvA ratnakaraNDa ke nikSipya ucchIrSakamUle sthApayitvA 'tisaMjhaM' trisandhyaM prabhAte madhyAhne sAyaMkAlevA 'paDijAgaramANo 2 pratijAgratI 2= punaH punarnirIkSamANA io paMcamaMsi jAva ( bhaviyavvaM etya kAraNeNa) tti kaTu te paMca sAli akkhae suddhe vatthe jAva tisaMjhaM paDi jAgara mANI 2 viharAmi ) isa prakAra rakSitA kI bAta sunakara dhanya sArthavAha ne usase pUchA-putri ! the isI taraha se abhI taka kaise rakkhe rahe-taba rakSitA ne kahA-suno maiM batAtI hU~-Apane Aja se gata pAMcaveM varSa meM jo ye pAMca zAli akSata mujhe samasta mitra jJAti Adi parijanoM ke tathA putravadhuoM ke kulagRha varga ke samakSa diye the usa samaya mere mana meM aisA vicAra AyA ki ye tAta jo mujhe saba janoM ke sAmane ina pAMca zAli akSatoM ko de rahe haiM aura ina kI rakSA Adi ke viSaya meM kaha rahe haiM-so isa meM koI na koI kAraNa avazya hai-aisA vicAra kara maiMne una pAMca zAli akSatoM ko svaccha-nirmalavastra meM bAndha kara eka ratna kI DibiyA meM rakha diyA aura use apane sirahAne meM rakhakara Aja taka meM usakI hara samaya saMbhAla karatI A rahI huuN| ( kahaNaM puttA evaM khalu tAo ! tumbhe io paMcamaMsi jAva 'bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM 'tti kaTu te paMcasAli akkhae suddhe vatthe jAva ti samma paDi jAgaramANI 2 vihasami) A rIte rakSitAnI vAta sAMbhaLIne dhanyasArthavAhe tene pUchayuM "he putri ! atyAra sudhI kevI rIte A zAlikone rAkhavAmAM AvyA. tyAre rakSitAe javAba ApatAM kahyuM "sAMbhaLe,huM badhI vigata tamArI sAme raju karuM chuM. AjathI pAMca varSa pahelAM badhA mitra jJAti vagere parijane temaja cAre putravadhUonA kuTuMbIjanenI sAme tame mane zAliko ApyA hatA. he tAta! tame mane badhA svajananI sAme pAMca zAlikaNo ApIne teonI rakSA mATe mane AjJA ApI hatI jethI meM vicAra karyo ke AmAM ke rahasya jokkasa chupAyeluM cheAma vicAra karIne pAMce zAlikane svaccha nirmaLa vastramAM bAMdhIne eka ratnanI kAbalImAM mUkI dIdhA, ane tene ozIkAnI nIce mUkIne Aja (divasa) sudhI tenI rakSA karatI rahI chuM. For Private And Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " 227 gAramRtapiNI TIkA bha0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam virAmi = adyAvadhi tiSThAmi tadetena kAraNena he tAka ! ta evaite paJca zAsyakSatAH, no anye / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAho rakSitAyA antike =samIpe etamartha zrutvA hRSTa tuSTaH tasya = nijasya kulagRhasya ' hiraNNasya ' hiraNyasya ca = rajatasya yAvat kAMsyadRSya vipulaM yAvatsvApateyasya hiraNyAdi yAvanmAtradhanasya ' bhANDAgAriNi bhaNDAmArAdhiSThAtrIM ' Thave ' sthApayati-sarvadhanAdhikAriNI tvena niyojayatItyarthaH / zrIvardhamAnasvAmI prAha evameva he zramaNAH ! AyuSmantaH yo'smAkaM zramaNo vA zrayaNI vA pravrajitaH san viharati, yadi paJca ca tasya mahAvratAni Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( taM eeNa kAraNeNa tAo ! te ceva ee paMca sAli akkhae po anne) isa kAraNa he tAta ! ve pAMca zAli akSata ye ho haiM, dUsare nahI hai / (taeNa se dhaNNe rakviiyAe aMtie eyamahaM soccA haTTatuTTha0 tassa kuladharassa hirannassa ya jAva kaMsadUsa viuladhaNa jAva sAvatez2assa ya bhaMDAgAriNi Thave ) isa taraha usa dhanya sArthavAha me rakSikA ke mukha se isa artha ko sunakara bahuta adhika prasanna aura saMtuSTa hokara use apane ghara meM jitanA bhI sonA cAMdI Adi dhana thA usakI adhikAriNi banA diyA / ( evAmeva samaNAuso jAva paMca ya se mahavvayAiM bhavati, seNaM iha bhave cetra bahUNa samaNANaM 4 accaNijje4 jahAva sA rakkhiyA) isI taraha he AyuSmanta zramaNoM / jo hamArA zramaNa aura zramaNI jana pratrajita hokara itastataH viharaNa karatA hai yadI usa ke pAMca mahAvrata (taM eeNaM kAraNaM tAo ! te cetra ee paMcasAli akkhae No anne) eTale huM tAta ! te pAMca zAlikaNA eja che, khIA nathI ( taraNaM se dhaNNe rakkhiyAe aMtie eyamahaM soccA haTTatuTTa0 tassa kuladharasta hiranasya jAva kaMsaisa biula dhaNajAva tejjassaya bhaMDAragAriNi Thavei) A rIte dhAnyasA vAhe rakSikAnA mukhethI khaMdhI vigata sAMbhaLIne khUja prasanna temaja satuSTa thatAM tene petAnA gharamAM jeTaluM sAduM cAMdI vagere dhana hatuM tenI adhikArINI banAvI dIdhI. ( evAmeva samaNAuso jAtra paMcayase mahantrayAI rakkhiyAI bhavaMti serNa ihabhave caitra bahUNaM samaNAgaM 4 accaNijje 4 jahAtra sA rakkhiyA ) A pramANe huM AyuSyanta zramaNeA ! je amArA zramaNa temaja zramaNI janA prajita thaIne Ama tema vihAra karatA rahe che, tema karatAM jo temanA For Private And Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAtAdharmakathAjastra rakSitAni bhavanti sa khalu ihabhave caitra bahUnAM zramaNAnAM4 caturvidhasaMghasya arcanIyaH yAvat samAnanIyo bhavati yathA sA rakSitA-dhanyasArthavAhasya tRtIyA putrvdhuuH| . rohiNikA'pyevameva-rohiNikAnAmnI dhanyasArthavAhasya caturthaputravadhUrapi pUrva vadeva viyA, navaraM vizeSastvam-zreSThinA samAhUya ' mahattAn paJcazAlyakSatAn samarpaya' ityevaM kathitA satI rohiNikA zreSThinaM pratyAha-hetAta ! yUyaM mayaM subahukam-anekasaMkhyakaM , sagaDIsAgaDaM zakaTIzAkaTaM zakaTayA laghugADikAH zAkaTa-zakaTasamUhaH, zakaTayazca zAkaTaM ceta samAhAre zakaTIzAkaTam anekagADI zakaTa samUha 'dalaha' datta-prayacchata, yena zakaTa yAdinA'haM 'tumbha ' yuSmAkaM tAn surakSita rahate haiM to vaha isa bhava meM hI aneka zramaNAdi janoM dvArA tathA caturvidha saMgha dvArA arcanIya hotA hai yAvat saMmAna nIya hotA hai| jaise vaha dhanya sArthavAha kI tRtIya putravadhU rakSitA huI hai / ( rohi NiyAvi evaM ceva navaraM tumbhe tAo ! mama subahuyaM sagar3I sAgaDaM dalAha jeNaM ahaM tunbhaM te paMca sAli akkhae paDiNijjAemi ) isI taraha dhanya sArthavAha kI cauthI putravadhU rohiNI kA bhI caritra jAnanA cAhiye parantu isameM jo vizeSatA hai-vaha isa prakAra hai-jaba dhanyasArthavAhane cauthI apanI putravadhU rohiNikA ko bulAyA aura ghulAkara usase aisA kahA kimaine Aja se gata pAMcave varSa jo tujhe pAMca zAli-akSata diye the-unheM tuma vApisa mujhe Aja do-taba rohiNikAne unasekahA he tAta ! Apa mere liye aneka choTI gADiyAM aura baDI 2 gADiyAM dIjiye-ki jinake dvArA maiM Apake una pAMca zAli akSatoM ko bhrpAMca mahAvrate surakSita rahe che te A bhavamAM te aneka zramaNe dvArA arca nIya hoya che. yAvatuM sanmAnanIya hoya che, dhanya sArthavAhanI trIjI putravadhu rakSitA jemasanmAnIta thaI temaja te paNa sanmAnIta thAya che. (rohiNiyAvi evaM ceva navaraM tumbhe tAo ! mama subahuyaM sagaDIsAgaDaM dalaha jeNaM ahaM tubhaM te paca sAli akkhae paDiNijjAemi) ( A pramANe have ApaNe dhanyasArthavAhanI cothI putravadhU rehiNanA caritra viSe paNa jANavuM joIe. tenA caritranI vizeSa vAta A pramANe che ke- jyAre dhanyasArthavAhe pitAnI cethI putravadhU hiNikAne belAvI ane bolAvIne tene ema kahyuM ke AjathI pAMca varSa pahelAM meM tane pAMca zAlikaNe ApyA hatA te mane pAchA Ape. tyAre rehiNikAe temane kahyuM. ke he tAta ! tame mane aneka nAnI moTI gADIo Ape ke jethI tame ApelA pAMca zAlikane temAM bharAvIne ahIM lAvuM ane tamane pAchA For Private And Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam 229 pazca zAlyakSatAn 'paDiNijjAemi' pratiniryAtayAmi-pratisamarpayAmiH / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAho rohiNImevamavadat- kathaM khalu he putri ! tvaM mama tAn paJca zAlyakSatAn zakaTIzAkaTena 'paDiNijjAissasi' pratiniryAtayiSyasi-pratisamarpayiSyasi ? tataH khalu sA rohiNI dhanyaM sArthavAhamevamavadat-evaM khalu he tAta! yUyam itaH paJcame saMvatsare-asya pitrajJAtiprabhRteH purataH saMrakSaNArtha saMgopanArtha pazca zAlyakSatAn mahyaM dattavantaH, tAn gRhItvA mayA cintitam-atrakenApi vAkara yahAM lA sakU-aura Apako pIche vApisa karasake (taeNaM se dhaNNe rohiNi evaM vayAsI) rohiNikA kI isa prakAra bAta sunakara dhanyasArthavAhane usase aisA kahA-(kahaM NaM puttA! tumaM mama te paMca sAli akkhae sagaDI sAgaDeNaM ninjAissasi ) putri ! kisa taraha tuma mujhe ve pAMca zAli akSata zakaTI aura zakaTa samUha meM bharane lAyaka kara pIche vApisa denA cAha rahI ho ? (taeNaM sA gahiNi dhaNNaM evaM vayAsI-evaM khalu tAo! tumbhe io paMcameM saMvacchare imarasa mitta0 jAva vahave kuMbhasayA jAyA-teNeva kameNaM evaM khalu taao| tumbhe te paMca sAli akkhae sagaDI sAgaDeNaM nijAemi) dhanyasArthavAha kA aisA kahanA suna kara rohigikA ne kahA-tAta ! Ajase pAMcaveM varSa meM Apane mujhe mitra jJAti AdiparijanoM ke samakSa bulA kara5 pAMca zAli akSata diye the aura unake saMrakSaNa saMvardhana Adi viSaya meM Apane zikSA kI thii| mApI zarcha (taeNa se dhaNNe rohiNi evaM vayAsI) DilivAnI mArIte vAta sAMbhaLIne dhanyasArthavAhe tene A pramANe kahyuM ... (kahaNaM puttA ! tuma te paMcasAli akkhae sagaDIsAgaDeNaM nijjAissasi) he putrI ! meM ApelA pAMca zAlikAne tame nAnI moTI ghaNI gADI emAM bharAvIne kevI rIte ApavA mAMge che (taeNaM sA rohiNI dhaNaM evaM vayAsI-evaM khalu tAo ! tumbhe io paMcame saMvacchare imassa mitta. jAva vaha ve kuMbhapayA jAyA teNeva kaNaM evaM khalu tAo tumbhe te paMvasAli Avae sagaDI sAgaDegaM nijmAemi) dhanyasArthavAhanuM kathana sAMbhaLIne hiNikAe temane kahyuM- he tAta! AjathI pAMca varSa pahelA mitrajJAti vagere parijana nI sAme mane belAvIne tame pAMca zAlikaNe ApyA hatA ane ApatI vakhate tame temanA saMrakSaNa saMvardhana vagerenI bAbatamAM sUcana karyA hatA. tamArI pAsethI zAlikaNe laIne meM Ama vicAra karyo ke A pAca zAlikaNe tAte ApyA che ane temanA saMrakSaNa tathA saMvardhana viSe je For Private And Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 20 kAraNena bhavitavyamiti, tadanu pitRgRhapuruSAn samAhUya mayA varddhayituM tebhyaste pazca zAlyakSatA dattAH / taiH suparikarmita kedAreSu vapanAdi kriyAbhiH parivaddhitA jAtoste prathame varSe mAgadhaprasthaparimitAH zAlayaH / evaM kramaso dvitIya varSe zAlInAM bahavaH kuDavAH saMjAtAH / tRtIye varSe bahavaH kumbhAH / caturthe saMvatsare bahUni kumbhazatAni zAlInAM saMjAtAniH / tenaiva krameNa evaM khalu he tAta ! yuSmAkaM tAn paJca jhAlyakSatAn zakTIzAkaTena pratiniryAtayAmi smpyaamiH| tata khalu sa dhanyaH sArthavAho rohiNikAyai subahukam-anekasaGkhyakaM zakTI zAkaTaM ddaati,| ____ maiMne unheM lekara aisA vicAra kiyA-ki tAtane jo ye pAMca zAli akSata diye hai aura unake saMrakSaNa Adi ke viSaya meM jo kahA hai so niyamataH isameM koI na koI kAraNa avazya hai-aisA vicAra kara maiMne pitRgRha (pIyara ) ke puruSoM ko bulAyA aura unheM una pAMca sAli akSatoM ko baDhAne ke liye diyaa| ____ una logoM ne unheM lekara supari karmita khetoM meM vapanAdi kriyA dvArA khUba baDhAyA prathama varSa meM ve magadhadeza prasiddha prasthapramANa nipaje / dvitIya varSa aneka kur3ava pramANayone para hue| tRtIya varSa meM ve aneka kuMbhapramANa hue| cauthe varSa saikar3oM kuMbhapramANa hue| isa taraha Apake dvArA diye hue ve pAMca zAla akSata Aja aneka gADI aura gAr3A pramANa hue haiM-isaliye maiM Apake liye Aja unheM aneka gAr3I aura gADA pramANa karake pIche vApisa derahI huuN| taeNaM se dhaNNe satyavAhe rohiNiyAe subahuyaM sagaDI sAgaDaM dalayai, taeNaM sA rohiNiM subaI kaMI mane kahyuM che, jethI cakkasa A vAtamAM kaMIka rahasya hovuM joIe. ema vicAra karIne meM piyaranA mANasane belAvyA ane temane vardhana mATe pAMca zAlikaNa AvyA. temaNe zAlika laI lIdhA, ane suparikarmita khetaramAM vAvIne te kaNenI khUba vRddhi karI. pahelA varSe magadha deza prasiddha prastha pramANu jeTalA zAlikaNe thayA. bIjA varSe vAvavAthI ghaNA kaLaze bharAya teTalA thayA, trIjA varSe bIjA varSa karatAM paNa vadhAre kaLaze bharAya teTalI zAli thaI cothA varSe vAvavAthI seMkaDo kaLaze bharAya teTalI zAli thaI. A pramANe tame ApelA pAMca zAlikaNe Aje ghaNuM nAnI moTI gADIomAM bharAya teTalA thaI gayA che, tethI ja huM Apane te pAMca zAliko aneka gADIomAM bharAya teTalA pramA NamAM vadhana karIne pAchA ApI rahI chuM. . (taeNaM se dhaNe satyavAhe roDiNiyAe subahuyaM sagaDI sAgaDaM dalayaha, For Private And Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manAra piMgA TIkA ) 9 dhanyalAryavAharitanirUpaNama 21 tato khalu sA rohiNI subahukaM zakaTozAkaTaM gRhItvA yatraiva svakaM kulagRha-pitRgRha tatraivopAgacchati, upAgatya koSThAgArANi-koSThagRhANi -- vihADei 'vighaTayati udghATayati, vighaTathya pallAna-zAlikoSThAna ' umbhidei ' udbhinatti-unmudritAn karoti, teSAM mudrAmapanayatItyarthaH, udbhidya zakaTIzAkaTaM bharati, bhRtvA rAjagRhaM nagaraM madhya madhyena yatraiva svakaM gRhaM. yauva dhanyaH sArthavAhastamaivopAgacchati / tataH khalu rAjagRhe nagare zRGgATaka yAvat-mahApathapatheSu bahujano'nyo nyamevamAkhyAti saMgaDI sAgaDaM gahAya jeNeva sae kulaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA koDAgAre vihADei) isa taraha rohiNikA ke vacana sunakara dhanya sArtha vAhane use aneka zakaTI aura zakoM ko diyA vaha rohiNi kA una aneka zakaTI aura zakaTo ko lekara jahAM apanA kulagRha thA vahAM pahuMcI-pahuMca kara usane vahAM ke koSThAgAra ko ughAr3A (vihADitA pallaM ubhidai)-ughAr3a kara vahAM rakkhe hue zAli koSThoM ko kholA unheM mudrA rahita kiyA-( ubhidittA sagar3IsAgaDaM bharei ) bAda meM unase aneka zakaTI aura zakaToM ko bharA ( bharittA rAyagihaM nayaraM majjhaM majjheNaM jeNeva sae gihe jeNeca dhaNNe satyavAhe teNeva uvAgacchada) bhara kara rAjagRha nagara ke ThIka bIco bIca ke mArga se hokara vaha jahAM apanA ghara thA aura jahAM dhanya sArthavAha the vahAM pahu~cI-(naeNaM rAyagihe nayare siMgADaga jAva bahujaNo annamannaM evamAikkhai, dhaNNeNaM taeNaM sA rohiNIM subahuM sagaDIsAgaDaM gahAya jeNeva sae kulaghare teNeva unA. gacchai, uvAgAcchittA koTThAgAre vihADeI ) A rIte hiNikAnI vAta sAMbhaLIne dhanyasArthavAhe tene ghaNI nAnI moTI gADIo ApI. hiNika te badhI nAnI moTI gADIone laIne ja ghAtAnu piya2 hetu tyo mAvI tyA mAna te tyAMnA 3310 GghAuye (vihAritA pallaM ubhidaha) tyAmA tyo bhUsA binA ||2||ne jAyA ( ubhidi. sAsagaDIsAgaDaM bharei) bhane manAthI nAnI moTI thI sone marI. (bharittA gayagihaM nayaraM majjha majjheNe jeNeva sae gihe jeNeva ghaNNe satyavAhe teNeva uvAgacchai) bharIne rAjagRha nagaranA ThIka madhya mArge thaIne jyAM tenuM potAnuM ghara ane jyAM dhanyasArthavAha hatA tyAM pahoMcI (taeNaM rAyagihe nayare siMghADaga jAva bahujaNo annamannaM ekamAikkhai, For Private And Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAgasa dhanya dhanyavAdapAnaM khalu he devAnupriyAH dhanyaH sArthavAhaH yasya khalu rohiNikA snuSA-caturthaputravadhUH paJca zAlyakSatAn zakaTIzAkaTena niryAtayati. / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH paJca zAlpakSatAn zakaTIzAkaTena niryAtitAn samarpitAn pazyati dRSTvA hRSTaH yAvat -- paDicchai' pratIcchati-dhIkaroti, pratISya-svI kRtya tasyaiva mitrajJAtiprabhRteH, catasRNAM ca snuSANAM kulagRhasya purato rohiNikAM snuSAM tasya-nijasya kulagRhasya-kuTumbasya bahuSu kAryeSu ca yAvad rahasyeSuHca devANupiyA ! dhaNNe sasthavAhe te paMca sAli akkhae sagaDI sAgaDeNaM nijAie pAsaha pAsittA haTa tuTTha paDicchaha, paDicchittA tasseva mittaNai0 cauNha ya suNhANaM kulagharasta purao rohiNiyaM suNhaM tassa kula gharassa bahusu kajjetu ya jAva rahassetu ya apucchaNijja jAva savyaka jja vaDAviyaM pamoNabhUyaM ThAvei) jaba ve gAr3I aura gAr3e bhare hue rAjagRha ke madhyamArga se hokara jA rahe the-taya logoM ne dekhakara nagarameM zRMgATaka Adi mArgoM ke Upara paraspara isa prakAra se bAta cita karanA prAraMbha kiyA " devANupriyo ! dekho dhanya sArthavAha kitanA adhika dhanya vAda kA patra hai ki jo caturtha putra vadhU rohiNikA ke dvArA pAMca zAli akSatoM kI gADI aura gADoM se bharakara pIche lauTAye hue dekha rahA hai| aura haSTa tuSTa ho unheM svIkAra kara rahA hai / tathA svIkAra karake usa rohiNikA ko mitrajJAti Adi parijanoM ke cAroM putravadhUoM ke kula dhaNNeNaM devANuppiyA ! dhaNNe satyavAhe te paMcasAli akkhae sagaDIsAgaDeNaM ni jjAie pAsai pAsittA haTTha tuTTha paDicchai paDicchittA tasseva mittaNAi. cauNDa ya suNhANaM kUlagharassa purao rohiNiyaM muNDaM tassa kulagharassa bahumu kajjesuya jAva rahassesuya ApucchaNijjaM jAva sabakajja vaDAviyaM pamANabhUyaM ThAvei) jyAre te nAnI moTI gADIo rAjaguDa nagaranA madhyamArge thaIne pasAra thaI rahI hatI tyAre nagaranA zrATaka vageremAM ekaThA thayelA le ke paraspara A pramANe vAta karavA lAgyA "devAnupriye !: juo dhanyasArthavAha keTale badhe bhAgyazALI che ke je Aje ethI putravadhU hiNikA vaDe pAMca zAlikaNanAM gADAMe ane gADIo bharIne pharI pAchA AvatAM joI rahyo che. ane prasanna thaIne tuSTa thaIne tene svIkArI rahe che. te A badhuM svIkArIne hiNikAne mitra, jJAti vagere parijane temaja cAre putravadhUonA kuTuMbI For Private And Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anaMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 7 dhanyasArthavAhacaritanirUpaNam // AmacchanIyAM yAvat sarvakAryavaddhikA pramANabhUtAM -- Thavei sthApayati sarva kuTumbAdhiSThAtrItvena tAM niyojayatItyarthaH / ___ evameva he zramaNAH ! AyuSmantaH ! yo'smAkaM zramaNovA zramaNIvA prabajitaH san viharati yadi paJca ca tasya mahApratAni saMvarddhitAni bhavanti sa khalDa ihamave eva bahUnAM zramaNAnAM 4= caturvidhasaMghasya arcanIyaH-yAvat cAturantasaMsArakAntAraM 'vIivaissai ' vyatibrajiSyati-pArayiSyati yathA ca sA rohiNikA-dhanyasArthavA hasya caturthI putravadhUH / uktazcagRha varga ke samakSa apane kuTumba ke aneka kAryoM meM yAvat rahasyoM meM pUchane yogya yAvat samasta kAryoM meM pramANabhUta use banA rahA hai| ___ tathA saMpUrNa kAryoM kI bar3hAne vAlI use mAna rahA hai-kAraNa isa kA kevala yahI hai ki dhanya sArthavAha ne usa rohiNikA ko apane samasta kuTumba kI adhiSThAtrI banA diyaa| (evomeva samANAuso ! jAva paMca ya se mahavvayA saMvar3iyA bhavaMti seNaM ihabhave ceva bahuNaM samaNANaM 4 aJcaNijje jAva vIIvahassai jahAva sA rohiNiyA evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNassa ayama patte tti bemi ) isa taraha he AyuSmanta zramaNo ! jA hamArA zramaNa tathA zramaNIjama dIkSita hotA huA apane paMca mahAvratoM ko baDhAtA rahatA hai vaha rohiNikA kI taraha isa bhavameM hI aneka zramaNa Adi mahonu. bhAvoM dvArA tathA caturvidha saMgha dvArA arcanIya Adi hotA huA catu: enI sAme pitAnA kuTuMbanI ghaNI bAbatamAM yAvata bIjI paNa ghaNuM rahasthanI mahatvapUrNa va temAM tenI salAha laIne tene pramANabhUta banAvI rahyo che. temaja rehiNikAne te badhA kAmane saMpUrNa rIte pAra pADanArI mAnI rahyo che. kema ke dhanyasArthavAha re hiNikAne pitAnA AkhA kuTuMbanI adhiSThAtrI banAvI dIdhI che . (evAmeva samANAuso ! jAva paMcaya se mahatvayA saMvar3iyA bhavaMti se Na iha bhave ceva bahuNaM samaNANa 4 accaNijje jAva vIIvaissai jahAva sA rohiNiyA evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNassa apamaDhe pannatte tibemi) A pramANe ja che AyuSyanta zramaNe! je amArA zamaNa temaja zramaNIjana dIkSita thaIne pitAnA paMcamahAvratanuM vardhana kalA rahe che-te hiMNikAnI jema A jagatamAM ja ghaNA zramaNa vagere mahAnubhAvo dvArA temaja caturvidha saMghadvArA arcanIya hoya che. ane te caturgati >> A anAdi zA 30 For Private And Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAsUtre __"jahasehI taha guruNA, jahaNAijaNo taha samaNasaMghoya / jaha bahuyA taha bhanyA, jaha sAlikaNA taha vayAI // 1 // " iti chAyA-" yathAzreSThI tathA guravaH, yathAjJAtijanastathA zramaNasaMghazcaH / yathA vadhvastathA bhavyAH (zramaNAH) yathA zAlikaNAstathA vratAni // 1 // iti evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat mokSaM saMprAptena saptamasya zAtAdhyayanasyAyam-pUrvoktaH artha-bhAvaH prjnyptH=prruupitH| ' iti bravImi iti pUrvavat . // iti zrI vizvavikhyAta-jagadUvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUcchaprapatikolhApurarAjamadatta-'jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAla vativiracitAyAM -- jJAtAdharmakathAGga' sUtrasyAnagAradharmAmRtava - piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM saptamamadhyayanaM saMpUrNam // 7 // rgati rUpa isa anAdi saMsAra kAntAra ko pArakaradetAhai / kahA bhI haizreSThI ke sthAnApanna yahAM gurujana haiM jJAtijanoM ke sthAnApanna zramaNa saMgha hai, badhuoM ke sthAnApanna bhavyajana haiM aura zAlikaNoM ke samAna pAMca mahAvata hai| isa prakAra he jaMbU ! mukti ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne isa saptama jJAnAdhyayana kA pUrvokta artha prarUpita kiyA hai| aisA maiM tuma se kahatA huuN| zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta " jJAtAdharmakathAGgasUtra" kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA sAtavA adhyayana samApta // 7 // saMsAra kAMtAra (jaMgala) ne pAra thaI jAya che. ahIM zreSThIne sthAne guru jana che. jJAtijanenA sthAne zramaNa saMgha che. sagAvahAlA enA sthAne bhavya jana che ane zAlikaNe nA sthAne paMcamahAvrata che. A rIte he jaMbu! mukti meLavelA zramaNa bhagavAna mahAvIre A sAtamA jJAtA dhyayanane arthapUrvokta rUpe nirUpita karyo che. Ama huM tamane kahI rahyo chuM. zrI jainAcArya jainadharmadivAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta "jJAtAdharmakathADaga" sUtranI anagAra dharmAmRtavarSiNI vyAkhyAnuM sAtamuM adhyayana samApta machA For Private And Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // athASTamamadhyayanaM prArabhyate // uktaM saptamAdhyanaM samprataM mallInAmakamamaSTamAdhyayanamucyate, evaM rUpeNa sahAsya sambandhaH-pUrvAdhyayane ' mahAvratAnAM virAdhanAyAmoM bhavati, tathA tatsamArA dhanAyAM zivasukhAvAptirUpaH paramArthoM bhavatI' tyuktam , asminnadhyayane tu teSAM mahAvatAnAmeva stokenApi mAyAzalyena mAlinye sati yathAvat svaphalajanakatvaM nAstIti pratibodhyate, ityevaM prasaMgataH prAptasyaitasyAdhyayanasya prathama mUtramAha -: aSTama adhyayana prArabhasAtavAM adhyayana kA bhAva saMpUrNa ho gayA hai-aba mallI nAmakA aSTama adhyayana prAraMbhahotA he ! isaadhyayana kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra se saMbaMdha hai ki pUrva adhyayanameM jo yaha viSaya kahA gayA hai ki jo sAdhumahAvratoM kI virAdhanA karatA hai vaha aneka anarthoM kA bhoktA hotA hai aura caturgati saMsAra meM paribhramaNa karatA hai jo inakI rakSA karatA hai-acchI taraha se ArAdhanA karatA hai-vaha ziva sukha prAptirUpa paramArthakA bhoktA hotA hai| aba isa adhyayana meM sUtrakAra isavAtako spaSTa kahate haiM ki una mahAvratoM meM yAdi thoDIsI bhI mAyAzalya se malinatA AjAtI hai to ve yathAvat apane phalake janaka nahIM hote haiM / isIsaMbaMdha se prApta hue isa adhyayana kA yaha prathama sUtra hai jahaNaM bhaMte ityAdi AThamuM adhyayana. sAtamuM adhyayana purUM thaI gayuM che. have malI nAme AThamuM adhyayana prAraMbha thAya che. A adhyayanane pUrva adhyayananI sAthe saMbaMdha evI rIte che ke-sAtamAM adhyayanamAM e prakAre carcA thaI ke je sAdhu mahAvratanI virAdhanA kare che te ghaNA anarthone bhegavanAra hoya che, ane te caturgati rUpa A saMsAramAM paribhramaNa kare che. je paMcamahAtenI rakSA kare che-sArI peThe temanI ArAdhanA kare che te zivasukha prAptirUpa paramArthane bhegavatA hoya che. have AThamAM adhyayanamAM sUtrakAra e bAbatanuM spaSTIkaraNa kare che ke mahAvatemAM je DI paNa mAyA zalyathI malInatA AvI jAya to temanuM phaLa saMpUrNa paNe maLatuM nathI. eja saMbaMdhanI carcA mATenA AThamA adhyAyantuN mA 59 sUtra cha. ' jaiNa bhaMte / ityAdi For Private And Personal Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org . 236 zAtAdharma kathAsUtre mUlam - jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, aTTamassa paNaM bhaMte ! ke aTThe paNNatte ? | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM khalu jambU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbUdIve dIve mahAvidehevAse maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM nisadassa vAsaharapavvayassa uttareNaM sIyoyAe mahANaie dAhi NeNaM suhAvahassa vakkhArapavvatassa paccatthimeNaM paccatthimalavaNasamudassa puratthimeNaM etthaNaM salilAvatInAmaM vijae pannatte, tattha NaM salilAvatI vijae vIyasogAnAmaM rAyahANI paNNattA, navajoyaNavitthinnA jAva paccakkhaM devalogabhUyA, tIse NaM bIyasogAe rAyahANIe uttarapurasthi me disi - bhAe iMdakuMbhe nAma ujjANe, tattha NaM vIyasogAe rAyahANIe bale nAma rASA tassa dhAraNIpAmokkhaM devI sahassaM orohe, hotyA, taraNaM sA dhAriNIdevI annayA kayAI sIhaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhA jAva mahabbale nAmaM dArae jAva ummukka jAva bhogasa matthe || sU0 1 // , TIkA - zrI jambUsvAmI pRcchati' jaiNaM bhaMte !' ityAdi ' jai ' yadi 'NaM' khalu ' bhaMte !' he bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa zrIvardhamAna svA " 7 TIkArtha - ( jaNaM bhaMte ! ) zrI svAmI sudharmAsvAmI se pUchate haiN| ki (jaNaM bhate !) he bhadaMta ! yadi (samaNeNaM bhagavayA mahAvireNaM jAva saMpatterNa sattamassa prAyajjhayaNassa ayamaThThe paNNatte aTTamassa NaM TIDArtha - ( jaiNa bhaMte!) zrI bhU svAmI pUche che che (jaya bhaMte ) he lata ! le ( samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte aTTamassa NaM bhaMte ! ke adve paNNale ) For Private And Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 5 ghalarAjavaritanirUpaNam ___237 minA yAvat- sidrigatinAmadheyaM sthAnaM saMpAptena saptamasya jJAtAdhyayanasyAyamarthaH pajJaptaH, aSTamasya khalu he bhadanta ! ko'rthaH prajJaptaH ? evaM zrIjambU svAminA pRSThaH zrI sudharmAsvAmI taM kathayati- 'evaM khalu jambU ityAdi. / evaM khalu he jambUH! tasmin samaye- ihaiva jambUdvIpe dvIpe madhya jambU dvIpe mahAvidehe varSe mahAvidehanAmake kSetre mandarasya parvatasya merugireH 'paccasthi meNaM' pazcime pazcimAyAM dizi * nisahassa' nipadhasya-niSadhaparvatasya * vAsaharapa vyayassa' varSadharaparvatasya 'uttareNaM ' uttarasmin uttarasyAM dizi * sIyoyAe mahANaie' zItodAyA mahAnadyAH 'dAhiNe' dakSiNe dakSiNasyAM dizi sukhAva aTe paNNatte) zramaNa bhagavAna mahAvIrane ki jo mokSako prApta ho cuke hai sAtaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvAkta artha prarUpita kiyA hai to he bhaMdata ! unhoMne AThave jJAtAdhyayana kA kyA bhAva prApita kiyA hai / (evaM khalu jaMbU teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ihe vajaMbU dIve dIve mahAvidehe vAse maMdarassa pavvayassa paccasthimeNaM nisaDhassa vAsahara pavvayassa uttareNaM sIyoyAe mahANaie dAhiNeNaM suhAvahassa vakhAravvayassa paccatthimeNaM paccatthi malavaNasamudassa purathimeNaM etthagaM salilAvai nAmaM vijae panatte) isa prakAra jaMva svAmI ke dvArA pUche gaye zrI sudharmAsvAmI unase kahate haiM he jaMbU / tumhAre prazna kA uttara isaprakAra hai usa kAla meM aura usa samaya meM isa jaMbUdvIpa nAmake dvIpa meM sthita mahAvideha nAmakA kSetra meM sumerUparvata kI pazcimadizAmeM, niSadharvata kI uttaradizA meM zItodA ma mokSa pAmelA zramaNa bhagavAna mahAvIre sAtamAM jJAtAdhyayanane pUrvokata rIte artha spaSTa karyo che. te he bhadaMtAM temaNe AThamAM jJAtAdhyayanane zo artha nirUpita karyo che. __(evaM khalu jaMbU teNaM kAlegaM teNaM samaeNaM iheva jaMbU dIve dIve mahAvidehe vAse maMdaramsa paJcayamsa paccatthimeNaM nisaDhassa vAsaharapabvayassa uttareNaM sIyo yAe mahANaie dAhiNe NaM suhAvahassa vakhArapavyayasya paccatthimeNaM paJcasthimalaba Nasamudassa purathimeNaM etvagaM salilAvai nAma vijae pannatte) zrI sudharavAmI jaMbU svAmIne javAba ApatAM kahe che ke he jaMbU! tamArA praznano uttara A pramANe che ke-te kALe ane te samaye A jabU dvIpa nAme dvIpamAM sthita mahAvideha nAme kSetramAM sumeruparvatanI pazcimadizAmAM niSiparvatanI uttara dizAmAM, mahAnadI zIdAnI dakSiNe, sukhatpAdaka vakSaskAra parvatanI pazcime, pazcima lavaNa samudranI pUrva dizAmAM salilAvatI nAme vijaya che. pazcima samudramAM maLanArI mahAnadI zItedAnI dakSiNa dizAmAM salilA For Private And Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . haasaanug hasya sukhotpAdakasya ' vakkhArapavvayassa' vakSaskAraparvatasya pazcime pazcimAyAM dizi pazcimalavaNasamudrasya 'purathimegaM' paurastye pUrve, atra asmin sthAne khalu salilAvatI nAmA vijayaH prajJaptaH- pazcima samudragAminyAH zItodAmahAnadyA dakSiNataH salilAvatInAmakaM cakravartinAM vijetavyaM kSetrakhaNDamAsIt , tadeva salilAva tIvijaya ityucyate ityrthH| __tatra khalu salilAvatIvijaye votazokA nAma rAjadhAnI prajJaptA kathitA. / sA kIdRzo- ityAha-navayojanavistIrNA yAvat dvAdaza yojanAyAmA pratyakSa deva lokabhUtA sAkSAt svargasvarUpA / tasyAH khalu vItazokAyA rAjadhAnyA uttara paura stye-digbhAge IzAnakoNe indrakumbhaM nAmodhAnamAsIt. / tatra khalu vItazokAyAM rAjadhAnyAM balo nAma rAjA'bhUt / tasya balasya rAjJo dhAraNI pramukha devIsahasram. hAnadI kI dakSiNa dizAmeM,sukhotpAdaka vakSaskAraparvata kI pazcivadizAmeM, pazcimalavaNasamudra kI pUrva dizA meM salilAvatI nAma kA vijaya hai| pazcima samudra meM jAne vAlI zItodA mahAnadI kI dakSiNadizA meM jo salilAvatI nAmakA vijaya hai-jise cakravatI jItA karate haiM / usI kA nAma salilAvatI vijaya hai| (tatthaNaM salilAvatI vijae vIyasoyA nAmaM rAyahANI paNNattA) usa salilAvatI vijaya meM vItazokA nAma kI rAjadhAnI hai ( nava joyaNavisthinnA jAva paccakkhaM devaloya yA) isakA nau yojana kA vistAra hai aura 12 yojana kA AyAma hai| yaha pratyakSa meM devaloka -amarAvatI-jaisI pratIta hotI hai| (tIseNaM vIyasogAe rAyahANIe uttarapurathime disIbhAe iMdakuMbhe nAma ujjANe ) usa vItazokA nagarI ke IzAna koNa meM eka indrakuMbha nAmakA udyAna thaa| (tasthagaM vIyasogAe vatI nAme eka kSetrakhaMDa-che. jene cakravartI samrATa jItatA AvyA che tenuM nAma salilAvatI vijya che (tatyaNa salilAvatI vijae vIyasokA nAma rAyahANI paNNattA) savi. sApatI visyamA vAtanAma me pAnI cha (nava joyaNa visthinnA jAva paccakkha devaloya bhUyA) tena vistAra na1 yAta tama tanA AyAma 12 (bAra) jana jeTaluM che te pratyakSa devaka-amarapurI-jevI 2 che. (tIseNa vIyasogAe rAyahANIe uttarapurAsthimeM disimAe iMda kuMbhe nAma jANe) te pIta nagarIna zAna mAndramA nAme me dhAna to. ( tatthaNaM vIyasogAe rAyahANIe bale nAma rAyA, tassa dhAraNI pAmokkha For Private And Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- - - managAradharmAmRtavarSiNI TIkA bha0 8 balarAjacaritanirUpaNam avarodhe antaH pure Asan. balanAmakasya tasya rAjJo dhAraNIpramukhA ekasahastra saMkhyakAH devyaasnityrthH| ___ tatastadanantaraM khalu sA dhAriNI devI anyadA kadAcit- anyasmin kasmi zcita samaye siMha svapne sapnAvasthAyAM dRSTrA pratibuddhA-jAgaritA, yAvad mahAbalo nAma dArako jAtaH iha yAvacchabdena-sA svapavRttaM bharturagre nivedayati, tataH sAnapAThakamukhAt svapnaphalazrutistataH sA garbhavatI jAtA saMpUrNeSu mAseSu mahA. bala nAmakaH putro jAta ityarthoM boddhavyaH / sA kIdRza ityAha unmukta-yAvad rAyahANIe ghale nAmaM rAyA,nassa dhAraNI pAmokkhaM devI saharasaM orAhe hotthA) usa vIta zokA nAma kI rAjadhAnI meM bala nAmakA rAjA rahatA thaa| usake antaH pura meM dhAraNI pramukha 1 hajAra rAniyAM thii| (taeNaM sA ghAriNI devI annayA kayAI sihe sumiNe pAsittA gaM paDibuddhA jAva mahabbale nAma dArae jAe ummukka jAva bhogasamatthe) eka dinakI pota hai ki jaba dhAriNI devI apanI zayyA meM Ananda ke sAtha soyI huIthI usa samaya usane rAtrike pazcima prahara meM svapna meM eka siMha dekhaa| svapna dekhane ke sAtha mAtha vaha jaga gii| svapna kA vRttAnta usane apane patise nivedita kiyaa| usane svapna pAThakoM ko bulAyA aura unalogone svapna phalakA rahasya use sunAyArAnIne bhI vaha saba sunaa| vaha garbhavatI ho gaI / garbha ke no mAsa rAtri sagDhe sAta auraAnanda ke sAtha usake vyatIta huii| bAda meM mahAyala nAmakA putra usase utpanna huaa| devI sahassaM orAhe hotthA) te vItazekA nAmanI rAja nImAM bela nAme rAjA rahete hate. tenA raNavAsamAM dhAraNI. kha eka hajAra rANIo hatI. (taeNaM sA dhAriNIdevI annayA kayAiM sihe mumiNe pAssittANaM paDibuddhA jAva mahavale nAma dArae jAe ummukkajAva bhogsmtthe)| eka vakhatanI vAta che ke dhAriNadevI pitAnI zayyA upara sukhethI sUtI te samaye rAtrinA chellA paheramAM teNe svapnamAM eka siMha je. svapna jotAnI sAthe ja te jAgI gaI, ane svapnanI vigata pitAnA patine kahI saMbhaLAvI. svapna pAThakone bolAvyA ane temaNe rAjAne svapnanA phaLa viSe badhI vAta kahI. rANIe paNa svapnanA rahasyane svapna pAThakanA mukhethI sAMbhaLyuM te sagarbhA thaI. garbhanA nava mAsa ane sADA sAta divase sukhethI pasAra thayA. tyAra bAda yathA samaye tene mahAbela nAme putrane janma thaye. For Private And Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 240 mAtAdharmakathA bhoga samarthaH - unmuktabAlabhAva vijJAtapariNatamAtraH sarvakalAkuzalo bhogasamarthoM jAta ityarthaH // suu01|| ___mUlam-taeNaM taM mahabbalaM ammApiyaro sarisiyANaM kamalasirI pAmokkhANaM paMcaNhaM rAyavarakannAsayANaM egadivaseNaM pANi geNhAveMti, paMca pAsAyasayA paMcasayadAo jAva viharai, therAgamaNaM, iMdakuMbhe ujjANe samosaDhA / parisA niggayA, balo vi niggao dhamma soccA Nisamma jaM navaraM mahambalaM kumAra rajje ThAvei jAva ekArasaMgavI bahuNi vAsANi sAmaNNapariyAyaM pAuNittA jeNeva cArupavae mAsieNaM bhatteNaM siddhe ||suu02|| ___ TIkA-tatastadanantaraM khalu taM 'mahabbalaM' mahAbalanAmakaM kumAraM mAtApitarau 'sari siyANaM' sadRzInAM kulena vayasA yogyAnAM kamalazrIpamukhANAM, paJcAnAM rAjabaraka nyAzAnAM paJcazatAnAM rAjavarakanyAnAm. ekadivase pANi grAhayataH, paJca dhIre 2 vaha mahAyala putra bAlyakAla ko pUrA karake yauvana avasthA ko prApta huaa| avasthAnusAra vaha vikasitajJAna vAlA bhI hogayA sarvakalAoM meM kuzalamati bana gayA aura-paMcendriyoM ke bhoga bhogane lAyaka bhI ho gyaa| sUtra "1" 'taeNaM taM mahabbalaM ' ityAdi TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (taM mahabbalaM ammApiyaro) usa mahApala kA mAtA pitAne (egadivaseNaM) eka hI dina ke bhItara (sarisiyANaM kamalasirI pAmokkhANaM paMcaNhaM rAyavarakannAsayANaM) samAna kula, vaya vAlI kamalazrI Adi pAMcasau zreSTha rAjakanyAoM ke sAtha ( pANi samaya jatAM mahAbala bacapaNuM vaTAvIne juvAna thaye. uMmaranA vadhArAthI vadhIne te savizeSa vikAsa yukta jJAnavALe gaye. te badhI kaLAomAM kuzaLa buddhi vALo ane paMcendriyanA bhegone bhegavavA gya thaI gaye. sUtra "1" 'taeNaM mahAbbalaM 'tyAdi 110-(taeNa) tyArA (tamahabvalaM ammApiyaro) mahAmasane tanAM bhAtA pitA ( egadivaseNa) 341 sevisamA 4. (sarisiyANaM kamalasirIpAmokkhA NaM paMcaNhaM rAyavara kannAsayANaM) sarakhA kuLa ane sarakhI AyuSyavALI kamaLa zrI vagere pAMcase uttama rAja anyamAnI sAthe (pANiM geNhAve ti) 52vI bIpI. (paMca pAsAya sayA paca saya For Private And Personal Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNITI0 a0 8 balarAjadIkSAgrahaNAdinirUpaNam 21 mAsAdazatAni paJcazatavadhUnAM nivAsArtha paJcazatAni prasAdAn kaarytH| paJca zatadAyaH paJcazatapramito dAyaH yautukaM 'daheja' iti bhASA prasiddhaH zvasureNa tasmai mahAbalakumArAya pradatta ityarthaH / sa mahAbalakumAraH yAva-upari prAsAde mAnuSyakAn kAmabhogAn upabhuJjAnaH, viharati Astesma. / atha-therAgamaNaM' sthavirAgamanam-tatra vItazokAyAM nagaryAM sthavirANAmAgamanamabhUdityarthaH / te sthavirAH indrakumbhe-idrakumbhanAmake - ujjANe' udyAne 'samosodA' samavasRtAH-ava. gRhmvgRhyaavsthitaaH| pariSannirgatA-dhItazokAnagarI nivAsIno lokAH sthavirANaM vandanAthai bahiniHsRtA ityarthaH / balo'pi nirgataHbalanAmA nRpo'pi nagaryA niH sRtaH / sthavirANAmanti ke dharma zrutvA nizamya, rAjA balaH pratibuddhaH sannavAdIgeNhAveMti) vivAha kara diyA / (paMca pAsAyasayA paMcasayadAo) aura pAMca sau prAsAda una 500 pAMca sau vadhUoM ke nivAsa ke liye banavAdiye / mahAbala kumArake liye usake zvasura ne 500 pramANa daheja diyA / arthAt daheja meM bhI vastue mahAbala kumArako milI-ve saba 500 500 sau thii| (jAva viharai ) isa taraha vaha mahAbala kumAra yAvat mahaloM ke Upara rahatA huA manuSya bhava saMbaMdhI kAma bhogoM ko bhAgane lagA (therAgamaNaM iMdakuMbhe ujjANe samosaDhA parisA niggayA balo vi niggao) vItazokA nAmakI usanagarI meM eka samaya sthaviro kA Agamana huA ve saba vahAM ke indrakuMbha nAma ke udyAna meM munipa. raMparA ke anusAra avagraha prAptakara virAjamAna hue| nagarI ke pariSada muni vaMdanA ke liye apane apane ghara se nikala kara usa udyAna meM AI / bala rAjA bhI AyA / (dhammaM soccA nisamma dAo) mane pAMyaso bhaya te pAyase navavadhU ne 21 / bhATemanAtI dIdhA. mahAbela kumAranA sasarAe pAMcaso pramANa deja ApyuM. eTale ke mahAbalakumArane dejamAM jeTalI vastuo maLI te tamAma pAMcasonI saMkhyApnnii tI.(jAva viharai) 2mA pramANe mahAmada bhA2 'yArata' yA bhddlamAM rahIne manuSya bhavanA badhA bhegebhogavavA lAgyA. . (therAgamaNa iMdakuMbhe ujjANe samosaDhA parisA niggayA balo vinimgao) eka vakhate vItazeka nAmanI te nagarImAM sthavirenuM Agamana thayuM. teo badhA tyAMnA IndrakuMbhanA udyAnamAM muni paraMparAne anusaratAM avagraha meLavIne virAjamAna thayA. nAgarikanI pariSada pita pittAnA gherathI nIkaLIne munijananI vaMdanA mATe udhAmamAM AvI. balarAjA paNa tyAM AvyA, For Private And Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtre atra pUrvavad varNanaM bodhyam. yathA he devAnupriyAH mahAbalakumAraM rAjye sthAyitvA yuSmAkamantike prabajitumicchAmi. tataH sthaviraiH- 'vilambaM mAkuru ' ityukto 'sau balaH yannavaraM-vizeSavRttamAha-mahAbalaM mahAbalanAmakaM svaputraM rAjye sthApayati sthApayitvA sthavirANAM samIpe pravanitaH / - yAvad ekAdazAGgavid ekAdazAGgAnyadhIte sm.| bahUni varSANi zrAmaNyaparyAya pAlayitvA yatraiva cAruparvatastatropAgatya mAsikena bhaktena-mAsikabhaktapatyAkhyAne na mAsikamanazanaM kRtvetyarthaH, siddhaH mukti prAptaH // sU02 // jaM navaraM mahabvalaM kumAraM rajje TAvei, jAva ekkArasaMgavI bahaNi vAsANi sAmaNNapariyAyaM pAuNittA jeNeva cArUpavvae, mAsieNaM bhatteNaM siddhe ) sthaviroM se zrutacAritra rUpa dharma kA vyAkhyAna sunakara, use hRdaya meM dhAraNa kara rAjA bala pratibuddha ho gyaa| aura kahane lagAhe devAnupriyo ! maiM mahAbala kumAra ko rAjya meM sthApita kara Apake pAsa dIkSA lenA cAhatA huuN| isa taraha jaba rAjA ne kahA-to una sthavi. roM ne " vilamba mata karo" aisA usase kahA-isa prakAra una se AjJApita hotA huA vaha mahAyala rAjA vApisa nagara meM AyA vahAM Akara usane mahAbala kumAra ko rAjya meM sthApita kiyaa| bAda meM sthaviroM ke pAsa jAkara dIkSita ho gyaa| dhIre 2 usane 11 aMgoM kA adhyayana kara liyaa| isa taraha usane aneka varSoM taka zrAmaNya paryAya kA pAlana kiyo / pAlana karake phira vaha jahAM vaha cAru parvata thA vahAM aayaa| vahAM Akara usane 1 mAma kA bhakta pratyA. khyAna kiyaa| aura anta meM mukti ko prApta ki| sUtra "2" (dhamma soccA nisamma jaM navaraM mahabbalaM kumAraM rajje ThAvei, jAva ekkArasaMgavI bahaNi vAsANi sAmaNNapariyAyaM pAuNittA jeNeva cArUpavvae mAsieNaMbhatteNaM siddhe) sthavire pAse zrI zratacaritra rUpa dharmanuM vyAkhyAna sAMbhaLIne tene sArI peThe hRdayamAM dhAraNa karIne rAjA bala pratibuddha thaI gaye, ane te kahevA hA - he devAnapriye ! haM mahAbala kumArane rAjyAsane sthApita karIne tamArI pAsethI dIkSita thavA cAhuM chuM. rAjAnI A vAta sAMbhaLIne sthavire e tene kahyuM "vilamba kare nahi A rIte temanI AjJA meLavIne rAjA nagaramAM AvyA. tyAM AvIne teNe mahAbala kumArane rAyasiMhAsana upara besADa. - tyArabAda rAjA sthavirenI pAse AvIne dIkSita thaI gayo. dhIme dhIme teNe agiyAra (11) aMgenuM adhyayana karyuM. ArIte teNe ghaNAM varSo sudhI zrAmaya paryAyanuM pAlana karyuM. pAlana karIne te jyAM cAruparvata hatuM tyAM AvIne teNe eka mAsanuM bhakta pratyAkhyAna karyuM ane ane mukti meLavI pAsU02A For Private And Personal Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir %3 - - - - - bhanagAradhamitavaSiNI TokA a0 8 mahAbalAdiSaTAjasvampanirUpaNam 24 .. mUlam-taeNaM sA kamalasirI annayA sIhaM sumiNe jAva balabhaddo kumAro jAo, juvarAyA yAvi hotthA, tassa NaM mahAbalassa ranno ime chappiyabAlavayaMsagA rAyANo hotthA, taM jahA ayale dharaNe pUraNe vasu vesamANe abhicaMde sahajAyayA sahavaDi yA jAva amhahiM egayao sameccA NitthariyavvaM tikaTTa annamannasseyamaDhe paDisuNeti, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iMdakuMbhe ujANe therA smosddhaa| parisA niggayA, mahabbale NaM dhamma soccA jaM navaraM chappiyabAlavayaMsae ApucchAmi balabhadaM ca kumAraM rajje ThAvemi,jAva chappiya bAlavayaMsae Apu. cchi| taeNaM te chappiyabAlavayaMsagA mahabbalaM rAyaM evaM vayAsI-jaha NaM devANuppiyA ! tubbhe pavayahaM amhaM ke anne AhAre vA jAva pavvayAmo / taeNaM se mahabbale rAyA te chappiya bAlavayaMsae evaM vayAsI-jaiNaM tubbhe mae saddhijAva pavayaha to NaM gacchahaM jeTTe putte saehiM 2 rajjehiM ThAvehapurisasahassavAhiNIo soyAo durUDhA jAva pAubbhavaMti, tae NaM se mahabbale rAyA chappiyabAlavayaMsae pAubbhUte pAsai, pAsittA, haTTatuTTe koDuviya purise saddAvei, sadAvittA, balabha. issa abhiseo. Apucchai, taeNaM se mahabbale jAva mahiDDIe jAva pavaie ekArasa aMgAI ahijai, bahuhiM cauttha jAva bhAvemANe viharai // sU03 // For Private And Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - . ---- - - --- jJAtAdharmakathAgace ___TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tatastadanantaraM sA kamalazrI rAjI mahAbalasya bhAryA, anyadA anyasmin kAle sihaM svapne dRSTA prtibuddhaa| yAvat valabhadraH kumAro jAtaH atra yAvaktaraNenAyamartho'vagantavyaH-sA svapnavRttaM bharturagre nivedayati tataH svapnapAThakamukhAt svapnaphalazravaNaM yAvat-tadanantaraM sA garbhavatI jAtA. saMpUrNaSu mAseSu balabhadranAmakaH kumAraH uptanna iti / sa yuvarAjazcApyabhavat / tasya khalu mahAbaLasya rAjJa ime vakSyamANA paDapi ca bAlavayasyakA bAlamitrANi 'taeNaM sA kamalasirI' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sA kamalasirI) mahAbala rAjA kI rAnI kamala zrI ne (annayA) kisI eka samaya (sIMha) siMha ko (sumiNe) svapna meM (jAva balabhaddo kumAro jAo) dekhA aura dekha kara vaha pratighuddha ho gaI-jaga gaI- / yAvat usa ke balabhadra kumAra utpanna huA yahAM yAvat zabda se isa pATha kA saMgraha huA hai-kamala zrI ne svapna meM jo siMha dekhA thA usa svapna ko usa ne apane pati mahAbala se kahAmahAbala ne svapnapAThakoM ko bulAyA unhoM ne isa dRSTa svapna kA kyA phala hai yaha bAta use sunaaii| sunakara saba ko baDA Ananda huaa| kamala zrI garbhavatI huI / nau mAsa sADhe sAta dina jaba garbha ko pUrNa ho gayA-taba kamala zrI ke balabhadra nAma kA kumAra utpanna huaa| (juvarAyA yAvi hotthA) dhore 2 vaha kumAra yuvarAja bhI bana gyaa| (tassa NaM mahAbalassa ranno ime chappiya bAlavayaMsagA rAyANo hotthA) 'taeNa sA kamalasirI' tyAdi -(taeNa) tyA2mAha (sA kamalasirI) mahArAnI 25 bhatA zrIsa (annayA) se mate ( sIha) siDane (sumiNe) svapanamA (jAva balabhaddo kumAro jAo) yo manene te 7. 7. ' yAvat' samaya jatAM tene balabhadra nAme kumAra jaye. ahIM 'yAvatu' zabdathI A pAThano saMgraha thaye che ke-kamalazrIe je svapnamAM siMha je hato te svapna viSenI carcA teNe pitAnA pati mahAbalane karI mahAbale svapna pAThakane bolAvyA vakhapAThakee tene svapnanuM phaLa batAvyuM. saMphaLane jANIne badhAne khUbaja AnaMda thaye. kamaLazrI sagarbhA thaI. garbhane jyAre navamAsa ane sADA sAta divasa pUrAM thayAM tyAre kamaLazInA udarathI balabhadranAme kumArane janma thayo. (juvarAyA yavi hotthA ) samaya 5sA2 yatA bhAra samadra yuva24 55 yA gayA. (tassaNaM mahAbalassa ranno ime chappiyabAlavayaM sagA rAyANo hotthA) mahAbala rAjAne 6 bAlamitra rAjAo paNa hatA. For Private And Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org , va anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 mahAbalAdiSaT rAjasvarUpanirUpaNam rAjAna Asan, tad yathA - (1) acalaH, (2) dharaNa:, (3) pUraNa:, (4) vasuH (5) vai bhramaNa:, (6) abhicaMdraH, te kIdRzA ityAha- sahajAyayA' sahajAtakAH saha samAnakAle samutpannAH, sahavardhitAH, samAnakAle vardhitAH yAvat - ' tersi annayA kamAI egayao sahiyANaM samuvAgayANaM sannisannANaM sannividvANaM imeyArUve miho kahA samullAve samuppajjitthA - jannaM devANupiyA ! amhaM suhaM vA dukkhaM vA patrajjA vA videsagamaNaM vA samupajjai, tannaM, ' ityantasya pAThasya saMgrahaH / teSAm anyadA kadAcit ekataH sahitAnAM samupAgatAnAM saMniSaNNAnAM saMniviSTAnAm ayametadrUpaH mithaH kathAsamullApaH samudapadyata itichAyA / ekata: - ekatra - ekasmin sthAne sahitAnAM = militAnAM samupAgatAnAM saptAnAM madhye ekasya kasyacid bhavane kAryavazAt saMprAptAnAM saMniSaNNAnAm upaviSTAnAM saMniviSTAnAM = sthirasukhAsanasthitAnAmU-ayametadrUpaH = trakSyamANasvarUpaH mithaH kathAsamullApaH = parasparavArtA lApaH samudapadyata=abhavat, ityarthaH / yat khalu devAnupriyAH ! asmAkaM sukhaM vA duHkhaM vA pravrajyA vA videzagamanaM vA samutpadyate, tat khalu asmAbhiH ' egayao " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir usa mahAbala rAjA ke ye chaha bAla mitra rAjA the / ( taMjahA ayale, dharaNe, pUraNe, vasu, besamaNe abhicaMde sahajAyayA, sahavaDDiyA jAva kamhehiM egayao sameccA Nitthariyantra ti kaTTu annamannasseyama paDi surNeti ) unake nAma ye haiM- (1) acala, (2) dharaNa (3) pUraNa ( 4 ) vasu (5) vaizramaNa (6) ye abhicaMdra | saba mahAbala rAjA ke sAtha2 utpanna hue the, aura unhIM ke sAtha 2 baDhe hue the / eka samaya saba ye sabake saba kisI kAryavaza eka sthAna para ekatrita hue to paraspara meM ina saba ne aisA vicAra kiyA ki cAhe sukha kAraka kArya ho yA duHkha kAraka kArya ho, pravrajyA lenA ho yA paradeza jAnA ho cAhe inameM se koI bhI (taMjahA ayale, dharaNe, pUraNe, vasu, vesamaNe, abhicaMde sahajAyayA saha vaDiyA jA amdehiM egayao sameccA Nitthariyantra tti kaTTu anna mannasseyamahaM paDisuti tebhanA nAbho yA pramANe che - (1) sayasa, (2) dharaNa, (3) pU2, (4) vasu, (4) vaizrabhaNu, (1) alicaMdra mA madhA mahAmasa rAjAnI sAthe ja janmyA hatA, ane temanI sAthe ja meTA thayA hatA, eka vakhate jyAre khadhA koi kAyavaza eka sthAne ekaThA thayA tyAre teoe vicAra karyA ke duHkha kAraka ke sukha kAraka game tevuM kAma hAya pravrajyA grahaNa karavI kheDavu' hAya, te ApaNe badhAe sapIne ja te kAma hAya ke paradeza rahIne karavuM sAthe For Private And Personal Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra sameccA' ekataH sametya 'NitthariyavvaM ' nistaritavyam itikRtvA'nyonyasyaitamathaM pratizuNvanti, asmAmiH sarvamitramilitvA sarva kArya saMpAdanIyamiti nizcitya parasparametamartha pratijJAtavanta ityarthaH / tasmin kAle tasmin samaye indrakumme udyAne sthavirAH samavastAH samAgatavantaH ! pariSanirgatA sthavirAn vaMdituM vItazokA nagarI nivAsino lokA bahiniHsRtAH, mahAbalo rAjApi vandanAthai nirgataH / mahAbalaH khalu dharma zrutvA pratibuddhaH san sthavirAnevamavAdId yuSmAkamantike prabajitumicchAmi yannavara SaDapi ca vAlavayasyakAn ApRcchAmi balabhadraM ca kumAraM rAjye sthApayAmi, tataH kArya karanA ho to hama saba loga milakara hI vaha kArya kareMge isa prakAra se Apasa meM ve saba vacana baddha ho gaye / ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) itane meM usa kAla aura usa samaya meM (iMdakuMbhaujjANe therA samosaDhA ) usa iMdakuMbha udyAna meM sthaviroM kA Agamana huA-(parisA niggayA mahabyaleNaM dhamma soccA jaM navaraM chappiyavAlavayaMsae Apu. cchAmi balabhadaM ca kumAraM rajje ThAvemi ) sthaviroM kA Agamana sunakara vItazokA nagarI ko pariSada muniyoM ko vaMdanA karane ke liye apane 2 ghara se nikala kara udyAna me AI, mahAbala rAjA bhI gye| dharma kA upadeza huA mahAbala rAjA dharma kA upadeza suna kara pratibodha ko prApta ho gyaa| usane usI samaya sthaviroM se kahA-bhadaMta ! maiM Apa logoM ke pAsa dIkSA dhAraNa karanA cAhatA hU~-parantu mere jo bAlasakhA haiM maiM una se * mA pramANe teso pratijJA (vayana ) maddha thayA. (TeNa kAleNa teNe samaeNaM) te Ne ane te samaye iMdakubhe ujANe therA samosaDhA ) ndra pradhAnama ! sthavire padhAryA. (parisA niggayA mahabbale Na dhamma soccA jana varaM chappiya bAlavayaMsae ApUcchAmi balabhadaMca kumAraM rajje ThAvemi ) sthavirenuM, Agamana sAMbhaLIne pita pitAnA sthAnethI nIkaLIne vAta zekA nagarInA nAgarikanI pariSada muninI vaMdana mATe udyAnamAM AvI. mahAbala rAjA paNa tyAM gayA. munioe dharmane upadeza Apyo. dharmopadeza zravaNa karIne rAjA mahAbalane pratibaMdha thayo. eTale ke vairAgya thaye. na mahAbale te samaye ja sthavirene vinaMti karI "he bhadaMta! huM tamArI pAsethI dIkSita thavA cAhuM chuM. paNa te pahelAM A viSe mArA bAlasakhAone For Private And Personal Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNa TIkA a0 8 mahAbalAdiSTra rAjasvarUpanirUpaNam 247 sthaviraiH - ' mA vilambaM kuru' ityevamuktaH san svabhavane samAgatya yAvat tAn SaDapi vAlavayasyakAn apRcchati / tataH khalu te SaDapi ca bAlavayasyakAH mahAbalaM rAjAnamevamavAdIt - yadi khalu devAnupriyAH / yUyaM pravajiSyatha, asmAkaM ko'nya AdhAro vA Alambo vA bhaviSyati yAvat - tasmAd yuSmAbhiH sahaiva vayaM pravrajAmaH / tataH khalu sa mahAbalo rAjA tAn SaDapi ca bAlavayasyakAn evamavAdItyadi khalu yUyaM mayA sArdhaM yAvat mavajiSyatha, tarhi khalu sva svabhavanaM gacchata jyeisa viSaya meM pUcha lU~ aura balabhadra kumArako rAjya meM sthApita kara dU~ pIche Apake pAsa saMyama lUMgA / isa prakara rAjA kA kathana sunakara sthavi roM ne usase " mA vilambaM kurU " bilamba mata karo aisA kahA - sthaviroM dvArA anumata ho kara rAjA apane ghara para vahAM se vApisa AyA aura Ate hI usa ne ( jAva chappiya bAlavayaMsae Apucchai ) apane bAla kAlya ke una chaha mitro se pUchA / ( taeNaM te chappiya bAlavayaMsagA mahabvalaM rAyaM evaM vayAsI ) apane mitra mahAbala kI bAta sunakara una mitroM ne usase aisA kahA( jaiNaM devA0 jAva pavvayAmo) mitra ! yadi Apa dIkSA lenA cAhate haiM to phira hamArA Apake bAda aura kauna dusarA AlaMbana tathA AdhAra hogA- isaliye hama bhI Apa hI ke sAtha dIkSA saMyama dhAraNa kareMge / ( taraNaM. ....evaM vayAsI ) isa prakAra apane bAla kalya ke mitroM kI bAta sunakara rAjA mahAbala ne una se kahA ( jahaNaM tumbhe mae sarddhi jAva huM pUchI lau ane balabhadra kumArane rAjyAsane besADI dau. tyAra bAda tamArI pAsethI saMyama grahaNa karIza. A rIte kAjAnI vinatI sAMbhaLIne sthavizeo tene dhuM- " mA vilambaM kuru, bheoDuM / nahi. " Ama sthavironI AjJA meLavIne te rAjA peAtAne ghera pAchA vaLyeA. ghera AvIne teNe ( jJaya chappiyabAlavayaMsae Apucchai potAnA chame mAtasamAgane pUchayuM. ( taraNaM te chappiyabAlavayaMsaMgA mahanvalaM rAyaM evaM vayAsI ) potAnA bhitra bhaDAsanI vAta sAMlajIne te mitroye tene dhuM - " jaiNa devA jAva pavvayAmo) he mitravara ! tame le dIkSita thathA thAho cho to abhArI Ayu AlaMbana ane AdhAra thaze? ethI ame paNa tamArI sAthe ja dIkSA sayama dhAra zu. ( taraNaM.....evaM vayAsI ) yA rIte potAnA yAta samAyonI vAta sAMbhaLIne mahAbale temane kahyuM (jaiNaM tubbhe mae saddhiM jAna pavbayaha toNaM gacchaha jeTTe putte saehiM 2 rajje hiM. ThAveda ) For Private And Personal Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 248 jJAtAdharmakathAsUtre SThAn putrAn svakeSu svakeSu rAjyeSu sthApayata, sthApayitvA puruSasahasravAhinIH zivikA dUrUDhAH samArUDhAH santo yAvat = mamAnti ke prAdurbhavata, tataste SaDapi bAlavayasyakAH stra sva gRhe gatvA sva sva jyeSThaputraM rAjye sthApayitvA puruSasaha - stravAhinIH zivikAH samArUDhAH santa mahAbalasya rAjJo'ntike prAdurbhavanti / tataH khalu sa mahAbalo rAjA SaDapi ca bAlavayasyakAn prAdurbhUtAn pazyati / dRSTvA hRSTatuSTo'tizayena tuSTaH san kauTumbikapuruSAn zabdayati Ahvayati / zabdayitvA =AhUya balabhadrasya balabhadrakumArasya abhiSekaH kAritaH / tato mahAvalo balabhadraM pavvayaha to NaM gacchaha jeTThe putta saehiM 2 rajjehiM ThAveha ) yadi Apa loga mere sAtha prabrajita honA cAhate haiM to apane 2 ghara para jAoaura jAkara jyeSTha putroM ko apane 2 rAjyapada para sthApita karo - bAda meM puruSa sahasra vAhinI zibikAo para ArUDha hokara mere pAsa yahAM Ao ( purisa saharasavAhiNIo sIyAo durUDhA jAya pAunbhavaMti ) isa prakAra mahAbala rAjA kI bAta sunakara ve chahoM mitra vahAM se apane 2 ghara para Aye aura apane 2 jyeSTha putroM ko apane 2 pada para sthApita kara puruSa sahasra vAhinI zivikA para ArUDha ho mahAbala rAjA ke pAsa Aye / (taeNa se mahAbale rAyA chappiya bAla vayaMsae pAunbhUe pAsaha, pAsittA haTTa tuTThe koDuMbiya purisaM sahAvei, saddAvittA balabhaddassa abhiseo, Apucchara ) mahAbala rAjA ne jaba apane ina chahoM bAla makhAoM ko apane pAsa AyA huA dekhA to dekhakara ve bahuta adhika jo tame badhA khuzIthI mArI sAthe dIkSita thavA cAhatAhA che to satvare pAta peAtAnI rAjadhAnIe jaine pota potAnA meTA putra ne rAjagAdIe besADIne hajAra puruSA vahana kare evI ' puruSa sahasravAdminI' pAlakhIe upara besIne ahIM yAve. (purisasahastravAhiNIo sIyAo durUDhA jAva pAubbhavaMti ) yA rIte mahAbhaya rAjanI bAta sAMlajIne chye mitro tyAMthI tapeAtAne ghera AvyA ane peAtAnA sthAne mATA putrane rAjagAdIe besADIne puruSa sahasra vAhinI pAlakhIe upara besIne thaine mahAkhala rAjAnI pAse AvyA. ( taraNaM se mahabbale rAyA chappiya bAlavayaMsae pAunbhUe pAsara, pAsittA tuTThe kociyapurisaM sadAve, sadAvittA balamadasta abhise, Apuccha) peAtAnA chae khAlamitrAne peAtAnI pAse AvI gayelA joine rAjA mahAkhala atyaMta hASita temaja saMtuSTa thayo. rAjAe satvare te samaye ja kauTuMbika purU For Private And Personal Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 mahAvalAdi SaTrarAjasvarUpanirUpaNam 249 rAjAnam ApRcchatisma / ApRcchaya sa mahAbalo yAvat mahaddharthA mahAdhutyA puruSasahasravAdinI mikkiAmAlA yAvan sthaviNaNAsanti ke prajitaH dIkSAM gRhItavAn / ekAdazAGgAni-AcArAGgAdIni adhInesma / bahubhizcaturthAdi bhaktaiH yAvat AtmAnaM bhAvayan viharati pArane sma // mU03 / / mUlam-taeNaM tesiM mahAbalapAmokkhANaM sattaNhaM aNagArANaM annayA kayAiM egayao sahiyANaM imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajitthA-jaNhaM amhaM devANuppiyA ! ege tavokammaM uvasaMpajjittANaM bihAi, taNNaM amhehiM savvehiM tavokammaM upasaMpajittANaM viharitaetti kaTTa aNNamaNNata eyama, paDisuNeti, paDisuNittA bahuhiM ca uttha jAba viharati, taeNaM se mahabbale aNagAre imeNaM kAraNeNaM ithiNAmagoyaM kamma nivvattiMsu // sU0 4 // harSita evaM saMtuSTa hue| usI samaya una ne kauTumbika purUSoM ko ghulAyA-ghulAkara balabhadra kumAra kA abhiSeka krvaayaa| ___ isa taraha balabhadra kumAra aba rAjya pada AsIna ho gyaa| mahAvala rAjA ne balabhadra se pUchA-pUchakara phira ve puruSa sahasra bAhinI zivikA para ArUDha ho gaye-aura mahARddhi evaM mahAdhati ke sAtha 2 calate hue vesthaviroM ke pAma udyAna meM aaye| unhoM ne maMyama le liyaa| AcArAMga Adi 11 aMgoM kA adhyayana kiyA aura caturthabhakta Adi vividha prakAra kI tapasyAoM se apane AtmA ko bhAvita kiyA ||suu0 3 // ne lAvyA ane bolAvIne balabhadra kumArane rAjyAbhiSeka karAvaDAvyo. A rIte balabhadra kumAra rAjyAsane birAjIta thaI gayA. rAjA mahAbale pravajyA viSe balabhadrane pUchyuM ane pUchIne puruSa sahasavAhinI polakhI upara besIne mahAkaddhi ane mahAtinI sAthe zubhatA teo udyAnamAM - viranI pAse AvyA ane teoe saMyama svIkAryo. temaNe AcArAMga vagere agiyAra aMgenuM adhyayana karyuM. ane caturthabhakta kagere aneka prakAranI tapasyA AthI pitAnA AtmAne bhAvita karyo. e sUtra "3" For Private And Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 250 zAtAdharmakathAsUtre TIkA - tersi' ityAdi / tatastadanantaraM teSAM mahAbalapramukhANAM saptAnAmanagArANAm anyadA kadAcit anyasmin kasmiMzcit kAle ekataH sahitAnAm ekatropaviSTAnAm ayametadrUpaH = trakSyamANasvarUpaH 'miho' mithaH = parasparaM 'kathAsamullAve ' kathAsamullApa:- vArtAlApa: ' samupajjitthA ' samudapadyata - abhavat . he devAnupriyAH ! asmAkaM madhye 'ege' ekaH = ko'pyekaH yat khalu tapaH karma ' uvasaMpajjittA ' upasaMpadya aGgIkRtya khalu viharati = vihariSyati, asmAbhiH sarvaiH tat khalu tapaH karma upasaMpadya khalu vihartu = vihartavyam iti kRtvA ' annamannassa anyonyasya parasparasya etamartha ' paDisurNeti ' pratizRNvanti = pratijAnanti pratijJAM , 6 taNaM tersi mahabbalapAmokkhANaM ' ityAdi / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkArtha - ( taraNaM) isa ke bAda ( tesiM mahambalapAmokkhANaM sattaNhaM aNagArANaM annayA kayAI) una mahAbala pramukha sAta anagAroMko kisI eka samaya (emao sahiyANaM imeyArUve miho kahA samullAve samuppa jitthA ) jaba ki ye eka jagaha baiThe hue the isa prakAra kA yaha vicAra utpanna huA - paraspara meM unakI aisI bAta cIta calI - ( jahaM amhaM devANuppiyA ! ege tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharai ) he devAnupriyoM ! hama logoM meM se jo bhI koI tapa karma ko aMgIkAra kara apane Apa ko bhAvita karegA- hama saba bhI vahI tapa karma Acarita kreNge| (taNNaM amhehiM savvehiM tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharittarati kaTTu aNNa " 'taraNa' tekhi mahabaLapAmokkhANaM ityAdi TIartha - (taraNa ) tyArajAha ( tesiM mahAncalapAmokhANa sattaNhaM aNagArANa annayA kayAI ) ardha vayate bhaDAsa prabhukha te khAte anagAzane ( egayao sahiyANa' imeyAve miho kahAsamullAve samupyajjitthA ) -nyAre tetheo me sthAne ekaThA thaIne beThA hatA tyAre A pramANe vicAra sphuryAM-eTale ke teo A rIte marasa parasa vAtayIta uravA sAjyA - ( jAhaM amhaM devANupiyA ! ege tavo kammaM uvasapajjittANa viharai ) he devAnupriyo ! bhASAbhAMthI gabhete vyakti je jAtanuM tapa kama svIkArIne potAnA AtmAne bhAvita karaze ApaNe badhA paNa teja tapa AcarIzuM ( taNNaM amhehiM savvehiM tavokrammaM uvasaMpajjittA NaM viharittarati kaTTu aNNamaNassa eyama parisuNeti ) For Private And Personal Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTrAjasvarUpanirUpaNam 256 kurvanti / pratizrutya bahubhizcaturtha- yAvad caturthabhaktAdibhirAtmAnaM bhAvayanto viharanti / tatastadanantaraM sa mahAbalo'nagAro' imeNa' anena vakSyamANena 'kAraNeNaM' kAraNena pratijJAM kRtvA tadanyathA karaNarUpeNa bhASitvAtadanyathA karaNaM hi mAyA sAca strItvasya kAraNam , iyaM mAyA'bhimAnAt mAdurbhavati, abhimAnaM cAtra-'aha meteSAM nAyako'smi, ete madadhInA anunAyakAH santIti. yadi mamotkRSTatA na syAttarhi nAyakAnunAyakAnAM ko vizeSaH syAdityevaM bhAvanayA abhimAno mAyA maNNassa eyamaTTha paDisuNeti ) isa prakAra vicAra kara unhoM ne paraspara meM isa vicAra ko svIkAra kara liyaa| (paDisuNitto bahUhiM cauttha jAva viharaMti ) svIkAra kara phira una sabane sAtha hI sAtha caturtha bhakta Adi kI tapazcaryA karanA prAraMbha kara dI- (taeNaM se mahabbale aNagAre imeNaM kAraNeNaM ithiNAmagoyaM kammaM nivvatisu) mahAbala anagAra ne isa vakSyamANa kAraNa se strI nAma gotra karma kA upArjana kiyA arthAt mahAbala ne pratijJA karake bhI pratijJAnusAra tapazcaraNa nahIM kiyA kintu-kuTila bhAva rakhakara anyathArUpa se tapazcaraNa kiyA-kahA kucha aura kiyA kucha-isI kA nAma mAyA hai| yaha mAyA strItva prApti kA kAraNa hotI hai| mAyA abhimAna se udbhUta hotI hai-mahAbala ke hRdaya meM abhimAna isa kAraNa se AyA thA-ki maiM ina saba kA nAyaka hU~-ye mere AdhIna haiM-anunAyaka haiM-yadi mere meM inakI apekSA utkRSTatA nahI ho to phira nAyaka aura anunAyakoM meM A pramANe vicAra karIne badhAe maLIne e vAtane svIkArI lIdhI. (parisuNittA bahUhiM cauttha jAva viharati) vii||2 4rIna tamAyo sahI sAthe caturthabhakta vagere tapazcaryA zaru karI (taeNaM se mahabbale aNagAre imeNaM kAraNeNaM itthinAmagoyaM kammaM nibvattimu) mahAbala anagAre jenA kAraNe viSenI carcA AgaLa thaze-tevA " strI nAma gotra karmanuM " upArjana karyuM. eTale ke mahAbale pratijJA karIne paNa te mujaba tapanuM AcaraNa karyuM nahi. kuTila bhAvathI teoe bIjI rIte tapanuM AcaraNa karyuM. " kahevuM kaMI ane karavuM kaMI" tenuM nAma mAyA che. e mAyA ja strItva prAptinuM kAraNa bane che. abhimAnathI mAyA utpanna thAya che. mahAbala nA manamAM ArIte abhimAna utpanna thayuM ke huM badhAne nAyaka chuM. A badhA mAre AdhIna che-anunAthaka che. je mArAmAM teonI apekSA utkRSTatA nahi heya te nAyaka ane anunAyakemAM taphAvata zo rahyo ? A jAtanI bhAvanA For Private And Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 252 hAtAdharmakathAsUtra. mutpAdayati. / ' itthiNAmagoyaM ' strInAmagotraM yasya karmaga udayAt strIbhAvaH / strItvaM prApyate tat strInAma karma tathA-gotraM jAti kula nirvatake karma anayoHsamA hAraH strInAmagotraM karma 'nivartisu' nirvartitavAn . upArjitavAn // sU04 // .... mUlam-jaiNaM te mahablavajjA cha aNagArA cautthaM uvasaMpajjittANaM viharaMti, tao se mahabbale aNagAre chaTaM uvasaMpa. jjittANaM viharai / jaiNaM te mahabbalavajjA aNagArA chaTuM uvasaMpajjittANaM viharaMti, tao se mahabbalaaNagAre aTumaM uvasaMpajjittANaM viharai / evaM aTThamaM to dasamaM, aha dasamaM to duvAlasaM, imehi ya NaM vIsAehi ya kAraNehiM Aseviya bahulIkaehiM titthayaranAmagoyaM kammaM nivvattiMsu, taM jahA - (1) arahaMta (2) siddha (3) pakyaNa (4) guru (5) thera (6) bahussue (7) tvssiisuN| vacchallayAi (8) tesiM abhikkhaNaM NANovaoge ya // 1 // (9) saNa (10) viNae (11) Avassae ya (12) sIlavvae niraiyAraM / (13) khaNalava (14) tava (15) ciyAe (16) veyAvacce (17) samAhIya // 2 // (18) appuvaNANagahaNe (19) suyabhattI (20) pavayaNe pbhaavnnyaa| eehiM kAraNehiM titthayarattaM lahai jIo ||suu05|| kyA bheda hogA-isa prakAra kI bhAvanA ne usa ke hRdaya meM abhimAna utpanna kiyA aura isa abhimAna ne mAyA ko janma diyaa| jisa karma ke udaya se jIva strItvapada prApta karatA hai vaha strI nAma karma hai tathA jAtikula nirvartaka jo karma hotA hai vaha gotra hai / isa prakAra ke karma ko mAyA ke sadbhAva se anagAra ne upArjita kiyaa| sUtra "4" . eja mahAbalanA manamAM abhimAna ne janma Apyo hato. ane e abhimAne ja mAyAne paNa utpanna karI hatI. je karmanA udayathI jIva Avapada meLave che te strInAma kama che temaja je kama jAtikula nirvataka hoya che te betra che. mAyA nA sadUbhAvathI A pramANe te anagAre A jAtanA karmanuM S yu. // sUtra "4" / For Private And Personal Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTrAjasvarUpanirUpaNam 253 TIkA- 'jaiNaM te ityAdi / yadi khalu te mahAbalavarnA SaDanagArAH 'cautthaM caturtha-caturthabhaktam. ekopavAsamityarthaH, upasaMpajjittA' upasaMpadya-svIkRtya khalu viharaMti, tataH sa mahAbalo'nagAraH 'chaTuM' SaSThaM-paSThabhaktamupavAsadvayamupapadya khalu viharati / ayaM bhAvaH-yadA te paDanagArAH ekopavAsa kurvanti, tadA mahAba. lo'pyekopavAsaM karoti, paraMtu-pAraNadine evaM kathayati adya me zirobAdhA te nAhaM pAraNaM kariSyAmi, bhavadbhirevapAraNaM kartavyamityuktvA mAyayA SaSThaM bhaktaM karotIti / yadi khalu te mahAbalavarjA SaSThaM=SaSThabhaktamupasaMpadya-svIkRtya khalu viharaMti, tataH sa mahAvalo'nagAro'STamaM aSTamabhaktamupasaMpadya khalu 'viharai ' viharati / . 'jarNa te mahabbalavajjA cha aNagArA' ityaadi| TIkArtha-(jaiNaM) yadi ve ( mahabbalavajjA) mahAbala anagAra ko chor3akara ( cha aNagArA) chaha anagAra ( cautthaM uvasaMpajjittANaM viharaMti) caturtha bhakta kI tapasyA karate-taose) to vaha (mahAbala aNagAre) mahAbala anagAra ( chaTuMuvasaMpajjittANaM viharai ) do upavAsa karatA-tAtparya isakA yaha hai ki jisa samaya ve chaha anagAra eka upavAsa karate usa samaya mahAbala anagAra bhI eka hI upavAsa karatA -paraMtu jaya pAraNA kA dina AtA to kahane lagatA ki Aja mere zirame darda ho rahA hai maiM pAraNA nahIM karU~gA-Apa loga hI pAraNA krlo| isa prakAra mAyA ko citta meM rakhakara vaha dUsarA upavAsa krletaa| (jaiNaM te mahatpalavajjA aNagArA chaTe upasaMpajjittANaM viharaMti tAo se mahabbale aNagAre aTThamaM uvasaMpajjittANaM viharai) isI taraha ve ' jaINa te mahabbalavajjA cha aNagArA' tyA TIrtha-(jaiNa) ne tethe (mahAbbalavajjA ) bhAma sivAyanA (cha aNa gArA) cha bhn||3|| (cauttha uvasaMpajjittANa viharati) yatu maratanI tapasyA 42tA ( taose ) tyAre te ( mahAbala aNagAre ) masa manA2 (chaThU upasaMpajji ttANaM viharai ) meM pAsa 42tA. meTa yAre cha manamA2 me pAsa karatA tyAre mahAbala anagAra paNa ekaja upavAsa karatA. paNa jyAre pAraNane divasa Avo tyAre teo kahetA ke Aje mAruM mAthuM dukhavA mAMDyuM che, huM pAraNAM karIza nahi. tame leka pAraNAM karo. Arate mAyAvaza thaIne mahAbala anagAra bIje upavAsa karatA hatA - (jaiNaM te maharUbalajmA aNagArA chaTheM uvasaMjjitANaM viharaMti, tao se mahabbaleaNagAre aTTamaM upasaMpajjittANaM viharai ) For Private And Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 22 jJAtAdharmakathA evaM yadi te SaDanagArA aSTamam aSTamabhaktam upasaMpadya viharaMti 'to' tarhi sa mahAbalosnagAraH dazamaM = dazamabhakta mupasaMpadya viharati / atha yadi te SaDanagArAdazamaM = dazamabhakta musaMpadya viharati 'to' tadA sa mahAvaloDanagAraH 'duvAlasaM ' dvAdazaM dvAdaza bhaktam upasaMpadya viharati, evamadhikAdhikatapaH karaNAdahamutkRSTo bhaviSyA mIti mAyAkaraNena strInAmagotraM karmopArjitavAn tadAnIM mithyAtvaM sAsvAdanaM ca guNasthAnamanubhavatisma, zrInAmakarmaNo mithyAtvAnantAnubandhi mAyAhetukatvAditi mahAbala anagAra varja chaTTha kI tapazcaryA-do upavAsa karate to yaha mahAbala anagAra aTTama kI tapazcaryA tIna upavAsa karatA / --- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( evaM aTThamaMto dasamaM, aha dasamaMto duvAlasaM imehiM ya NaM vIsAehiMya kAraNehiM ya Aseviya bahulIkaehiM titthayaranAmagoyaM kammaM nivvatti) yadi ve chaha anagAra aSTamabhakta kI tapazcaryA karate to yaha mahAbala anagAra dazamabhakta kI tapazcaryA karatA yadi ve dazamabhakta kI tapazcaryA karate, to yaha dvAdazabhakta kI tapasyA karatA / isa taraha adhikAdhika tapa karane se maiM utkRSTa uttama - ho jAU~gA " isa prakAra mAyA pUrvaka tapasyA karane se usane strI nAma gotra - jisa karma ke udaya se strItva kI prApti hotI hai aisA strI nAma karma tathA jAti kula nirvartaka gotra karma kA baMdhakara liyaa| isa samaya meM midhyAtva aura sAsvAdana ina do guNasthAnoM kA jIva anubhava karatA hai / kyoM ki midhyAtva aura anaMtAnubaMdhI mAyA hetukatA strI nAmakarma meM rahatI A pramANe jyAre te badhA chae anagArI chaThThanI tapazcaryA-e upavAsa-karatA tyAre mahAkhala anagAra aThThamanI tapazrcaryo-traNa upavAsa karatA hatA ( evaM amaMto dasamaM, aha dasamaMto dubAlasaM imehiM ya NaM bIsAehiya kArayi Aseviya bahulIkarahiM titthayaranAmagoyaM kammaM nivvati ) te badhA cha anArA jayare aSTama bhaktanI tapazcaryA karatA tyAre mahA ala anagAra dazama bhaktanI tapazcaryA karatA A pramANe jyAre tee cha anagAra dazamabhaktanI tapazcaryA karatA tyAre mahAkhala anagAra dvAdaza bhaktanI tapasyA karatA hatA. A rIte vadhAre tapa karavAthI huM A badhA karatAM uttama thai jaIza tema teo mAnatA paNa Ama mAyAvaza tapa karavAthI teNe srInAma getra-eTale ke je karmanA udayathI strItvanI prApti thAya che evuM srInAma kama temaja jAtikula nika gAtra karmonA adha karyo. A vakhate mithyA ane sAsvAdana A e guru sthAnAne jIva anubhave che. kemake mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI mAyA For Private And Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAralAdiSadAjasvarUpanirUpaNama 255 bhAvaH / tataH khalu sa mahAbalo'nagAraH ' imehiM ' ebhizca zAstrapasiddhaH khalu vIsA ehi ya' viMzatyAca kAraNaiH viMzatisthAnakaiH 'Aseviya bahulIkaehiM ' AsevitabahulIkRtaiH pratyeka sthAnasya sakRt karaNAdAsevitAni. bahuzaH sevanAd bahu lI kRtAni taiH labdhotkRSTarasAyanapariNAmairityarthaH / tIrthakaranAmagonaM karma 'ni battiMsu 'nirvartitavAn upArjitavAnityarthaH / taM jahA tadyathA-viMzatisthAnakAnAM nAmAni gAthAtrayeNa darzayati(1-7 ) ahaMta-siddha- pravacana- guru- sthavirabahuzrutatapasviSu vatsalatA bhaktiH- yathA'vasthite guNagrAmotkIrtanarUpA (8) 'tesiM' teSAm aIdAdInAM 'abhikkhaNa' abhIkSaNa=punaHpunaH jJAnopayogaH jJAnedhUpayogaH jJAnopayogaH ityaSTa sthAnakAni, (9) darzanaM samyaktvaM, (10) vinayo gurudevAdiviSayakaH, (11) Avazyakam- ubhayakAlamAvazyakakaraNam (12) zIla. vrataM ca niraticAraM, vratapatyAkhyAnanirmala pAlanam, (13) kSaNalaveti- kolopa hai| isake bAda usa mahAbala anagAra ne zAstra prasiddha ina viMzati sthAnakoM ke dvArA ki jo Asevita bahulikRta the tIrthakara noma gotra karma kA dhaMdha kiyaa| pratyeka sthAna kA eka vAra sevana karanA isakA nAma Asevita aura bahuta bAra sevana karanA isakA nAma bahulI kRta hai| (taMjahA) ve vIsa sthAna ye haiM arihaMta (1), siddha (2), pravacana (3) guru (4), sthAvira (5), bahuzruta (6), tapasvI inameM vAtsalyabhAva-bhakti -rakhanA-arthAt inake yathAvasthita guNoM kA utkIrtana karanA (7), ina ke jJAna meM niraMtara upayoga rakhanA (8), darzana kA vizuddhi karanA (9) gurudeva Adi ke viSaya meM vinaya saMpannatA honA (10), donoM kAla meM Avazyaka kriyAoM ko karanA (11),zIla aura vratoM meM aticAra rahita hetuktA strInAma karmamAM rahe che. tyAra bAda mahAbala anagAre zAstra prasiddha viMzati (vIsa) sthAnake vaDe-ke je Asevita bahulakuta hatA. tIrthaMkara nAma getra kamane baMdha karyo. dareka sthAnanuM eka vAra sevana karavuM te Asevita bhane dhaNI vA2 sepana 42 te mIta cha. (tajahA ) pIya sthAna nAye bhurAma cha-mariData, (1) siddha, (2) prapayana, (3)guru, (4) sthavira, (5)mhuzrata, (6) tapasvImAM vAtsalyabhAva-bhakti-rAkhavI eTale ke temanA yathAvasthita guNenuM kIrtana karavuM. (7) temanAM jJAnamAM niraMtara upayoga karatA rahevuM (8). darzananI vizuddhi karavI (9) guru deva vagerenI sAme vinaya rAkha (10) bane samaye (savAra sAMja ) Avazyaka kriyAo karavI, (11) zIla ane For Private And Personal Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUdhe lakSaNaM, kSaNalavAdikAleSu pramAdaM vihAya zubhadhyAnakaraNam (14) tapaH= dvAdazavidham , (15) tyAga!dAnam tazca abhayadAnaM supAtradAnaM ca, tatrobhayadAnaM-bhayAnutpAdanaM parairbhayaM prAptasya mAryamANasya kathaMcinmrIyamANasya ca parirakSaNam , abha yadAnamiha karuNAdAnopalakSaNam / supAtrebhyo dAnaM mahAvratadhAribhyaH pratimAdhAri zrAvakebhyazca dAnam supAtradAnam / idamupalakSaNaM tena caturvidhasaMgha sukhotpAdanamityarthaH / (16) vaiyAvRtyaM AcAryAdInAM zuzrUSA (17) samAdhiH-sarvajIvAnAM sukho tpAdanam , (18) arvajJAnagrahaNaM prasiddham , (19) zratabhaktiH jinoktAgameSu hokara pravRtti karate rahanAvrata, pratyAkhyAna ko nirmala rUpase pAlana karanA (12), kSaNa, lava Adi kAloM meM pramAda kA parihAra (nivAraNa ) karate hue zubha dhyAna karanA, (13), tapa-12 prakAra ke tapoM kA ArAdhana karanA (14), tyAga-abhaya dAna aura supAtra dAna denA kisI ko bhaya utpAdana nahIM karanA yaha abhayadAna hai-tathA dUsaroM dvArA bhaya ko prApta hue athavA mAryamANa yA kisI bhI taraha maraNonmukha hue aise vyakti kI apanI zakti ke anusAra rakSA karanA, una para karuNA varasAMnA, unake prati dayA bhAva rakhanA yaha saba abhaya dAna hai| . yaha abhayadAna karuNAdAna kA upalakSaka hai| mahAvratadhArI sakala saMyamIjanoM ko athavA pratimAdhArI zrAvakoM ko AhArAdi dAna karanA yaha supAtra dAna hai| caturvidha saMdha ke liye sukha kA utpAdana karanA isakA yaha upalakSaka hai (15), vaiyAvRtya-AcArya Adi kI zuzrUSA karanA (16) samAdhi-samasta jIvoM ko sukha mile isa prakAra kA pryvatemAM aticAra vagara thaIne pravRtti karatA rahevuM-vrata, pratyAkhyAna nuM nirmaLa rUpathI pAlana karavuM. (12) kSaNa, lava vagere kALamAM pramAda rahita thaIne zubha dhyAna 52 (13)ta5,-mA2 prA2nAtapAtuMmArAdhana 42,(14)tyAga, abhaya dAna ane supAtra dAna ApavuM, keIne paNa bhayanI sthitimAM mUkave nahi te abhayadAna che temaja bIjAo dvArA bhayanI sthitimAM mUkAyetrA athavA te keIpaNa rIte maraNonmukha thatA vyaktinI pitAnI zakti mujaba rakSA karavI, temanI upara karuNa rAkhavI, dayAbhAva batAvo AbadhuM abhayadAna kahevAya che. A abhayadAna karuNAdAnane upalakSaka che. mahAvratadhArI badhA saMyamI janone athavA pratibhAdhArI zrAvakone AhAra vagere dAna karavuM te supAtra dAna che. caturvidha saMghanA mATe sukhanuM sarjana karavuM A tene upalakSaka che. (15) vaiyAkRtya-mAyA konI sevA 42vI, (16) samAdhi-mA prANImAna For Private And Personal Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTAjasvarUpanirUpaNam 257 paramAnurAgaH, (20) pravacane prabhAvanA = prabhUtabhavyebhyaH pravrajyAdAnaM bhavakUpapata tmANiyANasamAzvAsanaparAyaNa jinazAsanamahimopabRMhaNaM samastasya jagato jinazAsana rasika karaNaM mithyAtvatibhirApaharaNaM caraNakaraNazaraNIkaraNaM ca / etAnI - tIrthakatvamAptiH viMzatisthAnakAni sarvajIvasAdhAraNAni santIti darzayitumAha-' eehi titthayarattaM lahai jIvo' iti / etaiH kAraNaistIrthakaratvaM labhate jIvaH / * Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na karanA, (17), apUrva jJAna kA paDhanA, (18), zrutabhakti - jinendra dvArA pratipAdita AgamoM meM parama anurAga rakhanA, (19), pravacana prabhAvanA aneka bhavya jIvoM ko pravrajyA denA, saMsArakUpa meM par3ate hue prANIyoM kI rakSA karane ke AzvAsana meM parAyaNa aise jinazAsana kI mahimA baDhAnA, samasta jagata ke jIvoM ko jina zAsana kA rasika banAnA, mithyAtvarUpa timira kA dhvaMsa karanA, aura caraNa sattarI evaM karaNa sattarI kI zaraNa meM rahanA yaha saba pravacana prabhAvana hai ( 20) / ye 20 sthAna samasta jIvoM ko tIrthaMkara padakI prApti meM kAraNa hai / (eehi kAraNehiM titthayarattaM lahahaM jIo) inhIM vIsa sthAnaka ke sevana se jIva tIrthakara pada ko prApta karatA hai / anyatra bhI yahI bAta kahI hai-jinAgama meM aneka tapa prasiddha haiM parantu ina zrI bIsasthAnarUpa tapasyA ke samAna aura koI tapa nahIM haiM / ina bIsa sthAnoM meM se koI eka sthAna kI ArAdhanA karake jIva arihaMto ke bIca meM uttama jinendra ke pada ko pAtA hai| sukha maLe tema karavuM-(17) apUrvajJAnanuM vAMcana karavuM. (18 zrutabhakti-jine ndrapratipAdita AgamA-mAM khUkhaja anurAga rAkhave, 19 pravacana prabhAvanA -aneka bhavyajIvAne pravrajyA ApavI saMsAra rUpI vAvamAM paDanAra prANIonI rakSA karavA rUpa AzvAsana mAM parAyaNa evA jina zAsananA mahimA prazasta karavA. jagatanA badhA jIvAne jinazAsananA rasika anAvavA. mithyAtva rUpa aMdhakArane nAza karavA, ane caraNasattarI ane karaNasattarInI zaraNamAM rahevu. A pravacana prabhAvanA che. 20 A vIsa sthAne badhA jIvAne mATe tIrthaMkara padanI prAptimAM kAraNu bhUta hoya che. "eehi kAraNehi tityayarataM lahaiM jIo " 2 go dvArA jIva tIrthaMkara padma meLave che. bIjI ghaNI jagyAe paNa eja vAta kahevAmAM AvI che. jinAgamamAM aneka tapa prasiddha che, paNa A zrI vIsa sthAna rUpa tapasyA jevI bIjI koIpaNa tapasyA nathI. A vIsa sthAnAmAMthI game te eka sthAnanI ArAdhanA karIne jIva arihateAnI madhye uttama jinendranA padane meLave che. kA 33 For Private And Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 258 hAtAdharmakathAsUtre yaduktambhUyAMsyapi tapAMsisyuH, prasiddhAni jinAgame / paraMzrIviMzatisthAna.- tapastulyaM tapo nahi. // 1 // anyacca-bIsAe annayara, ThAgaM ArAhiUNa je jIvA / arihAINaM majjhe, jiNidapadamuttamaM lahai. // 2 // punaH-purimeNa pacchimeNaya, ee savve vi phAsiyA ThANA. / majjhimagehiM jiNehiM, egaM do tiNi savve vA. // 3 // itivacanAdAdinAthajIvena vardhamAnajIvena ca pUrvasmin tRtIyabhave sarvANi viMzatisthAnakAni sevitAni, anyAviMzatitIrthakarajIvairekaM dve trINi sarvANyapi spRSTAni, niyamo nAsti / mallInAtha jIvena tu sarvANyeva sevitAnIti bhaavH| eteSu viMzati saMkhyAkeSu ye vasanti tadArAdhanAyAM pravRttA bhavanti, te sthAnakavAsinaH kathyante / uktaM ca " titthaMgara payadAisu, vasai ya vIsAsu ThANagesuM jN| ArAhaNaTTamaNisaM, ThANagavAsI ya so havae // 1 // " chAyA-" tIrthaGkara padadAyiSu vasati ca viMzatau sthAnakeSu yat / ArAdhanArthamanizaM, sthAnakavAso ca sa bhavati // 1 // " iti| Adi nAtha prabhu ke jIva ne aura zrI mahAvIra prabhuke jIvane pUrva tRtIya bhava meM samasta bIsa sthAnoM kI ArAdhanA kI thii| bIca ke bAkI 22 tIrthakaroM ne kinhIMne eka kinhIMne 2 kinhIMne 3 sthAnoM kI aura kinhIM 2 ne savahIM sthAnoM kI ArAdhanA kI / aisA niyama nahIM haiM ki tIrthaMkara prakRti ke baMdha ke liye ina bIsohI sthAnoM kI ArA. dhanA karanI par3atI ho| mallinAtha ke jIva ne to ina bIsohI sthAno kI ArAdhanA kii| bIsa sthAnoM meM jo rahate haiM unakI ArAdhanA karane meM pravRtta hote haiM--ve sthAnakavAsI kahalAte hai| uktaMca-tarthakara pUrvatIya bhavamAM AdinAtha prabhunA jIve ane zrI mahAvIra prabhanA jIve vIsa sthAnanI ArAdhanA karI hatI. vaccenA zeSa bAvIsa tIrthakare mAMthI keIe eka keIe be, keIe, traNa sthAnanI ane keI keIeto badhA sthAnenI ArAdhanA karI hatI. e kaI cokkasa niyama nathI ke tIrtha. kara prakRtinA baMdhane mATe ukta vIse vIsasthAnanI ArAdhanA karavI ja paDatI hoya. malilanAthanA jIte A badhAnI vIsevIsa sthAnanI ArAdhanA karI hatI. A visa sthAnamAM je rahe che temanI ArAdhanA karavAmAM je tatpara rahe che teo "sthAnakavAsI" kahevAya che ullaMca-tIrthaMkara prakRtine ApanArA ukta vIsa For Private And Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTrAjasvarUpanirUpaNam 252 anyacca-" tIrthaGkara padaprApteH, sthAnakeSu ca viMzatau / vasantyArAdhanArthaM yattasmAt sthAnakavAsinaH // 1 // " iti| mUlam-taeNaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittANaM viharaMti, jAva egarAiyaM uvasaMpajittANaM viharaMti, taeNaM te mahAbbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhanikIliyaM tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharaMti, taM jahA-cautthaM kareMti, karittA savvakAmaguNiyaM pAroti, pAritA chaThaM kareMti / karittA cautthaM kareMti, karittA aTTamaM kareMti, karittA chaTuM kareMti, karittA dazamaM kareMti, karittA aTTamaM kareMti, karittA duvAlasamaM kareMti, karittA dasamaM kareMti, karittA cAuisamaM kareMti, karittA duvAlasamaM kareMti, karitA solasamaM kareMti, karittA coddasamaM kareMti, karittA aTThArasameM kareMti, karittA so. lasamaM kareMti, karittA vIsaimaM kareMti, karittA aTThArasamaM kareMti, karittA vIsaimaM kareMti, karittA solasamaM kareMti, karittA aTTA rasamaM kareMti karittI codasamaM kareMti, karittA solasamaM kareMti, karittA duvAlasamaM kareMti, karittA couddasamaM kareMti, karitA dasamaM kareMti, karittA duvAlasamaM kareMti, karittA ahamaM kareMti, karittA desamaM kareMti, karittA chaMDheM karoti, karittA aTThamaM kareMti, prakRti ke dAtA ina 20 sthAnoM meM jo ArAdhanA karane ke nimitta sadA vasate haiM-nivAsa karate haiM-ve hI sthAnakavAsI kahalAte haiN| dUsare zloka kA bhI yahI bhAva hai / sUtra "5" sthAnamAM ArAdhanA karavAnA prayajanathI jeo haMmezA nivAsa kare che-vase che, teeja sthAnavAsI kahevAya che. bIjA glaeNka ne paNa eja artha che. sUtra para For Private And Personal Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 260 zAtAdharmakathAsUtre karitA utthaM kareMti karitA chahaM kareMti, karittA caiutthaM kareMti, savvattha savvakAmaguNieNaM pAreMti evaM khalu esA khuDDAgasIha nikkIlayassa tavokammassa paDhamA parivADI chahiM mAsahi sattahi ya ahora tehi ya ahAsutaM jAva ArAhiyA bhavai, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tayAnaMtaraM doccaMpi parivADIe cautthaM kareMti, navaraM vigaivajjaM pAreMti, evaM taccApi parivADI navaraM pAraNae alevArDa pAti, evaM cautthA vi parivADI navaraM pAraNae AyaMvileNa pAreMti // sU0 6 // TIkA- ' taraNaM te ' ityAdi / tatastadanantaraM khalu te mahAbalapramukhA saptAnagArA: ' mAsiyaM ' (1) mAsikIm ekamAsaparimANAM prathamAM bhikSupratimAm 'uvasaMjittANaM' upasaMpadya svIkRtya, viharantisma / evam amunA prakAreNa 'jAvaegarAiyaM' yAvat ekarAtrikIm atra yAvat karaNAt ' do mAsiyaM temAsiyaM - caummAsiyaM paMcamAsiyaM chammAsi sattamAsiyaM paDhamasattarAIdiyaM bIyasattarAIdiyaM 6 taraNaM te mahAbala pAmokkhA ' / ityAdi / TIkArtha - (eNaM) isake bAda ( te mahabalapAmokkhA ) una mahAbala pramukha sAtoM anagAroM ne ( mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjinttANaM viharati ) 1 mAsa kI pramANa vAlI 1 prathama bhikSu pratimA dhAraNa kI ( jAva egarAi uvasaMpajjittANaM viharati ) isI taraha do mAsa pramANa bAlI dvitIya bhikSu pratimA, tIna mAsa pramANa vAlI tRtIya bhikSu pratimA, 4 cAra mAsa pramANa vAlI caturtha bhikSu pratimA, pAMca mAsa taeNa te mahAbala pAmokkhA ' / ityAhi TIartha - (taraNaM) tyAra mAha (te mahAbalapAmokkhA ) bhaDAsa pramukha sAta anagAroze ( mAsiyAM bhikkhupaDimaM utrasaMpajjittANaM viharati ) the bhAsanI prabhAzavANI 1 prathama likSu pratibhA dhAraNa 4 . ( jAva egarAiyaM uvasaMpajjikhANa' viharati ) yA pramANe me bhAsa prabhANuvANI dvItIya bhikSupratibhA, traNamAsa pramANu vALI tRtIya bhikSupratimA, cAra cAra mAsa pramANa vALI catu. For Private And Personal Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTrAjaba ritanirUpaNam 261 * tacca satarAIdiyaM ahorAIdiyaM ' iti pAThasya saMgrahaH / tatra 2 dvaimAsikIM, 3 kIM, 4, cAturmAsika 5, paMcamAsikIM, 6, pANmAsikIM, 7 saptamAsikIM, sama 8. prathama saptarAtraMdivAM 9 dvitIya saptarAtraMdivAM 10 tRtIya saptarAtraMdiva, imA daza pratimA upasaMpadya, ekAdazIm - 11. ahorAtrikIM, 12. dvAdazIm - eka rAtrikIm ityevaM dvAdazapratimA upasaMpadya viharanti sma / AsAM varNanaM dazAzrutaskandhe saptamAdhyayane muniharSiNI TIkAyAM draSTavyam. / tatastadantaraM khalu te mahAbalapramukhA saptAnagArA ' khuDDAgaM ' kSullakaM ' sIha nikkIlayaM' siMhamikrIDitaM siMhaniSkrIDitanAmakaM siMho yathA viharan sva pazcApramANa vAlI pAMcavIM bhikSupratimA, cha mAsa pramANa vAlI chaThI bhikSupratimA, 7 mAsa pramANa vAlI saptamI bhikSupratimA, prathama sAta rAta dina pramANa vAlI 8 bhI bhikSupratimA, dvitIya sAta dina rAta pramANa volI 10 vI bhikSupratimA tathA 1 dina rAta pramANa vAlI 11 vIM bhikSupratimA aura eka rAta pramANa vAlI 12vIM bhikSupratimA una saba anagAroMne dhAraNa kI / ina samasta pratimAoM kA varNana dazAzrutaskaMdha meM saptama adhyayana meM muni harSiNI noma kI TIkA meM kiyA gayA hai| vahAM se dekha lenA / (taeNaM teM mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhanikkI liyaM tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharati ). isake bAda una mahAbalapramukha sAtoM hI anagAroM ne laghu siMha niSkrIDita nAma kA tapa kiyaa| jisa bhikSupratimA pAMca mAsa pramANavALI pAMcamI bhikSupratimA, cha mAsa pramANu vALI chaThThI bhikSupratimA, sAta mAsa pramANavALI sAtamI bhikSupratimA, prathama sAta rAta divasa pramANavALI AThamI bhikSupratimA, khIjI sAta divasa rAta pramANu vALI navamI bhikSupratimA, trIjI sAta divasa rAta pramANavALI dazamI bhikSu pratimA temaja eka divasa rAta pramANavALI agiyAramI bhikSupratimA, ane eka rAta pramANavALI khAramI bhikSu pratimA, teo badhA anagaro e dhAraNa karI. A badhI pratimAe viSe vigatavAra carcA ' dazAzrutaskaMdha ' nA sAtamA adhyayananI muniSiNI nAmanI TIkAmAM karavAmAM AvI che. jijJAsu. Ae tyAMthI jANI levu' joie. ( taraNaM te mahabbalapA mokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIha nikkIliyaM tavo kammaM uvasaMpajjittANaM viharaMti ) tyAra bAda mahAkhala pramukha sAte sAta anagArIe laghusiMhaniSkrIDita nAme tapa karyuM. siMhuM jema potAnA pAchaLanA bhAganI taraphaDokIyu karatA For Private And Personal Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 262 mAtAdharmakathAGgasUtre dbhAgaM pazyati, tathA yat tapaH pUrvakRtaM punarAvottarottaraM kriyate tat siMhaniSkIDitamityucyate. / tapaHkarmopasaMpadya viharanti / tatra kSullaka sihaniSkrIDitaM tapaH karma kena prakAreNa taiH kRtamityAkAGkSAyAmAha-' taMjahA ' ityAdi caturtha caturthabhaktamekopavAsarUpaM kurvanti kRtvA 'sabakAmaguNiyaM ' sarvakAmaguNitaM sarvakAmaguNAH dugdhadadhidhRtatailamadhurarUpA vikRtayaH saMjAtA yatra tat sarvakAmaguNitam. idaM pAragakriyAyAvizeSaNaM, 'pAreMti ' pArayanti pAraNaM kurvanti / pArayitvA SaNThaM kurvanti, tataH pAraNaM kRtvA paSThabhaktaM dvayupavAsarUpaM tapaH kurvanti- ityarthaM kRtvA taraha siMha apane pazcAt bhAga kA nirIkSaNa karatA Age calatA hai usI prakAra jo tapa pUrvakRta tapo ko sAtha lekara Age 2 kiyA jAtA hai usa kA nAma siMhaniSkrIDita tapa hai| (taMjahA ) yaha kSullaka siMha niSkrIDita tapa unhoM ne kisa prakAra se kiyA isa bAta ko aya sUtrakAra pradarzita karate haiM / - (cautthaM kareMti, karittA savvaM kAmaguNiyaM pAreMti, pArittA cha8 kareMti, karittA cautthaM kareMti karittA aTThamaM kareMti, karitA charTa kareMti, karittA, dasamaM kareMti, karittA aTTamaM kareMti, karittA duvA. lasamaM kareMti, karittA dasamaM kareMti, karittA cAuddasamaM kareMti karittA duvAlasamaM kareMti) unhoM ne pahile caturtha bhakta-eka upavAsa kiyaa| eka upavAsa karake vigaya sahita pAraNA kiyA pAraNA karake phira chaTThabhakta -do upavAsa kiye do upavAsa karake phira unhoM ne pAraNA kiyA bAda meM caturtha bhakta kiyA / caturthabhakta karake pAraNA kiyA phira-tIna upAgaLa cAle che te pramANe ja je tapa pUrve karelAM tapane sAthe laIne bhAga 42vAmAM Ave che, te ta5 siDa niIta upAya che. ( ta jahA ) anagAree A kSullaka siMha niSkrIti tapa kevI rIte karyuM ? te viSe sUtrakAra spaSTIkaraNa karatAM kahe che. ( cautthaM kareMti, karittA sabakAmaguNiyaM pAreti, parittA, chaTuM kareMti karitA cautthaM kareMti, karittA aTThamaM kareMti, karittA chaTuM kareMti, karitA dasama kareMti. karittA aTThamaM kareMti, karittA duvAlasamaM kareMti karittA cAuddasamaM kareMti karittA duvAlasamaM kareMti) teoe sau prathama caturthabhakta-eka upavAsa karyo. eka upAsa karIne vigaya sahita pAraNAM karyo. pAraNA karyA bAda pharI chaThThabhakta-be upavAsa karyA. be upavAsa karIne teoe pAraNuM karyA tyAra bAda caturtha bhakta karyA bAda pAraNAM karyA. tyAra pachI traNa upavAsa rUpa aSTama bhakta karyo. aSTama bhakata For Private And Personal Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagara dharmAmRtaSiNI TI0 10 8 mahAbalAdiSaTra rAjaparitanirUpaNam 263 caturtha kurvanti, kRtvA'STamam , aSTamabhaktaM vyupavAsarUpaM kurvanti, kRtvA SaSThaM kurvanti, kRtvA dazamaM caturupavAsarUpaM dazamabhaktaM kurvanti, kRtvA'STamaM kurvanti, kRtvA dvAdazaM paJcapovAsarUpaM kurcanti, kRtvA dazamaM kurvanti. kRtvA caturdazaM SaDupavAsarUpaM kurvanti, kRtvA dvAdazaM kurvanti. kRtvA SoDazaM saptopavAsarUpaM kurvanti, kRtvA caturdazaM kurvanti, kRtvA'TAdazaM aTopavAsarUpaM kurvanti, kRtvA SoDazaM kurvanti, kRtvA viMzaghAsarUpa aSTabhabhakta kiyA aSTama bhakta karake pAraNA kiyA phira chaTubhakta rUpa do upavAsa kiye / SaSTabhakta karake pAraNA kiyA phira dazama bhakta rUpa cAra upavAsa kiye cAra upavAsa karake pAraNA kiyA phira aSTama bhakta rUpa tIna upavAsa kiye| aSTama bhakta karake pAraNA kiyo phira paJca upavAsa rUpa dvAdaza bhakta kiyA dvAdaza bhakta karake pAraNA kiyaa| puna: dazama bhakta kiyaa| dazama bhakta karake pAraNA kiyA phira SaT upavAsa rUpa caturdaza bhakta kiyaa| caturdaza bhakta karake pAraNA kiyA punaH dvAdaza bhakta rUpa pAMca upavAsa kiye / (karittA solasamaM kareti ) pAMca upapAsa karake pAraNA kiyA puna:7 upavAsarUpa solasa bhakta kiyA (karittA coisamaM kareMti) 7 upavAsa karake pAraNA kiyo-bAda meM 6 upavAsa kiye (karittA advArasamaM kareMti)pAraNA karake phira aSTA daza bhakta rUpa8upavAsa kiye (karittA solasamaM kareMti) ATha upavAsa karake pAraNA kiyA phira 7 upavAsa kiye (karittA vIsaimaM kareMti) sAta upavAsa karake usakA karIne pANuM karyA tyAra bAda chaThTha bhakta rUpa be upavAsa karyA. SaSTha bhakta karIne pAraNAM karyA tyAra bAda dazama bhakata rUpa cAra upavAsa karyA. cAra upavAsonA ane pAraNAM karyA tyAra bAda aSTama bhaktarUpa traNa upavAsa karyA aSTama bhakata karIne pAraNAM karyA tyAra bAda dvAdaza bhakta pAMca upavAsa karyA tyAra pachI pAraNAM karyA. pharI dazama bhakata karyA. dazama bhakata karIne pAraNAM karyo. ane tyAra bAda cha upavAsa rUpa caturdaza bhakata karyo. caturdaza bhakata karIne pAraNAM karyA. pharI dvAdaza bhakata rUpa pAMca upavaase| 4aa. (karittA soTasasama kareM ti pAya vaase| rIna pA294 4aa. 3rI sosasa mata sAtA yA (karittA codasama kareMti ) sAta pAsa 4zana pAraNa yA tyA2 mA cha vAso 4aa. " karittA aTThArasamaM kareMti" pAraNa 4rIna maSTAza mata 35 mA pAso thyo. " karittA soTasama kareMti mA8 upAse rIne pAra jyA tyA2 mA sAta pAso 4yA. " karitA bosaimaM kareti " sAta 65vAsI 42rIna tehI // 2i 4yA, tyAra For Private And Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org ya jJAtAdharmakathAsUtre titamaM navopavAsarUpaM kurvanti / kRtvA'STAdazaM kurvanti kRtvA viMzatitamaM kurvanti kRtvA SoDaza kurvanti kRtvA'STAdazaM kurvanti kRtvA caturdazaM kurvanti kRtvA SoDazaM kurvanti kRtvA dvAdazaM kurvanti kRtvA caturdazaM kurvanti kRtvA dazamaM kurvanti kRtvA dvAdazaM kurvanti kRtvA'STamaM kurvanti kRtvA dazamaM kurvanti kRtvA SaSThaM kurvanti, kR pAraNA kiyA phira 9 upavAsa kiye ( karitA aTThArasamaM kareMti ) usa kA pAraNA kiyA phira 8 upavAsa kiye (karitA vIsaimaM kareMti) ATha upavAsa karake usa kA pAraNA kiyA phira 9 upavAsa kiye (karito solasamaM kareMti ) 9 upavAsa karake usa kA pAraNA kiyA phira 7 upavAsa kiye ( karitA aTThArasamaM kareMti ) sAta upavAsa kA pAraNA kiyA-8 upavAsa kiye ( karitA codasamaM kareMti ) una ATha upavAsa kA pAraNA kiyA - phira 6 upavAsa kiye ( karitA solasamaM kareMti ) 6 upavAsa kA pAraNA kiyA phira 7 upavAsa kiye ( karistA duvAlasamaM kareMni ) 7 upavAsa karake usa kA pAranA kiyA- phira 5 upavAsa kiye ( karitA cAudasamaM kareMti) 5 upavAsa karake usa kA pAraNA kiyA phira 6 upavAsa kiye (karitA isameM kareMti ) 6 upavAsa karake pAraNA kiyA phira 4 upavAsa kiye ( karittA duvAlasamaM kareMti ) 4 uvAsa kA pAraNA kiyA - pAraNA karake 5 upavAsa kiye ( karitA aTTamaM kareMti ) 5 upavAsa kA pAraNA kiyA phira 3 upavAsa kiye ( karitA dasamaM kareti " ane tenAM pAra vIsaimaMkareti " 25 yaha dUrI nava upavAso arthA. " karitA bhaTThArasamaM hurSyA, tyAra mAha Au upavAso ryA. " karitA vAseA karIne tenAM pAraNAM karyAM. tyAra pachI upavAseo ryA " karitA solasamaM kareti " nava upavAsa ne tenAM pAragAMya tyAra Aha sAta 88 va upavAseo ryA " karitA aTThArasamaM kareti sAta upavAsanAM pAraNAM karIne ma upavAsaryA " karittA cohasamaM kareti " bhane maha upavAsAnAM pAraNAM . tyAra pachI cha upavAsa "karitA solasamaM krareti " cha upavAsonA pAraNAM karIne sAta upavAsa karyo karitA dubAlasamaM kareM ti " sAta upavAsa arIne tenAM pAra tyAra mAha pAMya upavAsa kareti " yAMnya upavAso urIne tenAM pAraNAM ya. 5. " karittA dasama kareti cha upavAsanAM pAyAM cAra upavAsa karyo. " karitA dubAlasamaM kareM ti " . " karitA cAudasamaM bAda cha upavAse tyAra karyAM, ane tyAra pachI cAra upavAsanA pAraNAM rIne pAMya upavAso ardhyA " karitA aTTamaM kareMti " yAMya upavAsanAM pAraNAM IrSyA ne tyAra mAtra upavAso arthA. " karitA dasama kareti " traNa "6 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " For Private And Personal Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTAjacaritanirUpaNama 265 tvA'STamaM kurvanti kRtvA caturtha kurvanti, kRtvA SaSTaM kurvanti kRtvA caturtha kurvanti sarvatra sarvakAmaguNitena pArayanti / caturtha kurvantItyAdi-sarvatra sarvakAmaguNitena pArayantItyantasyAyaM niSkarSaH-siMhaniSkrIDitaM tapodvividhaM mahat kSullakaMca / tatrAnulomagatyAkareMti ) 3 upavAsa kA paraNA kiyA phira 4 upavAsa kiye ( karittA chaTuM kareMti ) 4 upavAsa kA pAraNA kiyA-phira 2 upavAsa kiye ( karittA aTTamaM kareMti ) 2 upavAsa kA pAraNA karake phira 3 upavAsa kiye ( karittA cautthaM kareMti ) 3 upavAsa kA pAraNA karake phira 1 upavAsa kiyA ( karisA cha8 kareMti ) 1 upavAsa kA pAraNA karake phira 2 upavAsa kiye ( karittA cautthaM kareMti) 2 upavAsa kA pAraNA karake phira eka upavAsa kiyA ( savvastha savvakAmaguNieNaM pAreti ) pAraNA jo inhoM ne kiyA vaha sarvatra vigaya sahita kiyA ( evaM khalu esA khuhAgasIhanikkIliyassa tavokammassa paDhamA parIvADI chahi-mAsehiM sattahiM ahorattehiM ya ahAsutaM jAva ahArAhiyA bhavai ) isa taraha kSudra siMhaniSkrIDita tapa kI prathama paripATI hai| yaha chaha mAsa aura sAta dina rAta taka sUtrokta vidhi ke anusAra yAvat ArAdhita hotI hai| arthAt isake karane meM sAta dina rAta adhika 6 mAsa kA samaya lagatA hai| yahAM "sarvakAmaguNita" aisA jo pAraNA kA vizeSaNa upavAsAnA pArapazana tyA2 pachI yA2 pAsa 4aa. "karittA cha kareM ti" thAra vAsanA 52i aa', tyA2 mAha me pAsa 4aa. "karitA adama' kareM ti" meM 6vAsanAM pA24i a] vAsa yA " karittA cauttha kareM ti trA 6vAsanA pA2/i 3rIne me 64vAsa dhyA. "karittA chadraM kareMti" me vAsanA pA24AM urIna me pAsa 4aa. " karittA cauttha kareMti meM vAsanAM pA24 4zana me pAsa ye " savvattha savva kAmaguNi eNa pAre ti" tamAme mAM pAraNa! viya sahita yo tA. __( evaM khalu esA khuTTAgasIhanikkIliyassa tavokammassa paDhamA parivADI chahiM mAsehiM sattahiM ahorattehiMya AhAmuttaM jAva ahArAhiyA bhavai) A pramANe kSudrasiha niSkrIDita tapanI A prathama paripATI che. cha mAsa ane sAta divasa rAta sudhI sUtrokta vidhi muja "yAvatI tenI ArAdhanA heAya che. eTale ke A vratane karavAmAM cha mAsa ane sAta divasa rAta eTale qmata sANe cha mahI "sarva kAmaguNita " ne pAraNAMnA vizeSaNa 32 bhU zA0 34 For Private And Personal Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAGgasUtre ___caturbhaktAdi viMzatitamaparyanta, prtilomgtyaa| - viMzatitamabhaktAditazcaturthabhaktaparyantaM ca militvA tapaH kSullakamityucyate / anulomasamAptyanantaraM pratilomakaraNAt prAg madhye'STAdazabhaktaM bhavati / caturtha SaSThASTamAdIni tu ekaikavRddhayA ekopavAsa dvayupavAsAdIni / iha caturthaSaSThASTamadazama dvAdazacaturdazaSoDazabhaktAni pratyekaM catvAri 2 triNi aSTAdazAni, dve viMzatitame evaM tapodinAni 154 catuHpazcAdadhikaM zataM, pAraNadinAni 33 trayastrizadbhavanti / rakhA hai usase yaha niSkarSa nikalanA hai ki yaha siMhaniSkrIDita tapa kSullaka aura mahata kI apekSA se do prakAra kA hotA hai-inameM anuloma gati se prathama caturthabhakta se prAraMbha hokara viMzatitama paryanta kiyA jAtA hai aura prati lomagati se prathama viM zatitama bhaktAdi se prAraMbha kara caturthabhakta paryanta samApta kiyA jotA hai| isa taraha anuloma pratiloma vidhi se kiyA gayA yaha tapa kSullaka niSkrIDita tapa mAnA gayA hai| anuloma vidhi kI samApti hone ke bAda pratiloma vidhi se ise karane ke pahile bIca meM aSTAdaza bhakta ho jAte haiN| ye caturtha SaSTha aSTamAdi eka eka upavAsa kI vRddhi se eka upavAsa do upavAsa tIna upavAsa Adi vAle hote hai| __ isameM caturtha SaSTha aSTama, dazama dvAdaza caturdaza aura SoDaza bhakta ye pratyeka kramaza 4-4-3-3 ho jAte haiM, tathA viMzatitama 9 upavAsa do hote haiN| tapasyA ke dina 154, pAraNA ke dina 33 isa prakAra milA vAmAM Avyo che tene abhiprAya A pramANe che ke siMha niSkrIDita tapa kSullaka ane mahatanI daSTie be prakAranuM hoya che. anulama gatithI pahelAM caturtha bhaktathI AraMbhIne viMzatitama sudhI tapa karavAmAM Ave che ane prati loma gatithI prathama vizatitama bhakta vagere thI AraMbhine caturtha bhakata sudhI puruM karavAmAM Ave che, A rIte anulema pratima vidhithI karavAmAM AveluM A tapa bhulaka niSkrIDita tapa gaNAya che. anulema vidhinI samApti bAda pratima vidhithI A tapa AraMbha karIne tenA pahelAM vacce aSTAdaza bhakta thaI jAya che A caturtha, aSTa, aSTama vagere eka eka upavAsanI vRddhithI eka upavAsa, be upavAsa ane traNa upavAsa vagerenA hoya che. AmAM caturtha, SaSTha, aSTama, dazama, dvAdaza, caturdaza ane Diza bhakta A badhA anukrame cAra cAra, traNa traNa, thaI jAya che. temaja vizatitama nava upavAsa be hoya che. tapasyAnA divase 154, ane pAraNanA divaso 36, For Private And Personal Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTrAja va ritra nirUpaNam 267. ubhayaM militvA prathamaparipaTyAM 187 saptAzItyadhike mekaMzataM dinAni bhavanti pAraNakaM ca sarvatra sarvakAmaguNitaM = savikRtikaM kurvanti ityarthaH / evaM khalu eSA siMhaniSkrIDitasya tapaH karmaNaH prathamA paripATI pabhirmAsaiH saptabhizcAhorAtraizca yathAsUtra sUtroktavidhinA yAvad ArAdhitA bhavati / uktarItyA kSudrakasiMha niSkrIDitasya tapasaH prathamAyAM paripATyAM saptarAtraMdivAdhikAH paNamAsA bhavanti pAraNaM ca vikRtisahitaM bhavati / idamasya tapasaH prathamaparipATIyantram, ekameva dvitiya tRtIyacaturtha padipATInAmapi yantra bodhyam / 1 2 1 3 2 4 3 5 4 2 1 3 2 4 3 5 4 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9 6 8 9 9 6 5 6 5 7 6 8 7 9 8 tadanantaraM prathamaparipATIkaraNAnantaraM dvitIyAyAM paripATyAM caturtha kurvanti, navaraM vikRtivaje pArayanti / pAraNaM kurvanti evaM tRtIyA'pi paripArTI, navaraM kara prathama paripATI meM 187, dina ho jAte hai / pAraNA ke dina vigaya sahita AhAra liyA jAtA hai / isa prakAra isa kSudra siMha niSkIDita tapa kI prathama paripATI 6 mAsa 7 dina rAta taka sUtrokta vidhi ke anusAra ArAdhita hotI hai / isa tapa kI prathama paripATI kA yantra upara saMskRta TIkA meM diyA hai| isI taraha, dvitIya, tRtIya, caturtha paripATI kA bhI yaMtra jAnanA cAhiye / ( tayAnaMtara........ pAraMti ) jaba prathama paripATI ke anusAra kSudra siMha niSkrIDita tapa ArA dhita ho cukatA hai taba usake bAda dvitIya paripaTI meM jo caturtha bhakta kI tapasyA karate haiM ve vikRtivarja AhAra kA pAraNA karate hai / Ama baMnenA saravALA prathama paripATImAM 187 divasanA hAya che. pAraNAMnA divase vigaya sahita AhAra karavAmAM Ave che. A pramANe kSudrasiMha niSkrI Dita tapanI prathama paripATI sUtreAkta vidhi mujaba cha mAsa ane sAta divasa rAta sudhI AMrAdhita heAya che. A tapanI prathama paripATInuM yaMtra upara saMskRta TIkAmAM khatAnyA mujaba che. A pramANeja dvitIya, tRtIya caturtha paripATInA yaMtra viSe paNa jANavuM joie. ( tayANaM tara....... ..pariti ) jyAre prathama paripATI mujaba kSudrasiMha-niSkrIDeta tapanI ArAdhanA pUrI thaI jAya che tyAre dvitIya paripaTImAM caturthAM bhaktanI tapasyA karanArA vikRti vajra ADAranAM pAraNAM kare che. For Private And Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 zAtAdharmakathAGgasUtre pAraNake-alepakRtaM asnigdhaM rUkSaM paarynti| evaM caturthyapi paripATI navaraM pAraNake AcAmAmlena pArayanti-rUkSAnnamacittajalaplAvitaM kRtvA tena pAraNaM kurvantItyarthaH // mU0 6 // mUlam-taeNaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sahinikAliyaM tavokammaM dohiM saMvaccharehiM aTrAvIsAe aho. rattehiM ahAsuttaM jAva ANAe ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchitto there bhagavaMte vadaMti namasaMti vaMdittA, namaMsittA evaM vayAsI-icchAmo NaM bhaMte ! mahAlayaM sIhanikkIliyaM taheva jahA khuDDAgaMnavaraM cottIsaimAo niyattae egAe parivADIe kAlo egeNaM saMvacchareNaM chahiM mAse hiM aTThArasahi ya ahorattehiM samappei / savvaMpi sIhanikIliyaM chahiM vAsehiM dohi ya mAsehiM bArasehiM ya ahorattehiM smppei| taeNaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mahAlayaM sIhanikkIliyaM ahAsuttaM jAva ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdaMti namasaMti vaMdittA namasittA bahaNi cauttha jAva viharaMti // sU0 7 // isI taraha tIsarI bhI paripATI hotI hai / parantu isameM jo pAraNA hotA hai vaha vigaya varjita rUkSa anna kA hotA hai| isI taraha kI cothI paripATI hotI hai parantu isa meM jo pAraNA hotA hai vaha cAvala Adi kA dhoyA huA dhovAna pAnI meM arthAt acitta jala se plAvita hue rukSa anna yAne AyaMdhila kA hotA hai // sUtra 6 // A pramANe trIjI paripATI paNa hoya che. paNa tenAM pAraNAM vinaya vagaranA rUkSa annanAM hoya che. A pramANe jethI paripATI paNa hoya che. paNa tenAM pAraNuM bhAta vagerenA osAmaNamAM eTale ke acitta pANIthI plAvita thayelA akSa anna arthAt AyavilanA hoya che. # sUtra 6 For Private And Personal Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtabiMga TIkA a0 8 mahAbalAdiSaTU rAjavaritanirUpaNam 269 TIkA-tatastadanantaraM khalu te mahAbalapamukhAH saptAnagArAH 'khuDDAgaM kSullaka laghukaM, siMhaniSkrIDitaM-catasRbhiH paripATIbhiryuktaM tapaH karma dvAbhyAM saMvatsarAbhyAmaSTAviMzatyA'horAtraiH 'ahAmuttaM' yathAsUtra mUtroktavidhinA, yAvad-iha yAvat karaNAd jJAnAdimokSamArgAnatikrameNa kSAyopazamikamAvAnatikrameNa vA 'ANAe' AjJayA bhagavadAjJayA pravacanAnusAreNa ArAdhya, yauva sthavirA bhagavantastatraivo pAgacchanti, upAgatya sthavirAn bhagavato vandate stuvanti, namasyaMti praNamanti, vanditvA natvA evamavadan he bhadanta ! vayamicchAmaH khalu 'mahAlayaM' mahat siMhaniSkrIDitaM tapaH karma kartum , tataH sthavirAjJayA mahAbalapramukhAH saptAnagArAH mahAsiMhaniSkrIDita tapaH 'taeNaM te mahabbalapAmokkhA' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (te mahabbalapAmokkhA sattaaNagArA) ve mahAbala pramukha sAtoM hIM anagAra (khuDDAgaM soha nikkIliyaM) laghu siMha niSkrIDita tapaH karma ko (dohiM saMvaccharehiM aTThovisAe ahorattehiM) do varSa 28 dina rAta taka (ahAsuttaM) yathA sUtra (jAva ANAe A. rAhettA) yAvat bhagavAna kI isa tapa ko karane kI jesI AjJA hai usa ke anusAra ArAdhita kara (jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti uvAgachittA there bhagavaMte vaMdati namaMsaMti, vaMdittA namaMsitA evaM vayAsI) jahA~ sthAvira bhagavAna the vahAM gye| vahAM jAkara unhoMne bhagavaMta sthaviro ko vaMdana kI-unheM namaskAra kiyA vaMdanA namaskAra karake phira ve isa prakAra bole (icchAmo NaM bhaMte ! mahAlayaM sIhanikoliyaM 'taeNa te mahobbalapAmokkhA ' tyA ! sAtha-(taeNa) tyA2mA 'te mahabbalapAmokkhA sasa aNagArA' bhar3Asa prabhu sAta manA(khuDDAgaM sohanikIliyaM) sadhusiMDa nihIta ta5 4 zane (dohiM saMvaccharehi aTThAvIsAe ahorattehi ) me 15 28 hivasa rAta sudhA (ahAsusaM ) sUtrata vidhi bhu45 ( jAva ANAe ArAhettA) tebhana tene ArAdhavAnI bhagavAnanI jevI AjJA che, te mujaba ArAdhIne (jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA there bhagavate vadaMti namasaMti, vaMdittA, namaMsittA evaM vayAso) jyAM sthavira bhagavAna hatA tyAM gayA tyAM jaIne temaNe bhagavaMta sthavironI vaMdanA karI ane temane namaskAra karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne teo e vinaMtI karatAM A pramANe kahyuM. For Private And Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 270 zAtAdharmakathAGgasUtre karma kartuM pravRttAH, 'taheva' tathaiva-mahAsiMhaniSkrIDitamapi tadvadeva bhavati-'jahA khuDDAgaM' yathA kSullakaM laghusiMhaniSkrIDitaM, navaraM vizeSastu 'cottIsaimAo niyattae' catustriMzattamAd nirvartate-ayamarthaH-caturthabhaktamekopavAsarUpamAditaH kRtvA'nulomagatyA pUrvokta-kSullakasiMha niSkrIDitatapaH kamavat SoDazopavAsarUpacatustriMzattamaparyantaM karoti punastasmAnivartate pratyAvartate, tad yadA-catustriMzattamataheva jahA khuDDAgaM navaraM cottIsaimAo niyattae egAe parivADie kAlo egeNaM saMvacchareNaM chahiM mAsehiM aTThArasahiya ahorattehiM ya samappeha ) he bhadaMta ! hama loga mahAna siMha niSkrIDita tapaH karma karanA cAhate haiN| isake bAda ve sthavira bhagavAn kI AjJA se mahAyala pramukha sAtoM hI anagAra brahat siMha niSkrIDita tapa karma karane meM pravRtta ho gye| ___ yaha mahAsiMhaniSkrIDita tapa bhI kSullakasiMha niSkrIDita tapa kI hI taraha hotA hai-parantu isameM itanI vizeSatA rahatI hai ki isa tapa ko karane vAlA saMyamI eka upavAsa rUpa caturtha bhakta ko sarva prathama karatA hai phiravaha anuloma gati se pUrvokta kSullakasiMha niSkrIDita tapa karma ko ArAdhita karane ke krama kI taraha solaha upavAsa rUpa catustriM zasama paryanta isa tapa ko karatA hai| ___ bAda meM vahAM se lauTatA hai-lauTane kA krama isa prakAra hai-jaba yaha ... ( icchAmo NaM bhaMte ! mahAlayaM sIhanikkIliyaM taheva jahA khuDDAga navara cottIsaimAo niyattae egAe parivADie kAlo egeNaM saMbacchareNaM chahiM mAsehi aTThArasahiya ahorattehiM ya samappei ) he bhadata ! ame mahAna siMhaniSkrIDita tapa karma karavA IcchI e chIe. tyAra bAda sthavira bhagavAnanI AjJAthI mahAbalapramukha sAte anagArI mahAna siMha niSkrIDita tapa karmamAM pravRtta thaI gayA. mahAsiMha niSkrIDita tapanI vidhi paNa sukalaka siMha niSkrIDita tapanI vidhinI jemaja heya che. paNa tenA karatAM temAM eTalI vizeSatA hoya che ke A tapane AcaranAra saMyamI eka upavAsa rUpa caturtha bhaktane sau pahelAM Acare che tyAra bAda te anulema gatithI pUrve varNavelA bhulaka siha niSkrIDita tapa karmanA ArAdhana kamanI jemaja soLa upavAsa rUpa catusviMzattama sudhI A tapane kare che. For Private And Personal Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA bha0 mahAbalAdiSaT rAjacaritanirUpaNam 271 karaNAnantaraM pratilomagatyA pratyAvRttikAle madhye paJcadazopavAsarUpaM dvAtriMzaM bhaktaM kRtvA punaH poDazopavAsarUpaM catustriMzattamaM karoti, tatazcaturdazopavAsarUpaM triMzattamaM kRtvA dvAtriMzaM karoti evaM pUrvoktakrameNa tatazcaturthabhaktaparyantaM karoti / idaM mahAsiMhaniSkrIDitasya tapasaH prathamaparipATI yantrat 1 2 1 3 1 2 1 3 6 4 3 |5 4 6 5 7 6 8 2 4 | 3 4 11 10 12 11 13 11 / 10 12 5/7 6 13 | 15 14 16 | 12 | 14 12 / 14 13 15 14 16 | 15 11 | 13 ime'GkA upavAsanAM nivezitAH / evameva dvitIyatRtIya caturthaparipATInAM pratyekaM yantraM bodhyam. / iha mahAsiMha niSkrIDite tapasyekasyAM paripATyAmanulomapratilomatazcaturthaSaSThASTamAda triMzattamaparyantAni catvAri catvAri 'dvAtriMzAni trINi, 'dve catu triMzattame ' bhavanti / no 6 17 9 10 10 9 For Private And Personal Use Only 9 / 9 | solaha upavAsa kara cukatA hai-taba pratiloma gati se pratyAvRtti kAla me bIca meM yaha 15 upavAsarUpa dvAtriMzat bhakta karatA hai - punaH solaha upavAsarUpa catustriMzattama bhakta karatA hai| phira caturdaza upavAsa rUpa tIsa bhakta karatA hai - inheM kara ke phira 15 upavAsa karatA hai / isa prakAra pUrvokta krama se yaha caturthabhakta paryanta tapasyA karatA hai / isa mahAsiMha niSkrIDita tapa kA prathama paripATIyaMtra upara saMskRta TIkA meM diyA hai / isa prakAra samajha leveM / yaMtra meM jo aMka diye hai ve aMka upavAsoM ke haiM / isI taraha dvitIya tRtIya aura caturtha paripATIyoM ke pratyeka ke aMka jAnanA cAhiye / isa mahAsiMha niSkrIDita tapa meM eka paripATI meM anuloma pratiloma kI tyAra bAda te tyAMthI pAche phare che. pAchA pharavAnA krama A pramANe che. nyAre sALa upavAse karI le che tyAre pratileAma gatithI pratyAvRtti kALamAM vacce paMdara upavAsa rUpa dvAtriMzata bhakata kare che. pharIte seoLa upavAsa rUpa catusrizattama bhakata kare che. gyAra khAda caturdeza upavAsa rUpa trIza bhakata kare che. ane tyAra pachI paMdara upavAsa kare che. A rIte pUrvokata kramathI te caturtha bhakata panta tapasyA kare che. mahArsihaniSkrIDita tapanuM prathama paripATI yaMtra upara saskRta TIkAmAM batAvyA pramANe samajI levuM, A aMka upavAse nA che. A pramANe ja dareka IjI, trIjI ane ceAthI pirapATIenA ke jANavA joie. mahArsihaniSkrIDita tapamAM eka pariSATimAM anulAma pratilAmanI apekSA catu, SaSTha, aSTama, vagerethI Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = 272 pAtAdharmakathAgasatre iha pratyekaparipATayA manulomapratilomataH sarvANi tapodinAni saMkalanayA 497saptanavatyadhikAni catvAri zatAni,tathA-pAraNadinAni-61ekAdhika SaSThisaMkhyakAni bhavanti, eSAmubhayeSAmAkalanena yAvAn kAlo bhavati, taM pradarzayitumAha 'egAe parivAr3Ie' ityAdi / ekasyAH paripATayAH kAla:-ekena saMvatsareNa pabhirmAsairaSTAdazabhizcAhorAtraiH 'samappei ' samApyate saMpUrNoM bhvti.| 'savvaMpi' sarvamapi azeSamapi catasRbhiH paripATIbhiryuktamityarthaH, ' sIhanikkIliyaM ' siMha niSkrIDitaM tapaH- paibhivAbhyAM ca mAsAbhyAM dvAdazabhizcAhorAtraiH pAraNadinataiH ' samappei 'samApyate= saMpUrNa bhavati-yathAmUtraM yAvadArAdhitaM bhavatItyarthaH apekSA caturtha, SaSTa, aSTama, Adi se lekara triMzattama-14 upavAso-taka saba upavAsa cAra cAra ho jAte haiN| arthAta prathama bhakta 4, caturtha bhakta 4 SaSTa bhakta 4 aSTama bhakta 4,ityAdi 14 upavAsoM taka jAnanA cAhiye / 15 upavAsa 3, aura 16 upavAsa 2 ho jAte haiN| ___ yahAM pratyeka paripATI meM anuloma pratiloma vidhi ke anusAra samasta tapasyA ke dinoM kI saMkhyA milAkara 497 hotI hai| pAraNA ke dinoM kI saMkhyA 61 / ina donoM ke saMkalana se jitanA samaya hotA hai-sUtrakAra use " egAe parivADI e " ityAdi padoM dvArA prakaTa karate haiM-ve kahate haiM ki eka paripATI kA kAla eka varSa 6 mAsa aura 18rAta dinoM meM samApta hotA hai| (savvaM vi sIhanikkIliyaM chahiM vAse hiM dohiM mAsehiM bArasahiya ahoratte hiM ya samappeha) aura samasta yaha siMha nikrIDita tapa chaha varSa do mAsa evaM 12 dina rAta meM samApta hotA hai| mAMDIne trizattama-14 upavAsa-sudhI badhA upavAsa cAracAra hoya che eTale ke prathama bhakta 4 caturtha bhakta 4, SaSTha bhakta 4, aSTama bhakta 4, vagere 14 upavAsa sudhI jANavuM joIe. 15 upavAsa 3 ane 16 upavAsa 2 thaI jAya che. A pramANe ahIM dareke dareka paripATimAM anulema pratima vidhi mujaba tapasyAnA badhA divasonI gaNatrI karIye te 497 thAya che. pAraNAMnA divasonI saMkhyA 61 hoya che. A baMnenA saravALAnA jeTalA divase thAya cha. suutr|2 'egAe parivADIe" pore 5 / 12 // 2558 42 cha. sUtrA2 kahe che ke eka paripATAne kALa eka varSa cha mAsa ane aDhAra divasamAM puu| thAya che. ( savvaM vi sIhanikkIliyaM chahiM vAsehiM dohiM mAsehi vArasahiya ahorattehiya samappei mana mA siMha niSThIyarita tapane sapUNa 5 53 vAmA cha varSa be mAsa ane bAra divasa rAta eTale vakhata lAge che For Private And Personal Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNITI0 a0 8 mahAbalAdiSaTrAjacaritanirUpaNam 273 tatastadanantaraM khalu te mahAbalapramukhAH saptAnagArAH ' mahAlayaM ' mahat, siMha niSkrIDitaM yathAsUtra-sUtrAnatikrameNa yAvad AjJayA ArAdhya yatraiva sthavirA bhagavantastauvopAgacchanti upAgatya sthavirAn bhagavato vandante namasyanti, vanditvA natvA bahUni bahuvidhAni caturtha. yAvad caturthaSaSThA'STamAdIni tapAMsi kurvanto viharanti. // suu07|| mUlama-taeNaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA teNaM orAleNaM sukkA bhukkhA jahA khaMdao navaraM there ApucchittA cArupavvayaM durUhaMti, durUhittA jAva domAsiyAe saMlehaNAe savIsaM bhattasayaM caurAsIiM vAsasayasahassAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNaMti, pAuNittA culasII puvvasayasahassAiM savvAuyaM pAlaittA jayaMte vimANe devattAe uvvnnaa| tattha NaM atthegaiyANaM devANaM batasiM sAgarovamAiM ThiI tatthaNaM mahabbala (taeNaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mahAlaya siMha nikkI liyaM ahAsuttaM jAva ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchati) isa prakAra ve mahAbala pramukha sAtoM hI anagAra isa mahAsiMha niSkrIDita tapa ko yathA sUtra yAvat ArAdhita karake jahAM sthavira bhagavaMta the vahAM Aye / ( uvAgacchittA there bhagavaMte baMdati namasaMti, vaMdittA namaH sittA, yahUNi cauttha jAva viharaMti ) vahAM Akara unhoM ne sthavira bhagavaMto ko vaMdanA kI namaskAra kiyA-aura vaMdanA namaskAra karake phira ve caturtha SaSTha aSTamAdi tapoM ko karate hue vihAra karane lage ||suu07|| (taeNaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mahAlayaM siMhanikkIliyaM ahA muttaM jAva ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti) A rIte yathAsUtra ane yAvata yathAvidhi mahAsiMhaniSkrIDita tapane ArAdhIne mahAbala pramukha sAte anagAro jyAM sthavira bhagavaMta hatA tyAM AvyA. ( uvAgacchittA there bhagavaMte baMdaMti namaMsati, vaMdittA namaMsittA, bahaNi cauttha jAba viharaMti) tyAM jaIne temaNe sthavira bhagavate ne vaMdana ane namaskAra karyo, ane vaMdana temaja namaskAra karIne teo tyAra bAda caturtha SaSTha aSTama vagere tane AratAM vihAra karavA lAgyA. sUtra "" For Private And Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 274 sAtAdharmakathAgasUtre vajANaM chaNhaM devANaM desUNAI battIsaM sAgarovamAI ThiI mahabalassa devassa paDipunnAI battIsaM sAgarovamAiM ThiI ||suu08|| TIkA-'taeNaM te' ityAdi / tatastadanantaraM khalu te mahAbalapramukhAH saptAnagArAstenodAreNa ihalokAdhAzaMsArahitatvena pradhAnena tapaH karmaNA ' sukkA' zuSkAH zuSkazarIrAH raktamAMsazoSaNAt ' bhukkhA ' bubhukSitAH bahutapasvitvAt / 'jahAkhaMdao' yathA skandakaH skandakanAmako'nagAraH bhagavatImatre dvatIyazatake prathamoddezake varNitastathA saMjAtA ityarthaH, navaraM-etAvAn vizeSa:-'there' sthavirAn skandako mahavIramApRSTavAn ete tu sthavirAnityarthaH ApRcchaya ' cArupavvayaM' 'taeNaM te mahabbalapAmokkhA' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (te mahabbala pAmokkhA satta aNagArA) ve mahabala pramukha sAtoM hI anagAra ( teNaM orAleNaM sukkA bhukkhA jahA khaMdao) bhagavatI sUtra ke dvitIya zataka ke prathama uddezaka meM varNita skaMdaka muni kI taraha use ihaloka paraloka Adi kI AzaMsA se rahita hone ke kAraNa pradhAna tapa se zuSka zarIra evaM bubhukSita ( bhUkha yukta) ho gaye / ( navaraM there Apucchitto cArupavvayaM duruhaMti' durUhittA jAva do mAsiyAe saMlehaNAe savIsaM bhattasayaM caurAsII vAsasayasahassAiM sAmaNNapariyAgaM pAugaMti ) kintu skaMdaka muni kI apekSA ina sAtoM anagAroM meM yaha vizeSatA huI ki skaMdaka muni ne mahAvIra prabhu se AjJA lI aura inhoM ne sthavira bhagavaMtoM se AjJA lI 'taraNa te mahAbbala pAmokkhA satta aNagArA' tyA TI -(taeNa ) tyaa2|4 (mahAbalapAmokkhA satta aNAgarA) bha75 prabhu sAta anaa| (teNa orAleNaM sukkA bhukkhA jahA khaMdao) bhagavatI sUtranA bIjA zatakanA pahelA uddezakamAM vaNita skaMdaka muninI jema teo Ihaleka ane paraleka vagerenI azaMsA (IcchA) rahita levA badala pradhAna tapathI zuSka zarIra ane bubhukSita (bhUkhyA) thaI gayA. . (navara there ApucchittA cAru pavvayaM durUhaMti, durUhittA jAva do mAsiyAe saMlehaNAe savIsaM bhattasayaM ca urAsIiM vAsasaya sahassAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNaMti) kaMika munie jyAre bhagavAna mahAvIra pAse AjJA meLavI hatI tyAre e sAte anagAroe bhagavaMta sthaviro pAsethI AjJA meLavI skaMdamunI karatAM emanA vize ATaluM ja vadhAre jANavuM joIe, A pramANe sAte anagAro For Private And Personal Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agaradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdiSaT rAjacaritanirUpaNam 275 cAruparvataM cArunAmakaM parvataM ' durUhaMti ' dUrohanti = Arohanti, ' durUhittA' dUruhya = Aruhya yAvad pRthivIzilApaTTakaM pramArNya pAdapopagamanaM svIkRtya dvimAsikyAsaMlekhanayA sarviMzatikaM bhaktazataM 'caurAsIiM vAsasaya sahassAI' caturazIrti varSazatasahasrANi= caturazItilakSavarSANi zrAmaNyaparyAyaM = cAritraparyAyaM pAlayanti, pAlayitvA caturazItiM pUrvazatasahasrANi caturazItilakSapUrvANi sarvAMyuH pAlayitvA jayante vimAne devatayopapannA: devatvenopapAtamutpattiM prAptAH / E tatra khalu astyekakAnAM devAnAM dvAtriMzatsAgaropamANi yAvat sthitiH / tatra khalu mahAbalavarnAnAM SaNNAM devAnAM dezonAni dvAtriMzatsAgaropamANi sthitiH / mahAbalasya devasya pratipUrNAni dvAtriMzatsAgaropamANi sthitirjAtA / / sU08 // isa taraha ye sAtoM hI anagAra bhagavaMta sthaviroM se AjJA lekara cAru nAma ke parvata para pahu~ce vahAM pahu~ca kara unhoM ne vahAM ke zilApaTTaka kI pramArjamA kI bAda meM pAdapopagamana saMthArA dhAraNa kara liyA / do mAsa kI saMlekhanA se 120 bhaktoM kA chedana kara unhoM ne 84 lAkha varSa taka zrAmaNya paryAya kA pAlaka kiyA / isa taraha apanI 84 lAkha pUrva kI samasta Ayu samApta kara anta meM deha kA parityAga kara ve pAMca anuttara vimAna ke andara jayanta vimAna meM (tatthaNaM atthe gahayANaM devANaM battIsaM sAgarovamAI0 ThiI tasthaNaM mahanthalavajjANaM chaNhaM devANaM deNAI battIsaM sAgarovamAiM ThiI mahatpalassa devassa paDipunAI battIsaM sAgarovamAI ThiI ) vahAM kitane ka devoM kI battIsa sAgara pramANa sthiti hai so mahAbala ko chor3akara chaha devoM kI sthiti kucha kama battIsa sAgara kI huI aura mahAvala kI sthiti pUrNa battIsa sAgara kI huI / " sUtra 9 dd bhagavata sthavi rAnI AjJA prApta karIne cAru nAme parvata upara pahoMcyA. tyAM paheAMcIne teoe pApApagamana saMthAro dhAraNa karyAM. For Private And Personal Use Only A pramANe potAne 84 lAkha pUrvanuM sapUrNa AyuSya pUruM karIne ante deha cheADIne tee pAMca anuttara vimAnamAM jayanta nAmanA vimAkamAM devanA paryAyathI janma pAmyA. ( tatthaNaM athegayANaM devANaM battIsaM sAgarIvamAI0 ThiI - tatthaNaM mahabbala vajjANaM chaNhaM devANaM demuNAI battIsaM sAgarovamAI ThiI ) tya'nA keTalAka devAnI khatrIza sAgara pramANu sthiti che. mahAkhalane khAda karatAM bIjA cha devAnI sthiti khatrIza sAgara pramANamAM theADI AchI thaI ane mahAmalanI sthiti pUrI khatrIza sAgara jeTalI thai / sUtra " 8'' 66 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre - mUlam-taeNaM te mahabbalavajjA chappiya devA tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiIkkhaeNaM aNaMtaraM ghayaM caittAihevajaMbUddIve dIve bhArahe vAse visuddhapiimAisesu rAyakulesu patteyaM patteyaM kumArattAe paccAyAyAsI, taM jahA paDibuddhI ikkhAgarAyA, caMdacchAe aMgarAyA, saMkhe kAsirAyA, ruppI kuNAlAhIvaI,adINasattUkururAyA, jitasattU pNcaalaahivii|| sU09 // TIkA-'taeNaM te' ityAdi / tatastadanantaraM te mahAbalavAH SaDapi devAstasmAd devalokAd jayantAd vimAnAd / 'AukkhaeNaM' AyuH kSayeNa-devasambandhina AyuSkarmadalikanirjaraNena, devasambandhyAyuH kSayeNa * bhavakkhae ' bhavakSayeNa bhavani bandhanabhUtakarmaNAM gatyAdInAM nirjaraNaM / ThiikkhaeNaM' sthitikSayeNa=devasambandhi sthitikSayeNa tenAnantaraM cayaM devazarIraM tyaktvA ihaiva jambUdvIpe nAmni dvIpe 'taeNaM te mahabbalaSajjA chappiyadevA' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM ) isake bAda (te mahabbala vajjiyA) mahAbala ke sivAya ve ( chappiya devA ) chahoM deva ( tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThihakkhaeNaM) usa devaloka se jayanta vimAna se-devaloka saMbandhI Ayu karma ke daliko kI nirjanA ho jAne se arthAt deva paryAya saMbandhI Ayu ke kSaya ho jAne se bhava ke kAraNa bhUta gatyAdi koM kI nirjanA ho jAne se sthiti ke kSaya ho jAne se ( aNaMtaraM ) usI samaya (cayaM caittA) deva zarIra ko chor3akara (iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAse ) isI jaMbU dvIpa nAma ke dvIpa meM, bhAratavarSa meM-bharata kSetra meM 'taeNa te mahabvala bajjA chappiya devA ' tyA EAsttha-(taeNa) tyA2mAha ( te mahabbala vajjiyA) bhADAmA sivAya te (chapiyadevA) cha / (tAo devalogAo AukkhaeNa bhavakkhaeNa ThiikkhaeNa) te devalekanA jayaMta vimAnathI devaleka saMbaMdhI Ayu kamane dalikAnI nirjarA thaI javAthI eTale ke deva paryAya saMbaMdhI AyuSya kSaya thavAthI bhavanA kAraNa bhUta gati vagerenI nijara thaI javAthI, sthitino kSaya hovAthI (arNataraM) ta samaye4 (cayaMcaitA ) he zarIrane ch|ddiine (iheva jaMbUhove dIve bhArahe vAse) yUdvIpa nAmanA 4 dI5mAM-bhArata varSa mAM-bharata kSetramA For Private And Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdi SaTrAjacaritanirUpaNam 277 ( madhyajambUdvIpe ) bhArate varSe bharata-kSetro, vizuddhapitamAtRvaMzeSu rAjakuleSu pratyekaM 2 kumAratayA ' paccAyAyA hotyA pratyutpannA abhUvan tadyathA-1. patibuddhiH-ikSvAkurAjaH prathamo jIvaH pratibuddhi nAmakaH kozaladezAdhipatiH / yatradezeayodhyAnagarI 2. candracchAya:-aGgarAjaH dvItIyo-dharaNi jIvaH candracchAyanAmA'Gga dezAdhipatiH yatra camyAnagarI 3. zaGkha kAzirAjaH, tRtIyo'bhicandrajItaH zaGkhanAmA-kAzidezAdhipatiH yatra vArANasI nagarI / 4 rukmI-kuNAlAdhipatiH caturthaH pUraNa jIva:--rukmInAmakaH kuNAladezAdhipatiH yatra zrAvastI nagarI / 5. adInazatru:-kururAjaH, pazcamo vasu jIvo'dInazatrunAmakaH kuru dezAdhipatiH / yatra( visuddhapiimAivaMsesu ) vizuddha mAtA pitA ke vaMza vAle rAja kuloM meM ( patteya 2) pRthaka 2 (kumArattAe paccAyAyAsI) putra rUpa se utpanna hue / (taMjahA) inameM (paDibuddhI ikkhAgarAyA caMdacchAe aMgarAyA saMkhe kAsi rAyA, ruppI kuNAlAhivaha, adINasattU kuru rAyA, jita pattU paMcAlAhivaI ) prathama jo acala kA jIva thA vaha kozala deza kA adhipati huA, jisa meM ayodhyA nagarI hai-isakA nAma vahAM pratibuddha huaa| dUsarA jisakA nAma dharaNa thA vaha candra chAyA nAma kA aGga deza kA adhipati huaa| isa aMga deza meM caMpA nagarI hai| tIsarA jo abhi candra kA jIva thA vaha kAzI deza kA rAjA huaa| vahAM isakA nAma zaMkha haa| isa kAzI deza meM banArasa nAma kI nagarI hai| cauthA jo pUraNa kA jIva thA vaha kuNAla deza kA adhipati huA usakA vahAM nAma rukmI thA / isa kuNAla deza meM zrAvastI nagarI hai / pAMcavAM jo "visuddhapiimAivasesu" vizuddha bhAtApitAnA zA 204AmA (pattayaM2) hA hA (kumArattAe paccAyAyAsI) putra 3 ma pAbhyA. (tauM jahA) mA madhAmai. (paDibuddhI ikkhAgarAyA caMdacchAe aMgarAyA saMkhe kAsirAyA ruppI kuNAlA hivai adINasattU kururAyA, jitasatta paMcAlAhivaI ) pahele acalane jIva kezala dezane adhipati thaye kezala dezanuM pATanagara ayodhyA nagarI hatuM. acalane jIva tyAM pratibuddha nAme paMkAye. bIje dharaNa aMga dezane adhipati thaye tenuM nAma caMdrachAya hatuM. trIjA abhicaMdrane jIva kAzI dezane rAjA thaye. te tyAM zakha nAme prasiddhi pAme. A kAzI dezamAM banArasanAme nagarI che. cothA pUraNane jIva kuNAla dezane adhipati thaye. tyAM tenuM nAma kamI hatuM. A kuNAladezamAM For Private And Personal Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 278 zAtAdharmakathAsUtre deze-hastinAgapuram / 3. jinazatru pAzcAlAdhipatiH, SaSTho vaizramaNa jIvo jitazatrunAmakaH pAJcAladezAdhipatiH, yatradeze kAmpilyaM nagaram / evaM SaDapi pRthaka 2 sthAneSu rAjAno jAtAH // suu09|| __ mUlam-taeNaM se mahabbale deve tIhiM NANehi samagge uccaThANaTThiesu gahesu somAsu disAsu vitimirAsu visuddhAsu jaiesu sauNesu payAhiNANukUlaMsi bhUmisapisi mAruyaMsi pavAyaMsi nipphannasastameiNIyaMsi kolaMsi pamuiyapakAliesu jaNavaesu addharattakAlasamayaMsi assiNINakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM je se hemaMtANaM cautthe mAse ahame pakkhe phagguNasuddhe tasta NaM phagguNasuddhassa cautthi pakkheNaM jayaMtAo vimANAo battIsaM sAgarovamadviIyAo aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAse mihilAe rAyahANIe kuMbhagassa ranno pabhAvaIe devIe kucchisi AhAravakaMtIe sarIravakaMtaei bhavavakaM tIe gabbhattAe vakrate taMrayaNiM ca NaM codasamahAsumiNA vanao bhattArakahaNaM sumiNapADhagapucchA jAva viharai // sU0 10 // vasu kA jIva thA vaha kuru deza kA adhipati huA-vahAM usakA nAma adIna zatru thaa| kuru deza meM hastinAga pura hai / tathA chaThA jo vaizravaNa kA jIva thA pAJcAla deza kA adhipati huA-isakA vahAM nAma jita zatru par3A thaa| isa meM kapilo nAma kI nagarI hai| isa taraha ye chahoM pRthak 2 sthAnoM meM rAjA hue / sUtra " 9" zrAvastI nagarI che. pAMcame vasune jIva kurudezane adhipati thaye. tenuM nAma adIna zatru hatuM. kuru dezamAM hastinApura nagara che. temaja chaThTho vaizravaNane jIva pAMcAla dezane adhipati thaye. tenuM nAma jita zatru hatuM. pAMcala dezamAM kapilA nAme nagarI che. A pramANe teA chae judA judA dezamAM rAjya pade suzobhita thayA / / sUtra" " // For Private And Personal Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na agAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalAdi SaTrAjacaritanirUpaNam 279 TIkA-'taeNaM se' ityAdi / tatastadanantaraM sa mahAbalo devatribhimA'naH 'samagge' samagraH saMyuktaH, 'uccaTThANaDhiesu' uccasthAna sthiteSu graheSu sUryAdiSu saumyAsu digdAhAdyutpAtarahitAsu 'disAsu 'dikSa vitimirAsu tIrthakara garbhAvAsamabhAvAda vyapagatAndhakArAma vizuddhAsu-jhaMjhAvAtarajaH kaNAdi rahitatvena nirmalAsu 'jaiesu ' jASikeSu rAjadInAM vijayasUcakeSu ' sauNesu ' zakuneSu kAkarutodiSu payAhiNANukUlaMsi ' pradakSiNAnukUle pradakSiNAvartatvAt pradakSiNaH, zubhAvahaH surabhizI tamandatvAdanukUlazca tasmin 'bhUmisapisi' bhUmisarpiNI bhUmau prasaraNazIle mArute vAyau, * pavAyaMsi ' pravAte vAtuM pravRtte. 'niSphannasassa. meiNIyaMsi' niSpannasasyamedinIke niSpannasasyA medinI bhUmiyasmin tathAbhUte kAle 'pamuiyapakkIliesu ' pramuditamakrIr3iteSu janapadeSu ardharAtrakAlasamaye azvinInakSatreNa 'joga' yogaM candrayogam, upAgatena prAptana, yAsaH prasiddhaH 'he maMtANaM' hemantAnAM mArgazIrSAdi phAlgunAntAnAM zItakAlamAsAnAM madhye caturthI mAsaH, aSTamaH pakSaH kRSNAdi mAsasya zAstrasaMyamatvAdaSTamatvaM pakSasyeti bhAvaH phAlgunazuddhaH phAlgunasya zuddhaH zuklaH dvitIyapakSo'stItyarthaH / tasya phAlguna zuddhasya ' cautthipakkhe' caurthIpakSe phAlgunazuddhasya pakSasya yA caturthI tithistasyAH pakSaH pArtho'rdharAtririti bhAvaH, tatra-'Na' itivAkyAlaGkAre, jayantAda vimAnAd dvAtriMzatsAgaropamasthitikAdanantaraM cayaM devasambandhizarIraM tyaktvAihaiva jambUdvIpe dvIpe-madhyajambUdvIpe bhArate varSe bharatakSetre mithilAyAM rAjadhAnyAM 'taeNaM se mahabyale ' ityAdi / ____TIkArtha-(taeNaM ) isake bAda (se mahabbale deve ) vaha mahAbala kA jIva deva (tIhi jANehiM samagge) mati jJAna zrutajJAna aura avadhi jJAna ina tIna jJAnoM kA dhArI ho kara ( aNaMtaraM ) una chahoM ke bAda apanI sthiti pUrNa kara (jayaMtAo vimANAo) usa jayaMta vimAna se (caittA) cala kara ( iheva jaMbuddIve hIve ) isI jaMbU dvIpa nAma ke dvIpa meM ( bhAra 'taraNa se mahanbale' tyA -( taeNa') tyA24 " se mahabbale deve" he mahAmasana 1 "tIhiM NANehisamagge" bhatijJAna, zrutajJAna bhane avadhijJAna mA zrI jJAnAne pA265 42nA2 ne " aNaMtara" te 7senA pachI pAtAnI sthiti pUrI zane " jayaMtAo vimANoo" yata vibhAnathA " caittA" yAsIna " iheva jaMbUhIve dIve " dIpa nAmanA mAla dvIpamai (bhArahe vAse ) For Private And Personal Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 080 jJAtAdharmakathAGgasUtre * kuMbhagassa ' kumbhakasya kumbhakanAmakasya rAjJaH prabhAvatyAH prabhAvatInAmnyA devyaH ' kucchisi ' kukSau ' AhAravakkaMtIe' AhAravyutkrAntyA AhAraparivartanena manuSyocitAhAragrahaNenetyarthaH, 'sarIravakkaMtIe ' zarIravyutkrAntyA devazarIraparivartanapUrvakamanuSyazarIragrahaNenetyarthaH / bhavavakkatoe' bhavavyutkrAntyA = devabhavaM vihAya manuSyabhavagrahaNena 'gambhattAe vakte' garbhatayA vyutkrAntaH gabharUpeNa samutpannaH / tasyAM rajanyAM ca khalu caturdaza mahAsvanAH prabhAvatI devyA dRssttH| he vAse ) bharata kSetra meM (mihilAe rAyahANIe ) mithilA rAjadhAnI meM (kuMbhagassa ranno pabhAvaie devIe kucchisi) kuMbhaka rAjAkI prabhAvatI devI kI kukSi meM ( AhAra vakratIe) AhAra ke parivartana se-manuSyo cita AhAra ke grahaNa se, ( sarIravakkaMtIe ) zarIra kI vyutkrAnti se deva zarIra ke parivartana pUrvaka manuSya zarIra ke grahaNa se, ( bhava vakkaMtIe ) bhava kI vyutkrAnti se deva bhava ko chor3akara manuSya bhava ke grahaNa se ( gambhattAe vakaM te ) garbharUpa se utpanna hue / jaba yaha prabhAvatI kI kukSI meM garbha rUpa se utpanna hue taba ( gahe su uccaTThANaDhiesu) sUryAdigraha uccasthAna para sthita the / (disApsu somAsu ) cAroM dizAyeM digdAha Adi upadravoM se rahita thI ( viti mirAsu visuddhAsu ) tIrthakara ke garbhAvAsa ke prabhAva se ve andhakAra rahita bana gaI thIM evaM jhaMjhAvAta rajakaNa Adi se rahita ho kara nirmala ho gaI thiiN| sarata kSetramA / 'mihilAe rAyahANIe" mithilA pAnImai kuNbhgssrnne| pabhAvaie devIe kucchisi " ma 20nI prabhAvatI devInA 42ma "AhAra vakkaMtIe " mahArAnI parivartanathI bhAnavAyita mAhAranA thI " sarIra vaktIe" zarIranI vyu.tithI theTa hai va zarIranA parivatana tamA manuSya zarI2nA thA " bhavavakkaMtIe " apanI yutiyA 31 sapane tyane manuSya -ma12 a 42vAnI mApekSAthI "ganmattAe vakkaMte " garbha rUpe janma pAmyA. ___yAre te pramAvatIna 2mA 35 satayA tyAre " gahesu uccadvANa dviesu " sUrya kore aDI anya sthAna tA. disAsu somAsu yAre himAhihADa kore upadrava pAnI tI. " vitimirAsu visuddhAsu" tIrthakara nA garbhavAsanA prabhAvathI dizAo prakAza yukta temaja jhaMjhAnila rajakaNa vagerethI rahita thaIne svaccha banI gaI For Private And Personal Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mahAbalaSaT rAjacaritanirUpaNam 21 usa samaya (sauNe su jaiesu) kAka Adi pakSI, rAjA Adi ke vijaya sUcaka zabda bola rahe the| ( mAruyasi) havA bhI (payANu kUlaMsi ) pradakSiNAvarta ho kara ( pavAyasi ) vaha rahI thii| surabhI aura zItala manda hone ke kAraNa vaha anukUla thI / ( bhUmi sapisi ) bhUmi kA sparza vaha kara rahI thI / (kAlaMsi ) vaha samaya aisA thA ki jisameM ( niSphanasassamehaNIyaMsi ) niSpanna sasya se medinI AcchAditaharI bharI panI huI thI ( jaNavae su) jana pada bhI (pamuiyapakkIlIesu) harSa se harSita bane hue the aura vividha prakAra kI krIDoo meM rata the( addharattakAlasamayaMsi ) yaha samaya arddha rAtri kA thaa| (assiNI NakkhatteNaM jogamuvagaeNaM) isa meM azvinI nakSatra kA candra ke sAtha yoga ho rahA thA (je se hemaMtANaM cautthe mAse aTThame pakkhe phagguNa suddhe ) yaha ardha rAtri kA samaya phAlaguna mAsa ke zukla pakSa kA thA / yaha mAsa hemaMta kAla ke mAso meM cauthA mAsa tathA 8 vAM pakSa hai| (tassa NaM pharaguNasuddhassa cautthi pakkhe NaM) aisI usa phAlguna zukla cautha kI arddharAtri ke samaya meM ve mahAvala deva apanI 32 sAgara kI sthiti pUrNa karake usa jayaMta nAmaka vimAna se cava kara prabhAvatI devI te mate (sauNesu jaiesu ) 1131 mere pakSI Pion vgeren| bhATe miyane suuybnaa| zava pyArI 2 // tA. ( mAruyasi) 5na 5y (payANukUlaMsi ) prakSita ne (pavAyasI) pAte to. zIta bhanha bhane sugadha yuta pavana anuNa sAgato to. ' bhUmisapisi ' te pRthviin| 250 2tAM paate| to tA. 'kAlaMsi' mAvA subha samaya to bhAM (nippannasarasameiNiyasi ) ni0panna pAnathI bhaDanI pRthvI' dI mApa 26 thI87 2hI tI. 'jaNavaesu' na56 55 'pamuiya pakkIlIesu' harSamAM taraboLa thaI rahyuM hatuM. ane jAta jAtanI krIDAomAM masta hatuM "addharttkaalsmysi' madhI zatanAmata tA. 'assiNINakkhatteNa jogamuvagae Na' mazvinI nakSatrane yandranI sAthe yoga 25 2ho to. 'je se he maMtANaM caUtthe mAse aTThame pakkhe phagguNasuddhe ' 3 mahinA nA zukha pakSa yAta hatuM. A mahine hemaMta kALanA mahinAmAM cothe mahine temaja AThama pakSa cha. 'tassaNa phagguNasuddhassa cautthi pakakhaNa' mevI 55 zuta cothanA aDadhI rAtanA vakhate mahAbala deva pitAnI bavIza sAgaranI sthiti pUrI karIne te tyaMta nAmaka vimAnamAMthI cavIne prabhAvatI devInA garbhamAM zA0 36 For Private And Personal Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 281 zAtAdharmakathAGgasUtre varNakA= teSAM svapnAnAM varNanaM vAcyaM taccAnyatra savistaraM draSTavyam teSAM nAmAni kevalaM procyante-gaja-vRSabha-siMha-lakSmI-puSpamAlA-candra-sUrya-dhvaja-pUrNakalaza-panasaraH-samudra-devavimAna-ratnarAzivahnaya iti / bhartRkathanam svapnavRttaM bhatre nivedayatItyarthaH / svapnapAThakapRcchA svapnaphalavAcakAn samAhUya bharnA kumbhakanapeNa svapnaphalapRcchA kRtetyarthaH / yAvat-svapnapAThakaiH svapnaphalaM niveditaM, tatsarva prathamAdhyayane dhAriNIdevyA adhikAre yathA kathitaM tathaiva vAcyaM vizeSastu-dhAriNyA svapne gaja eva dRSTaH, prabhAvatvA tu caturdaza svapnA iti / evaM ca tairuktamke garbha meM Aye / (taM rayaNi ca NaM coddasa mahAsumiNA vannao) usa rotri meM usa prabhAvatIdevI ne 14 mahA svapna dekhe / ina mahA svapnoM kA savistara varNana anyatra se jAnanA cAhiye hama yahA~ una ke nAma nirdeza karate hai jo isa prakAra candra, sUrya, dhvaja, pUrNakalaza, padmasara, samudra devavimAna, ratnarAzi aura agni / ina svapno ko dekhakara prabhAvatI ne apane pati kuMbhaka rAjA se kahA rAjA ne usI samaya svapnapAThakoM ko bulAyA aura unase ina svapnoM ke phala ko puuchaa| unhoM ne ina svapnoM kA kyA phala hai yaha yAta rAjA ko khii| yaha saba viSaya isI ke prathama adhyayana meM dhAriNI devI ke adhikAra meM jisa prakAra se prakaTa kiyA gayA hai usI prakAra se yahAM bhI jAnanA caahiye| dhAriNI devI ne svapna meM kevala eka hAthI hI dekhA thaa| prabhAvatI ne to caudaha mahA svapna dekhe / anta meM una svapna pAThakoM ne kahA-rAjana ! prabhAvatI devI ne jo ye caudaha sundara svapne dekhe haiM-una sthita thayA 'ta rayaNiM caNa' coisamahAsumiNA vannao'ta rAtrimA prabhAvatI devIe 14 svapno joyAM A badhAM mahAsvane viSenuM savistara varNana jijJAsuoe bIjethI jANuM levuM joIe. prabhAvatI devIe. ya, sUrya, 1r, pUNa 4, 5masa2, samudra, vibhAna 2tnarAzi bhane agni ATalI vastuo svapnamAM joI hatI. A svapnane joyA bAda prabhAvatIe pitAnA pati kuMbhaka rAjAne svapna viSe kahyuM ane temaNe tarata ja svapAThakene bolAvyA ane temane A svAnA phaLa viSe pUchayu. svapna pAThakee A svapnanuM phaLa zuM thaze tenI badhI vigata rAjAne kahI saMbhaLAvI. jJAtAdhyayana nA prathama adhyapanamAM dhAriNidevInA prasaMgamAM A viSe savistara varNavyuM che. ahIM paNa te mujaba ja samajI levuM joIe svapnamAM dhAriNI devIe phakta eka hAthI ja je hate paNa prabhAvatIe te cauda mahA sapane joyAM hatAM. svapnanuM phaLa varNavatAM svapna pAThakae kahyuM For Private And Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAramAmRtavarSiNI TokA a0 8 prabhAvatIdevIdohadAdinirUpaNam 283 he rAjan ! prabhAvatI devyA caturdaza zobhanAH svapnA avlokitaaH| tatpabhAvAcca kravartI vA tIrthaMkaro vA bhaviSyati / svapnaphalaM zrutvA sA prabhAvatI garbha sukhasukhena vahamAnA viharati-Aste sma // sU0 10 // __mUlam-taeNaM tIse pabhAvaIe devIe tiNhaM mAsANaM bahupaDi punnANaM imeyArUve Dohale pAubbhUe-dhannAo NaM tAo ammayAo jAo NaM jalathalayabhAsurappabhUeNaM dasaddhavanneNaM malleNaM atthuyapaccatthuyaMsi sayaNijjaMsi sannisannAo saNNivannAo ya viharAMti, egaM ca maha sirIdAmagaMDaM pADalamalliya caMpaya asoga punnAga nAga masyagadamaNagaaNojakojjayapauraM paramasuhaphAsadarisaNijjaM mahayAgaMdhaddhaNiM muyaMtaM agghAyamA. NIo DohalaM viNeti / taeNaM tIse pabhAvatIe devIe imeyArUvaM DohalaM pAubbhUyaM pAsittA ahAsannihiyA vANamaMtarA devA khippAmeva jalathalaya0 jAva dasaddhavannamallaM kuMbhaggaso ya bhAraggaso ya kuMbhagassa ranno bhavasi sAharaMti, egaM ca NaM mahaM siridAmagaDaM jAva muyaMtaM jAva uvaNeti, taeNaM sA pabhAvatI devIjalathalaya jAva malleNaM jAva DohalaM viNei, taeNaM sA pabhAvatI devI pasatthake prabhAva se isa ke yA to koI tIrthaMkara janma legA yA koI ckrvrtii| isa prakAra svapnoM kA phala sunakara prabhAvatI bar3I prasanna huI aura usa ne AnaMda ke sAtha garbha ko dhAraNa karate hue sukhapUrvaka samaya ko vyatIta kiyaa| sUtra "10" he rAjana! prabhAvatI devIe cauda uttama svane joyAM che, tenA prabhAva thI emanA uparathI kAMte tIrthakara janma leze kAM keI cakravartI ! " A pramANe svapna phaLa sAMbhaLIne prabhAvatI khUbaja prasanna thaI. ane sukhethI garbha dhAraNa karI ne samaya pasAra karavA lAgI chesUtra 10 / For Private And Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAsUtre DohalA jAva viharai, taeNaM sA pabhAvaI devI navaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM addhaTumANa yaratidiyANaMje se hemaMttANaM paDhamaM mAse docce pakkhe maggasirasuddhe tassaNaM ekArasIe puvvarattAvaratta0 assiNI nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uccaTThANaTTiesu gahesu pamuiyapakAliesu jaNavaesu AroggAroggaM ekUNavIsaimaM titthayaraM pyaayaa|| sU0 11 // ____TIkA-'taeNaM tIse 'ityAdi- tatastadanantaraM khalu tasyAH prabhAvatyA devyA striSu mAseSu bahupatipUrNaSu azeSataH sampUrNeSu satsu ayametadUpaH dohadaH garbhasadbhAvanitAbhilASaH prAdurbhUtaH- dhanyAH khalu tA ambA:=putramAtaraH yA khalu 'jalathalayabhAsurappabhUeNaM' jalasthalajabhAsvaramabhU - tena jalepu sthaleSuca yajjAta bhAsvaraM vikasitaM, prabhUtaM pracuraM, tena ' dasaddhavanneNaM' dazArdhavarNena paJcavarNayuktena mAlyena mAlyebhyo hitaM mAlyaM-puSpajAtaM, tena ' atthuyapaJcatthuyaMsi ' AstRta pratyAstRte kramaza uparyupari samAcchAdite zayanIye-zayyAyAM ' sanisannAo' saniSaNNAH saMniviSTAH 'saNNivannAo' saMnipannAH suptAzca viharanti sukhena taeNaM tIse pabhAvaIe' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isa ke bAda (tIse pabhAvaIe devIe) usa prabhAvatI devI ke jaba (tiNhaM mAsANaM bahupaDipunANaM ) tIna mAsa acchI taraha se pUrNa ho cuke-taba ( imeyArUve dohale pAunbhUe ) use isa prakAra kA dohalA utpanna huA- (dhannAo NaM tAo ammayAo ) ve mAtAe~ dhanya haiM (jAo NaM jala thalaya bhAsurappabhUeNaM dasaddhavanne NaM malle NaM) jo jala meM evaM sthala meM utpanna hue vikasita paMcavargoM ke prabhUtapuSpoM se ( asthuya paccatthuyaMsi saNijjaMsi sanisannAo sanivannAo ya 'taeNaM tIse pabhAvaie / ' yA ! TIrtha-(taeNa) tyaa2|4 (tIse prabhAvaie devoe) pramAvatIhavI yAre (tihaM mAsANaM bahupaDipunnANa) ay mahinA sArI te 5sA2 54 yu4|| tyAre ( imeyArUve dohale pAunbhUe) tene yA pramANe hA utpanna yuM hai (dhannAjo NaM tAo ammayAo) te bhaat| / dhanya che. (jAo Na jala thalaya bhAsurappabhUeNa dasaddhavanneNaM malleNaM) resI bhane sthamA sai ane vikAsa pAmelAM pAMcaraMganA puSkaLa pramANamAM ekaThAM karelAM pukhethI For Private And Personal Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhenagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 prabhAvatIdevI dohadAdinirUpaNam 285 tiSThanti tA ambA dhanyAH, iti pUrveNa sambandhaH / ekaMca mahat vizAlaM 'siri. dAmagaMDaM' zrIdAmakANDaM zrIdAmnAM zobhAyuktamAlAnAM kANDaM samUhaM 'pADalamalliyacaMpaya- asoga- punnAga-nAgamaruyaga-damaNaga-aNojja kojjayapauraM' pATalAmallikA- campikA-'zoka-puMnAganAga - maruvaka-damanakA- 'navayakubja pracuraM, pATalAdyA puSpajAtayaH- pATalapuSpaM, ' gulAba ' iti prasiddhaM mallikApuSpaM-campakapuSpam , azokapuSpam, punnAgayuSpam , nAgapuSpaM, maruvakA patrajAti vizeSaH, damanakapuSpam , anakyaH-sundaraH, kubjakaH zatapatrikA vizeSaH, etAni pracurANi yatra tata tathA, 'paramasuhaphAsadarisaNijja' paramasukhasparzadarzanIyaM paramasukhadaH sparzIyasya tad tacca darzanIyaM dRSTisukhadaM ceti 'mahayA gaMdhaddhANi' mahAmurabhigandhaghrANi mahAmurabhigandhaguNaM tRptihetuM pudgalasamUhaM muzcat prasArayad tad AjighrantyaH viharaMti ) isa taraha eka eka karake kramazaH puSpoM ke aneka svaroM se samAcchAdita huI zayyA para baiThatI haiM sukha se zayana karatI haiM / (egaM ca mahaM sirIdAmagaMDaM pADalamalliyacaMpayaasogapunnAganAgamaruyagadamaNagaNojjakojjayapauraM paramasehaphAsadarisaNijja mahayAgaMdhaddhaNimu. yaMta AdhAyamANIo dohalaM viNeti ) aura advitIya zrIdAmakAMDa ko-zobhAyukta mAlAo ke samUha ko ki jisameM pATala (gulAba) mallikA (moMgharA) caMpaka, azoka, punnAga, nAga, maruvA, damanaka evaM sundara kubjaka ke puSpoM kA prAcurya hai, jisakA sparza parama sukha kAraka hai aura jo dRSTi ko AnaMda dAyaka hai tathA tRpti kAraka mahAsurabhi gaMdha guNa vAle pudgaloM ko jo phailA rahA hai sUMghatI huI apane garbha manoratha ( atthuya paJcatthuyaMsi sayaNijjaMsi sannisannAo sannivanAo ya viharati) // rIte anukrame puno tharathI DhaMkAelI evI zayyA (pathArI) upara bese che ane sukhethI zayana kare che. ( egaM ca mahaM sirIdAmagaMDaM pADalamAlliyacaMpayaasogapunnAganAgamaruya. gadamaNagaNojjakojja pauraM paramasuhaphAsadarisaNijaM mahayA gaMdhaddhaNimuyaMtaMAdhAya mANIo dohalaM viNeMti) 2mA 58 (gudA), madirA, 254, maza, punnA, nI, bharuvA, damanaka ane suMdara kujakanA puSe puSkaLa pramANamAM che, sparza jene atyaMta sukhada che ane je daSTine AnaMda ApanAra che ane tutakaranAra mahAsugaMdha guNavALA pudgalene je phelAvI rahyo che-evA advitIya (sarvottama) For Private And Personal Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sTepha anarasures tena tathAvidhena zrIdAmakANDena prANendriyaM tarpayantyaH dohadaM = garbhasadbhAva janita manorathaM ' viNeMti' vinayanti = pUrayanti / tA eva jananyo jagati bhAgyazAlinyaH prazaMsanIyA dhanyAzca santItyarthaH / tatastadanantaraM khalu tasyAH prabhAvatyA devyAH imametadrUpaM dohadaM prAdurbhUtaM thA saMnihitAH samIpasthitA vAnavyantarAdevAH kSiprameva jalasthalItpannAni yAvadazArdhavarNAna = paJcavarNAni mAlyAni = puSpANi kumbhAgrazazca kumbhaparimANataH, bhArAgrazazca bhAraparimANatazca kumbhakasya rAjJo bhavane saMharanti = samAnayanti / ekaMca khalu mahat zrIdAmakANDaM yAvad muJcat upanayanti - samIpe samAnayanti / tataH khalu sA prabhAratI devIjalasthalaja yAvat- yAvacchabdenakI pUrti karatI haiM (ve mAtAe~ dhanya haiM aisA saMbaMdha yahAM para lagA lenA cAhiye) (taeNaM) isake bAra (tIse pabhAvatIe devIe imeyArUvaM dohalaM pAunbhUtaM pAsittA ahAsannihiyA vANamaMtarA devA khippAmeva jalathalya0 jAva dasaddhavannamalaM kuMbhaggasoya bhAraggasoya kuMbhagassa rano bhavaNaMsi sAraMti) usa prabhAvatI devIke isa prakAra ke dohaleko utpanna huA dekha kara ke samIpa meM rahe hue vAnavyantara devoMne zIghra hI jala meM aura sthala meM utpanna paMcavarNa ke puSpoM ko kuMbha parimANa meM aura bhAraparimANa meM kuMbhaka rAjA ke bhavana para lAkara rakha diyA / ( egaM caNaM mahaM siridAmagaMDaM jAva muyaMta jAva uvaNeMti) aura sAtha meM eka bar3A bhArI zrIdAmakANDa bhI ki jisameM pATala gulAba zrI dAmakAMDa suMdaramALAonA samUha ) nI suvAsa anubhavatI peAtAnA gamanAratha ( dohada )nI pUrti kare che. ( khare khara te mAtAe dhanya che. ) ( taeNa ) tyAra mAha. ( tI se pabhAvatI devIe imeyArUve dohalaM pAUbhUtaM pAsittA ahAsani hiyA bANamaMtarA devA khippAmeva jala thalaya0 jAva dasaddhavannaM mallaM kuMbhagasso ya bhAragasso ya kuMbhagarassa ranno bhavaNaMsi sAharaMti ) prabhAvatI devInA A pramANenA dAhalAne utpanna thayelA jANIne pAse rahenArA vAnanyatara devAe tarata ja jaLa ane sthaLamAM utpanna thayelAM pAMcara'ganA puSpAne kuMbha parimANamAM ane bhAra piramANumAM kuMbhaka rAjAnA bhavana upara lAvIne mUkI dIdhAM ( egaMca NaM mahaM siridAmagaMDa jAva muyaMta jAva uvaNeti ) pATasa vagere nA puSpA jemAM gUMthelAM che, ane je netrAne mATe sukhada ane sparza paNa jenA AnaMda dAyaka che, ane jemAMthI cAmara sugaMdhI prasarI rahI che evA For Private And Personal Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 prabhAvatIdevI dohadAdinirUpaNam 287 'jala thalaityanantaraM 'bhAsurappabhUeNaM dasavanneNaM' iti saMgrahaH, mAlyena-puSpa jAtena yAvat-atra yAvacchabdena- 'asthuyapaccatthuyaMsi ' ityArabhya ' agyAya mANIo' itiparyantasya grahaNam., dohadaM vinayati-pUrayati / tataH khalu sA prabhAvatI devI prazastadohadA yAvad saMpUrNa dohadA saMmAnita dohadA vihrti.| atha bhagavatastasya tIrthaMkarasya sakala jagatkalyANakaraMjanmakadA'bhavaditi ji. jJAsAyAmAha-' taeNaM' ityAdi / tatastadantaraM khalu sA prabhAvatI devI navasu mAseSu bahupratipUNeSu sarvathA saMpUrNeSu tadanantaram ardhASTamesu rAtriMdiveSu vyatIteSu yo'sau hemantAno hemanta Rtu saMjJakAnAM mArgazIrSadiphAlgunAntAnoM prathamo mAsaH, dvitIyaH pakSaH mArgazIrSa zuddhaH mArgazIrSamAsasya zuddhaH zukla: pakSo vartate, tasya- khalu ekAdazyAM tithau pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye madhyarAtre azvinI nakSatra yoga-candrayogamupAgate-prApte AdikepuSpaguMthe hue haiM aura jo netra ko sukha dene vAle evaM sukhasparza hai jisameM se sugaMdha hI sugaMdha cAroM ora phaila rahI hai rAnike pAsa lAkara upasthita kiyA / (taeNaM sA pabhAvatI devI jala thalaya jAva malleNaM jAva dohalaM viNei ) isake anantara usa prabhAvatI devIne jala thalake vikasita paMca varNa vAle prabhUta puSpoM se samAcchAdita huI zayyA para baiThakara zayana kara zrIdAmakANDa ko ki jo pATala (gulAya) Adi ke puSpoM se guMthA huA thA yAvat gaMdha ko phailA rahA thA sUMgha kara apane dohale kI pUrti kii| (taeNaM sA pabhAvatI devI pasattha dohalA jAva viharaha, taeNaM sA pabhAvaI devI navaNhaM mAmANaM bahu paDipuNNANaM aTThamANa ya rattiM diyANaM je se hemaMttANaM paDhame mAse docce pakkhe maggasirasuddhe tassaNaM egArasIe puvvarattAvaratta0 ossiNInakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uccaTThANahiesu gahesu pamuiyapakkIliessu jaNavaesa AroggAroggaM egU me moTI mAre zrIrisis 55 paanvyt| tyA dAvyA (taeNa sA pabhA. vatI devI jalathalaya jAva malleNa jAva dohala viNei ) tyA2 mA prabhAvatI devIe jaLanA vikasita pAMcaraMganA puSpathI samAcchAdita zayyA upara besI ne, zayana karIne, pATala vagerenA puSpathI gUMthAyelA suvAsita zrIdAmakAMDane sudhIne pitAnA dohadanI pUrti karI. (taeNaM sA pabhAvatI devI pasatyadohalA viharai, taeNaM sA pabhAvaI devI navaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNAtaM aTThamANayarAiMdiyANaM je se hemaMtANaM paDha memAse docce pakkhe maggasirasuddhe tassaNaM egArasIe putvattAvaratta. AssiNInakkhatteNa joga For Private And Personal Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 288 hAtAdharmakathAGgasUtre sati uccasthAnasthiteSu uccarAzigateSu graheSu sUryAdiSu pramudita prakrIDiteSu hRSTeSu kIDAvatsu ca janapadeSu dezeSu satsu ArogyArogarahitA anAvAdhA prasavavedanA rahitA satItyarthaH ArogyaM = anAbAdhaM lakezavarjitaM ekonaviMzatitamaM tIrthakara prajAtA-prajanivatI. / / mU0 11 // NavIsaimaM titthayaraM payAyA) isa prakAra prazasta dohalA vAlI vaha prabhA. vatI devI ki jisa kA dohalA acchI taraha se pUrNa ho cukA haiM aura jisa dohale ko rAjA AdijanoM ne bhI sanmAnita kiyA hai Ananda pUrva ka rahane lgii| aba sUtrakAra yaha prakaTa karate haiM ki bhagavAna una tIrtha kara ko jagat kalyANa kAraka janma kisa samaya huA-ve kahate haiM ki jaba garbha ke nau mAsa sampUrNa rUpa se vyatIta ho cuke aura unake Upara sADhe sAta rAta kA samaya aura adhika nikala cukA usa samaya prabhAvatI devI ne hemanta kAla ke prathama mAsa mArgazIrSa zukla ekAdazI ke dina madhya rAtri ke samaya azvinI nakSatra meM, jaba ki usakA yoga candramA ke sAtha ho rahA thA aura sUryAdigraha uccasthAna para sthita the tathA janapadoM meM Ananda kI lahare chAyI huIthI-vividha prakAra kI krIDAoM meM ve rata bane hue the binA kisI bAdhA ke klezavarjita 19 veM tIrthakara ko janma diyA / / sUtra 11 // muvAgaeNaM uccaTThANaTiesu gahesu pamuiya pakkIliesu jaNavaesu AroggAroggaM ekUNavIsaimaM titthayara payayA) A rIte jenuM dehada saMpUrNa paNe pUruM thayuM che ane rAjA vagere guru janee paNa jenA dehadane sanmAnIta karyuM che evI prazasta dehada vALI prabhAvatI devI AnaMdanI sAthe pitAnA divaso pasAra karavA lAgI, have sUtrakAra jagata nA kalyANa karanArA evA bhagavAna tIrthaMkara ne janma kayAre thaye tenuM varNana karatAM kahe che-ke jyAre garbhanA navamAsa pUrA thaI gayA ane navamAsa upara sADA sAta divasarAtane samaya pasAra thaye tyAre hemaMtakALanA prathama mahinAnA zukala pakSa agiyArasanA divase aDadhI rAtanA samaye azvinI nakSatramAM-jyAre te nakSatrane ga candranI sAthe thaI rahyo hato ane sUrya vagere grahe ucca sthAne sthita hatA ane AkhA janapadamAM AnaMdanAM mojAM prasarI rahyA hatAM ane badhA mANase aneka jAtanI ramata ane kIDAomAM masta thaI rahyA hatA tyAre prabhAvatI devIe kaleza ane duHkha rahita thaIne 19 mA tIrthaMkara ne janma ApyuM. e sUtra "11" For Private And Personal Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 dizAkumArI prabhRtibhiH utsavakaraNam 285 mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM ahologavatthavvAo aha disAkumArIo mayattarIyAojahA jaMbUddIvapannattIe jammaNaM savvaM navaraM mihilAe kuMbhayassa pabhAvaIe abhilAo saMjoevo jAva nandIsaravara dIve mahimA, tayA NaM kuMbhae rAyA bahahiM bhavaNavai titthayara jAyakammaM jAva nAmakaraNaM, jamhANaM amhe imIe dAriyAe mAue mallasayaNijjasi Dohale viNIte taM houNaM NAmeNaM mallI, jahA mahAbbale nAma jAva parivaDDiyA sA vaddhatI bhagavatI diyaloyacutA annovmsiriiyaa| dAsIdAsa parivuDA parikinnA pIDhamaddehiM // sU0 12 // TIkA- taNa kAleNa ' ityAdi / tasmin kAle caturthArakalakSaNe tasmin samaye jina janmasamaye'dholoka vAstavyA aSTa dikumAryaH mahattarikAH pradhAnAH bhogaGkarA 1, bhogavatI 2, subhogA 3, bhogamAlinI 4, suvassA 5, vatsamitrAH 6, vAriSeNA 7, valAhakA 8, ityetanAmikAH samAgatAH / yathA jambUdvIpaprajJaptau bhagavatastIrthakaraya janmavarNitaM, sarva tathaiva vijJeyam , navaraM etAvAn vizeSaH 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (aho logavatthavvAo) adholoka meM nivAsa karanevAlI (aTTha) ATha (disAkumArIo) dikkumArikAe~ (mayaharIyAo jahA jaMbUddIvapannattIe jammaNaMsavvaM ) jinakA nAma bhogaGkarA, bhogavatI, subhogA, bhogamAlinI suvatsA, vatsamitrA vAriSeNA aura balAhakA hai aaii| jaMbUdvIpa prajJapti 'teNa kAleNa teNa samaeNa"-tyAdi TI -(teNa kAleNa teNa samaeNa) teNe bhanete samaye (ahologa batthavAo) apAmA 2DenArI ( aTTha) mA (disAkumArIo) EiAL subhArisa ( mahayarIyAo jahA jaMbUhovapannattIe jammaNaM savvaM ) manA nAme bhegaMkarA bhegavatI, sugA, gamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, pAriyA, mane mA-cha-tyA bhAvA-' dIpaprajJapti' bhI lagavAna sA 37 For Private And Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre iha mithilAyAM nagaryA kummakasya rAjJaH prabhAvatyAH abhilApaH varNanaM saMyoktavyaH vaktavyaH, yAvat nandIzvaravare dvIpe mahimA-utsavaH, devaikRtaH / tadA khalu kumbhako rAjA bahubhirbhavanapativAnavyantara-jyotiSka vaimAnikaiH janmotsave kRte sati tIrthakarajAtakarma yAvat nAmakaraNa kRtavAn yasmAt khalu asmAkam asyAM dArikAyAM garbhagatAyAM mAturmAlyazayanIye kusumazayyA viSaye dohado vinItaH= meM bhagavAna tIrthaMkara ne janma kA jaisA varNana kiyA gayA hai-vaisA hI varNana yahAM jAnanA cAhiye (navaraM) parantu usakI apekSA isameM itanI vizeSatA hai (mihilAe kuMbhayassa pabhAvaie abhilAo) ki yahAM mithilA nagarI kuMbhaka rAjA aura rAnI prabhAvatI kA sambandha liyA gayA isaliye mallInAtha tIrthaMkara ke janma ke varNana karane meM inasaya kA yoga lagA lenA cAhiye / (jAva naMdIsara vare dIve mahimA) mallinAtha tIrthakara ke janma kA utsava naMdIzvara nAma ke dvIpa meM devoM ne kiyA / (tayANaM kuMbhae rAyA bahahiM bhavaNavai 4 titthayara jAya kammaM jAva nAma karaNaM) isake bAda kuMbhaka rAjA ne aneka bhavanapati vAnavyantara, jyotiSka evaM vaimAnika devoM ke dvArA janmotsava kiye jAne para tIrthakara kA jotkarma yAvat nAma karaNa kiyA / ( jamhA NaM amhe imIe dAriyAe mAue malla sayaNijjaMsi dohale viNIe taM houNaM NAmeNa mallI) nAma karaNa tIrthakara nA janma viSe jevuM varNana karavAmAM AvyuM che tevuM ja varNana saDI 5 navu naye. ( navara) 5 tanA 42di 28 mAralI vizeSatA ongpI na ( mahilAe kuMbhayassa pabhAIe abhilAo) mI mithilA nagarI, kuMbhaka rAjA ane rANI prabhAvatInA saMbaMdha viSe varNana karavAmAM Ave che eTale mallinAtha tIrthakaranA janma varNanamAM A badhAne vega apekSita che. (jAva nadIsaravare dIve mahimA ) hevAme masinAya tItha 42 namI(sa nahI512 nAmanA dvIpamA vy| te! (tayANa kuMbhae rAyA bahUhi bhavaNa vai4 titthayara jAyakammaM jAva nAma karaNaM) 5 lanapativAna vyatara, jyotiSya ane vaimAnika dee jyAre sArI peThe bhagavAna tIrthakarane janmotsava UjavI lIdhe tyAre kuMbhaka rAjAe temane jAtakarma yAvat nAma karaNa saMskAra karyo. (jamhANaM amhe imIe dAriyAe mAue mallasayaNijjasi dohale viNIe taM houNaM NAmeNa mallI) rAjAe temanuM nAma malli pADyuM kemake jyAre te garbhamAM hatA tyAre temanI mAtAne mAlatInA pupinI mALAnI zAnuM dehada thayuM hatuM ane temanA dehadanI For Private And Personal Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNo TI a08 dizAkumArI prabhRtibhiH mahotsavakaraNam 221 devaiH pUritaH, tad bhavatu khalu iyaM nAmnA malliH mAlAyai hitaM, taba sAdhu vA mAlyaM kusumaM tadgatAbhilASarUpadohadapUrvakametasyA dArikAyA janmasaMjAtaM tasmA dasyA nAma 'mallIM' itikRtam / asyAH strItve'pi jinastIrthakaro'rhaditi zabdAnAM bAhulyena puMstve pravRttidarzanAtpuMliGgazabdena vyavahAraH / yathA mahAvalo nAma= meM unakA nAma mallI rakhA gayA-kyoM ki rAjAne yaha vicArA ki jaba ye garbha meM thI to inakI mAtAko puSpoMkI mAlya kI zayyA ke viSaya meM dohalA utpanna huA thA-aura usa dohale kI pUrti devoM ne kI thI ataH yaha putrI nAma se mallI raho- isI abhiprAya se rAjA ne usakA nAma malli rkhaa| "mAlAyai hitaM tatra sAdhu vA mAlyaM" isa vyutpatti ke anusAra mAlya zabda kA artha kusuma hotA hai / so jaba ye mAtA ke garbha meM thI taba mAtA ko usa mAlya ke viSaya meM abhilASa rUpa dohalA utpanna huA thA-jisa kI pUrti devoM ne kI thI-ataH usa dohada pUrvaka isa lar3akI kA janma huA-isa kAraNa rAjA ne usakA nAma malli rakha diyaa| yadyapi yaha strIrUpa meM thI-to bhI " jinaH tIrtha kara arhata" ityAdi zabdoM kI bahulatA se pulliGga meM pravRtta dekhI jAtI hai-isaliye yahAM inakA pulliGga zabda se vyavahAra tIrthaMkara kI apekSA kiyA gayA hai / ( jahA mahAvale noma jAva paDivaDiyA " mA vaddhai bhagavatI diya loya cunA aNovama sirIyA dAsI dAsa parivuDA parikinnA pIDhamahiM ,, pUrti dee karI hatI. ethI ja rAjae te putrInuM nAma mahilA pADyuM hatuM "mAlAyai hitaM tatra sAdhuvA mAlyaM " . vyutpatti bhuma bhAsya zabdane arthe kusuma ( puSya ) thAya che. jyAre malila mAtAnA garbha mAM hatA tyAre temane mAlya nI abhilASA rUpa dehada utpanna thayuM hatuM te dehadanI pUrti devoe karI hatI. ethI mAlyane dehadathI janmelI te putrInuM nAma zata mahilA pAuyuM na mA khI 35 utI chata se " jina tIrthakaraH gata vagere zabda nA bAhulyathI te puligathI ja saMbaMdhita karavAmAM Ave che. eTalA mATe ahIM je puliga zabdathI vyavahAra karavAmAM Ave che te temanI tIrthakaranI apekSAthI ja. (jahA mahAbale nAma jAva paDivaDiyA "sA vaddhatI bhagavatI diyaloya cutA aNovamasirIyA dAsIdAsaparivuDA parikinnA poDhamaddehiM "1") bhagavatI sUtranA mahAbalanAM varNananI jema ja malinA varNana vizeSaNa For Private And Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 292 zAtAdharbhakathAGgasUtre yathA bhagavatI sUtre mahAvalo varNitastatheyaM mallI vijJeyetyarthaH / / atha gAthA dvayena malliM varNayati- sA vaddhai ' ityAdi sA vardhamAnA bhavatI dhulokacyutA anupamazrIkA, dAsIdAsapariztA parikIrNA pIThamardaiH // 1 // sA mallI vardhamAnA-anudinaM vRddhi gatA, bhagavatI-aizvaryAdiguNayuktA, dhulokacyutA devalokAdanuttaravimAnAccyutA=avatIrNA, anupama zrIkA-advitIya zobhAyuktA, dAsIdAsaparivRtA, pIThamardaiH vayasyaiH parikIrNA-parikaravatI bahusahacarI yuktetyrthH| asitazirojA sunayanA bimboSThI dhavaladantapaGktikA / varakamalakomalAGgI phullotpalagandhaniHzvAsA // 2 // asita zironA bhramarayadatizyAmavarNakezA, sunayanA = sulocanA, bimboSThI =vimbavadraktavarNoSThI, dhavaladantapaGktikA dhavalA kundamuktAdivacchuklavarNA danta paktidantazreNikA yasyAH sA tathA, varakamalakomalAGgI varakamalavat - azuSka kamalapuSpavat komalAni mRdulAnyaGgAni yasyAH sA tathA, phullotpalagandhaniH zvAsA=vikasitanIlakamalavadgandhayuktaniHzvAsavatI jAtA / / sU0 12 // jisa prakAra bhagavatI sUtra meM mahAbala kA varNana kiyA gayA haiusI prakAra se ina mallI kA bhI varNana jAnanA cAhiye-sUtrakAra isI yAta kA varNana " sA vaddhai" isa gAthA dvArA karate hai-ve kahate hai ki ye malli nAma kI kanyA pratidina vRddhiMgata ho rahI thii| aizvarya Adi guNoM se yukta thI / aNuttara vimAna se cava kara AI thI anupama zrI se saMpanna thI / dAsI dAsa parivRtta thI aura aneka sahacariyoM se yukta thii| unake bAla bhramara ke samAna ati zyAma varNa vAle the| locana baDe suhAvane the| bimba jaise lola varNa vAle inake donoM oSTha the| dAMtoM kI paGkti kunda tathA muktA Adi ke samAna bilakula zubhra thii| azuSka lo . "sA vaddhai" 0 43 sUtrA2 me pAta 2504 425 // mAge che. teo varNana karatAM kahe che ke malli nAme kanyA divase divase moTI thaI rahI hatI. te ezvarya vagere guNethI pUrNa hatI te anuttara vimAnathI AvIne AvI hatI ane anupama zrI saMpanna hatI. te dAsI dAsethI vIMTaLAyelI temaja ghaNuM sahacarIethI yukta hatI. temanA vALa bhamarA jevA atyaMta kALA hatA. temanAM netre manohara hatAM. baMne hoTha biMbaphaLa jevA lAla hatA. temanI daMtapaMkti kuMda temaja matI For Private And Personal Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 8 mohagRhanirmANasvarUpanirUpaNam 293 mUlam-taeNaM sA mallI videharAyavarakannA ummukkabAlabhAvA jAva rUvaNa jovvaNeNa ya lAvanneNa ya atIva 2 ukidusarIrA jAyA yAvi hotthA, taeNaM sA mallI desUNavAsasayajAyA te chappirAyANo viuleNa ohiNA AbhoemANI 2 viharai / taM jahA - paDibuddhiM jAva jiyasattuM paMcAlAhivaiM, taeNaM sA mallI koDuMbiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI - tubbheNaM devANuppiyA! asogavaNiyAe egaM mahaM mohaNagharaM kareha aNegakhaMbhasayasanniviTuM, tassa NaM mohaNagharassa bahumajjhadesabhAe cha gambhagharae kareha, tasiM NaM gabbhagharagANaM bahamajjhadesabhAe jAlagharayaM kareha, tassaNaM jAlagharayasta bahuma. jjhadesabhAe maNipoDhiyaM karaha, jAva paccappiNaMti ||suu013|| TIkA-'tapaNaM sA' ityAdi-tatastadanantaraM khalu sA mallI mallInAmnI 'videha rAyavarakannA' videharAjavarakanyA videho mithilAjanapadaH, tasya rAjA kumbha kastasya varAkanyA putrI ' ummukkavAlabhAvA' unmuktabAlabhASA, vyapagatavAlyA vasthA yAvat rUpeNa ca yauvanena ca lAvaNyena ca atIvAtIvotkRSTA utkRSTakamala puSpa ke jaisA inakA mRdula aMga thaa| vikasita nIla kamala ke samAna gaMdha yukta inakA nizvAsa thaa| sUtra "12" . 'taeNaM sA mallI ' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (videharAyavarakannA sA mallI) videha rAjakI kanyA vaha mallI (ummukka bAlabhAvA) bAlyAvasthA kA parityAga kara (jAva sveNa jovaNeNa ya lAvanneNa ya atIva 2 ukkiTThasarIrA vagere jevI ekadama svaccha hatI. tAjA kamaLa puSpanA jevAM temanAM sukomaLa aMgo hatA. temane nizvAsa prakuTilata nIlakamaLa je suvAsita hatuM. A sUtra "12 'taeNaM sA mallI' yA TI--(taeNaM) tyA2mAha (videharAyavarakannA sA mallI) vihe anyAM bhakti (ummukkabAlabhAvA) maya55 vaTAvAna (jAva rUveNa jovvaNeNa ya For Private And Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 224 jJAtAdharmakathAsUtre zarIrA cApi jAtA sssIditi sambandhaH / tatastadanantaraM khalu sA mallirdezona varSazata jAtA dezonaM kiJcidUnaM varSazataM jAtaM = bhUtaM vyatItaM yasyAH sA tathA, dezonazatavarSayaskA satItyarthaH tAn SaDapi pratibuddhayAdIn rAjJo vipulenAvadhinA= avadhijJAnena AbhogayantI 2 punaH punaH pazyantI viharati tiSThati sma / tadyathApratibuddhiM yAvat jitazatruM pAJcAlAdhipatim / pratibuddhi nAmA ikSvAkuvaMzyo rAjA' yodhyAdhipatiH, candracchAyo'GgadezAdhipatiH zaGkhanAmA kAzIjanapadAdhipatiH, rukmanAmA kuNAlAdhipatiH, adInazatrunAmA kurudezarAjaH, jitazatruH paJcAlA - jAyA yAvi hotthA ) yAvat rUpa, yauvana evaM lAvaNya se atyaMta utkRSTa zarIra yukta ho gaI / (taNaM sA mallI desUNa vAsa saya jAyA-te chappi rAyANo vipuleNa ohiNA AbhoemANI 2 viharai ) usa samaya usa kI avasthA zata varSa se kucha kamathI / pratibuddhi Adi apane sAtha ke una 6 rAjAoM ko jyoMhI unoMne apane avadhijJAna se jAnA to une mAlUma ho gayA ki ( paDibuddhiM jAva jigrasatuM paMcAlAhivaI ) acala kA jIva kozala deza ko adhipati huA hai vaha ikSvAkuvaMzIya hai aura usakA nAma pratibuddha hai / 1 " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharaNa kA jIva caMdracchAya nAma kA aMga dezAdhipati huA hai / abhicandra kA jIva kAzI deza kA adhipati huA hai usakA nAma isa samaya zaMkha hai / pUraNa kA jIva kuNAla deza kA adhipati huA hai / usakA nAma rukmI hai / vassukA jIva kurudeza kA adhipati huA hai lAvaNaya atIva 2 ukkisarIrA jAyA yAvi hotthA ) yAvata rUya, yauvana ane lAvaNyathI ekadama uttama zarIravALI thaI gaI, ( taNaM sA mallI debhrUNa vAsa samajAyA te chapi rAyANo vipuleNa ohiNo AbhomANI 2 viraha ) temanI uMmara te vakhate so varSa karatAM ochI hatI. pratibuddhi vagere petAnI sAthenA te cha rAjAone teNe potAnA adhijJAnathI jANyA tyAre tene guDe ( paDibuddhi jAva jiyasattaM paMcAlAddivaI ) bhayasanA va azasanA adhipati thayA che. te IkSvAkuvaMzIya che, ane tenuM nAma pratibuddha che. . dharaNanA jIva aMga dezanA adhipati thayA che ane tenuM nAma caMdraracchAya che. abhicaMdranA jIva kAzI dezanA adhipati thayA che ane atyAre tenuM nAma zakha che. pUraNa ne jIva kuNAla dezanA adhipati thayA che ane tenuM nAma rukamI che vasunA chatra kuru dezanA adhipati thayA che ane tenuM For Private And Personal Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mohagRhanirmANasvarUpanirUpaNam 295 dhipatiH, etAn paDapi rAjJaH punapunaravadhijJAnena vilokayantI tisstthtismetyrthH| jJAnatrayasaMpannA mallI bhagavatI svakIyAvadhijJAnopayogenedaM viditavatI-pUrvabhavasnehavazA te SaDapi rAjAno mAM pariNetumAgamiSyantIti teSAM pratibodhArthamupAyo mayA vidheya iti bhAvayati smeti bhAvaH / tatastadanantaraM sA mallI kauTumbika puruSAn AjJAkAriNaH puruSAn zabdayati=Ahvayati, zabdayitvA=AhRya, evaM vakSyamANa prakAreNa, avAdIt-he devAnupriyAH ! yUyaM khalu azokavanikAyAmekaM mahat-bRhat mohanagRhasaMmohajanakaM gRhaM ' kareha' kuruta-nirmAta, kIdRzaM tadityAha ' aNegakhaMbhasayasanniviDaM' anekastambhazatasanniviSTam anekAni stambhazatAni sabhiviSTAni saMlagnAni yasmin tat tathAvidham / tasya khalu mohanagRhasya bahumausakA nAma adIna zatru hai| vaizravaNa kA jIva pAMcAlAdhipati huA hai| usakA nAma jitazatru hai ( taeNaM sA mallI koDubiya purise sahAveha ) isa prakAra apane pUrvabhava ke sAdhiyoM kI paristhiti ko jJAta kara usa mallI bhagavatI ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA- ( sahAvittA evaM vayAsI) aura ghulAkara una se aisA kahA- (tumbhe NaM devANuppiyA! asogavaNiyAe egaM mahaM mohaNadharaM kareha-aNegakhaMbhasayasanniviTuM) he devAnupriyoM! tuma azokavanikA meM saikar3oM khaMbhoM se yukta eka vizAla saMmohana gRha bnaao| isa ghara ko banAne ko Adeza una mallI bhagavatI isaliye diyA thA ki unhoM ne apane avadhijJAna se yaha jAna liyA thA ki ve chahoM rAjA pUrvabhava ke sneha se mujha se vivAha karane ke liye yahAM AveMge-ataH mujhe unheM pratiyodhita karane ke liye upoya karanA caahiye| nAma adInazatru che. vaizravaNa ne jIva paMcAla dezane adhipati thaye te ane tena nAma tizatru cha. (taeNaM sA mallI koDubiya purise sahAvei) mA zate pitAnA pUrvabhavanA mitronI paristhiti jANIne malI bhagavatIe kauTuMbika puruSAne mosAvyA. " sahAvittA evaM vayAsI" bhane mosAvAne tebhane huM. ( tubbheNaM devANuppiyA ! asogavaNiyAe egaM mahaM mohaNadhara kareha-aNegakhaMbha sayasanniviTaM) he devAnapriye ! tame azoka vanikAmAM seMkaDe thAMbhalAo vALa eka moTuM saMmohana ghara banAve. malI bhagavatIe saMmohana ghara eTalA mATe banAvaDAvyuM hatuM ke pitAnA avadhijJAna thI temaNe e vAta jANe lIdhI hatI ke teo chae rAjA pUrva bhavanA premane lIdhe temanI sAthe lagna karavA ahIM Avaze ethI temane pratibaMdhita karavAnA upAye temaNe mallIne karavA ja joIe kauTuMbika puruSane temaNe AgaLa kahyuM For Private And Personal Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 296 jJAtAdharmakathAsUtre dhyadeza bhAge = sarvathA madhyasthAnabhAge SaD- ' gabhaghara' garbhagRhAn antagRhAn kuruta / vAsa bhavanAni teSAM ca garbhagRhANAM bahumadhyadezabhAge jAlagRhaM atra gRhAntargataM vastu bahiH sthitAH pazyanti tadarthaM kuDaceSu dArvAdinirmitajAlakAni varta - nte tad jAlagRhaM kuruta tasya khalu jAlagRhasya bahumadhyadezabhAge maNipIThikAM maNimayapIThikA, kurUta, kRlA yAvat pratyarpayanti mallI bhagavatyA AdezAt koTumbikapuruSA mohanagRhaM tatra madhyamAge SaTsaMkhyakaM garbhagRhaM tanmadhye maNimaya ( tassa NaM mohaNagharasta bahumajjhadesabhAe cha ganbhadharae kareha ) usa saMmohana gRha ke ThIka madhyabhAga meM cha garbhagRhoM ko banAo ( to seNaM gambhagharagANaM bahumajjhadesabhAe jAladharayaM kareha tassa NaM jAla gharayassa bahumajjha desabhAe maNipeDhiyaM kareha, jAba paccapiNaMti ) una garbha gRhoM ke madhyabhAga meM jAlaghara ko bnaao| jAliyoM meM se jisa ghara kI vastu ko bAhira rahe hue manuSya dekha lete haiM / vaha jAla ghara kahalAte hai / ye jAliyAM bhItoM meM kASTa Adi kI banAkara lagAI jAtI hai / jisa prakAra makAnoM meM havA tathA prakAza Ane ke liye khir3akiyoM huA karatI hai - usI prakAra se ye jAliyAM bhI lagAI jAtI haiM / aura usa jAla gRha ke ThIka bIca ke sthAna meM maNinirmita pIThikA ko banAo / banAkara pIche isakI hameM sUcanA do| isa prakAra mallI bhagavatI ke Adeza ko pAkara una kauTumbika puruSoM ne 1 mohana gRha, usake bIca cha garbha gRha unake bIca meM 1 jAla gRha aura usa ke bIca meM maNi"sarasaNaM mohaNagarassa bahumajjhadekhabhAe ganbhagharae kareha samAhana gharanA adhavacce cha garbhagRha banAve. ( tI seNaM ganbhagharagANaM bahumajjha desabhAe jAva ghara yaM kareha tassa NaM jAla bahumatadesamAe maNipeDhiyaM kare jAva paccappirNati ) ghara " garbhagRhAnA madhya bhAgamAM jAla ghara manAvA je gharanI aMdaranI vastuo ne bahAranA mANasA gharanI jALIethI joI le che, te gharane jALadhara kahe che. jALIe bhIMtAmAM lAkaDA vagerenI banAvIne mUkavAmAM Ave che. gharamAM pavana temaja prakAza ne AvavAne mATe khArIe hAya che, temaja jALIe paNa mUkavAmAM Ave che ) A jALa gharanI kharAkhara adhavacce maNi jaDita pIThikA banAvo. For Private And Personal Use Only AkhadhuM taiyAra thaI jAya tyAre mane sUcita karo. ArIte mallI bhagavatInI AjJA sAMbhaLIne kauTuMbika puruSAe eka sa MmeAhana ghara, tenA vacce cha garbhagRha, tenI vacce eka jALagRha ane tenI vacce maNi jaTita pIkiA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 maNimayaputalikA nirmANAdinirUpaNam 297 pIThikAM ca kRlA mallIbhagavatyAH samIpamAgatyA vedayanti sma bhavadIyAdezamanusRtya sarva sAdhitamasmAbhiriti kathayanti smetyarthaH // su. 13 // mUlam - taNaM mallI maNipeDhiyAe uvariM appaNo sarisiyaM saritayaM sarivvayaM sarisalAvannajovvaNaguNovaveyaM kaNagamaI matthayacchi pauppalappihANaM paDimaM karei, karitA jaM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhArei, tao maNunnAo asaNa 4 kallA kalli egamegaM piMDaM gahAya tIse kaNagamaIe matthayacchiDDAe jAva paDimAe matthayaMsi pakkhivamANI 2 viharai / taNaM tI kaNagamaIe jAva macchayachiDDAe paDimAe egamagasi piMDepakkhippamANe 2 tao gaMdhe pAubbhavai, se jahAnAmae ahimaDei vA jAva eto aNiitarAe amnnaamtraae|| suu014|| TIkA- 'tapaNaM mallI' ityAdi / tatastadanantaraM khalu mallI = mallIkumArI maNipIThikAyA upari AtmanaH sadRzIM sadRzatvaM ca sadRzavayaskAM svazarIrasadRzapramANAM lAvaNyayauvanaguNapapetAM svasadRzalAvaNyAdiguNaiH sahitAM, kanakamayIM suvarNanimaya pIThikA banAI aura banAkara phira ve mallI bhagavatI ke pAsa Aye - Akara kahane lage- Apake AdezAnusAra hamane saba banokara yathAvat taiyAra kara diyA hai| sUtra 66 13 " " taNaM mallI maNipeDhiyAe ' ityAdi0 / TIkArtha- (i) isake bAda (mallI) mallI kumArIne ( maNipeDhiyAe raft apaNo sarisiyaM saritayaM sarivvayaM sarisalAvanna jovvaNa guNo anAvI ane banAvIte teo mallI bhagavatInI sAme AvyA ane AvIne kahevA lAgyA " hai devAnupri| hamArI AjJA pramANe ame yathAvata badhuM taiyAra rAvI hIdhuM che." // sUtra (" 13 n "" 'taraNa' mallIM maNipeDhiyAe~ ityAdi TIartha - (taeNa ) tyAra mAha ( mallI ) bhahatI kumArIkhe. ( maNipeDhiyA uvari appaNo sarisiyaM saritaMya sarivvayaM sarisa lAvana zA 39 For Private And Personal Use Only . Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre mitAM matthayacchiDDa' mastakacchidrAM mastakoparibhAge chidrayuktAM 'paumuppalappihANaM padmotpalapidhAnAM-raktanIlakamalAni pidhAnAni mastakacchidrasyAcchAdanAni yasyA stAM pratimAM = svatulyakRtikaputtalikAM kArayati = zilpakArainirmApayati / kArayitvA sA mallI kumArI yad viulaM' vipulaM-bahulam , azanapAnakhAdha svAcaM caturvidhamAhAram AhArayati-bhuGkte, tataH tasmAt-'maNunAo' manojJAm priyarasayuktAt azanapAnakhAdyasvAdyAt caturvidhAhAramadhyAt 'kallAkalli' kalyAkalyidine dine, ekamekaM piNDagrAsa gRhItvA, tasyAH kanakamayyAH mastakacchidrAyA yAvat pratimAyA mastake mastakoparibhAgavartini randhra prakSipantI ekamekaM grAsaM nipAtayantI 'viharai ' viharati Aste sma / tatastadanantaraM khalu tasyAM kanakavaveyaM kaNagamaI matthayacchiDDu paumuppalappihANaM paDimaM karei ) usa mANipIThikA ke Upara apanI jaisI-apanI jaisI vayavAlI apane zarIra ke sadRza pramANavAlI, apane jaise lAvaNya Adi guNoM vAlI eka suvarNa nirmita puttalikA zilpiyoM se banavAI / usake mastaka meM eka bar3A sA cheda rkhvaayaa| vaha cheda rakta nIla kamala rUpa Dhakkana se DhakA huA thaa| (karittA jaM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhArei tao maNunnAo asaNa 4 kallAkalli ega dvAreNaM piugahAya....viharai ) jaba isa prakAra kI puttalikA banakara taiyAra ho cukI-taba usa mallI kumArI ne vipula mAtrA meM azana, pAna, khAdya aura svAdya rUpa caturvidha AhAra taiyAra karavAyA aura svayaM khAyA-bAda meM usa priyarasayukta AhAra meM se pratidina vaha eka eka grAma ko lekara usa mastaka chidra vAlI suvarNa kI puttalikA ke usa mastakoparibhAgavartI cheda meM DAlane lagI-(taeNaM jovyaNaguNovaveyaM kaNagamaI matthayacchiSTuM paumuppalappihANaM paDimaM karei ) - te maNi pIThikA upara zilpa zAstrIo pAsethI pitAnA jevI. pitAnA jevA AyuSyanI, pitAnA zarIra jevA pramANanI potAnA jevA lAvaNya vagere gaNavALI eka sonAnI pUtaLI banAvaDAvI. tenA mAthAmAM eka moTuM kANuM 2khAvyuM. te kANuM raktanIla kamaLanA DhAMkaNathI DhAMkeluM hatuM. (karittA jaM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AhArei tao maNunnAo asaNa 4 kallAkalli egadvAreNaM piugahAya....viharai) jyAre ArIte senAnI pUtaLI taiyAra thaI gaI tyAre mallI kumArIe azana pAna khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtane puSkaLa pramANamAM AhAra taiyAra karAvaDAvyuM, ane haMmezA te AhAramAMthI pite jamatI, ane tyAra bAda temAMthI eka kaLIo laIne kANAvALI senAnI pUtaLInA For Private And Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 maNimayaputtalikAnirmANAdinirUpaNam 299 mayyAM yAvat mastakacchidrAyAM pratimAyAmekaikasmin piNDe prakSipyamANe prakSipya mANe sati -- tao' tataH tasyA puttalikAyA sakAzAd gandhaH durgandhaH pAubbhavai ' prAdurbhavatiH-bahinissarati sma / sadRSTAnta puttalikA varNayati-tad yathAnAmakam yathA dRSTAntam-' ahimaDei vA ' ahimRtaka iti vA yAvat-atra yAvaccha bdena-' gomaDei vA, suNagamaDei vA, majjAramaDei vA, maNussamaDei vA, mahisamaDei vA, mUsagamaDei vA, AsamaDei vA, hathimaDei vA sIhamaDei vA, vAghamaDei vo, vigamaDei vA, dIvimaDei vA, iti saGgrahaH ' gomRtaka iti vo, zunakamRtaka iti vA, mArjAramRtaka iti vA, manuSyamRtaka iti vA, mahiSamRtaka, iti vA mUSakamRtaka iti vA, azvamRtaka iti vA, hastimRtaka iti vA, siMhamRtaka iti vA, vyAghramRtaka tIse kaNagamattIe jAva macchayachiDDAe paDimAe egamegaMsi piMDa pakkhippamANe 2 tao gaMdhe pAunbhavai ) isa prakAra karate karate usa suvarNa mayI puttalikA meM mastaka ke cheda dvArA piMDa pahu~ca ne para usa puttalikA se durgandha nikala ne lgii| (se jahA nAmae ahimaDei vA jAva etto aNi?tarAe amaNAmatarAe ) vaha durgadha aisI thI-jaisI mare hue sarpa ke sar3a jAne kI hotI hai / yahAM yAvat zabda se "gomaDei vA, suNagamaDei vA" ityAdi kA saMgraha huA hai| ____ isakA artha isa prakAra hai-vaha dugaMdha gAya ke mare hue saDe kalevara kI hotI hai mare hue kutte ke saDe kalevarakI hotI hai, mare hue bilova ke saDe kalevara kI hotI hai, manuSya ke mare hue saDe kalevara kI hotI hai, mahiSa ke mare hue saDe kalevara kI hotI hai, mare hue cUhe ke maDe kaleghara kI hotI hai, mare hue ghoDe ke saDe kalevara kI bhAthAnA ni nasatI. (taeNa tIse kaNagamattIe jAva macchaya chihAe paDimAe egamegaMsi siMDe pavikhappamANe 2 tao gaMdhe pAunbhavai) mArIta sonAnI pUtaNImAM 4221 me me jIye navAthI tamAthI duganI dAsI. (se jahA nAmae ahimaDei vA jAva etto aNidvatarAe amagAmatarAe) bharekhA bhane sasA sApanA kI te dudha utI. mI yAta zapathI gomaDeivA, suNagamaDeivA' vagereno saMgraha thaye che. Ane artha A pramANe thAya che ke marIne saDI gayelA gAyanA zarIranA jevI marIne saDavA mAMDelA kUtarAnA zarIranA jevI marIne saDavA mAMDelA bilADAnA zarIranA jevI, marIne saDatAM mANasanA zarIranA jevI, marIne saDatAM pADAnA zarIranA jevI, marIne saDatAM uMdaranA zarIranA jevI, marIne saDatAM gheDAnA zarIranA jevI, marIne saDI gayelA hAthInA zarIranA jevI, For Private And Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 300 zAtAdharmakathaGgasUtre iti vA, vRkamRtaka iti vA, dvIpimRtaka iti vA, iticchAyA, eSAM mRtasAdi kalevarANAM durgandhaH khalu yAdRzo'niSTaH prAdurbhavati ' etto' etasmAd ' aNi. hatarAe ' aniSTataraH adhikastItraH, ataeva 'amaNAmatarAe' amanaAmatara:manaso'ti pratikUlo durgandhastasyAH puttalikAyA abhavadityarthaH // mU0 14 // mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kosalaNAmaM jaNavae, tattha NaM sAgee nAmaM nayare, tasta NaM uttarapurasthime disIbhAe, ettha NaM mahaM ege NAgagharae hotthA divve sacce saccovAe saMnihiyapADihere, tattha NaM nayare paDibuddhinAmaM ikkhAgurAyA parivasai, paumAvaI devI subuddhI amacce sAmadaMDabheyakusale, taeNaM paumAvaIe devIe annayA kayAI nAgajannae yAvi hotthA / taeNaM sA paumAvaI nAgajannamuvaTiyaM jANittA jeNeva paDibuddhI, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala pariggahiyaM sirasAvattaM dasanahaM matthae aMjaliM kaTTha evaM vayAsI -evaM khalu sAmI ! mama kallaM nAgajannae yAvi bhavissai, taM hotI hai, mare hue hAthI ke saDe kalevara kI hotI hai, mare hue siMha ke saDe kalevara kI hotI hai, mare hue vyAghra ke saDe kalevara kI hotI hai vRka aura dvIpi ke saDe kalevara kI hotI hai| ina mRta sAdikoM ke saDe hue kalevaroM kI durgaMdha jisa prakAra aniSTa hotI hai usI prakAra isase bhI aniSTatara vaha puttalikA se nikalatI huI durgadha thI-amana Amatara thI mana ko jarA sI bhI ruce aisI nahIM thI-kintu mana ke atisarvathA pratikUla thii| sUtra " 14" marIne saDI gayelA siMhanA zarIranA jevI, marIne saDI gayelA vAghanA zarIranA jevI marIne saDI gayelA varu ane dIpaDA (kIpi)nA zarIranA jevI, marIne saDI gayelA sApa vagerenA zarIranA jevI aniSTakArI durgadha hoya che tevI ja ane tenA karatAM paNa vadhAre aniSTatara pUtaLImAMthI nIkaLatI durgadha hatI. manane ekadama aNagamo thAya tevI sarvathA pratikULa temAMthI nAtI duga 5 tA. // sUtra "14 " // For Private And Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kosalAdhipatisvarUpanirUpaNam 301 icchAmi NaM sAmI ! tubbhehiM abbhaNunnAyA samANI nAgajannayaM gamittae, tubhavi NaM sAmI! mama nAgajannayaMsi samosarahA taeNaM paDibuddhI paumAvaIe devIe eyamaTuM pddisunnei| taeNaM paumAvaI paDibuddhiNA ranno abbhaNunnAyA haTTatuTTa jAva koDaM. biyapurise sadAvei, sadAvittA evaM kyAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mama kallaM nAgajaNNae bhavissai taM tunbhe mAlAgAre sadAveha, sadAvittA evaM vadaha evaM khalu paumAvaie devIe kalaM nAgajaNNae bhavissai, taM tubbhe gaMdevANuppiyA ! jalathalaya0 dasaddhavannaM mallaM NAgagharayaMsi sAharaha, egaMca NaM mahaM siridAmagaMDaM uvaNeha / taeNaM jalathalaya dasaddhavanneNaM malleNaM NANAviha bhattisuviraiyaM haMsamiyamaurakoMca sArasacakavAyamayaNasAla. koilakulovaveyaM IhAmiyajAvabhatticittaM mahagdhaM maharihaM vipulaM pupphamaMDavaM viraeha tassaNaM vahumajjhadesabhAe egaM mahaM siridAmaMgaDaM jAva gaMdhadhuNi muyaMta ulloyaMsi olaMbeha, olaMbittA paumAvaiM deviM paDivAlemANA 2 citttthh| taeNaM te koDuMbiyA jAva ciTThati // sU0 15 // TIkA--' teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samayekosalAnAma janapadaH deza AsIt, tatra khalu sAketanAmakaM nagaramAsIt / tasya sAketa 'teNeM kAle NaM teNaM samaeNaM' ityaadi| TIkArtha-( teNaM kAle NaM teNaM samaeNaM ) usa kola aura usa samaya meM (kosalA nAma jaNavae ) kozala nAmakA jana pada-deza thaa| ' teNa kAleNa teNa samaeNa 'tyAha E -(veNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) te Ne mane te mate (kosala nAma jaNavae) | nAme 54 (deza) sal. (tasthaNa sAgee nAmaM nayare ) For Private And Personal Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 302 jJAtAdharmakathAsUtre 4 nagarasya khalu uttarapaurastye digbhAge = IzAna koNe atra khalu mahadekaM nAgagRhamAsIt tat kIdRzamityAta- divyaM = pradhAnaM satyaM kAmanA pUrakatvAt 'saccovAe ' satyAvapAtaM = satyAbhilASaM saMnihiyapADihere ' saMnihitamAtihArya= saMnihitaM vinivezitaM prAtihArya pratIhArakarma vyantaradevena yasmin tattathA devAdhiSThitamityarthaH / tatra khalu nagare = sAketanagare pratibuddhinAmA ikSvAkurAjaH = ikSvAkuvaMzIyo rAjA parivasati / padmAvatI devI tasya bhAryA''sIt / ' subuddhiH amacce ' subuddhinAmakastasyAmAtyaH = maMtrI, sa kathaMbhUta ityAha-' sAmadaMDabheyakusale ' sAmadaNDabhedakuzalaH (tatthaNaM sAgee nAmaM nayare) usa meM sAketa nAma kA nagara thA / ( tassa NaM uttara puratthime disIbhAe - ettha NaM mahaM ege NAgadharae hotthA divve sacce saccovAe saMti hiyapADihere) usa ke IzAna koNa meM vizAla nAgaghara thA yaha divya aura pratyeka vyakti kI kAmanA kA pUraka hone se satya thaa| jo bhI koI kAmanA - abhilASA - isake samakSa karatA vaha usa kI saphala ho jAtI - satya ho jAtI - isaliye yaha satyAbhilASa thA / isake dvAra para vyantara deva pratihAra ke rUpa meM khaDe rahate the isaliye yaha saMnihita pratihArya thA / (tattha NaM nayare paDivuddhI nAmaM ikkhAgu rAyA parivasaha, paramAvaI devI subuddhI amacce sAmadaMDabheyakusale ) usa sAketa (ayodhyA) nagara meM ikSvAkuvaMza se utpanna pratibuddha nAma kA rAjA rahatA thA / isa kI bhAryA kA nAma padmAvatI thA / amAtya kA nAma subuddhi thA / temAM sAketa nAme nagara hatuM. ( tassa uttara purathime disI bhAe - etthaNaM mahaM ege nAgadhara hotyA ) divve sacce saccovAe saMtihiya paDihere) tenA IzAna kANumAM eka meATu nAgadhara hatuM. te vya ane dareke dareka mANasanI IcchAne pUrI karanAra hAvAthI satya hatuM. game te vyakti peAtAnI icchA-kAmanA-tenI sAme prakaTa karatA, tenI IcchA te cAkkasa pUrI pADatuM hatuM. tenI kAmanA saphLa temaja satya thatI hatI. ethI ja te sa*yAbhilASa hatuM. vyaMtara devA tenA dvAre pratihAranA rUpamAM UbhA rahetA hatA ethIja te saMnihita pratihAya hatu ( tasthaNaM nayare paDibuddhInAmaM ikkhAgurAyA parivasara, paumAI devI subuddhI amacce sAmadaMDabheya kusale ) sAketa nagaramAM ikSvAkuva zamAM janmelA pratibuddha nAme rAjA rahetA hatA tenI bhAryAnuM nAma padmAvatI hatuM. tenA amAtya ( matrI) nuM nAma subuddhi hatuM. For Private And Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAgAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 8 kosalAdhipatisvarUpanirUpaNama 303 sAmasAnkhanaprayogaH, daNDAraddhaM, bhedaH trupakSe mantrisainikAdibhirvirodhotpAdanam , teSu kuzala := nipuNaH / 1.tastadanantaraM ra lu padmAdAyAdecyA anyadA kadAcit nAgayajJakazcA pyAsIta-nAgamahotsava divasaH samAyAta ityarthaH / tatastadA khalu sA padmAvatI devI nAgayajJaM nAgamahotsavadivasam , upasthitaM samAyAtaM jJAtvA yazaiva prati buddhima rakSvAku rAjaratavopAraschati / upAgatya karatala parigRhItaM ziraAvatai dazanakha marata ke'JjaliM kRtvA evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt-he svAmin / evaM khalu mama kalye AgAmidivase nAgayajJavazvApi bhaviSyati, sad-tasmAt icchAmi yaha amAtya sAma, daNDa, aura bheda nIti meM kuzala thaa| za, ko zAMti se vaza karanA yaha sAma nIti hai, yuddha se vaza karanA-use parAsta kara apane Adhina dhanAnA-yaha daNDa niti hai-zatru kI senA meM maMtrI tathA sainikoM meM virodha utpanna karAnA isa kA nAma bheda hai| (taeNaM paumAvaIe devIe annayA kayAiM nAgajannae yAvi hotthA) eka samaya kI bAta hai ki padmAvatI devI ke yahAM nAgayajJa ke mahotsava kA dina aayaa| (taeNaM sA paumAvaI nAgajanna muvaTTiyaM jANittAjeNeva paDibuddhI-teNeva uvAgacchai)ataHvaha padmAvatI devI nAga yajJa-nAgamaho tsava-kA dina AyA huA jAna kara jahA~ apane pati pratibuddhi rAjA the vahAM gaI / (uvAgacchittA karayala pariggahiyaM sirasAvattaM dasanahaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI) vahAM jAkara usa ne rAjA ko donoM hAthoM kI aMjali banAkara aura mastaka para rakhakara namaskAra kiyA-bAda meM vaha isa prakAra kahane lagI- ( evaM khalu sAmI mama kallaM nAga jannae te amAtya sAma daMDa temaja bheda nItimAM kuzaLa hate. zatrune zAMtithI vazakare te sAmanIti che. yuddha laDIne vaza kare, tene harAve ane pitAne adhIna kare te daMDanIti te. zatranI senAmAM maMtrI temaja sainike mAM vizaSa tpanna 42va tase nIti . (taeNa paumAvaIe devIe annayA kayAI nAgajannae yAvihotthA) se sabhayanI pAta cha hai padmAvatI havIne tyAM nAgayajJa na bhaDAsa hivasa 24.vya.. ( taeNa sA paumAvaI nAgajanna muvadviyaM jANittA jeNeva paDibuddhi teNeva uvAgacchai ) nA bhAtsa nA EisanI oney thatAM pAtI vI pratisuddha rAnI pAse 4. ( uvAgacchittA karayara pari. gAhiyaM sirasAvattaM dasanahaM matthae aMjaliM kaTTa evaM vayAsI) tyAM na tere mana hAthanI aMjali banAvIne tene mastake mUkIne namaskAra karyA ane tyArapachI kahyuM ( evaM khalu sAmI mama kallaM nAga jannae yAvi bhavissai taM icchAmiNe For Private And Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 304 hAtAdharmakathAGgasUtre khalu svAmin ! yuSmAbhirabhyanujJAtA-AdiSTAsatI nAgayajJakaM gantuM nAgamahotsavaM kartu-nAgagRhaM gantum 'icchAmI' ti pUrveNa samanvayaH / he svAmin ! yUyamapi khalu mama nAgayajJe-nAgapajAyAM samavasarata-Agacchata yatu 'mayA sAdhaM samAgacchA ityarthaH' iti vyAkhyAtaM tat pramAdikam padmAvatyA ukti svIkRtya hi rAjJaH pazcA. d gamanaparaM zAstraM virudhyeta / tatastadanantaraM khalu sa pratibuddhiH pratibuddhinAmako nRpaH padmAvatyA devyA etamarthammArthanArUpaM pratizRNoti-svIkarItisma. / tataH khalu padmAvatI pratiSuddhinA rAjJA'bhyanujJAtA hRSTA tuSTA0 yAvat koTumbikapuruSAn AjJAkAriNaH puruSAn zabdayati Avayati, zabdayitvA=AhUya evaM-vakSyamANaprakAreNAvAdIt- he devAnupriyAH ! evaM khalu mama kalye nAgayajJako bhaviSyati, yAvi bhavissai, taM icchAmiNaM sAmI ! tumbhehiM anbhaNunnAyA samANI nAgajannae yaM gamittae ) svAmIn ! kala nAgamahotsava hogA-maiM kala nAga mahotsava manAU~gI-ataH Apase AjJA lene AI hU~ ataH Apa AjJA de to maiM kala nAga mahotsava manAne ke liye nAga gRha jAU~ / he svabhin ! Apa bhI mere isa utsava meM pdhaareN| ___ (taeNaM paDibuddhI paumAvaIe devIe eyamae paDisuNei ) padmAvatI devI ke isa kathana ko sunakara pratighuddhi rAjA ne usa ke prArthanA rUpa artha ko svIkAra kara liyA ( taeNaM paumAvaI paDibuddhiNA rannA anbhaNunAyA haTTa tuTTa jAva koDuMbiya purise sahAveha) isa ke anantara pratibuddhi rAjA se AjJApita huI vaha padmAvatI devI bahuta adhika harSita evaM saMtuSTa huI / yAvat usa ne kauTumpika puruSo ko ghulAyA ( sahAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! mama, kallaM nAgajaNNae bhavissai, sAmI ! tubbhehiM abbhaNunnAyA samANI nAgajannaeyaM gamittae) he svAmin AvatI kAle mAre tyAM nAga mahotsava thaze. huM AvatI kAle mahotsava ujavavAnI chuM. ethI nAga mahotsava ujavavAnI tamArI pAsethI AjJA meLavavA AvI chuM. tamArI AjJA thAya te huM AvatI kAle nAga mahotsava mANavA nAgadhara jAuM. he svAmi ! utsavamAM padhAravA tamane paNa mAmaya mAdhu chu (taeNa' paDibuddhi paumAvaIe devIe eyamahU~ paDisuNei) 5mAvatI na thana sAmajIna pratimuddha 20 tenI vinatI svIparI bAdhI. " taeNa paumAvaI paDibuddhiNI rannA abbhaNunnAyA haTThatuTTha jAva koTuMbiyapurise sahAvei" pratibuddhi rAjA vaDe AjJAMkita thayelI rANI padmAvatI devI khUbaja harSita temaja saMtuSTa thaI. yAvata teNe kauTuMbika purUSane bolAvyA, For Private And Personal Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kosalAdhipatisvarUpanirUpaNam 105 tad-tasmAt yUyaM mAlAkArAn zabdayata, zabdayitvA evaM padata-evaM khalu padmAvatyA devyAH kalye prabhAte nAgayajJaka nAga mahotsavo bhaviSyati tad-tasmAd yUyaM khalu he devAnupriyAH jalasthala nabhAvaramabhUtaM jalotpannaM vikasitaM pracuraMdazAdha varNa paJcavarNamAlyaM kusumajAtaM mAlyaM ca nAgara he saMharata-samAnayata.ekaMca khalu mahat zrIdAmakANDamupanayata. samAnayata / tataH khalu jalasthalaja bhAsvara prabhUtena dazAvaNena mAlyena-'jANAvika pani-viiyaM nAnAvidha bhakti suracitam anekaprakArakacitraracanA suzobhita, puppamaNDapaM visara teti sambandhaH, punaH kathaMbhUtaM tadityAha-'haMsamiyamau. rakoMca sArasacakavAyamayaNasAlakoilakulokvevaM haMsamRgamayarakrozcasArasacakravAka madana zAlakokila kulopapetam-haMsAdi kokilAntAH prAga vyAkhyAtAH, teSAM kulaiH samUhaizcitrarUpairupapettaM yuktaM, 'IhAmiyajAvabhatticittaM ' IhAmRga yAvad bhakticitram taM tumme lAlAgAre sadAveha, sadAvittA evaM vadaha evaM khalu paumAvaIe devIe kalaM nAma jaNa bhavitA ) bulAkara una se usa ne aisA kahA devAnupriyo ! mere yahAM kala nAgamahotsava hogA-isaliye tuma loga mAliyoM ko bulA-aura bulAkara una se aisA kaho-ki padmAdevI ke kala nAga yajJa hogA / (taM tumbheNaM devANupiyA ! jala thalaya0 dasaddhavannaM mallaM NAgapazyasi tAharaha ) mo tuma saba he devAnupriyo ! jalathala meM utpanna hue vikasita paMcavaNa ke puSpoM ko nAgaghara para pahu~cAo aura sAtha meM eka mahAna zrIdAmakANDa ko bhii| (taeNaM jalathala. dasavAne kI mallezaM jAgA vihamatisu virUyaM ha~sa miya maura koMca sArasacakavAyamayaNAmAlakoilakulovadheyaM IhAmiya jAva bhatticitta ___" sadAbittA evaM kayAso evaM khalu devANuppiyA mama kallaM nAga jaNNae bhavissaha. taM tujhe mAlAgAre gadAveha sadAcittAnadaha evaM khalu paumAvaIe devIe kallaM nAganAe bhavisA" lAvIne temane kahyuM- "devAnupriye ! mAre tyAM AvatI kAle nAga mahotsava thaze. rothI tame mALIone belA ane bolAvIne temane e pramANe se pAvatI devIne tyAMnA mahotsava 20. ( ta tubheNa devANappiyA! jala thalaya, dasavanna mallaM jAgadharayaMsi sAharaha) to devAnupriye ! tame badhA jaLa thaLamAM utpanna thayelAM pAMca raMgenA pupane ane zrIdAmakAMDane nAgagharo mAM pahoMcADo. ___ "taeNaM jala thala0 dasahayo NaM malleNaM NANAviha bhattisu vikhyaM ha~sa miyamaura kA~ca sArasa cAyanayaNasAla koilakulovaveyaM IhAmiya jAba bhatti cittaM nahavaM maharihaM vipulaM pUphamaMDavaM viraeha) mA 39 For Private And Personal Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 303 zAsAdharmakathAsa 9 " atra yAvacchabdena - ' IhAmRgetyanantaraM - vRSabhaturaga makaravihagavyAlaka kinnararuru zarabhakuJjaravanalatApadmalatA ' itipAThasya grahaNam / IhAmRgo vRkaH, ruruzarabhau mRgajAtivizeSau anye spaSTArthAH teSAM bhaktyA citraracanayA citram Azcarya janakam ' mahagdhaM mahA - mahAmUlyakaM ' maharihaM ' mahAhai- mahatAM yogya, vipulaM vistIrNam, IdRzaM puSpamaNDapaM viracayata kurutetyarthaH / tasya puSpamaNDapasya khalu bahumadhyadeza bhAge - sarvathA madhyabhAge ekaM mahat zrIdAmakANDaM yAvat pATalAdipuSpa samUhasahitagandhatrANi gandhadatiM muJcat-madadat ' ulloyaMsi ' ulloce candrAtape vastranirmitagRhAbhyanta rikAvaraNe - ' olaMbeha ' avalambayataH, olaMbittA abamahagdhaM maharihaM vipulaM puSphamaMDavaM viraeha ) isa ke anantara ve saba jalathala ke vikasita paMcavarNoM ke puSpoM se aura aneka prakAra ke citroM kI racanA se suzobhita eka puSpa maMDapa banAve, isa maMDapa ko ve haMsa mRga, mayUra, krauMca, sArasa, cakravAka, madanazAla kokila ina saba ke citroM se suzobhita kareM IhA mRga-vRka, vRSabha, turaMga, makara, vihaga, pAlaka - sarpa, kinnara, ee, zarabha, kuMjara - vanalatA aura padmalatA ina ke citroM kI racanA se use Azcarya kAraka banAveM / vaha puSpa maMDapa kImatI mahAruSoM ke yogya, evaM vistIrNa ho aisA bnaayeN| (tarasaNaM bahumajjhadesabhAe evaM mahaM siridAmagaMDaM jAva gaMdhavarNi mutaM ullola yaMsiolaMveha, olaMbittA paumAvaI devIM paDivAle mANA 2 ciTTaha, taraNaM te koDuMbiyA jAva cihnaMti) aura usa ke ThIka madhya bhAga meM tane hue caMdovA ke nIce eka bar3A bhArI zrIdAma ane tyAra khAda jaLathaLa nA vikAsa thayelA pAMcavaNonA puSpAthI temaja jAta jAtanA citronI racanAthI zeAlatA eka puSpanA mAMDavA manAve, haMsa, mRga, mAra, kau Mca, sArasa, cakrAvAka madanazAla ane kepala AkhadhAM pazu paMjIyana yitro thI bhAMDavAne zatrugAre tathA mahAbhRga, varu, majaha, ghoDo, bhagara, pakSI vyAsa, ( sarva ), Dinnara, ruru, zarala, hAthI, vanasatA, ane padmalatAnA suMdara citrothI mAMDavAne adbhuta rIte suzobhita karo. puSpamaDapa kiMmatI temaja mahApuruSone yeAgya vizALa hovA joie. ( tassa NaM bahumajjhadesabhAe evaM mahaM siridAmagaMDaM jAva gaMdhaddhaNi muyaMta ullolayaMsi olaMbeda, olaMbittA paumAvaI devIM paDivAlemANA 2 cihna, taNaM te koDuMbiyA jAva cihnaMti ) ane tAgelA cadaravAnI nIce ThIka madhyabhAgamAM nAkane peAtAnI suvAsa thI nRtya karAvanAra eka, bahu mATeA zrIdAmakAMDa laTakAvo. For Private And Personal Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kosalAdhipatisvarUpanirUpaNam 307 lambya padmAvatoM devIM 'paDivAlemANA ' pratipAlayantaH 2 pratIkSamANAH pratI kSamANAstiSThata / tatastadanantaraM khalu te kauTumbikAH kauTumbikapuruSAH yAvatyathApadmAvatyAsamAdiSTaM tathA kRtvA padmAvatIdevIM prtiikssmaannaastisstthntismaa|muu015|| mULam-taeNaM sA paumAvaI devI kallaMkoDubie evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! sAgeyaM nagaraM sabhitara bAhiriyaM Asitta samajiovalitaM jAva paccappiNaMti taeNaM sA paumAvaI devI doccaMpi koDuMbiya0 khippAmeba lahukaraNajutta0 jAva juttAmeva uvaTaveha, taeNaM te'vi taheva uvttaaveti| taeNaM sA paumAvaI devI aMto aMte uraMsi pahAyA jAva dhammiyaM jANaM durUDhA, taeNaM sA paumAvaI devI niyagaparivAla saMparivuDA sAgeyaM nagaraMmajjhamajjheNaM NijAi, NijittA jeNeva pukkharaNI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pukkharaNiM ogAhai, ogAhittA jalamajaNaM jAva paramasUibhUyA ullapaDasADiyAjAI kANDa-puSpoM kA gajarA-ki jisa se nAsikA indriya ko tRpti kAraka gaMdha nikala rahI ho ko lttkaaveN| laTakA kara phira mujha-padmAvatI kI vahAM pratIkSA karate hue baiThe raheM / isa prakAra una kauTumpikapuruSoM se padmAvatI devI ne aisA kahA-padmAvatI devI ke isa kathanAnusAra saba hI kAma una kauTumbika puruSoM ne kiyA-arthAt mAliyoM ko bulAyA aura una se isa pUrvokta prakAra ke puSpa maMDapa kI racanA karane ko kahA-unhoM ne saba kArya vyavasthita DhaMga se kara diyA aura padmAvatI devI kI pratIkSA karate hue ve saba vahAM Thahare rhe| sUtra "15" laTakAvIne mArI-padmAvatI devInI badhA tyAM pratIkSA karatA zekAya. A pramANe padmAvatI devIe kauTuMbika puruSane nAgamahotsava viSe sUcane ApyAM padamAvatI devInA Adeza mujaba kauTuMbika purue mALIone bolAvyA ane belAvIne temane yathAyogya puSpamaMDapa banAvavAnI AjJA ApI. A pramANe badhuM kAma vyavasthita rIte patAvIne padmAvatI devInI rAha jotA teo tyA sAyA. // sUtra" 15" // For Private And Personal Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre tattha uppalAI jAdha geNhai, gihittA jeNeva nAgadharae teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM, paumAbaIe dAlavaDIo bahUo pupphapaDalagahatthagayAo dhUvakaDucchagahatthagayAo piTTaosamaNugacchati / taeNaM paumAvaI sabiDie jeNeva nAgaghare leNeva uvAgacchai, uvAgacchitA nAmagharayaM apavilai, azupavisittA lomahatthagaM jAva dhUvaM DahAi, DahitA paDibuddhiM paDiyAlemANI paDivAlemANI ciTTai // sU0 16 // ___TIkAH-'taeNaM sA' ityAdi-tatastadanantaraM khalu sA padmAvatI devI kalye dvitIyadivase prabhAte kauTumvikAn AjJAkAriNaH pumAn evaM vakSyamANaprakAreNAvAdit-bho devAnubhiyAH ! kSiprameva-zIghrameva, sAketa nagaraM / sabhitara bAhiriyaM' sAbhyantarabAhya-abhyantareNa-madhyamAgena saha bAhyaM bahirmAgaM yatra tat'AsittasammajiovalitaM ' Asikta samArjitopalisa-AsiktaM-sugandhitajalairAIkRtaM saMmAnitaM-mArjanyAdibhiH kacarApasArana nirmalIkRtaM pazcAdupalipta 'taeNaM sA paumAvaI devI ityAdi / ____TIkArtha-(taeNaM) isa ke bAda (sA paramAvaIdevI) usa padmAvatIdevIne (kallaM koDaMthie evaM vayAsI ) dUsare dina prAtaHkAla una kauTumbika puruSoM se aisA kahA-(khippAmeva bho devANuppiyA ! sAyaM nagaraM sabhitara bAhiriyaM Alitta sanmajjiolitaM jAva paccappiNeti ) bho devAnupriyoM ! tuma loga zIghra hI sAketa nagara ko bhItara bAhira sugaMdhita jala se sIMcoM, buhArU lekara use kUDA kara kaTa kacarA haTAkara bilakula sApha karo, gobara Adise use lIpoM isa prakAra padmAvatIdevI _ 'taeNa sA paumAvaIdevI ' tyAta TItha (taeNa) tyA2 (sA pa umAbaI dezI) 5mAvatI pAye (kallaM koDubie evaM vayAsI) bhI hise savAre TIma puruSAne 2mA pramANe 4 . (khippAmeva bho devANuppiyA ! sAgeyaM nagaraM sambhitaravAhiriyaM Asitta sammajjivalitaM jAva paccappiNeti) - he devAnupriye ! tame loko satvare sAketa nagarI nI bahAra ane aMdara suvAsita pANI chAMTe sAraNuthI kacare ekadama sApha kare ane chANa vagerethI lIdhe padmAvatI devInI AjJA sAMbhaLIne kauTuMbika puruSoe te pramANe ja For Private And Personal Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 kosalAdhipatisvarUpanirUpaNam 309 gomayAdinA'nuliptaM kuruta yAvat pratyarpayanti-yadhA-padmAtI devyA AdiSTaM tathA kRtvA te kauTumbikA he svAminyaH sarva sAdhitamasmAbhiriti-tadAjJAM pratyarpayanti-Avedayanti sma / tatastadanantaraM sA padmAvatI devI 'doccaMpi' dvitIyavAramapi kauTumbikapuruSAn zabdayitvA ekzavAdit-he devAnupriyAH! kSiprameva lahukaragajutta0' laghukaraNayukta yAvad yuktameva pabheyuktAM kRtvA rathamupasthApa. yata / tatastadanantaraM khalu te'pi kauTumvikapuruSAapi yathA padhAvatyA samAdiSTaM tathaiva rathamupasthApayanti / tataH khalu sA pAvatI devI anto'ntaHpure antaH purasya madhye snAtA yArad solaMkAra vibhUpitA dhArmika yAna-sthaM, durUr3A-Aroke Adeza ko pAkara una kauTumdhika puruSoM ne vaisA hI saba kucha kArya yathAvata kara diyA aura pIcha padmAvatI ke pAsa jAkara kahA-svaminI! Apane jaisA kAma kara ne ko kahA thA hama ne vaha kAma vaisA ho kara diyA hai| (taeNaM sA paumAvaI devo doccapi kauDaviya0 vippAmeva laha karaNa juttajAvajuttAmeva uvahaveha, taeNaM te vi taheva uTThAveMti) isake bAda emAvatI devIne duvArA bhI una kauTubika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara kahA-bho devAnupriyoM ! tuma loga zIghra hI jaldI 2 cAla se calane vAle bailoM ko jota kara yahAM eka ratha ko upasthita kro| padmAvatI kI isa AjJA ko pAkara ve kauTumbika purUSa bhI padmAvatI ke AdezAnusAra ratha ko bailoM se yukta kara le Aye / (taeNaM sA paumA. vaI devI. aMto aMteusi DAyA jAva dhammiyaM jANaM duDhA ) ratha jaba A cukA-taba padmAvatI devI ne antaH pura ke bhItara hI snAna kiyA yAvat samasta alaMkAroM se Apane Apa ko vibhUSita kara phira vaha karyuM ane tyAra bAda temanI pAse AvIne kahevA lAgyA...he svAmini ! tame je kAma karavAnI amane AjJA ApI hatI te kAma ame e sarasa rIte pUrNa karI dIdhuM che. taeNaM sA paumAvaIdevI doccapi koDuviya khippAmeva lahakaraNa juttA jAva juttAmeva upaveha taeNaM tevi taheva uvaTThAti ) tyAra bAda padmAvatI devIe bIjI vAra kauTuMbika puruSane bolAvyA ane bolAvIne kahyuM "he devAnupriye ! tame satvare zIdhrapati vALe baLada jotarIne eka ratha lAve. padmAvatI devInI pramANe AjJA sAMbhaLIne kauTuMbika puruSo pazu tebhanI mAjJA bhu5 2thamA tarIna sama.vyA. (taeNa sA paumAvaI devI aMto aMte uraMsi vhAyA ja va dhammiyaM jANaM durUDhA) nyAre ratha sajaja thaIne AvI gayA tyAre padmAvatI devIe raNavAsanI aMdara ja snAna karyuM yAvat sarva prakAranA ghareNAMothI potAnA zarIrane zaNagAya ane tyAra pachI te dhArmika sthamAM besI gaI For Private And Personal Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre hatisma / tataH khalu sA padmAvatI devI nijakaparivArasaMparivRtA saMkhyAdiparivAreNa yuktA sAketanagaraM madhyamadhyena niryAti=nirgacchati / niryAya-nirgatya yatrai va puSkaraNI kamalayuktA vApI vartate tatraivopAgacchati, upAgatya puSkaraNImavagAhate-pravizati / avagAhya jalamajjanaM yAvat-snAnaM kRtvA paramazucibhUtA 'ullapa sADiyA' ArdrapaTazATikA, sArdraparidhAnIyavasvA yAni tasyAM puSkariNyAmutpa lAni yAvatvamAdIni tAni gRhNAti gRhItvA yatraiva nAgagRhaM vartate tatraiva pradhArayati pravartate gamanAya / tatastadanantaraM khalu padmAvatyA dAsaveTayo baDhyaH puSyapaTalakahastagatAH hastaparidhRtapuSpakaraNDakAH dhUpakaDucchukahastagatA:-dhUpAdhArapAtrANi usa dhArmika yAna para ratha para ArUDha ho gii| (taeNaM sA paumAvaI devI niyagaparivAla saMparighuDA sAMgeyaM nayaraM majjhaM majjhe NaM NijjAi NijjittA jeNeva pukkharaNI teNeva uvAgacchai ) isa ke bAda padmAvatI devI apane parivAra se ghirI huI hokara usa sAketa nagara ke ThIka bIcoM bIca ke mArga se hokara nikalI-nikala kara vaha jahAM kamaloM se yukta vApI thI-vahA~ para AI-( uvAgacchittA pukkharaNiM ogAhai ) Akara usa ne usa puSkariNI meM praveza kiyA - (ogAhittA jala majjaNaM jAva paramasuibhUyA ulla pau sADiyA jAI tattha uppalAiM jAva geNhai) praveza kara jala snAna kiyA yAvat parama zucI bhUta banI huI usa ne gIlI sAr3I pahi ne hI puSkariNI se kamala cuna liye (giNihattA jeNeva nAgagharae teNeva pahArettha gamaNAe ) cuna kara phira vaha jahAM nAga ghara thA usa Ara cala dI- (taeNaM paumAvaIe dAsaceDIo bahUo __ (taeNaM sA paumAIdevIniyA parivAlasaMgarivuDA sAgeyaM nayaraM majjha majjheNa NijjAi NijjittA jeNeva pukkharagI teNeva uvAgacchai) tyAra bAda padmAvatI devI pitAnA saMpUrNa parivAranI sAthe sAketa naga rInI barAbara madhyamArgamAM thaIne pasAra thaI ane jyAM kamaLa yukta vAva tI tyo 5DayA ( ughAgacchittA pukkharaNi ogAhara) tyAM pAMyAne te 104zita (bhA ) Hi GtarI. ogAhittA jalamagnaNaM jAva paramamuibhUyA ulla pausADiyA jAiM tattha uppalAI jAva geNhai) utarIne teNe pANImAM snAna kayuM yAvata te parama pavitra thaIne teNe mInai grile Y4riemAthI bhI yUTayAM (goNhittA jeNeva nAgadharae seNeva pahArettha gamaNAe) 2dayAmA 5mAvatI yAMnA tata26 . For Private And Personal Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 8 kosalAdhipatiravarUpanirUpaNam 311 haste dhRtavatyaH pRSThataH samanugacchanti / tataH khalu sA padmAvatI devI sarva dvaryA sakhidAsyAdiparijanaiH saha yatraiva nAgagRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya nAgagRhamanupavizati, anupavizya romahastakaM-mayUrapicchanirmitamArjanI gRhItvA nAgagRha saMmAyaM yAvad dhUpaM dahati, nAgagRhAbhyantare samantAt dhUpaM dahati sm| dhUpaM dagdhvA pratibuddhipratibuddhinRpaM svapatI pratipalayantI pratipAlayantI-punaH punaH pratIkSamANA tiSThati sma / / mU0 16 // pupphapaDalagahatthagayAo dhUvakaDucchaga hatthagayAo piTTao samaNugacchaMti ) usa ke pIche 2 usa kI aneka dAsa ceTiyA puSpa karaNDoM ko aura dhUpa ke pAtroM ko hAthoM meM liye hue calI / (taeNaM paumAvaI saviDie jeNeva nAgaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA nAgagharayaM aNupavisai, aNupavisittA lomahatthagaM jAva ghUvaM Dahai DahittA paDi. dhuddhi paDivAlemANI 2 ciTThai) isa ke anantara padmAvatI sakhI, dAsI Adi parijana rUpa apanI samasta Rddhi ke sAtha jahAM vaha nAga ghara thA vahA~ AI-vahAM Akara vaha nAga ghara ke bhItara gaI bhItara jAkara usa ne vahAM rakhI huI mayUra piccha nirmita mArjanI ko uThAyA-uThA kara usa ne usase usa nAgaghara ko jhAr3A jhADa kara phira usa ne vahAM yAvat dhUpa jalAI / dhUpa jalA kara phira vaha apane pati deva pratibuddhi rAjA kI pratIkSA karatI huI baiTha gaI / sUtra " 16" ( taeNaM paramAvaIe dAsa ceDIo bahUo puSphapaDalagahatthagayAo dhvakaDuchagahatthagayAo piTThao samaNugacchaMti) tenI pAchaLa ghaNI dAsa-dAsIo puSpa-karaDake temaja dhUpadAnIo hAthamAM ucakI cAlavA lAgI. (taeNaM paumAvaI sabiDie jeNeva nAgaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA nAgagharaya aNupavisai aNupavisittA lImahatthagaM jAva dhUvaM Dahai DahittA paDibuddhi paDivAlemANI 2 ciTTai) ArIte padmAvatI devI sakhI dAsI vagere parijana rUpa pitAnI saMpUrNa addhinI sAthe jyAM te nAgaghara hatuM tyAM pahoMcI ane tyAM pahoMcIne te nAgagharanI aMdara gaI tyA jaIne teNe merapIMchI hAthamAM lIdhI ane tyAra pachI teNe nAgadharane svaccha banAvyuM. nAgagharanI saphAI karIne teNe dhUpa saLagAvyA ane pachI pitAnA pati pratibuddhinI pratIkSA karatI tyAM ja besI gaI. sU 16 For Private And Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 212 jJAtAdharmakathAsUtre -- mUtram tapaNaM paDibuddhI pahAe hatthikhaMdhavaragate sakoraMTa jAva seyavaracAmarAhiM0 hayagaya rahajohama hayAbhaDagacaDakarapahakarehiM sAkeyana yaraM0 Nigacchai, NiggacchittA jeNeva nAgaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hasthidhAo paJccorahai, paJccoruhittA Aloe paNAmaM karei, karitA pupphamaMDavaM aNupavisai aNupa visittA pAsai taM evaM mahaM siridAmagaMDaM / taeNaM paDibuDI taM siridAmagaMDaM suiraM kAlaM nikhikhai, nirikkhittA taMsi siridAmagaMDaMsi jAya vimhayamaNe subuddhiM amaccaM evaM vayAsI - tumannaM devANupiyA ! mama docNaM bahUNi gAmAgara jAva sannivesAI AhiDasi bahUNi rAyaIsara jAva gihAI aNupavisasi taM asthi tumaM kahiMci parisae siridAmagaMDe diTThaputre jArisae NaM imaM paumAvaIe devIe siridAmagaMDe ? Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tapaNaM subuddhI paDibuddhiM rAyaM evaM vavAsI evaM khalu sAmI ! ahaM annayA kayAIM tubbhaM docceNaM mihilaM rAyahANi gae, tatkSaNaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvaIe devIe antayAe mallIe saMvacchara paDilehaNagaMsi divve siridAmagaMDe diputre tassa paNaM siMridAmagaMDassa ime paumAvaIe siridAma. gaMDe sahasnamaM kalaM Na agghara, taraNaM paribuddhI subuddhiM amacaM evaM vayAsI- kerisiyA NaM devAppiyA ! nallI videharAyavarakannA jaslaNaM saMvacchara paDileNayaMsi siridAmagaMDasa paumAvaIe devIe siridAmagaMDe sayasa hastatamapi kalaM na agghai ?, taNaM subuddha paribuddhi ikkhAgurAyaM evaM vayAsI For Private And Personal Use Only -- Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 313 -- agaradharmAmRnefit TIkA bha0 8 kosAdhipatisvarUpanirUpaNam videharAyavarakannagA supaiTTiya kummunnayacArucaraNA vannao, taNaM paDibuddhI subuddhissa amaccassa aMtie eyamahaM soccA Nisamma siridAmagaMDajaNitahAse dUyaM saddAvei, sadAvittA evaM bayAsI - gacchAhi NaM tumaM devANupiyA ! mihilaM rAyahaNi tattha NaM kuMbhaggassa ranno dhUyaM pabhAvaIe devIe antayaM malli videhavararAyakaNNagaM mama bhAriyattAe varehi jativiya NaM sA sayaM rajjaM sukkA, taNaM se dUe paDibuddhiNA rannA evaM vRtte samANe haDa0 paDisuNei, paDiNittA jeNeva sae gihe jeNeva cAuraghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cAugghaMTaM AsarahaM paDika pAvei, paDikappAvittA durur3he jAva hayagaya mahayAbhaDacaDagareNaM sAeyAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva videhajaNavae jeNeva mihilA rAyahANI teNeva pahArettha gamaNAe // suu018|| TIkA:- tatastadanantaraM khalu pratibuddhiH pratibuddhinAmako rAjA snAto mukuTAlaGkAravastra vibhUpitaH hastiskandhavaragataH 'sakoraNTamalladAmeNaM' sakoraNTamAlyadAmnA koraNTAkhya puSparatavakavanti mAlyadAmAni puSpAjastaiH sahitena chatreNa triyamANena yAvat zvetavaracAmarairudvojitaizva sahitaH, hayagajarathayodhamahA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'taraNaM paDibuddhI pahAe' ityAdi / TIkArtha - (taraNaM) isake bAda (paDibuddhI) pratibuddhi rAjAne ( pahAe ) snAna kiyA bAda meM ve mukuTa Adi aMlakAroM se aura rAjasI vastroM se alaMkRta hokara ( havikhaMdhavaragae ) apane paha hAthI para baiTha gaye ( sa koraMTa jAva seyavaracAmarAhiM0 hayagayaraha johamahayA bhaDa , 'taraNa' paDibuddhihAe ' tyAhi TIDArtha - (taeNa ) tyAraNA (paDibuddhi) pratiyuddhi rAmase (vhAe) snAna rAjasI vasrothI alaMkRta thaIne para savAra thA. hayagayaraha joha mahayA bhaDacaDhakarehiM karyuM ane mukuTa vagere AbhUSaNe temaja ( harithakha dharagae ) potAnA mAsa hAthI ( sakoraMTa jAva seyavara cAmarAhiM0 sAkeyanayaraM0 niggacchA ) jJA0 40 For Private And Personal Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAGgasUtre bhaTa carakarapahakaraiH haya gajAdInAM samahaizca sahitaH sAketanagarasya madhyabhAgena nirgacchati / nirgatya sa pratibuddhinRpo yatraiva nAgagRhaM vartate tatraivopAgacchati upAgatya hastiskandhAt pratyavarohati avatarati pratyavaraha-adhaH pratyavatIrya Aloke-nAgadarzane prApte sati praNAmaM karoti kRtvA puSpamaNDapaM padmAvatI nirmApitapuSpamayamaNDapam anupravizati, anumavizya pazyati tadekaM mahat zrIdAmakANDam / ghaDa kara paha karehiM sAke yaM nayaraM0 niggacchai ) una ke baiThate hI chatra dhArI ne una para koraNTa puSpa ke gucchoM se nirmita mAlAoM se yukta chatra ko tAna diyaa| camara Dhora ne vAloM ne una para zveta uttama camara DhoranA prAraMbha kara diyaa| bAda meM ve haya, gaja Adi ke samudAya se yukta hokara sAketa nagara ke madhyabhAga se hokara nikale (niggacchittA jeNeva nAga ghare, teNeva uvAgacchaha ) nikala kara nAgaghara kI ora cala diye ( uvAgacchittA hatthi khaMdhAo pacco ruhai, pacco ruhittA Aloe paNAmaM karei) vahAM pahu~ca kara ve usa hAthI se nIce utare-utara kara jyoM hI unheM nAga pratimA dikhalAi paDI to usI samaya unhoM ne use namaskAra kiyaa| (karittA puSphamaMDapaM aNupavisai, aNupavisittA pAsai, taM egaM mahaM siridAmagaMDe ) namaskAra kara phira ve padmAvatI devI dvArA nirmApita puSpa maMDapa meM praviSTa hue / vahAM unhoM ne usa vizAla zrI dAma kANDa rAjA jyAre hAthI upara savAra thaI gayA tyAre chatra dhArIe temanA upara keraMTa punA gucchathI baneluM temaja mALAothI zobhituM chatra tAryuM. camara dhArIo temanA upara sapheda temaja uttama camare DhaLavA lAgyA. Ama pratibuddhi rAjA haya, gaja vagere samudAyanI sAthe sAketa nagaranA madhyabhAge thana (niggacchittA jeNeva nAgadhare teNeva uvAgacchaha ) 2 ta23 nAgaghara hatuM te tarapha gayA. (uvAgacchittA hatthikhaMdhAo pacoruhai, paJcoruhittA Aloe paNAmaM karei) tyAM pahoMcIne teo hAthI uparathI nIce utaryA ane utarIne jyAre teoe nAgapratimAo joI tyAre tarata ja temaNe temane namana karyuM. (karittA puppha maMDavaM aNupavisai, aNupavisittA pAsai, taM ega mahaM siridAma gaMDe namana karyA bAda rAjA padmAvatI devI vaDe banAvavAmAM AvelA puSpa maMDapamAM praviSTa thayA tyAM temaNe moTA zrIdAmakAMDane je. For Private And Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNoTI0 a0 8 kosalAdhipatisvarUpanirUpaNam 15 tatastadanantaraM khalu pratibuddhistaM zrIdAmakANDaM suciraM kAlaM bahukAlaM nirIkSate ekAgramanasA pazyatisma / nirIkSya tasmin zrIdAmakANDe jAtavissayaH * apUrvadRSTamidaM zrIdAmakANDa ' mityAzcarya prAptaH san subuddhi-subuddhinAmaka mamAtya-svamantriNam , evaM vakSyamANaprakAreNa avAdI-he devAnupiya ! tvaM khalu mama 'docceNaM' dautyena-ito bhUtvA bahUn yAvat grAmAkaranagarasaMnivezAn ahiNDasi = paribhrAmyasi, bahUni ca rAjezvaratalabaramADambikakauTumbikaveSThi senApatisArthavAhAnAM yAvad gRhANi anupravizasi, tadasti khalu tvayA dRSTapUrva ko-dekhA / (taeNaM paDibuddhi taM sirIdAmagaMDaM suiraM kAlaM nirikkhaha, nirikkhittA tasi siridAmagaMDasi jAya vimhayamaNe subuddhiM amaccaM evaM vayAsI ) dekha ne ke bAda prativuddhi rAjA ne bahuta dera taka usa kA sUkSma dRSTi se nirIkSaNa kiyaa| nirIkSaNa karane ke bAda use usa zrIdAmakANDa ke viSaya meM bar3A Azcarya huaa| Azcarya yukta hokara usane apane subuddhi maMtrI se phira isa prakAra kahA-(tumaM NNaM devANuppiyA! mama docceNaM bahUNi gAmAgara jAva gihAI aNupavisasi-taM asthi NaM tuma kahiMci erisae siridAmagaMDe diha puvve jArisae NaM imeM paumAvaIe devIe siridAmagaMDe ) __he devAnupriya ! tuma mere dUta hokara aneka grAmoM meM aneka AkaroM meM, aneka nagaroM meM aneka saMnivezoM meM ghUmate phirate ho vahAM bahuta se rAjA, Izvara, talavara, mADambika, kauTumbika, zreSThI senApati aura sArthavAhoM ke gharoM meM bhI Ate jAte rahate ho, to kyA tumane aisA (taegaM paDibuddhi taM sirIdAmagaMDaM suiraM kAlaM nirikkhai, nirikkhittA taMsi siridAmagaMDasi jAya vimhayamaNe subuddhi amaccaM evaM vayAsI) tene joIne pratibuddhi rAjAe sUma daSTithI bahu vakhata sudhI tenuM dizakSa5 4yu". rAjAne zrIdAmakAMDa joIne khUba ja Azcarya thayuM. temaNe pitAnA maMtrI subuddhine A pramANe kahyuM (tumannaM devANuppiyA ! mama doccega bahU Ni gAmAgAra jAva gihAI aNupavisasi taM asthigaM tuma kahici erisae siridAmagaMDe diTTaputve jArisaeNaM imeM paumAvaIe devoe siridAmagaMDe ) he devAnapriya ! mArAdUta thaIne tame ghaNAM gAme, Akaro nagaro ane saMnivezomAM pharatA rahe che, tyAM ghaNuM rAjA Izvara, talavara, mADaMbika kauTuM bika, zreSThI, senApati ane sArthavAhanA nivAsa sthAnamAM paNa AvAgamana For Private And Personal Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 316 zAtAdharmakathA " kutracidetAdRzaM zrIdAmakANDam yAdRzaM khalu idaM padmAvatyA devyAH zrIdAmakA NDaM varttate / tataHkhalu subuddhiH subuddhinAmA mantrI pratibuddhiM rAjAnameva = trakSyamANa prakAreNa avAdIt evaM khalu svAmin! ahamanyadA kadAcit yuSmAkaM dautyena= duto bhUtvA mithilA rAjadhAnIM gataH / 6 tatra - mithilArAjadhAnyAM khalu mayA kumbhakasya kummanAmno rAjJo duhituH putryAH prabhAvatyA devyA AtmajAyA mallyA:=kumbhakanRpasya putrI yA prabhAvatI devyA AtmajA = garbhajA mallI nAmnI kumArI vartate tasyA ityarthaH, ' saMcchara parilehaNagaMsi ' saMvatsara pratilekhanake varSapUrtisaMkhyAkaraNadivase vArSike janmadivasotsavakAle ityarthaH divyam AzcaryakArakaM zrIdAmakANDaM dRSTapUrva = pUrvakAle dRSTam / tasya khalu zrIdAmakANDasyedaM padmAvatyAH zrIdAmakANDaM zatasahasratamAM kalAM zrIdAmakAMDa jaisA ki ye zrIdAmakAMDa padmAvatI devI kA hai kahIM dekhA hai ? (taraNaM subuddhI paDibuddhiM rAyaM evaM vayAsI ) rAjA kI isa prakAra bAta sunakara subuddhi amAtya ne una pratibuddhi rAjA se isa taraha kahA ( evaM khalu sAmI ! ahaM annayA kayAI tubhaM docceNaM mihilaM rAya hANi gae tattha NaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvaIe devIe attayAe mallIe saMvaccha ra paDile haNagaMsi divve siridAmagaMDe didupubve) svAmin! maiM kisI eka samaya ApakA dUta banakara mithilA rAjadhAnI meM gayo huA thaa| vahAM maiMne kuMbhaka nareza kI putrI prabhAvatI devI kI AtmajA - garbha jA-mallI kumArI kI varSa gAMTha ke avasara para Azcarya kAraka zrIdAma kAMDa ko dekhA thA / = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( tassa NaM sirIdAmagaMDassa ime paumAvaIe siridAmagaMDe sayasa - hastame kallaM Na agdhai ) usa ke samakSa padmAvatI devI kA yaha zrI karI che, te tame padmAvatI devInA jevA zrIdAmakAMDa koI sthAne joyA che? (taeNa subuddhi paDibuddhirAyaM evaM vayAsI ) rAjanI yA pramANe vata sAMlajIne amAtya subuddhie pratibuddhi rAjAne A pramANe kahyuM ( evaM khalu sAmI ! ahaM annayA kayAiM tubbhaM docceNa mihilaM rAyahANigae tasthaNaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe prabhAvaIe devIe atyAe mallIe, saMvacchara paDilegaMsi divve siridAmagaMDe diTTapuvve ) he svAmin ! eka vakhate tamArA dUta tarIke ja hu' mithivA rAjadhAnI mAM gayA hatA. tyAM meM kuMbhaka rAjAnI putrI prabhAvatI devInI AtmanA-putrI-mallIkumArInA janmeAtsava prasa`ge khUbaja navAI pamADe tevA zrIdAmakAMDa joye hatA. For Private And Personal Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAdharmAmRtavariMga TIkA a0 8 kolalAdhipatisvarUpanirUpaNam 17 nAIti / mallIkumAryA yadasti zrIdAmakANDaM tasya zobhAsugandhAdiguNAnAM lakSA. zamapi prAptuM na zaknoti padmAvatyAH zrIdAmakANDa mityarthaH / ___ tataH khalu pratibuddhimamAtyamevamavAdIt-he devAnupiya! kIdRzI khalu mallI videharAjavarakanyA yasyAH khalu saMvatsarapatilekhanake zrIdAmakANDasya padmA. vatyA devyA zrIdAmakANDaM zatasahasratamAmapi kalAM nArhati ? / tataH khalu subuddhiH pratibuddhimikSAkurAnamevamavAdIt-he svAmin ! videha rAjavarakanyakA mallImAmnI dAmakAMDa lakSAMza (lAkhamA bhAga bhI sundara aura sugaMdhIta meM nahIM haiM ) bhI nahIM haiM (taeNaM paDibuddhI sudhuddhi amaccaM evaM vayAsI ) isa prakAra sunane ke bAda pratibuddhi ne subuddhi amAtya se aisA kahA(kerisiyANaM devANuppiyo ! mallI vIdeharAyavara kannA ) he devAnupriya! videha rAjA kI vaha uttama kanyA mallo kumAra kaiso hai ki (jassa NaM saMvaccharapaDilehaNayaMsi siridAmagaMDassa paumAvaIe devIe siridAmagaMDe sayasahassattamaMpi kalaM na agghai ) jisa kI vArSika jayaM. tI ke zrIdAma kAMDa ke samakSa padmAvatI devI kA yaha zrIdAmakAMDa lakSAMza bhI nahI jJAta ho rahA hai| (taeNaM subuddhipaDibuddhiM ikkhAgurAyaM evaM bayAsI) isa taraha sunakara subuddhi ne ikSvAku vaMzoM meM utpanna pratibuddha rAjA se aisA kahA (videharAyavarakannagA supahaDiya kummunnayacArUcaraNA vanna o ) svA. (tassa NaM dirIdAmagaMDassa ime paumAvaIe sirIdAmagaMDe saya sahassatame pharalaM Na agdhai) tenI sAme padmAvatI devIne A zrIdAmakAMDa lakSAMza paNa nathI. eTale ke sugaMdha ke sauMdarya baMnenI daSTie malIkumArIne janmatsava prasaMganA zrIhAmanI sAme mA nathI. (taeNa paDibuddho subuddhi amacca evaM kyAsI) mArIta sAmajIne pratibhuddhi sumuddhi samAtyane yA pramANe 4thu(kerisiyANa devANuppiyA! mallo vIMdeharAyavara kannA) Anupriya ! viDa rAja putrI malIkumArI evI kevI che ke. " jassaNaM saMvaccharapaDilehaNayasi siridAmagaMDassa paumAvaIede vIe siri dAmagaMDe sayasahassattamaM pi kalaM na agdhai" jemanA janmotsavanA zrIdAmakAMDanI sAme padmAvatI devIne A zrIdAma kAMDa lakSAMza paNa lAgatuM nathI. (taeNa subuddhi paDibuddhiM ikkhAgurAya evaM vayAso) mArIte sAMbhaNIna pAvazamA pani pratimuddha Mne sumuddhiye 4thu (videharA yavarakannagA For Private And Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 318 zrotAdharmakathAsUtre supratiSThitakU mannatacArucaraNA, supratiSThitau=guSThusaMsthAnavantau = kUrmonnatI=kUrma pRSTha paryunnatau cArU = sundarau caraNau yasyAH sA tathA, varNakaH varNanaM vizeSato jambUdvIpaprajJaptyAdau draSTavyam / tataH khalu pratibuddhibhUpaH subuddheramAtyasyAnti ke etamartha mallIkumArI saunda yadi guNavarNanarUpaM zrukhA zravaNa govarIkRtya, nizamya = arthato'vadhArya zrI dAmakANDajanitaddarSaH = zrIdAmakANDa guNazravaNasaM jAtamamodaH san taM zabdayati Ahvayati, zabdayitA evamavAdIt - he devAnupriya ! gaccha khalu tvaM mithilA rAjadhAnIM, tatra khalu kumbhakasya rAjJo duhitaraM prabhAvatyA devyA AtmanAM mallI videhavararAjakamin ! vaha videharAja kI uttama kanyA mallI kumArI acche AkAra vAle, kUrma kI pRSTha ke samAna unnata sundara caraNa vAlI hai / isa kA vizeSa varNana jaMbUdvIpa prajJapti Adi meM kiyA gayA hai / ( taNaM paDibuddhI subuddhissa amaccassa aMtie eyamahaM soccA jisamma, siridAmagaMDajaNitahAse dUyaM sahAve ) isa prakAra zrIdAma kAMDa ke guNoM ke zravaNa se atyadhika harSita hue pratibuddhi rAjA ne subuddhi amAtya ke mukha se mallI kumArI ke saundarya Adi guNoM kA varNana sunakara aura use hRdaya meM nizcita kara dUta ko bulAyA (saddAvittA evaM vayAsI) bulAkara usase aisA kahA ( gacchAhiNaM tumaM devAppiyA ! mihilaM rAyahANi ) he devAnupriya ! tuma mithilA nAma kI rAjadhAnI ko jAo - ( tattha NaM kuMbhagassa raNNo dhUyaM pabhAvaIe devIe supaiTThiya kummunnaya cArUcaraNA bannao) De svAbhin ! te viheDa rAjanI uttamakanyA malIkumArI sarasa AkAravALA kAcabAnI pIThanA jevA suMdara unnata caraNavALI che. (temanuM vizeSa varNana ja buddhIpa prajJapti vagere mAM karavAmAM AvyuM che. ( taNaM paDiddhi subuddhissa amaccassa aMtie eyamahaM soccA Nisamma siridAmagaMDajaNitahAse dUyaM sadAveda ) A pramANe subuddhi amAtyanA meDhethI zrIdAmakAMDanA guNu zravaNathI temaja malTIkumArInA saudaya vagere guNeAnI carcA sAMbhaLIne tene hRdayamAM avadhArita karIne khUbaja harSita thayelA pratibuddhi rAAe dUtane belAnyA. ( sAvittA evaM vayAsI) josAvIne tene uchu - ( gacchAhi NaM tuma devANu piyA ! mihila rAyahANi ) De hevAnupriya ! tame bhithijJAnI rAjadhAnImA nayA~. ( tatthaNaM kuMbhagassa raNgo dhUyaM pamAvaIe devIe attayaM marditra videdavararAya kaNNarga mama bhariyattAe barehiM ) For Private And Personal Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - amagAradharmA mRtaba diNI 1.0 8 koralAdhipatirakSA pariNama 19 nyakAM mama bhAryAtvena varaya, ayamartha:-he devAnupriya ! mithilAM gatvA kunbhaka napaM brUhi-sAketanagarAdhipatiH pratibuddhinAmAnupastava kanyakAM mallI dharmapatnItvena grahItumicchati, tadanumanyasveti / . yadyapi ca sA svayaM rAjya zulka-mUlyaM yasyAH sA tathA, svasya nirupama suzIlAdiguNavattayA sA yadi sva zulkatvena rAjyamamilaSesadA'haM sarva rAjyaM samarpayAmIti bhaavH| tataH khalu sa dUtaH pratibuddhinA rAjJA evamuktaH san hRSTatuSTo attaya malli videhavararAyakagagaM mama bhAriyattAe barehiM ) vahAM kuMbhaka rAjA kI putrI mallI kumArI ko ki jo prabhAvatI devI ke garbha se utpanna huI hai merI bhAryA ke rUpa se varo arthAt tuma mithilA rAja. dhAnI meM jAkara kuMbhaka rAjA se kaho ki sAketAdhipati pratibuddhi rAjA ApakI kanyA mallI kumArI ko apanI dharmapatnI banAnA cAhate haiMso Apa isa kI svIkRti pradAna karo (jai viya NaM sA sayaM rajasukA) yadyapi maiM isa bAta ko jAnatA hU~ ki vaha kanyA rAjya hI hai zulka jisa kA aisI hai-arthAt vaha anu. pama suzIlAdi guNoM se yukta hone ke kAraNa apane zulkapane se rAjya kI abhilASA yadi karegI to maiM use samasta apanA rAjya bhI samarpita kara duuNgaa| (taeNaM se dUe paDibuddhigA rannA evaM butte samANe haTa0 paDi suNei ) isa prakAra rAjA kA abhiprAya hRdayaMgama kara vaha subuddhi amAtya bar3A hI adhika harSita evaM saMtuSTa haA aura usa ne mithilA rAjadhAnI jAnA svIkAra kara liyaa| (paDisuNittA jeNeva sae gehe ane prabhAvatI devInA udarathI janma pAmelI kuMbhakarAjAnI putrI kumArInI mArI vadhUnA rUpe yAcanA kare, eTale ke tame nithilA rAjadhAnImAM jaIne kuMbhaka rAjAne kahe ke sAketana adhipati pratibuddhi rAjA tamArI putrI malI kumArI ne potAnI vadhU banAvavA cAhe che te tame tenI svIkRti Ape. (jaiviyaNa sA sayaM rajjamukkA ) bhI bhArI atyanta sau yavatI tema rAjya jenuM zulka ( kiMmata) che AvI adabhuta suzIla vagere guNovALI kanyA che. e vAta huM sArI peThe jANuM chuM eTale ke anupama guNavatI malI kumArI pitAnA zulka rUpe mArA rAjyane paNa mAMgaze te huM mAruM AkhuM rAjya tene samapita karavA taiyAra chuM. (taeNa se dUe paDibuddhiNA rannA evaM vutte samANe haTTa0 paDisuNe) A rIte rAjAne abhiprAya hRdayamAM dhAraNa karIne subuddhi amAtya khUba ja For Private And Personal Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - 320 jJAtAdharmakathAjasatre 'tizayena pramudito bhUtvA pratizRNoti AjJAmaGgIkaroti, pratizrutya-svIkRtya. yatraiva rakSaka gRhaM yatraiva cAturdhaSTo'zvaratho vartate tauvopAgacchati, upAgatya cAtu ghaNTamazvaratha prativalpayati-sajjayati, pratikalpya cAturghaNTamazvaratha sajjIkRtya dRruDhA-samArUDhaH san yAvat-hayagajamahAbhaTa caTakareNa sahitaH sAketAt sAketanagarAd nigacchati, nirgatya yauva videhajanapadaH yauva mithilAnagarI tatrava pradhArayati gamanAya-gaMtuM pravRttaH prasthita ityarthaH / iti pratibuddhinAmakasya rAjJaH sambandhaH kathitaH // suu017|| jeNeva cAughaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai ) svIkAra kara pahile vaha apane ghara gyaa| __vahAM jAkara phira vaha jahAM cAra ghaMTo se yukta azvaratha rakhA thA vahA~ gayA ( uvAgacchittA cAuraghaMTaM AsarahaM paDikappAvei ) vahAM jAkara uma ne use cAturdhaTa ratha ko acchI taraha sajjita kara vAyA (paDi kappAvittA duruDhe jAva haya gaya mahayA bhaDacaDa gareNaM sAepAo Ni. gacchai ) jaba ratha acchI taraha sajjina ho cukA to vaha bAda meM usa para ArUr3ha huA-aura haya, gaja, mahA bhaToM ke mamUha se yukta hokara sAketa nagara se bAhira nikalA (NiggacchittA jeNeva videha jaNavae jeNeva mihilA gayahANI teNeva pahArettha gamaNAe nikala kara phira vaha jahAM videha janapada aura uma meM bhI jahAM vaha mithilA rAjadhAnI thI usa ora cala diyaa| sUtra "17" harSita temaja saMtuSTa thayuM ane teNe mithilA rAjadhAnI javAnI rAjAnI mAjJA svAkSarI. ( paDisuNittA jeNeva sae gehe jeNeva cAugghaTe Asarahe teNeva uvAgacchai ) 20IrIta sau paDasA potAne 32 gayI. ghera pahoMcIne te jyAM cAra ghaMTaDIo vALe azvaratha mUkele hatuM tyAM gayo. ( vAgarittA cauTe AsarahaM paDikappAvei) tyAMne tethe yAtudha rathane sArI peThe zaNagAvyuM. (paDikApAvittA durU Dhe jAva hayagaya mahayA bhaDavaDagareNaM soeyA po Nigacchai) jyAre ratha sArI rIte taiyAra thaI gaye tyAre tenA para savAra thaye ane hAthI ghoDA mahAbhanA daLanI ddhAonI sAthe sAthe sAketa nagarathI mahA2 nIyo. (NigacchittA jeNeva videha jaNavae jeNeva mahilA rAyahANI teNeva pahAretya gamagAe) nIkaLIne te je tarapha videha janapada ane mithilA rAjadhAnI hatI te ta25 gayI. // sUtra" 17" // For Private And Personal Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNo TI0 a0 8 aGgarAjacaritanirUpaNam 31 mUlam--teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM aMganAma jaNavae hosthA, tatthaNaM caMpA nAmaM NayarI hotthA, tatthaNaM caMpAe naya. rIe caMdacchAe aMgarAyA hotthA, tattha NaM campAe nayarIe arahannagapAmokkhA vahave saMjattA NAvAvANiyagA parivasaMti aDDA jAva aparibhUyA, taeNaM se arahannage samaNovAsae yAvihosthA ahigayajIvAjIve vannao, taeNaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjuttA NAvAvANiyagANaM annayA kayAiM egayao sahiANaM ime eyArUve miho kahAsaMlAve samuppajjitthA-se yaM khalu amhaM gaNimaM dharimaM ca mejaM ca bhaMDagaM gahAya lavaNasamudaM potavahaNeNa ogAhittae tti kaTu annamannaM eyamahaM paDisuNati, paDisuNittA gaNimaM ca 4 geNhaMti / geNhittA sagaDasAgaDiyaM bhareMti, bharittA sohaNasi tihikaraNadivasanakkhattamuhuttasi vipulaM asaNa04uvakkhaDAveMti mittaNAi0 bhoaNavelAe bhuMjAveMti jAva ApucchaMti, ApucchittA sagaDisAgaDiyaM joyaMti, joittA capAe nagarIe majha majjheNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sagaDisAgaDiyaM moyaMti, moittApoyavahaNaM sajeti, sajittA gaNimassa ya jAva cauThivahassa bhaMDagassa bhareMti, taMdulANa ya saMmiyassa ya tellayassa ya gulassa ya ghayassa ya gorasassa ya udayassa udayamAyaNANa ya osahANa ya bhesajjANa ya taNassa ya kaTassa ya AvaraNANa ya paharaNANa ya annasiM ca banaNaM poyavahaNapAuggANaM davvANaM poyavahaNaM bhareMti / sohaNaMsi For Private And Personal Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 322 zAtAdharmakathAGgasUtre tihikaraNadivasanakkhattamuhattaMsi vipulaM asaNa4 uvakkhaDAveMti, uvakkhaDAvittA mittaNAi0 ApucchaMti, ApucchittA jeNeva poyaTANe teNeva uvAgacchati // sU0 18 // TIkA-atha dvitIyasya candracchAyanAmno nRpasya saMbandhaM prastauti-'teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye aGga nAmA jatapada AsIt / tatra khalu campA nAma nagarI asIt tatra khalu campAyAM nagaryA candracchAyo'GgarAja asIt / tatra khalu campAyAM nagaryAm arahannApramukhAH bahavaH saMyAtrA naukAvANijakAH= saMgatAyAtrA saMyAtrA tatpradhAnA naukAvANijakAH-potavaNijaH militvA dezAntara gAmino naukayA vANijyakAriNaH parivasanti, kathaMbhUtAste ityAha-ADhayAH dhana . 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityaadi| TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samayameM (aMganAma jaNavae hotthA) aMga nAmakA janapada thA-(tatthaNaM) usa janapada meM (caMpAnAmaM NayarI hotthA) caMpA nAma kI nagarI thI (tattha NaM caMpAe nayarIe caMdacchAe aMgarAyo hotthA ) usa caMpA nagarI meM candracchAya nAma ke aMga dezAdhipati rahate the| (tattha NaM caMpAe nayaroe arahannaga pAmokkhA bahave saMjattA NAvA vaNiyagA parivasaMti) aura usI caMpA nagarI meM arahannaka pramukha aneka potavaNik jo sAtha 2 vyApAra ke nimitta paradeza kI yAtrAgamanA gamana-karate rahate the| naukAoM dvArA jo vyApAra karate haiM ve potavaNika kahalAte haiN| (ar3A jAva aparibhUyA) ye saba dhana dhAnyA 'teNa kAleNa teNa samaeNa' tyAha TI -(teNa kAleNa veNa saNaeNa) te 4ANe mane te samaye ( aMganAma jaNavae hotyA) anAme 56 utuM ( tatthaNa) te pahabhai (capA nAma NayarI hotthA ) nAme nArI utI. ( tatthaNa capAe nayarIe caMdacchAe bhaMgarAyA hotthA) te yA nagarImA yachAya nAmanA adhipati 2utA hutA. ( tatthaNaM caMpAe nayarIe arahannagapAmokkhA bahave saMjattANAvA vANiyagA parivasati) te caMpA nagarImAM arahanaka pramukha ghaNA pitavANika-ke-jeo vepAra kheDavA mATe deza paradezamAM Ava jA karatA rahetA hatA nivAsa karatA hatA. nayA sevepA2 42 cha tasA pAtapazu upAya cha ( aDUDhA jAva For Private And Personal Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org aaranav kA a0 8 aGgarAjacaritanirUpaNam 323 , dhAnyapUrNA yAvad aparibhUtAH paraiH parAbhavitumazakyAH / tataH = tatra teSu khalu so'rahannakaH zramaNopAsakaH zrAvakazvApyAsIt, na kevalaM dhanadhAnyAdiyuktaevAsIt kiMtu - AItAgamAnurAgI zramaNAnAM sevakacApyAsIdityarthaH / punaH kiM bhUtoSsAvityAhasurface - ' : ahigayajIvAjIve ' abhigatajIvAjIvaH = jIvAjIvatatvajJaH varNakaH=asya varNanamanyatroktarItyA'vagantavyam / tataH khalu teSAmaharamakamamukhANAM saMyAtrA naukAvANijakAnAM vyavasAyikAnAm anyadA kadAcit = ekasmin kasmiMzcit samaye, ekataH sahitAnAm = ekatra saMmilitAnAM ayametadrUpaH- vakSyamA NasvarUpaH, mithaH kathAsaMlApaH parasparakathAlApaH samudapadyata = abhavat zreyaH di se paripUrNa yAvat dUsaroM se parAbhavituM azakya the (tapaNaM se arahannage samaNovAsae yAvi hotyA) ina meM arahannaka zramaNopAsaka bhI thA / kevala yaha dhana dhAnyAdi se paripUrNa hI nahIM thA kintu Aheta AgamAnurAgI aura zramaNa janoM kA upAsaka bhI thA / ( ahitagata jIvojIve vannao ) jIva kA kyA svarUpa hai, ajIva kA kyA svarUpa hai isa bAta kA yaha jJAtA thA / isa kA vizeSa varNana anyatra kiyA gayA hai| , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (taeNa temiM arahannagapAmokkhANaM saMjuttA NAvA vANiyagANaM annayA kayAI egayao sahiANaM ime eyArUve miho kahAsaMlAve samuppajjitthA ) kisI eka dina ye arahannaka pramukha sAMyAtrika potaafra kisI kArya vaza jaba saba ke saba kisI eka sthalapara eka trita hue to unhoM ne paraspara meM vakSyamANa rUpa se aisA vicAra kiyAaparibhUyA ) tethe maghA dhana dhAnya vagere samasta vailavAthI saMpanna tA tebhyo maghA aparAnneya tA. (taraNa se arahamnage samaNovAsae yAvi hotthA) bhAM eka arahanaka nAme zramaNeApAsaka paNa hatA. te kevaLa dhana dhAnyathIja samRddha nahatA paNa te Ata AgamAnurAgI ane zramaNujanAnA sevaka paNa hatA. ( ahita gata jIvAjIve vannao ) va bhane ava sva35 viSe te saMpUrNa paNe jJAtA hatA. ( A mAkhatanuM vizeSa varNana khIjA sthAne karavAmAM mAyuM che.) (taraNaM tesi arahanagapA mokkhANaM saMjuttA NAvA vANiyagANaM annayA kayAI ega sahiANaM ime eyAhave miho kahAsaMlAve samupajjitthA ) eka divase arahannaka pramukha khadhA sAMyAtrika pAtavaNika kAi sthaLe ekaThA thayA ane teoe paraspara maLIne A pramANe vicAra karyo. For Private And Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakAGgasUtra khalu asmAkaM gaNimaM gaNayitvA vyavahArayogyaM yathA nAli kerapUgIphalAdikaM, parimaM yat tulAdhRtaM vyavahArayogyaM bhavati tad dharimam , meyaM yat-seTikAdibhirmIyate tad meyam , paricchecaM yat-guNataH paricchedyate parIkSyate vastraratnAdi, tat paricchedyaM, ca bhANDakaM caturvidhaM krayANakaM gRhItvA lavaNasamudraM potavahanena avagAhitum-uttarItum , iti kRtvA iti nizcitya, anyonya-parasparam ratamadha caturvidhaM krayANakaM gRhItvA naukAyAnena lavaNasamudrasaMtaraNarUpamartha pratizR. dhvanti-svIkurvanti / pratizrutya svIkRtya gaNimaM ca 4 gRhNanti, gRhItvA zakaTI zAkaTika laghuzakaTamahAzakaTAnAM samUhaM ca sajjayanti-nUtanarajjvAyupakaraNaiH ( seyaM khalu amhaM gaNimaM, dharimaM, ca mejjaM ca paricchejjaM ca bhaMDagaM gahAya lavaNasamudaM potavahaNeNa ogAhittae ) gaNima - ginatI karake vyavahAra yogya-jaise nAriyala, pUgIphala Adi, dharima-tulA para taulakara vyavahAra yogya-jaise sasyAdi, meya seTikAdi se pramANa kara vyavahAra yogya, aura paricchedya-guNase parIkSA kara vyavahAra yogya-jaise vastra ratna Adi ina cAra prakAra ke krayANaka ko do naukAoMmeM bhara kara hama loga pAhara lavaNasamudrako pAra kara caleM-isameM hama logoMko bahuta lAbha hogaa| (tti kaTu annamannaM eyamaDhe paDisuNati, paDisuNittA gaNimaM ca 4 gehaMti, geNhittA sagaDasAgaDiyaM bhareMti ) isa prakAra paraspara vicAra kara una saba ne eka mata ho isa caturvidha krayANaka ko lekara naukA se lavaNa samudra ko pAra karane rUpa artha ko svIkAra kara liyaa| ( seyaM khalu amhaM gaNimaM, dharimaM ca mejjaM ca paricchejjaM ca bhaMDagaM gahAya lavaNasamudaM potavahaNeNa ogAhittae) gaNima- gaNIne vyavahAra (vepAra) karI zakAya jema ke nAriyeLa, sepArI, vagere dharima-trAjavAM mAM jokhIne vyavahAra (vepAra) karI zakAya jemake dhAna vagere, meya-mApanA pramANathI vyavahAra (52) karI zakAya jemake tela vagere ane paricchedya-guNathI parIkSA karIne vyavahAra karI zakAya jemake vastra ratna vagere A cAre jAtanI vastuo vikaya mATe be naukAomAM lAdIne ApaNe leke bahAra lavaNasamudrane pAra karIe te ApaNane khUba lAbha thaze. __ (tti kaTu annamannaM eyamaDhe paDisuNeti, paDisuNittA gaNimaM ca 4 geNhaMti, geNhittA sagaDasAgaDiyaM bhareMti ) A rIte cAre jAtanI vepAranI vastuo naukAomAM mUkIne lavaNasamudrane pAra karavAnI badhAe sarvasammatithI svIkArI. ane svIkArIne teoe For Private And Personal Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 8 aGgarAjacaritanirUpaNam 325 pariSkurvanti, sajjayitvA gaNimasya 4 bhANDakasya zakaTIzAkaTikaM bharantipUrayanti / bhRtvA-pUrayitvA zobhane tithikaraNadivasanakSatramuhUrte vipulaM-vistIrNam azanapAnakhAdyasvAdyaM caturvidhamAhAramupaskArayanti = niSpAdayanti / mitrajJAtima. mukhAn bhojanavelAyAM bhojayanti, yAvad ApRcchanti sma. arahannaka pramukhAH saMyAtrAnaukAvANijakA yAtrAvasare mitrajJAtIn bhojayitvA vANijyArtha naukayA samudrasaMtaraNakAmAstAna mitrajJAtIn svasvAnumati pradAnArtha prArthayanti smetyrthH| ApRcchaya-saMpArthya zakaTIzAkaTikaM yojayanti vRSabhaiH saha saMyojayanti saMyojya campAyA nagaryA madhyamadhyena yauva gambhIraka gambhIrakAkhyaM samudratIravarti potasvIkAra kara ke phira una sabane cAroM prakAra ke krayANaka ko liyA-lekara use nUtana rajjvAdi se pariSkRta kI gaI gADI aura gAr3oM meM bhara diyaa| (bharittA sohaNaMsiM tihikaraNa divasanakkhattamuhuttaMsi vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveMti) bhara kara phira unhoM ne zubhatithi, karaNa divasa nakSatra rUpa muhUrta meM vipula mAtrA meM azana, pAna, khAdya aura svAdyarUpa caturvidha AhAra ko banavAyA - (mittaNAi0 bhoaNavelAe bhuMjAveMti jAba ApucchaMti) jaba vaha bana kara taiyAra ho cukA-to unhoM ne apane 2 mitra, jJAti Adi parijanoM ko bhojana ke avasara para bhojana karavAyA aura phira una se pUchA-hama loga bAhara vyApAra ke liye jAnA cAhate haiMisaliye Apa loga isa viSaya meM apanI 2 anumati pradAna kareM-isa taraha una se prArthanA kI- ( apucchittA) pUcha kara (sagaDasAgaDiyaM joyaMti, joittA capAe nayarIe majjhamajheNaM jeNeva gaMbhIrae poya cAre jAtanI vecANanI vastuone navA deraDAovALI gADI temaja gADAomAM mUkI. (rittA sohaNaMsi tihikaraNanakkhattamuhuttasi vipulaM asaNaM4 uvakkhaDAveti) bharIne teoe zubhatithi, karaNa, nakSatrarUpa muhUrtamAM azana, pAna, khAdya ane svAdya Ama cAre jAtanA AhAra puSkaLa pramANamAM banAvaDAvyA. (mittANAi 0 bhoaNavelAe bhujAveM ti jAva ApucchaMti) nyAre mADA2 taiyAra thaI gaye tyAre teoe potAnA mitra jJAti vagere parijanene jamavAmATe belAvIne jamADayA ane jamyA pachI temane teoe pUchayuM " ame badhAM vepAra kheDavA mATe bahAra javA IcchIe chIe " ethI tame badhA amane anumati Ape. A rIte teoe temane vinaMtI 430. ( ApucchittA) mA mejavAna. ( sagaDasAgaDiyaM joyaMti joittA capAe nayarIe majjhamajjheNaM jeNeva For Private And Personal Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharbhakathAgasUtra pattanaMmpotanagaraM naukArohaNasthAnaM vartate tauvopAgacchati, upAgatya zakaTIzAkaTikaM muJcanti, zakaTIzAkaTikA samUhAvasthitaM krayANakAdikaM sarva vastu jAtamavatArayanti, muktvA sarva vastujAtaM zakaTebhyo'vatArya potavahanaM-naukAyAnaM sajjayanti yathocitanUtanopakaraNaiH pariSkRtya dRr3hIkurvanti, sajjayitvA pariSkaraNena dRr3hIkRtya gaNimasya ca yAvaccaturvidhasya bhANDakasya-krayANakasya bharanti-gaNimAdi caturvidhakrayANakasya sthApanena naukAyAnaM pUrayanti smetyarthaH / taNDulAnAM ca samitasya godhUmasya godhUmacUrNaniSpannapakAnnavizeSasya ca tailakasya ca guDasya ca ghRtasya ca gorasasya ca udakasya ca udakabhAjanAnAM ca auSadhAnAM-trikaTukAdInAm paTTaNe teNeva uvAgacchaMti ) phira unhoM ne krayANako se bharI huI gAr3I aura gAr3oM ko juta vAyA-jutavo kara phira ve saba ke saba caMpA nagarI ke ThIka bIcoM bIca ke mArga se hokara jahAM gaMbhIraka nAma kA jahAja para savAra hone kA sthAna ( baMdaragAha ) thA vahAM para aaye| . (uvAgacchitto sagar3a sAgaDiyaM moyaMti, moittA poyavahaNaM sajjeti sajjisA, gaNimassa ya jAva caunvihassa bhaMDagassa bhareMti ) vahAM Akara una logoM ne apanI 2 gAr3iyoM aura gAr3oM ko DhIla diyA DhIlakara pota yAnoM ko sajjita kiyo-yathocita nUtana upakaraNoM se dRr3ha kiyaa| sajjita karake phira bAda meM usa caturvidha gaNimAdi rUpa krayANaka ko gADiyoM aura gAr3oM para se utAra 2 kara naukA yAna meM yathocita sthAna para bhara diyA (taMdulANaya saMbhiyassa ya tellayassa ya gulassa ya ghayassa ya gorayassa ya udayassa ya udayamANANa ya osahANa ya bhesajjAgaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti ) temane vecANane mAlasAmAnathI bharelI gADI ane gADAne jotaryA ane tyAra pachI teo badhAM caMpA nagarInI barAbara vaccovacana mAgathI pasAra thaIne jyAM gaMbhIraka nAmanuM vahANa para besavAnuM sthAna (baMdara) hatuM tyAM pahoMcyA. __(uvAgacchittA sagaDasAgaDiyaM moyaMti iittA poyavahaNaM sajjeti, sajjittA gaNimassa ya jAva caunihassa bhaMDagassa bhareMti ) tyAM pahoMcIne te e pitAnI gADIo temaja gADAMone cheDIne yAcita navIna upakaraNathI vahANa taiyAra karyuM. vahANane sudRDha rIte taiyAra karIne teoe gADI temaja gADAMonI vecANanI badhI vastuo vahANumAM yathAsthAne goThavI dIdhI. ( taMdulANa ya saMbhiyassa ya tellayassa ya gulassa ya ghayassa ya gorayassa ya udayassa ya udayamANANa ya osahANa ya bhesajmANa ya ta gassa ya, kaTussa ya Ava For Private And Personal Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a08 aGgarAjacaritanirUpaNam athavA-ekadravyarUpANAM ca bhaiSajyAnAM pathyAnAmAhAravizeSANAm athavA dravyasaMyogarUpANAm ca tRNasya ca kASThasya ca AvaraNAnAm aGgarasakAdInAM ca paharaNAnAM ca khagAdizastrANAM anyeSAM ca bahUnAM potavahanamAyogyANAM naukAyAnopaneyAnAM dravyANAM sthApanena potavahanaM-naukAyAnaM bharanti pUrayanti sma / zobhane-zubhAvahe, Naya taNassa ya, kaTThassa ya AvaraNANa ya paharaNANa ya annesiM ca SahaNaM poyavahaNapAuggANaM vANaM poyavahaNaM bhareMti ). ___naukA yAna meM unhoM ne cAvaloM ko bharA, gehuoM ko bharA, gehuoM ke A~Te ko aura ATe se niSpanna pakvAnna vizeSako bharA / taila, gur3a ghRta gorasa bharA pAnI bharA pAnI ke vartanoM ko bhraa| trikuTa Adi auSadhiyoM ko bharA pathyAhAra vizeSa bhaiSajyoM ko bharA, tRNoM ko bharA lakar3iyoM ko bhaga aMgassa Adi AvaraNoM ko, khaDga, Adi zastroM ko tathA aura bhI aneka vastuoM ko jo pota vahana ke yogya thI bhraa| ___ isa taraha unhoM ne ina samasta vastuoM ko yathocita sthAna para sthApita usa naukA yAna ko bhara diyaa| yahAM para jo auSadha aura bhaiSajya ye do zabda prayukta hue haiM una se aisA bhI artha bodha hotA hai ki trikUTa Adi jo alaga 2 dravya haiM ve auSadha aura ina kA samudAya rUpa jo dravya hai-jaise cUrNa Adi vaha bhaiSajya hai| "poyavahaNapAu. gANaM " pada kA yaha artha hai ki jo dravya naukA dvArA acchI taraha DhoyAjA sake vaha saba unhoM ne usa meM bhara diyA / ( sohaNaMsi tihi karaNa raNANa ya, paharaNANa ya, anneMsi ca bahaNaM poyavahaNayAuggANaM davvANaM poyavahaNaM bhareMti ) temaNe cekhA, ghauM, ghaulaTa temaja ghauMnA leTathI banAvavAmAM AveluM 54vAnna vizeSa, tesa, ghI, sArasa, pI, pI maravAnA paas|, trikUTa vagere auSadhIo, pacyAhAra vizeSa bhaiSajya, cAre, lAkaDAM, aMgarasa vagere AvaraNa, khaDaga vagere zastro ane bIjI paNa ghaNI vahANa mAM laI javA gya badhI vastuo vahANamAM lAdI A pramANe temaNe badhI vastuone yathAsthAne goThavIne vahANane sAmAnthii marI hAdhu. maDI 52 ASasya' bhane 'moSadha' mAre shh| prayukta thayA che tethI ahIM A pramANe paNa artha thAya che ke trikuTa vagere je judA judA dravyo che te auSadha ane A badhAne ekaThAM karavAM jemake yUtha vagaire te pAya cha" poyavahaNapAuggANa" phne| artha // prabhArI cha ke je dravya naukAvaDe sArI rIte laI jaI zakAya te badhuM temaNe temAM bharyuM hatuM. For Private And Personal Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 128 jJAtAdharmakathAsUtre tithikaraNa divasa nakSatramuhUrte vipulaM-vistIrNam , azanapAnavAyasvAdya-caturvidhamAhAramupaskArayanti-saMpAdayanti, upaskArya mitrajJAtipramukhAn bhojayitvA''pR. cchanti, samudrayAtrAnumatipradAnArtha prArthayanti ApRcchaya yatraiva potasthAna naukAyAnArohaNasthAnaM vartate tatraivopAgacchati, upAgatya ca tatra sthitAH ||mu0 18 // ____ mUlam-taeNaM tesiM arahannaga jAva vANiyagANaM pariyaNA jAva tArisehiM vaggUhiM abhiNaMdaMtA ya abhisaMthuNamANA ya evaM vayAsI-aja tAya bhAya mAula bhAiNaje bhagavayA samuddeNaM abhirakkhijamANA 2 cirajIvaha bhadaM ca bhe puNaravi laddhaTe kaya. kaje aNahasamagge niyagaM gharaM havamAgae pAsAmottikaTu tAhiM somAhi, niddhAhiM dIhAhiM, sappivAsAhiM pappuyAhiM diTThIhiM nirIkkhamANA muhuttamettaM saMciTThati tao samANiesu puSphabalikamme dinnesu sarasarattacaMdaNadadara paMcaMgulitalesu, aNukkhidivasanakkhattamuhuttaMsi vipulaM asaNa4 uvakkhar3Ati, uvakkhar3AvitsA, mitrANAI ApucchaMti, ApucchittA jeNeva poyaTThANe teNeva uvAgacchaMti) jaba saba prakAra kA caturvidha krayANaka naukAyAna meM bharA jA cukA taba punaH una logoM ne azanAdi rUpa caturvidha AhAra niSpanna karavAyA, aura karavA kara apane 2 mitra jJAti Adi parijanoM ko jimAyA jimA kara una se samudrayAtrA kara ne kI anumati mAMgI-aura mAMga kara phira ve saba ke saba pota vaNika jahAM naukA para caDhane kA sthAna thA vahAM Aye-aura Akara vahA~ Thahara gye| sUtra "18 (sohaNaMsi tihikaraNadivasanakvattamuhuttasi vipulaM asaNa 4 upakkhaDAveMti, uva. kkhaDAvittA, mittaNAI ApucchaMti,ApucchittA jeNeva poyaTThANe teNera uvAgacchati - jyAre cAre jAtanI vecANa karavAnI vastuo jahAjamAM bharAI gaI tyAre temaNe azana vagere cAre jAtane AhAra taiyAra karAvaDAvyuM ane karAvaDAvIne pitApitAnA mitra jJAti vagere parijanone jamADayA ane jamA DiIne temanI pAsethI samudrayAtrA karavAnI AjJA mAgI ane AjJA meLavIne teo badhA pitavaNike jyAM vahANamAM besavAnuM thavAnuM sthAna hatuM tyAM bhAvyA bhane tyo bhAvIna te mayA tyA AyA. // sUtra "18" // For Private And Personal Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 bhaGgarAjacaritranirUpaNam 329 taMsi dhUvaMsi pUiesu samuddavAesu, saMsAriyAsu, balayavAhAsu Usiesu siesu jhayaggesu, paDuppavAiesutUresu,jaiesu sabasa. uNesu, gahiesu rAyavarasAsaNesu, mahayA ukiTrisIhaNAya jayaraveNaM pakkhubhitamahAsamuddaravabhUyaM piva meiNiM karemANA egadisiM saMjuttA nAvA vANiyagA NAvaM durUDhA / tao pussamANavo vakamudAhu-haMbho samvesimavibhe astha siddhIo uvAhitAI kallANAiM, paDihayAiM savvapAvAI, jutto pUso vijao muhutto ayaM desakAlAo, tao pussamANaveNaM vakke udAhie hatuhA kucchidhArakannadhAragabhijasaMjAtA NAvA vANiyagA vAvArisu taM nAvaM punnucchaMgaM puNNamuhiM baMdhaNehiMto muMcaMti // sU0 19 // ___TIkA-'taeNaM tesiM ' ityAdi-tatastadanantaraM khalu teSAmarahannaka pramu khANAM yAvat naukAvANijakAnAM parijanA yAvat tAdRzIbhirvAgbhirabhinandantazcAmi saMstuvantavaivaM vakSyamANaprakAreNAvAdiSuH-he Arya ! =he pitAmaha ! tAta ! he pitaH he mAtula ! he bhAgineya ! bhagavatA mahatA samudreNa ' abhirakhijjamANA '2 abhi . 'taeNaM tesiM arahannaga jAva' ityAdi / ... TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (arahannaga jAva vANiyagANaM pariyaNA jAva tArisehiM vaggUhiM abhiNaMdaMtA ya abhisaMthuNamANA ya evaM vayAsI) una arahannaka yAvat anya aura potavaNijoM ke parijanoM ne yAvat usa 2 prakAra kI vANiyoM dvArA una sabakA abhinandana evaM saMstavana karate hue una se isa prakAra kahA- (ajja ! tAya ! bhAya ! mAula ! bhAiNajje ! bhagavayA samuddeNaM abhirakhijje mANA 2 ciraM jIvaha bhaI 'taeNa tesiM arahannaga jAva' tyAta sAtha-"taeNa" tyAMcyA " arahannaga jAva vANiyagANa pariyaNA jAva tArisehiM vaggUhi abhiNa'daMtAya abhisaMthuNamANAya evaM vayAsI" te mana prabhuma pitavaNikanA parijane temanuM aneka jAtanI maMgaLavANI vaDe abhinaMdana bhane sastavana 42tAM tabhane 4aa sAzyA. ( ajja ! tAya ! bhAya ! mAula ! bhaNijje bhagavayA samu Na abhirakkhijjemANA2 ciraMjIvaha bhaI ca te) mAya ! For Private And Personal Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsa rakSyAghamANAH2=surakSyamANAH2 ciraM bahukAlaM jIvata, bhadraMca yuSmAkaM bhavatu punara pi labdhArthAn labdhalAbhAn kRtakAryAn sampAditasakalakRtyAn anaghasamagrAn= anaghAca te samagrAH anaghasamagrAstAn doSarahitatvAdanaghAH, dhaneSu parivAreSu ca hAsAbhAvAt. samagrAH tathAvidhAn yuSmAn nijaka-svakIyaM, gRhaM havyamAgatAna zIpramAgatAn vayaM pazyAmaH, itikRtvA ityuktvA tAbhiH saumyAbhinirvikAratvAt, snigdhAbhiH sasnehavAt, dIrghAbhiH dUraM yAvadavalokanAt -- sappivAsAhiM ' sapipAsAbhiH-dazanecchAvatIbhiH, 'pappuyAhiM ' praplutAbhiH azrupUrNAbhiH, diTThIhiM' dRSTibhi nirIkSamANA avalokamAnAH muhUrtamAnaM saMtiSThante arahannAdInAM parijanA azrupUrNadRSTibhistAna pazyantomuhUrtamAnaM nizcalA abhUvannityarthaH / tataH 'samANiesu' samApiteSu samyak saMpAditeSu puSpavelikarmasu puSpAkSataca bhe) he Arya ! he tAta ! he bhrAtaH ! he mAmA! he bhogineya ! Apaloga isa bhagavAn vizAla samudra se yAra surakSita hote hue cirakAla taka jIvita rheN| Apa sabakA kalyANa ho| ( puNaravi laDhe, kaya kajje, aNahasamagge niyagaM gharaM havvamAgae pAsAmo) hama loga lAbha se yukta sampAdita sakala kAryoM vAle vinA kisI zArIrika Adi bAdhA se rahita dhana aura parivAroM se paripUrNa hue Apa saba ko ghara para zIdhra AyA huA dekheM / (tti kaTu) aisA kaha kara ve vahAM-(tA hiMsomAhiM niddhAhiM, dIhAhiM, sappivAsAhi, pappuyAhiM diTThIhiM nirIkkhamANA muhattamettaM saMciTaMti ) saumya snigdha, dIrgha, darzanecchAvatI aura azrupUrNa dRSTiyoM se unheM dekhate hue eka muhUrta taka baiThe rahe / (tao samANiesu puSphaklakammesu dinnesu sarasarattacaMdaNadaddara, paMcaMgulitalesu, aNukkhittaMsi hatAta! he bhAI! he mAmA ! he bhANeja ! tame badhA A bhagavAna vizALa samudravaDe vAraMvAra surakSita thaIne cirakALa sudhI jIvatA raho. tamA dhyAna thAmI "puNaraviladdhaTe, kayakajje, aNahasamagge niyaga dharaM havvamogae pAsAmo" ma mA tabhana sAmanvita thaye, madhA ayAna pAra pamADanArA, koI paNa jAtanI zArIrika muzkelI vagara eTale ke svastha zarIravALA, dhana temaja paripUrNa parivArathI yukta thaIne ghera pAchA AvelA naya."tikaTTa" mAma hIna tasA tyAM. (tAhiM somAhiM niddhAhiM dIhAhi, sapivAsAhiM pazyAhiM, diTThIhiM nirIpakhamANA mudduttamettaM saMciTThati ) sabhya, nigdha, bahuvakhata sudhI darzananI IcchAvALI ane AMsu bhInI daSTiethI temane jetA eka muhUrta sudhI besI rahyA. (to samANie mathuppha balikammesu dinnesa sarasarattacaMdaNadairapaMcaMgali talesu, For Private And Personal Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacaritanirUpaNam 331 dAnAdikarmasu tathA - sarasaraktacandana dardara paJcAGgulitaleSu sarasaraktacandanasya darda - reNa capeTAsskAreNa paJcAGgulitaleSu karatalAGkaneSu datteSu parIdhAnIyeSu uttarIyeSu vastreSu ca sarasaraktacandanAnuliptakaratalamudraNeSu kRteSvityarthaH / anUtkSipte=anupazrAt UrdhvakSipte pe guggulAdi dhUme kRte sati, pUjiteSu = dhUpAdinA saMmAmiteSu samudravAteSu samudrasambandhipavaneSu, tathA saMsAriteSu sthAnAntarAdAnIya yathocita sthAne niveziteSu valayavAhuSu dIrghakASTharUpeSu bAhuSu tathA ucchriteSu urdhvamukhamavasthApiteSu siteSu zukleSu dhvajAryeSu patAkAgreSu tathA-paTuvAditeSu paTubhiH puruSaiH pravAditeSu yadvA-paTu yathA bhavati tathA pravAditeSu tUryeSu vAdyeSu tathA jayikeSu jaya kArakeSu sarvazakuneSu = vAyasarutAdiSu tathA gRhIteSu = prApteSu rAjavarazAsaneSu = samudrayAtrArthaM campAnagarI bhUpasyA''jJApatreSu tathA mahotkRSTa siMhanAda " dhUvaMsi, pUiesa samuddavAesa saMsAriyAsu valayavAhAsu, usiesa siesujhayagge, paDuppavAiesa tUresu jaiesa savvasauNesu, gahiesa rAyavara sAsaNe ) isake bAda puSpa akSata dAnAdika karma jaba samApta ho cukA, paridhAnIya vastroM para sarasa rakta caMdana ke capeTA kAra se hAthe jaba lagAye jA cuke, guggula Adi dhUpa agni meM DAlakara jaba usa kA dhUma kiyA jA cukA samudrIya havAe jaba dhUpAdi pradAna dvArA pUjita kI jA cukI dIrgha kASTa rUpa valaya ( patavAra ) sthAnAntara se lAkara jaba yathocita sthAna para rakhe jA cuke, zubhra dhvajAoM ke agrabhAga jaba urdhvamukha kara avasthApita ho cuke, catura bajAne vAloM ke dvArA jaba acchI taraha bAje bajAye jA cuke jaya kAraka vAyasarutAdi rUpa sarva zakuna jaba acchI taraha se ho cuke aura samudra yAtrA karane kA Adeza patra jaba caMpA nagarI ke rAjA kA prApta ho cukA taba (mahayA ukkaTThasI. aNu kvittaMsi dhUrvasi pUesa samudavAe saMsAriyAsu valayavAhAsu usiesa siesa jhagge paDupavAiesa tUresu jaiesa sanna sauNe gahiesa rAyavarasAsaNesu ) tyAra bAda puSpa akSata dAna vagere nI vividha prIthaI gaI, paridhAnIya vao upara sarasa lAla caMdananA thApAe lagAvI lIdhA, gUgaLa vagere dhUpa agnimAM nAkhIne dhUpa karI lIdhe, dhUpa vagere arpIne samudranA pavanAnI arcanAnuM kAma purUM thaigayuM, khIjA sthAnethI dI kASTharUpa valaya eTale ke sUkAna vagere vahANa upara yathAsthAne mukAi gayA, zubhadhvajAonA agrabhAga jyAre sukhanA rUpe avasthApita thai gayA, kuzaLa vAjAvALAe vaDe sarasa vAjA vagADavAnuM kAma pati gayuM', jaya pamADanArA kAgaDA vagere pakSI AnA mAMgalika zabdo eTale ke sArA zukana thaI gayA ane caMpAnagarInA rAjA pAsethI samudrayAtrA karavAnA paravAnA " Adeza patra " temanI pAse AvI gayA tyAre. " For Private And Personal Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 333 zAtAdharmakathAsUtra jayaraveNa uccasvarayukta jatha jaya vanitA prakSubhitamahAsamudraravabhUtAmiva vAyu prakSobhajanitamahAsAgaradhvanivyAptAmiva medinI = pRthaviM pracuranAdavatI kurvANA ekadirza ekasyAM dizi saMyAtrAnaukA vANijakA nAvaM naukAyAnaM dUrUDhAH ArohaMti sma / tatastadanantaraM 'pussamANavo' puSpamAnavaH-mAgadho maGgalapAThakaH 'vakkamadAhu' vAkyamudAha-maGgalavacanamuktavAn tadAha-haMbho ityAdi he naukAyAtrikAH 'savvesimavibhe' sarveSAmapi yuSmAkam arthasiddhayo bhavatu, upasthitAni kalyANAni bhavantu tathA pratihitAni sarvapApAni bhavantu sarvavighnAH pratihatA vinaSTA bhavantvityarthaH / ' jutto' yuktaH 'pUso ' puSpaH puSpAkhyo nakSatravizeSaH anUkUlena candramasA yukta ityarthaH / puSpanakSatraM yAtrAyAM prazastam tatha coktaMhaNAyajayaraveNaM pakkhubhittamahAsamuharavabhUyaMpiva meiNi karemANA ) utkRSTa siMhanAda jaisI jaya jaya dhvani se vAyu ke prakSobha se janita mahAsAgarakI dhvani se vyApta huI kI taraha medanI ko karate hue (saMjjusA nAvA vANiyagA egadisiM NAvaM durUDhA ) ve sAMyAtrika pota vaNik nova para savAra hue| ___ (tao pussamANavo vakkamudAhu ) itane meM hI maMgala pAThaka-cAraNa-ne maMgala dhvani kI (haMbho sanvesiM bhavibhe athasiddhIo uvahi tAI kallANAI, paDiyAI savva pAvAI, jutto pUmo, vijao muhutto ayaMdesakAlo ) he he naukA yAtrikoM ! Apa saba ko artha kI siddhi ho, saba kalyANa Apake liye sadA upasthita raheM, samasta prakAra ke vighna ApakI isa mAMgalika yAtrA meM nAza hoM puSpa nakSatra kA anukUla candramA ke sAtha yoga rahA hai yAtrA meM puSpa nakSatra kA yoga prazasta hotA (mahayA ukkiThasIhaNAyajayaraveNaM pakkhubhittamahAsamuddaravabhUya pitra meiNi karemANA) pavanathI-kSubdha mahAsAgaranA sarvatra vyApta thayelA avanInI jema siMhanAda jya ya panithI pRthvIne zahi 42tA (sujjuttAnAvA vANiyagA egadisiMNAvaM durUDhA) te samaye mAlisa meTale 3 yA2Ne. me ma pani yo: (bho savvesimavibhe atthasiddhIo uvahitAI kallANAI paDiyAI savvapAvAI, jutto pUso vijao muhutto ayaMdesakAlo ) he pitavaNike ! tamane badhAne arthanI siddhi thAya tamane sadA kalyANa prApta thAo, maMgaLayAtrAnA tamArA badhA vinAza pAmo atyAre candranI sAthe puSya nakSatrane anukULa yaMga thaI rahyo che. ( yAtrAmAM puSya nakSatrane yoga For Private And Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 aGgarAjacaritanirUpaNam api dvAdazame candra puSyaH sarvArthasAdhanaH // iti // vijayo muhUto'dhunA vidyate, ayaM dezakAlA samayaH prasthAne zubhAvaha ityuktaM-mAgadhena / tatastadanantaraM 'pussamANaveNaM' puSyamAnavena mAgadhena ' bakke' vAkye mAGgalikavacane, ' udAhie' udAhRte ukte sati hRSTatuSTAH atizayena pramuditAH 'kucchidhArakannadhAra ganbhijja saMjattANAAvAvANiyagA' kukSidhAra karNadhAra garbhaja saMyAtrA nauvANijakAH kukSidhArAH naukAyAH pArzvato niyojitA saJcAlakAH, karNadhAraH nAvikAH pradhAnabhUtA naukAvAhakAH, garbhajAH naumadhye sthitvA yathAvasarakAryakartAraH, saMyAtrA: saMgatAH saMmilitAH santo dezAntaragAminaH, nau vANijakAH naukayA vANijyakAriNaH bhANDapatayaH sarvaete vyApRtavantaH sva stra vyApAre pravRttAH santaH, tAM nAvaM pUrNotsaGgAM vividhakrayANakajAtaiH hai-uktazca api dvAdazame candre puSyaH sarvArthasAdhana : / isa samaya vijaya muharta varta rahA hai| prasthAna ke liye yaha samaya zubhAvaha haiM / (tao pussamANaveNaM vakke udAhie haTTa tuTThA kucchidhArakannadhAraganbhija saMjAttA NAvA vANiyagA vAvArisu ) isa taraha puSpa mAnava-cAraNa jaba maMgala dhvani kara cukA-taba harSita aura saMtuSTa hue kukSidhAra-naukA ke pArzva meM niyojita kiye gaye saMcAlaka jana, karNadhAra-khevaTiyAjana, garbhaja-naukA ke bhItara baiTha kara avasarAnukUla kArya kartA jana, aura sAMyAtrika jana-milakara paradeza jAne vAle potavaNik ki jina kA krayANaka naukA meM bharA huA thA-ye saba ke saba apane 2 vyApAra-kArya meM pravRtta ho gaye (taM nAvaM punnucchaMgaM puNNa muhibaMdhaNehiMto muMcaMti ) aura usa naukA ko ki jisa ko madhyabhAga vividha krayANakoM se pUrNa prazasta hAya cha-5 - ' apidvAdazame candre puSyaH sarvArthasAdhanaH"). atyAre vijayanA muhUrtano samaya cAlI rahyo che. prasthAna mATe atyAra ne vakhata zubhAvaha che. (tao pussamANa veNaMka ke udAhie hadvatuTTA kucchidhArakannadhAra gambhijja saMjAttA NAvAvANiyagA vAvArisu) ArIte jyAre puSpamAna-caraNe-ne maMgaLa pATha thaI cUke tyAre harSita temaja saMtuSTa thayelA kukSidhAra-naukAnA pArvabhAgamAM niyukta karAyelA saMcAlake, karNadhAra-naukAcalAvanArAo, garbhaja-naukAnA aMdaranA bhAgamAM besIne avasarAnukULa kAma karanArAo ane sAMyAtrikajane-vepArIo-ke jemanI vastuone naukAmAM lAdelI hatI, pitatAnA kAmamAM vaLagI gayA. (taM nAvaM punnucchaMgaM puNNamuhiM baMdhaNehiM to mucaMti ) / ane jenA vaccenA bhAgamAM aneka jAtanI vecANanI vastuo bharelI For Private And Personal Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra . www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAtAdharmakathAsU saMbhRtAntarAlA, pUrNamukhIM yathocitasaMbhRtAgrabhAgAM bandhanebhyaH tIrasthazaGkubaddharajjubandhanagranthimunmucya muJcanti = visarjayanti / / sU0 19 // mUlam tapaNaM sA nAvA vimukkabaMdhaNA pavaNabalasamAhayA ussiyasiyA vitatapakkhA iva garuDajuvaI gaMgAsalilatikkhi soya vegehiM saMkhubbhamANI 2 ummItaraMgamAlAsahassAiM samaicchamANI 2 kaiva ehiM ahorattehiM lavaNasamuhaM aNegAI joyaNasayAI ogADhA, taraNaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjAttAmAvAvANiyagANaM lavaNasamudraM aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samANANaM bahUI uppAiyasayAI pAubbhUyAI, taM jahA - akAle gajie akAle trijjue akAle thaNiyasade, abhikkhaNaM2 AgAse devayAo naccaMti, egaM ca NaM mahaM pisAyarUvaM pAsaMti, tAlajaMgha divaMgayAhi bAhAhi masimUsagamahisakAlagaM bhariyamehavannaM laMboTTaM niggayaggadaMtaM nillAliyajamalajuyalajIhaM AUsiyavayaNagaDadesaM cINaciviTanAsiyaM vigayabhuggabhumayaM khajjoyagadittacakakhurAgaM uttAsagaM visAlavacchaM visAlakucchi palaMba kucchi pahasiyapayaliyapayIDayagataM paNaccamANaM apphoDataM abhivayaMtaM abhigataM bahuso 2 aTTahAse viNimmuyaMtaM nIluppalagavala bharA huA thA tathA agrabhAga bhI jisa kA yathocita aneka prakAra kI saMcAlana sAmagrI se vyApta ho rahA thA tIra para kI kIla meM baMdhI huI rassI ke baMdhana ko kholakara chor3a diyaa| sUtra " 19 " hatI ane agrabhAgamAM yatheAcita jAtajAtanI saMcAlana sAmagrI bharelI hatI evA vahANane kinArA upara nA thAMbhalAnuM baMdhana kheAlIne mukta karava1mAM bhA0 // sUtra // 20 // " For Private And Personal Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anamAradharmAmRtavarSiNI TIkA 208 maGgarAjacarite tAla pizAcavarNanam guliya ayasikusumappagAsaM khuradhAraM asiMgahAya abhimuhamAvayamANaM pAsaMti // sU0 20 // 335 TIkA- ' tara sA' ityAdi - tatastadanantaraM khalu sA nau vimuktabandhanA bandhanarahitA pavanabalasamAhatA = vAyuvegameritA ' ussiyasiyA' ucchritasitapaTA naukAyAM vAyusaMgrahArthe bRhadvasramucchritaM kRtvA nivadhyate, ucchritazuklapa Tena sA nau kI zItyAha - ' vitatapavakhA iva garuDajuvaI ' vitatapakSeva garuDayuvatiH vitatapakSA-prasAritapakSA garuDabhAryA gagane gacchantI yathA bhavati tadvadityarthaH, gaGgAsalilatIkSNasrotovegaiH gaGgAjalasya ye tIkSNAstItrAH srotovegAH = pravAhavegAstaiH saMkSubhyantI ra preryamANA 2 samudra pratIti bhAvaH, 'ummItaraGgamAlAsahassAI ' UrmitaraGgamAlAsahasrANi Urmayo mahAkallolA bRhattaraGgAH, taraGgAH=hasvakallolAH laghutaraGgAsteSAM mAlA AvalayaH tAsAM sahasrANi, samatikrAmantI 2 samuttarantI 2 katipayairbahubhirahorA divasa rAtribhizva lavaNasamudraM anekAni yojanazatAni 'tapUrNa sA nAvA ' ityAdi / TIkArtha - (taraNaM ) isa ke bAda (vimukka baMdhaNA) bandhana se vimukta huI (sA nAvA) vaha naukA (pavaNabalasamAhayA) vAyu ke vega se prerita hokara ( gaMgAsalilatikkha soyavegehiM saMkhugbhamANI 2 ) gaMgA jala ke pravAha vegoM se bAra 2 idhara udhara kSubhita hotI huI ( ussiyasiyA ) apane Upara vAyu saMgrAhArtha bAMdhe gaye zubhravastra se ( vitata pakkho garuDa juvaIiva ) pAMkhoM ko pasAra kara AkAza meM ur3atI huI garu yuvatI ke jaisI pratIta hone lagI / (ummItaraMga mAlAsahassAI samaicchamANI 2 kaiva ehiM ahArateMhiM lavaNa samuhaM aNegAI joyaNasayAI ogADhA) agot an a' Scaife. TIDArtha - (taraNa) tyAra Ahe (vimukkava 'ghaNA) maMdhana mukta thayeluM (sA navA ) tevaDA ( pavaNatralasamAyA ) pavananA AdhAtothI prerita thAne ( gaMgAsalilatikhasoya vegehiM sakhubbhamANI ) gaMgAnA tIvrapravAhathI kSumita zrutuM. ( issiyasiyA ) pavana larAdhane vaDhAune gatimaNe sevA potAnA svaccha saDhathI " vitata pakkhA garuDajuvaI iva" yAMcA prasAresI bhane aAzamAM utI garuDa yuvatInI jema lAgatuM hatuM, For Private And Personal Use Only . (ummIvaraMga mAlA sahassAI samaicchamANI 2 kaivaehiM ahoratehi lavaNa samu agAI joyaNasayAI ogADhA ) Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - zAtAdharmakathAsUtre : ogADhA' avagAhitA tIrNA / tatastadanantaraM khalu teSAm arahannakapramukhANAM saMyAtrA nauvANijakAnAM lavaNasamudramanekAni yojanazatAni avagAhitAnAM tIrNAnAM satAM bahUni 'uppAiyasayAI utpAtazatAni prAdurbhUtAni / tAnyutpAdazatAni varNayati-- taM jahA' ityAdi / tad yathA-akAle garjitaM varSAkAlaM-vinA meghadhvaniH, akAle vidyut akAle 'thaNiyasadde ' stanitazabdaH meghasya gambhIradhvanirabhUta tathA-abhIkSNaM punaH punaH AkAze devatA nRtyanti tathA-ekaM ca khalu mahat bRhata pizAcarUpaM pazyanti arahannakapramukhAH saMyAtrA nau vANijakAH akAlameghadhvanipaDe vega ke sAtha umniyoM-mahAlaharoM ke taraMgo ke-choTI 2 laharoM kemAlA sahasra ko ullaMghana karatI huI vaha naukA kitaneka dinoM ke bAda lavaNa samudra meM aneka yojanoM taka pahu~ca gaI / ( taeNaM tesiM arahannaga pAmokkhANaM saMjattAnAvA vANiyagANaM lavaNasamudaM aNegAiM joyaNa sayAI ogADhANaM samANANaM bahUI uppAiyasayAI pAunbhUyAiM ) isa ke bAda una sAMyAtrika arahannaka pramukha naukA vaNikoM ko jaba ki ve lavaNa samudra meM aneka saikar3oM yojanoM ko pAra kara cuke the bahuta se saikar3oM upadrava sAmane Ane lge| - (taM jahA) jaise- ( akAlegajjie, akAle vijjue, akAle thaNiyasadde, abhikkhaNaM 2 AgAse devayA o naccaMti, egaM ca NaM mahaM pisAyarUvaM pAsaMti ) varSA kAla ke vinA ho usa samaya meghadhvani hone khUbajatI vege nAnAmoTA seMkaDe mejAo ne vaTAvIne keTalAka divaso bAda vahANa lavaNasamudramAM ghaNA yejane dUra sudhI pahoMcI gayuM. (taeNaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjattAnAvA vANiyagANaM lavaNasamudaM aNegAiM joyaNasayAI ogADhANaM samANaM bahUiM uppAiyasayAI pAunbhUyAiM) - tyAra bAda sAMyAtrika arahaka pramukha paTavaNike lavaNa samudramAM jyAre seMkaDe jana sudhI dUra pahoMcI gayA tyAre seMkaDe Aphate temanI sAme bhavAsI . ( ta jahAM ) rema, .: ( akAle gajjie akAle vijjue akAle thaNiyasade, abhikavaNaM 2 AgAse devayAo naccaMti, egaMca NaM mahaM pisAyarUvaM pAsaMti) varSAkALa hovA na chatAM megha garjanAo thavA mAMDI, vIjaLIo jabakavA lAgI ane meghane gaMbhira vini paNa thavA mAMDe. AkAzamAM vAraMvAra devatAo nAcatA jovAmAM AvavA lAgyA, For Private And Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 337 bidyudvidyotana punaH punardevanRtyapradarzanapUrvakamekaM bRhat pizAcarUpaM vilokayanti / smetyarthaH / kathambhUtaM tat pizAcarUpamityAha- tAlajaMcaM ' tAlajathaM tAlavRkSavadIrgha jarcha yasya tattathA, divaM gatAbhyAM gaganasparzibhyAM bAhubhyAM mahAdIrghAbhyAM bAhubhyAM yuktamityarthaH / maSImazakamahiSakAlakaM maSI-kajjalaM mUSako mahipazca prasiddhaH tadvat kAlakaM kRSNavarNa yattattathA, bhariyamehavanna' bhRtameghavarNa = jalapUrNaghanIbhUtameghavaTAvadatizyAma, lamboSThaM, nirgatApadantaM nirgatAni :mukhAbahirbhUtAni agrANi agrabhAgA yeSAM te nirgatApAstathA bhUtAdantA yasya tathoktastaM, 'nillA. liyajamalajuyalajIhaM' nirlAlitayamalayugalajiham nirlAlitaM - mukhAbahiSkRtaM yamalaM-samaM yugalaM dvayaM jiyo yena tattathA, 'AUsiyavayaNagaMDadesa' praviSTavadanalagI, bijalI camaka ne lagI, aura megha kI gaMbhIra dhvani bhI hone lgii| ghAra 2 AkAza meM devatA nAcate hue dikhalAI par3ane lge| tathA vizAla kAya pizAca kA rUpa bhI dRSTigocara hone lgaa| (tAlajaMghaM divaM gayAhiM bAhAhiM masimUsaga mahisakAlagaM) isa pizAca kI donoM jaMghAe~ tAlavRkSa ke samAna dIrgha thiiN| donoM bohu mAno AkAza ko chUte the| kajjala, mUSaka, aura mahiSa ke samAna isa kA varNa kAlA thA / ( bhariyamehavanna, laMboMTuM niggayaggadaMtaM nillaliya jamalajuya lajIhaM, AUsiya vayaNagaMDadesaM, cINa cipiTanAsiyaM vigaya bhuggabhagga bhumayaM ) jala se bharI huI ghanI bhUta meghaghaTA kI taraha isa ko zarIra atyaMta kAlA thA / oSTha baDe laMbe the| Age ke dA~ta bAhara nikale hue the / isa kI jihvA ke dono agra bhAga eka hI sAtha mukha se bAhira temaja vizALa zarIravALA pizAcanuMrUpa paNa levAmAM AvavA lAgyuM. (tAlajagha divaMgayAhi bAhAhi mAsimasaga mahityakAlaga) te pizAyanI mane sAthaLe tAlavRkSanI jema lAMbI hatI. baMne hAtha jANe AkAzane sparzatA heya. meza, uMdara ane pADAnA je tene raMga kALe hate. (bhariyamehavannaM, laMboTaM niggayaggadaMtaM nillaliyajamalajuyalajIhaM, AU siyavayaNagaMDadesa, cINacipiTanAsiyaM vigayabhuggabhaggabhubhayaM ) pANIthI bharelI sAndra megha ghaTAonI jema tenuM zarIra ghaNuM kALuM hatuM. hoTha ghaNA lAMbA ane nIce labaDatA hatA. AgaLanA dAMta bahAra nIkaLI gayelA hatA. tenI jIbhanA AgaLanA baMne TeravAM ekI sAthe meMthI bahAra nIkaLI rahyAM hatAM. tenA baMne gAla meMmAM besI gayelA hatA. zA0 43 For Private And Personal Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 338 jJAtAdharmakathAgasUtre gaNDadezaM praviSTau vadane gaNDa dezau kapolabhAgau yasya tattathA, 'cINacipiTanAsiyaM' conacipiTanAsikaM, cInA-hasvA cipiTA ca nAsikA yasya tattathA, 'vigayabhuggabhaggabhumayaM ' vikRtabhugnabhagnabhruvam vikRte savikAre bhugne bhagne= atIvavakre bhruvau yasya tat tathA, khajjoyagadittacakkhurAgaM' khadyotakadIptacakSurAga, khadyotakavaddIptazcakSurAgo locanaraktatvaM yasya tattathA, uttAsaNagaM' utrAsanakaM bhayAnakaM vizA. lavakSaska-vistIraH sthalaM, vizAlakukSi-vistIdaram , pralambakukSi-dIrghodaram , ' pahasiyapayaliyaM payaDiyagattaM ' prahasitapracalitamapatitagAtram / prahasitAni pravikAsitAni pracalitAni-prakampitAni prapatitAni prakarSaNa zlathIbhUtAni gA. trANi yasya tattathA, paNaJcamANaM ' pranRtyat 'apphoDataM ' AsphoTayat , abhivayaMta' abhivajat , ' abhigajaMta' abhigarjat , bahuso ' aTTahAse viNimmuyaMta ' bahu nikala rahe the / donoM kapola isake mukha ke bhItara ghuse hue the-arthAt donoM gAla isa ke pica ke hue the| nAka isa kI choTI aura capaTI thii| isa kI donoM bhauMheM vikRta bhugna aura bhagna thii| athavA bhugna bhagna thI atyanta cakra thI-(khajjoyagadittacakkhurAgaM, uttAsaNagaM visAlavacchaM, visAlakucchi palaMyakucchi pahasiyapayAliya, payaDiyagattaM ) isa kI A~khoM kI lalAI khadyota (AgyA ) ke samAna dIpta thI, urasthala (chAtI) isa kA bhayotpAdaka thA, peTa vistIrNa aura laMbA thaa| zarIra isa kA prahasita pracalita evaM zlathI bhUta DhIlA thA / yaha usa samaya, (paNaccamANaM apaphoDataM, abhi. vayaMta abhigajjaMtaM, bahuso 2 aTTahAse viNimmuyaMta) nRtya kara rahA thaa| apanI donoM bhujAoM kA AsphAlana (bajAtA ) kara rahA thaa| aisA jJAta hotA thA ki mAnoM garjanA karatA huA samakSa (sAmane ) hI tenuM nAka nAnuM ane capaTuM hatuM. tenI baMne bhammaro vikRta khaDabacaDI ane bhagna hatI. athavA bhagnabhagna ane vaka-trAMsI-hatI. (khajjoyagadittacakkhurAgaM uttAsaNagaM visAlavacchaM, visAlakucchi palaMba kucchi, pahasiya payAliya, payaDiyagattaM ) tenI AMkhe ne ratAza AgiyA jevI camakatI hatI. tenuM vakSasthaLa bhayaMkara hatuM. piTa vizALa ane lAMbuM hatuM. tenuM zarIra prahasita, pracalita ane lathI bhUta eTale ke labaDI gayeluM hatuM. tyAre. (paNaccamANaM apphoDataM abhivayaMta, abhiganjataM, bahuso 2 aTTahAse viNimmuyaMta) te nAcI rahyo hato. pitAnA baMne bhujAonuM te AsphAlana (aphaLAvavuM) For Private And Personal Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 331 zo'TTahAsaM vinirmuJcat , ' nIluppalagavalaguliya aMyasikusumappagAsa ' nIlotpala gavalagulikAtasIkusumaprakAzaM nIlotpalaM nIlakamalaM, gavalaM-mahizazRGgaM, gulikA =kRSNavarNavastuvizeSaH prasiddhaH, atasIkusumam , atasI alasInAmnAmasiddho dhAnyavizepastasya kusumaM=puSpaM, tadvat prakAzo varNoM yasya sa tathA tam , nIlakamalAdisadazavarNamityarthaH, khuradhAraM kSuradhAraM kSurasyeva dhArA yasya sa tattathA tam atitIkSNa dhAramityarthaH, asi = kRpANaM, gRhItvA, abhimuhamAvayamANaM ' abhimukhamApatat pazyanti sarve'pi sAMyAtrikAH arahannakapramukhA avalokante sma // mU0 19 // mUlamtaeNaM te arahaNNagavajjA saMjattANAvAvANiyagA egaM ca NaM mahaM tAlapisAyaM pAsaMti tAlajaMghaM divaM gAyAhiM bAhAhiM phuTTasiraM bhamaraNigaravaramAsarAsimahisakAlagaM bhariyamahavannaM suppaNahaM phAlasarisajIhaM laMbo, dhavalavaTTaasiliTra tikkhathirapINakuDiladADhIvagUDhavayaNaM vikosiyadhArAsijuyalasamasaA rahA hai| bAra bAra to yaha aTTahAsa karatA thA / ( nIluppalagavala guliya ayasi kusumappagAsaM khuradhAraM asi gahAya abhimuha mAvaya mANaM pAsaMti ) nIlakamala, gavala-mahiSa zRMga, gulikA-kRSNa varNaka vizeSa, alasI puSpa, ke samAna isakA sArA zarIra atyaMta kAlA thaa| yaha eka talavAra liye hue thA, jisa kI dhArA kSurA kI dhArA ke samAna tIkSNa thii| una arahannaka pramukha sAMyAtriko ne use isa taraha se dekhA ki vaha usa talavAra ko lekara hama logoM kI ora ArahA hai / sUtra " 20" karI rahyo hato. tene joIne emaja lAgatuM hatuM ke te jANe garjanA karatA sAme AvI rahyo hoya te vAraMvAra aTTahAsa "khaDakhaDATa karIne hasavuM" karato hato. (nIluppalagavalaguliyaayasikusumappagAsaM khuradhAraM asiM gahAya abhimuha. mAvayamANaM pAsaMti ) nIlakamaLa, gavala, kapaDAMnAM gulikA-kRSNavarNaka vizeSa, aLasInA puSpanI jema tenuM zarIra ghaNuM kALuM hatuM. tenA hAthamAM charAnIdhAra jevI tIkSaNa dhAravALI talavAra hatI. arahajJaka pramukha sAMyAtrikone ema thayuM ke te pizAca hAthamAM talavAra laIne temanI ta26 // 5sI mAvI rahyo che. // sUtra "20" // For Private And Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 40 jJAtAdharmakathAsUtre risataNuyacaMcalagalaMtarasalolacavalaphuruphuraMta nillA liyaggajIhaM avayacchiyamahallavigayabIbhacchalAla pagalaMtarattatAluyaM hiMguluyasagabbhakaMdaravilaMba aMjaNagirissa aggijAluggilaMtavayaNaM AUsiyaakkhacammauiTTagaMDadesaM coNacipiDavaMkabhaggaNAsaM rosAgayadhamadha meM tamArutanirakhara pharusajhusira obhuggaNAsiyapuDhaM ghADubbhaDaraiyabhIsaNamuhaM uddhamuhakanna sakkuliyaM mahaMta vigayaloma saMkhAlagalaMbaMtacaliyakannaM piMgaladippaMtaloyaNaM bhiuDitaDiyaniDAla narasiramAlapariNaddhaciMdhaM viciMttagoNasasubaddhaparikaraM avaholaMta pupphuyAyaMta sappavicchreya godhaMdaranaulasaraDaviraiyavicittaveyacchamAliyAgaM bhogakUrakaNhasappadhamadhameMtalaMbaMtakannapUraM majjArasiyAlalaiyakhaMdhaM dittaghughuyaMtaM ghUyakayakuMmalasiraM ghaMTAraveNa bhImaM bhayaMkaraM kAyarajaNa hiyaya phoDaNaM dittamadRTTahAsaM viNimyataM vasAruhirapUyamaMsamalamaliNapoccaDa - taNuM uttAsaNayaM visAlavacchaM pacchatA bhinnaNaharomamuhanayaNakannavaravagghacittakattINivalaNaM sarasaruhiragayacammavitataUsa viyabAhujuyalaM tAhi ya kharapharusaasiddhi aNiTTha ditta asubha appiya amaNunna akkaMtavagguhi ya tajjayaMtaM pAsaMti, taM tAlapisAyarUvaM ejamANaM pAsaMti, pAsittA bhIyA0 saMjAyabhaya annamannassa kArya samaturaMgemANAra bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya rudavivesamaNaNAgANaM bhUyANa ya jakkhANa ya ajako kiriyANa ya bahUNi uvAiyasayANi ovAiyamANAra cihnaMti // 1 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 8 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 341 TIkA-sarvaiH naukAsthaiH sAMyAtrikaiH pizAcarUpaM dRSTaM, tatrArahannakazrAvakavajya - yatkRtaM tad darzayitumuktameva pizAcasvarUpaM savizeSa varNayannAha-'taeNaM' ityaadi| ___ tatastadanantaraM khalu te'rahannakavAH saMyAtrAnaurvANijakAH vakSyamANavizeSaNakaM pizAcasvarUpaM pazyanti, dRSTvA ca bhItAstrastA bahUnAmindrAdInAM vahani mAnyatA zatAni kurvantastiSThantIti vAkyArthaH / kIdRzaM pizAcasvarUpaM pazyantItyAha-'egaM ca NaM mahaM' ityaadi| ekaM ca khalu mahAntaM tAlapizAcam atidIghatvena tAlapakSakAraH pizAcastAlapizAcastam pazyanti, kathambhUtaM tAlapizAca. mityAha-'tAlajaMgha' iti tAlavRkSavadIrgha jaGgha yasya sa tAlajastam , divaM gatAbhyAM gaganasparzibhyAM bAhubhyAM yuktaM, sphuTaM zirasaM-sphuTaM sphuTitaM bandhanarahitatvAd vikIrNa ziraH zirojAtatvAd kezajAlaM yasya sa tathA taM, 'bhamaraNigaravaramA 'taeNaM te arahaNNagavaja ' ityaadi| aba sUtrakAra isI pizAca ke svarUpa kA puna: vizeSa varNana karate hue kaha rahe haiM ki jitane bhI usa naukA meM sAMyAtrika the una sabane eka arahannaka zrAvaka ke vinA usa vikarAla pizA ca ko dekhakara kyA 2 kiyA unakI kaisI sthiti huI isa bAta ko kahane ke liye pahile be ukta pizAca ke svarUpa ko vizeSa rUpa se punaH kahate haiM TIkArtha-(taeNa) isake bAda (arahannagavajjA) eka arahannaka zrAvaka ke sivAya ( saMjattANAvA vANiyagA ) una samasta sAMyAtrika pota caNika janoM ne ( egaM ca NaM mahaM tAlapisAyaM pAsaMti ) eka bar3A tAla vRkSa ke jaisA pizAca tAla vRkSa ke samAna laMbI 2 jaMghAoM vAlA thaa| isa ke donoM bAhu mAnoM AkAza ko sparza kara rahe the| isa ke 'taeNa te arahaNNagavajjA ' tyA TIkArtha-sUtrakAra ahIM pharI pizAcanuM savizeSavarNana karavAnI IcchAthI kahe che ke pizAcane joIne araha-naka zrAvaka sivAyanA bAkInA bIjA badhA sAyatrikanI zuM sthiti thaI ane te vikarALa pizAcanuM raudra svarUpa joIne teoe zuM zuM karyuM enuM varNana karatAM pahelAM te pizAcanA svarUpanuM vizeSa rUpathI varNana huM ahIM karUM chuM- ___"taeNaM" tyA2 mA " arahannagavarajjA" 12.4 zrAvana sivAya "sajattANAyA vANiyagA" mA sayAtripAtapazu sanI se " egaca NaM maI tAlapisAyaM pAsaMti" moTA vRkSa 23 / mane tAsa vRkSa kI mAra sAthaLo vALe pizAca joye. tenA baMne hAtha AkAzane sparzatA hatA. chUTA paDelA tenA mAthAnA vALa For Private And Personal Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org ra zAtAdharma kathAGgasUtre -- 9 sarAsima hisakAlagaM ' bhramara nikaravaramASarAzimahipakAlakaM tatra bhramaranikara iva= bhramarasamUha iva varamAparApiriva, mahiSa iva ca yaH kAlakaH = kRSNavarNakastaM, 'bhari yamevannaM bhRtameghavarNa= jalapUrNa meghaghaTAvadatinIlam 'suppaNa ' zUrpanakhaM zUrpavat nakhA yasya sa zUrpanakhastaM, phAlasadRzajihavaM, phAlamihAgnau pratApitaM bodhyam, tatsAdRzyaM ca varNedairghyadIptyAdibhiriti, lamboSThaM dIrghauSThaM, 'dhavalavaTTa asiliDa tikkha thirapI kuDiladADhovagUDhavaNaM dhavalavRttAzliSThatIkSNa sthirapInakuTiladaSTropagUr3havadanaM ' dhavalAbhiH = zvetAbhiH, vRttAbhirvartulAbhirazliSTAbhiviralAbhiH tI kSNAbhiH sthirAbhirbrahAbhiH upacitatvena pInAbhiH = sthUlAbhiH vakratayA kuTilAbhizca daMSTrAbhirUpagUDhaM vyAptaM vadanaM yasya sa tathA tam ativizAla daMSTramityarthaH, 'vikosiyadhArAsijuyalasamasarisataNuya caMcalagalaMtarasalolacavalaphuruphureMta nillAliyaggajI' vikrozitadhArAsiyugala samasadRzatanu kacaJcalaga ladrasalolaca palaphuraphurAyamANanirlAlitAgrajiham, tatra vikozitA= apanItAvaraNA dhArA yayostau vikozitazira ke bAla baMdhana rahita hone se idhara udhara bikhare hue the ! isa kA varNabhramara samUha uDada kI rAzi aura mahiSa ke zrRMga jaisA kAlA thA / ( bhariya mehavannaM ) jala se bharI huI megha ghaTA ke samAna atyanta zyAma thA / ( suppaNahaM, phAla sarisa jIhaM laMboDaM, dhavalavaTTa AsiliTTha tikkha thira pINakuDiladADhovagUDhavaNaM) nakha isa ke sUpa ( sUpar3A ) jaise the | jihvA isa kI agni meM lAla kiye gaye phAla ke samAna thI / oSTha laMbe 2 the / isakA mukha zveta, gola, 2 viralI, nukIlI, sthira-dRDha-sthUla aura kuTila TeDhI 2 dAMDoM se yukta thA / " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( vikasiya dhArAsijuyala samasarisataNuyaM caMcala galata rasa lola cavalaphuruphureMta nillAliyaggajIhaM ) isa kI jihvA donoM agra Amatema vikherAI gayA hatA. teneAraMga bhamarAonA ToLA, aDadanA Dhagale Ane pADAnA ziMgaDAM vo aNo to " bhariya mehavanna " pAlIthI laresI meghanI ghaTAonI jema khUbaja kALeA hateA. ( suppaNa, phAlasarisajIhaM laMbodvaM, dhavalavaha AsiliTTa, tikkhathirapINa kuDaladADhovagUDhavaNa ) tenA nakhA sUpaDA jevA hatA. tenI jIbha agnimAM lAlaceALa thaI gayelI haLanI kesa jevI hatI tenA hADa lAMkhA hatA. tenuM mAM sapheda gALa maToLa aNiyALI, majabUta meATI temaja kuTila trAMsI dADhA vALuM hatuM, ( vikasiya dhArAsiyajuyalasamasa risataNuyaM caMcalagalaMtara salolacavalaphuraphureMta nillAliyaggajI ) For Private And Personal Use Only 1 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 343 dhArau tayorasyoH khaDUgayoyugalaM-dvayaM tena samasadRzyau-atitulye tanuke-pratale, caJcalaM yathAbhavati, yathA'vizrAntaM galantyau-rasAtilAlasatvAt lAlAvindUnadhaH pAtayantyau, ataeva rasalole-rasAsvAdAnurakte, capale caJcale, ataeva phuraphurAyamANe-prakampamAne, nirlAlite mukhAbahiSkRte, agrajihve-agrabhUtajihve jihvAgre yena sa tathA tam atidIrghajihUvamityarthaH tathA-' avayacchiyamahallavigayabIbhaccha lAlapagalaMtarattatAluyaM ' prasAritamahAvikRtavIbhatsalAlApragaladraktatAlukam , prasAritaM mukhaprasAraNena dRzyamAnaM mahAvikRtaM bIbhatsaM lAlAbhiH pragaladraktaM ca tAlu yasya sa tathA taM mukhaprasAraNaprakaTobhUtamahAvikRtalAlApUrNaraktatAluvantamityarthaH tathA-' hiMguluyasagambhakaMdaravilaMbaaMjaNagirissa ' hiGgulukasagarbhakandarabilAmivAJjanagire:-hiGlakena raktavarNakadravyavizeSeNa sagarbha sAntarAlaM kandararUpaM vilamiva aJjanagireH kaJjalaparvatasya mukhapasAreNa raktAtidIrgha jihA tAlu yuktamukha vivarasya higulaka puJjasambhRtakandarasAdRzyAdati kRSNavarNamahAvizAlazarIrasyAabhAga myAna se nikAlI huI talavAra ke samAna tIkSNa thI / patali thI / caMcala thii| rasa meM atilAlasAvAle hone ke kAraNa una se nirantara lAra baha rahI thii| rasa ke AsvAdana meM ve anurakta the / caMcala hone ke kAraNa ve kaMpa rahe the| aura mukha se bAhira nikale hue the| tAtparyaisa kI jIbha bahuta laMbI thii| (avayacchiya mahallavigayabIbhacchalAlapagalatarattatAlUyaM, hiMgulayasagambhakaMdaravilaMyaaMjaNagirissa aggijAluggilaMtavayaNaM tAlu isa kA mukha ke phADate samaya dikhalAI par3atA thaa| mahA vikarAla thaa| bIbhatsa thaa| lAra se gIlA ho rahA thA aura lAla thaa| isakA mukha aMjanagiri (kAlA parvata ) ke hiMgulaka se bhare hue kaMdarA rUpa bila ke tenI jIbhanA baMne AgaLanAM TeravAM myAnamAMthI bahAra kADhelI talavAranI jema tIkSaNa hatAM, pAtaLAM hatAM caMcaLa hatAM ane viSayanA rasone grahaNa karavA mATe atyaMta lupa temaja Atura havA badala temAMthI satata lALa TapakyA ja karatI hatI. teo rasAsvAdamAM anurakta hatAM. caMcaLa hovAne lIdhe teo prakharo hatAM, ane mAMthI bahAra nIkaLI rahyAM hatAM. matalaba e che ke tenI jIbha khUba lAMbI hatI ( avayacchiyamahallavigayabIbhacchalAlapagalaMtarattatAlUyaM, hiMguluyasagambhakaMdaravilaMbaaMjaNagirissa aggijAlaggilaMtavayaNaM) mAM pahoLuM karatI vakhate tenuM tALavuM dekhAtuM hatuM. te bIbhatsa hatuM. lALathIbhInuM thaI kahyuM hatuM ane lAlacaLa hatuM. tenuM me aMjanagiri (kALAparvata) nA hiMgaLothI bharelI kadarAnA dara jevuM hatuM te bahu vizALa ane For Private And Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 344 hAtAdharmakathAsUtre nagirisAmyAd aJjanagireH kandaramiva tanmukhaM pratibhAtItibhAvaH / 'aggijAluggilaMtavayaNaM ' agnijjAlodgirad badanam agnijvAlA udgira-bahiSkurvad-vadanaM mukhaM yasya sa tathA tam , yasya mukhAd agnijvAlAnissarati tathAvidhamityarthaH, 'AUsiya akkhacagmauiTTagaMDadesaM ' AyuSitAkSacarmApakRSTa gaNDadezam-AyUSita valiyuktam yadakSacarma-zako jalAkarSaNa kozastadvadapakRSTau antaH praviSTau gaNDadezau yasya sa tathA tam , ' cINaciviDavaMkabhaggaNAsaM ' cInacipiTa vakrabhagnanAsaM-cInA mahasvA, cipiTA nimnA, vakrA=kuTilA, bhagnAbhagneva ayodhanoparikuTTanena pra. mRteva nAsA yasya sa tathA taM, cipiTanAsikAvantamityarthaH ' rosAgayadhamadhameMtamArutaniThurakharapharusajhusiraM obhuggaNAsiyapuDaM ' roSAgatadhamadhamAyamAnamArutanisamAna thA / yaha svayaM ati vizAla aura atyaMta kAle varNa kA thA isa liye aMjanagiri ke jaisA thA-tathA isa kI jihvA aura tAluye donoM atirakta the isa liye ve hiGagula ke samAna lAla the| isaliye sUtrakAra ne usa ke mukha ko aMjanagiri kI hiMgulaka se bharI huI kaMdarA se upamita kiyA hai / isa ke mukha se atyanta lAla jihvA aura tAlu vAlA hone ke kAraNa aisA jJAta hotA thA ki mAnoM agni kI jvAlA hI bAhara nikala rahI hai| (AUsiyaakkhacamma uiTTagaMDadesaM, cINacipiDavaMkabhaggaNAsaM rosAgayadhamadhameMtamAruta niTUTuraM kharapharusamusiraobhuggaNAsipuyaDa, ghADunbhaDaraiyabhIsaNamuhaM) isa ke donoM kapola (gola ) pAnI ko khIca ne vAle zuSka vali yukta carasa ke samAna bhItara ko ghuse hue the| nAsikA isa kI isva cipaTI thii| TeDI isa nAsi kA ke chedoM se jo zvAsocchvAsa nikalatA atizaya kALAraMganuM hatuM. eTalA mATe ja te aMjanagiri jevuM hatuM. tenI jIbha ane tALavuM bane khUbaja lAla hatAM ethI teo hiMgaLaka jevA lAla hatAM. sUtrakAre aMjanagirinI hiMgaLakathI bharelI kaMdarAnI tene meMnI je upamA ApI che. tenI pAchaLa eja kAraNa che. tenuM tALavuM ane jIbha khUbaja lAla hovAthI ema lAgatuM hatuM ke jANe tene meMmAMthI agninI javALAo bahAranIkaLI rahI hoya. (AUsiya akkha cabhma uiTTagaMDadesaM cINa cipiDavaMka bhaggaNAsaM rosAgaya dhamameMta mAruta niThuraM khara pharusa jhusirao bhuggaNAsiyapuDaM dhADubbhaDaraiyabhIsaNamuhaM tenA baMne gAla kesanI jema karacalIvALA jema meMmAM pesI gayelA hatA. nAka tenuM nAnuM ane capaTuM hatuM, trAMsA nAkanA chidrothI zvAsecchavAsa For Private And Personal Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 345 , SThurakhara parupazuSirAvabhugnanAsikApuTam roSAt krodhAdivAgataH prabalatayA dhamadhamAyamAnaH dhamadhametizabdaM kurvan mAruto vAyuniSThurastIvaH kharaparUpaH = atikarkazaH paramaduHsahaH, zuSirayoHranyoryasya tattathA tadevaM bhUtam - atrabhugnaM vakraM nAsikApuDhaM yasya tathA tam bhastrAvaddhamadhamAyamAnazvAsocchvAsapUrNa vakranAsikAyuktamityarthaH'ghADa bharabhIsaNamuhaM ' ghATodbhaTaracita bhISaNamukhaM tatra ghATAbhyAM ziro'vayavavizeSAbhyAm udbhaTaM vikarAlaM durdarza racitam ataeva bhISaNaM bhayaMkaraM mukhaM yasya sa tathA taM vikRtabhayAnakamukhayuktam ' uddhamuhakanna sakkuliyaM ' Urdhvamukha karNazaSkulIkam = Urdhvamukhe karNazaSkulyA karNapuTau yasya sa tam / tathA - 'mahaMta vigayaloma saMkhA laggalaMbatacaliyakannaM ' mahAvikratalomazaGkAlagna lambamAnavalitakarNam, mahAnti vikRtAni asundarANi lomAni yayostau mahAtrikRtalomAnau, tathA tau ca zaGkAlagnau zaGkhaH= akSiprAntabhAgastatrAlagnau = saMlagnau saMsparzinau lambamAnau ca calitau= caJcalau ca karNau yasya sa tathA tam, 'piMgala dippaMtaloyaNaM' piGgaladIpyamAnalocanaM = piGgale kapile, thA vaha aisA mAlUma detA thA ki mAnoM baDe krodha se A rahA hai - aura isI liye vAyu bharate samaya bhastrA (dhamanI) se jaisA dhama 2 zabda hote haiM usI prakAra kA usa se bhI dhama dhama aisA zabda hotA rahatA thaa| vaha tIvra thA atikarkaza thA kaThora thA / duHsaha thA / usa kA mukha zira ke avayava vizeSoM ne aisA hI durdarza banAyA thA ki jisa se vaha bar3A bhayaMkara lagatA thA / (uddhamuhakanna sakkuliyaM ) isa ke donoM karNapuTa U~ce uThe hue the / ( mahaMta vigayalomasaMkhAlaggalaMyaMta caliyakannaM ) ina donoM kAnoM ke roma isa ke mahA vikarAla the zaMkha akSi prAnta bhAga taka ye donoM kAna phaile hue the / isIliye ye baDe laMbe the aura caMcala the / dhama Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIkaLatA hatA te ema jaNAtA hatA ke jANe khaDu krodhamAM bharAine te sAme ghasI AvatA hAya, ethI ja jyAre te zvAsa letA hatA tyAre bhastrA ( dhabhaNu ) mAMthI prema dhama zabda thatuA rahe che tevA dhvani thayA " ? hatA. te tIvra, karkaza kaThora duHsahu hateA. tenA mAMnA kada rUpA avayavAthI te dRza ane mahA bhayakara lAgatA hatA. ane ( uddhamukanna sakkuliya) tenI mane tarainI anapaTI uthe upasevI hutI (mahaMta vvigayaloma saMkhAlaggalaMyaMtaca liyakanna ) mane ana paranA rALa hatAM. AMkhanA khUNAosudhI tenA baMne kAna phelAyelA mATe ja ee lAMkhA ane caMcaLa hatA. jJA 45 For Private And Personal Use Only vAMTA mahAvi hatA. eTalA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 346 jJAtAdharmakathAsUtre , dIpyamAne = bhAsvare, locane yassa sa tathA tam, mArjAravatpradIptanetra mityarthaH tathA =' bhiuDitaDiyaniDAla' ' bhrukuTitaDillalATa = bhrukuTi:- bhrUvakratA kopakRtA saiva taDid yasmin tathAvidhaM lalATaM, bhAlaM yasya sa tathA tam kopAveSena vidyutsaddazabhrU samullasitalalAmayuktamityarthaH / tathA-' narasira mAlapariNaddha ciMdhaM ' naraziromAlApariNadacinhaM = naraziromAlaiva pariNaddhaM parighRtaM cihna = pizAcatvaM bodhakaM lakSaNaMyena sa tathAtaM =naratuNDamAlA dhAriNamityarthaH / tathA - 'vicittagoNasa subaddhaparikaraM vici tragonasasubaddhaparikaraM=vicitraiH = bahuvarNakayuktaH, gonasaiH sarpavizeSaiH, subaddhaH parikaraH kavaco yena sa tathA tam, 'avaholaMtapupphuyAyaMta sappavicchuya madhu daranaulasaraDa viraiyavicittaveyaccha mAliyAgaM ' avadholayat phuskurvat sarpavRzcika godhonduranakulasaraTaviracitavicitravaikakSamAlikaM avagholayantaH kiMcimmasarpantaH phUtkurvantatha ye sarpAH vRzcikAH godhA undurA nakulAH saraTAzca tairviracitA vicitrA vividhavarNavatI, vaikakSamAlikAskandhalambitamAlA yasya sa tathA tam, skandhadeze phutkAra (piMgala dippaMtaloyaNaM, bhiuDitaDiyaniDAlaMna ra sira mAlapariNaddhaM cidhaM vicittagoNasa subaddhaparikaraM avaholaMta papyAyatasappa vicchuya godhaMdara naulasaraDaviraiyaM vicittaveyacchamAla yAgaM ) isa kI donoM A~khe mArjAra (billI kI taraha pIlI aura camakIlI thiiN| isa kA lalATa bhrU vakratA rUpa bijalI se yukta thA isa ne pizAcatva ke bo ka naramuMDakI mAlA rUpa cihna ko dhAraNa kara rakkhA thaa| isa ne jo kavaca pahirA huA thA - vaha aneka varNavAle sarpoM se vyApta ho rahA thA / athavA kavaca ke sthAnApanna isa ne vividha varNavAle sarpoM ko apane zarIra para dhAraNa kara rakkhA thA / skaMdha deza meM, idhara udhara, sarakate hue tathA phutkAra karate hue sarpA kI, vRzcikoM kI, goMhoM kI, unduroM kI, nakuloM kI, saroM kI, vividha ( piMgaladippaMtaloyaNaM bhiuDita DiyaniDAlaM narasira - mAlapariNaddhaM ciMdhaM vicittagoNasa subaddhaparikaraM avaholaMtapaphuyAyaMtasappavicchuyagodhaMdaranaulasaraDaviraiyaM vicittaveyacchamAlayAgaM ) tenI ane AMkhA khilADAnI jema pILI ane camakatI hatI. vakrabhU (bhammara ) rUpa vIjaLIthI tenuM kapALa yukata hatuM. pizAcapaNAnA pramANa rUpe teNe naramuMDanI mALA paherelI hatI. ghaNuAraMganA sApAthI te AveSTita hatA. athavA kavacanA sthAne teNe jAtajAtanA raMgavALA aneka sApone zarIra upara dhAraNA karelA hatA. khabhA upara Amatema hilacAla karatA eTale ke sarakatA temaja kutkAra jhuratA sAtheo, vIchIoo, ghI, aharau, nojiyAo, bhane saraTonI ne raMgo For Private And Personal Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 347 yuktamasapa'tsAdimAlAdhAriNamityarthaH / tathA-'bhogakUrakaNhasappadhamadhameMtalaMbaMtakana pUraM' bhogakrUrakRSNasarpadhamadhamAyamAnalambamAnakarNapUram bhogaiH phaNaiHkrUrau bhayaMkarau bhogakrUrau, tauca kRSNasau ca bhogakrUrakRSNAsI, tau ca dhamadhamAyamAnau phutkurvantau tAveva lambamAne karNapUre karNAlaGkAravizeSau yasya sa tathA tam,tathA-paridhRtakRSNasarpa karNabhUSaNamityarthaH 'majjArasiyAlalaiyakhaMdha' mArizagAlalagitaskandham mArjA razRgAlAlagitA saMyojitAH skandhayorye na sa tathA tam, 'dittadhudhuyaMta dhUyakayakuMtala. siraM ' dIptadhudhukurvadhUkakRtakuMmalaziraskam dIpta-dIptasvaraM yathAbhavatyevaM dhudhuzabda kurvanto yo dhUkAH ulUkAH taeva kRtaH kummala: zekharakaH zirobhUSaNaM zirasi yena sa tathA tam, zabdAyamAnolUkazirobhUSaNadhAriNamityarthaH, tathA-ghaMTAraveNa bhImaM= bhayaMkaram , ghaNTAnoM zabdena bhImaM bhayaMkaram , atibhayAnakam , tathA-'kAyarajaNahiyayaphoDaNaM' kAtarajanahRdayasphoTanam kAtarajanAnAM bhIrujanAnAM yAni hRda varNa saMpanna mAlA usa ne pahirI huI thii| ( bhogakUrakaNhasappaghama dhata laMbatakannapUraM ) karNapUroM ke sthAna para isane phaNAvali se bhayaMkara bane hue, tathA phutkAra karate hue kAle do sarpo ko pahane rakhe the| ( majjArasiyAla laiya khadhaM) apane donoM skandhoM para isane mArjAra aura zRgAloM ko baiThA rakhA thaa| (dittadhughuyaMtaghUyakayakuMtalasiraM) dIpta svara jisa taraha se ho isa taraha se ghU ghU karate hue ulluoM ko isa ne apane zira kA AbhUSaNa-mukuTa banAyA thaa| (ghaMTAraveNa bhIma bhayaM. karaM kAyarajaNahiyaya phoDaNaM dittamattaTTahAsaM viNimmuyaMtavasAruhirapUyamasamalamaliNapoccaDataNuM ) ghaMTAoM ke zabda se yaha bhayaMkara banA huA thaa| kAtarajanoM ke hRdaya kA bhayajanaka hone se yaha vidAraka banA paNI // tethe 592vI utI. (bhogakUrakaNhasappadhamadhameMtalaMvatakannapUra) . lenA sthAne teNe phaNAethI bhayaMkara temaja kutkAra karatA be kALA sApa pahe 2 / uu (majjArasiyAlalaiyakhaMdha) potAnA mane mamA 52 teo misa mane zrAsana mesousA tA. (dittadhudhuyaMta ghUyakayakutalasira ) moTA sA '5' "dhU karanAra dhUvaDane teNe pitanA mAthAnA AbhUSaNa eTale ke mukuTa banAvyA hatA. (ghaMTAravega bhImaM bhayaMkaraM jaNahiyayaphoDaNaM ditta mattaTTahAsaM viNimmuyaMtaM vasArUhirapUyamaMsamalamaliNapoccaDataj) ghaTanA bhIma dhvanithI te bhayaMkara lAgatuM hatuM. kAtara janone hadanA bhayathI hiMdINuM karanAra hovAthI te "vidAraka hate. vAraMvAra te mahA bhayaMkara ugra For Private And Personal Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48 zAtAdharmakathAgasUtre yAni teSAM sphoTanaM bhayajanakatvena vidArakaM, tathA-dittamaTTahosaM viNimmuyaMta ' diptamaTTAhAsam=ugramaTTATTahAsaM vinirmuzcanta prakurvantam , tathA-' vasAruhirapUyamaMsamalamaliNapoccaDataNuM' vasArudhirapUyamAMsamalamalinapoccaDatanum vasArudhirapUyamAMsamalaimalinA poccaDA ArdrA paca paca ' kurvANA tanuH zarIraM yasya sa tathAtam , tathA-' uttAsaNayaM ' uttrAsanakam-udvejakaM, vizAlavakSaskam vistIrNavakSasthalakam 'pecchaMtAbhinnaNaharomamuhanayaNakannavaravagyacittakattINIvasaNaM' prekSyamANA'bhinnanakharomamukhanayanakarNavaravyAghra citra kRttinivasanam=tatra prekSyamANA-dRzyamAnA abhinnAH =acchinnAnakhAzca romANi ca mukhaM ca nayane ca kau~ ca yasyAM sA prekSyamANA' bhinnanakharomamukhanayanakarNA sA cAsau varavyAghrasya citrA-vividhakarNakA, kRttizcama saiva nivasanaM-paridhAnaM vastraM yasya sa tathA tam akhaNDavyAghracarmaparidhAnamitya rthaH, tathA-' sarasaruhiragayacammavitata UsapiyavAhujuyala' sarasarudhiragajacarma vi. tatocchRtabAhuyugalaM sarasaM-rudhirA, yad gajacarma, tad vitataM-vistAritaM yatra tat sarasagajacarmavitataM, tadevaM bhUtam ucchRtam utthApitaM bAhuyugalaM yena sa tathA vam huA thA ghAra 2 yaha mahA ugra, aTTahAsa kara rahA thaa| isa kA zarIra vasA-ca:, rudhira, pUya-pIpa, mAMsa evaM mala ina se malina ho rahA thaa| aura masaka ne para paca paca isa prakAra kA zabda karane lagatA thaa| ( uttAsaNayaM, vizAlavacchaM pecchaMtAbhinnaNaharomamuhanayaNakana varavagyacittakattINivasaNaM, sarasaruhiragayacammavitataUsaviya bAhu juyalaM ) ise dekhate hI loga kA~pa jAte the| isa kA vakSasthala (chAtI ) bahuta vizAla thA / isa ne jo vyAghra kA vividha vaNe vAlA carma rUpa vastra pahira rakhA thA usa meM spaSTa rUpa se vyAghra ke acchinna nakha, roma, mukha, nayana' aura kAna dRSTigata ho rahe the| apane utthA pita kiye hue bAhu yugala me isa ne lamyA khUna se latha patha huA gIlA gaja kA camar3A dhAraNa kara rakhA thaa| (tAhiyakharapharusaasi aTTahAsa karate hate. tenuM zarIra vasA-caba, lehI, pIpa, mAMsa ane maLathI kharaDAyeluM hatuM. ane jorathI dabAvAthI (phasakI javAthI) "paca" paca zabda thato hato. (uttAsagayaM, visAlavacchaMpecchaMtA bhinnaNaha romamuhanayaNakannavaravagdha cittakattI NivasaNaM, sarasasahiragayacamma vitata UsaviyavAhujuyalaM) / tene jotAnI sAthe ja mANase pUjavA mAMDatA hatA. tenuM vakSasthaLa khUbaja pahoLuM hatuM. aneka jAtanA raMgenA paherelA vAghanA cAmaDAnA vastramAM vAghane AkhA nakhe, vAMTA, meM Akhe ane kAna spaSTa rIte dekhAI rahyAM hatAM, uMcA karelA baMne hAthamAM teNe lehIthI kharaDAyeluM lAMbu hAthInuM cAmaDuM pahereluM hatuM. For Private And Personal Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 aGgarAjacarite tAlapizAcavarNanam 349 UrvIkRtabhujadvayalambamAnapakSaradrudhiragajacarmadhAriNamityarthaH / tathA-' tAhiya khara pharusaasiNiddha agiTThadittaamubhaappiyaamaNunnaakkaMtavaggUhi ya tajjayaMta' tAbhizca kharaparupAsnigdhaniSTadIptA zubhA priyA manojJA kAntavAgbhizca tarjayantaMtAbhiH =tAdRzIbhirbhayaMkarAbhizca, kharaparuSA-atikarkazA, asnigdhAH sneharahitA, aniTA-duHzravatvenAnIpsitAH, dIptA upatApajanakatvAdujjvalAH, azubhAH amaGgalAH, apriyAH-zrutikaTutvAt , amanojJAH manovikRtijanakatvAt , akAntAzca vikRta svaratvAd yA vAcastAbhizca tarjayantaM trastayantaM pazyantisma / atha punastat tAla pizAcarUpaM ' ejjamANaM ' ejamAna-nAvaMprati abhyAgacchat pazyanti, dRSTvA bhItAH, prastAH, trasitAH, udvignAH, saMjAtabhayAH anyonyasya parasparasya, kAya=zarIraM, 'samataraMgemANA 2' AzliSyantaH 2 vahanAmindrANAM ca skandAnAM kArtikeyANAM ca, rudrazivavaizramaNanAgAnAM nAgo-bhavanapativizeSaH, bhUtAnAM yakSAnAM ca bhUtayakSAH Niddha aNidittaasubhaappiyaamaNunnaakkaMta vaggUhiM ya tajjayaMtaM pAsai ) usa tAla pizAca ko bhayaMkara, atyanta karkaza, sneha zUnya, aniSTa, upatApa janaka, amaMgala rUpa apriya amanojJa, evaM akAnta aisI apanI vANI se dUsaroM ko duHkhita karatA huA una logoMne dekhaa| (taM tAlaM pisAyarUvaM ejjamANaM pAsaMti, pAsittA, bhIyA0 saMjAyabhayA annamannassa kArya samaturaMgemoNA 2 bahaNaM iMdANaya khaMdANa ya ruddasiva vesamaNaNAgANaM bhUyANa ya jakkhANa ya ajjakoTTe kiriyANa ya bahUNi uvAiyasayANi ovAiyamANA 2 ciTThati ) aura sAtha meM yaha bhI dekhA kI vaha tAla pizAca kA rUpa hama logoM kI aura A rahA (tAhi ya kharapharusa asiNiddha aNiditta asubhaappiyaamaNunaakkataM vaggRhiMya tajjayaMtaM pAsai) tAla pizAcane te leke e pitAnI bhayaMkara, atyaMta karkaza, saneha rahita, aniSTa upatApa janaka, amaMgaLarUpa apriya amaneza, ane akAnta (bIbhatsa) vANIthI bIjAone trAsa Apate je. (taM tAlaM pisAyarUvaM ejjamANaM pAsaMti, pAsittA, bhIyA0 saMjAyabhayA, annamannassa, kAyaM samaturaMgemANA 2 bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya rudasivavesamaNa NAgANaM bhUyANaya jakkhANaya ajjakoTTe kiriyA ya bahUNi uvAiyasayAgi ovA iyamANA 2 ciTThati ) For Private And Personal Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 350 zAMtA dharma kathAGgasUtre J - vyantarabhedAsteSAm tathA - Arya koTTakriyANAM ca = AryA prazAntasvabhAvA devyaH, koTTakriyA = caNDikArUpAdevyaH, tAsAM bahUni upayAcitazatAni = bahuvidhAni mA nyatAzatAni upayAcamAnAH 2 kurvanta 2 stiSThanti // - 21 // mUlama-taeNaM arahannae samaNovAsae taM divvaM pisAyarUvaM ejamANaM pAsai, posittA abhIe atthe acalie asaMbhaMte aNAule aNuvvigge abhinnamuharAga NayaNavanne adINavimaNamANase poyavahaNassa egadesaMsi vatthaMteNaM bhUmiM pamajjar3a, pama jittA ThANaM ThAi, ThAittA karayalao evaM vayAsI - namotthUNaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, jai NaM ahaM etto uvasaggAo muMcami. to me kappai pAritae ahaNaM etto uvasaggAo Na muMcAmi, to me tahA paccavakhAe yavve ttikaddu sAgAraM bhattaM paccakkhAi, taeNa se pisAyarUve jeNeva arahannae samaNovAsae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA arahannagaM evaM vayAsI - haM bho ! arahannagA apatthiyapatthayA jAva parivajjiyA No khalu hai isa bAta ko dekha kara ve saba ke saba bhayabhIta ho gaye, Dara gaye, udvigna ho gaye ! una ke prati pradeza meM bhaya kA saMcAra ho gyaa| isa taraha hokara ve saba paraspara meM eka dUsare ke zarIra se cipaka gaye / aura aneka indroM kI skanda kI kArtikeya kI rUdra kI ziva kI vaizramaNa kI nAga kI bhUta kI yakSa prazAnta svabhAva vAlI deviyoM kI tathA caNDi kA rUpa deviyoM kI saikaDoM prakAra bAra 2 mAnyatA karane laga gye| sUtra "21" tAla pizAca ne teoe peAtAnI tarapha ja AvatA joce. ArIte joine te adhA bhayaMtrasta thaIgayA, khIgayA, udvigna thaIgayA. temanA AtmAnA pratipradezamAM bhayanuM saMcaraNA thai gayuM. tee bhayabhIta thaIne eka bIjAne ceAMTI paDayA, ane teAmAMthI ghaNA IndronI skaMdanI, kArti keyanI rudranI, zivanI, vaizramaNunI, nAganI, bhUtanI, yakSanI, azAMnta svabhAvavAjI devIonI temaja caMDikArUpa devIenI seMkaDo prakAranI vAraMvAra mAnatA mAnavA lAgyA. // || sUtra 21 " // 66 For Private And Personal Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite marahannakazrAvakavarNanam 351 kappar3a, tava sIlabbayaguNaveramaNa paccakkhANa posahovavAsAI cAlittae vA evaM khobhettae vA khaMDittae vA bhaMjittae vA ujjhittae vA pariccaittae vA, taM jaiNaM tuma sIlavvaya jAva Na pariccayasi to te ahaM eyaM poyavahaNaM dohi aMgaliyAhiM gehAmi, gihittA sattatAlappamANamettAI uDDe vehAsaM uvvihAmi, unvihitA aMto jalaMsi Nivvolemi jeNaM tumaM aTTa. duhavasate asamAhipatte akAle ceva jIviyAo vavarovijasi, taeNaM se arahannae samaNovAsae taM devaM maNasA ceva evaM vayAsI-ahaM NaM devANuppiyA ! arahannae NAmaM samaNovAsae ahigayajIvAjIve no khalu ahaM sake keNai deveNa vA jAva niggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittae vA tumaM NaM jA saddhA taM karehittikaTu abhIe jAva abhinnamuharAgaNayaNavanne adINavimaNamANase nicale nipphaMde tusiNIe dhammajjhANovagae viharai // sU0 20 // TIkA-arahannakavajyaiH sAMyAtrikairya thAnuSThitaM taduktam, adhunA'rahannakena pizAcarUpamavalokya yat kRtaM tadAha-'taeNaM' ityAdi / tatastadA khalu sa arahabakaH arahannakanAmako mukhyaH sAMyAtrikA, zramaNopAsakA zrAvakastaM divyam taeNaM se arahannae ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda mukhya sAMyAtrika arahannaka ko chor3a kara anya sAyAtrikoM ne jo 2 kiyA usa ke bAda (samaNovAsae arahannae) zramaNopAsaka arahannaka ne (taM divvaM pisAyarUvaM pAsittA ) jaba divya 'taeNaM se arahamnae ' tyAta TIkAI-(vii) arahunnaka sivAyanA bIjA sayAtrikonI AvI hAlata thaI tyA2 mA ( samaNovAsae arahannae) zramapAsa 227nna (taM divvaM pisAyarUvaM pAsittA ) yA3 te hivya apUTa-abhuta-pizAyana35ne For Private And Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org = 352 hAtAdharmakathAsUtre , apUrvadRSTamadbhutaM vizAcarUpam ejamAnaM = nAvaM pratti samAgacchantaM pazyati, dRSTvAabhItaH, bhayarahitaH, atrastaH trAsamAptaH acalitaH, aprAptakSobhaH asaMbhrAtaH saMbhrAntirahitaH anAkulaH, avyagraH anudvignaH, amakampaH abhinnamukharAganayanavarNa: = abhinnau - avikRtau mukharAganayanavarNo yasya sa tathA tasya bhayAbhAvAnmukha - rAgonayanavarNa zvAnyathA na adInavimAno jAtaityarthaH mAnasaH = adInavimanaH- nadInaM dainyaprAptaM, nApi vimanaH = durmanaH nApi vikRtaM mAnasaM yasya sa tathA tasya mano - SpyanyathA na jAtamityarthaH, tathA bhUtaH san potavahanasya naukAyAnasyaikadeze = ekabhAge vastrAntena vastrAJcalena khalu bhUmim = upavezanasthAnaM pramArjayati pramArNya sthAnam-upavezanArhaM sthAnaM saMzodhya jIvAdirahitaM kRtvA tatra tiSThati = upavizati, sthitvA = upavizya karatalaparigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastake'jjAli kRtvA evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt - namo'stu adbhatho yAvat siddhigatinAmadheyaM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apUrvadRSTa- adbhUta-pizAca rUpa ko ( ejjamAnaM ) nAva kI tarapha AtA huA (pAsai) dekhA to ( pAsitA dekhakara vaha (abhIe ) DarA nahIM ( atasthe ) trasta nahIM huA ( a calie ) dhairya se calAyamAna nahIM huA ( asaMbhate ) ghabarAyA nahIM ( aNAule ) AkUla vyAkula nahIM banA ( aNuvvigge) udvigna nahIM huA ( abhinna muharAgaNayaNavanne ) usa ke mukha kA rAga aura nayanoM kA varNa vikRta nahIM banA ( adINavimamANase ) usakA mana na dIna banA aura na vikRta hI banA ( poyava tree egasaMsi vatthaM teNaM bhUmiM pamajjaha ) kintu naukA yAna ke eka tarapha vastrAJcala se bhUmi ko pramArjita karane lagA - ( pamajittA ) pramArjita kara ke phira vaha ( ThANaM ThAha ) baiTha ne ke yogya sthAna kA saMzodhana kara use jIvAdi rahita kara vahAM baiTha gayA ! (ThAitA karayalao " ejjamAnaM " potAnA vahA tara bhAvatuM " pAsai " leyu tyAre " pAkhittA " lene te " abhIe" laya yAbhyo nahi, " atatthe trasta thye| nahIM, " acalie " dhairya thI viyAsita thye| nahi, " asaMbhaMte " galazayo nahi, " aNAule vyAja thayo nahi, ( aNuvvigo) udvigna thayo nahi, ( abhinnamuha rAgaNayaNavanne ) tenA bhono raMgamane AmonA varSAnabhAM nazaye vikRta thayo nahi ( adINa trimaNamANase ) tenuM bhana dIna banyuM nahi temaja vikRta thayuM nahi. ( poyavahaNassa egadesaMsi vatthaMteNaM bhUmiM pamajjai ) te vaDAnA zeDa tarainI lUmine vakhanA cheDAthI pramArjita rakhA lAgyo ( pammajittA ) pramAnita arIne te ( ThANaMThAi ) mesavA yogya sthAnanuM sazodhana arIne sthAnane va vagereyI raDita manAcIne tyAM mesI gaye. ( ThAittA karayalao evaM vayAsI ) For Private And Personal Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite arahanaka zrAvakavarNanam 353 9 , O sthAnaM saMprAptebhyaH, yadi khalvaham etasmAdupasargAd pizAcakRta saMkaTAt nirvi no bhavAmi muJcAmi tadA me tathA = tAvatparyantaM pratyAkhyAtavyam 0 caturvidhabhaktapratyAkhyAnaM mayA'nuSTheyamityarthaH iti kRtvA sAkArabhaktaM = caturvidhamAhAraM pratyAkhyAti / tatastadanantaraM khalu sa pizAcarUpadhArI devaH, yatraivAranakaH arahannakanAmakaH zramaNopAsakaH = zrAvakastatraivopAgacchati, upAgatyArahannakam - evaM = vakSyamANaprakAreNAvAdIta - haMbho ! arahannaka ! he aprArthita prArthita ! = aprArthitaM evaM vayAsI) baiTha kara usa ne apane donoM hAthoM kI aMjali banAI / aura use mastaka para rakha kara Avarta karate hue vaha isa prakAra kaha ne lagA - ( Namotthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM ) yAvat siddhagati ko prApta hue arhata prabhuoM ko namaskAra ho (jaiNaM ahaM etto uvasaggAbho mucAmi to me kappa pArintae) yadi maiM isa pizAca kRta upasarga se baca gayA to hI azanAdi grahaNa karU~gA (ahaM NaM eto uvasaggAo Na muMcAmi to me tahA patha Farmera ) yadi maiM isa upasarga se nahIM bacA to mere tAvatparyanta caturvidha AhAra kA tyAga hai ( tti kaTTu ) aisA vicAra kara ( sAgAraM bhantaM paccakkhAi) usane sAkAra caturvidha AhArakA pratyAkhyAna kara diyaa| arthAta sAgArI saMdhArA kiyA - (taraNaM se pisAyarUve jeNeva arahannae samaNocAsae teNeva uvAgacchadda) isa ke bAda vaha pizAca rUpa dhArI deva jahAM vaha zramaNopAsaka arahannaka baiThA thA-vahAM AyA besIne teNe potAnA ane hAthanI 'jila banAvI ane tene mastaka upara bhUDIne zvatAM te yA pramANe uDevA lAgyo- " NamotthurNa arahaMtANaM jAva sapattANaM" yAvat-siddhagatine pAbhelA bhaIta praluggAne bhArA namasThAra che. ( jaiNaM ahaM eto uvasaggAo mucAmi to me kappara pAritae dd je huM A pizAcanA upasauthI bacI jaIza teAja AhAra vagere zraDuNu urIza. " aha MNaM etto uvasaggAo Na muMcAmi to me tahA paccakkhAe ve A upasarga thI mArI rakSA nahi thAya te tAvapanta cAratanA AhArA hu tyAga 43 cha "ttikaTTu " sAma vicArIne " sAgara bhattaM paccakkhAi" tethe sAara yatuvidha AhAranaM AtyAbhyAna yu. eTale ke teNe sAgArI sathArA karyAM ( taNa se pisAyarUye jeNeva arahannae samaNovAsae teNeva uvAgaccha ) tyAra bAda pizAca rUpa dhArIdeva jayAM zramaNeApAsaka beThAhatA tyAM ALye, For Private And Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtre -yat kenApi na prArthitaM maraNaM, tat prArthitaM yena, sa aprArthitaprArthitaH / yadvAhe tatsambodhanam he maraNaprArthaka !-apasthita prasthita / apasthitaH yena prasthita iva mumUrSurityarthastasya saMbodhanam, he maraNavAJchaka ! yAvat iha yAvacchandena 'duraMtapaMtalakkhaNA, hINapuNNacAuddasiyA sirihiridhIkitti' ityantasya sNgrhH| durantaprAntalakSaNa ! durantaM vipAkakaTu prAntam avasAnaM lakSaNaM svabhAvo yasya sa tathA, tasyAmantraNaM, hInapuNya cAturdazika ! hInA kSINA puNyA candrakalA zubhakArakatvAt yasyAM sA hInapuNyA-kRSNapakSIyetyarthaH, sA cAsau caturdazI ca hInapuNya caturdazI, tasyAM jAtaH, tatsambodhanam he bhAgyahIna ityarthaH / zrIhIdhI kIrtiparivarjita / he daridra / he nirlajja ! he buddhihIna ! he kulakalaGkita ! zrI lakSmIH , hI lajjA, dhIH buddhiH, kIrtiH yazaH, tAbhiH no khalu kalpate tavazIlavrataguNaviramaNapratyAkhyAnapoSadhopavAsAn-tatra zIlAni-sAmAyikadezAvakAzikapauSadhatithisaMvibhAgAkhyAni, vratAni paJcANuvratAni, guNA: trINiguNavratAni, viramaNaM (uvAgacchittA arahannagaM evaM kyAsI) Akara usa ne arahannaka se isa taraha kahA (haM bho arahannagA apatthiyapatthiyA jAva parivajjiyA) he arahannaka ! he aprArthita prArthita ! maraNa kI icchA karane vaalaa| yAvat zabda se " he duranta prAnta lakSaNa ! he hIna puNya cAturdazika ! he zrI hIdhI kIrti parivarjita ! he kula kalaMkita ! ( No khalu kappai, tava sIlavvayaguNa veramaNapaccakkhANaposahovavAsAiM cAlittae vA evaM khobhettae vA khaDittae vA bhaMjittae vA ujjhittae vA pariccaha taevA ) mujhe tumhAre dvArA pAlita zIlo ko vratoM ko guNavatoM ko mithyAtva kI vinivRtti ko parva dinoM meM harita kAya Adi ke parityAga " uvAgacchittA arahannagaM evaM vayAsI" mAvIne to annane mA pramANe dhu-"ha bho arahannagA apatthiyapatthiyA jAva parivajjiyA" sanna ! he aprAti prArthita ! mRtyune bheTavAnI IcchA rAkhanAra ! "yAvata" zabdathI he duraMtaprAMta lakSaNa! hehInapuNya cAturdezika ! he zrIhIdhI kIti parivajita! uta ! (No khalu kappai, tava sIlavyayaguNaveramaNapaccakkhANaposahovavAsAiM cAlittae vA evaM khobhettaevA khaMDittae vA bhajittaevA ujjhittae vA pariccaittaevA ) tamArA vaDe Acarita zalene, vatana, guNavatene, mithyAtvanI vinivRttine, parvanA divasemAM hariphAya vagerenA parityAgane, caudaza, AThama, For Private And Personal Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkAa0 8 aGgarAjacarite arahannakazrAvakavarNanam 355 mithyAtvAnivarttanam , pratyAkhyAnaM-parvadineSu haritakAyAdi tyAjyAnAmavazyaM parityAgaH, poSadhopavAsa: poSa=puSTidharmasya vRddhiM dhatta iti poSadhaH-caturdazyaSTamyamAvAsyApUrNimAdipUrvadinAnuSTheyo vratavizeSaH, eteSAM dvande tAn cAlayituM vA karaNayogarUpeNa parivartayitum , evaM kSoyituM vA etAn evaM paripAlayAmi, athavA parityajAmIti kSobhaM kartuM, khaNDayituM dezato bhaktuM bhaGktuM sarvato vA ujjhituM dezaviratestyAgena, vA parityaktuM samyaktvasyApi tyAgAt vA, tad yadi khalu tvaM zIlavrata0 yAvat na parityajasi tadA tavAhametat potavahanaM naukAyAnaM dvAbhyAmagulIbhyAM tarjanImadhyamAbhyAM gRhAmi, gRhItvA saptASTatAlamamANamAtrAn gaganabhAgAn yAvat , UrdhvaM vihAyasi-gagane 'unvihAmi ' udvidhyAmi prApayAmi, 'unvihittA' udvidhya UrdhvamAkAze nItvA, 'aMto jalaMsi, ' antako, caturdazI, aSTamI, amAvAsyA, pUrNimA Adi parvadinoM meM anuSTheya vrata vizeSa rUpa poSadha ko anyathA karaNa yoga rUpa se parivartita karane kI tuma inheM isa taraha se pAlo athavA ina kA parityAga kara do isa rUpase unheM kSubhita karane kI unheM eka deza athavA sarvadeza se khaMDita karane kI bhaMga karane kI deza virati ke chuDavAne kI athavA samyaktva ke parityAga se una ke tyAga karavAne kI mujha meM zakti nahI hai / ataH (jaiNaM tuma sIlavvaya jAva Na pariccayasi to te ahaM poyavahaNaM dohiM aMguliyAhiM geNhAmi ) tuma ina zIlavata Adi koM ko svayaM chor3a doyadi nahIM choDoge to maiM tumhArI isa naukA ko do aMguliyoM se-tarjanI aura madhyamA se-pakar3a lUMgA (giNhittA sattaTTa tAlappamANamettAI uDDU amAsa, pUnama vagere, parvanA divase mAM anuSkraya batavizeSa rUpa piSadhane, anyathA karaNaga rUpathI parivartita karavAnI, tame A vrate A rIte Acara ke Ane parityAga karo A pramANe temane zrubhita karavAnI, temane ekadeza athavA sarvadezathI khaMDita karavAnI-bhaMga karavAnI-dezaviratino tyAga athavA samyakatvanA parityAgathI temane parityakta karAvaDAvavAnI mArAmAM tAkAta nathI ethI. (jaiNa tumaM sIlamaya jAva Na pariccayasi to te ahaM poyavahaNaM dohi aMguliyAhiM geNhAmi) tame pitAnI meLe ja A zIlavrata vagere ne tyAga kare. je tame A pramANe karaze nahi te huM tamArA vahANane be AMgaLIothI eTale ke tajanI ane madhyamAM AMgaLIothI-kaDI pADIza. (giNhittA sattadvatAla pamANa metAiM ur3e vehAsaM ubdhihAmi-ubhihitA aMto For Private And Personal Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rUd jJAtAdharmakathAsUtre jailai - jalamadhye, 'Nibvolemi ' nivroDayAmi = nimajjayAmi, yena tvaM ' aTTaduhaTTasaTTe ' ArtadurghaTavazArtaH = Artam - ArttadhyAnam durghaTaM = hiMsA didurghaTanAyuktatvAd raudradhyAnArtta, tayorvezena RtaH pIDitaH, ataeva 'asamAhipatte' asamAdhimAptaH, akAle caiva = maraNakAlAtpUrvameva jIvItAt 'vabarovijjasi ' vyaparopayiSya se - vyaparatefore mariSyasItyarthaH / tataH pizAcavacanazravaNAnantaraM so'rahannakaH zra putras: taM devaM pizAcarUpaM manasA caiva evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt pi zArUpaM devaM svamanasi sambodhya svAtmanyeva vakSyamANaprakAreNoktavAnityarthaH, he devAnupriya ! he deva ! ahaM khalu arahannako nAma zramaNopAsako'bhigatajIvAjIvaH = jIvAjIvatattvajJaH, no khallu ahaM zakyaH kenApi devena vA yAvat nai grandhyAt prabehAsa ubihAmi - uvihittA aMto jalasi Nivvolemi) aura pakar3a kara sAta ATha tAla pramoNa AkAza bhAga taka use Upara pAnI meM Dubo dU~gA / ( jeNaM tuma aduhaTTavasa asamAhipatte akAle ceva jIvidhAo vavarovijjasi ) jisase tuma Artta aura durghaTa-raudra-dhyAna ke baza se pIDita hote hue asamAdhi ko prApta ho jAoge aura maraNa kAla se pahile hI jIvana se rahita ho jAoge / (taeNa se arahannae samaNo vAsae taM deva maNasA ceva evaM kyAsI) isa taraha usa pizAca rUpa dhArI deva ke vacana sunane ke bAda usa zramaNopAsaka arahannaka ne usa deva se apane mana hI mana aisA kahA( ahaM NaM devANupiyA ! arahannae NAmaM samaNovAsae ahigayajI vA jIve no khalu ahaM sakke keNai deveNa vA jAva niggaMthAo pAvayajalasi Nivvolemi) ane pakaDIne sAta ATha tAla pramANa tene upara AkAzamAM laI jaIza ane tyAMthI pANImAM DUbADI mUkIza. ( jeNaM tumaM ahaTTavasaTTe asamAhipatte akAle caiva jIviyAo vavarovijjasi ) ethI tame Artta ane duTa-raudra-dhyAnathI pIDita thatA asamAdhine meLavaze ane mRtyukALa nA pahelAM ja jIvana vagaranA thaI jazeA. ( taeNa se arahannae samaNovAsae taM devaM maNasA cetra evaM vayAsI ) ArIte pizAca rUpavALA devanI vAta sAMbhaLIne zramaNApAsaka arahannake devane potAnA manamAM ja ApramANe kahyuM. ( ahaMNaM devANupiyA ! arahanae NAmaM samaNovAsae ahigayajIvAjIve no khalu ahaM sakke keii deveNa vA jAna niggaMthAo pAvayaNAo cAlita vA For Private And Personal Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNo TI0a0 8 aGgarAjacarite arahannakazrAvakavarNanam 357 vacanAt 'cAlittae' cAlayitum anyathAbhAvaM kArayituM vA, 'khobhittae' kSobhayituM saMzayotpAdanena kSobhaM kartuvA, tathA-'vipariNAmittae ' viparaNayituM =viparItAdhyavasAyotpAdanenApyanyathAkatuM vA, kenApi devAdinA zrAvakadharmAd vicAlayituM nAhaM zakya iti saMkSiptAthaiH / tat khalu yA yAdRzI zraddhA vartate tattathA kuru, tvaM yat kartumicchasi tat kuruSvetyarthaH ' iti kaTu' iti kRtvA= iti svAtmanyuktvA, abhItaH yAvad-atra yAvacchabdena 'atatthe, acalie, asaMbhaMte agAule, aNubbigge, ityeSAM padAnAM saMgrahaH, etAnyasminnevasUtre vyAkhyAtAni, NAo cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae yA tumaM NaM jA saddhA taM karehi tti kaTu abhIe jAva abhinnamuharAgaNayaNavanne adINa vimagamANase niccale niphaMde tusiNIe, dhammajjhANovagae viharaha) he devAnupriya deva ! maiM arahannaka nAmakA zramaNopAsaka zrAvaka huuN| jIva ajIva Adi tatvoM ke svarUpa ko jAnane vAlA huuN| kisI bhI deva meM aisI zakti nahIM hai jo mujhe isa nirgrantha pravacana se vica lita kara sake usa meM anyathA bhAva rUpa se pariNamAsake kSubhita kara sake-saMzayotpAdana se mujhe usa meM saMdigdha banA sake tathA vipariNAmI banA sake-viparIta adhyavasAya ke utpAdana se usa meM mujhe viparIta buddhi vAlA kara sakeM, tAtparya isa kA yahI hai ki koI bhI deva aisA nahIM hai ki jisa ke dvArA meM zrAvaka dharma se vicalita kiyA jA skuuN| ___ isaliye he deva! tumhArI jaisI zraddhA ho vaisA tuma kro| isa khobhittaevA vipariNAmittaevA tumaNaM jA saddhA taM karehi tti kaTu abhIe jAva aminnamuharAgaNayaNavanne adINavimaNamANa se niccale nipphaMde tusiNIe dhammajjhagovagae viharai ) he devAnupriyadeva ! huM arihantaka nAme zramaNopAsaka zrAvaka chuM. jIva ajIva vagerenA tanA svaskepane jANanAra chuM. keIpaNa devamAM tAkAta nathI ke je mane potAnA nirgathapravacanathI vicilita karI zake, temAM anyathA bhAva rUpathI pariNamAvI zake, sumita karI zake, saMzaya unna karIne mane temAM zaMkAzIla banAvI zake. ane vipariNAmI banAvI zake, viparIta adhyavasAyanA utAdanathI nigraMtha pravacana pratye mane viparIta buddhivALe karIzake. matalaba e che ke keIpaNa devamAM ATalI tAkata nathI ke te mane pitAnA zrAvaka dharmathI DagAvI zake. ethI deva! tamArI jevI zraddhA hoya tema kare. manamAM devane sabaMdhIne For Private And Personal Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pharTa kathAsUtre jJAtAdharmaka abhinnamukha rAganayanavarNaH = bhayAbhAvAdamatihata mukhanetrapratibhaH, tathA adInavimanomAnasaH = bhayasaMzayarahitatvAt vizAdavaimanasyarahitacittaH, ataeva - nizcalaH = sudhIraH dharme dRDhatara ityarthaH, nispandaH = kiMcidapikamparahitaH tUSNIkaH kRtavAksaMyamaH sa mauna ityarthaH dharmadhyAnopagataH dharmadhyAnameva zaraNaM kRtya tatparAyaNaH viharati = Astesma ||22|| prakAra deva ko mana meM saMbodhana karake usa arahanaka zramaNopAsaka ne mana hI mana kahA- aura abhIta, atrasta, acalita, asaMbhrAnta, anAkula, anudvigna, citta banA rahA / nirbhaya hone ke kAraNa usa ke mukha aura netra kI kAMti meM antara nahI AyA / bhaya aura saMzaya se rahita hone kI vajaha se usa kA citta viSAda evaM vaimanasya se rahita rahA / isIliye apane dharma meM dRDha banA huA vaha jarA bhI usa se vicalita nahI huA / kintu cupacApa mauna dhAraNa kara eka dharma dhyAna ko hI isa sthiti meM zaraNa mAna usI meM vaha tatpara banA rahA / aprArthita prArthita Adi jo saMbodhana pada sUtra meM Aye haiM unakA artha isa prakAra hai-jise koi bhI nahIM cAhatA hai aisA aprAdhita maraNa hotA hai use bhI arahanaka zrAvaka cAha rahA hai / isaliye deva ne use aprArthita prArthita isa saMbodhana se saMbodhita kiyA hai / deva ne yaha samajha kara kI yaha arahananaka apane dharma para yadi arahannaka zramaNeApAsake pAtAnA manamAM ja Ama kahyuM. ane te abhIta atrasta, ayakSita, asabhrAMta, anADuNa, anudvigna, vittathI zAMtathdhane mesI rahyo te nirbhaya hatA tethI tenA meAM ane AkhAnI kAMtimAM jarAye paritrana thayu nahi. bhaya temaja sa`zaya vagara hAvAthI tenuM citta viSAda ane vaimanasya rahita hatuM. ethI ja te peAtAnA dharma pratye dRDhabhAva rAkhatA te jarAe vicalita thaye nahi, paNa cupacApa mauna dhAraNa karIne phakata dharmadhyAnane ja A sthitimAM zaraNu mAnIne temAM te tallIna thai gayA. aprArthita prAthita vagere je sa Mbadhana paddo sUtramAM AvyA che teneA atha ApramANe che-ke je maraNa ne bheTavAnuM koipaNa icche nahi te maraNane araDunnaka zrAvaka icchI rahyo hatA. ethI ja deve tene aprArthita prAthita A jAtanA sabAdhanathI saeSita karyA che. arahunnaka jo peAtAne dharmane vaLagI raheze te tenA vipAka For Private And Personal Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite arahannakazrAvakavarNanama 359 mUlam-taeNaM se divve pisAyarUve arahannagaM samaNovAsagaM doccaMpi tacaMpi evaM vayAsI-haM bho ! arahannagA0 adINa vimaNamANase nicale nippaMde tusiNIe dhammajjhANovagae viharai, taeNaM se divve pisAyarUve arahannagaM dhammajjhANo. gayaM pAsai, pAsittA baliyatarAgaM Asurutte taM poyavahaNaM dohiM dRDha banA rahatA hai to isa kA pariNAma use vipAkakAla meM kaTu hI bhoganA paDegA-use duranta prAnta lakSaNa isa saMbodhana pada se yodhita kiyA hai / kRSNa pakSa kI caturdazI meM candrakalA kSINa rahatI hai isaliye zubha kAraka candrakalA se vihIna hone ke kAraNa vaha caturdazI hIna puNya mAnI jAtI hai deva kahatA hai ki mAlUma hotA hai terA janma huA hai ataH tUM bhAgya hIna hai| isaliye arahanaka zrAvaka ko usa ne hIna puNya cAturdazika isa saMbodhana pada se bodhita kiyA hai| zrI hI Adi pratyeka meM varjita pada ke sAtha saMbodhana pada lagAkara deva ne arahannaka ko saMbodhita kiyA hai-jaise he zrI varjita he hI varjita Adi / sAmAyika, dezAva kAzika, pauSadha, atithi saMvibhAga ye zIla haiM / aNuvrata 5 haiM / guNavrata 3 haiM / yaha saba zrAvaka kA dharma hai / isa taraha 4 zikSAvrata, 5 aNuvrata aura 3 guNavrata ye 12 prakAra zrAvaka dharma ke yahAM prakaTa kiye gaye haiN| sUtra " 22" kALamAM pakiNAma kaTu ja bhogavavuM paDaze. A jANIne ja deve tene "duraMta prAMta lakSaNa" A padathI saMbodhe che. kRSNa pakSanI caudazanA divase caMdrakaLA kSINarUpe rahe che. ethI te amaMgaLakArI gaNAya che te maMgaLakArI nahIM hovAthI te caudaza hIna puNya gaNAya che. deva tene kahe che ke tAro janma AvA samaye ja thayA che ethI te abhAgiye che. arahantaka zrAvakane deve eTalA mATe ja hInapuNyacAturdazika pavaDe saMbaMdhita karyo che. zrI, hI vagere dareka padanI sAthe vajita vizeSaNa lagADIne ja deve arahanakane saMbedhit yo cha. ma 3-3 zrIpati ! hI pati ! vagere. sAmAyira, dezAvaka zika, pauSadha, atithisaMvibhAga A badhA zIla che aNuvrata pAMca che. guNavrata traNa che. A badhe zrAvakano dharma che. ArIte cAra zikSAvrata, pAMca aNuvrata, ane traNa guNavrata Ama bAra prakArane zrAvaNa dharma ahIM carca. vAmAM mAlyo cha. // sUtra " 22 " // For Private And Personal Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 360 kaabaaghmkthaa aMguliyAhiM giNhai, giNihattA sattaTTatalAiM jAva arahannagaM evaM vayAsI-haM bho ! arahannagA ! appatthiyapatthiyA No khalu kappar3a, tava sIlavvaya taheva jAva dhammajjhANovagae vihgi| taeNaM se pisAyarUve arahannagaM jAhe no saMcAei niggaMthAo0 cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA tAhe saMte jAva niThivanne taM poyavahaNaM saNiyaM2 uvIraM jalassa Thavei, ThAvittA taM divaM pisAyarUvaM paDisAharai, paDisAharitA divvaM devarUvaM viuvvai, viuvvittA aMtalikkhapaDivanne sakhiM khiNiyAiM jAva parihie arahannagaM samaNovAsayaM evaM vayAsI "haM bho ! arahannagA ! dhanno'si NaM tumaM devANuppiyA ! jAva jIviyaphale jassa NaM tava niggaMthe pAvayaNe imeyArUvA par3ivattI laMddhA pattA abhismnngyaa| evaM khalu devANuppiyA ! sakke deviMde devarAyA sohamme kappe sohammavaDisae vimANe sabhAe suhammAe bahUrNa devANaM0 majjhagate mahayA saddeNaM Aikkhai 4, evaM khalu jaMbUDhIvera bhArahe vAse caMpAe nayarIe arahannae samaNovAsae ahigayajIvAjIve no khallu sakke keNai deveNa vA dANaveNa vA NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA jAva vipariNAmettae vA / taeNaM ahaM devANuppiyA ! sakassa. No eyamadraM saddahAmi0, taeNaM mama imeyArUve ajjhasthie jAva samuppajjetthA, gacchAmi NaM arahannayassa aMtiye pAubbhavAmi, jANAmi tAva ahaM arahannagaM kiM piyadhamme ? no piyadhamme For Private And Personal Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na gAradhAmRtavarSiNI TIkA 88 aGgarAjacarite arAkanAvakavarNanam // daDhadhamme nodaDhadhamme ? sIlavvayaguNe kiMcAleti jAva paricayai No paricayai tikaTu, evaM saMpehemi, saMpehittA ohiM pauMjAmi, pauMjittA devANuppiyaM ohiNAAbhoemi, AbhoittA uttarapurasthimaM0 uttaraviuvviyaM0 tAe ukiTAe gaIe jeNeva samudde jeNeva devANuppiyA ! teNeva uvAgacchAmi, uvAgacchittA devANuppiyarasa uvasaggaM karemi, no ceva NaM devANuppiyA bhIyA vA0, taM japaNaM sake deviMde devarAyA vadai sacceNaM esamaTe te diTeNaM devANuppiyANaM iDDI juI jase bhAva parakame laddhe patte abhisamannAgae, taM khAmemi gaM devANuppiyA ! khamaMtu Ne devANuppiyA ! gAi bhujora evaM karaNayAe tikaDu paMjaliuDe pAyavaDie eyamajhu viNaeNaM bhujora khAmei, khAmittA arahannayassa duve kuMDalajuyale dalayati, dalayittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disi paDigae // sU0 23 // ttiikaa|- 'taeNaM se divve' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sa divyaH pizAcarUpa:-pizAcarUpadhArI, arahannakam arahannakanAmakaM zramaNopAsaka zrAvaka 'docapi' dvitIyavAramapi, taccaMpi-tRtIyavAramapi, evam-uktamakarareNa avAdIt-haMbho ! arahannaka0 ! amArthita prArthita ! no khalu kalpate-taba zIlavata. 