Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अमगारधर्मामृतषिणी टीका अ० ५ सुरनिष्ठीवर्णनम्
शुकः पृच्छति-से किं' इत्यादि । अथ किं तद् नोइन्द्रिययायनीयम्. । स्थापत्यापुत्र आह-' मुया' इत्यादि. । हे शुक ! यत् यस्मात् खलु क्रोधमानमाया लोभाः क्षीणा क्षयं प्राप्ताः, उपशान्ताःउपशमं प्राप्ताःसन्तो नो उदयन्ते-नोदीयन्ते, नो इन्द्रिययापनीयं नोइन्द्रियं मनस्तस्य विकाराः कषाया इह नो इन्द्रियशन्देन गृह्यन्ते, तेषां यापनीयं वशीकरणं ममास्ति ।
शुको वदति-' से किं' इत्यादि । अथ किं तद् भदन्त अव्यावाधम् ? । स्थापत्यापुत्र आह-'सुया !' इत्यादि । हे शुक ! यत्-यस्मात् खलु मम वातिक पैत्तिकश्लैष्मिकसांनिपातिका ! वातिकाः वातप्रकोपजनिताः पत्तिकाः प्रकोपसमुद्भवाः, श्लैष्मिका कामकोपप्रभवाः, सानिपातिका वातपित्त श्लेष्मणां समूह संनिपातः, तत्र भवाः विविधा ' रोगायंका ' रोगातङ्काः रोगाश्चातकाचेति इन्द्रिय यापनीय है । ( से किं तं नो इंदियजवणिज्जे ) भदंत ! नो इन्द्रिय यापनीय का क्या अर्थ है ? (सुया जन्नं कोह माण माया लोभा खीणा उपसंता नो उदयंति से तं नो इंदियजवणिज्जे) हे शुक जो क्रोध, मान, माया और लोभ ये चार कषायें क्षयावस्थापन्न- होकर या उपशम अवस्थावाली होकर उदय में नहीं आ रहीं हैं यही नो इन्द्रिय यापनीय है। नो इन्द्रियका अर्थ मन होता है । मन के विकार ये क्रोध, मान, माया, और लोभ ये चार कषायें हैं । इसलिये ये नो इन्द्रिय शब्द से गृहीत हुए हैं। यापनीय शब्द का अर्थ वश करना हैं । ये सब कषायें मेरे वश में हो रही हैं - यही नो इन्द्रिय यापनीय मेरे वर्त रहा है। (से किं भंते अव्याबाहं ) भदंत! अव्यावाध का तात्पर्य क्या है ? (सुया जन्नं मम वाइयपित्तिय सिभियसनिवाइया धन्द्रिय यापनीय छे. ( से कि त नो इंदियजवणिज्जे ) त ! न धन्द्रिय यापनीयन। म थाय छे. सुया जन्न कोहमाण मायालोमा खीण! उत्रमता नो उदयति से त' नो इंदियजवणिज्जे) 3 शु ! अध, मान, भाया, અને લેભ એ ચારે કષાય ક્ષય પામીને અથવા તો ઉપશમિત થઈને ફરી ઉદય પામતી નથી એજ ને ઈન્દ્રિય અપનીય છે. ને ઈન્દ્રિય એટલે મન, અને ક્રોધ, માન, માયા, અને લેભ એ ચારે મનનાજ વિકારે છે. એથી આ બધાને ઈન્દ્રિય શબ્દથી ગૃહીત થયાં છે. યાપનીય શબ્દને અર્થ વશ કરવું છે. આ બધા કાર્યો મારે વશ થયેલા છે. એજ નેઈન્દ્રિય યાપનીયને ईर्ता रह्यो छु ( से किं भते अब्वाया) 3 महत ! भव्यासाना श। अथ छ ? ( सुया जन्न मम वाइयपित्तियसिभियसन्निवाइया विविहा
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020353 |
| Book Title | Gnatadharmkathanga Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanahaiyalalji Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 845 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_gyatadharmkatha |
| File Size | 24 MB |