Book Title: Kumarpal Pratibodh
Author(s): Somprabhacharya, Jinvijay
Publisher: Central Library
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001873/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayamahApa Vitreras A Gaekwad's oriental Series No. XIV KUMARAPALA PRATIBODHA CENTRAL LIBRARY, BARODA. www.janewbrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsomaprabhAcAryaviracitaH kumaarpaalprtibodhH| KUMARAPALA-PRATIBODHA OF SOMAPRABHACHARYA EDITED WITH ENGLISH INTRODUCTION, SAMSKRIT PRASTAVANA AND PARISISTA BY MUNIRAJA JINAVIJAYA. ( Honorary Member of the Bhandarkar Oriental Research Institute; Editor "Jaina Sahitya Samsodhaka;" Author of "Vijaapti-triveni" "Kriparasakoglia" Satrunjaya-tirthodahara-p abandha" "Prachina Jaina Lekha Samgraba." etc. etc.) NO PUBLISHED UNDER THE AUTHORITY OF THE GOVERNMENT OF HIS HIGHNESS THE MAHARAJA GAEKWAD OF BARODA, CENTRAL LIBRARY BARODA. 1920. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published by Janardan Sakhs am Kudalkar, M. A, LL. B., Curator of State Libraries, Baroda, for the Baroda (overnment, and Printed by Manilal Iteharam Desai, at The Gujarati Printing Press, No. 8, Sassoon Buildings, Circle, Fort, Bombay. Price Rs. 7-8-0 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION. stumatrisandhyaM prabhuhemasUrerananyatulyAmupadezazaktim / atIndriyajJAnavivarjito'pi yaH kSoNibhartuya'dhitapravodham / / sattvAnukaMpA na mahIbhujAM syAdityeSa klupto vitathaH prvaadH| jinendradharma pratipadya yena zlAdhyaH sa keSAM na kumArapAlaH ||-somprbhaacaary. Nature and Title of the Work-The work Kumara pala-pratibodha coutains a general description of the teachings in tlie Jain religion given from time to time by the Jain preceptor Hemacharya to Kumarapala, the illustrious Chalukya king of Gujarat, and also of the manner in which, after getting these lessons, the King gradually got completely converted to Jainism. The author has given the title of "Jina-Dharma-pratibodha'' to this work; but we have preferred to retain to it the title of "Kuniarapala-pratibodha," for two reasons; first because that title is found mentioned in the colophon at the end of the work; and secondly because that title by itself carries to the general reader the idea of the subject-matter of the work itself. The Mss.-material - The present edition of the work has been prepared from a palm-leaf Ms." found in a Jain Bhandar at Patan, the ancient Capital of Gujarat and now a Taluka town in the Kadi Prant (District) of the Baroda State ruled by His Highness the Maharaja Gaekwad. The Ms. consists of two hundred and fifty-five leaves. Each leaf is 2 ft. 7 inches long and only 2 inches broad; and on each side of it are written from three to five lines in Devanagari script in black ink. Each liue contains from 140 to 150 letters and has three divisions separated by spaces one inch long, These spaces have holes (in the niiddle) through which pass strings to fasten together all the leaves. This Ms. was written at Cambay iu Samvat 1458 (A. D. 1402).* Palm-leaf Mss. of this Age and their Imperfections---As no other palm-leaf Ms. written after this date has been found by me in any of the Jain Bhandars, I am led to infer that this is one of the last palm-leaf Mss, written in Gujarat, and, in fact, in Western and Northern India. From the sources of Jain history it is found that the art of writing on palm-leaf lad begun to 1-Rendered into English from the original Gujarati preface written by the editor-J. S. K. 2-This palm-leaf Ms., as also the other mentioned later on, was procured by the late Mr. C. D. Dalal, M. A., Sanskrit Librarian in the Central Library, Baroda, from Sanghavi's Bhandar and Sanghavina Padano Bhandar respectivelyJ. S. K. 3 This Ms. has been noticed by Prof. P. Peterson in his ".1 Filth Report of Operations in Search of Sanskrit Mss, in the Bombay Circls, 1892-95. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ decline from almost the beginning of the 14th century A. D.; and palm-leaf was rapidly giving place to paper as a material of writing. At that time all the palm-leaf works in the vast Ms.-collections located in Patan, Cambay, Jesalmere and other places noted for such collections were being rapidly and simultaneously copied ou paper. The oldest paper Mss, available at present all belong to this period. Similarly the latest palm-leaf Mss. to be found at present were written in that period and none written after that time is now available. This indicates that paper must have been introduced in these regions at that very time. At the time when the present manuscript was written, the practice of writing on palm-leaf was getting scarce and the scribes were on the verge of forgetting the art of writing on palni-leaf and also the art of preparing the special ink required for such writing. The caligraphy seen on this palm-leaf MS. is of a very inferior kind as compared to that seen on old palm-leaf MSS. The script of the present MS. is not so beautiful as that of the MSS. of the 12th and the 13th centuries, nor is the ink so excellent. The ink used for the present MS. is very thin and has are now disappeard from several places and lines after lines on several pages have become so obliterated as to make their deciphering all the more difficult. Compared to this the ink used on the palm-leaf MSS. of two to three hundred years before this period appears still to be brilliant and deep black, Nor is the purity of nage, to be observed in the old palm-leaf MSS., preserved in this MS. The reason of this is that the scribes of old times were men possessing a general knowledge of Sanskrit and Prakrit languages; and even good many learned men of those times used to write their works themselves. Hence, as a rule, very few mistakes are to be seen in MSS. of those times. But at the time when the present MS. was written, the process of copying palm-leaf MSS. on paper having been coninienced on a very large scale, there was not to be found a sufficiently large number of scribes, possessing good literary qualifications, able to cope with this work; hence only scribes of mediocre abilities who could merely do the mechanical work of transcribing letters, were available for copying purposes. On this account these scribes committed good many mistakes in transcribing copies from old MSS.; and it is on this very account that quite a large number of mistakes have crept in the present MS.of" Kumarapala-Pratibodha''. An idea of the literary qualifications of the Kayastha scribe, named Sheta, of this present manuscript can be got from the language of the colophon written by him giving the (Samvat) date, etc. of the MS. Another MS. of the Text.--Besides the above mentioned MS., another palm-leaf MS. belonging to the Bhandar of Sanghavi's Pada in Patan, was also availed of in preparing the text of this work. This palm-leaf Ms. was older than the one mentioued before and was written in a more correct manner; but it was unfortunately very incomplete and broken. It contained Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leaves from 51 to 305 (even of these some leaves are wanting here and there) and thus ended abruptly from the middle of the story of Pavananjaya on "Deshavakasika' vow given in the 4th chapter of the present work. In size it was 2 ft, 7 inches long and 2 inches broad and contained 3 to 5 lines on each page and each line contained from 105 to 120 letters. Difficulty in Editing-Thus, since no other complete Ms. was available from any source and none is available as far as I know, I had to depend on the only one complete Ms. mentioned above; and as this was full of mistakes my work of editing this work became all the more difficult. Account of Somaprabhacharya, the author of "Kumarpala-pratibodha":--The author, Somaprabhacharya, is a well-known Jain learned man. He composed the present work in Samvat 1241 (or A.D. 1195), i. e. only 11 years after the death of King Kumarapala. From this it is evident that he was a contemporary of King Kumarapala and his preceptor Hemachandra. He composed this work while dwelling in the residence of the poet Siddhapala, son of the poet-king Shree Shreepala, of Pragvat (Porwad) community, for the benefit of Harischandra and Shreedevi, son and daughter respectively of Shet Abhayakumara, son of Neminaga; and it was heard from the inning to the end by the three learned disciples of Hemachandra himself. by name, Mahendramuni, Wardhamana and Gunichandra. Abhayakumara was, as is mentioned in this very work, the head of the charitable departments, like alms-houses, etc., opened for the maintenance of helpless and disabled persons (vide pp. 219 to 220). The poet-king Shree Shreepala was one of the best poets of Gujarat and a greatly honoured and accepted brother of Siddharaja Jayasimhadeva. His son, Siddhapala, also, was a poet of the first rank and a beloved and boson friend of King Kumarapala. In connec. tion with the family of this poet as I have written at great length elsewhere, I need not reiterate the same in this place. The poet Shreepala was a disciple of Devasuri, the most illustrious in the lineage of preceptors of Somaprabhacharya; hence it was but natural that this poet's family should entertain a special veneration for the circle of disciples of this earliest preceptor and that this circle of sages should regard with affection the poet's family. The preceptors of Somaprabhacharya and other sages generally made their stay under the roof of the family house of this poet in Auahilpur, His other great work, by name "Sumatinatha-charita'', was also composed liy Somaprabhacharya while dwelling in this very house. The following is the genealogical-tree of the lineal succession of the preceptors of Somaprabhacharya, as found in the Prashasti in the Kumara pala-Pratibodha and some other works of different writers ; 1 See my Introduction to the drama "Draupadi-Swayamvara", composed by the poet Vijayapala, son of Siddhapala.-Editor. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sarvadevastiri Yashobhadra Nemichandra Munichandra Mapa deva Ajitadeva Vadidevasurio Anandasiri Vijayasimha? I - I ----- Ratnaprabha Bhadresvara Guimachandra Purnadeva? Mabesvara Hemachandra Somaprabha Maniratna Ramachandra' Jayaprabha Jayamangala Ramabhadra Jagatchandra Somachandra All the names mentioned in this genealogical-tree are well-known in Jain history, and the various works composed by them have enriched Jain litera. f 1. A well-known writer of commentaries and notes on works of Haribhadracharya, such as "Upadr shapidu," "An-kanta-Jayapataka," Lalitaristura," "Yogalindu" and others. 2. Author of the great Jain work on logic by name "Syadradaratnakara." 3. Dharmarigira Gani, in his own 'pattavali' has called this Vijayasimha as the editor of the commeaiars-"V/vekamanjari," a work of Balachandra (cf. " fancnft: a faka"). But this is a mistake. The editor of that commentary is not this Vijayasimhasuri but is one Vijayasena-suri of Nagendra Gachha. (See Peterson's 3rd Report, page 103). A stone-inscription of this Vijayasimha has been discovered in the Jain temple at Arasana and is dated Samvat 1206; (See my book "Prachina-JainaLel ha-Sungraha." (Inscription No. 289). 4. Ratnaprabha has composed the well-known work on logic, entitled "Ratnakaravatorika; and his other works, like the "Upadeshamala-Vritti", are also well-known. 5. Bhadresvara was the principal co-adjutor with Vadidevasuri, in composing the "Syadvadaratnakara." After his preceptor's death he was appointed the principal Acharya to his seat. Munibhadra-Suri, the author of Shantinatha-Mahalurga, also belonged to his succession of pupils. 6. Gunachandra composed a small work on Grammar entitled "Ilaimavithrama." 7. Mention is made of both this preceptor and his desciple in a stone-inscription at Jalore. (See "Prachina-aina-Lekha-Sangraha," Artical No. 952). 8. Author of the Prasasti on Chichigadeva found on the Sundha Hill (Marvar). 9. Author of the commentary on "Vritta-Ratnakara." 10, Author of the drama, "Prabuddha-Rohineya." Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ture. From this one can see of wliat learned, noble and literary men the poet's company was coniposed. A brother-disciple of Somaprabhacharya, by uanie Heniachandra, composed a Dwisandhana poem, entitled "Nabheyanemi, and it was edited by the poet-king Shree Shreepala himself. Somaprabhacharya was succeeded to his religious seat by the famous Jagatchandrasuri, who is considered to be the founder of the ascetic assembly known by the uame of Tapagacliha. According to the Pattavali Somaprabhacharya ranks 43rd in the lineal succession from Mahi vira. Other Works written by the Author-(1) Sumatinatha-Charitra. Besides the "Kumaraptila-Pratibodha", three other works of Somaprabhicharya are available. One of these is the "Sumatinatha-charitra''. It describes the life of Sumatinatha, the 5th Tirthankara of the Jain Religion. Like Kumara pala-Pratibodha, it is also written mainly in the Prakrit language and, like it, it also contains legends and stories explaining the tenets of Jainisni. It consists of verses uumbering over nine thousand and a half. Mss, of this work were seen by nie in the Jain Bhaudars at Patan." 1--The following are some of the verges given in the Prashasti at the end of this poem: bhaktaH zrImunicandrasUrisuguroH zrImAnadevasya ca zrImAna so'jitadevasUrirabhavat SaTtarkadugdhAmbudhiH / sadyaHsaMskRtagadyapadyalaharIpUreNa yasyAprabha kSiptA vAdiparamparA tRNatulAM dhatte sma dUrIkRtA // zrImAnabhUdvijayasUriramuSyaziSyo yena x x x smarasya zarAna gRhItvA / kRptaM caturbhiranaghaM zarayantramagre vizvaM tadekavizikhena vazaM ca ninye // zrIhemacandrasUribabhUva ziSyastathAparastasya / bhavahataye tena kRto dviHsandhAnaprabandho'yam // ekAhaniSpannamahAprabandhaH shriisiddhraajprtipnnbndhuH| zrIpAlanAmA kavicakravartI sudhIrimaM zodhitavAnprabananam // 2 Vide J. Klatt'a Extracts from the "Il istoricsl Records of the Jains" Ind. Ant. Vol. XI, p. 254. 3 The Prashasti at the end of this Charitra is to a great extent like the one given in the present work: candrAkoM guruvRddhagacchanabhasaH karNAvatasau kSite dhuryoM dharmarathasya sarvajagatastatvAvaloke dRshau| nirvANAvasathasya toraNamahAstambhAvabhUtAmubhA vekaH zrImuni candasUriraparaH zrImAnadevaprabhuH // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Suktimuktavali --Another work by this author is known as "Sitklimuktavali," It consists of hundred verses of a miscellaneous nature. It is sometimes known as "Sinduraprakara" because its first verse begins with the words: "sinduraprakara" and very often it is also called by the name "Somashataka', because it consists of 'hundred' verses composed by Somaprabhacharya. This work is well-known among the Jains and is repeated by heart by many a man and woman of the Jain community. It is written after the style of Bhartrihari's "Niti-Shataka and contains short but pithy dis. quisitions on such subjects as, non-slaughter, truthfulness, non-stealing, purity, goodness etc. Its composition is very simple, interesting and easy of understanding. Some of the verses from this work are found quoted in the present work of "Kumarapala-pratibodha. ziSyastayorajitadeva iti prasiddhaH sUriH samastaguNaratnanidhirbabhUva / prItiM yadakSikamale munibhRGgarAji rAsvAditazrutarasA tarasA babandha // zrIdevasUripramukhA babhUvuranye'pi ttpaadpyojhNsaaH| yeSAmabAdhAracitasthitInAM nAlIkamaitrImudamAtatAna // vizAradaziromaNerajitadevasUriprabho vineyatilako'bhavadvijayasiMhasUrirguruH / jagatrayavijetRbhirvimalazIlavarmAvRtaM vyabhedi na kadAcana smarazaraiyadIyaM manaH // gurostasya padAmbhojaprasAdAnmandadhIrapi / zrImAnsomaprabhAcAryazcaritraM sumateya'dhAt // prAgvATAnvayasAgarendurasamaprajJaH kRtajJaH kSamI ___ vAgmI sUktisudhAnidhAnamajani zrIpAlanAmA pumAn / yaM lokottarakAvyarajitamatiH sAhityavidyAratiH zrIsiddhAdhipatiH kavIndra iti ca bhrAteti ca vyAharat // sUnustasya kumArapAlanRpatiprIteH padaM dhImatA muttaMsaH kavicakramastakamaNiH zrIsiddhapAlo'bhavat / yaM vyAlokya paropakArakaruNAsaujanyasatyakSamA dAkSiNyaiH kalitaM kalau kRtayugArambho jano manyate // tasya pauSadhazAlAyAM pure'nnhilpaattke| niSpratyuhamidaM proktaM padArthAntaM (?)...... // anAbhogAtkiJcitkimapi mativaikalyavazataH kimatyautsukyena smRtivirahadoSeNa kimapi / mayotsUtraM zAstre yadiha kimapi proktamakhilaM kSamantAM dhiimntstdsmdyaapuurnnhRdyaaH|| Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vii (3) Shatartha-Kavya-Somaprabhacharya's third work is known by the name of "Shatartha-Kavya". It gives full evidence of his unexcelled command over the Sanskrit language. This work consists of only one verse in Vasanta-tilaka metre, while it is explained in a hundred different ways. From this work the auther was given the nickname of "Shatarthika" and is referred to by that appellation by many subsequent writers. The auther has, by himself commenting on this one-verse work, given its hundred explanations. At the beginning of its commentary he has written five verses, in which he has given an index to the hundred explanations intended by him. In the beginning he has given the meanings of the 24 Tirthankaras of the Jain religion, then in the middle he has given the explanations of the Vedic deities, like Brahma, Narada, Vishnu and others and at the end he has brought out references to his contemporaries, like Vadi-devasuri and Hemachandracharya, the great religious preceptors of Jainism, Jayasimhadeva, Kumarapala, Ajayadeva and Malaraja, the four successive Chalukya kings of Gujarat, poet Siddhapala, best citizen of the time, and Anitadeva and Vijayasimha, his two precepters. After this, at the extreme end he has elucidated reference to himself and in the final conclusion he has quoted a short prashasti in five verses written on himself by some disciple of his. (See Appendix II) According to this prashasti, Somaprabha in his ordinary life was a Vaishya of Pragvata (Porvad) section. His father's name was Sarvadeva and that of his grand-father was Jinadeva. Jinadeva was a prime-minister to some prince and was greatly respected in his own time. Somaprabha had taken the initiation into Jain religion quite in his boyhood, and being exceptionally intelligent he had mastered all the lores and thus attained to the position of an "Acharya" (Precepter). He was wonderfully adept in logic, deeply learned in poetics and specially clever in delivering religious sermons. Chronological order of these Works:--Thus including the "Kumara: pala-pratibodha," our author wrote four works. Anong these chronologically his "Sumatinatha-Charitra" stands first and "Sukti-Muktavali's second. In the "Brihal-Tippanika," an old list to Jain works, it is mentioned that the "Sumatinatha-Charitra'' was composed in the reign of kiug Kumarapala. As this work is also found mentioned at the end of the commentary on "Shatartha-Kavya", it is plain that it was composed prior to the "Shatartha 1 See verses on pages 146, 197, 422, 2 "Alasagfarafarafea: starali" 1g fargelangagafacit; also __"tataH zatArthikaH khyAtaH shriisomprbhsuuriraattuu|"-gunnrtnsuurikRtkriyaartnsmuccy 3 The original verse is as follows: kalyANasArasavitAnaharekSamohakAntAravAraNasamAnajayAdyadeva / dhrmaarthkaamdmhodyviirdhiirsomprbhaavprmaagmsiddhsuure|| Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viii Kavya." It appears that the "Shatartha-Kavya" was composed between A. D. 1177 to 1179, because it refers to king Mularaja, who succeeded king Ajayadeva to the throne of Gujarat; and this Mularaja, known in history as "Bala Mularaja, reigned only for two years from A. D. 1177 to 1179. The "Kumarapala-pratibodha" seems to be the last work of our author. Other unknown Works:-Besides these four works, it is inferred that our author must have written some others; for in the work "ShatarthaKavya', while giving explanation about the king Kumarapala in the commentary, he gives two verses, and makes the following remark regarding them ":", that is, ("which we have already given elsewhere.") Now as these two verses are not to be found in any of his known four works, the inference is that they occur in some other work of his, which is not yet known to us. Composition of Kumarapala-pratibodha:-"Kumara pala-pratibodha" is mainly written by the author in the Prakrit language; but a few stories in the last chapter are written in Sanskrit and some portions are in Apabhramsha language as well. From this it is evident that our author was equally proficient in these three languages. The composition of the work is very simple and the language is quite plain and unsophisticated. Though the author is, as has been shown above, one of the best learned men and a firstclass writer, yet there are no evidences of his special learning to be found in this work. The Work well-known to subsequent Writers: "Jina Mandanagani, the author of "Kumara pala-prabandha", has taken several extracts from the historical portion of this work, and Jayasimha-suri has, in his "Kumarapala-Charitra", made a faithful imitation of the style of composition of this work. This shows that the writers, posterior to our auther, were well aware of this work. The Work not important from Historical Standpotnt-Looking to the great extent of this work and the time of its composition, it would seem quite natural if readers interested in history felt curious to know from it such facts about the life of Kumarapala and Hemachandra as are unknown and unavailable from other sources; and it is with this very idea that the present editor undertook with great pleasure the work of editing this work. But after going through the whole work he was disappointed to find that no new fact was to be discovered in such a big work. On the contrary he has to admit that the history of these two great personages given in the present work is not only as much as, but is even less than, their history given in such smaller and later works, as the "Hemachandra-prabandha", a part of 1. See Kumarapala-P bandha" edited by Muni Chaturavijayaji, pp. 10, 17, 58, 80, 90, 94, 95, 97, 106, 107, 111, etc Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ix the "Prabhavaka-Charitra" and the "Ruimarapi:la-Prabandha", included in the "Prabandha-Chintamani'. It would therefore not be iniproper to remark that from the historical point of view the present work has no special importance to us. Importance of the Work as a Prakrit Work-But we have to admit its importance from the point of view of the necessity of publishing Prakrit literature on a larger scale. In the first place Prakrit literature, that is published up to uow, is of a very limited extent; and, in the second place, as the Bombay University has now added a special course of the Prakrit language, at of the Pali, to its curricula of studies, the necessity of publishing works in the Prakrit language is felt all tlie greater. Students therefore of this language would undoubtedly welcome the publication of such a great work at this time, Writing History not the Author's Object- Though it is quite natural that we should feel disappointed at not being able to find any special historical information in this work, yet we must remember that the author does not deserve any blame on that account. Because in the very commencement of the work the author clearly disavows any intention of writing a full life-story of Hemachandra and Kumarapala. The author's object in composing this work is really not to write the history of Kumarapala and others, but to write a narrative, embodying the teachings of Jain religion with reference to these historical personages. In this connection he makes the following remarks : Although the life-story of Kumarapala and Hemachandracharya is very interesting from other points of view, I am only desirous of telling something in connection with the instruction in Jain religion alone. Does any person, who, out of a tray full of various delicacies, eats only one particular thing that gratifies his special taste, deserve blame from any body?"1 Summary of the Historical Portion in the Work-Whatever portion in this entire work has connection with history is summarised for the facilities of readers, in a separate Appendix, entitled "Kumara pala-PratibodhaSankshepa." On reading the Appendix, the reader will understand clearly the entire gist of this work, The short historical summary is as foilows: King Kumarapala's Succession to the Throne:--In Anahilpura Patau there formerly reigned King Mularaja of Chalukya dynasty. He was succeded successively by Chamundaraja, Vallabharaja, known as "Jagaj-Zampana'' ("World-Raider"'), Durlabharaja, Bhimaraja, Karniedeva, and Jayasimhdeva. This Jayasimhdeva was succeeded by Kuniarapala, the great-great-graudsou of Bhimaraja. (Bhimaraja had a son Kshemaraja, wlio had a son Devaprasada, who again had a son Tribhuvanapala, who was father of Kunjarapala). King 1, See page 3, Gatha 30, 31. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X Kumarapala was very brave and valorous; patient and self-abuegating, very clever and liberal. He made conquests everywhere and established his reputation as a great and ideal ruler. King's Longing to know the True Religion-Once king Kumarapala called an assembly of his learned men and asked their advice regarding the best religion to be followed which would make one's life the most happy. These learned men being Brahmins naturally extolled the merits of the Vedic religion which consisted of sacrifices and ceremonial rituals. The King, knowing that sacrifices involved slaughter of animals, could not be convinced of the merits of this religion. This made him dissatisfied and increased his desire to know the true religion. Thereupon on one occasion one of his ministers, Bahada, by name, approached the king and requested him to listen to what he would tell him if the King really desired to know what the true religion was. The Minister Bahada then gave him the following information about Hemachandra-suri, the Jain preceptor. Account of Hemachandra's Early Life:-There was formerly a precep tor, by name Shri Datta-suri, belonging to the Gachhcha, called "Purnatalla." Once while travelling he came to a place, called Rayanapura, in Wagada country, where iuled at that time a king by name Yashobhadra. This king began to listen to religious discourses of Shri Datta-suri. Dattasuri after some time left that place and went elsewhere. Afterwards King Yashobhadra lost all attachment for worldly life, renounced the kingdom, and went in search of Datta-suri. Datta-suri was at that time in a place, called "Dinduanapura***. The king built there a large Jain temple by name "Chauvisa-Jinalaya," and himself took holy orders and became a disciple of Datta-suri. Then he performed various austerities and made a deep study of the Shastras and finally attained the position of an "Acharya", or preceptor, under the name of "Yashobhadra-suri". Yashobhadra-suri went on touring in various places preaching religion to people. At last having become old in age and decrepit in body he went to the "UjjayantaTirtha" (i. e. Girnar), and there after observing a fasting-vow gave up his body. He had a disciple by name Pradyumna-suri, who wrote a work entitled "Thanaya-Pagarana" (or "Sthanaka-Prakarana"). He again had a disciple Gunasena-suri by name and the latter had Devchandra-suri as his disciple, who wrote a commentary on "Thanaya-Pagarana" of Pradyumnasuri and also wrote the work "Shanti-Jina-Charitra." This Devachandra, while travelling, once came to a place by name Dhandhuka. There a young brilliant boy named Changadeva, son of the parents Chachch and Chahini of the Modha Bania community, began to *The auther, Somaprabhacharya, at this place remarks that that "Chauvisa-Jinalaya" exists even to-day i. e. in his time at Dinduanapura. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xi come and listen to the preaching of Devachandra. Having become attached to Devachandra through his teachings the boy Changadeva became inclined to become the former's disciple and began to live and wander with Devachandra. Devachandra while wandering went to Cambay and there, through the maternal uncle of Changadev, by name Nemi, he persuaded the parents of Changadeva and initiated Changadeva into Jain religion and gave him the name of Somachand. Hemachandra as an Acharya:-This boy-ascetic, who possessed almost a superhuman intellect, became master of all Shastras within a short time, and, as a reward of his learning his preceptor gave him the name of "Hemachandra" and raised him to the position of an "Acharya" (preceptor). Struck dumb with admiration for Hemachandra's learning, King Siddharaja Jayasimha became his great devotee and consulted him in each and every Shastric matter and was thoroughly satisfied. Under the influence of his teaching, Siddharaja began to feel an attachment for Jain religion and in appreciation of the same he constructed a Jain temple, by name "Rayavihara", in Patan and another, by name "Siddhavihara", at Siddhapur. At Siddharaja's request Hemachandra wrote a work, called "Siddha-Haima-Vyakarana", a perfect masterpiece on grammar. The King's attachment for Hemachandra grew so strong that he never felt happy until he listened to the nectar-like teaching of Hemachandra. Hemachandra and Kumarapala:-Having related the story of Hemchandra so far, the minister Bahada advised King Kumarapala that if he too desired to get the knowledge of true religion, he should approach Hemachandra with devotion. Following his minister's advice Kumarapala began to listen to the preachings of Hemachandra. Hemachandra first began to preach to the King, by means of parables and legends, on the evil effects of animal-slaughter, gambling, meat-eating drinking, prostitution, plundering, etc., and persuaded him to prohibit these in his kingdom by issuing royal decrees. Then he gave him instruction regarding true God, true Guru and true religion as propounded in Jain religion and showed him the evils of accepting false gods, false gurus and false religion. In this way King Kumarapala became gradually devoted to Jain religion and as a mark of his devotion he began to build Jain temples in various places. First he built a grand temple, called "Kumara-Vihara" in Patan under the supervision of the minister Bahada and the two sons of Garga Sheth of Vayada family, by name, Sarva-deva and Samba Sheth. In the central temple of this Vihara he placed a large image of Parshvanath in white marble and in the adjoining 24 temples, he placed images of the 24 Tirthankaras in gold, silver and brass metals. After this Kumarapala built another temple, called "Tribhuvana-Vibara", still grander and very much higher, with 72 1. So called because it was built in memory of his father, King Tribhuvanapala, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snialler temples round it for the different Tirthaukaras. The large cushionshaped stone-caps on the spires and the vaselike fineals that surmounted them were all built of gold; and in the central temple a very gigantic image in sapphire of the Tirthankara Neminatha was placed, with 72 images in brass of other Tirthankaras located in the smaller temples. Besides these, in Patan alone Kumarapala built 24 Jain temples for 24 Tirthaukaras, of which the temple of "Tri-Vihara'' was prominent. Outside Patan, in other places in his kingdom, he built so many Jain temples that their exact number cannot be ascertained. Of these, however, the great temple of Ajitanatha on the Taranga Hill, built under the supervision of the Subedar Abhaya, son of Jasadeva, is worthy of mention. King Kumarapala did not rest satisfied in showing his devotion to the Jain religion by thus building Jain temples alone, but like a devout follower of that religion he used to visit in person the Jain temples and worship the images therein. Further, in order to impress upon the people the greatness of that religion he used to celebrate with great eclat Jain festivals like "ashtanhika''. Kumarapala's Celebration of Jain Festivals:--These festivals he used to celebrate every year in the famous temple of "Kumara-vihara?' at Patan in the months of Chaitra and Ashvina in the latter 8 days of the bright fortnight. On the last day of the festival, i. e, on the full-moon day, in the evening, a large chariot drawn by elephants, containing the image of Parshvanatha, used to go in procession through the town to the royal palace, accompanied by the King's officers and leading citizens. The King, having personally worshipped the image amidst dances and prayers of the people. the chariot rested for the night in the palace and departed next pioruing to a grand pavilion erected outside the palace-gate, attended by the King in person. After being again worshipped by the King, the chariot passed through the various lanes of the city resting at intervals in the special pavilions erected on the route and then returned to its own place. The King in this way not only himself celebrated the greatness of the Jain religion but issued orders to his tributary princes to celebrate it in a similar manner, The subordinate princes also built Viharas in their own cities. Kumarapala's Pilgrimage to Saurashtra Temples:-Once a group of Jain pilgrims, set out on a visit to Saurashtra (Kathiawad) temples, halted on their way at Patan. Seeing them the King also thought of going on the same pilgrimage and, accompanied by Hemachandra and a large army and a large Jain congregation, he travelled to Saurashtra and halted at Girinagar (Junagadh) situated at the foot of the hill Raivata (Girnar). But owing to bodily infirmity he could not ascend the hill; so he sent up his ministers to perform the worship. From there the whole party of pilgrims, including the King, proceeded to visit the temple of Rishabhadeva on the Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xiii Shatrunjaya hill. This temple was before this visit kept in proper repairs by the minister Bahada by the orders of the King. After this pilgrimage the King returned to his capital. Kumarapala Builds Steps over Girnar Hill:-After his return the King, feeling sorry for not being able to ascend the Girnar hill, issued orders for constructing a flight of steps for ascending the hill, and at the suggestion of Siddhapkla, the son of the poet-king Shripala, he appointed Amra, son of Raniga, as the subedar of Saurashtra and entrusted this work to him. Kumarapala builds Charitable Institutions:--Thereafter the King built an alms-house (ATTIT) for giving food and clothing to helpless and decrepit Jain devotees; and, in its vicinity, also built a monastery (1991) for enabling religious-minded persons to pass their time peacefully while performing their devotions. The management of these charitable institutions was entrusted to sheth Abhaya-kumara, son of Neminaga. For this proper choice of the person the king got praise from the poet Siddhapala. Kumarapala's Full Conversion to Jainism:--Later on Hemachandra gave to the King detailed instructiou regarding the Twelve Vows to be observed according to the Jain religion and placed before him the examples of Anand and Kamadeva, the great Jains of ancient times, and also the example of his contemporary Chhaddua, 2 richest Jain living in Patan. The King accepted the initiation of these vows with great devotion and thus became fully converted to Jainism. Kumarapala's Daily Time-Table:--After the King accepted the Jain religion he began to pass his daily life like a regular Jain devotee. The following description of his daily time-table will be found interesting. Leaving his bed very early in the morning the king recited the sacred Jain Mantra of "Pancha Namaskara" ( five salutations ) and meditated on the adorable gods and gurus. Thereafter, finishing his bath, etc. he worshipped the Jina images in the household temple, and, if time permitted, proceeded on elephant to the Kumara-vihara temple in company of his ministers. After performing eight-fold worship there he used to go to Hemachandra. Having worshipped him and listened to his religious teaching he returned at midday to his palace. Then he gave food and alms to mendicants and after sending food-offerings to the Jain idols of his temple, he took his meal. Meal over, he attended an assembly of learned men and discoursed with them on religious and philosophical topics. Among these the poet Siddhapala was the principal party who always pleased the King by narrating a number of stories and episodes. In the fourth prahara of the day (i. e. after three o'clock) the King took his seat on the throne in the royal court and attended to business of the State, heard appeals from people and passed judgments on Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xiv the same. Sometimes purely as a part of the royal duty, he attended wrestling matches, elephant-fights and such other pastimes. After this he took his evening meals about 48 minufes before sun-set but ate only once on the 8th and 14th days of every fortnight. After dinner he worshipped with flowers in the household temples and made dancing girls wave lights before the deities. Worship over, he listened to musical concerts and to recitations sung by charanas, etc. Passing the day in this way he retired for rest with a mind filled with renunciation. Kumarapala's Great Faith in the "Namaskara-Mantra":-The King always recited with great devotion the well-known Jain Mantra of "Namaskara" and he had so great a faith in its efficacy that he used to say that what he could not achieve by means of his army, he acheived through the mere recitation of that mantra. Through it even his enemies remained subdued to a Bania officer like Ambad; and not only civil wars aud foreign invasions but even famines did not affect his kingdom through the power of this mantra-recitation. Other Authorities on Kumarapala's Life:-In this way the work Kumarapala-Pratibodha describes in brief the gist of the religious life of Kumarapala. More detailed information about King Kumarapala and his contemporaries, who are referred to in this work can be obtained from such older works as "Prabhavaka-Charitra," "Prabhandha-Chintamani," "Kumarapala-Charitra" of Jayasimha-suri, "Kumara pala-Charitra" of Charitra-sundara, "Kumara pala-prabandha" of Jinamandana, so also from such modern works as Forbe's Rasa-mala and the "Bombay Gazetteer". It is therefore unnecessary to give those details here. Historical Portion of this Work thoroughly Reliable:-Although, as we have said before, a very limited historical information is to be obtained from this work, still we must admit that that limited information is thoroughly reliable and trustworthy. Because the author of this work was not only a contemporary of King Kumarapala but, as we know definitely from the account of the author given above, he also possessed a special intimate know ledge of his private life. Three Writers Contemporary to Kumarapala:-Information about the religious life of King Kumarapala is to be obtained from the writings of three contemporary writers. Among them the first is the King's own religious preceptor Hemachandra himself. He has given some brief account in this connection in his "Kumarapala-charitra" (Prakrit Dvyashraya) and in his "Mahavira-charitra." The description given in "Kumara palacharitra" and that given in the present work, especially the description of the King's daily life agree completely. Second contemporary Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xy writer is the poet Yasabpala, who has written a crania, entitled "Mohaparajaya!!! in which he writes about the spiritual life of the King. This poet describes himself as a servant of King Ajayadeva, the successor of King Kumarapala, and is therefore evidently the contemporary of Kumarapala. In "Mohaparajaya" the poet has given us a beautiful description of the prohibition ordered by Kumarapala in his kingdom of such acts as animal-slaughter, meat-eatiug, ganibling, prostitution and the like. The third contemporary writer is the present author, Somaprabhacharya himself. As all these three writers are responsible and authoritative writers, there is very little room for doubts regarding what they liave said. Froni the definite information supplied by these writers we understand that Kumarapala was a very religious Jain ruler; and that, having full faith in that religion, he did his best to carry out the doctrines and rules of conduct prescribed in it. He made every endeavour to spread that religion and completely identified himself with the work of establishing its greatness. He was upright by nature and liberal in thought; and although fully attached to Jain religion he never showed his displeasure towards other religions. As an ideal ruler of his subjects, he paid equal respect to each religion. Being personally of a noble character, he always loved virtue in others. Under his rule people were perfectly happy and contented. 1 Published in the "Gaekwad's Oriental Saries" as No. IX. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| stumastrisandhyaM prabhuhemasUrerananyatulyAmupadezazaktim / atIndriyajJAnavivarjito'pi yaH kSoNibhartuLadhita prabodham // sattvAnukampA na mahIbhujAM syAdityeSa klapto vitathaH pravAdaH / jinendradharma pratipadya yena, zlAghyaH sa keSAM na kumArapAlaH // -somprbhaacaaryH| asmin khalu prastUyamAne kumArapAlapratibodhanAmake granthasandarbha, suvizrutanAmadheyena jainazvetAmbarAcAryeNa hemacandreNa, gurjaradezIyacaulukyavaMzodbhavasya kumArapAlanAmnaH suprasi. ddhanRpasya jainadharmatattvAvabodhanAya, samaye samaye vividhAkhyAnakadvAreNa yaH sadbodhaH samupadiSTaH, tathA yaM ca sadbodhaM zrutvA, yena krameNa kumArapAlanRpeNa zanaiH zanaiH sampUrNatayA jainadharmaH svIkRtaH, tadviSayakaM kiyadvarganaM grathitamasti / yadyapi granthakAraNAsya granthasya 'jinadharmapratibodhaH' ityevarUpaM nAma sarvatra samullikhitaM sandRzyate; parantu, granthAntasthite puSpikAlekhe 'kumArapAlapratibodhaH' etAdRzo nAmnaH samupalabdhatvAt, tathA granthagrathitaviSayasya nAmanirdezenaiva vAcakajanAnAM paricayaprApaNahetoH 'kumArapAlapratibodha' svarUpeNa sArthakena nAmnavAsya grnthsyaangknmucitmvdhaaritmsmaabhiH| asya granthasya saMzodhanaM saMpAdanaM ca, gurjararASTrasya prAcInarAjadhAnItayA suprasiddhasyANahilapuranAmnaH pattanasyaikasmin jainacitkoze saMpApyamANasya mukhyatayaikasyaiva tADapatrAtmakAdarzasyAdhAreNa kRtamasti / tadAdarza 255 saMkhyAkAni patrANi, pratipRSThaM 10 saMkhyAkAH patayaH, pratipaMkti 140-150 parimitA varNA vidyante / ayamAdarzaH yathA ca prAntalikhitapuSpikAlekhAnusAreNa spaSTaM jJAyate-" saMvat 1458 varSe dvitIyabhAdrapadazudi 4 tithau zukradine zrIstaMbhatIrthe vRddhapauSadhazAlAyAM bhaTTArakazrIjayatilakasUrINA. mupadezena""kAyasthajJAtIya mahaM. maMDalikasutaSetA"-nAmadheyena lipikRtaH / prAyastADapatrAtmakeSu pustakasamUheSu, idaM pustakamapazcimaM pratibhAtyasmAkam / yataH, etasmAt pustakAdavAcInaM nAnyatpustakamasmAkaM dRSTipathamAyAtam karNagocarIbhUtaM vA kutrApi jainagranthAgAre / ekamaparamapi tADapatramasya granthasya, pattanasthAdaparasmAd granthAgArAdAsAditamasmAbhiH, parantu tadatIva truTitamAdyantarahitaM ca / ato'tra tannollekhayogyAM vizeSatAmAva 1 'jiNadhammapaDiyohe samathio padamapatthAvo / ' pRSTha 115. * jinadharmapratibodhaH klupto'yaM gurjare-- tripure|' pR. 478. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hati / tathApIdaM nivedanIyaM, yat tadupariSTAttADapatrAd vizeSazuddhaM prAcInataraM ca / yAvadasmAbhiAtuM zakyate, asya granthasya saMpUrNarUpeNa sa eka evopari nirdiSTa AdarzaH saMprApyate sAMprataM sarvasaMsAre / tasya hyazuddhabahulatvAt , kyApi kvApi naSTabhraSTapAThatvAcca savizeSa AyAsasaJjAto'smAkamasmin saMskaraNakaraNe / ato yatra kacana yA kAcit saMzodhanAzuddhirviduSAM nayanapathamavataret , sA saMzodhanIyA sahRdayairvidvadvarairiti / granthasyAsya vidhAtA trayodazazatAbdIvartI somaprabhasUrinAmaikaH suprasiddhajainAcAryaH / tenAyaM grantho vaikrame 1241 varSe-arthAt yazazzeSe kumArapAlanareza ekAdazavarSAnantarameva vinirmitaH / etenedaM spaSTameva yadayaM granthakAraH AcAryahemacandra kumArapAlanRpayoH kiyantaM kAlaM yAvat samasamayavartitvena vidyamAna AsIt / granthakAraNAyaM grantho mukhyatayA zreSTimukhya-zrAvaka-abhayakumAratanUjAnAM harizcandrAdizrIdevI-prabhRtInAM prItyartha niramAyi / tairhi asya granthasya bhUyiSThAni pustakAni lekhayitvA nekeSu granthAgAreSu, vidvadvarayativargebhyazca, upadIkRtAni / ayamabhayakumArazreSThI, asyaiva granthasyollekhAnusAreNa (pR. 219-20) kumArapAlasthApitasyAnAthAsamarthajanapoSakasya satrAgArasya, anyeSAM ca tAdRzAM dharmAdAyajIvinAM kAryavibhAgAnAmadhiSThAtA''sIt / yasya gRhasthasya vasatau (jainamandire, upAzraye vA) uSitvA granthakAreNAyaM granthaH samAptiM nItaH, sa kavisiddhapAlaH kumArapAlanRpasya paramaprItipAtraM mitramAsIt / tatpitA kavicakravartI zrIpAlo gurjararASTrasya tatkAlIno mahAkaviH zreSThanAgarikazcAbhUt / caulukyacakravartI jayasiMhadevastaM 'kavIndraH' ityevaMrUpAM rAjamAnopalakSikAM mahatIM padavI pradattavAn , tathA 'bhrAtA' sadRzena sauhArdapUrNena sambodhanena ca sambodhitavAn / ayaM hi kavivaraH somaprabhAcAryasya guruTaddhAnAM vAdidevasUriprabhRtInAM paramabhakta AsIt / tatastadIyaM nikhilaM kuTumba tasmin devamUrisAdhusamudAye bhaktipravaNaM bhavet , sa ca samudAyo'pi tasmin kavikuTumbe dharmasnehasnigdhaH syAt, iti svAbhAvikameva / anenaiva kAraNena somaprabhAcAryAdaya etatsamudAyavartiyatayo'Nahilapure bahulatayA'syaiva kavikuTumbasya vasatigRhe nivAsaM kurvanto vijJAyante sma / prakRtagranthakAraH svanirmitaM sumatinAthacaritrAbhidhamaparamapi vizAlaM granthaM tatraiva sthAne saMsthAya samApti nItavAn / tathaiva hemacandrAbhidhAnena somaprabhAcAryagurusahodareNa kavivareNa svakRtaM nAbheyanemidvisandhAnanAmakaM kAvyamapi prAyastatraiva sampUrNatAM prApitaM syAt / yatastasya saMzodhanaM kavicakravartizrIpAlena svayamakAri, ityullekhastatkAvyaprAnte' spaSTaM prApyate / 1 etatkAvyaprAntagatA prazastiyathAbhakta:zrImunicandramUrisuguroH zrImAnadevasya ca zrImAn so'jitadevasarirabhavat SaTtarkadugdhAmbudhiH / | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastutagranthakAralekhAnAm , itaragranthakulekhAnAM cAnusandhAnena somaprabhAcAryasya gurvA-- diparaMparAsambandhajJApako vaMzavakSa etAdRzaH sarvadevasUri yazobhadra nemicandra municandra mAnadeva AnandasUri ajitadeva vAdI devasUri guNacaMdra pUrNadevaM mahezvara vijayasiMha bhadrezvarai somaprabha ratnaprabha maNiratna rAmacandra jayaprabha hemacandra maNiratna jayamaMgala rAmabhadra jagaccandra somacandra [etadvakSagatAnAM katipayapaNDitAnAM saMkSiptaH paricayo yathA 1 'municandrasUriH-sa ca bhagavAn yAvajIvaM sauvIrapAyI, pratyAkhyAtasarvavikRtikaH zrIharibhadrasUrikRtAnekAntajayapatAkAdyanekagranthAnAM paJjikAdividhAnena tArkikaziromaNitayA khyAtibhAk / anena cA''nandasUriprabhRtayo'neke nijabAndhavAH pravrAjya sUrIkRtAH / ayaM ca sUriH zrInemicandrasUrigurubhrAtRzrIvinayacandropAdhyAyasya ziSyaH zrInemicandrasUribhireva gaNanAyakatayA sthApitaH / asya vikramakAlAd 1178 mite'bde svargamanamabhUt / ' 2 vAdidevasUribhiH zrImadaNahillapurapattane jayasiMhadevarAjasya rAjasabhAyAM digambaracakravartinaM kumudacandrAcArya vAde nirjitya zrIpattane digambarapravezo nivAritaH / tathA vi. 1204 varSe sadyaH saMskRtagApadyalaharIpUreNa yasya prabhA''kSiptA vAdiparaMparA tRNatulAM dhatte sma dUrIkRtA // zrImAnabhUd vijayasariramupya ziSyo yena x x x smarasya zarAn gRhItvA / klRptaM caturbhiranaghaM zarayantramaye vizvaM tadekavizikhena vazaM ca ninye // zrIhemacandrasUrirbabhUva ziSyastathAparastasya / bhavahataye tena kRto dvisandhAnaprabandho'yam // ekAhaniSpannamahAprabandhaH shriisiddhraajprtipnnbndhuH| zrIpAlanAmA kavicakravartI sudhIrimaM zodhitavAn prabandham // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalavarddhigrAme caitya-bimbayoH pratiSThA kRtA / tathA ArAsaNe ca zrIneminAthapratiSTA kRtA / caturazItisahasrapramANaH syAdvAdaratnAkaranAmA pramANagranthaH kRtaH / 3 vijayasiMhasambandhI vaikramIyaH 1206 varSIya ekaH zilAlekha ArAsaNatIrthasthajainamandire santiSThate (-draSTavyo matsaMgRhItaH prAcInajainalekhasaMgrahaH; lekhAGkaH 289)|-dhrmsaagrgnnii nijapaTTAvalyAmimaM vijayasiMhasUriM bAlacandraracita-vivekamaJjarInAno granthasya zodhakatvena nirdideza / tacintyam / yato nAyaM vijayasiMhaH tadanthasaMzodhakaH, kintu nAgendragacchIyo vijayasenanAmA aparaH kazcitsariH tatsaMzodhanaM kRtavAn |-drssttvyH piTarsanapaNDitavivRtaH tRtIyariporTanAmakaH prabandhaH, pR. 103 / 4 bhadrezvarasUriNA svaguruzrIvAdidevasUrINAM syAdvAdaratnAkaraviracanAsamaye prabhUtaM sAhAyyaM samarpitam / tathA teSAM gurUNAM svargamanAnantaramanenaiva viduSA tatpaTTo'laMkRtaH / zrIzAntinAthamahAkAvyapraNetA munibhadrasUrirapi asyaiva sUreH santAnIyo'bhavat / 5 ratnaprabhasUriNA ratnAkarAvatArikAnAmA sujJAtastarkagranthaH praNItaH / upadezamAlAvRttiprabhRtayo'pare'pi prasiddhA granthAstattraNItA upalabhyante / 6 guNacandreNa haimavibhramanAmaiko vyAkaraNaviSayo laghurapi sopayogI granthaH prANAyi / 7 pUrNadeva-rAmacandranAmAnau guruziSyau jAvAlipura (jAlora) samIpasthasuvarNagiriparvatavatijainamandiragata ekasmin zilAlekhe vyAvarNitau staH / dra0 prAcInajainalekhasaMgrahaH, le. 352 / 8 jayamaGgalasUriNA marudezasthasuMdhAnAmakaparvatavartinI cAcigadevasatkA prazastinirmitA / 9 somacandrasUriH vRttaratnAkaranAmakasuprasiddhacchandogranthasya subodhinI vRtti vihitavAn / 10 rAmabhadraviduSA prabuddharauhiNeyAbhidhAnaM vividhasnigdharasavaidagdhyanidhAnaM nATakaM vircitmsti| 11 jagaccandrasUriH-kriyAzithilamunisamudAyaM jJAtvA gurvAjJayA vairAgyarasaikasamudraM caitravAlIyadevabhadropAdhyAyaM sahAyamAdAya kriyoddhAramakArSIt / tatazca tasya kriyAyAmauyyAd 'hIralA jagacandrasUriH' iti khyAtirbabhUva / tathA yo yAvajIvaM AcAmlatapo'bhigrahAt dvAdazavarSaistapAvirudamAptavAn / ] ayaM hi somaprabhAcAryastapAgaNanAmnaH suprasiddhagacchasya mUlapaTTaparaMparAyAmekaH paTTadhara AcAryo babhUva / tenAsya sugRhItaM nAmadheyaM sarveSu tapAgacchIyagurvAvaliprabandheSu niyamena saMprApyate / ata etaduktaM bhavati-jaina sAhityAbhijJAnAM paNDitAnAmayaM sUrina sujJAtanAmeti na / gurvAvalyAdipravandhAnAmullekhAnusAreNa zrImahAvIrapaTTaparaMparAyAM catvAriMze paTTe pratiSThita eSaH suuririti| somaprabhAcAryakRtA granthAH / prastutakumArapAlapatibodhagranthavyatiriktAH somaprabhAcAryakRtA anye trayo granthAH saMprApyante sAMpratam / teSu sumatinAthacaritranAmakaH prthmollekhyogyH| asmizcaritre sumatinAthanAmnaH paJcamajinavarasya paurANika caritaM nirvarNitamasti / caritraM cedaM prAyaH sArddhana Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasahasrazlokapramANaM prAkRtabhASAmayam / asminnapi granthe kumArapAlapratibodhasamAnA jainadharmatattvaprabodhanapradhAnA baDhyaH purANakathAH kalpitAH santi / asya granthasya racanA'pi kumArapAlapratibodhavat-yathA cAdhastAdvijJApitamasmAbhiH-aNahillapurapattanasthazrIsiddhapAlakavivasatAveva samAptiM prApat / granthAnte yadyapi racanAsamayo nopalabhyate spaSTollikhitastathApi pUrvAparAnusandhAnena jJAyate yat sA hi prathamA kRtirasya sUrivarastra / pattanasthe kasmiMzcitkoze dRSTacaro'smAkameko hastalekho'sya caritrasyeti / dvitIyo grantha ekazatapadyapramANaM sUktimuktAvaliprakaraNam / asya prakaraNa-granthasya prathamapadyasya 'sindUraprakara' ityevaMzabdaiH prArabdhattvAt ' sindUraprakara' iti nAmnA, tathaiva somaprabhAcAryakRtatvena zatapadyapramANatvena ca 'somazataka ' iti nAmnA'pyayaM pravandhaH prasiddhaH pratibhAti / asmin pravandhe bhartaharinirmitavairAgyazatakazelyA ahiMsA-satya-asteyazIla-saujanya-kSamA-tyAga-vairAgyAdayo vividha viSayAH saMkSepeNa kintu saralena sarasena ca bandhena nibaddhA Asate / hRdayaGgamabhAvabharitatvena komalapadAvalipUritatvena cAyaM prabandho na kevalaM zvetAmbarajainasaMpradAya eva janapriyo jAto'sti, api tu digambarajainasaMpradAye'pi tathaiva prAptasatkAraH pratIto'sti / anayorubhayorjenasampradAyayormadhye'nekeSAM viduSAmitareSAM ca kaNThe kaNThAlaGkAravad virAjate'dyApyayaM prabandhaH / prastuta-kumArapAlapratibodhe'pi prasaGga1 enadranthaprazastirapi prAyaH kumArapAlapratibodhaprazastisamAnaiva / tathA hi candrArko guruTaddhanabhasaH karNAvataMsau kSitedhuryo dharmarathasya sarvajagatastavAvaloke dRzau / nirvANAvasathasya toraNamahAstambhAvabhUtAmubhAvekaH zrImunicandrasUrirapara: zrImAnadevaprabhuH // ziSyastayorajitadeva iti prasiddhaH sUriH samagraguNaratnanidhirbabhUva / prItiM yadadhikamale munibhRGgarAjirAsvAditazrutarasA tarasA babandha // zrIdevamUripramukhA babhUvuranye'pi tatpAdapayojahaMsAH / yeSAmavAdhAracitasthitInAM nAlIkamaitrI mudamAtatAna // vizAradaziromaNerajitadevamUriprabhovineyatilako'bhavad vijaya siMhasUriguruH / jagatrayavijebhirvimalazIlavarmAvRtaM vyabhedi na kadAcana smarazarairyadIyaM manaH // gurostasya padAmbhojaprasAdAnmandadhIrapi / zrImAn somaprabhAcAryazcaritraM samateya'dhAt // . . prAgvATAnvayasAgarendurasamaprajJaH kRtajJaH kSamI vAgmI sUktisudhAnidhAnamajani zrIpAlanAmA pumAn / yaM lokottarakAvyaraJjitamatiH sAhityavidyAratiH zrIsiddhAdhipatiH kavIndra iti ca bhrAteti ca vyAharat // sUnustasya kumArapAlanRpatiprIteH padaM dhImatAmuttaMtaH kavicakramastakamaNiH zrIsiddhapAlo'bhavat / yaM vyAlokya paropakAra-karuNA-saujanya-satya-kSamAdAkSiNyaiH kalitaM kalau kRtayugArambho janairmanyate // tasya pauSadhazAlAyAM pure NahilapATake / niSpratyUhamidaM proktaM parArthAntaM ........... // anAbhogAt kiJcit kimapi mativaikalyavazataH kimapyautsukyena smRti virahadoSeNa kimapi / mayotsUtraM zAstre yadiha kimapi proktamakhilaM kSamantAM dhImantastadasamadayApUrNa hRdayAH // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vazAdanekeSu sthaleSu prApyante granthakAreNAsya grathitAni katipayAni padyajAtAnyasya janapriyasya prabandhasyeti' | tRtIyo granthaH zatArthakAvyaM nAma / ayaM granthaH somaprabhAcAryasya saMskRtabhASAjJAnaviSayakamanupamaM pANDityaM prakaTayati / idaM kAvyaM kevalaM 'kalyANasArasavitAnaharekSamoha kAntAravAraNasamAnajayAdyadeva / dharmArthakAmadamahodayavIradhIra somaprabhAvaparamAgamasiddhasUre // ' ityevaMrUpamekapadyAtmakamevAsti ! parantu, asyaikasyaiva vasantatilakAvRttasya zatasaMkhyAkaibhinnabhinnairathairvilakSaNaM vivaraNaM kRtvA, imamekaM padyAtmakaM kSudrakAvyamapi zatapadyapramANasvarUpAM khaNDakAvyayogyapratiSThAM prApitavAn sa mahAmatiH sUrisukRtI / anenaiva pragalbhena kavikarma - yaM sUrirvidvatsamAje ' zatArthikaH ' ityetena pANDityasUcakena birudena prasiddho jAtaH / yathA ca 'somaprabho munipatirviditaH zatArthI / ' --munisundarasUriracitagurvAvalyAm / tataH zatArthikaH khyAtaH zrIsomaprabhasUrirAT / ' - guNaratnasUrikRta kriyAratnasamuccaye / 4 etatkAvyAntargatAn svavivakSitAn zatamarthAn prakaTIkartuM svayameva granthakAreNaikA spaSTA vyAkhyA vihitA / asyAM vyAkhyAyAmAdau paJcabhiH zlokervakSyamANArthajAtasyAnukramaNikA AveditA asti, ante ca ziSyamukhavyAjamAlambya paJcabhiH padyaiH svIyA prazastirapi saMsUcitA'sti / etatprazastyanusAreNa vijJAyate yat granthakAro grahasthAvasthAyAM prAjATajAtIyo vaizyo'bhUt / tasya piturnAma ' sarvadevaH,' pitAmahasya ca ' jinadevaH ' AsIt / jinadevaH svasamaya eko labdhapratiSThaH zrAvakaH kasyacid rAjJo mahAmAtyazcAsti sma / somaprabhaNa kaumAra eva jainI dIkSA svIkRtA / asAdhAraNabuddhibalAt svalpenaiva kAlena sarvazAstre nipuNatvaM samAsAdya prAyaH sumadhyama eva vayasi sa AcArya padasadRzaM sarvottamaM padaM saMprAptavAn / asmin zatArthavRttavyAkhyAna AdibhAge caturviMzatijina-siddha-sUri- upAdhyAya -munipuNDarIka gautama-sudharma-paJcatI-samaya-zrutadevI puruSArtha-vidhi-nArada - devaviSNu- balabhadra- zrImadyumna-zaMkha-ziva-girisutA-skandAdInAM jaina-vaidikAdimatapUjyavyaktInAM kramazaH vyAkhyAnAni vizadIkRtya, madhyeca hairamba - kailAsa-graha- dikpAla - jayanta- ghana-madirA-kanaka - abdhisiMha-haya-kari- saroja-bhujagAdinacetanAcetanamasiddhapadArthAnAmarthAkhyAnamudghATya, ante vAdi 1 ni145 - 197 -122 saMkhyAGkitapRSTheSu mudritAni saMskRtapathAni / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devasUri-hemacandrAcAryasadRzAH jainadharmaprabhAvakapuruSAH, jayasiMhadeva-kumArapAla-ajayadeva-mUlarAja-nAmadheyAH kramotpannAzcatvArazcaulukyanaravarAH, kavisiddhapAlasamo nAgarikapravaraH, ajitadeva-vijayasiMhanAmakaM svIyagurudvayam , ityevaMrUpANAM svasamAnakAlavartinAmaitihAsikapuruSANAmapi arthA AlikhitAH santi / ( draSTavyaM pariziSTam / ) evaM kumArapAlapratibodhasahitAH prastutagranthakArakRtA ete catvAra eva granthAH dRSTIgocaramAyAtA asmAkamadyAvadhi / parantu, zatArthavRttavyAkhyAyAM kumArapAlaviSayake arthAkhyAne ' yadavocAma' ityevaM kRtvA yat padyadvayaM samuddhRtaM sandRzyate tanna kApi uparyuktAsu asma dRSTAsu kRtiSu nayanapathamavatIrNamasmadIyam / ato jJAyata etayatirikA 'nyA 'pi kAcita kRtiravazyaMbhAvinI prastutasUreriti / __ prakRtapratibodhasya racanA mukhyatayA prAkRtabhASAmAzrityaiva kRtA granthakRtA, tathApi, antime prastAve katicit kathAH saMskRtabhASAm , kiyatyazca apabhraMzabhASAmapi Azritya viracitA upalabhyante / tenAsya granthakArasyaitAsAM tisRNAM hi bhASANAM madhye samAnaM pANDityaM prakaTIbhavati, ityatra nAzaMkA asmAkam / yadyapi, evamuktapakAreNa, ayaM somaprabhasUriH samarthapratibhAvAn vidvAn AsIt,-tatra viSaye nAsti kazcitsandeho'smAkam-tathApi prastutagranthe tasya tAdRzyAH pratibhAyAH prAJjalaM pramANaM na kimapi samupalabdhamasmAbhiH / asti khalvasya racanAzailI subodhA, saralA, sAdhAraNajanahayaGgamA ca, kintu vidagdhajanacetazcamatkAriNI tu nAstItyevamasmadabhiprAyaH / iti / / api ca, asya granthasya racanAsamayam ,kartuH pANDityam , mahata pramANaM ca zrutvA, jJAtvA vA prathamakSaNe tu, purAvRttajijJAsujanAnAM manasi, iyameva mahatI AzA samutpadyeta yat-etasmin vizAle granthe kumArapAla-hemacandrasambandhinyastatkAlabhAvinyazcAnyAnyA anekA anyatrAprAptA itivRttasaMsUcakavArtAH sandRbdhAH bhaveyuH / parantu, asya granthasya sAdhantAvalokane kRte sA''zA nirAzAmAtrameva pratibhAsyati viduSAmiti nivedayatAmasmAkamapyatra vADhaM nirAzA Avirbhavati / yataH, anyatrAnupalabdhAnAM keSAMcinavInavRttAntAnAM saMprAptistu AstAM dUre; kintu, prabhAvakacaritra-prabandhacintAmaNi-kumArapAlaprabandhasadRzeSu etasmAdranthAdarvAcIneSu saMkSiptagrantheSu api uktanRpa-sUrivaraviSayako yAvAn vRttAntaH saMprApyate tAvAnapi prastutapratibodhe nopalabhyate / ityata aitihAsikadRSTyA na kazcid vizeSollekhayogyo vRttAnto vijJAyate'smAkamatra prabandhe / parantu, tatra viSaye granthakAraH svalpamapi upAlambhayogyo nAsti / yataH, tasya prastutagranthapraNayanaprayAso na pravandhanAyakasya samastajIvanacaritavarNanamuddizya, kintu kevaLa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 yatprakAraM dharmopadezaM zrutvA kumArapAlasya jainadharme suzraddhA samutpannA, tAdRzamupadezaM vidadhata ekakathAgranthasya viracanameva granthakArasya pradhAna uddeza:, iti vijJeyam / etadbhAvasUcakaH spaSTollekhaH prabandhakAreNa svayaM granthArambhe nimnoddhatena gAthAyugalena kRto'sti / yathAjai vi cariyaM imANaM manoharaM asthi bahuyamannaM pi / taha vi jiNadhammapaDibohabaMdhuraM kiMpi jaMpemi // bahubhakkhajuyAi viM rasavaIe majjhAo kiMci bhuMjato / niyaicchAaNurUvaM puriso ki hoi vayaNijjo || ( pRSTha - 3, gAthA 30-31 ) yadyapi, uktarItyA nAstyatra grantha aitihAsikavRttAntAdhikyam, tathApi yAvadasti tAvattu sakalameva pUrNatayA vizvasanIyamiti spaSTaM svIkArArhameva / yato'yaM granthakAraH kevalaM kumArapAlasya samAnakAlIna eva nAsIt, kintu tasya savizeSaparicitaH ata eva tadantaraGgajIvanavRttAntajJAtA'pi samabhavat / 1 kumArapAlasya jainadhArmikajIvanavRtta mullikhantastatsamasamayavartinastrayo lekhakA abhUvan / tatrAdyastu tasya dharmaguruH sAkSAt zrI hemacandrasUrireva / tena prAkRtadvyAzrayAparanAmani kumArapAlacarite, tathA zrIvIracaritre'pi tadviSayakaH kiyAn saMkSiptaH kintu sAragarbhitaH samullekho'kAri / dvitIyo lekhako maMtriyazaH pAlanAmA zrAvakaH kavivara AsIt / tena kumArapAlasyAdhyAtmikaM jIvanamuddizya ' moharAjaparAjaya' nAmakaM paJcAGkaM nATakaM vyaraci / ayaM ca kaviH svAtmAnaM kumArapAlottarAdhikArinRpa - ajayadevacakravarticaraNasevitvena nirdizati sma / ato'yamapi prAyaH kumArapAlasamakAlIna eveti nirvivAdam / anena kavinA, kumArapAladvArA tatsamagrarAjyAt prANivadha - mAMsAzana-asatyabhASaNa- dyUtaramaNa - vezyAgamana - paradhanApaharaNa - ityAdIni janasamAjAvanatikarANi duSTavyasanAni yathA sarvathA bahiSkRtAni jAtAni tatsarvaM vRttAntaM manoharayA kAvyavarNanapaddhatyA 'moharA - japarAjaya' nATake nirvarNitamasti / tRtIyo lekhakaH prastuta pratibodhakartA somaprabhamUriH / ete trayo'pi vidvAMsaH pramANabhUtA labdhapratiSThAtha, ata etatkRte varNane svalpamapi sandehAspadaM mithyAbhUtaM vA kathanaM bhavet; iti na pratyetuM zakyate'smAbhiH / eteSAM trayANAmapi lekhakAnAM vizvastAt kathanAt pratIyate yat kumArapAla eka: paramadhArmikaH paramArhato jainanRpo'bhUt / tena saMpUrNatayA jainadharmaH svIkRtaH, jainadharmapratipAditAn AcArAn vicArAMzca samyagrarItyA paripAlanArtha yathAzakti prayatna AcaritaH, tathaiva tattattvapracArAya prabhAvasaMsthApanAya ca sarvatra yathAyogyamudArA udyogA ArabdhAH santi Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sma / sa svabhAvena saralaH, vicArairudArazcAbhUt / dharmeNa paramajaino bhUtvApi, na kadAcidanyadharma prati tena svakIyo'nAdarabhAvaH prakaTIkRtaH, na kazcid anya dharmAnuyAyI tiraskRtazca / vartamAnagurjaranarezazrImatsayAjIrAvamahArAjazAsanavat tatpratikRtisvarUpa-tAdRzasadAcAri-sadguNAnurAgi-kumArapAlanRpazAsane'pi sarvAH prajAH svasvayogyAn dharmArthakAmamokSarUpAn caturaH puruSArthAn parasparAvirodharUpeNa AcarantyaH zAnti-sukha-santoSa-svAsthyalAbhamakArSaH / iti bhadram / vIrani0 saM. 2446, bhAdrapadapUrNimA / / muniraaj-jinvijyH| puNyapattane zrIbhAratajainavidyAlayaH / sUcanA--asmin samagre'pi granthe aitihAsikadRSTayA yAvadupayogi varNanamupalabhyate, tAvat sarvamapi, ataH samudhdRtya, 'kumArapAlapratibodhasaMkSepa' nAmakazirolekhasyAdhastAtpRthag mudritamataneSu patreSu / ata aitihAsikavRttamAtrajijJAsubhirvidvadbhistadeva vizeSato dRSTavyam / tena samagragranthasya rahasyaM sulabhatayA zIghratayA ca sujJAtaM bhaviSyatIti / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam / kalyANasAresavitAnahare ! kSamohakAntAravAraNa ! samAna ! jayA''dyadeva ! / dharmArthakA'mada ! mahodayavIra ! dhIra ! somaprabhAva ! paramA''gamasiddha ! sUre ! // atha SaTtIsaMparkalampaTadikpaTapATanaprakRSTamatijitadevasUriH zrIdevasUriH / he sUre ! AcArya !, Adyadeva ! Adyo deva iti zabdo yasya devasUre:-ityarthaH / bhadrA'mbhojanavanarave ! / kSama: apaNaH kumudacandradikpaTaH, tasya UhastakaH strInirvANaniSedharUpaH, sa eva kAntArama, tadbhajane vAraNa ! gaja !, ata eva samAna ! zrIsiddharAjaparSadi prAptasatkAra!-jaya tvam / dharmArthaka ! vAdajayatuSTanRpateH svApateyaprAptAvapi nirIhatvAt dharmameva arthayate / amada ! rAjapUjyatve'pi nirahaMkAra !, mahaH tejaH, dayA kRpA, samAhAratvAd mahodayama, tad vizeSeNa IteM gacchati, kRpA-tejasI yugapadekatrA'saMbhavinI api tvayi avasthite, atastvaM lokottaro'si-iti dhvanyate / dhIra ! akSobhya !, somasakIte !, parama ! prakRSTa !, Agamasiddha ! yugapradhAnAgama ! // 92 // kalyANa ! sAra ! savitAnahare-kSa ! mohakAntAravAraNa ! samAna ! jayA''yadeva ! / dharmA-'rtha-kAmada ! mahodayavIradhIra ! soma ! prabhAvaparamA''gamasiddhamUre ! // atha zrIhemAcAryaH / he kalyANa ! mithyAtvaviSaghAtanAdyaSTaguNotkRSTatvena hema !, soma ! sakalalokalocanacakoracakralIDhakAntitayA candra !, sUre ! AcArya !, tataH zrIhemacandrasUre,! ityarthaH / sAra ! sarvazreSTha ! / savo yajJaH, sa vidyate yeSAM te savino yAjJikAH, teSAM tAnaH pazuvitrAsanasya yajJavistAraH, taM harati pravartitasarvasattvA'bhayadAnapaTahatvAt / IkSa ! samastazAstrArtharahasyavIkSaka ! / moho yathArthavastuni saMzaya-viparyAsarUpamajJAnam, tadeva kAnanama, tadbhajane vAraNa ! kujr!| tathAhi kluptaM vyAkaraNaM navaM viracitaM chando navaM dvayAzrayA____'laMkArau prathitau navau prakaTitau zrIyogazAstraM navam / tarkaH saMjanito navo jinavarAdInAM caritra navaM baddhaM yena na ke vidhinA mohaH kRto dUrataH // samAna ! samastarAjA'mAtyAdilokaiH kanakakamalakluptacaraNapUja ! jaya tvam / AdyA mukhyAH, devA vItarAgA yasmAt , sthAne sthAne jinAyatanAnAM tena kAritatvAt / dharmA-'rtha-kAmada ! bhaktAnAM tatkAlameva trivargaprApteH / mahAn kari-turaga-ratha-padAtiprAcuryeNa guruH, udayaH sAmrAjyaM yasya, sa cAsau vIra:-caturdigantanRpatInAm-arNorAjAdInAM parAjaye zUraH-arthAt cakravartizrIkumArapAladevaH, tasya dhiyaM [ apatyarahitA strI nirvIrA ucchinnavaMzA ] nirvIrAdhanamukti-madyamRgayA-yUtAdivyasanavAraNa-sarvasattvA'bhayadAna-sarvasthAnajinabhavanapradhAnAM dharmabuddhiM rAti / prabhAvaparama ! prabhAvaH sakalaparatIrthikAvarjanamAhAtmyam, tena prakRSTa ! saiddhAntikaziromaNe ! / / 93 / / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANasAra ! savitAna ! hare-'kSamoha ! kAntA''ravAraNa ! samAna ! jayAdya ! deva ! | dharmArthakAmada ! mahodaya ! vIra ! dhIra ! somaprabhAva para - mAgama ! siddhare ! || 11 atha zrIvikramatulitanarasiMhadevaH zrIjayasiMhadevaH / he hare ! arikariziraHkapATapATana-paTutayA siMha !, jayAdya ! jayazadvapUrva-jayasiMha !, divyarUparamyatayA deva !, kalyANasAra ! suvarNasiddhipradhAna !, savitAna ! vaya: kukkuTAH pakSiNaH - teSAM tAno vistArastena saha vartate - yuddhArthaM kukkuTAn dadhau ityarthaH / yaduktaM zrIkavirAjena - re bhUpAH kavirAja eSa bhavato jalpatyudaJcadbhujaH pUjyA vazcaraNAyudhA paramamI yuSmatkule devatAH / yadyuddhotsavadarzanaikarasikaH zrI tAmracUDadhvajo deva: pazyata nAdhunA pari yatyekAtapatrAM mahIm // akSaiH pAzakairmohayati dyUtakrIDAparAn parAjayate ityarthaH - durbodhadyUtavaizadyena sakala kalA kuzala iti lakSye / kAntaM kamanIyam, Aram-arisamUhaH, tadvAraNa ! sAhaMkAradhArAdhipayazovarmAdyarisamUhaM guptikSiptaM nirgacchantaM nivArayatItyarthaH / trivargaprada ! | mahasya rasotsavalakSaNasya udaya - unnatiryasmAt adyApi tatpravartitasya kanakadAnapradhAnasya rasotsavasya pravartamAnatvAt / vIra ! ekAGgavIra ! | dhIra ! sAhasikaprakANDa ! darpAndhabarbara kajiSNu avantinAtha ityUrjitairjayati nAmabhireva devaH / yaduvAca zrIkavirAja: ekAGgavIra tilako bhuvanaikamallaH siddhAdhipaH paramasAhasikaprakANDaH / darpAndhavarvaraka jiSNuvantinAtha ityUrjitairjayati nAmabhireva devaH // somaprabhaH somavaMzA''dyapuruSaH, tasyeva prabhA yasya / ava rakSa jagat-iti gamyam / pareSAM zatrUNAM mAM lakSmImAgamayati vairi-ripurAjazriyamAnItavAn ityarthaH / siddha-sAdhita vividha siddhitayA siddharAja ! / / 94 // kalyANasAra ! savitAnahare -kSa ! mohakAntA''ravAraNa ! samAna'jayA''dya ! deva ! | dharmArtha ! kAmadamahodaya ! vIra ! dhIra ! somaprabhAva paramAgamasiddhare ! | atha zrIkumArapAlaH / he savitAnahara ! sasaMtAna: haraH zaMkaro yasmAt sa savitAnaharaH kumAraH, kumAreNaiva harasya sasaMtAnatvAt, tataH kumAradeva ! - devazabdasya nRpaparyAyatvAt kumAranRpate ! / ajaya: ajayadevaH kSmApatiH, tasya Adya ! prathama ! | aba rakSa, kAn ? sarvAn " sama-simau sarvArtho " iti pAThAt / kalyANAni jinAnAM cyavana - janma - dIkSA - nirvANadinotsavA:, teSu pUjAdinimittavittavyayakaraNena zreSTha ! | yadavocAma caulukyendreNa caitye kucakalaza bharairbandhurAH sindhurastrIskandhArUDhA vidhAtuM jinajananamahe sUtikarmaprapaJcam / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaTpaJcAzat samIrapramukhanijanijAcAracAturyavaryAH / sphUrjanmANikyahemAbharaNakavacitAzcakrire dikkumaaryH|| dvAtriMzatridazAdhipA nRpagRhAcaitye dvipAdhyAsitA kalyANAbharaNAbhirAmavapuSaH kalyANakAdyutsave / snAtraM kartumamartyazailazirasi svargAdivA'bhyAyayu stanmadhye ca kumArapAlanRpatirbhaje'cyutendrazriyam // IkSa ! yathAvasthitadeva-guru-dharmatattvavIjhaka ! / mohAya viparyAsAya yaH kAntAsu strISu, AraH abhigamaH, tasya vAraNa ! niSevaka !-prativarSa varSAkAlamAsacatuSTayam , zeSakAle'pi aSTamI-caturdazyAdiparvasu trividhaM trividhena brahmacarya cakAra ityarthaH / dharmaheto ! dyUtAdyadharmaniSedhena sarvatra prAsAdAn kRtavAn ityarthaH / vAJchitapradaM mahastejo, dayA ca yasya-tejaso duSTAnutthAnAt , kRpayA sarvasattvarakSaNAd jagato'pi vAJchitArthAn vyadhAd ityarthaH / vIra ! caturdigantaparivRDhaparAjayaikazUra ! / dhIra ! sAhasikacUDAmaNe ! / umayA sahitA somA somA sakIrtiH prabhA yasya / sva-parasiddhAntAdhigamasiddhasUriH zrIhemacandra-nAmA dharmAcAryoM yasya // 95 // kalyA''NasArasavitAnahare-kSamoha ! kAntAravA ! raNasamAnajayAdya ! deva ! / dharmArtha ! kAmada ! mahodayavIradhIra ! somaprabhA'va paramA gamasiddhamUre ! // zrIajayadevaH / he deva ! ajayAdya ! ajayaH 'ajaya ' iti zabdo Ayo yasya tataH-ajayadeva ! / kaliH kari-nallA-'ka-yuddham , tasya ANaH kolAhalaH, tena sAraH zreSThaH, savitAnaH savistAraH, haraH zaMkaro yasmAt-paramArhatazrIkumArapAladevapratiSiddhaM pRthivyAM zivadharma pravartitavAn ityarthaH / IkSo darzanam, tasmAd moho rAgo yasya-yAM yAM rAjakanyAM dadarza tAM tAM paryaNaiSIda ityarthaH / kAnta ! kamanIya ! / AravAH ! Aram-arisamUha vArayati kvip , NilopaH / raNo yuddhaM tatra samAnaH sadarpaH, tamAcaSTe Nic , kvip , NilopaH-yo yo yuddhAbhimAnI bhaTastaM taM saprasAdamavAdId ityarthaH / dharmasya ahiMsAderau~ nivRttiryasmAt-ahiMsAM niSedhya pApardhipravartanena hiMsAM ca. kAra ityarthaH / praNataprArthitArthaprada ! / mahodayA abhyudyavanto ye vIrAH zAkambharIbhUpa-somezvaraprabhRtayo vikrAntAH, teSAM dhiyaM Irayati kampayati-svasthAnasyA'pya'sya kAJcanamaNDapikAdipreSaNAt taiH / sakIrtikAnte ! / ava rkss| kAH ? paramAH pareSAM lakSmIH / "sarve gatyarthA jJAnArthAH" iti gamo jJAnaM tena siddhA 'jJAnavantaH' iti khyAtiM gatAH, sUrayaH paNDitA yasmAt / / 96 / / kalyANasAra! savitAnahare ! kSamoha ! kAntA''ravAraNa ! samAna'jayAya! dev!| dharmArthakAmada! mahodaya ! vIra! dhIra somaprabhAva! paramA''gamasiddhasure! // atha mUlarAjaH / he Adyadeva ! Adyazabdo mUlaparyAyaH, devazabdo rAjaparyAyazca iti muulraaj!| ajaya! na jIyate ityajayaH, yadi vA ajayAdya.! ajayadevakSmApatiH AdyapitRtvena prathamo yasya / deva! rAjan ! ava rakSa / kAn ? samAna aviSamAna sAdhUna ityarthaH / kalyANasAra ! maGgala Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSTha! / savitAnA vistAravanto harayasturaMgA yasya / kSamA pRthvI svakIyAM pAlayitum , parakIyAM grahItum-Uhate vitarkayati / kAntA''rA:-cArucakramaNA: vAraNAH kariNo yasya / trivargapAlaka ! / mahAn udayo yasya / vIra ! vikrAnta ! / dhIra ! sAhasika ! / pratyahaM kalopacIyamAnatayA somasya iva candrasya iva prabhAvo yasya / pareSAM zatrUNAM mA lakSmIH , tasyA Agame vyapagame ca siddhasUre ! mantrasiddhAcArya ! // 97 // kalyA''NasArasavitAnahare-kSamoha ! kAntAravA'raNa ! samAna! jayA'dya deva! / dharmArthakAmada! mahodayavIra! dhIra! soma! prabhAva! paramA''gama ! siddha ! sUre! // siddharAjazrIjayasiMhadevasya, paramArhatazrIkumArapAlasya, zrImUlarAjasya ca kalitasakalazAsropaniSadi parSadi prAptaprasiddhiH kavirAjazrIpAlakIrtilatAlavAlaH shriisiddhpaalH| he siddha ! siddhapAla ! " bhImo bhImasenaH" iti nyAyAt / " kalyANaH kalyANavAci syA" iti pAThAt kalyA kalyANI vAk saMskRtAdiSaDbhASAnugatakAvyarUpA ityarthaH / tasyA ANo bhaNanam , sa eva zrIryasya / ata eva arasA nIrasA ye kavayasteSAM vitAnamavasaraH, tat haratikalyANIvAcaM vitanvati sati siddhapAlanRpasadasi nIrasAnAmanyeSAM kavInAM nAvasara ityarthaH / ikSamA lakSmIsaMpAdanasamarthA UhA vitarkA yasya-na kevalaM kaviH, kiMtarhi ? lakSmIsaMpAdakavyApAracintAcaturo'pItyarthaH / kAntaH kamanIyaH, AravaH zabdo yasya / araNa ! akalaha ! AtmaprazaMsA-paranindAdidoSarahitatvAt / samAna ! sakalalokapUjya ! / jaya tvam / adya / deva ! jJAtasarvavyavahAra ! / trivargapAlaka ! / mahodayaM vizeSeNa Irte gacchati / dhIra ! dhiyA buddhayA rAjate, dhiyaM vA dadAti / soma ! sakIrte ! / prabhAva ! prakRSTAbhiprAya ! / paraH prakRSTaH, mA''gamaH lakSmIsamAgatiryasya / sUre ! sakalazAstravizArada / anena vizeSaNadvayena siddhapAlasya lokottaratvamuktam / sahavAsa' viruddhayorapi lakSmI-trAyorasmin darzanAt // 18 // kalyANasAra! sa vitAnahare ! kSamoha ! kAntA''ravAraNa ! samAna ! jayA'dya deva ! / dharmArthakAma'damahodaya ! vIradhIra! somaprabhAva ! paramAgamasiddha ! sUre! // atha shriiajitdevsuuriH| yaH zAstratarkasugatA''gamakAvyatarka-saMparkakarkazamatiprasaraiH prabuddhaiH / bhAvAribhiH smaramadapramukhairbubhukSA-mukhyaiH parISahagaNaizca na jIyate sma // so'rthAd ajitaH, sa cAsau manoharAkAratayA devazca / sUre ! AcArya ! ajitadevasUre ! ityarthaH / kanakakamalavat kapizakAnte ! / kSamaH prativAdividyAmadacchede samarthaH UhastakoM yasya / kAntaH kamanIyaH, ArazcakramaNaM tena vAraNa iva gaja iva-salilagamana ityarthaH / samAna! sakalalokapUjya ! / dharmameva artha vastu kAyati vic-dharmArthakAstaM dharmAthakAm / ava rakSa rAgAdyantaraGga. ripudhvaMsanena / adamahodaya / adamaH anupazamaH, taM hanti adamahA udayo yasya / vIradhIra ! avanam UH sarvarakSA, tasyAm IradhIrgamanabuddhiH, tAM rAti dadAti / somaprabhAva ! AlhAdaka ! / paramAgamasiddha ! jinasiddhAntena khyAta ! // 99 / / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyA''NasArasa ! vitAna! hare ! kSamoha ! kAntA''ravAraNa ! samAna! jayAdya ! deva ! dharmArtha ! kAmada! mahodayavIra! dhIra! soma ! prabhAvaparamA''gamasiddhamUre ! // atha zrIvijayasiMhasUriH / he hare ! siMha !, jayAdya ! jayazabdapUrva !-jayasiMha ! / savitAna ! veH vizabdAt tAno vistAraH, saha vitAnena vartate vijayasiMha ityarthaH / sUre ! AcAryakalpa ! / kalikAle'pi duSkarakriyAkalApakaraNasaja ANaH zabdastena sArasa ! jaladhara ! -gambhIrayA girA dharmadezanAM karoti ityarthaH / kSamA kAntima, Uhate-mahAparAdhe'pi na kupyatItyarthaH / kAntAsu strISu Aro'bhigamaH, taM vArayati svayaM nirupamabrahmacaryaparaH parebhyo brahmacaryamupadizatItyarthaH / samAna ! samastajanajanitapUja ! / 'deva' iti kriyA-aspRSTApavAdabhUmitayA devadAcara / dharmArtha ! dharmaheto ! / kAmada ! smarakhaNDaka ! / ( mahodayavIra ! ) mokSagamanapragalbha ! / soma ! cAritriSu prthmprthitkiirte!| prabhAvaH-parairanabhibhavanIyo'nubhavastena parama ! prakRSTa! sva-parA''gamaprakhyAta ! 100 itthamarthazataM zrutvA samullasitagatiprakarSaH ko'pi ziSyaH zatArthavRttasya kartAraM svagurumanenaiva stautikalyA''NasArasavitAnahare'kSamohakAntAravAraNa ! samAna! jayA''dya ! dev!| dharmArthakA'mada! mahoda ! yavIra! dhIra! somaprabhA''vaparamA''gamasiddhasUre! // he somaprabhasUre ! kalyA vivakSitArthapratipAdanadakSAH, ANAH zabdAH, te eva sArasAni padmAni, teSAM vitAno vistArastatra hare! sUrya ! / anenAsya anekArthazabdasaMdarbhagarbha zatArthavRttaM vyadhAt prabhurityuktam / akSo jJAnam, tatra yo moho bhrAntiH, sa eva kAntAram, tadbhaJjane gajatulya ! / anena yathArthAvabodhabhramanivRttaye zatArthavRttasya vRttiM prabhuzcakAretyuktam / jaya / tvam / Adya! ekatraiva vRtte'rthazatA''virbhAvanena zreSTha ! / deva! caturvizatiahaMdAdistutiryasmAt |dhrmaarthk ! dharmArthaH puNyahetuH ka AtmA yasya / amada ! nirahaMkAra ! / mahastejo dadAti sakalasaMghasya tejaHprada ityarthaH / yavIra ! i. kAmaH, avIraH avikAnto yasya / dhIra ! dhiyaM rAti, dhiyA vA rAjate / avanaM AvaH sattvarakSA, tena prakRSTa ! / Agamena siddhAntena siddha ! / / 1 // x x x x x x x x x sa eva ziSyaH svakRtaiH kavitvai-gurogarimNA jitakAJcanAdreH / gRhasthabhAvAnvayakIrtanena vyanakti bhaktiM punaruktametAm // prAgvATAnvayanIrarAzirajanIjAnirjinArcAparaH saMjAto jinadeva ityabhidhayA cUDAmaNimantriNAm / yasyaudArya-viveka-vikrama-dayA-dAkSiNyapuNyairguNaiH ___ sAmyaM labdhumaharnizaM jagadapi klizyan na vizrAmyati // tasyA''tmajaH sujanamaNDalamauliratna mujjRmbhitendriyajayo'jani sarvadevaH / ekasthasarvaguNanirmitakautukena dhAtrA kRto'yamiti yaH prathitaH pRthivyAm / / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUnustasya prathamakamalAdarpaNaH puNyakAmaH kaumAre'pi smaramadajayI jainadIkSAM prapannaH / vizvasyApi zrutajalanidheH pAramAsAdya jajJe. zrImAn somaprabha iti lasatkIrtirAcAryavaryaH // yo gRhNAti samazrutaM vahati yastarke'dbhutaM pATavaM kAvyaM yastvaritaM karoti tanute yaH pAvanI dezanAm / yo'badhnAta sumatezcaritra x x bha x mUktipaGktiparAM zrIsomaprabhasUrireSa [nikhile ] vRtte zatArthaM vyadhAt / - - Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aitihAsikanAmnAmanukramaH / 21 nAmapRSTha / nAma pRSTha aNahillapATakapuram 3 devaprasAdaH (kSemarAjaputraH) abhayo daNDAdhipaH (yazodevatanayaH ) 443 dhaMdhukkayapuram (dhaMdhUkA-hemacandra janmaabhayakumArazreSThI (neminAgaputraH) sthAnam ) ambaDAdayo daNDezA: 471 nAgahastI (pAdaliptasUriguruH) 178 Amra: surASTrazaH (rANigaputraH) 180 nemiH (hemacandramAtulaH) 20 ujayantagiriH (giranAraparvata: ) pAdaliptasUriH 178-179 karmAdevaH (bhImadevaputraH) 4 pAlittANam (nAgArjunakRtametakumArapAla: (kathAnAyaka:) nAma-pAlItAj) 179 kSemarAjaH (bhImadevasunuH) 4 pradyumnasUriH (yazobhadrasUriziSya: sthAnakhaMbha-tIrtham (khaMbhAtanagaram ) kaprakaraNakartA) 18 guNasenasUriH (pradyumnasUriziSyaH) 19 bAhaDaH (amAtyo mahattamo caccaH (hemacandrasUrijanakaH) 20 vAgbhaTaH) cAhiNI (hemacandrasUrijananI) 20 bhImadevaH (durlabharAjaputraH) caGgadevaH (hemacandrasya bAlyakA mUlarAjaH (caulukyavaMzodbhavaH) likaM nAma ) 20 moDhakulam (hemacandrakulam ) cAmuNDaH (mUlarAjaputraH) 4 yazobhadrasUriH (pradyumnasUriguruH) 16-19 chaDDaa-zreSThI (kumArapAlakAlInaH raivatagiriH (giranAraparvata:) zreSThI) 396 vallabharAjaH (cAmuNDarAjaputraH) 4 jayasiMhadevaH (siddharAjAparanAmA vAgaDadeza: ___ karNadevatanayaH) 4 zatrujayagiriH DiMDuyANapuram (DiMDavANAgrAmam) 18 siddhapAlakaviH (prAgvATavaMzIya-zrIpAlatArApuram (tAraMgAsthAnam ) putraH) tribhuvanapAla: (kumArapAlapitA ) 4 siddhahemavyAkaraNam tribhuvanavihAraH 144 siddhipuram (sidhapuranagaram ) dattasUriH (yazobhadrasUriguruH) 6 somacandraH (dIkSitasya caGgadevasya digambarAH nAma) durlabharAja: (vallabharAjaputraH) 4 somaprabhaH (granthakAraH) pratiprastAvadevacandrasUriH (hemacandrasUriguruH, zAnti prAntam nAthacaritra-sthAnaka / hemacandraH (sUripadasthitasya somacaprakaraNavikRti-kartA) ndrasya nAma) 21 22 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumaarpaalprtibodh-sNkssepH| pRSTha 1. granthakArasya causu disAsu pasariyaM moha-balaM nijiuM payaTTo vva / prstaavnaa| payaDiya-dhamma-cauko cau-deho jayai jiNa-nAho // taM namaha risaha-nAhaM nANa-nihANassa jassa aMsesu / ali-kasiNo kesa-bharo rehai rukkhe bhuyaMgo va / / taM saraha saMtinAhaM pavana-caraNaM pi jaM caraNa-laggA / tiyasa-kaya-kaNaya-paMkaya-miseNa sevaMti nava nihiNo / / kajala-samANa-vannaM sivaMga-bhUyaM nisiddha-maya-mAraM / parihariya-rAyamaiyaM duhA namaMsAmi nemijiNaM // majjha pasIyau pAso pAse jassoragiMda-phaNa-maNiNo / dippaMti satta-dIva va satta tattAI pAyaDiuM // so jayai mahAvIro sarIra-duggAo bhaav-riu-vggo| ciramanna-pANa-rohaM kAuM nivvAsio jeNa // vitthAriya-paramatthaM aNaggha-rayaNAsayaM suvanna-payaM / dogacca-dalaNa-niuNaM namaha nihANaM va jiNa-vayaNaM / / jesiM tuDhei laTThi va lahiu maMdo vi akhaliya-paehiM / visame vi kavva-magge saMcarai jayaMtu te guruNo // kaiNo jayaMtu te jalahiNo vva uvajIviUNa jANa payaM / anne vi ghaNA bhuvaNe kuNaMti dhannANa ukarisaM // jalahi-jala-galiya-rayaNaM va dullahaM mANusattaNaM lahiuM / jiNadhammami payatto kAyavvo buddhimaMteNa // saggo tANa gharaMgaNaM sahayarA savvA suhA saMpayA sohaggAi-guNAvalI virayae savvaMgamAliMgaNaM / saMsAro na duruttaro siva-suhaM pattaM karaMbhorahe je sammaM jiNadhamma-kamma-karaNe vaTuMti uddhArayA / / sappurisa-carittANaM saraNeNa payaMpaNeNa savaNeNa / aNumoyaNeNa ya phuDaM jiNadhammo lahai ukkarisaM // puvvaM jiNA gaNaharA caudasa-dasa-pugviNo crim-tgunno| cAritta-dharA bahavo jAyA anne vi sappurisA // taha bharahesara-seNiya-saMpainiva-pabhiiNo samuppannA ! pRSTha 2, Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumaarpaalprtibodh-sngkepH| pavayaNa-pabhAvaNA-guNa-nihiNo gihiNo vi sappurisA // tesiM nAma-ggahaNaM pi jaNai jaMtUNa punn-pbbhaarN| saggA'pavagga-suha-saMpayAu saMpADai kameNa // saMpai puNa sappuriso eko siri-hemacaMda-muNi-NAho / phuriyaM dUsama-samae vi jassa louttaraM cariyaM / / duio ya daliya riu-cakka-vikkamo kumrvaal-bhuupaalo| jeNa daDhaM paDivanno jiNa-dhammo dUsamAe vi / / kevala-nANa-paloia-tailokANaM jiNANa vayaNehiM / puvva-nivA paDibuddhA jiNadhamme jaM na taM cujaM // cujamiNaM jaM rAyA kumAravAlo parUDha-micchatto / chaumattheNa vi pahuNA jiNadhamma-parAyaNo vihio|| tuliya-tavaNijja-kaMtI sayavatta-savatta-nayaNa-ramaNijjA / pallaviya-loya-loyaNa-harisa-ppasarA sriir-sirii|| AbAlattaNao vi hu cArittaM jaNiya-jaNa-camakkAraM / bAvIsa-parIsaha-sahaNa-duddharaM tivva-tava-pavaraM // muNiya-visamattha-satyA nimmiya-vAyaraNa-pamuha-gaMtha-gaNA / paravAi-parAjaya-jAya-kittI maI jy-psiddhaa|| dhamma-paDivatti-jaNaNaM atuccha-micchatta-mucchiANaM pi / mahu-khIra-pamuha-mahuratta-nimmiyaM dhamma-vAgaraNaM // icAi-guNohaM hemasUriNo pecchiUNa cheya-jaNo / sadahai aditu vi hu titthaMkara-gaNahara-ppamuhe // jiNadhamme paDivattiM kumaranariMdassa loiuM loo| pattiyai vva ciraMtaNa-bhUmivaINaM pi aviappaM // siva-paha kahage vi sayaM vIrajiNe seNieNa naravaiNA / jIva-dayaM kAraviuM na sakio kaalsoyrio|| dUsama-samae vi hu hemasUriNo nisuNiUNa vynnaaii| savva-jaNo jIva-dayaM karAvio kumaravAleNa / / tatto duve-vi ee imaMmi samae asNbhv-crittaa| kaya kayajuyAnvayArA jiNadhamma-pabhAvaNa-pahANA // duNha vi imANa cariyaM bhaNijamANaM mae nisAmeha / vittharai jaNa sukayaM thirattaNaM hoi jiNadhamme // jai vi cariyaM imANaM maNoharaM atthi bahuyamannaM pi / taha vi jiNadhamma-paDivoha-baMdhuraM kiM pi jaMpemi / / pRTha 3. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNahillapura pATa- kavarNanam / aNahillapura pATakavarNanam / bahu-bhakkha-juyAi vi rasavaIe majjhAo kiMci bhuMjato / niya-icchA-aNurUvaM puriso ki hoi vayaNijno // asthi mahI-mahilAe muhaM mahaMtaM mayaMka-paDibimbaM / jabuddIva-chaleNaM nahalacchi daTThamunnamiyaM // tuMgo nAsA-vaMso vva sohae tiyasa-pavvao jattha / sIyA-sIoyAoM dIhA diTThIo va sahati // tatthAroviya-guNa-dhaNu-nibhaM nalArDa va bhArahaM asthi / jattha virAyai viulo veyaDo rayaya-paTTo vva / / jaM gaMga-siMdhu-sariyA-muttiya-sariyAhisaMgayaM sahai / tIra-vaNa-paMti-kuMtala-kalAva-rehaMta-peraMtaM // tatthatthi tilaya-tullaM aNahilavADaya-puraM ghaNa-suvannaM / peraMta-muttiyAvali-samo sahai jattha siya-sAlo // garuo gujjara-deso ngraagr-gaam-goulaainno| sura-loya-riddhi-maya-vijaya-paMDio maMDio jeNa / / jammi niraMtara-sura-bhavaNa-paDima-NhavaNaMbu-pUra-sitta vva / sahalA maNoraha-dumA dhammiya-loyassa jAyaMti // jattha sahati suvannA kaMcaNa-kalasA ya sura-ghara-siresu / gayaNa-bbhama-khinna-nisaNNa-khayara-taruNINa pINa-thaNA / / abbhaMliha-sura-maMdira-sira-vilasira-kaNaya-keyaNa-bhuehiM / naccai va jattha lacchI suTThANa-nivesa-harisa-vasA / / jattha maNi-bhavaNa-bhittIsu pecchiuM attaNo vi paDibiMbaM / paDijuvai-saMkirIo kuppaMti piesu muddhAo // jammi mahA-purisANaM dhaNa-dANaM niruvamaM nieUNa / ajahattha-nAmao lajjio vva dUraM gao dhaNao // jassi samaccharamaNA jalAsayA na uNa dhmmiy-smuuhaa| kamalovakArayA sUra-rassiNo na uNa sappurisA // jattha ramaNINa rUvaM ramaNija pecchiUNa amriio| lajjaMtIo va ciMtAi kaha vi nidaM na pArvati // tatthAsi mUlarAo rAyA colukka kula-naha-mayaMko / jaNiyA jaNANukUlA mUleNa va jeNa nIi-layA // jasa-puMDarIya-maNDala-maMDiya-baMbhaMDa-maMDavo ttto| khaMDiya-vipakkha-muMDo caMDo caamuNddraay-nivo|| tatto vallaharAo rAyA raivallaho vva ramaNijjo / pRSTa 4. caulukyavaMzIyana- pavarNanam / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlavaMza- varNanam / kumArapAlapratibodha-saGkepaH / jeNa turaehiM jagajhaMpaNu tti kittI jae pattA / / tatto dullaharAo rAyA samaraMgaNaMmi jassa kare / karavAlo chajjai jaya-sirIi mayaNAhi-tilao vva // tatto bhImanariMdo bhImo vva payaMDa-bAhu-bala-bhImo / ari-cakkaM akkamiuM pAyaDio jeNa paMDu-jaso // to kaNNadeva-nivaI jassAsi-jalaMmi vilasiyA suiraM / jasa-rAyahaMsa-sahiyA jaya-lacchI rAyahaMsI vva // tayaNu jayasiMhadevo payaMDa-bhuya-daMDa-maMDave jassa / kitti-payAva-miseNaM cira-kAlaM kIliyaM mihuNaM // tammi gae sura-loyaM kAuM va suresareNa saha mittiM / kamala-vaNaM va diNiMde atthamie mauliyaM bhuvaNaM // tatto pahANa purisA niy-mi-maahpp-vijiy-sur-gurunno| rajjamaNAhaM daLU jaMpaMti parupparaM evaM // Asi siri-bhImadevassa naMdaNo jnniy-jnn-mnnaannNdo| kaya-sayala-khoNi-khemo nAmeNaM khemarAu tti / / tassa taNao tiNIkaya-kaMdappo deha-suMdaratteNa / devappasAya-nAmo deva-pasAyaNa-pahANa-maNo / tassaMgaruho garuo para-ramaNi-paraMmuho mahAsUro / tiyasa-sari-sarisa-kittI tihuyaNapAlo tti nAmeNa // tassa suo teyassI pasanna-vayaNo suriNd-sm-ruuvo| deva-guru-pUyaNa-paro parovayArujao dhiiro|| dakkho dakkhinna-nihI nayavaMto savva-satta-saMjutto / sUro cAI paDivanna-vacchalo kumaravAlo tti / eso juggo rajassa rjjlkkhnn-snnaah-svvNgo| tA jhatti Thavijau nigguNehiM pajjattamannehiM / evaM parupparaM maMtiUNa taha gihiUNa saMvAyaM / sAmuddiya-mohuttiya-sAuNiya-nemittiya-narANaM / / rajjami pariThThavio kumAravAlo pahANa-purisehiM / tatto bhuvaNamasesaM pariosa-paraM va saMjAyaM // tuTTa-hAra-daMturiya-gharaMgaNa nacciya-cAru-vilAsa-paNaMgaNa / nibbhara-saha-bhariya bhuvaNaMtara vajjiya-maMgala-tUra-niraMtara // sAhiya-disA-caukko cu-vvihovaay-dhriy-cu-vnno| cau-bagga-sevaNa-paro kumara-nariMdo kuNai rajjaM / / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 6. kumArapAlasya dharmasvarUpajijJAsA / kumArapAlasya aha annayA viyar3e bahuNo bahu-dhamma-sastha-nANar3e / dharmasvarUpa- vippapahANe hakkAriUNa rannA bhaNiyamevaM / / jijJAsA kari-turaya-raha-samiddhaM nariMda-siri-kusuma-lIDha-payavIDhaM / laMghiya-vasaNa-sahasso saMpatto jaM ahaM rajaM // taM puvva-bhave dhammo suhekka-heU kao mae ko vi / kajassa dasaNAo jANaMti hi kAraNaM niuNA // tA dhammassa sarUvaM kahehi paribhAviUNa satthatthaM / jeNa tamAyariUNaM karemi maNuyattaNaM sahalaM / / maNuyattaNe vi laddhe kuNaMti dhammaM na je vimUDha-maNA / te rohaNaM pi pattA mahaggha-rayaNaM na giNhaMti // to vuDa-baMbhaNehiM nivassa veyAi-sattha-pannatto / pasu-vaha-pahANa-jAgAi-lakkhaNo akkhio dhammo // taM soUNa niveNaM phuriya-viveeNa ciMtiyaM citte / ahaha diya-puMgavehiM na sohaNo sAhio dhammo // paMciMdiya-jIva-vaho nikkaruNa-maNehiM kIrae jattha / jai so vi hoja dhammo natthi ahammo tao ko vi / / tA dhammassa sarUvaM jahaTTiyaM kiM ime na jANaMti ? / kiM vA jANaMtA vi hu maM vippA vippayAraMti // vAgbhaTadevena ku- iya ciMtAe nidaM alahaMto nisi-bharammi naranAho / mArapAlasya hema- namiUNa amacceNaM bAhaDadeveNa vinntto|| candrasUriparica- dhammAdhamma-sarUvaM nariMda ! jai jANiuM tumaM mahasi / yotpAdanam / khaNamekamegacitto nisuNasu jaM kiM pi jaMpemi // hemacandrasya guru- Asi bhama-rahio punntll-guru-gcch-dum-kusum-guccho| prmpraavrnnnm| samaya-mayaraMda-sAro siridattagurU surahi-sAlo // so vihiNA viharaMto gAmAgara-nagara-bhUsiyaM vasuhaM / vAgaDa-visaya-vayaMse rayaNapure pura-vare patto // tattha nivo jasabhaddo bhadda-gayaMdo vva daann-lddh-jso| veri-kari-dalaNa-sUro unnaya-vaMso visAla-karo // tammi nariMda-maMdira-adUra-desammi gihiuM vasahiM / caMdo vva tAraya-juo muNi-pariyario Thio eso // tassa suhA-rasa-sAraNi-sahoyaraM dhamma-desaNaM souM / saMvega-vAsiya-maNA ke vi pavajjati pavvajaM // anne gihattha-dhammociAiM bArasa-vayAI giNhaMti / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 7 kumArapAlapratibodha-saGkepaH / mokkha-taru-bIya-bhUyaM sammattaM AyaraMti pare // aha annayA nisAe sajjhAya-jhuNiM muNINa soUNa / jasabhaha-nivo saMvega-parigao ciMtae citte // dhannA ee muNiNo kAuMje savva-saMga-parihAraM / para-loya-maggamekkaM mukka-bhavAsA payaMpaMti // tA eyANa muNINaM paya-pauma-namaMsaNeNa appANaM / parigaliya-pAva-paMkaM pahAya-samae karissAmi // evaM dhamma-maNoraha-kaliya-maNo patthivo lahai nidaM / maMgala-tUra-raveNaM paDibuddho pacchime jAme // kaya-sayala-gosa-kicco smtt-saamNt-mNti-priyrio| kari-turaya-raha-sameo patto siridatta-guru-pAse / / bhUmi-nihiuttamaMgo bhatti-samaggo guruM paNamiUNa / purao nivo niviTTho kayaMjalI bhnniumaaddhtto|| bhayavaM ! dhannA tubbhe saMsArAsArayaM maNe dharilaM / je catta-savva-saMgA para-loyArAhaNaM kuNaha // amhArisA ahannA paraloya-paraMmuhA mahAraMbhA / aniyatta-visaya-taNhA je iha-bhava-metta-paDibaddhA // aha jaMpiuM pavatto siridattagurU nahaMgaNaM sayalaM / tava-siri-muttA-paMtIhiM daMta-kaMtIhiM dhavalaMto // muha-sasi-pavesa-suviNovamAi dulahaM narattaNaM lahiuM / khaNamekaM pi pamAo buheNa dhamme na kaayvyo| (muuldevkthaankmtraanusndheym|) iya dhamma-desaNA'maya-raseNa settammi bhUmiNAhassa / hiyayammi samullasio jiNiMda-dhammANurAya-dumo // bhaNiyaM niveNa bhayavaM ! kahiyamiNaM ubhaya-bhava-hiyaM tumae / anno pio vi savvo jaMpai iha-bhava-hiyaM ceva // tA samayammi vimuttuM taNaM va rajaM viveya-giri-vajaM / paDivajiUNa dhammaM sahalaM kAhaM maNuya-jammaM // tA vaMdiuM muNiMdaM niya-maMdiramAgao mhiinaaho| dhammovaesa-visaraM sumaraMto gamai diyahAI // aha pAvaso payaTTo saMpADiya-pahiya-hiyaya-saMghaTTo / samaraTTa-mAranaTTo kayaMba-saMdaTTha alivtttto|| jattha virahaggi-DajhaMta-virahiNI-hiyaya-laddha-pasareNa / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 17. yazobhadrasUrivarNanam / dhUma-bhareNa ghaNa-maMDaleNa maliNI-kayaM gagaNaM / / nava-meha-piyayameNaM samappiyaM jattha taDi-layA-loyaM / kaNayamayAbharaNaM piva payaDaMti disA-puraMdhIo // nava-pAusa-naravai-rajja-ghosaNA-DiMDimo bva savvattha / jaggaviya-visama-bANo viyaMbhio meha-gajiravo // nivaDaMti mANiNI-mANa-khaMDaNe vilsmaann-sttiio| jassi jala dhArAo aNaMga-sara-dhoraNIu vva / / tassi cari-khittesuM naravaiNA vAviyAI dhnnaaii| tesiM dasaNa-heuM kayAvi rAyA viNikkhaMto // tammi samae karisagehiM dhanna-majjhAo puvvamuvakhaNiuM / puMjI-kaesu nipphala-taNesu pajjAlio jalaNo // tattha jalaNeNa DajhaMta-viggahaM gabbha-nibbharaM bhuyagi / daTuM saMviggeNaM rannA paribhAviyaM eyaM / / ahaha imo gharavAso pariharaNijjo viveyavaMtANaM / bahu-jIva-viNAsa-karA AraMbhA jattha kIraMti // pRSTha 18. evaM saMvigga-maNo rAyA niya-maMdirammi sNptto| hakkAriUNa pucchai egate sAvayaM egaM // saMpai siri-dattagurU guNavaMto kattha viharai paese / so kahai DiMDuyANaya-purammi muNipuMgavo asthi // to rAyA rayaNIe kassa vi aniveiUNa nikkhaMto / turayaMmi samAruhiUNa DiMDuyANaya-pure ptto|| siri-dattaguruM namiUNa tassa kahiUNa niyaya-vuttaMtaM / jaMpai saMpai kAuM aNuggahaM dehi maha dikkhaM // guruNA buttaM juttaM uttama-sattassa tujjha nara-nAha ! / rajjaM taNaM va muttuM karesi jaM saMjama-gahaNaM / / nahi saMjamAu anno saMsAruccheya-kAraNaM asthi / nava-jalaharaM viNA kiM nivvaDai davAnalaM ko vi // rannA aNappamullaM evaM ekkAvaliM samappeuM / jiNadhamma-nimmala-maNA payaMpiA sAvayA evaM / / kAravaha jiNAyayaNaM imIe ekAvalIi mulleNa / tehi vi taha tti paDivajiUNa taM jhatti kAraviyaM // taM atthi tattha anja vi cauvIsa-jiNAlayaM jiNAyayaNaM / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodha-saGkepaH / pRSTha 19. punnaM va muttimaMtaM jasabhadda-nivassa jaM sahai / / rannA puNa paDivannA siri-datta-gurussa calaNa-mUlammi / aMtara-riu-vaha-dakkhA dikkhA nisiyA'si-dhAra vva // egaMtarovavAse jA jIvaM aMbilaM ca pAraNae / kAhaM ti teNa vihiyA vaya-gahaNa-diNe ciya painnA / / suya-sAgara-pAragao sUri-payaM pAviUNa jasabhaddo / bhuvaNe ciraM vihario paDibohaMto bhaviya-vaggaM // sasamaya-parasamaya-viU samae teNAvi niya pae tthvio| nijiya-pajjunna-bhaDo pajjunno nAma vara-sUri // aha jasabhaddo sUrI tivva-tavacaraNa-sosiya-sarIro / niya-parivAra-sameo ArUDho ujjayaMta-giriM // revayagiriMda-mauDaM va sukaya-lacchI-vilAsa-kamalaM va / bhava-jalahi-jANavattaM va jiNa-haraM gaNaharo patto // namiUNa neminAhaM pamajiuM nivasiUNa tassa puro| pajjunnasUri-pamuhaM niya-parivAraM bhaNai evaM / / rAga-dosa-vimukko cira-seviya-nANa-dasaNa-caritto / nicchaya-naeNa titthaM appa ciya vuccae jai vi // taha vi hu vavahAra-nayeNa jo paeso paNaTTha-pAvANa / titthaMkarANa paehiM pharisio so paraM titthaM // iha dikkhA-paDivattI nANuppattI vimutti-saMpattI / nemissa jeNa jAyA teNeso titthamujito / annattha vi mellissaM nissaMdehaM duhAvahaM dehaM / tatto varaM pasatthe titthe itthe vi mellemi|| iya bhaNiyaM paJcakkhai jiNa-paJcakkhaM caubihAhAraM / vAraMtassa vi paJjunnasUriNo saparivArassa // paumAsaNovaviTTho paricatta-samatta-gatta-parikammo / siri-neminAha-paDimA-muhapaMkaya-nihiya-nayaNa-juo / savvattha vi rAga-dosa-vajio parama-tatta-lINa-maNo / muNipuMgava-muNiyAgama-savaNa-samullasiya-saMvego / puvva-mahArisi-maggo dUsama-samaye vi sevio samma / terasa-diNAvasANe patto tiyasAlayaM sUrI // tatto pajjunnagurU viyaraMto sayala-saMgha-pariosa / suttattha-payaDaNa-paro parovayAraM ciraM kuNai / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandrasya vRttAnta. pRSTha 20. satta-suho sui-muhao vAijjato smgg-loenn| ThANaya-pagaraNa-rUvo jassa'ja vi phurai js-pddho|| tassa guNaseNasUrI sIso vara-saMjamujjao jaao| jassa guNaJciya bANA aMtarariu-vagga-niggahaNe // sIso khama-gga-laggo tassAsI devacaMdasUri tti / caMdeNa va diya-rAeNa jeNa ANaMdiyaM bhuvaNaM / kaya-sukaya kumuya-bohA cur-btthr-ppmoy-sNjnnnnii| saMtijiNa-caritta-kahA juNha vva viyaMbhiA jatto / / je ThANaesu ThaviyA pajjunna-muNIsareNa dhamma-dumA / kAUNa tANa vivaI te jeNa lahAviA vuddiN|| jassa calaNAraviMdaM caritta-lacchI-vilAsa-vAsaharaM / muNi-bhamarehi~ amukaM jiNamaya-mayaraMda-luddhehiM // so viharaMto mahI-maMDalammi khaMDiya-payaMDa-bhAvariU / sayala bhuvaNe-ka-baMdhU dhaMdhukayaM puravaraM patto / so tattha paNamaNa-tthaM samAgayANaM jaNANa paurANaM / saMsArA-sArattaNa-payAsaNiM desaNaM kuNai / / taM souM saMviggo sriir-suNder-vijiy-surkumro| eko vaNiya-kumAro kayaMjalI bhaNiumADhatto // bhayavaM ! bhavaNNavAo jamma-jarA-maraNa-lahari-hIraMtaM / maM nitthArasu sucAritta-jANavatta-payANeNa // guruNA vuttaM bAlaya ! kiM nAmo kassa vA suo taM si / to tassa mAuleNaM payaMpiyaM neminAmeNa // ___bhayavaM ! iha-tthi hatthi vva moDhakula-viMjha-saMbhavo bhaddo / kaya-deva-guru-jaNacco cacco nAmA pahANa-traNI // nimmala-kula-saMbhUyA bhUri-guNAbharaNa-bhUsiya-sarIrA / tassa-tthi gehiNI cAhiNi tti sA hoi maha bahiNI // jIe vimalaM sIlaM daTuM lajAe caMdamA nicaM / carama-jalahimmi majjai kalaMka-pakkhAlaNatthaM va // tANaM taNao eso niruvama-rUko pagiThTha-mai-vihavo / bhuvaNu-ddharaNa-maNohara-ciMcaio caMgadevo tti / / gabbhA-vayAra-samae imassa jaNaNIe suviNae dittttho| niya-gehe sahayAro samuggao buDrimaNupatto / jA puSpha-phalA-raMbho tatto muttUNa maMdiraM majjha / hemacandrasya vRttaantH| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodha-saGkepaH / pRSTha 21. annattha mahArAme maNAbhirAme imo ptto|| chAyAe pallavehiM kusumehiM phalehiM tattha pavarehiM / bahuya-jaNANaM eso uvayAraM kaaumaaddhtto|| gabbhagae vi imassi iha dese naTThamasiva-nAmaM pi| taha aNabhinno jAo loo dubhikkha-dukkhassa // paracakka-caraDa-corAi-viddavA dUramuvagayA savve / na phuraMti ghUya-pamuhA meha-cchanne vi diNanAhe / / iya tassa jamma-diyahe jAyAI disA-muhAiM vimlaaii| deva-guru-vaMdaNeNa dhammatthINaM maNAI va // harisa-jaNaNo jaNANaM suyaNo vva samIraNo smullsio| raya-pasamaNaM nivaDiyaM gurUNa vayaNaM va gaMdhajalaM / / bhavaNammi kusuma-buTThI susAmi-tuTThi vva sevae jAyA / kavva-guNo vva sahiyae phurio gayaNaMmi tUra-rakho / eso pariosa-karo bAlattaNao vi amaya ghaDio vva / rayaNaM va karAo karaM saMcario sayala-loyassa // saMpai imassa cittaM na ramai annattha vajiu dhamma / mANasa-saraMmi muttuM haMsassa va pallala-jalesu / / guruNA vRttaM juttaM jaM kuNai imo caritta-paDivatti / jeNa so paramattho jaNaNI-diTThassa suviNassa // gahiUNa vayaM avagAhiUNa nIsesa-sattha-paramatthaM / titthakaro vva eso jaNassa uvayArao hohI // tatto imassa jaNayaM cacaM nAmeNa bhaNaha to tumbhe / jaha caMgadevameyaM vaya-gahaNatthaM visajjei // so bahu-siNeha-jutto bahuM pi bhaNio visajjai na puttaM / tatto putto vi daDhaM kaujamo saMjama-ggahaNe // mAulaya-aNumayaM gihiUNa ThANaMtarammi saMcalio / guNa-guruNA saha guruNA saMpatto khaMbhatitthammi // tattha pavano dikkhaM kuNamANo sayala-saMgha-pariosaM / so soma-muho somo vva somacaMdo tti kayanAmo // theveNa vi kAleNa kAUNa tavaM jiNAgamuTThi / gaMbhIrassa vi suya-sAgarassa pAraMgao eso // dUsama-samaya-asaMbhava-guNoha-kalio vibhAviuM hiyae / siridevacaMda-guruNA eso gaNahara-pae tthvio|| Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 22. kumArapAlasya hemacandrasUripAce gamanam / hema-samacchavi-deho caMdo vva jaNANa jnniy-aannNdo| tatto imo pasiddho nAmeNaM hemacaMdo tti // nizcaM sahAvau cciya smgg-loovyaar-ky-citto| so devayAi vutto viharaMto viviha-desesu // gujjara-visayaM muttuM mA kuNasu vihAramanna-desesu / . kAhisi parovayAraM jeNittha Thio tumaM garuyaM // to tIe vayaNeNaM desaMtara-viharaNAu vinniytto| ciTThai iheva eso paDibohaMto bhaviya-vagaM // buha-yaNa-cUDAmaNiNo bhuvaNa-pasiddhassa siddharAyassa / saMsaya-paesu savvesu pucchaNijjo imo jaao| eassa desaNaM nisuNiUNa micchatta-mohiya-maI vi / jayasiMho nivo jAo jiNiMda-dhammANuratta-maNo / / tatto teNittha pure rAya-vihAro karAvio rammo / cau-jiNapaDima-samiddho siddhavihAro ya siddhipure / / jayasiMhadeva-vayaNA nimmiyaM siddhahema-vAgaraNaM / nIsesa-saha-lakkhaNa-nihANamimiNA muNiMdeNa / / amao-vameya-vANI-visAlameyaM apicchamANassa / Asi khaNaM pi na tittI citte jayasiMhadevassa / / to jai tumaM pi vaMchasi dhamma-sarUvaM jahaTThiyaM nAuM / to muNipuMgava-meyaM pucchasu hoUNa bhatti-paro / iya sammaM dhamma-sarUva-sAhago sAhio amaJceNaM / kumArapAlasya to hemacaMdasUri kumara-nariMdo namai niccaM // hemacandrasUri- sammaM dhamma-sarUvaM tassa samIvaMmi pucchae raayaa| pArzve gmnm| muNiya-sayalAgamattho muNi-nAho jaMpae evaM / / hemacandrasUreH bhava-siMdhu-tarI-tulaM mahalla-kallANa-valli-jalakullaM / kumArapAlaM prati kaya-sayala-suha-samudayaM jIvadayaM ciya muNasu dhammaM / / sdbodhH| AuM dIhamarogamaMgamasamaM rUvaM pagiTuM balaM, sohaggaM tijaguttamaM niruvamo bhogo jaso nimmalo / Aesekka-parAyaNo pariyaNo lacchI aviccheiNI, hojjA tassa bhavaMtare kuNai jo jIvANukaMpaM naro / / narayapura-sarala-saraNI avaay-sNghaay-vggh-vnn-dhrnnii| nIsesa-dukkha-jaNaNI hiMsA jIvANa suha-haNaNI // jo kuNai parassa duhaM pAvai taM ceva aNaMtaguNaM / pRSTha 23. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodha-saGkepaH / pRSTha 40. labhaMti aMbayAI nahi niMbatarumi vaviyaMmi / / jo jIva-vahaM kAuM karei khaNa-mittamattaNo tittiM / cheyaNa-bheyaNa-pamuhaM naraya-duhaM so ciraM lahai / jaM dohaggamudaggaM jaM jaNa-loyaNa-duhAvahaM rUvaM / jaM arasa-mUla-khaya-khAsa-sAsa-kuTThAiNo rogaa| jaM kaNNa-nAsa-kara-calaNa-kattaNaM jaM ca jIviyaM tucchaM / taM puvvAroviya-jIva-dukkha rukkhassa phurai phalaM // jo jIva-dayaM jIvo nara-sura-siva-sokkha-kAraNaM kuNai / so gaya-pAvo pAvei amarasIho va kallANaM // (amarasiMhAdikakathAnakAnyatrAnusandheyAni ) . kumArapAlasya iya jIva-dayA-rUvaM dhamma soUNa tuTTha-citteNa / jIvadayAbhi- ratnA bhaNiyaM muNi-nAha ! sAhio sohaNo dhammo // ruciH| eso me abhiruio eso cittaMmi majjha vinnivittttho| eso cciya paramattheNa ghaDae juttIhiM na hu seso // jao mannaMti imaM savve jaM uttama-asaNa-vasaNa-pamuhesu / dinnesu uttamAI imAI labhaMti para-loe / evaM suha-dukkhesuM kIratesuM parassa iha loe / tAI ciya para-loe labbhaMti aNaMta-guNiyAI // jo kuNai naro hiMsaM parassa jo jaNai jIviya-viNAsaM / viraei sokkha-virahaM saMpADai saMpayA-bhaMsaM // so evaM kuNamANo para-loe pAvae parehiMto / bahuso jIviya nAsaM suha-vigamaM saMpaoccheyaM / / jaM uppai taM labbhai pabhUyataramittha natthi saMdeho / vaviesu koddavesuM labbhaMti hi kodava ceya / / jo uNa na haNai jIve jo tesiM jIviyaM suhaM vibhavaM / na haNai tatto tassa vi taM haNai ko vi para-loe // tA bhaddeNa va nUNaM kayANukaMpA mae vi puvva-bhave / jaM laMghiUNa vamaNAI raja-lacchI imA laddhA / / tA saMpai jIva-dayA jAva-jIvaM mae viheyavvA / maMsaM na bhakkhiyadhvaM parihagyivvA ya pAraddhI / / jo devayANa purao kIrai Arugga-saMti-kamma-kae / pRSTha 41. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlasya jIvadayA pravartanA / pasu-mahisANa viNAso nivAriyanvo mae so vi / / jIva-vaha-dukkaeNa vi jai AruggAi jAyae kaha vi / tatto davAnaleNaM dumANa kusumoggamo hojjA // jo jannesu pasu-baho vihio saggAi-sAhaNa-nimittaM / diya-puMgava ! seyaM ciya viveiNo taM na kAhiMti // bAlo vi muNai evaM jaM jIva-vaheNa labbhai na samgo / kiM pannaga-muha-kuharAo hoi pIUsa-rasa-buTThI? // to guruNA vAgariyaM nariMda ! tuha dhamma-baMdhurA buddhI / savvuttamo vivego aNuttaraM tatta-dasittaM / / jaM jIva-dayA-ramme dhamme kallANa-jaNaNa-kraya-kamme / saggApavagga-pura-magga-daMsaNe tuha maNaM lINaM // kumArapAlasya tao ratnA rAyAesa-pesaNeNa savva-gAma-nagaresu amArisarvagrAmanagareSu ghosaNA-paDaha-vAyaNa-puvvaM pavattiyA jiiv-dyaa| rAjAdezapreSaNena guruNA bhaNio rAyA-mahArAya ! duppariccayA jIvadayA prvrtnaa| pAeNa maMsa-giddhI / dhanno tumaM bhAyaNaM sakala-kallANANaM jeNa kayA mNs-nivittii| rAzo mAMsapari- tA saMmaM pAlejasu maMsa-nivittiM nariMda ! jA-jIvaM / tyaagH| saMmaM apAlayaMto kuMdo va duhaM lahai jIvo // (kundakathAnakamatrAnusandheyam ) jo puNa niyamamakhaMDaM pAlijja avj-vjnnujjutto| so puriso para-loe sokkhamakhaMDaM lahai nUNaM / jo ya na kareja niyamaM niddhammo jo kayaM ca bhaMjijjA / so maMsa-bhoga-giddho narayAi-krayatthaNaM lhi|| ___tA mahArAya ! juttaM tumae kayaM jaM sattaNhaM mahAvasaNANaM duve pAraddhI maMsaM ca paricatvANi / sesANi vi savvANattha-nibaMdhaNANi parihariyavvANi / tatthajaM kula-kalaMka-mUlaM guru-lajjA-sacca-soya-paDikUlaM / dhammattha-kAma-cukaM dANa-dayA-bhoga-parimukkaM / / piya-mAya-bhAya-suya-bhajja-mosaNaM sosaNaM suha-jalANaM / sugai-paDivakkha-bhUyaM taM jUyaM rAya ! pariharasu // jUya-pasatto satto samatta-vittassa kuNai viddhaMsaM / hAriya-asesa-rajjo iha diluto nalo rAyA / / pRSTha 42. pRSTha 47. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumaarpaalprtibodh-sngkepH| (dyUtaviSaye nalacaritamatrAnusandheyam ) rAjJo dyUtapari- eyaM soUNa bhaNiyaM rannA-bhayavaM ! na mae tyAgaH / rAjye'pi akkhAi-jUeNa kIlAmettaM pi kAyavvaM / guruNA rAjAdezena vuttaM-mahArAya ! juttaM tumhArisANaM vinnijjiytnissedhH| akkhANaM akkha-jUya-vajaNaM / maMtIhi vinatto rAyA-deva ! deveNa tAva sayaM paricattaM evaM, ao savvattha rajje nivArijau tti / rannA vuttaMevaM kareha / 'Aeso pamANaM' ti bhaNaMtehiM tehiM taheva kayaM / guruNA bhaNiyaM-savvANatthanibaMdhaNa pari-harasu para-ramaNi-sevaNaM / jao kulu kalaMkiu maliu mAhappu, __ maliNIkaya sayaNa-muha, dinnu hatthu niyaguNa-kaDappaha, jagu jhaMpio avajasiNa, vasaNa-vihiya sannihiya appaha / dUraha vAriu bhahu tiNi Dhaki u sugai-duvAru / ubhaya-bhavubbhaDa-dukkha-karu kAmiu jiNa paradAru / / sarahasa-namira-naresara-cUDA-cuMbijamANa-calaNo vi / para-mahilamahilasaMto pajoo baMdhaNaM patto // (pAradArye pradyotakathA'trAnusandheyA ) vezyA-paradArA- ratnA vuttaM-bhaya ! mUlAo ciya mae pritthiio| gmn-prityaag:| dUraM bhayaMkarIo bhuyaMgamIo vva cattAo / para ramaNi-pasatta-maNo pAeNa jaNo na ko vi maha rajje / guruNA bhaNiyaM-dhanno si jo paritthI-niyatto si / / kamalANa saraM rayaNANa rohaNaM tArayANa jahA gayaNaM / paradAra-nivitti-vayaM vanaMti guNANa taha ThANaM / / aha guruNA vAgariyaM-vesA-vasaNaM nariMda ! muttavvaM / daviNassa viNAsayaraM jaM kamala-vaNassa tuhiNaM va // jaM nIra-rAsi-mahaNaM va kAlakUDaM jaNei khayarogaM / kavalei kulaM sayalaM jaM rAhu-muhaM va sasi-biMbaM / dhUmo vva citta-kammaM jaM guNa-gaNamujjalaM pi maliNei / jaM dosANa nivAso vammiya-vivaraM va bhuyagANaM / / pRSTha 83. pRSTha 84. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madyapAnavarja nam / madyapAnavarjanam / vesA - vasaNAsatto tivagga- mUlaM viNAsiuM atthaM / pacchA pacchAyAveNa lahai soyaM asoo vva // ( azokakathAnakamatrAnusandheyam ) rannA bhaNiyaM - bhayavaM ! vesAsu maNaM ahaM pi na karissaM / guruNA bhaNiyaM - bhavau uttama purisassa juttamiNaM // saMpayaM majja-vasaNa- dose suNasu naI gAi pasai paNamai paribhamai muyai vapi / tUsai rUsai nikkAraNaM pi maharA - maummato || jaNaNi pipiyayamaM piyayamaM pi jaNaNi jaNo vibhAvato / mairA-maeNa matto gammAgammaM na yANei || nahu appa-para-visesaM viyANae majja-pANa- mUDha-maNo / bahu mannai appANaM pahuM pi nivbhatthae jeNa // vayaNe pasArie sAyA vivarabbhameNa muttaMti / paha-paDiya-savassa va durappaNo majja-mattassa // dhamattha-kAma-fari vihaNiya- mai kitti - kaMti-majjAyaM / majjaM savvesi pi hu bhavaNaM dosANa kiM bahuNA ? // jaM jAyavA sa-sayaNA sa-pariyaNA sa-vihavA sa nayarA ya / nizvaM surA-pasattA khayaM gayA taM jae payaDaM // ( yAdavakathAnakamatrAnusandheyam ) evaM nariMda ! jAo majjAo jAyavANa savva kkhao / tArannA niyarajje majjapavittI vi paDisiddhA // ihi nariMda ! nisuNasu kahijjamANaM mae samAseNaM / vasaNANa siro- rayaNaM va sattamaM coriyAvasaNaM // para- davva-haraNa-pAva dumassa dhaNa-haraNa-mAraNAINi / vasaNAI kusuma-niyaro nAraya- dukkhAI phalariddhI // jagato sutto vA na lahai sukkhaM diNe nisAe vA / saMkA-churiyAe chimANa-hiyao dhuvaM coro // jaM coriyAe dukkhaM ubbaMdhaNa - sUlarovaNa- muhaM / ettha vilahei jIvo taM savva jaNassa paJcakkhaM // dohaggamaM gaccheyaM parAbhavaM vibhava samannaM pi / jaM puNa parattha pAvara pANI taM kettiyaM kahimo // hariNa parassa dhaNaM kayANutAvo samappae jai vi / taha vilahei dukkhaM jIvo varuNo va paraloe // pRSTha 92. pRSTha 105. pRSTha 106. 15 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 114. kumArapAlapratibodha-saGkepaH / (varuNakathAnakamatrAnusandheyam) caurya-mRtadhanA- rannA bhaNiyaM-bhayavaM ! puvvaM pi mae adinnmnndhnnN| phrnnnissedhH| na kayAvi hu gahiyavvaM niya-rajje iya kao niymo|| jo uNa kayAi kassa vi kayAvarAhassa kIrae dNddo| so loya-pAlaNa-nimittamavvavatthA havai iharA // jaM ca ruyaMtINa dhaNaM mahaMta-pIDA-nibaMdhaNatteNa / bahu-pAva-baMdha-he ao paraM taM pi vajissaM // guruNoktaM na yanmuktaM pUrva raghu-naghuSa-nAbhAga-bharata prabhRtyu/nAthaiH kRtayugakRtotpattibhirapi / vimuJcan saMtoSAttadapi rudatIvittamadhunA ___ kumAra-kSmApAla ! tvamasi mahatAM mastakamaNiH // iya somappaha-kahie kumAraniva- hemacaMda-paDibaddhe / jiNa-dhamma-ppaDibohe samathio paDhama-patthAvo / ityAcAryazrIsomaprabhaviracita kumArapAlapratibodhe prathamaH prastAvaH // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dvitIyaH prstaavH| rAzo devapUjo annaM ca suNasu pasthiva ! jIva-dayA-lakkhaNo imo dhmmo| pRSTha 116. pAstiviSayako. jeNa sayaM aNucinno kahio a jaNassa hia-he / pdeshH| so arahaMto devo ases-raagaai-dos-prictto| savvannU avitaha-sayala-bhAva-paDivAyaNa-pahANo // rAgAi-juo rAgAi-paravasaM rakkhiuM paraM na khamo / nahi appaNA palitto paraM palittaM nivArei // dhammA-dhammasarUvaM sakkA kahiuM kahaM asavvannU / rUva-visesaM vottuM asthi kimaMdhassa ahigAro // paramatthaM akahaMto vi hoi devo tti juttarittamiNaM / gayaNassa vi devattaM aNumannaha annahA kiM na // jo arahaMta devaM paNamai jhAei niccamaccei / so gayapAvo pAvei devapAlo vva kallANaM // __ (atra devapAlakathAnakAdikAnyanusandheyAni) kumArapAlakArita- aMpai kubhara-nariMdo-muNiMda ! tuha desaNAmayaraseNa / pRSTha 143. kumAravihArAdi- saMsitta-saba-taNuNo maha naTThA moha-visa-mucchA // jainamandira muNiyaM mae iyANiM jaM devA jiNavarA cauvvIsaM / varNanam / je rAga-dosa-maya-moha-koha-lohehiM paricattA / / navaraM puvvaM pi mae bhaga-bhAva-ppahANa-citteNa / paDihaya-pAva-pavesaM laddhaM tumhANa uvaesaM // sirimAla-vaMsa-avayaMsa-maMti-udayaNa-samudda-caMdassa / mai-nijjiya-suraguruNo dhamma-huma-AlavAlassa // nayavaMta-siro-maNiNo viveya-mANikka-rohaNagirissa / saccariya-kusuma-taruNo bAhaDadevassa maMtissa // jaya-pAyaDa-vAyaDa-kula-gayaNAlaMkAra-caMda-sUrANaM / gagga-taNayANa taha savvadeva-saMbANa-seTThINa // dAUNa ya AesaM 'kumaravihAro' karAvio ettha / pRSTha 144. aTThAvamao va rammo cauvIsa-jiNAlao tuMgo / kaNayAmalasAra-pahAhiM piMjare jammi merusAricche / rehaMti keudaMDA kaNaya-mayA kappa-rukkha vva / / stambhaiH kandaliteva kAJcanamayairutkRSTapaTTAMzuko Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodha-saGkepaH / llocaiH pallaviteva taiH kusumitevoccUlamuktAphalaiH / sauvarNaiH phaliteva yatra kalazairAbhAti siktA satI zrIpArzvasya zarIrakAntilaharIlakSeNa lakSmIlatA // pAsassa mUlapaDimA nimmaviyA jattha caMdakaMtamaI / jaNa-nayaNa-kuvalaullAsa-kAriNI caMda-mutti vva // annAo vi bahuyAo caamiiyr-rupp-pittlmiio| loyassa kassa na kuNaMti vimhayaM jattha pddimaao|| saMpai deva-sarUvaM muNiUNa samullasaMta-suha-bhAvo / titthayara-maMdirAI savvattha vi kAravissAmi / / tatto iheva nayare kAravio kumaravAla-deveNa / garuo 'tihuNa-vihAro' gayaNa-taluttaMbhaNa-kkhaMbho // kaMcaNamaya-AmalasAra-kalasa-keuppahAhiM piNjrio| jo bhannai saccaM ciya jaNeNa meru tti pAsAo // jasti mahappamANA savvuttama-nIlarayaNa-nimmAyA / mUla-paDimA niveNaM nivesiyA neminAhassa // kusumoha-acciyA jA jaNANa kAuM pavittayaM pattA / gaMgA-taraMga-raMgata-caMgimA sahai jauNa vva // vaTuMtANa jiNANaM risaha-ppamuhANa jattha cauvIsA / pittalamaya-paDimAo kArAviyA devauliyAsu // evamaikaMtANaM taha bhAvINaM jiNANa pddimaao| cauvIsA cauvIsA nivesiyA devauliyAsu // iya payaDiya-dhaya-jasaDaMbarAhiM bAhattarIi jo tuMgo / sappuriso vva kalAhiM alaMkio devakuliyAhi // annevi cauvvIsA cauvIsAe jiNANa pAsAyA / kAraviyA tivihAra-ppamuhA avare vi iha bahavo / je uNa anne annesu nagara-gAmAiesu kAraviyA / tesiM kumara-vihArANa ko vi jANai na saMkhaM pi / / aha guruNA vAgariyaM deva-sarUvaM jaTTiyaM tumae / gurutttvopdeshH| muNiyaM, nariMda ! saMpai guru-tattaM tujjha akkhemi / / athamiesu jiNesuM sUresu va hariya-moha-timirasu / jIvAi-payatthe dovao vva payaDai guru ceya // guru-desaNA-varatta vara-guNa-gucchaM viNA gahIrAo / saMsAra-kUva-kuhararAu nigamo nasthi jIvANaM / / pRSTha 145. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 166. gurusevAphale sampratinRpodAharaNam / guruNo kAruna-ghaNassa desaNA-paya-bhareNa sittANa / bhaviya-dumANaM vijjhAi jjhatti micchtt-daavggii|| jo catta-savva-saMgo jiiMdio jiy-priish-ksaao| nimmala-sIla-guNaDo so ceya gurU na uNa anno // naraya-gai-gamaNa-jugge kae vi pAve paesiNA rannA / jaM amarattaM pattaM taM guru-pAya-ppasAya-phalaM / / _(atra pradezirAjAdInAM kathA anusandheyAH) gurusevAphale sampra- ciMtAmaNi-kappaDuma-kAmaduhAINi divva-vatthUNi / tinRpodaahrnnm| jaNa-baMchiyattha-karaNe na gurUNi guru-ppsaayaao| jo pecchiUNa pAvaMti pANiNo maNuya-tiyasa-siddhi-suhaM / karuNA-kula-bhavaNANaM tANa gurUNaM kuNaha sevaM // damago vi puvva-jamme jaM mahivai-nivaha-namiya-paya-kamalo / jAo saMpai-rAo taM guru-calaNANa mAhappaM // (atra sampatikathA'nusandheyA) sampratinRpateriva iya saMpai-niva-cariyaM nisAmiyaM hemasUri-pahu-pAse / kumArapAlasya rAyA kumAravAlo taheva kAravai rahajattaM // rathayAtrotsava- taM jhaakrnnm| nacaMta-ramaNi-cakkaM visAla-bali-thAla-saMkulaM rAyA / kuNai kumAra-vihAre sAsaya-aThThAhiyA-mahimaM // naTuTTha-kammama? vi diNAI sayameva jiNavaraM NhaviuM / guru-hemacaMda-purao kayaMjalI ciTThai nriNdo|| aTThama-diNammi cittassa puNNimAe cauttha-paharammi / nIharai jiNa-raho ravi-raho vva AsAo pyddNto|| Nhaviya-vilittaM kusumoha-acciyaM tattha pAsajiNa-paDimaM / kumara-vihAra-duvAre mahAyaNo Thavai riddhIe // tUra-rava-bhariya-bhavaNo sa-rahasa-nacaMta-cAru-taruNi-gaNo / sAmaMta-maMti-sahio vaccai niva-maMdirammi raho / rAyA rahattha-paDimaM paTuMsuya-kaNaya-bhUsaNAIhiM / sayameva aciuM kAravei vivihAiM nahAI // tattha gamiUNa rayaNiM nIhario sIha vAra-bAhimi / ThAi pavaMciya-dhaya-taMDavammi paDa-maMDavammi raho / / tattha pahAe rAyA raha-jiNa-paDimAi viraiuM pUyaM / pRSTha 174. pRSTha 175. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 kumArapAlapratibodha-saGkSepaH / caviha saMgha samakkhaM sayamevAratiyaM kuNai || tatto nayarammi raho parisakkai kuMjarehiM juttehiM / ThANe ThANe paDa-maDavesu viulesu ciTThato // kizva preGkhanmaNDapamullasa dhvajapaTaM nRtyadvadhUmaNDalaM caJcanmabhcamudaJcaduccakadalIstambhaM sphurattoraNam / viSvagjainarathotsave puramidaM vyAlokituM kautukA lokA netrasahasranirmitikRte cakrurvidheH prArthanAm // evaM aTU-diNAI raha jattaM jaNiya jaNa - camakkAraM / kuNa jahA kumara - nivo taheva Asoya-mAse vi // jaMpai niya-maMDalie evaM tubbhe vi kuNaha jiNadhammaM / te niya-niya-nayaresuM kumara - vihAre karAvaMti // virayaMti vitthareNaM jiNa-raha jattaM kuNaMti muNi-bhakti / tatto samaggameyaM jiNadhamma-mayaM jayaM jAyaM // anna- diNammi muNido kumara-vihAre kumAravAlassa / cau - viha saMgha sameo ciTThai dhammaM payAsaMto || bahu-viha-desehito dhaNavaMto tattha Agao loo / paTTasUya-kaNaya-vibhUsaNehiM kAUNa jiNapUyaM // kaNa-kamalehiM guruNo calaNa-juyaM aciUNa paNameva / tatto kayaMjali-uDo naravaiNo kuNai paNivAyaM // to patthiveNa bhaNiyaM-kimatthametthA''gao imo loo ? / ekkeNa sAvaraNaM bhaNiyamiNaM suNa mahArAya ! // pUrva vIrajinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yA kartuM kSamaH zreNikaH akzena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSAM vyadhA llabdhvA yasya vacaH sudhAM sa paramaH zrIhemacandro guruH // tatpAdAmbujapAMzubhiH prathayituM zuddhi parAmAtmana stadvaktrenduvilokanena saphalIkartuM nije locane / tadvAkyAmRtapAnataH zravaNayorAdhAtumatyutsavaM bhaktyutkarSa kutUhalAkulamanA loko'yamatrAgataH // tA naranAha ! kayatthA amhe, amhANa jIviyaM sahalaM / jahiM namio muNiMdo paJcakkho goyamo vva imo // jidhamme parivattI dUsama - samae asaMbhavA tujjha / pRSTha 176. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlasya tIrthayAtrA- krnnm| girinagaravarNanam / desaMtara-TThiehiM souM diTThA ya paJcakkhaM // saMpai vaJcissAmo suraTTha-desammi tittha-namaNatthaM / anna- samayammi hohI maggesu kimerisaM sutthaM ? // ramA bhaNiyaM-bhayavaM ! suraTa-visayammi asthi kiM titthaM ? / to guruNA vAgariyaM-patthiva ! do tattha titthaaii|| jattha siri-usabhaseNo paDhama-jiNiMdassa gaNaharo pddhmo| siddhiM gao tamekaM sattuMjaya-pavvao titthaM // bIyaM tu ujayaMto nemijiNiMdassa jaMmi jAyAI / kallANAI nikkhmnn-naann-nivvaann-gmnnaaii|| ranA bhaNiyaM-bhayavaM ! ahaM pi titthANa tANa namaNatthaM / vacissAmi avassaM, guruNA bhaNiyaM imaM juttaM // jaM tittha-vaMdaNeNaM sammatta-thirattamattaNo hoi / tappUyaNeNa jAyai athirassa dhaNassa sahalattaM // annesi pi jaNANaM saddhA-vuDI kayA havai bADhaM / sevaMti pare vi dhuvaM uttama-jaNa-seviyaM maggaM // iya guru-vayaNaM souM rAyA pasariya-atuccha-ucchAho / sammANi visajjai desaMtara-saMtiyaM loyaM // sohaNa-diNe sayaM puNa calio curNg-senn-priyrio| cau-viha-saMgha-jueNaM guruNA saha hemacaMdeNa // ThANe ThANe paTuMsuehiM pUyaM jiNANa so kuNaH / kiM tattha hoi thevaM jattha sayaM kArao rAyA // tatto kameNa revaya-pavvaya-hiDe Thiyassa nayarassa / girinayarassAsanne gaMtuM AvAsio rAyA // tattha nariMdeNa dasAra maMDavo bhuvaNa-maMDaNo diTTho / taha akkhADaya-sahio AvAso uggaseNassa / / vimhiya-maNeNa rannA muNi-nAho pucchio kimeyaM ti / bhaNai gurU girinayaraM ThANamiNaM uggaseNassa // vAravaIe purIe samuddavijayAiNo dasa dasArA / Asi asi-bhinna-ariNo jAyava-kula-viMjha-giri-kariNo / tattha dasamo dasAro vasudevo tassa naMdaNo knnho| so Asi tattha rAyA ti-khaMDa-mahi-maMDalassa pahU / / putto samuddavijayassa Asi kumaro ariThunemi tti / bAvIsaimo titthaMkaro tti caaritt-ky-citto| avisaya-taNho kaNhovarohao uggaseNa-rAya-suyaM / giringrvrnnnm| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodha-saGkepaH / rAimaI pariNeuM so calio rahavarArUDho // kari-turaya-rahArUDhehiM kaNha-pamuhehiM pavara-sayaNehiM / sahio samAgao uggaseNa-niva-maMdirAsannaM // soUNa karuNa-sahaM jA dihiM dei tattha tA niyai / ruddhe pasu-sasa-sUara-urabbha-hariNAiNo jIve // tassadda-jaggiya-dao kimime ruddha tti pucchae kumro| to sArahiNA bhaNiyaM-kumAra ! suNa kAraNaM ettha // haNiuM ime varAe imANa maMseNa bhoyaNaM daahii| tujjha vivAhe vevAhiyANa siri-uggaseNa-nivo // to bhaNiyaM kumareNaM viddhI ! pariNayaNamerisaM jattha / bhava-kArAgAra-pavesa-kAraNaM kIrae pAvaM // bhoge bhuyaMga-bhoge vva bhIsaNe dUrao lahuM muttuM / saMsAra-sAgaruttaraNa-saMkamaM saMjamaM kAhaM // to vaJjariyaM imiNA itto sArahi ! rahaM niyattesu / cAlesu maMdiraM pai teNAvi taheva taM vihiyaM // dahra kumaramurvitaM raviM va naliNI visaTTa-muha-kamalA / jA Asi puvvamihi tu picchiuM taM niyattaM sA // rAimaI kheya-parA parasu-niyatta vva kpp-rukkh-lyaa| mucchA-nimIliyacchI sahasa tti mahIyale paDiyA // satthI-kayA sahIhiM bAha-jalAvila-viloyaNA bhaNai / hA ! nAha ! kimavaraddhaM mae jamevaM niyatto si jai vi tumae vimukkA ahaM ahanA tahA vi maha nAha ! / tuha calaNa cciya saraNaM ti nicchiuM sA ThiyA bAlA // dAUNa vaccharaM dANamujjayaMte pavana-cAritto / cau-pannAsa-diNaMte lahai pahU kevalaM nANaM // to nagarAgara-gAmAiesuM paDibohiUNa bhaviya-jaNaM / so vAsa-sahassAU iheva ayale gao mukkhaM // rannA bhaNiyaM bhayavaM ! aja vi takkAla-saMbhavaM kimimaM / ciThThai dasAra-maMDava-pamuhaM to jaMpiyaM guruNA // takkAla-saMbhavaM jaM taM na imaM kiM tu theva-kAla-bhavaM / tamimaM puNa jeNa kayaM kahemi taM tujjha nara-nAha ! // guru-nAgahatthi-sIso bAlo vi a-bAla-mai-guNo sukaI / kaiyA vi kaMjiyaM ghettu-mAgao kahai guru-puro|| pRSTha 178. pAdaliptasUrivarNanam Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlasya zatruJjayatIrthayAtrAvarNanam / aMba (?) taMbacchIe apuphiyaM puSphadaMta-paMtIe / nava-sAli-kaMjiyaM nava-vahUi kuDaeNa me dinnaM // guruNA bhaNio sIso vaccha ! palittosi ja paDhasi evaM / sIso bhaNai pasAyaM kuru maha AyAra-dANeNa / evaM ti bhaNai sUrI to pAlitto jaNeNa so vutto| jAo ya suya-samuddo Ayario vivih-siddhi-juo|| kAUNa pAya-levaM gayaNe so bhamai namai titthaaii| nAgArjunabhikSu- suNai suraTTha-nivAsI bhikkhU nAgajjuNo evaM // vrnnnm| so patthai pAlittaM payaccha ! niya-pAya-leva-siddhiM me| giNha maha kaNaya-siddhiM, tatto pAlittao bhaNai / / nikiMcaNassa kiM kaMcaNeNa kiM catthi me knny-siddhii| tuha pAya-leva-siddhiM ca pAva-heu tti na kahemi / / to kaya-sAvaya-rUveNa bhikkhuNA Agayassa girinayare / guruNo guru-bhattIe jaleNa pakkhAliyA clnnaa| paya-pakkhAlaNa-salilassa gaMdhao osahINa nAUNa / sattuttaraM sayaM teNa pAya-levo sayaM vihio|| tabasao gayaNe kukkuDo vva uppaDai paDai puNa bhikkhU / to kahai jahAvittaM guruNo teNAvi tuTeNa // bhaNio bhikkhU taMdula-jaleNa kuru pAya-levameyaM ti / pRSTha 179. kuNai taha cciya bhikkhU jAyA naha-gamaNa-laddhI se / pAlittayassa sIso vva kuNai nAgajjuNo tao bhattiM / nemi-cariyANugaraNaM savvaM pi kayaM imaM teNa // taM souM bhatti-paro naresaro neminAha-namaNatthaM / girimAruhiuM vaMchai to bhaNio hemasUrIhiM // nara-vara ! visamA pajjA ao tuma ciTTha caDau sesa-jaNo / lahahisi punnaM saMbo vva bhAvao iha Thio vi tumaM // to rannA paTTaviyA pahuNo pUyA pahANa-jaNa-hatthe / tattha ThieNAvi sayaM guru-bhattIe jiNo namio // aha jiNa-mahima kAuM avayarie revayAo sayala-jaNe / kumArapAlasya zatru- calio kumAravAlo sattuMjaya-tittha-namaNatthaM // ayatIrthayAtrA- patto tattha kameNaM pAlittANami kuNai AvAsaM / vrnnnm| aha kumaranariMdo hemasUriNA jaMpio evaM // pAlitANaM gAmo eso pAlittayassa nAmeNa / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1392 34 kumArapAlapratibodha saH / nAgajjuNeNa Thavio imassa titthassa pujjatthaM // puhai-paTThANa - bharuyaccha- mannakheDAi- nivaiNo jaM ca / dhamme ThaviyA pAlittaeNa taM kittiyaM kahimo // sattuMjayamArUDho rAyA risahassa kuNai guru-bhakti / so pAsAyaM daTThUNa vimhio jaMpio guruNA // bADa- mahattameNaM uddhario esa tuha pasAeNa / tihuyaNa bharaNucariu vva puMjio sahai tujjha jaso // to uttariDaM sattuMjayAo niya-nayara mAgao rAyA / ujjite nemijiNo na mae namio tti jhUrei || pai sahA - nisanno sugamaM pajjaM girimmi ujrjite / ko kAraviDaM sakko ?, to bhaNio siddhavAleNa // praSThA vAci pratiSThA jinagurucaraNAmbhojabhaktirgariSThA zreSThAnuSThAnaniSThA viSayasukharasAsvAdasaktistvaniSThA / hiSThA tyAgalIlA svamataparamatAlocane yasya kASThA dhImAnAH sa padyAM racayitumacirAdujjayante nadISNaH // yuktaM tvayoktamityuktvA padyAM kArayituM nRpaH / putraM zrIrANigasyAtraM surASTrAdhipatiM vyadhAt // yAM sopAnaparamparAparigatAM vizrAmabhUmIyutAM sraSTuM viSTapasRSTapuSTamahimA brahmApi jihmAyitaH / mandastrIsthavirArbhakAdisugamAM nirvANamArgopamAM padyAmAmracamUpatirmatinidhirnirmApayAmAsa tAm // iya somappaha-kahie kumAraniva hemacaMda - paDibaddhe / jiNadhamma-paDibohe samatthio bIya- patthAvo // ityAcAryazrIsomaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe dvitIyaH prastAvaH // pRSTha 180. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha tRtIyaH prastAvaH / pRSTha 181, kumArapAlasya aha jaMpai muNi-nAho jIva-dayA-lakkhaNassa dhmmss| daanopdeshH| kAraNa-bhUaM bhaNiyaM dANaM para-dukkha-dalaNaM ti // no tesiM kuviyaM va dukkhamakhilaM Aloyae sammuI no millei gharaM kamaMkavaDiyA dAsi vva tesiM sirI / sohaggAi-guNA cayaMti na guNA''baddha vva tesiM taj je dANaMmi samIhiyattha-jaNaNe kuvvaMti jattaM jaNA / / dANaM puNa nANA-'bhaya-dhammovaTuMbha-bheyao tivihaM / rayaNa-ttayaM va saggA-pavagga-suha-sAhaNaM bhaNiyaM / / nANaM tattha du-meyaM bhicchA-nANaM ca samma-nANaM ca / jaM pAva-pavitti-karaM micchA-nANaM tamakkhAyaM // taM ca imaM vejaya-joisattha-rasa-dhAuvAya-kAmANaM / taha naTTa-sattha-viggaha-bhigayANa parUvagaM satthaM // jaM jIva-dayA-mUlaM samagga-saMsAra-magga-paDikUlaM / bhAva-riu-hiyaya-sUlaM taM sammaM nANamuddiDheM // taM puNa duvAlasaMga neyaM savyannuNA paNIyaM ti / mokkha-taru-bIya-bhUo dhammo cciya buccae jattha / / kizca sammatta-pariggahiyaM samma-suyaM loiyaM tu miccha-suyaM / Asajjau soAraM loiya-louttare bhayaNA // nANaM pi taM na nANaM pAva-maI hoi jattha jIvANaM / na kayAvi phurai rayaNI sUraMmi samuggae saMte // nANaM moha-mahaMdhayAra-laharI-saMhAra-sUruggamo nANaM diTTha-adiTTha-iTa-ghaDaNA-saMkappa-kappa-humo / nANaM dujaya-kamma-kuMjara-ghaDA-paMcatta-paMcANaNo nANaM jIva-ajIva-vatthu-visarassAloyaNe loaNaM / / nANeNa punna-pAvAI jANi tANa kAraNAI ca / jIvo kuNai pavittiM punne pAvAo viNiyattiM / / punne pavattamANo pAvai sggaa-pvgg-sokkhaaii| nAraya-tiriya-duhANa ya muccai pAvAo vinniytto|| jo paDhai auvvaM so lahei titthaMkara tamanna-bhave / / jo puNa paDhAvai paraM samma-suyaM tamsa ki bhaNimo / / pRSTha 182. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumaarpaalprtibodh-sngkepH| jo uNa sAheja bhatta-pANa-vara-vattha-putthayAIhiM / kuNai paDhaMtANaM so vi nANa dANaM payaTTei / / nANamiNaM ditANaM giNhatANaM ca mukkha-paradAraM / kevala-sirI sayaM ciya narANa vacchatthale luDhai // sammaM nANeNa viyANiUNa egidiyAie jIve / tesiM tivihaM tiviheNa rakkhaNaM abhaya-dANamiNaM // jIvANamabhaya-dANaM jo dei dayA-varo naro nicaM / tasseha jIvaloe katto vi bhayaM na saMbhavai / / jaM nava-koDI-suddhaM dijai dhammiya-jaNassa aviruddhaM / dhammovaggaha-heuM dhammovaTuMbha-dANamiNaM // taM asaNa-pANa-osaha-sayaNA-''saNa-vasahi-vattha-pattAI / dAyavvaM buddhi-mayA bhavannavaM tariukAmeNa // taM dAyaga-gAhaga kAla-bhAva-suddhIhiM cauhiM saMjuttaM / nivvANa-sukkha-kAraNamaNaMta-nANIhiM pannattaM // jo dei nijaratthI nANI saddhA-juo nirAsaMso / maya-mukko juggaM jai-jaNassa so dAyago suddho / jo dei dhaNa-khettAI ji-jnnaannuciymea-vivriio| so appANaM taha gAhagaM ca pADei saMsAre // jo catta-savva-saMgo gutto vijiiMdio jiy-ksaao| sajjhAya-jjhANa-nirao sAhU so gAhago suddho // kamma-lahuttaNeNa so appANaM paraM ca tArei / kamma-gurU ataraMto sayaM pi kaha tArae annaM // puvvutta-guNa-viuttANa jaM dhaNaM dijjae ku-pattANa / taM khalu dhuvvai vatthaM ruhireNaM ciya ruhira-littaM // dinnaM suhaM pi dANaM hoi ku-pattaMmi asuha-phalameva / sappassa jahA dinnaM khIraM pi visattaNamuvei // tucchaM pi su-pattaMmi u dANaM niyameNa suha-phalaM hoi / jaha gAvIe dinna tiNaM pi khIrattaNamuvei // dineNa jeNa jaiyA jai-jaNa-dehassa hoi uvayAro / bhattIe tammi kAle jaM dijaH kAla-suddhaM taM // apANaM mannaMto kayatthamegaMta-nijarA-heuM / jaM dANamaNAsaMsaM dei naro bhAva-suddhaM taM // mahayA vi hu jasaNaM bANo Asanna-lakkhamahi gicca / pRSTha 183. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlasya satrAgAra-poSaNazAlAdikaraNam / mukko na jAi dUraM iya AsaMsAe dANaM pi|| mokkhatthaM jaM dANaM taM pai eso vihI muNeyavyo / aNukaMpA-dANaM puNa jiNehiM kattha vi na paDisiddhaM // pattaMmi bhatti-jutto jIvo samayaMmi thoyamavi dito / pAvei pAvacatto caMdaNabAla vva kallANaM / / (dAnaviSaye candanavAlAdInAM kathAnakAnyatrA'nusaMdheyAni) kumArapAlasya hema. evaM souM muNi-dANa-dhamma-mAhappamullavai rAyA / pRSTha 211. candrasUri prati sva. bhayavaM! giNhaha maha vattha-patta-bhattAiyaM bhikkhaM // gRhe bhikSAkaraNaprA- to vajarai muNiMdo imaM mahArAya ! rAya-piMDo tti / rthanA, rAjapiNDa- bharahassa va tuha bhikkhA na gihiuM kappar3a jaINaM / / graNe suurenissedhshc| (rAjapiNDe bharatacakrikathAvA'nusandheyA ) iya guru-vAgariyaM bharaha-cariyamAyannira kuNai raayaa| putra 219. jai maha bhikkhA na muNINa kappae rAya-piMDo tti / / tatto bharaho vva ahaM pi bhoyaNaM sAvagANa viyaremi / guruNA vuttaM juttaM aNusariuM uttama-caritaM / / kumArapAlasya satrA- aha kArAvai rAyA kaNa-koTThAgAra-vaya-gharoveyaM / gAra-pauSadhazAlAdi sattAgAraM garuyAi bhUsiyaM bhoyaNa-sahAe / karaNam / tassAsanne rannA kAraviyA viyaDa-tuMga-varasAlA / jiNa-dhamma-hatthi-sAlA posaha-sAlA aivisAlA / / tattha sirimAla-kula-naha-nisi-nAho nemiNAga-aMgaruho / abhayakumAro seTThI kao ahiTThAyago rannA / / itthaMtaraMmi kavi-cakavaTTisirivAla-rohaNa-bhaveNa / buhayaNa-cUDAmaNiNA payaMpiyaM siddhavAleNa // deva-guru-pUyaNa-paro parokyArujao dyaa-pvro| dakkho dakkhinna-nihI sacco saralAsao eso / kiccakSiptvA toyanidhistale maNigaNaM ratnotkaraM rohaNo reNvA''vRtya suvarNamAtmani dRDhaM baddhA suvarNAcalaH / pRSTha 220. mAmadhye ca dhanaM nidhAya dhanado bibhyatparebhyaH sthitaH kiM syAttaiH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamartha dadat / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2.8 zIlavatopadezaH / kumArapAlapratibodha-saGkSepaH / tA juttaM deva ! kathaM tumae jaM ittha dhamma-ThANaMmi / abhayakumAro seTThI eso savvesaro vihio || ghaya - krUra- mugga-maMDaga- vaMjaNa- vaDayAi-kaya-camakkAraM / sakkAra - puvvagaM sAvayANa so bhoyaNaM dei // vatthAI pasatthAI kuTuMba- nitthAraNatthamatthaM ca / evaM sattAgAraM kathaM nariMdeNa jiNa-dhamme // iya jIva dayA he saMsAra-samuha-saMtaraNa seDaM / dANaM mokkha-nidANaM kahiUNa gurU bhaNai evaM // jIva-dayaM kAmaNo maNuo sIlaM nariMda ! pAlija / jamhA jiNehiM bhaNio mehuNa-sannAi jIva- vaho // ramaNINa saMgame hoi mehuNaM taM dhaNaM viNA na have / hoi dhaNaM AraMbhAo tattha puNa natthi jIva-dayA || agaNiya- kajjA - SkajjA niraggalA galiya- ubhaya- loya-bhayA / mehuNa-pasatta-cittA kiM pAvaM jaM na kuvvaMti // jo vijala jalahI vi gopayaM pavvao vi sama-bhUmI / govi hoi mAlA visaM pi amayaM susIlANa // ANaM tANa kuNaMti joDiya-karA dAsa vva savve surA tapotratopadeza: / mAyaMgAhi-jalaggi-sIha-pamuhA vaTTaMti tANaM vase / hujjA tANa kuo vino paribhavo saggA'pavagga-sirI tANaM pANi-talaM uvei vimalaM sIlaM na lupaMti je // viSkurai tANa kittI lahaMti te sagga- mokkha sukkhAI / sIlaM sasaMka- vimalaM je sIlavai vva pAlaMti // ( atra zIlavate zIlavatyAdikathAnakAnyanusandheyAni ) iya sIla-dhammamAyanniUNa bhava- jalahi-tAraNa-taraMDaM / saMvigga-maNo rAyA ginhai niyamaM guru-samIve // aTTama - caudasI- pamuha - pavva diyahe sunicameva mae / kAyavvaM baMbhavayaM bhayavaM ! maNa vayaNa-kAehiM // aha vAgariyaM guruNA - jIva dayA- kAraNaM tavaM kuJjA / chajjIva- nikAya - vaho na hoi jamhA kae tammi // jaha kaMcaNassa jaNo kuNai visuddhiM malAvaharaNeNaM / jIvarasa tava tavo kamma- samuccheya- karaNeNa // kammAI bhavaMtara - saMciyAI tuTTeti kiM taveNa viNA / DajjhaMti davAnalamaMtareNa kiM keNa vi vaNAI // pRSTha 253. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA svarUpavarNanam / agaNiya-taNu-pIDehiM titthayarehiM tavo sayaM vihio| kahio taha tehiM ciya titthayarattaNa-nimittamimo // kusuma-samAo tiysiNd-ckkvttttittnnaai-riddhiio| jANasu tava-kappa-mahIruhassa siva-suva kha-phalayassa // bArasa varisAiM tavo puvva-bhave ruppiNIi jaha vihio| taha kAyavvo nIsesa-dukkha-khavaNatthamannehiM / (atra tapovrate rukmiNyAdInAM kathA anusandheyAH ) evaM tava-mAhappaM muNiUNa tavo nariMda! kaayvvo| pRSTha 284, so bajjho chanbheo ambhitarao ya chabbheo / / taM jahA aNasaNamUNoyariyA vittI-saMkhevaNaM rs-caao| kAya-kileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi / pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sjjhaao| jhANaM ca ussago vi ya abhitarao tavo hoi / / rannA bhaNiyaM aTThami-cauddasI-pamuha-pava-diyahesu / jiNa-kallANa-tihIsu ya sattIi tavaM karissAmi / / evaM bArasa-bheyaM tava-dhamma akkhiuM gurU bhaNai / bArasavihaM narAhiva! suNa saMpai bhAvaNA-dhammaM / / zubhabhAvano- suha-bhAvaNA-parigao jIva-dayaM pAliu khamai jiivo| pdeshH| so asuha-bhAvaNAe gahio pAvaM na kiM kuNai / / vaMjhaM biti jahittha sattha-paDhaNaM asthAvabohaM viNA sohaggeNa viNA maDappa-karaNaM dANaM viNA saMbha / sambhAveNa viNA puraMdhi-ramaNaM nehaM viNA bhoaNaM evaM dhamma-samujjamaM pi vibuhA ! suddhaM viNA bhAvaNaM / / sattama-naraya-nimittaM kammaM baddhaM pasannacaMdeNa / asuhAi bhAvaNAe suhAi puNa kevalaM pattaM / (bhAvanAviSaye'tra prasannacandrAdInAM kathAnakAnyanusandheyAni) aha pucchai kumara-narAhirAu, maNa-makaDa-niyamaNa-saMkalAu / pRSTha 311. kaha kIrahi bAraha bhAvaNAu, to akkhai guru ghnn-ghir-naau|| taM jahAbhAvanA-svarUpa- calu jIviu juvvaNu dhaNu sarIru, jimba kamala-dalagga-vilaggu nIru / vrnnnm| ahavA ihatthi jaM kiM pi vatthu, taM sa bu aNiccu hahA dhiratthu / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 kumArapAlapratibodha-saGgrepaH / pii mAya bhAya sukalattu puttu, pahu pariyaNu mittu siNeha-juttu / pahavaMtu na rakkhai kovi maraNu, viNu dhammaha annu na asthi saraNu // rAyA vi raMku sayaNo vi sattu, jaNao vi taNau jaNaNi vi kalattu / iha hoi naDu vva kukammavaMtu, saMsAra-raMgi bahu rUvu jaMtu // ekkallau pAvai jIvu jammu, ekallau marai viDhatta-kammu / ekkallau parabhavi sahai dukkhu, ekkallau dhammiNa lahai mukkhu / / jahiM jIvaha eu vi annu dehu, tahiM kiM na annu dhaNu sayaNu gehu / jaM puNa aNannu taM eka-cittu, ajjesu nANu daMsaNu carittu / / vasa-maMsa-ruhira-camma'TThi-baddha, nava-chiDDu-jharaMta-malAvaNaddha / / asui-ssarUva-nara-thI-sarIra, sui buddhi kahavi mA kuNasu dhIra / / micchatta-joga-avirai-pamAya, maya-koha-loha-mAyA-kasAya / pAvAsava savvi ime muNehi, jai mahasi mokkhu tA saMvarehi / / jaha maMdiri reNu talAi vAri, pavisai na kiMci Dhakiya duvAri / pihiyAsavi jIvi tahA na pAvu, iya jiNihi kahiu saMvaru pahAvu // paravasu annANu jaM duhu sahei, taM jIyu kammu taNu nijarei / jo sahai savasu puNa nANavaMtu, nijarai jiiMdiu so aNaMtu / / jahiM jammaNu maraNu na jIvi pattu, taM natthi ThANu vAlagga-mattu / ur3A-ho-caudasa-raja-logi, iya ciMtasu niccu suovaogi / suha-kamma-niogiNa kahavi ladbhu, bahu pAvu kareviNu puNa viruddha / jalanihi-cuya-rayaNu va dulaha bohi, iya muNivi pamattu ma jIva hohi // dhammo tti kahaMti ji pAvu pAva, te kuguru muNasu niddaya-sahAva / pai punnihi dullahu suguru-pattu, taM vajasu mA tuhu visaya-sattu / / iya bAraha bhAvaNa suNivi rAu, maNamajjhi viyaMbhiya bhava- virAu / rajju vi kuNaMtu ciMtai imAu, pariharivi kugai-kAraNu pamAu // iya somappaha-kahie kumAra-niva-hemacaMda-paDibaddhe / jiNadhamma-ppaDibohe patthAvo vaNNio tio|| ityAcAryazrIsomaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe tRtIyaH prastAvaH // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazavatopadezaH / 1 prANAtipAta viratyupa deza: / atha caturthaH prastAvaH / aha vAgariyaM guruNA jIva dayaM dhammamicchamANeNa / siva-maMdira- nisseNI viraI puriseNa kAyavvA // savveMdiya-vasagANaM samatta - pAvAsavA'niyattANaM / jaM avirayANa jIvANa kahavi na vaTTai jIva-dayA || ( jaM avirayANa kahamavi vaTTai sammaM na jIva dayA || pAThAntaram 1 ) jai kavi savva-viraI muNi dhamma-sarUtramakkhamo kAuM / tA deovi vira gihattha-dhammociyaM kujA // puvva-parikkammiya-citta- kamma- juggA jahA bhave bhittI / taha vihiya- desa - viraI kAumalaM savva-viraI pi // bhaNiyaM ca 2 mRSAvAdavira tyupadezaH / tatra esA videsa-viraI sevijjai savva-virai-kajjeNa / pAyamimIe parikammiyANa iyarA thirA hoi // paMca u aNu-vvayAI guNa-vvayAI havaMti tinneva / sikkhA vayAi~ cattAri desa - viraI duvAlasahA // saMkampa - puvvayaM jaM tasANa jIvANa niravarAhANa | duhitaviNa rakkhaNamaNuvvayaM biMti taM paDhamaM // cira-jIvI vara - rUvo nIrogo sayala-loga-maNa- iTTho / so hoi sugai-gAmI sivo vva jo rakkhae jIve // ( atra zivakathAnakamanusandheyam ) jaM go-bhU- kannA - kUDasakkhi- nAsApahAra- aliyarasa / duviha-tiviheNa vajjaNamaNubvayaM biMti taM bIyaM // bhuyago vva aliyavAI hoi avIsAsa-bhAyaNaM bhuvaNe / pAvai akitti - pasaraM jaNayANa vi jaNai saMtAvaM || saNa phurai kittI sacceNa jaNammi hoi vIsAso / saggA'pavagga-saha-saMpayAu jAyaMti sacceNa // kurute yo mRSAvAdaviratiM satyavAgvataH / makaradhvajavadbhadramubhayatrApi so'znute || pRSTha 316. pR0 321. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodha-saGkSepaH / ( atra makaradhvajadRSTAnto'nusandheyaH ) 3 adattAdAna jaM coraMkArakarassa khatta-khaNaNAiNA para-ghaNassa / viratyupadeza: / duviha-tiviheNa vajjaNamaNuvvayaM biMti taM taiyaM // jo na harai para davvaM ihAvi so lahai na vaha - baMdhAI / para- loe puNa pAvai sura-nara- riddhIo viulAo // ekarasa caiva dukkhaM mArijjaMtassa hoi khaNamekaM / jAvajjIvaM sakuDuMbayassa purisassa dhaNa haraNe // davvaM parassa vanaM jIyaM jo harai teNa so haNio / davva- vigame jao jIyamaMtaraMga pi jAi khayaM // jaM khatta-khaNaNa- baMda -ggahAi-vihiNA parassa dhaNa- haraNaM / pazcakkha-diTTha- dosaM taM ciTTa dUrao tAva // para-vaMcaNeNa ghettuM ditassa vi para dhaNaM para- bhavammi | para gehe ci vaccai dattassa va vaNiya- puttassa // ( atra dattakathAsnusandheyA ) jaM niya-niya-bhaMgehiM divvANaM mANusANa tiriyANaM / paradArANaM viramaNamaNuvvayaM biMti taM turiyaM // ca - viha kasAya-mukkI ca u-gai-saMsAra bhramaNa nivviNNo / jo dharai uttha vayaM so lahai cauttha- purisatthaM // nivvaDiya - suhaDa-bhAvANa tANa ko vahau ettha samasIsi / para-ramaNi-saMkaDe nivaDiyA vi na bhuyaMti je meraM // iNameva dhamma-bIyaM iNameva viveya-kaNaya kasavaTTo | iNameva dukkaraM jaM kIrai paradAra- virai-vayaM || yaH pAlayati nirvyAjaM parastrIvirativratam / paratreha ca sa zreyaH puraMdara ivAznute || 32 4 paradAraviratyu padezaH / 5 parigrahaviratyu padezaH / ( atra purandarakathAsnusandheyA ) dupaya-ca upaya-dhana-dhana- khetta- ghara-rupa-kaNaya - kupANa | jaM parimANaM taM puNa aNubvayaM paMcamaM biMti // jIvo bhave apAre garuya-pariggaha-bhareNa akkato | duha-lahari parikkhitto buDui poo vva jalahimmi || dhammArAma - khayaM khamA- kamaliNI-saMghAya - nigdhAyaNaM majjAyA-Di- pADaNaM suha-maNo-haMsassa nivvAsaNaM / vuDDa loha-mahaNNatrassa khaNaNaM sattA kaMpa saMpADe parimAhI girinaIpUrI vyavao // 45 pRSTha 328. pR0 334. pRSTha 343. pRSTha 344. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 digvatopadezaH / 7 bhogopabhoga vratopadezaH / anartha-daNDa viratyupadezaH / loha-paricatta-citto jo kuNai pariggahassa parimANaM / so parabhave pariggahamaparimiyaM lahai nAgo vva // ( atra nAgakathAnakamanusandheyam ) dasa disAsuM jaM sayala-satta-saMtANa-tANa-kaya-maiNo / pRSTha 350. gamaNa-parimANa karaNaM guNavvayaM biMti taM paDhamaM // jIvo dhaNalobha-ggaha-gahiya-maNo jattha jattha saMcarai / faras pANiNo tattha tattha tattAyapiMDo vva // saMtosa - pahANa - maNo disAsu jo kuNai gamaNa- parimANaM / so pAas kallANaM itthavi jamme subaMdhu vva // ( atra subandhukathAnakamanusandheyam ) bIyaM guNa-vvayaM puNa bhoyaNao kammao ya hoi duhA / taM bhoyaNao bhogovabhoga-mANaM viheyavvaM // saha bhujjaitti bhogo so puNa AhAra - pupphamAIo / bhogo ya puNo puNa uvabhujjai bhuvaNa-vilayAI // asaNarasa khAimarasa ya viraiM kujjA nisAi jA jIvaM / mahu-majja-maMsa - makkhaNa-pamuhANa ya savvahA niyamaM // panarasa-kammAdANAI koTTavAlAiNo niyogA ya / taM kammao paNIyaM tattha karijjA buho jayaNaM // puruSaH pAlayan bhogopabhoga vratamAdRtaH / jayadratha ivAbhISTaM labhate'trApi janmani // ( atra jayadrathakathAnakamanusandheyam ) tyupadezaH / 8 anartha-daNDavira- dosa-suyaMga-karaMDo aNattha-daMDo aNattha- dumasaMDI / jaM tassa viramaNatthaM taM vanaMti guNa vvayaM taiyaM // - saNa-gharANaM atthe jaM jaMtu-pIDaNaM daMDo / so hoi attha-daMDI aNattha-daMDo u trivarIo // pAvovaesa avajjhANa-hiMsa-dANa-ppamAya bheehiM / uhA aNattha-daMDo anaMta-nANIhi nihiDo // karisaNa- vaNijja-haya-vasaNa-cheya-godamaNa-pamuha-pAvANa / jo vaso kIras parassa pAvovaeso so // risaMtu vaNA mAvA, maraMtu riuNo, ahaM nivo do / so jiu, paro bhajjau, evaM citaNamavajjhANaM // pRSTha 355. pRSTha 369. 33 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumaarpaalprtibodh-sngkepH| pRSTha 371. hala-musalu-kkhala-sagaDa-ggi-khagga-dhaNu-bANa-parasu-pamuhANaM / hiMsA-nibaMdhaNANaM samappaNaM hiMsadANamiNaM // jaM maja-visaya vikahAi-sevaNaM paMcahA pamAo so / aha va ghaya-duddha-tellAi-bhAyaNa-cchAyaNA''lassaM // kaya-parapIDamasaMbaddha-bhAsaNaM vajaraMti mohriaN| taM puNa aNattha-daMDassa paDhamamaMgaM ti mottavvaM // hoi vayaNaM suryadhaM mahuro sado taha tti jaM bhaNiyaM / ANaM kuNaMti tiyasA vi tassa jo cayai muharattaM / / vajjiya-aNattha-daMDo khaMdo jAo nivo puris-cNdo| mohariyaM kAuM kiMci rudda-jIvo duhaM ptto|| (atra rudrajIvadRSTAnto'nusandheyaH) 9 sAmAyikavato- jaM samaNassa va sAvaja-joga-vajaNamaratta-duTThassa / pdeshH| taM sama-bhAva-sarUvaM paDhamaM sikkhA-vayaM biMti // jo rAga-dosa-rahio gahiuM sAmAiyaM na khaMDei / so sAvao vi sAhai sAgaracaMdo va para-loyaM / / ___ (atra sAgaracandradRSTAnto'nusandheyaH) 10 dezAvakAzika- jaM pubva-gahiya-sayala-vvayANa saMkheva-karaNamaNudiyahaM / vrtopdeshH| desAvagAsiyaM ta bhaNaMti sikkhAvayaM bIyaM // jIvo pamAya-bahulo pamAya-parivajjaNe havai dhammo / tA kIrai paidiyaha saMkhevassA'vi saMkhevo / / sacchaMda-payArAI jahA aNatthe paDaMti ddiNbhaaii| anijaMtiya-vAvArA jIvA nivaDaMti taha nirae / teNA'vAya-paraMpara-visama-visa pasara-ruMbhaNa-nimittaM / nividraM rakkhA-kaMDayaM va sikkhAvayaM eyaM // aNuvittIe vi hu osahaM va jo kuNai vayamiNaM mnnuo| pavaNaMjau vtra pAvai so iha loe vi kallANaM / / (atra pavanaJjayakathAnakamanusandhAtavyam ) 11 pauSatratA- AhAra-deha-bhUsaNa-abaMbha-vAvAra-cAya-rUvaM jN| pdeshH| pavvesu posahaM taM taiyaM sikkhA -vayaM biMti // aThThami cauddasI-pamuha-pavva-diyahesu jo kuNai eyaM / pAvai ubhaya bhavemuM so raNasUru vva kallANaM // pRSTha 377. pRSTha 383, Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atithisNvibhaagvtopdeshH| puSa 390. pRSTha 396. (atra raNazUrakathAnakamanusandheyam) 12 atithisaMvi- sAhUNa saMvibhAgo jo kIrai bhatta-pANa-pamuhehiM / bhAgavatopa- taM atihi-saMvibhAgaM turiyaM sikkhAvayaM biMti // deshH| jo atihi-saMvibhAgaM paripAlai pvr-stt-sNjutto| naradevo vva saunno ihA'vi so lahai kallANaM // (atra naradevakathAnakamanusandheyam ) evaM nariMda ! tuha akkhiyAI eyAI bArasa-vayAI / ranA bhaNiyaM bhayavaM ! aNuggaho me kao tumae / paMca-maha-vvaya-bhAro dhuvaM giriMdo vva duvvaho tAu / taM je vahaMti sammaM te dukkara-kArae vaMde // te vihu salAhaNijjA na kassa parimiya-parigahA-''raMbhA / sakaMti pAliuM je imAI bArasa-vayAI pi|| guruNA bhaNiyaM ANaMda-kAmadevAiNo purA jAyA / jehiM paripAliyAiM imAI sAvaya-vayAI daDhaM / / ihi tu vara-gihattho ihatthi nAmeNa chaDUo setttthii| parimiya-pariggaho vihiy-paav-vaavaar-prihaaro|| jo ahigaya-nava-tatto saMtosa-paro viveya-rayaNa-nihI / deva-guru-dhamma-kajjesu dinna-niya-bhuya-viDhatta-dhaNo / / so amha pAya-mUle puvvaM paDivajjiUNa bhAveNa / bArasa-vayAI eyAI pAlae niraiyArAI / ranA bhaNiyaM eso Asi dhaNaDo tti majjha goravyo / sAhammiu tti saMpai baMdhu vva visesao jaao| bhayavaM ! ahaM pi kAhaM sAvaya-dhammassa bArasa-vihasma / paripAlaNe payattaM vasuhA-sAmitta-aNuruvaM // to guruNA vAgariyaM nariMda ! tumameva punnavaMto si / jo eriso vi sAvaya-vayANa paripAlaNaM kuNasi / / iya somappaha-kahie kumAra-niva-hemacaMda-paDibaddhe / jiNa-dhamma-ppaDibohe patthAvo vanio turio| ityAcAryazrIsomaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe caturthaH prastAvaH // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha paJcamaH prstaavH| kaSAyajayo- aha guruNA vAgariyaM jo jIvadayaM samIhae kaauN| pRSTha 398. pdeshH| teNa kasAyANa parAjayammi jatto viheyavvo // jamhA kasAya-vivaso kiJcamakiccaM ca kiM pi amunnNto| niddaya-maNo payaTTai jIvo jIvANa pIDAsu // to koha-mANa-mAyA-lobhA cauro cauvihA huMti / ekikaso aNaMtANubaMdhi-pamuhehiM bheehi // kajjAkaja-vicAraNa-ceyanna-harasta visaharasseva / krodhajayo- kovassa ko'tragAsaM maimaM maNa-maMdire dijjA ? | pdeshH| suTTha jalaNo jalaMto vi dahai taM ceva jattha saMlaggo / koha-jalaNAu jalio saThANamannaM parabhavaM ca // jiNa-pavayaNa-meha-samudbhaveNa pasamAmaeNa kova-davaM / vijhavai jo naro hoi siva-phalaM tassa dhamma-vaNaM / / koveNa kugai-dukkhaM jIvA pAvaMti siMha-vagdha vva / houM khamA-paga puNa lahaMti saggA-'pavagga-suhaM // (atra siMhavyAghrakathAnakamanusandheyam ) maanjyopdeshH| ___ aTTha-maya TANehiM matto aMto-niviTTha-saMku vv|| pRSTha 402. kassa vi anamaMto tihuyaNaM pi mannai taNaM va nro|| maya-vaTTo uDa-muho gayaNammi gaNaMtao rikkhaaii| anirikkhiya-suha-maggo bhavAvaDe paDai kiM cojaM / / rAyA-'maccAINaM pi sevao mANavajio ceva / lahai maNa-vaMchiyatthaM puriso mANI puNa aNatthaM // mANI uvveya-karo na pAvae kAmiNINa kAma-suhaM / itthINa kAma-satthesu kammaNaM maddavaM jamhA // mokkha-taru-bIya bhUo mANa-tthaDassa natthi dhammo vi| dhammassa jo samae viNau cciya vanio mUlaM // jAi-kulAi-marahiM naDio jIvo vi viDaMbaNaM lahai / tehiM puNa vajio godhaNo vva suha-bhAyaNaM hoi / (atra godhanakathAnakamanusandheyam ) maayaajyopdeshH| dhamma-vaNa-jalaNa-jAlA moha-mahA-mayagalANa[jA] saalaa| pRSTha 407. kugai-bahU-vara-mAlA mAyA suha-mai-haraNa-hAlA // | Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhajayo padezaH / kumArapAla dinacaryAvarNanam / theva - kae kavaDa- paro niviDaM nivaDatamAvayA - lakkhaM / lakkhai na jaNo laguDaM payaM pito biDAlo vva // mAyA seNa kavaDa - paoga - kusalA akiJcamAyariDaM / pattA iva sayameva lajjiDaM nAiNI nihaNaM // ( atra nAginIkathAsnusandheyA ) jo koha- mANa- mAyA - parihAra- paro vi vajjai na lohaM / poo vva sAgare so bhavammi buDDui ku-kamma-gurU // sasi-kara-dhavalA viguNA niya- Asaya- vAha - kArae lohe | AvahRti jala-kaNA lohammi va jalaNa-saMsatte // iha loyammi kilese lahiuM lobhAu sAgaro garue / para-loe saMpato duggai dukhAI tikkhAI // ( atra sAgaradRSTAnto 'nusandheyaH ) iya hemasUri-muni puMgavastra suNiUNa desaNaM rAyA / jANiya-samatta tatto jiNa-dhamma-parAyaNo jAo || kumArapAladina- to paMca-namukkAraM sumaraMto jaggae rayaNi-sese | caryAvarNanam / citai aya do vi hiya (?) *deva-guru-dhamma-paDivati // kAU kAya suddhiM kusumAmisa-thotta-viviha-pUyAe / pujjara jiNa-paDimAo paMcahi daMDehiM vaMdei || nicaM paJcakkhANaM kuNai jahAsatti satta-guNa-nilao / sayala -jaya-lacchi-tilao tilayAvasarammi uvavisai || kari-kaMdharAdhirUDho samatta sAmaMta- maMti-pariyario / vaccai jiNiMda-bhavaNaM vihi-puvvaM tattha pavisei // aTTa-pyAra-pyAi pUiDaM vIyarAya-paDimAo / paNa mahi-nihiya- siro thuNai pavittehiM thottehiM // guru- hemacaMda -calaNe caMdaNa- kappUra-kaNaya- kamalehiM / saMpUUNa paNamai paJcakkhANaM payAsei // guru-purao uvavisi para-loya - suhAvahaM suNai dhammaM / tUNa hiM viyarai jaNassa vinnittiyAvasaraM // vihiyA kara thAlo puNo vi ghara-ceiyAI acei / kaya - uciya - saMvibhAgo bhuMjei pavittamAhAraM // pRSTha 415. pRSTha 422. pRSTha 423. * aspaSTArtho'yaM pATha: / jinamaNDanagaNiviracita - kumArapAlaprabandhe tu 'ciMtaha ya dovi hiyae ( pR0 107 pra0 ) ityevamupalabhyate / 37 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 kumArapAlapratibodha-saGkSepaH / bhutattaraM sahAe viyArae saha buhehiM satthatthaM / to yA buvaggaM visajjiDaM divasa- carama - jAmammi / atthANI - maMDava-maMDaNammi siMhAsaNe ThAi | sAmaMta-maMti-maMDaliya- seTThipamuhANa daMsaNaM deva | vinatIo tesiM suNai kuNai taha paDIyAraM // kaya-nivviveya-jaNa - vimhiyAI kari-aMka-malla* juddhAI / rajjaTThitti kaiyA vi pecchae chinnavaMcho vi // aTTama - caudasi vajjaM puNo vi bhuMjai diNaTume bhAe / kusumAiehiM ghara ceiyAI acce3 saMjhAe | nisi nivisiUNa paTTe Aratiya-maMgalAI kAravai / vAravahU- nivaNaM mAgaha-gaNa- gijjamANa- guNo // to nihaM kAumaNo mayaNa- bhuyaMgama-visa-pasama- maMtaM / saMthu thUlabhadda-muha-mahAmuNi cariyamevaM / / ( atra sthUlabhadrakathAsnusandheyA ) ( namaskAra mAhAtmye nandanakathA vAcyA / ) parameSThinamaskAraM smaran bhUpatirabhyadhAt / namaskArasya mAhAtmyaM dRSTapratyayameva me // tathAhi svayaM sakalasainyena digyAtrAH kurvato'pi me / asidhyata [ yato ] nArtho'narthaH pratyuta ko'pyabhUt // adhunA tanamaskAraM smarato mama zatravaH / vaNijairapi jIyante daNDezairambaDAdibhiH // svacakraM paracakraM vA nAnarthe kurute kacit / durbhikSasya na nAmApi zrUyate vasudhAtale / tatastaM saMsmaranevaM nidrAM bhajati pArthivaH / rAtrizeSe tu jAgarti mAgadhoktairjinastavaiH // tataH paJcanamaskAradharmmasmaraNapUrvakam / vanditvA pArthivo devAn bhavodvigno'bhyadhAdidam // hA ! viSayapaGkamanastiSThati mAdRzaH / dhanyo dazArNabhadraH sa rAjyaM tatyAja yaH kSaNAt // ( atra dazArNabhadrakathAnakamanusandheyam ) evaM kurvannahorAtrakRtyAni paramArhataH / kumArapAladevo'yaM rAjyaM pAlayati kSitau // pRSTha 442. pRSTha 471. pRSTha 472-2. pRSTha 475. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAla dinacaryAvarNanam / nRpasya jIvAbhayadAnaDiNDimai - mahItale nRtyati kIrtinartakI / samaM manobhistimi ke ki- tittiristubho -raNa- kroDa - mRgAdidehinAm // dyUtAsavAdIni nRNAM nyaSedhI dihaiva saptavyasanAni bhUpaH / duSkarmato durgatisaMbhavAni paratra teSAM tvamitAni tAni // pade pade bhUmibhujA nivezitai jinAlayaiH kAJcanadaNDamaNDitaiH / nivAritA vetradharairivoddhataiH sphuranti kutrApi na ke'pyupadravAH // stumastrisandhyaM prabhuhemasUre rananyatulyAmupadezazaktim / atIndriyajJAnavivarjito'pi yaH kSoNibharturvyadhita prabodham // sAnukampA na mahIbhujAM syA dityeSa to vitathaH pravAdaH / jinendradharma pratipadya yena lAMvyaH sa keSAM na kumArapAlaH // vicitravRttAntasametametayo caritramutkIrtayituM kSameta kaH / tathApi tasyaiva... . . tArthinA samuddhRto bindurivAmbudhermayA || iti somaprabhakathite kumAranRpahemacandrasambaddhe / jinadharmapratibodhe prastAvaH paJcamaH proktaH // ityAcAryazrI somaprabhaviracitai kumArapAlapratibodhe paJcamaH prastAvaH // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti AcAryasomaprabhAcAryakRtasya kumArapAlapratibodhasya saMkSepaH samAptaH // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAH Introduction prastAvanA pariziSTa ... aitihAzikanAmnAmanukramaH kumArapAla pratibodha-saMkSepa: deva- gurustutiH, granthaprastAvanA. prathama prastAve - aNahilapATakapuravarNanam. kumArapAlavaMzavarNanam . kumArapAlasya dharmasvarUpajijJAsA dattasUrikRta - yazobhadranRpapratibodhaH. mUladevakathAnakam. dattasUriziSya-yazobhadrasUri:. pradyumnasUri-guNasena sUri-devacandrasUri varNanam. kundakathA. hemacandrasUrerjanmAdikathanam. hemacandrasUrikRta- kumArapAlapratibodhaH ahiMsAyAm amara siMhakathA dAmannakakathA ... abhayasiMhakathAmAMsanivRttau kathA. pAradArike pradyotakathA. vezyAvyasane azokakathA. madyapAne dvArikAdAha - yAdavakathA.. caurye varuNakathA. prathamaH prastAvaH samAptaH devapUjAyAm -- devapAlakathA 3 ... dvitIya prastAve -- viSayAnukramaH / ****** viSayA: soma - bhImakathA padmottarakathA 1-9 10- 15 dIpa zikha - kathA pR0 i-xv 16 | kumArapAlakArita jinamaMdirAdivarNanam 1-40 gurusevAyAm 1 2-3 3-4 4-5 5-6 6-7 7-16 16-18 18-19 19-22 22-23 | pradezInRpakathA lakSmIkathA. | guruvirAdhanAyAm kUlavAlakathA. | gurubhakta-saMpratinRpakathA. kumArapAlaratha tIrtha-yAtrA varNanam ... tRtIya prastAve - ... supAtradAne candanabAlAkathA dhanyakathAnakam kurucandrakathAnakam kRtapuNyakathA satravidhAne bharataca krikathA. zIlavate zIlavatIkathA mRgAvatIkathA 23-28 tArAkathA 28-33 33-42 42-47 47-76 76-82 82-92 92-105 105-114 ilAputrakathA 114- 115 | jaya vijayakathA jayasundarIkathA. tapasi rukmiNIkathA... ... bhAvanAyAm prasannacandrakathA zAla mahAzAlakathA ... zAmba-pradyumnakathA dharmayazo - dharmaghoSaka thA. tapojanyalabdhiprastAve viSNukumArakathA. 276-284 268- 276 284-292 292-298 298-304 304-311 311-312 ... dvAdazabhAvanAsvarUpam. caturtha prastAve - 116 - 122 / prANAtipAtaviratau zivakumArakathA. pR0 122-129 129-136 136 - 143 143 - 151 151 - 168 158-166 . 166 - 174 174- 180 181-190 190-197 197 - 204 204-211 211-220 220-229 230-236 237-244 243-253 253-259 259-268 313 - 320. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402-407 407-415 415-422 422-423 viSayAH - pR0 viSayAH maSAvAdaviratau makaradhvajakathA. ... 321-328 mAne godhanakathA. ... asteyavrate datta-sAMkhyAyanakathA.... 328-334 mAyAyAM nAginIkathA. parastrIviratau purandarakathA. ... 334-343 lobhe sAgarazreSThikathA. parigrahaparimANe harivikramakathA.... 343-349 kumArapAlacaryA. divrate subandhukathA.... ... 350-356 kavisiddhapAlakathito jIvamana indribhogopabhogavrate jayadrathakathA. ... 356-364 yasalApaH. . tRtIyaguNavrate puruSacandrakathA. ... 365-371 vikramAdityakathA.... sAmAyike sAgaracandrakathA. ... 371--377 AryakhapuTAcAryakathA. dezAvakAzike pavanaMjayakathA. 376-383 pA. ... pauSadhe raNasUrakathA. ... ... 383-389 namaskAre nandanakathA. atithisaMvibhAge naradevakathA ... 390-395 dazArNabhadranRpakathA. .... kumArapAlakRta-dvAdazavratasvIkAraH. 396 kumArapAlanapavarNanA. .. paJcama prastAve granthakAravaMzaprazastiH kope siMha-vyAghrakathA. ... 397-402 zuddhipatram 423-437 437-440 440-443 443-461 461-470 470-475 475-476 477-478 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsomaprabhAcAryaviracitaH kumaarpaalprtibodhH| OM namo vItarAgAya / 200---- prathamaH prstaavH| causu disAsu pasariyaM moha-balaM nijiuM payaTTo vva / payaDiya-dhamma-caukko cau-deho jayai jiNa-nAho // 1 // taM namaha risahanAhaM nANa-nihANassa jassa asesu| ali-kasiNo kesa-bharo rehai rukkhe bhuyaMgo vva // 2 // taM saraha saMtinAhaM pavanna-caraNaM pi jaM caraNa-laggA / tiyasa-kaya-kaNaya-paMkaya-miseNa sevaMti nava nihiNo // 3 // kajala-samANa-vannaM sivaMga-bhUyaM nisiddha-maya-mAraM / parihariya-rAyamaiyaM duhA namasAmi nemijiNaM // 4 // majjha pasIyau pAso pAse jssorgiNd-phnn-mnninno| dippaMti satta-dIva vva satta tattAi~ pAyaDiuM // 5 // so jaya mahAvIro sarIra-duggAo bhaav-riu-vggo| ciramanna-pANa-rohaM kAuM nivAsio jeNa // 6 // vitthAriya-paramatthaM aNagya-rayaNAsayaM suvanna-payaM / dogacca-dalaNa-niuNaM namaha nihANaM va jiNa-vayaNaM // 7 // jesiM tuhi~ laDiM va lahiu maMdo vi akhaliya-paehiM / visame vi kavva-magge saMcaraha jayaMtu te guruNo // 8 // kaiNo jayaMtu te jalahiNo vva uvajIviUNa jANa payaM / anne vi ghaNA bhuvaNe kuNaMti dhannANa ukkarisaM // 9 // jalahi-jala-galiya-rayaNaM va dullahaM mANusattaNaM lahiu~ / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH jiNadhammaMmi payatto kAyavvo buddhimaMteNa // 10 // saggo tANa gharaMgaNaM sahayarA savvA suhA saMpayA sohaggAi-guNAvalI virayae savvaMgamAliMgaNaM / saMsAro na duruttaro siva-suhaM pattaM karaMbhoruhe je sammaM jiNadhamma-kamma-karaNe vadaMti udvArayA // 11 // sappurisa-carittANaM saraNeNa parthapaNeNa savaNeNa / aNumoyaNeNa ya phuDaM jiNadhammo lahai ukkarisaM // 12 // puvvaM jiNA gaNaharA caudasa-dasa-pugviNo crim-tnnunno| cAritta-dharA bahavo jAyA anne vi sppurisaa.|| 13 // taha bharahesara-seNiya-saMpainiva-pabhiiNo smuppnnaa| pavayaNa-pabhAvaNA-guNa-nihiNo gihiNo vi sappurisA // 14 // tesiM nAma-ggahaNaM pi jaNai jaMtUNa punna-panbhAraM / saggA-pavagga-suha-saMpayAu saMpADai kameNa // 15 // saMpai puNa sappuriso eko siri-hemacaMda-muNi-NAho / phuriyaM dUsama-samae vi jasta louttaraM cariyaM // 16 // duio vi daliya-riu-caka-vikamo kumaravAla-bhUpAlo / jeNa daDhaM paDivanno jiNa dhammo dUsamAe vi // 17 // kevala-nANa-paloia-tailokANaM jiNANa vayaNehiM / puvanivA paDibuddhA jiNadhamme jaM na taM bhujaM // 18 // bhujamiNaM jaM rAyA kumAravAlo pruuddh-micchtto| chaumattheNa vi pahuNA jiNadhamma-parAyaNo vihio // 19 // tuliya-tavaNija-kaMtI syvtt-svtt-nynn-rmnnijaa| pallaviya-loya-loyaNa-harisa-ppasarA sarIra-sirI // 20 // AbAlattaNao vi hu cArittaM jaNiya-jaNa-camakAraM / bAvIsa-parIsaha-sahaNa-duddharaM tivva-tava-pavaraM // 21 // muNiya-visamattha-satthA nimmiy-vaayrnn-pmuh-gNth-gnnaa| paravAi-parAjaya-jAya-kittI maI jaya-pasiddhA // 22 // dhamma-paDivatti-jaNaNaM atuccha-micchatta-mucchiANaM pi / mahu-khIra-pamuha-mahuratta-nimmiyaM dhamma-vAgaraNaM // 23 // iccAi-guNohaM hemasAriNo pecchiUNa chey-jnno| Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] aNahillapATakanagara narendravaMzavarNanam sadda adiTThe vihu titthaMkara - gaNahara-ppamuhe // 24 // jidhamme paDivattiM kumaranariMdassa loiDaM loo / pattiyai vva ciraMtaNa-bhUmivaINaM pi aviappaM // 25 // siva-paha - kahage'vi sayaM vIrajiNe seNieNa naravaiNA / jIva-dayaM kAraviDaM na sakkio kAlasoyario / / 26 / / dUsama - sama'vi hu hemasUriNo nisuNiUNa vayaNAI / savva jaNo jIva dayaM karAvio kumaravAleNa // 27 // tato duve'vi ee imaMmi samae asaMbhava - carittA / kaya-kayajuyA - vayArA jiNadhamma- pabhAvaNa - pahANA // 28 // duha vi imANa cariyaM bhaNijamANaM mae nisAmeha | vittharaha jeNa suka thirattaNaM hoi jiNadhamme // 29 // jai vi cariyaM imANaM maNoharaM asthi bahuyamannaM pi / taha vi jiNadhamma- paDiboha-baMdhuraM kiM pi jaMpemi // 30 // bahu-bhakkha - juyAi vi rasavaIeN majjhAo kiMci bhuMjato / niya icchA -aNurUvaM puriso kiM hoi vayaNijo // 31 // ahilapATakapuravarNanam atha mahI- mahilAe muhaM mahaMtaM mayaMka - paDibimbaM / jaMbuddIva-chaleNaM nahalacchi dahumunnamiyaM // 32 // tuMgo nAsA- vaMso vva sohae tiyasa-pavvao jattha / sIyA- sIoyAo dIhA diTThIoN va sahati // 33 // tatthAroviya-guNa-dhaNu-nibhaM nalADaM va bhArahaM atthi / jattha virAya biulo veyaDDo rayaya- paTTo vva // 34 // jaM gaMga- siMdhu- sariyA - muttiya sariyAhi saMgayaM sahai / tIra-vaNa-paMti kuMtala - kalAva- rehaMta - peraMtaM // 35 // tatthasthi tilaya-tulaM aNahilavADaya-puraM ghaNa-suvannaM / peraMta- muttiyAvali - samo sahai jattha siya-sAlo // 36 // garuo gujjara-deso nagarAgara - gAma- goulAinno / sura-loya-riddhi-maya-vijaya - paMDio maMDio jeNa // 37 // jaMmi niraMtara - sura- bhavaNa- paDima- pahavaNaMbu - pUra - sitta vva / 3 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH sahalA maNoraha-dumA dhammiya-loyassa jAyaMti // 38 // jattha sahati suvannA kaMcaNa-kalasA ya sura-ghara-siresu / gayaNa-bbhama-khinna-nisaNNa-khayara-taruNINa pINa-thaNA // 39 // abhaMliha-sura-maMdira-sira-vilasira-kaNaya-keyaNa-bhuehiM / naccai va jattha lacchI suTThANa-nivesa-harisa-vasA // 40 // jattha maNi-bhavaNa-bhittIsu pecchiuM attaNo vi paDibiMbaM / paDijuvai-saMkirIo kuppaMti piesu muddhAo // 41 // jammi mahA-purisANaM dhaNa-dANaM niruvamaM nieUNa / ajahatya-nAmao lajio vva dUraM gao dhaNao // 42 // jassi samaccharamaNA jalAsayA na uNa dhammiya-samUhA / kamalovakArayA sUra-rassiNo na uNa sappurisA // 43 // jattha ramaNINa rUvaM ramaNijaM pecchiUNa amriio| lajaMtIo ciMtAi kaha vi nidaM na pAvaMti // 44 // narendravaMzavarNanam tatthAsi mUlarAo rAyA colukk-kul-nh-myNko| jaNiyA jaNANukUlA mUleNa va jeNa nIi-layA // 45 // jasa-puMDarIya-maNDala-maMDiya-baMbhaMDa-maMDavo ttto| khaMDiya-vipakkha-muMDo caMDo cAmuMDarAya-nivo // 46 // tatto vallaharAo rAyA raivallaho vva rmnnijo| jeNa turaehi~ jagajhaMpaNu tti kittI jae pattA // 47 // tatto dullaharAo rAyA samaraMgaNaMmi jassa kre| karavAlo chajjai jaya-sirIi maya-NAhi-tilao vva // 48 // tatto bhImanariMdo bhImo vva pyNdd-baahu-bl-bhiimo| ari-cakaM akamiuM pAyaDio jeNa paMDu-jaso // 49 // to kannaeva-nivaI jassAsi-jalaMmi vilasiyA suiraM / jasa-rAyahaMsa-sahiyA jaya-lacchI rAyahaMsI vva // 50 // tayaNu jayasiMhadevo payaMDa-bhuya-daMDa-maMDave jassa / kitti-payAva-miseNaM cira-kAlaM kIliyaM mihuNaM // 51 // tammi gae sura-loyaM kAuM va suresareNa saha mittiM / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] kumArapAlasya dharmasvarUpajijJAsA kamala-vaNaM va diNiMde atthamie mauliyaM bhuvaNaM // 52 // tatto pahANa-purisA niya-mai-mAhappa-vijiya-sura-guruNo / rajjamaNAhaM daTuM japaMti parapparaM evaM // 53 // Asi siri-bhImaevassa naMdaNo jnniy-jnn-mnnaannNdo| kaya-sayala-khoNi-khemo nAmeNaM khemarAu ti // 54 // tassa taNao tiNIkaya-kaMdappo deh-suNdrttenn| devappasAya-nAmo dev-psaaynn-phaann-mnno||55|| tassaMgaruho garuo para-ramaNi-paraMmuho mhaa-suuro| tiyasa-sari-sarisa-kittI tihuyaNapAlo tti nAmeNa // 56 // tassa suo teyassI pasanna-vayaNo suriNd-sm-ruuvo| deva-guru-pUyaNa-paro parovayArujao dhIro // 57 // dakkho dakkhinna-nihI nayavaMto svv-stt-sNjutto| sUro cAI paDivanna-vacchalo kumaravAlo tti // 58 // eso juggo rajassa rjlkkhnn-snnaah-svvNgo| tA jhatti Thavijau nigguNehi~ pajattamannehiM // 59 // evaM parupparaM maMtiUNa taha giNhiUNa saMvAyaM / sAmuhiya-mohuttiya-sAuNiya-nemittiya-narANa // 60 // rajaMmi pariDhavio kumAravAlo pahANa-purisehiM / tatto bhuvaNamasesaM pariosa-paraM vva saMjAyaM // 61 // tuTTa-hAra-daMturiya-gharaMgaNa nacciya-cAru-vilAsa-paNaMgaNa / ninbhara-sadda-bhariya-bhuvaNaMtara vajiya-maMgala-tUra-niraMtara // 62 // sAhiya-disA-caukko cau-vihovAya-dhariya-cau-vanno / cau-vagga-sevaNa-paro kumara-nariMdo kuNai rajjaM // 63 // kumArapAlasya dharmasvarUpajijJAsA aha annayA viyaDDe bahuNo bahu-dhamma-sattha-nANaDDe / vippapahANe hakkAriUNa rannA bhaNiyamevaM // 64 // kari-turaya-raha-samiddhaM nariMda-siri-kusuma-lIDha-paya-vIdaM / laMghiya-vasaNa-sahasso saMpatto jaM ahaM rajaM // 65 // taM putva-bhave dhammo suheka-heU kao mae ko vi / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH kajassa dasaNAo jANaMti hi kAraNaM niuNA // 66 // tA dhammassa sarUvaM kahehi paribhAviUNa satthatthaM / jeNa tamAyariUNaM karemi maNuyattaNaM sahalaM // 67 // maNuyattaNe vi laddhe kuNaMti dhammaM na je vimUDhamaNA / te rohaNaM pi pattA mahaggharayaNaM na giNhaMti // 68 // to vuDDa-baMbhaNehiM nivassa veyaai-stth-pnntto| pasu-vaha-pahANa-jAgAi-lakSaNo akkhio dhammo // 69 // taM soUNa niveNaM phuriya-viveeNa ciMtiyaM citte / ahaha diya-puMgavehiM na sohaNo sAhio dhammo // 70 // paMciMdiya-jIva-vaho nikkaruNa-maNehi~ kIrae jattha / jai so vi hoja dhammo natthi ahammo tao ko vi // 71 // tA dhammassa saruvaM jahaTTiyaM kiM ime na jANaMti ? / kiM vA jANaMtA vi hu maM vippA vippayAraMti // 72 // iya ciMtAe nidaM alahaMto nisi-bharaMmi naranAho / namiUNa amacceNaM bAhaDadeveNa vinnatto // 73 // dhammAdhamma-saruvaM nariMda ! jai jANiuM tumaM mahasi / khaNamekamegacitto nisuNasu jaM kiM pi jaMpemi // 74 // zrIdattaguroH yazobhadranRpapratibodhaH Asi bhama-rahio punnatalla-guru-gaccha-duma-kusuma-guccho / samaya-mayaraMda-sAro siridattagurU surahi-sAlo // 75 // so vihiNA viharaMto gAmAgara-nagara-bhUsiyaM vasuhaM / vAgaDa-visaya-vayaMse rayaNapure pura-vare patto // 76 // tattha nivo jasabhaddo bhadda-gayaMdo vva dANa-laddha-jaso / veri-kari-dalaNa-saro unnaya-vaMso visaal-kro||77|| tammi nariMda-maMdira-adUra-desaMmi gihiu~ vasahiM / caMdo vva tAraya-juo muNi-pariyario Thio eso|| 78 // tassa suhA-rasa-sAraNi-sahoyaraM dhamma-desaNaM souM / saMveya-vAsiya-maNA ke vi pavajaMti pavvajaM // 79 // anne gihattha-dhammociAiM bArasavayAI giNhati / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] mUladevakathAnakam mokkha-taru -bIya-bhUyaM sammattaM AyaraMti pare // 80 // aha annayA nisAe sajjhAya-jhuNiM muNINa soUNa / jasabhadda- nivo saMvega-parigao ciMtae citte // 81 // dhannA ee muNiNo kAuM je savva-saMga parihAraM / para-loya-maggamekaM mukka-bhavAsA paryapaMti // 82 // tA eyANa suNINaM paya-pauma-namaMsaNeNa appANaM / parigaliya- pAva -paMkaM pahAya - samae karissAmi // 83 // evaM dhamma-maNoraha - kaliya-maNo patthivo lahai nihaM / maMgala- tUra - veNaM paDibuddho pacchime jAme // 84 // kaya-sayala-gosa- kicco samatta sAmaMta-maMti- pariyario / kari-turaya-raha- sameo patto siridatta guru-pAse // 85 // bhUmi-nihiuttamaMgo bhatti-samaggo guruM paNamiUNa / purao niyo niviTTho kayaMjalI bhaNiumAdatto // 86 // bhayavaM ! dhannA tubbhe saMsArAsArayaM maNe dhariDaM / je catta- savva-saMgA para - loyArAhaNaM kuNaha // 87 // amhArisA ahannA paraloya - paraMmuhA mahAraMbhA / aniyatta - visaya-taNhA je ihabhava - metta - paDibaDA // 88 // aha jaMpiDaM pavatto siridattagurU nahaMgaNaM sayalaM / tava - siri-muttA- paMtIhi daMta-kaMtIhi dhavalaMto // 89 // muha-sasi - pavesa- suviNovamAi dulahaM narattaNaM lahiDeM / khaNamekaM pi mAo buheNa dhamme na kAyavvo // 90 // rannA bhaNiyaM bhayavaM ! kA sA suviNovama tti ? me kahasu / guruNA bhaNiyaM naravara ! kahemi jaM pucchiaM tumae // 91 // mUladevakathAnakam asthi purI ujjeNI avaMtI-visayAvayaMsa- sAricchA | sarakUvavAvi-pamuhA jalAsayA na uNa jattha jaNA // 92 // tattha-tthi mUladevo rAya-suo pavara- rUva-lAvanno / nIsesa - kalA-kusalo vinnANa-nihI guNa-samaggo // 93 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH so pADaliputtAo jUya-pasatto'vamANio piunnaa| nIhario puhavIe bhamamANo Agao tattha // 94 // guliyA-paoga-nimmiya-vAmaNa-rUveNa viviha-kuhagehiM / gaMdhavvAi-kalAhi ya teNa jaNo vimhayaM nIo // 95 // tattha-tthi devadattA gaNiyA rUvAi-guNa-garuya-gavvA / sA puriseNa na keNa vi raMjijai suyamiNaM teNa // 96 // so tIeN khohaNatthaM gose savihaMmi vivih-bhNgiihiN| bahumanna-veha-maNaharamADhatto gAiDaM gIyaM // 97 // taM suNiya devadattA ciMtai vANI aho asaamnnaa| tA ko imo ? tti jANaNa-nimittamaha pesae ceDI // 98 // daDhe tamAgayA ya ceDI vinnavai devadattAe / gAei vAmaNo ko vi esa deheNa na guNehiM // 99 // sA tassANayaNatthaM ceDiM paTTavai mAhaviM khujaM / gaMtUNa mUladevaM sA jaMpai sAmiNI amha // 100 // vinnavai devadattA aNuggahaM kuNaha eha amha gharaM / teNa bhaNiyaM nisiddho besAsaMgo visihANa // 101 // khujjAe taha eso pannavio vivih-bhnnii-niunnaae| jaha calio tIe saha na dukkaraM kiM pi kusalANaM // 102 // vijA-kalAsu kusaleNa teNa apphAliUNa sA khujjaa| pauNIkayA pahiTThA tIe nIo gharaM eso // 103 // diTTho ya devadattAi vAmaNo esa auvv-laavnnnno| vimhiya-maNAi tIe tassa kayA uciya-paDivattI // 104 // khujjA aNeNa pauNIkaya tti muNiUNa vimhiyA bADhaM / sA raMjiyA ya imiNA mahurAlAvaM kuNaMteNa // 105 // jao aNuNaya-kusalaM parihAsa-pesalaM laDaha-vANidullaliyaM / AlavaNaM pi hu cheyANa kammaNaM kimiha mUlIhiM // 106 // patto vINAgAre tatthekkA teNa vAiyA viinnaa|| to bhaNai devadattA bhadda ! kalA avikalA tujjha // 107 // jaMpei mUladevo ujjeNIe jaNo aho niuNo / muNai guNA-guNa-vuttaM to bhaNiyaM devadattAe // 108 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] mUladevakathAnakam | bho kimettha khUNaM ? / teNa bhaNiyaM - vaMso asuddho, saganbhA ya taMtI, appa vINaM daMsemi / samappiyA vINA mUladevassa / kaDDio teNa vaMsAo kakkaro, taMtIe vAlo samAraiUNa vAiyA vINA, kayA paravasa-bhaNA sa- pariyaNA devadattA / ciMtiyaM tIe - aho pacchanna-rUvo vissakammA, eso visajio vINA - vAyago / AgayA bhoyaNa - velA / bhaNiyaM devadattAe - - vAharaha aMgamaddayaM, jeNa do vi amhe majjAmo / mUladeveNa bhaNiyaM- -aNumannaha ahaM ceva karemi tumha abhaMgaNaM / tIe bhaNiyaM kimeyaM pi jANasi / so bhagaina jANAmi sammaM, paraM Thio jANaga-sayAse / ANIyaM caMpaga tellaM / ADhatto so abbhaMgiDaM / vimhiya-maNAe ciMtitameghAe aho asamANaM vinnANaM, aho kaya-maNukariso kara-kamala-phariso, tA hoyavvaM imiNA keNAvi pacchanna-rUveNa siddha-puriseNaM / tao paNaya - patthaNApuvvaM paryapio so-bho mahAsatta ! guNehiM vinnAo bhae tumaM uttamapuriso ti / jamhA - abhihANabhaNato vi hoi payaDo guNehiM sappuriso // channo vi caMdaNa-dumo kiM na kahijai parimaleNaM / tA sehi attANayaM, ukkaMThiyaM tuha daMsaNassa me hiyayaM / evaM nibbaMdhe kae Isi hasiUNa avaNIyA muhAo mUladeveNa guliyA / jAo sahAvattho eso / mayaNaM va maNahara-rUva-lAvanna tAruna punna- dehaM taM daddUNa vimhiya-muhIe mahA-pasAo tti bhaNiya tIe anbhaMgio sahatthehiM / to kayaM majjaNaM dohiM pi / parihAvio so devasAI / teNa samaM jimiyA mahA-vibhUIe sA / kayA kalAviyAra-guTThI imehiM / bhaNio so tIe - mahAbhAga ! tumaM vinA na anneNaM raMjiyaM me maNaM, to sacameyaM, nayaNehiM ko na dIsai keNa samANaM na huMti ullAvA / jaM puNa hiyAM jaNei taM mANusa viralaM | tA nizcameva me gihAgamaNeNa aNuggaho kAyavvo / mUladeveNa bhaNiyaMguNarAgiNa ! anna-desiesa niDaNesu ya amhArisetu na rehae siNeho / tIe bhaNiyaM - videsaM gayA vi guNiNo gacchaMti goravaM / jao jalahi-visaMghaTTieNa vi nivasijjai harasirammi caMdeNa / jattha gayA tattha gayA guNiNo sIseNa vujjhati // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 kumArapAlapratibodhe [prathamaH tahA niddhaNattaM na siNehassa animittaM / jao rannAo taNaM rannAo pANiyaM rannao sayaM gahaNaM / tahavi mayANa maINa ya AmaraNaM tAi~ pemmAI // tA paDivaja me patthaNaM / paDivannaM teNa / jAo tesiM neha-nibharo saMjogo / annayA rAyapurao paNacciyA devadattA, vAio mUladeveNa paDaho, tuTTeNa ramnA dinno tIe varo / nAsIkao tIe / jUya-vksaNa-pasatto nicaM so nivasaNaM pi hArei / aha tIe sANuNayaM komala-vayaNehi bjrio|| nIsesa-dosa-bhavaNaM jUya-pasaMgo samagga-guNa-nihiNo / tuha nAha. ! kalaMko ciya caMdassa va hariNa-saMbaMdho // tA savvahA paricaya imaM / airaseNa na sakkae mUladevo parihariuM / atthi ya tattha satthavAho ayalanAmo / so devadattAe gADhAnuratto deha jaM maggiyaM / yahai mUladevovari paosaM, maggae chiddANi / tassa saMkAe avasaraM viNA mUladevo na gacchai tIe gharaM / bhaNiyA ya devadattA akkAe / putti ! paricaya mUladevaM, kiM aNeNa niDaNeNaM / ayalo puNa mahAdhaNo dei maNorahAirittaM vittaM / tA tattheva ramasu savvappaNA / na ekami kose visaMti dunni khaggA, naya aloNiyaM silaM ko vi caddei, tA muMca juyArameyaM / tIe bhaNiyaMnAhaM aMba ! egaMteNa dhaNANurAgiNI, kiMtu guNANurAgiNI / akAe bhaNiyaMkerisA tassa jUyArassa guNA ? / tIe bhaNiyaM-amba ! kevala-guNamao so / jao dakkho dakkhinna-nihI sUro cAI piyaMvao dhiiro| nIsesa-kalA-niuNa tti mUladevaM na milhissaM // tao akkA aNegehiM diTuMtehiM paDiboheuM pavattA / appei nIMba-khaNDaM sA tIe maggiyaMmi siri-khaMDe / ucchaMmi saraM sarayaMmi bAri mallaMmi nimmallaM // kimimaM ti devadattAi coiyA taM payaMpae akkA / naNu jArisao jakkho balI vi kira tAriso tassa // kiM mUladevamadhaNaM na cayasi kiM nAcalaM dhaNasamiddhaM / ramasi nibiDANurAyA jai muNasi guNAguNa-visesaM // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] muuldevkthaankm| devadattAe vuttaM-aMba ! ko saguNo nigguNo vatti parikkhehi / tao akkAe bhaNio aylo| devadattAe ucchuicchaa| teNa ucchu-bhariyaM pesiyaM sgddN| tIe vuttaM-kimahaM kariNI jaM sapatta-DAlA ucchU pesiyaa| imhi mUladevaM maggesu ucchu jeNa jANijai vivege tesiM viseso| akAe kahAviyaM mUladevassa ucchU pesehi tti / teNAvi gahigao laTThAo ucchu-gaTThIo nicchalliUNa kayAo du-aMgula-ppamANao rasa-kuMDiyAo gaMDiyAo cAujjAyAvaguMDiyAo kappUra-parAya-maMDiyAo mUlA bhinnAo sarAva-saMpuDe khiviUNa pesiyaao| dahraNa devadattA tAo vajaraI pecchase amba ! / dhuttAhiva-acalANaM suvanna-rIrINa va visesaM // akkAe ciMtiyaM-acaMta-mUDhA esA, na mellei mUladevaM / tao ayaleNa saha maMtio tnniggmovaao| ayaleNa bhaNiyA devadattA-ahaM gAmaM gamissAmi tti / niggao so / pavesio imIe mUladevo / jANAvio jaNaNIe ayalo Agao sAmaggIe / diTTho devadattAe / patta-karaMDo vva pallaMka-hiTThA ThAvio mUladevo / lkkhio| ayaleNa / nivisiUNa pallaMke bhaNiyA sA' kareha pahANa-sAmaggi' / tIe vuttaM-evaM, tA uTeha, niyaMsaha puttiM, jeNa abhaMgemi / ayaleNa bhaNiyaM aja suviNammi pahAo palaM kattho niyattha-vatthohaM / to saccamiNaM kAhaM jeNa na hojjA aNatya-phalaM // to bhaNai devadattA tUlI dhUlI haveja taNu esA / ayalo jaMpai kiM te kiviNataM erisaM suyaNu ! // ayale paiMmi annAo kiM na tUlIo tujjha hohiM ti / sIeja so na lavaNeNa jassa rayaNAyaro mitto|| sA akAe vuttA paDivajasu putti! jaM bhaNai aclo| to abhaMgu-TvaTTaNa-pahANAI kayAiM pallaMke // gahiyAuhA paviTThA purisA akkAi saMnio aylo| khali-salila-bhariya-gattaM dhuttaM heDhAo kaDDheha // gahiuM kesesu imo bhaNio nayapaMDio 'si me kahasu / ko hoi niggaho te imassa kammarasa aNurUvo // dhaNa-vivasAo vesAoM huMti tA jai imIe tuha kajaM / tA gAma-paTTayaM piva giNhesi na kiM bahu-dhaNeNa // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH dhuttavaI vi na vikama-kAlo eso tti ciMtiuM jaao| dIvi vva vihala-phAlo nippaMdo muliacchipuddo|| eso mahANubhAvo dida-vasA erisaM dasaM ptto| na vahAriho ti paribhAviUNa ayaleNa so mukko|| bhaNio ya vihi-vaseNaM vasaNaM patto ahaM pi muttavyo / tumae evaM jamhA loyaMti na dullahaM vasaNaM // eso ya samara-bhaggo gau vva gehAo niggao sigcha / gaMtuM purI-parisare saraMmi nimmala-jale phaao|| "mANi paNA jai na taNu to desaDA caijja / mA dujaNa-kara-pallavihiM daMsijaMtu bhamija // " iya ciMtaMto calio naghare vinAyaDaMmi vccNto| patto kameNa aDaviM so bArasa-joyaNAyAmaM // taM laMghiukAmo vAyAsahijja duija vi magganto jAva ciTThai tAva jhatti Agao gayaNAo vva palio saMbala-thaiyA-saNAho Tako baMbhaNo / bhaNio imiNA-bhaTTa ! ke dUraM gaMtavaM? / teNa vRttaM-aDavIe purao vIranihANaM nAma TThANaM, taM gamissAmi / tumaM puNa kattha patthio ? / dhutteNa vuttaM-vinAyaDaM / bhaTTeNa bhaNiyaMtA eha gcchaamo|pyttttaa do vi gaMtuM / majjhaNha-samae sarovaraM daTTaNa TakkeNa bhaNiyaM-bho ettha vIsamAmo khaNaM ti / gayA tattha, dhoyA hatthapAyA / gao mUladevo tarutalaM / TakkeNa saMbala-thaiyAo gahiyA sattugA / jaleNa ulliUNa raMko vva ekkalao bhakkhi pvtto| dhutteNa ciMtiyaM-chuhA-pahANA huMti baMbhaNA ao me pacchA dAhI / bhaTTo bhuttUNa baddha-thaiyA-muho pathio / kallaM vAhi tti ciMtaMto dhutto vi clio| bIya-divase vi bhutto taheva so ii diNa-ttayaM gmiaN| dhutteNa tayAsAe, AsA khalu rakkhae jIyaM // 1 // aDavI-niggaeNaM bhaNiyaM bhaTeNa, eso me maggo tujjha puNa imo, tA vacca tumaM / mUladeveNa vuttaM-tuha sAhaDoga laMghiyA mae aDavI, ahaM khu mUladevo nAma, jai kayAi kiM pi kajaM hoI tA Agacchinja vinAyaDe / kiM ca te nAma ? / TakkeNa vuttaM-saddhaDo tti eka, jaNakayaM nigyaNa-sammo tti bIyaM / patthiyA do vi niya-niya-maggehiM / vaccaMto mUladevo patto gAmamekaM / paviTTho tattha bhikkhatthaM / | Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] mUladevakathAnakam / laddhA kummAsA / niggacchaMteNa teNa diTTho tivva-tara-musiya-gatto mahA-satto mAsakkhamaNa-pAraNatthaM tattha pavisamANo smnno|| taM 8 so ciMtai jAo puNNodao aho majjha / bhava-jalahi-jANavattaM pattamiNaM jamae pattaM // 1 // tA dAuM kummAse eyassa karemi jIviyaM sahalaM / tatto dinnA muNiNo kumbhAsA hu~ti teNa paDhiyaM ca // 2 // dhannANaM khu narANaM kummAsA saahupaarnne| etthaMtarammi tabbhatti-raMjiyA devayA bhaNai gayaNe // 3 // bho mUladeva puttaya! suMdaramaNucidviyaM imaM tume| tatto maggasu gAhAi pacchimaddheNa rucae jaM bhe||4|| harisa-paravvasa-hiyaeNa jaMpiyaM muuldevenn|| maha dehi devadattaM daMtisahassaM ca rajaM ca // 5 // evaM hohi tti bhaNei devayA to muNiM namai dhutto| gAmaMmi maggiuM so puNo vi bhikkhaM sayaM bhuMje // 6 // patto kameNa vinAyaDemi rayaNIe phiysaalaae| sutto dhutto pecchai pacchima-jAme suviNameyaM // 7 // maha paDipunno caMdo muhe paviTTho ti aha tahiM ko vi / kappaDio erya ciya suviNaM TUNa jaggei // 8 // annesiM kappaDiyANa kahai ekkeNa tattha vAgariyaM / lahihisi tumaM akhaMDaM sakhaMDa-ghayamaMDagaM aja // 9 // taM souM kappaDio evaM hou tti jaMpae tuho| bayarehiM pi siyAlassa Usavo jAyae jamhA // 10 // tesiM vivega-vajiya-maNANa dhuttANa bhakkhaNaM suviNaM / rayaNaM pi daMsiyaM khalu bhaNaMti mukkhA uvala-khaNDaM // 11 // kappaDieNa jahutto gharachAiNiyAi maMDao lho| pAeNa jao suviNo phalai viyArANusAreNa // 12 // mUladevo gose goaaraam|tosio tattha kusumuccaya-sAhijeNa maalaagaaro| dinnAI teNa pupphphlaaii| tAI dhettUNa muIbhUo gao suviNa-sattha-pADhagassa gehN| puppha-phala-samappaNa-puvvaM paNamiUNa taM pucchae suviNatthaM / uvajjhAosahariso bhaNai-sumuhutte kahissAmi suvinn-phlN| aja tAva atihI hosu amhaannN| Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH NhaviUNa bhuMjAviUNa ya sagoravaM pariNAvio niya-kannaM mUladevo uvjjhaaenn| satta-diNa-majjhe tumaM rAyA hohisi tti siho tassa suvinnttho| laDa-[hihamaNo mUladevo tattha vasamANo gao paMcama-diNe nayara-bAhiM, pasutto ya capaya-tale / tayA ya tattha patthivo aputto patto paMcattaM / ahivAsiyANi paMca divvANi, bhamiUNa magge [jjhe] nayarIe niggayANi bAhiM, pattANi mUladeva-pAsaM / aparicattamANa-tarucchAyAe heTTao taM daTTaNa ganjiaM gaeNa / hesiyaM henn| bhiMgAreNa kao agyo / cAmarehiM vIio eso| ThiyaM sirovari siyAyavattaM, Arovio so khaMdhi siMdhureNaM / viviha-tara-ravAUriya-diyaMtaro paviThTho nayaraM / ahisitto maMti-sAmaMtehiM / bhaNiyaM gayaNa-yala-gayAe devayAe-bho esa asesa-kalA-pAra o payaMDa-vikkamo vikamarAo nAma rAyA, tA eyassa sAsaNe jo na vahissai taM niggahissAmi tti / tao savve sAmaMtAiNo ANA-parA jAyA / so udAraM raja-suhaM aNuhavaMto ciTThai / jAyA tassa ujjeNisAmiNA jiyasattuNA saha paroppara-pAhuDa-pesaNeNa piiii| io ya devadattA tArisaM viDaMbaNaM daTTaNa virattA ya ayalovari / nibhacchio tIe ayalo, bho vva-dappaMdha ! kiM te ahaM kula. ghariNI jamevaM me gihe vavaharasi, tA majjha gehe ao paraM nAgaMtavvaM ti bhaNiUNa gayA ranno pAsaM / namiUNa vinnatto rAyA-deva! dehi me varaM / rannA vuttaM-maggasu jahicchaM, jeNa taM payacchAmi / tIe vuttaM-mUladevaM viNA na anno puriso ANaveyavvo, eso ya ayalo mama gharaM AgacchaMto nivaariyvvo| rannA vuttaM-evaM, paraM kahehi ko ettha heU / tao kahio mAhavIe / ruTeNa rannA hakkAriUNa bhaNio aylo| bho ! mama nayarIe eyAiM dunni rayaNAI, tAI tumaM khalIkaresi, tA pANa-viNAsaM viNA natthi te daMDo / devadattAe nivaario| rannA vuttaM-imIe vayaNeNa mukko tumaM, kiMtu taM ANiUNa ettha vasijjasu / tao namiUNa rAyANaM niggao ayalo / naTTha-rayaNaM va savvattha taM gavesiuM pavatto, tahAvi na laDo so / tao tIe ceva UNimAe bhariUNa bhaMDassa vahaNAI gao pArasa-kulaM / aha mUladeva-rAo ciMtai maha bhoyaNaM alavaNaM va / na kuNai harisaM rajjaM pi vajjiyaM devadattAe // tao teNa pahANa-pAhuDa-parigao pesio dUo, gao so ujeNIe, vinnatto teNa rAyA-deva ! devayA-dina-rajjo devadattANuratto mUladevo jaMpai "jaha imIe tumhaM ca rucae tA pesijau esa" tti| rannA vuttaM-kittiyamiNaMmaggiyaM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] mUladevakathAnakam / 15 mUladeveNa / jao mama tassa ya rajje vi natthi bheo / tao hakkAriA devadattA / kahiUNa vRttaMtaM bhaNiyA sA / punnA te maNorahA, to gaccha tattha tumaM / tIe vRttaM - mahA-pasAo tti / rannA saMpUiUNa pesiyA sA pattA vinnAyaDaM / to harisa - nivbhareNaM vikkamarAeNa guru-vibhUIe / niya - hiyayammi va viule bhavaNaMmi pavesiyA esA // jaNiya- jiNa-paDima- pUo naeNa so rajja -pAlaNujjutto / paribhutta-devadatta tivagga - laggo gamai kAlaM // aha pArasa - kUlAo viDhavia-vvo samAgao tattha / ayalo pahANa- pAhuDa-hattho patto nivaM dahuM // uvalakkhio niveNaM so teNa u novalakkhio rAyA / rannA vRttaM katto tumaM ti ayaleNa vinnattaM // pArasa - kUlAo samAgao mhi paTThavaha ke pi jo bhaMDa | majjha nirUvai rannA vRttaM sayamAgamissAmi // to paMca-ula-sameo ayalAvAsaMmi patthivo patto / dasiyamimeNa bhaMDa maMjiTThA - paTTa suttAI // bhaMDaM kimintiyaM ciya kahesu sacaM ti jaMpae rAyA / ayalo bhAsai devassa kiM puro vuccae aliyaM // to rannA vajjariyaM imassa seTThissa saccavAissa / kAreha addha-dANaM sammaM bhaMDaM ca joeha // to vaMsaveha - pAyappahAra - bhArehiM paMca - uliehiM / muNiyaM mahagghabhaMDa maMjiTTAINa majjha gayaM // bhinnAi~ bhaMDaThANAi~ rAya - purisehi~ tesu varabhaMDaM / taM dahuM ruNaM rannA baMdhAvio ayalo || neyAviNa gehaM choDiya-baMdho paryapio rannA / jANasi maM bhaNai imo ko na muNai diNayaraM va tumaM // rannA vRttaM alaM uvayAra - vayaNehiM, phuDaM sAhasa jai jANasi / ayaleNa bhaNiyaM - deva na jANAmi sammaM / rannA vAharAviyA devadattA / AgayA varacchara vva savvaMga-bhUsaNa-dharA / taM daTThUNa lajjio ayalo / bhaNio devadattAe - bho esa so mUladevo, jo tumae tayA vRtto, ahaM pi tumae vasaNa - patto mottavvo ti muko ya sAkkoseNa deveNa sarIra-saMdeha - kAraNa - vasaNaM patto tumaM / tao vila Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [ prathamaH kkha-cittreNa teNa paNamiUNa vinnattaM - khamasu me savvAvarAhaM, teNAvarAheNa ruTTho jiasattU na deha ujjeNIe me pavesaM, tumha vayaNeNa dAhI / rannA bhaNiyaM khamiyaM ceva mae, jassa tuha devIe kao pasAo / tao saMmANiUNa dUya- sahio so pesio ujjeNiM / 16 khamiuM adharAhaM mUladeva vayaNehiM tassa jiyasattU | deha purI pavesaM tammUlo jeNa se kovo // aha mUladeva - rajjaM souM so saddhaDo tahiM patto / rannA dino so ciya adi- sevAe se gAmo // aha kappaDio keNa vi bhaNio jaha jAriso tae diTTho / suviNo tArisao viya diTTho keNAvi anneNa // navaraM Aesa-phaleNaM so sauNo narAhivo jAo / punna- rahio tumaM puNa bhamaDasi bhikkhaM taha caiva // kapaDio suviNatthI puNa puNa bhottUNa gorasaM sutto / avi so lahijja suviNaM tahavi narataM puNavi dulahaM || yazobhadranRpavairAgyotpattiH / iya dhamma-dekhaNA - maya-raseNa settaMmi bhUmiNAhassa / hiyayamma samullasio jiNiMda-dhammANurAya-dumo // bhaNiyaM niveza bhayavaM ! kahiyamiNaM ubhaya-bhava-hiyaM tumae / anno pio vi savvo jaMpai ihabhava- hiyaM ceva // tA samayammi vimuttuM taNaM va rajjaM viveya- giri-vajaM / paDivajjiUNa dhammaM sahalaM kAhaM maNuya - jammaM // tA vaMdiu~ muNidaM niya-maMdiramAgao mahInAho / dhammovaesa-visaraM sumaraMto gamai diyahAI // aha pAvaso payaTTo saMpADiya - pahiya- hiyaya-saMghaho / samaraha- mAro kayaMba - saMdaTTha- alivo // jattha virahagga- Dajjhata-virahiNI- hiyaya-laddha-pasareNa / dhUma - bhareNa ghaNa-maMDaleNa maliNI kayaM gagaNaM // navameha - piyayameNaM samappiyaM jattha taDi-layA-loyaM / kaNayamayAbharaNaM piva payaDaMti disA- puraMdhIo // nava- pAusa - naravai - rajja - ghosaNA - DiMDimo vva savvattha / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] yazobhadranRpacaritam / jaggaviya visama- bANo viyaMbhio meha-gajiravo // nivaDati mANiNI-mANa khaMDaNe vilasamANa- sattIo / jassi jala - dhArAo agaMga-sara-dhoraNIu vva // tassiM cari (?) khittesu naravaiNA vAviyAI dhannAI / tesiM daMsaNa heDaM kayAvi rAyA viNikkhaMto // tammi samaya karisagehi dhannamajjhAo pucvamuvakhaNiuM / puMjI - kasu niSphala - taNesu pajjAlio jalaNo // tattha jalaNeNa Dajjhata- viggahaM ganbha-nigbharaM bhuyagiM / dahuM saMviggeNaM rannA paribhAviyaM eyaM // ahaha imo gharavAso pariharaNijo viveyavaMtANaM / bahu-jIva-viNAsa karA AraMbhA jattha kIraMti // tahA pAvAi~ dogacca - nibaMdhaNAI bhogatthiNo jassa kae kuNati / abhikkhaNaM taM pi asAramaMgaM rogA viluMpati ghuNa vva kaTuM // vimohiyA jeNa jaNA maNaMmi hiyAhiyaM ke pi na ciMtayaMti / taM jovvaNaM jhatti jarAkarAlA davaggi- jAla vva vaNaM dahei // rasAyanAINi kuNaMti jassa thirattaNaM kAumaNA maNussA / mayaM va vagveNa gasijjamANaM taM maccuNA rakkhai jIviyaM ko // jIe kae bhUri- kilesa - jAlaM kuNaMti milhaMti taNaM va pANe / paNassa esA sahasA paryaMDa- vAyA haya-dIva - sihi vva lacchI // jeNAvalitto visaikka - citto paristhi-saMgaM pi karei mUDho / khaNeNa takkhijjai dhAu khohe himAgame paMkaruhaM va jIva // kilissae jassa kae kuNaMge vicitta cATUNi parassa jIvo / lahUNa thevaM pi vilIya vahi vilijae taM mayaNaM va pemmaM // kiccaM akiccaM ca na jaMmi patte paloyae pIya-suro vva jIvo / pahuttaNaM tu taM paNaTThe punne ghaNe selanaI-raDa vva // eyattha rukkhe vva kuTuMba - vAse kAlaM kiyaMtaM pi khaNu vva baMdhU / ThAUNa vaccaMti cau-ggaisuM cau-hisAsuM ca sa-kamma- baddhA // evaM aNicaM sayalaM pi vatyuM viyANamANassa duheka-gehe / gehe palitte vva bhavaMmi majjhe jutto pamAo na khaNaM pi kAuM // 17 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kumArapAlapratibodhe evaM saMvigga-maNo rAyA niya-maMdirammi saMpatto / hakkAriNa pucchara egaMte sAvayaM egaM // saMpai siri-dattagurU guNavaMto kattha viharai pase / so kahai DiMDuyANayapuraMmi muNipuMgavo atthi | to rAyA rayaNIe kassa vi aniveiUNa nikkhato / turayaMmi samAruhiUNa DiMDayANayapure patto // siridattaguruM namiUNa tassa kahiUNa niyaya- vRttaMtaM / jaMpa saMpai kAuM aNuggahaM dehi maha dikkhaM // guruNA vRttaM juttaM uttama-sattassa tujjha nara-nAha / rajjaM taNaM va muttuM karesi jaM saMjama-ggahaNaM // nahi saMjamAu anno saMsAruccheya-kAraNaM asthi / nava-jalaharaM viNA kiM nivvaDai davAnalaM ko vi // rannA aNappamulaM evaM ekkAvaliM samappeuM / jiNadhamma-nimmala - maNA payaMpiA sAvayA evaM // kAra vaha jiNAyaNaM imIe ekkAvalIi mulleNa / tehi vi taha tti paDivajiUNa taM jhatti kAraviryaM // taM atthi tattha ajja vi caDavIsa-jiNAlayaM jiNAyayaNaM / punnaM va muttimaMtaM jasabhaha - nivassa jaM sahai // rannA puNa paDivannA siri- dattagurussa calaNa- mUlammi | aMtara - riu - vaha dakkhA dikkhA nisiyA'si dhAra vva // egaMtarovavAse jA jIvaM aMbilaM ca pAraNae / kAhaM ti teNa vihiyA vaya-gahaNa diNe ciya pannA || suya - sAgara - pAragao sUri-payaM pAviUNa jasabhaho / bhuvaNe ciraM vihario paDibohaMto bhaviya vaggaM // sasamaya-parasamaya-vika samae teNAvi niya-pae Thavio / nijjiya- pajjunna- bhaDo pajjunno nAma vara- sUri // aha jasabhaddo sUrI tivva-tavaccaraNa- sosiya- sarIro / niya - parivAra sameo ArUDho ujjayaMta- giriM // revagiriMda-mauDaM va sukaya-lacchI-vilAsa-kamalaM va / bhava - jalahi jANavattaM va jiNa-haraM gaNaharo patto // [ prathamaH Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] yazobhadranRpacaritam / namiUNa neminAhaM pamanjiGa nivasiUNa tassa puro| pajjunnasUri-pamuhaM niya-parivAraM bhaNai evaM // rAga-dosa-vimukko cira-seviya-nANa-dasaNa-caritto / nicchaya-naeNa titthaM appaciya vuccae jai vi // taha vi hu vavahAra-nayeNa jo paeso paNaTTa-pAvANa / titthaMkarANa paehiM pharisio so paraM titthaM // iha dikkhA-paDivattI nANuppattI vimutti-sNpttii| nemissa jeNa jAyA teNeso titthamujjhito // annattha vi mellissaM nissaMdehaM duhAvahaM dehaM / tatto varaM pasatthe titthe itthe vi mellemi // iya bhaNiyaM paJcakkhai jiNa-paccakkhaM caunvihAhAraM / vAraMtassa vi pajjunnasUriNo saparivArassa // paumAsaNo-vaviTTho prictt-smtt-gtt-prikmmo| siri-neminaah-pddimaa-muhpNky-nihiy-nynn-juo|| savvattha vi rAga-dosa-vajio parama-tatta-lINa-maNo / munnipuNgv-munniyaagm-svnn-smullsiy-sNvego|| puvva-mahArisi-maggo dUsama-samaye vi sevio samma / terasa-diNA-vasANe patto tiyasAlayaM suurii|| tatto pajjunnagurU viyaraMto sayala-saMgha-pariosaM / sutta-ttha-payaDaNa-paro parovayAraM ciraM kuNai // satta-suho sui-muhao vAijaMto samagga-loeNa / ThANaya-pagaraNa-rUvo jassanja vi phurai jasa-paDaho / tassa guNaseNasUri sIso vara-saMjamujjao jaao| jassa guNaciya pANA aMtarariu-vagga niggahaNe // sIso khama-gga-laggo tassAsI devacaMdasUri tti / caMdeNa va diya-rAeNa jeNa ANaMdiyaM bhuvaNaM // kaya-sukaya-kumuya-bohA cur-btthr-ppmoy-sNjnnnnii| saMtijiNa-caritta-kahA juNha vva viyaMbhiA jatto // je ThANaesu ThaviyA pajjunna-muNIsareNa dhmm-dumaa| kAuNa tANa vivaI te jeNa lahAviA vuDheiM // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [prathamaH kumArapAlapratibodhe jassa calaNAraviMdaM caritta-lacchI-vilAsa-vAsaharaM / muNi-bhamarehi amukaM jiNamaya-mayaraMda-luddhehiM // so viharaMto mahI-maMDalammi khNddiy-pyNdd-bhaavriuu| sayala-bhuvaNe-ka-baMdhU dhaMdhukkayaM puravare patto // so tattha paNamaNa-tthaM samAgayANaM jaNANa paurANaM / saMsArA-sArattaNa-payAsaNiM desaNaM kuNai // taM souM saMviggo sriir-suNder-vijiy-surkumro| ekko vaNiya-kumAro kayaMjalI bhaNiumADhatto // bhayavaM ! bhavaNNavAo jamma-jarA-maraNa-lahari-hIraMtaM / maM nitthArasu sucAritta-jANavatta-payANeNa // guruNA vuttaM bAlaya ! kiM nAmo kassa vA suo taMsi / to tassa mAuleNaM payaMpiaM neminAmeNa // bhayavaM ! iha-tthi hatthi vva moDhakula-viMjha-saMbhavo bhaddo / kaya-deva-guru-jaNacco cacco nAmA phaann-vnnii|| nimmala-kula-saMbhUyA bhuuri-gunnaabhrnn-bhuusiy-sriiraa| tassa-tthi gehiNI cAhiNi tti sA hoi maha bhinnii|| jIe vimalaM sIlaM dadda lajjAe caMdamA nicaM / carama-jalahimmi majai kalaMka-pakkhAlaNatthaM va // tANaM taNao eso niruvama-rUvo pgiddh-mi-vihvo| bhuvaNa-haraNa-maNohara-ciMcaio caMgadevo tti // ganbhA-vayAra-samae imassa jaNaNIe suviNae dittttho| niya-gehe sahayAro samuggao vuddddimnnuptto|| jA puppha-phalA-raMbho tatto muttUNa maMdiraM majjha / annattha mahArAme maNAbhirAme imo ptto|| chAyAe pallavehiM kusumehiM phalehiM tattha pavarehiM / bahuya-jaNANaM eso uvayAraM kAumADhatto // gabhagae vi imissi iha dese naTThamasiva-nAmaM pi / taha aNabhinno jAo loo dunbhikkha-dukkhassa // paracakka-caraDa-corAi-viddavA dUramuvagayA savve / na phuraMti ghUya-pamuhA meha-cchanne vi diNanAhe // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] hemacandrajanmAdivarNanam / iya tassa jamma-diyahe jAyAI disA-suhAiM vimalAI / deva-guru-vaMdaNeNa dhammatthINaM maNAI va // harisa-jaNaNo jaNANaM suyaNo vva samIraNo smullsio| raya-pasamaNaM nivaDiyaM gurUNa vayaNaM va gaMdhajalaM // bhavaNammi kusuma-cuTThI susAmi-tuhi vva sevae jAyA / kavva-guNo vva sahiyae phurio gayaNami tUra-ravo // eso pariosa-karo bAlattaNao vi amaya-ghaDio vv| rayaNaM va karAo karaM saMcario sayala-loyassa // saMpai imassa cittaM na ramai annattha vajiuM dhammaM / mANasa-saraMmi sutuM haMsassa va plll-jlesu|| guruNA vuttaM juttaM jaM kuNai imo caritta-paDivattiM / jeNa so paramattho jaNaNI-dihassa suviNassa // gahiUNa vayaM avagAhiUNa nIsesa-sattha-paramatthaM / titthakaro vva eso jaNassa uvayArao hohI // tatto imassa jaNayaM cacaM nAmeNa bhaNaha to tubbhe| jaha caMgadevameyaM vaya-gahaNatthaM visajjei // so bahu-siNeha-jutto bahuM pi bhaNio visajjai na puttaM / tatto putto vi daDhaM kaujjamo saMjama-ggahaNe // mAulaya-aNumayaM giNhiUNa ThANaMtarammi sNclio| guNa-guruNA saha guruNA saMpatto khaMbhatitthammi // tattha pavano dikkhaM kuNamANo sayala-saMgha-pariosaM / so soma-muho somo vva somacaMdo tti kynaamo|| theveNa vi kAleNa kAUNa tavaM jinnaagmuddittN| gaMbhIrassa vi suya-sAgarassa pAraMgao eso // dUsama-samaya-asaMbhava-guNoha-kalio vibhAviuM hiye| siridevacaMda-guruNA eso gaNahara-pae tthvio|| hema-samacchavi-deho caMdo vva jaNANa jnniy-aannNdo| tatto imo pasiddho nAmeNaM hemacaMdo tti // nicaM sahAva-ucciya-samagga-loovayAra ky-citto| so devayAi vutto viharaMto viviha-desesu // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 -- kumArapAlapratibodhe [prathamaH gujjara-visayaM muttuM mA kuNasu vihAramanna-desesu / kAhisi parovayAraM jeNittha Thio tumaM garuyaM // to tIe vayaNeNaM desaMtara-viharaNAu vinniytto| ciTThai iheva eso paDibohaMto bhaviya-vaggaM // buha-yaNa-cUDAmaNiNo bhuvaNa-pasiddhassa siddharAyassa / saMsaya-paesu savvesu pucchaNijjo imo jaao| eassa desaNaM nisuNiUNa micchtt-mohiy-mii| vijayasiMho nivo jAo jiNiMda-dhammANuratta-maNo // tatto teNittha pure rAya-vihAro karAvio rammo / cau-jiNapaDima-samiDo siddhavihAro ya siddhipure // jayasiMhadeva-vayaNA nimmiyaM siddhahema-vAgaraNaM / nIsesa-saha-lakkhaNa-nihANamimiNA muNiMdeNa // amao-vameya-vANI-visAlameyaM a picchmaannss| Asi khaNaM pi na tittI citte jysiNhdevss|| to jai tumaM pi vaMchasi dhamma-sakhvaM jahaTTiyaM nAuM / to muNipuMgava-meyaM pucchasu hoUNa bhatti-paro / iya sammaM dhamma-saruva-sAhago sAhio amaceNaM / to hemacaMdasUri kumara-nariMdo namai nicaM // sammaM dhamma-sarUvaM tassa samIvaMmi pucchae raayaa| muNiya-sayalAgamattho muNi-nAho jaMpae evaM // hemacandrasUreH kumArapAlaM prati sadbodhaH / bhava-siMdhu-tarI-tullaM mahalla-kallANa-valli-jalakulaM / kaya-sayala-muha-samudA jIvayaM ciya muNasu dhammaM // AuM dIhamarogamaMgamasamaM evaM pagiheM balaM, __ sohaggaM ti jaguttamaM niruvamo bhogo jaso nimmlo| Aeseka-parAyaNo pariyaNo lacchI aviccheiNI, hojA tassa bhavaMtare kuNai jo jIvANukaMpaM nro|| narayapura-sarala-saraNI avaay-sNghaay-vggh-vnn-dhrnnii| nIsesa-dukkha-jaNaNI hIMsA jIvANa suha-haNaNI // | Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] amrsiNh-kthaankm| jo kuNai parassa duhaM pAvai taM ceva aNaMtaguNaM / labhaMti aMbayAI nahi niMbataraMmi vaviyaMmi // jo jIva-vahaM kAuM karei khaNa-mittamattaNo tittiM / cheyaNa-bheyaNa-pamuhaM naraya-duhaM so ciraM lahai // jaM dohaggamudggaM jaM jaNa-loyaNa-duhAvahaM ruvaM / jaM arasa-mUla-khaya-khAsa-sAsa-kuTTAiNo rogaa| jaM kaNNa-nAsa-kara-calaNa-kattaNaM jaM ca jIviyaM tucchaM / taM puvvAroviya-jIva-dukkha-rukkhassa phurai phalaM // jo jIva-dayaM jIvo nara-sura-siva-sokkha-kAraNaM kuNai / so gaya-pAvo pAvei amarasIho vva kallANaM // amarasiMha-kathAnakam / tathAhi jaMbUhIve bharahe dAhiNa-bhAyassa majjhime khaMDe / amara-nayaraM va rammaM amarapuraM atthi vara-nayaraM // navaraM aNega-saMkhaM saI-sahassehi pattamAhappaM / bhUri-jayaMta-kumAraM phuraMta-hari-lakkha-kaya-sohaM // tattha suggIvo raayaa| jassa kare karavAlo chajai taavicch-gucch-scchaao| samarammi haDhAyaTTiya-jayalacchI-veNIdaMDo vva // tassa sayalaMteura-tilaya-tullAo dunni deviio| kamalA vimalA ya, kayAi kamalAdevIe pAunbhUvo gmbho| tappabhAveNa jAyA smr-maarijmaann-jnn-dNsaanncchaa| tivagga-khaggabhijaMta-bhaDa-saMkaDaM aMka-juddha payaDiUNa pUriyA sA rannA / puNo vi samuppannaM migayAvaloyaNa-kouyaM / viviha-paharaNa-haNijaMta-miga-gaNaM migayA-viNoyaM kAUNa taM pi saMpADiyaM / kameNa pasUyA devii| jAo daaro| kAriyaM rannA vaddhAvaNayaM, kayaM dohalANusArao 'samarasIho 'tti nAmaM / vimalAdevI vi saMpannA AvannasattA / tappabhAveNa jAo parehiM mArijaMtaM jaMtu-gaNaM rakkhemi tti dohalo / savvattha amAri-paDaha-dANa-puvva-pUrio so vi rannA / esA vi pasUyA sayalajaNa-maNANaMdaNaM naMdaNaM / imassa vi kayaM 'amarasiho 'tti nAmaM / vaDDiyA dehopaeNaM, karAviyA kalA-gahaNaM, pattA juvvaNaM / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 kumArapAla pratibodhe tattha uddo khuddo nimmo niddao samarasIho / tatto doseka-pae taMmi payAo virattAo // sadao dakkhinna- juo parovayArujao amarasIho / to guNanihanti garuyaM vahai jaNo taMmi aNurAyaM // aha pavaNu kumara" 'Da (?) taralattaNao samatta bhAvANa / visamAmaya - vihuraMgo suggIvo maraNamAvanno // to jeTTo ti niviTTho rajje sayameva so samarasIho / nahi niraguNo vi jANai appANaM guru-payAjuggaM // soya nikkaruNo payA - pAlaNa - paraMmuho pAriddhi-giddho rajja - kajjAI aciMtato ciTTha | amarasIho uNa pANi-dayA- paro parovadhAra-nirao niraya-gamaNanibaMdhaNaM baMdhaNaM piva pAvaM pariharaMto kAlaM gamei / kayAi turaya-vAhaNatthaM niggao nagara-bAhiM kumAro / vAhiUNa viviha desu bhave vega-ppabaMdha - baMdhuraMge turaMge tarucchAyAe vI samaMto pecchai chagalaM puriseNa nijjaMtaM / chagalo ya niyabhAsAe bubbuyai, kumAreNa karuNAe moyAvio / tahAvi bubbuyaMto na thakkar3a / to ullasaMta-karuNo kumaro taM purisamevamAlavai / kiM nesi chagalameyaM ? puriso vi paryaMpae evaM // jannami kIramANo sagga-phalo hoi pasu vaho jamhA / to tattha haMtumeyaM nemi ahaM; aha bhaNai kumaro // jai pasu vaheNa saggo labbhai tA keNa gammae narae / nahi hiMsAo annaM garuyaM pAvaM payaMpaMti // etthaMtaraMmi patto somamuNI tattha divva-nANa- juo | cara-acara - jIva- rakkhaNa-nimitta mahi-nihiya- nayaNa-juo || dhammaM ca muttimaMtaM taM sama- rAsiM va jaMgamaM dahuM / kumaro bhai vivArya esa muNI chiMdihI amha // namiUNa muNI bhaNio kumareNa hareha saMsayaM amha / paMcidiya-jIva - bahAoN hoi kiM sagga-suha-lAbho // to muNiNo vajariyaM jIva-bahAo kumAra jIvANa / nAraya- tiriya-duhAI havaMti na kayAvi sagga-suhaM // kiM bahuNA bhaNieNaM etthatthe saMsayaM imo chagalo / chiMdihiha saMpayaM ciya to bhaNio sAhuNA chagalo || [ prathamaH . Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] amarasiMhakathA / khaDDu khaNAviya saiM chagala saiM Aroviya rukkha / paI ji pavattiya janna sahaM kiM bubbuyahi murukkha // imaM socA Thio tuhiko chagalo / vimhiya-maNeNa bhaNiyaM kumAreNa / bhayavaM ! esa chagalo kiM tumha paDhiyamitteNa ceva tuhiko Thio / sAhuNA yuttaM-bhadda ! ruddasammo nAma imassa purisassa piyA Asi / teNa khaNAviyaM imaM talAyaM, pAlIe AroviyA rukkhA, paivarisaM pavattio janno, jatva chagalagA vahijati / kAleNa ruddasammo mao, jAo chglgo| haNio imiNA puriseNa ittheva janne / puNo vi jAo chagalo, puNo vi hao, evaM paMcamu bhavesu, chaTo puNa imo bhavo / saMpayaM puNa aMkAma-nijarAe lahu-kaya-kammo puttadaMsaNeNa saMjAya-jAisaraNo esa chagalo imaM bhaNai--puttaya ! kiM mAresi maM, tuha piyAhaM ruddasammo / jai na pattiyasi, tA karemi ahinnANaM, daMsemi nihANaM, jaM mae taha parukkhaM nikkhayaM asthi / puriseNa vuttaM-bhayavaM! jai saccameyaM tA daMseu eso taM / imaM soUNa calio chagalo, gao gibhaMtaraM nihaann-pesN| pAehiM pahaNiuM payo / khaNie laddhaM nihANaM / jAya-paccao muNi-samIye dhamma soUNa paDivanno sammattaM / puriso(?)kumAreNa bhaNivaM-bhayavaM ! jai sattha-vihiyassa vi pasu-vahassa eriso pariNAmo, tA mae kAyavyA jIva-dayA / chagalo sAhu-pAse dhammaM succA bhatta-paccakkhANaM karei / sAhu-dinnaM paMca-namukkAraM sumaraMto samAhiNA mao, gao sura-loyaM / avahinANa-muNiya-puvvabhavo 'uvagAri' tti karei kumarassa sannejaM / evaM vaccai kAlo / aha jaMpai chagala-suro bhAsura-maNi-mauDa-kuMDalAharaNo / rayaNIi rAyaputtaM gayaNe hoUNa pacakkho // eso rAyA garuya-jaNANurAyaM tumaMmi ashNto| acaMta-kUra-citto ciMtai tuha mAraNovAe // tA muttuM nayaramiNaM saMpai desaMtaraM tumaM vacca / samae puNa rajjamiNaM tumae ciya uddhareyavvaM // iya sura-vayaNaM souM vimaleNa amacca-naMdaNeNa samaM / nayarAo nikkhaMto paribhamai mahIyalaM kumaro // ThANe ThANe loyAoM vaMdaNaM caMdaNaM va paavNto| niyaya-guNukariseNaM kameNa kuMDiNapuraM ptto|| taruNa-jaNa-hiyaya-haraNeNa hariNa-nayaNANa jattha nayaNAI / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH vucaMti cora-saddeNa kevalaM na uNa nAyarayA // tatyatthi bhANunAmo nivaI naya-lacchi-keli-paMkaruhaM / jassa kare karavAlo kAlo saMharai riu-cakaM // taMmi samae mahaMtaM asivaM saMjAyamathi tattha pure / tassovasame heuM pucchai baMbhaNa-gaNaM rAyA // so kahai kuNasu pura-devayAi~ pUyaM puro pasu-vaheNa / rAya-purisA payahA taheva to pasu-vaha kaauN|| taM pAraddhaM daTuM kumaro karuNAi hiMsage bhnni| mA haNaha ime, te biMti ko tumaM vArago amha // niva-vayaNeNa pasu-vahaM kuNimo niva-vayaNao ya viramAmo / iya bhaNiUNa payahA kAuM taM dRDhayaraM purisA // to kumareNaM bhaNio chagalasuro rakkha pasu-vahaM eyaM / uggIri ugga-khagge tANa bhue baMbhae tiyso|| acchariyamiNaM daheM nivassa purao niveyae loo| tatto vimhiya-citto bhANunivo tattha sNptto|| diTTho kumaro amaro vva teNa rmnniiy-ruuv-sNpnno| so vi namio nariMdaM jaMpai kimime haNijaMte // nahi pasu-vaheNa asivaM niyattae avi ya vaDDae bAda / loe palIvaNaM piva palAla-pUla-ppasaMgeNa // vajarai bhANurAo niyattihI bhadda ! kahamiNaM asivaM / kumaro jaMpai naranAha ! majjha maMta-ppabhAveNa // patte avayariUNaM esa ciya devayA phuDaM kahihI / asivo-vasamo-vAyaM kimittha bahuNA palatteNa // ANAviyA kumArI rannA kumareNa maMDale ThaviyA / sirikhaMDa-kusuma-pamuhehiM pUhaA jaMpae evaM // "vasai kamali kalahaMsI jimva jIva-dayA jasu citti / tasu paya-pakkhAlaNa-jaliNa hosai asiv-nivittii||" aha bhANunivo vullai bhadda ! maNe vasai jassa jIva-dayA / so kahamiha nAyavvo, asthi uvAo bhaNai kumaro // daMsaNiNo sabve vi hu melamu; to meliyA ime rannA / Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PO prastAva:1 amarasiMhakathA / " puro bhamaMtIi vi aMgaNAe sakajalaM dihijuyaM nava tti / " paDhiuM imA samassA kumareNa samappiyA tesiM // "cakkhaM ca huI thaNa-maMDalammi ___ aNurakkhaNaM teNa mae na nAyaM / puro bhamaMtIi vi aMgaNAe sakajjalaM dihijuyaM nava tti // " evaM niya-niya-cittANusArao juvai-vannaNa-parehiM / para-tithiehiM bahuhA kayaM samassAi puvvaddhaM // bhaviyavvA-vaseNaM somamuNI chgl-puvv-bhv-khgo| tatsthAgao aNeNa vi puvvaddhaM pUriyaM evaM // "magge tasA-thAvarajaMturakkhA vakhittacitteNa mae na nAyaM / puro bhamaMtIha vi aMgaNAe sakajalaM diTTi-juyaM na va tti // " kumaro bhaNai imesuM kassa maNe phurai jiiv-dyaa| rAyA jaMpai jiNa-muNi-maNaM vi muttuM na annesiN|| annesi pi imassa va maNami jaivi phurija jIva-dayA / vayaNaM pi tArisaM hoja na uNa siMgAra-rasa-pavaraM // to muNi-paya-pakkhAlaNa-jaleNa anbhukkhiyaM nayaramakhilaM / taM asivaM uvasaMtaM rAyA pariosamAvanno // jaMpai kumaraM tumamuttamo tti sAmannao jaivi nAyaM / tahavi tuha muNiumicchai ThANa-kula-ppamuhamesa jaNo // pura-kula-piu-pamuhaM kumara-saMtiyaM kahai savvamavi vimalo / niya-dhUyaM kaNagavaI rannA pariNAvio kumro|| kumarassa kuNai kari-turaya-kaNaya-vatthAi-viyaraNaM rAyA / iya tattha suhaM ciTThai visayAsevaNa-paro kumro|| aha purisA amarapurAu AgayA tattha tehi vinntto| kumaro tumaMmi nayarAo niggae so samarasIho / pAraddhi-paro rajaM rakkhai na parehi viddivizaM taM / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 [prathamaH kumArapAlapratibodhe kuNai anIiM ca sayaM payAu tatto virttaao|| to miga-gahaNa-miseNaM pAraddhi-paravvaso pahANehiM / sillAiehi haNio nIo so jhatti paMcattaM // to tattha tumaM gaMtUNa niyaya-rajaM aNAhamuddharasu / iya succA saMcalio kumaro cauraMga-bala-kalio // saMpatto amarapure pahami nivesio pahANehiM / kAUNa ciraraja jiNa-dhamma-paro gao sugii|| jIva-dayA-rahio iha bhave vi nihaNaM gao samarasIho / taM kuNamANo suha-sayAI patto amrsiiho|| ityahiMsAyAmamarasiMhakathA / dAmanaka-dRSTAntam / jo jIvadyA-paramo parassa pIDaM paricayai puriso| vasaNaM pi Usavo hoi tassa dAmanagassa jahA // ranA bhaNiyaM-bhayavaM ko so dAmanago ? / guruNA vRttaM--mahArAya ! suNa / atthi ittheva bhArahai vAse rAyapuraM ngrN| jattha sura-maMdirekheM vajaMtAujja-nissaNaM muNiuM / jAya-ghaNa-gaji-saMkA sihiNo nicaM pi nacaMti // tattha sahAvao dayA-paro sunaMdo nAma kul-putto| tassa jiNa-sAhusevA-samujao jiNadAso nAma mitto / egayA gao teNa samaM samaNa-samIve sunaMdo, vaMdiUNa nisanno purao, guruNA kayA dhmm-desnnaa| kallANa-koDi-jaNaNI durNt-dogcc-dukkh-niddlnnii| saggA-pavagga-he. eka ciya hoi jIva-dayA / evaM soUNa saMviggeNa bhaNiyaM sunaMdeNa-bhayavaM ! ao paraM jAvajIvaMmae maMsAi-kaje jIva-vaho na kAyavvo, maMsaM ca na bhakkhiyavvaM ti / guruNA vuttaMvaccha ! dhanno tumaM, sulaDo te maNuya-jammo, sahalaM te jIviyaM, jeNa tumae jIvavaha-miyatta-citteNa kayA mNs-bhkkhnn-nivittii| jahutta-niyameNa kayatthamappANaM manaMtassa[tassa] vacaMti diyhaa| kayAi saMjAyaM suhi-sayaNeNavekkhaM tikkhaM dunbhikkhaM / taMmi dhana-duhattaNeNa logo maccha-maMseNa pANavittiM kAuM pvtto|sunNdo ya. bhaNio bhajAe-kiM na tuma macchaehiM kuDuMba-vattaNaM karesi / teNa bhaNiyaM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva:] dAmannakadRSTAntam / alaM pAva-heuNA kuDaMba-vattaNeNa, jaMjIva-vaheNa kiiri| bhajAe vuttaM-daDhaM bhamADio muMDeNa keNa vi / na divo tumaM dhammiTTho, paDissai te matthae dhammo, kuTuMbe chuhAe marate kassa pAvaM bhvissi| miliyA sAlayA, tehiM nibhacchiUNa nIo duhaM sunaMdo / khiviUNa jAlaM gahiyA iNeNa macchA / taDaphuDate te dahaNa dyAvaseNa mukkA / Agao gihaM, evaM duiya-taiya-diyahesu vi kayaM / navaraM ekassa macchassa paMkhuDiA khuDiyA / bhaNiyaM aNeNa / bho ! bho ! kayatthaha mamaM pANa-paNAsaM pi me kuNaha tubbhe / tahavi na jIva-vaheNaM karemi vittiM kuDaMbassa // jassa kae koDIo jIvANa vahemi saMpayaM mUDho / narayaM gayassa saraNaM majjha kuDuMbaM na taM hohii|| ekaM pi payaM vaccai jaM para-loyaMmi saha na jIveNa / tassa sarIrassa kae kahaM pi kAhaM na jIva-vahaM // iya vottuM DhasatteNa teNa paDivannamaNasaNaM jhatti / mariUNa samuppanno jattha imo taM nisAmeha // magaha-visayA-vayaMsaM rAyagihaM nAma atthi vara-nayaraM / maya-pasara-para-vasA jattha hatthiNo na uNa nAyarayA // tattha samagga-riu-vagga-niggahaNa-kaya-kammo naravammo raayaa| jassa vavasAya-sAhI psrNt-pyaav-pllvu-ppiilo| disi bahu-vihUsaNeNaM chajjai jasa-kusuma-nivaheNa // tattha sirimaMta-siromaNI maNiyAro seTThI / sIla-pAlaNu-jala-jasA sujasA se bhajjA / visaya-suhamaNubhavaMtANa tANa jAo sunaMda-jIvo putto| kayaM vichaDDeNa tassa 'dAmannago' tti nAmaM / samIhiyattha-saMpattIe pAubbhavaMta-hariso jAo so attttvriso| bhaviyavvayA-vaseNa seTiNo ghare saMjAyA maarii| vinnAyameyaM rannA / 'mA annagharesu saMcarau tti tassa gharavAre kAriyA kaMTaehiM vaaddii| mayANi mAi-pii-pamuha-mANusANi svvaanni| puvva-kayANukaMpA-vaseNa uvvario dAmanago / kameNa niggao mayaga-bhakkhaga-sANa-ppavesa-bhaggeNa / bhikkhA-nimittaM bhamaMto gao sAgarapoyassa gehN| poeNa sAgaraM gAhiUNa gahiUNa jeNa rynnaaii| nUNaM timi-kula-saMkula-jala-seso sAgaraM vihio| etyaMtare tatthAgayaM muNijuyalaM / dAmanagaM daRsNa jedveNa sAhuNA disAva Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 kumArapAlapratibodhe [ prathamaH loyaM kAUNa bhaNio duIo - bho ! Ayannaha maha vayaNu, taNu-lakkhaNihi muNAmi / ihu bAlau eyaha gharaha kamiNa bhavissaha sAmI / kuDantarieNa sumiNaM sAgarapoeNa / ciMtiyaM ca vajaya-rAga-dosA sama-maNi-taNa-mitta satuNo muNiNo / iyara - nara vva na jaMpaMti nUNamaviyAriyaM atthaM // to eyaM hoyavvaM aNeNa attheNa natthi saMdeho / avi calai meru-cUlA na calai muNi-bhAsiyaM vayaNaM // saMbhavai ya kahameyaM jamahaM ciTThAmi haTTa-puTuMgo / asthi guNoha- samuddo samuddadatto ya me punto // ahavA hayavihiNo vilasiyANi dIsaMti jaM vicittAI / to naDa- pekkhaNaya-same saMsAre kiM na saMbhavai // jo majjha piu-piyAmaha pamuhehi mahaMta puvva-purisehiM / parivAliUNa suiraM samappio vihava-saMbhAro // so uNa viviha-kilese kAUNa maevi buDhimuvaNIo / hA ! tassa imo raMko sAmI hohI vihi-vaseNa // tA kiM karemi vaccAmi kattha kassa va kahemi nibbhaggo / evaM viciMtayaMto sAgarapoo gao mohaM // tavvasao vIsariUNa sAhu-vayaNa-matthassa bhAvati / niyamaNo payo dAmannaga - mAraNovAe // moyagaM dAUNa bhaNio dAmannago-vaccha ! Agaccha mae samaM, jeNa te bahue moghage demi / 'jaM tumaM bhaNasi taM karemi tti bhaNateNa dAmannageNa samaM gao caMDAlavADayaM / davvaM dAUNa bhaNio rahasi khaMgilo nAma caMDAlo / 'esa bAlo pacchannaM tumae haMtavvo, vahAbhinnANaM ca me daMsiyavvaM' ti / paDivanamiNaM caMDAleNa / nIo nayarAo dUraM dAmannago | ciMtiyaM ca -bAleNa kiM imiNA varANAvarAddhaM ? jaM eyaM haNivei sAgarapoo, tA kiM imassa mainbhaMso ? dhiratthu jIvivvassa ! jaM erisaM akajaM kAumujjao'haM, dakSiNa vi daveNeva teNa pajjattaM, jaM imiNA pAveNa pAvijjai, tA savvahA eyassa vahatthaM na vahati hatthAme / tao jama- jIhA savattiyAe kattiyAe chinnaM tassa kaNiDuMgulIe khaMDaM caMDAleNa / bhaNio imo, ahaM mArissAmi tumaM, jai puNa nayaramiNaM muttUrNa annattha vacasi tA millemi / ruyaMteNa teNa vRttaM - evaM karissaM / tao mukko sANuko Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 prastAvaH ] dAmantrakadRSTAntam / seNa caMDAleNa dAmanago nAsiumADhatto, niyatto cNddaalo| daMsiyaM aMguli-khaMDaM sAgarapoyassa / so ya paccujjIviuvva paraM priosmaavnno| dAmannago araNNe paribhamaMto divo sAgarapoyasaMtieNa goulieNa / suMdarAgAro tti pucchio 'ko tumaM ti / dAmannageNa vuttaM-ucchannavaMso vaNiyaputto'haM / taosamuppanna-karuNeNa nIo niya-gharaMbhaNiyA niya-ghariNI, aputtAe tuha imo puttao, paritudvA esaa| viNaya-ppamuha-guNehiM tANaM pANa-ppio imo jaao| savvattha guNehi piyaM jaM kIrai taM kimaccheraM // aha kAma-keli-bhavaNaM taruNI-yaNa-nayaNa-bhasala-kamalavaNaM / so deha-suMdarattaNa-guNavvaNaM jovvaNaM ptto|| annayA go-ula-paloyaNatthaM tatthAgao saagrpoo| daTTaNa dAmannagaM sAsaMkeNa pucchio aNeNa goulio 'ko esutti / teNa vuttaM-aNAho tti ihAgao eso, mae aputteNa putto paDivanno / tao takahaNAo khaMDiyaMgulidaMsaNAo ya ciMtiyamiNaM sAgarapoeNaM / jo mae mArAvio bAlo so ceva eso, nRNaM na vAvAio caMDAleNa / ahaha saMjAo tAva bAhira-dhaNassa sAmI imo, kimannahA hoi muNi-vayaNaM, tahAvi purisayAro na muttavvo tti / tao bhaNio goulio, saMpayaM gamissAmo gehaM / teNa vuttaM-cirakAlA tubbhe AgayA, ajavi na go-ulaM nirUviyaM / sAgarapoeNa bhaNiyaM-asthi mahaMtaM kajjaM / goulieNa vuttaM-jaha evaM, tA appeha lehaM, jeNa me putto vuccai / sAgarapoeNa sa-hattha-lihiyaM lehaM appiUNa pesio daamngo| gao so rAyagihaM, parissaMto vIsamio mayaNa-deva-ule / AgayA tassa nidA / aha tattha visA nAmeNa mayaNa-pUyA-nimittamaNupattA / tiya-lukka-tilaya-bhUyA sAgarapoyassa varadhUyA // tIe ya mayaNa-pUyaM kuNamANI esa vimhaya-rasehiM / nava-nIluppala-dala-dIharehi nayaNehi so dittttho|| jacca-suvanna-savanno visAla-vacchatthalo plNb-bhuo| kamalAruNa-kara-calaNo ko eso kAma-sama-rUvo // eyaM vibhAvayantI lehaM piu-mudda-muddiyaM diheM / tassaMka-lahi-saMThiyamesA choDUNa vAei // " svasti gokulAt zreSThisAgarapotaH samudradattaM sasnehamAliGgaya kuzalavArtayati / kArya ca-asya puruSasyAdhautapAdasya viSaM dIyatAm, ityarthe na vikalpaH kaaryH|" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [ prathamaH tao tIe ciMtiyaM-nUrNa tAyeNa maha juggo esa laddho varo, divasaM ca suMdaraM diTuM, teNa eso sigdhaM pesio| jaM ca visaMmi aNussAro taM bhamo tti / tao aNussAraM phusiUNa nayaNaMjaNeNa AyAra-rehA kayA, puNovi leho muddiUNa taheva mukko, parituhamANasA gayA gehaM / thova-velAe ya uddIUNa dAmanago patto saagrpoy-gehN| samappio smudddttss| lehe vAiUNa avadhArio 'NeNa lehttho| 'tAyAeso me pamANaM ti mannateNa kayA vivAha-sAmaggI, samaggo vi melio synn-vggo| saMvacchariya viNicchiya takAla-lagge visAe kara-ggahaNaM kArAvio daamnngo| pAraddhaM vaDAvaNaM / / AbharaNa-kiraNa-dippaMta-deha ahriiky-survh-ruuvreh| ghaNa-kuMkuma-kaddama ghara-duvAri khuppaMta-calaNa nacaMti nAri // etthaMtare patto nagaraM sAgarapoo / maggi milieNa saMlatto loenn| suMdaro tumae jAmAugo pesio| sAgarapoeNa ciMtiyaM-nUNaM teNa durappaNA pariNIyA me dhuuyaa| gihAgaeNa diTTo vivAha-kaMkaNAlaMkiya-karo dAmanago |haa! ahaM annahA ciMtemi, kajaM annahA pariNamai vihivaseNa / saMpayaM saMpanno ghara-mANusANaM sAmI eso| jao gihatthANaM gihesu mahilAo pamANaM, mahilANaM puNa pANa-ppio jAmAugo / bhaNiyaM ca tIyaha tinni piyArAI kali-kajalu-siMdUru / annai tinni piyArAI duhu jamvAi u tUru // imaM ca aNuciyaM na caemi daTuM, varaMdhUyAe vi vehavvaM ti ciMtaMteNa gaMtUNa bhaNio caMDAlo / are khaMgilA ! na tae vAvAioso / teNa vuttaM-kiM gayaM? daMsesu tN| saMpayaM pi vAvAissaM / sAgarapoeNa vuttaM-jai evaM tA nayara-devayA-pUyaNatthaM taM paTTavissaM / tao gehamAgaMtUNa sAgarapoeNa bhaNiyaM vahu-varaM-vaccaha devakulAcAro tti nagaradeviyaM pueuM / caliyaM taM vacaMtaM diDha haniviTeNa samuddadateNa / saMpayaM atthamie vAsare sare pariphurate timira-visare evaM ciya corappasare nayara-parisare aNavasaro gaMtuM vahU-varassa tti bhaNaMteNa ThaviyaM haTe vahu-varaM / pUovagaraNaM ghettUNa gao samudadatto devayAyaNaM, pavisaMto puvva-paviTeNa vAvAio khaMgileNa / suyamiNaM saagrpoenn| soya-sAgara-nimaggo ' hA deva ! duvvAro te vAvAro, jaM ciMtiyaM tae taM kayaM ti jaMpamANo payaha-hiyaya-saMghaTo mukko pANehiM / vinnAya vuttaMteNa rannA dAmanago ghara-sAmI kao / annayA tassa purao paDhiyaM maMgala pADhagehiM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] abhayasiMhakathAnakam / 33 aNupuMkhamAvaDaMtAvi AvayA tassa UsavA huNti| suha-dukkhaha kattha phuDao jassa kayaMto vahai pakkhaM // imaM socA dAmannago tesiM tinni saya-sahassAiM dei / 'aNuciyaM dANaM ti hakkAriUNa pucchio rannA dAmannago 'kimeyaM ti| teNa siTTho niy-vuttNto|tuttttenn rannA so ThAvio setttthii| viula-bhoe bhujaMtassa tassa baccae kaalo| aha annayA nisAe pacchima-jAmaMmi suh-viuddhss| jAyA imassa ciMtA, puvva-bhave kiM mae vihiyaM // jaM maha vasaNAI pi hu Usava-sveNa pariNayAI daDhaM / to gose vinatto dhamma-niutteNa puriseNa // aisaya-nANa-samaggo samAgao vimlboh-aayrio| dAmannago pahaTTo viNiggao tassa namaNatthaM // taM vaMdilaM nisanno purao pucchai maNo-gayaM bhAvaM / kahai gurU puvva-bhave jIva-dayA jaM kayA tumae // taM patto si vibhUI maraNa-dasaM jaM ca pAviyA mcchaa| ghettUNa tinni vAre taM tumamavi haMtumAraddho // jaM taiyA chinnA macchagassa paMkhuDiyA, takamma-vaseNa tavAvi aMgulI chinnA, taM soUNaM pddibuddho| to sammattaM giNhai jiNa-muNi-bhatto pvnn-jiiv-do| dAmannago kameNaM patto saggaM ca mokkhaM ca // abhayasiMhakathAnakam / jo pAva-bhIru-citto abhayaM jIvANa dei karuNAe / katto vi tassa na bhayaM hoi jahA abhayasIhassa // rannA bhaNiyaM bhayavaM! kahesu maha ko imo abhayasIho? / vAgarai gurU evaM nariMda ! nisuNesu akkhemi // ittheva bharaha-khette maNAbhirAme kusatthala-ggAme / payaIe bhaddao nAmao Asi kulputto|| so gADhe dunbhikkhe anivvahaMto viciMtae evaM / haNiuM migAi-jIve kAhamahaM attaNo vittiM // to giNhiUNa laguDaM bAhiM patto paloiuM sasayaM / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 kumArapAlapratibodhe tassa viNAsa - nimittaM pahAvio millae lauDaM // iMtaM lauDaM daddhuM bhayatta - citto palAe sasao / bho tassa vahatthaM puNo puNo millae lauDaM // sasao palAyamANo muNissa paDimA - Thiyassa vaNa- majjhe / caraNaMtare nilukko annaM saraNaM apAvaMto // aha tibva tavAvajjiya-maNAe vaNa- devayAi nimmaviyA / samaNassa tassa purao viulA AyAsa-phaliha-silA // to tIe apphalio sahasA saddeNa millio lauDo / vegeNa paDiniyatto laggo bhaddassa bhAla-yale // so ta ppahAra - niggaya - ruhiro guru- veyaNA vihuriyaMgo / muccha-nimIliya-accho dhasatti dharaNI-yale paDio // vaNa-pavaNa - saMga-sattho muNiM puro picchiuM bhaNai bhaddo / hA hA ! iheva jamme phaliyaM me pAva - kammamiNaM // ahavA uddannameyaM suha-kammaM kiM pi jaM adiTTheNa / keNAvi paDikkhalio lauDo laggo maha piDAle || aNNaha lauDo laggejja kavi paDimA Tiyassa sAhussa / to sattame vi narae na hujja pAvassa maha ThANaM // aha pAriUNa muNiNA kAussaggaM kivA - samaggeNa / bhaNio imo mahAyasa ! kimeyamasamaMjasaM kuNasi // jo maMsa- luDa-citto niraNukoso karei jIva - vahaM / narayAnalassa so hoi iMdhaNaM pAva-pasihattho / to paNamiNa samaNaM bhaddo jaMpai ao paraM bhayavaM ! | na haNAmi jAva-jIvaM jIvaM maMsAi - kajjeNa // muNiNA bhaNio bhaddo khaNaM tumaM bhadda ! bhAvi bhaddo si / dhamma - taru-bIya-bhUyA jIva dayA jeNa paDivannA // aha vaMdiUNa sAhuM bhaddo niya-maMdiraMmi saMpatto / jIva- vaha niyatta-maNaM mannei kayatthamappANaM // punnANubhAvao ciya paNimuvavajjamANa nivvAho / Au - kkhayaMmi mariDaM upanno jattha taM suNaha // atthittha jaMbudIve bhAraha - vAsaMmi majjhime khaMDe / [ prathamaH Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] abhayasiMhakathAnakam / 35 pAsAya-paMti-seyA seyaviyA nAma vara-nayarI // sura-maMdira-sira-kaMcaNa-kalasa-samUho nahaMgaNa-dumassa / paripAga-piMga-phala-nivaha-lIlamavalaMbae jattha // tattha vIraseNo raayaa| jassa naya-rUva-caMgima-khama-vikkama-pamuha-guNa-samUheNa / sirikhaMDa-paMDureNa vi sayala-jaNo raMjio cojaM // tassa sarIra-suMdara-daliya-deva-ramaNI-mahappA vappA nAma devI / sIha-suviNa-sUio samuppanno tIe ganbhe bhdd-jiivo| ti-vagga-saMpAyaNa-rayAe patto pasUi-samao, jAo jaNa-maNANaMda-yArao daaro| kayaM rannA mahA-vibhUIe vaddhAvaNayaM / aparipunne ya tassa mAse vIraseNassa ranno uvari vikkheveNa samAgao gaya-turaya-raha-pAikka-sAhaNeNaM appamANeNaM mANabhaMga-naravaI / niao ya tayabhimuhaM niya-sinna-saMgao vIraseNo / payaTTamAohaNaM / bhaviyavvayA-vaseNaM viNAsio vIraseNo mANabhaMgeNa / gahiyaM kari-turayAvAsAiyaM / aMgIkayaM seyaviyAe rajaM / taMmi raja-bhaMga-viddave ghettUNa puttaM vappA mahAdevI palAyamANA araNNe pattA ekkeNa pAikkeNa / ciMtiyaM aNeNa-aho! me punna-pagariso, jaM esA tiyasaMgaNa vva maNoharA pattA mae mayacchI / tA chaDDAvemi bAlayaM, jeNa mamaMmi ceva DhANurAyA hoi tti| tao bhaNiyA sA-bhadde ! paricaya imaM bAlayaM / bAha-jala-bhariya-loyaNAe a NAe bhaNiyaM-niya-gabbha-saMbhUyaM sayalatilukka-cUDAmaNika-bhUyaM kahaM paricayAmi evaM ? / pAikkeNa vuttaM-mai sAhINe anne tuha taNayA hohiMti / tIe bhaNiyaM-jai paraM anna-jamme anne taNayA me hohiMti tti roviuM pavattA / pAikkeNa vi nikaruNa-maNeNa balAvi ghettUNa chddddaavio| devI vi bhuyAe vettUNa nIyA aggo| bhaNiyA ya royasi kIsa kisoyari ! ?, muMca visAyaM pavajasu paigaM / mA kuNasu rannasarae kayaM vva niya-juvvaNaM vihalaM // iya kaNNa-kaDuyamAyanniUNa devI daDhaM visnn-mnnaa| ghoraM suya-sitta-thaNI ciMtiumevaM samADhattA // hA deva! puvva-jamme paDikUlaM kiM bhae kayaM tujjha ? / jaM kuNasi akaya-karuNo maha vasaNu tti riviDiM evaM // ekaM kira jassa ahaM pANehiMto vi vallahA Asi / tassa guNa-rayaNa-nihiNo bhUvaiNo bhattuNo maraNaM // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathama bIyaM bahu-lacchI-saMvayassa curNg-bl-smiddss| sayala-samIhiya-suha-kArayassa rajassa viddhaMso // avaraM siNeha-sambhAva-gabbha-hiyayassa sayaNa-vaggassa / parivArassa ya viNayAi-guNa-nihANassa parihANI // annaM sunne ranne sAvaya-saya-saMkule kilesa-kule / egAgiNIi chuha-tisa-Ayava-vihurAi paribhamaNaM // patto vi paraM vasaNaM kiM hohI jaM haDheNa aNkaao?| avahari suya-rayaNassa aDavi-majjhe priccaao|| tuTTho na u maM haya-vihI vihilaM evaM vihaM viviha-dukkhaM / anja vi mayaMka-vimalaM maha vaMchasi khaMDiuM sIlaM // hA hiyaya! tumaM pi dhuvaM nillajja ! aNajja ! vaja-ghaDiyaM si / asamaMjasa-vayaNAI soUNa vi jaM na phuddesi // evaM viciMtayaMtIi tIi devIi hiyaya-saMghaho / so ko vi payaho jeNa jhatti pANA viNikkhaMtA / / mariUNa takkhaNeNaM sA devI vaMtarI samuppannA / Abhoio a NAe puvva-bhavo ohi-nANeNa // diTTho ya niyaya-putto AcAmaMto vaNammi jaMbu-tale / pavaNAhayaM nivaDiyaM muhaMmi jaMbU-phalaM pakaM // to puvva-siNeheNaM gAvI-rUvaM viuvviuM devI / pAei dukhameyaM rakkhei uvddvehiNto|| kaivaya-diNa-pajaMte AvAsio tattha attha-jattAo niyatto seyaviyAvatthavvao piyamitto nAma satyavAho / teNa diTTho jaMbU-taru-tale baalo| chAyAe aparAvattaNeNa punnavaMto, maNa-hara-gorattaNeNa visAla-kula-saMbhavo tti jANiUNa ghio| paritudveNa samappio aputtAe niyaya-bhajAe rajjAe nAmAe / gUDha-ganbhA gihiNI me dArayaM pasUya tti payAsiyaM priynne| seyaviyA-gaeNa kayaM vaddhAvaNayaM / aranne abhao sIhu vva patto esu tti ciMtiUNa kayaM imassa 'abhayasIhutti nAmaM / giri-kaMdara-gao caMpaya-pAyavu vva vaDDio eso| samae samappio uvajjhAyassa / kao NeNa sayala-kalA-kalAva-kusalo / patto paMcasara-pasara-lIlA-vaNaM jovvaNaM / kayAi kaNaga-palaMka-pasutto nisAe vutto jaNaNIvaMtarIe-vaccha! puvvaM imIe nayarIe sAmiNo vIraseNa-rAyassa pattI vappA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 prastAvaH] abhayasiMhakathAnakam / nAma devI ahaM / tumaM maha gambha-saMbhavo putto| tuha piyA vIraseNa-rAo viNAsio imiNA mANabhaMgeNa / ahaM pi mariUNa vaMtarI jaayaa| tA sattu-puttassa tuha viruddho esa rAyA / ao giNha tumaM takkhaNA paDhiya-siddhaM adissIkaraNa-maMtameyaM / 'bhayavai ! mahaMto annuggho| tti vuttUNa paDicchio maMto abhayasIheNa / tirohiyA vNtrii| aha mANabhaMga-naravaI niccaM pi hu mAMsa-bhakkhaNaM kuNai / mannai palAla-pAyaM annaM annaM maNussaM pi // egayA sUyArassa pamAyAo avahariyaM puvvANIyaM maMsaM majjAreNaM / kA bhakkhe vAsahattaNeNa (?) annaM maMsaM ANeuM acayaMteNa teNa kiM pi DiMbharuvaM haNiUNa raDaM maMsaM / bhuMjateNa rannA pucchiaM-kiM anja pesalaM maMsaM ti? / sUAreNa sihaM jahaTTiyaM / tao maMsa-luddha-buddhiNA rannA dinno sUArassAeso-paidiNaM ikikaM pahANa-mANusaM mAriUNa tumae saMraddhiyavvaM / / evaM ca kIramANe verI nivaissa pura-jaNo jaao| appAvi pAva-kArissa verio kiM puNo sese ? // aha mANabhaMga-ranno citte ciMtA imA smuppnnaa| kiM maha vaMsa-paiTeM raja kiM vA naveyaM ti|| itthaMtare juga-kkhaya-samai vva samIraNo smullsio| bhaMjaMto taru-nivahaM maccu vva maNoraha-samUhaM / pavaNukkhaeNa taha kaha vi reNu-niyareNa pUriyaM gayaNaM / na jahA dIsaha kattha vi bhaeNa naTe vva sUlAdi // moho vva timira-nivaho viyaMbhio diTTi-pasara-paDihaNaNo / niuNeNa ya (?) bahUNaM ega-rUvatta-saMjaNaNo // gajati khaNaM mehA laDa-ppasarA khalu vva duvvisahA / vipphurai khaNaM vijjU kayaMta-jIha vva bhy-jnnnnii|| taMmi samae nariMdo paloyae bhUya-mihuNamAyAse / annonnamullavaMtaM bhaya-vimhaya-kArayaM jugavaM // bhUeNa jaMpiyaM paMkayacchi ! vocchaM aNAgayaM kiM pi / tA bhUya-piyA jaMpai piya ! jaMpasu sAvahANa mhi // bhUeNa bhAsiyaM mANabhaMga-rAo paDissai avassaM / jIva-vaha-vihiya-bahu-pAva-pellio theva-diNa-majjhe // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH aha bhUya-piyA pucchai bhavissae sAmi ! ettha ko rAyA ? / bhUeNa bhaNiyameyaM suNa suyaNu ! kahemi aviappaM // naravai-ANa ju laMghihai vasi karihai ju kriNdu| harihai kumari ju kaNagavai hosai iha sunariMdu // evaM vottUNa tirohiyaM bhUya-mihuNaM, uvasaMtaM pavaNa-DaMbaraM / bhUya-mihuNullAvaM socA maraNa-bhaubhaMta-citteNa rannA ANatto nayarArakkho-jo maha ANaM laMghei so tumae nigheyvvo| aha koila-kula-rava-muhulu bhuvaNi vasaMtu payaTTu / bhaTTa va mayaNa-mahA-nivaha payaDia-vijaya-maraTTa // suru paloivi kaMta-karu uttara-disi Asattu / nIsAsu va dAhiNa-disaya malaya-samIra pavattu // kANaNa-siri sohai aruNa-nava-pallava-pariNaddha / naM rattaMsuya-pAvariyamahu piyayama-saMbaddha // sahayArihi maMjari sahahi bhamara-samUha-saNAha / jAlAu va mayaNAnalaha pasariya-dhUma-pavAha // taMmi vasaMte majjha-ratte abhayasIho devayAyayaNe pekkhaNaM pikkhiUNa sabhavaNaM vacaMto bhaNio nayarArakkheNa-bhadda! mA vacca, ciTTha khaNaM, kahasu attANaM, ko tumaM ti?| na Thio abhayasIho / nayarArakkheNa dinnA ranno ANA / desu niya-piuNo ranno ANaM ti bhaNaMto abhayasIho vaccai / tao gahiya-khaggo 'haNa haNa , tti bhaNaMto dhAvio tassa piTTao nayarArakkho / tamAMgacchaMtaM picchiUNa adissI houM gao abhayasIho / jAo nayarArakkho vilkkho| pahAe vinnattameyaM ranno / rannA vuttaM-kilIbo tumaM jaM na sakio so niggahiu~ ti / annayA maya-paravvaso ummUliUNa khaMbhaM viyario ptttt-htthii| kayaM aNeNa nayare asmNjsN| atthi ya ranno kannA kaNagavaI, jIe kAya-kaMtIe kaNagaM vilajiyaM va jalaNe paDai bahuso / sA ujANAo mayaNa-pUaM nivvattiUNa niyattamANI dihA kariNA / dhAvio so tassaMmuhaM / addha-gahiyA sA teNa / pukariyaM pariyaNeNa-asthi koi cauddasI-jAo jo amha sAmiNiM imAu kayaMtAu vva bhayaMkarAo kariNo rakkhei / bhaviyavvayA-vaseNa suyamiNaM abhayasIheNa / karuNAe dhAviUNa 'are durappa ! mAyaMgo si, na lajase itthI-vahaM kuNaMto tumaM ?' ti vuttUNa Ahao kulisa-kaDhiNa-muTTiNA pacchima-bhAge krii|muttuunn rAya-kannaM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] abhayasiMhakathAnakam / calio so abhayasIha-saMmuhaM / bhAmio teNa cakkanbhameNa / parissaMtassa tassa caDio vijjukkhitta-karaNeNa khaMdhi eso / gahiUNa aMkusaM apphAlio kuMbha-tthale htthii|vsiikaauunn cAlio raay-kulN| 'aho piyamitta-putto mahAsatto eso tti' samucchalio loy-vaao| diTTho sAhilAsAe TThiIe raaydhuuyaae| nayara-nArI-nIluppala-mAlAhiM acijaMto patto rAya-kulaM abhysiiho| diTTo rannA, ciMtiyaM ca-imAe AgiIe imiNA parakameNaM karissai nUNameso rajjaM, tahAvi purisayAro na muttavyo tti / tao ANattA suhaDA, jahAvANi-utta-mitteNa hatthI vasIkaotti me akitti-kArao kariNo avayario niggahiyabyo eso tti / abhayasIheNa nIo AlANa-khaMbhaM karI / oinno so kariNo / 'haNa haNa' tti bhaNaMtA dhAviA suhaDA / adissIhoUNa gao eso| vilakkha-cittA niyattA suhaDA / kahiyaM tehiM ranno, pahariuM payavANaM amhaM paNaho eso / rannA vuttaM-tubbhe vi kilIba tti / aha vinnatto rAyA paDihArIe vsNtsennaae|| kaNagavaI-kumarIe devo muNai cciya sarUvaM // rAya-suyANa bahUNaM citta-gae pecchiuM paDicchaMde / cittahare vi imIe kahiM pi cittaM na vIsaMtaM // saMpai payaMDa-kari-saMbhamAo moyAviyA imA jeNa / taMmi duhu~ aNurattA piyamitta-sue abhayasIhe // bhaNiyA ya sA mae he mayacchi! so aNucio vaNi-suo tti / to kumarIe vuttaM khattiya-kumaro dhuvaM eso // annaha kayaMta-karaNiM kariMdameyaM kahaM vasIkujjA ? / najai kulaM visAlaM visAla-carieNa purisassa // jai esa rAya-putto na hoja to maha maNaM pi na hrejaa| saMsaya-pae payatthe maNuyANa maNaM ciya pamANaM // kiMca kari-saMbhamaM rakkhiUNa me jeNa jIviyaM dinnaM / taM muttuM jai annaM mahAmi to homi akayannU // eyaM succA ciMtiyaM rannA-tahavi eso mae vAvAiyavvo tti / to paDihArI-samakkhaM ANatto talavaro, hakkArasu piyamitta-puttaM abhayasIhaM / jao aNeNa kumarI kari-saMbhamAo moiyA tA eyaM sakAremi tti / talavareNa gaMtuMkahiyaM se rAya-sAsaNaM / viruddha-maNaM muNato vi rAyANaM 'puvva-bhava-jaNaNI devI me Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 kumArapAlapratibodhe [ prathamaH savvaM sutthaM karehi' tti ciMtaMto Agao abhao abhayasIho / rayaNIe pacchannaM haNissAmitti so samappio pAikANaM / te vi taM jatteNa rakkhaMti / paose adissIbhUo eso| tao tatthavi ciTuMtaM pitaM apecchaMtA pAikkA jaMpiuM payA 'kahiM pi gao esotti suyamiNaM rannA / mA nAma me dhUyaM harahi tti ciMtaMto rAyA patto pAsAovarima-talaM jatthatthi kaNagavaI / tattheva pasutteNa rannA diTTho suviNo-kaNagavaI bhuyAe vettUNa abhayasIho vaccaMto, 'are kahiM vacasi ? " tti bhaNaMto karavAlaM kaDDiUNa dhAvio rAyA / rosAvesa-vasao vIsAriUNa uvarima-talAvatthANaM nivaDio pAsAyAo / bhUmi apatto ceva mukko pANehiM / 'pAvAyArI sayameva paDiotti' parituTTho pur-loo| 'saMpayaM ko rajje Thavijautti paropparaM payaMpamANANa pahANANaM bhaNiyaM gayaNaMgaNa-gayAe vaMtarIe 'vIraseNarAya-puttaM abhayasIhaM raje ThAvehi tti / 'taha' tti paDikAUNa ThAvio eso| pariNIyA aNeNa kaNagavaI / vasIkaya-samatta-sAmaMta-vagga tivagga-saMpAyaNasamaggaM abhagga-maNorahaM rajjaM bhuMjaMtassa tassa vaccae kaalo| aha jAyA se ciMtA puvva-bhave kiM mae kayaM kammaM? / jaM laMghiya-vasaNa-gaNo saMpatto raja-sukkhamahaM // to nANasUra-nAmo aisaya-nANI samAgao suurii| taM vaMdiu~ nisanno pucchai niya-saMsayaM rAyA // kahai gurU puvva-bhave sasaya-vahe jaM tumaM payaho si / na uNa hao so pacchA kayA tae jaM ca vaha-viraI // taM vasaNa-gao vi aNattha-vajio pAvio si rajja-muhaM / to jAya-jAisaraNo saMmattaM giNhae raayaa| kuNai jiNa-sAhu-bhattiM jIvANa vahaM nivArae rajje / kAleNa samAhi-paro mari tiyasAlayaM patto // iya jIva-dayA-rUvaM dhammaM soUNa tuTTha-citteNa / rannA bhaNiyaM muNi-nAha ! sAhio sohaNo dhammo // jao eso me abhiruio eso cittaMmi majjha vinnivittttho| eso ciya paramattheNa ghaDae juttIhiM na hu seso|| mannaMti imaM savve jaM uttama-asaNa-vasaNa-pamuhesu / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] abhayasiMhakathAnakam / dinnesu uttamA imAI labhaMti para-loe // evaM suha-dukkhekheM kIraMtesuM parassa iha loe| tAI ciya para-loe lanbhaMti aNaMta-guNiyAI // jo kuNai naro hiMsaM parassa jo jaNai jiiviy-vinnaasN| viraei sokkha-virahaM saMpADai saMpayA-bhaMsaM // so evaM kuNamANo para-loe pAvae prehiNto| bahuso jIviya-nAsaM suha-vigamaM saMpao ccheyaM // jaM uppai taM labbhai pabhUyataramittha natthi saMdeho / vaviesu koddavesuM labbhaMti hi kodava ceya // jo uNa na haNai jIve jo tesiM jIviyaM suhaM vibhavaM / na haNai tatto tassa vi taM na haNai ko vi para-loe // tA bhaddeNa va nRNaM kayANukaMpA mae vi puvv-bhve| jaM laMghiUNa vasaNAi~ raja-lacchI imA laddhA // tA saMpai jIva-dayA jAva-jjIvaM mae viheyavvA / maMsaM na bhakkhiyavvaM parihariyavvA ya pAraDI // jo devayANa purao kIrai aarugg-sNti-kmm-ke| pasu-mahisANa viNAso nivAriyavvo mae so vi // jIva-vaha-dukkaeNa vi jai AruggAi jAyae kaha vi / tatto vAnaleNaM dumANa kusumoggamo hojA // jo jannesu pasu-vaho vihio saggAi-sAhaNa-nimittaM / diya-puMgava ! seyaM ciya viveyaNo taM na kAhiMti // bAlo vi muNai evaM jaM jIva-vaheNa labbhai na sggo| kiM pannaga-muha-kuharAo hoi pIUsa-rasa-vuTThI? // to guruNA vAgariyaM nariMda ! tuha dhamma-baMdhurA buddhI / savvuttamo vivego aNuttaraM tatta-dasittaM // jaM jIva-dayA-ramme dhamme kallANa-jaNaNa-kaya-kamme / saggApavagga-pura-magga-dasaNe tuha maNaM lINaM // tao rannA rAyAesa-pesaNeNa savva-gAma-nagaresu amAri-ghosaNA-paDahavAyaNa-puvvaM pavattiyA jiiv-dyaa| guruNA bhaNio rAyA-mahArAya ! duppariccayA pAeNa maMsa-giDI / dhanno tumaM bhAyaNaM sakala-kallANANaM jeNa kayA mNs-nivittii| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 kumArapAlapratibodhe [prathamaH tA saMmaM pAlejasu maMsa-nivittiM nariMda ! jA-jIvaM / saMmaM apAlayaMto kuMdo vva duhaM lahai jIvo // rannA bhaNiyaM-bhayavaM! ko so kuMdo ? / guruNA bhnniyN-sunn| kundakathAnakam / atthi surahA-visae aNumaMtI-pura-varI sura-puri vv| jIe gihA maNimayA supavva-kaliyA vimANa vva // tattha ya payai-viNIo kuMdo nAmeNa asthi kmm-yro| taruNo vva maMjarI se .....''layA maMjarI bhajjA // aha tattha mehaghoso meho vva mahodayaM pyaasNto| saMpatto Ayario Thio vivittaMmi ujjANe // kuMdeNa imo diTTho kaTThAi-nimittamitajaMteNa / dhanno eso tti viciMtiUNa namio ya bhattIe // bhavvo tti tassa guruNA kahio savvuttamo dyaa-dhmmo| kuMdeNa maMsa-viraI saMvigga-maNeNa paDivannA // kayAi Agao tassa sAlago pAhuNago / kayaM maMjarIe pAhuNagaM / raI maMsAi / uvaviThThA do vi bhuttuN| aDa-pariviDhaM maMsaM paDisiddhaM kuMdeNa / sAlagovi na gihissai tti balA dinnaM maMjarIe / taduvaroheNeva ohaya-maNa-saMkappeNa bhakkhiyaM kuNdenn| jAose annutaavo|niisaae nIsasaMtobhaNio maMjarIe-kimevaM niissisi|saahio aNeNa vuttaMto-vaya-bhaMgo kao tti mahaMto me saMtAvo tti| ubviggA se bhajjA vi / bhaNiyaM tIe-kIsa tae eyaM me na kahiyaM ? / ahaM pi pAve paDiya mhi / gose pucchiUNa guruM jamettha juttaM taM karissAmo / kiM imiNA nIsasieNa ? / juttameyaM ti ciMtiyaM kuMdeNa / pahAyA rayaNI / lajjA-parAhINo vi nIo esa guru-sagAsaM bhjaae| vaMdiUNa ya guruM lajjoNao cidui / tao guruNA bhaNio kIsa tumaM evaM ti ? / teNa vuttaM-bhayavaM ! pAvo ahaM, na jutaM me saMbhAsaNaM / guruNA vuttaM-kIsa tti ? / bhajAe sAhio vuttNto| guruNA ciMtiyaM-sohaNANi eyANi, jesiM iIso pariNAmo / bhaNiyaM ca-alaM ettha uvveeNa kiM tuTTo vi taMtU na saMdhijai ? / kiM asui-vilitto pAo na dhuvvai ? / tujhaM pi kubhAva-dosao appo baMdho icchAe / kayA esiM dhamma-desaNA / saMviggA duve vi / gahiyA dohiM pi maMsa-viraI / parivAliyA bhAvao / ahAUya-kkhaeNa mao kuNdo| Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] kundkthaankm| 43 sirika-Thadesa-bhUsaNamatthi jayaMtI-purI pvitt-pyaa| jA sura-sari vva rehai na ya anna-vasaMgayA kiMtu // taM pAlai kurucaMdo rAyA caMdo vva kaya-jaNANaMdo / saMcarai aNaha-magge Na jaM imo taM mahacchariyaM // tassa paramaMga-lAyanna-saMgayA atthi maMgalA devI / kuMdo maricaM tIe ganbhe putto samuppanno // diTTho a NAe suviNayaMmitIe cevarayaNIe rAyahaMso vayaNe pvismaanno| suha-viuDAe sAhio jahA-vihaM ranno / bhaNiyA teNa-suMdari ! rAyahaMso te putto bhavissai / paDisuyamimIe / parituhA citteNa / aikkato ko vi kaalo| jAo se dohalo, karemi jiNa-muNi-paDivattiM / saMpADio se rannA / pasUyA esA / jAo dArago / kayaM vaDAvaNayaM / samae paiDiyaM nAmaM dAragassa muviNANusAreNa 'rAyahaMso' tti / samAijhaM mahA-rajaM nemittigeNa / aikaMto ko vi kAlo / jAva ceva na jovvaNaM pAvai tAva maraNa-pajjavasANayAe jIva-logassa mao se piyA / aNugamio maMgalAe bAlo rAyahaMso tti / Thio rajaMmi eyassa culla bappo siricaMdo / kao teNa eso juvarAo / io ya vaya-bhaMgakamma-doseNa mama puttassa raja-paripaMthI esu tti jAo culla-bappa-ghariNIe rajA-devIe rAyahaMsaMmi maccharo / jao suhago tti gavvamubvahau maccharo sayala-tihuyaNe eko| jo mahilANa khaNaM pi hu hiyayAo na dUramosarai // dinnaM tIe tassa kammaNaM / acireNAhio esa jloyr-vaahinnaa| ummAhio raayaa| pAraddho kiriyA-kammo / na ya vAhI niyattai / aha sattuNA pacaMta-visao hao tti gao dhADIe rAyA / dugga-bhUmi-baleNa na so jippar3a tti jAo tattheva viggaho / etthaMtare devIbhAva-nnuNA paribhUo esa pariyaNeNa / na se ko vi kiMci vi karei / ciMtiyaM aNeNa-mama gharaM ceva videso tA varaM so ceva videso tti chiddeNa niggao rAya-gehAo nagarIo ya / mahayA kileseNa gAmAu gArma bhamaMto gao ujeNIe / tattha aIva ghattho vAhiNA parisakiuM pi na sakai / Thio devaule / tattha loo dayAe dei maMDagAi / evaM mahA-kileseNa aikaMto ko vi kaalo| sA hi puvva-jamma-ghariNI maMjarI Au-kkhaeNa mayA samANI samuppannA imIe ceva ujjaNIe mahAseNassa ranno seNAe mahA-devIe 'deiNi' tti dhuuyaa| imIe vi viyaMbhio vaya-bhaMga-kamma Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH doso / daMtunbheya-kAle gahiyA ambare revaihiM / pIDiyA daDhaM / kayAiM uciyavihANAI, tahAvi se na dukkha-kkhao hoi| sA juvvaNamArUDhA tatto sayameva vAhiNA mukkaa| jAyA mayaMka-bhutti vva rAhu-vamiyA daDhaM rammA // vayaNeNa loyaNehi ya jIe vijiyAi~ tajiyAI va / kamalANi mai-kulANi ya vaNa-vAsa-vayaM pvnnaaii|| io ya rAyA mahAseNo sevaga-jaNaM pucchai-kassa punnehiM riddhiM tumbhe vilasaha ? / te vi bhaNaMti-deva! tumha punnehiM / tao te saMpUia visajjei raayaa| annayA dimiNaM deiNIe / hasiUNa bhaNiyamaNAe-aho! tAyassa muDayA, joevameehiM vippayArIyai / muyameyaM mAya-savatti-ceDIe / bhaNiyamaNAesAmiNi ! kA ettha vippayAraNA ? / kiM na evameyaM ti ? / deiNIe bhaNiyaM-na para-punnehiM ko vi siriM bhuMjai tti paramattho / kahiyamiNaM ceDIe ranno / kuvio raayaa| saddAviyA deiNI / bhaNiyA aNeNa-kassa punnehiM tuha esA sirI? / tIe vuttaM tAya ! paramatthao appa-punnehiM / jao niya-sukaya-dukayANaM phalAi~ bhuMjaMti jaMtuNo savve / saMpatti-vipattIsuM nimitta-mittaM paro hoi // eyaM soUNa ahiyaM kuvio raayaa| sadAviyA aNeNa daMDavAsiyA / bhaNiyA ya sagoravaM-bho ! jo koi tubbhehiM diTTo ettha nayarIe acaMta-dukkhi o satto tamettha sigghaM ANeha / tehiM vuttaM-jaM devo ANavei / na anno io vi dukkhio tti ANio rAyahaMso / daMsio ranno / bhaNiyaM rannAaho jahicchio eso / avannAi daMDi-khaMDiyAdi parihAviUNa pariNAvio deiNiM / samANatto ya samaM tIe nivviso| viseseNa vuttA deiNI-mANesu appa-punnAI / tIe vuttaM-jaM tumaM ANavesi / kileseNa niggayANi nyraao| miliyANi uttarA-vaha-gAmie satthe / divo deiNIe sattha-vaI / kahio se vuttaMto / bhaNio ya sa-bahu-mANaM / jAva tAya-saMtiyaM visayaM uttarAmo tAva tae neyavvo esa me bhttaaro| paDivannaM satthavAheNa / samappio se mhisgo| kameNa pattANi anna-raheM / AvAsio sattho aDavIe / deiNI vi bhattAraM gihiUNa ThiyA tayAsanne / bhUyasAyA-pIDhe kao tIe taru-pallavehiM stthro| bhuvanno tattha eso| samAgayA se niddA / deiNI vi sIsaM se kurumAlatI ciTThai / io ya jA puvvaM kumAra-mAyA maMgalA devI kurucaMda-maraNe mayA samANI taddese vaMtarI samuppannA / tIe diTTho rAyahaMso, paJcabhinnAo ya / tao divva-sattIe Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] kundakathAnakam / 45 viuvviyaM iMda-jAlaM / vammiAo uDio sappo / bhaNiyaM aNeNa-are durappa sappa ! kIsa tae esa rAya-putto viNAsio ? / natthi koi ittha jo eyassa rAyigAo pIsiUNa takkeNa dei / evaM soUNa tammuha-ThieNa bhaNiyaM seya-sappeNa-are kiNha-sappa ! kIsa eyaM ahiTThiyaM davvaM ? / natthi ittha ko vi jo evaM khaNiUNa lei / suyamiNaM deiNIe / rAya-putto eso tti harisiA esA / ciMtiyaM aNAe eso rAya-suo vi hu najai annAriso vva rogtto| rayaNaM pi rayAvariyaM lakkhijjai liTu-khaMDaM va // . kiMca saccameyaM / parasparasya marmANi ye na rakSanti mAnavAH / ta eva nidhanaM yAnti valmIkodarasarpavat // tA laDo roga-kkhaovAo / voliyANi amhe tAya-visayaM / ao iheva kahiMci karemi kiriyaM eyassa tti / tao tIe annesamANIe gAmAI diTTamAsannameva go-ulaM / anbhatthio tassa sAmI eya-vaiyare / paDivannamaNeNa, gahiyA ya dhUya tti deiNI / pucchiUNa satya-vAhaM ThiyA esA go-ule / pAraDo kiriyA-kammo / theva-kAleNa va jAo pauNo raayhNso| vijjAharo vva maNaharo saMvutto / jAo esa pAva-kkhao tti tuTTA deiNI / aikaMtA kai vidiyahA visiTTa-go-rasAhAreNa / ko kattha tumaM ti patthAve pucchio deiNIe / sAhio aNeNa sambhAvo / ciMtiyaM deiNIe-aNukUlo saMpayaM eyassa vihi tti juttaM sa-desa-gamaNaM / bhaNio ya eso-kula-haraM te vaccamha / teNa bhaNiyaMevaM karemi / kiM tugo-ula-vaiNo aNuvagarie na gamaNaM juttaM / deiNIe ciMtiyaM-mahA-satto eso / bhaviyavvameyassa saMpayAe / sAhio se nihi-viyro| khaNiUNa dinnaM daviNaM go-ula-vaiNo / kameNa patto jayaMtiM / Thio ArAme sahayAra-cchAyAe / AgayA se nidA / etyaMtare aputto mao rAyA siricaMdo / ahivAsiyANi divvANi / niggayANi nyriio| gayANi jattha raayhNso| diTTho apariajhaMtIe sahayAra-cchAyAe eso| paDivanno divvehiM / pamoeNa pavesio nayarIe / kao se rAyAbhiseo / punna-baleNa maNoramo tti aNumao sAmaMtAINa / aikaMtokoi kAlo / jayaMtIe navo rAya tti suyamiNaM mahAse NeNa / tao-bho navanariMda ! daMDaM dAUNa mama bhico hohi, jujjha-sajjo vA hosutti sikkhaviUNa pesio duuo| gao sigcha / bhaNio teNa jahAiha rAyahaM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH so| paDibhaNiyamaNeNa-garuo tuha sAmI / ao na kiMci ahaM paDhamaM karemi / pAraDeuNa viggahe takAlociyaM avutto ceva karissAmi tti visajjio duuo| patto esa ujjeNiM / niveiyamiNaM mahAseNassa / kuvio eso / taddiyahe ceva niggao ujjeNIo / payaTTo aNavaraya-payANaehiM / suyamiNaM niutta-purisehiMto / deiNIe niveiyaM ranno rAyahaMsassa / bhaNio ya eso-saMdesagAgurUvaM karahi / dehi tumaM pi tadabhimuhaM payANayaM / rAyahaMseNa vuttaM-juttameyaM / samAlociyaM samaM sAmaMtAI hiN| viggaha-vihANeNa niggao raayhNso| du-guNa-payANagehiM laMghiUNa savisaya-saMdhi milio mahAseNa-kaDagassa / bIya-diyahe ceva pavattamAohaNaM mahayA vimaddeNa / jio mahAseNo pADiUNa baddho ya / saddAviyA Na deinnii| bhaNiyA ya-kimittha juttaM ti ? / tIe bhaNiyaM-saMpUiUNa visajjaNaM sajjaNassa / evaM ti paDivanaM rannA / sayameva bhaggA phaaraa| baDA vaNa-paTTayA / etthaMtare samAgayA deiNI / calaNesu nivaDiUNa bhaNio rAyA-tAya ! tujjha AsIsAe sA ahaM mANemi appa-punnAiM / deiNi tti paccabhinnAyA rannA / jassa mae dinnA esA taM muttUNa anno imIe paI kao tti lajjio raayaa| tassa bhAvaM nAUNa kahio savva-vuttaMto deiNIe / esa kurucaMda-putto raayhNso| esA vi mahAseNadhUya tti harisiyA saamNtaainno| aho ! mae na sohaNamaNuciTThiyaM ti vilajio mahAseNo / evameyaM savo appa-punnAI mANai tti jaMpiyamaNeNaM / pauNa-maNo visajjio mahAseNo / bhaNiyamaNeNagacchAmi ahaM vaNaM / mama puttA puNa te bhicca tti / / evaM aNega-maMDala-siDIe so mahA-nivo jaao| putto ya deiNIe rAya-miyaMko samuppanno // aha annayA nariMdo viciMtae kiM mae kayaM puvvaM ? / jeNa lahiUNa dukkhaM pacchA sukkhaM ahaM ptto|| etthaMtarammi ranno muNiuM pddi-boh-smymaayrio| nAmeNa nANabhANU cau-nANo tattha sNptto|| tassa paya-vaMdaNatthaM viNiggao deiNIeN saha raayaa| uttama-gaya-khaMdha-gao iMdANIe suriMdo vva // namiuM guruM nisaNNassa tassa sUrI ghnnoh-sm-ghoso| saggApavagga-pura-paha-pavesaNaM desaNaM kuNai // puvva-kaya-sukaya-dukkaya-vaseNa jIvANa hoi suha-dukkhaM / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] kundakathAnakam / na hi kajaM nikkAraNamuppajjai aipaMsagAo // to pucchara puvva-karyaM suha- dukkha - nimittasappaNo rAyA / kahai gurU puvva-kayaM vaya-bhaMgaM do vi taM suNiuM // sumaraMti puvva- jammaM avitahameyaM ti do vi jaMpaMti / paDibujjhai bahu-jaNe vaya-bhaMga vivAga-savaNeNa // parama-paya- sAhaNaM tANa hoi siddhaMta-savaNa- pariNAmo / duna va aNubvayAI guru-paya-mUle pavajaMti // maNi - kaNaya - maMDiyAiM pure pure jiNa -harAi~ kAraMti / sIla-samidvANa muNINa paya-juyaM pajjuvAsaMti // iya pAliUNa sammaM cirakAlaM sAvagattaNaM do vi / giNhaMti saMjama bharaM vivegiNA pariyaNeNa samaM // kAUNa tavaM tivvaM dunni vi samae samAhiNA mariuM / vacaMti baMbha - loe kameNa mokkhaM ca pArvati // jo puNa niyamamakhaMDa pAlija avajja- vajjaNujjutto / so puriso para loe sokkhamakhaMDaM lahai nUNaM // jo ya na kareja niyamaM nimmo jo kayaM ca bhaMjijA / so maMsa-bhoga- giDo narayAi-kayatthaNaM lahai // tA mahArAya ! juttaM tumae kayaM jaM sattaNhaM mahA-vasaNANaM duve pAraddhI maMsaM ca paricattANi / sesANi vi savvANattha- nibaMdhaNANi parihariyavvANi / tatthajaM kula-kalaMka - mUlaM guru-lajjA - sacca-soya-paDikUlaM / dhammattha-kAma-cukkaM dANa- dayA-bhoga- parimukkaM // piya- mAyabhAya- suya-bhajja-mosaNaM sosaNaM suha-jalANaM / sugai - paDivakkha bhUyaM taM jUyaM rAya ! pariharasu // jUya- patto sattA samatta vittassa kuNai viDaMsaM / hAriya-asesa - rajjo iha dihaMto nalo rAyA // dyUtaviSaye nalacaritam / rannA bhaNiyaM - ko so nalo ? / guruNA vRttaM - suNa, atthi iha bharaha khitte kosala- desaMmi kosalA -nayarI | 47 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH jAyaMti guNA vasaNassa heuNo jattha acchariyaM // ikkhAgu-kuluppanno niruvm-ny-caay-vikkm-ppunno| ari-patthiva-duvvisaho nisaho nAmeNa tattha nivo // tassa suMdarI-devI-kukkhi -saMbhUyA jaNa-maNANaMdaNe duve naMdaNA, nalo kUbaro ya / io ya vibha-desa-maMDaNaM kuMDiNaM nayaraM / tattha ari-saMgha-siMhasaraho bhImaraho raayaa| tassa sayalaMteura-taru-puSpaM pupphadaMtI devI / tANaM visaya-suhamaNuhavaMtANa samuppannA sayala-tailokAlaMkAra-bhUyA dhuuyaa| tIe tilao jAo sahajo bhAlaMmi taraNi-paDibiMbaM / sappurisassa va vaccha-tthalaMmi sirivaccha-vara-rayaNaM / jaNaNI-gabbha-gayAe imIe mae savve veriNo damiya tti piuNA kayaM tIe 'damayaMtiH tti nAmaM / siya-pakkha-caMda-leha vva savva-jaNa-nayaNANaMdiNI pattA sA vuDhei / samae samappiyA klovjjhaayss| AyaMse paDibiMba va buddhi-juttAi tIi syl-klaao| saMketAo jAo ya sakvi-mattaM uvajjhAo // muNi-jaNa-sevA-vasao sammattaM pAviUNa sA jaayaa| duravagama-kamma-payaDi-ppamuha-viyAresu kusala-maI // tIe ya pavayaNatthaM payaMpamANIeN mhur-vaanniie| piuNo vi hu jaNaNIe jaNiyA jiNa-dhamma-paDivattI // pagiTTa-punna-periyAe nivui-devayAe samappiyA tIe bhAvi-saMti-jiNassa kaNayamaya-paDimA / bhaNiyA ya sA-vacche ! imA tumae niccmccnnijaa| sA vi taM paDivajiUNa taheva kAumAraddhA / pattA ya sA ramma-mahA-rAya-lIlA-vaNaM juvvaNaM / taM daTTaNa ciMtiyaM jaNaNI-jaNaehiM esA asarisa-rUvA vihiNo vinnANa-pagariso eso| jeNesA nimmaviyA daleNa taM ittiyaM ceva // tA natthi imIe samANa-rUvo vro| atthi vA tahavi so na nji| ao sayaMvaro kaauNjutto| jeNaM tattha niya-icchAe imIe (2) aNuciya-vara-payANa-jaNio doso amha hoi tti / tao pesiUNa dUe hakkAriyA rAyANo rAya-puttA y| AgayA gaya-turaya-raha-pAikka-pariyariyA te / nalo vi niruvama-satto patto tattha / bhIma-nivaiNA kaya-sammANA ThiyA te pavarAvAsesu / karAvio kaNaya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] dyUtaviSaye nalacaritam / maya-kkhaMbha-maMDio rammayAe vimANa-mANa-nimmahaNa-paMDio pavaNuDuya-dhayapAraddha-taMDavo sayaMvara-maMDavo / tattha rayAviyA vihiya-darisaNa(?)