'taeNaM se divve pisAyasve' ityaadi| TIkArtha-(taeNa) isake yAda (se divve pisAya rUve) usa pizAcarUpa dhArI deva ne ( arahannagaM samaNopAsagaM) usa zramaNopAsaka arahannaka se (doccapi tacca pi ) duvArA tivArA bhI ( evaM vayAsI) aisA hI kahA kI he arahannaka0 / aprArthita prArthita ! mujha meM aisI zakti nahI 'taeNaM se divve pisAyarUbe' yA TI-( taeNaM ) tyA2mA "se divve pisAyarUve" te pizAya35 thaa| heve " arahannagaM samaNopAgaM" zramapAsa 252 nayI "doccApi taccApi" bhI manatrI mata 55 " evaM payAsI" mA prabhAra {-18 arahanaka!:aprArthita prArthita tamArA zIla vigere zrAvaka dhamane badalavAnI ke zA0 56 For Private And Personal Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 362 jJAtAdharmakathAsUtre ityAdi yena sva mArtadurghaTavazArtaH asamAdhimAsaH avAle caiva jIvitAd vyaparopayiSya se ityantaM pUrvoktamevavAkyaM dvitIyatRtIyavAramaprayuktavAnityarthaH / tathApi sosrahannakaH zrAvakaH adIna vimano mAnasaH = viSAdavaimanasya rahitacittaH, nibala: =dhIraH, nispandaH = bhayAbhAvad kamparahitaH = tUSNIkaH = bhayarahitatatvena sabhayavAgvyApArarahitaH : yadvA- kRtavAka saMyamaH, dharmadhyAnopagataH, dharmadhyAnazaraNasupAgataH viharati- Astesma 0 / tatastadantaraM khalu sa divyaH pizAcarUpo'rahannaka dharmadhyAnogataM pazyati, dRSTvA balitatara kam= atyantam 0 AzurutaH jhaTiti krodhAviSTastat potavAhanaM naukAyanaM, dvAbhyAma valIbhyAm = tarjanImadhyamAbhyAM gRhNAti / gRhItvA saptASTatAlapramANa haiM ki maiM tumhAre ina zIlAdikoM kA parivartana Adi kara sakU ataH tuma svayaM hI ina kA parityAga kara do-to ThIka hai nahI to maiM tumhArI naukA ko pAnI meM DubA dUMgA / - isa se tuma, Artta raudradhyAna ke vazavartI hokara asamAdhi ko prApta ho jAoge - tathA maraNa kAla se pahile hI jIvana se rahita ho jaaoge| isa taraha jaisA usa ne prathama bAra kahA - dvitIya aura tRtIya bAra bhI arahannaka zrAvaka ko vaisA hI kahA- ( taeNa se divve pisAya rUve arahannagaM dhammajjhANovAyaM pAsaha pasittA baliyatarAgaM Asurute taM poyavahaNaM dohiM aguliyAhiM givha ) isa ke bAda jaba usa pizAcarUpa dhArI deva ne apanI bAta para dhyAna nahI dete hue arahannaka zrAvaka ko viSAda vaimanasya se rahita citta hokara nizcala rUpa se binA temAM koi paNa jAtanA pheraphAra karavAnI mArAmAM tAkAta nathI, jo tame peAtAnI meLeja emanA tyAga kareA tA ThIka ! nahIM teA tamArA vahANane huM pANImAM DubADI daIza. tethI tame Anta raudra dhyAnanA vazavatI thaine asamAdhine prAptakaraze. temaja mRtyunA samaya pahelAM ja mRtyune bheTazeA. A pramANe jema teNe pahelI vakhata kahyuM hatuM te pramANe ja bIjI ane trIjI vakhata paNu arahunnaka zrAvakane deve kahyuM. ( taraNaM se divve pisAyarUve arahannagaM dhammajjhANovagayaM pAsai pAsittA baliyatarAgaM Asurute taM poyavahaNaM dohiM aMguliyAhiM givha ) tyAra bAda pizAcarUpa dhArI deve arahannaka zrAvakane viSAda ane vamanasya rahita cittavALA thaIne nizcaLa rUpathI, bhaya vagara thaIne, mauna dhAraNa For Private And Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 arAjavarita bharahannakazrAvakaSarNanam 3 mAtrAn yAvat Urca gagane nItvA'rahannake zrAvakamevam uktaprakAreNa avAdIhaMbho ! arahannaka ! aprArthita prArthita ! no khalu kalpate taba zIlavata tathaiva-so 'rahannakaH pUrvavadeva yAvat dharmadhyAnopagato viharati-Aste sma / kisI bhaya ke mauna sahita dharmadhyAna meM hI magna dekhA to dekha kara vaha usa para krodha ke Aveza se atyaMta lAla pIlA bana gyaa| aura usa potayAna ko usa ne apanI donoM aMguliyoM-madhyamA evaM tarjanI aMguliyoM se-pakaDa liyaa| (giNhittA sattahatalAI jAva arahannagaM evaM vayAsI) pakar3a kara vaha use Upara AkAza na sAta ATha tAla pramANa AkAza bhAga taka le gayA-le jAkara phira usa meM arahanna zrAvaka ko isa prakAra kahA - ( haM bho arhnngaa| apasthiyapatthiyA ! No khalu kappaha tava sIlanvaya taheva dhammajjhANovagae viharai ) he arahannaka ! he aprArthita prArthita ! mujhe tumhAre ina zIlavata AdikoM ko vicalita Adi karanA ucita nahIM haiM ataH tuma hI khuzI se unheM chor3a do-nahI to maiM tumhArI isa naukA ko yahAM se paTaka kara ponI meM Dubo dUMgAjisa se tuma asamAdhi prApta hokara ArtadhyAnAdi ke vazavarti bana maraNakAla se pahile mRtyuke vaza ho jAoge / devake isa kaha ne para arahannaka zrAvakane kucha bhI dhyAna nahI diyA pratyuta use mana hI mana karIne dharmadhyAnamAM ja tallIna che tyAre te tenA upara-krodhamAM bharAI lAla pILo thaI gayo, ane teNe vahANane pitAnI be AMgaLIe-madhyamAM mana tanI-43 54Idhu. " giNhittA sattadvatalAI jAva arahannaga evaM vayAsI' pakaDIne te vahANane sAta ATha tAla pramANe jeTaluM AkAzamAM laIgaye ane laI jaIne teNe arahanaka zrAvakane A pramANe kahyuM. (haM bho arahannagA! apatthiyapasthiyA ! No khalu kappada tavasIlavyaya taheva dhammajjhANovagae viharaha) he arahanaka! he AprArthita prArthita! huM tamane pitAnA zIlavrata vagerethI vicalita karUM te yogya na lekhAya ethI tame rAjIkhuzIthI pitAnI meLe ja temane tyajo nahite tamArA vahANane huM ahIMthI paTakIne pANImAM DubADI daIza. jethI tame asamAdhine meLavIne AdhyAna vagerenA vazavatI thaze ane chevaTe mRtyunA samaya pahelAM ja mRtyune bheTaze devanI A vAta para arahanaka zrAvake jarAe dhyAna ApyuM nahi ane teNe pitAnA manamAM ja For Private And Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtre . tatastadanantaraM khalu sa pizAcarUpaH pizAcarUpadhArI devaH, arahanakaM yadA no zaknoti naigranthyAt pravacanAt cAlayituM vA kSobhayituM vA vipariNamayituM vA 'tAhe. tadA sa pizAcaH 'saMte' zrAntaH parizramaM prAptaH sthagnaH, manasA khinna ityarthaH, yAvat-atra yAvat karaNena-taMte' paritate ityanayoH saMgrahaH / tAntaH-zarIreNa khedaM prAptaH, paritAntaH sarvathA khinnaH, nicinne ' nirviNaH upasargakaraNAt pratinivRttaH, tat potavahanaM naukAyAnaM, zanaiH zanairuparijalasya, 'Thavei ' sthApa. yati0 'ThAvittA' sthApayitvA tad divyaM pizAcarUpaM 'paDisAharai' pratisaMharati saMbodhita kara " mujhe isa nigrantha pravacase koI bhI deva vicalita nahIM kara sakatA hai " aisA hI vicAra-kahA-tathA aDiga bhAvase nirbhaya bana mauna liye hue. apane dharmadhyAnameM hI vaha sthira rhaa| . (taeNaM se pisAyarUve arahannagaM jAhe no saMcAei, niggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittae vA vipariNA mittae vA tAhe saMte jAva nimvinne taM poyavahaNaM saNiya uvarijalassa Thavei ) isa taraha vaha pizAca rUpa dhArI deva java arahannaka zrAvaka ko nirgrantha pravacana0 se calAne ke liye, usa se kSubhita karane ke liye, vipariNamita karane ke liye samartha nahIM ho sakA taba zrAnta aura bhagna mana se khinna-hokara vaha upasarga karane rUpa apane kRtya se prati nivRtta ho gyaa| aura dhIre 2 AkAza se utAra usa potayAna ko usa ne pAnI ke Upara rakha diyaa| ( ThAdhittA divya pisAyarUva paDisAharai ) vicAra karIne kahyuM-"A nigraMtha pravacanathI mane koI paNa deva haTAvI zakaze nahi.' Ama vicArI ne nizcaLa ane nirbhaya thaIne te mauna pALate te pitAnA dharmadhyAna mAMja tallIna rahyo. (taeNaM se pisAyarUve arahannagaM jAhe no saMcAei niggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittaevA vipariNAmittaevA tAhe saMte jAva nicinne taM poyavahaNaM saNiyaM uvariM jalassa Thavei ) A pramANe pizAca rUpadhArI deva jyAre arahana zrAvakane nigraMtha pravacanathI vicalita karavAmAM, tenAthI bubhita karavAmAM, vipariNamita karavAmAM zaktimAna thaI zake nahIM tyAre zAMta ane bhagnamanathI khinna thaIne upasarga karavA rUpa pitAnA karmathI pratinivRtta thaI gayA. ane AkAzamAMthI dhAbhadhIme utarIna tethe 1955 2 55 852 bhUsIdhu. ( ThAvittA ta divvaM pisAyarUvaM parisAiraha) For Private And Personal Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - --- anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite arahannakazrAvakavarNanam 165 vilInayati0 / pratisaMhatya-pizAcarUpamantarhitaM kRtvA divyaM prazasta paramasuMdaraM devarUpaM vikurvati prAdurbhAvayati / vikurvitvA = divyaM devarUpaM prAdurbhAvya, antarikSapatipannaH AkAzasthitaH, 'sakhikhiNiyAI' sarkiGkiNokAni yAvad pragharavastrANi parihitaH, sa devo'rahannakaM zramaNopAsakamevaM vakSyamANaprakAreNa, avAdIt-haMbho ! aho ! arahannaka ! dhanyo'si khalu tvaM, he devAnupiya ! yAvat tvayA janmajIvitaphalaM labdhaM, yasya khalu tava nirgranthe pravacane imametadpA patipattiH samyakzraddhA labdhA-upArjitA prAptA svAyattIkRtA0, abhisamanvAgatA= rakhakara phira usane vaha apanA divya pizAca kA rUpa sameTa liyAantarhita kara liyA-(paDisAharittA divvaM devarUvaM viuvaha, viunvittA aMtalikkhapaDivanne sakhikhiNiyAiM jAva parihie arahannagaM jAva samaNovAsayaM evaM vayAsI) antarhita kara ke phira bAda meM vaha apane ghAstavika divyarUpa meM A gyaa| divyarUpa meM Akara ke usane jo usa samaya vastroM ko dhAraNa kara rakhA thA-ve kSudra ghaTikAo se yukta bar3e hI sundara the| AkAza meM raha kara hI usane zramaNoposaka arahannaka se isa prakAra kahA-(haM bho arihannagA ! dhano si NaM tumaM devoNuppiyA! jAva jIviyaphale jassaNaM taba niggaMthe pAvayaNe imeyArUve paDivattI laddhA pattA abhisamannAgayA) aho arahannaka ! tuma dhanya ho| he devAnupriya ! tumane yAvat janma aura jIvana kA phala prApta kara liyA hai jo isa nirgrantha pravacana meM isa prakAra mUkIne teNe pitAnuM divya pizAcarUpa antahita karI lIdhuM paDisAharittA divvaM devarUvaM viuvvai, viucittA aMtalikkhapaDivanne sakhiNiyAI jAtra parihie arahannagaM jAva samaNovAsayaM evaM vayAsI) antahita karIne teNe pitAnA sAcA divya rUpane pharI dhAraNa karI lIdhuM. divya rUpamAM pahelAM tenA vastro nAnI nAnI ghUgharIovALAM khUba ja suMdara hatAM. AkAzamAM sthira rahIne teNe zramaNopAsaka arahanakane A pramANe kahyuM (he bho arihannagA dhannosi NaM tumaM devANuppiyA ! jAva joviyaphale jastameM taba niggaMthe pAvayaNe imeyArUvA paDivattIladdhA pattA abhisamannAgayA) he arahanaka tame dhanya che ! he devAnupriya ! tame saMpUrNa paNe janma ane jIvananuM phaLa meLavI lIdhuM che. kema ke A nigraMtha pravacanamAM A rIte For Private And Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre 1 samyagAsevitA varttate / he devAnupriya ! evam amunA prakAreNa khalu zakro devendraH =paramaizvaryatratvAddevAnAmindraH, devarAjaH = devAnAM rAjA kAntyAdiguNAdhikyena virAjamAnatvAd, saudharme = saudharma nAma ke prathame kalpe, saudharmAvataMsa ke vimAne sudharmAyAM sudharmAkhyAyAM sabhAyAM devasabhAyAM bahUnAM devAnAM madhyagataH = madhye sthitaH mahatA zabdena = ucccaiH svareNa, 'Aikkhar3a ' AkhyAti = sAmAnyarUpeNa bravIti, bhASate = vizeSataH kathayati, prajJApayati = sAmAnyato bodhayati, prarUpayati, vizeSataH pratibodhayati / kimityAha ' evaM khalu ' ityAdinA / kI yaha samyaka zraddhA prApta kI hai aura use apane AdhIna kara liyA hai / tathA vaha zraddhA isa samaya taka bhI tumhAre dvArA acchI taraha acala rUpa meM sevita ho rahI hai / ( evaM khalu devANuppiyA ! sakke deviMde devarAyA sohamme kappe sohamma varDisae vimANe sabhAe ) suha mAe bahUNaM devANaM majjhagae mahayA sadeNaM AikkhaI 4 ) maiMne tumhAre sAtha aisA kyoM kiyA isakA kAraNa yaha hai ki he devAnupriya ! eka divasa parama aizvaryazAlI devoM ke indra zaka devarAja ne saudharma nAma ke prathama kalpa meM saudharmAvataMsaka vimAna meM aneka devoM ke bIca meM baiThakara apanI sudharmAsabhA meM uccasvara se pahile to sAmAnya rUpa se, kahA, bAda meM bhASaNa dvArA vizeSa rUpa se kahA / pahile sAmAnya rUpa se samajhAyA, bAda meM vizeSarUpa se smjhaayaa| usa meM unhoM ne kahA - ( evaM khalu jaMbUddIve 2 bhArahe vAse capAe nayarIe arahannae sama tame samyaka zraddhA meLavI che ane tene svAdhIna banAvyu che atyAra sudhI paNa tame te zraddhA te ja sArI rIte acaLa rUpe vaLagI rahyA che. O ( evaM khalu devANupiyA ! sakke devide devarAyA sohamme kappe sohammatraDisae trimANe samAe muhammAra bahUNaM devArNa majjhagae mahae saMdeNaM AikkhaI 4) meM je kaMi tamArI sAthe vartana karyu che tenI pAchaLanuM kAraNu A pramANe che ke he devAnupriya ! eka divase parama azvaya zALI devAnA Indra zakra devarAje saudhama nAmanA pahelA kalpamAM saudharmAvata'saka vimAnamAM ghaNA devAnI vacce besIne peAtAnI sudharmA sabhAmAM meTA sAde pahelAM tA sAmAnya rUpe kahyuM ane tyAra bAda pAtAnA bhASaNa vaDe vizeSa rUpamAM kahyuM. teo e pahelAM sAmAnya ane tyAra pachI vizeSa rUpamAM samajAvatAM kahyu-- ( evaM khalu jaMbUdIve2 bhArahe vAse caMpAra nayarIe arahanae samaNovAsae For Private And Personal Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA 408 aGgarAjacarite agahanaka zrAvakavarNanam 367 evaM khalu jambUdvIpedvIpe jambUdvIpanAmake dvIpe bhArate varSe = dakSiNa bharatakSetre campAyAM nagaryAm arahAnakaH zramaNopAsako'bhigatajIvAjIvo yAvat - samyaktvamUla deza vira tilakSaNe dharme dRDhacitto vartate, asau no skhalu zakyaH kenApi devena vA dAnavena vA idamupalakSaNam - kinnareNa vA, kiMpuruSeNa vA mahorageNa vA gandharveNa vA iti saMyojyam / tatra devo vaimAniko jyotiSako vA dAnavo bhavanapati, itare kinarAdayo vyantarabhedAH, 'NiggaMthAo' nairgrandhyAt pravacanAt cAlayituM vA yAvat kSobhayituM vA, 'vipariNAmittae' vipariNamayituM = viparItAdhyavasAyotpAdanAnyathAbhAvaM janayituM vA / jambUdvIpAntargatabharatakSetre campAnagarI nivAsI-arahaka nAmakaH zrAvako kenApi devAdinA zrAvakadharmAccAlayituM na zakyata itibhAvaH / govAsae ahigayajIvAjIve no khalu sakke keNai deveNa vA dANa dr at furidhAo pAvayaNAo cAlittae vA jAva vipariNAmetae vA) dekho - jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM dakSiNa bharata kSetra meM, caMpA nAma kI nagarI meM jIva ajIva Adi tattvoM kA jJAtA arahannaka nAma kA zramaNopAsaka seTha rahatA hai| yaha samyaktva mUla deza virati rUpadharma meM itanA dRDhacitta haiM ki yaha kisI bhI deva dAnava, kinnara, kiMpuruSa, mahoraga, gandharva dvArA apane nirgrantha pravacanarUpa gRhIta dharma se vicalita nahIM kiyA jA sakatA hai| kSubhita nahIM kiyA jA sakatA hai| viparIta adhyavasAya ke utpAdUna se usameM anyathA bhAva utpanna nahIM kiyA jA sakatA haiM ina meM vaimAnika evaM jyotiSI devoM kA deva : pada se tathA bhavanapati kA dAnava pada se grahaNa huA hai| zeSa kinnarAdikoM kA ki jo vyantara deva haiM upalakSaNa se grahaNa kiyA gayA hai| ahigaya jIvAjIve no khalu sakke keNai deveNa vA dANaveNa vA NiggaMthAo pA vayaNAo cAlittae vA jAna vipariNAmettae vA ) juo-jamUdrIpa nAmanAM dvIpamAM dakSiNa bharatakSetramAM caMpa:nAmanI nagarImAM jIva ajIva vagere tattvAne jANanAra arahannaka nAme zramaNepAsaka zeTha rahe che. te samyakatvamULa deza virati rUpa dhamamAM ATale badhA sthira citta che ke game te deva dAnava, kinnara kipuruSa maheAraga, gadhava vaDe paNa pAtAnA nigraMtha pravacana rUpa dhA~thI te vicalita thatA nathI. kSubhita temaja viparIta adhyavasAyanA utpAdanathI temAM khInne bhAva utpanna thatA nathI. ahIMyA dhruvapadathI vaimAki ane jgyAtiSI devAMnuM temaja dAnavapadmathI bhavanapatinuM grahaNa karavAmAM AvyuM che. For Private And Personal Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAstre ____ tataH zakradevendravacanazravaNAnantaraM ra lu ahaM he devAnupriya ! zakrasya no e. tamayaM zraddadhAmi no pratyemi no rocayAmi, zakroktavAkyArthe mama vizvAso na jAta ityarthaH / tataH khalu mamAyametadrUpaH vakSyamANarUpaH abhyarthitaH yAvat-cintitaH, prArthitaH, kalpitaH, manogataH saMkalpaH samudapadhata samabhavat-gacchAmi khalu arahaakasyAntike samIpe prAdurbhavAmi, tAvad aham arahannakaM, zakreNa prazaMsito'rahamakA sa kIdRzo vartate kiMpiyadhamme ' kiM priyadharmA-priyodharmoM yasya sa priyadharmA, prItibhAvena sukhena ca dharmasya svIkArAt priyadharmA vartate kim , athavA ' no pi. yadhamme' no priyadharmA sa nAsti piyadharmA, tathA-kimasau ' dadhamme ' dRr3hadharmA vipatnupasthitAsvapidharmasyAparityAgakaraNAt dRDhaH sthiraH dharmoM yasya sa dRDhadharmA, ... tAtparya isa kA kevala eka yahI hai ki jaMbUdvIpa nAma kA eka dvIpa hai| usa meM bharata kSetra nAma kA kSetra hai / usa meM caMpA nAma kI nagarI hai| yaha arahannaka nAma kA zrAvaka umI nagarI kA nivAsI hai / vaha apane dharma meM itanA adhika dRDha hai ki use apane dharma se vicalita kara ne kI kisI bhI deva dAnava meM zakti nahIM hai / (taeNaM ahaM devANuppi. yA! sakassa0No eyamalu sahahAmi0 taeNaM mama imeyArUve ajjhathie jAva samuppajjetyA) jaba zakra devendra ne isa prakAra kahA-to unake kathana ko sunaneke yAda he devAnupriya mujhe unake una vacanoM para vizvAsazraddhA nahI huI ve unake vacana mujhe rucikAraka nahIM hue| ataH mere manameM isa prakAra kA abhyarthita, cintita, prArthita, kalpita saMkalpa uptana huA (gacchAmiNaM arahanassa aMtie pAunbhavAmi, jANAmi tAva ahaM tAtparya-A pramANe che ke jaMbudvIpanAme dvIpa che. temAM bharatakSetra nAme kSetra che. te kSetramAM caMpA nAme nagarI che. te arahanaka zrAvaka caMpA nAme nagarImAM vase che te pitAnA dharmamAM eTale badhe sudRDha che ke deva dAnavamAM paNa tAkAta nathI ke teo tene pitAnA dharmathI haTAvI zake. (taeNaM ahaM devANuppiyA ! sakkassa0 No eyamadvaM saddahAmi0 taeNaM mama i. meyArUve ajjhathie jAva samupajjetthA) / jyAre zaka devendra A pramANe kahyuM tyAre temanI vAta sAMbhaLIne mane temanI vAta upara zraddhA temaja vizvAsa beThe nahi. mane temanA vacana gamyAM paNa nahi. ethI mArA manamAM A jAtane abhyarthita, ciMtita, prArthita, kalpita saMkalpa utpanna thaye. (gacchAmi gaM arahannassa aMtie pAubbhavAmi jANAmi tAva ahaM arahannage ki For Private And Personal Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacarite marahannakabhAvakavarNanam 269 athavA-'no daDhadhamme ' no dRDhadharmA so'rahannako nAsti dRDhadharmA ? sa ca zIlavrataguNAn kiM cAlayati apanayati yAvat parityajati, kiM vA no parityajati atra yAvat karaNAt-kSobhayati kiMvA no kSobhayati ? khaNDayati kiMvA no khaNDayati ? ujjhati kiMvA no ujjhati ? iti bodhyam / iti kRtvA ityevaM manasi vicArya, evaM saMprekSe, saMprekSya avadhim avadhijJAnaM prayuJje prerayAmi prayujya devAnupriyam AbhogayAmi-pazyAmi / Abhogya uttarapaurastyam-IzAnakoNadigbhAgaM gacchAmi, gatvA, ' uttaraviuniyaM' uttaravaikriyaM karomi, kRtvA tayotkRSTayA gatyA-devasa. mbandhinyA gatyA yatraiva samudraH, yatraiva devAnupiyastatraivopAgacchAmi, upAgatya dearahannagaM kiM piyadhamme ? no piyadhamme daDhadhamme no daDhadhamme ? sIla vvayaguNe kiM cAleMti, jAva paricayai, No pariccayai) ki calo arahanaka ke pAsa caleM-aura calakara yaha jJAtakareM.ki arahannaka ko dharma priya hai, ki nahIM hai, vaha dharma meM dRDha hai ki nahIM hai / vaha apane zIloM ko, vrato ko aura guNoM ko chor3atA hai athavA nahIM choDato hai, unheM kSubhita karatA hai, yA nahIM karatA hai, unakA khaMDana karatA hai yA nahIM karatA hai| pravacana meM eka deza se bhI usa meM aticAra lagAtA hai yA nahIM lagAtA hai (ttikaTu evaM saMpehemi ) he arahannaka ! maiMne aisA vicAra kiyA (saMpehittA ohiM pauMjAmi ) vicAra karake phira maiMne apane avavijJAna ko joDA (pauMjittA devANuppiyaM ohiNA Abhoemi, Abho. ittA uttarapurathima0 uttara viuvviyaM0 tAe ukiTThAe gaie jeNeva devANuppiyA teNeva uvAgacchAmi) avadhijJAna ko joDa kara maiMne usake dvArA Apa devAnupriya ko dekhaa| piyadhamme no daDhadhamme ? sIlavyaya guNaM kiM cAleMti jAva paricayai, No paricayai ke cAle arahanakanI pAse jaIe ane jaIne tapAsa karIe ke tene dharma priya che ke kema ? te pitAnA zIlene, vratane ane guNene tyaje che ke kema? temane zrubhita kare che ke nahi temaja temanuM khaMDana kare che ke kema? avayanamA se dezathI 555 te matiyA2 sA cha bha? (ti kaDe evaM saMpehemi ) 3 anna ! bhe' mA pramANe viyA2 . ( sapaihittA ohiM paDaM jAmi ) viyA2 412 me bhaa2| adhijJAnayI sati sADI (paDaMjittA devANuppiyaM ohiNA Abhoemi AbhoittA uttarapurathimaM uttara viubviyaM0tAe ukTThiAe gaie jeNeva samudde jeNeva devANuppiyA teNeva uvAgacchAmi ane tenI saMgati vaDe devAnupriya tamane meM joyA. For Private And Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAne dhAnupiyasyopasarga karomi / no caiva khalu devAnupriyAH ! bhItA vA trasitA vA udvignA vA saMjAtabhayA vA jaataaH| tad-tasmAd yat khalu zakro devendrodevarAjo vadati, satyaH khalu eSo'rthoM dRSTaH / tad tasmAt dRSTA khalu devAnupiyANAM bhava tAm RddhiH guNAnAmaizvaryam , dyutiH AntaraM tejaH, yazaH khyAtiH, yAvad-atra yAvacchabdenedaM draSTavyam balaM-zArIraM parAkrama, vIryam AtmikaM balam , puruSakAraH dekhakara maiM IzAna koNa kI aura gyaa| vahAM jAkara maiMne uttara vaikriya kI racanA kI-racanA kara usa devabhava sambandhI utkRSTa gati se jahAM samudra thA aura jahAM Apa devanupriya the vahAM maiM AyA (uvAgacchitto devANupiyassa uvasaggaM karemi) Akara maiMne phira Apa devAnupriyake Upara upasarga karanA prAraMbha krdiyaa| (No cevaNaM devANuppiyA bhIyA vA taM jaNNaM sakke devide devarAyA vadai sacce NaM esamaTTe) parantu Apa devAnupriya bhIta nahIM hue, trasta nahIM hue trasita nahIM hue udvigna nahIM hue aura na utpanna huA hai bhaya jisa ko aisa hI he| isa liye maiMne jaisA Apake viSaya meM zakradeva rAjA devendra ne kahA thA vaisA hI Apako dekhA-(taM diTeNaM devANuppiyANaM iDDI, juI jase jAva parakkame, laddhe patte abhisamannAgae) aba maiMne Apake guNoM kA aizvarya dekhaliyA pratyakSa kara liyaa|aapkii yuti-Antarateja, ApakI khyAti yAvat zabda se ApakA zArIrika parAkrama, ApakA Atmika bala ApakA svadharma meM dRDhatA joIne IzAna keNa tarapha gayA. tyAM jaIne meM uttara vaikiyanI racanA karI, racanA karIne te devabhava saMbaMdhI utkRSTa gatithI jyAM samudra hatuM ane jyAM devAnupriya tame hatA tyAM AvyuM. ( uvAgajchittA devANuppiyassa ubasaggaM karemi) AvIne devAnupriya tamArA upara upasarga ( bAdhA ) zarU karyo. (No ceva NaM devANuppiyA bhIyA vA taM jaNNaM sakke deviMda devarAyA vadai sacce NaM esamaTe) paNa devAnupriya tame tenAthI DaryA nathI, trasta thayA nathI, sita thayA nathI, udvigna thayA nathI temaja tamArAmAM bhaya utpanna thaye nathI. ethI tamArA viSe zaka devarAje je kaMI kahyuM che te tamane jotAM barobara lAge che. (taM diTeNaM devANuppiyANaM iDrI, juI jase jAva parakkame laddhe patte abhisamannAgae) have meM tamArA guNonI samRddhi joI lIdhI che. tamArI vRti AMtara teja, tamArI prasiddhi yAvat zabda vaDe tamArA zarIranuM zurAtana, tamAruM For Private And Personal Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNA TI0a0 8 aGgarAjacarite arahannakazrAvakavarNanam 371 svadharma tArUpa iti, parAkramaH = dharmArAdhanajanyazaktivizeSaH, labdhaH = upArjitaH, prAptaH = svAyattIkRtaH, abhisamanvA gataH - samyagAsevitaH / aho ! arahanaka ! bhavatAmRddhyAdayo mayA dRSTAH, yazva parAkramo dharmArAdhanAlabdhaH prApto'bhisamanvAgataca sospi mayA dRSTa iti bhAvaH / tat = tasmAt kSamayAmi, khalu he hevAnupriyAH / bhavantaH, he devAnumiyAH / kSamantu bhavantaH he devAnupriyA ! kSantumarhanti bhavantaH / maskRtA'parAdhaM kSantuM yogyA bhavanta iti bhAvaH / nApi bhUyobhUyaH evaM karaNatayA = punaH punarevaM na kariSyAmi, iti kRtvA = evamuktvA, prAJjalipuTa :- saMyojitAJjalI kRtakaradvayapuTaH, pAdapatitaH paJcAGgamanapUrvakaM caraNayoH patitaH san etamartham svakRtAparAdharUpaM vinayena vinarUpa puruSakAra Apako dharmArAdhana janya zaktirUpa parAkrama, ye saba guNa maiMne dekha liyaa| ina saba guNoM ko Apane acchI taraha upArjitakiyA haiM / acchI taraha ina saba ko Apane apane AdhIna banAyA hai / aura acchI taraha se ina saba gugoM ko Apane sevita kiyA hai| (taM khAmi, NaM devAgupiyA ! khamaM tuNaM devANupiyA ! NAi bhujjora evaM karaNayAe tikaDa paMjaliuDe pAyavaDie eyamahaM viNaeNaM bhujjo 2 khAmei) ataH he devAnupriya ! Apa ko maiM khamAtA hU~ / Apa devAnupriya mujhe kSamA kareM ! maiMne abhI taka jo Apake aparAdha kiye hai maiM una kI Apase kSamA cAhatA hUM | Apa mere aparAdhoM ko kSamA karane yogya hai / aba Age maiM aisA nahI karU~gA / isa prakAra kaha kara usa devane apane donoM hAthoM ko jor3A aura jor3a kara phira vaha usa arahanaka zrAvaka ke caraNoM meM Atmika baLa, tamArU dharmamAM dRDharUpa puruSakAra, dharmAMnI ArAdhanArUpa tamArU parAkrama A badhA guNA me' joi lIdhA che. tame A khadhA zuzuM! sArI peThe meLavyA che. A badhAne sArI peThe tame peAtAne svAdhIna banAvyA che. A sarve guNAnuM sevana tame sArI rIte karyu che. ( taM khAmemiNaM devANuppiyA ! gAi bhujjo 2 evaM karaNayAe tikaTTu paMjaliuDe pAyavaDie eyamahaM viNaeNaM bhujjo 2 khAmei ) ethI he devAnupriya ! tamane huM khamAvuM chuM. devAnupriya tame mane kSamA karo. me' je kaI paNa tamArA aparAdha karyA che hu' temanI tamArAthI kSamA cAhuM chuM. tame mArA aparAdha kSamA karavA cegya che. havethI bhaviSyamAM kai paNa vakhata mArAthI Avu ayeAgya vartana thaze huM. A rIte kahIne te deve potAnA banne hAtha joDayA ane tyAraJAda teNe arahunaka zrAvakanA pagamAM For Private And Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 373 NRODi zAtAdharmakathAGgasUtre prabhAvena bhUyobhUyaH kSamayani, kSamayitvA arahannakasya dve kuNDalayugale dadAti datvA yasyA dizaH sa devaHprAdurbhUtastAmeva dizaM pratigataH=devalokaM gata ityarthaH ||suu023|| __mUlam-taeNaM se arahannae niruvasaggamiti kaTu paDimaM pArei, taeNaM te arahannagapAmokkhA nAvA vANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyaM laMbeti, laMbittA sagaDisAgaDaM sajeti, sajittA taM gaNimaM 4 sagaDi0 saMkAmeti, saMkAmittA sagaDI0 joeMti, joittA jeNeva mihilA teNeva ubAgacchai, uvAgacchittA mihilAe rAyahANIe bahiyA aggujjANaMsi sagaDIsAgaDaM moei, moittAmihilAe rAyahANIe taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyarihaM pAhuDaM kuMDalajuyalaM ca giNhaMti, gi. NhittA mihilaM aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala0 taM mahatthaM divvaM kuMDala juyalaM uvaNeti / taeNaM tasiM saMjattagANaMjAva paDicchai, paMcAMga namana pUrvaka namaskAra kiyA namaskAra kara usane apane aparAdha kI usase bar3e vinaya ke sAtha bAra 2 kSamA kraaii| (khAmittA) kSamA karAkara ( arahannassa ) usane arahanaka zrAvaka ke liye (duve kuMDala juyale dalayati-ilayittA-jAmeva disiM pAubhUe tAmeva disiM paDigae ) do kuMDala yugala diye / dekara ke phira vaha jisa dizA se AyA thA-prakaTa huA thA-usI dizA kI ora vApisa ho gayA deva. loka ko calA gyaa| sUtra "23" paMcAMga namanapUrvaka namaskAra karyA ane pitAnA aparAdhanI bahu ja vinaya sAthe pApA2 kSamA 25ii. (khAmittA) kSamA 42||iine ( arahannarasa teNe A29-14 zrAvane (duvekuMDalajuyale dalayati dalayittA jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disi paDigae) be kuMDaLenI joDa ApI. te ApIne je dizAmAMthI AvyuM hatuM, prakaTa thayo ta ta ta25 mA rata rahyo. // sUtra "23" // ............. For Private And Personal Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 2 anagAradharmAmRtafrSaNI TIkA a0 8 aGgarAjacarita nirUpaNam 373 paDicchittA mallIM videhavararAyakannaM sadAvittA taM divvaM kuMDalajuyalaM mallIe videhavararAyakannagAe pinaddhai piNaddhittA paDitrisajjei taeNa se kuMbhae rAyA te arahannagapAmokkhe nAvA vANiyage viuleNaM vatthagaMdha jAva ussukkaM viyarai, viyarittA rAyamaggamogADhei AvAse viyarai paDivisajjei, taeNaM arahannaga saMjattagA jeNeva rAyamaggamogADhe AvAse teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA maMDavavaharaNaM kareMti, karitA paDibhaMDa giNhaMti, givhittA sagaDI0 bhareMti, bharittA jeNeva poyapaTTaNe teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA potavahaNaM sajjeMti, sajjittA bhaMDa saMkArmeti, dakkhiNANukuleNaM vAuNA jeNeva caMpA poyahANe teNeva poyaM laMbeti, laMbittA sagaDI0 sajjeMti, sajittA taM gaNimaM 4 sagaDI0 saMkArmeti, saMkAmittA jAva mahatthaM pAhuDaM divvaM ca kuMDalajuyalaM giNhaMti, giNhittA jeNeva caMdacchAe aMgarAyA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA taM mahatthaM jAva uvarNeti, tapaNaM caMdacchAe aMgarAyA taM divvaM mahatthaM ca kuMDala yugalaM paDicchai, paDicchittA taM arahannagapAmokkhe evaM vayAsI - tubbhe NaM devA0 ! bahUNi gAmAgAra jAva AhiMDaha latraNasamudda abhikkhaNaM 2 poyavahaNehiM AgAheha, taM asthiyAI bhekei kahiMci accherae diTThaputre ? taeNa te arahannagapAmokkhA caMdacchAyaM aMgarAyaM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! amhe iheva campAe nayae arahannapAmokkhA bahave saMjattagA NAvA vANiyagA parivasAmo taeNaM amhe annayA kayAI gaNimaM ca4 Horat Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAjasle taheva ahINamatirittaM jAva kuMbhagasta ranno uvaNemo, taeNaM se kuMbhae mallIe videharAyavarakannAe taM divve kuMDalajuyalaM piNadvei, piNaddhittA paDivisajjei, taM esaNaM sAmI amhahiM kuMbhagarAya bhavaNaMsi mallI videha0 accherae dihra taM no khallu annA kAvi tArisiyA devakannA vA jAva jArisiyA NaM mallI videha0, taeNaM caMdacchAe te arahannagapAmokkhe sakArei, sammANei, sammANittA paDivisajjei, taeNaM cadacchAye vANiyagajaNiyaharise dUtaM sadAvei, jAva jaiviya NaM sA sayaM rajasukkA, taeNaM se dUte haTTa jAva pahArettha gamaNAe // sU0 22 // TIkA-'taeNaM ' ityAdi / tatastanantaraM khalu so'rahannakaH, 'nirUpasargam' upasargAbhAvo jAtaH, iti kRtvA-itivijJAya pratimAM sAkArasaMstArarUpaM niyama vizeSa pArayati sma / tatastadanantaraM khalu te 'rahannApramukhA naukAvANijakAH sAMyAtrikAH dakSiNAnukUlena vAtena yatraiva gambhIrakaM gambhIranAmakaM potapattanaM naukA 'taeNaM se arahannae' ityaadi| TIkArtha-(taeNa) isake bAda (se arahanae ) usa arahanaka zrAvaka ne (nirUva saggAmiti kaDu ) upasarga dUra ho gayA hai aisA jAnakara paDimaM parei ) apane sAkArI saMthAre ko pArita kiyaa| (taeNaM te arahannaga pAmokkhA nAvAvANiyagA dakSiNAnukUleNaM vAeNaM jegeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti ) isake anantara ve samasta arahanaka pramukha sAMyAtrika pota vaNik dakSiNAnukUla vAyu 'taeNaM se arahanmae ' ityAdi / TI -(taeNaM) tyA2 mA (se arahannae) te 42 zrApa niruvasa. gAmiti kaTu) 5 (48) to 2wo cha ma mAnA2 (paDima pAreha) pitAnA sAkArI saMthArAne pArita karyo. (taeNaM te arahannagapAmokkhA nAvAvANiyagA dakkhigAnukUleNaM cAeNaM je. gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti ) tyAra pachI badhA arahanaka pramukha sAMyAtrika pita vaNike dakSiNAnuM phaLa pavanathI jyAM gaMbhIra nAme nAvane lAMgaravAnuM baMdara hatuM tyAM pahoMcyA. For Private And Personal Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA bha08 bhaGgarAjavarita nirUpaNam * O SvataraNasthAnaM vartane, tatraivopAgacchati, upAgatya ca potaM nAvaM, 'labeti, lambayanti tIrasthAne kaza kruSu rajjvAdibhirnibadhya sthirIkurvanti / laMbittA' lambavizvAzakaTI zakaTikaM laghuzakaTahacchakaTAnAM samUhaM sajjayanti = navInopakaraNarajvAdibhiH pariSkurvanti, sajjayitvA taM gaNimaM dharimaM meyaM pariccheyaM caturvidhaM krayANakasamUhaM zakaTakaTike' saMkArmeti saMkrAmayanti = sthApayanti, saMkrAmya = te'rahannaka ma mukhAH sAMyAtrikAH zakaTIzAkaTikaM yojayanti = balIvardAdibhiryojitaM kurvanti, yojayitvA zakaTArUDhAste yacaiva mithilA rAjadhAnIvartate tatraivopAgacchanti, upAgatya mithilAyAM rAjadhAnyAM bahiragrodyAne pradhAnodyAne zakaTIzAkaTikaM mocayanti zakaTebhyo balIvardAn pRthakkurvanti, mocayitvA mithilAyAM rAjadhAnyAM tanmase jahAM gaMbhIra nAma kA naukA ke Thahara ne kA sthAna thA (vaMdara gAha thA ) vahAM pahuMce / ( uvAgacchittA poyaM labeMti ) vahAM pahuMca kara una logoM ne naukA ko khar3A kara diyA- tIra sthita aneka khUMToM meM rajjvAdi se use dhara sthira kara diyaa| (laMbittA sagar3asAgar3ha sajjeti ) khar3A karake choTI choTI gADiyoM ko aura gAr3oM ko taiyAra kiyA - navIna upakaraNa evaM rajjvAdi se unheM sajjita kiyA / ( sajjittA taM gaNimaM 4 sagaDi 4 saMkArmeti ) sajjita karake phira unhoM ne usa gaNima, dharima, meya evaM paricchedya rUpa caturvidha- RyANaka ko naukA se utAra kara una gADI gADoM meM bharA ( saMkAmittA sagaDI0 joeMti, johattA jeNetra mihilA teNeva uvAgacchaMti) bhara kara phira unhoM ne unheM jotA-jota kara jahAM mithilA nagarI thI vahAM ve aaye| (uvAgacchittA mihilAe rAyahANIe bahiyA aggujjANaMsi sAgarDasagaDI moeDa mohantA mihilAe rAyahANIe taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyarihaM pAhuDe kuMDalajuyalaM ( uvAgAcchittA poyalave 'ti ) tyAM paDathIne tesotho nAvaneM ulI zamI. vinAzanI chorIgothI tene sArI rIte gAMdhI hIdhI ( laMbittA sagar3a sAgaDa sajjeti ) tyAra pachI nAnI gaaddiio| te moTI gaDAMgAne horImA vagere sAdhanothI sanna arthA ( sajjitA va gaNima 4 sagaDi 4 sa kAme ti ) sajja karyAM bAda temaNe Nima, dharama, meya ane paricchedya rUpa cAra prakAranI vecANunI vastuone nAvamAMthI utArIne gADIe ane gADA emAM bharI (saMkAmittA sagaDI0 joeMti, jopattA jeNeva mahilA teNetra uvAgacchaMti ) sAmAna bharyA pachI temaNe gADIe ane gADAMone jotaryAM ane jotarIne jyAM mithilA nagarI hatI tyAM gayA. ( uvAgacchittA mahilAe rAyahANIe bahiyA aggujjANaMsi sagaDI sAgaDaM For Private And Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ST jJAtAdharmakathAsUtre , hArthe mahAprayojanakaM ' mahagghaM mahA=bahumUlyakaM mahArha mahatAM yogyaM vipulaM vistIrNa rAjAhaM rAjayogyaM prAbhRtam - upahAraratnAdikaM kuNDalayugalaM = devena dattaM kuNDaladvayaM ca gRhNanti gRhItvA mithilAmanupavizanti / anupravizya yatreva kumbhakaH = kumbhakanAmako mithilAna rezo dartate, tatraivopAgacchanti, upAgatya karatalaparigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastake'JjaliM kRtvA tanmahArthaM prAbhRtaM ratnAdikaM divyaM kuNDalayugalaM ca upanayanti = rAjJaH purataH sthApayanti / tatastadA khalu kumbhako rAjA teSAm = arahannakAdInAM sAMyAtrikArNA naukAvANijakAnAM yAvat ratnAdi giNhaMti, giNDittA mihilaM aNupavisaMti ) vahAM Akara una logoM ne. mithilA rAjadhAnI ke bAhira pradhAna bagIce meM una gAr3I gAr3oM ko DhIla diyA / DhIla dene ke bAda phira unhoMne mithilA rAjadhAnI meM jAne ke liye usa mahA prayojana sAdhaka, bahumUlya, mahApuruSo ke yogya ratnAdikoM ko bheTa ( najarAne) ko aura deva pradatta una donoM kuMDaloM ko ki jo rAjA ke lAyaka the liyA aura lekara ve mithilA rAjadhAnI meM gaye ( aNupavisittA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala0 taM mahatthaM divvaM kuMDalajuyalaM uvarNeti ) vahAM jAkara phirave jahAM kubhaka rAjA the vahAM gaye vahAM pahuMcakara una sabane rAjA ko dono hAtho kI aMjali kara aura use mastaka para rakhakara namaskAra kiyA / bAda meM sAtha meM lAyA huA vaha ratnAdika rUpa upahAra aura kuMDala moha mohattA mihilAe rAyahANIe taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyarihaM pAhuDaM kuMDala jayalaM ca givhaMti, giNDittA mihilaM aNupavisaMti ) tyAM pahoMcIne temaNe gADIe ane gADAMone cheDI dIdhAM ane tyAra Ada temaNe mithilA rAjadhAnImAM javA mATe te mahAprayAjananI siddhi mATe bahu kiMmatI mahApurUSone lAyaka evA ratnA vagerenI bheTa tathA deve ApelA ane kuMDaLAne ke jeA rAjAne ceAgya hatA te lIdhAM ane laine teo mithilA rAjadhAnImAM gayA. ( aNupavisittA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgaccheti udAgacchittA karayala0 taM mahatthaM divvaM kuMDalajuyalaM ubarNeti ) tyAM jaIne teo jyAM kuMbhaka rAjA hatA tyAM pahoMcyAM, tyAM pahAMcIne teo badhAe rAjAne baMne hAthanI ajali banAvIne ane tene mastake mUkIne namana karyAM', pachI sAthe lAvelAM ratnA vagerenA upahAra temaja kuMDaLA temaNe bheTa karyo. For Private And Personal Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 0 8 aGgarAjacaritanirUpaNam mAMbhRtaM kuNDaladvayaM ca pratIcchati gRhNAti, pratIcchaya-gRhItvA ca mallI videha rAjavarakanyAM zabdayati, zabdayitvA ca tad divyaM manoharaM kuNDalayugalaM mallyA videha rAjavarakanyakAyA 'piNa i' pinaddhayati-pinaddhaM karoti paridhApayatItyarthaH / pinaddhaya prativisarjayati=tAM kanyAntaH pure svabhRtyaiH prApayati, tatastadantaraM khalu sa kumbhako rAjA tAn arahannApramukhAn naukAvANijakAn vipulena vastragandhamAlyAvaGkAreNa saMmAnya yAvat ucchulkaM-zulkAbhAva vitarati dadAti / 'arahannakAdibhyovyavahatabhyaH krayavikrayavyavahAraniyamitaM rAjazulkaM mabhRtyaina grahIvya mityAjJApatra pradattavAniti bhAvaH / vitIrya-zulkAbhAvaviSayakamAjJApatra datvA, unhoM ne rAjA ko bheTa kiye| (taeNaM kuMbhae teMsiM saMjattagANaM jAva paDicchai, paDicchittA mallI videhabararAyakannaM saddAvei saddAvitto taM divvaM kuMDalajuyalaM mallIe videha vararAjakannagAe piNaddhaha) kubhaMka rAjA ne una sAMyatriko kI usa diye hue ratnAdi bheTako tathA kuNDalavya ko svIkAra kara liyA-svIkAra karane ke bAda phira videhavararAjakanyA mallI kumArI ko bulAyA-bulAkara ve donoM divya kuNDala usa videha vararAjakanyA malli kumArI ko pahirA diye / (piNaddhittA paDivisajjei ) pahirAkara phira use vahAM se dUtoM ke sAtha kanyAntaH pura meM visarjitakara diyaa| (taeNaM se kuMbhae rAyA te arahannagapAmokkhe nAvAcaNigaye viule NaM vatthagaMdha jAva ussukkaM viyaraha) isake bAda kuMbhaka rAjAne una arahanaka pramukha sAMyAtrikAM kA vipula, vastra, gaMdhamAlA, alaMkAroM se sanmAna kiyaa| sanmAna karake (taeNaM kuMbhara tesi saMjattagANaM jAva paDicchai, paDicchittA maklIvideha bararAyakanna sadAveI, saddAvittA taM divyaM kuMDalajuyalaM mallIe videha vararAja kannagAe piNaddhai) kubhaka rAjAe te sAMyAtrikonI ja vagerenI bheTa temaja kuMDaLane svIkAryA. svIkAryA pachI videhavara rAjakanyA mallikumArIne belAvI ane belAvIne baMne divya kuMDaLo videhavararAjakanyA malilakumArIne paherAvyAM. .. (piNaddhittA paDivisajjei) 5rAvIna tane itanI sAthe tyAMcI nyA. ntapuramAM pahoMcADI (taeNaM se kuMbhae rAyA te arahannagapAmokkhe nAvAvaNiyage viule NaM vattha gaMdha jAva usmukaM viyarai ) tyAra pachI kuMbhakarAjAe arihannaka pramukha sAMcAtrikanuM vipula vastra gaMdha mALA alaMkAro vaDe sanmAna karyuM sanmAna karIne temanI vastuone kara (mahesUla) zA048 For Private And Personal Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 378 jJAtAdharmakathAsUtre ' rAyamaggamogADe ' rAjamArgamavagADhAn rAjamArgasamIpAvasthitAn AvAsAn nivAsasthAnAni vitarati = arahantakAdInAM vAsArthamAjJAM dadAti prati visarjayati = evaM vyavasthAM tadarthe vidhAya kumbhako rAjA svanirdiSTAni vAsasthAnAni gantumAdizati smetyarthaH / tataH khalu arahannaka sAMyAtrikAH yatraiva rAjamArgamatragAhitA = rAjamArgasaMnikRSTA AvAsA vAsasthAnAni vartante tatraivopAgacchanti, upAgatya rAjadattabhavaneSu nivasantaste bhANDavyavaharaNaM = gaNimAdikasya krayANakatrastujAtasya vikrayaM kurvantisma0 / kRtvA prAtibhANDaM = svakIyaM gaNimAdikaM bhANDaM vikrIya tanmUlyena punaranyat krItaM svopayogivastujAtarUpaM bhANDaM pratibhANDaM tad gRhNanti - saMcinvanti, gRhItvA zakaTI zAkaTikaM bharanti = pUrayan bhRtvA mithi lAnagarItaH prasthitAH santaH yatraiva gambhirakaM gambhIrakAkhyaM potapattanaM= naukArohaNa sthAnaM vartate tatraivopAgacchanti, upAgatya potavahana = naukAyAnaM sajjayanti = navInouna kI vastuoM para se kara-Teksa- mApha kara diyA / ina vyavahArI arahanakAdikoM se kraya vikraya ke vyavahAra para niyamita rAja zukla mere naukara na leve isa prakAra kA AjJA patra unheM likhakara de diyA / (viyaritA rAyamaggamogADhei AvAseviyarai, paDivisajjeha ) zukla bhAva viSayaka AjJApatra pradAna karake rAjA phira unheM rAjamArga ke samIpa meM rahe hue rAjakIya makAna Thaharane ke liye dediye / isa prakAra unakI vyavasthA karake bAda meM kuMbhaka rAjA ne vahA~ se unheM vidA kiyA (taeNaM arahannaga saMjattA jeNeva rAyamaggamogADhe AvAse- teNeva uvAgacchati uvAgachittA bhaMDavavaharaNaM kareMti, karitA paDibhaMDa givhaMti givhisA sagaDI0 bhareMti, bharitA jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA poyavahaNaM sajjeMti) rAjA se binA bidA lekara ve arahanaka sAMyAtrika jana jahAM rAjamArga meM rAjakIya bhavana the vahAM Aye / mApha karyAM vepArI arahannaka pramukha vagerenI pAsethI kraya vikrayanA upara mArA rAja kama cArIe zulka(kara)le nahi A pramANenuM AjJApatra rAjAe temane lakhI Apyu. ( viyaritA rAyamamgamo gADera AvAse viyara, paDitrisajjei ) zulka mAphInuM AjJApatra temane ApIne rAjAe rAjamArganI pAse AvelA peAtAnA mahela temane utaravA mATe ApyA. A pramANe vyavasthA karIne kuMbhaka rAjAe tyAMthI temane vidAya karyAM. (taruNaM arahannaga saMjattA jeNeva rAyamaggamogADhe AvAse teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhaMDavavaharaNaM kareMti, karitA paDibhaMDaM giNhaMti giNhittA sagaDI0 bhareMti, bharitA jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA poyavahaNaM sajjeMti) For Private And Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkAa08 aGgarAjacaritanirUpaNam 379 pakaraNarajjvAdibhiH pariSkurvanti, sajjayitvA bhANDaM saMkrAmayanti, sthApayanti dakSiNAnukUlena vAyunA yauva campApotasthAnaM-campAnagarIsamIpe naukAvataraNasthAnaM vartate tatraiva potaM nAvaM lambayanti tIrasthitAnekazaGkuSu rajjvAdibhirvaddhA sthirIkurvanti, lambayitvA zakaTIzAkaTikaM-ladhuzakaTabRhacchakaTAkAM samUhaM sajjayantipariSkurvanti, sajjayitvA tad gaNimaM dharimaM meyaM paricchedya caturvidhaM bhANDaM zakaTI zAkaTike zakaTasamUhe saMkrAmayanti sthApayanti saMkrAmya yAvad mahAthai prAbhRtaM divyaM devena dattaM kuSDadayugalaM ca gRhNanti, gRhItvA campAnagayAM praviSTA candracchAyAcandracchA yanAmAGgarAjaH = aGgadezAdhipatistatropAgacchanti, upAgatya tanmahArthaM yAvad vahAM Akara ve una bhavanoM me Thahara gaye aura vahIM rahate hue ve apanI krayANaka gaNimAdirUpa vastuoM kA vikrayakarane lage / aura unake vikraya se jo mUlya unheM prApta hotA thA usase dUsarI apane vya. vahAra ke upayogI vastuoM ko kharIdane lge| isa taraha jaba una kA saMgraha hocukA taya una logoM ne gADI aura gAr3oM ko unase bharA-aura bharakara mithilA nagarI se prasthita hokara jahAM gaMbhIraka nAma kA pota pattana thA vahAM aaye| vahAM Akara unhoMne naukAyAna ko sajjita kiyA (sajjitA bhaMDaM saMkAti, dakkhiNAnukUleNaM vAuNA jeNeva caMpA poyaTThaNe teNeva poyaM laMti-laMbittA sagar3I0 sajjeti, sajittA taM gaNimeM 4 sagar3I0 saMkAmeti saMkAmittA jAva mahatthaM pAhuDaM divvaM ca kuMDala juyalaM giNhittA jeNeva caMdacchAe aMgarAyA teNeva uvAgacchaMti ) sajjita rAjAnI AjJA meLavIne arahanaka sAMyAtrike jyAM rAja mArganI pAse rAja mahela hatA tyAM pahoMcyAM. tyAM jaIne teo mahelamAM rokAyA ane tyAM rahIne ja teo pitAnI vecANa mATenI vastuonuM vecANa karavA lAgyA. vecANathI teone je kaMI rakama maLatI tenAthI teo pitAnA vepAra mATenI bIjI vastuonI kharIdI karavA lAgyA A pramANe vastuone saMgraha thaye tyAre te lekee gADIo ane gADAomAM vastuo bharI ane A pramANe mithilA nagarIthI prasthAna karIne teo jyAM gaMbhIraka nAme pati pattana hatuM tyAM gayA tyAM jaIne teoe vahANane taiyAra karyuM. (sajjittA bhaMDa saMkAmeti dakSiNAnukUleNaM vAuNA jeNeva caMpApoyaTThaNe teNeva poyaM laMbeMti laMbittA sagaDI0 sajjeti sajjittA taM gaNimaM 4 sagaDI saMkAmeMti saMkAmittA jAva mahatthaM pAhuDaM divvaM ca kuMDalajuyalaM giDaMti giNhittA jeNeva caMdacchAe aMgArAyA teNeva uvAgacchaMti) For Private And Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 280 jJAtAdharmakathAsU prAbhRtaM divyaM kuNDalayugalaM copanayanti, candracchAyanRpasyAgre sthApayatItyarthaH / tataH khalu candracchAyanRpo'Gga rAjastad divyaM mahArthaM kuNDalayulaM ca pratIcchati = gRhNAti, pratIcchya gRhItvA tAn arahannakapramukhAn naukAvANijakAn evamavAdIt - vakSyamANakarake usameM gAr3I aura gAr3oM se uttara 2 kara apane bhAMDoM ko rakhA / dakSiNanukUla vAyu ke calane para phira ve vahAM se cale - aura calakara jahAM caMpA nagarI ke samIpa meM naukA ke Thaharane kA sthAna thA vahAM Akara una logoM ne laMgar3a DAla diyA apanI naukA ko ThaharA diyA / naukA ko ThaharA kara phira gAr3I aura gAr3oM ko sajjita kiyAsajjita karane ke bAda usameM se gaNimAdi vastuoM ko utAra 2 kara una gAr3I aura gAr3oM meM bharA-bhara kara phira ve mahArtha sAdhaka prAbhRta (bheMTa) ko aura divya kuMDalayugala ko lekara caMpA nagarI meM praviSTa hue| vahAM praviSTa hokara jahAM aMgadezAdhipati caMdacchAya rAjA the- vahAM gaye / (uvAgacchittA taM mahatthaM jAva uvarNeti, taraNaM caMdacchAe aMgarAyA taM divvaM mahatthaM ca kuMDalayugalaM paDicchai ) vahAM pahu~ca kara una logoM ne usa mahArtha sAdhaka bheMTa ko aura kuMDalayugala ko rAjA ko bheTa kiyA aMgadezAdhipati caMdachAya rAjA ne usa bheMTa evaM divya mahArtha kuMDala yugala ko svIkAra kara liyA- (paDicchittA te arahannakapAmoad evaM vayAsI ) svIkAra karake phira usane una arahannaka Adi taiyAra karIne gADIe tathA gADAMomAMthI peAtAnA bhAMDene temAM mUkayA. dakSiNAnukULa pavana vahevA lAgyA tyAre te tyAMthI cAlyA ane ca'pA nagarInI pAse vahANane ubhuM rAkhavAnI jagyA hatI tyAM laMgara nAkhyu ane vahANa ubhuM rAkhyuM. vahANa ubhuM rAkhIne gADIe ane gADAMone taiyAra karIne temAM gaNima vagere vastuo vahANamAMthI utArIne mUkI ane tyAra pachI mahA sAdhaka bheTa ane divya kuMDaLanI joDa laine caMpA nagarImAM gayA. tyAM jaIne jyAM 'gadezAdhipati caMdRcchAya rAjA hatA tyAM gayA. ( uvAgacchittA taM mahatthaM jAva uvarNeti taraNaM caMdacchAe aMgArAyA taM divvaM mahasthaM ca kuMDalayugalaM paDicchara ) tyAM pahoMcIne teoe mahAtha sAdhaka bheTane temaja kuMDaLanI joDa rAjAne bheTa karI. aMgadezanA rAjA caMdachAye paNa te bheTa temaja divya mahArtha ujanI leDane svIDaarI. ( paDicchittA ta arahantakapAmokkhe evaM vayAsI) svIkAryA bAda teNe arahannaka vagere sAMyAtrikAne A pramANe kahyuM-- For Private And Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org - anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 aGgarAjacaritanirUpaNam 381 , prakAreNoktavAn he devAnupriyAH / yUyaM khalu bahUn grAmAgara0yAvat-atra yAvatka raNAdidaM draSTavyam 0 ' grAmAkaranagara kheTakarbaTa maDambamukha pattana nigamasaMnivezAn' iti tatra grAmo janapadaH, Akara :- suvarNAdyutpattisthAtam nagaraM - kararahitaM, kheTa - dhUlImAkAraM karbaTa kunagaraM, maDamba - dUravarti sannivezAntaraM droNamukhaM-jalapathasthalapathayuktaM, pattanaM - jalapatha sthalapathayorekatareNa yuktaM, nigamo-vaNisRjanAdhi SThitaH saMniveza:- kaTakAdInAmAvAsaH tAn grAmAdIn ' AhiMDaha' AhiNDadhve=paribhrAmyatha, tathA lavaNasamudraM cAbhIkSNaM 2 potatrahanaiH = naukAyAnai', 'ogAddeha' avagAhadhve=taratha, tat = tasmAd yUyaM kathayata-asti cApi yuSmAbhiH kimapi kutracid AzvaryaM dRSTapUrva pUrva yuSmAbhiryat kimapyAzcaryaM kutracid dRSTamasti tAnmo varNayatetyarthaH / tatastadanantaraM khalu te'rahannakapramukhAH vyavahAriNazcandracchAyamaGgarAjamevamavAdiSuH vakSyamANaprakAreNoktavantaH - he svAmina ! evaM khalu vayamihaiva campAyAM nagaryAm arahannakamamukhA bahavaH sAMyAtrA naukAvANijakAH parivasAmaH, sAMyAtrika se isa prakAra kahA - ( tumbhe NaM devANupiyA bahUNi gAmA jAva AhiMDaha, lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNehiM ogAha ) he devAnupriyoM ! Apa loga aneka grAma Akara Adi meM paribhramaNa karate rahate ho - tathA lavaNa samudra ko bhI naukA yAnoM se bAra 2 pAra karate rahate ho ( taM asthiyAI bhe keI kahi ci acche di goa 2 ) to kaho yadi kahIMpara Apa logoM ne koI Azcarya dekhA ho to / ( taraNaM te arahannaga pAmokkhA caMdacchAyaM aMgarAyaM evaM vayAsI ) aisA rAjA kI jijJAsA jAnakara una vyavahArI arahanaka pramukhoM ne aMgadezAdhipati una caMdacchAya rAjA se isa prakAra kahA - ( evaM khalu sAmI amhe iheva caMpAe nagarIe arahannaga pAmokkhA bahave saMjattagA NAvA gara Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( tumbheNaM devANupiyA bahUNi gAmAgAra jAba AhiMDaha lavaNasamudde ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNehiM ogAhei ) hai devAnupriyA ! tame ghaNAM gAma Akara vageremAM paribhramaNa karatA ja rahe che. temaja lavaNusamudrane paNa vahANu vaDe vAraMvAra pAra karatA raheA che. diTThapuvve ! ) tabhe apa ( taM asthiyAi bhe kei kahiMci acche navAInI vAta joi hAya tA batAve ( taNaM annagapAmokkhA caMdacchAyaM aMgarAyaM evaM vayAsI ) aMgadezAdhipati rAjA cadacchAyanI jijJAsA jANIne arahannaka, pramukhA e tene A pramANu kahyuM---- ( evaM khalu sAmI amhe iheva caMpAe nayarIe arahannagapAmokkhA bahave For Private And Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTara jJAtAdharmakathAsUtre tataH khalu vayamanyadA kadAcid anyasmin kasmiMzcitsamaye gaNimaM ca 4 gaNimAdi caturvidhaM krayANakaM potavahane bhRtvA samudre prasthitAH, tathaiva ahInAtirikta= 3 nyUnAdhikaM, kiMtu yathAdRSTaM tathaiva bhavatAmagre kathayAmaH yAvat = samudre gacchanto vayaM gambhIrapurapattanaM naukAvataraNasthAnaM prApya zakaTasamUhe sarva krayANakaM bhRtvA mithilAyA~ nagaryAM vahisthAne zakaTasamUhamavasthApya kummakasya rAjJodarzanArtha mithilA nagarIM praviSTAH yAvat - kumbhakasya rAjJaH prAbhRtaM divyaM kuNDalayugalaM copanayAmaH, kumbhakapAyopahAraM vayaM pradattavanta ityarthaH / tadA khalu sa kumbhakaH vaNiyA parivasAmo taraNaM amheM annadhA kayAI gaNimaM ca 4 taheva ahINamatiriktaM jAva kuMbhagasta rano uvaNemo) svAmIn suno hama arahanaka pramukha aneka sAMyAtrika pota vaNika yahI caMpA nagarI meM rahate haiM hama loga kisI eka samaya, gaNimAdi caturvidha kayANaka ko pota vahana meM bharakara yahAM se samudrIya rAste se hokara mithilA rAjadhAnI gaye hue the| vahAM hama ne jo kucha dekhA vaha Apake samakSa na nyUna rUpa meM aura na adhika rUpa meM kintu jaisA dekhA vaisA hI hama nivedita karate hai - hama loga naukA se yahAM se prasthita hokara gaMbhIraka pota patana para pahu~ce vahAM utara kara hama logoM ne samasta apanA RyANaka zakaToM meM bhara diyaa| vahAM se cala kara phira hama loga mithilA nagarI ke bAhira eka udyAna meM gADiyoM ko rakha kara kuMbhaka rAjA ke darzana karane ke liye mithilA nagarI gye| vahAM rAjA ke samIpa pahu~ca kara hama logoM ne una ke samakSa apanI bheMTa rakha dI aura kAno ke do kuMDala bhI saMjattagANAvA vaNiyagA parivasAmo taraNaM amhe annayA kayAI gaNimaM ca 4 taheva ahINamatirittaM jAva kuMbhagassa ranno uvaNemo) he svAmI ! ame arahannaka pramukha aneka sAMyAtrika peAta vANika ahI' ca'pAnagarImAM ja rahIye chIe. ame koi vakhata Nima vagere cAra jAtanI vecANunI vastuo pAta vahana mAM mUkIne ahIMthI samudranA mAgethI mithilA rAjadhAnImAM gayA hatA. tyAM ame je kaMi joyuM che te tamArI sAme vadhAre paDatuM paNa nahi temaja AchuM paNa nahi eTale ke tyAM jevI rIte je rUpamAM ame joyu che te viSe tamArI sAme nivedyana karIye chIe. ame leke ahI'thI vahANu vaDe prasthAna karIne gaMbhIraka pAtapattana upara pahoMcyA. tyAM utarIne ame vecANunI khadhI vastu gADAomAM bharI. tyAra pachI tyAMthI cAlIne mithilA nagarInI bahAra udyAnamA gADIone ubhIrAkhIne kuMbhaka rAjAnA darzana mATe mithilA nagarImAM For Private And Personal Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " gAradharmAmRtavarSiNA TI0 a08 aGgarAjacaritanirUpaNama 383 * 'mallIe mallyA: = mallI nAmnyA videharAjavarakanyAyAH = svakanyakAyAstad divyaM kuNDalayugalaM pinaddhayati, vinaya = paridhApya prativisarjayati / he svAmin ! tadeSA khalu asmAbhiH kummakasya rAjJo bhavane, mallI videharAjavarakanyA = videharAjasya kumbhakasya varA sarvaguNayuktatvAt zreSThA kanyA, AzcaryaM dRSTam = avalokitam / tat no khalu anyA kA'pi tAdRzI devakanyA vA yAvat atra yAvacchabdenedaM draSTa vyam -'asurakannA vo-nAgakannA vA jakkhakannA vA gaMdhavyakannA vA rAjakannA vA' iti / asurakanyA vA nAgakanyA vA yakSakanyA vA gandharva kanyA vA rAjakanyA vA, iti saMskRtam, yAdRzI khalu mallI videharAjavarakanyA, yAdRzI mithilArI(taeNa se kuMbhae mallIe videharAyavarakannAe taM divvaM kuMDalajuyala piNai ) bheMTa ko svIkAra karake usI samaya una kuMbhaka rAjA ne apanI videha rAjavara kanyA mallI kumArI ko bulAyA aura bulAkara ve do kuMDala use pahinA diye / (piNaddhintA paDivisajjeha ) aura pahinA kara phira use kanyAntaH pura meM prati visarjita kara diyA / (taM esaNaM sAmI amheM hiM kuMbharAyabhavarNasi mallI videha acchee diTThe naM no khalu annA kAvi tArisiyA deva kannA vA jAva jArisiyANaM mallI videha 0 ) isa taraha he svAmIn ! hamane kuMbhaka rAjA ke bhavana meM sarva guNa saMpanna videha rAjavara kanyA mallI kumArI rUpa azcarya dekhA hai / hamArI dRSTi meM anya koI bhI aisI deva kanyA, asura kanyA, nAga kanyA, yakSa kanyA, gaMdharva kanyA athavA rAja kanyA Azcarya rUpA nahIM hai gayA. tyAM jaIne ame tenanI sAme bheTa temaja kAnanA kuMDaLanI joDa mUkI. (taraNa se kuMbhae mallIe videharAyavarakannAe taM divyaM kuMDalajuyalaM piNadei ) bheTa svIkArIne teja vakhate kuMbhaka rAjAe peAtAnI videha rAjavarakanyA bhastI DubhArIne gosAvI, mane mosAvIne DuDaNeo tene paDerAvyAM. ( viNaddhitA patrisajje, ) ne paherAvIne tene unyAntaHpuramA bholI hIghI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( esarNa sAmI amheM hiM kuMbharAyabhavaNaMsi mallI videddaaccherae diTThe taM no khalu annA kAvi tArisiyA devakannA vA jAva jArisiyANaM mallIvideha0) A pramANe he svAmI ! ame ku Mbhaka rAjAnA mahelamAM sarvaguNa sa panna videDu rAjavara kanyA mallI kumArInA rUpamAM Azcaya joyu che. amArI sAme bIjI koI paNa devakanyA asura kanyA, nAga kanyA, yakSa kanyA, ga dha kanyA, athavA teA rAjakanyA nathI ke je evI videha rAjavar kanyA mallI kumArI jevI Azcaya rUpA hAya. For Private And Personal Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 384 hAtAdharmakathAgasUtre zvarasya kumbhakasya kanyakA mallI divyAzcaryarUpA virAjate, nAsti tAdRzI kA'pidevakanyA tathA na santyasurakanyakAdayaH kAzcidapi tattulyA iti bhAvaH / - tatastadanantaraM khalu candracchAyanAmA nRpastAn arahannakapamukhAn satkArayativastrAdinA teSAM satkAra karoti, sammAnayati-madhuravacanAdinA prazaMsati / satkRtya saMmAnya prativisarjayati / tebhyo'rahanna kAdibhyo vyavahartRbhyaH krayavikraya vyavahAreSu rAjakIya zulkaM madIyabhRtyaina grahItavyamityAjJApanaM datvA tAn visajayati smetyarthaH / tataH khalu candracchAyo vANijakajanitaharSaH = arahannakAdi vANijakavacanazravaNena mallIkumAyoM saMjAtAnurAgaH san dUtaM zabdayati, yAva= jaisI ki videha rAjavara kanyA mallI kumArI hai / (taeNaM caMdacchAe te arahannagapAmokkhe sakkArei, sammANei sakkAritA sammANittA, paDivisajjei, taeNaM caMdacchAe vANiyagajaNiyaharise dUtaM sadAvei, jAva jai vi ya NaM sA sayaM rajjamukkA, taeNaM se dUte haDhe jAva pahAretthA gamaNAe ) isa prakAra una arahannaka pramukha sAMyAtrikoM ke mukha se mallI kumArI rUpa Azcarya zravaNa kara caMdacchAya rAjA ne una arahanaka pramukha pota vaNikoM kA vastrAdi pradAna dvArA satkAra kiyA aura madhura vacanAdi dvArA unakI bahuta 2 prazaMsA kii| __bAda meM unheM apane pAsa se rAjakIya zulka mApha kara visarjita kara diyA unheM isa prakAra kA " mere bhavya jana ina arahannaka Adi vyavahArI janoM se kraya vikraya ke vyavahAra meM rAjakIya zulka na leveM AjJA patra likhakara de diyaa| pazcAt una arahannaka Adi vaNigajanoMke vacanoM ke (taeNaM caMdacchAe te arahannagapAmokkhe sakArei, sammANeI sakkArittA, sammANittA paDivisajjei taeNaM caMdacchAe vANiyagajaNiyaharise dUtaM sadAvejAra jaha vi ya NaM sAsayaM rajjasukkA taeNaM se dute haDhe jAva pahAretya gamaNAe) A rIte te arahanaka pramukha sAMyAtrikAnA mAMthI mallIkumArI rU5 Azcarya sAMbhaLIne caMdacchAya rAjAe arahanaka pramukha te pita vAzikane vastra vagere ApIne satkAra karyo temaja madhura vacane vaDe temanA khUbaja vakhANa karyA. tyAra bAda rAjakIya kara (mahesUla) mApha karIne temane vidAya karatI vakhate "mArA tamAma rAjakarmacArIe arahanaka vagere vepArIo pAsethI ya vijyanA vyavahAramAM rAjakIya kara le nahi " A jAtanuM AjJApatra lakhI ApyuM tyAra pachI arahanaka vagere vaNika janenA mAMthI sAMbhaLelA vacanathI mallIkumArI upara jemanA hRdayamAM prema utpanna thayo che, evA te For Private And Personal Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kuNAlAdhipatirukminRpavarNanam 385 atra yAvat kahaNAdidaM draSTavyam - zabdayitvA caitramavAdIt - he devAnumiya! sva mithilAyAM nagaryAM gatvA kumbhakaM rAjAnaM brUhi tava kanyakAM mallI candracchAyo vAJchati' iti / yadyapi ca khalu sA svayaM rAjyazulkA = rAjyArthInI, evaM cettasyAH samagraM rAjyaM samarpayAmIti bhAvaH / tatastadanantaraM khalu sa dUtacandracchAyanRpAjJayA hRSTatuSTaH=atyantaM pramuditaH san yAvat katipaya sainyasahito rathArUDhaH prAdhArayad gamanAya gantuM pravRtta ityarthaH / iti dvitIyasya candracchAyanAmno nRpasya sambandhaH kathitaH / / 024 // mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kuNAla nAma jaNavae hotthA, tattha NaM sAvatthI hotthA, tattha NaM ruppI kuNAlAhi - vaI nAma rAyA hotthA, tassa NaM ruppissa ghuyA dhAriNIe devae attayA subAhunAmaM dAriyA hotthA, sukumAla0 rUveNa ya jovaNeNaM lAvaNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi zravaNase mallI kumArI ke Upara jisakA anurAga utpanna ho gayA hai aise usa candracchAya rAjA ne usI samaya dUta ko bulaayaa| bulA kara usase aisA kahA - he devAnupriya ! tuma mithilA nagarI meM jAkara kuMbhaka rAjAse kaho ki ApakI putrI mallI kumArI ko caMdracchAyA rAjA cAhate haiM / yadi vaha putrI mere samasta rAjya ko cAhegI to maiM use apanA samasta rAjya samarpita kara duuNgaa| isa taraha vaha dUta caMdracchAya rAjA kI AjJA se harSita evaM saMtuSTa hotA huA katipaya sainya sahita vahAM se ratha para AruDha hokara mithilA nagarI kI ora prasthita ho gayA / isa taraha yaha dvitIya caMdracchAya nAmake rAjA kA saMbaMdha khaa| sUtra 24.1 caMdRcchAya rAjAe tarata ja dUtane khelAvyA ane tene kahyuM-he devAnupriya ! tame mithilA nagarImAM jaIne kuMbhaka rAjAne kaheAke tamArI putrI mallI kumArI ne caMdacchAya rAjA cAhe che. (6 jo te putrI mArA AkhA rAjyane paNa Icchaze te huM tene potAnuM rAjya samarpavA taiyAre chuM. A rIte dUta caMdracchAya rAjAnI AjJAthI harSita temaja saMtuSTa thatA nathI keTalAka sainyanI sAthe tyAMthI ratha upara savAra thaIne mithilA nagarI tarapha cAlyA. A pramANe A khIjA caMdrAya nAmanA rAjA nA saMbaMdha viSe kahyuM|| sUtra 24 11 (( "" hA 49 For Private And Personal Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAsUtre hotthA, tIse NaM subAhudAriyAe annayA cAummAsiyamajaNae jAe yAvi hotthA, taeNaM se ruppI kuNAlAhivaI subAhudAriyAe cAummAsiyajaNayaM uvaTTiyaM jANai, jANittA koDaMbiya purise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI -evaM khalu devANuppiyA ! subAhudAriyAe kallaM cAummAsiyamajaNae bhavissai, taM kallaM tubbhaNaM rAyamaggamogADhaMsi maMDabaM jalathalayadasaddhavannamallaM sAhareha jAva siridAmagaMDaM olaiMti / taeNaM se ruppI kuNAlAhivaI suvannagAraseNi sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! rAyamaggamogADhaMsi pupphamaMDavaMsi NANAvihapaMcavannehiM taMdulehiM NagaraM Alihai, tassa bahumajjhadesabhAe paTTae rayeha, raeittA jAva paJcappiNaMti, taeNaM se ruppI kuNAlAhivaI hatthikkhaMdhavaragae cAuraMgiNIe seNAe mahayA bhaDacaDagarayahayaraviMdaparikkhitte aMteurapariyAlasaMparituDe subAhuM dAriyaM purao kaTu jeNeva rAyamagge jeNeva pupphamaMDave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA hasthikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhitA pupphamaMDavaM aNupavisai, aNupavisittA sohAsaNavaragae purasthAbhimuhe sannisanne, taeNaM tAo aMte uriyAo subAhudAriyaM paTTayaMsi durUheMti durUhittA seyapIyaehiM kalasehi pahANeti, pahANittA savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti karittA piuNo pAyaM vaMdiuM uva. For Private And Personal Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anegAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kuNAlAdhipatirukminRpavarNanam 38 gati, taeNaM subAhudAriyA jeNeva ruppI rAyA teNeva uvAgacchaI uvAgacchittA pAyaggahaNaM karei, taeNaM se ruppI rAyA subAhudAriyaM aMke nivesei, nivesittA subAhudAriyAe rUveNa ya jo0 lAva0 jAva vimhie varisagharaM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-tumaNNaM devANuppiyA mama docceNaM bahuNi gAmAgaranagaragihANi aNupavisasi, taM asthi tAI te kassairanno vA Isarassa vA kahiMci eyArisae majaNae dipuve jArisae NaM imIse subAhudAriyAe majjaNae ? taeNaM se varisadhare ruppi karayala0 evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! ahaM annayA tubbheNaM docceNaM mihilaM gae, tattha NaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvaIe devIe attayAe mallIe videharAyakannagAe majjhaNae diTe, tassa NaM majjaNagassa ime subAhudAriyAe majjaNae sahassaimaMpi kalaM na agghei, taeNaM se ruppI rAyA parisagharassa aMtie eyamadraM soccA Nisamma sesaM taheva majjaNagajaNitahAsa dRtaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-jAva jeNeva mihilA nayarI teNeva pahArethae gamaNAe // sU0 25 // TIkA-atha tRtIyasya rukminAmnotRpasya saMbandhaM prastauti-' teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye kuNAlo nAma janapadaH=dezaH, AsIt, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityaadi| TIkArtha-( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM (kuNAla nAma jaNavae hotthA) kuNAla nAmakA janapada arthAt deza thaa| * teNa kAleNa samaeNa ' ityAdi / / sAtha-(veNa' kAleNa teNa samaeNa) te ||nne mane te sabhaye (kuNAla nAma For Private And Personal Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtra tatra-tasmin deze khalu zrAvastI nAma nagaryAsIta / tatra zrAvastyAM nagayAM khalu 'ruppI' rukmI-rukminAmA kuNAlAdhipatiH kuNAladezAdhipatirnAma-prasiddhaH rAjA''sIt / tasya khalu rukmiNo duhitA-putrI dhAriNIdevyA AtmanA-garbhasamutpannA,subAhurnAma-subAhunAmnI dArikA-kanyakA AsIt / sA subAhudArikA kIdRzItyAha-'suumAlapANipAyA' sukumArapANipAdA-komalakaracaraNavatI, tathArUpeNa AkRtyA varNena ca, yauvanena tAruNyena, lAvaNyena cotkRSTA-utkarSavatI pradhAnetyarthaH, ataeva-utkRSTa zarIrA=paramasundarAgI yAvan sakalayanitAguNasaMpannA (tatthaNaM sovatthI nAma nayarI hotthA ) usa janapada-deza-meM zrAvastI nAma kI nagarI thI / ( tatthaNaM ruppI kuNAlAhivaI nAmaM rAyA hotthAtassaNaM ruppissa dhuyA dhAriNIe devIe attayA subAhunAmaM dAriyA hotthA ) usa zrAvastI nagarI meM kuNAla deza ke adhipati jina kA nAma skmI thA rahate the| isa rUkmI rAjA kI eka putrI thii| jisa kA nAma subAha thaa| ____ yaha dhAriNI devI ke garbha se utpanna huI thI / (sukumAla0 rUveNa ya jovaNe NaM lAvaNNeNa ya ukkiTThA, ukkiTa sarIrA jAyA yAvi hotthA) isa ke hAtha aura caraNa hI adhika sukumAra the| yaha rUpa-AkRti aura varNa se yauvana se tathA lAvaNya se saba meM sundara mAnI jAtI thI / isa kAraNa yaha parama sundarAGgI thI aura strI saMbaMdhI samasta guNoM se yukta jaNavae hotthA) gla nAme 54 meTa se deza . ( tatthaNa sAvatthI nAma nagarI hotthA) te na54-hezamA zrAvastI nAmai nagarI utI. (tatthaNaM ruppI kuNAlahibaI nAmaM rAyA hotthA tassa NaM sappissa dhuyA dhAriNIe devIe attayA subAhu nAmaM dAriyA hotthA) zrAvastI nagarImAM kuNAla dezanA adhipatiruka mA rahetA hatA. rukamI rAjA ne eka putrI hatI tenuM nAma subAhu hatuM. dhAri devInA garbhathI tene janma thaye hato. ( sukumAla0 rUveNa ya jovvaNe Ne lAvaNNeNa ya ukiTThA, ukkidvasarIrA jAyA yAvi hotthA) tenA hAthapaga khUba ja sukemALa hatA. te rUpa, AkRti, yauvana, temaja lAvaNya badhAmAM suMdara gaNAtI hatI. tethI te khUba ja suMdara aMgovALI ane strI saMbaMdhI badhA guNethI yukta hatI. For Private And Personal Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 kuNAlAdhipatirukminRpavarNanam 389 jAtA cApyAsIt / tasyAH khalu subAhudArikAyA anyadAkadAcit cAturmAsika majjanakaM snAnaM snAnamahotsavazvApyabhUt tatastadanantaraM sa rukmIkuNAlAdhipatiH muvAhudArikAyAH svaputryAcAturmAsikamajjanakamupasthitaM jAnAti0 / jJAtvA kauTumbikapuruSAna= AjJAkAriNaH puruSAn zabdayati=Ahvayati, zabdayityA evamavAdIt-he devAnupriyAH! evaM khalu subAhudArikAyAH mama puyAH kalye prabhAte dvitIyadivasetyarthaH cAturmAsikamajjanakaM cAturmAsikasnAnamahotsavo bhaviSyati, tat tasmAt kalye yUyaM khalu rAjamArgamavagAr3he rAjamArgasaMnikRSTe maNDape jalastha. lajadazArdhavarNamAlyaM jalajaM sthala paJcavarNapuSpasamUha saMharata-samAnayata, yaavtthii| (tIseNaM subAhu dAriyAe annayA cAummAsiyamajjaNae jAe yAvi hotthA ) eka dina isa subAhu putrI ke cAturmAsika snAna mahotsava kA samaya AyA (taeNa se ruppI kuNAlAhivaI subAhu dAriyAe cAu. mmAsiya majaNayaM upaTTiyaM jANai ) kuNAla dezAdhipati rukmi rAjA ko apanI putrI subAhu dArikA ke cAturmAsika snAnotsava kA jaya dhyAna AyA-taba ( jaNittA kauTuMbiya purise saddAveda ) aiso jAna kara usa ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA- (sadAvittA evaM vayAsI ) aura bulAkara unase aisA kahA- ( evaM khalu devANuppiyA ! subAhu dAriyoe kallaM cAummAsiya majjaNae bhavissai) he devAnupriyoM ! kala prAtaH kAla subAhu dArikA kA caturmAsika snAna hogaa| (taM kalaM tumbheNaM rAyama ggamogADhaMsi maMDavaM jalathala dasaddhavanna mallaM sAhareha ) ataH tuma loga rAja mArga ke samIpa mukhya maMDapa meM kala prAtaH kAla hI jala, sthala meM (tIseNaM subAhudAriyAe annayA cAummAsiya majjaNae jAe yAvi hotyA) eka divase subAhu putrIne cAturmAsika snAna mahotsavane samaya Avyo. (taeNaM se kuNAlAhivaI subAhu dAriyAe cAummAsiya majjaNaya uvadviyaM jANas) - kuNAla dezanA rAjA rukamIne tenI putrI subAhune cAturmAsika snAnespnaa nyAre vicAra mAvyA tyAre (jaNittA kauTubiya purise sadAvei ) teNe homi puruSAne mosAvyA (sahAvittA evaM vayAsI) bhane mAtApAna mA pramANe hyu(evaM khalu devANuppiyA! suvAhudAriyAe sakallaM cAummAsiyamajjaNae bhavissai) he devAnupriye ! AvatI kAle savAre subAhu dArikAnuM cAturmAsika snAna thaze. (taM kallaM tumbheNaM rAyamaggamogAdasi maMDavaM jalA thala dasaddhavannamallaM sAharei ) ethI tame AvatI kAle savAre rAjamArganI pAsenA mukhya maMDapamAM For Private And Personal Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 390 stardharmakathAsUtre atra yAvaccha denedaM draSTavyam - ekaMca khalu mahat zrIdAmakANDamupanayata, tasya maNDapasya khalu bahumadhyadezabhAge ekaM mahat zrIdAmakANDaM yAvat pATalAdi puSpasamUha sahitaM gaMdhANi muJcat ulloce avalambayataH iti tataste kauTumbika puruSAstathaiva maNDapamadhye ulloce = candrAtape zrIdAmakANDamavalambayanti / tataH khalu sa rukmI kuNAlAdhipatiH suvarNakArazreNi suvarNakArAn zabdayati, zabdayitvA evaM vakSyamANa prakAreNAvAdIt - bho devAnumiyAH ! kSiNameva = zIghrameva, rAjamArgamavagADhe-rAjamArgAsssane puSpamaNDape nanAvidhapaJcavarNai: anekavidhaiH paJcavarNarajjitaistaNDulai nagaraM Alikhata racayata svastikAdyAkArai citrayatetyarthaH / tasya likhitacitrasya utpanna hue paMca varNa ke puSpoM ko lAkara upasthita karo / ( jAva siridAma gaMDe olaiMti ) tathA eka bar3A bhArI zrI dAmakAMDabahuta bar3I laMbI puSpamAlA-bhI laanaa| jo pATala (gulAba) Adi puSpoM se guMthA huA ho aura jisa meM se nAsikA ko tRpti karane vAlI sugaMdhi nikala rahI ho / usa maMDapa ke ThIka bIco bIca Upara tane hue daravAmeM use laTakA denA / isa taraha rAjAkI AjJAnusAra una kauTumbika puruSoM ne saba kArya kara diyA zrIdAma kAMDa ko vahAM Upara caMdaravA meM laTakA diyA / (eNaM se ruppI kuNAlAhivaI suvannAgAra se giM sadAveha, saddAvittA evaM vayAsI khippAmeva bho devANupiyA ! rAyamaggamo gADhaMsi puSpamaMDavaMsi NANAviha paMcavaNNehiM taMdulehiM nagaraM Alihaha ) isake bAda usa kuNAlAdhipati rukmI rAjA ne sunAroM ko bulAyAaura bulA kara unase aisA kahA he devAnupriyo ! tuma loga zIghra hI jaLa temaja sthaLanA paMcatraNanA puSpA lAve. ( jAva siridAmaga De olaiti ) tebhana me bhoTo zrIhAbhaaMDa-bhoTI puSpamALA-paNa sAthe lAveA. te zrIdAmakAMDa gulAba vagere puSpAthI guMthAelA temaja nAsikA tRpta thAya tevI suvAsavALo hAve joie. tene maDapanI barAbara vacce upara tANavAmAM AvelA caMdaravAmAM laTakAvo. A pramANe rAjAnI AjJA sAMbhaLIne te rAja puruSoe temanI AjJA pramANe ja kAma purU karI ApyuM. zrIdAmakAMDane adhavacce caMdaravAmAM laTakAnyA. ( taNaM se ruppI kuNAla hivaI suvannagAraserNi sahAvei, sadAvittA evaM yAsI vipAmeva bhI devANupiyA ! rAyamaggamogAuMsi puSkamaMDavaMsi NANAviha paMcavaNNehiM taMdulehiM nagaraM Alihaha ) tyArapachI kuNAlAdhipatie sAnIne bAlAvyA ane khelAvIne teone kahyuM- For Private And Personal Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a08 kuNAlAdhipatirukminRpavarNanam 391 bahumadhyadezabhAge paTTakaM racayata, racayitvA yAvat pratyarpayanti / he svAmin ! yathA devena samAdiSTa tathA sarva sAdhitamasmAbhirityevaM te kathayanti smetyarthaH / tatastadanantaraM khalu sa rUkmI kuNAlAdhipatihastiskandhavaragataH gajaskandhopari varAsane virAjamAnaH, 'cAuraMgiNIe' caturaGgiNyA gajAzvarathapadAtirUpayA seNAe' senayA 'mahayA bhaDacaDagaDapahayararvidaparikkhitte ' bhahAmaTacar3agarapahayaravRndaparikSiptaH mahAbhaTAnAM caDagaraH vicchedaH samadaH anyajanaduSpavezyaH / tathAvidho yaH pahayaraH samudAyastastha vRnda-samUhaH tena parikSiptaH parivRtaH, 'caDagara ' iti 'pahayara' iti ca dezIyaH zabdaH samUhArthavAcakaH / antaHpuraparivArasaMparivRtaH subAhuM subAhurAjamArga ke samIpa bane hue puSpa maMDapa meM aneka raMgoM se raMge hue cAvaloM se nagara kI racanA kro| (tassa bahumajjhadesabhAe paTTayaM raheya ) usane ThIka bIcoM bIca meM eka paTTaka banAo-(raeittA jAva paccappiNaMti ) paTaka banAkara unalogoM ne rAjA ko isakI pIche khagharakaradI-unhoM ne kahA svAmI ! jaisA kArya karane ke liye Apane AjJA pradAna kIthI-vaisAhI saSa kAma hamane kara diyA hai isa prakAra kI rAjA ko sUcanA kara dI-(taeNaM se ruppI kuNAlAhivaI hatthi khaMdhavaragae cAuraMgiNIe seNAe mahayA bhaDacaDagara pahayaraviMdaparikkhitte aMteurapariyAlasaMparighur3e subAhuM dAriyaM purao kaTu jeNeva rAyamagge jeNeva pupphamaMDave teNeva uvAgacchai ) isa ke bAda ve kuNAlAdhipati rukmI rAjA hAthI para baiTha kara caturaMgiNI senA ke sAtha 2 mahAbhaToM ke samUha se ki jisa se bhItara aura koI dUsarA he devAnupriye ! tame satvare rAjamAnI pAse banAvavAmAM AvelA puSya-maMDapamAM aneka raMgathI raMgAelA cekhAthI nagaranI racanA kare. (tassa bahumajmma desabhAe paTTaya raheya ) tenI 12252 madhye se 544 manAva. (raeicA jAva paJcapiNAMti) mA pramANe 544 manAvIna teoe rAjAne sUcanA karI ke he svAmI! je pramANe kAma karavAnI tame amane AjJA ApI hatI te pramANe badhuM ame taiyAra karI dIdhuM che. (taeNaM se ruppI kuNAlAhibaI hasthi khaMdhavaragae cAuraMgiNIe seNAe mahayA bhaDacaThagarapahayaraviMdaparikkhitte ahe urapariyAlasaMparibuDe subAhuM dAriyaM purao kaTu jeNeva rAyamaggaM jeNeva pupphamaMDave teNeva uvAmacchai ) tyAra pachI te kuNAlAdhipati rukamI rAjA hAthI upara savAra thaIne caturagiNI senAnI sAthe sAthe jemAM kaIpaNa pasI zake nahi tevA mahA For Private And Personal Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 392 jJAtAdharmakathAsUtre nAmnI dArikAM= putra, purataH agre kRtvA yacaitra rAjamArgoM yatraitra puSpamaNDapastatraibopAgacchati, upAgatya hastiskandhAt pratyavarohati = pratyavatarati pratyacaruhya puSpamaNDapamanupravizati, anupavizya siMhAsanavaragataH ' puratthAbhimuhe ' paurastyAbhi mukhaH pUrvadiGmukhaH, ' sannisanne' saMniSaNNaH - upaviSTaH / tatastadananraM 'tAo ' tAH, 'ateuriyAo' AntaH puravAsinyo vanitAH subAhudArikAM paTTake 'duruheM ti durohati = Arohayanti upveshyntiityrthH| duruhya = Arohya zvetapItakaiH = rAjatasauvarNaiH kalazaiH snapayanti, snapayitvA sarvAlaGkAravibhUSitAM kurvanti kRtvA =bhUpayitvA pituH pAdau vanditumupanayanti tata khalu subAhudArikA yatraiva rukmI rAjA tautropAgamanuSya ghusa nahIM sakatA hai tathA antaH pura se parivRta hote hue apanI putrI subAhudArikA ko Age karake jahAM rAjamArga ke samIpa puSpamaMDapa huA thA vahA~ Aye / ( uvAgacchittA harithakhaMdhAo paccorUes, paccoruhitA puSpamaMDavaM aNupavisaha - aNuvisittA sIhAsanavaragae puratyAbhimU sannisanne ) vahAM Akara ve hAthI ke skaMdha se nIce utre| utara kara puSpa maMDapa meM upaviSTa hue| vahAM jAkara ve pUrvadizA kI tarapha mukha kara ke zreSTha siMhAsana para baiTha gaye / (taeNa tAo ante uriyAo subAhudAriyaM payaMti durUheMti, duruhittA seyapIyaehiM kalasehiM vhAveMti,. hAvittA savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti-karitA piuNo pAyaM vaMdi uvarNeti ) isa ke bAda una antaH pura nivAsinI striyoM ne subAhudArikA ko pATa para caDhAyA- - aura car3hA karake baiThA kara ke cAMdI aura suvarNa ke zveta pIle kalazoM se use snAna karAyA - snAna karAne ke bAda bhaTAnA samUhanI vacce temaja antaHpunI sAthe potAnI putrI subAhu dvArikAne AgaLa rAkhIne jyAM rAjamAnI pAse puSpamaMDapa hatA tyAM gayA. ( uvAgacchittA hatthidhAo paccorUhai, paccoruhittA pupphamaMDavaM aNupavisaha aNuvisittA sIhAsanavaragae puratyAbhimudde sannisanne ) tyAM AvIne tee hAthInA uparathI nIce utaryAM. utarIne teo puSpamaDapanI aMdara gayA. tyAM jaIne te pUrva dizA tarapha mAM karIne eka uttama Asana upara besI gayA. ( taraNaM tAo aMteuriyAo subAhudAriyaM paTTayaMti durUheMti durUhittA se - pahiM kalasehiM hAveMti, mahAvittA savvAlaMkAra vibhAsiyaM kareMti karitA viuNo pAyaM vaMdiuM uparNeti ) tyarabAda raNavAsanI strIoe subAhu dArikAne paTTaka upara caDhAvI ane tenA upara besADIne cAMdI temaja sAnAnA sapheda ane pILA phaLazeAthI tene For Private And Personal Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - anagAradharmAmRtavarSiNI rIkA a08 kuNAlAdhipatirukminRpavarNanam 393 cchati, upAgatya pAdagrahaNaM karoti / tata khalu sa rukmIrAnA subAhudArikAmaGke utsaGge nivezayati, nivezya suvAhudArikAyA rUpeNa ca yauvanenaca lAvaNyena ca yAvad vismitaH= Azcarya prAptaH, varSa dharaM-varSadharapuruSa antaH purarakSakaM SaNDapuruSa zabdayati= Aiyati, zabdayitvA evaMvakSyamANapakAreNa, avAdIt uktavAnhe devAnupriya ! tvaM khalu mama dautyena-dato bhUtvA bahUni grAmAkaranagaragRhANi anupavizasi, tad tasmAdbrUhi-asticApi tvayA kasyacid rAjJo vA Izvarasya vA vyavahAriNo vA sArthavAhasya vA zraSThino vo kutracid IdRzaM majjanakaM dRSTapUrva, phira use samasta alaMkAroM se vibhUSita kiyA-vibhUSita karake phira ve use pitA ke caraNoM kI vaMdanA karane ke liye le clii| (taeNaM subAhudAriyA jeNeva rUppI rAyA teNeva uvAgacchai, uvAga cchittA pAyaggahaNaM karei, taeNaM se ruppI rAyA subAhu dAriyaM aMke niveseha, nivesittA subAhudAriyAe sveNa ya jo0 lAva0 jAva vimhie varisadharaM sadAvei ) subAhu dArikA bhI jahAM rukmI rAjA virAjamAna the-vahAM AI vahAM Akara ke usane pitA ke caraNoM meM namana kiyA isa ke bAda rAjAne usa subAhudArikA ko uThAkara apanI goda meM baiThAliyA baiThAkara usa subohudArikA ke rUpase yauvana se aura lAvaNya se vismita hue una rAjA ne varSaghara ataHpura ke rakSaka napuMsaka-kaMcukI ko bulAyA (sadAyittA evaM bayAsI-tumaNNaM devANuppiyA ! mama docceNaM bahUNiM gAmAgaranagaragihANi aNupavisasi, ta asthiyAiM te kassA navaDAvI, navaDAvIne tene badhA ghareNuothI zaNagArI, zaNagArIne teo tene pitAnA caraNenA vaMdana mATe laI gaI. ( taeNaM subAhu dAriyA jeNeva ruppIrAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAyaggahaNaM karei, taeNaM se ruppIrAyA subAhudAriyaM aMke nivesei, nivesittA mubAhudAriyAe haveNa ya jo0 lAva0 jAva vimhie varisadharaM sadAvei ) ' subAha dArikA paNa jyAM rukamI rAjA beThA hatA tyAM AvI, AvIne teNe pitAnA caraNomAM vaMdana karyA. tyArabAda rAjAe subAhu dArikAne uThAvIne pitAnA meLAmAM besADI lIdhI. besADIne subAhu dArikAnA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI vismaya pAmelA rAjAe varSadhara raNavAsanA rakSaka napuMsakakaMcukIne bolAvyA. (sadAvittA evaM vayAsI tumaNNaM devANuppiyA ! mama docce NaM bahUNi gAmAgaranagara gihANi aNupavisasi, taM atthiyA te kassai rano vA isarassa vA kahiM zA 50 For Private And Personal Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 394 jJAtAdharma kathAsUtre yAdRzaM khalu asyAH subAhudArikAyA majjanakam ? | yatastadanantaraM khalu sa varSa - dharaH =antaHpurarakSakaH paNDapuruSaH, rukmiNaM karatalaparigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastake'JjaliM kRtvA evamavAdIt evaM khalu he svAmin ! aham anyadA - anyasmin samaye yuSmAkaM dautyena = dUto bhUtvA mithilA rAjadhAnIM pratigataH, tatra khala mayA kumbhakasya rAjJo duhituH = putryAH prabhAvatyA devyAH prabhAvatIdevyA AtmajAyA:=aGgajAtAyAH mallayA: = mallInAmnyAH, videharAjavarakanyakAyAH yad majjanakaM dRSTa, tasya khalu majjanakasya = mallImajjanakasya, idaM subAhudArikAyA majjanakaM zavastrahasatamAmapi=lakSAmapi kalAM zanAyA aMza 'na agve' nArhati na prApnotI no vAisarassa vA kahiM ci eyArisae majjaNae diTThapugve jArisaeNaM imIle subAhudAriyAe majjaNae ) bulAkara usase aisA kahA - he devAnupriya ! tuma hamAre dUta hokara anekagrAmoM meM AkaroM meM nagaroM evaM gharoM meM jAte rahate ho, to kaho tumane pahile aisA snapana mahotsava kahI kisI rAjo kA kisI Izvara kA kisI vyavahArI kA kisI sArthavAhaka athavA kisI zreSThI kA dekhA hai jaisA ki isa subAhu dArikA kA yaha huA hai / (taraNa se varisadhare ruppi karayala0 evaM kyAsI- evaM khalu sAmI ahaM annayA kayAI tumbheNaM docceNaM mihilaM gae, tatthaNaM mae kuMbhakassa reat dhUyAe pabhAvaIe devIe antayAe mallIe videha rAyakannagAe majjaNae ciTThe, tassa NaM majjaNagassa hame subAhudAriyAe majjaNae sayasahassaimapi kalaM na agghe ) aisA sunakara usa barSa dharane donoM hAthoM kI aJjali banAkara aura use mastaka para caDhAkara rukmI rAjA se isa cieyArisae majjaNae diTTha pugve jArisae NaM imI se subAhudAriyAe majjaNae khelAvIne temaNe A pramANe kahyuM----" hai devAnupriyA ! tame amArA DUtanA rUpamAM ghaNA grAmA, AkArA, nagare ane gharamAM avara-javara karatA rahe che te khatAvA ke tame pahelAM evA subAhu dArikA jevA svapana maheAtsava kAi rAjA, izvara, kAI vyavahArI, keAI sAvAha athavA keAI zreSThine tyAM joyA che? ( ari se varisadhare ruppi karayala0 evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! ahaM anayA kayAI tumbheNaM docceNaM mihilaM gae tattha NaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe bhAI devIe attAe mallIe videha rAyakannagAe majjaNae diTThe, tassa NaM majjaNagassa ime subAhudAriyAe majjaNae sayasahassaipi kalaM na agdhei ) A pramANe sAMbhaLIne te vadhare ane hAthanI aMjalI banAvIne tene mastake sUkIne rukamI rAjAne kahyuM ke he svAmI ! huM koI vakhata tamArA ta For Private And Personal Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kuNAlAdhipatirukminRpavarNanam 395 tyrthH| tatastadanantaraM khalu sa rukmI rAjA varSadharasya varSadhara puruSasyAntike samIpe 'eyamaTuM' zrutvA nizamya ' sesaM taheva' zeSaM tathaiva-zeSavRttAntaM candracchAyanRpavad bodhyamityarthaH / tathAcAyaM sambandhaH- sa rukmI-taM varSadharaM pratyevamavAdItahe devAnupiya ! kIdRzI mallI vartate, tadA varSadhara Aha-no khalu anyA kApi tAdRzI devakanyA vA yAvat yAdRzI khalu mallI videhasajavarakanyA, atra yAvacchabdenAsura nAgayakSagandharvAdi kanyakAH saMgrAhyAH, tataH khalu sa rukmI varSadharapuruSaM prakAra kahA-he svAmin / maiM kisI samaya ApakA dUta hokara mithilA nagarI gayA huAdhA-vahAM maiMne kubhaka rAjA kI putrI ki jo prabhAvatI kI kukSi se avatarita huI hai mallI kumArI kA jo videha rAjA kI putriyoM meM sarvottama hai jaisA snAna mahotsava dekhA usake samakSa yaha supAhudArIkA kA majjanotsava lakSAMza-lAkhameM aMza ko bhI prApta nahIM kara sakatA hai| (taeNaM se ruppI rAyA barisadharassa aMtie eyamaTTa soccA Nisamma sesaM taheva majjaNagajaNita hAse dUtaM saddAveha, sahAvisA evaM vayAsI jAva jeNeva mihilA nayarI teNeva pahArettha gamaNAe) isa ke bAda rukmI rAjAne jaya varSadhara ( kaMcukI puruSa ) ke mukha se aisI bAta sunI to usakA vicAra kara usane candracchAya rAja kI taraha arthAt rAjA ne varSa gharase mallI kumArI ke viSaya meM apanI jijJAsA prakaTa kI-pUchA vaha kaisI hai-taba varSadhara ne usa se kahA-he devAnupriya ! kyA kaheM-jaiso vaha hai aisI to koI bhI kanyA nahIM hai-na aisI koI deva kanyA hai na koI asura kanyA hai, na koI nAga kanyA hai, tarIke mithilA nagarImAM gaye hatuM. tyAM meM prabhAvatInA garbhathI janmelI videha rAjAnI badhI putrIomAM zreSTha kuMbhaka rAjAnI putrI malalI kumArIne je snAna mahatsava je. tenI sAme subAhu dArikAne snAna mahotsava lakSAMza paNa kahI zakAya tema nathI. (taeNaM se ruppIrAyA parisadharassa aMtie ayamaDhe soccA Nisamma sesaM taheva majjaNagajaNitahAse dUtaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI jAva jeNeva mahilA nayarI teNeva pahAretya gamaNAe ) rukamI rAjAe jyAre varSadhara (kaMcukI puruSa) nA mukhethI A pramANe vAta sAMbhaLI tyAre tenA viSe vicAra karIne teNe candracchAya rAjAnI jema eTale ke rAjAe varSadharane malalI kumArInA saMbaMdhamAM potAnI IcchA jaNAvatAM kahyuM ke te kevI che? tyAre javAbamAM varSadhare kahyuM ke he devAnupriya ! zuM kahuM? jevI te kanyA che tevI te kaI paNa nathI. evI kaI nathI devakanyA For Private And Personal Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre zud satkArayati, sammAnayati, satkRtya saMmAnya prativisarjayati, tataH kha sa rukmI kuNAlAdhipatiH - majjanajanitaharSaH = mallImajJjanakaguNazravaNasaMjAta tadviSayakArAgaH san dUtaM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt - yAvat atra yAvatkaraNAdidaM draSTavyam / he devAnupriya ! zIghrameva mithilA rAjadhAnIM gatvA kumbhakaM rAjAnaM brahi - ' rukmI kuNAladezAdhipatistava kanyakAM mallIM vAJchati' ityAdi / tataH khala rukmiNa AdezAnusAreNa sa dUto rathArUDhaH san yatreva mithilAnagarI, tatraitra prAdhArayad gamanAya = gantuM pravRttaH / iti tRtIyasya rukmiNo rAjJaH sambandhaH kathitaH / / suu025|| na koI yakSa kanyA hai, na koI gandharva kanyA hai Adi 2 / aisA varSadhara se sunakara rUkmI rAjA ne varSadhara kA satkAra kiyA sanmAna kiyA / sarakAra sanmAna karake phira use apane pAsa se visajita kara diyaa| bAda meM kuNAla dezAdhipati una rukmI rAjA ne mallI kumArI ke majjanotsava tathA guNoM ke zravaNa se harSita aura usa kumArI meM anurakta citta ho kara dUta ko bulAyA - bulAkara phira usase aisA kahA- he devAnupriya ! tuma yahAM se zIghra hI mithilA rAjadhAnI ko jAo aura jAkara kuMbhaka rAjA se kaho ki kuNAla dezAdhipati rukmI rAjA tumhArI kanyA mallI kumArI ko cAhate hai / ityAdi isa taraha apane svAmI kI AjJA prApta kara vaha dUta ratha para savAra ho jahAM mithilA nagarI thI usa ora prasthita ho gayA / yaha tRtIya rAjA rukmI kA saMbaMdha kahA gayA hai| sUtra " 25 " ke nathI asura kanyA ke nathI yakSakanyA ke nathI gadhava kanyA, vagere. A rIte vadharanI vAta sAMbhaLIne rukamI rAjAe vadharanA satkAra karyAM ane sanmAna karyuM". satkAra temaja sanmAna karIne temane peAtAnI pAsethI vidAya karyAM. tyArapachI kuNola dezAdhipati rukamI rAjAe mallI kumArInA majjanAtsava temaja guNeAnA zravaNathI duSita tathA te kumArImAM anurakta citta vALA thaIne dUtane melAnyA. dUtane khelAvIne tene kahyuM-he devAnupriya ! tame ahIMthI satvare mithilA rAjadhAnImAM jAo ane jaine kubhaka rAjAne kaheA ke kuNAla dezAdhipati rukamI rAjA tamArI kanyA mallI kumArIne cAhe che vagere. A pramANe potAnA svAmInI AjJA meLavIne ta ratha upara savAra thaIne mithilA nagarI tarapha ravAnA thayA. A rIte tRtIya rAjA rukamInA saMbadha vA che. // sUtra // 25 // For Private And Personal Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAmRtavarSiNI TIkA a08 kAzirAja zaMkhanRpavarNanam dRzya mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAsI nAma jaNavae hotthA tattha NaM vANArasI nAma nayarI hotthA, tattha rNa saMkhe nAma kAsI rAyA hotyA, taraNaM tIse mallIe videharAyavarakannAe annayA kayAI tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMgho visaMghaDie yAvi hotthA, taraNaM se kuMbhae rAyA suvannagAraseNi saddAves, sadAvittA evaM vayAsI- tubbhe NaM devANuppiyA ! imassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhi saMghADeha, taraNaM sA suvannAgAraseNI eyamahaM tahanti paDisuNei 2, paDiNittA taM divvaM kuMDalajuyalaM giues, givhittA jeNeva suvannagArabhisiyAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suvannagArabhisiyAsu Nivesei, NivesittA bahUhiM AehiM ya jAva pariNAmemANA icchai, tassa divvarasa kuMDalajuyalassa saMdhi ghaDittae, no cevaNaM saMcAei saMghaDittae, taraNaM sA suvannagAraseNI jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala0 vaddhAvettA evaM vAsI - evaM khalu sAmI ! aja tumbhe amhe saddAvittA jAva saMdhi saMghADettA eyamANaM paJcapiNaha, taeNaM amhe taM divvaM kuMDalajuyalaM giNhAmo jeNeva suvannagArabhisiyAo jAva no saMcAeko saMghADittae, taeNaM amhe sAmI ! eyarasa divvassa kuMDalassa annaM sarisayaM kuMDalajuyalaM ghaDemo, taraNaM se kuMbhae rAjA tIse suvannagAraseNIe aMtie eyamahaM soccA nisamma Asurute tivaliyabhiuDI niDAle sAhaddu evaM vayAsI - se keNaM tubbhe kalAyANaM bhavaha ? jeNaM tubbhe imassa kuMDalajuyalassa no saMcAeha saMdhi saMghA - For Private And Personal Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre uttae ? suvannagAre nivvisae ANAvei, taeNaM te suvannagArA kuMbheNaM raNNA nivisayA ANattA samANA jeNeva sAiM2 gihAI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sabhaMDAmattovagaraNamAyAe mihilAe rAyahANIe majjhaM majjheNaM nikkhamaMti, nikkhamittA videhassa jaNavayassa majjhaM majjheNaM jeNeva kAsI jaNavae jeNeva vANArasI nayarI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA aggujjA. si sagaDIsAgaDaM moeMti, moittA mahatthaM jAva pAhuDaM gipahaMti, gihittA vANArasIe nayarIe majjhaM majheNaM jeNetra kAsIrAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala0 jAva evaM vayAsI-amheNaM sAmI ! mihilAo nayarIo kuMbhaeNaM rannA nivvisayA ANattAsamANA iha havvamAgayA taM icchAmo NaM sAmI ! tumbhaM bAhucchAyApariggahiyA nibbhayA niruvviggA suhaMsuheNaM parivasiuM / taeNaMsaMkhe kAsarAyA taM suvannagAre evaM vayAsI-kinnaM tubbhe devANuppiyA ! kuMbhaeNaM rannA nivisayA ANattA ?, taeNaM te suvannagArA saMkhaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvaIe devIe attayAe 'mallIe kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie, taeNaM se kuMbhae suvannagAraseNiM sadAvei, sadAvittA jAva nivvisayA ANattA, taM eeNaM kAraNeNaM sAmI! amhe kuMbhaeNaM nivvisayA ANattA, taeNaM se saMkhe suvannagAre evaM vayAsI--kerisiyA NaM devANupiMyA! kuMbhagassadhUyA pabhAvaIdevIe attayA mallI videha For Private And Personal Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kama 'sabamAradharmAmRtapaSiNI TIkA a08 kAzirAjazaMkhanRpavarNanam sayavarakannA ?, taeNaM te suvannagArA saMkharAyaM evaM vayAsINo khalu sAmI ! annA kAI tArisiyA devakannA vA gaMdhavakannA vA jAva jArisiyA NaM mallI videhavararAyakannA, taeNaM se saMkhe kuMDalajuyalajaNitahAse dUyaM sadAvei, jAva taheva pahArettha gamaNAe // sU0 26 // TIkA-atha caturthasya zaGkhanAmo nRpasya sambandhaprastAvamAha- teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye kAzInAma janapada AsIt , tatra khalu zaGko nAma kAzIrAja AsIt / tatastadanantaraM khalu tasyA mallyA videharAjavarakanyAyA, anyadA kadAcit anyasmin kasmiMzcit samaye, tasya divyasya kuNDalayugalasya sandhiH=sandhAna yojanaM, 'visaMghaDie' visaMghaTitaH= truTitazcApyabhavat , tatastadA khalu sa kumbhako rAjA suvarNakArazreNi zabdayati, ___ 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (kAzI nAma jaNavae hotthA) kAzI nAma kA deza thA (tatthaNaM vANArasI nayarI hotthA ) usameM ghanArasI nAma kI nagarI thI ( tatthaNaM saMkhe nAmaM kAzI rAyA hotthA ) usameM kAzI dezAdhipati zaMkha nAma kA rAjA rahatA thA (taeNaM tIse mallIe videharAyavarakannAe annayA kayAI tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie yAvi hotthA ) eka samaya kI bAta hai ki usa videha rAja vara kanyo mallI kumArI ke una divya kuMDaloM kI saMdhI TUTa gaI-una kA jor3a khula gyaa| (taeNaM se kuMbhae rAyA suvannagAra seNiM saddAveda sahAvittA evaM - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityaadi| 11-' teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ta mate ( kAzI nAma jaNavae hotthA ) azI nAme heza Dato. ( tatthaNa vArANasI nagarI hotthA) mA manA2sa nAme nagarI tI (tatthaNa saMkhe nAma kAsIrAyA hotthA) mA zazI dezanA adhipati zaMkha nAme rAjA rahetA hatA (taeNaM tIse mallIe videharAyavarakannAe annayA kayAiM tassa divassa kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie yAvi hotthA) eka vakhatanI vAta che ke videharAjavara kanyA mallI kumArInA divya kuMDaLone sAMdhAne bhAga tUTI gaye. For Private And Personal Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 400 zAtAdharmakathAGgakho zandayitvA evamavAdIta-he devANupriyAH ! asya divyasya kuNDalayugalasya sandhi 'saMghADeha ' saMghaTayata sandhAnaM saMyojanaM kuruta tatastadA khalu sA suvarNakArazreNiH etam=kuNDalasaMdhAnakaraNarUpam artha kArya tathA'stviti kathayitvA pratizRNoti= svIkaroti, pratizrutya svIkRtya tad divyaM kuNDalayugalaM gRhNAti, gRhItvA yatraiva 'suvannagAra bhisiyAo ' suvarNakArabhisiyAH suvarNakArANAM dRSikAH AsanAni -upavezanasthAnAni tavopagacchati, upAgatya suvarNakArabhisiyAsu-suvarNakAropavezanasthAneSu nivizati-upavizati nivizya-upavizya, bahubhiH = anekavidhaiH AyaiH sAdhanaiH yAvat-atra yAvatkaraNAt-upAyaiH prayogaiH, sthitibhiH vyavasthAbhiriti bodhyam / pariNamayanti-pUrvasvarUpaM sampAdayanti sA suvarNakArazreNistasya divyasya kuNDalayugalasya sandhi ghaTayitumicchatIti pUrveNa sambandhaH / vayAsI tumbheNaM devANuppiyA ! imassa divasa kuMDalajuyalassa saMdhi saMghADeha ) taba kuMbhaka rAjA ne suvarNakAroM ko bulAyA aura bulAkara una se aisA kahA-he devAnupriyoM! tuma loga isa divya kuMDala yugala kI saMdhi ko jor3a do (taeNaM sA suvannagAraseNI eyamadvaM tahatti paDi suNei 2, paDi suNittA taM divvaM kuMDalajuyalaM giNhai, gichihattA jeNeva suvannagArabhisiyAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchitsA suvannagAra bhisiyAlu Nivesai, NivesittA bahahiM Aehi ya jAva pariNAme mANA icchA tassa divvassa kuMDala jupalassa saMdhittae ) usa suvarNakAra zreNI ne kuMDaloM kI saMdhi ko jor3a ne rUpa artha ko" tathAstu kahakara svIkAra kara liyA aura ve donoM divya kuMDala rAjA ke pAsa se le liye / lekara phira ve saba jahAM suvarNakAroM ke baiTha ne ke sthAna the vahAM cale aaye| ___ (taeNaM se kuMbhae rAyA subannagAraseNi sahAvei sadAvittA evaM vayAsI tu. meNaM devANuppiyA ! imassa divassa kuMDalajuyalassa saddhi saMghADeha ) tyAre kuMbhaka rAjAe sanIone bolAvyA ane bolAvIne temane kahyuM ke he devAnupriye ! tame A divya kuMDaLe ne saMdhi bhAga joDI Ape. (taeNaM sA suvannagAra segI eyamaDhe tahatti paDisuNei 2 paDisuNittA taM dinvaM kuMDalajuyalaM giNhai, giNhittA jeNeva suvannagArabhisiyAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suvannagArabhisiyAmu Nivesai, NivesittA bahahiM AehiM ya jAva pariNAmemANA icchai tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMghittae) te sonIoe tathAstu kahIne kuMDaLe ne tUTelA bhAgane joDavAnI AjJA svIkArI lIdhI. ane baMne divya kuMDaLe rAjAnI pAsethI teo e laI lIdhAM. lIdhA pachI teo badhA jyAM tenIone besavAnAM sthAna hatAM For Private And Personal Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtapiNI TIkA a0 8 kAzirAmazaMkhanRpavarNanam krUra asya ku* no caiva khalu zaknoti saMghaTayitum taiH suvarNakAraistasya truTitasya kuNDalayugalasya sandhi saMghaTayitumane kopAyAH kRtAH, paraMtu kuNDala sandheryathocita yojanA'bhAvAtte viphala prayatnA abhUvanniti bhAvaH / tatastadanantaraM khalu sA suvarNakArazreNiryacaiva kumbhakaH - mithilArAjaH tatraivopAgacchati, upAgatya karatalaparigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastake'JjaliM kRtvA = karadvayaM saMyojya 'vRddhAvettA ' vardhayitvA - 'jayajaye' ti zabdenAbhinandya evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt - he svAmin ! evaM khalu adya yUyamasmAn zabdayatha, zabdayitvA yAvat bhavadbhirevaM vayamAjJaptAH - ' Akara una sthAnoM meM baiTha gaye - baiThakara una logoM ne aneka sAdhanoM se, aneka upAyoM se aneka vyavasthAoM se usa divya kuMDala ke yugalaM kI saMdhi ko jor3ane kI icchA kI, parantu ( no cevaNaM saMcAeha saMghaDittae, taNaM sA suvaNNagAraseNI jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchadda ) ve usa saMdhI ko yathocita rUpa se jor3a ne meM samartha nahIM ho sake-ataH una kA samasta prayatna viphala huaa| isa taraha viphala prayatna vAle hue ve loga jahAM mithilAdhipati kuMbhaka rAjA the vahAM gaye uvAgacchitA karayala0 vaddhAvettA evaM vayAsI ) vahAM jAkara usa suvarNakAra zreNI ne donoM hAthoM ko jor3akara rAjAko badhAI dI - jaya ho vijaya ho isa taraha usakA abhinaMdana kiyA bAda meM isa prakAra kahA - ( evaM khalu sAmI ! ajja tubhe amhe sadAveha, saddAvittA jAva saMdhi saMghADettA eyamANaM paccapiha ) svAmin ! Apane Aja hamalogoM ko bulAyA thA aura * Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyAM AvyA. tyAM te beThA ane esIne te leAkAe jAta jAtanAM sAdhanA, upAyA temaja aneka jAtanI vyavasthAothI ane kuMDaLAnA tUTelA bhAgane sAMdhavAnA prayatna karyA paNa ( no cetra NaM saMcAra saMghaDittae, taraNaM sA suvaNNagAraseNI jeNeva kuMbhae teNeva uvAgaccha ) teo kuMDaLAnA tUTelA sa`dhibhAgane sAMdhavAmAM sama thaI zakayA nahi ane tenA badhA prayatne niSphaLa banyA A pramANe niSphaLa prayatna vAjA tethe| maghA nayAM mithilAdhipati Dula rAla hatA tyAM gayA. ( udAgacchittA karayala0 vaddhAvettA evaM vayAsI ) tyAne te sonIyA mane hAtha joDI ne rAjAne jayathAo jayathAe A pramANe nA zabdothI abhinaMdita karyo ane tyAra pachI kahevA lAgyA evaM khalu sAmI ! ajja tumbhe amhe sadAveha saddAvittA jAva saMdhi saMghADettA emA paccapiNat ) zA0 51 For Private And Personal Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 502 mAtAdharmakathAGgasUtre NDalayugalasya sandhi saMghaTayata, sandhi saMghaTaya-truTitaM sandhi yojitvA-etAmAjJAM =mamAjJapti pratyarpayata ' iti, tataH khalu vayaM tad divyaM kuNDalayugalaM gRhNImaH; yatraiva suvarNakAraTarSikAH, yAvat-tauvopAgacchAmaH upAgatya tatropavizya vayaM kuNDala yugalasya saMdhi saMghaTayituM prayatnaM kRtavantaH paraMtu no zaknumaH saMghaTayituM saMyojayitum , tataH tasmAt kAraNAt khalu he svAmin ! etasya divyasya kuNDalasyAnyat sadRzaM kuNDalayugalaM ghaTayAmA=racayAmaH, tatastadanantaraMkhalu sa kumbhako rAjA tasyAH suvarNakArazreNyAH suvarNakArasamUhasya antike samIpe, etamartha-kuNDalasandhisaMghaTana ghulAkara aisA kahA thA ki tuma loga isa divya kuMDala yugala kI saMdhi ko ki jo TUTa gaI hai-khula gaI hai-ThIka kara do-jor3a do-aura jor3akara hamArI isa AjJapti ko pUrNa kara isa kI hameM khabara do (taeNaM amhe taM divvaM kuDalajuyalaM giNhAmo-jeNeva suvannAgArabhisiyAo jAva no saMcAemo saMghaDittae taeNaM amhe sAmI ! eyarasa divvassa kuMDalassa annaM sarisayaM kuMDalajuyalaM ghaTemo) hamane usa divya kuMDala yugala ko le liyA thA aura lekara hama loga jahAM suvarNa kAroM ke baiTha ne kA sthAna thA-vahAM cale gaye the-vahA~ baiThakara hama logoM ne aneka sAdhanoM bArA, aneka upAyoM dvArA aura aneka vyavasthAoM dvArA isa kuDala yugala kI saMdhi ko jor3anekA prayatna kiyA-parantu yathocita rUpase jor3ane meM hama loga saphala prayatna nahIM ho sake hai-ataH he svAmin ! ApakI AjJA ho to hama isa divya kuMDalake samAna aura dUsarA kuMDala yugala banA dete haiM-(taeNaM se kuMbhae rAyA tIse suvannagAraseNIe aMtie eyamaTuM he svAmin tame Aje amane bolAvyA hatA ane bolAvIne kahyuM hatuM ke tame leke A divya kuMDaLe saMdhi bhAga tUTI gayo che tene sAre karI Ape, sAMdhI Ape ane sAMdhIne amane khabara Apo. (taeNaM amhe taM divvaM kuMDala juyala gihAmI jeNeva suvannAgArabhisiyA o jAba no saMcAemo saMghaDittae taeNaM amhe sAmI ! eyassa divbassa kuMDalassa annaM sarisayaM kuMDalajuyala dhaTemo) ame te kuMDaLanI jaDane lIdhI ane laIne jyAM sonIne bevasAnI jagyAo che tyAM gayA. tyAM besIne ame lekee ghaNAM sAdhane upAyone ghaNI vyavasthAo vaDe A baMne kuMDaLInA tUTelA bhAgane sAMdhavAnA prayatna karyo, paNa teone yogya rIte sAMdhavAmAM ame leke saphaLa thayA nathI, ethI he svAmI! ApanI AjJA hoya te A divya kuMDaLo jevAja bIjA kuMDaLe ghaDI ApIe. For Private And Personal Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org f anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 kAzirAjazaMkhanRpavarNanam 403 yogyatArA hizyarUpaM zrutvA = zabdataH karNagocarIkRtya, nizamya - arthato'vagavya, 'Asurute ' AzurutaH jhaTitikrodhAviSTaH, 'tivaliyaM ' trivalikAM= rekhAtrayAbhivyakti kArikai, bhiuDa ' bhrukuTiM vakrIbhUtabhuvaM, lalATe =mAle saMhRtya = Avadhya-evaMvakSyamANaprakAreNa, avAdIt - atha khalu yUyaM ' kalAyANaM ' kalAdAnAM - kalAmAdadata iti kalAdAH svarNakArAsteSAM ke bhavatha ? na ko'pItyarthaH ye khalu yUyamasya kuNDalayugalasya no zaknuya sandhi saMghaTayitum / ye khalu suvarNakArAste kalAmAtra suvarNamAdAya tad vitatya rAjAdInAM manoharaM kanakamayamAbhUSaNAdikaM racayanti yUyaM tu truTitasya suvarNasandheH saMyojane'pyasamarthAH stha tarhi kalAdAkulodbhavA yUyamiti kathaMsoccA Nisamma Asurute tivaliyaM bhiuDI niDAle sAhaddu evaM vayAsI) isa prakAra usa suvarNakAra zreNI ke mukha se isa bAta ko sunakara aura use vicAra kara vaha kuMbhaka rAjA usa para jhaTiti krodha se lAla pIlI AMkhoM vAlA ho gayA aura bhrakuTi ko mastaka para car3hAkara isa prakAra bolA ( se keNaM tubhe kalAyANaM bhavaha ? jeNaM tubhe imassa kuMDala juya lassano saMcAeha saMdhi saMghAIttae ? ) jaba tuma loga isa kuMDala yugala kI saMdhi ko hI nahIM jor3a sakate ho to phira tuma suvarNakAra kaise ? jo suvarNakAra hote haiM ve to kalAmAtra (thoDhA) bhI sonekA pasAra kara aise 2 AbhUSaNa usake banA dete haiM jo rAjAdikoMke manako bhI haraNa kara lete haiN| tuma loga to TUTe hue suvarNa kI saMdhi ko bhI joDane meM akSabha bana rahe ho to phira kaise hama tumheM suvarNakAroM ke kuloM meM utpanna huA soccANi - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taeNa se kuMbhae rAyA tIse suvannagAraseNIe aMtie eyama samma Asurute tivaliyaM bhiuDI, niDAle sAha evaM vayAsI ) A rIte sAnIenA mukhethI A vAta sAMbhaLIne ane te viSe kharekhara vicArIne kuMbhaka rAjA tenA upara khUbaja krodhathI lAla pILA thaI gayA ane bhammarA uMcI caDhAvIne A pramANe kahevA lAgyA - ( sekeNaM tubbhe kalAyANaM bhavai ? jeNaM tubhe imassa kuMDalajuyalassa no saMcAre saMdhi saMghAta ? ) tame A baMne kuMDaLonA tUTelA sadhibhAgane ja sAMdhI zakavAmAM asama che tyAre tame suvarNakAra kaI rIte che ! jee suvarNakAra hAya che te tA kalA mAtra pazu seAnuM hAya tene phelAvIne evAM evAM ghareNAMo taiyAra karI Ape che ke janAthI rAjAonA mana paNa prasanna thai jAya che. tame leke jyAre tUTelA seAnAnA sAMdhA paNa joDI zakatA nathI tyAre abhe tamane sutra aronA guNamA bhanbhelA jyA AdhAre bhAnI se ? ( sutra For Private And Personal Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra zAMtAdharmakathAsUtre manye, iti bhAvaH / tataH sa kumbhako rAjA kiM kRtavAn? ityAha--' te ' ityAdi, tAn suvarNakArAn ' nivvisae' nirviSayAn svadezato niSkrAntAn AjJApayati mama rAjyAdvahirgacchatha ' ityAjJAM dadAti smetyarthaH / " tataH khalu te suvarNakArAH kumbhena = kumbhakena rAjJA nirviSayAH svadezato nirgatAbhavitum AjJaptAH santaH yatraiva svAni svAni gRhANi tatraivopAgacchanti, upAgatya 'sabhaMDa mattovagaraNamAyAe ' sabhANDA maMtropakaNamAdAya svakIyabhANDabhAjanApakaraNaM gRhItvA zakaTasamRhe'vasthApya mithilAyA rAjadhAnyA madhyamadhyena niSkrAmanti = nirgacchanti, niSkramya videhasya janapadasya madhmadhyena madhye bhUtvA yatra kAzIjanapadaH, yacaiva vArANasI tatraivopAgacchanti, upAgatya ' aggujjANaMsi' maaneN| ( suvannagAre nivvisa ANaveda ) isa taraha kaha kara usa kuMbhaka rAjA ne una suvarNakAroM ko apane deza se bahira nikala jAne kI AjJA de dI / (taeNa se suvannagArA kubherNa rannA nivvisayA ANattA samANA jeNeva sAI 2 gihAI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sabhaMDAmatovagaraNamANAe mihilAe rAyahANIe majjhaM majjheNaM nikkhamaMti ) isake bAda ve suvarNakAra kuMbhaka rAjA se apane deza se bAhira nikala jAne ke liye AjJapta hokara jahAM apane 2 ghara the vahAM Aye / vahAM Akara unhoM ne apane 2 bhAMDa bhAjana Adi upakaraNoM ko gADiyoM meM bharA aura bharAkara mithilA rAjadhAnI ke bIcoM bIca se hokara nikale / (nikkhamittA videhassa jaNavayassa majjha majjherNa jeNeva kAsI jaNavae jeNeva vANArasI nayarI teNeva uvAgacchati ) aura nikala videha janapada ke bhItara se hokara jahAM kAzI deza aura banArasI nagarI thI vahAM Aye / nagAre nivvasa ANavei ) mA pramANe uDIne DularAmaye te suvAluarIne peAtAnA dezanI bahAra nIkaLI javAnI AjJA ApI. taeNaM se mutrannagArA kuMbheNaM rannA nivvisayA ANattA samANA jeNeva sAI 2 gihAI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA sabhaMDA mattovagaraNamAyAe mahilAe yahANI majjha majjheNaM nikkhamaMti ) tyAra pachI te sAnIe kubhaka rAjAnI pAsethI peAtAnA dezamAMthI khahAra nIkaLI javAnI AjJA sAMbhaLIne jyAM peAtAnuM ghara hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne teo e peAtAnA vAsaNa vagere sAmAnane gADIomAM bharyAM, ane bharIne mithilA rAjadhAnInA rAjamArge thaIne nIkaLyA. (nikkhamittA videhassa jaNavayassa majjha majjheNaM jeNeva kAsI jaNavae jeNeva vANArasI nayarI teNeva uvAgacchaMti ) ane nIkaLIne videhujana padmanI vacce thaI ne jyAM kAzIdeza ane banArasI nagarI hatI tyAM gayA. For Private And Personal Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kAzirAjazaMkhanRpavarNanam . 405 agrodyAne pradhAnodyAne, sagaDIsAgaDa' zakaTIzAkaTaM ladhuzakaTabRhaccha kaTAnAM samUhaM 'moeti' mocayanti zakaTebhyo balI vardAn pRthak kurvanti mocayitvA mahArya mahAprayojanakaM yAvat-mahAdha mahAmUlyakaM mahArha mahatAM rAjAdInAM yogya, pAbhRtam-upahAraM gRhNanti, gRhItvA vArANasyA nagaryA madhyamadhyena vArANasyA nagaryAmadhye bhUtvA yauva zaDragvaH zaGkhanAmA kAzirAjastauvopAgacchanti / upAgatya karataLa0 yAvat mastake'JjaliM kRtvA evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIhe svAmin ! evaM vayaM khalu mithilAyA nagaryAH kumbhakena rAjJA nirviSayAHsvadeza nirgatA bhavitumAjJaptAH santa iha 'havvamAgayA' havyamAgatAH zIdhramAgatAH, . (uvAgacchittA aggujANaMsi sagaDI sAgaDaM moeMti, moittA mahatthaM jAva pAhuDaM giNhaMti, giNhittA vANArasIe nayarIe majjhamajjheNaM jeNeva saMkhe kAsI rAyA teNeva uvAgacchaMti ) vahAM Akara unhoMne apanI 2 gAr3I aura gAr3oM ko vahAM ke bagIce meM ThaharA diyA-aura ThaharA kara phira ye saba mahArthasAdhaka-kImatI tathA rAjAdikoM ke yogya bheTa ko lekara pAnArasI nagarI ke bIca se hokara jahAM kAzI rAja zaMkha rAjA the vahAM Aye ' ( uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI-amheNaM sAmI ! mihilAo-nayarIo kuMbhaeNaranA nivvisayA ANattA samANA ihaM havvamAgayA) vahA~ Akara unhoMne donoM hAthoM ko jor3a kara aura unakI aMjali ko mAthepara rakhakara rAjA ko namaskAra kiyA, bAda meM isa prakAra ve kahane lage he svAbhin ! hamalogoM ko kuMbhaka rAjA ne uvAgacchittA aggujjANaMsi sagaDI sAgaDa moeMti, moittA mahatthaM jAva pAhuDaM giNhaMti, giNhittA vANArasIe nayarIe majjha majjheNaM jeNeva saMkhe kAsI rAyA teNeva uvAgacchati) tyAM AvIne teo e pita pitAnI gADIo temaja gADAMone. tyAMnA khAsa udyAnamAM kyAM ane rekIne teo badhA mahAI sAdhaka bahuMja kImatI temaja rAjA vagare ne yogya evI bheTa laIne banArasI nagarInI ThIka vacce thaIne jyAM kAzIrAja zaMkharAjA hatA tyAM gayA. uvAgacchittA karayala0 jAva evaM vayAsI amheNaMsAmI ! mihalAo nayarIo kuMbhaeNaM rannA nindhisayA ANattA samANA ihaM-havvamAgayA ) tyAM jaIne temaNe baMne hAtha joDIne aMjalI mastake mUkIne rAjAne vaMdana karyo ane teo kahevA lAgyAM-he svAmina! kuMbhaka rAjAe amane lokone mithilAnagarIthI bahAra jatA rahevAnI AjJA ApI che mithilAnagarInI bahAra kaha For Private And Personal Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40. jJAtAdharmakathAsUtre tat = tasmAt icchAmaH khalu he svAmin ! yuSmAkaM bAhucchAyA parigRhItAH bhujacchAyA samAzritAH ataeva nirbhayAH, nirudvignAH = udvegarahitAH, mukhaM sukhena= atisukhena parivastumicchAma iti pUrveNa sambandhaH / tatastadanantaraM khalu zaGkhaH kAzirAjastAn suvarNakArAnevamavAdIt - he devAnupriyAH ! kiM = kutaH khalu yUyaM kumbhakena rAjJA nirviSayA AjJaptAH ? tataH khalu te suvarNakArAH zaGkhamevamavAdIt he svAmin / evaM khalu kumbhakasya rAjJo duhituH = mithilAnagarI se bahAra calejAne kI AjJA dI - so hamaloga vahAMse nirvAsita hokara yahA~ Aye haiM - ( taM icchAmoNaM sAmI ! tumaM bAhucchAyA parigahiyA nigbhayAnivviggA suhaM suNehaM parivasiuM ) ataH he svAmin! ApakI bAhucchAyA kA Azraya lekara hamaloga yahAM nirbhaya aura freira hokara zAnti pUrvaka Ananda ke sAtha rahanA cAhate haiM ( taNaM saMkhe kAsIrAyA te suvannAgAre evaM vayAsI) unakI isa prakAra kI bAta sunane ke bAda kAzI dezAdhipati zaMkha rAjA ne unase aisA kahA - ( kinnaM tubhe devANupiyA ! ku bhaeNaM rannA nivvisayA ANattA ) he devAnupriyoM / kisa kAraNa se kuMbhaka rAjA ne Apa logoM ko mithilAnagarI se bAhara cale jAne kI AjJA pradAna kI (taraNaM te suvannagArA saMkhaM evaM vayAsI) suvarNakAroM ne pratyuttara meM zaMkha rAjA se isa prakAra kahA - ( evaM khalu sAmI ! kuMbhagassa rano DavAnI AjJA karavAthI ethI ame tyAMthI nirvAsita thaine ahI AvyA chIe. ( taM icchAmo NaM sAmI ! tubbhaM bAhucchAyA pariggahiyA nimbhayA nirUnciggA suhaM suheNaM parivasiuM ) ethI he svAmin ! tamArI khADucchAyAnA AzrayamAM ame loko niya ane nirUdvigna thaine zAMtithI sukhethI ahI...rahevA IcchA rAkhIe chIe. ( taNa saMkhe kAsI rAyA te suvannAgAre evaM vayAsI ) temanI A pramANe vinaMtI sAMbhaLIne kAzI dezodhipati za'kha rAjAe temane kahyuM ( kinnaM tubhe devANupiyA ! kuMbhaNaM rannA nivisayA ANattA ) hai devAnupriyA ! kuMbhaka rAjAe tamane zA kAraNathI mithilA nagarInI mahAra jatA rahevAnI AjJA ApI che ? ( taNa te suvannAgArA saMkha evaM vayAsI ) sAnIee javAkhamAM zakha rAjAne A pramANe kahyuM ke-- For Private And Personal Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNa TIkA a0 8 kAzirAjazaMkhanRpavarNanam 407 pucyA prabhAvatI devyA AtmajAyAH aGgajAtAyAH, mallayA:-mallIkumArikAyAH; kuNDalayugalasya sandhivisaMghaTitaH truTitaH / tataH khalu sa kumbhakaH suvarNakAra zreNim asmAnityarthaH zabdayati, zabdayitvA yAvat-atrayAvacchabdenedaM draSTavyamtenaivaM vayamAJaptAH-asya kuNDalayugalasya sandhi saMghaTayata sandhi saMghaTaya truTitaM sandhi yojayitvA, etAmAjJAM=mamAjJapti, pratyarpayata" iti tataH khalu vayaM tad divyaM kuNDalayugalaM gRhItvA ninopavezanasthAnamAgatya tatropavizya nAnAvidhairupAyaiH pUrvasvarUpaM sampAdayantastasya kuNDalayugalasya saMdhi saMghaTayituM prayAsaM kRtavantaH, parantu no zaknumaH saMghaTayitum , tataH khalu kumbhakasya rAjJaH purogatvA'smAbhirevamAvedidhUyAe pabhAvahae devIe attayAe mallIe kuDalajuyassa saMdhI visaMghaDie-taeNaM se kubhae suvannagAraseNiM saddAvei, sahAvittA jAva ninvi sayA ANattA) he svAmIn ! kumaka rAjA kI putrI ki jo prabhAvatI kI kukSi se utpanna huI hai aura jisakA nAma mallI kumArI hai-ke do kuMDaloM kI saMdhI vighaTitaho gaI thI-so kubhaka rAjAne hamasaba suvarNa kAroM ko bulAyA thA aura aisA kahA thA ki tuma loga ina kI saMdhI ko joDa kara le Ao-hamalogoM ne unakI AjJAnusAra una donoM kuDalo ko leliyA aura lekara hamaloga apane 2 baiThane ke sthAna para cale Ae-vahAM baiThakara hamalogoM ne nAnA prakAra ke upAyoM se una kuMDaloM ko pUrvAvastha panAne ke liye truTita saMdhI ko joDane kA bahuta prayAsa kiyA parantu yathAvat hamaloga use saMghaTita nahI kara sake ataH hamaloga unake samIpa pahu~ce aura vahAM jAkara unase prArthanA kI ki ____ (evaM khalu sAmI ! kuMbhagarassa ranno dhUyAe pabhAvaie devIe attayAe mallIe kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie taeNaM se kuMbhae muvannagAraseNiM sadAvei, sadA. vittA jAva nimsiyA ANattA) | he svAmInuM ! prabhAvatI rANInA garbhathI janma pAmelI kuMbhaka rAjAnI putrI malI kumArInA be kuMDaLone sAMdho tUTI gaye. kuMbhaka rAjAe badhA sonIone belAvyA ane kahyuM ke tame loke A kuMDaLonI saMdhine joDI Apa. amoe temanI pAsethI kuMDaLa laI lIdhA ane laIne ame badhA pitapatAnA besavAnA sthAne AvI gayA. tyAM besIne amoe jAtajAtanA upAthI te kuMDaLane pahelAMnA jevA ja sArA banAvI ApavAnI eTale ke tUTelo saMdhi bhAga pharI sAMdhI ApavA mATe ghaNA prayatna karyA paNa te kuMDaLAne pUrvavat sArA karavAmAM samartha thaI zakayA nahi ame leke rAjAnI pAse gayA ane temane vinaMti karI ke he mahArAja ! ame bahu ja For Private And Personal Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40. zAtAdharmakathAjastre tam-asya dibyasya kuNDalayugalasya sandhi saMghaTayitu prayAsaM kRtavantaH, paraMtu no zaknumaH saMghaTayitum , tataH khalu kumbhakasya rAjJaH puro gatvA'smAbhireva mavAditasya divyasya kuNDalayugalasya sandhi saMghaTayituM prayatnaM kRtavanto'pi vayaM no zaktAH saMghaTayitum, tasmAt khalu he svAmin / etatsadRzamanyat kuNDalayugalaM ghaTayAmaH iti / tataH krodhAviSTena kumbhakena rAjJA evaM 'nidhisayA' nirviSayA svadezato nirgatA bhavitum, aajnyptaaH-aadissttaaH| tataH sa zaGkhaH kAzIrAjaH suvarNakArAnevamavAdIt-he devAnupiyAH / kIdRzI khalu kumbhakasya rAjJo duhitA-putrI prabhAvatyA devyA AtmanA-aGga nAtA, mallI mahArAja hamaloga prayatna karane para bhI isa kArya meM asaphalita ho rahe haiM-ataH Apako AjJA ho to hama inhIM kuDaloM jaisA kuMDala aura ghanAdeveM-yasa hamArA itanA hI kahanA thA ki rAjA ikadama krodha ke Aveza meM A gaye-aura hamalogoM ko apane deza se nikala jAne kI AjJA de baiThe / basa (taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! amhe kubhaeNaM nivisayo ANattA-taeNaM se saMkhe suvanagAre evaM vayAsI-kerisiyA NaM devA. NuppiyA ! kuMbhagadhUyA pabhAvaie devIe attayA mallI videha rAyavarakannA) he svAmIn yahIkAraNa hai ki jisase hamaloga kuMbhaka rAjA ke dvArA deza se nikala jAne ke liye AjJaptahue haiM-zaMkha rAjAne una suvarNa karoM ko apane rAjya meM basaneke liye khuzI se AjJApradAna kii| isa prakAra sunane ke anantara usa zaMkha rAjA ne suvarNakAroM se isa prakAra kahA-he devAnupriyoM ! kaho-kuMbhaka rAjA kI vaha videhavara prayatna karyA chatAM A kAmamAM ame saphaLa thaI zakyA nahi. ethI tame AjJA Ape te A kuMDaLo jevAM ja bIjA be kuMDaLe ghaDI ApIe amArI A vAta sAMbhaLIne rAjA ekadama lAlacoLa thaI gayA ane amane pitAnA dezathI bahAra javAnI AjJA ApI dIdhI. (taM eeNaM kAraNeNaM sAbhI ! amheM kuMbhae Ne nindhisayA ANattA taeNaM se saMkhe suvanagAre evaM vayAsI kerisiyANaM devANuppiyA ! kuMbhagadhUyA pabhAvaie devIe attayA mallI videharAyavarakannA) svAmIna! basa e kAraNane lIdhe ja kuMbhaka rAjAe amane dezavaTe Ape. zaMkha rAjAe te badhA sonIone pitAnA dezamAM rahevAnI khuzIthI paravAnagI ApI. nIonI A badhI vAta sAMbhaLIne zaMkha rAjAe temane kahyuM ke he For Private And Personal Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 8 kAzirAjazaMkhanRpavarNanam 409 videharAjavarakanyakA ?, tataH khalu te suvarNakArAH zaGkha rAjAnamevamavadan-he svAmin ! no khalu anyA kAcit tAdRzI devakanyA vA gandharvakanyA vA yAvatatra yAvacchenedaM bodhyam-asurakanyA nAgakanyA yakSakanyA vo iti, yAdRzI khalu mallI videharAjavarakanyA mallIsadRzI kA'pi kanyA lokatraye nAstItyarthaH / tataH khalu sa zaGkhaH kAzIrAjaH kuNDalayugalajanitahaH-kuNDalayugalamahattvazravaNasaMjA. tamallIviSayakAnurAgaH san dUtaM zabdayati,yAvat-atra yAvacchabdenedaM draSTavyamzabdayitvA evamavAdIt-he devAnupriya ! zIghrameva mithilAM gatvA kumbhakaM rAjAnaM rAja kanyA mallI kumArI-ki jisakA janma prabhAvatI kI kukSi se huA hai-kaisI hai ? (tapaNaM te suvannagArA saMkharAyaM evaM vayAsI-No khalu sAmI ! annA kAha tArisiyA devakannA vA gaMdhavvakannA vA jArIsiyANaM mallI videhavarAyakannA-taeNaM se saMkhe kuDalajuyalajaNitahAse dUyaM saddAveda, jAva taheva pahArettha gamaNAe ) isake pratyuttara meM una suvarNa kAroMne zaMkha rAjA se isa prakAra kahA he svAmin ! aisI to koI devakanyA bhI nahIM hai, gaMdharva kanyA bhI nahI hai, asurakanyA bhI nahIM hai, nAgakanyA bhI nahIM hai aura na koI yakSa kanyA hI hai ki jaisI videha vara rAjakanyA mallIkumArI hai| tAtparya isakA yahI hai ki-mallI kumArI jaisI kanyA lokatraya meM bhI nahI hai| isa prakAra kuMDalayugala ke mahatva zravaNa se mallIkumArI ke viSaya meM jise anurAga (bhAva utpanna ho cukA hai aise usa zaMkha rAjAne dUtako bulAyA-bulAkara usa se aisA kahA-he devAnupriya ! tuma zIghra hI mithilA jAkara kubhaka devAnupriye ! batAve kuMbhaka rAjAnI videhavara rAjakanyA malI kumArI ke jene janma prabhAvatInA garbhathI thayo che te kevI che ? (taeNaM te suvanagArA saMkharAyA evaM vAsI-No khalu sAmI ! annA kAI tArisiyA devakannA vA gaMdhavAnnA vA jArisiyANaM mallI videhavararAyakannAtaeNaM se saMkhe kuMDalajuyalajaNitahAse dUyaM sadAveI, jAva taheva pahArettha gamaNAe) tenA javAbamAM sanIeAe zaMkha rAjAne A pramANe kahyuM ke-he svAmIna ! jevI videhavara rAjakanyA malIkumArI che tevI te devakanyA paNa nathI, ga dharvakanyA paNa nathI, asura kanyA paNa nathI, nAgakanyA paNa nathI ane yakSa kanyA paNa nathI. tAtparya e che ke-malIkumArI jevI kanyA traNe lekamAM paNa nathI. A rIte kuMDaLonA mahatva viSe vAta sAMbhaLatAM je malI kumArInA upara jenA manamAM anurAga janma pAmyo che evA te zaMkha rAjAe dUtane belA ane tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! tame mithilA nagarImAM satvare zA0 52 For Private And Personal Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - -- - - - - 410 zAtAdharmakathAgasUtre brUhi-zaGkhaH kAzirAjastava kanyakAM mallI vAJchati' ityAdi / tathaiva pUrvokta rukmidUtavat , prAdhArayad gamanAya tataH zaGkhasya kAzIrAjasyAjJayA sa dUto rathA. rUDhaH san yauva mithilAnagarI tatraiva gantuM pravRtta ityarthaH / iti caturthasya zaGkhasya rAjJaH sambandhaH kathitaH // sU026 // ___mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kuru jaNavae hotthA, tattha NaM hasthiNAuranayare adINasattU nAmaM rAyA hotthA, jAva viharai, tattha NaM mihilAe kuMbhagasta putte pabhAvaIe attae mallIe aNujANae malladinnae nAmakumAre jAva juvarAyA yAvi hosthA taeNaM malladinne kumAre annayA koDubiya0 sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM devANuppiyA ! tubbhe mamaM pamadavarNasi ega mahaM cittasabhaM kareha aNega jAva paJcappiNaMti, taeNaM se malladinne cittagaraseNi saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA ! cittasabhaM hAvabhAvavilAsa vibboyakaliehiM rUvehiM citteha, cittittA jAva paccappiNaha, taeNaM sA cittagara seNI tahatti paDisuNei, paDisuNittA jeNeva sayAiM gihAI teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA, tUliyAo vannae ya gihii, rAjAse kaho ki kAzI dezAdhipati zaMkha rAjA ApakI kanyA mallI kumArI ko cAhate haiM ityaadi| isa prakAra apane rAjA kAzI rAja kI AjJA se vaha dUta ratha para ArUDha hokara jahAM mithilA nagarI thI usa ora cala diyaa| isa taraha yaha caturtha zaMkha rAjA kA vRttAnta prakAra kahA gayA hai / sUtra " 26" pahoMce ane kuMbhaka rAjAne kahe ke kAzI dezAdhipati zaMkha rAjA tamArI kanyA malIkumArIne cAhe che vagere. A rIte pitAnA rAjA kAzI rAjAnI AjJA meLavIne dUta ratha upara savAra thayuM ane je tarapha mithilA nagarI hatI te tarapha ravAnA thaze. A zate mA yathA // 5 20ny qyuna 42vAmA mAnche / sUtra "26" / For Private And Personal Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TIkA a08 adInazatrunRpavarNanam giNhittA jeNeva cittasabhA teNeva aNupavisai, aNupavisittA bhUmibhAge viraMcai, viraMcittA bhUmi sajjei, sajjittA cittasamaM hAvabhAva jAva citteuM payattA yAvi honthA, taeNaM egassa cittagarassa imeyArUvA cittagaraladdhApattA abhisamannAgayAjassa NaM dupayassa vA cauppayassa vA apayassa vA egadesamavi pAsai, tassa NaM desANusAreNaM tayANurUvaM rUvaM nivvattei, taeNaM se cittagaradArae mallIe javaNiyaMtariyAe jAlaMtareNa pAyaMguTuM pAsai, taeNaM tassa cittagarassa imeyArUve jAva seyaM khalu mamaM mallIe evi pAyaMguTTANusAreNaM sarisagaM jAva guNo vaveyaM rUvaM nivvattittae, evaM saMpehei,saMpehittA bhUmibhAgaM sajei, sajjittA mallIevi pAyaMguhANusAreNaM jAva nivvattei, taezaMsA cittagaraseNI cittasabhaM hAvabhAva jAva cittei, cittittA jeNeva malladinne kumAre teNeva jAva etamANattiyaM paccappiNai, taeNaM malladinne cittagaraseNi sakArei, sammANei, sakAritA sammANittA vipulaM jIviyArihaM pIidANaMdalei, dalittA paDivisajjei / taeNaM malladinne annayA pahAe aMteurapariyAlasaMparikhuDe ammadhAIe saddhiM jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ciMttasabhaM aNupavisai, aNupavisittA hAvabhAvavilAsa vibboyakaliyAI ruvAiM pAsamANe2 jeNeva mallIe videharAyavarakannAe tayANurUve Nivvattie teNeva pahArettha gamaNAe // sU027 // For Private And Personal Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 413 zAtAdharmakathAGgasUtra TIkA-atha pazcamasyAdonazatrunAmyo rAjJaH sambandhaprastAvamAha-'teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye kurujapadaH kuru nAmako dezaH, AsIt , tatra-tasmin deze, hastinApure-nagare adInazatrurnAma raajaa''siit|yaavd viharati --rAjyaM pAlayan sa Asta smetyarthaH / itazca tatra khalu mithilAyAM kumbhakasya putraH prabhAvatyAH AtmajaH aGgajAtaH, mallyA:-mallIkumArikAyA anujAtakA ladhubhrAtA, malladatto nAma kumAraH, yAvad-rAjanItikuzalo yuvarAjazcApyabhUt / tatastadanantaraM malladattaH kumAraH ___'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ' ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samayameM (kuru jaNavae hotthA-tatthaNaM hathigAuranayare adIga satU nAmaM rAyA hotthA jAva viharai ) kuru nAma kA deza thA-usa meM hastinApura nAma ke nagara meM adIna zatru nAma ke rAjA rahate the| ye nyAnya nIti ke anusAra apane rAjya kA paripAlana acchI taraha se karate the / (tattha NaM mihi. lAe kuMbhagassa putte pabhAvaie attae mallIe aNu jANae malla dinnae nAma kumAre jAva juvarAyA yAvi hotthA ) usa mithilA nagarI meM kuMbhaka rAjA ke yahAM prabhAvatI se eka putra aura huA thA-jisa kA nAma malla datta kumAra thA yaha mallI kumArI kA choTA bhAI thaa| rAjanIti meM yaha vizeSa niSNAta thA / ataH rAjA ne ise yuvarAja ' teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ' ityaadi| sAtha-( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) te 4ANe ane te samaye (kurujaNavae hotthA tatthaNaM hathigAuranayare adINasattU nAmaM rAyA hosthA jAva viharai) kurU nAme deza hatuM. temAM hastinApura nAme nagaramAM adInazatru nAme rAjA rahetA hatA. te nyAya ane nItine anusarIne rAjya-zAsana yasAvato to.. ( tattha NaM mahilAe kuMbhagassa putte pabhAvaie attae mallIe aNu nANae malladinnae nAmakumAre jAva juvarAyA yAvi hotthA ) te mithilA nagarImAM kuMbhaka rAjAne tyAM prabhAvatI rANInA garbhathI eka putrane janma thaye hatuM tenuM nAma maladattakumAra hatuM ane te mallIkumArIne nAno bhAI hati. rAjanItimAM te khUba ja niSNAta hate. ethI rAjAe yuvarAjapade tenI nImaNuka karI hatI. For Private And Personal Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " anaMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 adInazatrunRpavarNanam 413 6 3 " anyadA=anyasmin kasmiMzcitsamaye, kauTumbika puruSAn zabdayati = Aiyati, zabdayitvA = AhUya evaM = vakSyamANaprakAreNa, avAdIt - he devAnumiyAH ! gacchata khalu yUyaM mama pamadavaNaMsi' pramadavane = antaHpurasthitodyAne, ekAM mahatIM 'cittasamaM ' citrasabhAM = citragRhaM 'kareha' kArayata citrasabhAyA vizeSaNamAhaaNega' iti - aNegakhaMbhasayasaMnividva ' anekastambhazatasaMniviSTam, anekeanekaprakArA nAnAvarNadedIpyamAnacAka cikyacaJca cakSuzcittAhAda janakamaNigatavicitrazilparacanA suzobhitA ye stambhAH suvarNamayastambhAH teSAM zataiH saMniviSTam = samanvitam ' jAya paccaSpiNaMti yAvat pratyarpayanti - kauTumbika puruSAstathaiva citrasabhAM kRtvA malladattasya puraH samAgatya tadAjJAM nivedayaMti, bhavadAjJA'nusAreNa sarva sAdhitamasmAbhiriti kathayanti smetyarthaH / tataH khalu sa malladattazcitrakA pada pradAna kara diyA thA / (taeNaM malladinne kumAre annayA ko biya sahAve saddAvittA evaM vayAsI- gacchahaNaM devANupiyA ! tumbhe mamaM pamadavasi evaM mahaM cittasabhaM kareha aNega jAva paccapiNaMti ) eka dina malladinna kumAra ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA - bulAkara una se aisA kahA - he devAnupriyoM ! tuma jAo aura pramadodyAna meM - antaH purasthita bagIce meM eka bar3A citragRha banAo / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaha aneka suvarNa maya staMbhazata se samanvita ho / ina staMbhoM meM nAnA varNa ke camakIle maNi jar3e hue hoN| jo apanI cAkacikya se cakSu aura citta ke AhlAdaka ho / ina maNiyoM dvArA una staMbhoM meM vicitra zilpa racanA kI gaI ho| isa prakAra malladatta kumAra kI AjJA prApta kara una kauTumbika puruSoM ne usI ke anusAra citra gRha kI racanA (taNaM malladinne kumAre annayA koDuMbiya 0 saddAvei sadAvittA evaM vayAsI gacchahaNaM devApiyA! turubhe mamaM pamadavarNasi evaM mahaM cittasa kareha aNega jAna paJcaSpiNaMti) eka divase malladinakumAre kauTubika puruSAne khelAvyA ane khelAvIne temane kahyuM--ke huM devAnupriye ! tame pramodyAnamAM jAo ane tyAM raNuvAsanA udyAnamAM eka meTu citragRha taiyAra karI. citragRha se'kaDA seAnAnA thAMbhalAvALuM hAvuM joIe. te thAMbhalAomAM camakatA ghaNA maNie jaDelA hAvA joie. pAtAnA prakAzathI jonArAnI AMkhAne AMjI de tevuM temaja cittane AhlAda ApanArU hevu joie. maNie vaDe tenA thAMbhalAemAM jAtajAtanA zilpanI racanA karavAmAM AvelI hAvI joie. A rIte malladatta kumAranI AjJA meLavIne kauTuMbika puruSAe For Private And Personal Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - zAtAdharmakathAGgasUtre karazreNi-citrakArAn zabdayati, zabdayitvaivamavAdIta- he devAnupriyAH ! yUyaM khalu citrasamAM-citragRhaM 'hAvabhAvavilAsabbioyakaliehi' hAvabhAvavilAsabibbokakalitaH =zRGgArabhAvAbhyAM saMjAtA strIceSTA hAvaH, bhAvo manovikAraH, vilAso hAvabhedaH vibbIkaH-abhimataprAptAvapigarvAdanAdaraH, ayamapi hAvabhedaH / anyetvevamAhuH hAvo mukhavikAraH syAd bhaavshcittsmudbhvH| vilAso netrajo jJeyo vibhramo bhU samudbhavaH ||iti|| karake use khabara dI ki ApakI AjJAnusAra hamane saba kAma kara liyA hai| ___ (taeNase malladinne cittagaraseNiM saddAveda,sadAvittA evaM vayosI) isake bAda usa malladatta kumAra ne citrakAroM ko bulavAyA aura bulA. kara unase isa prakAra kahA-(tumbheNaM devANuppiyA ! cittasabha hAvabhAva vilAsa vibboyakaliehiM svehiM citteha cittittA jAva paccappiNaha ) he devAnupriyoM ! tuma loga citragRha ko hAva, bhAva, vilAsa, evaM vinyoka yukta citro se citrita kro| striyoM kI jo ceSTA zRMgAra evaM mano vikAra janya hotI hai-usa kA nAma hAva hai / mAnasika vikRtikA nAma bhAva hai| vilAsa hAva kA hI eka prakAra hai / abhi mata (icchita) kI prApti hone para bhI jo garva se usa meM anAdara hotA hai-usa kA nAma vibyoka hai| yaha bhI hAva kA hI eka bheda hai / ina hAva bhAvAdikoM ke viSaya meM koI 2 aisA bhI kahate haiM ki mukha kA jo vikAra hotA hai vaha hAva hai, citta se jo vikAra utpanna hotA hai, vaha bhAva hai / netra temanI AjJA pramANe ja citragRhanuM nirmANa karIne temane khabara ApI ke AjJA mujaba ame e badhuM kAma pUruM karI nAkhyuM che. (taeNaM se malladinne cittagaraseNiM sadAvei sahAvittA evaM vayAsI) tyArabAda malladatta kumAre citrakArone bolAvyA ane belAvIne temane kahyuM ke ( tubbhe NaM devANuppiyA ! cittasabhaM hAvabhAvavilAsavinoyakaliehiM rUvehi citteha, cittittA jAva paJcappiNaha ) he devAnuSi ! tame citragrahane hAva, bhAva, vilAsa ane bikavALA cithI citrita kare. strIonI zRMgAra ane mane vikAra janyane ceSTAo hAva kahe che. mAnasika vikRtinuM nAma bhAva che. amita (Icchita) nI prApti hevA chatAM paNa garvathI je te anAdara hoya che tenuM nAma vibleka che. te paNa hAvane ja eka prakAra che. A hAva, bhAva vagerenA vize keTalAka A pramANe paNa kahe che ke meMne vikAra ja hAva che, cittathI janme che te For Private And Personal Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNa TIkA a0 8 adInazatrunRpavarNanam etairhAvAdibhiH kaliyuktaiH, rUpaiH-citravizeSaiH citrayata-citritaM kuruta, citrayitvA yAvat pratyarpayata-mamAjJA saMpAditeti mAM kathayatetyarthaH / tatastadanantaraM khalu sA citrakArazreNiH tatheti=' tathA'stu' ityuktvA pratizaNoti-svIkurute sm| pratizrutya yatraiva svakAni gRhANi, tatraivopAgacchati upAgatya 'tUliyAo vanae ya' tUlikA varNakAMzca-tUlikAH kezamapyazcitralekhanakUcikAH, varNakAn pazcavarNakadravyANi, ca gRhNAti, gRhIkhA yatraiva citrasabhA tatraivAnupravizati, anupavizya bhUmibhAgaM-citraviracanasthAnaM' viraMcai' vevektiprotthaM citragoyamiti kRtvA rekhAdibhirbhittyAdau vibhAgaM karoti, 'viraMcittA' vivicya=bhUmi sajjayati se jo bhAva utpanna hotA hai vaha vilAsa evaM bhra se jo utpanna hotA hai vaha vibhrama hai / jaba isa prakAra ke citroM se vaha citragRha citrita ho jAve-taba hameM isa kI khayara do- (taeNaM sA cittagarasegI tahatti paDisuNei, paDisuNittA jeNeva sayAiM gihAI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tRliyAo vannaeya giNhaha, giNihattA jeNeva cittasabhA teNeva aNupavisai ) isa ke bAda usa citrakAra zreNi ne " tathAstu" isa prakAra kahakara malladatta kumAra kI AjJA ko svIkAra kara liyAaura svIkAra karake phira ve saba ke saba apane 2 ghara A gaye-vahAM Akara unhoM ne apanI 2 tUlikAoM ko aura varNakoM-paMcavarNa vAle dravyoM ko liyA-lekara jahAM-vaha citragRha thA usa ora cala diye| vahAM Akara ve usa ke andara gaye ( aNupavisittA bhUmibhAge viraMceha viraMcittA bhUmi sajjei, sijjittA cittasabha hAva bhAva jAya citte bhAva che, netrathI je bhAva utpanna hoya che te vilAsa ane bhavAMthI je utpanna hoya che te vibhrama che. jyAre A pramANe te citragRha citrita thaI jAya tyAre amane tame sUcita karaje (taeNaM sA cittagaraseNI tahatti paDisuNei paDisuNittA jeNeva sayAI gihAI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tUliyAo bannaeyagiNhai, giNhittA jeNeva vittasabhA teNeva aNupavisai) tyArapachI te citrakAroe 'tathAstu' (sArU) A pramANe kahIne maladatta kumAranI AjJAne svIkArI lIdhI ane tyArapachI teo badhA pitApitAne ghera AvI gayA. tyAM AvIne teoe potapotAnI pIMchIo ane varNa eTale ke pAMca raMgavALA dravyone sAthe lIdhA ane laIne je tarapha citragRha hatuM te tarapha ravAnA thayA. tyAM pahoMcIne teo temAM praviSTa thayA aNuNavisittA bhUmibhAge viraMcei viraMcittA bhUmi sajjei, sajjittA citta For Private And Personal Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtre mArjanAdibhiH pariSkaroti, sajjayitvA cittasabhA ' hAvabhAva-jAva' hAvabhAvayAvat hAvabhAvavilAsavibbokakalitaiH, rUpaiH citravizeSaiH, 'citteuM 'citrayituM 'payattA' prattA cApyabhavat / sA citrakArazreNicitragRhaM hAvabhAvAdiyukta citravizeSaizcitrayitu pravartatesma ' ityarthaH / / tataH tatra khalu ekasya citrakArasya imeyArUvA' iyametadrUpA-vakSyamANasvarUpA citrakaralabdhi =citrakaraNaviziSTazaktiH,manasi yAdRzaM rUpaM cintayati tAdRzaM karotyevaM bhUnA labdhiH, labdhA-upAnitA, prAptA-svAyattikRtA,abhisamanvA gatA=samyagAsepayattA yAvi hotyA ) andara praviSTa hokara sabase pahile unhoM ne citra racane ke sthAna ko rekhAdi dvArA aMkita kiyA yahAM isa prakAra kA citra kADhanA cAhiye isa prakAra ke vicAra se bhitti ke Upara rekhA Adi khIMcakara unhoM ne usa kA vibhAga kiyovibhAga kara ke phira vahAM kI bhUmi ko unhoM ne sApha kiyA-sApha kara ke phira ve citrakAra usa citragRha ko hAva bhAva Adi vAle citra vizeSoM se citrita karane meM laga gaye / (taeNaM egassa cittagassa ime yArUve cittagara ladvI laddhA, pattA abhi samannAgayA-jassaNaM dupayassa vA caupayassa vA apayasta vo egadesamavi pAsai, tassaNaM desANusAreNaM tayANurUvaM rUvaM nivvattei) ina meM eka citrakAra aisA thA jisameM citra karane kI viziSTa zakti thI / isa ne isa zakti ko pahile se hI sabhaM hAva bhAva jAva citteuM payattA yAvi hotthA) temAM pravezIne teoe sau pahelAM citra banAvavAnI jagyA upara rekhAo banAvI. ahIM A pramANe citra taiyAra karavAnuM che. A pramANe vicAra karIne bhIMta vagere upara rekhAo vagere derIne temane vibhAjana karyuM, vibhAjana karIne te sthAnane teoe svaccha banAvyuM. svaccha banAvIne te citrakAro citragRhane hAva bhAva vagerenA vizeSa citrothI citrita karavA lAgyA. ( taeNaM egassa cittagassa imeyArUve cittagaraladdhI laddhA, pattA abhisamannA gayA, jassaNaM dupayassa vA caupayassa vA apayassa vA egadesamavi pAsai, tassa gaM desANusAreNaM tayANuruvaM rUvaM nivvattei) A badhAmAM eka citrakAra e paNa hatuM ke temAM citra taiyAra karavAnI vizeSa zakti hatI. teNe pitAnI citra banAvavAnI asAdhAraNa zakti For Private And Personal Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - anagAradharmAmRtayaSiNI TIkA a08 adInazatrunRpavarNanam / 417 bitA, yasya, khalu dvipadasya -manuSyAdevI catuSpadasya gavAdervA, apadasya-caraNarahitasya sapadIkSAdervA, ekadezamapi ekAGgamapi pazyati tasya khalu dezAnusAreNa cakSurgocarIkRtaikadezAnusAreNa tayANurUvaM' tadanurUpaM dRSTa dvipadAdiyogya, rUpaM citraM 'nivvatteI nivartayati-racayati / tatastadanantaraM khalu sa citrakaradArako mallyA := mallIkumArikAyAH, 'javaNiyaMtariyAe' yavanikAntaritAyAH yavanikayA - para. dAkhyena AvaraNapaTena, antaritAyAH-vyavahitAyAH paradAbhyantarasthitAyA ityarthaH / jAlAntareNa-gavAkSarandhreNa padAGguSThaM pazyati-dRSTavAn / tataH khalu tasya citrakArasya citrakAradArakasya, ayametadpaH ayaM vakSyamANasvarUpaH,yAva-vicAraH samudapadyatazreyA zreyaskaram abhyudayajanakaM, khalu mama mallyA api pAdAGguSThAnusAreNa sadRzakamallIsamAnaM yAvad-guNopapetaMmallyA aGgeSu yatra ye saundaryAdiguNAH taiH samanvitaM, upArjita kiyA thA-prApta kiyA-thA-usa meM yaha vizeSa catura thA, isa kA ise acchA abhyAsa thaa| - yaha jisa manuSyake, catuSpada gavAdike, apada sarpAdi athavA vRkSAdi ke jisa kisI eka eka bhAga ko dekha letA to usI ke anusAra yaha usa kA pUrNa citra aMkita kara detA thaa| (taeNaM se cittagaradArae mallIe javaNiyaMtariyAe jAlaMtareNa pAyaMguTuM pAsai, taeNaM tassa cittagarassa imeyArUve jAva seyaM khalu mama mallIe vi pAyaMguTTANusAreNa sarisarga jAva guNovaveyaM rUvaM nivvattittae evaM saMpehei ) eka dina isa citrakAra ne paradA ke bhItara baiThI huI malli kumArI ke paira kA aMgUThA gavAkSa chidra se dekha liyA thA so uma ke mana meM aisA vicAra AyA ki mere liye yaha zreyaskara hai ki maiM mallI kumArIkA bhI pAdA. DaguSThAnusAra yAvat guNopapena usI ke jaisA, citra banAU~ / pahelethI ja meLavelI hatI. citrakaLAmAM te khUba ja pravINa temaja tene te sAro abhyAsI hato. te citrakAra mANasanA, gAya vagere cepagAonA, sApa vagere apanA athavA te vRkSa vagerene ke IpaNa eka bhAga joI lete ane tyArabAda te pramANenAM ja AbehUba temanAM citra dete hate. (taeNaM se cittagaradArae mallIe javaNiyaMtariyAe jAlaMtareNa pAyaMgaTuM pAsai taeNaM tassa cittagarassa imeyArUve jAva seyaM khalu mamaM mallIe vi pAyaMguTThANusAreNa sarisagaM jAva guNovaveyaM rUvaM nivvattittae evaM saMpehei) eka divasa te citrakAre paDadAnI pAchaLa beThelI mallIkumArInA pagane aMgUThe gavAkSanA kANAmAMthI joI lIdhe tyAre tenA manamAM ema thayuM ke huM malIkumArInA paganA aMgUThAnA jevuM ja suMdara citra taiyAra karUM. kA 53 For Private And Personal Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Ta jJAtAdharmakathAGgasUtre rUpaM citra nirvartayituM = racayitum / evam uktaprakAreNa, saMprekSate=sa citrakaradArako vicArayatisma / saMprekSya=manasi vimRzya, bhUmibhAgaM = citrakaraNasthAnaM sajjayati= mArjanale pAdinA saMskaroti, sajjayitvA mallyA api pAdAGguSThanusAreNa yAvat = sahakaM guNopetaM rUpaM nirvartayati = racayatisma / tatastadantaraM khalu sA citrakArazreNizcitrasabhAM ' hovabhAva - jAva ' hAva bhAva - yAvat = hAvabhAva vikAsa vibbokakalitaiH rUpaiH, citraiH' cittei' citrayati, citrayitvA yacaitra maladattaH kumArastatraivopAgacchati, upAgatya yAvat etAmAjJAM pratyarpayati- he svAmin! bhavadAjJAnusAreNa citragRhaM - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mallI kumArI ke aMga meM jahAM 2 jo jo saundaryAdi guNa hai una saba guNoM ko usa mallI kumArI ke citra meM aMkita kruuN| aisA jaba usa ne vicAra kiyA - ( saMpe hittA) to usa vicAra ke anusAra (bhUmibhAgaM sajje, sajjittA mallIe vi pAyaguDAnusAreNa jAvi nivvaleha, taraNaM sA cittagaraseNI cittasabhaM hAvabhAvajAva citte, cintitA jeNeva malla dinne kumAre teNeva jAva etamANattiyaM paccapiNai ) usa ne vahAM kA bhUmibhAga sApha kiyA mArjana, lepa Adi dvArA use saMskArita kiyA - saMskArita karake phira usa ne vahA~ mallI kumArI kA bhI dRSTa pAdAMguSTha ke anusAra bilakula hubahU jaise ke taisA guNopapeta rUpa - citra aMkita kara diyA / isake bAda usa citrakAroM kI zreNI ne usa citragRha ko hAvabhAva vilAsa evaM vibboka vAle rUpoM se citroM se aMkita kara diyA - citrita kara diyA - citrita kara phira ve saba ke saba maladatta kumAra jahAM baiThA - mallI kumArInA aMgamAM jyAM jyAM je je saunA guNA che te badhA guNNAne te malTIkumArInA citramAM aMkita karU. A pramANe jyAre teNe viyAra - ( saMhitA ) ane te vicAra ne anu saratAM 4 ( bhUmibhAgaM sajje, sajjittA mallIe vi pAyaguDAnusAreNa jAvi nivvatte aNaM sA cittagara seNI cittasamaM hAvabhAva jAvacitte, cittittA jeNeva malladinne kumAre teNeva jAva etamANAttiyaM pacapiNai ) teNe te jagyAne svaccha banAvI ane mAna lepana vagerethI te sthAnane sApha karyuM sApha karyAM khAda teNe pahelAM joyelA mallI kumArInA paganA aMgUThA nA jevuM ja AkheSa guNeApeta rUpa citra aMkita karyuM. tyAra bAda citrakAroe jyAre citragRhane hAvabhAva vilAsa ane vimmekanAM citrAthI citrita karI Apyu. tyAre te badhA jyAM maladatta For Private And Personal Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA bha0 8 adonazatru nRpavarNanam 419 " citritamasmAbhirityevaM citrakAra zreNiH kathayati smetyarthaH / tataH khalu malladattazcitrakArazreNi 'sakkAres ' satkArayati, vacanAdinA, saMmAnayati = vastrAdinA / 'sakkArittA' sahakArya - satkAraM kRtvA ' sammANittA' saMmAnya vipulaM vistIrNa ' jIvi yArihaM jIvikA - vRttiyogyaM, ' pIidANaM ' prItidAnaM - paramaharSahetukaM dAnaM dadAti davA prativisarjayati / tataH khalu malladatto'nyadA - anyasmin kasmizcit samathe snAto'ntaH puraparivAsaM parivRtaH 'ammacAIe ' ambAdhAtryA = upamAtrA sArdhaM yacaiva citrasabhA - citragRhaM vartate tatraivopAgacchati / upAgatya citrasabhAmanupravizati = citragRhe pravezaM karoti, anupravizya hAvabhAvavilAsavibbokakalitAni rUpANi = thA vahAM Aye Akara ke unhoMne usase kahA svAmin! hamalogoM ApakI AjJAnusAra citra gRha ko citrita kara diyA hai- (taeNaM) isa prakAra citrakAroM ke mukha se sunakara ( malladinne kumAre cittagara seNisakkArei, sammANes, sakAritA sammANiptA, vipulajIviyArihaM pIr3adANaM dalei, dalittA paDivisajjei ) malladatta kumArane usa citrakAra zreNI kA satkAra kiyA sanmAna kiyaa| satkAra sanmAna karake phirausa ne use vipula jIvikA ke yogya prItidAna diyA aura bAda meM use visarjita kara diyA / (taeNaM malladinne annayA pahAe aMteurapariyAla saMparaghuDe ammAIe saddhi jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchai) isake pazcAt kisI eka dina vaha malladatta kumAra snAna kara ke antaH pura parivAra se yukta hokara apanI amvAdhAtrI ke sAtha jahAM citragRha thA vahA~ gayA - ( uvAgacchittA citasabhaM aNupavisaha aNupavisittA hAvabhAva kumAra beThA hatA tyAM AvyA ane AvIne teoe A pramANe kahyuM ke hai svAmin! tamArI AjJA mujaba amee citragRha taiyAra karI dIdhuM che. (taraNa ) yA rIte citrA nA bhothI salagIne (Headane kumAre cittagaraserNi sakArei, sammANe, sakAritA sammANitA, vipulajIviyArihaM pIidANaM dalei, dalittA paDivisajjei ) malladatta kumAre citrakAronuM satkAra temaja sanmAna karyuM", satkAra ane sanmAna karIne teNe temane puSkaLa pramANamAM jIvikAyAgya prItidAna Apyu ane tyAra pachI teone javAnI rajA ApI. ( taNaM malladine annayA vhAe aMte urapariyAla saMparivuDe ammAIe saddhiM jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchai ) tyAra pachI koi eka divasa malladatta kumAra snAna karIne raNavAsanA piravArane sAthe laI ne potAnI ambAdhAtrInI sAthe jayAM citra gRha hatuM tyAM gayA For Private And Personal Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Y jJAtAdharmakathAsUtre citrANi pazyan ya mallyA videharAjavarakanyAyAH, ' tayANurUve ' tadanurUpaM= tatsadRzaM, rUpa =citra 'Nivtrattie ' nirvartitaM = racita mAsIt tatraiva prAdhArayad gamanAya = gantu N pravartatesma || mU0 27 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlam - taNaM se malladinne kUmAre mallIe videharAparavakannAe tathANurUve rUve nivvattiyaM pAsai, pAsittA imeyArUve ajjhathie jAvasamupajjitthA - esa NaM mallI videharAyavarakannattikahu lajie vIr3ie viaDe saniyaM2 paJccosakkai / eNaM mallidinaM ammadhAI paccIsakaMtaM pAsittA evaM vayAsI - kinnaM tumaM puttA ! lajie vIDie viaDe samiyaM saNiyaM paccosakai ?, taNaM se malladinne ammadhAI evaM vayAsI - jo juttaM NaM ammo ! mama jeTTAe bhagiNIe devayabhUyAe lajjaNijAe mama cittagaraNivvattiyaM sabhaM aNupavisittae ?, taeNaM ammadhAI malladinnaM kumAraM evaM vayAsI - no khalu puttA ! esa mallI, esa NaM mallIe videharAyavarakannAe cittagaraeNaM tayANurUve vilAsavimboyakaliyAI ruvAI pAsamANe jeNeva mallIe videharAyavarasary tayAruve Nivyattie teNeva pahArettha gamaNAe) vahAM jAkara citragRha meM praviSTa huA-praviSTa hokara hAvabhAva, vilAsa evaM viboka se yukta una rUpoMko citroM ko - cAra2 dekhatA huA vaha jahAM videha rAjabarakanyA kA tadanurUpa citra banA huA thA usa ora gayA || sUtra 27 // ( uvAgacchittA citasabhaM aNupavipar3a aNupavisittA hAvabhAva vilAsavibbIya kaliyAI vAI pAsamANe 2 jeNeva mallIe videharAyavara kannAe tayANurUveNivvattiya teNeva pahArettha gamaNAe ) tyAM pahoMcIne te citragRhamAM gayA ane khimmAkavALA te citrAne jotAM te jyA ja citra doreluM hatuM te tarapha gayeA // sUtra 88 ane jaI ne hAvabhAva vilAsa videha rAjavara kanyAnA jevuM "" 27 // For Private And Personal Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 421 aMgAradharmAmRtavaSiNI TIkA a08 adInazatrunRpavarNanam rUve Nivvattie / taeNaM malladinne ammadhAIe eyamahaM soccA Asurutte evaM vayAsI kesaNaM bho cittayarae apasthiya patthie jAva parivajjae jeNaM mama jeTAe bhagiNIe gurudevayabhUyAe jAva nivvattie ttikaTu taMcittagaraM vajjhaM ANavei,taeNaM sA cittagaraseNIimIse kahAe laTThA samANA jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva vaddhAvei, vaddhAvittA evaM vayAsI--evaM khalu sAmI ! tassa cittaga. rassa imeyArUvA cittagaraladdhI laddhA pattA abhisamannagayA, jassa Na dupayassa vA jAva Nivattei, taM mANaM sAmI ! tubbhe taMcittagaraM vajjhaM ANaveha, taM tubbhe NaM sAmI! tassa cittagarasta annaM tayA. gurUvaM daMDaM nivvatteha / taeNaM se malladinne tassa cittagarassa saMDAsagaM chiMdAvei. chiMdAvittA nivvisayaM ANAvei // sU028 // TokA-'taeNaM se ' ityAdi ! tatastadanantaraM khalu sa malladattaH kumAro mallyA videharAjavarakanyAyAH svAgrajAtAyA bhaginyAH' 'tayAnurUvaM ' tadanurUpaMmallIsadRzaM rUva-rUpaM citra, niyattiyaM nititaM-citrakAradArakeNa racitaM, pazyati / dRSTvA -- ime yArUve' ayametadrUpaH ayaM vakSyamANasvarUpaH, 'ajjhathie' AdhyAtmikaH AtmagataH, yAvat-saMkalpaH, ' samupajjitthA ' samudapadyata-saMjAtaH-eSA 'taeNaM se malladinne kumAre ' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se malladinne kumAre ) usa malladatta kumAra ne (videharAyavarakannAe mallIe tayANurUvaM nivvattiyaM pAsai, pAsittA hameyArUve ajjathie jAva samupajjitthA) videha rAja kI vara'taeNaM se malladinne kumAre ' ityAdi / tha-( taeNa)tyA2 mA ( se malladinne kumAre ) te bha6 ittamAre (videha rAyavarakannAe marahIra tayANurUvaM nibattiyaM pAsai, pAsittA imepArUve ajjJathie jAva samupajjitthA ) For Private And Personal Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsU khalu mallI videha rAjavarakanyA, iti kRtvA lajjita: sAmAnyataH, vIDita:-vize. pato lajjitaH, vyadaH sarvathA lajjA prAptaH san zanaiH zanaiH 'paccIsakai ' pratyakabaskate-tasmAt sthAnAt patinivartatesma / tatastadanantaraM khalu malladatta-malladatta kumAram, 'ammAdhAI' ambadhAtrI mAtRpatinidhirUyA dhAtrIstanyAdi dAnena poSikA upamAtetyarthaH, 'paccosakata' pratyavazvaskamAnaM pazcAnnivartamAnaM dRSTvA evaM-vakSyamANa prakAreNAvAdIt-he putra ! kiM-kasmAtkAraNAt khalu saM lajjito vIDito vyardaH atyantaM lajjitaH san zanaiH zanai pratyavavaskase ? / tataH khalu sa mallada takumAraH ambAdhAtrImevamavAdIt-' ammo!' he amba ! 'no juttaM no yuktaMno kanyA mallIkumArIkA ki jo apanI baDI bahina thI tadanurUpa citra citrakAra dAraka ke dvArA aGkita kiyA gayA jyoM hI dekhA to dekhakara usa ke mana meM isa prakAra kA saMkalpa utpanna huA-(esaNaM mallI videharAyavarakannattikaTUTu lajjie, vIDie viuDe saNiyaM 2 paccosakaha ) yahato videharAja kI vara kanyA mallI kumArI hai| aisA vicAra karavaha pahile to lajjita huA-bAda meM vizeSarUpa se lajjita huaa| aura isa taraha vaha duHkhita hokara dhIre 2 vahAM se cldiyaa| (taeNaM malladinnaM ammadhAI paccosakaMtaM pAsittA evaM vayAsI-kinnaM tuma puttA lajjie vIDie viaDe saNiyaM 2 paccosakkA ? ) isa taraha mallIdatta kumAra ko vahAM se dhImI 2 cAla se jAtA huA dekhakara usakI ambA dhAya ne usase aisA kahA-kyoM tuma lajjita-vrIDita evaM vizeSa lajita hokara yahAM se dhIre 2 cale jA rahe ho- (taeNaM se malladinne jyAre pitAnI moTI bahena videhavara kanyA mallIkumArInuM citrakAravaDe derAyeluM AbehUba citra joyuM tyAre te jotAM ja tenA manamAM vicAra utpanna thaye ke (hasaNaM mallI videharAyavarakana ttikaTUTu lanjie vIDie viuDe saNiyaM2 paJcosakai) Ate videharAjanI varakanyA malI kumArI che. Ama vicArIne pahelAte te lajijata thaye ane tyAra bAda te khUba ja lajita thaye A rIte te duHkhI avasthAmAM tyAthI dhIme dhIme jato rahyo. (taeNaM malladinnaM ammadhAI paccosakkaMtaM pAsittA evaM vayAsI-kinnaM tuma puttA lajjie vIDie viUDe saNiyaM 2 paccIsakai ? ) A rIte mallIkumArane tyAMthI dhIme dhIme te joIne tenI aMbAdhAye kahyuM ke-tame kema lajita-vIDita ane savizeSa pIDita thaIne ahIMthI dhIme dhIme 46 2 cha. ( taeNa se mallAdimne ammadhAI evaM vayAsI) For Private And Personal Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TIkA a08 bhadInazatrunRpavarNanam 4kSa citta khalu mama jyeSThAyA bhaginyA gurudaivatabhUtAyAH, pUjyAyAH, lajjanIyAyAH= lajjate yasyAH sakAzAt sA lajjanIyA, 'kRtya pratyayasya bAlakatvAdapAdAne'nIyara pratyayaH' tasyA agre mama citrakaranivertitAM sabhAM-citragRham anupaveSTum. atra khalu citragRhe mama pUjyA jyeSThA bhaginI mallIkumArI sthitA'sti, tasmAdatra mama pravezakaraNaM nocita mityarthaH / tatastadanantaraM khalu ambAdhAtrImalladattaM kumAra mevAdIta-he putra ! no khalu-nizcayena eSA mallIvartate, kiMtu etat khalu mallyA videharAjavarakanyAyA citrakarega tadanurUpaM rUpaM-citra nirvartita racitamasti / tasmAdatra lajjAkaraNaM taba nocitamiti bhAvaH / ammadhAI evaM vayAsI) isa prakAra sunakara usa malladatta kumArane ambAdhAya se aisA kahA-(No juttaM NaM ammo!mama jeThAe bhagiNIe gurUdevabhUAe mama cittagaraNivvattiyaM sabhaM aNupavisittae) mujhe citrakAra se nivartita isa citragRhameM praveza karanA ucita nahIM hai, kAraNa yahAM merI gurudeva jaisA-pUjya tathA jisake samakSa maiM lajAtA hU~-jinake sAmane Ate jAte mujhe lajjA AtI hai-aisI bar3I bahina baiThI huI haiN| ___ tAtparya isakA yaha hai ki isa citragRha meM merI pUjya bahina mallI kumArI baiThI huI hai isaliye unake samakSa mujhe yahAM praveza karate hue lajjA AtI hai| (taeNaM ammAdhAI malladinnaM kumAraM evaM vayAsI-no khalu puttA esa mallI-esaNaM mallIe videharAyavarakannAe citta garaeNaM tayANuruve citte Nivvattie ) aisA sunakara ambAdhAtrI upamAtA meM malladatta kumArase isa prakAra kahA-he putra ! ye svayaM mallI kumArI mahIM hai-yaha to videharAjakI uttama kanyA una mallI kumArI kA citra A pramANe sAMbhaLIne te maladatta kumAre aMbAdhAya ne A pramANe kahyuM ke ( No juttaM NaM ammo ! mama jeTTAe bhagiNIe gurudevabhUyAe lajjaNijAe mama cittagaraNivyattiyaM sabhaM aNupavisattae) - citrakAre vaDe citrita karavAmAM AvelA A citragRhamAM pravezavuM mArA mATe ucita nathI kemake gurudeva jevI pUjanIya temaja jemanI sAme jatAM paNa huM lajijata thAuM chuM evA mArA meTAM bahena ahIM beThAM che. matalaba e che ke A citragRhamAM mArI pUjya-bahena malI kumArI beThI che. ethI temanI sAme jatAM mane lajajA Ave che (taeNaM ammAdhAI malladinnaM kumAraM evaM vayAsI-no khalu puttA esamallI esaNaM mallIe videha rAyavarakannAe cittagaraeNaM tayANurUve citte Nivattie) A pramANe sAMbhaLIne aMdhAtrI upamAtA e maladatta kumArane kahyuM ke ke he putra! A jAte mallIkumArI nathI paNa A te videharAjanI uttama For Private And Personal Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 424 hAtAdharmakathAgasatra tatastadantaraM khalu malladattaH malladattakumAraH, ambAdhAcyA etam-uktarUpam, artha zRtvA, AzurutaH zIghraM krodhAviSTaH, evaM vakSyamANaprakAreNa, AdIta-ka eSa khalu bhoH! citrakaraH ' apatthiyapatthiya' aArthitapArthitaH yat kenApi na prAyate, tadaprArthitaM maraNaM tat prArthitaM yena so'prArthita prArthitaH maraNavAgchaka ityarthaH yAvat parivarjitaH zrIhIdhRti kIti parivarjitaH, etadatraivAdhyayane mAga vyAkhyAtam , yena khalu mama jyeSThAyA bhaginyA guru daivatabhUtAyA:=pUjyAyAH, yAvat-tadanurUpaM 'nimattie tikaDe' nirvartitam ?, itikRtvA pratyuktvA, taM citrakAraM vadhyaM hantavyam AjJApayati yena mallIcitraM likhitaM sa citrakAro hantavya ityAjJAM dattavAnityarthaH / tata khalu sA citrakara zreNirasyA uktarUpAyAH kathAyAkArane tadanurUpa citra banAyA hai| isaliye yahAM lajjo karanA tumhe yogya nahIM haiM / (taeNaM malladinne ammadhAIe eyamadvaM moccA Asurate . evaM vayAsI) ambAdhAya ke mukha se aisI bAta sunane ke bAda malla datta kumAra ne usa apanI ambAdhAya se krodha meM bhare hue hokara isa prakAra kahA:-(kesaNaM bho| cittatharae apatthiyapatthie jAva parivajjie jeNaM mama jeTTAe bhagiNIe gurudevabhUyAe jAva nivvattie) are! kauna aisA maraNa vAJchaka tathA zrI hIdhRti, evaM kIrti se parivarjita citrakAra haiM ki jisane gurudeva jaisA-pUjya merI jyeSTha bhaginI kA yahA~ tadanurUpa citra citrita kiyA hai| (ttikaTutaM cittagaraM vajjhaM ANavei) isa prakAra kahakara usane usa citrakAra ko vadhya ghoSita kara diyaa| jisa citrakAra ne merI pUjya jyeSTha bhaginI kA yaha citra yahAM likhA hai-vaha vadha hai isa prakAra usane AjJA dedI- (taeNaM sA kanyA malakumArInuM AbehUba derAyeluM citra che. ethI ahIM lajajA tamArA tbhaa| mATe yogya nathI. ( taeNa' malladinne ammadhAIe eyamaTuM soccA Asuratte eva vayAso) 2mAthAya nA mAthI mA pAta samAna mahatta kumAre te pitAnI aMbAdhAya ne kodhamAM bharAIne kahyuM ke (kesaNaM bho ! cittayarae apatthiya rathie jAva parivajie jeNaM mama jeTTAe bhagiNIe gurudevabhUyAe jAva niyattie ) are! e keNa mRtyune cAhanAra zrI, hI, dhRti ane kIrti rahita citrakAra che ke jeNe gurudeva jevA pUjya mArAM moTAM bahenanuM ahIM Abehala vitra hoyu cha. ( tikaTu ta citragara bajjJa ANavei ) yA pramANe hIna terI te citrakArane vadhya (mAravA yegya) gheSita karyo. | mArApUjya meTA bahenanuM je citrakAre ahIM je citra doryuM che te vadhya che. A rIte teNe potAnI AjJA ghoSita karI For Private And Personal Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 adInazanRpavarNanam labdhArthA-jJAtArthA satI yautra malladataH kumArastaugopAgacchati, upangatya karatala parigRhItaM yAvat-zira Avarta mastake'JjaliM kRtvA jayavijaya zabdena vardhayati abhinandayati, vardhayitvA, evamavAdIt-he svAmin ! evaM khalu tasya citrakarasya, imametarUpA vakSyamANasvarUpA citrakaralabdhilabdhA-arjitA prAptA-svAyattIkRtA abhisamanvAgatAsamyagAsevitA, yasya khalu dvipadasya vA yAvat-catuSpadasya vA apadasya vA ekadezamapi pazyati tasya khalu dezAnusAreNa tadanurUpaM rUpaM 'nivvatteI' nivartayati-racayati, tat=tasmAt he svAmin ! mA khalu yUyaM taM citrakaraM vadhyacitagaraseNI imIse kahAe laTThA samANA jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva baddhaveda, vaddhAvittA evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! tassa cittagarassa imeyArUvA cittagaraladdhIladdhA, pattA abhisamannAgayA jassaNaM dupayassa vA jAva Nivattei ) isa prakAra isa ukta rUpa kathA kA hAla jaba usa citrakAra zreNI ko mAlUma huA-taba vaha jahAM malladatta kumAra thA vahAM pahuMcI pahu~ca kara usane use dono hAthoM kI aMjali banAkara aura use mastaka para dharakara namaskAra karate hue jaya vijaya zabdoM dvArA vadhAI dI vadhAI dekara phira vaha isa prakAra kahane lago-svAmin ! usa citrakAra ko isa prakAra kI yaha citrakAra labdhi prApta huI hai-usa para usakA adhikAra jama gayA hai-usa kA use acchI taraha abhyAsa ho cukA hai-ki jisakI vajaha se vaha kisI bhI dvipada, catuSpada, apada kA eka deza bhI dekhakara usake anumAra tadanurUpa citraraca detA hai / (taM mANaM saamii| (taeNaM sA cittagaraseNI imIse kahAe laTThA samANA jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayalapariggahiyaM jAva baddhAvei, baddhAvittA evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! tamsa cittagarassa imeyArUbA cittagaraladdhI laddhA, pattA abhisamannAgayA jassaNaM dupayassa vA jAva Nivyattei ) A rIte citrakArone uparanI badhI vigatanI jANa thaI tyAre jyAM maladatta kumAra hatA tyAM teo pahoMcyA ane pahoMcIne baMne hAthanI aMjalI banAvIne tene mastake mUkIne namaskAra karatAM jya vijyanA zabda uccAratAM teNe kahyuM-ke he svAmina ! te citrakArane A pramANenI vizeSa zakita prApta thaI che. te kalA upara tene pUre pUre adhikAra AvI gayela che. te sArI peThe abhyasta thaI gayela che jethI te koI paNa dvipada (mANasa) catuSpada (pazu) ane apada (sApa vagere) nA keI paNa eka dezane na te bhu45 nenAre yitra horI mApe cha. ( ta mANa sAmI ! tumme For Private And Personal Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre mAjJApayata-vadhArthamAjJAM mA kurutetyarthaH, tat-tasmAt he svAmin ! yUyaM khalu tasya citrakarasyAnyaM tadanurUpaM citrakarAparAdhasadRza, daNDaM 'nivvatteha ' nivrtyt-kurut| tatA-citrakarazreNisavinayavacanazravaNAnantaraM, khalu sa malladattastasya - mallIcitraM racayituH, citrakarasya 'saMDAsagaM' sandaMzakam-arujaGghayoH sandhi nADIrUpamityarthaH, 'chiMdovei ' chedayati-kartayatisma yattu-- saMDAsaMgati' hastau chedayatisma' itivyAkhyAtaM-tada jJAnavijambhitam-tezaiva citrakareNa hastinApure nagare gatvA punarmallIcitra racitamityetadartha panibodhakamUlapAThavirodhAt hastAbhAve citralekhanAtumbhe te cittagaraM vajhaM ANaveha ) isaliye he svAmina ! Apa usa citrakAra ko mArane kI AjJA pradAna na kIjiye (taM tumbheNaM sAmo ! tassa cittAgarassa annaM tayANurUvaM daMDaM nivvattaha, taeNaM se malladinne tassa cigarassa saMDAsagaM chiMdAvei, chiMdAvittA nivisayaM ANavei ) kintu he nAtha ! Apa usa citrakara ko batAye gaye isa citra ke anusAra kisI aura dUsare daMDa kA nirdhAraNakara dIjiye-isa prakAra citra kAra zreNI ke vacana sunane ke bAda malladatta kumAra ne usa mallI ke citra banAne vAle citrakAra kI uma aura jaMdhAoM kI saMdhi ko chidavA diyA-kataravA diyA (jo " saMDAsaMgati" kisI 2 TIkAkAra ne aisA mAna kara " usa ke donoM hAtha kaTavA diye" isa prakAra kA vyAkhyAna kiyA hai vaha ThIka nahI jJAta hotA hai-kAraNa " isI citrakAra ne hastinApura meM jAkara mallI kumArIkA citra racA hai" aisA jo Age mUlapATha AnevAlA usa taM citta gara vajjha ANaveha ) methI 3 vAmin ! tameta yi22 bhAvAnI AjJA mAMDI vALe. (taM tumbheNaM sAmI ! tassa cittAgarassa annaM tayANurUvaM daMDaM nivvatteha, taeNaM se malladinne tassa cittagarassa saMDAsagaM chiMdAvei, chiMdAvittA nibisayaM ANavei) ane he nAtha ! tame citrakArane te citra badala bIjI game te sajA kare. A pramANe citrakAronAM vacana sAMbhaLIne maladattakumAre mallIkumArInuM citra banAvanAra citrakAranA urue-jAMdhAonA sAMdhAone kapAvI dIdhA. "saMDAsaMgati" 241 pramANenA 48nA AdhAra ne ttmaattre| Ama mAnatA thayA che ke te citrakAranA baMne hAtha paNa kapAvavAmAM AvyA hatA. paNa hakIkatamAM A vAta satyathI vegaLI che kemake e ja citrakAra AgaLa hastinApuramAM jaIne mallakumArInuM citra dore che. A pramANe je For Private And Personal Use Only Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra __www. kobatirth.org www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anegAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 adInazatrunRpavarNanam saMbhavAt / chedayitvA 'nidhisayaM' nirviSayam-viSayAnirgataM svadezAt bahirgantumityarthaH, AjJApayati-AjJAM dattavAn // suu028|| mUlam-taeNaM se cittagarae malladinneNa Nivvisae ANatte samANe sabhaMDamattovagaraNamAyAe mihilAo NayarAo Nikkhamai, NikkhamittA videhajaNavayaM majhaM majjheNaM jeNeva kUrajaNavae jeNeva hathiNAuranayare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhaMDaNikkhevaM karei, karittA cittaphalagaM sajjei, sajittA mallIe videharAyavarakannAe pAyaMguvANusAreNa evaM Nivattei, NivattittA kakkhaMtarAMsa chunbhai, chubbhittA mahatthaM jAva pAhuDaM giNhai, giNhitA hathiNApuraM nayaraM majjhaM majheNaM jeNeva adINasattU rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA taM karayala jAva baddhAvitA pAhuDaM uvaNei, uvaNitA evaM vayAsI-evaM khalu ahaM sAmI ? mihilAo rAyahANIo kuMbhagassa ranno putteNaM pabhAvaIe devIe attaeNaM malladineNaM kUmAreNaM nivisae ANatte samANe iha havvamAgae taM icchAmiNaM sAmI ! tumbhaM bAhacchAyA pariggahie jAva parivasittae, taeNaM se adINasattU rAyA taM cittagaradArayaM evaM kA phira virodha aavegaa| hAthoM ke binA citra likhanA kaise ghana sakatA hai / jaMdhA kaTavA dene ke bAda phira usa ne use apane deza se bAhara cale jAne kI AjJA de dii| " 28" mULa pATha AgaLa Avaze tenI sAthe hAtha kapAvavAnI ukta vAta baMdha besatI nathI. hAtha vagara citra derI ja kaI rIte zakAya? malladattakumAre jAMghAe kapAvavAnI sajA karIne te citrakArane dezavaTe bhA-yo. // sUtra " 28" // For Private And Personal Use Only Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhrurata zAMtAdharmakathAsUtre vayAsI - kinnaM tumaM devANuppiyA ! malladipaNeNaM nivtrisae ANate ? taeNa se cittayaradArae adIsattUrAyaM evaM vayAsIevaM khalu sAmI ! malladinne kumAre aNNayA kayAI cittagaraseNiM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI - tubbhe NaM devANuzuppiyA ! mama cittasamaM taM caiva savvaM bhANiyavtraM jAva mama chiMdAvei, chiMdAvittA nivvisayaM ANavei, taM evaM khalu sAmI ! mallAdaNe kumAreNaM nivvisa ANate / taNaM adINasattU rAyA taM cittagaraM evaM vayAsI - se 'kerisae NaM devANuppiyA ! tume mallIe tayAzurUve rUve nivvattie ? taraNaM se cittagaradArae kakkhaMtarAo cittaphalayaM NINei, pINittA adINasattassa uvaNei, uvaNittA evaM vayAsI - esaNaM sAmI ! mallAe videharAjavara kannAe tayANuruvassa rUsa kei AgArabhAva paDoyAre nivvattie, No khalu sakke kei deveNa vA jAva mallIe videharAyavarakaNNagAe tayANurUve rUve nivvattie, taeNaM adoNasattU paDirUvajaNiyahA se dUyaM sadAvei, saddAvittA evaM kyAsI - taheva jAva pahArettha gamaNayAe // sU0 // TIkA- 'taraNa se ityAdi / tatastadantaraM khalu sa citrakArI malladattena nirvipayaH = dezanirgato bhavitum AjJAptaH san sabhANDAmatropakaraNamAdAya = svagRhamAgatya 'taeNa se cittagarae ' ityAdi / TIkArtha - (eNaM) isake bAda (se cittagarae) vaha citrakAra (malla dinne NaM Nivisa ANate samANe ) malladatta kumArase dezase bAhira nikala " taraNaM se cittagarae' ityAdi / TIDArtha - (taeNaM) tyAramA ( se cittagarae) triAra (malahiteNaM Ninvisae ANatte samANe ) mAttaGkubhAra vaDe vyayAmesI heza maDAra bhavAnI mAjJA sAMlajIne For Private And Personal Use Only Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 adInazatranRpavarNanam 29 svakIya bhANDAdyupakaraNaM gRhItvA mithilAto nagarIto niSkrAmati-bahinissarati niSkramya videhaM janapada-videhadezasya madhyamadhyena madhye bhUtvA prAkRtatvAt SaSThavarSe dvitIyA, yauva kurujanapada: kurunAmako dezaH, yauva hAstinApura nagaraM, tatropAgacchati, upAgatya 'bhaMDaNikkhe' bhANDa nikSepaM bhANDAdyupakaraNAnAM sthApanaM karoti kRtyA 'cittaphalaga' citraphalakaM citragoyapaTTakaM yasmin paTTake citra racanIyaM vadityarthaH, sajjayati-mArjanalepAdinA saMskarIti, sajjayitvA mallyA videharAnajAne ke liye AjJapta hotA huA (sabhaMDamattovagaraNAmAyAe mihilAo NayarIo Nikkhamaha NikkhamittA videha jaNavayaM manjhaM majjheNaM jeNeva kuru jaNavae jeNeva hatthiNouranayare teNeva uvAgacchai ) apane ghara AyA-vahAM Akara usane apane bhANDa Adi upakaraNoM ko liyA aura lekara phira vaha mithilA nagarIse bAhira nikala gayA-nikala kara vaha videha janapada ke bIca se hokara jahAM kuru janapada thA aura jahAM hastinApura nagara thA-vahAM Aye- ( uvAgacchittA bhaMDanikkhevaM karei, karittA cittaphalagaM sajjei, sajjittA mallIe videharAyavarakannAe pAyaMguTTAnusAreNaM rUvaM Nivattei ) vahAM Akara ke usa ne apane mAMDa Adi upakaraNoM ko yathAsthAna rakha diyA-rakhakara ke phira usane citra phalaka ko-jisa meM citra racA jAtA hai usa paTiye ko-mArjana lepa odi se ThIka ThAka kiyA-arthAt pahile usane usa paTTi ko sApha kiyA pazcAt usa para raMga Adi kA lepa lgaayaa| ( sabhaMDamattovagaraNamAyAe mihilAo NayarIo NikAvamai NikkhamittA vi. deha jaNavayaM majhaM majjheNaM jeNeva kurujaNavae jeNeva hathiNAuranayare teNeva utrAgacchA te pitAne ghera AvyA ane tyAMthI teNe bhAMDa-vAsaNa vagere vastuo lIdhI. laIne mithilA nagarInI bahAra nIkaLe ane nIkaLIne videha janapadanI vacce thaIne jyAM kurujanapada hatuM ane jyAM hastinApura nagara hatuM tyAM gaye. (uvAgacchittA bhaMDanikkhe karei, karittA cittaphalagaM sajjei, sajjittA mallIe videharAyavarakannAe pAyaMguTTAnusAreNaM rUvaM Nivattei ) tyAM jaIne teNe pitAnI bhAMDa vagere vastuone ucita sthAne goThavI dIdhI ane goThavIne citra phalakanuM-eTale ke jemAM citra deravAmAM Ave che te pATiyAna-mAjana lepana vagere karIne taiyAra karyuM. matalaba A pramANe che ke pahelAM teNe pATiyAne svaccha banAvyuM tyArapachI raMga vagerene lepa karyo. For Private And Personal Use Only Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra varakanyAyAH pAdAGguSThAnusAreNa rUpaM tadIyaM citra nivartayati / nivartya ' kakkhaMtaraMsi' kakSAntare-kakSastha bAhormUlasya antare Abhyantare 'chuppai' chupati dharatItyarthaH / 'chuppittA' chuptvA dhRtvA mahatthaM jAva' mahAthai yAvat-mahAdha, mahAhai, 'pAhuDaM' prAbhRtam-upahAraM, gRhNAti, gRhItvA hastinApuraM nagaraM-hastinA. puranagarasya madhyamadhyena yatraiva-adInazatrUrAjA tauvopAgacchati, upaAgatya taM karatala -yAvat karatala parigRhItaM zira Avarta mastake'JjaliM kRtvA jayajayeti zabdena vardhayati-abhinandayati, vardhayitvA prAbhRtamupacayati-agre sthApayati upanIya eva bAda meM videha rAjavara kanyA malliI kumArI kA usake Upara pAda ke aMguSTha ke anusAra tadanurUpa citra racA / (givyattittA kakkhaMtaraMsi chumbhai, chubhittA mahatthaM jAva pAhu giNhai, gichihattA, hathiNA puraM nayaraM manjhaM manjheNaM jeNeva adINa satUrAyA teNeva uvAgacchai ) citra racakara ke phira usane use apanI kAMkha meM dabAyA-davA kara mahArtha yAvat mahArdha prAbhRta ( bahu mUlya bheTa ) liyA, aura lekara hastinApura nagara ke bIcoM bIca se hokara vaha jahAM adIna zatru rAjA the vahAM gayA( uvAgacchittA taM karayala jAva baddhAvei, vaddhAvittA pAhuDaM uvaNeha, uvaNittA evaM vayAsI) vahAM jAkara usane donoM hAthoM kI aMjali banA kara aura use mastaka para rakha kara rAjA ko namaskAra kiyA bAda meM jaya vijaya Adi zabdoM chorA unheM badhAI dI / badhAI dekara usa ne lAye hue bheMTa ko una ke samakSa rakha diyA / rakha dene ke bAda phira usa - tyArabAda citrakAre paganA aMguThAne anurUpa videha rAjavara kanyA malIkumArInuM Abehuba citra doryuM. (NibattittA kavakhaMtaraMsi chubbhai, chubbhittA mahatthaM jAva pAhUDaM giNhai giNhittA, hasthiNApuraM gayaraM majjhaM majjheNaM jeNeva adINasattUrAyA teNeva uvAgacchai) citra doryA pachI citrane bagalamAM dabAvIne mahArtha sAdhaka-bahu ja mUlyavAna bheTa lIdhI ane laIne hastinApura nagaranI vacce thaIne jyAM adInazatru rAjA hatA tyAM gayo. uvAgacchittAtaM karayala jAva vaddhAvei baddhAvittA pAhuDaM ubaNei uvANittA evaM vayAsI tyAM jaIne teNe baMne hAthanI aMjalI banAvIne tene mAthe mUkIne rAjA ne namana karyA ane tyAra bAda teNe "jaya vijya" vagere zabdathI rAjA ne vadhAmaNI ApI. vadhAmaNI ApIne citrakAre pitAnI pAsenI bheTa rAjAnI sAme mUkI. bheTa arpaNa karyA bAda teNe rAjAne A pramANe vinaMti karI ke For Private And Personal Use Only Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 adona zatrunRpavarNanam 431 mavAdIt - he svAmin ! evaM khalu ahaM mithilAto rAjadhAnItaH kumbhakasya rAjJaH putreNa prabhAvatyA devyA Atmajena = aGgajAtena, malladattena kumAreNa nirviSaya: = dezAnnirgantum=AjJaptaH san iha = asmina sthAne, havyaM =zInam AgataH / tat= tasmAt he svAmin! icchAmi khalu yuSmAkaM bAhucchAyA parigRhItaH- bhujavalA ayaM gRhItvetyarthaH yAvat parivastum atra - yAvacchabdena - nirbhayaH, nirudvignaH san sukha sukhena, itibodhyam / tataH khalu so'dInazatrUrAjA taM citrakaradArakamevamavAdIt he devAnupriya ! kiM=kutaH, khalu svaM malladattena nirviSaya:- dezAd bahirgantum, ne una se isa prakAra kahA- evaM khalu ahaM sAmI ! mihilAo rAya hANIo kuMbhagassa raNNo puteNaM, pabhAvaIe devIe attaeNaM malla digneNaM kumAreNaM nivvisa ANate samANe iha havanAgae ) he svAmin ! mithilA rAjadhAnI se vahAM ke ku bhaka rAjA ke putra aura prabhAvatI ke aMgaja malladatta kumAra se deza se nirvAsita kiyA gayA yahAM Aye haiM / ( taM icchAmiNaM sAmI ! tubhaM bAhucchAyA pariggahie jAva pari vattie) ataH he svAmin ! maiM ApakI bhujacchAyA kA Azraya lekara yahAM rahanA cAhate haiN| yahAM " yAvat " zabda se " nirbhayaH " niru dvignaH san sukhaM sukhena " isa pATha kA saMgraha kiyA gayA hai / (taeNaM se adIsattU rAyA taM cittagaradArayaM evaM vyAsI- kinnaM tumaM devANupiyA ! malla dinneNaM nivvisa ANate ) usa kI isa prakAra bAta sunakara adIna zatru rAjA ne usa citrakara dAraka se isa prakAra pUchA ( evaM khalu ahaM sAmI ! mahilAo rAyahANIo kuMbhagassa raNNo putteNaM pabhAvaIe devIe attaeNaM malladinneNaM kumAreNaM nivvisae ANate samANe iha hantramA gae) he svAmIna! mithilA rAjadhAnInA prabhAvatI devInA gA~thI janma pAmelA kuMbhaka rAjAnA putra malladattakumAre mane dezavaTo Apyo che tethI huM ahIM tamAre zaraNe AvyeA che. ( taM icchAmi NaM sAmI ! tubbhaM bAhucchAyA pariggahie jAva parivasittae) ethI he svAmI ! huM tamArI bahucchAyAnA AzrayamAM ahIM rahevA yAhu chu. aDDI' ' yAvat' pahathI ' nirbhayaH ' ' nirudvignaH san sukhaM sukhena A pAThanA sagraha karavAmAM Avye che. , ( taraNaM se adINa sattUrAyA taM cittagaradArayaM evaM vayAsI kinnaM tumaM devANu - piyA ! malladinne nivvisara ANate ) A vAta sAMbhaLIne dInazatru rAjAe citrakAradvArakane A pramANe kahyuM For Private And Personal Use Only Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 532 zAtAdharmakathAsUtra AjaptaH ? tataH sa citrakaradArakaH, adInaza rAjAnamevamavAdIta-he svAmin ! evaM khalu malladattaH kumAro'nyadA kadAcit anyasmin kasmiMzcita samaye, citrakarazreNiM citrakArAn zabdayatiAhUtavAn / zabdayitvA evamavAdIta-he devAnupriyAH! yUyaM khalu mama citrasabhAM citrayata taM cetra sambhANiyavvaM ' tadeva sarva bhaNitavyam-iha citrakara viSayakaM sakalaM pUrvoktameva vRttAntaM vAcyamityarthaH, 'jAva mama saMDAsachidAvei' yAvanmama sandezakaM chedayati / citrayata' ityAdi, he devAnupriya ! tuma kisa kAraNa se malladattakumAra se nirvAsita hone ke liye AjJapta kiye gaye ho (taeNaM se cittayaradArae adINa satU rAya evaM vayAtI-evaM khalu sAmI ! malladinne kumAre aNNayA kayAI cittAraseNi sadAvei, mahAvittA evaM vayAsI-tubbheNaM devANuppiyA! mama cittasabha ta ceva savvaM bhANiyavvaM jAva mama saMDAsagaM chiMdAvei chidAvittA nivisayaM ANaveha taM evaM khalu sAmI ! malla dinneNaM kumAreNaM nivisaye ANatte ) usa citrakara dAraka ne taba adIna zatru rAjA se kahA-he svAmin ! malladatta kumAra ne kisI eka samaya citrakAroM kI zreNI ko bulAyA aura dhulokara usa se aisA kahA ki he devAnupriyoM ! tuma loga mere isa citragRha ko citrita karo isa taraha pahile kI saba ghaTanA usa citrakAra ne adInazatru rAjA ko urU aura jaMghAoM ko chedane taka kI sunA do| chidavA kara phira unhoMne mujhe ke he devAnupriya ! malladatta kumAre tamane zA kAraNathI dezamAMthI nirvAsita thaI javAnI AjJA ApI che? - (taeNaM se cittayaradArae adINa sattUrAyaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! malladinne kumAre aNNayA kayAI cittagaraseNi sadAvei sadAvittA evaM kyAsItubbhe NaM devANuppiyA! mama cittasamaM taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva mama saMDAegaM chidAvei chiMdAvittA nimcisayaM ANavei taM evaM khalu sAmI ! malladinneNaM kumAreNaM nibisaye ANatte ) citrakAradArake jyAre adInazatru rAjAne kahyuM ke he svAmIna ! maladatta kumAre eka vakhate citrakArane bolAvyA ane belAvIne temane kahyuM ke he devAnupriye ! tame mArA citragRhane citrita kare. A rIte citrakAre adInazatranI sAme u -jadhAone kapAvavA sudhInI badhI vigata rajU karI. ane teNe aMte A pramANe kahyuM ke jaghAone kapAvIne maladattakumAre mane pitAnA For Private And Personal Use Only Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 adInazatrunRpavarNanam 433 chedayitvA nirviSayam dezaniSkAsanamAjJApayati' tadevaM khalu he svAmina ! ahaM malladattana kumAreNa nirviSaya AjJaptaH / / tatastadanantaraM khalu adInazana rAnA taM citrakAramevaM vakSyamANa prakAreNa, avAdIt - he devAnupriya ! tat kIdRzaM khalu tvayA mallyAstadanurUpaM rUpaM =citra nivartitam ?, tataH khalu sa citrakaradArakaH kakSAntarAt = bAhumUlAbhyantarAd citraphalakaM yasmin mallyAzcitra likhitamAsIt tadityarthaH, 'NINeI' nayati = bahirnayati bahiSkarotItyarthaH, 'NINitA ' nItvA adInazayoH rAjJa upanayati agre sthApayati, upanIya, evaMprakSyamANaprakAreNa, AdIt-he svAmin ! eSa khalu mallyA-videharAnavarakanyAyAH pAdAGguSThAnusAreNa tadanurUpa. sya tatsadRzasya rUpasya citrasya ' kei' ko'pi kazcit, kizcinmAtra: 'AgAra deza se bAhara nikala jAne ke liye AjJA de dii| isa taraha malladatta kumAra se nirvAsita hotA huA-maiM yahAM AyA huuN| ___ (taeNaM adINa sattUrAyAtaM cittagaraM evaM vayAsI-se kerisaeNaM devANuppiyA! tume mallIe tayANurUve rUve nivvattie ? taeNaM se cittagara dArae kakkhaMtarAo cittaphalayaM NINei, NINittA adINasattussa ubaNei) citrakara kI isa bAta ko karNapatha karake adInazatru rAjA ne usa citrakAra se isa prakAra kahA-he devAnupriya ? mallIkumArI kA citra tumane tadanurUpa kaisA banAyA thaa| isa prakAra rAjA ko vacana sunakara usa citrakaradAraka ne apanI kakSA ke bhItara se dave hue usa citra phalaka ko ki jisameM mallIkumArIkA citra aMkita kiyA huA thA bAhara nikAlA aura bAhara nikAlakara use adInazatra rAjA ke samakSa rakha diyA / ( uvaNittA evaM vayAsI) rakhakara vaha phira isa dezamAMthI bahAra jatA rahevAno hukama karyo che. tyAMthI temanI AjJA pramANe bahAra nIkaLIne huM ahIM Avyo chuM. ___ (taeNaM adINa sattUrAyA taM cittagaraM evaM vayAsI-se kerisaeNaM devANuppiyA! tume mallIe tayANurUve rUve nivvattie ? taeNaM se cittagaradArae kakkhaMtarAo cittaphalayaM NINei, NINittA adINasattussa uvaNei) - citrakAranI vAta sAMbhaLIne aDhInazatru rAjAe te citrakArane kahyuM ke he devAnupriya ! malalIkumArInuM Abehuba citra tame kevuM deryuM hatuM? A rIte rAjAnA vacane sAMbhaLIne citrakAradArake malIkumArInAM citravALuM phalaka bagalamAMthI bahAra kADhayuM ane tene adInazatru rAjAnI sAme mUkI dIdhuM. ( uva NittA evaM vayAsI) bhUTIne tethe ne yUM-- zA 55 For Private And Personal Use Only Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre bhAvApaDoyAre ' AkArabhAvamatyavattAra:=AkRticeSTayorAvirbhAvaH, nivvattie' nivartitaH, pAdAGguSThAmAtradarzanAnumitatvena matkRtacitreNa pUrNarUpeNAkRti ceSTayorAvirbhAvaH kiMtu svalsa eva prakaTokRta ityarthaH no khalu zakyaM kenApi devena va yAvat-dAnavena vA gandharveNa vA yakSeNa vA mallyA videharAnavarakanyAyAstadanurUpaM rUpaM nirvartayitum, tasyA mallyA videharAjavarakanyAyAH svarUpaM lokottaraM varNanAtIta masti, darzanAdeva tatsvarUpasya pUrNa jJAnaM bhavituM zakyate, iti bhAvaH / tataH khalu adInazatruH 'paDirUvajaNiyahAse' pratirUpa janitaharSaH patirUpa-citra tena janitastadarzanasamutpannaH, harSaH sukhaM kArye kAragopacArAdanurAgo'pi harSa ityucyate, mallIviSayakAnurAga ityayaH, sa yasyAsti sa tathA, mallIcitra darzana prakora bolA-(esaNaM sAmI! mallIe videharAjavarakanyAe tayANuruvassa ruvassa kei AgArabhAvapaDiyAre nivvattie,No khalu sake keNai deve. Na vA jAva mallIe videharAyavarakaNNAe tayANuruve ruve nivvattie) he svAmin ! maiMne videha rAjavara kanyA mallI kumArI ke isa pAdAMguSThAnusAra se aMkita kiye gaye citra kA thor3A sAhI-kizcinmAtra-AkR. tievaM ceSTAkA AvirbhAva citraNa kiyA hai-maiMne yaha citra mallIkumArI kA aMkita kiyA hai-vaha unake aMguSTha ko dekhakara avaziSTa aGgAdi kA anumAna lagAkara banAyA hai| isaliye isa citra meM kizcinmAtrA meM hI unake AkArAdikA aM. kana huA hai pUrNarUpa se nahIM / pUrNarUpa se una videharAjavarakanyA mallI kumArI ke tadanurUpa citra banAne meM na koI devatA samartha hai, na koI dAnava samartha hai, na koI gandharva samartha hai aura na koI yakSa hI samartha (esaNaM mAmI ! mallIe videha rAjavarakannAe tayANurUvassa rUvasma kei AgAra bhAva paDoyAre nivvattie No khalu sakke keNai deveNa vA jAva mallIe videharAyavarakaNNAe tayANurUve ruve nivvattie ) - he svAmIna ! videharAja vara kanyA malIkumArInuM temanA paganA aMguThAne joIne ja temanI AkRti ane ceharAone Acho khyAla ApatuM citra e doryuM che. temanA aMguThAne joIne ja bAkInA badhA aMgonuM citraNa anumAnathI karavAmAM AvyuM che. ethI A citramAM temanA AkAra vagerenuM aMkana ochI mAtrAmAM ja thayuM che. videharAjavara kanyA malIkumArInuM AbehUba citra banAvavAnuM sAmarthya koI devatAmAM nathI ke nathI keI dAnavamAM, nathI kaI gAMdharvamAM ke nathI koI yakSamAM, For Private And Personal Use Only Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 jita nRpavarNanam samutpanna tdvissykaanuraagvaanityyH| evaMbhUtaH san dutaM zabdayati zabdayitvA evamavA dIt-'taheva' tathaiva-kAzIrAjaH zaGkhaH svadUtamuktavAn , tadvadityarthaH, yAvat prAdhArayad gamanAya adInazatro rAjJa AjJayA sa dUto rathArUDhaH san yauva mithilA nagarI tatraiva gantuM pravRtta ityarthaH / iti paJcamasyAdInazatrunAmakasya rAjJaH sambandhaH kathitaH / / sU0 29 // mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paMcAle jaNavae kaMpille pure nayare, tatthaNaM jiyasattU nAmaM rAyA paMcAlAhivaI hotthA, tassaNaM jiyasattassa dhAriNI pAmokkhaM devisahassaM orehe hotthA, tatthaNaM mihilAe cokkhA nAma parivvAiyA riuvveda jAva pariNiThiyA yAvi hotthA, taeNaM sAcokkhA parivAiyA mihilAe bahaNaM rAIsara jAva satthavAha pabhiiNaM purao dANadhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca AghavemANI paNNave. hai| (taeNaM adINasattU paDirUvajaNiyahAse dUyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI taheva jAva pahArettha gamaNAe) isa prakAra citrakara ke mukha se sunakara rAjA ne use apane rAjya meM rahane ke liye khuzI se AjJA pradAna kara diyaa| citra ke dekhane se jinheM malli viSayaka anurAga utpanna ho gayA hai aise una kurUdezAdhipati adIna zatru rAjA ne apane dUta ko bulAyA-aura, bulAkara jisa prakAra kAzIrAjA zaMkha ne apane dUta se kahA thA-usI taraha inhoMne bhI usase kahA ! kI AjJA prApta kara vaha dUta ratha para ArUDha ho jahA~ mithilA nagarI thI usa aura cala diyA / / sUtra 29 // ___taeNaM adINasatU paDirUvajaNiyahAse dUyaM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI taheva jAva pahArestha gamaNAe) A rIte citrakAranA mathI badhI vigata sAMbhaLIne rAjAe tene pitAnA rAjyamAM rahevAnI AjJA ApI dIdhI. citrane joIne ja adInazatru rAjAnA manamAM mallikumArI mATe anurAga utpanna thaI gayA. rAjAe turata eka hatane bolAvyA ane jema kAzIrAja zaMkhe pitAnA dUtane kahyuM hatuM te pramANe ja teNe paNa pitAnA dUtane kahyuM. AjJA meLavIne dUta ratha upara savAra thaye ane je tarapha mithilA nagarI hatI te tarapha ravAnA thaze. sUtra "29" For Private And Personal Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tarahara mANI paruvemANI uvadaMsemANI viharai, taraNaM sA cokkhA parivAiyA annayA kayAI tidaMDaM ca kuMDiyaM ca jAva dhAuracAo ya gioes, giNhittA parivvAigAva sahAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA pavirala parivvAiyA saddhi saMparivuDA mihilaM rAyahANi majjhamajjheNaM jeNeva kuMbhagassa ranno bhavaNe jeNeva kaNNaMteure jeNeva mallI videharAyavarakannA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA udayapariphAsiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAe nisiyai, nisiyittA malae videharAyavarakannAe purao dANadhammaM ca jAva viharai, tapaNaM mallI videharAyavara kannA cokkhaM parivvAiyaM evaM vayAso-tubbheNaM cokkhe kiMmUlae dhamme pannatte ? taeNaM sA cokkhA parivvAiyA malliM videharAyavarakannaM evaM vayAsI - amhaM NaM devANuppie ! soyamUlae dhamme, jaNaM ahaM kiMci asui bhavai, tapaNaM udaeNa ya mahiyAe jAva aviggheNaM saggaM gacchAmo, taeNaM mallI videharAyavarakannA cokkhaM parivvAiyaM evaM vayAsI - cokkhA ! se jahAnAmae keI purise ruhirakathaM vatthaM ruhireNa cetra ghovejjA atthiNaM cokkhA ! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ghovyamANassa kAI sohI ?, mo iNaTTe samaTThe, evAmeva cokkhA ! tubbheNaM pANAivAeNaM jAva micchAdaMsaNasalleNaM natthi kAI sohI, jahAvatassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ceva ghovamANassa, taraNaM sA cokkhA parivvAiyA malae videharAyakannAe evaM vRttA samANA saMkiyA kaMkhiyA viigicchiyA bheyasamAvaNNA jAyA yAvi hotthA. 