________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
अंगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० ५ शैलकराजऋषिचरितनिरूपणम्
अनत्य पूर्वापरमल पाटसमालोचनतोऽरत्र मघशब्दस्य मदिरार्थकत्वं न सिध्यति. तथाहि-यथाप्रवृत्तश्चिकित्सबै यथाप्रवृत्तेनौषधभैषज्येन भक्तपानेन चिकित्सामावर्तयामीति स्वीकृत्य माडू केन शैलकानगार इत्थं प्रार्थितः-यूयं खलु मासुकमेषणीयं फीठफलकादिकमरगृह्य विहरतेति, शैलकानगारस्तथेति प्रतिश्रुत्य मण्डूकस्य यानशालायां तथैव विहरतिरम. ततोमण्डूकेन चिकित्सका आदिष्टाः-पासुकैषणीयेन यावत् चिकित्सामावर्तयतेति ततश्चिकित्सका मण्डूकस्याज्ञानुसारेण प्रासुकै षणीयरेवोपधादिभिश्चिकित्सां कुर्वतः साधोरकल्प्यं प्रवचननिषिद्धं मप्डूकेनाप्यना दिष्टं तदाज्ञाविरुद्धं मधं पाययितुं कथं प्रवृत्ताः स्युः ! कथमपि न । सकता है अन्यथा नहीं । यही धर्म की मर्यादा है। यहां पर के पूर्वी पर के मूल पाठ के समालोचन से भी मच शब्द में मदिरा अर्थ सिद्ध नहीं होता है। जब मंडूक राजा ने शैलक: राजऋषि के समक्ष यह प्रार्थमा की-कि में 'यथा प्रवृत्तेन औषध भैषज्येन भक्तपानेन चिकित्सांआधतयामि' रोगोशमन करने में समर्थ वैद्यों के द्वारा यथा योग्य निर्दोष प्रासुक औषध भैषज्य से आपकी चिकित्सा कराऊँगा आप मेरी यान शाला में प्रासुक एषणीय पीठ फलक आदि की याचना करके वहां रहें तब इस मंडूक राजा की प्रार्थना को सुनकर वे शैलक अनगार तथेति' कहकर उसे स्वीकार कर के वहां उनकी यानशाला में आथे। इनके आते ही मंडूक ने वैद्यों को घुलाकर यह आदेश दिया कि आप लोग प्रासुक एषणीय आदि औषध भेषज से इनकी चिकित्सा करें। तत्र उन वैद्यों ने मंडूक की आज्ञानुसार प्रासुक एषणीय औषध आदि से उनकी चिकित्सा करने लगे। फिर सोचने की बात है कि जब साधु છે. અહીં પૂર્વાપરના મૂળપાઠથી પણ મઘશબ્દથી મદિર વિષેને અર્થ સિદ્ધ થતું નથી. જેમકે મંડૂક રાજાએ શૈલક રાજ ઋષિની સામે વિનંતી કરતાં
धु-( यथावृत्तकैः चिकित्सकैः यथाप्रवृत्तन औषधभैषज्येन भक्तपानेन चिकित्सा भावर्तयामि ) रोगाने मटाउना२। साथ धोद्वारा हु यथायित प्रासु ઔષધ ભૈષજ્યથી તમારી ચિકિત્સા (ઇલાજ) કરાવીશ મારી શાળામાં તમે પ્રાસુક એષણીય પીઠ ફલક વગેરેની યાચના કરીને ત્યાં રોકાઓ ત્યારે મંદ્રક રાજાની વિનંતીને સ્વીકારતાં “ તથતિ' (સારૂ) કહીને તેઓ તેમની રથ શાળામાં આવ્યા. શૈલક અનગારની ચિકિત્સા માટે મંડૂકે વૈદ્યને બોલાવ્યા અને બેલાવીને એમ આજ્ઞા કરી કે તમે પ્રાસુક એષણય વગેરે ભેષજથી એમની ચિકિત્સા શરુ કરી. વૈદ્યો પણ મંડ્રક રાજાની આજ્ઞા પ્રમાણેજ પ્રસુક એષણીય ઔષધ વગેરેથી તેમની ચિકિત્સા (ઈલાજ) કરવા લાગ્યા. એની સાથે સાથે
For Private And Personal Use Only