........." / ThaviyAI tattha nANA-rayaNa-kiraNa-kaDappa-kappiya-suriMda-sarAsaNAI suvtt-siNhaasnnaaii| niviTThA tesuparopparaM riddhi-pADisiddhIe payaDiyappANo rAyANo / payahA payAsiuM bahu-ppayAre kaam-viyaare| etyaMtare jaNayAeseNa samAgayA pasariya-pahAjAla-bhAla-tilayAlaMkiyA puvva-disa vva ravi-biMba-bandhurA pasanna-vayaNA punnimanisa vva saMpunna-sasi-suMdarA ghaNa-tthaNa-maMDalA mayaNa-keli-sarasi vva milieka-cakavAya-mihuNA Aratta-kara-calaNa-kamalA kaMkelli-taru-laya vva navapallava-pesalA thUla-muttAhalAharaNa-hAriNI malliya vva ummilaMta-kusuma-samUhasohiA dhavala-dukUla-nivasaNA gayaNa-lacchi vva saccha-sarayabbha-saMgayA valakkha-kaDakkha-cchaDA-vicchuriya-disa-muhA samudda-vela vva samucchalaMta-maccha-riMcholi-saMkulA sayaMvara-maMDavaM maMDayaMtI damayaMtI / taM daddUNa vimhiya-muhehiM mahinAhehiM sa ceva cakkhu-vikkhevassa lkkhiikyaa| to rAyAeseNaM bhaddA aMteurassa pddihaarii| kumarIeN puro niva-kumara-vikame kahiumADhattA // kAsi-nayarI-nareso eso dava-bhuya-balo [balo] nAma / varasu imaM jai gaMgaM tuMga-taraMgaM mahasi dttuN|| damayaMtIe bhaNiaM-bhadde ! para-vaMcaNa-vasaNiNo kAsi-vAsiNo suvvaMti tA na me imaMmi ramai maNaM ti aggao gaccha / taheva kAUNa bhaNiyaM tIe kuMkaNa-vaI nariMdo eso siMho tti veri-kri-siNho| variUNa imaM kayalI-vaNesu kIlasu suhaM gimhe // damayaMtIe bhaNiyaM-bhadde ! akAraNa-kovaNA kuMkaNA, tA na pAremi imaM pae pae aNukUliuM to annaM kahesu / aggao gaMtUNa bhaNiyaM tIe kamhIra-bhUmi-nAho imo mahiMdo mhiNd-sm-ruuvo| ___ kuMkuma-keyAresuM kIliu-kAmA imaM vrsu|| kumarIe vuttaM-bhadde ! tusAra-saMbhAra-bhIruyaM me sarIrayaM kiM na tumaM jANasi ? | to io gacchAmo tti bhaNaMtI gaMtUNa aggao bhaNiuM pavattA pddihaarii| esa nivo jayakoso kosaMbIe pahU pur-koso| mayaraddhaya-sama-rUvo kiM tuha hariNacchi ! harai maNaM ? // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH kumarIe vuttaM-kavijale ! airamaNIyA varamAlA vinnimmviyaa| bhadAe ciMtiyaM-appaDivayaNameva imassa nariMdassa paDiseho / tao agge gaMtUNa vuttaM bhddaae| kalayaMTha-kaThi ! kaMThe kaliMga-vaiNo jayassa khiva mAlaM / karavAla-rAhuNA jassa kavaliyA veri-js-ssinno|| kumarIe vuttaM-tAya-samANa-vaya-pariNAmassa namo eyassa! tao bhaddAe aggao gaMtUNa bhaNiyaM gaya-gamaNi ! vIra-mauDo gauDa-vaI tujjha ruccai kimeso ? / jassa kari-niyara-ghaMTA-raveNa phui va baMbhaMDaM // kumarIe jaMpiyaM-ammo ! erisaM pi kasiNa-bhaMsaNaM mANu-sANaM evaM hoi tti turiyaM aggao gaccha / vevai me hiyayaM / tao Isi hasaMtI gayA aggao bhaddA jaMpiuM pavattA / paumacchi ! paumanAhaM avaMti-nAhaM imaM kuNasu nAhaM / sippA-taraMgiNI-tIra-taru-vaNe ramiumicchaMtI // kumarIe vuttaM-haddhi parissaMta mhi imiNA sayaMvara-maMDava-saMcaraNeNa, tA kicciraM aja vi bhaddA jaMpissai / ciMtiyaM ca bhaddAe-eso vi na me maNamANaMdai tti kahiyaM kumarIe / tA aggao gacchAmi tti taheva kAuM jaMpiuM pavattA bhaddA / eso nalo kumAro nisaha-suo jassa picchiu~ ruvaM / / ___ mannai sahassa-nayaNo nayaNa-sahassaM dhuvaM sahalaM // ciMtiyaM vimhiya-maNAe damayaMtIe-aho ! sayala-rUvavaMta-paccAesoaMgasaMniveso, aho ! asAmannaM lAvannaM, aho ! udaggaM sohaggaM, aho ! mahurimanivAso vilAso, tA hiyaya ! imaM paiM paDivajiUNa pAvesu parama-pariosaM ti / tao khittA nalassa kaMTha-kaMdale vara-mAlA / aho ! suvariyaM suvariyaM ti samuTTio jaNa-kalayalo / etyaMtare khaggaM kaDDiUNa nalamakkhiviuM pavatto kaNharAo / bho nala ! na labbhae damayaMtI pariNe / ajuttaM kayaM imIe jaM tumaM vrio| na maM muttuM anno ucio imIe / tA muMca eyaM jujjhasajjo vA hohi / naleNa bhaNiyaM-are narAhama ! jai tumaM na vario damayaMtIe tA kiM dUmio si ? / saMpayaM puNa mamaMmi varie eyaM paristhiyaM patthaMto na gaNesi kula-kalaMka, nAsaMkase ayasa-paMkaM, na lajase loAo, na bIhase paralo Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] cUtaviSaye nlcritm| yAo, tA tumaM paricatta-saMta-maggo mae sikvaviyavvo tti karavAlaM ghettUNa uTiojalaMta-kovAnalo nlo| doNhaM pisaMnaDAI viviha-paharaNa-bhIsaNAI sinAI / tao ciMtiyaM damayaMtIe-hA ! kiM maMda-bhaggA'haM jaM maha kae uvaDio esa palao, tA jai maha arahaMte bhattI to bhayavai sAsaNa-devi ! lahau vijaya-lacchiM nalo, uvasamau samaraM ti bhaNaMtIe gahio vaari-bhiNgaaro| khittAo tini toya-cchaDAo / kaNharAo toeNa pharisiyaMgo aMgAro vva nivvANo nitteo jaao| pakka-pattaM va pAyavAo paDiyaM se maMDalaggaM karaggA o| nivviso visadharo vva rosa-rahio kaNharAo ciMtiuM pavatto / ajuttaM mae nalaM pai plttN| na sAmanna-puriso eso / tA me paNamiuM jujjaitti / tao teNa paNAma-puvvaM khamAvio niyayAvarAhaM nlo| saMbhAsiuM naleNa vi visajio kaNhapatthivo pnno| . jaM paNaya-vacchalA uttama tti saccaM buhA biMti // nala-carieNa tuTTho bhImo sakkAriUNa visajjiyA teNa ses-ptthivaa| karAvio mahA-vicchaDDeNa damayaMtIe kara-ggahaNaM nlo| dinnAI nalassa kara-moyaNe aNeya-kari-turaya-rayaNAlaMkAra-vatthAINi / evaM bhImeNa saMmANijaMto Thio tattha kaivaya-diNAI / teNa kayANugamaNo patthio niya-nayariM nlo| damayaMtI vi naleNa saha vacaMtI bhaNiyA jnnnniie| jaMpeja piyaM, viNayaM karija, vajeja putti ! para-niMdaM / - vasaNe vi mA vimuMcasu deha-cchAya vva niya-nAhaM // taM sikkhaM paDivajiUNa kaya-ppaNAmA visajiyA jaNaNI-jaNaehiM patthiyA dmyNtii| rahamAroviUNa naleNa nivesiyA niy-ucchNge|to cauraMga-balukkhaya-khoNi-reNu-niyareNa ruddha-naha-maMDalassa nalassa vaccaMtassaMtarAle atthaM gao gayaNa-maNI / pUriyaM bhuvaNaM vihiya-diSTi-ppasara-saMroheNa timira-saMdoheNa / na lakkhijae jala-thala-taru-giri-gaDDAi-viseso / tahavi niya-nayarukaMThiya-maNo gamaNAo na niyattae nlo| saMruDa-dihi-pasaraM balaM khalaMtaM paDatamavaDesu / gacchaMtamuppaheNaM duhu~ bhaNiyA naleNa piyA // devi ! jaggasu khaNaM payAsesu bhAla-tilaya-taraNiM / jao timira-tirohiya-nayaNa-maragaM samaggaM balaM abalaM gaMtuM / uDhiUNa damayaMtIe kareNa parAmuDheM bhAla-badaM / phurio phAra-pahA-nilao kayaMdhayAra-vilao tilao / tao Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 - kumArapAlapratibodhe [prathamaH nippacUhaM pahe payarTa balaM / kosalApurI-parisaraM gaeNa bhaNiyA naleNa damayaMtI, devi ! jiNa-bhavaNa-maMDiya-ppaesA esA me purI / tIe bhaNiyaM-dhannA'haM jA laDUNa nalaM nAhaM niccamaccissaM ceiyaaiN| aMha pasattha-diyahe bahu-ppavaMca-maMca-vitthariya-riddhi-DaMbaraM paha-bhavaNa-paNacciya-dhayaMcala-cuMbiyaMbaraM viviha-tara-ravAUriyadiyaMtaraM naccaMta-taruNi-cakka-niraMtaraM pae pae kIraMta-maMgalo nalo paciTTho nyriN| paNamiyA damayaMtI-sahieNa teNa jaNaNi-jaNayA / ahiNaMdio jehiM eso| tao nalo damayaMtI ya kayAi jala-kIlaM kuNaMti / kayAi dolaMdolaNa-suhaM aNuhavaMti / kayAi sayaM guccha-surahi-kusumehiM paropparaM vicitta baMdhaM dhammellaM puurNti| kayAi akkha-jUeNa ramaMti / kayAi sayaM vivihAuja-vAyaNa-paro rahasi damayaMtiM nalo nacAvei / evaM nalo damayaMtIe aviutto nava-navehiM viNoehiM kAlaM volei / annayA nalaM niya-raje kUbaraM ca kumaratte ThAviUNa paDivannaM nisaheNa smnnttnnN| analo vva nalo duvvisaha-teya-pasaro sarosa-verIhiM / patthiva-matthaya-paNamiya-paya-kamalo pAlae rajaM // annayA naleNa pucchiyA maMtiNo-jaNaovajiyaM ceva kimahaM mahiM pAlemi ?, ao ahiyaM / tehiM bhaNiyaM-ti-bhAgUNaM bharahaddhaM bhuttaM nisaheNa / tumaM puNa sayalaM bharahaddhaM bhuMjasi / tA juttaM putto piuNo ahio tti / kiM tu purI takkhasIlA atthi io dohiM joyaNa-saehiM / tattha kayaMvo rAyA / so tuha ANaM na mnnei| tuha jasa-sasiMmi vimale samatta-bharahaddha-vijaya-saMbhUe / uvvahai duvviNIo eso ciya laMcchaNa-cchAyaM // eso ya tumae uvikkhio roga-leso vva laDovacao dusajjho jaao| jai puNa imaM pai parAjaya-maNaM kayaM tA pavvaya-bhaTTho ghaDo vva viNaho ceveso| ao paDhamaM dUya-pesaNeNa se muNijau maNaM / pacchA jahA-juttaM kijau tti / tao sikkhaviUNa pesio vicitta-bhaNii-kusalo dUo / gaMtUNa teNa bhaNio nidhilaMbaM kyNbo| veri-vaNa-dahaNa-dAvAnaleNa pahuNA naleNa ANattaM / maha paDisevaM paDivajiUNa pAlesu niyarajaM // aha na karissasi evaM sIla-bhaTTho muNi vva sukayassa / pAvihisi parinbhaMsaM imassa sattaMga-rajassa // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 prastAvaH dyUtaviSaye nlcritm| kiM ca mae tumbha hiyaM viciMtayaMteNa pesio duuo| annaha atakio ciya ahaM karito tuha viNAsaM // iya dUya-vayaNamAyanniUNa dsnngg-dtttt-oh-puddo| appANamayANaMto kayaMbarAo bhaNai dUyaM // tubbha pahU kiM bAlo ? kiM matto ? kiM ca vAyamutto so ? / jo sayala-riu-bhuyaMgama-garuDaM na viyANai mamaM pi // guNa-dosa-viyAra-khamA kiM tassa na saMti maMtiNo ke vi ? / jehiM nalo na nisiddho asamaMjasa-jaMpiro evaM // bho dUya ! gaccha jai tuha sAmI niya-jIviyassa nimvinno tA hou samara-sajjo; ahaM pi duya ! Agao eso|| dUeNavi AgaMtuM nalassa kahiyaM kayaMba-vajariyaM / tassovari so kuvio calio cauraMga-bala-kalio // patto takkhasilAe samaMtao veDhiyA aNeNesA / pAyAro vva duijjo vihio kuMjara-parikkhevo // taM asahaMto saMnahiUNa niggao bAhi~ kyNbo| viviha-paharaNa-kiraNaduguNiya-diNa-maNi-pahA-pasaraM sara-niyara-ruddha-naha-maMDalaM maMDalagga-saMghaha-samucchaliya-sihi-sihA-bhAsuraM sura-siddha-jakkha-pikkhijaMta-nacaMta-kabaMdha-nivahaM vahaMta-ruhira-vAhiNI-kamalAyamANa-bhaDa-matthayaM dohiM vi balehiM pAraDaM juddhaM / naleNa bhaNio kayaMbo-mAriehiM kimimehiM kimi-ppAehiM pAikehiM ? / ahaM tumaM ca do vi jujjhAmo / tao jaMgama-giriNo vva pavattA do vi bAhujaDAiehiM jujjhiuM / jaM jaM juddhaM kayaMbeNa maggio nalo tattha tattha naleNa nijio so| tao palAiUNa paDivanna-saMjamo Thio paDimAe kyNbo| diTTo naleNa, bhaNio ya-nijio'haM tumae imiNA saccarieNa, tA karesu niya-rajaM / nirIhattaNeNa nalo'nilo vva asAro tti uvekkhio kayaMbeNa / kayaMba-sattaraMjiya-maNeNa naleNa kayaMba-putto jayasattI nAma kao kayaMbarajje / viNhussa va nalassa bharahaddha-rajjAbhiseo kao nariMdehiM / pae pae bhatti-kusala-rAya-kosalIya-vaDUMta-koso kosalAe samAgao gayaNacaraMgaNA-gaNa-gijjaMta-balo nalo viviha-viNoehiM damayaMtIe samaM ramaMto gamei kAlaM / kUbaro puNa niya-kulaMgAro raja-luddho nalassa chalaM gavesaMto ciTThai / caMdassa va laMchaNaM bhaviyavvayA-vaseNa jAyaM nalassa jUya-vasaNaM, jiNemi rajaM nalaM ti Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratiboghe [prathamaH ciMtaMto kUbaro ramAvei niccaM / Damakhya-gaMThimiva saMcarate jA duNhaM pi jUeNa ramaMtANaM gao bahuya-kAlo / annayA niyai-vaseNa naleNa jiNiuM na sakio kUbaro / paDio nANukUlo nalassa dakkhassa vi kaMkhio akkho / puNo puNo nala-sAra-mAraNaM kuNai kUro kUbaro / nagara-gAma-kheDa-kavvaDAINi hArAvio nalo kUbareNa / talAo vca gimhe jaleNa jAo hIyamANo nalo vihaveNa / visanno jaNo jUyaMdhale nale / saMpanjamANa-maNoraho harisio kuubro| nalANuratteNa loeNa kao hAhAravo / taM succA samAgayA dmyNtii| sA jaMpai nAha ! pasIya majjha patthemi muMca jUyamiNaM / naNu vasaNa-dANa-dakkhA akkhA tuha veriNo vva ime // lahu-baMdhuNo varaM kUbarassa rajaM imaM sayaM dehi / esa haDha-hariya-rajo tti attaNo mA kuru akittiM // juddhehi~ ajiyaM jaM rajaM taM hAriyaM va jUeNa / sitthaM va asotta-gayaM majjhamaNaM deva dameha // tavvayaNamaMkusaM maya-galo vva matto nalo na mannecha / tIi bhaNiyA amaccA jUyAo nalaM niyatteha // tehiM pi bahuM bhaNio tahavi niyatto nalo na juuyaao| na hi sannivAya-gahiyassa osahaM kiM pi saMbhavai // hAriya-samagga-rajjo haariy-dmyNti-pmuh-suddhNto| hAriya-sarIra-parihiya-sayalAbharaNo nalo rAyA // bhaNio ya kUbareNaM maha rajjaM muMca ittha mA ciTTha / tuha rajjaM dinnaM piuNA, akkhehiM puNo majjha // pavala-bhuya-balANaM bhadda ! lacchI na dare parihara mayamevaM kUbaraM jaMpamANo / parihiya-paDa-rityo patthio so pahiho na hi vidhura-sahAvA huMti dutthe vi dhIrA // nalANumagga-laggA damayaMtI nisiddhA kUbareNa / mayacchi ! mAgaccha tuma, mae jUe jiyA'si tti me suddhaMtaM alaMkaresu / tao maMtIhiM vutto kUbaro / parapurisa-cchAyaM pi na chivai mahA-sai dmyNtii| tA mA imaM khivasu niya-aMteure / jao jeTTa-bhAuNo bhajjA jaNaNi vva daTTavvA / , Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dyUtaviSaye nalacaritam / aha jai haDheNa evaM kAhisi tatto tumaM saI esaa| chArukkuruDaM karihI saINa na hi dukkaraM kiM pi|| tA imaM saI koviUNa mA paDasu aNatthe / esA khu bhattAramaNusaraMtI ucchAhijai, kiM puNa nivArijai ? / alaM te nalaM pai gaam-kheddaai-daannenn| samappehi pAheya-sahiyaM sasArahiM rahamekaM / evaM amacca-bhaNieNa kUvareNa visajjiyA naleNa saha dmyNtii| samappio jahutta-raho / naleNa vuttaM-jeNa mae bharahaddha-vijaovajiyA vajjiyA lIlAe lacchI tassa me kiM raheNa ? / pahANehiM bhaNio nalo-cirasevae vi amhe tumaM aNugacchaMte nivArei kUbaro / kiM caiha vaMse jo rAyA taM sevAmo tti esa amha kmo| tumae viinna-rajjaM tA muMcAmo kahaM eaM 1 // saMpayaM damayaMtI ceva tuha bhajjA maMtI mittaM pAiko yo esA sirIsa-kusuma-sUmAla-sarIrA sUra-kara-niyara-saMtatta-reNu-kaNa-duggame magge kahaM kamala-komalehiM calaNehiM caMkamihi tti ?|taa nAha ! giNha rh| aNugiNha amhe / devIe samaM samAroha ittha / evaM pahANehiM patthio patthio rahamArUhiUNa damayaMtIe saha nalo / pahANujjayaM va ega-vatthaM damayaMtiM daddUNa bAha-biMdu-du-guNiya-hArAhiM roiyaM nagara-nArIhiM / vaccaMteNa naleNa nayari-majjhe diTTho hattha-paMca-saya-ppamANo khNbho| rajja-bhaMsubbhavaM dukkhaM amuNaMteNeva kougeNa kayalI-khaMbho vva kareNa ukkhao liilaae| ukkhAya-paDirova-rUvaM rAya-vvayaM va dasayaMteNa puNo vi Arovio tattheva / imaM daTTaNa jaMpiyaM nAyarehiM-aho ! bala-sAliNo vi nalassa rajja-bhaMso tti vicitto vihi-niogo| puvvaM nayarujjANe kUbareNa saha kIlaMtassa nalassa samAgao divva-nANa-nayaNo munnii| kahiyaM teNa-bhAvI bharaha-dAhiNaddha-sAmI nlo| so ya cAlaissai nayara-majjha-TThiyaM hattha-paMca-saya-ppamANaM thaMbhaM / eyaM ubhayaM pi miliyaM diLaM amhehiM niya-nayaNehiM / jaM puNa nale jIvaMte vi kosalAe anno rAyA saMjAo taM visaMvayai / ahavA na annahA muNivayaNaM ti / jai puNa na naMdissai kUbaro, nalo ceva bhavissai ettha patthivo / evaM loya-saMlAvaM suNaMto ruyaMtIe damayaMtIe bAhasalileNa sicaMta-saMdaNo nyriioniggonlo| bhaNiyA naleNa bhIma-puttIdevi ! kattha vaccAmo ? / tIe vuttaM--deva ! gaccha kuMDiNapuraM tattha pAhUNo hoUNa aNugiha me tAyaM / tao nalAeseNa sArahiNA coiyA kuMDiNAbhimuhaM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 kumArapAlapratibodhe [prathamaH raha-turaMgA / kameNa ghuraghuraMta-ghora-vagdha-vitattha-paMtha-cUhaM raudda-saha-saThUla-saMhariya-hariNa-jUhaM visa-visama-visappaMta-sappa-bhIsaNaM suNijjaMta-sAvaya-nivahanIsaNaM arannaM patto nalo / tattha ruddho kara-dhariya-dhanu-bANa-sillehiM bhillehiM / rahaM muttUNa Dhukko tANa saMmuho kareNa karavAlaM nacAvayaMto nalo / sIhassa va siyAlesuM ko tuha imesu akkhevo ? , bharahaddha-vijaya-lacchI-vilAsa-bhavaNaM te kivANo kiM na lajjae imesu pasu-poesu paharaMto ? tti bhaNaMtIe bhuyAe dhario rahaM muttUNa damayaMtIe nalo / mukkA damayaMtIe sIla-mAhappa-dussahA huMkArA / hariNa vva hari-guMjahiMtehiM paNaTThA diso-disaM bhillA / bhilla-piTTao naleNa samaM gayA damayaMtI dUraM / / etto ya anna-bhillehi raha-varo tattha tANa avhrio| kiM kuNai purisayAro purisassa vihimmi vivriie|| tammi aranne ghettuM damayaMtIe karaM niya-kareNa / kara-gahaNUsava-samayaM sumarAvaMto nalo calio // dabbhagga-bhinna-komala-kama-kamala-jharaMta-ruhira-biMdUhiM / damayaMtIe tamarannamiMdagovaMkiyaM va kayaM // rajaMmi paTTa-baMdho damayaMtIe siraMmi jo aasi| niya-paDa-khaMDehiM naleNa so kao saMpai paem // damayaMtiM duma-mUle nisannamaDANa-gamaNa-khinna-taNuM / niya-parihANaMcala-vIyaNehi vIei nala-rAo // pAei nalo salilaM patta-puDi ANiUNa taM tisiyaM / sA pucchai nalamajjavi gaMtavvaM kittiyamarannaM / / naleNa vuttaM-devi ! joyaNa-sayaM arannameyaM / ajjavi paMca-joyaNAiM laMghiyAI / dhIrA hohi / evamullavaMtANaM tANaM pahe vaccaMtANaM paDiyAraM kAuM asakko akko lajaMto va niluko atthagiri-siharaM / kANaNesu kaMkelli-pallavehiM vihio pasattho sattharo naleNa / bhaNiyA damayaMtI-devi ! suviUNa ettha dehi dinnadukkha-muddAe nidAe avasaraM / alaM AyaMka-saMkAe / ahaM te pAhario tti khittaM satthare naleNa niya-nivasaNaddhaM / vaMdiUNa devaM arahaMtaM sariUNa paMca-paramiTThi-maMtaM pasuttA tattha damayaMtI / nihAyaMtIe tIe naleNa ciMtiyaM jesiM sasuro saraNaM lahaMti purisA na te purisa-lIhaM / damayaMtIi pii-haraM tA kaha vaccAmi nibhaggo ? // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 dyUtaviSaye nalacaritam / kAUNa kulisa-kaDhiNaM hiyayaM muttuM piyaM pi damayaMtiM / raMko vva kahiM vi annattha jAmi vettUNa attANaM // damayaMtIi avAo na kovi sIla-ppabhAvao hohii| savvaMga-rakkhaNa-karaM kavayaM sIlaM ciya siinnN|| tao churieNa chinnaM vasaNaDaM / damayaMtI-vatthaMcale lihiyAiM niya-ruhireNa akkhraaii| vaDa-rukkhaha dAhiNa-disihiM jAi vidabhihi maggu / vAma-disihi puNa kosalihi jahiM runcai tahiM laggu // ahaM puNa annattha vaccissaM / tao asaI ruyaMto vva niya-kamo gaMtuM payaTTo nlo| piya-paNaiNiM pasuttaM valiya-kaMdharaM paloyaMto gaMtUNa kettiyaM pi bhUmibhAgaM ciMtiuM pvtto| AhAratthI pasuttaM bAlaM eyaM aNAhaM vagyo siMgho vA jai bhakkheja tA me kA gai ? / ao sUruggamaM jAva rakkhAmi eyaM / paccUse vaccau esA sa-icchAe tti / tao paDiyarittho puriso vva niyatto tehiM ceva paehiM nlo| bhUmi-suttaM daTTaNa damayaMtiM ciMtiyaM teNa-hA! damayaMtI ega-vasthA egAgiNI suvai sunnAranne / aho ! nalassa aMteuraM asUriyaM-passaM / mama kamma-doseNa imaM avatthaM gayA esA kamala-loyaNA tA kiM karemi hayAso'haM ? / aNAhaM piva piyayamaM mahi-vIDha-luDhiyaM picchaMto vijaM na nillajjo vilajjAmi tA nUNaM vajja-ghaDio mhi / esA aranne mae mukkA paDibuddhA samANI mama pADisiddhIe jIvieNAvi muccissai / tA pai-vvayaM eyaM muttUNa annattha na gaMtu ucchahai me maNaM / jIviyaM maraNaM vA me imIe samaM hou| ahavA avAya-sayasaMkule aranne ahameva duha-bhAyaNaM homi / esA puNa vattha-lihiyaM mamAesaM muNaMtI gaMtUNa sa-yaNa-bhavaNe suheNa ciTThissai evaM kaya-nicchao gamiUNa rayaNiM piyayamA-paDiboha-samae tirohio turiya-paya-kkhevaM nalo / unniddakamalAmoya-surahi-samIrAbhirAme rayaNI-virAme damayaMtIe diho suviNo / ArUDhA'haM phala-phulla-maNa-hare cuuy-paayve| bhakkhiyAI mae tassa pesalAI phalAI sahasa tti vaNa-hatthiNA ummUlio so to paDiyA ahaM aMDaM va pakkhiNo khoNI-yale / tao paDibuddhA damayaMtI nalaM apecchiUNa jUha-bhaTThA hariNi vva disAo paloyaMtI ciMtiuM pavattA / hA! acAhiyaM paDiyaM, jaM aranne asaraNA pieNa vimukka mhi / ahavA pahAe maha vayaNa-suddhi-salilANayaNatthaM kattha vi jalAsae gao bhavissai piyayamo / ahavA nikhvama-rUva-luDAe Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe kIe vi kheyarIe ramaNatyaM nIo bhavissai nlo|te dumA te pavvayA taM cArannaM, ekko ceva caMda-suMdara-muho na dIsai nalo evaM aNappa-viyappa-pajjAula-maNA kaya-disAloyA nalaM apecchaMtI bhIyA suviNatthaM bhAviuM pavattA / jo cUyadumo puppha-phala-samiddho so nalo rAyA / jaM mae phalAsAo kao taM rajjasuha-mANaNaM / jaM ca so vaNa-hatthiNA ummUlio taM divveNa raja-bhaMsaM lahAvio nalo / jaM puNa paDiya mhi tatto taM nalAo cukka mhi / to imiNA suviNeNa dullahaM me daMsaNaM ti / tA roviuM pavattA damayaMtI mukka-kaMThamucca-saraM / kAyara-maNANa itthINa dhorimA hoi nahi vasaNe // hA nAha ! kiM tae'haM cattA ? kiM tujjha homi bhAra-karI / nahi bhogiNo kayAvi hu niya-kaMculiyA kuNai bhAraM // bho vaNa-devayAo patthemi tubbhe, daMseha me pANa-nAhaM / tassa paya-paMkaehiM pavittiyaM pahaM vaa| ahavA pakka-vAluMkaM va puddehi dharaNi ! jeNa tavvivareNa pavisiUNa pAyAle pAvemi nivvuhaM / evaM vilavaMtI bAhajala-sAraNIhiM aranna-dume siMcaMtI nalaM viNA jale thale kattha vi raI apAvaMtI sicayaMcale akkharAI daTTaNa damayaMtI viyasaMta-vayaNA vAei / nUNaM piyayameNa cattA'haM dehamitteNa na citteNa / kahaM annahA Aesa-dANeNa aNuggahiya mhi ? / tA guru-vayaNaM va paiNo ANaM kuNaMtIe me nimmalo iha loo / ao vaccAmi piuNo gharaM / jaM paiNo bhavaNaM taM paI viNA parAbhava-bhavaNaM ceya nArINaM ti nicchiUNa caliyA vaDa-dumassa dAhiNa-disA-maggeNa / nalaM va pAsaTTiyaM picchaMtI nalakkharANi / tIe vimala-sIla-ppabhAveNa pahavaMti kadA novaddavA / tahA hi kova-vasa-sajjiya-nakho vi kuDila-dADhA-kaDappa-duppiccho / paMcANaNo na sako samIva-desaM pi akkami // maya-gaMdha-luddha-rolaMba-Tola-bahiriya-samagga-disa-cakkaM / taDuviya karaM kuddhaM pi kari-kulaM duurmosri|| dhUma-jjhAmaliya-diso mahaMta-jAlolihiya-gayaNaggo / pAsamapatto vijjhAi vaNa-vo aky-sNtaavo| vipphAriya-phAra-phaNA-phukAra-vimukka-visa-kaNukerA / pasaraMta-rosa-vivasA vi visaharA pahariuM na khamA // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dyUtaviSaye nalacaritam / diTThi - pyANa-matteNa paDihayANappa-daSpa-mAhappA | rakkhasa-bhUya-ppamuhA paraMmuhA jaMti dUreNa // 1 aha paha- parissama-salila - dhoya- gattAe kaMTayAi - viDa-pAya-tala-jharaMtaruhirAe dhUli - dhUsara - sarIra-cchavIe tIe diTTho mahaMto sattho / ciMtiyaM ca - aho ! aranna- nittharaNa-kAraNaM diTTho mae punnodaeNa pasattho sattho / satthI-huA kiMci jAva tAva savvao vivihAuha - bhayaMkarehiM takkarehiM ruDo sattho / saMtatthA tattha loyA / tIe bhaNiyA mA bIheha tti hakkiyA takkarA- are durAyArA ! mae rakkhijaMtaM mAlUha satthaM, annA pAvissaha aNatthaM / tahavi na viramaMti corA / tao tIe sIla-ppabhAva-dussahA vimukkA huMkArA / tehiM dhaNu-guNa- TaMkArehiM vAyasa vva paNaTThA corA / sattha-loeNa bhaNiyaM - amha punnAo ThiyA kAvi devayA esA / jIe corehiMto rakkhio sattho / sattha- vAho jaNaNiM va taM paNamiUNa pucchaedevi ! kA'si tumaM ?, kiM vA arane paribbhamasi ? / kahio tIe ruyatIe tassa baMdhavasseva savvo niya-vuttato / teNa vRttaM - mahA - rAya - nalassa patti tti me pUNijjAsi / tumae takkarehiMto rakkhaMtIe uvayAra - kkiNio'haM / tA pavitehi mamAvAsaM ti bhaNiUNa damayaMtI nIyA nIyAvAsaM / taM devayaM va ArAhae sattha- vAho | etthaMtare garuya - gajji - bhariya-baMbhaMDa-bhaMDo AkhaMDala - koyaMDa-daMDo sihaMDi-maMDalAbaddha - taMDavo ghaNa-paDala-paDacchanna- naha- maMDavo niraMtarAsAra - sIyalo salila - ppavAha- maMDiya-mahI- yalo payaTTo pAuso / jAyA ti-rattaM niraMtarA buTThI / suhaM ThiyA tattha damayaMtI / virayAe buTThIe muttUNa satthaM patthiyA esA / picchae piMga-kesaM giriM va dAvAnala - palittaM jalayaM va kAla-kAryaM kayaMtaM va kayaduiya-rUvaM kattiyA - karAla - karaM ghaNaM va vijju-cchaDADova-bhIsaNaM rakkhataM / bhaNiyaM aNeNa - satta-ratta - chuhiyassa meM bhakkhamuvaladdhiyaM tA tumaM bhakkhissaM / tIe bhaNiyaM - bhadda ! jAyassa jaMtuNo dhuvo maccU / akayatthassa maccu-bhayaM / ahaM puNa mUlAo deva-guru- bhattIe kayatthA / natthi me maccu bhayaM / kiM caviviha- duha - dUmiAhaM maraNaM patthemi dukkha - mokkha kae / nala- virahAnala-daDDuM ca maM tumaM khAhisi suheNa // tA bhakkha kiM vilaMbasi ? esa mae tujjha apio appA | maraNaM viNA duhANaM jalaMjalI jAyae katto ? // tao dhIrayAe tuTTho rakkhaso / bhaNiyaM teNa-bhadde ! tuTTho mhi / kiM te piyaM karemi ? / tI vRttaM - jai tuTTho si tA kahesu kayA me paha-saMgamo hohi / 59 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe tti / vibhaMga-baleNa nAUNa akkhiyaM rakkhaseNa / pavAsa-divasAo Arambha saMpunne bArase varise piu-bhavaNa-TThiyAe sayameva milissai te nalo / puNovi teNa vuttaM-kiM imiNA magga-kheeNa ?, jai bhaNasi tA nimesa-mitteNa tumaM tAya-maMdiraM parANemi / tIe vuttaM-kayatthA'haM nala-saMgama-kahaNeNa / nAhaM parapuriseNa samaM vaccAmi / vacca tumaM sahANe / pahA-puMja-bhAsuraM sura-sarIraM daMsiUNa tirohio rakkhaso / bArasa-varisiyaM paiNo pavAsaM muNiUNa gahiyA damayaMtIe niymaa| ratta-vatthAI taMbUlaM bhUsaNAI vilevaNaM vigaIo na gihissaM, na jAva milei nlo| tao tivva-tava-caraNa-parA pAraNae bIya-rahiya-phala-vihiyapANa-vittI citta-dviyaM saMtinAha-paDimaM jhAyaMtI damayaMtI gaMtUNaM giri-guhAe ThiyA / sattha-vAho sattha-majjhe taM a-daTTaNa saMbhaMta-citto gavesaMto Agao giri-guhaM / jhANa-samattIe saMbhAsio sotiie| tANa saMlAvaM soUNa saMpattA tattha ke vi taavsaa| ThiyA hariNi vva niccl-knnaa| itthaMtare thUla-dhArAhiM varisiMuM payaho meho| sara-dhoraNIhiM va dhArAhiM tADijjaMtehiM tAvasehiM jaMpiyaMsaMpayaM paya-ppavaMca-vaMcaNatthaM kattha vaccAmo ? / saMjAya-dayAe damayaMtIe bhaNiyaMbhadda ! mA bIheha / kAUNa tesiM cauddisi kuMDayaM kayA sIla-sAvaNA-jai me sIlaM akhaMDiyaM tA kuMDayAo bAhiM variseu meho / tao chatta-cchanna vva kuMDae na nivaDiyaM salIlaM / annatya pattharAvi palAviyA paData-paya-pUreNa / taM dahaNa vimhiya-maNehiM jaMpiyaM aNehiM / aho ! na mANusIe erisaM khvaM / navA erisI satI / tA nUNaM kA vi devayA esA / satyavAheNa vuttaM-kiM tuma jhAesi ? / kiM vA nibbhayA ciTThasi ? tIe vuttaM-ahaM arahaMtaM devaM jhaaemi| tappabhAvao natthi me bhayaM / deva-guru-dhamma-sarUvaM savittharaM kahiUNa karAvio jiNa-dhamma-paDivattiM stth-vaaho| tAvasA vi saMpatta-khIra-pANakaM jiyaM va niyadhammaM niMdaMtA pavannA jiNa-dhammaM / tattha sattha-vAheNa karAviyaM puraM / taM ca paMcasayAiM tAvasANaM ittha paDibuddhAiM ti 'tAvasapuraM' ti pasiddhaM / tattha nimmAviyaM saMtinAha-paDimA-maNa-haraM jiNa-haraM / savve vi jiNa-dhamma-parA kAlaM volaMti / annayA nisIhe sela-sihare uggamaMta-ravi-pahA-pUra vva ujjoo divo damayaMtIe / diTThA ya uppayaMta-nivayaMtA devA / tesiM jaya-jayArAveNa jaggiyA jnnaa| tehiM samaM samArUDhA damayaMtI pavvayaM / tattha siMhakesari-sAhuNo kayA kevalappatti-mahimA amarehiM / vaMdiUNa taM muNiM puro nisaNNA savve / ioya tassa kevaliNo gurU jasabhaddo nAma ttthaago| so vi kevaliNaM namiUNa nisnno| Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dyUtaviSaye nacaritam | 61 1 kayA kevaliNA asAra-saMsAra - sarUva-parUvaNa-parA dhamma- desaNA / etyaMtare tatthAgao gayaNamujjoyaMto devo / kevaliNaM namiUNa bhaNiyA teNa damayaMtI - bhadde ! iheva tavovaNe kula-vaiNo sIso tivva-tava-caraNa-tapparo kapparo nAma ahamAsi / paMcaggi-sAhago vi nAhinaMdio tAvasehiM / tao tesu pasaraMta - roso patthio annattha / nIraMgha - timira - nirudvAe nisAe vaJcato nivaDio girikaMdare / giri-daMtagga- laggA bhaggA me daMtA / daMta-bhaMga- pIDA-para- baso tattheva paDio / Thio satta-rattaM / tAvasehiM dussuviNasseva tassa vattAvi na kayA, kiM puNa paDIyAro ? | visesao bhuyaMge va gehAo niggae tavovaNAo tammi tAvasANaM suhaM saMjAyaM / sovi tAvasesu visesullasaMta- roso mariUNa tattheva tAvasAranne samupapanno pannago | kayAi kaya-phaNa- kaDappo pahAvio ahaM tuha DasaNatthaM / tumae vi maM daTTaNa paDhio paramiTTi maMto / teNa me kanna-goyaraM gaeNa ruDA gaI / puNo vi paTTi bilaM / annayA tae tAvasANaM kahijjaMtaM dhammaM suNemi / jo koha- mANa - mAyA - lohANugao karei pANi-vahaM / so para bhavaMbhi pAvai jIvo tikkhAI dukkhAI // tao ciMtiyaM mae - hA ! kahaM bhavissaM ?, jo jIva-vaheNa caiva jIvAmi / ime ya mae tAvasA kahiMci diha-puvvati UhApohaM kurNatassa me jAyaM jAisaraNaM / saMvega - puvvaM puvva- dukkaDAI garahaMteNa kathaM mae aNasaNaM / mariUNa so'haM sohamme samuppanno kusumappaho nAma devo / tuha dhamma-vayaNa-savaNAo samuvaladdhaM surattaNaM ti uvagAriNi tumaM dahumAgao'haM / tA dhamma- putto ahaM te / bhaNiyA ya teNa tAvasA - khamaha maha puvva kovAcaraNaM / pAleha puvva paDivannaM savaya-vvayaM / taM ca sappa-kalevaraM giri-kaMdarAo kaDDiUNa olaMbiyaM pAyave / bhaNiyaM ca -- - jo koi kovaM karejja so kapparo vva sappo para bhave havejjati / tao saMvigga- citteNa kulavaiNA bhaNio kevalI - bhayavaM ! dehi me dikkhaM / kevaliNA vRttaM - esa jasabhadda-gurU dikkhissai tumaM / puNo vi jaMpiyaM kulavaiNAkahaM tae paDivannA dikkhA ? / kevaliNA kahiyaM -- kosalAe nayarIe kUbarassa naMdaNo ahaM / bhaMgA-nayarI - sAmiNA kesariNA dinnA me baMdhumaI nAma niya-dhUyA / jaNayAeseNa gaMtUNa pariNIyA sA mae / tIe saha niyattaMteNa diTTho magge samosario esa Ayario / vaMdio parama bhakttIe suyA savaNAmaya-sAraNI tassa desaNA / pucchio ya- bhayavaM ! kittiyaM me jIciyaM ? | dinovaogeNa vAgariyaM guruNA - vaccha ! paMcaiva divasAI / tao mae maraNamAsannaM muNiUNa Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe bhaNiyaM-bhayavaM ! theva-jIvio'haM kiM karemi saMparya ? / saMpattamaNukaMpeNa guruNA vuttaM-vaccha ! mA gaccha kheyaM / paDivaja pavvajaM / jao ega-divasaM pi esA saggApavaggakAraNaM / tao'haM pavanno dikkhaM / guru- niogeNa Agao ettha / sukkajhANAnaleNa daDDa-kammighaNo patto kevalaM / evaM kahiUNa kaya-joganiroho khaviya-bhavovaggAhi-kammo siMhakesarI gao mokkhaM / kao kevalisarIrassa surehiM sakkAro / paDivannA kula-vaiNA jasabhadda-sUri-pAse pavvajjA / damayaMtIe bhaNio sUrI-mamAvi dehi dikkhaM / sUriNA bhaNiyaM-bhadde ! bhuttavvA tae naleNa saha bhogA / ao nArihasi tumaM dikkhaM / pahAe pavvayAo uttariUNa sUrI gao tAvasapuraM / evaM dhamma-pasattA maliNa-gattA sattasaMvaccharAI ThiyA giriguhAe damayaMtI / annayA AyanniyaM tIe jahA-dmayaMti ! diTTho mae amuga-ppaese tuha paitti pahiya-vayaNaM / tao samuppannapariosA niggayA guhAo sA / pahAviyA vayaNANusAreNa / gayA dUraM / paDiyA aranne / nalaM apicchaMtI rovi pvttaa| hA! kiM karemi ? kattha vA jAmi ? tti vilavaMtI taM ceva giri-guhaM gNtumaarddaa| diTThA pasAriya-muhIe bhakvissAmitti bhaNaMtIe rakkhasIe / tIe vina sakkiyA sIla-ppabhAvao bhkviuN| suviNa-diTTha vva tirohiyA rakkhasI / aggao gacchaMtIe tIe divA nijjalA nii| pivAsa-piDiyAe paNhi-pahAreNa sIla-ppabhAvao uppAiyaM tattha pANiyaM / pAUNa taM patthiyA puro| parissaMtA vIsaMtA naggoha-taru-tale / diTThA satthapurisehiM / bhaNiyA ya-bhadde ! kA tumaM devi vva dIsasi ? / tIe vuttaMmANusI ahaM sattha-parinbhaTThA'ranne saMcarAmi / daMsehi me tAvasapura-maggaM / tehiM vuttaM-amhe pANiyANayaNatthaM itthaagyaa|atth-giri-mtthy-tthe akke na sakemo te maggaM daMsiuM / jai puNa amhehiM saha Agacchasi tA satyeNa samaM tumaM kiM pi paTTaNaM parANemo / gayA sA tehiM saha satthe / tattha drUNa dhaNadeva-sattha-vAheNa pucchiyA-kAsi tumaM ? / tIe vuttaM-vaNiya-puttI ahaM pii-haraM patthiyA aranne pasuttA paricattA bhattuNA / baMdhavehiM va tuha purisehiM sahAgayA / satthavAheNa vuttaM-ahaM acalapuraM gacchissaM tA tumaM pi Agaccha vacche ! / puppha va payatteNa naissaM tumaM / tao AroviyA pahANa-vAhaNaM saa| patthio satthavAho / AvAsio viyasiya-duma-kusuma-samullasiya-parAga-puMje giri-nikuNje| nisAe sathieNa paDhijjaMto paMca-namokAro suo damayaMtIe / tIe vutto satthavAho-jo namukkAraM paDhai so sAvao sAhammio me, taM daTumicchAmi / . Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtaviSaye nalacaritam / so vi jaNau vva vacchalo taM vettUNa tattheva gao / diTTo sAvao paDalihiyaM tamAla-dala-nIlaM jiNa-biMbaM baMdato / damayaMtIe vi vaMdiyaM biMbaM / kaya-sAvayavaMdaNAe pucchio-bho ! kassa titthayarassa biMbameyaM / teNa vuttaM-suNa, dharaNIramaNI-maNI-kaMcIe kaMcIe nayarIe vatthavvo vANio'haM / tattha annayA nANajutto dhammagutto nAma samAgao saahuu| vaMdiUNa pucchio so mae-kayA me nivvuI ? / teNa vuttaM-deva-loyAo cUo mihilApurIe pasannacaMdo rAyA hoUNa eguNavIsa-titthayarassa mallinAhassa pAse paDivanna-saMjamo sijjhihisi / tappabhii samupannA me mallInAhe bhattI / pujjemi paDilihiyameyaM mallinAhassa bibaM / teNa vi pucchiyAe damayaMtIe kahio niya-vuttaMto / teNa vuttaM-jaNao va te esa satthavAho ahaM ca bhAyA tAna kAyavvo tae kheo| pahAe patto satyavAho acalapuraM / tattha muttUNa mayaMtiM gao annattha / esA tisiyA paviTThA nagara-vAvIe / jala-devaya vva dihA itthiihiN| tIe ya vAma-calaNo gahio gohAi slil-tiirNmi| niya-jAi-saMgama-kae dukkhe dukkhaM dhuvaM ei|| tIe paDhio namokAro / tappabhAvao mukko pAo gohAe / sA payaM pAUNa niggayA vaaviio| nisannA visanna-maNA vAvI-taDe / tatthatthi riupannaga-supanno riupanno rAyA / tassa caMdujjala-jasA caMdajasA devI / tIe dAsIhiM diTThA damayaMtI / accaMta-suMdari tti vimhiyAhiM tAhiM kahiyA devIe / tIe vi ANAviyA appaNo pAse / daTTaNa damayaMti, aho ! mahurimA ruvassa tti bhaNaMtIe AliMgiyA gaaddhN| damayaMtI vi nivaDiyA calaNesu devIe / bhaNiyA ya-bhadde ! kAsi tumaM ? / vaNiya-puttI bhattuNA ahaM aranne catta tti kahiyaM tIe / devIe vuttaM-putti vva caMdavaI niciMtA ciTTha maha ghare / devI vi pura-parisare paidiNaM dINANAhAINa dvAvae dANaM / annayA damayaMtIe bhaNiyA devIjai puNa me bhattA bhoyaNatthaM itthAgaccheja tA ahaM demi dANa-sAlAe dANaM / niuttA sA devIe / daiyaM daha-maNA dei dANaM / pucchae asthi-jaNaM kimerisarUvo puriso diho tubbhehiM ti / anna-diNe dANa-sAlA-ThiyA picchae talArehiM nijaMtaM vaddhaM coraM / pucchae sA talAre-kimimiNA viNAsiyaM ? ti / tehiM kahiyaM-caMdavaIe rayaNa-karaMDiyA hariyA aNeNa, tA haNijai eso| coro vi daMta-gahiyaMgulI namiUNa damayaMtiM bhaNai-devi ! millAvehi maM tuha saraNamAgao'haM / dayAvaMtIe mayaMtIe kayA sIla-sAvaNA / sIla-ppabhAveNa tuddA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe takarassa baMdhA / viralIhUA talArA / imaM vuttaMtaM soUNa samAgao tattha rAyA bhaNai damayaMti-vacche ! kimeyamajuttaM kayaM tumae ? / nahi takaro rakkhiuM junjai / jao rAyadhammo imo, jaM duTTa-niggaho siTTa-pAlaNaM ca / jai puNa imaM na kIrai tA saJvattha avvavatthAe maccha-saMtio nAo payahai / damayaMtIe vinnattaM deva ! dayA-para-vasa-maNAe mae evaM kayaM tA khamiyavvo me imo avraaho| jao duha-rogo vva imassa pIDA saMkaMtA me maNe / tao mukko takkaro rannA / so vi tumaM me mAya tti jaMpato paidiNaM paNamei damayaMtiM / annayA pucchio so tIe-ko tumaM?, katto vA Agao'si ? / teNa kahiyaM-ahaM tAvasapura-vAsiNaH vasaMta-sattha-vAhassa piMgalo nAma daaso| jUyAi-vasaNAsatteNa mae vasaMta-sattha-vAhassa ceva bhavaNe khattaM khaNiUNa avahariyaM sAra-davvaM / ghittUNa taM sa-hatthe pANa-bhaeNaM pahe plaayNto| corehiM luTio kittiyaM va kusalaM kusIlANa // iha AgaMtaNa mae pAraDo seviuM imo raayaa| daDe caMdavaIe AharaNa-karaMDiyaM kahavi // caliyaM maha citteNaM taggahaNa-maNoraho samuppanno / pAeNa kupurisANaM na sahAvo annahA hoi / taM ghittuM nikkhaMto pAvariya-taNU paDeNa viuleNa / coro tti lakkhio'haM iMgiya-kusaleNa naravaiNA // rAyAeseNa baddho talArehiM ahaM / vahatthaM nijaMteNa mae diTThA tumaM / paJcabhijANiUNa pavannA'si saraNaM / moio mhi tumae / kiMca tAvasapurAo niggayAe tumae mukka-bhoyaNo vasaMta-sattha-vAho Thio satta-rattaM / jasabhaddasUriNA sesa-jaNeNa ya bujjhavio bhutto ahama-diNe / kayAi pahANa-pAhuDaM cittUNa gao sattha-vAho kUbaraM TuM / teNAvi tuTTeNa dinnaM imassa chattAdilaMchiyaM tAvasapura-pahuttaNaM / so vi tUra-ravAUriya-diyaMtaro Agao tAvasapuraM / pAlae tattha rajjaM / damayaMtIe ya pAva-pavvaya-vajjaM pavajjaM gahAvio piNglo| __ annayA AyanniyaM bhImeNa / jahA jUe jiNiUNa nalaM alaMkariyaM kUbareNa rajjaM / damayaMtiM cittUNa paviTTo nalo mahADaviM / na jANijjai kattha vi kiM jIvai ? mao vA ? / taM soUNa ghoraMsu-salila-sicaMta-thaNa-bharA parunnA pupphadaMtI / pesio bhImeNa tesiM gavesaNatyaM / pahu-kajja-karaNa-paDuo harimitto . Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dyUtaviSaye nalacaritam / nAma bdduo| kameNa patto acalapure riupannassa ranno pAsaM / pucchio caMdajasA-devIe-kusalaM mama bahiNIe pupphadaMtIe ? / baDueNa vuttaM-nicaM pi kusalaM deviie| kiMtu nala-damayaMtI-raja-bhaMsa-savaNAo saMjAo devIe mahaMto citt-sNtaavo| caMdajasAe vuttaM-kiM bhaNisi ?tti / baDaeNa kahio mUlAo nl-juuy-vuttNto| tao caMdajasaM ruyaMtiM parunno raay-loo| savvaM soyanibbharaM picchiUNa chuhA-pIDio baDDuo gao dANa-sAlaM / niviThTho tattha bhoyaNatthaM / dANAhigAriNiM damayaMtiM uvalakkhiUNa samuppanna-parioso paNao so / devi ! gimhe vIruhAe vva kA esA te apasatthA avatthA ? diDiyA diTThAsi jIvaMtI / saMpayaM kusalaM savvesiM / evaM jaMpiUNa vIsariya-chuhA-dukkho gao caMdajasA-samIvaM / bhaNiyamaNeNa-vaddhAvijasi, atthi te dANasAlAe dmyNtii| taM soUNa AgayA tattha cNdjsaa| tIe AliMgiyA gADhaM dmyNtii| bhaNiyaM ca-dhiddhI maM jIe iyara-jaNa-vilakkhaNehiM sAmuddiya-lakkhaNehiM akkhiyAvi novalakkhiyA tumaM / vacche ! vacchalAvi ahaM attANaM goviUNa kiM vaMciyA tumae ? / kA vA te lajjA mamaMtie ? / kahehi kiM tumae mukkonalo? naleNa vA mukkAsi ?! nUNaM naleNa mukkA tumaM / tumaM pi jai vasaNa-vaDiyaM paI paricayasi tA dhuvaM ravI avara-disAe uggmejaa| hA nala ! na lajase guNa-saMcayaM cayaMto eyaM ? kiM te kulociyamiNaM ? / giNhAmi te dukkhaM / kijAmi uyAraNaM / khamesu me avarAhaM jaM novalakkhiyAsi / kattha vA phuriyakaMti-nilao te bhaal-tilo| tao niya-niTThIvaNeNa caMdajasAe parAmuDhe bhAla-varTa damayaMtIe / akko vva meha-mukko suvanna-piMDo vva anl-uttinno| damayaMtIe bhAle tilao to phuriumaarddo|| aha devayAi paDima vva pahAviyA niya-karehiM devIe / pavaraMsuyAi parihAviUNa nIyA niva-samIve // caMdajasA damayaMtI ya dovi ranno sahAi uvvitttthaa| taMmi samayaMmi sUro bhuvaNa-paIvo gao atthaM // timireNa kajaleNa va bhAyaNaM gayaNa-maMDalaM bhariyaM / tahavi na rAya-sahAe viyaMbhio timira-leso vi // to rannA vAgariyaM atyamio naNu ravI na iha dIvo / atthi na vA jalaNo tA kimesa evaM vihajoo ? // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH tao devIe daMsio sahajo pahA-puMja-nilao damayaMtIe bhaal-tilo| kougeNa rannA niya-kareNa pihio| tao giri-guha vva timira-ninbharA jAyA rAya-sahA / osAriUNa pANi pucchiyA rannA raja-bhaMsAi-vattaM / oNaya-muhIe ruyaMtIe tIe kahiyA savvAvi sA / rannAvi niya-uttarijeNa nayaNAI parAmusaMteNa bhaNiyaM-putti ! mA ruyasu / surAsuresu vi pahavai vihI / etyaMtare taraNi-kara-Ni[kara]teya-ppasareNaamareNa parisAe AgaMtUNa kayaMjaliNA bhaNiyA damayaMtI-ahaM tuhAeseNa piMgalo coro cArittaM cittUNa viharaMto gao tAvasapuraM / tattha masANe Thio pddimaae| ciyAnaleNa DajhaMto dhamma-jjhANa-paro parameTThi-maMtaM sumaraMto puvva-pAvAiMgarahaMto gao pNcttN| saMjAo pahA-pasara-bhAsuro suro|avhinnaa muNiya-puvva-bhavo jIviya-rakkhaNeNa pavvajA-paDivajAvaNeNa uvagAriNiM tumaM humaago| tA ciraM naMda tumaM ti| tao satta kaNayakoDIo varisiUNa tirohio devo / evaM deveNa daMsiyaM sukaya-phalaM paccakkhaM pikkhaMto pavanno riuvanno jiNadhamme / samae vinnatto baDueNa eso-deva ! visajjeha mayaMtiM pii-haraM / caMdajasAe vi vuttaM--evaM hou tti / tao riuvanneNa rannA visajjiyA cauraMga-bala-kaliyA caliyA dmyNtii| taM Agacchati soUNa siNeha-taMtu-saMdANio niggao pupphadaMtIe samaM saMmuho bhiim-bhuuvii| jaNaNi-jaNae daTTaNa tuThTha-cittA muttUNa vAhaNaM nivaDiyA pAesu tesiM dmyNtii| tANa ghaNukaMThANaM cirAo miliyANa nayaNa-nIreNa / nivaDateNa samaMtA mahIyale kaddamaM jAyaM // jauNa vva jaNhu-kanna jaNaNiM AliMgiUNa damayaMtI / laggUNa jaNaNi-kaMThe vimukka-kaMThe ciraM ruyai // to vayaNa-paMkayAiM jaleNa pakvAliUNa vimaleNa / akhilaM pi sukkha-dukkhaM paropparaM jaMpiyaM tehiM // aha bhaNai pupphadaMtI aMkaM AroviUNa dmyNti| diThThAsi jaM jiyaMtI taM sukayaM jaggae amha // amha ghare acchaMtI suheNa picchihisi niya-paI vacche ! / cirakAlAu vi pAvai bhaddAI jaNo hi jiivNto|| tuTTeNa rannA dinnAI baDDayassa gaam-pNc-syaaii| nagare gaMtUNa damayaMtI Agaya tti satta diNANi kayA visesao deva-guru-pUyA / aTThama-diNe bhaNiyA damayaMtI-tahA karissaM jahA sigdhaM te nala-saMgamo bhavissai ti / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] dyUtaviSaye nalacaritam / 1 tayA ya damayaMti muttUNa ranne paribbhamaMteNa naleNa diTTho vaNa-niguMjAo saMjAo dhUmo / jo bhamara - mAlA- sAmalo uDDuM vagto giri vva acchinna-pakkho aMtarikkhe rikvaMto lakkhijjai / nimesa mitteNa jo phuraMta-jAlA-karAlo jalaharo vva mahIyalucchaliyavijju - puMja - piMjaro najjai / tao pasariyaDajjhata-vaMsa-taDayaDAravo viviha- sAvayakkaMda - bheravo kaya-dumovadavo palitto davo / tattha ikkhAgu-kula-kamala-mattaMDa-maMDala nala ! rakkha mamaM ti saddo suo naleNa / nikkAraNa- karuNA- pahANattaNeNa sahANusArao bacaMteNa diTTho 'rakkha rakkha' tti bhaNato vaNanbhaMtare bhuyaMgamo | kahaM meM nAmaM kulaM vA viyANai imo ? kaha vA sappassa mANusI bhAsa ? tti, vimhiya-vitta-citteNa tassa kaDDhaNatthaM khittamuttarijjaM / taM ca bhUvilaggaM veDhiyaM niya-bhogeNa bhogiNA / rajju vva kUvAu kaDDiUNa vaNa-davAvisae paese pannagaM muttukAmo teNa Dakko kare nalo / taM bhUyaMgaM bhUyale khiviUNa bhaNiyaM naleNa - sAhu kayaM kayannuNA tumae jaM mamovagAriNo evamuvagariyaM / sacaM khu eyaM jo khIraM pAei so vi Dasijjai tui jAie / evamullavaMtassa nalassa visappaMteNa sappa-viseNa sajIvaM cAvaM va jAyaM khujvaM sarIraM / pisAo vva kavila-keso karaho vva laMboTTho raMko vva suhuma-pANipAo gaNavai vva laMboyaro saMpanno nalo / bIbhaccha-savva-gattaM attANaM picchiUNa ciMtiyaM naleNa - aho ! imiNA rUveNa muhA me jIviyaM, tA paraloovayAriNiM pavvajjaM pavvajjAmi / evaM ciMtA - pavannassa nalassa pannago saMpattI pasaraMta pahAmaMDalo lasaMta- maNi- kuMDalo suro / bhaNiyaM aNeNa - paricaya visAyaM, tuha piyA ahaM siho / tayA tuha rajjaM dAUNa paDivanna- pavvajjo mariUNa samu-ppanno baMbhaloe devo / avahinANeNa muNiyA mae imA te avasthA / ao mae mAyAe bhUyaMga- rUvaM kAUNa khaya-khAra - kkhevo vva duddasA - paDiyassa te sarIre viraiyaM virUvattaNaM, taM ca kaDDu-osaha-pANaM va uvagAragaM ti ciMtiyavvaM tae / jao kiMkarIkayA tuma savve vi rAyANo te virUvattaNeNa aNuvalakkhijjaM tumaM novahavissaMti / pavvajjA-maNorahaM pi saMpayaM mA karesu, aja vi bhuttavvA tittiyA tuma mahI / ahaM ceva cAritta paDivanti-samayaM te kahissaM, tahA giNhesu billameyaM rayaNa-karaMDayaM ca dharesu jatteNa / jayA ya sarUvamappaNo icchasi tayA phoDeja billaM pecchihisi tassa majjhe devadUsAI, ughADiz2a rayaNa-karaMDayaM tattha paloihisi hAra - ppamuhAharaNAI / tehiM devadUtehiM AharaNehiM ya parihiehiM pAvihisi takkhaNeNa niya-rUvaM / naleNa pucchio devo damayaMtIe vRttaMtaM / saI 67 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kumArapAlapratibodhe [prathamaH ttaNa-pahANo kahio teNa svvo| bhaNio deveNa nalo-kimevaM araNNe pari bhamasi ? parANemi tumaM tattha, jattha gaMtumicchasi / naleNa vuttaM-suMsumArapure parANesu maM / tao tahA kAUNa devo gao suraloyaM / nalo vi tannagarujANa-bhUsaNe jiNa-bhavaNe paNamiUNa naminAhaM patto suNsumaar-pur-duvaarN| tattha ummUliyAlANakkhaMbho pavaNa-pharise vi dhUNiyAsaNo uvari saMcaraMte sakuMte vi kareNa kAMto bhaMjato taruvaNaM viyario matta-hatthI / tattha dahivanneNa rannA pAyAramAruhiUNa bhaNiyaM-jo eyaM matta-kuMjaraM vasIkarei tassa jaMmaggiyaM saMpayacchAmi / nalakhujeNa vuttaM-kattha so matta-mayagalo jeNa ahaM vasIkaremi / evaM bhaNaMtassa khujassa ghaNo bva garjato taM paesamAgao gao / javeNa . taM pai pahAvio khujjo / kari-karAyAya-vaMcaNa-kusaleNa aggao pacchao pAsao ya saMcaraMteNa teNa nIo parissamaM karI / garuDo vva uppaiUNa ArUDho tassa khaMdhe / puvvAsaNe ThAUNa kalAve khiviUNa calaNe Ahao kuMbhatthale caveDAe / kara-kaliyaMkuseNa vAhIo karI khujjeNa / ugghuTTo jayajayAravo jaNeNa / dinnaM rannA suvaNNa-siMkhalaM / vasaM neUNa nIo naleNa AlANa-kkhaMbhaM vaarnno| tao uttariUNa akaya-paNAmo dahivannassa ranno Asanne nisanno nlo| rannA bhaNio-bho khujja ! asthi hatthi-sikkhA-viyakkhaNaM kimannaM pi vinANaM te ? / khujjeNa bhaNiyaM-kimannaM kahemi, jai sUriyapAgaM rasavaiM daTumicchasi, tA karemi / tao rannA gaMtUNa gehaM khujjassa samappiyaM mugga-taMdUla-sAga-vesavAra-ppamuhaM / sUrAtave thAlIo muttUNa sUravijjaM saraMteNa khujjeNa kayA divvA rasavaI / kappa-rukkha-dinnaM piva maNunnaM taM rasavaiM bhutto saparivAro rAyA / jaMpiyaM rannA-aho ! rasavaIe pAga-pagariso, aho ! rasa-mahurimA, aho ! visesa-pesalayA, aho ! saJcidi-uvayArittaNaM / erisaM rasavaI nalo ceva jANai tao nalaM sevaMtassa me pariciyA ciraM esaa|taa kiM tumaM nalo si khujja !?, navA virUvo eriso nalo, kahaM vA joyaNa-saya-dugaMtariyassa tassAgamo ? katto vA bharahaddhasAmiNo tassa egAgittaNaM ? / tao tuTeNa rannA dinAI khujjassa vatthAlaMkaraNAiM TaMka-lakkhaM gAmANaM ca paMcasayAI / se savvaMpi gahiyaM khujeNa / na gahiyAiM gAmANa paMcasayAiM / rannA vutto khujo-kimannaM pi kiMci te dijau ? / khujeNa jaMpiyaM-jai evaM pArahiM majaM ca niyarajesu nivAresu / rannAvi tavvayaNa-bahumANao taheva kayaM / annayA rannA pucchio khujjoko tumaM ? katto vA Agao? khujjeNa jaMpiyaM-kosalAe nalarAyassa sUya Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dyUtaviSaye nalacaritam / yAro huMDio naamaahN| tassa pAse sikkhiAo klaao| nalo kUbareNa baMdhuNA jiNio rajja, damayaMtiM cittUNa pavano arannaM / vivanno tattheva nlo| tao ahaM Agaotuha samIvaM, na uNa aguNannuNo kavaDa-kUvassa kUbarassa pAse Thio / to dahivanna-nariMdo soUNa nalassa maraNa-vuttaMtaM / taM soyaM saMpatto pArijai jo na kahiuM pi // damayaMtI-piu-pAse dahivanna-niveNa annayA duuo| keNAvi kAraNeNa paTTavio mitt-vittiie|| bhImeNa sakArio duuo| kayAvi patthAve patthivassa purao jaMpiyaM dUeNa-mama sAmiNo samIve nalassa sUyakAro asthi, nalovaesao so muNai sUrapAgaM rasavaI / taM soUNa damayaMtIe jaMpio piyA-tAya! paNihiM pesiUNa jANAhi, keriso sUvayAro / nalaM viNA na yANai sUrapAyaM rasavaI / jai puNa goviyappA nalo ceva havija eso|| to sAmi-kaja-kusalo kusalo nAmeNa pesio vippo / dahivanna-sUvayArassa rUva-jANaNa-kae rannA // so suMsumAranayare patto suha-sauNa-duguNi-ucchAho / khujaM daTuM tassaMtie nisanno visanno a|| kusalo ciMtei imaM kattha nalo kattha khujao eso| jaM meru-sarisavANaM aMtaramesiM pitaM ceva // tao citte kiM pi saMpahAriUNa kusalo duhayaM gAei niharu nikkica kAurimu eku ji nalu na hu bhaMti / mukta mahAsaI jeNa viNi nisi suttI damayaMtI // taM puNo puNo gijamANaM soUNa damayaMtiM saMbharaMto galaMtaMsujalo paranno nlo| 'kiM ruyasi tti? ' pucchio kusaleNa / khujeNa jaMpiyaM-karuNarasasaMgayaM gIyaM te suNiUNa ruvAmi / khujeNa pucchio so iihiytthN| nala-jUyAo Arabbha vidabhAe damayaMtI-gamaNa-pajjaMtA kahiyA kahA kusaleNa / puNo vi vuttaM vippeNa-khuja!dahivannassa ranno dUeNa bhImarAyassa aggao sUrapAga-sUvayAro ti kahio tumaM / sUrapAga-paccalo nalo ceva tti ciMtaMtIe damayaMtIe jaNayama bhatthiUNa pesio ahaM te dasaNatthaM / tuma daTUNa ciMtiyaM mae-kattha acatthamamaNujo khujo, kattha vA savvaMgovaMga-pesalo nalo, kattha kavaliya-timikuDaMbago bago, kattha vA kaya-jaNANaMdo caMdo / tahA mamAgacchaMtassa saMmuho Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH sauNa-saMghAo saMjAo so vi niSphalo, jaM tumaM na hosi nalo / damayaMtIpimma-paravaseNa khujeNa nIo niya-gehaM vippo / jao jattha jaNo vasai pio tIe disAe samAgao saMto / kAo vi kuNai harisaM kiM puNa piya-pesio puriso|| mahAsaIe damayaMtIe mahApurisassa nalassa ya kahaMtassa te kiM sAgayaM kIrau tti vuttUNa kayA bhoynnaai-pddivttii| dinnaM dahivanna-dinnaM AharaNaM / tao patto kusalo kusaleNa kuMDiNapuraM / kahio bhImassa matta-kari-vasIkaraNa-mUlo savvo khuja-vuttaMto / damayaMtIe vuttaM-tAya ! nUNaM nalo so, kiMtu keNAvi AhAradoseNa kammadoseNa vA virUvo jaao| kari-sikkhA-kusalattaM, sUriyapAgassa karaNa-sAmaththaM / __accambhuyaM ca dANaM nalaM viNA natthi annattha // tAya ! keNAvi uvAeNa taM khujaM ihANesu, jeNa taM sayaM prikkhemi| bhImeNa vuttaM-putti ! aliyaM sayaMvaraM pAraMbhemi, hakkAremi dahivannaM / dahivanno puvvaM pi te luDo Asi, paraMtumae nalo vrio| tA emhi tuha sayaMvaraM suNiUNa sigghamAgamissai so| teNa saha khujjo vi| jai so nalo tA tumaM annassa dijaMtiM na sahissai / tahA turaya-hiyayannU nalo atthi, jai so khujjo nalo tA raha-turaya-peraNeNa jANiyavvo nalo tti / nalassa peraMtassa pavaNa-tulla-rayA turayA havanti / AsannaM divasaM kahissaM / jai tattha Agamissai khujo vegeNa sonalo nUNaM / anno vi thI-paribhavaM na sahai kiM puNa nala-nariMdo / pesio bhImeNa dahivanassa dUo, kahio teNa citta-suddha-paMcamIe dmyNtii-syNvro| ciMtiyaM dahivanneNa-ahilasaNIyA me damayaMtI, paraM dUra-dese sA, paccUse paMcamI, na tIrai tattha gaMtuM, tA kiM karemi tti mINo vva thoya-jale patto araI dhivnno|khujenn ciMtiyaM-damayaMtI mahAsaI na purisaMtaramicchai, icchena vA tahAvi mai vijamANe ko giNheja taM / tA tattha dahivannaM chahiM paharehiM nemi, jeNa aNeNa saha mamAvi pasaMgeNa daMsaNaM hoi / khujeNa vutto dahivanno-kiM tammasi tumaM? kahehi kAraNaM / nahi akahiya-rogassa rogiNo cigicchA kIrai / rannA vuttaM saMpanno kaya-surapura-pavesa-maMgalo nalo, puNo vi damayaMtI saMpayaM sayaMvaraM karissai, adhime damayaMtIe ahilAso, dUre vidabhA, chacceva paharA aMtare, bahuya-divasehiM Agao dUo, ahaM puNa kahaM ittieNa kAleNa vacissAmi ? tti ciMtAena pAve Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 prastAvaH] dyUtaviSaye nalacaritam / mi nivvuiM / khujeNa vuttaM-jacca-turaya-juttaM apehi me rahaM, jeNa paccUse tattha tumaM nemi|n sAmanna-puriso eso kiMtu kheyaro suro vatti ciMtiUNa samappio jahutta-raho rannA / taM kAUNa paguNaM bhaNio naleNa dahivanno-Aroha rhN| rAyA thaiyAitto chattadharo dunni cAmarakarA ya / ArUDhA taMmi rahe paMca ime, khujao chtttto|| taM billaM ca karaMDaM ca kaDiyaDe baMdhiUNa vattheNa / kaya-deva-guru-sumaraNo turaMgame kheDae khujo|| haya-hiyaya-jANaeNaM naleNa coijjmaann-vr-turo| gaMtuM raho payaTTo pahu-citteNaM vimANaM v|| aha dahivannassa paDo paDio rh-veg-pvnn-uddo| teNa pariosa-vasao nalassa oyAraNaM va kao // dahivanneNa kahiyameyaM khujassa, hasiUNa bhaNiyaM khujeNa-kattha patthiva ! asthi te paDo ? paDa-paDaNAo paMcavIsaM joyaNAI Agao rho| kiMca majjhimA ime turayA, jai puNa uttamA haveja, tA ittieNa kAleNa coijamANA vara-paMcAsa-joyaNAI raho AgacchejA / dahivanneNa akkha-rukkhaM pikkhiUNa akkhiyaM-ittha akkhe jattiyAI phalAI ciTThati agaNaMto vi tesiM saMkhaM jANemi ahaM, niyattaMto te kougaM daMsissaM / khujaeNa bhaNiyaMmae sArahiMmi mA bIhesu kaalkkhevaao| ega-muTTi-ppahAreNa pADemi savvAI phalAiM tuha purao / rannA vuttaM-peccha accheraM, pADehi tumaM, ciTThati aTThArasasahassAI phalANaM / tao muTTi-ghAeNa pADiyAI tAI khujeNa / gaNiyAI dahivaneNa, jAva tittiyAiM ceva / dinA dahivannassa patthieNa turaya-hiyaya-vijA khujeNa / gahiyA dahivannAo phala-saMkhA-vijA / pahAe kuMDiNapurAsanne patto . raho viyasiya-vayaNa-kamalo saMpanno dahivanno / etthaMtare rayaNI-virAme damayatIe diTTo suviNao / kahio vihi-puvvaM piuNo / jahA-diTThA mae nivvui-devI ANeyaMtI ittha gayaNe kosalujANaM / devI-vayaNeNa puppha-phala-kaliyaM ArUDhA ahaM cUya-pAyavaM / mama hatthe samappiyaM pahANa-paumaM devIe / paDio puvvArUDho jhatti vihaMgamo / bhImeNa vuttaM-putti ! sohaNo suviNo / nivvui-devI te punn-raasii-jggio| kosalujANaM kosalA-raja-lAbha-karaM / mAyaMdArohaNaM nalasaMgama-kAraNaM / puvvArUDha-vihaMgama-paDaNaM kUbarassa rjbbhNso| paccUse diTTo tti ajjeva te milissai nlo| tayANiM ceva patto puradAraM dhivnno| kahio maMga Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 kumArapAlapratibodhe [prathamaH lAbhihANa-puriseNa bhImassa / jhatti AgaMtUNa mitto vva pariraMbhio bhImeNa / samappio pvraavaaso| bhoyaNAi-paDivattiM kAUNa bhaNio bhImeNa-atthi te sUrapAga-sUvayAro, taM daMsehi me|aaittttho dahivanneNa khujjo rasavai-karaNatthaM / teNa vi kappa-rukkheNeva takkhaNe kayA rasavaI, dahivannovaroheNa bhutto bhImo saparivAro taM rasavaI / tassAsAya-parikkhaNatthaM tabbhatta-bhariyaM thAlaM ANAviUNa bhuttaM dmyNtiie| rasAsAyaNAu ya nicchiyaM khujjo naloti / bhaNiyaM ca tIe-puvvaM nANanihiNA guruNA akkhiyaM me, nalaM viNA sUrapAgaM anno nayANai bhaarhe|taa nUNaM nalo ceva eso| jaM puNa khujjo tattha keNAvi kAraNeNa hoyvvN| nalassa ekA parikkhA rasavaI, annA vi asthi / nalaMgulIe vi pharisiyA ahaM palayAlaMkiyA homi / tA aMgulIe phariseu maM khujjo| jai puNa imAvi pariksA milai, tao khujo pucchio-kiM tumaM nalo? teNa vuttaM-kattha vitthinna-vacchatthalo nalo, katthAhaM jaNa-nayaNa-dukkhujjao khujjo| tai vi gADhovaroheNa teNa pharisiyaM damayaMtIe vacchatthalaM aMgulIe / tittieNAvi aMgulIphariseNAvi hiyaya-harisukariseNa kakoDayaM va jAyaM ukaMTayaM damayaMtIe dehaM / tayA sattA ahaM tumae mukA, saMpayaM pANanAha! dihosi, kahiM vacasi?tti bhaNaMtIe tIe nIo nalo bhavaNabhaMtaraM / abbhatthio-payAsesu saruvaM / tao billA o karaMDAo ya vatthAlaMkaraNAI parihiUNa jAo saruvattho nlo| taM dahaNa tacittA damayaMtI valli vva pAyavaM savvaMgamAliMgae gaaddhN| bhImeNAvi nalo nAUNa nivesio niya-siMhAsaNe / sAmI tumaM, tA samAisa kiM karemi? tti bhaNaMto Thio purao kayaMjalI bhImo / dahivaneNa vinnatto nlo| nAho vi tumaM jaM annANao aNuciyaM ANatto si, taM khamesu me / damayaMtIe hakkArAvio caMdajasA-sameo samAgao riupanno raayaa| tahA tAvasapura-pahU vasaMta-siriseharo / kayA tesiM paDivattI bhImeNa / annayA savvesi pi bhImasahAe ThiyANaM patto pahAe pahA-pasara-DAmaro amro|kyNjlinnaa bhaNiyA teNa damayaMtI-ahaM khu tAvasavaI, tumae paDibohio, jiNadhamma-ppabhAveNa mariUNa sohamme sUro saMjAo tti / satta kaNaya-koDIo varisiUNa gao saTThANaM / bhIma-riupannadahivanna-vasaMta-ppamuhehiM mahInAhiM miliUNa rajje ahisitto nlo|nlaaesenn meliyAI tehiM niya-niya-balAI / tehiM parigao gajjaMta-garUya-mayagalo turaya-khura-kkhaya-khoNI-reNu-ruddha-nahayalo raha-cakka-cikkAra-ukaMpiyAri-cakkakanna-juyalo nalo saMpatto koslaapuriN| dUyaM pesiUNa kahAviyaM kUbarassa, jao . Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dyUtaviSaye nalacaritam / tuha daMsaNathamAgao nalo, patto aujjhAe parisare / samAgayaM suNiUNa nalaM analAliMgio vva jAo mahaMta-saMtAva-kavaliya-kalevaro kuubro| vutto naleNa eso dUya-muheNaM-mae samaM jujjh| hou maha tujjha lacchI maha lacchI vA havaha tujjh|| aha kUbareNa puNaravi pAraDaM jujjha-bhIruNA jUyaM / so sukayamaMsaleNaM naleNa hArAvio savvaM // kUro vi kUbaro so mama lahu-baMdhu tti kova-rahieNa / guNa-nimmaleNa vihio naleNa puttaM vca juvraao|| lahiUNa niyaM rajjaM damayaMtI-saMjuo nalo raayaa| ukaMThio namasai aujjha-nayarI-jiNaharAiM // kaya-viviha-pAhuDehiM nalo nariMdehiM nmiy-py-kmlo| kuNai bharaha-rajjaM varisa-sahassAI bahuyAI // anna-diNe saggAo nisaha-suro teya-bhAsuro ptto| visaya-muha-sevaNAraMbha-vinbhalaM bhaNei nalamevaM // rAgAi-takarahiM luTijaMtaM viveya-savvassaM / jo appaNo vi rakkhasi na tuma so hosi puriso kiM ? // pavvajA-samayaM te kahissamiti jaMpiyaM mae puvvaM / tA saMpai mANusa-jamma-duma-phalaM saMjamaM giNha // iya jaMpiUNa devo tirohio, aha samAgao tattha / jiNabhaddo nAma gurU vimalAvahinANa-rayaNa-nihI // to gaMtuM damayaMtI-sahieNa naleNa vaMdio eso| taha uvavisi purao paMjaliNA pucchio evaM // kiM puvva-bhave bhayavaM ! amhehiM kayaM jamerisaM rajaM / laDUNa hAriyaM aha puNo vi laDaM samaggaM pi // guruNA bhaNiyaM-suNa soma ! asthi ettheva jaMbudIvaMmi / bhArahavAse aTThAvayassa giriNo samIvaMmi // niccaM adiTTa-para-cakka-saMgaraM asthi saMgaraM nagaraM / tatthAsi vihiya-disi-ramaNi-kammaNo mammaNo rAyA // tassa vIramaI devI / kayAi tIe saha pAraddhi-patthieNa patthiveNa nagarabAhiM sattheNa saha gacchaMto dhammo vva muttimaMto pasaMto saMtosa-ppamuha-guNavi. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 kumArapAlapratibodhe [ prathamaH siTTho diTTho muNI | migayA - mahUsava - vigdha paDaNo asauNo me eso tti ciMtiteNa teNa kuMjaro vva jUhAo satthAo dhario so / niyattiUNa nIo niyagehUM / bArasa ghaDiAo jAva viDaMbio / pacchA pucchio samucchaliya-kArunneNa rannA devIe ya--katto tumaM Agao, kattha vA patthiosi ? / muNiNA bhaNiyaMrohIDayapurAo aTThAvaya-pavvayAvayaMsa- paDibiMbANaM jiNabiMbANaM vaMdaNatthaM satthe saha patthao'haM / evaM muNi vayaNa- maMta-savaNeNa visaM va visaharANaM viyalio tesiM kovo / bhaddaga-bhAvaM nAUNa bhuNiNA kahio jIva- dayA pahANo dhammo / AjammAo dhammakkharehiM aviddha-kannANa tANa jAo kiMci dhamma- pariNAmo / paDilAhio tehiM sAhU bhatta-pANAiNA / dhario kettiaM pi kAlaM / osahaM va rogINa tesiM dhamma- vinnANaM dAUNa tehiM visajio gao muNI aTThAvayaM / evaM sAhu-saMsaggao paDibuddhehiM tehiM daviNaM va kivaNehiM jattao pAliyaM sAvagattaNaM / annayA vIramaI dhammathirI- karaNatthaM sAsaNa- devayAe nIyA aTThAvaya-pavvayaM / tattha niya-niya-vanna-ppamANa- juttAo viviha- rayaNa- pajjuttAo surAsura- - viNimmiya - mahimAo arihaMta paDimAo pecchiUNa paramaM pariosamAvannA / vaMdiUNa AgayA tao niyanayaraM / sA ya vIramaI mahaMtaM titthameyaM mae vaMdiyaM ti sadvAe jiNaM jiNaM paDuca vIsaM vIsaM AyaMbilAI karei | uvari nivesiya- mANika-maNahare kaNaga-nimmie tilae / cavIsaM jiNapaDimAo jugge kAravai vIramaI // anna- diNe aTThAvaya- girimmi gaMtuM imA saparivArA / pUjaM kuNai jiNANaM pahavaNa-vilevaNa- bali-ppamuhaM // jiNa - parimANa nilADesu tAI tilayAI Thavai bhattIe / tappunna- pAyavarasa va jAI virAyaMti kusumAI // cAraNa-samaNAiNaM titthe tatthAgayANa dAUNa / dANaM jahAhiM sA iya kuNai tavassa ujjavaNaM // kaya- kiccaM maNuya bhavaM sahalaM vihavaM kayatthamavi jIyaM / mannaMtI vIramaI puNo vi pattA niyaM nayaraM // iya bhinna- sarIrANa vi tesiM donhaM abhinna-cittANaM / jiNadhamma-kaya-maNANaM bahuo kAlo akaMto // jIvANa maraNa dhamma- taNeNa samae samAhi-maraNeNa / mariUNa mammaNa-nivo patto sohamma-suraloyaM // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH]] 75 taviSaye nalacaritam / aNumariu vIramaI devI tattheva maNaharA jaayaa| atthaMgayaMmi caMde kiyaciraM ciTThae juNhA // tatto mammaNa-jIvo caviuM iha jaMbudIva-bharahaMmi / bahalI-visayAlaMkaraNa-kaMkaNe poyaNapurammi // AbhIra-dhammilAsassa reNuyA nAmiyAi ghariNIe / nimmala-guNa-paripunno uppanno 'dhannautti suo|| vIramaI jIvo puNa saMjAyA 'dhUsaritti se ghrinnii| dhanno niya-mahisIo bAhiM gaMtUNa cArei // aha pAuse payaTTe ghaNe subuddhiM ghaNaM kurNatesu / mahisINa cAraNatthaM sirovariM chattayaM dharilaM // dhanno gao aranne teNa tahiM tivva-tava-kiso diho| kAussaggeNa Thio muNI giriMdo vva nikNpo|| bhattIe~ chattayaM se siraMmi dhari nivAriyaM imiNA / samaNassa vuTTi-kaTuM, aha vuTTIe niyttaae|| namiUNa muNI bhaNio dhanneNa-tumaM ihAgao katto ? / samaNeNa jaMpiyaM-bhadda ! paMDadesAu pantohaM // laMkApurIi calio tatthAgaya-niya-gurUNa namaNatthaM / meheNa satta rattaM varisaMteNaM navari ruddho|| dhannaNa jaMpiyaM-paMka-duggamA NAha ! saMpayaM puhavI / to calasu nayara-majjhe majjha imaM mahisamAruhiu~ // muNiNA bhaNiyaM-sAhUNa vAhaNArohaNaM ajuttaM ti| to dhannaeNa sahio sAhU saNiyaM gao nayaraM // dhanneNa muNI bhaNio-khaNamekaM ettha ciTTha tAva tumaM / ghittUNa jAva duddhaM ahamAgacchAmi gehaao|| gaMtUNa gihaM dhanno duddhaM cittUNa Agao jhatti / bhattIe kArio teNa maharisI duddha-pAraNayaM // dhanneNa samajeNaM muNi-pAse sAvagattaNaM gahiyaM / tattheva poyaNapure varisA-kAlaM Thio sAhU // pacchA annattha gao dhanno saha dhUsarIe cirakAlaM / pAliya-sAvaga-dhammo paDivanno saMjamaM pacchA // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH satta varisAIM taM pAliUNa dhanno mao saha piyaae| juyalattaNeNa jAo hemavae vaasnnaa-vso|| tatto mari jAo so sohammaMmi khiirddiNddiro| devo sA uNa devI tanbhajjA khIraDiMDirA // caviUNa dhannao so sohammAo tumaM nalo jaao| naranAha ! dhUsari ciya imA piyA tujjha damayaMtI // jaM puvva-bhave dinnaM muNi-dANaM sAvagattaNaM ca kayaM / tassa phaleNa suruvaM rajaM ca tae imaM pattaM // esA vi hu damayaMtI taDamma-phaleNa tuha piyA jaayaa| keNa vi agaMjiyappA visesa-tava-tilaya-dANehiM // jaM puNa vArasa-ghaDiA viDaMbaNA tassa sAhuNo vihiyA / tumhaM raja-bbhaMso bArasa-varisAi~ taM jAo // iya guru-vayaNaM suNiuM saMvegamuvAgao nalo rAyA / puttaM pukkhalanAmaM guNAbhirAmaM Thavai raje // damayaMtIe~ sameo gahiuM dikkhaM nalo guru-samIve / paDhai suyaM kuNai tavaM parIsahe dussahe sahai // aha kammassa vicittattaNao rAyassa dujyttnno| bhogatthaM damayaMtIi kuNai cittaM nalo sAhU // tatto guruhiM catto piuNA paDibohio ya AgaMtuM / paripAliuM asako vayaM imo aNasaNaM kuNai // damayaMtIe vi kayaM nalANurattAi taM tao mariuM / jAo nalo kubero damayaMtI tassa puNa bhajA // kiMci vaya-virAhaNao nIya-surattaM imehiM saMpattaM / do vi khaviUNa kammaM kameNa mokkhaM lahissaMti // iti dyUte nalakathA / ___ eyaM soUNa bhaNiyaM rannA-bhayavaM ! na mae akkhAi-jUeNa kIlAmettaM pi kAyavvaM / guruNAvuttaM-mahArAya ! juttaM tumhArisANaM viNijiya-akkhANaM akkha-jUya-vajaNaM / maMtIhiM vinnatto rAyA-deva ! deveNa tAva sayaM paricattaM eyaM, ao savvattha rajje nivArijao tti| ratnA vuttaM evaM kareha / 'Aeso Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] paradAragamanaviSaye pradyotakathA / pamANaM ' ti bhaNaMtehiM tehiM taheva kayaM / guruNA bhaNiyaM-savvANattha-nibaMdhaNaM pariharanu para-ramaNi-sevaNaM / jao kula kalaMkiu maliu mAhappu, __ maliNIkaya sayaNa-muha , dinnu hatthu niyaguNa-kaDappaha, jagu jjhaMpio avajasiNa, vasaNa-vihiya sannihiya appaha / dUraha vAriu bhahu tiNi Dhakkiu sugai-duvAru / ubhaya bhavunbhaDa-dukkha-karu kAmiu jiNa paradAru // sarahasa-namira-naresara-cUDA-cuMbijjamANa-calaNo vi| . para-mahilamahilasaMto pajjoo baMdhaNaM ptto|| rannA bhaNiyaM-bhayavaM! kahameyaM? to payaMpiyaM gurunnaa| magaha-visayAvayaMsaM rAyagihaM atthi vr-nyrN|| paigehaM vilasaMte TuM gorI-mahesare jattha / / kuDDeNa Agao himagiri vva dhavalo sahai saalo|| tattha paNamaMta-patthiva-matthaya mANika-cakka-vAleNa / masiNIkaya-kama-naha-caMda-seNio seNio rAyA // cauviha-buddhi-samiDo cudisi-saahnn-putt-cu-niiii| cau-bheya-saMgha-bhatto putto tassAbhayakumAro // aha ujeNIpurIe cuds-nr-naah-vihiy-py-sevo| rAyagiha-rohaNatthaM pajjoo patthivo clio|| taM jANiUNa iMtaM bhaNai nivo-abhaya ! kimiha kAyavvaM ? / abhao bhaNai-bhayaM mA karesu, nAsemi se dappaM // to ari-senA-vAsa-ThANesuM tNb-kls-mjjh-gyaa| dINArA nikvaNiA abhaeNa aNAgayaM ceva // aha patto pajoo ruddhaM sinneNa tassa rAyagihaM / sasi-biMbaM va parihiNA, kaivi diNe jujjhiyA do vi|| . to bhaNio panjoo gUDhanare pesiUNa abhenn| sivadevi-cillaNANaM ahaM visesaM na mannemi // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 kumArapAlapratibodhe [prathamaH teNa tuha seNiyassa ya tullattaNao bhaNAmi hiya-vayaNaM / maha piuNA tujjha nivA vasIkayA vva-dANeNa // tA baMdhiUNa ee tumamappissaMti senniy-nivss| jai natthi paJcao to niva-AvAse khaNAvesu // pajjoeNa taheva kayaM, diTThA dINAra-kalasA, sAsaMka-citto naho pjjoo| pacchA seNieNa niggaMtUNa pajoyassa balaM viloDiyaM / ujjeNIe pattassa pajoyassa savve vi rAyANo bhaNaMti-na eyarasa kAragA amhe, abhaeNa esA mAyA kayA, jaM bhaNeha teNa divveNa sujjhAmo / ciMtiyaM pajjoeNa-nUNaM evameyaM, annahA kahaM kahei abhao me senniy-mNtN| nahi tassa seNiyAo ahaM sinnehgehN| annayA atthANIeNabhaNiyaM pajoeNa-asthi ko vijoabhayaM ihANenja / tao egAe gaNiyAe bhaNiyaM-ahaM ANemi, navaraM dunni vi itthiAo nava-jubvaNAo me dijaMtu / rannA dinnA tAo / sikkhiyaM tAhiM samaM tIe saMjaINa samIve kvdd-saaviyttnnN| tao vAhaNa-sAmaggIe thera-purisa-parigayA gayA sA rAyagihaM / ThiyA bAhiM ujANe / sA garuya-vibhUIe puramajjhe cehayAI vNdNtii| rAya-karAviyamacaMta-maNaharaM jiNaharaM pattA // mahura-sareNa pUyA-purassaraM tattha vaMdae devaM / taM muka-bhUsaNaM tAhiM parigayaM pecchae abho|| jiNa-vaMdaNAvasANe taM pucchai-kA tumaM ? imA kA vA ? / katto vA AgayAo tti ? oNaya-muhI kahai esA // ujeNI-vatthavvA ahaM mahebbhassa bhAriyA vihavA / mama puttaya-ghariNIo do vi imA devvajogeNa // putte mayammi maraNatthiNIo amhe gurussa payamUle / nIyAo sayaNehiM amha kayA desaNA guruNA // laharI-taralaMjIyaM rUvaM suriMda-dhaNUvamaM dhayavaDa-calaM lacchi vijjuchaDA-cavalaM balaM suviNa-sarisaM nehaM dehaM paIva-sihA-samaM muNiya maimaM sammaM dhamme haveja kunmo|tN soUNa saMviggAo visaya-suha-virata-cittAo pavvaiu-kAmAo amhe gahiya-pavvaMjehiM siddhaMta-paDhaNeNa na tIraMti ceiyAI vaMdiuM ti, tavvaMdaNatthaM niggayAo / abhaeNa bhaNiyaM-pAhuNiyA hoha / tAhiM vuttaM-abbhatta Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] paradAragamanaviSaye pradyotakathA / ThiyAo amhe / dhamma-kahAhiM ciraM ThAUNa gayAo sahANaM / bIya-divase abhao ekkaggo turayArUDho gao tAsiM AvAse nimaMteuM / tAhiM vuttaM jaM Agao si sAvaya-siromaNI ! ittha amha paarnne| jAyAo sayala-kallANa-bhAyaNaM taM dhuvaM amhe // nahi ciMtA-rayaNaM caDai kara-yale kahavi punn-rhiyss| kiM vA kappa-mahIruha-uppattI hoi gehaMmi // tA kareha bhoyaNaM / mae bhoyaNaM akuNaMte imAo vi me ghare na bhuMjihiMti tti ciMtaMto tattha bhutto abho|osh-sNjoiyN pAio mahuM / tavvaseNa sutto so / Asa-rahehiM AroviUNa pAvio so ujeNiM, uvaNIo pajjoyassa / bhaNio teNa-kattha te pNddicN| abhaeNa bhaNiyaM-dhamma-cchaleNa vaMci o mhi / pajoeNa bhaNio abhao-mae avisajjieNa tumae na gaMtavvaM ti dehi me vAyaM / abhaeNa vuttaM-evaM karissaM / io ya seNiyassa ranno vijAharo mitto / tassa mittI-thirIkaraNatthaM dinnA seNieNa seNA nAma niy-bhinnii| pariNiUNa vijAhareNa nIyA niya-nagaraM / sA ya tassa acNt-vllaahaa| dharaNi-goyarI vi rUvAiguNehiM amha abhatthiya tti asahaMtIhiM vijAharIhiM mAriyA sA / tIe ya dhUyA sA teNa mA esA vi mArijjihi tti seNiyassa uvaNIyA / taM jovvaNatthaM pariNAvio abhao seNieNa / sAvi hu ruvAIhiM abhayassa aIva ballahA jaayaa| nahi niyaguNe vimuttuM jayaMmi annaM vasIkaraNaM // taM vijjAhara-dhUyaM daTuM na taraMti ses-bhjjaao|| tuccha-payaINa mahilANa maccharo hoi kiM cojjaM // tao tAhiM mAyaMgiM olaggiUNa Arovio imIe 'rakkhasi' tti kalaMko / dhikkAra-puvvaM nayarAo nissAriUNa sA pri-cttaa| aranne bhamaMtI diTThA tAvasehiM / karuNAe pucchiA-bhadde ! kAsi ? katto vA tumaM ? / tIe kahio niya-vuttaMto / te ya tAvasA seNiyassa puvayA, tehiM amhaM 'nattuya , tti sA rakkhiA / annayA ujjeNIe neUNa sivAe samappiyA sA vijjAhara-dhUyA, puvva-bhajjA abhayassa pajjoeNa appiyaa| tIe samaMvasai abho| pajjoyassa cattAri rayaNANi-1 lohajaMgho lehArio, 2 aggIbhIrU raho, so kira aggiNA na Dajjhai, 3 nilagirI hatthI, 4 sivAdevi tti / annayA so lohajaMgho bharuyacchaM visajjio ranno samIvaM / teNa rannA ciMtiyaM-esa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH ega-divaseNa ei paMcavIsaM joyaNAI, tA puNo puNo sadAvijjAmi / aoeyaM mAremi, jo puNa anno hohI so bahuehiM divasehiM ehI, eciraMpi kAlaM suheNa ciTThAmi / tao teNa rannA tassa saMbalaM dinnaM / so necchai to vihIe davAviyaM / tattha vi se visa-saMjoiyA moyagA dinnA, sesagaM saMbalaM hariyaM / so kaivi joyaNAi gaMtUNa nai-tIre bhutumADhatto, jAva sauNo vArei / udvittA pahAvio gao dUraM / puNo vi bhujaMto vArio sauNeNa, evaM taiya-vAraM pi vaario| teNa ciMtiyaM-bhaviyavvaM kAraNeNaM ti pajjoyassa pAsaM patto, niveiyaM rAja-kajjaM / rannA pucchio-chuhio vva tumaM dIsasi / kahiyaM teNa bhoyaNAkaraNa-kAraNaM / abhao viyakkhaNo tti sadAvio rannA / kahiUNa puvvavuttaMtaM daMsiyA sNbltthiiyaa| taM agyAiUNa abhao bhaNai-ettha vva-saMjoeNa diTTiviso sappo samucchimo jaao| jai ugghADiyaM hotaM saMbalaM to dihriviseNa sappeNa eso Dasio hoto| rannA vuttaM tA kiM kijjau ? / abhaeNa bhaNiyaM-vaNa-niuMje paraMmuho muccau / taheva kayaM / ahiNo didviviseNaM vaNAI daDDAI snjnn-mnnaaii| khala-vayaNa-duvvayaNeNa va mao ya sappo muhutteNa // tuTTho rAyA, bhaNio abhao-baMdhaNa-mokkha-vajjaM varaM varehi / abhao bhaNai-tuha ceva pAse acchau varo / atthi pajjoyassa dhUyA vAsavadattA nAma / sA bahuyAo kalAo sikkhAviyA / tIe gaMdhavva-kalA-jANaNatthaM gaMdhavva-kalA-kusalaM udayaNaM ANemi tti ciMtaMteNa suyameyaM-jahA udayaNo jattha hatyi pecchai tattha gAyai, jAva baddhaM pi appANaM na yANai / tao rannA jaMtamao hatthI kaario|niio kosaMbI-samAsanne ranne / ThAviyaM tassa adUrAsanne sinnaM / taM hatthi soUNa patto udayaNo / pavatto gAiuM / hatthIvi viyaraMto gIya-paravaso vva Thio nicclo| ADhatto udayaNo taM ArohiuM / baddho hatthi-majjha-Thiya-purisehiM / sinneNa ANio pajjoyaNa-sagAsaM / bhaNio rannA-mama dhUyA kANA taM sikkhavehi gIya-kalaM, taM ca mA pecchasu, sA tumaM daTTaNa mA lajau tti| tIe vi kahiyaM-uvajjhAo koDhio mA dacchisi tti| so ya javaNiyaMtario taM sikkhavei / sA tassa sareNa hIrai, koDhio tti na joiyai / annayA jai pecchAmi evaM ti ciMtaMtI annahA paDhai / teNa ruTeNa bhaNiyA-kiM kANe ! viNAsehi ? / sA bhaNiyA-koDhiyA ! appANaM na yANasi / teNa ciMtiyaM-jAriso ahaM koDhio tArisI esA kANa tti javaNiyA avnniiyaa| .: Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva paradAragamanaviSaye pradyotakathA / divA ya teNa esA rai vva sveNa vihiy-pritosaa| tIe vi hu so diTTho pacakkho kAmadevo vva // to ciMtiyaM ca tehiM hA amhe vaMciyAiM haya-vihiNA / annonna-dasaNaM jaM na amha ettiya-diNAI kayaM // jAo tesiM niviDo sinniho| jANai imaM kaMcaNamAlA nAma rAyadhUyAe dhAI / annayA AlANakkhaMbhAo niggao nalagirI / na tIrai gihiu~ / ennA pucchio abhao-kahaM esa ghippihI ? abhaeNa bhaNiyaM-udayaNo gApau, jeNa taggIyAyannaNa-nicalo suhaM ghippai / rannA bhaNio udayaNo-gAyasu tuma / teNa vuttaM-bhaddavaI kariNiM AruhiUNa javaNiyaMtariyANi ahaM dArigA ya gAyAmo / rannA vuttaM-evaM kareha / taheva kayaM / saMgahio hatthI / bIo dinno rannA vro| abhaeNa ThAvio tasleva pAse / rAyadhUyA gaMdhavve nimmAya tti sA tattha gAyAvijihI / ao gao pajoo ujANigAe / bhaNAvio udayaNo-tumae vAsavadattAe samaM tatthAgaMtavvaM / udayaNassa jogaMdharAiNo amacco, so niya-pahu-moyAvaNatthaM ummattagavesaNaM paDhai " yadi tAM caiva tAM caiva tAM caivAyatalocanAm / na harAmi nRpasyArthe nAhaM yaugaMdharAyaNaH // " so ya pajjoeNa diTTho udghaDio kAyiaM vosiraMto / aNAyArakaro gahilo tti uvekkhio so| bhaddavaIe cattAri muttaghaDiyAo viliaao| kacchAe bajhaMtIe ko vi sara-visesannU aMdhalo bhaNai kakSAyAM badhyamAnAyAM yathA rasati hstinii| yojanAnAM zataM gatvA tathA prANAn vimokSyati // " tAhe ghosavaI vINaM gahiUNa vAsavadattAe kaMcanamAlAe ya samaM mittavasaMtageNa miMThena bhadavaI-ArUDho udayaNo bhaNai jaNa-samakkhaM "eSaHprayAti sAthaiH kAMcanamAlA vasaMtakazcaiva / bhadravatI ghoSavatI vAsavadattA'pyudayanazca // " jaNo jANai-esa pajjoyassa pAse ujjANigAe gacchissai / na gao tattha, pahAviA hatthiNI kosaMbI-saMmuhaM / imaM nAUNa rannA ANattAbhaDA nalagiriM AruhiUNa giNhaha udyaNaM / jAva so sannajjhai tAva gao udayaNo paMcavIsaM joyaNAI, sannaddho nalagirI laggo pitttto| adUrAgayaM gayaM daTTaNa bhinnA egA muttaghaDiyA, jAva taM hathio siMghai tAva annANi paMcavIsa jo Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH yaNAI gao udayaNo / evaM selAo vi tinni muttaghaDiyAo bhaggAo / kosaMbiM paviTTho udayaNo / annayA ujeNIye upAyaggI uDio kahiM pi novasamai / rannA abhao pucchio / so bhaNai-'viSasya viSamauSadham , agneragnireva / ' to aggIo anno aggIkao / teNa so Ahao aggI, tao thako jalaMto / taio rakSA dinno varo / eso vi ThAvio abhaeNa ranno paate| annayA ujeNIe asivaM upaTTiyaM / abhao pucchio uvasamovAyaM, bhaNaiabhitariyAe atthANIe devIo vibhUsiyAo itu jA tumhehiM rAyAlaMkArabhUsiehiM diTThIe jiNai taM me kahiAjahaM / taheva kayaM / rAyA paloei, savvAo hehAmuhIo ThAyati / sivAe rAyA jio / kahiaM abhayassa / abhao bhaNai-rattiM avasaNA esA kUrabaliM kareu / jaM bhUyaM ui tassa muhe kUraM chuhau / taheva kayaM / tie caukke adyAlae ya jAhe devayA sivArUveNa vAsai, tAhe kUraM tassa muhe chuhai, bhaNai ya-ahaM sivA gopAlaga-pAlaga-mAya tti / evaM savvANi vinijjiyANi bhUyANi / jAyA purIi saMtI / dei cautthaM varaM nivo tassa / ciMtai abhayakumAro, cihissaM keciraM ittha, rAyagihaM vaccAmi tti / to bhaNai-deva ! dehi majjha varaM / rannA vuttaM-maggasu / aha abhao jaMpae evaM nalagiri-hatthihiMmiM ThitaI sivadevihi ucchaMgi / aggibhIru-raha-dAruihi aggi dehi maha aMgi // buddhIe attANaM visajjAvei ti ciMtiUNa rannA sakAra-puvvaM visajjio abhao, bhaNai-tumhehiM chaleNa aNio ahaM, maha puNa painnaM suNa karivi paIvu sahassakaru nagarImajjhiNa sAmi ! jai na raDaMtu taI harauM aggihiM pavisAmi // .. taM bhajjaM cittUNa gao abhao rAyagiha, Thio kaMci kAlaM / pacchA caMda-suMdara-vayaNAo kamala-dala-dIha-nayaNAo vitthiNNa-thaNa-kalasAo vivi ha-viyAresu aNalasAo do gaNiyAo ghettUNa vaNiya-veseNa patto ujjeNiM / rAya-magge giNhae AvAsaM / annayA divAo pajjoeNa gnniyaao| tAhi visa-vilAsAhi diTThIhiM nijjhAio gao niyAvAsaM / pesaha duuiN| tAhiM kuviyAhiM va dhADiUNa dUI bhaNiyaM, na hoi esa rAyA jo para-mahilamahilasai tti| bIya-diNe saNiyaM ruttaao| taiya-diNe bhaNiyA dUI-sattame divase devaule devajattaM karissai amha bhAyA tattha raho tti Agaccha / annayA bhAyA rkkhi| Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] paradAragamanaviSaye pradyotakathA | 83 abhaeNa purva pajjoya - sarisA puriso pajjoo tti nAmaM kAUNa ummatto kao / bhAi abhao - esa me bhAyA sAravemi, eyaM kiM karomi, eriso bhAi-neho ti so ruTTho ruTTho nassai / tao baMdhiUNa, uTTheha re ! amugA amugA, ahaM pajjoo harAmi tti raDato ANijai nijjai ya vija-pAsaM / imaM ca nAyaM nayara-jaNeNa / sattama - diNe pajjoeNa pesiyA dUI tANa pAsaM / tAhiM vuttaMeu eklau ti / duI-vayaNeNa esoegAgI Agao gavakkheNa / nahi juttamattaM vA muNai maNusso ramaNi-ratto // puvva-niutta-narehiM gihaM paviTTo paraMgaNA - giDo / baddho so vArigao gao vva kariNI- kayAkaMkho // aha khaTTAe saha baMdhiUNa divasaMmi nayara - majjheNa / nijjai pajjoya - nivo abhayakumArassa purisehiM // re ! re ! dhAvaha giNhaha moyAvaha jhatti maM imehiMto / esoshaM pajjoo nijjAmi phuDaM iya raDaMto // vIhIkaraNa-jaNeNaM pucchijjai ko imo ?, bhaNati narA / vANiya-bhAyA nijjai vijagharaM esa nicaM pi // vAhiM AsaraehiM ukkhatto pAvio ya rAyagihaM / so seNiyassa kahio kaDDiya khaggo imo patto // taM hariM kuviya - maNo bhaNio abhaeNa mA kuru ajuttaM / jaM kirai sakkAro sattussa vi geha - pattassa // vasaNaMmi samAvaDiyaM kaha vi tulaggeNa veriyaM laDuM / uvayAramAriyaM taha karesu jai so jiyai dukkhaM // to seNieNa rannA mukko sakkAriUNa pajjoo / iya paradAra- patto saMpatto baMdhaNaM eso // iti pAradArye pradyotakathA || rannA vRttaM - bhayavaM ! mUlAo ciya mae pritthiio| dUraM bhayaMkarIo bhuyaMgamIo vva cattAo // para - ramaNi - pasatta-maNo pAeNa jaNo na ko vi maha rajje / guruNA bhaNiyaM - dhanno si jo paritthI - niyatto si // kamalANa saraM rayaNANa rohaNaM tArayANa jahA gayaNaM / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 kumArapAla pratibodhe paradAra- nivitti-vayaM vannaMti guNANa taha ThANaM // aha guruNA vAgariyaM - vesA - vasaNaM nariMda ! muttavvaM / daviNassa viNAsayaraM jaM kamala-vaNassa tuhiNaM va // jaM nIra - rAsi mahaNaM va kAlakUDaM jaNei khayarogaM / kavalei kulaM sayalaM jaM rAhu- muhaM va sasi-biMbaM // dhUmo vva citta kammaM jaM guNa-gaNamujjalaM pi maliNei / jaM dosANa nivAso vaMmiya-vivaraM va bhuyagANaM // vesA - vasaNAsatto tivagga-mUlaM viNAsiuM atthaM / pacchA pacchAyAveNa lahai soyaM asoo vva // rannA vuktaM - ko so asoo ? / guruNA bhaNio-suNa, jaM cavaNa- jamma nikkhamaNa nANa-ThANaM ti sIyalajiNassa / bhahi vihiyasevaM tamatthi bhaddilapuraM nayaraM // tattha jasabhado rAyA / ari-kAmiNINa kuMkuma - kacchUrI - kajjalAI aMgesu / jassa karavAla - dhArA jaleNa sahasa tti dhoAI // tassa sammao samao vva bahuyattha-saMgao gao vva pavattiya dANa-pasaro saro vva dhamma-guNa- joga-suMdaro suMdaro seTThI / tassa kamala-dala-visAlacchI lacchI bhajjA / sA acaMta-vallahA vi avacca - rahiya tti dUmeha maNaM seTThiNo / jao [ prathamaH viviha-maNi kaNaya- bhUsaNa- juyA vi juvaI viNA avacceNa / na virAya vallipallavA vi valli vva phalahINA // lacchIe bhaNio seTThI - kiM tumaM visanno va dIsasi ? / teNa vRttaM - jaM tumaM niravacca tti taM maha mahaMto saMtAvo / tIe bhaNiyaM jai evaM tA annaM pariNesu / teNa bhaNiyaM-pie ! na me anna-bhajjAe avaceNAvi maNa-nivvuI / tIe vRttaM - ittha nayare sIyalajiNiMda-maMdira - duvAra - dese asoyA nAma devayA atthi, sA samatta - jaNa-patthiyatthe payacchei / tA tIe uvAiyaM karesu / 'juttameyaM' ti bhaNiUNa gao seTThI lacchIe samaM sIyalajiNa bhavaNaM / kappUrakuMkuma-kusumaccaehiM accio bhayavaM / tao taheva acciyA devayA / bhaNiyA ya-devi ! jar3a te pabhAvao majjha naMdaNo hohI / tA garuya- vibhUIe kAhaM pUyAmahaM tujjha // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] vezyAvyasane azokakathA / tuha saMtiyaM ca nAmaM suyassa dAhaM ti tappabhAveNa / lacchIe saMjAo gambho samae pasUyA sA // jAo putto to suMdareNa tosaM gaeNa kAraviyaM / nacaMta-ramaNi-cakaM vaDAvaNayaM pabaMdheNa // aha paDipunne mAse gaMtuM jiNa-maMdire vibhUIe / bhuvaNaccheraya-bhUo vihio pUA-maho teNa // sIyalajiNassa taha devayAi pAesu pADio putto| nAmeNa asoyAe imo asoo tti vajjario // patto kameNa vuDhei sayala-kalAo gahAvio samae / mayaraDaya-kelivaNaM jovvnnmaarodumaaddhtto|| jAyA suMdarassa ciMtA-pAeNa paNAMgaNAsattassa purisassa vvakkhao dIsai, tA jANAvemi puttaM vesA-sarUvaM, jeNa vesAsu vIsAsaM na karei eso tti / tao bhaNiyA caMDA nAma kuTTiNI-bhadde ! maha puttaM jANAvesu vesA-sarUvaM, demi te dINAra-lakkhaM / niya-dosa-payaDaNaM pi hu luDAe kuTTiNIe paDivannaM / ahavA taM natthi dhaNeNa jaM na kuvvaMti eyaao|| to caMDAe nIo sa-gihamasoo payaMpio evaM / tuha vesANa sarUvaM jahaTTiyaM putta ! sAhemi // vara-vatthAharaNa-vihUsiyAo vesAo jai vi dIsaMti / taha vi vibhAvijaMtaM na sohaNaM kiM pi eyAsiM // jao amuNiya-jAi-kulAo chuhAkulAo adNsnnijjaao| kiNiUNa parehiMto imAo vippaMti bAlatte // aMgAI bhaMjiuM virasamAraDaMtIo naTTa-niuNehiM / lahi-layAe haNiUNa sikkhavijjati ntttt-vihiN|| parikammiUNa aMgaM viviha-payArehiM jovvnntthaao| cittaM vittaM ca parassa liMti appaMti nau niyayaM // bahu-kavaDa-cADu-vayaNehiM nehamuppAiUNa purisassa / giNhaMti dhaNaM taM niDaNaM ca niddhaM pi muMcaMti // kaya-viviha-vippiyAo vi aliya-vayaNehiM pattiyAviti / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH taha kahavi naraM jaha muNai esa savvaM pi saccamiNaM // cavala-sahAvAo nirappaNAo acNt-loh-bddhaao| jANaMti vAnarIo va suheNa jo bhakkhiyavvo tti // vaMcaha mA vaMcijaha giha hiyayAiM dehi mA hiyayaM / iya akA-uvAsaM saMtaM va saraMti suviNe vi|| atthassa kae kuTTiNamuvagRhaMtINa jANa vesANa / appAvi verio khalu ko anno vallaho tANa // tahA vesa visiTThaha vAriyai jai vi maNohara-gatta / gaMgAjala-pakvAliya vi suNihi kiM hoi pavitta // nayaNihi royai maNi hasai jaNu jANai sau tattu / vesa visiTThaha taM karai jaM kahaha karavattu // iya kittiyaM va sakai kahiuM vesA-sarUvamaigahaNaM / ettha ya Thio sayaM ciya tumaM pi pecchihisi paJcakkhaM // maha cattAri dAriyAo-1 gorI, 2 laliyA, 3 raMbhA, 4 mayaNAnAmAo imassa dhavalaharassa majjhe bhinna-bhinna-bhavaNesu ciTuMti, tAsiM cariyaM kuDuMtario tumaM pecchasu / taheva kAumADhatto asogo / tattha gorIe puvvapariciyaM cirAu AgacchaMtaM sivaM nAma purisaM daTTaNa puvva-paviTTho puriso nissArio annadAreNa, appaNA puNa paDivannaM takAlameva paivvayA-vayaM / gutthA maMgalaveNI, vimukkAI kusuma-taMbolAharaNAI / tao kayaM siveNa saha dasaNaM / bAha-jala-bhariya-nayaNAe bhaNiyaM aNAe-sAgayaM pANanAhassa / siveNa vuttaM-kusalaM te ? / gorIe bhaNiyaM-kerisaM kusalaM tuha virahe, saMpayaM puNa kusalaM jaM tumaM jIvaMtIe mae deva-uvAiya-saehiM dihosi / piya ! harSa thakiya sayala diNu tuha virahaggi kilaMta / thoDai jali jima macchaliya tallovilli karaMta // maI jANiyauM piya-virahiyaha kavidhara hoi viyAli / navari mayaMku vi taha tavai jaha diNayaha khayakAli // iccAi cADu-vayaNAvajjiya-citteNa siveNa pie mA jhUrasu, kittiyamiNaM tuha siNehassa tti bhaNiUNa dinnAI kusuma-taMbola-vatthA-haraNAI / asoeNa savvamiNaM daTTaNa ciMtiyaM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] vezyAvyasane azokakathA / kavaDa-kuDuMba-kuDio vivey-maayNdd-meh-maalaao| nicaM para-caMcaNa-vihiya-ahiNivesAo vesaao|| laliyAe accaMtANuratto mayaNa-sarisa-gatto datto nAma inbho, so tIe deha jaM maggiyaM dhaNaM , na karei paNaya-khaMDaNaM / picchae niruvamaruvaM pi veriNi va niyadhariNiM / laliyAvi taM pasuttaM vikSuttUNa ameNa saha ramai / jaggieNa datteNa kattha gayAsi tti pucchijjaMtI karei mAi-pii-devagurusaMtIe savahe-- tumaM vimuttUNa na mae maNeNAvi anno ciMtio ti / asoeNa ciMtiyaM savahe kuNaMti alie raMjaMti paraM sayaM na rajjati / giNhati dhaNaM ciya nahu dhaNeNa dhippaMti vesaao|| raMbhAe jovvaNAraMbhe viyaMbhiya-hariso asthi muDo nAma puriso| bhaNio so raMbhAe-muddha ! mae kiMpitujjha jai kajjaM / tA kijau gharavAso Ajamma jo na vihaDei // maha bAiyAe appasu bhUridhaNaM ajja eg-mutttthiie| jeNa tumaM nivvigdhaM maha saMga-suhaM lahasi sigdhaM // ukkhaNiUNa nihANaM gharAu muDeNa appiyaM tIe / kiM vA na kuNai kiM vA na dei puriso ramaNi-luDo // taM kuTTiNIe gahiUNa jaMpiyaM jhatti tur-cittaae| maha dhUyAe saddhiM vilasa tumaM vaccha ! AjammaM // kaivaya-diNa-pajjaMte nayara-talAraM gharaMmi ANeuM / bhaNio mukho evaM kavaDAraMbhAe raMbhAe // piya-yama ! imo talAro balavaMto majjha appae bhADi / tA kiM karemi kiM vA bhaNAmi kiM bhaNihisi tumaM vA / / piya ! sahasu divasamekaM pavarA pII puNo vi saha tumae / annaha hoi aNattho tuha sa-kuDuMbassa amhaM pi|| taM vajja-vaDaNa-dusahaM vayaNaM souM kahaM pi muddheNa / bhIeNANunnAyaM anna na gai ti duhieNa // nIhario bhavaNAo tattha pavesaM puNo vi apaavNto| raMbhA-saMjoya-suhassa taha ya vihavassa so cukko // asoeNa ciMtiyaM akayannu-gAmaNIo siromaNIo dhnnNdhlmnnaann| . ___ Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH pAlaMti na vesAo niya-jIhAe vi paDivannaM // mayaNAe aNuratto bhaddo nAma vaanniutto| nidvaNo tti taM na kAmae mayaNA / so parAbhava-payaM appANaM mannato atthatthI gao asoyA-devIe bhavaNaM / aciUNa taM niviTTho tIe purao / paricatta-caubvihAhAro Thio aTTha ahorattAI / aTThama-rayaNIe bhaNio devayAe-bho ! kimevaM ciTThasi ? / bhaddeNa bhaNiyaM-devI! dhaNatthI tumaM sevemi / devIe vuttaM-natthi te punnaM / teNa vuttaM-jai me ciMtAmaNI-payANeNa pasAyaM karesi to uTTemi, annahA ettheva kimipuMjo homi / muNiya-tanicchayAe devayAe dino tassa ciMtAmaNI kahiyaM ca-paMca-paramiTi-bhaMta-saraNa-puvvaM maggio paidiNaM paMca-diNAra-sacAI viyarissai eso tti tirohiyA devI / so vi ciMtAmaNI-mAhappeNa saMpunna-maNoraho vilasai / sadhaNo tti muNiuM mayaNAe pavesio niyagharaM / deha esoja maggiyaM / ciMtiyaM mayaNAe-nUNaM imassa pariggahe asthi ciMtAmaNI, annahA kahaM erisI dANa-sattI, tA taM giNhAmi / tao pahANovaviTThassa tassa kuppAsaM khallayAo gahio tIe ciMtAmaNI / puNo kiMpi maggieNa nihAliyaM aNeNa khallayaM / taM apecchanteNa pAraddhA gavasaNA / bhaNiyaM mayaNAe-pajjattaM tuha dANeNa / mA me pariyaNaM abbhakkhANeNa dumihisi, tA niggaccha gehAo / bhaddeNa ciMtiyaM-nUNaM imIe hario cintAmaNI, kahaM annahA siddha-kajjaM va niddakkhiNNaM jaMpai, paraM kiM kirai adiTTa coro rAya tti vilakkhacitto niggao bhaddo / cintiyaM asoeNa na dayA na loya-lajjA nAkitti-bhayaM na pAva-saMkA y| attha-gahaNattha-viraiya-viviha-kilesANa vesANa // evaM Thio varisamekaM asoo| jaMpiyA aNeNa kuTTiNI-muNiyaM mae vesA-saruvaM / nIo asogo suMdara-samIve tIe / bhaNio suMdaro-jANAvio mae tuha suo vesA-sarUvaM, kahaM pi na vaMcijai vesAhiM / suMdareNa diNNaM paDivannaM dINAralakkhaM kuhiNIe / aikaMto koi kAlo / kayAi ciMtiyaM asoeNa sohai sisuttaNeciya na juvvaNe juyamiNaM maNussassa / jaNaNi-thaNa-duddha-pANaM piu-lacchIe ya pribhogo|| tA gaMtUNa desaMtaraM viDhavemi vihavaM, tosemi sayaNa-gaNaM, karemi devagurupUyaM, pUremi samagga-maggaNa-maNorahe / tao jaNaNI-jaNAyANunnAo dINAra Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] vezyAvyasanaviSaye azokakathA / dasa-lakkha-mullaM bhaMDaM gahiUNa gao gayauraM nayaraM asogo| pavatto tattha vavaharikhaM / diTTho kAmalayAe gnniyaae| tA kahaM pigiNhAmi imassa dhaNaM ti ciMtiUNa paloio vilAsa-pesalAe diTThIe, dhaNa-gahaNa-kayAvesA vesA esa tti ciMtiuM imiNA bhaya-visa-visaMtuleNaM sigdhaM vagghi vva sA mukkA / tIe ya dihi-dUI paTThaviuM vaMciuM asakkAe pacchA taM ANeuM paTTaviyA ceDiyA dUI / tIe vi bhaNii-niuNAe ANiuM sakio na so gehaM / pacchA gayA sayaM ciya kAmalayA tassa AvAse // bhaNio imIe-jappabhiha suhaya ! diTThosi amara-kumaro vva / tappabhiI mai jAo kusumasaro ttt-loh-sro|| tA kAUNa pasAyaM maha hiyayaM jaha alaMkiyaM tumae / taha majjha maMdiraM pi hu niya-AgamaNeNa mNddesu|| . evaM bhaNio vi imo kAmalayAe gihe na saMpatto / tA paidiNamADhattA taM pai sA patthaNaM kaauN|| paidiyaha-patthaNAe jAo tA niTTaro vi mauya-maNo / jaM pattharo vi bhijai niraMtaraM nIra-pUreNa // dhaNameva na dAyavvaM ko maha doso imIe giha-gamaNe / iya ciMti asoo kAmalayAe gharaM ptto|| bhaNiyaM imIe ajju vihANauM ajju diNu ajju suvAu pavattu / ajju galatthiu sayalu duhu jaM tuhuM maha ghari pattu // iya cADu-vayaNa-saMjaNiya-saMbhamo niccamei taggehe / so taduvarohao ciya tAe saha kuNai saMbhogaM // vesA-jaNociyehiM kavaDovAehiM kiMtu vivihehiN| so maggio vi tIe maNicchiyaM dei nahu vittaM // tao pADavesiya-kuTiNIo meliUNa bhaNiyA kAmalayA kuTTiNIebahu-ppayAraM pi patthio imo na dei niya-vihavaM / tA nUNaM sikkhavio kIe vi vesA-saruvaM / tAhiM bhaNiyaM-jIvaMta-kavaDAiM kayAI kAmalae ! tae, saMpayaM maya-kavaDAI karesu / tIe vuttaM evaM karissaM / tao bhaNio asogo-tai maha gharaM aNAgacchaMte gehAsannassa gomuha-jakkhassa kayaM me uvAiyaM, jai jakkha ! me gharaM Agamissai asogo, tA mae asoga-dinnAiM pasattha-va Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH sthAharaNAI parihiUNa asoga-dineNa mahAvibhaveNa tumaM acciyavvo / annahA tuha aggao aggii-saahiyvyo| tA piyayama ! saMpADesu savvameyaM / taM soUNa asogo Thio tuhikko / tao bhaNiyaM kAmalayAe-nAha ! nAhaM vallahA te kiM tu tumaM dhaNaM bahu mannesi, tA kiM me jIvieNaM ti bhaNiUNa jakkhassa purao rayAviyA caMdaNAgaru-kaTTha-niciyA ciyA / akaya-soyassa asoyassa pacakkhaM paviTThA tattha sA / jAlAjAla-pallaviya-disimuho pajjAlio huyavaho / samucchalio loya-kalayalo / visAya-visahara-DakkAhiM va akaM diyaM akAhiM / khaNametteNa bhAsarAsI hUA ciyA / kAmalayA puNa tato viNiggayA puvva-kaya-suraMgAe / kavaDamiNaM amuNaMto gao asogo paraM sogaM / kaya-kavaDa-visesAo vesAo imAo kahavi na maraMti / jaNiya-jalaNa-ppavesA vesA esA na hoi phuDaM / tA jaM imA maratI uvekkhiyA taM mae kayaM na suhaM / cukko ahaM abhaggo hA ! erisa-ramaNI-rayaNassa / iya vilavaMto jA kuTiNINa pAsaMmi acchai asogo kaya-purisa-vejja-rUvA tA annA kuhiNI bhaNai-kucha-bhagaMdara-khaya-sAsa-kAsa-pamuhe harAmi roge'haM / maMtosahehiM raMbhemi thAvaraM jaMgamaM ca visaM / rakemi jaka-rakasa-DAyaNi-bhUya-ggahAiNo dose / jIvAvemi ayaM pi hu kiM bahuNA atthi jA chAro / imaM soUNa bhaNiyaM asogeNa-bhadda ! jai evaM tA jIvAvesu me hiyaya-vallahaM / vejjeNa vuttaM-daMsesu chAraM / dasio so| vejjeNa bhaNiyaM-bahuNA davva-vaeNa imaM kajja sijjhi| asogeNa bhaNiyaM-ahaM karissaM vva-vvayaM / tao tattha karAvio mNddvo| AlihiyaM maMDalaM / pAraDo homo / sattama-diNe suraMgAmaggeNa AgayA kaamlyaa| ANaMdio asogo / pemma-saMraMbha-viMbhalaMgeNa AliMgiyA teNa esA aha kAmalayAe neha-mohio dei maggiyaM vihavaM / theva-diNehiM asogo saMjAo khiinn-syl-dhnno|| to niDaNo tti muNiuM tIe nissArio niyghraao| so sAhA-cukko makkaDo vva jAo vilk-mnno|| ciMtei imaM hA ! ettiyaM pi mUDheNa jANiyaM na mae / kiM katthavi kahavi mayA chArIbhUyA ya jIvaMti ? // maM vaMciuM imIe ninnehAe kayaM maraNa-kavaDaM / ghettUNa dhaNaM iharA gharAo nissAriomhi kahaM // maha vesA-cariya-paDhAbaNAtthamattha-vvao kao piuNA / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] vezyAvyasanaviSaye ashokkthaa| vihalo ciya saMjAo imIe musiomhi jaM evaM // so parivAra-vimukko kattha vi keNAvi akaya-sammANo / tattheva Thio lajjAi niya-puragaMtumataraMto // tassa saruvaM muNiuM puriso bhaddilapuraM gao eko / so suMdarassa sAhai taM souM dumio eso|| bhaNiyA aNeNa caMDA-maha putto kiM paDhAvio tumae / jaM so sayalaM pi dhaNaM gaNiyAe gayaure ghio|| to kuhiNIi bhaNiyaM-kheyaM mA kuNasu saha mae calasu / gaMtUNa gayaure jeNa tujjha appemi putta-dhaNaM // saha suMdareNa caMDA saMpattA tattha pecchai asogaM / teNa saha maMtiuM kiM pi kuNai DuMbIi vesamimA // ADhavaha gAiDaM vihiya-DuMbaveseNa suMdareNa samaM / kAmalayAe gehassa aggao maNaharaM geyaM // taM nisuNai ekamaNA kAmalayA jAva tAva sNptto| sahasa tti asogo laggiUNa duNhavi gale ruyai // dovi imAI rUyaMtAI taM payaMpaMti-vaccha ! te lcchii| kattha gayA jaM dIsasi tumaM kiso maliNa-vattho y|| teNaMgulIi tesiM kAmalayaM daMsiuM bhaNiyameyaM / eIe vesAe gahiyA meM vaMciuM lcchii|| taM daTTe kAmalayA bhIyA ciMtai-asohaNaM jAyaM / jaM dhaNaluddhAi mae vihio DaMbeNa sNbNdho|| tAI bhaNiyAI tIe vuttaM tamiNaM parassa mA kahaha / tehiM bhaNiyaM samappasi jai amha dhaNaM samaggaM pi|| tA na kahemo annassa kassaI annahA kahissAmo / tIe bhIyAi dhaNaM savvaM pi samappiyaM tANa // to kuhiNI-sameo puttaM vittaM ca gihiu~ jhtti| . bhaddalapuraMmi nayare saMpatto suMdaro seTThI // vesAo rakkhasIo va tao asogo paricayai niccaM / jamhA na hoi puriso akhaMDio paMDio kahavi // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [prathamaH kumArapAlapratibodhe jiNadhamma-kamma-nirao kAlaM gami sadAra-saMtuTTo / pajjaMta-gahiya-dikkho mariUNa imo gao sugaI // iti vezyA-vyasane azoka-kathA / ranA bhaNiyaM-bhayavaM ! vesAsu maNaM ahaM pi na karissaM / guruNA bhaNiyaM-bhavau uttama-purisassa juttamiNaM // saMpayaM maja-vasaNa-dose suNasunaccai gAyai pahasai paNamai paribhamai muyai vatthaM pi / tUsai rUsai nikAraNaM pi miraa-mummtto|| jaNaNiM pi piyayamaM piyayamaM pi jaNaNiM jaNo vibhAvaMte / mairA-maeNa matto gammAgammaM na yANei / / na hu appa-para-visesaM viyANae mj-paann-muuddh-mnno| bahu mannai appANaM pahuM pi nibbhatthae jenn|| vayaNe pasArie sANayA vivarabbhameNa muttNti| paha-paDiya-savassa va durappaNo majja-mattassa // dhammattha-kAma-vigdhaM vihaNiya-mai-kitti-kati-majAyaM / majjaM savvesi pi hu bhavaNaM dosANa kiM bahuNA ? // jaM jAyavA sa-sayaNA sa-pariyaNA sa-vihavA sa-nayarA ya / niccaM surA-pasattA khayaM gayA taM jae payaDaM // Asi purI vAravaI suraha-visayaMmi savva-kaNaya-maI / ddjjhNt-mhnnnnv-tiir-khitt-vddvaanl-sricchaa|| gayaNa-yala-pasarieNaM pisaMDi-pAsAya-kaMti-paDaleNaM / jA kaNaya-sela-saMkaM dUrAu jaNassa sNjnni|| akke vva jassa cakke phurie riu-timira-maMDalaM khINaM / bhuvaNaddharaNa-sayaNho kaNho so tattha nara-nAho // so dasahiM dasArehiM jeTTa-bhAuNA baladeveNa saMva-pajjunna-pamuha-kumAraaDuTTa-koDIhiM aNega-vilAsiNI-saya-sahasehiM ya sahio saMpajjaMta-ciMtiyamaNoraho rajjasuhaM bhuMjaI / annayA tattha bhayavaM arihanemI smaago| kayaM tiyasehiM smosrnnN| sayala-jAyava-sameopatto kaNho / kayA sAmiNA desnnaa| pANesu nicca-pahiesu cale sarIre, tArannayaMmi tarale maraNe dhuvaMmi / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] madyapAne dvaarikaadhnkthaa| dhammaM samagga-suha-saMghaDaNA-nimittaM, muttUNa natthi saraNaM bhuvaNe jaNANaM // . laddhAvasareNa bhaNiyaM kaNheNa-esA vAravaI suvanna-rayaNAinnA thirA kiM na vA ? / sAmI jaMpai-jaM ihatthi kayagaMsavvaM pi taM bhaMguraM / kaNho pucchaiko imIi nihaNaM kAhI / pahU akkhae-savvehiM saha jAyavehiM nayara nehI viNAsaM surA / kaNheNa bhaNiyaM-kahameyaM ? / sAmiNA bhaNiyaM-ittha dIvAyaNo parivvAyago baMbhayArI cha?-kAla-bhoI tavaM caraMto ciTThai / so surA-pANamattehiM saMvAi-kumArehiM kovio bAravaI viNAsehI / jAyava-kulassa aMtaM kAhI / puNo pucchiyaM kaNheNa-sAmi ! katto me maraNaM bhavissai ? / sAmiNA kahiyaM-jo esa te jehabhAyA vasudeva-putto jarAdevIe jAo jarakumAro nAma, imAo te maccU / tao jAyavANa jarakumAre savisAyA soeNa nivaDiyA diThThI / ciMtiyaM imiNA-aho ! kaTTe kaTaM ahaM vasudeva-putto hoUNa sayalajaNamiTTa kaNirthI bhAyaraM viNAsehAmi tti / tao ApucchiUNa jAdava-jaNaM jaNa-ddaNa-rakkhaNatthaM gao vaNavAsaM jarakumAro / taMmi gae haripamuhA jAyavA jAya-soyA jayaM pi sunnaM va mannaMti paNamiUNa ariSTanemi jIva-loyassa visesao vAravaIe jAyava-kulassa ya aNiccayaM ciMtaMtA paviTThA nayariM / ghosAviyaM purIe kaNheNa jahA-surA samaggA vi kAyaMba-vaNa-guhAe parihariyavvA payatteNa / jamhA nemijiNeNaM bajariyamiNaM surA-pamatta-maNA dIvAyaNaM mahArisiM kumarA khliyaarissNti|so kuvio vAravaI viNAsihI, sayala-jAyavasameyaM / to kiMkarahiM neUNa tattha savvA surA cttaa| sA ya silA-kuMDesuM kAyaMba-varNami tehiM pkkhittaa| kAyaMbarI-guhAe bhannai kAyaMbarI teNa // aha baladevassa lahU bhAyA nAmeNa atthi siddhttho| neheNa sArahI so tasseva bhaNai taM evaM // saMsAro jmm-jraa-my-mrnn-ppmuh-duh-bhrkNto| khaNa-bhaMguro ya eso visesao jAyava-kulassa // tA maM vimuMca giNhAmi jeNa pahu-neminAha-paya-mUle / mukkha-suha-rukkha-mUlaM dikkhaM kamma-kkhapaNa-dakkhaM // nAUNa nicchayaM se baladevo bhaNai kuru tumaM evN| kiMtu vasaNaMmi kaMmivi paDibohijasu mamaM bhadda ! // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 kumArapAlapratibodhe taM so pavajjiDaM gahiya-saMjamo neminAha - pAsaMmi / chammAsa mitta-kAlaM kaya- tibva tavo gao saggaM // aha chaDDiyA surA jA guhAi kAryaMbarIi kuMDesu / sIyAyava-pavaNa hyA sA jAyA su pakka- rasA // taM dahuM saMba- kumAra-saMtio luDao paribhamaMto / AsAiuM pavatto aisAurasa tti so tuTTho | taM aMjalIhiM ghuMTai taha pecchai maya-kulAI mattAI / pAUNa taM suraM nibbhayAI kIlaM kurNatAI // saMbakumArassa imaM so akkhar3a, tattha vaccae saMbo / pAUNa taM suraM ciMtiyaM ca tuTTheNa saMbeNa // na maha imIe surAe pANaM juttaM viNA kumArehiM / gAgiNo na jamhA mANaMti suhAI sappurisA // to bIya- diNe saMbo meliya dudaMta- kumara - niurUMbo / kAyaMbarI - guhAe kAyaMba - varNami saMpatto // ANAviUNa pAyava-talesu Abaddha - maMDalA tattha / amayaM va piyaMti suraM surAsuraMjiyamaNA kumarA // tIe maeNa gAyaMti nivbharaM te hasati nacca'ti / AliMgati paropparamio tao tattha kIlaMti // aha vAravaI nayariM kuvio dIvAyaNo khayaM nehI / iya neminAha - kahiyaM soUNa maNe visanno so // hA ! pAvanihI hA ! duTThaciTThio hA ! abhagavaMto'haM / jo jAyava - kaliyAe bAravaIe khayaM kAhaM // maM ko vi kovaijjatti jAmi annattha purimimaM muttuM / iya ciMtiUNa vijaNe varNami dIvAyaNo patto // dahUNa taM kumArehiM jaMpiyaM majja -pANa- mattehiM / niddaya-maNo durappA so dIvAyaNarisI eso // vAravaIe khaya-kArao tti jo riTThanemiNA kahio / tA nibbharaM haNAmo nikkAraNaveriyaM eyaM // to kuviehiM taha tAhiM tADio muTThi-lehu-laTThIhiM / jaha nIharaMta - ruhiro paDio dharaNIyale eso // [ prathamaH Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] madyapAne dvArikAdahanakathA / kaNheNa suNiyameyaM ahaha ! akajjaM kayaM kumArehiM / juttAjutta-viyAro duhaMtANaM havai kiM vA // iya ciMtato baladeva-saMjuo kheyanibbharo kaNho / dIvAyaNamaNuNeDaM kAryaba-varNami saMpatto // rosa- phuriyAharUDo diTTho dIvAyaNo suNI imiNA / namiUNa jaMpio so-maharisi ! jANasi tumaM eyaM // koho tivvatavANaM tarUNa dAvAnalo vva khaya-heU / hist vis- sattU viveya-jIviya-viNAsa-yaro | kovaM muttUNa ao paDivannA uvasamaM mahA- purisA / te bAla- mUDha - mattAiyANa na gaNaMti avarAhaM // to khamasu amha kumarANa majjamattANa duccariyameyaM / iya bhaNio vi na muMcai jAhe dIvAyaNo kovaM // tA bhaNiyaM baladeveNa - kaNha ! bho ! bho ! alaM payatteNa / kuNas niya-citiyamimo kimannahA hoi jiNavayaNaM // dIvAyaNeNa bhaNiyaM - nariMda ! kumarehiM hammamANeNa / kova - vaseNa pannA mae mahaMtI imA vihiyA || muttUNa duve tumhe sayaNassa vimokkha-saMbhavo natthi / vAravaIe viNAse tA gacchaha kiM viyAreNa // aha soya-bharakkatA puriM gayA vAsudeva baladevA / vayaNehiM milANehiM hima- pIDiya paMkaehiM va // vitrayaM sayalAe purIe dIvAyaNassa vayaNaM pi / aha paha- dANa-puvvaM kaNho ghosAvae eyaM - // tava - niyama- deva-guru- vaMdanAi - dhammujjayA jaNA hoha / jaM pariNAmo nayarIe dAruNo sAmiNA kahio // etthaMtarammi puNaravi ariThThanemI samAgao bhayavaM / revagiri - avayaMse sahasaMbavaNe samosario // to jAyavA jiNidaM namiUNa puro sahAi viNiviTThA / saMsAruvya-karI dhamma- kahA bhayavayA vihiyA // saMvigga-maNA pajjunna - saMva- nisaDha - suya-sAraNa-ppamuhA / pavvajjaM paDivannA kumarA sAmissa paya-mUle // 95 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 kumArapAla pratibodhe aha ruppiNI papai kaNhaM - piya ! erisaM aNiccattaM / saMsAriya-bhAvANaM visesao jAyava - kulassa // tA maM visajja giNhAmi jeNa nemissa aMtie dikkhaM / bAha-jala- bhariya- nayaNo visajjae ruppiNi kaNho || sA paDivajjar3a dikkhaM sahiyA bahuyAhiM rAyadhUAhiM / to jAyavA sasogA namiDaM nemiM puriM pattA // vigasiriM piva mannai appANaM ruppiNiM viNA kaNho / patto ariThThanemI jaNa - paDibohatthamannattha | puNo vi purIe kArAviyaM ghosaNaM kaNheNa jahA - bho ! jAyavA ! mahaMtaM dIvAyaNAo bhayamuTThiyaM tA visesao dhammavinirayA hoha / vajjeha pANAivAya-musAvAyAdinnadANa-paradArapariggahe / aNuciTThaha AyaMbila - cauttha-chaTThA mAi-tava-visese | acceha pavitta gattA payatteNa jiNiMde / pajjuvAsaha jiiMdiyA sAhuNo / tehiM vi tahanti paDivannameyaM / dIvAyaNo vi dummaI vAravaIe viNAse kaniyANo mariUNa samuppanno aggikumAresu / saMbhariya - puvva-jAyavavero Agao vAravaI-viNAsaNatthaM / na pabhavai jiNa-vaMdaNa-caNa niyamovavAsAi- parassa jaNassa / evaM dIvAyaNo chiddaNesi Thio tAva jAva gayAI bArasavarisAI / tao loeNa ciMtiyaM-naTTho nijio nippabho paDihaya-tavo dIvA - yo kao tti nibhao vAravaI-jaNo puNo kIliumAdatto / kAryabarI - pANaparAyaNo jAo / so aggikumAro chidda lahiUNa vAravaI viNAsi bhAradgho bahurUve upAe upAei / jugaMta-sarisaM saMvatta-vAyaM viuviUNa kaTTa-taNa-pattasaMghAe. palAyaMta jaNe ya mahAravaM karaMte purIe abhitare pakkhivai / pajjAlae bhIsaNaM mahaMtaM jalaNaM / puNo puNo ujjANehiMto taru-gumma-layA-bali-taNAINi pakkhivai / gharaM - gharAu uggeNa aggiNA dhUmeNa ya gaMtuM na tIrai nANA- maNikhaMDa - maMDiyA kaNayagamayA samaMtao phuhaMti pAsAyA taDati visahaMti mahIyale kari-turaya-karaha-vasaha-rAsaha mesa-pasu-pakkhi-gaNANaM mahaMto dAruNo saddo saMbhUo / jAyava-jaNA mattA pamattA ya piyAbAha- samAliMgiyA Dajjhati / hAhAkha-gabhiNaM ruyaMti piyaMgaNAo / tao baladeva - vAsudevA dahUNa DajjhamANi vAravaI mukka- akkaMda-sahA piuNo gharamuvAgayA / sigghaM ca rohiNi devaI piyaraM ca rahamAroviUNa caliyA jAva turaya-vasahA huyAsaNeNa DajjhamANA na sakaMti rahavaraM samAkarisiuM tAva te sayameva AyahiuM pavattA / etthaMtare hA pramathaH ] Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] madyapAne dvArikAdahanakathA / mahArAya-kaNha ! hA rAma ! hA putta ! hA vaccha! hA nAha ! parittAyahi parittAyahi tti sayalagharesu uThThiyA krunn-smullaavaa| tao baladeva-kaNhehiM turiyaturiyaM goura-dAraM jAva nIyA dovi rahA, iMdakIleNaM ca te ruhA / tao tamidakIlaM pAeNa baladevo jAva cunnei tAva jalaNeNaM taM duvAraM jAlAhiM jaliumADhattaM / etyaMtare dIvAyaNeNa saMlattaM-bho ! mae putvameva bhaNiyaM jahA tubhe duve muttUNa annassa mukkho natthi tti me pinnaa| tao vAsudeveNa pAyatalAhayaM kavADameka dharaNI-yale nivADiyaM, viiyaM ca jAlAvalI-palittaM rAmeNa / tao te vasudeva-rohiNI-devaIhiM bhaNiyA-puttayA ! tumbhehiM jIvamANehiM jAyavakulassa puNo vi samunnaI bhavissaI tA turiya-turiyaM vacchayA ! nigacchaha tti / tao dIvAyaNassa mAyA-piUNaM ca vayaNeNa sakaruNaM ruyaMtA niggayA kaNha-baladevA / bAhiM bhaggujANe ThiyA ujjhamANaM vAravaI picchaMti / dIvAyaNeNa vi sayalAI duvArAI deva-sattIe DhakiUNa viseseNa panjAliyA nayarI / etthaMtare rAmassa pANa-vallaho putto maNujjo kujavArao nAma bAlakumAro carama-deha-dharo so niyaya-bhavaNuttamaMge samAruhiUNa bhaNai-bho ! bho ! suNaMtu samAsannadevaya-jaNA ! arihanemi-sAmiNo ahaM sisso| samaNo daMto savva-bhUya-dayAvaro mokkhaM gamissami tti sAmiNA samAiTTho caramadeho / taM jai sacaM bhayavao vayaNaM tA kimeyaM ? ti bhaNie uvaTiyA jaMbhagA devA / tehiM ukvitto jlNt-jlnnaao| nIo palhavadesaM nemi paase| aha pAyavovagamaNaM samabhAveNaM aNuTTiyaM taiyA / kaNhassa mahIvaiNo solasa devI-sahassehiM // taha pAyavovagamaNaM saMjAyaM jAyavANa mahilANa / savvAsi ciya dhammujjayANa jalaNAu bhIyANaM // iya jAyavANa sahI jaNANa bAvattarI ya sesANa / kulakoDIo dIvAyaNeNa nayarIe~ dddddaao|| evaM chammAseNaM daDDA dIvAyaNeNa vaarvii| teNa ya palAviyA sA pacchA pacchima-samuhaMmi // baladeva-vAsudevA DajjhaMti picchiUNa vAravaI / bAha-bhariyacchi-juyalA jaMpaMti paropparaM evaM // nIsesa-sayaNa-rahiyA raja-viuttA viNa-parivArA / bhaya-taralacchA hariNa vva saMpayaM kattha gacchAmo // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 98 kumArapAlapratibodhe rAmeNa bhaNiyameyaM - dakkhiNa - mahurA-purIi gacchAmo / acchaMti vacchalA amha baMdhavA paMDavA tattha // kaNho bhai - e te vimANiyA dovaIi ANayaNe / jaM gaMgamuttaraMtassa majjha paTThAvio na raho // puvvuttinehiM imehiM, tA kahaM tANa vaJcimo nayariM / bhaNiyaM baladeveNaM - te paMDu-suyA mahApurisA // karihaMti kahaM pi na te parAbhavaM parama- baMdhavA amha / jamhA gharAgayANaM nIo vina duTTamAyarai // paDivannamiNaM kaNheNa to gayA do vi hatthikappapure / kaho jaMpa - baMdhava ! bArhati chuhA-tisAu mamaM // tumamapamatto vAhiM ciTTha ahaM bhatta-pANamANemi / jai puNa hoja avAo maha majjhagayassa tatto'haM // kAhAmi siMhanAyaM AgaMtavvaM tao tae jhatti / iya jaMpiUNa patto purassa majjhami baladevo // vatthaya- paDeNa pacchAiUNa sirivacchalaMchiyaM vacchaM / sayala-bhuvaNAbhirAmo kaMduya hRhaM gao rAmo // rUveNa pamANeNa ya anbhahio so asesa- maNuyANa / loeNa savvavijai vimhaya-rasa - viyasiyaccheNa // hami aMgulIyaM samappiuM kiNiya-bhakkha - hattho so / kaDaya-juyalaM ca dAu~ gahiya-suro jAva nIharas || tAvArakkhiya-purisehiM akkhiyaM acchadaMta - bhUvahaNo / baladeva-samo ruvAiehiM patto naro ko vi // rannAvi sasaMkeNaM taM hRNiDaM pesiuM niyaM sennaM / pahariumiNaM payahaM balassa louttara - balassa // kaNhassa saha- sannaM kAuM so tassa saMmuho dukko / niyarDa karimAruhiUNa hariNa-jaNassa sIhu vva // kaho vi tattha patto puraggalaM kaDiUNa paharei / vihi-vivalaM taM bhaggaM nANajjhANehi kammaM va // bhaNio ya acchadaMto- are durAyAra ! vAravai - dAhe / kari turayAi-valaM piva kiM bAhubalaM pi gayamamha ? // [ pramathaH Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] madyapAne dvArikAdahanakathA tA bhuMjasu niya-rajaM mukko amhehiM vaiyaro eso / iya bhaNi te pattA pttl-tru-pvrmujaannN| tattha galaMtaMsujalA namo jiNANaM ti jaMpiuM do vi / taM annaM bhuMjaMtA visAiNo ciMtayaMti imaM // suhi-sayaNAi-viinnaM bhattaM bhottUNa pvr-rikhie| evaM pi bhujai aho ! dusahAo chuhA-pivAsAo // kiMci jimiUNa caliyA kosaMbArannamuvagayA ee / to sa-lavaNa-bhattAo maira-pANAoM gimhAo // bahu-paha-parissamAo soyAi-sayAo punna-vigamAo / kaNho phuraMta-taNho baladevaM jaMpae evaM // he bhAya ! bhAya-vacchala ! taNhA maM bAhae, susai vayaNaM / ANasu katto vi payaM payaM pi gaMtuM na sakko'haM // bhaNiyaM baladeveNaM-iha tarucchAyAe ciTTha apmtto| vivihovaddava-bahulaM savvaM pi hu suvvai arannaM // vaNadevIo ya payaMpiyAo piya-baMdhao imo majjha / tumhehiM rakkhiyabvo nAso vva samappio tumha // iya bhaNiUNa gao so jalatthamaha piiy-vtth-pihiyNgo| jANUvarikaya-pAo jaNaddaNo suviumaarddo|| tatto palaMvakuvvo ghaNu-hattho vggh-cmm-paavrnno| hariNa-vahatthaM taM desamAgao so jarakumAro // kaNho teNa ghaNuM kaDriUNa mukkeNa nisiya-bANeNa / hariNa-bhameNa viddho mamma-paesaMmi paaytle|| to uhiUNa sahasA ADhatto kesavo bhaNiumevaM / keNa viNA avarAhaM viddho'haM haMta ! pAyatale // na mae annAya-kulo ettiya-kAlaM kayAi koi ho| tA sigdhaM niya-gottaM maha akkhau so jai maNusso // taru-gahaNaMtarieNaM jarAkumAreNa ciMtiyaM eyaM / hariNo na hoi eso purisa-viseso imo ko vi // gottaM ca majjha pucchai kahemi tA taM kahei jrkumro| vasudeva-jarAdevINa harikuluttaMsayANa suo|| Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH hariNo jaikkavIrassa jeTTha-bhAyA jarAkumAro'haM / kaNha-vaha-vajaNatthaM bhamAmi vAho vva rannaMmi // jAyAI vaccharAI vArasa, tumhe vi kahaha ke tunbhe ? / kaNheNa jaMpiyaM-ehi ehi sigdhaM mahArAya ! // tuha baladevassa ya lahuya-baMdhavo kesavo ahaM eso| mama rakkhatthamaranne bhamasi tumaM nipphalAraMbho // hA ! kiM eso kaNho tti saMkiro Agao jarakumAro / daTTaNa tArisaM taM vAhAvila-loyaNo bhaNai // hA ! hA! haomhi dhiDI! ahaM durappA kukmm-cNddaalo| katto kahaM va patto ittha tumaM purisa-sahala ! ? // dIvAyaNeNa daDDA kiM nayarI jAyavAvi kiM naTTA ? / kaNheNa jarakumArassa jhatti siTuM jahA dittuN|| to palaviuM pavatto soyajara- jajaro jrkumaaro| ahaha ! mae pAveNaM vihiyaM kaNhassa AtitthaM // tA kiM karemi gacchAmi kattha kattha va gao ahaM sugo| hohAmi bhAyaghAyA ko vA maM picchiu~ pi khmo|| jAvesa atthi loo tuhaha nAmaM tAva ittha vitthrihii| maha pAvakAriNo uNa viyaMbhihI ecciraM garihA // tujjha hiya-karaNa-he vaNavAsa-kilesamabhuvagao'haM / jeNa mae nikAraNa-riuNA eyaM hiyaM vihiyaM // te kattha jAyava-nivA tAo kattha va kumaar-koddiio| kattha va gayAiM tAI vilAsiNINaM sahassAI ? // kaNho jaMpai-patthiva ! alaM palAvehiM dhehi dhIrattaM / suviNo vva jIvaloo hi bhaMguro bhayavayA kahio // tA maha vacchayalAo gahiuM kotthuhamaNiM tumaM gaccha / paMDava-samIvameMsiM vuttaMtamiNaM ca sAheja // taha mama vayaNa bhaNejja paMDave dovii-smaannynne| savvassa-haraNa-pamuho bhae kao tumha avamANo // taM khamaha majjha dosaM khamA-pahANA hi huMti sppurisaa| iya jaMpio vi jAhe na gaMtumicchai jrkumaaro|| Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madyapAne dvArikAdahanakathA | kaNheNa puNo bhaNio - gacchasu sigdhaM tumaM mahAbhAga ! | baladevassa mamovari garuyaM muNasi ciya siNehaM // so maha tahA - vigamatthamudayamannesiM gao aDaviM / iha patto maM dahuM maraNAvatthaM tumaM haNihI // to tehiM caiva parahiM gacchaMto pAyatala-gayaM bANaM / uddhariDaM hiyaya-maNi gahiuM ca gao jarakumAro || tao ko pahAra - pIDA - paravvaso namokkAraM kAumAraddho-namo paramapUyArihANaM arahaMtANaM / namo sAsaya- suha-samiddhANaM siddhANaM / namo paMca-vihAyAra- parANaM AyariyANaM / namo sajjhAya-jjhANa-zyANaM uvajjhAyANaM / namo mokkha-sAhaNa-sahAyANaM sAhUNaM / namo mama dhammaguruNo neminAhassa / tao taNa-sattharaM raiUNa paDa- pacchAiya- sarIro vIra-sayaNijamuvagao vicitiumAraDo prastAva: ] dhannA kumarA pajjunna-saMba- aniruddha- sAraNa-ppamuhA / anne vi jAyava-jaNA taha ruppiNI- pamuha - devIo // paricatta savva-saMgA sAmi-samIvaMmi je pavanna-vayA / akaya-tavaccaraNo'haM tu pAvakammo marAmi tti // pajjaMte dIvAyaNa-saMbharaNuppanna - rodda-jjhANa- paro / so varisa - sahassAU mariUNa gao taiya- puDhaviM // baladevo vi javeNaM gahiya-jalo naliNi-patta-puDaeNa | vivarIya - sauNa - saMkiya-citto kaNhaMtiyaM patto // sutto imo ti muttUNa so jalaM ciMtae suvao tAva / eso jaNaddaNo jaggiyassa dAhaM imassa jalaM // neha - nibbhara - maNo mayaM pi taM na yANai / tao kaMci kAlaM paDivAliDaM baladevo niyacchai kasiNamacchiyAhiM saMcchannaM kaNhaM / tao bhIo halI muhAo vatthaM avaNei jAva hA ! mautti mucchAe paDio dharaNIyale / paccAgaya-ceyapeNa mukkA sInAo tahA jahA sAvayAkulaM kANaNaM kaMpiumAdattaM / bhaNiuM cADhato halI- jeNa me esa bhAyA pANa-vallaho puhaIe eka- vIro nigghiNeNa durappaNA viNivAio so jai saccaM suhaDo to me deu daMsaNaM / kahaM vA sutte patte vAule vA paharijjai / tA nUNaM so purisAhamo / evamuccasaddeNa bhaNato samaMtao varNa hiMDiUNa puNo goviMda pAsamAgao balo / roviumAraddho ya 101 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 kumArapAlapratibodhe [prathamaH hA bhAya ! hA jaNadaNa ! hA harivaMsAvayaMsa ! hA vIra ! / kiM te ruyAmi evaM soharagaM bhuyabalaM vihavaM // iya vivihaM vilavaMto gamiUNa diNa-nisaM ca baladevo / gose neha-vimUDho calio khaMdhe hariM kAuM // giri-gahaNesu bhamaMtaM siddhattha-suro tamohiNA daTuM / tassa paDibohaNatthaM diTuMte dasae evaM // giri-magga-abhaggaM samapahammi bhaggaM ca saMghai rahaM so| nara-rUvo Arovai paumiNisaMDaM silAvaTTe // dava-daDDha-thANu-sarisaM tiMduiNi-taruM jaleNa siNcei| hariya-taNaMkura-niyaraM gAvi-karoDI-muhe chuhai // taM 8 bhaNai balo-alaM kileseNa tumha jaM imiNA / raha-naliNI-tiMduiNI-gAvINa na koi hoi gunno|| siddhattha-suro jaMpai-jaiyA tuha khaMdha-saMThiyaM maDayaM / jIvihii tayA hohI guNo rahAINa eesiM // tA laddha-ceyaNeNaM baleNa bhaNiyaM-kimesa me bhaayaa| sacaM mao tti jaM esa ko vi maM evamullavai / to paccakkho houM siddhattho bhnni-jrkumaaraao| kaNhassa vaho kahio jiNeNa so tahA jaao|| bhaNai balo-kaNha-vaho vihio kaiyA jarAkumAreNa / siddhattho kahai-jarAkumAra-vuttaMtameyassa // so siddhatthaM AliMgiuM bhaNai-kahasu majjha kAyavvaM / bhaNai suro-jiNa-vayaNaM saMbhara paDivaja pavvajaM // bhaNiyaM baladeveNaM-karemi eyaM kahaM hari-sarIraM / nai-duma-saMgama-puliNe sakkArasu iya suro bhaNai // uttama-purisA pUyAriha tti taM pujiuM taheva kayaM / aha nemijiNANatto cAraNa-samaNo tahiM ptto|| tassa samIve veraggasaMgao giNhai balo dikkhaM / tuMge tuMgiya-sihare gaMtuM tivvaM tavaM tavai // aha jarakumaro patto dAhiNamahurAi paMDavANa imo| appei kutthuhamaNiM kahei vAravai-dAhAi // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] 103 madyapAne dvArikAdahanakathA / te saMviggA rajaM dAuM tasseva nemi-py-muule| caliyA vaya-gahaNatthaM, aha nemijiNeNa ptttthvio|| dhammo vva muttimaMto caunANI dhmmghos-anngaaro| teNa ya viinna-dikkhA pahu-pAse paMDavA caliyA // chaTThamAi-mAsaDamAsa-chammAsa-pamuha-khamaNa-parA / bArasahiM joyaNehiM suNiuM nemissa nivvANaM // saMjAya-garuya-kheyA paMca vi sattuMjae girivaraMmi / kaya-pAyavovagamaNA kevalamuppADiuM siddhA // puvvaM pi nava dasArA samuddavijayAiNo sivAdevI / gayasukumAleNa samaM vayaM pavannA divaM pattA // ruppiNi-pamuhAo sivaM gayAo aha dovaI vayaM gahiuM / rAImaI-samIve accuya-kappaMmi saMpattA // vAravaIi viNAse visuddh-sNveg-sNgy-mnnaao| vasudeva-rohiNI-devaIo pattAo suraloyaM // aha taM baladevarisiM paccaMta-nivA jaNAo soUNa / ciMtaMti amha raja baMchaMto ko vi kuNai tavaM // vijaM ca sAhai imo tatto curNg-senn-priyriyaa| paharaNa-vihattha-hatthA te pattA rAma-risi-pAse // aha siddhatya-sureNaM viuvviyA piMga-kesara-kaDappA / dADhA-karAla-vayaNA rAmassa cauddisiM sIhA // te dadruNa nariMdA bhIyA dUrAu paNamiuM rAmaM / niya-niya-nayaresu gayA tatto loyaMmi baladevo // narasiMho tti pasiddho tavaM viseseNa kuNai psm-pro| anna-diNe pavisaMto kammivi nayaraMmi bhikkhatthaM // baladevo kUva-taDe taruNIe diTThigoyaraM ptto| rUvakkhitta-maNAe tIe muttuM kuDaya-kaMThaM // niya-kaDiyala-uttAriya-suyassa kaMThaMmi pAsao dino| so pakkhitto kUve rAmarisI picchae evaM // to saMviggo ciMtai aNatthaheU aho ! sarIraM me / tA gihissaM bhikkhaM ranne ciya itthiyA-rahie // . Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH evaM abhiggahaM so gahiUNa niyattiuM gao rannaM / taNa-kaTTahAra-vaNachiMda-dinna-bhikkhAi pArei // sajjhAyaM dhammakahaM ca tassa soUNa uvasamaM pattA / kari-vaggha-sIha-cittaya-saMvara-hariNAiNo sattA // te ke vi sAvagattaM sammattaM ke vi ke vi avirohaM / ke vi hu bhaga-bhAvaM paDivannA aNasaNaM ke vi|| paDimAThiyaM nisannaM ca taM nisevaMti mukk-vaavaaraa| jamhA asaMbhavaM pi hu tava-ppabhAveNa saMbhavai // tattheko hariNa-juvA saMviggo puvva-kamma-saMbaddho / savvattha rAmamuNiNo'Numagga-laggo paribbhamai // aha pattA rahakArA rukkhe chidaMti tattha daaruke| bhoyaNa-samae tesiM bhikkhatthaM Agao raamo|| sukka-taNa-patta-bhoI tattha gao sAhuNA samaM hariNo / daTTaNa muNiM rahakAra-sAmiNA ciMtiyaM evaM // roraghare esa nihI eso maru-maMDalaMmi kappa-tarU / jaM patto ittha imo muNI aho ! majjha punnaaii|| punnA maNorahA me maha sahalaM jIviyaM kayattho'haM / dAuM imassa bhikkhaM karemi gaya-pAvamappANaM // to namiUNa mahIyala-nihiya-siro dei so pavara-bhikkhaM / sA gahiyA muNiNA dAyageNa devAuyaM baddhaM // hariNo viyasiya-nayaNo rAmarisiM dAyagaM ca rahakAraM / puNaruttaM picchaMto saMviggo ciMtae evaM // dhanno imo kayattho jo paDilAbhai mahAmuNiM evaM / punna-rahio ahaM puNa akhamo dANaMmi tirio tti // iya dAyagaM pasaMsai puNo puNo niMdae ya appANaM / itthaMtaraMmi pabalAnileNa kaMpAvio pddio|| addhacchinno rukkho uvariM rahakAra-sAhu-hariNANa / tinni vi maritraM devA upannA paMcame kappe // baladevo varisasayaM sAmannaM pAliuM suro jaao| Arugga-sukkha-bala-rUva-saMpayAhiM phaannyro|| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] 105 madyapAne dvArikAdahanakathA / so kaNhaM guru-neheNa ohinANeNa dttumaaddhtto| taiyAe puDhavIe pecchai dukkhaM aNuhavaMtaM // to veuvviya-dehaM kAuM kaNhassa aMtiyaM ptto| raiuM rayaNujoyaM divvaM gaMdhaM va so dittttho|| bhaNiyaM baleNa-baMdhava kaNha ! kimihi karemi te kahasu / puvva-kaya-kamma-pabhavaM sahemi dukkhaM bhaNai kaNho // tatto baladeveNaM kaNho dohi vi bhuyAhiM ukkhitto| tAveNa va navaNIyaM vilAi so uddhrijNto|| kaNho jaMpai-muMcasu suTTayara hoi bhAya ! maha dukkhaM / tA gaccha tumaM bharahe duNha vi amhANa ruvaaii|| daMsasu jahaTTiyAI jaNassa, to Agao balo bhrhe| divva-vimANArUDho ck-gyaa-sNkh-khgg-dhro|| kaMcaNa-pisaMga-vatthaM garuDArUDhaM payAsae kaNhaM / nIlaMbara-parihANaM hala-musala-dharaM ca appANaM / savisesaM veripure sudaMsae akkhae ya savvattha / kAreha amha ruvAI namaha acceha bhattIe // AgacchAmo saggAo sagga-saMhAra-kAriNo amhe / kAUNa viviha-kIlAo puNa vi tattheva gcchaamo|| vAravaI amhehiM vihiyA amhehi ceva sNhriyaa| to rAma-vayaNameyaM loeNa taha tti paDivannaM // evaM paraMparAe imA pasiddhI jayaMmi sNjaayaa| rAmo vi gao saggaM divva-suhaM bhuMjae tattha // evaM nariMda ! jAo majAo jAyavANa svv-kkho| tA rannA niyaraje majapavittI vi pddisiddhaa|| iti surAvyasane yAdavakathA // iNhi nariMda ! nisuNasu kahija-mANaM mae samAseNaM / vasaNANa siro-rayaNaM va sattamaM coriyAvasaNaM // para-davva-haraNa-pAva-dumassa dhnn-hrnn-maarnnaaiinni| vasaNAI kusuma-niyaro nAraya-dukkhAiM phalariddhI // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [prathamaH jaggaMto sutto vA na lahai sukkhaM diNe nisAe vaa| saMkA-churiyAe chijamANa-hiyao dhuvaM coro|| jaM coriyAe dukkhaM uvvaMdhaNa-sUlarovaNa-ppamuhaM / ettha vi lahei jIvo taM savva-jaNassa paJcakkhaM // dohaggamaMgaccheyaM parAbhavaM vibhava-bhaMsamannaM pi / jaM puNa parattha pAvai pANI taM kettiyaM khimo|| hariUNa parassa dhaNaM kayANutAvo samappae jai vi / taha vi hu lahei dukkhaM jIvo varuNo vva prloe|| rannA bhaNiyaM-ko so varuNo ? / guruNA vuttaM suNa ittheva bharaha-khitte nayarI nAmeNa atthi mAyaMdI / mAyaMda-pamuha-pAyava-abhirAmA-rAmaramaNijA // tattha nivo naracaMdo ari-vhu-muh-kml-punnimaa-iNdo| mAyaMdu vva dumANaM siromaNI savva-nivaINaM // sohagga-maMjarI maMjari vva psrNt-siil-surhi-gunnaa| nayaNa-bhamarANa-vIsAma-maMdiraM se mahAdevI // kayAitIe samuppanno putto|kraaviyN rannAvaddhAvaNayaM / kayaM se 'narasiMho' tti nAmaM / patto so kumAra-bhAvaM / gahAvio kalA-kalAvaM / pavanno aNannasAmanna-lAyanna-punnaM tArunnaM / / sA tassa rUva-sohA saMjAyA picchiUNa jaM mynno| ___ lajjAe vilINaMgo nUNamaNaMgattaNaM patto // annayA vinnatto kumAro paDihAreNa-deva! duvAre ciTuMti kumAra-dasaNa. thiNo kusala-niuNa-nAmANo cittyr-daaryaa| kumAreNa vuttaM-sigdhaM pave. sehi| pAvesiyA paDihAreNa / paNamiUNa kumAraM uvaviThThA te / samappiyA cittvttiyaa| aha pecchiUNa evaM pariosa-visaha-loyaNa-jueNa / bhaNiyaM narasiheNaM kA esA devayA ettha ? // hasiUNa tehiM bhaNiyaM-na devayA kiMtu mANusI esA / to kumareNaM vuttaM na erisI mANusI hoi // aha mANusI vi jai hoja erisI tA kuNaMti jaM kaTaM / ke vi hu sagga-nimittaM tesiM savvaM pi taM vihalaM // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradhanaharaNe varuNakathA | tA tumha nRNameyaM aNuttaraM citta kamma- caurattaM / iya majjha phurai cittaM, to bhaNiyaM kusala - niuNehiM // amhANamiha na kiMci vi cittakaraM citta-kamma- caurataM / dahuM pi paDicchaMda na jehiM sammaM imA lihiyA // ekkassa payAvaiNo vannasu vinnANa- kosalaM ettha / jeNa paDicchaMdayamaMtareNa bAlA viNimmaviyA // iya tavvayaNaM souM viyasiya-muha-paMkaraNa kumareNa / bhaNiyaM -kaheha bhaddA ! kA esA kassa vA dhUyA // tehiM bhaNiyaM -- kumAra ! suNa / asthi kaNagaura-nayare kaNagaDao rAyA, kaNagAvalI se bhajjA, tANa kaNagavaI nAma dhUyA / pratAva: ] pasarateNa samaMtA kaNagujjala-kAya - kaMti- paDaleNa / kaNayAbharaNAI pi vajA disai disA puraMdhINaM // sAya ruvAisaeNa muNINa vi maNahAriNI kalA-kusalattaNeNa asarisI anna- kannayANaM patta-jovvaNA samAgayA piu-pAya- paNa matthamatthANamaMDave / AyanIyaM tIe vaMdiNA kIraMtaM kumAra ! tuha guNa kittaNaM / tappabhiIM ca paricattasesa-vAvArA aDDANa dinna sunna huMkArA kaMTha-lolaMta - paMcamuggArA garuya - pasaraMtanIsAsA kumAra-guNa-saMkahA- menta - patta - AsAsA saMjAyA sA / suNiyamiNaM se sahIhiMto rannA / kiM imIe ThANe aNurAo, kumArassa vi kerisa imaM paha cittaM ti jANaNatthaM kumArassa paDicchaMdarya ANeuM, imaM kaNagavaI - paDicchaMdayaM ca daMsi pesiyA ittha amhe / kumAra ! nagarujANe rAhAveheNa dhaNuvveyamabbhasaMto puraparisare viviha turaMga vagga vaggaNa-viNoyamaNuhavaMto sIha-duvAre vAraNAroha - kIlaM kuNatoya diTTho tumaM / tao sarIra-suMdera daliya - kaMdappa- dappassa kumArassa aho avikalaM kalA-kosalaM ti pattA vimhayaM amhe / imaM ca soUNa mayaNa-sara- goyaraM gao kumAro / tahA vi niyamAgAraM gRhaMteNa teNa bhaNiyaMbhaNa bho maisAra ! kiM pi samassA - payaM / pahasiya-muheNa jaMpiyaM mahasAreNa - 'kari saphalaDaM appANu ' sigdhameva bhaNiyaM kumAreNa - ' paDivajji vi daya deva guru devi supattihi dANu / viraha vi dINa jaNuddharaNu kari saphalauM appANu // ' 107 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 kumArapAlapratibodhe [prathamaH kusaleNa vuttaM-aho kumArassa kavva-karaNa-sattI ! kumAreNa jaMpiyaMbuddhisAra ! tumaM paDhasu / teNa paDhiyaM 'ihu bhallima pajaMtu' kumAreNa bhaNiyaM 'puttu ju raMjai jaNaya-maNu thI ArAhai kaMtu / bhiccu pasannu karai pahu ihu bhallima pajaMtu // " aho aisuo tti bhaNiyaM niuNeNa-kumAra ! mae vi samassA ciMtiyA atthi taM pUresu / kumAreNa vuttN-pddhsu| paDhiyA niuNeNa 'maragayavannaha piyaha uri piya caMpayapahadeha / / takAlameva kumAreNa bhaNiyaM _ 'kasavai dinniya sahai nAi suvannaha reha // " niuNeNa bhaNiyaM-jaM ceva ciMtiyaM uttaraddhaM mae taM ceva kumArassa vi phuriyaM aho buddhi-pagariso! / kusaleNa vuttaM-mamAvi samassaM pUresu / paDhiyA teNa 'cUDau cunnI hoisai muddhikavoli nihittu / ' kumAreNa bhaNiyaM 'sAsAnaliNa jhalakiyau vAhasalilasaMsittu // ' kusaleNa vuttaM-aho acchariyaM ! paJcakkha-sarassaI kumAro / bhaNio kumAreNa kubero nAma bhaMDAgArio-bho ! eyANaM dehi dINAra-lakkhaM / kuvereNa vRttaM-jaM devo ANavei tti / ciMtiyaM ca-aho ! muddhayA kumArassa jaM alakkhaM dANameva natthi / nRNaM na yANai lkkh-primaannmimo| tA taM saMpADemi eesiM kumArapurao ceva jeNa lakkho mahA-pamANo tti muNiUNa na puNo theva kajje evamANavai ti / tao teNa tattheva ANAvio dINAra-lakkho, puMjio kumAra-purao / bhaNiyaM kumAreNa-bho kubera ! kimeyaM ti ? teNa vuttaM deva ! esa so dINAra-lakkho,jo pasAIkao kumAreNa eesiM kusalaniuNANaM / kumAreNa ciMtiyaM-haMta! kimeyaM saMpayaM saMpayANa daMsaNaM, nUNaM pabhUo khu lakkho eyassa paDihAi / tA maM suhittaNeNa kira paDibohiUNa eyassa daMsaNeNa niyattei / imAo aparimiya-mahAdANAo necchai ya majjha saMpayAparibhaMsaM ti / aho ! mUDhayA kuberassa / egaMtabajjhe aNANugAmie saha Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] paradhanaharaNe varuNakathA | jIveNa sAhAraNe aggi-takkarAINaM payANa-mittaphale paramatthao AvayAkArae atthe vi paDibaMdho / tA paDibohemi eyaM / tao bhaNiyaM- -ajja kubera ! kimeso lakkho ? | kubereNa bhaNiyaM -- deva ! eso / kumAreNa vRttaM - bho! kiM donhaM egamitteNa kittio vA egalakkho ?, na khalu eeNa itthaM pi jamme ee cittadArayA parimieNAvi varaNa suhiNo bhavaMti / naya asaMpayANeNa aparibbhaMso saMpayAe / avi ya khINe ya punnasaMbhAre niyamA viNassa | tahA aNudiyahaM ditassa vi jhijaMti na sAyarassa rayaNAI / punna-kkhaNa jhijjai tA riddhI na uNa cAeNa // adijamANA va annesiM aparibhujjamANA vi antaNA govijjamANA vi pacchanne rakkhijjamANA vi payatteNa asaMsayaM nassai esA / kiM vA dANabhoga-rahiyAe avitti-kamma-yara-mettAe saMpayAe tti tA bIyaM pi lakkhaM dehi / kubereNa vRttaM - jaM devo ANavei / aho ! udArayA kumArassa ttivimhiyA kusala niuNA / cittavaTTiyaM puNo puNo picchaMteNa paDhiyaM kumAreNamayaNa-ghariNI nUNaM dAsI-dasaM pi na pAvae / ti - NayaNa - piyA pattA loe taNaM va lahuttaNaM // salila-nihiNo dhUyA dhUlI-samA vi na sohae / amara-mahilA hIlA-ThANaM imIe puro bhave // ciMtiyaM kusala - niuNehiM- - kayatthA kaNagavaI kumArI jA kumAreNa evaM bahu maNijjai / saMpattamamhANa samIhiyaM / etthaMtare majjaNa samau tti uTThio kumAro | gayA niyAvAsaM kusala niuNA / evaM kumAra sevA - parA ThiyA kitiyaM pi kAlaM / kumAra-rUvaM AlihiUNa citta vahae pattA kaNagapuraM / daMsio kumAra- paDicchaMdao kaNagaDayassa / kahio kumAra - vRttaMto / bhaNiyaM rannAThANe aNurAo kumArIe / imaM pai aNuratto ya kumAro / tao cauraMga-balakaliyA pesiyA kaNagavaI / 109 pattA mAyaMdIe iMdIvara - loyaNA pasattha- diNe | pariNIyA kumareNaM esA lacchi vva kaNheNa // aha naracaMdo rAyA rajjami nivesiUNa narasiMhaM / pavvajjaM paDivanno muNicaMda - muNIsara-samIve // ________ Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 kumArapAlapratibodhe tA narasiMho rAyA aNurAya - paravvaso visaya-giDo / ciTThai pecchato ci kaNagavaie vayaNa-kamalaM // so - gIya-vAitta-cittakammAiNA viNoena / tIe ciaakkhitto taNaM va rajjaM pi mannei // kari-turaya- kosa- ciMtaM na kuNai na mahAyaNaM paloei / niya-desaM pi na rakkhar3a pacaMta-nivehiM bhajjaMtaM // to guttieNa sUreNa maMtiuM saha pahANa - purisehiM gahiuM rajjaM nissArio a eso piyA - sahio // so bhai mahIvalayaM chuhA- pivAsAi duha-bharakkaMto / kAmAurANamahavA kittiyameyaM maNussANaM // aha kANaNaMmi ekkami maggakhinnassa vIsamaMtassa / daiucchaMga- nivesiya- sirassa tassAgayA niddA // etthaMtaraMmi hariyA kaNagavaI veyareNa keNAvi / hA nAha ! rakkha rakkha tti karuNasaddaM vilavANI // rannA vivibuddheNaM kaDDiya-khaggeNa jaMpio khayaro / suttassa meM piyayamaM tumaM haraMto na lajjesi // tA muMca piyaM maha hosu saMmuho jai tumaM maNussosi / je tuha sikkhamimiNA karemi tikkhagga-khaggeNa // iya tassa bhaNatassa vi khaNeNa khayaro adaMsaNaM patto / tatto visaNNa-citto narasiMho vilavae evaM // hA ! kamala viula- nayaNe ! mayaMka vayaNe ! suhA - mahura-vayaNe ! | tumae viNA viNAso suhassa maha saMpayaM jAo // amaovameNa tuha daMsaNeNa pariosamuvvatassa / maha na maNubvegakaraM rajja -parisa- dukkhaM pi // kari-turaya-raha-samiddhaM rajjaM hariUNa kiM na tuTThosi / jaM hayavihi ! harasi tumaM maha hiyayAsAsaNaM daiyaM // vasaNaMmi UsavaMmi ya abhinna hiyayA havaMti sappurisA / iya ciMtiUNa eso narasiMho dharai dhIrataM // ajiiMdiyattaNeNaM maMsaM rajjassa ahamiNaM patto / tatto vivajjaissaM ao paraM ramaNi-saMbhogaM // [ prathamaH Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] paradhanaharaNe varuNakathA / jA puNa vi rajjalAbho na hoi iya niyamaNaMmi saMThaviDaM / so bahu-viha- desesuM paribbhamaMto gamai kAlaM // aha siriuraMmi nayare vIsaMto nayara-devayAyayaNe / so tattha niyaM daiyaM huM pariosamAvanno || jaMpara tumaM piyayame kahamiha pattA aNanbha-vuTThi vva ? | sA bhaNai khereNaM nIyA'haM teNa niya-nayare // aNurAya - paravaseNaM bahuso anbhatthiyA ya bhogatthaM / naya manio mae so jaNaya-suyAe vva daha vayaNo // tatto vilakkha-citteNa teNa iha ANiUNa mukkA'haM / rannA bhaNiyaM - ko kuNai paribhavaM sIlavaMtINaM // aha vallahaM pi millAviUNa nahalacchi - saMgama sUro / haya- divva-niugeNaM gamio atthagiri - sihara-vaNaM // to payaDiDaM pavattA paDhamaM saMjjhAsu ninbharaM rAyaM / khudda - mahila vva pacchA saMjAyA takkhaNa-virAyA // rayaNIe patthavo tattha patthare vihiya-satthare sutto / esA vi suvattA tassa ceva Asanna desaMmi // tammi samayaMmi va hemaMto kAma - vasiya-raNamaMto / agghaviya tela-kuMkuma -kAmiNI- thaNa-jalaNa- pAvaraNo // aha jaMpiyaM imIe - nAha ! daDhaM pIDiyamhi sIeNa / niya-paDa - perateNaM pAvariyA to imA rannA // sA pANipallavehiM ADhattA pharisiuM nivassa taNuM / taha pIDiuM pavattA thaNa-kalasa-bhareNa vacchayalaM // to rannA paDisiDA sA jaMpai-nAha ! kiM nivAresi / virahAnala - saMtattaM cirAu maM kiM na nivvavasi // so bhai - rajja-lAbhaM jAva mae vajjio juvai-saMgo / sA vi vilakkhA taM bhesiDaM kuNai attaNo vuddhiM // taM dahuM vatiM daiyA visarisa - viyAra- juttaM ca / majjha piyA kaNagavaI na ima ti viNicchiyaM rannA // hiyaDA saMkuDi miriya jimva iMdiya pasaru nivAri / jittiu pujjai paMguraNu tittiu pAu pasAri // 111 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe eyaM pitae na suaM A pAve ! phiTTasu tti ciMteNa / haNiNa matthae sA hattheNa galatthiyA dUraM // tao devayA - rUvaM pathaDiUNa bhaNio tIe rAyA-- bhadda ! ahaM nayaradevayA, tuharUvakkhitta-cittAe ciMtiyaM mae - mayaNo vva maNaharo kiM esa egAgitti jANiyA ya te bhajjA kheyareNa avahariyA / tA tIe rUvaM kAUNa bhogatthamanbhatthio tumaM / satta-sArattaNeNa tumae na khaMDio niyamo / pacchA tuha bhesaNatthaM vaDDhiDaM pavattA / tahAvi khohiuM na sakkio tumaM / tA mahAsatta ! tuha tuTThA'haM / kiMpi patthesu / patthiveNa vRttaM - aunna - jaNa dullahaM divva daMsaNaM ditIe tuma kiM na dinnaM / ao paraM kiM patthemi ? | amohaM divva-daMsaNaM ti bhaNaMtIe devayAe baddhaM ranno bhuAe aNaSpa- mAhappa - maNisaNAhaM rakkhA - kaDayaM, bhaNiyaM ca - imiNA bAhu-badveNa na pahavaMti jakkha- rakkhasAiNo / tA vacca kaMcaNaure tuha hohI tattha rajja-saMpattI / iya jaMpiUNa pattA asaNaM devayA jhatti | 112 so paccUse calio kameNa kaMcaNauraMmi saMpatto / rajja -payANa- paDahaM vajjaMtaM tattha nisuNei // to vimhiNa imiNA vatthavvo tattha pucchio puriso / kiM dijjaMtaM pi imaM rajjaM na hu ko vi gihe ? // teNa kahiyaM - jo ettha rajje nivisai so paDhama-nisAe ceva viNassaha / narasINa. chitto paDaho / nIo so bhavaNaM / nivesio rajje / viviha-viNoehi aikkataM diNaM, AgayA rayaNI / jaggaMtassa bhayaM natthi tti pallekaM muttUNa dIvacchAyAe gahiya - khaggo jaggaMto Thio rAyA / majjha-ratte patto rakkhaso / dinno teNa khagga-ghAo palleke jAva na koi viNAsio, tAva joiyA disaao| diTTho rAyA / rannA vRttaM ko tumaM jo sutesu paharasi ? / teNa vRttaM - ahaM rakvaso / ko puNa tumaM ? rannA vRttaM - ahaM bhekkhaso / to rakkhaseNa hasiUNa jaMpiyaM-bhadda ! avitahaM jAyaM jaM huMti rakkhasANaM pi bhekkhasA loyavayaNamiNaM / annaM ca sruNa naresara ! iha nayare Asi dummaI rAyA / tattha vimalassa vaNiNo bhajjA raisuMdarI nAmA / raisama rUva tti niveNa teNa aMteuraMmi sA chUDhA / tavvira he neha-vaseNa bhoyaNaM cauvihaM cahauM vimalo maraNaM patto saMjAo rakkhaso | imo sohaM / saMbhariya - puvva-vereNa dummaI so mae nihao / jo ko vi tassa rajjami nivasae taM pi jhatti nihaNemi / bhadda ! tumaM tu paritthI paramho teNa tuTTho'haM / [ prathamaH Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] 15 paradhanaharaNe varuNakathA / tA kuNasu imaM rajjaM tumaM ti vuttuM tirohio rakkho / kaya- loya - camakkAro narasIha-nivo kuNai rajjaM // aha tattha samosario saMtijiNo tassa vaMdaNa-nimittaM / rAyA gao jiNidaM namiuM parisAe viNiviTTho // aha kaNagavaI deviM samappiDaM kheyareNa narasIho / bhaNio evaM - naranAha ! jaM mae mayaNa-vasaNeNa // avahariyA tuha devI tamahaM kuladevayAi sikkhavio / tumae kayaM ajuttaM jaM ANIyA imA devI // eyaM mahAsaI khalu khalIkaraMto lahissasi aNatthaM / tA saMti-samosaraNe neuM appasu imaM tassa // saMti-samosaraNa- Thio tumamettiya kAlAo mae diTTho / tA khamasu me mahAyasa ! devI - avahAra-avarAhaM // kammANa esa doso na tuha tti khamA-paro bhaNai rAyA / jamhA cayaMti veraM virohiNo jiNa samosaraNe // aha bhai saMtinAho savvamimaM esa kamma- doso tti / pattosi rajjavigama-pyamuha-duhaM tavvaseNa jao // taM puNa suNa patthiva ! ittha asthi vitthinna vAvi - kUva-saraM / sIhauraM nAma puraM tattha vaNI gaMgaNAgo tti // jo vIyarAya bhatto muNi-jaNa-paya-pajjuvAsaNAsatto / nIsesa- dosa- catto guru-satto muNiya- nava-tatto // tassAsi payai-bhaddo varuNo nAmeNa geha-kammayaro / so patto saha imiNA muNINa pAse suNai eyaM // para doha-vaha-vADaNa-baMdaggaha- khatta-khaNaNa-pamuhAI / paradhaNa- luDo jo kuNai lahai so tikkha-dukhAI // varuNo mives niyamaM jA jIvaM coriyA mae cattA / geha-gaeNa sirIe dhariNIe teNa kahiyamiNaM // juttaM vihiyaM tumae mamAvi niyamo imo tti bhai sirI / iya niyama- parANaM tANa neha-pavarANaM jaMti diNA // aha gaMgaNAga-gehe varuNeNa suvanna saMkalaM dinaM / caliya-maNeNaM gahiUNa appiyaM taM niya-piyAe // . 113 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 kumArapAlapratibodhe [prathamaH muNiUNa gaMgaNAgo taM narse soga-nibharo bhaNai / hA! nikiveNa keNa vi hariyaM maha jIviyaM va imaM / / taM vilavaMtaM dadyAparA jaMpae piyA varuNaM / eyaM suvanna-saMkalamappasu piya ! gaMgaNAgassa // eyaM kayaMmi sattho hoi niyama-pAlaNaM ca bhave / varuNeNa appiyaM taM imassa jAo ya so sattho / varuNo kameNa mari jAosi tumaM nariMda ! narasIho / tuha puvva-jamma-bhajjA jAyA esA u knngvii|| jaM coriyAe niyamo gahiuM taM pAviyaM tae rajjaM / jaM saMkalaM tu gahiyaM rajAo teNa cukkosi // jaM puNa samappiyamiNaM sANukoseNa gaMgaNAgassa / taM narasIha narAhiva ! puNo vi pattosi rj-siriN|| iya souM saMbhario puva-bhavo to payaMpiyaM rannA / devIe ya avitahaM nAha ! tae akkhiyaM eyaM // dohiM pi desaviraI paDivannA saMtinAha-paya-mUle / bhava-bhaya-haraNo bhayavaM vihario anna-ThANesu // pAliya jiNadhammAI dunni vi samae samAhiNA mari / sohamma-devaloyaM pattAI kameNa mokkhaM ca // iti caurya-vyasane varuNa-kathA / rannA bhaNiyaM-bhayavaM ! puvvaM pi mae adinnamannadhaNaM / na kayAvi hu gahiyavvaM niya-raje iya kao niymo|| ja uNa kayAi kassa vi kayAvarAhassa kIrae dNddo| so loya-pAlaNa-nimittamavvavatthA havai iharA // jaM ca ruyaMtINa dhaNaM mahaMta-pIDA-nibaMdhaNatteNa / bahu-pAva-baMdha-heuM ao paraM taM pi vajjissaM // guruNoktaM na yanmuktaM pUrva raghu-naghuSa-nAbhAga-bharata prabhRtyurvInAthaiH kRtayugakRtotpattibhirapi / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] paradhanaharaNe varuNakathA / 115 vimuzcan saMtoSAttadapi rudatIvittamadhunA kumAra-kSmApAla ! tvamasi mahatAM mastakamaNiH // iya somappaha-kahie kumAraniva-hemacaMda-paDibaddhe / jiNa-dhammappaDi-bohe samathio pddhm-ptthaavo|| ityAcAryazrIsomaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe prathamaH prstaavH|| Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dvitIyaH prastAvaH / annaM ca suNasu patthiva ! jIva-dayA-lakkhaNo imo dhmmo| jeNa sayaM aNucinno kahio a jaNassa hia-heuM / so arahaMto devo ases-raagaai-dos-prictto| savvannU avitaha-sayala-bhAva-paDivAyaNa-pahANo // rAgAi-juo rAgAi-paravasaM rakkhiuM paraM na khamo / nahi appaNA palitto paraM palittaM nivArei // dhammAdhamma-saruvaM sakai kahiu~ kahaM asavvannU / rUva-visesaM vottuM asthi kimaMdhassa ahigaaro|| paramatthaM akahaMto vi hoi devo tti juttirittamiNaM / gayaNassa vi devattaM aNumannaha annahA kiM n|| jo arahaMtaM devaM paNamai jhAei niccamacei / so gayapAvo pAvei devapAlo vva kallANaM // rannA bhaNiyaM-bhayavaM ! kaheha ko esa devapAlo tti / guruNA vuttaM-patthiva ! suNasu tumaM sAvahANamaNo // jaMbuddIve dive bharahe vAsaMmi majjhime khaMDe / sura-pura-parAjaya-samatthamasthi hathiNauraM nayaraM // rehati a-rukkhAiM maNAI vayaNAI taha sriiraaii| loyassa jattha majjhe ujANAI na uNa bAhiM // tatthatthi bhuyg-puNgv-gruy-bhuy-kkhNbh-dhriy-bhuuvlo| nIi-layA-nava-meho sIharaho nAma nrnaaho|| jassa karavAla-daMDeNa khaMDiyA nivaDiyA rnnmhiie| ari-kuMjara-daMtA aMkura vva chajjati jasa taruNo / kaMcaNa-maNuja-kaMtI kaMcaNamAla tti se mahAdevI / rai-raMbhA-pamuhAo vahaMti dAsI-dasaM jiie|| taha tattha atthi sehI jiNadatto nAma jinn-clnn-bhtto| muNi-jaNa-sevAsatto daannaannNdiy-syl-stto|| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devapUjAyAM devpaaldRssttaantm| 117 daTTaNa jassa vihavaM samaNaM va jaNA muNaMti vesamaNaM / jo tassa patthivassa vi thppnn-utthppnn-smttho|| tassatthi ghare pddivnn-vtthu-nivvhnn-vihiy-guru-stto| khattiya-guttuppanno govAlo devapAlo tti // so jiNadattaM daTuM dhamma-paraM kiMci bhaddao jaao| paMca-paramehi-maMtaM ca sikkhae munni-smiivNmi|| aha visthAriya-raMbho niraMbhio gaaddh-giNbh-sNrNbho| taDikaya-ghaNa-pariraMbho viyaMbhio paavsaaNrNbho|| jattha ghaNa-dhUma-saMgaya-nahaMgaNo gruy-vijjul-pjaalo| khajjoya-phuliMga-juo pahiya dume dahai mayaNa-dvo // jattha lahiUNa udayaM pADaMti taDakume giri-niio| dUmaMti kaM na nIyA vitthariyA mhihrehiNto|| taMmi pAusegAvI-cAraNatthaM gaogovAlo giriniguMje / diDaM tattha naipUra-khaNiya-khoNi-ppaese pasaraMta-kaMti-cuMbaNa-caurehiM cihurehiM aMsatthala-vilasirehiM rehaMta hariNaMkamaMDala-maNaharaMjugAi-devassa vayaNaM / taiMsaNAosamuppanno devapAlassa samudassa va samullAso / tao teNa khaNiUNa pAsAI avaNIo caudisaM paMsu-pUro / payaDI-kayA savvaMga pddimaa|kaauunn peDhaM ThaviyA tattha esaa| uvari viraiyA kuDI, ciMtiyaM ca-dhannohaM jassa me parapesaNa-vAvaDattaNeNa paravasassa sayaM devAhideveNa daMsiUNa appANaM pasAo kao tA mae jAvajIvaM imaM daTTaNa pujiUNa ya jahAsatti bhuttavvaM ti kao nicchao / tao govAlo gAvI-cAraNatthaM go| kalhAra-siMduvAra-kusumAIhiM pujiUNa jiNaM paNamei / pavva-diNe puNa saMnihiya-naI-nIreNa Nhavei / evaM kuNaMtassa tassa aikaMto koI kAlo / io ya sIharaha-nariMdassa niravacattaNeNa dUmiya-maNassa maNoraha-saehiM devIe kaMcaNamAlAe samuppannA maNoramA nAma kannA / gahiya-kalA-kalAvA jAyA jovvnnaabhimuhii| vayaNa-nayaNehiM jIe viNijiyA lajjiya vva sasi-hariNA / gayaNami gayA miliUNa do vi bhamaDaMti rynniie|| kayAi vAsAsuM sattarattaM niviDa-niviDaMta-nIra-saMghAyA saMjAyA butttthii| nayarassa vaNassa ya aMtarAle paData-paura-payapUra-vaseNa naI apArA sNpnnaa| bAhiM gaMtuM apArayaMto devapAlo devassa adaMsaNeNa akaya- bhoaNo Thio satta-diya Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 .kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH hAI / aTThama-diNe niyatte naI-pUre gao bAhiM / jugAidevaM daTTaNa amaya-sitto vva samuppanna-parioso taM pujiUNa mahi-nihiya-niDAlavaho paNamei / etthaMtare tanbhatti-raMjiya-maNeNa gayaNaMgaNa-gaeNa ahAsaMnihiya-vaMtareNa bhaNio sovaccha ! hauM tuha tuTThau nicchaiNa maggi maNicchiu ajju / to govAliNa bajariu pahu maha viyarahi rajju // theva diNabhaMtare bhavissai tti vuttaM vNtrenn| savisesa-tuTTha-cittopUie devaM devpaalo| taMmi samae samuppannaM tattha nagarujANe tivva-tava-khaviya-ghAi-kammassa damasAra-sAhuNo kevalannANaM / tiyasehiM AhayAo gayaNe duMduhIo, varisiyaM gaMdhodayaM, pavaMciyA pNcvnn-kusum-cutttthii|kyN kaNaya-kamalaM / nisanno tattha bhayavaM payahoya payaDiya-parama-paya-pahaM dhammakahaM kAuM / imaM vuttaMtamAyanniUNa gaogayavarArUDho sIharaho raayaa| paNamiUNa kevaliM nisanno purao, bhaNiyaM kevaliNA lahUNa dullahamiNaM rAhAvehovamAi-maNuyattaM / visa-visama-visaya-vAsaMga-paravasA kiM muhA gamaha // kari-turaya-kosariDaM nariMda-cUlagga-lagga-payavIDhaM / saraNaM na hoi raja pi maraNa-samae maNussANaM // tA muttUNa pamAyaM asesa-duha-kAraNaM pisAyaM va / saMsAra-sAgaruttaraNa-saMkamaM saMjamaM kunnh|| aha rAyA saMviggo jaMpai pahuM majjha kittiyaM AuM / muNiNA bhaNiyaM-naravara ! tuha AuM tinni-diyhaaii|| evaM soUNa nivo jala-gaya-maTiyamayAmakuMbho vva / sIyaMta-savva-gatto jaMpiumevaM smaaddhtto|| kiM ceva jIvio'haM karemi dhammaM tao gurU bhaNai / dhamma-parassa muhutto vi dullaho kiM puNa ti-rattaM / / namiUNa kevali-muNiM naranAho maMdiraMmi sNptto| guru-kheya-vihura-citto ciMtiumevaM samADhatto // rajamaNAhaM muttuM na taremi suNemi jIviyaM thevaM / tA kiM karemi hA ! vggh-duttddii-sNkddaa-vddio|| iya ciMtAe AliMgiyassa ranno na majjha-ratte vi / niddA samIvamalliyai jAva IsA-vaseNaM va // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] devapUjAyAM devapAladRSTAntam / tAva kuladevayAe bhaNio rAyA-karesu mA kheyaM / karipamuhAI ahisiMca paMca divvAI paJcase // jaM purisaM paDivajjaMti tAiM taM ThaviUNa rajjaMmi / pariNAva niya-kannaM paraloya-dhiyaM kuNasu pacchA // iya devayAi vayaNeNa patthivo kiMci nivvuo jAo / vasaNe vayaNaM pi suhaM khu kuNai kiM puNa hiyA buddhI // to gose ahisittAI paMca divvAI tAiM puramajjhe / bhamiDaM gayAI bAhiM divAyare gayaNa-majjha gae // godohiyAhiM gAvIsu dujjhamANAsu jattha govAlo / vitthiNNa-vaDa-viDaviNo chAyAe acchai pasutto // taM daNa gayaMdeNa gajjiyaM hesiyaM turaMgeNa / sayameva sasi - savattaM chattaM uvari ThiyaM tassa // DhaliyA ya cAmarA karivareNa kalasodaeNa pahaviUNa / khaMdhe caDAvio so vihio loehiM jaya - saddo || vatthAharaNehiM vibhUsiUNa nayare pavesio eso / ahisiMciUNa rajje rannA pariNAvio dhUyaM // to sIharaho gaMtuM kevali-pAse pavajjiDaM dikkhaM / paccakkhei cauhimAhAraM jAva jIvaM pi // sama-suha- dukkho sama-kaNaya- pattharo sama-sapakkha-paDivakkho / Aukkhae mao so cauttha-divase divaM patto // kaMbala - laTThi - karaMbaya-maDakkiyA- daMDi-khaMDa-pabhiINi / go- dohiyAhiM vettuM gharammi seTThissa nIyAI // govAlo ti kAuM maMti- sAmaMtAiNo tassa ANaM na kuNaMti / mahAyaNaphANoti maMtaNatthaM hakkArio aNeNa jiNadatta seTThI / so vi avannAe nAgacchai / kevalaM mama govAlo imo tti payaDaNatthaM kaMbali-maDakkiyA- daMDikhaMDAINi rayaNIe sIhaduvAre seTThiNA toraNIkayANi / tAI daNa ciMtiyaM devapAla- deveNa - jeNa me rajaM dinaM tameva devaM vinnavemi kiM anneNaM ? ti gao jugAi - deva-paDimA - pAsaM / kappUrAguru-kusumuccaehiM taM aJciUNa vinnavei -- bhayavaM ! jahA tumae maha mahArajjameyaM dinaM tahA ANissariyaM pi dehi jeNa rajjaM thirI hoi / vaMtareNaMtarikkha-TThieNa bhaNiyaM - maTTiya-maya-mayagalArUDho rAyavADiyaM 119 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH karija, so ya majjha pabhAveNa cAlissai / tao savvo vi jaNo tuhANaM karissai / evaM soUNa tuTTo devapAlo samAgao rAyabhavaNaM / ANavei kulAle, jahA-kareha rAyavADiyA-juggaM udggaM mayagalaM / jaM devo ANavei tti vuttUNa sigdhameva kao so tehiM / mahiya-maya-mayAgalAruDhorAyA rAyavADiyaM karissai tti jAo jnn-ppvaao| sAmaMta-maMti-maMDaliyAiNo iNamatthaM souM hasiDa payaTTA, jo maTTiya-maya-mayagalArUDho rAyavADiyaM rAyA kAuM vaMchai, so esa avitahaM ceva govaalo| kouga-vaseNa bahuo gAmehiMto samAgao loo| deula-goura-gharasira-gavakkha-rukkhesu ArUDho // joisiya-viNicchiya-suha-digaMmi kmmyr-niyr-ukkhitto| sAlaMgaNI-samIve hatthI ANAvio rannA // cittio vicitta-vannaehiM cittayaragaNeNa, alaMkio maNi-kaNaya-bhUsaNehiM, sajio kaMcaNa-guDAsArIhiM, kao vicitta-ciMdhaciMcaio, avare visajiyA kuMjarA, paTTaviyA nariMdAINaM, pakkhariyA turayA, sannaddhA suhaDA, pauNIkayA rahavarA / paDihAraM pesiUNa hakArio seTThI / appaNo samaM karAvio siMgAraM / aMkusaM cittUNa rAyA niviTTho aggAsaNe, pacchAsaNe nivesio setttthii| etthaMtaraMmi calio suvanna-selo vdha jaMgamo htthii| vihio mahaMta-vimhaya-vaseNa loeNa jy-sddo|| vajaMtAuja-ninAya-bhariya-bhuvaNo smgg-sinn-juo| ThANe ThANe kIraMta-maMgalo niggao rAyA // patto jugAidevassa aggao gayavarAo oinno| taM aciUNa paNamai nriNd-saamNt-mNti-juo| puNaravi gayamArUDho DhalaMta-siya-cAmaro dhriy-chtto| pura-suMdarINa taNhAurehiM nayaNehiM pijNto|| nacaMta-ramaNi-cakaM teNeva kameNa maMdiraM ptto| uttariUNa gayAo jiNadattaM japae settiN| tuha govAleNa mae eso nayaraMmi bhAmio htthii| patto paraM tumaM puNa khaMbhe aggalasu gayameyaM // tatto siTThI gahiUNa aMkusaM kuNai gmnn-sNnaao| eka pi payaM na calai gao gao so vilakkhattaM // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] devapUjAyAM devapAladRSTAntam / dahuM imaM pabhAvaM asaMbhavaM devapAla- devassa / savve vinivA ANaM vahati sIseNa kusumaM va // kaNaya-maya-pAsAyaM jugAidevassa kAriUNa imo / pahavaNa-vilevaNa - bali-mIya-naTTa- pamuhaM kuNai pUyaM // lacchI jaNaddaNassa va maNoramA tassa vallahA devI / tIe saha so nicaM vaccai jiNa accaNa-nimittaM // annayA rannA samaM vaccaMtIe maNoramAe devIe jiNa-bhavaNAsanne diTTho khaMdhaTThiya-kaTTa- kAvaDi-saNAho kavADio / taM daddUNa kattha mae esa diTThaputrvotti ciMtaMtIe devIe samAgayA mucchA, hA ! kimeyaM ti visanneNa rannA kayA sisirovayArA, satthI yA devI bhaNiyamaNAe aDavihi pattI nahi jala to vina vUhA hattha / avvo taha kavADiyaha ajja visajjiya vattha // rannA vRttaM devi ! ko esa vRttaMto ? devIe bhaNiyaM - deva ! deva maMdiraduvAra - desa- maMDaNe maMDave uvavisaha jeNa kahemi vRttaMtameyaM / tattha gaMtUNa samatta sAmaMta- maMti- pariyario niviTTo rAyA / aggao uvavisiUNa bhaNiyaM devIe - deva ! sahAveha kohalaM nAma kavvADiyaM / rannA purisaM pesiUNa sadAvio | Agao so devIe bhaNio - bhadda ! siMhalA nAma te bhajjA Asi ? teNa vRttaM - evaM ! devIe vRttaM- kayAi tumae samaM ettha pase sA AgayA / diTTho tIe jugAi - devo pariosa-vasa- viyasiya-vaNAe bhaNio tumaM- piyayama ! imaM devAhidevaM jahAsattiM pujjiUNa paNamAmo jeNa jammaMtare vi erisANaM dAliha- dukkhANaM ThANaM na bhvaamo| tumae vRttaM piye ! dhamma - gahilA tumaM kiM pi na jANasi, ahaM puNa para pesatta-dutthio na sakkemi kiM pi kAuM / tao tumaM dhamma-vimuhaM muNaMtIe sayaM ceva naI-nIreNa haviUNa kalhArAIhiM pujjiUNa ya paNamio devo / baddhaM suha- maNussAuyaM / etthaMtare deva ! diTTho tIe tumaM / apattarajjo pujjaMto paNamaMto ya devaM, ciMtiyaM ca dhanno eso jo tule vi parapesattaNe pujjei evaM devaM na uNa me pai ti / tao imassa paramappaNo pujjaNeNa jIviya - phalaM mae pattaM ti ciMtaMtI gayA sA gihaM / nisAe visUiyA - vaseNa teNeva suhajjhavasANeNa mariUNa samuppannA rAyadhUyA esA ahaM / saMpayaM imaM kavvADiyaM daTThUNa me saMjAyaM jAIsaraNaM / tao paDhiyaM mae 'aDavihi pattI ' iccAi | kohaleNa vRttaM deva ! devIe jaM ANataM taM savvaM saccaM ti / 16 - 121 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe evaM souM vimhiya-maNeNa rannA payaMpiyaM evaM / pecchaha aho ! aNappaM mAhaSpaM deva pUjAe | ettha vi bhavaMmi jAo rAyA'haM vIyarAya-pUyAe / devI puNa paraloe saMpattA rajja-sukkhamimA // etthaMtaraMmi devassa vaMdaNatthaM samAgao tattha dhammo vva muttimaMto muNicaMdo nAma Ayario / taM paNamiUNa rAyA sapariyaro tassa desaNaM suNai | deva guru-paDaNeNa froheDa sammantaM / jiNadhamma-paro gabhiUNa jIviyaM aha samAhiNA mariuM / patto samma mokkhaM ca devapAlo piyA - sahio // iti devapUjAyAM devapAladRSTAntam / 122 jai vi gaya-rAya-doso tti vaMdaNe niMdaNe ya samarUvo / taha vi jiNido ciMtAmaNi vva bhinnaM phalaM dei // jiNacaMda vaMdanA lahaMtI jIvA samIhiyaM sukkhaM / niMdatA puNa pAvaMti duhabharaM soma-bhIma vva // rannA bhaNiyaM - muNinAha ! ke ime soma-bhIma-nAmANo / guruNA bhaNiyaM - naravara ! suNasu tumaM sAvahANa-maNo || asthi jaMbuddIve bhArahakhettassa majjhime khaMDe | dharaNi- ramaNI - maNi- kuMDalaM va maNimaMdiraM nayaraM // maNimaya-pAsAya- pahAhiM khaMDie timira - maMDale jattha / saMcAro rayaNIsuM pi dukaro takarAINaM // pura-pariha- dIha - vAho naranAho tattha maNiraho nAma / ramaNINa matthaya- maNI maNimAlA se mahAdevI // somo bhImo ya duve vasaMti kula-puttayA tarhi nayare / tastha paDhamo viNIo theva kasAo sahAveNa // ari faaio dunni vi para pesaNeNa jIvaMti / anna- diNe ramaNijaM imehi jiNamaMdiraM dihaM || someNa jaMpiyaM-bhAya! bhIma! sukayaM kayaM na puvva-bhave / amhehi teNa evaM parapesatteNa jIvAmo // [ dvitIya Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] devapUjApUjAviSaye soma - bhImayoH kathAnakam / tulle va mANusate eke pahuNo payAiNo anne / sukayaM viNa kahamiNaM akAraNaM hoi nahi kajjaM // tA paNamAmo devaM na jeNa puNa dukkha bhAyaNo homo / aha bhaNiyaM bhImeNaM keNAvi hu vippaladdhosi // jammA na koi devo na gurU na ya para bhavANugo jiivo| tA sukaya- kae khijjasi tumaM kimevaM muhA soma ! 1 // evaM bAraMtassa vi bhImassa imo gao jiNAyayaNaM / duhUNa bIyarAyaM paramaM pariosamAvanno || vettUNa rUvaNaM kusumAI kuNai tehiM jiNapUyaM / bhattIe taM paNamai manne kayatthamappANaM // punnANubaMdhi- puNNaM baMdhai teNeva punna joeNaM / akaya- tahAviha- pAvo eso Aukkhae maricaM // jAo ettheva pure maNiraha - rAyassa maNaharaMgIe / maNimAlA - devIe patto nAmeNa maNicUlo // solaMkio kalAhiM abalAhiva vihiya- pADisiDIhi / paDivanno tArunnaM aNanna- sAmanna-lAyannaM // annayA viDDU - guTThIe vahamANassa kumArassa purao bhaNiyaM ekkeNa puriseNa jahA - sarIrassa lakkhaNAI sarIreNa saha vaccaMti, saccameyaM nava tti parikkhaNatthaM rayaNIe nayarAo niggao khagga-sahAo kumAro / paribbhamato patto siriuraM nAma nayaraM / tattha samara-nijjiya-sayalAriseNo siriseNo rAyA / tassa hariNo siri vva sirikaMtA devI / tANa tailokkAlaMkAra- bhUyA kAmalehA dhUyA sA juvvANatthA pattA piu-paNamaNatthaM atthANamaMDavaM / tattha payaTTo navihI / taM pacchaMtIe tIi pasario gAyaNaMmi aNurAo / pAeNa erisesuM purisesu ramaMti ramaNIo // tI kao nisI kAmAyayaNe vivAha saMkeo / juttAjuta-viyAro na hoi kAmAurANa jao // 123 tao vivAhasuyattaNeNa asaMjAe vi majjharate vivAhovagaraNa- hatthAe mAhavIe saha samAgayA kAma bhavaNe kAmalehA / kayA kusumAuhassa pUyA / mAhavIe bhavaNa aMtaraM parAnusaMtIe bhaviyabvayA-vaseNa puSva pasupto patto maNicUlo / puvvutta- gAyaNa-saMkAe savaNamUle ThAUNa bhaNio so- kiM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH vilaMbasi, karesu vivAhanevatthaM / eyaM soUNa ciMtiyaM maNicUleNa-manne esA kAvi puvva-kaya-saMkeya-purisa-buddhIe mamaM evamullavai / tA picchAmi vihivilasiyaM ti uhio so / parihAviomAhavIe pasattha-vatthAharaNAINi / karAvio kAmalehAe karaggahaNaM / bhaNio ya tIe-ajjautta! jaivi aviruDo esa vihI, tahAvi guruyaNa-aNAucchAe sayaM kIraMto na saMtosaM jaNai, tA saMpayaM itthAvatthANaM aNuciyaM ti / tao maNicUlo calio tAhi samaM / pahAya-samae diTTho kAmalehAe suhaya-cUDAmaNI maNicUDo / kimeyaM ti paloiyaM muhaM mAhAvIe, asamikkhiyaM kayaM ti visannA sA / bhaNiyA kAmalehAe mA kuNasu kiM pi kheyaM kAyamaNiM pai pasArie hatthe / jai caDai maragaya-maNI punna-vasA kiM tao naTaM // bhottuM guDamoyagamujjayAi jai khaMDamoyago lddo| tA kiM harisAvasare kAyavvo hoi mnnkheo|| maNicUleNa vi diTThA pagiTTa-ruvA rai vva raay-suaa| to ciMtiyaM imeNaM aho aNabbhA imA vuttttii!|| iya annonna-paloyaNa-pahiTTa-cittAI tAI pttaaii| jayaura-nayaraM tattha ya ThiyAI vettUNa aavaasN|| anna-diNe vaNa-lacchi picchaMto kougeNa hy-hiyo| kumaro patto dUra, aha atthamio diyaha nAho // Asanna-giri-niguMje kumareNa nisAmio karuNa-saho / ramaNIi ruyaMtIe tatto saddANusAreNa // vaccaMteNa aNeNaM diTThA sura-suMdari vva svenn| avirala-bAha-jalAvila-vilola-loyaNa-juyA juvii|| tIe puro niviTo diTTho jogI kayaMjalIe eko| diTuM tesiM pAsaMmi jalaNa-kuMDaM ca pajalaMtaM // hoUNa layaMtario maNicUDo jAva ciTThae nihuo| to suNai jogiNaM taM jaMpaMtaM caaddvynnaaii|| pasayacchi ! pasIyasu kuru pamoyamevaM kimuvvahasi kheyaM / kiM na paloyasi maM pemma-pasara-punnehiM nayaNehiM // sAhiya-aNega-vijo jo'haM knngaai-siddhi-lddh-jso| | Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] devapUjA pUjAviSaye soma-bhImayoH kathAnakam / taM pariNeUNa samaM visaya-suhaM sevasu visihaM // aha bAlA ruyamANI bhai vikatthasi kimevamappANaM / jai vi tumaM tiyasa pahU tahAvi tumae na me kajjaM // to jogiNA palattaM mayaMka vayaNe ! karesu maha vayaNaM / annaha niyaya-samIhiyamahaM karissaM haDheNAvi // jo hoi hasaMtANaM royaMtANaM ca suyaNu ! pAhuNao / tA so varaM hasaMtANa kiM na eyaM suyaM tumae // biMboTTi ! kiM vilaMbasi uTThasu sakareNa givha majjha karaM / jeNeha jalaNa-kuMDaMmi maMDalAI paribbhamimo // iya jaMpato jogI kareNa taM jAva vettumADhatto / tA pukkariyaM tIe aho ! aNAhA imA puhavI // bho ! suNaha loga - pAlA ! viyaraha vaNadevayAo avahANaM / sIhapura - nayara - pahuNo sIharaha-nivassa dhUyA'haM // nAmeNa caMdalehA maNiraha - naravai - suyaMmi maNicUDe / guNa-savaNaorattA dinnA piuNA vi tasseva // taM muttuM maha aMge aggi cciya laggae na uNa anno / iya me nicchaya - bhaMgeNa kuNai jogI puNa akhattaM // etthaMtare kumAro uvasappaMto bhaNei khagga-karo / kiM hoi akhattaM khattiyaMmi mai suyaNa ! saMnihie // to jogiNA pattA iMtassa imassa thaMbhaNI vijjA / sA tammi muhA jAyA taruNI- diTThi vva nIrAge // eso mahApabhAvoti ciMtiuM lajjio bhaNar3a jogI / dahuM pagiTTha-rUvA apaMga viddureNa jaM esA // vijjA - baleNa iha ANiUNa anbhatthiyA mae evaM / taM kayamiNaM ajuttaM na puNo evaM karissAmi // kumaro jaMpai gahiya vvayassa te aNuciyA sayala - ramaNI / annarasa vivAhe vihiya - nicchayA kiM puNo esA // nayaNANa paDau vajjaM ahavA vajjassa vahilaM kiMpi / amuNiya - sambhAvaMmi vi aNurAyaM jAeM kuvvaMti // jogiNA vRttaM - sappurisa ! paramovayArI tumaM jeNa niyattio'haM dunna 125 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH yaao| tA kiM te kIrai / tahAvi atthi me khva-parivattiNI vijjA taM kouga-mitta-phalaM giha tumaM / para-patthaNA-bhaMga-bhIruNA gahiyA sA kumAreNa / jogiNA vuttaM-bhadda ! jahA tuma muha-paMkae puNaruttaM valai diTThI imIe, tahA takkemi tumaM ceva maNicUDo / maNicUDeNa vuttaM saccamiNaM jaM tumae viyakkiyaM niyaya-buddhi-vihaveNa / jaM iMgiehiM niuNA parassa evaM viyANaMti // jogiNA vuttaM-kumAra ! jai evaM tA imIe kara-ggahaNeNa pUresu mnnorhe| tao kumAreNa jogi-samakkhaM kayaM tIe kara-ggahaNaM / bhamiyAI tattheva jalaNa-kuMDe mNddlaaii| majjha anao vi eso aNeNa tumhANa pANigahaNeNa / jAo suha-pariNAmo samae ghammo vva buddhi-phalo // evaM bhaNiUNa gao jogii| vettUNa caMdalehaM samAgao kumAro vi niyaavaas-duvaarN| etyaMtare gayaNaMgaNa-gaeNa vijAhareNa bhaNiyaM-sappurisa! parovayArUjao tumaMsuvvasi tA karesu maha vivakkha-sAhaNe sAhijjAsattasArattaNao vuttaM kumAreNa-bhadda ! evaM karemi / khayareNa vuttaM-jai evaM, tA Arohasu vimANameyaM / tao ArUDho vimANaM kumro| nIo khayareNa veyaDDa-giri-maMDaNaM vajjasAlaM nAma nayaraM / samappio vijjAhara-sAmiNo vajjavegassa / teNAvi sAgaya-paDivatti-puvvaM bhaNio-kumAra ! atthi me kaNayasAla-nayara-sAmiNA kaNayakeu-vijjAhareNa saha viroho / ukkaDa-parakkama na sakemi taM akkamiuM / tao mae ArAhiyA rohiNI devayA / tIe vivakkha-parAjaya-nimittaM AiTo me tumaM / ao suvega-vijjAharaM pesiUNa ihANIosi / tA kumAra ! kamala-dala-dIha-loyaNaM suloyaNaM nAma pariNesu me dhUyaM / kumAreNa vuttaM kajamiNaM maNaiha ekaM tumhANa patthaNA vIyaM / sayameva bhukkhiyAe nimaMtaNeNaM samaM jAyaM // tao teNa pariNIyA suloyaNA / sAhiyAo gayaNa-gAmiNippamuhAo vijAo / taM senna-nAyagaM kAUNa vajavegeNa nijio kaNayakeU / vijAharehiM kaya-sakAro kumAro kittiyaM pi kAlaM Thio ttthev|io ya kAmalehA kumAravirahe rUyaMtI ThiyA sayala-rayaNiM / pahAe niya-gharAsanne ruyaMtI divA tIe caMdalehA, pucchiyA ya-bhadde ! kiM ruyasi ? tti / tIe kahiyaM-maha paI maM muttUNa katthavi gao tti|kaamlehaae sama-dukkha tti dhariyA sA attaNo paase| dovi Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] devapUjApUjAviSaye soma-bhImayoH kathAnakam / 127 dussahaM viraha-dasaM aNuhavaMtIo ciTThati / kumAro vi vajjavega-vijjAhariMdavisajjio suloyaNAe samaM Agao jypurN| vIsaMto niyagharAsanujANe / tiNhaM pi bhajANaM citta-parikkhaNatthaM kayaM kumAreNa khujaruvaM / purao ThiyaM pitaM annaM va mannaMtI suloyaNA-hA ajautta ! maM muttUNa kattha gaosi tti roviDaM pavattA / diTThA kAmalehA-caMdalehAhiM / paivirahiyattaNao taiyA amha esA hou tti bhaNaMtIhiM nIyA niyasamIvaM / kumAro vi kaya-khuja-rUvo viviha-viNoehiM vimhAvaMto nayara-loyaM pasiddho jaao| saddAvio rannA jayaseNeNa / raMjio teNa rAyA kalA-kosalleNa / annayA ranno sahAe jAo saMlAvo, jahA, ittha pai-viuttAo tinni taruNIo citttthti|taaoannpurisenn samaM na japaMti / rannA vuttaM-asthi ko vi jo tAo bullAvei / jAva na ko vi kiM pi jaMpai tAva bhaNiyaM khujjeNa-deva ! dehi me AesaM, jeNa bullAvemi / rannA vuttaM-evaM kresu| kaivaya-vayaMsa-saMgao gao so tAsiM aavaase| ADhatto vicitte kAuM kahAlAve / bhaNio ekkeNa mitteNa kimannehiM, kahesu kanna-suhAvahaM cariya-kahaM / kahiyaM khujjeNa, jahA-maNiraharAya-putto maNicUDo siriura-sAmiNo dhUyaM kAmalehaM pariNiUNa ihAgao / tahA eko rAya-putto sIharaha-rAyadhUyaM jogiNA pariNijjaMtaM rakkhiUNa pariNiUNa ya ihaago| tahA ekko rAya-putto vijjAhara-dhUyaM suloyaNaM pariNiUNa ihAgao tti / amha cariyameyaM ti tuTTha-citAhiM tAhiM bhaNiyaM-pacchA te kahiM gaya ? tti| rAya-sevA-samao me saMpayaM ti payaMpaMto gao khujjo / nAya-vuttaMteNa aho! savva-kalA-kusalo tti pasaMsio rannA / maMtaMti tAo tinni vi khujjassa imassa vayaNa-savaNeNaM / amaya-raseNa va sittaM gattaM jaM amha Usasai // jaM savvAsiM amhANa esa pariNayaNa-vaiyaraM munni| taM vihiya-khujja-rUvo eso ciya nUNamamha paI // annayA ranno kannA kanAvayaMsabhUyA bhuvaNalacchIe saMbhavA jayalacchI nAma kuTima-tale kaMdugeNa kIlaMtI divA kAmaMkura-vijAhareNa / jAyANurAeNa hariumADhatto / akkaMdiyaM pariyaNeNa / atthi ko vi sappuriso jo amhasAmiNiM vijAhareNa hIramANiM rkkhei| eyaM soUNa AulIbhUo raayaa| deva ! na kAyavvo kheo, kittiyamettameyaM ti vuttUNa uppaio gayaNayalaM khujjo / nijjiUNa vijAharaM niyattiyA teNa jayalacchI / vimhieNa bhaNio rannA khu. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH jjo-aho ! te loottaraM cariyaM / nUNaM tumae divva-puriseNa hoyavvaM / tA payaDesu appaNo saruvaM / tao jAo so stthaavttho| taM duTuM mayaNaM piva pagiTTa-rUvaM payaMpae raayaa| nUNaM guNANa esiM payaM ciya rUvamaNurUvaM // etthaMtaraMmi uvalakkhiUNa ekkeNa baMdiNA paDhiyaM / eso so maNiraha-rAya-naMdaNo jayai maNicUDo // tuTTho jaMpai rAyA-aho ! imA punna-pariNaI majjha / jaM tumamihAgao tamalasassa gharamAgayA gaMgA // tuha dAyavvA esa tti amha ciMtA purAvi Asi imaa| niya-vikkameNa kiNiyA kumAra ! saMpai imA tumae // tA eyaM jayalacchi maha dhUyaM rAyaputta ! prinnesu| evaM ti jaMpiUNaM pariNIyA sA kumAreNa // aha khujjo patthiva-patthANai amaro vva maNaharo jaao| pariNAvio sa dhUyaM niveNa iya vaiyaraM souM // pattAo kAmalehA-pamuhAo hris-viysiy-muhaao| taM duTuM biMti imaM amhaM tiNhaM pi esa paI // muNiUNa imaM rAyA tuTTo tumhe vi majjha dhuuyaao| iya bhaNiuM saMmANai tinni vi AharaNa-vatthehiM // sarIrassa lakkhaNAI sarIreNa saha vaccaMti tti nicchiyaM kumAreNa / annayA niya-jaNaNi-jaNaya-dasaNukaThio kumAro visajjAviUNa jayaseNarAyaM viuvviUNa maNi-dippamANaM mahappamANaM vimANaM / AroviUNa tammi cattAri vi ghariNIo Agao niyanayaraM / paNao bhajA-sameo jaNaNi-jaNayANaM / AsIsAdANa-puvvaM ANaMdio tehiN| jo egAgI nayarAo niggaoM Agao ya riDIe / so kumaro punna-nihi tti jANiuM harisio jnno|| aha sIlaMdhara-guruNo payamUle dhamma-desaNaM souM / mannai visaM va visamaM visaya-suhaM maNiraho rAyA // niya-raje maNicUlaM nivesiuM giNhae imo dikkhaM / maNicUDo puNa pAlai appaDihaya-sAsaNo rajaM // tatthannayA maNiraho rAyarisI jAya-kevalannANo / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 prastAvaH] devapUjApUjAviSaye soma-bhImayoH kathAnakam / ujANe saMpatto taM muNiuM harisio rAyA // maNicUDo kari-kaMdharamArUDho dhariya-dhavala-vara-chatto / calio calaMta-siya-cAra-cAmaro amara-nAho vva // gacchaMteNa ya rannA diTTo caliGa pi akkhamo khaamo| vayaNa-viNiggaya-dasaNo masi-kasiNo lUNakara-calaNo // kimi-kuTu-viNa-taNU bhmddNt-asNkh-mcchiyaa-jaalo| damago pahaMmi ego paJcakkho pAva-dhuMjo vva / / aha ciMtiyaM niveNaM phuraMta-kArunna-punna-hiyaeNaM / puvva-kaya-dukkaya-phalaM aNuhavai imo varAo tti // . aha ujANe patto rAyA muttUNa raay-ciNdhaaii| surakaya-kamala-nisannaM maNiraha-kevali-muNiM namai // uvavisi bhava-nivveya-kAraNaM tassa desaNaM luNai / taM pucchai samae damaga-vaiyaraM, aha gurU kahai // jiM jiNu pujiu puvva-bhavi tiNi tuhu pAlai rajju / ihu puNu jiNaniMdA-phaliNa dukkhi u bhamai aNajju // bhaNai nivo kahameyaM kahai gurU puvv-jmm-vihiyaae| somo jiNapUyAe phaleNa rAyA tuma jaao| bhImo uNa jiNa-niMdA-phaleNa mago imo smuppnno| bahu-viha-dukkha-kaMto bhamihI saMsAra-kaMtAraM // to jAya-jAisaraNo rAyA jaMpei sacameyaM ti / saMvega-parigaya-maNo karei saMmatta-paDivattiM // jinnmNdir-jiNnnpddimaa-jinnrhjttaa-kraavnnujjutto| muNi-paya-sevAsatto so paripAlai ciraM rajjaM // suya-saMkAmiya-rajjo dikkhaM gahiUNa aNasaNeNa mo| maNicUla-muNI patto saggaM ca kameNa mukkhaM ca // / iti devapUjA'pUjAyAM soma-bhImayoH kathAnakam / vara-kusuma-gaMdha-akkhaya-phala-jala-nevajja-dhUva-dIvehiM / aTTha-viha-kamma-haNaNI jiNa-pUA aTTahA hoi // eesiM leseNa vi kAuM pUyaM jiNasma bhttiie| Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH naMdaNa-pamuhA bahave kallANa-paraMparaM pattA // ranA bhaNiyaM-bhayavaM ! kahameyaM, to gurU bhaNai evaM / asthittha kAsi-visae nayarI vANArasI nAma // vibuha-jaNa-sevaNijjA punnodaya-sAliNI sariccha tti / jIe sahi vva neheNa sannihiM sevae gaMgA // tattha nivo jayavammo jassa vsiiky-smgg-ari-vggo| khaggo jayalacchIe chajjai mayaNAhitilao vva // tatthatthi asaMkhadhaNo saMkho saMkho vva nimmalo setttthii| Aesa-karo tassatthi naMdaNo nAma kul-putto|| anna-diNe gAmAo AgacchaMto saraMmi so nnhaao| pavaraM sahassa-pattaM duTuM vettuM ca taM calio // diho cauhiM kannagAhiM bhaNio ya tAhiM-aho ! uttamameyaM sahassavattaM uttamasseva juggaM / naMdaNeNa bhaNiyaM-taMmi ceva jojissaami|knngaahiN vuttaMjuttameyaM / naMdaNeNa ciMtiyaM-mahaM tAva uttamo seTThI, tA taMmi jojaissAmi / gao siTi-gehaM / niveiyaM sahassavattaM / siTTiNA bhaNiyaM-uttamaM khu eyaM ti uttamasseva juggaM / naMdaNeNa bhaNiyaM evaM / kiMtu tumaM ceva me uttamo / siTiNA bhaNiyaM-mamAvi uttamo amcco| naMdaNeNa bhaNiyaM-tA me taM daMsehi / siTThiNA ciMtiyaM-dhanno tti daMsio amacco nNdnnss| evaM amacceNa rAyA, rannAvi gurU, guruNAvi jiNAyayaNe bhayavaM / sahassavatteNa pujjio bhayavaM titthayaro nNdnnenn| sAhiyA guruNA guNA bhyvo| bahumayA naMdaNAINaM / haluya-kammaga tti kao aNehiM bIya-saMgaho, ajjiyaM bhogaphalaM / kannagANaM pi jAyaM aNumaha-paJcayaM punnaM / aikaMto koi kaalo|mo aaukkhennNnNdnno| samuppanno parisarArAma-ramaNi. jayA nijjiya-naMdaNe naMdaNapure jaNiya-ari-nariMda-pIDassa tArApIDassa ranno sa. yalaMteura-sArAe sutArAe devIe ganbhe putto| didaM aNAe tIe ceya rayaNIe suviNe raMgaMta-taraMga-pasaraM paumasaraM / suhaviuDAe sAhiyaM rnno|bhnniyaa teNadevi ! pahANa-putto te bhavissai / paDisuyamimIe / samae saMjAo se dohalo demi dINAINa mahAdANaM, kIlemi paumasaresu / saMpADio rannA / uciya-kAleNa pasUyA esA / jAo deha-ppahA-pasareNa gambha-ghara-timira-dArao dArao / kayaM garuya-riddhIe vadhAvaNaM / paDipunne mAse vihiyaM paumuttaro tti nAmaM / vaDio deho | Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] devapUjAyAM pdmottr-kthaa| 131 vacaeNa kalA-kalAveNa ya eso| tAo vi cattAri kannAgAo mariUNa AyAmuhIe nayarIe dunni jAyAo jayanariMda-dhUyAo paumiNI kumuiNI ya / evaM dunni hathiNAure sIhanariMda-dhUyAo vinbhamavaI vilAsarvaI ya / annayA pavanna-tArannAo nirUvama-rUva-lAvanna-punnAo kalA-kalAvAlaMkiya-pannAo kannAo pecchiUNa jAyA jayanariMdassa ko eyAsiM pavaro varo hojja tti ciMtA / tao jayanariMdeNa desaMtarehito ANAviUNa rAyaputta-paDicchaMdayA daMsiyA paumiNI-kumuiNINaM / na vIsaMtA kahiM pi tAsiM diTThI / paumuttarakumAra-paDicchaMdayaM puNa davaNa bhaNiyaM eyAhiM kiM ko vi esa tiyaso amaya-taraMgo vva nynn-tos-kro| saMbhavai na jamhA mANusesu eyArisaM rUvaM // kahiyaM niuNa-sahIhiM kumarINa na esa suravaro kiM tu / naMdaNapura-pahu-pusto eso pumuttr-kumaaro|| taM souM kumarINaM viyaMbhio mANasammi aNurAo / pulayacchaleNa eso savvaMga-niggao bAhiM // seya-jala-biMdu-saMdoha-suMdaraM bhAla-maMDalaM jAyaM / mayaNa-sara-visara-tADiya-gattANa va pasario kaMpo / taM ciya ciMtaMtIo lahaMti tAo nisAsu vi na nidaM / dIvasihA-paDipillaNa-malle millaMti nIsAse // vacaMti caMda-caMdaNa-jaladda-jala-saMgame vi saMtAvaM / nahi kusuma-satthare patthare vva tatte lahaMti rahaM // jaMpaMti puro niya-niya-sahINa sveNa vijiya-tiyasaM pi / annaM na vivAhemo muttuM paumuttara-kumAraM // vuttamiNaM muNiUNa jayanariMdeNa nivvuya-saNeNa / dAUNa bhUri-kosaM samappiGa pariyaNaM pauraM // pariNayaNatthaM paumuttarassa pumovmaann-vynnaao| paTTaviyAo kumarIopaumiNI-kumuiNIo duve // io ya sIhanariMdassa piuNo paNamaNatthaM atthANa maMDave samAgayAo vinbhmvii-vilaasviio| tAo yuTTaNa jaMpiyaM rannA-aho ! eyAsiM bhuvaNacchariya-bhUyaM rUvaM / aNanna-sAmannaM lAyannaM / caMgima-nivAso aNg-vinnaaso| pariosa-jaNaNa-sIlA lIlA / pesalaM kalA-kosalaM ! tA manne natthi ko vi pu Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 kumArapAlapratibodhe [ dvitIyaH riso jo eyAsiM sriso|ao acaMta-gahaNaM kara-ggahaNaM ti ciMtAe anivvuyaM me hiyayaM / eyaM soUNa vimalamahaNA pahANa-puriseNa bhaNiyaM-deva ! devAese. Na naMdaNauraM gaeNa mae mayaMka-cayaNo kamala-dala-nayaNo kaNaya-silA-visAla-vacchayalo pariha-dIha-bAhu-juyalo kaMkelli-pallavAratta-kara-calaNo sura-suMdara-dappadalaNo diTTo tArAvIDa-rAyaputto pumuttr-kumaaro| rai-pIINaM mayaNo vva caMcUDo vva gori-gaMgANaM / so eyAsiM kumarINa deva ! jujjai varo kaauN|| etthaMtaraMmi bhaNiyaM kumarINa sahIi kAmaseNAe / ekkaMmi diNe mAgaha-vahUi paDhiyA imA gAhA // "viNaeNa gurU saddhAi devayA buha-yaNo viveenn| sanbhAveNaM suyaNo veppai hiyaeNa vara-mahilA // ' gAhaM souM kumarIhiM pucchiyaM keNa nimmiyA esA / mAgaha-vahai kahiyaM esA paumuttareNa kayA // bhaNiyaM imIhi~ gAhA aho ! mahatthA maNoharA srsaa| gAhANumANaolayala-guNa-nihI najai kaI so // tappabhiI ciya eumuttarassa guNa-saMkahaM kunnNtiio| kAlaM maMti paricatta-sesa-kajAo kumarIo // rannA vuttaM juttaM jaM so paumuttaro gunneknihii| kumarINaM pi imANaM saMjAo taMmi annuraago|| so esa kaDhiya-dami nivaDio kahavi skrkro| ahamavi vivAha-ciMtAi vibhalo nivvuo jaao| tatto pasattha diyahe rannA kri-tury-kos-kliyaao| kumarIopesiyAo pumuttr-prinnynn-heuN|| evaM saMpattAo cattAri vi tAo nNdnnpurNmi| kumarIo amarIo vva maNaharaMgIo ek-dinne|| souM samAgayAo imAo prios-psr-pddihttho| tArAvIDa-nariMdo paDivattiM kuNai svvaasiN|| kumarINaM aNurAyaM muNiuM paumuttaro vi sNjaao| tAsu aNuratta-cito ratte racijjae jamhA // jugavaM kuNai caupahaM tANa disANaM va so kara-ggahaNaM / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] devapUjAyAM padmottara - kathA / tAhi samaM visaya- suhaM sevato gamai diyahAI // aha tArAvIDa-nIvo dhammaM soUNa para bhava-sahAyaM / muttaM taNaM va rajjaM guru-pAse givhae dikkhaM // paumuttaro vi patthiva-paNamiya-paya-paMkao kuNai rajjaM / virayaMto Asakti pattI va causu nIIsu // jAyA imA pasiddhI annassa na erisIo pattIo / suyameyama ujjhAnayari - sAmiNA devaguttreNa // paumuttaro aNaM bhaNio - appesa me niya-piyAo / paumuttareNa vRttaM - aho ! ajuttaM kimAyarasi ? // para - mahilA - ahilAso maNami kAuM pi aNucio ceva / purisassa kusala - maiNo kiM puNa vayaNeNa vajjariDaM // ummagga-1 -vilaggANaM kuNai nivo niggahaM samaggANaM / para - mahilaM maggaMto tumaM tu lajjasi na kiM mUDha ! // aha bhai devagutto - kiM imiNA ? majjha dehi eyAo / jai sohaNeNa kaLaM annaha rajjaM pi gihissaM // paumuttareNa vRttaM - varamaMdho jo parovaeseNa / ummaggAo niyattai na uNa tumaM rAya ! rAyaMdho // jai ajasAo na bIhasi paraloya - bhayaM ca vahasi no hiyae / kiM tahavi jIviyAo nivvinno vahasa jamevaM // jo eriso tumaM khalu na teNa saha jaMpiDaM pi me juttaM / evaM dUyamuhiM saMlAvo tANa saMjAo // paumuttarassa uvariM kuviya-maNo patthio imo sahasA / paumuttaro avannAi saMmuho tassa saMcalio // miliyA sa - visaya-sImAi do vi daSpaMdha - gaMdhahatthi vva / paumuttareNa samare viNijjio devagutta-nivo // gahio mahAvimaddeNa kavi diyahAI esa dhariUNa / saMpUUNa muko doho garuyANa nahi kovo // saMjAya - sAhu-vAo patto paumuttaro niyaM nayaraM / daMDehiM ciya imiNA vasIkayA nivaNo anne // anna- diNe naravaiNo sahA - nisannassa ko vi appANaM / 133 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 kumArapAlapratibodhe mAyA-paoga-pavaNaM paDihAra- muheNa vinnavai // tassa rassa nariMdo suddhamaNo nANumannai pavesaM / mAINa ujjuyANa ya na saMgayaM saMgayaM jamhA || so paDiseha - vilakkho kaiyA vi hu vihiya-rUva-parivatto / asi - phalaga karo pavaraMgaNAe sahio nahapaheNa // patto patthiva-pAse so rannA pucchio tumaM ko'si ? | kA vA esA, kajjeNa keNa vA ittha patto'si ? // so bhai kheroshaM imA piyA majjha aha chalaM lahiuM / vijjAhareNa hariyA ekkeNa aNaMga- vihareNa // pacANIyA ya mae maha veramuvaTThiyaM ca teNa samaM / duvvisaho nIehi vi nArINa parAbhavo jamhA // sUro'si paritthI-soyaro'si paDivanna- pAlaNa-paro'si / uttama - satto'si tumaM patthiva ! patthemi teNAhaM // sannihiyAe piyA baDo vva na jujjhiuM ahaM sakko / tA rakkha tAva evaM jiNemi taM kheyaraM jAva // to patthaveNa bhaNiyaM thevamiNaM patthio ahaM tumae / kappahumo vva pattANi pattharaM rohaNagiri vva // khayaro bhaNai na thevaM eyaM thevevi jeNa vIsAse / nAsI kijjai davvaM tammio garue vi na kalattaM // rAyA jaMpai esA ciu maha maMdire piihare vva / to khagga-phalaga- pakkho khago vva khayaro gao gayaNe // tattheva Thio rAyA suNei gayaNe ghaNohagajiM va / raNasaddaM uddAmaM sapariyaro niyai uDUmuhaM || aha paDio gayagAo maNi-kaMcaNa-bhUsaNo sahAi bhuo / taM dahuM khayara - bahU ruyamANI bhaNiumAdattA // jo kaMThe 'laMkAro jAo gaMDatthalesu uvahANaM / kannesu ya avayaMso so majjha piyassa esa bhuo // aha naha-yalAo calaNo maNi-kaNayAharaNa-bhUsio paDio | taM pakkhi sa kheyA kheyara - ramaNI bhaNai evaM // abhaMgiNa uccaDio ciraM khAlio vilitto ya / [ dvitIyaH Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 prastAvaH] devapUjAyAM padmottara-kathA / niya-hattheNa mae jo so pAo aisa maha pinno|| paDio bIo vi bhuo khaNeNa pAo vi nivaDio biiyo| paDiyA ya muMDa-ruMDA te duTuM kheyarI ruyai // jaM maMDiyaM mae kuMDalehiM taM me paissa muhameyaM / taM hiyayamiNaM jassi majjhe vAhiM ca vasiyamhi // hA nAha satta-sattama ! Dha-vikkama ! pbl-baahu-bl-kliy!| chaliosi chalannesaNa-pareNa ariNA vihi-vaseNa // hA! kiM karemi, kassa ca kahemi, saraNaM ca kaM pavajAmi / tumae viNA aNAhA ahaM ahannA imA jAyA // ahavA kiM runneNaM uciyamiNaM na maha vIra-ghariNIe / khaNamittaM tariu ciya piyasaMgo appa-vasagAe // iya vilaviUNa khayarIi kheya-vihuro payaMpio raayaa| jai bhAugo'si sacaM tA maha kuru bhAi-karaNija // rannA bhaNiyaM kiM kIrau tti sA bhaNai dehi maha aggi| atthamiyaMmi mayaMke viyaMbhae kicciraM juNhA // samae imaMmi uciyaM eyaM ceva tti ciMtiuM rnnaa| sirikhaMDAgaru-kaThehiM kAriyA naitaDe ciyagA // sakAriUNa paiNo aMga-iM tehiM saha rahArUDhA / rannA'NugammamANA ciyA-samIve gayA khayarI // namiUNa logavAle jalaNaM dAuM sayaM ciya ciyaae| vijAharI paviTThA ucchNg-nivitttth-rmnnNgaa|| aha jalaNo panjalio jaalaa-pllviy-nhylaabhogo| chArI bhUyA khayarI khaNeNa saha kheyaraMgehiM // jAva na dei nariMdo jalaMjaliM tAva Agao khyro| ruhirulleNaM kAraNa bhaNai hasiUNa nara-nAha ! // koho vva uvasameNaM ho so nijio mae khyro| uvarohio tuma pi hu kalatta-saMrakkhaNa-nimittaM // saMpai appasu taM me kalattamevaM naresaro suNiuM / soga-vivaso vilIo ciMtei aho ! akajaM ti // addha-gao saMmohaM tao avatthaM nivassa taM muNiuM / Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kumArapAla pratibodhe vAyAviyA paDahiyA mAyA khayareNa paDhiyaM ca // paNamaha calaNe iMdassa iMdayAlaMmi laDa- lakkhassa / taha ahasaMvare saMvarassa supaiTThiya-jasassa || paribhAviyaM niveNaM aho imaM sayalamiMdajAlaM ti / to iMdajAlio saya - sahassa- dANeNa tosavio // jAyA ranno ciMtA saMsAro iMdajAla-sAriccho / iha bahu-vihAraM jIvo naDo vva ruvAI giNhera || kiM tattha kAraNaM tAva Agao tattha daliya bhava- dukkho / dukkhaMto nAma gurU tannamaNatthaM gao rAyA // pattIhiM cauhiM sahio namiUNa guruM puro nisanno so / guruNA bhaNiyaM - naravara ! saMsAre iMdjAla - same // dhammeNa suhaM rUvaM asuhamahammeNa giNhae jIvo / rannA bhaNiyaM - bhayavaM ! pubva-bhave kiM mae vihiyaM // jasseriso vivAgo, puvva-bhavo sAhio tao guruNA / rannA vRttaM - bhayavaM ! ao paraM kiM lahissAmi // guruNA vRttaM - eto anaMtara bhavaMmi piyayamAhiM samaM / pAvissasi suraloyaM sattasajammaMmi puNa mokkhaM // to harisio nariMdo gaMThi- vibheeNa gahiya-saMmatto / paDivanna- gihattha vao gurUvaiTTha lahai savvaM // iti deva pUjAyAM padmottara - kathA | dAUNa dIvayaM jA jiNassa purao parAi bhattIe / pattA sukkhaM akkhemi gaMdhabhaddAi tIha kahaM // atthi ittheva bharahe khette seyaviyA nAma nayarI | jatthunnaya- ghara - kuTTima-gayAo hariNaMka- hariNa- nayaNAI | dahuM va savinbhama- piccharIo ramaNIo jAyAo // tattha vijayavammo nAma rAyA / ArAmio vva ArAma-vIruhAo payAo pAlei / jo pavaranIi sAraNi- payaTTa-dhammaMbu-pUreNa // tassa jayA nAma devI / [ dvitIya: Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 prastAvaH] devapUjAyAM diipshikh-kthaa| sIleNa jIi rUvaM viNaeNa pahuttaNaM sameNa mahaM / dANaM paNaeNa vihUsiUNa vihiyA guNA saguNA // nAmeNa gaMdhabhadA tattheva purIi atthi kmmyrii| annadiNe tIi suyaM punnaM jiNa-dIva-dANassa // caMgaM aMgaM suddhA buddhI avilakkhayAiM akkhaaii| savvuttamaM pahattaM jinniNd-diivy-pyaann-phlN|| saMjAyA se saddhA tatto nAyajieNa tellenn| dIvUsavammi tIe dinno jiNamaMdire dIvo // vAghAya-virahio so jalio saddhA-bhareNa dinno tti / etthaMtaraMmi tIe uvajjiyaM parabhavAukkhaM // kAleNa mayA esA iheva nayarIe vijayavammasta / naravaiNo devIe jayAi gabbhe samuppannA // puttattaNeNa tatto diTTho devIi tIi rynniie| vayaNami pavisamANo sihI jalaMto suviNayaMmI // tIe vi suhaviuDAi sAhio so nivassa vihipuvvaM / bhaNiyA aNeNa-suMdari ! tuha putto uttamo hohI // tIe paDissuyaM taM parituTThA sA samuvvahai gjhN| vaha vva nihiM tuhiNaMsu-maMDalaM mehamAla vva // sarasi vva kaNaya-kamaleNa teNa majjhe pavamANeNa / devI sahAvao suMdarA vi suMdarayarA jAyA // kaNaya-pahA-goraM pi hu tIe gambhANubhAvao vayaNaM / uvvahai paMDurattaM kari-daMta-ccheya-chavi-sarisaM // kannaMtaM pattAI nayaNAI nisaggao vi devIe / sarayaMmi paMkayAI va darda viyAsaM pvnnaaii|| tatto taie mAse jayAi devIe dohalo jaao| mANikka-khaMDa-maMDiya-bhUsaNa-bhUsiya-sarIrA'haM // guru-devayAo pujjemi demi dINAiyANa taha dANaM / saMpADio ya rannA dhannANa na dullahaM kiMci // samayaMmi sA pasUyA sUraM puvva vva bhAsuraM puttaM / dIvasihA-sariseNaM sahajeNa niDAla-rayaNeNaM // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 kumArapAla pratibodhe jaNaNI-jaNayA logA ya vimhiyA vihiyamuciya- karaNijjaM / vitte mAsaMmi kathaM aha ' dIvasiho 'tti se nAmaM // caMdo vva sukka pakkhe par3a - diyahasuvAgao imo buddhiM / guru- sakkhimetta taha sayameva kalAhiM paDivanno || aha kaMcIpura pahuNo vikkamaseNassa atthi rUveNa / tailokka-tilaya- bhUyA dhUyA gaMdhavvadatta tti // sA kalA - gavviyA na attANaM purisamatteNa pariNAvei, jaMpei ya imaM - jo maM vINA - vinnANeNa jiNai so pariNei ti / rannA karAvio sayaMvara - maMDavo / AhUyA saMtarehiMto aNege vINA viNoya- patta-parisA rAya- puttA | dIvasiho va Agao tattha / pasattha-diyahe rannA nivesiyA sayaMvara - maMDave rAyaputtA | hakkAriyA gaMdhavvadntA / amaya- vuTThi vva jaNa - nayaNa-tuTThi kuNaMtI AgaMtUNa nisannA esA / taM daTThUNa ciMtiyaM dIvasaheNa -- kayattho vihI jasserisaM rUva-nimmANa- vinnANaM / dIvasihaM daTTaNa ciMttIyaM imIe - vINA viNoya-vinANa-vajjio vi hu imo purisa-rayaNaM / pariyacvo sohagga-guNa-nihI nicchaeNa mae // taM caiva niyai taM caiva ciMtae vaMchae ya taM ceva / jAyA khaNametteNaM sA kumarI tammayA taiyA // tao bhaNiyaM kaMcuiNA bho bho nariMda-taNayA ! eyAe ittha rAyadhUyAe / jahA suguNAnurAgiNIe kyA pannA imA putrvaM // savva-kalANaM paramA vilobhaNijA sammatta-jIvANaM / vikkhAya - guNA loe egA vINA viNoya-kalA // jo eAi kalAe ahio me ko vi iha kumArANaM / so ceva majjha daio hohI natthittha saMdeho // [ dvitIyaH tA payaDeha niyaM khalu vinnANaM ettha jassa jAvaMtaM / pAveha jeNa evaM vijaya paDAyaM va kAmassa // tao ekkeNa kalA-vvieNa gahiyA vINA / sAriyA aNeNa / dhario paccAsanne mayagalo / maNahara- sareNa vINaM vAiUNa sovio teNa eso / jAo sAhu-vAo | ciMtiyaM rAyakannAe - haDI ! na yANijaha kiM pi bhavissai / ee Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] devapUjAyAM diipshikh-kthaa| vi rAya-puttA aIva kalA-kusalA dIsaMti, tA jai aMbhagga-painnA pAvemi hiya-icchiyaM daiyaM tA sohaNaM haveja / etthaMtare gahiyA anneNa vINA / dharAvio pacAsanne viraho nAma tarU / vAiUNa vINaM phullAvio so| tao gahiyA aneNa vINA / vAiUNa magaharaM dUra-desa- hio vi Agarisio hrinn-juvaanno| tao gahiyA anneNa, dinno gayavarassa iTTho kavalo / mAiUNa vINaM moyAvio so addha-bhuttaM kavalaM / iccAi annANi vi bahaNi dasiyAiM annehiM vi kumArehi koUhalAI / tao gahiyA gaMdhavvadattAe vINA, vAiyA aNAe jAva takkhaNA pasutto matta-karI / dUrAo calaNa-bhUle patto muddh-migo| AmUlaM phullio virahadumo / mUlAo vi moyAvio kavalaM karI / iya vAiyA imIe taha vINA jaha kumaar-vihiyaaii| savvAiM kougAI jAyAiM kiMci ahiyaaii|| to lajiyA kumArA mukka-tayAsA imaM viciNtNti| jarahara-takkhaya-cUDAmaNi vva dulahA imA bAlA // rAyA vi visanna-maNo ciMtaha-evaM kae vi jai kaha vi| lahai na nivvui me sA dhUyA tA deva! kiM kuNimo // aha pemma-paravasAe svilaas-vlNt-taar-nynnaae| kumarIe maNeNa samaM kumarassa samappiyA vINA // mahura-sarA guNa-pavarA karagijjhA tuMbayatthaNI viinnaa| kaMTha-viNivesa-juggA gahiyA kumari vva kulareNa // saMThaviUNa AsAriyA kumAreNa vINA tao bhaNiyA bhaddAbhihANAe sahIe kumarI-piyasahi! AsAro ceva auvvo| uvalakkhijamANa-payaDa-bheyaM sara-maMDalaM / vicitto gaamraag-ppveso| hiyayahAriNo mucchnnunbheyaa| tA ahio esa eyAe kalAe tihuyaNassa vi bhavissai tti lakkhemi / etthaMtarammi loo nicala-nayaNo vimukk-vaavaaro| vINA-maNahara-jhaMkAra-mohio suviumaaddhtto|| taM savvaM raMga-jaNaM suttaM datRRNa uDio kumro|| giNhei muddiyAo kumarIe~ krNguliihito|| gahio vikkamaseNa-patthiva-hatthAo kaNaya-kaDago / annesi pi rAya-putANa gahiyaM kuMDalAiyaM / kao raMga-majjhe AbharaNa-puMjo / khaNaMtareNa jaggio raMga-loo, diTTho AbharaNarAsI / vimhiya-aNeNa bhagiyaM jaNeNa-aho ! a Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 kumArapAlapratibodhe [ dvitIyaH Nanna-sAmannaM imassa vINA-vinnANaM / parituhA gaMdhavvadattA |khittaa tIe dIvasihassa kaMThe gaMdha-luddha-bhamaMta-bhamara-mAlA vara-mAlA / kayaM pabaMdheNa pANi-ggahaNaM / kaya-sakAro Thio kettiyaM pi kAlaM kumAro / gaMdhavvadattaM ghettUNa calio niyadesaM / patto paiTANaM, AvAsio parisare / etyaMtaraMmi tattha kakarAya-dhUyA lIlAvaI nAma kannA ahiNA daTThA maya tti nIsArijai / suo vAitta-saho kumAreNa / bhaNiyA gaMdhavvadattA-pie ! sajIvaM mANusaM nIsArijai / tIe bhaNiyaM-kahaM jANasi / kumAreNa vuttaM-pie ! sr-viseso| tIe bhaNiyaMkahameyaM / kumAreNa vuttaM-ahiNA daheM ti / tIe bhaNiyaM-avi jIvAvehi eyaM kumAreNa vuttaM-atthi tAva mNto| tIe bhaNiyaM-ajautta ! jai evaM tA jIvAvehi / pesio'NeNa niy-puriso|dhraaviyN maDagaM liMpAviyaM ciyA-samIve / gao pacchA dIvasiho / diTTho kakkarAeNa / aho Agii tti vimhio eso| jIvAviyA lIlAvai tti samAsattho citteNa / kao dIvasiheNa sihaabNdho| moyAviyA sA litta-maMDale / maMtaM sariUNa bhaNiyA ya-uddhehi jaNaNIe muhasoyaM dehi tti / uhiyA esA gahiyA suvannAlugA / dinnaM muhasoyaNaM / harisiyANi savvANi / ao vAyAviyaM tUraM / vArAviyaM kumAreNa / naNu kimaNeNa ? savisA khu esA / mae maMta-sAmatthaM daMsiyaM / na uNa aja vi kammaM karemi / tehiM bhaNiyaM-mahApabhAvo tumaM tA jIvAvehi / pADiyA puNo uttarijAharaNa-visa-saMkAmaNeNa, daMsiyaM kiMci velaM jaNANa kheD / pacchA jIvAviyA paramatyeNa / kayaM vaddhAvaNayaM / diTTho sAhilAsaM tIe kumAro / sA vi savimhayaM kumAreNa / avarupparaM niyaMtANa tANa so mayaNa-pannago phrio| __ DakkAi jeNa jAyAiM do vi sunnAI sahassa tti| to vijayavamma-putto tti kakarAeNa jANiu kumAro nIo sagihaM / sA ceva tassa lIlAvaI dinnA / mahAvibhUIe pavatto vivAho / Thio tattha kai vi diNe so| puNo payaTTo sa-visayaM / kameNa patto ujjeNiM / AvAsio tattha / divvajogeNa diNAvasANe masANe teNa diTThA jalaMtI ciyaa| sa-jIvAhiTThiyA tti lakkhiyA jAlA-visesAo / asAhiUNa devINaM khagga-hattho gao tattha so| nisAe Thio jAva pAyava-samIve tAva jAlArUvaM karemANo Agao vijAsAhago / naTThA ciyA-bAlA / AlihiyamaNeNa maMDalaM / maMta-saraNa-purassaraM vAio Damarugo / tao khujhyA ciyA / saMbhaMtA ur3hiyA kannagA / hA tAya ! tti Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] devapUjAyAM dIpazikha-kathA / 141 ruyaMtI bhaya-kaMpaMta-hiyayA kesesu kaDDiUNa nivesiyA maMDala-majjhe / bhaNiyA sAhageNa-iTTa-devayaM sumarasu / eya pajavasANo te jIva-logo / gahiyA aNeNa kttigaa| akaMdilaM pavattA knngaa|| to kaDDiUNa khaggaM mayacchi ! mA bIhasu tti jNpNto| karuNika-nihI kumaro purao houM imaM bhaNai / / vijA-sAhaga ! re narAhama ! bhaobhaMtacchi-paMkeruhaM sunnAranna-gayaM aNAhamabalaM bAlaM vahaMto imaM / aMge jANi vasaMti paMca bhavao bhUyANi no lajase kiM tANaM pi aNattha-sattha-bhavaNaM hA ! dudda te ciTTiyaM // gaya-sucariya-pANe pAva-kamma-ppahANe jaivi hu paharaMto tujjha eyaMmi aNge| karaDi-dalaNa-sajjho lajjae me kivANo __ tahavi juvai-rakkhaM kAumabhujao'haM // evaM payaMpamANaM kumaraM daTTaNa sAhago khuddo| garueNa hakkiyANaM saMbhavai bhayaM hi pAvANa // vIsariya-sayala-vijo na khamo kumarassa vippiyaM kaauN| sappo vva nivviso so ko vA pabhavai s-punnaann|| sAhageNa bhaNiyaM-bho mahAsatta ! na juttaM bhavao mama vigghakaraNaM, ahaM khu bhArabhUI nAma vijA-sAhago, pAraddhaM mae itthI rayaNA-karisaNassa maMtassa sAhaNaM / bArasa-mAsiyA kayA puvva-sevA, anja pAraddhA pahANa-sevA / ettha puNa rAya-kannAe bali-dANaM ti tadatthaM avappheri-ppaogeNa saMniruddha-ceyaNA kariyamaMteNa ANiyA ihesA / thaMbhio bhayavaM huyAsaNo, saMpADemi samIhiyaM, evaM kae pahANa-siddhI havai, tA me mA vigdhaM karehi / dIva-siheNa bhaNiyaM, bho! garahio itthi-vaho acaMta-pAva-heU; tahA kiM maMtasiddhIi visuddha-dhamma-paJcatthi-bhUyAi imAi bhdd!| samagga-logAgama-niMdaNijjo itthI-vaho kIrai jattha evaM // kallANA giI ya tumaM tA kiM juttamiNaM bhavau vavasiuMti evaM bhaNio viliosAhago / bhaNiyaM aNeNa-bho! mahANubhAva! evameyaM, naNu kao tumae me annuggho|paavkmmo'hN jo evamappANaM viDaMbemi, tA paricattameyaM mae asadaguTTANaM, ao gacchAmi, tumaeM vi samappiyavvA esA avaMtivaddhaNassa ranno Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH avaMtiNI nAma dhuuyaa| dIvasiheNa bhaNiyaM-saMpADissAmi ahaM bhavaoANattiM / gao saahgo| dIvasiheNa vi nIyA kannagA niyAvAsaM / sAhio vuttaMto devINaM, vimhiyAo eyAo, gose samappiyA avaMtivaddhaNassa / sAhiyaM jahAvattaM / parituTTho raayaa| dinnA se avNtinnii| uciya-samae pavatto vivaaho| ThAUNa kai vi diyahe niya-desaM patthio kameNa imo| paumAvaI-purIe patto AvAsio bAhiM // muNio ya maMcirAeNaM goraveNa pavesio majjhe / aha naranAha-sahAe saMlAvo eriso jaao| pattaMmi devayA kiM phuDamavayariUNa jaMpai nava tti / na ha jaMpai tti pakkho mama tAva, imaM bhaNai rAyA // bhaNiyaM dIvasiheNaM-mA evaM bhaNaha, ghaDai tAva imaM / avayarai mANuse kahamamANusI iya nivo bhaNai // kumaro jaMpai-jaha tuha kuTuM ahameva tA karemi imaM / bhaNiyaM niveNa dukkaramiNaM anelAuge patte // jaMpai dIvasiho maha na dukaraM, jai paresi, to rnnaa| ANIyA tattha lahuM kAmalayA nAma niya-dhUyA // kaNagujjalAe deha-ppahAe dhavalehiM taha kaDakkhehiM / raMjaMtI rAyasahaM kuMkuma-caMdaNa-rasehiM v|| kumareNa maMDale sA nivesiyA sumario maNe mNto| AvirTa pattaM pavaNa-paya-pattaM va ghummei // navari na jaMpai taM jAva tAva kumaro vi baaddhmuvutto| tatto khaNaMtareNaM ADhattaM jaMpiuM pattaM // bhaNiyaM dIvasiheNaM-bho ! ciTThau tAva avaramakkhesu / kiM ettha kAla-haraNaM to vuntaM ptt-deviie|| mUyagameyaM pattaM iha parakaraNehiM jaMpiyavvaM me / karaNa-paDuttaNa-he himavaMta-giriMmi pattohaM // divosahimANeuM ao imaM ittha kAlaharaNaM ti / kahiyaM ca tIe savvaM jaM puDhe maMcirAeNa // to parituTTho rAyA, dIvasiho devayaM visajjei / tappabhii phuDakkharamullavei vANIi kAmalayA // ___ Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] devapUjAyAM dIpazikha - kathA | pallaviyaM va karehiM nayaNehiM kusumiyaM va kAmalayaM / thora-tthaNehiM phaliyaM va esa pariNAvio rannA // kaya-sakkAro ya Thio dIvasiho tattha kai vi diyahAI / aha seyaviyaM patto pariyario cauhiM pattIhiM // vihiyaM vaDAvaNayaM piuNA Thavio kameNa so rajje / niya bhuya-parakkama - kkata rAya - cakko gamai kAlaM // visaya- suhaM sevaMtassa tassa puttA guNuttamA jAyA / anna- diNe so citai kiM putrva bhave mae vihiyaM // jasseriso vivAgo so IhApoha - parigao evaM / saMbhara puvva-jAI jANai ya jiNAlae dinno || jaM putrva bhavaMmi mae dIvo tasserisaM phalaM pattaM / milio pabhAsa-sUrissa devvajogeNa dIvasiho // tassa samIve dhammaM soUNa visujjhamANa-pariNAmo / kui caraNAhilAsaM jidvaM puttaM Thavaha rajje // kaya- jiNamaMdira-mahimo dikkhaM giNhai samaM piyayamAhiM / tibva tavacaraNa - paro dIvasiha - muNI gao saggaM // iti devapUjAyAM dIpazikha- kathA | jaMpara kumara - nariMdo-- muNiMda ! tuha desaNAmayaraseNa / saMsitta- savva-taNuNo maha naTThA moha - visa- mucchA // muNiyaM mae iyANi jaM devA jiNavarA caUvvIsaM / je rAga - dosamaya-moha-koha-lohehiM paricattA // navaraM puvvaM pi mae bhaddaga-bhAva-ppahANa-citteNa / pasihaya- pAva - pavesaM lahuM tumhANa uvaesaM // sirimAla-vaMsa-avayaMsa-maMti- udyaNa-samudda- caMdassa / maha-nijjiya- suraguruNo dhamma - huma - AlavAlassa // nayavaMta - siro-maNiNo viveya- mANikka- rohaNagirissa / saccariya - kusuma - taruNo bAhaDadevassa maMtissa // jaya pAyaDa - vAyaDakula- gayaNAlaMkAra- caMda-sUrANaM / gagga-taNayANa taha savvadeva-saMvANa-seTTINa // 143 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dvitIyaH kumArapAlapratibodhe dAUNa ya AesaM 'kumaravihAro' karAvio ettha / aTThAvao vva rammo cauvIsa-jiNAlao tuNgo|| kaNayAmalasAra-pahAhiM piMjare jammi merusAricche / rehaMti-keudaMDA kaNaya-mayA kappa-rukkha vva // stambhaiH kandaliteva kAJcanamayairutkRSTapaTTAMzuko llocaiH pallaviteva taiH kusumitevoccuulmuktaaphlaiH| sauvarNaiH phaliteva yatra kalazairAbhAti siktA satI zrIpArzvasya zarIrakAntilaharIlakSeNa lakSmIlatA // pAsassa mUlapaDimA nimmaviyA jattha caMdakaMtamaI / jaNa-nayaNa-kuvalaullAsa-kAriNI caMda-mutti vva // annAo vi bahuyAo caamiiyr-rupp-pittlmiio| loyassa kassa na kuNaMti vimhayaM jattha pddimaao|| saMpai deva-sarUvaM muNiUNa samullasaMta-suha-bhAvo / titthayara-maMdirAI savvattha vi kAravissAmi // tatto iheva nayare kAravio kumaravAla-deveNa / garao 'tihuNa-vihAro' gynn-tluttNbhnn-kkhNbho|| kaMcaNamaya-AmalasAra-kalasa-keuppahAhiM piNjrio|" jo bhannai savvaM ciya jaNeNa meru tti paasaao|| jassi mahappamANA svvuttm-niilrynn-nimmaayaa| mUla-paDimA niveNaM nivesiyA neminAhassa // kusumoha-aciyA jA jaNANa kA pavittayaM pttaa| gaMgA-taraMga-raMgaMta-caMgimA sahai jauNa vva // vahatANa jiNANaM risaha-ppamuhANa jattha cauvIsA / pittalamaya-paDimAo kArAviyA devauliyAsu // evamaikaMtANaM taha bhAvINaM jiNANa pddimaao| cauvIsA cauvIsA nivesiyA devauliyAsu // iya payaDiya-dhaya-jasaDaMbarAhiM bAhattarIi jo tuNgo| sappuriso vva kalAhiM alaMkio devakuliyAhiM // annevi cauvvIsA cauvIsAe jiNANa paasaayaa| kAraviyA tivihAra-ppamuhA avare vi iha bahavo // je uNa anne-annesu nagara-gAmAiemu kAraviyA / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] gurusevAyAM pradezikathA tesiM kumara-vihArANa ko vi jANai na saMkhaM pi // aha guruNA vAgariyaM deva sarUvaM jahaTThiyaM tumae / muNiyaM, nariMda ! saMpai guru-tattaM tujjha akkhemi // atthamiesa jiNesuM sUresu va hariya- moha - timiresu / jIvAi- payatthe dIvao vva payaDai guru ceya // guru- desaNAvarataM vara-guNa-gucchaM viNA gahIrAo / saMsAra - kUva - kuharAu niggamo natthi jIvANaM // guruNa kArunna- ghaNassa desaNA-paya-bhareNa sittANa / bhavidha dumANaM vijjhAi jjhatti micchatta dAvaggI // jo catta- savva-saMgo jiiMdio jiya- parIsaha kasAo / nimmala sIla-guNaDDo so ceya gurU na uNa anno // naraya- gai-gamaNa - jugge kae vi pAve paesiNA rannA / jaM amarattaM pattaM taM guru-pAya- pasAya phalaM // niva puMgaveNa bhaNiyaM ko esa paesi patthivo bhayavaM / 1 / pIyUsa - pasara - pesala - vayaNeNa payaMpiyaM guruNA // atthittha jaMbuddIve bhArahavAsassa majjhime khaMDe / nayarI AmalakappA sirIi amarAvaI - - kappA // tatthaya AgAsa-gaeNaM akka-maMDala- sama-pyaheNaM purao caMkamaMteNaM dhammacakkehti, AgAsa- gaeNaM tihuaNa- sAmitta sUyageNaM saMpunna-sasi sacchaheNaM chattattaeNaM, AgAsa- gaeNaM phalihamaeNaM viviha-rayaNa-bhUsieNaM sapAyavIDheNaM siMhAsaNeNaM, AgAsa- gaehiM mahaggha-maNi - khaMDa - maMDiya-pisaMDi- daMDDaDDAmarehiM seya- varacAmarehiM, aNega- sura-koDi-samukkhitteNa purao payadveNaM pavaNa-paNacaMta-mahApaDA paDAiyA sahassa - pariyarieNaM rayaNa bhaeNaM / cauddasahi samaNa - sAhasse hi chattIsAe ajjiyA-sahassehi ya sameo samAgao bhayavaM vaddhamANa-sAmI / tatto surehiM vihiyaM sAla-ttaya suMdaraM samosaraNaM / bhAvAri-vAra- vihuriya jagattaya-ttANa- duggaM va // aha navasu sura kasuM kaMcaNa-kamalesu kaMti-vijiesu / sevaM kuNamANesu va sattasu purao payaTTesu // dosu puNa calaNa-jayalaM kameNa bhayavaM ThavaMtao tattha / sura-koDIhiM parigao puvva-dAreNa pavisei // 19 145 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 kumArapAla pratibodhe ceiya- dumassa kAuM payAhiNaM paNamiNa taha titthaM / sIhAsaNe nisanno puvvAbhimuho jiNo vIro | to sUriyAbha-devo sUro vva disA-muhAI payaDaMto / patto mahAvibhUIha vaMdiDaM jaMpae evaM // bhayavaM / goyamAINa samaNANaM naha-vihiM daMsemi / tusiNIo ciTThaha bhayavaM / tao so uttara - puratthimaM disA-bhAgaM gaMtRRNa sIhAsaNaM viubvaha / tattha niviTTho dAhiNa-bhuyAo divvAujja-gaMdhavva- naha-vihi-suMdaraM deva - kumArANa anuttaraM sayaM nIsAre / bIyAo taheva devINaM / tao adi-puvvaM naha-vihiM daMsiUNa saggaM gao / goyameNa paNamiUNa pucchio-bhayavaM ! ko esa devo ?, keNa vA kammaNA aNeNa divvA deviDDI pattA ?, kattha vA paDivanno mokkha - maggo ? | sAmiNA bhaNiyaM - goyamA ! sohamme kappe sUriyAbhe vimANe upallovama-ThiIo sUriyAbho nAma devo eso / so uNa puvvammi bhave karaNa sukaraNa jeNa saMpatto / eyaM divvaM riddhiM kahemi taM saMpayaM suNaha // asthi purI seyaviyA avayaMsa- samA mahI- mahelAe / tattha paesI rAyA nariMda- saMdoha -naya-calaNo // sayalaMteura - sArA sUriyakaMta tti se mahAdevI / teya - viNijjiya-sUro sUriyakaMto sua tIe // Asi paesa - nivaiNo maMtI citto tti citta-viNiviTTho / so annA niveNaM paTThavio rAya - kajeNa // sAvatthI - nayarIe jiyasattu narAhivassa pAsammi | . diTTho ya pAsa - gaNahara - sIso kesi tti teNa tahiM // taM caudasa putrva gharaM cau-nANa-juyaM ca pecchiuM citto / parituTTho paNamai pajjuvAsae suNai dhammaM ca // yaH prApya duSprApamid naratvaM dharma na yatnena karoti mUDhaH / klezaprabandhena sa labdhamandhau cintAmaNiM pAtayati pramAdAt // sammatta-mUlamaNuvaya-guNavaya- sikkhAvaehiM paDipunnaM / gioes gitya dhammaM maMtI kesissa paya-mUle // jaMpai ya imaM bhayacaM ! seyavidhAe purIe vihareha / [ dvitIyaH Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurusevAyAM pradezikathA jai tattha tumha pariNAma-pesalaM dekhaNaM suNiuM // kahamavi amhANa pahU paesi rAo pavajjae dhammaM / to sohaNaM havijjA, aha kesI gaNaharo bhagai // so caMDo nikkaruNo niddhammo pAva-kamma-kaya-citto / iha-loya- ppaDibaddho para loya-parammuddo kuro // so kaha paDibujjhijjA, to citto bhai tumha kiM imiNA / citi tattha satthAha- seTTi - pamuhA jaNA bahavo // je vaMdati muNiMde taha sakkAraMti pajjuvAsaMti / paDilArhati pasatthehiM vattha - bhattosahAIhiM // dhamma- paDivajjaNeNaM tesiM ca aNuggaho kao hojjA / to jaMpiyaM bhayavayA jANissAmo jahAjuttaM // anna - samayammi kesI kuNamANo bhaviya-kamala- paDibohaM / bhANu vva viharamANo seyaviyaM vara- puriM patto // iha kesi - gaNaharo Agao tti vaddhAvio niuttehiM / citto patto harisaM roro vva nihANa - lAbheNa // tattha TThio vi vaMdai taM citto ciMtae ya cittammi / eso rAyA ruddo bahu- pAvo pabala-micchatto // jIva-vahe vihiya-maNo jai mai sacive vi vaJcihI narayaM / tA majjha maI vihalA ao imaM nemi guru- pAsaM // keNAvi uvAeNaM ti ciMtiuM turaya-vAhaNa - miseNa / nIo rAyA saciveNa vAha-vAhaNa - parissaMto // tatto yassa viNoyaNatthamuvavesio tahiM dete / jatthatthi vAgaraMto dhammaM parisAi kesi gurU // sUriM dRSTvA bhUpatiH prAha citraM kiM muNDo'sau sAmprataM rAraTIti ? | citreNoktaM deva ! samyaG na jAne'bhyarNI bhUyAkarNyate kiM vinazyet // tato nRpaH prApa guroH samIpaM kRpAsudhAbdhirgururapyuvAca / muktvA pramAdaM paramArthazatruM vidhatta dharmaM paralokapathyam // rAjA babhASe bhagavannidaM me na cetasaH sammadamAdadhAti / yannAsti jIvaH pRthivIjalAgnivAtAtiriktaH paralokayAyI // prastAva: ] 147 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH tathAhi-jIvo nAsti, pratyakSagocarAtItatvAt, AkAzakusumavat ; yacAsti na tatpratyakSagocarAtItaM, yathA bhUtacatuSTayam / guruNoktam-bhadra ! kimayaM jIvo bhavataH pratyakSagocarAtItaH, uta sarveSAm ?; tatra yadi bhavatpratyakSagovarAtItatvAt nAsti, tadA deza-kAla-svabhAva-viprakRSTAnAM prabhUtabhU-bhUdharAdInAmapyabhAvaprasaGgaH, teSAmapi bhavatpratyakSeNAgrahaNAt / atha sarvajanapratyakSagocarAtItatvAnnAstItyucyate, tadasiddhaM, sarvajanapratyakSANAM bhavadapratyakSatvAt / atha tAnyapi te pratyakSANi tadA tavaiva srvjnyjiivtvprsnggH| kizcedaM caitanyaM kiM bhUtAnAM svabhAvaH, uta kAryam ?; na tAvatsvabhAvasteSAmacetanatvAt, na ca kArya bhuutaanuruupyaabhaavaat| atha samuditebhyo bhUtebhyazcaitanyamutpadyate, yathA madyAnebhyo madazaktiH , tadapyayuktam yatoyadyeSu pratyekaM nAsti, tanna tebhyaH samuditebhyo'pi syAd , yathA sikatA-kaNebhyastailaM; madyAGgeSu ca pratyekamapi madazaktisadbhAvAt ; sarvAnubhavasiddhaM cedaM caitanyaM yasya kasya cit svabhAvaH sa bhUtacatuSTaya-vyatiriktaH para-lokayAyI jIvaH / ranA bhaNiyaM-jai para-loya-jAI jIvo asthi tA me piyA pANi-vahappamuha-mahA-pAva-nirao nirae samuppanno tumha maeNaM, so kahaM mamaM pAvAo na niyattei ? guruNA vuttaM-jahA koi mahAvarAha-kArI guttIe khitto na niya-baMdhave picchiuM pi pAvai, kiM puNa jaMpiuM; evaM nAragA vi kamma-parataMtA naragAo niggaMtuM pi na lahaMti / rannA vuttaM-jai evaM tA me jaNaNI jiNadhamma-parA jIva-dayA-nirayA saggaM gayA; sA kahaM mamaM na paDibohei ? guruNA vuttaM-sagge nisagga-suMdara-suraMgaNA-pemma-paravasA garuya-riddhi-akkhitta-cittA asamatta-paoyaNA maNuyANahINa-kajjA duggaMdhayAe ya tiriya-loyassa jiNa. paMca-kallANa-samosaraNAi-vajjaM nicchaMti avayaraNaM surA / rannA bhaNiyaM-mae ego coro khairo vva suhuma-khaMDI-kao, na ya diTTho tattha koi bhUya-vairitto jiivo| guruNA vuttaM-keNAvi araNi-kaTaM khaMDIkayaM na diTTho tattha aggI avareNa mahaNa-ppaogeNa uttttvio| jai muttAvi payatthA saMtA vi na dIsaMti, tA amuttassa jIvassa adasaNe ko viroho ? / rannA bhaNiyaM-ego coro mae jIvaMtao ceva loha-maMjUsAe pakkhitto DhakiyA maMjUsA, jaosAriyA payatteNa, aikato koi kAlo, jAva so tattheva vivanno, kimi-puMjo jAo, tattha deho ceva viTTho; jai puNa koi jIvo ghaDa-caDaga-tullo tao niggao paviTTho vA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] gurusevAyAM pradezikathA 149 hoja, to loha-maMjUsAe tadaNuruvaM chiDuM haveja, na ya taM diDhe,tA najai na bhUyavairitto jIvo / guruNAvuttaM-egammi nayare koi saMkhigo saMkhaM dhamei, tassa eriso vinnANAisao jeNa goyara-gayANaM kanne vi ya dhmei| annayA ranno vaccahara-kAle dhamio saMkho, kanne viya dhamei tti AsaMkAe vaca-niroheNa ruTo se rAyA, vajjho so ANatto, teNa bhaNiyaM-deva ! dUre dhamemi paraM kanna-mUle viya paDihAi,visiTThA khalu me laTThI atthi jai na pacao tA vinnAseu devo / tao rannA khitto kuMbhIe saMkhigo DhakkiUNa jaosAriyA esaa| pacchA dhamAvio, suo saMkha-saddo savvehiM / nirUviyA kuMbhI, na diDha niggamaNa-chiDuMtahA lohapiMDe dhamie keNa vi chiDDeNa AggI paviTTho, jeNa so aggi-vanno jaao| evamihAvi saddAo aggIo ya suhumassa jIvassa niggame pavese vA na viroho / rannA bhaNiyaM-anno coro vAvAyaNa-kAle tolio, pacchA galakamoDaNeNa vAvAio, puNo vi taheva tolio, jAva jattio puvvaM tattio pacchAvi, ao najai na tattha ghaDa-caDagovamo koi mao tti / guruNA vuttaMegeNa govAleNa kougeNa ego diipuDo vAyassa bhariUNa tolAvio pacchA viriko, puNo vi tolAvio, jAva aviriko jattio viriko vi tttio| jai phAsiMdiya-gabbhattaNeNa muttassa pavaNassa sabbhAvAsabbhAvesuM na tolla-viseso tA amuttassa jIvassa tolla-visesa-virahe ko viroho? tamhA savva-pANiNaM sarIrAiritto savva-saMveyaNANubhava-paccakkho ceyanna-rUvo gamaNAi-ciTTA-liMgo pavaNo vva paDAgA-payalaNa-liMgo asthi jIvo tti saddahiyavvaM / rannA vuttaM bhayavaM ! moha-pisAo maha naTTho tumha vayaNa-maMtehiM / navaraM nAhiya-vAyaM kamAgayaM kaha vivajemi ? // guruNA vuttaM-eyaM na kiMci naranAha ! sai vivegammi / vAhI dAlidaM vA kamAgayaM muccae kiM na // kiM ca purisA bhamaMtA dhaNatthiNo'NukkameNa dahaNa / loha tao ruppa-kaNayAi~ puvva-gahiyAi~ milNti|| rayaNAI gihiUNa ya ege saMpatti-bhAyaNaM jAyA / avare tahA akAUNa dutthiyA soyamaNupattA // taha mA tumaM pi hohisi kamAgayaM kuggahaM amellNto| iya souM naranAho nAhiya-vAyaM pricyi|| Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 kumArapAla pratibodhe paDivajjai samattaM hittha dhammaM ca bArasa - vihaM pi / pAlei niraiyAraM saMvigga-maNo ciraM rAyA // jiNa bhavaNAI navAi~ kAravai samuddharei jinnAI / savvattha vitthareNaM jiNa-raha- jantAo viraei // pUei sAhu-vaggaM pavva-diNe posahaM kuNai sammaM / jiNadhammammi paraM pi hu jaNaM payaTTAvae bahuaM // manto visaya-suhaM visaM va so cayai juvai - saMbhogaM / tatto sUriyakaMtA ciMtai kAmAurA evaM // visae sayaM na sevai nivo mamaM dharai niJcamAyattaM / taM saccamiNaM jAyaM na marai na ya maMcayaM cayai // to niNAmi nariMdaM keNAvi visAiNA uvAeNa / puttaM rajje ThaviDaM bhoge bhuMjAmi icchAe || to posahovavAsassa pAraNe asaNa- pANa- majjhammi | ranno visaM uttaM visaya-pasattAi kaMtAe // teNa ya nariMda - dehammi dussahA dAha veyaNA jAyA / sUriyakaMtAi visaM dinnamiNaM jANae rAyA // muNiUNa maraNa-samayaM kaya- paMcANuvvayAi - uccAro / aNusAsai appANaM-kuNa mittiM savva-sattesu // mA kammi dharasu rosaM sUriyakaMtAi uvari savisesaM / evaM kAUNa imIi toDiyaM neha - nigaDaM te // jama - vassa veyaNijaM narayAisu taM uIriDaM kammaM / iha caiva nivaMtI esA uvadhAriNI tujjha // jai uNa imAi uvariM karesi rosaM ciraM tavaM taviDaM / tA hArihisi suvannaM dhammiyaM pi hu ekka- phukkAe // saMsArammi anaMte anaMtaso naraya- tiriya- jammesu / jAeNa tae sahiyAi~ jAI tikkhAi~ dukhAI || taya vikkhAe dukkhaM thovamiNaM dhIrimaM tao dhariDaM / sahasu sayaM-kaya- kaDu - kamma- laliyameyaM ti ciMtaMto // evaM samAhi-pato paMca-namukkAra - samaraNa pahANo / Aloiya-paDikkato paesi rAo cayai dehaM // [ dvitIyaH Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] gurusevAyAM lakSmIkathA sohammakappa-tilayammi sUriyAbhe suro vimANammi / sUru vva bhAsuro so saMjAo sUriyAbho tti // paliovamAiM cattAri AuyaM tattha pAlihI eso| tatto cuo samANo mahAvidehammi sijjhihii // iti gurusevAyAM pradezikathA / kajAkaja-payAsaNa-niuNassa gurussa desaNaM sunniuN| jIvo pAva-vimukko pAvai lacchi va kllaannN|| rannA bhaNiyaM-bhayavaM! kA esA lacchI? guruNA vuttaM-mahArAya ! suNa, atthittha bharaha-khitte nayaraM nAmeNa jayapuraM pavaraM / jaM surapuraM va bahu-vibuha-saMkulaM kevalamaNiMdaM // tattha narasuMdaro nAma naravaI maMdaro vva vr-kddo| para-bala-jalahiM mahiUNa jeNa AyaDDiyA lcchii|| tassatthi mANaNijjo samagga-nAyara-jaNAbhigamaNijjo / deva-guru-calaNa-bhatto seTTI nAmeNa jiNadatto // tassa nayassa va lacchI dhammassa va svv-stt-annukNpaa| sujasA nAma sahayarI nimmala-guNa-laDa-suDa-jasA // puvva-bhavAroviya-sukaya-kappa-taruNo phalaM va maNa-ihU~ / visaya-suhaM sevaMtANa tANa kAlo aikkaMto // anna-diNe sujasAe nisAe suttAe suviNae dihaa| himavaMta-mahApavvaya-paumaddaha-vAsiNI devI // nAmeNa sirI gehaM samAgayA jAva jaggiyA sujasA / parituTTha-maNA taM kahai seTTiNo so bhaNai evaM // taNuyaMgi ! tujjha taNayA punnika-nihI guNuttamA hohI / taM bahumannai sujasA hariseNa samaM vahai gabhaM // ganbha-pabhAveNa imA savisesaM maNaharattaNaM pattA / kiM na saraeNa bADhaM sasilehA lahai lAvannaM // dhamme rayA vi sujasA visesao tammi ujjuyA jaayaa| gabbhANubhAvao khalu mahilANa maNorahA huti|| lacchIe vitthario seTThI ganbhammi tammi saMpatte / saMpunna-caMda-maMDala udae jalahi vva velAe // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 [dvitIyaH kumArapAlapratibodhe aha samayammi pasUyA sujasA dhUyaM dharA-tilaya-bhUyaM / ANaMdiya-sayala-jaNaM sajjaNa-jIha vva mahura-giraM // pariosa-paravasa-maNo vaddhAvaNayaM karAvae settttii| nahi sukaya-sahAyANaM jIvANa asaMbhavaM kiM pi|| jaM suviNayammi diTThA sujasAe sirI ao vibhUIe / mAsammi gae jaNao siri tti nAmaM kuNai tIe // bAlA lahei vuddhiM kameNa maNa-vaMchiyattha-jogeNa / kitti vva guNa-kalAveNa suyaNa-saMgeNa sumai vva // livi-gaNiya-ppamuhAhiM kalAhiM sAlaMkiyA sahIhiM va / eIeN uvajjhAyA saMjAyA sakkhiNo cceya // jiNadhamme paDivattI imIeN mUlAoM ceva jaM jaayaa| tattha nimittaM punnodaeNa saavy-kuluppttii|| sajjhAyaM paDhai suNei tassa atthaM gurUNa py-muule| pujjei jiNe Dhoei tANa purao vicitta-baliM // sAhUNa dei dANaM kArei sAhammiyANa vacchallaM / kammappayaDi-dhiyAre duravagame kahai annesiM // deva-gurUNaM guNa-kittaNeNa loyANa kuNai dhmm-mii| iya bahu-viha-kIlAhiM bAlattaM gamai sA bAlA // anna-diNe jiNadatto diTTho ciMtA-parAyaNo tIe / to pucchio kimevaM tAya ! tumaM ciTThasi visanno ? // jaNao jaMpai vacche ! rAyaule rAya-aggao majjha / viNiviTThassa sahAe paDihAra-niveio ptto|| phala-puppha-karo puriso rAyANaM paNamiUNa vinnavai / asthittha jaya-siddho gAmo siddhAvaho nAma // tatthAsi gihattho pAva-kamma-vimuho visuddh-vvhaaro| visayAsatti-vimukko dhamma-paro dhammadevo tti // tassa suo'haM muddho na tAriso jAriso piyA majjha / naNu kAraNANuruvaM kajaM ti kayaM mae vi tahaM // anna-diNe pavaNAhaya-dhayagga-taralattaNeNa bhAvANaM / paraloya-patthieNaM piuNA maha eyamuvaiha // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 153 153 prastAvaH ] gurusevAyAM lakSmIkathA / savvAhamaM vimuttuM puttaya ! sabvuttamaM nisevijaa| jamhA varaM kayannU na puNo eyaM kayagghaM ti|| iya kahiuM majjha piyA athamio, to ahaM pi sNjaao| kAleNa appa-sogo uvaesatthaM vibhAvemi // kiM tu nAvagacchAmi tassa paramatthaM, tajANaNatthaM paribhamio desNtresu| pucchiyA sattha-parikammiya-maiNo mae mahApurisA / paraM na keNAvi kahio me hiyayaMgamo attho / suyaM me jayaura-sAmiNo narasuMdarassa ranno visuddha-buddhivihavA pahANa-purisA ciTThati / te muNissaMti uvaesatthaM / to deva ! ahaM ihaago| aNuggahaM kAUNa kahAveha taM me| tao rannA paloiyaM me muhaM, pacchA annesiM pahANa-purisANaM / bhaNiyaM ca-bho ! paribhAviUNa kaheha uvaesatthaM / amhe vi deva ! evaM karemo tti bhaNiUNa jAva paribhAvemo tassatthaM tAva na kiMci sammaM munnemo| to rannA amhANaM muNiUNa maNaM payaMpiyaM evaM / gacchaha gihAI iNhiM avaraNhe kaheha iNamatthaM // namiUNa nivaM niya-niya-gihesu sayamAgayA phaann-nraa| tamimaM visAya-kAraNamatucchamavagaccha maha vacche ! // tatto sirI payaMpai saMpai kAUNa deva-guru-pUyaM / deva-guru-saMvibhattaM bhattaM bhuMjaha cayaha ciMtaM // uvaesatthamahaM puNa kahissamaha tuTTa-mANaso settttii| kAuM taheva savvaM egaMte pucchae dhUyaM // tIe kahiyaM pariNAma-dAruNattaNeNa savvAhamaM visaya-suhaM muttUNa ubhayaloya-hiyattaNeNa savvuttamaM jiNa-dhamma sevasu / jaM puNa visaya-suha-sevAe sarIraM pAlesi taM ajuttaM / jao varaM kayannU suNaho jo theva-dANe vi dAyAramaNu gacchai, na uNa eyaM kayagdhaM sarIraM jaM cira-lAliyaM pi paraloya-paha-payadRssa pANiNo vihddi| jaM ciramuvagariyaM pi hu para-bhava-calieNa saha na jiivenn| ekaM pi payaM vaccai taM ciya dehaM kayagramiNaM // soUNa imaM seTTI tuTTa-maNo uhiUNa avrnnhe| patto niva-atthANe amacca-sAmaMta-saMkinne // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH patte ya tammi purise rAyANaM paNamiuM nisanno so| to rannA ANattaM uvaesatthaM kahasu seTTi ! // teNAvi suyA-kahio uvaesattho niveio svvo| to puriseNaM bhaNiyaM-deva ! imo jujae attho|| majjha piyA dhamma-paro ahaM ca visaesu niccmnnurtto| teNa hiya-kAmiNA khalu uvaeso maha imo dinno|| tA deva ! tumaM dhanno seTThI jasseriso viml-buddhii| bhamiUNa sayala-puhaviM na mae eso suo attho / jAomhi kayattho'haM saMpai vaccAmi niyaya-TThANaM ti| sakAriUNa rannA visajio niggao puriso|| parituha-maNo rAyA vatthAharaNAI dei sehiss| seTTI vi gao gehaM gihiNIe saha samullavai / esA buddhimaI dhUyA iheva pariNAveyavvA jeNa imIe maI uvajIviUNa vami / sujasAe vuttaM juttaM / tao tattheva nayare piyamitta-puttassa piyaMkarassa dinnA sirii| vatto viivaaho| tivagga-sevaNa-parA sirI gamei kAlaM / annayA kumitta-saMsaggao gali-suha-buddhiNA piyaMkareNa dihA anna-vaNiya-ghariNI, sAhilAsaM nijjhAiyA cirN| kumitteNa tacittaM nAUNa bhaNiyaM-kimevaM ciMtA. urosi ? ahaM te saMpADemi eyaM / piyaMkareNa vuttaM-evaM karesu / kumittaNa kAmAyayaNe rayaNIe ANIyA saa| nIo tattha piyNkro| paviTThAI do vi bhavaNabhaMtaraM / bhaviyavvayA-vaseNa suNiyameyaM talAreNa / DhakiUNa ruddhaM duvAraM / kumitto vi taM asamaMjasaM daTTaNa kahei savvaM sirIe, bhaNai yatuha maI muttUNa natthi anntth-nitthrnnovaao| tao ciMtiyaM sirIe paiNA vimANiyA vi hu virayaMti na vippiyaM kul-vhuuo| pIlijaMtIo vi hu mahuracciya ucchu-ltttthiio|| to meliUNa mahilAo jjhatti vajaMtaeNa tuurenn| . pUovagaraNa-hatthA kAmAyayaNe sirI caliyA // pattA duvAra-desaM dei pavesaM na talavaro majjhe / taha tIe so bhaNio jaha mukkA teNa sA ekkA // sA pavisiUNa majjhe samappae niyy-vesmsiie| taM bAhiM nissArai cii puNa appaNA majjhe // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] gurusevAyAM lakSmIkathA 155 gosammi talAreNaM rano pAsaM piyaMkaro niio| sahio sirIe rannA vi pucchio bho ! kimeyaM ti?|| bhaNiyaM piyaMkareNaM ahaM khu jaNayAvamANao clio| desaMtaraM imA vi hu majjha piyA saha mae caliyA // iha rayaNIe vasiuM piyA-sameo page gamissAmi / to kaha vi talavareNaM diTTho ruDo ya mUDheNaM // bhaNiyaM mahAyaNeNaM jiNadatta-suyA imA sirI nAma / eso imIe bhattA piyaMkaro ittha kimajuttaM ? // to rannA so mukko sirI-sameo gao niyaya-gehaM / lajjoNao payaMpai pie! ahanno ku-puriso'haM // jo guNa-rayaNika-nihiM tumaM vimuttuM mahAmi para-mahilaM / ahavA nIyassa jaNassa hoi nIyaM ciya carittaM // tA khamasu majjha evaM avarAhamao paraM para-mahilaM / maNasA vi na patthissaM jAvajIvaM tuma muttuM // sirIe japiyaM piyayama! je paradAra-parammuhA te bucahiM narasIha / je pariraMbhahi para-ramaNi tAhaM phusijai lIha // tA juttaM kayaM pieNa, jaM saMpayaM pi paradAra-nivittI vihiyaa| evaM parupparaM siNeha-parANa tANa volINo koi kaalo| narasuMdaro ya rAyA acaMtaM IsAlU ghare vAre ya viruDa-purisatthINaM joiyaM pi na sahai / kahaM ci taddiTTIe hasaMtaM sahoyaraM purisatthI-jugaM gahiyaM daMDavAsiehiM / nijae rAyakulaM jAva tAva macchigaha-samIve kahakahAe hasiyaM eka-maccheNa, bhaNiyaM ca na koi sadose pekkhai / niveiyamiNaM daMDavAsigehiM ranno / vimhio eso / ko ettha paramattho tti jANaNatthaM davAvio nagare paDahao, jo eyaM atthaM kahei tassa rAyA amacca-payaM payacchei / suyamiNaM sirIe, bhaNio ya piyaMkaro eyamatthaM ahaM kahissaM, ao chivesa tamaM paDahayaM chitto aNeNa pddho| muNiya-vuttaMteNa rannA aahopiyNkro| teNAvi bhaNiyA sirI-piye! kiM iNhiM kAyavvaM ? / sirIe vuttaM-erisamiNaM kajjaM, jaM mae ceva sAhiyavvaM, tA uddisa mamaM ti / pIyaMkareNa gaMtUNa rAyA bhaNio-deva ! mama mahilA kahissai / sohaNataraM ti tuTTho rAyA / Agao piyaMkara-gharaM nisanno siMhAsaNe / AgamANusAriNA pAibheNa ciMtiUNa bhaNio Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH sirIe-deva ! eka-maccha-juyaleNa hasiyaM ti taM asaMbhavaM tuha paDibohaNatthaM devayAe kayaM / tattha egattha jale uppannaM maccha-juyalaM egattha uare uppannANaM purisatthINaM gahaNaM kahei / jaM ca hasiyaM taM tesiM hAsa-mettaM dosaM payAsei na pAvakArittaNaM / jaM puNa na koI sadose pikkhaha tti, taM tujjha aMteure garuo doso tti payaDei / tao rannA mANusaM pesiUNa nirUvAviyaM jAva puriso itthI iya dunnivi bhAihaMDAI moyAviyAiM ca / paritu?Na rannA bhaNiyaM-mama aMteure doso na saMbhavai, jao mahaMtaM ittha jattaM karemi / sirIe vuttaM-kiM te imiNA, na annahA hoi / rannA vuttaM-kahaM doso jANiyabvo ? sirIe bhaNiyaM-itthI jaM na laMghiuM sakei taM khAiyaM tumaM aMteura-samIve khaNAvehi, bhaNasu ya mama dussuviNa-vighAyaNatthaM aMteureNa saha tannivAsi-itthigA-jaNo khAi laMgheu / taM ca je laMghissaMti te purisaa| tao rannA sa-gihaM gaMtUNa sammaM tannivAsiNaM itthIjaNaM avadhAriUNa niuNaM karAviyamiNaM / na laMghiyA esA itthiyAhiM, laMghiyA itthI-ruvehiM purisehiM / sAhiyA te ranno / nikhvAviyA aNeNa jAva purisA ceva tti / kuvio tesiM raayaa| aNiyaM aNeNa-are ! nagare hiMDAviUNa appa-masAI khAveha / sirIe vuttaM-na juttameyaM, evaM kIramANe kulamAlinnaM / evaM pi eyaM rakkhiyaM na surakkhiyaM hoi| jao bhaviyavvaM suhamasuhaM ca hoi jIvassa kiM payatteNa / jalaNa-virohi-jalatthA vi jalaNa-daDDA jhasA nAyaM // evameyaM ti paDivannaM rannA / paricattamIsAlagattaNaM / puNo vi sirIe kahio jiNiMda-dhammo, gAhio rAyA sAvagattaM / ttuTTeNa rannA pUjiyA sirI / siriM pucchiUNa tae vaTiyavvaM ti bhaNiUNa dinnaM maMti-payaM piyaMkarassa / jaM jaM maNunnamannaM vatthaM pattaM ca smy-annukuulN| puvva-bhavanbhAseNaM gurUNa taM taM sirI dei // anna-diNe guru-pAse piyaMkaro saha sirIe sNptto| bhaNai bhayavaM ! sirIe kiM puvva-bhave kayamimIe ? // jaM imIe nirUvamaM rUvaM, visuddhA buddhi, nimmalA dhamma-saDA, uttamA deva-guru-bhattI / guruNA vRttaM, suNa-kusatthale nayare kesavo gihattho / tassa kamala-dalacchI lacchI bhanjA / kesavassa ruddo mitto / kayAi kesave vAhiM patte : Agao gihaM ruddo visaya-suhatthaM anbhatthiyA teNa lacchI / kova-pajjAula Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] gurusevAyAM lakSmIkathA 157 cchIe lacchIe bhaNio so-A! pAva ! pAvaM kaha ciMtiyaM tae,kahaM ca vAyAe payaMpiyaM ima, imaM pi vuttUNa kahaM ca me puro daMsesi nillakSaNa-appaNo muhaM / tAo sara-dihi-pahAo hoi tuha daMsaNe vi khalu pAvaM / iya dhikkario so takaro vva gehAu nikkhNto|| diho ya kesaveNaM go-hacA-kArao vva mlinn-muho| bhaNio mitta ! nimittaNa keNa dIsasi visanno vva ? // so jaMpaI nIsasiuM jaivi ajuttaM imaM kahijaMtaM / , taha vi tuha kusala-heuM kahemi annA gaI na jao // vajjiya-kula-kamAe lacchIe lajjamANa-cittohaM / payaDiya-mayaNa-viyAraM suiraM asamaMjasaM bhnnio|| sayameva lajiUNaM kayAi viramissaI imA mUDhA / iya ciMtaMteNa mae uvekkhiyA ettiyaM kAlaM // navaraM diyahe diyahe asaittaNa-samuciehiM vayaNehiM / bhaNai mamaM naya viramai asaragaho ahaha ! mahilANa // aja tuha dasaNatthaM gao giha mitta ! rakkhasIi vva / ruDo ahaM chalannesiNIi sahasa tti lcchiie|| hariNo vva vAgurAo garuyAo taggahAo appANaM / kahamavi vimoiUNaM bhIya-maNo ittha pattohaM // to ciMti pavatto naNu jIvaMtassa natthi me mukkho| eIeN sayAsAo tA attANaM haNemi ahaM // eyaM pi na juttaM jaM esA mittassa annahA kahihI / mitto ya maha parukkhe taha tti taM mannihI savvaM // ahavA kahemi savvaM mittassa jahaDiyaM imaM jeNa / na lahei so avAyaM eIe aky-viisaaso|| eyaM pi na juttaM me jaM eIe apUriyAsAe / dussIlattaNa-kahaNaM khayammi so khAra-nikkhevo // evaM vicitta-ciMtA-pavanna-citto tae ahaM dittttho| teNesa visanno'haM taM souM kesavo kuvio|| bahuhA kayatthiUNaM lacchi nissArae niy-gihaao| sA niviNNA maraNatthamAruhai tuMga-giri-siharaM / / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 kumArapAlapratibodhe diTThA muNi-kalieNaM guruNA vimalohi-nANa-jutteNaM / bhaNiyA kimakajjamiNaM muddhe ! kAuM vavasiyAsi // jamhA duhaM na piTThi muyai mayANaM pi akaya-dhammANaM / tA muttuM maraNamaI duha - vigama - kae kuNasu dhammaM // kammarIe ya suyaM kurDutariyAe ruda duccariyaM / dahuM kayatthaNaM tuha taM kahiyaM tIe tuha paiNo // so pacchAyAva - hao kameNa ehI tumaM gavesaMto / to maraNa-maI muttuM lacchI paDivajjae ghammaM // aha kesavo vipatto khamAviDaM nei niya-gihaM lacchi / ubhaya-bhava-sukkha-jaNage gurummi sA vahai bahumANaM // guruNA ahaM maraMtI nivAriyA kAriyA ya jiNa dhammaM / to majjha do vi logA sahalA jAya tti ciMtei // vara- vattha- patta-bhattosahAI nicaM gurUNa sA dei / jiNa - dhamma - parA mariDaM pattA sohamma-suraloyaM // tatto caviUNa imA siritti nAmeNa tuha piyA jAyA / to jAya-jAisaraNA bhaNai sirI sacameyaM ti // aha jAya jugga- puttA gihattha dhammaM sirI ciraM kAuM / pattA saNakumAraM mahAvidehammi sijjhihiI | iti gurusevAyAM lakSmIkathA | tavio vi tavo tivvo cira-kAlaM sevio vi vaNa-vAso / iha kUlavAlayassa va vihalo guru-bhatti - rahiyassa // rannA bhaNiyaM - ko imo kUlavAlo ? / guruNA bhaNiyaM suNakeNAvi akaya - rohassa jassa purao suroha - kaliyaM ti / amarapuraM pi varAyaM rAyagihaM atthi taM nayaraM // tattha nariMdo nAmeNa seNio jassa dhAuNo satta / jiNa - vayaNa-niggaehiM sattahi tattehi saMbhinnA // tarasa ya naMdA devIi aMgao saMgao guru-guNehiM / putto abhaya kumAro jiNa dhamma- pabhAvaNA- sAro // [ dvitIya: Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] guruvirAdhanAyAM kUlavAlakathA / 159 devIe cellaNAe AsoyacaMdo tti atthi jetttt-suo| taha anne dunni suA halla-vihalla tti vikkhaayaa| annAsiM devINaM puttA kAlAiyA tahA bahave / jiNa-pUyaNa-ppahANo paripAlai seNio rajaM // abhao pucchai sAmi-ko rAya-risIya pacchimo bhyvN!| uddAyaNo jiNeNaM rAyarisI pacchimo khio|| etto paraM nariMdA na baddha-mauDA vayaM gahissaMti / to vaya-viggha-bhaeNaM abhaeNa na icchiyaM rajaM // to seNieNa abhao bhaNio tumae mae amukkeNa / dikkhA na giNhiyavvA taha tti abhaeNa paDivannaM // aha sisira-pavaNa-kaMpaMta-gatta pikkheviNu bhuvaNi smtt-stt| viyasaMta-kuMda-kaliyA-miseNa jo hasai garuya-vimhaya-vaseNa // hima-pIDiya-paMthiya jahiM asesa bhuya-maMDala-bhIDiya-hiyaya-desa / niya-kaMta niccu maNi nivasamANa paDihAsahiM naM pariraMbhamANa // jahiM taruNihiM ghaNa-ghusiNaMgarAonimmavio siiy-sNgm-vidhaao| maNa majjhi amaMtu piyANurAo naM niggao bAhiri nivvivaao|| saMtAva-kara vi jahiM jalaha jalaNu hima-pIDaharo tti pamoya-jaNaNu / jaM kahavi aNi vi hoi iha siyavAo jiNidihiM teNa ditttth|| tammi sisire payaTTe vIrajiNaM vaMdilaM carama-jAme / saha seNieNa bhavaNe saMcaliyA cellnnaa-devii|| kAussaggovagayaM giri-nai-kUlammi pecchiuM samaNaM / ciMtai kahaM mahappA gamihI rayaNiM nirAvaraNo // suttA nisAi esA pAsAe maNimayammi pallaMke / aha kahavi karo tIe viNiggao AvaraNa-bAhiM // sIeNa pIDie tammi jaggiyA bhaNai cellaNA devii| so kaha rayaNiM gamihi tti seNio suNai vayaNamiNaM // nUNaM kaya-saMkeyA kassa vi esA jamevamullavai / iya ciMtiUNa kuvio gose abhayaM bhaNai evaM // aMteuraM samaggaM dahasu tti sayaM gao jinn-syaasN| namiUNa seNiya-nivo kayaMjalI pucchae evaM // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe bhayavaM ! kimega - pattI aNega pattI vA cellaNA devI ? | to jaMpa jiNa-nAho niva-puMgava ! egapatti tti // jaM puNa kahaM so tabassI bhavissai tti vayaNaM taM muNiM paDucca vRttaM / saMjAya pacchAyAvo niyantto rAyA / abhao vi sunnaM hatthi - sAlaM palIviUNa jiNa-vaMdaNatthaM patthio / diTTho rannA / bhaNio ya-palIviyaM aMteuraM ? teNa vRttaM evaM / rannA vuttaM - sayaM kiM na paviTTho ? abhaeNa vRttaM -tAeNa amukko kahaM pavisAmi / rannA vRttaM - mukko mae / abhaeNa vRttaM - jai evaM tA alaM me davvaggi-paveseNa, bhAvariMga saMjamaM pavisAmi / tao naMdAi samaM mahAvibhUie abhao pavvaio / koNiyassa rajjaM dijihi tti ciMtiUNa seNieNa halla-vihallANa seyaNago hatthI dinno / cellaNAe deva - dinno hAro dinno / naMdAe khoma -juyalaM ca dinnaM / koNio vi dasahiM kAlAiehiM kumArehiM samaM maMtiUNa seNiyaM guttIe khivai / pubvaNhe avaraNahe va kasa-saeNa haNai bhattaM pANaM ca vArei / tao cellA kaha vi kummAse kesesu baMdhiUNa sayAuM ca suraM pavesei / tIe surAe guMDiehiM kesehiM dhuvvaMtehiM sayavAre savvaM pANiyaM surA hoi / tappabhAvAo kira so kasAdhAe vi sahai / annayA tassa paumAvaIe devIe putto udAI kumAro jemaMtassa ucchaMge Thio thAle muttei / mA dUmijjihi titaM rAyA na cAlei / mutta-mIsiyaM kUraM avaNei / mAyaM bhaNai - ammo ! annassa vi kassai putta evaM piyo atthi ? mAyAe bhaNiyaM durAyAra ! suNatai ganbha-gae niva-maMsa-bhakkhaNe majjha dohalo jAo / so pUrio ya rannA para maMsaM baMdhiuM uyare // 160. duTThotti jAya- metto vi tumaM mae chaDDAvio asogavaNiyAe / muNiyamiNaM rannA / gaMttUNa tattha diTTho asogavaNiyaM caMdo vva ujjoyaMto tumaM / vettuM asogacaMdotti te nAmaM kayaM / tattha kukkaDa - poyageNa te aMgulI viDA | sA kUNiyA jAyA / tao dAragehiM kUNio tti te nAmaM kayaM / taM tuha aMguliM pUrvaM gatiM rAyA muhe karei tayA tumaM na royasi, iharahA royasi / tA tuha na tettiyaM pio putto jettiyaM tumaM niya-jaNayassa / taha vi tumae piyA evaM vasaNaM pAvio / tao so jAya- pacchAyAvo bhuttuM gaesu kammayaresu sayaM ceva loha-daMDaM vettUNa nigaDANi bhaMjAmi tti pahAvio / rakkhagA neheNa bhaNaMti - esa so loha-daMDa cittUNa ei tti / na najjai keNAvi ku-mAreNa mArehi tti ciMtiUNa seNio tAlauDa visaM bhakkhei, jAva ei kUNio tAva mao seNio / paDhama- puDhavIe [ dvitIyaH Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] guruvirAdhanAyAM kUlavAlakathA / 161 paDhama- patthaDe caurAsIi - vAsa- sahassAU nArao jAo / tao ubvaho iheva bhArahe vAse mahApauma-nAmA paDhama-titthayaro hohi tti / seNiya- soga - paravaso rAyagihe atthiuM asato / caMpApuriM nivesa tahiM kuNai kRNio rajjaM // aha khoma- juyala-kuMDala- vara- hAra - virAiyA nayara - majjhe / seyaNaga-gayArUDhA hala - vihallA paribhamaMti // tiyase vva savva- laTThe te dahuM kUNiyaM bhaNai bhajjA / eesiM tuha bhAUNa deva ! paramatthao rajjaM // jaM evamalaMkariyA kari-khaMdha gayA purIe kIlaMti / tuha puNa muttuM AyAsamekkamannaM phalaM natthi // tA magge kumAre hatthi-ppamuhAI, to bhaNai rAyA / piu dinnAI imAI maggaMto kiM na lajjAmi // sA jaMpai kA lajjA tuha nAha ! niraggalaM vihavamannaM / dArja imAI maggaMtayassa kari- pamuha - rayaNAI || iya puNaruttaM tIe bhaNio majjAyamujjhiuM rAyA / bhai kumAre appaha maha seyaNagAi - rayaNAI || giNhaha annaM jaM hatthi turaya- rayaNAI tumha paDihAi | to maMtiUNa demo tti jaMpiDaM niya-gihaM pattA // ecora so gihihi tti ciMtiUNa rayaNIe niggayA gayAvarArUDhA / pattA vesAlIe nagarIe ceDagarAya - pAsaM / muNiya-vRttaMteNa kUNieNa dUdha-vayaNehiM bhaNio ceDago -- pesehi sigghaM halla-vihalle / ceDageNa vRttaM - ee tumaM ca mama dhUyA-puttattaNeNa tulla-siNehA, ime puNa saraNAgayA, tA na sakkemi tuha pAse pesiuM haDheNa / jai puNa tumaM saMbohiUNa nesi to nehi na nivAremi / evaM soUNa ruTTho RNio, bhaNio aNeNa ceDago - paTThavesu kumAre, ahavA jujjhasajjo hosu / paDivannaM jujjhaM ceDageNa / kUNio vi samagga-sAmaggI-saMgao gao vesAlIe / pAraddhaM juddhaM / ceDagassa ranno kira esa niyamo jahA ekkammi diNe ekko ceva saro appa - sarisassa khiviyavvo / so ya devayAe amoho kao / tao ceDageNa kUNiyassa bhAugA dasa kAlAiyA dasahiM divasehiM viNAsiyA / bhayatta - citteNa ciMtiyaM kUNieNa - nUNaM ekkArasame diNe jujjhatassa me viNAseNa hoyavvaM, to na jujjai jujjhiuM ti osariUNa aTTama bhattaM karei / tao 21 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kumArapAla pratibodhe [ dvitIyaH pubva-kaya- saMkeyA sohammiMdo camariMdo ya dovi samIvamAgayA, bhAMti kUNiyaM - bho nariMda ! kahasu, kiM te piyaM karemo ? rannA bhaNiyaM - viNAseha ceDayaM / tehiM jaMpiyaM parama- sammadiTThi ceDayaM kahaM viNAsemo ?, tujjha puNa jujjhatassa pANe rakkhemo / rannA bhaNiyaM - evaM hou / tao kUNio ceDageNa samaM samarasaMraMbha karei / camariMda - vihiehiM raha - musalasilA - kaMTaka - saMgAmehiM paDivakkhapakvaM vikkhivaMto ' patto ceDaga- samIvaM / caMDa-bhuyadaMDa - kuMDaliya- cAveNa ceDageNa muko karyaMta dUo vva kUNiyaM paDucca bANo / so ya aMtarA rahaUNa phaliha-silaM paDikkhalio sakkeNa / taM daddUNa ciMtiyaM ceDageNa - nUNaM khINo me punna- pasaro jaM paDikkhalio amoho saro, tA na jujjai ao paraM jujjhiuM ti paviTTho purIe vesAlIe ceDago / taM kUNio niraMbhiya cihna sA taha vi tuMga-pAyArA / na pareNa akkamijjai nAri vva visuddha - sIla-guNA // halla-vihallA caDi seyaNage nisi haNaMti para cakkaM / to bhai kUNio-bho ! kimatthi esiM jayovAo ? // jaMpaMti maMtiNo seyaNaga-haNaNao nAvaro jyovaao| rannA vRttaM - eyaM pi kuNaha, to maMtiNo magge // aMgAra - khAiyaM kAravaMti channaM tamohiNA muNiuM / tattha na hatthI vaccai, kumarA kuviyA kariM biMti // pasuosi tumaM amhehiM tuha kae ajja - ceDago evaM / vasaNannavammi khitto, tumaM pi na calasi vasaNa - bhIrU // iya toravio hatthI kumare uttAriUNa khaMdhAo / aMgAra - khAiyAe paDiUNa mao gao narayaM // kari-maraNa dUmiya-maNe kumarA visa-visama-visaya-nivvinnA / nIyA jiNapAse devayAi giNhaMti do vi vayaM // annayA accaMta - ciMtA - pavannassa kUNiyassa paDhiyaM devayAesamaNe jai kUlavAlae mAgahiyaM gaNiyaM lagissae / lAyA ya asoyacaMdae vesAliM nagaliM gahissae | taM soUNa bhaNiyaM rannA - bho ! ko eso kUlavAlago ? muNiya-vRttaMteNa keNAvi kahiyaM - deva ! catta- savva-saMgA hiyaya-bhaMtara- phuraMta - bArasaMgA saMgamasIhA nAma AyariyA / bahu- sIsa-parivArANa tANa ekko sIso tivva Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] guruvirAdhanAyAM kUlavAlakathA / 163 tavaccaraNa-paro vi ramaNINa rUva-lAvannAi-vannaNaM karei, harisijjai tadaMsaNeNa / coyaMti taM AyariyA -- mahAsatta ! ajuyameyaM muNINaM / thevo vi jaha davaggI dahai samaggaM pi jjhatti kaMtAraM / tivvaM pi tavaM taha niTThavei taruNINa nAmaM pi // taha vina niyattae so gurusu veraM visesao vahai / tattaM hi ghayaM sittaM pi salila pUreNa pajjalai // anna- diNe teNa samaM AyariyA ujjayantamArUDhA / siddhasilA - namaNatthaM taM namiuM jA avayaraMti // to ciMta ku- sIso patthAvo esa tA haNAmi guruM / annaha maM duvvayaNehiM pIDihI esa AjammaM // to piTThao aNeNaM guru-haNaNatthaM mahAsilA mukkA / diTThA guruNA esA osariDaM jaMpio sIso // re ! re ! durappa ! guru- pacaNIya ! kiM vavasiosi kAumiNaM ? | loga-TiI pi na yANasi gurusu jaM vahasi vaha- buddhiM // je uddharaMti jIvaM uvaesa - guNeNa naraya - kUvAo / tesiM paccuvayAro na hoi tailoka-dANe vi // ke viparovayAraM thevaM pi na vIsaraMti AjammaM / ciramuvayariyA vi pare tumaM va haNaNatthamudvaMti // ahavAsurttha- phalo ciya kao ku-pattammi hoi uvayAro / sIhassa acchi dANaM jaha vejja-suassa maraNa-karaM // jo kuppasi majjha tumaM veragga-pahaM pi uvaha saMtassa / hohI tava kkhao tassa tujjha itthI - sayAsAo || evaM ku- sIsaM jaMpiUNa patto Ayario niya-gacchaM / ku- sIso vi sUriNo vayaNaM asaccaM mae kAyavvaM ti ciMtaMto gao arannaM / girinaI kUle tAvasAsame uraMgaM tavaM kAuM pavatto / patte pAuse tassa taveNa tuTThAe devayAe mA horihI jaleNa esotti pavAhiyA naI anna- kUleNa / tao anna-kUla - valiyaM naI dahUNa taddesavattiNA jaNeNa kayaM se kUlavAlao tti nAmaM / so ya tappaesAgayAo satthAo ladvAe bhikkhAe pANe dharaMto patto pasiddhiM / evaM soUNa bhaNiyA kUNieNa paNaMgaNA cakka cUDAmaNI mAgahiyA - bhadde ! ihANehi taM kUlavAlaM samaNaM / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 kumArapAla pratibodhe [ dvitIyaH evaM karemi tti paDivannaM tIe / jAyA sA kavaDa-sAvigA / vettRNa satthaM gayA paraloya - tattha / saviNayaM vaMdiUNa samaNaM jaMpiuM pavattA- gae nAhe jiNabhavaNAraM namasamANAhaM / soUNa tumaM tuha vaMdaNatthamitthAgayA bhayavaM ! // tA ajja diNaM sahalaM jaM diTTho jaMgamaM tumaM titthaM / saMpai kuNasu pasAyaM maha muNivara ! gihiuM bhikkhaM // labbhaMti punna-vasao jamhA tumhArisAI pattAI / kiM hoi kaNaya- vuTThI gharaMgaNe puNNa-rahiyassa ? // evaM bhaNio so kUlavAlao jAIM givhiDaM bhikkhaM / to duGa- davva- missA dinnA se moyagA tIe // moyaga bhogAnaMtaramuppanno tassa dRDhamaIsAro / uvvattaNaM pi kAuM na tarai teNAbalo eso // bhai muNi mAgahiyA hahA ! mae pADio tumaM kaTTe / pAvAhaM tuha saMpai paDiyAraM kAumicchAmi // taM aNujANaha aha phAsugehiM davvehiM me kuNaMtIe / jai hoja ko vi doso kareja AloyaNaM tassa // jao - savvattha saMjamaM saMjamAu appANameva rakkhaMto / muccai aivAyAo puNo visohI nayAviraI // evaM pannavio so tIe siddhaMta sutta juttIhi / taM aNumannai mUDho veyAvaccaM viraimANiM // to uvvattaNa-dhAvaNa-nisiyAvaNa- pamuha savva-kiriyAo / kuNai samIva-ThiyA sA niraMtaraM tassa parituTThA // iya kavaya-dihAI paDiyariDaM osaha - ppaogeNa / paguNI kuNai sarIraM mAgahiyA tassa samaNassa // amari vva maNaharaMgI payaDiya - savvaMga caMga- siMgArA / savilAsa -hAsamesA kayAi samaNaM imaM bhaNai // kiM dukkareNa imiNA sattuM va taveNa tavasi attANaM / suhaya ! suhekka-nihANaM maM sevasu gADhamaNurataM // jai pANa-nAha ! imiNA taveNa tiyasaMgaNAo patthesi Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 prastAvaH] guruvirAdhanAyAM kUlavAlakathA / tA tAhiMto pavaraM maM bhayamu taveNa pajjataM // aha parama-payaM vaMcchasi tA keNa vi muddha! vippaladdhosi / kA tattha suhAsA jattha natthi ghora-tthaNI taruNI // tA muttUNa arannaM sapAva-sAvaya-samUha-saMkiNNaM / vaccAmo raha-ramaNIya-ramaNi-gaNa-maNaharaM nayaraM // jamhA tujjha viyogaM khaNaM pi sahiuM ahaM na sakkemi / muMca tavaM sevAmo visaya-suhaM jovvaNaM jAva // iya vayaNAI soUNa tIi paricatta-dhIrimo eso| millaha vayAbhimANaM mahilAhiM na gaMjio ko vA // citta-gayAo vi cittaM hariNacchIo haraMti accaMtaM / kiM puNa vilaas-pesl-cddddu-kmm-pyaasnn-praao|| . aha parituTTha-maNA sA teNa samaM kUNiyassa paasmmi| gaMtuM vihiya-paNAmA kayaMjalI vinnavai evaM // deva ! maha jIvieso eso so kUlavAlago samaNo / jaM imiNA kAyavvaM ihi taM Aisau devo // bhaNai nivo-bhadda ! imA jaha bhajai puravarI taha kresu| taM paDivajai samaNo to kuNai tidaMDiNo vesaM // pavisai purIi majjhe muNisuvvaya-sAmiNo niyai thUbhaM / thUbha-pahAveNa purI bhajai na dhuvaM ti takkei // tA taha karemi thUbhaM avaNiMti jahA jaNa tti ciNtei| phiTTihii nayari-roho kahaM ti pucchaMti taM logA // bhaNai imo jai thUbhaM avaNeha tao avei pr-ckkN| annaha nayarI-roho na kahaM pi hu phiTihI eso|| avaNijaMte thUbhe osariyavvaM tae sa-sinneNa / iya saMkeyaM so kUNieNa saha kuNai kUDa-maI // logA bhaNaMti ko ittha paJcao to payaMpae samaNo / osarihI para-cakkaM thUbhe theve vi avaNIe / eso khu paccao iha, to logA thUbha-siharamavaNiMti / para-cakamosaraMtaM picchaMti ya tammi samayammi // aha jAya-paccayA taM thUbhaM avaNiMti savvamavi mUDhA / Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH valiUNa kUNieNaM nayarI bhaggA samaggAvi // ghettuM jiNiMda-paDimaM paDio vAvIe ceddy-nriNdo| dharaNo paDicchiu~ karayaleNa taM neha niya-nayariM // so tattha aratta-aduTTa-mANaso mAsamaNasaNaM kuNai / mariUNa samuppajai sagge savvuttamo tiyso|| iya kUlavAla-samaNo guru-paDikUlo tava-kkhayaM ptto| tatto niuNa-nareNaM guru-bhatti-pareNa hoyavvaM // iti guru-virAdhanAyAM kUlavAla-kathA // ciMtAmaNi-kappahuma-kAmaduhAINi divva-vatthUNi / jaNa-vaMchiyattha-karaNe na gurUNi guru-ppsaayaao|| jo pecchiUNa pAvaMti pANiNo maNuya-tiyasa-siddhi-suhaM / karuNA-kula-bhavaNANaM tANa gurUNaM kuNaha sevaM // damago vi puvva-jamme jaM mhivaa-nivh-nmiy-py-kmlo| jAo saMpai-rAo taM guru-calaNANa mAhappaM // rannA vuttaM-bhayavaM ! kaha damago saMpaI nivo jaao| bhaNai gurU-suNa naravara ! saMdehaM jeNa avaNemi // guru-thUlabhadda-sIsA aj-mhaagiri-suhtthi-naamaanno| bhuvaNe ciraM vihariyA dasa-puvva-dharA jaga-ppahANA // aha nippAiya-sIso mahAgirI niyaya-gacchamappei / aja-suhatthissa sayaM jinnkppnbhaas-ky-citto|| jiNakappe vucchinne vi gaccha-nissAi kuNai taM eso| pADaliuttaM pattA kayAi te do vi vihrNtaa|| tattha vasubhUi-siTTI aja-suhatthissa desaNaM suNiuM / jIvAjIvAi-payattha-jANago sAvago jaao| aja-suhatthi-paNIyaM dhamma sayaNANa kahai vasubhUI / dhammAyarieNa viNA taM paDivajaMti tahavi na te // vasubhUI bhaNai guruM na sakkiyA bohiuM mae sayaNA / to maha gihamAgaMtuM te paDibohasu tumaM nAha ! // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] gurusevAyAM sampratinRpakathA | baMdhu-paDibohaNatthaM gao suhatthI gihammi siTThissa / moha - davAnala-pasamaNa-ghaNAvaliM dekhaNaM kuNai // itthaMtare paviTTho bhikkha nimittaM mahAgirI tattha / ajja - suhatthI abhuTThiUNa bhattIe taM namai / siTThI jaMpai -- bhayavaM ! tumhANa vi atthi kiM gurU ko vi / jaM evaM namaha imaM tumbhe bhuvaNikka-namaNijA // bhai suhatthI siddhiM jiNakappabbhAsa-kaya-maNA ee / maha guruNo je bhikkhaM giNhaMti sayA caijaMtiM // nAmaM pi pAva- haraNaM imANamevaM mahAgiriM thoDaM / paDibohiya - bahu-loo gao suhatthI niyaM ThANaM // siTThI jaMpai sapaNe chaDijjatiM payAsiuM bhikkhaM / dijaha imassa muNiNo sA tumha mahAphalA hohI // taM paDivannaM sayaNehiM aha paviTTho duijja - diyahammi | bhikkhA nimittamesiM gehesu mahAgirI bhayavaM // taM taM huM siTTi baMdhavA te kuNaMti taha ceva / uvaogeNa asuddhaM taM nAuM giNhae na gurU // gaMtuM vasahi jaMpai imo suhatthi tae aIya dine / kAUNa majjha viNayaM aNesaNA nimmiyA mahaI || jamhA tuha uvaeseNa tehi sA majjha sajjiyA bhikkhA / na puNo evaM kAhaM ti bhaNiya taM khAmai suhatthI // aha pADaliputtAo ujjeNi saMpaI gao rAyA / vaccati sabhUmIe kayAi kattha vi nivA jamhA // tammi samayammi pattA ajja - mahAgiri - suhatthiNo tattha / jIvaMta - sAmi paDimA - raha - juttA daMsaNa- nimittaM // ghaNa-ttUra - ravAUriya nahaMgaNo niggao raho tatto / bhAvAri vagga - vijaojjayassa jIvaMta-sAmissa // dohiM vi AyariehiM saMveNa cauvviheNa ya sameo / ThANe ThANe kIraMta- maMgalo so paribhamaMto // rAyakula- dAra-desaM gao tao patthivo gavakkha-Thio / dahuM ajja - suhatthi ciMtiumevaM samAdatto // 167 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 kumArapAla pratibodhe diTTho kahiM ci eso mae maNANaMdakArao sUrI / iya vimarisaM kuNaMto mucchAe nivaDio rAyA // saMbhaMta - pariyaNeNaM kaya-pavaNo caMdaNeNa sittaMgo / saMjAya - jAisaraNo satya-maNo uTThio rAyA // to Agao nariMdo ajja - suhatthissa vaMdaNa- nimittaM / bhUmi - nihi uttamaMgo taM namiuM pucchae evaM // jiNa - dhammassa phalaM kiM ?, kahai suhatthI sivaM ca saggo ya / pucchai puNo vi rAyA kiM sAmAiya phalaM bhayavaM ! // sAmAiyamavvattaM rajjAi - phalaM jiNehiM pannataM / iya guruNA vAgarie rAyA daDha-paccao jAo // puNa vi suhatthi namiuM bhaNai nivo kimuvalakkhaha mamaM ti ? | dAu~ suovayogaM ajja - suhRtthI bhaNai evaM // uvalakkhemi tumamahaM puvva bhavaM tuha kahemi suNasu tumaM / atthi purI kosaMbI jiNabhavaNa-vibhUsiyA rammA // tattha mahAgiri-sUrI ahaM ca gacchehiM parigayA pattA / gaccha-garuattaNeNaM do vi ThiyA bhinna-vasahIsu // tattha tayA dubhikkhaM vaha gaya mitta- baMdhavAvikkhaM / taha vi jaNo sAhUNaM bhattAi visesao deha // anna dine bhikkhatthaM muNiNo dhaNasiTTiNo gimmi gayA / teNa maNunnaM annaM dinnaM tesiM sa - bahumANaM // dihaM ca imaM savvaM damageNikkeNa to muNINa imo / giha- niggayANa jaMpai viyaraha mama bhoyaNaM eyaM // muNiNo bhaNati amhe eyassa na sAmiNo avi ya guruNo / so vimuNi-paTTi - laggo patto vasahIi maha pAsaM // patthei bhoyaNaM maM muNiNo vi kahaMti tassa vRttaMtaM / to sadaya-maNeNa mae uvaoga pareNa muNiyamiNaM // damago imo para bhave pabhAvago pavayaNassa hohi tti / bhaNio so jai dikkhaM giNhasi to bhoyaNaM lahasi // taM paDivajjai damago mae sakaruNeNa dikkhio eso / bhuMjAvio jahicchaM moyaga pamuhaM varAhAraM // [ dvitIya: Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] gurusevAyAM sampratinRpakathA / giddhi-vaseNa siddhiM bahuM ca uvabhuMjiUNa maga - muNI / majjhattha-bhAva- jutto visUiyAe nisAi mao // aha atthi attha-bhara- vilasamANa - mANaM va maNoharaM nayaraM / lalaNAbharaNa-pahA-paDala - pADalaM pADalIuttaM // tattha nava-naMda - rajjaM ukkhaNiuM jaNiya jaNa - maNANaMdo / caMdo vva caMdautto cANakkeNaM kao rAyA // tassaMgaho jAo rAyA nAmeNa biMdusAro ti / riu-ramaNi - bAha-biMdUhiM vaDDiyA jassa kitti-layA // tassa suo saMjAo rAyA nAri-ppio asogasirI / pasariya-payAva - kisalo jaNANa phala-dAyago kiMtu // tassa vitaNao jAo guNa-vivahAlaMkio kuNAlo ti / bAlattaNe vi Thavio juvarAya-payaMmi jo piuNA // so varaya jaNaNIo tti iyara - mAyA bhaeNa paTTavio / bahu- pariyaNa- pariyario kumArabhuttIe ujjeNiM // anna- samae kumAraM rAyA nAuM kalA- gahaNa - jogaM / lihai sahattheNa imaM lehami ' adhIyatAM kumara' // paDivAiUNa lehaM jjhatti aNuvvANa akhkha rattaNao / tattheva asaMvattiyamimaM vimuttaM gao rAyA // kAuM sarIra-ciMtaM to ranno pAsa- sannisannAe / ghittUNa vAio so kumarassa savatti-jaNaNIe // rajjassa ajuggamimaM karemi iya ciMtiUNa sA dei / biMdu agAra - uvariM taheva taM millae lehaM // khaNamitteNa nariMdo samAgao hattha - millio leho / paDivAio vi puvvaM puNovi paDivAiyavvoti // vayaNaM asaMbharaMto lehaM saMvattiUNa muddei | appei leha-vAhassa so vi gaMtRRNa ujjeNiM // daMsaha kumarassa imo vi gihiuM lehayassa appei / so vAiUNa lehaM tuhikko ceva ciTThei // bhAi kumAro vAesi kiM na lehaM ? na so bhaNai kiM pi / to vettUNa sayaM ciya kumaro vAei taM jAva // 22-23 169 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 170 kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH to tattha lihiyameyaM picchai 'aMdhIyatAM kumAra' iti / so bhaNai ahma vaMse akhaliya-ANA nivA savve // tA nUNamahaM kAhaM lehatthaM pariyaNo bhaNai kumaraM / puNa pucchiUNa kIrai so jaMpai kiM viyAreNa ? // to tatta-salAyAe acchi-juyalaM aMjae sayaM kumro| jAo aMdho puriso vi kahai savvaM imaM rno|| rAyA visanna-citto visamaM vihi-vilasiyaM ti ciMtei / rajeNa kimaMdhassa ? tti dei gAmaM ca tassegaM // ujjeNiM puNa viyarai savvaki-puttassa kumarabhuttIe / aha gIya-kalabbhAse kaya-citto ciTThai kuNAlo // so dadmaga-sAhu-jIvo kuNAla-putto tumaM smuppnno| tuha rajjaM icchaMto kusumapure vaccai kuNAlo // tattha pagiDaM gIyaM gAyaMto raMjae jaNaM sayalaM / patto paraM pasiddhiM rannA saddAvio eso // tassa purao kuNAlo gIyaM gAei jvnniyNtrio| tuTTho taM bhaNai nivo magga varaM jaMpai kuNAlo // caMdagutta-paputto ya biMdusArassa nttuo| asogasiriNo putto aMdho jAyai kAkiNiM // to rannA so nAo niya-taNao javaNiyaM avaNiUNa / aMke ThaviuM bhaNio putta! tae maggiyaM thovN|| maMtI bhaNai na thevaM jeNa nariMdANa kAgiNI rajjaM / bhannai to bhaNai nivo putta ! kimaMdhassa rajjeNa ? // bhaNai kuNAlo karihI rajaM maha naMdago, bhaNai raayaa| jAo kayA tuha suo, saMpai jAo tti so bhaNai // to 'saMpai 'tti nAmaM tujjha kayaM ANiUNa smymmi| Thavio rajjammi tuma jAosi tikhNdd-bhrh-vii|| bhaNai nivo patto'haM tujjha pasAeNa ittiyaM riddiN| ihi pi guru! tumameva majjha Aisasu karaNikaM // bhaNai gurU jiNadhammaM ubhaya-bhava-suhAvahaM kuru nariMda ! / jamhA puNo vi dulahA sumaannusttaai-saamggii|| Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prastAvaH ] gurusevAyAM sampratinRpakathA / sammattaM bArasaviha-sAvaga-dhammeNa saMgayaM ttto| giNhai saMpai-rAo ajasuhathissa paya-mUle // accai jiNo ti-saMjhaM paNamai muNiNo muNei siddhataM / so mahi-valayaM sayalaM jiNa-bhavaNa-vibhUsiyaM kuNai // avara-varise suhatthimmi Agae tattha jiNa-bhavaNa-jattA / daviNa-viNioga-vihiujameNa saMgheNa pAraddhA // tattha suhatthI jiNa-maMDavammi nivasai smgg-sNgh-juo| AgaMtuM guru-purao kayaMjalI ciTThae rAyA // kAuM jiNahara-jattaM jiNa-raha-jattA jaNehiM aaddhttaa| bhamai raho nayarIe pae pae vihiy-skaaro|| rAyabhavaNammi patto taM daTuM saMpaI phuriy-hriso| accai sayaM ciya jiNaM atttth-pyaaraai-puuyaae|| takAlameva hakkAriUNa rAyA bhaNei sAmaMte / jai imaM mannaha sAmi to jiNa-bhattiM kuNaha tunbhe // samaNANa sAvagA hoha jeNa nAhaM dhaNeNa tRsemi / iya vihie khalu toso majjha mahaMto kao hoi|| aha te vi jiNaharAI rahajattAo jaINa bhattiM ca / savve kuNaMti evaM pannaviyA AriyA rannA // viharaMti jahA jaiNo aNAriesuM vi karemi taha ihiM / iya ciMtiUNa rAyA aNArie evamANavai // jaha jaha maggaMti karaM majjha bhaDA deha taha tahA tubbhe / to paTTaviyA rannA muNi-vesa-dharA narA tattha // evaM aNArie te bhaNaMti vatthanna-pANamamhANaM / deyaM rahiyamimehiM bAyAlIsAi-dosehiM // paDhiyavvaM puNa evaM tA sAmI tumha tUsihi nUNaM / annaha karihI kovaM taheva taM te vi hu kuNaMti // iya jai-jaNociyAcAra-caura-cittesu tesu vihie| sUrI ajasuhatthI saMpai-rAeNa vinntto|| viharaMti kiM na muNiNo aNAriesuM ? , guru bhaNai evaM / tesu anANataNao nANAi-guNA na vaTuMti // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ___ kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH ranA bhaNiyaM bhayavaM! muNiNo pesaha aNAriesuM pi| to aMdha-damila-pamuhesu pesiyA sAhuNo guruNA // daDe aNAriyA te muNiNo ranno bhaDa tti mannaMtA / viyaraMti bhatta-pANAi tANa puvvutta-sikkhAe / muNiNo kahaMti eyaM gurussa, evaM aNAriyA vihiyA / jai-jaNa-vihAra-juggA saMpaiNA niyaya-sattIe // sumariya-puvva-bhaveNaM purIi rannA karAviyA sttaa| tesu sa-parANavikkhA lahaMti vara-bhoyaNaM loA // giNhaMti mahANasiA uvvariyaM tesu bhoyaNaM kiM pi| te bhaNai nivo dejaha imaM samaggaM pi sAhUNa // tumhANa dhaNaM dAhaM to bhattaM diti te vi sAhaNaM / kaMdaviya-vaNiya-pamuhe jaMpai saMpai nivo evaM // maMDaga-moyaga-coppaDa-kappaDa-pamuhaM muNINa viyareha / tammullamahaM dAhaM tumha, tao te vi taM diti // jANato vi suhatthI tamajuttaM sahai siis-raaenn| jaMpai mahAgirI-kiM suhatthi ! giNhasi asuddhamiNaM // ranno bhattaM ? , tatto bhaNai suhatthI-muNiMda ! kimasuddhaM ? / rAyANuvattaNa-parA jamhA loA imaM diti // mAi tti taM sa-kovo mahAgirI bhaNai-aja-pabhii tumaM / maha na havasi saMbhogI, saMgo hi samehiM saha khio|| bAlo vva bhaubhaMto bhaNai suhatthI mahAgiriM evaM / khamaha maha dosameyaM bhayavaM ! na puNo imaM kAhaM // jaMpai mahAgirI ahava na tuha doso jao jiNiMdeNa / vIreNa bhaNiyameyaM aNaMtaraM thuulbhddaao|| titthe imammi samaNA paData-guNa-pagarisA bhavissaMti / taM saccamiNaM jAyaM evaM ThavilaM asNbhogN|| ujeNI-nayarIo gao muNiMdo gayagga-paya-titthe / aNasaNa-vihiNA muttuM sarIramamarAlayaM ptto|| kAUNa sAvagattaM mariUNa samAhiNA gao saggaM / saMpai-nivo kameNaM lahihI nivvaNa-sukkhaM pi // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] gurusevAyAM sampratinRpakathA / aNNa-samae suhatthI ujjeNIe muNIhiM saha ptto| bhaddAe sAviyAe ghare Thio jaannsaalaae|| tattha kayA vi paose ajasuhatthI pasattha-saddeNa / pariyahiumADhatto naliNIgummaM ti ajjhayaNaM // ghara-sattama-bhUmIe bhaddA-putto avNtisukumaalo| battIsAhiM vahahiM saha vilasaMto tayA asthi // so tassa savaNa-heuM muttuM pAsAyamAgao vasahiM / kattha mae diTTamiNaM ti ciMtiuM sarai puvva-bhavaM // namiUNa bhaNai sUriM ahaM khu bhaddA-suo purA tiyaso / naliNIgumme hu~to jAissaraNeNa jANAmi // to majjha dehi dikkhaM jeNa puNo tattha homi tiyaso'haM / teNa vi sayaNAnApucchiya tti loo sayaM vihio // guruNA vi dikkhio so mA hou sayaM gihIya-liMgo tti / bhayavaM ! na ciraM kAuM pavvajamahaM samattho tti // bhaNiuM gao masANe koml-km-tl-glNt-ruhiroho| vihiyANasaNo ciTThai kathAri-kuDaMga-majjha-gao // lohiya-gaMdheNa sivA sisu-pariyariyA samAgayA tattha / sA khAi pAyamekaM sisUNi bIyaM paDhama-pahare // bIe UrU taiyammi pohamevaM gao smaahi-juo| so tiaso upanno naliNIgumme vimANammi // tiyasehiM kusuma-buTThI mukkA eso mahANubhAvo tti / pucchaMti guruM tabbhAriyAo tmpecchmaanniio|| uvaogeNa suhatthI muNiUNa kahei tassa vuttaMtaM / soga-bhara-ninbharAo tAo vi kahaMti bhaddAe // bhaddA vahUhiM sahiyA gayA masANe pahAya-samayammi / daDe neraiya-disAe kaTTiyaM naMdaNa-sarIraM // uccasareNa ruyaMtI vilavai evaM kimekavAraM pi| gahiya-vvaeNa na tae alaMkiyaM vaccha ! maha gehaM // puttaya ! kA vi bhavissai sA kallANI ao paraM rynnii| suviNe vi tumaM jA daMsiUNa jIvAvihI amhe // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [dvitIyaH jai sayaNesu siNeho mukko saMjama-kae tae vaccha ! / tA kiM so paricatto gurUsu vi jamittha pattosi // iya vilaviUNa bahuyaM bhaddA sippA-naI-taDe tassa / kuNai paraloya-kicaM saMkhuDaraNaM bahUo vi // muttuM ekaM gehammi gumviNiM vahuyamanna-vahu-sahiyA / bhaddA giNhai dikkhaM bhava-dukkha-samukkhaNaNa-dakkhaM // kAraviyaM devakulaM avNtisukumaal-mrnn-tthaannmmi| tappaDima-saNAhaM gumviNIi jAeNa putteNa // loyammi 'mahAkAlotti taM pasiddha avaMti-avayaMsaM / anja vi ciTThai siharagga-ruddha-ravi-raha-turaya-maggaM // bhayavaM ajasuhatthI sUripae ThAviUNa vrsiisN| pajaMta kayANasaNo muttuM dehaM gao saggaM // iti guru-prabhAve sampratirAja-kathA / iya saMpai-niva-cariyaM nisAmiyaM hemasUri-pahu-pAse / rAyA kumAravAlo taheva kAravai rahajattaM // taM jahAnacaMta-ramaNi-cakkaM visAla-bali-thAla-saMkulaM raayaa| kuNai kumAra-vihAre sAsaya-aThThAhiyA-mahimaM // naTa-kammamaha vi diNAI sayameva jiNavaraM pahaviuM / guru-hemacaMda-purao kayaMjalI ciTThai nriNdo|| aTThama-diNammi cittassa puNNimAe cauttha-paharammi / nIharai jiNa-raho ravi-raho vva AsAo pyrddto|| Nhaviya-vilittaM kusumoha-acciyaM tattha pAsajiNa-paDimaM / kumara-vihAra-duvAre mahAyaNo Thavaha riDIe // tUra-rava-bhariya-bhavaNo s-rhs-ncNt-caaru-trunni-gnno| sAmaMta-maMti-sahio vaccai niva-maMdirammi raho // rAyA rahattha-paDimaM pahasuya-kaNaya-bhUsaNAIhiM / sayameva acci kAravei vivihAiM nahAI // tattha gamiUNa rayaNiM nIhario sIha-vAra-bAhimi / Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] kumArapAlasya rathayAtrA-varNanam / ThAi pavaMciya-dhaya-taMDavammi paDa-maMDavammi raho // tattha pahAe rAyA raha-jiNa-paDimAi viraiuM pUyaM / cauviha-saMgha-samakkhaM sayamevArattiyaM kuNai // tatto nayarammi raho parisakkA kuMjarehiM juttehiM / ThANe ThANe paDa-maMDavesu viulesu cittuNto|| kizva prejanmaNDapamullasadUdhvajaparTa nRtyadvadhUmaNDalaM caJcanmaJcamudaJcaduccakadalIstambhaM sphurattoraNam / viSvagjainarathotsave puramidaM vyAlokituM kautukA llokA netrasahasranirmitikRte cakrurvidheH prArthanAm // evaM aTTha-diNAI raha-jattaM jaNiya-jaNa-camakAraM / kuNai jahA kumara-nivo taheva Asoya-mAse vi // jaMpai niya-maMDalie evaM tubbhe vi kuNaha jiNadhammaM / te niya-niya-nayaresuM kumara-vihAre karAvaMti // virayaMti vitthareNaM jiNa-raha-jattaM kuNaMti muNi-bhattiM / tatto samaggameyaM jiNadhamma-mayaM jayaM jAyaM // anna-diNammi muNiMdo kumara-vihAre kumAravAlassa / cau-viha-saMgha-sameo ciTThai dhammaM pyaasNto|| bahu-viha-desehiMto dhaNavaMto tattha Agao loo| pahasuya-kaNaya-vibhUsaNehiM kAUNa jiNapUyaM // kaNaya-kamalehiM guruNo calaNa-juyaM aciUNa paNamei / tatto kayaMjali-uDo naravaiNo kuNai paNivAyaM // to patthiveNa bhaNiyaM-kimatthametthAgao imo loo ? / ekkeNa sAvaeNaM bhaNiyamiNaM suNa mahArAya ! // pUrva vIrajinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yAM kartuM kSamaH zreNikaH / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSA vyadhA llabdhvA yasya vacaHsudhAM sa paramaH zrIhemacandro guruH // tatpAdAmbujapAMzubhiH prathayituM zuddhiM parAmAtmanastadvaktrenduvilokanena saphalIkatuM nije locane / Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 kumArapAlapratibodhe tadvAkyAmRtapAnataH zravaNayo rAdhAtumatyutsavaM bhaktyutkarSakutUhalAkulamanA loko'yamantrAgataH // tA naranAha ! kayatthA amhe, amhANa jIviyaM sahalaM / jahiM namio muNiMdo paccakkho goyamo vva imo // jiNadhamme paDivattI dUsama-samae asaMbhavA tujjha / desaMtara - TTiehiM souM diTThA ya paJcakkhaM // ive vacasAmo suraTTha- desamma tittha - namaNatthaM / anna- samayammi hohI maggesu kimerisaM sutthaM ? // rannA bhaNiyaM - bhayavaM ! suraTTha-visayammi asthi kiM titthaM ? | to guruNA vAgari - patthiva ! do tattha titthAI // jattha siri-usabhaseNo paDhama-jiNidassa gaNaharo paDhamo / siddhiM gao tamekaM sattuMjaya pavvao titthaM // bIyaM tu ujjayaMto nemijiNiMdassa jaMmi jAyAI / kallANAI nikkhamaNa nANa- nivvANa-gamaNAI // rannA bhaNiyaM -- bhayavaM ! ahaM pi titthANa tANa namaNatthaM / vaccissAmi avassaM, guruNA bhaNiyaM imaM juttaM // jaM tittha-vaMdaNeNaM sammatta thirattamattaNo hoi / tappUyaNeNa jAyai athirassa dhaNassa sahalattaM // annesiM pi jaNANaM saDA-buDDhI kayA havai bADhaM / sevaMti pare vidhuvaM uttama jaNa- - seviyaM maggaM // iya guru-vayaNaM souM rAyA pasariya- atuccha - ucchAho / sammANi visajjai de saMtara - saMtiyaM loyaM // sohaNa - diNe sayaM puNa calio cauraMga-senna- pariyario / cau-viha-saMgha-jueNaM guruNA saha hemacaMdeNa // ThANe ThANe pasuehiM pUyaM jiNANa so kuNai / kiM tattha hoi thevaM jattha sayaM kArao rAyA // tatto kameNa revaya-pavvaya- hiTThe Thiyassa nayarassa / girinayarassAsanne gaMtuM AvAsio rAyA // tattha nariMdeNa dasAra-maMDavo bhuvaNa-maMDaNo diTTho / taha akkhADaya - sahio AvAso uggaseNassa // [ dvitIya: Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] kumArapAlasya tIrthayAtrAvarNanam / vimhiya-maNeNa rannA muNi-nAho pucchio kimeyaM ti / bhai guru girinayaraM ThANamiNaM uggaseNassa // vAravaI purIe samuhavijayAiNo dasa-dasArA / Asi asi-bhinna ariNo jAyava-kula- vijjha - giri-kariNo // tattha dasamo dasAro vasudevo tassa naMdaNo kaNho / so Atittha yA ti- khaMDa -mahi-maMDalassa pahU // putto samuddavijayassa Asi kumaro ariTTanemi tti / bAvIsaimo titthaMkaro tti cAritta-kaya-citto // avisaya-taho kaNhovarohao uggaseNa-rAya-suyaM / rAyamahaM pariNeuM so calio rahavarArUDho // kari-turaya-rahArUDhehiM kaNha - pamuhehiM pavara - sayaNehiM / sahio samAgao uggaseNa-niva-maMdirAsannaM // soUNa karuNa-saddaM jA diTThi dei tattha tA niyai / ruddhe pasu-sasa-sUara - urabbha- hariNAiNo jIve // tassadda - jaggiya - dao kimime ruddha tti pucchae kumaro / to sArahiNA bhaNiyaM -- kumAra ! suNa kAraNaM ettha // haNiuM ime varAe imANa maMseNa bhoyaNaM dAhI / tujjha vivAhe vevAhiyANa siri-uggaseNa- nivo // to bhaNiyaM kumareNaM dhiddhI ! pariNayaNamerisaM jattha / bhava - kArAgAra-pavesa-kAraNaM kIrae pAvaM // bhoge bhuyaMga-bhoge vva bhIsaNe dUrao lahuM muttuM / saMsAra-sAgaruttaraNa- saMkamaM saMjamaM kAhaM // to vajariyaM imiNA itto sArahi rahaM niyattesu / cAlesu maMdiraM par3a teNAvi taheva taM vihiyaM // dahuM kumaramurvitaM raviM va naliNI visaha-muha - kamalA / jA Asi puvvamihi tu picchiuM taM niyattaM sA // rAimaI kheya-parA para niyatta vva kappa - rukkha -layA / mucchA-nimIliyacchI sahasati mahIyale paDiyA // satthI - kA sahIhiM vAha - jalAvila- viloyaNA bhaNai / hA ! nAha ! kimavaraddhaM mae jamevaM niyattosi // 177 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 kumArapAlapratibodhe jai vi tumae vimukkA ahaM ahannA tahA vi maha nAha ! | tuha calaNa cciya saraNaM ti nicchiuM sA ThiyA bAlA // dAUNa vaccharaM dANamujjayaMte pavanna cAritto / ca-pannAsa- diNaMte lahai pahU kevalaM nANaM // to nagarAgara-gAmAiesaM paDibohiUNa bhaviya-jaNaM / so-vAsa-sahassAU iheva ayale gao mukkhaM // rannA bhaNiyaM bhayavaM ! aja vi takkAla- saMbhavaM kimimaM / ciTTha dasAra- maMDava - pamuhaM to jaMpiyaM guruNA // takkAla-saMbhavaM jaM taM na imaM kiM tu theva-kAla-bhavaM / tamimaM puNa jeNa kathaM kahemi taM tujjha nara-nAha ! // guru- nAgahatthi-sIso bAlo vi a-bAla-maha-guNo sukaI / kaiyA vi kaMjiyaM ghettuM mAgao kahai guru-purao // aba (?) taMbacchIe apuSphiyaM puSphadaMta - paMtIe / nava-sAli - kaMjiyaM nava-bahUi kuDaeNa me dinaM // guruNA bhaNio sIso vaccha ! palittosi jaM paDhasi evaM / sIso bhai pasAyaM kuru maha AyAra- dANeNa // evaM ti bhaNai sUrI to pAlitto jaNeNa so vRtto / jAo ya suya-samuddo Ayario viviha-siddhi-juo // kAUNa pAya-levaM gayaNe so bhamai namai titthAI / sui suraTTha-nivAsI bhikkhU nAgajjuNo evaM // so patthai pAlittaM payaccha ! niya-pAya-leva - siddhiM me / give maha kaNaya - siddhiM tatto pAlittao bhaNai // nikiMcaNassa kiM kaMcaNeNa kiM catthi me kaNaya - siddhI / tuha pAya-leva-siddhiM ca pAva- heu tti na kahemi // to kaya- sAvaya-rUveNa bhikkhuNA Agayassa girinayare / guruNo guru bhattIe jaleNa pakkhAliyA calaNA // paya-pakkhAlaNa-salilassa gaMdhao osahINa nAUNa / sattuttaraM sayaM teNa pAya-levo sayaM vihio // tavvasao gayaNe kukkuDo vva uppaDai paDai puNa bhikkhU / to kahai jahAvittaM guruNo teNAvi tuTTheNa // [ dvitIyaH Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] kumArapAlasya tIrthayAtrAvarNanam / bhaNio bhikkhU taMdula-jaleNa kuru pAya-levameyaMti / kuNai taha ciya bhikkhU jAyA naha-gamaNa-laddhI se // pAlittayassa sIso vva kuNai nAgajjuNo tao bhattiM / nemi-cariyANugaraNaM savvaM pi kayaM imaM teNa // taM souM bhatti-paro naresaro neminAha-namaNatthaM / girimAruhiuM vaMchaha to bhaNio hemasUrIhiM // nara-vara ! visamA panjA ao tuma ciTTha caDau ses-jnno| lahahisi punnaM saMbo vva bhAvao iha Thio vi tumaM // to rannA paTTaviyA pahuNo pUyA pahANa-jaNa-hatthe / tattha ThieNAvi sayaM guru-bhattIe jiNo namio // aha jiNa-mahimaM kAuM avayarie revayAo sayala-jaNe / calio kumAravAlo sattuMjaya-tittha-namaNatthaM // patto tattha kameNaM pAlittANaMmi kuNai AvAsaM / aha kumaranariMdo hemasUriNA jaMpio evaM // pAlittANaM gAmo eso pAlittayassa nAmeNa / nAgajjuNeNa Thavio imassa titthassa pujtthN|| puhai-paihANa-bharuyaccha-mannakheDAi-nivaiNo jaM ca / dhamme ThaviyA pAlittaeNa taM kittiyaM khimo|| sattuMjayamArUDho rAyA risahassa kuNai guru-bhattiM / so pAsAyaM dadrUNa vimhio jaMpio guruNA // bAhaDa-mahattameNaM uddhario esa tuha pasAeNa / tihuyaNa-bharaNucariu vva puMjio sahai tujjha jso|| to uttari sattuMjayAo niya-nayaramAgao raayaa| ujiMte nemijiNo na mae namio tti jhUrei // jaMpai sahA-nisanno sugama pahaM girimmi ujite / ko kAraviuM sakko ?, to bhaNio siddhavAleNa // praSThA vAci pratiSThA jinagurucaraNAmbhojabhaktigariSThA __ zreSThAnuSThAnaniSThA viSayasukharasAsvAdasaktistvaniSThA / baMhiSThA tyAgalIlA svamataparamatAlocane yasya kASThA dhImAnAmraH sa padyAM racayitumacirAdujayante ndiissnnH|| Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 kumArapAlapratibodhe yuktaM tvayoktamityuktvA padyAM kArayituM nRpaH / putraM zrIrANigasyAnaM surASTrAdhipatiM vyadhAt // yAM sopAnaparamparAparigatAM vizrAmabhUmIyatAM sraSTuM viSTapasRSTipuSTamahimA brahmApi jimhAyitaH / mandastrIsthavirArbhakAdisugamAM nirvANamArgopamAM padyAmAmracamUpatirmatinidhirnirmApayAmAsa tAM // iya somappaha - kahie kumAraniva - hemacaMda - paDibaddhe / jiNadhamma- ppaDibohe samatthio bIya- patthAvo // ityAcArya zrI somaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe dvitIyaH prastAvaH // [ dvitIyaH Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha tRtIyaH prstaavH| aha jaMpai muNi-nAho jIva-dayA-lakkhaNassa dhammassa / kAraNa-bhUaM bhaNiyaM dANaM para-dukkha-dalaNaM ti // no tesiM kuviyaM va dukkhamakhilaM Aloyae sammuhaM __no millei gharaM kama kavaDiyA dAsi vva tesiM sirii| sohaggAi-guNA cayaMti na guNAbaddha vva tesiM taNuM je dANaMmi samIhiyattha-jaNaNe kuvvaMti jattaM jnnaa|| dANaM puNa nANA-'bhaya-dhammovaTuMbha-bheyao tivihaM / rayaNa-ttayaM va saggApavagga-suha-sAhaNaM bhaNiyaM // nANaM tattha du-bheyaM micchA-nANaM ca samma-nANaM ca / jaM pAva-pavitti-karaM micchA-nANaM tamakkhAyaM // taM ca imaM vejaya-joisattha-rasa-dhAuvAya-kAmANaM / taha naTTa-sattha-viggaha-migayANa parUvagaM satthaM // jaM jIva-dayA-mUlaM samagga-saMsAra-magga-paDikUlaM / bhAva-riu-hiyaya-sUlaM taM sammaM nANamuddidaM // taM puNa duvAlasaMgaM neyaM savvannuNA pnniiyNti| mokkha-taru-bIya-bhUo dhammo ciya vuccae jattha // kiJca sammatta-pariggahiyaM samma-suyaM loiyaM tu miccha-suyaM / Asajjau soAraM loDaya-louttare bhynnaa|| nANaM pitaM na nANaM pAva-maI hoi jattha jIvANaM / na kayAvi phurai rayaNI sUraMmi samuggae saMte // nANaM moha-mahaMdhayAra-laharI-saMhAra-sUruggamo nANaM ditttth-aditttt-i-ghddnnaa-sNkpp-kpp-numo| nANaM dujaya-kamma-kuMjara-ghaDA-paMcatta-paMcANaNo nANaM jIva-ajIva-vatthu-visarassAloyaNe loaNaM // nANeNa punna-pAvAI jANiuM tANa kAraNAiM ca / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH jIvo kuNai pavittiM punne pAvAo viNiyattiM // punne pavattamANo pAvai sggaapvgg-sokkhaaii| nAraya-tiriya-dahANa ya muccA pAvAo vinniytto|| jo paDhai auvvaM so lahei titthaMkarattamanna-bhave / jo puNa paDhAvai paraM samma-suyaM tassa kiM bhnnimo|| jo uNa sAhez2a bhatta-pANa-vara-vattha-putthayAIhiM / kuNai paDhaMttANaM so vi nANa-dANaM payaTTei // nANamiNaM ditANaM giNhatANaM ca mukkha-paradAraM / kevala-sirI sayaM ciya narANa vacchatthale luDhai // sammaM nANeNa viyANiUNa egiMdiyAie jIve / tesiM tivihaM tiviheNa rakkhaNaM abhaya-dANamiNaM // jIvANamabhaya-dANaM jo dei dadyA-varo naro niccaM / tasseha jIvaloe katto vi bhayaM na saMbhavai // jaM nava-koDI-suddhaM dijai dhammiya-jaNassa aviruddhaM / dhammovaggaha-he dhammovaTuMbha-dANamiNaM // taM asnn-paann-osh-synnaasnn-vshi-vtth-pttaaii| dAyavvaM buddhi-mayA bhavannavaM tariukAmeNa // taM dAyaga-gAhaga-kAla-bhAva-suddhIhiM cauhiM saMjuttaM / nivvANa-sukkha-kAraNamaNaMta-nANIhiM pannattaM // jo dei nijaratthI nANI saddhA-juo niraasNso| maya-mukko juggaM jai-jaNassa so dAyago suddho|| jo dei dhaNu-khettAiM ji-jnnaannuciymea-vivriio| so appANaM taha gAhagaM ca pADei saMsAre // jo catta-savva-saMgo gutto vijiiMdio jiy-ksaao| sajjhAya-jjhANa-nirao sAhU so gAhago suddo|| kamma-lahuttaNeNa so appANaM paraM ca tArei / kamma-gurU ataraMto sayaM pi kaha tArae annaM // puvutta-guNa-viuttANa jaM dhaNaM dijae ku-pattANa / taM khalu dhuvvai vatthaM ruhireNaM ciya ruhira-littaM // dinnaM suhaM pi dANaM hoi ku-pattaMmi asuha-phalameva / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] supAtradAne candanabAlAkathA / sappasa jahA dinaM khIraM pi visattaNamuve || tucchaM pi su-pattaMmi u dANaM niyameNa suha-phalaM hoi / jaha gAvIe dinaM tiNaM pi khIrattaNamuvei || dineNa jeNa jaiyA jai jaNa - dehassa hoi uvayAro / bhattI tammi kAle jaM dijjai kAla-suddhaM taM // appANaM mannato kayatthamegaMta - nijjarA - heuM / jaM dANamaNAsaMsaM dei naro bhAva-suddhaM taM // mahayA vi hu jatteNaM vANo Asanna lakkhamahigi vva / mukkA na jAi dUraM iya AsaMsAe dANaM pi // mokkhatthaM jaM dANaM taM pai eso vihI muNeyavvo / aNukaMpA - dANaM puNa jiNehiM kattha vi na paDisiddhaM // pattaMmi bhatti jutto jIvo samayaMmi thoyamavi diMto / pAvei pAvacato caMdaNabAla vva kallANaM // taM jahA atthi purI kosaMbI alaya vva pabhUya-punna- jaNa-punnA / cittaM alaMkiyA jA niccamasaMkhehiM dhaNaehiM // tatthAsi sayANIo rAyA samaraMgaNammi jassa kare / kamala-bhama- - miliya- bhamaroha-sohamuvvahai khagga-layA // ceDa-nariMd-dhUyA migAvaI nAma se mahAdevI / jA niruvama-rUva-guNA jiNadhamme nicalA nicaM // tassa sugutto maMtI naMdA nAmeNa maMtiNo ghariNI / sA sAviti jAyA migAvaIe sahI pavarA // seTThI ghaNAvaho tattha atthi dhaNau vva viula- dhaNa- nivaho / mUla ti tassa ghariNI sayala - gharArambha - duma-mUlaM // aha tattha mahAvIro chaumattho Agao viharamANo / so posa - bahula- paDivaya-diNami giNhai niyamamevaM // tini dihAI chuhiyA ruyamANI loha - nigaDa-baDa -kamA / muMDiya - kesa -kalAvA pesattaM para- gihe pattA // kamamekaM majjhe dehalIi bIyaM nivesiuM vAhiM / bhikkhayaresu gihAo savvesu vi paDiniyattesu // 183 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH jai rAya-suyA dAhI kummAse majjha suppa-koNeNa / tatto haM pAraNayaM kAhAmi na annahA nuunnN|| bhamai uciyammi samae gihesu so niccmucc-niiesu| dijaMtaM pina bhikkhaM giNhei abhiggaha-vaseNa // appANaM niMdaMtA tatto kheyaM kuNaMti naayryaa| evaM agahiya-bhikkho cauro mAse gamai bhayavaM // anna-diNe bhikkhatthaM sugutta-maMtissa maMdire ptto| bhayavaM diTTho naMdAi jaMgamo kappa-rukkho vva // vIrajiNiMdo so esa diDiyA gehamAgao majjha / iya bhaNirI sANaMdA abbhuTANaM kuNai naMdA // to kappaNijamannaM maNunnamesA jiNassa uvaNei / taM pi abhiggaha-vasao agihiuM niggao saamii|| dhiddhI! ahaM ahannA maNoraho majjha na paripuNNo tti / . sa-visAya-maNA naMdA dAsIe jaMpiyA evaM // eso uvei nicaM agahiya-bhikkho ya nikkhamai nicaM / to naMdAe bhaNiyaM abhiggaho ko vi sAmissa // teNa na giNhai bhikkhaM muNiyavvo so abhiggaho kaha gu / iya ciMtAe pecchai maMtI naMdaM nirANaMdaM // pucchaha ya kiM visannAsi ? sA bhaNai ei ittha bhikkhatthaM / vIro bhikkhamavettuM niyattai abhiggaha-vaseNa // tA taM abhiggahaM muNasu annahA ann-mnn-munnnn-niunnaa| tuha buddhI vihala ciya amaca ! to jaMpae maMtI // pie ! tahA jaissAmi jahA sAmiNo abhiggaho muNinnai / tayA ya tatthAgayA migAvaIe vijayA nAma paDihArI, tIe suyaM savvameyaM / gaMtUNa sAhiyaM devIe / devI vi taheva visanna-cittA saMvuttA / saMbhaMta-maNeNa pucchiyA sayANIeNa-devi ! kiM visanna va dIsasi ? kiM tujjha keNAvi ANA khaMDiyA ? kiM vA mae kiM pi avaraDaM ? devIe vuttaM na khaMDiyA keNAvi ANA, na ya kiM pi avaraDaM tumae; kiMtu sayala-tailoka-pujaM bhayavaMtaM mahAvIraM ittha ciTuMtaM pi tumaM raja-sukkha-para-vaso na yANasi / tassa bhikkhA-vajiyassa vaccae kAlo / rannA vuttaM devi ! kimittha na dhaNiNo na dhammiNo vA jaNA, je na Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] supAtradAne candanabAlAkathA | 185 diti bhikkhaM bhayavao / devIe vRttaM deva ! diti bhikkhaM, kiMtu katto vi abhiggaha-visesAo sAmI dijaMtaM pi na giNhai / to jai tumaM taM abhiggahaM na yANasi tA kiM te rajjeNa ? jaM ittha bhayavaM bhikkhaM viNA icciraM ciTThas | rannA vuktaM-devi ! sohaNaM kathaM, jaM evaM pamAya- niddA- patto pabohio'haM tumae / pahAe abhiggahaM jANiUNa pAraNaM kAraissAmi sAmiM / tao hakkArio rannA maMtI, bhaNio ya amaca ! mama pure ciTTaMtassa sAmiNo alabhikkhassa cattAri mAsA saMvRttA / dhiddhI ! amha jIviyaM / jANesu bhayavao abhiggahaM, jeNa appaNo punna-heDaM taM pAraNaM karAvemo / maMtiNo bhaNiyaM deva ! na yANijjai sAmiNo abhiggaho ti mamAvi mahaMto saMtAvo / tA hakkAri u dhamma - sattha-viyakkhaNo saccavAI nAma uvajjhAo / hakkArio ya so, rannA bhaNio - bhadda ! tuha satthe savva-dhammANaM AyArA cuccaMti, tA kahesu jiNAbhiggahaM / uvajjhAeNavuttaM - mahArAya ! maharisINaM vva-khetta-kAla-bhAva-bheehiM bahavo abhiggahA / bhayavayA imo abhiggaho gahio tti na najjar3a ghisiTThanANaM viNA / tA savva- pyArehiM savvA bhikkhA bhayavao dAyavva tti nayarIe ghosAveha / tava kathaM rannA / tao savisesaM dANaM dAu~ pavatto jaNo / dAumaNassa sayaM ciya rAyAeso jaNassa jaM jAo / sayameva maMkaNIe dhaNIe taM kaMkaNI baddhA // taha vi agivhaMto bhikkhamapari- punne abhiggahe bhayavaM / viharai amilANa-taNU avicala citto mahAsatto // aha nAvA- kaDageNaM gaMgAe gaMtumekka - rayaNIe / rannA sayANieNaM rudvA caMpApurI putrvaM // caMpAhivo paNaTTho bhaeNa dahivAhaNo asattoti / baliNA khalu ruDANaM palAyaNaM citra parittANaM // jo jaM giNhai tasse va taM ti ghosAvae sapANIo / to seNA - suhaDehiM savvatto luMTiyA caMpA // ekkeNa uTThieNaM devI dahivAhaNassa naravaiNo / nAmeNa dhAriNI vasumaIeN puttIeN saha pattA || gahiya-dhaNa-kaNaya- koso kosaMbiM Agao sayANIo / rUveNa dhAriNIe vimohio uTThio bhaNai | poDhA pagiTTha-rUvA ramaNI maha rohiNI imA hohI / 24 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 kumArapAlapratibodhe kannAi imI vikaeNa hohI dhaNaM ca tahA // taM suNiUNa visannA ciMtai cittaMmi dhAriNI devI / hA haya-vihi maha kA hisi tumamajja vi kettiyaM dukkhaM // saMpattamhi viogaM paNo guNa-rayaNa-jalahiNo ranno / nissIma - samIhiya-kArayassa rajjassa cukkamhi // jAyamhi bhAyaNaM sayala-sayaNa- pariyaNa-saThANa - bhaMsassa / iccAi - dukkhamakhilaM sahiyamiNaM dussahaM pi mae // jaM puNa sIla-viNAsaM maha kAuM mahasi taM khalu na juttaM / jaM vimala - kule jAyA jANiya-jiNa vayaNa-tattAhaM // asamaMjasaM pi souM ajavi jIvAmi ahaha ! nibbhaggA / iya mattu - bhinna-hiyayAi tIha pANA viNikkhaMtA // dahUNa mayaM deviM viciMtiyaM uTThieNa dhI majjha / esA bhajjA hohi tti jaMpiyaM taM imA souM // jaha pattA paMcattaM vivajjihI kannayAvi taha esA / iya ciMtiUNa aNukUlamAlavaMteNa teNesA // ANIyA koifi cauppa he matthae taNaM dAu / ADhattA vikkiNi divva-vasA siTThiNA diTThA // ciMtiyamaNeNa esA uttama puttI imIi muttIe / mAi piu - paribhaTThA eeNa durappaNA pattA // hariNi vva luddhaeNaM jUhabhaTThA palaM va vikkaNiuM / iha ThaviyA hA ! kassa vi hINassa caDissai karammi || dAu~ bahuM pi davvaM giNhAsi imaM jao na sakkemi / niya-puttiM piva eyaM uvikkhiyaM duddasA vaDiyaM // maha maMdire imIe ciTTaMtIe aNattha-cattAe / hohI kameNa sayaNehiM saMgamo iya viciMteuM // siTThI ghaNAvaho uTTiyassa dAu~ maNicchiyaM mulaM / paramullasaMta karuNo niya-gehe vasumaI nei // so pucchai putti ! tumaM kassa suyA sA vi uttamattaNao / kahiuM niya-kulamakhamA aho suhI moNa - mallINA // mUlA ghaNAvaNaM bhaNiyA esA pie ! suyA amha / [ tRtIyaH Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 prastAvaH] supAtradAne cndnbaalaakthaa| puppha va pAlaNijjA jatteNa niraMtaraM tumae // evaM siTi-girAe sA vutthA tattha niyaya-geha vva / jaNa-NayaNANaMda-karA bAlA bAleMdu-leha vva // tIe caMdaNa-sarisehiM raMjio viNaya-vayaNa-sIlehiM / seTThI sapariyaNo caMdaNa tti nAmaM kuNai uciyaM // taM daTuM rUvavaI sahAvao juvvaNeNa puNa bADhaM / mUlA samUlamucchaliya-maccharA ciMtae evaM // puttiM va mannamANo vi jai imaM sva-mohio settttii| pariNei kaha vi to haM mayamhi hA ! jIvamANAvi // evaM itthI-yaNa-sulaheNa tucchattaNeNa tammaMta-ciMtA niccaM pi ciTThae muulaa| annayA gimhumha-pIDio haTAo Agao gihaM seTThI / divva-vaseNa na anno kovi kammayaro asthi tti vAraMtassa vi seTThiNo pAe pakkhAlilaM payahA viNIyattaNao caMdaNA / tIe ya nissahaMgIe akaya-kammabhAsAe lhasio siNiddha-kasiNo kesapAso / vacchAe kesapAso paMkile khiitale paDato paMkeNa mA lippau tti dhario lIlA-lahIe seTTiNA / saMjamio ya sAyaraM / taM daTTaNa gavakkha-gayAe mUlAe ciMtiyaM jaM mae puvvaM viyakkiyaM taM saMvayai savvaM / annahA kahaM seTTiNA sayaM saMjamiyA imIe kesA / erisaM khu lakkhaNaM na hoi piuNo / tA mae mUlAo vAhi vva chiMdiyavvA ima tti nicchiUNa ThiyA muulaa| seTThI vi vIsamiUNa khaNaM puNo vi gao bAhiM / mUlAe kAsavaM sahAviUNa muMDAviyA caMdaNA / pAema nigaDiUNa tADiyA cirN| khittA uayarae / tattha dAUNa kavADa-saMpuDaM bhaNio pariyaNo / seTThiNo pucchaMtassa vi imaM na keNAvi kahaNIyaM / jo uNa ko vi kahissai, so majjha verio / seTTiNA vi saMjhAe AgaeNa pucchiyaM-kattha caMdaNa tti |muulaa-bhyaao na keNAvi kahiyaM / pacchA gharovariM ramaMtI ciTThai tti ciMtiyaM settinnaa| rayaNIe vi pucchiyaM na keNAvi kahiyaM |psuttaa caMdaNa tti ciMtiyaM imiNA / vIya-diNe vi na diTThA / taheva taiya-diNe taM apecchaMteNa teNa bhaNio pariyaNo-rere ! kaheha, kahiM me naMdaNA caMdaNA / jai jANaMtA vi na kahissaha tA niggahissAmi tumhe| imaM soUNa ekkAe vuDDa-caDIe ciMtiyaM jIviyA ahaM ciraM / saMpayaM pacAsanno me macU / kahie caMdaNAe vuttate kiM karissai me muulaa| | Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 kumArapAlapatibodhe | tRtIya tahA kAuM parovayAraM imehiM jara-jajarehiM pANehiM / viDhavaMti jasaM dhammaM ca je jaNA te dhuvaM dhannA // to mUlA-vuttaMto siTTo siDhissa tIe savvo vi| taM dasiyaM ca gehaM atthi jahiM caMdaNA khittaa|| ugghADiyaM duvAraM tassa sayaM siTiNA tao tattha / chuha-tisa-dUmiya-dehA dAvAnala-pharisiya vva layA // pAya-juge nigalehiM baDA takkAla-gahiya-kariNi vva / muMDiya-muMDA nava-bhikkhuNi vva sA caMdaNA diTTA // bAha-salilAvilaccho vacche ! satthA-hava tti jNpNto| tIe bhoyaNa-heuM jhatti gao rasavaI sittttii| tattha maNujaM bhujaM apicchamANo imo vihi-vaseNa / appei caMdaNAe kummAse suppa-koNammi // bhuMja tumaM tAva imaM jAva ahaM nigaDa-bhaMjaNatthaM te| ANemi lohakAraM iya bhaNiuM niggao seTThI // aha caMdaNA ruyaMtI viciMtae ahaha esa sNsaaro| suviNiMdyAla-sariso nivveyaM kuNai nahu kassa // jeNAhaM puttI vi hu naravaiNo tArisassa hoUNa / pattA imaM avatthaM tA imhi kiM karemi hahA ! // kummAsA saMpattA saMpai chahassa pAraNaMmi me| jai kovi ei atihI tA dAuM tassa bhuMjehaM // evaM viciMtayaMtI dihi dArammi caMdaNA dei / / taiyA vIro bhayavaM bhikkhatthaM Agao tattha // dhannA ahaM aho ! me punnaM jIviya-phalaM mae laddhaM / dhammo vva muttimaMto jaM eso maharisI patto // iya ciMtiUNa caliyA kamamekkaM dehalIi majjhammi / bIyaM tu Thavai bAhiM bAlA kummaas-supp-kraa|| sA kisa-dehA niyalehiM dehalI laMghiuM askNtii| tattha dviyA vi sAmi phuraMta-bhattI bhaNaDa evN|| bhayavaM ! jaivi na juggaM bhoyaNameyaM tahAvi giNha tumaM / Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 189 prastAvaH] supAtradAne cndnvaalaakthaa| mai karuNaM kuNamANo parovayArujaosi jo|| davvAi-bheya-suddha abhiggahaM jANiUNa paripunnaM / bhayavaM pasArai karaM tIe kummAsa bhikkhAe // kayakicaM appANaM mannaMtI caMdaNA jiNiMdassa / nikkhivai pANi-kamale kummAse suppa-koNeNa // punno abhiggao bhayavau tti tuTThA samAgayA tiyasA / vasuhArA-pamuhAiM kuNaMti to pNc-divvaaii|| kaNayamaya-neurAI niyala-TThANe rayaMti te tIe / puvvaM va kesa-pAsaM dehaM pihu amaya-sittaM va // rayaNAlaMkArehiM savvaMgaM caMdaNaM alNkri| ukiTa-nAyamamarA kuNaMti gAyaMti nacaMti // soUNa duMduhi-ravaM rAyA tatthAgao syaanniio| sahio migAvaIe naMdAe saha sugutto ya // patto sakko vi pamoya- nibharo vIra-jiNa-paNamaNatthaM / aha dahivAhaNa-rAyassa kaMcugI saMpulo nAma // caMpAe ANIo dhADIi sayANIe jo puvvaM / mukko taiyA so tattha Agao vasumaI dttuN|| taJcalaNesu vilaggo uccasaraM ruyai taM ruyaavNto| kiM royasi tti vutto rannA so kaMcugI kahA // dahivAhaNassa devIi dhAriNIe suyA vi jaM esaa| dAsi vva anna-gehe hA nivasai teNa royAmi // to vAgariyaM rannA dhannANa siromaNI imA bAlA / paDilAbhio jiNiMdo saMpunnAbhiggaho jIe // bhaNiyaM migAvaIe maha devI dhAriNI havai bhinnii| tIe dhUyA esA nissaMdehaM mama vi dhUyA // paMca-diNa-UNa-chammAsa-tava-samattIe pAraNaM kAuM / sehI dhaNAvaha-gehAo niggao vIra-jiNa-nAho // vasudhAraM giNhaMto lobha-vaseNaM sayANio raayaa| bhaNio sakeNa imaM na ettha annassa sAmittaM // jaM rayaNa-kaNaga-buddhiM vettuM vaMchasi tumaM mahArAya ! / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH so ceva lahai eyaM jassesA kannagA deha // ko giNhau tti vuttA naravANA caMdaNA bhaNai evaM / giNhao seTThI eso piyA hi me pAlaNa-guNeNa // tatto dhaNAvaheNaM vasuhArA sahariseNa saMgahiyA / vajarai sayANIyaM puNovi sohamma-sura-nAho // vIrassa samuppanne kevala-nANe imA carama-dehA / visaya-viNiyatta-cittA bAlA hohI paDhama-sIsA // tA rakkha imaM jatteNa jAva vIrassa kevluppttii| iya jaMpiUNa sakko patto sohamma-sura-loyaM // kannateura-majjhe nei tayaM caMdaNaM syaanniio| sA tattha ThiyA pahuNo ciMtaMtI kevaluppattiM // mUlA aNatha-mUlaM nicchUDhA seTiNA niy-gihaao| ruddajjhANodhagayA sA vi hu mari gayA narayaM // giNhai dikkhaM pAsaMmi sAmiNo kevale samuppanne / savva-samaNINa houM pavattiNI caMdaNA siddhaa|| iti dAne caMdanA-kathA / jo cAritta-nihINaM nimmala-tava-niyama-niyamiya-vihINaM / sAhUNa dei dANaM so sukkhaM lahai dhanno vva // taM jahA atthi nayaraM paiTTa pagiTTa-sara-vAvi-kUva-kaya-sohaM / abbhaMliha-sura-maMdira-misa-daMsiya-sagga-sovANaM // tammi nivo jiyasattU ny-vikkm-caay-pmuh-gunn-klio| jaya-lacchI sacchaMdaM ramiyA bhuya-taru-tale jassa // dhaNavaMtamAsi puvvaM saMjAyaM niddhaNaM vihi-vaseNa / / lajaMtamanna-nayarAo AgayaM tattha kulamekaM // payaIe viNIo dANa-lAlaso tassa dArao varuNo / jaNa-saMtiyAi vittIi pAlae vaccharuvAI // anna-diNe saMjAo mahasavo tattha to nayara-logo / vivihAI bhoyaNAI vettuM ujANamaNupatto // | Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] .. dAne dhanyakathAnakam / 191 taM TuM chaNakaraNo maNoraho dArayassa sNpnno| pura-parisarammi vacche muttuM so maMdiraM patto // bhaNiyA imeNa mAyA kuNasu chaNaM annahA na homi ahaM / taM souM suya-vayaNaM saMbhari puvva-riddhiM ca // mannubhara-bhariya-kaMThA kaluNa-saraM roviuM payahA sA / runnaM viNA na annaM pAyaM itthINa asthi balaM // soUNa ruiya-saI saejjhiyAhiM payaMpiyA esA / kiM royasi tti tIe niya-kheya-nimittamakkhAyaM // jAya-karuNAhiM tAhiM samappiyaM duddha-taMdula-gulAI / putta-pariosa-heuM imIe to pAyasaM raDaM // pAyasa-ghaya-gula-kaliyaM appai puttassa bhAyaNaM esA / so taM purao kAuM uNhaM ti paDikkhae jAva // tAva tava-bhUsiyaMgo jiiMdio jiya-parisaho sAhU / bhikkhatthamAgao tattha jaMgamo pasama-rAsi vva // davaNa dArao taM ciMtai hiyae aho ! ahaM dhnno| punnika-nihI ya ahaM jaM eso Agao saahuu|| to pAyaseNa samaNo imiNA paDilAbhio pahiDeNa / muNi-dANa-punna-vasao suhaM maNussAuyaM baddhaM // so vi ya bhutto ghaya-gula-saMpunnaM annaM paramannaM / pacchima-disA-ramaNikannapUre saMjAe sUre bhaNio jaNeNa-kattha tumae mukkAiM vacchakhvAiM ? so vi sigdhaM gaMtUNa pura-parisare payaTTo gavesiuM / gavesiUNa jAva nayara-majjhe pavisei tAva DhakiyAI nayara-dArAI / dArao ThiobAhiM / tasseva muNiNo pAse pANivahAiviramaNa-pahANaM dhamma-desaNaM suNaMto rayaNIe AukkhaeNa mao / samuppanno tattheva nayare vaNiya-bhajAe gambhe / tappabhiI ceva pavaDio so vANio vihaveNaM / pasatya diyahe jAo jaNANaMdayArao daaro| tassa nAhi-nAla-nikkhaNaNa-kAle laDaM rayaNa-suvanna-puNNaM mahAnihANaM / nivvatte jamma-mahe deva-guru-pUyApuvvaM kayaM guNa-nippannaM dhanno tti se nAmaM / samae samappiUNa kalAyariyassa sikkhaviokalA-kalAvaM tassa cattAri jeThA sahoyarA te taM pai paosaMkuNaMti, bhaNaMti te jaNaNi-jaNae, kiM imassa mahaMtaM AyaraM kuNaha / jaMpaMti jaNaNijaNayA jAriso esa bahu-guNo na tArisA tunbhe, ao imaMmi amha aayro| Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 kumArapAla pratibodhe [ tRtIyaH puttehiM vRttaM parikkhaM kareha / tao ekkekassa battIsA battIsA rUvagA tehiM dinnA, bhaNiyA ime--kareha imehiM vANijjaM / payahA te vavahariDaM / dhantreNa puNa savva-kalA- kusale kiNiuM baliThTho miMDhao / doNAra- sahassaM paNe kAUNa jujjhAvio rAyaputta-miMDheNa samaM / bhaggo aNeNa rAyaputta- miMDho / tao dINAra- sahassaM vettUNa miMDhaya hattho jhatti Agao gihaM dhanno / anne puNa akaya- punnA alaDa-lAbhA vivanna-vayaNA divasAvasANe AgayA / bIya-diNe bhaNaMti te puNo parikkhaM kareha / tao ekkekarasa sahI sahI karisAvaNA appiyA / te vi payatteNa kayavikkayaM kuNaMtA na lahaMti lAhaM kiM puNa cheyaM / aha Asi tattha nayare mahAghaNo kiviNa - seharo seTThI / so vivihe AraMbhe kAUNa uvajjae davvaM // dhammatthamattha-niyaraM na dei na vi dei sayaNa-uvayAraM / na kayAvi kuNai eso dhaNa-vvayaM niya- sarIre vi // patthito eso kuppai jaMpei parusa - vayaNAI / dite parevi diTThe satta-muho se jaro ei // mucchA-vaseNa khaNiUNa teNa davveNa pUriyA khaDDA / aMto susirA kAuM bhariyA rayaNehiM taha khaTTA // khaDDAi tIi uvariM khahaM ThaviUNa suyai so tIe / na ya muNai imaM mUDho na vaccihI para bhave kiMpi // so millAvijjaMto na aMta samae vi muyai taM khahaM / tatto mao vi tIe khaTTAe piu-vaNaM nIo // taM khahaM ca vikijjataM masANa - vAleNa / dakkho dhanno giuts lakkhiuM rayaNa-ganbhaM ti // jao dUra- nihittaM pi nihiM taNa valli samucchyAi bhUmIe / nayaNehiM apecchaMtA niuNA buddhIi pehaMti // sA appiyA piUNaM khaTTAo khIliyAo avaDaM / rayaNAI kar3iyAhUM to tesiM vaDio vivo // dhannaM hetu maMtaMti bhAuNo bhUri-macchara-cchannA / taM souM jAya-dayA bhAujjAyA kahai tassa // dhanno ciMtai na mae imANa baMdhUNa kiMci avaraddhaM / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] dAne dhnykthaankm| 193 tA kiM kuNaMti kovaM nikAraNa-veriNo hi khalA // kiJcanAkAraNaruSAM saGkhyA saGkhyAtAH kaarnnkrudhH| kAraNe'pi na kupyanti ye te jagati paJcaSAH // tA me imANa maNa-dukkha-kAraNamajuttamiha avatthANaM / para-pIDA-parihAraM kuNaMti jamhA mahApurisA // iya citiUNa dhanno egAgI niggao niya-purAo / bhamai mahiM nagarAgara-giri-sariyArAma-ramaNijja // anna-diNe maggAsanna-vatti-khitte ThieNa ekeNa / diho kuDubieNaM aho ! visiTThAgiI eso|| iya parituTTha-maNeNaM bhaNio bho ehi muMjasu iha tti| . tattha nisanno dhanno niya-bhajaM karisago bhaNai // bhuMjAvasu pahiyamiNaM paramannaM majjha bhattamANIyaM / tIe dinnaM dhanno paramannaM bhuMjae jAva // dINAra-kalasa-kaMThe tAva halaM karisagassa saMlaggaM / taM ukkhaNiuM dhannassa aggao karisao bhnni|| tuha punnehiM pattaM mae nihANaM imaM ao giNha / dhanno udAra-payaI jaMpai giNhasu tumaM ceva // dhannovi paribhamaMto kameNa rAyagiha-puravaraM ptto| bAhiM tassArAme sahayAra-talammi viismio|| dahaNa kusuma-vAlo mAlAgAro maNoharaM dhannaM / harisavasA neha gihaM sapariyaNo se kuNai bhattiM // tatthAsi seNiya-nivo jassa phuraMta-ppayAva-phaNa-rayaNo / karavAla-kAla-sappo piyai raNe veri-js-dii|| nimmala-sIla-guNAbharaNa-dhAriNI tassa dhAriNI devI / jaNa-maNa-haraM pasUyA dhUyaM nIi vva sA kittiM // rannA ghosAviyaM nayare-ajajA kAvidhUyA jAyA sA me kahiyavvA / tattha gobhaho inbho tassa bhAriyA bhaddA taMmi diNe jAyA tIe dhuuyaa| tahA tasseva kusumapAlassa bhajAe jAyA dhuuyaa| te dovi ghosaNaM suNiUNa kahaMti ranno amha jAyAo dhuuyaao| rannA sammANiUNa bhaNiyA te mama dhUyAe do vi 25 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 kumArapAlapratibodhe [ tRtIya: sahIo hutuM / rAyAesaM te gahiUNa gayA sa-gihesu / kayaM ibbheNa riddhi-saMdabheNa dhUyAe subhaddatti nAmaM, mAlAgAreNa puNa puSphavaiti / rannA niya-kannAe riddhi-pabaMdheNa nimmiyaM nAmaM / somasiritti ahesA baDhai saha dohivi sahIhiM // tinni vi paropparaM pIi - nivbharAo lahaMti tArunnaM / ciMtaMti a kaha amhaM tiNhavi ekko paI hojA // puSpavaI dhannaM daNa viyaMbhiyANurAyAe / citiyamiNaM surUvo aho imo punnavaMto ya // jaM imiNA maha piuNo gihAgaeNaM dumANa kusumAI / jAyAi~ bayAI jesiM eka pi nAsi purA || to tihaM pi amha jutto bhattA ao keNAvi uvAeNa jANAvemi imaM rAya - kannAe ti / tao tIe dhannAo karAviyA vicitta-bhaMgi- saMgayA kusumamAlA / sA samappiyA somasirIe / vimhiya-maNAe bhaNiyamaNAe, sahi rayaNAvali va viviharayaNAlaMkiyA keNa kayA esA ? pupphabaIe kahiyaM -- suMdari ! ko vi javANo paMcabANo vva maNaharo sayala - kalA - kulaharaM amha ghare ciTThacha / so niya - kosalleNaM viviha bhaMgIhiM kusumAbharaNaM viraei / teNa kayA esA / tannAmaM pi soUNa somasirIe ciMtiyaM - taM viNA na mae anno pariNeyavvo / tao vAma - karayala-kaliya- kavolA dIhuNha-nIsAsa - visosiyAharA paricatta- sesakajjA tameva ciMtatI ciTThai / pariyaNAo muNiyamiNaM rannA / pesiUNa paDihAraM hakkArio kusumavAla - gehAo dhanno / kaya-paNAmo nivisio uciyAsaNe / taM sura- kumArovamaM daddUNa ciMtiyaM rannA / ThANe aNurAo mama dhUyAe / uciyaM ceva nAgavallIe pUga- pAyavArohaNaM ti / hakkAriyA rannA kannA, AgayA sA tiricchacchi vicchohehi vicchuraMtI sahA- maMDavaM / vimhi - vaseNa dunni vi aNamisa- nayaNAI picchamANAI | rUvaM paropparaM tAI amara-mihuNaM viDaMbaM ti // bhaNio rannA dhanno kannA dinnA imA mae tujjha / harisa-bhara- nivbhareNaM dhantreNa paDicchiyA esA // aha somasirI-piyaraM namiUNa kathaMjalI bhAi evaM / evaM duha vi majjha sahINaM eso ciya hoi bhattAro // rannA bhaNiyaM rucca jai evaM tumha tA havau evaM / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] dAne dhanyakathAnakam / tato somasirIe sahINa kahiyaM nivai vayaNaM // tAsiM jaNayA tuTThA to tAo dovi diti dhannassa / rAyA guru- riddhIe tinni vi pariNAvara dhannaM // gobhadda - kusumapAlA kuNaMti attha-vvayaM bahuM tattha / dhanno nariMda-dine dhavala-hare ramai tAhi samaM // karire-turaya-kaNaya- kappaDa - pamuhaM dinaM bahuM dhaNaM rannA / nihiNo gihe pabhUyA pAunbhUyA ya dhannassa // aha geha - gavakkha - gao jaNaNI-jaNae paloyae dhanno / maggaMmi paribhamaMte dutthAvatthe maliNa-vatthe // so bhai niyaya-purise do vi ime maha samIvamANeha / te viDaM divvaMya vibhUsie dovi ANaMti // dhannaM duhuM dunni vi takkaMTThe laggiUNa royaMti / namiuM suhAsaNatthe sagaggayaM te bhaNai dhanno // dAriddamaviddANaM najjai AyAramittao tumha | tA kahaha kahaM tuhaM tAya ! tayaM tettiyaM davvaM // jaNao jaMpai puntaya ! tai bhavaNAo viNiggae amha / parusa- vayaNAoM vva tavo savvo vi khayaMgao vihavo // corehiM ko vi hario palIvaNe ko vi aggiNA daDDho / ko vi viluto rannA puttehiM kayaMmi avarAhe // iya tuTTe sayala-dhaNe lajjAe tattha vasiumataraMtA / iha amhe saMpattA bAhiM ciTThati tuha jeTThA || to purisaM paTTaviDaM ANIyA, suTTu na kayamamhehiM | khamasu guNAgara - garuo tumaM ti dhannaM khamAvaMti // dhanno dAUNa dhaNaM anna- pure te visajjae sabve / dhanna - pabhAveNa ime puvvaM va mahAdhaNA jAyA // jaNaNi-jaNayANa savvaM ghara-vAvAraM samappiraM dhanno / tiyaso vva accharAhiM piyAhiM saha bhuMjae bhoe // anna- diNammi subhaddA ruyamANA nivbharaM pahavai dhannaM / dhaneNa pucchiyA paMkayacchi ! royasi kimevaMti ? // tIe vRttaM piyayama ! sahoyaro majjJa sAlibhaho tti / 195 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 kumArapAlapratibodhe guru- dhammaghosa-pAse dhammaM soUNa saMviggo // cArittaM vettumaNo bhaNio jaNaNIi vacchala - maNAe / dukkaramiNaM caritaM tumaM ca suha-lAlio vaccha ! // tA jai te nivbaMdho, tA thevaM thevamujjha visaya- suhaM / jeNa tuha hoi dehaM kameNa saMjama - vahaNa - joggaM // to jaNaNI-vayaNeNaM dine dine so karei saMkhevaM / bhoyaNa-bhUsaNa- tUlI- taMbola- vilevaNAINaM // iya bhoga-nirIho so jA alavaNaM aMbileNa bhuMjei / ekkeNa nivasaNeNaM mahIyale kevale suai // saMpai asaMsayaM ciya saMjama bhAraM pavajjihI eso / iya sAlibhadda-cariyaM kheya-nimittaM suNasu majjha // hasiUNa bhaNai dhanno suyaNu ! dhuvaM kAyaro na so sUro / jo sahasa tti na sakkai tava -saMjama - bhAramukkhiviraM // aha somasirI jaMpai - so sukumAlo na kAyaro sAmi ! | dukkara - saMjama - juggaM saNiyaM saNiyaM kuNai dehaM // dhaneNa puNo bhaNiyaM - kimatthi dhIrANa dukkaraM kiMpi / jaM so baddha-pariyaro jhatti sa kajjaM na sAhe // to somasirI parihAsa - pesalaM jaMpae puNo dhannaM / jai dukkaraM na eyaM tumhe vi na kiM kuNaha nAha ! // dhanno jaMpai tumbhe tiNNi vi maM bhaNaha jaha kuNasu dhammaM / tA kiM karemi na karemi va tti pecchaha duyaM tumhe // tAhi bhaNiyaM sahAsaM jaha giNhasi saMjamaM tumaM sAmi ! titthayara-pAya- mUle amhe vi hu taM gahissAmo // aha tattha samosario vIrajiNo jaNiya-jaNamaNANaMdo / tassAgamaNaM kahiyaM dhannassa niutta- puriseNa // purituTTa-maNo dhanno sividyArUDho mahaMtariDIe / bhajjAhi tihi vi jutto nikkhaMto sAmi-namaNatthaM // aha garuya-vibhUIe suro vva maNi-bhUsaNehiM sohaMto / vaya - gahaNatthaM gehAo niggao sAlibhaddo vi // muttUNa vAhaNAIte dunni vi pavisiuM samosaraNe / 1 [ tRtIya: Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 prastAvaH] ___ dAne kurucandrakathAnakam / namiuM jiNaM saThANe ThAUNa suNaMti dhamma-kahaM // apAre saMsAre kathamapi samAsAdya nRbhavaM na dharma yaH kuryaadvissysukhtRssnnaatrlitH| buDan pArAvAre pravaramapahAya pravahaNaM sa mukhyo mUrkhANAmupalamupalabdhuM prayatate // taM souM saMviggo kese uppADiUNa sayameva / giNhei sAlibhaddo dikkhaM saha aTTha-bhajjAiM // aha veragga-pavanno dhanno bhanjAo jaMpae evaM / vettuM cAritta-bharaM karemi maNuyattaNaM sahalaM // to somasirI jaMpai piya ! parihAso mae kao eso| jai dukkarA na dikkhA tumaM pitA kiM na kuNasi imaM // sacamiNaM mannato tumaM tu ghettuM samIhase dikkhaM / parihAse vi kae kiM jujjai nivvakkaraM kAuM // dhanno jaMpai na pie! dikkhaM giNhAmi tujjha vayaNehiM / kiMtu pahu-desaNAe bhavassa evaM mae nAyaM // tatto palIvaNAo va nikkhamiu maNo karemi pavvajaM / bhajAhiM tihiM vi bhaNiyaM jai evaM tujjha nibbNdho|| amhe vi taM karemo, to dhanno saha tihiM pi bhajjAhiM / giNhai dikkhaM dunni vi padaMti theraMtie suttaM // ajAe caMdaNAe duNhavi bhajAo appae bhayavaM / anbhattha-duviha-sikkhAo tAo sAhaMti siddhi-pahaM // kaya-tivva-tavA suiraM pajaMte vihiya-aNasaNA mariuM / muNi-sAlibhadda-dhannA savvaDhe suravarA jAyA // iti dAne dhanya-kathAnakam / sAhAraNattha-dANe bahUNa sAhAraNaM phalaM hoi / tatya vi kurucaMdassa va uttama-phala-sAhago bhAvo // taM jahAiha jaMbudIva-bharahe nayaraM nAmeNa gayapuraM asthi / gaya-saMgayaM pi agayaM keNa vi ahayaM pijaM suhayaM // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH tattha kurucaMda-nAmo rAyA jeNAriNo raNe bhggaa| guru-sAla-saMgaesuM gayA vaNesuM na bhavaNesu // aha tattha samosario saMtijiNo tassa vaMdaNa-nimittaM / sAmaMta-maMti-kalio kurucaMdo niggao rAyA // dhammaM soUNa nivo samae pucchai kayaMjalI evaM / puvva-sukaraNa keNaM nAha ! mae pAviyaM rajaM? // vattha-phala-ppamuhAI pavarAiM paMca paMca vatthUNi / DhukkaMti DhoyaNe maha pai-diyahaM keNa kammeNa ? // ihANa tANi dAhaM ti ciMtiuM appaNA na uvabhuMje / viyarAmi na annassa vi kaha bhayavaM! keNa kammeNaM? // bhayavaM pi kahai tumae rajamiNaM sAhu-dANao pattaM / tatto ciya taha DhukkaMti DhoyaNe paMca-vatthUNi // tANa abhogAdANe supunna-sAhAraNattaNaM heU / ekkeNa na khalu bhujjai bahUNa sAhAraNaM vatthu // ihANaM dAhAmi tti tujjha ciMtA vi heuNA teNa / sAhussa jahA dANaM puvvaM dinnaM taha kahemi // puramatthi bharaha-vasuhA-ramaNI-maNi-neuraM siripuraM ti / tattha payaIi bhaddA parapparaM pIi-saMjuttA // sudhaNa-dhaNavai-dhaNesara-dhaNayA cattAri vANiyA mittaa| te attha viDhavaNatthaM kayAi caliyA rayaNa-dIvaM // doNago tesiM kammayaro saMbala-vAhago ya / annayA aranna-uttinnehiM tehiM khINa-ppAe pAhee paDimA-paDivanno diTTho sAhU, ciMtiyaM ca-aho ! amha punnaM uvaDiyaM jaM esa pasama-rAsi vva dihi-goyaraM gao / tA eyarasa kiM pi dANaM dAUNa aNuggahemo attANaM / goyara-samao ya risinno| bhaNio ya sudhaNAIhiM doNAgo-bhadda doNAga ! dehi muNiNo kiM pi| tehiMto ahiMga-saDAe paDilAhio teNa muNI / baddhaM mahAphalaM kammaM / pattA te rayaNa-dIvaM / tattha atthaM viDhaviUNa AgayA sadesaM / teNeva punna-vIeNa pAviyA savvayA vi te riddhiM / laDuM sAi-jalaM ekkaso vi jIvaMti dhannAI, kiMtu mAyAviNo dhaNavai-dhaNesarA vavaharaMti suhuma-mAyAe / doNago vi ahiyaM suddha-citto Aukkhae mariUNa uppanno gayaura-nayare duppasahassa ranno sirisuMdarIe devIe putto tumaM / devIe Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dAne kurucandrakathAnakam / 199 suviNe caMdo diTTho tti kayaM kurucaMdo tti te nAmaM / etthaMtare mayA sudhaNa-dhaNayA samuppannA vaNiya-puttA / ego kaMpillapure bIo kattiyapure / paiTTAviyAI nAmAiM egassa vasaMtadevo annassa kaamvaalo| vivannA dhaNavai dhaNesarA samupannA vaNiya-dhUyattAe egA saMkhaure annA jayaMtIe / kayAiM nAmAI egAe maharA annAe kesarA ! kameNa mayaNa-viyAruvvaNaM jovvaNaM saMpattA te savve / kayAi kaMpillAo atthovajaNatthaM gao jayaMtIe vasaMtadevo / tattha vi ciTTateNa vasaMtadaveNa diTThA aTThamI-caMda-maherai naMdaNujANe rai vva kesarA, tIe vi vsNtdevo| puvva-bhavabbhAseNa siNeha-sAraM duNhaM pi miliyA diTThI / kA esa tti pucchio vasaMtadeveNa jayaMti-vatthavvo saMjAya-mitta-bhAvo piyaMkaro nAma vnniy-putto| kahiyaM teNaM esA dhUyA sehissa pNcnNdiss| bhaiNI jayaMtadevassa kannagA kesarA nAma // tatto vasaMtadevo jayaMtadeveNa saha kuNai mettiM / anna diNe so nIo jayaMtadeveNa niya-bhavaNe // dihA vasaMtadeveNa nayaNa kumuyANa caMdaleha vva / acaMtI kusuma-saraM kusumehiM kesarA tattha // tIe vasaMtadevo jayaMtadevassa htth-kmlaao| kusumAiM paDicchaMto diTTho garuyANurAyAe // iNamaNukUlaM sauNaM ti dovi harisaM gayAiM niya-citte / lakkhei dhAvi-dhUyA piyaMkarA nAma savvamimaM // pavaraM jayaMtadevo vasaMtadevassa kuNai uvayAraM / tatto piyaMkarAe payaMpiyA kesarA evaM // tujjha vi jujjai kAuM suyaNassa imassa kAvi paDivattI / jugavaM lajjA sabbhasa-harisa-parA kesarA bhaNai // piyaMkare ! tumaM ceva jANasi jaMmittha uciyaM ti| piyaMkarA vi bhavaNujjAgayassa tarussa piyaMgumaMjarIo kakolaphalAiM ca samappaMtI jaMpei-suMdara sahatthAroviya-rukkha-samuppannAiM imAiM iTTa-deyAI maha sAmiNIe kesarAe tujjha pesiyAI / iho ahaM ti harisieNa gahiyAiM tAI vasaMtadeveNa / dAUNa nAmamudde bhaNiyA esA, vattavvA tumae sAmiNI, sohaNaM kayaM / tumae vahiyavvaM sayAvi ihANuruvaM / piyaMkarAe gaMtUNa savvaM kahiyaM kesarAe / parituTTA sA hiyaeNa / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH rayaNIe carama-jAme dihro imIe suviNo, kilAhaM pariNIyA vasaMtadeveNa / teNAvi suviNe kayaM kesarA-pariNayaNaM / tuTa-cittAe kesarAe kahio suvinnopiyNkraae| itthaMtare niya-kaja-gayaM jaMpiyaM purohieNa-evaM ceva eyaM bhavissai tti imaM soUNa parituTThAo dovi / jaMpiyaM piyaMkarAe savvahA vasaMtadevo tujjha bhattAro tti baddho sauNa-gaTTI kesarAe / kahio suviNa-vuttaMto vasaMtadevassa / so vi niyasuviNa-saMvAyAo siddhaM samIhiyatthaM mannaMto patto pamoyaM / bhaNio piyaMkarAe-dinno tujjha appA sauNa-gaMTiM baMdhatIe sAmiNIe / tA karesu vivAhasaMjuttiM / vasaMtadeveNa vuttaM kayA ceva vihiNA saMjuttI / evaM pai-diNaM pavaDhamANANurAyANa aikaMto koi kAlo / annayA sa-giha-gaeNeva suo paMcanaMdi-gehe maMgala-tUra-saho vsNtdevenn| kimeyaM ti gavesAviyaM imiNA / kahiyaM kamma. yarIe jahA dinnA kesarA kannauja-vatthavva-vasudatta-seTi-puttassa varadattassa / tannimittameyaM vaddhAvaNayaM ti / taM soUNa mucchio vsNtdevo| etthaMtare AgayA piyaMkarA AsAsio tIe, bhaNiyaM ca-pesiyA ahaM kesarAe, saMdiheM tIe, na tae kheo kAyavvo, mama cittaM ajANatehiM guruhiM pAraDameyaM, ahaM puNa na puvvANurAga-visarisaM ciTThAmi / savvahA mama tumaM ceva bhttaa| annahA mariyavvaM / evaM soUNa parituTTho vasaMtadevo / bhaNiyA aNeNa piyaMkarA-bhadde ! ettha vaiyare mamAvi esa niccho| gaMtuM piyaMkarAe kahiyamiNaM kesarAi sA tutttthaa| tANa vivAhovAyaM citaMtANaM gayA diyahA // tammi asaMpatte ceva janna-jattA samAgayA tattha / tatto vasaMtadevo sue vivAho tti nisuNei // so dUmio maNeNaM nayarAo niggao gao ya vaNaM / ciMtei-aho ! kerisamasuMdaraM vilasiyaM vihinno|| nUNaM maha pariNayaNe vihiya-painnA guruhiM anneNa / sA pariNAvijaMtI karihI jIviya-paricAyaM // tIe maraNaM nisuNemi jAva ahameva tA marAmi tti / to baMdhiUNa pAsaM asoga-rukkhassa sAhAe // jA ubbaddho appA vasaMtadeveNa tattha uvvatahiM / baMdhu vva tAva patto ko vi naro tru-niuNjaao| Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] dAne kurucandrakathAnakam / 201 mA kuNasu sAhasamiNaM ti jaMpamANo asogamAruhiuM / chiMdeha tassa pAsaM kakilli-tale tamANei // jaMpai bho ! bho ! tumae kimevamAgii-viruddhamAraDaM ? / so bhaNai AgiIe kimimIe dukkha-bahulAe // niya-vaiyaraM ca sAhai, aha puriso jaMpae jai vi evaM / tahavi na jujjai evaM purisassa vivegiNo maraNaM // kiMtu uvAo jutto atthi ya so ittha duga-parinnAe / jattha ya natthi uvAo tattha vi dhuvamaNuciyaM maraNaM // jIvAmi dukkhio'haM uvAya-virahe vi ittha vatthumi / bhaI lahai jiyaMto jo ya mao so mao cceya // jao kattiyapura-vatthavvo vaNiya-suo kAmapAla-nAmo'haM / desANa daMsaNatthaM viNiggao jovvaNummatto // patto paribbhamaMto saMkhauraM tattha saMkkha-jakkhassa / jattAe nIhario jaNo ahaM pi hu gao tattha // sahakAra-varNami mae rai vva rUveNa kannagA ditttthaa| tIe vi kamala-dala-vinbhamehiM nayaNehiM diTTho'haM // tattha Thio'haM vAjeNa dihi-pAsehiM tIi baddho vva / dinnaM ca sahI-hattheNa majjha tNbolmeiie|| kiM kAumettha juttaM ti jAva ciMtemi tAva matta-karI / sacchaMdaM viyaraMto patto cUyahumAsannaM // naTTho bhaeNa kannAi pariyaNo kannagA uNa na nhaa| kaMpaMta-savva-gattaM taM hatthI jAva giNhei // tAva mae lauDeNaM pacchima-bhAyammi Ahao htthii| bhuyago vva puccha-puTTho kannaM muttUNa so calio // taM vaMciuM mae sA kannA ghettUNa annao niiyaa| nibbhaya-ThANe mukkA millaha sA maM na hiyaeNa // samAgao se pariyaNo / pasaMsio ahaM teNa / nIyA esA cuuy-tru-tlN| ityaMtare samAgayaM nAga-varisaM teNa diso disaM palANo jnno| tao na nAyaM 26 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH kahiM gayA sA kannaga tti / kai vi diyahe hiMDio ahaM tammi nayare / alaNa tIe pauttiM sunna-citto samAgao ettha / atthi me tIe uvari siNeho, kiMtu tIe suDiM ayANaMtassa natthi me uvAo tassaMpattIe, tahAvi nAhaM maraNamaMgIkaremi / tuha uNa kesarA-saMpattIe asthi uvAo |sue sA pariNijihI tao aja kAyavvA tIe rai-sahiyassa bhayavao mayaNassa puuyaa| taM ca egAgiNI karei tti kappo / to amhe aNAgayaM ceva tti pavisAmo nyr-mynn-devulN| tao tIe pavihAe tassaMgagaeNeva tavvesa-gahaNeNa gamissAmi ahaM tIe gehaM / tumaM puNa bahu-bolINesu amhesu vettUNa kesaraM lahuM acakkamijAsi tti| jutti-saMgayaM ti soUNa harisio vasaMtadevo, bhaNiyaM aNeNa jutti-juttameyaM, kiM tu tuhettha vasaNaM ti / tayA ya chikiyaM buDDha-mAhaNIe / kAmapAleNa vuttaM na majjha tattha vasaNaM kiM tu tujjha kanja-karaNeNa mahaMto anbhudao tti| itthaMtare niya-kaja-saMbaddhamevaM jaMpiyaM vuDDa-mAhaNeNaM-na ettha saMdeho tti / gahiyasauNattheNa paDivannamiNaM vasaMtadeveNaM / paviTThA do vi nayariM / kAUNa uciyakiccaM niggayA saMjhAe / paviTThA mayaNa-devaulaM / ThiyA paDimA-piTThao / thevavelAe suo tUra-ravo, kesarA Agacchai tti harisiyA citteNaM / kameNa AgayA esA / sA vi pADha-siddhaM piya-samAgama-maMtaM ciMtaMtI uinnA jaMpANAo / caDiyA mayaNa-devaulaM / vettUNa piyaMkarA karAo pUovagaraNaM paviTThA tattha / AyAro tti DhakkiyaM tIe duvAraM / kayA kAmassa puuyaa| bhaNiyaM cabhayavaM! raha-ramaNa ! pacakkhANi tujjha sayala-pANi-cittANi tA kiM juttameyaM jaM mamaM aNiTeNa bhattuNA jojesi / kiM na yANasi tumaM vasaMtadevaM viNA annattha na me ramai maNaM / kiM vA iyANiM imiNA uvAlaMbheNa / savvahA jammaMtare vi tuha pasAeNa so ceva bhattA haveja tti bhaNiUNa tattoraNe ubbaddho appA / niggaMtUNa rakkhiA sA vasaMtadeveNa / kuo eso tti vimhiyA esA / bhaNiyaM vasaMtadeveNa-patthio vammahAo jo tumae / bhattA bhavaMtare vi hu so esa vasaMtadevo'haM // mitteNa saha paviThTho puvvaM ciya-ettha tujjha haraNatthaM / tA niya-nevatthaM paMkayacchi ! appesu eyassa // jeNa tuha vesadhArI sapariyaNo esa jAi tujjha gharaM / amhe puNa gayapAe imammi desaMtaraM jaamo|| iya bhaNiyA niya-vesaM samappae sA vi kAma-pAlassa / www.jainelib Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dAne kurucandrakathAnakam / 203 ghettUNa tassa vesaM ThiyA imA mayaNa-piTThami // so gihiUNa pattiM niirNgii-pihiy-vynn-syvtto| ugghADiuM duvAraM viNiggao mynn-bhvnnaao|| pattiM piyaMkarAe samappiuM laggiUNa tIe kre| so caDio jaMpANe taM kammayarehiM ukkhittaM // patto alakkhio pariyaNeNa so paMcanaMdi-gehami / muNai na majjhaM baMbhA vi suppauttassa daMbhassa // jANAo uttinno piyaMkarAe vahU-haraM niio| kaNayAsaNe niviTTho, piyaMkarAe imaM vutto|| ciMtesu piya-samAgama-maMtaM to niggayA piyaMkariyA / to kAma-rai-samAgama-maMtaM sari pavatto so // aha kesarAi mAula-dhUyA saMkhaura-vAsiNI mairA / pattA tattha vivAhe puvvaM eeNa jA dihA // tassa puro uvaviTThA nIsasi jaMpiuM pavattA saa| sahi ! avasaro tti jaMpemi kiM pi pariharasu uvveyaM // jaM avahio vihi ciya iTThANiDhesu savva-pANINaM / saMkhaure vi ThiyAe mae suo tujjha vuttaMto // muttuM vasaMtadevaM na ramei naraMtarammi tuha cittaM / piya-viraha-duhaM dusahaM sayamaNubhUyaMti jANemi // dhannA ya tumaM jIe pieNa saha daMsaNAi-saMbhavai / majjha puNo vuttaMto sahi! suvvau dAruNo bADhaM // nIhariyAhaM saha pariyaNeNa jattAi saMkhavAlassa / mayaNu vva mae taruNo asoga-taruNo tale dittttho|| tassa mae paTTaviyaM sahie kara-paMkaeNa tNbolN| teNAvi rakkhiyAhaM mattagayAo jamAo vva // puNaravi kari-saMkAe naTThAhaM saha sahIhiM savAhiM / kahiM vi gao so vi juvA mae gaviTTho na diho ya // kattha vi raimalahaMtI ali-daTThA makaDi vva tppbhiii| tammi vaNammi gayAhaM taMmadarse paruDyA suiraM // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH anja mae suviNe ciya so diTTho na u kayAi pacakkhaM / asthi mama tammi pemaM hohI jogo u vihi-vso|| eyammi vaiyare jaM maha dukkhaM taM muNAmi ahameva / attANa nivisesA tumaM ti tuha jaMpiyaM purao // tA bahiNi! muMca kheyaM aNuyattasu guru-yaNaM havasu dhiiraa| aNukUla-vihi-tseNaM savvaM pi hu suMdaraM hohI // aha bhaNai kAmapAlo mayacchi ! jakkhUsavammi jo tume| diTTho so eso'haM tuha maNa-mayarAyara-mayaMko // aNukUla-divva-vasao vasaMtadevassa kesarAe ya / saMjogo saMjAo amhaM piva muMca taciMtaM // taM nIraMgI-rahiyaM maharA uvalakkhiUNa pritutttthaa| bhayavasao sammUDhA to bhaNiyA kAmapAleNa // muMca pie ! bhayamipiMha daMsasu me kiM pi niggamaNa-dAraM / maharAi gharujANassa pacchimaM dAramuvaidaM // nIharai kAmapAlo sahio mairAi teNa vAreNa / vacaMto so patto gayaura-nayarammi eymmi|| puvvAgayassa saha kesarAe milio vasaMtadevassa / te daMsiyA jiNeNaM vasaMtadevAiNo rnno|| kahiyaM jiNeNaM paMcahiM jaNehiM dinnaM muNissa jaM dANaM / taM paMca paMca vatthUNi DhoyaNe tujjha dukaMti // etto ciya eesiM tANi adAuM sayaM na bhuMjesi / iya jiNa-kahiyaM souM puvva-bhavo sumario tehiM // namiUNa jiNaM rannA nIyA nIya-soyara vva te gehaM / tehiM saha vihiya-rajjo so dhamma-paro gao sugaI / iti dAne kurucndr-kthaa| rannA bhaNiyaM-bhayavaM ! niraMtaraM sukkha-bhAgiNo ekke / dIsaMti narA avare na tArisA ettha ko heU ? // guruNA bhaNiyaM-je diti dANamacchinna-bhAva-saMpannA / Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] sAntaradAne kRtapuNyakathAnakam / te anna-bhave pAvaMti sukkhamacchinnamAjammaM // jesiM puNa ditANaM narANa dANaMmi aMtaraM hoi / kayaunnau vva sukkhaM niraMtaraM te na pAvaMti // taM jahA asthi purI sAvatthI jattha viyaMbhaMta-surayagA tuNgaa| kaNayamayA pAsAyA sumeru-putta vva rehati // . tattha guNa-saMgao saMgau tti siTThI mahA-dhaNo Asi / se baMdhula tti bhajA ramaNo tti maNoharo putto // puvva-kaya-kamma-pariNAma-dosao tassa vihaDio vihavo / jamhA na paDikhalijai surAsurehiM pi puvva-kayaM // kAleNa mao siTTI anivvahatA ya baMdhulA tattha / sulaha-jaliMdhaNa-dhannaMmi sAlisIse gayA gAme // akkhiya-niya-vuttaMtA gAmINa-jaNehiM abbhuvagayA saa| vihio ya vaccha-vAlo se putto appiuM vacche // so dANa-vvasaNI dei dAragAINa lahai jaM kiM pi / nahi atthi natthi ciMtA payai-udArANa saMbhavai // aha mAsa-khamaga-sAhU imassa dihipahamAgao bAhiM / jAyA ya tammi bhattI taveNa raMjijaina ko vA // annammi vAsare Usavo tti logeNa pAyasaM raddhaM / taM jemaMte DiMbhe da8 ramaNo bhaNai jaNaNiM // viyarasu mamA vi pAyasamimA vi nathi tti nimbharA ruyai / saMpanna-dayAhiM pADivesiyatthIhiM sA bhaNiyA // mA ruyasu pAyasaM raMdhiUNa ramaNassa desu sigdhaM ti| tIse samappiyAiM ca khIra-taMdula-gula-ghayAI // raddhaM ca pAyasaM tIi dArao bhoynntthmuvvittttho| ghaya-gula-pAyasa-bhariyaM tassa puro bhAyaNaM tthvilN|| aha baMdhulA paviTThA ghara-majjhe ittha avasare ptto| dhammu vva muttimaMto so bhikkhatthaM khamaga-sAhU // ciMtAmaNI maha-kare caDio jaM Agao muNI gehaM / Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 kumArapAlapratibodhe dAu imassa bhikkhaM karemi maNuyattaNaM sahalaM // iya ciMtiuM ti bhAgaM deha imo pAyasassa tuTTha- maNo / thevamiNaM ti viciMtiya duiya-ti-bhAgaM payacchei // mA atreNa viNassa imaM ti paribhAviUNa puNa eso / dei taiyaM ti-bhAgaM bhoga - phalaM baMdhae kammaM // tassa nisannassa puNo annaM jaNaNIe pAyasaM dinaM / giddhi-vaseNa aNaM bhuttaM pariNai-amANeNa // tammi dine valayaM imassa bAhiM gayassa saMjAyaM / rayaNIe ajinneNaM visUiyAe mao eso // magaha - visayAvayaMse rAyagihe vara- pure samuppanno / so seTThi - ghaNAvaha - bhAriyAi bhaddAi ganbhammi // kAla- kameNa jAo putto battIsa - lakkhaNANugao / parituTTha- maNo seTTI karei jammUsavaM tassa // kayannu tti jaNeNa bhaNio so jo gihe dhaNaDuMmi / jAo imo tti vihiyaM to kayanno tti se nAmaM // caMdo vva sukka pakkhe diNe diNe jaNiya-jaNa-maNANaMdo / pAva vuddhiM eso sayaNANa maNorahehiM samaM // samayammi kalAyariyassa appio kArio kalA - gahaNaM / so taruNi- nayaNa - chappaya-kamalavaNaM jovvaNaM patto // kaNayAvadAya- dehaM nivvattiya - tiyasa taruNi-saMdeha | pariNAvio gurUhiM rUvamaI nAma ibbha-suyaM // taha vi kalabhAsa - paro pasattha- satthattha- saMthava-vihattho / ramaNIsa maNaM pi maNaM muNi vva na karei kayanno || to bhaNio bhaddAe siTThI taha kuNasu maMjjha jaha vaccho / sevei visaya- sukkhaM aha vRttaM seTThiNA evaM // AhAra-bhaya-pariggaha- mehuNa-sannAo aNuvadiTThAo / giti savva-sattA muddhe ! kiM taduvaeseNa // puNaruttaM bhaddAe bhaNijamANeNa siTTiNA punto / visayAsattinimittaM khitto dullaliya-goTThIe // [ tRtIya: Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAntaradAne kRtapuNyakathAnakam / so tehi saha bhamaMto devaulArAma pamuha - ThANesu / kAma-ghariNI - saricchaM kAmalayaM picchae gaNiyaM // kiM esA tiyasa vahU sa- kova - sura-nAha - sAva-panbhaTThA / pattA maNussa-loyaM ti ciMtae jAva kayanno || anbhuTTiUNa bhaNio so tIe kamala -magahara - muhIe / kAUNa pasAyamalaMkaresu calaNehiM maha ge N // taM souM muDa-maNo kAmalayAe gihaM paviDo so / tIe kalA-kusalAe viviha viNoehiM akkhitto // pavato tIe saha bhoge bhuMjiraM / siTTiNo kahiUNa vRttaMtaM gayA sa-hANaM mittA / siTTiNA bhaNio bhaMDArio, jaM kiMci maggae davvaM me vaccho taM tae pesiyavvaM / akkAe vi kayannaya karAo gahiyA nAma muddA / taM appiUNa ceDIe ANAvae akkA bhaMDAriya-pAsAo maNorahAirittaM vittaM / suha-sAgarAvagADhasa vIsariya-sayaNa- siNehassa tassa aikaMtA bArasa varisA / mayA mAyApiyaro | aNAyago viNaTTho vihavo / tahAvi saMvaccharaM jAva saMvAhiyaM sevAgaraNaM rUvavaIe / annadiyahe pesiyaM tIe niyAbharaNehiM saha punna cattayaM / jhINo vihavo tti lakkhiaM akkAe / paDipesiyaM AharaNehiM saha dINAra - sahassaM / anna- di akkAe bhaNiyA kAmalayA, dhoya-kuMsuMbha- sariso kao eso / tA kiM ihi aNeNa ? tIe vRttaM ma mA evaM bhaNa / dinnaM imiNA maNorahAirittaM vittaM / akkAe vuktaM jaM dinaM taM gahiyaM iNhiM se natthi teNa nINemo / amha imo kuladhammo taM vacche ! mA aikamasu // kAmalayA vRttaM ammo ! amhANa esa kula-dhammo / gaNiyANa pahANANa u aIva lajjAkaraM evaM // annaM ca puNo dAhI eso cciya ciMtiyaM dhaNaM samae / tA du-citieNa ayasa nimitteNa alamimiNA // prastAva: ] eyaM soUNa ThiyA tuhikA akkA / ciMtiya aNAe, acaMta-rattA imaMmi me dhUyA / tA parihavajjao eso, jeNa saMyaMciya baccai / pArado parAbhavo / afrat aur niggao taggehAo / Agao sa-gihaM / dihaM taM saDiyapaDiyaM / pucchiyA ruvavaI kimeyaM ti ? | sAhio tIe savvo vRttaMto / sogAunno kaunno jaMpiDaM pavatto 207 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 kumArapAlapratitrodhe jo piya-piyAmaha - muha-puvva- purisehiM saMcio vihavo / ahaha ! mae so mehu vva pavala-pavaNeNa niTThavio // jesiM maNorahehiM taha ovAiya-saehiM jAohi / jaNaNi jaNayANa tesiM maraNaM pi mae na vinnAyaM // saMta - jaNa vajjaNijjaM dhammattha-paNAsaNaM akinti-karaM / kAuM vesA vasaNaM mae kulaM kalusiyaM niyayaM // hA ! jAomhi kimatthaM gavbha-gao vi hu ahaM na kiM galio ? | jo akaya- putta-kajo evaM gaNiyA-gihe vasio // dhaNavaMto ti piyA me AsI savvattha mANaNijjo jo / tassa ohaM aghaNo daMsissaM kaha jaNassa muhaM // evaM saMtappaMto piyAe so jaMpio cayasu kheyaM / taI piya ! akkhaya- dehe savvaM laThThe puNa vi hohI // Thio kai vidiyahe kayanno tattha / jAyA Avanna- sattA rUvavaI / bhaNiyA aNeNa, pie ! caMcA- puriso vva akaya-purisattho attha-hINo naro na rehae / tA desaMtaraM gaMtRRNa karemi dhaNajaNaM / rUvavaIe vRttaM tumaM jANasi / payaTTo taddiyahameva tAmalittiM sattho / teNa saha patthio kayanno / buttho devaule mahilovaNIya - sijAe / io ya tattha ibbha-putto pariNiUNa inbhadAriyaM akaya- visaya saMgo ceva para tIra-gamaNujjae mae piummi gao dhaNovajjaNatthaM paratIraM / bhaviyavvayA-vaseNa vivannaM jANavattaM / mao so tattha / jANiyamiNaM jaNaNIe ciMtiyaM aNAe - uvaDio kulakkhao / kimittha juttaM / khittajasueNAvi kulaM vaTTau tti suvvae sattha-vayaNaM / tA ANemi kaMci bahugAe uciyaM purisaM / na mama vayaNaM laMghai tti jANAviyA bahugA / gayA esA purisaM nirUviu~ / diTTho devaule patto bhaviyavvayA - vaseNa kayanno / neyAvio gihaM / mukko vAsahare, viuDo samae, sAhio vRttaMto therIe / paristhi-saMgo paraloya - viruddho tti nANumao kayannassa / ucio esa tti parituTThA sA aka- purisa-saMgA bahuga tti sAhiyaM rahassaM / asthi puNabhU- kappo tti vivAhiyA pacchannaM / aikaMtA bArasa varisA, therIe ciMtiyaM jAyA bahUi puttA alamimiNA saMpayaM pariThavemi / niSpanne sayale karimaNammi ko hAliyaM dharai || [ tRtIya: Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 prastAvaH ] sAntaradAne kRtapuNyakathAnakama / 209 therIi kayA kayaunnayassa addhaann-kpp-sNjttii| lakkhiyamiNaM vahUe imaMmi nibbhara-siNehAe // to saMbalassa majjhe vahugAe rayaNa-moyagA chUDhA / suha-sutto ukkhivitraM so mukko taMmi devaule // tammi diNe so sattho samAgao kamma-dhamma-jogeNa / vuttaMtamimaM muNiuM saMpattA tattha se ghariNI // diho tIi viuDo so satthAo tti harisiyA esA / ghettUNa saMbalaM bhAriyAe niya-maMdiraM niio|| putto piussa pAemu pADio moyago ya se dinno| taM khAyaMteNaM teNaM tassa majjhe maNI dittttho|| so teNa laDDayArassa appio desu laDDae nicaM / iya bhaNiuM bhajAe moyage bhiMdamANIe // divANi pavara-rayaNANi tesu aha pucchio paI eyaM / kiM ittiyANi eyANi ? ittiyANi tti teNuttaM // tao garuya-siNeha tti sumariyA puNabhU / kao rayaNANa viNiogo vitthario vihavo / annayA ranno seNiyassa seyaNaga-hatthI gahio taMtugeNa / jalakaMteNa muccai tti bhaNiyaM abhayeNa, jo taM jalakaMtaM samappai tassa rAyA niyadhUyaM dei tti bhamADio paDaho / ANio solaDDayAreNa / khitto jle| tassAloeNa thalaM ti mannaMto paNaTTho tNtugo| uvaDio laDDuyAro rAya-kannA vivAhatthaM, lajio raayaa| kimittha juttaM ti pucchio abho| abhaeNa bhaNiyaM, nAdhanassa rayaNANi tti mUla-suddhI kijau / rannA pucchi o laDDayAro, kuo te rayaNameyaM ? nibbaMdhe teNa kahiyaM, kayaunna-putteNa me appiyaM ti| jujjai imaM ti vuttUNa rannA dinA kannA kayaunnassa / vatto mahAvicchaDaNa vivaaho| abhaeNa saha saMpannA piiii| bhaNio abhao kayAi kayaunneNa--bho ! buddhimaMto tumaM, atthi ya mamettha puNabhU mahilA duve dArayA ya, tA taM lahAhi / abhaeNa bhaNiyaMevaM / kAriyaM nagara-bAhiM devaulaM, tattha kayA kaya unna-sarisI jakkha-paDimA / ghosAviyaM nagare-pujjeha ciMtiyattha-saMpADaNa-dakkhaM jakkhaM ti / niggao logo tappUyaNatthaM / du-duvAraM ca taM devaulaM / egeNa pavisai logo, anneNa nIharai / gavakkha-gao abhaeNa saha Thio kayaunno / AgayA tattha dAragehiM saha Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH puNabhU / taM daTTaNa kayaunneNa bhaNio abhao, esA sA me mahilA / abhaeNa vuttaM kiM imaM lahariM daTThaNa bhaNasi evaM / kayaunneNa vuttaM-jaha na pattiyasi tA pecchasu / piu tti caDiyA ucchaMge jakkhassa daargaa| kayaunno tti mannaMtIe tIeya caMdodae samuhu vva samullasio hriso| suruggame kamalAI va viyasiyAI loyaNAI / ghaNAgame kayaMba-kusumaM va samugghusiyaM sarIraM / paose gayaNaM va tAraehiM maMDiyaM niDAlaM seya-jala-biMdUhiM / pavaNa-saMsagge vaNa-layAe vva savvaMgaM viyaMbhio kNpo| nicalattaNao taM jakkho tti jANiUNa jaMpiuM pavattA punnbhuu| piya-rUvaM jakkha ! payAsiUNa ANaMdiyamhi tAva tae / jai kuNasi ciMtiyaM tA daMsasu taM majjha paJcakkhaM // to pujiUNa jakvaM pacchima-dAreNa jAva nIharai / tA niyai gavakkha-gayaM kayaunnayaM harisa-paDipunnaM // tehiM ceva paehiM sA ciTThai to bhaNei kayaunno / ehi mayacchi ! kimajavi vilaMbase sA gayA pAse // aha pattA kAmalayA jakkhaM daTUNa vimhiyA bhaNai / jAyA bArasa-varimA maha piyayama-viraha-vihurAe / maraNammi dhuvo viraho jIvaMtANaM tu ghaDai jogo vi| iya ciMtiuMThiyAhaM paivvayAe vayaM ghittuM // aja rayaNI-virAme diTTho piya-melago mae suviNo / maha AgacchaMtIe jAyA suha-sUyagA sauNA // taha vAmA acchi-bhuyA phuraMti tA majjha anja piya-jogo / tuha jakkha ! pasAeNaM nRNaM hohi tti takemi // tai piya-sarise dive hariso jo majjha so bhavissaMtaM / piyayama-jogaM sUruggamaM va aruNodao kahai // to paNamiUNa jakvaM pacchima-dAreNa nIharaMtI saa| pecchai abhaeNa samaM mahuNA mayaNaM va kayaunnaM // to harisa-nimbharAo dunni vi kayaunnaeNa niiyaao| niya-maMdirammi tAo niyniy-ghrsaar-juttaao|| iya cauhiM saha piyAhiM tivagga-sAraM suhaM annuhvNto| Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] rAjapiNDe bharatacatri - kathA | so puvva bhavabhAseNa dANa-dhammujjuo bADhaM // abhaeNa ciMtiyamiNaM eso dhammassa nicchayaM juggo / jamhA kahijjamAnaM abhinaMdai bhayavao vayaNaM // aha patto vIrajiNo sahio caudasahiM muNi sahassehiM / pariyario ajjANaM chattIsAe sahassehiM | vaha devehiM kathaM sAla-ttayaM suMdaraM samosaraNaM / tattha niviTTho bhayavaM vAgarai cauvvihaM dhammaM // aha pucchai kayanno bhayavaM ! bhogANa aMtaraM majjha / jAyaM keNa nimitteNa vajjarai jiNavaro evaM // puvva-bhave tihiM bhAgehiM pAyasaM sAhuNo nae dinaM / eeNa kAraNaM bhogANa tutaraM jAyaM // saMbhari puvva bhavaM kayanno vinnavei saMviggo / puvvaM khu maMda-satteNa dANamevaM mae dinnaM // saMpa puNa daDha - satto houM vajjemi savvamavi saMgaM / bhai jiNo juttamiNaM maNuyassa vivega juttassa // aha vihiya uciya- kicco paDivajjai saMjamaM jiNa - sayAse / kaya- tibva tavacaraNo vaccai kayannao saggaM // iti sAntaradAne kRtapuNyakathA | evaM souM muNi dANa-dhamma- mAhappamullavai rAyA / bhayavaM ! giNhaha maha vattha- patta-bhattAiyaM bhikkhaM // to vajjaraha muNiMdo imaM mahArAya ! rAya - piMDo nti / bharahassa va tuha bhikkhA na givhiDaM kappai jaINaM // rannA bhaNiyaM bhayavaM ! ko so bharaho payaMpio 'tumae ? / guruNA vRttaM naravara ! kahemi jai kougaM tujjha // iha Asi risaha - sAmI nIi - kalA - sippa - desao paDhamo / rAyA paDhamo osappiNIha paDhamo ya titthayaro // kumarattaNaMmi gamiuM jiNa-nAho vIsa puvva-lakkhAI / parivAliUNa rajjaM puvvANa tisahi lakkhAI // ahisiMciUNa rajje kosala- dese aujjha-nayarIe / 211 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 kumArapAlapratibodhe tRtIyaH jeThaM puttaM bharahaM sumaMgalA-devi-aMgaruhaM // takkhasilAi purIe bahalI-visayAvayaMsa-bhUyAe / rajaMmi sunaMdA-naMdaNaM ca ThaviUNa bAhubaliM // baMgaMga-magaha-kuMkaNa-kuNAla-kuMtala-avaMti-pamuhANa / sesa-suyANaM dAUNa sesa-desANa sAmittaM // surakaya-nikkhamaNa-maho cAhiM sahassehiM saha nariMdANaM / sAmannaM paDivanno chaha-taveNaM risaha-sAmI // bAhubali-putta-somappahassa putteNa varisa-pajaMte / sejaMseNikkhurasaM dAuM pArAvio bhayavaM // sAmI pavana-moNa bahu-viha-desesu daMsaNeNAvi / saMjaNai bhaddagattaM aNAriyANaM pi vihrNto|| so varisa-sahassaMte vaDa-viDavi-talaMmi purimatAla-pure / khaviya-ghaNaghAi-kammo uppADai kevalaM nANaM // aha AsaNa-kaMpAo muNiUNa jiNiMda-kevaluppattiM / niya-niya-parivAra juyA suresarA AgayA svve|| cahu-viha-devehiM kayaM sAla-ttaya-suMdaraM samosaraNaM / bhAvArivAra-vihuriya-jagattaya-ttANa-duggaM va // tattha nisanno sAmI udaya-giriMde ravi vva pussv-muho| paDibiMbAiM surehiM kayAiM sesAsu timu disisu // mahi-nihiya-niDAla-yalA namiNa jiNaM parAi bhattIe / savve sura-nara-nivahA niya-niya-TThANesu uvaviThThA // etthaMtaraMmi pattA paDihAra-niveiyA duve purisaa| jamaga-samagAbhihANA bharaha-naridassa pAsaMmi // jamageNa jaMpiyaM purimatAla-pura-kANaNaMmi sgdd-muhe| loyAloya-payAsaM pahuNo nANaM samuppannaM // samageNa puNo bhaNiyaM chakkhaMDa-mahI-pasAhaNa-sahAyaM / saMpai Auha-sAlAi caka-rayaNaM samuppannaM // pasaraMta pamoya-bhara bharaho ciMtai karemi kiM pUyaM / tAyassa sAhu-sArassa cakka-rayaNassa vA paDhamaM // aha phuriyaM hiyae tassa kattha bhuvaNAbhayaMkaro taao| Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] rAjapiNDe bharatacakri - kathA | kattha ca cakkaM saMhAra-kAraNaM pANi-cakkassa // fast ! mae ajuttaM vimarisiyaM ahaha ! moha - vivaso'haM / jaM kappa - huma-dhattUrayANa ciMtemi tuhattaM // evaM phuriya-vivego karimmi AroviUNa marudeviM / calio cauraMga-baloha - ruDa- i-vissaMbharo bharaho // aha bharaho marudeviM jaMpara dahuM samosaraNa - riddhiM / ammo ! tae ruyaMtIi jaMpiyaM maha puro evaM // maha putto rajja - suhaM taNaM va muttuM akiMcaNo jAo / sIunha-vAya tanhA - chuhA- hao bhamai egAgI // vRttA mae puNa tumaM maNaM pi mA aMba ! kheyamuvvahasu / annassa tArisI nahi suyassa te jArisI riddhI // AsI na paccao te maha vayaNe aMba ! ettiyaM kAlaM / saMpai peccha surehiM vihiyaM pahuNo samosaraNaM // pahu-vaMdanArAyANaM suvvai tiyasANa jayajayArAvo / peccha surA pahu-purao thuNaMti naccaMti gAyaMti // jA devIe jAyA nIlI nayaNesu sAmi - soena / sA bharaha-vaNa-savaNe ANaMda-jaleNa avaNIyA // tA pecchai marudevI suyassa titthayara-riDimuddAmaM / taddaMsaNa - harisa-vaseNa jhatti sA tammayA jAyA // tatto auvva-karaNa - kameNa sA khavaga - seNimArUDhA / kammAI aTTa jugavaM niviDaM kevalaM lahai // sA kara - khaMdha gaya cciya siddhA aMtagaDa - kevalo jAyA / taddehamaciNaM vittaM tiyasehiM khIroe // harisa-visAehi~ juo anbhacchAyAyavehi~ sarao vva / bharaho vimukka patthava ciMdho pavisaha samosaraNe // ca - viha-sura pariyariyaM ti-payAhiNa-putrvayaM jiNaM namiDaM / niya ThANaMmi niviTTho bharaho pahu-desaNaM suNai || dulahamiNaM maNuyattaM vivAga-dukkhAvahaM visaya-sukkhaM / jIyaM calaM ca muNiuM muNi dhammaM kuNaha mukva kae // taM soDaM paDivajaMti saMjamaM usabhaseNa-pahANaM / 213 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH puttANaM paMcasayAI satta nattuya-sayAiM ca // baMbhI-pamuhAo sAhuNIo taha sAvayA bharaha-pamuhA / suMdari-pamuhAo sAviyAo vihiyA jiNiMdeNa // to caurAsIIe sAhaNaM usabhaseNa-pamuhANaM / kahai pahU uppAo vao dhuvattaM ca tattaM ti // tinni-payAI lahiUNa te vi virayaMti bArasaMgAI / te cunna-kheva-putvaM bhayavaM gaNahara-pae Thavaha // puNa vi pahU siMhAsaNamAruhiuM tANa dei aNusahi / pahu-desaNAi avahI paDipunnA porisI tAva // to ADhaya-ppamANo akhaMDa-kalama-kaNa-nimmio vimlo| sura-khitta-surahi-vAso nivesio maNimae thAle / ghaNa-tUra-ravAUriya-diyaMtaro taruNa-purisa-ukkhitto / pavisei balI bharaheNa kArio puvva-dAreNa // dAuM payAhiNaM so khitto purao pahussa tikkhutto| tassaddhaM saMgahiyaM tiyasehiM nahaMgaNe ceva // addhaddha dharaNi-gayaM bharaho giNhei sesmiyr-jnno| loyassa savva-rogA pasamaMti bali-ppabhAveNa // aha uDhiUNa bhayavaM uttara-dAreNa niggao ttto| vIsamai devachaMde suvanna-pAyAra-majjha-gae // to kahai usabhaseNo dhammaM phu-paayviiddh-vinniviho| tammi kahaNAu virae niya-niya-ThANe jaNA jaMti // aha bhaviya-vagga-paDibohaNatthamannattha vihario bhayavaM / moha-tamoha-nirohaM sahassarassi vva kuNamANo // bharaho gaMtUNa gihaM cakaM pUei taM pi nikkhamai / puvvAbhimuhaM ciTThai diNe diNe joyaNaM gaMtuM // cakkANumagga-laggo cauraMga-baleNa vacae cakkI / sAhai sayalaM bharahaM vAsa-sahassehiM saTTIe // patto sa-gihaM bharaho taNuyaMgiM giMbha-kAla-sariyaM va / dahaNa suMdari rosa-paravaso pucchae purise|| kiM majjha natthi anjavi jaM esA dubbalA milaann-muhii| Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] rAjapiNDe bharatacakri-kathA / purisA bhaNaMti devassa asthi sakassa va samaggaM // navaraM visaya-virattA pahu-pAse Aime smosrnne| pavvajaM giNhatI deveNa nivAriyA esA // tappabhii kuNai AyaMbilAiM bharaheNa pucchiyA tatto / dikkhaM ghettuM vaMchasi tumaM ti ?, evaM ti sA bhaNai // bharaheNa aNunnAyA sA dikkhaM giNhae pahu-samIve / tatto sahoyarANaM dayA bharaheNa paTTaviyA // jaha raja kAumaNA tumbhe tA kuNaha bharaha-paya-sevaM / evaM bhaNiyA dUehiM te vi miliUNa maMtaMti // amhANaM bharahassa ya rajaM tAeNa bibhaiu dinnaM / bharaho puNa duppa-vasA amhe kAravai niya-sevaM // tA kiM taM sevAmo kiM vA juDeNa taM niraakrimo| iya pucchiUNa sAmi jaM juttaM taM karIhAmo // itthaMtaraMmi sAmI aTThAvaya-pavvae smosrio| gaMtUNa ime taM paNamiUNa pucchaMti puvvuttaM // bhayavaM jaMpai sevaha ekaM siva-sukkha-sAhagaM dhammaM / iMdiya-suhaDe tailukka-dujae jiNaha jujjheNa // kiM ca purA na niyattA jA taNhA tumha tiyasa-sukkhehiM / aMgAra-kAragassa va niyattihI nara-suhehiM na saa|| aMgAra-kae'ranne kovi gao salila-dii-puDaM vettuM / aMgArAnala-tavaNAyavehiM se vaDDiyA taNhA // so piyai dii-puDa-jalaM savvaM teNa vi atuTa-taNho so| sutto suviNe giha-gaya-gaggari-naMdA-jalaM piyai // to vAvI-kUva-taDAga-sari-samudANa pANiyaM pAu~ / nivai so samaggaM taha vina se tuTTae taNhA // to maru-kUve patto taNa-pUlaM rjjubddhmNbu-ke| so khivai kaDDiuM taM niccoyai dUra-galiya-jalaM // sari-sAyara-pamuhANaM viulehiM jalehiM jA na hu niyattA / sA kiM pUla-jaleNaM tuccheNa niyattae taNhA // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH taha tumha sura-suhehiM acchinnA chijihI na rjenn| akkhaya-sukva-nimittaM tA jujai saMjamo kaauN|| iya dhamma-desaNaM te suNiUNa smullsNt-sNvegaa| giNhaMti pahu-samIve aTThANavaI vi pavvajaM // taM daddaNa camakkiya-maNehiM dUehiM khiy-vuttNto| bharaho tesiM gutte nivesae tesu rajesu // bharaho sahA-nisanno museNa-seNAhiveNa vinntto| jiNi pi disA-cakaM cakkaM pavisaina deva ! puriM // bharaho jaMpai anja vi aNijio atthi ko vi kiM viiro| bhaNai amacco tumae na ko vi ajio jae asthi // kiM tu kaNiTTho bhAyA tujjha suNaMdAi naMdaNo asthi / bAhubali tti pasiddho vivkkh-bl-dlnn-baahu-blo|| tumae aNijio so teNa na pavisai purIi cakkamiNaM / tA hakkAraNa-he pesijau jhatti se duuo|| bhatto va abhato vA so tumhaM deva ! najae jeNa / tatto suvega-nAmA dUo bharaheNa pttttvio|| gaMtUNa teNa vayaNehiM komalehiM ca niTurehiM ca / cira-dasaNUsuya-maNaM pecchasu bharahaM ti saMlatto // daya-vayaNaM na mannai bAhubalI pbl-baahu-bl-dppo| taM viggahiuM bharaho calio curNg-bl-klio|| taM souM bAhubalI vi patthio ptthivoh-priyrio| miliyA vimukka-merA te puvvAvara-samudda vva // sura-siddha-jakkha-vijAharehiM ruddhaM nahaMgaNaM sayalaM / jAyaM jayaM sa-kaMpaM akAla-kappaMta-saMkAe // taM asamaMjasamAloiUNa tiyasehiM do vi sNlttaa|| tihuyaNa-pahuNo risahassa naMdaNA uttamA tumhe // tA uttameNa jujjhaha juddheNa jaNa-khayaM kuNaha kimimaM / para-uvayAra-paro ciya jamhA garuyANa AraMbho // tatto sura-vayaNAo uttama-juddheNa dovi jujjhati / tiyasA taha rAyANo tANa ThiyA sakkhiNo savve // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 217 prastAvaH] rAjapiNDe bhrtckri-kthaa| tesiM jujjhatANaM didvi-girA-bAhu-muTThI-laTThIhiM / pabaleNa bAhubaliNA savvattha vi jippae bharaho // bharaho visanna-citto kimahaM cakkI nava tti ciMtei / to phuriya-kiraNa-cakaM bharahassa kare caDai cakaM // bAhubalissa vahatthaM taM so millai payAhiNaM dAuM / caDai puNa bharaha-hatthe cakaM pahavai na hi sagotte // aha bAhubalI bullai aNeNa cakkeNa tujjha ko duppo / sabalaM sacakkameko ahaM tumaM cUriuM skko|| kiM tu visaehiM kajaM na majjha jesiM kae mama painnaM / lupasi tumaM vimUDho teNa u maha baMdhavA dhannA // je vajiUNa raja paDivannA tAya-maggamiya bhaNiuM / ukkhaNai kesa-pAsaM taNaM va aha citae evaM // kiM jAmi sAmi-pAsaM ahavA puvvaM pavanna-dikkhANa / lahu-baMdhavANa majjhe majjha lahuttaM dhuvaM hohI // tatto lahiUNa iheva kevalaM paaymukkhnnissaami| iya ciMtiya paDivanno paDimaM tatthaMva bAhubalI // ajio tumaM ahaM puNa jio na ekeNa kevalaM tumae / kiM tu kasAehi vi jo karemi juI visy-giddho|| iya jaMpato taM paNamiUNa bharaho nivesae rajje / tassa suyaM somapahaM pacchA gacchai niya-purIe // sIuNha-buTTi-pavaNa-ppamuhaM dusahaM duhaM vi sahamANo / tattheva nirAhAro bAhubalI vaccharaM gmi|| aha baMbhI-suMdari-sAhuNIo pahu-pesiyAo baahubliN| kari-khaMdhArUDhANaM na hoi nANaM ti japaMti // taM souM so ciMtai mANo hatthI ahaM tmaaruddho| taM muttuM pahu-pAse jAmi tti tao calai jAva // tA tuTTa-ghAi-kammassa jAyae tassa kevalaM nANaM / gaMtuM so pahu-pAse kevali-parisAi vinnivitto|| aha anna-diNe bhayavaM aTThAvaya-pavvae smosrio| bharaho guru-riddhIe pahu-namaNatthaM gao tattha // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH so paNamiUNa sAmi kayaMjalI dhamma-desaNaM suNai / dhamma-kahA-pajate gahiya-vae baMdhave dheN| sa-visAya-maNo ciMtai ghettUNa mae imANa rajAI / kiM sAhiyaM hahA ! me visayAmisa-lAlasA-buddhI / baMdhUhiM viNA bhoe bhuMjaMtohaM dhuvaM grhnnijo| hakkAriUNa kAe kAo vi hu bhakkhae bhakkhaM // jaha puNa maha punnehiM ee bhoe puNo vi giNhaMti / to bharaho pahu-pAse bhogehiM nimaMtae baMdhU // bhaNai pahU puhavIsara ! saralosi sahoyarA ime tujjha / muttUNa sayaM bhoe puNa vi kimicchaMti vaMtaM va // paMcahiM sagaDa-saehiM bharaho ANAviUNa AhAraM / puNa vinimaMtai savve vi sAhuNo, to bhaNai bhayavaM // AhAkammiyamiNamAhaDaM ca kappai nariMda ! na muNINaM / puNaravi akaya akAriya-asaNeNa nimaMtae bharaho // bhaNai bhayavaM na kappai imaM pi sAhaNa rAya-piMDo tti / iya pahuNA paDisiddho bharaho jAo vilakkha-maNo // uvalakkhiuM vilakkhaM bharahaM pucchai suresaro sAmi / pasiUNa kahasu bhayavaM ! avaggaho kaiviho hoi // to kahai tittha-nAho avaggaho paMcahA havai sakka ! / suravai-cakki-nivA-gAri-sAhu-saMbaMdhi-bheehiM // hariNA vuttaM muNiNo viharaMti avaggahami je majjha / jillAha ! aNunAo bhae niyAvaggaho tesiM // ciMtei ckkv| jai vi na gahiyaM muNIhi maha kiM pi / taha vi hu homi kayattho niyayamavaggahamaNunnaviDaM // to pahu-purao sakko vva kuNai cakkI avaggahANunnaM / pucchai hariM kimimiNA kAyavvaM bhoyaNeNa mae ? // aha vAgariyaM hariNA guNuttarANaM tuma imaM dehi / ciMtai cakkI gihiNo guNuttarA sAvayA majjha // dAyavvamiNaM tesiM ti nicchiuM sAvage bhaNai cakkI / maha maMdiraMmi tumbhe niraMtaraM bhoyaNaM kuNaha // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] rAjapiNDe bhrtckri-kthaa| 219 karisaNa-vaNijja-pamuhaM muMcaha nicaM kareha sajjhAyaM / paDhaha auvvaM nANaM ciTThaha dhammeka-kaya-cittA // vajaraha majjha purao jio tumaM vaTTae bhayaM jamhA / tamhA mAhaNa mAhaNa taha ceva kuNati te savvaM // tavvayaNaM suNiuM so ciMtei jio ahaM kasAehiM / tehiM to majjha bhayaM mAhaNihaM pANiNo tatto // hA! pAvohaM visaehiM mohio iya khaNaM suhaM jhANaM / hoi bharahassa pacchA puNo vi so sajjae rajje // aha vinnavaMti bharahaM sUArA najae nahi viseso / sAvaga-asAvagANaM kuNai parikkhaM bhaNai bharaho // te vi hu vihiya-parikkhe cakkaharo kAgiNIe laMcchei / ee rayaNa-ttaya-bhUsiya tti rehAtigaM kAuM // chaDhe chaThe mAse parikkhiyA kAgiNIi ky-ciNdhaa| bhuMjaMti, tayA mAhaNa-bhaNaNAo mAhaNA jAyA // iya guru-vAgariyaM bharaha-cariyamAyanni kuNai raayaa| jai maha bhikkhA na muNINa kappae rAya-piMDo tti // tatto bharaho vva ahaM pi bhoyaNaM sAvagANa viyaremi / guruNA vuttaM juttaM aNusari uttama-carittaM // aha kArAvai rAyA kaNa-koTThAgAra-ghaya-gharoveyaM / sattAgAraM garuyAi bhUsiyaM bhoyaNa-sahAe / tassAsanne rannA kAraviyA viyaDa-tuMga-varasAlA / jiNa-dhamma-hatthi-sAlA posaha-sAlA aivisAlA // tattha sirimAla-kula-naha-nisi-nAho neminnaag-aNgrho| abhayakumAro seTThI kao ahiTThAyago rannA // itthaMtaraMmi kavi-cakkavahi-sirivAla-rohaNa-bhaveNa / buhayaNa-cUDAmaNiNA payaMpiyaM siddhavAleNa // deva-guru-pUyaNa-paro parovayArujao dyaa-pvro| dakkho dakkhinna-nihI sacco saralAsao eso|| kiJcakSisvA toyanidhistale maNigaNaM ratnotkaraM rohaNo Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH revAvRtya suvarNamAtmani dRDhaM baddhA suvrnnaaclH| kSmAmadhye ca dhanaM nidhAya dhanado bibhyatpare yaH sthitaH kiM syAttaH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamartha dadat // tA juttaM deva ! kayaM tumae jaM ittha dhamma-ThANaMmi / abhayakumAro seTThI eso samvesaro vihio // ghaya-kUra-mugga-maMDaga-vaMjaNa-baDayAi-kaya-camakAraM / sakAra-puvvagaM sAvayANa so bhoyaNaM de // vatthAI pasatthAI kuTuMba-nitthAraNathamatthaM ca / evaM sattAgAraM kayaM narideNa jiNa-dhamme // iti satrAgAravaktavyatAyAM bharata-kathA / iya jIva-dayA-heuM saMsAra-samudda-saMtaraNa-seuM / dANaM mokkha-nidANaM kahi UNa gurU bhaNai evaM // jIva-dayaM kAumaNo maNuo sIlaM nariMda ! pAlija / jamhA jiNehiM paNio sehuNa-sannAi jIva-vaho / ramaNINa saMgame hoi mehuNaM taM dhaNaM viNA na have / hoi ghaNaM AraMbhAo tattha puNa natthi jIva-dayA // agaNiya-kajAkajA niraggalA galiya-ubhaya-loya-bhayA / mehuNa-pasatta-cittA kiM pAvaM jaM na kuvvaM ti|| jalaNo vi jalaM jalahI vi gopayaM pavvao vi sm-bhuumii| bhuyago vi hoi mAlA visaM pi amayaM susIlANa // ANaM tANa kuNaMti joDiya-karA dAsa vva savve surA mAyaMgAhi-jalaggi-sIha-pamuhA vaTaMti tANaM vase / hujjA tANa kuo vi no paribhavo saggApavagga-sirI tANaM pANi-talaM uvei vimalaM sIlaM na lupaMti je // vipphurada tANa kittI lahaMti te sgg-mokkh-sukkhaaii| sIlaM sasaMka-vimalaM je sIlavai vva pAlaMti // taM jahAittheva jaMbudIve bhAraha-vAsaMmi vAsavapuraM va / kaya-vibuha-jaNANaMdaM naMdaNapuramatthi vara-nayaraM // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavratapAlane zIlavatIdRSTAntaH / paDiya - paDivakkha-balo hari vva ari-mahaNo tahiM rAyA / guNa- rayaNa-nihI rayaNAyaru tti siTThI tahiM asthi // tassa sirInAma - piyA rUva-guNeNaM siri vva paccakkhA / tIe na atthi putto teNa darda tammae seTThI // annayA bhaNio bhajAe - ajautta ! atthi ittheva nayarujANe ajiyajiNiMda-maMdira- duvAra - dese ajiyabalA devayA aputtANa puttaM, avittANa vittaM, arajANa rajjaM, avijANa vijjaM, asukkhANa sukkhaM, acakkhUNa cakkhu, saroyA roya-kkhayaM dei esA / kayaM seTThiNA tIe ovAiyaM / kameNa jAo putto / tassa kayaM 'ajiyaseNo 'tti nAmaM / jAo jiNadhanujjuo siTThI / jaNayamaNorahehiM saha vaDio ajiyaseNo / sivi vaya-kalA-kalAvo lAvannalacchi - punnaM pavanno tArannaM / tassa ya sayala-jaganbha hee ruvAi guNe picchiUNa ciMtiyaM seTTiNA - jai esa maha naMdaNo niya-guNANurUvaM kalattaM na lahai tA imassa akayatthA guNA / jao prastAva: ] sAmI avisesannU aviNIo pariyaNo para vasattaM / bhajjA ya aNaNurUvA cattAri maNassa sallAI // itthaMtare Agao ego vaanniutto| paNamiUNa siddhiM niviTTho samIve / puTTho ya seTThiNA vavahAra-sarUvaM / kahiyaM teNa savvaM / annaM ca, tuhAeseNa gaohaM kayaMgalAe nayarIe / jAo me jiNadatta - siTTiNA samaM vavahAro / nimaMtio 'haM teNa bhoyaNatthaM / diTThA mae taggihe caMdakaMteNaM vayaNeNaM paomarAehiM hatthapAehiM pavAleNaM ahareNaM dippamANehiM rayaNehiM rayaeNaM niyaMveNaM suvanneNaM aMgeNaM mayaNa- mahArAya bhaMDAra - maMjUsa vva saMcAriNI egA kannagA / puTTho mae siTThI kA esa tti / siTThiNA vRttaM bhadda ! maha dhUyA - miseNa muttimaI esA ciMtA / jao 221 kiM lahaM lahihI varaM piyayamaM kiM tassa saMpajihI kiM loyaM sasurAiyaM niya-guNa-ggAmeNa raMjissae / kiM sIlaM paripAlihI pasavihI kiM puttabhevaM dhuvaM ciMtA muttimaI piUNa bhavaNe saMvaTTae kannagA // esA ya sarIra-suMddima- daliya - deva- ramaNI-maDappA aNappa-guNa-sohiyA hiyAhiya- vicAra - kusalA salAhaNija - sIlA sIlamaiti guNa-niSpanna nAmA Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH bAlattaNao vi puvva-kaya-sukaya-vaseNa sauNa-ruya-pajaMtAhiM kalAhiM sahIhiM va paDivannA / imIe aNuruvaM varaM alahaMtassa me acaMtaM ciNtaa| ao mae esA viciMta tti vuttaa| mae bhaNiyaM siTTi ! mA saMtappa, asthi naMdaNapure rayaNAyarasiTThiNo visiThTha-rUvAi-guNo, putto ajiyaseNo so tuha dhUAe aNurUvo varo tti / jiNadatteNa vuttaM bhadda ! tumae me mahaMta-ciMtA-samudda-maggassa pavara-varovaesa-bohittheNa nitthAro kao tti bhaNiUNa teNa ajiyaseNarata sIlamaI dAuM pesio jiNaseharo niya-putto mae samaM / so ihAgao ciTThai / tA jahA juttabhAisau siTThI / juttaM kayaM tumae tti bhaNiUNa hakkArAvio jiNaseharo sittinnaa| sagoravaM dinnA teNa ajiyaseNassa siilmii| ajiyaseNeNAvi teNeva saha gaMtUNa kayaMgalAe pariNIyA sIlabhaI / cittUNa taM Agao sa-nayaraM ajiysenno| bhuMjae bhoe / annayA majjha-ratte ghaDaM cittUNa gihAo niggayA sImaI / kittiya-velAe AgayA divA sasureNa / ciMtiyaM nRNaM esA kusIla tti gose gahiNI-samakkhaM vutto putto vattha ! tuhesA ghariNI kusIlA, jao aja majjha-ratte niggaMtUNa katthavi gayA Asi, tA esA na jujjai gihe dhring| jaoghaNa-rasa-vasao ummagga-gAmiNI bhagga-guNa-dumA klusaa| mahilA do vi kulAI kUlAI nai vva pADei // tA parANemi eyaM pii-haraM / putteNa vuttaM-tAya ! jaM juttaM taM karesu / bhaNiyA bahuyA-bhadde ! Agao 'sIlavaI sIgdhaM pesijasutti tuha jnnysNdeso| tA calasu jeNa tumaM sayaM parANemi / sA vi 'rayaNi-niggamaNeNa mamaM kusIlaM saMkamANo evamAisai sasuro, picchAmi tAva eyaM pitti ciMtiUNa caliyA rahArUDheNa siTiNA samaM / vacaMto sehI patto nii| seTTiNA vuttA vahU-pANahAo muttUNa naiM oyrsu| tIe na mukkAo taao| seTiNA ciMtiyaM aviNIya tti / agao dikhai paDhama-vattA-painnaM accaMta-phaliyaM muggakhettaM / seTiNA bhaNiyaM-aho! muphaliyaM mugga-khettaM / savva-saMpayA khettasAmiNo / tIe bhaNiyaM evameyaM, jai na khalu ti / seTiNA ciMtiyaM akkhayaM pekkhaMtI vi khaDaM ti akkhai / ao asaMbaddha-ppalAviNI esA / gao egaM samiddha-pamuiya-jaNa-saMkulaM nagaraM / seTTiNA bhaNiyaM aho ! rammattaNaM imss| tIe bhaNiyaM jai na uvvasaM ti / seTiNA ciMtiyaM ulaMTha-bhAsiNI imaa| Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] zIlavratapAlane zIvalatIdRSTAntaH / 223 aggao gacchaMteNa seTThiNA diTTho parUDhANega-ppahAro paharaNa karo kula-puttao / seTThiNA vRttaM - aho ! sUro esa puriso / bahue vRttaM asthi tAva kuTTio / seTTiNA ciMtiyaM kiM na sUro jo satthehiM kuhijai, paraM ajutta-jaMpirI imA / gao aggao naggoha-tale vIsaMto seTThI / bahU uNa naggoha-cchAyaM haDDiUNa ThiyA dUre / seTTiNA bhaNiyaM acchasu chAyAe, na tattha ThiyA / seDDiNA ciMtiyaM savvahA vivarIya tti / patto gAma mekaM / bahue vRtto seTThI, ettha asthi me mAulago taM jAva pecchAmi tAva tubhe paDivAleha tti gayA sA majjhe / diTThA mAulageNa sasaMbhramaM bhaNiyA vacche ! kattha patthiyAsi ? / tIe bhaNiyaMsasureNa saha piiharaM patthiyamhi / teNa bhaNiyaM kattha te sasuro ? / tIe vRttaM bAhiM cihna | gaMtRRNa mAuleNa hakkArio sAyaraM seTThI / sakasAu tti aNicchaMto vi nIo nibbaMgheNa gehaM / bhoyaNaM kAUNa Agao bAhiM / majjhaNhasamao tti vIsamio rahabhaMtare / sIlamaI vi nisannA raha cchAyAe / etthaMtare karIra - tthaMbAvalaMbI puNo puNo vAsae vAyaso / bhaNiyaM aNAe - are ! kAya ! kiM na thakkasi karayaraMto / eke dunnaya je kayA tehiM nIhariya gharassa / bIjA dunnaya jai karauM to na milauM piyarassa // " sumiNaM seTTiNA bhaNiyA sA--vacche ! kimevaM jaMtasi ? bahUe bhaNiyaM na kiMci / seTThiNA bhaNiyaM -kahaM na kiMci / vAyasamuddisiUNa 'ekke dunnaya tti jaM paDhiyaM taM sAhippAyaM / bahUe vRttaM - jai evaM tA suNeu tAo / soranbha-guNeNaM cheya-gharisaNAINi caMdaNaM lahai | rAga- guNeNaM pAvai khaMDaNa kaDhaNAI maMjiTThA // evaM mamAvi guNo sattU saMjAo / jao-sayala - kalA - siromaNi - bhUyaM sauNa rUyaM ahaM suNemi / tao aikaMta - diNa- rayaNIe sivAe vAsaMtIe sAhiyaM, jahA - naIe pUreNa vugbhamANaM maDayaM kaDDiUNa sayaM AharaNANi giNhasu / mama bhakkhaM taM khivasu / imaM soUNa gayAhaM vettUNa ghaDagaM / taM hiyae dAUNa paviTThA nahaM / kaDDhiyaM maDayaM / gahiyANi AbharaNANi / khittaM si sivAe | AgayA ahaM gihaM / AbharaNANi ghaDae khiviUNa nikhiyANi khoNIe evaM ekka-dunnayassa pabhAveNa pattA ettiyaM bhUmiM / saMpayaM tu vAsaMto vAyaso kahai, jahA -- eyassa karIra - tthaMbassa heTThA dasa- suvaNNa- lakkha-ppamANaM nihANa - masthi ttaM ghettUNa mama karaMbayaM desu tti / imaM soUNa sahasA uTThao seTThI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH * bhaNai-vacche ! sacameyaM ? bahUe jaMpiyaM-kiM aliyaM jaMpijjae tAya-pAyANaM purao / ahavA hatthatthe kaMkaNe kiM duppaNeNaM ti nihAleu tAo / tao tattheva Thio seTThI gahiyaM nihANaM rayaNIe / aho ! muttimaMtI imA lacchi tti jAya bahu-mANo vahuM rahe AroviUNa niyatto seTTI / patto naggohaM / pucchae vahuMkiM na tuma imassa chAyAe ThiyA ? bahUe akkhiyaM-rukha-mUle ahi-daMsAi. bhayaM, cirAsaNe corAi-bhavaM, heTTao kAga-bagAi-viTThA-paDaNa-bhayaM, dUra-TThiyANaM tu na savvameyaM / puNo puDhe seTTiNA sUramuddissa-atthi tAva kuTio tti tae jaMpiyassa ko paramattho ? tIe vuttaM-nahi kuhio tti sUro, kiMtu paDhamaM jo na paharai / nagaraM daddUNa seTiNA vuttaM-kahameyamuvvasaM ? tIe vuttaM-jattha natthi sayaNo sAgaya-paDivatti-kArao taM kahaM vasimaM / khettaM daTTaNa seTTiNA puDhe-kahameyaM khalu ti ? tIe vuttaM-vavaharagAo davvaM vuTTIe kahiUNa khettasAmiNA khaDaM ti khaddhaM / naI TruNa bhaNiyaM seTiNA-kiM tae naIe pANahAo na mukAo ? tIe jaMpiyaM-jala-majjhe kIDa-kaMTagAi na dIsai tti / patto gihaM seTThI / dasiyAI tIe mahi-nihittAharaNAI / tuTTeNa seTiNA bhajAe suyassa savvaM kahiUNa kathA sA ghara-sAmiNI / aha jIviyassa taralattaNeNa paMcattamuvagao setttthii| nihaNaM gayA sahayarI sirI vi chAya vva tazvirahe // ajiyaseNo vi ji-dhamma-paro kAlaM bolei / annayA arimaddaNa-nariMdo egUNa-paMca-sayANaM maMtINaM pahANaM maMtiM maggemANo nAyarae patteyaM pucchaibho ! bho ! jo maM pAega pahaNai tassa kiM kIrai ? te vi avinAya-paramatthA jaMpati-deva ! kimannaM tAroro niggaho kiirh| pucchio ajiyaseNo / teNa vuttaM-paribhAviUNa kahissaM / gihAgaeNa pucchiyA tassuttaraM sIlavaI / tIe cauvviha-buddhi-juttAe jaMpiyaM jahA-tassa mahaMto sakkAro kIrai / bhattuNA bhaNiyaM-kahameyaM ? tIe tuttaM-vallahAe viNA natthi annassa rAyANaM pAeNa pahaNemi tti ciMtiuM pi joggayA, kiM puNa pahaNiuM / tao gao so rAyasahAe, kahiyaM puvvuttaM / tuTTho rAyA / kao aNeNa savva-maMtINa siromaNI so| annayA ranno viutthio sIharaho pacaMto rAyA / tassovariM calaMta-mayagala-maya-jalAsAra-sitta-mahi-yalo tarala-turaya-khurukkhaya-khoNi-reNu-ghaNapaDala-pUriya-nahaMgaNo saMcaraMta-raha-dhavala-dhayavaDAyA-valAya-paMti-maNoharo gahikhajirAuja-gaji-jajariya-baMbhaMDa-bhaMDoyaro nava-pAusu vva calio raayaa| Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] zIlavratapAlane zIlavatIdRSTAntaH / 225 ajiyaseNo vi diTTho sIlamaIe ciMtAuro / pucchio ciMtAe kAraNaM / teNa vuttaM-gaMtavvaM mae rannA samaM / tuma ghettUNa vacaMtassa me gihaM sunnaM / tahA jaha vi tumaM akkhaliya-sIlA tahavi egAgiNIM gihe muttUNa vaccaMtassa me na maNa-nivvuI / ao ciMtAuromhi / tIe vuttaM jalaNo vi hoi sisiro ravI vi uggamai pacchima-disAe / meru-siharaM pi kaMpai ucchalai dharaNi-vIdaM pi|| jAyai pavaNo vi thiro millai jalahI vi niyaya-majAyaM / tahavi maha sIla-bhaMgaM sako vi na sakae kaauN|| tahavi tumaM maNa-nivvui-heuM gilasu imaM kusum-maalN| maha sIla-pabhAveNaM amilANa ciya imA ThAhI // jai puNa milAi to sIla-khaMDaNaM nimmiyaM ti jptii| sA khivai niya-karehiM paiNo kaMThe kusuma-mAlaM // to ajiyaseNa-maMtI sIlamaI maMdiraMmi muttUNa / nivvuya-citto calio saha arimaddaNa-nariMdeNa // aNavaraya-payANehiM tammi paesaMmi naravaI ptto| jattha na havaMti kusumAI jAi-sayavattiyAINi // daTTaNa kusuma-mAlaM amilANaM ajiysenn-kNttuNmi| taM bhaNai nivo katto tuha amilANA kusuma-mAlA // acchariyamiNaM garuyaM mae gavesAviyAI savvattha / niya-purise paTTaviuM tahavi na pattAI kusumaaiN|| jaMpai maMtI jaha maha piyAi patthANa-vAsare khittaa| sa ciya mAlA na milAi tIi sIla-ppabhAveNa // taM souM naranAho vimhiya-hiyao gae ajiyaseNe / niya-namma-maMti-maNDalamAlavaha viyAra-sAramiNaM // jaM ajiyaseNa-saciveNa jaMpiyaM taM kimittha saMbhavai / kAmaMkureNa vuttaM katto sIlaM mahiliyANaM // laliyaMgaeNa bhaNiyaM saccaM kAmaMkuro bhaNai eyaM / raha-keliNA palittaM devassa kimittha sNdeho|| bhaNiyamasogeNaM paTTavesu maM deva! jeNa sIlamaI / viyaliya-sIlaM kAuM devassa harAmi saMdehaM // 29 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH . to naravaDaNA eso Aiho appiUNa bahu davvaM / patto ya naMdaNapure sIlavaIe gihAsanne // gilai garuyaM gehaM kaMTha-pagholaMta-paMcamuggAro / kinnara-gIyANuguNaM gAyai gIyaM gavakkha-gao // payaDiya-ujala veso paloyae sANurAya-diTThIe / nicaM payAsae cAya-bhoya-dulalliyamappANaM // evaM bahu-ppayAre kuNai viyAre imo tao esA / ciMtai nUNaM maha sIla-khalaNamicchai imo kAuM // phaNi-phaNa-rayaNukkhaNaNaM va jalaNa-jAlAvalI-kavalaNaM va / kesari-kesara-gahaNaM va dukaraM taM na muNai jddo|| picchAmi tAva kougaM ti viciMtiUNa payavA taM paloiuM / asogo vi siddhaM me samIhiyaM ti mannaMto paTTavei dUI / bhaNiyA tIe sIlamaI-bhadde ! kusuma va theva-kAla-maNaharaM jubvaNaM / tA imaM visaya-sevaNeNa sahalaM kAuM juttaM / bhattA ya tuha rannA samaM go| eso ya suhao tumaM patthei / tIe ciMtiyaM su-hao tti suTu-hao varAo jo erise pAve payai / dUIe bhaNiyaM / pasayacchi ! pasIyasu mayaNa-jalaNa-jAlA-kalAva-saMtattaM / niya-aMga-saMgamAmaya-raseNa nivvavasu mama gattaM // sIlamaIe vuttaM-juttamiNaM, kiM tu pr-puris-sNgo| kula-mahilANa ajutto vva-pasaMga vva sAhUNaM // navaraM imo vi kIrai jai lagabhai maggiyaM dhaNaM kahavi / uciTaM pi hu bhattaM bhakvijai neha-loheNa // tIe vuttaM-maggasi kittiyamittaM dhaNaM tumaM bhadde ! / sIlamaI jaMpai addha-lakvamihiM samappeu / gahiUNa addha-lakkhaM nisAi paMcama-diNe sayaM eu| jeNa apuvvaM viyaremi rai-suhaM tassa suhayassa // tIe ya kahiyameyaM asogassa / teNAvi samappiyaM addha-lakkhaM / sIlamaIe vi gUDha-oyarae pacchanna-purisehiM khaNAviyA khaDDA / ThAviyA tIe uvari vara-vatsya-pacchAiyA avuNiyA khaTTA / paMcama-diNa-rayaNIe dAUNa aDa-lakkhaM Agao asogo / niviTTho khaTTAe / dhasa tti nivaDio khaDDAe / sIlamaI vi dayAe tassa diNe diNe dora-baddha-sarAveNa bhoyaNaM dei / punne ya mAse rannA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] zIlavratapAlane zIlavatIdRSTAntaH / 227 bhaNiyA namma-maMtiNe-kiM nAgao asogo? / tehiM vuttaM nayANIyai kAraNaM / raikeliNA vuttaM deha mamAesaM jeNAhaM sAhemi sigdhaM ceva ciMtiyatthaM / rannA bahu-vvaM appiUNa visajio so| Agao nayare / so vi lakkhaM dAUNa taheva niviTTho khadvAe, paDio khaDDAe / evaM laliyaMgayakAmaMkurA vi lakkhaM dAUNa paDiyA khaDDAe / asoga-kameNa ceva sa-sogA ciTThati / arimaddaNa-nariMdo vi vasIkAUNa sIharahaM samAgao niya-nayaraM / bhaNiyA sIlamaI kAmaMkurAIhiM je appaNo parassa ya sattiM na muNaMti mANavA muuddhaa| vara-sIlavaMti ! jaM te lahaMti taM laDamamhehiM // tA didaM tuha mAhappaM, siTThA amhe / karehi pasAyaM / nIsArehi ekkavAraM narayAo vva visamAo imAo agaDAo / tIe vuttaM-evaM karissaM, jaha maha vayaNaM kareha / tehiM vuttaM samAisasu jaM kAyavvaM / tIe vuttaM-jayA'haM evaM hou tti bhaNemi, tayA tubbhehiM pi evaM hou tti vattavvaM / pddivnnmnnehiN| tIe vutto maMtI-nimaMtesu rAyANaM / teNa taheva kayaM / Agao rAyA / kayA pddivttii| tIe ya pacchannaM kayA bhoyaNAi-sAmaggI / rannA ciMtiyaM-nimaMtio'haM tAva na dIsae bhoyaNovakkamo ko vi / tA kimeyaMti ? / tIe ya khaDDAe kAUNa kusumAIhiM pUrya, bhaNiyaM-bho! bho ! jakkhA ! rasavaI savvA vi hou, tehiM bhaNiyaM evaM houtti / tao AgayA rasavaI / rannA kayaM bhoyaNaM / tao puvva-pauNI-kayAI taMbola-phulla-vilevaNa-vatthAharaNAI tAI ca cattAri lakkhAI iccAI savvaM pi hou tti tIe jaMpie khaDDAgaehiM jaMpiyaM 'evaM houtti / savvaM dukkaM samappiyaM ranno / ciMtiyaM rannA-aho ! auvvA siddhi jaM khaDDA-samuTThie vayaNeNaMtarameva savvaM saMpanjA tti / vimhiyamaNeNa puTThA sIlamaI-bhadde ! kimeyamaccherayaM ? tIe vuttaM-deva ! maha siddhA ciTuMti cattAri jakkhA te savvaM saMpAuMti / rannA vuttaM-samappehi me jakkhe / tIe vuttaM deva ! giNhesu / tuTTho rAyA gao niyaavaasN| tIe vi te cacciyA caMdaNeNa, aciyA kusumehi, causu cullaggesu cattAri vi khittA, sagaDesu AroviUNa vajaMtehiM tUrehiM nIyA rAyabhavaNaM saMjhAe / pabhAe ya aja jakkhA bhoyaNAI dAhiMti tti nivAriyA rannA sUyArAiNo / bhoyaNa-samae ya sayaM kusumAIhiM pUiUNa cullagAI bhaNiyaM 'rasavaI hou' cullaga-gaehiM vuttaM 'evaM hou' tti jAva na kiM pi hoi, rannA vilakva-vayaNeNa ugghADiyAI Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH cullagAI / diTThA chuhA-susiyattaNeNa paNa?-maMsa-soNiyA phuDovalakhijamANaahi-saMcayA payaDa-dIsaMta-nasA-jAlA giri-kaMdara-soyaroyarA khAma-kavolA milANa-loyaNA asaMsatta-sIya-vAyattaNeNa vicchAya-kAya-cchaviNo visannacittA payAva-cattA cattAri jaNA / aho !na huMti ee jakkhA, kiM tu rakkhasa tti bhaNaMto bhaNio aNehiM rAyA-deva ! na jakkhA na rakkhasA amhe, kiMtu kAmaMkurAiNo tuha vayaMsaya tti jaMpaMtA paDiyA pAesu / rannA vi sammaM niruvaMteNa uvalakkhiUNa bhaNiyA sa-vimhayaM bhaddA! kahaM tumhANamerisI avasthA jAyA / tehiM pi kahio jahAvitto vuttaMto / hakkAriUNa ranA-aho! te buddhi-kosallaM, aho ! te sIla-pAlaNa-payatto, aho ! te ubhaya-loya-bhayAloyaNa-ppahANaya tti salAhiyA sIlamaI / vuttaM ca amilANa-kusuma-mAlA-daMsaNeNa payarDa pi te sIla-mAhappaM asahahaMteNa mae ceva ime paTTaviyA, tA na kAyavvo kovo tti khamAviyA / tIe vi dhammaM kahiUNa paDibohio raayaa| rAya-nammasacivA ya karAviyA save para-dAra-nivittiM / rannA ya sakkAriyA siilmii| gayA sahANaM / annayA Agao gaMdha-gao vva kalahehiM parigao samaNehiM caunANI damaghoso Ayariyo / gao tassa vaMdaNatthaM samaM sIlamaIe ajiyaseNo / vaMdiUNa guruM niviTTo purao / bhaNiyA guruNA sIlamaI-bhadde ! dhannA tumaM puvva-bhavanbhAsAo ceva te sIla-paripAlaNa-payatto / maMtiNA vuttaM-bhayavaM ! kahameyaM ti ? vAgariyaM guruNA-kusamaure nayare kusalANudvANalAlaso pAva-kamma-karaNAlaso sulaso sAvao / tassa sujasA bhajA tANa dhare payai-bhaddao duggao kmmyro| duggilA se ghariNI / kayAi sujasAe samaM gayA duggilA sAhuNINaM sayAsaM / kayA sujasAe tattha savittharaM putthayapUyA pasattha-vattha-kusumAIhiM / vaMdiyA caMdaNA pvttinnii| vihIyaM uvavAsa-paccakkhANaM / paNamiUNa pucchiyA duggilAe pavattiNI-bhayavai ! kimatra evaM ? bhaNiyaM bhayavaIe-aja siya-paMcamI suya-tihi tti sA jiNa-mae smkkhaayaa| eyAi nANa-pUyA tavo ya jaha-satti kaayvvo| iha putthayAI je vattha-gaMdha-kusumuccaehiM acaMti / DhoyaMti tANa purao nevajaM dIvayaM diti // sattIe kuNaMti tavaM te huMti visuddha-buddhi-saMpannA / sohaggAi-guNaDDA savvannu-payaM ca pAvaMti // to duggilAi vuttaM dhannA maha sAmiNI imA sujasA / Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 prastAvaH] zIlavratapAlane zIlavatIdRSTAntaH / atthi tave sAmatthaM jIe dhammatthamattho y|| amhAriso uNa jaNo adhaNo tava-karaNa-satti-rahio ya / kiM kuNau maMdabhaggo pavattiNIe tao bhaNiyaM // satsIe cAga-tavo karesu sIlaM tu appa-vasameyaM / para-nara-nivitti-rUvaM jAvajjIvaM tumaM dhrsu|| aTTami-cauddasIsu ya tihIsu taha niya-paI pi vajijjA / eyaM kayaMmi bhadde ! tuma pi pAvihisi kallANaM // paDivannamimaM tIe mannaMtIe kayatthamappANaM / gehaM gayAi kahiyaM niya-paiNo so vi taM souM // tuTTa-maNo bahu mannai tae phalaM jIviyassa pattaM ti / bhaNai ya ao paramahaM kAhaM para-dAra-parihAraM // pavva-tihisu imAsu ya viraissaM niya-kalatta-niyamaM pi / iya kaya-niyamehiM kameNa tehiM pattaM ca sammattaM // aha duggilA visesullasaMta-sahA sayaM tavaM kAuM / pUei putthaesu ya tihIsu taddiyaha vittiie|| kAleNa do vi mari sohamme sura-varattaNaM lahilaM / caiUNa dugga-jIvo jAosi tumaM ajiyaseNo // esA ya duggilA tuha sIlamaI bhAriyA samupannA / nANArAhaNa-vasao visiha-mai-bhAyaNaM jAyA // to jAya-jAIsaraNehiM tehiM bhaNiyaM muNiMda ! jaM tumae / akkhAyaM taM saccaM to evaM vAgarai gurU // jai desao vi parivAliyassa sIlassa phalamiNaM pattaM / tA kuNaha payattaM savvao vi paripAlaNe tassa // taM savva-saMga-parihArarUva-dikkhAi hoi gahaNeNa / tehiM bhaNiyaM pasAyaM kAuM taM dehi amhANaM // to dikkhiyAiM dunni vi guruNA saMvega-parigaya-maNAI / pAlaMti jAvajIvaM akalaMkaM savvao sIlaM // mariUNa baMbhaloyaM gayAiM bhuttUNa tattha divva-suhaM / tatto cuyAI dunni vi nivvANa-payaMmi pattAI // iti zIle zIlamatI-kathA / Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 [tRtIyaH kumArapAlapratibodhe sIla-rayaNaM mahagdhaM rakkhejja miyAvai vva buddhIe / pajjoo vva akittiM sIla-vihuNo lahai jamhA // taM jahA atthi puraM sAkeyaM saMkeya-nikeyaNaM va lacchINaM / kamalacchINaM thaNa-maMDalesu kara-pIDaNaM jattha // jakkho surapio tattha asthi taM ciMtiUNa pai varisaM / kijai mahasavo so vi cittagaM haNai cittayaraM // aha jai no cittijai to kuDo so pure kuNai maariN| to bhIyA cittayarA ADhattA nAsi savve // taM nAuM cittayarA kayA nariMdeNa saMkalA-baddhA / tannAmAiM ghaDe pattaesu lihiUNa chUDhAI // nIharai jassa nAmaM paivarisaM teNa cittiyavvo so| evaM vaccai kAlo aha kosaMbIe nikkhNto|| cittayara-dArao tattha Agao citta-sikkhaNa-nimittaM / soya hio ekkAe gehe cittyr-theriie|| jAyA tapputteNaM saha mettI tattha tammi varisaMmi / therI suyassa nAmaM viNiggayaM to ruyai therI // kiM royasi tti iyareNa pucchiyA kahai jakkha-vuttaMtaM / niya-putta-vArayaM taha pAhuNao bhaNai mA ruysu|| ciTThau tuha putto jakkhameyamahameva cittaissAmi / therI jaMpai maha vaccha ! naMdaNo hosi kiM na tumaM // cittemi tahavi jakkhaM acchao maha baMdhavo suheNaM ti| vottUNa kuNai chaTuM so pahAo caMdaNa-vilitto // sui-vattha-niyatthaMgo aThTha-guNa-paDaMcaleNa baddha-muho / nava-vannaehiM nava-kuccaehiM so cittae jakkhaM // namiUNa paMjalI so jaMpai niggh-annuggh-smtth!