1 For Private And Personal Use Only Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 jitazatrunRpavarNanam mallIe No saMcAei kiMci vi pAmokkhamAikkhittae tusi. NiyA saMciTThai, taeNaM cokkhaM mallIe bahuo dAsaceDIo hIti niMdaMti khisaMti garahaMti appegaiyA horuyAlaMti appegaiyA muhamakaDiyAo kareMti, appegaiyA vAghADIo kareMti, appegaiyA tajamANIo nicchubhaMti / taeNaM sA cokkhA mallIe videharAyakarakannAe dAsaceDiyAhiM jAva garahijjamANI hIlijamANI AsuruttA jAva misimisemANI mallIe videharAyavarakannAe paosamAvajai, bhisiyaM giNhai, giNhittA kaNaMteurAo paDinikkhamai, parinikkhamittA mihilAo niggacchai, niggacchittA parivAiyA saMparivuDA jeNeva paMcAlajaNavae, jeNeva kaMpillapure nayare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMpilapure bahUrNa rAIsara0 jAva paravemANI viharai // sU0 30 // TIkA-atha SaSThasya jitazatrunAmno rAjJaH sambandhAstAvamAha-' teNe kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye paJcAlaH adhunA paMjAbanAmnA isa taraha yaha paJcamarAjA kA saMbaMdha prakaTa kiyA hai| aba chaTherAjA kA sambandha prakaTa karane ke liye sUtrakAra kahate haiM: teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ityAdi / / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (paMcAle jaNavae kaMpille pure nayare) paJcAla nAmakA deza (jo abhI paMjAba A rIte paMcamarAjAno saMbaMdha prakaTa karavAmAM Avyo che. have chaThThA rAjAne saMbaMdha spaSTa karavA mATe sUtrakAra kahe che - 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ' ityAdi Als-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) te Age mane te samaye (paMcAle jaNavara kapille pure nayare ) 5yAra nAme deza-7 satyAre 55 nAme prasiddha cha, pani For Private And Personal Use Only Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtra prasiddhaH janapada: dezaH AsIt tatra tasmin deze 'kaMpillapure' kAmpilyapure' =kAmpilyapuranAmake, 'nayare' nagare, jitazatrurnAma rAjA pazcAlAdhipatirAsIt, tasya khalu jitazatro rAjJo dhAriNIpramukhA devosahasram 'orohe ' arodhe antaH pure Asan / ___itazca mithilAyAM nagayAM khalu cokkhA' cokSAcokSAnAmnI parivrAjikA Rgveda-yAvat-caturveda pariniSThitA zrutismRtyAdisakalazAstrAbhijJA cApyAsIt / tatastadantaraM sA colA parivrAjikA mithilAyAM nagayoM bahUnAM rAjezvara-yAvat rAjezvaratalavarakauTumbikamANDa vikazreSThisArthavAhamabhRtInAM purataH = agre, dAnadharma ca zaucadharma ca tIrthAbhiSekaM tIrthajalasnAnadharma ca AkhyApayantI-AkhyAnam -AkhyAtAM kurvatI kathayantItyarthaH, prajJApayantI samyaga bodhayantI, prarUpayantI nAmase prasiddha hai) thaa| usa dezameM kAMpilyapura nAmakA nagara thaa| usameM paMcAla deza ke adhipati jita zatru rAjA rahate the| (tassaNaM jiyasa. tussa dhAriNI pAmokkhaM devIsahassaM orehe hotthA ) usa jita zatru rAjA ke antaH pura meM dhAriNI pramukha ? eka hajAra deviyAM thiiN| (tattha NaM mihilAe cokkhAnAmaM parivvAiyA riuvveya jAva pariNiDhiyA yAvi hotthA) isa taraha mithilA nagarI meM Rgveda Adi cAroM vedoM kI tathA smRti Adi samasta zAstroM kI parijJAtA cokSA nAma kI parivrA. jikA bhI rahatI thI-(taeNaM sA cokkhA parivAiyA mihilAe bahaNaM rAisara jAva satyavAhapabhiiNaM purao dANadhammaMca soyadhammaMca titthA bhiseyaMca AghavemANI paNNavemANI paravemANI uvadaMsemAgI, viharaha) hato. te dezamAM kAMpilyapura nAme nagara hatuM. temAM paMcAla dezanA adhipati jitazatru rAjA rahetA hatA. ( tassaNaM jiyasattussa dhAriNI pAmokkha devisahassaM orahe hotthA) jitazatru rAjAnA raNavAsamAM dhAriNI pramukha eka hajAra rANIo hatI. (tatthaNaM mihilAe cokkhAnAmaM pahivvAiyA riuvveya jAva pariNiTThiyA yAvihotthA) mithilA nagarImAM sarveda vagere cAre vede temaja smRti vagere badhA zAne jANanArI cakSA nAme eka paritrAjikA rahetI hatI. (taeNaM sA cokkhA parivAiyA mihilAeM bahUNaM rAI sarajAva satyavAhapabhiiNaM purao dANadhamgaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca adhavemAgI paNNave mANI parUvemANI uvahaMsemANI viharai) For Private And Personal Use Only Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 439 amagAradharmAmRtavarSiNI TokA 108 jitazatrunRpavarNanam dAna svazAstrAnusAreNa zaucAdi dharmANAM vidhi niyamabhedAdi prarUpaNAM kurvatI upadazeyantI-svAcaraNena sAkSAt kArayantI, viharati-Astesma / tatastadanantaraM sA cokSA paribAjinA anyadA kadAcit anyasmin kasmi zcit samaye tridaNDa-daNDatrayaM ca kuNDikAMkamaNDalu ca yAvat-dhAturaktAni vastrANi gRhNati, gRhItvA 'parivvAigAvasahAyo' parivAjikAvasathAt-parivAjikAnAM maThAt ' paDinikkhamai' pratiniSkrAmati-nirgacchati, pratiniSkramya 'pavirala parivAiyA' praviralaparivrAjikAbhiH = alpasaMkhyakasaMnyAsikAbhiH sArdha-saha, saMparihatAyuktA mithilA rAjadhAnI bhithilAyA rAjadhAnyA ityarthaH madhyamadhyena yauva kumbhakasya rAjJo bhavanaM yatra * kaNNate ure' kanyAntaH puraM, yauva mallI videvarAvarakanyA, tauvopAgacchati, upAgatya -- udayapariphAsiyAe ' udakapari vaha cokSA parivrAjikA mithilA nagarI meM aneka rAjezvara, talavara, kauTumbika, mANDavika, zreSThI, sArthavAha AdikoM ke samakSa dAna dharma zauca dharma, aura tIrthAbhiSeka kA kathana karatI thI, unheM acchI taraha samajhAtI thI usa zaucodi dharmo kI apane zAstrAnusAravidhi niyama Adi ke bheda se prarUpaNA karatI thI aura apane AcaraNa se sAkSAta una kA pradarzana bhI karatI thI / ( taeNaM sA cokkho parivAiyA annayA kayAI tidaMDaM ca kuMDiyaM ca jAva dhAurattoo ya giNhaha, giANhattA parivvAigAvasahAo paDinikkhamai paDinikkhamitto paviralaparivAiyAsaddhi saMparighuDA mihilA rAyahoNi majjhaM majjheNaM jeNeva kuMbhagassa ranno bhavaNe jeNeva kaNNaMteure jeNeva mallI videha rAyavarakanA-teNeva uvAgacchada) eka dina vaha cokSA paribAji kA apane tridaMDa kamaNDalu, tathA gairika dhAtu se rakta hue vastroM ko lekara - mithilA nagarImAM cakSA paritrAjikA ghaNA rAjezvara, talavara, kauTuMbika mAMDalika, zreSThi, sArthavAha vagerenI sAme dAnadhama, zaucadharma ane tIrthasthAna viSe dharma carcA karatI hatI. temane te sArI peThe zauca vagere dharmo temaja zAstrAnusAra vidhi niyama vagerenA bhedanI bAbatamAM samajAvatI hatI. ane jAte badhA zauca vagere AcaraNone AcarIne pratyakSa rUpamAM tene dekhAva karatI hatI. (taeNaM sA cokkhA parivAiyA annayA kayAI tidaMDaM ca kuMDiyaM ca jAva dhAura. tAo ya giNhai, gihittA parighAigAvasahAo paDinikAkhamai, paDi nikvamittA paviralaparivAiyA saddhi saMparikhuDA mihilA rAyahANi majjJaM majjJaMNa jeNeva kuMbhagassa rano bhavaNe jeNeva kaNNaMte ure jeNeSa mallI videharAyavara kanAteNeva uvAgacchai) eka divasa cakSA paritrAjikA pitAnA tridaMDa, kamaMDalu temaja gerathI For Private And Personal Use Only Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra spRSTAyAM jalapakSepeNa siktA, darbhopari 'paJcutthuyAe ' pratyastRtAyAM prasAritAyAM 'misiyAyAM' vRSikAyAm Asane niSIdati-upavizati, niSadha mallyA videharAjavarakanyAyAH purato dAnadharma ca yAvad viharati dAnadharmazaucadharmAdi. kamAlyApayantI prajJApayantI sA coklA parivrAjikA Aste sma / tataH khalu mallI videharAjavarakanyA cokSAM parivrAjikAmevamavAdIt-he cokSe ! taba khalu kiM mULo dharmaH prajJaptaH ? tataH mallIvacana, zravaNAnantaraM khalu sA parivrAjakoM ke maTha se nikalI aura kitanIka parivrAjikAyoM ko sAtha lekara mithilA rAjadhAnI ke bIcoM bIca se hokara vaha jahAM kuMbhaka rAjA kA bhavana thA tathA usa meM jahAM kanyAntaH pura aura usa meM bhI videha rAja kI uttama kanyA mallI kumArI thI vahAM AI- ( uvAgacchittA udaya pari phAsiyAe dAbhovari paccatthuyAe bhisiyAe nisiyai vahAM Akara vaha jala se siJcita hue tathA darbha ke Upara vichAye gaye Asana para baiTha gaI / (nisiyittA mallIe videharAyavarakannAe purI doNadhammaM ca jAva viharai ) baiThakara usane videha royavara kanyAke samakSa dAna, dharma zaucadharma Adi kI kathA kI-prarUpaNA kI (taeNaM mallI videharAyavara kannA-cokkhaM parivvAiyaM evaM kyAsI) bAda meM videha rAja kI uttama kanyA mallIkumArI ne usa cokSA parivrAjikA se isa prakAra kahA-( tunbheNaM cokkhe kiM mUlae dhamme paNNatte ? ) he cokSe! tumhAre yahAM dharma kiM mUlaka ( kisa mUlaka ) prajJapta huA hai| gelA vastrone laIne parivrAjakanA maThathI bahAra nIkaLI ane keTalIka pari vArikAonI sAthe mithilA rAjadhAnI vacce thaIne jyAM kuMbhakarAjAne mahela hatuM temaja jyAM kanyAntaHpura ane temAM paNa videharAjAnI uttama kanyA mallIkumArI hatI tyAM pahoMcI. (uvAgacchittA udaya pariphAsiyAe dabhovaripaJcatthuyAe bhisiyAe nisiyai) tyAM AvIne te pANI chAMTelA darbhanA upara pAtharavAmAM AvelA Asana upara besI gaI. __ (nisittA mallIe videharAyavarakannAe purao dANadhammaM ca jAva viharaha) besIne teNe videharAjavara kanyAnI sAme dAnadharma, zaucadharma vagerenI vyAkhyA 3rI. (cokkhaM parivAiyaM evaM vayAsI) tyA25chI vinI uttama nyA bhasI. zubhAzaya yAkSA parivAne mA prabhArI adhu-tumeNaM cokkhe ilae dhamme paNNatte ?) yA! tamArAmA dhamabhUya prApita 42vAmA mA0yo che. For Private And Personal Use Only Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNo TI0 a08 mitazatrunRpavarNanam cokSA parivrAjakA mallI videharAjavarakanyA mevamavAdIt-he devAnupriye ! asmAkaM khalu zaucamUlako dharmaH prajJaptaH, yat khalu asmAkaM kiMcidazucibhavati, tat khalu udakena-jalena ca mRttikayA-yAvat--zucibhavati,evaM khalu vayaM jalAbhiSekapUtA. mAnaH avighnena svarga gcchaamH| ___ tataH cokSAparitrAjikAvacanazravaNAnantaraM khalu mallI videharAjavarakanyA cokSA parivrAjikAmevaM vakSyamANapakAreNa, avAdIta-he cokSe ! tad yayAnAmakaMidaM dRSTAntopanyAse-dRSTAntaM padarzayAmi tAvadityarthaH-yathA ko'pi puruSo rudhira___ (taeNaM sA cAkkho parivvAiyA malli videharAyavarakannaM evaM vayAsI ) pratyuttara meM usa cokSA parivAjikA ne videha rAjavara kanyo usa mallI kumArI se aisA kahA ( amhaMNaM devANuppie ! soyamUlae dhamme, jANaM amhaM kiMci asui bhavai taeNaM udaeNa ya maTTiyAe jAva aviggheNaM sagaM gacchAmo taeNaM mallI videharAyavarakannA cokkhaM parivAiyaM evaM vayAsI) he devAnupriye ! hamArA dharma zauca mUlaka prajJapta huA hai| isIliye hamArI koI vastu jaba azuci ho jAtI hai-taba hama loga use jala evaM mRttikA se pavitra kara lete haiM / isa taraha hama loga jala snAna se pavitrAtmA hokara vino kisI vighna ke zIghra hI svarga pahu~ca jAte hai| ___ isa prakAra cokSA kA kathana sunakara videha rAja kI uttama kanyA mallI kumArI ne usa cokSA parivrAjikA se aisA kahA- ( cokkhA-se (taeNaM sA cokkhA parivdAiyA malli videharAyavarakannaM evaM vayAsI) javAbamAM cakSA paritrAjikAe videha rAjavara kanyAne A pramANe (amhaNaM devANuppie / soyamUlae dhame jaNNaM amhaM kiM ci asui bhavai, taeNaM udaeNaM ya maTTiyAe jAva avigdheNaM saggaM gacchAmo taeNaM mallI videharAya varakannA cokha parivAiyaM evaM vayAsI) devAnupriye ! amAre dharma zauca mUlaka prajJama thayuM che. eTalA mATe amArI game te vastu jyAre azuci thaI jAya che tyAre ame tene pANI ane mATIthI pavitra karIe chIe. A rIte ame pANImAM snAna karIne pavitrAtmA thaI jaIe chIe ane nirvina rUpe jaladI svargamAM pahoMcI jaIe chIe. A rIte kSAnuM kathana sAMbhaLIne videharAjAnI uttama kanyA malikumArIe cakSA paritrAjikAne kahyuM ke- For Private And Personal Use Only Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - - - hAtAdharmakathAko kRtaM zoNitaliptaM vastraM rudhireNaiva zoNitaliptasya vastrasya rudhireNa dhAvyamAnasyaprakSAlyamAnasya kA'pi zodhiH ? nAyamarthaHsamarthaH rudhiraliptavastrasya rudhireNa kApi zuddhirna bhavatItyarthaH / cokSe! evameva-rudhirasaMsRSTavastradRSTAntenaiva yuSmAkaM khalu mANAtipAtena yAvanmithyAdarzanazalyena aSTAdazapApasthAnasevanena. nAsti zuddhiHna bhavati kAcidapi zuddhi rAtmana ityarthaH, yathaiva tasya rudhirakRtasya vastrasya rudhireNaiva dhAvyamAnasya prakSAlyamAnasya nAsti zuddhiH / tataH khalu tatpazcAt sA cokSA parivrAjikA mallyA videdarAjavarakanyA evamuktA sati 'saMkiyA' zaGkitA 'kaMkhiyA' kAMkSitA=yadi manasi vicAryottaraMna dAsyAmi tatsamIcInaM bhavidhyati navA ? ' iti sNshyyuktaa| 'yadi madvicAritamuttaraM samyag na bhavetcahi jahA nAmae keI purise ruhirakayaM vatthaM ruhireNaM ceva dhovejjA asthiNaM cokkhA ! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM dhovvamANassa kAI sohI? no iNaTe samaTe evAmeva cokkhA ! tunbheNaM pANAivAeNaM jAva micchAdaM saNasalleNaM nasthi kAI sohI, jahA tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM gheva ghovvamANassa) cokSe ! jaise koI puruSa rudhira (khUna ) se lipta hue vastra ko rudhira (khUna ) se hI dhove-to kyA cole ! usa rudhira lipta vastra kI rudhira se dhoye jAne para koI zuddhi ho sakatI hai / rudhira se lipta vastra kI rudhira se dhone para zuddhi hotI hai-yaha bAta to koI bhI samajhadAra prANI nahIM mAna sakatA hai| usI taraha he cokSe!. proNAtipAta yAvat mithyA darzana zalya ke sevana se-aSTAdaza pApasthAnoM ke sevana se-Apa logoM kI AtmA kI bhI kisI taraha se zaddhi nahI ho sakatI hai| jaise usa rudhira se sane hue vastra kI rudhira (cokkhA ! se jahA nAmae keI purise rUhirakayaM vatthaM rUhireNaM ceva dhovejjA, tthiNaM cokkhA ! tassa rUhirakayassa vatthassa ruhireNaM dhovyamANassa kAIsohI? no iNa, samaThe evAmeva cokkhA ! tumbheNaM pANAivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM nasthikAI sohI, jahA tassa rUhirakayassa vatyA ruhireNaM ceva dhobamANassa) he AkSe ! jema kaI mANasa lehIthI kharaDAelA vastro lehIthI ja dhove te zuM lehIthI kharaDAelA vastro lehIthI ja devaDAvavAmAM Ave to tenI zuddhi thaI gaI kahevAya ? A vAta te game te vyakti paNa samajI zake tema che. A pramANe he cekSe ! prANAtipAta yAvat mithyAdarzana zalyanA sevanathI tamArA jevA lekenI zuddhi keIpaNa rIte saMbhavI zake tema nathI. jema pilA lehIthI kharaDAelA vastranI zuddhi lohIthI thaI zakatI ja nathI temaja mithyAdarzana zalyanA sevanathI paNa zuddhi thatI nathI, For Private And Personal Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmutavarSiNI TokA a0 8 jitazatrunRpavarNanam kimanyaduttaraM dAsyAmI ' tyevamuttara viSayaka vAJchAyuktA / ' vihagicchiyA vicikitsitA = ' asminnuttare datte sati kiM mallyA atra zraddhotpatyasyate kiM vA notpatsyate ' ityevaM vicikitsA = saMzayaH, saMjAtA yasyA sA vicikitsitA, tathA - ' bheyasamAvaNNA' bhedasamApannA = atra bhedo materbhaGgaH - mayA'dhunA kiM kartavyamiti nirNayAbhavAd vyAkulatArUpastaM samApannA saMprAptA, jAtAcApyabhavat zaGkitetyAdi vizeSaNacatuSTayena cokSA parivrAjikA mallyAH samucita dRSTAntena eettaM prabhaM samAdhAtuM vyAkulIjAtA, iti bhAvaH mallyA: ' No saMcAei ' no se dhone para kisI bhI prakAra kI zuddhi nahI hotI hai / (taeNaM sAM cokkhA parivAiyo mallIe videha rAyavara kannAe evaM vRttA samANA saMkiyA kaMkhiyA bigicchiyA bheya samAvaNyA jAyA yAvi hotyA ) isa prakAra videha rAja kI vara kanyA mallI kumArI ke dvArA samajhAI gaI vaha cokSA parivrAjikA zaMkA se yukta bana gaI, kAMkSA se yukta bana gaI, vicikitsA ( phalake prati saMdeha aura bheda ( apane maMtavya kA viccheda) se samApana ho gaI / manase socakara yadi maiM mallI kumArIko uttara dUMgI to na mAlUma vaha uttara saccA hogA ki nahIM hogA isa prakArakA usake hRdaya meM dvaidhI bhAva Anese vaha cokSAzaMkita bana gaI / yadi merA diyA huA uttara ThIka nahI hogA to usa kA uttara maiM kyA dUMgI - isa prakAra vaha uttara viSayaka vAJchA se yukta bana gaI / mallI kumArI ko uttara dene para bhI kauna jAne usa meM usa kI zraddhA hogI yA nahI hogI isa taraha vaha vicikitsA se yukta bana gaI / For Private And Personal Use Only 443 ( taNaM sA cokkhA parivAiyA mallIe videharAyavarakannAe evaM vuttA saMkiyA kaMkhiyA viigicchiyA bheyasamAvaNNA jAyA yAvi hotthA ) A pramANe videharAjavara kanyA mallIkumArI vaDe samajAvavAmAM AvelI cAkSA paritrAjikA za'kAthI yukta thaI gaI, kAMkSAthI yukta thaI gaI, vicikitsA ( phaLaprApti vize sa Mdeha yukta) ane bheda ( peAtAnI mAnyatAne nAza) samApana thaI gai. mallIkumArIne javAkhamAM huM koI paNa vastu rajU karIza te te sAcI haze ke kema ? A jAtanI muMjhavaNathI cAkSAnuM mana zakita thaI gayuM. "L "jo mArA javAba kharAbara nahi hoya tA khIe zeA javAkha hU ApIza ? A pramANe te javAbanA vize vAMAyukta thaI gai. " malTIkumArIne javAba ApyA chatAM paNa tene mArA javAba upara vizvAsa besaze ke kema ?" A rIte te vicikitsA yukta thaI gaI. A paristhitimAM mAre zuM... karavuM. 46 " d Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtra zakroti kaMcidapi ' pAmokvaM' pramokSampramucyate praznabandhanAdane neti-pramokSaH praznasya parihAram, uttaramityarthaH * Aikkhittae ' AkhyAtuM-kathAyitum, yadAcokkhA parinAjikA mallyAH praznasyottaraM vaktumasamarthA jAtA, tadA sA 'tusi NIyA ' tUSNIkA-maunAvalambinI bhUkhA 'saMciTThai' saMtiSThate saMsthitA / tatastadantaraM khalu tAM cokSAM mallyAvahavyo dAsaveTikA:-dAsapuJyaH 'hIleMti' hilanti-avamAnayanti, nindanti-jAtyAyuddhATanena kutsanti, khisanti-doSakItanenopahasanti, garhante sarvasamakSa nindrAM kurvanti, apyekikAH ekAH kAzcitlodhayanti tasyAH kopamudbhAvayanti, apyekikAH ekAH kAzcita-'muhamakaDiyaMo' mukhamarkaTikAH mukhAnAM tiryakAni. kurvanti, apyekiko ekAH kAzcit ' vagdhA. aba isa samaya mujhe kyA karanA cAhiye isa taraha kA vaha nirNaya nahI kara sakane ke kAraNa vyAkula bana jAne se bheda samApanna bana gii| (mallIe No saMcAei kiM ci vi pAmokkhA mAikvittae tusi. NIyA saMciTai, taeNaM cokkhaM mallIe bahubho dAsa ceDIo hIleMti, niMdaMti, khisaMti garahaMti ) ataH vaha mallI kumArI ko kucha bhI pramokSA prazna kA uttara-nahIM de sakI, kintu cupacApa baiThI rhii| jaba cokSA kI aisI hAlata mallI kumArI kI dAsa ceTiyoM ne dekhI to ve usakA apamAna rUpa hIlanA karane laga gaI / jAtI Adi ke udghATana se usa se ghRNA rUpa niMdA karane lgii| doSoM ke kIrtanase usa kA upahAsa rUpa khisanA karane lgiiN| sabake samakSa usake avarNa vAdarUpa garhaNA karane lagI (appegaiyA herUyAlaMti, appegaiyA muhamakkaDiyAo kareMti appegaiyA vagghADIo kareti, appegaiyA tajjamANIo nicchubhaMti) ina joIe? " A jAtanA vivekanI zakti paNa tenI nAza pAmI hatI ethI te vyAkuLa thaIne bheda samApanna banI gaI hatI. ( mallIe No saMcAei kiMci vi pAmokAvAmAikkhittae tusiNIyA saMciTThai, taeNaM cokha mallIeM bahuo dAsaceDIo holeMti, nidaMti, visaMti garahaMti) ethI mallIkumArIne te javAbamAM kaMI paNa kahI zakI nahi. te sAva mUMgI thaIne besI ja rahI. mallIkumArInI dAsa ceTIoe celAnI A pramANenI sthiti joI tyAre teo tenI apamAnarUpa hIlane karavA lAgI jAti vagerenuM uddaghATana karIne tenI dhRNuM rUpa niMdA karavA lAgI. tenA dene kahetI upahAsa rUpa khisanA karavA lAgI badhAnI sAme tenI avarNavAda rUpa gahaNa karavA lAgI. (appegayA herUyAlaMti, appegaiya muhamakkaDiyAokareMti appegaiyA vagdhADIo kareMti, appegaiyA tajjamANIo nicchaMbhaMti) For Private And Personal Use Only Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhinagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 jitazatrunRpavarNanam DIo' vyAghrATikA-upahAsArtha zabdavizeSAn kurvanti, apye kikAH ekAH kAzcit 'tajjamANIo' tarjayantyaH - durvacanataH, 'mama praznasyottaraM dehi, no cet pazcAd jJAsyasi ' ityAdinA bhISayantya ityarthaH / nicchubhaMti nikSipanti=nissArayanti / __tatastadantaraM sA cokSA parivrAjikA mallyA videharAjarakanyAyAH dAsaceTikAbhiH / yAvat-hilyamAnA nindyamAnA gamANA, AzuruptA-zIghraM krodhAviSTA yAvat 'misamisemANI' misasamintI krodhAnalena jAjvalyamAnA mallyAM videha rAjavarakanyAyAM 'paosamAvajjai ' pradveSamApadyate-paramadveSavatI jAtA / tataH sA meM se kisI eka ne use krodha udbhAvita-kiyA, kisI eka ne usa ke somane apanA mukha moDa liyA, kisI eka ne usa kI ha~sI ur3Ane ke liye vizeSa zabdoM kA prayoga kiyA, kisI eka ne durvacanoM se use tarjita kiyA, kimI eka ne " mere prazna kA uttara de, nahI to pIche tujhe mAlUma paDegI" isa taraha kahakara use DarAyA aura vahAM se nikAla diyA / (taeNaM sA cokkhA mallIe videharAyavarakannAe dAsaceDiyAhiM jAva garahijjamANI hIlijamANI AsuruttA jAva misi bhise mANI mallIe videharAyavarakannAe paosamAvajai, bhisiyaM giNhai, giNihattA kaNNaMteurAo paDinikkhamai ) isa taraha videha rAja ki varakanyAmallI kumArI kI dAsa ceTiyoM se apamAnita ghRNita, aura nindita hoto hui vaha cokSA parivrAjikA, krodha se lAla ho gaI, aura misamimAtI huI krodha se jAjvalyamAna hotI huI-vaha videha rAja kI uttama kanyA mallI kumArI ke Upara parama dveSavatI bana gii| temAMthI keIke tene krodhita karI, keIe tenI sAmethI mAM pheravI lIdhuM. keIe tenI mazkarI karavA vizeSa zabdone prayoga karyo, keIe durvacanothI tene tiraskAra karyo, keIe tene "mArA savAlano javAba Apa nahitara tArI khabara laI laIzuM" A rIte bIka batAvI ane tyAMthI bahAra kADhI mUkI. (taeNaM sA cokkhA mallIe videharAyavarakannAe dAsaceDiyAhiM jAva garahijja mANI hIlijjamANI, AsurutA jAva misi mise mANI malloe videha rAyavarakanAe paosamAvajjai, bhisiyaM giNDai, gihittA kaNNaM teurAo paDinikkhamai) A rIte videharAjavara kanyA malIkumArInI dAsa ceTIthI apamAnita, ghaNita ane nidita thatI cekSA paritrAjikA kodhamAM lAlacoLa thaI gaI ane krodhamAM saLagatI te videharAjavara kanyA malIkumArI pratye khUba ja IrSALu-leSa karanArI thaI gaI For Private And Personal Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org jJAtAdharmakathAsUtre , cokSA parivrAjikA 'bhisiyaM ' hRSikA = AsanaM svakIyamitibhAvaH, gRhNAti gRhItvA 'kaNjteurAo' kanyAntaH purAt mallyA bhavanAt pratiniSkrAmati = niHsarati, pratiniSkramya mithilAto nirgacchati, nirgatya parivrAjikA saMparivRtA virala saMnyAsikAbhiryuktA, yatraiva pazJcAlajanapadaH = paJcAnAmako dezo'sti, yatraiva = yasmin deze kAmpilyapura nAma nagaraM tatra = tasmin nagare upAgacchati, upAgatyaca kAmpilyapure nagare bahUnAM rAjezvarAdInAM purataH svamataM yAvad - AkhyApayantI prajJApayantI prarUpayantI viharati = Astesma || sU0 30 // mUlam - taNaM se jiyasattU annadA kayAiM aMteura pariyAla saMparivuDe evaM jAva viharai, taraNaMsA cokhA parivvAiyA saMpa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir usa ne usI samaya vahAM se apanA Amana uThAyA aura uThAkara vaha kanyAntaH pura se - mallI kumArI ke bhavana se bAhira nikala AI / ( par3i nikkhamittA) bAhira nikalakara (mihilAo niggacchaDa, niggacchittA parivAiyA saMparighuDA jeNeva paMcAla jaNavae, jeNeva kaMpillapure nayare teNeva uvAgaccha, uvAgacchittA kaMpillapure bahaNaM rAIsara0 jAva pavemANI viharai ) phira vaha mithilA nagarI se cala dI / calakara parivrAjikAoM ko sAtha meM liye hue jahAM pAMcAla deza aura usameM jahAM kAMpilya nagara thA vahAM aaii| vahAM Akara vaha apane mata kI aneka rAzvajera AdikoM ke samakSa AkhyApanA aura prarUpaNa (karatI huI rahane lagI || sU0 30 // teNe tarata ja potAnuM Asana tyAMthI upADI lIdhu ane kanyAntaHpurathI goTakhe } mastI DubhArInA bhaDeathI te mahAra nIjI gaI. ( paDinikkhamittA) bahAra nIkaLIne ( mahilAo nigaccha niggacchittA parivvAiyA saMparivaDA jeNeva paMcAla jaNavae, jeNeva kaMpillapure nayare teNeva uvAgacchara uvAgacchittA kaMpillapure bahUNaM rAI sara0 jAva parUvemANI viraha ) te mithilA nagarImAMthI cAlatI thai. 66 paritrAjikAonI sAthe te cAlatI cAlatI hai jyAM pAMcAla deza ane temAM paNa jyAM kAMpiyanagara hatuM tyAM AvI. tyAM AvIne te peAtAnA dhanI ghaNA rAjezvara vagerenI sAme AkhyApanA, prajJApanA ane prarUpaNA karatAM rahevA lAgI. // sUtra 30 " // For Private And Personal Use Only Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagArAmRtavaSiNI TIkA a0 8 jitazatrunRpavarNanam rivuDA jeNeva jitasattassa raNNA bhavaNe jeNeva jitasatta teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiyasattuM jaeNaM vijaeNaM vddhaavei| taeNaM se jiyasatta cokkhaM parivAiyaM ejamANaM pAsai,pAsittA sIhAsaNAo abbhuTei, abbhuTTittA cokkhaM sakArei,sakAritA AsaNeNaM uvaNimaMtei, taeNaM sA cokkhA udagapariphAsiyAe jAva bhisiyAe nisIyai, jiyasattuM rAyaM rajje ya jAva aMteure ya kusalodaMtaM pucchai, taeNaM sA cokkhA jiyasattassa rano dANadhammaM ca jAva viharai, taeNaM se jiyasatta appaNo orohaMsi jAva vimhie cokkhaM evaM vayAsI-tumaMNaM devANuppiyA! bahuNi gAmAgAra0 jAva aDasi, bahuNi ya rAIsara0 gihAI aNupavisasi, te atthiyAi te kassavi ranno vA jAva kahiMci erisae orohe diputve jArisae NaM ime maha avarohe ? taeNaM . sA cokkhA parivvAiyA jiyasa IsiMavahasiyaM karei, karittA evaM vayAsI-evaM ca sarisae NaM tumaM devANuppiyA ! tasta agaDadadurassa ?, keNaM devANuppie se agaDadaddure ?jiyasatta! se jahAnAmae agaDadadure siyA tatheva vuDDe aNNaM agaDaM vA talAgaM vA saraMvA sAgaraMvA apAsamANecevaMmaNNai-ayaM ceva agaDe vAjAva sAgare vaa| taeNaM taM kUvaM aNNe sAmudae daddure havvamAgae, taeNaM se kUbadadure taM sAmuddadadduraM evaM vayAsI-se kesaNaM tumaM devANuppiyA ! katto vA iha havvamAgae ? taeNaM se sA. muddae dadadure taM kUbadaduraM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! For Private And Personal Use Only Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 448 zAnAdharmakathAgasUtre ahaM sAmuddae daddare, taeNaM se kUvadadure taM sAmuddayaM dadaraM evaM vayAsI-ke mahalae NaM devANuppiyA ! se samudde ?, taeNaM se sAmuddae dadaretaM kUvada daraM evaM vayAsI-mahAlae NaM devANuppiyA! samudde ! taeNaM se daddare pAeNaM lIha kaDDei, kaDDittA evaM vayAsI -emahAlaeNaM devANuppiyA ! se samudde ?, No iNaTe samaTe, mahAlaeNaM se samudde ! taeNaM se kUbadadure puramathimilAo tArAo umphiDittA NaM gacchai, gacchittA evaM vayAsI-e mahAlaeNaM devANuppiyA ! se samudde ?, No iNaTe samaDhe, taheva evAmeva tumaMpi jiyasatU annasi bahUNaM rAIsara jAva satthavAhapabhiINaM bhaja vA bhagiNIM vA dhUyaM vA suNhaM vA apAsamANe jANesi jArisae mama cevaNaM orohe tArisae No aNNassa, taM evaM khalu jiyasa mihilAe nayarIye kuMbhagassa ghUyA pabhAvatIye attayA mallI nAmaMti rUveNa ya juvaNeNa jAva no khallu aNNA kAI deyakannA yA jArisiyA mallI, mallIe videha rAyayarakannAe chiNNassa vi pAyaMguTTagassa ime tavo rohe sayasahassa tamaMpi kalaM na agghaittika1 jAmeya disaM pAunbhUyA tAmeva disaMpaDigayA, taeNaM se jiyasattU parivyAiyAjaNiyahAse dUyaM sadAyei, saddAvittA jAva pahArettha gamaNAe // sU0 31 / / TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tatastadantaraM sa jitazatruH anyadA kadAcit 'taeNaM se jiyasattU annayA kayAiM ' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM)isake bAda(se jiyasattU vaha jinazatru (annayA kayAI) (taeNaM se jiyasattU annayA kyaaii| ityAdi A-(taeNaM) tyA2 mA6 (se jiyasatta) Czatru (annayA kayAiM) AI For Private And Personal Use Only Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 jitazatrunRpavarNanam ra = anyasmin kasmiMzcit samaye 'aMteurapariyAlasaM paribuDe' antaH puraparivAra saMparivRtaH=antaH purasya parivAreNa = strIjanaiH saMparivRtaH yuktaH, evaM yAvad viharatitiSThati / ' tae ' tataH = tadA, khalu sA cokkhA parivrAjikA parivRtA=svaziSyasaMnyAsikA sahita yatraiva jitazatro rAjJo bhavanaM prAsAdaH, yatraiva = yasminneva sthAne. jitazatruH, tatraivopAgacchati, jitazatru jayena - vijayena jaya vijaya zabda kIrtanena ' vadbhAve ' vardhayati / tataH khalu sa jitazatrucokSAM paritrAjikAm ejamAnAm = AgacchatIM pazyatI, dRSTvA siMhAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAya cokSAM satkaroti, satkRtya Asanena ' uvaNimaMtei ' upanimantrayati upavezanArthaM pArthakisI eka dina (ate urapariyAla saMparivaDe) apane annaH pura parivAra ke sAtha ( evaM jAva vihara i) baiThA huA thA (taraNaM sA cokkhA parivvAiyA) itane meM vaha cokSA parivrAjikAoMke sAthara ( jeNeva jitasattassa roNo bhavaNe jeNeva jiyasattU teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiyasattuM jaNaM vijapaNaM vaddhAveha ) jahAM jitazatru rojA kA mahala thA aura jahA~ ve jitazatru rAjA virAjamAna the vahAM AI Akara usane unheM jaya vijaya zabdoMse dhanyavAda diyA- (taeNa se jiyasattU cokkhaM parivvAiyaM ejamANaM pAsaha, pAsittA sIhAsaNAo anbhuTTheha, anbhuTTittA bokkhaM sakAreha, sakkAritA AsaNeNa uvaNimaMtei ) jaba cokSAparivrAjikA ko jitazatru rAjAne Ate hue dekhA thA to vaha dekhate hI apane siMhAsana se uTha baiThA thA aura uThakara usane cokSA parivrAjikA kA Adara satkAra kiyA thaa| Adara satkAra karake usane use Asana para hivase ( ateurapariyAla saMpari vuDe ) potAnA vAsanA parivAranI sAthai ( evaM jAva viharai ) meTho to (taeNaM sA cokkhA parivAiyA) teTalAbhAM cAkSA parivajikAonI sAthe ( jeNeva jitasattUssaraNNo bhavaNe jeNetra jitasattU teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA jiyasattuM jaerNa vijaeNaM baddhAve ) jyAM jitazatru rAjAnA mahela hatA ane jyAM jitazatru rAjA beThA hatA tyAM gai. tyAM pahoMcIne teNe rAjAne jaya vijaya zabdothI vadhAvyA. ( taraNaM se jiyasattU cokkhaM parivvAiyaM ejjamANaM pAsaha, pAsittA sIhAsaNAo aoys, abhuTTittA cokkhaM sakkAreDa, sakkArittA AsaNeNaM uvaNimaMteDa) jitazatru rAjAe jyAre ceAkSA parivrAphrikAne AvatI joi tyAre teo peAtAnA siMhAsana uparathI UbhA thayA ane ubhA thaine ceAkSA parivrAjikAnA teoe Adara satkAra karyAM. Adara satkAra karIne rAjAe tene Asana upara esavA mATe kahyu. jJA 57 For Private And Personal Use Only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 550 hAtAdharmakathAgara yti| taeNaM cokSA 'udagapariphAsiyAe , udakaparispRSTAyAM jAla prakSepega siktAyAM yAvat-darbhopari pratyAstRtAyAM 'bhisiyAe' vRSikAyAM nisIyai' niSIdati-upavizati / jitazatru rAjAnaM rAjye ca yAvadantaH pure ca kuzalodantaM kuzalasamAcAraM pRcchati, tataH khalu sA cokSA jitazatro rAjJaH purato dAnadharma ca yAvada-zaucadharmAdikamA. khyApayantI prajJApayantI prarUpayantI viharatI Aste sma / tatastadanantaraM khalu sa jitazatruH, AtmAnaH svasya, 'orohaMsi ' abarodhe antaH pure yAvad vismitA AzcaryayuktaH sana cokSAm evaM vakSyANapakAreNa, aAdIt-he devAnupiye ! tvaM khalu-bahUni, grAmAkaraNyAvat grAmAkarakheTakavaTAdIni aTasi-gacchasi bahUni baiTha jAne ke liye kahA- (taeNaM sA cokhkhA udagapariphAsiyAe jAva bhisiyAe nisIyaha) ataH vaha cokSA parivrAjikA jalase sizcita hue yAvat Asana para baiTha gii| (jiyasattU rAyaM rajje ya jAva ateureya kusalodaMtaM pucchai, taeNaM sA cokkhA jiyasattussa raNo dANadhammaMca jAva viharai) baiThane ke bAda usane jitazatru rAjA se rAjya evaM aMtaH pura kI kuzalavArtA pUchI yAda meM usane jitazatru rAjA ke samakSa dAna dharma zauca dharma AdikA kathana kiyA, prarUpaNA kiyA prajJApana kiyA, (taeNaM se jiyasattU appaNo orohaMsi jAva vimhie cokkhaM evaM vayAsI) isake bAda usa jitazatrU rAjA ne apane antaH pura meM vismita hokara usa cokSA parivrAjikA se isa prakAra kahA-(tumaMNaM devANuppiyA ! yahUNi gAmAgara0 jAva aDali. bahaNi ya rAIsara0 gihAI aNupavisasi) he devANupriyoM! tuma aneka (taeNaM sA cokkhA udagapariphAsiyAe jAva bhisiyAe nisIyaha ) kSA parivrAjaka pANI chAMTelA Asana upara besI gaI. (jiyasattUrAya rajje ya jAva aMte ureya kuMsalodata pucchai taeNaM cokkhA jiyasattUssa raNNo dAgadhammaM ca jAva viharai) tyAra bAda teNe rAjAne rAjya temaja raNavAsanI kuzaLa vArtA pachI ane parivrAjakAe A badhuM karIne jitazatru rAjAnI sAme dAnadharma, zaucadharma vagerenuM kathana karyuM, prarUpaNa karyuM ane prajJApana karyuM.. (taeNaM se jiyasattU appaNo orohaMsi jAva vimhie cokkha evaM vayAsI) raNavAsamAM beThelA rAjA jItazatrue tenI vAta sAMbhaLIne vismaya pAmatA parivrAjakAne kahyuM ke (tumaNaM devANuppiyA ! bahUNi gAmAgara0 jAva aDasi bahUNi ya rAIsara0 gihAI aNupavisisa) For Private And Personal Use Only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 jitazatrunRpavarNanam ca 'rAIsara0gihAI' rAjezvarAdInAM gRhANi anupavizasi, tat-tasmAt kathayaasti cApi, 'te ' tvayA kasyApi rAjJo vA yAvat- IdRzo'varodho dRSTapUrvaH, yAdRzaH khalu ayaM mamAvarodhaH ? antaHpuram tatastadanantaraM khalu sA cokSA parivAjikA jitazatrumISadapahasitaM karoti, kRtvA evaM vayAsI / he devAnupiya ! evaM ca sadRzaH khalu tvaM tasya 'agaDadadurassa' avaTadardurasya -kUpamaNDUkasya / cokSAyA vacanaM zrutvA jitazatruzcokSAM pRcchaMti-'keNaM' ityaadi| kaH khalu he devAnupriye ! so'vaTadarduraH-kUpamaNDUkaH ?, cokSA parivrAjikA katha. yati-tad yathAnAmakam = yathAnAmakamitipadaM dRSTAntaM pradarzayAmi tAvadityarthaH grAma, Akara, kheTa karvaTa AdisthAnoM meM jAtI rahatI ho, tathA aneka rAjezvara Adi janoM ke gRhoM meM praveza bhI karatI rahatI ho (taM atthiyAite kassa viranno vA jAva kahiM ciM erisae Arohe diTipugve jArisae NaM ime maha avarohe ) to kaho tumanekisI rAjA Adi kA aisA antaH purapahile kabhI kahiM dekhA hai ? ki jaisA merA yaha antaH pura haiN| (taeNaM sA ghokkhA parivvAiyA jiyasattU Isi avahAseyaM karei, karittA evaM vayAsI) isa prakAra sunane ke bAda usa cokSA parivrAjikAne pahileto rAjA ko kucha ha~sAyA bAda meM ha~sAte hue unase aisA kahA-evaM ca sarisae NaM tumaM devANuppiyA! tassa agaDadurassa) he devAnupriya ! tuma to usa kUpamaMDUka ke samAna ho aisI cokSA kI bAta sunakara bIca me hI rAjA ne usase kahA (keNaM devANuppie se agaDadahure ? devAnu he devAnupriye ! tame ghaNA grAma,Akara, kheTakarbaTa vagere sthAnamAM avara -javara karatA rahe che temaja ghaNA rAjAo vagerenA mahelamAM paNa jAe che. taM atthiyAi te kassa vi ranno vA, jAva kahiM ciM erisae Arohe diTThapugve jArisaeM NaM ime maha avarohe ) te batAve ke mArA je raNavAsa keIpaNa rAjA vagerene tame nayo che. (taeNaM sA cokkhA parivAiyA niyasattU IsiM avahAseyaM karei, evaM karittA vayAsI) A rIte sAMbhaLIne cekSA parivrAjakAe pahelAM te rAjAne cheDe hasAvyo tyAra pachI hasAvatAM temane kahyuM ke( evaM ca sarisae NaM tumaM devANuppiyA ! tassa agaDadad durassa) he devAnupriya ! tame te pelA kUvAnA deDakA jevA che ! cekSiAnI A pAta samAna 2001me 12yethii| tene (ke NaM devANuppie se agara For Private And Personal Use Only Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAGgasUtra yathA-ekaH kUpamaNDUkraH syAt AsIt, sa khalu tattha ' tatra-tasmin kUpe jAtaH, tauva kUpe eva 'vur3e' vRddhaH vRddhiMgataH, anyam-'AgaDa' avaTaM= kUpaM vA, 'talAgaM' taDAgaM kamalayuktAgAdhajalAzayaM vA, 'dahaM ' idaM prasiddhaM, 'saraM- sara: sarovaraM vA, sAgaraM vA, apazyannevaM manyate-ayamevAvaTo vA yAvat sAgaro vA / etasmAt kUpAnmahAjalasthAnamanyannAstItyevaM manasi jAnAtIti bhAvaH / tatastadanantaraM khalu taM kUpaMpati, ' aNNe ' anyaH sAmudrakA samudre jAtaH 'dadure' darduraH maNDUkaH, havyamAgataH sahajagatyA samAgataH / tataH khalu sa kuupdrdu| kUpamaNDUkaH taM 'sAmuddadaduraM' sAmudranivAsinaM maNDUkam evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt-yathA ka eSa khalu tvaM he devAnupriya ! ' katto' kutaH kasmAt priya ! vaha kUpamaMDUka kaisA hotA hai ! (jiyasattU ! se jahAnAmae agaDadaddure siyAse NaM tattha jAe tathaiva vuDDe annaMagaDaM vA taDAgaM vA dahaM vA saraM vA sAgaraM vA apAsamANe ceva maNNai ayaM ceva agaDe vA jAva sAgare vA ) isa prakAra jitazatru rAjA kI bAta sunakara cokSA parivrA. jikA ne usase kahA-jitazatroM suno maiM tumheM samajhAtI hU~-jaise koI eka kUpakA meMDhaka ki jo usI meM utpanna huA ho aura usI meM palapuSa kara vaDhA huA ho vaha jaise apane kue ke sivAya aura kisI-kue ko, taDAga kamalayukta agAdha-sarovara ko draha ko jalAzaya vizeSa ko, athavA samudrako kabhI nahIM dekhatA huA aisA hI mAnatA hai ki yahI merA kuA aura dUsarA kuA hai ? yAvat sAgara hai| isa kue ke sivAya aura dusarA koI bar3A bhArI jalasthAna kahIM para nahIM haiM (taeNaM taM kUvaM aNNe sAmuddae daddure havamogae-taeNaM dure ?) vAnupriya ! pAnA hai| 3 saya cha ? (jiyasatta ! se jahAnAmae agaDadaddure siyA se NaM tattha jAe tathaiva bur3e. annaM agaDaM vA taDAga vA dahaM vA saraM vA sAgaraM vA apAsamANe ce maNNai ayaM ceva agaDecA jAva sAgare vA) A pramANe jItazatru rAjAnI vAta sAMbhaLIne cokSA parivrAjakAe tene kahyuM ke jItazatre ! sAMbhaLo tamane huM badhI vAta samajAvuM chuM. jema keI eka kavAne deDake ke je kUvAmAM te janme che ane teja tyAMja ucharyo che te jema pitAnA kUvA sivAya bIjA koI paNa kUvA, taDAga-kamaLavaLuM agAdha sarovara, draha jalAzaya vizeSa ane samudrane keIpaNa vakhata na jevAthI ema ja mAne che ke A mAre kU ja bIje kUve che yAvata sAgara che. A mArA kUvA sivAya bIjuM kaI meTuM sarovara ke jaLasthAna Ani nathI. (taeNaM ta kUva aNNe sAmudara daddure havyamAgae) mA pramANe For Private And Personal Use Only Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtapaNI TIkA a08 jitazatrunRpavarNanama sthAnAd vA iha havyamAgataH ?, tataH khalu sa sAmudrako darduraH taM kUpadardurame = vakSyamANaprakAreNa, avAdIt - he devAnupriya ! ahaM sAmudrako dardura: = samudranivAsI maNDUko'smi / tataH khaju sa kUpa dardurastaM sAmudraM darduramevamavAdIta -' ke mahAlae' kiyanmahAlaya = kiyAna vizAlaH khala he devANumiyasa samudraH ?, tatastadanantaraM khalu sa sAmudro dardurastaM kUpadarduramevamavAdIt mahAlayaH =ati vistIrNaH, khalu devAse kUdaddure taM sAmuddadaduraM evaM vayAsI) isa prakAra kI mAnyatA vAle usa mer3haka ke kuepara usI samaya meM koI dUsarA samudra meM rahane vAlA meMDhaka ogayA - use AyA huA dekhakara kUpa ke meDhaka ne usa samudra nivAsI meDhaka se kahA - ( se kesaNaM tumaM devANupiyA ! katto vA iha havvamAgae ? ) he devAnupriya ! yaha tuma kauna ho - isa samaya kahAM se Arahe ho ? (taeNaM se sAmudde dadure taM kUvadadduraM evaM vayAsI pratyuttara meM usa samudra nivAsI meMDhaka ne usa kUpa meMDhaka se aisA kahA ( evaM khalu devANuppiyA ! ahaM sAmuddae dadure) he devAnupriya ! maiM samudra kA rahane vAlA meMDhaka hU~ ( taraNaM se krUva daddure taM sAmuddayaM duraM evaM vayAsI) usa ke aise vacana suna kara kUpa meMDhaka ne usa samudra ke nivAsI dadure se isa prakAra pUchA ( ke mahAlae NaM devANupiyA ! se samudde ? ) he devAnupriya vaha samudra kitanA bar3A haiM ? ( taraNaM se sAmuddae dadure taM kUvaduraM evaM vayAsI ) pratyuttara meM usa samudra nivAsI dardura ne usa se aisA kahA - ( evaM khalu devANupiyA mahAlaeNaM saMkucita vicAra dharAvatA phUvAnA deDakAnI pAse bIjo kAi samudramAM rahenAra deDakA AvyA. tene AvelA joine kUvAnA deDakAe samudranA deDakAne kahyuM-- ( se kesaNaM tuma devANuppiyA ! kasto vA iha havvamAgae ? ) De hevAnupriya 1 tabhe aSNu cho ? atyAre tame jyAMthI bhAvo ch| ? (taeNaM se sAmudde dadure ta kUvaduraM eva vayAsI) zvAmAM te samudramAM raDenArA heDaao ivAnA heDAne yA prabhASe mhyuM ( evaM khalu devANuniyA ! ahaM sAmuhae davadure ) De ke hevAnupriya ! Du samudramA rahenAro heDaoo chu' ( taeNaM se kUtradadure ta sAmuddaya duraM evaM vyAsI) tenI yA pramANe vAta sAMlajIne vAnA heDA te samudramAM raDenAza heDAne yA pramAye 'dhuM ( ke mahAlaNaM devANupiyA ! se samudde 1 ) he devAnupriya ? te samudra DeTA bhoTo cha ? ( taeNa se sAmuhae dadure ta krUSadaduraM evaM vayAsI ) zvANabhAM sabhudranA heDaao tene yA pramANe - ( evaM khalu devANuppiyA, mahAlae NaM devAzuppiyA ! samudde, paNa se davadure For Private And Personal Use Only Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharbhakathAGgasUtra nupriya ! samudraH, tatastadanantaraM khalu sa darduraH kUpamaNDUkaH, pAdena rekhAM karSati, kRSTvA, evamavAdIt-iyanmahAlayA etAvAn vistIrNaH khalu he devAnupriya ! sa samudraH ?, tadA samudramaMDUka Aha-' nAyamarthaH samarthaH' iti ayaM rekhayA nirdiSTo vistAraH samudravistAraM bodhayituM na zaktaityarthaH / uktArthe hetumAha- mahAlaya khalu sa samudraH ' khalu-nizcena sa samudro mahAlayo'ti vistIrNaH samudrasya mahattvaM na kenApi nirdeSTuM zakyata itibhAvaH / tatastadanantaraM khalu sa kUpadarduraH paurastyAt =agravartinaH, tIrAdutpatya-kUdayitvA khalu gacchati, = kUpasya dvitIyatIramitibhAvaH / gatvA evamavAdItU-iyanmahAlayaH etAvAnvizAlaH khalu he devAnupiya ! devANuppiyA ! samudde, taeNaM se daddure pAeNaM lIhaM kaDei, kattiA evaM vayAsI, e mahAlaeNaM devANu ppiyA ! se samudde No iNaDhe samaDhe mahAlaeNaM se samudde ) he devAnupriya ! vaha samudra to bahuta bar3A hai| isa bAta ko sunakara usa kUpa meDhaka ne apane paira se eka rekhA kheMcI aura khecakara bolA he devAnupriya ! vaha samudra itanA bhArI vizA. la hai / pratyuttara meM usa samudravAsI meMDhaka ne usa kUpa meMDhaka se kahAnahIM vaha itanA bar3A nahIM hai-vaha to isa se bhI adhika bar3A hai arthAt rekhA se nirdiSTa jo vistAra hai vaha samudra ke vistAra ko batalAne meM samartha nahIM ho sakatA hai-usa kA vistAra to kyA kahe-bahuta hI adhika hai| (taeNaM se kUvadaddure purathimillAo tIrAo upphiDittA NaM gacchai, gacchittA evaM vayAsI e mahAlaeNaM devANupiyA ! se samudde No iNaDhe samaDhe ) samudravAsI meMDhaka kI bAta sunakara vaha kUpa meMDhaka apane agnavartI tora se kUe ke dUsare tora para uchala gayA-vahAM pAeNaM lIhaM kar3ei, kattiA evaM vayAsI. e mahAlaeNaM devANuppiyA ! se samudde No iNa? samaDhe mahA~laeNaM se samudde ) / he devAnupriya ! samudra te bahu vizALa che. A vAta sAMbhaLIne kUvAnA deDakAe pitAnA pagathI eka lITI derI ane tene kahyuM ke he devAnupriya ! te samudra ATale vizALa che? tyAre javAbamAM samudranA deDakAe kahyuM ke nahi, te ATalo maTe nathI te te enA karatAM paNa vizALa che eTale ke lITI derIne je vistAra batAvavAmAM AvyuM che te samudranI vizaLatAne aMkita karavAmAM azaktimAna che tene vistAra te khUba ja vizALa che. .(taeNaM se kUvAddure purathimillAbho torAo uphiDittA NaM gacchai gacchitsA . evaM kyAsI, e mahAlae NaM devANuppiyA! samudde No iNaDhe samaDhe) For Private And Personal Use Only Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNo TIkA. a0 8 jitazatrunRpavarNanam 455 sa samudraH 1, evaM kUpamaNDUkasya vacaH zrutvA samudramaNDUkaH punarAha-' nAyamarthaH samarthaH, iti darzanAdeva samudrasya mahattvaM jJAtaM bhavati natu tat kathamapi nirdeSTuM vaktuM ca zakyaM kenApIti bhAvaH / tathaiva yathA sa kUpamaNDakastadvadeva, evameva = ukta prakAreNaiva, tvamapi he jitazatro ! anyeSAM bahUnAM rAjezvara-yAvat sArthavAhaprabhRtInAM bhAyAM vA bhAginI vA duhitaraM vA snupAM vA apazyan jAnAsi-yAdRzaM mamaiva khalu avarodhaH antaHpuraM, tAdRzaM no anyasya / jAkara kahane lagA-he devAnupriya ! tumhAre dvArA nirdiSTa vaha samudra kyA itanA bar3A hai ? isa prakAra kUpa meMr3haka ke vacana suna kara usa somudrika meMDhaka ne kahA . bhAI kyA batalAveM dekhane se hI usa kI mahattA jJAta ho sakatI hai| yaha kahane kI aura nirdiSTa karane kI bAta nahI haiM / usa kA nirdeza aura kathana to koI kara hI nahIM sakatA hai / ( taheva evAmeva tumaMpi jiyasattU ! annesiM bahaNaM rAIsara jAva satthavAha pabhiINaM bhajjaM vA bhagiNIM vA ghUyaM vA suNiM vA apAsamANe jANesi-jArisae mama ceva. NaM orohe tArisae No aNNassa ) isI taraha he jitazatro ! tumane bhI kabhI aura kisI rAjezvara odi sArthavAha prabhRtiyoM kI bhAryA ko, bhaginI ko, duhitA ko, snuSA ko dekhA nahIM hai-isIliye aisA mAna rahe ho ki jaisA antaH pura hamArA haiM-vaisA aura kisI kA kahIM para samudramAM rahenArA deDakAnI vAta sAMbhaLIne te kUvAne deDake pite jyAM beThe hate te kUvAnA kinArA uparathI kUvAnA bIjA kinArA upara kUdI gaye ane tyAM jaIne kahevA lAgyuM ke he devAnupriya! tame je samudranI vAta kare che te zuM ATale. moTe che? A rIte kUvAnA deDakAnI vAta sAMbhaLIne samudranA deDakAe kahyuM - bhAI zuM kahIe? samudrane jevAthI ja tenI vizaLatAnuM jJAna thaI zake tema che. mukhethI kahevAnI ane lITIo vagerethI nirdoSa te thaI zake temaja NAtuM nathI. ( taheva evAmeva tumaMpi jiyasattU ! annesi bahUrNa rAI sarajAca satyavAha pabhiINaM bhajjavA bhagiNI vA dhRyaM vA apAsamANe jANesi jArisae mama cevaNaM orAhe tArisae No aNNassa ) A pramANe ja he jitazatre ! tame paNa kaI divasa bIjA keI rAjezvara vagere temaja sArthavAha vagerenI strIone, bahenane, duhitAne, anuSA (putranI vahu) ne joI nathI. eTale ja tame Ama mAne che ke mArA je raNavAya bIje kayAMya hAya ja nahi, For Private And Personal Use Only Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre tadevaM khalu he nitazatro ! mithilAyAM nagayoM kumbhakasya rAjJo duhitA-putrI, prabhAvatyA AtmajA-aGganAtA mallI nAma iti, rUpega-sundarAkRtyA ca yauvanena ca yAvat no khalu anyA kApi devakanyA vA tAdRzI vidyate, yAdRzI mllii| mallyA videharAjavarakanyAyAcchinnasyApi pAdAmuSThasyAyaM tavAvarodhaH zatasahasratamAmapi kalAM lakSAMzamapi nArhati' itikRtyA=ityuktvA, sA cokSA parivAnikA yasyA dizaH prAdurbhUtA, tAmeva dizaM pratigatA / tataH khalu sa jitazatruH paritrAbhI nahIM hai / (taM evaM khalu jiyasatR mihilAe nayarIe kuMbhagassa ghUyA pabhAvatIe attayA mallI nAmaMti-rUveNa ya jovvaNeNa jAva no khalu aNNA kAI devakannA vA jArisiyA mallI) isaliye he jitazatro! suno- mithilA nagarI meM kuMbhaka rAjA kI putrI jo prabhAvatI kI kukSi se utpanna huI hai mallI kumArI hai / vaha rUpa aura yauvana se itanI adhika sundarI hai ki usa ke samakSa aisI koI deva kanyA Adi koI bhI kanyA sundarI nahIM hai-(mallIe videharAyavarakannAe chiNNassa vi pAyaMguTThassa ime tavArohe sayasahassatamaMpi kalaM na agdhai, tti kaTu jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA taeNaM se jiyasattU pari. vAiyA jaNiyahAse dUyaM saddAvei, saddAvitto jAva pahArettha gamaNoe) usa videha rAja kI uttama kanyA mallI kumArI ke kaTe hue pAdAMguSTha ke eka lAkha veM aMza barAbara 2 bhI yaha ApakA avarodha antapura nahIM hai| ___ isa prakAra kahakara vaha cokSA parivrAjikA jisa dizA se AI (taM evaM khalu jiyasattU mihilAe nayarIe kuMbhagassa dhUyA pabhAvatIe attayA mallI nAmati rUveNa ya jovaNeNa jAva no khalu aNNA kAI devakannA vA jArisiyA mallI) eTalA mATe che jItazatre ! sAMbhaLo, mithilA nagarImAM prabhAvatInA garbhathI janmelI kuMbhaka rAjAnI putrI malIkumArI potAnA rUpa ane yauvanathI eTalI badhI suMdarI che ke tenI sAme te devakanyA paNa kaMI ja nathI. ( mallIe videharAyavarakannAe chiNNassa vi pAyaguThassa ime torohe saya sahassatamaM pi kala na agdhai, tti kaTu nAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA taeNaM se jiyasattU ! paridhAiyA jaNiyahAse duyaM sadAvei sadAvittA jAva pahArettha gamaNAe) videha rAjAnI uttama kanyA mallIkumArInA kapAelA aMgUThAnA eka lAkhamAM bhAga barAbara paNa A tamAre avarodhajana (raNavAsa) nathI. A pramANe kahIne cekSA parivrAjakA je dizAthI AvI hatI te dizA For Private And Personal Use Only Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 SaDUrAjayuddha nirUpaNam 457 1 jikA janitaharSa : = cokSA parivrAjikA vacanazravaNAnantarasaMjAtamallI viSayakAnurAgaH, dUtaM zabdayati, zabdayitvA' jAva pahAretthagamaNAe yAvat mithilAM gantumAdiSTavAn tataH sa dUtastadAjJAnusAreNa prAdhArayad gamanAya mithilAM gantu pravRttaH / iti SaNNAmapi rAjJAM sambandhaH pRthak 2 proktaH // 031 // mUlam - taNaM tesiM jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe, taraNaM chappi - yadUyA jeNeva mihilA teNeva uvAgacchiMti, uvAgacchittA mihilAe aggujANaMsi patteyaM 2 khaMdhAvAranivesa kareMti, karitA miliM rAyahANi aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA patteyara karayalapariggahiyaM sirasAvattaM dasanahaM matthae aMjaliM kaTTu sANaM2 rAINaM vayaNAI nivedeti, tapaNaM se kuMbhae tesiM dUyANaM aMtie eyamahaM socyA Asurute jAva tivaliyaM thI usI dizA tarapha vApisa calI gaI / cokSA parivrAjikA ke vacana sunane ke bAda jise mallI kumArI ke viSaya meM anurAga utpanna ho gayA hai aise usa jitazatru rAjA ne dUta ko bulAyA aura usa se mithilA jAne ke liye kahA - vaha dUta bhI apane rAjA kI AjJAnusAra mithilA nagarI tarapha jAne ke liye vahAM ravAnA ho gyaa| sUtra 31 "6 For Private And Personal Use Only " tarapha pAchI jatI rahI. ceAkSA paritrAchakAnA mAMthI mallIkumArInA sauMdarya vize praza'sAjanaka zabdo sAMbhaLIne jenA manamAM tenA mATe anurAga utpanna thayA che evA te jitazatru rAjAe kUtane khelAvye ane tene mithilA javA mATe AjJA karI. kRta peAtAnA rAjAnA hukama pramANe mithilA nagarI tarapha 4vA upaDI gayo. // sUtra '" 31" // brA 58 Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 458 jJAtAdharmakathAsUtre bhiuMDa evaM vayAsI- na demiNaM ahaM tubbhaM mAllaM videharAyavarakaNNaM tikaTTu te chappie asakkAriya asammANiya avahAreNaM NicchubhAvei / taraNaM jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA kuMbhaeNaM rannA asakkAriyA asammANiyA avahAreNaM NicchubhAviyA jeNeva sagAra jANavayA jeNetra sayAI 2 garAI jeNeva sagAra rAyANo teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA karayala pari0 evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! amhe jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA jamagasamagaM ceva jeNeva mihilA jAva avadAreNaM nicchubhAvei, taM Na deiNaM sAmI ! kuMbhae mahiM videharAyavarakannaM sANaM 2 rAINaM emaTTaM nivedeti / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taNaM te jiyasattU pAmokkhA chappirAyANo tesiM dUyANaM aMtie eyama soccA nisamma AsuruttA aNNamaNNassa dUyasaMpesaNaM kareMti, karittA evaM vayAsI evaM khalu devANupiyA ! ahaM chaNhaM rAINaM dUyA jamagasamagaM ceva jAva nicchUDA, taM seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM kuMbhagassa jatta geNhittae ttikahu aNNamaNNassa eyamaTuM paDisurNeti, paDisuNitA pahAyA saNNA hatthikhaMdhava ra gayA sakoraMTa malladA meNaM chatterNa dharijamANeNaM, udghavvamANAhiM seyavaracAmarAhiM mahayAhayagayara hapavarajohaka liyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA saviDIe jAva rakheNaM sarahiM2 nagarehiMto jAba niggacchati For Private And Personal Use Only Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 parAjayuddha nirUpaNam 459 niggacchittA egayao milAyaMti, milAyittA jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe // sU0 32 // TIkA- ' taraNaM tersi' ityAdi / tatastadantaraM teSAM jitazatrupramukhANAM SaNNAM rAjJA dUtA yatraiva mithilA nagarI tatraiva 'prAdhArayad gamanAya ' gantumudyatAH / tataH khalu SaDapi dUtA yatraiva mithilA tatraivopAgacchati, upAgatya mithilAyA aggujjANaMsi ' agrodhAne = pradhAnodyAne, pratyekaM 2 'khaMdhAvAranivesa ' skandhAvAranivezaM=zivirasya ' chAvanI ' iti bhASA prasiddhasya niveza sthApanaM kurvanti, kRtvA, mithilA rAjadhAnImanupravizanti, yatraiva kumbhako rAjA tatraivopAgacchati, upAgastha " 'taeNaM tesiM jiyasat pAmokkhArNa ' ityAdi / TIkA (i) isake bAda ( tesiM jiyasattU pAmokkhANaM chaNha rAINaM ) una jitazatru pramukha chaho rAjAoM ke (duyoM) dUta ( jeNeva mihilA ) jahAM vaha mithilA nagarI thI ( teNeva pahArettha gamaNAe ) usa ora apane 2 sthAna se cala diye (taeNaM chappiyadUdyA jeNeva mihilA teNeva uvAgacchati ) calate 2 ve chahoM hI dUta eka hI sAtha jahAM mithilA nagarI thI vahAM Aye / ( uvAgacchisA mihilAe aggujjANaMsi patteyaM 2 khaMdhAvAranivesa kareMti, karitA mi. hilaM rAyahANi aNupavisaMti) vahAM Akara mithilAnagarI pradhAna udyAna meM sabane alaga 2 apanI 2 chAvanI DAla dI / chAvanI DAlakara phira ve mithilA nagarI meM praveza kiyA - ( aNupavisittA jeNeva kuMbhae taeNa tesiM jiyasattU pAmokkhANa' ityAdi || TIDArtha- (taeNa N) tyA2pachI ( teliM jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINa ) litazatru prabhu chame rAmasonA ( dUyA) ito ( jeNeva mihilA) nayAM mithilA nagarI hutI ( teNeva pahArettha gamaNAe ) te tara potapotAnA sthAnethI upaDI gayA. (taeNa chappiya dUyA jeNeva mihilA teNetra utrAgacchati ) te cho ita cAlatA cAlatA ekI sAthe ja jayAM mithilA nagarI hatI tyAM AvI paheAMcyA. ( uvAgacchittA mihilAe aggujjANaM si patteyaM 2 khaMdhAvAra nivesa kareMti, karitA mahilaM rAyahANi aNupavisaMti ) tyAM paDecIne khadhAe mithilA nagarInA pradhAna udyAnamAM potapotAne paDAva nAthyo. paDAva nAbhIne tethe| mithitA nagarImAM gayA. ( aNupavisitA jeNeva kubhae teNeva uvAgacchati ) bhane nyAbharAta tyAMcyA For Private And Personal Use Only Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praH jJAtAdharmakathAGgasUtre ( pratyekaM 2 karatala parigRhItaM zira Avarta mastake'JjaliM kRtvA svegaM sveSAM rAjJAM aNAI' vacanAni= kathanAni nivedayanti sma / tatastadanantaraM sa kumbhako rAjA teSAM dutAnAmantike - samIpe, etamartha ' jitazatrapramukhAH paDapi rAjAno mallI Jchanti ' ityetadrUpaM vRttAntaM zrutvA ' Asurute ' AzuruptaH = zIghraM krodhAviSTaH, yAvat trivalikAM= rekhAtra payutAM bhrukuTiM=bhruvaH kauTilyaM lalATe kurvan evaM vakSya mANaprakAreNa, avAdIt = he dUtAH 'no dAsyAmi khalu ahaM yuSmAkaM rAjabhyo mallIM videharAjavarakanyAm' iti kRtvA = ityuktvA tAn SaDapi dUtAn asatkRtya, teNeva uvAgacchaMti) praveza kara jahAM kuMbhaka rAjA the vahAM Aye (uvAgacchattA patteyaM 2 karayala pariggahiyaM sirasAvattaM dasanahaM matthae aMjali kaTTu sANaM 2 rAINaM vayaNANi nivedeti ) vahAM Akara una sabane bhinna 2 rUpa se kuMbhaka rAjA ko donoM hAthoM kI aMjali banAkara aura use mastaka para rakhakara namaskAra kiyA - namaskAra kara ke phira unhoM ne kramaza apane 2 rAjA kA kathana use sunAyA - ( taraNaM se ku bhae tesiM yoNaM antie eyama soccA Asurutte jAva tivaliyaM bhiuDiM evaM bayAsI ) jitazatru pramukha chahoM hI nRpati merI putrI mallIkumArI ko cAha rahe haiM isa prakAra kA samAcAra una dUtoM ke pAsa se sunakara vaha kuMbhaka rAjA ikadama krodhita ho gayA aura usI samaya usakI trivaliyukta bhrakuTi mastaka para car3ha gii| isI Aveza meM usane una dUtoM se isa prakAra kahA - ( na demi NaM ahaM tu mallI videha rAyavarakaNNaM tti kaTute chappidue asakkA( uvAgacchittA patteye 2 karayalapariggahiyaM sirasAvattaM dasanahaM matthara aMjali kahu~ sANaM ra rAINaM vayaNANi nivedeti ) tyAM jaIne teo badhAe judA judA rUpamAM kubhaka rAjAne ane hAthanI aMjali patAvIne ane tene mastake mUkIne namaskAra karyA ane namaskAra karIne teoe vArApharatI pAtapotAnA rAjAno sa MdezA temane kahI saMbhaLAvye. ( ta se kuMbhae tersi dUyANaM aMtie eyamahaM soccA AsusattejAva titra liyaM bhiuDiM evaM dayAsI ) jItazatru pramukha chae cha rAAe mArI putrI malTIkumArIne cAhe che A jAtane sa Mdeza tenA mAMthI sAMbhaLIne kuMbhaka rAjA ekadama gusse thaI gayA ane traNe rekhAovALI temanI bhrakuTI bhamarA varka thai gaI. krAdhanA AvezamAM rAjAe te tene kahI saMbhaLAvyu` ke~~ ( na demi NaM ahaM tu mallI viderrAyavara kaNNaM tti kahu te chappie For Private And Personal Use Only Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 SaDrAjayuddhanirUpaNam pradarza asamAnya, ca 'avadAreNaM' apadvAreNa= bhavanapazcAdbhAgasthita laghudvAreNa ' NicchubhAvei ' niHsArayati / , tatastadanantaraM khalu te jitazatrupramukhAnAM SaNNAM rAjJAM dUtAH kumbhakena rAjJA, asatkAritAH asanmAnitA apadvAreNa niHsAritA santaH yatraiva svakAH 2 = AtmIyAH 2, ' jANavayA' jAnapadAH = dezAH, yatraiva svakAni 2 nagarANi, yacaiva svakAH 2 rAjAna Asan, tatraivopAgacchaMti, upAyugatya karatalaparigRhItaM dazanakhaM zira Avarta mastake'JjaliM kRtvA, evamavAdiSuH - he svAmin ! riya avaddAreNaM NicchubhAveha ) he dUtoM ! maiM apanI putrI videha rAjavara kanyA mallIkumArI tumhAre rAjAoM ke liye nahI dUMgA " aisA kahakara usane una dUtoM kA na koI satkAra kiyA aura na koI sanmAna hI kiyA kintu unheM bhavana ke pIche bhAga ke choTe se daravAje se bAhira nikAla diyA / (tapaNaM jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINa dUdhA kuMbhaeNa rannA asakkAriyA asammANiyA avahAreNa NicchubhAviyA samANA jeNeva sagAra jANavayA jeNeva sayAI2 NagarAI jeNeva sagA 2 rAyANo teNeva uvAgacchaMti ) isa taraha una jitazatru pramukha rAjAoM ke ve dUta kuMbhaka rAjA se asatkRta evaM asaMmAnita hote hue jaba mahala ke pichale choTe se dvAra se bAhira nikAla diye gaye taba ve vahAM se prasthita hokara jahAM apanA 2 janapada thA, vahAM apane 2 nagara the, aura una meM bhI jahAM apane 2 rAjA the vahAM A gaye / asakkAfraya asammANiya avadAraNaM NicchubhAvei ) " huM dUte mArI putrI videharAjavara kanyA malTIkumArI tamArA rAjAAne ApIza nahi. " A pramANe kahIne rAjAe tAnA koI paNa rUpamAM satkAra ane sanmAna na karatAM teene peAtAnA mahelanA pAchaLanA nAnA mAraNethI bahAra kADhI mUkyA. (taraNaM jiyasattU pAmokkhANaM chanheM rAINaM duyA kuMbharaNaM rannA asakkAriyA asammANiyA avadAraNaM NicchubhAviyA samANA jeNeva sagAra jANavayA jeNeva sAI 2 nagarAI jeNeva sagAra rAyANo teNeva uvAgacchaMti ) A pramANe jItazatru pramukha rAjAenA te te kuMbhakarA vaDe asatkRta ane asamAnita thatAM jyAre mahelanA pAchalA bAraNethI bahAra kADhI mUkavAmAM AvyA tyAre teo tyAMthI ravAnA thaine jyAM temaneA janapada (deza) hatA, jyAM temanuM nagara hatuM ane temAM paNa jyAM temanA rAjA hatA tyAM pahoMcyA. For Private And Personal Use Only Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phara zrAtAdharmakathAsUtre evaM khalu vayaM jitazatru mamukhANAM SaNNAM rAjJAM dUtA: ' jamagasamagaM' yugapat = ekasmin kAla eva, yatraiva mithilA yAvat ata rear sveSAM sveSAM rAjJAM vacanAni niveditavantaH, tadA sa kumbhakaH zIghraM krodhAviSTaH san 'na dAsyAmyahaM mallI ' mityuktvA'smAna satkRtyAsaMmAnya, apadvAreNa 'nicchubhAve ' niHsA rayati = niSkAsayati smetyarthaH / tata = tasmAd na dadAti he svAmin! kumbhako mallI videra rAjavarakanyAm ityuktvA paDapi dUtAH sveSAM svevAM rAjJAmetamuktamartha nivedayanti kathayantisma / (uvAgacchitA karayalapari0 evaM vayAsI) vahAM Akara unhoMne unheM donoM hAthoM kI aMjali banAkara namaskAra kiyA ( evaM khalu sAmI ! amheM jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINa dUyA jamagasamagaM ceva jeNeva mihilA jAva avaddAreNa nicchubhAvei ) he svAmin! hama saba jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ke dUta eka hI samaya jahAM mithilA nagarI thI - vahAM pahu~ce vahAM pahu~cakara kuMbhaka rAjA ke darzanArtha unake rAjamahala meM gaye vahAM jAkara hamalogoM ne savinaya apane 2 rAjAoM ke vaktavya unheM kahakara sunAye sunate hI ve kuMbhaka rAjA krodha se bhara gaye aura kahane lage-hama apanI putrI mallI kumArI kisI ko nahIM deMge aisA kahate hue unhoM ne bAda meM hamalogoM ko asatkRta evaM asaMmAnita kara apane mahala se usake pichale choTe se daravAje se bAhira nikalavA diyaa| ( uvAgacchatA karayala pari0" evaM kyAsI) tyAM bhAvIne temale mAne hAtheAnI ajalI matAvIne namana karyAM. ( evaM khalu sAmI ! amhe jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINaM yA jamagasamagaM cetra jeNeva mihilA jAva avahAreNaM nicchubhAvei ) ane kahyuM huM svAmin! ame badhA jitazatru pramukha chae cha rAjAonA te eka ja samayamAM jyAM mithilA nagarI hatI tyAM paheAMcyA, tyAM pahoM cIne kuMbhakarAjAnA darzana mATe ame rAjamahelamAM gayA. tyAM pahoMcIne ame leAkeAe vinayanI sAthe pAtapeAtAnA rAjAne sa Mdeza temane kahI sa`bhaLAvyeA. kuMbhakarAjA te sa MdezAone sAMbhaLatAM ja gusse thai gayA ane kahevA lAgyA ke huM mArI putrI malTIkumArI koIne ya ApIza nahi. Ama kahetAM temaNe amane asatkRta temaja asa'mAnita karIne peAtAnA mahelanA pAchaLanA nAnA bAraNAMthI bahAra kADhI mUkyA. For Private And Personal Use Only Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNo TI0 a08 parAjayuddhanirUpaNama vi __ tataH khalu te jitaetrupramukhAH SaDapi rAjAnasteSAM datAnAmantike samIpe, etamartha zrutvAkarNagocarIkRtya nizamya arthamavagamya' AzuruptAH-zIghra krodhAviSTAH ' aNNamaNNassa' anyonyasya parasparasya dUtasaMpreSaNaM kurvanti, kRtvA evaMvakSyamANamakAreNa, avAdiSuH-he devAnupriyA ! evaM khalu asmAkaM paNNAM rAjJAM datAH yugapadeva yAvadasatkRtyAsaMmAnyApadvAreNa 'NicchUDhA' nikSiptAH= niH (taM Na deiNa sAmI! kuMbhae malli videharAyavarakanna sANaM 2 rAiNaM eyamaha ni vedeti) ataH he svAmin ! Apa nizcaya samajheM-kuMbhakarAjA apanI videha rAjavarakanyA mallIkumArI ko nahIM detA hai| aisA kahakara una chahoM dUtoM ne isI ukta artha kI puSTI apane 2 rAjA oM ke samakSa kii| (taeNaM se jiyasattU pAmokkhA chappirAyANo tesiM yANaM antie eyamaTTa soccA nisamma asuruttA aNNamaNNasma dUya saMpesaNaM kareMti ) isake bAda una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne dUtoM ke mukhase isa bAta ko sunakara aura use samajha kara krodhita ho apane 2 dUtoM ko eka dUsare rAjA ke pAsa bhejA ( karittA evaM kyAsI-evaM khalu devANuppiyA ? amhaM chaha rAINa yA jamagasamagaM ceva jAva NicchUDA) bheja kara una dUtoM se yaha samacAra kahalavAye-he devAnupriyoM ! dekhoM hama chahoM rAjAo ke dUta eka hI samaya kuMbhaka rAjA ke pAsa __ (taM Na deiNaM sAmI ! kuMbhae malliM videharAyavarakannaM sANaM 2 rAINaM eyamaDhe nivedeti) ethI he svAmina ! tame cokkasapaNe A jANuMle ke kuMbhaka pitAnI videharAjavara kanyA mallIkumArI Apaze nahi A pramANe kahIe chIe to e pitApitAnA rAjAonI sAme pitAnA matanI puSTi karI. . ( taeNaM se jiyasattU pAmokkhA chappi rAyANo tesiM dUyANaM aMtie evamaTuM soccA nisamma AsurUttA aNNa maNNassa dUyasaMpesaNaM kareMti ) / tyArabAda jItazatru pramukha chae rAjAe dUtanA mukhethI A pramANe vAta sAMbhaLIne ane tene barAbara samajIne gusse thayA ane pitApitAnA tene eka bIjA rAjAnI pAse mokalyA. (karitA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! amhaM rAINaM yA jamagasamagaMceva jAva NicchUDhA) teoe te tenI sAthe A jAtane saMdeza mokalyuM ke he devAnupriye! ApaNuM e rAjAone te eka vakhate kuMbhakarAjAnI pAse gayA. tyAM teNe For Private And Personal Use Only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra sAritAH / tat-tasmAt zreyaH khalu he devAnupiyAH ! asmAkaM kumbhakAya kumbhakaparAjayAya 'jattaM' yAtrAM-yuddhayAtrAM grahItuM-svIkartuM zreya iti pUrvasambandhaH / iti kRtvA-iti parAmRzya-vicArya, parasparasyaitamartha pratizRNvanti, svIkurvanti, pratizrutya, te jitazatrupramukhAH SaDapi rAjAnaH snAtAH sanaddhAH yuddhopakaraNa-kAvAdi dhAraNena sajjIkRtazarIrAH, hastiskandhavaragatAH-gajoparisamArUDhAH, 'sakoraMTa pahu~ce-ghahAM usane hamalogoM ke dUtoM kA koI bhI satkAra aura sanmAna nahIM kiyA-kintu unheM apamAnita kara apane mahala ke pichale choTe daravAje se bAhira nikalavA diyA-taM) ataH-(seyaM khalu devANupiyA ! amha kuMbhagassajattaM geNhittae tti kaTu aNNamaNNassa eyamaDhe paDisuNeti, paDisuNittA, bahAyA, saNNaddhA hatthikaMdhavaragayA sakoraMTamalla dAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM udhuyamANAhiM seyavaracAmarAhiM mahayo hayagayarahapavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMpariSuDA savviDIejAva niggacchati) hama logoMko aba yahI kartavya zreyaskara hai ki hama loga kumbhaka rAjA ko parAjita karane ke liye una para caDhAi kara deN| isa prakAra kA jaba una saba kA parAmarza ho cukA taba saba ne eka mata ho isa bAta ko mAna liyaa| mana lene ke bAda ve jitazatru pramukha saya hI rAjA nahA dhokara yuddhopakaraNoM se susajjita ho gaye / aura hAthiyoM ke skaMdhoM para ArUDha hokara mahAna 2 hayoM se-gajoM se rathoM se ApaNA dUtano satkAra ke sanmAna kaMIja karyuM nathI, ane temane apamAnita karIne pitAnA mahelanA pAchalA nAnA bAraNethI bahAra kADhI mukAvyA che (4) ethI ( seyaM khalu devANuppiyA ! amhaM kuMbhagassa jattaM geNhittae tikaTu aNNa maNNassa eyamaDhe paDisuNeti,pari suNittA, hAyA saNNaddhA, hatyikaMdhavaragayA sako. raTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM uddhayamANAhiM seyavaracAmarAhiM mahayA haya. gayarahapavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMparikhuDA saviDIe jAva raveNaM saehiM 2 nagarehito jAva niggacchaMti ) have amArA mATe eka ja kartavya zreyaskara lAge che ke ame kuMbhaka rAjAne harAvavA mATe temanA upara AkramaNa karIe. . jyAre A pramANe badhAe vicAra karyo tyAre sahue ekamata thaIne A nirNaya svIkArI lIdhuM. tyArapachI jItazatru pramukha badhA rAjAo snAna karIne yuddha mATenAM badhAM sAdhanothI susajaja thaI gayA ane teo badhA For Private And Personal Use Only Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 465 - naranasi IkA zra0 8 SaDrAjayuddhanirUpaNam malladAmeNaM' sakoraNTamAlyadAmnA=koraSTa puSpamAtmadAmayuktena 'chatteNaM dharijjamANeNaM udadhutramANAhiM sevaracAmarAhi' chatreNa dhriyamANena svasvabhRtyena udghayamAnaiH zvetavaracAmaraizva yuktAH, 'madhyAhyagayarahapavara johakaliyAe mahAhaya' gajarathamavara yodhakalitayA = mahAntazca hayagajarathapravarayodhAzceti samAhAradvandvaH mahAhayagajarathapravarayodhaM, senAGgatvAdekavadbhAvaH tena kalitayA = yuktayA, ataeva - caturaGgiNyA senayA sArdhaM saMpari kRtAH 'sabbiDDIe' sarvaddharghA = rAjacihnAdi rUpayA yuktaH yAvad -- raveNa = yuddhotsAhavardhakaturyAdi zabdena svakebhyaH svakebhyo nagarebhyo yAvad nirgacchanti, nitya, ekata: ekatra - ekasmin sthAne milanti, militvA te jitazatrumamukhAH paDapi rAjAno yatraiva mithilAnagarI, tatraiva prAdhArayan gamanAya = gantuM pravRttA ityarthaH // mU0 32 // " pravara yodhAoMse kalita caturaMgiNI senA ko sAtha lekara apane 2 nagaroM se bAhara nikale / hAthI para jaba ye rAjA jana baiThe hue the usa samaya ina ke Upara chatradhArI bhRtyoM ne koraMTaka puSpa mAlya dAma se yukta chatra tAnA huA thaa| cAmara Dhorane vAle bhRtyajana usa samaya ina ke Upara zvetavara cAmara hora rahe the / ye samasta rAjAjana rAjyArtha AhlAda janaka rUpa sarvaddhi se yukta hokara hI utsAha vardhaka turyAdi ke zabdoM dvArA saMstuta hote hue - apane 2 nagaroM se nikale the / ( niggacchittA egayAo milAyaMti - milAyittA, jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe ) nikala kara ye saba eka sthAna para mila gye| milane ke bAda ye saba jitazatru pramukha - chahoM rAjA phira vahAMse mithilA nagarIkI ora cala diye / sU. 32 | hAthIonA upara savAra thaine meATA gheADAo, hAthIe, rathA ane bahAdUra cAddhAonI catura'giNI senA sAthe laIne pAtapeAtAnA nagaranI bahAra nIkaLyA. hAthIo upara jayAre badhA rAjAe beThA hatA te vakhate chatradhArI bhratye e temanA upara kAraTaka puSpamAlya dAmavALuM chatra dharyuM hatuM.. cAmara bhRtyajane te samaye temanA upara sapheda cAmA DhALatA hatA. te badhA rAja rAjyAM AhlAhirUpa saddhiyukta thaIne utsAha vadhAranAra turyAdinA zabdo vaDe sastuta thatA pAtapAtAnA nagarAthI bahAra nIkaLyA hatA. DhALanArA ( niggacchittA egayAo milAyaMti-milAyittA, jeNeva mihilA teNetra pahArettha gamaNAe ) khahAra nIkaLIne te badhA eka sthAne ekaThA thayA. ekaThA thaine teo badhA jItazatru pramukha chae rAjAe tyAMthI mithilA nagarI tarapha ravAnA thayA.AslR032A kSA 59 For Private And Personal Use Only Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharbhakathAsUtre mUlam-taeNaM se kuMbhae rAyA imIse kahAe laddhaTe samANe balavAuyaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva0 haya jAva seNNaM sannAheha jAva paccappiNai, taeNaM kuMbhae bahAe saNNaddhe hatthikhaMdha0 sakoraMTa0 seyavaracAmarahiM0 mahayA mihilaM majjhamajjheNaM NijAi, NijittA videhaM jaNavayaM majhamajjheNaM jeNeva desa aMte teNeva uvAgacchai, uvAgacchitto khaMdhAvaranivasaM karei, kRtvA, jiyasattapAmo. kkhA chappiyarAyANo paDivAlemANe jujjhasajje paDiciTai. taeNaM te jiyasattapAmokkhA chappiya rAyANo jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA kubhaeNaM rannA saMddhi saMpalaggA yAvi hotthA, taeNaM te jiyasattUpAmokkhA chappi rAyANo kuMbhayaM rAyaM hayamahiyapavaravIraghAiyaniviDiyacidhaddhayappaDAgaM kicchappANovagayaM diso disiM paDisahiMti, taeNaM se kuMbhae jiyasattUpAmokkhehiM chahiM rAIhiM hayamahita jAva paDisehie samANe atthAme abale avIrie jAva adhAraNijjamitikaTTu sigdhaM turiyaM jAva veiyaM jeNeva mihilAteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mihilaM aNupavisittA mihilAe duvArAiM pihei, pihittArohasajje ciTrai ||suu033|| TIkA-'taeNaM' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sa kumbhako rAjA'syAH _ 'taeNaM se kuMbhae rAyA' ityAdi / TIkArya-(taeNaM isake bAda (se kuMbhae imIse kahAe laDhe samANe pala taeNaM se kubhaerAyA ityAdi / A-(ta eNa) tyA2 pachI (se kubhae imIse kahAe laTThe samANe bala For Private And Personal Use Only Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagara after TIkA a08 kuMbhakarAjayuddha nirUpaNam - kathAyA labdhArthaH = jJAtArthaH san 'balavAuyaM ' balavyApRtaM sainyavyApAraparAyaNaMsainyanAyakamityarthaH zabdayati, zabdayitvA evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt mo devAnubhiya! kSimameva ' iyajAtra seSNaM' haya0yAvat sainyaM - hayagajarathamavarayogakalitaM caturaGgayuktaM sainyaM 'sannAddeha' saMnAhaya = sannaddhaM kuru - sajjIkurvityarthaH / yAvat pratyarpayati, tato'sau senApatiH sainyaM sajjIkRtya, kummakaM rAjAnaM nivedayati-he svAmin ! sainyamasmAbhiH sannaddhIkRtamiti / tatastadanantaraM sa kumbhako rAjA snAtaH sannaddhaH = yuddhopakaraNazastrAstrakavacAdi dhAraNena sajjIkRtazarIraH hastiskandhavaragataH sakoraNTamAlyadAmnA= koraNTa puSpa racitamAlAyuktena chatreNa svabhRtyena vAuyaM saddAvei ) kuMbhaka rAjA ko jaba yaha patA calA taba usa ne apane senA nAyakako bulAyA - ( maddAvittA evaM vayAsI) bulAkara usase aisA kahA - ( khippAmeva0 haya gaya jAva seNNaM sannAheha jAva paccapiNaha ) bho devAnupriya ! tuma jaldI se jaldI haya- gaja-ratha evaM pravara yodhAoM se yukta caturaMgiNI senA ko sjaao| aura isa kI hame pIche Akara khabara do - senA nAyaka ne aisA hI kiyA senA sajA kara rAjA ko khabara dI ki he svAmin ! hamane Apa kI AjJAnusAra sainya sajjita kara diyA hai / (taraNaM kuMbhae pahAe sannaddha hatthi khaMtra0 sakoraMTa0 seyavara cAmarAhiM mahayA mihilaM majjha majjheNaM NijjAi ) isa ke bAda kuMbhaka rAjA ne snAna kara apane zarIra ko yuddhopakaraNoM se- zastra astra evaM kavacAdi ke dhAraNa se sajjita kiyA / bAda meM hAthI ke skaMdha para For Private And Personal Use Only 227 vAkhya' sahAvei ) 'la' rAmane nyAre yA vAtanI laya thaha tyAre tethe potAnA senApatine gosAvyA ( sadAvittA evaM vayAsI ) masAvIne tene udhuM - ( khipAmeva0 haya gaya jAtra seNNaM sannAhera jAva paccAdipaNaha ) hai devAnupriyA ! tame satvare gheADA, hAthI, ratha ane bahAdUra yAddhAe vALI catura'giNI senA taiyAra kare ane amane khabara Ape. senApatie potAnuM kAma purU karyuM, ane rAjAne sUcanA ApI ke he svAmin! tamArI AjJA pramANe ame senA taiyAra karI dIdhI che. ( taNaM ku bhae hAe sannadra hatthi khaMdha0 sakoraMTa0 seyavaracAmarAhi mahayA mihilaM, majjha majjheNaM NijjAi ) tyArabAda kuMbhaka rAjAe snAna karyuM ane pachI peAtAnA zarIrane yuddhanA sAdhanAthI susajja karyuM. eTale ke rAjAe zastra, anna, Davaca vagere dhAraNa karyAM. te hAthInI upara savAra thayA, rAjAne hAthI upara savAra thayelA Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra priyamANena yuktaH, tathA-udhUyamAnaH vIjyamAnaiH zvatavaracAmarairyukaH tathA-mahA: hayagajarathAdiyuktayA caturaGgiNyA senayA saMparivrataH, sarvaryA saMpannaH tUrIbheryAdivAthamahAnAdena mithilAnagaryA madhyamadhyena 'NijjAi' niryAti-nirgacchati / niryAya videhajanapadasya madhyamadhyena yauva dezAntaH svadezasya sImA vartate, tavopAgacchati, upAgatya 'khaMdhAvAranivesaM ' skandhAvAranivezaM skandhAvArasya zibirasya 'chAvanI ' iti bhASAprasiddhasya nivezaM-sthApana, kurvanti / kRtvA sa kumbhako rAjA jitazatrupramukhAn SaDapi rAjJaH 'paDivAle mANe pratIkSamANaH, yuddhasajjaHyuddhAya sajjaH zastrAstrakavacabandhena yuddhArthamudyataH sanpratitiSThati / tatastadanantaraM 'virAjamAna ho gye| una ke baiThate ho| chatra dhAriyoM ne una ke Upara koraMTa puSpoM kI mAlA se virAjita chatra dhAraNa kiyA cabhara Dhora ne vAloM ne una ke Upara zvata camara Dhora nA prAraMbha kara diyaa| isa prakAra mahAgaja, haya, rathAdi se yukta caturaMgiNI senA se ghire hue apanI pUrNa taiyArIke sAtha mithilo nagarI ke bIcase hokara nikle| (Nigacchi. ttA videhaM jaNavayaM majjhaM majjheNaM jeNeva desa aMte teNeva uvAgacchaha ) nikala kara videha janapada ke bIca se hokara jahAM apane deza kI sImA thI vahAM phuNce| (uvAgacchittA khaMdhAvAranivesaM karei ) vahA pahu~ca kara unhoMne vahIM apanI chAvanI sthApita kara do-( karittA jiyasattU pAmokkhA chappiya rAyANo paDivAlemANe junjhasajjhe paDiciTThai ) bAdameM jitazatru pramukha jaIne chatradhArIoe karaMTa puSpanI mALAthI zobhatuM chatra dharyuM. cAmara DhaLanAra bhue cAmara DhaLavAnuM zarU karyuM. A rIte mahAgaja ya ra vagere temaja citaraMgiNI senA yukta thaIne pitAni pUrI taiyArI sAthe mithilA nagarInI vaccenA rAjamArga uparathI bahAra nIkaLyA. (NigacchittA videhaM jaNavayaM majjhaM majjhaNaM jeNeva desa aMte teNeva uvAgacchai ) nIkaLIne videha janapadanI vacce thaIne jyAM pitAnA dezanI hada hatI tyAM pahoMcyA. * uvAgacchittA khaMdhAvAranivesa karei) tyAM pAMyIna teyAme tyAM senAnI chI nAmI (karitA jiyasattU pAmokkhA chappiya rAyANo paDivAlemANe jujhasajjhe paDiciTThai) . tyArabAda jitazatru pramukha chae rAjAonI pratIkSA karatAM teo tyAM ja yuddhane mATe kammara kasIne rokAyA, For Private And Personal Use Only Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org gAramamRtavarSiNI TIkA a08 kuMbhakakarAjayuddhanirUpaNam kahuM khalu te jitazatrumamukhAH SaDapi rAjAno yatraiva kumbhakastatraivopAgacchati upAgatya kumbhakena rAjJA sA ' saMpalaggA ' saMpalagnAH - yuddhaM kartuM pravRttAcApyabhavan / tatastadanantaraM khalu jitazatrumamukhAH paDapi rAjAnaH kumbhakaM rAjAnaM ' hayamahiyapavaravIraghAiyaniviDiyaciSaddhayachattapaDAgaM / hatamathitamavaravIraghAtita-nipatita cihnadhvajacchatrapatAkaM - hatAH = mAritAH, mathitAH = viloDitAH - tADitAH tathA ghAtitAH ghAtam AghAtaM vyathAM prAptAH pravaravIrAH = mahAbhaTAH, yasya sa hatamathita pravaravIraghAtitaH, ApatvAd ghAvitazabdasya paramayogaH, nipAtitAzcihnadhvajapatAkA yasya sa nipatitacihnadhvajachatrapatAkaH, tataH karmadhArayaH, tamevaMbhUtaM naSTasainyasuryara mityarthaH ' kicchappANovagayaM kRcchramANopagataM kRcchre-kaSTe, mANA ' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir una chahoM rAjAoM kI pratIkSA karate hue ve vahIM para yuddha ke liye kaTibaddha hokara Thaharagaye / (taNaM te jiyasattU pAmokkhA chappiyarAyANo jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti ) itane meM ve jitazatru pramukha chahoM rAjA jahAM ve kuMbhaka rAjA pahu~ce hue the - vahAM A gaye / ( uvAgacchittA kuMbhaeNaM rannA saddhi saMpalaggA yAvi hotthA) Ate hI una logoMne kuMbhakarAjA ke sAtha yuddha karanA prAraMbha kara diyA / ( taraNaM te jiyasattU pamokkhA chappi rAyANo kuMbhayaM royaM hayamahiyapavaravIra ghAiyanivaDiyaciMdhadvayappaDAgaM kicchappANovarAyaM diso disi paDi se hiMti ) yuddha meM una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne kuMbhakarAjA ke kitaneka vIroM ko jAna se mAra DAlA, kitaneka vIroM ko bUrI taraha pITA, aura kitaneka vIroM ko ghAyala kara diyA / tathA rAjacihna rUpa dhvaja patAkA eva chatra usake jamIna para giraadiye| isa taraha usake (taraNaM te jiyasa pAmokkhA chappiyarAyANo jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchati ) eTalAmAM teo chae jItazatru pramukha rAjAe jyAM kuMbhakarAjA hatA tyAM paheAMcyA. ( uvAgacchittA kuMbhaNaM rannA saddhiM saMpalaggA yAvi hotthA ) bhane tethe tarata ja yuddha zarU karI dIdhuM. taNaM te jiyasattU pAmokkhA chappirAyANo kuMbhayaM rAyaM hayamahiya patraravIra dhAiya niviDiya ciMdhaDyapaDAgaM kicchappANovagayaM disodisiM paDiserhiti ) yuddhamAM tee jitazatru pramukha chae rAjAoe kuMbhaka rajAnA keTalAka vIrAne jAnathI mArI nAkhyA, keTalAka vIrAne bhayaMkara rIte TIpI nAkhyA, ane keTalA vIrAne jakhamI banAvI dIdhA temaja rAja cihna rUpa dhvaja For Private And Personal Use Only Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhRta zAtAdharmakathAsUtre upagatA yasya sa kRcchramANopagatastaM prANasaMkaTApannam ' dizaH dizaM ' = ekasyA diza:- aparAM dizaM -' paDiseheMti ' pratiSedhayaMti - nivArayanti tatastadanantaraM khalu sa kumbhako rAjA jitazatrupramukhaiH SaDbhIrAjabhirhatamathita- yAvat pravaravIraghAtita cihnadhvajachatrapatAkaH kRcchaprANopagataH pratiSiddhaH san asthAmA = AtmabalarahitaH, abala: = sainyarahitaH ata eva ' avorie ' - avIryaH = utsAharahitaH / yAvat'AdhAraNijjaM' adhAraNIyam - AtmAdhAryate sthApyate yatra tad dhAraNIyaM, na dhAraNIyamiti vigrahaH, adhAraNIyaM parabalam - atra zatrusainye mamAtmadhAraNamazaktramityarthaH / itikRtvA - evaM vicArya, zIghraM svaritaM yAvat calitaM vegitaM yatraiva mithilA tatraivoprANa bahuta adhika saMkaTa meM par3a gaye / vaha vahAM se dUsarI tarapha bhAganA bhI cAhatA thA to bhI unhoM ne use dUsarI ora bhAgane nahIM diyA / (taeNa se kuMbhae jiyasatta pAmAkkhehiM chahiM rAhahiM hayamahita0 jAMba paDisehie samANe atthAme abale avIrie jAva AdhAraNijamittikaDa sigdhaM turiyaM jAva veiyaM jeNeva mihilA teNeva uvAgacchadda) isa taraha jitazatra Adi chahoM rAjAo se hata mathita tathA dhAtita pravaravIra vAlA aura nipAtita cihna dhvaja patAkA vAlA vaha kuMbhaka rAjA jaba saMkaTa yukta prANavAlA bana gayA aura yuddhabhUmi se dUsarI aura bhAgane ke liye asamartha ho gayA taba Atmabala aura sainyabala se rahita banA huA vaha utsAha rahita ho gayA / evaM parabala ko ajeya mAna kara vahAM se zIghra hI tvarA yukta, vegayukta cAla se jahAM mithilA nagara thI usa tarapha AyA / patAkA-ane chatrane jamIna upara nAkhI dIdhAM. A rIte tenA prANa AphatamAM phasAI gayA. tyAMthI te bIjI tarapha nAsI javAnI taiyArI karatA hata! tyAre jItazatru pramukha rAjAee tene nAsI javA dIdheA nahi. (taraNa se kuMbhae jiyasattU pAmokkhehiM chahiM rAIhiM hayamahita0 jAva paDi sehie samANe atthAme avale avIrie jAva AdhAraNijjamitti kaTTu sigdhaM turiyaM jAtra veiyaM jeNeva mahilA teNetra uvAgacchara ) A rIte jItazatru vagere chae rAjAethI hata, mathita temaja ghAtita saiddhAovALA ane niAtita cihna dhvajA patAkAvALA te ku Mbhaka rAjAnA prANa paNa jyAre AphatamAM phasAI gayA ane raNabhUmimAMthI nAsI javAnI paNa taka gumAvI beThA tyAre AtmabaLa ane sainyabaLa vagara anelA tee sAva nirUsAhI thai gayA. Akhare teee zatrupakSane ajeya samajIne ekadama jaldI vegayukta jhaDapabhera cAlathI jyAM mithilA nagarI hatI te tarapha ravAnA thayA. For Private And Personal Use Only Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mithilAnirodhavarNanam 471 pAgacchati upAgatya mithilAmanupravizati, anumavizya mithilAyA dvArANi 'pihei' pidadhAti AvRNoti / pidhAya 'rohasajje ' rodhasajjaH rodhena zatrubhayAt gamanAgamanamArgamavarudhya sajjaH=rakSAM kurvan tiSThati // sU0 33 // mUlam-taeNaM te jiyasattUpAmokkhA chappirAyANo jeNeva mihilA teNeva uvAgacchati, uvAgacchitA mihilaM rAyahANi NissaMcAraM NiruccAraM savvao samaMtA oraMbhittANaM ciTThati, taeNaM se kuMbhae rAyA mihilaM rAyahANiM ruddhaM jANittA abbhaMtariyAe uvaTTANasAlAe sIhAsaNavaragae tesi jiyasattUpAmokkhANaM chaNhaM rAINaM aMtarANiya chiddANiya virahANiyamammANi ya alabhamANe bahUhiAehi ya uvAehiM ya uppattiyAhi ya veNaiyA ehi ya kammayAhi ya pariNAmiyAhi ya buddhIhiM pariNAmemANe2 kiMci AyaM vA uvAyaM vA alabhamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyA, yaha / imaM ca NaM mallI videharAyavarakannA bahAyA jAva bahahiM khujjAhiM saMparivuDA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kuMbhagassa pAyaggahaNaM karei / taeNaM kuMbhae malliM videharAyavarakannaM No ADhAI no pariyANAi tusiNIe saMciTThai / taeNaM ___ vahAM Ate hI vaha mithilA nagarI meM praviSTa ho gayA / (aNupavisittA mihilAe duvArAI piheha, pihittA rohasajje ciTThai) praviSTa hokara usane mithilA ke dvAroM ko baMda karavA diyA aura zatru ke bhaya se Ane jAne ke mArga ko roka kara apanI rakSA karane meM tallIna ho gayA // sUtra 33 // tyAM AvatAM ja mithilA nagarImAM teo praviSTa thayA (aNupavisittA mihilAe duvArAI pihei, pihittA rohasajje ciTThai) pravezIne temaNe mithilAnA daravAjAone baMdha karAvI dIdhA ane zatrunI bIkathI AvavA javAnA mArgone paNa rokIne potAnI rakSA mATe teo tatpara tha6 gayA. // sUtra " 33" For Private And Personal Use Only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 412 hAtAdharmakathAgasa mallI videharAyavarakannAkubhagaM evaM vayAsI-tubbheNaM tAo aNNadA mama ejjamANaM jAva nivaseha, kiNNaM tubbhaM ajja ohaya maNa saMkappe jAva jhiyAyaha?, taeNaM kuMbhae malliM videharAyavarakannaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA tava kajje jiyasattUppamukhahiMchahiM rAIhiM dUyA saMpesiyA, teNaM mae asakAriyA jAva nicchuDhA, taeNaM te jiyasanapAmokkhA tesiM dUyANaM aMtie eyama soccA parikuviyA samANA mihilaM rAyahANiM nissaMcAraM jAva ciTThati / taeNaM ahaM puttA tesiM jiyasattapAmokkhANaM chaNhaM rAINaM aMtarANi4 alabhamANe jAva jhiyAmi, taeNaM sA mallI videharAyavarakannA kuMbhayaM rAyaM evaM vayAsI-mANaM tumbhaM tAo ! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha, tubbheNaM tAo tesiM jiyasattUpAmokkhANaM chaNhaM rAINaM patteyaM rahasiyaM dUyasaMpese kareha, egamegaM evaM vadaha-tava demi malliM videharAyavarakaNNaM tikaTTa saMjhAkAlasamayaMsi paviralamaNusAMsa nisaMtaMsi patteyaM 2 mihilaM rAyahANi aNuppaveseha aNuppavesittA ganbhagharaesu aNuppaveseha, mihilAe rAyahANIe duvArAiM piheha, pihittA rohasajje ciTThaha, taeNaM kuMbhae evaM0 taM ceva jAva paveseha, rohasajje ciTTai // sU0 34 // TokA- 'taeNaM te ' ityAdi / tatastadanantaraM khalu jiyazatrupramukhAH SaDapi rAjAno yauva mithilA nagarI tatraivopAgacchanti, upAgatya mithilAM rAjadhAnI 'taeNaM te jiyasattU pAmokkhA' ityAdi // TokArtha-(taeNaM) isake bAda (jiyasattU pAmokkhA chappirAyANo jeNeva (taeNaM te jiyasattU pAmokkhA ) ityAdi TIkArtha-(taeNaM ) tyA2 mA (jiyasatta pAmoksvA chappirAyANo jeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti ) For Private And Personal Use Only Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNo TIkA a08 mithilAnirodhavarNanam 'NirasaMcAraM' niH saMcAraM yathA janAnAM pravezanirgamarUpaH saMcArastatra na syAt tathA; 'NiruccAraM ' niruccAraM-una-urdhva caraNa-mAkArasyoparibhAgena gamanAgamanarUpaM janAnAM yathA na bhavet tathA, idaM dUyaM kriyA vizeSaNaM ydvaa-niruccaarm-uccaar| purISaM tadvisartha yajjanAnAM vahirgamanaM tadrahitaM yathA syAt tathA, sarvataH sarvadikSu-samantAt sarvavidikSu ' olaMbhittANaM ' avarudhya veSTayitvA tiSThantisma / .. tatastadantaraM khalu sa kumbhako rAnA mithilAM rAjadhAnImavaruddhAM jJAtvA 'abhaMtariyAe ' AbhyantarikAyAm = abhyantaravartinyAm upasthAnazAlAyAmUAsthAnamaNDape sabhAsthAna ityarthaH, siMhAsanavaragata:-rAjJaH pradhAnAsanasamupaviSTaH, teSAM jitazatrupramukhANAM SaNNAM rAjJAm antarANi-avasarANi, chidrANi-dUSaNAni, vivarAn ekAntAn, marmANi guptadopAn atra cakAro vAkyAlaGkAraparaH, alamamihilA-teNeva uvAgacchaMti ) jitazatru pramukha ve chahoM rAjA jisa tarapha mithilA nagarI thI usa ora baDhe ( uvAgacchittA mihilaM rAyahANi NisaMcAraM NisaMccAraM savaoM samaMtA oraMbhittANaM ciTThati ) vahAM Akara unhoM ne usa mithilA rAjadhAnIko sagha orase ghera liyA-isase manuSyoMkA AnA jAnA ruka gayA-yahAM taka ho gayA ki koI bhI vyakti kAraNa sara bhI bAhara nahIM nikala sakA (taeNaM se kuMmae rAyA mihilaM rAyahArNi rudraM jANittA abbhatariyAe uvaTTANasAlAe sIhAsaMNavaragae) isa ke anantara kuMbhaka rAjA ne apanI rAjadhAnI mithilA nagarI ko zatruoM dvArA ruddha jAnA-taya kile kI bhItara rahe hue sabhAmaMDapa meM sthita siMhAsana para baiThakara vaha (tesiM jiyasattU pAmIkkhANaM chaNhaM rAINa aMtarANi chiddANi ya virahANi ya mammANi ya alabhamANe) una jitazatru pramukha chae rAjao mithilA nagarI tarapha vadhyA. (uvAgacchittA mihilaM rAyahANi NissaMcAraM NisaMcAra sabao samaMtA osaMmittANaM ciTThati ) tyAM mithilA nagarInI pAse AvIne comera teoe ghero nAkhyo. A rIte mANasanI avara javara sadaMtara baMdha thaI gaI. taeNa se kuMbhae gayA mihilaM rAyahANi ruddhaM jANittA anbhaMtariyAe uvahoNasAlAe, sIhAsaNavaragae ) / tyArabAda jayAre kuMbhaka rAjAe potAnI rAjadhAnI mithilA nagarIne zatruo vaDe gherAelI joI tyAre teo killAnI aMdara sabhAkhaMDamAM siMhAsana upara besIne ( tesi jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAINaM aMtarANi chiddANi ya virahANi ya mammANi ya alabhamANe) pA 60 For Private And Personal Use Only Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 khAtAdharmakathAgasUtre mAnaH aprApnuvan , bahubhiH=H, AyaiH iSTasiddhiupAyaiH-sAdhanaizca ' uppattiyAhi' autpattikAbhiH svAbhAvikIbhiH-zAstrAbhyAsena pineva samutpannAbhirityarthaH, 'veNaiyAhi ' vainayikIbhiA-vinayataH prAptAbhiH, ' kammayAhi' kAmikAbhiH abhyAsa labdhAbhizca atrApi cakArA vAkyAlaGkAra bodhakAH, buddhibhiH 'pariNAmemANe 2' pariNamayan pariNamanakurvan-amAtyaiH saha vicArayannityarthaH, kamapi AyaM vA upAyaM vA alabhamAnaH 'ohayamaNasaMkappe ' apahatamanaH saMkalyA vidhvastamanorathaH san yAvat -- jhiyAyai ' dhyAyati ArtadhyAnaM kurvannAstesma / jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ke avasaroM ko, dUSaNoM ko vivaroM ko.... ....evaM guptadoSoM ko dekhane kI tAka meM rahane lagA-parantu jaba apane ina zatruoM ke use avasara dUSaNa Adi dekhane meM nahIM Aye taba usane pahUhi, AyehiM ya, uvAehiM ya, uppattiyAhiM ya, veNaiyAhi ya, kammayAhi ya pariNAmiyAhi ya buddhIhiM pariNAmemANe 2) anekavidha iSTa siddhikAraka upAyoM se unheM parAsta karane kI bAta socI tathA autpattikI, vainayikI, kArmikI evaM pariNAmi kI buddhiyoM se maMtriyoM ke sAtha baiThakara bAra 2 isa bAta kA vicAra bhI kiyA parantu isa sthiti meM use (kiM ci AyaM vA uvAyaM vA alabhamANe) jaba iSTa siddhikAraka koI bhI upAya najara nahIM AyA taba vaha (ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyai) apahata manaH saMkalpa hokara artadhyAna karane laga gayA jitazatru pramukha chae rAjAonA avasarone, dUSaNene, vivarane ane gadha dene jovA mATe lAga jotA besI rahyA. paNa jyAre A kAmamAM paNa te saphaLa thaI zakyA nahi eTale ke zatru pakSanA dUSaNe vagere te jANI zakyA nahi tyAre temaNe (bahUhi, AehiM ya uvAehiM ya uppattiyAhiya, veNaiyAhiya, kammayAhiya, pariNAmiyAhiya, buddhIhiM pariNAme mANe 2) jAtajAtanA ISTa siddhi karanArA upAyathI teone harAvavAnI vAta upara vicAra karyo, temaja autpAtikI, vinacikI, kArmika ane pariNAmika buddhiethI maMtrIonI sAthe besIne vAraMvAra A samasyA upara maMtraNa paNa 41 555 mevI bhI2 tabhI tamAna (kiM ci Aya vA upAya vA alabhamANe ... nyAreTa siddhi maattene| 7 5] BAyaNAya nahi tyAre (ohayamaNa saMkappe jAva jhiyAyai) bhI ina Ata dhyAna 321. sA. For Private And Personal Use Only Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org goradharmAmRtavarSiNI TIkA a08 mithilAnirodhavarNanam 475 ' imaM ca NaM' asmin kAle khalu, atrArSatvAtsaptamyarthe dvitIyA mallI vide harAjavarakanyA snAtA yAvad bahvIbhiH ' khujjAhiM ' kubjAbhiH = vakrasaMsthAnAbhi dasIbhiH saMparivRtA yatra kumbhako rAjA tatraivopAgacchati, upAgatya rAjJaH pAdagrahaNaM - caraNasparzapUrvakaM namanaM karoti / tatastadanantaraM khalu kumbhako rAjA mallIM videharAjavarakanyAM ' No ADhAi ' no Adriyate no parijAnAti, ' mallI samAgatA ' ityapi na jAnAti tUSNIkaH maunabhAvasahitaH saMtiSThatesma / tatastadantaraM duHkhita hone lagA (imaM ca NaM mallI videharAyavarakannA, vhAyA jAva bahUhiM khujjAhiM saMparivaDA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaha ) isI samaya videha rAjavarakanyA mallI kumArI snAna kara vastrAbharaNoM se alaMkRta zarIra hokara aneka vakra saMsthAna vAlI dAsiyoMke sAtha jahA~ kuMbhakarAjA the vahAM AI / (uvAgacchittA kuMbhagassa pAyaggahaNa karei ) Akara usane apane pitA kuMbhaka rAjA ke caraNoM meM name ( taraNaM kuMbhae malli videharAyavarakannaM No ADhAi No pariyANAi, tusiNIe saMciTThA) parantu vyagracitta hone se videha rAjavara kanyA mallI kumArI kA kuMbhaka rAjA ne koI Adara nahI kiyA aura use isa bAtakA hI patA calA ki mallIkumArI AI hai / kevala vaha mauna bhAva dhAraNa kiye hue cupacApa baiThA rahA (taeNaM mallI videharAyavarakannA kuMbhagaM evaM vayAsI ) pitA kI isa paristhiti Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( imaM caNaM mallI videharAyavarakannA vhAyA jAvabahUhiM khujjAhiM saMpari buDA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai ) A arasAmAM videharAjavara kanyA malTIkumArIe snAna kayuM. ane tyAra pachI vastro, AbharaNe temaja alakArothI alaMkRta thaIne ghaNI vakra saMsthAnavALI dAsIenI sAthe kuMbhaka rAjAnI pAse gaI. ( uvAgacchittA kuMbhagassa pAyaggahaNa karei ) mane tyAM bhAne tethe potAnA pitA kuMbhaka rAjAnA caraNeAmAM namana karyuM. ( taraNaM kuMbha malliM videharAyavarakannaM No ADhAi, No pariyANA, tusiNIe saMcivai ) vyAkuLa cittavALA kuMbhaka rAjAe Adara karyo nahi. ke satkAra karyo nahiM thayuM ke mallIkumArI AvI che. videharAjavara kanyA malTIkumArIne rAjAne te mAtra ATaluM ja bhAna rAjA sAva bhUgA thAne mesI 4 2hyA. ( tapaNaM mallI videharAyavara kannA kuMbha evaM vayAsI) pitAnI bhAvI DAsa lene videzavara inyA malTIkumArIe temane pUchyuM ke For Private And Personal Use Only Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E zAtAdharmakathAsUtra mallI videharAnavarakanyA kumbha rAjAnamevaM vakSyamAgaprakAreNa, aba ho-he tAta! yUyaM khalu anyadA anyasmin samaye mAm ' ejjamANaM ' ejamAnAm AgacchantI yAvat -dRSTvA, Adiyadhe, parijAnIya, utsaGge niveseha ' nivezayatha, kiM-kena kAraNena khalu yUyamadyopahatamanaH saMkalpo yAvat-dhyAyatha ArtadhyAnaM kurutha ? tataH mallIvacanazravaNAnantaraM kumbhako rAjA mallI videharAjavarakanyAmevamavAdIhe putri ! evaM khalu tava kArye vivAharUpaM kArya nimittIkRtyarthaH, jitazatrapramukhaiH SaDbhIrAjabhitAH saMpreSitAH, te khalu mayA 'asakAriyA' asatkRtAH anAdRtA ko dekhakara usa videhavararAjakanyA mallikumArI ne una se pUchA-(tumme gaM tAo aNNayA mamaM ejjamANaM jAva niveseha, kiNNa tumbha ajje ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyaha ) he tAta ! pahile jaba kabhI Apa mujhe AtI huI dekhate the to usa samaya merA Adara karate the-mujhe jAnalete the, aura apanI goda meM baiThA lete the-parantu Aja kyA kAraNa hai jo Apa apahatamanaH saMkalpa hokara cintAgrasta baiThe hue hai| (taeNaM kuMbhae malli videharAyavarakannaM evaM kyAsI) isa prakAra suna kara rAjAne apanI videha rAjavara kanyA mallokumArI se kahA( evaM khluputtaa| taba kajje jiya sattUppamukhehiM chahiM rAI hiM dUyA saMpe siyA teNaM mae asakkAriyA jAva nicchUDA, taeNaM te jiyasattU pAmo. kkhA tesi dayANaM aMtie eyamaDhe soccA parikuvidhA- samANA mihilaM rAyahANiM nissaMcAraM jAva ciTThati ) he putri! tumhAre sAtha vaivAhika ( tubbhe NaM tAo aNNayA mamaM ejjamANaM jAva niveseha kiNaM tubhaM ajje ohayamaNa saMkappe jAva jhiyAyaha he pitA! pahelAM game tyAre mane AvI jatA tyAre mAro tame Adara karatA hatA, mane jANI letA hatA ane mane potAnA kheLAmAM besADatA hatA paNa Aje zuM kAraNa che ke tame udAsa thaIne ArtadhyAnamAM beThA che, ( taraNa kuMbhaemalli videharAyavarakanna evaM bayAsI) mA rIte rAga vi. rAjavara kanyAnI vAta sAMbhaLIne teNe kahyuM ke - (evaM khalu puttA taba kajje jiyasattUppamukheM hiM chahiM rAIhiM dUyA saMpesiyA,teNe mae asakkAriyA jAva nicchuDhA, taeNaM te jiyasattU pAmokkhA tesiM yANaM aMtie eyamaDhe soccA parikutriyA samANA mihilaM rAyahANi nissaMcAraM jAva cihati) For Private And Personal Use Only Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 8 mithilAnirodhavarNanam yAvat-asamAnitA apadvAreNa 'nicchUDhA' nikSiptAH-niH sAritAH / tataH khalu te jitazatrupramukhAsteSAM dUtAnAmantike etamartha zrutvA 'parikutriyA' prikupitaa| =atizayena krodhAviSTAH 'samANA' santaH, mithilA rAjadhAnI niHsaMcAra yAvat-niruccAraM sarvataH samantAdavarudhya 'ciTThati' tiSThanti / tatastasmAt kAraNAt khallahaM he putri! teSAM jitazatru pramukhANAM SaNNAM rAjJAM antarANi4 alabhamAno yAvad bahubhirAyairupAyairautpattikyAdibuddhibhizca pariNamayana kamapyAyamupAyaM vA alabhamAna apahatamanaH saMkalpaH san 'jhiyAmi' dhyAyAmi-ArtadhyAnaM karomi / sabandha joDane ke liye jitazatru pramukha chahoM rAjAoMne apane 2 dUta mere pAsa bheje the maiMne unake prastAva ko svIkAra nahIM kiyA aura unake una dUtoMko anAhata evaM asaMmAnita kara mahala ke pIche ke daravAje se bAhira nika lavA diyA una dUtoM se jaba ina jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne isa paristhiti ko sunA to ve bahuta adhika kupita hue| aura isI lIye unhoM ne aba mithilA rAjadhAnI ko saba tarapha ghera liyA hai / jisa kA pariNAma yaha huA ki logoM kA AnA ruka gayA aura vaha kAraNavaza bAhira nahI AtI jAtI hai / (taeNaM ahaM puttA tesi jiyasattU pAmo. kkhANaM chaNhaM rAINaM atarANiM 4 alabhamANaM jAva jhiyAmi ) isaliye he putri ! maiM abhI taka una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ke antara Adi ko-avasara Adi ko dekhane kI tAkameM rahA AyA-parantu mujhe usakA he puSyi! jitazatru pramukha chae rAjAoe tamArI sAthe lagna karavAnA vicArathI mArI pAse te nekalyA hatA. meM temanA prastAvane svIkAryo nahi ane temanA datene anAdara ane asaMmAna karIne mahelanA pAchaLanA nAnA bAraNethI teone bahAra kaDhAvI mUkyA. pitAnA phatenI pAsethI A badhI vigata jANune jItazatru pramukha chae rAjAo khUba ja gusse thayA, ane have teoe mithilA nagarIne cAre bAjuthI gherI lIdhI che. tenA pariNAme lekanI avara javara baMdha thaI gaI che. keIpaNa kAraNasara loko bahAra jaI zaktA nathI evI bhayaMkara paristhiti lI che. (taeNaM aha puttA tesiM jiyasattU pAmokkhANa chaNhaM rAINa aMtarANi alabhamANe jAva jhiyAmi) eTalA mATe he putri ! hajI sudhI paNa huM jItazatru pramukha chae rAjAonA antara vagerene eTale ke avasara vagerenI lAgamAM rahyo paNa mane For Private And Personal Use Only Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 478 zAMtAdharmakathAsUtre tatastadanantaraM khalu sA mallI videharAjavarakanyA kumbhakaM rAjAnam evaM = vakSyamANaprakAreNa, avAdIt - he tAta ! yUyaM khalu mA apahRtamanaH saMkalpo yAvatdhyAyatha, he tAta ! yUyaM khalu teSAM jitazatrumamukhANAM SaNNAM rAjJAM pratyekaM rahasi dUtasaMpreSaNaM kuruta, ekaikaM pratyevaM vadata - ' tava tubhyaM dAsyAmi mallIM videharAjavarakanyAm ' iti kRtvA = ityuktvA, sandhyAkAlasamaye - sUrye'staMgate sati 'paviralamaNUsaMsi ' praviralamanuSye mArgAdau kAcid kvacid praviralA alpA manuSyA yatra sa tathA tasmin, rAtrisadbhAve satotyarthaH tathA nizAnte=jana kalakale dhvanirjite, koI bhI chidra Adi nahIM mila rahA hai| maiMne aneka vidha upAyoM se unheM parAsta karane kA vicAra bhI kiyA - autpatti kI Adi buddhiyoM se sacivoM ke sAtha unheM vaza karane kI maMtraNA bhI kI parantu mujhe kacha bhI upAya inheM vaza yo parAsta karane kA najara nahIM A rahA hai-ataH apahRtamanaH saMkalpa vAlA banA huA maiM isa samaya cintAgrasta ho rahA hU~ / (taeNaM sA mallI videharAyavara kannA kuMbhayaM rAyaM evaM vayAsI) isa prakAra apane pitA kuMbhaka rAjA kI bAta sunakara usa videharAjavara kanyA ne una se kahA - ( mANaM tubhe tAo ! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha) he tAta ! Apa apahRta manaH saMkalpa hokara yAvat cintita na bane maiM isa viSaya meM Apako upAya batalAtI hU~ (tumbheNaM tAo tesiM jiya sattU pAmokkhANaM chaha tyAgaM patteyaM rahasiyaM dUya saMpese kareha ) he pitAjI ! vaha upAya yaha hai ki Apa una jitazatru pramukha rAjAoM meM se pratyeka rAjA ke pAsa ekAnta meM apanA dUta atyAra sudhI temanuM eka pazu chidra ( khAmI ) nI jANa thaI zakI nahi. ghaNA upAyAthI temane harAvavAnA vicAro pazu meM karyo che, autpattikI vagere buddhiethI maMtrIenI sAthe vicAraNA paNa karI che paNu mane tene svAdhIna manAvavA ke harAvavA mATenA koI eka paNa upAya jaNAtA nathI. ethI apahatamana: saMkalpavALA huM AdhyAnamAM tallIna thaine beTho chuM. ( sarvAM sA mallI videharAyavara kannA kuMbhaya rAya evaM vyAsI) mA rIte peAtAnA pitA kuMbhaka rAjAnI vAta sAMbhaLIne videharAjavara kanyAe temane kahyuM ke( mA NaM tubbhe tAo ! ohayamaNasaM kaMpA jova jhiyAyaha ) De tAta ! atyAre tame ciMtAmagna che. eTale tene dUra karavA mATe huM eka upAya batAvuM chuM. (tubbheNa tAo tesiM jiyasattU pAmokkhANaM chaNheM rAyANaM patteya rahasiya dUyasa pese kareha ) he pitA ! tubhe zatru pramukha shbnme|bhaaNdhii hare rAjanI pAse ekAMtamAM peAtAnA dUta mAle. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 8 mithilAnirodhavarNanam 459 pati nizAnte janAnAM nidropagatatvena sarvathA janadhvanisaMcArarahite yasmin kAle ko'pi mArge dUtaM na pazyediti bhAvaH, pratyekaM mithilA rAjadhAnImanupravezayata, anupravezya garbhagRheSu abhyantaravartibhavaneSu anupravezayata, tatto mithilAyA rAja. dhAnyA dvArANi pidhatta, AcchAdayata pidhAya rodhasajjA-rodhena pratirodhenA''tmarakSAM kurvan tiSThata / tataH=mallIvAkyazravaNAnantaraM khalu kumbhako rAjA mallyA bhejiye ( egamegaM evaM yadaha-tava demi malliM videharAyavarakaNNaM ttikaTu saMjhAkAlamamayaMsi pavirala maNUsaMmi nisaMtasiM paDi nisaMtaMsi patteyaM 2 mihilaM rAyahANiM aNuppaveseha) vaha dUta jAkara una pratyeka se aisAkahe ki hama apanI putrI videha rAjavara kanyA mallI kumArI tumheM deNgeN| aisA kahakara ( dUtoM se kahalavA kara ) phira una rAjAoM meM se pratyeka rAjA ko Apa aise saMdhyAkAla ke samaya meM-jaba ki sUrya bilakula asta ho gayA ho-rAtri kA samaya A gayA-ho mArga meM bhI kahIM kahIM para hI thor3e se manuSya kA saMcAra ho rahA ho-makAna bhI manuSyoM kI kala kala dhvani se rahita ho cuke hoM-saboM ke nidrAdhIna bana jAne se jina meM se jana dhvani bilakula hI nahIM prakaTa ho rahI ho apanI mithilA nagarI meM ghulavAI ye-unheM praveza karAIye (aNuppavesittA gambhagharaessu aNuppaveseha, mihilAe rAyahANIe duvArAI piheha pihittA rohasajje ciTThaha taeNaM kuMbhae evaMtaM ceva jAva pave seha, rohasajje ciTThaha ) praveza karavA kara unheM Apa garbha gRhoM meM-ThaharA dIjiye / (egamegaM evaM vadaha taba debhi malli videharAyavarakaNNaM tikaTu saMjhAkAla samayasi paviralamaNUsaMsi nisaMtasiM paDinisaMtasi patteyaM 2 mihilaM rAyahAgi aNuppaveseha ) te dUta temanI pAse jaIne darekane A pramANe kahe ke amArI kanyA videharAjavara kanyA malIkumArI tamane ApIzuM. A pramANe dUta vaDe darekanI pAse saMdeza mokalIne te rAjAomAMthI darekane tame saMdhyAkALanA samaye jyAre suraja barobara asta thaI gaye hAya, rAtrino vakhata thaI gaI hoya, mArgamAM bahu ja thoDA mANasanI avara javara thavA mAMDI hoya, mANasanA ghoMghATathI ghare paNa jyAre zAMta thaI gayA hoya tyAre mithilA nagarImAM bolAve. ( aNuppavesittA gabbhagharaesu aNuppaveseha, mihilAe rAyahANIe. duvArAI pihittA rohasajje ciTThaha taeNaM kuMbhae evaM0 taM ceva jAva paveseha, rohasajje ciTThai) belAvIne teone tame garbhagRhamAM roke, For Private And Personal Use Only Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 580 hAtAdharmakathAsa videharAjavarakanyAyA evam ukta prakAreNoktaH san tadeva-tathaiva kRtvA yAvatmitazatrumamukhAn SaDapi rAjJaH pravezayati, prozya rodhasajjastiSThati ||muu034|| mUlam-taeNaM te jiyasattUpAmokkhA chappiyarAyANo kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jalaMte sUrie jAlaMtarehiM kaNagamayaM matthayAchiDDe paumuppalapihANaM paDimaM pAsai, esaNaM mallI videharAyavarakaNNattikadda mallIe videharAyavarakannAe rUve ya jovaNe va lAvaNNe ya mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavaNNA aNimisAe diTTIe pehamANA2 ciTThati / taeNaM sA mallI videharAyavarakannA pahAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA bahahiM khujAhiM jAva parikkhittA jeNeva jAlagharae jeNeva kaNayapaDimA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tIse kaNagapaDimAe matthayAo taM paumaM uvaNei, taeNaM gaMdhe NiddhAvai, se jahAnAmae ahimaDeti vA jAva asubhatarAe ceva / taeNaM te jiyasanUpAmokkhA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhi___ bAda meM mithilA rAjadhAnI ke dvAroM ko banda karavA dIjiye / isa prakAra unheM yahAM roka kara Apa apanI Atma rakSA kariye / mallI kumArI ke ina vacanoM ko sunane ke bAda kuMbhaka rAjA ne videha rAjavara kanyA usa apanI putrI mallIkumArI ke kahe anusAra vaisA hI kiyA / arthAt datoM dvArA una saba ko apane yahAM bulavA liyA evaM unheM tala gharoM meM ThaharA diyA / sUtra " 34" tyAra pachI mithilA rAjadhAnIne daravAjA baMdha karAvaDAvI de, A rIte teone ahIM baMdha karIne tame AtmarakSA kare. videharAjavara kanyA mallIkumArInA vacane sAMbhaLIne kuMbhaka rAjAe teNIe kahyuM te mujaba ja karyuM. eTale ke te vaDe te badhAne pitAne tyAM bolAvI lIdhA ane garbhagRhamAM tamAna zahI sIdhA. // sUtra " 34 " // For Private And Personal Use Only Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kI anagAradharmAmRtavarSiNa TI0 a0 8 kanakamayapu lisvarUpanirUpaNam bhUyA samANA saehiM 2 uttarijaehiM NAsAI piti, pihittA parammuhA ciTThati, taeNaMsA mallI videharAyavarakannA te jiyasatRppAmokkhe evaM vayAsI - kiSNaM tubbhaM devANupiyA ! sarahiM2 uttarijjehiM jAva parammuhA ciTThaha ?, taeNaM te jiyasattUpAmokkhA mallI videharAyavarakannaM evaM vayaMti - evaM khalu devANu - ppie ! amhe imeNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA sapari jAva ciTThAmo / taNaM mallI videharAyakannA te jiyasattUpAmokkhe evaM vayAsI - jai tA devANupiyA ! imIse kaNaga0 jAva paDimAe kallA kalli tAo maNuNNAo asaNa pANa khAimasAimAo egamege piMDe pakkhippamANe 2 imeyArUve asubhe poggala pariNAmeM immassa puNa orAliya sarIrassa khelAsavassa vaMtAsavvassa pittAsavasta sukka soNiya prayAsavassa durUva UsAsanIsAsassa durUvamuttaiyapurisapuNNassa saDaNApaDaNa viddhaMsaNadhammassa kerisae pariNAme bhavissai ?, taM mA NaM tubbhe devANupiyA ! mANussa esu kAmabhogeSu sajaha rajjaha gijjhaha mujjhaha ajjhovavajjaha, evaM khalu devAppiyA ! tumhe amhe imAo tacce bhavaggahaNe avaravidehavAse salilAvaiMsi vijae vIyasogAe rAyahANIe mahabalapAmokkhA sattavi ya bAlavayaMsayA rAyANI hotthA, sahajAyA jAva pavvaiyA, taraNaM ahaM devANuppiyA ! imeNaM kAraNeNaM itthInA magoyaM kammaM nivvattemi jaiNaM tubbhaM cotthaM uvasaMpajjittANaM viharai, taraNaM ahaM chaddhaM uvasaMpajjittANaM viharAmi, zA: 61 For Private And Personal Use Only Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharma thAsUce sesaM taheva savvaM, taeNaM tumbhe devANuppiyA ! kAlamAse kAlaM kiccA jayaMte vimANe uvavaNNA, tatthaM NaM tubbhe desUNAI battIsAiM sAgarovamAiM ThiI, taeNaM tubbhaM tAo devaloyAo aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbUddIvejAva sAiM2 rajAiM uvasaMpajjittANaM viharai, taeNaM ahaM devANuppiyA! tAo devaloyAo Au. kkhaeNaM jAva dAriyattAe pnycaayaayaa| kiM tha tayaM pamhaTuM jaM tha tayA bho jayaMta pavarAMma / vutthA samayaM nibaddhaM devA ! taM saMbharaha jAi ||suu035|| TIkA-'taeNaM te' ityAdi / tatastadanantara khalu te jitazatrupramukhAH SaDapi rAjAnaH kalye-dvitIyadivase pAuppabhAyAe' pAduH prabhAtAyAM prAdurbhUtaH saMjAtaH, prabhAtaH-prAtaH kAlo yasyAH sA prAduH prabhAtA tasyAm avasAnaM prAptA. yAmityarthaH rajanyAM-rAtrau, ' jalaMte surie ' jvalati-udite sUrye, suvarNanirmitAM mastakachidrAM-mastakoparibhAge chidrayuktAM 'paumuppalapihANaM' padmotpalapidhAnA= chidropari kamalAcchAdanayuktAM, pratimAM-pratikRtiM pazyanti, dRSTvA, ' eSA-khalu mallI videharAjavarakanyA vartate ' iti kRtvA itijJAtvA, mallyA videharAjavara... taeNaM te jiyasattU pAmokkhA ityaadi| TIkArtha-(taeNa) isake bAda (te jiyasattU pAmokkhA chappiyagayANo kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jalaMte sUrie) una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne dUsare dina jaba rAtri samApta ho cukI aura sUrya kA udaya acchI taraha ho cukA taba ( jAlaM tarehiM ) khiDakiyoM ke randhroM se (kaNagamayaM matthayachiiDaM paumuppalapihANaM paDimaM pAsai) kanaka maya usa pratikRti ko ki jisa ke mastaka meM chidra thA aura vaha chidra jisa ( taeNa jiyasattU pAmokkhA ityAdi / sAtha-(taeNa) tyA24 (te jiyasattU pAmokkhA chappiyarAyANo kalla pAuppabhayAe rayaNIe jalate surie) tataza prabhubha cha rAjamAye bhIra hivase nyAre rAta pUrI 45 ane sUra08 madhya pAbhyo tyAre ( jAla'tarehi) mArImonA AyAmomAMthI (kaNagamayaM matthayachiDDU pa'muSpalapihANa paDima pAsai) renA bhAyAmai sie. tutI sonAnI prAtati (bhUti) 24. ( esaNaM mallI videharAyavarakaNNattikadu mallIe videharAyavarakannAe sve ya For Private And Personal Use Only Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavaSiNI TI0 bha08 kanakamayaputalisvarUpanirUpaNam l kanyAyA rUpe manohArAkAre ca yauvane vayasi lAvaNye-yauvanavayojanitakAntivizeSe ca mUrchitA-rUpayauvanalAvaNyadarzanena mohitAH, 'giddhA' gRddhAH lolupAH, 'gaDhiyA' grathitAH-nibaddhacittA, adhyupapannA atyantAsaktAH animepayA nimeSapAtarahitayA dRSTayA prekSamANAH 2 anukSaNaM punaH punarvilokayantastiSThanti sma / tatastadanantara khalu sA mallI videharAjavarakanyA snAtA yAvat-saliMkAravibhUSitA vahIbhiH kubjikAbhi vit-dAsIbhiH 'parikkhittA' parikSitA pariveSThitA yatraiva jAlagRhaM gavAkSayuktaM gRhaM, yatraiva kanakapratimA svakIyA suvarNakA padmotpala se DhakA huA thA dekhA (esaNaM mallI videha rAyavara kaNNa tti kaTu mallIe videha rAyavarakannAeM rUve ya jovaNe ya lAvaNNe ya mu. cchiyA giddhAgaDhiyA ajjhovavaNNa aNimisAe diTThae pehamANA raciTuMti dekha kara are ! yaha to videha rAjavara kanyA mallI kumArI haiM, aisA jAna kara ve saba usa videha rAjavara kanyA mallIkumArI ke rUpa yauvana evaM lAvaNya para mUJchita ho gaye-mohita ho gaye, lolupa ho gye| una meM una kA citta baMdha gyaa| isa taraha atyaMta Asakta hokara ve saba ke saba animeSa dRSTi se bAra 2 usa kI tarapha dekhate rahe / (taeNa sA mallI videharAyavarakanA bahAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA bahahiM khujjAhiM jAva parikkhitto jeNeva jAlagharae jeNeva kaNayapaDimaM teNeva uvAgacchai ) isa ke pazcAt videha rAjavara kanyA mallIkumArI snAna Adi kara ke samasta alaMkAroM se vibhUSita zarIra ho aneka kubjaka saMsthAna vAlI dAsiyoM ke sAtha 2 jahAM vaha jAla gRha aura usa meM bhI jovaNe ya lAvaNye ya mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavaNNA aNimisAe diTThIe pehamANA 2 ciTThati ) joIne "are A te videharAjavara kanyA malIkumArI ja che." Ama jANIne teo badhA videharAjavara kanyA mallIkumArInA rUpa yovana ane lAvazyanA prabhAvathI mUchita thaI gayA. meM hita thaI gayA. lelupa thaI gayA. temAM temanuM citta coMTI gayuM. A rIte khUbaja Asakta thaine teo badhA vAraMvAra tenI tarapha jatA rahyA. (taeNaM sA mallI videharAyavarakanA bahAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA bahUhi khu. jjAhi jAva parikkhittA jeNeva jAladharae jeNeva kaNayapaDimaM teNeva uvAgacchai) tyArapachI videharAjavara kanyA malIkumArIe nAna vagere patAvIne badhA alaMkArothI pitAnA zarIrane zaNagArIne ghaNu kuka (kubaDA) sasthAnavALI hAsIonI sAthe jyAM te jAla ha ane temAM paNa jyAM te senAnI pratimA For Private And Personal Use Only Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA mayI pratikRtiH, tatraivopAgacchati, upAgatya tasyAH kanakamatimAyAH mastakAt tat-pidhAnarUpaM padmam 'avaNei' apanayati-durIkaroti, padmApasAraNena kanakamaya. pratikRtemastakoparisthitarandhramudghATayatItyarthaH / tatastadanantaraM khalu gandhaH-durabhigandhaH, "NiddhAvai' nirdhAvati zIghra bahiniHsarati, tad yathA nAmakamtathAhi-yathA-'ahimaDeti vA ' ahimRtaka iti vA mRtasarpasya tIvradurgandhaH prasa. rati, tadvadityarthaH, sa yAvat-gomRtakatra, zvamRtakaivetyAdibodhyam 'etovi' etasmAdapidurgandhAt azubhatara eva-atyantaM mano vikRtijanakastIvrataro duHsahazcaiva varttate / tata khalu te nitazatrupramukhAstenAzubhena gandhenAbhibhUtAH santa svakai svakairuttarIyaiH uttarIyavastraiH, 'NAsAI' nAsikAH pidadhati-AcchAdayati pidhAya "parammuhA' parAGmukhAH parAvartitamukhAstiSThantisma / jahAM vaha suvarNamayI pratimA thI vahAM AI / (uvAgacchittA tIse kaNagapaDimAe matthayAo taM parama avaNei) vahAM Akara ke usa ne usa kanaka maya putalI ke mastaka se usa kamala ko haTAyA (taeNaM gaMdhe NiddhAvai ) Dhakkana ke haTate hI usa meM se bahuta bhArI durgandha nikalI ( se jahAnAmae ahimaDeti vA jAva asubhatarAe ceva ) vaha durgadha aisI azubhatara thI ki jaisI mare hue sarpa ke sar3e zarIra kI hotI hai tathA gomRtaka evaM zvamRtaka, kI hotI hai / (taeNaM te jiyasattU pAmokkhA teNaM asubheNa gaMdheNa abhibhUyA samANA saehiM 2 uttarijjehiM NAsAI piheMti ) usa durgadha ke nikalate hI una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne apane 2 uttarIya vastrAMcaloM se apanI 2 nAMka ko Dhaka liyaa| (bhUti) tI tyAM 5. (AgacchitA tIse kaNagapaDimAe matthayAo tapauma) avaNe) tyAM mAvIna to te sonAnI pratibhA52 2 sonAnA bhagavA aisey GghAu (taeNa gaMdha NiddhAvai ) i 62 thatain temAMthI satyata bha25 dudha nIja sAmI. se jahAnAmae ahimaDeti vA jAva asubhatarAe theva) te gadha eTalI kharAba hatI ke marelA sApanA saDI gayelA zarIranI temaja gemRtaka ane zvamRtakanI hoya che. (taeNaM te jiyasattU pAmokkhA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA sae. hiM 2 uttarijjehiM NAsAI piheMti ) durgadha bahAra AvatAnI sAthe ja jItazatru pramukha chae rAjAoe pitAnA uttarIyavastranA cheDAthI pipitAnuM nAka DhAMkI dIdhuM. For Private And Personal Use Only Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtapaNI TI0 a0 8 kanakamayaputtalisvarUpanirUpaNam ma tatastadantaraM khalu sA mallI videharAjavarakanyA tAn jitazatrupramukhAn rAjJa evaM = vakSyamANaprakAreNAvAdIt he devAnupriyAH ! kiM= kena kAraNena khalu yUyaM svakairuttarIyai yAvat-nAsikAH pidhAya parAGmukhAstiSTatha ?, tataH khalu te jitazapramukhADA malloM videharAjavarakanyAm, evaM vakSyamANaprakAreNa vadanti he devAnupriye ! evaM khalu vayamanenAzubhena-aniSTatareNa durabhiNA gandhena, abhibhUtAH santaH strakaiH 2 yAvat - uttarIyaiH svastra nAsikAM pidAya parAGmukhAH, 'ciTThAmo ' tiSThAmaH sthitAH smaH / (pihittA parammuddA citi' taraNaM sA mallI videharAyavarakannA te jiyasattU pAmokkhe evaM vayAsI) aura dUsarI tarapha mukha karake baiTha gaye / jaba mallI kumArI videharAjavara kanyA ne unheM isa prakAra dekhA to vaha bolI- (kiSNa tumbhaM devANuppiyA ! saeNhi~ 2 uttarijjehiM jAva paramhA ciTThaha taNa te jiyasattU pAmokkhA mallI videha rAyavara kannaM evaM vayaMti ) he devAnu priyo ! Apa loga kyoM apane apane uttarIya vastroM se apanI 2 nAka ko Dhaka kara aura putalI kI aura se mu~ha pherakara baiTha gaye haiM / mallI kumArI videharAjavara kanyA kI isa prakAra bAta suna kara una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne usase aisA kahA ( evaM khalu devANuppie amhe imeNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM 2 jAva ciTThAmo ) he devAnupriye ! hamalogo se yaha azubha gaMdha sahana nahI ho rahI hai ataH hama loga apane 2 uttarIya (pihittA parammuddA citi taeNaM sA mallI videharAyavarakannA taM jiyasattU pAmokkhe evaM vayAsI ) ane teo badhAM mAM pherIne besI gayA. jyAre viharAjavara kanyA mallIkumArI teone A pramANe karatAM joyA tyAre teNe kahyuM-- ( ki tu devANupiyA ! saehi 2 uttarijjehiM jAva parammuhA ciTThaha taraNaM te jiyasattU pAmokkhA malliM videharAyavara kannaM evaM vayaMti ) he devAnupriyA:! tame leAkeA zA kAraNathI peAtAnuM nAka uttarIyavasranA cheDAthI dAkhIne pratimAnA taraphathI mAM pheravI besI gayA che? videharAjavara kanyA malTIkumArInI A vAta sAMbhaLIne jItazatru pramukha chae rAjAoe tene kahyuM-- ( evaM khalu devAzuppie amhe imeNaM asubheNaM gheNaM abhibhUyA samAjA sahi 2 jAva cihnAmo ) For Private And Personal Use Only Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAhine - tatastadanantara teSAM rAjJAM vacanaM zrutvA khalu mallo videharAjavarakanyA tAn jitazatrupramukhAn rAjJaH pratyevamavAdI-he devAnupiyAH ! yadi tAvat asyAM kanaka mayyAM yAvat-matimAyAM 'kallAkalli' kalyAkalye pratidivasaM tasmAd manojJAd azanapAnakhAdyasvAdyAt-caturvidhA''hArAd ekaikaH piNDaH-prAsaH prakSipyamANaH' ayametadrUpaH manovikRtikArakastIvrataro duHsaho durgandhaH, azubhaH aniSTataraH pudgalapariNAmo jAtaH, tarhi punaraudArikazarIrasya zleSmAsravasya yasmAt kaphapasrAvo bhavati tasya, vAntAsravasya vAntam-udgINaM tasyAsravaH prasrAvo yasmAd bhavati tasya, pittAsravasya-pittasyAsro niH saraNaM yAvat tsyetyrthH| tathA zukrazoNitapUyAsravasya dUrupocchvAsa niHzvAsasyabAhyavAyugnahaNamucchvAsaH, zarIrAntargatasya vanAcaloM se nAka Dhaka aura isa tarapha mu~ha kara phera kara paiTa gaye haiN| (taeNaM mallo videharAyavara kannA te jiyasattU pAmokkhe evaM vayAsI) Isa ke anantara videharAjavara kanyA mallI kumArI ne una jitazatru pramukha rAjoM se kahA-(jaitA devANuppiyo! imIse kaNaga * jAva paDimAe kallA kalli tAo mANuNagAo asaNapANakhAimasAimAo egamege piMDe pakkhippamANe2 imeyArUve asubhe poggalapariNAme) he devAnupriyo ! isa kanakamayI putalI meM manojJa azana, pAna, khAdya evaM svAya rUpa caturvidha AhArakA DAlA gayA ekara grAsa jaba isa prakArakA manovikRti janaka azubha tara pudgala pariNAmarUpa durgadhavAlA bana gayA hai to| (imassa puNa orAliyasarIrassa khelAsabassa vatAsavassa pittAsavasma sukkasoNiyapUyAsavassa UmAsanIsAsassa durUvamuttapuDya he devAnupriye ! A kharAba gaMdha amArA mATe asahya thaI paDI che. ethI ame pitAnA uttarIyanA cheDAthI nAka dabAvIne ane A taraphathI bhAvAne mesI gayA chIme. (taeNaM mallI videharAjayara kannA te jiyasattU . pAmokkhe evaM vayAsI) tyA25chI viharA2 nyA bhasI bhArI taza pramukha rAjAone kahyuM ke (jaitA devANuppiyA ! imIse kaNaga0 jAva paDimAe kallA kalli tAo maNuNgAo asaNa pANakhAima sAimAo egamege piMDe pakkhippamANe 2 imeyAsve anubhe poggalapariNAme ) .. vAnupriyo ! mA sonAnI pUtImA bhanosa mazana, pAna, mAdha ane svAda rUpa cAra jAtanA AhArane naMkhAele eka eka keLIye jayAre : A pramANe ane vikRtijanaka azubhatara pudgala pariNAma rUpa durgadhavALe thaI gayA che tyAre For Private And Personal Use Only Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a08 kanakamayaputtalisvarUpanirUpaNam 187 vAyonirgamanaM niH zvAsaH tau dUrUpAvaniSTau yasya sa tathA, tasya darUpamUtrapUtikapurISa pUrNasya-rUpeNa pUtikena aniSTagandhavatA purISeNa pUrNasya, tathA tatrazaTanapaTanavidhvaMsanadharmasya-zaTanaM-kuSThAdirogAmulyAdeH patanaM jarAdinA zaithilyaM, vidhvaMsanaM nAzaH ete zaTanAdayo dharmAH svabhAvA yasya sa tasya, kIdRzaH pariNAmo bhaviSyati? azanAyAhArAdudhdhRtasyaikaikagrAsasya pratidivasaM pratikRtau prakSiptasya yadi purisa puNNassa maDaNa paDaNa viddhaMsaNa dhammassa ke risae pariNAme bhavi. ssA) isa audArika zarIra kA pudgala pariNamana usakI apekSA bhI adhikatara aniSTa durgadha vAlA nahIM hogA kyA ? avazya hogA-kyoMkI yaha kapha kA Azraya bhUta hai / samaya 2 para isase vamana kA nissaraNa hotA rahatA hai / pitta bhI isa se nikalatA rahatA hai / zukra, zoNita, evaM pIva isa meM bAhira bahatA hai| isakA jo zvAsa aura ucchvAsa haiM ve mahA durUpa-aniSTanara haiN| yaha durUpa mUtra evaM aniSTa gaMdha vAle mala se sadA bharA rahatA hai / yaha zadana, paTana, tathA vidhvaMsana dharma vAlA haiM / kuSThAdi roga dvArA jo isa ke aMguli Adi avayava gira jAte haiM usa kA noma zaTana hai / jvarAdi avasthA se jo isameM zithilatA A jAtI hai usa kA nAma patana hai| nAza hone kA nAma vidhvaMsana hai| kAraNa isa kA isa prakAra hai ki azanAdi rUpa caturvidha AhAra se utpanna hue eka 2 grAsa kA jo pratidina isa pratikRti meM prakSipta kiyA jAtA hai . ( imassa puNa orAliya sarIrassa khelAsavassa battAsavassa pittAsavassa sukka soNiya pUyAsavassa durUva usAsanIsAsassa durUvamutta pUiyapUrisa puNNassa saDaNapaDaNa viddhaMsaNa dhammassa kerisae pariNAme bhavissai) / A dArika zarIranuM pudgala pariNamana tenA karatAM paNa vadhu aniSTa dudhavALuM thaze nahi? are ! cakkasa thaze. kemake A kaphanuM Azraya che. AmAMthI vAraMvAra vamananuM nissaraNa thatuM rahe che. pitta paNa AmAMthI nIkaLatuM rahe che. zukra, zeNita (lohI) ane parU AmAMthI bahAra vahetuM rahe che. AmathI enA zvAsocchavAsa mahA durUpa aniSTatara che. A zarIra durUpa mUtra ane aniSTa dudhavALA maLathI hamezA bharAeluM rahe che. A zarIra zaTana, patana, temaja vidhvaMsana dharmavALuM che. koDha vagere roga vaDe je zarIranA AMgaLI vagere avayavo kharI paDe che tenuM nAma zaTana che. ghaDapaNane lIdhe zarIramAM je zithilatA Ave che tene patana kahevAya che. nAza thavuM te vidhvaMsana kahevAya cheAnuM kAraNa batAvavAmAM Avela keLiyo je eka eka karIne dararoja A pUtaLImAM nAkhavAmAM Avyo che. te jyAre AvuM tIvra aniSTatara durgaMdha For Private And Personal Use Only Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Ma jJAtAdharmakathAsUtre 4 6 pulapariNAmastIvrataro'niSTatarodurgandhaH prasarati, tarhi punarasyaudArikazarIrasya zleSmA dinAnAvidhamalapUrNasya zaTanapatanadhvaMsana svabhAvasya pulapariNAmastasmAdatosdhikataro'niSTadurgandho bhaviSyatItyarthaH / tasmAt he devAnupriyAH / yUyaM khaDa mAnuSyakeSu kAmabhogeSu mA ' sajjaha' mA sajjata - saGga no kuruta, ityasya pratyekamapisambandhaH / ' rajjaha' rajyata - rAgaM mA kuruta, gijjhaha ' gardhadhvam gRddhiM tRSNAM mA kuruta, 'rujjhaha' muhyata mohaM no kuruta viSayadoSa mA vismaratetyarthaH, ' ajjhovavajjaha ' adhyupapadyadhyam = kAmabhogAnAM dhyAnaM mA kurute - sparthaH / he devAnupriyAH / evaM khalu yUyaM vayamitastRtIye bhavagrahaNe aparavidehavarSe pazcimIya mahAvidehakSetre salilAvatyAM salilAvatInAmake vijaye vItazokAyA~ rAjadhAnyAM mahAbalapramukhAH saptApi ca bAlavayasyA rAjAnaH = rAjakulagRhIta janmAnaH yadi isa prakAra kA tIvra aniSTatara durgaMdha rUpa pudgala pariNAma hai to phira isa audArika zarIra kA ki jo ileSmAdi nAnA vidha mala se paripUrNa ho rahA hai tathA zaTana paTana evaM vidhvaMsana jisa kA svAbhAvika dharma hai pudgala pariNAma isa se bhI adhika tara aniSTa durgaMdha vAlA hI hogA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mA , ! ( taM mANaM tugbhe devANupiyA | mANussaesu kAmabhogeSu sajjaha, rajjaha gijjhaha, mujjhaha, ajjhovavajjaha) isaliye he devAnupriyoM / tuma loga manuSya bhava saMbadhI kAma bhogoM meM mata pha~so, una meM rAga bhAva mata karo tRSNA mata baDhAo, mugdha mata bano aura na ina kA dhyAna hI karo / ( evaM khalu devANupiyA ! tumhe amhe imAo tacce bhavaggahaNe avara videhavA se salilAbAIsi vijae bIyasogAe rAyahANIe maha kala pAmokkhA sattaviya bAlavayaMsayA rAyANo hotthA ) he devAnupriyoM ! For Private And Personal Use Only rUpa pudgala piraNAmavALuM thAya tyAre A audArika zarIranuM ke je zleSma vagere ghaNA maLeAthI bharAeluM che--ane zaTana, patana, ane vidhvaMsana jenuM svAbhAvika dhama che-pudgala piraNAma enA karatAM paNa vadhu aniSTa du dhavALuM haze ja. ( taM mA NaM tubhe devANupiyA | mANussarasa kAmabhogesu sajjada; rajjaha gijjhaha, mujjhaha, ajjhovavajjaha ) ethI hu devAnupriye ! tame manuSyabhavanA kAma bheNemA phasAze nahi, temAM rAga utpanna kare nahi, tenA prati tRSNAnuM vaddhana karI nahi, mugdha thAo nahi ane tenA koi divasa paNa vicAra kare ja nahi. ( evaM khalu devANupiyA ! tumhe amhe imAo tacce bharagahaNe avaravideha bAse salilAvaIsi vijae vIyasogAe rAyahANIe mahavvalapAmokkhA sattaviya bAlavayaMsayA rAyANo hotthA ) Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 kanakamayapupta lisvarUpanirUpaNam " hotthA' saMjAtAH kIdRzAH ? ityAha- ' sahajAyA" sahajAtA = sahopamAH, yAvat sahavardhitAH sahakrIDitakAH, 'pabvaiyA ' matrajitAH sahaiva dIkSAM gRhItavanta ityarthaH / tataH khalu he devAnupriyAH ! ahaM 'imeNaM kAraNeNaM' vakSyamANena kAraNena svanAmagotraM karma nivyattami' nirvartayAmi bharjayAmi tasmin bhave mayA khInAmagotraM karma gityarthaH / yena vAraNena khInAmagotra karma nirvartitaM tadAha-' jar3aNaM' ityAdi / yadi rUla yUyaM caturtha = caturthabhakta tapaH, upasaMpadya viharatha, ' tae ' tataH = tadA khalu ahaM SaSThaM = SaSThabhakarUpaH upasaMpadya viharAmi = tiSThAmi / zeSaM tathaiva sarvam, , " 97 hama tuma Aja se tIsare bhava meM pazcima mahA videha kSetra meM salilAvatI nAma ke vijaya meM vartamAna vItazokA nAma kI rAjadhAnI meM " bAlava yasya sAta rAjaputra the / usa samaya hama logoM kA nAma mahAbala Adi thA ( sahajAyA jAva pavvaiyA ) hama saba sAtha hI utpanna hue theaura sAtha hI baDhe hue the| sAtha hI dhUli krIDA meM rata rahA karate the / nimitta pAkara hama sAtoM ne hI usa samaya dIkSA dhAraNa kI thI / ( taraNaM ahaM devANupiyA ! imeNaM tubhaM cotthaM uvasaMpajjintANaM vihara I. taraNaM ahaM chaSTuM udasaMpattiANaM viharAmi sesaM taheva savyaM ) maiMne usa bhava meM isa kAraNa se strI nAma gotrakarma kA baMdha kiyA ki tuma saba loga yadi caturtha bhakta karate to hama bhI tumhAre sAtha caturtha bhakta hI karate parantu koI bahAnA banAkara pAraNA ke dina bhI chaTTa Adi tapasyA kara liyA karate | yaha saba viSaya isI adhyayana meM pahile spaSTa kiyA jA cukA hai / hai devAnupriye ! huM ane tame AjathI trIjA bhavamAM pazcima mahAvideDakSetramAM salilAvatI nAmanA vijayamAM vidyamAna vItazekA nAmanI rAjadhaaniibhaaN ' mAlavayasya * sAta rAjaputrA hatA te samaye amArA nAmeA mahAkhala vagere tA. ( sajAyA jAva pavvaiyA) abhe adhA sAthai 4 manbhyA hatA. ane sAthe sAthe ja moTA thayA hatA. mATImAM paNa ApaNe dhA sAthe sAthe ja ramyA hatA. samaya AvatAM ApaNe sAte jaNAe dIkSA dhAraNa karI hatI. ( taraNaM ahaM devAzuppiyA hameNaM kAraNaM itthInAma goyakammaM nivvatemi jara tumbhaM cotthaM unasaMpajjittANaM viharaI tapaNaM ahaM haM upasaMpajjittANaM biharAmi sesaM taheva savvaM ) : te bhavamAM A kAraNathI sranAma geAtra kamanA khaMdha karyo. tame badhA jyAre caturthAM bhakta karatA tyAre huM paNa tamArI sAthe catu bhakta tA karatAja padma game te bahAnA heThaLa pAraNAnA divase paNa chaThThuM vagere tapasyA karatA rahetA hatA. (A viSenuM badhuM varNana A adhyayanamAM pahelAMja karavAmAM AvyuM che.) jJA 62 For Private And Personal Use Only Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtAdharmaka. thAsUtre asminnevAdhyayane prAguktaSandodhyam / tatastadanantaraM khalu he devAnupriyAH / yUrya kAlamAse kAlaM kRtkhA jayante vimAne utpannAH = devabhavaM prAptAH, tatra khalu yuSmAkaM dezonAni dvAtriMzatsAgaropamAni sthitiH, tataH khalu yUyaM taramAdevalokAdanantaraM vayaM devazarIraM tyaktvA ihaiva = asminneva jambUdvIpe dvIpe janmalabdhA yAvatrakhAni 2 rAjyAbhyupapadya viratha, tatastadanantaraM khalvahaM he devAnupriyAH / tasmAd devalokAdAyuHkSayeNa yutvA yAvat- 'dAyittAe' dArikatayA putrIbhAvena paccAyAyA' pratyAyAtA=saMjAtA - atha tAn jitazatrumamukhAn paDapirAjJaH punaH ( taraNaM tumbhe devANu piyA ! kAlamAse kAlaM kicyA jayate vimANe baMbavaNNA-tatthaNaM tunbhe deNAI battIsAI sAgarovamAI TiI, taraNaM tumbhe tAo devaloyAo anaMtaraM cayaM cantA heva jaMbUddIve 2 jAvaM sAiM2 rajjAI uvasaMpajittANaM viharai ) he devAnupriyoM ! Apa loga kAla mAsa meM mRtyu ke avasara meM kAla kara-jayanta vimAna meM deva paryAya se utpanna hue| vahAM Apa saba kI kucha kama 32 battIsa sAgara kI sthiti huI / jaba yaha sthiti samApta ho cukI to usI samaya Apa loga vahAM se cakkara isI jaMbUdvIpa meM utpanna ho gaye aura apane 2 rAjyoM kA bhoga karane lage / ( taNaM ahaM devANuppiyA ! tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAva dAriyantAe paccAyAyA ) tuma logoM ke cyuta hone ke bAda he devaanupriyoN| maiM bhI usa devaloka se AyukSaya ho jAne ke kAraNa cyuta huA aura cyuta hokara kanyA rUpa se utpanna ho gayA hU~ / ( taNaM tubhe devANupiyA ! kAlamAse kAlaM kicyA jayaMte vimANe uvavaNNA tatthaNaM tubhe deNAI battIsAI sAgarovamAI ThiI, taraNaM tubbhe tAo devaloyAo anaMtaraM vayaM cattA iheva jaMbUddIve 2 jAva sAI2 rajjAI uvasaMpajjittANaM viharai ) hai devAnupriyA ! tame kALa mAsamAM mRtyunA vakhate kAla karIne jayaMta vimAnamAM devaparyAyathI janma pAmyA. tyAM tamArI badhAnI khatrIsa (32) sAgaranI sthiti karatAM kaIka AchI eTalI sthiti thai. jyAre A sthiti pUrI thaI tyAre tarata ja tame tyAMthI cavIne A jamUdrIpamAM utpanna thayA che ane pAtapeAtAnAM rAjyAnuM zAsana calAvavA lAgyA che. (taraNaM ahaM devANuppiyA? tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAva dAriyattAe paccAyAyA) tyArakhAi hai devAnupriyA ! hu paNa devaleAkamAMthI AyukSama hAvA badala' AvIne ahIM putrI rUpamAM janma pAmI chuM. For Private And Personal Use Only Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhamagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 8 pahAjamAtismaraNAdinirUpaNam pUrvajanmavRttAnta smArayantI mallI yadavocat tad gAthayA prAi-kiM tha tayaM ityaadi| bho rAjAnaH kiM tad vismRtaM yuSmAbhiH tadA tasmin kAle pUrvabhave jayantapravarejayantanAmake'nuttaravimAne 'devAH ' devAbhUtvA 'vutthA' yUyan upitaH = nivAsa kRtavantaH, 'tha' iti vAkyAlaGkAre' samayanibaddhAM-vayaM paraspareNa pratibodhanIyA' ityevaM saMketena nibaddhA = parigRhItAM, tAM devasambandhinI jAti janma. "saMbharaha' saMsmarateti // mU0 34 // mUlam-taeNaM tersi jiyasattapAmokkhANaM chaNhaM rAyANaM mallIe videharAyavarakannAe aMtie eyama socA Nisamma subheNaM pariNAmeNaM pasattheNaM ajjhavasANeNaM lesAhiM visujjhamANIhiM tayAvaraNijjANaM0 kammANa khaovasameNaM IhAvohamaggaNagavesaNaM karemANANaM saNijjAissaraNe samuppanne. eyamaha sammaM abhisamAgacchaMti, taeNaM mallo arahA jiyasattapAmokkhe chappi rAyANo samuppaNNajAisaraNe jANittA gabbhagharANaM dArAiM vihA. DAvei, taegaM te jiyasattapAmokkhA jeNeva mallI arahA teNeka ___ isI pUrvokta-pUrva janmake vRttAnta ko una chaha jitazatR pramukha rAjAoM ko yAda karAto huI mallI kumArIne jo kucha kahA vahI gAthA dvArA sUtra. kAra pradarzita karate haiM-vaha gAthA " kiM tha tayaM pamhuI ' ityAdiH yaha hai / isakA tAtparya yaha hai-he rojAoM ! kyA Apaloga vaha pUrvabhava bhUla gaye ki jisameM hama sapaloga jayanta nAmake anuttara vimAna meM deva hokara rahe haiM / so " hama paraspara meM eka dUsare ko pratiyodhita kareMge" aisI pratijJAle pratibaddha usa deva bhavasambandhI janmako aba yAda kro|suu035|| A pUrvajanmanI vigata chae jItazatru pramukha rAjAone batAvatI malIkumArIe je kaMI kahyuM che te ahIM sUtrakAra gAthA dvArA spaSTa kare che( kiMtha tayaM pamhuI ) chatyAdi ene artha A pramANe thAya che ke, he rAjAo zuM tame leke pUrva bhavane bhUlI gayA che ke jyAre ame badhA jayanta nAmanA anuttara vimAnamAM tu na 2 tA. to "same se bhAgane pratiyopita zu." mA : pramANe pratijJAbata thaIne meLavavA te devabhavanA janmane tame yAda karo. sa 35 For Private And Personal Use Only Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre uvAgacchaMti, uvAgacchittA taeNaM mahabbalapAmokkhA sattaviya bAlavayaMsA egayao abhisamannAgayAyAvi hotthA taeNaM mallI arahA te jiyasattappAmokkhe chappiyarAyANo evaM vayAsIevaM khalu devANuppiyA ! saMsArabhayaDaviggA jAva pavvayAmi, taM tubbheNaM kiM kareha kiM ca vavasaha jAva kiM bhe hiyasAmatthe ?, taNaM jiyasajJappA mokkhA mahiM arahaM evaM vayAsI - jaiNaM tubhe devANuppie saMsAra jAva pavvayaha amhe NaM devANupie! ke apaNe AlaMbaNe vA AhAre vA paDibaMdhe vA jaha cetra NaM devApie ! tubhe amhe io tacce bhavaggahaNe bahusu kajjesu ya meDhI pamANaM jAva dhammadhurA hotthA, tahA ceva NaM devANuppiye ! iNhipi jAva bhavissaha, amhe vi ya NaM devANu ! saMsAra bhayaviggA jAva bhIyA jammaNamaraNANaM devANuppiyANaM saddhiM muMDA bhavitA jAva pavvayAmo / taraNaM mallI arahA te jiyasatapAmokkhe evaM vayAsI japaNaM tubbhe saMsAra jAtra mae saddhiM pavvayaha, taM gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA saehiM2 rajehiM jeTThe putte rajje ThAveha, ThAvittA purisasahastavAhiNIo sIyAo durUhaha durUDhA samANA mama aMtiyaM pAubbhavaha, taraNaM te jiyasattapAmukkhA mallissa arahao eyamaThThe paDisurNeti, taeNaM mallI arahA te jiyasatta0 gahAya jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kuMbhagassa pAesu pADei, taraNaM kuMbhae te jiyasattUpAmekkhe vipuleNaM asaNa4 puSkavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM For Private And Personal Use Only Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a08 paharAnajAtismaraNAdinirUpaNam 43 sakArei jAva paDivisajei, taeNaM te jiyasattapAmokkhA kuMbhaeNaM raNNA visajjittA samANA jeNeva sAiM2 rajAiM jeNeva nagarAiM teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sagAI rajAiM uvasaMpajittA viharaMti, taeNaM mallI arahA 'saMvaccharAvasANe nikkhamissAmi' ti maNaM pahArei // sU0 36 // - TIkA-'taegaM tesiM' ityAdi / tatastadanantaraM khalu teSAM jitazatrupramukhANAM paNNAM rAjJAM, mallyA videharAjavarakanyAyA antike samIpe ' eyama' etamartha= pUrvabhavavRttAntarUpamuktamartha zrutvA-AkarNya, nizamya-hRdyapadhArya, zubhena pariNAmena prazastenAdhyavasAyena lezyAbhiH 'visujjhamANIhiM' vizudhyantIH 'tayAvaraNijjANaM' tadAvaraNIyAnAM jJAnAvaraNIyAdInAM, karmaNAM kSayopazamena ' IhAvohamaggagagaveSaNaM' ihA'pohamArgaga gavegam-IhA- artha vizeSa viSayakasamAlocanAbhimu vo mateA __ 'taeNa tesiM jiyasattU pAmokkhANa' ityAdi / (taeNaM ) isa ke bAda (tesiM jiyasattUpAmokkhANaM chaNhaM rAyANaM mallIe videharAyavarakannAe aMtie eyamalu soccA Nisamma, subheNaM pariNAmeNaM pasattheNaM ajjhavasANeNaM lesAhiM visujjhamANIhi tayAvara NijjANaM. kammANaM khaovasameNaM IhAvoyamaggaNagavesaNakaremANANaM saNNi jaissaraNe samuppanne ) uma jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ko jaba unhoM ne videharAjavara kanyA mallI kumArI se isa prakAra sunA aura usakA mana se acchI taraha vicAra kiyA-to zubha pariNAma se prazasta adhyavasAya se lezyAoM kI vizuddhi se, tathA tadAvaraNIyakarmoM ke 'taeNaM tesi jiyasattU pAmokkhANaM' ityAdi / TIkArtha-(tesi jiyasattU pAmokkhANaM chaNhaM rAyANaM mallIe videharAyavarakannAe aMtie eyamadaM socA Nisamma, subheNaM pariNAmeNaM pasatyeNaM ajjharasANeNaM lesAhi visujjhamANIhiM tayAvaraNijjANaM0 kammANaM khaovasameNaM IhAvoyamagaNagavesaNa karemANANaM saNNijAissaraNe samuppanne ) jItazatru pramukha chae rAjAoe jyAre videharAjavara kanyA malI. kumArInA mukhathI A badhI pUrvabhavanI vigata sAMbhaLI ane manamAM tenA upara sArI peThe vicAra karyo tyAre zubha pariNAmathI, prazasta adhyavasAyathI leyAonI vizuddhithI temaja tadAvaraNIya karmonA kSapazamathI, IhA, ahi For Private And Personal Use Only Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAjase pAraH, vicAra ityarthaH / sa cAtra-"kiM mallo kathita pUrvabhavattAntastathA saMjAtaH, apica devamavaM prApya jayantavimAne kiM vayamavasthitA Asme " tyevaMrUpo bodhyaH / apohaH-nizcayaH, sa cettham-uktavicAre nirantarasaMlagnAyA buddheH pariNAmaH khalvevamabhavat-" mallyuktarItyA nizcayena vayaM saptAnagArAH pUrvabhave tapo'nuSThAnaM kRtavantaH, tatprabhAvAcca jayantavimAne devatvena saMjAtA" iti / IhApohAbhyAM kSayopazama se IhA, apoha mArgaNa evaM gaveSaNa karane para saMjJi jAti smaraNa jJAna utpanna ho gyaa| artha vizeSa ko viSaya karane vAlI samAlocanA kI tarapha jhukatA huA jo mati vyApAra rUpa vicAra hotA hai usakA nAma IhA haiN| yahAM isakA samanvaya isa taraha se samajhanA cAhiye-mallI kumArI ne jo pUrvabhavIya vRttAnta kahA hai vaha kyA usI taraha se huA hai ___ kyA deva bhava ko prAptakara hama loga jayanta vimAna meM sAtha rahe haiM ? IhA ke bAda jo nizcaya rUpa bodha hotA hai usakA nAma apoha hai-isakA saMbaMdha yahAM isa prakAra se jAnanA cAhiye-jaya ukta vicAra meM ghuddhi saMlagna ho gaI to usakA pariNAma isa prakAra nikalA-ThIka hai-mallI kumArI ke kathanAnusAra hama sAtoM anagAroM ne tapoanuSThAna niyamataH kiyA hai-isase usake prabhAva se hama loga kAla mAsa meM kAlakara jayanta vimAna meM deva kI paryAya avazya utpanna hue haiM / isa prakAra kA Ihita artha meM jo nizcayAtmaka vicAra hotA hai vahI apoha hai| mArgaNa ane gaveSaNa karavAthI temane saMsI -jAti smaraNa jJAna thayuM. artha vizeSane viSama banAvIne samAlocanA tarapha vaLate je mativyApAra rUpa vicAra hoya che te ""hA" che. ahIMyA IhA viSeno saMbaMdha A rIte samaja joIe ke malIkumArInA mukhethI pUrvabhavanI vigata sAMbhaLIne rAjAonA manamAM je A pramANenA vicAre utpanna thayA ke malIkumArIe je pUrvabhavanuM vRttAnta kahyuM che te zuM kharekhara temaja haze ! | devabhava meLavIne zuM ame badhA ekI sAthe jayaMta vimAnamAM rahyA chIe? IhA pachI je nizcaya rUpa baMdha thAya che tenuM nAma apaha che, tene saMbaMdha ahIM A pramANe samajavuM joIe ke jayAre pUrvabhavanA vicAramAM buddhi saMlagna thaI gaI tyAre tenA pariNAmamAM teonA manamAM A pramANene nizcaya thayuM ke "ThIka che " malIkumArInA kahevA mujaba ame sAte anagAe maLIne niyama pUrvaka tapasyA karI che tenA prabhAvathI ame loko kALa mAsamAM kALa karIne jayaMta vimAnamAM devanI paryAyathI cakkasapaNe janma pAmyA hoIzuM. A rIte Ihita arthamAM je nizcayAtmaka vicAra utpanna hoya che te ja apeha che. For Private And Personal Use Only Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAraghAmRtavaSiNI TI0 a08 Sar3arAjajAtismaraNAdinirUpaNam 495 nizcitIrthoM mArga gaveSaNAbhyAM DhIbhavatItyataAha - ' maggaNagavesaNaM' iti, mArgaNaM-IhApohAbhyAM nizcitArthe'syadharmAlocanaM anvayaH-sadbhAvaH-yathA-asmAsu saptama pararapara sahadbhAva viSayadizagadarzanena pUrvabhave sahAvasthAnapUrvakaM tapazcaraNaM, sadanu jayatavimAnAvasthAnaM dRDha nizcIyate, gaveSaNam-IhApohAbhyAM nivite'rthe vyatirekadharmAlocanam vyatireko nAma-abhAvaH, yathA- asmAsu saptamu yadi para. sparasadbhAvo na syAt , tathA yadi viSaya virAgo na syAt , tarhi pUrvabhavasambandhi sahAvasthAnapUrvakaM tapazcaraNa jayanta vimAnAvasthAnaM ca na syAtU , ityevamanvayavyatirekadharmAlocanAduktArthasya nizcayo dRDhataro bhavatIti tadevamI hA'pohamArgaNa gaveSaNa IhA aura apoha se nizcita kiyA gayA padArtha mArgaNa aura gaveSaNa se dRDha ho jAtA hai| mArgaNa zabda kA artha hai iihaa| aura apoha se nizcita hue artha meM anvaya dharma kI paryAlocanA karanA / jaise aisA vi. cAra AtAki ina sotomeM jaya paraspara meM suhRdbhAva (maitrI bhAva ) aura viSaya virAga dekhA jAtA hai to ima se yaha bAta dRDharUpa se nizcita ho jAtI hai ki ina logoM ne sahAvasthAna pUrvaka tapazcaraNa kiyA hai aura bAda meM jayanta vimAna meM ye utpanna hue haiM / gaveSaNa zabda kA artha hai IhA aura apoha se nizcina hae padArtha meM vyatireka dharma kI AlocanA karanA / jaise ina sAtoM meM yadi paraspara meM suhRdbhAva tathA viSaya virAga nahIM hotA to pUrvabhava meM hana kA sAtha 2 rahakara tapazcaraNa karanA, tathA jayanta vimAna meM utpanna kono bhI nahIM hotaa| isa taraha anvaya aura vyatireka dharma kI AlocanA se uktArtha kA nizcaya dRDhatara ho jAtA hai| saMjJI jIvoM ke pUrva bhava kA hI smaraNa isa IDA ane apahathI nizcita karAele padArtha mAgaNa temaja gaveSaNathI dRDha thaI jAya che. mArgaNa zabdano artha A pramANe che ke IhA ane apahathI nizcita thayelA arthamAM anvaya dharmanI paryAcanA karavI. jemake atyAre sAtemAM paraspara mitrabhAva ane viSatha virAga (vizeSa rAga) jevAya che tyAre enAthI A vAta cokkasapaNe puSTa thAya che ke A lekae sahAvasthAnapUrvaka pUrvabhavamAM tapazcaraNa karyuM che ane tyArabAda teo jayaMta vinamAM utpanna thayA che. "gaveSaNa' zabdane artha che, IhA ane ahithI nizcita thayelA padArthamAM vyatireka dharmanI AlocanA karavI. jemake A sAtemAM hamaNuM eka bIjA mATe sahadabhAva temaja viSaya virAga hota nahi te pUrvabhavamAM temanuM sAthe rahIne tapa karavuM temaja jayaMta vimAnamAM janma pAmavuM paNa thAta nahi. A rIte anvaya ane vyatireka dharmanI AlocanAthI upara varNavavAmAM AvelA arthano nizcaya dRDha rUpe thaI jAya che. saMjJI jInA pUrvabhavanuM smara For Private And Personal Use Only Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre kurvata 'sagijjAissaraNe' saMjJijAtismaraNaM = sajJinAM manoyuktAnAM jAtiH prAktanaM janma tasyAH smaraNaM, jAtistaraNaM saMjJinAmeva bhavati natvasaMjinAmiti bodhayituM saMjJIti vizeSarNa prayuktamitibhAvaH / samutpannaM = saMjAtam, IhApohAdikaraNena jitazatrupramukhANAM SaNNAM rAjJAM pUrvamavasambandhi sakalavRttAntasmaraNamabhUditi saMkSepaH / 'ema' ityAdi / etamartha samyagabhisamAgacchanti tena jAtismaraNena pUrvabhava sambandhi sakalavRttAntaM samyag jJAtavanta ityarthaH / , 66 tatastadanantaraM mallI 'arahA ' arhan jitazatrumukhAn SaDapi rAjJaH samutpannajAtismaraMgAt jJAtvA garbhagRhasya dvArANi 'bihADAve' vighATayati-udghATayati tatastadanantaraM khalu te jitazatrumamukhAH yacaiva mallI arhan tatropAgacchati, upA jAto smaraNa jJAnI jIva ko hotA hai arthAt jAti smaraNa jJAnI saMjJI jIva ko hI hotA hai-asaMjJI jIva ko nahIM / isI bAta ko prakaTa karane ke liye " saMjJI " yaha vizeSaNa diyA hai| isa prakAra IhA, apoha Adi ke karane se una jinazatru pramukha chahoM rAjAoM ko pUrvabhava saMbaMdhI sakala vRttAnta smRta ho gayA / yahI bAta eyamahaM sammaM abhisamAgacchaMti " isa sUtrAMza dvArA sUtrakAra ne prakaTa kI hai ( taraNaM mallI arahA jiyamantU pAmokkhe chapparAyANI samuppanajAisaraNe jANistA gandharAI dArAI bihADAve ) isa ke bAda mallI arihaMta ne una jitazatR pramukha chahoM rAjAoM ko utpanna jAti smaraNa jJAna vAlA jAna kara garbhagRhoM ke dvAroM ko udghATana karavA diyA / (taeNaM te jiyasatta pAmokkhA mallI arahA teNetra uvAgacchati ) dvAroM ke udghATita hote hI jitazata pramukha matra hI rAjA jahAM mallI kumArI thI vahAM Aye / A jAtismaraNa jJAnA jIvanA hAya che eTale ke jAtismaraNa jJAna sattI jIvAne ja thAya che, asa`I jIvAne nahi. e vAtane spaSTa karavA mATe ja ahIM 'sannI vizeSaNa ApAmAM AvyuM che. A rIte IA apeAha vagerethI jItazatru pramukha chae rAjAone pUrvabhava saMbaMdhI badhuM jJAna thaI gayuM. e ja vAta (maTThasamma abhisamAgacchati ) yA sUtra var3e sUtra are spaSTa purI che. zu ja " ( taraNaM mallI ahA jiyasattU pAmokkhe chapparAyANo samutpanna jAsaraNe jANittA ganbhadharAI dArAI vihADAvei ) For Private And Personal Use Only tyArabAda mallI arihate chae jItazatru prarmukha rAjAene jAtismaraNajJAnathI yukta thayelA jANIne garbhagRDhAnA khAraNAo ghaDAvI dIdhA. (taraNaM te jiyasattU pAmokkhA jeNeva mallI arahA teNetra utrAgacchati ) khAraNAe ughaDatAMja jItazatru pramukha chae rAjAe mallIkumArI pAseAvI gayA. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAraparmAmRtavaSiNI TI0 a0 8 padarAjajAtismaraNAdinirUpaNam 197 gatya tadanu pUrvabhavasya mahAvalapramukhAH saptA'pi bAlavayasyAH bAlamitrANi 'egayo' ekatra ekasmin sthAne 'abhisamannAgayA' abhisamanvAgatAH saMmi. litAzcApyabhUvana ' tatastadanantaraM khalu mallI arhan tAn jitazatrumamukhAn ghaDapi rAjJaH pratyevamavAdIt-he devAnupiyAH ! evaM khalu ahaM saMsArabhayodvignA-caturgatika bhavabhramaNabhayAvyAkulA, yAvat pravajAmindIkSA grahISyAmi tat-tasmAd, yUrya khalu 'kiM kareha' kiM kuruSa kiM kariSyatha, vartamAnasAmIpye bhaviSyati vrtmaanvtmyogH| "kiM ca vavasaha' kiM ca vyavasyatha, kaM vyavasAyam udyamaM kariSyatha, yAvatki me hiyasAmasthe ki gRhe nivatsyatha, kAmasukhAni ki bhokSyatha kiM vA prajiSyaya, kiM yuSmAkaM hRdayasAmarthyam-kIdRzaM manobalaM yuSmAkam / tatastadanantaraM khalu jitazatrumamu vAH SaDapi rAjAno mallomarhantaM pratyevamavadan-he devAnupriyAH ! yadi ( uSAgacchittA taeNaM mahabyalapAmokkhA sattaviya bAlavayaMsA egayao abhisamannA gayAyAvi hotthA ) vahAM jAkara pUrvabhava ke mahAyala pramukha sAtoM hI bAlavayasya isa taraha ekasthAna para saMmilita ho gaye ( taeNaM mallI arahA te jiyasattU pAmokkhe chappiyarAyANo evaM vayAsI ) isa ke bAda mallI kumArI arihaMta ne una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM se isa prakAra kahA ( evaM khalu devANuppiyA saMsArabhaya udviggA jAva pavvayAmi ) he devAnupriyoM ! saMsArabhaya se udvigna banI huI maiM to dIkSita hotI hU~-(taM tumbheNaM kiM kareha kiMca vavamaha jAva kiMbhe hiyamAmatthe ) aba-tuma saba kaho kyA karoge kyA udyama karoge ghara meM rahoge-kAma sukhoM ko bhogoge yA saMgama loge ? kaho tumhArA manobala kaisA hai ? (tapaNaM jiyasasacU pAmokkhA malliM arahaM evaM vayAsI ) mallI arihaMta ( uvAgacchittA taeNaM mahabbalapAmokkhA sattariya bAlavayaMsA egayo abhisamannAgayA yAvi hotthA) A rIte pUrvabhavanA mahAbaLa pramukha sAte bALamitre eka sthAne bhegA thayA. (taeNaM mallI arahA te jiyasattU pAmokkhe chappiyarAyAgo evaM vayAsI) tyArabAda malIkumArI arihaMte chatazatru pramukha chae rAjAone A pramANe, raghu evaM khalu devA gupiyA saMsArabhaya uThivaggA jAva pavvayAmi ). devAnupriya saMsAranA trAsathI kaMTALIne huM te have dIkSA grahaNa karuM chuM. tumbheNaM kiM kareha kiM ca varasaha jAA ki bhe hiyasAmatthe ) / paNa have tame badhA zuM karaze ? zo udyama karaze? gharamAM raheze, kAma sukhe bhagavaze ke saMyama grahaNa karaze? batAvo tamAruM sAmarthya kevuM che? (taeNaM jiyasatta pAmokkhA malli arahaM evaM vayAsI) bha 63 For Private And Personal Use Only Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAtAdharmakathAso yaM saMsArabhayodvignA yAvat pravajatha-pravrajiSyatha, asmAkaM khalu he devAnupriyAH ! kimanyadAlambanaM vA sahAyo vA ko'nya AdhAro vA=Azrayo vA, kaH pratibandho kAryakaraNe pratirodhakaH sanmArge sthApayituM dharmopadezaka ityarthaH vA, yathaiva khalu he devAnupriyAH ! yUyamasmAkamitastRtIyabhavagrahaNe bahuSu kAryeSu ca medhiH medhivadAlambanam-AdhAro vA kiM ca yUyaM pramANa-yuSmAnanusRtya vayamAsmetyarthaH, zavadcakSurbhUtaH netravat samaviSamamArgadarzakAH, dharmadhurAH-dhura va dhuraH dharmasya dhuraH pAekA dharmapravartakA ityarthaH / asmAkai dharmarakSakA yUyamAsta, tathaiva khalu he devAnupriyAH ! kI aisI yAta sunakara una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne una mallI arihaMta se isa prakAra kahA-( jaiNaM tumbhe devANuppie saMsAra jAva pavayaha, amhe NaM devANuppie ! ke aNNe AlaMbaNe vA AhAre vA paDibaMdhe vA taha cevaNaM devANuppie ! tumbhe amhe io tacce bhavagahaNe bahusu kajjesu ya meDhIpamANaM jAva dhammadhurA hotthA ) he devAnupriye! jaba tuma saMsAra ke bhaya se udvigna hokara yAvat dIkSA saMyama aMgIkAra karanA cAhatI ho to he devAnupriye ! kaho phira hame tumhAre sivAya aba aura kauna dUsarA sahAya karane vAlA hogA-kauna hamArA AlaMbanabhUta hogA kauna hamArA AdhAra hogA kauna hameM akArya karane se manA karane vAlA hogA-kauna sanmArga meM sthApita karane ke liye dharma kA upadeza dAtA hogaa| jisa prakAra Apa Aja se tIsare bhava meM hamAre liye aneka kAryoM meM medhi kI taraha AlaMbana rUpa hae AdhAra bhUta hue pramANabhUta hue, sama viSama mArga kA darzaka hone se cakSubhUta malI arihaMtanA A pramANe vicAro sAMbhaLIne te jItazatra pramukha chae rAjAoe mallI arihaMtane kahyuM ke ( jaiNaM tumbhe devANuppie saMsAra jAva pavyayaha, amhe NaM devANuppie ! ke aNNe AlaMbaNe vA AhAre vA paDibaMdhe vA taha ceva NaM devANuppie ! tumbhe amhe io tacce bhavaggahaNe bahusu kajjemu ya meDhI pamANaM jAva dhammadhurA hotthA) - he devAnupriya! saMsAra bhayathI vyAkuLa thaIne jyAre tame pite dIkSA . saMyama svIkAravA icche che tyAre he devAnupriye ! batAve tamArA vagara amAre sahAyaka bIjo koNa haze? amAre AlaMbana koNa haze? amAro AdhAra keNa haze ? khoTAM kAma karatAM amane rokanAra koNa haze? amArA jevA ne samArga tarapha vALanAra dharmanA upadezaka keNa haze? jema AjathI pahelAMnA trIjA bhavamAM amArA mATe ghaNAM kAmamAM tame medhinI jema AlaMbana rUpa thayA, AdhAra bhUta thayA pramANa bhUta thayA, samaviSama mArgane batAvanAra hovA badala cakubhUta thayA, dharmanI dhurArUpa thayA, dharmanA mArgamAM pravRtti karAvanAra For Private And Personal Use Only Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 8 SairAjajAtismaraNAdinirUpaNam 499 'iNhipi' idAnImapi yAvad bhaviSyatha / vayamapi khalu he devAnupiyAH ! saMsAra bhayodvignAH yAvad mItA 'janmaNamaramANaM ' janmamaraNebhyaH ApatvAtpaJcamyarthe SaSThI, ' devANuppiyANaM ' devAnupriyaiH yuSmAbhiH sAI muNDA bhUtvA yAvat-pratrajAmA dIkSA grahISyAmaH, tataH-jitazatrugramukhAgAM teSAM vacanaM zrutvA, khalu mallI ahen tAn jitazatrupramukhAn evamavAdI-yadi khalu yUyaM saMsArabhayodvignAH yAvad mayA sAdha pravajatha, tat-tasmAt gacchata khalu yUyaM he devAnupiyAH ! sveSu sveSu rAjyeSu jyeSThAn putrAn rAjye sthApayata, sthAyitvA puruSasahasravAhinIH zivikAH dUrohata Arohata, durUhAH santo mamAntikaMpArbhavataH Agacchata / tatastadanantaraM hue, dharma kI dhurA rUpa hue-dharmamArga meM pravRtti karAne vAle hue (tahA ceva NaM devANuppie ? ihiMpi jAva bhavissaha ) usI prakAra isa bhava meM bhI Apa hI hove ( amhe vi ya NaM devANu saMsArabhayauviggA jAva bhIyA jammamaraNANaM devANuppiyANaM saddhi muMDA bhavittA jAva pavvayAmo) isaliye-hama bhI he devAjupriye ! saMsArabhaya se udvigna bane hue yAvat janma maraNa se bhIta hue Apa devAnupriya ! ke sAtha hI muMDita hokara yAvat jina dIkSA grahaNa kreNge| ___ (taeNaM mallI arahA te jiyasattU pAmokkhe evaM vayAsI-jaNNaM tunbhe saMsAra jAva mae saddhiM pavvayaha, ta gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! sarahiM 2 rajjehiM je putte rajje ThAveha ThAvittA purisasahassa vAhiNI o sIyAo durUhaha ) isa ke bAda gallI arihaMta ne una jitazatru pramukha rAjAoM se isa prakAra kahA-yadi tuma saba saMsArabhaya se udvigna thayA ( tahA ceva NaM devANupie ! ihiMpi jAva bhavissaha ) te pramANe mA bhavamAM paNa tame ja amane dharmamAM pravRtti karAvanAra thAo. __(amhe vi ya NaM devANu0 saMsArabhayaubbiggA jAva bhIyA jammamaraNANaM devANupiyANaM saddhi muMDA bhavitA jAva pavyayAmo) eTalA mATe he devAnupriye ! saMsAra bhayathI vyAkuLa temaja janma maraNanA bhayathI trasta thayelA ame paNa he devAnupriya tamArI sAthe ja muMDita thaIne hii| svIarI. __ (taeNaM mallI ahA te jiyasatU pAmokkhe evaM vayAsI- jaNaM tumbhe saMsAra jAva mae saddhiM pavyayaha, taM gacchaha NaM tumbhe devaraNuppiyA ! saehiM 2 rajjehiM jeTTe putte rajje ThAveha, ThAvittA purisasahassa vAhiNIo sIya o durUhai) tyAra pachI mallI arihaMte jItazatru pramukha rAjAone A pramANe kahAM ke je tame badhA saMsAra bhayathI vyAkuLa thaIne mArI sAthe jina dIkSA grahaNuM For Private And Personal Use Only Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharma yAtra khalu te jitazatrupramukhAH 'mallissa arahato' mallyA aItaH, etamartha=uktarUpamartha pratizRNvanti, svIkurvanti sma / ___ tataH khalu mallI arhan , tAn jitazatrupamukhAn SaDapi rAjJo gRhItvA= sAdhanItvA yauva kumbhakI rAjA tatraivopAgacchati, upAgatya kumbhakasya pAdayoH 'pADei' pAtayati-praNamayati, tataH khalu kumbhako rAjA tAn jitazatrapramukhAn vipulena-pracureNa, azanapAnakhAdyasvAdhena-caturvidhA''hAreNa, puSpavastrAmAlyAlahokara mere sAtha jina dIkSA dhAraNa karanA cAhate ho to he devANupriyo ! jAo aura apane apane rAjya meM pahile apane apane jyeSTha putra ko sthApita karo-sthApita karake phira puruSa sahasra vAhinI zivikAoM para peTho- (durUDhA samANA mama aMtiyaM pAubhavaha ) una para baiThe hue phira hamAre pAsa aao| (taeNaM te jiyasattU pAmokkhA mallissa arahao eyama paDisuNeti ) isa prakAra una jitazatru pramukha rAjAoM ne mallI arihaMta kI isa bAta ko svIkAra kara liyaa| (taeNaM mallI arahA-te jiyasattU gahAya jeNeva kuMbhae-teNeva uvAcchai, uvAgacchi. sAkuMbhagassa pAesu pADeha, taeNaM kubhae te jiyasattU pomokkhe vipuleNaM asaNa 4 pupphavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArei ) isa ke pazcAt una mallI arihaMta ne una jitazatru pramukha rAjAoM ko apane sAtha liyA aura lekara ve jahAM kuMbhaka rAjA the vahAM pahuMce vahAM pahu~ca kara unhoM ne kuMbhaka rAjA ke caraNoM meM jhukA kara una se vaMdanA krvaaii| karavA IcchatA he te he devAnupriyo ! pota potAnA rAjyamAM tame jAo ane tyAM pahelAM rAjagAdIe potapotAnA moTA putrane besADe ane pachI puruSa sAlinI pAsaNIsAmA meso. (duDhA samANA mabha aMtiya pAunbhavaha) ane mArI pAse Ave. (taeNaM te jiyasattU pAmokkhA mallissa arahao eyamaDhe paDisuNeti) mallI arihaMtanI A vAtane badhA jItazatru pramukha rAjAoe svIkArI lIdhI. taeNaM mallI arahA te jiyasatta0 gahAya jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kuMbhagassa pAesu, pADei, taeNaM kubhae te jiyasattU pAmokkhe viu. leNaM asaNa 4 puSphavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sarakArei ) ' tyArabAda malI arahaMte jItazatru pramukha rAjAone pitAnI sAthe lIdhA ane laIne teo jyAM kuMbhaka rAjA hatA tyAM gayA. tyAM jaIne kuMbhaka rAjAnA caraNomAM vaMdana karAvyAM. kuMbhaka rAjAe paNa jItazatru pramukha rAjAone vipula azana vagere cAra For Private And Personal Use Only Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgArAgITI a0 8 pairAnajAtismaraNAdinirUpaNam // kAreNa satkaroti, yAvat-prativisarjayati / tataH khalu te nitazatrupramukhAH kumbhakena rAjJA visanitAH santaH, yatraiva svani 2 rAjyAni, yauva nagarANi tavopAgacchanti, Agatya svAni 2 rAjyAnyusaMdha viharanti / tataH khalu mallI an saMvaccharAvasANe' saMvatsarAvasAneAtauM satyAM / nikkha missAmi ti' niSkramiSyAmoti dIkSA grahIyAmoti manasi dhArayatinizcinoti sma / / sU0 36 / / ___ kuMbhaka rAjAne bhI una jitazatrU pramukha rAjAoM kA vipula azanAdi rUpa caturvidha AhAra se tathA puSpa; vastra; gaMdha mAlyAdi se satkAra kiyaa| ( jAva paDivilamjei ) yAvata phira unhe visarjita kara diyaa| (taraNaM te jiyasattU pAmokkhA kuMbharaNaM raNagA visajjittA samANA jeNeva sAiM sAiM rajjAiM jegeva nagarAiM teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA sagAi rajjAiM uvasaMpanjitA viharaMti taeNaM mallI arahA saMvaccha rAvasANe NikkhamissAmi tti maNaM pahArei ) kuMbhaka rAjA ke dvArA vi. sarjita hote hue jitazatra pramukha rAjA jahA~ apane 2 rAjya aura una meM bhI jahAM apane 5 mahala the vahAM Aye / vahAM Akara ve saba apane 2 rAjya kAryoM meM saMlagna ho gye| __varSa samApta hone para dIkSA dhAraNa karU~gA aisA malli prabhune nizcita vicAra kara liyA / sUnna " 36" mAthI tamA pu05, 12, madha, bhAkSya pothI salA2 4yA. (jAva parivisajjei ) tyA2mA temAne vihAya 4aa. (taeNaM te jiyasattU pAmokkhA kuMbhae Na raNNA visajjittA samANA jeNeva sAI sAI rajjAI jeNeva nagarAiM teNeva AgacchaMti, uvAgacchittA sagAI rajjAiM utrasaMpajjittA viharaMti, taeNaM mallI arahA saMvaccharAvasANe NikkhamissAmi tti maNaM pahArei) kuMbhaka rAjAne tyAMthI vidAya thaine jItazatru pramukha rAjAe jyAM pitapitAnuM rAjaya ane temAM paNa jyAM pitapotAnA mahele hatA tyAM gayA. tyAM jaIne teo badhA potapotAnA rAjakAjamAM parovAI gayA. eka varSa pachI dIkSA dhAraNa karIza, malI prabhue A jAtane cikkasa viyA2 42 bIghA to. // sUtra "3" // For Private And Personal Use Only Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 502 zAtAdharma kathAGgasUle mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sakassAsaNaM calai, taeNaM sake deviMde3 AsaNaM caliyaM pAsai, pAsittA ohiM pauMjai, pauMjittA malli arahaM ohiNA Abhoei, AbhoittA imeyArUve ajjhasthie jAva samupajitthA-evaM khalu jaMbUddIve dove bhArahe vAse mihilAe kuMbhagassa ranno bhavasi mallI arahA nikkhamissAi ti maNaM pahArei, taM jIyameyaM tIyapaccuppannamaNAgayANaM sakANaM3 arahaMtANaM nikkhamamANANaM imeyArUvaM attha saMpayANaM dalittae, taM jahA tiNNeva ya koDisayA aTAsItiM ca hoMti koddio| asitiM ca sayasahassA iMdA dalayaMti arahANaM // 1 // evaM saMpehei, saMhitA vesamaNaM devaM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI -evaM khalu devANuppiyA! jaMbaddove dIvebhArahe vAse jAva asIti ca sayasahaslAiM dalaittae, taM gacchaha NaM devANuppiyA ! jaMbudIve dIve bhArahe vAse mihilAe kuMbhagabhavaNaMsi imeyArUtre atthasaMpadANaM sAharAhi, sAharittA khippAmevamama eyamANattiyaM paJcappiNAhi, taeNaM se vesamANe deve sakeNaM devideNaM devarAeNaM evaM vutte haDhe karayala jAva paDisuNei, paDisuNittA jaMbhae deve sadAvei, sadAvittA evaM vayAso-gacchaha gaMtubbhe devANuppiyA! jaMbUddovaM dIvaM bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANi kuMbhagasta ranno bhavaNaMsi tinneva ya koDisayA aTAsIyaM ca koDIo For Private And Personal Use Only Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 8 mallIbhagavahImAvasaranirUpaNam .. 50 // AsiyaM ca sayasahassAI ayameyArUvaM asthasaMpayANaM sAharei, sAharittA mama eyamANattiyaM paccappiNeha, taeNaM te jaMbhagA devA vesamaNeNaM evaM vuttA samANA haTTatuTThA jAva paDisuti, paDisuNittA uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakamaMti, avakkamittA jAba uttaraveuThivayAI ruvAiM viuvvAMta, viuvvittA tAe ukaTThAe jAva vIivayamANA jeNeva jaMbahIve dIve jeNeva bhArahe vAse jeNeva mihilA rAyahANI jeNe kuMbhagassa raNNo bhavaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA kuMbhagassa ranno bhavaNaMsi tinni koDisiyA jAva sAhati, sAharittA jeNeva vesamaNe deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva paJcappiNaMti, taeNaM se vesamaNe deve jeNeva sake deviMde devarAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva paccappiNai, taeNaM mallI arahA kallAkalli jAva mAgaaho pAyarA so tti bahUNaM saNAhANa ya aNAhANa ya paMthiyANa ya pahiyANa ya karoDiyANa ya kappaDiyANa ya egamegaM hiraNNakoDiM aTTha ya aNUNAI sayasahassAI imeyArUvaM atthasaMpadANaM dalayai, taeNaM se kuMbhae mihilAe rAyahANIe tatthara tahiM2 dese 2 bahUo mahANasasAlAo karei, tattha NaM bahave maNuyA digabhaibhattave. yaNA vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDati, uvakkhADittA je jahA AgacchaMti taM jahA-paMthiyA vA pahiyA vA karoDiyA vA kappaDiyA vA pAsaMDatthA vA gihitthA vA tesiM ya tahA For Private And Personal Use Only Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 504 vAtAdhakiyAnasUtre Asatthassa vIsatthassa suhAsaNavaragayasta taM vipulaM asaNaM4 paribhAemANA parivase mANA viharAMti, taeNaM mihilAe siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassa evamAivakhai evaM bhAsai, evaM pannavei, evaM parU, evaM khalu devANu ! kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi savvakAmaguNiyaM kimicchayaM vipulaM asaNaM4 vahuNaM samaNANa ya jAva parivisajjai / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " varavariyA ghosijjai, kimicchiyaM dijai bahuvihIyaM / suraasuradevadAnava nariMda mahiyANaM nikkhamaNe // 1 // tapUrNa mallI arahA saMvaccharaNaM tinnikoDisayA aTThAsItiM ca hoMti koDio asitiM ca saya sahassAiM imeyArUvaM attha saMpayANaM dalaittA nikkhamAmitti maNaM pahArei // sU0 37 // TIkA- ' teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye saudharma kalpe zakrasya = indrasya, AsanaM calanasma, tataH khalu zako devendraH = devAnAM madhye paramezvavAn devarAja AsataM caritaM pazyati dRSTvA 'ohiM' avadhi' paraMja' prayuGkte, kena kAraNena mamAsanaM calatItyetasmin viSaye svakIyo roga nayati smetyarthaH / prayujya = avadhijJAnena 'Abhoei ' Abhogayati = vilokayati, mallo arha saMpati , ' teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi / TIkArya - ( teNaM kAleNaM teNaM samae) usa kAla aura usa samaya meM (sakkA calai ) indra kA Asana calAyamAna huA (taeNa sakke deviMde devarAyA AsaNaM cAliyaM pAsara, pAsittA ohiM paraMjai, paraMjimalli arahaM ohiNA Abhoei) devoM ke bIca meM parama aizvaryavAn " teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM " ityAdi // TIDArtha - (teNa kAlena teNa samaraNa ) te aje bhane te vacyate ( sakka rANa cai ) ndranuM Asana rAsI uuyu. ( taNaM sakke deviMde devarAyA AsaNaM cAliyaM pAsa, pAsitA ohiM paraM jai, paraMjittA malli arahaM ohiNA Abhoei ) For Private And Personal Use Only Page #561 -------------------------------------------------------------------------- Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 1 hot jJAtAdharmakathA w hRti / tat= tasmAt 'jIyameyaM' jItametat - jItaM maryAdA- paramparA''gata AcAraH etat evamasti yad- 'tIyapa cuppannamagA gayANe' atIta pratyutpanAnAgatAnAM =bhUtavartamAna bhAvinAM kAlatraya vartinAmityarthaH zakrANaM devendrANAM devarAjAnAm yad aItAM bhagavatAM niSkrAmatAmimAmeta gaM vakSyamANAm ' attha saMpayArNa' atthasaMpayA ' iti lupta dvitIyAntam- arthasaMpad khalu dAtum yadA- arhanto bhagavanto niSkramaNAbhimukhA bhavanti, tadA teSAM mAtApitrorgRhe'rthasaMpadamupanayanti devendrA iti maryAdA'stItyarthaH / indrAH kiyadravyaM dadatItyAkAGkSAyAmAha taM jahAityAdi - tadyathA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tiSNeva ya koDisayA aTThAsIti ca hoti koDIo / asiti ca sayasahassA iMdA dalayaMti arahANaM // 1 // zrINyeva ca koTizatAnyaSTAzItizca bhavanti koTayaH / azItizca zatasahasrANi indrA dadati arhatAm // 1 // zrINi koTizatAtri, aSTAzIti koTayaH, azI tizatasahasrANi varNadInArANi aresarf niSkramaNe vArSikadAnAya dAtavyAni bhavanti tAnIndrA arhatAM bhavame dadati = arpayanti / meM mallI nAma ke arihaMta prabhu " meM dIkSA dhAraNa karU~gA " aisA vicAra -kara rahe haiM (taM jIyameyaM tIyapaccuppannamaNAgayANaM sakkANaM 3 arahaMtANaM bhagavaMtANaM nikkhamamAgAnAM imeyArUvaM astha saMpayANaM dalitae ) isa liye kAlatrayavanta devendroM kA paramparAgata yaha AcAra hai ki ve dIkSA lene ke liye tatpara hue tIrthakara prabhuoM ke mAtA pitAoM ke ghara artha saMpatti pradAna kareM devendra jo artha saMpat pradAna karate haiM ( taM jahA ) usa kA pramANa isa prakAra hai tIna sau karoDa, aTThAsI karoDa, aura assI lAkha svarNa dInAreM / vArSika dAna meM tIrthakaroM ke niSkramaNa ke samaya meM itanA dravya indra una ke bhavana para lAkara rakhate haiN| ( taM jIyameyaM tIya paccupannamaNA gayANaM sakkArNa 3 arahaMtANaM bhagavaMtANaM nikkhamamANAnAM imeyAkhvaM asthasaMpayANaM dalitae) eTalA mATe kALatrayavatI dhruvendronA paraparAthI cAlatA AvelA A pramANenA AcAra che ke teo dIkSA levA mATe taiyAra thayelA tItha kara prabhunA mAtA-pitAone atha sapatti apaNu kare te pramANe indra a saMpatti ape che (saM jahA) tenuM pramANu yA pramANe che. "trakhusI roDa, hariyAzI roDa bhane ezI lAkha svaNu mudrAe, vArSika jJAnamAM, tIrthaMkarAnA niSkramaNanA vakhate ATaluM dravya indra temane ghera paheAMcADe che, 66 For Private And Personal Use Only Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TI0 bha0 8 mallIbhagavadomAyasaraNanirUpaNam 50 evaM saMpekSate-vicArayatisma / saMpekSya vaizramaNaM devaM zabdayati, zabdayitvA, evaM vakSyamANapakAreNa, avAdIt-he devAnupriya ! evaM khalu jambUdvIpe dIpe bhArate varSe bharatakSetre 'yAvat-azItizatasahasrANi dAtum ' aMtAM bhagavatAM niSkamatAM trINi koTizatAni aSTAzIti koTIH azItizatasahasrANi dAtuM sarveSAmiMdrANAM maryAdA'stIti bhAvaH / tat-tasmAd gaccha khala deva nupriya ! jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe mithilAyAM rAjadhAnyAM kumbhakamAne imAmeta pAmarthasaMpadaM khalu 'sAharAhi' saMhara-pApaya / saMhatya kSiprameva zIdhrameva mama ' eyamAgattiyaM ' AnatikA pratyarpaya=mamAjJAyAH pratyarpaNaM kuru / - tatastadanantaraM khalu sa vaizramago devaH zakreNa devendreNa devarAjenaivamukto haSTaH karatalaparigRhIta dazanakhaM zira Avatai mastake'jaliM kRtvA yAvara 'paDimuNei.' pratizRNoti evaM " kariSyAmi" ityuktvA svIkaroti pratizrutya, jumbhakAt ( evaM saMpeheha, saMpehittA vesamaNaM devaM sahAvei, sadAyittA evaM vayAsI) aisA vicAra usa zakra devendra ne kiyA / kara ke phira usane vaizramaNadeva-kuvera-ko bulAyA-dhulAkara usase aisA kahA-( evaM khalu devANuppiyA / jaMbUddIve dove bhArahe vAse jAva asItiM ca sayasahasAI dalaisae) he devAnupriya ! isa jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM bhArata varSa kSetra meM mithilA nAma kI nagarI hai| usa ke rAjA kuMbhaka ke mahala meM mallI nAma kI tIrthakara prabhu haiM ve dIkSA lene kA vicAra kara rahe haiN| isaliye indroM kA yaha paramparAgata niyama hai ki ve una ke niSkramaNa mahotsava ke samaya tIna sau karor3a, aTThAsI karoDa, aura assI lAkha svarNa dInAreM vArSika dAna meM dene ke liye una ke mAtA pitA ke bhavana / (evaM saMpehei, saMpehittA vesamapaM devaM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI) te zaka devendra A pramANe vicAra karyo ane tyArabAda teNe vaizramaNadeva merane mAkhAvyo, mehAvIna tene dhu ( evaM khalu devANupi yA ! jUbaMdIve dIve bhArahe vAse jAva asIti ca saya sahassAI dalaittae) ' he devAnupriya ! A bUDhIpa nAmanA dvIpamAM bhAratavarSa kSetramAM mithilA nAmanI nagarI che. tyAMnA rAjA kuMbhakanA mahelamAM malTI nAmanA tIrthakara prabhu che. teo dIkSA levAne vicAra karI rahyAM che. eTalA mATe Indrone A tane paraMparAthI cAlate Avate niyama che ke teo temanA niSkramaNa mahetsavanA vakhate traNa karoDa, IkayAzI karoDa ane eMzI lAkha sonA mahora vArSika kAnanA rUpamAM temane tyAM ghera pahoMcADe. For Private And Personal Use Only Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 zAtAdharmakathAsUtre devAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt - he devAnupriyAH ! gacchata khalu yUrya jaMbUdvIpe dvIpe bhArate varSe = bharatakSetre mithilAyAM rAjadhAnyAM kumbhakasya rAto , - trINi koTizatAni, aSTAzItikoTIH, azItizatasahasrANi imAmetadrUpAsUrthasaMpadaM "sAiraha " saMharata = prApayata saMhRtya mamAjJazikAM pratyarpayata / tataH khalu tez2ammakA devA:, ' vesaNeNa vaizramaNena = evamuktAH santo hRSTatuSTA yAvat pratigrati svIkurvanti pratizrutya = svIkRtya, 'uttarapuratthimaM' uttara paurastyam - IzAnakoprarUpaM 'disobhAgaM digbhAgam ' atrakarmati ' avakrAmanti, gacchanti, avakramya gatvA yAvat- 'uttaraveuctriyAI ruvAI' ' uttaravaikriyANi rUpANi vikuti trikurvaNAM kurvanti' vikurvittA' vikurvittA, ' trikutre ' iti sautro dhAtuH, tena lapava na bhavati / tayotkRSTayA gayA divyagatyA devasambandhi 'vIvayamANA ' vyativrajantaH AgacchantaH yatraiva jambUdvIpa dvIpaH, bhArataM varSe, yatraiva mithilA rAjadhAnI, yatrautra kumbhakasya rAjJo bhavanaM, tatraivopAgacchati, upAgatya kumbhakasya rAto bhavane trINi koTizatAni yAvat - aSTAzItikoTIH, azItilakSANi imAmetadrUpAmarthasampadaM ' sAharaMti saMharanti prApaya / saMhRtya - yatraiva vaizramaNo devastacaitropAgacchanti, upAgatya karatalaparigRhItadazanakhaM ziraAvarta mastake'JjaliM para pahu~cAyeM ( taM gacchahaNaM devoNuppiyA ! jaMbUddIveM dIve bhArahe vAle mihilAe kuMbhagabhavaNaMsa imeyArUve atya saMpadANaM sAharAhi ) ataH he devAnupriya ! tuma jAo aura jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM sthita bhArata varSa kSetra meM vartamAna mithilA nagarI ke kuMbhaka rAjA ke bhavana para itanI pUrvokta artha saMpatti ko pahu~cAo ( sAharitA khippAmeva mama eyamANatiyaM paJcapiNAhi ) pahu~cA kara pIche hameM isa kI khabara do / ( taraNaM se vesamaNe deve sakkeNaM devideNaM devarAeNaM evaM vutte haTThe karayala jAva paDi suNe ) zakra devendra deva rAja ke dvArA isa prakAra AjJApita kiye ( taM gaccha devANupiyA jaMbU dIve dIve bhArahe vAse mihilAe kuMbhaga bhavasi merUve athasaMpadANaM sAharAhi ) " eTalA mATe huM devonupriya ! tame jAe ane jabudvIpa nAmanA dvIpamAM sthita bhAratavaSa kSetramAM vidyamAna mithilA nagarInA kuMbhaka rAjAnA bhavana upara uhyA bhumma arthaM saMpatti bheTa dravya temane tyAM paDegA. ( sAharitA vippameva mama eyamANattiyaM paJcappiNAhi ) paDathADIne tame amane sUcita !!. ( taeNa se vesamaNe deve sakke NaM deviMdeNaM devarAeNaM evaM vRtte haTThe karayala jAva paDisRNe ) For Private And Personal Use Only Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradhAmRtavarSiNI TI0 a08 mallIbhagahIkSAvasaraNanirUpaNam 09 kRtvA yAvat-pratyarpayanti, bhavadIyAjJAnusAreNa sarvasAdhitamasmAbhiriti nivedayanti sma / tatastadanantaraM khalu sa vaizramaNo devo yauva ko devendro devarAjastatraivopAgachati, upAgatya karatavaparigRhIta dazanavaM yAvat pratyarpayanti / gaye usa vaizravaNa deva ne harSita evaM saMtuSTa hote hue apane donoM hAthoM kI aMjali banA kara use mastaka para rakkhA aura namaskAra kara devendra kI bAta svIkAra kara lI / " maiM aisA hI karU~gA" isa prakAra kaha kara usa ne una kI AjJA mAna lii| (paDi suNittA bhae deve saddAveha saddAvittA evaM vayAsI-gacchahaNaM tumbhe devANuppiyA! jaMbUddIvaM dIvaM bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANi kuMbha. gassa bhavaNaMsi tinneva ya koDisayA aTThAsIyaM ca koDIo Ase yaM ca sayasahassAiM ayameyArUvaM astha saMpayANaM sAharei) AjJA mAnakara phira usa ne muMbhakadevoM ko bulAyA aura bulA kara una se aisA kahAhe devAnupriyoM ! tuma jaMbUdvIpa nAma ke isa dvIpa meM sthita bhArata varSa kSetrAntargata mithilA nAma kI rAjadhAnI meM jAo-aura jAkara vahAM ke kuMbhaka rAjA ke mahala meM tIna sau aTThAsI karor3a 80, assI lAkha suvarNa dInAre pahu~cAo ( sAharittA) pahu~cA kara (mama eyamANAttiya paccappiNeha ) phira mujhe isa AjJA pUrti kI pIche khabara do / (taeNaM zaka devendra devarAja vaDe A pramANe AjJApita thayelA vaizravaNadeva-kubera harSita temaja saMtuSTa thaIne pitAnA baMne hAthanI aMjalI banAvIne tene mastake mUkIne namaskAra karyA ane devendranI AjJA svIkArI lIdhI. "huM Ama ja karIza" A pramANe kahIne temanI teNe AjJA svIkArI (paDimuNittA bhae deve sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI gacchaha gaM tunbhe devANuppiyA! jaMbUhIvaM dI bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANi kuMbhagassa bhavaNaMsi tinneva ya. koDisayA aTThAsIyaM ca koDIo Ase yaM ca sayasahassAI ayamevArUca asthasaMpayANa sAharei) AjJA svIkArIne teNe graMbhaka devone belAvyA ane belAvIne teone A pramANe kahyuM ke-he devAnupriye ! tame jabUdvIpa nAmanA dvIpamAM sthita bhAratavarSa kSetramAM vartamAna mithilA nAmanI rAjadhAnImAM jAo ane jaIne tyAMnA kuMbhaka rAjAnA mahelamAM traNaso kareDa, IkyAzI karoDa, eMzI lAkha sonA maare| 5DayADa.. ( mama eyamANAttiya paccappiNeha ) payAyA mAha mArI AjJA pramANe saMpUrNapaNe kAma pUruM thaI gayuM che tenI mane khabara Ape, For Private And Personal Use Only Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -... bAtAdharmakathAharaNe te bhagA devA vesamaNeNaM evaM dhuttA samANA haTTa tuTThA jAva paDisuNeti, paDisuNittA uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakkamaMti, avakkamittA jAva uttara veubdhiyAiM, ruvAiM viuvvaMti) isa ke bAda vaizramaNa deva ke bArA isa taraha ajJApita hue una jaMbhaka devo ne harSita evaM saMtuSTa hokara usa kI AjJA ko mAna liyA-svIkAra kara liyaa-| svIkAra kara ve IzAna koNa kI ora gaye / vahAM jAkara unhoM ne uttara vaikriya rUpoM kI vikurvaNA kI-(viunvittA tAe ukkiTThAe jAva voivayamANA jeNeva jaMbUhIve dIve bhArahe vAse jeNeva mihilA rAyahANI, jeNeva kuMbhagassa ramobhavaNe teNeva uvAgacchaMti) vikurSaNA karake phira ve usa deva gati saMbandhI utkRSTa gati se yAvat calate hue jahAM jaMbUdvIpa nAma kA dvIpa bhArata varSa nAma kA kSetra, usa meM bhI jahAM mithilA nAma kI rAjadhAnI usameM bhI jahAM kuMbhaka rAjA kA rAja prAsAda thA-vahAM aaye| (uvAgacchittA kuMbhagassa raNNo bhavaNasi tinni koDisayA jAva sAharaMti) vahAM Akara unhoM ne kuMbhaka rAjA ke bhavana meM tInasau aTThAsIkaroDa aura 80lAkha suvarNa dInArase bhaMDAra bhara diyaa| (sAhari (taeNaM jaMbhagA devA vesamaNeNa evaM vuttA samANA haTTha tuTThA jAva paDisuNe ti, paDimuNittA uttarapurasthimaM disImAgaM avakkamaMti abakkamittA jAva uttarave ubviyAI rUpAI viubati) tyArabAda vaizravaNa dvArA AjJApita thayelA jhabhaka devee harSita temaja saMtuSTa thaIne tenI AjJAne mAnI lIdhI eTale ke tenI AjJA svIkArI. svIkAryA bAda teo IzAna keNu tarapha gayA. tyAM jaIne teoe uttara vaikiya rUpanI vikuNA karI. (viuvbittA tAe ukkiTThAe jAva vIivayamANA jeNeva jaMbUhIve dIve bhArahe vAse jeNeva mihilA rAyahANI, jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe teNeva uvAgacchaMti) vimurvaNA karyA pachI teo devagati saMbaMdhI utkRSTa gatithI cAlatAM jyAM jabUDhIpa nAme dvIpa, bhAratavarSa nAme kSetra ane temAM paNa jyAM mithilA nAmanI rAjadhAnImAM kuMbhaka rAjAne mahela hatuM tyAM gayA. (ubAgacchittA kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi tinni koDisayA jAva sAharaM ti) tyAM jaIne teoe kuMbhaka rAjAnA mahelamAM traNa IrSAzIkaroDa ane eMzI lAkha sonAmahera bhaMDAra-khAnAmAM mUkI dIdhI. For Private And Personal Use Only Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradhAmRtaSiNI TI0 ma08 mallIbhagavaDIbhAvasaraNanirUpaNama tatastadanantaraM khalu mallI bhaIn 'kallAkalli ' kalyAkaraye pratidivasa 'jAya mAgaho pAyarAsotti' yovat-mAgadhakaM prAtarAzaM, magadhadezasambandhinaM prAtarAze -pAbhAtikaM bhojanakAlaM yAvat Arabhma praharadvayaparyantaM pahubhyaH 'saNAhANa ya' sanAthebhyaH-svasvAmikebhyazca ' aNAhANa ya ' anAthebhyazcarakebhyazca, ' paMthiyAga ya' pAnthikebhyaH panthAnaM nityaM gacchantIti pAnyAsta eva pAnthikAstebhyazca, 'pahiyANa ya' pathikebhyaH-pathi gacchantIti pAthikAstebhyazca, 'karoDiyANa ya' kAroDikebhyaH karoTathA kapAlena carantIti karoTikAstebhyazra, 'khapparadhArI' itibhASAprasiddhebhyazca, 'kappaDiyANa ya' kArpaTikebhyaH-karpaTezvarantIti kArpaTi kAstebhyaH, kanyAdhAri-bhikSukebhyaH, ekamekahiraNyakoTim , tathA-' aSTa ca sAjeNeva vesamaNe deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchitsA karayala jAva paccaNpiNaMti) rakhakara phira ve jahAM vaizramaNa deva thA vahAM gaye vahA jAkara unhoM ne hAtha joDakara " ApakI AjJAnusAra hamane kuMbhaka rAjA ke bhavana artha saMpadA pahu~cA dI hai, aisI khapara use pIche kara dI / (taeNaM mallI arahA kallAkalli jAva mAgahao pAyarAsotti bahUNaM saNAhANa ya aNAhANa ya paMthiyA ya pahiyANa ya karoDiyANa ya kappaDiyANa ya egamegaM hiraNNakoDiM aTThaya aNUNAI sayasahassAI imeyArUvaM astha saMpadANaM dalayA) isake bAda mallI arihaMta prabhu ne kalyAkalya-pratidina prAta: samaya se lekara dopahara taka apane sanAthoM ko, anAthoM ko, panthikoM ko, pathikoM, khappara dhAriyo ko, kanthA dhAriyoM ko pratidivasa 1 varSa taka 1 karoDa 80 assI lAkha svarNa dInAreM diiN| (sAirittA jeNeva vesamaNe deve teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchitA karayala bhAva pacappiNati) - mUkyA pachI teo jyAM vaizramaNa de hatA tyAM gayA, tyAM jaIne teoe hAtha joDIne tamArI AjJA mujaba amoe kuMbhaka rAjAnA bhavanamAM artha, saMpatti pahacADI dIdhI che. "A pramANenI sUcanA karI. (taraNa mallI arahA ! kallAkalli jAva mAgahao pAyarAsotti bahaNaM saNAhANA ya aNAhANa ya paMthiyANaya pariyANa ya karoDiyANa ya kappaDiyANaya egamegaM hiraNNakoDiM aTTha ya aNUNAI sayasahassAI imeyArUvaM atthasaMpadArNa dalayai) tyArabAda mallI arahaMta prabhue kalyAkalpa dararoja savAranA vakhatathI mAMDIne barasudhI ghaNA sanAthane, anAthane, pAMthAne ane pathikane, khapparadhArIone, kanyApArIone eka varSa sudhI eka karoDa eMzI lAkha senA mahere ApI. For Private And Personal Use Only Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA anyUnAni pUrNAni zatasahasrAgi'lakSANi ekakoTimaSTalakSANi ca svarNadInArAgi imAmetadrUpAmarthasampadaM 'dalayai' dadAti / tatastadanantaraM khalu kumbhako rAjA mithilAyo rAjadhAnyAM tatra tatra avAntara purAdau, tathA tasmin tasmin dezedeze zRGgATakAdau baDhImahAnasazAlAH odanAdInAM pAkagRhANi-kArayati / tataH khalu bahavo manuSyAH te kathaMbhUtA ityAha-'diSNa bhaibhattaveyaNA' iti, databhRtibhaktavetanA:-dattaM bhRtibhaktalakSaNaM dravyaM bhojanasvarUpaM vartanaM mUlyaM yebhyaste tathA, yadvA-bhRttibharaNaM poSyavargArthamannAdikaM, bhakta-sva. bhojanArtha, vetanaM -azanAdi saMskArakaraNapArizramikaM ca tAni dattAni bhRtibhaktavetanAni yebhyaste tathA, vipulamazanapAnakhAdyakhAdyam-' upakkhaDeMti' upaskurvanti caturvidhAhAraM niSpAdayanti, upaskRtya, ye yathA''gacchanti ' taMjahA' tad yathA... pratidina-nitya-mArga calane vAle vyakti yahAM pAndhika zabda se, tathA jaba kabhI mArga calane vAle vyakti pathika zabda se gRhIta hue hai| laeNa se kuMbhae mihilAe rAyahANIe nattha 2 tahiM 2 dese 2 bahI mANasasAlAbho karei, tatvaNaM bahave maNuyA, dinnabhaibhattaveyaNI nipulaM asaMNa pANaM khahamaM sAimaM upakkhaDeMti uvakkhaDittA je jahA Agacchaha ) isa ke anantara una kuMbhaka rAjA ne mithilA rAjadhAnI meM jahAM tahAM avAntara pura Adi meM-usa pradeza meM zRMgATaka Adi rAstoM meM aneka rasoI ghara sthApita karavA diye, unameM aneka rasoiye ajJAta pAna AdI rUpa caturvidha AhAra vipula mAtrA meM banAte the| - isake upalakSya meM unhe tathA unake poSya varga ke liye vahAM se bho. jana milatA thA aura una bhojana banAne vAloM ke liye vahAM se vetana bhI milatA thaa| ve vipula mAtrA meM azana pAna, khAdya, svAdya tathA rUpa dararoja nitya raste cAlatA rahenArAo ahIM "pathika' zabdathI temaja kaIka divasa raste cAlanArAo "pathika' zabdathI samajavAM joIe. (taeNa se kuMmae mihilAe rAyahANIe tattha 2 tarhi 2 dese 2 bahUo mahANasasAlAo karei, tatvaNaM bahave maNuyA, dinnabhaibhattaveyaNA bipulaM asaNa pANaM khAimaM sAimaM uvakavaDe ti, uvakkhaDittA je jahA Agacchai) tyAraba da kuMbhaka rAjAe mithilA nagarImAM badhe avAntarapura vageremAM te pradezamAM zRMgATaka vagere rastAmAM ghaNuM rasoI ghara sthApita karAvaDAvyAM. teomAM ghaNA rAIyAe azana, pAna vagere rUpamAM puSkaLa pramANumAM cAra jAtanA AhAra taiiyAra karatA hatA. enA badala teone tathA temanI sAthenA bIjA mANasane tyAMthI bhajana maLatuM hatuM ane rasoI taiyAra karanAra mANase ne pagAra paNa maLatuM hatuM. teo puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdya ane svAdyanA rUpamAM cAra jAtanA For Private And Personal Use Only Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mallIbhagahIkSAghasaraNanirUpaNam 554 pAnthikA vA, pathikA vA kAroTikA vA kArpaTikA vA 'pAsaMDatthA vA pArakhaNDasthAH pAkhaNDadharmasthitA', tathA-gRhasthA vA, tesiM ca teSAm AgatAnAM, cakAra:samuccayArthaH, tathA tatra tatra deze deze'vasthitasya ca-Azvasthasya vizvasthastha sukhAsanavaragatasya tad vipulamazanaM pAnaM khAdyaM khAdyaM paribhAemANA' paribhAjayantaH vibhAgaM kurvantaH 'parivesemANA' pariveSayantaH bhojanapAtre sthApayantaH viha. ranti ye khalu mithilAnagayoM tatra tatra deze deze vahavo manuSyA vipulasyAzanAdi caturvidhA''hArasya niSpAdakA Asana , te pAnthikAdibhyaH tattaddezAvasthitebhyazca vipulasyAzanAdhAhArasya pariveSaNaM kurvantastiSThanti smetyarthaH / . tatastadanantaraM khalu mithilAyAM zRGgATakAdau deze deze yAvat-bahujanonyasya -parasparamevam AkhyAti kathayatisma, evaM 'bhAsai ' bhASatte, sAzcarya vakti, apUrva caturvidha AhAra ko pakA kara vahA~ jo jaise Ate the (taMjahA) yathA -cAhe ve ( paMthiyAvA pahiyA vA karoDiyA vA, kappaDiyA vA pAsaMDasthA vA gihatthA vA ) pAMthika jana ho cAhe pathika jana ho, khapara dhArI bhi. kSuka ho cAhe kaMthAdhArI bhikSuka ho pAkhaMDI dharma meM sthita ho, cAheM gRha sthajana ho, (tesiMya-tahA Asatthassa, vIsatthassa suhAsaNavaragayassa taM vipulaM asaNaM 4 paribhAemANA parivese mANA viharaMti) una sabako tathA anya aura bhI usa usa deza meM raheM hue manuSyoM ko, AzvasthoM ko, vizvastoM ko, evaM suvAsanavaragatoM ko usa vipula azanAdirUpa AhAra ko ghA~Ta dete the tathA vahIM para jimA dete the| (taeNaM mihilAe siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassa evamAi. kkhai, evaM bhAsaha evaM panavei, evaM parUveha, evaM khalu devANu0 ! mAhArI tayAra 4zana tyAM game te|| bhAsA mAtA (taM jahA) 2 (paMthiyA vA pahiyA vA karoDiyA vA kappaDiyA vA pAsaMDatthA vA gihatthA vA) pathika jana, bapadhArI bhikSuka, kaMthAdhArI bhikSuka, pAkhaMDI dharmane acaranArA ane gRhasthIo game te jAta paMthanA leke tyAM AvatA. . (tesiMya tahA Asattharasa, suhAsaNavaragayassa taM vipulaM asaNaM 4 paribhAe mANA pariveseNA viharati) teo badhAne temaja te dezamAM rahenArA bIjA ghaNA mANasene, Azva sthAne, vizvasta ane sukhAsanavara tene te puSkaLa pramANamAM banAvavAmAM Avelo AhAra vaheMcavAmAM AvatuM hatuM temaja teone tyAMja jamADavAmAM paNa AvatA hatA. (taeNa mihilAe siMghADaga jAva bahu jaNo aNNamaNNassa evamAikkhai,evaM For Private And Personal Use Only Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra bhojanadAnaM, na zrutaM nApiTaSTamityAzcaryapUrvakaM varNayatItyarthaH / evaM ' panavei' prajJApayati vistAreNa bodhayati, evaM 'parUvei' prarUpayati-sadRSTAntaM varNayati, kimAkhyAtItyAha-' evaM khalu ' ityAdi-evaM khalu he devAnupiyAH ! kumbhakasya rAjJo bhavane ' savvakAmaguNiyaM ' sarvakAmaguNitaM sarvendriyamukhajanaka kimicchayaM' kimicchakam-icchAnusAraM vipulamazanapAnakhAdyasvAdhaM bahubhyaH zramaNebhyo brAmaNe. bhyazca, yAvat yathA samAgatebhyaH sanAthAnAthapAnthikAdibhyaH pariveSyate / "varavariyA ghosijjai kimicchayaM dijjae baharihIyaM / suraasuradevadANava nariMdamahiyANa nikkhamaNe // 1 // " 'varavariyA' varavarikA-vara vA-yAcastra yAcastra iti ghoSaNA, ghosijjA' kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi savva kAmaguNiyaM kimicchiyaM vipulaM asaNaM 4 SahaNaM samaNANaMya jAva parivesijjeha ) isa kAraNa mithilo nagarI meM zRMgATaka Adi sthAnoM para aneka jana mila 2 kara eka dUsare se aisA kahane lage, Azcarya yukta hokara isa prakAra gholane lagevistAra pUrvaka isa prakAra eka dUsare ko samajhAne lage, tathA dRSTAnta dekara 2 isa prakAra varNana karane lage-he devaanupriyoN| kuMbhaka rAjA ke bhavana para sarvendriya sukha janaka, azana pAna, khAdya evaM svAdyarUpa caturvidha AhAra aneka zramaNoM ke liye, brAhmaNoM ke liye yAvat samAgatoM ke liye, sanAthoM anAthoM ke liye aura pAMthikodikoM ke liye icchonusAra diyA jAtA hai (varavariyA ghosijjA, kimicchiyaM dijjae pahU vihIyaM, sura asura deva dANavanariMda mahiyANa nikkhamaNe) sura asura, deva, dAnava, evaM narendroM dvArA pUjya tIrthakaroM ke niSkramaNa ke bhAsai evaM pannavei. evaM parUvei, evaM khalu devANu ? kuMbhagassa raNo bhavarNasi savvakAmaguNiya kimicchiyaM vipulaM asaNaM4 bahUNaM samaNANaM ya jova parivesijjei) enA lIdhe mithilA nagarInA zRMgATaka vagere sthAnamAM nAgarikonAM TeLe TeLAM ekaThAM thaIne Azcarya pAmatAM vistArapUrvaka eka-bIjAne A pramANe kahevA lAgyAM, samajAvavA lAgyAM temaja dRSTAnta ApIne A pramANe varNana karavA lAgyA ke he devAnupriye ! kuMbhaka rAjAnA mahelamAM sendriya sukhajanaka azana, pAna, khAdya ane svAdyarUpa cAra jAtane AhAra ghaNA zramaNa, brAhmaNe, samAgate, sanAtha, anAtha ane pAMthio vagerene mATe IcchA mujaba ApavAmAM Ave che. varavariyA dhosijjai, kimicchiyauM dijjae bahuvihIya, sura asura deva, dANavanaridaM mahiyANa nikkhamaNe) sura, asura, deva, dAnava ane narendrovaDe pUjya tIrthakaronA niSamaNanA samaye "mAMga, mAMga" A jAtanI ghoSaNA karavAmAM AvI che ane ghaNI For Private And Personal Use Only Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 515 arraran TIkA bha0 8 mallIbhagaddIkSotsava nirUpaNam ghoSyate kimicchayaM-kimicchakam icchAnusAraM dIyate bahuvidhikam / surAsuradeva dAnavanarendra mahitAnAM =arhatAM tIrthaMkarANAM niSkramaNe // 1 // tataH khalu mallI arhan asya - ' maNaM pahAreha ' manasi pradhArayati, ityanena sambandhaH / kiM madhArayatItyAha- 'saMvacchare' saMvatsare khalu trINi koTizatAni aSTAdaza ca bhavanti koTayaH / azItizatasahasrANi svarNadInArANi tIrthakara niSkramaNe dAtavyAni bhavanti imAmetadrUpAmarthasaMpadaM khalu datvA niSkramAmi dIkSAM grahISyAmi iti // sU0 37 // mUm - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM logaMtiyA devA baMbhaloe kappe riTTe vimANe patthaDe saehiM2 vimANehiM sarahiM2 pAsAyavaDisaehiM patteyaM2 cauhiM sAmANiyasAhassIhi tihiM parisAhiM satahiM aNiehiM sattahiM aNiyAhivaIhiM solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM annehiM ya bahUhiM logaMtiehiM devehiM sahiM saMpavuiDA mahayA hayanadRgIyavAiya jAva kheNaM divvAI bhoga bhogAI samaya meM " mAMgo mAMgo " aisI ghoSaNA karAI jAtI hai aura aneka prakAra kA kimicchaka ( tumhArI kyA icchA hai ) dAna bhI diyA jAtA hai / (taeNa mallI arahA saMvaccharaNaM tinni koDisayA aTThAsItiM ca hoti koDIo asitiM ca sayasahassAiM imeyArUvaM attha saMpayANaM dalahattA nikkhamomitti maNaM pahArei ) abamallA arihaMta ne eka sAla meM tIna sau karor3a-tIna araba aTThAsI karor3a 80 lAkha svarNa dInAreM tIrthaMkara niSkramaNa ( dIkSA avasara para ) meM dAtavya hotI haiM sau maiM itanI artha saMpatti dekara dIkSA grahaNa karU~gA " aisA mana meM nizcita vicAra kiyaa| sUtra 37 16 " 15 jAtanuM ' kimicchaka ' (tamArI zuM IcchA che ? ) dAna paNa ApavAmAM Ave che. ( aNaM mallI arahA saMcchareNa tinni koDisayA aTThAsIti ca hoMti koDIo asiti ca sayasahassAI imeyArUvaM atthasaMpayANaM dalaittA nikkhamo micimaNaM pahAre) have mallI arahate " eka varSamAM traNaseA karADa, traNa abaja, aThayAzI karoDa eMzI lAkha seAnA maheArA tIrthaMkara niSkramaNa ( dIkSAnA samaye ) mAM ApavAmAM Ave che te huM ATalI artha sapatti ApIne ja dIkSA grahaNu karIza " A pramANe manamAM cAsapaNe vicAra karyo. // sUtra "( "" 37 For Private And Personal Use Only Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUba bhuMjamANA viharaMti, taM jahA-'sArassayamAiccA vahni-varuNA ya gadatoyA ya / tusiyA avvAbAhA aggiccA ceva riTThAya // 1 // " taeNaM tesi loyaMtiyANaM devANaM patteyaM2 AsaNAI calaMti taheva jAva arahaMtANaM nikkhamamANANaM saMbohaNaM karetta etti taM gacchAmo NaM amhevi mallissa arahao saMbohaNaM karemi ttikaTTha evaM saMpeheMti, saMpehittA uttarapurasthimaM disIbhAyaM avakamaMti, avakamittA veubviyasamugghAeNaM saMmohaNaMti, samohaNittA saMkhijjAiM joyaNAI evaM jahA jaMbhagA jAva jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa ranno bhavaNe jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA aMtalikkhapaDivannA sakhikhiNiyAiM jAva vatthAI pavaraparihiyA karayala0 tAhiM iTThAhiM jAva vaggUhiM evaM vayAsI-bujjhAhiM bhayavaM! loganAhA! pavattehi dhammatitthaM jIvANaM hiyasuhanisseyasakaraM bhavissai ttikadR doccapi taracapi evaM vayaMti, vayittA malli arahaM vaMdaMti namasaMti, vaMdittA namaMsittA jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disi pddigyaa| taeNaM mallI arahA tehi logatiehiM devehiM saMbohie samANe jeNeva ammApiyaro teNeva uvA0 karayala0 icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNujNAe samANe muMDe bhavittA jAva pavvaittae, ahAsuhaM devA0 ! mA paDibaMdha karehi, taeNaM kuMbhae koDuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva asahassaM sovaNiyANaM jAva bhome For Private And Personal Use Only Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 8 mallIbhagavahIjhotsavanirUpaNam 597 jANaMti, aNNaM ca mahatthaM jAva titthayarAbhiseyaM uvaTveha jAva uvaTThati, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM camare asuriMde jAva accuyapajjavasANA AgayA, taeNaM sakke3 Abhiogie deve saddAvei sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva aTThasahassaM sovaNiyANaM jAva aNNaM ca taM viulaM uvahaveha jAva uvaTveMti, tevi kalasA te ceva kalase aNupaviTA, taeNaM se sakke deviMde devarAyA kuMbharAyA ya malli arahaM sIhAsaNaM puratthAbhimuhaM nivesei aTThasahasseNaM sovaNiyANaM jAva abhisiMcai, taeNaM malissa bhagavao abhisee vaTTamANe appegaiyA devA mihilaM ca sabhitarabAhiriyaM jAva savvao samaMtA paridhAvati, taeNaM kuMbhae rAyA doccaMpi uttarAvakamaNaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM karei, karittA koDuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva maNoramaM sIyaM uvaTTaveha, te ukTUveti. taeNaM sakke 3 Abhiogie. khippAmeva aNegakhaMbha0 jAva maNoramaM sIyaM uvaveha jAva sAvisIyA taM ceva sAyaM aNupaviTrA ||suu036|| TIkA-' teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye lokA. ntikA devA brahmaloke kalpe riSTavimAnapratare svakeSu svakeSu vimAneSu svakeSu 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ' ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM ( logaMtiyA devA baMbhaloe kapperiTThavimANa patthaDe ) lokAntika devoM ke jo brahmaloka nAma ke kalpa meM sthina riSTa vimAna pAthaDe meM vartamAna ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) ityaadi| TI -(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) te Ne ane. te samaye (logatiyA devA baMbhaloe kappe riTravimANapatthaDe ) khositi hai| yo prasAra nAmanA kalpamAMsthita riTa pAthaDAmAM rahelA. For Private And Personal Use Only Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharbhakathAsUna svakeSu mAsAdAvataMsakeSu pratyekaM2 caturthiH sAmAnikasahaH, timRbhiH pariSadbhiH saptabhiranIkaiH istyazvasthapadAtimahiSagandharvanATyarUpaiH saptakaTakaiH saptabhiranIkAdhipatibhiH, SoDazabhirAtmarakSakadevasahasraH, anyaizca bahubhiloMkAntikai vaiH sArdha saMparivRtAH, ' mahayA ' mahatA ' ahayanaTTagIyavAiya raveNaM ' ahata nRtyagItavAditraraveNa ahasa: apratihataH, nRtyagItavAditrANAM yo ravaH = madhuradhvanistena bhoga. bhogAn-divyamukhabhogAn bhuJjAnA vihrnti-aaste| tadyathA-teSAM nAmAnyAha__ " sArassayamAiccA, vahi varuNA ya gaddatoyA y| tusiyA avvAbAhA, aggiccA cevariTTA ya // 1 // " iti // (1) sArasvatAH, (2) AdityAH, (3) vahnayaH, (4) varuNAca, (5) gartato. (saehiM 2 vimANehiM, sarahiM 2 pAsAyaDiMsarahiM patteyaM 2 cAhiM sAmANiyasAhassIhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNiehiM sattahiM aNiyA hivaIhiM solasahiM AyarakkhadevasAhassIhiM annehiM bahUhiM logaMtaehiM deveMhiM sahiM saMparighuDA) apane 2 vimAnoM meM rahe hue apane 2 zreSTha prAsAdoM meM alaga 2 cAra 2 hajAra sAmAnika devoM ke sAtha, tIna 2 pariSadAoM ke sAtha, sAta 2 anIkoM ke sAtha, sAta 2 anIkAdhipatiyoM ke sAtha solaha 2 Atma rakSaka devoM ke sAtha tathA aura bhI anya lokAntika devoM ke sAtha rahate haiM ( mahayA hayanadRgIyavAhaya jAva raveNaM divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti ) evaM jo nRtya gIta, tathA yAjoM kI apritihata dhvani pUrvaka divya bhogoM bhogA karate haiM / (taM jahA ) ina laukAntika devoM ke ATha bheda hote haiM ve ATha bheda ye haiM1 sArasvata 2 Aditya, 3 bahni, 4 varuNa-5 gatatoya, 6 tuSita, - (saehiM, 2 vimANehiM 2 pAsAyavaDisaehiM patteyaM 2 cauhi samANiya sAhassIhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNiehiM sattahiM aNiyAhibaI hiM Ayarakkhadeva sAhassIhiM annehiM bahUhi logaMtaehi deve hi sahi saM parivuDA) pitapatAnA vimAnamAMnA uttama prAsAdamAM judA judA cAra hajAra sAmAnika devanI sAthe, traNa traNa pariSadAonI sAthe, sAta sAta anakanI sAthe, sAta sAta anIkAdhipatIonI sAthe, seLa soLa AtmarakSaka devanI sAthe temaja bIjA paNa laukAMtika devanI sAthe rahe che (mahayA hayanadRgIya vAiya jAva raveNaM diyAI bhogabhogAI bhujamANA vihati) ane jeo nRtya, gIta temaja vAjAonI aprahita dhvanipUrvaka divya lagAnA pale 42 // 29 cha. (taM jahA) mA aiti hevI mA de hoya che te A pramANe che-1 sArasvata, 2 Aditya, 3 vahi, 4 varUNa, For Private And Personal Use Only Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - --- - apamAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 8 mallIbhagavAhIkSorasavanirUpaNam 565 yAtha, (6) tuSitAH, (7) avyAvAdhAH, (8) AgneyAzca, ete'STau kRSNarAjya kAzAntarasthAyi-vimAnASTakavAsinaH, tathA (9) riSTAzca = rissttaakhyvimaanmtrvaasinH| tatastadanantaraM khalu teSAM lokAntikAnAM devAnAM pratyekaMra AsanAni calanti tathaiva yAvat-saudharmendravadevAvadhiM prayuJjate, prayujya mallImahantamAbhogayati tataH khalvevaM saMkalpaH samudapadyata-mallI arha niSkramitumicchati, evaM maryAdA'sti 7 avyAyAdha 8 Agneya ye ATha lokAntika deva kRSNa rAjya............ bhinna 2 ATha vimAnoM meM rahate haiN| tathA jo riSTa haiM ve riSTa nAmaka vimAna pratara meM rahate haiM / (taeNaM ) so (tesi loyaMtiyANaM devANaM patteyaM 2 AsaNAI calaMti) ina laukAntika devoM ke pratyeka ke AsAna kaMpita hue| (taheva jAva arahattANaM devANaM nikkhamamAgANaM saMbohaNaM karettae ttitaM gacchAmoNaM amhe vimallissa arahao saMyohaNa karemi ttikaTUTu evaM saMpeheMti ) ataH inhoM ne saba ne apane 2 abadhijJAna se vicAra kiyA ki hamAre Asana kaMpita kyoM hue haiM so jisa taraha se saudha. mendra ne apane Asana kaMpita hone kA kAraNa jAna liyA thA usI prakAra inhoM ne bhI jona liyaa| isa taraha kAraNa jAnakara inhoM ke mana meM aisA vicAra utpanna huA ki mallI arhan ghara se nikala ne kI-dIkSA aMgIkAra karane kI icchA kara rahe haiM -so hama laukAntika devoM kI aisI 5 gAya, 6 tuSita, 7 avyAbAdha, 8 Agneya. e ATha lekAMtika deva kRSNarAjya judA judA ATha vimAnamAM rahe che. temaja je ripTa che teo riTa nAma vimAna prataramA 2 cha. (taeNa) tAmA pramANe (tesi loyaMti yANaM devANaM patteyaM 2 AsaNAi calaMti ) 21 m asiti: hevAmAthI harenA Asane DelavA mAMDayAM. ( taheva jAva arahaMtANaM devANaM nikkhamamANANaM saMboiNaM karettae ti taM gacchAmoNaM amevi mallissa arahao saMvohaNaM karemi tti kaTu evaM saMpeheti) eTalA mATe A badhA dee pitA potAnA avadhijJAna vaDe vicAra karyo ke amArA Asane zA mATe chelavA mAMDayA che? te jema InDe pitAnA Asanane DolavAnuM kAraNa jANyuM hatuM te pramANe A badhAe e paNa jANI lIdhuM. A pramANe kAraNanI khAtrI karIne temanA manamAM A jAtano vicAra udubha ke mallI ahana gherathI nIkaLI javAnI dIkSA svIkAravAnI IcchA karI rahyAM che, te A samaye amArA jevA badhA lekAMtika devanI evI For Private And Personal Use Only Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 590 hAtAdharmakathAGgale chokAntikadevAnAM, yad arhatA niSkAmatAM saMbodhanaM kartu miti = dIkSAvasaraM bodhayitumityarthaH, tad-tasmAd gacchAmaH khalu vayamapi mallyA ahaM to saMbodhana kurma iti kRtvA evaM saMprekSante-vicArayanti saMprekSya, uttarapaurastyaM digbhAgam IzAnakoNam avakrAmanti, avakramya vaikriyasamudghAtena samavahanti uttaravaikriya kurvanti / samavahatya saMkhyAtAni yojanAni yAvat-daNDa niHsArayanti, daNDaM ratnamayaM kurvanti-kRtvA ca evaM yathA jRmbhakAH-jumbhakadevavad devalokasambandhi divyagatyA yAvat-yauva mithilA rAjadhAnI yasaiva kumbhakasya rAjJo bhavanaM yatraiva mallI ana tatraivaM pAgacchanti ogatya antarikSapratipannAH gaganasthAH, sakimaryAdA haiM ki vairAgya kI mana meM bhAvanA jyoM hI tIrthakaroM ko Avetaba unheM saMbodhana karanA-yaha kahanA ki bhagavAn ! yaha dIkSA ke liye ucita avamA hai| imaliye hama loga bhI caleM aura mallI ahaMta ko saMSodhana kareM / aisA vicAra kara (uttarapurasthimaM disIbhAyaM avazkamaMti, zvAmittA veuviyamamugghAraNe samohaNati, samAhaNittA saMkhijjAI joyagAiM evaM bhagA jAva jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe, jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti) ve saba ke saba lokAntika deva IzAna koNa meM gaye-vahAM jAkara unhIM ne vaikriya samadAna se utta vaikriga kI vikurvaNA kI-vikurvaNo kara ke unhoM ko samaya daNDAkAra rUpa meM bAhara nikaalaa| bAda meM jaMbhaka devoM kI taraha ve maya deva loka saMbandhI utkRSTa gati se jahAM mithilA rAjadhAnI thI-uma meM bhI jahAM kuMbhaka rAjA kA bhavana maryAdA (praNAlikA) hoya che ke tIrthakaronA manamAM jyAre vairAgyanI bhAvanA uddabhave ke tarata ja mane saMbodhana karavuM-eTale ke temane A pramANe vinaMtI karavI ke he bhagavana! dIkSA grahaNa karavAno A ucita avasara (samaya) che. eTale ame paNa tyAM jaIe ane teone saMbodhana karIe. Ama vicAra karIne (uttara puratthimaM disIbhAya avakkamaMti. avakkamittA, veubbiya samugdhAeNaM samohaNati, samohaNittA, saMkhijjAI joyaNAI evaM jahA jaMbhagA jAva jeNeva mihilA jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe, jeNeva mallI arahA teNeva ubAgacchaMtti ) teo badhA laukAMtika de IzAna keNamAM gayA, tyAM jaIne temaNe vaikIya samughAtathI uttara vaikriyanI vikurvaNA karI, virvaNA bAda temaNe potAnA - Atmapradezone ratnamaya daMDAkAra rUpamAM bahAra kADhayA. tyArapachI graMbhika devenI jema teo badhA devaloka saMbaMdhI utkRSTagatithI jyAM mithilA rAjadhAnI hatI temAM paNa jyAM kuMbhaka rAjAne mahela ane mallI ahata virAjamAna hatA tyAM pahoMcyA. For Private And Personal Use Only Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagArAMmRtavarSiNI TIkA ma. 8 mallIbhagavadIkSotsavanirUpaNam 51 kiNIkAni kSudramaNTikAyuktAni yAvad vastrANi 'pavara parihiyA' pravareNa vidhinA parihitAH divyavastradhAriNa ityarthaH, karatalaparigRhItadazanavaM zira AvataM mastake. 'JjaliM kRtvA tAbhiriSTAbhi kamanIyAbhivAgbhirevamavAdIt-he bhagavan ! he lokanAtha ! ' bujjhAhi ' bodhaya, bhavyajIvAna pravartaya dharmatIrthacatuvarSisaMndharUpaM dharmatIrthapravartanasya phalamAha-'jIvANaM' ityAdi, jIvAnAM 'hIyasuhanisseya. sakara' hitasukhanizreyasakaraM, hitakara - narakanigodAdi duHkhanivArakatvAt , thA-usa-meM bhI jahAM mallI arhata virAjamAna the vahAM Aye / ( uvA gaMcchittA aMtalikhapaDivannA sakhikhiNiyAiM jAva vatthAI pavarapari hiyA karayala0 tAhiM iTThAhiM jAva vAgUhiM evaM vayAsI-bujjhAhiM bhayavaM / loganAhA ! pavatte hiM dhammatitthaM jIvANaM hiyamuhanisseyasakaraM bhavi ssai) vahAM Akara bhI ve nIce nahIM uttare kintu AkAzameM adhara khar3e bole / usa samaya unhoM ne bar3e sundara vasna jo ki kSudra kiMkiNiyoM se yukta the pahira rakhe the| adhara rahe hura hI unhoMne donoM hAkI aMjuli panA aura use mastaka para rakha vahIM se malli ahaMta ko namaskAra kiyA pAda meM vaDI mIThI 2 manohara vANiyoM dvArA una se isa prakAra kahA-he bhagavAn he loka nAtha! bhanyajIvoM ko Apa samajhAo caturvidha saMgharUpa dharmatIrtha kI Apa pravRti kro| isase jIvoM naraka nigoda Adi ke duHkhoM se chuTakara vaha dharmatIrtha hitakArI hogaa| svarga Adi (uvAgacchittA aMtalikkhapaDivannA sakhikhiNiyAI jAva vatthAI pavaraparihiyA karayaLa0 tAhiM iTAhi jAva vaggahi evaM vayAsI mujjhAhiM bhayavaM ! loganAhA pavattehiM dhammatitthaM jIvANaM hiya muya nisseyasakara' bhavissai) tyAM pahoMcIne teo nIce utaryA nahi paNa AkAzamAM ja addhara UbhA rahIne bolyA-devoe te vakhate suMdara vastro paherelAM hatAM. temanAM vastro nAnI nAnI ghUgharIothI zobhatAM hatAM. AkAzamAM addhara rahIne ja teoe pitAnA baMne hAthanI aMjalI banAvI ane tene mastake mUkIne tyAMthI ja malI ahaM tane namaskAra karyo. tyArapachI pUba ja mIThAM ane mane hara vacane dvArA teo temane vinaMtI karatAM kahevA lAgyA- he bhagavAna! he lokanAtha ! tame bhavyajIne jJAna Ape. caturvidha saMdha rUpa dhamatIthenI tame pravRtti kare. enAthI jIvone naraka nigaDha vagerenA duHkhothI mukta karAvIne hitakArI dharma tIrtha tarapha temane umukha kare. te dharmatIrtha te lokonA mATe svarga vagerene amada (atIva) AnaMda ApanAra hovAthI sukhakara thaze. temaja mukti For Private And Personal Use Only Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathA sukhakara svargAyamandAnandajanakatvAt , niHzreyasakara-mokSamApakatvAt , bhaviSya tIti kRtvA-uktvA, dvitIyavAramapi, tRtIyavAramapi evaM vadanti, uktvA, mallIm 'mahantaM vandante namasyanti, vanditvA natvA yasyA evaM dizaH prAdurbhUtAstAmevaM prtigtaaH| tatastadanantara khalu mallI arhana tailokAntikairdevaiH saMbodhitaH san yatreva mAtApitarau tatraivopAgacchati, upAgatya karatalaparigRhItaM dazanakhaM ziraAvarta mastakA amanda atyanta ananda kA pradAtA hone se vaha dharmatIrtha unheM sukha kara hogaa| tathA mukti prApti kA kAraNa hone se vaha dharmatIrtha una bhavya jIvoM ko niHzreyasakara hogA (tikaTu doccapi taccapi evaM vayaMti, vayittA malli arahaM vaMdati, namasati, vaMdittA namaMsittA jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA ) isa prakAra kaha kara una lokAntika devoM ne duvArA tathA tivArA bhI aisA hI kahA-kaha kara phira unhoM ne mallI arihaMta ko vaMdanA kI-namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake phira ve jisa dizA se prakaTa hue the usI dizA kI tarapha cale gye| (taeNamallI arahA tehiM logaMtiehiM deve hiM saMgahie samANe jeNeva ammA piyaroteNeva uvAgacchaMti-uvAgacchittA karayala icchAmi NaM ammayAo! tumbhehiM abbhaNuNNAe samANe muMDe bhavittA jAva pavaha tae, ahApsuhaM devANu0mA paDipaMdhaM karehi ) isa prakAra una lokAntika devoM dvArA saMbodhita hote hue ve mallI arahaMta jahAM apane mAtA pitA meLavavAnuM kAraNa havA badala te dharmatIrtha te bhavya jIvenA mATe niHzreyaskara thaze. (tika doccaMSi evaM vayaMti, vayittA malli arahaM vaMdaMti, namasati, vaMdittA namaMsittA jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA) A rIte kahIne te lekAMtika dee bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe ja vinaMtI karI vinaMtI karIne mallI ahaM tane te dee vaMdana ane namaskAra karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne teo je dizA taraphathI pragaTa thayA hatA te dizA tarapha ja jatA rahyA. (taeNaM mallI arahA tehiM logaMtiehiM devehi saMbohie samANe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchaMti-uvAgacchittA karayala0 icchAmi NaM ammayAo tumbhehi anmaNuNNAe samANe muMDe bhavittA jAva pancaittae, ahA muhaM devANu0 mA paDibaMdha karehi) A pramANe lokAMtika de vaDe saMbaMdhita thatAM mahilA arahaMta jyAM pitAnA mAtApitA hatAM tyAM AvyAM. tyAM AvIne teoe sau pahelAM pitAnA For Private And Personal Use Only Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI dI0 a0 8. mallIbhagayomotsavanirUpaNam 5 // kezaliM kRtvA, evamavAdIt-icchAmi khalu he amba ! he tAta ! yuSmAbhirabhyanujJAtaH san muNDo bhUtvA yAvat pratrajitum , mAtApitarAvRcatuH-he devAnupiya ! yathAsukhaM bhavet tathA kuru, mA pratibandha-vilamba mA kuru| tataH mallImahanta mevamuktvA, khalu sa kumbhakaH kauTumbika puruSAn zabdayati zabdayitvA evamavAdIta kSimamevASTasahasram-aSTAdhikasahasra(1008) saurgikAnAM yAvad atra yAvaditya ye-vahAM aaye| yahAM Akara unhoM ne pahile unheM donoM hAtha joDa kara caraNoM meM namaskAra kiyaa| bAda meM ve bole-ki he amba he tAta ! maiM Apa logoM se AjJA lekara maMDita ho yAvat dIkSA lenA cAhatI hU~A. pakI AjJAse mujhe dIkSA lenA hai isa prakAra mallIarihaMtakI bAta suna kara una ke mAtA pitA donoM ne una se " yathAmukha devaanupriy|" jaise tumheM sukha ho-tuma vaisA karo-derI mata karo aisA kahA / (taeNa kuMbhae koDuMbiya purise sahAveha, sadAvittA evaM kyAlI khippAmeva aha sahassaM sovaNiyANa jAva bhomejjANaMti, aNNa ca mahatthaM jAva titthayarAbhiseyaM uvaTThaveha jAva uvaTuti ) isa ke bAda kuMbhaka rAjAne apane kauTumdhika purUSoM ko bulAyA aura ghulA kara unase aisA kahA-he devAnu priyo ! tuma loga zIghra hI 1008 suvarNa nimita kalazoM ko rUpyamaya kalazoMko maNimaya kalazoM ko suvarNa rupya nirmita kalazoMko, savarNa maNi nirmita kalazoM ko, rUpyamaNi nirmita kalazoM ko, svarNa, mAtApitAnA caraNomAM namaskAra karyA. tyArabAda teo kahevA lAgyAM ke he mAtApitA ! huM tamArI AjJA meLavIne muMDita thaIne dIkSA grahaNa karavA cAha che. " malI ahaMtanA moMthI A pramANe vAta sAMbhaLIne temanA mAtA pitAmA temane 4yuM " yathAsu vAnupriya !" meTa vAnapriye! tamane jema sukha prApta thAya tema kare ane moDu kare nahi. (taeNaM kuMbhae koDuMbiyapurise sahAve, sahAvittA evaM kyAsI khippAmeca ahasahassaM sovaNiyANaM jAva bhomejANaMti, aNNaM ca mahatthaM jAba titthayarAbhiseyaM uvaTThaveha jAva uvaTuti ) tyArapachI kuMbhaka rAjAe potAnA kauTuMbika purUSane bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye! tame leke satvare eka S2 mA8 (1008) sonAnA zo, yAhIna zI, maNimaya sI, sonA ane cAMdIthI banAvelA kaLaze, senA ane maNiethI banAvavAmAM For Private And Personal Use Only Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 524 zAtAdharmakathAGgo nenedaM bodhyam-rUpyamayANAM, maNimayAnAM suvarNarUpyanirmitAnAM suvarNamaNinirmitAnAM, rUpyamaNinirmitAnAM, svarNarUpyaratnamayAnAmiti / bhaumeyAnAm pArthivAnAM ghaTAnAmiti anyacca mahArtha yAvat-tIrthakarAbhiSekam tIrthakaraniSkramaNAbhiSekasAdhanam ' uvaTThaveha ' upasthApayata, prApayata, yAvat - upasthApayanti / / tasmin kAle tasmin samaye camaro'surendraH yAvad-acyuta paryavasAnA:camarendrAdArabhyAcyutendraparyantAzcatuH SaSTi saMkhyakA indrAH, AgatAH / tatastadanantaraM khalu zakro devendro devarAjaH saudharmendraH, AbhiyogikAn devAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-kSipramevASTasahasraM sauvarNikAnAM yAvat-anyacca tad rUpya, maNi nirmita kalazoM ko miTTI ke kalazoM ko tathA aura bhImahArtha-mahA prayojana sAdhaka bhUta-tIrtha kara-niSkramaNAbhiSeka (dikSAke) sAdhanoM ko upasthita kro| rAjA kI isa prakAra AjJA prApta kara una logo ne AjJAnusAra saya sAdhanoM ko upasthita kara diyaa| (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM camare asariMde jAva accuyapajjava sANA AgayA, taeNaM sakke 3 Abhiyogie deve sadAvei, saddovittA evaM payAsI) usa kAla meM aura usa samaya meM caramendra se lekara acyu tendra paryanta 64 indra A gye| isa ke anantara zaka devendra deva rAja ne-saudharmendra ne-Abhiyogika devoM ko bulAyA aura bulAkara una se isa prakAra kahA-(khippAmevaaTThasahassa movaNiyoNaM jAva aNNaM ca taM viulaM uvaTThaveha, jAva uvaTThaveMti ) tuma loga zIghra hI 1008, suvarNa Adi ke nimitta kalazoM ko tathA aura bhI vipula mAtrA meM tIrthaMkara AvelA kaLaze, sonA cAMdI ane maNiothI banAvelA kaLaze, mATInA kaLaze temaja bIjA paNa mahAI-mahAprayajana sAdhakabhUta-tIrthakara niSkamaNubhiSekanA sAdhane lAve. rAjAnI A pramANe AjJA meLavIne teoe AjJA mujabaja badhA sAdhane laI AvyA. (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM camare asuriMde jAva accUyAjjavasANA AgayA. taeNaM sakke 3 abhiyogie deve sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI) te kALe ane te samaye caramendrathI mAMDIne ayyatendra sudhIne cUsake - Idro AvI pahoMcyA. tyArabAda zaka devendra ane devarAje-saudharmo- Abhiyaugika dene bolAvyA ane belAvIne temane A pramANe kahyuM ke(khippaamev asahassa sovaNiyANaM jAva aNNaM ca taM viulaM uvaTaveha jAva upaveti) tame loke satvare eka hajAra ATha (1008) senA vagerethI banAvavAmAM AvelA kaLaze temaja bIjA paNa tIrthakaronA abhiSeka mATenAM sAdhane puSkaLa For Private And Personal Use Only Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bemepAradharmAmRtavarSiNI rIkA a0 8 mallIbhagavaDImotsavanirUpaNam 525 vipulaM tIrthakarAbhiSekasAdhanamupasthApayata, yAvad-upasthApayanti / te'pidevo. pasthApitAH sarve'pi kalazAstAneva-kumbhakopasthApitAneva kalazAn anupraviSTAH, divyAH kalazA divyAnubhAvena kumbhakakalazeSu praviSTAstena kumbhakakalazAnA zobhatizayaH saMjAta iti bhAvaH / ___tatastadantaraM khalu sa zakro devendro devarAjaH kumbhako rAjA ca mallomantiM siMhAsane paurastyAbhimukha-pUrvadizA'bhimukhaM nivezayati-upavezayati / aSTasahasreNaaSTAdhikasahasreNa, sauvaNikAnAM yAvat abhiSiJcati, aSTAdhikasahasrasaMkhyakaiH pratyekaM kalazaiH sauvarNikAdi snapayatItyarthaH tatastadanantaraM khalu mallyA bhagavatoke abhiSeka ke sAdhanoM ko upasthita kro| una saba ne vaisA hI kiyaa| (te vi kala sA teceva kalase aNupaviTThA, taeNaM se sakke deviMde devarAyA kuMbharAyA ya malli arahaM sIhAtaNaM purasthAbhimuhaM nivesei.) isa taraha kuMbhaka rAjA dvArA upasthApita kalazoM ke sAtha 2 ve saba divya kalazaeka jagaha milAkara rakha diye gye| isase kuMbhaka rAjA ke kalazoM kI zobhA aura adhika bar3ha gii| bAda meM zakra devendra devarAja ne aura kuMbhaka rAjA ne mallI arhanta ko siMhAsanake upara pUrvAbhimukha karake baiThA diyA / (aTThasahasseNaM sovaNiH yANaM jAva abhisiMcai, taeNa mallIssa bhagavao abhisee vadyamANe appegaiyA, devA mihilaM ca samitaravAhiriyaM jAva savyao samaMtA paridhAvaMti ) baiThA ne ke bAda phira unhoM ne una 1008, suvarNa Adi ke pratyeka kalazoM se unakA abhiSeka kiyaa| pramANamAM lAve. teo badhAe tema ja karyuM. (te vi kalasA te ceva kalase aNupaviTThA, taeNaM se sakke deviMde devarAyA kuMbharAyA ya malli arahaM sIhAsaNaM puratthAbhimuhaM niveseha ) A rIte kuMbhakarAjA vaDe mUkAelA kaLazonI sAthe ja te divya kaLaze paNa eka ja sthAne goThavI dIdhA. enAthI kuMbhaka rAjAnA kaLazenI zobhA khUba ja vadhI gaI. tyAra pachI zaka devendra devarAja ane kuMbhaka rAjAe mallI ahaM tane siMhAsana upara pUrva dizA tarapha meM rAkhIne besADI dIdhAM. ( aTTha sahasseNaM sopaNiyANaM jAva abhisiMcA, taeNaM mallissa bhagavao abhisee vaTTamANe appegaiyA, devA mihilaM ca sabhitaravAhiriyaM jAba sabao samaMtA paridhAvati) besADIne teoe eka hajAra ATha senA vagerenA dareke dareka kaLazathI temane abhiSeka karyo. For Private And Personal Use Only Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baajhaathaay', 'bhiSeke vartamAne'pyekakA: apyeke-kecana devAH mithilA rAjadhAnI ca sAbhyantaraM vAhya antarbahizca yAvat-savartaH samantAt-dikSu vidikSu paridhAvanti hAtizayena kUrdanti sma / tatastadanantaraM kumbhako rAnA dvitIyavAramapi -- uttarA vakramaNaM' uttarAvakramaNam-uttarAbhimukha mallI nivezya yAvat-sarvAlaGkAravibhUSitAM karoti / kRtvA, kauTumbikapuruSAn zandayati, zandayitvA, evamavAdI-he devA. numiyA ! simameva manoramAM zibikAmupasthApayata / tatastadanantaraM khalu zako deve. isa prakAra jaba mallI ahaita kA abhiSeka ho rahA thA-taba kitaneka deva harSAtizayake vazavartI hokara mithilA nagarImeM bhItara aura bahAra saba ora idhara se udhara kUda rahe the / (taeNaM kubhae royA doccapi uttarAva kkamaNaM jAva sancAlaMkAravibhUsiyaM karei karittA koDuSiyapurise sadAveda sAvittA evaM vayAsI) jaba abhiSeka kriyA samApta ho cukI-taSa kuMbhaka rAjAne dUsarI bAra phira mallI arihaMta ko pUrvakI ora mukha karake siMhA sana para baiThAyA aura unheM samasta alaMkAro se vibhUSita kiyA bAda meM kauDambika puruSoM ko bulAkara unase aisA kahA-(khippAmeva manoramaM so. 2. uvaveha, te uvaTThati taeNa sakke 2 Abhiyogie * khippAmeva aNeva khaMbha * jAva manorama soyaM uvaTThaveha jAva sA vi sIyA taM ceva sIya aNupaviTThA) tumaloga zIghra hI aneka stambha zata yukta eka zivikA ko upasthita karo- una logoM ne bhI rAjA kI AjJAnusAra zIghra vaisIhI zikSikA lAkara upasthita kara dI / isa ke anantara zaka devendra A pramANe jyAre AbAju mallI arvatane abhiSeka thaI rahyo hato tyAre mithilA nagarInI bahAra ane aMdara comera harSAtirekathI keTalAka devatAo Amatema kUdI rahyA hatA. (taeNaM kuMbhae rAga doccaMpi uttarAvakamaNaM jAva sanyAlaMkAravibhUsiyaM karei, karitA koduviyapurise sahAvei, saddAvittA evaM vayAsI) jyAre abhiSekanI vidhi pUrI thaI tyAre kuMbhaka rAjAe bIjI vakhata mahalI ane pUrvanI tarapha moM rAkhIne besADayA ane temane badhAM ghare NAMothI zaNagAryA. tyArapachI kauTuMbika purUSane bolAvIne teone hukama karyo ke / (khippAmeva manoramaM sIyaM uvaveha, te uvaTThaveMti, taeNaM sakke 3 Abhiyo. (nie vippAmeva aNega khaMbha0 jAva manoramaM sIyaM ubaTaveha jAva sAvi sIyA taM veva sIyaM aNupaviTThA) - tame leke seMkaDe thAMbhalAovALI eka pAlakhI satvare lA. kauTuMbika purUSe paNa jaladIthI rAjAnI AjJA mujaba pAlakhI laI AvyA. tyArabAda For Private And Personal Use Only Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org agAdharSiNI TIkA bha0 8 malIbhagavaddakSotsavanirUpaNam dro devarAjaH - abhiyogyAn devAn zabdayati, zabdayitvA, evamavAdIt he devAsupriyAH kSimameva ' aNegakhaMbha0 jAva maNoramaM sIyaM uvadyavedda ' anekastambhazata saMniviSTAM yAvad - manoramAM zibikAm upasthApayata, yAvat sApi zakro devendro - pastApitApi zivikA tAmeva- kumbhakopasthApitAmevazibikAmanupraviSTA divyAnubhASeneti bhAvaH / sU038 / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlam - taNaM mallI arahA sIhAsaNAo abbhuTThei anbhudvitA jeNeva maNoramA sIyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA manoramaM sIyaM aNupayAhiNI karemANA maNoramaM sIyaM durUhar3a, durUhittA sIhAsaNavaragae purasthAhimuhe sannisanne, taraNaM kuMbhae aTThArasa seNippaseNIo sahAvei sadAvittA evaM vayAsItumbhe NaM devANuppiyA ! pahAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA mahissa sIyaM parivahaha. jAva parivahaMti, nae makke dAbade devarAyA maNoramAe dakkhiNillaM uvaliM bAhaM gaNhai, IsANe uttarillaM geNhai, camare dAhiNillaM heTTillaM, balo uttarillaM heTillaM, avasesA devA jahArihaM maNoramaM sIyaM parivahati / 61 puvi ukkhittA mANussehiM to haharomakUvehiM / pacchAvahaMti sIyaM, asuriMdasuriMda nAgiMdA // 1 // calacatra lakuMDaladharA, devarAja ne bhI abhiyogika devoM ko bulAyA aura unase aneka stambhazata yukta zivikA ( pAlakhI) le Ane ko kahA - unhoMne bhI zIghra vaisI dI zibikA (pAlakhI) lAkara vahA~ upasthita kara dI / vaha zibikA apane divya prabhAva se kuMbhaka rAjAkI zibikA ke sAtha mila gii| sUtra " " 38 " (" - zakra devendra devarAje paNa AbhiyAnika devAne melAvyA ane temane sekaDA cAMbhalAovALI pAlakhI lAvavAnA hukama karyAM. te lekA paNa satvare pAkrRkhI laI AvyA, devAjanI te pAlakhI peAtAnI divya prabhAthI kuMbhaka rAjAnI pAlakhI sAthe bhaLI gai. aa sUtra 38 " // For Private And Personal Use Only Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only 528 sacchaMdavi uvviyAbharaNadhArI / deviMdadANaviMdAvahaMti sIyaM jidissa // 2 // " taraNaM mallissa arahao maNoramaM sIyaM durUDhassa samANassa tappaDhamayAe ime aTTamaMgalagA purao ahANupuvIe saMpaTTiyA evaM niggamo jahA jamAlissa, taraNaM mallissa arahao nikkhamamANassa appe0 devA mihilaM sabbhitarabAhiriyaM AsiyasaMmajjiovalittaM jahA uvavAIe jAva paridhAvati, taNaM mallI arahA jeNeva sahassaMbavaNe ujjANe jeNeva asogavarapAyave teNeva utrAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccIruhai paccoruhittA AbharaNAlaMkAraM muMbai, taM pabhAvaI paDicchAI / taraNaM mallI arahA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei / taNaM sakke deviMde devarAyA mallissa kese paDicchai, paDicchittA khIrodagasamudde pakkhivai / taeNaM mallI arahA 'Namo'tthurNa siddhANaM tikaTTu sAmAiyacaritaM paDivajjai, jaM samayaM varNa mallI arahA caritaM paDivajjai taM samayaM ca NaM devANaM mANussANa ya Nigghose turiyaniNAyagIyavAiyanigghose ya sakkala veyaNaM saMdeseNaM Nilukke yAvi hotthA / jaM samayaM caNaM mallI arahA sAmAiya caritaM paDivannaM taM samayaM caM NaM mallissa arahao mANusadhammAo uttarie maNapajavanANe samuppanne / mallINaM arahA je se hemaMtANaM docce mAse utthe pakkhe posasuddhe, tassa rNa posasuddhassa ekArasIpakkheNaM puvvaNhakAlasamayasi aTTameNa bhatteNaM apANaeNaM assiNIhiM nakkhateNaM jJAtAdharmakathAsUtre Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 'd 529 anagAradharmAtarSiNI TIkA a08 malIbhagavadIkSotsava nirUpaNama jogamuvAgaNaM tihi itthIsaehi abhitariyAe parisAe, tihiM purisasa ehiM bAhiriyAe parisAe saddhi muMDe bhavitA pavaie / marihaM ime aTTha rAyakumArA aNupavvasu-saM jahA - " NaMdeya dimitte sumita balamitta bhANumitte ya / amaravara, amaraseNe, mahaseNe, ceva aTTamae // 1 // " taeNa se bhavaNabai4 mallisa arahao nikkhamaNamahimaM kareMti, karittA jemeva naMdI saravare0 aTTAhiyaM kareMti karitA jAva paDigayA / tapaNaM mahI arahA jaM ceva divasaM pavvAie tasseva divasassa varaNhakAlasamayaMsi asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayaMsi suhAsanasavaragayassa suheNaM pariNAmeNaM pasatthehiM ajjhavasANehi pasaH sthAhiM sAhiM visujjhamANIhi tayAvaraNakammarayavikaraNakaraM avakaraNaM aNupaviTTassa anaMte jAva kevalavara nANadaMsaNe samunne || sU0 39 // TIkA' taraNaM mallI ' ityAdi / tatastadanandharaM khalu mallIM aIna siMhAsanAdabhyuttiSThati abhyutthAya yatraitra manoramAzivikA tatraitropAgacchati upAgatya manomAM zivikAM 'aNupAhaNI karemANA' aNupradakSiNI kurvANA=AnukUlyena taNaM malI arahA- ityAdi / ' " TIkArtha - (e) isake bAda (mallI arahA sIhAsaNAo agmura) mallI arhata siMhAsana se uThe (abhuTThittA jejeba manoramA sIyA teNeva uvAgaccha, uvAgacchittA maNoramaM sIyaM aNupayAhiNI karemANA maNoramaM sIyaM duruha duruhitA sohAsaNavaragaye purasthAbhimuhe sannisanne) "tapaNaM mallI arahA TIartha - (tapaNaM) tyArabhATa (mallI aghA sIhAsaNAo abbhuTTei) bhabdI Ita siMDAsana uparathI ubhA thayAM. ityAdi ( abbhuTTittA jeNeva maNoramA sIyA teNeva uvAgacchacha, uvAgacchittA maNoramaM sI aNupayAhiNI kare mANA magoramaM sIyaM durUhitA sIhAsaNavaragae purasthAbhi sannisanni) brA 67 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 530. jJAtAdharmakathAsUtre svazubhavAcchayA - svadakSiNabhAge kurvatI, manoramAM zivikAM ' duruhai ' darohati= Arohati, duruhya siMhAsanavaragataH paurastyAbhimukhaH = pUrvadiGmukhaH san snnissnnnnH| tataH khalu kumbhako'STAdaza ' seNippaseNIo ' zreNi prazreNIH=zivikAvAhakAn - avAntarajAtIyapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIda= he devAnupriyAH ! yUyaM khalu snAtA yAvat - sarvAlaGkAravibhUSitAH mallyAH zivikAM parivahata, skandhoparidhArayata yAvat - parivahanti / uThakara ve jahAM vaha manorama zibikA thI vahAM gye| vahAM jAkara ve usa manorama zibikA ko apane zubha kI vAJchA se apane dakSiNa bhAga meM karate hue usa zibikA para ArUDha ho gaye ArUDha ho kara phira ve pUrva dizA kI tarapha mukha kara ke usa para rakhe hue siMhAsana para baiTha gye| (taraNaM kuMbhae aTThArasaseNippa seNIo sahAveha, saddAvittA evaM bayAsI) isa ke bAda kuMbhaka rAjA ne 18, zreNI prazreNI janoM ko-zibikA vAhaka 18 prakAra ke avAntara jAtIya puruSoM ko bulAyA aura bulA kara una se aisA kahA - (tumbheNaM devANu piyo ! vhAyA jAva savvAlaMkAra vibhUsiyA mallIssa sIyaM parivahaha, jAva parivahati ) he devAnupriyo ! tuma loga snAna kara tathA samasta alaMkAroM se vibhUSita hokara mallI arhata kI pAlakhI ko uThAo rAjA kI isa prakAra AjJA pAkara una logoM ne usa pAlakhI ko apane 2 skaMdho para uThA kara rakha liyA (taraNaM sakke deviMde devarAyA maNoramAe dakkhiNilla uvarillaM ane ubhA thaine jyAM maneArama pAlakhI hatI tyAM pahoMcyAM. tyAM paheAMcIne teo te manerama pAlakhIne AtmazreyanI icchAthI peAtAnI jamaNI mAjue rAkhIne te maneArama pAlakhI upara caDhIne te pUrvAMIzA tarapha mAM karIne tenA upara mUkelA siMhAsana upara besI gayAM. ( taraNaM kuMbhae aTThArasa se NipaseNIo sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI ) tyAra pachI kuMbhaka rAjAe aDhAra zreNI prazreNIjanAne pAlakhI ucakanArA aDhAra prakAranA avAMtara jAtinA purUSAne melAvyA ane khelAvIne teone Adeza yAcyA } - ---- ( tubbhe NaM devANuppiyA ! vhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA mallimsa soyaM parivahaha jAva parihaMti ) he devAnupriyA ! tame snAna kareA ane tyArabAda badhA ala'kAreAthI alakRta thaIne mallI arha tanI pAlakhIne uMcake. rAjAnI AjJA pramANe ja leAkeAe tarata snAna karIne pAlakhIne pAtapeAtAnA khabhA upara ucakI lIdhI. For Private And Personal Use Only Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TIkA 80 8 mallIbhagavadIkSotsavanirUpaNam 531 tataH khalu zakro devendro devarAjo manoramAyAH zibikAyA dakkhiNillaMdAkSiNAtyaM-dakSiNadigbhAgasthamaH, ' uvarillaM' uparitanaM uparibhAgasthaM 'bAha' bAhuMdaNDaM gRhNAti IzAnaH-IzAnendraH-'uttarillaM' uttaradigbhAstham uparitanaM bAhuM daNDaMgRhNAti, camaraH-camarendraH 'dAhiNillaM' dAkSiNAtya dakSiNadigbhAgasthaM 'heTillaM' adhastanaM daNDaM gRhNAti, balI-balondraH " uttarillaM' uttarIyamuttarabhAgastham adhastanaM daNDaM gRhNAti avazeSA devAH bhavanapati-vyantara-jyotiSkavaimAnikendrAH, 'jahArihaM ' yathA'haM-yathAyogya sva sva yogyatA'nusAraM manoramAM zivikAM privhnti| ... "puchi ukkhittA mANusse hiM to haTTharomakUvehi / pacchA vahati sIyaM asuriMda-surinda-nAgiMdA // 1 // vAhaM geNhai, IsANe uttarillaM bAhaM geNhai camare dAhiNillaM heTilla, balI uttarillaM hedillaM avasesA devA jahArihaM manoramaM sIyaM parivahati ) bAda meM zakra devendra deva rAjA ne usa manoramA zivikA ke dakSiNa digbhAgavartI Uparake daNDe ko pakaDA, IzAnendra ne uttara digbhA gastha Upara ke daNDe ko pakar3A camarendra ne dakSiNadigbhogavartI nIce ke daNDe ko pkdd'aa| ____ avaziSTa bhavana pati, vyantara jyotiSka evaM vaimAnika indroM ne apanI 2 yogyatAke anusAra usa zivikA kA parivahana kiyA / (pubdhi ukkhittA mANusse hito haTa romakUvehiM ! pacchAvahaMti sIyaM asuriMda suriMda nAgiMdA) saba se prathama harSake vaza se romAJca yukta hue manuSyoM ne usa zivikA ko apane skaMdho para rakhA-bAda meM asurendroM ne, surendroM ___ (taeNaM sakke deviMde devarAyA maNoramAe dakkhiNillaM urillaM vAhaM geNhai, IsANe uttarillaM bAhaM gehai camare dAhiNillaM heDillaM balI0 uttarillaM haTilla avasesAdevA jahArihaM manoramaM sIyaM parivahati) / tyAra bAda zaka devendra devarAje te mane rama pAlakhInA dakSiNa bAjInA daDAne jhA, IzAnendra uttara dizA taraphanA uparanA daMDAne jhAlya, amarendra dakSiNa dizA taraphanA nIcenA daMDAne jhA, balInke uttara dizA taraphanA ne AkSya. | bAkInA badhA bhavanapati, vyaMtara, tiSka ane vaimAnika Indrioe pita pitAnI yegyatA mujaba pAlakhInuM parivahana karyuM. (pubiukivattA mANussehito haTTharoma kUvehiM paccA vahati sIyaM asuriMdamundinAgiMdA) pulakita ane harSaghelA thayelA mANasee sauthI pahelAM pAlakhIne potAnA For Private And Personal Use Only Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAtAdharmakathAGgasUtra calacavalakuMDaladharA sacchaMda viuniyaabhrnndhaarii| deviMda dANaviMdA vahati sIyaM jiNidassa // 2 // 'puci' pUrva 'ukkhittA' utkSiptA skandhoparinItA manuyaiH, sA zivikA, manuSyaiH kathaMbhUtairisyAha-' haTTharomakUvehiM ' hRSTaromakUpaiH harSavazena romAJcayuktaiH, pazcAt-asurendra-surendra-nAgendrAH zivikA bahanti-skandhoparinayantisma // 1 // devendra-dAnavendrAH jinendrasya zivikAM vahanti ' ityanvayaH / te devendrAdayaH kathaM. bhUtA ityAha-caletyAdi calacAla kuNDaladharA:-calAzca te capala kuNDaladharAzceti vigrahaH / punaH kiM bhUtA ityAha-' sacchaMdaviubdhiyAbharaNadhAriNaH" svacchandavikurvitAbharaNadhAriNaH svacchandena-svecchayA vikurvitAni-vaikriya zaktisamutpAditAni AbharaNAni-bhUSaNAni dhArayituM zIlaM yeSAM te tayA bhUtAH // 2 // tataH khalu mallyA arhato manoramAM zivikA durUDhasya-samArUDhasya sataH 'tappaDhamayAe' tatpathamatayA sarvataH pUrvam imAni aSTASTamaGgalakAni-aSTagaNitAni ne aura nAgendroM ne rakhA / (calacavalakuMDaladharA sacchaMda viuniyA bharaNadhArI, devidaM dANa viMdA vahaMti sIyaM jiNidasma) ina devendrA dikoM ke kuMDala usa samaya idhara se udhara atyanta caMcala ho rahe the| unhoM ne jo AbharaNa dhAraNa kara rakhe the ve apanI icchAnusAra vaikriya zakti se samutpAdita kiye hue the| isa taraha devendroM aura dAnavendroM ne jine. ndra kI ziyikA ko apane 2 skaMdhoM para rkhaa| (taeNaM mallIssa arahao manoramaM sIyaM durUDhassa samANassa tappaDhamayAe ime aha TamaMgalagA purao ahANupubIe saMpaTThiyA) isa ke anantara usa manorama zivikA para khabhA upara ucakI, tyArapachI asundroe, surendro ane nAgendroe ucakI. (calacavala kuMDaladharA, sacchadaviubdhiyAbharaNadhArI, devidaM dANaviMdA vahati sIyaM jiNiMdassa) te vakhate devendra vagerenA kuMDaLe Ama tema khUba hAlI rahyA hatA. dhAraNa karelA AbharaNene devee pitAnI IcchA mujaba vaikriya zakti vaDe utpanna karelAM hatAM. A pramANe devendro ane dAnavendroe jinendranI pAlakhI potapotAnA khabhe ucakI hatI. (taeNaM mallissa arahAo manoramaM sIyaM durUDhassa samANasa tappaDhamayAe ime aTTa aTThamaMgalagA purabho ahANupubIe saMpaTiyA) - tyArabAda marama pAlakhI upara beThelA malI arhatanI sAme sau prathama anukrame ATha ATha maMgaLa dravya mUkavAmAM AvyAM-te dravyonA nAme A prabhArI cha, For Private And Personal Use Only Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA 08malImAhInAzayanirUpaNam 533 aSTasaMkhyakAni maGgalAni purataH agre ' ahANupubIe' yathAnupUryA-anukrameNaM saMpasthitAni-calitAni, evaM teSAM nAnAni-(1) sovatthiya ' svastikaH, (2) sirivacchA' zrIvatsaH, (3) NadiyAvatta ' nandyAvartaH, (4) baddhamAgaga' vardhamAnaH (5) bhadAsaNa' bhadrAsanam (6) ' kalasa' kalazaH, (7) 'maccha' matsayugmam , (8) 'dappaga' darpaNazceti / evaM nirgamo yathAjamAleH jamAlivanirgamanaM nirgamana varNanaM vijJeyam / ___ tataH khalu mallyA arhato niSkAmataH=niSkramaNaM kurvataH, apyekakAH-kecanadevA svastrakriyazaktyA mithilA rAjadhAnIm-' sambhitarabAhiriyaM ' sAbhyantaravAyAm = antarvahiH 'AsittasamanniovalittaM ' AsiktasaMmArjitopaliptAm AsiktAMpUrvanalakaNairabhiSiktAm , pazcAt samArjitAm-kacarAdhapanayanena saMzodhitAm , tataH upaliptAM khaTikA cUrNAdinA saMliptAM kurvanti, kRtvA yAvat-paridhAvanti harSotkarSaNetastataH kurvanti / ArUDha hue mallI ahaMtake Age saba se pahile kramAnusAra ATha 2 maMgala dravya upasthita hue| unake nAma ye haiM (1) sovatthiya-svastika (2) sirivacchA-zrI vatsa (3) gaMdiyAvatta -nandikAvarta (4) vaddhamANaga-vardhamAna (5) bhadAsaNa-bhaddAsana (6) kalasa-kalaza (7) maccha-matsya yugma (8) aura dappaNa-darpaNa ( evaM niggamo jahA jamAlissa) mallI ahaMta ke nirgama kA varNana ja. mAlike nirgama kI taraha hI jAnanA cAhiye / (taeNa mallIssa arahao nikkhamamANassa appe * devA mihilaM sabhitaravAhiriyaM Asiya saMmajjivalitaM jahA uvavAIe jAva paridhAvaMti) jaba malli ahaMta kA niSkramaNa ho rahA thA usa samaya kitaneka devoM ne apanI vaikriyaza. . (1) sopAsthiya,-2pasti, (2) siri127|-shriivts, (3) yApattapitta (4) vRddhabhA-bhAna, (5) mahAsa-madrAsana, (6) 41s4||sh, (7) bha27-bhatrayayuma, (8) bhane 45-4 (marIsa). ( evaM nigamo jahA jamAlisa ) bhI mata ni bharnu qNuna masinA niza manI jema ja jANavuM joIe (taeNaM mallissa araho nikkhamamANassa appe0 devA mihilaM sambhitara. bAhiriyaM AsiyasamajjivalitaM jahA uvavAIe jAca paridhAvati) . jyAre mallI ahaMtanI niSkramaNuvidhi cAlatI hatI tyAre keTalAka dee pitAnI vakriya zakti vaDe mithilA rAjadhAnInI aMdara ane bahAra badhe jaLa For Private And Personal Use Only Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtAdharmakathAsUtra tataH khalu mallI an yatraiva sahasrAmravaNamudyAnaM yauvAzokavarapAdapaH, topAgacchati. upAgatya zi bikAtaH pratyavarohati pratyavaruhyAbharaNAlaMkAraM muzcati tadAbharaNAlaMkAraM prabhAvatI-mallyA jananI pratiIcchati vastrAJcale dhArayati tataH khalu mallI arhan svayameva-svahastenaiva paJcamuSTikaM locaM ziraH kezaluzcanaM karoti / kti se mithilA rAjadhAnI ko bhItara bAhira me jalakaNoM se sizcita kara diyA thA, kUDA karakaTa ke apanayana se use bilakula sApha suthara kara diyA thA aura cUnA AdI se use lIpa pota diyA thaa| yAvat harSotkarSa seve idhara udhara usameM icchAnusAra khUba kUde aura uchale the| aupapAtika sUtra meM niSkramaNa kA jaisA varNana yahAM bhI jAnanA cAhiye / (taragaM mallI rahA jegera sahassaMbavaNe ujjANe jeNeva asogavarapAyave teNeya uvAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccoruhara, paccoruhittA AbharaNAlaMkAra mu cai, taM pabhAvaI paDicchaI ) ce mallI arhata jahAM sahasrAmravana nAmakA udyAna aura usame jahAM azoka vRkSa thA vahAM pahuMce vahA~ pahu~ca kara ve usa zivikA se nIce utare utara kara unhoMne apane AbharaNa aura alaMkAroM ko utArA-utAre hue una AbharaNa aura alaMkAroM ko unakI mAtA prabhAvato ne apane vasrAcala meM rakha liyA (taeNaM mallI arahA sayameva paMcamuTTiyaM loyaM karei ) isake pAda una mallI ahaMta ne apane kezoM kA paMcamuSTi loca kiyaa| siMcana karyuM hatuM. kacare vagere vALIne tene sAccha banAvI ane cunA vagerethI peLI nAkhyuM hatuM. yAvat harSaghelA thaIne teo khUba IcchA mujaba uchaLyA ane kudyA hatA. papAtika sUtramAM niSkramaNanuM varNana karavAmAM AvyuM che, ahIM paNa te mujaba ja samajI levuM joIe. - (taeNaM mallI arahA jeNeva sahassaMbavaNe unnANe jeNeva asogavarapAyave teNeva ubAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccorUhai, pacoruhitA AbharaNAlaMkAra muMcA, taM pabhAvaI paDicchaI ) / malI ahaMta jyAM sahu sAmravana nAme udyAna ane temAM paNa jyAM azoka nAme vRkSa hatuM tyAM pahoMcyAM, tyAM pahoMcIne teo pAlakhImAMthI nIce utaryA, nIce utarIne temaNe potAnAM AmaraNa ane ghareNuo utAryA. mallI arvatanA AbharaNa ane ghareNuone temanA mAtA prabhAvatIe pitAnA vastranA cheDAmAM Reli. (taeNaM mallI arahA sayameva paMcamuhiya loya karei) tyA25chI bhI khahaMte pitAnA vALanuM paMcamuSTi lucana karyuM. For Private And Personal Use Only Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNo TIkA a0 8 mAlIbhagavaddIkSotsavanirUpaNanama 55 tataH salu zkro devendro devarAjo mallyA aItaH kezAn pratI chati lucitAm kezAna ne dharati pratiya, kSarodara mudradhipati / tataH slu mahalI ana'Namo'thuNa siddhANaM ' namo'sta hala riddhezyaH :ti kRtvA sAmAyika cAritra patipadyateprApnoti / yasmina samaye ca ra lu mallI arhana cAritraM pratimA, tasminneva samaye ra lu devAnAM manuSyANAM ca 'Niyose' nirghoSaH zabdaH, 'tariya NiNAya gIyavAzya nidhose ya tUryaninAda gItavAditra nirghoSazca vAghagItadhvanizca, zakravacanasaMdezena-kendrAjJayA, 'pi.lu ke nilInA tirohitaH nivRttaH cApyabhavat / ... (taeNaM sakke daviMde devarAyA mallissa kese paDicchai paDicchi. sA khIrodaga samudde pavikhavai ) una malli prabhuke lucita kezoMko zaka devendra devarAja ne apane vastra meM rakha liyA aura rakhakara kSIra sAgara meM unhe prakSipta kara diyA / (taeNaM mallI arahA " NamotthuNa siddhANaMtikaTu sAmAiyacarittaM par3ivajjai ) mallI arhatane" siddhoM ko namaH skAra ho " aisA pATha bola kara sAmAyika . cAritra ko dhAraNa kiyA / (jaM samayaM ca NaM mallI arahA caritaM paDivajjai taM samayaM ca NaM devANaMmAgussANa ya Nigdhose turiya niNAya gIyavAiyanigdhose ya sakkassa vayaNasaMdesaNaM Nilukke yAvi hotthA) jisa samaya mallI. arhata ne cAritra ko aMgIkAra kiyA thA usa samaya deyoM aura manuSyo kA nirghoSa huA thA tathA bAjoM evaM gItoM kI jo dhvani huI thI vaha saba zakrendra kI AjJA se banda kara dI gii| (taeNaM sakke deviMde devarAyA mallissa kese paDicchai paDicchittA khIrodagasamudde pakvivai) te mallI prabhunA kuMcita vALane zaka devendra devarAje pitAnA vastramAM laI lIdhA ane laIne kSIra sAgaramAM teone nAkhI dIdhA. (taeNaM mallI arahA " NamotthuNaM tti kaTu sAmAiya cArittaM paDivisajjai) mallI ahale "siddhone mArA namaskAra " A pAThanuM vAMcana karatAM sAmAyika cAritra dhAraNa karyuM (jaM samayaM ca NaM mallI arahA carittaM paDivajjai, taM samayaM ca NaM devANaM mANussANa ya Nigghose turiya niNAya gIyavAiyanigdhose ya sakkassa vayaNa saMdesaNaM Nilukke yAvihotthA) jyAre mallI aha te cAritrane svIkAra karyo tyAre deve ane mANasenA thayelA harSa nirdoSane temaja vAjAMo ane gItenA dhvanine kendra pitAnA hukamathI baMdha karAvI dIdhuM. For Private And Personal Use Only Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SD mAtAdharmakathAsUtre yasmin samaye ca khalu mallI arhan sAmAyika cAritraM pratipannaH prAptavAn / tasmin samaye ca mallyA arhato mAnuSyadharmAduttAraM pradhAna manaHparyavajJAnaM samurapatram, gRhasthadazAyAM jJAnatrayamAsIt bAritragRhaNAnantaraM tu tadAnImeva caturthajJAnamabhavaditi bhAvaH / mallI khalu aIn 'jese ' yaH saH hemantAnAM mArgazIrSAdi mAsacatuSTayAtmakAnAM zItakAlAnAm dvitIyo mAsaH caturthaH pakSaH-mArgazIrSasyAghapakSatacaturthaH pakSaH posa sudhdhe' pauSa zuddhaH, pauSamAsasya zukla pakSaH, tasya khalu pauSazuddhasya ekArasIpakakhaNaM' ekAdazIpakSe khalu ekAdazItitheH pakSaH-adhoM __(jaM samayaM ca NaM mallI arahA carittaM paDivajaha taM gaM mallissa arahAmao mANusadhammAmo uttarie maNapajjavagANe samuppanne) sAmAyika cAritra ko aMgIkAra karale hI mallI arhatako cauthA manaH paryavajJAna utpanna ho gayA ! gRhastha avasthA meM mallI ahaMta ke matijJAna. zrutajJAna aura avadhijJAna ye tIna jJAna janma jAta the| parantu jyoM hI inhoMne cAritra grahaNa kiyA usI samaya inako manaH paryavajJAna utpanna ho gyaa| ( mallI Na arahAje se hemaMtANaM docce mAse cautthe pakkheposa suddhe, tasma NaM posasuddhassa ekkArasIpakkheNaM puvAhakAlasamayasi aTTameNaM bhatteNa apANaeNaM assiNIhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM tihiM itthI mAhiM abhitariyAe parisAe tihiM purisasarahiM bAhiriyAe parisAe saddhiM muMDe bhavitA pavvaie) mallI arhata ne jisa samaya sarva viratirUpa cAritra aMgIkAra kiyA thA usa samaya hemaMtakAlakA dvitIya mAsa thA, cauthA pakSa thA usakA nAma pauSa mAsa thA-pauSa mAsakA zukla (jaM samayaM ca NaM mallI arahA carittaM vaDivajjai taM samayaM ca NaM mallissa arahao mANusadhammAo uttarie maNapajjavanANe samupanne ) / sAmAyika cAritrane svIkAratAnI sAthe ja mallI atane cothuM mana paryAvajJAna utpanna thaI gayuM. gRhastha avasthAmAM mallI ahaMtane matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna A traNe jJAna janmajAta hatAM. paNa jyAre teoe cAritra grahaNa karyuM tyAre temane mana:paryavajJAna thaI gayuM. _ (mallI gaM arahA jese hemaMtANaM docce mAse cautthe pakkhe posasuddhe tassa NaM posasuddhassa ekArasI pakkhe NaM puvvaNhakAlasamayaMsi aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM assiNI hi nakkhattaNaM jogamuvAgaeNaM tihiM itthIsaehi bAhiriyAe parisAe saddhiM muMDe bhavittA pacaie) malI arahate jyAre sarvavirati rUpa cAritra svIkAryuM, tyAre hemaMta kALane bIje mahIne hate. cothuM pakhavADiyuM hatuM. te mahinAnuM nAma piSa For Private And Personal Use Only Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 537 tantramRtavarSiNI TI avakA 8 malIbhagahIzotsava nirUpaNam zakAle, pUrvAhnakAlamaye, aSTamena bhaktena ' apANaeNaM' apAnakena jalarahitena azvinInakSatreNa ' jogaM ' yogaM candrayogat upAgatena tribhiH strIzataiH AbhyantarakayA pariSadA, sArdhaM tathA-tribhiH puruSazataiH bAhyayA pariSadA sArdhaM muNDo bhUlA matrajitaH = dIkSAM gRhItavAn / mallyA arhat abhyantarikA pariSada strIbhiH, anyeSAM tIrthaMkarANAM puruSairAbhyanyarikA pariSata saMjAtA | mallImantamime vakSyamANA asTa rAjakumArA anuvajitAH, tad yathA - teSAM nAmAnye bam NaMde ya dimitte, sumitta valamita bhANumite ya / amaravara amara seNe, mahaseNe caiva aTTamae // 1 // pakSa thA ekAdazI kA dina thA, pUrvAhnakAlakA samaya thA / apAnaka cauvihAra aSTama bhakta inhoM ne dhAraNa kara rakhA thA azvinI nakSatrakA candramAke sAtha zubha yoga varta rahA thA / tIna sau inakI abhyantara pariSadakI AryikA thI aura bAhya pariSada ke tIna sau puruSa the / so una sabake sAtha inhoMne dIkSA dhAraNa kI thI / anyatIrthaMkaro kI Abhyantara pariSada meM striyAM nahIM rahIM haiM ye to inhIM kI Abhyantara pariSada meM kahI gaI haiN| vahAM to Abhyantara pariSadA meM purUSa hI rahe haiM / (malli arahaM ime aTTha rAyakumArA aNupavvasu-taM jahA - NaMde ya NaMdimite sumita balamitta bhANumiteya, amaravai amaraseNe mahaseNe caiva aTThamae) mallI arhata ne jisa samaya dIkSA dhAraNa kI usa samaya inake sAtha jo ATha rAjakumAra dIkSita hue the unake nAma ye haiM / tuM poSa mahinAno zuddha pakSa to, bhagiyArasanA hivasa to, pUrvAhna kALanA vakhata hatA, apAnaka aSTama bhakta temaNe dhAraNa karelu hatu. azvinI nakSatranA candranI sAthe zubhayAga thai rahyo hatA, temanI AbhyaMtara pariSadAnI traNase AyikA hatI ane bAhya pariSadAnA traNase purUSa hatA. teo badhAnI sAthe temaNe dIkSA dhAraNa karI hatI. bIjA tIrthaM karAnI Abhya'tara pariSadAmAM srIe na hatI. emanI Abhyatara pariSadAmAM strIe viSe varNana karela che. bIjA tIrthaMkarAnI pariSadAmAM mAtra puruSA ja rahyA che. ( malli arahaM ime aTTharAyakumArA aNupavvasu taM jahAM NaMdeya dimitte su mittala mittabhANumitteya | amaravara, amaraseNe mahaseNe caiva aTTamae ) je vakhate mallI ahIM te dIkSA dhAraNa karI hatI te samaye temanI sAthe ja dIkSita thayelA A rAjakumAranA nAme A pramANe che--(1) nandakumAra, jJA 68 For Private And Personal Use Only Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 538 jJAtAdharmakathAsUtre (1) nandaH - nandakumAraH, (2) nandimitraH - nandimitrakumAraH, (3) sumitraHsumitrakumAra:, (4! balamitraH - balamitrakumAraH, (5) bhAnumitra : - bhAnu mitrakumAraH, (6) amarapatiH, - amarapatikumAraH, (7) amara sena :- amara senakumAra:, (8) mahAsena:- mahAsenakumAra iti / tatastadanantaraM khalu te bhavanapatyAdayazcaturvidhA devA mallyA arhato niSkramaNamahimAnaM kurvanti kRtvA yacaiva nandIzvara' nAmAdvIpastatrASThAhnikAm = aSTAhasAdhyamutsavaM kurvanti kRtvA ca yAvat - yasyAdizaH pradurbhUtAstAM dizaM pratigatAH, tataH khalu mallI arhan yasminneva divase matrajitaH = dIkSAM gRhItavAn tasyaiva divasasya pazcAd parAhnakAla samaye - pazcime mahare, azokavarapAdapasyAdhaH pRthivIzilApaTTa ke ( 1 ) nandakumAra ( 2 ) nandimitra kumAra ( 3 ) sumitra kumAra ( 4 ) bAlamitra kumAra ( 5 ) bhAnumitra kumAra ( 6 ) amarapati kumAra (7) amarasena kumAra aura (8) mahAsena kumAra / ( taraNaM se bhavaNavaha 4 mallissa arahao nikkhamaNamahima kareMti, karitA jeNeva naMdI sarabare0 aTTAhiyaM kareMti, karitA jAva paDigayA ) bhavanapati Adi cAroM prakAra ke devoM ne mallI ahaMta ke niSkramaNa mahotsava kI khUba 2 mahimA kI aura karake phira ve AThavAM jo naMdIzvara dvIpa hai vahA~ gaye - vahAM jAkara unhoM ne aSTAnhika mahotsava kiyaa| yaha mahotsava ATha dinataka lagAtAra hotA hai / aSTAhnika mahotsava karake phira ve jisa dizA se prakaTa hue the usI dizA tarapha vApisa cale gaye / (taeNaM mallI arahA jaM ceva divasaM pavvAie tasseva divasassa varaNhakAla samayaMsi asogavara pAyavassa ahe puDhavisilApaTTyaMsi suhAsaNavaragaM (2) nahi bhitrakumAra, (3) subhitrakumAra, (4) mAsabhitra kumAra, (4) lAnubhitra kumAra, (6) amarapati kumAra, (7) amarasena kumAra, (8) bhaDAsena kumAra. ( taraNaM se bhavaNavai 4 mallissa arahao nikkhamaNamahimaM kareti, karitA jeNeva naMdIsaravare0 adrAhiyaM kareti karitA jAva paDigayA ) bhavanapati vagere cAra jAtanA devAe mallI ahatanA niSkramaNa mahAtsavanA khUba ja mahimA gAyA ane tyArapachI teo AThamA naMdIzvara dvIpamAM gayA. tyAM paheAMcIne temaNe aSTAddhika mahAtsava ujanmyA. A mahAtsava ATha divasa sudhI satata ujavAya che. aAhnika mahAtsava jyAre pUrA thayA tyAre teo je dizA taraphathI pragaTa thayA hatA te dizA tarapha jatA rahyA. ( taraNaM mallI arahA jaM cetra divasaM pavvAie, tasseva divasassa varaNhakAla samayaMsi asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTyaMsi suhAsaNavaragayassa muddeNaM pariNA For Private And Personal Use Only Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNo TIkA a0 8 mallIbhagadIzotsavanirUpaNam 532 mukhAsanavaragatasya zubhena pariNAmena 'pasatthehiM ' prazastaiH zreSThaiH-zubhaiH, 'ajjhavasANe' adhyavasAnaH AtmapariNAmaiH, prazastAbhiH lezyAbhiH 'visujjhamANIhi' vizudhyantIbhiH * tayAvaraNakammarayavikaraNakaraM' tadAvaraNakarmarajovikaraNakaraM-jJAnAvaraNIyAdikarmarajovikSepakaM 'apuThadhakaraNaM' apUrvakaraNam aSTamaguNasthAnakam anupraviSTasyAnantaM viSayAnantatvAt , yAvat-anuttaraM-samastajJAnapradhAna, nirvyAghAtamapatihataM, nirAvaraNaM kSAyikaM, kRtsnaM sarvArthagrAhakatvAt , pratipUrNa-sakalAMzayuktatvAt pUrNacandravat , 'kevalavara nANadasaNe' kevalavara jJAnadarzanaM smutpnnm|mu039|| yassa, suheNaM pariNAmeNaM pasatthehiM anjhavasANehiM pasatyAhiM lesAhi visujjhamANIhiM tayAvaraNakammaspta vikaraNakaraM apucakaraNaM aNu. paviTThassa aNate jAva kevalavaranANadaMsaNe samuppAnne ) mallI ahaMta ne jisa dina dIkSA dhAraNa kI usI dina pazcima prahara meM azoka vRkSane noce rahe hue pRthivI zilApaTTaka para sukhAsana se virAjamAna unheM zubha pariNAma prazasta adhyavasAna-Atma pariNAma-evaM vizuddha -prazasta-lezyAo ke prabhAvase samasta jJAnAvaraNIya darzanAvaNIya mohanIya aura antarAya karmarUpa rajake vikSepaka ananta kevalajJAna aura kevaladarzana utpanna ho gaye / arthAt dIkSA lete hI eka praharake bAda kevalajJAna pAe / kSapakazreNI para ArUDha huI AtmAoM ko hI ye donoM kevalajJAna aura kevaladarzana prApta hote haiM anya ko nahIM -tathA yaha zreNI 8ve apUrvakaraNa guNasthAna se hI prAraMbha hotI hai anya guNasthAna se nahIM mallI ahaMta ne bhI isI zreNI para ArohaNa meNaM pasatthehiM ajjhavasANehiM pasatyAhiM lesAhiM visujjhamANI hi tayAvaraNakammarayavikaraNakaraM apuvakaraNaM aNupaviTThassa aNate jAva kevalabaranANadasaNe samuppanne) je divase mallI ane dIkSA dhAraNa karI te ja divase chellA paheramAM azeka vRkSanI nIce pRthvI zilApaTTaka upara sukhAsana pUrvaka beThelA teone zubha pariNAma prazasta adhyavasAna AtmapariNAma ane vizuddha prazasta lesyAonA prabhAvathI samasta jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya mehanIya ane aMtarAya karma rUpa rajanuM vikSepaka anaMta kevaLa jJAna ane kevaLa darzana utpanna thayuM. paka zreNuM upara ArUDha thayelA AtmAone ja A kevaLa jJAna ane kevI darzana maLe che bIjAone nahIM, tema ja A zreNa AThamA apUrvakaraNa guNa sthAnathI ja AMrabhe che, bIjA koI paNa guNasthAnathI nahIM. mallI arhate paNa A zreNI For Private And Personal Use Only Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtre mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samarpaNaM savvadevANaM AsaNAI calati samosaDhA kevalamahimaM kareMti karitA jeNeva naMdIsara0 aTTAhiya mahAmahimaM kareMti karitA jAmeva disaM pAu0 parisAformer kuMbhava niggacchai / taeNaM te jiyasattUpA0 chappi - jepute rajje ThAvettA purisasahastavAhiNIo sIyAo durUDhA saviDIe jeNeva mallI a jAva pajjuvAsaMti / taeNaM mallI a0 tIse mahai mahAlayAe0 kuMbhagassa tesiM ca jiyasattU pAmukkhANaM dhammaM kahei | parisA jAmeva disIM pAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA / kuMbhae samaNovAsara jAe / pabhAvaIya / taeNaM jiyasattUppA0 chappirAyA dhammaM soccA evaM vayAsI - AlitteNaM > kara diyA thA tabhI jAkara unheM inakI prApti huI yahI bAta " apuvvakarana aNupavissa' ina padoMdvArA pradarzita kI gaI hai| " aNaMte jAva " yahAM jo "jAva" pada rakhA gayA hai usase "anuttaraM nirvyAghAtam nirAvaraNaM kRtsnaM, pratipUrNa ' ina padoM kA grahaNa kiyA gayA hai| ye donoM anaMta viSayoM ko jAnate haiM aura dekhate haiM isaliye ye anaMta haiM / samasta jJAna aura darzanoM meM ye pradhAna haiM isaliye anuttara haiM / apratihata hone se ye donoM nirvyAghAta, kSAyika hone se nirAvaraNa sarvArtha grAhaka hone se kRtsna, sakalAMza yukta hone se pUrNa candra kI taraha pratipUrNa kahe gaye haiM / sUtra 39 / / , upara ArahaNa karI dIdhu hatuM tyAre ja temane emanI prApti thaI hatI. e ja vAta-" apuvvakaraNa aNupaviTThassa " mAM yahovaDe darzAvivAmAM AvI che. " aNave Ava " mahIM ? ' jAva yaha che tenAthI " anuttara' nirvyAghAta nirAvaraNa N, kRtsne, pratipUrNa, yA yaha avAma mAvyAM che, mAmane anaMta vissyAne jANe che ane jue che eTalA mATe te anata che. samasta jJAna ane dazanAmAM teo pradhAna che eTalA mATe anuttara che. apratihata hAvA madala A baMne nirvyAghAta, kSAyika hovAthI nirAvaraNa, sarvo grAhaka hAvAthI kRtsna, sakalAMzayukta hAvAthI pU candranI jema pratipUrNa kahevAmAM AvyA che. 39 For Private And Personal Use Only Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmANI TI0 208 jitazaMtryAdirAzAMdIkSAgrahaNAdinirUpaNam 541 bhaMte ! loe palitteNaM bhaMte loe jAva pavvaiyA, coisaputriNo anaMte kevale0 siddhA / taNaM mallI arahA sahasaMbavaNAo nikkhamai, nikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaha | malissaNaM bhisagapAmokkhA aTThAvIsaM gaNA, aTThAvIsagaNaharA hotthA / mallissaNaM arahao cattAlasiM samaNasAhassIo ukkAseNaM, badhumaipAmokkhAo paNapaNNaM ajiyA sAhassIo ukko0, sAvayANaM egA sAyasAhasI, culasIiM sahassA sAviyANaM tinni saya sAhasIo paNNaDiM ca sahassA, chassayA cohasapuvvINaM, vIsasayA ohi - nANINaM, battIsaM sayA kevalaNANINaM, paNatINaM sayA veDavviyANaM, aTThasayAmaNapajjavaNANINaM, coisasayA vAINaM, vIsaMsayA aNuttarovavAiNaM / mallissa arahao duvihA aMtagaDabhUmI hotthA taM jahA - jayaMta karabhUmI, pariyAyatakarabhUmI y| jAva vIsaimAo purisajugAo juyaMtakarabhUmI / duvAsapariyAe aMtamakAsI / mallINaM arahA paNuvasiM dhaNUi muGkaM uccatteNaM / vapageNaM piyaMgusa me. samacaurasasaMThANe, vajjArisabhaNArAyasaMghayaNe, majjhadese suhaM suhaNaM viharittA jeNeva sammae pavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA saMmeyaselasihare pAovagamaNuvavaNNe / mallINaM arahA egaM vAsasyaM agAravA samajjhe vasittA paNapaNaM vAsasahassAiM vAsasayaUNAI kevali pariyAgaM pAuNittA paNapaNNaM vAsasahassAiMsavvA uyaM pAlaittA je se gimhANaM paDhame mAse docce pakkhe cettasuddhe, tassa NaM For Private And Personal Use Only - Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 146 - bItAdhamakathAma cetasuddhassa cautthIe bharaNIe NakkhatteNaM addharattakAlasamayaMsi paMcahiM ajiyAsaehiM abhitariyAe parisAe, paMcahi aNaMgAra saehiM bAhiriyAe parisAe, mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM vagdhAriyapANI khINe vayaNijje Aue nAme goe siddhe| evaM parinivvANamahimA bhANiyabvA jahA jaMbuddIve paNNattIe naMdI sare aTThAhiyA mahimA jAva pddigyaa| evaM khalu jaMbU ! sameM NeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThamassa nAmajjheyaNasta ayama? papaNate tibemi // sU0 40 // TIkA-'teNaM kAleNe' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye sarvadevanA= krisya devendrasya tathA'nyeSAM sarveSAmindrANAM ca, AsanAni calanti sma / tadA. 'vadhi prayujya mallyA arhataH kevalotpati jJAtvA yauva mallI arhan tara 'samo. 'teNaM kAleNaM tena samaeNaM' ityAdi / TIkArtha-( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM ( samvadevANaM AsaNAI calaMti, samosaDhA kevalaM mahimaM kareMti) karitA jeNeva naMdIsare0 aTTAhiya mahAmahimaM kareMti, karittA jAmeva disaMpAu0 parisA NiggayA kubhaevi niggacchai ) samasta devoM ke zaka devendra ke tathA anya samasta indroM ke Asana kaMpAyamAna hue| AsanoMke kaMpita hone kA kyA kAraNa hai isa prakAra jaba jAnane ko unhIM ne icchA kI to usI samaya unhoM ne apane 3 avadhijJAna se dekhA ' teNaM kAlega teNaM samaeNaM ' ityAdi / / TIAya-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM te Ne mane ta samaye ... (samadevANaM AsaNAI calaMti, samosaDhA kevalamahimaM kareMti karitA jeNe naMdI sare0 aTThAhiya mahAmahimakareMti, karittA jAmeva disaM pAu0parisANiggayA kuMbhae vi niggacchai) badhA devatAonA, zaka devendranA temaja bIjA badhA indronA Asane DelavA mAMDyAM. temanAM Asane zA kAraNathI DagamagavA mAMDayA che ? A jAtanI tyAre temanA manamAM jijJAsA utpanna thaI tyAre tarata ja temaNe pitapitAne For Private And Personal Use Only Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org dharmAmRtavarSiNI TI0a08 jitazatrvAdirAjJAMdIkSAgrahaNAdinirUpaNam 563 suhA' samavasRtAH=AgatAH, Agactya ' kevalama himaM ' kevalajJAnotsavaM kurvanti, kRtvA yacaiva nandIzvaro dvIpastatraivopAgacchanti upAgatya 'aTTAhimaM ' aSTAhikAmahimAnaM aSTadivasa sAdhyamutsavaM kurvanti kRtvA yasyA eva dizaH prAdurbhUtAstAmeva dizaM pratigatAH / tadanantaraM pariSat - mithilArAjadhAnyA janasamUhaH mallyA AIto brandanArthaM nirgatA- mithilArAjadhAnIto niHsRtA / kumbhako'pi nirgacchati sma / tataH khalu te jitajatrupramukhAH piDapa rAjAnaH svaM svaM jyeSThaputra rAjye sthApayitvA puruSasahasravAhinIH zivikAH samArUDhAH sarvaRddhayA sarvaizvaryeNa sakalabalena sahitA yatraiva mallI arhan tatraivopAgacchanti, upAgatya yAvat paryupAsate / isa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kI mallI ahaMta ko kevala jJAna kI utpatti huI hai| so jahAM sallI arhata the ve saba vahAM para Aye Akara unhoM ne kevalajJAna kI mahimA kA utsava kiyA utsava kara jahAM naMdIzvara dvIpa thA phira ve vahAM Aye buhAM Akara unhoM ne lagAtAra ATha dina taka utsava kiyaa| utsava ka phira ve jisa dizA se prakaTa hue the usI dizA kI tarapha cale gaye / bAda mithilA rAjadhAnI se jana samudAya mallI arhata ko vaMdanA karane ke liye nikalA / kuMbhaka rAjA bhI nikale 1 (taruNaM te jiyasa tUpA0 chappi jepute rajje ThAvettA purisasahastravAhiNIo sIyAo ArUr3hA sabbiADIe jeNeva mallIM a0jAva pajjubAsaMti) isake anaMtara - jitazatru pramukha chahoM rAjA apane 2 jyeSTha putrako rAjyapada meM sthApita kara puruSa sahasra vAhinI zibikApara ArUDha ho sarva Rddhi evaM sakalabala avadhijJAna joyuM. avidhajJAnathI teoe jANyu ke mallI arhatamAM kevaLa jJAnanI utpatti thaI che. teo badhA jyAM mallI arhata hatAM tyAM AvyAM. tyAM pahoMcIne teoe kevaLajJAnanA mahimAnA utsava ujavye. utsava ujavyA pachI te naMdIzvara dvIpamAM gayA, tyAM jaIne teee satata ATha divasa sudhI utsavA uja. utsavanI samApti pachI teo je dizA taraphathI pragaTa zyA hatA te dizA tarapha jatA rahyA. tyAramAda mithilA rAjadhAnIthI mallI ahu tanAM vaMdana mATe janasamudAya nIkanyA. kuMbhaka rAjA paNa nIkaLye. (taeNaM te jiyasattUpA0 chappi jeTTe putte ThAvettA purisasahasravAhi pIo sIyAo durUDhA sacciGgIe jeNeva mallI a0 jAva pajjuvAsaMti) tyArapachI jItazatru pramukha chae rAjAe potapAtAnA meTA putrane rAja gAdIe besADIne puruSa sahasravAhinI pAlakhImAM besIne saRddhi ane For Private And Personal Use Only Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdhakathAsUce tataH khalu mallI arhan tasyA mahAti mahAlayAyAH-ativistIrNAyAH parSado'gre kumbhakasya rAjJastathA teSAM ca nitazatrupramukhANAM rAjJAM dharma kathayati, pariSad yasyA eva dizaH prAdurbhUtAH, tAmeva dizaM prtigtaa| kumbhakaH zramaNopAsako jAtaH, dezaviratirUpaM dharma svIkRtavAn , pratigataH / prabhAvatI ca zramaNo pAsikA jAtA, matigatA prabhAvatI kumbhako svasthAnaM gatavantau / tataH khalu jitazatrupamukhAH SaDapi rAjAno dharma zrutvA, pratibuddhA evamavAdiSuH 'AlitteNa bhaMte loe paliteNaM bhaMte ke sAtha jahAM mallI arhata virAjamAna the vahAM Aye vahAM Akara una sapane mallI arhata kI acchI taraha upAsanA kii| (taeNaM mallI tIse maha imahAlayAe 0000 dhammaM kahai ) isake bAda mallI arhata ne usa ati vistIrNa janamedinI ke samakSa kubhaka rAjA tathA jitazatru pramukha una chahoM rAjAoM ke samakSa zrutacAritra rUpa dharmakA upadeza diyaa| (pArisA jAmeva disiM pA0tAme dipaDi0 ) upadeza sunakara vaha janame dinIrUpa pariSadA jisa dizAse AI thI usI dizA tarapha vaha vApisa calI gii| (kubhae samaNovAsae joe) kuMbhaka rAjA zramaNopAsakavana gye| arthAt dezapiratirUpa dharma unhoMne svIkAra kara liyaa| (pabhAvaIya) prabhAvatI bhI zramaNopAsikA dhana gii| .. ... (taeNa jiyasattUppA0 chappi rAyA dhamma soccA evaM vayAsI) isake bAda usa jitazatru pramukha chahoM rAjAoM dharma kA upadeza sunakara pratibuddha ho isa prakAra, kahA-( alitteNaM bhaMte / loe palite NaM sakaLa baLanI sAthe jyAM mallI arhata virAjamAna hatA tyAM pahoMcyA. tyAM pahoMcIne teo badhAe mallI ahaMtanI sArI peThe upAsanA karI (taeNaM mallI a0tIse mahai mahAlayAe0.......dhammaM kahai) tyA2 57 / mallI ahaMte te vizALa jana samudAya, temaja kuMbhaka rAjA ane jitazatru pramakha te chae rAjAonI sAme zrata cAritra rUpa dharmane upadeza Ape. (parisA jAmeva disiM pA. tAmeva disi paDi0) 75deza sAmaNIna samudAya hizA ta25thI mAvyo ta ta hiza ta23 pAhe to rahyo. ( kubhae samaNovAsae jAe.) ma 2. zramAsa gayA tA. mero za viti35 dhamanA tamAme svii||2 yA to.. (pabhAvaIya) prabhAvatI paNa zramaNe pAsikA thaI gayA. (taeNaM jiyasattU pA. chappirAyA dhamma soccA evaM vayAsI) tyA2 pachI zatru pramukha chae rAjAoe dharmanA upadezathI pratibaddha thaIne A pramANe kahyuM ke. ( AlittaNa bhaMta ! loe paliteNaM maMte ! loe jAva pavvaiyA, codasa pubdhi For Private And Personal Use Only Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org aritrailer fift TI0a08 jitazajvAdiSaDUrAzAMdIkSAgrahaNAdinirU0 545 lae ' iti hai madanta | bhagavan ! ' alIte' AdIptaH = yA = samantAd dIptaH =jJalitaH khalvayaM lokaH, tathA he bhadanta ! 'palite' pradIptaHprakarSeNa calitaHkhadira kArpAsakASThAgnijvAlayeva tIvrajvAlayA yuktaH khalvayaM lokaH, janmajarAmaraNAdiduHkhAni vahastIvrajvAlA ivAsmina loke jIvAn pradahantItyarthaH / yAvat prabrajitAH yathA kazcidAdIpte gRhe prasuptaM naraM bodhayet tathA he bhagavanAdIpte loke mohanidrAvazagatAnasmAn pratibodhya yuSmAbhiH zreyaskaro mokSamArga pradarzitaH tasmAd bhavatAmantike pravrajiSyAmaH ' ityuktvA te paDapi rAjAnaH pratrajitAdIkSAM gRhItavantaH / tatacaturdazapUrviNa: caturdazapUrvadhAriNo bhUtvA'nukramaMta loe jAva pavvaiyA cohasapubviNo aNate kevale siddhI ) he madata ! yaha caturgati rUpa loka A samantAt - jvalita ho rahA hai| bhadaMta ! yaha loka atyaMta jvalita ho rahA hai| kArpAsa kASTha kI agnijvAlAke samAna tIvra jvAlAse yaha loka vyApta ho rahA hai agni kI tIvra jvAlA jaise janma, jarA evaM maraNa Adi ke duHkha jIvoko sadA usa loka meM jalAte rahate haiN| hai bhagavAna ! jaise koI vyakti ghara meM Aga laga jAne para usameM supta hue vyakti ko saceta kara detA hai - isI taraha AdIpta hue isa loka meM mohanidrAdhIna bane hue hama logoM ko pratiyodhita kara Apane zreyaskara mokSamArga pradarzita kiyA hai- isaliye hama Apake pAsa dIkSA aMgIkAra kreNge| isa prakAra kaha kara una jitazatru pramukha chahoM rAjAoM ne mallI arhata ke samIpa dIkSA dhAraNa krlii| caudaha pUrva ke pAThI hokara unhoM ne niraticAra No anaMte kevale0 siddhA ) he bhadanta ! samaMtAtU ( cAmera) A caturthAMtirUpa leAka saLagI rahyo che. he bhadanta ! A leAka atyaMta jvalita thai rahyo che. rU ane lAkaDAnI agni jvALAonI peThe tIvra vALAethI A leka byAma thai rahyo che. agninI tIvra jvALAenI jema hamezA janma, jarA (ghaDapaNuM ) maraNu vagerenA duHkhA A lokane sagAvatA rahe che. he bhagavan ! jema keAi mANasanA gharamAM agni saLagI uThe tyAre sUtelA mANasane bIjo kAi jAgrata kare che te pramANe ja prajvalita thatA A leAkamAM mAha nidrAvaza thayelA amArA jevA lAkone Adha ApIne tame zreyaskara meAkSa mAga khatAnyeA che tethI ame have tamArI pAsethI dIkSA dhAraNa karIzuM. A pramANe vinati karIne jItazatru pramukha chae rAjAAe maLelI ahatanI pAsethI dIkSA svIkArI lIdhI. cauda pUrvanA pADI thaIne temaNe niraticAra cAritranuM pAlana karyuM. ane A pramANe dhIme dhIme anukrame jJA 69 - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAgasUtre meNa niraticAraM cAritraM pAlayitvA'nantaM kevalaM kevalavarajJAnadarzanaM yAvat-siddhAH siddhisthAnaM gtaaH| tatastadanantaraM khalu mallI arhan sahasrAmravaNAd niSkrAmati-nirgacchati, niSkramma bahirjanapadavihAraM viharati / mallyAH khalu bhiSagapramukhAH aSTAviMzatigaMNAH, aSTAviMzatirgaNadharAabhavan / mallyAH khalu arhatazcatvAriMzat zramaNasahasrANi 'ukkoseNaM' utkarSeNa utkRSTA zramaNasaMpadabhavat / tathA-bandhumatipramukhAH paJcacAritra kA pAlana kiyaa| aura isa taraha dhIre2 kramazaH ve chahoMke chahoM kevala jJAna aura kevala darzanake adhikAri bana gaye aura antameM siddhasthAna para pahu~ca gaye / -(taeNaM mallo arahA sahasaMbavaNAo nikkharaha) mallI ahaMta usa sahasrAna vanase bAhara nikale (nivakhamittA pahiyA jaNavayavihAraM viharai ) nikalakara unhoMne bAharake janapadoM meM tIrthakara paramparAke anusAra vihAra karanA prAraMbha karadiyA / (mallissaNaM bhisagapAmokkhA aTThAvIsaM gaNA, aTThAvIsa gaNaharA, hotthA mallissaNaM arahao cattAlIsa samaNasAhassIo ukkoseNaM baMdhumahapAmokkhAo paNapanaajjiyA sAhassIo ukkoseNaM sAvayANaM egAsAya sAhassI culasIiM sahasso sAviyANaM tinnisayasAyasIo paNNaTuM ca sahassA) ina mallI ahaMta ke bhiSaga pramukha 28, gaNa ( gaccha ) the aura 28, gaNadhara the / utkRSTa se ina mallI arahaMta prabhu kI zramaNa saMpatti 40 hajAra kI thI / tathA utkRSTa kI apekSA baMdhumatI teo chae cha rAjAo kevaLajJAna ane kevaLadarzana mATe adhikArI thaI gayA bhane chavaTe siddhasthAne pAyA gayA. (taeNaM mallI arahA sahasaMbavaNAo nikkhamai) bhasI mata te sasAbhavanathI mahA2 nIya. (nikkhamittA bahiyA jaNavaya vihAraM viharai) nIjAna mAranA napomA tabho tatha42 52 52bhu45 vihAra kara zarU karyo. ( mallissa NaM bhisagapAmokkhA aTThAvIsaM gaNA, aTThAvIsaM gaNaharA, hotthA mallissaNaM arahao cattAlIsaM samaNa sohassIo0 uko seNaM baMdhumai pAmokkhAo paNapaNNa ajiyAsAhassIo ukkoseNaM sAvayANaM egA sAya sAhassI, cula sII sahassA sAviyANaM egA. sAya sAhassI culasII sahassA sAviyANaM tinnisaya sAyasIo paNNaTuM ca sahassA) bhakI matane miSa prabhuma mAvIza (28) gara (127 ) utA ane aThThAvIze (28) gaNadhara hatA. utkRSTathI mallI ahaMta prabhunI zramaNa saMpatti cALIsa hajAra hatI temaja utkRSTanI apekSAe baMdhumatI pramukha papa For Private And Personal Use Only Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org , , anagAradharmAmRtavarSiNI TI0a08 jitazatryAdiSaDrAjJAMdIkSAgrahaNAdinirU0 547 paJcAzat arthikAsahasrANi utkarSeNa, utkRSTA sAdhvIsampat paJcapaJcAzatsahasraparimitA jAtetyarthaH tathA zrAvakANAmekazatasahasrANi ekaM lakSam ' culasItiM ' caturazItiH sahasrANi zramaNopAsaka saMpadabhUt / tathA-zrAvikANAM trINizatasahasrANi trINi lakSANi paJcaSaSTisahasrANi utkarSeNa tathA SaTzatAni caturdaza pUrviNAM - caturdaza pUrvadhAriNAM tathA - viMzatizatAni avadhijJAninAM tathA - paJcatrizat - zatAni ' veuntriyANaM' vaikurvikANAM = vekriyalabdhidhAriNAM tathA - aSTazatAni - manaH paryayajJAninAM tathA caturdazazatAni vAdinAM tathA viMzatizatAni anuttataropapAtikAnAm / mallyA arhataH ' aMtagaDabhUmI ' antakRdbhUmiH = antakRtaH - Adi 55 hajAra AryikAe~ thI / inake zrAvakoM kI saMkhyA 1 lAkha 84 hajAra thI / zrAvikAe~ inakI 3 lAkha 65 hajAra thI / (chassayA cohasa puvINa, vIsasayA ohinANINaM battIsa sayA kevalaNANINa paNatINa sayA veDanviyANa, aTThasayA maNapajjavaNANINaM coisa sayAbAINaM vIsa sayA aNuttarovavAiNaM ( 600, caturddaza pUrva ke dhArI muni gaNa the / bIsa sau arthAt 2000, avadhijJAnIM the / 32 sau arthAt 3, hajAra do sau kevala jJAnI the 35 sau vaikriya labdhi ke dhArI the / 800, sau mana parya va jJAnI the / caudaha sau vAdI the / bIpta sau anuttaropapAtika the / ( mallissa arahao dubihA aMtagaDabhUmI ya jAva bIsaimAo purisa jugAo jayaMtakara bhUmI ) ina mallIarhata kI ataH kRdabhUmi-usI bhava se mokSa jAnevaloM kA kAla-do prakArakI thI - ( 1 ) yugAntakara bhUmi hajAra AyikA hatI. temanA zrAvakeAnI sakhyA eka lAkha cArAzI hajAra hatI. ane traNa lAkha pAMsaTha hajAra temanI zrAvikAo hatI. (chapayA coddasa putrINaM vIsasayA ohinANINaM battIsa sayA kevalaNANINaM paNatIsa sayA veuntriyANaM aTTha sayA maNa pajjavaNANINaM, coisa sayA vAI NaM vIsaM sayA aNuttarovavAiyANaM ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , For Private And Personal Use Only chaseA caturdeza pUnAdhArI munigaNA hatA. 20 se! eTale ke e hajAra avadhijJAnI hatA. 32 se eTale ke traNa hajAra masA kevaLajJAnI hatA. 35 sA vaikriya labdhinAdhArI hatA. ADase. mana:parya vajJAnI hatA. 14 seA vAdI hutA. 20 seo anuttaropayAti hutA. (mallisa arahao duvihA aMtagaDabhUmI ya jAtra bIsaimAo purisajugAo juyaMtakarabhUmI ) mallI ahu "tathI aMtaHkUbhUmi-te bhavamAM ja mekSa meLavanArAonA Aja me prAranI hutI. (1) yugAntapura bhUmi (2) paryAyAntara bhUmi, bhUmi Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir be zAtAdharmakathAGgasUtre " bhavAntakAriNaH tasminneva janmani muktigAminaH teSAM bhUmiH kAlaH, kAlasya cAdhAratvena kAraNatvAd bhUmitvena vyapadezaH / dvividhA - dviprakArA, abhavat tad yathA - yugAntakarabhUmiH, paryAntakarabhUmizca / yAvad - viMzatitamAt puruSayugAd yugA ntakarabhUmiH - atra dvitIyArthe paJcamI yAvad viMzatitamaM puruSayugaM - viMzatitamaM ziSyaM yAvadityarthaH / yugAni - kAlamAnavizeSAH, tAni kramAnusAriNi, yugAnIva yugAni, yugasAdRzyAd guruziSyamaziSyAdirUpAH puruSAapi yugAni vyavaddiyante taiH pramitAyA'ntakarabhUmiH sa, yugAntakara bhUmiH / mallI jAdArabhya tattIrthe paTTAnupa krameNa viMzatitamaM paTTapuruSaM yAvat sAdhavaH siddhA abhUvan tataH paraM siddhigamanavyavacchedo'bhUditibhAvaH / paryAyAntakara bhUmimAha - ' duvAsa pariyAra antamakAsI ' iti dvivarSaparyAye'ntamakArSIt iti anena vAkyena paryAyAntakara bhUmiH procyate / paryAyastIrthakarasya kevalieva kAlastamAzritya yA'ntakabhUmiH sA paryAyAntakara ( 2 ) paryAyAntakara bhUmi / bhUmi zabda se kAla tathA yuga zabda se gurU ziSya praziSyAdi rUpa puruSoM kA grahaNa huA hai / ataH ina guru ziSya praziSyAdi rUpa puruSoM ko AraMbha kara jisa maiM usI bhava se mokSa jAne vAloM kA pramANa pramita kiyA jAve vaha yugAntakara bhUmi hai aisA yugAntakara bhUmi zabdakA vAcyArtha nikalatA hai mallI jinase lagAkara inake tIrtha meM paTTAnupaha krama se viMzatitama paTTapuruSa taka ( vIsapeDhi ) sAdhu siddha ho cuke haiN| usake bAda siddhi meM jAnekA vyavaccheda ho gyaa| (duvAsapariyAe aMtamakAsI) isa vAkyase paryAyAntakara bhUmi sUtrakAra ne prakaTa kI hai / , tIrthakara kI kevalI avasthA ke paryAyarUpa samaya ko lekara jo anta kara bhUmi hotI hai usakA nAma paryAyAntakara bhUmi hai aisA isa zabdakA zabdathI kALa temaja yuga zabdathI guru-ziSya praziSya vagere purUSAnuM grahaNa thayu che. ethI A badhA guru ziSya praziSya vagere purUSone AbhIne jemAM te bhavathI ja mekSa meLavanArAonuM pramANa pramita ( keTaluM che tenI gaNatrI ) karavAmAM Ave te yugAMtakara bhUmi zabdane vAcyA thAya che. mahIjInathI mAMDIne emanA tIMmAM paTTAnupaTTa kramathI vizatitamapaTTa purUSa sudhI sAdhue siddhapadma pAbhI yUJjyA che. tyArapachI siddhiyAM vA bhATe vyavacche thA gayo ( dubAsaM pariyAe aMtamakAsI ) A vAsyathI sUtraare paryAyAnta52 bhUmi auTa merI che. tIrthaMkaranI kevaLI avasthAnA paryAyarUpa samayathI laine je antakara bhUmi hAya che, tenuM nAma paryAyAntara bhUmi che. A zabdanA vAcyA A pramANe ja For Private And Personal Use Only Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanamAradharmAmatapaSiNI TI0 a08 jitazaJcAdiSaDAkSAdIkSAgrahaNAdinirU0 542 bhamiH / maralyA arhataH kevalajJAnasya dvivarSa-paryAyesatI tattIrtha sAdhuH antamakA. pIva-bhavAntamakarot na tataH pUrva kazcidapItyarthaH / .. mallI khalu aIn paJcaviMzatidhaSi Urdhvam uccatvena mallyA arhataH zarIramuccasvena paJcaviMzatidhanuH parimitamAsaudityarthaH / varNena bhiyaGgusamaH nIlavarNaityarthaH / samacaturasrasaMsthAnaH, vajraRSabhanArAcasaMhamana madhyadeze grAmAnugrAmaM sukhaMsukhena vihatya anaiva sametaH parvatastatraivopAgacchati, upAgatya, sametazailazikhare pAdapopagamanopapatraH pAdapopagamana saMstArakaM svIkRtavAn / mallI khalu arhan ekaM varSazatam agAravAsamadhye bAccArtha nikalatA hai| mallI ahaMta ko kevala jJAna utpanna hue jaba do varSa ho gaye taba usake bAda hI unake tIrtha meM apane bhavako anta kara sAdhujanoM ne mukti lAbha kiyaa| isake pahile koI sAdhu mukti meM nahIM gyaa| yahI paryAyAnta karabhUmi hai / ( mallI gaM arahA paNuvIsa dhaNi muDaM uccattaNaM) ina mallI arahaMta ke zarIrakI U~cAI 25 dhanuSa pramANa thI / ( vaNNe Na piyaMgusame, samacauraMsasaMThANe, vajjarisabhaNA rAya saMghayaNe) zarIra kA varNa priyaMgu ke samAna nIla thaa| saMsthAna sama caturasra thaa| saMhanana vajra RSabha nArAca thA (majjha dese suhaM suheNaM viharittA jeNeva sammee pavvae teNeva uvAgacchai, uvAgacchitsA saMmeya selasihare pAovagamaNuvavaNNe) madhya deza meM sukha zAnti pUrvaka vihAra kara ye prabhu jahA~ sameta pavarta thA vahA~ Aye / Akara usI sameta zaila zikhara para pAdapopagamana saMthArA unhoM ne dhAraNa kiyA / ( mallI gaM a thAya che. mallI ahaM tane kevaLajJAna uddabhavyuM, tenA be varSa pachI ja temanA tIrthamAM pitAnA bhavamAM aMtakara sAdhujanee mukti lAbha meLave. enA ghaDesA | sAdhuse bhuti mejavI nathI, me paryAyAntara bhUmi cha. mallI NaM bharahA paNuvIsa ghaNUi muTTha uccatteNaM ) bhI mana ARnI yA 25 dhanuSa pramANa tI. ( vaNNeNaM piyaMgusame, samacaura'sasaMThANe; vajjarisabhaNArAya saghayaNe) shriirne| 2 priya zunA vo nAsADato. saMsthAna samayatura hatuM. saMhanana vaja rASabha nArAca hatuM. (majhadese suhaM suheNaM viharittA jeNeva sammee pacae teNetra uvAgacchA uvAgacchittA saMmeyaselasihare pAovagamaNuvaSaNNe) sukha zAMtipUrvaka madhya dezamAM vihAra karIne mallI prabhu sameta parvata upara pahoMcyAM. tyAM pahoMcIne teozrIe sameta zila zikhara upara pAdapepagamana saMthAre dhAraNa karyo. For Private And Personal Use Only Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 550 zAtAdharmakathAsUtre uSitvA = sthitvA paJcapaJcAzadvarSasahasrANi varSazatonAni yAvat - kevaliparyAyaM pAlayitvA, paJcapaJcAzadvarSasahasrANi sarvAyuSkaM pAlayitvA yaH saH grISmANAM grISmakAlAnAM caitrAdimAsacatuSTayarUpANAM prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH caitrazuddhaH caitrazuklaH, tasya khalu caitrazuddhasya catubhyAM bharaNyAM nakSatre bharaNInAmakanakSatre khalu candrayogamupAgate= candre bharaNI nakSatrasthite satItyarthaH / ardharAtrakAlasamaye paJcabhirAyikAzatairAbhyantarikayA pariSadA, paJcabhiranagArazatairbAhyayA pariSadA saha, mAsikena bhaktena bhaktarahA evaM vAsasyaM agAravAsa majjhe vasittA para pagabosa sahassoI vAsasya UNAI kevala pariyAgaM pAuNittA pApaNNavAsa sahassAiM savvA uyaM pAlatA ) ye mallI arhata prabhu 1 sau varSa ghara meM rahe bAda meM dIkSita hokara sau varSa kama 55 hajAra varSataka kevala paryAya meM rhe| isa taraha 55 hajAra varSa taka samasta Ayu ko bhoga kara ( je se gimhANaM paDhame mAse docce pakkhe cetta suddhe, tassaNaM cetasuddhassa catthIe bharaNIe nakkhatte NaM addharattA kAlasamayaMsi paMcahi ajjiyA sAhiM abhitariyAra parisAe paM vahiM agagArasaehiM bAhiriyAe parisAe mAsi erNa bhatte apANaeNa vagdhAriyapANI kheNe veyaNijje Aue nAme goe siddhe ) unhoMne grISma kAla ke prathama mAsa meM dvitIya pakSameM arthAta caitra zukla pakSa meM usa meM bhI caturthI tithi ke dina jaba ki bharaNI nakSatra kA caMdramA ke sAtha yoga ho rahA thA - arddha rAtri ke samaya meM Abhyantara pariSadA thI pAMcasau anagAroM ke sAtha 1 mahine kA pAnara ( mallI NaM arahA egaM vAsasayaM agAravAsamajjhe vasittA paNa paNNavAsasahassAI vAsaNAI kevali pariyAgaM pAuNittA paNapaNNatrAsa saharasAI sancA uyaM polaittA ) malTI a`ta prabhu 1 se| varSa gharamAM rahyA tyArapachI dIkSA grahaNa karIne 55 hajAra varSoMmAM ekasA varSe AchA eTale ke 4900 varSanuM AyuSya bhAgavIne kevalI paryAyamAM rahyA A rIte 55 paMcAvana hajAra varSanuM AyuSyabhAgavIne (je se gimhANaM paDhame mAse docce pakkhe ceta suddhe, tassa NaM ceta suddhassa arrate bharaNI Nakkhatte NaM addharattakAlasamayaMsi paMcahi ajjiyA sarahiM atiriyA parisAe paMcahi aNagArasayehiM bAhiriyAe parisAe mAsiNaM bhatteNaM apANaeNaM vagdhAri ya pANI kheNe veyaNijje Aue nAme goe siddhe) temaNe grISmakALanA pahelA mahinAnA bIjA pakhavADIyAmAM eTale ke caitra zukala pakSamAM temAM paNa ceAthanA divase jyAre bharaNI nakSatranA caMdranI sAthe cAga thaI rahyo hateA, addha rAtrinA vakhate Abhyatara pariSada hatI tyAre pAMcaso AyikAonI sAthe 1 mahinAnuM pAna hita bhakta pratyAkhyAna karIne For Private And Personal Use Only Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a08 jitazavAdiSa rAkSAdIkSA grahaNAdinirU0 551 pratyAkhyAnena, apAnakena-pAnarahitena caturvidhAhAraparityAgenetyarthaH, vyAdhAritapANiH-pralambitabhujadvayaH, kSINe praNapTe sati vedanIye AyuSke nAmni gotre ca karmaNi-siddhaH siddhiM gataH / evaM parinirvANamahimANitavyA-yathA jambUdvIpa prajJaptyAm , yathA RSabhasya nirvANamahimA moktastathA mallijinasyApi bodhyaityarthaH / nandIzvare nandIzvaradvIpe aSTAhikA mahimA aSTAhasAdhyamahotsavaH devaH kRtaH / kRtvA yAvat-pratigatAH yasyAdizaH prAdurmutAstAM dizaM prtigtaaHprtinivRttaaH| . hita bhakta pratyAkhyAna karake donoM hAtha phailAye hue avaziSTa vedanIya Ayu nAma evaM gotra karma ke naSTa hote hI siddhi avasthA prApta karalI ! ( evaM parinivvANamahimA bhANiyanyA jahA jaMbUddIvapaNNattIe ) jisa prakAra jaMbUdIpa prajJapti meM RSabha deva ke nirvANa kA mahimA prakaTa kI gaI hai usI taraha ina mallI bhagavAna ke nirvANa kI bhI mahimA jAna nIcAhiye / ( naMdIsare aTTAhiyA mahimA jAva paDigayA) devatAoM ne mallI prabhu ke isa nirvANa kalyANaka kI mahimA naMdIzvara dvIpa meM 8 dIna taka lagAtAra utsava kara ke mnaaii| bAdameM ve vahAMse jisa dizAse prakaTa hue the usa dizAko vApisa cale gaye aba sudharmAsvAmI jambUsvAmI se kahate haiM (evaM khalu jambU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThamassa nAyajjhayaNassa ayama? paNNatte tibemi ) he jambU! zramaNa bhagavAn mahavIra ne ki jo siddhisthAna ke adhipati bana cuke haiM isa AThaveM jJAtA dhya. baMne hAtha phelAvatAM avaziSTa vedanIya, Ayu, nAma ane getra karmane nAza thatAM ja siddhi avasthA meLavI lIdhI, (evaM parinivvANamahimA bhANiyabA jahA jaMbUddIvapaNNattIe) je pramANe jaMbudvIpa prajJaptimAM RSabhadevane mahimA AlekhavAmAM Avyo che te pramANe ja malI bhagavAnanA nirvANane mahimA paNa jANa jaIe. (nadIsare aTTAhiyA mahimA jAva paDigayA ) bhahI prabhunA mA ninA syaakAraka mahimAne utsava devatAoe naMdIzvara dvIpamAM satata ATha divasa sudhI ujavyo. tyArapachI teo tyAMthI je dizAmAMthI pragaTa thayA hatA te dizA tarapha pAchA jatA rahyA. have sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne kahe che - ( evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi) he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jeo siddhisthAnanA adhipati For Private And Personal Use Only Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA - sudharmAsvAmI prAha-' evaM khalu jaMbU ' ityAdi / evaM khalu he jambUH ! zrama Nema bhagavatA mahAvIreNa-yAvas sidigatimAmadheya sthAna samAptena, aSTamasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH uktarUpo bhAvaH prAptaH kathitaH iti bravImi asya vyAkhyAnaM pUrvavat // sU0 40 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadUvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUccha. apatikolhApurarAjadatta- jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAlaprativiracitAyAM 'jJAtAdharmakathAGga' sUtrasyAnagAradharmAmRtava viNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM aSTamamadhyayanaM saMpUrNam // 8 // dhana kA yaha pUrvokta rUpa artha prarUpita kiyA hai / ataH jesA prabhune apame mukhAravinda se kahAM aura jaisA unase maiMne sunA-vaisA hI yaha tuma se kahA hai / sU0 // 40 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsI lAlajI mahArAja kRta "jJAtAdharmakathAGgasUtra" kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA AThavA adhyayana samApta // 8 // thaI gayelA che-AThamA jJAtAdhyayanane A upara lakhyA mujabane artha nirU pita karyo che. eTalA mATe prabhue pitAnA mukhAraviMdathI je pramANe mane mudyo mana meM sAmanyAta prabhArI 1 tamana meM yo cha. // sUtra 40 // AThamuM adhyayana, samApta. For Private And Personal Use Only Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // atha navamam adhyayanam // . gatamaSTaramadhyayanaM, sAmprataM navamaM prArabhyate, asya pUrveNa sahAyaM sambandhaH-- pUrvasmin mAyAvato'narthaH proktaH, iha ca bhogeSvaviratimato'noM viratimatazcArthaH pocyate, iti sambandhenAyAtasyAsyedamAdisUtram-'jaiNaM bhaMte ' ityAdi / - mUlam-jaiNaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatseNaM aTThamassaNAyajjhayaNassa ayamaTe paNNatte navamasta NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpattaNaM ke aTe paNNate ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM2 caMpA nAmaM nayarI puNNabhadde cehae tatthaNaM mAkaMdI nAmaM satthavAhe parivasai, aDDe jAva aparibhUe, tassa NaM bhahA -navavA adhyayana prAraMbha___ aSTama adhyayana samApta huA / aba nauvAM adhyayana prAraMbha hotA hai isa adhyayanakA pUrva adhyayanake sAtha isa tarahase saMbaMdha hai pUrva adhyayana meM kahA gayA hai ki jo sAdhu mAyAvI hote hai ve anartha ke pAtra hote haiM arthAt yadi usake mahAvratoM meM thor3A sA bhI mAyA zalya hai to ve use yathAvat phala janaka nahIM hote haiM-aya sUtra kAra isa adhyayana dvArA yaha prakaTa kareMge ki jo sAdhu bhogoM se virakta nahI hotA hai vaha anarthakA sthAna hotA hai aura jo virakta hotA hai vaha apane prayojanarUpa arthako prApta kara letA hai / isI saMbandhako lekara prAraMbha hue isa adhyayana kA yaha prathama sUtra hai (jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMttaNaM) ityAdi / che navamuM adhyayana prAraMbha che AThamuM adhyayana purUM thayuM che. navamuM adhyayana have AraMbha thAya che. AThamA adhyayananI sAthe A adhyayanane saMbaMdha A pramANe che ke AThamA adhyayanamAM e vAta spaSTa karavAmAM AvI che ke je sAdhuo mAyAvI hoya che teo anarthanA pAtra hoya che eTale ke je tenA mahAvatemAM thoDuM paNa mAyAzalya (mAyA rUpa koTe) hoya tyAre teo temAM egya phaLanA adhikArI thatA nathI. have sUtrakAra A adhyayanamAM e vAta spaSTa karavA icche che ke je sAdhu bhegothI virakta thato nathI te anarthanuM sthAna thaI paDe che ane je virakta hoya che te pitAnA prajana rUpa arthane meLavI le che. A viSayane laIne prAraMbha thatA navamA adhyayananuM A paheluM sUtra che jJA 70 For Private And Personal Use Only Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtre nAmaM bhAriyA, tIsenaM bhaddAe attayA duve satthavAhadArayA hotthA, taM jahA - jiNapAlie ya jiNarakkhie ya, tateNaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM annayA kayAI egayao sAhiyANaM imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajitthA - evaM khalu amhe lavaNasamudda poyavahaNeNaM ekkArasavArA ogADhA savvattha vi ya NaM laddhaTThA kayakA aNahasamaggA puNaravi niyayagharaM havvamAgayA taM seyaM khalu amhe devANupiyA ! duvAlasamaMpi lavaNasamuddaM potavahapeNaM ogAhittae - tikaTTu aNNamaNNassa eyamahaM paDisurNeti paDisuNittA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI - evaM khalu amhe ammayAo ! ekkArasa vArA taM caiva jAva niyayaM gharaM havvamAgayA, taM icchAmo NaM ammayAo ! tubbhehiM abbhaNuSNAyA samANA duvAlasamaM lavasamudde poyavahaNeNaM ogAhittae / taraNaM te mAgaMdiyadArae ammApiyaro evaM vayAsI- ime ya te jAyA! ajjaga jAva paribhAetae taM aNuhoha tAva jAyA ! viule mANussae iDDI sakkArasamudae, kiM bhe sapaccavAeNaM nirAlaMbaNeNaM lavaNasamuhottAreNaM ?, evaM khalu puttA ! duvAlasamI jattA sAvasaggA yAvi bhavai, taM mANaM tubbhe duve puttA ! duvAlasamaMpi lavaNa0 jAva ogAheha, mAhu tubbhaM sarIrassa vAvatI bhavissai, tapaNaM mAgaMdiyadAragA ammApiyaro doccaMpi tacaMpi evaM vayAsI - evaM khalu amhe ammayAo ! ekkArasavArA lavaNaM jAva ogAhittae, For Private And Personal Use Only Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam 555 taeNaM te mArgadIdArae ammApiyaro jAhe no saMcAeMti bahuhiM AghavaNAhiM paNNavaNAhiM ya Aghavittae vA pannavittae vA tAhe akAmA ceva eyamaha annujaannisthaa| taeNaM taM mArgadiyadAragA ammApiUhiM abbhaYNNAyA samANA gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca jahA arahaNNagassa jAva lavaNasamuI bahuiM joaNasayAI ogADhA // sU0 1 // ___TIkA-zrI jambUsvAmI pRcchati-yadi khalu bhadanta ! zramaNena yAvatsamprAptena-aSTamasya jJAtAdhyayanasyAyamarthaH prajJaptaH, navamasya khalu bhadanta ! jJAtAdhyayanasya zranaNena yAvatsamprAptena ko'rthaH prajJaptaH ? zrI sudharmAsvAmI pAha-evaM khalu jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye campAnAmanagarI / pUrNa bhadre caityam / tatra khalu mAkandInAma sArthavAhaH parivasati 'ar3e' ADhayaH = prabhUtadhanadhAnyasaMpannaH, 'jAva aparibhUe' yAvadaparibhUtaH kenA'pyaparibhavanIyaH-sarvajanamAnya ityarthaH / tasya khalu bhadrAnAma bhAryA / tasyAH kha bhAryAyA Atma nau dvau sArthavAhadArako TIkArtha-jaMbUsvAmI zrI sudharmAsvAmIse pUchate haiM ki (bhate) bhadanta ! (jaiNaM samaNeNaM jAva saMpatteNaM ahamassa NAyajjhayaNassa ayamadve paNNatte navama ssaNa keaTTe paNNatte) yadi zramaNa bhagavAn mahavIrane ki jo siddhi sthAna ke bhoktA bana cuke haiM aSTama jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha pratipAdita kiyA hai to he bhadaMta ! unhI zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo siddhisthAna ke adhipati bana cuke haiM nauveM jJAtAdhyayana kA kyA bhAva artha pratipAdita kiyA hai ? ( evaM khalu jaMbU ! teNaM kAlega 2 caMpA nama nayarI, puNNabhadde cehae, tatthaNaM mAkaMdI nAmaM satthavAhe ___ --- jaiNa bhate ! samaNeNa jAva saMpatteNa / ityAdi / yU svAmI sudhAraNAmIne prazna 3re che , (bhate ! ) 3 word ! ( jaiNaM samaNe NaM jAva saMpatteNaM aTThamassa ayamaDhe paNNate navamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNate ?) / je zramaNa bhagavAna mahAvIra-ke jeo siddhasthAnanA upaletA thaI cUkyA che-AThamA jJAtAdhyayanane artha upara kahyA mujaba nirupita karyo che te navamA jJAtAdhyayanane artha teoe kevI rIte pragaTa karyo che? . (evaM khalu jaMbU ! teNaM kAlegaM 2 caMyA nAma nayarI puNNabhare cehae, tasya For Private And Personal Use Only Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAgasUtra AstAm , ' taM jahA' tathathA tathAhi-jinapAlitazca jinarakSitazca / tataH khalu tayormAkandikadArakayoranyadA kadAcit ekataH sahitAnAmayametadrUpo mithaH kathAsamullApaH samudapadyata-evaM khalu AvAM lavaNasamudraM potavahanena ekAdazavArAn parivasai aDDe jAva aparibhUe, tasta bhaddA nAmaM bhAriyA ) isa prakAra jaMbU svAmI kA prazna suna kara zrI sudhamI svAmI unhe samajhAte haiM ki jaMbU ! sunoM-tumhAre prazna kA uttara isa taraha se haiM, usa kAla aura usa samaya me caMpA nAmakI nagarI thI / usameM pUrNabhadra nAmakA udyAna yA / usa caMpA nagarI meM mAkaMdI nAmakA sArthavAha rahatA thaa| yaha dhanadhAnya se khUba pUrNa thaa| ataH apari bhavanIya thaa| koI bhI manuSya isakA tiraskAra nahIM kara sakatA thA-sarvajana mAnya thA / inakI bhAryAkA nAma bhadrA thaa| (tIseNaM bhaddAe attayA duve satyavAha dArayA hotyA taM jahA jiNapAlieya jiNa rakkhie va) usa bhadrA ke do putra the 1) jina pAlita (2)jinarakSita (tattaNaM tesiM mAgaMdiya dAragANa annayA kayAI.egayao sahiyANaM ime. yArUve miho kahAsamullAve samuppajitthA ) eka dina kI bAta haiM ki jaba ye dono mAkaMdI sArthavAha ke putra eka jagaha milakara baiThe hue thetaba inameM paraspara meM isa prakAra kI bAtacIta calI-( evaM khalu amhe mAdInAmaM satthavAhe parivasai ar3e jAva aparibhUe, tassaNaM bhadA nAma bhariyA) A rIte jaMbU svAmInA praznane sAMbhaLIne zrA sudharmA svAmI temane samajAvatAM kahe che ke he jaMbU! sAMbhaLo, tamArA praznano javAba A pramANe che ke te kALe ane te samaye caMpA nAme nagarI hatI. temAM pUrNabhadra nAme udyAna hatuM. mArkadI nAme eka sArthavAha te caMpA nagarImAM rahete hate. te dhanadhAnyathI pUrNa rUpe samRddha hatA, eTalA mATe te apari bhavanIya hate. keI paNa mANasanI zakti nahotI ke tene tiraskAra karI zake. te sarvajana mAnya hatuM. temanAM patnInuM nAma bhadrA hatuM. (tIseNaM bhadAe attayA duve satyavAha dArayA hotthA taM jahA jiNapAli. eya jiNarakkhie ya) te bhadrAne be putro hatA-jinapAlita ane jina rakSita. ( tatteNaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM anayA kayAI egayao sAhiyANaM imeyA rUve miho kahAsamullAve samuppajitthA) eka divase mArkadI sArthavAhanA baMne putre eka jagyAe beThA hatA tyAre teo parasapara vAta cIta karavA lAgyA ke For Private And Personal Use Only Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagArAmRtavaSiNI TIkA ma0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam 557 'ogADhA' avagAhitavantau uttINI, sarvatrApi ca khalu sarva yAtrAsu AvAM 'laThThA' labdhA-prAptapracuradhanau, 'kayakajjA' kRtakAyauM-sAdhitadhanopAjanAdisakalakAryo, 'aNahasamaggA ' anaghasamagrau = taskarAdihetukavighAtarahitasarvasvI satI punarapi nijagRhaM havyamAgatau-sarvathA sakuzalaM samAyAto, tat= tasmAt ' seyaM ' zreyaH ucitaM khalu AvayoH devAnupriyaH ? 'duvAlasamaMpi' dvAdazamapi vAra lavaNasamudraM potavahanenAvagAhitum , 'ttikaTTha' iti kRtvA iti vicAryA'nyonyasyaitamartha pratizRNutaH = svIkurutaH pratizrutya yatraiva ambApitarauM bhadrA mAkandI ca staH, tatraivopAgacchataH, upAgatyaivamavAdiSTAm-evaM khalu AvAM lavaNasamuddhaM poyavahaNeNaM ekkArasavArI ogADhA savvattha viyaNaM laTThA kayakajA aNahasamaggA puNaravi niyayagharaM havvamAgayA ) jahAja dvArA hama loga lavaNa samudra se hokara 11 bAra paradeza jA cuke hai-jaba 2 hama loga bAhara paradeza gaye-taba 2 hamane vahAM para pracura dhana kamAyA hai aura kRta kArya hokara vahA~ se nirvighna rUpa meM apane ghara pApisa saku zala Aye haiM-(taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA / duvAla samapi lavaNa samuhaM potavahaNeNaM ogAhittae ) isaliye he devANupriya aba 12vI bAra bhI hama loga jahAja dvArA lavaNa samudra se hokara bAhara vyapAra kara ne ke liye cale-to acchA hai / (ttika? aNNamaNNassa eyama paDi suNeti ) isa prakAra kA vicAra kara una donoM ne eka dUsare kI bAta ko mAna liyA ( paDisuNittA jeNeva ammA piyaro teNeva uvAgacchai uvA gacchittA evaM vayAsI evaM khalu ammayAo ekkArasa vArA taM ceva jAva ___(evaM khalu amhe lavaNasamudaM poyavahaNeNaM ekkArasavArA ogADhA savvattha vi ya NaM laTThA kayakajjA aNaha-samaggA puNaravi niyayagharaM habdhamAgayA ) vahANa vaDe ame loko 11 vakhata dezAvara kheDavA nIkaLyA hatA ane A pramANe tyAMthI puSkaLa dhana meLavyuM che. ame pitAnA vepAramAM pUrNarUpe saphaLa thaIne sakuzaLa pAchA ghera pharyAM chIe. (tai seyaM khalu amhaM devANupiyA! duvAla samaMpi lavaNasamudaM potavahaNeNaM ogAhittae) eTalA mATe he devANupriya ! 12mI vakhata paNa ApaNe vahANamAM besIne lavaNa samudramAM thaIne vepAra karavA dezAvara mATe nIkaLI paDIe te sAruM thAya. si kaTu aNNamaNNassa eyamae paDisuNeti) A pramANe vicAra karIne teoe eka mata thaIne A vAta svIkArI lIdhI. (paDisuNittA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI For Private And Personal Use Only Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 558 ...... zAtAdharmakathAgasUtra he ambatAtau ! ekAdazavArAn tadeva yAvat ninakaM gRhaM havyamAgato, tad icchAvaH khalu he ambatAtau ! yuSmAbhirabhyanujJAtau santau dvAdazaM vAraM samudraM potavahanenaavagAhituM samuttat samudrayAtrAM kartumabhilapAva ityarthaH / / ____ tataH khalu tau mAkandikadArako ambApitarau evamavAdiSTAm-idaM ca te 'jAyA' jAto he putrau ! 'te' yuvayoH ajjaga jAva' Aryaka yAvat , atra yAvacchandena 'anjayapajjaya-piupajjayAgae ya bahu hiraNNe ya suvaNNe ya kaMse ya dUse ya viuladhaNakaNagarayaNamaNimottiya saMkhasilappavAlarattarayaNamAie saMtasArasAvaejje alAhi jAva AsattamAo kulasAo pakAmaM dAuM, pAma bhottuM, pakAmaM " iti niyayaM dharaM havva mAgayA-taM icchAmo Na amprayAo tumbhe hiM anbhaNu NNAyA samANA duvAlasamaM lavaNasamuiM poyavahaNeNa ogAhittae ) mAna kara phira ve donoM jahA~ mAtA pitA the vahA gaye vahAM jAkara unase isa prakAra kahA-he mAta tAta / hama loga 11 vAra potavahana bArAlavaNa samudra se hokara bAhara paradeza meM vyApAra karane ke liye jA cuke haiM vahAM hamane acchI taraha se pracura dhana kamAyA hai aura vino kisI vighna bAdhA ke vahAM se vApisa ghara sakuzala lauTa Aye haiM aba hamArA vicA ra 12 vI bAra bhI potavahana dvArA lavaNa samudra ko pAra kara bAhara paradeza meM vyApAra karane ke liye jAne kA ho rahA hai sohama ApakI isa viSaya meM AjJA cAhate haiM-(taeNaM te mAgadiyadArae ammApiyaro evaM ghayAsI-imeya te jAyA ! ajjagaM jAva paribhAettae taM aNuhoha tAva jAyA / viule mANussaeiDrIsakkArasadae, kiM bhe sapaccavAeNaM evaM khalu ammayAo ekakArasabArA taM ce| jAra niyayaM dharaM hayabhAgayA taM icchAmoNaM ammayAo tumbhehi anagumAyA sabhANA duvAlasa lagasamudaM poya. vahaNeNaM ogAhittae) eka mata thaIne teo baMne tyAMthI mAtA pitAnI pAse gayA ane temane A pramANe kahevA lAgyA ke he mAtA pitA ! ame atyAra sudhImAM agiyAra vakhata vahANa vaDe lavaNu samudramAM thaIne bahAra paradezamAM vepAra karavA gayA chIe. tyAM jaIne ame e puSkaLa pramANamAM dhana meLavyuM che ane tyAMthI pAchA kSema kuzaLa nirvina rUpe ghera AvavA chIe. hamaNAM amAro vicAra vahANa vaDe ja 12 mI vakhata lava samudrane pAra karIne paradezamAM vepAra karavA mATe javAne thaI rahyo che, te e mATe ame tamArI AjJA mAMgIe chIe. (taeNaM te mAgaMvidArae anApiyo ei mA ime te jAyA ! ajjagaM jAva paribhAettae taM aguhoha tAva jAyA ! viule mANussae iDri sarakAra For Private And Personal Use Only Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 9 mAndidArakacaritanirUpaNam 559 saGgrahaH, asya chAyA- 'AryakAryakapitRprAryakAgataM ca bahu hiraNyaM ca suvarNa ca kAMsyaM ca dRSyaM ca vipuladhanakanakaratnamaNimauktikazaGkhazilApravAlaraktaratnAdikaM satsArasvApateyam , alaM yAvat AsaptamAt kulavaMzyA prakAmaM dAtuM, prakAmaM bhoktu, prakAmaM " iti / * ajjayapajjayapiupajjayAgae 'AryakamAryakapitRprAryakAgatam , AryakaH-pitAmahaH, pAryakA-pituH pitAmahaH, pitRprAryakaH = pituH prapitAmahaH, tebhyaH sakAzAd AgataM-vaMzaparamparayA prAptaM, 'bahu' pramANato bahulaM 'hiraNa' hiraNyaM rajataM, ' suvaNaM ' suvarNa-pratItaM, 'kasaM ' kAMsyaM dhAtuvizeSaH, upalakSaNaM tAmrAdInAm , 'dUsaM'dRSyaM vastraM cInAMzukAdikaM viulaM ' vipulaM pracuraM dhaNaka'Naga' dhanaM gavAdi, kaNaka-dhAnyaM, 'rayaNa' ratnAni = karketanAdIni, 'maNi' maNayaH candrakAntAyAH, 'mottiya ' mauktikAni pratItAni, 'saMkhA' zaGkhA-dakSi. NAvartAH, prasiddhAH, yatprabhAvAd vighna nivRttiH kuzalapravRttizca bhavati 'silappa bAla ' zilApravAlAni-vidrumANi, 'rattarayaNa' raktaratnAni pajharAgAH, tAnyAdauyasya tattAdRzaM 'saMtasArasAvaejje ' satsArasvApateyaM, sat-vidyamAnaM svAdhIna. mityarthaH, 'sAra' pradhAnaM svApateyaM-dravyaM, ' alAhi ' alaM-paripUrNam asti kiyatparimitam ? ityAha-'jAva ' ityAdinA, 'jAva' yAvat-yAvatparimitam 'AsattamAo kulavaMsAo' AsaptamAt kulavaMzyAt adyatanAdArabhya bhaviSyatsanirAlaMdhaNeNaM lavaNasamuddottAreNa ) isa prakAra apane donoM putroM ke vacana sunakara unase mAtA pitA ne isa prakAra kahA-he putroM apane yahAM Aryaka, prArthaka evaM pitRprAryakoM se calA AyA bahuta sA hiraNya suvarNa, kAMsA tAMbA Adi tathA cIna Adi ke vastra, gAya bhaisa Adi dhana, gehU~ Adi dhAnya, kake tanAdi ratna, candrakAnta Adi maNigaNa, mauktika, dakSiNAvarta zaMkha, mUMgA, padmarAga Adi uttama se uttama dravya khUba bharA par3A hai-isa para apane sivAya kisI aura dUsare kA adhi. kAra nahIM haiN| vaha pramANa meM itanA adhika hai ki AjakI pIDhIse lekara samudae ki bhe sapaJcavAeNaM nirAlaMbaNeNaM lavaNasamuddottAreNaM) A pramANe pitAnA baMne putranI vAta sAMbhaLIne mAta pitAoe A rIte kahyuM ke he putra! ApaNe ghera Aryaka, prArthaka ane pitR prArthakethI ekaThuM kareluM khUba ja sonuM, kAMsu, tAMbu vagere temaja cIna vagere dezonAM vastro, gAya, bheMsa vagere dhana, ghauM vagere dhAnya, kAna vagere ratna, caMdrakAMta vagere maNio, matIo, dakSiNAvartI zaMkha, paravALAM padmarAga vagere uttamottama dravya puSkaLa pramANamAM bharyuM che. A saMpatti upara bIjA keIne adhikAra nathI. ane te pramANamAM eTalI badhI che ke tamArI AjanI peDhIthI For Private And Personal Use Only Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- - - --- sAtAdharmakathAgasame samapuruSaparyantaM 'pakAmaM dAuM' prakAmaM dAtum dInaduHkhibhyo'tyartha vitarItum , evaM prakAmaM bhoktum atyartha svasyopabhogArtham , prakAmam=atyartha - paribhAettae' paribhAjayitundAyAdAdibhyo vibhAgaM kartum , pUrvaparamparAprAptamidaM dravyaM he putrau / yuvayorbhaviSyatsaptamapuruSaparyantaM bhakAmadAnAdyartha paripUrNamastIti bhAvaH / 'taM' tat-tasmAd yuvAm ' aNuhoha ' anubhavataM ' tAva ' sAvat-prathamaM 'jAyA' jAto he putrau ! vipulaM pracura mAnuSka-manuSyasambandhIkam ' iDDIsakArasamudae' RddhisatkArasamudayam , RddhayA-vastra suvarNAdinA, satkAraH janakRtabahumAnastasya samudayaH-bAhulyaM tam , manuSyasambandhina RddhisatkArasamudAyasyAnubhavaM kurutaM yuvAmiti bhAvaH, ata: 'bhe' yuvayoH 'sapaccavAeNa' samatyapAyena-vighnabahulena 'nirAlaMbaNeNaM' nirAlambanena=niSkAraNena, vighnabAdhopasthitau trANArthamAlambanIyatumhArI sAta pIDhI taka ke loga use dIna duHkhiyoM ko dAna meM deveM baiThe 2 icchAnusAra khAveM pIveM hissedAroM meM usakA vibhAga bhI kara deveM saubhI vaMza paramparA se calA AyA huA yaha dravya kabhI samApta nahIM ho sakatA hai-he putra! tumhArI sAta pIDhI taka ke puruSoM ko yaha dAnAdika meM vitaraNa karane ke liye paryApta haiN| pitAmaha-dAdA kA nAma Aryaka hai| pitA ke pitA ke pitA ko nAma prAryaka hai| pitA ke prapitAmaha kA nAma pita prAyaka haiM yaha saba pATha "paribhAettae" ke pahile kA yAvat zabda se yahAM gRhIta . huA hai| isa liye he putroM ! tuma donoM pahile manuSya bhavasambandhI Rddhi satkAra samudAya kA anubhava kro| vighna bahula tatho vighnabAdhAM ke upasthita hone para trANa ke liye AlambanIyavastu se varjita aise lavaNa samudra ke uttaraNa se kyA tAtpa mAMDIne sAta peDhI sudhInA leke garIba temaja duHkhI mANasone dAnamAM Ape, besIne IcchA mujaba khAya, pIve bhegave ane bhAga paDAvanArAomAM paNa tenI vaheMcaNI kare chatAe vaMzaparaMparAthI saMgrahAyelI saMpatti samApta thaI javAnI nathI. he putra! tamArI sAta sAta peDhI sudhInA purUSane mATe A saMpatti dAna vagerenA rUpamAM vitaraNa karavA mATe paNa paryApta che. pitAmaha eTale ke dAdAne Aryaka kahe che. pitAnA pitA ane tene paNa pitAnuM nAma prAryaka che. pitAnA prapitAmahanuM nAma pitR prAryaka che. A pATha ahIM "paribhAettae" na paDatAnA yAvat' 541 ra 42pAmA maavy| cha. eTalA mATe he putre ! tame baMne pahelAM manuSya bhavanA Rddhi satkAra samu dAyane anubhava kare. bahu viza yukta temaja vizno bAdhAo AvI paDe For Private And Personal Use Only Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - - bhanagAradharmAmRtaSiNI TIkA bha0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam 55 vastuvajitena vA 'lavaNasamuddottAreNaM' lavaNasamudrottAreNa = lavaNasamudrottaraNena 'ki' kiM prayojanam ? na kimapItyarthaH, yuvAbhyAmavasthAtavyaM na kutrApi gantavyamiti bhaaH| punazca-evaM khalu 'puttA' he putrau ! dvAdazI yAtrA 'sovasaggA' sopasargA-sopavA vighnabahulA cApi bhavati taM' tat=tasmAt mA khalu he putrI yuvAM dvAvapi dvAdazaM ' lavaNa jAva' lavaNa yAvat-lavaNasamudraM potavahanena avagAhethAm , yuvAbhyAM dvAdazavAraM samudrAvagAhanaM na kartavyamityA , mAhu ' na khalu yuvayoH zarIrasya ' vAvattI' vyApattiH vinAzaH 'bhavissai' bhaviSyati, 'yuvayoH zarIre kA'pi vyApattina bhavatu ' ityabhiprAyo'smAkamiti bhaavH| tataH khalu mAkandikadArako ambApitarau dvitIyamapi tRtIyamapi , vAramevamavAdiSTAm-evaM khalu AvAM he ambatAtau ! ekAdazavArAn ' lavaNa jAva' lavaNa rya hai| kAraNa isakA yahI hai ki tuma donoM yahIM para raho kahIM bhI mata jaaoN| (evaM khala puttA ! duvAlasamI jattA sovasaggA yAvi bhavai taM mANaM tumbhe duve puttA duvolasamaMpi lavaNa0 jAva ogAheha mAhu tumbhaM sarIrassa bAvatI bhavissai) dUsarI bAta eka yaha bhI hai ki he putroM ! bArahavIM yAtrA sopasarga-vindhavahula-bhI hotI hai| isaliye he putro ! tuma aba 12 vIM bAra lavaNasamudra kI pota vahana se yAtrA mata kro| mata tumhAre zarIra para kisI bhI prakAra kI vyApatti aao| yahI hamArI bhAvanA hai / (taeNaM mAgaMdiyadAragA ammApiyaro doccapi evaM vayAsI) aisA sunakara una mAkaMdi dorakoM ne apane una mAtA pitA se duvArA tivArA bhI aisA hI kahA-(evaM khalu amhe ammayAo tyAre temAMthI rakSA meLavI zakAya tevA AdhArone paNa jyAM sadaMtara abhAva che enA lavaNa samudrane e gIne vepAra karavAthI zuM lAbha che? matalaba e che ke tame baMne putre ahIM ja rahe, kayAMe jAo nahi. (evaM khalu puttA ! duvAlasamIjattA sovasaggA yAvi bhavai taM mANaM tumbhe duve puttA! duvAlasamaMpi lavaNa0 jAva ogAheha mAhu tubbhaM sarIrassa vAvattoM bhavissai) ane bIjuM e ke he putro ! 12 mI yAtrAmAM vidane paNa bahu ja naDatA rahe che. ethI he putro! have tame 12mI vakhata pita vahanathI lavaNa samudranI yAtrAne vicAra mAMDI vALe. tamArA zarIra upara kaI paNa jAtanI Aphata Ave nahi amArI eja bhAvanA che. (taeNaM mAgaMdiyadAragA ammApiyaro doccaMpi taccapi evaM vayAsI) A pramANe sAMbhaLIne mArkadI dArakee bIjI ane trIjI vAra paNa pitAnA mAtA pitAne ema ja kahyuM ke jhA 71 For Private And Personal Use Only Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre yAvas-lavaNAsamudramaragAhitavantau yAvat tacchreyaH khalu AvayoAdazaM vAraM potabahanena lavaNasamudramavagAhitumiti // tataH khallu tau mAkandikadArako agyApitarau yadA no zaknutaH bahIbhiH 'ASavamAhi' AkhyApanAbhiH sAmAnyoktibhiH, "papNavaNAhi ya' prajJApanAbhi-vizeSoktibhizca ' Aghavittae vA' AkhyApayitu sAmAnyataH pratibodhapituMbA 'paNNavittae vA' prajJApayita-vizeSataH pratibodhayituM yA lavaNasamudrosaraNako nivartayituM na zaknuta ityarthaH, tadA 'akAmAceva' akAmaiva-icchArahitaiva satI etam-uktamartham 'aNujANisthA' anujAnItaH svIkRtavantau / tataH khalu ekkArasavArA lavaNaM jAva ogAhittae) ki he mAta tAta ! jaba hama logoM ne lavaNa samudra kI 11 bAra pota vahana dvArA yAtrA karalI hai-to aba 12 vIM bAra usakI yAtrA karane meM kyA bhaya hai| isaliye 12 vIM bora usakI pota bahana dvArA yAtrA karanA bhI hama logoM ke liye zreya. skara hI hai| Apa hamArI koi cintA na kreN| (taeNaM te mAgaMdIdArae ammApiyaro jAhe no saMcAe ti bahahiM AghavaNAhiM paNNavaNAhi ya Adhavittae vA pannavittae vA tAhe akAmA ceva eyamaDhe aNujANisthA) isa taraha jaba apane donoM putroM ko ve mAtA pitA aneka vidha AkhyApanAoM se, sAmAnya kathana se, prajJApanAoM se-vizeSa kathana se samajhAne bujhAne meM samartha nahIM ho sake lavaNa samudra kI yAtrAke unake vicAra ko nahIM badala sakeM taba unhoM ne unheM icchA nahI hone para bhI isa artha kI-lavaNa samudra kI pota vahana dvArA yAtrA karane kI svIkRtI ( evaM khalu amhe ammayAo ! ekkArasavArAlavaNaM jAva ogAhittae) he mAtA pitA ! ame 11 vakhata lavaNa samudranI yAtrA karI AvyA chIe te 12 mI vakhata yAtrA karavAmAM bhaya zAne heya ? 12 mI vakhatanI vahANa vaDe yAtrA amArA mATe te maMgaLakArI ja thaze. amArI tame kaI paNa jAtanI ciMtA karatA nahiM (taeNaM te magaMdIdArae ammApiyaro jAhe no saMcAeMti bahUhiM Adha vaNAhiM paNNavaNAhi ya Adhavittae vA panavittae vA tAhe akAmA ceva eyamaTuM aNunANisthA) A pramANe pitAnA baMne putrone teo anekavidha AkhyAnothI sAmAnya kathanathI-ane prajJApanAthI-vizeSa kathanathI samajAvavAmAM asamartha thaI gayA, lavaNu samudranI yAtrA karavAnA temanA nizcayane teo pheravI zakayA nahi tyAre teoe pitAnI IcchA na hovA chatAM vahANa vaDe lavaNasamudranI yAtrA karavAnI AjJA ApI dIdhI. For Private And Personal Use Only Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org , agara mRtavarSiNI TI0 a0 9 mAndiyadArakaca ritanirUpaNam , aau mAndikadArakau ambApitRbhyAmabhyanujJAtau santau ekadvitricaturAdisaMkhyAkrameNa gaNayitvA dIyamAnaM krayANakaM = nAlikera pUgIphalAdikam ' mejjaM ca me ca = yat pala - seTikA - hastAdinA mAnaM kRtvA dIyamAnaM vastujAtaM - dugdhadhRtatailavastrAdikam 'pAricchejna' paricchedhaM ca pratyakSato nikaSAdi parIkSayA yaddIyamAnaM tat-suvarNamaNimuktAdikaM ca etatsarvaM garimadharimAdikaM vastujAtaM gRhItvA ' jahA araNagassa ' yathA arahannakasya yathA = yena prakAreNa arahanakasya =asyaivASTamAdhyayane varNitasya zrAvakasya varNanaM tathaivAtra vijJeyaM, ' jAva' yAvat lavaNasa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dedii| (taeNa te mAgaMdiya dAragA ammA piUhiM anbhaNuSNAyA samANA gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca jahA arahaNNagassa jAva lavaNasamudde bahUI joyaNasayAI ogADhA) isa taraha mAtA pitA se AjJApita hue ve donoM mAkaMdI sArthavAha ke putra, gaNima, dharima, meya aura paricchedya rUpa krayAka vastuoM ko potameM bharakara arahannaka sArthavAha kI taraha aneka yojanoM taka lavaNa samudra meM nikala gaye / eka do tIna cAra isa rUpa se ginakara jo vastu dI jAtI hai vaha gaNima hai jaise nArikela, supArI Adi / jo taula kara dI jAya vaha gharima hai aura nApakara dI jAtI hai vaha meya-jaise dugdha, ghRta, tela, vastra, Adi / jo pratyakSa se parIkSita kara yA kasauTI Adi para kasa kara dI jAtI hai vaha paricchedya hai-jaise suvarNa maNi muktA Adi / arahanaka zrAvakakA varNana isI jJAtAdhyayana ke aSTana adhyayana meM kiyA hai ||suu 1 // ( taNaM te mAgaMdivadAragA ammAviUhiM amaNugNAyA samANA gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca jahA arahaNNagassa jAva lavaNa samudra bahu joyaNasayAI ogADhA ) A rIte ane mArkadI sAthavAhanA putro mAtApitAnI AjJA meLavIne gaNima, dharama, meya ane paricchedya rUpa vecANu mATenI vastuene vahANumAM bharIne arahannaka sAvAhanI jema ghaNA yejane sudhI lavaNu samudramAM paheAMcI gayA. gaNatrI karIne je vastuo ApavAmAM Ave che te ' gaNima ' che jema ke nAriyera, sApArI vagere. je tAla karIne ane mApa karIne ApavAmAM Ave che te ' dharima' che, bhASa purIne bhavAya te bheya che-prema he dUdha, ghI, tela, ane vastra vagere je pratyakSa rUpe parIkSA karIne kaseATI vagere upara kasIne dhyAya che te paridvedha che-prema sonuM, bhaSi, bhotI, vagere. bharabha zrAvanuM bhrUNaeNna jJAtAzrcayananAja ADhamAM adhyayanamAM karavAmAM Avyu che. // sUtra 15 For Private And Personal Use Only Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre mudraM bahUni yojanazatAni 'ogADhA' avagADhau avagAhitavantau naukAyA tena gatavantAvityarthaH / / mU0 1 // ___mUlam-taeNaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM aNegAiM joyaNasa. yAiM ogADhANaM samaNANaM aNegAiM uppAiyasayAI pAubbhUyAti, taM jahA-akAle gajiyaM jAva thaNiyasadde kAliyAvAe tattha samuTTie, taeNaM sA gAvA teNaM kAliyAvAeNaM AhuNijamANI2 saMcAlijamANI2 saMkhobhijamANI2 salilatikkhavegehiM AyahijjamANI2 koTimaMsi karayalAhae viva teMdUsae, tatthevara ovayamANI ya uppayamANI ya, uppayamANIviva dharaNIyalAo siddhavijjAvijjAharakannagA, ovayamANIvitra gagaNatalAo bhaTTavijjAvijjAharakannagA, vipalAyamANIviva mahAgarulavegavittAsiyA bhuyagavarakannagA, dhAvamANIvivamahAjaNarasiyasadavittatthA ThANabhaTTA AsakisorI, NiguMjamANIviva gurujaNadihA varAhA suyaNakulakannagA, ghummamANIviva vIcopahAra* sayatAliyA galiyalaMbaNAviva gagaNatalAo royamANiviva salilagaMTThivippairamANaghoraMsuvAehiM NakvahU uvaramayabhattuyA vilavamANIviva paracakarAyAbhirohiyA paramamahanbhayAbhidRyA mahApuravarI jhAyamANAviva kavaDacchobhappaogajuttA jogaparivvAiyA NisAsamANIviva mahAkaMtAraviNiggayaparissaMtA pariNayavayA ammayA soyamANAviva tavacaraNakhINaparibhogA cayaNakAle devavaravahUsaMcupiNayakakUvarA bhaggameDhImoDiyasahassamAlA sUlAiyavaMkaparimAsA phalahaMtarataDataDeMtaphuTuMtasaMdhiviyalaMtalohakIliyA savvaMgaviyAMbhayAparisaDiyarajjavisaraM For Private And Personal Use Only Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org va TI0 a0 9 mAkavidAraka caritanirUpaNam tasavvagattA Amagamalaga bhUyA akayapuNNajaNamaNorahoviva ciMtimANaguruI hAhAkayakaNNadhAraNAviyavANiyagajaNakammagAravilaviyA NANAviharayaNapaNiyasaMpuSNA vahUhiM purisasa ehiM royamANehiM kaMda0 soya0 tippa0 vilavamANehiM egaM mahaM aMto jalagayaM girisiharamAsAyaittA saMbhaggakUvatAraNA moDiyajhayadaMDA vayasyakhaMDiyA karakarakarassa tattheva viddavaM uvagayA, taNaM tIe NAvAe bhijjamANIe bahave purisA vipulapaNiyaM bhaMDamAyAe aMtojalaMmi NimajjAvi ya hotthA // sU0 2 // TIkA - tataH khalu tayormAkandikadArakayoranekAni yojazatAni yAvalavaNasamudramavagAhitayoH satoH ' aNegAI' anekAni nAnAvidhAni ' upapAiyasayAI ' utpAta zatAni upadrazatAni prAdurbhUtAni, 'taMjahA ' tadyathA-' aphAlegajjie ' akAle garjitam = asamaye meghagarjanam 1, ' jAva' yAvat- ' akAle vijjue ' akAle vidyut samaye vidyudvidyotanam 2, ' akAle thagiyasade' akAle stana - - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'taNaM tesiM mAgaMdiya dAragANaM' ityAdi // TIkArtha - (taraNaM) isake bAda (tesiM mAgaMdiyadAra gANaM) una mAkaMdIke putroM ko jaba ki ve (aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samaNANaM) lavaNa samudra meM aneka yojanoM taka nikala cuke the ( aNegAI uppAiyasayAI pAunbhUyAI) aneka saikar3oM utpAta prAdurbhUta hue (taM jahA ) jaise (akAle gajjiyaM jAva dhaNiyasaddekAliyAvAe tattha samuTThie ) asamaya meM meghagarjanA huI ! yAvat-akAla meM bijalI camakane lagI / vinA samaya ke I ( taraNaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM ' ityAdi // TIDaartha - ( taNaM ) tyAspachI ( tesiM mAgaMdiyAragANaM ) bhAIhI putrone - hai nyAre tethe ( aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samaNANaM satra samudramAM ghaNA ceAjanA sudhI dUra paheAMcI gayA hatA ( aNegAI utpAiyasayAI paucbhUyAI ) dhnnu| seDonI saMkhyAmA utpAto thavA bhAMDayA ( taM jahA ) bha } ( akAle gajjiyaM jAva thaNiyasadde kAliyAvAe tattha samuTThie ) Ai megha garjanA thavA mAMDI, cAvatA-akALe AkazamAM vIjaLI jhabUkavA mAMDI. varSAkALa hete nAhu chatAMe bhayaMkara garjanAo thavA mAMDI. akALe ja bhayaMkara vAvAjhoDAthI vAtAvaraNu AkrAMta thaI gayuM. For Private And Personal Use Only Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 666 jJAtAdharmakathAsUtre tazabda: = asamaye niSThuragarjanam 3, 'kAliyAvAe kAlikAvAtaH = asamayemahAvAtaca 4, tatra samutthitaH / tataH khalu sA 'NAtrA' naukA = yasyAM mAkandika - dArakau sthitau tena kAlikAvAtena 'AhuNijnamANI 2' AdhUyamAnA 2 punaH punaH kampamAnA' saMcAlijjamANI 2' saJcAlyamAnA 2 = sthAnAt sthAnAntaranayanena muhurmuhuH pracAlpamAnA, ' saMkhobhijjamANI ' saGkSobhyAmAnA=adhonipa 1 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " punarutpatanena punaH punaH kSobhaM prApyamANA 'salilatikkha vegehiM ' salilatIkSaNavegaiH - jalatItrataraGgavegeH ' AyaTTijjamAgI 2 AvarttyamAnA 2 itastato vAraM vAraM cakrAkAreNa bhrAmyamANA ' kohime kuTTime = pApANabaddhabhUmau 'karayalAhae ' karatalAhataH=hastatalAsphAlitaH ' teMdUsae vitra ' kandukaiva ' tattheva 2 ' tatraivatatraiva - ' ovayamANIe ' avapatantI = adhaH patantI ' uppayamANIya ' utpatantI= " , hI ghanaghora garjanA hone lgii| binA kAlake hI bhayaMkara AMdhI A gai / (taeNaM sA NAvA teNaMkAliyAvAeNaM AhuNijjamANI 2 saMcAlijjAmANI saMcAlijjamANI saMkhobhijJamANI 2 salilatikkha vegehiM AyaDijmANI 2 kohimaMsi karayalAhae viva teM dUsae tatthevara ovayamANI uppayamANI ) isa kAraNa vaha naukA usa akAlika bhayaMkara AMdhI se bAra bAra kaMpita ho uThI bAra 2 eka sthAna se dUsare sthAna para DagamagAtI huI Ane jAne lgii| bAra bAra kabhI vaha nIce AtI to kabhI Upara uThatI / jala ke tIkSNavega se vaha kabhI 2 bAra 2 cakrAkAra se idhara udhara ghUmane laga jAtI / jisa prakAra pASANavaddha bhUmi Upara geMda hAthase Ahata hokara nIce U~ce bAra 2 uchalatI hai usI taraha vaha naukA bhI kabhI For Private And Personal Use Only ( taNaM sA NAtrA teNaM kAliyAvAeNaM AhUNijjAmANI 2 saMcAlijjamANI saMcAlijmANI saMkhomijjamANo 2 salilatikkhavegehiM AyaTTijjamAgI komiMsa kalAviva teMdUsae tattheva 2 ovayamAgIya upavanAgoya ) asamayanA vAvAjhoDAthI vahANu satata DagamagavA lAgyuM, vAravAra eka jagyAethI khasIne bIjA sthAne DagamagatuM javA lAgyuM, satata rUpamAM kAi vakhata te nIce te kAi vakhata upara A rIte nIce upara thavA mAMDayu. pANInA tIvra vegathI kayAreka te nAtra vAraMvAra paiDAnI jema Amatema pharavA mAMDI. jema paththaravALI nakkara jamIna upara daDA hAtha vaDe phUMkAya ane te vAravAra nIce upara thAya temaja nAva paNa nIce upara uchaLavA mAMDI. Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmA mRtavarSiNI 40 a0 9 mA kandidArakacaritanirUpaNam 57 adhrvagacchantIca, tathA siddhavidyAvidyAdharakanyakeca dharaNItalAd uppayamANI' utpa.. ntI-UrdhvamuccalantI, 'bhaTTavijjA' bhraSTavidyA vismRtavidyA vidyAdharakanyakeva gaganatalAd 'ovayamANI' avapatantI adhonipatantI, 'mahAgarulavegavittAsiyA mahAvaruDa vegavitrAsitA-mahAgaruDavegena bhayAkrAntA 'bhuyagavarakannagAviva' bhujagavarakanyakeva nAgakanyeva 'vipalAyamANI' vipalAyanyI, 'mahAjaNarasiyasadavittasthA' mahAjanarasitazabdavitrastA-janasamUhakolAhalazabdenabhItA -- ThANabhaTThA ' sthAnabhraSTA svasthAnacyutA 'AsakisorIviva' azvakizorIva-azvavatsAvat ' dhAvamANI' dhAvamAnA, gurujaNadiTThAvagahA' gurujanadRSTAparAdhA-gurujanaiH mAtApitR-zvazurA2 vahIM 2 vAra 2 nIce U~ce uchalane lgtii| (siddhavijjAdharaNIyalA. o uppayamANI vijjAharakannagA iva) usa samaya vaha naukA aisI jJAta hotI thI ki mAno siddha vidyAvAlI koI vidyAdhara kanyA hI dharaNItala se nikalakara Uparako uTha rahI hai ( bhaTTa vijjAharakannagAgagaNatalAo ovayamANI viva) yA jisakI vidyAbhraSTa ho cukI hai jise vidyA vismRta ho gaI hai-aisI koi vidyAdhara kanyA mAnoM AkAza se nIce utara rahI hai-(mahAgarulavegavittAmiyA vipalAyamANI bhUyaga gharakamagAiva) yA garur3a ke bhayotpAdaka vegase AkrAnta hui mAnoM koI nAgakanyA hI idhara udhara bhAga rahI hai (mahAnaNarasiyasaddavittatthA ThANabhaTThA dhAvamANI Asa kisorI viva ) yA janasamUha ke kolAhala se bhaya bhIta hokara mAnoM koI ghoDI kI yacherI hI apane sthAna se bhraSTa hokara idhara udhara dauDatI phira rahI hai (gurujaNadiThThAvarAhA Niguja mANI (siddhavijjAdharaNIyalAo utpayamANI vijjAharakannagA iva ) te 1te mojAMomAM uchaLatI te nAva siddha vidyAvALI ke vidyAdhara kanyA pRthvI 652thI nIjI 652 tI hAya tema sAgatI tI. (bhadra vijjA vijjAhara kannagA gagaNatalAo ovayamANIviva athavA t| vidyAbhraSTa thayesI, vidyA virabhUta thayeTI vI vidyAdhara nyA mAmAthI nIye utaratI DAya, (mahAgarU vegavittAsiyA vipalAyamANI bhUyagavarakannagA iva ) 2424 to 12 // bhatpAdaka vegathI AkAMta thayelI keI nAgakanyA ja Amatema nAsabhAga 42tIya, ( mahAjaNarasiyasaddavittatthA ThANabhaTThA dhAvamANI AsakrisorI viva ) athavA to mANusonA intthI bhayabhIta 7 ghaDInuche3 ta.. mAthI nAsIna mAmatema tuM tu DAya, ( gurujaNadivA vara hA Niguja mANI suyaNakulakanagA viva ) mathA to muTumanA pAsamAnu For Private And Personal Use Only Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAgato dibhidRSTA=avalokitaH aparAdhaH asatyavacanAdirUpo yasyAH sA tathoktA 'suyaNakulakannagAvica ' sujanakulakanyakeva-kulavatIkanyeva 'NiguMjamANI' viguJjantI =avyaktazabdakurvatI, adhonamantI vA, 'vIcImahArasayatAliyAviva' vIcIpahArazatatADiteva=bhanekazatajalataraGgamahAraistADiteva 'ghummamANI' ghUrNamAnA=tharathareti kampamAnA, 'gagaNatalAo ' gatanatalAt 'galiyabaMdhaNAviva ' galitabandhaneva-truTitavandhaneva-AkAzAt TitvA patitevadRzyamAnetyarthaH, royamANIviva salilagaMThivippairamANaghoraMsuvAe hai NavabahU uvarayabhattuyA ' rUdatIvasalilagranthivipakirad ghorAMzrupAtainavavadhUruparatabhartakA, 'uvarayabhattuyA' uparatabhartRkA-mRtabhatukA navavadhUriva-navapariNItA vaniteva-salilabhinnAgranthiyaH salilagranthiya!= salilArdragranthayaH, tebhyovikirantaH kSarantiH, jalabindavaH taeva ghorAzrupAtAstaiH suyaNa kulakannagAviva ) yA gurujanoM dvArA jisakA asatya vacanAdirUpa aparAdha dekha liyA gayA hai aisI koI kulavaMtI kanyA hI mAnoM lajjAvaza nIce kI ora jhukI jA rahI hai| (vIcIpahAra sayatAlIyA viva ghummamANI) hajAroM jalataraMgo ke prahoroM se tADita hone kI vajaha se hI mAno thara thara kaiMpatI huI vaha naukA (gagaNatalAo galiyavaMdhaNA viva) aisI dikhalAI de rahI thI ki bandhana TUTa jAne se AkAza se gira sI par3I ho| arthAt-jisa prakAra baMdhana TUTa jAne se koI vastu Upara se nIce gira par3atI hai-usI taraha yaha naukA bhI apanA baMdhana TUTa jAne se mAnoM AkAza se-Upara se-nIce gira par3I haiN| (royamAgIviva salila gaThi vippairamANa dhoraMsuvAehiM NavabahU upara yabhattuyA ) jisa prakAra apane patideva ke marajAne para navoDhA A~suoM ko vahAtI huI rotI hai elavuM vagere aparAdha jANI gayA che tevI koI lAjathI meM nIcuM ghAlIne gavatI anyA tI jaya, (vIcIpahArasayatAliyA viva ghummamANo) | mAnasAnA prazithI mathane 22 22 tI te nAva (gagaNAtalAo galiya vadhaNA viva) vI sAgatI khatI harI tUTarI pAthI mAmAthI nIce paDI gaI hoya. eTale ke jema baMdhana tUTI javAthI koI vastu uparathI nIce AvI paDe che tevI ja rIte jANe ke A nAva paNa baMdhana tUTI javAthI AkAzamAMthI nIce paDI gaI na hoya? (royamANIviva salila gaMThivippairamANA ghoraMmuvAehiM NavabahU uparayabhattuyA) pitAnA patinA mRtyu pAmyA bAda jema koI navoDhA-juvAna patnI For Private And Personal Use Only Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 9 mAkagdikadArakavaritanirUpaNama 569 rudatIva, 'vilavamANI. viva paracakkarAyAbhirohiyAparamamahanbhayAbhihuyAmahApuravarI' vilapantIva eracakrarAjAbhiruddhA paramamahAbhayAbhizrutAmahApuravarI-zatrubhUtaiH paracakrarAjairabhitaH sarvato ruddhA pariveSTitA, ataeva paramamahAbhayAdabhidrutA tatratyajanAnAMbhayArtAnAM sarvadikSu kolAhalapUrvakaM yad abhidravaNaM palAyanaM tenAbhidrutA ataeva vilapantI janAnAM sabhayakolAhalaiH vilApaM kurvatIya yathA mahApuravarI mahAnagarI usI prakAra usa naukA se bhI salila se AI huI saMdhiyoM se jala vi. ndu samUha TapaTapa barasa rahA thA-ataH mAlUma par3atA thA ki mAnoM yaha AMsuoM ko chor3atI hui rohI rahI hai| (vilavamANI viva paracavakka rAyAbhirohiyA paramamaharUmayAbhidyA mahApuravarI ) jisa prakAra zatrU bhUta paracakra rAjAoM se sarva ora se ghirI hui koI mahAnagarI bahuta adhika bhayase abhidruta hotI huI vilApa karatI hai arthAt jaba koI ma. hAnagarI zatru bhUta rAjAoM ke dvArA cAroM ora se gheralI jAtI hai taba vahAM kA pratyeka jana bhaya se Arta hokara jahAM jisa se bhAgate banatA hai vaha vahAM rotA bilapanA huA bhAga jAtA hai-janatA meM isa se adhika adhika vikSobha utpanna hokara hAya 2 AdikA zabda usake mukha se svataH nikalane lagatA hai ataH vaha nagarI jaise usase Akula vyAkula banajAtI hai-usI prakAra isa naukA meM baiThe hue yAtriyoM ke mukha se bhI isa Apatti ke samaya me hAya 2 Adi zabdoM ke kolAhala se vahAM kA ghAtAvaraNa Akula vyAkula bana rahA thA ataH sUtra kAra ne isa naukA ke AMkhomAMthI zrAvaNa, bhAdaravAnI jema AMsuonI dhArA vahAvatI ubhI hoya temaja te vahANa paNa pANIthI bhInuM thaIne sAMdhAomAMthI satata jaLapravAha vahAvI rahyuM hatuM eTale ema jaNAtuM hatuM ke te raDatuM ja na hoya ! (vilavamANIviva paracakkarAyAbhirohiyA paramamahabbhayA bhiyA mahApuravarI) zatru banI gayelA bIjA bahAranA ghaNA rAjAothI gherAyelI koI mahAnagarI atyaMta bhayagrasta thaIne vilApa karavA mAMDe che eTale ke jyAre koI mahAnagarI zatru rAjAothI mera gherAI jAya che tyAre nagarImAM rahenArI dareka vyakti jema bhayabhIta thaIne jyAM jene nAsI javAnuM saraLa paDe che tyAM te raDatI vilApatI sI jAya che, prajAjanemAM enAthI khUba ja trAsa utpanna thaI jAya che ane teonA meMthI "hAya" "hAya" nA zabdo potAnI meLe nIkaLavA mAMDe che. A pramANe te nagarI jema vyAkuLa thaI jAya che tema ja nAvamAM beThelA yAtrIonA moMthI nIkaLatA "hAya", "hAya" nA zabdothI tyAMnuM vAtAvaraNa vyAkuLa thaI rahyuM hatuM. sUtrakAre A nAvane aneka duzamana zA 72 For Private And Personal Use Only Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 570 Face bhavati, tadvat, 'jhAyamANaviva kavaDacchobhappaogajuttA jogaparivvAiyA ' kapaTachadmaprayogayuktA yoga parivrAjakAdhyAyantIva kapaTadhyAnaM=kurvantIca, ataeva paramakapaTaprayogayuktAyogaparivAji ke va=yoginIva dRzyamAnA, 'NIsAsamANIviva mahAkaMtAra viNiggayaparissaMtA pariNayavayA ammayA' niHzvasatIva mahAkAntAravinirgataparizrAntA pariNatavayaskA amvA yathA-mahAkAntAravinirgatena mahAvanavinirgamanenAparizrantA = khinnA pariNatavayaskA=vRddhAvasthApannA ambeva = putravatI mAteva niHzvasatIva UrdhvAdhoviSaya meM aisI kalpanA kI hai ki mAnoM yaha naukA paracakra ke rAjAoM se sarva ora se rokI huI mahAnagarI ke samAna atyanta bhaya se abhi dUta bana kara vilApa hI kara rahI hai / ( jhAyamANI viva kavaDacchobhabappaogajuttA jogaparivvAiyo ) yaha naukA bakavat kapaTa dhyAna karane vAlI yoga parivrAjikAke samAna dikhalAI detI thI jisa prakAra kapaTa se dhyAna karane vAlI parivrAjikA kSaNa bhara ke liye kabhI sthira ho jAtI hai aura kabhI asthira - eka sI vRtti usakI nahIM rahatI isI taraha taror3oM se caMcala banA huI vaha naukA bhI kSaNa bharake liye sthira ho jAtI thI aura phira asthira bana jAtI thI eka sI vRtti usakI nahIM thI / ( NIsAsamANI viva mahA kaMtAra viNiggaya parissaMtA pariNayavayA ammayA ) mahA bhayaMkara jaMgala meM UcI nIcI bhUmi para calane se pari zrAnta huI jaise vRddhAvasthApanna putra vatI mAtA dIrgha nizvAso ko chodd'rAjAethI AkrAMta thayelI temaja bhayaMtrasta thayelI mahAnagarInI sarakhAmaNI eTalA mATe ja karI che. ( jhAyamANI viva kavaDacchobhappaogajuttA joga parivvAiyA ) A nAva agalAnI jema kapaTa dhyAna karanArI cega parivrAjIkAnI jema lAgatI hatI eTale ke jema kapaTa dhyAna karanArI parivrAjIkA gheADI kSaNA mATe sthira thaI jAya che ane pachI tarata ja asthira manavALI thaI jAya che. te sthiratApUrvaka manane sthira rAkhI zakatI nathI tema A nAva paNa meAjAMothI ca'caLa thaine thADI kSaNA sthira banI jatI ane pAchI tarata ja asthira thaI jatI hatI, eka sarakhI sthitimAM rahI zakatI ja nahotI. (NIsAsamANI citra mahAkatAraviNiggayaparissaMtA pariNayavayA ammayA) mahA bha'kara vanavagaDAmAM uMcI nIcI dharatI para cAlanArI parizrAnta thayelI, gharaDI thayelI putravatI mAtA jema dIrgha nizvAsa bahAra kADhatI latha For Private And Personal Use Only Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidAraka caritanirUpaNam 671 gamanavatI, 'somANI viva tava caraNakhINaparibhogA cayaNakAle devavaravahU' zocantIva tapazcaraNakSINaparibhogA cyavanakAle devavaravadhUH- tapazcaraNakSINaparibhogA=bhuktatapavaraNaphalA cyavanakAle= devabhavasthitikSayasamaye devavaravadhUriva zocantI = tadvasthitajanaviSAdayogAt zokaM kurvatIva dRzyate / punaH sA naukA kIdRzI jAtA ityAhasaMcayikadukabarA' ityAdi / ' saMcuNyikaTukUbarA ' saMcUrNitakASTakUvarA saMcUrNitAni= atyarthaM cUrNI bhUtAni kASThAni kubaraM ca mukhaM yasyAH sA tathA, 'bhaggameDhI ' bhagnamedhiH bhagnaH = TivaH medhiH =sakala naukAdhArabhUtaH stammo yasyAH sA tathA, 'moDiyasahasramAlA ' moTitasahasramAlA - moTitaH =bhagnaH sahasramAlA = sahasrasaMkhyAjanAdhArabhUto mAla: = uparitanabhAgo yasyAH sA tathA, 'sulAiyarvaka parimAsALAcitavakraparimAsA zUlAvitaiva=zUlAropitaiva vakraH = kubjaH parimAsaH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tI huI lar3akhar3Ane laga jAtI hai usI prakAra yaha naukA bhI taraMgo se Ahata hokara mAnoM thakAvaTa kI vajaha se hI calane meM lar3akhar3A rahI thI / ( soyanANI viva tavacaraNakhINaparibhogA cayaNakAle devaravahU ) tapazcaraNakA jisane phala bhoga liyA hai aura aba jisake cyavana kA samaya A gayA hai aisI devAGganA jisa prakAra zoka se vyAkula- caMcala -bana jAtI hai usI prakAra yaha naukA bhI bilakula caMcala bana gaI thI / ( saMcuNNiya kabarA) usa samaya isa naukA ke kaSTa aura kUpara mukha-cUrNI bhUta bana cuke the / ( bhaggameDhI ) isakA apanA sakala AdhAra bhUta staMbha TUTa cukA thA / ( moDiya sahassa mAlA ) sahasrasaMkhyajanoM kA AdhAra bhUta uparitana bhAga isakA bhagna ho cukA thA / (sUlAi yaka parimAsA) zUla para Aropita kiye hue ke samAna isakA pari DIyAM khAvA mAMDe che temaja te nAva paNa mAethI athaDAine jANe thAkIne lathaDIyAM khAvA na mAMDI hAya ! (soyamANI viva tavacaraNakhINaparibhogA cayaNakAle devavara vahU ) tapanu phaLa jeNe bhegavI lIdhuM che ane have patana thavAnA samaya AvavAthI devAMganA jema zAka vyAkuLa-caMcaLa thaI jAya che, te pramANe ja mI nAva pazu yaMbhaja manI gaI DatI. ( saM cuNNiyakakUvarA ) bholaMgothI athaDAtAM athaDAtAM tyAM sudhI nAvanA kASTa ane kRSara-mukha nAza pAmyAM DA. ( bhagAmeMDhI ) nAvano AdhAra bhUta stala ( thAMlo ) tUTI paDayeo hato. ( moDiya saharasamAlA ) Dumaro bhANuso nayAM mAzraya bhejanI zaDe tethe nAvano 652no lAga tUTI gayo hato. ( sulAiyava kaparimAsA ) zUjha 52 bhUmyAmAM For Private And Personal Use Only Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre kASThavizeSo yasyAH sA tathA, 'phalahaMtarataDataDeMtaphuTuMtasaMdhivigalaMtalohakIliyA' phalakAntareSu saMyojitaphalakavivareSu ' taDataDe ' ti zabdaM kurvantyaH, sphuTanto vighaTamAnAH sandhayaH, ataeva vigalantyo nissarantyo lohakIlikA yasyAH sA tathA, 'savyaMgaviyaMbhiyA' sarvAGga vijRmbhitA sarvAGgaiH sarvAvayavaiH vi.mbhitA= vivRtamukhA jAtA yA sA tathA, 'paDisaDiyarajjU' parizaTitarajjuH galitarajjuvatI ataeva -- visaraMtasavvagattA' visaratsarvagAtrAvizIryamAgasarvAvayavA, AmagamallagabhUyA' AmakamallabhUtA-apayazarAvasadRzA, 'akayapugNajaNamaNoraho viva' akRtapuNyajanamanoratha iva, akRta puNyaH hInapuNyo yo janastasya manoratha iva 'ciMtijjamANagurui' cintyamAnagurvI cintyamAnA-'kathametAmApadaM tariSyAmI ' tivicAryamANeva gurvI-cintAbhAreNeva gurukA, ' hAhAkayakagadhAraNAviyavANiya. mAsa kASTavizeSa TeDhA ho gayA thaa| (phalahaMtarataDataDeMtaphuTatasaMdhivigalaMtalohakIliyA) kASTake paTiyoMko paraspara joDane ke liye jo saMdhiyoM meM lohe ke baDe2 kIle lage hue the ve saba jaba usakI saMdhiyA-joDa vighaTita ho gaI taba unameM bAhara nikala Aye the (savyaMgaviyaMbhiyA) ataH samasta isake jur3e hue avayava khula gaye the / ( parisaDiyarajjU ) jita nI bhI isa meM rassiyAM lagI huI thI ve saba kI saba gala cukI thii| (visaraMtasavvagattA) isase samasta jor3a khula gaye the| ( Ama gamallaka bhUyA ) yaha kacce miTTI ke zaravAke samAna ho gai thii| (akaya puNNa jaNamaNoraho viva ) akRta puNNa vAle manuSya ke manoratha ke samAna yaha niSphala bana gaI thI / ( ciMtijjamANa guruI ) maiM isa Apatti ko aba kaise pAra karU~gI isa ciMtA se hI mAnoM yaha bahuta bhArI mAvezAnI bha paribhAsa nAmanu 48 vize5-trAMsu tha5 Ayu tu. ( phala hatara taDataDeMta phuta saMdhi vigalatalohakIliyo ) 11nA pATIyAmAne me bIjAnI sAthe teno sAMdhA meLavavA je lekhaMDanA moTA khIlAo kAmamAM levAya che te badhA pATiyAe jyAre judA judA thaI gayA tyAre bahAra nIkaLI AvyA utA. ( savvaga viyabhiyA) mA pramANe nAvanA manA merA saaNdhaa| nuhA : gayA . (parisaDiyarajjU ) tenI sadhI horImA hAvA yUDI utI. ( visaratasavvagattA) tenA yA saaNdhaaye| 5ii yA tA. ( Ama gamallakabhUyA ) te bhATInA yA yAMnI rebha 25 tI. ( akayapuNNa jaNa maNorahAviva ) o/ 54 hivase raNe saya puzyanu ma nathI sevA masanA bhanAthanI 2 te ni 5 tI. ( citijjamANa guruI ) mAvI 57sI mAtano sAmanA kI rIta 42 ? to mA For Private And Personal Use Only Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam .573 ganaNakammagAravilaviA ' hAhAkRtakarNadhAranAvikavANijakajanakarmakaravilapitA hAhAkRtaiH hAhAkArayuktaiH karNadhAraH niryAmakaiH, nAvikaiH potavAhakaiH, vANijakajanai vyApArijanaiH, karmakaraiH bhRtyaiH vilapitA-vilApayuktA-karNadhArAdInAM hAhA kAreNa vilApaM kurvatIvetyarthaH 'NANAviharayaNapaNiyasaMpuNNA' nAnAvidhaiH ratnaiHpaNyaizvavikrapyavastujAtaiH sampUNA sambhRtA, bahubhiH puruSazataiH rudabhi kandadbhiH zocadbhiH, 'tippamANehi tepamAnaiH azruNi muJcadbhiH vilapadbhiH, vilApaM kurvadbhiH, ekaM mahata 'aMtojalagayaM ' antarjalagata jalamadhyasthitaM girizikharamAsAdya-saMghaTya 'saMbhaggaH kavatoraNA' saMbhagnakUpatoraNA-saMbhagnaH truTitaH kUpaH kUpastambhaH-yatra sitapaTo bana gaI thI (hA hA kayakaNNadhAraNA viva vANiyagajaNakammagAra vilaviyA) isa meM jo karNa dhAra, nAvika, vyApArijana evaM naukaracAkara baiThe hue the ve saba ke saba hAhAkAra karate hue vilApa kara rahe the- ataH aisA mAlUma hotA thA ki unake hAhAkAra vilApoM se yaha nauko svayaM vilApa kara rahI hai / (NANA viharayaNapaNiya saMpuNNA) a. neka prakAra ke ratnoM se evaM paNya dravyoM se-vikreyyavastuoM se-yaha naukA bharI huI thii| (royamANehiM kaMda soya tippa0 vilavamANehiM pahahiM purisarahiM egaM mahaM aMtojalagayaM girisiharamAsAyaittA ) rudana karanevAle, Akrandana karanevAle, zoka karanevAle, AMsuoM ko vahAnevAle aise saiMkar3oM puruSoM se bharI huI yaha naukA eka bar3e bhArI jalake bhItara rahe hue girike zikhara se TakarA gaI-TakarAte hI (saMbhaggakUvajatanI tithI te. nApa mAre pahA2 24 5DI utI. ( hA hA kaya kaNNadhAraNa viva vANiyagajaNakammagAravilaviyA ) temAM beThelA karNadhAra, nAvika, vepArIo ane bIjA nokara cAkare hAya, hAya, karIne vilApa karI rahyA hatA ethI ema lAgatuM hatuM ke jANe teonA vAthI 1 mA nApa pAte visA5 42tI nAya ! (NANAviharayaNa paNiya saMpuNNA ) tanai 2tne| mana veyAzunI pastumAthI mA nA1 pUrepUrI narI utI. (geyamANehi kada0 soya. tippa0 vilavamANehi bahUhi purisaehiM egaM mahaM aMtojalagaya girisiharamAsAyaittA ) raDanArA, karuNa AkraMda karanArA, zekathI pIDAtA, codhAra AMsue vahevaDAvanArA, vilApa karanArA evA seMkaDo mANasethI cikkAra bharelI te nAva Akhare pANInI aMdaranA ja parvata zikhara (khaDaka) sAthe athaDAI paDI ane mAtAMnI sAthai 4 ( saMbhagakUvatoraNA tanA 52taso bhane ta tUTI For Private And Personal Use Only Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 zatAdharmAGgasUtre badhyate saH, tathA toraNAnica truTitAni yasyAH sA tathA - 'moDiyajhayadaMDA ' moTitadhvajadaNDA = truTitadhvajakASThA, ' valayasayakhaMDiyA ' valakazatakhaNDitA valakAnAM= dIrghadArUNa zatAni khaNDitAni yasyAH sA, ' karakassa ' karakareti zabdaM kurvANA tatraiva samudre ' viddavaM = vilayam upagatA = prAptA jale buDitetyarthaH / tataH khalu tasyAM naukAyAM bhidyamAnAyAM =buDitAyAM satyAM bahavaH puruSAH 'viulapANiyaM ' vipulapaNitaM vipulaM = pracuraM paNitaM = paNyadravyaM vikraya dravyam yasmin tat tAdRzaM bhANDamAdAya ' aMtojalaMsi' antarjale - jalamadhye 'nimajjAviya' nimagnAH- buddhitA api cAbhUvan / / 02 // mUlam - taNaM te mAgaMdiyadAragA cheyA dakkhA pattaTThA kusalA mehAvI NiuNasippovagayA bahusu potavahaNaM parAsu kayakaraNa laddhavijayA amUDhA amUDhahatthA egaM mahaM phalagakhaMDaM AsAdeMti, jaMsi ca NaM padesaMsi se poyavahaNe vivanne taMsi ca NaM padesaMsi ege mahaM rayaNadIve NAmaM dIve hotthA aNegAI joyaNAI AyAmavivakhaMbheNaM aNegAI joaNAI parikkhetreNaM toraNA ) isake kUpastaMbha aura toraNa bhagna ho gaye ( moDiyajhayadaMDA ) dhvajA daMDa TUTa gayA ( valayasavakhaMDiyA) paDe 2 laMbe 2 saikar3oM kASThakhaMDita ho gaye ( karakarassatattheva viddavaM uvagayA) aura yaha kara 2 zabda karatI huI vahIM para DUba gii| (taraNaM tIe NAvAe bhimANIe bahave purisA vipulapaNiyaM bhaMDamAyAe aMtojalaMmi NimajjAviya hotthA ) isa taraha usa naukA ke DUba jAne para aneka puruSa pracurapaNya dravyavAle bhANDa ko lekara jalake bIca meM nimagna ho gaye || sUtra 2 || gayAM ( moDiyajhayadaMDA ) bhoTAM vizANa sAMbhAM se uDo dhanna 63 tUTI gayo ( valayasayakhaMDiyA ) bhoTo zreSTha tUTI gayAM ( karakararasa tattheva vidavaM uvagayA ) zabda karatI tyAM pANImAM DUbI gaI. , ane te nAva " kara kara (tara tI gAvA bhijjamAgIe bar3have purisA tripulapaNiyaM bhaMDamAyAe aMto jalamiNimajjAviya hotthA ) A rIte nAva DUbI javAthI ghaNA mANase puSkaLa pramANamAM drabyAthI bharelA vAsaNA sAthe pANImAM magna thaI gayA. 5 sUtra << 2 11 For Private And Personal Use Only zd Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - -- anagAradharmAmRtavarSiNI TI bha0 8 mAkandidArakacaritanirUpaNam 575 NANAdumasaMDamaMDiuddese sassirIe pAsAie 4, tassa NaM bahumajjhadesabhAe tattha NaM ege mahaM pAsAyava.sae hotthA abbhuggayamUsiyae jAva sassirIe surUve pAsAIe 4, tatthaNaM pAsAyava.sae rayaNadIve devayA nAmaM devayA parivasati pAvA caMDA rudA sAhasiyA, tassa NaM pAsAyavaDiMsayassa caudisi cattAri vaNasaMDA kiNhA kiNhAbhAsA, taeNaM te mAgaidiyadAragA taNaM phalayakhaMDeNaM uvvujjhamANA2 rayaNadIvaM teNaM saMvUDhA yAvi hotthA, taeNaM te mAgaMdiyadAragA thAhaM labhaMti labhittA mahattaMtaraM AsasaMti AsasittA phalakhaMDaM visajjeMti visajittA rayaNadAve uttaraMti uttarittA phalANaM maggaNagavesaNaM kareMti karittA phalAI giNhati giNhittA AhAta AhArittA NAlierANaM mamgaNagavesaNaM kareMti karittA nAlierAiM phoDoMta phoDittA nAlieratelleNaM aNNamaNNassa gattAI abbhaMgeti abbhaMgittA pokkharaNI ogAhiti ogAhittA jalamajaNaM kareMti karittAjAva paccuttaraMti paccuttarittA puDhavisilApaTTayasi nisIyAMta nisoittA AsatthA vasisthA suhAsaNavaragayA caMpAnayariM ammApira ApucchaNaM ca lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAyasamutthaNaM ca potavahaNavivatti ca phalayakhaMDassa AsAyaNaM ca rayaNadovuttAraM ca aNucitemANA2 ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyenti, taeNaM sA rayaNaddIvadevayA te mArgadiyadArae ohiNA Abhoei AbhoittA asiphalagavaggahatthA sattaTTatAlappamANaM uDDe vehAsaM For Private And Personal Use Only Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 576 mAtAdharmakathAgasUtre uppayai2 tAte ukkiTThAe jAva devagaIe voivayamANI2 jeNeva mAgaMdiyadArae teNeva Agacchai AgacchittA AsuruttA te mAgaMdiyadArae kharapharusaniTTaravayaNehi evaM vayAsI-haM bho mAgaMdiyadArayA ! appatthiyapatthayA jai NaM tubbhe mae saddhiM viulAiMbhogabhogAiM bhuMjamANA viharaha to bhe atthi jIviaM, ahaNNaM tubbhe mae saddhi viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANA no viharaha to bhe imeNaM nilappalagavalaguliyaayasikusumappagAseNaM asiNA khuradhAreNaM asiNA rattagaMDamaMsuyAiM mAuyAhi uvasohiyAiM tAlaphalANIva sIsAiM egaMte eDemi, taeNaM te mAgaMdiyadAragA rayaNadIva devayAe aMtie socAbhIyA karayala. evaM jaNNaM devANuppiyA ! vaissasi tassa ANAuvavAyavayaNanidese ciTThistAmo, taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgadiya. dArae geNhati2 jeNeva pAsAyavaDisae teNeva uvAgacchai2 asubhapoggalAvahAraM karei2 subhapoggalapakkhevaM karei karitA pacchA tehiM saddhiM viulAI bhogabhogAiM bhuMjamANA viharati kallAkalli ca amayaphalAiM uvaNei // sU03 // TIkA-tataH khalu tau mAkankidArako 'cheyA' chakau caturau 'dakkhA' dakSaunipuNau, 'pattaTThA' prAptAau~-mAptaH-jJAtaH arthaH=bhAvo yAbhyAM tau 'kusalA' 'taeNaM te mAgaMdiya dAragA' ityAdi // TIkArtha-taeNaM) isake bAda (te mAgaMdiyadoragA ) unadonoM mAkaMdi yadArakoM ne ki jo (cheyA,dakkhA,pattaTThA, kusalA, mehAvI, niuNasippo. 'taeNaM te mAgaMdiyadAragA' ityAdi // 214-(taeNaM ) tyA2 mA ( te mAgaM diyadAragA ) ta ne bhAga liya dArakee-ke jeo For Private And Personal Use Only Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkamvidArakacaritanirUpaNam 577 kuzalau-sakalakalAvijJau / mehAvI' medhAvinau-sudhiyo NiuNasippovagayA' nipuNazilpopagatau-taraNAdividyAnipuNau bahuSu anekeSu 'poyavahaNasaMparAyeSu' potavahanasaMparAyeSu = potavahanasya-naukAtaraNasya saMparAyeSu = vighneSu samupasthiteSu 'kayakaragA' kRtakaraNau-kRtakAyau~ bahuzo'nubhUtasaMtaraNakAyauM, 'laddhavijayA' labdhavijayau-samudrapAragamanena prAptavijayo 'amUhA' amUDhau-taraNAdi kriyA vivekasampannau -- amRDhahatthA' amUDhahasto-taraNakriyAkuzalahastau ekaMmahat phalakakhaNDaM kASThamayam ' AsAdeMti' AsAdayataH=Alambitavantau / yasmiMzca khalu pradeze tat potavahanaM pravahaNaM 'vivanne' vipanna bhagna tasmiMzca khalu tasminneva pradeze eko mahAn ratnadvIpo nAma dvIpaH 'hotthA' AsIt , sa kIdRzaH ? ityAhavagayA, bahutu potavahaNasaMparAesu kayakaraNA, laddhavijayA amUDhA, amUdahatthA egaM mahaM phalagakhaMDaM AsAdeMti) baDe catura the, dakSa the, bhAvoM ko jAnane vAle the, sakala kalAoM ke jJAtA the, medhAvI the, taraNAdi vidyA meM viziSTa yogyatA saMnna the, pota saMcAlana me upasthita hae viznoM ko pAra karane vAle the, arthAt aisI sthitimeM jinhoMne saMstaraNa kArya aneka bAra abhyasta kara rakhA thA, mamudrapAra karane meM jinheM vijaya milI thI, taraNAdi kriyA kA viveka jinheM bahuta acchI taraha thA, jinake hAtha tairane meM kabhI thakate nahIM the-jo taraNa kriyA meM baDe kuzala the, eka baDe bhArI kASTaphalaka khaMDa ko prApta kara liyaa| (siMca NaM padesaMsi se poyavahaNe vivanne taMsiMca NaM padesaMsi ege mahaM rayaNaddIveNAma dIve hotthA,aNegAiM jINAti AyAmavikkhaMbheNaM aNegAiM jobha (cheyA, dakkhA pattaTThA, kusalA mehAvI niuNa sippovagayA bahusu potavahaNa saMparAemu kayakaraNA, laddhavijayA amUDhA amUDhahatthA egaM mahaM phalaga khaMDaM AsAdeMti khUba ja catura hatA. dakSa hatA, bhAvane jANanArA hatA, badhI kaLAomAM niSNAta hatA, meghAvI hatA, taravA vagerenI kaLAomAM nipuNa hatA, pita saMcAlanamAM vacce AvI paDelA vine dUra karI zakavAnI zakti dharAvatA hatA eTale ke evI paristhitimAM paNa hiMmata na hAratAMgame te rIte tarIne paNa samudra pAra karavAmAM zaktizALI hatA. taravAnI kriyAmAM jeo vizeSa kuzaLa hatA, taratI vakhate paNa jemanA hAthe kaI paNa sthitimAM thAkatA ja nahi. taravAmAM jeo khUba ja kuzaLa hatA-eka meTA lAkaDAnA pATiyAne pakaDI lIdhuM (jasiM ca 6 padesasi se poyavahaNe vivanne taM si ca NaM padesasi egemaha rayaNaddIve NAmaM dIve hotthA, aNegAI joaNAI parikkheveNaM NANA dumasaMDamaMDiuddese sassirIe pAsAie 4) zA 73 For Private And Personal Use Only Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - hAtAdharmakathAsUme 'aNegAI' ityAdi-anekAni yojanAni AyAmaviSkambheNa dairdhyapariNAhena, anekAni yojanAni parikSepeNa-paridhinA, nAnAmaSaNDamaNDitoddezaH anekavanapaNDamaNDitapradezaH sazrIkA-zobhAsampannaH, prAsAdIya?-manaH prasannatA hetutvAt , darzanIyaH-netrAhAdakatvAt , abhirUpaH apUrvasaundaryavatvA, pratirUmA-prazastAkRtiphatvAt / tasya khalu dvIpasya bahumadhyadezabhAge-madhyasthale tatra khalu eko mahAn mAsAdAvataMsakaHzreSThapAsAdo aasiit| sa kIdRzaH ? ityAha-abhugaya ! ityAdi -'abhugayaM ' abhyudgataH vizAlaH 'asiyae' ucchritakA gaganatalasparzI yAvat sazrIkaH-surUpaH zobhanAkAraH prAsAdIyaH 4 / tatra khalu prAsAdAvataMsa ke ratna. dvIpadeyatA nAma devatA 'rayaNAdevI' iti prasidA devI parivasati-nivAsa NAiM parikkheveNaM NANAdumasaMDamaMDiuddese sassirIe pAsAie 4 ) jisa pradeza meM vaha potavahana bhagna huA thA, usI pradeza meM eka bar3A bhArI ratnadvIpa nAma kA dvIpa thaa| isakA AyAma aura viSkaMbha aneka yojana kA thaa| paridhi bhI isakI aneka yojana kI thii| nonA prakAra ke vRkSoM ke samUha se isa kA bhItarI bAhirI pradeza harA bharA banA huA thaa| yaha dvIpa bahuta hI zobhAsaMpanna thaa| mana ko prasanna karanevAlA thaa| darza nIya thaa| tathA apUrva saundarya se yukta thaa| evaM AkRti meM bhI yaha bar3A abhirAma thaa| (tassa NaM bahumajjhadesabhAe tatthaNaM ege mahaM pAsA. yavaDeMsae hotyA-abbhuggayamUsiyae jAva sassirIe surUve pAsAIe 4) isa dvIpa ke ThIka.madhya bhAga meM eka vizAla zreSTha prAsAda thA! yaha bahuta adhika U~cA thaa| apanI U~cAI se yaha AkAza taka ko sparza karato thaa| bahuta sundara thaa| darzanIya Adi vizeSaNoM vAlA thaa| (tattha NaM nAva jyAM DUbI hatI tenI AsapAsanA pradezamAM eka bahu moTe ratnadvIpa nAme dvIpahate. A dvIpano AyAma ane viSkabha ghaNuM pejanA sudhI vistAra pAmela hatA. A dvIpanI paridhi paNa ghaNuM ja sudhInI hatI. ghaNI jAtanA vRkSonA samUhathI te dvIpane aMdara ane bahAranA bhAga lIlo chama dekhAte hato. te dvIpa khUba ja suMdara hatuM. manahara hite, manane prasanna kare te ho, darzanIya hate. apUrva sauMdaryathI te yukta hatA temaja AkAramAM paNa te atyaMta suMdara hatA. ( tassa NaM bahumajjhadesabhAe tatthaNaM ege mahaM pAsAyava.sae hotthA-abbhuggaya mUsiyae jAva sassirIe surUve pAsAIe 4) te dvIpanI vacce eka vizALa uttama mahela hatuM. te khUba ja UMce hato. pitAnI UMcAIthI te AkAzane paNa sparzatuM hatuM te khUba ja suMdara hato. darzanIya vagere vizeSatAothI yukta hate. For Private And Personal Use Only Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam karoti / sA kazI ? ityAha- ' pAtrA' ityAdi - ' pAvA' pApA=pApakarmakartrI sa caNDA=atyanta kopa zIlA, raudrA = hiMsAdikrUrakarmakAriNI, sAhasikA avicAryakAriNI / tasya khalu prAsAdAvataMsakasya caturdikSu catvAro vanaSaNDA Asan, kIdRzAH ? ityAha- ' kivhA ' ityAdi - kRSNAH = nUtanamevavarNAH, kRSNAvabhAsAH= atiharitatvenAvabhAsamAnakRSNakAntayaH, ityAdi / tataH khalu tau mAkandikadArakau tena phalakaiNDena 'ucbujjhamANA 21 ududyamAnau 2 uparijale vahantau 2 tarantaura, ratnadvIpAnte khalu ratnadvIpasamIpe 'saMbuDA saMgyUDhau = samAgatau cApyAstAm / " tataH khalu tatra tau mAkandikadArakau 'thAI' ratArtha samudratalaM labhete = pAdAbhyAM spRSTavantI labdhvA muhUrtAntiram = antarmuhUrttam Azvasta = vizrAmaM kurutaH, Azvasya pAsAyavaDeMsae ramaNadIve devayA nAmaM devayA parivasati, pAvA, caMDA ruddA, sAhasiyA tassa NaM pAsAyavarDisayassa caudisiM cattArivaNasaMDA kinhA, kiNhAbhAsA, taeNaM te mAgaMdiyadAragA teNaM phalayAkhaMDeNaM ucbu jjhamANA 2 rayaNadIvaMteNaM saMbUhA yAvi hotthA ) usa zreSTha prAsAda meM ratna dvIpa devatA nAma kI eka devI ki jisa kA prasiddhanAma 'ratnadevI' " aisA thA " rahatI thI // yaha atyaMta pApakarma karatI thI, sadA gusse meM bharI rahatI thI, hiMsAdikrUrakarma karane meM bar3I nipuNamati thI jo mana meM AtA vahI kara DAlatI thI / usa zreSTha prAsAda kI cAroM dizAoM meM cAra vanakhaNDa the / ve navIna meMgha ke varNa samAna kAle the aura sadA hare bhare rahane ke kAraNa inakI kAMti bhI kAlI hI nikalatI thii| ye donoM mAkaMdI dAraka usa phalaka khaMDa kI sahAyatA se jala para tairate hue usa ratnadvIpa ke For Private And Personal Use Only 579 * ( tatthaNaM pAsAthavaDeMsae rayaNadIve devayA nAmaM devayA parivasati, pAvA caMDA rudA sAhasiyA tassaNaM pAsAyavarDisayassa caudisiM cattAri vaNasaMDA, kivhA frogrbhAsA, eNaM te mAgaMdiyadAragA teNeM phalayakhaMDeNaM ubvujjhamANA 2 raNadIvaM tegaM bUDhA yAni hotthA ) te zreSTha mahelamAM ratnadvIpa devatA nAmanI eka daivI ke je ' rayA devI ' nAme praRiddhi pAmelI hatI rahetI hatI. huMmezA te gussAmAM ja rahetI hatI. te hiMsA vagere krUra kAM karavAmAM khUba ja catura hatI. te IcchA mujakha AcaraNa karatI hatI. te uttama mahelanI cAre dizAe tarapha cAra vanakhaMDo hatA Do. navA vAdaLanA ra`ganA jevA zyAma hatA ane haMmezAM lIlA chama rahevA hRdala temanI kAMti pazu zyAma raMganI ja hatI. ane mArkadI dArakA lAkaDA upara taratA-taratA ratna dvIpanI pAse AvI pahoMcyA hatA. