________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ममगारधर्मामृतषिणी टीका अ० ५ सुदर्शनश्रेष्ठीवर्णनम् अगारविनयोऽनगारविनयश्च । तत्र खलु यः सः अगारविनयः स खलु चतवारिअणुव्रतानि, सप्त शिक्षाव्रतानि, एकादशोपासकपतिमाः । अगारविनयविषये सविस्तर वर्णनमुपासकदशाङ्गटीकायामगारधर्मसंजीवन्यां द्रष्टव्यम् , तत्र चतुर्विंशतितमतीर्थकर श्री महावीरशासनत्वेन आनन्दगाथापतिवर्णने पञ्चाणुव्रतानि पञ्चमहाव्रतानि वर्णितानि । अत्रारिष्टनेमेाविंशतितमतिर्थकरशासनचतुर्थव्रतस्य परिग्रहविरमण(से वि य विणये दुविहे पण्णत्ते) वह विनय भी दो प्रकार का प्रज्ञप्त हुआ है । (तंजहा) वह इस प्रकार से-(अगारविणए अणगारविणए) १ अगार विनय-दूसरा अनगार विनय । ये दो भेद चारित्र पर विनय को लक्ष्य में रखकर किये गये है। जब विनय का अर्थ विनीतता-नम्रता होती है उस समय द्रव्य की अपेक्षा नम्रता और भाव की अपेक्षा नम्रता इस तरह भी उसके दो भेद हो जाते हैं ( तत्थ णं जे से आगारविणए सेणं चत्तारि अणुव्वयाई सत्तसिक्खावयाइं एक्कारसउवासगपडि माओ) अगारविनय चार अणुव्रत सात शिक्षाव्रत तथा ११ उपासक प्रतिमा रूप है । इस विषयका विस्तृत वर्णन उपासक दांगकी टीका अगारधर्म संजीवनी में किया गया है अतः यहविषय वहां से जानलेना चाहिये । विशेष केवल इतना ही है- वहां चौवीसवें तीर्थंकर श्री महावीर स्वामी का शासन होने से उपासक दशाङ्गसूत्र में आनन्दगाथापति के वर्णन में पांच अणुव्रत और पांच महाव्रत कहे गये हैं किन्तु यहां पाईसवें तीर्थंकर श्री अरिष्टनेमि भगवान के शासन में चौथे व्रत का ना ५५ मे ५४.२ ४ामा माया छे. (त' जहा ) ते | 24t प्रमाणे छ ( अगारविणए अणगारविणए) १, भागार विनय, २, अन॥२ विनय આ બનને વિનયના પ્રકારે ચારિત્ર ગત વિનયને અનુલક્ષીને જ કરવામાં આવ્યા છે જ્યારે વિનય શબ્દનો અર્થ “વિનીતતાં (નમ્રતા) થાય છે ત્યારે દ્રવ્યની અપેક્ષાએ નગ્નતા તેમજ ભાવની અપેક્ષાએ પણ નતા આ રીતે पा तेना में नेह थाय छे (तत्थ णं जे से अगारविणए से णं चत्तारि अणुव्वयाई सत्त सिक्ख वयाई, एक्कारसउपासगपडिमाओ) मा॥२ विनय पांय मा વ્રત સાત શિક્ષાવ્રત તેમજ અગિયાર ઉપાસક પ્રતિમા રૂપ છે. આ વિષે - વિસ્તર માહિતી ઉપાસક દશાંગસૂત્રની અગારધર્મ સંજીવની ટીકામાં આપે લી છે જિજ્ઞાસ જનોએ ત્યાંથી જાણી લેવું જોઈએ. વિશેષ કેવળ એટલું જ છે કે ત્યાં ચોવીસમા તીર્થંકર શ્રી મહાવીર સ્વામીનું શાસન હેવાથી આનન્ટ ગાથાપનીના વર્ણનમાં પંચ અણુવ્રત અને પાંચ મહાવ્રત કહેલાં છે. પરંતુ અહીં બાવીસમાં તીર્થકર શ્રી અરિષ્ટનેમી ભગવાનના આસનમાં ચોથાવતને
बा १०
For Private And Personal Use Only