| khamasu sura-ppiya bhayavaM ! avaraddhaM jaM mae kiM pi // iya bhattIe tuTTho jakkho jaMpai varaM varasu bhadda ! / so bhaNai jakkha ! tuTTosi jai tumaM tA paraM etto|| tumae viNAsiyavvo na ko vi, jakkho payaMpae evaM Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] zIlavratapAlane zIlavatIdRSTAntaH / 231 siddhamiNaM aviNAsAo tujjha tA magga tumamavaraM // so jaMpai jai evaM du-payassa cau-ppayassa vA jss| vatthAi-pihiya-dehassa ega-desaM pi picchAmi // sayalaM pi tayaNusAreNa tassa ruvaM jahaTiyaM lihiu~ / hojA maha sAmatthaM bhaNai suro hou evaM ti|| loehiM pUio so parokyArINa hoi jai puuyaa| taM kiM cojaM aha so kosaMbIe purIi gao // tattha sayANIya-nivo kayAi saamNt-mNti-priyrio| niya-riddhi-gavio so sahAnisanno bhaNai dUyaM // mama kiM na asthi jaM asthi anna-nivaINa to bhaNai duuo| citta-sahA asthi na te, cittayarA teNa ANattA // citteha sahaM taM te cittayarA vibhaiUNa cittaM ti| so cittayaro cittai paesamaMteurAsannaM // so cittaMto jAlaMtareNa mANikka-bhUsaNa-saNAhaM / pecchaha pAyaMguTuM migAvaIe ya devIe // . muNiuM migAvaiM taM aNumANeNaM imo tao tiie| rUvaM jahaTTiyaM Alihei jakkha-ppabhAveNa // nettummIlaNa-samae masi-biMdU tattha Uru-mUlaMmi / paDio aNeNa phusio paDio so puNo phusio // puNa paDiyaM taM daTuM cittayaro ciMtae dhuvaM atthi / laMchaNamittha paese imIi tA hou iha biMdu // nimmAyA citta-sahA rAyA thNsnntthmnnuptto| taM pecchaMto kamaso migAvaIe niyai rUvaM // UraMmi masI-biMduM daDha sTro viciMtae evaM / / pAveNa nRNamimiNA mama pattI dharisiyA esA // kahamannaha esa masaM devIe muNai vattha-majjhatthaM / to talavarassa rannA samappio niggahatthamimo // cittayarehiM nariMdo vinnatto deva ! ega-desaM pi / 8 jakha-pasAyA lihai imo sayalamAlekkhaM // tassa parikkhA-karaNAya daMsiyaM khujiyA-muhaM rnnaa| Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH teNAvi tIe rUvaM jahaTTiyaM savvamAlihiyaM // chiMdAvio niveNaM kova-vasA tahavi tassa sNdNso| caMDa-payaINa jamhA na niSphalo hoi saMraMbho // teNAvi puNo so ciya kaovavAseNa sevio jkkho| vAma-kareNa karissasi taheva cittaM ti teNuttaM // evaM laDa-varo so phuraMta-roso viciMtae citte / rannA lahAviohaM eyamavatthaM niravarAho // to vippiyaM karissaM imassa keNAvi ahamuvAeNa / buddhIi taM khu dhIrA kuNaMti jaM vikamA sajjhaM // to ahariya-rairuvaM phalara lihilaM migAvahaM deviM / so ulleNI-pahuNo pajjoya-nivassa dasei // taM daTuM pajjoo jaMpai pjjunn-baann-hy-citto| cittayara ! tujjha nUNaM vinnANamiNaM na uNa vihiNo / na mahIi diTTha-putvaM suya-putvaM vA na devaloe vi| tA tumae rUvamiNaM kaha paDibiMbaM viNA lihiyaM ? // aha asthi kattha vi imA kahesu tA jhatti jeNa gilAmi / na paro imIi ucio maNiNo kaNagaM va maM muttuM // tuha-maNo cittayaro kahai syaanniiy-nivinno| esA miyaMka-vayaNA migAvaI nAma miga-nayaNA // niuNo payAvai ciya adiva-puvvA kayA imA jeNa / na uNa ahaM jeNa duDhaM TuM pi na sammamAlihiyA // aha jaMpai pajjoo jiNiUNa raNe mae sayANIyaM / ghettavvA dhuvamesA kiMtu imA rAya-nIi tti // pesemi sAma-puvvaM dUyaM eIe maggaNatthamahaM / jo marai guleNa vi tassa ko visaM dei mhmNto|| to vajajaMgha-dUyaM sikkhaviuM paTTavei pjoo| gaMtUNa sayANIyaM so evaM bhnniumaaddhtto|| ANavai mahArAo tumaM sayANIya ! cNddpjjoo| divva-vasA khalu devI miyAvaI pAviyA tu mae / thI-rayaNamiNaM juggaM mama ceva na tujjha tucch-pyiss| Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] zIlavratapAlane mRgAvatIvRttAntaH / tA majjha samappasu sigdhameva jai jIviDaM mahasi // to bhai sayANIo durappa re dUya ! tuha pahU mUDho / para- mahilamahilasaMto nAloyai ubhaya- loya-bhayaM // jai so rAgaMdha-maNo tumaM pi jANasi na kiM ajuttamiNaM / tA dUo tti avajjho maha diTThiI-pahAu osarasu // evaM sayANieNaM dUo nivbhacchiUNa nicchUDho / patto ujjeNIe pajjoya nivassa taM kahai // aha kuvio pajjoo cauraMga- balehiM rudra-mahi - vIDho / calio kosaMbIe jalahi vva vimukka-majjAo // taM soUNa uvitaM garuDaM bhuyago vva saMkhuhiya- hiyao / tivvAtisAra - vasao nihaNaM patto sayANIo // tavviraha-vihara-hiyayA miyAvaI ciMtiuM samADhattA / hA hA ! ahaM ahannA siromaNI maMda-bhaggANaM // namira-niva cakka - cUlA - cuMbiya calaNassa ajjauttassa / jA guNa- gaNeka-nihiNo nihaNa-nimittaM ahaM jAyA // hA sIlaM rakkhissaM kaha mihi jaM paI vivanno me / udayaNa - nAmo vi imo putto bAlo ti appa-balo // baliNo sevA juttA na varaM thI laMpaDassa eyassa / sA maha kuNai kalaMkaM tA iha kAuM kavaDamuciyaM // to aNukUla girAhiM ahaM ihatthAvi taM palobhejaM / asuhassa kAla-haraNaM khamaM ti samayaM paDikkhAmi // iya ciMtiUNa tIe sikkhaviDaM tassa pesio dUo / gaMtUNa teNa bhaNio kaDaya-gao caMDapajoo // jaMpara miyAvaI tumamamarattaM uvagae sayANIe / tumameva majjha saraNaM kiM tu suo me apatta-balo // taM puNa mae vimukkaM paJcaMta-nivA parAbhavissaMti / taM suNiUNa pahiTTho pajjoya nivo bhaNai evaM // maha rakkhage migAva - puttaM sakkeja ko parAbhaviDaM / to dUeNaM bhaNiyaM devIha imaM pi saMlattaM // asthi imaM kiM tu tumaM dUre pAsammi sIma-bhUvaiNo / 233 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 kumArapAlapratibodhe tA osahIo himapavvayaMmi ussIsae sappo // jaI nivvigdhaM vaMchasi maha jogaM tA karesu nara-nAha ! ujjeNi- ihagAhiM ko saMbi-purIi pAyAraM // taM souM pajjoo dopahavi nayarINa aMtarAlaMmi / niya - niya-parivAra - jue ThAvei cauddasa - nariMde // purisa - paraMparaeNaM ujjeNI - iTTagAo ANeuM / eso kosaMbIe pAyAraM daDhayaraM kuNaI || aha ! dUya muheNa miyAvaIi bhaNio puNo vi pajoo / dhaNa-dhanna - taNAIhiM pUre puriM imaM sayalaM // savvaM jhatti taha cciya tujha-maNo kAravei pajjoo / AsA-paravvasANaM na dukkaraM kiM pi purisANaM // roha - khamaM niya-nayariM nAUNa miyAvaI maha-ppavarA / vappaMmi bhaDe ThaviDaM dArAI DhakkiuMca ThiyA // to pajjoya - nariMdo savvatto ruMbhiUNa kosaMbiM / taru- sAhA - cukko makkaDo vva thakko vilakkha-maNo // aha ! anna- diNe ciMtai miyAvaI viSphuraMta - veraggA / dhannA te pura-gAmA viharai vIro jiNo jattha // jai ettha ei bhayavaM tattohaM saMjamaM pavajjAmi / iya tIi maNaM muNiuM samAgao tattha vIra - jiNo // soUNa samosariDaM vIra - jiNidaM miyAvaI devI / ughADaNa dArAI nivbhayA niggayA bAhiM // pasamiya-samatta - veraM vIraM sA vaMdiUNa viNiviTThA / AgaMtuM pajjoo namiUNa jiNaM taha nisanno dhammaM kahei bhayavaM souM savvannumAgayaM ikko / dhaNu-bANa- karo puriso maNeNa pucchei saMdehaM // bhaNio jiNeNa eso vayaNeNaM bhadda ! saMsayaM puccha / soUNa jeNa eyaM lahaMti anne vi paDibohaM // iya jaMpio vi pahuNA lajjAe vuttumakkhamo payaDaM / bhayavaM jA sA sA sa tti bhaNai thevakkharaM puriso // evaM imaM ti vRttaM jiNeNa, pucchei goyamo sAmi / [ tRtIya: Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] zIlavratapAlane mRgAvatIvRttAntaH / bhayavaM! jA sA sA sa tti bhAsiyaM bhayavayA kimimaM ? // to kahai vIra nAho iheva bharahe purIe caMpAe / AsI suvanayAro acaMtaM rmnni-lol-mnno|| jaM jaM picchai kannaM khvavaI mahiyale paribhamaMto / taM taM pariNei imo dAUNa suvanna-paMcasae / evaM paMcasayAI pariNIyAI imeNa mahilANaM / savvaMgINAbharaNaM patteyaM teNa tANa kayaM // ramai jayA jIe saha so taiyA tIi dei AbharaNaM / sesAu sesa-kAlaM niralaMkArAu ciTThati // so ya daDhaM IsAlU avIsasaMto maNami mahilANaM / ciTThai sayaM ghare ciya parassa puNa dei na pavesaM // annayA aNicchaMto vi nIo niyaghare bhoyaNatthaM piya-mitteNa / tanbhajAhiM ciMtiyaM-dhiratthu amha jIviyaM jaM gutti-khittAo vva ciTThAmo / jamadUo vva maMdira-duvAraM na mellae pAvo amha paI / aja sohaNaM jAyaM jaM annattha gao eso / tA acchAmo secchAe khaNaM / tao tAo pahAya-vilittAo pasatya-vatthAlaMkAra-kusuma bhUsiyAo jAva dappaNa-karAo appANaM pecchaMtIo acchaMti, tAva Agao bhttaa| tAo daTTa ruTeNa teNa bhajA tahA hayA ekA / jaha jhatti mayA sA kamaliNi vva kari-calaNa-akaMtA // annAhiM maMtiyaM amhe vi haNissai eso, tA lAmo imaM / kiM imiNA rakkhieNaM / tao tAo cakkehiM va ekkUNa-paMcasaya-saMkhehiM dappaNehiM pahaM pahaNaMti / tatkAlameva mao so| jAo tAsiM pacchAyAvo / ajuttaM kayaM pai-mAriga tti akittiM pattAo amhe / tao pihiya-duvAraM bhavaNaM palIviUNa mayANi mahilANaM ekkUNa-paMcasayANi / sANutAvayAe akAma-nijarAe samuppannAI maNussattaNeNa / divva-joeNa miliyA te egattha dugga-TThiyA coriyAe jIvaMti / jo puvvaM mAriyA bhAriyA sA ekaM bhavaM tiriesu gamiUNa baMbhaNa-kule putto samuppanno / so paMcavariso jaao| suvannayAro tirikkhesu ekaM bhavaM gamiUNa tattheva kule tassa ceva bhaiNI-dAriyA jAyA / so dArao tIe piUhiM vAlaggAho kao sA ya duttaNeNa niccapi royai / uyare pharisaMteNa teNa kaha vi pharisiyA gujjha-dese / nivattA royaNAo / taM royaNa-niyattaNovAyaM nAUNa Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH taheva so kareha / tahA kuNaMto annayA diTTho piUhiM / haMtUNa nivvAsio gharAo / bhamaMto milio ekUNa cora-paMcasayANaM / tassa bhaiNI apattajuvvaNA vi vinntttthaa| bhamaMtI gayA gAmamekaM / annayA so gAmo tehiM takarehiM hao / sA vi neUNa niya-paliM bhajjA kayA / kayAi ciMtiyaM corehiM ekkA imA varAI amhe paMcasayA / to jai duiya daiyA hoI tA esA vIsamai / to tehiM ANIyA annA itthI / puvva-bhajjA IsAe tIe chiddANi maggai | annayA gayA corA coriyAe puvva-bhajjA ladvAvasarA nava-bhajjaM kavaDeNa kUva-taDaM neUNa bhaNai - bhadde ! piccha kiM pi kUva-majjhe atthi / sA vi ujjuyA daTTumADhattA / khittA krUve paDhamAe / corehiM AgaehiM pucchiyA - kattha sA duiyA ? tIe vRttaM - kimahaM jANAmi, kiM na niyaM bhajjaM rakkheha / tehiM nAyaM jahA imAe mAriyA sA / tao tassa baMbhaNa- ceDassa citte ThiyaM, kiM esA sA pAva-kammA me bhagaNiti / souM savvanuM maM pucchara eso maNeNa lajaMto / kiM me bhaiNI jA sA sA satti ? mae vi se kahiyaM // to rAga-dosa - mUDhA lahaMti jIvA bhavaMmi dukkhAI / iya muNiDaM saMviggo so puriso giNhae dikkhaM // gaMtUNa teNa pachi dhamme paDibohiyA jiNuddiTThe | kAraviyA vaya-gahaNaM ekkaNA cora-paMcasayA // namiUNa jiNaM jaMpai migAvaI pucchiUNa pajjoyaM / dikkhaM paDivajjissaM, tatto sA bhaNai pajjoyaM // jai maM tumamaNumannasi tattohaM pavvayAmi pahu-pAse / so vAriDaM na sakkai sura-asura-narANa lajjaMto // tAhe visajae taM sA pajjoyassa udyaNa- kumAraM / ucchaMge nikkhiviDaM dikkhaM giNhai jiNa - samIve // bhava-bhIyAu caritaM migAvaIe samaM pavajaMti / aMgAravaI - pahA aTTa pajjoya -ghariNIo // sIla - vaseNaM lahiuM kevala - nANaM migAvaI siddhA / sIla-rahio ya patto ajasaM kugaI ca pajoo // iti zIle mRgAvatI - kathA / Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] zIle tArAkathAnakam / 237 vasaNa-dasA pattA vi hu je paripAlaMti sIlamakalaMka / te ubhaya-bhavunbhava-sukkha-bhAgiNo huMti tAra vva // taM jahA atthi sayalAmarahiyA nayarI vANArasI sura-puri vva / cojaM vasaMti jIe na ke vi loyA avajakarA // seTThI puraMdaro tattha atthi atthaah-atth-vitthaaro| suMdara-dehA sura-suMdari vva se suMdarI bhajA // kaya-sayala-jaNANaMdo caMdo caMdu vva naMdaNo tesiM / racchuga-vaNiNo dhUyA tArA nAmeNa se ghariNI // tIe purao sveNa rehae kiMkari vva kaam-piyaa| para-purisa-nivitti-vayaM paDivannaM tIeN gurupAse // caMda-piyAe tArAi rohiNIe buho vva atthi suo| pallaviya-loya-loyaNa-parioso saMkhacUDo tti // anna-diNe cauhahe dihA caMdeNa kannagA ekkaa| dAUNa taNaM sIse niya-piuNA vikkiNijaMtI // acaMta-maNaharA kA ima tti caMdeNa pucchiyA mittaa| te biMti daridda-dio evaM vikkiNai niya-dhUyaM // mittA bhaNaMti ghittuM ghariNI kijau imA surUva tti // teNuttaM hariNacchI racchuga-dhUya tti maha ghariNI // tAhaM kimayamicchAmi baMbhaNiM kiM tu iNamajuttaM ti| demi dayAe mullaM imassa jaMpati to mittaa|| pavaNuhuya-dhaya-caMcalaha vihavaha ettiu saar| vasaNa-mahannava-nivaDiyaha jaM kIrai uvyaaru|| akaya-vvao na sohai vihavo vihavo vva aMgaNA-nivaho / kattha vi apatta-bhogo suvanna-tArunao jai vi|| to pucchio imIe mullaM kiM baMbhaNo bhaNai lakkhaM / muhayAi giNha lakkhaM karija mA puNa vi tumamevaM // iya jaMpiUNa caMdo diyassa diNAra-lakkhamappei / jaMpai bhaTTo duNhaM pi bhoyaNaM desu amha gihe // lakkhaM lahilaM pi aho so maggai bhoyaNaM vigy-ljo| Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH laddhe bahue vi dio nahi tippai bhoyaNeNa viNA // caMdo jaMpai purisaM jemAvasu mama gihe ime do vi / puriseNa teNa nIo dhUyA-sahio gihe bhtttto|| bhaTTeNa teNa dihA visiha-maNi-kaNaya-bhUsaNa-saNAhA / sura-taru-laya vva tArA gihega-desaMmi uvaviTThA // tIi purao payaho bhaTTo veyakkharAi vAgariuM / bhoyaNamimassa desu tti kahai puriso pai-niogaM // taM souM sA tuTTA suvanna-thAlesu dei duNhaM pi / ghayasAli-dAli-moyaga-dahi-duddha-ppamuhamAhAraM // acaMtamatittehiM piyarehi~ va tehi bhuttamAkaMThaM / to dAuM taMbUlaM tArAe tAi~ bhaNiyAI // ejaha puNo vi tumbhe to taccarieNa vimhiya-maNAI / sIsaM dhUNaMtAI pattAi~ duve vi saTThANaM // aha atthamie sUre bhuvarNami viyaMbhie timira-pUre / piuNA puraMdareNaM lekkhaM so pucchio caMdo // teNAvi siTi-purao kahio diy-dinn-lkkh-vuttNto| tatto ruTTho seTThI ciMtiumevaM smaaddhtto|| navame mAsammi navo haveja putto puNo vi purisassa / lakkho puNa dammANaM na viDhappai varisa-lakkhe vi|| to seTThI akkosai caMdaM re re kuputta ! guNa-mutta / mellasu nillakkhaNa ! lakkha-dANa-dullaliya ! maha gehaM / / jaM desi tumaM lakvaM vilakkha ! kassAsi rAiNo putto / nahi muNasi duviDhappaM kavaDDamettaM pi vaNiyANaM // iya nihurehiM vayaNehiM siTTiNo dUmio maNe cNdo| baga-raDiehi va haMso sarAu gehAu nikkhNto|| suya-saMkhacUDa-kaliyA caliyA caMdassa piTThao tArA / muttUNa paI kula-bAliyANa saraNaM hi ko anno // desaMtaraMmi calio caMdo puttaM pahaMmi vhmaanno| na muNai maNammi kheyaM tArA pai-magga-aNulaggA // tArAi kaDIhiMto balA vi giNhei naMdaNaM caMdo / Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] zIle tArAkathAnakam / suha-dukkha-saMvibhAgaM bhaNaMti nehassa vi sarUvaM // vaccai pahammi caMdo agaNiya-taNhA-chuhA-pamuha-vasaNo / avamANameva mannaMti mANiNo guruyaraM dukkhaM // patto ya tAmalitiM kameNa so baula-mAlieNa tahiM / bhaddAgii tti daTuM tuTTeNa niyaM gihaM niio|| paiNo puttassa ya demi bhoyaNaM jaM maNunnameesiM / iya ciMtaMtI tArA na deha-dukkhaM gaNai kiM pi // raMdhai khaMDai pIsai dalai jalaM vahai kuNai savvaM pi / sA para-gharesu kammaM aho sughrinnittmeiie|| taM duTuM nayara-jaNo bhaNai aho ! duhu vilasiyaM vihinno| jaM erisIi ramaNIi erisI duisA vihiyA // . anna-diNe sA diTThA kaha vi parivvAigAi ekkaae| tA tIe saMlattaM bhadde ! nisuNesu maha vynnN|| kassa vi haveja dui tti sA imIe uvekkhiyA bhaNai / nAhamajuttaM vocchaM tA tArA suNai sA bhnni|| bhadde ! maM uvalakkhasi tArA akkhei novalakkhemi / pavvAiyA payaMpai puvvaM vANArasi-purIe / jemAviyA tae jA piuNA saha baMbhaNI niyaya-bhavaNe / sAhaM sAhai tArA kimavatthA erisI tujjh|| sA bhaNai mae gahiyaM vayaM ao hou me dasA esaa| hA kaTuM jaM jAyA tuha esA duddasA bhadde ! // tahA asthi maha osahi-dugaM guru-dinnaM tattha nimmie tile| ekAe thI puriso bIyAe so havai itthii|| taM sIla-rakkhaNa-kae giNha tumaM giNhae tao taaraa| aha mAlieNa daTTaNa dutthio jaMpio caMdo // kiM na kuNasi vavasAyaM sirIi mUlaM bhaNaMti jaM vibuhA / caMdo bhaNai na vaGka vihava-vihaNANa vvsaao|| to mAlieNa vuttaM vikkiNa kusumAI majjha bhAgeNa / caMdo taM kuNai paraM pAvai na tahAvihaM lAhaM // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 kumArapAlapratibodhe sayameva tao tArA cauhahe vikkiNe kusumAI / dakkhattaNeNa tIe lAbho savyuttamo hoi // anna- diNe sA diTThA tannayara-niveNa vairasIheNa / esA kimAgayA sura-vahu tti so vimhayaM patto // sorAya - vADiyA vaccai nicaM pi teNa maggeNa / pecchaMto sa-vilAsaM parihAsa - paro tamAlavai // annaMmi diNe kAuM osahi-tilaeNa sA purisa- rUvaM / kusumAI jAva vikkiNai tAva patto nivo tattha // taM jaMpai re mAliya ! tuha bhajjA kiM na dIsae ajja / tI jaro kimaMge laggo hasiUNa sA bhaNai // tIe jaro na laggo laggo tuha ceva deva ! kAma jaro / bIya-diNe puNa rannA sahAva-rUveNa sA diTThA // parihAsaM kuNamANo rAyA tArAi jaMpio evaM / natthi imesu tilesuM tilaM bhullo'si deva ! darda // aha rayaNIe rAyA taM hakkArei pesiuM purisaM / sA kaya itthI-rUvaM caMda paTThavaha bhattAraM // so ranno vAsa-hare nIo puriseNa taM ramaNi-rUvaM / dahUNa maNe ciMta aho imIe su-rUvattaM // thaNa-vayaNa-nayaNa-kara-calaNa - caMgimA puNa imIi so ko vi / thevo vi hu annANaM jayammi jo natthi itthINaM // taM sejjAe ThaviDaM vinna - kusumaMga-rAga- taMbolo / payaDiya - daDhANurAo rAyA vajjariumAraDo | jaM tuha virahe dukkhAnaleNa saMtAviyaM maha sarIraM / niya-saMgameNa amaovameNa nivvavasu taM jhatti // iya jaMpiUNa laggo kaMThe caMdassa so ramaNi-rUvaM / muttUNa bhai evaM nariMda ! kimajuttamAdattaM // rAyA purisaM daTTaNa lajio hA kimidayAla miNaM / manne mahA-saIe tIe sIla - ppabhAveNa // kAuM itthI - rUvo niya bhattA pesio aho ! dhannA esA mai patte vi patthive jA na aNurattA // [ tRtIya: Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] zIle tArAkathAnakam / iya citiuM nariMdo jaMpai bho ! kiM ajuttamiha mitta ! | mittANa neha - juttANa saMgamo kiM na aviruko // tattheva nisaM gamiuM caMdo gose gao niyaya-gehUM | nisi vRttaMtaM tArAi aggao kahai sA bhai // evaM kao vilakkho kayAi kuppija patthivA nAha ! | tatto siMhala - dIve jAmo tuha mAmaga-samIve // to jalahi- laMghaNa-maNo caMdo mayaNassa satthavAhassa / pavahaNa mArUDho saMkhacUDa - tArAhiM pariyario // mayaNassa maNa samuddo tArA-muha-caMda - daMsaNa-vaseNa / saMjAo ujjaMbhiya-aNappa- kuviyappa-kallolo // taM muNiuM dunni vi osahIhi kAUNa rUva- parivattaM / ciTThati jAva rayaNIi tAva purisotti so tAraM // jalahiMmi khivi itthi tti caMdamAliMgiu~ mahai mayaNo / caMdo paDai nara - rUvamaha vilakkhI havai maraNo // katto a-kajja-kArINa hoi kusalaM ti payaraNatthaM va / phui jhati pavahaNaM mahilA-hiyagattha- gujjha va // sAmimmi vivanne sevaya vva phuTTammi pavahaNe loyA / paDiyA samuha - vasaNe savve vi diso disaM pattA // tArA samuha-paDiyA nimmala sIla-ppabhAva - tuhAe / kIe vi devayAe akileseNa vi taDaM nIyA // tIre paribhamaMtI bhilleNikkeNa pAtriyA tArA / neUNa niyaya-paTTi samappiyA palli - nAhassa || pallivaI bhogatthaM taM abbhatthai na mannae tArA / sevissAmi haTTheNa vi imaM ti so maMtiuM sutto // suviNe bhaNio kula devayAi eyaM mahA-saI mUDha ! | mA khaliyAresu tumaM tumae eyaM pi kiM na suyaM // sIhaha kesara sahahi urU saraNAgao suhaDassa / maNi matthai AsIvisaha kiM dhippai amuyassa // to uvasaMta-maNo so niya-purise bhaNai vikkiNaha evaM / maMgala - urammi neuM taM vettuM te vi jaMti pure // 31 241 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH tattha sumaha tti seTThI tAraM dahaNa vikkiNijataM / dei dayAe dadaM narANa jaM maggiyaM tesiM // vettuM tAraM niya-maMdiraMmi neUNa jaMpae bhaI / niya-gharaNi supaNu ! tae esA putti vva davA // putti tti bhaNa: seTThI muheNa manne imIi rUveNa / citte puNa arikhatto kAhI pariNiM imaM dhutto| iya ciMtaMtI bhadA bADhamavannAi pecchae tAraM / pai-putta-saMgamAsA-kayaggahA sahai savvaM pi // anna-diNe salilatthaM gayA imA pecchiuM paribhamaMtaM / maggaMmi saMkhacUDaM pamoya-bhara-paravasA jAyA // punnehiM puttaya ! tumaM cirAu diTTo mae jiyaMtIe / iya jaMpaMtI tArA tammai pariraMbhiuM puttaM // bhaNiyA sueNa mAe mA maM chivasu tti jeNa divva-vasA / phuTTe poyaMmi ahaM phalaga-vilaggo taDaM patto // gahio nareNa keNa vi iha nayare ANiUNa vikinnio| caMDAla-ghare soI dhaNasehi-dhaNAI caaremi|| kahiuM niya-vunataM sA bhaNai suyaM milija maha niccaM / aha tattha atthi patthiva-siromaNI maNiraho nAma // keNAvi tassa kahiyaM iha ekkA sumai-seTThiNo bhavaNe / kaya-bhuvaNaccherA acchara vva acchai kuraMgacchI // maliNaMgI vi kuvatthA vi uvvahai imA auva-lAvannaM / reNu-kaNa-guMDiyaM pi hu kaNagaM kiM jhAmalaM hoi // to rAga-vasorAyA niya-purisaM pesae tamANeuM / gaMtUNa bhaNai puriso maMdira-dAra-TThiyaM tAraM // puvvajiya-punna-dumo phalio tuha anja jaM tumaM raayaa| jAya-garuyANura o hakkArai tA lahuM clsu|| evaM souM vajAhaya vva hiyayaMmi dUmiyA tArA / kAhAmi sIla-rakkhaM kahaM ti ciMtAurA jAyA // aha tattha saMkhacUDo patto sA Thavai taM niucchNge| cuMbai tassa muhe khivai bhoyaNaM khappare gahiu~ // Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] zIle tArAkathAnakam / tArA jaMpai purisaM kiM bhaNasi tumaM ti teNa pucvRttaM / kahiyaM nariMda-vayaNaM sA bhaNai ahaM khu caMDAlI || rAyA vi tArisoM kiM mamaMga-saMga samIhae jaM so / to lajjio maNusso gaMtuM ranno kahai savvaM // hakkAriNa siddhiM bhaNai nivo tuha gharaMmi caMDAlI / vidyAlaM kuNai aho ! aha samayanna bhaNai meTThI // sA gharavAhi cihna bhuMjai ya na teNa deva ! vidyAlo / siTTI gihAgao taM pucchara ko vahayaro tujjha // seTThissa kahaha tArA mUlAo niyaya- vaiyaraM savvaM / seTTI bhai tumaM maha bhaiNIe devilAi suyA // ettiya diNAI tumae maha kahiyaM jaM na taM kayamajuttaM / caMDAlAu dhaNeNa ya moyAvissAmi tuha puttaM // saMjhAi gayA tArA ghaNaseTThi-gihaM nahiM apekkhaMtI / puttaM pattA pura parisarammi pekkhai bhuyaga- Dakke // taM visa-vaseNa paDiyaM mahIi dahUNa hA haya hi ahaM / iya jaMpatI tArA tADai hiyayaM kara - yalehiM // hA caMda-vayaNa ! hA kamala nayaNa ! hA mahura- vayaNa ! suya-rayaNa ! / muttUNa maM annaM vacasi annattha kattha tusaM / ittiya diyahAI mae gamiyAI tujjha daMsaNAnAe / iha taha gacchaMte sA vi gayA tA kahaM hotaM // iya tArAe runnaM souM sagalaM nisaM phuriya-soyA / pavaNa- nivaDaMta - kusumA sahaMti taruNo ruyaMta vva // aha seTTI rayaNIe tAraM niya-maMdire apecchato / sayala - parivAra - sahio savvattha gavesai sa kheo // rugNamaMmi seTTI suNiDaM tavvaiyaraM gao tattha / puttANugama-parAe tArAe maggio ariMga // rAyA vi rAyavADIha niggao taM paesamaNupatto / tAraM dahuM kaMdaSpa- paravaso tIe gahaNatthaM // AsannamaNusaraMto rudro guNa-rAgiNIi devIe / tArA-rUvakkhitto pacchAvi niyantiuM akhabho // 243 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH tAva masi-kasiNa-kAo kr-dhaariy-rjju-bddh-mkkddo|| sappa-karaMDaya-maMDiya-khaMdha-TThiya-kAvaDi-saNAho // AgaMtuM gAruDio bhaNai imaM saMkhacUDa ! uhesu / eyAvatthaM daha tuha jaNaNI dukkhiyA ruyai // sutto vva uDio so tatto savvo vi vimhio logo| gAruDio jaMpaDa saMkhacUTa ! tuha vaccha ! jaNaohaM // so bhaNai na manjha piyA tumaM jao kasiNa-vana-deho si / kaNaya-cchavI piyA me tA daMsai caMdarUvaM so|| taM TuM parituTTo putto caMdassa caDai ucchaMge / tArA vi vimhi ya maNA jaMpai piyayama ! kimeyaM ti // so bhaNai poya bhaMge phalaga-vilaggo vilaMghiuM jlhiN| patto mhi AsamaM tattha tAvaso bhaNai maM daDheM // dinno diyassa lakkho jassa tae so ahaM ghiy-dikkho| vasaNa-vaDiyassa tuha kiM karemi uciyaM ti teNa tao // dinno gAruDa-maMno rUva-parAvattiNI tahA vijA / to gAruDio houM patto mhi tumaM gvsNto|| eyassa imA bhalA imo ya puttu tti jANae raayaa| tArAi rUva-sIlehiM vimhio ciMtae evaM // dhannA esA jA mIlamujjalaM vahai vasaNa-pattA vi / ahamo ahaM tu ekko jo pr-mhilaahilaas-pro|| hA ! kaha nillAjo'haM jaNassa daMsemi attaNo vayaNaM / to gaMtuM guru-pAne jiNa-dikkhaM gihae rAyA // tagguNa-raMjiya-cittA caMdaM kula-devayA Thavai raje / so jiNa-dhamma kAuM tArA-sahio gao sugii|| iti zIle taaraa-kthaa| avarAsattaM sUraM naliNi va paI viyANi pi na jaa| annattha kuNaba pII sa ciya jayasuMdarI dhannA // taM jahA atthittha bharaha vAse jahatya-nAmA purI jayaMti tti / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] patibhaktau jayasundarI-kathA / jA jiNai niyaya-ramaNijayAi alayAi-nayarIo // nAya-rao rnn-cNddaasi-dnndd-khNddiy-vivkgv-naayro| daya-dANAi-guNa-juo rAyA jayameharo tattha // vimalamai tti amacco amara-guru-sarisa-mai-guNo tassa / veya-viyAraNa-cauro purohio caumuho nAma // sayala-jaNa-kaja-jaNao dhaNeNa dhaNao dhaNAvaho settttii| kAlaM gati savve pavanna-para-dAra-virai-vayA // tattheva parattha-karattha-vittharo asthi dhaNavaI setttthii| jiNadhamma-nicala-maNo nicaM jo mamai niya-jammaM // niya-taNu-chAya vva sayANuvattiNI tassa dhaNasirI bhanjA / tesiM rUvAi-guNoha-suMdaro suMdaro putto|| rUva-ramaNijayAe rai vva jayasuMdari tti se ghariNI / annonna-siNeha-parANa tANa vacaMti diyhaaii|| anna-diNe savvesiM bhAvANaM khaNa-viNassarataNau / paMca-namokAra-paro paMcattaM dhaNavaI patto // dhaNavai-payaMmi Thavio samagga-sayaNehiM suMdaro putto| aha anna-vAsare suMdareNa jaNaNI imaM bhnniyaa|| jo na kuNai kAurisodhaNajaNaM jovvarNami vttto| chagala-gala-tthaNa-juyalaM va jIviyaM niSphalaM tassa // kiM ca nareNa maimayA na ceya cittaMmi ciMtiyavamiNaM / saMte mahaMta-vihave kiM maha vihavajaNeNa jao // paidiyahaM pUrijai jai kaha vi na ninnayA sahassehiM / tA susai ciya airA garuo vi taraMgiNI nAho // evamavaDDijaMto vivihehiM niraMtaraM uvAehiM / vilayaM vaccai nRNaM bahuo vi hu vihv-sNbhaaro|| tao saguNo vi vinigguNo cciya vuccae muccae pariyaNeNaM / pAvai vihava-vihUNo pae pae paribhavaM purimo|| aliyaM pi jaNo dhaNaittayassa sayaNattaNaM payAsei / Asanna-baMdhaveNa vi lajijai jhINa-vihaveNa // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH viguNamavi guNaDhaM khva-hINaM pi ramma jaDamavi maimaMtaM maMda-sattaM pi sUraM / akulamavi kulINaM taM payaMpaMti loyA nava-kamala-dalacchI jaM paloeI lcchii|| laDUNa dhaNaM sahalaM kAyavvaM patta-dANa-bhogehiM / evaM akIramANe saMtaM pi asNt-saaricchN|| je uNa laddhaM pi dhaNaM na diti patte sayaM na bhuMjaMti / te taM parovabhogaM rakkhaMti avitti-kammayarA // to gaMtuM desaMtaramahaM mahaMtaM ghaNaM uvajemi / teNobhaya-bhava-suhayaM karemi dhammaM ca kittiM ca // jaNaNIe bajariyaM iha hio ciya dhaNajaNaM kuNasu / desaMtara-gamaNaM puNa aNeya-dukkhAvahaM vaccha ! // nava-nava-payANaehiM sarIra-kheo diNe diNe hoi / jAyaMti dussahA bAya-buTTi-sIyAyava-kilesA // guru-visama-magga-laMghaNa-vaseNa taNhA-chuhAu pIDati / asamaya-bhoyaNa-pabhavA pasarati niraggalA rogaa| duTTha-niva-cora-caraDa-ppamuhA vihavaM haDheNa giNhaMti / laDUNa chalaM kahamavi musaMti mAyAviNo dhuttA // rayaNIsu vi jaggaMtehiM niccamaccatamappamattehiM / du-paya-cau-ppaya-cau-viha-bhaMDANaM dukkarA rakkhA // iya kittiyaM ca bhannai dugvaM desaMtarassa gamaNami / suha-lAlio tumaM puNa, tA muMca maNorahe ee|| to suMdareNa bhaNiyaM-ammo ! vihiyaMmi purisayAraMmi / purisANaM saMpajai maNicchi yA nicchiyaM lacchI // saMsaya-tulahi caDAviyarDa jIviu jA na jaNeNa / tAva ki saMpaya pAviyai jA ciMtaviya maNeNa // tA savvahA gaMtavvaM mae puvva-vahU-disa-vihUsaNaM kaMcaNauraM nAma nayaraM / taM soUNa bhaNiyaM dhaNasirIe-putta ! jai evaM tA vaca tumaM tujjha ghariNI puNa maha pAse ceva cittttho| suMdareNa vuttaM evaM hou tti, bhaNiyA ya ghariNI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 prastAvaH ] patibhaktau jayasundarI-kathA / bhadde ! akalaMka-sIla-pAlaNujayAe tumae aMbAe calaNa-sussUsaNaM kAyavvaM / bAha-jalAvilacchIe bhaNiyaM tiie| iha cihissAmi ahaM sarIra-mittaNa tujjha vynnaao| maha cittaM puNa piyayama ! tumae saha vaJcihI nRNaM // nahi nAha ! kiccamavaraM aMbA-susmRsaNaM viNA majjha / annaha kulaMgaNANaM vihalaM jammaM buhA biMti // jaM puNa maha sIlaM taM sakko vi na sakkae kaha vi hariuM / kiM calai meru-cUlA kiM ucchallai dharaNi-vIDhaM // suMdareNa vuttaM pie ! sAhu sAhu tti| tao kAUNa sAmaggi pasattha-diyahe kaya-deva-guru-pUo kIraMtANega-maMgalo suha-sauNa-duguNiya-maNucchAho rahakarahavasaha-vesara-visarAroviya-viyaDa-kayANago turayArUDha-pAikka-cakka-parigao patthio suNdro| dito dINAINa dANaM thuvvaMto mAgahehiM aNugammato mittehiM ahiNaMdijaMto nAyaraehiM niggao nyriio| parisare gaMtUNa paNao jnnnniie| bhaNio aNAe-vaccha ! esa te parama-sAvao jiNamuho nAma sayala-kajjesu sahAo na eyassa vayaNaM paDikUleyavvaM / tahAvisaehiM takarehi ya rakkheja musijamANamappANaM / je suha-yaraM carittaM haraMti ikke pare vittaM // ghaNa-rasa-paripunnAo amuNiya-majjhAo dhIvarehiM pi| nArIo naIo tahA avIsasaMto vilaMbejA // maya-koha-pamuha-sAvaya-bhayaMkaraM mayaNa-bhilla-dullaMghaM / pavalakkha-rakkhasaM nittharesu rannaM va tArunnaM // evaM suMdaramabhinaMdiUNa niyattA dhaNasirI / suMdaro vi sattha-sutthaM kuNaMto vacaMto patto kAyaMbariM addviN| bahu-dIviyA ti jAma vva gAma-bhUmi vva krisy-smeyaa| vesa vva bhuyaMga-juyA gauri vva sa-nIlakaMThA jA // tattha bhU-nivaDio khagga-pahAra-vihuro suMdareNa diTTo jogI / karuNAe kao punn-sriiro| pucchio ya-bhadda ! kiM kAraNaM jamevaM vihaM avatthaM gao si ? teNa vuttaM-atthi ityeva paccayAsannaM vasaMtauraM nayaraM / tatthAhaM jogasAro jogii| jogasirI me paDicAriyA / kAya-siddhi-nibaMdhaNaM Au-buDDi-kAraNaM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH kAla-vaMcaNA-pavaNaM pavaNa-nirohAiyaM joga-maggaM guruvaiDe aNuciTuMto jAva ciThThAmi, tAva milio me jogacaMDo nAma jogI / teNa mae saha kayA kvdd-mettii| natthi jogINaM akajaM akhajaM apijaM agammaM kiM ci tti bhaNaMteNa karAviohaM maja-pANa / anja meM maja-mattaM khaggeNa haNiUNa vettUNa me bhajjaM jogasiriM gao jogacaMDo / suMdareNa vuttaM-bhadda ! aNuciyamiNaM majapANaM / jaM garahaNijamuttama-jaNassa kuviyappa-sappa-keli-vilaM / duvvayaNa-kAraNaM kaya-kiliTTha-ciTThe haya-viveyaM // jA kA ya siddhi-buddhI jala-gaya-paDibiMba-gahaNa-vaMchA sA / paJcakkheNa sarIraM viNassamAmi maNuyANaM // jaM kayagaM tamaNicaM ti juttio bhaMgurattaNe siddhe / kAyassa thirIkaraNaM surcaav-thiriikrnn-tullN|| tA muttUNa kubuddhi jIva-dayA-pamuha-savva-guNa-pavare / sayala-muha-heu-bhUe jiNiMda-dhamme maI kunnsu|| iya souM paDibuddho sammaM jiNadhammamAyarai jogii| teNAvi gAruDaM muMdarassa dinnaM paDhiya-siddhaM // to suMdaro kameNa patto kaMcaNaure Thio vAhiM / pAraddho viviha-kayANagANa kaya-vikkae kAuM / aha pasario vasaMto cUya-vaNucchaliya-koila-raveNa / jaggaviya-visama-bANo nivvAsiya-mANiNI-mANo // jatthake vi tthI-pariraMbheNa kAmiNo kuravaya vva kusumaMti / pamayA-paya-pahayA pallavaMti ke vi hu asoya vva // baula vva ramaNi-mairA-gaMDasa-miseNa ke vi viyasaMti / pahasaMti kAmiNIhiM kaDakkhiyA ke vi tilaya vva // phulaMti virahiNA virahaya vva lahiUNa paMcamaM ke vi / taha caMpaya vva tRsaMti ke vi vara-surahi-salileNa // suMdara-jiNamuhA vasaMtUsavaM daTuM gayA ujANaM / jatthajaMbIraMba-kayaMba-jaMbu-kayalI kappUra-pUgI-phalI khajjUrajjuNa salla-sallai-samI-naggoha-sohaMjaNA / Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patibhaktau jayasundarI- kathA | kakkolI- kuvalI - lavaMga-lavalI-nomAliyA- mAlaI saggAsoya- tamAla-tAla- tilayA rehati niDA dumA || tattha, tehiM diTThA asoya-taru-tale caMdaleha vva tAriyA - niyara - pariyariyA niya - sahI - sahiyA kannagA / taM suiraM nivvattiUNa bhaNiyaM suMdareNa - ardNa imIe nijjiyAi~ jaM paMkayAi~ viyasaMti / taM jala - saMsagga kayaM mUDhattaM phurai tANa dhuvaM // sA vi kaya-mayaNa- paDimA pUyA dahUNa suMdaraM bhaNai | sahi ! saMpai paccakkhaM mayaNamiNaM kimahamacemi ? // jaMpara sahI aNaMgo so suvvai esa puNa pahANaMgo / sA bhai imo sakko ?, bhaNai sahI so viyavitto // esa uvajiya-vitto, sA jaMpai bhaiNi ! ko imo tatto ? | vinnAya - tavyaiyarA satthAha-suo tti kahai sahI || etyaMtaraMmi puriso samAgao teNa jaMpiyA kannA / tuha kaNaya-suMdari ! piyA bhaNai imaM gaccha niya-gehaM // suMdara-maNaM suNateNa saNiyamuvasappiDaM jiNamuddeNa / so puriso saMlatto esA kannA suA kassa ? // puriseNa kahiyamiha asthi kaNaya- koDIsaro kaNayasAro / siTTI tassesA kaNayasuMdarI nAma vara-dhUyA // Agacchati imIe varagA bahavo paraM na seTTissa / ko vi cahui citte ao imA apariNIyati // iya jiNamuhassa kahiu~ gahiu~ taha kannagaM gao puriso / to kahaha jiNamuho suMdarassa kannAi vRttaMtaM // mayaNa-sara-para-vaso bhaNai suMdarI mukka- dIha-nIsAso / mitta ! imI virahe niya-jIyaM niSphalaM manne // mitto jaMpara suMdara ! jaNaNI-vayaNAI kiM na saMbharasi / kiM te guruvaesA cittAo pavasiyA savve // kiM tuha vIsariyamiNaM visayANaM visama-visa- vivAgattaM / kattha vivego vi gao vayaMsa! jaM evamullavasi // vajaraI suMdarI savvamatthi nahaM na kiM pi maha mitta ! | na muyai maNaM mayacchI TaMkukkinna vya kiM tu imA // 32 prastAva: ] 249 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH aha jiNamuheNa bhaNiyaM jaha aNuratto DhaM tumaM tIe / sA vi tai ceya tahA muha-dasaNao mae muNiyaM // jao muharAo ciya sAhai jo jassa pio kimettha bhaNieNa / sAhei paMgaNaM ciya ghararasa aMtaggayaM lacchi / to hosu tumaM dhIro hohI tuha piyayamA imA nRNaM / evaM takkemi ahaM aNukUla-nimitta-sauNehiM // iya bujjhaviuM nIo AvAsaM suMdaro jiNamuheNa / kaya-deva-guru-sumaraNA rayaNIe do vi pAsuttA // pahAe te paDaha-dANa-putvaM uraghosaNaM suNaMti-jo kaNayasAra-seTi-dhUyaM kaNayasuMdariM sappa-daheM jIvAvei, seTThI se dINAra-lakkhaM dei / tao suMdareNa vArAvio paDahao, bhaNiyA purisA-daMsaha taM me / tehiM vuttaM pasAyaM kAUNa eha / gao mitteNa saha suMdaro divo seTThI kaNayasuMdarI ya / kahiUNa jahaTTiyaM vuttaMtaM bhaNiyaM seTiNA-bhadda ! kaNayasuMdariM jIvAviUNa desu me jIviyaM / suMdareNa vuttaM-asthi tA gAruDaM, kaja-siddhIe divyo pamANaM ti| AlihiyaM maMDalaM mumariyaM gAruDaM takakhaNA ummIliya-loyaNA viyaMbhaMtI maMDalAo uhi. UNa nividyA jaNaNIe uncchaMge kaNayasuMdarI / tuTo seTTI ucchalio ANaMdanaMdI saho / kaNayasuMdarI vi so ceva esa suhao tti sarabhasAe kiMci guru-yaNa-lajjA-maMdAe diTTIe suMdaraM dadumADhattA / suMdaro taM tahA daTTaNaM amaMdANaM. da-suMdaro jaao| jao aNurAya-laddha-pamarAI guru-yaNAloya-lajja-khaliyAI / coriya-nirikkhiyAiM kuNaMti pariosamacaMtaM // seTTI dhUyAi maNaM muNiuM taha jANiuM jinnmuhaao| nayara-kula-ppamuhaM suMdarassa taM jaMpae evaM // suMdara ! maha dhUyAe imIe saMmohaNe sadappassa / sappassa va kaMdapparasa pasama-gvo tumaM ceva // __ tA pariNesu eyaM / suMdareNa uttaM-guru-yaNAyatto esa attho / seTiNA vuttaM-vaccha ! esa te viNao kuloNataM kahei / gaccha niyAvAsaM / ahaM puNa patthuyatthe tuha jaNaNIe aNunnaM gihissaM / tao lehaM samappiUNa pesiyA Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] patibhaktau jysundrii-kthaa| 251 purisA jayaMtIe / dasio leho dhaNasirIe / vAio so tIe jahA-bhadde ! kaMcaNaure kaNayasAro seTThI tuha suyassa niya-dhUyaM dei, jai tumaM annumnnsi| dhaNasirIe bhaNiyaM ko kallANe viroho / jayasuMdarI-sammaeNa samappio tesiM paDileho / tehiM gaMtUNa daMsio sehissa / jahA savvuttamo tumaM suMdarassa jai desi desu niya kannaM / bhavaNaM pavisaMtIe sirie ko jhaMpayaM dei // tao seTiNA taM daMsiUNa pariNAvio kaNayasuMdari suNdro| niya-nayaraM gaMtu kAmo vi so Asanno pAuso tti Thio ttthev| patthiyA ke vi satthiyA / tattha me jaNaNi-ghariNINaM imANi appejasu tti bhaNiUNa suMdaro dAmoyaravippassa samappae satta rayaNAI / so vi patto jayaMtIe / lobha-dosao teNa avalattAI taaii| anna-vaNieNa appio dAmoyara-pAsAo satta rayaNAI ghettavvAI ti leho| taM ghettUNa gayA daamoyr-paasNdhnnsirii| dasiUNa lehaM maggio so rayaNANi / teNa vuttaM na mama hatthe pesiyANi, esa puNa kao keNAvi kuudd-leho| AgayA gihaM dhaNasirI bhaNiyA vayA-vacche ! caliyacitto baMbhaNo, tA kassa vi pahANa-purisasma kahiUNa giNha rayaNANi / jaM aMbA ANavei tti vuttUNa bhuttuttaraM gayA seTTi-samIvaM jayasuMdarI / kahio tassa rynn-vuttNto| teNAvi tIe rUva-luDeNa bhaNiyA sA-bhadde ! jai mae saha ekkaso vi visae sevesi to te kajaM karebhi / tIe buttaM-jai evaM tA jAmiNI-puDhama-jAme AgaMtavvaM ti| gayA purohiya-pAse / tassa vi seTi-sariso samullAvo / vIya-jAme AgaMtavvaM ti / gayA maMti-sagAsaM / so vi purohieNeva paaddhio| taM ceva jaMpai taiya-jAme ijjasunti bhaNiUga gayA ranno pAse / rannA vi taM ceva vuttaM, cauttha-jAme jAmiNIe sAmiNA AgaMtavvaM ti bhaNiUNa gayA niya-gehaM / sAhio sAsuyAe tvvuttNto| jattha kAraNa-purisA vi erisA tattha kerisI rayaNAsA / vahUe vuttaM-atthi cau-disa-TTiya-purisa-pamANA cau-koNA maMjUsA / sA rittI kAUNa gihega-dese muccala / sAsuyAe taheva kyN| sajjiyaM jayasuMdarIe maMdiraM / nisAe vipphurate mohe vva vihiya-diTThi-paDirohe timirohe Agao setttthii| paviThTho bhavaNabhaMtaraM / kayaM tIe calaNa-sohaNAi / pAraddhA siNgaar-khaa| itthaMtare patto purohiobhaNiyaM aNeNa-suMdari ! ugghADesuduvAraM / tIe vuttaM-ko esa ?seTiNA bhaNiyaM-purohio vva lakkhIyai / Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH asthittha kiMci nilukkaNa-ThANaM ? daMsio tIe maMjUsAe uttara-koNo / tattha paviTTho seTTI, dinnaM tAlayaM / ugghADiyaM duvAraM, pavesio purohio, nivesio sIhAsaNe, tassa vi taheva kao uvayAro, pAraddhA saMkahA / etthaMtare patto maMtI bhaNiyaM teNa-ugghADehi duvAraM / tIe vuttaM ko esa ? purohieNa bhaNiyaMmaMtivva najai atthittha kiMci nAsaNa-hANaM ? tIe daMsio pcchim-konno|ttth paviTTho purohio| pavesio maMti tassa vi kaovayAro pAraddhA kahA / itthaMtare Agao rAyA teNa vuttaM--ugghADehi vaarN| tIe vuttaM-ko eso ? maMtiNA vuttaMrAya vva lakkhIyai / daMsehi nAsaNa-ThANaM / daMsio tIe dakSiNa-koNo tattha paviTTho mNtii| pavesio rAyA pAraDo uvyaaro| ityaMtare gahiya-saMkeyA AgayA sAsuyA bhaNiyA aNAe--vacche ! ugghADasu duvAraM / rannA bhaNiyA-kA esA ? tIe vuttaM-maha saasuyaa| rannA vuttaM-daMsehi kiM piThANaM, khaNamittaM osraami| daMsio puvva-koNo paviho rAyA dinnaM tAlayaM / itthaMtare pahAyA rynnii| vayaM gale ghettaNa parunnA dhnnsirii| milio logo, Agao talAro, pucchiyaM teNa kimeyaM ti? dhaNasirIe kahiyaM-ego putto so vi desaMtare patto paMcattaM / tao talAro gao rAyaulaM / nasthi rAya tti gao mNti-gehN| maMtI natthi tti gao purohiya-gihaM / so vi natthi tti gao sehi-gehaM / so vi nasthi tti kahiyaM lahuya-paMcaulassa / taM AgayaM gihe / nirUviUNa ghara-sAraM bhaNiyA teNa dhaNasirI-bhadde ! tuha gehe mahaMtI attha-saMbhAvaNA na ya kiM pi dIsaha tti / tIe vuttaM desaMtaraM vacaMteNa puttageNa bhaNiyameyaM-esA maMjUsA jattaNa rakkhiyavvA / paMcauleNa ciMtiyaM saMbhAvijaha ittha gharasAraM / sA uNa cAliu pi na tIrai tti pucchiyA vahU-kiM kAraNaM jaM ittha bahuobhAro? tIe vuttaM-aja mae suviNe cattAri logapAlA gihAgayA divA / te vi maMjUsAe puvva-dAhiNAvaruttaresu koNesu pavidyA / to jai sacco esa suviNo to tappabhAveNa bhAro sNbhaaviji| rAya-purisehiM caDAviyA gaDDIe maMjUsA, neUNa mukkA karaNassa puro| milio logo| paMcauleNa maggiyA dhaNasirI kuMciyAo / ugghADiyAI tAlayAI / puvAo koNAo nava-vaha vva paDacchanna-muho aho-niviTTha-diTThI niggao raayaa| dAhiNAo maMtI, pacchimAo purohio, uttarAo seTThI / sabve vi vegeNa gayA niya-niya-gihesu / paMcauleNa bhaNiyaM-kiM sacaM ime rAyAmacca-purohiya-seTiNo ? kiM vA iMdayAlaM ? na hasaMtANaM na royaMtANaM ti pucchiyA jayasuMdarI-ko esa vuttNto| tIe vuttaM ghare ceva sAhio suviNo, so sacco saMbhA | Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] tapasi rukmiNI-kathA / 253 vijai / paMcauleNa ciMtiyaM alaM imiNA viyAreNa, mA jaNo paMDio kiiro| AyAra-saMvaraM kAUNa maMjUsAe saha pesiyAo sAsuya-vahuyAo / rannA bhaNio talAro egaMte-gihe gaMtUNa bhaNa jayasuMdari, jahA rayaNANi lahasi tahA karissAmo, paraM na esa nisA-vuttaMto kassa vi kahiyavvo / taheva kayaM talAreNa / amacceNa bhaNio dAmoyaro parasaMtiyANi rayaNANi haraMtassa te sumariyaM kayaMteNa tA lahuM samappehi / teNAvi taheva kayaM / aha suMdaro vi vitte vAsAratte viddhtt-bhu-vitto| saha kaNayasuMdarIe patto khemeNa niya-nayariM // jaNaNI-muhAu souM jayasuMdari-sIla-rayaNa-vuttaMtaM / tIe uvari viseseNa suMdaro kuNai aNurAyaM // deva-guru-bhatti-rammaM dhammaM jayasuMdarI ciraM kAuM / pajate gahiya-vayA mariUNa gayA tiyasa-loyaM // ___ iti zIle jysuNdrii-kthaa| iya sIla-dhammamAyanniUNa bhava-jalahi-tAraNa-taraMDaM / saMvigga-maNo rAyA giNhai niyamaM guru-sabhIve // aTTami-cauddasI-pamuha-pavva-diyahe suniccameva mae / kAyavvaM baMbhavayaM bhayavaM ! maNa-vayaNa-kAehiM // aha vAgariyaM guruNA-jIva-dayA-kAraNaM navaM kujA / chajjIva-nikAya-vaho na hoi jamhA kae tmmi|| jaha kaMcaNassa jalaNo kuNai visuddhaM malAvaharaNeNaM / jIvassa taheva tavo kamma-samuccheya-karaNeNa // kammAI bhavaMtara-saMciyAiM tuTuMti kiM taveNa vinnaa| DajhaMti vAnalamaMtareNa kiM keNa vi vaNAI // agaNiya-taNu-pIDehiM titthayarehiM tavo sayaM vihio| kahio taha tehiM ciya titthyrttnn-nibhittmimo|| kusuma-samAo tiysiNd-ckvhittnnaai-riddhiio| jANasu tava-kappa-mahIruhassa siva-sukkha phalayassa // bArasa varisAI tavo puvva-bhave ruppiNIi jaha vihio| taha kAyavvo nIsesa-dukkha-khavaNatthamannehi // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH taM jahA lacchi-ggAme lacchI-alaMkio Asi somadevo tti / vippavaro dANaparo lacchimaI nAma tassa piyA // sA niyaya-rUva-lAvanna-gavviyA gamai kAlamaNavarayaM / maMDaMtI appANaM anna-diNe maMdire tIe // samaNo samAhi-gatto patto pakkhopavAsa-pAraNae / bhikkhatthaM taM daDhe tuTTo abbhuDio vippo|| samaNassa dehi bhikkhaM pie ! imassa tti jaMpiuM bhaja / so niggao gihAo maMDaMtI sA vi niya-vayaNaM // dappaNa-tala-saMkaMtaM muNi-paDibiMbaM ca picchae evaM / nimmaMsamaTTi-cammAvasesamaimaliNa-duggaMdhaM // taM daTuM kuviyAe diTTi-pahaM majjha mellasu viruuv!| iya nihara-bhaNirIe tIe nissArio sAhU // tIe ya sattama-diNe jAo savvaMga-saMcaro koDho / jaM ugga-punna-pAvAI ettha jamme vi diti phalaM // jaNa-vannaNijja-vannaM Asi suvaNNaM va jaM sarIraM se| taMbaM va taM vivaNNaM jAyaMtaM kaM na dUmeha // suMdarima-hasiya-kasalaM pi kama-juyaM tIimaM galaM jaayN| raMbhA-samaM pihayaM siMbali-thaMbhAbhamUrujuyaM // caMpaya-laovamaM pi hu bhuya-juyalaM jAyamayagara-saricchaM / aruNaMguli kaliyaM pihu kara-kamala-juyaM gayaM galiuM // biMba-phala-soyaraM pi hu uTTa-puDhaM kuTTa-ghottharaM jAyaM / saralA vi nAsiyA se nahA kussa bhIya vva // evaM uMvara-koDhavatA kaMtA vi teNa sA cattA / khva-siNehAINaM aNicayaM teNa biMti buhA // maNa-dukkha-aggi-DDhA mayA imAe visiUNa aggimmi / jaM bhaNiyamosahaM khalu aggi cciya aggi-daDDANa // mariUNa sA samuppannA tattheva gAme rAyaule raashii| paya-pANaM apAvaMtI kai vi diyahAiM jIviUNa mayA saMjAyA gddddhaa-suuyriyaa| tao mariUNa jAyA sunnhii| vaNe bhamaMtI daDDA davaggiNA, mariUNa lADa-dese bharuyacchAsanna-gAme Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] tapasi rukmiNI-kathA / 255 jAyA kurUvA vissarA duggaMdhA kANi tti nAma dhiivr-dhuuyaa| taggaMdhaM asahaMtehiM piuhiM nammayA-tIre taNa kuDIrayaM kAUNa tattha ThaviyA saa| nAvAe naIe logaM uttAraMtI diNAiM gamei / annayA so ceva samAhigutto sAhU sisire nammayA tIre kaya-kAussaggo diTTho tIe / taM ca taraMgiNI-taraMga-saMga-sIyalaM dussaha-samIraM sahataM saMjhAe nirAvaraNaM pecchiUNa jAya-karuNAe kayA tassa samaMtao taNa-bharehiM pavaNa-vAraNatthaM vADI / pabhAe AgayA, muNiM namiUNa niviTThA purao / kayA muNiNA dhammadesaNA / taM soUNa saMviggA sA pucchae muNiM-bhayavaM ! kahiM pi tumaM me ditttth-puvo| nANa-baleNa sAhiyA sAhuNA tIe lacchimai-bhavAiyA puvva-bhavA / saMjAya-jAisaraNA jAyA sA sAviyA / sAhuNA samappiyA dhmmsiri-ajaae| sAhuNIhiM saha viharaMtI gayA gAmamekaM / mukkA tattha nAila-sAvayassa gihe| karei jiNa-bhava-veyAvaccaM / kAUNa bArasa-varisAiM egaMtarovavAse pajaMta-vihiyANasaNA mariUNa jAyA accuiMdassa piyymaa| paMcapannAsaM paliovamAiM pavara-bhoge bhuttaNa samuppannA iheva bharahe varADa-visaya-maMDiNIe kuMDiNIe nayarIe / jatthullAsiya-dosAyarAu rayaNIu na 'uNa rmnnaao| __ aguru-paricaya-pahANA ya bhoiNo joiNo na jaNa // tattha vasuhA-vilAsiNI-visesao bhesao raayaa| jassa asi-bhinna-ari-kari-kuMbhatthala-galiya-nuttiya-gaNeNa / bIeNa va jaNiyA samara-bhUmi-paDieNa kitti-layA // tassa ranno niruvama-rUva-rehA-viyaMbhiya-jasApa jasamai-devIe gambha saMbhavA ruppikumArassa lahu-bahiNI sappiNI nAma dhUyA jaayaa| sA ya sarIrasuMdarima-daliya-deva-ramaNI-maDappharA mayaraddhaya-mahArAya-lIlA-vaNaM pattA juvvaNaM / io ya vissaMbhara-bharaNa-bhUyAe bAravaie bharahaddha-cakkavaTTI kaNho rAyA / annayA tattha gao gayaNaMgaNeNa naary-risii| so vi kaNha-bala-pamuha-dasAre abhinaMdiUNa patto kaNhassa aNteuurN| tattha anmuTThANa-agdha-dANAIhiM sammANio aMteurIhiM, na uNa kayasiMgArAe Ayarisa-gihe appANaM saccavaMtIe saccabhAmAe / kuvieNa teNa ciMtiyaM-niya-sohagga-gaviyAe sacabhAmAe ekAe na pUDao'haM tA tahA karemi jahA esA sAvana-dukkhe paDai tti / tao uppaio so nisiyAsi-paTTa-sannihaM nahaMgaNaM / patto kuMDiNIe / bhesaya-nariMdmabhinaMdiUNa paviTTho aMteuraM diTThA tattha rupiNI / Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH jIe sayaMkayANaM rUvAi-guNANa vannaNatthaM va / cau-vayaNo saMpanno payAvaI vimhaya-vaseNa // tIe agdhaM dAuM parAe bhattIe nArao nmio| teNAvi ruppiNIe AsIsA erisA dinnaa|| kaNhassa aggamahisI vAravaI-sAmiNo tumaM hosu / namiUNa pucchae sA-bhayayaM ! ko esa kaNho tti ? // aha nAraeNa kahiyaM cariyaM kaNhassa mUlao savvaM / payaDI-kayA guNA taha sohaga-parakkama-ppamuhA // taM souM saMjAo aNurAo ruppiNIi kaNhammi / tIe rUvaM lihilaM paDaMmI nArayarisI vi go|| kaNhassa paDaM appar3a, so pucchai bhadda ! kA imA devI ? / risiNA bhaNiyaM-naravara ! na devayA mANusI esA // kaNho jaMpai kiM mANusIi saMbhavai erisaM rUvaM / bhaNai muNI naNu tIe svassa lavo mae lihio| jao edaha mittammi jae suMdara-mahilA-sahassa-bharie vi| aNuharai navara lissA vAmaddhaM dAhiNaDassa // evaM bhaNiUNa uppaio nArao / jAyANurAeNa kaNheNa pesiyA kaMDiNIe ruppiNo pAse ruppiNI-maggaNatthaM purisA / govAlo hINa-jAi tti nisiddho kaNho ruppiNA / dinnA ya simupAlassa / annayA pairike piucchAe bhaNiyA ruppiNI-vacche ! mamucchaMga-gayaM tumaM bAlatte TUNa aimuttaya-muNiNA bhaNiyaM, esA kaNhassa aggamahisI hohI / mae bhaNiyaM-bhayavaM ! ko so kaNho ? / teNa jaMpiyaM-pacchima-disAe samudda-tIre jo vAravaI nivesehI / saMpayaM bhadde ! tuha kallANamuvaTTiyaM / kaNheNa maggiyA tumaM paraM na dinAsi, ruppiNA dinAsi sisupAlassa / appiNIe bhaNiyaM-kimannahA hoi muNivayaNaM ? / tumaM ceva kuNasu jamitthajuttaM / tIe nAyaM-asthi eyAe kaNhe annuraao| tao tIe pesio pacchannaM kaNhassa duuo| jahA-mAha-siya-TTamie nAga-ghare pUyA-nimittaM ruppiNIe samaM gamissAmi / tattha tumae AgaMtavvaM ti| pAraddho ya vIvAho ruppiNA sisupAlassa / samAgao so aNeya-kari-turayaraha-pAika-cakka-parigao / kali-kAmeNa nAraeNa jANAvio eyamatthaM knnho| Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] tapasi rukmiNI - kathA | 257 rAmeNa saha rahArUDho so patto kuMDiNIe paMcANaNo vva kANaNe nibhao ciTTha | taMmi diNe ruppiNI piucchAe bahu-dhAI - buDDha-nArI-parigayA nAgAipUyaNatthaM gayA ujjANe / kAUNa nAga-pUyaM pUeisuM iMdANI- pamuha-devesu kahiya carehiM eyAsiM jahA pattA ee rAma kesavA / tao rahAo uyariUNa kaNheNa abhivAiyA piucchA / bhaNiyA ya rupiNI -- kaho haM tujjha kae ihAgao, to samIhase jai maM / tA Aruha rahameyaM hiyae puNa puvvamArUDhA // piucchAe aNunnAyA kaNheNa AroviyA rahaM ruppiNI / esA ruppiNI keNAvi nijaiti pariyaNeNa kao kolAhalo / taM soUNa milio bahuo logo / bhaNio so kaNheNa-gaMtUNa kaheha ruppiNo, tuha bhaiNI kaNheNa ni i, jai asthi kAvi sattI tA mellAvasu tti bhaNiUNa AUriyA rAma- kaNhehiM palaya-kAla-ghaNa- ghosANukAriNA sareNa kaya-asaMkha-jaNa-saMkhohA saMkhA / muNiyavRttaMttA jaNiya- kovA kaya-saMnAhA dasahiM sahassehiM gayaMdANaM tihiM lakkhehiM turaMgANaM saTThIe sahassehiM rahANaM bahUhiM lakkhehiM pAikkANaM pariyariyA ruppisisupAlA / laggA aNumaggeNaM rAma- kaNhANaM / te AgacchaMte 'dahUNa bhaubhaMta-hiyayA kaNhucchaMga - gayAe ruppiNIe bhaNiyaM - bahu-senna - saMgayA mahArahA hame tumhe puNa senna- rahiyA / tA tumha saMgamaM vihalaM va takkemi tti kaMpai me hiyayaM / kaNheNa jaMpiyaM-- paMkayacchi ! ujjhesu sajjhasaM jhatti / bahuevi ahaM garuDo vva pannage niggahissAmi / jao amhe thoDA ra bahu iu kAyara ciMtaMti | muddhi nihAlahi gayaNayalu kai ujjou karaMti // jai na pattiyasi tA piccha me bAhu-va - balaM / iya bhaNiuM kaNheNaM AkaNNaM kaDDiUNa kodaMDaM / egeNa addha-caMdreNa chiMdiyA tAla-taru-mAlA // puNa va bala-paDatthaM hariNA vajjaM niyaMgulIyassa / daliyaM niyaMgulIhiM kappUra-kaNo vva helAe || dahUNa imaM tuTThA esA, aha halaharaM harI bhaNai | veNa bahuM vacasu ahaM nivAremi para - sennaM // haliNA vi harI bhaNio vacca tumaM para-balaM jiNemi ahaM / 33-34 " Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 kumArapAlapratibodhe iya tesiM saMlAvaM souM tuTThA ya taTThA ya // kaNhassa rupiNI nivaDiUNa calaNesu vinnavai evaM | rakkhesu rupiNo majjha bhAuNo jIviyaM nAha ! // hariNA bhaNio rAmo rakkheja imIi bhAuNo jIyaM / kaho vi sayaM puNa ruppiNIi saha niya-puriM calio // jalahi-jalaM piva maccho vilolae parabalaM balo pabalo / lIlAe musaleNaM cUraMto karaDi-saMghAyaM // to kuvio sisupAlo Dhukko bhAmiya-karAla-karavAlo | haNiuM musaleNa baleNa so vi gaya-poriso vihio // aha dhAvio sadappo ruppI dhiTThosi re ! tumaM gova ! / jo maha purao ciTThasi iya jaMpato halahareNa // AyaDDi rahAo haleNa haNiuM tala-ppahAreNa / dharaNIi pADio chinna- dhaNu-guNo luliya- keso ya // bhaNio mukkosi mae re ! jIvaMto dayAi gaccha gihaM / iya vihiya-verivijao kaNha - samIvaM gao rAmo // vAravaI pavese bhaNiyA kaNheNa rupiNI evaM | dhaNaeNa nimmiyA jA majjha kae sA purI esA // kaNho bhaNio tIe guru-yaNa-dinnAoM garuya-vibhavAo / bahu-parivAra - juyAo bhajAo tujjha citi // egAgiNI ahaM puNa ANIyA baMdiNi vva iha tumae / tA taha karesu tAsiM jaha nAha ! na homi hAsa -payaM // kaNheNa jaMpiyA sA mA bIha pie ! tahA karissAmi / jaha cUDAmaNi bhUyA hosi tunaM savva-bhajANaM // to gaMtuM ujjANe avaNeuM siri-ghare sirI-paDimaM / taTThANe sAThaviyA kaNheNa imaM ca sikkhaviyA // saccA-pamuhAu aMteurIu siri-paNamaNatthamettha jayA / AgacchaMti tathA khalu aNamisa-nayaNA havejja tumaM // aha kaNho niya-bhavaNe patto saccAi pucchio evaM / kattha tuha vallahA sA ? so jaMpai siri-ghare asthi // tadaMsaNUsuyAo gayAo savvAoM tatthadevIo / [ tRtIyaH Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] tapasi pradyumna-zaMba-kathA / daTTaNa ruppiNiM kaNaya-sacchahaM chavimaNamisacchi // lacchi tti lakkhiuM pUiuM paNamitraM ca jaMpae saccA / devi ! pasAyaM kAuM jai kuNasi tumaM mmaahiNto|| tucchaM rUvAi-guNehiM mahilamAgaMtugaM tao tujjha / kAhaM mahaMta-pUyaM iya vinnaviuM gayA savvA // kaNhassa aMtie bhagai appaNo daiyamamha daMsesu / to siri-haraMmi patto kaNho aMteurIhiM samaM // so ruppiNIi abbhuhiUNa bhaNio namAmi kaM paDhamaM / kaNheNa sacabhAmA dakkhaviyA bhaNai sA evaM // puvvaM mae paNamiyA esA hasiUNa jaMpae kaNho / jaM bhaiNIe bhaiNI namiyA tatthathi ko doso // viyarei ruppiNIe pAsAyaM saMvva-suMdaraM kaNho / taha rayaNa-kaMcaNAharaNa-vattha-pamuhaM mahA-vihavaM // iya puvva-jamma-nimmiya-tava-ppabhAveNa rupiNI devii| iMdeNa sai vva suhaM mANei samaM uviMdeNa // __ iti tapasi rukmiNI-kathA / jaha puvva-bhave mahukeDhavehi pajjunna-saMva-kumarehiM / vihio tavo vicitto taha annehiM pi kAyavvo // taM jahAkaiyAvi kaNha-pAse samAgao nArao kahai evaM / veyaDDa-pavvae jaMbavaMta-vijAhariMdassa // devIe sivacaMdAi naMdaNo atthi vIsaseNo tti / jaMbavaI jaMbUNaya-cannA tassasthi lahu-bahiNI // niya-vayaNa-kaNaya-paMkeruhANa tullatta-daMsagatthaM va / sura-sariyAe kUle kIlaMtI sA mae dihA // kaNheNa tattha gaMtuM daDhANurAeNa sAvi aanniiyaa| tajjaNayamaNAhiTThI jiNiUNa harissa uvaNei // so vi hu guru-riDIe hariNA pariNAviUNa niya-dhUyaM / guru-vayaNa-savaNa-saMvigga-mANaso giNhae dikkhaM // wow.jainelibrary.org Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH ___annayA girinayarAo saccabhAmAe bhAyA dujohaNo ttthaago| so parihAseNa bhaNio saccabhAmAe-bhAya ! vevAhio hosu jayA majjha putto hoi tayA tumae tassa niya-dhUyA dAyavvA / ruppiNIe vi so evaM bhnnio| ityaMtare bhikkhatthaM tatthAgao ohinANI sAhU / pavarAhArehiM paDilAbhiUNa soruppiNIe bhaNio bhayavaM ! me hohI putto? saccAe vi pucchio evaM / hohi tti ega-vaghaNaM bhaNiUNaM niggao sAhU / sacabhAmA-ruppiNINaM jAo duNhaMpi suya-vivAo / saccA bhaNai muNiNo me akkhio putto, ruppiNI bhaNai mamaM ti / saccAe bhaNiyaMjIe putto hohI tadiyarIe kesehi putta-vivAhe dambha-kajaM kAyavvaM / ittha sakviNo kaNha-baladeva-dujohaNA / annayA nisAe sAraya-sasaMka-sacchaho vasaho vayaNe pavisaMto suviNe diTTho ruppiNIe / kahio kaNhassa / teNAvi hakAriUNa sammANa-puvvaM pucchiyA suviNa-pADhagA-kiM phalo esa suviNo tti ? tehiM kahiyaM-tujjha tullo putto hohii| aha mahAsukAo caviUNa mahudeva-jIvo ruppiNIe gabbhe smuppnno| sA navaNhaM mAsANaM sAiregANaM niya-deha-ppahA-pabhAreNa gambha-gihaMdhayAra-dArayaM dArayaM psuuyaa| vaDAvio ya kaNho gaMtuM ceDIe turiya-gamaNAe / tIe niyaMga-laggaM dinnaM kaNheNa aabhrnnN|| kaNho pahiha-hiyao uvaviTTho sUi-maMdire gNtuN| kAuM kare kumAraM dAsI daMsei kaNhassa // nayaNa-maNANaMdakaraM savvaMgaM jAva taM niyai kaNho / tA rayaNaM va kumAro hario keNa vi adiTTeNa // aha ruppinnii-kumaaraavhaar-guru-soy-bhriy-svvNgaa| mucchA-nimIliyacchI dhasa tti dharaNI-yale paDiyA // sisirovayAra-saMpatta-ceyaNA pasamiuM va soyriNg| sA vAha-salila-pUraM milaMtI palavae evaM // hA caMdavayaNa! hA kamala-nayaNa! hA vaccha ! lacchi -kula-bhavaNa ! / hA niya-vaMsa-vibhUsaNa! hA kisalaya-aruNa-kara-calaNa! // khiviUNa mamaM dINaM dussaha-soyAnalaMmi pajalaMte / Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva : ] tapasi pradyumna - zaMba - kathA | agaNiya-jaNaNi- siNeho puta ! tumaM kattha pattosi // nillakkhaNA ahaM cia nibbhagga- siromaNI ahaM cea / jaM parihariUNa mamaM putta ! tumaM kattha vi gaosi // hA taNaya ! kaNaya sacchaha ! jIvaMti loyaNehiM eehiM / kiM tujjha vayaNa-kamalaM kayAi puNaravi paloissaM // kaho vi jAya- sogo vilavaha saha jAyavehiM hA vaccha ! | hora verieNaM ekka-pae ceva hariosi // hA divva ! maha vilIyaM kiM dihaM jaM tae suya-miseNa / AroviUNa bhavaNe kappa-tarU esa avahario // etyaMtare gayaNAo Agao nArao, bhaNiyaM teNa - bho ! kimevaM soyamuvvahaha, jao surAsurehiM pi duraikkamo kamma- pariNAmo / tA avalaMbeha dhIrayaM, kami tumha putta - pauttiM ti, bhaNiUNa patto mahAvidehaM / paNamiUNa sImaMdhara- sAmi pucchei - bhayavaM ! kiM puvva bhave ruppiNIe kayaM kammaM jaM jAyametto vi avahario se putto / keNa avahario, kattha so, kahaM vA cihna tti ? / bhaNiyaM sAmiNA bhadda ! suNa - baMbhaNI- bhave imIe ujjANAo morIe rasaMtIe morapoyago nIo niya- gehaM / vuddhiM neUNa sikkhavio nahaM / tAlAe cappuDi - yAe ya dinnAe naDo vva naccae viviha-bhaMgIhiM / sA uNa tassa mAyA morI tanneha - mohiyA na milae taM paesaM / sayaNehiM bhaNiyA baMbhaNI- bhadde ! kiM aNeNa ruddheNa jassa mAyA morI suya-vioga-dukkhiyA evaM gamai kAlaM / tao tavvayaNa-jAyANukaMpAe tIe solasame mAse mukko / taM kammaM bArasa-guNaM unna ruppiNIe / ao solasa- varisa-pajaMte putta daMsaNaM hohi tti / jaM puNa pucchiyaM hNa kammeNa avahArio tti taM suNa- ettheva bhArahe vAse sAli-ggAme maNoramujjANassa sAmI sumaNo nAma jakkho / tattheva somadevo nAma baMbhaNo Asi / tassa bhajjA aggilA tANaM dunni puttA caudasa-vijjA-ThANa- pAragA aggibhUI vAyubhUI ya / annayA bahu- sAhu- sahio caMdo vva tAraya- pariyario samosa - rio maNorasujANe naMdivaddhaNAyario / gao tavvaMdaNatthaM gAma- logo / pAraDA bhava- nivveya-jaNaNI guruNA dhammadesaNA / niya paMDicca payaMDa- dappA do vi diya-naMdaNA uvaTTiyA vAe / nijjiyA ekkeNa sAhuNA bhaNiyA ya-bhaddA ! kiM jAi-kulAi-gavvamuvvahaha / suNaha attaNo puvva-bhavaM / iheva gAme vaNatthalIe siyAlA do vi tumbhe AsI / kayAi karisageNa keNa vi halovagaraNAI khette 261 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 kumArapAlapratibodhe [ tRtIya: mukkAI nADayAI rayaNIe buddheNa tittAI tAI bhakkhiUNa mayA kammavaseNa / jAyA imassa vipparasa puttA / karisago vi kAleNa mao jAo niya- suhAe naMdaNo / jAI sariUNa kahaM niya-taNayaM jaNayaM suhaM vA jaNaNi jaMpemi ti sUyattaNaM pavato / jai natthi paccao, to sadeha taM mUyaM jeNa savvameyaM sAhai / tao vAharAvio mUo bhaNio so muNiNA / rAyA vi hoi bhico bhico vi naresarattaNaM lahai / mAyA vi hoi bhajjA bhajjA vi hu hoi mAyati // jaNao vi hoi taNao taNao vi hu ettha jAyae jaNao / suhAvi hoi mAyA mAyA vi hu hoi sunha tti // 1 tA vaccha ! saMsAra - sarUvameyaM paribhAviUNa muttUNa lajjaM kahesu attaNo puvva-bhavaM / so vi sahariso loyassa niya- puvva-bhavaM sAhai / saMvigga-maNo muNi-pAse pavvaio pAmaro / te vi diya-dArayA siyAlA baMbhaNA jAyatti uvahasiyA avivegiNA loeNa / vilakkha-cittA kovamuvvarhatA rayaNIe khagga-vagga hatthA vahatthaM sAhUNaM AgayA ujjANaM / thaMbhiyA sumaNajakkheNa / pabhAe diTThA khIliyA logeNa / muNiya-vRttaMtA AgayA tesiM mAyA- - piyaro | akkhiyaM jakkheNa muNi-mAraNujjuyA ime mae evaM kayA / to jar3a jiNadhammaM paDivajaMti tA millemi, na annahA / tehiM bhaNiyaM dukkaro sAhu-dhammo sAvaga-dhammaM puNa karissAmo / evaM kareha tti bhaNiUNa mukkA te jakkheNa / gahiyaM sAvagattaM bhAvao suehiM sAhu- samIve, na uNa jaNaNi jaNaehiM / kAleNa agginUi-vAubhUiNo mariUNa samuppannA sohamme paMca- paliovamAU devA / tao cuyA hatthiNAure arihadAsamsa sAvayassa punnabhadda - mANibhadda-nAmANo jAyA naMdaNA / jiNasAsaNANurattA kuNaMti sAvagattaM / annayA mahiMda cAva-cavalaM jANiUNa jIviyaM mahiMda-muNisamIve pavanno arihadAmo diktraM / tassa suyA rahArUDhA sAhu- -namaNatthaM patthiyA / pecchati magge suNahI-saNAhaM caMDAlaM / jAo tesiM taduvari si ho gayA sAhu- samIve / vaMdiUNa pucchaMti sAhuM - bhayavaM ! kiM kAraNaM jeNa amhANaM suNahiM caMDAlaM ca daTThUNa siNeha-nivbharaM maNaM jAyaM / sAhuNA kahiyaMtubhe agbhUii-vAu bhUI puvva-bhave huMtA / tumha puNa mAyA-piyaro akaya-dhammA yA saMsAraM hiMDiUNa mAyA suNahI jAyA piyA puNa eso sovAgo / lao te saMjAya - jAisaraNA saMsAra - sarUvaM sumaraMtA gayA gehaM / tehiM kahiUNa Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] tapasi pradyumna-zaMba-kathA / 263 vuttaMtaM paDibohio sovAgo suNahI y| veragga-samaggo sovAgo mAsa-ppamANaM aNasaNaM kAUNa mao naMdIsare devo jaao| suNahI vi kayANasaNA tattheva pure ranno dhRyA jAyA / puNo vi so sAhU ttthaago| pucchio tehiM suNahI sovAgo ya mariUNa kattha gaya tti ? / sAhuNA kahiyaM jahAvattaM / rAya-dhUyA paDibohiyA tehiM / kAUNa pavajaM gayA suraloyaM / te vikAUNa nimmalaM sAvagattaM pattA sohamme / jAyA suriMda-sarisA surA / tao cuyA hatthiNAure vIraseNa-rAyassa mahu-keDhavAbhihANA jAyA taNayA / gahiya-kalA-kalAvA pattA juvvaNaM / para-loya-patthieNa piuNA Thavio raje mahukumAro, keDhavo kaojuvarAo / annayA niya-sevagassa vaDaura-sAmiNe kaNayAbharaNassa bhajjA caMdAbhA nAma avahariyA mahuNA / tIe saha visae sevaMto mahU kAlaM gamei / vaDaura-nariMdo vicaMdAbhA-virahe taru-vakka-nivasaNo bhUi-bhura-kuMDiyaMgo saMjAo jddhaarii| kayAi diTTho devIe magge bhamaMto, dasio mahu-nariMdassa / esa majjha paI maha vioge paricatta-rajjo egAgI evaM paribbhamai / taM soUNa ciMtiyaM mhunnaa| hA ! kuMdiMdu-samujjalo kalusio tAyassa vaMso mae baMdhUNaM muha-paMkaesu ya hahA dinno masI kucco| hI ! telukkamakitti-paMsu-pasareNuDUliyaM savvao ghiDI ! bhIma-bhavubbhavANa bhavaNaM dukkhANa appA kao // jaM visaya-paravvasa-mANaseNa hariyaM mae para-kalataM / tA tivva-tavaM kAhaM imassa pAvassa muDikae // to dhuMdhumAra-kumaraM raje ThaviUNa mhu-mhii-naaho| niya-baMdhu-keDhaveNaM samanio giNhae dikkhaM // te do vi sayala-suttattha-pAragA jiy-priish-ksaayaa| kuvvaMti tavaM chahamAi-chammAsa-pajjataM // bahuvAsa-sahassAiM sAmannaM pAliUNa pajate / kaya-pAyavova-gamaNA mari sukke surA jAyA // aha vaDaura-nayara-nivo kAuM annANa-tavamapajaMtaM / mariUNa samuppanno paliyAU joisesu suro|| tatto caviuM bhamio bhavammi lahiuM narattaNaM kaha vi| kiMci kaya-sukaya-kammo jAo so dhUmakeu-sUro / Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAla pratibodhe [ tRtIya: mahu- nariMdo vi sattarasa sAgarAI sura-riddhiM bhuttUNa caviDaM samuppanno kaNha - pattIe rupiNIe putto / dhUmakeDa-sureNa bhajjA-veraM sariUNa avahario so / nIo vijayaDa - bhUdharassa bhUramaNa-vaNe / chuhA - tisA sIya- vAyAyavapIDio dukkheNa marautti mukko silAyale / gao muro sahANaM / deva-vaseNa vimANArUDho niya-bhajjAe kaNayamAlAe sameo kAlasaMvaro vijjAharo Agao taM paesaM / deha - pahA - paDala- pUriya- diyaMtaraM rayaNa- puMjaM va taM dArayaM dahUNa vijjAharo avayariUNa vimANAo pahiTThe-maNo vettUNa taM samappae niya-bhajjAe / tuTTha- cittAe tIe samaM gao niya-nayaraM mehakuMDaM / garupa - riDIe kayaM pajjunnoti se nAmaM / kaNaya - giri-guhA gao kappa - rukkho vva vaTTae eso / taM soUNa harisio nArao / namiUNa jiNidaM gao veyaDDU- selasihara - seharaM mehakuMDa - nayaraM / tattha daTThUNa kAlasaMvaraM vaDAvara putta - jammeNaM / teNAvi neUNa bhavaNanbhaMtaraM daMsio pajjunno / taM ruppiNI-paDima- rUvaM nirUviUNa uppaio nArao | Agao bAravaIe / kahei kaNha - ruppiNI- pamuhANa purao sImaMdhara - jiNovaiTuM pajjunna-vRttaMtaM / taM soUNa ruppiNI-putta daMsaNUsuyA kAlaM gamei / annayA jAo bhANU nAma saccabhAmAe maNANaMda-jaNao taNao / aha mehakuMDa -nayare pajjunno guNa-kalAva - paDipunno / uddAma -kAmiNI-maNa- vimohaNaM juvvaNaM patto // telukke vi tamatthi vatthu na paraM jaM tassa savvappaNA pAvijjAkhila-loya- loyaNa - suhA- sArassa tullattaNaM / jaM paMkeruha - kuMda-caMda - pamuhA te tassa teyassiNo / iksa vi aMgassa purao dIsaMti dAsA iva // aha taM nisagga-sohagga-saMgayaM pecchiUNa tajjaNaNI / mayaNa - vivasA vilajA pajjunnaM jaMpae evaM // maha kukkhi-bhavo na tumaM kiM tu arannaMmi suhaya ! laddhosi / saMvaDio pagAmaM garuehiM maNorahehiM mae // saMpai maNorahe maha visaya- suhAsevaNeNa pUresu / jeNa tuha demi vijjA-gorI- paMnatti - pamuhAo // iya souM so ciMtai dhiDI jaNaNI vi jaMpae evaM / 264 ahavA mayaNAyattA kajjamakajjaM ca na muNaMti // vijjAo tAva giNhAmi tayaNu kAhAmi kiM pi jaM uciyaM / Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] tapasi pradyumna-zaMba-kathA / 265 to bhaNai imo vijjAu dehi me tuha hiyaM kAhaM // dinAu tassa vijAu tIi muddhAi visy-luddaae| tatto bhoga-suhatthaM taM patthaMti bhaNai kumaro // jai vi ahaM tuha putto na homi putto tti vaDrio taha vi| tA vottuM pi na juttaM tujjha imaM kiM puNo kaauN|| puNarutaM patthaMtI vi teNa gaNiyA taNaM va sA jAva / tAva nahehiM niyaMgaM viyArilaM tIi pukkariyaM / / aha saMbhaMto patto tabbhattA bhaNai hA kimeyaM ti / sA kahai majjha sIlaM balA vi khaMDai imo kumro|| daMsaha ya naha-payAI to kuvio kAlasaMbaro bhaNai / niya-putte re ! mAraha imaM durAyaramakayanveM // te pahari payahA payaMDa-bhuya-vikameNa kumareNa / ekkeNa va nijiNiyA hariNA hariNa vva savve vi // tatto kuddho kAlo vva dussaho kAlasaMvaro Dhukko / so vi kao gaya-dappo imiNA sappo vva maMteNa // naho pure paviTTho so pajjunneNa pesiuM purisN| jANAvio samaggaM pi kaNayamAlAi vuttaMtaM // bhaNio ya saMmuhohaM jaM duko tujjha tAya ! saMgAme / taM khamasu majjha dosaM khamA-parA huMti jaM guruNo // mahilA-aNattha-saMdoha-maMdiraM dos-dum-amy-kullaa| iya ciMtiUNa khayaresareNa sammANio kumro|| etyaMtare Agao nArao / esa deva-risi tti sAhio pajjunnassa vijAe / paNamio so aNeNa / teNAvi kahiyaM kaNha-pattIe ruppiNIe tumaM putto| dhUmakeuNA avhrio| tuha virahe ruppiNIe gamiyAiM solasa-varisAiM / ruppiNIe sacabhAmAe saha painnA kayA Asi / jIe suo puvvaM uppajihI tadannAe kesehiM putta-vivAhe dambha-kajaM kAyavvaM / saMpayaM saccA-suyassa bhANussa vivAha-kAlo vai / tA kumAra ! tattha vaccAmo / tao piyaraM pucchiUNa patthio pajjunno nAraeNa samaM / purao pisaMDi-pAsAya-pasaraMta-pahApanbhAra bhAsuraM bAravaiM daTTaNa pucchae taM kimeyaM ti ? / to nAraeNa kahiyaM dhaNaeNa kayA imA suvannamaI / Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH bAravaI nAma purI juggA kaNhassa tuha piuNo // bhaNiyaM aNeNa-kassa vi ihAgaohaM na sAhiyavvo tti| kaya-bAla-sAhu-veso jaNaNI-gehaM gao eso // so jaMpai solasa-vaccharAI uvavAsio ahaM thakko / saMpai pAraNaya-kae tuha gehaM sAvie ! patto / / sA bhaNai tavo kammaM suvvai varisa-ppamANamukiheM / jaM puNa ittiyaM kAlaM kahasi tumaM taM kahaM ghaDai // jaMpai pajjunna-muNI varisANaM solasaNha-majjhami / jaNaNIe thaNa-chIraM pi sAvie ! na hu mae pIyaM // jai tujjha asthi dicchA desu tao aha va natthi to jAmi / to bhaNai ruppiNI taM tuha attho vatthuNA keNa // so jaMpai pejjAe, to pejA tIi piumaaddhttaa| to vijAe imiNA jalaNo vijjhAvio jhatti // to ruppiNIi bhaNiyaM-bhayavaM ! giNhAhi moyage pavare / kiM tu na jIravai ime anno ekaM viNA kaNhaM // akkhei khuDDuo jIravemi te'haM tava-ppabhAveNa / to khuDyassa purao moyaga-rAsI kao tIe / pakkhivai khuDDuo rakkhaso vva vayaNaMmi moyage savve / hasiUNa bhaNai devI-tuhatthi divvA dhuvaM sttii|| aha nAraeNa kahiyaM tuha putto esa devi ! pjunno| kumaro vi sAhu-rUvaM muttuM jAo sahaja-rUvo // sura-kumaro vva maNaharo paDio pAesu niya-jaNaNIe / AliMgiUNa gADhaM sirami so cuMbio tIe // teNa bhaNiyA jaNaNI na mamAgamaNaM kassavi sAhiyavvaM, jAva me na milai piyA / io ya sacabhAmAe ruppiNI-pAse pesiyA purisA nAvieNa samaM kesajAyaNatthaM / pajjunneNa vijA-baleNa nAviyassa sIsaM muMDiUNa pesiyA kesaa| saccabhAmA vi sa-rosA AgayA ruppiNI-pAsaM / pajjunno vi kaNha-rUvaM kAUNa Thio tattha divo saccabhAmAe / tao koveNa tajaMtI imo mUlamaNatthANaM jayAniggacchissai tayA kese giNhissAmi tti bhaNaMtI niggyaa| gayA-kaNhabhavaNaM / tattha taM sapariyaNaM pecchiUNa bhagai-majjha painnA-bhaMga kAUNa Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] tapasi pradyumna - zaMba-kathA | 267 sigghamAgao si ettha tti / gayA niya-gehaM / kaNho vi tIe aNuNayatthaM gao tattha / io ya pajjunno raha-rayaNe ruppiNi ThAviUNa saMkhaM AUraMto niggao nayarI - majjheNa / jaMpei paura-jaNaM kaheha kaNhassa jahA ruppiNI keNAvi bhaDeNa nijjai / jai sAmatthamatthi tA nivAresu / taM soUNa jAya- kovA jAyavA kari-ta - turaya-raha- samUhamA ruhiUNa dhAviyA tassa piTuo / te vi caMDa-bhuya-daMDakuMDaliya- kodaMDa - caMDa-mukka- nArAya-niyara-niruDa-naha - maMDalA valiUNa nijjiyA pajjunneNa / tao Agao gaya-saMkha-cakka - karavAla - karo rahArUDho kaNho / so vi gorI - pannatti - vijjA - baleNa kao kumAreNa paraMmuho / jAo vilakkha-vayaNo citAuro bhaNio nAraeNa - nArAyaNa ! esa te putto ruppiNI- ganbha-saMbhavo pajjunno / harisa-vasa-visadvaMta-vayaNeNa kaNheNa AliMgiUNa mahUsaveNaM pavesio puriM / pariNAvio nariMda-khayariMda-suMdarIhiM garupa-guNa-raMjiehiM rAma- kaNhehiM / kao so rajja - ciMtago / etthaMtare dujjohaNa-pesiehiM purisehiM vinnatto kaho, jahA - tujjha suNhA maha dhuyA bhANu-vivAha - juggA avahariyA sA keNAvi / to taM gavesesu / kaNheNa bhaNiyaM - kimahaM savannU jeNa taM jANAmi / jai jANato ahaM tA kiM na jANio mae rupiNI- putto pajjunno / pajjunneNa vRttaM - deva ! desu me AesaM teNa taM ANemi / kaNheNa vRtto so-- evaM karesu tti / tao ANIyA sA / teNeva avahariyA Asi, taM garuya-vibhUIe vivA - hio bhANu-kumAro | annayA pajjunna- kumAra- cariyAI kayacchariyAI soUNa saccabhAmA bhaNai kaNhaM - tahA karesu, jahA mamAvi jAyae eriso putto / kaNheNa jaMpiyaM - pie! punnehiM evaM hoi / puNaruttaM saccAe vuccaMto puvva pariciyaM devaM sumaraMto egaMte ciTThai kaya-posaho kanho / taiya- diNe paccakkhIhUo devo tamullavai kaNho / maha desu puttamannaM pajjunna- kumAra - sAricchaM | bhai suro-- tuha hohI suo suyaM jIi vacchase tIe / appasa imaM ti bhaNiUNa dei hAraM sa kaNhassa // tatto tirohio so imaM ca vijjA- pabhAvao muNiuM / pajjunno niya-jaNaNi bhaNai suo hou tuha bIo // sA bhai majjha bIo pasavo natthi nti nANiNA kahiyaM / tA majjha vallahAe jaMbavaIe suyaM desu || evaM ti bhaNai kumaro pattA ityaMtaraMmi sA tattha / Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 kumArapAlapratibodhe saccA ruvAi kayA paNNatti baleNa kumareNa // paTTaviyA vAsa -hare sacA esa tti jANiuM kaNho / tuTTho tIe kaMThe hAraM pakkhivaha sura-dinaM // tIe saha saMbhogaM kuNai harI sA vi niya-gihaM pattA / suttA pAsai sIhaM suviNe vayaNaMmi pavisaMtaM // aha sukkAo caviDaM tIe keDhava-suro vasai gabhe / saccA vi kaha-pAse pattA aha ciMtae kaho || saMbhoyassa atittA ajjavi to AgayA puNo esA / tesiM rai - vigdha-kae kumareNaM vAiyA bherI // bherI - saddaM suNiuM nisA vihAya tti uTThio kanho / jaMvavaIe jAo samae saMbo tti vara- putto // so juvvaNaM pavanno vivAhio khayara-rAya-kannAo / pajjunne kaya-neho teNa samaM kIlai jahicchaM // aha nemi nAha-pAse pavvaiyA do vi vihiya-tivva-tavA / uppanna - kevalA bohiUNa bhuvaNaM gayA mokkhaM // iti tapasi pradyumna - zaMba - kathA / iha loyAi - nirIho kuNasu tavaM kamma nijjarA - heraM / jaha dhammajaso sAhU na uNa tahA dhammaghosa - muNI // taM jahA atthittha bharaha-vAse avaMti - jaNavaya-visesaya- saricchA / accheraya-saya-kaliyA nayarI nAmeNa ujjeNI // jattha sura- ghara - siresuM suvanna- kalasANa uvari vilasaMtA / rehati dhayA haMsa vva gayaNa- gaMgAi kamalesu // ari- vijaya - kaujjoo rAyA tatthAsi caMDapajjoo / puttA sahoyarA do pAlaga-gopAlagA tassa // veragga-parigaeNaM gahiyA gopAlageNa pavvajjA / pabala - payAveNaM pAlageNa puNa pAliyaM rajjaM // jAyA do tassa avaMtivadvaNo raTThabaddhaNo ya suyA / rajje jeho ti avaMtivaddhaNo teNa ahisitto // [ tRtIya: Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 prastAvaH ] tapasi dhrmysho-dhrmghoss-kthaa| juvarAya-pae taha raTTavaddhaNo ThAvio kaNiTo tti / saMvigga-maNeNaM pAlageNa gahiyA sayaM dikkhA // Asi jalarAsi-dhUyA maNoharA ravaddhaNassa piyaa| nimmala-sIla-guNAbharaNa-dhAriNI dhAriNI nAma | tIe ya atthi putto guNoha-jutto avaMtiseNo tti / gambhaMmi samuppanno bIo putto tahA tIe // taiyA vasaMta-samao viyaMbhio kaaminnii-vilaasmo| payaDiya-kaMdappa-mao ujjIviya-jaNa-maNa-ppamao // tattha vasaMte kIlaMtamuvavaNe avaMtivaDaNo raayaa| dahaNa dhAriNiM mayaNa-paravaso ciMtae evaM // caMdo imIi muha-paMkaeNa vijio samudda-salilammi / majjai nicaM pi kalaMka-paMka-pakkhAlaNatthaM va // eIe bAlAe loynn-laaynn-laah-luddhaaiN| muddhA maya-kulAI vaNa-vAsa-vayaM va sevaMti // eIi ahara-hariyAruNima-marahAI ljjmaannaaii| biMba-phalAI ubbaMdhaNa va vallIsu viryti|| tA jai imIe saha visaya-suhaM sevemi tA attaNo jIviyaM sahalaM mannemi / tao so imIe kusuma-taMbola-vilevaNAINi pesi payaho / sA vi guru tti taM pai nivviyArA savvaM giNhai / annayA avibhAviUNa ubhaya-logabhayaM bhaNiyA rannA-suMdari ! mamaM paDivajasu / tIe vRttaM-mahArAya ! jo me bhattuNA tumaM paDivanno so mae puvvaM paDivanno / rannA vuttaM-maNussa-bhAveNa maM paDivajasu / tIe vuttaM-aNeya-samara-nivvUDha-sAhasaM tumaM maNussaM ko na paDivajaha ? rannA vuttaM-mamaM paI paDivajasu / tIe vuttaM-jo tumaM sayalapuhavIe paI so mamAvi paI ceva / rannA vuttaM-kamalacchi ! alaM parihAseNa, mayaNa-jalaNa-jAlA-palittaM mamaM niyaga-saMgamAmaya-raseNa nivvaveUNa rajja-sAmiNI hosu / tIe vuttaM deva ! mA evamANavesu garuo tumaM / meDhibhUo bhuvaNassa / samuddo vva mA vilaMghesu majjAyaM, vilaMghiya-majjAe tumaMmi samudde ya jAyae jg-pplo| tuha bhaeNaM ca nAeNaM ca vahae loo| yata: idaM prakRtyA viSayairvazIkRtaM parasparastrIdhanalolupaM jagat / Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe sanAtane vartmani sAdhusevite pratiSThite bhUpabhayopapIDitam // tA alaM imiNA kula - kalaGka- kAriNA duggai nibaMdhaNeNaM durajjhavasAeNaM / paricatto esa maggo khudda sattehiM pi / paidiNaM patthaMto eso bhaNio aNAefara fabhANo na lajjasi / ciMtiyaM rannA -- nUNaM rahabadbaNa bhaeNa maM na mannae esA tA vAvAemi taM / taheva kAUNa bhaNiyA esA - vAvAio mae bhaya-kAraNaM te / tIe ciMtiyaM 270 dhiddhI ! maha dehamiNaM hA vajraM paDau majjha rUvaMmi / jaM jAyaM maraNa-karaM guNa-nihiNo ajjauttassa // akalaMkiya- sIlAe pariosaM kuNai majjha bhikkhA vi / rajjeNa vi teNa alaM jaM labbhai sIla-bhaMgaMmi // tatto avaMtiseNaM puttaM muttUNa dhAriNI caliyA / sattheNa saha kameNaM pattA ko saMbi-nayarIe // tattha vijayAriseNo rAyA nAmeNa ajiyaseNo tti / guNa-gaNa-lIlA-bhavaNaM devI lIlAvaI tassa // dhamma-taru- - vArivAho dhammavasU nAma tattha Ayario / viNayAi-guNa- pavannA pavattiNI taha ya viNayavaI // tIe vasahiM gaMtRRNa dhAriNI taM pavattiNiM namai / sA jaMpa tuha vacche ! nariMda - pattI - sarisamaMgaM // eyassa visarIsI puNa dasA, ao kahasu ittha kiM tattaM / to kahaha dhAriNI se niya-vRttaMtaM bhaNai sA vi // dhannAsi tumaM vacche ! jA evaM sIla- pAlaNa-nimittaM / millasi jalaNa-palIviya-palAla - pUlaM va rajjaM pi // jaM sayalovaddava - sela-dalaNa- daMbholi-daMDa- duppecchaM / jaM puvva bhavajjia - pAva-dAva-vijjhavaNa-ghaNa- tullaM // jaM sagga- sokkha-taru- mUlamuttimaM mutti-maMdira - duvAraM / sIlaMmi taMmi niccaM janto jutto ciya buhANaM // na anno sIla - pAlaNovAo tti tIe paDivannA dikkhA / tao a pacchA siNo vAhi vva vaDDiuM pavato ganbho / pucchiyA sA pavattiNIe - bhadde ! kimeyaM ti ? tIe vRttaM - puvvaM niya-par3a- saMgameNa me esa ganbho jAo, paraM [ tRtIya: Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] tapasi dharmmayazodharmaghoSa - kathA | 271 vaya - vigdho mA hou tti na mae akkhAo / sAvaya-ghare pacchannA ThiyA sA / kameNa pasUyA savva - lakkhaNAlaMkiyaM dArayaM / sAhu sAhuNINaM kileso mA hou tti ciMtaMtIe raTThavaNa - nAmaMka muddiyA-saNAho mukko so nariMda-bhavaNaMgaNe / avakkaMtA sAhuNI / maNi-ppabhA samujjoiya-gayaNaMgaNo so uvaritalArUDhena diTTho rannA / vettUNa dinno lIlAvaIe / bhaNiyA sA-esa te aputtAe putto ti / pacchanna- ganbhA devI passUya tti kathaM rannA vaddhAvaNayaM / jao saMgAme gaya- duggame huyavahe jAlAvalI - saMkule katAre kari-vaggha-sIha - visame sele bahuvaddave / aMbhohiMmi samullasaMta-laharI laMghijamANaM vare savvo puvva bhavajjiehiM puriso punnehiM pAlijjae // sAhuNihiM pucchiyA sA- kattha egAgiNI gayAsi ? tIe vRttaM --vAvannaM DiMbha-rUvaM jAyaM / tassa parivaNatthaM / so paMca dhAi - parigao vaDDhi - mADhato / kayaM maNipabho tti se nAmaM / sAhuNI vi devIe saha saMgayaM kAUNa dArayamabhinaMdei / kaya- kalA - gahaNo maNippabho patto juvvaNaM / maraNa-pajjacvasANayAe savva - jIvANaM ti paMcattaM patte ajiyaseNe savva-guNAgaro ti ahisitto raje maNippabho maMti- sAmaMtehiM / jao na datvA nArthitAmeti navAmbhobhirna pUryate / AtmA tu pAtratAM neyaH pAtramAyAnti sampadaH // so parakkamakaMta - vikkata - veri-cakko pAlae rajjaM / atthi tahiM viNayavaI -pavattiNIe ya sIsiNI-pavarA / vigaya bhayAsA bhattaM paccakkhai bhava-bhavviggA // saMgheNa garuya bhattIi pUiyA aNasaNe ThiyA jAva / pacchA vicchaDDeNa mahayA sakkAriyA ajjA // dhammavasu-sUri-sIsA Asi duve dhammaghosa - dhammajasA / te vi payaTTA kAuM sarIra-parikammaNaM evaM // cattAri vicittAI vigaI nijjUhiyAI cattAri / saMvacchare ya donio egaMtariyaM ca AyAmaM // nAi vigiTTho ya tavo chammAse parimiyaM ca AyAmaM / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 [tRtIyaH kumArapAlapratibodhe anne vi ya chammAse hoi vigiTuM tavo kammaM // vAsaM koDI sahiyaM AyAmaM kAu ANupuvvIe / giri-kaMdaraM tu gaMtuM pAyavagamaNaM aha kareja // aha dhAriNiM ada8 ciMtei avaMtivaddhaNo evaM / hA! visaya-para-vaseNaM mae mahaMtaM kayamakajaM // jaM nihao niya-bhAyA sA vi kalattaM na majjha saMpannA / to bhakkhie vikAe nAhaM ajarAmaro jaao| iya pacchAyAva-paro saMviggo dhAriNIi puttassa / rajaM avaMtiseNassa viyaritraM giNhae dikkhaM // savve vi nivA uciyaM kuNaMti pUyaM avaMtiseNassa / kiM tu maNippabha-rAo kamAgayaM pesai na daMDaM // daMDassa maggaNatthaM paTTavai maNippabhassa so dUyaM / gaMtRNa kaya-jahociya-kAyavvo so bhaNai evaM // Aisai mahArAo avaMtiseNo maNippabha-nariMda ! / dAuM kamAgayaM majjha daMDamaNuhavasu rajja-muhaM // taM vayaNamasuya-puvvaM soUM pasaraMta-rosa-rattaccho / bhaNai nariMdo re! re! jIhaM chiMdeha dUyassa // jaM devo ANavai tti jaMpiuM gahiya-paharaNe purise / daTuM uvaTThie dhiTTayAi dUeNa paDhiyamiNaM // rAjan ! vAkyaM parasyedaM vayaM vAGmAnahAriNaH / tvaM cAnye ca mahIpAlAH sarve dUtamukhA yataH // nipatatsvapi zastreSu sampravRtte mahAhave / dUtAnAM preSaNaM yuktamavadhyatvaM ca nItiSu // to muNiya-nIi-sattheNa teNa rannA visajio duuo| AgaMtuM so akkhai vuttaMtamavaMtiseNassa // so cauraMga-camU-bhara-cUriya-phaNirAya-phaNa-rayaNa-cakko / gahiUNa bhUri kosaM kosaMvi-purIi sNclio|| aha dhammaghosa-muNiNA kaya-paDikammeNa ciMtiyaM evaM / iha jaha vigaya-bhayAe pUyA saMghAu saMpattA // ahamavi tahA lahissaM to puvvaM tattha aNasaNaM vihiuM / Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasi dharmmayazodharmmaghoSa- kathA / dhammajaso puNa sAhU suha-citto ciMtae evaM // no iha loga yAe tavamahiDejA, no paralogaTTayAe tavamahiMDDejjA, no kitti-vanna-saha- silogaTTayAe tavamahiDejA, nannattha nijaraTTayAe tavamahiDejA, tA kamma-kkhae kAyavve, kiM loga-sakkAreNaM, tattha vaccAmi jattha na ko vi jANai tti bhAvaMto kosaMbIe ujjeNIe ya aMtarA vacchagA-tIre giri-kaMdaraMmi pavanno aNasaNaM / prastAvaH ] para-balamitaM souM maNippabho kuNai samara-sAmariMga | aha AgaMtuM ruddhA avaMtiseNeNa kosaMbI // to niviDa kavADehiM nagara- duvArAhaM AvarijaMti / te subhaDA saMnaDA paharaNa hatthA ThavijjaMti // ko-kavisIsayAiM alaM karijjati koTavAlehiM / para-cakka-cUraNatthaM uvalA muccaMti jaMtehiM // salahijjati bhuyAo bhaDANa dAUNa bhUri-davAI | sajjijjaMti kariMdA turaMgamA pakkharijjati // vilahijjati jahArihamee ya piyAu dhIravijaMti / niya - niya-dala- ciMtAe niogiNo vAulinaMti // maNi - kaNaya- ppamuhAI jageNa khoNIi nikkhaNijaMti / taNa-jala-tellu- ghaiMghaNa - dhannAI saMgahijaMti // savve vihu nAyarayA kimittha hohi tti AulA jAyA / na ya vayaNeNa vi taM dhammaghosamabhinaMdae ko vi // so pUaM alahaMto mao tao koha-uvari bhAgeNa / vitto vAhiM dAreNa natthi jaM niggama-pavesA // kizca - anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / devAhitasadbhAvA kAryANAM gatiranyathA // anna- diNe paTTavio avaMtisegeNa mAgaho eko / jaMpara maNippabhaM so kiM ciTThasi jaMbugo vva tumaM // nayarI-darIha naTTho jai sacaM vikkama - pahANosi / to sIho vva guhAo nayarIo nIharasu bAhiM // bhaNiyaM maNippabheNaM nayari-guhAe vasAmi sIhohaM / 39-36 273 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 [tRtIya kumArapAlapratibodhe tumamicchaMto jIyaM mA suttaM taM vibohesu // to mAgaheNa vuttaM raNa-tUra-raveNa baMdi-saheNa / para-caka-kalayaleNa ya jai jaggasi jagga tA sigdhaM // bhaNiyaM maNippabheNaM esohaM Agao samara-heuM / gaMtUNa mAgaheNaM avaMtiseNassa kahiyamiNaM // palaya-ghaNa-ghora-ghosaM maNippabho dAvae samara-bheriM / tatto tassa alesaM sennaM sannahiumADhattaM // kahaMDhoijati bhaDANaM sannAhA jacca-kaNaya-rayaNa-mayA / dippaMtosahi-valayA samaMtao sela-kUDa vva // bhaDa-ruhira-lAlasAo jama-jIhAo vva khgg-ltttthiio| dujjaNa-vANIo viva bhallIo bhey-jnnnniio|| vesAo va dhaNuhIo guNa-vaDAo vi pyi-kuddilaao| para-mamma-ghaTTaNa-parA pisuNa-pavaMca vva nArAyA / tatthaevamuvaNijamANe raNovagaraNaMmi keNai bhaDeNa / sannAho na kao cciya daiyA-thaNa-pharisa-luddheNa // keNAvi samara-saDA-nibaddha-gADhaggaheNa avagaNiyA / thoraMsuya-sitta-yaNI niya-daiyA rovamANI vi|| anneNa siDhila-valayA viyaliya-kaMcI galaMta-vAha-jalA / esohamAgao jhatti evamAsAsiyA daiyA / annassa appiyaM pIyamANamavi pANa-vaTTayaM bhariyaM / thoraMsuehiM uvariTThiyAi daiyAi suTTayaraM // mucchAe ceva annassa daMsio piyayamAe annuraao| daiyAi kayaM maMgalamavarassa vilakkha-hasieNa // iya viviha-viyAra-piyA-payaDiya-paNaehiM paharaNa karehiM / kari-turaya-rahArUDhehi suhaDa-lakkhehi priyrio|| caMdaNa-vilitta-deho siya-vatthAharaNa-kusuma-kaya-soho / garuya-gaya-kkhaMdha-gao nIharai maNippabho bAhiM / aha dhAriNIi ajAi ciMtiyaM jAva niravarAhANa / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 prastAvaH ] tapasi dhrmysho-dhrmghoss-kthaa| jIvANa hoi na khao imANa baMdhUNa juddheNa // tAva nivAremi ime tatto jaMpai maNippabhaM ajA / vaccha ! mamegaM taM dehi jeNa jaMpemi kiM pi hiyaM // taMmi viinne rannA rAyANaM bhaNai dhAriNI ajaa| kiM niya-sahoyareNaM samaM tumaM kuNasi saMgAmaM // rannA bhaNiyaM-bhayavai ! kahaM asacaM tuma imaM bhaNasi / to dhAriNIi kahio savvo vi hu niyy-vuttNto|| bhaNiyaM ca jai na pattiyasi vaccha ! pucchasu tumaM niyaya-jaNaNiM / taha peccha raTTavaddhaNa-nAmaMkaM kaDDiuM muhaM / / rAyA taheva kAuM gaya-saMko bhaNai jai vi saccamiNaM / taha vi hu niyattamANo aje ! lajjAmi ahamihi // to ajAe bhaNiyaM ciTTha khaNaM jAva uvasamAvemi / tuha bhAyaraM pi tatto pattA anjA duiya-kaDagaM // sA jaMpai paDihAraM kArAvasu rAya-dasaNaM majjha / so kahai imaM ranno, rAyA jaMpai pvesesu|| teNa vi pavesiyA sA nivesiyA AsaNe nariMdeNa / datRRNa pariyaNo taM ciMtiumevaM smaaddhtto|| ajA esA dIsai amhANaM sAmiNIi sarisi tti / samma nirUvamANo muNai dhuvaM dhAriNI esA // to paNamiUNa ajjaM royaMto pariyaNo kahai rnno| aha jaNaNI khalu esA, ruyamANo namai taM rAyA // pacchA niya-vuttaMtaM kahei sA jaMpae puNo vi imaM / bhAyA tuhesa rAyA tA viramasu vaccha ! jujjhaao|| iya dhAriNi-ajAe sahoyarA do vi uvasamaM nIyA / te pariosa-vaseNaM miliyA viyasaMta-muha-kamalA // ullasiya-siNehANaM duNha vi baMdhUNa saMgame tesiN| taM kiM pi suhaM jAyaM tahaluka saMkaDaM jassa // yata: pAdA himAMzolalitaM vadhUnAM gandhaH srajAM bhrAtRsamAgamazca / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH ekaikamapyeSa mudaM tanoti kaH saMhatAnAM punarasti mallaH // joge sahoyarANaM niya-kula-gayaNa-yala-ravi-mayaMkANaM / kosaMbIe jAyaM diNe diNe nava-navaM pavvaM // ThAUNa tattha kaivaya-diNAI saha jnnnni-pmuh-ajaahiN| ujeNIi payahA miliya cciya do vi te gaMtuM // ThANe ThANe pAhuDa-sayAI loyAu te pddicchNtaa| jiNa-maMdiresu pUyaM kuNamANA garuya-bhattIe // muNi-viMdaM vaMdaMtA saMpattA te vi vacchagA-tIraM / jattharitha giri-guhAe dhammajasa-muNI kyaannsnno|| tannamaNatthamuvitaM AsannaM sAhu-sAvayAi-jaNaM / duTuM niva-jaNaNI-sAhuNIu gaMtuM namaMti muNiM // tAhiM bhaNiyA nariMdA gahiyANasaNassa sAhuNo amhe / paya-pajjuvAsaNatthaM cihissAmo iheva tti // niva-puMgavehiM bhaNiyaM pUyaM karimo imassa amhe vi / tatto so paidiyahaM saMveNa naresarehiM ca // bhattIe thuvvaMto sevijaMto tahA nmijNto| pUyA-nirIha-citto muttaM dehaM gao saggaM // te vi nariMdA pattA ujeNi-purIi sAhuNIhiM samaM / pAlaMti ciraM rajaM jiNadhamma-pabhAvaNA pavaNA // niya-sIla-rakkhaNatthaM dikkhaM gahiUNa dhArINI devI / kAUNa tavaM muttUNa dehamamarattaNaM pattA // iti tapasi dharmayazo-dharmaghoSa-kathA / khelAI-laddhIo tava-ppabhAveNa huMti saahuss| giriNo vva osahIo sasi-kara-saMgeNa dittaao|| muNiNo khela-laveNa vi dehaM kuTTaddhayaM pi dehiinnN| koDI-veha-raseNa va taMbaM saMpannai suvannaM // katthUriyA-parimalo muNi-deha-malo smgg-rog-hro| muNiNo kara-phariseNaM amaeNa va hoi rog-kho|| Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] labdhisvarUpavarNanam / muNi- aMga-saMgi-salilaM ravi vva timiraM harei roga-bharaM / samaNaMga - lagga-pavaNeNa jaMti vilayaM visa- ppamuhA // visa- dUsiyamannAI muNi-muha pattesu nivvisaM hoi / muNi vayaNa - maMta-savaNeNa samai savvo visa-viyAro // muNiNo naha - kesAI jaM jaM rogINa osahaM taM taM / aNimA- guNeNa sAhU saI - raMdhevi saMcarai // sura- lAo mataM mahima-guNeNaM muNI kuNai ruvaM / laMghiz2a laghima-guNao anilassa vi lAghavaM sAhU // sakkAIhiM vi dusaha muNiNo garimA-guNeNa garuyattaM / pAvaNa - sattIe chivai meru-siramaMgulIe muNI // pAkamma- guNeNaM muNI bhuvI va nIre jali vva bhuvi carai / issariya-guNeNa puNo cakkiMda - siriM khamo kAuM // sAhu- vasitta-guNeNaM pasamaM kUro vi jaMtuNo jaMti / appaDighAyatta - guNeNa sela-majjhe vi kamai suNI // aMtadvANa - guNeNaM samaNo pavaNo vva jAyai adisso / rUvehiM kAmarUvittaNeNa pUrai jayaM pi muNI // egattha- vIyao gaattha- bIyAi~ jattha jAyaMti / sA bIya- buddhi- riddhI saMpajjai nicchiyaM muNiNo // sA dharai kuTTa buddhI kuThe dhannaM va akkhayaM muttaM / ega pAu vi gives gaMthaM pi payAnusArI so // avagAhai suya-jalahiM aMtamuhatteNa so maNobalio / so vAyAbalIyo taM guNei aMtomuhutteNa // so kAyabalI paDimaM ciraM pavanno vi jAi na kilesaM / taha amaya - khIra - mahu-ghaya - Asava-laDI havai sAhU // sAhussa patta- paDiyaM amayAi - rasaM bhave kadannaM pi / vayaNaM va dukkhiesaM jAyai amayAi - pariNAmaM // akkhINa- mahANasa-laddhio ya thevaM pi bahuya-dANe vi / muNi-patta - paDiyamannaM na khijae jimai jA na sayaM // akkhINa-mahAlaya-laddhi-joyao sAhuNo asaMkha-jaNo / sammAi nirAvAhaM titthayarasseva parisAe // 277 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 [ tRtIyaH kumArapAlapratibodhe egeNa iMdieNaM sesiMdiya-attha-dasaNaM jattha / saMbhinna-soya-laDI muNiNo sA hoi tava-vasao // jaMghAcAraNa-laddhIi eka-phAlAi jAi so ruyagaM / ikkAe naMdIsaramei saThANe tu bIyAe // ekAe phAlAe meru-siraM jAi so tao clio| ekkAe naMdaNavANe bIyAe ei saThANaM // so vijAladdhi-juo ikkAe mANusuttaraM jAi / bIyAe phAlAe vaccai naMdIsaraM dIvaM // tatto niyattamANo ikkAe ceva ei sahANaM / udraM tu dohi phAlAhi jAi ikAi puNa ei // so AsIvisa-iDDIi niggahANuggaha-kkhamA hoi / laDIo appa-kaje tahA vi na pauMjae samaNo // tava-pabhavAo laDIo saMgha-kaje pauMjamANo vi| viNhukumAro vva muNI maNaM pi lippai na pAveNa // taM jahA atthittha bharaha-khette vitthinnaM hathiNAraM nayaraM / jattha nivasaMti niccaM turaya vva suhesiNo loyA / ikkhAgu-kula-sarovara-paumaM paumuttaro nivo tattha / sohagga-hatthi-sAlA jAlA nAmeNa se devii|| sIha-suviNeNa laddho viNhukumAro tti se suo ekko| caudasa-suviNa-pisuNio vIo putto mahApaumo // te juvvaNamArUDhA aha sajigIso tti jANiuM tthvio| paumuttareNa rannA juvarAya-pae mhaapumo|| patto ujeNIe siridhammo nAma patthivo atthi / tassa namui tti maMtI kusattha-bhAviya-mai-ppasaro // aha muNisuvvaya-sIso saMpatto tatva suvvyaayrio| tannamaNatthaM rannA baccaMto pura-jaNo didyo|| kattha guru-vitthareNaM vaccai eso tti pucchio namuI / so kahai ke vi samaNA ujjANe AgayA aja // te namiuM jAi jaNo ahaM pi jAmi tti jaMpiyaM rnnaa| bhaNiyamamacceNa tumaM jai dhammaM deva ! soumaNo // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 prastAvaH ] labdhiprakaTane viSNukumAra-kathA / tAhaM kahemi taM tuha bhaNai nivo dhuvamahaM gamissAmi / bhaNai amacco tumhehiM tattha moNeNa ThAyavvaM // jeNa jiNiUNa vAe karemi te'haM niruttare jhatti / to guru-pAsaMmi gao rAyA namuI pura-jaNo ya // pucchaMti guru-samIve te vi asaMbaddha-bhAsiNo dhamma / tANa sarUvaM muNiuM tuNhikko ciTTae sUrI // namuI jaMpai sUriM paDucca kiM esa jANai baillo / ekkeNa cellaeNaM bhaNiyaM ciTuMtu maha gurunno|| dAhAmi uttaraM te ahaM pi jaMpasu tuhatthi jai duppo / aha kuviya-maNo maMtI jaMpai parulehiM vayaNehiM // pAsaMDiNo asuiNo niccaM sui-sattha-bAhira! tumhe / tA naravaissa niya-maMDalAo nivvAsiuM juttA // to cillaeNa bhaNiyaM je mehuNa-seviNo asuiNo te| na uNa muNiNo ime jeNa baMbhayArI suI nicaM // pAsaMDiNo ya suya-vAhirA ya bhaNNaMti te mehunnaasttaa| baMbhavayaM tu vahaMtA muNiNo kaha tArisA huMti // tadyathAkaMDanI peSaNI cullI jalakumbhI prmaarjnii| paJca sUnA gRhasthasya tena svarga na gacchati // sevaMti je imAo sUNAo paMca te taI bajjhA / tavvirayA uNa muNiNo kahaM taI bAhirA huMti // iya khullageNa vihio niruttaro kovamuvagao maMtI / siridhammanivo nAyara-jaNo ya niya-maMdire patto // rayaNIi muNi-vahatthaM kivANa-hattho vaNaM gao nmuii| gAruDieNaM bhuyago vva thaMbhio sAsaNa-sugae / paccUse taM daTuM tahaTTiyaM vimhio mahInAho / nayara-jaNo ya aNego giNhai jiNa-bhAsiyaM dhammaM // namuI tahAvamANAo niggao hatthiNAraM ptto| mANINa videso ciya ThANaM avamANiyANa jao // juvarAya-mahApaumo namuI niya-maMtiNaM kuNai tattha / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH anna-nivai-ppahANaM hi AgayaM AyaraMti nivA // etto ya mahApaumassa maMDalaM maMDalo vva lddhchlo| siMhabalo nAma nivo duggassa baleNa viddavaI // namuI bhaNai kumAro siMhabalo niggahijae jeNa / so kiM atthi uvAo namuI jaMpai kimanneNa // pahu ! desu mamAesaM jeNa uvAyaM phaleNa daMsemi / pAyaDiuM puNa vayaNehiM taM kilIvA vi sakaMti // iya souM tuTTeNaM kumareNa visajio gao nmuii| daliuM duggaM sIho mayaM va ghettUNa sIhabalaM // patto kumAra-pAse tuTeNa aNeNa jaMpio nmuii| magga varaM, so jaMpai samayammi varaM gahissAmi // aha jAlAdevIe arahaMta-raho karAvio pvro| taha tIi savattIe lacchIdevIi baMbha-raho // lacchIi nivo bhaNio baMbha-raho bhamau puravare paDhamaM / pacchA arahaMta-raho, to jAlA jaMpae evaM // jai baMbha-raho bhamihI iha puvvaM majjha aNasaNaM ttto| tatto rahANa rannA duNhaMpi nivAriyA jattA // to jaNaNi-dukkha-dUmia-maNo nisAe alakvio kahavi / nagarAu mahApaubho khagga-sahAo vinnikkhNto|| pariNIya-rAya-kanno kayArivijao ciraM mahiM bhamiuM / uppanna-cakka-rayaNo puNo vi hathiNa puraM patto // aha tattha samosario nayarujANaMmi suvvyaayrio| tassa namasaNa-heuM patto paumuttaro rAyA // 'dhammaM soUNa nivo bhava-nivinno guruM bhaNai evaM / kAUNa raja-sutthaM tuha pAse pavvaissAmi // gaMtRNa gihe rAyA viNhukumAraM paDucca vajarai / rajamiNaM giNha tumaM ahaM tu dikkhaM gahissAmi // jaMpai viNhukumAro jalaNa-palIviya-palAla-pUlaM va / muttUNa rajameyaM cArittamahaM pi gennhissN|| to bhaNai mahApaumaM rAyA paDivaja vaccha ! rajjamiNaM / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] labdhiprakaTa viSNukumAra- kathA | jeNamhe giNhAmo dikkhaM kammukkhaNaNa dakkhaM // so bhai tAya ! rajje viNhukumAraM Thavesu maha jehaM / patti vva vihiya bhattI tassAhaM homi juvarAo || bhai nivo esa mae bahupi bhaNio na givhae rajjaM / kiMtu visasu viho mae samaM saMjamaM kAhI || to kaya-moNo paumo rajje cakkittaNe ya ahisitto / paumuttareNa gahiyA viNhukumAreNa saha dikkhA || jaNaNi- karAviya rahajattaM kAUNa cakkiNA nayare / jiNasAsaNassa jaNiyA samunnaI niya- kulasseva // nagarAgara - gAmAisu kAraviyA teNa jiNa-gihA garuyA / jiNadhamma- kappataru - aMkura vva savvattha chajjaMti // niviya aTTha - kammo kameNa paramuttaro gao siddhiM / jAo tava-baNaM viNhukumArassa ladvIo // meru vva hoi tuMgo suro vva ruvAI kuNai vivihAI / garuDo vva bhramai gayaNe jAo soNega-satti- juo // anna samayaMmi hatthiNapuraMmi caMdo vva tArayA vario / so muNi alaMkio kuNai pAusa suvvayAyario // taM jANiUNa namuI sumaraMto puvva - vera - saMbaMdhaM / vinnavai mahApamaM desu varaM majjha paDivannaM // vajjarai mahApaumo jaMpasu kiM demi ? jaMpae namuI / tAva maha dehi rajjaM karebhi pahu ! jAva jannamahaM // tato saccapainno rAyA namuissa appae rajjaM / aMteura- majjha-gao sayaM tu ciTThai nirAraMbho // pura-bAhiM gaMtuM hoi dikkhio janna-vADae namuI / pattA nAyarayA liMgiNo ya vaddhAvayA tassa // kiM tu na samAgayA seya- bhikhuNo taM chalaM imo lahiuM / gaMtUNa kova - vivaso suvvaya-sUriM bhaNai evaM // jo hoi jayA rAyA daMsaNiNo taM tathA nisevaMti / rAya - viruddha ThiINaM dhammo vi na nivvahaha pAyaM // tumhe puNa maM niMdaha ahiNaMdaha na uNa daMsaNeNAvi / 281 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 [tRtIyaH kumArapAlapratibodhe tA maha rajaM muMcaha nihaNissaM annahA tunbhe // bhaNai gurU amha imo kappo tti na AgayA tumaM daTuM / niMdaM kassa vi amhe na kareno kiM puNo tumha // namuI jaMpai kuDo kiM bahuNA ittha satta-diNa-uvari / jo cihissai tumhANa so bhae mAriyavyo tti // iya jaMpiuM gao mo gurU bhaNai bho ! kimitya kAyavvaM / muNiNo kaheha tumhe niya-niya-mai-satti-aNuruvaM // tatthekko bhaNai muNI sarTi vacchara-sayAI vihiya-tavo / paumassa jeTTa-bhAyA viNhu-muNI maMdre asthi // so uvasamihI eyaM paumo vva pahU imassa jo jamhA / naha-gamaNa-satti-jutto jo so vaccau tamANeuM // to bhaNai muNI eko gaMtuM sattI mama tthi nAgaMtuM / bhaNai gurU gaccha tumaM so ceva tuma ihANehI // so uppaio garuko vva viNhu-sAhussa saMnihiM ptto| taM daTuM saMbhaMto viNhumuNI ciMtae evaM // muNi-AgamaNamiNaM kahai saMgha-kajaM uvaTThiyaM kiM pi / kahamannahA vihAro sAhUNaM pAuse hoi // iya ciMtaMtaM taM vaMdiUNa sAhai paoyaNaM saahuu| taM ghettUNa khaNaNaM viNha hathiNapuraM patto // so vaMdiu~ niya-guruM muNi-pariyario gao namui-pAsaM / namio ya namui-vaja nariMda-loeNa savveNa // so dhamma-kahaM kAuM komala-kyaNehiM jaMpae nmuii| ciTuMtu tAva muNiNo puraMmi iha pAuso jAva // egattha na cira-kAlaM vasaMti sayameva sAhuNo ee| daheM bahu-jIva-vahaM viharaMti na pAusammi puNo // garue imaMmi nayare jai bhikkhA-vittiNo ime bhikkhU / mAsa-caukka ciTThati tujjha kiM nassae tatto // je bharaha-niva-puMgadehiM puvvaM namaMsiyA munninno| te jai tumaM na paNamasi taha vi ThiyaM dehi tANa pure // iya viNhukumAreNaM bhaNio namuI sakovasullavai / Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 prastAvaH ] labdhiprakaTane viSNukumAra-kathA / kiM vayaNa-vitthareNaM na demi vasiuM pure tumha // jaMpai puNo vi viNhU vasaMtu muNiNo varNami pura-bAhiM / kuvio namuI sAhai na sahe'haM tumha gaMdhaM pi // majjhe vA bAhiM vA purassa saMvAsa-patthaNAi alaM / tA mellaha maha nayaraM nihaNissaM annahA tumbhe // taM souM viNDa muNI pajalio pAvao vva ghy-sitto| taha vi namuiM payaMpai paya-ttayaM dehi maha vasi // namuI jaMpai dinnaM paya-ttayaM to imAu jai bAhiM / ThAhisi tao haNissaM evaM hou tti bhaNai muNI // aha vaDiuM payaho kirITa-kuMDala-dharo kusum-maalii| dhaNu-vaja-kivANa-karo bhayaMkaro tiyaNassAvi // vikiraMto gaha-cakra cakkara-niyaraM va niya-karaggehiM / kaMpAvaMto payadaddareNa pattaM va mahivIDhaM // ucchAlaMto jalanihi-salilaM cira-bhuttamudavAU vva / vela vva nai-pavAhe paDiloma-pahe vhaavNto|| pADato khayara-gaNaM taNaM va phAreNa phukka-pavaNeNa / vaDheto so jAo meru-samo kaya vivih-ruuvo|| dAuM siraMmi pAyaM dhariNIe pADio imo nmuii| ciTThai calaNe ThaviuM puvvAvara-jalahi-majjhami // taM ti-jaya-kkhobha-karaM daTTaNa suraMgaNAu sakeNa / paTTaviyAo gAyaMti mahuramarahaMta-bhaNiyatthaM // kovo jalaNo vva vaNaM dahai tavaM pannago vva kuNai bhayaM / jIyaM pakkhivai bhave ratne dassikkha-turao vva // iya kovovasama-kae taha kiNnnr-khyr-pmuh-mhilaao| gAyaMti savaNa-mUle muNissa purao ya naJcati // paumo vi Agao niy-pmaay-scivaavraah-bhiiy-mnno| namiUNa calaNa-laggo khamAvae viNhu-muNi-nAhaM // bhayavaM ! na mae muNiyA kIraMtI duTTha-maMtiNA imiNA / AsAyaNA muNINaM kahiyA ya na majjha keNAvi // taha vi imo maha doso jaM namuI majjha saMtio bhicco / chippaMti bhica-doseNa sAmiNo nIi-vayaNamiNaM // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 kumArapAlapratibodhe taha tuha ahaM pibhicco tumaM pahU majjha majjha doseNa / chippasi tumaM pi bhayavaM ! tA uvasaMhara imaM kovaM // evaM khAmijaMto so tailokkeNa vajjiDaM kovaM / jAo sahaja - sarIro velA - mukko samuddo vva // iya kAuM jiNa pavayaNa- pahAvaNaM guru-samIva-kaya- suddhI / tivva-tava- khaviya kammo viNhukumAro gao mokkhaM // iti labdhiprakaTane viSNukumAra kathA / evaM tava mAhAppaM muNiUNa tavo nariMda ! kAyavvo / so bajjho cha- =bheo agbhitarao ya cha- bheo // taM jahA aNasaNamUNoyariyA vittI- saMkhevaNaM rasa-cAo / kAya - kileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussago viya abhitarao tavo hoi // rannA bhaNiyaM aTThami - cauddasI - pamuha-pavva diyahesu / jiNa-kallA - tihIsu ya sattIi tavaM karissAmi // evaM bArasa-bheyaM tava dhammaM akkhiuM gurU bhaNai / bArasavihaM narAhiva ! suNa saMpai bhAvaNA- dhammaM // suha- bhAvaNA- parigao jIva dayaM pAliDaM khamai jIvo so asuha- bhAvaNAe gahio pAvaM na kiM kuNai // jhaM biMti jahitya satya-paDhaNaM atthAvabohaM viNA sohaggeNa viNA maDappa karaNaM dANaM viNA saMbhamaM / sambhAveNa viNA puraMdhi-ramaNaM nehaM viNA bhoaNaM evaM dhamma- samujamaM pi vibuhA ! suddhaM viNA bhAvaNaM // sattama - naraya-nimittaM kammaM baddhaM pasannacaMdeNa / asuhAi bhAvaNAe suhAi puNa kevalaM pattaM / taM jahA asthittha poyaNapuraM ramaNIhi vibhUsiyaM pi savatto // jaM naramaNIhiM rehai tattha nivo somacaMdotti / [ tRtIyaH Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] bhAvanAyAM prasannacandra - kathA | riu-ramaNi - nayaNa-nIra - ppavAha-saMbaMdha-laDa- ullAso / chajjai samujjalo tassa jasa-bharo rAyahaMso vva // devI ya dhAraNI se jIi hasaMtIi oNaya-muhIi / du-guNei daMta-kaMtI thaNa caTTe hAra- laTThIo // annA gavakkhe Thiyassa kese nivassa vivaraMtI / paliyaM dahuM jaMpai samAgao deva! dUo tti // da disA rAyA jaMpa kiM devi ! dIsai na dUo / sA bhai nAha ! nAhaM maNussa dUyaM tuha kahemi // navaraM paliyaM hUNa dhamma-dUo mae samakkhAo / devIi dasiya paliyamiMdu-kiraNujjalaM ranno // taM dahUNa nariMdo hima-saMgama-daDDU-kamala-sama-vayaNo / jhatti taraMgiya - nayaNo saMjAo bAha-salileNa // taM phusamANA celaMcaNeNa hasiUNa jaMpae devI / jai lajjase jarAe to paDahaM deva ! dAvemi // buDDho tti jo bhaNisaha devaM tassaMga-niggahaM kAhaM / rAyA jaMpai suMdari ! juttamiNaM nivviveyANaM // jamhA jayammi jIvA mUDhA buDattaNeNa lajaMtA / puNa vi taruNatta - luDA khijjaMti rasAyaNa - nimittaM // vali - paliya-nAsa-heDaM kuNaMti taNu-maddaNosahAINi / cakammati salIlaM purao taruNINa taruNa vva // puTThA pareNa bahuyaM pi biMti te thevamattaNo jammaM / gaya- juvvaNA vimUDhA kuNaMti hI juvvaNa- viyAro // devi ! maha puvva-purisA a-diTTha-paliyA palitta-pUlaM va / rajjamiNaM paricaivaM para- loya-samujjayA jAyA // jaM puNa eyANa karma vilaMghiDaM rajjamettiyaM kAlaM / vihiyaM mae mahaMtaM taM jAo maha maNe mannU tA vajjiUNa rajjaM vaNa-vAsa vayaM ahaM pavajjissaM / puttaM pasannacaMdaM bAlaM paripAlasu tumaM // devI jaMpai pacchA na acchiuM ucchahe viNA tumae / meha-rahiyaMmi gayaNe kayAvi kiM phurai vijjaliyA // 11 285 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 kumArapAla pratibodhe bAlaM pi somacaMdo pasannacaMdaM nivesiuM rajje / devI dhAIe ya saMgao tAvaso jAo // aha devI payo pavaDhiDaM puvva-saMbhavo ganbho / samayaMmi samuppanno samatta lakkhaNa-dharo putto // vakkalacIritti kayaM se nAmaM vakkalehiM pihio ti / pattA paMcattaM jhatti dhAriNI pasava pIDAe / caMda-vimANe jAyA devI sA puvva-neha-paDibaDA / kaya-vaNa-mahisI - rUvA duI pAei taM puttaM // taM kiM pina cojjamadiTTha - mAio jaM nirakkharo eso / dhAI vi kameNa mayA natthi hi bhaviyavvayA-nAso // kicchreNa pAlio so piuNA jAo ya juvvaNAbhimu ho / kuNai phala- kaMda - kusumANayaNeNa piussa sAhejjaM // aha taM pasannacaMdo vaNe vasaMtaM sahoyaraM muNiuM / ciMtei kuNau tAo thaviro tAvasa vayaM visamaM // jaM puNa vaNavAsa-duhaM dusahaM bAlo vi sahai maha bhAyA / rajjaM tu karemi ahaM taM mahaI maha maNe pIDA // to bhaNiyAu gaNiyAu teNaM gaMtuM muNINa veseNa / niya- kosaleNa uvalobhiUNa ANeha maha baMdhuM // tatthAsame gayAo muNi-vesa-dharAu tAu so dahuM / abhivAhaUNa muddho pucchara ko Asamo tumha // jaMpati tAu amhe poyaNa - Asama-nivAsiNo risiNo / tuha AgayA atihiNo tA AtitthaM tumaM kuNasu // so bhai khAha tubhe billAi-phalAi~ ANiyAi~ mae / tAhiM bhaNiyaM imAe~ virasAi~ na kovi bhakkhe // je amha AsamandumA tesiM phalavattiyaM tumaM piccha / to bhuMjAvaMti imaM khaMDamae moyage tAo // to bhakkhiUNa eso jAo billAi-phala- virakta-maNo / tAo niya- deha-pharisaM kaya- harisaM kAravaMti imaM // thora-thaNa-kalasa- kalie niya-vaccha-yale ThavaMti tassa karaM / so jaMpa maharisiNo kiM aMgaM komalaM tumha // [ tRtIyaH Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] bhAvanAyAM prasannacandra - kathA | kiM vA thalAI hiyae eyAI samunnayAI tumhANa / tAo niya-kara-yalehi taM parisaMtIu jaMpati // amha vaNa-rukkha-phala-bhakkhaNeNa iNamaMga-maddavaM hoi / uvacaya-vaseNa hiyae thalAi~ thUlAi~ taha huMti // tA muttuM eyamasAramAsamaM amha-AsamaM ehi / to kuNai so kumAro tAhiM samaM gamaNa-saMkeyaM // saMThaviDaM tAvasabhaMDamAgao jAva so kahiya-ThANe | taru-caDiyA cara- purisA tA duhuM somacaMda-risiM // AgacchaMtaM tAsi kahaMti tAo vi sAva-bhIyAo / vAhAgame migIo va savvAo disodisaM jaMti // ThANaM yammi jaNae sayala-vaNe tAo so gavesaMto / paribhamai jAva muddho tA pecchai raha gayaM purisaM // tAya ! abhivAyayAmi tti taM pi jaMpai risitti mannato / rahiNA papio so kumAra ! te kattha gaMtavvaM // so bhAi poyaNe Asamammi tattheva gaMtukAmeNa / rahiNA so saMlatto ehi samaM ceva vaccAmo // rahiNo bhajjaM tAyatti so bhagai tIe pucchio bhattA / ko eso uvayAro rahiNA bhaNiyaM pie / eso // itthI - rahiyammi vaNe vasio tti tumaM pi mannae purisaM / kiM vAhijjaM ti ime migi tti turage ya vAgara // vakkala - cIrI rahiNA bhaNio eehiM kajjamiNameva / rahiNo vi moyagA se dinnA to jaMpae eso // dinnAI erisAI phalAI me poyaNAsama - risIhi / aha rahiNo saMjAyaM coreNekkeNa saha juddhaM // rahiNA viNijio so daDha - ppahArittaraMjio bhAi / etthatthi majjha attho vitthinno taM tumaM ginha // bhario raho dhaNeNaM rahiNA so poyaNammi saMpatto / dAUNa kiM pi mulaM vakkala-cIriM imaM bhaNai // imiNA maggasu uDavaM iha tti savvattha so paribhamaMto / gaNiyA-gihaM gao bhaNai tAya ! abhivAdayAmi tumaM // maharisi! imiNA mulleNa desu uDavaM ti demi givha imaM / 287 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH iya jaMpaMtI akkA hakkArAvai divAkittiM // tassa aNicchaMtassa vi taha kamma kAravei sA pahavi / avaNIya-bakkalaM taM parihAviya-vattha-AbharaNaM // pariNAvai niya-dhUyaM rUveNa suraMgaNaM va paccakkhaM / gAyaMtIo vahU-gharamasesa-vesAo ciTThati // muNi-vesA vesAo jAo gayAo kumAramANeuM / tAo kahaMti ranno evaM uvalobhio kumaro // AgamaNe saMkeyaM kAravio kiM tu taay-dsnno| amhe nahAo tao na sakio sahiuM kumro|| amhe gavesamANI aDaviM ciya uvagao na piu-paasN| taM soUNa visanno pasannacaMdo bhaNai evaM // ahaha ajuttaM jaM so patto pAsaM na majjha piuNo / mINo vva jalAo so jaNayAo vijojio marihI // iya dukkheNa nariMdo sayaNija-gao raI apaavNto| tIe gaNiyAi gihe muraya-ravaM nisuNiuM bhaNai // mai dukkhie vi suhio ko eso jassa maMdire evaM / suvvai muraya-ravo taM paraMparAe suNai gaNiyA // sA AgaMtuM vinnavai naravaI deva ! maha purA kahiyaM / nemittieNa jo tuha ei gihaM tAvaso trunno|| tassa tumaM niya-dhUyaM dijasu tassa pabhAvao hohii| sA sukha-bhAgiNI aja majjha so Agao gehaM // pariNAvio ya dhUyaM mahUsavo teNa vai gihe me / devo dukkhI na mae muNio tA khamasu maha dosaM // to rannA paTTaviyA puvva-narA taduvalakSaNa-nimittaM / gaMtumuvalakkhiuM taM AgaMtuM vinnavaMti nivaM // parituTThamaNo rAyA vahU-sameyaM kareNu-khaMdha-gayaM / vakala-cIriM ANei niya-gehaM gruy-riddiie|| pariNIya-rAya-kanno so kumaro munniy-syl-vvhaaro| saMpanna-vaMchiyattho tiyaso vva suhaM gamai kAlaM // jaNao vi vaNe kumaraM apecchamANo daDhaM kuNai soyaM / niva-paTTaviyA purisA kahaMti se kumara-vuttaMtaM // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] bhAvanAyAM prasannacandra-kathA / 289 so hoi kiMci sattho suya-virahe taha vi tassa mhrisinno| accaMta-roaNAo kameNa aMdhattaNaM jAyaM // annehiM tAvasehiM kayANukaMpehiM pAraNa-dinesu / vihiya-phala-saMvibhAgo tattheva vaNe vasai eso|| bArasam vaccharesuM gaesu kaiyAvi aDarattammi / kumaro vakkalacIrI paDibuddho ciMtae evaM // jamma-samae vi mAyA majjha mayA to mahAkileseNa / paripAliomhi piuNA pavanna-tAvasa-vaeNAvi // nicaM kaDi-caDieNaM piuNo tava-caraNa-pIDiyaMgassa / kaha kayaM mae nivaDiyassa paNhi-ppahAra-samaM // pacuvayAra-samattho jAo'haM jAva juvvnnaaruuddho| vihi-vasao iha patto pAvo ajiiMdio tAva // iya ciMtiUNa kumaro nivaI vinnavai deva ! maha cittaM / tAya-calaNAraviMdaM daTuM utkaMThiyaM bADhaM // rAyA bhaNai mamAvi hu accaMtaM tAya-dasaNe bNchaa| to dovi gayA tatthAsamammi te rAya-juvarAyA // kumaro jaMpai daTTaNa AsamaM maha taNaM va raja-sirI / tAI imAi~ sarAi~ ramio haMso vva jatthAhaM // phala-bhakkhaNaM jahicchaM kayaM mae jANa te ime rukkhaa| ee te hariNA bhAyara vva maha khellaNa-sahAyA // maha duddha-pANa-pavaNAu tA imA mAyaro vva mhisiio| rajje vi majjha katto piu-sussUsA kahaM tu imaM // te AsamaM paviTThA tuTTA daTTaNa somacaMda-risiM / jaMpai pasannacaMdo tAya ! tumaM namai jetttt-suo|| piuNA pasannacaMdo savvaMgaM pANiNA praamuttttho| puttaya ! nirAmaosi tti jaMpamANeNa maharisiNA // kumaro jaMpai eso vakalacIrI tumaM namai taay!| so risiNA savvaMgaM tuTTeNAliMgio gADhaM // nayaNesu tayA risiNo vAha-jalaM pasariyaM siNeheNa / taM ceya tassa aMdhatta-vigama-paramosahaM jAyaM // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 - kumArapAlapratibodhe [ tRtIyaH to dunnivi maharisiNA te diTThA pucchiyA kusala-vattaM / te biMti amha kusalaM savvattha tuha ppsaaenn|| taM aNapekkhijaMtaM tAvasa-bhaMDaM khu kerisaM jAyaM / iya ciMtaMto patto vakkalacIrI uDava-majjhe // tAvasa-bhaMDaM vatthaMcaleNa paDilehae sayaM ThaviyaM / so pAyakesarIe jai vva pattAi-uvagaraNaM // puvvaM kahiM pi karaNaM kayaM mae erisaM ti ciNtNto| so jAya-jAisaraNo sAmannaM sarai puvva-kayaM // visa-dAruNesu visaesu hA! kahaM mucchiomhi mUDha tti / pasariya-suha-bhAvo bIya-suka-jjhANaM aikNto|| vakkalacIrI cUriya-moha-balo jhatti kevalI jaao| jaNayassa baMdhavarasa ya jahaTTiyaM kahai so dhammaM // amhANa mukkha-maggo muha tae daMsio tti jptaa| taM devayA-samappiya-liMgaM te do vi pnnmNti|| tammi samayammi poyaNa-pura-Asanne maNoramujANe / sayala-tailukka-pujjo vIrajiNiMdo samosario / patteyabuddha-samaNo vakkalacIrI pavanna-jiNadhamma / niya-jaNayamappiDaM jiNavarassa vihareDa anntth| gaMtuM pasannacaMdo poynnpurmullsNt-verggo| bAlaM pi suyaM raje ThavitraM paDivajae dikkhaM // so ahigaya-suttattho kameNa dukkr-tvcrnn-niro| vIrajiNideNa samaM samAgao rAyagiha-nayaraM // sAmissa vaMdaNatthaM viNiggao seNio sprivaaro| tassa puNa aggasenne saMti duve sumuha-dummuhA // ega-calaNe paiTTiya-mUsiya-bhuya-juyalamacala-thira-kAyaM / ravi-biMba-nihiya-nayaNaM ega pecchaMti te samaNaM // ekeNa tattha bhaNiyaM-aho ! mahappA muNI imo ko vi| sayala-jaNa-vaMdaNijjo jo evaM kuNai tivva-tavaM // ciTeja ega-calaNeNa ko ravi ko khaNaM pi pekkheja / eyassa sagga-mokkhA dukkarakArissa hattha-gayA // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] bhAvanAyAM prasannacandra-kathA / 291 bIeNa puNo bhaNiyaM-pasannacaMdo narAhivo eso| eyassa natthi dhammo vihalaM tivvaM pi tava-kammaM // bAlo putto rajammi ThAvio jo aNeNa so iNhi / moyAvijai rajaM arINa miliUNa maMtIhiM / maMtINaM tANa rajjaM samappiyaM rakkhaNatthameeNa / te bhakkhaMti khalA taM luddhA duI va majjArA / / bAle hayammi putte hohI eyassa bNs-viddhNso| aMteuraM aNAhaM imaM viNA kaM dasaM lahihI // tA eso pAva-nihI na hINa-cario dhuvaM adaTTavyo / evaM souM caliyaM pasannacaMdassa suhajhANaM // so ciMtiuM pavatto-aho ! aNajA kumaMtiNo ee| maha puttassa vihaDiyA bahuso sammANiyA vi mae // jai tattha ahaM huMto tesiM vIsattha-ghAyagANa to| aNusAsaNaM karaMto nava-nava-niggaha-payArehiM // iya kalusa-jjhANa-paro rAyarisI rosa-rakkhasArUDho / pekkhai putta-vivakkhe te paccakkhe va duramacce // puvvaM piva te samare maNasA........ ... ........ / etthaMtarammi rAyA samAgao seNio tattha // taM jhANa-nicalaM pikkhiUNa rAyA phuraMta-parioso / uttariUNa kariMdAo vaMdae mhi-nihitt-siro|| tava-sAmatthamauvvaM pasannacaMdassa iya viciNtNto| rAyA gaMtuM paricatta-rAyaciMdho namai nAhaM / / so parisAi nisanno samae pucchai jayA mae naah!| namio pasannacaMdo karija jai so tayA kaalN|| kA tassa gai hujA vIrajiNo bhaNai tammi samayammi / so kAlaM kuNamANo sattama-narayammi gacchija // saralAsao nariMdo ciMtai muNiNo kahaM niraya-gamaNaM ? / tA na mae suTu surya khaNaMtare pucchae puNavi // bhayavaM! pasannacaMdo karei jai saMpayaM kahavi kAlaM / to kattha vaccai ?; jiNo jaMpai sabvahasiDammi / Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 . kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH pucchai seNiya-rAo vAgaraNaM nAha ! kahamiNaM duvihaM / bhaNai jiNo so taiyA dummuha-duvvayaNa-savaNeNa // pasariya-putta-mamatto ruddajjhANaM mhNtmaaruuddho| baddha-ghaNa-asuha-kammo sattama-narayAriho Asi // tai vaMdilaM avagae maMtIhiM samaM maNeNa jujjhNto| tuddesu paharaNesuM muNiuM snnddhmppaannN|| nihaNAmi sirattANeNa duTTha-sacive ime tti ciNtNto| taggahaNatthaM hattheNa matthayaM so parAmusai / / taM luciyaM phusaMto sumarai paDivanna-dikkhamappANaM / to ciMtai ghiDI meM ruddajjhANANubaddha-maNaM // kiM majjha teNa putteNaM kiM ca maMtIhiM catta-saMgassa ! / iya ciMtaMto purao ThiyaM va maM vaMdiUNa imo // Aloiya-paDikaMto pasattha-jhANeNa khviy-kmm-bhro| savva-siddha-juggo pasannacaMdo muNI jaao| iya jaMpiUNa virae virajiNe seNio gayaNa-magge / daTuM sura-saMpAyaM sa-vimhao pucchae sAmi // bhayavaM ! sura-saMpAo kiM eso naha-yale ? bhaNai saamii| jAyaM pasannacaMdassa saMpayaM kevalaM nANaM // iya jiNa-vayaNaM suNiuM sa-deva-maNuyAsurA muNai parisA / sugai-kugaINa heU suhAsuhA bhAvaNA ceya // iti bhAvanAyAM prsnncndr-kthaa| suha-bhAvaNA-vaseNaM saMjAyA khaviya-ghAi-kammANa / kevala-nANuppattI sAla-mahAsAla-pamuhANa // taM jahA ityatthi piTTacaMpA-nayarI pr-ck-bhy-aky-kNpaa| maya-laMchaNo sasi ciya suru ciya jattha kr-cNddo|| tattha naya-niyara-sAlo sAlo rAyA visAla-bala-sAlI / nAmeNa mahAsAlo sahoyaro tassa juvraao|| aha tattha samosario sura-puMgava-sevio mhaaviiro| Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 prastAvaH ] bhAvanAyAM zAla-mahAzAla-kathA / sAla-mahAsAlA do vi tassa pattA paNamaNatthaM // tariUNa bhava-samudaM dhamma-taraMDeNa lahaha mokkha-taDaM / iya vIrajiNesara-desaNAi te do vi paDibuDA // sAleNa mahAsAlo raja paDivajasu tti bhaNio vi / jAva na taM giNhai tAva gAgalI bhAiNijjo tti // jasavai-piTharaya-putto Thavio rajammi gruy-riddhiie| sAla-mahAsAlehiM gahiyA dikkhA jiNa-samIve // samayaMtarammi sAmI viharaMto Agao puriM caMpaM / saha sAla-mahAsAlehiM goyamo pahu-aNunnAo // patto ya piTThacaMpaM kaMcaNa-kamala- Dio kahai dhamma / soUNa gAgalI taM paDibuddho jnnnni-jnny-juo|| ThaviUNa suyaM rajje giNhai dikkhaM piUhiM priyrio| paMcahi vi tehiM kalio calio goyama-gurU caMpaM // tANa jiNa-vaMdaNatthaM vaccaMtANaM pahammi paMcaNhaM / subha-bhAvaNA-parANaM uppannaM kevalaM nANaM // savve vi gayA caMpaM kameNa ti-payAhiNaM tite saami| vaMdeha iMdabhUI iyare paMca vi gayA prisN|| te bhaNai goyamo eha sAmiNaM vaMdaha tti to saamii| taM jaMpai mA goyama ! kevali-AsAyaNaM kunnsu|| khAmei goyamo te visanna-citto ya ciMtae evaM / lahiUNa kevalamahaM kiM sijjhissAmi ettha bhave // puvvaM jiNeNa kahiyaM maNuo aTThAvayammi jo caDi / cauvIsa-jiNe namihI so sijjhissai iheva bhave // taM japaMte tiyase muNilaM aTThAvayaM giriM gaMtuM / vaMchei goyamo vaMdaNatthamarahaMta-paDimANaM // tAvasa-paDibohaM jANiUNa so bhayavayA annunnaao| cAraNa-laddhi-baleNaM pavaNo vva khaNeNa taM patto // etto ya mokkha-heuM souM ahAvayaMsamAruhiu~ / tinni payahA koDinna-dinna-sevAla-kulavaiNo // paDhamo cauttha-pAraNaya-adda-kaMdAi-bhoyaNo nicaM / paMca-saya-tAvasa-juo ArUDho mehalaM paDhamaM // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH chaTTa-tava-pAraNe raiya-sukka-kaMdAi-bhoyaNo duio| duiyAi me halAe caDio paMca-saya privaaro|| nicaM kayaTTamo vihiya-sukka-sevAla-pAraNo tio| paMca-saya-tavassi-juo ArUDho mehalaM taiyaM // te urdU AruhiDaM akhamA ciTuMti ummuhA jAva / pecchaMti kaNaya-cannaM thUla-taNuM gomayaM tAva // jaMpati te parapparamamhe aTThAvae tava-kisA vi / Aruhiu~ na tarAmo kahamAruhihI imo thUlo ? // iya jaMpatesu imesu goyamo taM giriMdamArUDho / tiyaso vva so khaNeNaM nayaNANa agoyaraM patto // eyassa aho ! sattI mahArasiNo tA niyattamANassa / sIsA amhe homi tti nicchao tAvasehiM kao // to goyamo maNohara-maNi-kaNaya-mayaM jiNAlayaM ptto| aTTAvaya giri-rAyassa mauDa-sohaM jamuvvahai // bharahesara-kAraviyA cauvIsa-jiNANa tattha pddimaao| appaDimAo vana-ppamANa-juttAu so namai // niggaMtuM jiNa-gehAo iMdabhUI asoga-rukkha-tale / uvaviTTho tiyasANaM jiNa-pannattaM kahai dhammaM // patthAve bhaNai imaM tava-vasao ahi-cmm-sesNge| kiDi-kaDiya-saMdhiNo jaMpiuM pi akhamA muNI huMti // to ciMtai vesamaNo thUlattaM goyamassa pekkhNto| kiM bhayavaM sAhu-guNe appa-visaMvAiNo kahai // maNapajjaveNa bhayavaM tabbhAvaM jANiUNa vajarai / paramatthao pamANaM jhANaM na kisattaNaM taNuNo // tahA hijaMbuddIvammi mhaavideh-tthiy-pukkhlaavii-vije| asthi mahI-mahilA-puMDayaM va puMDarigiNI nayarI // veri-kari-puMDarIo ssi-pNddur-puNddriiy-ruddhdiso| siri-keli-puMDarIyaM tattha nivo puMDarIo tti // tassa bhuya-daMDa-kuMDaliya-caMDa-koyaMDa-kaMDa-tuMDehiM / Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] 295 bhAvanAyAM zAla-mahAzAla-kathA / khaMDiya-vipakkha-muMDo juvarAo kaMDarIo ti|| aha tattha naliNa-vaNa-kANaNammi guNiNo samAgayA muNiNo / tANa samIve dhammaM suNaMti te rAya-juvarAyA // veragga-magga-laggo sagihaM gaMtUNa puNddriiy-niyo| juvarAya-kaMDarIyaM maMti-samakkhaM imaM bhaNai // vaccha ! kamAgayameyaM giNhasu rajaM ahaM tu bhy-bhiio| bhava-dukkha-lakkha-khaMDaNa-dakkhaM dikkhaM gahissAmi // to bhaNai kaMDarIo-kiM bhava-kUvammi khivasi maM nAha ! / tumameva kuNasu rajaM ahaM tu kAhAmi pavajaM // bhaNiyaM rannA-rehai dhammo vi kameNa vaccha ! kiirNto| kumareNa jaMpiyaM-deva ! natthi maraNassa ko vi kamo // to bhaNai puMDarIo jai vi imaM tahavi juvvaNaM visamaM / kAmo jaekka-vAmo niraggalo iNdiyggaamo|| duparicao pamAo parIsahA dussahA calaM cittaM / huyavaha-jAlA-pANaM va dukkaraM vaccha ! cArittaM // tA sAvaya-dhammaM ciya pavajio raja-pAlaNaM kuNam / paDivanna- anivvahaNaM ubhaya-bhava-duhAvahaM jamhA // vajarai kaMDarIo saccamiNaM tahavi nAha ! niya-vayaNaM / kIrai kimannahA to cittavvA nicchayaM dikgvA // iya bhaNiuM pavvaio kumaro rAyA u bhAvao sAhU / gehammi Thio maMtIhiM vArio dikkh-ghnnaao|| to kuNai kaMDarIo ciraM tavaM niccamaMga-niravekkhaM / dasa-viha-sAmAyAriM pAlai muNi-vallaho hoi // aha annayA vasaMte viyaMbhie bhuvaNa-khoha-saMjaNaNe / cAritta-moha-vasao calai maNaM kaMDarIyassa // so ciMtei alaM me pavajAe kiles-bhulaae| gaMtuM karemi rajaM jaM maha niya-baMdhuNA dinnaM // to patto puMDarigiNi-nayarIe so Thio ya ujANe / uvagaraNaM ThaviuM taru-layAi hariyammi uvvittttho|| so appANaM ranno jANAvaha vnn-niutt-purisaao| Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 kumArapAlapratiboghe rAyA vi pahANa-juo AgaMtuM namai taM jhatti // rukkhe viovagaraNo egAgI hariya-kAya luDhiyaMgo / vaya - nivvinno manne imo tti muNiuM bhaNai rAyA // bho ! bho ! sumaraha tubbhe jaM vAraM tassa majjha taMmi dine / rahasa- vaseNa pavannA bAleNa aNeNa pavajjA // tatto rAyA dAUNa kaMDarIyassa rAya - ciMdhAI / muNi-liMgANiya-gahiraM nIharai sayaM gahiya- dikkho // aha vaya-bhaTTho raMko vva kisa-taNU esa bhoyaNatyo tti / garahijjato loehiM kaMDarIo kuNai kovaM // bhuMjAmi tAva paDhamaM pacchA eyANa niggahaM kAhaM / iya ciMtato cittammi kaMDarIo gao gehaM // uttama majjhima- ahamo ti-viho lado cirAu AhAro / bhutto tava tivvachuNa kaMDarIeNa AkaMThaM // tassa bahu-bhoyaNAo ya bhoga-jAgaraNao ya rayaNIe / jAyA visuiyA veNA ya mahaI samupapannA // bhatthi vva anila-punnA viyasiyamuyaraM niruMbhio pavaNo / tasmullasiyA tahA savvaMgaM pasario dAho | bhaTTa - panno pAvo eso tti vibhAviDaM niogIhiM / so akaya-cikiccho kicchamuvagao ciMtae evaM // jaha kahavi imaM rayaNi aikkamissAmi to pabhAyammi / nihaNissaM sa kuTuMbe savve vi niogiNo ee // evaM rudda jjhANeNa kahalesA - samannio mariDaM / sattama - puDhavIe imo uppanno appaTThANe // aha puMDarIya - sAhU aho suddhaM cirAu muNi dhammaM / kAhAmi guru- samakkhaM ti ciMtiuM calai gurupAse // so velA - laMghiya - sIya- -rukkha-bhoyaNa - kilAmio magge / komala-kama-tala - nIhariya- ruhira - saMsitta-mahivaTTo | gAme uvassayaM maggiUNa taNa-sattharammi uvaviTTho / guru-pAse gihissaM kaiyA dikkhaM ti ciMtei || garahiya-niya duccario paisamaya samullasaMta-suha-jhANo / pIgovi vivanno so savaTThe suro jAo // [ tRtIyaH Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: 1 bhAvanAryA zAla- mahAzAla - kathA | tA dehassa kisataM paNattaM vA muNINa apamANaM / kiM tu suha-jhANamekkaM nivvANa-nibaMdhaNaM biMti // goyama - bhaNiyaM ettha - saMgayaM puMDarIya ajjhayaNaM / frost ekka-vAreNa dhaNaya-sAmANio devA // vesamaNo uNa namiUNa goamaM givhiUNa sammattaM / saMpatta-ti-jaya-rajjo vva raMjio jAi niya-hANaM // iya desaNAi gamiNa goyamo rayaNimuttaraha jAba / aTThA vayAu pecchati tAvasA tAva taM tuTThA // jaMpati paNamiDaM te maharisi ! tava lacchi - kula-bhavaNa ! amhe / tuha sIsA hohAmo tumaM tu amhANa hosu guru // to goyamo papai savvannU maha gurU mahAvIro / socia surAsuracciya-calaNo tumhaM pi hou gurU // puNarutta- patthaNa-pare dikkhai tAvasa-gaNe gaNahariMdo / tesiM samappiyaM devayAi savvaM pi muNi-liMgaM // jUhAhivo vva kalahehiM tehiM saha goyamo pahu- samIve / calio gao ya gAmaM bhikkhA-kAle bhaNai ee // kiM tumha pAraNa kae maNa- iTTha kahaha jeNa ANemi / te pAyasaM ti jaMpati vimhao phulla-muha-kamalA // taM ega-kukkhi- pUraNa- pamANamANai paDiggahe kAuM / laddhi-samiddho bhayavaM jaMpai muNiNo nivisaha tti // amhANa pAraNaM ettieNa naNu pAyaseNa kiM hohI / tahavi gurU jaM jaMpar3a taM kAyavvaM ti ciMtaMtA // te savveva niviTThA akkhINamahANasAha laddhIe / jemAviUNa savve sayaM ca pacchA jimai bhayavaM // aha amhehiM patto devo paramesaro mahAvIro / jaNaya- samo esa gurU dhammo ya bhavannava - taraMDo // tA kayapunnA amhe tti bhAvayaMtANa bhuMjamANANa / sevAla - bhakkhagANaM saMjAyaM kevalannANaM // dinnAINaM niyaDe gayANa pahu- pADihera - daMsaNao / koDinnAINaM puNa pahu-picchaNao tamupapannaM // 18 297 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 kumArapAlapratibodhe sAmi tipayAhiNiuM kevali - parisAe patthiyA ee / eha narmasaha sAmi ti bhaNai to goyamo bhayavaM // mA kuru kevala- AsAyaNaM ti vAgarai goyamaM sAmI / micchAdukkaDa - puvaM te khAmai goyamo namiuM // ciMtei goyamo puNa vi garuya kammo kimettha jamme'haM / sijjhissAmi na vA kiM ee puNa dikkhiyA vi mae // pattA kevala nANaM aho mahaMto imANa punna- bharo / evaM ciMtAvannaM payaMpae goyamaM sAmI || sacaM surANa vayaNaM jiNANa vA kiM ti goyamo bhaNai / nAha ! jiNANaM sAmI jaMpai tA mA kuNasu adhiraM // taNa-vaMsa-camma-unnA kaha tullA huMti jeNa iha neho / cira- saMsaggA tuha mai unnA kaDa-saMniho neho // so daDhayaro jayA tujjha tuTTihI kevalaM tayA hohI / tA tumamahaM ca goyama ! aMte tullA bhavissAmo // iti bhAvanAyAM zAla- mahAzAla-kathA / puvva-kaya-kamma vasao nIya-jaNociya- pahe payaTTo vi / suha- bhAvaNAI patto kevala - nANaM ilAputo // taM jahA ittheva bharahavAse visiha-sara- vAvi- kUva-kaya-sohaM / dhaNa-dhanna-samiddha-jaNaM asthi ilAvaNaM nayaraM // purisA parattha-luddhA saroya- nayaNAu jattha itthIo / bhavaNAI bhogi - ruDAI tattha kiM vaNNimo annaM // tattha nivo jiyasattU karAla - karavAla rAhuNA jassa / nipi sUra - rAyANa kavalaNaM kIrae cojaM // tassAsi mANaNijo vesamaNa - sariccha-riddhi-vitthAro / inbho nAma guNa-nihI samagga-vaNivagga-avayaMso // niruvama- ruvAi - guNoha - dhAriNI dhAriNI piyA tassa / tesiM niravaccataM karavattaM piva dalai hiyayaM // jao ---- saMsAra - niMba-taruNI kaDuyaM kusumaM va visaya-sukkhaM pi / [ tRtIyaH Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] bhAvanAyAmilA putra - kathA | cojjaM amaya-phalovamamavacca muha daMsaNaM ekkaM // tatthasthi ilA - devI tIe uvAiyaM kayamaNehiM / jai amha suo hohI tA tuha bhaktiM karissAmo // tuha ciMtiyaM ca nAmaM dAhAmo tassa, to suo jAo / tu-maNehiM ahiM ilAi pUyA kayA mahaI || pAsu pADio so bhaNio nAmeNa taha ilAputto / nivvagdhaM vahato saMjAo aTTha-vArisio // jaNaeNa kalAyariyassa appiraM kArio kalA- gahaNaM / aha ramaNI-mANamaDappa-moDaNaM juvvaNaM patto // taha vi ramai ramaNIsuM na maNaM pi imo muNi vva uvasaMto / jaNaNi jaNaehiM tatto khitto dullaliya-goDIe // aha saMpatto sarao ullAsiya-rAyahaMsa- harisa-rao / pasariya- tAma-rasa- rao aviveya-jaNagghaviya-sarao // nisi - nimmala - tAraya-saMgayassa gayaNassa pADisiDIe / viyasiya- kumuya juyAI jammi sarAI virAyaMti // kaluti apijjaMtaM puvvaM satyaM ti jammi pijjaMtaM / savvo vi hoi satyo pio tti loyANa kahai jalaM // maliNA vi ghaNA khittesu varisiuM jammi ujjalA jAyA / khittesu riDi-dANaM visuDi-heu ti jaMpati // vAsAsu Asi hariso sihINa haMsANa jammi saMjAo / sAsUe kevi diNA kevi bahUi tti payaDei // sArasa-mihuNa- ghaNatthala- maNoharA viyasamANa-kamala-muhI / pasaraMta-kAsa- hAsA jammi viyaMbhai bhuvaNa - lacchI // tammi sarae sa-mitto pahiTTha-citto gao ilAputto / naMdaNa-vaNAbhirAme ArAme kIlaNa nimittaM // diTThA tattha aNeNaM raha vva rUveNa maNaharA taruNI / laMkhaya - naDassa kannA naccaMtI viviha bhaMgIhiM || taM pecchato so para vaso ttividdho sarehiM mayaNeNa / jaM asamattho puriso paharei paraM chalaM lahiuM // aha thaMbhio vva sahasA TaMkukkino vva citta-lihio vva / 299 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH leppa-ghaDio vva pattharamao vva so nicalo jaao| seu-viyaMbhio so jalaM va dAuM kulAbhimANassa / ullasio pAva-dumaMkura-ppavaMco ghuromNco|| kAhaM kahaM akajaM ti sajjhaseNaM ca pasario kNpo| lajjAi pADisiddhIi nUNa se ceyaNA nahA // taM tayavatthaM daTuM bhaNaMti para-citta-lakkhagA mittaa| jAyA mahaI velA vayaMsa ! iha AgayaNamha // kAhaM ti jaNaNi-jaNayA tuha adhiiM teNa maMdiraM jaamo| vaNamiNamavAya-bahulaM ti neha jujai ciraM ThAuM // iya pannavio vi imo taggaya-citto na jaMpae kiM pi / to ghettUNa bhuehiM nIo mittehiM pii-gehaM // tattha vi sayaNija-gao vimukk-unnhunnh-diih-niisaaso| paricatta-nicca-kicco ciTTai taM ceva ciNtNto|| tuccha-jale maccharasa va tassArai-parigayassa vuttaMtaM / piuNo kahaMti mittA naDa-dhUyA-daMsaNa-ppabhiI // taM souM so vajAhao vva sahasA visAyamAvanno / vAha-jala-sariya-nayaNo sa-ppaNayaM jaMpae puttaM // uttama kulammi jAo vaccha ! tumaM, tuha maNoharA muttii| tujjha visuddhA buddhI satya-rahassaM tae paDhiyaM // juttAjutta-vimarisaM na khamo kAuM viNA tumaM anno| tA katto jAyamiNaM tuha guNa-vivarIyamAyaraNaM // tahA jeNa kulaM kalusijai suyaNA khijjati ullasaMti khlaa| kaMTha-gaya-jIviyA vi hu sappurisA AyaraMti na tN|| muNiUNa imaM rAyA kAhI savvassa-nigga majjha / lajissae guruyaNo kao kupatte kileso tti // saMbhAvissaMti tuma akulINaM nayara-sidviNo nUNaM / niya-paMti-bAhiraM maM sayaNa-gaNA puNa karissaMti // tA nirUvama-rUvANaM lAyannAmaya-samudda-laharINaM / vaccha ! kula-kanagANaM kara-gahaNaM kAravissAmi // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] bhAvanAyAmilAputra-kathA / jaM vaccha ! vaMchasi imaM akulINaM maNaharaM pi tamajuttaM / caMDAla-kUva-salilaM siTTho sisiraMmi kiM piyai // aha bhaNai ilAputto-ahaM pi jANAmi tAya ! savvamiNaM / kiM tu tahiM aNurattaM na tarAmi nivAritraM cittaM // api caNDAniloDUtataraGgasya mahodadheH / zakyeta prasaro roDuM nAnuraktasya cetasaH // so jiviyakkhaNu akkhiyai chajai soji cha illu| uppaha-paTTio paMhi Thavai cittu ju neha gahillu // pAvemi jai na eyaM to pANA nikkhamaMti maha nUNaM / hA ! vihi-vaseNa vasaNe paDiomhi karemi kiM tAya ! ? // iya putta-nicchayaM muNiUNaM jaNaeNa laMkhao bhnnio| kaNaeNa samaM tuliuM suyassa me dehi niya-dhUyaM // to laMkhaeNa bhaNiyaM jai tujjha suyassa kjmeyaae| tA milau amha eso suvanna-avaya-nihI jamimA // jaNaeNa kahiyameyaM soUNa viciMtae ilaaputto| hA ! majjha kae jaNaeNa vavasiyaM jaNa-viruddhaM pi|| vihi-vasao saMpattaM apatta-dANaM va niSphalaM taM pi / tA kiM karemi ThAuM khaNaM pi na khamo viNA tiie|| iya ciMtiUNa eso agnniy-piu-maai-mitt-uveso| vajia-kulAbhimANo laMkhaya-naDa-peDae milio|| jaovisamAuha-bANa-pahAra-jajare mANusassa mnn-klse| ThAi kahaM nikkhittaM thevaM pi parovaesa-payaM // uddAma-kAma-kAmala-viddaviya-viveya-cakkhuNo maNuyA / khuppaMti magga-cukA akicca-paMkami kiM cojaM // taM bhaNai naDo niuNA sippe nahAiyammi maha dhuuyaa| vaccha ! tumaM tu aniuNo tumha tao aNucio jogo|| tA sikkha tumaM nahAi-sippamaha sikviuM payaho so / na hi kuNaMti kimakicaM taruNI-vasa-vattiNo maNuA // panna-guNa-saMpanno khippaM sippammi tammi sNjaao| Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH savvesimuvakhittI kimasajjhaM maha-pagarisassa // taM bhaNai puNo vi naDo niya-sikkhaM payaDiuM bahu suvanna / viDhavasu tumaM vivAhaM karemi riddhIi tuha jeNa // to vinAya-naDa-nayare naDa-pecchaM maggio nivo teNa / saMpattA nAgarayA nivo niviTTho s-deviio|| to kuNai ilAputto pekvaNayaM jaNaya-jaNamaNaccheraM / rAyA naDa-dhUyAe svAi-guNehiM akkhitto // haMtumilAputtaM bhaNai bhadda ! bho ! kuNasu vaMsa-paDaNaM ti / to raMga-bhUmi-nikkhaya-vaMsagge ThAviyaM phalayaM // pAsesu dosu kIlA tassa kayA tattha so samArUDho / pAesu pAuAo sacchiddAo parihiUNa // asi-phalaya-vagga-hattho aggaddhe satta satta paccha / karaNAI kuNai gayaNe uppayamANo ilaaputto|| chiddesu kIlae so pavesiuM jAva cihae uddho| tA rajio pura-jaNo jaMpei aho mahacchariyaM // annassa nathi sattI ima tti so vvamicchae dAuM / kiM tu nivammi adite na dei eyarasa kiMci jaNo // rAyA u ciMtai imaM imAu ThANAu kahavi jai eso| paDiUNa marai tA hoja nahiyA me imA bhnnaa|| to bhaNai nivo na mae tuha vinnANaM nirUviyaM sammaM / tA kuNasu puNo vi imaM teNa kayaM taM duiya-vAraM // tuTTho ya jaNo bADhaM gaya-lajjo jaMpai puNo raayaa| na mae samma didaM tA payaDasu puNa vi vinnANaM // taM teNa taiya-vAraM kayaM nivo tahavi dei na hu kiMci / ahaha ! ajuttamajuttaM ti kuNai hAhAravaM loo|| lakkhei laMkhiyAkhitta-mANasaM khiivaI ilaaputto| to ciMtiuM pavatto ghiDI ! visayANa visamattaM // jeNesa nivo raMgo va jIviyAe imIi annurtto| mama maraNa-nimittaM kAravei karaNAiM puNarattaM // saMte vi rUva-lAvanna-kaMtimaMte mahaMta-suddhate / Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] bhAvanAyAmilAputra- kathA | akuluggayAda kimimIha patthivo esa aNuranto // ahavA kimaNeNa ahaM pi eriso ceva jeNa vahAmi / dUre niyai jalataM tA loo na uNa pAya-tale // dhiddhI ! maha jammamiNaM jeNa na lajjA kayA guru-jaNassa / jaNaNi-jaNayANa dukkhaM maNaM pi na nirUviyaM jeNa // paribhAviyaM na citte loe lahuyattamattaNo jeNa / jeNobhaya- loya-bhayaM na thevamettaM pi saMbhariyaM // umagga - vilaggeNaM mattagaeNa va miMTha rahieNa / para- puTThe-vAlaeNa va para- ghara - saMcaraNa - sIleNa // bhakkhAbhakkha-vibhAgaM apekkhamANeNa huyavaheNeva / giri - nai - paya-pUreNa va nIyaM cia vaccamANeNa // visa rukkheNa va nIsesa-loya - ubveya-karaNa- dakkheNa / sayala - jaNa-garahaNijjaM laMkhaya kulamaNusaraMteNa // ahaha ! mae mUDheNaM kao kalaMko kulammi sasivimale / sayaNANaM vayaNa saroruhesu masi kuccao dinno || uDUliyaM samaggaM tailokkaM ayasa-paMsu-pasareNa / appA aNappa - duggai - dukkhANaM bhAyaNaM vihio // hA ! rUvametta - daMsaNa-lola-sahAvattaNeNa salaha same / pAviTThi - diTThi-raMDe paMca ime maMDayA tujjha // iya veragga-gaeNaM aNeNa kassavi gihammi dhaNavaiNo / paMca-samiyA ti-guttA dRDha vvayA sAhuNo diTThA // niya - rUva - vijiya-tiyasaMgaNAu taruNIo dhaNavai-bahUo / bhattIi bhatta-pANaM tesiM ditIo diTThAo // te dahuM so ciMtaha ime kayatthA suladdha - jammANo / je erise pi dhIrA na diti diTThi juvai-vagge // ahaha ! ahaM puNa pAvo aNaja-cario viveya-parihario / jo akulINa- jatthe aNatthamevaM aNuhavAmi // iya ciMtaMtassa imassa mohaNijjaM gayaM khaovasamaM / ullasio suha-bhAvo phurio cArita-pariNAmo // citteNa catta-saMgo mukka-mamatto sarIramette vi / 301 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 kumArapAla pratibodhe jaha vaMsagge caDio taheva so khavaga-seDhIe // suha-bhAvaNAnaleNaM dahiuM nIsesa ghAi - kamma-varNa / payaDiya - loyAloyaM so pAvai kevalaM nANaM // so devayA - samappiya liMgo sura-kaya-saroruha - nisanno / rAya - muha-sahAe dhammaM vAgariumADhatto // ciMtAmaNi va dulahaM lahiuM maNuyattaNAi- sAmariMga / pariharaha visaya sukkhaM kiMpAga phalaM va muha-mahuraM // paDivajaha cArittaM thevaM pi pamAya - ceTThiyaM cayaha / pAvirasaha anna-bhave viDaMbaNaM annaha ahaM va // rannA bhaNiyaM - puvvaM kao pamAo muNiMda ! ko tumae ? | kA vA viDaMbaNA pAviyatti, to kevalI kahai // ahamAsi vasaMtapure chakkamma- kaojamo pavara-vippo / maha mAhaNI ya bhajjA kaya-guru-lajjA viNaya-sajjA // amhe aNurattAI paropparaM pAliUNa gihavAsaM / guru-pAse paDibuddhA dovi dikkhaM pavannAI || majjha maNe nAvagao neho suttattha-lINa-maiNo vi / maha bhajjAe ya kao jAimao kiM pi niya-citte // guru-purao tamaNAloiUNa dunni vi gayAI sura- loyaM / tatto cuo ya jAo eso'haM tumha paccakkho // jAi-maeNaM jAyA esA sA hINa-jAi-naDa-dhUyA / tanneNaM evaM viDaMbaNamahaM pi saMpatto // taM souM naDa-dhUyA rAyA devI ya bhAvaNA-vasao / pAviti kevala - siriM kameNa savvANi sijjhati // iti bhAvanAyAmilAputra-kathA | visaesa paTTo vihu puriso veragga-bhAvaNA-vasao / apayaho daTThavvo diThThato bhAuNo dunni || taM jahA ittheva bharahavAse atthi puraM rayaNasaMcayaM nAma / kamalavaNaM va sahai jaM ramaNI ramaNija- vayaNehiM // [ tRtIya: Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH 305 bhAvanAyAM jayavarma-vijayavarma-kathA / aNuvattiya-naya-dhammo Ajamma-parovayAra-kaya-kammo / mayaraDao vva rammo nara-nAho tattha jyvmmo|| samarammi jo samagge vipakkha-vagge palAyamANammi / saMmuhamappANaM ciya picchai karavAla-saMkaMtaM // muDa-hasieNa jIe hasiyaM va jayammi lajiyaM amayaM / appANaM na payAsai jayAvalI tassa sA devI // tassAsI juvarAo sahoyaro vijayavamma-nAmo tti| tassa sumai tti maMtI visiTTha-mai-vijiya-sura-maMtI // anna-samayammi sUrI jugaMdharo nAma Agao tattha / caMdo vva tAraehiM bahUhiM sAhUhiM priyrio|| nayarujANammi Thio namaNatthaM tassa raay-juvraayaa| sAmaMta-maMti-kaliyA dovi gayA gayavarArUDhA // bhU-miliya-niDAla-yalA do vi guruM vaMdiUNa uvaviThThA / bhava-nivveya-pahANA pAraDA desaNA guruNA / bho ! bho! bhavvA duvvAra-dukkha-saMdoha-salila-saMpuNNaM / jamma-jarA-maraNa-samullasaMta-kallola-dullaMghaM // koha-vaDavaggi-duggaM moha-mehAvatta-bhIsaNa-sarUvaM / mANa-giri-duravagAhaM guru-mAyA-valli-pariNaddhaM // dhaNa-muccha-maccha-riMcholi-saMkulaM pAva-paMka-paDihatthaM / rAgoraga-saMruddhaM vivihAmaya-mayara-duppecchaM // aNavaraya-paDaMta-mahaMta-AvayA-saya-sahassa-saMkiNNaM / duddhara-visaya-pivAsucchalaMta-velA-pasara-visa // tariUNa bhava-samuhaM jai vaMchaha mokkha-pAramuvalahuM / tA paDivajaha cAritta-pavahaNaM pavara-guNa-kaliyaM // aha bhaNaha sumai-maMtI-bhayavaM ! cArittamena jIvANaM / nivvANa-lAbha-heu tti nicchao vaTTae na imo|| jaM marudevI siddhA akaya-carittA vi bhAvaNA vso| kamma-khae nimittaM tatto suha-bhAvaNa ceya // to guruNA vAgariyaM aNega-jammesu sukaya-jogeNa / aNuciNNa-carittANaM kameNa suha-bhAvaNA hoi // 39 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 kumArapAla pratibodhe jaM puNa marudevIe akaya vayAe vi bhAvaNA jAyA / taM nRNaM uyAccakeNa jAgaraNa-tulaM ti // maMtI pabhaNai - bhayavaM ! kaha TauyATaccakeNa jAgaraNaM ? | sUrI jaMpa - payaDaM jayammi akkhANayaM eyaM // asthi mahAvaDagAme vasaMtapAlo tti Thakkuro tattha / o gAma-talAro taM gAmaM rakkhae nicaM // gAmAhivarasa accaMta vallaho asthi kukkuDo ekko / jassa sihA sohai paumarAya ghaDiya vva ArattA // najjai jassa pisaMgaM caMcu-puDhaM jacca-kaMcaNamayaM va / rehai ghusiNa-vilittaM va piMjaraM jassa calaNa- juyaM // chajjaMti jassa picchA cittAbhA viviha rayaNa - raiya vva / taM picchaMto ci gAma-Thakkuro nivvuI lahai // Thakkura - hAsane gimmi caMDA tahiM vasaha mahilA | aha tIe kukkuDa-maMsa-bhakkhaNe dohalo jAo // anno ya kukkuDo tattha natthi tatto kahiM pi saMgahiuM / so ceva baDo viNAsiuM bhakkhio tIe // taM kukkuDaM addhuM vasaMtapAlo anitryuo jAo / uyaM talAramANavai taMbacUDassa suddhi-kae // katto vi tappatti alahaMto so vi bhaNai phuDameyaM / kukkuDa- pautti kahagassa demi doNAra-vIsaM ti // taM souM dhaNa-luddhA caMDAi sayajjhiyA kaha vi muNiuM / cavalA nAma talArassa aggao akkhae evaM // caMDAi bhakkhio kukkuDo tti ko paccao tti so bhaNai / cavalA jaMpara caMDA- muheNa evaM kahAvemi // to DallAe ThaiuM Thavio cavalAi niya-gihe Tauo / sahi-kaya- kavaDa - siNehAi sahiuM pucchiyA caMDA // sahi ! kukkuDa vRttaMtaM maha kaha mUlAu sA vi taM kahai / jA kukkuDo mae bhakkhio tti etyaMtare cavalA // hRttha-TThiya-laTThIe DallAe uvari TaccakaM dei | uyaM jANAveuM to caMDA ciMtae evaM // [ tRtIya: Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 prastAvaH ] bhAvanAyAM jayavarma-vijayavarma-kathA / dhuvamiha ThaviuM TauyaM imIi puTTamhi kukkuDa-saruvaM / tA jaha aliyaM evaM muNai imo taha bhaNAmi tti // to jaMpai TauyA-TaccakeNa sahi ! jggiyaahmettaahe| cavalA jaMpai sahi ! jaggiyAhameyassa ko attho|| caMDA bhaNai mae sahi ! suviNo divo imo na uNa saccaM / iya tavvayaNaM souM jAyA cavalA vilakkha-maNA // jAgaraNa TauyA-TacakeNa to jaha kayAi saMbhavai / mokkho vi kayAi tahA jIvANa viNA caritteNa // je siddhA je sijjhaMti jaMtuNo sijihaMti je ke vi / tANa suha-bhAva-juttaM nimittamekaM ciya carittaM // iya dhamma-desaNAe saMviggA do vi raay-juvraayaa| cArittaM cittumaNA namiUNa guruM gayA gehaM // jayavamma-nariMdeNaM bhaNio lahu-baMdhavo vijayavammo / vaccha ! kamAgayameyaM rajaM paDivaja tumamihi / / suNiUNa guru-samIve pariNai-virasaM visaM va visaya-suhaM / kamma-giri-dalaNa-vajaM pavajjamahaM tu giNhissaM // bhaNiyaM juvarAeNaM ahaM pi duvvaar-dukkh-psraao| saMsAra-cArayAo niviNNo saMjamaM kaahN|| rannA bhaNiyaM ettiya-diNAI rajaM kayaM mae vaccha ! / namira-nara-nAha-nivahaM tumaM pi taM saMpayaM kunnsu|| suya-saMkAmiya-rajjo tumaM pi gihijja saMjamaM pcchaa| samayaMmi kIramANaM savvaM pi hu sohae jamhA // vajarai vijayavammo raja kAUNa saMjamaM kAhaM / jai deja kahavi tuTTo maraNa-vilaMbakkharAiM jamo // ahamajja karemi imaM kallaM kAhAmi puNa imaM kicaM / iya ko maMtai maimaM taraMga-khaNa-bhaMgure jIe // lahiUNa dullahamiNaM kahiM pi ciMtAmaNiM va maNuyattaM / visaya-pamAya-paravaso na niSphalaM niggamissAmi // rajaM gala-rajjuM pi va bhoge bhuyage vva baMdhaNaM va dhaNaM / pAsaM va gehavAsaM muttuM dikkhaM gahissAmi // to rannA bajariyaM-jai evaM giNha tA tumaM dikkhaM / Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH na hu sakemi ahaM puNa payAo muttaM annaahaao|| kAUNa raja-sutthaM kameNa dikkhaM ahaM pi gihissaM / to bhAva-jai vva Thio jayavammo gehavAse vi // iyaro puNa pavvahao guru-paya-mUlaMmi gruy-riddiie| ahigaya-samatta-sutto niravajaM kuNai pavvajaM // Agama-vihiNA kaiyAvi nagara-gAmAgaresu viharaMto / so rayaNasaMcayapure samAgao guru-annunnaao|| nagarAsannujANe vasahiM so gihiuM Thio tattha / tannamaNatthaM devI-samannio Agao rAyA // kahio jiNiMda-dhammo nibaMdhaNaM sagga-mukkha-sukkhANaM / pariNAma-dAruNattaM visayANa parUviyaM muNiNA // saMvigga-maNA devI jayAvalI giNhae niyamamevaM / eyaM muNiM iha dviyamahaM adaTuM na bhuMjemi // muNi-nicca-pajjuvAsaNa-parAi tIe diNAI vacaMti / annadiNe ukkiTTA vuTThI jAyA uvari-bhAge // nayarassa kANaNassa ya atthi naI aMtarA mhaavegaa| sA uvari-vuhi-salileNa duttarA jhatti saMpannA // muNiNo namasaNatthaM na gayA devI na bhuMjae ttto| lupaMti na niya-niyamaM maraNe vi hu jaM mahAsattA // rannA bhaNiyA devI aja tumaM kiM na bhoyaNaM kuNasi / tIe ya niya-painnA niveiyA bhUmi-nAhassa // rAyA bhaNai na najai kamni diNe viramihI naI esA / sUmAla tti tumaM puNa abhoyaNe pAvihisi kahU~ // tA vacca jaMpasu naI maha devara-dikkha-gahaNao pabhiI / jai majjha piyayameNaM visaya-suhAsevaNaM vihiyaM // tA bhayavai ! mA viramasu aha na kayaM dehi majjha to maggaM / hasiUNa bhaNai devI kimasaMbaDaM bhaNasi deva ! // tumamevaM jaMpato nAha ! ciraM seviuM visaya-sukkhaM / acalatta-kaliMgagamo dio vva accaMta-sAhasio // rannA vuttaM muttuM kuviyappe devi ! gaccha kuru bhaNiyaM / devI bhaNai kimevaM avalavasi kayaM visaya-sevaM // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 309 prstaavH| bhAvanAyAM jayavarma-vijayavarma-kathA / maM kuTaNi vva bhuyagaM tumaM payAresi aliya-vayaNehiM / divva-sarUvaM tu naI payAriu kassa sAmatthaM // rannA bhaNiyaM tuha devi ! kiM viyAreNa kuNasu maha vayaNaM / devI bhaNai sakovaM va deva ! kimahaM gahaggahiyA // visaya-suhasevaNe jA sayAvi tuha sakkhiNI ahaM naah!