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 580 zAtAdharmakathAsUtra phalakakhaNDa 'visajjeti' lisarjayataH parityakta mantau, vimRjya ratnadvIpam uttaratA prAptau uttIrya-prApya phalAnAM mArgaNagaveSaNaM kurutaH itastataH phalAni gaveSitavantau, kRtvA phalAni gRhItaH, gRhItvA AhArataH bhuktavantau, tadanu nAlikerANAM mArgaNagaveSaNaM kurutaH, kRtvA nAlikerANi sphoTayataH, tataH nAlikeratailena anyonyasya pAsa meM A phuNce| (taeNaM te mAgaMdiyadAragA thAhaM labhaMti, labhittA muhutaMtaraM AsasaMti, AsasittA phalAkhaMDaM visajjeMti,visajjittArayaNaddI uttaraMti, uttarittA phalANaM maggaNagavesaNaM kareMti ) vahAM Ate hI unheM sthala mila gayo-thAha milate hI unhoMne vahAM eka muhUrta taka vizrAma kiyA, vizrAma karake phira usa kASTha khaMDa ko choDa diyaa| chor3a karake phira ve donoM ratnadvIpa meM utara-gaye-vahAM jAkara unhAMna phaloM kI idhara udhara mArgaNAgaveSaNA kI-(karittA phalAI giNhati, giNihattA AhA. reMti AhArittA NAlierANaMmAgaNagavesaNaM kareMti, karittA nAlierAI. phoDeMti, phoDittA nAlieratelleNaM-aNNamANNassa gattAiMabhaMgeti, a. ubhaMgittA pokkharaNI ogAhiMti, ogAhittA jalamajjaNaM kareMti, karitA jAMva paccuttaraMti,paccuttarittA puDhavisilApaTTayaMsi nisIyaMti nisIhattA AsatthA vIsatthA) mArgaNA gaveSaNA karane se unheM phala mila gye| milate hI unhoMne unakA AhAra kiyaa| jaba unakA peTa acchI taraha bhara cukA taba phira unhoMne nArikela phaloM ko-nAriyaloM kI talAza (taeNaM te mAgaMdiyadAragA thAhaM labhaMti, labhittA muhattaMtaraM AsasaMti, AsasittA phalagakhaMDaM visajjeti, visajjittArayaNaddIvaM uttaraMti uttarittA phalANaM maggaNagavesaNaM kareMti) tyAM pahoMcatAM ja teone sthaLa maLI gayuM, sthaLa maLatAM ja teoe eka mahatta tyAM visAme lIdhe ane tyAra pachI lAkaDAne cheDI dIdhuM. pANI mAMthI teo baMne rana dvIpamAM AvyA ane Ama tema phaLo zodhavA lAgyA. ( karittA phalAiM giNhaMti, giNhittA AhAti AhArittA NAlierANaM maggaNagaveSaNaM kareMti karitA nAlierAI phoDeMti phoDitA nAlieratelleNaM aNNamaNNassa gattAI abhaMgati abhaMgittA pokharaNI ogAhiti, ogAhittA jalamajjhaNaM kareM ti, karitA jAva paccuttaraMti, paccuttarittA puDhavisilApaTTayaMsi nIsIyaMti, nisIittA AsatthA vIsatyA) dha karatAM karatAM temane phaLe maLI gayAM. temaNe phaLane AhAra karyo jayArephaLane AhArathI teo dharAI gayA tyAre nALiyeranA phaLanI zodha karavA lAgyA. Akhare nALiyeranAM phaLa teoe meLavyAM ane tene pheDIne aMdarathI For Private And Personal Use Only Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandiyadArakacaritanirUpaNam 589 , parasparasya ' gattAI' gAtrANi= aGgopAGgAni abhyaJjayataH = mardayataH, tadanu puSkariNIM =vApIM avagAhete = antaH pravizataH, avagAhya jalamajjanaM snAnaM kurutaH, kRtvA yAvat pratyuttarataH = vApIto bahirnissRtau pratyuttIrya = bahirnissRtya pRthivIzilApaTTe niSIdata: - upaviSTau niSadya ' AsatthA ' Asvasthau = ISatsvasthau ' vIsatthA ' ferent ramaNIyanirbhayasthAnaM matvA vizeSeNa vizrAmaM prAptau sukhAsanavaragatau = sukhadAsane samupaviSTau santau campAnagaram ambApitrA pRcchanam = samudrottaraNa viSaye padvitrivAraM tadAjJAyAcanaMca, lavaNasamudrottAraM ca kAlikAvAtasamutthAnaM kI talAza karane para ve bhI unheM mila gaye / milate hI unhoMne unheM phor3A - phoDa kara unameM se tela nikAlA - telanikAla kara paraspara meM unheMne eka dUsare ke zarIra para usase mardana kIyA mardana karaneke bAda phirave puSkariNI meM praviSTa hue -: -praviSTa hokara usameM unhoM ne snAna kiyA snAna karake phira ve usase Upara Aye / Upara Akara pRthivI zilApaTuka para baiTha gaye / baiThakara ve vahA~ azvasta bane / bAda meM (suhAsaNavaragayA) sukhada Asana se baiTha kara una donoM ne ( caMpAnayariM ammApiDa ApucchaNaM lavaNasamu hottAraNaM ca kAliyavAyasamutthaNaM ca pota vahaNavivarttica phalayakhaMDassa AsAyaNa ca rayaNaddInusAraM ca aNucite mANA 2 ohayamaNa saMkaSpA jAva jhiyAyeti ) caMpAnagarI kA mAtA pitA se pUchane kA - lavaNa samudra ki yAtrA karane ke viSaya meM pUchane para aura unake niSedha karane para punaH dubArA tivArA unase AjJA prApta karane kA - lavaNa samudra meM utarane kA kAlikA vAyu ke utthAna kA potake DUba jAnekA phalaka khaMDa kI prApti tela kADhIne khUma ja sarasa rIte eka khIjAnA zarIre tela cALavA lAgyA. kharekhara telanI mAliza karIne tee puSkaraNImAM utaryAM ane utarIne teoe snAna karyuM snAna karIne tee bahAra AvyA ane eka zilA upara besI gayA. tyAM mesIne tethe Azvasta vizvasta manyA mane tyAra pachI ( suhAsaNa ghara gayA ) subhAsana pUrva mesIne tetheo mane (caMpAnagari ammA piuApacchaNaM lavaNasamuddottAraNaM ca kAliya vAya samuttharNa ca potavahaNavivartti ca phalayakhaMDassa AsAyaNaM ca rayaNadIbuttAraM ca aNuciM te mANA 2 ohamaNa saMkaSpA jAva jhiyAryeti caMpA nagarIne, lavaNa samudranI yAtrA karavA mATe mAtApitAe cAkakhI nA kahevA chatAM e traNa vakhata tenI teja vAta temanI sAme mUkIne AjJA meLavavAnA, lavaNu samudramAM cAtrA karavAne, akALe vAvAjhoDAthI nAva DUbI For Private And Personal Use Only Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 582 jJAtAdharma kathAGgasUtre ca, potavahanavipattiMca, phalakakhaNDasyA''pAdanaM svIkaraNaMca, ranadvIpottAraMca 'aNuciMtemAgA' anucintayantau-punaH punaH smarantau ' ohayamaNasaMkappA' apahatamanaH saMkalpo-ArttadhyAnasampannau yAvat 'jhiyAeMti' dhyAyataH pUrvavRttAnta smRtvntau| tataH khalu tasmin samaye sA ratnadvIpadevatA to mAkandikadArako 'ohiNA' avadhinA=avadhijJAnena 'Abhoei' Abhogayati-pazyati, AbhogayittA dRSTvA 'asiphalagavaggahattA' asiphalakavyagrahastA-asinA tIkSNakhaDDrena phalakena='DhAla' iti prasiddhena vyagrau = cazcalau hastau yasyAH sA tathA, sattatAlappamANaM' saptASTatAlapramANe, saptASTatADapakSaparimitam , ' uDDUM' Urdhvam UrdhvabhAgaM 'vehAsaM' vaihAyasaMgaganasambandhikam-atyuccairAkAze 'uppayai' utpatati, ucchalati, utpatya tayA prasiddhayA utkRSTayA yAvad devagatyA -- vIivayamANI' vyativrajannI 2 = kA aura usake sahAre se ratna dvIpameM Akara utara jAnekA bAra2 vicA ra-smaraNa kiyA / smaraNa karate 2 apane manoratha kI pUtti na honeke kAraNa ve donoM AtaM dhyAna me par3a gaye / (taeNaM sA rayaNaddIvadevayA te mAgaMdidArae ohiNA Abhoei, AmoittA asiphalagavaggahatthA sattaTTatAlapamANaM uDDhe vehAsaM uppayai 2 tAhe ukkiTThAe jAva deva gaIe vIhavayamANI 2 jeNeva mAgaMdiyadArae teNeva Agacchai, AgacchittA AsurUtto te mAgaMdiyadArae kharapharusaniThuravayaNehiM evaM vayAsI) itane meM usa ratnadvIpa kI devI ne una donoM mAgaMdidArakoM ko apane avadhijJAna se dekhA-degya kara vaha talavAra aura DAla ko hAthoM meM lekara AkAza meM sAta ATha tAla vRkSa pramANa Upara taka uchalI uchala kara phira vaha usa utkRSTa deva saMbaMdhi gati se zIghratA pUrvaka calatI 2 javAno. lAkaDuM meLavIne tenI sahAyathI taratAM taratAM ratnadvIpamAM AvIne utaravA sudhIne vAraMvAra teo vicAra karavA lAgyA. A badhI ghaTanAonuM teo smaraNa karavA lAgyA. Ama samaraNa karatAM karatAM jyAre potAnA manoratha saphaLa thatA na joyA tyAre teo ArtadhyAnamAM DUbI gayA. (taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdidArae ohiNA abhoe i, amoittA asiphalagavagnahatthA sattadrutAlapamANaM uDDUM vehAsaM uppayai 2 tAhe ukiTThAe bhAva devagaIe vIiyamANI 2 jeNeva mAgaMdiyadArae teNeva Agacchai, AgacchittA AsurUttA te mAgaMdiyadArae kharapharusa niTTuravayaNehiM evaM vayAso) eTalAmAM te ratna dvIpanI devIe te baMne mArkadI dArakane pitAnA avadhijJAnathI joI lIdhA ane joIne te taravAra ane DhAla hAthamAM laIne AkAzamAM sAta ATha tAla vRkSa pramANu upara uchaLI ane tyArabAda te For Private And Personal Use Only Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org regAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkadidAra kAritanirUpaNam 583 " , zamabhigacchantI yatraiva mAkandikadArakau tatraivazepAgacchati, upAgatya 'Asu* ruzurumA zIghraM kruddhA satI tau mAkandikadArakau kharadarapaniSThuravacanaiH= karkazakaThora rUkSavacanairevamavAdI- 'haMbho ' iti sarvamAmantraNam, haMbho mAkandikadArakau / yum 'appatthiyapasthayA ' apArthimArtha kau=maraNavAJchaka rataH, yadi khalu yuvAM mayA sArddhaM vipulAn bhogabhogAn = zabdAdiviSayAn bhuJjAnau viharataM ' to ' tadA 'bhe ' yuvayorubhayorasti jIvitam, atha khalu yuvAM mayA sArddhaM vipulAn bhogabhogAn bhuJjAnau no viharantaM ' to ' tadA ' bhe' yuvayordvayorapi anena ' nIluppalagavalaguliya- aya sikusumapyagAseNa ' nIlotpalagavalagulikAs. tasIkusumaprakAzena nIlotpale= nIlakamala, gavalaM = mahiSazRGga, gulikA= nIlI 'gulI' iti prasiddhA, atasIkusumam - 'alasI' iti prasiddha dhAnyavi jahAM ve donoM makaMdI sArthavAha ke dAraka the vahAM AI vahA~ Akara vaha koca se kovita huI aura una mAkaMdIdArakoM se karkaza kaThora evaM rUkSa vacana bolatI huI isa prakAra kahane lagI- ( haM bho mAgaMdidArayA ! apasthiya patthiyA jaNa tumbhe mae saddhiM viulAI bhoga bhogAI bhuMja mANA no viharaha to bhe imeNa nIluppalagavalaguliyaayasiyakusuma bhAseNa asiNA khuradhAreNa asiNA rattagaMDamaMsuyAI mAuyAhi sohiyA tAla phalANIvasI sAI egaMte eDemi ) are o mAgaMdI ke dArako ! mAlUma par3atA hai ki tuma donoM aprArthita mRtyu ke prArthakabAcchaka bana rahe ho / yadi tuma loga mere sAtha vipula zabdAdi viSayoM ko bhogo taba hI tuma donoM kA jIvana surakSita baca sakatA hai yadi mere sAtha vipula zabdAdi viSayoMko nahIM bhoga sakate ho to dekho-nIla Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - utkRSTa devanI gatithI jhaDapathI cAlatI cAlatI jyAM teo mane mAkaDhI sAvAhanA putrA hatA tyAM AvI paheAMcI. ane karkaza-kaMThAra temaja rukSa vanAne prayAga karatI mArkadI dArakAne A pramANe kahevA lAgI ke~~ ( haM bho mArgadidArayA ! apatthiyapatthiyA jANaM tumbhe mae saddhivilAI bhogabhogAI mANA no viharaha to bhe imeNaM nIluppalagavalaguliya ayasiya kusumapagAse NaM asiNA khuradhAreNaM AsiNA rattagaMDa maMnuyAI mAuyAhi ubasohi yAI tAla phalANIva sIsAi egate eDemi ) For Private And Personal Use Only are e mArkadI dArake ! mane lAge che ke tame aprArthita mRtyune IcchI rahyA che. have jo tame mArI sAthe rahIne puSkaLa pramANamA zakhvAdi viSayAne bhegavavA mATe taiyAra thAe tA ja tamAruM jIvana bacI zake tema che, jo tame mArI sAthe zabda vagere viSayAne bhAgavAmAM asamartha hA te Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAgasUtre zeSapuSpaM, tadvat prakAza atizyAmavarNoM yasya sa tathA, tena 'khuradhAreNa ' zura. dhAreNa kSuravattIkSNadhAreNa ' asiNA' asinA=baGgena 'rattagaMDamaMsuyAI' raktagaNDazmazruke raktau-taruNAvasthatvena lAlimAyuktau gaNDau-kapolau, zyAmAni zmazrUNi ca yayoste, 'mAuyAhiM' mAtRkAbhyAM svasva mAtRbhyAM ' uvasohiyAI.' upazobhite zrRGgArArthasamAracitakezavezatvAdapUrvazobhAsampanne 'sIsAI' zIrSa-ubhayomastako 'tAlaphalANIva' tADaphaleitra chitvA ekAnte ' eDemi' prakSipApi / tataH khalu tau mAkandikadArako ratnadvIpadevatayA antike etadvacanaM zrutvA bhItau karatalapari. kamala, mahiSa zRMga, nIlI, alamI puSpa ke samAna atizaya zyAma varNa vAlI isa talavAra se ki jo churA kI dhAra ke samAna tIkSNa dhAra vAlI hai tuma donoM ke mastakoM ko ki jo tarUNAI se lAla hue kapoloM se yukta haiM, tathA apanI 2 jananiyoM-mAtAoM-dvArA jina para zobhA nimitta samAracita kezaveza se apUrva sauMdarya vAlA hai, tADa phala ke samAna kATakara ekAnta sthAna meM pheMkadaMgI (taeNate mAgaMdiya dAragA rayaNadIva devayAe aMtie soccA bhIyA karayala * evaM jaNNaM devANu piyA! vahassasi tassa ANA uvavAyavayaNaniise cihissAmo-taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mArga diyadArae geNhati, 2 jeNeva pAsAyava Disae teNeva uvAgacchaha 2 asubha poggalAvahArakarei 2 subhagoggala pakkhevaM karei karittA pacchAte hi viulAI bhogabhogaI bhuMjamANi viharaha kallAkalliM ca amaya phalAiM uvaNei ) isa prakAra ve donoM mAkaMdo dAraka jue nIlakamaLa, mahiSaga, nIlI aLazInA puSpanI jema khUbaja zyAma raMgavALI A taravArathI-ke je charAnI dhAranA jevI tIkSaNa dhAravALI che-tamArA baMnenA mAthAo ke jeo jAnIthI lAla lAla thayelA kapilavALA che, kALI dADhI ane mUchothI zobhI rahyA che temaja potapotAnI mAtAo vaDe keza vinyAsa karavAthI apUrva sauMdaryathI jeo dIpI rahyA che tADaphaLanI jema kApIne huM nirjana sthAna phekI daIza - (taeNaM te mAgaMdiyadAragA rayaNadIvadevayAe aMtie socA bhIyA karayala. evaM jaNNaM devANuppiyA ! vaissasi tassa ANA uvavAyavayaNanidese ciTimsAmo taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiyadArae gehati 2 jeNeva pAsAyavaDisae teNeva ubAgacchai 2 asubhapoggalAvahAraM karei 2 subhapoggalapakkhevaM karei karittA pacchAehiM viulAI bhoga bhogAI bhujamANI viharai kallAkalli ca amayakalAI uvaNei) For Private And Personal Use Only Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - anagAradharmAmRtavaSiNITI0 0 9 mAkAndadArakaritanirUpaNam 55 gRhItaM ziraAvarta dazanakhaM masta ke'JjaliM kRtvA evamavAdiSTAm-evaMca yaM khalu kazcitpreSyANAmapi preSyaM he devaanupiye| tvamasmadartha vadiSyasi yaduta 'yuvayorayamArAdhyaH' iti, tadA 'tassa ' tasyApi ' ANAuvavAyavayaNanidese' AjJopapAtavacananirdeze-AjJA=vidheyatayA''dezaH, upapAtaH sevA, vacanam aniyata Adezaeva nirdezaH=niyatArthamuttaram , eteSAM samAhAraH, tatra sthAsyAvaH-upasthAsyAvaH kiM punarbhavatyAH ? badanumatyA tava dAsAnudAsasyApi dAsatvaM svIkariSyAva iti bhAvaH / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA to mAkandikadArako gahnAti, gRhItvA yauva svasya pAsAdAvataMsakA pradhAnavAsa bhavanaM tatraivopAgacchati, upAgatya tayoH zarIre azubhapuGgalApahAraM karoti, kRtvA zubha pudgalaprakSepaM karoti kRtvA pazcAt tAbhyAM rayaNa devI ( ratnadIpadevI ) ke vacana sunakara bhayabhIta ho gaye / pazcAt unhoM ne donoM hothoMkI aMjali banAkara aura use apane mastaka para rakha. kara usase aisA kahA-he devonupriye / ApakA yadi koI naukara kA bhI naukara hogA aura Apa usakI sevA karaneke liye bhI hamase kaheMgI-to hama usakI bhI AjJA sevA, Adeza aura nirdeza karane ke liye kaTi. paddha haiM to phira ApakI sevA karane Adi kI to bAta hI kyA hai| ___ ApakI AjJA se to hama Apake dAsoM ke bhI dAsoM kI dAsatA svIkAra karane ke liye taiyAra hai / to phira ApakI dAsatA ke liye to kahanA hI kyA hai| isa prakAra mAkaMdI-dArakoM kI bAta sunakara usa rayaNAdevI ( ratna kopa devI ) ne unheM apane sAtha liyA aura lekara vaha apane zreSTa prAsAda meM AgaI / vahAM Akara usane una donoM ke zarIra meM se azubha pudgaloM ko dUra kiyA aura zubha pudgaloM ko DAla diyaa| rayaNAdevInA vacane sAMbhaLIne baMne mArkadI dArake bhayabhIta thaI gayA. teo baMnee hAthanI aMjalI banAvI ane tene mastake mUkIne A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tamArA nekara ne paNa keI nekara hoya ane tame amane tenI nokarI paNa karAvaze te ame tenI paNa AjJA, Adeza ane hukama pramANe anusaravA taiyAra chIe te tamArI sevAnI vAta ja zI kahevI? tamArA hukamathI te ame tamArA dAsanA dAsenI dAsatA svIkAravA taiyAra chIe. te tamArI dAsatA mATe have amAre kahevAnuM ja zuM rahe? A pramANe mArkadI dArakonI vAta sAMbhaLIne yaNa devI ( ratna dIpa devI) e teone pitAnI sAthe lIdhA ane laIne te pitAnA eka sauthI sArA mahelamAM gaI tyAM jaIne teNe temanA zarIramAMthI azubha pudgale dUra karyA ane zubha : cA 74 For Private And Personal Use Only Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUce sAI vipulAn-bhogamogAn-zabdAdiviSayAn bhujAnA viharati-Astesma, 'kallAkalliMca' kalyAkalyi-pratidinaM ca amRtaphalAni-amRtatulyaphalAni 'uva i' upanayati AnIya dadAti, tau ca pratidina tAni phalAni bhujAnau tayA sAdhaM kAmabhogAn sevamAnau tiSThataH itibhAvaH / / sU03 // / mUlam-taeNaM sA rayaNadIvadevayA sakkavayaNasaMdesaNaM suTrieNaM lavaNAhivaiNA lavaNasamuhe tisattakhutto aNupariyaTriyavvetti jaM kiMci tattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA kayavaraM vA asuI pUtiyaM durabhigaMdhamacokkhaM taM savvaM AhuNiya2 tisattakhutto egaMte eDeyavvaMtikaTuNiuttA, taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiyadArae evaM kyAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! saka0 suTrieNaM taM ceva jAva NiuttA, taM jAva ahaM devA0 ! lavaNasamudde jAva eDemi tAva tubbhe iheva pAsAyavaDisae suhaMsuheNaM abhiramamANA ciTTaha, jai NaM tunbhe eyaMsi aMtaraMsi uvviggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejjAha to NaM tubbhe puracchimillaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tatthaNaM do UU sayA sAhINA taM jahA-pAuse ya vAsAratteya,-(gAhA) tattha u kaMdalasiliMdhadaMto NiuravarapupphapIvarakaro / kuDayajjuNaNIvasurabhidANo pAusaupazcAt una donoM ke sAtha vipula bhoga bhogoM-zabdAdi viSayoM ko -bhogane lagI / pratidina vaha unheM amRta phaloM ko lAkara detI aura ve donoM unheM khAte / isa prakAra ve donoM sArthavAha dAraka usake sAtha vahAM kAmabhogoM ko bhogate hue rahane lge| "sU03" / pudgalene mUkI dIdhA. tyAra pachI rayaNa devI teo baMnenI sAthe vipula kAma bhege zabda vagere viSayane upabhega karatI rahevA lAgI. haMmezA te teo baMnene amRta phaLa lAvIne ApatI ane teo paNa phaLo khAtA. A rIte bane sArthavAha ane tenI sAthe kAma bhege jogavatAM rahevA lAgyA. sUtra 3 . For Private And Personal Use Only Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managArAmRtavarSiNI TIkA a0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam 58 Ugayavaro sAhiNo // 1 // tattha ya-suragovamaNivicitto dadura kularasiyaujjhararavo / barahiNaviMdapariNaddhasiharo vAsAratto uUpavato sAhiNo // 2 // tatthaNaM tumbhe devANuppiyA ! bahusu vAvIsu ya jAva sarasarapaMtiyAsu bahusu AlIgharaesu ya mAlIgharaesu ya jAva kusumagharaesu ya suhaM suheNaM abhiramamANA viharejAha, jaiNaM tubbhe etthavi uvviggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejjAha to NaM tubbhe uttarilaM vaNasaMDaM gacchejAha, tattha NaM do UU sayA sAhINA taM0 saradoya hemaMto ya, tattha u saNasattavaNNakauo niilupplpumnlinnsiNgo| sArasacakkavAyaravitaghoso sarayaUUgovatI sAhINo // 1 // tattha ya siyakuMdadhavalajoNho kusumitaloddhavaNasaMDamaDalatalo / tusAradagadhArapIvarakaro hemaMtaU UsasI sayA sAhINA // 2 // tatthaNaM tubbhe devANupiyA ! vAvIsu ya jAba viharejjAha, jaiNaM tubbhe tatthavi uThivaggA vA jAva ussuyA vA bhavejAha to NaM tunbhe avarillaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tatthaNaM do UU sAhINA, taM jahA vasaMte ya gimhe ya, tattha u sahakAracAruhAro kiMsuyakaNNiyArAsogamauDo / UsitatilagavaulAyavatto vasaMtauUNaravatI sAhINo // 1 // tattha ya pADalasirIsasalilo mAliyAvAsaMtiyadhavalavelo / sIyalasurabhi anilamagaracario gimhaUUsAgaro sAhINo // 2 // tattha NaM bahusu jAva viharejjAha, jai NaM tubbhe devA0 ! tattha vi uvviggA ussuyA bhavajAha tao tubbhe jeNeva pAsAyavaDisae teNeva uvAgacchejjAha, mamaM paDivAlemA For Private And Personal Use Only Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra NAra ciTrejjAha, mANaM tumbhe dakkhiNilaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tatthaNaM mahaM ege uggavise caMDavise ghoravise mahAvise aikAya mahAkAe jahA teyanisagge masimahisAmUsAkAlae nayaNavi. sarosapuNNe aMjaNapuMjaniyarappagAse rattacche jamalajuyalacaMcalacalaMtajIhe dharaNiyalaveNibhUe ukkaDaphuDakuDilajaDilakakkhaDaviyaDaphaDADovakaraNadacche logAhAradhammamANadhamadhametaghose aNAgaliyacaMDativvarose samuhiM turiyaM cavalaM dhamadhamaMtadiTThIvise sappe ya parivasati, mANaM tubbhaM sarIragassa vAvattI bhavissai, te mAgaMdiyadArae doccaMpi taccaMpi evaM bayai vaittA veuvviyasamugyAeNaM samohai samohaNittA tAe ukiTAe lavaNasamuhaM tisattakhutto aNupariyaTTeyaM payattA yAvi hotthA // sU04 // TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA-ratnadvIpadevI ' sakavayaNasaMdeseNa ' zakravacanasaMdezena zakrendrAjJayo 'muTThieNaM' susthitenasusthitanAmakadevena, 'lavaNAhivaDaNA' lavaNAdhipatinA-lapaNasamudrasvAminA niyutetyanvayaH niyojanaprakAramAha-lavaNasamudraH * tisattakhutto' trisaptakRtvaH-ekaviMzativAram 'aNupariyaTTiyatve ' anuparyaTitavyaH samantAtparibhramaNIyaH iti, "taeNaM sA rayaNa dIva devayA" ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sakvayaNasaMdeseNa) devendrakI AjJAse ( lavaNAhivANA ) lavaNAdhipati (suTTieNa) susthita devane ( sArayaNaddIvadevayA) usa ratnadvIpa devatA-rayaNA devI ko (lavaNasamudde tisattakkhutto aNupariyaTThiya vvetti ) lavaNasamudra ke tuma 21 bAra (taeNaM sA rayaNadIva devayA 'ityAdi // -(taeNaM) tyA2 mA (sakkAyaNasaMdeseNaM) hevendranI AjJAthA (lavaNAhivaiNA) Aqe samudranA adhipati (suTieNa) susthita heve (sA rayaNadIvadevayA) te 2tna dviip-heptaa-255| hevIna lavaNasamuhe ti satta vutto aNupariyaTTiyavvetti) kahyuM ke lavaNu samudranI cAre bAjue tame ekavIza vakhata cakkara lagAve For Private And Personal Use Only Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAmRtavarSI TIkA a0 9 mAkandidAraka caritanirUpaNam 589 kimartha ? mityAha - ' jaMkiMci ' ityAdi / yatkiJcittatra tRNaM vA patraM vA, kASThaM vA, kacatraraM vA, azuci = viSTA, pUtikaM = ardhapakazoNitaM, durabhigaMdhaM= durgandhayukta vastujAtam ' acokkhaM ' acokSam = apavitra tiSThati tatsarvam ' tisattakhuto ' trisaptakRtvaH = ekaviMzativAram0 'AhuNiya 2 AdhUya 2 apanIya 2 ekAnte 'eDeyacvaM ' tyaktavyam iti kRtvA itthaM karttuM ' NiuttA ' niyuktA=adhikRtA= AjJaptetyarthaH / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA tau mAkandikadArakau evamavAdItevaM khalu devAnumiyau ! zakravacanasaMdezena susthitena0 tadeva yAvat - ahaM niyuktA, tadyAvadahaM devAnupriyo ! lavaNasamudre ' jAva' yAvat - yAvacchabdena tatra gatvA cAroM tarapha se cakkara lagAoM ( jaM kiMci tatthataNaMvA pantaM vA kaThThe vA kavara vA asuraM pUtiyaM durabhigaMdhamacokkhaM taM savvaM AhuNiya AhuNiya tisattakhutto egaMte eDeyambaMti kaTTu niutto) usameM jo kucha bhI tumheM vahAM tRNa, patra, kASTha, kUDA, viSTA ardhapaka zoNita athavA durgaMdhita vastu adi apavitra padArtha najara AyeM una sabako tuma ekabIsa bAra meM vahAM se haTA 2 kara ekAnta meM DAla denA " isa kAma para niyukta kiyA / (eNaM sA rayaNaddIvadevayA te magaMdiyadArae evaM vayAsIevaM khalu ahaM devANupiyA ! sakka0 suTThieNa taM caiva jAva Niutto) isake bAda usa ratna dvIpa devatA- rayaNA devIne una mAkaMdI dArakoM se aisA kahA -devAnu priyoM ! maiM saudharmendra kI AjJA se lavaNAdhipati susthita devake dvArA 21 bAra lavaNa samudra ke cAro ora cakkara lagAne ke liye AjJapta kI gaI hU~ ataH ( taM jAva ahaM devANu * lavaNasamudde 0 ( jaM kiM ci tattha tavA pattaMvA kaI vA kayavaraM vA amuI pUtiyaM durabhigaMdha macokkhaM taM savvaM AhuNiya AhuNiya ti khutto egaMte eDeyabva ti kaTTu niuttA) ane temAM game tyAM tRNu, patra, kASTha, kacarA, viSTA adhapakava zeANita ( lehI ) athavA te| dudhita vastu apavitra padArtha dekhAya te tene tame ekavIza vakhata pharatAM pharatAM tyAMthI laine ekAMtamAM dUra pheMkI do. susthita dhruve devandranI AjJAthI A kAma yaNAdevIne soMpyuM. (tapaNaM sA rayaNaddIvadevayA te mAgaMdiyadArae evaM vayAsI evaM khalu ahaM devAppiyA sakka0 suTTie NaM taM caiva jAva NiuttA ) tyAra pachI te ratnadvIpa devatA rayA devIe mAkadIdArakAne kahyuM ke huM devAnupriyA ! mane saudharmendranI mAjJAtha lavaNAdhipati susthita deva vaDe lavaNu samudranI cAre bAjue ekavIzavAra cakkara mAravAnI AjJA maLI che. eTalA mATe For Private And Personal Use Only Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir harasGgasUtre khe , " tRNAdikamapanIya caikAnte tyajAmi tAvad yuvAm ihaiva prAsAdAvataMsa ke nAbhiranamANau tiSThatam, yadi khalu yuvAm etasminnatare ' ucciragAvA ' udvinauvA = atrAvasthAnena khinnau, 'ussuyA vA utkaNThitau manoraJjanamanaskAvityarthaH, upuyA vA' utplutau krIDotkaNThitamAnasau vA 'bhavejjAha ' bhavetam yadyatrAsthAnena yuvayormanasyudvega utkaNTha krIDanecchA vA bhavet ' toNaM ' tadA khalu yuvAM ' pUratthimillaM ' paurastyaM pUrvadizAsaMsthitaM vanapaNDam = udyAnaM 'gacchejjAha' gacchataM yuvAbhyAM ramyaM pUrvadizodyAnaM gantavyamityarthaH yatohi tatra khalu dvau RtU sadA ' sAhINA' svAdhInau = varttamAnaustaH, tadyathA - ' pAuseya vAsArateya ' pravRDva varSArAtrazca / tatra prAvRDra - aSADha zrAvaNau varSArAtraH- bhAdrapadAzvinau, tasmin vanapaNDe jAva eDemi tAva tubhe iheba pAsApavarDisae suhaM suheNaM abhiranamANA ciTThaha jairNa tumbhe eyaMsi aMtaraMsi ubviggA vA ussuyA vA upayA vA bhavejjAha toNaM tubhe puracchimimlaM vaNasaMDaM gacchejjAha maiM jayataka 21 bAra cakkara lagAkara vahAM tRNa kASTha Adi dUra pheMkane ke kAma meM lagI rahUM taba taka he devAnupriyo / tuma donoM isI zreSTha prAsAda meM Ananda se rahanA / yadi yahAM rahate2 tumhAre citta udvigna ho jAve athavA manoraMjana ke liye utkaM Thita ho jAve athavA krIDAkarane ke liye lAlAyita bana jAve to tuma donoM pUrva dizA meM saMsthita udyAna meM cale jAnA ( tatthaNaM do U U sayA sAhINA tajahA pAuseya vAsArate ya) vahAM sada| do Rtue~ vartamAna rahatI haiM / ekato prAvRD Rtu dUsarI varSA rAta - ASADha zrAvaNa ye no mahine prAvRDa Rtu ke haiM tathA bhAdrapada evaM Azvina ye do mAsa 1 ( taM jAva ahaM devANu0 lavaNasamudde jAna eDemi - tAtra tumbhe iheva pasAyabarDasa su suheNaM abhiramamANA ciThThaha jaiNaM tumbhe eyaMsi aMtaraMsi ubbiggAvA asyA vA upayAtrA bhacejjAha to NaM tubbhe puracchimillaM vaNasaDaM gacchejAha ) huM jyAM sudhI samudranA ekavIza cakakara mArIMtyAMnA tRNu kASTha vagerene dUra phekavAnA kAmamAM parAvAI rahu tyAM sudhI he devAnupriyA ! tame mane Aja zreSTha mahelamAM sukhethI rahejo. ahIM rahetAM jo tamane kaTALA AvavA lAge, mana tamArU udvigna thaI jAya maneAraMjana karavAnI tamArI IcchA thAya ke krIDA karavAnI utkaTa abhilASA tamArAmAM utpanna thAya tA ane pUrva dizAnA udyAnamAM natA rakhele. ( tattha NaM do U U sayA sAhINA taM jahA pAuseya vAsA rasteya) te udyAnamA ramezA me Rtu hAra rahe che. kheDa pravRDU Rtu ane bIjI varSo. aSADha zrAvaNu A be mahinA prAvRt RRtunA che ane sAdaraveA ane Ase A be mahinA varSA RtunA che. For Private And Personal Use Only Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a08 mAndidAzvakharitanirUpaNam 591 " zrAvaNAdi mAsacatuSTayasadRzo ramaNIyaH samayaH sadA varttata itibhAvaH / atra vanapaNDe mArgajarUpakeNa varNyate - taMtra tu tasmin ' pAusa UUgayavaro' mAiRtugaMjavaraH : ' sAhINo ' svAdhInaH astistvena svAyattaH sadA varttate / sa kIdRzaH ? ityAha-' kaMdalasilighadaMto kaMdala silinpradantaH- kandalA:- nUtanalatAH, tatpradhAnAH silindhAH ye mAtRSi puSyanti zvetakusumayuktAzca bhavanti taeva dhavalavasAdharmyAt dantA yasya sa tathoktA, punaH Niuravara pupphapIvarakaro' nikuravarapuSpapIvarakaraH nikuraH = vRkSavizeSastasya varapuSpANi= AyAmatvena - ekaiko pari nissRtAni zuNDAkAreNa pariNatAni tAnyeva pIvara: =sthUlaH karaH = zuNDA yasya sa tathoktaH / punaH 'kuDayajjuNaNIvasurabhidANo ' kuTalArjunanIvasurabhidAna:- kuTajArjunanI paTTakSapuSpANi teSAM surabhiH sugandhaH sa evadAnaM=madajalaM yasya sa tathoktaH / etAdRzo varSA Rtu gajarAjaH sadaiva tatra varttata itibhAvaH // 1 // atha varSARtuH parvata, varSA rAta ke haiM / ( tatthau - kaMdalA siliMghadaMto NiuravarapuSpapIvara karo, kuDayajjuNaNIva surabhidANo pAusa UU, gayavaro sAhINo " ina cAra mahinoM meM jaisA samaya ramaNIya rahatA hai vaisA samaya vahAM sadA ramaNIya banA rahatA hai| sUtrakAra banaSaMDa vartamAna prAvRDa Rtu kA gaja ke rUpaka se varNana karate hue kahate haiM ki kaMdala - navIna latAe~ aura sidhi- jo varSA meM phUlate haiM aura phUla jinakA sapheda hotA hai - ye donoM hI jisake dAMta haiN| nikkura-vRkSa vizeSa - ke uttama puSpa hI jisake pIvara zuNDAdaMDa haiM tathA kuTaja arjuna evaM nIpa vRkSoMke puSpoMkI sugaMdhi hI jisakA madajala hai aisA varSARtu rUpa gajarAja usa vana meM sadA vicaraNa karatA rahatA hai / nikuravRkSake puSpa eka ekake Upara nikalate haiN| 1 ( tattha u kaMdalasilighadaMto NiuravarapupphapIvarakaro kuDayajjuNaNIva surabhidANo pAusa U U gayavaro sAhINo // 1 // e cAra mahinAmAM vAtAvaraNa jevuM sAhAmaNuM rahe che. tevuM tyAM harahaMmezA sehAmaNuM rahe che. sUtrakAra vanakhaMDamAM vartamAna prA%0DU RtunuM hAthInA rUpakathI vaSNuna karatAM kahe che ke-ka dala-navI latAe-ane siliMdhra-ke je varSI kALamAM phUle che ane jenA phUla sapheda hAya che A baMne ja jenA dAMtA che. nikuravRkSa vizeSa-nA uttama puSpA ja jenI suDoLa sUMDha che. temaja kuTaja, arjuna ane nIpa vRkSeAnA puSponI suvAsa ja jene mada che. varSA Rtu rUpI eve gajarAja te vanamAM huMmezA vicaraNA karatA ja rahe che. nikura vRkSanA puSpA eka ekanAu para nIkaLe che. For Private And Personal Use Only Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 592 hAtAdharmakathAsUtre rUpakeNa varNyate-' tatthaya ' tatraca tatraiva vanapaNDe varSARtuparvataH svAdhIno varttata ityagreNa sambandhaH / sakIdRzaH 1 ityAha- ' suragovamaNivito ' sugopamaNivicitra:- suragopAH = indragopAH varSAkAle samutpadyamAnA raktavarNA jItra vizeSAstaeva maNayaH padmarAgAdayastairvicitraH = karburo yaH sa tathA / 'daddUrakulasiyaDajjhararavo ' dadumkulara sitoSjharasvaH = da dug kulaM = maNDUkasamUhastasya rasitaM = nirantaraM zabdaH, tadeva ujjhararavaH = nirjharazabdo yatra sa tathA / ' barahiNaviMda pariNaddha siharo' barhivRndapariNaddha zikhara:- barhivRndena mayUrasamUhena pariSaddhAH = yuktAH vRkSAsmaeva zikharANi yatra sa tathA / etAdRzo varSAMrAtraparvatastatra sadaiva varttata itibhAvaH // 2 // tatra khalu : isa liye ve laMbAI meM zuNDAdaMDa jaise pratIta hote hai| (tattha ya - suragova maNivicinto dadura kularasiya ujjhararayo / varahiNaviMda pariNaddhasiharo vAsArato UU pavvato sAhINo ) isa AryA dvArA sUtrakAra varSARtu kA parvata ke rUpaka se varNana karate haiM ve kahate haiM ki varSA kAla meM indragopa nAmaka kIDA utpanna hokara idhara udhara camakate hue rAtri meM dikhalAI par3ate haiM / so ye indragopa kIDe hI jisa varSAM Rtu rUpa parvata meM padmarAga Adi maNiyoM ke sthAnApanna haiM / tathA parvata nirjharoM (jharanA) ke zabdoM vAlA hotA hai so isa varSA Rtu rUpa parvata meM darduroM kA jo nirantara zabda hotA rahatA hai vahI mAno nirjharoM kA zabda haiN| varSA Rtu meM mayUroM se vRkSa yukta rahA karate haiM kyoM ki vRSTi honepara ve una para ur3a kara baiTha jAte haiM-so ye mayUra yukta vRkSa hI jisa varSA Rtu rUpa parvata kI cITiyAM haiN| aisA varSA rAtra rUpa pUrvata usa vana meM sadA kAla rahatA hai| yaha bAta una donoM sArthavAha eTalA mATe nikuravRkSanA puSpA labAinI dRSTie sUMDha jevA lAge che. ( tattha ya suragova maNivicitto dadadarakulara siyaujjharasvo / barahiNa vidapariNaddhasiharo bAsArato UU pacato sAhINo ) A AryAM vaDe sUtrakAra varSA RtunuMpatanA rUpakathI varNana kare che. teo kahe che ke varSAkALe indragApa nAme kIDA utpanna thAya che ane te Ama tema camakatA rAtamAM dekhAya che. A IndragApa kIDAo ja varSARturUpa parvatamAM padmarAga vagere maNienA rUpamAM che. parvatamAM nijhara ( jharaNAe ) ne dhvani thatA rahe che. te A varSARtu rUpa parvata upara deDakAenA ja niratara zabda thatA rahe che. teja jharaNAMonA zabdanA rUpamAM che. varSARtumAM vRkSA upara mArI uDI uDIne besI jAya che tA e mArI jenA upara beThAlA che evA vrukSA ja varSARtu rUpa parvatanA zikharI che. evA varSARtu rUpI pavata te vanamAM hamezA nivAsa karatA rahetA hatA. A vAta teo mane sAthe vAha For Private And Personal Use Only Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0a08 mAkandidArakacaritanirUpaNam 593 " yuvAM devAnumiyau : bahvISu vApISu ca yAvat 'sarasarapaMtiyAsu' saraH saraH paGktikAsupara lagneSu bahuSu saraHsu yatraikasmAtsaraso'nyasmin tasmAdaparasmin, evaM saMcaraNa, paramparayodakaM saMcarati tAsu / bahuSu ' Alidharapasu ya ' AligRheSu AliH=ramyavanaspativizeSastasya gRheSu ' jAva ' yAvat- yAvacchandena - kadalIgRheSu ca latAgRheSu ca -acchaNagRheSu ca prekSaNagRheSu ca prasAdhanagRheSu ca mohanagRheSu ca zAlA (zAkhA) gRheSu ca jAlagRheSu ca iti saMgrahaH, kusumagRheSu = puSpa gRheSu ca sukhasukhena= sukhapUrvakam ' abhiramamANA ' abhiramamANau = krIDAM kurvANau vidda rataM=viSThatam / putroM ko vaha rayaNAdevI samajhA rahI hai / aura sAtha meM yaha bhI kaha rahI hai, ki ( tatthaNaM tubbhe devANupiyA ! bahusu vAvI suya jAva sarasarapaMtiyAsu bahusu AlIvaraesu ya mAlIghara esu ya jAba kusumaghara va suhaM suheNaM abhiramamANA viharejjAha ) he devAnupriyo / vahAM tuma aneka vApikAoM meM yAvat aneka sara sara paMktiyoM meM alagharoM meM kadalI gRhoM meM latA gRhoM meM acchaNa gRhoM meM prakSaNa gRhoM meM, prasAdhana gRhoM meM, mohana gharoM meM, zAkhA gRhoM meM, jAla gRhoM meM, tathA puSpa gRhoM meM, sukhapUrvaka krIDA karate hue apane saMyama ko vyatIta karate rahanA / aneka tAlAba jahAM paMkti baddha zreNI meM sthita rahate haiM usa kA nAma sarapaMkti hai| ina paMkti AkAra sthita tAlAvoM meM eka eka dUsare tAlAba kA jala AtA jAtA rahatA hai / ramyavanaspati vizeSa ke jo gRha hote haiM unakA nAma Ali gRha hai / ( jaiNaM) yadi (tunbhe putrAne rayaNA devI samajAvI rahI hatI-ane A pramANe AgaLa kahevA lAgI hatI ke (tasthaNaM tubhe devANupiyA ! bahusu vAtrIsu ya jAna sarasarapaMtiyAsu bahusu AlIdharasuya mAlIghadasu jAva kusumadharaesuya suhaM suheNaM abhiramamANA viharejjAha ) hai devAnupriyA ! tyAM tame ghaNI vApikAe ( vAve! ) mAM yAvat ghaNI saraH sarapaMktiyo ( sshv| ) bhAM, yAvidharomAM, usIgRhamAM, batAgRhamAM, abhchagugRhamAM, prekSaNagRDAmAM, prasAdhanagRDe mAM, bhoDunadhazabhAM, zAmAgRheobhAM, jAlagRhAmAM temaja puSpagRhamAM sukhethI krIDA karatAM potAnA samayane pasAra karo, jyAM ghaNAM taLAvA eka pachI eka Ama anukrame patibaddha hAya che tenuM nAma saraH sarapati che. A paMkita AkAramAM sthita taLavAmAM eka bIjAnA taLAvanuM pANI AvatuM jatuM rahe che. ramya vanaspati vizeSanA je gRhe hAya chete vijuvAya che. ( jaiNaM ) le zaH 75 For Private And Personal Use Only Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ---- -- - hAtAdharmakathAsUtra yadi khalu punaryuvAm ' tasthavi' tatrApi-pUrva dizAvanapaNDe'pi udvignau vA, utsukau vA, utplutau krIDArthinau vA bhavataM tadA khalu yuvAM dvAvapi ' uttarillaM' uttarIyam-uttaradiksaMsthitaM vanaSaNDaM 'gacchejjAha' gacchatam , yuvAbhyAM tatra gantadhyamityarthaH tatra khalu dvau RtU sadA svAdhInau varttate, tadyathA-zaracca hemantazca tatra zaradaRtuH kArtikamArgazIrSarUpaH, hemanta ca-pauSamAgharUpa iti / atha zaradaRtuM vRSabharUpakeNa varNayati-tatra tu vanaSaNDe ' sarayauu govaI ' zaradaRtugopatiH zaradanurUpoTaSabhaH ' sAhiNo' svAdhInaH svAyataH sadA vartete, ityagreNa samanvayaH / sa kIdRzaH ? ityAha- saNasattavaNNakauo ' sanasaptaparNakakud, sanaH valkalapadhAno vanaspativizeSaH, saptaparNaH saptacchadAbhidhavanaspativizeSaH tayo puSpANyapi etthavi unviggA vA usluyA vA uppuyA vA bhavejjAha, toNaM tumbhe uttarillaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tattha gaM do UUsayA sAhINA, taM sarado ya hemaMto ya, tattha u-saNasattavaNNaka uo niilupplpumnlinnsiNgo| sArasa cakkavAyaravitaghoso saraya UU govatI sAhINo) tuma zenoMjanoM kA pUrvadizA ke vanaSaMDa meM mana na lage, citta udvigna bana jAya, manoraMjana na ho athavA aura adhika krIr3A karane ke liye mana utkaMThita dhana jAya to tuma vahAM se uttara dizA meM rahe hue vanakhaMDa meM cale jaanaa| vahAM sadA doRtueM vartamAna rahatI hai-1 zarada Rtu 2. hemaMta Rtu, kAtika aura mArgazIrSa ye do mahine zaradaRtu kehaiM, pauSa aura bhAga ye do mahine hemantaRtu ke haiM / rayaNAdevI zaradaRtu kA vRSabha ke rUpaka se aura hemaMtaRtukA candramAke rUpakase varNana karatI huI unheM samajhAtI hai (tumbhaM etyapi ubbiggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejAha to gaMtunbhe uttarillaM vaNasaMDa gacchejjAi, tastha NaM do UU sayA sAhINA taM0 sarado ya hemaMto ya tattha u saNasattavaNNakauo niilupplpumnlinnsiNgo| sArasa cakavAyaravita ghoso saraya UU govatI sAhiNo) pUrva dizA taraphanA vanakhaMDamAM tamane gamatuM na hoya, citta udvigna thaI jatuM lAgatuM hoya, tyAM tamAruM manoraMjana thatuM na hoya, ke vadhAre kIDA karavA mATe mana utkaMThita thaI jatuM hoya to tame tyAMthI uttara dizA tarapha AvelA vanakhaMDamAM jatA rahe che tyAM hara haMmeza be Rtue hAjara rahe che-(1) zaradaRtu ane (2) hemaMtaRtu. kArtika ane mArgazIrSa A be mAsa zaradaRtunA che. temaja piSa ane mAgha A be mAsa hemaMtaRtunA che raNuM devI teone zaradaRtu vRSabhanA rUpakathI ane hemaMtaRtu candramAnA rUpathI nirUpita karatAM For Private And Personal Use Only Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org = agara 595 TI0 a0 8 mAkandidArakaca rita nirUpaNam naparNAni tAnyeva golAkAronnatatvasAdharmyAt kakut-skandhadezo yasya sa tathoktAH / punaH ' nIluppalapaumanaliNasiMgo ' nIlotpalapadmanalinazRGgaH- nIlospalapadma nalinAni= nIlakamalavizepAstAnyeva tIkSNobhatatayA zRGgAkArapariNatasvAt zrRGge yasya sa tathoktaH / punaH - 'sArasacakkavAyara viyaghoso' sArasacakavAkarutaghoSA - sArasacakravAkapakSiNAM rutameva zabda evaM uccaistvagAmbhIrya sAdRzyAd ghoSo dhvaniryasya sa tathoktaH / etAdRzaH zaradaRtu vRSabhastatra sadaiva vidyata itibhAvaH // 1 // = sampati hemantaRtu rAzirUpakeNa mAha- 'tatthau' tatra tu vanaSaNDe ' hemaMta UU sasI' hemantaRtu zazI - hemanta rUpacandraH sadA svAdhIna ityuttareNa sambandhaH / sa Area: ? ityAha- ' siyakuMdadhavala joho ' sitakundadhavalajyotsnaH - sitakundAni = zvetapuSpANi tAnyeva dhavalA = ujjvala jyotsnA = candrikA yasya sa tathoktaH / punaH - kusumiyalodbhavaNasaMDa maMDalatalo kusumita lodhavana SaNDamaNDalatalaH - kusumitaH = pu* SpitaH lodharanapaNDaH, sa eva zvetatvasAdharmyAt - maNDalatalaM = bimbaM yasya sa tathoktaH / ' tuSAradagadhArapIvarakaro' tupAradakadhArA pIvarakaraH - tatra tuSArA = himakaNAH, ' dakadhArAH = jalabindu pravAhAstA eva dairdhya zaityasAdRzyAt pIvarAH = puSTAH karAH kiraNA yasya sa tathoktaH / evaM bhUto hemantartturUpacandrastatra sadaiva varttata ityaryaH // 2 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kahatI hai ki dekho zaraRtuko hamane vRSabhakA rUpa isaliye diyA hai ki isa Rtu meM sana aura saptaparNa phUlate haiM inake phUla gola AkArake aura U~ce hote haiM / sope pudha hI jisa RnurUpa vRSabha ke kakuda (khaMdaulA) hai| fiorea Adi kamala hI jisa ke zRMga haiN| sArasa aura cakravAka pakSiyoM ke zabda hI jisakI dhvani haiM aisA zaradaRtu rUpa vRSabha usa vana meM sadA vicaraNa karatA rahatA hai| (tattha ya siya kaMda dhavalajohokusumiya loddhavaNasaMDamaMDala talo sAhINo ) sitakuMda - zretapuSpa - hI jisa kI dhavalajyotsnA (cAMdanI) hai, kusumita lodhavanakhaMDI jisakA maMDala hai, himakaNa aura vindu pravAha hI jisa kI puSTa kiraNeM haiM aisA samajAve che ke jIe zaradaRtune ame vRSabhanuM rUpa eTalA mATe Apyu ke A RtumAM zaNa ane saptapaNu khIle che. emanA puSpA goLAkAranA temaja UMcA hoya che. te A puSpAja zaradaRtu rUpa vRSabhanI khAMdha ( kaku; ) che. nIleAtpala vagere kamaLe! ja jenA siMgaDA che. sArasa ane cakravAka pakSIo nA zabdo ja jenA dhvani che evA zaradaRtu rUpa vRSabha te vanamAM huMmezA viyarata 4 27 che. ( tattha ya siyakaMda ghavala joho kusumitaloddhatraNasaMDa Acs adi........agini ) luaz's-ufe youi oy doll 29219 alasi ( 218 ) che, khIleluM leAdha vanaja jenA maDaLa che, himakaNu ane pANInA vahetAM TIpAMmAM For Private And Personal Use Only Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAGgo ___ tatra skhalu yuvA he devAnupriyau ! vahoSu vApISu ca yAvad abhiramamANau viharatam = tatra krIDAM kurvantau tiSThatam / ___ yadi khalu yuvAM tatrApi-uttarIyavanaSaNDe'pi udvignau vA yAvad utplutau vA bhavetaM tavA khalu yuvAm ' avarillaM ' aparIyaM = pazcimadizAsambandhikaM vanaSaNDaM gacchatam , tatra khalu dvau RtU svAdhInau svAyattau sarvadA vartamAnau staH, tadyathAvasantazca grISmazca, vasantaH phAlgunacaitralakSaNaH, grISmA vaizAkhajyeSThalakSaNaH / pUrva vasantaRtuM narapatirUpakeNa varNayati-tatthau' tatra tu pazcima divartiyanaSaNDe vasantartuhemaMtaRtu rUpa candramA usavana meM sadA prakAzita rahatA hai / (tattha NaM tumbhe devANuppiyA ! vAvIsu ya jAva viharejjAha) he devAnupriyoM! vahAM aneka vApikAe~ yAvat puSpaghara bhI haiN| so tuma unameM bhI AnaMda se vihAra krnaa| (jahaNaM tumbhe tattha ubdhiggA vA jAva ussuyA vA bhavejjAha to NaM tumbhe avirilla vaNasaMDaM gacchejjAha-tattha NaM do UU sAhINA) yadi tuma donoM janoM kA mana uttarIyavanaSaMDa meM bhI na lagevahAM vaha udvigna yAvat utpluta ho jAve-to tuma donoM pazcima dizA sambandhI vanakhaMDameM cale jaanaa| vahAM do Rtue~ sadA vartamAna rahatI hai (taM jahA-vasante gimhe ya, tattha u-sahakAra cAruhAro, kiMsuya kaNNiyA rAsogamauDo, usita tilaga paulAyavatto vasaMta uUNaravaha sAhiNo) ve do Rtue~ grISma aura vasanta haiN| phAlguna caitra ye do mahine vasantaRtu ke hai / vaizAkha aura jyeSTha ye do mAsa grISmaRtu ke haiN| isa pazcimadizA saMbandhI vanakhaMDa meM vasa. jenI puSTa kiraNe che. e hemaMtaRtu rUpa caMdra te vanamAM haMmezA prakAzita 29 che. ( tattha NaM tubbhe devANuppiyA ! vAvIsu ya jAba viharejjA ha vAnu. priye ! tyAM ghaNuM vA yAvata puSpagraho paNa chetame temAM paNa vihAra karaje. (jaiNaM tubbhe tattha ubiggA vA jAva ussu yA vA bhavejjAha to NaM tumbhe avirillaM vaNasaMDaM gacchejjAha-tastha NaM do UU sAhiNA) uttaranA vanakhaMDamAM paNa je tamane barobara game nahi, udvigna thaI yAvatu ustuta thaI jAya tyAre tame baMne pazcima dizAnA vanakhaMDamAM jatA raheje. tyAM be Rtuo sadA mojuda rahe che. (taM jahA vasante gimhe ya, tattha u sahakAra cArUhAro, kiMsya kaNiyA rAsogamauDousita tilaga baulAyavatto vasaMta UU Naravai sAhINo) te chatao grISma ane vasaMta che. phAgaNa ane rautra A be mAsa vasaMta RtunA che. jyAre vaizAkha ane jeTha A be mAsa garamInI RtunA For Private And Personal Use Only Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pITI0 a0 8 mokandihArakaritanikaraNam 597 narapati: vasanta Rtu rUpo rAjA svAdhIno varttata iti sambandhaH / sa kIdRzaH 1 ityAha'sahakAracAruhAro' sahakAracAruhAraH - sahakArANi - sahakAra puSpANi - AmramaJjayaH, tAnyevabahutvasadbhAvena hArAkAra pariNatatvAccAruH = sundarI hAro yasya sa tathA punaH -' kiMsuyakaNiyArAsogamauDo kiMzukakarNikArAzoka mukuTaH - kiMzukAni=palAzakusumAni, karNikArANi karNikArapuSpANi, azokAni = azokapuSpANi tAnyeva mukuTAkArapariNatatvAnmukuTaM = kirITaM yasya sa tathA / 'UsiyatilagabaulAyavatto ' ucchritatilakabakulAtapatra:- ucchritAni = unnatAni tilakabakulAni = tilaka bakulapuSpANi, tAnyeva AtapaM = chatrAkArapariNatatvena chatraM yasya sa tathoktaH / etAdRzo vasantattanarapatistatra svAdhInaH sadA varttate // 1 // atha grISmaRtuH sAgararUpakeNa vayase - ' tatthaya ' tatra ca pazcimadigvanapaNDe ' gimhauusAgaro ' grISmarturUpaH sAgaraH =samudraH svAdhInaH = svAyattatvenAnavarataM varttamAno'sti / sa kIdRza: ? ityAha-' pADalasirIsasalilo ' pATalazirISasalila:- pATalazirISANi= pATalA zirISapuSpANi, tAnyeva jala sAdRzyAtsalilaM= jalarAzirUpaM yasya sa tathA / 'malli yavAsaMtiyadhavalavelo' mallikAvAsantikAdhavalavela :- mallikA vAsantikA calatAntaRtu narapati ke samAna sadA vicaraNa karatI rahatI hai - sahakAra ( A) kI maMjariyAM hI isa vasantaRtu rUpI rAjA ke sundara hAra haiN| kiM zuka-karNikAra evaM azokake puSpa hI isa rAjA ke mukuTa haiM / unnata tilaka vRkSa evaM bakula vRkSa ke puSpa hI isake chatra hai / (tattha ya- pADala sirIsalilo malliyavAsaMtiyadhavalavelo, sIyalasurabhianila maga. racario gimhaUU sAgaro sAhINA ) usa pazcimadizA sambandhI banapaMDa meM grISmaRtu samudra ke sAmAna sadA pasarA rahatA hai- gulAba aura zirISa puSpa ye isa grISma Rtu rUpa samudra ke jala haiN| mallikA evaM vAsa che, A pazcima dizAnA vanamAM vasaMtaRtu narapati (rAjA) nI jema haMmezA vicaraNa karatI rahe che sahakAra ( khA ) nI maMjarIeja A vasaMta Rtu rAjAnA suMdara hArA che. zuka karNikAra ( kanera ) ane azeAkanA puSpA ja A rAjAnA mukuTa che U'cA tilaka vRkSo ane bakula vRkSAnA puSpAja enA chatra che, tattha ya pADalasirIsasalilo malliyA vAsaMti ya dhavalavelo sIyalasurabhi anilamagaracario gimha UU sAgaro sAhiNo ) te pazcima dizAnA vanakha'DamAM grISmaRRtu samudranI jema haMmezA prasarAyea rahe che. gulAkha ane zirISanA puSpAja mA garamInI Rtu rUpa samudranA pANI che. mallikA ane vAsa'tikA latA ja jenA kinArAe che. ThaMDA ane suvAsita For Private And Personal Use Only Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 698 jJAtAdharmakathAsUtre vizeSaH, tA eva taraGgAkArapariNatatvAd dhavalA = zubhrA velA yasya sa tathA / 'sIyasurabhi anilamagaracariyo' zItalasurabhyanilamakaracaritaH - zItalaH surabhiva yo'nilaH = vAyuH sa eva itastatobhramaNa sAdRzyAt makaracaritaM = makarasaJcAro yatra sa tathoktaH / evaMvidho grISmaRtusAgarastatra sadaiva vidyata iti / tatra khalu baddISu vApISu yAvad abhiramamANau viharatam = krIDantau tiSThatam / loke tu mArgazIrSAdikrameNa dvau dvau mAsa hemanta zizira vasantagrISma- varSA - zaratsaMjJakAH SaD Rtavo gaNyante / yadi khalu yuvAM devAnupayau / tatrApi = pAzvimadigvanapaNDe'pi udvignau uplutau nti kA latAye hI jisa kI velAe~ haiM-taTa haiM - zItala surabhi pavana hI jisameM magaroM kA saMcAra haiN| aisA grISmaRtu rUpa sAgara usa vanakhaMDa meM sadA vartamAna rahatA hai / (tattha NaM bahusu jAva viharejjAha ) vahIM para aneka vAfpakAe~ Adi bhI haiM / so una meM bhI tuma donoM Ananda ke sAtha vicaraNa karate rahanA / ( jahaNaM tunbhe devo0- tattha viuccaggA, ussuyA bhavejjAha, tao tubhe jeNeva pAsAsie teNeva uvAgacchejjAha, mamaM paDivAle mANA 2 ciTThejjAha, mANaM tunbhe dakkhiNillaM vanasaMDaM gacchejjAha tattha NaM mahaM ege uggavise caMDavise ghoravise, mahAvise, aikAya mahAkAe jahA teya nisagge masimahi sAmUsA kAlae nayaNavisarosapuNNe aMjaNapuMjaniyarapyagAse rasacche jamalajugala caMcalacalaMnajIhe, dharaNiyalaveNibhUe, ukkaDavuDakuDala jaDilakakkhaDaviDaphaNADovakaraNadacche, logAhAraghammamANadhamadharmetaghose aNAgaliya caMDativvarose samuhiM turiyaM cavalaM ghama pavana ja jemAM magaronuM saMcaraNa che. evA grISma Rtu rUpa sAgara te nakhaMDamAM sahA 42 2 che. ( tattha NaM bahusu jAva viharejjAha ) tyAM dhI paave| vagere che. tame ane temAM paNa sukhethI vihAra karatA raheze. ( jaNaM tubhe devA0 tattha vi uvtriggA ussuyA bhavejjAha tabho tunbhe jeNeva pAsAya vaDisae teNeva uvAgacchejjAha, mamaM paDivAle mANA 2 ciTThejjAha mANa tubhe dakkhiNillaM vanasaMDa gacchejjAha tattha NaM mahaM ege uggavise caMDavise ghoravise mahAvise akAyamahAkAe jahA teya nisagge masi mahisA mUsAkAlae nayaNa visaropuNe aMjaNapuMjaniyarappagA se rasacche jamalajuyalacaMcalacalaMta jI hai, dharaNiyalaveNi bhUe ukkaDa puDakuDila jaDilakakakhaDa viyapha gADova karaNa vacche logAhAra dhamamANadhammadharmetaghose anAgaliyacaMDatirose samuhiM turiyaM cala ghamaghamaMta divIvise sappe ya parivasaha ) huM devAnupriye ! tyAM paNu tamane jo game nahi tame Aja uttama mahelamAM For Private And Personal Use Only Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI TI0 0 8 mAndidArakaparita nirUpaNam 559 vA bhavetaM tadA khalu yuvA yatraiva mAsAdAvataMsakA svAvAsabhavanaM tatraiva upAgacchataM punaH svaprAsAdAvataMsake samAgatya sthAtavyamityarthaH, 'mama' mAM ca 'paDivAle. mANA 2' pratipAlayantau 2-pratIkSamANau 2 tiSThataM, kintu mA khalu yuvA 'dakkhiNilaM ' dAkSiNAtya dakSiNadizAsambandhikaM vanaSaNDaM gacchataM-yuvAbhyAM dakSiNadigpattivanaSaNDe na gantavyamityarthaH / kasmAt ? ityAha-tatra khalu mahAneka:'uggatrise' ugraM viSaM yasya sa tathoktaH / viSasya-ugratvaM durjaratvAt / evamagre'pi saMyojyam / evaM 'caMDavise ' caNTa viSaH, caNDatvaM jhaTiti pratipadeza vyApakatvAt / 'ghoravise ' ghoraviSaH, ghoratvaM paramparAtaH puruSasahasrasyApi ghAtakasvAt / 'mahA. vise' mahAviSaH, mahattvaM jambUdvIpa paribhitazarIrasyApi vinAzakatvAt / ' ai. kAe ' atikAyaH-anyasApekSayA dIrdhazarIratvAt , mahAkAyaH-anyasApekSayA sthUla zarIratvAt / 'masimahisamUsAkAlae' maSImahiSabhUSAkAlaka:-mapI-kajjala, mahipaH prasiddhaH, mUpA-suvarNa drAvaNapAtravizeSaH, eteSAM dvandve maSImahipamUSAH, ghamaMdiTThIvise sappeya parivasai) yadi he devAnupriyoM tumhArA vahAM na lage-udvigna evaM utsuka bana jAve to phira tuma apane isI zreSTa prAsoda meM vApisa A jAnA aura yahI para rahate hue hamArI pratIkSA karanA / dakSiNa dizA saMbandhI vanaSaMDa meM mata jaanaa| kAraNa vahAM eka aisA bar3o bhArI sarpa rahatA hai ki jisa kA viSa bahuta adhika durjara hone se ugra hai / bahuta zIghra prati pradezameM phaila jAne se caNDa hai| paramparA se puruSa sahasra kA ghAtaka hone se ghora hai, jaMbUdvIpa ke parAvara zarIra kA bhI vinAzaka hone se mahAna haiN| anya sarpo kI apekSA yaha sarpa bahuta laMbA hai / tathA bahuta sthUla hai| maSI-kajjala-mahiSabhaisA aura mUSA-suvarNa ke pighalAne kA pAtra vizeSa ke samAna yaha atyanta zyAmavarNa vAlA hai| isa kI donoM A~kho meM viSa rahatA hai pAchA AvatA rahe che ane ahIM ja rahIne mArI rAha je je dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM tame jatA nahi. kema ke tyAM eka bahu meTe sApa rahe che. tenuM jhera pUba ja durdhara havA badala ujha che. prati pradezamAM te satvare prasarI jAya che. eTalA mATe te caMDa che. paraMparAthI ja te puruSa sahasane mAranAra hovAthI ghara che. jambudvIpa jeTalA pramANunA zarIrane paNa te nAza karI zake tema che. tethI te mahAna che. bIjA sApa karatAM te bahu ja lAMbe temaja khUba ja mATe che. bhaSI-45, mahipa-so, ane bhUSA-sAnAne sAjA bhATenu pAtra vizeSa-nI jema te khUba ja kALA raMga vALe che. tenI baMne AMkhamAM paNa For Private And Personal Use Only Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 600 jJAtAdharmakathAsUtre , tAiva kAlakaH = zyAmavarNa: ' nayaNavisarosapuNNe' nayanaviSa roSapUrNaH - nayanayo viSa ropazca tAbhyAM pUrNaH ' aMjaNapuMja niyarappagAse' aJjanapuJjanikaramakAzaHkajjalapuAnAM nikara:- rAziH tadvatmaSAzaH = kAntiryasya sa tathoktaH - atyanta zyAma ityarthaH / ' rattacche ' raktAkSaH = raktanetraH / ' jamalajuyala caMcalacalaMtajI he ' yamalyugalacaJcalacalajjihvaH - yamale - sahavarttinau yugale = ubhe caJcale=capale calantyau * punaH punarbahirnissaransyau jihve yasya sa tathA / ' dharaNIyala veNibhUe' gharaNitalaveNI bhUtaH atidairdhya zyAmatyAdisAdRzyAt pRthivyAH kezapAzasadRza: ' ukkaDaphuDa kuDibaDila.khaDa viDaphaDADovakaraNadacche' utkaTasphuTakuTilajaTila karkaza - vikaTasphaTATopakaraNadakSaH - utkaTaH = balavatA pi dhvaMsayitumazakyaH sphuTa: vyaktaH kuTilaH = vakraH, jaTila:- siMhavat zaTAyuktaH, karkazaH = kaThoraH, vikaTaca = bhayaGkaro yaH phaTATopa = phaNADambaraH tasya karaNe vistAraNeM dakSaH nipuNaH / lohAdhammANamaMta ghose' lohAkaradhmAyamAna dhamadhamAyamAna ghoSaH - lohA yaha bar3A gusse bAja hai| kajjala puMja kI rAzi ke samAna yaha bilakula kAlA hai| isa ke donoM netra sadA lAla rahate haiM / isa kI sAtha 2 rahI huI donoM caMcala jihvAe~ bAra 2 bAhara nikalatI rahatI haiM / atyanta dIrgha evaM zyAma hone ke kAraNa yaha dekhane meM aisA lagatA hai ki jaise mAno pRthivI rUpa strI kI veNI coTI hI ho / balavAn puruSa bhI jise naSTa nahIM kara sakatA hai jo vyakta hai, kuTila - vakra - hai, siMha ke samAna aat saMpanna hai, karkaza hai, aura vikaTa - bhayaMkara hai-aisI apanI phaNA ke phailAne meM yaha bar3A bhArI dakSa hai / bhaTTI meM tapate hue lohe kA jaise dhamadhama zabda hotA hai usI prakAra isa se nikalA huA zabda bhI dhama dhama aisI AvAja karatA huA hI nikalatA hai / isa kA atyanta jo jhera rahe che. te bahu jAdhI che. kAjaLanA samUhanI jema sAva kALA che. tenA khane netrA hamezA rAtAM rahe che. tenI sAthe rahenArI bane chaAA cacaLa temaja vAravAra bahAra nIkaLatI rahe che. mahu lAMbA ane kALA hAvAthI te jovAmAM eve lAge che ke jANe pRthvI rUpI strInI veNI ( cATI ) ja na hAya. khaLavAna puruSa paNa jene naSTa karI zakatA nathI, je vyakta che, kuTila vaDe-che, siMhanI prema zaTA saMpanna ( aizavAjI ) che, Iza che, bhane vissttbhayaMkara-che evI peAtAnI phaNAne phelAvavAmAM te bhAre dakSa che. bhaThThImAM tapAvavAmAM AvelA lekhaDanA jema dhama dhama * dhvani thAya che te pramANe ja temAMthI nIkaLatA dhvani paNu dhama dhama " avAja karatA nIkaLe che. tene 6 For Private And Personal Use Only Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAndidArakacaritanirUpaNam 601 " kare = lohatApanasthAne 'bhaTTI ' iti bhASAprasiddhe dhmAyamAnaH = paritApyamAno koha: tadvad yad ghamaghamAyamAno = dhama - dhameti kurvan ghoSaH = zabdo yasya sa tathA / ' aNAgaliyacaMDa tibbaro se anAkalitacaNDatItrazeSaH, anAkalitaH = aparimitaH caNDatIvra:= atyantogro roSo yasya sa tathA / ' samuddi ' zvamukhikAM= mukhavAsscaraNaM na iva bhUSaNam, 'turiyaM tvaritam, ' catralaM ' capala yathA syAttathA ' dhamadhametadidvivise ' dhamadhamAyamAnadRSTiviSaH - dhamadhamAyamAnaM =jAjva lyamAnam daSTau viSaM yasya sa tathoktaH, etAdRzaH sarpazca tatra parivasati, tasmAd mANaM ' mA khalu yuvAM tatra gacchatamiti sambandhaH / anyathA - tatra gamane - yuvayoH zarIrasya vyApatti bhaviSyati / evaM sA tau mAkandikadArakau ' doccaMpi taccapi ' dvitIyamapi tRtIyamapi vAraM dvitrivAramityarthaH evaM vadati, evamuktvA vaikriyasamudrAtena ' samohaNa' samavadanti vaikriyasamudrAtaM karotItyarthaH, 'samohaNittA samavahasya= samudvAtaM kRtvA tayA=devamasiddhayA utkRSTayA gatyA lavaNasamudraM trisasakRsvaH = ekaviMzativAram ' aNupariyaTTeu ' anuparyaTituM parito'TituM pravRttA cApyAsIt. // 0 4 // " " roSa hai vaha anAkalina arimita hai| kutte ke bhauMkane ke samAna isa kI AvAja nikalatI hai / yaha svarA saMpanna aura bahuta hI capala hai / isa kI dRSTi meM viSa sadA jAjvalyamAna rahatA hai ( mANaM tubhaM sarIragassa vAvatI bhavissaha, te mAgaMdiyadArae doccapi taccapi evaM aur2 ucciyasamugdhAeNaM samohaNahara tAe ukkiTThAe lavaNasamuhaM tisattakhutto aNupariyaTTeyaM pavatA yAvi hotthA ) isa liye tuma donoM vahA~ mata jaanaa| nahIM to tumhAre zarIra kI kuzalatA nahIM rahegI / isI prakAra usa rayaNA devI ne una mAkaMdi dArakoM ko duvArA bhI- tibArA bhI samajhAyo bujhAyA phira samajhA bujhAkara usa ne vaikriya samuddhAta ugnISa anAkalita-aparimita-che. kUtarAnI bhasavAnI jema tenA avAja nIkaLatA huM che. A varA saMpanna ane khUba ja capaLa che. enI AMkhamAM jhera hamezA jAjvalyamAna rahe che. ( mANaM tubhaM sarIragassa vAvatI bhavissara te mAgaMdipadArae doccapi taccapi evaM vaya 2 deuvvayasamugdhAraNaM samohaNati 2 tAe ukkidvAra lavaNasamutisata khutto aNupariyaTTeyaM payattA yAtri hotthA ) eTalA mATe tame bane tyAM jatA nahi. nahitara tamArA zarIranuM kuzaLa raheze nahi. A pramANe ja te rayaNA devIe mAka dIdArakAne e vAra traNa vAra samajAvyA ane samajAvavAnuM kASa patAvIne teNe vaikriya samuddAta karyAM. DA 76 For Private And Personal Use Only Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maathaay' mUlam ---taeNaM te mAgaMdiyadAriyA taomuhattaMtarassa. pAsAyavaDiMsae saI vA raiM vA dhiI vA alabhamANA aNNamamaNNa evaM vayAso-evaM khalu devANuppiyA! rayaNadIvadevayA amhe evaM vayAsI--evaM khalu ahaM sakavayaNasaMdeseNaM suTTieNaM lavaNAhivaiNA jAva vAvattI bhavissai, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! puracchimihaM vaNasaMDaM gamittae, aNNamaNNassa eyama paDisuNeti2 jeNeva puracchimille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti2 tattha NaM vAvIsu ya jAva abhiramamANA AlIgharaesu ya jAva viharaMti, tateNaM te mAgaMdiyadArayA tatthavi saI vA jAva AlabhamANA jeNeva uttarille vaNasaMDe teNeva uvA02 tattha NaM vAvIsu yajAva Aligharaesu ya jAva viharaMti, tateNaM te mAgaMdiyadArayA tatthavi satiM vA jAva alabha0 jeNeva paJcathimille vaNasaMDe teNeva uvA02 jAva viharati, taeNaM te mA. gaMdiya0 tatthavi satiMvA jAva alabha0 aNNamaNNaM evaM vayAsI --evaM khallu devANuppiyA! amhe rayaNadIvadevayA evaM vayAsI-- evaM khalu ahaM devANuppiyA ! sakkassa vayaNasaMdeseNaM suTrieNa lavaNAhivahiNA jAva mANaM tumbhaM sarIragassa vAvattI bhavissati taM bhaviyatvaM etthakAraNeNaM, taM seyaM khalu amhaM dakkhiNilaM kiyaa| samuddhAta karake phira vaha usa prasiddha devagati se 21 ghAra lavaNa samudra ke cAroM ora paryaTana karane meM pravRtta ho gaI // mU0 4 // samuddaghAta karIne te potAnI prasiddha deva gatithI ekavIza vakhata lavaNasamudranI cAre bAjue bhramaNa karavAmAM pravRtta thaI gaI che sUtra " " !! For Private And Personal Use Only Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNa TI0 a0 9 mAndidArakaritanirUpaNam // vaNasaMDaM gamittae ttikaDe aNNamaNNassa eyamaDheM paDisuNeti 2 jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM gaMdhe niddhAti se jahA nAmae ahimaDei vA jAva aNiTTatarAe gheva, taeNaM te mAgaMdiyadArayA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA sarahiM2 uttarijjehiM AsAtiM pihetira jeNeva dakkhijille vaNasaMDe teNeva uvAgayA tatthaNaM mahaM egaM AghAyaNaM pAsaMti adviyarAsisayasaMkulaM bhImadarisaNijaM egaM ca tattha sUlAyatayaM purisaM kalluNAI kaTTAiM vissarAiM kujamANaM pAsaMti, pAsittA bhItA jAva saMjAtabhayA jeNeva se sUlAtiyapurise teNeva uvAgacchaMti2 te sUlAiyaM evaM kyAsI-esaNaM devANuppiyA! kassAghayaNe tumaM ca NaM ke kao vA ihaM havamAgae keNa vA imeyArUvaM Avatti pAvie ?, taeNaM se sUlAiyae purise mAgaMdiyadArae evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA ! rayaNadIvedevayAe AghayaNe ahaNNaM devANuppiyA ! jaMbUdIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo kAgaMdIe AsavANiyae vipulaM paNiyabhaMDamAyAe potavahaNeNaM lavaNasamudaM oyAe, taeNaM ahaM poya. vahaNavivattIe nimbuDDabhaMDasAre egaphalagakhaMDaM AsAemi,taeNaM ahaM uvujjhamANe2 rayaNadI vaMteNaM saMvUDhe, taeNaM sA rayaNadIvadevayA mamaM ohiNA pAsai2 mamaM geNhai2 mae saddhiM vipulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI viharati, taeNaM sA rayaNadIvadevayA aNNayA kayAI ahAlahusagaMpti avarAhasi parikuviyA samANI mama eyArUvaM Avati pAvai, taM Na Najati NaM devANuppiyA ! For Private And Personal Use Only Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir on bhAtAdharmakathAste tumhaMpi imesi sarIragANaM kA maNNe AvattI bhavistai ?, taeNaM te mAgaMdiyadArayA tassa sUlAiyagasta aMtie eyamatthaM socA Nisamma baliyataraM bhIyA jAva saMjAyabhayA sUlAitayaM purisaM evaM vayAsI-kahaNNaM devANuppiyA! amhe rayaNadIve devayAe hatthAo sAhatthi NittharijAmo ?, taeNaM se sUlAiyae purise te mAgaMdiya0 evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA ! puracchimille vaNasaMDe selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe selae nAmaM AsarUvadhArI jakkhe parivasati, taeNaM se selae jakkhe codasaTamuddiTrapuNNamAsiNIsu Agayasamae pattasamaye mahayAra saddeNaM evaM vadati ke tArayAmi ke pAlayAmi ?, taM gacchaha Na tubbhe devAguppiyA ! puracchimillaM vaNasaMDaM selagassa jakkhassa maharihaM pupphaccaNiyaM kareha karittA jANupAyavaDiyA paMjaliuDA viNaeNaM pajjuvAsamANA ciTThaha, jAheNa se selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vadejjA-kaM tArayAmi ke pAlayAmi?, tAhe tubbhe vadaha-amhe tArayAhi amhe pAlayAhi, selae bhe jakkhe paraM rayaNadIvadevayAe hatthAo sAhatthi NityArejjA, aNNahA bhena yANAmi imesi sarIragANaM kA maNNe AvaI bhavissai ||suu05|| ___TIkA-' taeNaM te' ityAdi-tataH khalu tau mAkandikadArako tataH _ 'taeNaM te mAgaMdiya dArayA' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) usa rayaNA devIke cale jAne ke bAda (te mAgaMdiya ( taeNaM te mAgaMdiya dArayA 'ityAdi Ast-(naeNa) tyA2 57 (te mAgaMdiyadArayA) ne bhAvI putrIya For Private And Personal Use Only Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mainagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 9 mAkandivArakaritanirUpaNam 05 'pazcAta muhUrtAntarAt ghaTikAdvayarUpamuhUrtAnantaramiyaH prAsAdAsataMsake 'saIvA' smRti ativyAkulacittatayA bhaviSyakAlikasuvabAhulyarUpAM cA, 'raI vA , rati manomudaM vA 'dhiiMvA' dhRti-cittasvAsthyaM vA 'alabhamANA' alabhamAnau santau anyonyamevamavAdiSTAm-evaM khala he devAnupriya ! ratnadvIpadevatA AvAmevamavAdIt-evaM khalu ahaM zakravacanasaMdezena susthitena lavagAdhipatinA yAvad vyApattirbhaviSyati, 'taM' tat-tasmAtkAraNAt zreyaH khalu Avayo he devAnupriya! paurastya-pUrvasyAM dizisthitaM vanapaNDaM gantum / anyonyasyaitama pratizrRNutaH= dArayA ) una donoM mAkaMdI ke putro ne ( to muhUttarassa pAsAya. Disae saI vA raiM vA dhiI vA alabhamANA aNNamaNNaM evaM vayAsI) eka mUhUrta bhI usa zreSTha prAsAda meM ati vyAkulita citta hone ke kAraNa bhaviSyatkAlika sukha bAhulya rUpa smRti ko manomuda (manako prasanna karane vAlA ) rUpa rati ko aura cittasvAsthya rUpa dhRti ko nahIM pAte hue paraspara meM aisA vicAra kiyA- ( evaM khalu devaannuppiyaa| rayaNadIvadevayA amhe evaM kyAsI ) he devAnupriya ! rayaNA devI ne hama logoM se aisA kahA hai ki ( evaM khalu ahaM sakkavayaNasaMdeseNaM suTTieNaM lavaNAhivANA jAva vAvattI bhavissaha-taM seyaM khalu ahaM devANupiyA! puracchi millaM vaNasaMDaM gamittae ) " mujhe zakrendra kI AjJAnusAra lavaNa samudrAdhipati susthita deva ne aisA Adeza diyA hai ki maiM 21 bAra lavaNa samudra kI pradakSiNA karU~" ityAdi se lekara (tao muhuttarassa pAsAyavaDiMsae saI vA raI vA dhiI vA alabhamANA aNNamaNNaM evaM vayAsI) te mahelamAM eka muhurta jeTalA pramANanA samayamAM paNa zAMti meLavI nahi teo vyAkuLa citta hovAthI bhaviSyamAM prApta thanArA sukharUpa smRtine manemuda (manane AnaMdita karanAra ) rUpa ratine ane citta svAcya rUpa pati sa na 42tAM ge bhItanI sAthe piyA2 12vA sAnyA. ( evaM khala devANuppiyA ! rayaNadIva devayA amhe evaM vyAsI) hevAnupriya ! 2ya! pIne amane kahyuM che ke ( evaM khalu ahaM sakkavayaNa saMdeseNaM sahieNaM lavaNA hivaiNA jAva vAvattI bhavissai- taM seyaM khalu ahaM devANuppiyA ! puracchimillaM vaNasaMDaM gamittae) mane kendranI AjJAthI prerAIne lavaNasamudranA adhipati susthita deve - hakama karyo che ke mAre ekavIza vakhata lavaNuM samudranI pradakSiNA karavI vagerethI For Private And Personal Use Only Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtAdharmakathAso svIkurutaH, pratizrutya svIkRtya yatraiva pauratyo vanapaNDastatraivopAgacchataH, upAgatya satra khalu vApISu ca yAvad abhiramamANau AligRheSu ca yAvad viharataH / tataH khalu tau mAkandikadArako tatrApi smRtiM vA yAvad alabhamAnau yauvottarIyo zarora kA vidhvaMsa na ho yahAM taka kA rayaNA devI kA saba kathana yahA~ ina donoM kI bAta cIta meM lagA lenA cAhiye / imaliye he devAnupriya! hama logoM ko yahI aba ucita hai ki hama loga pUrva dizA saMbandhI vanakhaMDa meM caleM / ( aNNa maNNassa eyamaDhe paDisuNeti 2 jeNeva puracchi mille vanasaMDaM teNeva uvAgacchaMti 2 tattha NaM yAvIla ya jAva abhiramamANA AlIgharaesu ya jAva viharaMti ) isa prakAra paraspara meM kiye isa vicAra ko una donoM ne mAna liyA aura mAna kara jahAM pUrvadizA saMpandhI vanaSaMDa thA vahA~ gaye-vahA~ jAkara unhoM ne bAvar3I Adi meM khUba mana cAhA krIDA kI bAda meM ve ramya vanaspati vizeSa ke gharoM Adi meM krIDA karane lge| (taeNaM magadiyadArayA tattha vi sati vA jAva alabha0 jeNeva uttarille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti tattha . bAvIsu ya jAva Aligharaestu ya jAva viharaMti) parantu una mAkaMdI dArakoM ko vahAM jaba bhaviSyatkAlIna sukha bAhulya rUpa smRti Adi kucha bhI prApta nahIM huA to ve vahAM se nikala kara jahAM uttara dizA mAMDIne tamAruM zarIra naSTa thAya nahi tyAM sudhInI raNu devInI upara kahyA mujabanI badhI vigata ahIM samajAvavI joIe evI he devAnupriya ! have amane eja gya dekhAya che ke ame pUrva dizAnA vanakhaMDamAM jaIe. (aNNa maNNassa eyamaDhe paDisurNeti 2 jeNeva puracchimille vanasaMDe teNe uvAgacchati 2 tattha NaM vAvIsu ya jAva abhiramamANA Alidhararasu ya jAra viharaMti) A pramANe baMne eka bIjAnA vicArothI saMmata thayA ane tyAra pachI jyAM pUrva dizAno vanakhaMDa hato tyAM gayA, tyAM jaIne teoe vA vageremAM | khUba ja pramANamAM kIDAo karI ane pachI teo tyAMnA ja ramya vanaspati vizeSanA gRha vageremAM kIDA karavA lAgyA. (taeNaM mAgaMdiyadArayA tattha vi satiM vA jAna alabha0 jeNe uttarille vaNasaMDe teNeva uvAgacchati tatthaNaM vAvIsu ya jAva Alidharae su ya jAba viharaMti) paNa mArkadI dArakene tyAM paNa jayAne bhaviSyanuM sukha bAhulya rU5 mati vagere kaI maLyuM nahi tyAre teo tyAMthI nIkaLIne uttara dizAnA For Private And Personal Use Only Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 209 mAkandidArakacaritanirUpaNam vanacaNDastatraivopAgacchataH, upAgatya tatra khalu vApIyu ca yAvad AligRheSu va viharataH / tataH khalu tau mAkandikadArakau tatrApi smRtiM vA yAvad alabhamAnau yacaiva pAzcAtya vanapaNDastatraivopAgacchataH, upAgatya yAvad viharataH / tataH ae at mAndikadArakau tatrApi smRtiM vA yAvad alabhamAnau anyonyametramatrAdiSTAm evaM khalu de devAnupriya ! AvAM ratnadvIpa devatA- evamavadat evaM khalu ahaM devAnupriyo / zakrasya vacana mandezena susthitena lavaNAdhipatinA yAvat mA khalu yuvayoH saMbandhI vanaSaMDa thA vahAM aaye| vahAM Akara unhoM ne bAvaDioM meM snAna kiyA - yAvat AligharoM meM krIDA kiyaa| (taraNaM te mArgadipadAragA tattha vi saI vA jAva alabha0 jeNeva paccatthimille vaNasaMDe teNeba uvA0 2 jAva viharati ) parantu jaba unheM vahAM bhI smRti Adi rUpa kucha bhI prApta nahIM huA to ve vahA~ se nikala kara pazcima dizA saMbandhI canaSaMDa thA vahAM Aye / vahAM Akara unhoMne bAvar3io meM snAna kiyA aura AligharoM Adi meM paribhramaNa kiyA / ( taeNaM te mAMgadiya0 tattha vi sa vA jAva alabha0 aNNamaNNaM evaM vayAsI ) phira bhI una mAkaMdI ke una donoM putroM ko vahAM zAMti Adi kucha bhI nahI milA jaba isa prakAra kI paristhiti unhoM ne dekhI to paraspara meM aisA vicAra kiyA ( evaM khalu devANupiyA ! amhe rayaNaddIvadevayA evaM vayosI evaM khalu ahaM devAppiyA ! sakkassa vayaNasaMdeseNaM suTTaeNa lavaNAhivaNA jAva mANaM vanakhaMDamAM pahoMcyA. tyAM pahAMcIne teoe vAvAmAM stana kayu" yAvata AligharAmAM krIDAe karI For Private And Personal Use Only 100 ( taraNaM te mArgadiyadAragA tattha saI vA jAva alabha0 jeNeva paJcasthimille vaNasaMDe teNetra uvA0 2 jAva viharaMti ) paNa tyAM paNa temane jyAre smRti vagere rUpa kaI paNa sukha maLyu nahi tyAre teo tyAMthI nIkaLIne pazcima ziAnA vanakhaDamAM pahecyA. pazcima dizAnA vanakhaMDamAM jaIne teoe vAvAmAM snAna karyuM" ane AtigharA vageremAM vicaraNA karyuM. (tapaNaM te mAgaMdiya0 tatyavi saI vA jAna alabha0 aNAmaNNaM evaM vayAsI) tyAM paNa pahelAMnI jemaja mAka'dI putrAne kAi pazu jAtanI zAMti vaLI nahi. AvI paristhitimAM tee e paraspara maLIne vicAra karyAM ka ( evaM khalu devANuppiyA ! amhe rayaNaddIvadevayA evaM vayAsI evaM khala ma devANupiyA ! sakkalsa vayaNasaMdeseNaM suTTapaNa lavaNAdivaraNA jAtra mANaM - Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108. hAtAdharmakathAgasa zarIrasya vyApattibhaviSyati, ' taM ' tat-tasmAt-kAraNAd bhavitavyamatra kAraNena, tacchreyaHkhalu Avayo dAkSiNAtyaM vanapaNDaM gantum , 'itikarTsa' itikRtvA itinicArya anyonyasyaitamartha pratizrRNutaH, pratizrutya yauva dAkSiNAtyo vanapaNDastatraiva 'pahAretya gamaNAe ' pradhArayato gamanAya gantuM pratau masthitAvityarthaH / tataH khalu-tadanu tumbhaM sarIragassa vAyattI bhavissai taM bhaviyatvaM etya kAraNeNaM taM seyaM khalu amhaM dakvijillaM vaNamaMDaM gamittae tikaTu aNNamaNNassa eya. malu paDipsuNeti ) he devAnupriya yaha to tumheM jJAta hI hai ki rayaNadvIpa devatA-rayaNAdevI-ne jo hamalogoM se aimA kahA thA ki mujhe zakrandra kI AjJA se lavaNAdhipati susthita devane lavaNasamudra kI 21 pAra paryaTanA karane ke liye kahA hai ityAdi 2 / mo tuma dakSiNadizA mambandhI vanaSaMDa ke sivAya tIna dizA sambandhI vanaSaMDoM meM hI citta ke udvigna Adi hone para jAnA vahAM kI vAvar3ioM Adi meM bhI snAna Adi kara apane mana ko AnaMdina karanA dakSiNadizA sambandha vanapaMDa meM nahIM jAnA vahAM eka mahAkAya vikarAla sarpa rahatA hai| kahIM aimA na ho ki vahAM jAne para usake dvArA tumhArI mRtyu ho jAya-so usake isa kathana meM koIna koI kAraNa avazya honA caahiye| ataH isa kAraNa kI jAMca ke liye hameM dakSiNadizA sambandhIvanakhaMDa meM jAnA zreya skara hai| aisA unhoMne paraspara meM vicAra kiyaa| aura isa vicAra ko tubhaM sarIraMgassa vAyattI bhavissai taM bhaviyavyaM ettha kArameNaM taM seyaM alu amhaM dakkhiNillaM vaNasaMDaM gamittae ti kaTTu aNNamaNNassa eyamaha paDisuNeti ) | he devAnupriya! e vAta tame jANatA ja haze ke ratnadvIpanA devatA rayA devIe amane A pramANe kahyuM che ke kendranI AjJAthI prerAIne lavaNa samudranA adhipati susthita deve ekavIza vAra samudranI cAre bAju mAre paribhramaNa karavuM che vagere. te tame dakSiNa dizA taraphanA vanakhaMDa sivAya bAkInA traNe dizAnA vanakhaMDamAM citta udvigna thAya tyAre ja tyAMnI vA vageremAM nAna vagere karIne potAnA manane prasanna karajo dakSiNa dizA taraphanA vanakhaMDamAM tamAre javuM nahIM kema ke tyAM eka moTo mahAkALa vikarALa sApa rahe che. kaMI evuM thAya nahi ke tame tyAM jAo ane tenI lapeTamAM AvIne tamAruM mRtyu thaI jAya. te tene A vAtamAM kaMIka rahasya ce kkasa hovuM joIe. eTalA mATe A rahasya vize tyAM jaIne ApaNe kaMIka jANavuM te joIe ja, Ama paraspara vicAra karIne teoe tyAM javAne makakama vicAra paNa karI ja lIdhe. For Private And Personal Use Only Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 9 mAkandidAraka varitanirUpaNam 609 taMtra - gamanamArge gandhaH 'giddhAi ' nirghAvati=sAvegaM samAyAti kIdRzo gandhaH 1 ityAha-' se jahAnAmae ' tad yathanAmakam - tathAhi - ' ahimaDei vA ' ahimRtaka iMti vA=mRtasarvakalevara miti vA yAtrat ' eto vi ' tasmAdapi mRtasarpAdikalenarAdapi ' aNittarAe cetra' aniSTatara eva = yannAmazravaNe'pi mano'tivikRtaM jAyate / tataH khalu tau mAkandikadArakau tenAzubhena gandhena 'abhibhUyasamANA ' abhimRtau vyAkula santau svakena uttarIyeNa= uttarAsaGgena 'dupaTTA' iti prasiddhena AsyaM = mukhaikadezarUpaM svasva nAsikAmityarthaH 'piti ' vidhattaH =samAcchAdayataH, pidhAya = nAsikAmAcchAdya yatraiva dAkSiNAtyo vanapaNDastatraivopAganau / tatra khalu unhoMne Apasa meM nizcita bhI kara liyaa| ( paDiNittA jeNeva dakkhi pille vaNasaMDe teNeva pahAretya gamaNAe - taraNaM gaMdhe niddhAti se jahA nAmae ahimaDeivA jAva atirAe ceva, taraNaM te mAgaMdiyadArayA teNaM asubheNa gaMdhegaM abhibhUSA samANA bhaehi 2 uttarijjehiM AsAti piheti 2 jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva uvAgayA tatthaNaM mahaM egaM AghAyaNaM pAsaMti ) vicAra nizcita kara phira ve donoM jahAM dakSiNadizA sambandhI yanaSaMDa thA usa ora cala diyaa| calate 2 unheM mArga meM bahuta baDI durgandha aaii| jaiso durgaMdha mRta sarpa Adi sar3e hue kalevara se AtI hai usase bhI adhika aniSTatara vaha durgandha thI / isa ke anantara una donoM mAkaMdike dArakoM ne usa azubha gaMdha se vyAkula hokara apane apane mukha ke eka dezarUpa bhAga nAsikA ko dupaMTU ke eka deza se Dhaka liyaa| r3haka kara phira ve dakSiNa dizA saMbandhI ( paDiNittA jeNetra dAkkhiNille vaNasaMDe teNetra pahArettha gamaNAra - taraNaM gaMdhe, niddhAti se jahA nAmae adimaDeivA jAva aNidvatarAe cetra taraNaM te mArgadiya dArayA te asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM2 uttarijjehiM AsAtiM piheMti 2 jeNetra dAkkhiNille vaDe teNeva uvAgayA tatthaNaM mahaM egaM AdhAyaNaM pAsaMti) ane tyAra pachI te ane je tarapha dakSiNa dizA saMbaMdhI vanakhaMDa hatA te tarapha ravAnA thayA. rastAmAM cAlatAM cAlatAM tene ekadama kharAba dudha AvI. marIne saDI gayelA sApanA zarIranI ja jevI aniSTatA dudha hAya che tevI ja te durgaMdha paNa hatI. mAkadI dArakeAe te azubha gadhathI vyAkuLa thaIne potAnA meAMnA eka deza rUpa bhAga nAkane khesanA cheDAthI DhAMkI dIdhuM. DhAMkIne teo AgaLa dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM gayA. tyAM jatAM ja teoe eka zULI caDhAvavAnI jagyA jeI. yA 77 For Private And Personal Use Only Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 1 610 jJAtAdharmakathAsUtre = , madekam ' AghAyaNa' AghAtanam = AghAtasthAnaM vadhasthAnamityarthaH pazyataH, tat sthAnaM kIdRzam ? ityAha- 'aDiyarAsisayasaMkulaM ' asthirA zizatasakulam-asthanAM rAziH = puJja:, teSAM zata ni, taiH kulaM vyAptam bhImadarisaNija bhImadarzanI yam - darzanamAtre'pi bhayajanakam / punazca tatraikaM 'sulAitayaM' zUlAcitakaM =zUlAropitaM puruSaM 'kalugAI' karuNAni karaNAjanakAni kaTTAI' kaSTAni hRdayaduHkhotpAdakAni ' viramarAI' ' visvarANi=vikRtadhvanikAni vacanAni 'kujjamANaM ' kUjantam = avyaktarUpeNoccarantaM pazyataH / dRSTvA ca bhItau ' jAva' yAvat - yAvaccha- stautitrA prAptau udvignau iti, 'saMjAyabhayA ' saJjAtabhayau prAptabhayau tau yatra sa zucita puruSastropAgacchataH upAgatya taM zUlAcitaM puruSaisa vanaSaMDa meM gye| vahAM jAte hI unhoM ne eka zUlI caDhAnekA kA sthAna dekhA / (aparAsisayasaMkulaM bhImadarisaNijja egaMca tattha sUlAitarya purisaM kalugAI kaTThAI vissarAI kujjamANaM pAsaMti pAsittA bhIyA jAba saMjAtabhayA jeNeva se sUlAtiyapurise teNeva uvAgacchaMti) jisa meM saikaDoM haDDiyoM ke Dhera lage hue the| evaM jo dekhane meM bar3A bhayaprada thaa| vahIM para unhoM ne zUlI para caDhe hue eka puruSa ko dekhA jo bahuta burI taraha cillA cillA rahA thA / usake isa cillAne kI AvAja ko sunakara hRdaya meM dayA kA pravAha bahane laga jAto thA / sAtha 2 meM cittameM duHkha bhI hone lagatA thA / usako dekhakara ye donoM bhayabhIta ho gaye / zrAsa evaM udvega se yukta bana gye| isI sthiti meM ye donoM jahAM vaha zUlIpara caDhA huA puruSa thA, vahAM pahUce ( uvAgacchittA) vahAM pahu~ca kara (taM sulAiyaM evaM bayAsI) unhoM ne usa zUlAropita manuSya se isa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ayi sisayasaMkulaM bhImadarasaNijjaM egaM ca tattha sUlAitayaM purisaM kaluNAI kaTThAI kujnamANaM pAsaMti pAsittA bhIyA jAtra saMjAtamayA jeNeva se sUlAtiyapurise teNetra nagacchaMti ) tyAM sekaDA hADakAMonA DhagalA paDyA hatA. tyAMnuM dRzya ekadama bhayaprada hatuM. teoe tyAM zULI upara caDhelA eka mANasane joye ke je bahuja kharAba rIte karuNu kra Mdana karI rahyo hatA. tenI karuNA bharyA avAjane sAMbhaLIne hRdayamAM dayAnA pravAha vahevA lAgatA hatA. ane sAthe sAthe tenI evI durdazA joIne manamAM duHkha pazu thatuM hatuM. tee ane tene joine DarI gayA. trAsa ane udvega yukta thaI gayA. A pramANe tee ane jyAM te mANasa zULI upara baTaDI rahyo hato tyAM gayA. ( ubagacchatA ) tyAM bahane ( taM sUla iyaM evaM bayAsI ) tethe zUjI upara saTatA mANusane yA prabhAo uchu } For Private And Personal Use Only Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 9 mAndidArakacaritanirUpaNam mevamavAdiSTAm - etatkhalu he devAnupriya ! kasyAghAtanaM vadhasthAnam ? tvaM ca khalu ko'pi kuto vA kasmAtsthAnAt iha havyamAgataH samAgataH ? kena vA imAmetapAmApatti prApitaH ? / tataH khalu sa zUlAcittakaH zUlAropitaH puruSo mAkandika dArakAvevamavadat-evaM khalu he devAnupriyo ratnadvIpadevatAyA AghAtanaM-ratnadvIpa devatayA sthApitaM vadhasthAnam-ahaM khalu he devAnupriyau ! jambUdvIpAt-jambUdvIpA: bhidhAnAd dvIpAda bhAratAd varSA=bharatakSetrAt kAkandInagaryA ' pAsavANiyae' azvavANijakA azvavyApArI vipulaM 'paNiyabhAMDaM' paNitabhANDavikreya vastujAtam , AdAya gRhItvA potabahanena lavaNasamudram 'ovAe ' avayAtaH bhavagAprakAra kahA-(esa NaM devANuppiyA! kassAghayaNe tumaM ca NaM kekaovA ihaM hancamAgae keNa vA imeyArUbaMAvattipAvie ? taeNaM se sUlAiyae purise mAgaMdiyadArae evaMvayAsI-esaNaM devANuppiyA! rayaNadIva devayAe AghayaNe ahaNNaM devANuppiyA ! jaMbUddIvAo dIvAo bhArahAovAsAo kAgaMdIe AsavANiyAe vipulaM paNiya bhaMDamAyAe pohavahaNeNaM lavaNasamuI ovAe) he devAnupriya ! 'kassAdhayaNe' yaha zalI sthAna kisakA haiN| tuma kauna ho? yahAM kahAMse Aye ho ? aura kisane tumheM isa ApattimeM DAlA hai| una kI isa bAta ko sunakara usa zalAropita puruSa ne una donoM mAkaMdI-dArakoM se isa prakAra kahA-he devAnupriyoM ! yaha zUlI sthAna rayaNAdevIkA hai,meM he devAnupriyo ! jaMbudvIpa nAma ke dvIpameM vartamAna bharata kSetrastha kAkaMdI nAma kI nagarI kA nivAsI azvavaNika-ghoDoM kA vyApArI huuN| maiM vahAM se kriyavastu samUha ko lekara naukAdvArA isa ___ (taeNaM devANuppiyA ! kassAghayaNe tumaM ca NaM ke kaovA ihaM hannamAgae keNavA imeyArUvaM AvattiM pAvie ? taeNaM se mUlAiyae purise mAgaMdiyadArae evaM vayAsI- esaNaM devANuppiyA ! rayaNadIvadevayAe AghayaNe ahaNaM devANu. piyA ! jaMbU dIvAo dIvA-o bhAradAo vAsAo kAradIe AsavANi pAe vipulaM pANiya bhaMDamAyAe pomavaha geNaM lavaNa samudaM oyAe ) / he devAnupriya! A zULa sthAna konuM che ? tame keNa che? ahIM tame . kyAMthI AvyA che ? ane keNe tamArI AvI hAlata karI che? teonI vAta sAMbhaLIne thaLI upara laTakatA mANase mAkaMdIdArane A pramANe kahyuM ke he devAnupriyo ! ! 2jii-2thaa| 2ya! che. vAnupriyo ! hu dIpa nAmanA dvIpamAM vidyamAna bharatakSetrane kAkaMdA nAmanI nagarIne rahIza chuM. huM azva vaNika-gheDAne vepArI-chuM. tyAMthI huM vecANanI vastuo sAthe laIne nA153 An any samudramA yAtrA 42te. mA0 .. ( taNaM bhaI poSa For Private And Personal Use Only Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hotAdharmakadAsatre hitavAn / tataH khalu ahaM ' pottAhaNavitra toe' potavahanavipattau, naukAyaryA bhagnAmaM satyAM nibuDa bhaMDasAre' nibruDitabhANDasAraH jalanimagnavastu pAraH, ekaM phalakakhaNDamAsAdayAmi / tataH khalvahaM 'ubbujjhamANe 2 ukhudhyamAnaH 2 utaran 2 ratnadvIpAnte-ratnadvIpasamIpe khalu 'saMbUDhe ' saMvyUDhaH tIraM mAptaH / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA mAm ' ohiNA' adhinA=adhijJAnena pazyati, dRSTvA mAM gRti, gRhItvA mayA sAI vipulAn bhogamogAn zabdAdiviSayAn 'bhunamANI' bhunAnA ' viharai ' viharati Astesma / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA, anyadA kadAcina 'ahAlahusagaMsi' yathAlaghusvake yathAprakArake laghusvarUpe stokamAne'parAdhe parikupi. lakhaNasamudra meM uttarA (taeNaM ahaM poyavahaNavivattIe) bhAgyavazAt merI naukA isa samudra meM TakarA jAne se dUdhagaI / (nibuhubhaMDasAre ege phalagakhaMDaM AsAemi) isa taraha jisakA samasta vastusAra jalanimagna ho cukA hai aise mujhe vahIM para eka kASThaphalaka prApta ho gayA / (taeNaM ahaM ubujjhamANe2 rayaNadIvaM teNaM saMvuDe) usakI mahAyatAse tairatAhuAmaiM isa ratnadvIpake pAsa aaphuNcaa| (taeNaM sArayaNadIvadevayA mamaMohiNA posaha) itane meM usa ratnadvIpadevI ne mujhe apane avadhijJAna se dekha liyA(pAsittA mamaM gehaha, geNhittA mae saddhiM vipulAI bhogabhogAI bhuMja mANI viharai taeNaMsArayaNadIvadevayA apagayA kayAiM ahAlahusagaMsi aparAhaMsi parikuviyA samANI mamaM eyArUvaM Avatti pAvei taM na jjahaNaM devANuppiyA ! tumhaMpi imesi sarIra gANaM kA maNNe AvattI bhavissaha ?) dekhakara usane mujhe apane pAsa rakha liyaa| rakhakara mere sAtha usane mana cAhe khUba kArabhogoMko bhogaa| kisI eka bahaNaM vivattoe ) durbhAgyathI bhArI nAva 2mA samudramA matha ne bhI i. (nibbuibhaMDasAre egaM phalaga-khaMDaM AsAemi ) mA rIte vayAnI mdhii|| vastuo jyAre pANImAM DUbI gaI tyAre pANImAM ja eka lAkaDuM mane maLI gayu. ( taeNaM ahaM ubujjhamANe 2 rayaNadIvaM teNaM saMvUDe ) tenA 652 tarata mA 2ladIpanI pAse mAnI paDAvyA. ( taeNaM sA rayaNadovadevayA mamaM ohiNA pAsai) meTama te 29nadI5 vIme bhane potAnA vijJAnayI ne sIdhI. (pAsittA mamaM geNhai, geNhittA mae saddhiM vipulAI bhogabhogAiM bhuMjamANI viharai taeNaM sA rayaNadIvadevayA aNNayA kayAI ahAlahupagaMsi avarAhasi parikuviyA samANI mamaM eyArUvaM AvattiM pAvei taM na Najjati NaM devANuppiyA ! tumhaMpi imesi saroragANaM kAmaNNe AvattI bhavissai ? ) jaIne teNe mane pitAnI pAse rAkhI lIdhuM ane rAkhIne mArI sAthe For Private And Personal Use Only Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir narrataff a0 8 mAkandidArakacaritanirUpaNam vA satI mAmedra gamApatiM prApayati tana jJAyate khaDu he devAnumiyo / yuvayorapyanayoH zarIrayoH kA= kIdRzI ApattirbhAviSyati / iti 'manne' manye cintayAmi / tataH khausa zUlAcita puruSastau mAkandikadArakau evama gIt-papa khala he devAnupriyo ! paurastye vanapaNDe zailakasya yakSasya yajJAyatane zailako nAma azvasamaya mere dvArA usakA thor3A sA aparAdha bana gayA so usa thor3e se aparAdha ke bana jAne para vaha bahuta adhika kupita ho gaI / kupita hokara usane jhe phira isa vipatti meM DAla diyA hai / ataH hai devAnupriyoM / tuma donoM ke zarIra kI bhI kaisI dazA hogI yaha kauna jAna sakatA hai - maiM isIkA vicAra kararahA hU~ / (taeNaM te mArgIiyadArayA tassa sulAiyAsa aMti eyama socyA gisamma baliya raM bhIyA jAva saMjAyabhayA sUlAisayaM purisaM evaM vayAsI) isa taraha usa zUlAropita puruSa ke mukha se isa bAta ko sunakara aura usakA acchI taraha hRdaya se vicAra kara ve donoM mAkaMdI-dAraka citatara- atyaMtabhayabhIta ho gaye yAvat bhayatrasta hokara unhoM ne phira usa zUlAropita purUSa se isa prakAra kahA ( kahaNaM devANupiyA ! amhe rayaNadIva devayAe hatthAo sAhasthi tthirijjAmo ? ) he devAnupriya ! hama loga kaise isa rayaNA devI ke hAtha se zIghra sAkSAt chUTa sakate haiM- ( taraNaM se sulAie purise te mAgaMdiya0 evaM vayAsI esaNaM devANu liyA ! pura teNe IcchA mujaba kAma lAge! bhagavyA. kAI eka vakhate mArAthI saheja bhUla thaI gaI. te mArI saheja bhUlathI paNa atyadhika gusse thaI gaI ane teNe tyAra pachI mArI AvI hAlata karI che. ethI he devAnupriye ! tamArA zarIranI paNa zI dazA thaze ? te kANu jANI zake tema che. hu atyAre eja vicAra karI rahyo chuM. ( taraNaM te mArgadiyadArayA tassa mUlAzyagarUpa aMtie eyama soccA Nisamma baliyataraM bhIyA jAva saMjAyabhayA sUlAisa purisaM evaM vayAsI ) A zULI upara laTakatA mANasanA mAMthI A badhI vigata jANIne tenA upara khUba ja gaMbhIratAthI vicAra karIne tee ane mArkadI dArA khUtra ja-bhayabhIta thaI gayA. yAvatu bhayaMtrasta thaine tee baMnee zuLI upara laTakatA mANasane A pramANe kahyuM ke ( devANupiyA ! amhe raNadIpa devayA hatthAo sAhasthi pittharijjAmo) he devAnupriya! rayaNA devInA hAthamAMthI ame jaldI kevI rIte mukta thaI zakIe ? For Private And Personal Use Only Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAkathAjasatrai rUpadhArI yakSaH parivasati vartate / tataH khalu sa zailako yakSaH 'coisaTTamudiTTapuNmamAsiNIsu' caturdazyaSTamyudiSTapaurNamAsISu-caturdazyAmaSTamyAm 'uddiSTa' tti amAvAsyAyAM pUrNimAyAM ca tithau ' Agayasamae ' Agatasamaye-AsannIbhUtA. vasare pattasamae ' prAptasamaye upalabdhAvasare sAkSAdevAvasare, yathocitasamayaM sampApyetyarthaH mahatA mahatA zabdena-uccaiH svareNa evaM vadati- ke tArayAmi ? kaM pAlayAmi-rakSayAmi?, iti, ' taM' tat tasmAt gacchataM khalu yuvAM he devAnupiyauM ! paurastyaM vanaSaNDaM, zailakasya yakSasya 'maharihaM ' mahAhI mahAyogyAM 'pupphacaNiya' cchimirale vaNasaMDe selagassa jakhasta jakkhAyayaNe selae nAmaM A. saruvadhArI javakhe parivasai) una kI isa prakAra kI bAta sunakara usa zulAropita purUSa ne una mAkaMdI dArakoM se isa prakAra kahA / he devAnu miyoM ! pUrva dizA kI vanaSaMDa meM eka zailakayakSa kA yakSAyatana hai| usa meM azvarUpa dhArI zailaka nAmakA yakSa rahatA hai| (taeNaM se selae jakkhe coddasaTTamuhiThThapuNNamAsiNIsu Agayasamae pattasamae mahayAra saddeNaM evaM vayai, kaM tArayAmi, kaMgalayAmi ? taM gacchaha gaM tumbhe devANu piyA ! puracchimilla varNasaMDaM selagassa jakkhassa maharihaM puSphaccaNiya kareha, karitA jANupAyavaDiyA paMjali uDA viNa eNaM pajjuvAsamANA ciTThaha, jAheNa se lae jarakhe Agatasamae pataptamae evaM vadejjA ke tArayAmi ka pAlayAmi ? tAhe tumbhe vyaha amhe tArayAhi amhe pAla yAhi ) vaha zailaka yakSa caturdazI, aSTamI, amAvasyA evaM pUrNamAsI (taeNaM se mUlAiyae purise te mAgaMdiya0 evaM vagasI esa gaMdevANuppiyA! purAcchimille vaNasaMDe selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe selae nAma AsarUna dhArI jakkhe parivasai) teonI A pramANenI vAta sAMbhaLIne te zULI upara laTakatA puruSe mArkadI dArakone kahyuM ke he devAnupriye ! pUrva dizAnA vanakhaMDamAM eka zelaka yakSanuM yakSAyatana che. tyAM avarUpadhArI zailaka nAme yakSa rahe che. (taeNaM se selae jakkhe codayapuddidaguNNa nAsigIsu Agayasamae patta samae madhyA 2 saNa evaM va i. kaM tArayAmi kaM pAlapAni ? taM gacchaha Na taba devANupiyA ! puracchimillaM vaga saMDe se lagasa jakhamsa maharihaM puppha ziyaM kareha, karitA jANugAyavaDiyA paMjaliuDA viNaeNaM panjusamANA ciTTA, jAheNaM selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vadejnA ke tArayAmi ke pALayAmi ? vAhe tumbhe vayaha amhe tArayAhi amhe pAlayAdi) For Private And Personal Use Only Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 9 mAkandidAra kacaritanirUpaNama 115 puSyAcanikAM kurutaM, kRtvA jAnupAdapatitI-jAnunIpAdauca bhUmau nidhAya vinamrI. bhUtau paMjaliuDA' prAJjalipuTau saMyojitakara puTau, hastau saMyojyetyarthaH 'viNaeNaM' vinayena-namrabhAvena 'pajjuvAsabhANA' paryupAsInau-ta se vamAnau tiSThatam , yadA khalu sa zailako yakSa Agatasamaye avasare samAgate prAptamamaye upalabdhAsavare evaM vadet-'ke tArayAmi kaM pAlayAmi ? ' iti. tadA yuvAM vadatam-he zailaka yakSa ! AvAM tAraya, AvAM pAlaya / zailako 'bhe' yuvAbhyAmArAdhito yakSaH 'paraM' samarthaH, sa yuga ratnadvIpadevatAyA hastAt ' sAhatyi ' sAkSAt NityArejA' nistArayiSyati pAraM neSyati, saGkaTAnmocayiSyatItyarthaH, anyathA evamakaraNe meM yuyoH na jAnAmi anayoH zarIrayoH kA-kITazo ApattirbhaviSyati , iti 'manne' manye ahaM cintayAmi / / sU. 5 // ke dina ucita samaya prApta hone para baDe jora 2 se aisA kahatA hai ki maiM kisako tArUM kisakI rakSA karU~ ? isa liye he devAnupriyo! tuma donoM pUrva dizA maMbandhI vanaSaMDa meM jAo aura vahAM usa zalaka yakSa kI ArAdhanA kro| ArAdhana karake phira usa ke samakSa dono ghuTanoM ko aura pairoM ko Tekakara- bhUmipara rakhakara- atyannaname hue ghaDe vinaya ke sAtha donoM hAthoM ko jor3a kara usakI upAsanA karane meM laga jAoM / jaya vaha zailaka yakSa avasara Ane para vaisA kahe ki maiM kise tArUM kise rakSita karU ? to tuma donoM kahanA he zailaka yakSa ! hama donoM ko yahAM se tAroM hamArI rakSA kro| (selae bhe jakkhe para rayaNa dIva devayAe hatthAo sAhatyi NityArejjA aNNahA bhe na yANAmi imemi saroragANaM kA maNNe AvaI bhavissaha) isa taraha tuma te zelaka yakSa caza, AThama, amAvasyA ane pUnamanA divase ucita samaya prApta thatAM bahu moTethI A pramANe kahe che ke kone huM pAra pahoMcADuM ? kenI huM rakSA karUM ? eTalA mATe he devAnupriyo ! tame bane pUrva dizAnA vanakhaMDamAM jAo ane tyAM te phalaka yakSanI ArAdhanA karo. AgadhanA karIne tenI sAme ane ghUMTaNa ane page TekAne ghaNuM ja namra zabdamAM vinayanI sAthe baMne hAtha joDIne tenI upAsanA karavA lAge, jyAre te zailaka-yakSa samaya AvatAM A pramANe kahevA lAge ke kone huM pAra utAruM ane kenI rakSA karUM? tyAre tame baMne vinaMtI karatAM kaheje ke-he laka yakSa ! ame baMnene ahIMthI pAra utAro amArI rakSA karo. selae bhe jakkhe para rayaNadIvadevayAe hatthAo sAhasthi NitthArejjA aNNahA bhe na yANAmi imesi sarIragANaM kA maNNe AvaI bhavissai). For Private And Personal Use Only Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathA ___ mUlam-taeNaM te mAgaMdiya0 tassa sUlAiyassa aMtie eyama soccA nisamma sigdhaM caMDaM cavalaM turiyaM beiyaM jeNeva puracchimille vaNasaMDe jeNeva pokkhariNi teNeva uvA0 pokkhariNi ogAhatira jalamajjaNaM karotira jAI tattha uppalAiM jAva geNhaMti2 jeNeva selagassa jakkhassa jakkhA. yayaNe neNeva u02 Aloe paNAmaM karotira maharihaM pupphaccaNiyaM kareMti2 jANupAyavaDiyA sussUsamANA NamaMsamANA pajjuvAsaMti, taeNaM se selae jakkhe Agatasamaye pattasamae evaM vayAsI-kaM tArayAmi kaM pAlayAmi ?, taeNaM te mAgaMdiyadArayA uTTAe uTuMti uhittA karayala0 evaM vayAsI -evaM khalu devANuppiyA ! tubhaM mae saddhi lavaNasamuI majha2 vIivayamaNANaM sA rayaNadIvadevayA pAvA caMDA rudA khudA sAhasiyA bahuhiM kharaehi ya mauehi ya aNulomehi ya paDilomehi ya siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya upasarga karehiha, taM jai NaM tubbhe devANuppiyA! rayaNadIvadevayAe eyamaTuM ADhAha vA pariyANaha vA avayakkhaha vA donoM ke dvAga ArAdhina huo vaha zailA yakSa tuma donoM ke rayaNAdevI ke hAtha se sAkSAt nistArita karavA degA-arthAt usa ke saMkaTa se tumhe chuDavA degA-nahI to kauna kaha sakatA hai ki tumhAre zarIra kI kyA dazA ho| meM hamI dhAna kA vicAra kara rahA huuN| mUtra "5" A pramANe tamArA vaDe ArAdhAyelA te zailaka yakSa raNa devInA lapeTa. mAMthI sAkSAt tane baMnene mukta karaze. eTale ke tene saMkaTamAMthI tamane te choDAvaze. nahitara tamArA zarIranI zI dazA thaze ? te koNa jANI zake tama cha. piyAra 42 rahyo chuH // sUtra "5" // For Private And Personal Use Only Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 bha0 9 mAkandidAraka paritanirUpaNam to bhe ahaM piTThAto vihuNAmi, ahaNaM tubbhe rayaNadIvadevayA eyamahaM No ADhAha No pariyANaha No avayakkhahato bhe raNadIvedevayA hatthAo sAhatthi NitthAremi, taeNaM te mArgadiyadArayA selagaM jakkhaM evaM vayAsI japaNaM devANuppiyA ! vaissai tassaNaM uvavAyavayaNidde se ciTThissAmo, taeNaM se selae jakkhe uttarapuratthimaM disIbhAgaM avakkamai2 veDavviyasa mugdhAeNaM samohaNai samohaNittA saMkhejAiM joyaNAI daMDa nissarei nissaritA doccaM piveubviya samu0 2egaM mahaM AsarUvaM viuvvai2 te mArgadiyadArae evaM vayAsI-haM bho mArgadiyA ! Aruha NaM devAppiyA ! mama piTThesi, tapaNaM te mAgaMdiya0 ha0 selagassa jakkhassa paNAmaM kareMtira selagasta piTThi duruDhA, taraNaM se selae te mArgadiya0 durUDhe jANittA sattatAlapyamANamettAI uDDuM vehAsaM uppayati, uppaintA ya are ukkihAe turiyAe devagaIe lavaNasamudaM majjhamajjheNaM jeNeva jaMbUdIva dIve jeNeva bhArahevAse jeNeva caMpAnayarI teNeva pahArettha gamaNAe // sU0 6 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA- ' taraNaM te ' ityAdi / 'tapaNaM' tataH khalu tau mAkandikadArakau tasya zUlAcitakasthAntike etamartha zrutvA nizamya zIghraM caNDa = pravalaM, capalaM, ' taraNaM te mAgaMdiya0 ' ityAdi / 6 taNaM te mAgaMdiya ' ityAdi / TIkArtha - ( nae) isake bAda (te mAgaMdiya dArayA) ve donoM mAkaMdI ke dAraka (tasma khulAiyassa aMtie eyamahaM socvA ) usa zUlAropita ( tassa rAi thA 78 617 TIartha (taNaM) tyArapachI (te mArga diyadArayA) tetheo mane bhAuhI hAra ame atie eyamaTThe soccA ) zUNI upara baTatA yu3SanI vAta For Private And Personal Use Only Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 618 jJAtAdharmakathAsUtre 3 tvaritaM, ' veiyaM ' vegitaM = savegaM yathAsyAttathA zIghrAtizIghramityarthaH yacaiva paurarasyaM vanapaNDa yatraiva puSkariNI=vApI tatraivopAgacchataH, upAgatya puSkariNImavagAdete = antaH pravizataH, avagAhya jalamajjanaM = jalasnAnaM kurutaH, kRtvA yAni tatra utpalAni vA padmAni vA yAvara gRhNItaH, gRhIlA yaMtra zailakasya yakSasya yakSAya - tanaM tatraivopAgacchati, upAgatya ' Aloe' Aloke yakSadarzane sati praNAmaM kurutaH kRtvA mahAI - mahAyogyAM puSpArcanikAM kurutaH, kRkhA jAnupAdapatitau = vinamrakA 'sussamANA' zuzrUSamANau yakSasevAM kurtrANau ' NamaMsamANA ' namasyantau = namaskAraM kurvANau ' pajjuvAsaMti' paryupAsAtesma, sevAM kRtavantau / tataH khaluH sa zailako yakSa Agatasamaye prAptasamaye evamavAdIt -' kaM tArayAmi kaMpAlApuruSa ke mukha seM isa bAta ko sunakara (nisamma ) aura use apane cipsa meM nizcita kara (sigdhaM caMDaM cavalaM turiya veiya jeNeva puracchi mille vaNasa De jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchaha, uvAgacchitA pokkhariNI ogAhaMti, ogAhitA jalamajjaNa kareMti, karitA jAI tattha - uppalAI jAtra gevha ti, gevhintA jeNeva selagassa jakkhassa jakvAyayaNe teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA Aloe paNAma kareMti ) zIghra hI vahAM se bahuta jaldI svarAyukta bana jaldI 2 daur3ate hue se hokara jahAM vaha pUrva dizA saMbandhI vanaSaMDa - tathA puSkariNI thI vahAM Aye / vahA~ Akara unhoMne puSkariNI meM avagAhana kiyA phira snAna kiyA / phira usa se kamala the vahAM se liyA aura lekara jahAM zailaka yakSa kA yakSAyatana thA usa ora cala diye| vahAM pahu~cate hI unhoMne yakSa ke dikhalAI par3ate namaskAra kiyA / ( karitA maharihaM sAMlajIne (nisamma ) ane tene potAnA manamAM usAvIne ( sigghaM caMDa cavalaM turiyaM veiyaM jeNetra puracchimillo vaNasaMDe jeNeva pokkha riNI teNeva uvAgacchara unAgacchittA pokkhariNI ogAhaMti, ogAhittA jala majjaNaM kareMti, karitA jAI tattha uppalAI jAva geNhaMti, geNDittA jeNeva selagassa jakkhassaM jakvAyayaNe teNeva utrAgacchaMti, uvAgacchittA Aloe paNAmaM kareMti ) satvare tyAMthI zIghra cAlathI doDatA doDatA jyAM te pUrva dizA sabaMdhI vanakhaMDa temaja puSkaraNI hatI tyAM paheAMcyA. tyAM paheAMcIne teo puSkaraNImAM utaryAM ane snAna karyuM. puSkaraNImAM jeTalAM kamaLA khIlelAM hatAM teone laI lIdhAM ane tyAra pachI zailaka yakSanA yakSAyatana tarapha ravAnA thayA. tyAM pahAMcIne teoe cakSanI sAme jatAM ja namana karyuM For Private And Personal Use Only Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 9 mAkamdidAraka paritanirUpaNam // yAmi ? ' iti / tataH khalu tau mAkandikadArako ' uDhAe ' utthayA svakIyosthAnazaktyA -- uti ' uttiSThataH, utthAya karatalaparigRhItaM ziraAvata dazanakhaM mastake'ali kRtvA evamavAdiSTAm-'AvAM tAraya, AvAM pAlaya ' iti / tataH khalu sa zailako yakSastau mAkandikadArako evamavAdIt-evaM khalu he devAnupriyo ! yuvayo mayA sAI lavaNasamudra madhyamadhyena antarAmArgeNa 'vIivayamANANaM ' vyatipuSkacaNiyaM kareMti-karitA jANu pAyavaDiyA sussUsamANA NamaMsamANA pajjuvAsaMti, taeNaM se selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vayAsI-kaM tArayAmi kaM pAlayAmi taeNaM te mAgaMdiyadArayA udAe uTheti uhittA karayala0 evaM vayAsI-amhe tArayAhiM amheM pAlayAhi ) namaskAra kara phira unhoM ne usa kI aaraadhnaa-kii| ArAdhana kara ke phira ve donoM apane ghuTane aura paira Teka kara usa ke caraNoM para par3a gye| isa prakAra ghAra 2 usa kI sevA karate hue ve vahAM rahane lage-jaya ucita avasara prApta huA aura usa zailakayakSa ne aisA kahA-kimaiM kisa ko tArU, kisa ko pAra utArU~-to usI samaya uTha kara ina donoM mAkaMdI dArakoM ne usa se donoM hAtha jor3a kara aisA kahA-Apa hameM tAriye hameM pAra utAriye-(taeNaM se selae jakkhe te mAgaMdiya0 evaM vayAsI ) usa donoM mAkaMdI-dArakoM ko isa bAta ko sunakara usa zailaka yakSa ne una se aisA kaho- ( evaM khalu devANupiyA! tumbhaM maesaddhi lavaNasamudaM majjhaM 2 vIivayamaNANaM sA rayagadIvadevayA (karitA maharihaM puScagiyaM kareMti-karitA jANupAyavaDiyA susvamamANA NamaMsamANA pajjuvAsaMti, taeNaM se selae jakkhe Agata samae pattasamae evaM vayAsI kaM tArayAmi kaM pAlayAmi taeNaM te mAgaMdiya dArayA uThAe uTheti uhitA karayala0 evaM vayAsI- amhe tArayAhiM amheM pAlayAhi ) namana karIne teoe tenI ArAdhanA karI. ArAdhanA karIne teo baMne jamIna upara ghUMTaNa TekIne tene caraNamAM ALeTI gayA. A rIte vAraMvAra tenI upAsanA karatAM teo baMne tyAM ja rahevA lAgyA. jyAre ucita samaya Avyo tyAre zailaka yakSe ema kahyuM-ke kene huM tAruM ane kene pAra utAre tarata ja mArkadI dArako UbhA thayA ane baMne hAtha joDIne yakSane vinaMtI 421 // vAyA tame sabhane // 2 // mane pAra utAre. (taraNa se selae jakse te ma diya0 eva vayAsI) ne bha nI vinatI samajAna zaikSa yakSe ene kahyuM ke - (evaM khalu devANuppiyA tumbhaM mae sadi lavaNasamuI majnaM 2 bIiyavayamANA For Private And Personal Use Only Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phara0 zAnadharmakathAsUtre ' vrajato : = gacchato satoH sA ratnadvIpadevatA pApA = pApiSTA caNDA= kopazIlA, rudrA= krUrA kSudrA= tucchasvabhAvA sAhasikA avicAritakAriNI bahubhiH 'kharae hiya' kharakaiH = kaThoraiH, 'mahiya ' mRkaiH sukomalaiH, 'aNukomediya ' atulomai := kharakaiH=kaThoraiH, manonukUle:, ' paDilo meDiva ' pratilomaiH = manaH pratikUlabhUtaizva ' siMgArehiya zRGgAraiH kAmarAgajanakeH 'kaluNehiya' karuNaiH karaNAjanakaizva 'uvasaggehiya ' upasagai:- upasargajanakavacanaiH 'uvasaggaM ' upargam = utpAtaM 'karehii ' kariSyati, tad yadi khalu yuvAM he devAnupriyo / ratnadvopadevatAyA etamartham ' ADhAvA' AdipAvA caMDA ruddA khuddA sAhasiyA, bahUhiM kharaehiM ya mauehiM ya aNulomehi ya paDilomehi ya siMgArehi ya kaluNehiM ya uvasaggehiM ya uvasaggaM karehii ) he devAnupriyo ! tuma loga mere sAtha lavaNa samudra meM bIcoM bIca ke mArga se hokara calo usa samaya vaha pApiSTha, kopazIla, krUra, kSudra evaM avicArita kAriNI rayagA devI tumhAre Upara aneka kaThora, sukomala, manonukUla, manaH pratikUla kAmarAga janaka evaM karuNotpAdaka aise upasarga bacanoM dvArA uvasarga-utpAta kregii| (taM jahaNaM tumbhe devANupiyA ! rayaNAdIva devayAe eyamahaM ADhAha vA pariyANaha vA avayakkhaha vA to bhe ahaM pidvAto vihRNAmi ahaNaM tubhe ragaga dIva devayAe eyamahaM No ADhAha No pariyANaha No avayavaha to me rayaNa dIva devayA hatthAo - sAhasthi Nittharemi ) so yadi he devAnupriyo ! tuma loga rayaNA devI ke isa upasarga rUpa artha ko Adara kI dRSTi se NaM sA rayaNadIvadevayA pAtrA caMDA rudA khuddA sAhasiyA, bahUhiM kharaehiM ya mahiM ya aNulohi ya paDilome hi ya sigArehi ya kaluhiMya uvasagge hiM ya uvasaggaM karehis ) he devAnupriye ! mArI sAthe lavaNu samudranI vaccenA mArgomAM thaIne tame cAlazeA te vakhate te pApiSTa, kApazIla, krUra, kSudra ane atricAritakAriNI zyaNAdevI ghaNA kaThora, sukeAmaLa, managamatA, manane pratikUla, kAmarAgane utpanna karanArA ane karuNeAtpAdaka upasa vacane vaDe upasa-utpAta karaze. ( taM jaiNaM tubbhe devANupiyA ! rayaNadIvadevayAe eyama ADhAvA pariyANavA avayakkhahavA to bhe ahaM pidvAto vihaNAmi ahaNaM tubbhe rayaNadItra devayAe eyama No AdAha No pariyANAha No atrayakkhaha to bhe rayaNadIvadevayA itthAo sAhatthi Nittharemi ) jo huM devAtupriyA ! tame leAkeA rayA devInA A upasaga rUpa ane sanmAnanI dRSTie jethI eTale ke tenA vacanane tame satkAraze, svIkAraze For Private And Personal Use Only Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAregAmRtavaSiNI TI0 me0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam 19 yethe tadAdaraM kariSyathaH, vA athavA 'pariyANahavA' parijanIthA svIkariSyathaH vA, athavA 'avayakkhaha vA' pazyathaH= abalokayiSyathaH 'to' tadA 'bhe' yuvAmahaM 'piTThAtro' pRSThAt-mama pRSThabhAgAt 'vihuNAmi' vidhunAmi pAtayiSyAmi / atha khalu yadi yuvAM ratnadvIpadevatAyA etamartha no Adriyethe, no parijAnIyaH, 'no avayakkhaha' tAM prati no pazyataH, tadupasarga sahiyethe ityarthaH 'to' tadA 'bhe' yuvAM ratnadvIpadevatAhastAt ' sAhatthi' svahastena 'NityAremi' nistArayAmi-pAraM neSyAmi / tataH khalu tau mAkankidArako zailakaM yakSamevamavAdidhAmyaM kaJcana khalu he devAnupiya ! tvamArAdhyatvena vadiSyati, yaravalu 'yuzyorayamArAdhyaH' iti tasya khalu-tasyaiva upapAtanirdeze se vAvacanAjJAyAM 'cihissAmo' sthAsyAvaH kiMpunarbhavataH ! bhavadAjJAnusAreNaiva patiSyAvahe ityarthaH / tataH khalu sa zailako yakSaH 'uttarapurasthimaM' uttarapaurastyam IzAnakoNasambandhinaM 'disIbhArga' digbhAgam ' avakkamai ' apakrAmati gacchati apakramya vaikriyasamudaghAtena samavahanti, samavahatya kriyasamudghAtaM kRtvA saGkhyeyAni yojanAni yAvat saGkhyeyadekhoge-arthAt una vacanoM kA Adara karoge-unheM svIkAra karoge, una para dhyAna doge, to maiM apane pRSTha bhAgase tuma logako utAra dUgA-nIce paTaka dUMgA-aura yadi tuma loga usa rayaNAdevI ke isa upasarga rUpa artha kA Adara nahIM karoge,unheM svIkRta nahI karoge,usakI tarapha nahIM dekhoge -usake dvArA kRta upasargako sahana kara loge maiM tuma logoMko rayaNAdevI ke hAtha se dekhate 2 chuDA dNgaa| (taeNaM te mAgaMdiyadArayA selagaM jakkhaM evaMvayAsI-jaNNaM devANuppiyA! bahassaha tassaNaM uvavAyavayaNaNiise cihissomo, taeNaM se selae jakkhe uttarapurasthimaM disIbhAgaM avakamaha, avakkamittA veubviyasamugdhAraNa samohaNai 2 saMkhejAI joya. ane tenA upara vicAra karaze te huM pitAnI pITha uparathI tamane utArI pADIza ane nIce pheMkI daIza. ane jo tame baMne rayaNa devInA upasarga rUpa te vacanene Adara karaze nahi, svIkAraze nahi, tenI tarapha jozo nahi, te je kaMI paNa upasarga-utpAta-kare te tame khamI leze te huM tamane paNa devInA hAthamAMthI jotajotAmAM mukta karAvI daIza. (daeNaM te mAgaMdiyadArayA selagaM jakkhaM evaM vayAsI jaNa devANuppiyA! paissai tatsaNaM upavAyavayaNaNidese cidvissAmo, taeNaM se selae jakkhe uttarapurasthimaM disImAgaM avakkamaha avakamittA vebbiyasamugyAevaM samohaNatira For Private And Personal Use Only Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA yojanaparimitamityarthaH daNDa 'nissarei ' nissArayati, nismArya dvitIyamapivAra vaikriyasamudghAtena sanavAnti, samatrahatya-dvinIyavAraM vaikriyasamudghAtaM kRtvA eka mahat-azvarUpaM vikurvati-azvarUpasya vikugAM karotItyarthaH, vikurvitvA azvarUpaM kRtvA tau mAkandikadArako evamavadan-'haMbho' he devAnupriyo mAkandikadArako! NAI daMDa nissarei, nissarittA doccapi veuvviyasamu 0 2 egaM mahaM AsarUvaM viuvvai, 2 te mAgaMdiyadArae evaM vayAsI ) zalaka yakSa kI isa prakAra kI bAta sunakara una mAkaMdI dArakoM ne usa zailaka yakSa se phira isa prakAra se kahA-he devAnupriya ! Apa jisake liye hameM ArAdhyatvema kahegeM-hama loga usI kI sevA karane meM usI ke vacana mAna ne meM aura usI kI AjJAnusAra vartamAna karane meM laga jAyeMge to phira ApakI to bAta hI kyA hai / Apa to hama se jaise kaheMge hama loga sarva tho usI ke anusAra caleMge / isa ke bAda vaha zailaka yakSa IzAna koNa saMbandhI digbhAga kI ora gyaa| vahAM jAkara usa ne vaikriya samuddhAta se uttara vaikriya kI vikurvaNA kI-vikurvaNA kara ke phira usa ne apane AtmapradezoM kI saMkhyAta yojana paryaMta daNDAkora rUpa meM bAhira nikalA-nikAla kara ke phira duvArA bhI vaikriya samuddhAta kiyA aura phira eka bar3e bhArI azvarUpa kI usa ne vikurvaNoM kii| azvarUpa banAkara phira vaha una mAkaMhI dArakoM se bolAsaMkhenAI joyaNAI daMDaM nissarei, nissaritA doccapi veundhi samu0 2 egaM mahaM AsavaM viubai 2 te mAgaMdiya dArae evaM vayAsI) zailaka yakSanI A pramANe vAta sAMbhaLIne mArkazI dArakee tene kahyuM ke he devAnupriya! tame amane je kaMIne ArAdhavAne hukama karaze, ame loke tenI sevA karavAmAM, tenI ja AzA svIkAravAmAM ane tenI AjJA pramANe ja AcaraNa karavAmAM tatpara thaI jaIzuM tyAre tamArI te vAta ja zI kahevI ? tame amane jema kaheze tema ame saMpUrNa paNe anusarIzuM. tyArabAda zaileke yakSa IzAna koNanA digU bhAga tarapha gaye. tyAM jaIne teNe vaikiya samudravAtathI uttara vaikriyAnI viguNa karI ane vikarNavA karyA bAda teNe pitAne Atmapradezane saMkhyAta jana sudhI daMDAkAra rUpe bahAra kADhayA. bahAra kADhIne teNe bIjI vAra paNa vidiya samuddaghAta karyo ane tyAra pachI teNe eka bahu meTA azvarUpa (gheDAnA rUpa) nI vikuNA karI azvanuM rUpa banAvIne teNe mAMdakI For Private And Personal Use Only Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - manAradharmAmaSiNI TI0 ma0 9 mAndidAraphacaritanirUpaNam // ArohataM khalu yuvAM mama pRSTe / tataH khalu tau mAkandiAdArako hRSTa tuSTau zailakasya yakSasya praNAmaM kurutaH, kRtvA zailakasya pRSTaM durUdau pRSTa pradeze samArUDhau / tataH khalu sa zailakastau mAndikadArako dUrUDhau-svapRSTArUDhau jJAtvA 'sattaTTatAlappamA. emecAI' saptASTatAlapamANamAtrAn saptASTatAlakSaparimitAn gaganabhAgAna yAvat 'ur3a vehAsaM' UdhavihAyasi-uccairAkAze 'uppathai' utpatati, umpaittA, utpatya ca tayA prasiddhayA utkRSTayA tvaritayA devagatyA lavaNasamudraM madhyamadhyena yajaiva jambUdvIpo dvIpaH, yauva bhArato varSaH bharatakSetra, yauva campAnagarI tauva pradhAraati-gantuM pravRttaH / / suu06|| ( iM bho mAgaMdiyo / Aruha NaM devANuppiyA ! mama piTusi-taeNaM se mAgaMdiyA haTTa selagassa jakkhassa paNAmaM kareMti kasttiA selagassa piDiM durUDhA, taeNaM se selae te mAgaMdiyaH duruDhe jANittA saMttatAlappamANamettAI uDDUM vehAsaM uppayai, uppaittA ya tAeukiTAe turiyAe devagaIe lavaNasamuhaM majajhaM majheNaM jeNeva jaMbUrIve dIve jeNeva bhArahevAse jeNeva caMpA nayarI teNeva pahAretya gamaNAe ) are o devAnupriya mAkaMdI dArako ! tuma donoM merI pITha para caDha jaao| isa ke bAda ve donoM mAkaMdI dAraka harSita evaM saMtuSTa hote hue praNAma kara usa zailaka yakSa kI pITha para ArUDha ho gaye / jaba daulaka yakSa ne unheM apanI pITha para caDhA jAnA to jAnakara vaha sAta ATha tAla vRkSa pramANa barAbara kSetrameM Upara AkAza meM uchlaa| uchalakara phira vaha apanI prasiddha utkRSTa tvarAyukta devagati se labaNasamudra ke ThIka bIcoM (haM bho mAgaMdiyA ! AruhaNaM devANuppiyA ! mama piTThasi-taerNa te mAnadiya0 hadva0 selagassa javakhassa paNAmaM kareMti karittA selagassa pir3hi durUdA, taeNaM se selae te mAgaMdiya durUDhe jANittA sattatAlappamANattAI uDa vehAsaM uppayai, uppaittA ya tAe ukkiTAe turiyAe devagaIe lavaNasamuI majjhamajjhe gaMjeNeva jaMbUdIve dIve jeNeva bhArahevAse jeNeva caMpAnayarI teNetra pahAretthagamaNAra) are o devAnupriya mArkadI dArake ! tame mArI pITha upara besI jAo. tyAra pachI mArkadI dArake harSita temaja saMtuSTa thatAM praNAma karIne zailaka yakSanI pITha upara besI gayA. zailaka yakSe teone pitAnI pITha upara savAra thaI gayelA jANIne te sAta ATha tAlavRkSa pramANa jeTalA kSetramAM AkAzamAM uchaLyo ane uchaLIne te pitAnI prasiddha utkRSTa varAyukta devagatithI lavaNasamudranI barobara For Private And Personal Use Only Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAkapAla mUlam-taeNaM sA rayaNadIvadevayA lavaNasamuhaM tisattakhutto aNupariyaTTai jaM tattha taNaM vA jAva eDei, eDittA jeNeva pAsAyava.sae teNeva uvAgAcchai uvAgacchitA te mArga diyadArayA pAsAyavarDisae apAsamANI jeNeva puracchimille vaNasaMDe jAva savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kareti2 tersi mAgaMdiyadAragANaM katthai suI khuI vA pati vA alabhamANI jeNeva uttarille evaM ceva paccasthimille vi jAva apAsamANI ohiM pauMjai pauMjittA te mAgaMdiyadArae selaeNaM saddhiM lavaNasamudaM majhamajheNaM vIivayamANe pAsai pAsittA AsurUttA asikheDagaM geNhai geNhittA sattaha jAva uppayai uppayittA tAe unihAe jeNeva mArgadiya0 teNeva uvA0 evaM vayAsI-haM bho mAgaMdiyA0 appatthiyapatthayA kiNaM tumbhe jANaha mamaM vippajahAya selaeNaM jakkheNaM saddhiM latraNasamudaM manjhaM majheNaM vIivayamANA taM evamavi gae / jaiNaM tunbhe mamaM avayakkhaha to bhe asthi jIviyaM, ahaNaM NAvayakkhaha to bhe imeNaM nIlu. ppallagavala jAva eDemi, taeNaM te mAgaMdiyadArayA rayaNadIvadevayAe aMtie eyamadaM so0 Nisa0 abhIyA atatthA aNuviggA akkhubhiyA asaMbhaMtA rayaNadIvadevayAe eyama, no pIca ke mArga se calatA huA jahAM jaMbUdIpa nAma kA bIpa aura usameM jahAM bharata kSetra aura usameM bhI jahAM caMpAnagarI thI usa ora cala diyA // sUtra 6 // vaccenA bhAgamAMthI pasAra thate jyAM jaMbUdvIpa nAme dvIpa temaja jyAM bhArata kSetra ane temAM paNa jyAM caMpA nagarI hatI te tarapha ravAnA thaye. sutra " For Private And Personal Use Only Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a09 mAkandidArakacaritanirUpaNam 635 ADhati no pari0 No avayakkhaMti, ANADhAyamANA apari0 aNavayakkhamANA selaeNa jakkheNaM saddhiM lavaNasamudaM majhamaujheNaM vAivayaMti, tateNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiyA jAhe no saMcAei bahUhiM paDilomehiM ya uvasaggehi ya cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA lobhittaevAtAhe mahurehi siMgArehi ya kalaNehi ya uvasaggohi ya uvasaggeuM pavattA yAvi hotthA, haM bho mAgaMdiyadAragA ! jaiNaM tumbhehiM devANuppiyA! mae saddhiM hasiyANi ya ramiyANi ya laliyANi ya kIli. yANi ya hiMDiyANi ya mohiyANi ya tAhe NaM tumbhe savvAti amaNemANA mamaM vippajahAya selaeNaM saddhiM lavaNasamuI majjhaM. mamjheNaM vIivayaha, taeNaM sA rayaNadovadevayA jiNarakkhiyassa mamaM ohiNA Abhoei AbhoettA evaM kyAsI-Niccapi yaNaM ahaM jiNapAliyasta aNihA5 nizcaM mama jiNapAlie aNidve 5 niccaMpiya NaM ahaM jiNarakkhiyassa ihA5 nicaMpiya NaM mama jiNarakkhie ihe5, jaiNaM mamaMjiNapAlie royamANI kaMdamANI soyamANI tippamANI vilavamArNI NAvayakkhai kiNNaM tuma jiNarakkhiyA ! mamaM royamANiM jAva NAvayakkhasi ?, taeNaM sA pavararayaNadIvasta devayAohiNA u jiNarakkhiyassa mnnN| nAUNa vadhanimittaM uvari mAgaMdiyadAragANaM doNhapi // 1 // dosakaliyA salIlayaM NANAvihacuNNavAsamIsaM divyaM / ghANamaNa nivvuikaraM savvouyasurabhikusumavuTTi pamuMcamANI // 2 // nnaannaamnniknngrynnghNttiykhikhinninneuurmehlbhuusnnrvennN|di. zA 72 For Private And Personal Use Only Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathAsUce sAo vidisAo pUrayaMtI vayaNamiNaM beti sA sAkalusA // 3 // hola-vasula-gola-NAha-daita ramaNa-kaMta-sAmiya--NigghiNa Nicchakka / thiNNa Nikkiva akayaNNuya siDhila bhAva nillajja plukkha akaluNa jiNarakkhiyaM majjhaM hiyayarakkhagA! // 4 ||nnh jujjasi ekkiyaM aNAhaM abaMdhavaM tujjhacalaNaovAyakAriyaM ujjhiu mahaNaNaM / guNasaMkara ! ahaM tumaM bihUNA Na samasthAvi jIviDaM khaNaMpi // 5 // imasta u aNegajhasamagaraviviha saavysyaaulghrss| rayaNAgarassa majjhe appANaM vahemi tujhaM purao ehi NiyattAhi jaisikuvio khamAhi ekkAvarAhaM me // 6 // tujjha ya vigayaghaNavimalasasimaMDalAgAraM sassirIyaM sArayanavakamalakumuyakuvalayavimaladalanikarasarisanibhanayaNaM vayaNaM pivAsAgayAe saddho me pecchiuM je avaloehi tAio mamaM NAha jo te pacchAmi vayaNakamalaM // 7 // evaM sappaNaya. saralamahurAI puNora kaluNAI vayaNAI jaMpamANI sA pAvA maggao samaNNei pAvahiyayA // 8 // taeNaM se jiNarakkhie calamANe teNeva bhUsaNaraveNaM kaNNasuhamaNohareNaM tehi ya sappaNayasaralamahurabhaNiehiM saMjAyaviNarAe rayaNadIvassa devayAe tIse suMdarathaNajahaNavayaNakaracaraNanayaNalAvannarUvajovaNasiriM ca divvaM sarabhasauvagRhiyAiM vivvoyavilasiyANi ya vihasiya sakaDakkhadiTinissasiyamaliyauvalaliyaThiyagamaNapaNayakhijjiyapAsAiyANi ya saramANe rAgamohiyamaI avase For Private And Personal Use Only Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 9 mAkamdidArakaritanirUpaNam 627 kammavasagae avayakkhati maggato saviliyaM, taeNaM jiNarakkhiyaM samuppannakaluNabhAvamaccugalathallaNolliyamaI abayakkhaMtaM tahevajakkhe ya selae jANiUNa saNiyaM2 uvvihati niyagapiTThAhi vigayasaddhaM, taeNaM sA rayaNadIvadevayA nissaMsA kaluNaM jiNarakkhiyaM sakalasA selagapiTTAhi ovayaMtadAsa ! maositti jaMpamANI appattaM sAgarasalilaM geNhiya vAhAhiM ArasaMtaM ur3a uvvihati aMbaratale, ovayamANaM ca maMDalaggeNa paDicchittA nIluppalagavalaayasippabhAseNa asivareNaM khaMDAkhaMDiM kareti tattha vilavamANaM tassa ya sarasavAhiyassa ghettUNa aMgamaMgAI saru hirAiM ukkhittabali caudisi kareMti sA paMjalI philaa||suu07|| TIkA-'taeNaM sA' ityAdi-tataH khalu sA ratnadvIpadevatA lavaNasamudra trisaptakatva ekaviMzativAram anuparyaTati, anuparyaTya yattatra tRNaM vA yAvat sarva patra kASThAdikamapanIya-ekAnte ' eDei' eDati-pakSipati, pakSipya yauva prAsAdAvataMsakastauvopAgacchati, upAgatya tau mAkandikadArako prAsAdAvataMsake-apazyantI _ 'taeNaM sA rayaNadIvadevayA' ityAdi / TIkArtha -(naeNaM) isake bAda (sA rayaNadIvadevayA) usa rayaNAdevI ne (lavaNa samuI tisattakhutto aNupariyati ) lavaNa mamudra kI 21 pAra pradakSiNA ko-(jaM tatthaM taNaM vA jAva eDeha eDittA jeNeva pAsAyava. sae teNeva uvAgacchati ) isa samaya meM use vahAM para jo tRNakASTha patra Adi milA usa-saSako vahAM se haTAke dUra jAkara ekAnta sthAna meM DAla diyaa| DAlakara phira vaha jahAM apanA zreSTa prAsAda thA vahAM AI. 'taeNaM sA raNadIva devayA ' ityAdi / TI-(taeNaM ) tyA2mA ( sA rayaNadIva devayA) te 2yAvIme(lavaNa samuI ti sattakhuto aNupariyati ) sapa samudranI mevI pAra prakSiA 421. (jaM tatta NaM vA jAva eDei eDittA jeNeva pAsAyava.sae teNeva uvAgacchada) pradakSiNA karatI vakhate zyaNa devIne tyAM tRNa, kASTha patra vagere je kaMI paNa levAmAM AvyuM tene tyAMthI dUra ekAMtamAM pheMkI dIdhuM. pheMkIne te potAnA uttama mahelamAM AvatI rahI. For Private And Personal Use Only Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 628 zAtAdharma kathAGgasUtre , yatra paurastyaM vanapaNDa' yAvatsarvataH samantAd mArgaNagaveSaNAM karoti sAmAnya vizeSatayA'nveSati, kRtvA tayormAMkandikadArayoH kutrApi 'suIvA ' zrutiM vA= vAta, 'khuI bA' kSurti tatsambandhinIM chikkam, avyaktabhASaNaM tacihna vA, ' pautti vA pravRtti = vRttAntaM vA ' alabhamANI ' alabhamAnA=amApnuvantI satI yatraivottarIye - uttaradigbhave vanapaNDe evameva = pUrvavadeva pAzcAtye'pi yAvad apazyantI 'ohiM' avadhim - avadhijJAnaM paujar3a prayunakti= vyApArayati prayujya tau ( ubAgacchittA te mAgaMdiyadArayA, pAsAyavarDisae apAsamANI, jeNeva puracchimille vaNasaMDe jAva savvao samaMtAmaggaNagavesaNaM karei karitA tesiM mAryAdiyadAra gANaM katthai suI khuI vA pautti vA alabhamANI jebhava uttarille vaNasaMDe evameva paccatthimille vi jAva apAsamANI ohiM paraMjai) vahAM Akara usane usameM mAkaMdI dArakoM ko nahIM dekhA-so isa kAraNa vaha jahAM pUrvadizA saMbandhI vanaSaMDa thA vahAM AI vahA~ A kara usane unakI sabatarapha cAroM ora tapAsa kI mArgaNA gaveSaNA kIparantu vahAM kahI para bhI mAkaMdI dArakoM kI use na koI bAta sunane meM AI aura na unakI cihnarUpa chIMka yA avyakta bhASaNa yA koI vizeSa cihna hI dekhane meM aayaa| aura na unakI vahAM use koI khabara hI milI - isa taraha ina saba bAtoMko nahI prApta karatI huI vaha jahAM uttara dizA sambandhI vanapaMDa thA vahA~ isI taraha jahAM pazcima dizA simbandhI banaSaMDa thA vahAM AI vahAM kahIM para bhI use unakI koi bAta vagairaha sunane meM dekhane meM jaba nahIM AI taba usane apane avadhijJAna ko " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( uvAgacchittA te mArgadiyadArayA pAsAyavarDisae apAsamANI jeNetra puracchimille vaNasaMDe jAva savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei karittA tersi mAyaMdiyadAragANaM katthei suI khuraM vA paurtti vA alabhamANI jeNeva uttarille vaNasaMDe evameva paccatthimille vi jAva apAsamANI ohiM pauMjai ) tyAM AvIne teNe mArkadI dvArakAne joyA nahi tyAre te pUrva dizA tarapha vanakha'DamAM pahoMcI. tyAM teNe teonI cemera tapAsa karI, mANu gaveSaNA karI. paNa mAkadI dArakAnA patto maLyA nahi rayAdevIne mArka'dI dvArakAnI vAtacIta paNa sAMbhaLavAmAM AvI nahi temaja teenI hayAtInA paNa kAI cihno jemake chIMka athavA teA dhImethI vAtacIta vagere dekhAyA nahi. A rIte te tyAMthI uttara dizA taraphanA vanakhaMDamAM gaI. tyArapachI pazcima dizAnA vana khaMDamAM te gaI tyAM paNa racaNA devIne teonI koI paNa vAtacIta vagere sabhaLAya nahi tyAre teNe potAnA avadhijJAnane upayAga karyAM. For Private And Personal Use Only Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNo TI0 a0 9 mAkandiAracaritanirUpaNam // mAkandikadArako zailakena sAI latraNasamudra madhyamadhyena 'vIivayamANe' vyativaH jantauganchantau pazyati, dRSTvA ' AsuruttA' azumtA-zIghrakupitA 'asikheDagaM' asikheTakam , asizcakhagaH kheTakazca phalakaH 'DhAla ' itibhasiddhaH etayo samAhAreasikheTakam gRhNAti, gRhItvA ' sattaTunAva ' saptASTa yAvat , saptASTatAlapramANAn gaganabhAgAn yAvad Urdhva vihAyasi utpatati, utpatya tayA utkRSTayA devagatyA yauva mAkandikadArako tatraivopAgacchati, upAgatyaivamavAdIt-'haMbho' he mAkandika dArako ! 'appatthiyapatthayA' aprArthitamArthako maraNAbhilASiNau ki khalu yuvA upayukta kiyaa| (pajittA te mAgaMdiyadArae selaeNaM saddhiM lavaNasamuI majha majjheNaM vIivayamANe pAsai, pAsittA Asuratto asikheDagaM gepahai, geNhittA satta aha jAva uppayai uppahattA tAe ukiTThoe jeNeva mAgaMdiya0 teNeva uvA0 2 evaM vayAsI-haMbho mAkaMdiya0 appatthiyapa. sthiyA kiNNaM tumbhe jANaha mamaM vippajahAya selaeNaM........evamavigae) upayukta karake usane una mAkaMdIdArakoM ko zailaka ke sAtha lavaNasamudra meM hokara ThIka bIcoM bIca ke mArga se jAte hue dekhaa| dekhakara vahakrodha se krodhita ho gii| usane usI samaya apanI talavAra aura DhAla uThA ii| uThAkara vaha sAta AThA tAla vRkSa pramANa Upara kI ora AkAza meM uchalI / uchalakara phira vaha utkRSTadeva sambandhI gati se cala kara jahAM ve mAkaMdI-dAraka the vahAM aaii| vahAM Akara usane unase isa prakAra khaa| are o mAkaMdi-dAraka! mAlUma par3atA hai tumaloga aprA. rthita prArthaka bana rahe ho-jise koI bhI nahIM cAhe vaha amarthita-mRtyu (pauMjittA te mAgaMdiyadArae selaeNaM saddhi lavaNasamuI majjhaM majjheNaM vIivayamANo pAsai, pAsittA, AsurattA AsikheDagaM geNhai, geNDittA, sattaaTTa jAva uppayai uppayittA tAe ukkiTThAe jeNeva mAgaMdiya teNeva uvA0 2 evaM bayAsI haM bho mAdiya appasthiya patthayA kiNaM tumbhe jANaha mamaM vippanahAya selaeNaM evamavigae) upayoga karIne teNe mArkadI dArakene zailaka yakSanI sAthe lavaNa samudranI ThIka vaccenA mArgathI pasAra thatAM joyA. jotAnI sAthe ja te gusse thaI gaI. teNe tarataja pitAnI DhAla ane taravAra hAthamAM lIdhI. laIne te sAta ATha tAlavRkSa jeTaluM AkAzamAM UMce uchaLI, uchaLIne te utkRSTa devasaMbaMdhI gatithI satvare jyAM mArkadI dArako hatA tyAM pahoMcI gaI tyAM pahoMcIne teNe teone ema kahyuM ke are o ! mArkadI dAra! mane lAge che ke tame apAthita prArthaka banI rahyA che. eTale ke mRtyu ja evI vastu che ke tene kaI For Private And Personal Use Only Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 630 hotAdharmakathAsa jAnIthaH-yat 'mama' mAM -- vippajahAya ' viprahAya-parityajya zailakena yakSeNa sAI lavaNasamudra madhyamadhyena ' vIIvayamANA' vyativanantau svaH tad evamapi anena. prakAreNa yakSapRSThAvalambanena ' gae' AvAM gatau-gRhaM prAptau, iti, yuvAM jAnIthaH tad bhrAntausthaH / yadi khalu yuvAM 'mama' mAm ' avayakkhaha' pazyataM 'to' tadA 'bhe' yuvayorasti jIvitam , atha khalu mAM na pazyataM 'to' tadA 'bhe' yuvayoH anena ' nIluppalagavala jAva' nIlotpalagavala yAvat atizyAma sutIkSNa khaDnena zirachittvA ekAne eDemi-pakSipAmi-dvayorapi zirazchetsyAmItyarthaH / tataH khalu to mAkandikadArako ratnadrIpadevatAyA anti ke etamarthaM zrutvA nizamya abhItau atrAtau anudvignau, akSubdhau asambhrAntau santau ratnadvIpadevatAyA etamartha hai / usa ke bhI tuna cAhane vAle ho rahe ho| jo tumaloga mujhe chor3akara yakSa zailaka ke sAtha lavaNa samudra ke bIca se hokara jA rahe ho| to kyA isa taraha ke jAne se tumaloga hama ghara pahu~ca gaye? yaha mAna rahe ho so yaha tumhArA bhrama hai| (jahaNaM tumbhe mamaM avayakkhaha to bhe a. thijIviyaM ahaNaM NAvakhaha to bhe hamega nIluppalagavalajAvaeDemi) yadi tuma merI ora dekho-mujhe cAho-tohI tumharA jIvana baca sakatA hai-yadi tuma mujhe nahIM cAhate ho-merI tarapha nahIM dekhate ho-to-dekho isa nIlakamala tathA mahiSa ke zRMgake jaise varNavAlI-atizyAma sutIkSNa talavAra se maiM abhI tuma donoM ke mastaka ko chedakara use aise sthAna meM DAla daMgI ki jahAM usakA patA bhI nahIM lgegaa| (taeNate mAgaMdiyadArayo rayaNadIvadevayAe aMtie eyamaDhe so. NIsa0 abhIyA IcchatuM nathI tethI mRtyu "aprArthita thayuM ane te mArkadI dArake tene IcchabAra thayA. kemake tame mane cheDIne yakSa zailakanI sAthe lavaNa samudranI vacce thaIne jaI rahyA cho. tame atyAre ema samajI rahyA haze ke ame hemakhema (kurALa) pitAne ghera pahecI gayA chIe te tame bamamAM che. (jaiNaM tumbhe mamaM avayavavaha to bhe Atthi jIviyaM ahaNaM NAyakvaha ho bhe imeNaM noluppalagavala jAra eDemi) - jo tame mane ja cAha-mane ja juo-te tamArA jIvananI salAmatI che. jo tame mane icchatA nathI, mArI tarapha jatA nathI te juo A nilakamaLa temaja bheMsanA ziMgaDA jevA raMganI khUba ja zyAma raMgavALI teja taravArathI huM tamArA baMnenAM mAthAM kApIne evI jagyAe pheMkI daIza ke tenI keIne khabara paNa paDI zake nahi. (saraNaM te mAgediya dArayA rayaNadIradeNyAe atie eyama so-Nisa. For Private And Personal Use Only Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- - -- jamagAradhAmRtaSiNI TIkA 0 9 mAkanivArakacaritanirUpaNam / mo Adriyete no parijAnItaH 'no adhyakkhaMti ' no pazyataH, 'aNADhAyamANA' bhanAdriyamAnau tamarthaM prati-bhAdaraM na kurvANau ' apariyamANA' aparijAnAnauM samarthamastrI kurvANau ' agavayakkhamANA' tatsaMmukhamapyapazyantau zailakena yakSega sAI savagasamudraM madhyamadhyena 'vIivayaMti' vyatibanataH sukhapUrvakaM gacchataH / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA tau mAkandikadArako yadA no zaknoti bahubhiH paDilomehiya' pratilomaizva-pratikUlai hAsagaiMcAlayituM vA-kSobhayituvA vipariNAmittae vA' vipariNAmayitu-manovRttiM parAvartayituM 'lomittae vA ' lobhayituM lubdhau kattuM vA atasthA aNudhiggA akkhumiyA asaMbhatA rayaNadIvadevayAe eyamadvaM no Adati, No pariNo avayavati aNADhAyamANA apari0 aNavaya. kkhamANA sela eNa jakheNa saddhiM lavaNasamuI majjhaM majheNaM vIivayati) isa prakAra ve mAkaMdI-dAraka rayaNA devI ke mukha se isa bAta ko suna kara aura use hRdaya meM avadhRta kara bhayabhIta nahI hue trasta nahIM hue udvigna nahIM hue kSubhita nahIM hue, saMbhrAnta nahIM hue ghabar3Aye nahIM aura na unhoM ne rayaNA devI ke isa artha ko Adara kI dRSTi se dekhA ma use svIkAra kiyA, aura na usa tarapha lakSya hI diyaa| isa taraha usa ke bacanoM kA anAdara karate hue unheM svIkAra nahIM karate hue tathA unakI ora lakSya nahIM dete hue ve donoM usa zailaka yakSa ke sAtha lavaNasamudra ke bIca meM calate hI gye| (taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiya0 jAhe po saMcAeMti, bahahiM paDi lomehiM ya uvasaggehiM ya cAlittae vA khobhittae vo vipa. abhIyA atasthA aNunnigA akkhubhiyA asaMbhaMtA syaNadIva devayAe eyamag no Arati No pari0 No azyakhati aNADhAyamAgA apari0 agava yakkhamANA selae jakkheNa saddhiM lavaNasamudaM majjhaM majjheNaM vIivayaMti) mArkadI dArae rayaNa devIne mukhethI A pramANe sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM dhAraNa karIne bhaya pAmyA nahi. trasta thayA nahi, udvigna thayA nahi kSabhita thayA nahIM saMbrAta thayA nahi, gabharAyA nahi ane teoe raNadevInA arthane na te sanmAnapUrvaka je ane na tene svIkAra karyo. te tarapha teoe sahaja paNa lakSya ApyuM nahi. lavaNa samudranI vacce thaIne teo baMne zailaka yakSanI sAthe potAne paMtha kApatA ja gayA. (taeNaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiya0 jAhe No saMcAeMti, bahUhi paDilomehi ya upasaggehi ya cAlicae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA lobhittaevA For Private And Personal Use Only Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra tadA madhuraiH / siMgArehiya ' zRGgAraiH kAmarAgotpAdakaiH 'kaluNehiya ' karuNaiH karuNarasajanakaizvIpasagaiMH ' upasaggeuM ' upasargayitum = utpAtayituM pravRttA vAsyAsIt - haMbho devAnupriyau mAkandikadArakau ! yadi khalu yuvAbhyAM mayA sAI * hasiyANiya' hasitAnI ca ' ramiyANiya ' ratAni ramaNAni akSAdibhijUtAdikhelanAni, 'laliyANiya' lalitAni ca-IpsitAni lIlayA bhojanAdirUpANi 'kIliyANiya' krIDitAni-jalAvagAhanAdirUpakrIDanAni 'hiMDiyANiya' riNAmittae vA lobhittae vA tAhe mahurehiM siMgArehi, kaluNehi ya uvasaggehiM ya uvasagge pavattA yAvi hotthA) isa taraha jaba vaha rayaNA devI una mAdI dArakoM ko pratikUla aneka upasargoM dvArA calA. yamAna karane ke liye kSubhita karane ke liye samartha nahIM ho sakI taSa usane kAma rAgotpAdaka, tathA karuNArasa janaka utpAtoM dvArA upadrava karanA prAraMbha kara diyA / (haM bho mAgaMdiyadAragA ! jaiNaM tumbhe hiM devANuppiyA! mae saddhi hasiyANi ya ramiyANi ya laliyANi ya kIliyANi ya, hiMDiyANi ya, mohayANi ya tohe gaM tumbhe savvAti agaNemANA mamaM vippajahAya selaeNaM saddhiM lavaNasamuI majjhaM majhe NaM vIivayaha taeNaM sA rayaNadIvadevayA jiNarakkhiyassa manaM ohiNA Abhoei, AbhoesA evaM vayAsI) vaha kahane lagI are o devAnupiya! mAkaMnI daarkoN| yadi tuma donoM ne mere sAtha ha~sI majAka kiyA hai, kAma sukhoM ko bhogA hai, athavA akSAdikoM dvArA dyUtAdi krIDAyeMkI hai, sAtha 2 baiThakara icchAnusAra vividha prakAra kI bhojanAdi karane rUpa tAhe mahurehiM siMgArehiM kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaggeuM pavatA yAvi hotthA) rayaNa devI mArkadI dArakone A jAtanA ghaNA pratikULa upasargothI vicalita karavAmAM ke subhita karavAmAM samartha thaI zakI nahI tyAre teNe kAmarage tpAdaka temaja karuNAsa janaka utpAta vaDe upadra zarU karyA. (haM bho mAgaMdiyadAragA! jaiNaM tumbhe hiM devANuppiyA! mae saddhi hasiyANiya ramiyANiya laliyANI yakIliyANi ya hiMDiyANi ya mohayANi ya tAhe NaM tumbhe savAti agaNemANA mamaM vippanahAya selaeNaM saddhiM lavaNasammuI majhamajheNaM vIivayaha taeNaM sA rayaNadIvadevayA jiNarAkkheyassa mamaM ohiNA abhoei. AbhoittA evaM vayAsI) te kahevA lAgI ke he devAnupriye ! mArkadI dArake ! jo tame baMne mArI sAthe hasI majAka karI che, kAma sukha bhogavyA che, akSAdike vaDe jugAra vagere kIDAe karI che, sAthe sAthe besIne managamatI aneka jAtanA AhAre For Private And Personal Use Only Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidAraka caritanirUpaNam 633. , hiNDitAnica = udyAnAdiSu bhramaNAni 'mohiyANiya' mohitAni ca = mohanAni kAmarAgajanaka hAvabhAvAdIni kRtAni ' tAhe ' tadA tAdRze samaye etAdRza sukhAbhavAsthAyAM khalu yuvAM sarvANi mayA sArddhaM hasitAdIni 'aNegamANA agaNayantau=anAdriyamANau ' mamaM 'mAM nirAdhArAM 'vippajahAya' viprahAya = parityajya zailakena sArddhaM lavaNasamudraM madhyamadhyena vyativrajathaH = gacchathaH / tataH khalu punaH sA ratnadvIpadevatA jinarakSitasya laghubhrAtuH 'maNaM ' manaH = antaH karaNam ' ohiNA' avadhinA avadhijJAnena ' Abhoeha ' Abhogapati = pazyati AbhogayitvA = dRSTvA - evamavadat - nityamapi ca- pUrvamapi sadaiva ca ahaM jinapAlitasya-tabajyeSTha bhrAtuH aniSTA, akrAntA, amiyA amanojJA, amanomA=manaH pratikUlA'bhavam nityaM ca mama jinapAlita:- aniSTaH, akkrAntaH, apriyaH, amanojJaH, amano'maH -manaHkhedajanaka AsIt / nityamapi ca khalu ahaM jinarakSitasya tava iSTA yAvad manoSmA, nityamapi ca khalu mama jinarakSitastvam iSTo yAvad mano'maH, yadi khalu yathA mAM nipAlito rudatIM, krandantIM zokaM kurvANAM 'tippamANI' tepamAnAm = lIlAe~ ko haiM, jalAvagAhanAdi rUpa nAnA prakAra kI ceSTAeM kI haiM, udhAna AdikoM meM sAtha 2 bhramaNa kiyA hai, tathA kAma rAge janaka hAva bhAva Adi kriyAe~ kI haiM to phira kyoM aba una saba hasitAdi ceSTAoM kI upekSA karake tuma donoM mujhe nirAdhAra chor3akara zailaka ke sAtha lavaNa samudra ke bIca se hokara cale jA rahe ho| isa prakAra kaha kara usa sthaNA devI ne jina rakSita ke antaH karaNa ko apane avadhi jJAna ke dvArA dekhA - dekha kara vaha phira isa taraha kahane lagI- ( Niccapi ya NaM ahaM jisa aNiTThA 5, NiccaM mana jiNapAlie aNiTThe-niccapi yaNaM ahaM jigara kviyassa iTThA, niccapi NaM aha jiNarakhie iTThe 5, jahaNaM mamaM jiNapAlie royamANI, kaMdahANI, soyamANI tippamANI vilavANI taras, kaNNa tuma jiNarakkhiyA ! mamaM royamANi jAva vagere rUpa lIlAe karI che, jalAvagAhana vagerenI dhaNI jAtanI ceSTAe karI che, sAthe sAthe udyAna vageremAM pharyAM che. temaja kAmarAgajanaka hAvabhAva vagerenI kriyAe karI che tyAre have zuM kAma te badhI hasitA ceSTAe nI upekSA karIne mane ekalI nirAdhAra banAvIne zailaka yakSanI sAthe lavaNusamudranI vacce thaine jaI rahyA che. A pramANe kahIne te caNA devIe chatarakSitanA manane potAnA avidhajJAna vaDe joyuM ane joine te pharI kahevA lAgI ke- ( Niccapi ya NaM ahaM jiNapAliyamsa aNiTThA 5 Nicca mama jiNapAlie aNiDe niccapi ya NaM ahaM jigara kviyassa idvA niccapi ya NaM mama jiNarakkhie hA 80 For Private And Personal Use Only Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir virahajanitArtadhyAnaM kurvANAM, vilapantIM vilApaM kurvANAM 'NAvayakkhai' na pazyati tathA ki khalu tvamapi he jinarakSita ! mAM rudatI yAvada vilapantIM 'NAvayakkhasi' na pazyati ? evaM sA ratnadvIpadevatA sopAlambhaM vadati smeti / tataH khalu tadanantaram-atha pracalitamAnasaM jinarakSitaM vijJAya sA yadvadati tad gAthASTakenAhagAvayakkhasi ) yaha to nizcita hai ki maiM pahile se jinapAlita ke liye aniSTa, akAnta, apriya, amanojJa evaM amanoma-manaH pratikUlavai rahI hUM aura jinapAlita bhI mere liye sadA aniSTa' akAnta Adi rUpa banA rahA hai, maiM to jina rakSita ke liye hI sadA iSTa Adi rUpa rahI hU~ aura jinarakSita mere liye iSTa Adi rUpa sadA rahA hai to he jina rakSita ! yadi mujha rotI huI Akrandana karatI huI, zoka karatI huI viraha janita ArtadhyAna karatI huI aura vilApa karatI huI kI aura jina pAlita nahIM dekhatA hai to kyA tuma bhI mujha rotI huI yAvat vilApa karatI huI kI ora nahIM dekhate ho (taeNaM sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNo jiNarakkhiyassa maNaM nAUNaM vanimitaM uvariMmAgaMdiya dAragANaM doNhapi // 1 // ) isa taraha usa rayaNAdevI ne tAne mArate hue jaba kahA taba jinarakSita kA mana calAyamAna ho gyaa| isa sthiti meM jo kucha usa ne kahA vaha sUtrakAra ATha gAthAoM iDhe 5, jaiNaM mamaM jiNapAlie royamANI, kaMdamANI, soyamANI tippamANI, vilavamANI,NAvayakravai,kiNNaM tuma jiNarAkkhiyA! mama royamaNi jAva NAvayavasi) e vAta te cokkasa paNe kahI zakAya ke huM zarUAtathI ja jInapAlitane bhATa mezA maniSTa, 2isita, priya, sabhAsa, mane mamanoma-manane prati. kaLa ja banI rahuM chuM ane jInapAlita paNa mArA mATe hamezAM aniSTa, akAMta vagere ja rahyA che. huM te janarakSitane mATe hamezAM InTa vagere rUpamAM rahI che ane janarakSita mAre mATe ISTa vagere rUpamAM sadA rahI che tyAre he jInarakSita ! mane je raDatI, AkaMda karatI, zoka karatI, virahamAM ArtadhyAna karatI ane A rIte vilApa karatI ke jInapAlita mArI sAmuM jotA nathI te zuM tame paNa mane raDatI yAvat vilApa karatI jotA nathI. ( taeNaM sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNA 3 jiNarakkhiyamaNaM nA UNa vadhanimittaM uvariM mAgaMdiya dAragANaM doNhaMpi "1" // ) rayaNa devIe e pramANe kaTAkSa yukta vacane kahyAM tyAre janarakSitanuM mana DagamagavA lAgyuM. AvI paristhitimAM je kaMI teNe kahyuM te sUtrakAra ATha For Private And Personal Use Only Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkamdidArakacaritanirUpaNam 65 sA pravara ratnadvIpasya devatA'vadhinA tu jinarakkhitasya manaH / jJAtvA vadhanimittam-mAraNArtham upari mAkandikadArakayo I thorapi // 1 // * dosakaliyA' dveSakalitA-dveSayuktA 'salIlayaM ' salIla sakroDa ' nAnAvihacuNNavAsamIsaM' nAnAvidhacUrNavAsamizraM nAnAvidhAH cUrNavAsAH cUrNagandhAH-piSTagandhadravyANi, taimizrAM-yuktAM divyAm / dhrANamanonitikarAM= dhrANamanamostRptikarAM tAzI sarva kasurabhikusumadRSTiM sarvaRtusamutpannasugandhitapuSyadRSTiM pamuMcamANI' pramuJcantI // 2 // nAnAmaNikanakaratnaghaNTikAkiGkiNInapuramekhalAbhUSaNaraveNa, tatranAnAvidhamaNikanakaratnAnAM ghaNTikAH, kiGkiNyaH kSudraghaNTikA / nUpuraM-caraNabhUSaNam , mekhalAbhUSaNaM-kaTibhUSaNam , teSAM raveNa=zabdena maJjuladhvaninA dizo vidizazca pUrayantI=sazabdaM kurvantI vacanamidaM vakSyamANaM bravIti sA sakaluSA= dvArA kahate haiM-vaha pravara ratna dvIpa kI devatA avadhijJAna se jina rakSita ke mana ko jAna kara mArane ke liye una donoM mAkaMdI dArakoM ke Upara (dosa kaliyA) vizeSavatI pana gaI (salIlayaM NANAvihacuNNavAsa mIsaM divvaM ! ghANamaNanivvuhakaraM sabbouyasurabhikusumabuSTiMpamuMca. mANI 2) phira usa ne una ke Upara bar3I bhArI lIlA ke sAtha nAnA vidhacurNavAsa mizrita evaM prANa aura mana ko tRpti kAraka aisI divya sarvaRtu saMbandhI surabhita kusumoM kI vRSTi kii| (NANA maNi kaNagarayaNa ghaTiyakhikhiNigeUra mehalamUsaNaraveNaM' disAo vidimAo pUrayaMtI vayaNamiNaM veti sA sAkalusAI) isa ke bAda nAnA prakAra ke maNiyoMkI, suvargakI evaM ratnoMkI ghaTikAoMke kSudra ghaTikAoMke nUpuroM ke kaTibhUSaNa ke zabda se-maMjula AvAja se dizAoM evaM vidizAoM gAthAo vaDe kahe che-te pravara ratnadvIpanI devatA avadhijJAnathI janarakSitanA mananI vAta samajIne mArI nAkhavAnA vicArathI teo baMne mArkadI dAraka S52 ( dosakaliyA) dveSa rAvatI 4 . ( salIla yaM NANAvihacuNgavAsadivvaM ! ghANamaNa nivvuikaraM sabouya surabhikusumavuThThi pamuMcamANI 2) // 2 57 / teNe tenA upara bhAre lIlAonI sAthe ghaNuM jAtanA sugaMdhita coMbane nAka temaja manane tRpta kare tevA dravya ane badhI RtuonA sugaMdhita punI varSA karI. (NANAmagikaNagarayaNaghaMTiyakhikhiNiNeUramehalamUsaNaraveNaM / disAbho vidisAo pUrayaMtI vayaNamiNaM veti sA sAkalusAI) tyAra bAda ghaNuM jAtanA maNionI, senAnI ane ratnanI ghaMTaDIonA, vagharIonA, sAMjharanA, kadarAnA zadathI maMjala avAjathI dizAe temaja For Private And Personal Use Only Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharma kathAGgasUtre sapApA // 3 // tathAdi-hola ! he mundha !, vasula he sukumAra! gola-he kaThora! he nAtha ! dayita he dayAlo ! he piya ! he ramaNa ! he kAnta ! he svAmin ! he nighRNa ! he sneharahina !, nichakka ! he avasarajJAnazUnya ! 'thiNa !' he styAna= he nirdayahRdaya ! ' Nikiya ' nikA! he niSkaruga ! ' akayaNNuya ' akRtajJa ! he kRtopakArAnabhijJa ! he kRtana ! ityarthaH 'siDhiLabhAva ' zithilabhAva ! he mandabhAva ! 'nillajja ' he nirlajja ! ' lukkha' rUkSa ! he premazUnya ! ' akaluNa' aruNa ! he nirdaya ! jinarakSiA ! mama 'hiyayarakkhagA' hRdayarakSaka ! he prANarakSaka ! ||4||'n hu jujjasiH' naiva yujyase navArhasi na yogyo'si tvam ekikAm-anAthAM-nirAdhArAm , avAndhavAm asahAyAM tava ' calaNa ovAyakAriyaM' caraNAvapAtakArikAMcaraNasevikA-mAm 'ujjhiuM tyaktum , kathambhUtAm ? 'ahaNNaM' ko vAcAlita karatI huI usa pApinI ne isa prakAra kahA-(holavasulagolaNAha, daita, piya, ramaNa, kaMta sAmiya, NigyaNa Nicchakka, thiNNa Nikiva akayaNNuyasiDhilabhAva nillajja-lukkha, akaluNa jiNakkhiya majjhahiyayarakkhagA 4) hola he mugdha ! vasula-he sukumAra / gola-he kaThora! he nAtha ! dayita-he dayAloM! he priya ! he ramaNa, he kAnta ! he svAmin ! he nighRNa-sneharahita ! he nichakka-avasarajJAna zunya ! thiNNa he nirdayahRdaya ! he niSkRpa! he akRtajJa kRnopakArAnabhijJa kRtaghna-he zithila bhAva ! he nirlajja ! he rUkSa-premazanya, he akarUNa-nirdaya ! jinarakSita ! tuma hI mere prANa rakSaka ho ata:-(Nahujjasi ekkiyaM aNAhaM abaMdhavaM tujjha calaNa ovAya kAriyaM ujjhiu ahaNNaM guNasaMkara ! ahaM tume vihUNA Na samatthA vi jIviu khaNaM pi 5) tumheM mujha caraNa sevikA vidizAone mukharita karatI te pApINIe A pramANe kahyuM - (holavasulagolaNAhadaitapiya, rayata, kaMta,sAmiya,NigdhaNaNicchakka ! thiNNaNivikava akayaNNuya siDhilabhAva nilajja lukkha akaluNa jiNarakkhiya majjha hiyayarakkhagA4) sa-3 bhu!, sukha-3 sumAra!, gosa-3 82 !, nAtha !, hayita- yA! priya ! 3 2bhae ! ! svAbhAn ! 8 ni ! neharahita ! he nichakaka-avasara jJAna zunya ! thiNa-he nirdaya hadaya ! he niSkapa ! he akRtajJa, karelA upakArane nahi mAnanArA, kRtakha-he zithilabhaav ! ni ! 2kSa ! premazUnya, upa -nihAya ! narakSita ! mArA prANa rakSaka tame ja cho. eTalA mATe- (Na hujjasi ekkiyaM aNAhaM abaMdhavaM tujjha calaNaovAyakAriyaM ujjhiu ahaNaM guNasaMkara ! ahaM tubhe vihaNANa samasyA vi jIviDaM khagaMpiya ) , For Private And Personal Use Only Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandiyadArakacaritanirUpaNam 17 adhanyAm-apUrNamanorathAm / 'guNasaMkara ' guNasaGkara-he guNasAgara ! ahaM 'tume vihaNA' tvayAvihInA-vadviyuktA na samarthA'pi jIvituM kSaNamapi- tvAM vinA kSaNamapi na jIviSyAmItyarthaH // 5 // pazya, adhunaiva aham ' imassa u' asya tu ' aNegajhasamagaravivihasAvayasayAkulagihassa' anekajhapamakaravividhazvApadazavA kulagRhasya aneke jhapAH matsyAH , makarA: grAhAH, vividhazvApadAH nAnAvidhahiMsakajalacarajantavaH, teSAM zatAni, taiH AkulaM vyApta gRham antarbhAgo yasya sa tasya ratnAkarasya lavaNasamudrasya madhye AtmAnaM 'vahemi' inminnAzayAmi tava purataH, ataH he jinarakSita ! tvam ehi Agaccha NiyattAhi ' nivartasva puratogamanAt , yadyasi tvaM kenApikAraNena kupitaH, tarhi 'khamAhi' kSamasva 'ekkA gharAhaM ' ekAparAdham-ajJAnavazAtsaJjAtamekamaparadhaM me mama // 6 ! ' tujjhaya ' tava ko asahAya nirAdhAra akelI chor3anA yogya nahIM hai| mere abhItaka koI bhI manoratha pUrNa nahIM hue haiN| he guNasAgara ! maiM tumhAre vinA 1 eka kSaNa bhI jIvita nahIM raha sakatI huuN| (imassa 3 aNegajhasamagara viviha sovaya sayAulagharassa / rayaNAgarassa majjhe appANaM vahemi tujjha puraoehiM niyattAhi jaisi kuvio khamAhi ekkAvarAhame 6 ) dekho maiM isI samaya aneka prakAra kI-saikar3oM machaliyoM se magaroM se vividha hiMsaka jalacara jantuoM se vyApta hue antarbhAga vAle isa samudra ke bIca meM tumhAre dekhate 2 apane Apako DAla detI hU~-ataH he jinarakSitatuma Ao-Age mata baDho, tuma yadi kisI kAraNa vaza mere Upara kupita ho gaye ho-to mere ajJAnavaza hue usa aparAdhako kSamA kro| (tujjha mArA jevI caraNonI dAbIne asahAya, nirAdhAra ane ekalI mUkIne jatA rahevuM tamArA jevAne mATe yogya kahI zakAya nahi hajI mArI eka paNa IcchA pUrI thaI nathI. he guNa sAgara! tamArA vagara eka kSaNa paNa huM jIvI zakuM tema nathI ( imassa u aNegajhasa magaravivihamAvayasayAuladharassa ! rayaNAgarassa majjhe appANa bahemi tujhaM puraoehi niyattAhi jaisi kuvio khamAhi ekkAvarAhame6) juo, huM atyAre ja ghaNI jAtanI seMkaDo mAchalIo, maga, ghaNI jAtanA hiMsaka jaLacara prANIothI yukta A samudranI vacce tamArI sAme ja DUbI maruM chuM. mATe he jInarakSita tame Ave, AgaLa jaze nahi. game te kAraNathI je tame mArA upara nArAja thaI gayA che te mArA ajJAnathI thayelI bhalene tame mApha kare, For Private And Personal Use Only Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA ca 'vigayaghagavimalasamimaMDalAgAraM ' vigaghanavimalazazimaNDalAkAram-vigata. ghana-meghAhitam eva vimala=nirmalaM zazimaNDalaM candramaNDalaM, tasyevAkAra:= AkRtiyatya tattayoktam , sassirIyaM ' sazrIkaM-zobhAsampannam , ' sArayanavakamalakumuya kuvalayavimaladalanigarasarisanibhanayaNaM' zAradanavakamalakumudakuvalaya vimaladala nikarasadRzanibhanamanam tatra zArada-zaratkAlasamutpanna yannavaM nUtanaM kamalaM-sUryavikAzipa- kuvalaya-candravikAzipa, teSAM vimaladalanikaraH = nirmaladalasamUhaH, tatsadRze-tattulye nibhe-nitarAM dIptiyukte ca nayanenneo yasmin tat tathoktam , etAdRzazobhAsampanna 'cayaNaM' vadanaM-muvam , 'picAsAgayAe' pipAsAgatAyAH= darzanautsukyena samAgatAyAH zraddhAvAnchA me-mama 'pecchiu~ ' prekSituM-vilo. phituM vartate 'je' yasmAt 'alohi ' Alokaya pazya 'tA' tAvat ' ho mama' ito mamarAbhimukha 'NAha' he nAtha ! 'jA' yAvat-yAvatkAlaM te tara 'pecchAmi' prekSepazyAmi 'vayaNakamalaM' vadanakamala-mukha kamalA , // 7 // ya vigaya ghaNa-vimala-sasimaMDalAgAraM sassirIyaM sAraya navakamala kumu. yakuvalaya-vimaladala-nikarasarisa-nibhanayaNaM vayaNaM pivAmAgayAe saddhA meM pecchiuM je avaloehi tAio mamaM NAha jA te pecchAmi vayaNa kamalaM 7) darzana kI utsukatA se AI huI merIicchA tumhAre mukha ko degvane ke liye ho rahI hai / tumhArA vaha mukha megha rahita nirmala candramaDala ke samAna AkRti vAlA evaM viziSTa zobhA saMpanna hai| isake donoM netra zaradakAlIna navIna kamala, kumuda,evaM kuvalaya ke dalanikara ke samAna atyanta dIpti zAlI haiM / sUryavikAzIpadma kA nAma kamala, candra vikAzI padma kA nAma kuvalaya hai| isaliye he nAya! isa tarapha tuma merI ora dekho jabataka tuma merI ora dekhate rahoge-tabataka maiM tumhAre (tujha ya vigaya ghagavimalasasimaMDalAgAra sassigeyaM sAraya natra kamala kumaya-kuvalaya-vimaladala-nikara-sarisa-nibhanayaNaM vayaNaM pivAsA gayAe saddhAme pecchiuM je avaloehi tAibho mamaM NAha te pecchAmi vayaNa kamalaM 7) darzananA umaLakAthI prerAIne AvelI mArI IcchA tamArA mukhane jovAnI thaI rahI che tamAruM mukha megha rahita nirmaLa caMdramaMDaLanI jema AkAravALuM ane savizeSa sauMdarya yukta che. baMne ne zarada-RtunA navIna kamaLa, kumuda ane kuvalayana dalanikaranI jema ghaNuM zutimAna che. sUrya vikAzI padmanuM nAma kamaLa, candra vikAzI padmanuM nAma kuvalaya che. eTalA mATe he nAtha ! tame mArI tarapha ju che. jyAM sudhI tame mArI tarapha jotA raheze tyAM sudhI huM paNa tamAruM mukhakamaLa laI laIza. For Private And Personal Use Only Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI 0 0 9 mAphambidAraphacaritanirUpaNam 639 evam anena pUrvoktaprakAreNa 'sappaNayasaralamahurAI' sapaNayasaralamadhurANi-snehasahita sukhArthabodhakAni madhurANi ca punaH punaH ' kalugAI' karugAnikaruNarasajanakAni ' vayaNAI ' vacanAni 'jaMpamANI' jalpantI sA pApA 'mAgao' mArgataH mArge ityarthaH / samaNNei ' samanvetivAgacchati pAvahiyayA' pApahRdayA=kuTilAntaHkaraNA kA ratnadvIpadevatA / / 7 // tataH khalu sa ninarakSitazcalamanAstanava bhUpaNaraveNa karma mukhadena manohareNa, tathA taizcaiva sapaNayasarasamadhurabhaNitaiH saJjAtAdviguNarAgA kAmarAgAkRSTaH san ratnadvopasyA devatAyAratasyAH sundarastanajaghanavadanakaracaraNanayanalAvaNyarUpayauvanapriyaM ca divyAm , tayA ' sarabhasaupagRhiyAI' saramasopahitAni-sasambhratADi nAni, yAni ca ' vibboyavilasiyANiya' vibboka lisitAniyokAHmukhakamala ko dekhalUgI ( evaM sappaNayasaralamahurAI puNo 2 kaluNAI ghayaNAI jaMpamANI sA pAvamaggao samaNNei, pAvahiyayA 8 ) isa prakAra -kuTilAntakaraNavAlI vaha ratnadIpadevatA vAra 2 sneha sahita, sugvArtha bodhaka, madhura evaM karuNArasajanaka vacanoM ko yolatI huI mArga meM usake pIche 2 calane lagI / (taeNaM se jiNarakkhie calamaNe teNeva bhUma paraveNaM kaNNasuhamaNohareNa tehi ya sappaNayasaralamahura bhaNiehiM saMjAya viNarAe rayaNadIvassa devayAe tIse sundarathaNa jahaNavayaNa kara gharaNanayaNalAvanArajonvaNasiriM ca divvaM sarabhasauvagUr3iyAiM vinyo ya vilasiyANi ya vihasiya sakaDavakhadihi nissasiya malina uvalaliya ThiyagamaNa paNayakhijjiya pAsAiyANi ya, saramANe rAgamohiyamaI abase kammavasagae avayavakhati maggato saviliyaM) isake bAda karNendriya ko ( evaM sappaNayasaralamahugaI puNo 2 kalugAI vayaNAI.japamANo so pAva. maggao samaNNei pAvahiyayA 8) A rIte kuTila hRdayavALI te ratnadvIpa devatA, vAraMvAra neDasarita. sukhArtha bedhaka madhura ane karUNA-rasajanaka vacane kahetI mArgamAM tene anusaratI cAlavA lAgI. (taeNaM se niNarAkkhie calamaNe teNeva bhUmaNaravegaM kAmuhamaNoharega tehi ya sappaNayasaralamahuramaNiehiM saMjAyaviNarAra rayaNadIvassa devayAe tIse suMdarathaNa nahaNa vayaNakara-caraNa-nayaNa-lAvannarUba jAbva Nasiri ca divvaM sarabhasauvAhiyAI vinyoya vilasiyANi ya vihasiya sakaDakkha dihi nissasiya maliya uvalaliya ThiyagamaNa paNayakhijjiya pAsAiyANi ya saramANe rAgamohiyamaI abase kammarasagae avayakkhatti maggato saviliyaM ) - For Private And Personal Use Only Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 640 uttrdharmakathAsUtre , " strIceSTA vizeSAH, vilasitAni=netravikArAdi lakSaNAni ca ' vihasiya sakaDakva diTTinissasiyama liya ubala liyaThiyagamaNavaNa yarivajjiyapAsAiyANi ya' vihasita sakaTAkSadRSTiniH zvasitamacitaM palalitasthitaga manapraNayarkhimita prasAditAni cavihasitAni - hAsyAni sakaTAkSadRSTayaH =savikAravilokanAni niHzvasitaM= niH zvAsamocanam, malitaM puruSAbhilapitamardanam upalalitAni = krIDAvizeSarUpANi, sthitam = bhavana nivasanAdikamU, gamanaM - haMsa gatyAsaJcaraNam, praNayaH = sneha, vacanam, khiMsanaM= kAmakalahaH, prasAditaM = prasannatArUpam, etAni sarvANi ca 'saramANe ' smarana = punaH punaH smRtipathamAnayan ' rAyamohiyamaI ' rAmamohitamatiH = kAmarAgamUcchittamatiH, 'aba se ' avazaH = vivazaH kAmaparAdhInaH 'kammara gae karmavazagataH = karmagatiparavazaH san asau jinarakSitastAM ' avayaktvai ' pazyati ' mAo ' mArgataH pRSTataH ' saviliyaM ' satrIDaM = salajjaM dRSTavAnityarthaH / sukha dene vAle aura mana ko haraNa karane vAle unhIM bhUSaNo ke zabdoM se tathA unhIM sapraNaya sarala madhura bhASaNoM se jisakA rAgabhAva dvIguNita ho gayA hai aisA vaha jinarakSita caMcala manavAlA bana gyaa| so usa rayaNAdevI ke donoM sundarastanoM kI donoM jaghanoM kI, badana kI donoM karoM kI donoM caraNoM kI, lAvaNya kI, rUpa evaM gauvana kI divya zrI kA tathA usake sasaMbhramakRta AliGganoM kA, vibboka tathA vilAsoM kA, hAsya kA, kaTAkSayuktadRSTi vikSepa kA zvAsamocana kA, puruSAbhilaSitamardana kA, krIDA vizeSarUpa upalalitoM kA bhavanAdikeoM meM nivAsa karane Adi kA usakI haMsakI cAlake samAna gati kA, usake praNayavacanoM kA, kAma kalaha kA, usakI prasannatA kA bAra 2 smaraNa karatA huA vaha kAma rAga se mohita mativAlA bana gyaa| isa taraha kAma se parAdhIna tyAra pachI kAnAne gamatA ane manane AkaSanArA ghareNAMonA zabdathI temaja praNayanA saraLa madhura vacaneAthI jene rAgabhAva khamaNeA vadhI gayA che evA te janarakSita caMcaLa manavALA thaI gayeA. te rasaNA devInAM baMne suMdara stanenuM, jaghanenuM, vadananuM, baMne hAtheAnuM, te coAnuM, lANyanuM rUpa temaja yauvananuM, divyazrItuM tena sasaMbhramadbhuta mAsiMganeAnuM, vijjhAunu, visa sonuM, hAsyanuM, kaTAkSayukta dRSTi vikSepanuM, zvAsa mecananuM, purUSAbhilaSita mananuM, krIDA vizeSa rUpa upalapitAnuM bhavanA vageremAM rahevA karavAnuM, tenI haMsa jevI gatinuM, tenA praNayapUNa vacanAnuM kAmakalahanuM, tenI prasannatAnuM vAraMvAra smaraNu karate kAmarAgathI mAhita matIvALe thaI gayA. A rIte kAmavaza thayelA For Private And Personal Use Only Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam 61 tataH khalu jinarakSitaM samutpannakaruNabhAvaM tAM prati saMjAtadayAhRdayam , ata eva ' maccugalasthallaNolliyamaI' mRtyugalasthallAnoditamatiH, mRtyunA=mRtyurAkSasena 'galasthallA 'kaNThagrahaNarUpA, tayA noditA svadezagamanavaimukhyatayA mRtyu. mukhapravezasaMmukhIkRtA matiryasya sa tathA tam ' avayakvaMtaM ' tAM ratnadvIpadevatAM pazyantaM tathaiva-tathArUpeNaiva yakSazca zailakaH 'jANiUNa ' jJAtvA ' saNiyaM2 ' zanaiH zanaiH 'ubihai' udvijahAti ucchAlayati-niyagapiTThAhi' nijakapRSThAd 'vigayasaddhaM ' vigatazraddhaM vigatA-naSTA zraddhA vizvAso yakSavacane yasya sa tam , sa yakSastaM svapRSTAtpAtayAmAsetyarthaH / tataH khalu sA ratnadvIpadevatA -- nissaMsA' nRzaMsA-nirdayA ' kaluNaM' karuNaM dayanIyaM jinarakSitaM ' sakulasA ' sakaluSA-kaluSitahadayA zailakapRSThAt dhanA vaha vicArA jinarakSita azubhakarma ke cakkara meM par3akara mArga meM calate 2 usakI ora vAra 2 lajjA sahita dekhane laga gyaa| (taeNa jiNarakkhiyaM samuppannakaluNabhAva maccugalasthallaNolliyamaI avayakkhata' taheva jakkhe ya selae jANiUNa saNiya 2 unvihati niyaga piTTAhi vigaya saddhaM ) utpanna huA hai rayaNA devI ke prati dayA bhAva jisako aise usa jinarakSita ko ki jisa kI mati kaMTha pakaDa kara mRtyu rUpI rAkSasa ne apane mukha meM praveza ke sanmugna kara lI hai rayaNA devI kI ora bAra 2 nihAratA huA dekhakara-jAnakara dhore 2 apanI pITha para se apane vacanoM meM zraddhA vihIna jAna uchAla diyA / paTaka diyA ( taeNaM sA rayaNadIvadevayA nissaMsA kaluNaM jiNaravivayaM sakalusA selagapiTThAhi bicAre janarakSita azubha karmanI lapeTamAM AvIne mArgamAM ca late cAlate tenI sAme vAraMvAra lajajAyukta thaIne jevA lAge. ( taeNaM jiNaravivayaM samupannakalugabhAvaM maccugalathallaNolliyamaI adhyakkhaMtaM taheva jakkhe ya selae jANiU Na saNiya2 ubihati niyaga piTTAhi vigayasaddha) rayaNa devIne mATe jenA manamAM dayA bhAva janme che evA te jInarakSitane-ke jenI matinuM gaLuM dabAvIne mRtyarUpI rAkSase gaLI javA mATe pitAnA meMnI sAme karI lIdhI che-yaNadevInI tarapha vAraMvAra jotA jANIne, tene (yakSanA) vacanemAM azraddhALu thaI gayele samajIne dhIme dhIme jInarakSitane yakSe pitAnI pITha uparathI pheMkI dIdho. paTakI dIdhe. (taeNaM sA rayaNAdIvadevayA nissaMsA kaluNaM jigaravivayaM sakalusA selagapiTTAhi ovayaMta dAsa ! mositi japamANI appattaM sAgarasalilaM geNhiya bAhAdi zA81 For Private And Personal Use Only Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org = phaya zAtAdharmakathAsUtre , ' odayaM taM ' avapatantam = samudre patantam, 'dAsa' he dAsa ! he nIca ! 'maosi' mano'si tvam iti jalpantI satI ' appattaM sAgarasalilaM ' avAptaM sAgarasalilaM samudranIramamAptameva madhya eva 'geNDiya bAhAhiM ' gRhItvA vAhubhyAm | ArasantaM = sakaruNaM rudantaM = cItkurvantamityarthaH Urdhvam uccii udijahAti = ucchAlayati ambaratale = gaganatale, ' ovayamANaM ca ' avapatantaM ca pazcAdadhaH patantaM ca 'maMDalarageNa 'maNDalAgreNa = khaDrena 'paDicchittA ' praticchidya= chivA nIlotpala gavalAsIprakAzena = atizayAmena asivareNa sutIkSNakhaGgena khaNDAkhaNDikhaNDa-khaNDaM karoti " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ovayaMta dAsa ! maositi japamANI appattaM sAgarasalilaM gevhiya bahAhi ArasaMta uDU uvvihati aparatale, ovayamANaM ca maMDalaggeNa paDicchito nIluppalagavalaayasippagAseNa asivareNa khaMDAkha' DiM karei tattha vilavANaM tassa ya sarasa vahiyarasa ghettUNaaMga maMgAtiM sarUhirAi uktti baliM cauddisiM kare sA paMjalI pahiTTA ) isake bAda nRzaMsa hatyArI - tatho kaluSita hRdayavAlI usa rayaNAdevIne zailaka yakSa kI pITha se samudra meM girate hue jinarakSita ko jaba taka vaha samudra meM nahIM gira pAyA taba taka bIcameM hI apane donoM hAthoM se pakar3a liyA aura kahane lagI he nIca aba tu mara gayo / isa prakAra sunakara saka rUNa vilApa - citkAra karate hue usa jinarakSita ko usane Upara uchAla diyA pazcAt nice girate samaya usane apanI talavAra se do TukaDe kara diye / do Tukar3e karake phira usane nIlotpala, gavala evaM atasI ke puSpa ke jaisI varNa vAlI tIkSNa talavAra se usake khaMDa 2 kara diye| isa taraha ArasaMtaM uDUM uccihati aMbaratale, ovayamANaM ca maMDalaggeNa paDicchittA nIluppala gavala ayasipagAseNa asivareNa khaMDAkhaMDiM karei hattha vilanamANaM tassaya sarasava hiyarasa betaNa aMgabhaMgAtiM sarUhirAI ukti baliM cauddirsi karei paMjalI pahiTTA ) tyArapachI nRzaMsa-hatyArI-temaja kaluSita hRdayavALI rayaNA devIe velaka yakSanI pITha uparathI khasIne samudramAM paDatAM joyA tyAre te samudramAM paDe nahi te pahelAM teNe peAtAnA baMne hAthethI tene pakaDI lIdheA, ane te kahevA lAgI ke huM nIce ! have tu marAce ja samaja. rayaNA devInI vAta sAMbhaLIne jInarakSita karUNa vilApa karavA lAgyA. te devIe te sthitimAM ja tene upara uchALyeA. ane tyArapachI nIce paDatA jInarakSitanA teNe peAtAnI talavArathI e kakaDA karI nAkhyA. e kakaDA karyAM bAda paNa tene nIletpala, gavala ane atasInA puNya jevI raMgavALI tIkSNa talavArathI tenA zarIranA kakaDe kakaDA For Private And Personal Use Only Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidAra kacaritanirUpaNam kare " tatra 'klivamANaM' vilapantaM = vilApaM kurvantamityarthaH / tasya ca 'sarasavahiyassa' sarasavadhitasya sAbhimAnaM vadhaM mApitasya ' ghetUNa ' gRhItvA ' aMgamaMgAI' aGgAGgAni aGgopAGgAni=karacaraNamastakAdIni sarudhirANi= rudhiraliptAni ukkhittavali ' utkSipta balim=AkAzamakSe vaNarUpaM vAyasavAla - mitrabaliM ' cauddisiM caturdikSu karoti sA ' paMjalI' prAJjali: = saMyojita karapuTA 'pahiThThA' prahRSTA = darpitamanaskA satIghAtarUpaM svAbhilapita kAryaM kRtavatItyarthaH // 07 // 3 mUlam - evAmeva samaNAuso ! jo ahaM niggaMtho vA niggaMthI vA AyariyauvajjhAyANaM aMtie pavvaie samANe puNaravi mANussara kAmabhoge AsAyai patthayai pIhei abhilasa se NaM iha bhave cetra bahUNaM samaNANaM4 jAva saMsAra0 aNupariyahissati, jahA vA se jiNarakkhi e- 'chalio ramrat nirAvayakkho gao aviggheNaM / tamhA pavaya sAre nirAvayakkheNa bhaviyavvaM // 1 // bhoge avayakkhatA paDati saMsArasAyare ghore / bhogehi niravayakkhA taraMti saMsArakaMtAraM // 2 // sU0 8 // TIkA -' evameva ' evameva = pUrvoktAntenaiva 'samaNAuso !' he zramaNA apane ghAtarUpa abhilaSita kArya ko saMpanna karatI huI vaha bahuta adhika harSita huI / usa rayaNAdevI ne sAbhimAna vadha ko prApta hue usa jina rakSita ke rurala aMga upAMgoM kI cAroM dizAo meM vAyasa bali ke jaisI balakI aura donoM hAthoM ko jor3akara phira baDI Ananda magna huI | | 07 // ' evAmeva samaNAuso' ityAdi / TIkArtha - ( evameva ) isI taraha (samagAuso ) he AyuSmanta zramaNA ! karI nAkhyA. A rIte potAnI ghAtakI icchA pUrI karatAM te atyadhika prasanna thai. te rayaNA devIe lehIthI kharaDAelA kakaDe kakaDA thayelA jInarakSitanAM aMge, upAgAMne sagA cAra dizAomAM kAgaDA vagerene mATe li rUpamAM phekI dIdhA, ane pachI baMne hAtheAne joDIne te Ana magna thai gaI. / sUtra ''chA'' ( evA meva samaNAuso " ityAdi || TIDArtha - ( evametra) mA pramANe ( samaNAuso ) he mAyuSbhanta zrabho ! For Private And Personal Use Only Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org phAra jJAtAdharmakathAGgasUtre AyuSmantaH ! yo'smAkaM nirgrantho vA nirgranthI vA AcAryopAdhyAyAnAmantike pravrajitaH san punarapi mAnuSyakAn kAmabhogAn = pUrvavyaktAn ' AsAyai ' AsAdayati = svIkaroti, 'patthayaha prArthayate = aprAptAn yAcate, ' pIheDa' spRhayati' ayAcitaM - evAyaM mahyaM bhogAn dadAti tadA samIcInaM syAt ' ityAdi rUpAM spRhAM karoti 'abhilasa' abhilaSati = dRSTAdRSTazabdAdi - viSayeSu vAJchAM karoti, sa khalu iha bhava eva bahUnAM zramaNAnAM baddInAM zramaNInAM bahUnAM zrAvakANAM bInAM zrAvikANAM madhye ' jAva' yAvat - yAvacchabdenedaM dRzyam - hIlanIyaH, nindanIyaH, khisanIyaH = bhartsanIyaH, garhaNIyaH, paribhavanIyaH = tiraskaraNIyo bhavati, paralokespi ca khalu AgamiSyati kAle bahUni daNDAni karNanAsAcchedanarUpANi prApnoti yAvat - anAdikam - anavadyam anantaM dIrghAdhvAnaM dIrghamArga, dIrghAddhaM vA dIrghakAlikaM cAturanta saMsArakAntAraM = cAturgatika saMsArATavIm ' aNupariyahissai ' anuparyaTiSyati punaH punabhramiSyati, yathA vA sa jinarakSitaH / atrArthe dRSTAntayojanAgAthAdvayenAha 0 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( jo ahaM niggaMtho vA niragaMdhI vA AyariyauvajjhAyANaM atie pavvaie ) jo hamArA nirgrantha athavA nirgranthI jana AcArya tathA upA dhyAya ke pAsa pravajina hotA huA (puNaravi mANusa kAmabhoge AsAyaha patthara, pIhera, abhilasai ) punaH manuSya bhava saMbandhI kAma bhogoM - pUrvatyakta vaiSayika sukhoM ko svIkAra kara letA hai unakI cAhanA karatA hai " vinA yAcanA kiye hI yaha mere liye bhogoM ko dedeve to acchA hai " isa prakAra kI jo spRhA icchA karatA hai, yA dRSTAdRSTa zabdAdi viSayoM meM vAJchA karatA hai ( se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNA4 jAva saMsAra aNu parissii jahAba se jigarakkhie chalio , For Private And Personal Use Only ( jo ahaM niggaMtho vA niggaMthI vA Ayariya ubvajjhAyANaM aMtie pannaie ) je amArA nigraMtha ke nigra'thI jana AcAya temaja upAdhyAyanI pAse pratrajIta thaine ( puNaravi mANusa kAmabhoge AsAyai patthayai, pIhei, abhilasai ) krI te manuSyabhavanA kAmabhogA-pratrajIta thatI vakhate cheDelA manuSyabhavanA viSama sumo ne svImare che, te sumonI icchA ure che." hu' viSaya sukhanI enI pa.sethI mAMgaNI karUM nahi ne enI meLe te mane viSama sukhe Ape tA keTaluM sAruM thAya A rIte je spRhA kare che, athavA te| dRSTAdeSTa zabda vagere viSayeAnI IcchA kare che. ( se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva saMsAra0 aNupariyadvissa Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " " chalio avayakkhato, nirAvayakkho gao avigveNaM / tamhA patrayaNasAre, nirAvayakkheNa bhaviyanvaM // 1 // bhoge avayavavaMtA, paDati saMsArasAyare ghore / bhogehiM niravayakkhA, taraMti saMsArakaMtAra || 2 || " iti // " asya vyAkhyA - chalitaH = vaJcitaH kaH ? avayavakhaMto ' pazyan ratnadvIpadevatAm - avalokayan jinarakSito vimatAritaH / yaH 'nirAvayakkhI ' avazyakaHtasyA devatAyA adarzakaH tAM na dRSTvannityarthaH, sa jinapAlitaH gataH gRhaM prAptaH ' avigveNaM' avighnena = nirvighnatayA sukhasukhena svasthAnaM prApta vAnityarthaH / athopadezamAha - tasmAt kAraNAt pravacanasAre=cAritre labdhe satI 'niravayakkheNa' carrato nirAvayavo gao avigghe NaM ! tamhA patrayaNasAre nirA vayakkheNa bhaviSai ) vaha isa bhava meM hI aneka zramaNo aneka zramaNi yoM aneka zrAvakoM evaM aneka zrAvikAoM ke bIca meM holanIya hotA hai, niMdanIya hotA hai, visanIya hotA hai, tathA parabhava meM bhI aneka karNanAsikAcchedana Adi rUpa daMDoM ko bhogatA hai aisA jIva anAdi ananta rUpa isa dIrgha mArga yA kAla vAle caturgatika saMsAra kAntAra meM punaH punaH bhramaNa kregaa| jina rakSita kA jo isa viSaya meM daSTAnta diyA gayA hai usakI yojanA isa prakAra hai-jaise rayaNA devI kI tarapha dekhatA huA jinarakSita ThagA gayA aura usakI tarapha nahIM dekhatA jinapAlita zIghra apane ghara pahu~ca gayA-isI taraha cAritra ke prApta kara lene para jo vyakti zabdAdi viSayoM kI vAJchA se rahita hotA hai pheLa jahA se jiNarakkhi chalio avayakkhaMto nirAvayakkho gao avigveNaM ! tamhA patrayaNasAre nirAkyakkheNa bhaviyanvaM ) For Private And Personal Use Only te A bhavamAM ja ghannuA zramaNA ane zramaNIe temaja ghaNA zrAvaka ane zrAvikAonI sAme hInnanIya hAya che, ni MdanIya hAya che, khisanIya hAya che. ( bhanIya hAya che. ) tiraskAra karavA ceogya hAya che, tathA bIjA janmamAM paNa ghaNA kAna, nAka kapAvavA vagere rUpa sajAne bhAgavatA rahe che. A jAtanA jIva anAdi ana'tarUpa A dI mArga athavA kALavALA catutika sa sAra kAMtAramAM vAraMvAra bhramaNa karaze. ahI' jInarakSita vize je dRSTAnta ApavAmAM AvyuM che tene A pramANe samajavuM joie. jema rayaNA devInI tarapha jotAM jInarakSita DhagAyA ane tenI tarapha na jotAM jInapAlita ekadama peAtAne ghera pahAMcI gayA temaja cAritra meLavavA mAda je mANasa zabdAdi bhegAnI IcchA Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org d jJAtAdharmakathAsUtre apazya ke na = mAtAprApta - dRSTAdRSTazabdAdi viSayANAmadarzakeNa zabdAdiviSayavAJchArahitenetyarthaH bhavitavyam, cAritraM gRhItvA viSayavAsanA lezato'pi muninA mUrchA na vidhAtavyeti bhAvaH // 1 // ataeva bhoge' bhogAn = zabdAdikAn ' atrayavaMtA ' pazyantaH = trAJchanto jIvAH santi saMsArasAgare ghore / ye bhogeSu niravayavakhAH' apazyakAH cArahitAH savite taranti pArayanti saMsArakAntAraM =mATavIm || 2 || mu0 8 // mUlam - taNaM sA rayaNaddavidevayA jeNeva jiNapAlie teNetra uvA0 bahUhiM aNulomehi ya paDilomehi ya kharanahurasiMgArehiM kalluNehi ya uvasaggehi ya jAhe no saMcAei cAlittae vA khobhi0 viSpa0 tAhe saMtA taMtA paritaMtA nivviNNA samANA jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA, taeNa se selae jakkhe jiNapAlieNa sAddha lavaNasamudaM majjhaMmajjheNaM vIyavayai2 jeNeva caMpAnayarI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA capAe nayarIe aggujANaMsi jiNapAliyaM pidvAto oyArei oyAritA evaM vayAsI - esaNaM devAnupiyA ! caMpAnayarI dIsai ttikaddu jiNapAliyaM Apucchara ApucchittA jAmeva disiM pAubbhue tAmeva disiM paDigae // sU0 9 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaha isa saMsAra rUpa aTavI se pAra ho jAtA hai aura jo usa avasthA meM zabdAdi viSaya bhogoMkI vAJchA karatA hai vaha saMsAra rUpa aTavI meM DUbatA rahatA hai - paDatA rahatA hai| sUtra 46 ' , rAkhatA nathI te A saoNMsAra rUpI aTavInI pAra pahoMcI jAya che ane je zabda vagere viSaya--bhAgAnI dacchA kare che te sasAra rUpI aTavImAM phasAine temAM ja DUbatA rahe che. // sUtra " 8" // For Private And Personal Use Only Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI TIkA a0 9 mAkandidArakaritanirUpaNam 647 TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tataH khalu tadanantaraM jinarakSittavadhAnantaraM sA ratnadvIpadevatA yatraiva jinapAlitastatraivopAgacchati, upAgatya bahubhiH-anulomaiH anukUlaizca, pratilomaiH pratikUlaizca 'kharamaharasiMgArehi' kharamadhurazRGgAraiH kharaiH karkazaiH, madhuraiH miSTaiH karNasukhadairityarthaH, zRGgAraiH zrRGgArarasotpAdakaiH, karuNaizca karuNAjanakaiH upasagairanukUlarUpaizca yadA taM no zaknoti 'cAlittae vA' cAlayitum adhIratAmutpAdayitum , ' khobhittae vA ' kSobhayituM kSubdhaM kartum , vipariNAmittae ' vipariNamayitum manaH pariNAmaM parAvartayituM na samarthA'bhUt tadA sA * saMtA' zAntA=zithilA hatotsAhA, zrAntA vA parizramitA tAntA-khinnA, paritAntA=sarvathA khedamApannA ' naviNNA' nirpiNNA-vimanaskA satI yasyA eva dizaH prAdurbhUtA samAgatA tAmeva dizaM prtigtaa=prtinivRttaa| taeNaMsA rayaNadIvadevayA jeNeva jiNapAlie teNeva uvA vacchai ityAdi / ____TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sArayaNadIvadevayA ) vaha rayaNA devI (jeNeva jiNapAlie ) jahAM jina pAlita thA ( teNeva uvAgacchai ) vahAM AI (yahUhi aNulomehiM paDilomehiM kharamaharasiMgArehiM kaluNehiM ya uvamaggehi ya jAheno saMcAehiM cAlittae vA khobhi 0 vippa 0 tAhe saMtAtaMttA paritaMtA niviNA samANA jAmeva disi pAu . tAmeva disa paDigayA ) vahAM Akara una se aneka anukUla pratikUla, karkaza, madhura-karNa sukhada-zrRMgAra rasotpAdaka, evaM karuNArasa janaka upasarga vacanoM dvArA use calAyamAna karane kA kSubhita karane kA aura umakI monavRtti ko badala ne kA bahuta prayatna kiyA parantu jaba vaha use calAyamAna karane ke liye, kSubhita karane ke liye evaM usa kI manovRtti badalane ke liye samartha nahIM ho sakI taya hatotsAha parizramita taeNaM sA rayaNadIvadevayA jeNeva niNapAlie teNeva uvAgacchai ityAdi / -(taeNaM ) tyA25chI (sA rayaNahIvadevayA) te 259! hevA (jeNeva jiNapalie ) jyAM na pAsita te( teNeva uvAgacchai ) tyA mAvI. (bahahiM aNulomehiM kaluNehiM ya uvasagge hi ya jAhe no saMcAehiM cAlitae vA khobhi* vippa tAhe saMtAtaMttA paritaMtA niviSNA samANA jAmeva disi pAu0 tAmeva disaM paDigayA ) / tyAM AvIne ghaNA anukULa, pratikULa, karkaza, madhura, karNasukhada aMgAra rasotpAdaka, ane karUNa rasajanaka upasarga vacane vaDe tene pitAnA nizcayathI calita karavAnA zubhita karavAnA ane tenI mane vRttine pheravI nAkhavAnA khUbaja For Private And Personal Use Only Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phrUTa jJAtAdharmakathAsUtre , * tataH khalu sa zailako yakSo jinapAlitena sArddhaM lavaNasamudra madhyamadhyena 'vIvaya vyativrajatigacchati vyativrajya yacaiva campAnagagarI tatraivopAgacchati, urAgatya campAyA nagaryA ' aggujjANaMsi' agrodyAne mukhyodyAne jinapAlitaM pRSThAt avatArayati, avatArtha evamavadat - eSA purovarttinI khalu he devAnupriya ! campAnagarI dRzyate iti kRtvA = ityuktvA jinapAlitam 'Apucchacha' ApRcchati = tadanujJAM gRhNAti ApRcchaya yasyA evaM dizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM pratigataH / sU09 // khinna, paritAnta evaM vimanaska hotA huI vaha jisa dizA se AI thI usI dizA kI tarapha calI gaI / (taeNaM se selae jakkhe jiNapAlieNa saddhiM lavaNasamudaM majkSaM majjheNaM vIivagraha 2 jeNeva caMpA nayarI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA capAe nayarIe aggujjANaMsi jigapAliyaM piTThAo oyAre, oyarittA evaM vayAsI-esaNaM devANupiyA ! dIsaha tikaDa jinapAliyaM Apucchara ApucchittA jAmeva disiM pAunbhUe tAmeva disiM paDigae) isa ke bAda vaha zailaka yakSa lavaNa samudra ke bIca meM calane lagA aura cala kara jahAM caMpA nagarI thI vahAM A pahu~cA Akara ke usane caMpA nagarI ke pradhAna bagIce meM jina pAlina ko apanI pITha para se utAra diyA / utAra karake phira usane usa se isa prakAra kahA- he devAnupriya ! yaha caMza nagarI dikhalAI detI hai| aisA kaha kara phira usane jinapAlita se pUchA aura pUcha kara vaha jisa dizA se prakaTa huA thA usI dizA kI ora vahAM se calA gayA | sUtra // 9 // prayatnAryA te tyAM zavI nahi chevaTe te hatAza, thADesI, jinna, pritAMta ane vimanaska thaine te je dizA taraphathI AvI hatI te ja dizA tarapha pAchI jatI rahI. ( taraNaM se selae jakkhe jiNapAlieNa saddhiM lavaNasamudaM majjhaM majjheNaM bIvayai2 jeNetra caMpAnagarI teNeva uvAgacchaDa, uvAgacchittA caMpAe nayarIe aggujjANaMsi jiNapAliye piTThAo oyAre, oyaritA evaM vyAsI esaNaM devANupiyA ! caMpAnayarI dIsa cikaTTu jinapAliyaM Apuccha ApucchittA jAmeva disiM pAu bhUe tAmeva disi paDigae) tyAra bAda te zailaka yakSa latraNa samudranI vacce thaine AgaLa vadhatA ja rahyo. ane a Mte jyAM capA nagarI hatI tyAM pahoMcyA. tyAM paheAMcIne caMpA nagarInA pradhAna udyAnamAM jInapAlitane potAnI pITha uparathI nIce utArI dIdhA, utArIne teNe jInapAlitane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! A sAme caMpA nagarI dekhAya che. tyArabAda yakSe jInapAlitane javA mATe pUchyuM ane pUchIne te je dizA taraphathI AvyeA hateA te ja dizA tarapha pAchA jatA rahyo.AsUlA For Private And Personal Use Only Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 9 mAkandidAraka caritanirUpaNam - 149 mUlam -taeNa se jiNapAlie caMpaM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva sae gihe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ammApiUNaM royamANe jAva vilavamANe jiNarakkhiyavAvattiM nivedei, taraNaM jiNapAlie ammApiyaro mittaNAI jAva pariyaNeNaM saddhiM royamANA bahUiM loiyAiM mayakiccAI kareMti karitA kAleNaM vigayasoyA jAyA, taNaM jiNapAliyaM annayA kayAiM suhAsaNavaragataM ammApiyaro evaM vayAsI - kahaNaM puttA ! jiNarakkhie kAlagae ?, taraNaM se jiNapAlie ammApiUNaM lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAyasamutthaNaM potavahaNavivattiM ca phalahakhaMDa AsAyaNaM ca rayaNadIvRttAraM ca rayaNadIvadevayA giNhaNaM ca bhogavibhUiM ca rayaNadIvadevayAe AghAyaNaM sUlAiyapurisada risaNaM ca selagajakkhaAruhaNaM ca rayaNadIvadevayA uvasaggaM ca jiNarakkhiyatrivattiM ca lavaNasamuddau - taraNaM ca caMpAgamaNaM ca selagajakkhaApucchaNaM ca jahAbhUyamavitahamasaMdiddhaM parikahei, tapaNaM se jiNapAlie jAva appasoge jAva vipulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / teNeM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe0 samosaDhe, dhammaM soccA pavaIe ekkArasaMgavI mAsikayAeNaM sohamme kappe do sAgarovame, mahAvidehe sijjhihi / evAmeva samaNAuso ! jAva mANussara kAmabhoe No puNaravi AsAyai se NaM jAva disaster jahA dA se jiNapAlie / evaM khalu jaMbU ! 82 For Private And Personal Use Only Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / hAtAdharmakathAsUtra samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM navamassa nAyajjhayaNasta aya. maTre paNNatte tibemi // sU0 9 // // navamaM ajjhayaNaM samattaM // . TIkA--'taeNaM jiNapAlie ' ityAdi / tataH khalu jinapAlitazcampAmanu: pravizati, anupavizya yatraiva svakaM gRhaM yatraiva ambApitarau tatropAgacchati, upAgatya ambApitroH samIpe rudana yAvad vilapana-vilApaM kurvan niNarakSitavyApatti-jiNarakSitamaraNaM nivedayati-kathayati, tataH khalu sa jinapAlitA'mbA pitarau ca mitrajJAtiyAvatparijanena sArddha rudantaH sarve bahUni laukikAni mRtakRtyAni 'taeNaM se jina palie' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se jinapAlie caMpaM aNupavisaha, vaha jina pAlita caMza nagarI meM anupraviSTa huaa| ( aNupavisittA jeNeva sae gehe jeNeva ammA piyage teNeva uvAgacchaha praviSTa hokara vaha jahAM apanA ghara aura usa meM bhI jahAM apane mAtA pitA the vahA~ gyaa| ( uvAgacchittA ammApiUNaM royamANe jAva vilabamANe jiNarakkhiya cAvattiM nivedeha, taeNaM jiNapAlie ammApiuge mittaNAi jAva pariyaNeNaM saddhiM royamANA bahahiM loiyAiM mayakiccAI kareMti ) vaha jAkara usa ne rote hue yAvat vilApa karate hue mAtA pitA se jinarakSita kI mRtyu ho jAne ke samAcAra kahe / isa ke bAda rote hue usa jinapA'taeNaM se jinapAlie' ityAdi A -(taeNaM ) tyA256 ( se jinapAlie caMpaM aNupavisaha ) na. pAlita caMpA nagarImAM gaye. ( aNupavisittA jeNeva sae gehe jeNeva ammApiyaro teNeva Agacchai ) tyAM jaIne jyAM tenuM ghara ane temAM paNa jyAM tenA mAtApitA hatA tyAM paDayo. (uvAgacchittA ammApiUNaM royamANe jAva vilavamANe jiNarakkhiyavAvarti nivedei, taeNaM jiNapAlie ammApiuro mittaNAi jAva pariyaNeNaM sadi royamANA bahahiM loiyAiM mama kiccAI kareM ti) tyAM teNe raDatAM yAvat vilApa karatAM pitAnA mAtApitAne janarakSitanA mRtyunA samAcAra kahyA. tyArapachI jInapAlita ane mAtApitAoe raDatAM mitrajJAti yAvat parijanene bhegA karIne maraNa pachInI badhI vidhio pUrI For Private And Personal Use Only Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 9 mAkandidArakacaritanirUpaNam kurvanti kRtvA kAlena = katiyaya divasAnantareNa vigatazokAH =zokarahitA jAtAH / tataH khala jinapAlitam anyadA kadAcit sukhAsanavaragataM = sukhopaviSTam ambApitarau evamavAdiSTAm - kathaM kena prakAreNa khalu he putra | jinarakSitaH kAlagataH mRtaH ?, tataH khalu sa jinapAlitA'mbApitroH - lavaNasamudrottAraM ca, kAlikavAtasamutthAnaM, potavahanavyApartti - naukAbhaGgaM ca, phalakakhaNDAsAdanaM phalakakhaNDAvalambanaM ca, ratnadvIpottAraM ca, ratnadvIpa devatAgrahaNaM ca bhogavibhUrti bhogasampattiM ca ratnadvIpadevatAyAH ' AghAyaNaM ' AghAtanaM badhasthAnaM ca zUlAcita puruSadarzanaM ca zailaka pakSArohaNaM ca ratnadvIpadevatopasarga ca jinarakSita vipatti = jinarakSitamaraNaM lita, aura unake mAtA pitA ne mitra jJAti yAvat parijanoM ke sAtha samasta aneka laukika mRtaka kRtya kiye / (karittA kAleNaM vigaya soyA jAyA) bAda meM jaise 2 samaya vyatIta hotA gayA vaise 2 ye saba zoka rahita bana gaye aura phira bilakula zoka zUnya bhI ho gaye / (taeNaM jina pAliyaM annayA kayAI suhAsaNavaragathaM ammA viyaro evaM vayAsI kahaNaM puttA jigara kkhie kAlagae ) eka dina kI bAta hai ki jaba jinapAlita Ananda se baiThA huA thA taba mAtA pitA ne usa se pUchA putra ! jinarakSita kisa prakAra se kAla kavalita huA ? (taeNa se jina pAlie ammApiUNaM lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAyasamusthaNaM potayahaNavivaktiM ca phalahakhaMDaAsAyaNaM ca rayaNadInusAraM ca raNadIvadevayA givhaNaM ca bhogavibhUiM ca rayaNa dIvadevayAAdhAyaNa ca sUlAi purisadarisaNaM selagajakkha AruhaNaM ca rayaNa . (karitA kAle vigaya moyA-jAyA ) tyAramAha prema prema samaya pasAra thatA gayA tema tema tee pAtAnuM duHkha paNa bhUlatA gayA ane chevaTe jIna rakSita vizenuM du:kha teenA hRdaya paTala uparathI sAva bhusAI gayuM. ( taraNaM jinapAliyaM annayA kayAI suhAsaNavaragayaM ammApiyaro evaM vayAsI kahaNaM puttA jigara kkhira kAlagae ) jyAre eka divase napAlita Ana MdapUrvaka beThA hatA tyAre mAtA pitAoe tene pUchyuM ke huM putra! jItarakSita kai rIte maraNa pAmyA che ? (taeNa se jinapAlie ammApiUNaM lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAyasamu sthaNaM potavahaNavivarttica phalahakhaMDa AsAyagaM ca rayaNadIbuttAraM ca rayaNadIva devayANi ca bhogavibhUI ca rayaNadIvadevayAe AdhAyaNaM ca sUlAiya purisada risaNa selagajakakha ArugaM ca rayaNadIvadevayA uvasaggaM ca jiNarakkhiya For Private And Personal Use Only Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dUra zAtAdharmakathAsUtre " ca, svasya lavaNasamudrottaraNaM ca campAgamanaM parAvRtyacampAnagarI samAgAnaM caM, zailakayakSApRcchanaM = zailakayakSasya jinapAlitaM prati svasthAnagamananivedanaM ca, etatsatra hRttAntaM 'jahAbhUyaM yathAbhUtaM = pathAjAtam ' avinaddhaM ' avitathaM satyam ' asaM dida' ' asaMdigdhaM-saMdeharahitaM parikathayati / tataH khalu sa jinapAlitI yAvad ' appasoe ' alpazokaH = vigatazokaH yAvad vipulAn bhogabhogAn zabdAdi viSayAn bhuJjAno viharati0 / " dIvadevAuvasaggaM ca jiNarakkhiyavivanti ca lavaNasamudda uttaraNa ca caMpAgamaNa ca selagajakkha ApucchagaM ca jahAbhUyamavitahamasaMdiddhaM parikahe ) taba jina pAlita ne mAtA pitA se lavaNasamudra meM utarane se lekara acAnaka kAlika vAyukA uThanA naukA kA naSTa honA kASTa phalaka kA milanA usakI sahAyatA se ratna dvIpa meM utaranA vahAM rayaNA devI ke dvArA apanA grahaNa honA usa ke sAtha bhoga rUpa vibhUti kA bhoganA, bAda meM rayaNA devI ke vadhasthAna kA dekhanA vahAM zUlAropita puruSa ko dekhanA, zailaka yakSa kI pITha para caDhanA rayaNA devI kA upasarga karanA, jina rakSita kA maraNa honA apanA lavaNasamudra kA pAra karanA caMpA nagarI meM pIche AnA aura zailakayakSa kA pucha kara apane sthAna vApisa cale jAnA yahAM taka kA saba vRttAnta jaisA huA thA ThIka 2 vinA kisI saMdeha ke usa ne sunA diyA / ( taNaM se jiNapAlie jAva apasoge jAva viulAI bhoga bhogAI bhuMjamANe viharai ) isa ke bAda zoka rahita banA huA vaha jinapAlita vipula zabdAdi viSayoM vivarttica lavaNasamuhaM uttaraNaM ca caMpAgamaNaM ca selagajakakhaApucchaNaM ca jahA bhUyamahimasaMdiddhaM parikahei ) tyAre jInapAlite mAtApitAne lavaNa samudramAM yAtrA karatI vakhate ecitA pavananI athaDAmaNathI nAva DUbI javAnA asmAtathI mADIne lAka DAnI sahAyatAthI ratnadvIpanA kinArA sudhI pahAMcavuM, rayaNA derInI lapeTamAM sAvavuM, tenA sAthe kAma lAgeA bhAgavavA, rayaNA devInA vadhasthAnane jovuM, zULI upara laTakatA mANasane jovuM, zailaka yakSanI pITha upara besavuM, rayaNA devInA utpAta karavA, jInarakSitanuM maraNa thavuM, sakuzaLa peAtAnI lavaNa samudra yAtrA pUrI karavI, capA nagarImAM AvavuM ane zailaka yakSanuM tene pUchIne krI ratnadvIpa tarapha ravAnA thavuM ahIM sudhInI eke eka vAta teNe kahI saMbhaLAvI. (aNaM se jiNapAlie jAva appasoge jAva biulAI bhoga bhogAI bhuMnamANe viharaha) tyArakhAnlR nizcita thayelA jInapAlita zabda vagere viSayAne puSkaLa pramA For Private And Personal Use Only Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmAmRtaSiNI TI0 a09 mAkandidArakaritanirUpaNam 656 tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH samavasRtaH campAyAM samAgataH / jinapAlito dharma zrutvA patrajitaH ekAdazAGgavit-AcArAGgAdi zastrA jJAnanipuNo jAtaH / mAsikyA saMlekhanayA kAlaM kRtvA saudharma kalpe-prathamadeva. loke do sAgarovame' dvisAgaropamakaH-dvisAgaropamasthitikaH devo jAtaH / mahAvidehe setsyati-siddho bhvissyti| evameva anenaiva prakAreNa he zramaNA AyumantaH ! yo'smAkaM nirgrantho vA yAvat prabajitaH san mAnuSyakAn kAmabhogAn parityaktAn no punarapi * AsAyai ' AsAdayati-mApnoti no sevata ityarthaH, sa khalu yAvad 'bIIvaissai' vyatitrajiSyati vyatikramiSyati saMsArasya pAraM gamiSyatItyarthaH yathA vA sa jinapAlitaH / itthamatra dRSTAntayojanAko-kAma sukhoM ko bhogatA huA apane samaya ko vyatIta karane lgaa| ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe0 samosaDhe, dhammaM soccA pavvAie, ekkArasaMgavI mAsikayAeNaM sohamme kappe do sAgarovame, mahAvidehe simihii-evAmeva samaNAuso ! jAva mANussae kAmabhoe No puNaravi AsAyai, seNaM jAva vIivaissai, jahA vA se jiNapAlie / evaM khalu jaMbU ! samaNe NaM bhagavayo mahAvIreNa navamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi) usI kAla aura usI samaya meM zramaNa bhagavAna mahAvIra campA nagarI meM aaye| jina pAlita dharma kA upadeza suna kara dIkSita ho gyaa| gyAraha aMga kA dhIre 2 vaha jJAtA bhI bana gyaa| anta meM eka mAsa kI saMlekhanA kI saMlekhanA se 60 sATha bhaktoM kA chedana kara jaya kAla kiyA-to prathama devaloka meM do sAgaropama kI sthiti vAlo deva meM utpanna huaa| yaha mahA videha meM siddhI gati ko mAM bhagavate sukhethI pitAne vakhata pasAra karavA lAge. (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe0 samosa Dhe, dhamma soccA pacAie ekkArasaMgavI mAsikayAeNaM sohamme kappe do sAgarovame mahAvidehe sijjhihihaevAmeva samaNAuso ! jAva mANussae kAmabhoe No puNaravi AsAyai, se gaM jAva vIivaissai, jahAvA se jiNapAlie ! evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa navamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi ) / te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra caMpAnagarImAM AvyA. jIna pAlita temane upadeza sAMbhaLIne dIkSita thaI gaye. dhIme dhIme teNe agiyAre aMgenuM jJAna meLavI lIdhuM. chevaTe eka mAsanI teNe saMlekhanA karI. saMlekhanAthI 60 sATha bhaktonuM chedana karIne kALa karyo tyAre prathama devalokamAM be sAgaropamanI sthitivALA deva tarIke te utpanna thaye. bhaviSyamAM te mahA For Private And Personal Use Only Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjaso __ yathA lAbhArthinau vaNijau tathA zivasukhArthinau jIvauM / yathA samudrayAtrA tathA saMsArayAtrA yathA ratnadvIpadevatA mahApApA tathA avirati rApAtamukhA prinnaamduHkhaa| yathA - AghAtasthAnabhayaM tathA janmamaraNabhayam / yathA ratnAdevI caritAnubhavI zUlAropitapuruSastathA avirati pariNAmabodhakaM bhayam / pathA devIhastAnistArakaH zailakayakSastathA dharmopadezako'trAviratipariNAmajanita ko prApta kregaa| isa tahara he AyuSmaMta zramaNo ! jo hamArA nigraMnya zramaNa athavA nigrantha amaNI jana yAvat pravajita hotA huA parityakta manuSya bhava saMyandhI kAmabhogoM kA punaH sevana nahIM karatA hai vaha jina pAlita kI taraha isa saMsAra ke pAra phuNcegaa| dRSTAnta kI yojanA yahAM isa prakAra se kara lenI cAhiye jisa prakAra lAbha ke arthI vaNika jana hote haiM usI prakAra ziva sukha ke arthI jIva hote haiM / jisa prakAra samudra yAtrA hai usI prakAra saMsAra yAtrA hai / samudra yAtrA meM jaise pApinI rayaNA devI kA milApa huo-usI prakAra isa saMsAra yAtrA meM ApAta sukha dAyaka aura pariNAma meM duHkhadAyaka avirati kA jIvoM ko samAgama ho rahA hai| vahA~ jaise vadhyasthAna kA bhaya jina pAlita evaM jina rakSita ko huA, usI taraha isa saMsAra yAtrA meM bhI pratyeka jIva ko janma maraNa kA bhaya lagA huA hai / jisa prakAra rayaNA devI ke carita kA anubhavI vaha zUlAropita puruSa hameM vahAM dikhAI detA hai isI prakAra yahAM bhI avirati ke pariNAma kA bodhaka bhaya hameM satata saceta karatA - videhamAM siddhi gati meLavaze. A rIte he AyuSmata zramaNa ! je amArA nigraMtha zramaNa athavA nigraMtha zramajane pravrajIta thaine dIkSA vakhate tyajelA manaSya bhava saMbaMdhI kAmonuM pharI sevana karatA nathI te jInapAlitanI jema A saMsArane pAra thaze. A daSTAMtane ahIM A rIte besADavuM joIe ke jema vaNikajane (vepArIo) lAbhane IcchanArA hoya che tema zivasukhane IcchanArA ja hoya che. samudra yAtrAnI jema ja A saMsAra yAtrA paNa che. samudra yAtrAmAM jema pApaNI rANA devI maLI tema A saMsAra yAtrAmAM zarUAtamAM sukhadAyaka ane pariNAmamAM duHkhadAyaka aviratino samAgama jIvane thato rahe che. vadhasthAnamAM jema jInapAlita ane janarakSita bhayagrasta thayA tema A saMsAra yAtrAmAM paNa dareke dareka jIvane janma-maraNanI bIka rahe che. jema rayaNA devIne phUra vyavahArane anubhavanA zaLI upara laTakate mANasa temaNe je tema A saMsAramAM paNa aviratinA pariNAmane bedhaka bhaya ApaNane satata sAvadha karato rahe che. jema devInI lapeTamAMthI mukta karanAra zikSaka yakSane For Private And Personal Use Only Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 9 mAndidArakacaritanirUpaNam 155 .. dAkha nistArako guruH / yathA deviimohitrjinrkssitstthaa-avirtimohitmtimuniH| yathA zailakarUpAzvapRSTacyuto jinarakSitastathA gurUpadiSTajJAnAdipazcAcAra bhraSTo muniH / yathA ratnAdevyA tIkSNakaravAlena gagane khaNDazaH kRtaM tadaGgaM paritaH prakSiptaM nAnAvidhamakarAdi zvApadasaMkule samudre patati tathA-aviratyA viSamapariNAmena narakAvAse khaNDazaH kRtaM zarIramanubhavannasau janmajarAmaraNAdhanantaduHkhasamAkule saMsAre nipatati / yathA devI kRtopasagairakSubdho jinapAlitaH svasthAna jIvitarahatA hai / jisa prakAra devI ke hAtha se chuDAne vAlA vahAM zailaka yakSa kahA gayA hai isI prakAra yahAM bhI dharma ke upadezaka evaM avirati pariNAma janita duHkhase nistAraka ye gurujana prakaTa kiye gaye haiM / jisa prakAra jina rakSita devI ke dvArA mohita kiyA gayA hameM kaho gayA hai usI prakAra yahAM bhI avirati ke dvArA mohita munijana samajhAye gaye haiM / jisa prakAra zailaka rUpa azva kI pITha para se jina rakSita cyuta huA prakaTa kiyA gayA hai usI prakAra gurUpadiSTa jJAnAdika pAMca AcAra se bhraSTa banA huA muni yahAM hame samajhAyA gayA hai / jisa prakAra ratnA devI kI talavAra se khaMDa 2 kiye gaye jina rakSita ke aMga upAMga idhara udhara prakSipta hokara nAnA vidha maka gadizvApada se saMkula hue samudra meM gire haiM usI prakAra avirati ke viSama pariNAma se narakAvAsa meM khaMDa 2 kiye gaye zarIrakA anubhava karato huA bhI yaha jIva janma, jarA, aura maraNa, Adi ananta duHkhoM se vyApta hue saMsAra meM patita hotA hai| jisa prakAra rayaNA devI kRta upasagoM se akSubdha ApaNe je tema ahIM paNa dharmanA upadezaka ane avirati pariNAma janita duHkhamAMthI mukta karanArA gurUjane pragaTa karavAmAM AvyA che. jema devInA mehavAzanI lapeTamAM paDele narakSita che temaja ahIM paNa avirati vaDe mohita thayelA munio jovAmAM Ave che. jema raulaka yakSa rUpI gheDAnI pITha uparathI khasI paDelA chetarakSitanuM varNana upara pragaTa karavAmAM AvyuM che temaja A saMsAramAM paNa gurUpadiSTa jJAna vagere pAMca AcArothI bhraSTa thayele muni samaje joIe jema ratnAdevInI talavArathI kakaDA thayelA janarakSitanAM aMge upAMge ghaNI jAtanA magara vagere jIvathI vyApta samudramAM Amatema pheMkavAmAM AvyA che tema ja aviratinA viSama pariNAmathI narakavAsamAM zarIranA kakaDAo karavAmAM Ave che chatAM te duHkhane anubhavate A jIva janma, jarA (dhaDapaNa) maraNa vagere anaMta duHkhathI vyApta thayelA A saMsAramAM pharI AvI paDe che. jema rayaNA devInA upasargothI akSubdha thaIne jInapAlita pitAne ghera sakuzaLa For Private And Personal Use Only Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jhAtAdharmakathA sukhaM ca prAptaH san pazcAnmokSapadanAmyamAt , tathA-avirati kRtopasagairakSubdhaH musaMyamI munirmokSasthAnaM zivasukhaM ca prApsyatIti / evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa navamasya jJAtAdhyayanasya ayaM-pUrvoktaH arthaH-bhAvaH prajJaptaH nruupitH| ttivemi' itibravImi pUrvavat |muu019|| iti zrI-vizvavikhyAta-jagadUvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitaka lApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUccha trapatikolhApurarAnapradatta- jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAja- guru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAlavrativiracitAyAM -- jJAtAdharmakathAGga' sUtrasyAnagAradharmAmRtava piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM navamamadhyayanaM saMpUrNam // 9 // panA jina pAlita apane sthAna para sakuzala lauTa AyA aura vahAM usa ne apane jIvana kA sukha bhogA-pazcAt vahI mokSapada gAbhI bhI huA usI taraha avirati kRta upapsoM se akSubdha banA huA susaMyamI muni mokSasthAna ko prApta kara ziva sukha ko bhoktA bnegaa| isa prakAra he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne isa navama jJAtAdhyayana kA yahapUrvokta rUpa se artha pratipAdita kiyA hai / usI ke anusAra yaha maiMne tumheM samajhAyA hai / sUtra // 10 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta " jJAtAdharmakathAsUtra" kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA navAM adhyayana samApta // 9 // pAchA AvyuM, tyAM teNe sukhethI pitAnA divase pasAra karyo ane chevaTe maNa meLavyuM temaja aviratikRti upasargothI nirbhIka thayela susaMdhamI muni mokSa sthAnane meLavIne zivasukhane upabhega karaze. A rIte he jaMbU! zramaNabhagavAna mahAvIre navama jJAtAdhyayanane A pUrvokta artha nirUpita karyo che. te bhurAma meM tane vita samApI hai. // 10 // zrI jainAcArya ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAsUtranI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAyAnunabhumadhyayana samAsa // 8 // For Private And Personal Use Only Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha dazamamadhyayanam prArabhyate / gata navamamadhyayanam , sAmprataM dazamamArabhyate, tasya pUrveNa sahAyaM sambandhaHpUrvamavirati-viratimatohA'nilAbhau poktI, atratu. pramAdAmamAdabatorguNahAni-tada vRddhirUpAvanIvarNayati, tatra jambUsvAmI sudharmasvAmina pRcchati-'jaNaM bhaMte' ityaadi| mUlam-jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM0 Navamassa NAyajjhayaNassa ayama? paNNatte dasamassa ke aTTe ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nagare sAmI samosaDhe goyamasAmI evaM vayAsI-kahANaM bhaMte ! jIvA vakhaMti vA hAyati vA ?, go0 ! se jahA nAmae bahulapakkhassa pADivayAcaMde puNNimAcaMdaM paNihAya hINo vaNNeNaM hINe sommayae hINe niddhayAe dazama adhyayana praarNbh| nauvAM adhyayana samApta ho cukA-aba dazamAM adhyayana prAraMbha hotA hai / isa kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra saMbandha hai-pahile avirati vAle ko hAni evaM virati vAle ko lAbha kI prApti honA kahA gayA hai aba isa adhyayana meM yaha kahate haiM ki jo pramAdi hotA hai usake guNoM ke hAni hotI hai, aura jo apramAdI hotA hai usa ke guNoM kI vRddhi hotI hai| isa taraha guNa hAni aura tad vRddhi rUpa artha anartha kA varNana sUtrakAra isa adhyayana meM kara rahe haiM / jaMbU svAmI isI yAta ko zrI sudharmA svAmI se pUcha rahe haiN| dazamuM adhyayana prAraMbha navamuM adhyayana puruM thayuM che ane have dazamuM adhyayana prAraMbha karIe chIe. dazamA adhyayanano enA pahelAMnA adhyayana sAthe A pramANene saMbaMdha che-pahelAMnA adhyayanamAM avirativALAne hAni (nukasAna) ane virativALAne lAbhanI prApti thAya che tema darzAvavAmAM AvyuM che. have A adhyayanamAM e vAta spaSTa karavAmAM Avaze ke je pramAdI hoya che tenA guNone hAni pahoMce che ane je apramAdi hoya che tenA guNo vRddhi pAme che. A rIte sUtrakAra A ada thanamAM guNonI hAnI ane guNonI vRddhirUpa artha anarthanuM varNana karI rahyA che. jaMbU havAmI sudharmAsvAmIne e ja vAta pUchI rahyA che- For Private And Personal Use Only Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 658 jJAtAdharmakathAsUtre hI kaMtIe evaM dittIe juIe chAyAe pabhAe oyAe lessAe maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM bIyAcaMde pADivayaM caMdaM paNihAya hINatarAya vapaNeNaM jAva maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM taiAcaMde biiyAcaMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAva maMDaleNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parihAyamANe2jAva amAvassAcaMde cAuddasaMcaMdaM paNihAya nadre vaNNeNaM jAva naTTe maMDaleNaM, evAmeva samanAuso ! jo ahaM niggaMtho vA niggaMdhI vA jAva pavvaie samANe hI khaMtIe evaM muttIe guttIe ajaveNaM madaveNaM lAghaveNaM sacceNaM taveNaM ciyAe akiMcayaNayAe vaMbhaceravAseNaM tayANaMtaraM ca NaM hINatarAe khaMtIe jAva hINatarAe baMbhacera vAseNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parihAyamANe paTTe khaMtIe jAva NaTThe baMbhaceravAseNaM, jahA vA sukapakkhassa pADivayAcaMde amAvAsAe caMdaM paNihAya ahie vaNNeNaM jAva ahie maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM biiyAcaMde paDivayAcaMdaM paNihAya ahiyayarAe vaNNeNaM jAva ahiyatarAe maMDaleNaM evaM khalu eeNaM kameNaM parivRDDemANe 2 jAva puSNimAcaMde cAuddAMsi caMdaM paNihAya paDipuNe vaNNeNaM jAva paDipuNNe maMDaleNaM evAmeva samanAuso ! jAva pavvaie samANe ahie khaMtIe jAva baMbhaghera vAseNaM, tayANaMtaraM ca NaM ahiyayarAe khaMtIe jAva baMbhaceravAseNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parivaDDemANe2 jAva paDipunne baMbhacera vAseNaM, evaM khalu jIvA varddhati vA hAyaMti vA, evaM khalu jaMbU ! samaNaM bhagavayA mahAvIreNaM dasamasta NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte tibemi // sU0 1 // // dasamaM NAyajjhayaNaM samattaM // For Private And Personal Use Only Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 10 jIvAnAM vRddhihAninirUpaNam TIkA-yadi khalu bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa navamasya jJAtAdhyayanasyAyam=pUrvoktapakAraH artha:=bhAvaH prajJaptaH kathitaH, sa mayA zrutaH, kintu daMzamasya jJAtAdhyayanasya ko'rthaH ko bhAvaH ? prajJaptaH ? / sudharmAsvAmI pAha-evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe nagare ' sAmI ' svAmI zrImahAvIrasvAmI 'samosaDhe' samavasRtaH samAgataH, tadA gautamasvAmI evamavAdItakathaM khalu-kena prakAreNa he bhadanta ! jovAH 'vaiMti vA' barddhante vRddhimApnuvanti vA, ' hAyati vA' hIyante-hAni prapnuvanti vA ? jIvA dravyato'nantatvena, pradezatazcApi pratyekamasakhyAta pradezatvenAvasthitaparimANatvAd vRddhihAnI prAptuM nAInti, kintu kSAntyAdiguNAnAM vRddhayA varddhante, hAnyA tu hIyanta iti / ____ 'jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM' ityAdi / TIkArtha-(jaiNaM bhaMte) yadi he bhadaMta ! (samaNeNaM0 Navamassa NAyajjhayaNassa ayama?) zramaNa bhagavAna mahAvIra ne navama jJAtAdhyayana kA pUrvokta rUpa se yaha artha prarUpita kiyA hai to ( dasamassa ke aTe). ? daza jJAtAdhyayana kA unhoM ne kyA bhAva artha kahA hai ? isa prakAra jaMbU svAmI ke prazna ko sunakara zrI sudharmAsvAnI unheM samajhAne ke abhiprAya se kahate haiM ki ( evaM khalu jabU! ) he jaMbU sunoM tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai- ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nayare sAmI samosaDhe-goyamasAmI evaM vayAsI) usa kAla meM aura usa samaya meM rAjagRha nAma ke nagara meM zrI bhagavAna mahAvIra svAmI padhAre usa samaya gautama svAmI ne una se aisA pUchA ( kahANa bhaMte ! jIvA vaiMti, vA hAyati vA ? go0 se jahA nAmae bahulapakkhassa pADivayA " jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM " ityAdi / ____12-(jaiNaM bhaMte !) ne 3 mahanta ! (samaNeNaM0 vamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe) zrama lagavAna maDAvIre mAtAdhyayananI pUrita 33 matha ni3pita yo cha t| ( dasamassa ke aeN1) 4zamA jJAtAdhyayanana tamAme / bhAva artha nirUpita karyo che. A pramANe jaMbU svAmIne praznane sAMbhaLIne zrI sudharmAsvAmI temane badhI vAtanI spaSTatA karavAnA hetuthI kahe che ke (evaM khalu jaMbU ! ) bhU sAno tmaa2| prazna | 241 pramANe cha / (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nayare sAmI samosaDhe goyamasAmI evaM kyAsI) te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagaramAM zrI bhagavAna mahAvIra svAmInI padharAmaNI thaI. te samaye gautama svAmIe temane prazna karyo ke (kahANaM bhaMte ! jIvA bati, vA hAyaMtivA ? go0 se jahAnAmae bahula For Private And Personal Use Only Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 660 zAtAdharmakathAjastre __ atrArthe bhagavAn pUrvahAnidRSTAntamAha - he gautama ! 're jahAnAmae' tadyathA-nAmakam-yathA ca bahulapakSasya = kRSNapakSasya 'pADivayAcaMde ' pratipapacandraH pUrNimAcandra praNidhAya-apekSya, 'praNidhAye' ti 'apekSye' tyarthakamavyayam ' pUrNimAcandrApekSyetyarthaH hInaH = nyUnaH, varNena-zukratArUpeNa, hInaH caMde puNNimA caMdaM paNihAya hINo vaNNeNa hINe sommayAe hINe niddhayAe hINe kaMtIe evaM dittIe juIe chAyAe pabhAe oyAe lessAe maMDaleNaM ) he bhadaMta ! jIva kisa prakAra se baDhate haiM aura kisa prakAra se ghaTate haiM ? jIva dravya kI apekSA anaMta hone se aura pradeza kI apekSA pratyeka jIva dravya asaMkhyAta pradeza vAlA hone se sado avasthita pariNAma vAlA kahA gayA hai-ataH isa sthiti meM na to usa kI vRddhi ho sakatI hai aura na usa kI hAnI hI / kintu yahAM jo isa prakAra kA prazna kiyA gayA hai usa kA mata isa prakAra hai, ki jaba AtmA meM kSAtyAdi guNoM kI vRddhi ho jAtI hai to una kI vRddhi se " jIva bar3hatA hai" aisA mAna liyA jAtA hai aura jaba inhIM Atmika guNoM kI vRddhi AtmA meM nahIM hotI hai-kintu hAni rahatI hai to isa se jIva meM hAni ho rahI hai aisA mAna liyA jAtA hai / isI apekSA ko lekara yaha prazna kiyA gayA hai / aba bhagavAn hAni ko spaSTa karane ke liye pahile use hI dRSTAnta dvArA samajhAte haiM -ve kahate haiM-he gautama ! jaise pakkhassa pADivayA caMde puNimAcaMda pANihAya hINo vaNNeNaM hINe sommayAe hINe niddhayAe hINe kaMtIe evaM dittIe juIe chAyAe pAe oyAe lessAe maMDaleNaM) he bhadaMta ! jI kevI rIte vRddhi pAme che ane kevI rIte e chA thAya che? jIva dravyanI apekSAe anaMta hovAthI ane pradezanI apekSAe dareka jIva dravya pramadAvALe hovAthI haMmezA avasthita pariNAmavALe kahevAmAM AvyuM che. ethI AvI sthitimAM tenI vRddhi thaI zake nahi ane hAni paNa thaI zake nahi, paNa ahIM je prazna karavAmAM AvyuM che teno matalaba A pramANe che ke jyAre AtmAmAM kSAMti vagere guNe vRddhi pAme che tyAre temanI vRddhithI jIva vRddhi pAme che" Ama mAnavAmAM Ave che ane jyAre e ja Atmika guNonI vRddhi AtmAmAM thatI nathI paNa vRddhinA sthAne hAni thavA mAMDe che tyAre jIvamAM hAni thaI rahI che" evuM mAnavAmAM Ave che. A apekSAthI A prazna pUchavAmAM AvyuM che. bhagavAna have hAnine spaSTa karavA mATe sau pahelAM diSTAMta vaDe samajAvatAM kahe che ke he gautama ! jema kRSNapakSanI ekamane caMdra For Private And Personal Use Only Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmutavarSiNI hI a0 10 jIvAnAM vRddhihAninirUpaNama 6 ' sommayAe ' saumyatayA = netrAhAda hatayA, hInaH niddhayAe ' snigvatayA= snehotpAdakatayA, DInaH = nyUnaH 'kaMtIe ' kAntyA = kamanIyatayA / evam anena mUkAreNa hInazabdaH sarvatra bodhyaH, yathA - hIno dIptyA = prakAzena, hInaH ' juIe ' F tyA = cAkacikyena hInaH chAyayA = zobhayA, hInaH prabhayA = jyotiSA, hInaH ' oyAe ' ojasA = dAhazamanarUpeNa, hInaH lezyayA = kiraNarUpayA hIno = nyUno maNDalena = [ttA''kAtayA, pUrNimAcandrA'pekSayA pratipaccandraH sarvathA nyUno bhavatItyarthaH / tadanantara' ca khalu dvitIyAcandraH pratipada - pratipatsambandhinaM candra 'paNihAya' praNidhAya = apekSya hInataro = nyUnatarI varNena yAvad maNDalena bhavati / tadanantaraM ca khalu tRtIyA candro dvitIyAcandra paNidhAya hInataro varNena yAvad kRSNapakSa kI pratipadA kA caMdranA pUrNimA ke candramAkI apekSA zuklatA rUpa varNa se hIna hotA hai, saumyatA - netrA hlAdakatA se hIna hotA hai, snigdhatA - snehotpAdakatA se hIna - nyUna hotA hai, kAMtikamanIyatA se hIna hotA hai, isI taraha dIpti se, zruti se - ( camaka se ) - chAyA - zobhA se) prabhA se - ( jyoti se) dAhazamana rUpa ojasa se, kiraNa rUpa leiyA se, evaM vRttAkArarUpa apane parimaMDalase hIna rahatA hai- (tayANaMtaraM ca NaM bIyAcaMde pADavayaM caMdaM paNihAya hINatarAya vaNNeNaM jAva maMDaleNaM-tayANaMtaraM caNaM taiAcaMde biiyA caMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAva maMDale NaM evaM khalu eeNaM kameNaM parihAyamANe 2 jAva amAvassA caMde cAudasaM paNihAya naTTe vaNNeNaM jAva naGke maMDaleNaM) isake bAda kRSNa pakSa ke pratipadA ke candramA kI apekSA dvitIyA candramA varNa se lekara yAvat parimaMDala taka aura adhika nyUna bana jAtA hai - isake bAda dvitIyA ke candramA kI apekSA tRtIyA kA candramA varNa se lekara pari pUnamanA caMdranI apekSA zukalatA rUpa varSoMthI hIna heAya che, saumyatA- eTale ke netra-hAdakatAnA guNathI hIna haiya che, snigdhatA-snehAtpAdakatA-thI hInanyuun - hoya che, aMtibhanIyatA thI hIta hoya che, bhA rIte hI tithI - dhutidhI(prAzathI), chAyA (zolA ) pramAthI (jyotithI) hAizamana35 manthI, i rUpa lephsAthI ane vRttAkAra ( geLAkAra ) rUpa pAtAnA pimaMDaLathI hIna rahe che. ( tayAnaMtaraMca NaM bIyAcaMde pADivayaM caMdaM paNihAya hoNatarAya vaNNe NaM jAva maMDale NaM tayAnaMtaraM ca NaM tar3aAcaMde vizyAcaMda paNihAya hIgatarAe vaNNaNaM jAva maMDaleNaM evaM khalu eeNaM kameNaM parihAya mANe2 jAva amAvassA caMde cAudasaM paNihAya naTThe vaNNeNaM jAva naTThe maMDa leNaM ) tyAra pachI kRSNapakSanI ekamanA candra karatAM bIjane candra varNa parima'DaLa vagere badhI vizeSatAomAM vadhAre nyUna thaI paDe che. e pachI khIjanA candra For Private And Personal Use Only Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaaghmthaai maNDalena / evaM khalu etena krameNa parihIyamAnaH 2 yAvad amAgasyAcandraH 'cAu isi' cAturdaza-caturdazIsambandhina candramANidhAya apekSya 'naTe' naSTaH-vilupta varNena yAvat naSTo maNDalena=vRttAkArarUpeNa / 'evAmeva '-evameva anenaiva prakAreNa he zramagA AyuSmantaH ! yo'smAkaM nigrantho vA nirgranthI vA yAvat pranitaH san hInaH 'khatIe' kSAntyA kSamayA, evaM honaH ' muttIe' muktyA nirlobhatayA 'muttIe' muktyA manoyogAdInAM kuzalapravRttilakSaNayA, yoganirodhalakSaNayA vA, ' ajjaveNaM' AjavenasphaTikavad bAhyAbhyantarasaralabhAvarUpeNa, 'maddaveNaM ' mArdavena=nirabhimAnatAlakSaNena, 'lAgha veNaM' lAghavena-dravyabhAvalaghutAsaMpannena-tatra-dravyato'lpopadhikatvena bhAvato rAgadveSarahitatvena, ' sacceNaM' satyena=amRSAbhASaNarUpeNa, 'taveNaM ' tapasA-azanAdi maMDala taka aura adhikanyUna ho jAtA hai / isa taraha kramazaH hIna hI hotA huA amAvasyA kA candramA caturdazI ke candramA kI apekSA bilakula varNa Adi se lagAkara apane parimaMDala taka vilupta bana jAtA hai| ( evAmeva smnnaauso| jo amhaM nimAMtho vA niggaMthI vA jAva panvaie samANe hINe khaMtie evaM muttIe ajjaveNaM, maddave gaM, lAghaveNa sacceNaM, taveNa, ciyAe, akiMcaNayAe, baMbhaceravAleNa) isI taraha he AyuSmanta zramaNo ! jo hamArA nirgrantha athavA nirgranthI jana yAvat pravajita hotA huA yadi kSamA se hona hai, mukti-nilobhatA athavA manoyogadikoM kI kuzala pravRtti rUpa athavA yoganirodha rUpa gupti se sphaTita kI taraha bAhya evaM Abhyantara meM sarala pariNAma rUpa Arjava se, nirabhimAnatA rUpa mArdava se, alpa upadhi rUpa dravyaladhunA se rAga dveSarahita rUpa bhAva ladhutA se, amRSAbhASaNa rUpa satya se, ankaratAM trIjano candra varNa parimaMDaLa badhI bAbatamAM vadhAre nyUna thaI jAya che. A rIte dhIme dhIme anukrame hIna thatAM amAsano candra caudazanA candra karatAM varNa parimaMDaLa vagerenI daSTie taddana vilupta (adazya ) thaI jAya che. ( ebAmetra samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMyo vA jAva pavaie samANe hoNe khatoe evaM mutIe guttIe annaveNaM, mahavega, lAghaveNaM, sacceNaM taveNaM, ciyAe, akiMcaNayAe, baMbhavevAseja) A rIte ja he AyuSmata zramaNa ! je amArA nigraMtha athavA nicaMdhI. jana yAvat pravachata thaIne je kSamArahita che, mukti-nirlobhatA athavA ma ga vagerenI kuzaLa pravRtti rUpa athavA yuga nirodha rUpa guptithI, phiTikanI jema bAha temaja AtyaMtaramAM sarala pariNAma rUpa AjIvathI nirabhimAnatA rUpa For Private And Personal Use Only Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " - avagAradharmAmRtavarSiNa TI0 a0 10 jIvAnAM vRddhihAninirUpAm 663 dvAdazavidhena 'ciyAe tyAgena = munivaiyAvRtyakaraNalakSaNena 'akiMcaNayAe ' akiJcanatayA niSparigrahatayA baMbhaceravAseNaM' brahmacArya vAsena brahmaNi= kAma sevana. parityAgarUpe caraNaM = vicaraNa carya brahmacayaM, tatra vAsastena navavATikA vizuddhamaithuna viramaNarUpe ' hInaH' iti sarvatra sambandhaH kSAntyAdidezavivazramaNadharmarahito bhavatItyarthaH / 9 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - tadanantaraM ca khalu sa nirgrantho vA0 hInataraH kSAntyA yAvat hInato brahmacaryavAsena / evaM khalu etena krameNa = kramazaH parihIyamAnaH 2 san naSTaH = sarvathA rahitaH kSAntyA yAvat naSTo brahmacaryavAsenApi bhavati / kSAntyAdi sarvaguNarahito bhavatItyarthaH yathA candro nitya rAhusaMsargeNa kRSNamatipadamArabhya pratidivasa kalAbhiH kSIyamANaH san kRSNacaturdazyapekSayAmAvAsyAyAM vargAdinA yAvanmaNDalena naSTo zanAdi rUpa 12 prakAra ke tapa se, munijanoM kI vaiyAvRtti karane rUpa tyAga se niSparigraha rUpa akiJcanya dharma se kAma sevana parityAga rUpa brahmacarya meM vAsa kara ne se-nava koTise vizuddha bane hue brahmacarya ke pAlana se hIna haiM - arthAt kSAnti Adi rUpa daza prakAra ke yati dharma se rahita haiM - ( tayANataraM ca NaM hINatarAe khaMtIe jAva hINatarAe baMbhaceravAseNa evaM khalu eeNa kameNa parihAyamANe 2 NaTTe khaMnIe jAva NaTThe - For Private And Personal Use Only bharavAseNa) athavA jo sAdhu yA sAdhvI kSAnti se lekara brahmacarya ve isa taraha kramazaH hona 2 hote hue kSAnti Adi vAmase hInatara haiM / se lekara brahmacaryavAsa paryaMta ke samasta guNoMse rahita ho jAte haiN| jisa prakAra nitya rAhu ke saMsarga se kRSNapakSa kI pratipadA se lekara pratidina kalAoM se parikSINa hotA huA candra kRSNacaturdazI kI apekSA amA bhAvathI, alpa upAdhi rUpa dravya laghutAthI, rAgadveSarahita rUpa bhAvalaghutAthI amRSA bhASaNa rUpa satyathI, anazana vagere rUpa 12 prakAranA tapathI, munijane nI vaiyAvRtti karavA rUpa pagathI nipurIgraha rUpa akiMcana dhathI, kAmasevana parityAga rUpa brahmacanuM rakSaNa karavA, nava kaeNATithI vizuddha anelA brahmacaryanA pAlanathI hIna che, eTale ke kSAMti vagere rUpa deza AtanA yatidharmathI hIna che. (tayANaMtaraM caNaM hINatarAe khetIe jAva hINatarAe baMbhacevAseNaM evaM khalu paNa kameNa parihAyamANe 2 NaTThe khaMttIe jAva NaTTe baMbhaceravAseNaM ) athavA je sAdhu ke sAdhvIe ke kSAMtithI mAMDIne brahmacaryavAsa sudhInA guNAthI hIna che. teo A caMdranI peThe ja anukrame hIna thatAM kSAMti vagerethI mAMDIne brahmacavAsa sudhInA sarve guNAthI rahita thaI jAya che jema 'mezA rAhunA saMsarga'thI kRSNapakSanI ekamathI mAMDIne dararoja kaLAenI dRSTie kSINa thatA caMdra kRSNapakSanI caudazanI apekSA amAsanA divase traNa parima`DaLa vagere Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAgapatra bhavati, tathaiva muniH kugurUsaMsargAt avasannapArzvasthAdi saGgAt , vAntasamyaktvasambandhAt , pramAdasthAnasevanAt , cAritrAvaraNakarmodayAcca kramazaH kSAntyAdi. guNahAni prAptaH san naSTo bhavatIti bhAvaH / atha ddhidRSTAntamAha yathA vA zuklapakSasya pratipaccandro'mAvAsyAyAzcandra paNidhAya apekSyaamAvAsyA candrApekSayetyarthaH 'ahie ' adhiko varNena yAvad adhiko-barddha mAno vasyA ke dina varNAdi se lekara parimaMDala taka ke apane samasta guNoM se naSTa ho jAtA hai| usI taraha muni kuguruke saMsarga se athavA avasanna pArzvasthAdikI saMgati se samyaktva ke chUTa jAne ke kAraNa aura pramAdasthAnoM ke sevana karane ke kAraNa udita hue cAritra mohanIya karma ke prabhAva se kramazaH kSAntyAdiguNoM kI hAni ko prApta karatA huA naSTa ho jAtA hai / aba sUtrakAra vRddhi ko spaSTa karane ke liye use dRSTAnta se samajhAte haiM-(jahAvA sukkapakkhassa paDiyayAcaMde amAvAsAe caMdaM paNihAya ahie vapaNeNaM jAva ahie maMDalega tayANa taraM ca Na viiyA caMde paDivayAcaMdaM :paNihAya ahiyayarAe vaSNeNaM jAva ahiyayarAe maMDaleNaM-evaM khalu eeNaM kameNa paDivur3emANe2 jAva puNimA caMde cAu. iMsiM caMdaM paNihAya paDipuNNe vaNNeNaM jova paDipuNNe maMDaleNaM, evAmeva samANAuso / jAva pavvaie samANe ahie khaMtIe jAva yaMbhaceravAseNaM tayANaMtaraM ca NaM ahiyarayarAe khatie jAva baMbhaceravAseNaM evaM khalu eeNa kameNaM parivar3e mANe 2............baMbhaceravAseNa ) jaise zukla pakSa pitAnA badhA guNothI rahita banI jAya che temaja muni paNa kugurUnA saMsargathI athavA avasanna pArzvastha vagerenI saMgatithI samyaktva rahita thaIne pramAda sthAnanA sevanathI udaya pAmelA cAritra mohanIya karmanA prabhAvathI anukrame kSAMti vagere guNothI rahita thaIne nAza pAme che. have sUtrakAra vRddhine spaSTa karavAnI IcchAthI dRSTAMta pUrvaka samajAvatAM kahe che (jAhAvA sukpakvasta paDivayAcaMde amAvAsAe caMdaM paNihAya ahie vaNNeNaM jAva ahie maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM viiyAcaMde paDivayA caMda paNihAya ahiyaya rAe vaNNeNaM jAva ahiyayarAe maDaleNaM evaM khalu eeNaM kameNaM paDibur3e mANe 2 jAva puNNimAcaMde cAumi caMda paNihAya paDipuNgeNaM vaNNeNaM jAva paDipuNe maMDaleNaM, evAmeva samaNAuso ! jAva pAtie samANe ahie khaMtIe jAva baMbhaceravAseNaM tayANaMtaraM ca NaM ahiyayarAe khetoe jAva baMbhaceravAse NaM evaM khalu eeNaM kameNaM parivaDemANe 2 .... baMbharavAseNaM ) For Private And Personal Use Only Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNA TIkA a0 10 jIvAnAM vRddhihAninirUpaNanam 665 . maNDa lena-vRttAkAratayA bhavati / tadanantaraM ca khalu dvitIyAcandraH patipaccandra maNidhAya adhikataraH pUrvadinApekSayA varNanAtyadhiko bhavati yAvad adhikataro maNDalena bhavati / kramazo vRddhi prApnoti evaM khalu etena krameNa parikhuTTemANe 2' parivardhamAnaH 2 pratidinaM vRddhiM labhamAno 2 yAvat pUrNimAcandraH 'cAuddasiM' cAturdazaM caturdazI sambandhinaM candra praNidhAya 'paDipuNNe' pratipUrNaH sampUrNoM varNena yAMvat pratipUrNI maNDalena-vRttAkArarUpeNa bhavati , pUrNimAcandraH sakalakalA. kalApakalitatayA paripUrNa maNDalavAn bhvtiityrthH| 'ekAmeva ' evameva anenaiva prakAreNa he zramaNA AyuSmantaH ! 'jAva' yAvat-yo'smAkaM nirgrantho vA 2 AcAryopAdhyAyAnAmanti ke pravajitaH san adhika vRddhi sampannaH kSAntyA yAvad adhiko brahmacAryavAsena / tadanantaraM ca khalu kI pratipadA kA candramA amAvAsyA ke candramA kI apekSA varNa se lekara maMDala taka varddhamAna hotA huA adhika hotA hai, aura usake bAda dvitIyA kA candramA kI apekSA varNa se lekara maMDala taka adhikatara ho jAtA hai-isa taraha ke krama se jaise pratidina vRddhi ko prApta karatA huA vaha candramA jaba pUrNimA tithi taka pahuMca jAtA hai to caturdazI tithi ke candramA kI apekSA usa dina varNa se lekara apane maMDala se paripUrNa bana jAtA hai| usI taraha he AyuSmanta zramaNoM! jo hamArA nirgrantha sAdhu athavA nirgranthI sAdhvI AcArya upAdhyAya se dIkSita banakara kSAnti guNa se lekara brahmacaryavAsa taka ke guNoM se vRddhisaMpanna hotA hai| aura isa taraha ina sapa se dhIre dhIre vaha pahile kI apekSA aura adhikatara sampanna bana jAtA hai| isa prakAra kramazaH sampanna banatA huA jema zukala pakSanI ekamane caMdra amAsanA caMdra karatAM varNa maMDaLa vagerenI apekSAe vRddhi pAme che. ane bIjane caMdra jema ekamanA caMdra karatAM varNa parimaMDala vigerenI apekSAe vRddhi pAme cheA rIte ja anukamathI dararoja vRddhi pAmato caMdra jyAre pUnamanI tithi sudhI pahoMcI jAya che tyAre caudazanA caMdranI apekSAe te divasa varNa parimaMDaLa vagerethI paripUrNatA meLave che. Ama ja he AyuSyanta zramaNa ! je amArA nitha sAdhu ke ni thI sAdhvI AcArya upAdhyAyanI pAsethI dikSA meLavIne kSati guNathI mAMDIne brahmacaryavAsa sudhInA badhA guNethI vRddhisaMpanna thaI jAya che. che ane A rIte A badhA guNothI dhIme dhIme te pahelAM karatAM vadhu saMpanna thaI jAya che A pramANe anukrame guNa saMpanna thate te kSAMti brahma For Private And Personal Use Only Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BER jJAtAdharmakathAka 1 adhikataraH =atyadhikaH kSAntyA yAvad adhikataro brahmavaryavAna / evaM khalu etena krameNa 'parimANe 2 ' parivardhamAnaH 2 kramazo vRddhisampanno bhUtvA yAvat ' paDienne' pratipUrNa : = sammako brahmacaryavAsena, kSAntyAdisarvaguNasampanno bhavatItyarthaH / yathA candro nityasaMsargApagamena zuklapratipadamArabhya pratidivase kalAbhivardhamAnaH san krameNa zuklacaturdazyapekSayA pUrNimAyAM varNAdinA yAvanmaNDalena pari pUrNo bhavati tathaiva muniH kugurusaMsargAdiparityAgena caritrAvaraNava rmakSayopazamAdinA kramazaH kSAntyAdi guNavRddhiM mApnuvan kevalajJAna kevaladarzanAdiguNaiH paripUrNo bhavatIti / evaM khalu jIvA anena prakAreNa kSAntyAdi guNavRddhayA varddhante vA teSAM hAnyA vaha kSAnti guNa se lekara brahmacaryavAsa taka ke samasta guNoM se paripUrNa ho jAtA hai / jisa prakAra rAhu ke saMsarga ke apanayana se zukla pakSa kI pratipadA se lekara pratidina apanI kalAoM se abhivardhamAna hotA huA candramA kramazaH zuklacaturdazo ki apekSA pUrNimAsI ke dina vargAdi se lagAkara maNDala taka kI apanI samasta kalAoM se paripUrNa ho jAtI hai isI taraha muni bhI kuguru Adi ke saMsarga Adi ke parityAgase tathA cAritrAvaraNa karma ke kSayopazama Adi se kramazaH kSAntyAdi guNoM kI vRddhi karatA huA kevalajJAna, kevala darzana Adi guNoM se paripUrNa ho jAtA hai / ( evaM khalu jIvA vajraMti, vA hAyaMti vA, evaM khalu jaMbU samaNeNa bhagavatA mahAvIreNa dasamassa NAyajjhayaNassa agamaTThe paNNatte cavAsa vagere khadhA guNaiAthI paripUrNa thai jAya che. jema rAhunA sa'saMrahita thaine zukala pakSanI ekamathI mAMDIne dararAja peAtAnI kaLAenI vRddhi karatA caMdra anukrame zukala pakSanI caudaza karatAM pUnamanA divase vadhu parima`DaLa vage. renI peAtAnI sa`pUrNa kaLAethI paripUrNa thaI jAya che. temaja muni paNa kuguru vagerenI seAkhata vagerene tyajIne temaja cAritravaraNu kamanA kSayaiApazama vagerethI anukrame peAtAnA kSAMti vagere guNeAnI vRddhi karatA kevaLajJAna, kevaLa dana vagere guNeAthI paripUrNa thai jAya che. ( evaM khalu jIvA bahuti, vA hAyaMti vA evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNa dasamassa NAyajjhayaNassa ayama paNNatte tibemi ) For Private And Personal Use Only Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNo TIkA a0 10 jIvAnAMvRddhihAninirUpaNam 667 hIyante vaa| evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa dazamasya jJAtAdhyayanasya ayaM=pUrvoktaH arthaH=bhAvaH prjnyptH| 'ttivemi' iti bravImi pUrvavat ||suu01|| iti zrI vizvavikhyAta - jagadvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka - pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka zrIzAhU chatrapatikolhApurarAjapradatta 'jainazAstrAcArya ' padabhUSitakolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri jainAcArya jainadharmadivAkarapUjyazrI ghAsIlAlabativiracitAyAM zrI jJAtAdharmakathAsUtrasyAnagAradharmAmR tavarSiNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM dazamamadhyayanaM samAptaM // 10 // ttivemi) isa prakAra kSAntyAdi guNoM kI vRddhi se jIva var3hate haiM aura u. nakI hAni se jIva ghaTate haiM yaha kathana bana jAtA hai isa taraha he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIrane dazaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta artha prajJapta kiyA hai| maiMne unhoM ke mukha se jaisA sunA hai usI ke anusAra yaha kahA hai // suu01|| zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta " jJAtA. dharmakathAGgasUtra "kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyAkA dazavAM adhyayana samApta // 10 // kSAMti vagere guNonI vRddhithI ja vRddhi pAme che ane zAMti vagere guNenI hAnithI jIvo ghaTe che. Ama A kathananI sArthakatA siddha thaI jAya che. A pramANe te ja bU! zramaNa bhagavAna mahAvIre dazama jJAtAdhyayana A pUrvokta artha nirupita karyo che. A artha meM temanA mukhethI je pramANe sAMbhaLe che te ja pramANe tamArI sAme rajU karyo che. sUtra "1" . jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAdhyayana sUtranI anagAradharmAmRtavaSiNI vyAkhyAnuM dazamuM adhyayana samAsa 11 For Private And Personal Use Only Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha ekAdazamadhyayanaM prArabhyategataM dazamamadhyayanaM, sAmpatamekAdazamArabhyate / pUrvasminnadhyayane kRSNazuklapakSacandradRSTAntena pramAdAmamAdavatoH kSAntyAdiguNahAnivRddhibhyAmanarthAnau~ patipAditau, iha tu mArgArAdhanavirAdhanAbhyAmarthAyI pradazyate, atha jambUsvAmI pRcchati-' jaiNaM bhaMte ' ityAdi / mUlam-jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dasamassa nAya. jjhaNassa ayamaDhe paNNatte ekArasamasa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! taNaM kAleNaMra rAyagihe goyame evaM vayAsI-kahaNaM bhaMte ! jIvA ArAhagAvA virAhagA vA bhavaMti ?, go0 ! se jahA NAmae egaMsi samuddakulaMsi dAvaivA nAmaM rukkhA paNNattA kiNhA jAva niuruMbabhUyA pattiyA dAya drava (ghRkSa ) nAmaka gyArahavAM adhyayana prAraMbha dazavAM adhyayana samApta ho cukA-aba gyArahavAM adhyayana prAraMbha hotA hai / isa adhyayanakA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakArase saMbandha hai ki pUrva adhyayana meM kRSNa aura zukla pakSake candramA ke dRSTAnta se pramAdI aura apramAdI saMyamI ke kSAntyAdi guNoM kI hAni evaM vRddhi rUpa anartha evaM artha kI prApti honI pratipAdita kI gaI hai| aba isa adhyayana dvArA yaha kahA jA rahA hai ki jo saMyama mArga kI ArAdhanA tathA virAdhanA karate haiM ve artha aura anartha kI prApti ke pAtra hote haiN| jaMbU svAmI zrI sudharmAse pUchate haiM ki 'jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM' ityaadi| padrava (vRkSa) nAme mAniyAbhuM adhyayana prArama. dazamuM adhyayana purUM thaI cUkayuM che ane have agiyAramuM adhyayana AraMbha thAya che. A adhyayanane pahelAMnA adhyayananI sAthe A pramANene saMbaMdha che. pahelAMnA adhyayanamAM kRSNa ane zukala pakSanA candramAnA dRSTAMtathI pramAdI ane apramAdI saMyamIne kSAMti vagere guNonI prApti thavI, A vAtanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. have A adhyayanamAM je saMyama mArganI ArAdhanA temaja virAdhanA kare che teo artha temaja anarthanA pAtra gaNAya che. A vAta spaSTa karavAmAM Ave che. je bUsvAmI zrI sudharmA svAmIne prazna kare che ke (jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM " ityAdi / For Private And Personal Use Only Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naMgAraghamRtavarSiNI TIkApra011 jIvAnAmArAdhavirAdhakatvanirUpaNam 669 puSphiyA phaliyA hariyagarerijjamANA sirIe atIva 2 uvasobhemANA ciTThati, jayANaM dIviccagA Isi purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAyaMti tayANaM vahave dAvadavA rukkhA pattiyA jAva ciTThati appegaiyA dAvadavA rukkhA junnA jhoDA parisaDiyapaMDupatta pupphaphalA sukkarukkhao viva milAyamANA 2 citi, evAmeva samaNouso ! jo ahaM niggaMtho vA niggaMdhI vA jAva patraiye samANe vahUNaM samaNANaM 4 sammaM sahati jAva ahiyA se bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM no sammaM sahai no khamai no titikkhai no ahiyAsei esa NaM mae purise desavirAhae paNNatte / samaNAuso ! jayA NaM sAmuddagAIsiM purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAtA vAyaMti tadA NaM bahave dAvadavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milAyamANA2 cidvaMti, appegaiyA dAvadavA rukkhA pattiyA puSphiyA jAva uvasobhe. mANAra citi, evAmeva samaNAuso ! jo amhe niggaMtho vA niggaMdhI vA pavvaie samANe bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM sammaM sahai bahUNaM samaNANaM 4 no sammaM sahai esa mae purise desArAhae pannate / samaNAuso ! jayANaM no dIviccagANo sAmuddagA IsiM purevAyA pacchAvAyA jAva mahAvAyA vAyaMti tayANaM savve dAvadavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milAyamANA ciTThati, appegaiyA jAva uvasobhemANA2 ciTThati, evAmeva samaNAuso ! jAva pavtraie samANe bahUNaM samaNANaM 4 bahUNaM anna utthiyagihatthANaM no sammaM sahai esarNa mae For Private And Personal Use Only Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 170 hAtAdharmakathA savvabirAhae paNNatte / samagAuso! jayANaM dIviccagAvisAmudagAvi IsiM purevAyA pacchAvAyA jAva vAyaMti tayA NaM sabbe dAvaddavA rukkhA pattiyA jAva ciTuMti, evAmeva samaNAuso jo amhaM jAva pavaie samANe bahUNaM samaNANaM4 bahUNaM annausthiyagihatthANaM sammaM sahai esaNaM mae purise savvArAhae paNNatte! evaM khalu goyamA ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti, evaM khala jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA0 ekArasassa ajjhayaNassa ayama? paNNatte ttivemi // sU0 1 // // ekArasamaM nAyajjhayaNaM samattaM // 11 // TIkA-yadi khalu bhadanta ! zrapaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat siddhigati samprAptena dazamasya jJAtAdhyayanasya ayam=pUrvokta prakAro gugahAniddhirUpaH arthaH bhAvaH prajJaptaH kathitaH, atha ekAdazasyAdhyayamasya zramaNena yAvatsamprAptena ko'rthaH ko bhAvaH prajJaptaH ? / sudharmAsvAmI kathayati-evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle TIkArtha-jahaNaM bhaMte !) madi he bhadaMta ! (samaNeNaM jAva saMpatteNaM dasa massa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ekkArasamasa NaM bhatte / NAyajjhayaNassake adve paNNatte) zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhune ki jo muktiko prApta ho cuke haiM, dazaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha pratipAdita kiyA hai- unhoM zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu ne gyArahaveM jJAtAdhyayana kA kyA artha kahA hai ? isa prakAra jaMbU svAmI ke pUchane para zrI sudharmA svAmI unase kahate haiM ki ( evaM khalu jaMbU ! ) suno jo unhoM ne gyArahave sAtha--(jaiNaM bhaMte ! ) 3 mata ! (samaNeNaM jAva saMpatteNa dasamasta nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ekkArasamassa maM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aTe paNatte) | mukti meLavelA zramaNa bhagavAna mahAvIre dazamA jJAtAdhyayanane A pakta rUpa artha nirUpita karyo che te teozrIe agiyAramo jJAtAdhyayanane che artha prarUpita karyo che? A rIte jaMbu svAmInA praznane sAMbhaLIne sudhanna For Private And Personal Use Only Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a011 jIvAnAmArAdhakavirAdhakatvanirUpAm 671 vasmin samaye rAjagRhe nagare gautama evamavAdI-evamapRcchat-kathaM khalu bhadanta / he bhagavAn ! jIvA ArAdhakAH jJAnAdi ratnatrayarUpamokSamArgasAdhakAH, virAdhakA: tadviparItA bhavanti ? / etamartha bhagavAn dRSTAntena varNayati-he gautama ! tadyathA nAmakaM-yathA dRSTAntam-ekasmin samudrakUle sAgarataTe ' dAvaddavA ' dAvadravAH, nAma-etAnAmadheyA vRkSAH prajJaptAH / kIdRzAH ? ityAha-' kiNhA' kRSNA kRSNa varNA yAvat mahAmeghanikurambabhUtAH jalasambhRtameghAndamadRzA 'pattiyA' jJAtAdhyayana kA artha nirUpita kiyA hai vaha isa prakAra hai-(teNaM kAleNaM teNa samaeNa rAyagihe goyame evaM vayAsI ) usa kAla aura usa samaya meM rAjagRhanagara meM zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu padhAre-unase gautama svAmI ne isa prakAra pUchA- (kahaNNaM bhaMte ! jIvA ArAhagA vA virAha gA vA bhavaMti ? ) he bhadaMta ! jIva jJAnAdi ratnatraya rUpa mokSamArga ke ArAdhaka sAdhaka-aura virAdhaka kaise-kisa kAraNa se-hote hai ? ( goyamA! se jahAnAmae egaMsi samuddakUlaMsi dAvadavA nomaM rukkhA paNNattA) prabhu ne unakI isa bAta kA uttara isa taraha ke dRSTAnta se diyA-he gautama ! samudra ke taTapara "dAbadrava" isa nAmake bahuta se vRkSa khar3e hue the (kiNhA jAva niraMbabhUyA pattiyA puphiyA phaliyA hariyagarerijjamANA, sirIe atIva 2 uvasobhemINA nidvaMti ) ye saba jala se bhare hue meghoM ke samUha jaise kRSNa varNa ke the svAmI tana 4 cha / ( evaM khalu jaMbU ! ) ! sAmanA, prabhu mshiyAramA jJAtAdhyayanane artha A pramANe nirUpita karyo che. ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNa rAyagihe. goyame evaM vayAsI) - te kALe ane te samaye rAjagRha nagaramAM zramaNa bhagavAna mahAvIra 5dhAryA. gautama svAmI temane yA pramANe prazna -(kahaNNaM bhaMte ! jIvA bhArAhagAvA virAhagAvA bhavaMti ? 3 mahata ! 71 jJAna pagere ratnatraya 35 mokSa mArganA ArAdhaka-sAdhaka ane virAdhaka kevI rIte-zA kAraNathI thAya che? (go0 ! se jahAnAmae egasi samuddakUlaMsi dAvaddavA nAma rukkhA paNNattA) prabhue temanA te praznane javAba dRSTAntanA AdhAre ApatAM kahyuM-he gautama ! samudrane dAvadrava jAtinAM ghaNAM vRkSe hatAM. (kiNhA jAva niUraMva bhUyA pattiyA puphiyA phaliyA hariyagare rijnamANA, sirIe atIva 2 upasobhemANA ciTThati ) e badhAM vRkSe jaLapUrNa megha samUhonI jema kALA raMganAM hatAM. badhAM vRkSa, pa, puSpo ane phaLathI samRddha hatAM. lIlA raMgathI e vRkSa zetAM For Private And Personal Use Only Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 6 jJAtAdharma dAGgasUtre 672 patritA = patrayuktA puSphiyA' puSyitAH = puSpayuktAH, 'phaliyA ' phalitA:= phala samRdrAH, hariyagarerijjamAnA' haritakarArAjyamAnAH = haritakena haritavarNenAtizayazobhamAnAH ' sirIe' zriyA = patrapuSpAdi zobhayA atIvAtIva = atyantam upazobhamAnAH zobhAsaMmannaH tiSThanti / yadA khalu = yasmin kAle 'dIviccA ' dveSyAH dvIpasambhavAH / IsipurevAyA 'IparapurovAtAH svalpAH pUrvadigvAyavaH, ' pacchAvAyA' paJcAdvAtAH = pazcima digvAyavaH ' maMdAvAyA ' manda vAtAH zanaiH zanaiH saJcAriNo vAyavaH, ' mahAvAyA ' mahAvAtAH = pracaNDavAyavaH ' vAyaMti ' vAnti = calanti tadA khalu bahavo dAvadravA vRkSA patritA yAvat zriyAsataraIvopazobhamAnAstiSThanti / 'appegaiyA ' apyekakAH katipayAH- stokA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only = patra yukta the, puSpa yukta the phaloM se samRddha the / harita varNa se ye saba atizaya zobhAyamAna ho rahe the / isa taraha patra puSpAdi kI zobhA se inakI zobhA atyaMta nirAlI banI huI thii| isa kAraNa ye viziSTa zobhA saMpanna bane hue the| (jayANa dIviccagA Isi purevayA pacchA vAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAryati, tayA NaM bahave dAtraddavA rukkhA pattiyA jAva ciTThati, apegaiyA dAvaddavA svakhA junnA jhoDA parisaDiyapaMDukta puSkaphalAkvasvakhAo viva milAyamANA 2 citi ) jisa samaya dvIpa se utpanna huI pUrva dizA saMbandhI svalpa havAe~, pazcima dizA saMbandhI svalpa havAeM, ghIre 2 calane vAlI vAyue~ tathA pracaNDa vAe~ calane lagatI to usa samaya aneka dovadrava vRkSa patra puSpAdi kI zobhA se nigale, bane hue jyoM ke tyoM khar3e rahate the unameM kucha bhI vikAra nahI hotA thA | tAtparya isakA yaha hai ki jaba TApU se pUrva dizA hatAM. patra ane puSpothI emanI zAbhA anerI thaI paDI hatI. ethI ee vizeSa zeAbhA-sanna lAgatAM hatAM. ( jayANaM dI viccagA Isi purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAyaMti tayA NaM bahave dAvadavA rukkhA pattiyA jAba ciTThati, appegajhyA dAvadavA rukkhA junnA jhoDA parisaDiya paMDuSattapuSpaphalA sukkrutrakhAo vitra milAyamANA 2 ciTThati) jyAre dvIpa upara vahetA pUrva dizAnA AchA parvane, pazcima dizAnA AchA vA, dhIme dhIme vahenArA pavane temaja pracaMDa pavano phUMkAvA lAgatA tyAre patra-puSpa vagerenI zebhAthI anerAM lAgatAM dAdrava vRo| je sthitimAM UbhAM hatAM te ja sthitimAM vikAra vagaranA thaine sthira thaIne UmAM ja rahetA hatAM. kahevAnI matalaba e che ke jyAre dvIpanA pUrva ane pazcima dizAnA maMda, sugaMdha ane zItaLa pavana vahetA hatA tyAre patrA-puSpA vagerethI saMpanna Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a011 jIvAnAmArAdhakavirAdhakatvanirUpaNam 173 ityarthaH dAvadravA vRkSA -- junnA' jIrNAH cirakAlInAH 'jhoDA' jhoDa:-zaTanaM, tad yogAd vRkSA api jhoDAH zaTitamUlaskandhA ityarthaH, 'parisaDiyapaMDapattapupphaphalA' parizaTitapANDu patrapuSyaphalAH-parizaTitAni-zIrNAni-ataeva pANDUni= ISatpItAni patrANi puSpANi phalAni ca yeSAM te tathoktAH, ' sukArukkhaoviva nilAyamANA' zuSkakSA iva mlAyantaH 2-zobhArahitAstiSThanti / bhagavAnAha'evAmeva ' evameva anenaiva prakAreNa ' samaNAuso' he zramaNA AyuSmantaH ! yo'smAkaM nigrantho vA nirgranthI vA yAvatpadrajitaH san bahUnAM zramaNAnAM bahInAM zramaNInAM bahUnAMzrakANAM bahInAM zrAvikAnAM karkazakaThora vacanAdyupasargAn 'samma' samyaka pazcima dizA saMpandhI maMda sugaMdha zItala samIra calane lagatA to usa samaya jo patra puSpa Adi se yukta hue dAvadrava vRkSa the ve jyoM ke tyoM adhika zobhA saMpanna, bane rahakara hare bhare hI dikhalAI dete rhte| parantu unameM jo dAva drava vRkSa jIrNa the purAne the, zINa-saDe hue the jinakA mUla aura skaMdha doMno khokhale ho gaye the aura jinake pIlA sapheda hokara patra puSpa evaM phala parizaTita ho jhar3a-cuke the ve zuSka vRkSo ke samAna mlAna-zobhA rahita hI bane rahate ( eSAmeva samaNA uso ! jo ammaM niggaMtho vA niggaMdhI vA patryAie samANe yahaga aNNautthiyANaM baDUNa gihatthANaM sammaM sahai bahUNa-samaNANa 4 no samma sahai esaNa mae purise desArAhae pannatta) isI taraha he AyuSmanta zramaNoM ! jo hamArA nirgandha sAdhu jana athavA sAdhvI jana dIkSita hotA huA aneka zramaga janoM ke aneka zramaNiyoM ke, zrAvako ke aura zrA vikAoM ke karkaza, kaThora vacanAdi rUpa upasargoM ko madhyastha bhAva thayelAM dAvadrava vRkSe je sthitimAM ja savizeSa zobhA yukta thaIne lIlAMchama dekhAtAM hatAM. paNa temAM je dAvadrava vRkSo jIrNa hatAM-jUnAM hatAM-zIrNasaDI gayelAM hatA, jenA mULa ane thaDane bhAga khokhale thaI gayuM hatuM ane jeonA pILA ane sapheda thaIne pAMdaDAo, puSpa ane phaLa parizaTita thaIne kharI paDayAM hatAM. te te sukAI gayelA vRkSonI jema plAna-zobhA rahita thaIne UbhAM hatAM. ( evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMyo vA niggaMthI vA pannAie samANe bahUgaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM samma sahai bahUNaM samaNANaM 4 no samma sahai esaNe mae purise demArAhae pannatte) / A pramANe ja huM AyuSmata zramaNa ! je amArA nigraMtha sAdhujana athavA sAdhvIjana dIkSita thaIne ghaNA zramaNa ane ghaNI zramaNIe, ghaNA zrAvako ane ghaNI zrAvika.-gAnA karkaza, kaThera vacane vagere upasargone madhyastha For Private And Personal Use Only Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - elaakaay' madhyasthabhAvena 'sahai ' 'sahate-mukhAdyavikArakaraNena marpati, 'khamai ' kSamate krodhAbhAvena, titikkhai, titikSate-adInAbhAvena, * ahiyAsei ' adhyAste nirjarAbhAvanayA'ntaHkaraNena sahate / atha va bahUnAm anyatIthikAnAM bahUnAM gRhasthAnAm pratikUlavacanAni no sampaksamyagbhAvena sahate yAvat no adhyAste, eSa khalu evambhUtaH puruSaH 'mae ' mayA ' dezapirAhara' dezavirAdhakaH prajJaptaH / punazca he zramaNA:-AyuSmantaH ! yadA khalu 'sAmuddagA' sAmudakAH samudrasambandhinaH IpatpurovAtAH svalpapUrvadigvAyatraH 'pacchAvAyA' pazcAdvAtAH pazcimase sahana karatA hai una vacanoM ko sunakara jinake mukha Adi meM koI vikAra nahI jhalakatA hai krodha nahIM utpanna hotA hai, adIna bhAvase jo unheM sahana karatA hai, nirjarA kI bhAvanA se jo unheM apane antaH karaNa se sahaletA hai-tathA kutIthikoM ke gRhasthoM ke pratikUla vacanoM ko jo sahana nahIM karatA hai-yAvat unheM adhyAsita nahIM karatA hai aisA vyakti maiMne deza virAdhaka prajJapta kiyA hai| (samaNAumo ! jayANa sAmuddagA IsiM purevAyA pacchAvAyA maMdAbAyA mahAvAyAHvAyaMti tayANaM bahave dAvaddavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milApamANA 2 ciTThati, apmeM gaiyA dAvadavA rukkhA pattiyA puphiyA jAva uvasobhemANA 2 ciTuMti evAmeva samaNAuso jo amhaM niggaMtho vA niggaMdhI vA pavvaie samANe yahaNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM sammaM sahai bahUNaM samaNANaM 4 no sammaM sahai esaNaM mae purise desArAhae paNNatte ) punazca-he Ayu. bhAvathI sahana kare che, te vacanone sAMbhaLIne jenA mAM vagere aMge upara koI paNa vikAra sarakhAe thatuM nathI, ke utpanna thatuM nathI, adIna bhAvathI je tene khamato rahe che-sahana karatuM rahe che, nirjarAnI bhAvanAthI je teone pitAnA aMtarathI sahana karI le che, temaja kutIthi kenA gRhasthane pratikULa vacanane je sahana karI zakato nathI yAvatu teone adhyAsita karate nathI evA mANasane meM deza-virAdhaka tarIke prajJapta karyo che (samaNAuso ! jayANaM sAmuddagA IsiM pure vAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAyaMti tayANaM vahave dAvadakA rUkavA juggA jhoDA jAba milAyamANA 2 ciTThati, appegaiyA dAvadavA rukkhA pattiyA puphiyA jAva ubasobhemANAra ciTuMti evAmeva samaNAuso jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA pacahae samANe bahUgaM aNNautthiyANaM bahUgaM gihatthANaM samma sahai bahUgaM samaNANaM 4 no samma sahai esaNaM mae purise desArAhae pajate ) For Private And Personal Use Only Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - maMmagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 11 jIvAnAmArAdhakavirAdhakatvanirUpaNam 175 dik saMbhavA vAyavaH mandadhAtA mahAvAtA vAnti-pracanti tadA khalu bahave dAbadrayA vRkSA jIrNA jhoDA zaTimUlaskandhAH yAvat mlAyanta stiSThanti / tatra 'appegaiyA' apyekakA katipayAH dAvatrA vRkSAH patritA yAvat upazobhamAnAH 2 stiSThanti / evameva he zramaNA AyuSmantaH yo'smAkaM nimranyo vA nirgranthI vA pravrajitaH san bahUnAm anyatothikAnAM bahUnAM gRhasthAnAM pratikUlavacanAni samyak sahate, bahUnAM zramaNAnAM 4-zramaNAdInAM caturvidhasaGghasyetyarthaH vacanAni no samyaka sahate eSa khalu puruSo 'mae' mayA dezArAdhakaH prajJaptaH / he AyuSmantaH zramaNAH ! yadA khalu no 'dIvicagA' dvaipyAH-dvIpasambandhinaH no 'sAmuddagA' sAmudrakAH samudrasambandhina ISatpurovAtAH pazcAdvAtA yAvat mahAvAtA vAnti tadA khalu sarve dropadravakSA jIrNAH maMta zramaNoM ! jisa samaya samudra se utthita pUrva dizA saMbandhI vAyu svalpa pazcima dizA saMbaMdhI vAyu, manda vAyu evaM mahA vAyu calatI hai usa samaya kitaneka jIrNa -purAne-zIrNadAva drava vRkSa jhoDA-patra puSpAdi varjita vRkSa to mlAna ke mlAna hI-zobhA rahita hI khar3e rahate haiM aura kitaneka dAva drava vRkSa jo patra puSpoM se yukta hote haiM ve harebhare sundara hI pratIta hote rahate haiM / isI taraha he AyuSmanta zramaNo ! jo hamArA nirgrantha sAdhu evaM sAdhvI jana pravrajita hotA huA aneka anyatIrthiko ke aneka gRhasthoM ke pratikUla vacanoM ko to acchI taraha se sahana kara letA hai parantu aneka zramaNa AdikoM ke caturvidha saMgha ke-vacanoM ko sahana nahI karatA hai-vaha mere dvArA dezArAdhaka prajJapta huA hai / (samaNA uso ! jayA NaM no dIviccagA No sAuddagA IsiM pure vAyA pacchA ane te AdhumaMta zramaNa ! jyAre samudra upara thaIne vahe Acho pUrva dizAne pavana, maMda pavana ane pracaMDa pavana phUMkAya che tyAre keTalAka jIrNa-jUnA, zINuM pAMdaDAM ane pu rahita thayelAM dAvadrava vRkSe rUAna thaIne zobhAhIna thaIne ja UbhAM rahe che ane keTalAka dAvaMdrava vRkSe je pAMdaDAMe puSpovALAM che-lIlAMchama ane suMdara ja lAge che. A pramANe te AyuSmata zramaNa ! je amArA nigraMtha sAdhu ane sAThavIjana pravajIta thaIne ghaNu anyatIthiMnA ghaNuM gRhanA pratikULa vacanene sArI rIte samajI laIne sahana karI le che paNa teomAMthI zramaNa vagerenA caturvidha saMghanA vacanane je sahana karatuM nathI te mArA vaDe dezArAdhaka tarIke prajJapta thayela che. (samaNAuso ! jAyANaM no dIvicagA No sAmuddagA IsiM pure vAyA pacchAvAyA jAva mahAvAyA vAyaMti tayANaM samve dAdA rukavA juNNA jhoDA jAva For Private And Personal Use Only Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathAjastra jJoDA yAvad mlAntastiSThanti, apyekakAH katipayAH yAvad upasobhamAnAstiSThanti / evameva he zramaNA AyuSmantaH! yAvat prabajitaH san vahUnAM zramaNAnAM 4 caturvidhasaGkasya, bahUnAm anyatIthikAsthAnAM vacanAni no samyak sahate, eSa khalu puruSaH 'mae' mayA sarva virAdhakaH prajJapta / zramaNA AyuSmantaH / yadA khalu 'dIviccagAvi ' dvaiSyA api 'sAmuddagAvi ' sAmudrakA api ISatpurovAtAH pazcAdvAtA yAvad vAnti tadA khalu sarve drAvadanA vRkSA patritA yAvat zriyA upazobhamAnAH 2 tiSThati / evameva he zramaNA AyuSmantaH ! yo'smAkaM yAvat pratrajitaH san bahUnAM zramaNAnAM 4-caturvidhasaGghasya bahUnAm anyatIdhikagRhasthAnAM pratikUla vacanAni vAyA jAva mahAvAyA vAyaMti-tayANaM sabve dAvadavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milAyamANA ciTThati, appegaiyA jAva uvasobhe mANA ciTThati, evAmeva samaNAuso! jAva pavvaie samANe bahaNaM sabhaNANaM 4 bahaNaM anna utthiyanihatthANaM no sammaM sahai esaNaM mae purise savva virAhie paNNatte ) he AyuSmaMta zramaNo jisa samaya na to dropottha pUrva dizA saMbaMdhI svalpa vAyue~, pazcima dizA saMbandhI svalpa vAyue~, dhIre 2 calane vAlI vAyue~ evaM pracaNDa vega zAlI vAyue~ calate haiM aura na samudrottha pUrva dizA saMyandhI svalpa vAyue~, pazcima dizA saMbandhI svalpa vAyue~ dhIre 2 calane vAlI vAyue~ evaM pracaMDa vega zAlI vAyue~ calate haiM usa samaya bhI jIrNa zIrNa dAvadrava vRkSa mlAna hI rahate haiM-aura jo patra puSpAdiko se yukta hote haiM ve bhI jaise hote haiM vaise hI bane rahate haiM isI taraha he AyuSmanta zramaNoM! jo hamArA nirgrantha sAdhujana evaM nirgrantha sAdhvI jana dIkSita hotA huA bhI caturvidha saMgha ke aura milAyamANA ciTThati, appegaiyA jAva usobhemANA ciTThati, evAmeva samaNAuso ! jAva pabbaie samANe bahUNaM samANANaM 4 bahUNaM annautthiyagihatthANaM no sammaM sahai esa NaM mae purise saba virAhie paNNatte) he AyuSmata zramaNe! jyAre dvIpanA pUrva dizAnA AchA pavane, pazcima dizAnA pavane dhIme dhIme vahetA pavane, ane pracaMDa vegathI phUMkAtA pavane vahetA nathI ane samudra para thaIne vahetA pUrvadizAnA AchA pavane, dhIme dhIme vahe. nArA pavane, ane pracaMDa vege phUMkAtA pavane vahetA nathI tyAre paNa che, zIrNa dAvadrava vRkSe te plAna (karamAyelAM) rahe che ane patrapuSpa vagerethI saMpanna dAvadrava vRkSe paNa jevAM che tevAM ja rahe che, A pramANe he AyuSmata zramaNa ! je amArA nigraMtha sAdhuo ane nigraMtha sAdhvIe dIkSita thaIne For Private And Personal Use Only Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naMgAradharmAmRtavarSiNA TIkA 2011 jIvAnAmArAdhakavirAdhakatvanirUpaNam 677 samyak sahate eSa khalu = evambhUtaH puruSa ' mae' mayA sarvAdhikaH prajJaptaH, evaM khalu =anena prakAreNa he gautama! jIvA ArAdhakA vA virAdhakA bhavanti / sudharmA anyatIrthika gRhasthoM ke vacanoM ko acchI taraha sahana Adi nahIM karatA hai aisA yaha sAdhvAdijana mere dvArA sarva virAdhaka prajJapta kiyA gayA hai / (samaNA uso jayANaM dIviccagAvi sAmuddagAvi Isi pure vAyA paMcchA vAyA jAva vAyaMti, tayA NaM savve dAvaddavA rukkhA pattiyA jAva ciTThati, evAmeva samaNA uso ! jo amhaM jAva pavvatie samANe bahUNaM samaNANaM 4 bahUNaM annautthiya girathANaM samma sahai esaNaM mae purise savvArAha paNante / evaM khalu goyamA ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti evaM khalu jaMbU ! samaNegaM bhagavayA mahAghIre NaM ekkArasamssa ajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte ttimi ) he AyuSmanta zramaNo ! jisa samaya dvIpottha bhI tathA samudrottha bhI ISatpurovAta pazcAdAta yAvat vahate haiM usa samaya puSpita patrita Adi samasta dAba drava vRkSa zobhA saMpanna hI bane rahate haiN| isI taraha he AyuSmaMta zramaNo ! jo hamArA sAdhu sAdhvIjana dIkSita hotA huA aneka zramaNAdikoM ke caturvidha saMgha ke - tathA anyatIrthika gRhasthoM ke pratikUla vacanoM ko acchI taraha sahana kara letA hai aisA sAdhu Adi jana mere dvArA sarvArAdhaka pazu caturvidha saMghanA ane bIjA tIthiMka gRhasthenA vacanene sArI peThe sahana karI le che. evA sAdhu vagere janA mArA vaDesa-virAdhaka tarIke prajJama karavAmAM AvyA che. ( samaNAuso ! jayAgaM dIvicagAtri sAmudAIisi pure vAyA pacchAvAyA jAva vAyaMti, tayA NaM savve dAvadavA rukkhA pattiyA jAva cihnati, evAmaitra samaNAso ! jo ahaM jAna pavtrattie samANe bahUNaM samagA 4 bahUNaM annautthiya gahatthA samma saha esaNaM mae purise savvArAhae paNNatte ! evaM khalu gomA ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavati, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa ekkArasamassa aJjhayaNassa ayama paNNatte timi ) huM AyuSmaMta zramaNA ! jyAre dvIpa ane samudra uparanA pUrva pazcimanA dhImA ane pracaMDa pavanA phUMkAya che tyAre pAMdaDAM ane puSpAvALAM badhA dAvadrava vRkSo ze'bhA sa panna thaI ne ja UbhA rahe che. A pramANe huM AyuSmaMta zramaNe ! je amArA sAdhu ane sAdhvIjana dIkSita thaine ghaNA zramaNA vagerainA, caturvidha saMghanA temaja bIjA tIthiMka gRhasthAnA pratikULa vacanA sAMbhaLIne For Private And Personal Use Only Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAgasUtra svAmI pAha-evaM khalubhUtiprakAreNa he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yApiddhigati saMprAptena ekAdazasya ayaMpUrvoktaprakAraH arthaH-bhAvaH prajJaptaH / 'ttibemi' iti bravImi, iti pUrvavat / / sU0 1 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadvallabha-prasiddhabAgha karazca dazabhASAlitalalitakalApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka -zrIzAhUccha. trapatikolhApurarAjapadatta-'jainazAstrAcArya ' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAlavrativiracitAyAM ' jJAtAdharmakathAGga ' sUtrasyAnagAradharmAmRtava. piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM ekAdazamadhyayanaM samApta // 11 // rUpa se prajJapta huA hai| isa prakAra he gautama ! jIva ArAdhaka aura virAdhaka hote haiM / sudharmA svAmI jaMbU svAmI se kahate hai ki he jaMbU! isa pUrvokta rUpa se zramaNa bhagavAna mahAvIra ne jo ki siddhi gati ko prApta kara cuke haiM gyArahaveM jJAtAdhyayana kA yaha artha prajJapta kiyA hai| aisA maiMne tuma se jaisA sunA hai vaisA yaha kahA hai / isa meM nija kI kucha bhI kalpanA nahI hai| sUtra // 1 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "jJAtA. dharmakathAGgamatra" kI anagAra dharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA gyArahavAM adhyayana samApta // 11 // sArI peThe sahana karI le che evA sAdhu jana vagere mArA vaDe sarvAdhika rUpe prajJapta thAya che. A pramANe he gautama! cha ArAdhako ane virAdhake hoya che. sudharmA pAmI jaMbU svAmIne kahe che ke he jaMbU! siddhiti pAmelA bhagavAna mahAvIra svAmIe agiyAramA jJAtAdhyayanane A upara majabano artha prajJapta karyo che. meM je rIte sAM maLyo che te ja rIte A artha tamArI sA spaSTa 4ya che. sabhA meM bhArI ta235 440 me nathI. // sUtra "" jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAdhyayana sUtranI anagAra dharmA mRtavarSiNI vyAkhyAnuM agiyAramuM adhyayana samApta. For Private And Personal Use Only Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha dvAdazamadhyayanaM prArabhyategata mekAdazamadhyayanaM, sApa dvAdazanArabhyate, pUrvasminnadhyayane cAritrasyArAdhakatvaM tad virAdhakatvaM ca proktam iha tu udakadRSTAntena malomasapariNAmapariNamitAntaH karaNAnAmapi bhavyAnAM suguruparikarma tatrAvirAdhakatvaM bhavatIti pradazyate. atredamAdisUtram-'jaiNaM bhaMte' ityAdi / __mUlam -jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM ekArasamassa nAyajjhayaNassa ayama0 bArasamasa NaM nAyajjhayaNassa ke ahe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM2 caMpA nAma nayarI puNNabhadde ceie jitasatta rAyA dhAriNIdevI, adINa dhArahavAM adhyayana prAraMbha" jitazatru rAjA subuddhi pradhAna kA varNana gyArahavAM adhyayana samApta ho cukA aba bArahavAM adhyayana prAraMbha hotA hai| isakA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra se saMbandha hai-pUrva adhyayana meM jo jIva cAritra kA pAlana karatA hai vaha ArAdhaka aura jo isase viparIta bhAva vAlA hotA hai vaha virAdhaka hai yaha prakaTa kiyA gayA hai| aba isa adhyayana meM udaka ke dRSTAnta se yaha prakaTa kiyA jAyagA ki jina bhavya jIvoM kA antaH karaNa malIna pariNAmoM se pariNata ho rahA hai-parantu unameM yadi suguru parikarmatA-guNa vizeSa kA grahaNa karanA hai to usase vahA~ cAritrArAdhakatA A jAtI hai 'jahaNaM bhaMte !' ityAdi / jItazatru rAjA ane subuddhi pradhAnanuM bAramuM adhyayana. agiyAramuM adhyayana samApta thaI cUkyuM che ane have bAramuM adhyayana prAraMbha thAya che. Ane pahelAM adhyayananI sAthe A pramANe sabaMdha che ke pahelAMnA adhyayanamAM je jIva cAritranuM pAlana kare che te ArAdhaka ane je enA viparIta bhAvavALe hoya che te virAdhaka che e vAta spaSTa karavAmAM AvI che. A adhyayanamAM udakanA dRSTAMtathI A vAtanuM spaSTIka Na thaze ke je bhavya jIvonuM antaHkaraNa (aMtara) kharAba pariNAmethI pariNata thaI rahyuM che, paNa temanAmAM je suguru parikametA guNa vizeSanuM grahaNa karavuM che te tyAM cAritrAraahtaa mAvI jaya che. ja iNaM bhaMDe ityAdi For Private And Personal Use Only Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 jJAtAdharmakathAsUtre sattU nAmaM kumAraM jubarAyA yAvi hotthA, subuddho amacce jAva rajjadhurAcitae samaNovAsae, tIseNaM caMpAe jayarIe bahiyA uttarapuracchimeNaM ege parihodara yAvi hotthA, meyavasAmaMsaruhirapUyapaDalapoccaDe mayagakalevarasaMchaNNe amaNuNNe varNaNaM jAva phAseNaM, se jahA nAmae ahimaDei vA jAva mayakuhiyaviva kimiNavAvaNNadurabhigaMdhe kimijAlAule saMsatte asuivigayabIbhatthadarisaNijje, bhaveyArUve siyA ?, isama eto aNiTTatarAe ceva phAseNaM paNNatte // sU0 1 // TIkA - jambUsvAmIprAha- yadi khalu bhadanta ! he bhagavan ! zramaNena yAvatsaprAptena ekAdazasya jJAtAdhyayanasyAyamarthaH pUrvokko bhAtraH prajJaptaH dvAdamasya khalu jJAtAdhyayanasya ko'rthaH prataptaH ? zro sutrarmAsvAmI kathayati - evaM khalu he jmbuu| ! tasmin kAle tasmin samaye campA nAma nagarI, pUrNa madraM caityaM, jitazatrU rAjA, jaMbU svAmI zrI sudharmA svAmI se pUchate hai ki ( jar3a NaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatte NaM ekkArasamassa nApajjhayaNassa ayama0 bArasa massa NaM NAyajjhaNastra ke aDDe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ? ) he bhadaMna ! yadi zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo siddhi gati nAnaka sthAna ko prApta ho cuke haiM gyArahaveM jJAnAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se bhAva artha nirUpita kiyA hai to kahiye unhoM ne bArahaveM jJAtAdhyayanakA kyA artha - TIDArtha --jammU svAmI zrIsudharmA svAmIne prazna kara che ke ( jaiNaM bhaMte ! samaNeNa jAva saMpatteNaM ekkArasamassa nAyajjhayaNassa ayama0 bArasamasta NaM NAyajjhayaNassa ke aTThe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! ) huM bhaTTa'ta ! siddhagati pAmelA zramaNa bhagavAna mahAvIre agiyAramAM jJAtAdhyayananA A pUrvokta rUpe bhAva-atha nirupita karyAM che te teezrIe bAramA adhyayanane ze| bhAva a nirupita karyAM che he jammU sAMbhaLe te zrIe bAramA adhyayananA je rIte a spaSTa karyAM che te A pramANe che For Private And Personal Use Only Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir malamAradharmAmRtavarSiNI TI0 a012 khAtodakaviSayesubuddhidraSTAntaH 685 dhAriNIdevI, adInazatrurnAma kumAraH jitazatrurAjaputraH 'juvarAyA' yuvarAjaH= yuvarAjatve'bhiSiktazcApyAsIt / subuddhirnAmA'mAtyaH autpAtikyAdibuddhi catuSTayayuktaH yAvad 'rajjadhurAciMtae' rAjyadhurAcintakArAjyabhAracintakaH 'samaNovAsae ' zramaNopAsakaH zrAvako'bhigatajIvAjovAsot / tasyAzcampAyA nagaryA bahiruttarapaurastye eka parihodae ' parikhodakaM parikhA-durgasya caturdikSu ripupra. bhRtInAM praveSTumazakyA gartarUpAveSTanAkArabhUmiH, tanna sambhRtamudakaM parikhodakaM ' khAIjala ' itibhASApasiddhaM cApyAsIt / tatkIdRzam ? ityAha-' meyavasA' prarUpita kiyA hai ? / he jaMbU ! suno-jo unhone 12veM adhyayanakA artha nirUpita kiyA hai vaha isa prakAra hai- ( teNaM kAleNaM teNaM saMmaeNaM caMpA nAma nayarI puNNabhadde cehae jiyasattU rAyA dhAriNI devI, adINasattU nAma kumAre juvarAyA yAvi hotthA ) usa kAla aura usa samaya meM caMpA nAma kI nagarI thii| usameM pUrNabhadra nAma kA udyAna thaa| usa nagarI ke rAjA kA nAma jitazatru thaa| isa kI dhAriNI devI nAma kI rAnI thii| adIna zatru nAma kA isa kA putra thaa| yaha yuvarAja thaa| (subuddhI amacce jAva rajjadhurAcitae samaNovAsae ) subuddhi nAma kA isa kA amAtya thaa| yaha autpattikI Adi cAroM prakAra kI buddhi se saMpanna thA / yAvat yahI rAjya bhAra kA cintaka thA / jIva ajIva Adi tatvoM kA yaha jJAtA thA aura zramaNopAsaka thaa| (tIse gaM capAe NayarIe bahiyA uttarapuracchimeNaM ege parihodae yAvi hotthA) usa caMpA nagarI ke bAhara uttarapaurastyadigbhAga meM-IzAnakoNa meM-pari. khodaka-khAImeM jala bharA thA / durga (killA)ke cAroM aura bAharakI tarapha (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA nAma nayarI puNNabhadde cehae jiyasattU rAyA dhAriNI devI adINasattU nAma kumAre juvarAyA yAvi hotthA ) te kALe ane te samaye caMpA nAme nagarI hatI temAM pUrNabhadra nAme - udyAna hatuM. te nagarInA rAjAnuM nAma jItazatru hatuM. dhAriNIdevI nAme tenI patnI tI. tenA putranuM nAma mahInazatru tu. mane te yuvarA to. (subuddhi amacce jAva rajjadhuga ciMtae samaNovAsae ) sumuddhi nAbhe tenI amAtya (maMtrI) hatuM te aupittikI vagere cAre prakAranI buddhi saMpanna hatuM ane rAjyanuM zAsana tenA hAthamAM ja hatuM. jIva ajIva vagere tanuM tene jJAna hatuM ane te zramaNopAsaka hato (tIseNaM caMgAe NayarIe bahiyA uttarapurachimeNaM ege parihodae yAvi hotyA) caMpA garInI bahAra uttara paritya dizAmAM-izAna koNamAM-parikhedaka khAImAM pANI bharyuM hatuM. durganI comera bahAranI bAjue keTanI pAse For Private And Personal Use Only Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 82 , , 4 " ityAdi, 'meyasAmaMruripUpaDala poccaDaM' medovasAmAMsarudhiraprayapaTalapo caDhaM ' medaH zarIrasthadhAtuvizeSaH, vasA=asthigatasnigvadhAtuvizeSaH, 'carbI ' iti prasiddhaH mAMsa-masiddha rudhiraM = zoNitaM, pUyaM =vikRtarUdhiram teSAM paTalena = samU hena poccaDa mizritaM sabudabudamityarthaH / ' mayagakalevarasaMchaNNe' mRtakakalebara saMbha= zvamArjArAdimRta kalevarasaMbhRtam' aNuSNaM' amanojJam arucikaraM varNena jAva' yAvat- gandhena rasena sparzena ca manovikRtijanakamityarthaH / tadeva sadRSTAntaM praznottareNa varNayati' se jahAnAmae' tad yathA nAmakam - yathA dRSTAntam-yathA' ahimaDevA ' ahimRtakamiti vA sarpamRtakam 'gomaDer3a vA ' gomRtakamiti vA ' jAva' yAvat evaM yAvacchabdena zvamRtakaM, mArimRtakaM, manuSyamRtakaM, mahiSausa se lagA huA eka golAkAra bar3I bhArI khAI thii| isa kI vajaha se zatru usa durga - kille meM sahasA ekA eka praviSTa nahIM ho sakate / isa meM pAnI bharA rahatA hai| isa kA nAma khAtikodaka bhI hai| ( meyavasAmaMsahira pUrA paDala-poccaDe mayagakalevara maMchanne amaNunne vaNNeNaM jAva phAseNa se jahA nAmae ahimaDei vA gomaDei vA jAva mayakuhiyaviNaTukamiNavAvaNNa durabhigaMdhe, krimijAlAule saMsatte asuhavigaya bIbhatsada risaNijje bhaveyArUve siyA ? NohaNa samaTThe eto aNiTThattarAe ceva jAva phAseNaM paNNatte yaha parikhA kA pAnI, medAvasA - carbI mAMsa, rudhira, pUya-pIpa, ke samUhase mizrita thA / kutte, mAjara Adi ke mRta zarIroM se yukta thA ! arucikAraka thA gandha, rasa eva sparza se yaha mano vikRti janaka banA ) huA thaa| isI bAta ko dRSTAnta dvArA prakaTa kiyA jAtA hai-jisa prakAra mara jAne ke bAda zvamRtaka mare hue kuse kA kalevara billI kA hAtAdharmakathAsU gALAkAre eka mATI khAI hatI. tethI zatru ekAeka saraLatAthI duga mAM prave zavAnI hiMmata karI zakatA naheAtA, temAM pANI bhareluM hatuM AnuM bIjuM nAma 'jAti' pazu che. , (meyavasA maMsaruhirapUya paDalapoccaDe bhayagakalevara saMchanne amaNunne vaNNeNaM jAva phAse se jahAnAmae ahimaDei vA gomaDera vA jAva maya kuhiya vigaha kimiNavAvaSNadurabhigaMdhe, kimijAlAule saMsate amuvigayabIbhatsada risaNijje bhaveyArUye siyA ? No iNaTThe samaTThe, eto aNidUttarAe cetra jAva phAseNaM paNNatte ) For Private And Personal Use Only mA parimA-mAnu pANI puS prabhAzubha bhehA, vasA, yaraNI, mAMsa, rudhira, leAhI, pUya,-paruthI mizrIta hatuM. kUtarA, bilADA vagerenA marI gayelA zakhAthI te yukta hatuM. te arucikAraka hatuM ane ga Mdha, rasa tathA sparzathI manovikRtijanaka hatuM. e ja vAta dRSTAMta vaDe ahIM raju karavAmAM Ave che. jema marI gayA pachI camRtaka marI gayelA kUtarAnuM klevara (zarIra) bilADInu kalevara, Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI 10 a0 12 khAtodakaviSaye sudhuddhirazAntaH 83 mRtakaM, mUSakamRtakam , azvamRtakaM, hastimRtakaM, siMhamRtakaM, vyAghramRtakaM, vRkamRtakaMvRkaH 'bheDiyA ' iti prasiddhaH-zvApadavizeSastasya mRtakalevaram , dvIpikamRtakadIpikA-citrakaH 'cItA' itiprasiddhaH zvApadavizeSastasya mRtazarIram, iti saMgrAmam , kITazAvasthApanna tadahimRtAdikam ? ityAha--'mayakuhiyaviNaTTha kimiNavAvaNNadurabhigaMdhe ' mRtakuthitaviniSTakRmimad byApanadurabhigandham pataM= jIvaviSamuktamAtrameva kathitaM zaTitaM, vinaSTaM svAkArato naSTaM vAyujalabharaNena itivatsthUlatAmupagatamityarthaH, kRmivat-virakAlikatvAtkRmisakulam , ataeva vyApana sarvadika prastaM durabhigandham atizayadurgandhayuktam / 'kimijAlAule' kamijAlAkalevara, manuSya kA kalevara mahiSa bhaise kA kalevara, cuhA kA kalevara, ghor3e kA kalevara, hAthI kA kalevara, siMha kA kalevara, vyAghra kA kalevara, vRka kA kalevara, dIpika ko kalevara kudhita, vinaSTa, kRmimata, vyApana evaM durabhigaMdha yukta kRmijAlAkula-kIr3oM se vyApta tanmaya, azuci, vikRta evaM bIbhatsa, dRzya rUpa ho jAte haiM-so ina saba se bhI adhika aniSTatara-atyaMta ghRNA janaka-vaha khAI kA jala thaa| marane ke bAda zarIra jo sar3ane laga jAtA hai isa kA nAma kuthita hai / vAyu aura jala ke bhara jAne se jima prakAra mazaka phUla jAtI hai usI prakAra jIva rahita hone ke bAda jo zarIra phUla jotA hai isa kA nAma niSTa hai| isa sthiti meM vaha padArtha apane pUrvAkAra se bhinna kAra vAlA ho jAtA hai / jo zarIra bahuta dinoM taka jIva rahita par3A rahatA hai isa meM sar3a jAne kI vajaha se kIr3e par3a jAte haiM-isa kA nAma kRnimat hai / jisa meM se mANasanuM kalevara, pADAnuM kalevara, uMdaranuM kalevara, gheDAnuM kalevara, hAthInuM kalevara, siMhanuM kalevara, vAghanuM kalevara, varunuM kalevara ane dIpaDAnuM kalevara, kuthita, vinaSTa, kIDAovALuM, vyApanna ane durabhi-gaMdhayukta kRmiethI AkrAMta kIDAothI vyApta-tanmaya, azuci vikRta ane bIbhatsa dRzyavALuM thaI jAya che tema enA karatAM paNa vadhu aniSTatara atyaMta ghaNAjanaka te khAinuM pANI hatuM. maraNa pachI zarIra saDavA mAMDe che tene "kuthita" kahe che. jema pavana ane pANIthI bharAelI mazaka phUlIne maTI thaI jAya che temaja nirjIva thayeluM zarIra paNa kulAIne meTuM thaI jAya che tenuM nAma "vinaTa" che. padArthanI jyAre AvI sthiti thAya che tyAre te pahelAMnA AkAra prakArathI sAva bhinna AkAra vALa thaI jAya che. zarIra bahu divase nirjIva thaIne maDadAnAM rUpamAM paDI rahe che tyAre te saDI javAthI temAM kIDAo paDI jAya che, ane kRmihat kahe che. For Private And Personal Use Only Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - zAtAdharmakathAGgI kulaM = kRmipuJjayuktaM yatra tatrAvayave puJIbhUtakRmivyAptam , Aeva 'saMsattaM' saMsakta tanmayamityarthaH, 'amui vigayavIbhatthadarisaNijja' azucivikRtabIbhatsadarzanIyam azuci-aspRzyatvAdapavitra, vikRtaM-vikArayukta, bIbhatsaM-dhRNita darzanIyaM dRzyaM yasya tattathoktam 'eyArUvesiyA' etadrUpaM syAt-kim ahimRtAdi. sadRzaM syAt-asti ?, iti prazno bhavet bhagavAnAha-'no iNaTe sama? ' nAyamarthaH samarthaH-naitAdRzaM kintu-' etto' etasmAdapi aNiTThatarAe ceva ' aniSTatarameva atyantaghRNAjanakaM yAvat sparzena prajJaptam // sU0 1 // ___ mUlam-taeNaM se jiyasatta rAyA aNNayA kayAI pahAe kAyabalikamme jAva appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIre bahUhiM rAIsara jAva satthavAhapabhiIhiM saddhiM bhoyaNavelAe bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae vipulaM asaNaM 4 jAva viharati, jimiyabhuttuttarAgae AyaMte cokkhe paramasuibhUye taMsi vipulaMsi asaNa 4 jAva jAyavimhae te bahave Isara jAva pabhiie evaM vayAsIaho NaM devANuppiyA! ime maNuNNe asaNaM4 vaNNaNaM uvavee jAva phAseNaM uvavee assAyaNijje vissAyaNijje pIyaNije dIvaNije dappaNijje mayaNije bihaNije sabidiyagAyapalhAyaNijje, taeNaM te bahave Isara jAva pabhiio jiyasattU evaM vayAsI-taheva NaM sAmI ! jaNaM tubbhe vayai aho NaM ime maNuNNe asaNaM4 vaNNeNaM uvavee jAva palhANije, taeNaM cAroM ora durgaMdha phaila rahI ho usa kA nAma durabhigaMdha hai / saDa jAne ke ghAda jisa ke aMga upAMga saba tarapha vikhare hue par3e hoM usa kA nAma vyApanna haiM / yahAMmRtaka zabda se jIva rahita zarIra liyA gayA hai| sUtra // 1 // jemAMthI mera durgadha prasarI rahe che tene "durabhigadha" kahe che. maDaduM saDI jAya che ane tenAM badhAM aMga upAMge comera vikherAI jAya tene dhyApanna cha. mI bhRta: 4thI ni zarI2 samaja. // sUtra "1" / For Private And Personal Use Only Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 11 snAtokkaviSaye suSuchidraSTAnnaH 35 jitasatta subuddhiamacaM evaM vayAsI-jahA NaM subuddhI ! ime maNuNNe asaNaM4 jAva palhAyaNijje, taeNaM subuddhI jitasata sseyamadraM no ADhAi jAva tusiNIe saMciTai, taeNaM jiyasatta subuddhi doccaMpi taccapi evaM vayAsI-aho NaM subuddhI! ime maNunne taM caivajAva palhAyaNijje, taeNaM se subuddhI amacce jitasattaNA doccaMpi taccapi evaMvutte samANe jitasattuM rAyaM evaM vayAsI-no khalu sAmI ! amhaM eyaMsi maNuNNaMsi asaNaM 4 kei vimhae, evaM khalu sAmI ! sunbhisadAvi puggalA dunbhi sadattAe pariNamaMti dunbhisaddAvi poggalA subbhisadattAe pariNamaMti, surUvAvi poggalA durUvattAe pariNamaMti durUvAvi poggalA surUvattAe pariNamaMti subbhigaMdhAvi poggalA dubbhigaMdhattAe pariNamaMti dunbhigaMdhAvi poggalA subbhigaMdhattAe pariNamaMti surasAvi poggalA durasattAe pariNamaMti durasAvi poggalA surasattAe pariNamaMti suhaphAsAvi poggalA duhaphAsattAe pariNamaMti duhaphAsAvi poggalA suhaphAsattAe pariNamaMti paogavIsasApariNayAvi ya NaM sAmI ! poggalA paNNattA, taeNaM se jitasattU subuddhissa amaccassa evamAikkhamANassa4 eyamaDheM no aDhAi no pariyANaI tusiNIe saMciTTai, taeNaM se jiyasattU aNNayA kayAI hAe AsakhaMdhavaragae mahayA bhaDacaragara AsavAhaNiyAe nijAyamANe tassa pharihodagassa adUrasAmateNaM vIivayai / taeNaM jitasattU tassa pharihodagassa asubheNaM For Private And Personal Use Only Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 686 tAdharmakathAsU gaMdheNaM abhibhUpa samANe saeNaM uttarijageNaM AsagaM picheha egaMsaM avakkamai, avakkamittA te vahave Isara jAva pabhiio evaM vayAsI- aho NaM devANuppiyA ime pharihodaya ! amaNuSNe baNeNa 4 se jahA nAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe: va taNaM te bahave rAIsarapabhiio jAva evaM vayAsI - taheva NaM taM sAmI ! jaM NaM tubbhe evaM vayaha, aho NaM ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM 4 se jahA NAmae ahimaDeivA jAva amaNAmatarAe ceva, taraNaM te bahave rAIsara pabhiio jAva evaM vayAsI - taheva NaM taM sAmI ! jaM NaM tubbhe evaM vayaha, aho NaM ime pharihoda amaNupaNe baNNeNaM4 se jahA nAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe ceva, taeNaM se jiyasattU subuddhiM amacaM evaM vayAsI - aho NaM subuddhi ! ime pharihodae amaNuNNe vaNeNaM, se jahA nAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe, ce, taNaM subuddhI amacce jAva tusiNIe saMcivai, taraNaM se jiyasattU rAyA subuddhiM amaccaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI -- aho NaM taM ceva, taNaM se subuddhI amacce jiyasattUNA rannA dopi taccapi evaM vRtte samANe evaM vayAsI - no khalu sAmI ! amhaM eyaMsi pharihodagaMsi kei vimhae, evaM khalu sAmI ! subbhisadAvi poggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti, taM va jAva paogavIsasApariNayAvi ya NaM sAmI ! poggalA paNNattA, taraNaM jiyasattU subuddhiM evaM vayAsI mA NaM tumaM For Private And Personal Use Only Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagarIkA 2012 bAtakaviSaye 687 dizaH devANuppiyA ! appANaM ca paraM ca tadubhayaM vA bahUhiM ya asabhAvubhAvaNAhiM micchattAbhiNiveseNa ya vuggAhemANe tuppAemANe viharAhi, taraNaM subuddhissa imeyArUve ajjhatthie- aho NaM jiyasattU saMte tacce tAhie avitahe sabbhUe jiNapaNNatte bhAve No uvalabhati, taM seyaM khalu mama jiyasattassa raNNo saMtANaM taccANaM tahiyANaM avitahANaM sanbhUtANaM jiNapaNNattANaM bhAvANaM abhigamaNaTTayAe eyamahaM uvAiNAvettae, evaM saMpehei, saMpehittA paccatiehiM purisehiM saddhiM aMtarAvaNAo navae ghaDaeya geues, geNhittA saMjhAkAlasamayaMsi paviralamaNussaMsi NisaMtapaDinisaMtaMsi jeNeva pharihodae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM pharihodagaM geNhAvei geNhAvittA navaesu ghaDaesu gAlAvei gAlAvittA navaesu ghaDaesu pakkhivAvei pakkhivA - vittA laMchiyamuddite karAvei karAvittA sattarataM parivasAvei dopi navasu ghaDaesu, gAlavei gAlavittA navaesu ghaDaesu pakkhivAvei pakkhivAvittA sajjakkhAraM pakkhivAvei laMchiyamuddite karAve karAvittA sattarattaM parivasAvei taccaMpi vasu ghaDaesu jAva saMvasAveI evaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA galAmANe aMtarA pakkhivAvamANe aMtarAya viparivasAvemANe 2 sattara rAIdiyA viparivasAvei, tapaNaM se pharihodae sattamasattayaMsi pariNamamANaMsi udgarayaNe jAe yAvi hotthA acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe vaNNeNaM uvaveSa For Private And Personal Use Only Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAlAmAla 4 AsAyaNijje jAva sabiMdiyagAyapalhAyaNijje, saNaM subuddhI amacce jeNeva se udagarayaNe teNeva uvA02 karayalasi AsAdei AsAdittA taM udagarayaNaM vaNNeNaM uvaveyaM4 AsAyaNijje jAva sabidiyagAyapalhAyaNiijaM jANittA hatuTe bahahiM udagasaMbhAraNijehi saMbhArei saMbhArittA jitasattUssa raNo pANiyapariyaM sadAvei mahAvittA evaM vayAsI tumaM ca NaM devANuppiyA ! imaM udagarayaNaM geNhAhi2 jiyasattassa ranno bhoyaNavelAe uvaNejjAsi, taeNaM se pANiyariya subuddhiyassa eyamaTuM paDisuNei paDisuNittAtaM udagarayaNaM giNhAi giNhittA jiyasattUssa raNNo bhoyaNavelAe uvaTThavei, taeNaM se jiyasattU. rAyA taM vipulaM asaNa4 AsAemANe jAva viharai, jimiyabhuttattarAgae yAvi ya NaM jAva paramasuibhUe taMsi udagarayaNe jAyavimhae te bahave rAIsara jAva evaM vayApI-aho NaM devA. NuppiyA ! ime udagarayaNe acche jAva sabiMdiyagAyapalhAyaNije taeNaM bahave rAIsara jAva evaM vayAso-taheva NaM sAmI ! jaNNaM tubbhe vadaha jAva evaM ceva palhANijje, taeNaM jiya. satta rAyA pANiyapariyaM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-esa NaM tubbhe devANuppiyA ! udagarayaNe kao AsAdite ?, taeNaM se pANiyagharie jiyasattaM evaM vayAsI-esa NaM sAmI ! mae udagarayaNe subuddhissa aMtiyAo AsAie taeNaM jiyasattU subuddhiM amaccaM sadAvei sahAvittA evaM vayAsI-ahoNaM subuddhI keNaM kAraNeNaM ahaM tava aNiTre5 jeNaM tumaM mama kallAkalli For Private And Personal Use Only Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRprAntaH 689 bhoyaNavelAe imaM udgarayaNaM na ubaTUvesi ? taM esaNaM tume devAppiyA ! udagarayaNaM kao uvaladdhe ?, taeNaM subuddhI jiyasattaM evaM vayAsI -- esaNaM sAmI ! se pharihodae, taraNaM se jiyasattU subuddhi evaM vayAsI--kaNaM kAraNeNaM subuddhI ! esa se pharihAdae?, taraNaM subuddhI jiyasattU evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! tumhe tayA mama evamAikkhamANassa4 eyamaTuM no saddahaha taraNaM mama imeyAvaM ajjhatthie samuppajitthA, ahoNaM jiyasatta saMte jAva bhAve no saddahai no pattiyai no roei taM seyaM khalu mamaM jiyasattassa ranno saMtANaM jAva sabbhUyANaM jiNapannattANaM bhAvANaM abhigamaNaTTayAe eyamahaM uvAiNAvettae, evaM saMpe hemi taM caiva jAva pANiyaghariyaM sahAvemi saddAvittA evaM vayAsI- tumaM NaM devANuppiyA ! udagarayaNaM jiyasattassa ranno bhoyaNavelAe uvaNehi, taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! esa se pharihodae / rueNaM jiyasattU rAyA subuddhissa amaccassa evamAikkhamANassa4 eyamaTuM no sadahai 3 asaddahamANe3 abhitaraiNijje purise sahAvei 2 evaM vayAsI- gacchaNaM tubbhe devANapiyA ! aMtarAvaNAo navaghaDae paDae ya geNhaha jAva udagasaMbhAraNijjehiM davvehiM saMbhAreha te'vi taheva saMbhAreMti saMbhArittA jiyasattassa uvarNeti, uvaNittA taraNaM jiyasattU rAyA taM udgarayaNaM karayalaMsi AsAei AsAyaNijjaM jAva savviMdiyagAyapalhANijjaM jANittA subuddhiM amaccaM saddAvei saddAvittA evaM thA 87 For Private And Personal Use Only Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 690 jJAtAdharmakathAsUtra vayAsI subuddhI ! eeNaM tumaM saMtA jAva sabbhUyA bhAvA kao uvaladdhA?, taNaM subuddhI jiyasattU evaM vayAsI- eeNaM sAmI ! mae saMtA jAva sambhUyA bhAvA jiNavayaNAo uvaladdhA, taraNaM jiyasattU subuddhi evaM vayAsI- taM icchAmi NaM devANuppiyA ! tava aMtie jiNavayaNaM nisAMmettae, taraNaM subuddhI jiyasattUssa vicittaM kevalipannattaM cAuAmaM dhammaM parikahei, tamAikkhai jahA jIvA bajjhati jAva paMca aNuvvayAI, taeNaM jiyasattU subuddhissa aMtie dhammaM soccA Nisamma haTTha0 subuddhiM amaccaM evaM vayAsI - sadahAmi NaM devAzuppiyA ! niggaMthaM pAvavaNaM3 jAva se jaheva jaM tubbhe vayaha, taM icchAmiM NaM tava aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM jAva uva saMpajjittANaM viharitae, ahAsuhaM devAzuppiyA ! mA paDibaMdhaM0 taraNaM se jiyasattU subuddhissa amaccassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva duvAlasaMvihaM sAvayadhammaM paDivajjai, taraNaM jiyasattU samaNovAsae abhigayajIvAjIve jAva paDilA bhemANe viharai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM jiyasattU rAyA subuddhIya niggacchai, subuddhI dhammaM soccA jaM navaraM jiyasattU ApucchAmi jAva pavvayAmi, ahAsuhaM devANuppiyA! taeNa subuddhI jeNeva jiyasanU teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI - evaM khalu sAmI ! mae therANaM aMtie dhamme icchie paDicchie abhiruie, taeNaM ahaM sAmI saMsArabhauvigge bhIe jAva icchAmiNaM tubbhehi anbhaNunnAe sa0 jAva pavvaittae, tapaNaM jiyasa subuddhiM evaM vayAsI- acchAsu tAva devANu 1 For Private And Personal Use Only Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 691 anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a012 khAtodakaviSaye subuddhidraSTAntaH ppiyA ! kaivayAiti vAsAI urAlAI jAtra bhuMjamANA tao pacchA egayao aMtie muMDe bhavittA jAva pavvaissAmo, taraNaM subuddhI jiyasa sa eyamaThThe paDisuNei, taeNaM tassa jiyasattUssa subuddhINA saddhiM vipulAI mANussa0 paccaNubbhavamANassa duvAlasavAsAI vIikaMtAI. teNaM kAleNaM2 therAgamaNaM taraNaM jiyasattU dhammaM soccA evaM jaM navaraM devANuppiyA ! subuddhi AmaMtemi, ahAsuhaM, taraNaM jiyasattU jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA subuddhiM sahAve saddAvittA evaM vyAsIevaM khalu devANupiyA ! mae therANaM jAva pavvajjAmi, tumaM NaM kiM karesi ?, taraNaM subuddhI jiyasataM evaM vayAsI - jAva ke anne AhAre vA jAva pavvayAmi taM jaiNaM devANupiyA jAva pavvayahi taM gaccha NaM devANuppiyA ! jehaputtaM ca kuDuMbe ThAvehi ThAvittA sIyaM duruhittANaM mamaM aMtie pAubbhavai, taeNaM jiyasaca koTuMbiyapurise sahAvei sadAvittA evaM vayAsI--gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! adINasasurasa kumArassa rAyAbhiseyaM uva veha jAva abhisiMcaMAMta jAva pavvaie / taeNaM jiyasattU ekkArasa aMgAI ahijai bahUNi vAsANi pariyAo mAsiyAe siddhe taNaM subuddhI ekkArasaaMgAI ahijai bahUNi vAsANi jAva siddhe / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM vArasa - massa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte timi // sU0 5 // // bArasamaM nAajjhayaNaM samattaM // TIkA- 'taNaM se' ityAdi / tataH khalu sa jitazatrU rAjA - campAdhipatiH anyadA For Private And Personal Use Only Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 zAtAdharmakathAGgasUtra kadAcit-ekadA snAtaH ' kayavalikamme ' kRtabalikarmA-kRta vAya sAdyarthamannAdi vibhAgaH yAvad alpamahAbhiraNAkRtazarIraH bahubhiH rAjezvara yAvat sAryavAha prabhRtibhiH sArddha bhojanavelAyAM bhojanamaNDape sukhAsanavaragato vipulam azanam annAdikaM, pAna-pAnIyamapANakAdikaM, khAdya drAkSAvAdAmAdikaM svAdya =lavaMga pUgIphalAdikaM caturvidhamapyAhAramAsvAdayan 'jAva viharai ' yAvat visvAdayan , paribhogayan , paribhAjyamAnaH, paribhuJjAno viharati / ' nimiyabhusuttarAgae' 'taeNaM se jiyasattU rAyA ' ityAdi / TIkArtha-taeNaM) isake bAda (se jiyasatta payA) ve jitazatru rAjA ( annayA kayAI ) kisI eka samaya (hAe yabalikamme jAya appa. mahagghA bharaNAlaMkiyasarIre bahahiM rAisara jAva satyavAhapabhiIhiM saddhiM bhoyaNavelAe bhoyaNa maMDasi suhAsaNavaragae viulaM asaNaM4 jAva viharai) snAna karake tathA balikarma-vAyasa Adi ke liye annAdi kA vibhAga-dena karake alpa bhAravAle bahumUlya alaMkaroMko pahine hue bhojana karane ke samaya meM bhojana zAlA meM sundara Asana para Akara baiTha gye| usa samaya unake sAtha meM aura bhI aneka rAjezvara Adi sArthavAha paryanta samasta jana the| vahAM ina sabake sAtha ve vahAM AzanapAna Adi cAroM prakAra kA AhAra karane lge| annAdika azana pIne yogya padArtha pAna, drAkSA bAdAma Adi khAdya evaM lavaMga supArI Adi svAdya hai| 'taeNaM se jiyasatta rAyA' ityAdi TI -(taeNaM) tyaa25ch| (se jiyasattU rAyA) te zatru 20 (annayA kayAMI ) / mate ( hAe kayabalikamme jAva appamahagdhAmaraNAlaMkiyasarIre vahUhiM rAisara jAva satthavAhapabhiIhiM saddhiM bhoyaNavelAe bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragae viulaM asaNaM 4 jAba viharaha) nAna karIne temaja balikarma eTale ke kAgaDA vagere pakSIone mATe anna vagerene bhAga apIne vajanamAM halakA paNa kiMmatamAM bahu bhAre evA alaMkAra dhAraNa karIne jamavAnA samaye rasoI gharamAM AvIne suMdara Asana upara besI gayA. te vakhate temanI sAthe bIjA keTalAka rAjezvara ane sAthevAho vagere hatA. rAjA teo badhAnI sAthe besIne azana pAna vagere cAra jAtanA AhAra jamavA lAgyA. anna vagere azana, pIvA yogya padArtha pAna, dvAkha, badAma vagere khAdya ane laviMga-sopArI vagere svAdya che. For Private And Personal Use Only Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org " anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a012 khAtodakaviSaye subuddhi draSTAntaH 693 1 " jimitabhuktottarAgataH - jimitaH =bhuktavAn bhuktottaraM = bhojanAnantaram AgataH= upavezanasthAnaM prAptaH kimbhUtaH san ? ityAha-' AyaMte ' AcAntaH zuddhodakena kRtaculukaH, cokkhe ' cokSaH = sikthAdileparahitaH, ataeva ' paramasuDabhUe paramazucibhUtaH = paramazuddhaH tasmin vipulezanapAnakhAdyasvAye yAvada ' jAyavimhae ' jAtavismayaH = samutpannaparamAzraryo jitazatrU rAjA tAn vahUn Izvara yAvat - prabhRtIn - Izvara - talavara - mADambika-kauTumbika - zreSThi senApati sArthavAha prabhRtIn evamavadat - aho ! khalu he devAnupriyA ! idaM ' maNuSNe ' manojJaM sarvathA (jimiyabhutuntarAgae AyaMte cokkhe paramasuhabhUe taMsi vilaMsa asaNa 4 jAva jayavimhae te bahave Isara jAva pabhiie evaM vayAsI ) jaba acchI taraha bhojana ho cukA - ve sabake saba baiThaka meM aaye| baiThaka meM Ane ke pahile ye hAtha mu~ha dhokara bilakula sApha ho cuke the / annAdikake sIta jo inake hAtha pairoM meM kahIM 2 par3a gaye the- unheM jala se inhoMne sApha kara diyA thA - dho diyA thaa| isa taraha parama zucIbhUta hokara rAjAne usa vipula Azana, pAna, khAdya evaM svAdyarUpa caturvidha AhAra meM vismita Azcaryayukta bana kara una Izvara, talavara, mATuMbika, kauTumbika, zreSThI, senApati evaM sArthavAha AdikoM se isa prakAra kahA(ahoNaM devANupiyA ! ime maNuNNe asaNaM4vaNeNaM ubavee jAva phAse Na ubave assAyaNijje vissAyaNijje pIyaNijje, dIvaNijje, dappaNijje maNijje, vihaNijje, sanvidiyagAya palhAyaNijje) devAnu Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " ( jimiyata gae AyaMte cokkhe paramagRhabhUe taMsi viulaMsi asaNa4 jAva jAyate bahave IsarajAva pabhiie evaM kyAsi ) For Private And Personal Use Only jyAMre tee sarasa rIte tRpta thaIne jamI rahyA tyAre tee sarva eDakamAM AvyA eThakamAM AvatAM pahelAM tee hAtha mAM dhAIne svaccha thaI cUkayA hatA. anna vagerenA dANA temanA zarIra upara jamatI vakhate paDI gayA hatA teone pANIthI dhoIne sApha karyA. A rIte ekadama pavitra thaIne puSkaLa pramANamAM taiyAra karavAmAM AvelA azana, pAna, khAdya ane svAdyarUpa cAra jAtanA AhArothI navAI pAmelA rAjAe khIjA sAthe rahelA Izvara, talavara, mAMDa lika, kauTu bika, zreSTha, senApati ane sAvAha vagerene A pramANe kahyuM ke ( aho NaM devANupiyA ! ime maNuSNe asaNaM 4 vaNNeNaM uvavee jAva phAseNaM ubave assAyaNijje vissAyaNijje pIya Nijje, dIvaNijje dappaNijje mayaNijje vihaNijje sarvivadiyagAya palhAyaNijje) Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre manastRptikaram azanaM pAnaM khAdyaM svAdhaM varNena-zubhavarNena upapetaM yAvat sparzenopapetam , ' AsAyaNijje ' AsvAdanIyam AsvAdanayogyam , 'vissAyaNijje' visvAdanIyaM-vizeSata AsvAdanayogyam , ' pINaNijje' prINanIyaM samastendriya pItijanakam , ' dIvaNije ' dIpanIyaM = jaTharAgnidIpanakaM zarIrasaundaryajanakaM vA, 'dappaNijje ' darpanIyaM balajanakam , mayaNijje ' madanIyaM-kAmoddIpakam - bihaNijje 'bRhaNIyaM-sakaladhAtUpacayajanakam , sarvendriyagAtramahAdanIyaM-sakalendriyazarIrasukhajanakaM varttate / tataH khalu te bahavaH Izvara yAvat sArthavAhaprabhRtayo jitazatru pratyevamavadan 'tahevaM' tathaiva tAdRzameva khalu he svAmin ! yatkhalu yUyaM vadatha, aho ! khalu idaM manojJamazana pAnaM khAdyaM svAdyaM caturvidhamapyAhAraM varNena upapetaM priyo ! manako tRpti karane vAlA yaha azanAdi rUpa caturvidha AhAra kitane acche zubhavarNa se yukta thA, kitane acche zubha sparza se yukta thA kitanA acchA AsvAdanIya evaM vizeSarUpa se svAdanIya thA ise khAkara samasta indriyAM tRpta ho gaI haiN| yaha jaTharAgni kA dIpaka hai, a. thavA zArIrika saundarya kA janaka hai| balavardhaka hai| kAmoddIpaka hai| ise khAne vAle kI samasta dhAtueM upacita ho jAtI haiN| samasta indri. yoM evaM zarIra ko isake khAne se Ananda pahu~ca rahA hai / tAtparya yaha caturvidha AhAra bar3A hI AzcaryakAraka hai (taeNaM te bahave isara jAva pabhiio jiyasattU evaM vayAsI) aura adhika kyA kahU~ yaha to bahuta hI adhika uttama thaa| rAjA kI isa prakAra bAta sunakara una Izvara Adi aneka sArthavAhoMne una jitazatru rAjA se isa prakAra kahA (tahe va NaM sAmI ! jaNNaM tumbhe vadaha-aho NaM ime maNuNNe asaNaM 4 vaNNeNaM he devAnapriye ! manane tRpta karanAre A azana vagerene cAra jAtane AhAra keTale zubha varNavALe hatA, keTalo badho zubhasparzavALa hatA, keTale sarasa AsvAdanIya ane savizeSarUpathI svAdanIya hate. A AhArane jamIne indriye badhI tRpta thaI gaI che. A jaTharAgnino uddIpaka che temaja zArIrika saudaryamAM vRddhi karanAra che. baLavardhaka ane kAmoddIpaka che. ene jamavAthI badhI dhAtuo upacita ( vRddhi pAmavuM ) thaI jAya che. A AhArathI badhI Indriye temaja zarIrane AnaMdanI prApti thAya che. matalaba e che ke A yAra tanA maahaa| mahu navAI pAu tavA che. ( taeNaM te Isara jAva pabhiio jiyasattU evaM vayosI ) mane padhAre zuMDI zahIye. te maI uttama hatuM emAM te jarAe zaMkA nathI. rAjAnI A vAta sAMbhaLIne te Izvara vagere ghaNuM sArthavAhae te jitazatru rAjAne A pramANe kahyuM ke (taheva NaM sAmI ! jaNaM tubbhe vadaha-ahoNaM ime maNuNNe asaNaM 4 vaNNeNaM For Private And Personal Use Only Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI To0 a0 12 svAtodakaviSaye subuddhidraSTAntaH 695 yAvat sarvendriyagAtraprahAdanIyamasti / tataH khalu subuddhiramAtyo jitazatroretamartha no Adriyate yAvat tUSNIkaH sanmaunaH saMtiSThate / tataH khalu jitazatruH subudimamAtyaM dvitIyamapi tRtIyamapivAramevamavAdIt-aho ! khalu he subuddhe ! idaM manozaM tadeva yAvatsarvendriyagAtraprahAdanIyam , tataH khalu sa subuddhiramAtyaH jitazatruNA dvitIyamapi tRtIyamapi vAsmevamuktaH san jinazatru rAjAnamevamavAdIt-no uvavee jAva palhAyaNijje ) hAM svAmin ! jaisA Apa kahate haiM AhAra vaisA hI thaa| vaha bar3o hI manojJa evaM zubhavarNa se yukta thaa| yAvat samasta zarIra evaM indriyoM ko Ananda pahu~cAne vAlA thA ! (taeNaM jitasattU subuddhiM amacaM evaM vayAsI) apanI bAta kA izvara Adi samasta janoM dvArA samarthana prApta kara rAjA ne apane amAtya subuddhi se bhI yahI bAta kahI ki ( aho NaM subuddhI-ime maNuNNe asaNaM 4 jAva palhAyaNijje) he subuddhe kaho, manojJa caturvidha azanAdi rUpa yaha AhAra kitanA acchA zubha varNopeta thAvat prahlAdanIya thA ! (taeNaM subuddhI jiyasattUsseyamaDhe No ADhAi, jAva tusiNIe saMciTTaI ) isa prakAra rAjA dvArA AhAra kI prazaMsA sunakara usa subuddhi amAtya ne rAjA kI isa bAtakI anumodanA nahIM kI-pratyuta vaha sunakara cupacApa hI baiThA rahA-(taeNaM jiyasattU subuddhiM docca pi tacca pi evaM vayAsI uvavee jAva palhAyANijje) hA svAmina ! kharekhara jema tame kaho che tema AhAra paNa evo ja hate te khUba ja manojJa ane zubhavarNa vALo hato. yAvat saMpUrNa zarIra ane chandriyAne bhAna pAunA2 te. ( taeNa jitamattU subuddhi amaccaM evaM vayAsI ) potAnA 4thana vizezva2 bore mAmAthI samarthana prA zana rAjAe pitAnA amAtya (maMtrI) subuddhine paNa eja vAta kahI ke (ahoNaM subuddhI ime maNuNNe asaNaM 4 jAva palhAyaNijje) he subuddhi ! batAve, mane jJa cAra jAtane azana vagere rUpa A AhAra keTale badhe zubhavaNe yukta yAvat AnaMda ApanAra hate. (taeNaM subuddhI jiyasattUsseyamaTTaNo ADhAi jAva tusiNIe saMciTThai ) A rIte rAjAnA mukhethI AhAra vizenAM vakhANa sAMbhaLIne subuddhi amAtye te temanI vAta ne Teko Ape nahi paNa te mAtra mUgo thaIne besI ja rahyo taeNaM jiyasattU mubuddhi doca pi tacaM pi evaM vayAsI-aho NaM subuddhI / ime For Private And Personal Use Only Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 696 jJAtAdhamakathAsUtre khalu he svAmin ! asmAkametasmin manojJe-azanapAnakhAdyasvAdye ko'pi vismaya; evaM khalu he svAmin ! mubhisadA surabhizabdAH-prazastazabdA api pudgalAH zubhAH zabdapudgalA apItyarthaH 'dubhisahattAe' durabhizabdatayA pariNamanti, durabhizabdA api pudgalAH-azubhAH zabdapudgalA api surabhizabdatayA-zubhazabdatayA pariNamanti / -aho NaM subuddhI ! ime maNuNNe taM ceva jAva palhAyaNijje taeNa se subuddhIamacce jitasattUNA doccapi taccapi evaM yutte samANe jitasattU rAyaM evaM vayAsI) amAtya subuddhi ko cupa cApa baiThA dekhakara jitazatru rAjAne duvArA evaM tibArA bhI isI taraha se kahA-he sughuddhe ! yaha manojJa caturvidha AhAra kitanA accho zubhavarNopeta yAvat samasta zarIra evaM indriyoM ko Ananda pahu~cA ne vAlA thaa| isa prakAra dubArA tiyArA jitazatru rojA dvArA kahe gaye subuddhi amAtya ne una jitazatru rAjA se isa prakAra kahA-(no khalu mAmI amhaM eyaMsi maNuNNaMsi asaNaM 4 keiM vimhae-evaM-khalu sAmI subhisaddAvi puggalA dunbhisaddattAe pariNamaMti, dunbhisaddAvi poggalA sunbhisadattAe pariNamaMti ) svAmin ! mujhe isa manojJa azanAdirUpa caturvidha AhAra meM koI Azcarya nahIM ho rahA hai| koraNa ki jo jo zubha zabda rUpa pudgala hote haiM ve azubha zabda pudgala rUpa se pariNama jAte haiM aura jo azubha zabda rUpa pudgala hote haiM ve zubha zabda pudgala rUpa se pariNama jAte haiN| maNugNe taM ceva jAva palhAyaNijje-taeNaM se subuddhI amacce jittasattaNA doccapi taccapi evaM vutte samANe jitasattUM rAyaM evaM vayAsI) amAtya subuddhine cUpacApa beThele joIne jitazatru rAjAe bIjI trIjI vAra paNa A pramANe ja kahyuM ke he subuddhe! A manejJa cAra jAtane AhAra keTale badhA sarasa zubhavoM peta yAvata AkhA zarIra ane Indriyane AnaMda ApanAra che. A rIte be traNa vAra jitazatru 2 jA vaDe pUchAyelA subuddhi amAtye rAjAne kahyuM ke ( no khalu sAmI amhaM eyaMsi maNuNNaM si asaNe 4 keiM bimhae evaM khalu sAmI subbhi sadA vi puggalA dubbhi sadattAe pariNamaMti dubhi sadAvi poggalA mubhi sahattAe prinnmNti)| he svAmina! A manejha azana vagere cAra jAtanA AhAra vize mane kaMI navAI jevI vAta jaNAtI nathI kema ke je zubha zabda rUpa pudgalo hoya che te azubha zabda pudgala rUpamAM parimita thaI jAya che. ane je azubha zabda rUpa pudgale hoya che te zubha zabda pudgala rUpamAM pariNamita thaI For Private And Personal Use Only Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 67 murUpA api pudgalAH durUpatayA-kutsitarUpatayA pariNamanti durUpA api pudgalAH surUpatayA pariNamanti / surabhigaMdhA api pudgalAH zubhagandhavantaH pudgalA api durabhigandhatayA pariNamanti, durabhigandhA api pudgalAH surabhigandhatayA sugandharUpeNa prinnmnti| surasA api-zubharasavanto'pi pudgalAH dUrasatayA azubharasatayA pariNamanti, dUrasAapi pudgalA murasatayA zubharasarUpeNa prinnmnti| zubhasparzA api pudgalAH dusparzatayA pariNamanti, dussparzA api pudgalA zubhasparzatayA prinnmnti| 'pogaisI taraha (suruvA vi poggalA durUvattAe pariNamaMti.......pariNamaMti) jo azubha rUpa vAle pudgala hote haiM ve zubharUpa se pariNama jAte haiM aura jo zubharUpa se pariName hue pudgala hote hai veazubha rUpa se pariNama jAte haiN| (subibhagaMdhAvi poggalA dunbhigaMdhattAe pariNamaMti, surasAvi poggalA durasattAe pariNamaMti, duramAvi poggalA surasattAe pariNamaMti, duhaphAsAvi poragalA suhaphAsattAe pariNamaMti, paogavIsasA pariNayA vi ya NaM sAmI poggalA paNNattA ) jo pudgala surabhi gaMdha rUpa se pariName hue hote haiM ve hI paddala durabhi gaMdha rUpa se pariNama jAte haiM / isI taraha jo pula zubharasarUpa se pariName hue hote haiM ve hI pudgala kutsitarupa se pariNama jAte haiM aura jo kutsita rUpa vAle pudgala hote haiM ve ho zubharasa rUpavAle pudgala bana jAte haiN| jo pudgala zubha sparza rUpa se pariName hue hote haiM ve hI pudgala azubha sparza rUpa meM pariNama taya cha / prabhA (surUvA vi poggalA duruvattApa pariNamaMti....... pariNamati ) je azubha rUpa vALA pudgale hoya che teo zubha rUpamAM pariNanita thaI jAya che ane je zubha rUpamAM pariNata thayelA pudgale heya che teo azubha rUpamAM pariNuta thaI jAya che. (subhigaMdhA vi poggalA dubbhigaMdhattAe pariNamaMti. surasAvi poggalA durasattAe pariNabhaMti, duramAvi pogalA surasattAe pariNamati duhaphAsA vi poggalA muhaphAsattAe pariNamaMti, paogavIsasA pariNayA vi ya NaM sAmI poggalA paNNattA) je pudgale surabhidha rUpamAM pariNata thayelA hoya che te pugale ja durabhigaMdha rUpamAM pariNata thaI jAya che. A rIte je pudgale sarasa rUpamAM pariNata thayelA che te pudgale ja kutsita ( kharAba ) rUpamAM pariNata thaI jAya che. ane je kukata rUpa vALA pudgale hoya che te pudgale ja sarasa rUpa vALA purA thaI jAya che. je pudgala zubha sparzarUpamAM pariNata thayelA hoya che te pudgale ja azubha sparza rUpamAM pariNata thaI jAya che. ane je hA 88 For Private And Personal Use Only Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtAdharmakadAGgasUtre vIsasApariNayAvi' prayogavisrasA pariNatA api, prayogeNa prayogapariNAmena jIvakRtavyApAreNa visrasayA-visrasApariNAmena svabhAvenaiva ca pariNatAH ekAvasthAyA avasthAntaraM prAptAH suzabdAdayaH pudgalAH duHzabdAditvena duHzabdAdayazca suzabdAdirUpeNa pariNatA ityarthaH pudgalAH khalu bhavantIti he svAmin ! prajJaptAH bhagavatA kathitAH / tataH khalu sa jitazatruH subuddheramAtyasya evam-uktarUpeNa 'AikkhamANassa ' AcakSANasya-kathayataH, etam pUrvoktam artham zabdAdipudgalAnAM zubhAzubhapariNAmarUpaM bhAvaM no Adriyate tadvAkyasyA''daraM na karoti, no parijA jAte haiM aura jo pudgala azubha sparza rUpa meM pariName hue hote haiM ve hI pudgala zubhasparzarUpa meM pariNama jAte hai| isa prakAra kA pariNamana pudgaloM meM jIvakRta vyApArarUpa pariNAma se aura svAbhAvika rUpa se hotA rahatA hai / eka avasthA se avasthAntara kI prApti pratyeka samaya pratyeka dravya meM hotI rahatI hai / isa pariNamana se koI bhI dravya achUtA nahIM hai| isI pariNAma kA nAma svAbhAvika pariNamana hai / yaha bAta prabhune svayaM pratipAdita kI hai / ( taeNaM se jitasattU subuddhissa amaccassa evamAikkhamANassa 4 eyamaTuM no aDhAi, no pariyANaI, tusiNIe saMciTThai, taeNaM se jiyasattU aNNa yA kayAI pahAe AsakhaMghavaragae mahayA bhaDacaDagara AsavAhiNIyAe nijjAyamANe tassa phalihodagassa adarasAmaMte NaM vIivayai ) amAtya suSuddhi kI isa bAda ko sunakara jinazatru rAjA ne usakI isa bAta kA Adara nahI kiyA-usakI bAtako svIkAra nahI kiyaa| kevala. pudagale azubha sparza rUpamAM pariNata thayelA hoya che te pudgale ja zubha sparzarUpamAM pariNata thaI jAya cheA jAtanuM pugamAM pariNamana jIvakRta vyApAra rUpa pariNAmathI ane svAbhAvika rUpamAM thatuM rahe che eka avasthAmAMthI avasthAntaranI prApti dareka samaye dareka dravyamAM thatI rahe che. A pariNamana eke eka dravya mATe cokkasa paNe samajavuM joIe. dareke dareka dravyamAM A jAtanuM pariNamana thatuM ja rahe che. prabhue svayaM A vAta spaSTa karI che. (taeNaM se jitasattU subuddhissa amaccassa evamAikkhamANasa 4 eyamaheM no ADhAi no pariyANaI, tusiNIe saMciTThai, taeNa se niyasatta aNNayA kayAI hAe AsakhaMdhavaragae mahayA bhaDacaDagaraAsavAhiNIyAe nijjoyamANe tassa pharihodagassa adarasAmaMteNaM vIivayai ) amAtya subuddhinI A vAta sAMbhaLIne jItazatru rAjA che tenA kathanane Adara karyo nahi, phakta sAMbhaLIne te cUpacApa besI ja rahyo. eka divase For Private And Personal Use Only Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA a012 cAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 699 6 'nAti = nAGgIkaroti tUSNIkaH saMtiSThate= maunamAlambya sthita ityarthaH / tataH khalu sajitazatruranyadA kadAcita = ekasmin prastAve snAtaH = kRtasnAtaH azvaskandhavaragataH =jAtyAzvaSTapRSThArUDhaH , .mahayA bhaDacaDagara0 ' mahAbhaTacaDa karapaDakaravRndaparikSiptaH ' AsavAhaNiyAe ' azvavAhanikAyAm = azvavAhanakrIDAyAM nijjAyamANe ' niryAn= nirgacchan tasya = pUrvoktasya parikhodakasya = parikhAjalasya adara sAmantena= pArzvabhAgena vyativrajati / tataH tadA khalu jitazatru rAjA parikhodakasya = pUrvoktavizeSaNaviziSTasya azubhena gandhena ' abhibhUe samANe ' abhibhUtaH vyAkulitacittaH san svakena = svakIyena uttarIyakeNa = uttarIyavastreNa ' dupaTTA' itiprasiddhena AsyaM - sAmIpyasaMyogAnnAsikAM pidadhAti, ekAntamapakrAmati = dUrato bhUtvA ga cchati apakrAmya tAn bahUn rAjezvara yAvat prabhRtIn = rAjezvara - talavara - mADambika sunakara cupacApa hI baiThA rahA / ekadina jitazatru rAjA snAna se nizcita hokara ghor3e para baiThakara azvakrIDA karane ke nimitta ghara se bAhara niklaa| unake sAthara mahAbhaToM kA samudAya bhI cala rahA thA / calate 2 ve usI parikhodaka (khAI) ke pAsase hokara nikle| (taeNaM jiyasattU tassa pharihodagarasa asubheNaM gaMdheNaM abhibhUe samANe saraNaM uttarijjeNa Asaga pihaI, egaMta avakamaha, avakkamittA, te bahave Isara jAva pabhiio evaM vayAsI - ahoNaM devANuppiyA ! ime pharihodara amaNuNe vaNNeNa 4 se jahAnAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe ceva taraNaM te bahave rAIsara pabhiio evaM vayAsI ) itane meM una jitazatru rAjAne usa panikhodaka kI azubha gaMdha se abhibhUta hokara apane dupaTTe se apanI nAsikA ko Dhaka liyA / aura phira ve Dhakakara vahAM se dUra hokara 4 jItazatru rAjA snAna karIne gheADA upara savAra thayA ane azvakrIDA karavA mATe gherathI bahAra nIkaLyA. temanI sAthe sAthe mahAna bhaTane samudAya paNu cAlatA hatA. cAlatAM cAlatAM teA te ja parikheAdaka-khAI-nI pAse thaine nIkaLyA ( taraNaM jitasattU tassa pharihogassa asubheNa gaMdheNaM abhibhUe samANe saraNaM uttarijje Aga pahaI egaMta avakkamai avakkamittA te bahave Isara jAva bhio evaM vayAsI- ahoNa devAppiyA ! ime pharihodara amaNuNNe vaNNeNa 4 se jahA nAmae apaDei vA jAva amaNAmatarAe veba taeNaM te bahave rAI sara bhio evaM vayAsI) jItazatru rAjAe parikhAdaka-khAinI kharAba gadhathI vyAkuLa thaIne peAtAnA khesathI nAkane DhAMkI lIdhuM, ane tyAra khAda te khAinI pAsethI For Private And Personal Use Only Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org - Goo zAtAdharmakathAsU kauTumbika - zreSThi-senApati sArthavAhAdIna evamAdIt aho ! he devAnupriyAH ! kater idaM parikhodakamamanojJaM varNena gandhena rasena sparzena, tad yathAnAmakam / tathAhi addimRtakamiti vA yAvad etasmAdapi aniSTatara amanojJataramanaAmatarakamevAsti / tataH khalu te bahavo rAjezvaraprabhRtayo yAvadevamavAdipuH - tathaiva khalu tat he svAmin ! yatkhalu yUyamevaM vadatha - aho | khalu idaM parikhodakamamanojJaM varNena rasena gandhena sparzena tad yathA nAmakam tathAhi ahimRtakamiti vA yAvad Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir calane lage | calate 2 unhoMne apane sAtha rahe hue rAjezvara 2, talavara, mAmbika, kauTumbika, zreSThI, senApati, evaM sArthavAha Adise kahA hai devAnupriyo ! dekho - yaha parikhodaka (khAIkA jala ) varNa se gaMdhase, rasase evaM sparzase kitanA adhika amanojJa bana rahA hai / jaise mare hue sarpa Adike sar3e vinaSTa Adi avasthApanna kalevara kI durgaMdha AtI hai-usa se bhI adhika tara aniSTa durgaMdha isa jala kI A rahI hai / rAjA kI isa prakora bAta sunakara una rAjezvara Adi samasta janoM ne isa prakora kahA - ( taheva NaM sAmI ! jaM NaM tubhe evaM vayaha, aho NaM ime pharihodara, amaNuNNe vaNNeNaM 4 se jahA nAmae ahimaDe vA jAva amaNAma tarAe ceva, taeNa se jiyasatta subuddhi amacce evaM vayAsI- taraNaM subudrI amacce jAva tusiNIe saMciTThaha ) he svAmin! Apa jaisA kahate haiM yaha parikhodaka vaisA hI varNa, rasa, gaMdha, aura sparza se ama dUra khasIne cAlavA lAgyA cAlatAM cAlatAM temaNe peAtAnI sAthenA rAjezvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, zreSThI senApati ane sAvAha vagerene kahyuM ke he devAnupriyo ! yo mA parimohara - mAgha - trANu thI, gadhadhI, rasathI, mane sparzathI keTalI badhI amane jJa-kharA-lAge che. marelA sApa vagerenA saDI gayelA vinaSTa vagere avasthApanna kalevara ( zarIra ) nI jevI durgaMdha hoya che tenA karatAM paNa vadhAre kharAba gaMdha A pANImAMthI AvI rahI che. rAjAnI A pramANe vAta sAMbhaLIne rAjezvara vagere badhAee A pramANe kahyuM --- ( tadeva, NaM sAmI ! jaM NaM tubbhe evaM vayaha ahoNaM ime pharihodara amaNNuNNe TodNa 4 se jahAnAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe caitra, taraNaM se jiyasattU subuddhiM amaccaM evaM bayAsI - taevaM subuddhI amacce nAva tusiNIe saMcivai ) tevI ja vaSNu, rasa, gaMdha ane spathI gayelA sApa vagerenA levarAnA jevI he svAmin! tame kaheA che amaneAjJa A khAi che. marIne saDI For Private And Personal Use Only Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH Go amana AmatarakamevAsti / tataH khalu sa jitazatruH subuddhimamAtyamevamavAdIt - aho ! khalu he subuddhe ! idaM parikhodakamamanojJaM varNena 4, kIdRzam ? ityAha-' se jahA nAmae ' tad yathA nAmakaM=yathAdRSTAntaM nirUpyate-ahimRtakamiti vA yAvad etasmAdapi=ahimRtakAdibhyo'pi aniSTataram amanojJataram amana Amatarameva varttate / tataH khalu subuddhiramAtyo yAvat tUSNIkaH saMtiSThate / tataH khalu sa jitazatrU rAjA subuddhiramAtyaM dvitIyamapi tRtIyamapi vAramevamavAdIt - aho ! khalu 'taM cetra ' tadeva pUrvavadeva rAjA vadati / tataH tadanantaraM khalu sa subuddhiramAtyo jitazatruNA nojJa hai | jaise mare hue sarpAdika ke sar3e Adi avasthApana kalevara se durgaMdha AtI hai usI taraha kI isa se bhI adhika aniSTatara asahya dugaMdha isa se A rahI hai ! isa prakAra apanI bAta kA samarthana prAptakara jitazatru rojA ne apane subuddhi amAtya pradhAna se kahA- he subuddhe ! yaha parikhodaka varNa, rasa, gaMdha, aura sparza se bilakula amanojJa bana rahA hai / jisa prakAra mare hue sarpa Adi ke maDe gale Adi avasthA panna kalevara se adhika aniSTa tara durgaMdha nikalatI hai usase bhI adhika aniSTatara durgaMdha isase nikala rahI hai| isa prakAra apane rAjAkI bAta sunakara subuddhi amAtya ne usakA Adara nahIM kiyA use svIkAra nahIM kiyA kevala cupacApa hI rahA / (taeNa se jiyasattU rAyA subuddhi amacaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI ahoNaM taMceva, taeNa se subuddhI amacce jiyasattU raNNA doccapi taccapi evaMbutte samANe evaM vayAsI no khalu sAmI ! amhaM eyaMsi pharihodagaMsi kei vimhae, evaM aniSTatara, asahya durgaMdha Ave che tenA karatAM pazu vadhAre kharAba A durgaMdha che. A rIte petAnI vAtanuM samarthana prApta karIne jItazatru rAjAe peAtAnA subuddhi amAtya pradhAnane kahyuM ke he suSudre ! A parikhAika-khAIvrssaa, rasa, gaMdha ane sparzamAM mhama amanojJa-rAma-thaI gaI che, bharIne saDI gayelA sApa vagerenA avasthApanna kalevA-zarIra-thI jevI aniSTatara dugaMdha Ave che tenA karatAM paNa vadhu aniSTatara-kharAkha-dudha A bhAimAMthI AvI rahI che. A rIte rAjAnI vAta sAMbhaLIne subuddhi amAtye tenA Adara karyAM nahi, tenA svIkAra karyAM nahi paNa cUpacApa thaine ja cAlatA rahyo. (taraNa se jiyasattU rAyA subuddhiM amaccaM doccaMpi taccapi evaM kyAsI ahoNaM taM cetra taraNaM se subuddhI amace jiyasattUNA raNNA doccapi taccapi evaM butte samANe evaM kyAsI no khalu sAmI ! amhaM eyaMsi pharihodagaMsi kei bimdae, For Private And Personal Use Only Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 703 jJAtA kathAka 1 rAjJA dvitIyamapi tRtIyamapi vAram evamuktaH = san evamavadat - no khalu he svAmin ! mama etasmin parikhodake ko'pi vismayaH, katham ? ityAha- evaM khalu he svAmin ! surabhizabdAH-zubhazabdAH api pudgalAH zubhA api zabdapudgalA ityarthaH dubbhisadattAe ' durabhizabdatayA - azubhazabdatayA pariNamanti evaM ' taM caiva ' tadeva sarvaM rUparasagandhasparzasambandhinaH zubhAH api pudgalA azubharUpAditayA pari NamantItyarthaH yAvat prayogavisrasA pariNatA jIvakRtaprayogeNa svabhAvata eva vA parivartanazIlAH api ca khalu he svAmin ! pudgalAH prajJaptAH bhagavadbhiH kathitAH / khalu sAmI ! subhi saddAvi poggalA dubbhi sahastAe pariNamaMti taMceva jAva paogavIsasA pariNayAvi ya NaM sAmI / poggalA paNNattA ) amAtya ko cupacApa baiThA hutA dekhakara jitazatru rAjA ne usa amAtya subuddhi se dubArA aura tibArA bhI pahile hI jaisA kahA isa taraha dubArA tibArA jitazatru rAjA dvArA kahe gaye usa subuddhi amAtya ne aisA kahA ki svAmin | hame isa parikhA ke udaka meM koI Azcarya nahI ho rahA hai kAraNa ki jo pudgala pahile zubha zabda rUpa se pariName hue hote haiM ve hI kAlAntara meM prayoga aura visrasA pariNAma se azubha zabda rUpa pariNama jAte haiN| isa taraha jaisA usane manojJa caturvidha AhAra ke viSaya meM pahile pratipAdana kiyA hai vaisA hI yahA~ para bhI usane pratipAdita kiyA / puloM kA yaha isa taraha ko pariNamana maiM apanI nija kalpanA se nahIM kaha rahA hU~ pratyuta isa vItarAga prabhu kI AjJA haiM / unhoM ne isI taraha kA paugalika pariNa evaM khalu sAmI / subha sadAvi pomgalA dubbhisaddattAe pariNamaMti taM caiva jAtra ranate pariNayatra ya NaM sAmI ! poggalA paNNattA ) For Private And Personal Use Only meM amAtya subuddhine cupacApa joine rAjA jItazatrue trIjI ane trIjI vAra pahelAMnI jema ja kahyuM. pUchAyelA subuddhi amAtye rAjAne A pramANe kahyuM ke he svAmin ! A khAinA pANImAM mane kaMi navAI jevuM lAgatuM nathI kemake je pudgalA pahelAM zubha zabda rUpamAM pariNata thayelAM hAya che te pur gaaA ja kAlAntaramAM prayAga ane visasA ( svAbhAvika rItanA ) pariNAmathI azuddha zabda rUpamAM pariNata thai jAya che. A rIte amAtye maneAnna cAra jAtanA AhAra vize je jAtanA vicAre rajU karyAM hatA te ja jAtanA vicAra A azubha rUpa khAi joIne paNa prakaTa karyA. amAtye rAjAne A! pramANe kahyuM ke pugalAnA A rIte piraNamananI vAta mArI potAnI kalpanAthI paNa vIta. rAga prabhunI ja e AjJA che. teozrAe paudgalika pariNamana A rIte ja potAnI dezanA vaDe nirUpita karyAM che. Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a012 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 70, tataH khalu jitazatru subuddhim evamavAdIt-mA khalu tvaM he devAnupriya ! AtmAnasvakaM ca param anyaM ca tadubhayaM-svapararUpaM samakameva vA bahIbhizca 'asambhAvubhAvaNAhiM ' asadbhAvodbhAvanAbhiH asatAm avidyamAnAnAM bhAvAnAM vastudharmANAM yA udbhAvanA pratipAdanAstAbhiH vastusvarUpAnyathA pratipAdanarUpAbhiH 'micchatAbhiNiveseNa ya' mithyAtvAbhinivezena viparyAsAvazena ca ajJAnAvezenetyarthaH 'buggAhemANe ' vyudgrAhayan vividhaprakAreNotkRSTatayA cAnyaM grAhayan 'vuppAemANe' vyutpAdayan vyutpattiM janayan vihara azuddhaprarUpaNAM kurvan mA tiSThetyarthaH / mana apanI dezanA dvArA prarUpita kiyA hai / (taeNaM jiyasattU subuddhi evaM vayAsI-mANaM tumaM devANuppiyA! appANaM ca paraM ca tadubhayaM vA bahU hi ya asambhAvubhAvaNAhiM micchattAbhiNiveseNa ya buggAhemANe buppAhemANe viharAhi, taeNaM subuddhissa imeyArUve ajjhasthie-aho NaM jiyasattU saMte tacce tahie avitahe sambhUe jiNapaNNatte bhAve No uvalabhaMti) isa prakAra sunakara jitazatru rAjA ne subuddhi pradhAna se isa taraha kahA-he devAnupriya ! tuma isa taraha kI asadbhAvanodbhAvaka vacanoM se-avidyamAna vastu dharmoM kI pratipAdanAoM se-vastu kA jo svarUpa vidyamAna nahI hai-usa svarUpa ko usa vastu meM vidyamAnatA kA pratipAdana karane vAlI vANiyoM se evaM mithyAtvAbhiniveza Agraha se isa taraha kI prarUpaNA mata karo, na svayaM ko isa prakAra ko prarUpaNA se vAsita karo aura na dUsaroM ko isa taraha kI jhUThI 2 prarUpagAoM se apane phaMde meM phasAo aura na apane ko aura na dUsaroM ko eka hI (taeNajiyasattU subuddhi evaM vayAsI-mA Na tumaM devANuppiyA ! appANa ca paraM ca tadubhayaM vA bahUhi ya asabbhAvubbhAvaNAhi micchattAbhiNivesaNa ya buggAhemANe vuppAemANe viharAhi taeNa suvuddhissa imeyArUve ajjhathie aho Na jiyasattU saMte tacce tahie avitahe sabbhUNa jiNapaNNatte bhAve No uklamaMti) jItazatru rAjAe A pramANe sAMbhaLIne amAtya subuddhine A pramANe kahyuM ke he devAnupriya tame A rIte asadubhAvanA bhAvaka vacanathI-avighamAna vastudharmothI pratipAdanAothI vastunuM ja svarUpa vastumAM hAjara nathI te svarUpane vastumAM batAvanArI vANuothI ane mithyAtvAbhinivezanA AgrahathI A jAtanuM nirUpaNa kare nahi. AvI prarUpaNAthI pitAnI jAtane bacAvatA rahe ane bIjAone paNa AvI jUThI prarUpaNAmAM phasAvavAnI ceSTA kare nahi, tame ekI sAthe potAnI jAtane ke bIjA mANasane AvI prarUpaNAnI lapeTamAM levAnI koziza kare nahi rAjAnI A pramANe vAta sAMbhaLIne subuddhi pradhA For Private And Personal Use Only Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 704 jAtAdharmakathAsUtra tataH tadanantaraM rAjJA sahavArtAlApAnantaraM khalu subuddheH suvuddhinAmAmAtyasya ayametadrUpA vakSyamANaprakAraH AdhyAtmikaH, cintitaH, prArthitaH, kalpitaH, manoga. tasaMkalpazca nAnArUpo vicAraH samudapadyata aho ! Azcaryametad yatkhalu jitazatru rAjA 'saMte' sataH = vidyamAnAt 'tacce' tattvAni = tatvarUpAn tattvavato vA svatvaparatvayuktAn ' taSTie ' tathyAn = satyAn yadvA--'tahie' tathA ca-iticchAyA, tatheti cinotIti, avyayamidam-mAtrayA'pyanyUnAdhikAn ' avitahe ' avitathAn = avidyamAnAsatyAn ' sabbhUe ' sadbhUtAn sattAyuktAn ' jiNapaNNatte 'jinaprajJaptAna = jinabhASitAn bhAvAn ' no ubalabhai' nopalabhate, tat=tasmAt kAraNAt zreyaH = samIcItaM khalu mama yat-jitazatroH rAjJa satAM tattvAnAM tathyAnAm astithAnAM sadbhUtAnAM jinaprajJaptAnAM bhAvanAm 'abhigamaNaTThayAe ' abhigamanArthatAyai-samyagavayodhAya etamartham pudgalAnAmaparAsAtha isa prakAra ko prarUpaNA ke jAla meM na ddaalo| rojA kI isa prakAra vANI sunakara subuddhi pradhAna ke mana meM aisA vividha prakAra kA vicAra utpanna huA -yahA~ vicAra ke ina aura vizeSaNoM kA grahaNa kara lenA cAhiye-"cintitaH prArthitaH klpitH"| yaha baDe Azcarya kI bAta hai jo jitazatru rAjA vidyamAna, tattvarUpa-athavA vividha prakAra kI vivakSA se svatva paratva rUpa se yukta, tathya-satya, na nyUna aura na adhika, avitatha, sattA yukta aise jina prajJapta, bhAvoM ko nahIM samajha rahA hai-arthAt jitazatru rAjA ke dhyAna meM yaha bAta nahIM A rahI hai ki jina prajJapta (prarUpita ) bhAva satya hote hai, avitatha hote haiM anyUna anatirikta hote haiM, aneka vivakSAoM ko lekara una meM nAno dharma viziSTatA hotI hai-(taM) isa liye (seyaM khalu mama, jiyasattusta raNo saMtANaM taccANaM tahiyANaM avitahANaM sambhUtANaM jiNapaNNattANaM bhaavaananA manamAM aneka vicAra udUbhavyA. ahIM vicAra saMbaMdhI A vizeSaNanuM aDa] 55 rIme "cintitaH prArthitaH kalpitaH" mA 44ma navAI jevuM lAge che ke jItazatru rAjA vidyamAna tatva rUpa-athavA te vividha prakAranI vivakSAthI svatva paratva rUpathI yukta, tathya-satya, ghaNuM ochuM paNa nahi ane ghaNuM vadhAre paNa nahi, avitatha sattA yukta evA jInaprajJaptanA bhAvane samajI rahyA nathI. eTale ke jItazatru rAjA A vAtane samajI zakyA nathI ke jIna prajJasa vaDe nirUpita thayelA bhAve satya hoya che, avitatha hoya che, anyUna anatirikta hoya che, aneka vivakSAone laIne temanAmAM nAnA dharmaviziSTatA hoya che.(7)mATe ( seyaM khalu mama jiyasattassa raNgo saMtANaM taccANaM tahiyANaM avitahANaM For Private And Personal Use Only Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 705 parapariNamanarUpaM bhAvam ' uvAiNAvittae' upAdApayituM grAhayituM mama zreyaH, iti pUrveNa sambandhaH / sa subuddhiramAtyaH evam anena prakAreNa saMprekSate-vicArayati, saMprekSya 'paJcatiehiM' pratyantikaiH samIpasthaiH pratikSaNanidezavartibhiH puruSaiH sAddham ' aMtarAvaNAo' antarApaNAt haTTamArgAt 'bAjAra' iti bhASA prasiddhAt, yadvA-grAmAntarAlavartikumbhakArahaTTAt navakA=nUtanAn ghaTAMzca gRhNAti, gRhIlA sandhyAkAlasamaye sUryAstakAle 'paviralamaNussaMsi' praviralamanuSye praviralA:= stokAH manuSyA yasmin samaye sa praviralamanuSyastasmin sandhyAkAle hi manuSyANAM gamanAgamanaM svalpaM bhavati tAdRze samaya ityarthaH, punaH 'NisaMtapaDiNisaMtasi' nizAnta pratinizAnte-manuSyasaMcAgabhAvasamaye yatraiva parikhodakaM tatraivopAgacchati, upAmatya tat parikhodakaM grAhayati, grAhayitvA navakeSu-nUtaneSu ghaTeSu -- gAlAvei' gAlayati, vastrAdipUtaM kArayati, gAlayitvA punarapareSu navakeSu ghaTeSu prakSepayati, prakSepya tAn 'laMchiyamudie ' lAgchitamudritAn-lAJchitAn lAkSAdilepayuktAna NaM abhigamaNaTTayAe eyamaDheM uvAiNAvittae evaM saMpeheha) mujhe yaha ucita hai ki maiM jitazatru rAjA ko satsvarUpa, bhAva yukta tathyarUpa, avitatha, aura sadbhUtarUpa aise jina prajJapta bhAvoM kA acchI taraha bodha karAne ke liye aura isa pudgaloM ke-aparApara pariNamana rUpa bhAva ko ye aise hI haiM, isa taraha manavAne ke liye unheM samajhAU~ / isa prakAra usa ne vicAra kiyA- (saMpehittA paccaMtiehiM purisehiM saddhiM aMtarAvaNAo navae, ghaDae ya geNhai, geNhittA saMjhAkAlasamayasi paviralamaNussasi nisaMtapaDinisaMtasi jeNeva pharihodae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM pharihodagaM geNhAvei geNhAvittA navaessu ghaDaessu gAlAsanbhUtANaM jiNapaNNatANaM bhAvANaM abhigamaNaTThayAe eyagaLaM uvAiNAvittae evaM saMpehei) have mAre jItazatru rAjAne sata svarU5, bhAvayukta tathya rUpa, avitatha ane sadUbhUta rUpa evA janaprajJasanA bhAvane sArI peThe samajAvavA joIe temaja pudgalenA aparA para pariNamana rUpa bhAva vize paNa "teo te evA ja che" A rIte samajAvavAnI keziza karavI joIe. amAtye A pramANe vicAra karyo. ( saMpehittA paccaMtie hiM purisehiM saddhi aMtarAvaNAo navae ghaDae ya geNDai, geNhittA saMjhAkAlasamayaMsi pavirala maNussaMsi nisaMta paDinisaMtasi jeNeva pharihodae ubAgacchai, uvAgacchittA taM pharihodagaM geNhAvei gehAvittA navaesu ghaDaesu gAlAvei, galAvittA navaesu ghaDaesa pakkhivAvei, pakkhivAvittA For Private And Personal Use Only Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 706 jAtAdharmakathAsUtra mudritAna-mudrAdyaGkitAn kArayati, kArayitvA 'sattarattaM ' saptarAtra saptarAtrindiva paryantaM parivasAvei' parivAsayati sthAparyAta, tadanu 'docca pi ' dvitIyamapi vAraMpunarapareSu navakeSu ghaTeSu gAlayati, gAlayitvA punarapareSu navakeSu ghaTeSu prakSepayati, prakSepya teSu ghaTeSu ' sajjakhAraM ' sarjakSAraM=' sajjIkhAra ' iti prasiddham ; sadyo bhasma vA prakSepayati, prakSepya lAJchitamudritAn kArayati, kArayitvA saptarAtraM yAvat parivAsayati, sthApayati / evaM 'taca pi' tRtIyamapi vAraM punarapareSu navakeSu ghaTeSu yAvat saMvAsayani-samyasthApayati / evaM khalu etena upAyena anenaivaM krameNa antarAmadhyemadhye gAlayan , alarAmadhyemadhye prakSepayan antarA ca viparivasAvemANe' viparivAsayan 2 sthApayana 2 sapta sapta rAtrindivAni= ahorAtriNi viparivAsayati / tataH khalu tatparikhodakaM ' sattamasattayaMsi ' saptamavei, galAvittA, laMchiyamuddite karAvei, karAvittA sattarattaM parivasAvei, doccapi navaesu ghaDaesu gAlAvei gAlAvittA navaesu ghaDaepsu pakkhi. vAvei, pakkhivAvittA laMchiyamuhite karAvei, karAvittA sattarataM parivasAveha doccapi navaeplu ghaDaesu gAlAvei, gAlAvittA navaepsu ghaDaepsu pakkhivAvei ) vicAra karake phira usane apane samIpastha rahe hue puruSo se-sevakoM se bAjAra se athavA grAmAntaravartI kuMbhakAra ke hATa se navIna ghaDoM ko mNgvaayaa| unheM lekara vaha sUryAsta kAla ke samaya jaba ki manuSyoM kA AnA jAnA svalpa ho gayA aura dhIre 2 vaha jaba bilakula baMda ho gayA jahAM parikhodaka thA vahAM phuNcaa| vahAM pahu~ca kara usane una ghaDoM meM pAnI chAna kara bhrvaayaa| bharavA kara phira use aura dUsare ghaDoM meM bhrvaayaa| bharavA kara phira una para usane lAkSAdika kI muhara lagavAI / lagavA kara unheM sAta dinarAta taka eka laMchiyamudite, karAvei karAvittA sattarattaM parivasAvei, doccaMpi navaesu ghaTaemu pakkhivAvei, pavikhavAbittA laMchiyamudite karAvei, karAvittA sattarattaM parivasAvei, doccapi navaesu ghaDaemu gAlAvei, gAlAvittA navaesu ghaDaemu pakkhivAvei ) | vicAra karIne teNe pitAnA sevaka pAsethI bajAra athavA gAmanA najIka kuMbhAranI dukAnamAMthI navA mATalAe maMgAvaDAvyA. mATalAone laIne te jyAre sUrya asta pAme ane mANasenI avarajavara ekadama baMdha thaI gaI tyAre te khAInI pAse pahoMcyA. tyAM pahoMcIne teNe mATalAomAM pANI gALIne bharAvyuM. bharAvIne teNe bIjA ghaDAomAM paNa pANI gALIne bharAvyuM. pANI bharAvyA pachI teNe mATalAne barAbara baMdha karAvaDAvIne sAta divasa sudhI For Private And Personal Use Only Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 707 saptake pariNamyamAnesati ekonapazcAzadahorAtreSu vyatIteSu satsu tatparikhodakam-udakaratnaM jAtaM cApyabhavat / kIdRzaM jAtam ? ityAha-'acche' acchaM-svacchaM jagaha rakhavA diyaa| phira dubArA bhI usane aura dUsare navIna ghaDoM meM pAnI chAna kara bhrvaayaa| bharavA kara phira usa jala ko usane aura dUsare ghaDoM meM bhrvaayaa| ( pakkhivAvittA) bharavA kara ( sajjakhAraM pakkhivAvei laMchiya mudite kAravei ) una meM usane sajjIkhAra DalavA diyaa| DalavA kara una para lAkSAdika ke lepa kI muhara lagavA dii| (kAravittA sattarattaM parivasAvei) lagavA kara unheM eka ora rakhavA diyA (taccapi navaeplu ghaDaepsu jAva saMvasovei evaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA galAvemANe aMtarA pakkhivAvemANe aMtarAya viparivasAvemANe 2 satta 2 rAI diyA virivasAveha) tIsarI bAra bhI usane upara navIna ghar3oM meM chAnakara pAnI bharavAyA-bharavAkara pahile kI taraha hI usane saba kAma karavAyA-phira unhe acchI taraha eka ora rakhavA diyaa| isa taraha ke upAya se usane bIca 2 meM usa jala ko punaH 2 chAnakara unameM bharavAyA aura bharavA 2 kara sAta 2 dina taka una ghar3oM ko eka 2 ora rakhavA diyaa| (taraNa se pharihodae sattamasattayaMsi pariNama mANasi udagarayaNe jAye) isa prakAra karate 2 jaba 49 dina samApta ho eka jagyAe mATalAone mUkAvaDAvyAM. bIjI vakhata teNe bIjA navA ghaDAomAM pANI gALIne bharAvaDAvyuM. bharAvaDAvIne te pANIne gALIne bIjA mATalAomAM 12|1|0yu. (pakkhivAvittA ) 12||5||viin ( sajjavAra pakkhivAvei laMchiyamuddite kAravei ) teNe mATalAomAM sAjIkhAra nakhAvaDAvyuM. sAjI khAra naMkhAvaDAvIne to bhAsAyAne 12152 55 42114AvI ( kArabittA sattaratta parivasAvei ) sIla karAvaDAvIne mATalAMone ekabAju mUkI dIdhAM. (taccapi navaesu ghaDaesu jAva saMvasAvei, evaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA pakkhivAvemANe aMtarAya viparivasAvemANe 2 sattara rAI diyA viparivasAvei) - trIjI vakhata paNa teNe bIjA navA mATalAe mAM pANI bharAvaDAvyuM. bharAvIne pahelAnI jemaja badhI vidhi karI ane mATalAMone eka tarapha mUkAvI dIdhAM. A pramANe karatAM teNe vacce vacce keTalI vakhata vAraMvAra gALIne mATalAomAM pANI bharAvyuM ane tyArapachI sAta divasa mATe mATalAone eka bAju mUkAvI dIdhAM. ..... (taeNaM se pharihodae sattamasattayasi pariNamamANasi udagarayaNe jAye) For Private And Personal Use Only Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 708 zAtAdharmakathAsUtra nirmalatvAt , ' patthe' pathyam=ArogyajanakatvAt , ' jacce' jAtyam-uttamaguNabattvAt , ' taNue ' tanukaM-bhAraNalaghukaM pAcakatvAt , 'phalihavaNNAbhe' sphaTikavarNAbhaM sphaTikamaNivarNatulyaM varNena-upapetam 4 = prazastavarNa gandharasaspazairyuktam 'AsAyaNijje ' AsvAdanIyam AsvAdayogyaM yAvat sarvendriya gAtraprahlAdanIyaM jAtam / tataH khalu subuddhiramAtyo yacaiva tad udakaratnaM tatraivopAgacchati, upAgatya karatale hastatale gRhItvA tad 'AsAei' AsvAdayati AsvAdya vad udakaratnaM varNenopapetam 4 varNAdupapetam - AsvAdanIyaM yAvat sarvendriyagAtra cuke laya vaha parikhodaka udakaratna zreSThajala rUpa pariNamita ho gyaa| ( acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe vaNNeNaM udhaveyaM4AsAyaNijje jAva savidiyagAyapalhAyaNijje ) vaha udakaratna nirmala hone se vilakula svaccha ho gayA Arogya janaka hone se pathya rUpa bana gayA uttama guNavAlA hone se zreSTha dikhanelagA zIghra pacane ke yogya ho jAne ke kAraNa bhAra meM vaha bahuta halakA ho gayA, aura sphaTikamaNi ke varNa samAna varNa se yukta ho gyaa| isake varNa, gaMdha, rasa aura sparza saba prazasta-zreSTha bana gaye / yaha AsvAdanIya ho gayA yAvat samasta indriyoM ko evaM zarIra ko tRpti karane vAlA bana gayA / (taeNaM subuddhI amacce jeNeva se udagarayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karaya. laMsi AsAdeha, AsAdittAtaM udagarayaNaM vaNNe NaM uvaveyaM 4 AsAya. Nijje jAva savidiyagAya palhAyaNijjaM jANittA haTTa tuDhe bahUhi A rIte jyAre 49 divasa pUrA thayA tyAre te khAInuM udakaratna (pANI) uttama pANInA rUpamAM pariNata thaI gayuM. __(acche patthe jacce taNue phalihavaNNAbhe vaNNeNaM uvaveyaM4 AsAyaNijje jAva sabidiyagAyapalhAyaNijje) te udakaratna (pANI) nirmaLa havA badala ekadama svaracha thaI gayuM hatuM, Arogyajanaka hovAthI pathya rUpa thaI gayuM hatuM, uttama guNa-saMpanna hovAthI zreSTha dekhAtuM hatuM, zIdhra pAcana thAya tevuM hovAthI vajanamAM te khUba ja halakuM thaI gayuM hatuM pANInA varNa gaMdha, rasa ane sparza A badhA guNe prazasta zreSTha rUpamAM pariNuta thaI gayA hatA. te AsvAdanI ya thaI gayuM hatuM yAvata badhI indriyane temaja zarIra tRpta karanAra banI gayuM hatuM (taeNaM subuddhI amacce jeNeva se udagarayaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA karayalaMsi AsAdei, AsAdittA taM udagarayaNaM vaNNeNaM ubaveyaM 4 AsAyaNijje jAva savvidiyagAya palhAyaNijjaM jANittA hatuDhe bahUhiM udagasaMbhAraNijjehiM For Private And Personal Use Only Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 12 svAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH mahAdanIyaM jJAtvA hRSTa-tuSTaH bahubhiH / udagasaMbhAraNijjehiM ' udakasaMbhAraNIyaiHjalasugandhakaraNayogyaiH ketakIpATalAdidravyaiH ' saMbhArei ' saMbhArayati = saMskAra pati saMbhArayitvA jitazatroH rAjJaH 'pANiyagharayaM' pAnIyahArakaM yasya hastAdvArA pAnIyaM pibati taM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-tvaM ca khalu he devAnupriya ! idamudakaratnaM gRhANa, gRhItvA jitazatroH rAjJo bhojanavelAyAm upanaya / tataH khalu pAnIyahArakaH subuddhikasya = subuddhinAmakAmAtyasya etamartha-rAjJaH pAnIyaudagasaMbhAraNijjehiM saMbhArei saMbhArittA jiyasattUmsa raNago pANiya. ghariyaM sahAvei, sahAvittA evaM vayAsI-tumaMca NaM devANuppiyA imaM udagayaNaM geNhAhi 2 jiyasattUssa raNNo bhoyaNavelAe uvaNejjAsi) isake bAda vaha subuddhi amAtya jahA~ vaha udaka ratna thA vahAM gayA / vahAM jAkara usane usa udakaratna ko hAtha meM lekara cakhA / cakha kara jaba use yaha jJAta ho cukA ki yaha udaka ratna varNAdi se yukta yAvat sarvendriya gAtra pralhAdanIya bana gayA hai to vaha bahuta hI Anandita evaM saMtuSTa huA bAda meM usane usa jala ko sugaMdhita karane vAle ketakI pATala (gulAba) Adi dravya se saMskArita kiyA-saMskArita karake phira usane jitazatru rAjA ko jo pAnI pilAne vAlA bhRtya thA use bulAyA ghulAkara usase aisA kahA-he devANupriya ! tuma isa udaka ratna ko lo-aura lekara jaba jitazatru rAjA ke bhojana karane kA samaya hove taba ise unake pAsa le jAnA / (taeNaM se paNiyapariya subuddhiyasaMbhArei saMbhArittA jiyasattassa raNNo pANiyaghariyaM sadAvei, saddAvittA evaM vayAsI-tumaM ca NaM devANuppiyA imaM udagarayaNaM gehAhira jiyasattassa raNNo bhoyaNavelAe uvaNejjAsi) tyArapachI amAtya subuddhi jyAM dikaratna (pANI) hatuM tyAM gaye. tyAM jaIne teNe udakaratna (pANI)ne hatheLI upara laIne cAkhyuM. cAkhyA bAda tene ema lAgyuM ke kharekhara A udakaratna (pANI) varNa vagere guNothI yukta yAvatu badhI indriye ane zarIrane AnaMda pamADe tevuM thaI gayuM che tyAre te khUba ja prasanna ane saMtuSTa thayuM tyAra pachI teNe pANIne suvAsita karanArA ketakI pATala (gulAba) vagere dravyothI pANIne saMskArita karyuM. pANIne saMska rita karyA bAda amAtye jItazatru rAjAne pANI pIvaDAvanAra nekarane bolAvyo ane bolAvIne tene kahyuM ke he devAnupriya ! rAjAne jamavAne vakhata thAya tyAre tu A udakaratna (pANI) temanI pAse laI jajo. (taeNaM se paNiyadhariya subuddhiyassa eyamaTTha paDimuNei, paDimuNittA ta For Private And Personal Use Only Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 jJAtAdharmakathAsUtre pAnarUpaM bhAvaM pratizRNoti = svIkaroti, pratizrutya tadudakaratnaM gRha, gRhItvA jitazatroH rAjJo bhojanavelAyAm upasthApayati / sataH khalu sa jitaza rAjA tad vipulam azanapAna - khAdyaM - svadyAm - AsvAdayan yAvad viharati / ' jimiyattu - tarAgae vi' jimitabhuktottarAgato'pi ca khalu - jimitam = AsvAditaM bhuktam udarapUraNapUrvakam, taduttaram AgataH = svopavezanasthAne prAptaH kIdRzaH san ? ityAha-yAvat-AcAntaH = kRtaculukaH, ataeva cokSaH = nirlepaH svacchaH paramazucissa eyamahaM paDisuNer3a, paDiNittA taM udgarayaNaM ginhAi, givhittA jinasantassa raNNo bhoyaNavelAe ubaDave taraNaM se jiyasattU rAyA taM vipulaM asaNaM 4 AsAemANe jAva viharai ) isa prakAra usa pAnIya hAraka ne subuddhi amAtya kI isa bAtako mAna liyA aura mAnakara usa udakaratna ko zreSTha nirmalajala ko le liyA-lekara usane use jitazatru rAjA ke bhojana karane ke samaya upasthApita kara diyA tAki ve isa jala ko pIveM / isake bAda jitazatru rAjo kA jaya bhojana karane kA samaya AyA taba usane azanAdi rUpa 4 cAroM prakAra kA AhAra khUba icchAnusAra kiyA aura usa udakaratna ko piyA / (jimiya bhuttattarAgae yAviyaNaM jAna paramasuibhUe taMsi udagarayaNe jAba vimhae te bahave rAIsara jAva evaM vayAsI) jaba jitazatru rAjA acchI taraha khA pI cuke taba ve apane upavezana ke sthAna meM baiThaka meM aaye| baiThaka meM Ane ke pahile unhoMne kullA Adi karake apane mukha ko acchI taraha dho liyA thA aura hAtha vagairaha bhI acchI taraha prakSAlita kara ( dhokara ) udagarayaNaM ginhAi givhittA, jiyasattUssa raNgo bhoyaNavelAe ubave, taNaM se jiyasattU rAyA taM vipulaM asaNaM 4 AsAemANe jAva viharai ) A rIte pANIvALA nAkare subuddhi amAtyanI vAta svIkArI lIdhI ane svIkArIne te udakaranane-zreSTha niLa pANIne tyAMthI laIne jamavAnI vakhate jItazatru rAjAnI sAme temane pIvA mATe padmAMcADI dIdhuM. tyAra pachI jyAre jItazatru rAjAnA jamavAne vakhata thayA tyAre rAjA azana vagere rUpa cAra jAtanA AhA2e khUba tRpta thaIne icchA mujakha jamyA ane te udakaratna ( pANI ) ne pIdhuM. ( jimiyattattarAgae yAvi ya NaM jAba paramasuibhUe taMsi udagarayaNe jAva farer te bahave rAIsara jAna evaM vayAsI ) rAjA jItazatrue Ama sArI rIte jamavAnuM patAvI dIdhuM tyAre te tyAMthI peAtAnA upavezananA sthAnamAM eTale ke beThakamAM Atma. beThakamAM AvatA pahelAM teoe kAgaLA vagere karIne mAM ane hAtheAne be!ine svaccha banAvI For Private And Personal Use Only Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 bha0 12 khAtodakaviSaye subuddhiSTAntaH 711 bhUtaH paramapavitraH sa rAjA tasmin udakaratnajAtavismayaH saMjAtajalasvAdako tukaH tAn bahUn rAjezvara yAvat-rAjezvara-talavara -- mADambikakauTumbikebhyazreSThi senApatisArthavAhaprabhRtIn evamavadat-aho ! Azcaryametat khalu he devAnupriyAH ! idamudakaratnam acchaM yAvat-sarvendriyagAtraprahlAdanIyamasti / tata, khalu bahavo rAjezvara yAvatsArthavaha-prabhRtaya evamavAdiSuH-tathaiva khalu he svAmin ! yat khalu yUyaM vadatha yAvad evameva sarvendrigAtraprahAdanIyaM varttate / tataH khalu jitazatru liye the| isa parama zucibhUta banakara apanI baiThaka para baiThe hue una jitazatru rAjA ko uma udakaratna ke AsvAdana meM bar3A hI Azcarya ho rahA thaa| usI Azcarya meM DUbe hue una rAjA ne apane pAsa baiThe hue rAjezvara talavara, mADaMbika, kauTumbika, ibhya, zreSThI, senApati aura sArthavAhaka Adi janoM se isa prakAra kA (ahoNaM devANuppiyA ! ime udagarayaNe acche jAva saJcidiyagAya palhAyaNijje taeNaM yahave rAIsara jAva evaM vayAsI-taheva NaM sAmI ! jaNNaM tumbhe vadaha jAva evaM ceva palhAyaNijje taeNaM jiyasattUrAyA pANiyapariyaM saddAvei, sahAvittA evaM bayAsI-esaNaM tubbhe devANuppiyA! udagarayaNe kao AsAie?) devAnupriyo ! dekho yaha udakaratna (zreSTha jala) kitanA acchA nirmala yAvat samasta indriyoM evaM zarIra ko Ananda denevAlA hai| isa prakAra rAjA kA kathana sunakara una rAjezvara Adi samasta janoM ne usa rAjA se aisA kahA-svAmin Apa jaisA kahate hai, yaha jala dIdhAM hatAM. A pramANe ekadama pavitra thaIne pitAnI beThakamAM beThelA rAjA jItazatrune jamatI vakhate pIdhelA udakaratnanA AsvAdana vize khUba ja navAI jevuM lAgatuM hatuM. udakaratna (pANI) vizenA navAIne vicAro karatAM rAjAe pAtAnI pAse mehen| 22zvara, tasa12, mAMDali, mi, nya, zreSThI, senaapati ane sArthavAha vagere jone A pramANe kahyuM. (ahoNaM devANuppiyA ! ime udagarayaNaM acche jAva sabidiyagAya palhANijje taeNaM vahave rAIsara jAva evaM vayAsI taheva NaM sAmI ! jaNaM tumme vadaha jAva evaM ceva palhAyaNijje taeNaM jiyasattU rAyA pANiyadhariyaM sadAvei,sadAvittA evaM vayAsI esaNaM tumbhe devANuppiyA ! udagarayaNe ko AsAie) vAnupriyo ! matI mate pItuM 642 (pANI) tuM madhu nirmaLa ane badhI indriya temaja zarIrane AnaMda pamADanAra che. A rIte rAjAnI vAta sAMbhaLIne rAjezvara vagere badhA upasthita lokoe rAjAne A pramANe kahyuM ke-he svAmin ! tamArI vAta ekadama yathArtha che. pANI kharekhara For Private And Personal Use Only Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 712 - zAtAdharmakacAso rAjA pAnIhArakaM zabdayati, zabdayitvA evamavadat-etat khalu tvaM he devAnupriya! uzkaratnaM pradhAnamudakaM kutaH kasmAtsthAnAt ' AsAie' AsAditaMbhAptam ? / tataH khalu sa pAnIyahArako jitazatrumevamavAdIt-etat kha he svAmin ! mayA udakaratnaM subuddharantikAdAsAditam / tataH khalu jitazatrU subuddhiramAtyaM zabdayati, zabdayitvA evamavadat-aho ! khalu he subuddhe / kena kAraNenAhaM tavAniSTaH, vaisA hI hai-bahuta adhika svaccha evaM samasta indriyoM ko, zarIra ko AnaMda dAyaka hai isake bAda jitazatru rAjAne pAnIyahAraka ko bulAyA aura bulAkara usase aisA kahA-he devAnu priya ! yaha udaka ratna ( zreSTha jala )- tumane kahAM se prApta kiyA hai / (taeNaM se pANiyagharae jiyasattU evaM vayAsI-esaNaM sAmI! mae udagarayaNe subuddhissa aMtiyAo AsAie taeNaM jiyamattU subuddhi amacca sadAveda sahAvittA evaM vayAsI, ahoNaM subuddhI ! keNaM kAraNeNaM ahaM tava aNiDhe pajeNaM tumaM mama kallA kalli bhoyaNavelAe imaM udagarayaNaM na uvaTThavesi ? taM esaNaM tume devANuppiyA ! udagarayaNe kao uvaladdhe ? ) rAjAkI isa bAta ko sunakara usa pAnIyahAraka ne unase kahA-he svAmin ! maiMne yaha udaka ratna subuddhi pradhAna ke pAsa se poyA hai / isake bAda jitazatru rAjA ne subuddhi pradhAna ko bulAyA-bulAkara usase isa prakAra kahA-he subuddhe ! maiM kisa kAraNa se tumhAre liye aniSTa, akAnta, tevuM ja hatuM. te bahu ja nirmaLa ane badhI Indriyone tathA zarIrane AnaMda ApanAra hatuM. tyArapachI jItazatru rAjAe pANIvALAne bolAvyuM ane belAvIne tene kahyuM ke he devAnupriya ! A udakaratna ( zreSTha pANI) tame kayAMthI meLavyuM che ? (taeNaM se pANiyadharae jiyasattU evaM subuddhissa aMtiyAo asAie taeNaM jiyasattU subuddhi amaccaM saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI, ahoNaM subuddhI ! keNaM kAraNeNaM ahaM tava aNiTe pajeNaM tumaM mama kallAkalli bhoyaNavelAe imaM udagaraNaM na uvaTThavesi ! taM esaNaM tume devANuppiyA! udagarayaNe kao uvaladdhai ?) rAjAnI A vAta sAMbhaLIne pANIvALAe javAbamAM rAjAne kahyuM ke he svAmina! A udaka ratna ( pANI ) huM subuddhi amAtyanI pAsethI lA chuM. rAjAe tyAra bAda subuddhi amAtyane bolAvyuM ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he subuddhi! zA kAraNathI huM tamArA mATe aniSTa, akAMta, For Private And Personal Use Only Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 713 akAntaH, apriyaH, amanojJaH, amanaAmo'smi yena tvaM mama 'kallAkalliM' kalyA. kalyi-pratidinaM bhojanavelAyAmidamudakaratnaM nopasthApayasi, tadetat khalu tvayA he devAnupriya ! udakaratnaM kuta upalabdham ? / tataH khalu subuddhi jitazatrumevamavAdIta-etatkhalu he svAmin ! tat yad bhavadbhiH pUrvadRSTa' medovasAdidurgandhayukta tadeva parikhodakaM parikhAjalaM vartate / tataH khalu sa jitazatruH subuddhimevamavadatkena kAraNena he subuddhe ! etattat parikhodakam ? / tataH khalu he svAmin ! yUyaM tadA mama evamAcakSANasya prajJApayataH, saMjJApayataH vijJApayataH vAraMvAraM pratipAdayata apriya, amanojJa evaM amana Ama bana rahA hU~ ki jisase tuma prati dina mere liye bhojana velA meM isa udaka ratna ko upasthApita nahI karate ho? to kaho he devAnupriya ! yaha udaka ratna tumane kahAM se pAyA hai ? (taega suvRddhI jiyasattU evaM vayAsI esaNaM sAmI ! se phari hodae, taeNa se jiyasattU subuddhiM evaM vayAsI-keNa kAraNeNaM subuddhI! esase pharihodae? naeNaM subuddhIjiyasattUM evaM vasAsIevaM-khalu sAmI ! tumhe tayA mama evamAikkhamANamsa 4 eyamaDhe no saddahaha, taeNa mama imeyArUve ajjhathie samuppajjitthA ) taba suSuddhi pradhAnane jitazatru rajA se kahA-he svAmin ! yaha udaka ratna vahI parikhodaka hai / jitazatru ne kahA yaha parikhodaka kipta kAraNa se aisA udaka ratna bana gayA hai| subuddhi amAtya ne taba aisA kahA- he svAmin ! jaba maiMne Apase isa prakAra kahA thA isa prakAra prarUpita kiyA thA, isa prakAra saMjJApita kiyA thA, vijJApita kiyA thA- bAra bAra Apase pratipAdita kiyA thA apriya, amanejJa ane amane Ama thaI paDayo chuM. kema ke haMmezA jamavAnA vakhate mArA mATe AjanA jevuM udaka ratna ( sAruM pANI ) tame upasthApita karatA nathI-mUkAvaDAvatA nathI. ? he devAnupriya ! bele, AvuM udaka ratna tamee kyAMthI meLavyuM che? (taeNaM subuddhI jiyasattaM evaM kyAsI esaNaM sAmI ! se pharihodae, taraNaM se jiyasattU subuddhiM evaM vayAsI-keNaM kAraNeNaM subuddhI esa se pharihodae ? taeNaM subuddhI jiyasattU evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! tumhe tayA mama evamAikkhamANassa 4 eyamadvaM no sahahaha, taeNaM mama imeyArUve ajjhasthie samupajjitthA) tyAre subuddhi pradhAne jItazatru rAjAne kahyuM ke he svAmI ! A udakaratna (sAruM pANI) te ja khAInuM pANI che. rAjAe amAtyane pharI pUchayuM ke khAInuM pANI AvuM sarasa kevI rIte thaI gayuM ? javAbamAM subuddhi amAtya kahyuM ke he svAmina! pahelAM meM tamArI sAme A pramANe prarUpita karyuM hatuM, A pramANe saMjJApita karyuM hatuM, vijJApita karyuM hatuM, vAraMvAra pratipAdita zA 90 For Private And Personal Use Only Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 714 baagmkthaa ityarthaH etam=pudgalAnAM zubhAzubharUpeNa parivartanalakSaNam artham bhAvaM no zraddhatthasma-madvAkyoparizraddhAM no kRtavantaH, tataH tadA khalu mama ayametadrUpaHvakSyamANaH-AdhyAtmikaH, cintitaH, kalpitaH, pArthitaH, manogataH saMkalpaH nAnAvidho mAnasiko vikalpaH ityarthaH samudapadyata-aho ! khalu jitazatrU rAjA sato yAvad bhAvAn no zraddhAti no pratyeti no rocayati tat zreyaH khalu mama jitazatroH rAjJaH satAM yAvat sadbhUtAnAM jinapajJaptAnAM bhAvAnAm abhigamanArthAya-avabodhAya etamartham ' uvAiNAvettae '-upAdAyayituM grAhayituM zreyaiti pUrveNa sambandhaH, evaM saMpekSe-ahaM pAlocitavAn , saMprekSya tadeva yAvat pAnIyaki pudgaloM kA zubhA zubha rUpase pariNamana hotA rahatA hai- nAnA rUpa se unakA parivartana hotA rahatA hai yaha parivartana honA unakA svAbhAvika lakSaNa hai parantu jaba Apane usa bhAva ko zraddhA meM pariNata nahIM kiyA-mere vacanoM para Apako vizvAsa nahIM jamA taba mujhe isa prakAra kA AdhyAtmika, cintita, kalpita, prArthita, manogata nAnA prakAra ko vicAra utpanna huA (ahoNaM jiyasattU saMte jAva bhAve no sahahaha, na. pattiyAi, roei, taM se yaM khalu mama jiyasattussa raNNo saMtANa jova sanbhUyANa jiNapannattANa bhAvANa abhigamaNaTTayAe eyamaDhe uvAi NAvettae ) dekho yaha kitane Azcarya kI bAta hai ki jo jitazatru rAjA sadbhUta vidyamAna yAvat jina prajJapta bhAvoM ko apanI zraddhA kA viSaya bhUta nahI banA rahe haiM una para pratIti nahIM kara rahe haiM, una para apanI rUci nahI jamA rahe haiM / isaliye mujhe yaha ucita hai ki maiM jitazatru karyuM hatuM ke zubhAzubha rUpamAM pudgalenuM pariNamana thatuM ja rahe che. aneka rUpamAM teomAM parivartana thatuM ja rahe che. AvuM parivartana teonuM eka svAbhAvika lakSaNa che. paNa jyAre tame mArI A vAta zraddhApUrvaka sAMbhaLI nahi, mArA kathana upara vizvAsa karyo nahi, tyAre mArA manamAM A jAtanA AdhyAtmika, ciMtita, kalpita, prArthita mane gata ghaNuM vicAro utpanna thayA ke- (ahoNaM jiyasattU saMte jAva bhAve no sahai, no pattiyAi, no roei, taM seyaM khalu mamaM jiyasattUrasa raNNo saMtANaM jAva sambhUyANaM jiNapannattANaM bhAvANaM abhigamaNaTThayAe epamaDhe uvAiNAvettae) juo A kevI AzcaryanI vAta che ke jItazatru rAjA saddabhUta vidyamAna yAvatu jIna prajJasanA bhAva upara zraddhA dharAvatA nathI, temanA upara vizvAsa mUkatA nathI ane pitAnI rUci paNa temanA pratye jamAvatA nathI. eTale mAre have jItazatru rAjAne sadUbhUta vidyamAna thAvata janapratibhAne bedha ApavA For Private And Personal Use Only Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 715 hArakaM zabdayati, zabdayitvA evaM vadAmi-tvaM khalu he devAnupiya ! udakaratnaM jita. zatro rAjJo bhojanavelAyAmupanaya tadetena kAraNena he svAmin / etattattadeva yadbha vadbhiH dRSTapUrva parikhodakam / tataH khalu jitazatrU rAjA subuddheramAtyasya evamAca. kSANasya 4 etamartham-' idametadeva parikhodakam ' ityevaM rUpaM bhAvaM no zraddadhAti. rAjA ko sadbhUta vidyamAna- yAvat jina prajJapta bhAvoM kA bodha karAne ke liye aura unase inheM ye aise hI haiM, isa rUpa se manavAne ke liye aisA prayatna karU~ ki jisase unakI zraddhA Adi una para jama jAve aura ve isa bAta ko mAnane laga jAve / ( evaM saMpehemi 2 naMceva jAva pANiya ghariyaM saddAvemi sadAvittA evaM vayAsI tumaNaM devANuppiyA ! udagarayaNa jiyasattussa raNNA bhoyaNavelAe uvaNehi, taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! esa se pharihodae ! taraNaM jiyasattU rAyA subuddhissa amaccassa evamAikkhamANasma 4 eyamaTuM no saddahai 3) aisA maiMne vicAra kiyA vicAra karake phira maiMne pAnIyahAraka ko bulAyA- bulAkara usa se aisA kahA-he devAnupriya ! tuma isa udaka ratna ko jitazatru rAjA ke bhojana ke samaya para le jaanaa| isa kAraNa se he svAmin / jo Apane pahile parikhodaka dekhA thA-vahI yaha parikhodaka hai-aura isa rUpa meM pariNata ho gayA hai| jitazatru rAjA ne isa prakAra kahane vAle 4 suSuddhi amAtya ke isa artha ko ki yaha vahI parikhodaka hai apanI zraddhA kA viSaya nahIM banAyA pratIti kA viSaya nahI banAyA, apanI mATe ane e bhAve kharekhara evA che, evuM ThasAvavA mATe prayatna karavA joIe jethI teone A bhAvo upara saMpUrNapaNe vizvAsa besI jAya ane teo A vAtane sarakAra paNa kare. (evaM saMpehemi 2 taM ceya jAva pANiyapariyaM sadAvemi sadAvittA evaM vayAsI tumaMNaM devANuppiyA! udagarayaNaM jiyasattUmsa rago bhoyaNavelAe uvaNehi taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! esa se pharihodae / taeNaM jiyasattU rAyA subuddhissa a. maccassa evamAikkhamANasa 4 evamaTuM no saddahai 3) A pramANe meM vicAra karyo. vicAra karIne meM pAchuM lAvanArane belA ane bolAvIne kahyuM ke he devAnupriya ! tame A udayaratna (sArA pANI ne jItazatru rAjA jayAre jamavA mATe bese tyAre laI jaje. eTalA mATe che svAmI! tame pahelAM khAInuM je pANuM joyuM che te ja A pANI che ane A te te pANInuM ja rUpAMtara che. subuddhi amAtyanI A vAta para-ke A pANI te ja khAInuM che. rAjA jItazatrune vizvAsa thayo nahi. rAjAe amAtyanI vAta For Private And Personal Use Only Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zItAdharmakathAjastra no pratyeti, no rocayati, azradadhAnaH, apratiyan , ArocamAnaH, 'abbhaMtaraThANijje ' abhyantara sthAnIyAn svasamIpasthitAn puruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavadat-gacchata khalu yUyaM he devAnupriya ! -- aMtarAvaNAo' antarApaNAtgrAmamadhyasthita kumbhakArahaTTAt navaghaTakAn -- paDae ya' paTakAMzca jalagAlanavastrakhaNDAn gRhNIta yAvad udakasaMbhAraNIyaiH udakasaMskArayogyaiH dravyaiH saMbhArayatarUcikA viSaya nahIM banAyA (asaddahamANe 3 ) isa prakAra zraddhA rahita ruci rahita, pratIti rahita bane hue rAjA jitazatrune (abhitaraThANijje purise sahAvei ) apane pAsa meM sadA rahane vAle puruSoM ko bulAyA (sa. hAvittA evaM vayAsI) bulAkara unase isa prakAra kahA- ( gacchahaNa tubbhe devANuppiyA / aMtarAvaNAo navaghaDae paDae ya geNhaha, jAva udagasaMbhAraNijjehiM davvehiM saMbhAreha te vi taheva saMbhAreMti, saMbhArittA jiyasattUssa uvaNeti, uvaNittA taeNaM jiyasattU rAyA taM udakarayaNaM karayalaMsi AsAei, AsAyaNijjaM jAva sabidiyagAya palhAyaNijjaM jANittA subuddhiM amaccaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI ) he devAnupriyoM ! tuma jAo aura pAjora se navIna ghaDoM ko evaM jala chAna ne ke liye vastroM ke khaMDoM ko channoM ko-le aao| yahAM antarApaNa kA artha "grAma ke madhya meM sthita kumhAroM kA hATa yA sAmAnya bAjAra hai| aisA hI artha isa zabda kA pahile kiyA gayA hai / yAvat udaka saMskAra yogya dravyoM se upara na to pratIti paNa thaI ane na te pratye pitAnI abhiruci batAvI. ( asaddahamANe 3) sAdI zraddhA, sathi mane pratIti 2Dita thye| rAta tazatrume (abhitaraThANijje purise sadA vei) hamezA yAvIse sAcAtAnI pAse 2ddnaa| mANasAne mAtA-yA (saddAvittA evaM vayAsI) mAlAvIna teone A pramANe kahyuM. (gacchahaNaM tubbhe devANuppiyA ! aMtarAvaNAo navaghaDae paDae ya geNhai jAva udaga saMbhAraNijjehiM davvehi saMbhAreha te vi taheva saMbhAreMti, saMbhArittA jiyasattassa uvaNe ti, uvANittA taeNaM jiyasattarAyA taM udakarayaNaM karayalaMsI AsAei AsAyaNijjaM jAva sabidiyagAyapalhAyaNijjaM jANittA subuddhi amaccaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI) he devAnapriye ! tame bajAramAM jAo ane tyAMthI navAM mATalAo temaja pANI gALavA mATe vastronA kakaDA kharIdI lAve. "antarAyaNane artha gAmanI vaccenuM kuMbhAronuM bajAra ke samAnya bajAra che. pahelAM paNa A zabdane artha A pramANe ja karavAmAM AvyA che. tyArabAda pANIne svaccha banAvavA For Private And Personal Use Only Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH saMskuruta / te'pi tathaiva saMbhArayaMti, saMbhArya jitazatroH ' uvarNeti ' upanayanti = samIpamAnayanti / tataH khalu zitazatrU rAjA tadudakaratnaM karatale AsvAdayati, AsvAdanIyaM yAvat sarvendriyagAtraprahAdanIyaM tadudakaM jJAtvA subuddhimamAtyaM zabdayati, zabdayitvA evamavadat - he suddhe ! ete khalu svayA santaH = vidyamAnAH 'jAva' yAvat sadbhUtAH bhAvAH kuta upalabdhAH ? / tataH khalu subuddhijitaza metramavadat - ete khalu he svAmin ! mayA santaH yAvat sadbhUtA bhAvA: jinavacanata upalabdhAH phira use saMskArita kro| isa pATha ko samucita rUpa se samanvita karane ke liye jaisA pIche likhA gayA hai vaisA hI saMbandha yahAM jAna lenA cAhiye / rAjA kI AjJAnusAra una logoM ne vaisA hI kiyA / saMskArita karake phira ve loga use jitazatru rAjA ke pAsa le gaye / jitazatru rAjA ne usa saMskArita udaka ko apanI hathelI para rakkhA - aura use cakhA- jaba cakha kara use yaha vizvAsa ho gayA ki yaha jala AsvAdanIya evaM sarvendriya- gAtra prahlAdanIya vana gayA hai taba usa ne subuddhi amAtya ko bulvaayaa| bulavA kara usa se aisA kahA - ( subuddhI ! eeNaM tu saMtA jAva sanbhUyA bhAvA kao uvaladdhA taNaM subuddhI jiyasattU evaM vayAsI- eeNaM sAmI mae saMtA jAva sambhUyA bhAvA jiNavayaNAo uvaladdhA, eeNaM jiyasattU subuddhiM evaM vayAsI- taM icchAmiNaM devANupiyA ! tava aMtie jiNavayaNaM nisAmettae) subuddhe ! ye vidyamAna yAvat sadbhUta bhAva tumane kahAM se upalabdha kiye hai ? taba subuddhi ne mATenA badhA upAyo temaja dravyeAthI pANIne niLa khAvA. pahelAMnI jemaja ahIM paNa AgaLanI badhI vigata jANI levI joie. te lokoe rAjAnI AjJA pramANe ja badhuM kAma pUrUM karyuM. pANI jyAre nirmaLa thaI gayuM. tyAre te leAkeA pANInAM mATalAMone rAjAnI sAme laI AvyA. rAjAe aneka saMskAra vaDe niLa anAvelA pANIne hatheLI upara lIdhuM ane tene cAkhyu. cAkhyA bAda rAjAne A pramANe vizvAsa thai gayA ke kharekhara A pANI AsvAdanIya ane savendriya- gAtra-prahAdanIya thaI gayuM che tyAre teNe subuddhi amAtyane lAvye. ane khelAvIne teNe A pramANe kahyuM. fff For Private And Personal Use Only subuddhI ! evaM tume saMtA jAva sanbhUyA bhAvA kao uvaladdhA taraNaM subuddhI jiyasattaM evaM vayAsI eeNaM sAmI mae saMtA jAva sanbhUyA bhAvA jiNavayaNAo uvaladdhA eeNaM jiyasattU subuddhiM evaM vayAsI taM icchAmi devANupiyA ! taba aMtira jiNavayaNaM nisAmettae ) huM subudhdhe ! e vidyamAna yAvat addabhUta bhAvA tame kayAMthI meLavyA Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ta zAtAdharmakathAsUtre = " yathA= tataH khalu jitazatruH subuddhimevamavadat - tad icchAmi khalu he devAnupriya ! tatrAntike jinavacanaM ' nisAmettae ' nizAmayituM zrotum / tataH khalu subuddhijitazatrorvicitra = adbhutaM pUrvamazrutaM kevaliprajJaptaM = jinabhASitaM dharme = zrutacAritralakSaNaM parikathayati, ' tamAikkhar3a ' tamAkhyAti tadeva pratipAdayati- ' jahA grena - karmasaMyogena jIvA vadhyante yena ca mucyante yAvat paJcANutratAni / tataH khala jitazatruH subuddherantike dharmaM zrutvA nizamya = hRdisamavadhArya hRSTatuSTacittAnajitazatru rAjo se isa prakAra kahA - he svAmin! ye vidyamAna yAvat sadbhUta bhAva maiMne jina pravacana se upalabdha kiye haiM / jitazatru ne taba subuddhi amAtya se kahA - he devAnupriya ! maiM tumhAre pAsa jina pravacana ko sunanA cAhatA huuN| (taeNaM subuddhI jiyasattUssa vicitta kevalIpannattaM cAjjAmaM dhammaM parikahei, tamAikkhar3a, jahA jIvA vajjhaM ti jAva paMca aNuvvayAI, taraNaM jiyasattU subuddhissa aMtie dhammaM socA Nisamma haTTha0 subuddhi amacca evaM vayAsI) subuddhi pradhAna ne taba jitazatru rAja ko pUrva meM kabhI nahIM sunA gayA aisA kevala prajJaptasarvajJa jinendradvArA pratipAdita cAturyAma vAlA zrutacAritra rUpa dharma sunAyA / use hI vistAra rUpa se unheM smjhaayaa| jIva jisa prakAra karmoM se baMdhate haiM, aura jisa prakAra karmoM se mukta hote haiM chUTate haiM yaha sunAyA samajhAyA yAvat Avaka dharmarUpa paMcama aNuvratoM ko samajhAyA isa taraha jitazatru rAjA subuddhi amAtya ke mukha se dharma kA vyAkhyAna che ? javAbamAM subuddhie rAjAne A pramANe kahyuM ke he svAmI! e vidyamAna yAvat addabhUta bhAva meM jina pravacana mAMthI meLavyA che. tyAre jItazatrue subuddhi amAtyane kahyuM ke he devAnupriya ! tamArI pAse huM jInapravacana sAMbhaLavAnI IcchA rAkhuM chuM. (taraNaM subuddhI jiyasattassa vicittaM kevalipannattaM cAnA dhammaM parikahe tAikva, jahA jIvA vajjhati jAtra paMca aNuvvayAI, taraNaM jiyasattU subuddhisa aMtira dhammaM soccA Nisamma haTTha0 subuddhiM amaccaM evaM vayAsI ) subuddhi pradhAne jItazatru rAjAne pahelAM koipaNa vakhate sAMbhaLelA nahi evA kevaLI prajJA-sarvajJa jInendra vaDe pratipAdita thatuyamavALA zruta-cAritra rUpa dharma saMbhaLAvyA. ane savistara tene samajAye. je pramANe jIva karyAM vaDe madhAya che ane je pramANe karmothI mukta thAya che te vizenI badhI vigata kahI saMbhaLAvI ane samajAvI yAvat zrAvaka dhama rUpa pAMca aNuvratAne sama jAvyA. A rIte jItazatru rAjA subuddhi amAtyanA mukhethI dharmanuM vyAkhyAna For Private And Personal Use Only Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtokkaviSaye subuddhidRSTAntaH 719 nditaH harSavazavisarpad] hRdayaH subuddhimamAtyamevamavAdIt zraddadhAmi khala he devAnumiya ! nairgranthyaM pravacanaM 'tathyametat ' ityAdi yAvat tad yathaiva yad yUyaM vadatha, tattasmAtkAraNAt icchAmi khalu tavAntike paJcANutratikaM saptazikSAvatikaM yAvad evaM dvAdazavidhaM zrAvakadharmam ' upasaMpajjittA' upasampadya = svIkRtya vihartum | yathAsukhaM he devAnupriya ! he rAjan ! yadi rocate tadA evameva kuru tatra mAma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sunakara aura use hRdaya meM avadhArita kara bahuta hI adhika prasanna evaM tuSTa hue / harSa se gadgada hokara unhoMne subuddhi amAtya se isa prakAra kAhA - ( saddahAmi NaM devANuppiyA ! niggaMthaM pAvayaNaM 3 jAva se jaheva jaM tunbhe vagraha, taM icchAmi NaM tava aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM jAva uvasaMpajittANaM viharittae, ahAmuhaM devANupiyA ! mA paDibaMdhaM0 taeNa se jiyasattU subuddhissa amaccassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva duvAlasavihaM sAvayadhammaM paDivajjai, taraNaM jiyasatta samaNo vAsae abhigayajIvAjIve jAva paDilAbhe mANe viharaha) he devAnupriya ! maiM isa nirgrantha pravacana para zraddhA karatA isa para ruci karatA hU~ yaha nirgrantha pravacana sarvathA satya hai ityAdi yAvat jaisA tuma kahate ho vaha vaisA hI hai / isa liye maiM tumhAre pAsa paJca aNuvrata sAta zikSotrata rUpa dvAdaza vidha zrAvaka dharma ko svIkAra karanA cAhatA hU~ / isa prakAra rAjA kI bAta sunakara subuddhi amAtya ne usase kahA- he devAnupriya ! tumheM jisa prakAra sukha ha-vaisA karo pramAda na karo zubha karma meM sAMbhaLIne ene tene zarIramAM avadhArita karIne khUba ja prasanna temaja tuSTa thayA. harSoMthI gaLagaLA thaine teNe subuddhi amAtyane A pramANe kahyuM ke- ( saddaddAmiNa devANupiyA ! niggaMthaM pAvayaNaM 3 jAva se jahevaM jaM tubbhe vayaha taM icchAmi NaM tava aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM jAva uvasaMpajjittANaM viharattae addAsuhaM devANupiyA ! mA paDibaMdhaM taraNaM se jiyasattU subuddhissa amaccassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva duvAlasavihaM sAvayadhammaM paDivajjai taraNaM jiyasatta samaNovAsae abhigayajIvAjIve jAva paDilA bhemANe viharas ) he devAnupriya ! A nigraMtha pravacanamAM huM zraddhA rAkhuM chuM, AmAM huM ruci rAkhuM chuM. A nigra'tha pravacana kharekhara satya vagere jevuM tame kahA che. tevuM ja A nitha pravacana che. ethI huM tamArI pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSA vrata rUpa bhAra ( 12 ) prakAranA zrAvaka dhama svIkAravA cAhu chuM. A rIte rAjAnI vAta sAMbhaLIne subuddhi amAtye tene kahyuM-hai devAnupriya ! tamane jema game tema kare.. pramAda kareA nahi, sArA kAmamAM mADu' karavuM cAgya * 0 For Private And Personal Use Only Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 720 zAtAdharmakathAsUtra tibandhaM kuru-zubhakArye vilambo na karaNIyaityarthaH / tataHkhalu sa jitazatruH subuddheramAtyasyAnti ke pazcANuvratikaM yAvad dvAdazavidhaM zrAvakadharma pratipadyate / tataH khalu nitazatruH zramaNopAsakaH 'abhigayajIvAjI' abhigatajIvAjIva parijJAtajIvAjIvasvarUpaH yAvat prAmukaipaNI yairazanAdibhiH zramaNanirgranthAn pratilAbhayan AhArAdi dadana viharati-tiSThatisma / tasmin kAle jitazatrurAjyazAsanakAle tasmin samaye-zrAvakadharmapatipAlanasamaye 'therAgamaNaM' sthavirAgamanaM sthaviramuvilamba karanA yogya nahI hai-isa taraha subuddhi amAtya ke mukha se sunakara jinazatru rAjA ne usa subuddhi amAtya se pAMca aNuvrata evaM sAta zikSAvrata rupa dvAdaza prakAra kA gRhastha dharma svIkAra kara liyaa| isa taraha ve jitazatru rAjA zramaNopAsaka bana gye| aura jIva evaM ajIva tattva ke svarUpa jJAto bhI ho gye| prasuka eSaNIya AharAdi zramaNa nirgrantha sAdhuoM ke liye pradAna karane lge| (taNaM kAleNa teNa samaeNa therAgamaNaM jiyasattU rAyA subuddhI ya niggacchai, subuddhI dhamma soccA jaM navaraM jiyasattU ApucchAmi jAva pavvayAmi, AhAsuhaM devANuppiyA! taeNaM subuddhI jeNeva jiyasattU teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA, evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! mae therANa aMtie dhamme nisaMte, se vi ya, dhamme icchie paDicchie,abhiruie, taeNaM ahaM sAmI ! saM. sArabhaunvigge bhIe jAva icchAmiNa tumbhehiM anbhaNunAe sa0 jAva pavaittae) usa kAla jitazatru rAjA ke rAjyazAsana kAla meM-usa slekhAya nahi. A rIte subuddhi amAtyanA mukhethI vAta sAMbhaLIne jItazatru rAjAe te subuddhi amAtya pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata 35 bAra prakArane gRhastha dharma svIkArI lIdhuM. A pramANe te jItazatru rAjA zrama pAsaka thaI gayA ane jIva temaja ajIva tatvano svarUpane samajanArA paNa thaI gayA prAsuka eSaNIya AhAra vagere zramaNa nigraMtha sAdhuone ApavA lAgyA ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM jiyasattUrAyA subuddhI ya nigacchai, subuddhI dhamma soccA jaM navaraM jiyasattU ApucchAmi jAva pancayAmi ahAsuhaM devA. NuppiyA ! taeNaM subuddhI jeNeva jiyasattU teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI evaM khalu, sAmI mae therANaM aMtie dhamme nisaMte, se vi ya dhamme icchie paDicchae, abhiruie, taeNaM ahaM sAmI ! saMsArabhaubigge bhIe jAva icchAmi NaM abbhaNunAe sa0 jAva pabvaittae) te kALe ane te samaye eTale ke jItazatru rAjA jayAre zAsana karatA For Private And Personal Use Only Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI DhokA ma0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 721 , nInAM samavasaraNaM jAtam / jitazatru rAjA subuddhiramAtyazca nirgacchati = dhamazravaNArtha grAmAndahirnissarati subuddhiH dharmazrutvA ' anyatsarvaM pUrvavat, navaraM = vizeSastvayam yat jitazatruM rAjAnamApRcchAmi yAvat - yuSmAkaM samIpe pravrajAmi dIkSAM grahiSyAmItyarthaH / sthavirAjacuH - yathAsukhaM he devAnupriya ! mA pratibandhaM kuru / tataH khalu subuddhi yaMtra jitazatrustatraivo pAgacchati, upAgasya evamavAdIt evaM khalu he svAmin ! jitazatro ! mayA sthavirANAmantike dharmaH nizAntaH zrutaH so'pica dharmome ' icchie ' iTaH = vAJchitaH, 'paDicchie ' pratISTaH = vizeSato vAJchitaH, ' abhiruie ' abhirucitaH= AsevanarUpeNa sarvathA vAJchitaH / tataH khalu tasmAt kAraNAt ahaM he svAmin ! saMsAra bhaugvigge' saMsArabhayodvignaH - saMsArabhayatrastaH maya meM aura unake zrAvaka dharma ke pAlana karane ke samaya meM- sthavira muniyoM kA vahAM Agamana huA / jitazatru rAjA aura subuddhi amAtya dharma zravaNa ke liye apane apane 2 sthAna se nikala kara unake samIpa Aye / subuddhi ne dharma kA upadeza sunakara sthavira muniyoM se nivedana kiyA- bhadaMta ! maiM jitazatru rAjA se pUchakara yAvat Apake pAsa okara munidIkSA dhAraNa karanA cAhatA hU~ / sthaviroM ne subuddhi amAtya kA abhiprAya jAnakara usase kahA - he devAnupriya ! tumhe jisase sukha ho baisA karo - zreyaskara kArya meM vilamba karanA hitAvaha nahIM hai / isa taraha subuddhi vahAM se Akara jahAM jitazatru rAjA the vahAM AyA vahAM Akara kahA - svAmin ! maiMne sthavira munijanoM ke mukha se dharma kA upadeza sunA hai / vaha mujhe bahuta hI rucA hai, merI icchA kA viSaya bhUta bana gayA hai, merI cAhanA usa tarapha vizeSa rUpa se bar3ha gaI hai| meM cAhatA ki meM hatA te kALe ane tee jyAre zrAvaka dharmanuM pAlana karatA hatA te samaye tyAM sthavira munie AvyA. jItazatru rAjA ane subuddhi amAtya dharma zravaNu mATe pAtapeAtAne tyAMthI nIkaLIne temanI pAse pahoMcyA. dharmanA upadeza sAMbha LIne subuddhie munie ne vinaMtI karI ke he bhadaMta, jItazatru rAjAnI AjJA meLavIne temaja bIjI paNa ghaNI vyavasthAe vagere karIne tamArI pAse AvIne muni dIkSA dhAraNa karavA cAhu chuM. sthavirAe subuddhi amAtyanA vicAro jANIne kahyuM ke huM deva tupriya ! tamane jemAM sukha maLatuM hoya tema karo. sArAM kAmAmAM meDu' karavuM ceAgya kahevAya nahi. A rIte AjJA meLavIne subuddhi tyAMthI AvIne jIta tru rAjAnI pAse paheAMcyA ane teNe rAjAne vinaMtI karatAM kahyuM ke hai svAmI ! sthavira munionA mAMthI me dharmanA upadeza sAMbhaLyeA che te mane khUba ja gamI gayA che. mArI IcchA te tarapha AkarSAI che. vizeSa rUpamAM huM tene cAhavA lAgyA chuM. mArI icchA che ke saMyama dhAraNa karIne potAnuM jIvana 99 For Private And Personal Use Only Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 722 jJAtAdharmakathAsUtre ( bhIe ' bhItaH janmamaraNAdi duHkhebhyo bhayaM prAptaH, ataeva yAvad icchAmi khalu yuSmAbhirabhyanujJAtaH san yAvat sthavirANAmantike pratrajitum / tataH khalu jitazatraH subuddhimevamavAdIt -'acchA' tiSThena vayaM tAvad gRhe he devAnupriya ! katipayAni varSANi udArAn yAvat - mAnuSyakAn kAmabhogAn bhuJjAnAH santaH, tataH pazcAt = tadanantaraM zabdAdiviSayoyabhogAnantaram ' egayao ' ekataH sArddham sthavirANAmantike muNDo sUlA yAvat matrajiSyAmaH / tataH khalu subuddhirjitazatroretamartha = pathAdIkSAgrahaNarUpaM bhAvaM pratizRNoti svIkaroti / tataH khalu tasya jitaH zatroH subuddhinA sArddhaM vipulAn mAnuSyakAn bhogabhogAn pratyanubhavato dvAdaza saMyama dhAraNa kara apane jIvana ko saphala banAU~ ! isa liye he svAmin ! saMsAra bhaya se udvigna banA huA meM janma maraNa ke dukho se bhaya bhIta hokara cAhatA hU~ ki Apase AjJApita ho sthaviro ke pAsa dIkSA dhAraNa karalU / (taerNa jiyasattU subuddhiM evaM vayAsI acchAmu tAva devANukaivayAiti vAsAI urAlAI jAba bhuMjamANAtao pacchA egayao therANaM aMtie muMDe bhavittA jAva pavvahassAmo) amAtya ki isa bAta ko sunakara jitazatru rAjAne usa subuddhi amAtya se isa prakAra kaho / devAnupriya ! hama loga kucha varSoM taka manuSya bhava saMvandhI pracura kAma bhogoM ko bhogate hue abhI ghara para hI rheN| isa ke bAda eka sAtha sthaviroM ke pAsa muNDita hokara yAvana phira dIkSita ho jAyeMge / (taeNa subuddhI jyasattUssa, eyamahaM paDisaNeha, taraNaM tassa jiyasattU ssa, subuddhiNA saddhiM vipulAI, mANussa0 paccaNunbhuvamANassa duvAla saphaLa anAvavuM, mATe he svAmI ! sa`sAra bhayathI udvigna temaja janma maraNunA duHkhAthI bhaya pAmelA huM tamArI AjJA meLavIne sthavizvanI pAsethI dIkSA meLavavAnI icchA rAkhu chu. (aNaM jiyasattU subuddhi evaM vyAsI- acchA tAva, devANupiyA ! kavayAiMti vAsAi urAlAI jAtra bhuMjamANA tao pacchA egayao therANaM aMtie muMDe bhavittA jAva pavvasAmo ) amAtyanI e vAta sAMbhaLIne jItazatru rAjAe te subuddhi amAtyane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! manuSyabhavanA kAmasukhAnI majA mANavA mATe ame gheADA varSo hajI paNa gRhasthanA ja rUpamAM rahIe te sArUM. tyArapachI ekI sAthe ApaNe ane virAnI pAse muDita thaIne dIkSA dhAraNa karI laizuM. (taraNaM subuddhI jiyasattUrasa eyamahaM paDiNe, taNaM tassa jiyasattUssa subudvINA saddhi vipulAI mANusa0paJcabhuvamANassa vAlasavAsAI bIikkatAI, For Private And Personal Use Only Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 12 khAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH 723 varSAgi vyatikrAntAni / tasmin kAle tasmin samaye dvAdaza varSavyatikrAnte satItyarthaH sthavirAgamanaM saMjAtaM, taeNaM tadA khalu paripannirgata / jitazatrurapi sthavirAntike dharma zrutvA ' evaM ' evameva pUrvokta subuddhi vadeva sarva navaraM vizeSastvayam-yat he devAnupiyAH ! subuddhim AmantrayAmi, jyeSThaputra rAjye sthApayAmi, tataH khalu-tatpazcAt yuSmAkamantike yAvat-muNDo bhUtvA AgArAt agArabhAvAt anagAritAM sAdhutAM pravajAmi / sthavirA UcuH- he devAnupriya ! yathAsukhaM yathA sosAiM vIikkatAI tAI teNaM kAleNaM 2 therAgamaNaM taeNaM jiyasattU dhamma soccA evaM jaM navaraM devANuppiyA ! subuddhi AmaMteni, jeTTaputtaM rajje ThAvemi, taeNaM tumbhaM aMtie jAva pavvayAsi ) isa prakAra subuddhi amAtya ne jitazatru rAjA kI isa bAta ko svIkAra kara liyaa| isa taraha subuddhi amAtya ke sAtha vipula manuSya bhava saMbandhI kAma bhogo kA anubhava karate hue jitazatrU rAjAke 12 varSa nikala gye| usakAla aura usa samaya meM-arthAt 12 varSa vyatIta ho jAne ke samaya meM sthaviroMkA vahAM Agamana huaa| nagara kI pariSada sthaviroM kA Agamana sunakara dharma sunane kI bhAvanA se una sthaviroM ke pAsa aaii| jitazatru rAjA bhI Aye unase dharma kA upadeza sunakara jitazatra rAjA saceta ho gye| unhoM ne kahA he devAnupriyo ! maiM Apase dIkSA lenA cAhatA hU~ ataH pahile suvuddhi apane amAtya se pUchaThU-aura apane jyeSTha putra ko rAjya meM sthApita kara-yAda meM Apa ke pAsa muMDita hokara agAra bhAva se anagAra avasthA svIkAra karalUMgA / ( ahApuhaM, teNaM kAleNaM 2 therAgamaNaM taraNaM jiyasattU dhamma soccA evaM jaM navaraM devANuppiyA mubuddhiM AmaMtemi jeTTaputtaM rajje ThAvemi taeNaM tumbhaM aMtie jAva pavyayAmi ) A rIte subuddhi amAtya jItazatru rAjAnI vAtane mAnI lIdhI subuddhi amAtyanI sAthe kAmabhego bhogavatAM jItazatru rAjAne Amane Ama ja bAra varSa pasAra thaI gayAM. te kALe ane te samaye eTale ke kAmasukha bhegavatA jItazatru rAjAne jyAre bAra varSo pasAra thaI gayAM tyAre tyAM sthavira AvyA. nagaranI pariSade sthavirenuM Agamana sAMbhaLIne dharmano upadeza sAMbhaLavA mATe sthavirenI pAse pahoMcI. jItazatru rAjA paNa tyAM gayA ane dharmane upadeza sAMbhaLIne rAjA sAvadhAna thaI gayA. teoe sthavirone vinaMtI karI ke he devAnapriyo ! huM tamArI pAsethI dIkSA levA cAhuM chuM. huM pahelAM subuddhi amAtyane pUchI lau ane pachI mArA jayeSTha putrane rAjyabhAra seMpI dauM. tyArabAda tamArI pAse AvIne muMDita thaIza ne agArabhAvathI anagAra avasthA svIkArIza. For Private And Personal Use Only Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 725 hAtAdharmakathA te manasi mukhaM syAttathA kuruSvetyarthaH / tataH khalu jitazatruryatraiva svakaM gRhaM kauvopAgacchati, upAgatya sudhuddhi zabdayati, zabdayitvA evamavadat-evaM khalu he devAnupriya ! mayA sthavirANAmantike dharmonizAntaH, so'pi ca dharme iSTaH, pratISTaH, abhirucitaH, tasmAdahaM muNDo bhUtvA agArAd anagAritAM pravrajAmi, tvaM ca khalu kiM karoSi-tava kA vAJchA vartate ityarthaH / tataH khalu subuddhirjitazatrumevamavAdIttaeNaM jiyasattU jeNeva saegihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, subuddhiM sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! mae therANaM jAva pavajjAmi, tuma NaM kiM karesi, taeNaM subuddhI jiyasattUM evaM ghayAsI-jAva ke anne AhAre vA jAva pandhajjAmi, taM jaiNaM devANuppiyA ! jAva panvayahiM taM gacchaha NaM devANuppiyA ! jeTaM puttaM ca kuDaMve ThAvehi ThAvittA sIyaM durUhittA NaM mamaM aMtie pAumbhavai ) sthaviroM ne kahA-he devAnupriya ! yathA sukhaM-tumheM jaise sukha ho vaisA karo-hitAvaha kArya meM vilaMba karanA ucita nahIM hai / isake anaMtara ve jitazatru rAjA vahAM se apane ghara para Aye / vaha! Akara unhone apane amAtya subuddhi ko bulAyA bulAkara usase isa prakAra kahA he devAnupriya ! maiMne sthaviroM se zrutacAritra rUpa dharma kA upadeza sunA hai / vaha dharma mujhe bahuta hI adhika iSTa, pratIcchita huA hai / mere antaH karaNa meM vaha samA gayA hai / isa liye maiM aba muMDita hokara isa agAra avasthA kA parityAga (ahA suI, taeNaM jiyasattU jeNeva saegihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA subuddhiM sadAvei sahAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mae therANaM jAva pavajAmi tuma NaM kiM karesi, taeNaM subuddhI jiyasa evaM vayAsI, jAva ke anne AhAre vA jAva vajjAmi taM jaiNaM devANuppiyA! jAva pabayahiM taM gacchahaNaM devANuppiyA! jeTaM puttaM ca kuTuMbe ThAvehi ThAvittA sIyaM duruhittA NaM mamaM aMtie pAumbhavai) sthaviree rAjAne kahyuM ke he devAnupriya! "yathA sukha" eTale ke tamane jemAM sukha maLatuM hoya tema karo. sArA kAmamAM meDuM karavuM egya nathI. tyArapachI jItazatru rAjA pitAne ghera AvyA. tyAM AvIne teoe pitAnA amAtya sabaddhine bolAvyo ane bolAvIne tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! meM sthavirenI pAsethI kRtacAritrarUpa dhamane upadeza sAMbhaLyo che. te dharma mArA mATe khUba ja ISTa ane pratiSThita thaI gayA che. mArA aMtaramAM te khUba ja uDe pahoMcI gayA che. eTale ke AtmAnA prati pradezamAM te vyAsa thaI gayA che. mATe huM have muMDita thaIne A agAra avasthAne tyajIne For Private And Personal Use Only Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI to 0 12 sAtodakaviSaye subuddhidRSTAntaH _ 725 yadi bhavAn bhavati tadA me ko'nya AdhAro vA yAvat-ahamapi jyeSThaputra kuTumpe sthApayitvA bhavatA sAdaM pravrajAmi / jitazatruH mAha- tad yadi khalu he devAnupiya! yAvat pravrajeH tad gaccha khalu he devAnupiya ! jyeSThaputraM ca kuTumbe sthApaya, sthApayitvA zivikAM dUhya mamAntike prAdurbhava, iti zrutvA sa sughuddhismAtyaH rAjAjJAnusAreNa sarva kRtvA yAvat prAdurbhavati / tataH khalu jitazatraH kauTumbika puruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavadat-gacchata khalu yUyaM he devAnupriyAH ! adInazatroH kumArasya rAjyAbhiSekamupasthApayata yAvat te rAjAjJAM prApyAdInazatru kara jina dIkSA dhAraNa karanA cAhatA huuN| kaho tumhArI kyA rAya hai ? jitazatru rAjA kI isa bAta ko sunakara amAtya subuddhi ne unase kahA-yadi Apa dIkSA dhAraNa karanA cAhate haiM, to aba mere liye Apake sivAya aura kauna dUsarA AdhAra ho sakatA hai| ataH maiM bhI apane jyeSTha putra ko kuTuMba meM apane sthAna para sthApita kara Apake mAya hI dIkSita honA cAhatA huuN| amAtya subuddhi kI isa bhAvanA ko suna kara jitazatru ne usase kahA-he devAnupriya ! yadi tuma mere sAtha hI dIkSita honA cAhate ho to jAo-aura apane jyeSTha putra ko kuTumba meM sthApita karo-sthApita kara phira zivikA para ArUDha ho mere pAsa A jAo / (jAva pAunbhavai, taeNaM jiyasattU koDuSiyapurise sadAveha, sahAvittA evaM vayAsI - gacchahaNaM tumbhe devANuppiyA adINasattUssa kumArassa rAyAbhiseyaM uvaTThaveha, jAva abhisiMcaMti, jAva pavAe, taeNaM jiyasattU ekkArasaaMgAI ahijjai ) subuddhi amAtya ne rAjA dIkSA dhAraNa karavA IcchuM chuM. bele tamAro zo vicAra che? jItazatru rAjAnI A vAta sAMbhaLIne amAtya subudhie tene kahyuM ke jo tame dIkSita thavA Iccho che tyAre tamArA sivAya bIjo mAro keNa AdhAra che athavA thaI zake che ? eTalA mATe huM paNa moTA putrane kuTuMbanA vaDA tarIke nImIne tamArI sAthe ja dIkSA svIkArI lauM chuM. amAtya subudhdhinI A vAta sAMbhaLIne chata. zatrue tene kahyuM ke he devAnupriya ! je mArI sAthe ja dIkSita thavAnI tamArI IcchA hoya te tame moTA putrane kuTuMbanA vaDA tarIke nIme ane tyArapachI pAlakhI upara savAra thaIne mArI pAse AvI jAva. (jAva pAunbhavai, taeNaM jIvasattU koDaMbiyapurise sadAvei, saddAvittA evaM vayAsI gacchaha gaM tumbhe devANuppiyA adINasattUssa kumArassa rAyAbhiseyaM uvaTThadeha jAva abhisiMcaMti jAva pavaie, taeNaM jiyasattU ekArasaaMgAI ahijjA) For Private And Personal Use Only Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 726 zAtAdharmakathAjastre rAjye'bhiSiJcati yAvat-jitazatrU rAjA subuddhinA'mAtyena saha pravrajitaH / tataH khalu jitazatrurekAdazAGgani adhote| bahUni varSANi paryAyaH zrAmaNyaparyAyaH / mAsikyA saMlekhanayA siddhaH / tataH khalu sudhuddhi rekAdazAGgAni-adhIte, bahUnivarSANi zrAmaNyaparyAya pAlayitvA yAvatsiddhaH / sudharmAsvAmI kathayati-evam ke kahe anusAra saba kArya vaisA hI kiyaa| bAda meM vaha jitazatru rAjA ke pAsa A gyaa| jitazatru rAjA ne isa ke anaMtara kauTuMbika puruSo ko bulAyA-bulAkara unase aisA kahA-devAnupriyo ! tuma loga jAo aura yuvarAja adIna zatru kumArakA rAjyAbhiSeka karo / rAjAkI AjJAnusAra una logone vaisA hI kiyA -adIna zatra rAjA subuddhi amAtya ke sAtha dIkSita ho gye| rAjarSI jitazatrune11 gyAraha aMgoMkA adhyayana kiyA / (bahUNi vAsANi pariyAo mAsiyAe siddhe,taeNaM subuddhI egArasa aMgAiM ahijjai,pahUNi vAsAiM jAva siddhe ! evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvAreNaM bAramassa NAyajjhayaNassa eyamaDhe paNNatte ttivemi) aneka varSoM taka zrAmaNyaparyAya kA pAlana kiyaa| bAdameM eka mosa kI saMlekhanAse 60 bhakto kA anazana dvArAchedana kara ve siddhAvasthApanna ho gye| subuddhi munirAja ne 11 gyAraha aMgoM kA acchI taraha adhyayana kiyA-aura bahuta varSoM taka zrAmaNya paryAya kA pAlana kara siddha avasthA subuddhi amAtye rAjAnI AjJA mujaba ja badhuM kAma patAvI dIdhuM. tyAra pachI te rAjAnI pAse Avyo. jItazatru rAjAe pitAnA kauTuMbika purUSane bolAvyA ane bolAvIne tene kahyuM ke he devAnupriye! tame loke jAo ane yuvarAja adInazatru kumArane rAjyAbhiSeka kare. rAjAnI AjJA sAMbhaLIne te ke e badhI vidhi pUrI karI dIdhI. A pramANe adInazatrukumArane rAjayAsane besADIne jItazatru rAjA subudhdhi amAtyanI sAthe dikSita thaI gayA. rAjaRSi jItazatrue agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. (bahuNi vAsANi pariyAo mAsiyAe siddhe, taeNaM subuddhI egArasaaMgAI ahijjai, bahuNi vAsAiM jAva siddhe ! evaM khalu jaMbU ! samaNegaM bhagavayA mahAvIre NaM vAramassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi ) teoe ghaNAM varSo sudhI zAmaNya paryAyanuM pAlana karyuM. tyArapachI eka mAsanI saMlekhanAthI 60 bhaktonuM anazana dvArA chedana karyuM ane tyArabAda teo siddha thaI gayA. munirAja subuddhie paNa sArI peThe agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM ane ghaNuM varSo sudhI grAmaraya paryAyanuM pAlana karyuM For Private And Personal Use Only Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtayaSiNI TI0 a0 12 khAtodayaviSaye subuddhidRSTAntaH 727 pUrvoktaprakAreNa khalu he jambUH ! zramaNena bhagAtA zrImahAvIreNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM sampAptena dvAdazasya udakAkhyasya bAtAdhyayanasya ayaM-pUrvoktapakAraH arthaH=bhAvaH prajJaptaH 'ttibemi' iti bravImi yathA bhagavAnmukhAcchuta tathaiva tubhyaM pratipAdayAmi // sU0 2 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadUvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-bAdimAnamardaka-zrIzAhUcchatrapatikolhApurarAjamadatta-'jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAlavativiracitAyAM -- jJAtAdharmakathAGga' sUtrasyAnagAradharmAmRtava piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM dvAdazamadhyayanaM saMpUrNam // 12 // ko prApta kara liyaa| sudharmA svAmI jaMbU svAmI se kahate haiM-he jaMbU ! zramaNa bhagavAn mahAvIra ne ki jo siddhi gati nAmaka sthAna ko prApta ho cuke haiM isa dvAdaza udakAkhya jJAtAdhyayana kA isa prakAra se yaha pUrvokta rUpa artha nirUpita kiyA hai / so jaisA maiMne una bhagavAn ke mukha se sunA hai vaisA hI yaha tuma se kahA hai| apanI tarapha se isa meM kucha bhI milAvaTa nahIM kI hai / sUtra // 2 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAla jI mahArAja kRta " jJAtAdharmakathAGgasUtra" kI anagAradharmAmRtavarSigI vyAkhyAkA bArahavAM adhyayana samApta // 12 // ane chevaTe siddhAvasthA prApta karI lIdhI. sudharmA svAmI jaMbU svAmIne kahe che ke he jaMbU! siddhagati meLavelA zramaNa bhagavAna mahAvIre A dvAdaza-udakAkhya jJAtA-dhyayanane upara kahyA pramANe artha nirUpita karyo che. meM bhagavAnanA zrImukhathI je artha sAMbhaLe che te ja tamArI sAme spaSTa karyo che. meM mAmAM pAtAnI maje 56 pAta bharI nathI. // sUtra "2" // zrI jainAcArya ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAsUtranI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAcyAnusAra adhyayana samApta // 12 // For Private And Personal Use Only Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha trayodazamamadhyayanam prArabhyate / gataM dvAdazamadhyayanam , sampati trayodazamArabhyate-asyAdhyayanasya pUrveNa sahA'yaM sambandhaH-pUrvasmin adhyayane saMsargavizeSavazAd guNadviruktA, iha tu trayodaze'dhyayane tadbhAvAt guNahAnirucyate ityevaM pUrvAdhyayanena saha ayameva saMbaddhaH tasyedamAdi sUtramAha-' jai NaM bhaMte ' ityAdi / ____mUlam-jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM bArasamassa NAyajjhayaNassa ayamahe paNNatte, terasa massa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM ke aTe paNNate ? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAma nayare hotthA, guNasilae ceie, samosaraNaM, parisA niggyaa| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sohamme kappe dadaravaDiMsae vimANe sabhAe suhammAe, daddarasi sIhAsaNaMsi dadare deve, cauhi samANiyasAhastIhi ghauhi aggamahisIhiM saparisAhiM evaM jahA sUriyAbho jAva divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANo viharai / / sU0 1 // - gaMda maNiyAra nAma kA terahavAM adhyayana prAraMbha:12vAravAM adhyayana samApta ho cukA / aba terahavAM adhyayana prAraMbha hotA hai / isa kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra se saMpandha hai ki pUrva adhyayana meM saMsarga ( satsaMga) vizeSa ke vaza se0 guNa vRddhi kahI gaI hai-yahAM isa terahaveM adhyayana meM usa ke abhAva se guNa hAni kahI jAvegI / 'jahaNaM bhaMte ! samaNeNaM' ityAdi / sUtra // 1 // - NaMda maNiyAra nAme teramu adhyayana prAraMbha. bAramuM adhyayana pUrU thaI cUkayuM che. have teramuM adhyayana prAraMbha thAya che. A adhyayananI sAthe A jAtane saMbaMdha che ke pahelAMnA adhyayanamAM saMsarga (sobata) vizeSathI guNa vRddhi batAvavAmAM AvI che. A teramA adhyayanamAM saMsaga vizeSanA abhAvathI guNahAni nirUpavAmAM Avaze. jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM ityAdi For Private And Personal Use Only Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manamAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 13 adhyayanasambandhanirUpaNam 729 TIkA-jambU svAmI pRcchati-yadi khalu bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahA. vIreNa yAvat saMprAptena, siddhigatinAmadheyaM sthAnaM gatena, dvAdazasya jJAtAdhyayanasya 'ayama? ' ayamarthaH = saMsargavizeSavazAd guNavRddhirUpo'rthaH 'paNNatte' prajJaptaH= prarUpitaH, tarhi tadanantaram trayodazasya khaH / bhadanta ! jJAtA'dhyayanasya, zramaNena bhagavatA mahAvIreNa ko'yaH prajJaptaH ? / mudharmA svAmI kathayati-evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhaM nAma nagaramAsIt / TIkArtha-(jaiNa bhaMte) he bhadaMta ! yadi (samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM) zramaNa bhagavAna mahAvIra ne (jAva sampatteNaM bAramassa NAyajhayaNassa ayama? paNNatte teramassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNamsa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM ke aTe paNNatte ) ki jo siddhi gati nAmaka sthAna ke bhAgI pana cuke haiM bArahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha nirdiSTa kiyA hai-to he bhadaMta unhI zramaNa bhagavAna mahAvIra ne usa terahaveM jJAtAdhyayana kA kyA mAya-artha pravapita kiyA hai ? ( evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNa rAyagihe nAma nayare hotthA, guNasilae ceie, samosaraNaM, parisA niggayA ) isa prakAra jaMbU svAmI ko prazna sunakara zrI sudharma svAmI unheM samajhAne ke nimitta kahate haiM ki jaMbU ! suno tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai usa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nAma kA nagara thaa| usa nagara ke bahirbhAga meM guNazilaka nAma kA caitya thA / usa meM bhagavAna mahAvIra prabhu Aye / prabhu ke Atha-( jaiNa bha te ! ) 3 mahanta ! ne ( samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa) zramaNa bhagavAna mahAvIre-- (jAva sampatteNaM vAramassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte terasamasa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa samoNaM bhagavayA mahAvIreNaM ke aTe paNNatte) ke jeo sidadhagati meLavelA che-bAramAM jJAtAdhyayanane A upara kahyA mujaba artha nirUpita karyo che tyAre he bharata ! teo zramaNa bhagavAna mahAvIre A teramA jJAnAdhyayanane ze bhAva-artha nirupita karyo che? ( evaM khalu jaMbU / tega kAleNaM teNaM samaevaM rAyagihe nAma nayare hotthA, guNasi e cehae, samosaraNaM parisA niggayA ) A pramANe jaMbU svAmIne prazna sAMbhaLIne sudharmA svAmI temane samajAvavA mATe kahevA lAgyA ke he jaMbU ! sAMbhaLe, tamArA praznano uttara A pramANe che ke te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. te nagaranI For Private And Personal Use Only Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org ' 730 zAtAdharmakathAsUtre tasya nagarasya vahirbhAge guNazilakaM nAma caityamAsIt / tatra bhagavato mahAvIrasya samavasaraNaM saMjAtam / bhagavadarzanArthaM paripannirgatA / tasmin kAle tasmin samaye 'somekappe ' saudharme kalpe= saudharmanAmni devaloke darda rAvataMsa ke vimAne, sabhAyAM sudharmAyAM dadu re siMhAsane daduro darduranAmako devaH 'cauhiM sAmANiyasAhassIhiM catasRbhiH sAmAnikasAhasrIbhiH catussahasrasaMkhyakaiH - sAmAnikadevaiH, tathA 'cauhi agama desIhi saparisAdi' catasRbhiragramahipIbhiH sapariSadbhiH = svasva pariSatsahitAmicatuH saMkhyakAbhiH paTTadevIbhiH saMparivRtaH ' evaM jahA sUriyAbho jAva divvAI bhogabhogAI ' bhuMjamANo viraha ' evaM yathA sUryAbho rAjapraznIyasUtre - sUryAbhadevasya varNanaM moktaM tadvadatrApi boddhayam, yAvat divyAn bhogabhogAn bhuJjAno viharati // mR0 1 // vaMdanA karane ke liye pariSada AyI aura dezanA sunakara vApisa calI AyI ( teNaM kANaM teNaM samaeNaM sohamme kappe daduravarDisa vimANe sabhAeM suhammAe, daddUraMti sIhAsasi, dadddure deve va uhiM sAmANiya sAhassIhi cauhi aggamahisIhiM saparisAhi evaM jahA sUriyA bhI jAva divvAI bhoga bhogAI bhuMjamANo viharai ) usI kAla aura usI samaya meM saudharma nAma ke deva loka meM dardurazvataMsaka vimAna meM sudharmA sabhA meM dardura siMhAsana para dardura nAma kA deva cAra hajAra sAmAnika devo ke evaM apanI 2 pariSada sahita cAra paha deviyoM ke sAtha sUryAbhadeva kI taraha divya kAma bhogoM kA anubhavana karatA huA baiThA thA / rAja praznIya sUtra meM sUryAbha deva kA varNana yahAM para bhI jAnanA cAhiye | sUtra // 1 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahAra guNuzIlaka nAme caitya ( jaina derAsara ) hatuM. temAM bhagavAna mahAvIra AvyA. prabhune vaMdana karavA mATe nagaranI pariSada AvI ane dezanA sAMbhaLIne pachI jatI rahI. ( teNaM kALeNaM tegaM samaeNaM sohamme kappe daduravarDisa vimANe sabhAe suhammAra, daduraMsisIdAsasi, daddure deve cauhi sAmANiyasAhassIhiM cauhiM amgamahisIhi parisAhi evaM jahA sUriyAbho jAva divvAI bhogabhogAI muMjamANo viers ) te kALe ane te samaye saudhama nAmanA devaleAkamAM dadura siMhAsana upara dara nAme deva cAra humbara sAmAnika deveAnI ane peAtAtAnI pariSadA sahita cAra paTTa devIo ( paTarANIe ) nI sAthe sUryaMma devanI jema divya kAma sukhAne anubhavatA beThA hate. " rAja praznIya sUtra '' mAM sUryabha devanuM vaNuna karavAmAM AvyuM che. ahIM paNa te pramANe ja vaNuM na jANI levuM joie. // sU. 1" " For Private And Personal Use Only Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 13 darduradevavaktavyatA t mUlam - imaM ca NaM kevalakappaM jaMbUdIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANe jAva naTTavihiM uvadaMsittA pddige| jahA sUriyAbhe / bhaMteti bhagavaM goyame samaNe bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI - aho NaM bhaMte ! daddare deve mahaDDie mahajjuie mahAbale mahAjase mahAsokkhe mahANubhAve daddurassaNaM bhaMte! devassa sA divvA devaDhI devajjuI kahiMgayA kahiM paviTThA goyamA ! sarIraM gayA sarIraM aNuppaviTThA, kuuddaagaardittttNto| daddureNa bhaMte! deveNaMsA divvA devaDDI devajjuI, kiNNA laddhA kiNNA pattA kiNNA abhisamannAgayA ? evaM khalu goyamA ! iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe nagare guNasilae ceie, seNie rAyA / tattha NaM rAyagihe Nayare NaMde NAmaM maNiyAraseTTI aDDhe ditte0 / teNaM kAle teNaM samaeNaM ahaM goyamA ! samosaDhe, parisA NiggayA / seNie rAyA Niggae ta eNaM se NaMde maNiyAra seMTThI imose kahAe laddhaTTe samANe pahAe0 pAya cAreNaM jAva pajjuvAsa / NaMde dhammaM soccA Nisamma samaNovAsae jAe / taeNaM ahaM rAyagihAo paDinikkhaM te bahiyA jaNavayavihAraM viharAmi, tae seNaMde maNiyAraseTTI annayA kayAi asAhudaMsaNeNa ya apajjuvAsaNAe ya aNNusAsaNAe ya asussUsaNAe ya sammattapajjavehiM parihAyamANehiM 2 micchattapajjavehiM parivaDDamANehiM2 micchattaM vippaDivanne jAe yAvi hotthA taraNaM naMde For Private And Personal Use Only Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAgate maNiyAraseTTI annayA gimhakAlasamayAMsa jeTTAmUlaMsi mAsaMsi aTTamabhattaM parigeNhai parigeNhittA posahasAlAe jAva viharai, taeNaM gaMdassa aTThamabhattasi pariNamamANaMsi taNhAe chuhAe pa abhibhUyassa samANassa imeyArUve ajjhasthie samuppajjitthA-dhannANaM te rAIsara jAva satthavAhappabhiyao jesiM NaM rAyagihassa bahiyA bahuo vAvIo pokkharaNIo jAva sarasarapaMtiyAo jattha NaM bahujaNo pahAi ya piyai ya pANiyaM ca saMvahai, taM seyaM khalu mama kalaM pAu0 seNiyaM ApucchittA rAyagihassa uttarapuracchime disIbhAe vebhArapavvayassa adUrasAmaMte vatthupADhagaroiyasi bhUmibhAgaMsi jAva AMdaM pokkharaNiM khaNAvettae ttikaddu evaM saMpehei kallaM pAu0 jAva posahaM pArei pArittA pahAe kayabalikamme mittaNAi jAva saMparibuDe mahatthaM jAva rAyArihaM pAhuDaM geNhai geNhittA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva pAhuDaM uvaTavei uvaTTavittA evaM vayAsI-icchAmi NaM sAmI! tubbhehi abbhaNunAe samANe rAyagihassa bahiyA jAva khaNAvettae, ahAsuhaM devANuppiyA !, taeNaM NaMde seNieNaM rannA abbhaNuNNAe samANe haTTa rAyagiha majjhaM majjheNaM niggacchai 2 vatthupADhayaroiMsi bhUmibhAgasi gaMdaM pokkharaNi khaNAviuM payatte yAvi hotthA, taeNaM sA gaMdA pokkharaNI aNupuveNaM khaNamANA.2 pokkharaNI jAyA yAvi hotthA For Private And Personal Use Only Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI To0 a0 13 nandamaNikArabhavavarNanam // cAukoNAsamatIrA aNupuvvasujAyavappagaMbhIrasIyalajalA saMchaNNapattabisamuNAlA bahuppalapaumakumuyanaliNasubhagaso. gaMdhiyapuMDariya mahApuMDarIya sayapattasahassapattapaphullakesarova. veyA parihatthabhamaMtamattachappayaaNegasauNagaNamihaNaviyariyasadunnaiyamahurasaranAiyA pAsAIyA // sU0 2 // TIkA-' imaM ca NaM' ityAdi / sa dardurako devaH imaM ca khalu 'kevalakappaM ' kevalakalpaM = sampUrNa jambUdvIpaM dvIpaM vipulena 'ohiNA' adhinA --avadhijJAnena 'AbhoemANe 2 ' Abhogayan Abhogayan = vAraMvAramava lokayan 'jAva' 'naTTavihiM uvadaMsittA paDigae ' yAvannATayavidhimupadarya pratigataH 'jahA muriyAbhe' yathA sUryAbhaH, sUryAbhadevavat / tad gamanA. nantaraM bhadanta ! iti saMbodhya bhagavAna gautamaH zramaNaM bhagavantaM mahAvIravandate namasthati, vanditvA namasthitvA evamavadat-aho ! khalu bhadanta ? daduro ' imaM ca NaM kevalakappaM ' ityAdi / TIkArtha-vaha dardurakadeva (imaM ca NaM kevalakappaM jaMbUdIva2) isa kevala kalpa-saMpUrNa-jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa ko ( viuleNaM ohiNA) apane vipula avadhijJAna se ( Abhoe mANe 2 ) bora 2 dekhatA huA ( jAva nahavihiM uvadaMsittA paDigae) yAvat nATya vidhi ko dikhalA kara calA gayA (jahA sUriyAbhe ) sUryAbhadeva kI taraha ( bhaMteti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA gamaMsittA evaM vayAsI ) usa ke cale jAne ke bAda he bhadaMta ! isa prakAra se saMbodhita karake bhagavati gautama ne zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu se isa prakAra pUchA ( aho NaM bhaMte ! dure deve mahaDDie mahajjuie mahAbale, mahAjase ' imaM caNaM kevalakappaM ' ityAdi | te 24 heva (ima ca Na kevalakappaMjabUddIvaM 2 ) ma pa 465sapUrNa-mUdvIpa nAmanadIpane ( viuleNaM ohiNA) potAnA vijJAnathA ( AbhaemANa 2) vAraMvAra nete| ( jAva naTuvihiM uvadaMsittA paDigae) yAvata nATaya vipinuM prazana matAvAna to rahyo. ( jahA sUriyAbhe ) sUryAsa hepanI sebha (bhaMteti bhagava goyame samaNa bhagava mahAvIra vadai, NamaMsai, vadittA NamaMsittA eva vayAsI) tena 11 pachI zramAya lagavAna mahAvIra prbhun| caraNa mAM bhagavAna gautame "he bhadaMta!" evI rIte saMbodhIne teoe prabhune A pramANe kahyuM ke For Private And Personal Use Only Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre devo maharddhiko mahAdyutikaH, AzcaryakAri maharyAdiyukto'yaM varttate da1rasya khalu bhadanta ! devasya sA divyA devardeivadyutiH kutra gatA kutra praviSTA ? yA pUrva dRSTeti bhAvaH / bhagavAnAha-he gautama ! sA divyA devaddhiH devadhutizca tasya zarIraM gatA zarIramanupraviSTA / atra 'kUDAgAradiTuMto' kUTAgAradRSTAnto bodhyaH / kUTAgAradRSTAntasamanvayAya gautamasya bhagavato mahAvIrasya ca uktiH prayuktiradhonirdiSTaprakAreNa jJeyA-gautamasvAmI pRcchati he bhadanta ! he bhagavan ! dardureNa devena sA divyA devarddhiH devadhutiH kathaM kena prakAreNa labdhA samupArjitA prAptAAyattIbhUtA abhisamanvAgatA=samyaksvabhogaviSayIkRtA ? bhagavAnAhamahAsokkhe, mahANubhAve, dadurassa NaM bhaMte ! devassa so divyA deviDrIM devajjuI kahiM gayA, kahiM paviTThA) he bhadaMta! abhI2yaha dadura deva AzcaryakArI mahaddharyAdi se yukta thA, so isa samaya usa dardura deva kI he bhadaMta ! vaha pUrvadRSTa divya devaddhi, devadyuti kahAM gaI, kahA~ praviSTa ho gaI ? (goyamA! sarIraM gayA, sarIraM aNuppaviTThA) isa prakAra gautama kA prazna sunakara prabhu ne una se kahA-he gautama ! vaha divyadevarddhi aura divya devadhuti usa dardura deva ke zarIra meM calI gaI hai, zarIra meM praviSTa ho gaI hai| ( kUDAgAra diTuMto ) isa viSaya meM kUTAgAra dRSTAnta prayukta huA hai| isI kUTAgAradRSTAnta ke samanvaya ke liye bhagavAn gautama aura mahAvIra prabhu kI yaha ukti prayukti adhonirdiSTa prakAra se jAnanI cAhiye (dardure NaM bhaMte deveNaM sA divyA deviDDI devajjuI kiNNA laddhA kiNNA ___ ( ahoNaM bhaMte ! dadure deSe mahaDie mahajjuie, mahAbale, mahAjase, mahA saukkhe, mahANu bhAve dadurassa NaM bhaMte ! devassa sA divyA deviDDI devajjuI kahi gayA, kahiM paviThThA) he bhadaMta! hamaNAM te A dara deva AzcaryakArI mahaddhi vagerethI saMpanna hate A samaye dareka devanI he bhadaMta ! te pUrva daI divya devaddhi, vadhuti 4yai rda 2 cha ? yo praviSTa 15 cha? (goyamA ! sarIra gayA, sarIra aNuppavidvA) // rIte gautmne| prazna samajIna pramukha bhane kahyuM ke he gautama! te divya devaddhi ane divya devaghuti te deva dardakanA zarIramA praviSTa 4 cha. zarIramA tI 2hI che (kUDAgAradiTuMto) / vizeka TAgAra daSTAnta ApavAmAM AvyuM che. A kUTAgAra daSTAntanA samanvaya mATe bhagavAna gautama ane mahAvIra prabhunI carcA nIce lakhyA mujaba jANavI. - (dadureNaM bhaMte ! deveNaM sA divA deviDI devajjuI kiNNA laddhA kiNNA pattA For Private And Personal Use Only Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 13 nandamaNikArabhavavarNanam 735 evaM khalu he gautama ! ihaiva jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjagRhaM nagaraM, guNazilakaM caitya, zreNiko rAjA''sIt / tatra khalu rAjagRhe nagare nandanAmA maNikAra zreSThI ADhayo dIpto'paribhUtaH parivasati / tasmin kAle tasmin samaye he gautama ! ahaM tatra rAjagRhe samavasRtaH paripanirgatA zreNiko rAjA nirgataH / tataH khalu sa nando maNikAra zreSThI asyAH kathAyA labdhArthaH san snAtaH pAdacAreNa pAdAbhyAmeva na tu rathAzcAdi yAnena -- jAva pajjuvAsai ' mama vandanArthamAgato vanditvA namasyitvA ca yathAsthAnamupavizya paryupAstesma / nandaH nandamaNikArazreSThI dharma = zrutacAritralakSagaM zrutvA zramaNopAsakaH = zrAvako jAtaH / tataH khalu ahaM ( mahAvIrasvAmI ) rAjagRhAt pratiniSkrAnto bahirjanapadapattA kiNNA abhisamannAgayA ? evaM khalu goyamA ! iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe nayare guNa silae cehae seNie rAyA tatthaNaM rAyagihe nayare NaMde NAmaM maNiyAraseTThI ar3e ditte0 ) gautama svAmI prabhu se pUchate haiM bhadaMta ! dardura deva ne vaha divya devarddhi aura divya deva yuti kisa prakAra se upArjitakI, kisa prakAra se apane AdhIna kI aura kisa prakAra use apane bhoga ke viSaya bhUta banAI ? prabhu ne kahA gautama ! tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai-isI ja buddhIpa nAma ke dvIpa meM, bharata kSetra meM, rojagRha nAma ke nagara meM guNa zilaka nAma kA caitya thaa|ngr ke rAjA kA nAma zreNika thA / usa rAjagRha nagara meM nanda nAmakA maNikAra zreSThI rahatA thaa| yaha bahuta hI ADhaya-dhana saMpanna-evaM apari bhUta-janamAnya-thA ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahaM goyamA ! samosaDhe, parisA niggayA, seNie, rAyA Niggae, taeNaM se gaMde maNikiNNA abhisamantrAgayA ? evaM khalu goyamA ! iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe nayare guNasilae ceie seNie rAyA tatthaNaM rAyagihe nayare gaMde NAmaM maNiyArasehI ar3e ditte0 ) gautama davAmI prabhune pUche che ke he bhadata ! dadra deve te divya devardhi ane divyavRti kevI rIte meLavI. kevI rIte pitAne AdhIna banAvI ane kevI rIte taine pitAnA upaga egya banAvI? prabhue kahyuM ke he gautama! tamArA praznane uttara A pramANe che ke e ja jaMbudvipa nAmanA dvIpamAM bhAratakSetramAM, rAjagRha nAmanA nagaramAM guNazIlaka nAme caitya hatuM. te nagaranA rAjAnuM nAma zreNika hatuM. te rAjagRha nagaramAM nanda nAme maNikAra zreSThi rahele ta ma mAya--dhanavAna-maparibhUta-sanamAnya (nAma pUchAta) to. teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahaM goyamA ! samosaDhe, parisA niggayA, seNie For Private And Personal Use Only Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 736 jJAtAdharmakathAsUtre 6 vihAraM vihArAmi / tataH khalu sa nando magikArazreSThI anyadA kadAcit 'asAhudaMsaNeNaya' asAdhudarzanena = kugurusaMsargega 'apajjuvAsaNAe ' aparyupAsanayA ca guranA sevanena 'aNaNusAsaNAe ya' ananuzAsanayA ca sugurorupadezAbhAvena amussUsaNa | e ya' azuzrUpaNayA ca sugurorantike dharmazravaNAbhAvena ca, tathA ' sammattapajjavehiM' sampaktaparyavaiH parihAyamANehiM ' parihIyamAnaiH 2 kramazaH kSIyamANaiH 'micchattapajjavehiM mithyAtvaparyayaiH ' paritramANehiM ' parivarddhamAnaiH = punaH punaH kramazo vRddhimupagataiH saH nandamaNikArazreSThI mithyAtvaM mithyAsvabhAvaM pratipannaH = prAptaH = mithyAstrI jAtazcApyabhUt / tataH khalu nandomANikArazreSThI yAraseTThI imIse kahAe laTThe samANe pahAe0 pAyacAreNaM jAva pajjuvAsaha, gaMde dhammaM soccA, Nisamma samaNovAsae jAe ) usI kAla meM aura usI samaya meM he gautama | maiM usa rAjagRha nagara meM bihAra karatA huA phuNcaa| vahA~ kA samasta pariSadA vNdn| namaskAra karane ke liye gulika caitya meM AI / zreNika rAjA bhI aayaa| jaba usa maNi kAra zreSThI naMda ko mere Ane kA samAcAra milA to vaha bhI snAna Adi se nizcinta hokara paidala hI merI vaMdanA karane ke liye AyA / vahAM Akara vaha vaMdanA, namaskAra kara yathA sthAna para baiTha gayA / usane zruna cAritra rUpa dharma kA vyAkhyAna sunakara gRhastha dharma dhAraNa kara liyA arthAt vaha zramaNopAsaka vana gayA / (taeNaM ahaM rAyagihAo paDi nikkhate bahiyA jagavayavihAraM viharAmi ) isake bAda maiM vahAM se rAjagRha se nikalA aura nikala kara bAhara janapadoM meM vihAra karane rAyA Niggae, tara se gaMda maNiyAraseTThI imI se kahAe laTThe samANe vhAe0 pAyacAreNa jAya pajjuvAsa, gaMde dhammaM socA, Nisamma samagovAsae jAe ) te kALe ane te samaye hai gautama ! hu` vihAra karatA karatA rAjagRha nagaramAM pahoMcyA nagaranI pariSadA guNuzIlaka caityamAM vaMdanA ane namaskAra karavA mATe AvI. zreNika rAjA paNa vaMdana temaja namana karavA mATe AvyA hatA. maNicAra zreSThi na Mdane jyAre mArA AvavAnA samAcAraza maLyA tyAre te snAna vagerethI paravArIne pagapALA ja mane va Mdana karavA mATe AvyA tyAM AvIne vaMdana temaja namana karIne te ucita sthAne besI gayeA. zrutacAritrarUpa dharmanuM vyAkhyAna sAMbhaLIne teNe gRhastha dharma dhAraNa karI lIdhA eTale ke te zramaNApaas tha5 gaye. (taraNa aha rAyagihAo paDinikkhate bahiyA jaNavayavihAra' viharAmi ) tyArapachI hu tyathI -rAmagRha nagarathI nIDajyo bhane nIDajIne mahAra janapaddamAM vihAra karavA lAgyA. For Private And Personal Use Only Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 737 - - bhanagAradharmAmRtaSiNo TAkA a0 13 nandamaNikArabhavavarNanam anyadA-ekasmin kAle grISmakAlasamaye grISmaRtau 'jehAmUlaMsi mAsaMsi' jyeSThAmUle mAse-jyeSThAyAmUlasya vA candreNa saha yogo bhavati paurNamAsyAM yasmin mAse sa jyeSThAmUlastasmina jyeSThAnale mAse jyeSThamAse ityarthaH, 'adramamattaM' aSTamabhaktam-upacAsatrayarUpaM tapaH parigRhNAti-svIkaroti, parigRhya pauSadhazAlAyAM 'jAva viharai ' yAvat pauSarika samAzritapauSadhaH viharati / tataH kha nandasya nandAbhidhamaNikArazreSThinaH aSTamabhakte pariNamyamAne sampUrNa pAye sati tRSNayA kSudhayA ca abhibhUtasya vyAkulasya sataH ayam vakSyamANapakAraH AdhyAtmikaHlagA (taeNaM se gaMde maNiyAraseTThI, annayA kayAiM asAhu daMsaNeNa ya apajjuvAsaNAeya, aNNusAsaNAe ya asussUsaNAe ya sammattapajjavehi parihAyamANehiM 2 micchattapajjavehiM parivar3amANehi 2 micchattaM viDivanne jAe yAvi hotthA) mere vahAM se vihAra karane ke bAda vaha maNikAra zreSThI naMda kisI eka samaya asAdhu ke darzana se kugurU ke saMsarga se-sadgurUoM kI anAsevanA se, suguru ke upadeza kI prApti nahIM hone se suguru ke pAsa dharma ke zravaNa kA abhAva hone se, tathA samyaktvarUpa paryava-pariNAma kramazaH kSIyamANa hone se evaM mithyAtvarUpa paryava-pariNAma kramazaH vRddhiMgata hote rahane se mithyA tva dazApanna bana gayA= mithyAtvI ho gyaa| (taeNaM gaMde maNiyAraseTThI annayA gimhakAnsamayaMsi, jeTTA mUlaMsi, mAsasa aTThamabhataM parigeNhai, 2 posahasAlAe jAba viharai, taeNaM naMdassa aTTamabhattaMsi, pariNamamANaMsi, tahAe chuhoe, ya abhibhUyassa samANassa imeyArave ajjhathie samuppajjitthA ) kisI ekadina grISma kAla ke samaya meM (taeNaM se gaMde maNiyAra seTThI annayA kayAI asAhudasaNeNa ya apajju vAsaNAe ya aNNusAsaNAe ya asusmasaNAe ya sammattapajjavehiM parihAyamANehiM 2 micchattapajjavehi parivar3amANehiM 2 micchattaM vippaDivanne jAe yAvi hotthA) tyAMthI mArA vihAra karyA pachI ke I vakhate asAdhunA darzanathI, kugurunA saMsarga (sobata) thI, sadUgurUonI anAsevanAthI, sagaranA upadezane sAMbhaLavAnI taka nahi maLavAthI, sugurUnI pAsethI dharma nahi sAMbhaLavAthI temaja samyaka rUpa paryava-pariNAma anukrame kSIyamANa (naSTa) hovAthI ane mithyAtvarUpa paryava pariNAma anukrame vRddhi pAmavAthI mithyAtva dazApanna thaI gayemithyaatvii 7 gaye. ( taraNa de maNiyAraseTThI annayA gimhakAlasamaya si, je mUlaMsi, mAsaMsi aTumabhattaM parigeNhai 2 posahasAlAe jAta viharai, taeNaM naMdassa aTThamabhattaMsi pariNama nANaMgli, tahAe chuhAe ya abhimUyassa mamANasma imeyArUve ajjhathie samuppajjitthA) se hivase nAjAnA 24 mahinAmA For Private And Personal Use Only Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . 738 jJAtAdharmakathAsUtre 1 Atmagato vicAraH samudapadyata / tadevAha - ' dhannANaMtaM ' ityAdi - dhanyAH khalu te rAjezvavarayAvatsArthavAdaprabhRtayaH yeSAM khalu rAjagRhasya bahiH bahatho vApyaH= sAmAnyaH puSkariNyaH = kamalayuktAH yAvat saraH saraH paGktikAH = yatraikasmAtsaraso'smin sarasi jalaM pravahati, evaM sarasAM jalAzayAnAM paGktayaH paGktibhUtA jalAzayA ityarthaH vidyante yatra khalu bahujanaH = janasamudAyaH snAti ca pivati ca tathApAnIyaM ca saMvahati=tato jalaM nayati / tat = tasmAt zreyaH = ucitaM khalu mama kalye= prAduSprabhAtAyAM rajanyAM sUryodaye satItyarthaH, zreNikaM rAjAnamApRcchya rAjagRhasya " JA jeTha mAsa meM maNikAra zreSTI naMda ne aSTama bhakta kiyA tIna upavAsa kiye - aura pauSadha zAlA meM rahA / jaba usakI yaha tapasyA pUrNa prAya ho rahI thI taba use tRSNA pirAlA aura kSudhA ne vyAkula kara diyA / usa samaya use isa prakAra kA vicAra AyA- ( dhannANaM te rAIsara jAva satthavAhapabhiyao jesiNaM rAyagihassa bahiyA bahuo bAbIo pokkharaNIo jAva sarasarapaMtiyAo utthaNa bahujaNo pahAi ya, piyar3a ya, pANiyaM ca saMvahai taM seyaM mamaM kallaM pAu0 seNiyaM ApucchittA rAyagihassa pahiyA uttarapuratthime disibhAe vaibhArapavvayassa adUrasAmaMte vastupAThagaroiyaMsi bhUmibhAgaMsi jAva NaMdaM pokkharaNiM khaNAvetta etika evaM saMpehei ) rAjezvara se lekara sArthavAha prabhRti ve jana dhanyavAda ke pAtra haiM ki jinakI rAjagRha nagara ke bAhara aneka vAvaDiyAM hai, - paMkti bhUta jalAzaya haiM ki jina meM aneka manuSya snAna karate haiM, aneka jana pAnI pIte hai aneka una meM se pAnI le jAte haiN| to mujhe bhI maNikAra zreSTha naMde aSTama bhakta karyAM-traNa upavAsa karyA-ane pauSadhazALAmAM rahyo. jyAre tenI A tapasyA pUrI thavAnI aNI upara ja hatI tyAre tene tarasa ane bhUkhe byAkuLa anAvI dIdhA. te samaye teNe vicAra karyAM ke( dhannA Na te rAI sara jAva satthavoddAbhiyao jesiNaM rAyagihAsa bar3hiyA bahUo vAvIo pokkharaNoo jAva sarasarapaMtiyAo jattha NaM bahujaNo dAi ya, piyai ya, pANiyaM ca saMvahai taM seyaM kalla pAu0 seNiyaM ApUcchittA rAyagihassa bahiyA uttarapuratthi me disImAe vaibhArapavvayassa adUrasAmaMte vastupADhagaroiyaMsi bhUmibhAMga si jAva NaMda pokkharaNiM khaNAvettara tikaTu evaM sauMpehei ) rAnezvarathI mAMDIne sAvArha vagere te leAkeAne dhanya che ke rAjagRha nagaranI bahAra jemanI ghaNI vAvA che, paktibhUta jaLAzayeA che-ke jemAM ghaNA mANasA snAna kare che, ghaNA mANasA pANI pIe che, ghaNA teAmAMthI pANI lai jAya che. te have For Private And Personal Use Only Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI TIkA a0 13 nandamaNikArabhavavarNanam bahiruttarapaurastye digbhAge vaibhAraparvatasya adUrasAmante-nAtidare nAtisamIpe pArzvabhAge ityarthaH 'vatthupADhagaroiyaMsi' vastupAThakarucite-vastupAThakAnAM gRhAdinirmANazAstranipuNAnAM bhUgarbhavidyAvizAradAnAM rUcitaH civiSayIbhRtastasmina tAze bhUmibhAge-bhUpradeze yAvat nandAM-nandAbhidhAM puSkariNIM-bApI khanayitum / iti kRtvA iti manasinidhAya evaM vakSyamANaprakAreNa saMprekSate,-vivArayati, saMprekSya kalpe mAduSprabhAtAyAM yAvat-rajanyAM tejasA jvalatisUrye-sUryodaye sati pauSadhaM pArayati, pArayitvA snAtaH kRtabalikarmA mitrajJAti yAvatsaMparitaH mahArtha * jAvarAyArihaM ' mahAdhaM mahAhaM vipulaM rAjAhapAbhRtaM gRhAti, gRhItvA yatraiva zreNiko aba yahI ucita hai ki maiM bhI dUsare dina prAtaH kAla hote hI zreNika rAjA se pUchakara rAjagRha nagara ke bAhira IzAna koNa kI ora vaibhAra parvata kI talahaTI- pArzvabhAga- meM jisa sthAna ko vAstuzAstra ke vettA pAsa kare usa sthAna para eka naMdA nAmako vAvaDI ko khudavAU / isa prakAra usa ne apane mana meM vicAra kiyaa| (saMpehittA kallaM pA0 jAva posaha pArei pArettA hAe kayabalikamme mittaNAi jAva saMparighuDe mahatthaM jAva rAyArihaM pATuDaM gehai, geNhittA, jeNeva seNie rAyA teNetra uvA0 uvAgacchittA jAva pAhuDaM ubaTuvei, uvaTTavettA evaM vayAsIicchAmiNaM sAmI ! tumbhehiM anbhaNunnAe samANe rAyagihassa bahiyA jAva khaNAvettae, ahAsuhaM devANuppiyA ! ) vicAra karake usane prAtaH kAla sUryodaya hone para pauSadha ko pArA (paalaa)| (pAra kara ) pAla kara pauSadha ko samApta kara-phira usane snAna kiyA / snAna se nibaTa kara kAka Adi pakSiyoM ko annAdi kA bhAga rUpa balikarma kiyaa| bAda meM mane eja yogya lAge che ke huM paNa AvatI kAle savAra thatAM ja keNika rAjAnI AjJA meLavIne rAjagRha nagaranI bahAra izAna keNamAM vaibhAra parvatanI taLeTImAM vAstuzAstrane jANanArA je sthAnane pasaMda kare te sthAna upara eka nahI nAme pApa mAhA. 2 // zate teNe manamA piyA2 4o. (saMpehitA kalla pA0 jAva posaha pArei pAretA hAe kayabalikamme mittaNAi jAva saMparikhuDe mahatthaM jAva royariha pAhuDaM gehai geNhittA, jeNeva seNie rAyA teNeva uvA0 uvAgacchicA jAva pAhuDaM ubaTuvei. ubadvavettA evaM vayAsI icchAmi NaM somI ! tubbhehiM abbhaNunAe samANe rAyagihassa bahiyA jAva khaNAve tae, ahAsuhaM devANuppiyA !) viyA2 rI terI bhI hise vAre sUryodaya yatA poSadha pALe ane pauSadha pALIne teNe snAna karyuM ane tyArapachI kAgaDA vagere For Private And Personal Use Only Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 aratdharmakathApet 6 rAjA tatraivopAgacchati, upAgatya yAvatmAbhRtam upasthApayati upasthApyA evamatrAdIt icchAmi khala he svAmin ! yuSmAbhirabhyanujJAtaH sana rAjagRhasya bahiH jAva khaNAvettae ' yAvat - uttarapaurastye digbhAge vaibhAraparvatasyAdUra sAmante vAstu pAThakarucite bhUmibhAge yAvat nandAM puSkariNIM khanayitum / zreNiko prAhayathAsukhaM he devAnupriya ! icchAnusAraM kuru / tataH khalu nandaH zreSThI zreNikena rAjJA'bhyanujJAtaH san hRSTatuSTaH rAjagRhasya madhyamadhyena nirgacchati, nirgatya vastupAThakarucite bhUmibhAge nandAM puSkariNIM khanayituM pravRttazcApyabhavat / tataH khalu sA mitrAdijanoM se parivRta hokara usane mahArtha sAdhaka yAvat bahuta kImatI rAjA ko bheMTa karane yogya padArtha liyA / lekara vaha jahA~ zreNika rAjA thA vahAM gyaa| vahAM jAkara usane rAjA ko donoM hAtha jor3akara namaskAra kiyA aura phira vaha bheMTa unake samakSa rkhii| bAda meM rAjA se usane isa prakAra kahA he svAmin maiM Apase AjJA prAptakara rAjagRha nagara ke bAhara IzAna koNa meM vainAra giri ke pArzvabhAga meM eka puSkariNI banabAnA cAhatA hU~ / rAjA ne usa kI bAta sunakara usase kahA he devAnupriya ! yathAsukham - tumhArI jaisI icchA ho usa ke anusAra vaisA hI karo / ( taNaM NaMde seNieNaM rannA abhaNunnAe samANe haTTa0 rAyagihaM majjhaM majjheNa niggacchai 2 vatthupADhayaroiMsi bhUmibhAgaMsi NaMda pokharaNi khaNAviDaM papatte yAvi hotthA ) isa prakAra zreNika rAjA se AjJA prApta kara vaha maNikAra zreSThI naMda bahuta hI adhika AnaMdita evaM saMtuSTa huaa| bAda meM vahAM se Akara vaha rAjagRha nagara ke bIca se pakSIone annabhAga apIne alikama karyu. tyArabAda peAtAnI mitra-ma`DaLIne sAthe laI ne mhA sAdhaka yAvata bahu kiMmatI rAjAne bheTa karavA ceAgya padArtho lIdhA. laine te jyAM zreNika rAjA hatA tyAM gayA. tyAM pahoMcIne teNe ane hAtha joDIne rAjAne namaskAra karyo ane pachI bheTa temanI sAme aNu karI. tyArabAda rAjAne vinaMtI karatAM teNe kahyuM ke he svAmI ! tamArI AjJA meLa vIne huM. AgRha nagaranI bahAra izAna keNamAM vaibhAra parvatanI taLeTImAM eka puSkariNI ( vAva ) khAdAvavAnI mAre IcchA che. rAjAe tenI vAta sAMbhaLIne tene kahyuM-ke he devAnupriya ! " yathA sukham " tamArI jevI icchA hAya khuzIthI tabhe te pramANe 4 / . (taeNa Na de seNieNaM rannA abbhuNunnAe samANe haTTa0 rAyagi majjhaM majjheNa nigacchai 2 vatthupADhayaroiMsi bhUmimAgasi NaMda pokkharaNi khaNAviDaM payate yAvi hotthA ) mA rIte zreNi rAnna pAsethI AjJA bhejavIne te maNikAra zreSThi naMda khUmaja AnaMdita temaja saMtuSTa thayeA. tyArapachI tyAMthI For Private And Personal Use Only Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a013 nandamaNikArabhavavarNanam nandA puSkariNI anupUrveNa=krameNa khanyamAnA khanyamAnA puSkariNo jAtA cApyAsIt , sA kIdRzI jAtA ? ityAha-' cAukoNA' ityAdi-'cAukoNA ' catuSkoNAsamatIrA samam = unnatatvAvanatatvarahitaM tIraM-taTapradezo yasyAH sA tathoktA, ' aNupubasujAyavappagaMbhIrasIyalajalA ' anupUrve sujAtavapragambhIrazItalajalAanupUrveNa-krameNa nIcarnI caistarAdibhAvarUpeNa su-suSThu atizayena yo jAtaH vapraHkedArAkAraM jalasthAnaM tatra gambhIram agAdhaM zItalaM ca jalaM yasyAM sA tathA, ' saMchaNNapattavisamuNAlA ' saMchannapatrabisamRNAlA-saMchannAni jalenAntaritAni jalamagnAnotyarthaH patrANi-kamaladalAni bisAni-kamalakandAH mRNAlAnimala. hokara niklaa| nikalakara phira vaha vAstu zAstra ke vettAoM dvArA nidiSTa sthAna para pahu~cA-vahA~ pahu~cakara usane naMdA nAma kI bAvaDI khudavAnI prAraMbha kara dii| (taeNaM sA naMdA pokkharaNI aNupuvveNaM khaNamANA 2 pokavaraNI jAyA yAvi hotthA cAukoNA, samatIrA, aNupuvva sujayAvappagaMbhirasIyalajalA, saMchaNNapattabisamuNAlA, bahuppalapaumakumuyanaliNasubhagasogaMdhiyapuMDarIyasayapattasahassapattayaphulla kesarovaveyApariha. sthabhamantamattachappayaaNegasauNagaNamiNavihariyasadunnayamahurasuranAi. yA posAIyA) kramazaH khudatI 2 vaha naMdA puSkariNI eka dina vAstavika puSkariNI ke rUpa meM taiyAra ho gii| isake cArakone the| taTa pradeza isakA samAna thaa| U~cAI nIcAI se rahita thaa| isa pAvaDI kA agAdha zItala jala se bharA huA nIcekA jala sthAna bahuta nIcA bahuta gaharA thA aura krama krama se niSpanna karane meM AyA thaa| isameM AvIne te rAjagRha nagaranI vacce thaIne nIkaLe. nIkaLIne te vAstuzAstranA niSNAte vaDe batAvavAmAM AvelA sthAna upara pahoMcyuM ane tyAM jaIne teNe nahAnAmanI pApa mahAvI. 23 42rI dIdhI. (taeNaM sA naMdA pokkharaNI aNu pavveNaM khaNamANA 2 pokkharaNI jAyA yAvI hotthA cAukoNA, samatIrA, aNupu. vvasujAyavappagaMbhIrasIyalajalA sachaNNapattavisamuNAlA, bahuppalapaumakumuyanaliNasubhA gasoga dhiyapuDarIyamahApuDarIyasayapattasahassapattayaphullakesarovaveyA parihatthayama tamatta uppayaaNegasauNagaNamihuNavicariyasadunnaiyamahurasuranAiyA pAsAIyA) mAma. 4221 datAM khodatAM chevaTe eka divase naMdA puSkariNI vAva) saMpUrNa paNe khedAI gaI. tene cAra khUNA hatA. kinArAne bhAga tene eka sarakho hato eTale ke UMce nIce nahote. A vAvanuM agAdhaThaMDA pANIthI bhareluM nIcenuM jaLa sthAna khUba ja UMDuM For Private And Personal Use Only Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 742 nAlAni yasyAM sA tathA / ' bahuppalapaumakumuyanaliNasubhagasogaMdhiyapuMDarIya mahApuMDarIyasayapattasahassa mahApUMDarIya sayapattasahassa pattapapphulakesa rova veyA' bahUlpalapadmakusudana linasubhagasogandhikapuNDarIkamahApuNDarIkazatapatrasahasrapatrama phulla kezaropapetA - bahUni = bahUvidhAnI utpalAni padmAni ca - sAmAnyakamalAni kumudAni= candravikAsikamalAni nalinAni - viziSTagandhayuktakamalAni subhagAni = sundarANi saugandhikAni = sandhyAvikAsimalAni, puNDarIkANi zvetakamalAni, mahApuNDarIkANi - mahAzvetakamalAni, zatapatrANi = zatadalakamalAni sahasradalakamalAni, kIdRzAni etAni ? ityAhapraphulla kezarANi vikasita kezarANi, tairupapetA vyAptA / ' parihatthabhamaMtamatacchapayaaNegasa uNa gaNa mihuNaviyariyasachunaiya maharasaranAiyA' parihatthabhramanmattapaTpadAne kazakuna gamithunazabdonatikamadhurasvaranAditA- ' parihatya ' itidezIzabdo'yam parihatthA ' =pracurAH bhramantaH itastato vicarantaH mattAH = makarandapAno. nmattAH SaDpadAH = bhramarAstepAm, tathA anekeSAM =nanAvidhAnAM zakunagaNAnAM = haMsasArasAdipakSisamUhAnAM mithunAnAM = yugalarUpANAM zabdonnatikAH = utkRSTayuktA ye madhurasvaraH taiH nAditA = zabdAyamAnetyarthaH prAsAdIyA, darzanIyA, abhirUpApratirUpA - atyantaramaNIyetyarthaH / / 02 / / " vig zAMtAdharmakathAsUtre kamala dala kamala kaMda aura kamala nAla sadA jala se antarita ho rahe the / yaha aneka prakAra ke vikasita kezaroM vAle utpaloM se, kamaloM se, candravikAzI kumudoM se, viziSTa gaMdha vAle kamaloM se sandhyA vikAzI sundara saugaMdhiko se zvetakamalo se, mahA puNDarIkoM se, zatapatra vAle kamaloM se aura sahasra patra vAle kamaloM se AcchAdita ho rahI thI / idhara bhramaNa karate hue aneka bhramaroM ke ki jo makaraMda pAna se unmapta bana rahe the, tathA nAnA prakAra ke pakSigaNoM ke haMsa, sArasa Adi pakSi samUha ke - yugaloM ke utkRSTa zabda yukta madhura svaroM se vAcAlita For Private And Personal Use Only hatuM, gabhIrahetu ane anukrame niSpanna karavAmAM AvyuM hatuM AmAM kamaLadala, kamaLakaMda, ane kamaLanALa haMmezA pANIthI DhaMkAyelAM (aMtarita) rahetAM hatAM. A vAva ghaNI jAtanA vikasita kezarAvALA utpaleAthI, kamaLAthI, caMdravikAsI kumuddothI viziSTa sugaMdhavALA kamaLAthI, sadhyA vikAsI suMdara saudhakethI sapheda kamagothii, bhaDA puMDarIathI, zatapatravANA ubhaNothI bhane sahasa ( Delara ) patra* vALA kamaLeAthI DhaMkAyelI hatI. A vAva makaraMda ( puSparasa ) nA svAda laine unmatta thaI gayelA Amatema uDatA ghaNA bhamarAonA temaja ghaNI jAtanA pakSIonA husa, sArasa vagere pakSI samUDAnA pakSIyugalAnA utkRSTa ane madhura Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 13 nandamaNikArabhavavarNanam 743 mUlam-taeNaM se gaMde maNiyAraseTTI gaMdAe pokkharaNIe ghauhisi cattAri vaNasaMDe rovAvei / taeNaM te vaNasaMDA aNupuTaveNaM sArakkhijamANA saMgovijamANA saMvaDijamANA ya vaNasaMDA jAyA kiNhA jAva nikuraMbabhUyA pattiyA puphiyA jAva uvasobhemANAra ciTThati / taeNaM naMde maNiyAseTTI puracchimille vaNasaMDe egaM mahaM cittasamaM karAvei aNegakhaMbhasayasaMniviTuM pAsAiyaM darisaNijaM abhirUvaM paDirUvaM tattha NaM vahaNi kiNhANi ya jAva sukilANi ya kaTTakammANi ya potthakammANi cittakammANi leppakammANi gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimAiM uvadasijamANAiM2 ciTuMsi, tattha NaM bahuNi AsaNANi ya sayaNANi ya atthuyapaccatthuyAI ciTThati, tatthaNaM bahave NaDA ya jaTTA ya jAva dinnabhaibhattaveyaNA tAlAyarakammaM karemANA viharAMti, rAyagihaviNiggao ya jattha bahUjaNo tesu puvannatthesu AsaNasayaNesu saMnisanno ya saMtuyaho ya suNamANo ya pecchamANo ya sAhamANo ya suhaMsuheNaM viharai // sU0 3 // TIkA-'taeNaM' ityAdi / tataH khalu sa nando maNikArazreSThI nandAyAH puSkariNyAzcaturdikSu caturo banaSaNDAn ropayati kArayatItyarthaH / tataH khalu panI huI thii| yaha bahuta prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa evaM pratirUpa thI-tAtparya atyaMta ramaNIya thii| sUtra 2 // 'taeNaM se gaMde maNiyAra seTThI'-ityAdi // TokArtha-(taeNa)isake bAda(se gaMde maNiyAra seTThI) usa maNikAra zreSThI svarothI mukharita (zabdayukta) thaI rahI hatI A vAva khUba ja prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatI eTale ke te atyaMta ramaNIya hatI. sUva 2 ( taeNaM se gaMde maNiyAra seTo-ityAdi 14-(naeNa) tyA2056 (se Na de maNiyArasedo) te bhAgAra zreThI na For Private And Personal Use Only Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org = Ce zAtAdharmakathAsUtre te banavaNDAH ' aNupuveNaM' anupUrveNa anukrameNa 'sArakkhijjamANA saMrakSyamANAH pazupakSyAdyupadravataH ' saMgopyamAnAH saMgobijjamANA himavanadavAdibhyaH, 'saMrvADrijjamANA ya' saMvardhyamAnAzca = jalasekAdinA vRddhi prAptA santaH vanapaNDAH pUrNarUpeNa pariNatA jAtAH / kIdRzAste jAtAH ? ityAha -' kiNDA ' ityAdi ' kivhA ' kRSNAH - haritatvAtizayena kRSNavarNA 'jAva ' yAvat- 'nikurUMbabhUyA' mahAmeghanikurambabhUtAH sajalajaladharanikarasadRzAH patritAH puSpitAH ' jAva usobhemANA 2 ' yAvat zriyA - vanapaNDazriyA atIva upazobhamAnAH 2 tiSThanti / tataH khalu nandaH maNikAra zreSThI paurastye vanapaNDe ekAM mahatIM citrasabhAM kArayati / kIdRzAm ? ityAha- ' aNege ' tyAdi - ' aNegakhaMbha = " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naMdane (naMdIe pokharaNIe cauddisiM ) naMdA puSkariNI kI cAroM dizAoM meM (cattArivaNasaMDe rovAveha ) cAra vanaSaMDa Aropita karavAye ( eNaM te vaNasaMDA aNupucveNaM sArakkhijjamANA saMgovijamANA saMvaDijamANAya vaNasaMDA jAyA kiNhA jAva nikuraMbabhUyA pattiyA puSphiyA jAva usobhemANA 2 citi) Aropita kiye gaye ve cAroM vanaSaMDa kramazaH saMrakSita hote hue - pazu pakSI Adi ke upadrava se bacate hue evaM himavarSA - davAgni Adi se rahita hote hue khUba vRddhiMgata ho gye| ina meM cAroM ora hariyAlI 2 chA gaI isa se ye kAle kAle dikhalAI dene lage- aise mAlUma dete the mAnoM jala se bhare hue meghahoM / patra aura puSpoM se yukta hone ke kAraNa ina kI zobhA kucha nirAlI hI bana gaI thI / (taeNa NaMde maNiyAra seTThI puracchimille vaNasaMDe evaM mahaM citta For Private And Personal Use Only -1) ( viate dizazoite asfefe ) d'a yolkyl (919) Al que aug (aft vaNasa' De rovAvei ) yAra vanaSaDo zayAvaDAvyAM (taeNaM te vanamraDA aNupuvveNa sArakkhimANA sagovijjamANA vaDhijjamANAya vaNasaMDA jAyA kivhA jAva niba-bhUyA pattiyA puphiyA jAva uvasobhemANA 2 ciTThati ) pAyelA te cArecAra vanaDA anukrame saMrakSita thatA-pazupakSI vagerenA upadraveAdhI saMrakSA celA ane hima, vananeA agni ( dAvAnala) vagerethI sarakSita thaIne khUba ja vRddhi pAmyA. temAM ceAmera harIyALI prasarI gaI. tethI teo zyAma dekhAza lAgyA hatA jANe ke pANIthI bharelA megha hAya. pAMdaDAM ane puSpothI yukta hotrA mahA tethonI zolA meDama nirANI thaI gaI hatI. maNiyAra seTThIM puracchimille vaNasa De evaM madda cittasabha ( taerNa Na de karAvei, aNegakha bha Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI To0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam , , sayasaMniviTTaM ' anekastambhazatasaMniviSTAM=nAnAvidhamaNimANikyAdi nirmitastambhazatasaMnibaddhAM prAsAdIyAM darzanIyAm, abhirUNaM, pratirUpAm / tatra khalu citrasabhAyAM bahUni=bahuvidhAni kRSNAni ca ' jAva' yAvat nIlAni ca pItAni ca, raktAni ca, zukAni ca ' kaTukammANiya' kASTakarmANi ca kASThazilpAni 'potthakamANi pustakamabhisteSu tra tADapatrakargalAdiSu karmANi lekhana karmANi, citrakarmANibhilAdiSu citrarUpANi lepyakarmANi mRttikA seTikAdinAM ballyAdyAkAraracanAvizeSarUpANi 'gaMdhimaveDhimapUrimasaMghAimAI' granthima - veSTimapUrima- saMghAtimAni tatra granthimAni- kauzalAtizayena granthisamudAyaniSpAditAni veSTimAni=yAni latAdiveSTanato niSpAditAni tAni pUrimANi yAni chidrAdipUraNena niSpAdyante kanakAdi putalikAvat tAni saMghAtimAni=yAnisabha karAvei, aNegakhaMbhasayasannibiDa pAsAIyaM darisaNijjaM abhiruvaMpaDikhvaM tattha NaM bahaNi kiNhANi ya jAva sukilANi ya kaTTakasmANi ya potthakammANi cintakammANi leppakasmANi gaMdhimavedima pUrima saMghAimAI uvadaMsijjamANAI 2 citi) usa maNikAra zreSThI naMda ne pUrva dizA saMbandhI vanakhaMDa meM eka bar3I bhArI citrasabhA banavAI / yaha citrasabhA nAnA prakAra ke maNikyAdi nirmita hue saikar3oM staMbhoM se yukta thI / prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa evaM pratirUpa thI / usa citra sabhA meM usane anekavidha kRSNa, nIla, pIta, zveta aura lAla raMgoM se koSTha ke Upara zilpa kArya karavAye, pusta karma karavAye-vastra, toDa patra, kAgaja AdikoM meM lekha likhavAye, citra karma karavAye - bhiti AdikoM ke Upara nAnA prakAra ke citra aMkita karavAye, lepya karma karavAye - sayasa nitri pAsAiya' darisaNijjaM abhiruva paDirUva tatthaNa bahUNi kiNhANi jAva sukilANi ya kaTTa kammANiya pottha kammANi cittakammANi leppakammANi ga' thima - veDhima-pUrimasaMghAimAI ubada simjamANAi 2 ciTTha eti ) bhari zreSThiI nade te pUrva dizA taraphanA vanaDamAM eka bahu bhAre citrasabhA khanAvaDAvI. te citrasabhA ghaNI jAtanA maNie mANikA vagerethI banAvavAmAM AvelA evA sekA thAMbhalAovALI hatI. te prAsAdIya darzanIya. abhirUpa ane pratirUpa hatI. te citrasabhAmAM teNe ghaNI jAtanA kRSNa, nIla, pIta ( cIjA ), zveta ( sa ) anesAsa raMgothI 444 ( sAIDA ) nA upara ziya kAma karAvaDAvyAM, pustakama karAvaDAvyA, vastra, tADapatra, kAgaLa vagere upara lekhA lakhAvaDAvyA-citrA derAvAvyAM, bhIMtA vagere upara aneka jAtanA citra dorAvaDAvyA, lekhya karma karAvaDAvyA, mATI lAla mATI vaDe vallI vagerenI temAM 94 For Private And Personal Use Only Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA vastusamUhena niSpAdyante lohakASThAdibhIdathAdivat , tAni, etAni pazupakSyAdirUpANi ' uvadaMsijjamANAI 2' upadRzyamAnAni 2 lokairanyonyaM punaH punaruparyamAnAni tiSThanti-santi / tatra khalu bahUni 'AsaNANiya ' AsanAnivetrakASThAdinirmitAni catuSkoNAdirUpANi zayanAni zayanayogyAni sArddhatRtIyahastaparimitAni phalakAdIni, kIdRzAnItyAha-' atthuya ' ityAdi-' atthuyapa catthuyAI' AstRtapratyAstRtAni, AstRtAni mRdulavastrAdinA''cchAditAni, pra. syAstRtAni = tadupari punaHpunakUlAdinA''cchAditAni tiSThanti vartante / punazca-tatra khalu bahavo naTAca-gAnanRtyakartAraH ' NaTThA ya' nRttAH kevalamAvi kSepamAtreNa nartanazIlAzca yAvat 'dinabhaibhattaveyaNA' dattabhRtibhaktavetanAH-dattAH miTTI, khariyAmiTTI se ballI Adi kI usameM racanA karavAI / granthima, veSTima, pUrima, evaM saMdhAtima Adi aneka khela bhI usa meM dikhalAe (tasthaNaM yahUNi AsaNANi ya, sayaNANi ya, atthu ya paJcatthuyAI ciTThati tatthaNaM bahave NaDAya gaTTA ya, jAva dinnabhaibhattaveyaNA tAlAyakamma karemANA viharaMti) aneka Asana, zayana, jo AstRta pratyAstRta the ve bhI usameM rakhavAye, vetra athavo kASTha Adi se nirmita catuSkikAdi rUpa-kursI AdirUpa jo hote haiM ve osana haiM evaM sADhe tIna hAtha ke jo kASTha phalaka-nakhatA AdirUpa hote haiM ki jina para acchI taraha soyA jA sakatA hai ve zayana haiN| ina Asana zayanoM ke Upara mRdula cannAdi, vichA huA thA isaliye ye AstRta the, aura una mRdula vastrA dikoM ke Upara aura bhI dUsarA palaMga posa bichA huA thA isa liye ve pratyastRta the| naMda seTha ne usa citra sabhA meM naToM ko nattoM ko-nRtyracanA karAvaDAvI. prathama, veSTima, pUrima ane saMghAtima vagere ghaNI jAtanI 2bhata 5 temA rA1vI ( tatthaNa bahUNi AsaNANi ya, sayaNANi, ya, atthuya paJcatthuyAI citi, tathaNa bahave NaDAya NaTThA ya, jAva dinabhaibhattaveyaNA tAlAyakammaM karemANA viharati ) gha! yAsanI, ghazI pathArImA 2 sAstava prayAstuta hatA-paNa temAM mukAvaDAvI. vetra ke lAkaDA vagerethI banAvavAmAM AvelI catuSkikA vagere rUpa khurazI rUpa je hoya che te Asana che. ane sADA traNa hAthanA je lAkaDAnA takhatA vagere hoya che ke jenA upara sArI rIte sUI zakAya te zayana che. A Asane temaja zayanonI upara kamaLa vo vagere pAtharelAM hatAM. eTalA mATe ja teo AstRta hatA te komaLa vastro vagere upara eka bIjuM vastra pAthareluM hatuM eTalA mATe eo pratyAsvata hatA, naMda zeThe te citra sabhAmAM naTe, nuttanAcanArA mANase-ti, For Private And Personal Use Only Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradhAmRtayaSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam mRtiH dhAnyAdirUpaM pArizramikam , bhaktam odanAdirUpaM vetanarUpyakAdirUpa parizramikam , eteSAM dvandve bhRtibhaktavetanAni, dattAni bhRtimabhaktavetanAni yebhyaste tathoktA puruSAH ' tAlAyarakammaM ' tAlAcarakarma=naTAdi sambandhikaM gItavAdivAdikarma kurvANAH viharanti-tiSThanti sma / atha ca-rAjagRhavinirgataH vAyusevanArtha rAjagRhanagarAd bahinimmRtazca bahujano janasamudAyaH 'jastha ' yatra citrasabhAyAmAgatya teSu pUrvanyasteSu-pUrvasthApiteSu AsanazayaneSu kazcit ' saMnisamAya ' saMniSaNNaH upaviSTaH, kazcit -- saMtuyaTTo ya ' saMtvagRttazca zayitaH, kazcit kArakoM ko yAvat bhRti, bhakta evaM vetana dekara tAlacara karma karane pAloM ko bhI niyukta kara rakhA thaa| jo gAna nRtya karma karate haiM ve naTa hai| jo kevala aMga vikSepa mAtra se hI nRtya kriyA pradarzita karate haiM ve nRtta haiN| dhAnyAdi rUpa pArizramikakA nAma bhRti, odanAdirUpa pArizra. mika kA nAma bhakta evaM nagadI paisA rUppa Adi rUpa parizramika kA nAma vetana haiN| naTAdi sambandhI gItanRtya vAditra Adi karma ko jo karate haiM unakA nAma tAlacara hai| tabale Adi pajAne vAle vyakti tA. lAcaroM meM haiM / (rAyAgihaviNiggao ya jattha bahujaNo tesu punvannatthe su AsaNasayaNesu saMnisano ya satuyaho ya suNamANo ya pecchamANo ya sAhemANo ya suhaM suheNaM viharai) rAjagRha nagara se vAyu sevanaghUmane ke liye nikale hue aneka jana usa citra sabhA meM Ate unameM 'kitaneka jana vahAM pUrvanyasta una Asana zayanoM para baiTha jAte, aura kitaneka jana so jAte, kitaneka jana gItavAditroM ko sunate, kitaneka bhakta ane vetana (pagAra) ApIne temaja bIjA paNa tAlacara karma kara nArAonI nImaNuMka karI hatI. jeo gAna-nRtya karma kare che teo naTa che. jeo phakata aMga vikSepa mAtrathI ja nRtya kare che teo nRtta che. mahenatANunA rUpamAM dhAnya vagere Ape te bhUti, mahenatANAnA rUpamAM odana (rAMdhelA khA) vagere Ape. te bhakta ane rokaDA nANAM cAMdI vagerenA sikakA mahenatANuM badala Ape tene vetana kahe che. naTa vagerenI gIta, nRtya, vAtra vagere karma 42nArA 'tasayara' cha. tasA (2) paNe gaaunaa| bhaaraasty| che. (rAyagiha viNiggao ya jattha bahUjaNo tesu punnitthesu AsaNamayaNesu sanisanno ya satuyaTTo ya suNamANo ya pecchamANo ya sAhemANo ya saha suheNaM viharada ) nagaranA 23 // 32 // bhATe nA gharI bhAse citrasabhAmAM AvatA ane temAMthI keTalAka mANaso te pUrve mUkAvaDAvelA Asane zayane upara besI jatA ane keTalAka sUI jatA, keTalAka gIta, For Private And Personal Use Only Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 748 jJAtAdharmakathAGgasUtre 'suNamANo ya' zRNvaMtazca gItavAditrAdikaM karNavipayI kurvan kacit pecchapANo ya' prekSamANazca = nRtyAdikaM pazyan 'sAhemANo ya ' kathayaMtha = parasparaM kathAM kurvan'lAyana vA sukhasukhena sukhapUrvakaM sAnandaM viharati=krIDatisma // sU0 3 // mUlam - taraNaM NaMde dAhiNillevaNasaMDe evaM mahaM mahANasasAlaM karAve aNegakhaMbhasayasaMniviTTaM jAva paDirUvaM tattha NaM bahave purisA dinnabhaibhattaveyaNA vipulaM asaNaM4 uvakkhaDeMti bahUNaM samaNamAha atihi kivaNavaNImagANaM paribhAemANA parivesemANA viharaMti, taNaM NaMde maNiyAraseTThI paccatthimile vaNasaMDe egaM mahaM tegicchiyasAlaM karAvei, aNegakhaMbhasaya saMniviTTaM jAva paMDirUvaM, tatthaNaM bahave vejjA ya vejjaputtAya jANuyAya jANuyaputtA ya kusalAya kusalaputtA yadinnabhaibhattatreyaNA vahUNaM bAhiyANa ya gilANANa ya rogiyANa ya dubbalANa ya teicchaM karemANA 2 viharati, aNNe ya ettha bahave purisA dinnabhaibhattaveyaNA tesiM bahUNaM vAhiyANa ya rogiyANaya gilANANaya dubbalANaya osahabhe sajjabhattapANaNaM paDiyArakammaM karemANA2 viharaMti, taNaM NaMde uttarille vaNasaMDe evaM mahaM alaMkAriyasabhaM karAvei aNegakhaMbhasayasaMniviTTaM jAva paDirUvaM, tattha NaM bahave alaMkA- riyapurisA dinnabhaibhattaveyaNA bahUNaM samaNANa ya mAhaNANaya aNAhANa ya gilANANa ya rogiyANaya dubbalANaya alaMkArikammaM karemANAra viharati / taeNaM tIe naMdAe pokkhajana nRtyAdikoM ko dekhate aura kitaneka jana paraspara baiThakara bAtacIta karate hue bar3e AnaMda ke sAtha apanA samaya vyatIta kiyA karate || suu3|| vAjItrAne sAMbhaLatA, keTalAka nRtya vagere jotA ane keTalAka pAse pAse besIne gapasapa karatA sukhethI peAtAne vakhata pasAra karatA hatA. // sUtra 3 // For Private And Personal Use Only Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAmagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam riNIe bahave saNAhA ya aNAhA ya paMthiyA ya karoDiyA ya kappaDiyA ya taNahArA ya pattahArA ya kaTrahArAya appegaiyA pahAyati appegaiyA pANiyaM piyaMti, appegaiyA pANiyaM saMva. haMti appegaiyA visajjiyaseya jallamalaparislamanidakhuppivAsA suhaM suheNaM viharati / rAyagihaviNiggao vi jattha bahujaNo kiM te jalaramaNavivihamajaNakayalilayAgharayakusumasattharaya aNega sauNagaNasyaribhiyasaMkulesu suhaMsuheNaM abhiramamANo 2 viharai // sU0 4 // TIkA-'taeNaM NaMde' ityAdi / tataH khalu nandaH zreSThI dAkSiNAtye vanapaNDe ekAM mahatI mahAnasazAlAM-pAkazAlAM kArayati / kIdRzIm ? ityAha'aNega' ityAdi-anekastambhazatasaMniviSTAM yAvatpatirUpAm / tatra khalu vacaH puruSA dattabhRtibhaktavetanA: pArizramikadAnena niyuktAH pAkakarmakarAH vipulam 'taeNaM gaMde dAhiNille'-ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (NaMde) naMda zreSThI ne (dAhiNille) dakSi. gadizA saMbandhI (vaNasaMDe ) vanaSaMDa meM (egaM mahaM) eka bar3A bhorI (mahANasasAlaM) rasoighara-bhojana zAlA (karAvei ) bnvaayaa| (aNega khabhasayasaMniviThaM jAva paDirUvaM,tatthaNaM bahave purisA dinnabhaibhatta veyaNA vipulaM asaNaM4 uvakkhaDeMti bahUNaM samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNavaNIpagANaM paribhAemANA parivesemAgAviharaMti) yaha rasoighara saikar3oM khaMbho ke Upara khar3A kiyA gayA thaa| bar3A hI ramaNIya thA / isa meM aneka puruSa rasoI banAne kA kAma karane ke liye niyukta kiye gaye the| unheM 'taeNaM gaMde dAhiNille' ityAdi A14-(taeNaM) tyA2 57ii (zaMde) na zeThe (dAhiNille) kSiA zAna ( vaNasaMDe ) vana ubhA ( ega maha) se gahu viza ( mahANasasAla) rsaa| '52- nA -( karAvei) manApAvI. ( aNegakhabhasayasaMniviDhe jAva paDi. rUvaM tatthaNaM bahave purisA dinabhaibhattaveyaNA vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDeti cahUNaM mamaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa vaNipagANaM paribhAemANA parivesemANA viharati) A bhojanazALA seMkaDe thAMbhalAonI hatI. te khUba ja ramaNIya hatI. temAM raI taiyAra karavA mATe ghaNuM mANase niyukta karavAmAM AvyA hatA. teone For Private And Personal Use Only Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 750 jJAtAdharmakathAsUtra azanam 4 caturvidhamAhAram upaskurvanti / bahUnAM zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavanIpakAnAM-paribhAjayantaH 2=vibhAgaM kurvantaH, pariveSayantazca viharanti / tataH khalu nando maNikArazreSThI paccathimille' pAzcAtye pazcimadigbhAgasthe, vanapaNDe ekA mahatIM 'tegicchi yasAlaM' cikitsAzAlAM=rogApanayanazAlA ' karAvei ' kArayati, kiMbhUtAm-anekastambhazatasaMniviSTAM yAvat-pratirUpAM, tatra-tasyAM pArizramika rUpa meM bhRti, bhakta aura vetana diyA jAtA thaa| ye 4 cAroM prakAra kA AzanAdi rUpa AhAra usameM banAyA karate the| aneka zramaNa brAhmaNa, atithi evaM vanIpakoMko-yAcakoMko yahAMse bhojana diyA jAtA thaa| koI 2 vahI khAte the aura koI koI apane vibhAga ko le jAte the| (taeNaM gaMde maNiyAraseTThI paccadhimille vAsaMDe egaM maha teNicchiyasAlaM karAvei, aNegakhaMbhasayasaMniviDhe jAva paDirUvaM, tattha Na yahave vejA ya vejjaputto ya jANuyA ya jANu ya puttA ya kumalA ya kusala puttA ya dinabhaimattaveyaNA bahaga hiyAyANa ya gilAgANa ya rogiyANa ya dubalANa ya teicchaM karemAgA 2 viharaMti, aNNe ya ettha bahave purisA dinabhaibhattaveyaNA tesi yahaga cAhiyoNa ya rogiyANa ya gilA NoNa ya dubbalANa ya osahabhesajjabhattagaNa paDiyArakammaM karemANA 2 viharaMti ) isa ke bAda usa naMda mANikAra zreSThI ne pazcima dizA sambandhI vanaSaMDa meM eka bar3I bhArI cikitsAzAlA-auSadhAlaya-bana. vAI / yaha bhI seMkar3oM khabhoM ke Upara khar3I kI gaI thii| bahuta hI su. pitAnA mahenatANA badala bhUti, bhakta ane vetana (pagAra) ApavAmAM AvatuM hatuM. cAre jAtanA azana vagere AhAro temAM banAvatAM hatA. ghaNA zramANe brAhmaNa, atithie ane vanapake-vAcanArAone tyAMthI bhejana ApavAmAM AvatuM hatuM. temAMthI keTalAka te tyAM ja jamI letA hatA ane keTalAka potArnu mAral al. (tANaM gaMde maNiyAra seTThI paJcayimille vaNasa De ega maha teNicchiyasAla karAveha, aNegakhaMbhasayasa nivi jAva pahirUvaM, tatthaNaM bahave vejjA ya vejja puttAya jANuyAya jANuya puttAya kusulAya kusalaputtAya dinna bhai. bhattaveyaNA bahUNa bAhiyANa ya gilANANa ya rogiyANa ya dubalANa ya teicchaM karemANA 2 vihara ti; aNNe ya ettha bahave purisA dinna bhaibhatta3yaNA tesi bahUNaM vAhiyANa yarogiyANa ya gilaNANA ya dulaNa ya omahamesajjabhattapANeNaM paDiyAra kammaM karemANA2 viharati) tyA2mA te maNi2 zeThe pazcima dizAnA banamA eka baha vizALa pAyA upara cikitsA zALA ( davAkhAnuM) banAvaDAvI. e paNa seMkaDe thAMbhalAothI UbhI karavAmAM AvI hatI temaja khUba ja ramaNIya For Private And Personal Use Only Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAgAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam cikitsAzAlAyAM, khalu bahavo cikitsakAzca vaidyAH vaidyaputrAzca, 'jANuyA ya' mAyakAH cikitsAzAstramanadhItyApi vaidyaprattidarzanena cyAdhidhAraNavidhijJAzca, zAyakaputrAzva- cikitsAvedinAM sutAzca, tathAkuzala:-svakIyatarkatazcikitsAdau pravINAzca, kuzalaputrAH teSAM putrAzca dattabhRtibhaktavetanAH bahUnAM ' vAhiyANaM' vyAdhitAnAM viziSTaduHkha janakakuSThAdirogavatAM. 'gilANAga ya ' glAnAnAM 'rogiyANaM ya ' rogikANAM durbalAnAM zaktihInAnAM ca ' teicchaMkaremANA' cikitsAMka vyAdhipatIkAraM, kurvantaH, viharanti / tasyAM zAlAyAM anye cAtra bahavaH puruSAH dattabhRtibhaktavetanAsteSAM bahUnAM vyAdhitAnAM ca glAnAnAM ca rogikAnAM ca duIndara thii| isa meM aneka vaidya, vaidyaputra jJAyaka jJAyakaputra, kuzala, kuzala putra, bhRti, bhakta aura vetana dekara niyukta kiye hue the| ye vahAM aneka nyadhiyukta manuSyoM kI glAna manuSyoM kI, rogI manuSyoM kI, duryala manuH vyoM kI, cikitsA karate the| vahAM aura bhI paricAraka manuSya bhRti bhakta aura vetana dekara niyukta kiye hue the-jo ina vyAdhita glAna, rogI aura duryala manuSyoM kI auSadha, bhaiSajya, bhakta aura pAna se sevA kiyA karate the| cikitsA zAstra kA adhyayana kiye vinA hI jo vaicoM kI pravRtti dekha 2 kara vyAdhi ko dUra karane kA anubhava prApta kara lete haiM aise vyakti yahAM "jJAyaka" zabda se gRhIta hue haiN| jo apanI tarkaNA ke balapara cikitsA Adi meM nipuNa hote haiM ve yahA~ "kuzala" zabda se gRhIta hue haiN| viziSTa duHkhotpAdaka kuSThAdiroga se jo pIDita ho rahehaiM aise manuSya yahAM vyAdhita zabda ke vAcya hue hai / eka tA. temA yA dho, vaidha putrI, zAya4, jJAyaputrI, zata, suzasa putrI, bhati, bhakta ane vetana ApIne niyukta karavAmAM AvyA hatA. te badhA tyAM ghaNA mAMdA mANasonI, galAna mANasonI, regIonI, kamajora mANasanI cikitsA (IlAja) karatA hatA tyAM bIjA paNa ghaNAM paricArakajane bhUti, bhakta ane vetana (pagAra) ApIne niyukta karavAmAM AvyA hatA. teo mAMdA, glAna, rogI ane kamara mANasanI auSadha, bhaiSajya, bhakta ane. pAnathI sevA karatA hatA. cikitsAzAstranA abhyAsa karyA vagara ja je vaidyonI pravRtti-vaidya kevI rIte bImAranI cikitsA kare che?--A badhuM joIne bImArene maTADavAne anubhava meLave che te mANasa ahIM "jJAyaka' nA rUpamAM prayukta thayo che. je pitAnI tarkaNazaktinA AdhAre IlAja vageremAM nipuNa hoya che teo ahIM kuzaLa' zabdanA rUpamAM gRhIta thayA che. viziSTa chetpAdaka kuSa vagere rogathI je pIDAtA rahe che evA mANase ahIM vyAdhita For Private And Personal Use Only Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . lAtAca 'osahabhesarajamanapAyoga' auSadha bhaiSajyabhaktapAnena auSadhamekamAyA sAdhyaM, bheSaja-anekadrvyasaMyoganiSpanna bhaktapAnam-AhAraH, pAnam=pAnI tenA, par3iyArakamma ' praticArakarma-sevArUpa karma kurvanto viharanti / ___ satastadanantara khalu bandaH nandanAmAmaNikArazreSThI, ' ucarille ' usase basaNDe ekAM mahatIM ' alaMkAriyasabhaM ' alaMkArikasabhA-nApitakarmazAlA kAra bhati, kIzIm ? amekastambhazatasaMniviSTAM yAvat-matirUpAm , tatra tasyA nApitakarmazAlAyAM vahavo'laGkArika puruSA:-nApitAH, dattabhRtibhaktavetamAH bahUnAM draSya sAdhya davAkA mAma auSadha hai aura jo aneka davAoM ke saMyogase dadhAI taiyAra kI jAtI hai vaha bhaiSajya hai (taraNa gade uttarille vaNasaM ega maha alaMkAriyasabhaM karAveha aNegakhaMbhalayasanicir3ha jAva paDirUpa, tasya vaha alaMkAriyapurimA dinabhaibhattaveyaNA paTTaNaM samaNANa 5 mAhaNAga ya aNAhANa ya gilANANa ya rogiyANa ya kuklANa va alaMkAriga kammaM karemANAra viharaMti saeNaM tIe naMdAe pokhakiNIe bahave saNAhA ye aNAhA ya paMthiyA ca pahiyAya karoDiyA va kApaDiyAya taNahArA pasahArA ya kahArAya appegaiyA hAyati, appegaiyA pANiyaM piyeti, apagaDyA pANiye saMvahaMti, appegaiyA visajjiya se ya jallamAsa parisamaniI khuppivAsA suhaM suheNaM viharaMti ) isa ke bAda usa maNikAra zreSTrI naMda ne uttara dizA saMbandhI dhanaSaMDa meM eka bar3I sahI nApita karma zAlA panavAI / yaha bhI saikar3oM khaMbhoM se nirmita kI gaI zabdathI gRhIta thayelA che. eka dravya-sAdhya davAnuM nAma auSadha " che ane je aneka (ghaNI) davAonA mizraNathI taiyAra karavAmAM Ave che te zreSaya che. (tapaNe de utsarille vaNasaMDe ega' maha alakAriyasabha karAvei aNegakhaMbhasayaH samibiTuM jAva paDirUSa', tatthaNaM bahave alaMkAriyapurisA dinnabhaibhasaveyaNA vahUNa samaNANa ya, mAhaNANa ya, aNAhANa ya, gilANANa ya, romiyANa ya, ducchalANa tha, alaMkAriyakamma karemANA 2 viharati taeNaM tIe nadAe pokkhariNIe baha saNAhA ya aNAhA ya pa'thiyA ya, pahiyA ya karoDIyA ca kappaDiyA ya taNahArA ya, pattahArA ya kaTuhArA ya apegaiyA vhAyati, appegaiyA pANiya piyaMti appegiy| pANiya saMvahati, appegaiyA visajjiya se ya jallamalaparisamani khuppivAsA suha suheNa viharati ) tyA2pachI te maNi2 zreThI uttara hizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa nApita kamazALA ( hajAma zALA ) banAvaDAvI. te paNa seMkaDe thAMbhalAo upara bAMdhavAmAM AvI hatI. jovAmAM te khUba ja For Private And Personal Use Only Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNana zramaNAnAM ca brAhmaNAnAM ca sanAthAnAM ca glAnAnAM ca rogikANAM ca durbalAnAM cAlaGgArikakarma kurvantaH 2 viharanti / . tatastadanantaraM khalu tasyAM nandAyAM puSkariNyAM bahavaH sanAthAzca anAthAzca pAnthikAzca pathikAzca karoTikAzca kArpaTikAzca tRNahArakAzca patrahArAzca kASThahArakAca 'appegaiyA' appekakAH=3.pye ke-kecana, 'vhAyaMti ' snAnti snAnaM kurvanti, apyekakAH-pAnIyaM pibanti, apyekakAH-pAnIyaM saMvahanti, bharanti, apyekakA kecana 'visajjiyaseyajallamalayarissamaniddakhuppivAsA' virjitasvedanallamallaparizramanidrAkSutpipAsAH visarjitA apanItA dUrIkRtAH svedajallamalarUpAH zarIramalAstathAparizramanidrAbubhukSApipAsAzca yaiste tathAvidhA manuSyAH ' muhaM suheNaM' sukhaM sukhena atisukhena viharanti / ' kiMte ' kimadhikaM tavarNya te-raajgRhvinithii| dekhane meM bar3I suhAvanI thii| isa meM aneka nApita (nAI ) bhRti bhakta evaM vetana dekara niyukta kiye gaye the| ye vahAM aneka zramaNoM ke brAhmaNoM ke, sanAtha anAtha janoM ke, glAnoM ke, rogiyoM ke evaM duSaloM ke bAla banAyA karate the| usa naMdA puSkariNI meM kitaneka sanAtha kitaneka pAnthika, kitaneka pathika, kitaneka karoTika, kitaneka kAryaTika, kitaneka tRNa hAraka-ghAsa Dhone vAle kitaneka patra hAraka kitaneka kaSTha hAraka-lakar3ahAre-snAna karate pAnI piyA karate aura kitaneka usa meM se pAnI bharA krte| kitaneka sveda, jala mala rUpa zarIra ke maila ko usa ke jala se dUra karate aura kitaneka parizrama, nidrA bubhukSA evaM pipAsA ko usa vApikA ke sahAre se zAMta kiyA karate / isa taraha aneka jana usa puSkariNI se bahuta AnaMdita rahate / (rAyagiha viNi mane rama lAgatI hatI. temAM ghaNu nApita (hajAma) bhUti, bhakta ane vetana (pagAra) ApIne niyukta karavAmAM AvyA hatA. teo tyAM ghaNA zramanA, brAhmaNanA, sanAtha temaja anAthajanA, lAnA, rogIonA ane durbaLa mANasenA vALa kApatA hatA. te naMdA puSkiriNI (vAva) mAM keTalAka sanAtha, keTalAka pathika, keTalAka pathika, keTalAka kareTika, keTalAka kArpeTika, keTalAka tRNahAraka (cAranA bhArAo ucakanArA) keTalAka patrahAraka, keTalAka kAchahAraka, (lAkaDAM vagere vecavAne baMdha karanArA) snAna karatA hatA, pANI pItA hatA. ane keTalAka te temAMthI pANI bharatA rahetA hatA. keTalAka mANase te sveda, jaLamAM upara tarI Avata zarIranA mela ne pANI mAMthI bahAra kADhatA hatA. ane bIjA keTalAka mANase parizrama, nidrA, bhUkha ane tarasa te pANI pIne maTADatA hatA. A rIte ghaNA mANase te puSkariNamAM AnaMda For Private And Personal Use Only Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- - - -- - - - - zAtAdharmakathA gato'pi yatra bahujanaH ' jalaramaNavivihamajjaNakalilayAgharayakusumasattharayaNaga sauNagaNaruyaribhitasaMkulesu' jalaramaNavividhamajjana kadalIlatAgRhakakusumazastarano'nekazakunagaNarutaribhitasaMkuleSu-tatra jalaramaNaiH- jalakrIDAdibhiH, vividhama janaiH-bahuvidhaiH snAnaiH, kadalInAM latAnAM ca gRhakaiH kusumazastarajobhiH kusumAMnA puSpANAM, zastaiH sugandhayuktaiH, rajobhiH parAgaizca, anekazakunagaNarutaiHbahuvidhapakSigaNAnAM rutaiH-zabdaizca, staiH kIdRzairityAha-ribhitai svarayuktaiH-madhurairityarthaH, saMkuleSu-yuktaSu vanapaNDeSu, sukhaM sukhenAbhiramamANaH 2 viharati / suu04|| ... mUlam-taeNaM NaMdAe pokkhariNIe bahujaNo NhAyamANo ye piyamANo ya pANiyaM ca saMvahamANo ya annamannaM evaM kyAsI-dhaNNe NaM devANuppiyA ! gaMde maNiyAraseTTI kayatthe jAvaM jammajIviyaphale jassaNaM imeyArUvA gaMdA pokkharaNI cAukoNA jAva paDirUvA, jissA NaM purathimille taM ceva savvaM causu ki vaNasaMDesu jAva rAyagihe viNiggao jattha bahujaNo AsaNesu gao vi jattha bahujago kiM te jalaramaNa vivihamajaNakalilayA gharaya kusuma sattharaya aNegaabhiramamANo 2 viharai ) aura adhika kyA kaheM-rAjagRha nagara se bAhira nikale hue prAyaH sabhI jana vividha prakAra kI jala krIDAoM se nAnA prakAra ke majano se, kadalI aura latAoM ke gharoM se, puSpo kI sugaMdhita raja se, aura aneka vidhapakSI gaNoM ke madhura zabdoM se yukta ina vanapaMDoM meM AnaMda se iThalAte hue vicaraNa kiyA karate the| sUtra // 4 // pUrNaH pAtAnA 1wd tndl tA. ( rAyagihaviNiggao vi jattha bahujaNo ki hai jelaramaNavivihamajjaNakayalilayA gharaya kusuma satyarayaaNegasauNagaNahayaribhiya saMkulesu suha suheNaM abhiramamANo2 viharai) bhane mAtA dhAre hI. rAjagRha nagaranI bahAra AvanArA ghaNA mANase ghaNI jAtanI jaLa-krIDAe ane ghaNI jAtanA majajane ( snAna) karIne temaja kadalI ane latAgRhAthI, punI sugaMdhita rajathI ane ghaNA pakSIonA madhura kalaravathI yukta A varSamAM AnaMdathI masta thaIne lahera karatA hatA-vicaraNa karatA hatA. sU. "ja" - - - For Private And Personal Use Only Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a013 nandamaNikArabhavanirUpaNam basayaNesu ya sannisanno ya saMtuyaho ya pecchamANo ya sAhe. mANo ya suhaMsuheNaM viharai, taM dhanne kayatthe kayapunne kayANade loe| suladdhe mANussae jamma-jIviyaphale naMdassa maNiyArassa, taeNaM rAyagihe siMghADaga jAva vahujaNo annamannassa eva. mAikkhai 4 dhanne NaM devANuppiyA ! gaMde maNiyAre so ceva gamao jAva suhaMsuheNaM viharai / taeNaM se gaMde maNiyAre bahujaNassa aMtie eyama soccA Nisamma haTThatuDhe dhArAhaya kalaMbagaMpiba samUsiyaromakUve paraM sAyAsokkhamaNubhavamANe viharai // suu05|| TIkA-'taeNaM NaMdAe' ityAdi / tatastadanantaraM khalu nandAyAM puSkariNyAM bahujanaH 'hAyamANo ya' snAnaM kurvan 'pIyamANoya ' pican pAnIyaM ca saMvA taeNaM NadAe pokkhariNIe' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (gaMdAe pokkhariNIe vhAyamANA ya piyamANo ya pANiyaMca saMvahamANo ya bahujaNo aNNamaNNaM evaM kyAsIdhaNe NaM devaannuppiyaa| gaMde maNiyAraseTThI kayatthe jAva jammajIviyapha assaNaM imeyA rUvA gaMdA pokkharaNI cAukoNA jAva paDi ruvA, ji. ssANaM purathimille taM ceva savvaM causu vi vaNasaMDesu jAva rAyagiha ciNiggao jattha bahu jaNo AsaNepnu ya sayaNetu ya sannisanno ya saMtuyaho ya pecchamANI ya sohemANo ya suhaM suheNaM viharai ) usa naMdA puSkariNI meM snAna karane vAlA pAnI pInevAlA aura usa meM se pAnI / 'taeNaM gaMdAe pokhariNIe' ityAdi sAtha-(taeNa) tyaa25|| (NaMdAe pokkhariNIe vhAyamANo ya, piyamANo ya pANiyaM ca savahamANo ya bahujaNo aNNamaNNa evaM vayAsI dhaNNe NaM devAnupiyA! gare maNiyArasedrI kayatthaM jAva jammajIviyaphache jassaNaM imeyArUvaM gaMdA pokha. raNI cAukoNA jAva paDirUvA, jissANaM purasthamille ta ceva savvaM causu vi vaNa. maMDesu jAva rAyagihaviNiggao jattha bahujaNo AsaNesu ya sayaNesu ya sannisano ya saMtuyaTTo ya pecchamANo ya sohemANo ya suha suheNa viharaha) tena rizI (1) mA snAna 42nAra, pANI pInAra, ane temAMthI pANI saranA2, 1 reka mANasa paraspara A pramANe vAta karavA lAgyA ke he bhAI! maNiyAra For Private And Personal Use Only Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA mAnaH ghaTAdibhinayan cAnyonyamevamavAdIt-dhanyaH khalu he devAnupriyAH nando. maNikArazreSThI kRtArthoM yAvat-sulabdhajanmajIvitaphalaM, yasya khalu iyametadrUpA nandA-nandAnAmnI; puSkariNI catuSkoNA yAvat pratirUpA parvate 'jissANaM' yasyAM khalu puSkariNyAH paurastye tadeva sarvaM caturvapi vanaSaNDeSu yAvat-rAjagRhavinirgato yatra bahujana AsaneSu ca zayaneSu ca saMniSaNyaH samyakramakAreNopaviSTazca 'saMtuyaTTo' saMtvagvRttA-zayitaH kRtapArthaparivartanazca, ' pecchamANaH ' prekSamANaH vanaSaNDazriyaM pazyan 'sAhemANo' kathayan-tadviSayakakathAM kurvan zlAghayan vA sukhamukhena-atisukhena viharati / tat-tasmAd dhanyaH kRtArthaH kRtapuNyaH kRtAnando nandamaNikArazreSThIloke sulabdha mAnuSyakajanmajIvitaphalaM yasya nandasya maNikAbharane vAlA pratyeka jana Apasa meM isa prakAra se bAta cIta kiyA karatA ki he bhAI ! maNikAra zreSThI naMda ko dhanyavAda hai / vaha kRtArtha ho gyaa| usane apane janma aura jIvanakA phala acchI tahara se pA liyA ki jisameM yaha cArakonoM vAlI yAvat pratirUpa naMdA nAma kI sundara vApikA banavAI hai / aura usake cAroM ora cAra vanakhaMDa banavAye haiN| pUrva dizo saMbandhI vanaSaMDa meM eka vizAla citrasabhA banavAI hai ityAdi rUpa se pahile kA kahA gayA saba saMbandha yahAM samajha lenA cAhiye / ina cAra vanaSaMDoMmeM yAvat rAjagRha nagarase nirgata pratyeka jana piche hue AsanoM para zayanoM para baiTha kara, leTa kara, vanaSaMDa kI zobhA kA nirIkSaNa karatA huA, tadviSayaka kathA-vArtA-karatA huA bar3e AnaMda ke sAtha vicaraNa karatA hai / (taM dhanne kayatthekayapunne kayAde loe ! suladdhe mANussae jammajIviyaphale naMdassa maNiyArassa taeNaM zreNI naMdane dhanyavAda che. te kRtArtha thaI gayuM che. teNe pitAnA janma jIvananuM phaLa sArI rIte meLavI lIdhuM che. kemake teNe A cAra khUNAovALI pratirUpa vagere guNothI yukata evI naMdA nAme ramya vAva banAvaDAvI che. ane vAvane cAre bAjue cAra vanaNaMDe banAvaDAvyA che. pUrva dizA taraphanA vanapaMDamAM eka vizALa citrasabhA banAvaDAvI che, vagere pahelAnI jemaja ahIM samajI levuM joIe. e cAre vanakhaMDemAM rAjagRha nagarathI AvIne mANase Asane temaja zayane upara besIne, sUIne ane vanakhaMDanI zobhAne jotAM, tadaviSayaka kathA-vArtA-(vanakhaMDa saMbaMdhI vakhANe) eTale ke carcAo karatAM sathI viya25 42tA 2 che. (ta dhanne kayatthe kayapunne kayANaMde loe / suladdhe mANussae jammajIviyaphale naMdassa maNiyArasa taeNaM rAyagihe sipAraMga jAva bahujaNo annamannassa evamAikkhadda 4 dhanneNaM devANuppiyA! gaMde For Private And Personal Use Only Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradhAmRtaSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam 757 rasya zreSThinaH, atra sambandhasAmAnye sssstthii| evaM rAjagRhavinirgatobahujanastatrasthito vadatItyarthaH / tatastadanantaraM khalu rAjagRhe nagare 'siMghADaga jAva bahujaNo' zRGgATakAdiyAvanmahApathapatheSu bahujanaH, anyonyasya parasparaM, evamAkhyAti, bhASate, prajJApayati, prarUpayati / kimAkhyAtItyAha-he devAnupriya ! dhanyaH khalu nando. maNikAraH 'so ceva gamao' sa eva gamakaH atra pUrvokta eva pATho vAcyaH, kRtArthaH kRtapuNyaH, yAvat-sulabdha janmajIvitaphalaM, yasya khalu iyametadrUpA nandA puSkariNI catuSkoNA yAvat pratirUpA vartate, yAvat-bahujanaH-sukhasukhena viharati / tataH rAyagihe siMghADaga jAva bahujaNo annamannassa evamAikkhai 4 dhanne NaM devANuppiyA ! gaMde maNiyAre so ceva gamao jAva suhaM suheNaM viharai, taeNa se gaMde maNiyAre bahujaNassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma hAta dhArAhayakalaMbagaM piSa samUsiya romakUve paraM sAyA sokkha maNubhabamANe viharaha) isa liye naMda maNikAra zreSThI vizeSa rUpa se dhanya vAdAha hai / viziSTa puNyazAlI hai / aura viziSTa AnaMda kA bhoktA hai| isa loka meM manuSya janma aura jIvana kA phala isa ne prApta kara liyA hai| isI taraha kI rAjagRha nagara ke zRMgATaka Adi mahA mAMgoM para khar3e hokara aneka jana paraspara meM bAta cIta kiyA karate, paraspara meM saMbhASaNa karate, prajJApanA karate aura prarUpaNA karate rahate-ve kahate-he bhAI! naMda maNikAra zreSThI ko dhanyavAda haiM, vaha kRtArtha hai, kRta puNya hai| usI ne apane manuSya bhava saMbaMdhI janma aura jIvana ko pA liyA hai-jisa ne yaha itanI sundara cAra kona vAlI naMdA puSkariNI banavAI hai| jahAM aneka jana sukha pUrvaka vicaraNa karatA hai / ityAdi pahile kA maNiyAre soceva gamao jAva suhaM suheNaM viharaha, taeNaM se gaMde maNiyAre bahujaNassa aMtie eyamahU~ socA Nisamma hadvatuThe dhArAhayakalaMbagaM piva samUsiya romakUve para sAyA sokkhamaNubhavamANe. viharai ) methI na maNiyAra kharekhara savizeSa dhanyavAdane egya che. te viziSTa puNyazALI che ane viziSTa AnaMdane upabhega karanAra che. A lekamAM manuSya janma ane jIvananuM phaLa teNe saMpUrNapaNe meLavI lIdhuM che. A rIte ja rAjagRha nagaranA zaMgATaka vagere rAjamArgo upara UbhA rahIne ghaNuM mANasa paraspara vAta karatA hatA. saMbhASaNa karatA hatA, prajJApanA karatA hatA ane prarUpaNa karyA karatA hatA. teo kahetA ke he bhAI ! naMda maNikAra zeThane dhanya che, te kharekhara kRtArtha manuSyabhava saMbaMdhI janma ane jIvanane saphaLa banAvyAM che. teNe keTalI sarasa nA nAme cAra khUNAvALI vAva baMdhAvI che. tyAM ghaNA mANase sukhethI For Private And Personal Use Only Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1 www. kobatirth.org frq zrotAdharma kathA khalu sa nando maNikArazreSThI bahujanasyAntike etamazrutvA hRSTatuSTaH 'dhArAharUkalaMbagaMpitra ' dhArAhata kadambaka mitra = meghadhArAbhirAhataM yatkadambakusumaM tatsamUsiyaroga kUve ' samucchritaromakUpaH samullasita romarandhraH saMjAtaromAJca ityarthaH, parama utkRSTaM sAyAsokkhamaNubhavamANe ' zAta saukhyamanubhavan bahujanakRtasvAtmaprazaMsA zravaNajanita zAtagauravodayenAmandamAnAnandollasita cicaH san vivarati Astesma / / sU0 5 // mUlam - taeNaM tassa naMdassa maNiyAraseTThissa annayAkayAI sarIragaMsi solasa rogAyaMkA pAunbhUyA taM jahA - " sAse 1, kAse 2, jare3, dAhe4, kucchisUle5, bhagaMdare 6 / arisA 7, ajIraeTa, diTTimuddhasUle' 9-10 aroae 11" // 1 // acchiveyaNA 12, kannaveyaNA 13, kaMDU 14, daudare15, koDhe ? 16 / taraNaM se gaMde maNiyAraseTTI solasahiM rogAyaMkehiM abhibhUe samAbe koDuMbiya purise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI - gacchaha NaM tumbhe devANupiyA ! rAyagihe siMghADaga jAba pahesu mahayAra sadeNaM uggho se mANA evaM vadaha evaM khalu devANuppiyA ! naMdassa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saba vaktavya yahAM lagA lenA cAhiye / maNikAra zreSThI naMda aneka jaboM ke mukha se isa apanI prazaMsA rUpa artha ko sunatA to suna kara bahuta adhika AnaMdita evaM saMtuSTa bana jAtA / meva kI dhArA se Ahata kadaMba puSpa ke samAna usa ke zarIra bhara meM romAMca ho aate| isa taraha aneka jana kRta apanI prazaMsA ke zravaNa se janita zAtagauravodaya se ananda AnaMda ullasita banA rahatA | sUtra // 5 // vicaraNa kare che-vagere ahIM paNa pUrvavat varNana samajI levuM joi e. maNikAra zreSThi naMda ghaNA mANasAnA meAMthI peAtAnA vakhANa sAMbhaLatA tyAre bahu ja nahita ane saMtuSTa thaI jatA hatA. meghanI dhArAethI Ahata kaba puSyanI jema tenuM zarIra AmAMcita thai jatuM hatuM. A rIte ghaNuA mANasAnA mukhethI potAnAM vakhANa sAMbhaLIne te zata gauravAdayathI khUba ja AnaMdamAM masta to hato. // sUtra "" // For Private And Personal Use Only Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TokA a0 13 mandamaNikArabhavanirUpaNam 759 maNiyArasehissa sarIragaMsi solasarogAyaMkA pAubbhUyA taM jahAM'sAse jAva koDhe' taM jo NaM icchai devANuppiyA ! vejjo vAvejaputto vA jANao vA2 kusalo vA2 naMdassa maNiyArassa tersi paNaM solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyaMkaM utsAbhettae tassa ka devANuppiyA ! maNiyAre viulaM asthasaMpayaMNaM dalayai ttikaTu doJcapi taccapi ghosaNaM gholeha ghosittA eyamANattiyaM paJcappiNaha, tehiM taheva paJcappiNaMti, taeNaM rAyagihe imeyArUvaM ghosaNaM socA Nisamma bahave vejjA ya vejjaputtA ya jAva kusalaputtA ya sasthakosahasthagayA ya kosagapAyahatthagayA ya siliyAhatthagayA ya guliyAhatthagayA ya osahabhesajjahatthagayA ya saehi 2 gihastio nikkhamaMti nikkhamittA rAyagihaM nayaraM majjhaM majjheNaM jeNeva gaMdassa maNiyAraseTissa gihe teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA NaMdassa sarIraM pAsaMti, tesi rogAyaMkANaM NiyANaM pucchaMti NaMdassa maNiyAraseTissa bahUhi uvvalaNehi ya upaTTaNehi ya siNehapANehi yavamaNehiya vireyaNehi ya seyaNehiya avadahaNehi ya avaNhANehi ya aNuvAsaNehi ya vatthikammahi yanirUhehi ya sirAvehehi ya tacchaNAhi ya pacchaNAhi ya sirAveDhehi ya tappaNAhi ya puDapAgehi ya challIhi ya vallIhi ya mUlehi ya kaMdehi ya pattehi ya pupphehi ya phalehi ya bIehi ya siliyAhi ya guliyAhi ya osahehi ya bhesajjehi ya icchati tasi solasaNhaM rogAyaMkANaMegamavi rogAyaMkaM uvasAmittae, nocevaNaM saMcAeMti uvamAmettae, taeNaM te bahabe vejjA ya 6 jAhe no saMcAeMti tesi solasaNhaM rogAyaMkANaM evamavi rogAyaka uka. For Private And Personal Use Only Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 760 mAtAdharmakathA sAmittae tAhe saMtA taMtA jAva pddigyaa| taeNaM naMde tehiM solasehiM rogAyaMkehiM abhibhUe samANe gaMdA pokkharaNIe mucchIe giddhe gaDhie ajjovavaNNe tirikkhajoNiehiM nibadvAue baddhapaesie aTTaduhaTTavasaTTe kAlamAsekAlaM kiccA naMdAe pokkhariNIe dadarIe kucchisi dadarattAe uvavanne |suu06|| TIkA-'taeNaM tassa' ityAdi / tatastadanantaraM khalu nandasya maNikArazreSThinaH, anyadA kadAcit-prabalatarazAtagauravanitakarmodayena zarIre SoDaza rogAtAGkAH tatra rogAH svalpakAlasthAyino jvarAdayaH, AtaGkAH cirasthAyinaH kuSTAdayaH, prAdurbhUtAH, tad yathA sAse 1 kAse 2 jare 3 dAhe 4 kucchimUle 5 bhagaMdare 6 / assiA 7 ajIrae 8 didvimuddha 9-10 mule aroae 11 / / 1 / acchiveyaNA 12 kanaveyaNA 13 kaMDU 14 daudare 15 koDhe 16 // (1) zvAsaH UrvazvAsaH, (2 kAsaH= leSmavikAraH, (3) jvarastApaH, (4) 'taeNaM tassa naMdassa' ityaadi| TIkArtha-(taeNa) isake bAda (tassa naMdassa maNiyArasehissa annayA kayAI sarIragaMsi solasogAyaMkA pAunbhUyA taMjahA- usa maNikAra zreSThI ke zarIra meM kisI eka samaya ye prapalatara zAta gaurava janita karma ke udaya se 16 roga aura AtaGka prakaTa hue-svalpa kAlataka jo bimArI zarIra meM rahatI hai-jaise jvara Adi-ve roga, aura jo bImArI zarIra meM cirasthAyI hokara rahatI hai jaise kuSTAdi-ve AtaMka kahalAte hai| ve solaha ye haiM-1 zvAsa -urvazvAsa, 2 kAsa-khAMsI, 3 jvara-tApa, 4 dAha-dAhajvara, 5 kukSi. 'taeNa tarasa nadassa ' ityAdi 2110-(taeNaM)tyA25chI(tassa nadassa maNiyAra sedvissa annayA kayAI sarI. raMgasi solasa rogAyaMkA gaumbhUyA-taM jahA te mA 2 zreSThinA zarIra se vakhate prabaLatarA zAMta gaurava janita karmanA udayathI 16rego ane AMtako pragaTayA. thoDA vakhata sudhI zarIramAM je mAMdagI rahe che jema ke tAva vagere te rAga ane je mAMdagI zarIramAM kAyama mATe rahe che jemake kedra vagere te AMtaka kahevAya che. te se na nAma mA pramANe che-(1)zvAsa-qyAsa,(2)Asa-2sa.(3)2452 For Private And Personal Use Only Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org : anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhayanirUpaNama 761 1 " dAhaH = dAhAraH (5) kukSizulaH, 3) bhagaMdara, (7) arza: = gudAGkurarogaH, (8) ajIrNaH - AhArasyApariNatiH, (9) dRSTimUrdhazUlam dRSTizUlaM- netrazUlam (10) mUrdhazUlaM = mastakazUlam, (11) " aroae " arocakaH =bhojanAdAvaruciH, (12) akSivedanA (13) karNavedanA, (14) kaNDU. kharja:, (15) dakodaraM - jalodaraM (16) kuSTha / " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tataH khalu sa nando maNikAraH SoDazabhI rogAtaGkurabhibhUtaH san kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA, evamavAdIt he devAnupriyaH / gacchata khalu yUyaM rAjagRhe zaGgATaka yAvad- mahApathapatheSu mahatA mahatA zabdenoddhoSayantaH 2 evaM - he devAnupriyA ! evaM khalu nandasya maNikArazreSThinaH zarIrake SoDazarogAtaGkAH prAdurbhUtAH, tad yathA zvAso yAvat kuSThaH | tat - tasmAd yaH khalu icchati he devANupriyAH ! vaidyo vA vaidyaputro vA, jJAyako vA, jJAyakaputro vA kuzalo vA, kuzaputro vA nandasya maNikArasya teSAM ca khalu SoDazAnAM rogAtaGkAnAmekamapi zUla, 6 bhagaMdara, 7 arza- bavAsIra 8 ajIrNa, 9 dRSTizala, 10 mastaka zUla 11 arocaka - bhojanAdi meM ruci kA abhAva, 12 akSivedanA 13 karNavedanA 14 khAja 15 jalodara 16 kuSTha ( taraNaM maNiyAra seTThI gaMde solasahi royAyakehi abhibhUe samANe kATuMbiyapurise sahAve, sahAvittA evaM vayAsI gacchaha NaM tubhe devANuppiyA ! rAyagihe siMghADaga jAba pahesu mahayA 2 saddeNaM uraghosemANo 2 evaM vayaha evaM khalu devANupiyA ! NaMdassa maNiyAra seTThissa sarIragaMsi solasarogAyaMkA pAunbhUyA - taM jahA - sAse jAva koDhe " taM jo NaM icchai devANuviyA ! vejjo vA vejaputo vA jANao vA 2 kusalo vA 2 naMdassa maNiyAMrassa tesiM caNaM solasaNhaM rogAyaMkANaM egama vi rogAyakaM uvasAmettae tApa, (4) hAI-hAIvara, (5) mukSizUsa, (6) lahara, (7) arza- harasa, (8) al-apthe| (8) hRSTizUla (10) masta zUsa (11) bhareyA lokna vagere tara maga thavu, (12) akSivedanA (13) aNu vedanA, (14) bhAga- jaraI, (15) bohara (16) Dha ( taeNa maNiyAraseTThI se gaMde solasahiM royAyaMkehi abhibhUe samANe koDu biyapurise sadAvei, sahAvittA, evaM vayAsI, gacchaha jaM tubhe devANupiyA ! rAyagihe. siMghADaga jAva pahesu mahayA 2 saddeNaM ugnosemANA 2 evaM vaha evaM khalu devANupiyA ! Nadassa maNiyAraseTThiesa sarIraMgasi solasa rogakA pAubbhUyAta jahA - sAse jAva koDhe ta joNa icchai devANuppiyA ! vejjovA vejjaputo vA jANaovA 2 kusalovA 2 naMdassa maNiyArassa tekhi caNa solasaha rogAya kANaM egamaviroga aka uvasAmettae tarasa NaM devANuppiyA ! jJA 96 + For Private And Personal Use Only Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 762 jJAtAdharmakathAsUtre 66 rogAtaGkamupazamayitum icchatItipUrveNa sambandhaH, tasya khalu he devAnupriyAH ! nando - maNikArazreSThI vipulAM =bahulAm, atyasaMsyaM " arthasaMpadaM khalu dadAti = dAsyati, itikRtvA = evamuktvA dvitIyavAramapi tRtIyavAramapi ghoSaNAM ghoSayata / ghoSayitvA etAmamAitikAM pratyarpayata, tathaiva pratyarpayanti yathA nandamaNikArazreSThinA kauTumbikapurupA AdiSTAstathaiva te kRtvA nivedayanti smetyarthaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tassa parNe devANupiyA | maNiyAre viulaM attha saMpayaM dalayaha tti kaTTu doccApi taccapi ghosaNaM ghoseha) ina 16 prakAra ke rogotaMkoM se vyathita hue usa maNikAra zreSThI naMda ne kauTuMbika puruSoM ko bulAyA bulAkara usane unase aisA kahA he devAnupriyoM ! tuma jAo aura rAjagRha nagara ke zRMgATaka Adi baDe 2 mArgoM meM jor3a jor3a se isa prakAra kI ghoSaNA karate hue kaho ki he devAnupriyoM ! maNikAra zreSThI naMda ke zarIra meM solaha rogAtaMka utpanna hue haiM ve zvAsa se lagA kara kuSTha taka haiM isa liye he devAnupriyoM ! suno cAhe vaidya ho yA vaidya putra ho jJAyaka ho yA jJAyaka putra hoM kuzala ho cAhe kuzala putra ho koI bhI kyoM na ho-jo ina 16 prakAra ke rogAtaMko meM se eka bhI rogAtaMka upazamita kara degA - he devAnupriyoM usake liye maNikAra zreSThI naMda. vipula mAtrA meM artha saMpadA pradAna kregaa| isa prakAra kI ghoSaNA ko tuma loga 2 - 3 bAra ghoSita krnaa| ( ghosittA eyamogatiyaM paccapiNaha, te vi taheva paccapiNaMti) ghoSita kara phira hameM isa kI khabara denA / isa prakAra naMda kI AjJA prApta kara una maNiyAre viula atthasaMpayaM dalayaitti kaTTu doccapi taccapi ghomaNaM ghose ( ) seLa jAtanA roga ane AtaMkAthI pIDAelA maNikAra zreSThI nade kauTu mika puruSAne lAvyA ane khelAvIne teNe temane kahyuM ke he devanupriyA ! tame jAe ane rAjagRha nagaranA zrRMgATaka vagere rAjamArgo upara A pramANe meATethI ghASaNA karIne kahA ke he devAnupriyA ! maNikAra zreSThi naMdanA zarIramAM seALa rAgAtako utpanna thAya che. teo zvAsathI mAMDIne cha sudhI seALa rega ane AtaMkapantache. mATe he devAnupriyA ! sAMbhaLo, vaidya hoya ke vaidyaputra hAya, sAyaka hAya ke jJAyakaputra hAya, kuzala hoya ke kuzalaputra hAya, game te hoya, je A maNikAra zreSThinA seALa rAga ane AtAmAMthI eka Taiga athavA te eka AMtaka paNa maTADI zakaze hedevAnupriyA ! maNikAra zreSThinaMda tene puSkaLa pramANamAM dhana saMpatti Apaze. A pramANenI gheANA tame vAravAra e traNa vamata ghoSita pure. ( ghosittA eyamANattiyaM paJcaNiha, te hi tatra paJcapiNaMti ) dhANA karIne tame amane khabara Ape. A rIte naMdanI AjJA meLavIne te For Private And Personal Use Only Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 13 naMdamaNIkArabhavanirUpaNam 761 tatastadanantaraM khalu rAjagRhe nagare imAmetadrUpAM ghoSaNAM zrutvA nizamya bahavo vaidyA yAvat kuzalaputrA -- satyakosahatthagayA ya' zastrakozahastagatAzca haste kSurAdizastrabhAjanadhArakAH, 'kosagapAyahatthagayA ya ' kozakapAtrahastagatAH carmamayopakaraNadhAriNaH, 'siliyAhatthagayA ya' zilikAhastagatA:-kirAtatiktAdhauSadhadhAriNaH 'guliyAhatthagayA ya' gulikAhastagatAzca haste dravyasaMyoganirmitavaTikAdhAriNaH, auSadhabhaiSajyahastagatAzca sva kebhyaH svakebhyo niSkrAmanti-nirgacchanti, niSkramya rAjagRhaM madhyamadhyena yauva nandasya maNikArazraSThino gRhaM tatraivopAgacchanti, kauTumbika logoM ne usI ke anusAra vaisI hI ghoSaNA kara dI aura bAda meM Akara naMda ko isakI khabara de dI / (taeNaM rAyagihe imeyAravaM ghosaNaM soccA Nisamma bahave vejjA ya vejaputtA ya jAva kusalaputtA ya satthako sahatya gayA ya kosagapAyahattha gayA yi saliyAhattha gayA ya guliyA hatya gayA ya osaha bhesajja hatya gayA ya saehiMgihehiM to nikkha. maMti, nikkhamittA rAyagihaM nayaraM majjhaM majjhe NaM jeNeva naMdassa maNiyArasehissa gihe teNeva uvAgacchaMti ) isa prakAra kI ghoSaNA suna kara aura usako vicAra kara rAjagRha nagara meM aneka vaidya, vaidya putra yAvat kuzala kuzala putra, apane 2 hAthoM meM kSurAdizastra evaM bhAjanoM ko, carmamaya upakaraNoM ko kirAta tikta auSadha ko goliyoM ko, auSadha bhaiSajya ko le lekara apane 2 gharoM se nikale / aura nikala kara rAjagRha nagara ke bIca se cala kara jahA~ maNikAra zreSThI naMda kA ghara thA vahAM kauTuMbika lokee zeThanI AjJA pramANe ja gheSaNa (DhaDhare) karI ane tyAra pachI nahane tenI ma2 mAcI. ( taeNa rAyagihe imeyArUvaM ghosaNa socA Nisamma bahave vejjAya, vejjaputtA ya jAva kusa raputtA ya satthakosahatthagayA ya kosagapAyahatthagayA ya siliyAhatthagayA ya guliyAhatyagayA ya osaha. bhesajjahatyagayA ya saehiM 2 gihehito nikkhama ti, nikkhamittA gayagiha nayara majjha majheNa jeNeva naMdassa maNiyAra sedvissa gihe teNeva uvAgacchati ) A rIte ghaSaNa sAMbhaLIne ane tenA vize vicAra karIne rAjagRha nagaramAMthI ghaNA vidya, vidyaputra, yAvat kuzale ane kuzalaputre pitapotAnA hAthamAM bhurA vagere zastro ane bhAja, carmamaya upakaraNa eTale ke cAmaDAnA sAdhanA, ti : ( riyAtuM) auSadhAne, goNImAne, auSadha lepanya sAdhane pitApitAnA gharothI bahAra nIkaLyA ane nIkaLIne rAjagRha nagaranI vacce 54ne jyAM maann|2 zreSTi nahernu 52 tuM tyAM pazyA . ( uvAgacchittA naMdassa For Private And Personal Use Only Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAGgasUtre upAgatya nandasya zarIraM pazyanti, dRSTvAte teSAM rogAtaGkAnAM 'NiyANa' nidAnamutpattikAraNaM pRcchanti, nandasya maNikArazreSThinaste vaidyA bahubhiH bahuvidhaiH 'ucalaNehi ya ' udvalanaizca dehopalepanavizeSaizca, 'ubaTTaNehi ya ' udvarta naizvamalApakarSakadravyasaMyogavizeSeNa zarIropamarda naizca, 'siNehapANehiya ' snehapAnazca auSadhaparipakaghRtAdipAnaizca, vamanaizca, virecanaizca secanaiva-uSNajalAbhiSekaiH aba pahu~ce / ( uvAgacchittA naMdassa sarIraM pAsaMti, tesiM royAyakANa NiyA Na pucchaMti Nadassa maNiyArasehissa bahUhi uvvalaNehiM ya uvvaNehiM ya siNehapANehi ya vamaNehi ya, vireyaNehi ya seyaNehi ya avadasaNehi ya avaNhANehi ya aNuvAsaNehiya vatthikammehi ya nirUhehi ya sirA. vehehi ya tacchaNAhi ya, pacchaNAhi ya, sirAvedehi ya tappaNAhi ya, puDhapAgehi ya, challIhi ya vallIhi ya mUlehi ya, kaMdehi ya pattahi ya pupphehi ya, phalehi ya, vIehi ya, siliyAhi ya, guliyAhi ya, osahehi ya, bhesajjehi ya, iccheti tesiM solasaNhaM rogAyakANaM egamavi rogAyaka uvasAmittae no ceva NaM saMcAeMti uvasAmettae ) vahAM pahu~ca kara unhoM ne naMda seTha ke zarIra ko dekhA dekha kara una rogAtaMkoM ke nidAna ko-mUla kAraNa ko-pUchA / bAda meM usa magikora zreSThI naMda kA una vaidyo ne anekavidha ubalanoM se dehopalepana vizeSa se, snehapAnoM se-auSadhiyoM meM pakAye gaye ghRtAdike pilAne se, vamana karAne se, sarIra vAsaMti tesiM royAyaMkANa NiyANaM pucchaMti, gaMdassa maNiyArasedvissa bahUhi ujvalaNehi ya, vamaNehi ya, vireyaNehi ya, seyaNehi ya, avadasaNehi ya,avaNhANehi ya, aNuvAsaNehi ya vatthikammehi ya nirUhehi ya,nirAvehehi ya,tacchaNAhi ya,pacchaNAhi ya, sirAveDhehi ya, tappaNAhi ya, puDhapAgehi ya, challIhi ya, vallIhi ca, mUlehi ya,kadehi ya, pattehi ya,pupphehi ya, phalehiya, bIehi ya, silimAhi ya, guliyAhi ya, osahehi ya, bhesajjehi ya, icchati tesiM sorasaha rogAyakANaM egamavi rogAyaka uvasA. mittae, no ceva Na saMcAeMti uvasAmettae ) tyA 472 temAme na zreSThinA zarIrane tapAsyuM, tapAsIne te rega ane AtakonA nidAna (reganuM mULa kAraNa ) vize pUchaparacha karI. tyArabAda vaidyoe maNikAra zreSThinI ghaNI jAtanA udubalathI zarIranA lepa vizeSethI, udvartanathI-malApakarSaka dravya saMga vizeSane zarIra upara caLavAthI, snehapAnethI-auSadhIomAM paripakava thayelA ghA vagaire te pApAthI, mana (TI) 42114thI vireyana 4211pAthI, For Private And Personal Use Only Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam 765 dahaNehi ya' avadahanaiH dambhanaiH-taptalohakozAdinA zarIrAvayavavizeSe dAhakara paizca 'avaNhANehi ya' avasnAnaiH zarIre kaNDUyanAdivAraNArtha tadanukUladravyamizrita tajalasnAnaizca, ' aNuvAsaNehi ya ' anuvAsanaiH virecanavizeSaiH-yantradvAreNApAnamArgeNa tailAdInAmudare pravezanarUpaizca, 'vatthikammehi ya' vastikarmabhiH malanirgamArtha gude vAdiprakSepaiH, 'nirUhehi ya' 'nirUhaiH '-dravyapakvatailaprayogeNa virecanavizeSaizca 'sirAvehihehi ya' zirAvadhaiH-vikRtarUdhiranissAraNArthaM nADIvedhairya, 'tacchaNAhi ya' takSaNaiH kSuraprAdinA tvak chedanaizca, 'pacchaNAhi ya' pratakSaNa = kSurAdinAhastalAghavena tvacaH pratanUkaraNaizca, 'sirAveDehi ya ' zirAveSTaiH nAr3IveSTanaizva, tappaNAhi ya ' tarpaNezva-snigdhadravyeNa zarIrasaMvAhanaizca, 'puDapAgehi ya' puTapAkaiH pAkavizeSaniSpannauSadhavizeSaizva, challIhi ya' challIbhizca=nivAditvagbhiH, virecana karAne se, uSNajala se snAna karAne se takuA Adi ko agni meM tapAkara usakA zarIra ke kisI avayava vizeSa meM DAma dene se avasnAnoM se-khAja-Adi miTAne ke liye zarIra para tadanu kUla dravya mizrita jala se bAra 2 snAna karAne se anuvAsanoM se-yaMtra bArA apAna mArga se udara meM tailAdikoM ke pahu~cAne se, vasti karmoM se-mala ko nikAlane ke liye gudA meM vAdi ke praveza karAne se, nirUhoM se dravya pakka taila ke prayoga se virecana karavAne se, zirAvedha se-vikRta khUna ko nikAlane ke liye zirA-nasa ke kATa dene se-nADIvedha setakSaNa se kSurA Adi dvArA camar3I ke kATa dene se, pratakSaNa se kSurA Adi dvArA hastalAghava pUrvaka camar3I ke chIla dene se, zirAveSTa-nADI veSTana se, sniggha dvArA zarIra kI mAliza karAne se, puTa pAka sepAka vizeSa se taiyAra kI gaI auSadhiyoM se, chAloM se-nimba Adi kI garama pANIe nAna karAvavAthI, lekhaMDa vagerene agnimAM tapAvIne zarIranA kaI vizeSa avayavane DAmavAthI avasnAnathI-kharajavuM vagere maTADavA mATe zarIra upara tadanukUla dravya mizrita pANImAM vAraMvAra snAna karAvavAthI, anu. vAsanothI-yaMtra vaDe gudA mArgathI peTamAM tela vagere pahoMcADavAthI, vastikarmothI-maLane bahAra kADhavA mATe gudAmAM varyAdine praviSTa karAvavAthI niruhAthI-dravyamAM paripakava thayelA telanA prayogathI, virecana karAvavAthI, zirodhathI kharAba lehIne bahAra kADhavA mATe zirA-nasane kApavAthI-nADadhathI, pratikSaNathI charA vagerethI bahu ja kuzaLatAthI cAmaDIne cholavAthI, zirAveSTathI-nADI varNanathI, snigdha padArtha vaDe zarIranA upara mAlIza karavAthI, puTapAkathI-pAka vizeSathI taiyAra karavAmAM AvelI auSadhIothI, chAla (choDa) thI-niba For Private And Personal Use Only Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 766 zAtAdharmakathAsUtre vallIhi ya' ballI bhI gahUcyAdi-latAbhizca tathA mUlaizva, kandezva pauzva, puSpaizva phalaizca, bIjaitha, zilikAbhizca = kirAtatiktaiH cirAyatA itiprasiddhai roSadhivizeSaH gulikAbhizca auSadhaizca bhaiSajyezva icchanti teSAM : poDazAnAM rogAtaGkAnAmekamapi rogAtaGkamupazamayituM, kintu no caiva zaknuvantyupazamayitum / tataH khalu te bahavo vaidyA ' jAhe ' yadA no zaknuvanti tepAM poDazAnAM rogAtakAnAmekamapi rogAtaGkamupazamayitum, tadA zrAntAH = zramAturAH, tAntAH=khinAH= paritAntAH = sarvathAkhinnAH rogAtaGkamapanetumasamartho ityarthaH yAvat pratigatAH = svasva sthAnaM gatavantaH / 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tataH khalu nandastaiH SoDazabhIrogataGkezvAbhibhUtaH san nandA puSkariNyAM 'mucchie' mUcchitaH mUcha prAptaH AsaktaH grathitaH baddhAtma pariNAmaH, 'ajjJovabanne' adhyupapannaH = sarvathA nirantaraM tadbhAvatayA tanmayAtmapariNAmatrAn tiryagU anta 2 chAla se, guDu jyAdi - giloya Adi latAoM se, tathA mUla, kanda, patra, puSpa, phala, bIja, zilikA-cirAyatA, goliyoM, auSadha, bhaiSajya se una solaha rogAtaMkoM meM se eka bhI roga ko zAMta karane kI cikitsA kI / parantu ve usake eka bhI rogAtaMkako upazamita nahIM kara sake / ( taraNaM te bahave vejA ya 6 jAhe no saMcAaiMti te siM solasaha rogArthakA egamavi rogArthaka uvasAmittae, tAhe saMtA taMtA jAMba par3i gayA ) jaba ve samasta vaidyAdijana 6, una 16 solaha rogAtaMko meM se eka bhI rogAtaMka ko zamita karane meM ( zakya nahIM ) samartha nahIM ho sake taba zrAnta evaM tAnta hokara apane 2 ghara cale Aye / ( taeNaM naMde tehiM solasehiM rogAyakehi abhibhUe samANe naMdA pokkharaNie mucchie giddhe gaDhie ajjhovavaNNe tirikkha joNiehiM nibaddhAue baddha varga renI chAsothI, guDDu nyAhi-gaNeo vagere satAyothI temana bhUNa, ho, patra, puNya ija jI zikSia-thirAyatA, goNIo, auSadha, laipanyathI te soja rAga ane AtakAmAMthI eka rAga ane eka AtaMkane maTADavA mATe cikitsA ( ilAja ) ka. paNa te leAkeA tenA eke ya roga ane eka ya AtaMkane pa bhaTADavAmAM zaktimAna tha zukSyA naDi, (taeNaM te bahave vejjA ya 6 jAhe no saMcAeM'ti tesi solasaha rogAyaMkANaM evamavi rogAyakaM uvasAmittara, tAhe saMtA jAva paDigayA) kyAre madhA vaidyo 6, te soga rogAMta gAMdhI bheDeya roga ane AMtakane paNa maTADavAmAM samatha thai zakayA nahi tyAre zrAMta ane tAMta thAne potapotAne ghera pAchAtA rahyA. (taeNa na de tehiM solasehi rogAya ke hi abhibhU samANe naMdA pokkharaNie mucchie giddhe gaDhie ajJovatrapaNe tirikkhajoNi For Private And Personal Use Only Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 767 anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNama yoniSu nivAyukaH vaddhapradezikaH pradezavandhApekSayA, ' aTTaduhaTTavasaTTe ' ArtaduHkhartivazArttaH = ArtaH=manasA duHkhitaH, duHkhArttaH- dehena, vazAt = puSkariNIsamAsaktendriyavazena tatsukhaviyogasambhAvanayA pIDitaH = eteSAM karmadhAraye ArttaduHkhArtavazAttaH=ArttadhyAno ragataityarthaH kAlamAse kAlaM kRtvA nandAyAM puSkariNyAM 'dadurIe kucchisi' darduryAH kukSau = maNDUkIgarbhe 'daddUrattAe' darduratayA maNDUkatI, upapannaH saMjAtaH // mu0 6 // mUlam - taNaM gaMde daddare ganbhAo viNimmukke samANe ummukabAlabhAve vinnAyapariNayamitte jovvaNagamaNupatte naMdAe pokharaNIe abhiramamANe 2 viharai, taeNaM NaMdAe pokkharaNIe bahujaNe pahAyamANo ya piyaiya pANiyaM ca saMvahamANo anna esie aTu haTTa saTTe kAla mAse kAlaM kiccA naMdAe pokkhariNIe dadurIe kucchisi dadurattAe uvabanne) una solaha rogAtaMko se atyanta vyathita huA vaha naMda naMdA puSkariNI meM mUcchitamati evaM atyanta Asakta mana hotA huA tanmaya AtmapariNAmavAlA bana gayA so isa kAraNa usane pradeza baMdha kI apekSA se tiryaJca Ayu kA baMdha kara liyA / mana se duHkhita deha se, vyathita evaM puSkariNI meM samA sakta antaH karaNa se usake sukhake viyoga kI saMbhAvanA karake atyanta pIDita bane hue arthAt ArtadhyAna ke vazavartI hue usane mRtyu ke samaya deha kA parityAga kiyA so mara kara vaha usa naMdA puSkariNI meM eka meMDhakI ke garbha meM meDhaka kI paryAya se utpanna ho gyaa| sUtra || 6 || ehiM nibaddhA baddha esie aThThaThu haTTavasaTTe kAlama se kAla kiccA naMdAe prokkhariNIe dadurIe kucchasi durattAe uvabanne ) soNa roga bhane Ata kAthI khUba ja kaMTALelA te naMda zreSThi naMdA vAvamAM :mUti mati eTale ke atyaMta Asakta manathI tanmaya AtmapariNAma yukta thaI gayA. ethI teNe pradezakha dhanI apekSAe tiya ca Ayune baMdha karI lIdhe. manathI duHkhI, zarIrathI vyathita ane puSkariNI ( vAva ) mAM Asakta antaHkaraNathI eTale ke tenA sukhanA viyeAganI saMbhAvanA karIne khUtra ja pIDita thaIne A dhyAna karatAM teNe mRtyunA samaye deha choDayA. deha cheADIne nada zreSThi te naMdA puSka riNImAM ja eka deDakInA garbhamAM deDakAnA paryAyathI utpanna thai gayA. sUtra 6 For Private And Personal Use Only Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org 198/ jJAtAdharmakathAsUtre mannassa evamAikkhai 4 dhanneNaM devAppiyA ! NaMde maNiyAre jassa NaMde maNiyAre jassa NaM imeyArUve NaMdA pukkharaNI cAu koNA jAva paDiruvA | jassa NaM puratthimile vaNasaMDe cittasabhA 'aNegakhaMbha0 taheva cattAri sahAo jAva jamprajIviyaphale, taraNaM tassa daddarassa taM abhikkhaNaM abhikkhaNaM bahujaNassa aMtie 7 eyamahaM soccA Nisamma imeyArUve ajjhathie 5 - se kahiM manne mae imeArU sahe siMtaputre tikaTTu subheNaM pariNAmeNaM jAva jAisaraNe samupapanne, puvvajAI sammaM samAgacchai, taraNaM tassa daddarassa imeyAve ajjhatthie 5 - evaM khalu ahaM iheva rAyagihe nayare NaMde NAmaM maNiyAre aDDe0 jAva aparibhUe / teNaM kAleNaM teNaM samapaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe, taparNa samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie paMcANuvvaiyaM sattasi - kkhAvaiyaM jAva paMDivanne, taeNaM ahaM annayA kayAiM asAhudaMsaNeNa ya jAva micchattaM vipaDivanne, taraNaM ahaM annayA kayAI gimhakAlasamayaMsi jAva upasaMpajittANaM viharAmi, evaM jaheva ciMtA ApucchaNA naMdA pukkhariNI vaNasaMDA sahAo taM caiva savvaM jAva naMdAe pukkhariNIe daddarattAe uvavanne, taM aho NaM ahaM ahanne apunne akayapunne nigrgathAo pAvayaNAo naTTe bhaTThe paribbhaTThe taM seyaM khalu mamaM sayameva puvva paDivannAI paMcANuvvayAI sattasikkhAvayAI uvasaMpajittArNa viharittae, evaM saMpehei saMpehittA putra paDivannAI paMcANuvvayAI sattasikkhAvayAI Aruhei AruhittA imeyArUvaM abhiggahaM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAradhAmRtavarSiNI TokA a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam 7 abhigiNhai-kappar3a me jAvajIvaM chadraMchaTheNaM aNikkhittaNa tavokammeNaM appANaM bhAvamANassa viharittae, chaTrassa vi ya Na pAraNagaMsi kappai me gaMdAe pokkharaNIe pariperaMtesu phAsueNaM pahANodaeNaM ummaNolloliyAhi ya vittiM kappemANassa viharittae, imeyArUvaM aMbhiggahaM abhigeNhai, jAvajjIvAe chaTuMchaTeNaM jAva viharai // sU0 7 // TIkA-'tapaNaM naMde' ityAdi, tataH khalu nando dardurI garbhAda-garbhavAsAda vinirmuktA nirgataH san unmuktabAlabhAvaH vyatIta bAlyavayaskaH, 'vinAya pariNayamitte' vijJAtapariNatamAtraH da? rajAtIyakUdanAdivijJAnasamampanaH, nandAyAMpuSkariNyAm abhiramamANaH 2 krIDan 2 sukhasukhena viharati-kAlaM yApayatisma / ___ tatastadanantara khalu nandAyAM puSkiriNyAM rAjagRhavinirgato bahujanaH smAna kurvan , jala piyan , pAnIyaM ca saMvahamAnaH, anyonya-parasparam . AkhyAti 'taeNaM gaMde daddure gambhAo' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (gaMde daddure) vaha naMda seThakA jIva dara (gambhAo viNimmukke samANe ummukkabAlabhAve vinAyapariNayamitta jotvaNagamaNupatte naMdAe pokkharaNIe abhiramamANe 2 viharai ) garbhAvAsa se bAhira nikala kara jaba bAlabhAva se rahita ho gayA aura use dardura jAti ko kUdanA Adi A gayA-taba vaha yauvana avasthA saMpanna hokara naMdA puSkariNI meM bAra 2 krIDA karatA huA sukha pUrvaka apane samaya ko vyatIta karane lgaa| (taraNa gaMdAe pokharaNIe bahumaNe 'taeNaM gaMde daddure gambhAo' ityAdi sAtha-(taeNaM) tyA25chI (gaMde dure) na shhne| AnA (gambhAoM viNimmukke samANe ummukkabAlabhAve vinnAyapariNaya se jodhaNagamaNupatte nakSae pokkharaNIe abhiramamANe 2 viharAi) salamAthI mahAra mApIna pAre meTa thaI gayo eTale ke bacapaNa vaTAvIne juvAna thaI gayA ane bIjAM deDakAnI jema kUdavAnuM, vagere AvaDI gayuM tyAre te juvAna thaIne naMdA pues. riNImAM ja vAraMvAra kIDA karatAM sukhethI pitAne vakhata pasAra karavA lAgyA (taevaM dAe pokkharaNIe bahujaNe vhAyamANo ya piyaitha pANiya ca saMbaha hA 97 For Private And Personal Use Only Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA bhASate prajJApayati prarUpayati-dhanyaH khalu he devAnupiya ! nando maNikArarazreSThI yasya khalu iyametadrapA nandApuSkariNI catuHkoNA samatIrA yAvat pratirUpA vartate, yasyAH khalu nandAyAH puSkariNyAH paurastye vanapaNDe citrasabhA'nekastambhazatasaMniviSTA tathaiva caturpu vanapaNDeSu catasraH sabhA anekastambhazatasaMniviSTAH santi, yAvat tasya nandamaNikArazreSTinaH sulabdhaM mAnuSyakaM janmajIvitaphalam / pahAyamANo ya piyai ya pANiyaM ca saMvahamANo annamannassa evamAikkhai 4 ) usa naMdA puSkariNI meM jaba rAjagRha nagara ke loga Akara snAna karate, pAnI pIte, usameM se pAnI bharate to usa samaya ve paraspara meM isa prakAra se bAta cIta karate, bhASaNa karate prajJApanA evaM prarUpaNA karate ki ( dhanneNaM devANuppiyA ! gaMde maNiyAre jassa NaM imeyArUvA gaMdA pukkharaNI cAukoNA jAva paDirUvA ) he devAnupriya ! maNikAra zreSThI naMda ko dhanyavAda hai ki jima kI yaha catuSkoNa vAlI tathA samatIra vAlI naMdA puSkariNI bahuta hI suramya banI hai| (jassa Na purathimille vaNasaMDe cittasabhA aNegakhaMbha0 taheva cattAri sahAo jAva jammanI viya phale-taeNaM tassa daddarassa taM abhikkhaNaM 2 bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma imeyArUbe anbhatthie 6 ) jisa ke pUrva dizA saMbandhI vanaSaMDa meM aneka saikaDoM khaMbho se virAjita citra sabhA ghanI huI hai| isI taraha kI cAroM vanaSaMDoM meM cAroM sabhAe~ hai / yAvat usa maNikAra naMda zreSThI ke manuSya mANo annamannassa evamAikkhai 4) nahI mAM nyAre rAma nagaranA leke AvIne snAna karatA, pANI pItA, temAMthI pANI bharatA tyAre teo paraspara A pramANe vAtacIta karavA mAMDatA, saMbhASaNa karavA mAMDatA, prajJApanA bhane 535 / / 421 // mAMDatA hai (dhannerNa devANupiyA ! gade maNiyAre jassaNaM imeyArUvA gaMdI pukkharaNI cAukoNA jAva paDirUvA) vAnupriya! maNiAra zreSThi naMdane dhanyavAda che. kAraNa ke A cAra khUNAvALI temaja sarakhA kinArApaannii na vA mahu 2-5 dhAvI che. (jassaNaM purathimille vaNasaDe cittasabhAaNega khaMbha0 taheva cittAri sahAo jAva jammajIviyaphaLe-taeNaM tassa daddurarasa ta abhikkhaNaM 2 bahujaNassa tie eyama, socA Nisamma imeyArUve ajjhasthie 6) pAvana pU hazAnA banabhAM se / thAmadAmAthI zobhatI citrasabhA banAvI che. A pramANe cAre cAra vanaSaDamAM cAra sabhAo taiyAra karAvaDAvI che. kharekhara te maNikAra naMda zeThane manuSya janma ane jIvana For Private And Personal Use Only Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a013 nandamaNikArabhavanirUpaNam st tataH talu tasya dardurasya tadabhIkSNa paunaH punyena, bahujanasyAntike etamartha zrutvA nizamya, ayametadUpaH vakSyamANasvarUpaH AdhyAtmikaH AtmagatovicAraH, yavinmanogataH saMkalpaH samudapadyata / kiM svarUpaH ? ityAha-' se kahiMmanne' ityAdi / nanUhaM manye-kutrApi mayA ayametadrUSaH zabdaH 'NisaMtapuvve' nizAntapUrvaH zrutapUrvaH pUrvakAle zrutaAsIt , iti kRtvA zubhena pariNAmena=vizuddhAdhyavasAyena yAvat-jAtismaraNaM samutpannam , sa darduraH 'pUrvajAI'-pUrvajanmavRttAntaM samyaka samAgacchati = smarati / tataH khalu tasya dardurasyAyametadrUpA-vakSyamANasvarUpa. 'ajjhathie' AdhyAtmikaH yAvanmanogataH saMkalpaH = smaraNarUpaH 'samuppa jjitthA' samudapadyata-saMjAtaH, tad yathA-evaM khalu ahaM ihaiva rAjagRhe nagare nando janma aura jIvana donoM hI saphala haiM / usa ne apane manuSya janma aura jIvana kA phala acchI taraha pA liyA hai| isa prakAra aneka janoM ke mukha se bAra 2 apanI prazaMsA sUcaka zabdoM ko sunakara aura unheM hRdaya meM avadhRta kara usa dardura ko yaha isa prakAra kA AdhyAtmika vicAra yAvat manogata saMkalpa utpanna huA-( se kahiM manne mae imeyArUve sadde NisaMta puvve tti kaTu subheNaM pariNAmeNaM jAva jAisaraNe samuppanne, puravajAiM sammaM samAgacchai taeNaM tassa daddurassa imeyArave ajjhathie 5) maiM mAnatA hU~ ki maiMne isa prakAra kA yaha zabda pahile sunA hai-isa prakAra ke vicAra se use vizuddha adhyavasAya ke vaza se jAti smaraNa jJAna utpanna ho gyaa| isase usane apane pUrva janma ke vRttAnta ko acchI taraha jAna liyaa| isa ke bAda usa dardura ko isa prakAra-vakSyamANa rUpa saMkalpa utpanna huaa| (evaM khalu ahaM iheva baMne saphaLa thaI gayAM che. teNe pitAnA manuSya janma ane jIvananuM phaLa sArI peThe meLavI lIdhuM che. A rIte ghaNA mANasanA mukhethI vAraMvAra pitAnAM vakhANa sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhata karIne dekAne A pramANene AdhyA ma viyAra yAvat manogata sa85 malyo 8-(se kahiM manne mae imeyArUve sadde Nisataputve tikaTu subheNaM pariNAmeNaM jAva jAisaraNe samuppanne, puvvajAI samma samAgacchai taeNaM tassa daddurassa imeyArUve ajjhathie ) bhane ema thAya che ke A zabdo pahelAM meM sAMbhaLyA che. A jAtanA vicArothI tene vizuddha adhyavasAyane lIdhe jAtismaraNa jJAna utpanna thaI gayuM ethI teNe pitAnA pUrva janmanI badhI vigata jANI lIdhI. tyArabAda te deDakAne A rIte vakSyamANa rUpathI AdhyAtmika yAvatuM mane gata maraNarUpa saMkalpa utpanna thaye ke (evaM khalu ahaM iheva rAyagihe nayare de NAma maNiyAre aDDhe jAva apari For Private And Personal Use Only Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 772 zAMtAdharmakathAGgasatre nAma maNikAraH ADhayo yAvadaparibhUna Asam / tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAna mahAvIraH samavastaH, tataH khalu zramaNasyabhagavato mahAvIrasyAntike pazcANuvratikaM saptazikSApratikaM dvAdazavidhaM gRhidharbha pratipannaH, tataH khalbahamanyadA kadAcid asAdhudarzanena ca yAvat-mithyAtvaM vipratipannaH,tataH khalvahamanyadA kadAcid grISmakAlasamaye yAvat-pauSadhazAlAyAM pauSadhamupApadya khalu viharAmi, 'evaM yathaivacintA, ApRcchanA, nandApuSkariNI, vanapaNDA, sabhAH tadeva sarvam ' tathaivacintAdikaM dardureNa pUrvabhUve kRtaM tathaiva tat sarva smRtaM, tad rathA-mama tatrASTamabhakte rAyagihe nayare gaMde NAmaM maNiyAre ar3e jAva aparibhUe / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe, taeNaM samaNassa bhagavo mahAvIrassa aMtie paMcANuvvayaM sattasikkhAvayaM jova paDivanne) maiM isI rAjagRha nagarameM naMda nAma kA maNikAra zreSThI thA / vizeSa rUpase dhana dhAnyAdi saMpatti zAlI evaM jana mAnya thaa| usa kAla aura usa samaya meM zramaNa bhagavAna mahAvIra vahAM Aye-so maiMne unase pAMca aNuvrata evaM sAta zikSAvrata rUpa zrAvaka dharma aMgIkAra kara liyA thaa| (taeNaM ahaM annayA kayAI asAhudaMmaNeNaya jAva micchattaM vipaDivanne ) kisI eka samaya asAdhu ke darzana se tathA aura bhI kaI nimitto se maiM mithyAtva bhAva rUpa se pariNata ho gayA-(taeNaM ahaM annayAkayAI gimha kAlasamayaMsi jAva uvasaMpajjittANaM virAmi, evaM jaheva ciMtA ApucchaNA naMdApukkhariNI vanasaMDA, sahAo taM ceva savvaM jAva naMdAe pukkhariNIe dadurattAe uvavanne, taM ahogaM ahaM ahanne, apunne, akabhae / teNaM koleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagava mahAvIre samosaDhe, taeNa samaNassa bhagavao mahAvIrarasa tie paMcANuvva iyaM sattasikkhAvaiyaM jAva paDivanne ) pahelAM A rAjagRha nagaramAM ja naMda nAme maNikAra zreSTi hatuM. huM vizeSa rUpathI dhana-dhAnya vagerethI samRddha temaja janamAnya (lakAmAM pUchAto) hate. te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM padhAryA hatA. meM teozrI pAsethI pAMca aNuvrato ane sAta zikSAtra rUpa zrAvaka dharma svIrI sIdhe hutal. (taeNaM aha annayA kayAI asAha dasaNeNa ya jAva micchattaM vipaDi banne ) ase mate asAdhunA zanathI tamaza olony avi rathI hu mithyAtvamA 35i pariyata 27 gaya.. (taeNaM aha annayA kayAI gimhakAlasamayaMsi jAva utrasaMpajjittA NaM viharAmi, evaM jaheva ciMtA ApucchaNaM nadA pukkhariNA vanasaDA, sahAo ta ceva saba jAva naMdAe pukkhariNIe dadurattAe uvavanne, ta ahoNaM, aha ahanne, apunne, akayapunne For Private And Personal Use Only Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TIkA a013 nandamaNikArabhavanirUpaNamam 773 pariNamyamAne pipAsayA kSudhayA cAbhibhUtasyetthaM cintA saMjAtA "dhanyAH khalu te lokA yepAM jalAzayA vidyante, tasmAt kalye zreNikaM rAjAnamApRcchaya rAjagRhasya bahiruttarapaurastye dimAge nandAnAmnI puSkariNI khanayituM zreya iti" / athaivaM vicintya zreNikaM pratyApRcchanAM kRtvA tadA'jJayA mayA nandApuSkariNI kAritA, yapunne nirgathAo pAvayaNAo naTe bhaTThe paribbhaTe taM seyaM khalu mamaM sayameva puzvapaDivannAiM paMcANuvvayAiM sattasikkhAvayAI uvasaMpajjittA NaM viharittae) kisI samaya meM grISmakAla meM yAvat pauSadhazAlA meM pauSadha dhAraNa kara baiThA huA thA-isa prakAra mujhe vahAM aisI cintA huI ApRcchanA huI, naMdA puSkariNI karAne kA vicAra huA, banaSaMDoM, sabhAoM ke banAne kA vicAra huA-yaha saba viSaya pUrvabhava kA use smRta ho AyA-arthAt use yaha bAta yAda AI-ki jaba maiM aSTamabhakta kI tapasyA kA niyama dhAraNa kara pauSadha zAlA meM baiThA huA thA taba merI vaha tapasyA pUrNaprAya ho rahI thI- usa samaya mujhe dipAsA aura kSudhA kI bAdhA ne Akulita pariNAma vAlA banA diyaa| so mujhe isa prakAra kA vicAra utpanna huA-ki ve loga dhanyavAda ke pAtra haiM ki jinhoM ke banavAye hue jalAzaya vidyamAna haiM / isaliye meM bhI prAtaH kAla hote hI zreNika rAjA se pUchakara rAjagRha ke bAhira IzAna koNa meM naMdA nAma kI eka vAvar3I khudvaauuNgaa| isa prakAra vicAra kara phira maiMne zreNika rAjA se pUchA to unhoM ne mujhe isa kI AjJA dedI maiMne niggathAo pAvayaNoo naTTe bhaTUThe paribhaTThe ta seyaM khalu mamaM sayameva puvva paDibannAI cANuJcayAI sattasikkhAvayAI uvasa pajjittANa viharattie ) ase vakhate unALAmAM yAvatuM pauSadhazALAmAM pauSadha dhAraNa karIne beThe hato tyAre mArA manamAM e vicAra udubhaLe evI ApRcchanA thaI, naMdA puSkariNI taiyAra karAvavAno vicAra thaye, vanakhaMDa temaja sabhAone banAvavAno vicAra tha. e rIte pahelAnA janmanI badhI vAta yAda AvI eTale ke tene A jAtanuM smaraNa thayuM ke jyAre huM aSTama bhaktanI tapasyAnuM vrata laIne pauSadhazALAmAM beThe hate. mArI aSTama bhaktanI tapasyA pUrI thavAnI hatI te vakhate tarasa ane bhUkhanI pIDa e mane vyAkuLa banAvI dIdho. tyAre mane vicAra AvyuM ke te leke dhanyavAdane lAyaka che ke jemanA vaDe baMdhAyelA jaLAzayo atyAre paNa hayAta che. ethI huM paNa savAra thatAM ja zreNika rAjAnI AjJA meLavIne rAjagRha nagaranI bahAra IzAna koNamAM naMdA nAme vAva baMdhAvaDAvuM. A rIte vicAra karIne meM zreNika rAjAne jyAre pUchayuM tyAre temaNe mane tenI AjJA For Private And Personal Use Only Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAgara tatastasyAH puSkariNyAzcaturdikSu vanaSaNDA AropitAH saMrakSitAH saMvardhitAH, tatasteSu vanaSaNDeSu paurastye citrasabhA, dAkSiNAtye mahAnasazAlA, pAzcAtye cikitsA zAlA, audIcye vanaSaNDe'laMkArikasabhA mayA kAritA, iti / ' yAvat-nandAyAM puSkariNyAM darduratayopapannaH' tato rAjagRhavinirgato bahujanastatra puSkariNyAM snAnaM kurcana jalaM pivana pAnIyaM ghaTAdibhirnayana parasparamevamavAdIt-bho devAnupriyA ! dhanyaH kRtArthaH khalu nando maNikArazreSThI yasya khalu iyametadrUpA nandApuSkariNItyAdi, tat prazaMsAvacanamahaM bahujanasyAntike zrutvA hRSTatuSTaH sAtagauravasukhamanubhavan Asam / tataH khalu mama maNikArazreSThibhave prabalatarazAtagaurava nanitakarmodayenAnaMdA nAma kI puSkariNI unhI kI AjJA se bana vAI ! usa kI cAroM dizAoM meM cAra vanaSaMDa lagavAye ve saMrakSita hokara khUba acchI vRddhiM. gata hue una vanapaMDoM meM se jo pUrva dizo saMyandhI vanaSaMDa thA usameM maiMne eka citra sabhA banavAI dakSiNa dizA saMbandhI vanaSaMDa meM eka mahA. nasa zAlA,pazcimadizA saMbandhI vanaSaMDa meM cikitsA zAlA aura uttara dizA saMbandhI vanapaMDa meM alaMkArika sabhA bnvaaii| rAjagRhanagara se nirgata aneka jana usa puSkariNI meM snAna karate-pAnI pIte aura usa meM se pAnI bhI bharate-taba paraspara milakara ve isa prakAra se bAta cIta karate ki bho devAnupriya ! maNikAra naMda zreSThI dhanyavAda kA potra hai, kRtArtha hai-jisane itanI acchI isa naMdA puSkariNI ko banapAyA hai| isa taraha ke prazaMsAtmaka vacana sunakara maiM harSotphulla gAtra ho jAtA, merA citta saMtuSTa ho jaataa| maiM usa samaya zota gaurava ke ApI dIdhI. temanI AjJAthI ja meM naMdA nAme puSkariNI baMdhAvI che. tenI cAre dizAomAM cAra vanaSaDe ropAvyA. surakSita thayelAM vanaNaMDe khUba ja vRddhi pAmyA pUrva dizA taraphanA vanakhaMDamAM meM eka citrasabhA banAvaDAvI hatI dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM eka vizALa mahAnasa zALA (raI ghara), pazcima dizAnA vanakhaMDamAM cikitsAlaya (davAkhAnuM) ane uttara dizAnA vanakhaMDamAM alaMkArika sabhA banAvaDAvI. rAjagRha nagaranA ghaNA mANase puSkariNImAM snAna karatA, pANI pItA ane temAMthI pANI bharatA hatA tyAre teo paraspara vAtacIta zarU karavA mAMDatA ke he devAnupriya! maNikAra zreSThi dhanyavAdane lAyaka che. katA che, kemake teNe kevI sarasa naMdA puSkariNI banAvaDAvI che. A rIte pitAnA ja vakhANa sAMbhaLIne huM khuza khuza (haskula) thaI jate ane mAruM haiyuM saMtuSTa thaI jatuM hatuM. huM te vakhate zata gauravanA udayathI khUba ja For Private And Personal Use Only Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam 775 nyadA kadAcit-poDazarogAtaGkAH praadurbhuutaaH| bahavo vaidyAstatrAgatAH paratvekamapi rogAtaGkamupazamayitumasamarthA santaH pratigatAH / tatastairogAtaGkarabhibhUtaH khalu nandApuSkariNyAM mUcchito'haM tatsukhaviyogasaMbhAvanayA''rtadhyAnopagataH san kAlamAse kAlaM kRtvA auva nandApuSkariNyAM darduratayA saMjAto'smi / itthaM jAvismaraNaM prApya sa darduraH svAtmani vicArayati-taM ahoNaM ahaM ahanne' ityAdi, tatna tasmAd aho ! iti khede khalu ahamadhanyaH, apuNyaH, akRtapuNyaH, nairgranthayAt pravacanAda naSTo bhraSTazcAsmi, tat-tasmAt-zreyaH khalu mama svayameva pUrvapratipannAni-pUrva bhavAGgIkRtAni, pazcANuvratAni saptazikSAvatAnyupasaMpadya vihartum ityevaM saMprekSate udaya se atizaya AnaMda kA anubhava karane laga jAtA / kisI eka samaya mujhe maNikAra zreSThI ke bhava meM usa prabalatara zAta gauravajanita karma ke udaya se 16 rogAtaMka zarIra meM prakaTa hue / aneka vaidya Aye, parantu ve mere eka bhI rogAtaMka ko zamita karane meM samartha nahIM ho make / so vApisa cale gye| isa taraha una rogAtaMkoM se abhibhUta huA maiM naMdA puSkariNI meM mUJchita hokara usake sukha ke viyoga kI saMbhAvanA se ArtadhyAna meM par3akara mRtyu ke avasara meM marA so isI naMdA puSkariNI meM isa dardura kI paryAya se utpanna huA huuN| isa taraha jAtismaraNa jJAna ko prApta kara usa dardura ne apane mana meM vicAra kiyA dekho yaha kitane kheda kI bAta hai-maiM kitanA adhanya hU~ kitanA pApI hUM kitanA akRta puNya hU~ jo maiM nirgrantha pravacana se naSTa bhRSTa huA isaliye mujhe yahI kalyANAspada hai ki maiM svayaM aba pUrva bhava meM aMgIkRta kiye gaye pAMca aNuvratoMko sAta zikSAvatoMko svIkAra-dhAraNa-kara luuN| AnaMdamAM magna thaI jato hate. ke eka samaye maNikAra zeDanA bhAvamAM mArA zarIramAM prabaLatarA zAta gaurava janita karmanA udayathI seLa roga ane AMtaka prakaTa thayA. ghaNuM vaidyo AvyA paNa teo mAro eka roga paNa maTADI zakayo nahi. vaidyo paNa nirAza thaIne pAchA jatA rahyA hatA. A rIte roga ane AtaMkethI pIDita thaIne huM naMdA vAvamAM bebhAna thaIne sukhanA viyeganI saMbhAvanAthI ja ArtadhyAna karate chevaTe mRtyunA samaye maraNa pAmyA. mRtyu bAda huM e naMdA vAvamAM ja deDakAnA paryAyathI utpanna thago chuM. A rIte jAtismaraNa jJAna prApta thatAM te deDakAe pitAnA manamAM vicAra karyo ke-are ! are ! huM keTale badhe adhanya chuM. pApI chuM ane amRtapuNya chuM. nigrantha pravacanathI bhraSTa thaIne ja mArI AvI dazA thaI che, ethI have huM pUrvabhavamAM svIrekhA pAMya mAzuvrato, bhane zikSAktAna svIrI 6. (.evaM saMpeheha saMpe. For Private And Personal Use Only Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vivArayati, saMprekSya pUrvapratipannAni paJcANuvratAni saptazikSApratAni ArohatipAsyati strIkarotItyarthaH / Aruhya dvAdazavatAnyaGgIkRtya, imametadrUpaM vakSyamANasarUpam , abhigrahamabhigRhNAti-kalpate me yAvajjIvaM ' chaTuMchaTheNa' SaSThaSaSThabhaktena, "aNikkhitteNaM' anikSiptena-antararahitena avizrAntenetyarthaH tapaH karmaNA'' smAnaM mAvayataH AtmanaH zubhapariNAmaM vardhayataH, vihA~ kalpate iti pUrveNa sambandhaH / aSiya-SaSThasyApi--SaSThabhaktasyApi ca pAraNake kalpate me nandAyAH puSkariNyA: "pariperattesu' pariparyanteSu-taTeSu-mAsukena acittena, snAnodakena ' ummadraNolloliyAhi ya' unmardanollolitAbhiH-udvartanAdurvaritAbhiH lokairdohodvartane kRte mati zeSabhUtA itastataH patitA yA yatracUrNAdinirmitapiSTikAstAbhirityarthaH, tti kalpayataH zarIrayAtrAnirvAhaM kurvataH viharta kalpate iti pUrveNAnvayaH / imameta( evaM saMpevei, saMpehitA puvvapaDivannAiM paMcANuvvayAI satta siM. kkhAvayAiM Aruhei, ArUhitto imeyAsvaM abhiggahaM abhigiNhai-kappa meM jAdha jIvaM chaTuM chaTeNaM aNikkhittegaM tavo kammeNaM appANaM bhAvemA ssa viharittae) isa prakAra usane vicAra kiyaa| vicAra karake pUrva pratipanna paMca aNuvanoM ko sAna zikSAvratoM ko usane svayaM dhoraNa kara liyaa|'dhaarnn karake phira usane isa prakAra kA niyama le liyA ki maiM aba jIvana paryaMta antara rahita SaSTha SaSTha bhakta kI tapasyA se apane AtmapariNAmoMko baDhAtA rhuuNgaa| ( chaTThassa vi ya NaM pAraNagaMsi kappar3a meM gaMdAe pokkharaNIe pariperaMtesu phAsueNaM pahANodaeNaM ummadaNoM hAliyAhi ya vitti kappemANasma viharittA, imeyArUvaM abhiggahaM a. bhigeNhai, jAvajjIvAe chaTheM chaTheNaM jAva vihagi) aura chaTTha bhakta kI hittA puvva paDivannAI pacANuvvayAI sattasimkhAvayAi' Aruhei, AruhitA imeyAsva abhigaha abhigiNhai, kappa me jAva jI cha? chTreNa aNikhittaNa tatrokammeNa appANa bhAvamANassa viharittae) mA zata te viyA2 dhyA. piyAra karIne pUrva bhavamAM svIkArelAM pAMca aNuvrata ane sAta zikSAtratene teNe pote ja dhAraNa karI lIdhA. dhAraNa karIne teNe e jAtane niyama lIdhe ke have jIvananI chellI paLa sudhI antara rahita SaSa SaSTha bhaktanI tapasyA vaDe bhaa2| mAtma pariNAbhAnI vRddhi 42 / 26Iza. ( chaTussa vi ya Na pAraNagaMsi kappA me NadAe poknavaraNIe, paripera tesu phAsueNa hANodaeNa' ummahaNololiyAhiya vitti' kappemANassa viharittae, imeyAsva abhiggahaM abhigeNhai, jApa jIvAra STa chaTeNa jAva viharai) bhane 74 bhanI pAraNAna hise nahI For Private And Personal Use Only Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam .777 "ipamabhigRhNAti, abhigRhya yAvajjIvaM SaSThapaSThena-pAThapaSThabhaktena yAvat-sa isesmigrahagrahaNapUrvakaM svIkRtena tapaH karmaNA''tmAnaM bhAvayan viharati AstesmA mu07|| mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ahaM goyamA ! guNasilae ceie samosaDhe parisA niggayA, taeNaM naMdAe pukkhariNIe bahajaNo pahAyamANo ya 3 annamannaM evaM vayAsIdevANuppiyA! samaNe3 iheva guNasilae ceie samosaMDhe, "taM macchAmo NaM. devANuppiyA ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo jAva pajjuvAsAmo eyaM me ihabhave parabhave ya hiyAe jAva aNugAmiyattAe bhavissai, taeNaM tassa dadarassa bahujaNassa aMtie eyama soccA nisamma ayameyArUve ajjhathie 5 samuppajjitthA-evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre iheva guNasi. lae ceie samosaMDhe, taM gacchAmi NaM samaNe3 vaMdAmi jAva majjuvAsAmi evaM saMpehei saMpehittA gaMdAo pukkharaNIo saMgiyaM 2 uttarai uttarittA jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tAe ukihAe dadaragaIe vIicayamANe jeNekamama atie teNeva pahArestha gamaNAe, imaM ca NaM seNie rAyA pAraNA ke dina meM naMdA puSkariNI ke taTa para ke acitta snAnodaka se tathA lokoM ke dvArA dohodvartana karane para zeSabhUta idhara udhara patita yava cUrNAdi nirmita piSTikA se apane zarIra kI yAtrA kA nirvAha karegA, isa prakara kA abhigraha usane grahaNa kara liyaa| isa kalaha abhigraha grahaNa pUrvaka vaha dadura ghRta SaSTha SaSTha bhakta kI tapasyA se Atmazuddhi karane meM laga gayA // sUtra 7 // vAvanA kinArAnI cAre bAjunA acitta snAnedakathI temaja loka vaDe dehada vartana karyA pachI vadhelA ane a matema verAIne paDelA javanA loTa vagerethI pitAnA piMDane zarIrane nirvAha karIza. A rIte teNe abhigraha laI lIdho. Ama abhigraha dhAraNa karIne deDake SaSTha bhaktanI tapasyA karane Atmazuddhi pAmA tIna 25 gayA. sUra " 7 " For Private And Personal Use Only Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAtAdharmakathA bhaMbhasAre pahAe kayakouyamaMgalapAyacchitte savvAlaMkAravibhUlie hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM seyavaracAmarAhiM udhuvvamANAhiM hayagayarahamahayA bhaDacaDagaraH kaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparibuDe mama pAyavaMdae havvamAgacchai, taeNaM daddare seNiyassa ranno egeNaM AsakisoraeNaM vAmapAeNaM akkaMte samANe aMtanighAiekae yAvi hotthA, taeNaM se daddare atthAme abale avIrie apurisakAraparakkame adhAraNijjamittikaDa egatamavakkamai avakkamittA karayala. pariggahiyaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI-namo'tthu NaM mama dhammAyariyassa- jAva saMpAviukAmassa puTiva pi ya ka mAe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie thUlae pANAivAe patha kkhAe; jAva thUlae pariggahe paccakkhAe,taM iyANi pi tasseva aMtie savvaM pANAivAyaM paJcakkhAmi jAva savvaM pariggahaM paccakkhAmi jAvajIvaM, savvaM asaNaM 4 paccakkhAmi jAvajIvaM jaMpi ya NaM imaM sarIraM iThaM kaMtaM jAva mA phusaMtu eyaMpi NaM carimehiM UsAsehiM vosirAmittikaddu, vosirai taeNaM dadarekAlamAse kAlaM kiccA jAva sohamme kappe daddaravaDisae vimANe uvavAyasabhAe daddaredevattAe uvavanne, evaM khalu goyamA ! daddareNaM so divvA deviDDI laddhA pattA abhismnnaagyaa| daddarassa NaM bhaMte! devassa kevaiyakAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! cattAri pali ovamAiM ThiI paNNattA, se NaM bhaMte ! daddure deve tAo devalo For Private And Personal Use Only Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam 79 gAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM cayaM caittA kahiM -gacchihii kahiM uvavajjihii goyamA ! mahAvidehevAse sijjhihii bujjhihii muccihii parinivAhii savvadukkhANaM aMtaM karohii y| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM serasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi|| sU08 // // terasamaMNAyajjhayaNaM smttN||13|| ... TIkA-bhagavAn mahAvIraH svAmI kathayati-'teNaM kAleNaM' ityAdi / "tasmin kAle tasmin samaye-yadA sa daduraH SaSThabhakta tapaH karmaNA''tmAnaM mAvayan viharatisma, tasmin kAle tasmin samaye he gautama ! ahaMguNazilake caityemuNazilakanAmakodyAne samavastA prAptaH / pariSad rAjagRhanagaranivAsinAM janAnAM samUhaH, nirgatA-mAM draSTuM vanditu nagarAbdahiniHsRtA / tataH khalu nandAyAM puSkariNyAM bahujanaH snAnaM kurvan jalaM pivan panIyaM ca saMvahan anyonyamevamavAdIt-bho devAnupriyAH ! zramaNo bhagavAna mahAvIraH svAmI ihaiva guNazilake caitye samarasRtaH, tat-tasmAd gacchAmaH khalu he devAnupiyAH ! zramaNaM bhagavantaM mahAvIrasvAminaM vandAmahe namasyAmaH vanditvA natvA yAvan-paryupAsmahe-sekA kurmaH, asmAkametad ihabhave parabhave ca hitAya yAvat-sukhAya, kSemAya, niHzreyase, 'aNu teNaM kAle Na teNaM samaeNaM' ityaadi| TIkArtha-(teNaM kAle NaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (ahaM goyamA! guNasilae ceie samosaDhe parisA niggayA, taeNaM maidAe "pukkhariNIe bahujaNo NhAyamANo ya 3 anamannaM evaM vayAsI-devANuppiyA! samaNe 3 iheva guNasilae ceie samosaDhe, taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo jAva pajjuvAsAmo, eyaM meM ihabhave parabhave ya hiyAe jAva aNugAmiyattAe bhavissai) he 'teNa' kAleNa teNa samaeNaM ' ityAdi__ tha- teNa kAleNaM teNaM samaeNa) te 4ANe bhane te samaye (ahaM goyamA ! guNasilae ceie samosaDhe parisA niggayA, taeNa nadAe pukkhariNIe baDujaNI vhAyamANo ya 3 annamanna evaM vayAsI-devANuppiyA ! samaNe 3 iheva guNamilae ghehara samosale, taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! samaNa bhagavaM mahArvaraM vaMAmoM jAvaM pajjuvAsAmo, eyaM me ihabhave parabhave ya hiyAe jAva aNugamiyattAe bhavissai) For Private And Personal Use Only Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathA gAmiyattAe ' anumAmikatAyai paramave'nugamanArtha bhaviSyati, iti parasparamadada / tataH khalu tasya dardurasya bahujanasyAntikAd etamartha zrutvA nizamya aya: metapa AdhyAtmiko vicAraH samudapadyata-evaM khalu zramaNo . bhagavAn mhaaviir|' gautamA / maiM meM vihAra karatA huA guNazilaka nAma ke udyAna aayaa| rAjagRha nagara nivAsI manuSyoM kA samUha merI vaMdanA karane ke liye tathA mere darzana ke liye apane 2 sthAna se Aye-usa samaya naMdA puSkariNI meM aneka manuSya snAna karate hue jala pIte hue aura pAnI bharate hue paraspara meM isa prakAra se bAta-cIta kara rahe the-bho devAnupriyo / zramaNa bhagavAn mahAvIraH yahIM para guNa zilaka' caitya meM paziza hue haiM-isaliye he devAnupriyo ! calo-Ao caleM zramaNa bhagavAna mahAbIra ko vaMdanA kareM namaskAra kreN| vaMdano namaskAra kara phira u~na kI paryupAsanA-sevA kareM / yahI bAta isa bhava meM, parabhava meM hamAre liye hitakAraka hogI, yAvat sukhavidhAyaka hogI, kSemakAraka, niyaH sakAraka evaM anyabhava meM sAtha jAne vAlI hogii| (taeNaM tassa dadurasse bahajaNassa aMtie eyamaTuM soccA, nisamma ayameyorUve ajjhathie 5' samuSpajijasthA) to isa prakAra kI bAta cIta jaba usa dardura ne una aneka manuSyoM ke mukha se sunI-to sunakara aura use hRdaya meM dhAraNa kara usake mana meM isa prakAra kA vicAra utpanna huA-( evaM khalu samaNe he gautama! guNazilaka nAmanA udyAnamAM huM vihAra karato karate A. rAjagRha nagaranA nAgarikenA samUhe mane vaMdana karavA temaja darzana karavA mATe pitApitAne gherathI mArI pAse AvyA. te samaye naMdA vAvamAM ghaNuM mANase snAna karatAM, pANI pItAM ane pANI bharatAM A pramANe vAta karavA lAgyA ke he devAnupriye! ahIM guNazilaka maityamAM ja bhagavAna mahAvIra svAmI padhArelA che, eTalA mATe he devAnupriye cAle ApaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana temaja namaskAra karIne temanI pa pAsanA sevA-karIe A bhava temaja parabhavamAM e vAta ja amArA mATe zreyarUpa thaze yAvata sukha vidhAyaka thaze. kharekhara e vAta ja kSemakAraka nizreyasakara ane bIjA bhavamAM 5) sAthe De. ( tarpaNa' tassa durasta bahujaNassa aMtie eyamaMTu soccA, nisamma, ayamethArUve ajjhathie 5 samuppajitthA) te bhAyusenA me pAta deDakAe paNa sAMbhaLI ane tene dhAraNa karI lIdhI tyArapachI tenA manamAM A tana visara ye hai ( evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre iheva guNasilae cehaeM samosa, te gacchAmiNe saMmaNaM 3 vadAmi, jAva pajjuvAsAmi evaM saMpeI, For Private And Personal Use Only Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaMgAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavani paNam k svAmI ihaiva guNazilake caitye samavasto'sti / tat-tasmAd ahamapi gacchAmi khalu zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM vande namasyAmi evaM saMprekSate-vicArayati, saMprekSya nandAyAH puSkariNItaH zanaiH zanairuttarati-bahiniH saratI, uttIrya yauva rAjamArgastavopAgacchati, upAgatya tayA (1) 'ukiTAe ' utkRSTayA, aodaM bodhyam-.. (2) "tusyiAe (3) cavalAe, (4) caMDAe, (4) sigyAe, (6) udhuyAe, (7). jayaNAe, (8) cheyAe, " iti / tatra-utkRSTayA-daI rANAM gatau ya utkarSastenayuktogatirutkRSTA tayetyarthaH / tvaritayA-manasa autsukyena yuktA tvaritA tayA, bhagavaM mahAvIre iheva guNasilae ceie samosaDhe, taM gacchAmi gaM samaNaM 3 vaMdAmi jAva pajjuvosAmi evaM saMpehei, saMpehittA gaMdAo pukkharaNIo saNiyaM 2 uttarai ) zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu yahA~ guNa zilaka udyAna meM Aye hue haiM to calU zramaNa bhagavAna mahAvIra ko vaMdanA karU~ yAvat unakI paryupAsanA kruuN| aisA usane vicAra kiyAvicAra kara ke phira vaha usa naMdA puSkariNI se dhIre 2 bAhira nikalA(uttarittA jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchada, uvAgacchittA tAe ukkiTThAe daddura gaie vIivayamANe jeNeva mamaM aMtie teNeva pahAretya, gamaNAe ) bAhira nikala kara phira vaha jahAM rAjamArga thA, usa ora cala diyaa| vahAM pahuMca kara phira vaha usa utkRSTa dardura gati se calatA huA merI ora bddhaa| yahAM " turiyAe, cavalAe, ceDAe, sigyAe, udhuyAe, jayaNAe, cheyAe" ina padoM kA bhI saMgraha kara lenA cAhiye usa da1ra kI gati ko utkRSTa isaliye kahA hai ki darduro kI gati meM saMpehittA gaMdAo pukkharaNIo saNiyaM 2 uttarai) zrama sasavAna mahAvIra prabhu ahIM guNazilaka udyAnamAM padhArelA che. tyAre huM paNa zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana thAvat temanI pathuM pAsanA-sevA kare. A jAtane teNe vicAra karyo. vicAra karyA pachI te naMdA vAvamAthI dhIme dhIme bahAra nIkaLe. (uttarittA jeNeva rAyamage teNe ubAgacchai, uSAgacchittA tAe ukidAe daduraH gahue vIivayamANe jeNeva mama aMtie teNeva pahArettha gamaNAe) mahAra najAna te je tarapha rAjamArga hatA te tarapha cAlavA mAMDayA. tyArapachI te pitAnI uha (zIgha) deDakAnI gatithI cAlatA cAlate mArI tarapha Avyo. ahIM (riyAe, cavalAe, caMDIe, sigdhAe, udhduyAe, jayaNAe cheyAe) mA pahAna paNa saMgraha karavo joIe. te deDakAnI gati utkRSTa:eTalA mATe varNavavAmAM AvI che ke deDakAonI gatimAM je utkarSa hoya che te gati tenAthI yukata For Private And Personal Use Only Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrotAdharmakathAsUtre capalayA - zarIracApalyena yuktayA, caNDayA - tIvrayA, ataeva zIghrayA, uddhutayAazeSa zarIrAvayavakampavA, jayinyA anyadadu ragatijecyA, chekayA- apAyaparihAre nipuNayA, darduraMgatyA - maNDUkagatyA 'vIzvayamANe ' vyativrajan 2-mahAvegena gacchan 2, yacaiva mamAntikaM tatraiva prAdhArayad gamanAya = gantuM pravRttaH / asminneva samaye udyAnarakSakamukhAnmamAgamanaM zrutvA zreNiko rAjA bhaMsAraH = sArAparanAmakaH snAtaH kRtakautukamaGgalaprAyazcitaH sarvAlaMkAravibhUSitaH, jo utkarSa hotA hai vaha usa utkarSa se yukta thI / usa meMDhaka ke mana meM bar3I bhArI utsukatA thI - so usa utsukatA se vaha gati bharI huI thI - isa kAraNa vaha usa kI gati tvarita thii| zarIra kI capalatA se yukta hone ke kAraNa, tIvra hone ke kAraNa, zIghratA se yukta hone ke kAraNa, samasta zArIrika avayavoM ke kaMpana se yukta hone ke kAraNa anya sAdhAraNa darduroM kI gati kI apekSA viziSTa hone ke kAraNa, aura apAyoM ko bacA 2 kara calane ke kAraNa vaha gati kramazaH capala caNDa, zoghra uddhata, jayanI, aura cheka ina vizeSaNoM vAlI thI / imaM caNaM seNie rAyA bhaMbhasAre pahAe kayakouyamaMgalapAyacchite savvAlaMkAra vibhUsie, hatthi khaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNa dharijja mANeNa seyavaracAmarAhiM uddhruvamANAhiM hayagayarahamayA bhaDacaDagarakaliyAeM cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMpaDiyuDe mama pAyabaMdae mAgaccha ) isI samaya udyAna rakSaka ke mukha se merA Agamana sunakara bhaMbhasAra " isa apara nAma vAle zreNika rAjA merI vaMdanA (" For Private And Personal Use Only hatI. te deDakAnA manamAM bhAre utsukatA hatI tenI gatimAM utsukatAne lIdheja dvarA AvI gaI hatI. zarIranI capaLatAthI yukta havA badala, tItra hAvA badala, zIghratA yukta hAvA badala, zarIranA badhA avayaveAnA kapanathI yukta hAva badala, bIjA sAdhAraNa deDakAe gati karatAM viziSTatA yukta hAvA badala ane apAyA ( Aphte ) thI sAvadha thaIne cAlavA badala te gati kramazaH saMpaNa, thaMDa, zIghra, dhuta, nayanI mane cheu mA vizeSazeovANI hutI. ( ima caNa seNierAyA bhabhasAre vhAe kayakauuyamaMgalapAyacchate savvAlaMkAravibhUsie, itthikhaMdhabaragae sakoraMTamaladA meNaM chatteNa dharijjamANeNa seyavara cAmarAhi udUdhutrvamANAhiM hayagayarahamahayA bhaGgacaDagarakA liyAe cAura giNIe senAe saddhi saMpaDivuDe mama pAyavaMdae havvamAgacchA) te vaSate udyAna rakSA mukhathI mArA AgamananI vAta sAMbhaLIne ' bhabhasAra ' e bIjA nAmavALA Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 13 nandamaNi kArabhavanirUpaNama 783 hastiskandhavaragataH gajoparisamArUDhaH, sakoraNTamAlyadAmnA-koraNTakusumamAlayA, choNa ghriyamANena svabhRtyahastadhRtena, zvetavaracAmarairuddhRyamAnaiH svabhRtyairvIjitaH, hayagajarathamahAbhaTacaTakarakalitayA azvagajasthamahAbhaTAnAM caTakaraH samUhastena kalitayA-yuktayA, caturaGgiNyA senayA sAdha saMparivRto mama pAdavandako havyaM-zIdham , Agacchati, tataH khalu sa darduraH zreNikasya rAjJa ekena 'AsakisoraeNaM' azvakizorakena vAmapAdena ' akaM te samANe ' AkrAntaH abhibhUtaH dehoparipAdanipAtA''ghAtaM prAptaH san 'aMtanigyAie' antranirghAtitaH antrasya ' A~ta' karane ke liye taiyAra huA snAna se nibaTa kara aura kautuka, maMgala evaM prAyazcita vidhi samApta kara gaja para caDhe hue jaldI 2 A rahe the| usa samaya ve samasta alaMkAroM se vibhUSita the| una ke Upara kosTa puSpoM kI mAlA se zobhita chatra chatradhArI ne lagA rakhA thaa| yamara Torane vAle bhRtya jana una para zubhra uttama camara Dhola rahe the, haya, gaja, ratha, evaM mahA bhaToM ke samUha se yukta caturaMgiNI senA se ve ghire hue the| (taeNaM se daddure seNiyassa raNo egeNaM Asa kisoraeNaM vAma pAeNaM akkaMte samANe aMta niggAiekae yAvi hotthA taeNaM se dare atthAme abale akIrie apurisakAraparakkame adhoraNijja mitti kaDa egaMtamavakkamaha, avakkamittA karayalapariggahiyaM matthae aMjali kaTu evaM vayosi ) phudaka 2 apanI cAla se calatA-huA vaha mehaka zreNika rAjA ke kisI eka ghor3e ke bacce ke vAma paira se AkrAnta ho malA-arthAt usa kA vAma caraNa usa ke Upara par3a gayA / so usI zreNika rAjA mane vaMdana karavA mATe taiyAra thayA. teo snAnathI parivArane kautaka, maMgaLa ane prAyazcitta vidhi pUrI karI ane hAthI upara savAra thaIne jhaDapathI AvI rahyA hatA. te vakhate teo badhI jAtanA alaMkArothI vibhUSita hatA. temanA upara karaMTa punI mALAthI zobhatuM chatra chatradhArIoe tANeluM hatuM. camara DhALanAra nekare temanA upara zubhra uttama camare DhaLI rahyA hatA. haya (ghaDA) gaja, ratha ane mahAbhAnA sahathI yukta caturaMgiNI enAthI tesA vITAyetA tA (taeNa se daddure seNiyassa raNNo egeNa Asakiso. raeNaM vAmapAega akate samANe aMta nigdhAiekae yAvihotthA taruNaM se daddure atyAme abale akIrie apurimakAraparakkame AdhAraNijamitti kaTTa egaMtamavakamai, avakamittA kAraNalapariggahiyaM matthae aMjali kaTTu evaM vayonI) kUdakA mArate te deDake zreNika rAjAnA koI eka gheDAnA TUnA DAbA pagathI AkrAMta thaI gaye eTale ke tene DAbe paga tenA upara paDI che. tethI For Private And Personal Use Only Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA ti prasiddhasya, nirghAtaH-annanirghAtaH, sa saMjAto'syeti antranirghAtitaHghaTitAntraH kRtazcApyabhavat / tataH khalu sa darduraH / atthAme' asthAmA hInaparAkramaH gamanazaktirahita ityarthaH abala: manobalarahitaH-khina ityarthaH avIya:-hatotsAhaH, 'apurisakAraparakame' apuruSakAraparAkramaH-puruSakAraH parAkramaca na vidyate yasya so'puruSakAra parAkramaH / puruSArthahInaityarthaH / 'adhAramijjamitikaTu' adhAraNIyamiti kRtvA badhAraNIyamidaM zarIramiti vicArya, ekAntamavakrAmati-ekAnta-janasaMcArarahitasthAnaM mArgasya prAntabhAgaM kathaMcid gacchati, avakramyaH karatalaparigRhItaM mastake'. aliMkRtvA, evamavAdIt-evaM vakSyamANasvarUpeNa svamanasyuktavAn 'namo'tthuNaM jAva saMpattANaM ' namo'stu khalu arhadbhayo bhagavadbhayo yAvat-siddhigatinAmadheya sthAna saMprAptebhyaH, " namo'tthuNaM mama dhammAyariyassa jAva saMpAviukAmassa ' namo'stu samaya usa kI AMte TUTa gaI / AMtoM ke TUTate hI vaha dardura gamana zakti se rahita ho gayA, mAnasika pala usa kA jAtA rahA-utsAha usakA ikadama chinna bhinna ho gayA, puruSArtha aura parAkrama mAnoM usa meM hai hI nahIM aisA vaha ho gyaa| jaba usane yaha dekhA ki yaha zarIra apaTika nahI sakanA taba vaha bar3I kaThinatAise jana saMcAra rahita ekAnta sthAna meM calA gyaa| vahAM jAkara usane apane donoM hAthoM kI aMjali banAkara aura use mastaka para rakhakara isa prakAra mana hI mana meM kahA (namo. tyuNaM jAva saMpattANaM NamotthuNaM mama dhammAyariyassa jAva saMpAviSTakAmassa pundhi piyaNaMmae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie savvaM deDakAnAM AMtaraDAM tUTI gayAM. AMtaraDAM tUTatAM ja te deDako hAlavA cAlavAmAM asamartha thaI gaye. tenuM AtmabaLa naSTa thaI gayuM. tene utsAha maMda thaI gaye. te purUSArtha temaja parAkrama rahita thaI gaye. jyAre tene ema lAgyuM ke have e zarIra TakavuM muzkela che, tyAre te bahu ja prayatnathI eka tarapha jyAM mANasonI avara javara hatI nahi tyAM ja rahyo. tyAM jaIne teNe pitAnA baMne hAthanI aMjaLi banAvI ane tene mastake mUkIne manamAM ja teNe A pramANe 4thu-namotthugaM jAva saMpattANaM NamotthuNa mama dhammAyariyassa jAva saMpA. viukAmassa puvi piyaNa mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa bhatie ra pANAsAyaM parAkkhAmi jAva savva parigahaM paJcakkhAmi jAva joka, saba asaNaM 4 For Private And Personal Use Only Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mANagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 13 nandamaNikArabhavanirUpaNam khala mama dharmAcAryAya zramaNAya bhagavate mahAvIrAya yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAna samAptukAmAya, pUrvamapi pUrvabhave'pi ca khalu mayA zramaNasya bhagavato mahAvIrasyAntike sthUlaH prANAtipAtaH pratyAkhyAtaH, yAvat-sthUlaH parigrahaH pratyAkhyAtaH, yAvatkaraNAt-sthUlaH mRSAvAdasthUlAdattAdAna-sthUla-maithuna-pratyAkhyAnaM bodhyam , taidAnImapi-asmin bhave'pi tasyaivAntike sarva prANAtipAtaM pratyAkhyAmi yAvat sarvaM parigrahaM pratyAkhyApi yAvajjIvam , yadapi ca khalu idaM zarIramiSTaM kAntaM yAvat mA spRzantu rogAtaGkAH, etadapi zarIraM khalu ' carimehiM ' caramaiHantimaiH 'UsAsehi' UcchvAsaH prANanirgamaiH 'cosirAmitikaDe' vyutsRjAmitipANAigayaM paccakkhAmi jAva savvaM pariggahaM paccakkhAmi jAva jIvaM savvaM asaNaM 4 paccakkhAmi jAva jIvaM jaM pi ya NaM imaM sarIraM iMDe kaMta jAva mA phusaMtu eyaM piNaM carimehiM usAsehiM vosirAmi tti kaTu ghosirai ) yAvat siddhi gati nAmaka sthAna ko prApta hue ahaMta bhagavaMtoM ko merA namaskAra ho, yAvat siddhi gati nAmaka sthAna ko prApta karane kI kAmanA vAle mere dharmAcArya, zramaNa bhagavAna mahAvIra ko merA namaskAra ho / pUrvabhava meM bhI maiMne sthUla rUpa se prANAtipAta kA parityAga zramaNa bhagavAn mahAvIra ke samIpa kiyA thaa| isI taraha sthUla mRSAvAda kA sthUla adattAdAna kA sthUla maithuna ko, evaM sthUla parigraha ko bhI pratyAkhyAna kiyA thaa| ye sthUla mRSAvAda Adi yAvat zabda se yahA~ gRhIta hue haiM to aba isa bhava meM bhI unhIM ke samIpa sarva prANitipAta yAvat sarva parigraha kA yAvajjIva pratyAkhyAna karatA huuN| tathA azana, pAna, khAdya evaM khAdya rUpa se caturvidha AhAra kA bhI jIvana paryanta parityAga karatA huuN| tathA jo iSTa, kAnta yaha merA zarIra paccakkhAmi jAvajIva jaM pi ya Na imaMsarIraM i8 kaMta jAva mA phusaMtu eyapi NaM caribhehi vosirAmi tti kaTu vosigi ) yAt siddhigati nAma: sthAnane prAsa karelA ahaMta bhagavaMtane mArA namaskAra che, yAvat siddhi gati nAmaka sthAnane meLavavAnI IcchA karanArA mArA dharmAcArya zramaNa bhagavAna mahAvIrane mArA namaskAra che. pahelAMnA bhAvamAM paNa meM skUla rUpathI zramaNa bhagavAna mahAvIranI najIka prANAtipAtane parityAga karyo hate. A rIte ja sthaLa mRSAvAdanuM, sthUla adattAdAnanuM, sthUla maithunanuM, ane sthUla parigrahanuM paNa meM pratyAkhyAna karyuM hatuM. sthUla mRSAvAda vagere ahIM "yAvat ' zabda vaDe saMgRhIta thayA che. tyAre have huM A bhavamAM paNa temanI najIka sarva prANAtipAta yAvata sarva pari. grahanuM mRtyu sudhI pratyAkhyAna karuM chuM. temaja je ISTa, kAMta A mAruM zarIra che ke jenA mATe mArA manamAM A jAtanA vicAro hatA ke ene kaI paNa - For Private And Personal Use Only Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Satara serpet kRtvA = zarIraM vyutsRjati - parityajati, bhagavAnAha - he gautama ! tatastadanantaraM khalu sa dara kAlamAse kAlaM kRtvA yAvat-saudhameM kalpe 'daddUra varDisae vimANe' dardurA basake vimAne dardaradevatayA ' ucabanne' upapannaH - upapAtaM - janma prApta ityarthaH / darduracaritamuktvA bhagavAn mahAvIraH svAmI prAha - ' evaM khalu goyamA ! ityAdi / he gautama! evaM khalu dardureNa sA divyA devarddhi labdhA upArjitA prAptA svayattIkRtA'bhisamanvAgatA - samyak sevitA / gautamaH pRcchati - ' dadurassa ' ityAdi | dardurasya khalu devasya he bhadanta ! kiyatkAlaparyantaM sthitiH prajJaptA 1 hai ki jisa ke prati merI yaha dhAraNA rahatI thI, ki ise koI bhI rogAtaka sparza na kareM usako bhI maiM antima zvAsoM taka mamatva bhAvase rahita hokara chor3atA hU~ / isa prakAra karake usane saba kA parityAga kara diyA / (taeNa se dadure kAlamAse kAlaM kiccA jAva sohamme kappe daravarDier vimANe uvavAyasabhAe daduradevattAe uvabanne - evaM khalu goyamA ! dadureNa sA divvA, deviDDI, ladvA, pattA abhisamA gayA) isake bAda vaha dardara kAla avasara kAla karake yAvat saudharma kalpa meM dardurAvataMsaka vimAna meM upapota sabhA meM dardura devatA kI paryAya se utpanna ho gyaa| isa prakAra dardura kA caritra kahakara bhagavAn mahAvIra svAmI ne gautama se kahA ki he gautama! isa prakAra se usa dara deva ne vaha divya devaddhi upArjita kI hai, apane AdhIna kI hai aura use apane bhogake yogya banAI hai| aba gautama zramaNa bhagavAn mahAvIra svAmI se punaH pUchate haiM ki - ( dadurassa NaM bhaMte ! devassa kevaiyakAlaM ThiIpaNNattA ? goyamA ! cattAri paliomAI ThiI rAga ane AMtaka - sparza kare nahi-tene paNa huM' mamatva vagara thaIne chellI paLa sudhI tyajuM chuM. A rIte vicAra karIne teNe badhI vastuone tyajI dIdhI. ( taNaM se dadure kAlamAse kAlaM kiccA jAva sohamme kappe daduravaDi sae vimANe ubavAyasabhAe daduradevattAe, ujavanne evaM khalu goyamA ! dadureNa sA divyA, debiDI, laDhA, pattA abhisamannAgayA ) tyAramA te heDa gaNanA samaye Aja karIne yAvat saudha kalpamAM rAvata saka vimAnamAM upapAta sabhAmAM dara devatAnA paryAyathI utpanna thayA. A rIte deDakAnA caritra vize varNana karIne bhagavAna mahAvIra svAmIe gautamane kahyuM ke hai gautama ! A rIte te dara dhruve te divyadevadhi meLavI che, tene svAdhIna banAvI che ane tene pAte bhAgavavAne lAyaka banAvI che. have zramaNa bhagavAna mahAvIrane gautama pharI pUche che . ( vadurarasa NaM bhaMte! devarasa phebaiyakAla ThiI paNNattA 1 goyamA ! cattAri For Private And Personal Use Only Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nArAmRtavarSiNI TIkA a0 13 nandamaNikAramayanirUpaNam .. samAnAha-he gautama ! dardurasya khalu devasya catvAri palyopamAni sthitiH prAptA / punagautamaHpRcchati-' seNaM' ityAdi sa khalu he bhadanta ! daduro devaratasmAd deva lokAd AyuH kSayeNa bhavakSayeNa sthiti kSayeNa cayaM tyaktvA kutra gamiSyati ? kutra utpatsyate-upapAtaM-janma prApsyati ? / bhagavAn kathayati-' goyamA!' ityaadi| he gaumata ! sa khalu dardu rodevaH AyuH kSayeNa bhavakSayeNa sthitikSayeNa devalokA. cyutaH san mahAvidehe varSe janma prApya setsyati bhotsyati mokSyati parinirvAsyati sarvaduHkhAnAmantaM kariSyati ca / paNNattA, se gaM bhaMte ! dadure deve tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM cayaM cahattA kahiM gacchihii ?) he bhadaMta ! daduradeva kI vahAM kitanI sthiti huI hai ? prabhu kahate haiM ki he gautama / cAra palyApama kI sthiti usakI vahAM huI hai / punaH gautama unase pUchateM hai ki he bhadanta ! vaha dardura deva vahAM se-usa devaloka se-Ayu ke kSaya bhavake kSaya evaM sthiti ke kSaya ho jAne para zarIra kA-deva saMbandhI za. rIra kA-parityAga kara kahAM jAvegA ( kahiM uvavajjihiI) kahAM para janma dhAraNa karegA? isa prazna kA uttara bhagavAn ne unheM isa prakAra diyA-(goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii, bujjhihiha, muccihiI, parinivvAhii savvadukkhANaM aMtaM karehiMiya) gautama! vaha dadura deva Ayu ke kSaya se, bhava ke kSaya se evaM sthiti ke kSaya se devaloka se cavakara mahAvideha kSetra meM janma prAptakara vahAM se siddha hogA, vimala kevala loka se sakala lokAloka kA jJAna hogA, samasta karmoM se mukta paliovamAI ThiI paNNattA se NaM bhaMte ! daddure deve tAo deva logAo AukhaeNa bhavarakhaeNaM ThiikkhaeNa' cayaM cahattA kahiM gacchihii ?) mahanta ! tyAMvara devanI keTalI sthiti thaI che? prabhu kahe che ke he gautama! tenI cArabhepama jeTalI sthiti thaI che. gautama pharI teozrIne pUche che ke he bhadanta te dUra deva tyAMthI-te devakamAMthI-AyuSyanA kSaya, bhavanA kSaya, temaja sthitine kSaya thayA mAI zarIrane-samadhI zarIrane tyAne 4yAMga ? (kahiM ujavanjihiha) kayAM janma prApta karaze? bhagavAne A praznano javAba A pramANe A ke (goyamA ! mahAvidehe vAse sizihii, bujjhihii, muccihii, parinivvAhii, savva dukkhANa aMtaM karehiha ya) 3 gautama! te 2 va mApane kSaya yA ote, bhavane kSaya thayA bAda, ane sthitine kSaya thayA bAda devakathI cavIne mahAde videha kSetramAM janma prApta karIne tyAMthI ja siddha thaze. vimala-kevala leyI For Private And Personal Use Only Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org warara jJAtAdharmakathA sudharmAsvAmI jambUsvAmInaM mAha-' evaM khalu samaNeNaM ' ityAdi, he jambUH ! evaM khalu zramaNena bhagavatA mahAvIreNa trayodazasya jJAtAdhyayanasya, ayam = uktasvarUpaH, artha prajJaptaH, ' iti bravImi ' - asya vyAkhyA pUrvavat // 0 // 8 // iti zrI vizvavikhyAta - jagavallabha - prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalita lalitakachApAlApaka- pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka - vAdimAnamardaka- zrI zAhUccha prapatikolhApurarAjapradatta - jainazAstrAcArya padabhUSita - kolhApurarAjaguru- bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharmadivAkarapUjya zrI - ghAsIlA prativiracitAyAM ' jJAtAdharmakathAGga ' sUtrasyAnagAradharmAmRtava 6 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM trayodazamadhyayanaM saMpUrNam // 13 // hogA, samasta karmakRta vikAra se rahita hone ke kAraNa svastha hogA aura isa prakAra samasta duHkhoM kA vaha anta karane vAlA ho jAvegA / ( evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM terasamassa nAyajjhayaNasa ayama paNNatte tibemi ) isa prakAra jaMbU svAmI ko samajhAkara aba gautama una se kahate haiM he jaMbU ! zramaNa bhagavAn mahAvIrane isa terahaveM jJAtAdhyayana kA ukta rUpa se artha prarUpita kiyA hai| maiMne jaisA unake mukha se ise sunA vaisA hI yaha tumase kahA hai / apanI orase milAkara isame kucha nahIM kahA hai | sUtra 8 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara pUjya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta " jJAtAdharmakathAGgasUtra " kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyAkA terahavA~ adhyayana samApta // 12 // te samsa sokheoune laghunAra thaze, samasta ( adhA ) urbhAthI bhukta thaze, samasta kama kRta vikAra vagara thayA badala te svastha thaze ane A rIte badhA duHkhAnA te antapuranAra thardha 4ze ( evaM khalu jaMbU ! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM teramassa nAyajjhayaNastra ayamaTThe paNNatte tti bebhi ) yA rIte yU svAbhIne samanlavIne gautama temane kahe che ke huM ja bU! zramaNu bhagavAna mahAvIre A teramA jJAtAdhyayananA pUrvokta rUpe a prarUpita karyAM che. meM jevA temanA mukhathI sAMbhaLyeA che tevA ja tamane kahyo che. me' mAmAM peAtAnI meLe umerIne kaija kazuM nathI | sUtra "" 8 // 66 zrI jainAcArya ghAsIlAlajI mahArAja kRtajJAtAsUtranI anagAradharmAmRtaviSaNI vyAbhyAtu terabhuM vyadhyayana samApta // 13 // For Private And Personal Use Only Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only