| taha jIe aMgesuM eyaM cittaM samattaM pi|| sAhaM saca-piyAe naIi purao asaccamAesaM / tuha vayaNeNa bhaNaMtI hohAmi na kassa hasaNijjA // tA vettUNa bhuyAe bhaNiyA devI niveNa sappaNayaM / maha vayaNamika-vAraM karesu bhaNieNa kiM bahuNA // citte asadahaMtI vi taM giraM naravimANamArUDhA / ranno uvaroheNaM naI-samIvaM gayA devii|| dosu vi taDesu laggaM pAsa-TTiya-rukkha-ukkhaNaNa-dakkhaM / abhaMliha-lahari-bharaM daddUNa naI bhaNaha devii|| jaha maha devara-dikkhA-gahaNAu pabhii bhattuNA majjha / na kao visaya-pasaMgo tA bhayavai ! dehi me maggaM // to deha naI vivaraM vaccai devI savimhayA teNa / taM vaMdiu~ muNiMdaM jA Agacchai naI tAva // miliyaM naI taha ciya daTuM muNiNo puNo gayA pAsaM / nai-uttaraNa-nimittaM kahei niva-vayaNa-vuttaMtaM // tIe paDiboha-guNaM viciMtiuM aNuciyaM pi sA bhnniyaa| devi ! puNo vaca tumaM bhaNasu naI erisaM vayeNaM // maha devareNa bhayavai ! vaya-gahaNANaMtaraM jai na bhuttaM / tA virama dehi maggaM aha bhuttaM mA tao dijA // tA devI AgaMtuM vAgarai naI paDucca muNi-vayaNaM dinne naIi magge sa-vimhayA sA gayA gehaM // kaya-bhoyaNA nivaiNo devI kahiUNa savva-vuttaMtaM / . bhaNai pahu ! tumha duNhavi kimeyamacanbhuyaM cariyaM // rAyA bhaNai karissai bhayavaM ciya savva-saMsayoccheyaM / acchariya-bhariya-hiyayA kahaM pi rayaNiM gamai devI // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [tRtIyaH gose nariMda-sahiyA devI gaMtUNa pucchae saahuN| cariyaM duNhavi tumhaM kimiMdyAlaM va coja-karaM // deveNa visaya-sevA maha paJcakkhaM kayA vi avalattA / sA manniyA naIi pi akaya tti tao paho dinno // ghaya-sAli-dAli-moyaga-maMDaga-pamuhaM mae sahattheNa / jaM dinnaM tuha annaM tae kimannassa taM dinnaM // bhayavaM ! ittiyakAlaM dehaM nivvahaha kaha viNAhAraM / tA khalu kayaM pi bhoyaNamavalavasi tumaM pi sAhasio // esA naI vi katto sarisI duNDaMpi tumha sNghddiyaa| jA bahu mannai vatthu tubbhehiM kayaM pi akayaM ti|| bhaNai muNi-vijayavammo imamatthaM suNasu tuja jai kuhuuN| maha vaya-gahaNAu ciya iya ciMtaMto Thio rAyA // ko so haveja diyaho jaMmi ahaM savva-saMga-parihAraM / kAuM paDivajissaM guru-paya-mUlammi pavvajaM // kaiyA duvAlasaMgaM gihissamahaM gurUNa vynnaao| kamalAo mahuraM bhahuyaro vva mayaraMda-saMdohaM // duvvayaNAI sahaMto ghare ghare phuriya-asama-pasama-raso / bhikkhAgao sahissaM bAvIsa-parIsahe kaiyA / bAhu vva kayA kAhaM uvaggahaM bhatta-pANa-dANeNa / sAhUNa kayA vIsAmaNaM ca kAhaM subAhu vv| sama-suha-dukkho sama-kaNaya-pattharo sm-spkkh-pddivkkho| sama-taruNi-taNukkero sama-mokkha-bhavo kayA hohN|| iya veragga-pahANo eso rAyA parovaroheNa / visaesu payaho vi hu apayaTTo ceva dtttthvvo|| veyaNa-veyAvacce iriyahAe ya saMjamahAe / taha pANavattiyAe chaTheM puNa dhamma-ciMtAe // eehiM kAraNehiM uggama-uppAyaNesaNA-suddhaM / bhattaM bhuMjato vilu muNI akaya-bhoyaNo bhnnio|| iya souM paDivajai taha tti savvaM jayAvalI devii| jiNa-pUyaNa-muNi-vaMdaNa-dANa-parA gamai diyhaaii|| Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH bhAvanAyAM jayavarma-vijayavarma-kathA / 311 rAyA vi somavammaM jayAvalI-gabbha-saMbhavaM puttaM / ThaviuM raje saMvega-parigao giNhae dikkhaM // kaya-tivva-tavacaraNA nicaM vergg-bhaavnnaa-pvnnaa| upanna-kevalA do vi baMdhavA siva-suhaM pattA // iti bhAvanAyAM jayavarma-vijayavarma-kathA // aha pucchai kumara-narAhirAu, maNa-makkaDa-niyamaNa-saMkalAu / kaha kIrahi bAraha bhAvaNAu, to akkhai guru ghaNa-gahira-nAu // taM jahAcalu jIviu juvvaNu dhaNu sarIru, jimba kamala-dalagga-vilaggu nIru / ahavA ihatthi jaM kiM pi vatthu, taM savvu aNicu hahA dhiratthu // pii mAya bhAya sukalattu puttu, pahu pariyaNu mittu siNeha-juttu / pahavaMtu na rakkhai kovi maraNu, viNu dhamaha annu na asthi saraNu // rAyA vi raMku sayaNo vi sattu, jaNao vi taNau jaNaNi vi kalattu / iha hoi naDu vva kukammavaMtu, saMsAra-raMgi bahurUvu jaMtu // ekallau pAvai jIvu jammu, ekallau marai viddtt-kmm| ekallau parabhavi sahai dukkhu, ekalau dhammiNa lahai mukkhu // jahiM jIvaha eu vi annu dehu, tahiM kiM na annu dhaNu sayaNu gehu| jaM puNa aNannu taM ekka-cittu, ajesu nANu daMsaNu carittu // vasa-masa-ruhira-cammaTi-baddha, nava-chiDDa-jharaMta-malAvaNaddha / asui-ssarUva-nara-thI-sarIra, sui buddhi kahavi mA kuNasudhIra // micchatta-joga-avirai-pamAya, my-koh-loh-maayaa-ksaay| pAvAsava savvi ime muNehi, jai mahasi mokkhu tA saMvarehi // jaha maMdiri reNu talAi vAri, pavisai na kiMci Dhakkiya duvAri / pihiyAsavi jIvi tahA na pAvu, iya jiNihi kahiu saMvaru pahAvu // paravasu anANu jaM duhu sahei, taM jIyu kammu taNu nijarei / jo sahai savasu puNa nANavaMtu, nijarai jiiMdiu so aNaMtu // jahiM jammaNu maraNu na jIvi pattu, taM natthi ThANu vAlagga-mattu / uDDAho-caudasa-raja-logi, iya ciMtasu niccu suovaogi // suha-kamma-niogiNa kahavi laDDu, bahu pAvu kareviNupuNa viruSDDa / Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 kumArapAlapratibodhe jalanihi bhu-rayaNu va dulaha bohi, iya muNivi pamattu ma jIva hohi // dhammo tti kahaMti ji pAvu pAva, te kuguru muNasu niddaya-sahAva / papunnihi dullahu suguru-pattu taM vajjasu mA tuhu visaya-sattu // iya bAraha bhAvaNa suNi virAu, maNamajjha viyaMbhiya bhava-virAu / rajju vi kutu ciMtai imAu, pariharivi kugai - kAraNu mAu // iya somappaha-kahie kumAra niva- hemacaMda - paDibaDe / jiNadhamma- ppaDibohe patthAvo vaNNio tahao || ityAcAryazrI somaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe tRtIyaH prastAvaH // Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aha vAgariyaM guruNA jIva dayaM dhammamicchamANeNa / siva- maMdira - nisseNI viraI puriseNa kAyavvA // savveMdiya-vasagANaM samatta pAvAsavAniyattANaM / jaM avirayANa jIvANa kahavi na vahai jIva-dayA // 11 30 11 atha caturthaH prastAvaH / ( jaM avirayANa kahamavi vaha sammaM na jIva-dayA || pAThAntaram / ) jai kahavi savva - viraI muNi-dhamma-sarUvamakkhamo kAuM / tA deovi viraiM gihattha - dhammociyaM kujjA // puvva-parikkammiya-citta- kamma jaggA jahA bhave bhittI / taha vihi-desa - viraI kAumalaM savva-virahaM pi // bhaNiyaM ca esA videsa - viraI sevijjai savva-virai-kajjeNa / pAyamimIe parikammiyANa iyarA thirA hoi // paMca aNu-vvayAI guNa-vvayAiM havaMti tinneva / sikkhA kyAi~ cattAri desa - viraI duvAlasahA // saMkaSpa - puvvayaM jaM tasANa jIvANa niravarAhANa / duviha-tiviheNa rakkhaNamaNuvvayaM biMti taM paDhamaM // cira-jIvI vara - rUvo nIrogo sayala- loga-maNa- iTTho / so hoi sugai - gAmI sivo vva jo rakkhae jIve // taM jahA . ---- asthi nayarI vibhA diya-maMdira-dissamANa- ghaNadbhA / viviha-maNi- khaMDa - maMDiya- pisaMDi-pAsAya- saMbhA // suMdara-kara-kaya-hariso hariseNo tattha patthivo atthi / jassa paravAraNassa vi cojaM na mao samullasio // kamala tti tassa devI muheNa jIe jiyAI kamalAI / nUNaM lajjatAI jalassa majjhe nilukAI // .0 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 kumArapAlapratibodhe [catuH tIe kayAi putto vivihovAiya-saehiM sNjaao| ranA vaDAvaNayaM kAraviyaM gruy-riddhiie|| tammi pure Asi purA mahaMtamasivaM imammi puNa jaae| taM uvasaMtaM tatto sivo tti nAmaM imassa kayaM // kaNaya-giri-kaMdarAe so caMpaya-pAyavo vva nivigcha / buDhei gao kameNaM sayalAu kalAu sikkhavio // so patto tArunnaM tA runnaM taM apaavmaanniihiN| dhuvamamarIhiM ciraMtaNa-amara-pariggaha-visannAhiM // taM cia pecchai taM ceva thuNai taM ceva Alihai citte / citte taM ciya ciMtai taruNi-yaNo mayaNa-vasavattI // tassa bhamirassa daMsaNa-sataNha-taruNINa sahai vynnehiN| gayaNaM gavakkha-nikkhaMtaehiM sasi-lakkha-niciyaM va // aha annayA kumAre sahA-nisannammi paNamiuM raayaa| paDihAreNa uratthala-phuraMta-hAreNa vinntto|| deva ! duvAre duve deva-dasaNAzilAsiNo tAvasa-kumArayA citi / rannA vuttaM-sigdhaM pavesehi / te pavesiyA paDihAreNa / uciya-paDivatti-puvvaM nivesiyA AsaNesu / pucchiyA rannA-avi saparivArassa kusalaM kulavaiNo ? / nivvigghaM nivvahai tavokammaM ? / keNa vA kajeNa niya-paya-paMkaehiM tunbhehiM pavittiyaM ThANameyaM ti / tehiM bhaNiyaM-caurAsama-guruNo mahArAyassa pabhAveNa savvattha kusalaM / kevalaM katto vi Asama-pae saMpatto atthi karivaro ekko| jo vitthinn-smunny-kuNbhtthl-tuliy-giri-sihro|| savvaMga-lakkhaNa-dharo dIha-karo dsnn-dliy-dum-visro| duvvAra-gai-ppasaro my-gNdh-bhmNt-bhmr-bhro|| somahArAya-joggaM hatthi-rayaNaM annaM ca kiMci Asama-dumANaM vihavaM karei tti pesiyA amhe kulavaiNA / rannA bhaNiyaM-mahaMto aNuggaho kao amhaM ti visajjiyA taavsaa| patthio hatthi-gahaNatthaM patthivo / itthaMtare vinato sivakumAreNa, deha mama AesaM jeNAhameva gahiUNa taM aannemi| rannA dinno aaeso| niyatto sayaM raayaa| calio turaMgamArUDho kaivaya-pahANa-jaNa-parivAro kumaaro| patto tamuddesaM / diTTho aNeNa mahi-valaya-gayagaMdhamasahaMto saggAo samAgao Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 prastAvaH] sthUlaprANAtipAtaviratau sivakumAra-kathA / suragau vva gyvro| muttUNa turaMgaM aggao hoUNa hakio so kumAreNa / dhAvio tayabhimuhaM / saMvilliUNa purao pakkhittamuttarilaM aNeNa / pariNao tattha htthii| kumAro vi daMta-musalesu dAUNa calaNe caDio htthi-khNce| baDamAsaNaM aNeNa apphAlio kuMbhatthale karI karayaleNa / etyaMtare pariyaNassa pecchaMtassa ceva uppaio hara-gala-gavala-sAmale gayaNagaNe / gao agoyaraM nayaNANa / patto khaNeNa veyaDDa-pavvayaM / Thio tattha taruNa-tarusaMDa-maMDiujANa-majjha-bhAge / so ya kuMjara-rUvaM muttUNa jAo phurata-maNi-kuMDalo vijjaahro| namiUNa teNa bhaNiyaM kumAra ! kaMkelli-taru-tale ettha / vIsamasu khaNaM eka jAva ahaM knnypur-phunno|| pavaNaMjayassa khayaresarassa sAhemi tumha AgamaNaM / iya jaMpiUNa patto khayaro aha ciMtae kumro|| hariomhi kiM imiNA khayareNa kiMvA imIi ciNtaae| devvaM ceya pamANaM jaNANa suha-dukkha-saMjaNaNe // picchAmi tAva saMpai pagAma-ramaNijameyamujANaM / to viyaraMto patto tamAla-taru-maMDavaM kumaro // soUNa tattha itthI-saMlAvaM pecchae lyNtrio| kusuma-sayaNija-saMThiyamikaM kannaM sahI-sahiyaM // to ciMtae kumAro kA vi imA kml-dl-visaalcchii| viraha-dasAi udaggaM kassavi sAhei sohaggaM // imIi muha-paMkayaM kaya-samatta-nettUsavaM, ___ kalaMka-parivajjiyaM pulaio sasI ljio| visesa-sasirIyayaM samuvalaDukAmo dhuvaM, karei aidukkaraM hara-naDAla-vahniccayaM // aha kannAe bhaNiyaM-sahi bhUyalae gihaM vimuttUNa / ujANamAgayAhaM mahu-samaya-visesa-sisiramiNaM // kusumAuheNa sulahehiM kusuma-bANehiM bhijamANAe / maha ujANaM eyaM pi pajalaMtaM va paDihAi // tathAhijAlAhiM piva maMjarIhiM hiyayaM dUmaMti bhUya-humA, Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 [ caturthaH .. kumArapAlapratibodhe . iMgAla vva na diti loyaNa-suhaM kakelliyo pallavA / saMtAvaMti taNuM palAsa-kusumakkerA phuliMga vva me, bhiMgAlIoM vi saMharaMti harisaM dhUmAvalIo viva // kayaM kayali-vIyaNaM kusuma-sattharo sajio, viNammiya uratthale bahala-caMdaNAsevaNaM / muNAla-valayAvalI viraIyA bhuyAsuM tae, tahAvi na niyattae sahi ! sarIra-dAho mhN|| kiMcapaMcasarovi hu mayaNo sara-lakkhaM majjha hiyaya lakkhammi / jaM millai teNa mae lakkhijai esa lakkhasaro / / muhayassa daMsaNaM tassa dullahaM majjha maMda-bhaggAe / tA imhi mannehaM maraNaM ciya appaNo saraNaM // soUNa imaM kumaro ciMtai tasseva jIviyaM shlN| jammi aNuratta-cittA khijai evaM imA bAlA // kannA-sahIi bhaNiyA sahi ! mA uttamma dharasu dhIrattaM / haraNacchi ! nicchiyaM te hohiMti maNorahA sahalA // jaM paTTavio tAeNa ajaM sivarAya-puttamANeuM / nayarIi vibhAe suvega-vijAharo turi|| aha niya-nAmaM souM phuraMta-hariso viciMtae kumro| nUNaM imAi bAlAi kaarnnennaahmaanniio|| etthaMtare uvitaM daheM vijAharANa saMghAyaM / kumaro niyattiUNaM patto kaMkelli-taru-mUle // uciya-paDivatti-puvvaM pavesio tehiM kaNayaura-nayare / Thavio viulammi vimANa-maNahare rynn-paasaae|| bhaNio samae pavaNaMjaeNa khayarAhiveNa sappaNayaM / suNa rAyaputta ! avahAra-kAraNaM appaNo eyaM // asthi cauNhaM puttANamuvari me kaNayasuMdarI dhuuyaa| ahigaya-kalA-kalAvA saMpattA jovvarNa sAvi // maha paNamaNatthamatthANa-maMDave jaNaNi-pesiyA pattA / tIe khvAisayaM daTuM bhaNiyaM mae evaM // Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 prastAvaH ] sthUlaprANAtipAtaviratau sivkumaar-kthaa| so natthi naro manne imIi rUveNa jo varo joggo| tatto vijAhara-mAgaheNa ekkeNa saMlattaM // asthi vidanbhA-pahuNo hariseNa-narAhivassa aMgaruho / nIsesa-kalA-nilao sivo tti sveNa jiy-mynno|| jaha kesavo sirIe saIi sakko haro girisuyAe / taha deva ! kumArIe imIi so ciya varo ucio / / evaM souM tIe tahANurAo tumammi sNjaao| jaha vijjAhara-kumarANa sahai nAma pi kahavi na saa|| kattha vi raimalahaMtI apatta-niddA-suhA nisAsuM pi / kara-yala-kaliya-kavolA ciTTai tuha saMkaha-khittA // eyaM nAUNa mae kumAra ! ANAvio tuma ittha / tA kaNayasuMdari pariNiUNa maha kuNasu pariosaM // kumaro jaMpai jaM ANavesi sajjomhi tattha kiM bahuNA / na kulINa-jaNo jANai gurUNa paDikUlamAyaritraM // to kaNayasuMdarIe pANiggahaNaM karAvio kumaro / guru-riddhi-pabaMdheNaM pavaNaMjaya-kheyariMdeNa // aha atthANa-nisanno sivkumr-anney-khyr-priyrio| ekkeNAgaMtuM kheyareNa pavaNaMjao bhaNio // sUrapura-ppahuNo sUrateya-khayaresarassa dUo'haM / so bhaNai na maha dinnA maggaMtassavi tae dhUyA // bhUgoyarassa dinnA tA jaMpissasi tumaM na me kahiyaM / ajavi taM maha appasu vayarANaM chaDDiyaM kiMtu // haNiUNa annahA bhUmigoyaraM taM sayaM vi gihissaM / pavaNaMjaeNa bhaNio dUo-bho ! kahasu niya-pahuNo / dhUyAi nAbhiruiu tti jai mae taM vivAhio na tumaM / tattha uvAlaMbha vihiM jeNa tumaM maNaharo na ko|| . saMpai puNa para bhajjaM taM vaMchaMto na lajjase kIsa / bhaNNaMti mahApurisA paradAra-paraMmuhA jamhA // sivakumareNaM bhaNio dUo-jai bhUmi-goyaraM haNiuM / phurai maI tuha pahuNo so Agacchau tao turiyaM // | Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 [caturthaH kumArapAlapratibodhe jeNesa appaNo bhUmigoyarassa ya viyANai visesaM / taha sesa-kheyarehiM kharaMTio niggao duuo|| gaMtUNa sUrateyassa taM kahai sovi kova-duppeccho / bahu-khayara-suhaDa- sahio kaNayapuraM jhatti saMpatto // tassAgamaNaM muNi kumaro pavaNaMjayaM bhagai evaM / imiNA saha jujjhaMtaM maM piccha tumaM sprivaaro|| to pavaNaMjaya-sahio sivakumaro niggao rahArUDho / vajarai sUrateyaM paTTaviuM kheyaraM dUyaM // tuha mama ya viggaho esa sesa-loyassa kiM viNAseNa / ekaMgA jujjhAmo dunni vi pecchau jaNo seso|| dappeNa sUrateo taM paDivajai tao ime dovi / rahamArUDhA samaraM kuNaM ti milaMti sara-niyaraM // to sUrateya-bANA taruNi-kaDakkha vva vIyarAyammi / savvevi niSphalattaM paDivannA sivakumArammi // sivakumara-sara-samUho aDa-pahe sUrateya-sara-paMtiM / nippunna-jaNa-maNoraha-mAlaM chiMdei devo vva / / to niTTiya-sara-nicao cAvaM caiUNa ghiy-krvaalo| dukke sUrateo kumaro vihu giNhae khaggaM / niya-khaggeNaM khaggaM porisa-dappaM ca khaMDae tss| vettUNa sUrateo churiyaM paharei sivakumaraM // laggai na so pahAro dehe thevaM pi sivkumaarss| cittammi sajaNassa va dujnn-duvvynn-sNghaao|| kumareNa vaja-kaDhiNeNa muTThiNA pahaNiUNa tassa bhUyaM / churiyA nivADiyA karayalAu so pADiuM baddho // gayaNAu kusuma vuTTI mukkA kumarassa uvari amarehiM / savvo vi vimhio vikkameNa kumarassa khyr-gnno|| kumareNa sUrateo mukko kAUNa garuya-sakkAraM / / rayaNAvali tti bhaiNI teNavi pariNAvio kumro|| iya annehiM vi vijAharehiM dinnAu tassa knnaao| taha teNa sAhiyAo pnntti-ppmuh-vijaao| Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] sthUlaprANAtipAtaviratau sivakumAra-kathA / 319 bhajAhiM tAhiM sahio khayara-sameo vimaannmaaruuddho| so patto niya-nayaraM tuTThA jaNayAiNo svve|| so knnysuNdrii-pmuh-kheyrii-ckkvaal-priyrio| saMpanna-vaMchiyattho tiyaso vva sivo gamai kAlaM // asthi ya sivassa dhAvIi naMdaNo so kuruv-sehro| bahiro vAyA-rahio jammaMdho roga-saya-gahio // caMkami pi akhamo visiTTatara-ceyaNAe prictto| tivva-duhavato nArao vva nicaM gamai kAlaM // daDhe tahAvihaM taM karuNA-paravasa-maNo sivkumaaro| kuNai vivihe uvAe tahukkha-nivAraNa-nimittaM // kiM tu kayA uvayAra vva dujaNe tammi huMti te vihlaa| ciMtai sivo purAkaya-pAva-phalaM bhuMjai vraao|| anna-diNe caunANI samAgao tattha nANabhANu-gurU / taM namaNatthaM rAyA gao samaM sivakumAreNa // bhU-miliya-niDAla-yalA dovi guruM vaMdiUNa uvaviTThA / bhava-nivveya-pahANA pAraDA desaNA guruNA // samayammi pucchai sivo-bhayavaM ! maha dhAvi-sUNuNA imiNA / kiM puvva-bhave vihiyaM jaM eso dukkhio evaM // kiM vA uvayAricchA mahaI eyammi vadRe majjha / guruNA bhaNiyaM-suNa rAya-putta ! savvaM kahemi imaM // vaDauragAme do Asi baMdhavA aNb-niNb-naamaanno| anna-diNe te dunnivi muNINa pAsammi saMpattA // tehiM ahiMsA-dhammo kahio tesiM samagga-suha-heU / taM souM laha-kammo aMbo saMveyamAvanno // so thUla-jIva-vaha-viraI-khva-dhammassa kuNai paDivattiM / niMbeNa pAvamaiNA na dhamma-nAma pi saddahiyaM // bhava-veragga-parigao gahiya-vayaM pAliu niraiyAraM / kAleNa mao aMbo sohamme suravaro jaao| kA bahu-jIva-vahaM nikaruNo maMsa-lAlaso niNbo| mariUNa samuppanno neraio paDhama-puDhavIe // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 [ catuH kumArapAlapratibodhe aMbo kumAra ! caviuM sohammAo tuma smuppnno| jIva-vaha-viraha-vasao saMpatto erisiM riddhiM // naragAo nikkhaMto niMbo dhAvI-suo imo jaao| jIva-vaha-vihiya-pAvassa sesamaNubhuMjai varAo / puvva-bhavanbhAseNaM uvayAricchA imammi tuha phuri| kiMtu purAkaya-dukya-vaseNa thevovi natthi guNo // saMjAya-jAisaraNo bhayavaM ! sacaM imaM ti bhaNai sivo / saMvigga-maNA dunnivi namiUNa guruM gayA gehN|| bhaNio siveNa rAyA vaya-gahaNatthaM mamaM visjesu| rannA vuttaM kicaM jamamha taM vaccha ! kuNasi tumaM // piyaro duppaDiyAra tti putta ! jai muNasi vuDDa-vayaNamiNaM / tA ghettuM rajjamimaM dhamma-sahAo havasu majjha // kumaro jaMpai jaM tAya ! ANavasi tattha esa sajz2omhi / tatto rajammi sivaM ThaviuM giNhai nivo dikkhaM // paDivanna-gihattha-vao dayA-pahANo sivo kuNai rajaM / so paDaha-dANa-puruvaM samatta-jIvAbhayaM dei // savvattha garima-jiya-maMdarAI jiNamaMdirAI kAravai / guNa-gAma-gAmaNINaM muNINa calaNe namai nicaM // savve vi nivA sevaM payAvametteNa tassa paDivannA / tatto samara-nimitto na tassa rajammi jIva-vaho / corassavi natthi vaho jaM kovi na tattha coriyaM kunnh| iya niravajaM rajjaM paripAlai siva-mahInAho // dabhagga-lagga-jala-bindu-caMcalaM jIviyaM viyaagNto| puttaM rajje ThaviuM kayAvi dikkhaM pavanno so|| rakkhiya-asesa-jIvo samatta-suttattha-pArago jaao| kaya-tivva-tavo mari patto tidivaM sivaM ca sivo // iti sthUlaprANAtipAtaviratau sivakumArakathA // Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva mRSAvAdaviratau makaradhvaja-kathA / ___ 321 321 jaM go-bhuu-knaa-kuuddskkhi-naasaaphaar-aliyss| duviha-tiviheNa-vajaNamaNuvvayaM biMti taM bIyaM // bhuyago vva aliyavAI hoi avIsAsa-bhAyaNaM bhuvaNe / pAvaha akitti-pasaraM jaNayANa vi jaNai saMtAvaM // sacceNa phurai kittI sacceNa jaNammi hoi viisaaso| saggApavagga-suha-saMpayAu jAyaMti sacceNa // kurute yo mRSAvAdaviratiM satyavAgavataH / makaradhvajavadramubhayatrApi so'znute / / tadyathA dIpasya jambUpapadasya bhArate samasti kAJcI nagarI garIyasI / laGkeva kalyANakalApakalpitA parisphuratpuNyajanAlakeva yA // dhanairanandho'tra jano na bhojanaM saraH sadambho na tpodhnvrjH| satAmanAgazcaritaM na bhUpati pustarINAmanayo na cAparaH // tatrAbhUnnRpatiridamano naamvishrutH| yaH saundaryAca zauryAca nArINAmabhavat priyaH // prAjyAstasyAbhavan putrAstanmadhye yaH punarlaghuH / rUpavAniti pitroktaH sa nAmnA makaradhvajaH // anyattadravyamanyaH sa vedhA yenaiSa nirmitH|| anyathA kathamasyAGgamutkRSTaM jagato'pyabhUt // kramAd vRddhiGgato'dhItI sakalAsu kalAsu yH| tIkSNabuddhibalAdvAdaM nadISNaH zakune'bhavat // tatastadbhUtabhAvyatheM paramArtha vidannapi / jJApayAmAsa nAtmAnamasau kArya vinA mahat // atha malayasamIroddIpitAnaGgavahniH prativipinavisarpakokilArAvaramyaH / vividhakusumagandhabhrAntabhRGgAbhirAmaH samudalasadRtUnAM cakravartI vasantaH // Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 kumArapAlapratibodhe [ caturthaH udyAnapAlakastatra natvA bhUpaM vyajijJapat / gatvodyAnaM vasantatuM deva ! pazya prasIda naH // iti zrutvA jarAkrAntaM nijaM dehaM punaH punaH / pazyanniHzvasya bhUpAlastaM prati pratyapIpadat // vasantasamayaH so'yaM sarvotsavaziromaNiH / udyAnaM kusumAkIrNa drumasandohasundaram // santi santoSakAriNaH krIDopakaraNaM striyH| kintu kAmavikArANAM kAraNaM nAsti yauvanam // tadvinA na vanakrIDAM kartumicchati me manaH / zobhate kriyamANA hi kriyA'vasthocitA nRNAm // tataH krIDArthamudyAnamAgamiSyanti me sutAH / teSAM tAruNyaramyANAmidaM hi samayocitam / / ityuktvA vyasRjadrAjA datvArtha vanapAlakam / kumArAMzcAdizadvatsA ! gacchata krIDituM vanam / pitrAdezaM gRhItvA te snaataalngktmuurtyH| Aruhya kariNastuGgAn krIDAM kartuM pratasthire // yuSmAbhistatra taddeyaM kumArA dApayanti yat / ityAdikSatsutAdhyakSaM kozAdhyakSAn patiH kSiteH / kumArA jagmurudyAnaM cikrIDu marAjiSu / mamajjuH kelivApISu vicikyuH kusumAni ca // sarve'pi kArayAmAsubaDaspIH parasparam / saGgItAnyamarastraiNasagotraiH pramadAkulaiH // tatrArthibhyo dadurlakSameke svarNasya kepyubhe / anye tisrazcatasrazca pare tuSTA nRpAtmajAH // adAkoTI suvarNasya kumAro makaradhvajaH / tataH sarve samAjagmurudyAnAt svaM svamAzrayam / / kozAdhyakSAH kSitIzasya saviSAdaM vyajijJapat / hemnaH koTI dAvekAmudyAne makaradhvajaH // koTyadhaM tvapare sarve'pyarthibhyo vyataran prbho!| ityAkarNya krudhaM cakre kSamApatirmakaradhvaje // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] mRSAvAdaviratI makaradhvaja- kathA / namaskartuM nizi prAptaM taM babhASe mahIpatiH / vatsa ! tyAgo guNaH puMsAM yadyapi pratipAditaH // tathApi kriyamANo'sAvAhAra iva mAtrayA / puruSasya guNAya syAdanyathA'narthakAraNam // tato'rthibhyastvayodyAne svarNa koTiryathA dade / tathAnyadA na dAtavyA kvApyAdhikyaM na zobhanam // AyasthAneSu sarveSu yasmAddeze mamAkhile / triMzadeva suvarNasya jAyante kila koTayaH // tatra bhakteSu pattInAM yAnti SoDaza koTayaH / gRhavyaye tu gacchanti catasraH koTayaH sadA // hastinAmekayA koTyA bhogo bhavati sarvathA / gavAzvakarabhAdInAM vRttiH koTidvayavyayAt // catasraH koTayastyAge vrajanti sakalArthinAm / nidhAne koTayastisraH sthApyante prativatsaram // tuSTastuSTastatastvaM cet koTiM svarNasya dAsyasi / tadA stokena kAlena kozo riktI bhaviSyati // durbhikSe patite devAnmayi mRtyumukhaM gate matsuto'pi tato rAjyaM kathaM karteti cintyatAm // putraH proce bhavadrAjye yo bhAvI cetsa puNyavAn / tadA varddhiSyate kozo durbhikSaM bhavitA na ca // atha niSpuNyakaH sa syAt tadA tasya truTiSyati / saJcito'pi ciraM kozastatkArpaNyena tAta ! kim // nRpeNoktaM dhanaM pitropArjitaM puNyavAnapi / labdhvA tena pumAnanyadarjayannavalokyate // vidyamAnaM yathA bIjamuptvA dakSo'pi karSakaH / dhAnyamApnoti pitrarthAttathA putro'rthamanute || putraH proce yadAdAya puNyaM pUrvabhavArjitam / janturjAtastadevAsya bIjaM sarvArthasiddhaye // kruddho rAjA'bravIdvIjaM puNyameva yadi zriyaH / 323 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 kumArapAlapratibodhe Anaya svarNakoTiM tacchirazchittvA'nyathApaya // ityAkarNya piturvAkyaM sAmarSo makaradhvajaH / niSkrAntaH sadaso dhIraH kesarIvAdrikandarAt // purIparisaraM yAvajjagAma makaradhvajaH / tAvaddakSiNadigvartI rAsabho rasitaM vyadhAt // tato'pazakunAzaGkI muktvA pUrvAmasau dizam / calitaH pazcimAM yAvaccakrAma kiyatIM bhuvam // tAvaddakSiNadigbhAge so'zrauSItkauzikasvaram / tamapyazakunaM matvA pratasthe dakSiNAM dizam || tato dakSiNato jajJe tasya ghoraM zivArutam // tacchrutvA dakSiNAM muktvA prAcAlIduttarAM dizam // tatastasyAbhavadvAmadigbhAge piGgalArutam / aprazastamidaM jJAtvA rAjasUnuracintayat // nyaSedhi gamanArambhazcatasRSvapi dikSu me / sampratyazakunairebhistat kuntrAnyatra yAmyahaM // kathaM ca vinivRtyAhamasAdhitamanorathaH / udbhaTabhrakuTIbhImaM pazyAmi piturAnanam // sAmprataM sAmprataM tasmAdavasthAnamihaiva me / rajanI bahvapAyA yannizIthastu vizeSataH // tiSThato'caiva me kiJcid bhadraM bhAvIti tarkyate / idaM hi zrUyate datte zakuno mAnito varam // evaM cintAparo yAvat tatrAsti makaradhvajaH / rudantI kathayAmAsa tasya tAvadidaM zivA // nadyAstIre'tra yadvaMzayaSTimadhye'sti gopitam / tadguhANa catuH koTimUlyaM ratnacatuSTayam // tacchrutvA muditastatra prayAto makaradhvajaH / yaSTiM dadarza tatpArzve kaJcidaprekSya mAnuSam // bhittvA kSurikayA yaSTiM ratnAnyAdAya madhyataH / nagarAbhimukhaM yAvat prasthito makaradhvajaH // divyagItadhvanistAvattasya zrutipathaM yayau / [caturtha: Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] mRSAvAdaviratau makaradhvaja-kathA / 325 yApIyUSarasasyanda iva sammamAdhau // tasyAnusArato gacchan vyantarAyatanasthitam / munIndramekamadrAkSIta sajJAnamiva muurtimt|| tasyAne strIgaNe divye gItAtodyakRtodyame / kumAreNa naro nRtyan ramyamUrtiya'lokyata // taM pazyan kautukenaiSa yAvat tatra kSaNaM sthitaH / tAvat sarva sa saMhRtya muniM natvA gataH kvacit // kumAro vismayasmero natvA'pRcchattapodhanam / bhagavan ! kastavAgre'sau vyadhAnnRtyaM ka vA gataH // muninoktamayaM yakSaH kAnanasyAsya nAyakaH / vasatyAyatane'muSminnAzritya pratimAmimAm // atrAgatasya me sthAnAdanyato'nena bhktitH| nijAgAdaGganAM kRtvA cakre saGgItakaM kSaNam // saMhRtya sarvarUpANi so'dhunA pratimA shritH| kumAro vismitaH proce zaktirasyAdbhutA mune ! // sAdhunoktamidaM stokaM yasmAddevA maharddhikAH / atyutkRSTatapaHzaktiyuktAzca munipuGgavAH // kurvanti vaikriya rUpairjambUdvIpasya pUraNam / idaM tvalparddhikasyAsya vyantarasya vijRmbhitam // kumAro'vocadetena bhagavan ! kiM purA kRtam / saJjAto'yaM yadalparDistataH sAdhuracIkathat // mRSAvAvrataM puurvjnmnyaadiiytaamunaa| taca bhagnamabhAgyena paranyAsApahArataH // tenAlparddhirasau jAta iti zrutvA nRpAtmajaH / yAvajIvaM mRSAvAdaviratiM pratyapadyata // atha kSapAkSayaM prApa tato natvA tapodhanam / parituSTamanA gehaM jagAma mkrdhvjH|| taM dRSTvA bhrAtaraHprocuH sopahAsaM zubhaM vyadhAH / svapuNyamAnamAlocya yadhAvRtto'si bAndhava ! // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 kumArapAlapratibodhe nirgatya yadasiddhArtho nivRttosi na tadvaram / prArabdhatyAgino martyAH kasya hAsyakRto na hi // svarNazUnyaH kathaM vaktraM svaM piturdarzayiSyasi / sa provAca vicAreNa kiM vaH pazyata kautukam // atha karpaTikaH kazcit karasthaH karapatrikaH / dadhannAgaphaNaM kakSApuDhaM malinavigrahaH // tRNapUlayutaM vaMzaM vibhrAdrAjakulAgrataH / anyAyo muSito'smIti nijagAda gurusvaram // tadAkarNya sabhAsIno rAjA vetriNamAdizat / anyAyaM pUtkarotyeSa madrAjye kena hetunA // pratIhArastamAnIya papraccha nRpateH puraH / pUtkaroSi kimanyAyaM muSitaH kena vA bhavAn // so'vocatsevito'mbhodhirmayA dvAdazavatsarIm / so'dAnmahyaM catuH koTImUlyaM ratnacatuSTayam // nikSipya yaSTimadhye tadatrAyAto nadItaTe / suto rAtrAvahaM yaSTiM bhittvA tatkazcidagrahIt // iti zrutvA nRpo'vocat sacivaM tanayo'pi me / yadi jagrAha ratnAni kRtvA tasyApi nigraham // samarpayAsya ratnAni tataH karpaTiko'vadat / sa eva nigrahArho yastagrahaM manyate svayam // yaH punastAni ratnAni gRhItvA'pi na manyate / na tasya nigrahaH kArya ityarthe zapatho'stu vaH // tato'mAtyena sarvatra pure'kAryata ghoSaNA / yo ratnAnyagrahIt ko'pi sa tAnyarpayatu drutam // tacchrutvA'cakathadratnavRttAntaM makaradhvajaH / etAnyasyArpayetyuktvA mantrI rAjJe vyajijJapat // kruDo rAjA kumArasya vadhAyAmAtyamAdizat / dveSyaH para iva svo'pi nyAyinAM hi nayojjhitaH // atha dyotitadikcako bhUtvA karpaTikaH suraH / jagAda jagatau jyeSThaM rAjan ! jayati te kulam // [ caturthaH Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 prastAvaH ] mRSAvAdaviratau makaradhvaja-kathA / yatrotpede padaM vAcAM satyAnAM makaradhvajaH / ko'yaM vRttAMta ityuce taM vismitamukho nRpaH // tenoktaM tatpurodyAnAdhyakSo yakSo'smi ssnnmukhH| rajanyAM tu nijaiH puNyairlabdhvA ratnacatuSTayam // kumAro madgRhaM prApa sa zrutvA munidezanAm / satyavAgavatamAdAya prAtaH svagRhamAgamat // athAdityodaye gacchannapracchi sa munirmyaa| satyavAgvratametat kiM kumAraH pAlayiSyati // kiM vAhamiva lobhena bAdhitaH khaNDayiSyati / sAdhurUce vrataM naiSa prANatyAge'pi lopsyati // tato'muSya parIkSArthamahaM karpaTiko'bhavam / ratneSvapi nirIho'sau na satyavratamatyajat // asyAsti sadRzaH kazcinnAnyaH satvanidhiH pumAn / ityuktvAnyadapi dravyaM datvA'smai vyantaro yyau|| kumArasya vacaH satyaM ratnalAbhaM ca tAdRzam / dRSTvA hRSTo nRpaH proce sacivAnnikhilAnidam // ayameva mahAsatvaH satyavAka sukRtAspadam / laghurapyeSa niHzeSakumArANAM guNairmahAn // asyAdbhutena satyena puNyena ca kadAcana / na deze bhavitA dausthyaM durbhikSaDamarAdikam // tato rAjyabharaM voDhumayaM dhatte dhurINatAm / ityuktvA taM nRpo rAjye nivezya jagRhe vratam // rAjyaM satyapradhAno'yaM vyadhatta makaradhvajaH / lIlayaivAkhilAstasya bhUpAlAH praNatiM yayuH // kurvANena jinendrArcA tena saadhuunmsytaa| pAtrebhyo daddatA vittaM jagRhe janmanaH phalam // pAlayitvA ciraM rAjyaM smaran pazcanamaskriyAm / mRtvotpannaH sahasrAre tridazo makaradhvajaH // iti kRtamRSAvAdatyAgavato makaradhvajo vyalabhata bhave'pyasmin kIrti zriyaM ca durAsadAm / | Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 [caturthaH kumArapAlapratibodhe suranarasukhaM bhuktvA bhUyaH paratra vikalmaSaH zivapadapurIsAmrAjyaM sa krameNa kariSyati / / iti mRSAvAdaviratau makaradhvajakathA / jaM coraM kArakarassa khatta-khaNaNAiNA pr-dhnnss| duviha-tiviheNa-vajaNamaNuvvayaM biMti taM taiyaM // jo na harai para-vvaM ihAvi so lahai na vh-bNdhaaii| para-loe puNa pAvai sura-nara-riddhIo viulaao|| ekassa ceva duvaM mArijaMtassa hoi khaNamekaM / / jAvajIvaM sakuDuMbayassa purisassa dhaNa-haraNe // davvaM parassa bajhaM jIyaM jo harai teNa so hnnio| vva-vigame jao jIyamaMtaraMgaM pi jAi khayaM // jaM khatta-khaNaNa-baMda-ggahAi-vihiNA parassa ghaNa-haraNaM / paccakva-diTTha-dosaM taM ciTThau dUrao tAva // para-vaMcaNeNa ghettuM ditassa vi para-dhaNaM para-bhavammi / para-gehe ciya vaJcai dattassa va vaNiya-puttassa // taM jahA asthi sura-bhavaNa-siharagga-lagga-diNayara-raha-turaya-maggaM / puramittha paiTThANaM louttara-saMpayA-hANaM // tattha payAvasIho nivo payAvAnalo navo jss| riu-ramaNi-nayaNa-nIra-ppavAha-setto vi pajalai // ciTuMti tattha vicchinna-rittha-kula-saMbhavA vnniy-puttaa| annonna-neha-juttA datto saMkhAyaNo ya duve // desaMtarAiM gaMtuM dhaNajaNaM juvvaNe na jo kuNai / kiM kUva-da(rassa va tassa pasaMsijae jIyaM // iya maMtiUNa dunnivi paropparaM niggayA niy-puraao| mahimaMDale bhamaMtA kameNa pattA rayaNadivaM // rayaNAI tattha saMkhAyaNeNa pattAiM na uNa datteNa / purisassa hi puvva-kayaM sukayaM ciya phalai savvattha // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 prastAvaH / asteyavrate datta-saMkhAyaNa-kathA / saMkhAyaNo payaTTo anna-diNe niyaya-desamAgaMtuM / datto uNa akayattho tti ThAumahilasai tattheva // sAhAraNAi~ duNhavi imAi~ rayaNAi~ amha iya bhaNiuM / saMkhAyaNeNa datto vi appaNA saha smaanniio|| sattheNa sahAgacchaMti dovi te rayaNa-saMbalatthaiyaM / magge vahaMti kamaso jA pattA niya-purAsannaM // tA tattha bhilla-dhADI paDiyA datteNa niya-karatthAI / khittAi~ aNuvalakkhaM rayaNAI rukkha-gahaNammi // aha tADiUNa dattaM tassa sayAsAu saMbalatthaiyA / bhillehiM jama-bhaDehiM va gahiyA saMkhAyaNa-samakkhaM // nIyA palliM bhillehiM kaivi diyahAI tattha dhariNa / mukkA ananna-disAhi dovi pattA paiTThANaM // jai kahavi rayaNa-lAbho na hoi tA hohamaliyavAi tti / saMkhAyaNassa kahio datteNa na rynn-vuttNto|| anna-diNe tattha gao datto pattAI teNa rynnaaii| na samappiyAI saMkhAyaNassa eso parokkho tti // aha kittiyammi kAle gayammi piyaro imANa kaal-gyaa| jAyA pamANa-bhUyA ee cciya dovi savvattha // saMkhAyaNo dhaNaDDo devva-vaseNaM na tAriso dtto| so ciMtaha rayaNa-kae khijai saMkhAyaNo na imo|| kuNai paraloga-kiriyAo esa tatto ahaM pi eyaao| eyaM ciya uddisiuM karemi eehiM rayaNehiM // evaM kae na hohI mitta-doho vi to kuNai dtto| paraloga-kiccamatthi ya seneho dhamma-buddhI y|| evaM niyAjyaM pAliUNa Au-kkhaye mayA dovi / jatthuppannA taM vAgaremi nara-nAha ! nimuNesu // ciTThati dunni nayarIo uttarA dAhiNA ya mahurAo / mahurAu suyaNa-vANIu jattha dakkha vva vilasaMti // patta-ghaNa-cchAyAo bhamarahiyAo lsNt-sumnnaao| jattha vaNesu layAo bhavaNesu vasaMti vilyaao|| 42-43 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330. kumArapAlapratibodhe tatthottara-mahurAe samiddhadatta tti vANio asthi / so vizva - viDhavaNatthaM dakkhiNa mahuraM kayAi gao // tassa tahiM viviha kayANagANa kaya- vikkae kurNatassa / jAo asogada teNa vANieNaM saha siNeho // tassa thirIkaraNatthaM dohiM pi kao imehiM saMkeo / ekssa o dhUyaM pareNa pariNAviyacvo tti // kaivaya- diNAI ThAuM samiDadatto gao niyaya-nayariM / saMkhAyaNassa jIvo kameNa jAo suo tassa // dattassa puNo jIvo asogadattassa naMdaNo jAo / bhavivvayAI tesiM vihiyAI puvva-nAmAI // kaya- uciya- kalA - gahaNA kameNa te dovi juvvaNaM pattA / saMkhAyaNassa bhagiNI jAyA dattassa sA dinnA // iya kitti vikAle gayammi akayammi ceva vIvAhe / tANa piyaro vivannA te cciya ghara- sAmiNo jAyA // tatthatthi kuberassa va garuo dattassa riddhi-vitvAro / so taM sayamuvabhuMjai jahociyaM dei annesiM // anna- diNammi niviTTho pahANatthaM maNimayammi so pIDhe / cattAri uvaTThaviyA kalasA kaMcaNamayA tassa // taha cauro ruppamayA taMbamayA mismayA ya patteyaM / evaM nhANovagaraNamannaM pi imassa sAisayaM // taM haviNa vimuko tatthekko uDDio kaNaya- kalaso / evaM cauro vi gayA evaM ciya rUpiyAI vi // hANovagaraNamannaM pijaM mahatthaM tamuDiyaM evaM / aha datto bhuttamaNo. bhoyaNa-sAlAi saMpatto // tassa puro TheviyAI kaMcaNa - kaccola-ruSpa-thAlAI / dinnA suvanna thAlI davvI pamuhehi~ AhAro // bhuttassa tassa savvaM pi thAla- kaccola- pamuhamuDDINaM / thAlassa kanna - vaTTI dhariyA kuDDeNa datteNa // tittiyamettaM khaMDaM dattassa kare ThiyaM tao eso / ahaha auvvaM vihi-vilasiyaM ti citAuro jAo || [ caturtha: Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asteyatrate datta-saMkhAyaNa kathA | aha tassa viTThAI jalahi-nihittAiM jANavattAI / thala-paha-paTTaviyaM takkarehiM hariyaM sayala - bhaMDaM // nihANAI yAiM vihalattaNaM karisaNAI | kaNa- kappaDa - ppamuhAI daDDhAI aggiNA gehe // kaya- vikkae cheo hoi na labbhai kalaMtara-niuttaM / na kuNaMti ya sammANaM pariyaNa-baMdhuyaNa - nAyarayA // jao prastAva: ] riddhi vihUNaha mANusaha na kuNai kuvi sammANu / sauNihi muccai phalarahiu taruvaru itthu pamANu // lacchIi vilasiyaM taM dahuM suviniMdiyAla - sAricchaM / vimhaya-visAya - vivaso ADhatto ciMtiuM datto // khaNametta-di-naTThA hA ! lacchI jeNa teNa takkemi / taDilaya-taraMga - suradhaNu davveNa kayA imA vihiNA // jaivi hu sUru suru viakkhaNu tahavi na sevai lacchi paikkhaNu / purisa - guNAguNa- muNaNa- parammuha mahilaha buddhi paryaMpahiM jaM buha // saMti pi siriM mottRRNa uttamA saMjamaM pavajjaMti / ahamA dUra-gayaM pi hu taM patthaMtA kilissaMti || to majjha imIe alaM ti ciMtiuM niggao niya-gihAo / datto paribbhamato bharuacche paTTaNaM patto // nivvANa- magga- sAhaNa- kayAyaro pAva-kAyaro diTTho / guNa-raNa- sAyaro teNa tattha dhammAyaro sUrI // taM dahUNa muNidaM caMdaM jalahi vva so samullasio / namiUNa riddhi-bhee pucchara, aha kahai Ayario // dhammaDDI bhogiDDI pAviDDI iha tihA bhave riddhI / sA bhannai dhammiDDI jA dijai dhamma- kajjesu // sA bhogiDDI gijjai sarIra bhogammi jIe uvaogo / jA dANa- bhoga-rahiyA sA pAviDDI aNattha-phalA // 331 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 kumArapAlapratibodhe pAviDDI pAvijjai phaleNa pAvassa puvva-vihiyassa / pAveNa bhAviNA vA itthatthe suNasu ditaM // paDhama iha Asi vasaMtapure paropparaM neha - nivbharA mittA / khattiya mAhaNa- vANiya-suvaNNayAra ti cattAri // te attha viDhavaNatthaM caliyA desaMtaraM niya- purAo / pattA paribhamaMtA bhUmipaimmi nayarammi | rayaNI tassa bAhiM ujjANe tarutalammi paasuttaa| - paharammi ciTThai jaggaMto khattio tattha // pecchai taru- sAhAe palaMbamANaM suvaNNa- purisaM so / vimhiya-maNeNa bhaNiyaM aNeNa so esa atthoti // kaNaya- puriseNa saMlattamatthi attho paraM aNattha-juo / to khattieNa vRttaM jai evaM tA alaM amha // bIe jAme jaggei mAhaNo sovi picchai taheva / taiyammi vANio taM daTThUNa na lugbhae tammi // jaggai cautthajAme suvaNNayAro suvaNNa - purisaM taM / dahUNa vihiya-maNo bhAi imaM esa attho tti // puriseNa jaMpiyaM esa asthi attho paraM aNattha- juo / jaMpai suvaNNayAro na hoi attho aNattha-juo // puriso jaMpai to kiM paDAmi ?, paDasu tti jaMpai kalAo / paDio suvaNNa- puriso chiMdaha so aMguliM tassa // khaDDAe pakkhitto suvaNNa-puriso suvaNNayAreNa / gosamma patthiyA te suvaNNayAreNa to bhaNiyA // kiM denaMtara - bhramaNa atthi etthavi imo kaNaya- puriso / khaDDAi mae khito taM giNhaha vibhajiraM savve // to savvevi niyattA aMguli-kaNageNa bhattamANeuM / vaNio suvaNNayAro ya dovi pattA nayara- majjhe // citiyamimehiM haNimo khattiya-mAhaNa-sue uvAeNa / amhaM ciya donhaM jeNa hoi eso kaNaya- puriso // bhuttUNa sayaM majjhe samAgayA gahiya - kusuma - taMbolA / vattiya mAhaNa- juggaM visa missaM bhogaNaM vettuM // [ caturtha: Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] asteyavrate datta-saMkhAyaNa-kathA / 333 bAhiM ThiehiM taM ceva ciMtiyaM kiM ciraM ThiyA majjhe / tunbhe tti bhaNaMtehiM dunnivi khaggeNa niggahiyA / visa-missaM bhattaM bhuMjiUNa diya-khattiyAvi vAvannA / ia esA pAviDDI pAvijai pAva-pasareNaM // savvA asAsaya ciya riddhI paramatthao bhava-nimittaM / mokkho akiMcaNANaM jIvANa jiNehiM jaM bhaNio // iya dhamma-desaNAe paDibuddho esa gNtthi-bheenn| cAritta-mohaNijaM imassa pattaM khaovasamaM // pavvaio para-paDibohaNatthamavimukka-thAlakhaMDo so| ahigaya-samatta-sutto karei tivvaM tavacaraNaM // anna-samayammi eso uttaramahura gao viharamANo / bhikkhA-kae bhamaMto patto saMkhAyaNassa gihN|| niya-riddhi-vittharaM taM daRsNa imassa majamANassa / puNNo kimUNago va tti kougeNa Thio tattha // dinnA imassa bhikkhA tahavi na niharai esa to bhottuM / saMkhAyaNo pavatto bahiNIe vIyaNa-karAe / bhaNio aNeNa sAhU-kiM jAsi tumaM na laddha-bhikkho vi / kiM bAliyaM paloyasi ?, suNiNA saMkhAyaNo bhnnio|| visae visaM va visame viyANi je pavanna-pavvajA / te jiya-mayaNA muNiNo taNaM va taruNIo mannaMti // kiMtu Thio riDi-kuUhaleNa ahamettha ittiyaM kAlaM / saMkhAyaNeNa bhaNiyaM riddhiM giNhAhi demi ahaM // jaMpai muNI na kajaM dhayavaDa-cavalAi majjha riddhIe / saMkhAyaNeNa bhaNiyaM jai evaM tA kahaM kuttuN|| muNiNA bhaNiyaM tuha Agayassa basahIi taM kahissAmi / saMkhAyaNeNa bhaNiyaM evaM ti tao gao sAhU // samae vasahiM gaMtuM namiuM saMkhAyaNo rahasi sAhuM / kaha kougaM ti pucchai muNI bhaNai tuha kuo riddhI // saMkhAyaNo payaMpai kamAgayA me imA, muNI bhaNai / sacaM sAhasu, saMkhAyaNeNa bhaNiyaM amuga-diyahe // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 kumArapAlapratibodhe [ caturthaH katto vi akamhA Agaya tti taha atthi khaMDathAlamiha / taM puNa taha ceva ThiyaM samAriDaM tIrai na jamhA // dattaNa kannavaTi samappiDaM jaMpio imo bhadda ! / eeNa samArijasu ghaDai tti samAriyaM teNa // saMjAya-kougo saMbhameNa saMkhAyaNo bhaNai dattaM / . bhayavaM ! kahasu kimeyaM jahaTiyaM sAhae eso // evamiNaMti pavajai eso jANai ya sayaNa-saMbaMdhaM / to bhaNai majjha bhaiNi pariNeuM bhuMja niya-riddhi / datto jaMpai bhogA bhuyaMga-bhoga vva je mae mukkA / patthemi puNavi saMpai amUDha-sanno kahaM te'hN|| tathA avazyaM yAtArazcirataramuSitvApi viSayA viyoge ko bhedastyajati na jano yat svayamamUn / vrajantaH svAtantryAdatulaparitApAya manasaH svayaM tyaktvA hyate zamasukhamanantaM vidadhati // iya souM paDibuDo dikkhaM saMkhAyaNo vi pddivnno| kaya-tivva-tavA mariUNa dovi saggaM sivaM ca gayAM // jaM puvva-bhave saMkhAyaNassa dattaNa vittamavalaviyaM / to datta-gihAo gayaM parattha saMkhAyaNassa gihaM // . iti asteyavrate datta-saMkhAyaNa-kathA / jaM niya-niya-bhaMgehiM divvANaM mANusANa tiriyANaM / paradArANaM viramaNamaNuvvayaM biMti taM turiyaM // cau-viha-kasAya-mukko cu-gi-sNsaar-bhmnn-nivinnnno| jo dharai cauttha-vayaM so lahai cauttha-purisatthaM // nivvaDiya suhaDa bhAvANa tANa ko vahau ettha smsiihiN| pari-ramaNi-saMkarDa nivaDiyA vina muyaMti je meraM // iNameva dhamma-bIyaM iNameva viveya-kaNaya-kasavaho / iNameva dukkaraM jaM kIrai paradAra-virai-vayaM // yaH pAlayati niyAja parastrIvirativratam / paratreha ca sa zreyaH puraMdara ivAznute // Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] parastrIviratau purandarakathA / tadyathA'styatra vistIrNe jambUdvIpasya bhArate / mahAdhanajanAkIrNa vilAsapurapattanam // zubhArambhAkIrNAH pracaladalakAntAH satilakA: prapannAH punnAgairasamalavalivyaktarucayaH / bahiryatrAntazca prakaTitamahAmAnavakulAH sadArAmAH puMsAM pRthulakucaramyA muddmaduH // tatra siMharatho rAjA zUraH siMha ivAbhavat / citraM kramAgataM mArga yo bibheda na jAtucit // yatkRpANalatAlagnadviSalohitapallavAH / suSuve digvadhUttaMsaM yazaH kusumamAhave / tasya sundaradehasya devI kanakavatyabhUt / anaGga iti kandarpaM tyaktvA ratirivAgatA || tayorbhuJjAnayorbhogAn pUrvapuNyasamudbhavAn / saundaryanirjitAmartya kumArastanayo'bhavat // purandara iti khyAtaH so'dhItya sakalAH kalAH / kAminImAnasonmAdajananaM yauvanaM yayau // so'gAdanyedyurudyAnaM drumarAjivirAjitam / tatra nAnAvidhAH krIDAH kurvvan babhrAma sarvataH // so'pazyatkhecaraM kazcivedanAnaSTacetanam / kIlitaM taruNA sArddhaM hastayoH pAdayostathA // kumAraH karuNAkrAntastasya niSkAsya kIlakAn / saMrohaNyoSadhIyogAiNasaMrohaNaM vyadhAt // svasthIbhUtaM tamaprAkSIt kumAraH kiM tavedRzI / darzanIyAkRtivyaktaguNasyApyabhavadazA // avocat khecaro yadyapyavadyaM caritaM mama / tathApi kathayAmyeSa tava jIvitadAyinaH // asti prazastamuttuGgamaNimandira sundaram / vaitADhyasyottara zreNyAM puraM gaganavallabham // tatra vidyAdharAdhIzo ratnacUDo'sti vizrutaH / aniruddhaH smarasyeva sUnustasyAsmi sUrpakaH // 33 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ caturthaH kumArapAlapratibodhe so'haM yauvanamAsAdya caNDAnilamivAnalaH / tamavApa madodrekaM yatrAkRtyaM na kiJcana // anyadA gagane bhrAmyana ratnazAlapuraprabhoH / khecarasya priyAM dRSTvA jAto'smi smaravihvalaH // sahasA tAmapAhANe mAMsapezI yathA khagaH / kandarpavivazAnAM hi ka prekSApUrvakAritA // tAmAdAya kuraGgAkSImihAyAtamaruDa mAm / pRSThAgataH patistasyA nakulaH pannagaM yathA // mAM vinirjitya yuddhena prApayya ca dazAmimAm / sa jagAma nijaM sthAnaM gRhItvA gRhiNIM nijAm // tadevaM vyasanAmbhodhau magno yenAhamuddhRtaH / sa niSkAraNabandhustvaM mahAtman ! mama vartase // ato rUpaparAvartavidyAmAdAya me priyam / katumarhasi yat santaH prArthanAbhaGgabhIravaH // paroparodhaprAdhAnyAdagrahItta purndrH| parastrIsaMgamohimaH svasthAnaM sUrpako yayau / atha sajjanavattatra sukhadaH sphurito marut / jinavAkyamivApAstarajogandhapayo'patat // puSpavRSTirabhUtsRSTeH pnycvrnntyotkttaa| sAdhorguNa iva vyonni jajRmbhe dundubheniH / krIDAsana jagallakSmyAH svarNapadmaM vyadhuH surAH / niSaNNaH kevalI tatra rAjahaMsa ivojvalaH / dezanAM kartumArebhe sadevanaraparSadaH / taM natvA vismayasmeraH kumAro nyaSadatpuraH // jantughAto mRSAvAdaH steyaM yuvatisaGgamaH / parigrahazca paJcAmI mucyatAM pApahetavaH // iti zrutvA bhavodvigno nijagAda purndrH| bhagavan ! sarvathA kartuM tvaduktamahamakSamaH // parastrItyAgamAtraM tu kariSye jIvitAvadhi / yadvipAko mayA dRSTaH saMpratyevAtidAruNaH // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 prastAvaH] parastrIviratau purandara-kathA / gururjagAda puNyAtmannidamevAtiduSkaram / idameva narAmaya'nirvANazrInibandhanam // idaM viddhatA bhadra ! tvayA sarvamanuSThitam / idaM pAlayato bhAvI mahAnabhyudayastava // tataH kevalinaM natvA parastrIparihArataH / kRtArtha manyamAnaH svaM kumAro'gAnijaM gRham // anyadA sundaroddezadezadarzanalAlasam / kazcinmAgadhamekAnte papraccha nRpanandanaH // kiM tvayA bhrAmyatA pRthvIM dRSTaM kimapi kautukam / so'vocaccettatrArthe zuzrUSA tannizamyatAm // asti bhogivadhUbhogyAbhogaM bhogapuraM puram / pAtAlapuravacitramazeSazrIvibhUSitam // tatra zatruJjayo rAjA shstrshaastrkRtshrmH| zirAMsi dhUnayAmAsa vidviSAM viduSAM ca yaH // girIzasyeva gaGgome ve dekhyau tasya vallabhe / ekA ratnavatI nAma dvitIyA madirAvatI // zuddhabuddhirivAsUta nItiM ratnavatI sutAm / rAmaNIyakavisphUrjatkIrti nAnA kalAvatIm // yasyAH zarIrasaundarya vibhAvya bhuvanAdbhutam / hiyeva darzanaM loke na yacchanti surAGganAH // kalAkalApe sakale kalayAmAsa kauzalam / sA kramAnmadanakrIDAvanaM prApa ca yauvanam // rUpAdibhirapazyantI puruSa tulyamAtmanaH / puruSaveSiNI sA'bhUdityAzcayaM mayekSitam / / ityAkaye divAstAM nizitAsikaro nizi / anivedyaiva kasyApi kumAro niryayau purAt // sa saro'drisaridrAmanagarAkarasaGghalAm / bhuvaM bhrAmyastarustomaramyAM prApa mahATavIm // madhyAhrAtapatapto'sau tarumUle kRtsthitiH| mahApuruSa! mAM rakSetyazRNotkaruNasvaram // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 kumArapAla pratibodhe kenApi pIDyate kAcit varAkIti sa cintayan / bibhrat kRpAM kRpANaM ca taM zabdaM pratyagAdbhutam // so'pazyat kAnanasyAntaH strImekAM kalazastanIm / padmAsyAM pallavAtAmrapANipAdAM mRgekSaNAm // dikSu cakSuH kSipan kazcidRSTvA tatra mAnuSam / AbabhASe kumArastAM kastvAM bhadre ! vibAdhate // strI yataH prabhRti dRSTastvaM tadAdi madanaH prabho ! / mAM pIDayati paJceSurapya saMkhyairiveSubhiH // tvameva madanaspaTTa zaraNaM mama nAparaH / tattvaM nijabhujastambhamadhyamAropya rakSa mAm // kumAraH tvAM parastrIM kathaM bhadre ! svakarAbhyAM spRzAmyaham | strI - puruSasya paraiva strI sarveti prAjJa ! cintaya // kumAra: yadyapyevaM tathApi tvaM mama nAsi parigrahe / strI mahAnto nAtha ! manyante jagatsarvaM parigrahe kumAra: tathApi tava sambhogaH karoti duratikramam / ubhayorlokayoH vamatastvAM kathamAdriye // strI smarArttA sAnurAgA'haM svAmiMstanmama saGgamaH / kuryAttava mamApyebhayorlokayoH sukham // kumAra: sarvathA na karomye parastrIsparzapAtakam / tataH kimamunA sAkaM tvayA vAkkalahena me // ityuktvA sa vanAttasmAnnirgatya valito'grataH / tamAcacakSe sAkSepamekaH zastrIkaraH pumAn // [ caturtha: Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] parastrIviratau purandara-kathA | parastrIviplavaM kRtvA mAgAstiSTha puro mama / tasya siMha ivebhasya kumAraH saMmukhaH sthitaH // jagAda ca sadaivAhaM parastrINAM parAGmukhaH / saMmukhaH parastrINAM brUhi yatte'bhivAJchitam // divyarUpadharo bhUtvA so'bravIttiSThatAgrataH / sarvatra zucayo dhIrA iti satyIkRtaM tvayA // ahaM svAmI vanasyAsya vyantaraH piGgalAbhidhaH / adya velAvane'mbhodhermitrapArzvamahaM gataH // nivRtya yAvadAyAtastAvadvIkSye nijAM priyAm / prArthanAM tava kurvANAM pracchanno'haM sthitastataH // tRNavattAmavajJAya yattvaM sattvamahodadhiH / prasthito'si tadAzcaryaM duSkaraM kimataH param // tuSTo'haM kiM dade tubhyaM athAvAdItpurandaraH / bhadra ! kiM na tvayA dattaM dadatA divyadarzanam // tasmai yAcJAnabhijJAyApyamoghaM devadarzanam / iti jalpan surazcintAratnaM datvA tirodadhe // cintAratnaprabhAveNa prAptasarvasamIhitaH / * tyAgaM bhogAMzca kurvan sa kramAdbhogapuraM yayau // rAjaputrImupAyena pazyAmIti purandaraH / vAmanaH samabhUdrUpaparAvartanavidyayA // kathAgItAdibhiH kurvan puralokasya vismayam / jagAma vAmanaH khyAtiM guNA hi yazasaH padam // anyadA''zcaryakArIti nRpeNAhUya vAmanaH / tvamasmatsannidhau tiSTherityuktaH sa tathA'karot // kalAvid vAmanazcAyamiti jAtakutUhalA / ceTIM preSyAtmanaH pArzve tamAhRta kalAvatI // sA prItimagamad dRSTe vAmane'pi nRpAtmaje / kuryAt kumudinIM smerAM meghacchanno'pi candramAH // dRSTvA rAjasutAM hRSTo dadhyau manasi vAmanaH / asyAM prakarSamArUDhaM rUpanirmANakauzalam // vaktraM candravijitvaraM yadadharo bandhUkabAdhAbudhaH 339 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 kumArapAlapratibodhe dhruvam // kaNThaH kambuviDambako'kSiyugalaM nIlotpalazrIharam / pANidvandvamazokapallavarucAM luNTAkamasyAstataH ko'pyanyatkRtapUrva sRSTimahimA dhAtuH prayatno atha pRSTaH kalAvatyA kutratyo'sIti vAmanaH / vilAsapura vAstavyo 'smIti sa pratyapIpadat // kiM tatra nagare kiJcidasti vastvadbhutaM vada / iti prokte kalAvatyA sAkUtaM vAmano'bravIt // tatra siMharatho rAjA tasya putra purandaraH / yaH saundaryakalaudAryavikramAdibhiradbhutaH // ityAkarNya kumAraM pratyanurAgaM cakAra sA / ko vA na rajyate lokaH zrutairapyadbhutairguNaiH // tyaktAnyasarvavyApArA cintayantI purandaram / yoginIva parAtmAnaM divasAni ninAya sA // Asane zayane rAtrau divase bhavane vane / nAsasAda ratiM kApi zapharIva sthale sthitA // jalArdrAsumanaHzalyAcandracandanapaJcamAn / prapaJcitavapustApAn mene'gnIniva paJca sA // itazca gItaM zRNvantyA vAmanasya manoharam / madano madIrAvatyA mano bANairatADayat // sA nizIthe nRpaM sutaM tyaktvotthAya zanaiH zanaiH / prasthitA vAmanabhyarNamaGgarakSairalakSitA // vibuddho nRpatiH kAsau caliteti vicintayan / mandaM mandaM padanyAsamanvagAnmadirAvatIm // gatvA vyabodhayaddevI vAmanaM madhuroktibhiH / kariSyati kimeSeti jJAtuM channo nRpaH sthitaH // vAmana: - ( devImAlokya ) devatA sadRzI kA tvam ? devI vAmanaH anAgatAsi kiM kartu devyahaM madirAvatI | [ caturtha: Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] parastrIviratau purndr-kthaa| 341 devI kAmArtA tvAmupAsitum // vAmana: kurUpo dhanahIno'haM mugdhe ! kiM mAmupasthitA / rUpanirjitakandarpaH pRthvInAthaH patistava / / haMsaM hitvA kalayasi bakaM ratnamutsRjya dharale __ kAcaM kArtasvaramavagaNayyArakUTaM bibharSi / dugdhaM tyaktvA pibasi vikale ! kAJjikaM yadrimucya kSoNInAthaM racayasi ruciM sevituM vAmanaM mAm // rAjA (svagatam)sAdhu vAmana ! dhanyo'si yaH stauSyanyaM svanindayA / svaM nirguNamapi prAyo manyante guNinaM jaDAH // devI tadeva sundaraM tasya yadyasya prtibhaaste| vimucya karabhazcUtaM karIre kurute ratim // tannAtha ! kiM vicAreNa madvacaH kuru satvaram / priyastvaM me narendrastu dveSyo vArdhakadUSitaH / / rAjA (svagatam)tAzcaTUktIH purA zrutvA deviivdnnirgtaaH| caTUktIH sAMprataM zRNvanna kiM hRdaya ! bhidyse|| vAmana: cakSuSA'pi nirIkSe'haM nAnyAmapi parastriyam / kiM punarbhavatI bhadre ! mahArAjasya vallabhAm // rAjA (svagatam )zarIreNaiva vatsa ! tvamaho! vAmana ! vAmanaH / karmabhiH punaruttuGgastvameva jagato'pyasi // devI parastrI kimahaM mUrkha ! yA tvAM svymupsthitaa| parastrI kathitA sA hi yA balAdupapadyate // . Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 kumArapAlapratibodhe [caturthaH vAmanaH parastrI sevituM jAtu cittamutsahate na me / jananIva namaskAryA tvaM devi ! mama tahaja // devI karoSi yadi me vAkyaM yadicchasi dadAmi tat / bhaviSyatyanyathA mUDha ! sandeho jIvite'pi te // vAmanaH akhaNDitacaritrasya mRtyurapyastu me varam / labhyate yadanAcArAt sAmrAjyenApi tena kim / / iti prArthayamAnAsau vAmanena niraakRtaa| vilakSIbhUya saMprApa svasthAnaM madirAvatI // . rAjA'pi zayane gatvA cintayAmAsa cetasi / aho ! duzcaritaM strINAM vicaaraannaamgocrH|| akRtAnyAGganAsaGgaM sarvAbhISTArthapUrakam / mAM vihAya vidhatte hA ! kimeSA vAmane manaH // premasarvasvazaMsIni kurvatyapi caTUni me| ramate'sau hahAnyatra vetti strIcaritaM hi kaH // kiM taDitkarikarNAdyA yena dravyeNa nirmitaaH| strINAM cittasya nirmANe tadeva vidhinAdRtam // dhimAM viSayagRddhaM yadviSayAH striinibndhnaaH| strINAM caritramIdRzaM yadvaktumapi nocitam // aho ! me mandabhAgyatvaM kAlenaitAvatApi yat / naiko'pi samabhUt putro yaM rAjye sthApayAmyaham // kalAvatyapi cetkuccittaM rAjasute kacit / tattameva nije rAjye nivezya vratamAde // iti cintAjuSo rAjJaH prAjyAnarthanibandhanam / javAdviSayatRSNeva nizA nAzaM samAsadat // ruDadRSTistamastomaH prApa moha iva kSayam / doSAntamudyaM lebhe viveka iva bhAskaraH // atrAntare pratihAryA vijJaptaH pRthiviiptiH| Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] parigrahaparimANe harivikrama - kathA | deva ! cittaM kalAvatyA yanna reme nare kacit // sAmprataM vAmanAkhyAte rAjaputre purandare / botkaNThaM tadasvasthaM na kvApi labhate ratim // iti zrutvA nRpo hRSTaH kalAvatyA gRhaM yayau / AhUya vAmanaM tatra nijagAda sagauravam // channarUpastvamevAsi rAjaputraH purandaraH / uttamaizcaritairjJAtastadAtmAnaM prakAzaya // rAjA rajanIvRttAntaM jAnAtIti vicintya saH / aho ! devasya dakSatvaM ityuktvA svamadarzayat // jagAda ca nizamyAhaM rAjaputrIM guNojjvalAm / kRtarUpaparAvartaH kautukAdraSTumAgataH // maGgalArthaM puraskRtya kucakumbhau nRpAtmajA / premAdrI tanmukhe dRSTi puSpavRSTimivAmucat // rAjA tamadbhutaM dRSTvA nijAM putrIM ca tAdRzIm / avocadanayoryuktaH sambandhastulyarUpayoH // prazaste'hni zubhe lagne vibhUtyA'tiprakRSTayA / akArayattayorbhUpaH pANigrahaNamAdAt // kRtArthaH pArthivo rAjye sthApayitvA purandaram / pratipede svayaM dIkSAmAhatIM gurusannidhau || evaM parastrIniyamAt prakRSTAM purandaraH prApadihApi Rddhim / paratra cAsAditavAJchitArtho gIrvANamirvANasukhAni labdhA // iti parastrIviratau purandarakathA // 7 dupaya- cauppaya- dhaNa-dhanna-khetta- ghara - ruppa - kaNaya - kuSpANa jaM parimANaM taM puNa aNubvayaM paMcamaM biMti // jIvo bhave apAre garuya pariggaha bhareNa akkato / duha-lahari-parikkhitto buDDai poo vva jalahimmi // dhammArAma - khayaM khamA-kamaliNI-saMghAya - nigghAyaNaM majjAyA taDi pADaNaM suha-maNo-haMsassa nivvAsaNaM / buDhi loha - mahaNNavassa khaNaNaM sattANukaMpA-bhuvo 343 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 kumArapAlapratibodhe [ caturthaH saMpADei pariggaho girinaI-pUro vva bttuNto|| loha-paricatta-citto jo kuNai pariggahassa parimANaM / so parabhave pariggahamaparimiyaM lahai nAgo vva // atthi ettheva dIve bhArahe vAse kusumapuraM nayaraM / daDhe majjhaTThiyamatva-vittharaM hariumujjayA corA / phaliha-bhavaNesu viramaMti bhitti-hayamatthayA jattha // tattha sIhavikamo raayaa| jassa samarammi daTuM vimukkA-kosaM karammi karavAlaM / hArivaDiya vva sahasA kosaM mellaMti riuNo vi // tassa sayalaMteura-sArA tArA devI / tIe gabbha-saMbhUo ruvAi-guNehiM bhuvaNacchariya-bhUo sayala-kalA-kalAva-kulaharaM harivikkamo kumro| kayAi viyaDDa-goTThIe Thiyassa tassa paDhiyaM keNAvi niya-punna-parikkhAe desa-vesa-bhAsA-visesa-vinnANaM / nava-nava-kouga-daMsaNamegatta ThiyANa na havaMti // imaM soUNa ciMtiyaM kumAreNa mae desaMtaraM gaMtavvaM ti / tao kassavi akahiUNa rayaNIe niggao kumAro / paribhamaMto patto kaMcaNauraM / tattha paose pavisi payaho / paharaNa-pANi-pAikka-parikkhittAI pihiyAiM paolidArAI dahNa niyatto pasutto parisarArAma-majjhe pallava-satthare / pahAya-ppAyAe rayaNIe pabuddho pecchae purao gayaNaMgaNe aNappa-maNi-deppamANaM vimANaM / tammajjha-gayAe garuDArUDhAe kaNayAvadAya-dehAe cakka-divi-Dikkiya-karAe devayAe bhaNio so-bho kumAra ! Arohasu vimANameyaM / tuhANayaNatthametthAgayA ahaM / teNa taM paNAmaUNa kayaMjaliNA jaMpiyaM-devi ! kA tumaM, kattha kimatthaM vA nesi maM? / devayAe bhaNiyaM-kumAra ! asthi esA visAla-sAlA visAlA nyrii| tattha ikvAgu-kula-kamala-mUro sUro raayaa| tassAhaM kuladevayA cakkesarI / so rAyA saMpayaM aputto patto para-loyaM / tassa gottiyA rajjatthiNo payaTTA kalahiuM, aNiyA pahANehiM-bho ! kiM kula-kkhayaM kuNaha / acemo cakkesari-kula-devayaM / sA jaM bhaNissai so rAyA hohi tti / taheva tehiM kae vuttA mae guttiyA-natthi tumha rj-juggyaa| jaM purisamahaM raje ThAvemi kareha tassa paya-sevaM / rajjaM puNa pAvijai punnehiM purANucinnehiM // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] parigrahaparimANe harivikrama - kathA | muNiDaM tumaM avahiNA ihAgayaM AgayAhamANeDaM / harivikkama - kumara ! tao lahu Arohasu vimANamiNaM // to ArUDho kumaro gayaM vimANaM nariMda-bhuvaNammi / sayala - pahANa - samakkhaM Thavio devIe so rajje // devIi tassa dinnaM cUDArayaNaM aNappa-mAhappaM / jattha siratthe nivaDaMti mucchiyA mahiyale riuNo // savvehiM viso namio nayarammi mahasavo samAraDo / AharaNa-rayaNa-vuTThi kAUNa tirohiyA devI // naeNa rajjaM kurNatassa tassa annayA AgayA karahamArUDhA duve purisA / vinnatto tehiM rAyA egaMte-asthi niya- vizva - vihiya surapura-parAjayaM jayapuraM nayaraM / tattha paccatthi - patthiva-dujjao jayo rAyA / tassa radda vva suMdarI rahasuMdarI devI / rajja - suhaM sevaMtANa tANa lacchi va kamalacchI jAyA jayalacchI dhUyA / tIe jamma- diNe kahiyaM joisieNa, jahA - esA kannagA caunhaM rajjANaM sAmiNo pattI hohi tti / sA saMpayaM pavannA tArunnaM / rannA anna-rajjalAbhatthiNA sayaM ceva sA pariNeumAraDA / vinnatto pahANehiM rAyA - deva ! ubhaya- loya- viruddhaM ti na juttaM kAumeyaM ti / jao 345 jeNa kulakkamu laMghiyaha avajasu pasaraha loi / taM guru-riddhi-nibaMdhaNu vi na kuNai paMDio koi // tA rajja-kAraNaM pi hu dhUya tti imA parassa dAyavvA / jai sovaNNiya churiyA haMtavvo kiM tao appA // rannA bhaNiyA pahANA - tahAvi annassa na dAyavvatti, viNAseha eyaM / tao tehiM kayA kannA pacchannA / kahiyaM ranno viNAsiya tti / taM jIvaMti nAUNa kuDo rAyA tesiM / tao tehi pesiyA amhe tumha pAsaM, vinnantaM ca imaM, jahA - esa rAyA aNAyAra- paro para loga - parammuhI maha - mahura - visayAsatto satta-rahio hiovaesa pi visaM va mannae / tumaM puNa eyavivarIo rAyarisI / tA jai egAgI Agacchasi to imaM durappANaM paricayAmo tti / rannA ciMtiyaMjuttamiNaM / jaM sAmI vi mukkamajjAo mucai tti / jaM puNa 'jai egAgI Agacchasi'tti taM kiM phalaM / huM nAyaM, satta parikkhaNa phalaM ti / tao rajjasutthaM kAUNa gao tehi saha jayapuraM / paDicchio pahANehiM / pariNAvio pacchannaM jaya 44-45 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 kumArapAlapratibodhe [ caturthaH lacchi / pacchA payAsio loe / nivesio rajje / niggao nayarAo sayaM ceya jao / aNuratta-payai-varagaM pAlai rajaM hrivikmo|| anna-diNe siripura-jayara-sAmiNA caMDaseNa-rAeNa / niya-dayaM paTTaviu bhaNio harivikkamo evaM // jo tuha puvva-nariMdehiM majjha dinno niraMtaraM daMDo / taM saMpai desu tumaM pi annahA hosu raNasajjo // jo puvva-patthivehi dinno daMDo tameva saMbharasu / demi na daMDamahaM puNa vettuM vaMchAmi tuha pAse // iya harivikamarAeNa jaMpie niyapuraM gao duuo| gaMtUNa teNa kahiyaM puvvuttaM caMDaseNassa // taM souM so kuvio calio cauraMga-senna-pariyario / tatto patto harivikkamo viniya-desa-simaMte // duNhivi dalAiM miliyAI tANa jAyaM jaeka-cittANaM / kuDDa-vasAgaya-sura-khayara-siddha-ruddhaMbaraM juddhaM // paharaNa-saMgha-samucchalaMta-huyavaha-phuliMga-chaumeNa / khura-raya-ghaNaMdhayAre raNammi rehati khjoyaa|| harivikkama-senneNaM jalahi-jaleNeva ucchalaMteNa / niva-caMDaseNa-seNA nai vva pacchAmuhI vihiyA // to caMDaseNa-nivaI kuvio udvei pbl-bl-klio| harivikkama-senaM maMdaro vva jalahiM viloDei // thakko ekko hariNo hari vva harivikkamo puro tassa / ravi-maMDalaM va dittaM sirammi cUDAmaNiM kaauN|| cUDAmaNi-mAhappeNa caMDaseNassa AgayA mucchaa| paDiyAiM paharaNAI hatthehiMto sasinnassa // harivikkama-suhaDehi gahio puMjIkayAI tAI puro / tatto cUDArayaNaM lirAu osAriyaM rannA // satthI hUo daddUNa caMDaseNo sasinnamappANaM / paharaNa-rahiyaM haya-vikamaM ca ciMtai visanna-maNo // esa harivikkama-nivo aNanna-sAmanna-punna-pabbhAro / devaya-kaya-sannijyo maNussamettaM na hoi phuDaM // Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] parigrahaparimANe harivikrama-kathA | jaM imiNA saha juddhaM pAraddhaM taM mae kayabhajuttaM / jo appa-para-visesaM na muNai so hoi hasaNijo // hA daMsiuM asakko jaNassa vayaNaM ahaM ajasa - kasaM / tA kiM karemi saMpai huM nAyaM jAmi vaNa- vAsaM // to harivikkama-purao AgaMtuM ginha majjha rajamiNaM / iya bhaNiuM vana- vAsaM saMpatto caMDaseNa- nivo // harivikkamo siriuraM gaMtRRNa karei tattha rajja - ThiiM / aha purisA kusumapurAu AgayA jaNaya-paTTaviyA // vaccha ! ahaM tuha virahe duhaM Thio saMpayaM gilANomhi / tA niya-rajjaM ginhasu imaM ti purisehiM vinnantaM // to tattha rajja-sutthaM kAuM harivikkamo jaNaya- pAsaM / calio cauraMga camUcamaDhiya- phaNirAya - phaNacakko // so patto kusumapuraM paNao jaNayassa teNa ahisitto / raje guru-riDIe aha para - loyaM gao jaNao // so bhUri kaNaya - kosaM payAva- paDihaya-payaMDa- paDivakkhaM / kari- - turaya-raha- samaggaM tivagga sAraM kuNai rajjaM // aha annayA nisAe pacchima - jAmammi suha-viuddhassa / jAyA ranno ciMtA puvva-bhave kiM mae vihiyaM // jaM rajjANa caunhaM imANa sAmittamuttamaM pattaM / iya ciMtaM kuNamANassa nivaiNo uggao sUro // ujjANa - vAlaeNaM vinnattaM tAva deva ! ujjANe / sura-kaya-kamala- nisanno kevala nANI kahai dhammaM // to parituTTo rAyA jayalacchI-saMgao gao tattha / namiraM guruM nisanno dhammaka soumAdatto // samae puTThe rannA nisAi jaM ciMtiyaM carama- Ame / kevaliNA bhaNiyaM suNa nariMda ! jaM pucchiyaM tumae // puvva bhave Asi tumaM sirinayara - purammi bhAvago nAgo / nAgasiri se bhajjA duNhavi neheNa jaMti dinA // anna- diyahammi tesiM purao puriseNa bhaNiyamekkeNa / jaM acchariyaM vittaM iheva nayarazmi taM suNaha // 347 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 kumArapAlaprati saMtarAo katto vi Agao iha pure naro ekko / sayala - kalA-kula- gehaM rUveNa viNijjiyAMgo // so mahilAi nava-jIvvaNAe daTThUNa mayaNa- vihurAe / nIo sa-hiM taMbola- bhoyaNAIhiM goravio // tI saha visaya-suhaM sevato so Thio kavi diyahe / anna- diNe annAe nArIe kahavi so diTTho // tIe vi niyaM gehUM nIo kAUNa garuya- sammANaM / visaya-suhaM sevaMtI tIi dhario ciraM kAlaM // tassa kae annonnaM dunnivi nArIu tAu kalahaMti / aha kahamavi paDhamAe eso niya-gehamANIo // tassa nisAe suttassa matthayaM chiMdiUNa paThThaviyaM / gehammi savattIe payaMpiyA sA puNo evaM // jai tuha imammi neho imassa tA matthaeNa saha kuNasu / jalaNa - pavesamahaM puNa eyakabaMdheNa saha kAhaM // to jalaNammi paviTThAu dovi mahilAu neha gahilAo / avimarisiya- kAritaM akittimaM kAma vihurANa // taM asamaMjasamAyanniUNa nAgo bhaNei saMviggo / itthIsu asaMtoso imassa jAo maraNa heU // to'haM saMtosa kae gehAmi pariggahassa parimANaM / taM gehai sakalatto nAgo gaMtuM guru- samIve // tappabhii hoi nAgo AjammaM ega-dAra saMtuTTho / nAgasirI uNa maNasAvi kuNai para- purisa - parihAraM // jiNa-bhavaNa- paDima- pyAu kAravai putthae lihAvei / sAhUNa dei dANaM sannijjhaM kuNai saDDANaM // evaM mucchA-rahio nAgasirIe piyAi saha nAgo / dhamme dhaNaM nijuMjai khaMDai na pariggaha- pamANaM // anna- diNe AgaMtuM nAgaM vAgarai vANio eko / tuha piu-davvaM vettuM patto saMtarammi ahaM // tattheva Thio kAraNa vaseNa davveNa teNa tattha mae / davvaM bahuyamuvajjiyamihi puNa Agao ittha // [ caturthaH Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] 349 parigrahaparimANe harivikrama-kathA / tA piu-vvaM giNhasu tuma imaM to payaMpae naago| jaivi maha jaNaya-vvaM tahAvi geNhAmi nAhamiNaM // jaM imiNA gahieNaM khaMDijai maha pariggaha-pamANaM / teNa bhaNio vi puNa puNa jAva na geNhai dhaNaM naago|| tA rayaNa-bhUsaNa-dharo tiyaso hoUNa so bhaNai evaM / tumameva nAga ! dhanno pasaMsio jo suriMdeNa // nAgo jaMpai kaha tattha maha pasaMsAi avasaro jaao| kahiyaM sureNa evaM sakassa sahA-nisannassa // paya-paNamatthameko patto tiyaso imassa siisaao| paDiyaM cUDArayaNaM taM gahiyaM anna-tiyaseNa // to jhatti kaNharAie pavisaNatthaM palAyamANo so| vajeNa hao hariNA sirammi annAyakAri tti // taM kadaMtaM daha mae harI jaMpio jai surA vi| lobha-ggaheNa gahiyA giNhaMti parassa rynnaaii|| tA muttUNa muNiMde naraloe natthi kovi nillobho / hariNA bhaNiyaM ciTThai sirinayare sAvago nAgo // nillobha-cakavahI jo sapariggaha-pamANa-bhaMga-bhayA / tuha saMtiyaM ti bhaNiyaM pi DhoiyaM giNhai na vvaM // taM souM rayaNasiho suro ahaM tuha parikkhaNa-nimittaM / itthAgaomhi hariNA pasaMsio bhadda ! tumamevaM // bhaNiyaM sureNa maha kahasu kiM pi kicaM karemi jaM tujjha / nAgeNa jaMpiyaM bhadda ! natthi maha kiM pi karaNijaM // tiyaso gao saThANaM kAleNa sa-bhAriyAi saha naago| sa-pariggaha-parimANaM NihosaM pAliUNa mao // sohamme saMpatto tatto cavilaM tumaM smuppnno| nAgasirI tujjha piyA jAyA naranAha ! jylcchii|| to jAya-jAisaraNAiM dovi jaMpati saccameyaM ti / saMvega-parigayAiM puttaM ThaviUNa niya-rajje // savvaM pariggahaM vajjiUNa geNhaMti dovi pavvajaM / kAUNa tavaM tivvaM gayAiM saggaM ca mokkhaM ca // iti parigrahaparimANe harivikramakathA / Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 [ caturthaH kumArapAlapratibodhe dasasu disAsuM jaM sayala-satta-saMtANa-tANa-kaya-maiNo / gamaNa-parimANa-karaNaM guNavvayaM viti taM paDhamaM // jIvo dhaNalobha-ggaha-gahiya-maNo jattha jattha saMcarai / viddavai pANiNo tattha tattha tattAyapiMDovva // saMtosa-pahANa-maNo disAsu jo kuNai gamaNa-parimANaM / so pAvai kallANaM itthavi jamme subaMdhu vva // taM jahAjaMbU-jaMbIra-kayaMba-aMba-niuraMba-baMdhurArAmA / jaMbuddIve bharahe kosaMbI nAma atthi purI // pasaraMta-paruppara-paNaya-kalaha-koveNa akaya-jogeNa / mihuNANa kuNai pIDaM caMdo cciya jattha rynniisu|| tatthAsi vIraseNo naresaro niii-kNdlii-kNdo| paNamira-patthiva-matthaya-kusumAvali-lIDha-payavIDho // tassAsi mANaNijjo jiNadatto nAma sAvao setttthii| tassa taNao subaMdhU gahiya-kalo juvvaNaM ptto|| rai-sarisa-khva-rehaM sunaMda-vaNiyassa vasumaI dhUyaM / guru-vihava-vitthareNaM piuNA pariNAvio eso|| dhayavaDa-cavalattaNao samatta-bhAvANa bhava-samutthANa / paMca-namokAra-paro paMcattamuvAgao seTThI // jaha vaccA kiraNa-gaNo atthamayaMteNa saha diNaMdeNa / taha atthamio attho jaNaeNa samaM subaMdhussa // dhaNa-vajio subaMdhU baMdhuyaNassa vi asammao jaao| so ceva pio pAyaM jaNassa jaM sevae lacchI // aha annayA payaho viutt-jnn-miinn-hnnnn-kevgho| kaya-taruNa-maNa-ppamao mahusamao mayaNa-dappamao // naccaMta-ramaNi-kaMkaNa-kalAva kl-sdd-pbohiy-kusum-caav| . accheraya-raMjiya-taruNa-sattha sura-gharihiM huMti rahajatta jattha // jahiM kusuma-gaMdha-ladvAli-jAla Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] digbate subaMdhu-kathA / rava-bhariya-sayala-disa-cakavAla / nIsesa-jagattaya-vijaya-sajju __ jaMpati va mynn-nriNd-rjju|| jahiM ratta-sahahiM kusumiya-palAsa ___ naM phuTTae pahiya-gaNa-hiyayamAsa / sahayArihi rehahi maMjarIo naM mynn-jlnn-jaalaavliio| jahiM malaya-samIraNa-hallirehiM naM naccai laya-pallava-karehiM / parahuya-ravu pasarai kANaNesu naM mANiNi-maya-cAovaesu // iya mayaNa-mahA-mahi-loya-sahAvahi bhuvaNi payai mahu smi| kaya itthI-sasthihiM attha-samasthihiM kIlaNa-thuvaNa-gamaNamai / / adhaNa tti vasumaI puNa pAraDA rovijaM visnn-mnnaa| kiM royasi tti puThThA subaMdhuNA tIi kahiyamiNaM // vara-vattha-niyatthAo rynnaalNkaar-mNddiyNgiio| anna-ramaNIo mANaMti ajja mayaNUsavaM nAha ! // aNalaMkiyA kuvatthA ahaM tu la jAmi tANa majjhammi / tatto karemi kahamUsavaM ti royAmi dINa-maNA // tatto subaMdhuNA sA bhaNiyA maha paribhavo pie eso| saMpai tumaM paricaya saMtAvaM dharasu dhIrattaM // vivaraM pipavisi rohaNaM pi khaNiuM nahaM pi AruhiyaM / jalahiM pi laMghiu bhamaDiyaM ca desaMtarAiM pi|| viDhaviya-bahUya-bihavo maNorahA pUraNaM tuha karissaM / kiM teNa jIvieNa hi uvajujjai jaM na piyakaje // iya bhaNiUNa pahAe subaMdhuNA niggaeNa gehaao| pura-parisarammi diTTho maNapajjava-saMgao samaNo / / dhamma-kahaM kuNamANaM jaNANa taM paNamiuM subaMdhU vi| tassa purao nisanno kayaMjalI bottumaaddhto|| bhayavaM ! kiM te veragga-kAraNaM jeNa juvvaNa-bhare vi / Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 [ caturthaH kumArapAlapratiboghe maNahara-muttI vi tumaM paDivanno dukaraM dikkhaM // muNiNA bhaNiyaM suNa, ittha Asi nayare guNadharo vnnio| varuNa tti tassa jaNaNI kuDila-maNA gomaI gihiNI // na suhAi gomaIe sAsU to ciMtae vahU evaM / ko so hoja uvAo jeNa imaM nemi paMcattaM // pai-purao jaMpai sAsuyAi dose vahU asaMte vi / so piyai pANiyaM tettiyaM jettiyaM bhaNai ghariNI // bhaNio so jaNaNIe jaNaNiM dulaha tti mAvamannesu / so maggai dovi dhaNeNa lahai gharaNiM na uNa jaNaNiM // taha vi na mannai jaNaNiM guNadharo kevalaM ghrinni-rtto| bhaNiyA jaNaNIe vahU viramasu maha kaThTha-gohUme // bhaNiuM vahU imAe kAuM bahu moyagAi-pakkanna / dAhaM tuha gohUme putto kahAI puNa dAhI // kahiyaM paiNo tIe jaNaNI vuDa tti mahai ktttthaaii| teNuttaM kimajuttaM viNosahaM vAhi-vigamo tti // bhaNiyA aNeNa jaNaNI mAe kaTThAI maggasi tumaM kiM / kUDamiNaM vahuyAe evaM hou tti kaliUNa // sA bhaNai vaccha ! evaM anna-diNe teNa ghariNi-sahieNa / nIyA jaNaNI piuvaNamatthamio diNayaro tAva // seso jaNo niyatto imehiM dohiM pi viraiyA ciygaa| khittA ya tattha jaNaNI tAvaggI natthi viisrio|| bhaNiyA guNadhareNaM gihiNI gehAu aggimANesu / sA bhaNai gihaM jaMtI iha cir3hatI ya bIhemi // to dovi gayAi~ gihaM marAmi kimahaM ti ciMti jaNaNI / muttUNa ciyaM khiviuM aNAha-maDayaM tahiM kiM pi|| sayamArUDhA rukkhaM guNadharo gomaI ya AgaMtuM / dahiUNa ciyaM gehaM gayAiM dunnivi pahihAI // maNi-kaNaya-bhUsaNAI musiUNa purAu AgayA tattha / corA divva-valeNaM jaNaNI jatthathi taru-caDiyA // te vibhajiuM payA bhaNiyA jaNaNIi deha bhAgaM me / Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: 353 digvrate subaMdhu-kathA / nUNaM imA masANe rayaNIe rakkhasI kAvi // iya bhaya-vihurA corA nahA muttUNa savvamAbharaNaM / taM puNa gahiuM jaNaNI gayA pabhAe niyaM gehaM / 8 jaNaNiM putto vahU ya dunnivi camakiyAiM maNe / kahamAgaya tti puTThA sA viNaya-purassaraM tehiM // tIe kahiyaM sagge gayamhi to vimhiehiM tiyasehiM / dinnamiNaM AharaNaM taM vettuM AgayAhamimA / / bhaNiyaM vahUi mAe taM dhannA jaM surehiM goraviyA / tIe vuttaM thevaM goraviyA Dokari tti ahaM // jai chokariM kahavi te lahaMti to goravaM kuNaMti bahuM / dhaNa-luddhAe vahUi bhaNiyamahaM tattha vaccissaM // gahiyaggi-sAsuyAe taha paiNA saha gayA masANammi / vahuyA ciyaM paviTThA daDDA jalaNeNa jhatti mayA // lahu ehI majjha piya tti ciMtireNaM guNaMghareNa puNo / puNa puNa bhaNiyA jaNaNI Agacchai gomaI kiM na // tIe bhaNiyaM maggeNa teNa tuha vallahA gayA vaccha / jeNa puNo na niyattai ahaM tu katthavi tayA na gayA // kahio niya-vuttaMto ya tassa teNAvi jaMpiyA jaNaNI / tumae kayamuciyamiNaM saDhe saDhattaM nahi ajuttaM // lobhAu dhaNa-nimittaM caliyA saggaM pi gomaI mUDhA / paMcattaM sA pattA tamevamasamaMjasaM daDe // beragga- magga-laggo guru-pAse saMjamaM pavanno so| eso sohaM tava-vasa-pasariya-maNapajava-nANo // tA bho! subaMdhu ! tumamavi vivara-pavesAiNo bahu kilese| kAuM vaMchasi dhaNa-lobha-parigao taM puNa na juttaM // desaMtarAiM bhamaDau pavisau vivarammi laMghau samudaM / Aruhau nahaM tahavi huna pAvae kiM pi nipunno // to saMtosa-pareNaM iha paraloe ya kusala-kAmeNa / uDDAho-tiriya-disAsu gamaNa-mANaM viheyavvaM // taM soUNa subaMdhU jaMpai dhanno muNiMda ! tumameva / Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 kumArapAlapratibodhe [caturthaH jo gomaIi cariyaM daTuM dikkhaM pavannosi // visaya-vivaso ahaM puNa pavajaM gihiuM na sakemi / kiMci kaya-kusala-lAhaM kAhaM disi-gamaNa-parimANaM // joyaNamegaM muttuM uDa-disAe mae na gaMtavvaM / Ajammamaho-loe vivara-paveso na kAyavvo // tiriyaM jalanihi-taraNathamappaNA pavahaNe na caDiyavvaM / niya-nayarAo joyaNa-sayassa parao na gaMtavvaM // iya-disi-parimANa-vayaM muNi-paya-mUle subaMdhuNA gahiyaM // to eso vihavatthI mahIyalaM bhamiumADhatto // agaNiya-sarIra-dukkho bahu uvAe imo kuNaMto vi / patto na phalaM jeNaMtarAya-vigame havai siddhI // gAma-nagarAgarAisubhamamANeNaM sa-niyama-sImaMte / patteNa teNa ciMtiyamao paraM me na gaMtavvaM // etthaMtarammi eso bhaNio ekkeNa jogiNA evaM / bhadda ! tuma kiM disasi visanna-citto vva me kahasu // bhaNiyaM aNeNa bhayavaM ! dAridaM me visAya-heu tti / to jogieNa vuttaM maha AesaM jai karesi // aMka-vaDiyaM vadAsiM vihemi tA tuja aNucariM lacchi / bhaNiyaM subaMdhuNA kahasu majjha jaM kiM pi karaNijaM // aha joieNa bhaNiyaM-ihatthi pavvaya-tale vivaramekaM / tatthatthi jakviNI sA tuTThA dhaNamicchiyaM dei // tattha mae saha pavisasu, subaMdhuNA jaMpiyaM mae vihio| vivara-ppavesa-niyamo jAvajIvaM guru-samIve // jogI jaMpai-giriNo imassa do joyaNAI tuNgss| siharammi kUviyAe sahassa-veho raso atthi // girimAruhiuM taM dovi gihimo teNa sAhimo kaNagaM / bhaNai subaMdhU-u8 joyaNa-parao maha nivittii|| jogI jaMpai-pavahaNamAruhiuM jalahi-para-taDaM jaamo| tattha khaNiUNa rohaNa-girimmi rayaNAiM giNhemo // bhaNiyaM subaMdhuNA-pavaNammi caDiGa mae jalahi-taraNaM / Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] digvrate subaMdhu-kathA / puvvaM paccakkhAyaM, to bhaNiyaM jogiNA evaM // ThANAu imAu joyaNehiM bArasahiM atthi vitthinnaM / sUrapuraM nAma puraM tatthatthi mahAbalo jakkho // so maggio samappai theveNa kalaMtareNa bhUri dhaNaM / gaMtUNa tattha vavaharasu teNa jeNesaro hosi // bhaNiyaM aNeNa-maha niya-purAu joyaNa-sayaM gmnn-viso| taM puNNamittha tatto ao paraM jAmi na payaM pi|| kuvieNa va bhaNiyaM joieNa jaM jaM uvAyamakvemi / taM taM tumaM nisehasi aho ahannosi nibbhagga ! // bhaNiyaM subaMdhuNA to pasiUNa suNeha nicchayaM majjha / niyameNa abhaggeNaM dhaNaM na jai hoi mA hou // sukkha-nibaMdhaNu paMca-diNa dhaNa-latru ahilasamANu / jamma-paraMpara-sukkhakara niyamu ku bhaMjai jANu // aha catta-jogi-rUvo ravi-maMDala-bhAsuro suro houM / so jaMpiuM pavatto tumaM mahAsatta! dhannosi // jammi samayammi tumae muNi-paya-mUle disi-vvayaM gahiyaM / jakkho gomuha-nAmo ahaM pi tattheva Asi tayA // kiM accattha-dhaNatthI niya-niyamaM pAlihI navA eso| iya ciMtiUNa vihiyA mae parikkhA imA tujjha / to avicaleNa satteNa tujjha tuTTho ahaM imaM demi / kaNayassa lakkhamika giNha tuma jaMpai mubaMdhU // kaha nemi niyaya-gehaM ikkohaM kaMcaNaM imaM jakkha ! / to jakkheNukkhiviuM khaNeNa so niya-gharaM niio|| kaNagaM samappiuM se jAmi tti payaMpiyaM gao jakkho / vimhiya-maNo subaMdhU daTuM dhamma-ppabhAvamiNaM // pujjai jiNaM tisaMjhaM muNINa dANaM niraMtaraM dei / sayala-muhi-sayaNa-maragaNa-maNorahApUraNaM kuNai // iya disi-parimANa-vayassa pekviuM so ihAvi mAhappaM / sesAI pi vayAiM guru-paya-mUlammi paDivanno / / pajaMta-kayANasaNo cittbhNtr-phurNt-prmetthii| Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [ caturthaH / mari gao subaMdhU saggaM ca kameNa mokkhaM ca // iti digvate subandhukathA / bIyaM guNa-vvayaM puNa bhoyaNao kammao ya hoi duhA / taM bhoyaNao bhogovabhoga-mANaM viheyavvaM // sai bhuja tti bhogo so puNa aahaar-pupphmaaiio| uvabhogo ya puNo puNa uvabhujjai bhuvnn-vilyaaii|| asaNassa khAimassa ya viraI kujjA nisAi jA jIvaM / muhu-majja-maMsa-bhakkhaNa-pamuhANa ya savvahA niyamaM // panarasa-kammAdANAI koTavAlAiNo niyogA ya / taM kammao paNIyaM tattha karijjA buho jayaNaM // puruSaH pAlayan bhogopabhogavratamAdRtaH / jayadratha ivAbhISTaM labhate'trApi janmani // tadyathA bhAratakSoNIramaNImaNikaGkaNam / suvarNanikarAkIrNamastiratnapuraM puram // yatra trAsaH kumaNiSu sarogatvamambhojakhaNDe daNDacchatreSvalikaphalake'lIkazabdapravRttiH / candrApatye vidhutanayatA mAravAk puSpacApe ___ nadyAM rodhastaruSu kalikopakramo na prjaasu|| tasmin dhanaratho rAjA raNe yattaravAriNA / kRtavairiyazohaMsapravAsena ghanAyitam // tasya kAJcanagaurasya zrIdevI nAma devyabhUt / viSNuM kRSNa iti tyaktvA yA babhau zrIrivAgatA / / tayA sArdhaM sa bhuJjAno bhogAn zacyeva vaasvH| nirbharAnandanirmagro gamayAmAsa vAsarAn // anyadA suSuve putraM zrIdevI divyadarzanam / tasya RddhyA nRpo nAma jayadratha iti vyadhAt // pArINaH sarvazAstrANAM dhurINaH sarvazastriNAm / krameNa vaImAno'sAvajaniSTa jayadrathaH // sa strInetramRgakrIDAvanaM yAte'pi yauvanam / nAbhre bhUbhujAM putrIH prinnetumupsthitaaH|| Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] bhogopabhogavate jayadratha-kathA / 357 kadAcidrAjaputro'sau putrajanmamahotsave / mantriNA mantraguptena bhojanArtha nyamantryata // samaye tadgRhaM gatvA sa sarvarasapezalAm / bhoktuM rasavatIM yAvat niSaNNaH kanakAsane // tAvattatra muniH kazcin mAsakSapaNapAraNe / bhikSArtha kSamiNAM dhuryo dharmo mUrta ivAgamat / taM dRSTundumivodunvAn samullAsamupAgataH / tasmai niSpApamAhAraM mantrI puNyamatirdadau // mAMsAni gholavaTakAnantakAyAni cotkSipan / dAtuM dattAvadhAnena sAdhunA sa nyaSidhyata // mantriNA praNataH sAdhurnirgataH svAzrayaM yayau / kumAro bhojanaM kRtvA mantriNaM pRSTavAnidam // mAMsAdInyagrahIdyanna muniH kiM tatra kAraNam / mantryUce deva ! no vejhina cAprAkSyaM muni tadA // yadyeSi tvaM tadA gatvA pRcchAmaH sAmprataM munim / kumAro'vocadIkSA draSTavyAH paramarSayaH // ityuktvA mantriNA sAdha sa munerAzramaM yayau / muniM natvA purastasya prAJjalirniSasAda ca // sAdhurugrabhavadAvasamutthaM viplavaM prazamayaMstanubhAjAm / kartumArabhata mandraninAdo dezanAmRtavRSTimivAndaH // AryadezakularUpabalAyurbuddhibandhuramavApya naratvam / dharmakarma na karoti jaDo yaH potamujjhati payodhigataH saH // kumAro'vasare'pRcchat kiM tvaM mantrigRhaM gataH / mAMsAdInyatihRdyAni dIyamAnAni nAgrahIH // muninoktaM kumArAstAM munInAM gRhiNAmapi / jinairniSiddhaM mAMsAdi vrate bhogopbhogyoH|| kumAro'vocadAcakSva mune ! tatkIdRzaM vratam / bhogopabhogayoH sarva svarUpaM tasyAsAvabravIt // tato'sau bhogayogyAnAM vastUnAmakaronmitim / tatyAjAjanma bhogArtha rAtrAvazanakhAdime // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [caturthaH madhumAMsasurAdInAM nityaM viratibhagrahIt / upabhogAIvastUnAM mAnaM kurvannaso punaH // ekaiva strI mamAjanma bhogyeti pratyapadyata / jagRhe gRhiNAM dharmo mantriNA sAdhusannidhau / / ubhAvapi muni natvA sddhrmprtipttitH| dhanyaM manyau mudApUrNau svaM svaM gehamagacchatAm // atha rAtrau pituH pAdAn paryupAsya jayadrathaH / aGgarakSaparikSiptaH prasuptaH svaniketane // are ! gRhIta gRhNIta hetiM hata hateti saH / jalpannizIthe palyaGkAdAkarSan khaDgamutthitaH // tasyaivaM zabdamAkaNyaM pazyadbhiH pattibhirdizaH / dadRze kesarI sAkSAt kRtAnta iva bhISaNaH // nijAGkamRganirbhedabhItena praabhRtiikRtaaH|| kalA iva mRgAGkeNa yo daMSTrAH kuTilA dadau // hastibhrAntyAhalAnmeSAdAttairiva tddidgnnaiH| kaDAraiH kesaraiH kIrNaM skandhadezamuvAha yH|| taM hantuM pattayo yAvat karavAlAnukSipan / nizcakrAma mRgArAtistAvattUrNapadakramaH // pattibhirvAryamANo'pi kumArastasya pRsstthtH| yayau zIghramubhau prAptau puraprAkArasaMnidhim // vapraM baDapratolIkaM lalale phAlayA hriH| vidyudutkSiptanAmnA''zukaraNena nRpaatmjH|| prAkAralavanAzaktA nivRttAH pattayaH punaH / amuM kumAravRttAntaM javAdrAjJe vyajijJapat // kumArAnveSaNaM kartuM zokamastokamudrahan / caturaGgacamUyuktaH kSamApatirniragAd gRhAt // kumArapadacihvena pathA gacchanbahiH purAt / vairoTyA bhavane'drAkSIt kumAraM patitaM nRpaH / bhUpaH samucchalanmUrchAsamucchAditacetanam / sadyaH zItopacAreNa kiJcit svasthIcakAra tam / / Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] bhogopabhogatrate jayadratha-kathA / 359 jagAda ca nivartasva vatsa ! yAmo nijaM gRham / so'vadajIvitaM dhatuM nAhaM kSaNamapi kSamaH // kiM nItena mayA tasmAtsvAminnatraiva pAvakam / pravekSyAmi puro devyAstato racaya me citAm / / ko heturjIvitaM dhartuM na kSamo'sIti jalpitaH / muhuH pitrA kumAro'bhUtrapayA'vanatAlanaH // hriyA'sau kAraNaM vaktuM na zakta iti cintayan / kathayAsmai svamitrAyetyUce rAjA jayadratham // so'vocacchrayatAM mitra ! nizIthe jAgratA mayA / dRSTA'dya purato bAlA kAcillocanarocanA // zaraccandrAmbhojotpalakalazakundaprabhRtayo bhajante ye'nyastrIvapuravayavAnAmupamitim / ta evAsyAsteSAM nikhilabhuvanAsambhavarucAM purastAdvinyastA dadhati niyataM kiGkarakalAm // vivRttazapharAGganAlavaNimAnamAtanvatI stathA mayi mumoca sA sarabhasaM kttaaksscchttaaH| vijRmbhitaratibhramo ratipatirmuhurmA hRdi krudheva nizitaiH zaraiH pravavRte prahattuM yathA // kathaya kamalavaktre ! kA tvamatrAgatA vA kimiti mRduvacobhirvacmyahaM yAvadetAm / nibhRtapadamakasmAdetya siMhena tAvat jhagiti kavalitaiSA rAhuNevendulekhA // taddhArtha gRhItAsirutthito'haM sa nirgataH / tasyAhaM pRSThato lagnaH sotrAgatya gataH kacit / striyAstasyA vipattima jIvitatyAgakAraNam / kathitastena mitreNa vRttAnto'yaM mhiibhRtH|| rAjJoktaM sA vipanneti viSAdaM vatsa ! mA kRthAH / yadanyA api vidyante bhUpakanyA manoharAH / / kiM ca lajjAvahaM vahipravezAsahaM tyaja / yukto nAtmavadhaH kartuM strIkRte kRtinAM yataH / / Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360. [caturthaH kumArapAlapratibodhe strIsiMhadarzanaM rAtrau mAyApyeSA vitaya'te / durghaTastatpravezo hi mandire pattibhivRte // tadAgaccha gRhaM vatsa ! mAvadhIrmA svmRtyunaa| jAyante jIvataH puMsaH kalyANAnyakhilAni hi // so'vocatsambhavatyeSA tAta! mAyApi kiM tvimam / vRttAntaM devatAM pRSTvA kariSye yadihocitam // kuru prasAdamatrArtha vighnaM me tAta ! mA kRthaaH| ityuktvA purato devyA nipapAta jayadrathaH // pradhAnapuruSAn muktvA tatpArzve'gAnnupo gRham / kimanyacchakyate kartuM mAnuSe hi dRDhAgrahe // sattvAdhAraM nirAhAraM kumAraM kRtanizcayam / saptamAharnizi proce pratyakSIbhUya devatA // bhoH ! kumAra ! kimarthaM mAmArAdhayasi ?, so'bravIt / devi ! strIsiMhavRttAntaM vada me, devyacIkathat // asti svastimatI nAma purI paarepre'mbudheH| yojanAnAM sahasrANi sA bahUni bhavatyataH // tAM prazAsti nRpaH zUro rAjarAja ivAlakAm / nyAyavikramadharmANAmeko yaH kelimandiram // tasyAsti vijayAdevI smarasyeva ratiH priyaa| sA rUpanirjitazrIkAM zrImatI suSuve sutAm // sA kramAdakramAdhItakalA prAsApi yauvanam / puruSadveSiNI kenApyuddhAhaM saha necchati // tatazcintAbdhinirmagno yAvadasti dharAdhipaH / tAvannaimittikaH kazcidAgamad vyomavartmanA / taM nivezyAsane hai me satkRtya ca nRpo'bravIt / zrImatyA matsutAyAH ko bhAvI bharttati kathyatAm // so'pyuvAca sahasreSu yojanAnAM bahuSvitaH / purandarapuraprakhyamasti ratnapuraM puram // tasmin ghanaratho rAjA tasya suunurjydrthH| so'syAH pUrvabhave bhartA sa eva syAdihApi ca // Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 prastAvaH] bhogopabhogavrate jayadratha-kathA / kiMtvetayorvivAhecchA syaatprsprdrshne| rAjJoktamanayostatsyAdiyaharasthayoH katham // acaiva nizi kuSmANDI devI tatkArayiSyati / bAdaze'hni vivAhaM ca tadArAdhaya tAM nRpa! // ityuktvA'gAnimittajJo rAjJA''rAdhyata devatA / pratyakSIbhUya sA'vocat kiM kArya nRpa ! , so'vadat // jayadrathakumArasya zrImatyAzca parasparam / yathA syAdarzanaM devi ! tathA me kurvanugraham // svavAhanaharidevyA niyuktaH zrImatImiha / AnIya darzayitvA tvAM punastatraiva nItavAn // iti strIsiMhavRttAntaH kumAra ! kathitastava / tenoktaM devi! tatrAhaM yathA yAmi tathA kuru|| mAMsaM samarpya vairoTyA proce bhukSva jhaTityadaH / nabhogamanasAmarthya yena syAdadbhutaM tava // so'vadaddevi ! mAMsasya pratyAkhyAnamahaM vyadhAm / devyoktamadhunaivedaM tahi bhakSaya dADimam // asya prabhAvAdyena tvaM tatra gatvA nivrtse| tenoktaM kathamajhIdaM virato rAtrIbhojanAt // divyakanyAM puraskRtya kumAraM devatA'vadat / etAmuha yena syAstvaM khecaraziromaNiH // tenoce maivamAdikSaH kanyAM yAdvahAmyaham / zrImatyuddhAhavAJchA me vratabhaGgAya jAyate // ekaiva hyastu me patnItyupabhogavrataM vyadhAm / tataH krudheva vairoTyA vaktumevaM pracakrame // na karoSi mamAdezaM svArthamarthayase ca yat / tanmUo'si prabhorvAmaH phalaM ko'pyaznute nahi // tenoktaM devi ! kurve'nyaduHsAdhamapi te vacaH / vratabhaGgo punaryena syAnna tatkartumutsahe // ityAlocya vrate dADhya vairoTyA tuSTamAnasA / kumArasyArpayAmAsa guTike he jagAda ca // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26ra [ caturyaH kumArapAlapratibodhe kariSyati mukhe kSiptA tavaikA vyomagAmitAm / dvitIyA tvIpsitaM rUpamityuktvA devatA yayau / kumAraH pazyatAM puMsAM guTikAyAH prabhAvataH / utpatya kSaNamAtreNa purIM svastimatImagAt // zrIpuJjazreSThino haTTe niSasAda jayadrathaH / pRSTastena kutaH ko vA tvaM mahAtmanihAgataH ? // kumAro jalpatismAtra prApto ratnapurAdaham / kautukena bhuvaM bhrAmyan rAjaputro jayadrathaH // sthAtavyaM madgRhe bhadra ! piturgraha iva tvyaa| ityukvA taM gRhe nItvA zreSThI snAnAdyakArayat // tadrUpAlApazIlAyaiH kuTumbaM zreSThinoya'dhAt / kumAre tatkSaNAtpItiH guNAH premNo hi kAraNam // zreSThiputrI vizeSeNa svaseva prItimatyabhUt / dvitIye'hni kumAreNa sA pRSTA sAdaraM prge|| svasaH ! kimadya rAtrau tvaM na dRSTA'tha jagAda saa| mamAsti zrImatI nAma bhrAtarbhUpasutA sakhI // tatpArzve'haM sthitA rAtrau, so'vocannaya tatra mAm / sA'vavIkSate naiSA puruSadveSiNI naram // tenoktaM ramaNIrUpaM kariSye sA'bhyadhAttataH / evamastviti tat kRtvA so'gAt tatra tayA samam / / uvAca zrImatI keyaM sakhi ! zreSThisutA'vadat / matsakhIyaM kalAstasyAH kApItyUce nRpAtmajA // zreSThiputrI jagAdaivaM vettyeSA sakalAH klaaH| tadA ca zrImatI haMsI viyuktAM phalake'likhat // tAM jayadratha ityUce tvayA virhpiidditaa| likhiteyaM paraM nAsyAstAdRg dRSTayAdi dRzyate // tarhi tvamAlikhetyuktvA phalakaM varNakaiH saha / jayadrathakumArAya rAjaputrI samarpayat // likhitvA tAdRzIM sadyo rAjahaMsI jayadrathaH / zrImatyai darzayAmAsa tAM sA dRSTvaivamabravIt // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] bhogopabhogate jayadratha - kathA | Azcarya citracAturya cittAbhiprAyasUcakam / tathA hyasyA dRzoryugmaM bASpabindUni ca kSarat // pramlAnamAnanaM caJcUH zithilAttamRNAlikA / grIvA'tIva thA pakSadvandvamutpatanAkSamam // zUnyaM cedamavAsthAnamavasthAM virahAturAm / AkhyAti vyaktametasyA anAkhyAtAmapi svayam // kalAvidIdRzI kasmAdiyatkAlaM sakhi ! tvayA / nAnIteyaM gRhe kSitvA nidhAnamiva kiM dhRtA // ityAdibhirvinodaistAstasthuH prItiparAzciram / zreSThiputrI kumArazca bhoktuM svaM sadma jagmatuH // ( tataH svaM sadanaM gatvA vilambya ca kiyacciraM // madhyAhne'gamadekAkI strIrUpeNa jayadrathaH / zrImatyAH pArzvamAlApaiH kSaNaM nItvA jagAda tAm // ramaNI ramaNIyA'pi vinA patiparigraham / Rte suvarNasambandhaM maNIva na virAjate // tataH kaJcijjagannetrAnandanaM nRpanandanam / vizAlakulasambhUtaM pariNetuM tvamarhasi // rAjaputrI jagAdevaM pUrva rUpAdibhirguNaiH / AtmatulyamapazyantI martya kamapi nAzrayam // pazcAnnaimittikAdiSTadevatArAdhanAvazAt / sa mayA'darziyazcitte TaGkotkIrNa iva sthitaH // lokottaraguNAdhAraM dUrasthamapi taM vinA / na zakramapi bhartAraM kartumicchati me manaH // uvAcaivaM kumArastrI yadyevaM yauvanaM tava / bhogazUnyaM vRthAraNye mAlatyA mukulaM yathA // daviSThaH sa yatastasya pakSau notpatanakSamau / na nabhogAminI vidyA kathaM syAttena saGgamaH // vallabhe durlabhe suna ! kuruSvAnyamapi priyam / kiM hi zAlyodanAlAbhe bhujyate na yugaMdharI // babhASe zrImatyA na patimucitaM yadyapi labhe - pAThAntaram ) 363 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 kumArapAlapratibodhe tathApyanyaM kartuM kathamapi na me vAJchati manaH / kvacit kiM na prAptaM zravaNapathamAkhyAnakamidaM varaM zUnyA zAlA bhavatu na punastaskarabhRtA // tathA devyA vivAho me kathito dvAdaze dine / dazAhAni gatAnyadya dve dine tiSThato'dhunA // tayormadhye vivAhArtha dhruvameSyati me priyaH / satyA hi devatAvANI vAmaM sphurati cAkSi me // mamAGgaM tvatkarasparzAt kiM ca romAJcamaJcati / tvadvaRdarzanAdanyatkAmayete na locane // tvadvAkyenAmRteneva siktamujjRmbhate manaH / tadahaM tarkayAmyevaM strIrUpeNa tvameva saH // taM kiM pratyabhijAnAsi tvabhityAkhyajjayadrathaH / hasitvA zrImatI proce kimatrArthe'pi saMzayaH // kRSTvA'sau guTikAM vaktrAjjAtaH sahajarUpabhRt / taM dRSTvA vikasaccakSuH zrImatI vismitA'vadat // adya puNyadrumo nAtha ! phalito me tvadAgamAt / tvannimittamiyatkAlaM ghRtAH prANAH kurUcitam // kintu tvaM kathamAyAtastatra hetuM jayadrathaH / devyArAdhanamAkhyAya jagAma zreSThimandiram // rAjA viditavRttAnto dvitIye'hni jayadratham / gauryeva himavAnIzaM zrImatyA paryaNAyayat // dinAni katicittatra sthitvA prItipurassaram / gRhItvA zvasurAnujJAM zrImatIM ca jayadrathaH // guTikAyAH prabhAveNa vyomnA svapuramagamat / paritoSaM paraM pitroH zucAvidhurayorvyadhyAt // iti ghanaratha - putraH prApa bhogopabhoga vrataviracitacittazcintitaM vastvihApi / ayamadhigatamartyA martyazarmA krameNa truTitasakalakarmA lapsyate mokSalakSmIm // iti bhogopabhogate jayadrathakathA // [ caturka Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] tRtIyaguNavrate purusscNdr-kthaa| dosa-bhuyaMga-karaMDo aNattha-daMDo anntth-dumsNddo| jaM tassa viramaNatthaM taM vanaMti guNa-vvayaM taiyaM // taNu-sayaNa-gharAINaM atthe jaM jaMtu-pIDaNaM dNddo| so hoi attha-daMDo aNattha-daMDo u vivriio|| pAvovaesa-avajjhANa-hiMsa-dANa-ppamAya-bheehiM / cauhA aNattha-daMDo aNaMta-nANIhiM nihiTTho // karisaNa-vaNija-haya-vasaNa-cheya-godamaNa-pamuha-pAvANa / jo uvaeso kIrai parassa pAvovaeso so|| varisaMtu ghaNA mA vA, maraMtu riuNo, ahaM nivo hoja / so jiNau, paro bhajau, evaM ciMtaNamavajjhANaM // hl-muslukkhl-sgddggi-khgg-dhnnu-baann-prsu-pmuhaannN| hiMsA-nibaMdhaNANaM samappaNaM hiMsadANamiNaM // jaM maja-visaya-vikahAi-sevaNaM paMcahA pamAo so| aha va ghaya-duDa-tellAi-bhAyaNa-cchAyaNAlassaM // kaya-parapIDamasaMbaddha-bhAsaNaM vajaraMti mohriaN| taM puNa aNattha-daMDassa paDhamamaMgaM ti mottavvaM // hoi vayaNaM suyaMdhaM mahuro saddo taha tti jaM bhaNiyaM / ANaM kuNaMti tiyasAvi tassa jo cayai muharattaM // vajjiya-aNattha-daMDo khaMdo jAo nivo purisa-caMdo / mohariyaM kAuM kiMci rudda-jIvo duhaM ptto|| taM jahA atthi aMga-jaNavayAvayaMsa-kappA caMpA nayarI / bahu-poya-vANiyANIya-rayaNa lobheNa Agao jlhii| pAyAra-haya-paveso rehai parihA-miseNa jahiM // tattha samullasiya-loya-loyaNANaMdo kurucaMdo raayaa| riu-ramaNI-ANaNa-kANaNesu vilsNt-pttvlliio| nIyAu khayaM taravAri-vAriNA jassa acchariyaM // tassa sayalaMteura-tilaya-kappA vappA devii| jIe sarIra-lacchi niyacchiuM atthi acchariya-bhUyaM / acchaMti accharAo samaccharAu vva chnnaao|| Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 kumArapAlapratibodhe [caturthaH tIe paDipunna-caMda-suviNaya-sUio samuppanno putto / kayaM rannA garuya-riDie vaddhAvaNayaM / suviNANusAreNa nimmiyaM se purisacaMdo tti nAmaM / so paidiNaM pavaDDamANo kameNa kaya-jaNANaMdo caMdo vva jAo sayala-kalAkalAva-kusalo / patto pagarisaM gIya-kalAe / pavanno maNunna-lAvanna-punnaM tArunnaM / annayA payaho vsNt-smo| jassi dAhiNa-mAruo pasarae kAmAnaluddIvaNo dehaM caccai caMdaNeNa ghusiNaM muttUNa itthI-yaNo / hemAlaMkaraNo vva maMjari-juo cUokaro chajjae ___ mANaM mANavaINa koila-ravo nivvAsae savvao // tattha visesujjala-nevattha-sacchAya-kAya-cchavIhiM vayaMsaehiM parigao gao kumAro maNoramujANaM / payaTTo viviha-viNoehiM kIliu~ / muttuM taru-kusumAI abbha-soranbha-vAsiya-diyaMtaM / muha-pavaNa-parimalamaNusaraMti bhamarA kumArassa // aha kougeNa kumaro kiMnara-sara-suMdareNa saddeNa / annanna-vanna-saMdoha-saMgayaM gAyae gIyaM // taM gIyaM gAyaMtaM daTuM papphulla-loyaNo loo| mannai amaya-raseNa va sittaM savvaMgamappANaM // kumaro maNahara-svo gIyaM mahura-ssareNa gaayNto| kassa na harei cittaM jahA suvannaM ca surahiM ca // tassa guNa-rayaNa-nihiNo aNanna-sarisehiM rUva-gIehiM / ramaNIu viseseNaM avahiya-hiyayAu jaayaao|| to jattha jattha kumaro parisakA tattha tattha tappabhiI / paricatta-sayala-kajaMtarAu taruNIu dhAvaMti // imaM asamaMjasaM daLUNa vinnatto nAyaraehiM rAyA-deva ! jaivi nidoso kumAro tahavi tagguNehiM haya-hiyao nayara-nArIyaNo na sammaM vaTTei / tA tahA kAyavvaM deveNa jahA kumAro bhavaNabhaMtare ceva ciTThai tti / tao rannA bhaNio so-vaccha ! bAhiM bhamaMtassa kalabbhAso na hoi tti, gihe ceva ciTThasu tumaM / taheva taM kAumADhatto kumAro / kayAe katto vi niroha-nimittamattaNo muNiUNa siMho vva paMjarattho evaM kiciraM cihissAmi tti ciMtaMto khagga-bIo niggao nayarAo / parinbhamaMto patto pAriyatta-visayaM / Thio gAma-deule / Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] tRtIyaguNavate purusscNdr-kthaa| 367 esthaMtare atyaMgayaM gayaNa-lacchi-maNi-kuMDalaM mattaMDa-maMDalaM / viyaMbhiyaM bhamaramAlA-sAmalaM timira-paDalaM / diTTho kumAreNa nAidUre kaNaya-puMjo vva jalaMto jalaNo / gao so tattha kougeNa / pecchae dhAuM dhammaMte dhaauvaaige| paDau vasuhAra tti jaMpiyaM aNeNa / tehiM bhaNiyaM sAgayaM ti / uvaviThTho tANa samIve kumaro / chUDho tehiM jogo so kumAra-ppabhAveNa vaMtarehiM na avahario tti jAyA knng-siddhii| to dhAuvAigehiM viciMtiyaM supurisassa eyassa / esa pabhAvo siddhaM cirAu jaM. kaMcaNaM anja // giNhasu imaM ti bhaNio kumaro kahiUNa tehiM sanbhAvaM / taM teNa tANa dinnaM imA udArANa jaM pyii|| tehiM udArattaNao muNio so esa rAya-putto tti / channovi parimaleNaM kahijai kiM na kappUro // to vinnatto kumaro imehiM amhANa desu olaggaM / dinnA imANa sA teNa te vi ulaggiraM laggA // bhaNiyA kumareNa ime imhi tumhANa kiM kileseNa / soUNa purisacaMdaM nariMdamijaha duyaM tumhe // aha so paribbhamaMto kameNa kaMpillamAgao nayaraM / naya-raMjiya-jaNa-nivaho narAhivo tassa narasIho / tassa thi suyA sura-suMdari vva sohaggasuMdarI nAma / rUvAi-guNabhahiyA na khivai diddhiM purismette|| loyammi purisa-videsiNI tti tatto gayA pasiddhi sA / tIi gavakkha-ThiyAe diTTho kumaro pribhmNto|| paccakkha-kAmadevo imo tti bhattIi rAyaputtIe / taM aciuM vimukkA kuvalaya-mAla vva niya-diTThI // kumareNa vi sA dihA sveNa rai vva vimhiya-maNeNa / tIe bhAvo dhAvIi lakkhio saMnihi-ThiyAe / ko kattha va esa Thio tti jANaNatthaM imIi niya-dhUyA / paTTaviyA sovi Thio devaula-gavakkhage gNtuN|| anIhamAno'pi balAdezajJo'pi mAnavaH / svakarmavAtotpAtena nIyate tatra yatphalam // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa . kumArapAlapratibodhe . [caturthaH so lihai silogamimaM gavakkhage tammi addha-lihiyammi / paDiyA khaDiyA tatto kumareNa pasAri hatthaM // appasu imaM ti bhaNiyaM to appai tassa citt-puttliyaa| punna-ppabhAvao sA ahiTiyA devayAi jo|| taM dhAvi-suyA daLUNa vimhiyA kahai niyy-jnnnniie| sAvi nariMda-muyAe kahiu~ pucchai kimeyaM ti // sA bhaNai rAya-putto skhu esa Asanna-raja-lAbho ya / annassa erisI nahi payaIi viNIya-pariNayayA // bhaNiyaM dhAvIi na ittha saMsao jaM tae vi sasiNehaM / so sacavio nahi ramai kahavi haMsI viNA haMsaM // rAya-suyAe bhaNiyaM lihiyaM kiM teNa to gaveseuM / dhAvIe kahiyaM se bajariyaM rAya-dhUyAe / AsannaM ca phalaMtaramimassa evaM viheNa lihaNeNa / dhAvI bhaNai tuma so pariNehI kiM phalaM annaM // evaM takemi ahaM rAya-suyA lajiyA spritosN| ityaMtare viyario matta-karI khNbhmukkhnniuN|| asamaMjasamADhatto kAuM avgnniy-miNtth-pddiyaaro| bhaMjiumimo payaho kannagaMteurAvAsaM // AulamaNeNa rannA bhaNiuM jo sakkae imaM vettuM / so giNhau tti souM gaya-pAsaM Agao kumro|| so vijjukhitta-karaNeNa rAyahathimmi tammi aaruuddho| baDAsaNo ya gahiUNa aMkusaM taM vasIkuNai // uvalakkhiUNa keNAvi baMdiNA paDhiyamettha samayammi / kurucaMd-rAya-putto jayai kumAro purisacaMdo // diTTho ya sAhilAsaM puNo puNo so narida-dhUyAe / parituTTeNa niveNa kao kumArassa skkaaro|| dhUyA bhaNAviyA patthiveNa tuha putti ! esa ucio tti / harisa-viyasaMta-vayaNAi ciMtiyaM rAya-puttIe // ekaM maha maNaiTTho annaM tAeNa esa aaiho| taM khalu saMpannamiNaM iha vijovaidaM ca // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaguNate puruSacaMdra - kathA | aNumayamiNaM ti muNio tIe paritosa- ciMgha - daMsaNao / kAravio vIvAho rannA saha purisacaMdeNa || kari turaya- rayaNa-bhUsaNa-pahaMsuya-pamuha- dANao rannA / sakkArio kumAro tIe saha sevae visae // muNiUNa imaM piuNA nIo nayaraM sagoravaM kumaro / Thavio rajje gahiyA sayaM tu dikkhA guru-sagAse // bhUvAlehiM niccamaccijjamANo nAeNeso pAlae raja- lacchi / saccaM saccaM hoi taM jaMpae jaM tatto patto saccavAi ti kitti // annayA viutthio tassa patthivo bhImo / tassovari calio cauraMgacamUcamaDhiyAsesa-sesa- cUchA- rayaNa-cakko purisacaMdo / patto bhIma-nayaraM / bhImo vi kAUNa jaMtAi- dugga-sAmariMga niggao nayarAo / purisacaMdeNa visamaMtao rohiyaM nayaraM / bIya- pAyAro vva kao kuMjara-parikkhevo / prastAva: ] tassa kaDagassa vAhiM salilaM tuhaM kimettha accheraM / bahuyattaNeNa jalahiM pi sosiuM taM khamaM jamhA // sinnaM visannameyaM jala-virahe tattha ThAumacayaMtaM / afare sayaM ci satta - sinnamiya harisio bhImo // pahANehiM vinnatto rAyA - deva ! jalAbhAvao ittha na tIrae ThAuM, to saMpayaM avakkamiumuciyaM ti / purisacaMdeNa vRttaM mA vaccaha visAyaM / ihi ceva bhavissaha vuTThI / tao takkhaNA tUla-lavo vva lahuo pAubbhUo gayaNaMgaNe ghaNo / suyaNa-siNeho vva savvao vitthario so / samare suhaDu vva khagga- laTThi payaTTo payAsiuM vijjalehaM / matta gao vva laggo gahiraM gajiuM / supurisovva vittaM Adatto varisiuM samaMtao salilaM / senna- jaNa-maNorahe vva sara - nivahe paya-pUreNa pUriUNa virao / imaM ca vaiyaraM muNiUNa amohavayaNo purisacaMdotti bhIyo bhImo / parihiya-kaMbalo kaMTha-kaya- kuhADo uvaNIya pahANa pAhuDo paDivanno sevaM / samAgao niya-nayaraM purisacaMdo / asthi ya tassa sohaggasundarI - ganbha-saMbhavo sura- kumAro vva sayala-loya - loyaNA do seNo NAma NaMdaNo / gAhio kalA-kalAvaM visesao / sayala-sattha-pAragotti patto pasiddhiM / kuNai bahUNaM savvattha-saMsaoccheyaM / kayAi bharaharahassa-vakkhANa-visae duNhaM gaMdhavviyANa jAo vivAo / tanniSNae pamANa bhUo kao kumAro / samAgayA dovi tassa pAsaM / milio viyaDU-loo / 369 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 . kumArapAlapratibodhe / [caturyaH dohi vi niya-niya-pakkhaM akkhiUNa bhaNio kumaro-kumAra ! savva-satyaparamattha-pArago tuma, tA chiMda saMdehaM / kumaro vi tAsiM jAva niNayaM jaMpiGa payaho, tAva kamma-dosao khudda-devayAe kao kumArassa vaayaavhaaro| so na sakkae ki pi jaMpiuM / hA! kimeyaM ti visanno svv-loo| karAviyA rannA bahu-ppayArA maMta-taMtAi-kiriyA / kusAmi-seva vva savvA sA jAyA nipphlaa| tatto rAyA palaviuM payaho / hA putta ! samatta-kalA-kalAva-kosalla-bhUsiya-sarIra ! / pattosi devva-vasao kaha mUyattaNa-vasaNameyaM // amayaM pi jassa purao na ceya mahurattaNeNa harai maNaM / taM jAyamamha dulahaM tuha vayaNa-viNiggayaM vayaNaM // pattosi jaya-vaDAyaM akhaliya-pasareNa jeNa tuha mjjhe| taM kaiyA tuha vayaNaM kaya-savaNa-suhaM sunnissaamo|| evamaikate kittiyammi kAle samAgao tattha / kAma-kari-vijaya-siMho Ayario vijayasiMho tti // nANA-viha-saMdehe jaNANa so haNai ohinANeNa / taM namaNatthaM rAyA kumaraM ghettUNa sNptto|| namio guruM niviTTho pAraddhA dhamma-desaNA gurunnaa| duttara-bhava-pArAvAra-pAra-gabhaNe tarI-tullA / samayammi pucchai nivo seNakumAreNa kiM kayaM pAvaM / puvammi bhave bhayavaM ! pattaM mUyattaNaM jeNa // bhaNiyaM guruNA-patthiva ! iheva AsI kumAra-gAmammi / annonna-neha-juttA khaMdo ruddo a do mittA // te anna-diNe dunnivi sAhUNa uvAssayammi saMpattA / tahiM tehiM AyanniyamaNatthadaMDa-vvaya-sarUvaM // to vettuM sammattaM dohiM vi gahiyaM aNatthadaMDa-vayaM / taM pAliuM akhaMDaM khaMdo mari gao sagge // aha jAyammi vivAe duNhaM purisANa vva-visayammi / ekkeNa kayaM uttaramanneNa na sakkiyaM kaauN|| taM uddisiyaM muharattaNeNa ruddeNa jaMpiyaM evaM / mUo imo varAo kimuttaraM sakkae kAuM // | Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] sAmAyikatrate sAgaracaMdra- kathA | taM vayaNamasaMbaddhaM vottuM baddhaM aNeNa mRyattaM / so vi mariUNa pacchA sagge tattheva upapanno || caviUNa khaMda-jIvo jAosi tumaM narida ! jaM tumae / catto aNatthadaMDo taM pattA erisI riddhI // caviUNa rudda jIvo seNakumAro imo samudhyanno / patto imo vi riddhiM aNatthadaMDa vvaya-vaseNaM // kevalamimiNA vihiyaM jaM puvva bhavammi kiM pi mohariyaM / tavvasao vihio devayAi vAyAvahAro se // itthaMtarammi guruNo tava-ppabhAveNa paDihaya- ppasarA / sAvaMtarI raDatI naTThA muttUNa taM kumaraM // to jAya- jAisaraNA namiUNa guruM duvevi jaMpaMti / muNi-nAha ! savvameyaM saccaM tumae jamuvaihaM // thevaM pi huduccariyaM vivAga- virasaM ti muniyamamhehiM / tA kariya rajja-sutthaM kAhAmo saMjama-ggahaNaM // aha guruNA vAgari maNuyattaM dullahaM calaM jIyaM / visayA visaM va visamA duggai-gamaNaM viNA dhammaM // iya jANiUNa jujjai viyaktvaNaM khaNaM pi na pAo / te paNamiNa sUriM niya-gehamuvAgayA dovi // rannA bhaNio kumaro kuru rajjamahaM tu saMjamaM kAhaM / bhaNai kumaro na rajjaM karemi aNubhUya - pAva-phalo // to pavvaiyA dunni vi rajjaM dAUNa bhAgiNeyassa / kaya tivva tavA mariDaM kameNa saggaM sivaM ca gayA / iti tRtIyaguNavate puruSacaMdrakathA | jaM samaNassa va sAvajja-joga-vajraNamaratta- duTThassa / taM sama-bhAva-sarUvaM paDhamaM sikkhA vayaM biMti // jo rAga-dosa-rahio gahiu~ sAmAiyaM na khaMDei / so sAvao vi sAhai sAgaracaMdo vva para - loyaM // iha jaMbudIva-bharahe saggo vva suraTTha-maMDalo asthi / jattha amara vva maNuyA ramaNIo accharAo vva // 371 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 [caturthaH kumArapAlapratibodhe tattha purI bAravaI nava-bArasa-joyaNAI pihu-diihaa| / jA kevala kaNayamaI sahai sumerussa bahiNi vva // puhavIi ekka-vIro nriNd-sols-shss-pnny-po| bharahaddha-cakkavahI navamo kaNho nivo tattha // tassAsi jeTa-baMdhU baladevo nAma pbl-baahu-blo| tassa nisaDho tti putto asaDho jo svv-kjesu|| tassa suo saMjAo niy-kul-nhyl-alNkrnn-bhuuo| sAgaracaMdo caMdo vva jnniy-jnn-loynnaannNdo|| sikkhiya-kalA-kalAvo so saMpatto kameNa tAsannaM / jaM daTTaNa pagiTuM catto tiyasehiM ruuv-mo|| mehu vva sihINa ravi vva paMkayANaM sasi vva kumuyANaM / accaMta-vallaho so saMba-ppamuhANa savvesiM // aha tattha asthi vitthinn-htthi-rh-tury-ptti-privaaro| nikkavaDa-vikama-dhaNo dhaNaseNo nAma maMDalio // nava-kamala-gabhagorI kamala-muhI kml-rtt-kr-crnnaa| kamala vva kamala-nayaNA kamalAmela tti se dhUyA // sA jovvaNaM pavannA dinnA jaNaeNa gruy-riddhie| niva-uggaseNa-aMgubbhavassa nahaseNa-nAmassa // tammi samayammi patto tassa mihaM nArao nhylenn| viinnkkhmaal-bhisiyaa-pvttiyaa-chttiyaa-httho|| kannAi tIi lAbhe tiloya-sAmittaNAbhisee vva / pariosa-parivaseNaM na pUio nArao teNa // to kuvio nahaseNassa nArao taggihAu uppaiuM / sAgaracaMda-kumArassa maMdire jhatti sNptto|| anbhuTThANAsaNa-aggha-dANa-paNivAya-pamuhamuvayAraM / kAuM sAgaracaMdeNa pucchio nArao evaM // bhayavaM ! bhuvaNe bhamireNa kiMci accanbhuyaM tae did| bhaNiyaM risiNA die, kumareNa payaMpiyaM kiM taM // to nAraeNa kahiyaM-kumAra ! ittheva asthi nyriie| dhaNaseNa-nivai-dhUyA kamalAmela tti vara-rUvA // Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikatrate sAgaracaMdra - kathA | jA vayaNeNa virAyaha sAraya- punnima-nisa vva caMdreNa / ahareNa sahai jA viddumeNa jalarAsi-vela vva // chajjai acchi cchohehiM jA tiricchehiM kAmadevarasa | ucchalira-maccha- riMcholi- chAiyA keli-sarisi vva // thala-kamaliNi vva calaNehiM sohae jA sahAva-rattehiM / jaMgama-laya vva jA pallavehiM lakkhijjai karehiM // taM soUNa kumAreNa mayaNa-sara-sallieNa saMlattaM / kiM sA kassa dinnA'dinna tti niveiyaM muNiNA // bhaNiyaM kumareNa kahaM tIe saha hoja saMpaogo me / na muNAmitti bhaNittA tiyasarisI gayaNamuppaio // patto kamalAmelAe aMtiyaM tIi vihiya-sakkAro / so pucchio ya tIe dihaM accherayaM kiM pi // to nArayeNa vRttaM bAravaIe iheva nagarIe / nava-paMkayacchi ! accherayAI diTThAI dunni mae // ekaM sAgaracaMdo surUva-cUDAmaNI guNikka-nihI / bIyaM puNa nahaseNo kurUva-sImA aNattha-gihaM // iya souM sA bAlA sAgaracaMdammi gADhamaNurattA / nahaseNe uvirattA mahAvisaM jeNa kanna- visaM // sA jaMpiuM pavattA vAha-jaluppIla- tImiya-kavolA / bhayavaM ! ahaM ahannA jAyaM maha jIviyaM vihalaM // dinnA'haM nahaseNassa tassa jaNaeNa veriNA jai vi / taha vina taM pariNassaM kiM tu maraNaM karissAmi // jaM puNa maNamaNurattaM sAgaracaMdammi majjha tamajuttaM / jaM punna- vihINANaM sijjhati maNorahA katto ? // jao prastAvaH ] jaM mUDhaha mANusaha vaMchai dullaha vatthu | taM sasi-maMDala- gahaNa kihiM gayaNi pasArai hatthu // sA nAraeNa vRttA bhava dhIrA mA karesu saMtAvaM / jaM so sAgaracaMdo tai tivvaM vahai aNurAyaM // teNa saha saMpaogo kaha me hoja ti mA viyappesu / 373 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 [caturthaH kumArapAlapratibodhe jaM dugdhaDaM pi vatthu ghaDai ciya divvamaNukUlaM // evaM kamalAmelaM bujjhaviyaM nArayeNa AgaMtuM / kahiyaM sAgaracaMdassa sA tuma icchai mayacchI // puvvaM pi tappauttiM souM so Asi tIe annurtto| sA tumamicchai bAlA i kahie DhayaraM jAo // taM ciya ciMtai citte so taM ciya citta-paTTae lihai / taM ciya jaMpai jIhAi niyai suviNe vi taM ceva // jai hujja ahaM khayaro khago vva to uDDiUNa sahasa tti / picchAmi muhaM tIe iya saMkappe kuNai kumaro // so millai nIsAle dIhuNhe jehiM AhayA sNtaa| maliNa-muhA saMjAyA nUNaM pAsa-TThiyA mittaa|| so tassa samullasio saMtAvo jattha salila-pasaIe / khittAu takkhaNeNaM chaNaMti sUsaMti sunnaMge // caMdaNa-caMda-jaladdA kyliidl-pvnn-kusum-sijaao| na haraMti deha-dAhaM virahAnala-saMbhavaM tassa // rajjai na gIya-naTTAiemu na kuNai sarIra-sakAraM / na payai kIlAsuM sA nA''hAraM pi ahilsi|| mucchA-mIliya-nayaNo puNaruttaM so mahIi nivddto| sisiro-vayAra-karaNe Na kaha vi pAvei ceyannaM // pasayacchi ! pasIyasu desu daMsaNaM kiM karesi maha kovaM / khama ikaM avarAhaM iya jaMpai so asaMbaddhaM // kajjA'kaja-hiyA'hiya-uciyA-'NuciyAi-vatthu-paramatthaM / na muNai ki pi kumAro sunna-maNo maja-matto vva // dahUNa tArisaM taM suhiM sayahiM vibhAviyaM eyaM / mayaNassa dasaM navamiM saMpatto saMpayaM eso // jai puNa dasami dasaM pi vacissai tA dhuvaM imo mrihii| iya ciMtA akaMtA te savve AulI-bhUyA // itthaMtarammi tatthA''gaeNa saMbeNa paTTao houM / kelIi DhakiyaM niya-karehiM kumarassa acchi-juyaM // kamalAmele ! millasu nayaNa-juyaM me cagora-mihuNaM va / Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] sAmAyikatrate sAgaracaMdra-kathA | aja tuha vayaNa- caMdassa daMsaNAo lahau tattiM // evaM kumareNa payaMpiyammi saMbeNa bhAsiuM hasiuM / nA'haM kamalAmelA kamalAmelo ahaM kiMtu // to bhaNiyaM kumareNaM avilaMbaM saMba ! majjha melihisi / kamala-dala- dIha- nayaNaM kamalAmelaM tumaM ceva // tAhe tehiM kumArehiM majja -pANaM karAvio saMbo / so majja-pANa- matto abbhuvagacchAvio eyaM // kamala melA - melo mae kumArassa kAriyavvo tti / aha maya-vigame saMbo evaM ciMteumAdatto // matteNa anbhuvayaM aho ! mae dukkaraM imaM vatyuM / tA kaha nivvahiyavaM jaM rahasa kathaM dahai kajjaM // ahavA kAyavvaM ciya sameNaM visameNa vA imaM kajaM / purisassa bhUsaNaM jaM bhAMti paDivanna-nivvahaNaM // iya ciMtiUNa saMbeNa gUDha - purisehiM jhatti kAraviyA / ujjANAra suraMgA kamalAmelA -gihaM jAva // taM nArayassa kahiyaM rahassamisiNA vi tIi bAlAe / pajjunnakumArAo pannattI maggiyA vijjA | tavvasau vijjAhara - rUvaM kAUNa savva kumarehiM / nahaseNa vivAha-diNe kamalAmelaM suraMgAe // neUNa tamujjANaM sAgaracaMdeNa saha kumAreNa / pariNAviyA tao te parituTTamaNA ThiyA tattha // aha niya-gihe adahuM kamalAmelaM gavesamANehiM / yahiM kaha vidiTThA ujjANe kIlamANI sA // vijjAhara- svadharA diTThA saMbAiNo kumArA ya / vijAharehiM hariyA ima tti muNiUNa te save // dhaNa seNa ugga seNa-ppamuhA cauraMga-sinna-saMnaddhA | juDe samujjayA nijjiyA ya saMbAi - kumarehiM // to jANiya-vRttaMto jaNaddaNo niggao sayaM sabalo / kannA- kayaggahe niggahemi khayara tti jaMpato // payaDiya - niya-rUveNaM saMbeNa vilaggiUNa pAe / 375 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 kumArapAlapratibodhe nArAyaNassa kahio kannA-pariNayaNa vRttato // to dinnA kaNheNaM sAgaracaMdassa ceva sA kannA / dhaNaseNa - uggaseNA khamAviyA uvasamaM pattA // evaM kao vilakkho nahaseNo khAmio vi na pasanno / ghariNI - parAbhaveNaM ko vA kovAuro na have ? // so kArDa asamattho sAgaracaMdassa vippiyaM kiMpi / chiddANi maggamANo kuviya-maNo gamai diyahAI // aha tattha samosario aTThArasa-muNi- sahassa-pariyario / nava-kaNaya-kamala- gAmI ariThThasAmI tijaya - sAmI // tassa paya-ppaNamatthaM sAgaracaMdo gao gayArUDho / taM namiUNa nisanno dhamma- kahaM soumADhatto // laDUNa dullahaM mANusattamathiraM ca jANiyaM jIyaM / jaiyavvaM jiNa-dhamme sura-nara- siva- sukkha-saMjaNaNe // puvvaM paDivanna-gihattha - dhamma- saMbaMdhi - bArasa-cao vi / so tIe desaNAe bADhaM dhammujjuo jAo // tatto cauddasIe nisAi bAhiM masANa-Asanne / kAussaggeNa Thio so sAmAiya-vayaM kAuM // taM dahuM nahaseNeNa ciMtiyaM ajja bahuya - kAlAo / sAhemi niya- samIhiyamimassa riuNo viNAseNa // roseNaM teNa sAgaracaMda-matthae kuMDi-cao ThaviDaM / jalira-ciyaM - 'gArANaM bhario pAvANa appA ya // aha veyaNA sarIre saMjAyA tassa jIviyaMtakarI | taha vi avicaliya-citto so ciMtiumevamADhatto // mA kuNasu jIya ! kheyaM dINattaM dUrao paricayasu / puvvA''roviya- pAva - humassa jamhA phalaM eyaM // kammaM kuNai sayaM ciya tassa phalaM bhuMjae sayaM jIvo / to kiM parammi roso viveiNo jujjae kAuM // re jIya ! tae puvvaM samajjiyaM kiM pi jaM asuha-kammaM / taM niTThavai imo tuha agaNaMto attaNo baMdhaM // tA uvayArI eso juggo cciya tujjha tuTThiI-dANassa / [ caturthaH Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] dezAvakAsikavate pavanaMjaya-kathA / eyammi jai paussasi tA hosi kyggh-sehro|| iya tatta-bhAvaNAe veyaNa-vihuro vi acl-sm-bhaavo| muttUNa pUi-gehaM sAgaracaMdo gao saggaM // so tattha tiys-suNdri-sNdohaannNd-yaari-muh-cNdo| suha-sAgarA-'vagADho sAgara-saMkhaM gamai kAlaM // iti sAmAyikavrate sAgaracandrakathA // jaM puvva-gahiya-sayala-vvayANa saMkheva-karaNamaNudiyahaM / desAvagAsiyaM taM bhaNaMti siMkkhAvayaM bIyaM // jIvo pamAya-bahalo pamAya-parivajaNe havai dhammo / tA kIrai paidiyahaM saMkhevassA'vi saMkhevo // sacchaMda-payArAiM jahA aNatthe paDaMti ddibhaaii| anijaMtiya-vAvArA jIvA nivaDaMti taha nirae // teNA'vAya-paraMpara-visama-visa-ppasara-saMbhaNa-nimittaM / niddiDaM rakkhA-kaMDayaM va sikkhAvayaM eyaM // aNuvittIe vi hu osahaM va jo kuNai vayamiNaM mnnuo| pavaNaMjau vva pAvai so iha loe vi kallAgaM // ittheva jaMbudIve bharahammi varADa-visaya-avayaMsaM / kaya-sayala-jaNA-''NadaM naMdiuraM nAma vara-nayaraM // tatthA''si vijayaseNo rAyA riu-mdd-nidlnn-dkkho| samayagalaM bhavaNaM ciya na uNa maNaM jassa kaiyA vi / / tattheva Asi jiNadhamma-niccalo nicc-loy-gorvvo| gaNaNA'ikaMta-dhaNo dhaNau vva dhaNaMjao sitttthii|| sayala-gharakaja-sajjA bahu-lajjA tassa sajjaNI bhjjaa| deva-guru-bhatti-jutto putto pavaNaMjao tANaM // ghara-dAsIe jAo sariso ruvAi-guNa-kalAveNa / seharao se mitto nico savvattha vi shaao|| niya-niya-vAvAra-parA gamaMti te vAsarAiM savve vi| aha atthANa-nisannassa vijayaseNassa bhuuvinno|| sabbhUyavAiNA nANa-gambha-nemittieNa vinnattaM / Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 [caturthaH kumArapAlapratibodhe jAyAI kittiyAiM pahu ! saMpai dunnimittaaii|| tavvasao loyANaM hohI jaM khAsa-sAsa-pamuhehiM / rogehiM mahApIDa tti deva ! saMbhAvayAmi ahaM // rannA bhaNiyaM kittiya-diNAI hohI imA pIDA / vuttaM nimittiNA mayaNa-terisiM jAva na hu purao // kiM kAyavvaM ihi aja vi sA mayaNa-terisI dUre / hohI aNega-loga-kkhaotti khinno daDhaM raayaa| karuNA-pareNa rannA maMtI jayasuMdaro imaM bhnnio| sohasu kiM pi uvAyaM jaNassa kusalaM havai jeNa // to bhaNiyamamacceNaM imassa pakkhassa terasIe vi| nayaramni mayaNa-terasi-mahUsavaM deva ! kaarvsu|| jeNa dunimitta-sImA-ghaDaNeNa jaNassa hoi kallANaM / rannA bhaNio maMtI juttamiNaM jaMpiyaM tume|| to mayaNa-terasimaho nayare ghosAvio akAle vi| pAraDA riDIe mayaraddhaya-maMdire jattA // to taruNI-ghaTAI ky-ccri-caaru-gaann-nhaaiN| ghaNa-rUva-maraTAiM vaNammi gaMtuM pvttaaii|| nikkhaMtA raha-kuMjara-turaMga-jaMpANa-vAhaNA''rUDhA / rayaNA-'laMkAra-pasattha-vattha-pavarA pura-juvANA // pavaNaMjao dhaNaMjaya-siThi-suo taM mahUsarva daTTe / rahamAruhiuM calio kiNkr-nr-niyr-priyrio|| pattassa gouraM tassa rahavaro laggiUNa pddikhlio| abhimuharmiteNaM dinna-siTi-suya-sAgara-raheNa // pavaNaMjaeNa bhaNiyaM are ! Thio raMbhiUNa raha-maggaM / ko eso niyayaraI pariyattiya vaccae ki na // to sAgareNa bhaNiyaM are ! parAvattiUNa niyaya-rahaM / kiM vacissAmi ahaM kiM na kuNasi vaccase evaM // kiM appANaM keNAvi bhadda ! cAgAiNA guNeNa tumaM / jeTaM mamAu mannasi jaM evaM jaMpasi sadappaM // evaM paropparaM kova-ninbharaM tANa ullavaMtANaM / Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH dezAvakAsikavate pavanaMjaya-kathA / milio logo vottUNa nAya-maggaM niyatto so|| kula-rUva-kalA-jovvaNa-dhaNa-niva-sammANa-dANa-pamuhehiM / naya-kAraNehiM vivasA geNhaMti na do vi te sikkhaM // taha thakkehiM rahehiM ruddhA loyANa niggm-pvesaa| te suNiya-vaiyarehiM bhaNiyA jaNaehiM AgaMtuM // bho ! kiM na kuggaha miNaM mellaha jaM ega-ThANa-vAsINaM / sayaNANaM uvayArINa aNuciyaM juddhamannonnaM // niya-maMdiresu vacaha rahe parAvattiUNa jai tubhe| tA ko dhaNa-kkha o kiM vasaNaM ko vA kula-kalaMko ? // avimarisiyakArINaM khattiya-kula-saMbhavA abhimaanno| kAuM jujai eso, na dIhadaMsINa vaNiyANaM // evaM pannaviehi vi tehiM na mukko duraggaho kaha vi / to aviNIe putte muNiuM gehaM gayA jaNayA // aha nAya-vaiyareNaM naravaiNA pesiyA phaann-nraa| kuggaha-gahile 8 seThi-sue tehi bhaNiyamiNaM // bho! puvva-purisa-viDhaviya-dhaNaM'dha-maiNo mayaM kimuvvahaha / jaM na suNaha naya-maggaM avagaNaha guruvaesaM ca // attakariso jai atthi tumha gaMtUNa tA io ceva / bAhu-sahAyA desaM'tarammi vihavajaNaM kuNaha / / jo viDhaviya-bahu-vvo ehI variseNa tumha mjjhaao| aNivAriya-dANeNaM ca asthiNo sutthie kaahii|| so ciya vaccau aqhaliya-raho parAvattiUNa iyara-rahaM / taM te taha tti paDivajjiUNa desaMtaresu gayA // imiNA kameNa gehAu niggaMtuM nava-dhaNajaNaM kAuM / iya tuhamaNo dAhiNa-disAi pavaNaMjao clio|| puvva-kaya-sukaya-vasao so patto puMDarIgha-titthammi / tattha'tthi haya-vivakkho vara-jakkho puNddriiykkho|| anna-suresu na cak pi khivai pavaNaMjao jiNaM muttu / taha vi kutuhala-vasao jakva haraM TumADhatto // aha tattha satthavAho pahUya-loyAvaloyaNa'kkhitto / Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 kumArapAlapratibodhe avibhAvi mukka- kamo mahIi khaliUNa nivaDato // pavaNaMjaNa dhario dakkhattaNao dayA- parigaeNa / pavaNaMjao ya hidveNa teNa nIo niyAvAsaM // bhuMjAviUNa bhaNio pavaNaMjaya ! vaccha ! majjha dhUyAe / bhuvaNabhuya bhUyAe ghara-lacchIe ya hosu paI // pavarNajaeNa vRttaM juttamiNaM kiM tu amuNiya - kulassa / kiM desi majjha dhUrya kahaM ca jANAmi se NAmaM // so jaMpiDaM pavato - asthi mahI-ramaNi rayaNa-kaMcIe / kaMcIpurIi lacchIharo tti nAmeNa satthAho // aTTha-dasa-kaNaya- koDINa nAyago Nega-loya- ubayArI / aha tassa ghare patto baMbhu ttinimittio pavaro // sammANeuM so teNa pucchio nicchiUNa bho ! kahasu / nemittiya ! maha AuM ao paraM kittiyaM kAlaM ? // hohI maha dhUyAe maNoramAe imIi ko bhattA ? | majjha aputtassa imA ghara-lacchI kaM va aNusarihI ? // vRttaM nimittiNA bhadda ! jIviyaM jAva tujjha chammAsA / aMte satta diNAI tivvA sira-veyaNA hohI // dhUyA kamala-dalacchI tuha ghara-lacchI ya sukaya- keli-gihaM / vaidesiyamaNusarihI purisaM pavarNajayaM nAma // so yatae nAyavvo sappuriso paMca- joyaNaMtarie / titthammi puMDarIe gaeNa jakkhasa jattAe // jo khaliUNa paDataM tumaM dharissai imo dhuvaM soti / taM soUNa visajjiya-nimittiNA citiyaM teNa // hA ! viraso saMsAro jIvANa taraMga-bhaMguraM jIyaM / to jAmi tattha titthe jAva na vaccAmi maccu muhaM // annaha harihI rAyA gharasAraM iya viNicchiuM citte / so iha tithe patto vettuM savvaM pi niyavibhavaM // eso so'haM khaliUNa nivaDamANo ya rakkhio tumae / tA maha dhUyaM pariNesu geha-lacchiM vi giNhesu // to teNa suha-muhutte maNoramAe kayaM kara-ggahaNaM / [ caturtha: Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 prastAvaH] dezAvakAsikavate pavanaMjaya-kathA / patto ya satyavAho paraM pamoyaM kayattho tti // kaivaya-diNA'vasANe saMjAyA sIsa-veyaNA tassa / to nicchiyaM aNeNaM AsannaM appaNo maraNaM // dhaNa-kaNaya-rayaNa-pamuhaM pariggahaM appiUNa savvaM so| pavaNaMjao aNeNaM sappaNayaM jaMpio evaM // vaccha ! tuha kicca-kahaNaM dhavalIkaraNaM sasissa va ajottaM / taha vi guru-neha-vivaso bhaNAmi tuhamavahio suNasu // gharalacchIe sahiyA samappiyA tuha me[imaa]dhuuyaa| tA vahija imIe tahA jahA saMbharai na mamaM // theva-diNAI thiro'haM jaM jamadUi vva dussahA majjha / jAyA sirammi viyaNA bhaNiyaM pavaNaM jaeNevaM // tAya ! kimevaM tumamAulo si tuha jhatti vAhi-viDaMsaM / kAhAmi osahehiM visiTTha-vijjovaiDehiM // lacchIhareNa bhaNiyaM dhammo ciya vaccha ! osahaM imhi / jaM sakko vi na sakA tujhaMtaM saMdhiyaM jIyaM // tatto so samae[kaya]niya-kulo-ciyaMta-kicco patto paMcattaM / kayaM se sogani-bhareNa pavaNaMjaeNa pAraloiyaM kammaM / kaha vi nivAriyA ruyaMtI samo gamiyAI tattheva kai vi dinnaaii| gahiUNa uciyAI kayANayAI kahiUNa puvva-vaiyaraM maNoramAe calio niy-desN| magga-nagaresu vavahAreNa teNa ajjiyAu dunni suvanna-koDIo / patto so niya-nayaraM / ANaMdiya-sayaNo paviTTho tattha / vitthareNa aNadiNAI dinnANivAriyadANo(?)salahio rAyAi-loeNa / sAgaro vi gao uttara-disaM / atthaM viNA na sakae atthamuvajiuM / tahAvimahAkaDeNa ajiyA paMca dINAra-sahassA / AsannA mayaNa-terasi tti sahAyasaMgato Agato niya-nagara-niyaDa-gAme / nisAe suttassa tassa savvassaM gahiUNa palANA shaayaa| viuddho sAgaro carama-jAme / hA ! muTTho sahAehiM ti visanno citteNa, pavaNaMjao vi evamAgato bhavissai tti pavije(ho?) lajaMto vi nisAe vi niyagharaM / nAya-vuttaMteNa bhaNio jaNagAiNA-rahasa-kayakajassa eriso ceva vivAgo tti / ANAvio sAgareNa gourAo raho / hasio so jaNeNa / garuyANa caDaNa-paDaNaM ti thirIkao piunnaa| pavaNaMjao vi savvastha gijaMtaguNo akhaliya-raho bhamio mayaNUsave |gmei kAlaM suhenn| sAgaro. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 * kumArapAlapratibodhe [caturthaH vi garuyA-'mariso tassa mAraNovAe ciMtei / annayA cAummAsiyadiNe paDivanna-posaheNa jaMpio piuNA pavaNaMjao-vaccha ! tumaM pi kuNasuposahaM / putteNa vuttaM-tAya ! na sakemi kiM pikaauN| piuNA bhaNiyaM-tahA vi gehabAhiM gamaNaM vajiUNa kuNasu desaavgaasiyN| aNicchaMteNA'vi taha tti kayaM jaNayANuvattIe / piu-pAse ciTuMtassa Agao gehadAsI-suo seharao / teNa bhaNiyaM bho ! pavaNaMjaya ! sahassakkheNa iMdiyAlieNa mahAyaNassa purao pAraDamiMdayAlaM / tattha tuhA''havaNatthaM mahAyaNa-pesio puriso Agao tti / paDivanna-desAvagAsieNapavaNaMjaeNaadinna-paccuttare bhaNio so siTTiNIe pavaNaMjaya-nevatthaM kA seharaya ! vaccha ! gaccha tum| tumameva jaNo sarisattaNeNa pavaNaMjayaM muNihI // so vi hu taheva kAuM gaMtUNa mahAyaNassa majjhammi / uvaviThTho rayaNIe pekvaNayaM daddamADhatto // aha puvva-vera-vivaseNa duviha-tama-ruddha-diSTi-pasareNa / churiyAi seharo sAgareNa pavaNaMjao tti hao // ahaha ! ! pavaNaMjao mAriu tti loyANa kalayalo jaao| iyaro puNa saMkhuDo na sakio nAsi sahasA // talavara-bhaDehiM ruddho khitto guttIi nivai-vayaNeNa / keNavi nareNa sihaM sihissa dhaNaMjayassa imaM // taM vuttaMtaM souM visanna-citteNa siTTiNA bhaNiyaM / hA ! ! sAgareNa nihao seharao tAva mUDheNa // aha lahihI varAo viNAsameso vi dinnsehi-suo| pavaNaMjaeNa vottaM moyAvissAmi tAya! miNaM / / so teNa dhaNaM ranno dAuM moyAvio pahAyammi / pavaNaMjao jaNeNaM pasaMsio sukayakAri tti / / so piuNA saMlatto juttaM jaM moio imo tumae / avayArimmi vi karuNA kaja tti jiNehiM jaM kahiyaM // avayArayammi nihae savvA vi sakkahA-nihaNaM hoi| uvayAramArie puNa tammi ciraM ciTThae esA // pavaNaMjao na patto nihaNaM desAvagAsiyaM kaauN| iharA seharayassa va tassa aNattho imo hojA // Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ 383 383 prastAvaH] pauSaSavrate raNasUra-kathA / tappabhihaM jiNadhamma kAUNa ciraM visuddh-bhaav-juo| saggApavagga-sukkhaM kameNa pavaNaMjao lahihI // iti dezAvakAsikavrate pavanaMjayakathA // AhAra-deha-bhUsaNa-abaMbha-vAvAra-cAya-rUvaM jN| pavvesu posahaM taM taiyaM sikkhA-vayaM biMti // ami-cauddasI-pamuha-pavva-diyahesu jo kuNai eyaM / pAvai ubhaya-bhavesuM so raNasUru vva kallANaM // atthi'ttha jaMbudIve bhArahavAsammi majjhime khaMDe / mahi-mahilAe kaMcaNa-kaMcI kaMcaNapurI nayarI // jIe pAyAraM pakkhiNo vi na khamaMti laMghiuM tuMgaM / tallaMghaNa-kaya-kaMkhA huMti vilakkhA khalu vipakkhA // tattha nariMdo amarAurIi iMdo vva Asi rnnstuuro| jassa payAveNa hayA ariNo giriNo vva bajeNa // tassa maNe maNimaya-dappaNe vva vimale sayA vi saMkatA / sirikaMtA nAma piyA sayalaMteura-tilaya-tullA // tIe aNanna-sarisaM khvaM daTuM kouhala-vaseNa / saggaThiyA vi tiyasA aNamisa-nayaNA dhuvaM jAyA // tavvayaNa-daMsaNaM ciya rAyA rajaM pi muNai saggaM va / tasvirahe puNa eso mannai narayaM va rajja pi // aha anna-diNe atthANa-maMDave jAva ciTThai nriNdo| unbhaDa-bhaDa-pariyario tAraya-sahio sasaharu vva // katto vi tAva patto kraal-krvaal-kheddy-snnaaho| nibbhaya-bhayaMkaro bhiuDi-bhIma-bhAlo bhaDo ekko // atthANa-maMDavatthaM bhaDa-satthaM picchiuM avanAe / daMsiya-aNanna-dappo rAyANaM bhaNiumADhatto // kiM na kuNasi jiNadhammaM visae cciya sevase vigy-sNko| kiM niya-bala-dappeNaM manu-bhaDANaM na bIhesi // tA acchaM tu jama-bhaDA surAsurANaM pi dappa-dalaNA je / ekkeNa mae vi samaM jujjhasu jai atthi bAhu-balaM // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ caturvaH kumArapAlapratibodhe aha hasthi-turaya-raha-suhaDa-saMtiyaM tujjha asthi sAmatthaM / tA taM payaDesu tumaM jeNa khaNaM taM pi pekkhemi // iya muNiUNa niveNaM tassa vahatthaM bhaDA samAiTThA / na nisAmiyaM imehiM cittaMgaehiM va niva-vayaNaM / lippa-ghaDiya vva lihiya vva jAya-nida vva manja-matta vva / AiTA vi niveNaM ThiyA bhaDA nicalA savve // to rosa-paravaseNaM naravaiNA kaDio niyy-khggo| tassa bhaDassa vahatthaM hatthAo nivaDio so vi // kuviya kayaMta-kaDakkhiyassa khiviUNa dasaMgulIu vayaNammi (2) / calaNesu majjha laggesu tumaM jai jIviyaM mahasi // jaM puNa kaDDasi khaggaM tassa phalaM pAvasu tti bhaNiUNa / kesesu nivaM gahiyaM jhatti gayaNaM gato suhddo|| joyaNa-sayAiM neUNa paMca tiriyaM arannamajjhammi / muko suhaDeNa nivo sayaM tu kattha vigato eso|| to ciMti pavatto rAyA duvvilasiyaM ahaha ! vihiNo / sA kattha rAya-lacchI majjha sA kattha ya avasthA ? // suviNe vijaM na dIsai jaM ciMtijai maNe vina kayAvi / suhamasuhaM vA purisassa daMsae taM vihI savvaM // na tahA duhAvae maM dhnn-priynn-synn-rj-viddhNso| sirikaMtA-devIe viraho jaha dUmai maNaM me // devIe virahio ahaM khaNaM pi na khamAmi jIviyaM dhariuM / devI vi majjha virahe maraNaM patta tti takkemi // tA kiM maraNa-kae'haM paDAmi tuMgAo sel-siNgaao| jAlA-karAla-bhIme kiM vA jalaNammi pavisAmi // kiM vA taru-sAhAe pAsaM kaMThammi appaNo demi / gahirammi naI-tIre kiM vA dehaM pavAhemi // aha vA kAuriso'haM jo maraNa-maNorahe karemi maNe / jaM dussahe vi vasaNe dhIra ciya huMti sappurisA // iya ciMtiUNa rannA'ranne caMkammiuM payaTTeNa / 1 atra kiyAn pAThana TitaH pratIyate / Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] pauSadhavrate raNasUra- kathA | diTTho sahayAra-tale tavo vva mutto muNI ekko // namiUNa bhatti-puvvaM rannA vimhiya-maNeNa so bhaNio / bhayavaM ! tuha tihuyaNa- loya- loyaNA-''NaMdaNaM rUvaM // tA kiM tumaM pavanno dikkhaM nava-jovvaNaM vivahaMto ? | kiM vA suNNamaraNNaM egAgI sevase evaM ? // muNiNA bhaNiyaM muNiuM asAsayaM rUva-jovvaNa-ppamuhaM / dhannA giNhaMti vayaM bhava-'nnavottAraNa- taraMDaM // suhi-sayaNa vagga - majjhe nivasaMtassa vi na hoi maNuassa / keNAvi parittANaM maraNammi uvaTTie saMte // tuha eyaM paccakkhaM bhaDeNa imiNA haDheNa dhippaMte / suhi-sayaNa- pariyaNehiM na rakkhio jaM nariMda ! tumaM // bhaNiyaM rannA bhayavaM ! divva-nnANI tumaM tao kahasu / kiM ittha ahaM khitto nikkAraNa-veriNA teNa // muNiNA bhaNiyaM suhaDo na verio tujjha kiM tu uvayArI / paMcama - kappa-nivAsI eso amiyappio devo // maha paNamaNa - StthamitthA''gaeNa eeNa pucchio mhi ayaM / ko mai caviyammi suro majjha vimANammi hohi ta ? // nANeNa mae kahio tumaM vimANammi tammi bhAvi - suro / tumamuddisiyaM deveNa pucchio haM puNo vi imaM // bhayavaM ! kiM jiNadhammaM so kuNai na vatti to mae kahiyaM / tumae iha ANIo gihihii gihattha-dhammaM so // iya soUNa sureNaM appANaM payaDiDaM payaMDa-bhaDaM / suhaDe sahAnisanne ya thaMbhiDaM tumamihANIo // tA jiNadhammaM paDivajjiUNa pAlasu tumaM mahArAya ! | jeNa paraloya - patto kallANa-paraMparaM lahasi // iya muNi-vayaNaM souM paDivannaM sAvagattaNaM rannA saMvega - mANaseNaM eso ya abhiggaho gahio // aTThami - cauddasIsuM kAyavvaM posahaM nisAsu mae / taM puNa na pAriyavvaM na jAva sUruggamo hoi // aha paccakkhIhouM bhaNiyaM amayappiyeNa deveNa / 385 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [ caturthaHevaM kilesio jaM tumaM mae khamasu taM rAya ! // rannA bhaNiyaM eso majjha kileso vi kuNai pariosaM / jattha mae jiNa-dhammo ti-loya-ciMtAmaNI ptto|| khiviUNa aha aranne tumae laMghAvio hmi bhavarannaM / dhamma-paDivajaNeNaM tA uvayArI tumaM majjha // iya soUNa sureNaM muNiMda-paya-paMkae ky-pnnaamo| neUNa kaMcaNapure mukko niya-maMdire rAyA // kaya-savva-jaNA-''NaMdo jiNiMda-pUyA-parAyaNo raayaa| muNi-pajjuvAsaNa-paro paramA-''gama-savaNa-vihiya-maNo / raha-jattA-kayajatto samatta-sattA-'bhayaM pyaasNto| pavvesu posaha-vayaM paDivajaMto gamai kAlaM // anna-diNe rayaNIe jAo aMteurammi akaMdo / taM soUNa niveNaM payaMpiyaM hA ! kimeyaM ti?|| kahiyaM paDihArIe saMpai aMteurammi tuha deva ! / eko puriso patto katto vi atakkiyA-''gamaNo // hA ! pANanAha ! maM rakkha rakkhaseNaM aNeNa NijjatiM / iya vilavaMtiM deviM gahiUNa so gao gynne|| taM soUNa nariMdo akaMDa-kaMDa-ppahAra-vihuru vva / mucchA-nimIliya-'ccho dhasa tti dharaNI-yale paDio // akaMda-pareNaM pariyaNeNa sisirovayAra-karaNeNa / satthIkao nariMdo ADhatto vilaviuM evaM // hA! caMda-vayaNi! hA! amaya-vayaNi! hA! kamala-nayaNi! devi! tumaM / hA! haMsa-gamaNi hA ! ramaNi-mauli-maNi ! kattha dIsihisi ? // jaha mAlaIi virahe bhamaro jaha kamaliNIi klhNso| pAvai na kahiM pi raI taha tuha virahe ahaM devi ! // baMdIhiM paDhijaMtaM khoNI-rakkhaNa-khamaM pi bAhu-balaM / souM ahaM na sakko jassevaM hIrai kalattaM // virahe sirikatAe akaMto taha nivo visAeNa / jaha sukha-dukkha-nisi-divasa-chuhA-pivAsAu na muNei // paricatta-raja-kajjo niruddh-niises-kaay-vaavaaro| Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 prastAvaH] pauSaMdhavrate raNasUra-kathA / maraNa-kaya-'jjhavasAo vinnatto maMtiNA nivaI // deva ! na juttaM tumhANaM erisaM soya-karaNamaNavarayaM / pahuNo vi ciMtayAe jeNa visIyai jagaM savvaM // sAmimmi visanna-maNe ko anno harisa- nibharo bhamai / mehacchanne sUre aMdhArijaina niM bhuvaNaM? // iya jA jaMpai maMtI tA vAyasa-sara-viyakkhaNa-nareNa / ikkeNa imaM bhaNio rAyA vAyasa-saraM souM // deva ! imo mahura-saro vAsaMto vAyaso kahai evaM / tuha devI-saMjogo hohI uttara-disi-gayassa // tA avilaMbaM kIrau payANagaM deva ! uttr-disaae| tuha ratta-paMca-majjhe jeNa piyA-saMgamo hoi // to bhaNiyamamacceNaM deva ! imo diTTha-paccao puriso| sauNa-baleNaM jaM kiM pi jaMpae hoi taM savvaM // iya soUNa nariMdo sahasA patto amaMgANaMdaM / cauraMga-camU-kalio calio uttara-disA-samuhaM // so khuddha-muddha-hariNaM-'gaNANa daNa loynn-vilaase| devIi daMsiyA kiM imANa ee tti ciMtaMto // mora-kalAvA devIi kesapAso vinatti(?) mnnto| devI-vara-hasiya-siyA duma-kusuma-bhara tti bhaasNto|| devI-kara-calaNANaM sahoyarA pallava tti tuhNto| suha-sauNa-dAhiNaMga-pphuraNehiM du-guNi-ucchAho // paMca payANAI gao paMcama-diyahe cauddasiM muNiuM / sennassa rakkhaNatthaM AisiuM suhaDa-saMghAyaM // Asanna-dhaNaMjaya-jakkha-maMdire nisimuhammi gaMtUNa / bhUmi pamajiuM patthiveNa posaha-vayaM gahiyaM // kulisA''haya-kula-pavvaya-sadda-rauddo kao nisIhammi / jakkheNa ahahAso niva-satta-parikkhaNa-nimittaM // sUrANaM pi maNu-kaMpa-kArao kAyarANa paann-hro| satta-pavareNa rannA bAlaya-hAso vva so gnnio|| tatto kavAla-kattiya-bhIma-karA pllk-clnn-phaannaa| gala-kaliya-kasiNa-sappA payaMsiyA kAla-veyAlA // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 kumArapAlapratibodhe [caturvaH rano khohaNa-heuM vihiyAo tehiM vivih-citttthaao| jAyAu tAu navaraM aMdhe naheM va vihlaao|| tatto kayA pisAyA vimukka-phukAra-phaNi-gaNA-''bharaNA / nara-muMDa-mAla-maMDiya-kaMTha-yalA kavila-kesa-bharA // giNhaha bhiMdaha chiMdaha mAraha bhakkhaha imaM ti jNpNtaa| to pariNiyA naDA iva maNaM pi jAyA na bhaya-jaNayA // tayaNu dhaNaMjaya-jakkho nariMda-satteNa raMjio citte / maNi-mauDa-kuMDala-dharo paJcakkho bhaNiumADhatto // pAresu posaha-vayaM tuTTho'haM demi maggasi tumaM jaM / iya jaMpire vi jakkhe na posaho pArio rannA // gosammi posahaM pAriUNa rannA payaMpio jkkho| tuha daMsaNeNa vi ahaM tuTTo maggemi kiM avaraM // jakkheNa bhaNiyamuvasagga-karaNao tuha kayaM mae dukkhaM / dAUNa icchiya-varaM tamahaM avaNeumicchAmi // rannA bhaNio jakkho jai evaM tA kahesu maha devI / keNa hariya tti tatto ADhatto akkhiuM jkkho|| veyaDDa-pavvae dAhiNAi seDhIi AharaNa-bhUyaM / naha-lacchi-keli-kamalaM nayaraM nahavallahaM atthi // tattha'tthi khayara-nAho sohagga-nihi tti psriy-pyaavo| sohaggasundarI tassa asthi ghariNI rai-saricchA // paNaya-kuviyAi tIe kayAi so kheyaro imaM bhnnio| kAyassa va maNi-mAlA kimahaM ku-paissa tuha juggA // jo majjha rUva-lAvanna-viNaya-lajjAi-guNa-juyAe vi| kAuM avarAhasae kuNasi tumaM nicamavamANaM // ciTThau guNehi ahiyA samAvi maha natthi itthiyA annaa| bhaNiyaM khayareNa pie ! mA kuru gavvaM niya-guNehiM // nUNaM guNehi ahiyaM tuha ramaNiM ANiUNa daMsemi / iya vuttuM niya-nayarAu kheyareso vinnikkhNto|| puhaI paribbhamaMto patto aMteure tuha nariMda / niruvama-rUvAi-guNaM deviM daTTaNa sirikaMtaM // gahiUNa niyaM nayariM patto tahasaNeNa teNa tahiM / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] pauSadhatrate raNasUra - kathA / savvaMgasundarIe hario ruvAi guNa-gavvo // so mayaNa-para-vasa-maNo devi ghittuM gao rayaNa-selaM / saMbhoga - suhatthaM tIi patthaNaM kAumADhatto // sasi-biMba - vayaNi ! kAryaba-gamaNi ! biMbohi ! maya- siliMghacchi ! / maha kaMbu kaMThi ! kaMThA-'valaMbiNI hosu avilaMba // to hiyaya - jaliya - i - viraha - jalaNa- jAla vva tIi nIsAsA / uhA mukkA daTTho vva jehiM kAlI-kao khayaro // niya - nayaNAI pihiyAI tIi laMbaMta - alaya - paDaleNa / nIla- paDeNa va para- purisa- daMsaNaM pariharaMtIe // nayaNaM- 'jaNeNa maliNaM bAha-jalaM payaDiyaM tayA tIe / masi - kucciyaM va dAu~ sayale vijAhara - kulami // bhaNio imaM ca khayaro kiM khijjasi jaMpieNa kiM bahuNA / niya - piyayamaM vimuttuM payAvaNocciya laggai mamaMge ( 2 ) // jai puNa haDheNa kAhisi nillajja - siromaNe ! aNAyAraM / tA niya-dasaNehiM ahaM rasaNaM dasiuM marissAmi // iya tIe paDisiDo vi visaya-giddho anaMga-sara-viddho / + + + + + to rayaNasela-pahuNA payaDIhoUNa vaMtara-sureNa / bhaNio khayaro itthA''gao si hariUNa para-bhajjaM // taM puNa haDheNa ramiDaM jaM mahasi sahAmi taM na duccariyaM / iya bhaNiuM laguDeNaM hao mao so gao kugaI // tuha gharaNi ANemi tti jaMpiyaM pavvayaM gao jakkho / taM cittamAgao apiuM ca patto adissataM // to harisiehi kahiyaM dohiM pi paropparaM viraha- dukkhaM / aha niya-nayaraM patto paripunna maNoraho rAyA // kAuM sAvaga-dhammaM cirakAlaM pAliUNa so rajjaM / tattha ThaviUNa puttaM pajjete aNasaNaM dhittuM // mariNa samupapanno devo kappammi baMbhaloyammi / amayappiya- suraThANammi caMdakaMte vimANammi // iti pauSadha raNasUrakathA // + asyA AryAyA uttarArdo lekhakapramAdAt patitaH pratIyata Adarzapustake / 389 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [caturyaH sAhUNa saMvibhAgo jo kIrai bhatta-pANa-pamuhehiM / taM atihi-saMvibhAgaM turiyaM sikkhAvayaM biMti // jo atihi-saMvibhAgaM paripAlai pvr-stt-sNjutto| naradevo vva saunno ihA'vi so lahai kallANaM // taM jahA-iheva jaMbuddIve bhArahe vAse visiha-sura-bhavaNa-suvvaMta-asaMkhasaMkha-sadaM saMkhauraM nayaraM / jattha payaDiya-paosAo jaaminniionkaaminniio| kaTTha-sajjhA loyANaM rahA na maNorahA / aNIi-juttAI khittAI na s-ppuriscrittaaii| alayA-laMkiyAI ramaNI-ANaNAI na kaannnnaaii| tattha pabala-parabala-jalahi-nimmahaNa-maMdaro paDivakkha-kAmiNi-kuTuMba-saMkaDIya-sayala-sela-kedaro puraMdaro raayaa| tassa bhAyA niruvAna-rUvAi-guNa-nijjiya-naradevo naradevo nAmA / so payaIe udAro asthi-satthassa accatthaM atthaM dei / annayA paDihAreNa vinnatto-kumAra ! duvAre sarassaI-kuTuMbaM tumaM dahumaNaM ciTThai / vimhiya-maNeNa kumAreNa vuttaM-sigdhaM pavesehi / pavesiyaM teNa, taM niviTaM puro| kumAreNa pucchio mUla-puriso-katto tuma ? / teNa vuttaM-desaMtarAu guNa-visesa-jANagaM tumaM soUNa Agao ahaM, eso me putto, esA me bhajA, imA puNa putta-pattI, cattAri vi kaiNo / kumAreNa vuttaM-jaha evaM tA " asArAtsAramuDaret" iti samassaM pUresu / puriseNa paribhAviUNa bhaNiyaM dAnaM vittAdRtaM vAcaH kIrtidhammau tathA''yuSaH / paropakaraNaM kAyAdasArAtsAramuddharet // kumAreNa vutto putto-" gRhyatAM janmanaH phalaM " iti tumaM puuresu| teNa bhaNiyaMdevabhaktyA gurUpAstyA srvsttvaanukmpyaa| satsaGgatyA''gamazrutyA gRhyatAM janmanaH phalam // bhaNiyA putta-mAyA-"kavaNu piyAvauM khIrutti tumaM pUresu / tIe vuttaM rAvaNu jAyau jahiM diyahi daha-muha ek-sriiru| ciMtAviya taiyahiM jaNaNi kavaNu piyAvauM khiiru|| putta-ghariNI bhaNiyA-" kaMThi va lullaI kAu"tti tumaM puuresu| tIe paDhiyaM Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] atithisaMvibhAgavate naradeva-kathA / 391 iu aJcanbhuu dii maI kaMThi va lullaI kAu / kIivi viraha-karAliyahe uDDAviya uvarAu // tao tesiM tuha-citteNa kumAreNa dinA cauro suvanna-lakkhA / muNiyamiNaM rannA bhaNiyaM sakovaM / muddhattaNeNa kumaro uciyA-NuciyaM viyANai na kiMci / jaM evaM viNijuMjai acatthaM asthamatthANe // salahijjai uciyaM ciya vittaM dito naro na uNa bahayaM / kassa na ubveya-karo varisaMto jalaharo pauraM // suyameyaM kumAreNa / tao mae kittiyaM dinnaM / paraM itieNA'vi mai kuvio raayaa| tA kimitthA'vatthANeNaM ti ciMtiUNa nisAe niggao nayarAo egAgI kumaaro| paribbhamaMteNa teNa diTo egattha gAme aNega-sAhusahio hiovaesa-paro parokyAra-nirao niraya-kUva-nivaData-jaMtu-hatthA'valaMbo vimalaboho nAma sUrI / taM paNamiUNa niviTo purao kumAro / pAraddhA dhamma-desaNA guruNA / dasiyaM saMsArA-'sArattaNaM / kahiyAiM akaya-sukayANa nAraya-tiriya-dukkhAiM / parUviyaM nirAbAhamakkhayaM mokkha-sukkhaM / akkhio tassa sAhaNovAo sAhu-dhammo / saMvigga-maNeNa teNa bhaNiyaM-bhayavaM! akkhamo'haM imaM kAuM / tao kahio bArasa-viho sAvaga-dhammo / paDivanno so kumAreNa, bhaNiyaM ca-bhayavaM! hahA! mae ittiyaM kAlaM kao ku-pattesu vittavvao sapayaM puNa natthi meM kiMci jaM demi sAhUNaM / jai puNa majjha kiM pi saMpajihI tA mae asaNa-vasaNa-sayaNA-''saNosahAiyaM sAhUNaM dAyavvaM / navaraM bhoyaNa-samae samAgayANaM sAhUNaM saMvibhAgaM kAUNa bhuttavvaM ti kao nicchao / dhanno tti pasaMsio guruNA / kameNA''gao gayapuraM / tatthA''si nivo khemaMkaro tti ky-syl-khonni-tl-khemo| tassa sutArAdevI devi vva pagiThTha-rUva-dharA // so puttassa abhAvAu sunna-citto taNaM va raja pi / rAyA mannai jamhA jayaM vi sunna aputtassa // aha devIe gambho jAo tatto nIvo gao tosa / ko vA na tUsae ciMtiya-'ttha-saMbhAvaNAe vi?|| devIi pasava-mAse saMpanne nivaiNo smuppnno| puvva-kaya-kamma-vasao vAhI savvosahA-'sajjho // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 kumArapAlapratibodhe [caturthaH rogeNa teNa rAyA nIo nihaNaM tavo vva koveNa / saMpajaMti na jamhA maNorahA punna-rahiyANa // devIi atthi gabbhe suo tti buDIi pAliyaM rjj| kai vi diyahAI mai-vijiya-tiasa-maMtIhiM mNtiihiN|| jAyA devIe dhUyA, visannA sA, dhIraviyA maMtIhiM / devIe putto jAo tti payAsiUNa dhUyaM ceva rajaM kaarvissaamo| dhariyavvA tae imA putta-veseNa / tao karAvio nayare putt-jmmuusvo| kayaM se piyaMkaro tti nAmaM / sA ya saMpunna-caMda-suMdara-muhI jAyA juvvaNA-'bhimuhI / taM tArisaM daTTaNa maMtIhiM acciyA accuyA nAma kula-devayA / paccakkhI bhUyA sA vinnattA maMtIhiM-devi! daMsuse kaM pi purisaM / jaM rAya-dhUyAe raja-lacchIe ya paI karemo / accuyAe bhaNiyaM sIhu mevi ju vAhihai, ikku vi jiNihai sittu / kumari piyaMkari devi tasu, appahu rajju samattu // tao tirohiyA devI / Thio sa tattha nayare budru-mahilAe maMdire kumAro, putto tti paDivanno tIe / karei so piyaMkarassa ranno sevaM / annayA ghaya-gula-saMgae maMDae cittRNa iMdhaNa'tthaM gao arannaM / bhuttu-kAmeNa paloiyAu disAu / divo io tao paribbhamaMto sAhU / gaMtUNa samIvaM paNamiUNa pucchio so-bhayavaM! kimevaM paribbhamasi ? sAhuNA vuttaM-satthAo paribhaTTho maggaM ayANaMto evaM bhamAmi / ciMtiyaM kumAreNa-aho! kaheM, eso mahappA chuhio kattha bhikkhaM pAvihI? ahaM puNa gihaM gao bhuMjissAmi / tA imassa maMDage dAUNa karemi kaya-'tthamappANaM ti saDDA-vasullasiya-romaMceNa dinnA muNiNo maMDagA / dasio maggo / gao muNI annattha / / io ya tannayarA-''sanna-giri-niguMja-gao sIho go-mahisa-mANusAINaM uvaddavaM karei / tassa vahatthaM hatya-gahiya-satthaM payarTa rAya-sAhaNaM / taM viddavaMto samAgao kumArAsannaM kesarI / kumAro vi satta-sArattaNao vijjukkhittakaraNeNa ArUDho siMhassa piTaM / vAma-kareNa dhariUNa taM kannesu vAhiuM pvtto| aho ! acchariyaM ti bhaNaMtehi diTho sAhaNa-bhaDehi / teNa aNugammamANo patto nayaraM, gao ya raayulN| siMhA-'valoyaNuttattha-hatthi-pAraddha-halabolaM taM kumAraM amaraM va maNoharaM pikkhaMtassa ranno viyaMbhio annuraao| saMpannaM paMcasara-pasara-para-vasaM cittaM / alaMkiyaM seya-jala-biMdu-saMdoheNa naDAlaM / samullasi Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] atithisaMvibhAgavate naradeva-kathA / o savvaMgaM romNco| payA visaTTa-kaMdo-dala-saricchA tiricchaM acchi-vicchohaa| saMjAyA sajjhasa-vasa-khalaMtakkharA vANI / bhaNiyA rannA maMtiNo-eso amha saMtio raayutto| aho ! imassa niruvamo vikmo| lahukaya-sayala-sattaM sattaM / viyaMbhiya-bhuvaNacchariyaM cariyaM / jaM imiNA maNussamitteNa damiUNa kesarI kao vAho vva vAhaNaM / maMtIhi vuttaM-deva ! evaM / tA imassa kIrau mahaMto psaao| tao rannA dinnAI suvannAlaMkAra-pasattha-vatthAINi / viyariyA ekkaMgassa vi kaNaga-lakkhaM vittii| __ ityaMtare tatthAgaeNa sAvitthI-sAmiNo narasiMhassa ranno puriseNa dimeyaM savvaM / ciMtiyaM ca kiM esa patthivo itthI ?, jaM evaM siMhArUDhaM purisaMdakhUNa imassa viyaMbhiyA mayaNa-viyArA / sammaM nirUvaMteNa dilaM theva-thaNubbhavamaNaharaM ranno vacchatthalaM / huM nicchiuM esA kannage tti / tao gaMtUNa sAhiyaM imaM narasiMhassa rnno| teNAvi sikkhaviUNa pesio duuo| so Agao gayapuraM / bhaNiyA teNa maMtiNo pesio'haM narasiMharAeNa, ANattaM ca tumha eyaM paDivajaha maha sevaM daMDa paTThavaha hathi-haya-pamuhaM / jai jIvieNa kajaM raNasajjA annahA hoha // bhaNiyaM maMtIhi-tae rAyA putto tti ittiyaM kaalN| daMDo na maggio saMpayaM [ya] dhUya tti muNiUNa // magaMto daMDa kiM na lajasi nicchiyaM pr-chlnnesii| tA na tumaM narasiMho navaraM narasArameo si // tujjha na demo daMDaM tuha pAse kiM tu maggimo amhe / iya dUya ! kahasu savvaM sigdhaM gaMtUNa niya-pahuNo // taM souM so kuvio calio cauraMga-bala-samUheNa / mahivIDhamakkamaMto patto niya-desa-sImaMte // taM souM jAva kuNaMti maMtiNo kaDaga-gamaNa-saMjuttiM / tA bhaNiyA kumareNaM kiM tumhANaM kileseNa ? // eko vi ahaM kAhaM samatta-sattUNa dappa-niddalaNaM / paThThavaha mae ya samaM sAmaMte pekkhage kai v|| kula-devayAi vayaNaM sario daLUNa siMha-damaNaM ca / dhuvamesa divva-satti kti nicchiuM maMti-vaggeNa // tatto taheva vihiyaM kameNa kumaro gao ari-samIvaM / 50-51 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 kumArapAlapratibodhe .. [caturthaH ariNo kahAviyamiNaM jhatti tumaM hosu raNa-sajjo // teNAvi kayA paguNA vara-kaNaya-guDA vicitt-ciNdh-juyaa| kariNo suvanna-giriNo vva jaMgamA kappataru-caliyA // sajjIkayA rahavarA jaya-lacchi-calaMta-keli-nilaya vva / pakkhariyA turaya-gaNA gahiya-sarIrA samIra vva // . sannaddhA jama-dUya vva viviha-paharaNa-bhayaMkarA suhaDA / iya cauraMga-daleNaM narasiMho uDhio samare // aNumagga-vilaggeNaM sAmaMta-ppamuha-suhaDa-vaggeNaM / kaMThIravamAruhiuM kumaro purao Thio tassa // kaMThIraveNa puccha-cchaDAi taha tADiyaM dharaNi-piTaM / kaya-palaya-kAla-saMkaM vavahariuM jaha samADhataM // tujhaMta-mUla-baMdhA paDiyA phala-kusuma-sAliNo trunno| vajeNa hayAI piva tuTAI girINa siharAI // kiM phuTaM baMbhaMDaM paDio gayaNAu vijju-daMDo vA / iya saMkAo sayalaM sattu-balaM AulaM jAyaM // tatto sIheNa kao giri-guha-paDi-saha-bhIsaNo sddo| kappaMta-kAla-gajaMta-meha-nigghosa-duvvisaho // haNiuM va mayaMkamayaM uppaDai khaNaM nahaMgaNe sIho / puNa paDai kulis-nihur-km-bhr-niddliy-mhivtthttho|| tatto narasiMha-nivassa kuMjarA siNh-bhy-vihur-hiyyaa| avagaNiya-mahAmattA mattA vi palAiyA jhatti // bhaya-vasao avagaNitraM vaggAo mahIi aasvaar-bhddaa| ullAliUNa khittA turaehiM raeNa naTTehiM // suhaDANa paharaNAI bhaya-vasa-kaMpaMta-pANi-pAyANaM // paDiyAiM pAyavANa va pvnnaay-pkk-pttaaiN|| iya nAsaMtaM sinnaM dahaNa bhayAo so vi nrsiNho| niya-hatthi saMThaviuM kahaM pi thakko raNe eko // narasiMha-hatthi-kuMbha-sthalammi caDio harI vi uppaiuM / to bhUmi-nihiya-dasaNo sajjha-vihuro Thio hatthI // bhaya-vasa viyalaMta-samatta-paharaNo mukk-vikmukkriso| Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva 395 atithisaMvibhAgavate naradeva-kathA / narasiMho cciya thakko tattha hatthi-kuMbha-sthale luddhio|| kaDDiya-karavAleNaM maraha tti payaMpio kumAreNa / daMta-gahiyaMgulI taM narasiMho bhnniumaaddhtto|| rakkha maha jIviyaM tujjha sevago'haM khamesu avarAhaM / na puNo kAhaM evaM jaM huMti khamA-parA garuyA // to kumareNa vimukko narasiMho appaNo puNo jammaM / mannaMto parituTTho ko vana tUsai vasaNa-vigame // kari-turaya-rayaNa-kaNayA laMkArAINi teNa dinnaaii| gahiUNa pasanna-maNo samAgao gayapuraM kumro|| souM kumAra-cariyaM parituhA maMtiNo samaggA vi / jAo DhamaNurAo piyaMkarIe kumArammi // pariNAviUNa paricatta-rAya-vesaM piyaMkarI kumro| rajammi paridRvio vihio ya mahUsavo nayare // kuladevayAi bhaNiyaM mae varaM raayknnyaa-juggN| picchantIe dihro naradevo esa raay-suo|| muNiNo aranna-paDiyassa maggaM cukkassa chuh-kilNtss| chuhieNa sayaM ThAuM imiNA jaM bhoyaNaM dinnaM // satteNa teNa tosiya-maNAi kAuNa vAhaNaM siMhaM / sattiM ca sattu-vijae imassa rajja mae dinnaM // tA jo imassa ANaM vilaMghihI tassa niggahaM kAhaM / iya sayala-jaNa-samakkhaM bhaNiUNa tirohiA devii|| appaDihaya-ppayAveNa teNa paripAliyaM ciraM rajjaM / puvvaM pije na siddhA te vi nivA sAhiyA teNa // nayare nayare jiNa-maMdirAI kArAviyAI tuNgaaii| savvattha vitthareNaM jiNa-raha-jattAu vihiyaao|| sammANiUNa savvo muNINa bhattiM karAvio loo| saMvega-parigaeNaM guru-pAse Agamo suNio // evaM gihattha-dhamma kAUNa samAhiNA mao eso| uppanno sura-loe tao cuo pAvihI mokkhaM / / iti atithidAne naradeva-kathA // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe evaM nariMda ! tuha akkhiyAI eyAiM bArasa-vayAI / rannA bhaNiyaM bhayavaM ! aNuggaho me kao tumae // paMca-maha-vvaya-bhAro dhuvaM giriMdo vva duvvaho tAva / taM je vahaMti sammaM te dukkara-kArae vaMde // te vihu salAhaNijjA na kassa parimiya-pariggahA-''raMbhA / sakaMti pAliuM je imAiM bArasa-vayAI pi // guruNA bhaNiyaM ANaMda-kAmadevAiNo purA jAyA / jehiM paripAliyAI imAI sAvaya-vayAI dddhN|| imhi tu vara-gihattho ihatthi nAmeNa chaDDuo seTThI / parimiya-pariggaho vihiy-paav-vaavaar-prihaaro|| jo ahigaya-nava-tatto saMtosa-paro viveya-rayaNa-nihI / deva-guru-dhamma-kajjesu dinn-niy-bhuy-viddhtt-dhnno|| so amha pAya-mUle puvvaM paDivanjiUNa bhAveNa / bArasa-vayAiM eyAI pAlae niraiyArAI // rannA bhaNiyaM eso Asi dhaNaDo tti majjha gorvvo| sAhammiu tti saMpai baMdhu vva visesao jAo // ayavaM ! ahaM pi kAhaM sAvaya-dhammassa baars-vihss| paripAlaNe payattaM vasuhA-sAmitta-aNuruvaM // to guruNA vAgariyaM nariMda ! tumameva punnavaMto si / jo eriso vi sAvaya-vayANa paripAlaNaM kuNasi // iya somappaha-kahie kumAra-niva-hemacaMda-paDibaDe / jiNa-dhamma-ppaDibohe patthAvo vannio turio // ityAcAryazrIsomaprabhaviracite kumArapAlapratibodhe caturthaH prastAvaH // - - Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||AUM|| atha paJcamaH prstaavH| aha guruNA vAgariyaM jo jIvadayaM samIhae kAuM / teNa kasAyANa parAjayammi jatto viheyavvo // jamhA kasAya-vivaso kiccamakiccaM ca kiM pi amunnNto| niddaya-maNo paya jIvo jIvANa pIDAsu // to koha-mANa-mAyA-lobhA cauro cauvvihA huMti / ekikaso aNaMtANubaMdhi-pamuhehiM bheehi // kajAkaja-vicAraNa-ceyanna-harassa visaharasseva / kovassa ko'vagAsaM maimaM maNa-maMdire dijA ? // suTu jalaNo jalaMto vi dahai taM ceva jattha sNlggo| koha-jalaNAu jalio saThANamannaM parabhavaM ca // jiNa-pavayaNa-meha-samubbhaveNa pasamAmaeNa kova-davaM / vijjhavai jo naro hoi siva-phalaM tassa dhamma-vaNaM // koveNa kugai-dukkhaM jIvA pAvaMti siMha-vagdha vva / houM khamA-parA puNa lahaMti saggApavagga-suhaM // taM jahA atthi ityeva bharahe siMhauraM nayaraM / jaM sahai dIhara-'cchaM pagiThTha-rayaNaM suhAlaya-saNAhaM / mahilA-muhaM va bhAlovalakkhiyaM kiM tu na kayAvi // tattha vihU raayaa| jassa asiNA ghaNeNaM tamAla-nIleNa sa-jala-dhAreNa / saMchAiyA arINaM payAva-tavaNo jasa-sasI ya // tassa guNa-rayaNa-khANI dujnn-muh-kml-kaannnn-himaannii| kaMdappa-rAya-hANI devI lacchi tti miuvANI // tesiM puvva-kaya-sukayANuruvaMraja-suhaM sevaMtANa samuppannA duve jml-puttaa| kArAvio rannA nacaMta-taruNi-thaNa-va-tujhaMta-hAra-tAraiya-bhavaNaMgaNo puttajammU | Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH svo| dinnAI tehiM nAmAiM ekassa siMho bIyassa vagyo tti / gayA do vi vuddiN| samae gahiya-kalA-kalAvA jAyA juvvnnaabhiraamaa| te do visarisa-vannA sarisa-pamANA sariccha-saMThANA / saricchaga-sadda-ciTTA bAlattaNao vi saMpannA // ucchaMga-lAliyANa vi piuNo vi muNaMti tANamavisesaM / kiM puNa sesA loyA, aha tattha viyaMbhio giNbho|| jahiM duTTha-nariMdu va sayalu bhuvaNu paripIDai tivva-karehiM tvnnu| jahiM dUhava-mahilaya-jaNa samagga saMtAvai sUyasarIra lagga // jahiM taNhA-taraliya-pahi vahaMta aNusarahiM sarasae va jeva kaMta / jahiM caMdaNu caMdu-jaladda-hAru sajaNu va diti ANaMdu phaaru|| jahiM sevahiM dhArA-jaMtu nIru jaNa sisi sanAi kAmiNi sriiru| jahiM dakkhA-vANiya piyahiM mahura guru-vayaNa nAi bhava-tAva-vihura // jahiM niya-niya-kaDa-kusuma-jaleNa""""sArasA va caMdaNa-jaleNa / sivvaMtau taruNihi taruNu lou saMtAva cattu pAvai pamou // tattha giMbhe gayA kIlatthaM ujANaM do vi kumaaraa| viviha-kIlAu kuNaMto ADhatto gIyaM gAiDaM siMho / vagyo puNa payaTTo pupphAvacayaM kAuM / ityaMtare veyaDa-pavvayAvayaMsa kaNayapura-nayara-vAsI suvega-vijAharo jarA-junno aJcataM maNaharaM niya-kannagaM annanna-vijAharehiM patthija pi juddha-bhayeNa tesiM adAUNa bhU-goyarassa kassa vi demi tti taM vettUNa tatthAgao / khaNamittaM suyaM tehiM siMhassa gIyaM / aho gIya-kalA-pagariso esa tti ciMtiyaM citte / kannagA vi jaNayANunnAyA payahA gAiuM / taM souM ciMtiyaM siMheNa / jaM niruvama-rUvAe imIe accaMta-suMdaro sdo| eka suvannamannaM surahiM taM saMpayaM jAyaM // taha tIe akkhitto siMho mahurehiM rUva-saddehiM / jaha chala-gavesiNo vammahassa sara-goyaraM patto // vagyo vi gIyaM soUNa layaMtario kannagaM picchiuM payaho / akkhitto tIe khva-saddehiM muttUNa kusuma-ccayaM kusuma-sara-para-vaso paviTTho kayalI-haraM / kannagAvi virayA gIyAo payahA ujANa-lacchi picchiuM / kaha vi pattA kayalIhare / diTTho tattha tIe pallava-satthare patthare vva raI alahaMto dAha-dIhaM nIsasaMto vagyo / jo mae diTTo gAyaMto so ceva eso tti bhaNaMtIe pucchio Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 prastAvaH ] kopaviSaye siMha-vyAghra-kathA / kiM te bAhai ? tti / teNa vuttaM-jo na para-dukkheNa dukkhio, na dukkha-vimukkhaNa-khamovA kiM tassa siisi| tIe vuttaM-suhaya! dukkhiyA ahaM tuha dukkheNa, kheyarattaNao savva-dukkha-haraNa-kkhamA ya / tA kahasu niya-saMtAva-nimitaM / so jaMpai-jai evaM tA suNa, jappabhii suyaNu ! divAsi / tappabhii majjha pIDaM maNammi mayaNo kuNai bAda // to jai maha dukkheNaM duhiyA si, maNammi vasai tujjha dayA / to pariNeUNa mamaM maha jIviya-sAmiNI hosu|| kannagAe vuttaM kimajuttaM, jao jaNao vi me vara-'nnesaNathamitthAgao, tA jAva maM annassa so na dei, tAva tumaM mae sayaM ceva vario si tti / tao sa kaMThAu khittA vagghassa kaMThe kusumamAlA / bhaNiyaM ca, ahaM tAva vijAharI, tumaM pi mama pAsAo giNha paDhiya-siddhAo vijAo, jeNa vijjAharohohisi / gahiyAu teNa vijAu, jAo so vijAharo / vivAha-pauNo hosu tti bhaNaMtI niggayA kannagA kyliihraao| khayareNAvi bhaNio siMho-kumAra ! raMjio haM tuha gIeNa / tA bhaNa kiM te piyaM karemi ? / siMheNa vuttaM-jaM ahaM maggemi taM tumae dAyavvaM / khayareNa vuttaM evaM / siMheNa vuttaM-tA desu me niya-dhUyaM / khayareNa vuttaM mama maNo-gayaM ceva maggiyaM tumae / kiM aNuciyaM nAgavallIe puug-paayv-rohnnN| paraM dhUyA me vijAharI, tA tujjha vi demi paDhiya-siddhAo vijAo jeNa duNhaM pi tumha vijAharANaM aNurUvo saMbaMdho hoi / gahiyAo vijAo siMheNa, gaMtUNa kahiyaM teNa piuNo, mae khayara-kannagA laDa tti| ioya tattha samAgao khayara pAsaM vggho| siMha-bhaMtIe vagghamuhisiuM khayareNa bhaNiyA dhUyA, vacche ! tumaM mae eyassa dinna tti / tIe ciMtiyaM-aho ! me divvamaNukUlaM, jo ceva mae kayalI-hare vario piuNA vi tasleva ahaM dinna tti / bhaNio tIe jaNao-tAya ! jaNasu tumaM vivAha-sAmaggi / tao teNa vihio vivaah-mNddvo| ThaviyA tattha aNega-vayara-rAmA-sameyA knngaa| vaggheNAvi kahiyaM piUNaM-mae vi khayara-kannagA laDa tti / bhaNiyaM aNehiM aho ! amha puna-pariNaI, jaM jAyA jugavaM duve deva-kumArovamA kumarA / dohi vi laddhAo jugavaM khayara-kannAo / tao tehiM vivAho-ciyaM vihiM kArAviUNa ujANamANIyA do vi kumArA / pucchiyA ya-kA kannagA keNa Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH laddha ? ti / vagveNa vuttaM, saMmuhAe cauriyAe jA cihai, sAmae lddhaa| siMheNa hakAriUNa kheyaro bhaNio-kattha sA kannagA, jA tumae majjJa dinA ? khayareNa daMsiA sacceva knngaa| vagveNa vuttaM-esA tumae majjha dina tti| khayareNa vuttaM-duNhaM pi tumha sarisa-rUvattaNeNa bhaMtaM me cittaM / paraM mae jassa kannA dinnA tassa vijjAo vi dinnAo, tappabhAveNa jo gayaNa-gamaNa-sattimaMto so me dhUyaM prinneu| taM soUNa do vi rAya-haMsa vva uppaiyA gayaNe, puNo vi AgayA bhUmiM / kheyareNa vuttaM-vijA-sattIe viuvvaha cauraMga sennaM / dohiM pi taheva kayaM / kheyareNa vuttaM-do vi tubbhe tulla-guNA, ekA imA kannagA, na yANAmi kassa dinna tti / tA kiM karemi ? / piUhi bhaNiyaM-vAma-dAhiNesu nayaNesu va natthi amha dosu vi kumAresu viseso, tA bujjhiUNa eko ko vi pariNeu eyaM / vaggheNa bhaNio siMho-khaNa-mitta-paDhama-pasaveNa tumaM me garuo baMdhU, tao jA mai aNurattA taM pai maNaM pi kAuM te na juttaM / siMheNa bhaNiyaM mai guru-baMdhave apariNIyammi tujjha vi na juttaM pariNayaNaM / vaggheNa vuttaM-neheNa guru-baMdhavo tti mannijasi tumaM, annahA eka-kAlaM ekajaNaNI-gabbha-samubhavANaM amhANaM kA guru-lhu-vvtthaa?| siMheNa vuttaM-are ! kamAgayaM me garuyattaNaM pi tumae hAraviyaM, tA hosu mae samaM smr-sjjo| aha vaggheNaM bhaNiyaM jaha khayara-suyaM paDucca annuraao| jAo amhaM taha hou saMpayaM saMparAu tti // to do vi dappa-vasao sannaDA daMta-daTTha-uThTha-uDA / kara-gahiya-khagga-phalayA saMgAmaM kAumADhattA // vaggaMti do vi hakati do vi paharaMti dovi anno'nnaM / vaMcaMti do vi ghAe do vi pauMjaMti divvatthaM // khaNamuppayaMti gayaNe nivaDaMti mahIyale khaNaM do vi / khaNamosaraMti khaNamanbhiDaMti mahisa vva rosNdhaa|| daTThaNa vi dUraMtaM hA ! hA ! amayaM pi kiM visaM jAyaM / jaM pariNayaNaM kumarANa pariNayaM juddha-sveNa // amhe cciya kaya-punnA iya buddhI puvvamAsi amha maNe / saMpai puNa nibhaggaM appANaM mannimo amhe // jaM eka kukkhi -pabhavA[duNha] vi kalahaMti ekk-rmnni-ke| kiM ko vi nivArissai ime tti kheyaM kuNaMtANa // Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 prastAvaH ] kopaviSaye siMhavyAghra-kathA / kumara-sayaNANa gayaNAu Ago tattha caarnn-ssmnno| teNa bhaNiyaM kimevaM kuNaha kumArA puNa vi kalahaM ! // sUiya-bhuyaMga-kuMjara-kuraMga-gaMDaya-tavassiNo tubbhe / puvvaM kalahaM kAuM kovaMdhA maraNamaNupannA // taM soUNa kumarA sumriy-puvvaannubhuuy-kov-phlaa| muttUNa juddha-buddhiM paNayA muNiNo nisannassa // rannA vi muNiM namiuM bhaNio tumae kao maha psaao| jaM paDhiyaM kiM pi ime kumarA millAviyA samaraM // tA kaha kiM taM paDhiyaM, bhaNai muNI puvva-jamma-kova-phalaM / kumarANa mae kahiyaM tumaM pi taM suNasu nara-nAha ! // sUrapure nayare nara-vaissa do sUiyA ime Asi / ekko tattha mayaharo bIo mayahara-payaM mahai // ahamayaharo niveNaM bhaNio bho! tujjha kittiyA sttii!| so bhaNai sUi-raMdhe khivAmi timire vi taMtumahaM // bIo[ya bhaNai ahaM tu sUI ullAliUNa millemi / jaha hiTThA-Thavie dorayammi sayameva pavisei // to niya-niya-vinnANaM nivassa dohiM pi daMsiyaM tehiM / bIyassa mayaharattaM tuTTeNa niveNa to dinnaM // ekkassa payassa kae kayAi kuddhA parupparaM do vi| kalahaM kAUNa mayA jAyA malayAcale sappA // saMpattA poDhattaM miliyA caMdaNa-dume ime do vi| anno'nna-dasaNeNaM kuviya-maNA dinn-phnn-ghaayaa|| kalahAyaMtA daDDhA vaggiNA kuMjarA smuppnnaa| ekka-kariNI-nimittaM kalahaM kAuM mayA do vi|| jAyA marummi hariNA juddhatA do vi ekk-hrinni-ke| vAheNa hayA jugavaM uppannA gaMDayA miliyA // te eka-palUla-kae kalahaMtA kaddame mayA paDiuM / hoUNa narA jAyA ekkassa tavassiNo sIsA // kAleNa gurummi mae kalahaM do vi ek-mddh-kjje| anno-'nna-pahAra-kayA mahIr3a paDiyA mae dihaa|| Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH uvasAmiUNa paramiTThi-maMta-savaNaM karAviyA do vi|| mariUNa ta-ppabhAveNa do vi tuha naMdaNA jAyA // saMgAmaM kuNamANA ime puNo eka-kheyarI-kaje / diTThA mae dayAe bujjhaviyA kahiya-puvva-bhave // to bhaNiyaM kumarehiM savvamiNaM avitahaM tae kahiyaM / nirayaMdhakUva-kuhare nivaDatA rakkhiyA amhe // aNubhUyaM kova-phalaM ao paraM uvasamaM kristaamo| tA desu amha dikkhaM to dunni vi dikkhiyA munninnaa|| uvasagga-pare vi pare khamA-pahANA prpprmkuddaa| kattha vi visae mariUNa do vi pattA tiyasa-loyaM // iti kopaviSaye siMhavyAghra-kathA / aTTa-maya-ThANehiM matto aMto-niviTTha-saMku vva / kassa vi anamaMto tihayaNaM pi mannai taNaM va nro|| maya-vaho u-muho gayaNammi gaNaMtao rikkhaaii| anirikkhiya-suha-maggo bhavAvaDe paDai kiM coja // rAMyA-'maccAINaM pisevao mANavajio ceva / lahai maNa-vaMchiyatthaM puriso mANI puNa aNatthaM // mANI uvveya-karo na pAvae kAmiNINa kAma-suhaM / itthINa kAma-satthesu kammaNaM maddavaM jmhaa|| mokkha-taru-bIya-bhUo mANa-tthaDrassa natthi dhammo vi / dhammassa jao samae viNau ciya vannio mUlaM // jAi-kulAi-maehiM naDio jIvo vi viDaMbaNaM lahai / tehiM puNa vajio godhaNo vva suha-bhAyaNaM hoI // taM jahA asthi ittheva bharahe caMdapurI nyrii| sarayanbha-vinbhamAdabbha-deva-bhavaNa-ppahA-kaDappeNa / amarapuriM pi hasaMti vva sahai jA niyaya-riDIe // tattha damiyArI raayaa| nakkhatta-kusuma-TivaDikiyAi hrinnk-mNddl-klaae| Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] mAnavipAke godhn-kthaa| baMbhaMDa-maMDavo jassa kitti-vallIi sNchnno|| tassAsi pavara-buddhI samattha-satthattha-vitthara-pavINo / kaya-sayala-kaja-rajjo maMtI nAmeNa goviNdo|| sAvitti vva viraMcissa vallahA tassa gomaI gihinnii| tesiM pagiTTha-rUvo saMjAo godhaNo putto|| samae paDhAvio so vAgaraNAINi sayala-satthAI / kalaho vva kariMdattaM kameNa tArunnamArUDho // aha jalahiNo vva velA phuriyA cittammi tassa dappa-kalA / ahameva jAi-kula-rUva-nANa-pamuhe hi pavaro tti // jo ko vi asthi satthattha-pArago so mae samaM vAyaM / kuNau tti bhaNaMto so purammi puggAI vAei // naranAha-maMti-putto tti teNa saha ko vi kuNai na vivAyaM / to gADhaM so gahio ahameva buddhotti gavveNa // so piuNA sikkhavio vaccha ! sagannassa aNucio gavvo / tucchANa phurai citte pAyaM attukkarisa-cuDDI // jaM sa-guNa-gavva-gahilo tumaM na garue vi namasi tamajuttaM / purisassa nammayA nammaya vva udyAvahA jamhA // guNiNo jaNassa gavvo garuo hariNo sasissa va klNko| tA putta ! taM vimuttuM vasu sappurisa-maggeNa // para-dUsaNaM na jaMpai thevaM pi guNaM parassa vjri| na kuNai pare asUyaM na paraM parihavai sppuriso|| bhario vi na majjai sAyaro vva phalio vi namai rukkho va / punno vi cayai caMdo vva kuDila-bhAvaM mhaa-puriso|| so piuNA sikkhavio vi niro maddavaM na pddivnno| parikkamio vi bahuso kAo kiM maragao hoi ? // tao so payaMDa-paMDicca-dappa-dupiccho mae imammi nayare savve vibuhA gahAviyA moNaM, nayaraMtaresu vi evaM karemi tti ciMtaMto niggao niy-nyriio| avarAvara-viyakkhaNehi saha vayaNa-kalahaM kuNaMto parinbhamio bhuuridesesu| kayAi keNA'vi kahiyaM tassa, jahA, sIha-guhA-pallI-sAmiNo mANabhaMga-mAyaMgassa dhUyA pagiTTa-rUvA niya-chaillattaNao uttANA bhaNai natthi ko vi Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH so viyaDDo jeNa samaM jaMpemi / taM soUNa kayA godhaNeNa pahanA mae sA niruttarA kAyavva tti / so abhimAna-vasao vIsariUNa appaNo parassa ya jAI gao plliN| paviTTho pallinAha-bhavaNaM, diTTho tattha AsaNatyo palli naaho| tappaNamatthamAgayA dhUyA / taM daTuM ciMtiyaM godhaNeNa aho ! aJcanbhuyaM imIe tAva rUvaM / bhaNio pallinAheNa godhaNo-ko tumaM kimattha vA ittha aago| godhaNeNa vuttaM-suNa, gokarNaH kAnyakubje sadasi narapate ! ujjayinyAM jayanto vArANasyAM svayambhUgajapuranagare nirjitaH padmanAbhaH / / bhUyAMso'nye'pi mUkavratamadhigamitA vAdino yena so'yaM pallInAtha ! tvadIyAM duhitaramadhunA godhano draSTumAgAt / / pallinAheNa jaMpiyaM-paMDicca-dappeNa ittiyaM bhUmimANIo tumaM / dhUyAe hasiUNa bhaNiyaM-eesiM paMDiyANaM va mamA'vi parAjae samujjao si, tA suNa; ... meiNi-saMbhavitthI-taNao cukkhao su punnu.ajaao| jaNaNi-sahoyaru niya-jaNao joyai jagi savisAo // imassa paramatthaM kahesu / paribhAvaMteNAvi nAvagao godhaNeNa tassattho / pallinAheNa vuttaM-putti ! tumaM kahasu / tIe bhaNiyaM suNaha-vasaMtaure nayare subhagA nAma vesA / siddho nAma vANi-utto aNuratto tIe / jAyA sA guThviNI / tIe pasava-mAse cira-rUDha-vaNa-rehaM paTTi-dese hUNa siddheNa pucchiyA akA kiM tuha suyAe eyaM ti / tIe kahiyaM io cuddasaNhaM varisANaM parao citta-kasiNa-paMcamIe paose puvva-disAe esA do-varisA mae meiNIe paDiyA pAviyA / tA evaM takemi kassa vi suvvayaMtassa sagaDAo paDiyAe imIe divva-vasao cakkeNa atAe vi amayAe esA cakka-ghasaNi tti / evaM souM siddheNa jaMpiyaM-piya-harAo ittha pure maha mAyAe mae saha sagaDArUDhAe iMtIe paDiyA puttI tA varisa-mAsa-tihi-samagga-pamuhANa saMvAyAu mamesA nUNaM sa cciya lhuy-bhinnii|| dhiddhI! mae akaja kayaM imIe saha vihi-vasaeNa / tA kiM karemi vaccAmi kattha kaha hoja maha suddhI? // iya so visanna-citto gehAo viNiggao gao kaha vi / tamapicchaMtI subhagA duha-vihurA maraNamAvannA // tayA tIe jhatti uyaraM dAriUNa kaDDio gambhAo putto, saMvaDDio so Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] mAnavipAke godhana - kathA | akkAe / juvvaNattheNa teNa pucchiyA akkA kattha me jaNao / tIe kahiyaMkattha vi gao ti / evaM mehaNIe puhavIe paDiyA pAviya tti meiNI - saMbhavA jA itthI, na uNa meyaNIha saMbhavA / tIe putto cukkho pavitto nAmao so puNa udaraM dAriUNa kaDio tti ajAo, na pasUo / so jaNaNI-bhAyaraM jaNayaM gavesaha tti bhAvattho / godhaNeNa vRttaM -aho ! imIe viyahimA, aho ! vayaNa- vinnAso, tA'haM raMjio a, alaM raMjio ya / bhaNio so pallinAheNa - bho ! jai tumae imaM na nAyaM tA kiM ittieNA'vi lahuo si / garuo paMDio tumaM / tA kahasu kiM te kIrai ? / teNa bhaNiyaM jassa paDhiyaM na yANemi tassa sevageNa mae hoyavvaM ti kayA painnA puvvaM / ao ! tuha dhUyAe sevaM kAumicchAmi / pallinAheNa ciMtiyaM - hA ! kimevaM eso niya - jIhAe paiti / huM nAyaM, diTThi-viyAreNa mama dhUyA -'Nuranto vva eso lakkhijjai / mama dhUyA vi guNavaMtANurAgiNI, tA hou esiM duhaM pi sarisANaM saMbaMdho tti / tao bhaNio godhaNo-bhadda ! guNavaMto tumaM / tuha sevaM karissai me dhUyA, tA pariNesu eyaM ti / parituTTeNa paDivannameyaM / godhaNo pariNAvio pallinAheNa taM dhUyaM / so tIe saha visae sevae / aha mANabhaMga- mAyaMge paMcattaM saMpatte sa cciya pallIvaI jAo / pAraddhi-kae kaiyA'vi caMDa- caMDAla cakka - kalieNa calieNa teNa diTTho magge paDimA - Thio sAhU | taM asauNoti haNiuM dhAvaMto godhaNo gahiya-khaggo / tivva-tava-tosiyAe devIe thaMbhio ghario // thaMbho vva thiro niSkaMda-loyaNo taM muNiM paloyaMto / so ciMti pavatto ko esa mahApabhAvoti // sammaM paribhAvateNa teNa uvalakkhio aho ! eso / sugihIya- nAmadheyo goviMdo ciya maha piyati // tA evaM paNamAmi tti ciMtiuM mukka-paharaNo calio / so devayA mukko mahi-nihia - siro muNiM paNao // purao ThAuM bhaNiyaM aNeNa so esa tAya ! duppunto / tuha kula-kalaMka bhUo nikiTTa ciTTho aTThavvo // tA maha kahA'vi ciThThau mahANubhAvANa jA asoyavvA / niya - cariyaM puNa kahiuM kuNau mamANuggahaM tAo // vRttaMtamiNaM muNiUNa AgayA godhaNassa gihiNI vi / 405 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 kumArapAla pratibodhe muNiNo namiUNa kame kayaMjalI sA ThiyA purao // to pAriUNa paDimaM bhaNiyaM samaNeNa vaccha ! gehAo / tai nikkhate kheo saMjAo maha aNakkheo // tuha viraheNa maNaM me kattha vi vatthummi raimalabhamANaM / patthiva-paoyaNesu vi kameNa maMdAyaraM jAyaM // anna- diNe ujjANaM gaeNa diTTho mae muNI ikko / taM bhattIe namiuM uvaviTTho tassa purao'haM // teNa bhaNiyaM kimeyaM suya-kajje khijjase jao bhadda ! | huMte vi sue na guNo na ko vi aguNo ahutami // puvva-kaya-sukaya-vasao jIvo suhio havija iha loe / iha bhava-sukaNaM puNa paraloe pAvae sukkhaM // puttANa abhAvammi vi suhiNo dIsaMti ke vi sukaya-vasA / haMtesu vi tesu pare na suhaM pAvaMti pAva- hayA // tA muttaM suya- soyaM jiNa bhaNiyaM dhammamikamAyarasu / jo para - jamma- sahAo houM jIvassa kuNai suhaM // tA'haM visaya- viratto paDivanno saMjamaM guru- samIye / maha tivva-tava-bhAveNaM ohi nANaM samuppannaM // tujjha paDiboha - samayaM muNiUNa ihAgao ahaM eso / to godhaNeNa vRttaM bhayavaM ! hA pAva-kammo'haM // evaM viDaMbaNaM jo maeNa patto'mhi jaMpiyaM muNiNA / thevA imA purA bhava- aNubhUya- viDaMbaNAhiMto // jao jAo si kharo suNaho kolo chAgo kamelago mUo / jAi - kulAi - mayAo saMkara-jammammi vihiyAo // tA godhaNeNa bhaNiyaM bhayavaM ! kaha me aNugrahaM kAuM / pattaM mae kahamiNaM muNiNA bhaNiyaM suNasu vaccha ! // iha Asi kAsi - nayarI-vatthavvo saMkaro vara - gihattho / suha-jAi - kuluppanno rUva - kalA - vihava-saMpanno || majjha visuddhA jAI garuyaM puttaM maNoharaM rUvaM / paramaM kalA-kalAve kosalamatullamIsariyaM // [ paJcamaH Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 prastAva: 1 mAnavipAke godhana-kathA / iccAi-mayaTThANehi vinaDio niTTharehi vayaNehi / loyaM ahikkhivaMto so baMdhai nIya-guttAI // mariUNa rAsaho so saMjAo bhAra-vahaNa-khinnaMgo / jIyaM gamiUNa mao suNaho jAo gao poDhiM // asuI ci ya bhakkhaMto mari so gaDDa-sUyaro jaao| paMka-lulio niyAuM khaviuM so chagalago jaao|| saMkara-sueNa kiNiuM haNio so saMkarassa maya-kajje / tatto jAo karaho kayAi guru-bhAra-akrato // paDiUNa duttaDIe so veyaNa-vihura-viggaho mrio| caMpApurIi mAhaNa-gihammi dAso samuppanno // so mUyao varAo kayAi mAsovavAsa-pAraNae / bhikkhA-kae paviTTho samaNo mAhaNa-gihe tammi // asuDo apharisaNijjo jai vi imo taha vi tava-pahANu tti / mannaMtIe so mAhaNIe paDilAbhio sammaM // maha sAmiNI kayatthA jA dANaM dei sAhuNo evN| iya aNumoyaMteNaM dAseNa uvajiyaM sukayaM // sukaraNa teNa dAso mariuM jAo si vaccha ! maha putto| taM puNa puvva-maya-phalaM [jaM] caMDAlANa milio si // mariUNa mAhaNI sA jAyA muNidANao imA saguNA / samaNa-dugaMchAe puNa caMDAla-kulammi uppannA // to sumariya puvvabhavo payaMpae godhaNo saha piyaae| aNubhUyaM mANa-phalaM ao paraM taM na kAhAmi / / tatto imiNA sammatta-puvvagaM sAvagattaNaM gahiyaM / guru-pAse garahaMteNa mANa-jaNiyaM purA-pAvaM // taM pAliUNa sammaM samAhiNA aNasaNeNa mariUNa / sohamme do vi surA ti-palla-paramAuNo jAyA // iti mAnavipAke godhana-kathA // dhamma-vaNa-jalaNa-jAlA moha-mahA-mayagalANa [jA sAlA / kugai-bahU-vara-mAlA mAyA suha-mai-haraNa-hAlA // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 kumArapAlapatibodhe [paJcamaH theva-kae kavaDa-paro niviDaM niviDaM tamAvayA-lakkhaM / lakkhai na jaNo laguDaM payaM piyaMto biDAlo vva // mAyA-vaseNa kavaDa-ppaoga-kusalA akiccamAyariuM / pattA iheva sayameva lajiuM nAiNI nihaNaM // taM jahAiha jayapuraM puraM asthi jattha vitthinn-pnn-punnaao| pavarAvaNa-vIhIo bAhiM majjhe ya rehati // tatthAsi vijayadhammo rAyA sUrassa jassa na samattho / duTuM pi maMDalaggaM bhaeNa riu-kosiya-samUho / ranno tassa bahu-mao mayaMka-nimmala-guNAgaro sittttii| tatthAsi gaMgadatto taggihiNI gaMgilA nAma // nAgo tti tANa putto visiha-rUvo sahAvao srlo| sayala-kalA-kula-nilao kameNa so juvvaNaM ptto|| Isara-vaNiNo ghRyA pariNIyA teNa nAgiNI nAma / sA nAgiNI vva duTTA kuDila-sahAvA viyaDa-bhogA / mahuraM jaMpatIe tIe aNukUlamAyaraMtIe / sAsU-sasurANa maNaM paramaM pariosamANIyaM // bhattA hiyA viNIyA esA amhaM ti te viciMtaMti / ko vA kavaDa-paogeNa kIrae na dhuvamappavaso // iMtassa bhattuNo sA abbhuTANaM sasaMbhamaM kuNai / sayamAsaNaM samappai pakkhAlai appaNA pAe / paya-pakkhAlaNa-salilaM dei sire deva-nhavaNa-salilaM va / ciTThai aNanna-diTThI purao ANaM pddicchNtii|| bhuttammi tammi bhuMjai suyai pasuttammi jaggae puvvaM / iya kavaDa-paraM taM ciya mannai nAgo sughariNi tti / / aha annayA vasaMto viyaMbhio jnniy-jnn-mnnaannNdo| tammi gao nayara-jaNo savvo kIlatthamujANe // nAgo vi tattha gaMtuM kaMduga-kIlaM karei mitt-juo| aha tattha kA'vi gaNiyA hariyA khayareNa ekkeNa // gaNiyA-parivAreNaM pukkariaM atthi ko vi sppuriso| Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAyAM nAginI kathA | khayareNa nijjamANi jo rakkhai sAmiNi amha // to saMjAya-daNaM nAgeNa nahaMgaNammi gacchaMto / taha kaNaya - kaMdugeNaM mamma-paese hao khayaro // khayarassa jahA paDiyA pahAra - pIDA - vihattha - hatthassa / sA saravarassa majjhe amuNiya-gayaNAvaDaNa- dukkhA // nAgeNa pavisiuM saravarammi dhariyA jhaDa ti buDuMtI / tIraM suheNa neuM jaNaNIe appiyA gaNiyA // parituTThAe tIe bhaNio so siTTi putta ! maha dhUyaM / rakkhateNaM jIvAviyamhi tumae saparivArA // so nIo niya-gehUM kAuM sammANamuttamaM bhaNio / gharameyamesa vibhavo ahaM ca savvaM tuhAyattaM // niya - vikkameNa kiNiyA jA tumae rakkhiUNa vasaNAo / mayaNalayAe tIe kiM puNa vattavvameyAe / mayaNalayAe vRttaM suhaya ! jahA nivasio si amha maNe / bhavaNe vi imammi tahA tumae nicaM pi vasiyavvaM // evaM siNeha - vayaNehiM tAhiM uvarohio tahA nAgo / jaha mayaNalayAe saha ciTThai bahuviha viNoehiM // jANiya- vRttaMteNaM nAgo jaNaeNa jaMpio evaM / vaccha ! vaNiyANa amhaM na porisaM erisaM sarisaM // ghaDio khu vikkamo khattiyANa so sohae na vaNiyANa / karahassa jaM na ghaDiyaM na rehae neuraM taM so // kiM ca prastAva: ] purisassa hiyAhiya-ciMtagassa jujjai na seviDaM vesA / muNiNo akhama vva tavaM jA vihavaM suThu niTTavai // bhAi suo tAya ! tayA tumulaM soUNa maha maNaM jAyaM / taha karuNA-rasa-vivasaM jaha vaNio'haM ti vIsariyaM // niuNa mahaNo vi sahasA narassa taM kiM ci AvaDai kajaM / uciyANuciya-vivego na jamhi hiyae pariSphurai // vesA-saMgo'Nucio tti jaM ca Aisasi tAya ! taM juttaM / kiM tu na dhaNatthiNI sA kuNai kainnu tti mai nehaM // 52-53 409 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratiboghe [paJcamaH aha kittie vi kAle gayammi athirataNeNa jiiyss| paraloyaM saMpatto jaNao jaNaNI ya nAgassa // sAsU-susare divaM gaesu gaNiyA-giha-TTie nAge / para-purisehi saha dhaNaM niraggalA nAgiNI khAi // corehi hariyameyaM ti kuNai kavaDuttarAI nAgassa / soUNa sarala-sahAvo taha tti paDivajae savvaM // aha bhaNai nAgiNI taM su ciya salahijjae jae puriso| niya-bhuya-viDhatta-vitto kittiM dhammaM ca jo kunni|| desaMtara-gamaNeNaM viNA na pukkhala-dhaNAgamo hoi| tA jubvaNammi jujjai tuha piya ! desaMtaraM gaMtuM // taM hiya-vayaNaM nAgo mannato bhaNai bhaNasi suTTa pie ! / taM puNa mayaNalayAe akkhai sA jaMpae nAgaM // piyayama ! annAsattA tuha bhajjA te uvaisai evaM / nahi desaMtara-gamaNaM piyassa mahilA mahai kahavi // nAgo bhaNai maicciya aNurattA nAgiNI saI pavarA / para-purise ramaNa-maNaM vi kuNai na kayA visIya vva / / gaNiyA jaMpai piyayama ! na muNasi itthINa kavaDa-cariyAI / jAu kuNaMti akajaM tahA paraM pattiyAvaMti // kiM casiTi-suyAe kavaDaM imhi ciya jaM kayaM iheva pure / taM suNasu bhaNai nAgo kahasu pie ! taM kahai gaNiyA // ittheva pure siTTI maNoraho nAma atthi atthINaM / astha-payANa-samattho lacchI nAmeNa tassa piyA // tANa cauNhaM puttANa uvari jAyA maNoraha-saehi / suMdarima-viNijiya-tiyasa-suMdarI suMdarI dhUyA // tIe pariNayaNAo aNaMtaraM ceva uvarao bhattA / bhaNiyaM piuNA vacche ! viraso ciya esa saMsAro // pahavaMti maccu-pAsA akhaliya-pasarA surAsurANaM pi / tA ciTTha catta-kheyA giha-kammaM kiM pi akuNaMtI // annadiNammi gavakkhe ThiyAi tIe pahammi vccNto| Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] mAyAyAM nAginI-kathA / 411 rAya-suo savvuttama-rUvo nava-juvvaNo diTTho // paccakkha-kAma-eva-bbhameNa mukkAu tammi dittttiio| , nIluppala-mAlAo tIe aha baMdiNA paDhiyaM // jayai vijaya-lacchI-saMgao baMga-desA hivai-bhuvaNapAlassaMgao kAmapAlo / aisaya-ramaNijaM pekkhiuM jassa evaM dhuvamamara-vahUo macca-loyaM mahaMti // eyaM seTTi-suyAe suNiUNa viyANiyaM jahA eso| baMgAhiva-rAya-suo nAmeNaM kAmapAlo ti|| rAya-sueNa vi diTThA siTi-suyA sANurAya-diTThIe / so taM ciya ciMtaMto vijaM va gao niyAvAsaM // kAma-jareNa gahio cihai kattha vi raI alabhamANo / jAyA daDhamassatthA seTi-suyA mynn-sr-vihraa|| seTTI tao visanno kuDilaM pavvAigaM gihe pattaM / daDhUNa bhaNai bhadde ! maha dhUyA bADhamassatthA // taM sajjI kuNasu tuma sA jaMpai seTTi ! tAva pecchAmi / pattA tIe pAsaM muNiuM se vammaha-viyAraM // egate bhaNai mae tuha assatthatta-kAraNaM muNiyaM / tA sAhasu sambhAvaM taM saMpADemi jeNA'haM // annA na gai tti kahei tIi sA rAya-putta-vuttaMtaM / sA kavaDa-nihI jaMpai vaccasu Aicca-vArammi // Aicca-hare Aicca-aJcaNa-miseNa kAravissAmi / tahasaNaM tahiM tuha iya bhaNiyaM uThThiyA esA // sehissa kahai doso niyattio tuha suyAe kiMci mae / ravi-vAre ravi-pUyAi savvahA puNa niyattihii // to rAya-suyAvAsaM pattA vuttA ya tassa bhiccehiM / bhayavai ! kiM ci viyANasi sA bhaNai muNAmi savvaM pi // te biMti amha sAmI daDhamasamattho karesu taM sajjaM / kAhAmi tti bhaNaMtI sA nIyA rAya-suya-pAsaM // so rahasi tIi bhaNio sehi-suyA-daMsaNa-cchalaM lahiu~ / Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH chalio mayaNa-pisAeNa teNa jAo si assattho / hasi rAya-sueNaM bhaNiyaM bhayavai ! kahaM muNasi eyaM ? / ahavA hoi phuDaM divva-nANa-nayaNo tvssi-jnno|| satthattaNe uvAyaM ciMtasu sA bhaNai ciMtiocceya / ravi-vAre ravi-bhavaNe gacchasu jeNicchiyaM lahasi // aha pattA seTi-suyA sayaNa-juyA ravigihammi ravi-pUyaM / kAuM vinigacchaMtI rAya-sueNaM bhue gahiyA // to pukariyamimIe chiviyAe majjha anna-puriseNa / aggi viNA na suhi tti jhaDitti kaDDheha khaaii|| piuNA niyattiyA sA kahaM pi to AgayA niyaM gehaM / pavvAiyaM payaMpai taM ANasu kaha vi rynniie|| taheva vihiyaM tIe jAo duNhaM pi sNgmo| 'SaTra-karNo bhidyate mantra iya tIe viciMtitraM // pavvAiyaM pasuttaM tatto vatthAiehiM pihiUNa / bhavaNaM palIviyaM niggayAiM dunni vi nihuya-nihuyaM // pavvAiyA niraggala-mai-ppavaMcA vi vaMciyA tiie| kavaDakaDANa kaya-dukkaDANa naNu kicciraM kusalaM // tIe saha rAya-suo gao sabhavaNammi aha gihe ddduuN| pavvAigaM suyaM ciya mannaMto vilavae seTThI // hA putti ! tae para-purisa-pharisa-vihurAe maggio aggii| dinnA na mae sayameva sAhio taha vi so tume|| tumae ciya ekAe putti ! muhaM majjha ujjalaM vihiyaM / ramaNINa maMDaNaM jaM sIlaM tuha ceva taM diDha // tIe maya-kiccAI kAuM aTThINi khivai so titthe / aha kaivaya-diyaehiM rAya-suyassa vi dhaNaM tuDheM // so bhaNai pie ! jAmo niya-desaM taM bhaNei setti-suyaa| mA kuru evaM ittheva pUrihI savvamavi seTThI // kahiyaM ca tassa kanne tIe evaM tumaM karesu tti / to gaMtuM rAya-suo hahe sirhi bhaNai evaM // vvesu deha maha paTTa-sADiyaM teNa appiyA saaddii| Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] mAyAyAM nAginI-kathA / 413 sA ghariNi-dasaNatthaM paTTaviyA rAya-putteNa / / amaNahara tti na gahiyA tIe to pesiyA puNo annA / sA vi na gahiyA tIe du-tinni-vAraM kayaM evaM // siTThI jaMpai sa ciya iha eu kimanna-pAya-ghasaNeNa / tatto samAgayA sA taM dR8 seTTiNA bhaNiyaM // esA sA maha dhUyA rAya-suo bhaNai kiM na saMbharasi / kiM dhUyamaggi-daDUM kiM sihi ! siNeha-gahilo si ? // siTThI jaMpai sarisattaNeNa mUDho mhi bhaNai raay-suo| siTTi ! na doso tuha jeNa sarisa-vatthUsu hoi bhmo|| sarisattaNao jAo Aicca-hare bhamo tayA majjha / jeNa mae taha dhUyA chikkA niya-ghariNi-buddhIe // saMpai puNa saMpanno tujjha bhamo jo tumaM maha kalattaM / niya-dhUyaM bhaNasi ao bhameNa dunni vi samA amhe // siTThI jaMpai dhUyA-sarisA esA vi majjha dhUya tti / tA tujjha jeNa kajaM taM giNhasu maha sayAsAo / / iya itthINaM cariyaM gahaNaM niuNo vi nAha ! na muNei / tatto jaMpai nAgo picchissamahaM ghariNi-cariyaM // aha disi-jattAraMbhaM kAuM nAgeNa nAgiNI vuttaa| jAmi pie ! desaMtaramahaM tumaM ciTTha gehammi / sA bhaNai tujjha virahe a-rai-karaM maha gharaM masANaM va / kiM tu ajuttaM piya-vayaNa-laMghaNaM teNa cihAmi // so patthio pasatthe diNammi gaMtuNa joyaNe kai vi| desaMtare dhaNatthaM paTTaviraM vANiyaM annaM // nAgo sayaM niyatto ciTThaha gaNiyA-gihe pavisiUNa / kaiyAi nisAe gao sa-gihaM kappaDiya-veseNa // taM bhaNai nAgiNI kiM desaMtario si ? so bhaNai evaM / sA bhaNai kuNasi kajaM jai me tA rUvayaM demi // teNuttaM tuha kajaM kAhaM sA bhaNai paDalayaM eyN| giNhasu imiNA gahiyaM teNa samaM sA gayA bAhiM // tatthatthi sUli-bhinno puriso garue kahiM pi avarAhe / Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [paJcamaH so puNa tIe daio sA taM ghusiNeNa raMjei // kusumehi pUyae tassa Dhoyae khaja-moyaga-ppamuhaM / puNa Agacchaha gehaM sA kappaDiyaM bhaNai evaM // suvasu tumaM ghara-dAre gose giNhija rUvagaM jaM te| suvai tahiM kappaDio tIe anno vi asthi pio|| so Agao gihaM se muNi tavvaiyaraM bhaNai eyN| so coro tujjha pio mayaM pi atthesi jaM raMDe ! // siTTho vi aNiTTho'haM tA tumae maha na kiM pi kajaM ti| jaMpaMto so sutto sijAi parammuho ThAuM // kuNai maha mamma-bheyaM imo tti kuviyAi tIi tassa siraM / chinnaM churiyAe ahaha ! sAhasaM kiM pi mhilaannN|| puNa bhaNio kappaDio khaNa khaDDu demi rUvagaM bIyaM / teNA'vi kougeNaM gihega-desammi sA khaNiyA // mAriya-purisa-sarIraM pakkhittaM khaMDiuM tahiM tIe / tatto vimhiya-citto patto gaNiyA-gihe naago|| mayaNalayAe akkhai maha ghariNI lakkhiyA tae sutttt| sappassa muNai ghasaNi sappo ciya iya kayaM saccaM // so tAva Thio tattheva jAva desaMtarAu saMpatto / gahiyattho vaNiutto teNa samaM to gao gehN|| puvvaM va vasai saha nAgiNIi nAgo abhinn-suh-raago| nahi daMsaMti virAgaM garuyA garue vi avarAhe // kaDyA vi akkhajUe nAgo ghariNIi ruvagaM jinnio| puNa puNa taM maggaMtI bhaNiyA nAgeNa sA evaM // ciTaMti tujjha pAse laDA do rUvagA mae puvvaM / tesiM eko valio bIo puNa saMpayaM lddho|| tIe vuttaM ke dunni rUvagA to payaMpae naago| eko paDalaya-nayaNe khaDDA-khaNaNammi puNa biio|| taM soUNa hahA ! maha cariyaM savvaM aNeNa dikhai ti| dukkheNa phuTa-hiyayA mayA gayA nAgiNI nirayaM // logo jaMpai nAgaM desi na kiM suMThi-suMcalAIyaM ? / Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] lobhavipAke saagr-kthaa| bhajAi maraMtIe tatto nAgeNa saMlasaM // lekkhai cokkhai jo marai niya-duccariya-vaseNa / suMThi-suMcalu kiM karei tasu dinnaM avareNa // iya nAgiNIe cariyaM pavaMca-bahulaM paloiuM naago| veragga-magga-laggo ADhatto ciMtiuM evaM // krUDa-kuDuMba-kuDIo vivey-maayNdd-meh-maalaao| ko mahai vAla-vAluMki-vAla-kuDilAo mhilaao|| rajjai kara-calaNAhara-dalesu taruNINa nicca-rattesu / khaNa-ratta-virattaM puNa mUDho muNai maNaM tAsiM // mayaNa-dhaNu-laTi-vaMkAsu tUsae kAmiNINa bhamuhAsu / tANa na yANai mUDho cittaM tu shss-gunn-cNkN|| tuccha majjhaM kaDhiNaM thaNa-sthalaM caMcalaM ca nayaNa-juyaM / para-mohatthaM mahilA payaDaMti na erisaM tumaNaM // tuMga-thaNa-tthala-visame asaMbhavaM ramaNi-deha-maru-dese / sevei saMvaraM jo pIDijai so na taNhAe // evaM saMveya-paro visaya-viratto vi visy-mi-mutto| nAgo nANa-divAgara-guru-pAse suNai jiNa-dhamma // to kavaDa-catta-citto cArittaM geNhi tavaM kaauN| samae mariUNa gao saggaM mokkhaM ca so lahihI // iti mAyAyAM nAginI-kathA // jo koha-mANa-mAyA-parihAra-paro vi vajai na lohaM / poo vva sAgare so bhavammi buDDai ku-kmm-guruu|| sasi-kara-dhavalA vi guNA niya-Asaya-vAha-kArae lohe| AvadaMti jala-kaNA lohammi va jalaNa-saMsatte // iha loyammi kilese lahilaM lobhAu sAgaro grue| para-loe saMpatto duggai-dukkhAI tikkhAI // taM jahA atthi bharahammi nayarI mihilA mahila vva mnnhraagaaraa| pAyAreNa vareNaM pariyariyA jA parAgammA // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [paJcamaH vesamaNa-samANa-dhaNo tattha vaNI asthi sAgaro nAma / atthaM ciya purisatthaM mannai so lobha-gaha-gahio // karisaNa-haTTa-kalaMtara-vaNija-pamuhe dhnnjnnovaae| vivihe so kuNai sayA agaNaMto appaNo dukkhaM // kaiyA vi teNa diho jogappo jogio gruy-gvvo| tatto kA tuha satti ? tti pucchio jaMpae jogii|| rattIe vi diNaM diNe vi rayaNiM daMsemi sele'khile uppADemi nahaMgaNAu gahaNaM pADemi bhuumii-yle| pArAvAramahaM taremi jalaNaM thaMbhemi raMbhemi vA duvvAraM paracakamatthi na jae taM majjha jaM dukkaraM // to sAgareNa vutto jogiMda ! na me paoyaNaM kiM pi / gaha-giri-pamuhehiM pADiehi uppADiehiM vA // jai atthi kaNaya-siddhI tA taM daMsesu me kimanneNa / to jogieNa bhaNiyaM kaNagaM ANesu kiMci tumaM // taM jhatti jeNa du-guNaM karemi to sAgareNa ANIyaM / kaNayassa karisamekaM kavaDeNa tamaggiNA dhamiyaM // khiviUNa niyaya-kaNayaM channaM taM jogiNA kayaM du-guNaM / to kuNai vimhio tassa AyaraM sAgaro garuyaM // jogI bhaNai kileseNa ittieNeva hoi bahuyaM pi| to kaNaga-pala-sayaM sAgareNa jogissa uvaNIyaM // taM sayala-nisaM dohi vi dhamiyaM jalaNeNa to carama-jAme / muttammi sAgare giNhiUNa taM jogio naTTho // hA ! muTTho tti visanno kayA'vi keNA'vi sAgaro bhnnio| desaMtara-vANije kIraMtaM hoi dhaNa-lAho // kAUNa mahAsatthaM gahiUNa kayANagAI vivihaaii| laMghiya-visama-aranno so patto taamilitti-puriN|| kaya-vikkae kuNaMtassa tassa jAo tahiM bahuya-lAbho / so taha'vi asaMtuTTo samuddamavagAhiuM mhi|| teNa gahiyaM pavahaNaM kaThThamayaM appaNo carittaM va / cittaM na jattha thevo vi vilasae loh-sNbNdho|| Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] lobhavipAke saagr-kthaa| dIvaMtara-juggAI kiNiyAI kayANagAiM vivihaaiN| kaNa-ghaya-tilla-jaliMdhaNa-pamuhANaM saMgaho vihio // dA..........."vi-kara-sukANa kotthalA bhariyA / satthaggi-tilla-kaMjiya johA gahiyA ya juddhatthaM // aha pilliyaM pavahaNaM vajaMtAuja-rava-bhariya-bhuvarNa / tattha kaya-maMgalo pariyaNeNa saha sAgaro caDio // pavaNuppADiya-siya-vaDa-jaNiya-javaM jAva taM kamai jlhiN| to cha-ppaDa vva kamale gayaNe lahuo ghaNo jaao|| so kamaso vitthario kasiNa-karAlo kayaMta-mahiso vva / phuriyA disAsu jama-kattiya vva duIsaNA vijjU // jAo gajjo baMbhaMDa-bhaMDa-phuddaNa-ravo vva bhaya-heU / laddhAvasaro pisuNo vva dUsaho pasario pvnno|| pIya-suro vva visaMThula-paya-ppayAro mahoyahI jaao| phuTTa tao pavahaNaM paDiyaM uddAu bhaMDaM ca // aha sAgareNa laDaM phalayaM piya-mANusaM va hiyaeNa / ghittUNa taM samudde so bhamio stt-diyhaaii|| patto kahaM pi tIre so diTTho niddaehiM micchehiM / pAvaMti loha-vivasA jaM vasaNuttiriviDiM jIvA // so nIo niya-ThANaM bhujaM bhoyAvio ya puTi-karaM / to teNa ciMtiyamiNaM kimime[mama]bhoyaNaM diti // annadiyahimmi eso savvaMgaM picchiUNa micchehiM / nIhariya-ruhira-dhAro nivesio bAhira-paese // tassAdUrammi Thio cAvAroviya-saro naro ya pcchnnN(?)| to sAgaraMga-luddho pakkhi-viseso tahiM patto // taM giNhaMto pakkhI nareNa viDo mahalla-bhallIe / so tappahAra-vihuro dharaNIe niyaDiUNa mao // kari-kuMbha-yaDammi va muttiyAI hiyayammi tassa rynnaaii| ciTThati taM churIe chiu~ micchehiM ghiyaaii|| 4 atra kiyAn pAThastruTitaH pratIyate / Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH iya sAgarassa kIrai puNa puNa micchehiM dussahaM dukkhaM / anna-diyahe nareNaM bhallIe maMda-ciTTho tti / / / pakkhI ghittuM sAgaramuppaio sAgarovarI jNto| sAgara-gayammi poe pahAra-pIDAulo pddio|| mukko ya jIvieNaM to saMbhaMteNa poy-vnnienn| ko eso vuttaMto tti sAyaraM sAyaro puttttho|| niya-vRttaMtaM kahiuMso bhaNai imassa pakviNo hiyayaM / bhittUNa giNha rayaNAI tAI to teNa ghiyaaii|| taM rayaNa-lAbha-heuttaNeNa uvagAriNaM vibhaavNto| patthosahehi vivihehiM poya-vaNio kuNai pavaNaM // taM pavahaNaM vilaggaM suraha-visayammi maMgalaurammi / muttuM poyaM ciMtai tattha Thio sAgaro evaM // dhaNau vva tayA nayarAo niggao gahiya-bahuya-vihayo'haM / imhi tu niDaNo kaha gu tattha roro vva gacchAmi // evaM visanna-vayaNo diTTho so baMbhaNeNa ekkeNa / bhaNio ya bhadda ! dIsasi kimevamuvvigga-citto vva ? // to sAgareNa bhaNiyaM jai vi akahaNijamappaNo cariyaM / taha vi tuha paDhama-daMsaNa-payaDiya-nehassa akkhemi // to savvaM niya-cariyaM kahiyaM vippassa teNa bhaNiyamiNaM / adhaNo ti mA visUrasu tuha saMpADemi jeNa dhaNaM // iha atthi ujayaMte girimmi vivaraM samIhiyastha-karaM / tassa pavesaNa-kappo savittharo asthi maha pAse // to majjha jai sahAo hosi tumaM tA duve vi pavisAmo / .................. "divvaMgaNAu jaM maggiyaM diti // dhaNa-luddha-buddhiNA sAgareNa bhaNiyaM imaM karemo tti / kaya-uciya-sayala-kiccA ADhattA pavisiuM do vi // . vippo vacai purao karattha-kappovai-maggeNa / pajalaMta-mahisa-puccheNa piTTao sAgaro ei // pAehi jaMti kattha vi kattha vi jANUhi kattha vi ureNa / te kattha vi piTeNaM kaDhiNa-taDugghaTTa-savvaMgA // Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 prastAvaH ] - lobhavipAke sAgara-kathA / picchaMti do vi kattha vi phAra-phaNA-bhIsaNe kasiNa-sappe / taha kattha vi veyAle kara-kaMpiya-kattiya-kavAle // bhakkhissAmi pie ! 'haM purassaraM aNucaraM tu bhakkha tumaM / iya jaMpaMtaM kattha vi bhayaM-karaM bhUya-mihuNaM ca // iha viviha-bhIsaNehiM akhubbhamANA kameNa vaccaMtA / picchaMti kaMcaNamayaM mahagdha-maNi-maMDiyaM bhavaNaM / / maNi-kaNaya-bhUsaNAlaMkiyAu pAsaMti tattha deviio| ArAhiuM payahA tammajjhe sAmiNiM do vi // tuhAe tANa javA tIe vatthaMcalammi pkkhittaa| te tehi avanAe chaDDittA jaMpiyaM evaM // amhehi kayaM kaTuM garuyaM to amha devi ! jai desi / ciMtA-rayaNAI kuve to jAmo na'nnahA jaamo|| to kuviyAe devIe do vi haNiUNa vAma-pAeNa / pakkhittA vivarAo bAhiM anna'nna-ThANesu // mihilAujANe sAgareNa paDio paloio appA / vatthaMcale vilaggA kai vi javA taha suvannamayA // so ciMtaha ahaha ! mae mUDheNaM chaDDiyA suvanna-javA / saMbhavai savva-nAso aha vA lohaMdha-buddhINaM // so niya-gehammi gao hA ! naTThA jala-nihimmi me lcchii| iya jhUraMto niccaM caMdeNa sueNa saMlatto // sAhasiyaM ujjamiNaM tumaM pi muttUNa jA gayA lcchii| sA vaccau kiM tIe tAya ! hayA sa cciya vraaii|| nimnaM gacchati nimnageva nitarAM nidreva viSkambhate caitanyaM madireva puSyati madaM dhUmyeva datte'ndhatAm / cApalyaM capaleva cumbati vajvAleva tRSNAM naya tyullAsaM kulaTAGganeva kamalA svairaM paribhrAmyati // kiM ca tuha tAya ! bhavaNe kamAgayA asthi pukkhalA lacchI / tumae mae ya jA uNa uvajiyA sA vi nissImA // iya bujjhavio vi sueNa sAgaro gruy-loh-pddibddho| nidaM na majjha-ratte vi lahai lacchi viciNtNto|| Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 kumArapAlapratibodhe tassatthi sunna majjhA garuI gehaMgaNammi maMjUsA / gayaNa-gamaNa-kkhamAo caMdassa vi dunni bhajjAo // tAsiM ekkA maMjUsamAruhadda vahai taM puNo bIyA / to kIlaNatthamannattha do vi vaccaMti rayaNIe // kaiyA vi sAgareNaM imaM kuNaMtIu tAu diTThAo / cariyaM aho ! vahUNaM imaM ti so vimhiyaM patto // vRttaMtamiNaM kahiuM egate bhaNai sAgaro bhiccaM / jANaga ! maMjUsAe ciTTha tumaM pavisio channo / / to vaccati imAo kattha ttiviyANiUNa me kahasu / teAvi tava kayaM rayaNIe tAu caliyAo // gacchaMtINaM tAsi uvari samuddo maNo-haraM ruvaM / ucchaliya-maccha acchIhi chajjae picchamANo vva // so ta saNa- tuTTho sahai sahAso vva pheNa-paDaleNa / laharIi tANa pariraMbhaNatthamuttaMbhiya-bhuo vva // jala - nihi- majjhaTThiya-rayaNa- -dIva - tilae gayAu kaNayapure / tAo tahiM icchAe ramiuM puNa AgayAu gihaM // aha bhaNio kammayareNa sAgaro siddhi ! suNa rayaNi vittaM / tuha bahuyAo kattha va nayarammi gayAu gayaNeNa // pura-bAhiM maMjUsiM muttuM pattAu tAu majjhammi / tatto maMjUsAo mae muhaM kaDDiyaM kiM pi // to diTThA pasariya-kaMti -bhAsurA tattha rayaNa- pAsAyA / sura-pavvao va luMgo taha pAyAro pisaMDimao // pAyAra - samIve kAya - iha khaMDAI taha ya diTThAI / kaMtIe huraMtIe tameva lakkhijja nANAI || bahuyANa bhaeNA'haM maMjUsAo na niggao bAhiM / tatto dhittumaNeNa vi tAI na gahiyAI siTTi ! mae // to sAgareNa bhaNiyaM aho ! kilIvo si jANaga ! hayAsa !! / jeNa na gahiyAI tae kai vi kaNaya iha khaMDAI // tA annassa na eyaM kahiyavvaM jeNa tattha gaMtRRNa / sayameva ahaM ANemi tANa bhariUNa maMjUsaM // [ paJcamaH Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] lobhavipAke sAgara-kathA / 421 kassa vi na kahissAmi tti jaMpiyaM teNa, annayA siTThI / maMjUsAe majjhe channaM nisi pavisiUNa tthio|| nimmiya-mayaNAhivilevaNAu prihiy-pstth-vtthaao| rayaNamaya-bhUsaNAo bahUu paguNAu jAyAo // lahuI vuttA jehAi aja tumamukkhivesu mNjuusN| sA bhaNai bahiNi ! tumamAruhesu jeNukvivAmi imaM // caDiyA maMjUsAe jiTThA maMjUsamukkhivai lhuii| do vi caliyAu gayaNe vegeNa vilaMghiuM jlhiN|| pattAo kaNayapure purabAhiM ThAviUNa mNjuusN| majjhammi paviTThAo to siTThI niggao bAhiM // so kaNaya-i-khaMDaM jaM jaM picchai phurNt-loh-bhro| maMjUsAe majjhe taM taM pakkhivai vegeNa // tattha sayaM ca pavisi ciTThai aha AgayAu vhuyaao| caliyAu taheva samudda-uvari lahuI bhaNai jeTaM // maMjUsAe bhAro bahuo keNA'vi kAraNeNa'ja / to jalahimmi khiyissaM eyaM gayaNeNa gaccha tumaM // taM souM bhaNiyaM sAgareNa mA sAgarammi mNjuusN| vahuyAu ! khivaha jamhA marAmi tumhANa sasuro'haM // iya sasura-vAriyAhiM vi aNeNa vinAyamamha cariyaM ti / roseNa jhatti khittA jalahimmi vahUhi maMjUsA // mA Dahasu gahila ! gAmaM ti vArio saMbharAviyaM suTTha / iya bhaNiro so gAmaM jaha dahai taheva tAhiM kayaM // maMjUsA-majjha-Thio ya sAgaro sAgarammi dukkheNa / mariUNa gao ku-gaI tatto bhava-sAgaraM bhamihI // vahuyAu AgayAo sa-gihaM gose apicchiuM piyaraM / caMdo jaMpai jaNao kattha gao dIsae janno // to jANageNa savvaM vuttaMtaM akkhiUNa cNdss| bhaNiyamiNaM maMjUsA jaM natthi tao viyakemi // siTThI imAhiM khitto maMjUsAe samaM samuddammi / taM soUNa visanno ADhatto vilaviGa caMdo / Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH hA tAya! ti-jaya-vikkhAya ! atula-vavasAya ! sAhasa-sahAya ! / tumae ikkeNa viNA bhuvaNaM sunnaM va mannemi // iya soya-paro caMdo nIo mitteNa saMnihiM guruNo / bhava-nivveya-pahANA tassa kayA desaNA guruNA // saMsArAsAratAM dRSTvA zokaH kAryo na dhImatA / lobhastu parihartavyaH sarvAnarthanibandhanam // kRtasarvavinAzena sarvavyasanavezmanA / lobhena labhate jantuHkhAni jAtu no sukham / / vanhistRpyati nendhanairiha yathA nAmbhobhirambhonidhi staballobhaghanAghanairapi dhanairjantune saMtuSyati / natvevaM manute vimucya vibhavaM niHzeSamanyaM bhavaM yAtyA''tmA tadahaM mudhaiva vidhAmyenAMsi bhUyAMsi kim // iti zrutvA candro racitajinadharmAbhyupagamaH striyau pUrve tyaktvA sapadi prinniitaa'nyyuvtiH| akurvannArambhaM vipulamalaghu lobhamabhajan / jinAnarcan sAdhUna su]paricaran janma nayati // svadravyairjinamandirANi racayatyabhyarcayatya'rhata strittyA vatinAM tanotyupacayaM vstraannpaatraadibhiH| dhatte pustakalekhanodyamamupaSTabhnAti sAdhammikAn dInAdyuddharaNaM karoti kalayatyevaM sa puNyArjanam // vayasi pariNate'sau lobhamAlocya vizvaM viSayaviSaviSaNNaH sAdhudIkSAM prapannaH / tanumatanutapobhiH karzayitvA''yuSo'nte divamagamadvApto nivRtiM ca krameNa // iti lobhavipAke sAgara-kathA // iya hemasUri-muNi-puMgavassa suNiUNa desaNaM raayaa| jANiya-samatta-tatto jiNa-dhamma-parAyaNo jaao| to paMca-namukkAraM sumaraMto jaggae rayaNi-sese / ciMtai aya do vi hiya(?)*deva-guru-dhamma-paDivattiM // * aspaSTArtho'yaM pAThaH / jinamaNDanagaNiviracita-kumArapAlaprabandhe tu 'ciMtai ya dovi hiyae' (pR. 07 pra0) ityevamupalabhyate / Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 prastAvaH ] jIva-manaH-karaNa-saMlApa-kathA / kAUNa kAya-suddhiM kusumAmisa-thotta-viviha-pUyAe / pujjai jiNa-paDimAo paMcahiM daMDehiM vaMdei // nicaM paJcakkhANaM kuNai jahAsatti stt-gunn-nilo| sayala-jaya-lacchi-tilao tilayAvasarammi uvavisai // kari-kaMdharAdhirUDho smtt-saamNt-mNti-priyrio| vaccai jiNiMda-bhavaNaM vihi-puvvaM tattha pavise // aTTa-ppayAra-pUyAi pUiuM viiyraay-pddimaao| paNamai mahi-nihiya-siro thuNai pavittehiM thottehiM // guru-hemacaMda-calaNe caMdaNa-kappUra-kaNaya-kamalehiM / saMpUIUNa paNamai pacakkhANaM payAsei // guru-purao uvavisiuM para-loya-suhAvahaM suNai dhammaM / / gaMtUNa gihaM viyarai jaNassa vinnittiyAvasaraM // vihiyagga-kUra-thAlo puNo vi ghara-ceiyAiM accei / kaya-uciya-saMvibhAgo bhuMjei pavittamAhAraM // bhuttuttaraM sahAe viyArae saha buhehiM satthatthaM / [ atthAnI-maMDava-maMDaNammi siMhAsaNe ThAi // aTThami-causi-vajaM puNo vi muMjai diNahame bhaage| kusumAiehiM ghara-ceiyAiM accei saMjhAe // ] evaM khu punna-nihiNo garmati kAlaM su-cariehiM // kaiyA vi niva-niutto kahai kahaM siddhavAla-kaI // kumai khui jaM suNatAhaM Avai pAva-malu, ai-visuddha-vAsaNa visai, ohaddai moha-visu, visamu visaya-vAsaMgu tui, 1 [ ] etacihnAntargataH sArdhagAthAtmakaH pATho mUlagranthe truTito'sti, parantu jinamaNDanagaNi-viracite kumArapAla-prabandhe samupalabdhatvAt tata uddhRtya nivesitotraaymsmaabhiriti| 2-3atrApi kiyAn pAThaH khaNDita iva pratibhAti sambaddhArthasyAnavagamakatvAt / Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 kumArapAlapratibodhe [pazcamaH citti vahudRi dhamma-guNu vai psm-sinnehu| jIva-maNaM diya-saMlavaNu taM buha-yaNa hu suNehu // 1 // __ asthi paTTaNu dehu nAmeNa, lAyanna-lacchihi nilao, Ayu-kamma-pAyAra-saMgao, suha-dukkha-chuha-tisa-harisa soya-pamuha-loya-saMgao. nANAviha-nADI-saraNi-bhamira-samIratabhAru / bhUridhamma-payaDiya-mahimu supariThiya-nava-vAru // 2 // tattha nariMdo appA bahuviha-bhogovabhoga-ta"ttho / buddhi-mahAdevIe sahio rajaM kuNai niccaM // 3 // tAsu ciTThai maNu mahAmaMti, taNi appu samu manniyau, jo mahalla-kosalla-bhAyaNu, bahu-pasara-saMpatta-jamu, raja-kaja-ciMtaNa-parAyaNu, taha paMciMdiya-payaDa-guNa phrisnn-rsnn-gghaann-| loyaNa-savaNa-nio kara appaha paMca pahANa // 4 // aha kayA vi hu lahivi patthAvu, tasu appaha samuhao, maNiNa vuttu kara bevi joDiu, jaH kavi annANa ghasikhivahiM, dukkhi bahu jIva-koDio, ekaha eyaha daTThayaha niya-jIyaha kajeNa / tAhaM ahammaha nimmavio kiM jIviu vajeNa // 5 // eu nisuNivi appa na khAhu, sANakkhu takkhaNi bhaNai, __ ai pasAI muhu majjha mattao, niya-joggaya na hu muNahi, nUNa mUDha pari sucavaMtao, Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 prastAvaH] jIva-manaH karaNasaMlApa-kathA / vivihAraMbhu abaMbhaparu kahiM tuhaM kahiM jiya rakkha / nayaNa-vihUNa ki huMti nara rayaNa-parikkha salakkha // 6 // je mahanvaya paMca uvvahahiM, tavu dukkara je karahiM, je carittu pAlahiM niruttauM, jIvoha-rakSaNa-vayaNu, muNiha tAhaM jaM paNaha juttauM, jaM puNu tuhu jaMpesi jaDa ! taM asarisu paDihAi / maNannillakkhaNa kiM sahai neUru uDDaha paai||7|| cavala capphala visayavAsatta, nIsatta aviveya tuhu~, karahiM kiM pi dukkammu tammaNa, par3a jammu pAvemi hauM, javvaseNa bahu-viha-viDaMbaNa, to maNu bhaNai guNuttamaha sAmihi tujjha pasAI / garuya maNoraha jai kara to vArijauM kaaii||8|| kiM ca kiM pahu karivia pasAo, vavasAu jaMpei maha, ghaNaaNattha vittharaNa-paJcalu, jiNa kAraNi hauM kara na ya kiM pi na hu eu capphalu, je uNa paiM pharisiNa-pamuha paMca-pahANa-niutta / matta-niraMkusa-hatthi jimva karihiMti kaja ajutta // 9 // tahaM majjhima pheDivi kuvipahANu mai annaha appiu tassa ThANu / eyAiM paloyau sAmi sAlu payaDaMtaI niccu aNattha-jAlu // 10 // pharisiMdiu pabhaNai ha ji echu ruMdhevi sarIru samaggu thakku / iha apphu maNuva nahi atthi koi Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 kumArapAlapratibodhe avariMdiya aNu vara majjha joi // 11 // nahu gammu agammu va kiM pi gaNai abbaMbha kalusa ahilAsa kuNai / sakalatti vitai mahadda vesa pararamaNi gamaNi payaDai kilesa // 12 // sisirammi nivAya gharaggi-sayaDi ghaNa- ghusiNa- tela- bahuvattha- savaDi / caMdaNa-rasa- kusuma - jalAvagAha dhArAgihi giMbhi mahei nAha ! // 13 // pAusi paya-paMka- pasaMga taddu vaMchai acchida bhavaNayalu laDDu / jaha kuNai viviha visayANuvitti teha vi huna ehu pAvei titi // 14 // eka vi phAsiMdiu, buhayaNa niMdiu, karai kiMpi duccari tihi / nANA vihu jammi hi, pIDio kammihi, sahasi viDaMbaNa sAmi jiha // 15 // taha bhakkhAbhakkha viveya- mUDhuM rasa-visaya- giDi- dolAdhirUtu / avibhAvi peyApeyavatthu rasaNu vi kuNei bahu-vihu aNatthu // 16 // jaM hariNa - sasaya-saMbara - varAha vaNi saMcaraMta akayAvarAha / taNa-salilamitta saMtuTTha-citta mammara-rava-savaNubbhaMta netta // 17 // hiMsaMti ke vi migayA payaTTa pasaraMta - niraMtara - turaya- ghaTTa / kara - kaliya- kuMta - kodaMDa - bANa saMsayaya- tula-roviya - niyaya-pANa // 18 // jaM gahiri salili viyaraMta mINa nikkaruNa ke vi nihaNahiM nihINa / [ paJcamaH Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 prastAvaH] jIva-manaH-karaNasaMlApa-kathA / jaM lAvaya-tittiri-dahiya-mora moraMti addosa vi ke vi ghora // 19 // taM rasaNaha vilasiu, dukkaya-kalusiu, tumhahaM kittiu kittiyai / ____jaM varisasaeNa vi, ainiuNeNa vi, kaha vina jaMpiu sakiyai // 21 // ghANidiu jaM kira surahi davyu viyaliya viveu taM mahai savvu / jaM asurahi tihiM puNa karei rosu tA eu vi jANa annpp-dosu||22|| __ taha jai vi diTTi vanni a abalA tahavi hu durappa accaMta cavalA / sui asui ghi kiM pi na pariharei jaM juttu ajuttu vi taM niei // 23 // paradArapavattaNi pharisaNassa dUittu eha payaDai avss| lolattakaraNi rasaNaha sahAya iya na kuNai kittiya pahu ! avAya // 24 // jiva savaNu suNai viDavagga vayaNa tiva muNi-uvaesu na ruddha nayaNu / taha geya-vesa-kali-savaNa-heu uttammai niccu vi nivviveu // 25 // iya visayapalakkao, ihu ekkeku, iMdiu jagaDai jaggu sylu| jesu paMca vi eyaI, kayabahu kheyaiM, khillahiM pahu ! tasu kau kusalu // 26 // tA viyakkhaNu deva ! lakkhesu, je ittha pharisaNapamuha, paI pahANa paMca vipariTTiya, cavalattaNi te kuNahiM, Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 kumArapAlapratibodhe tujjha dukkha bhavi bhavi aNiTThiya, jai pittijasi maha na tau baMdhivi eku gharesu / tiNa viNu tasu vAvAru jai tA maha dUsaNu desu // 27 // na tae kula-sIla-guNA parikkhiyA kiM ca phrisnnaaiinn| aparikkhiya-kula-sIlAhi diti pahuNo duhaM bhicA // 28 // tA viyakkhaNa deva pucchesu, ___ kulasIlaguNa iMdiyahaM, buDidevi varabaMdhu vimarasu, __ taha duIu payarisu kumaru, jaha viveu vipphurai asarisu // 29 // __ to samAgaya tattha te vi, paNamaMta matthaya namivi, mahiniviThTha to apparAiNa, pabhaNevi mahurakkharihi, ___ AsaNaMti garuyANurAyaNa, pucchai eyahaM paMcaha vi kulasIlAi kheh| tA vimarisu joDevi kara sAhai sAmi ! suNeha // 30 // paha! atthi citta-vittI mahADavI viyaDa-AvayAinnA / payaDiya-ku-jamma-lakkhA cojaM avarAha-saMjuttA // 31 // tattha mahAmoho nAma naravaI vihiya-bhuvaNa-saMkhoho / nANAvaraNIya-ppamuha-satta-maMDaliya-kaya-soho // 32 // addhAsaNa-saMlINA tassa mahAmUDhayA mhaadevii| tIi tailoka-damaNika-vikkamA naMdaNA dunni // 33 // rAjasa-cittassa purassa sAmio rAga-kesarI pddhmo| tAmasa-citta-pura-pahU dosa-gayaMdo puNa duijjo // 34 // micchA-daMsaNa-nAmeNa maMtI moha-nariMdassa ciMtae rajaM / maya-koha-loha-macchara-vammaha-pamuhA bhaDA ittha // 35 // aha tassa citta-vikkheva-maMDave tanhavei ucchNge| moha-nivassa vivajAsa-AsaNe saMniviTThassa // 36 // micchA-dasaNa-nAmeNa maMtiNA savinaeNa vinnattaM / Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva- manaH karaNasaMlApa-kathA / asamamasamaMjasaM deva ! vahae amha kayaDammi // 37 // cAritta dhamma-vasuhA-hivarasa saMtosa nAmao caraDo / tujjha jaNaM jaiNa-pure viveya - giri-saMThie nei // 38 // to kuvio moha-nivo bhaNio kumareNa rAya - kesariNA / deva ! kimevaM kijjai thovAraMbhe vi saMraMbho / / 39 / / jao majjha visayAhilAso maMtI karaNAI tassa DibhAI / jaga-jagaDaNehi eehiM tujjha payaDijae kittI // 40 // tAvacciya saMtoso phurai na jA diti dhADimeyAI / kiM ca imANa kasAyA niccaM pi sayaM ciya sahAyA // 41 // saMtosa-caraDa- niaMtamamha loyaM balA niyatteuM / ekkaMkaM pi samatthaM imANa pahu ! kiM puNo paMca // 42 // tA deva ! nidesaM desu jhatti eyANa jeNa jaiNa- pure / nijjaMtaM saMtoseNa loyameANi rakkhaMti // 43 // to juttaM ti payaMpiya tANi niuttANi moharAeNa / saMtosa - viva-kae deva ! viyakkhaNa ! viyANesu // 44 // iya vimariseNa kahiyammi payariso bhaNai saccameyaM ti / to maNa-maMtI jaMpai kahemi pahuNo kimahamaliyaM ? // 45 // tA iMdiehiM vRttaM saMpai amhe vi deva ! vinnavibho / jaMpara appA vinnavaha to bhaNai pharisaNaM evaM // 46 // amha sAmiya ! natthi kaiyA vi, tumhehi saha daMsaNu vi, te kassa guNadosa jaMpahuM, prastAva: ] taM kamma amhihi karahu~, maMtI maNiNa phuDa jattha khiSpahuM, amhi sayatthahiM na hu kaha va kammi payahahuM loi / kari pharisAi vivahu muNahuM jai maNu pAsi na hoi // 47 // tuha vAhaNassa dehassa pAlaNatthaM payaTTimA amhe / pharisAisu visaesuM arata- duTThA tuhANAe // 48 // jaM tesu phurai rAgo doso vA taM maNassa mAhappaM / viramai maNammi ruddhe jamhA amhANa vAvAro // 49 // 429 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 kumArapAlapratibodhe [paJcama jai puNa ruddhe vi maNe iMdiyamekaM pi kuNai vAvAraM / doseNa tassa tA majjha niggaho deva ! kaayvvo||50|| jeva maMkaDu cala sahAveNa, annanna-rukkhihi ramai, ___ maNuvi tevi annanna-visaihi, ekattha baMdhai na rai, narai nei paI pahu kuvari ihi, taha savvahaM visayahaM jaivi niccu karai aNuvitti / rakkhasu jiMva dAruNu taha vi ehu na pAvai titti // 51 // jaM va dinnauM amha kula dosu, maNa-maMtiNa dummuhiNa, bhaNivi DiMbha visayAhilAsaha, taM dUsaNu amha na hu, pahu acchu sAmiu vi vAsaha, jaM so vi hu amhaha jaNa saMkeeNa maNassa / karai rAyakesari kumara rajjuha ciMta avassa // 52 // pahu ! appaha nariMdANaM dummaMtI dUsae guNa-kalAvaM / ekaM pi tuMbiNIe bIyaM nAsei gulabhAraM // 53 // iya bhaNiyai pharisiNa-iMdieNa, maNu jaMpai kaMpaMtau bhenn| avarAhu ko vi na huM iMdiyANa, nahu majjha vi vujjhasu niva-pahANa ! // 54 // kiM puNa ji putvajammesu ahiya, paI deva ! suhAsuha-kamma-vihiya / suha- dukkha-daMDa tuha diti tAI, avarANa uvari rusesi kAI ? // 55 // savvo vi puva-bhava-nimmiyANa, kammahaM vivAgu pAvai niyANa / avarAha-guNesu nimittamattu, paru hoi jiNAgami ehu tattu // 56 // Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] jIva-manaH-karaNa-saMlApa-kathA / aNukiiDaM ki bhuMjai kammu koi, nAsei saMkau taM kassa loi| tA sakauM kammu aNubhuMjamANu, jaNu kIsa hoi dummaNu ayANu // 57 // iya jiNamayamuttihi, bahuvihu juttihi, jaMpivi thakkara mNtimnnu| kayapariyaru saMpai, eu payaMpai, samaDapharu pharisaNu karaNu // 58 // dukkha kAraNu sAmi ! maNu ekku, jaM puvva-kaya kammu tuha, duhu nimitta eeNa jaMpio, kammassa vi tAsu maI, maNuji eka kAraNu viyappio, jaM vAvAraha sayalaha vi garuyau maNa-vAvAru, karai ju taMdulamacchaha vi sattama naraya-duvAru // 19 // bhaNai maNaM jai evaM duha-heU iMdiyAiM na hu kammaM / javvasao kaMdappo dippai jalaNo vva ghaya-sitto // 60 // tahA hi jaM tiluttama-rUva-vakkhittu, ___ khaNa baMbhu caumuhu huu, dharai gori aDaMgi saMkaru, __ kaMdappa-paravasu calaNa, jaM piyAi paNamai puraMdara, jaM kesavu nacAviyau goThaMgaNi govIhiM / iMdiya-vaggaha vipphurio taM vanniyaha kiihiN|| 61 // to phariseNaM vuttaM baMbhAIehi kAma-vivasehiM / patto ajaso kAmassa kAraNaM tattha maNameva // 62 // to kuddheNa maNeNaM bhaNiyaM jai appa ! mahasi kallANaM / sayaliMdiya-cora-vaddha(?) tA baMdhasu phurisaNaM evaM // 63 // tAva pharisaNu ehu bhaNai pahu !, Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 kumArapAlapratibodhe eku baMdhijauM kAI, hauM jaM sayA vi niddho suviThThalaM, ihu taraliu lolayahiM, rasaNu asaNu bhujeDa miTThauM, bhakkhAbhakkhu na ciMtavai na gaNai peyApeu / tA paramatthiNa rasaNu para majjha viyAraha heu // 64 // iya paropparu maNaha iMdiyaha, paMcanha vi kalahari, vaTTamANi aha apparAiNa, saMlattu bho ! nihura ! hu, karahu pasamu naNu kiM vivAiNa ?, bhavi bhavi ettiu kAlu kiu mai tumhaha saMsaragu, jai puNu laggai pasamaguNu lo thevo vina laggu // 65 // kiM ca mae tumhANaM nicaM asamaMjasehiM cariehiM / bhava-aDavi-bhamaNa-dukkhaM jaM jaM pattaM nisAmeha // 66 // jaM maccha-jammu aMto muhuttu, lahiUNa majjhi dujjhANa-juttu / chAvaTi-sAyara-bahu-duha-nihANi, hauM narayavAsi Thiu apaiThANi // 67 // taha narayavAsi jaM paravaseNa, aiM narayavAla-muggura-haeNa / avagUDha vajja-kaMTaya-saNAhu, siMbali-taru-jaNiya-sarIra-bAha // 68 // kaMdaMtu kaluNu jaM haDhiNa dharavi, vAviya niya maMsu bhaDittu karivi / jaM veyaNa-vihuriya-savva-gattu, ___ hau~ pAiuM tauyauM taMbu tattu // 69 // jaM pUya-ruhira-vasa-vAhiNIi, __majAviu veyaraNI-naIi / - jaM tatta-puliNi caNau vva bhuggu, jaM sUlaveha duhu pattu duggu // 70 // Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] 433 jiiv-mn:-krnn-sNlaap-kthaa| jaM vaja-jalaNa-jAloli-tatta, maI lohamaiya mahilAvasatta / jaMmahi himu kusaI khaMDa karivi, uDhio khaNeNa pArau vva milivi // 71 // jaM kuMbhipAki pakkao paradhu, jaM caMDa-tuMDa-pakkhIhi khaDu / jaM tila va nipIliu loha-jaMti, __ jaM vasahi va vAhiu bhari mahaMti // 72 // acchoDio jaM sicau vva silahi, karavatti bhittu jaM kaMTha kayalahiM / jaM taleu kahallihiM pappuDu vva, satthehi chinnu jaM cinbhaDa vva // 73 // asivatta vaNija Audehi, asi-svvl-sell-siliimuhehi| jama-jIha-samehi raDaMtu virasu, savvaMgu viyAriu dINu vivasu // 74 // taM tumha pasAiNa, mahaM savisAiNa, sattihi naraehi bhuttu duhu| jahi tilatusamattu... ...........vi ___ veyaNa vihura haM natthi suhu // 75 // tiriyattaNi jaM duha-cakavAlu, maI dUsaha pattu annNt-kaalu| taM na kuNai kassa muNijjamANu, ukaMpu khaNiNa maNi appamANu // 76 // ussappiNi taha avasappiNIu, nIsaMkha sahaMtau tAu siio| patteu vasiu hauM dAruNesu, puDhavI-jala-jalaNa-samIraNesu // 77 // patteya-aNaMta-vaNasaIsu, mohody-duusiy-duggiisu| 22 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [paJcamaH ussappiNi avasappiNi aNaMta, hau~ vasi sahaMtu duha mahaMta // 78 // aha kaha vi savva-jaNa-nidiesu, uppannau du-ti-cauridiesu / hauM pAvivi puNa puNa jammu maraNu, ciru tattha pattu duha na hu saraNu // 79 // paMcaMdiu thala-jala-nahayaresu, hauM huyau kiliTTha-kalevaresu / satthehi bhinnu jAlehi ruDu, puNuruttu vahiu vAhehiM muDu // 80 // sIyAyava-chuha-tisa-vAha-dAha-, vaha-nakka-veha-aMkaNa-niroha / lauDaMkusa-Ara-kasa-ppahAra, hau~ vivasu sahAviu vAravAra // 81 // tumha ducariyaha, jagi vipphuriyahaM, nUNa pabhAviNa harDa huuyu| tiriyattu pavannau, suha-mai-sunnao, viviha-dusaha-duha-saMjuyao // 42 // jaM aggi-vanna-sUI hi viDDa, samakAlu lahai duhu suha-samiDu / mahaM laDDu vasaMtiNa gabbhavAsi, kiri tAsu ahu guNu dukkharAsi // 83 // taha joNi-jaMta-pIlaNu sahaMtu, hauM kaTTiNa gambhaha nIharaMtu / roaNivi asakara hINasatta, tasu koDi lakkha-guNu dukkhu pattu // 84 // bAlattaNu asui vilitta-dehu, . duhakara dasaNuggama kanna-vehu / ciMtaMtaha savva-viveya-rahiu, maha hiya hoi ukaMpa-sahiu // 85 // Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] jiiv-mnH-krnn-sNlaap-kthaa| daviNAsa viNasiya sayala sukkha, taha visaya Asa bholaviya mukkha / rakkhasa-pisAya sAriccha te vi, maha puTTi lagga taruNattaNe vi // 86 // maI kiviNa siromaNi aguNaThANa, kula-sIla-rahiya avisesa-nANa / olaggiya sAmi sakovanayaNa, daviNAsavasiNa apasannavayaNa // 87 // saMvutta majjha piya-vippaogu, kaya-jIviya-saMsau huyau rogu / saMpannu niviDu cArayaniroDa, joyau balavaMtihi sahu virohu // 88 // iMdiya pahutta vajiu adaMtu, khaliyakkharu khaNi khaNi vaahrNtu| gamaNAsahu muhu viyalaMtu lAlu, hao vihiya jarahiM naM puNa vi baalu||89|| khaNu sadhaNu aghaNu khaNu tuTu ruDu, khaNu hasiru ruiru khaNu siDu ruDu / khaNu dhIru bhIru hauM vivihabhaMgi, naciu naDa vva nara-jammi raMgi // 9 // iya dukkhu aNihiu, majjha uvahiu, na bhavi tumhaha dunninn| jaM hiiya vahaMtaha, suNaha kahaMtaha, hoi dhasakkau nicchaiNa // 9 // nara-jammi Asi jo majjha sattu, sura-jammi pattu su vi suravarattu / taM picchivi so maha hiyai jAu, kahiuM pina tIrai jo visaau||92|| maI hINa suriNa uttama surANa, sura-loi gaeNa vi vihia ANa / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 kumArapAla pratibodhe saggevi gayaha kukkuru havaMti, kiri puna vigaha iha na bhaMti // 93 // cavaNammi daiya-tiyasaMgaNAI, taNu- kaMti - bhariya - gayaNa-gaNAi / virahAnala jhalusiya "maggi vi naraya dukkhu // 94 // jai hauM pahuttu suraloi kaha vi, visayAsa viyaMbhiya majjha taha vi / jai rAhu pattau sagga loi, pariharai na dAvaNu puTTi toi // 95 // kaMdappa -saha- ppasara - pasara- bhIru, rai - kalaha - kova - kaMpira- sarIru / gharadAsu vva piyAi pAesu paDio, hauM hI vi guttu visayAsa- naDio // 96 // IsA visAya-bhaya- moha-mAya, maya- koha- loha- vammaha - pamAya / maha sagga gayassa vi piTTi lagga, vavaharaya jeva riNiaha samagga // 97 // surariddhi niyavi harisikka - bhavaNu, nivveya he ciMte va cavaNu / taha jANi vinANi kuThANi jammu, janna uTTu phuTu taM baliu kammu // 98 // khaNi vaNi vaNAu bhavaNAu bhavaNu, ha alliyaM tu sayaNAu sayaNu / divacavaNa samai duhu pattu dINu, jimva tattasilAli khittu mINu // 99 // iya tumhaha aviNaa, sura-bhavi pariNau, majjha dukkharUveNa timva / air vas, arai visai, saggasuhassa vi uvari jimva // 100 // [ pathyamaH Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parapurapravezaniSedhe vikramAdityakathAnakam | maNa karaNAI tumhe tA pasamaM bhayaha cayaha cavalattaM / jaM jiNa - muNi- jIva- dayAsu caiva lINA maI majjha // 101 // kara- saroruhi nihiya muttiu vva, tailo pekkhara kaliu bhUya bhAvibhAvamANa bhAvihi, jo kevalanANa- vasi pariNamaMta mANA sahAvihi, aThThArasa- dosihi rahio siva-pura-paha - satthAhu, soji niviu maha hiyai deva ekku jiNanAhu // 102 // je pariggahu gahu va duhamUla, taha rajju rajju va visu va visaya- sokkhu piyadAru dAru va, vajjevi dhaNu baMdhaNu va, bhUsaNANupabbhAru bhAru va, nivviyappa appaha paraha saMjamabharu paDivanna / te dhammujjaya jaiNa muNi guru maha citti nisanna // 103 // jaM viyaMbhai dIhu Aukhu, jaM rU niruvamu pphurai jaM samaggu sohaggu vaggai, prastAvaH ] jaM hoi Aroggu varu jaM udaggu guNavaggu jaggai, jaM bhuvaNaMgaNi kitti bahu naccai payaDamaDappa / pasarai jIvadyAlayaha sAsaphalariddhi aNappa // 104 // imiNA kameNa niuNo maNidiyAI Thaveja suha-magge / evaM suNiUNa buhA cittammi camakkiyA savve // 105 // iti jIva- manaH karaNa-saMlApa-kathA // anna- diNe anna- vibuheNa jaMpiyaM deva ! kiM pi pucchissaM / rannA bhaNiyaM pucchasu buho payaTTo bhaNiumevaM // atthi ujjeNI nAma nayarI / muNiNo phuraMtamohA rAyakulaM kalahasaMkulaM nicaM / 437 Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe bhavaNAI savilAI sasi - juNhA dosiNI jattha // tattha vikamAicco rAyA / kuMkuma-vimuho jAo jassa payAveNa piMjaro loo / taha siya- jasa-pasareNaM alaMkio kusuma-niravikkho // so vikkamakaMta-sayala - nariMdo suvanna - purisa- siddhi-sutthIkaya 'tthi-viMdo sayala - kalA - patta - pagariso viviha- divva-satti-jaNiya-ja - jaNu-kariso kayAi ciMtiDaM pavatto / majjha sennAI pi ikkaM para-pura - ppavesaM jANaMti, ahaM puNa duijaM taM jANiumicchAmi / tajjANaNatthaM rajjaM sutthaM kAUNa baDDaya - bIo payaTTo puhaviM bhami, patto paTTANaM / diTTho tattha para-pura- ppavesa - siddho puriso / Adatto taM seviuM rAyA / bhaNio sidveNa - bho ! ko tumaM kimatthaM vA maM sevasi ? | kahio rannA niya-vRttaMto / sidveNa vRttaM - juggo tti tumaM sikkha, baDDuo puNa na tArisotti ciTThau / 438 jao hoi aNatthaphalaM ciya kayaM kupatte pareNa sukayaM pi / pariNamai visatteNaM dinaM duddhaM pi sappassa // rannA vRttaM - sahAyau tti kahaM vaMcemi / evaM hou tti bhaNiUNa siDeNa do vi sikkhaviyA para-pura - ppavesaM / siddhamApucchiUNa rAyA sabaDuo niyatto, pa to niya-nayara bAhiM / tattha tammi dine paTTahatthI vivanno, diTTho rannA, bhaNio baDuo - parikkhemi para pura - ppavesa - sattiM / bahueNa vRttaM - jahA'bhiruiyaM kareu devo / tao rAyA katthavi maDhe niya- dehassa rakkhagaM ThaviUNa bahuyaM niya- dehAu niggaMtRRNa paviTTho sayaM hatthi - dehaM / uTThiUNa payaTTo paTTa- hatthI viyariDaM / kavaDa-baDueNa ranno dehaM pavisiUNa jANAviyaM maMtINaM jahA rAyA Agao / tehiM garuya-riddhio pavesio so nayare / karei rajjaM maMtI hiM samaM, ramai aMteureNaM / eso rAya sariso vi sarIreNaM cariehiM annAriso vva paDihAi ti ciMtaMti te savve / rAyA vi hasthi- dehattho niya- sarIra-pavihaM daTThUNa baDuyaM 'aho siDavaNaM saccaM 'ti ciMtaMto muttUNa nayaraM gao aDaviM / tattha bhamaMteNa teNa diTTho puriso rukkhagae kIre sarappaogeNa viNAsaMto, vivanna- jacca-kIra sarIre pavisiUNa gayaNattheNa rannA bhaNio puriso - bho ! jai maha vayaNaM karesi tA tumaM riddhaM karemi / teNa vRttaM-jaM tumaM bhaNasi taM karemi / kIreNa vRttaM-ghittUNa maM vacca nayaraM / puriseNa bhaNiyaM evaM karissaM / tao Agao sugo purisa-kara-yale / gao [ paJcamaH Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratAva: ] parapurapravezaniSedhe vikramAdityakathAnakam 439 ujjeNi puriM puraso / [bhaNio kIreNa so] cahue bahua-davveNa maM vikkiNesu / tava kAuM payo puriso / diTTho gaNiyAe kIe vi kIro maNoharo, maNussabhAsA - jaMpiro ya | vimhiya-maNAe bhaNio puriso- desu / puriseNa vRttaM - ginha paMcahi saehiM / itthaMtare Agao nayari-siTThi-suo, teNa vRttaM-chahiM saehiM me desu / gaNiyAe kutto puriso-mama tumae pucvaM dino tti mA imassa desu / puriseNa vRttaM mama imo mullamahigaM dei tti demi / evaM kalahaMtANi tANi talAreNa nIyANi rAyaulaM / devayA - paNamaNatthaM niggayAe mahAdevIe diTTho kIro / purisassa jaM maggiyaM mulaM dAUNa mama samappesu eyaM / taheva kayaM talAreNa / nIo niya-nikeyaNaM kIro devIe / aivallaho tti niraMtaraM teNa kIlae devI / rAya ti muNai devI jai vi na taM taha vi tammi lahai rahaM / duI ti amuNiyaM pi hu pIyaM duddhaM kuNai tuTThi // baTueNa ahaM chaliu tti lajjamANo sugo na payaDei / rAyANaM appANaM imaM khu cheyANa cheyattaM // viviha- kalA -kalAvehiM tuTThA devI paryapae kIraM jIvAmi tai jIyaMte, maramANe puNa marAmi tti / kayAi devI -saMtiyAe sejAe uvari saMcaraMtI gharako - ilA ceDIe laTThi- ppahAreNA''hyA mayA ya / tassarIre kIra- sarIraM muttUNa saMkaM - to rAyA vegeNa gaMtuM paviTTo kahiM pi vivare / kIraM vivannaM daDUNa visannA devImaNaharasarIra ! hA! kIra ! kattha patto si ? kiM na jaMpesi ? | tuha vayaNaM asaNaMtI khaNaM piThAuM na sakkA'haM / evaM jhUriUNa tIe bhaNiyA maMtiNo -- kaDDeha caMdaNAgaru - kaTThAI / kIreNa sa hamae mariyavvaM ti paDivannaM / tannivvAhaNatthaM sAhissAmi jalaNaM / muNiya-vRttaMto samAgao tattha rAya - sarIrattho bahuo / pannaviyA teNa vicitta- juttIhiM devI / tahA vi na millae maraNa -ggahaM / devIe vRttaM - jai kIro jIvai / bahueNa bhaNiyaM - ahaM jIvAvemi eyaM / tao, kassa vi paveso na dAyavvotti bhaNiUNa pAike, rAyasarIrAo saMkAmio appA kIra - sarIre / rannA vi gharakokilA - sarIraM muttUNa ahiTThiyaM niya- sarIraM / bhaNiyaM ca - aho ! kayagdhattaNaM baDDayassa / devIe vimhiyAi vinnavio patthivo - kimeyaM ? ti / rannA niya-vRttaMto savvo vi niveio tIe // karuNA- pareNa rannA mukko kIro kayAvarAho vi / jaM sappurisA na kuNaMti porisaM deva-nihae // Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [paJcama to kAUNa pasAyaM pahu ! maha sNdehmeymvnnesu| kiM para-pura-ppaveso eso saMbhavai no va tti // tA rannA vaz2ariyaM asaMbhavo esa pr-pur-pveso| jaM pucchieNa puvvaM muNivaNA majjha kahiyamiNaM // jo jeNa sarIreNaM jAo puvv-bhv-kmm-jnnienn| so Aue apunne kaha vina taM melDiM lahai // baccai caudasa-puvvI mahAvidehammi kevali-samIve / AhAraga-deheNaM kayAi saMdeha-vigamatthaM // jaM savvahA amuttuM sadehamaMto muhttmjjhmmi| . taM para-pura-ppaveso asaMbhavaM to vi vikkhaao|| iti parapurapravezaniSedhe vikramAdityakathAnakam / jaM ca para-deha-saMkama-saricchamacchariyamittha saM[bha]vai / vijJA-pabhAva-vihiyaM taM suNaha kahemi guru-kahiyaM // ceyaNamaceyaNaM vA vatthu vijA-baleNa cAlei / vijA-siDo puriso AyariyA aja-khauDa vv| taM jahA iha jaMbudIva-bharahe bharuyacchaM nAma paTTaNaM asthi / loyA poyA ya guNoha-pavara-guru-siya-vaDA jattha // kaiyA vi aja-khauDA viharaMtA tattha AgayA gurunno| te vijA-siddhA devayAu vahati tANa vase // tANa'tthi bhAiNejo sIso bAlo aIva mehaavii| so vija kannAheDaeNa giNhei guru-pAse // vijA-siddho jAo so vijA-siddha-guru-pabhAveNa / taM bharuyacche Thavi sAhu-sameyaM gayA guruNo // guDasatthaM nAma puraM jaM tattha purA guDassa piMDehiM / bhaggaM parabalameyaM to guDasatthaM ti vikkhAyaM // nAga-ramaNIi veNI gahiyA vivarammi pavisi jeNa / so veNi-vaccharAu tti pAyaDo tattha atthi nivo|| taha Asi garuya-gavvo tattha parivvAyago mhaavaaii| Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 prastAvaH ] - Arya-khapuTAcArya-kathA / sAhahi jio vAe so adhiIe mao sNto|| nAmeNa vaDDukarao guDasatthe tattha vaMtaro jaao| tattha na dei muNINaM vasiuM so vihiya-uvasaggo // tassovasama-nimittaM guruNo tatthAgayA divasa-vigame / pura-majjhe vasahIe pavitraM sAhuNo savve // ThaviuM kannesu uvAhaNAu jAvassa aggao suttaa| devacao pahAe samAgao te tahA dttuN|| loyassa kahai loo samAgao uTThasu tti so bhaNai / uhaMti na guruNo puNa gurUNa avaNei pAvaraNaM // taM jattha jattha avaNei pecchae tattha tattha ahaTTANaM / ranno niveiyamiNaM teNAiTTa haNaha eyN|| to ADhattA guruNo haNi loeNa kaTThalaTThIhi / laggaMti te pahArA ranno aMteurINaMge // hA ! ko vi adiTTho pahaNai ti amhe tAo vilavaMti / muNiUNa imaM rannA gaMtuM te khAmiA guruNo // aha guruNo pura-majjhe caliyA to tANa piTThao jkkho| saMcalai upphiDaMto taha'nna-devANa pddimaao|| tatthAsi jakkhabhavaNe pAhANamaIo duli donniio| tAo vi paTThiyAo ThiyAu purao mugiMdANaM // eyaM daTuM vimhiya-maNeNa guruNo jaNeNa sNlttaa| millaha imANi savvANi tANi mukkANi to guruNA // doNIo a maMtIuM nayara-duvAre taDesu mukkaao| saTThANamANahI so anno jo majjha sariso tti // iya vaDukaraya-jakkho vijA-siddhehi uvasamaM niio| jiNa-pavayaNassa pavarA pahAvaNA tattha taha vihiyA // aha bharuyaccha-purAo samAgayA tattha sAhuNo dunni / tehi kahiyaM gurUNaM amhe saMveNa paTTaviyA // pahu ! tumha bhAiNejjo muNiNo muttUga bhoyaNe giddho| bhikkhUNa gao majjhe karaNehi na gaMjio ko vA ? // vijA-pabhAvao se pattANi uvAsagANa gehAu / 56-57 Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 kumArapAlaprati gaNagaNeNa vara-khajja - 1 ja-bhuja bhariyANi iMti maDhaM // taM acchariyaM daNa tammi bhattiM kuNaMti saDDhAvi / tA AgaMtuM saMghassa haraha obhAvaNaM eyaM // taM souM guDasatthAu jhatti bharuyacchamAgayA guruNo / tesiM tu pattagANaM puro Thio mattao jAi // so uNa uvasagANaM gihesu pavarAsaNammi ThaciUNa / sarasassa bharijjai bhoyaNassa saha sesa - pattehiM // gayaNeNa iMti savvAiM annayA seya-vattha- pihiyAI / tammi diNammi gurUhiM viubviyA aMtarammi silA // pattANi tattha to laggiUNa bhaggAI tAI savAI | to cellaeNa nAyaM ihAgayA ajja-khauDa tti // to cellao bhaeNaM naTTo buDAlae gayA guruNo / te saMttA bhikkhUhi paDaha pAesa buddhassa // bhaNiyaM AyariehiM suDodaNa-putta ! ehi vaMda mamaM / to niratuM buddha paDio pAe sa sUrINa | tattha duvAre thUlo so bhaNio ehi paDasu pAesu / to jhatti so vi paDio aha uTThehi tti saMlatto // aTTho Na uTTi eso evaM ciya saMpayaM pi so atthi / bhaNio buDo ciTThasu saTTANe eka-pAseNa // thakko taheva eso imehiM jaM nAmio niyaMTho so / loya to pasiddhA niyaMThanAma tti te guruNo // evaM vijJAsiddha- pabhAvao devayA kayAvesaM / ceyaNamaceyaNaM vA karei maNa - ciMtiyaM cihnaM // jaM puNa maraNeNa viNA jIvo para deha saMkamaM kuNai / niyaya sarIraM muttUNa savvahA tanna saMbhavai // iya vijjA- mAhaSpaM accanbhuyamajja - khauDa- sUrINaM / dahUNa vaccharAo paDivanno vIyarAya-mayaM // tArAi buddhadevI maMdiraM teNa kAriyaM puvvaM / Asanna - - girimmi tao bhannai tArAuraM ti imo // teNeva tattha pacchA bhavaNaM siddhAiyAi kAraviyaM / [ paJcamaH Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] 443 sthuulibhdr-kthaa| taM puNa kAla-vaseNaM diyaMbarehiM pariggahiyaM // tattha mamAeseNaM ajiya-jiNiMdassa maMdiraM tuMgaM / daMDAhiva-abhaeNaM jasadeva-sueNa nimmaviyaM // iti Arya-khapuTAcArya-kathA // to rAyA buhavaggaM visajiuM divasa-carama-jAmammi / atthANI-maMDava-maMDaNammi siMhAsaNe ThAi // sAmaMta-maMti-maMDaliya-"""""pamuhANa dasaNaM dei / vinnattIo tesiM suNai kuNai taha paDIyAraM // kaya-niviveya-jaNa-vimhiyAI kri-aNk-mll-juddhaaii| rajaTii tti kaiyA vi pecchae chinnavaMcho vi|| aTThami-causi-vajaM puNo vi bhuMjai diNa?me bhaae| kusumAiehiM ghara-ceiyAI accei sNjhaae|| nisi nivisiUNa paTTe Arattiya-maMgalAI kAravai / vAravahU-nivaheNaM maagh-gnn-gijmaann-gunno|| to niI kAumaNo mayaNa-bhuyaMgama-visa-ppasama-maMtaM / saMthuNai thUlabhadda-ppamuha-mahAmuNi-cariyamevaM // puri ciThThai pADaliputta nAmu, __ ghaNa-kaNa-suvanna-rayaNAbhirAmu / tahiM navamu naMda pAlei rajju, paDivakkha-mahIhara-halaNa-vajju // 1 // muNipatta-kappa-jala-sittu gattu, bAlattaNi jasu rogehi cattu / tasu kappayamaMtihi vasiio, sagaDAlu maMti nivavakkhubhUo // 2 // tasu thUlabhaddu suo Asi paDhamu, mayaNu vva maNohara ruva paramu / jo jammadiyahi devayahiM vuttu, iha hohI cauddaha-puvva-juttu // 3 // siriu tti viijau Asi puttu, Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [paJcamaH naya-viNaya-parakkama-buddhi-juttu / taha jakkhA -pamuha pasiddha patta, mehAi guNihiM bhaiNIu stt||4|| aha pattu kayAi vasaMtasamao, sNjnniy-syl-jnn-citt-pmo| ullAsiya-rukkha-pavAla-jAla, pasaraMta-cAru-caccari vva mAlu // 1 // jahiM vaNa-laya-payaDiya-kusuma-varisa, mahu-kaMta samAgaya jaNiyaharisa / pavamANa-calira-nava-pallavehiM, nacaMti nAi komalakarahiM // 2 // nava-pallava-ratta-asoa-viDavi, mahulacchihi sauM pariNayaNu ghaDavi / jahiM rehahiM nAi kuMsubharatta, vatthehiM niyaMsiya sayalagatta // 3 // hasai vva phulla-malliya-gaNehiM, naccai va pavaNa-vevira-vaNehiM / gAyai bhamarAvali raviNa nAi, jo sayamavi mayaNummattu bhAi // 4 // ghaNamayaNamahUsavi, pijaMtAsavi, tahi vasaMti jaNacittahari / kaya-visaya pasaMsihiM, nIo vayaM sihiM, thUlabhadda kosAhi ghari // 5 // kaNaya-khaMbhihiM nAi kaMdaliya, jahiM nAi pallaviya cINavattha vitthiya viyANihiM, naM kusumiya muttiyahi savvao vi avaUlaThANihi, kaMcaNakalasihi jaNi phaliya sahai lacchilayacitta / kosA vesA puvvakayasukaya jaliNa jaM eva sitta // 6 // Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] sthUlibhadra-kathA / thUlabhaddao tammi pAsAi, maNi-khaMDa-maMDiya-kaNayamaya-gavakkha-ucchaMgi saMThiya, kosa tti vesA pavara rUva-nANa-gavvAvaguMThiya, rayaNAlaMkiya-sayala-taNu ujjala-vesa-visiThTha / naM sura-ramaNi vimANa-gaya loyaNa visai pvitthtth||7|| jasu vayaNaviNijiu naM sasaMku, __ appANu nisihiM daMsaha s-sNku| jasu nayaNa-kaMti-jiya-lajja-bhariNa, vaNa-vAsu pavanaya nAi hariNa // 8 // jasu sahahiM kesa-ghaNa kasaNa-vanna, naM chappaya muha paMkaya pavanna / bhuvaNika-vIra-kaMdappa-dhaNuha, suMdarimaviDaMbahi jAsubhamuha // 9 // jasu ahara hariya-sohagga-sAru, naM viduma sevai jalahi khAru / jasu daMtapaMti suMderu ruMdu, nahu sIosahaM tu vi lahai kuMdu // 10 // asaNaMguli pallava nahapalUNa, jasu saralabhuyAu layAu nRNa / ghaNa-pINa-tuMga-thaNa-bhAra-sattu, jasu majjhu taNuttaNu naM pavattu / / 11 // thUlabhaddiNa tIi kosAi, niya-diTTi jA paTTaviya ___ aMgi caMgalAvannanibhari, tIe vi hu aMgi tasu __ asamasoha sohaggasuMdari, avarupparu aNurAyaguNu dohihiM payaDaMtIhiM / thulabhadda kosahaM paDhamu kiu dUittaNu tIhiM // 12 // Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 kumArapAla pratibodhe to jaguttama - rUva-lAvanna, saMpatti - daMsaNa-vasiNa visayamANa vimya paravvasu, paphulla- loyattaNa-juyalu thUlabhadda aNuratta-mANasu, nimmala-muttiya-hAramisi raiya caukki pahihu / paDhamu paviu hiya tasu pacchA bhavaNi pavi // 13 // kaliu dappaNu vayaNa- chaumeNa, rolaMba kulasaMvaliya kusumabuTTi diTTihiM payAsiya, palhattha uvari ghaNakaNaya- kalasa-maMgala- darisiya, caMdaNu daMsiu hasiyamisi iya kosahiM asamANu / ghari pavisaMtaha tAsu kiDa niyaaMgihi sammANu || 14 || X X X X X ia thuvikaNaM AsaNamuvaNIyaM tIe dhulabhaddassa / so tattha nisanno udaya- sela - siharammi caMdo vva // 19 // daNa tassa rUvaM tIe siTiliya-sarUva-gavvAe / vinnANa- payaDaNatthaM maNoharA vAiyA vINA // 20 // aha kosala-payAsaNa- ullasiya-mahalla ko uhalleNa / vittaM vINA taha kahavi vAiyA thUlabhaddeNa // 21 // kosA kosallamayaM jaha millai takkhaNeNa salaM va / to pahANa - bhoyaNAINi dhUlabha karAve // 22 // -baMdhihi kaha - parvadhehi, paNDuttarapayaDiNihi namma-vayaNa-lIlA - pasaMgihi, kavva vacchAyaNa-bharaha-bhAva bhUri-bhAva-saMlAva-bhaMgihi, akkha - viNoiNa te gamahiM jA dunni vi dina-sesu / tA pacchima - disi kAmiNihi aMki niviTTa disu // 23 // X atra padyacatuSTayaM galitamAdarzapustake | aGkAnukrameNApi tatspaSTaM jJAyate / [ paJcamaH Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] sthUlibhadra-kathA / to samuggau mayaNa-naranAha, ahiseya-maMgala-kalasu disi-puraMdhi-AyarisamaMDalu, naha-lacchi-caMdaNa-tilao rayaNi ramaNi-sasi-kaMta-kuMDalu, savva-kalA-saMpannu rasiya-jaNa-saMtosu kuNatu / amayamayai kara-phaMsi-suhi tahi kumuiNi viyasAvaMtu // 24 // bharaha-bhAsiya-bhAva-saMvaDu, pAraDu saMgIu tahiM kosavesa naciya viyakvaNi, raMjiya-maNu ghaNu daviNu thUlabhaddu tasu dei takSaNi, tayaNaMtara aNurattamaNa mayaNapallaMki nisanna / mANiya-mayaNa-vilAsa-suha dunni vi nidda pavanna // 25 // iya tattha thUlabhaddo piu-sNpaaddiy-smgg-bhogNgo| paricatta-sesa-kajo bArasa-varisAI saMvasaha // 26 // aha tattha vasai vippo bahu-sattha-viyapaNo vararui tti / aTTattara-vitta-saeNaM thuNai nicaM pi so naMdaM // 27 // taha vi na naMdo se deha kiM pi picchei kiM tu maMti-muhaM / micchattaM ti na maMtI vi tassa kavvAI vannei // 28 // olaggiyA buheNaM maMti-piyA bhagai kiM kuNasi kahU~ / bhaNai buho bhaNa maMtiM jaha maha kavvAiM vanei // 29 // tIe bhaNio maMtI vanai kavvAiM sudda paDhai tti / to viyarai ajhuttara-dINAra-sayaM buhassa niyo // 30 // to viciMtai maMti sagaDAlu, niva-kosu niTThiu sayalu annadiahi vinavai naravarU, eyassa kiM deha pahu ! divasi divasi ittiu dhaNukkaru, so jaMpai tai vanniyao tiNi eyaha dhaNu demi / Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 kumArapAlapratibodhe maMti bhaNai para kavva-caraNa paDhai teNa salahemi // 31 // naMdu jaMpai paDhai para kava, kaha esa vararui sukai kahai maMti maha dhUya satta vi, eyAI kabvAI pahu ! paDhaI bAlAu huMta vi, tattha tumha naranAha ! jai maNi vahai saMdehu | tAu paDhaMti ya kougiNa tA tumhe nisruNe // 32 // ekkeNa dohiM tIhiM cauhiM paMcahiM chahiM ya sattehiM / vArehiM dharaMti kA parapaDhiyaM maMti-dhUyAo // 33 // javaNiyaMtari tAu ThaviyAu, to vararui Agaiu thui naMdu taM tAu nisuNahi, cakkammi tammiya kamiNa kavva savva savvAu pabhaNahiM, to naranAhiNa vararuiNa kuviUNa vAru nisiDu | vararui tAva vilakkhamaNa ulaggai surasiMdhu // 34 // vivivi saMjhihiM salila diNAra, gosaggi surasari thuNai hAi jaMta-saMcAru pAiNa, ucchalivi te vivararuihiM cashiM hatthi teNa ghAiNa, lou paraMpai vararuha gaMga pasanniya dei | muNivi naMdu vRttaMtu ihu sayaDAlassa kahe || 35 // so paryapai gaMga jai dei, doNAra pecchaM yaha maha imassa to dei nicchiu, saMjhAi to sikkhavi biM purisu tattha maMtiNa visajjiu, so civi paccha Thio jA acchai pecchaMtu / [pazcama: Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 prastAvaH ] sthuulibhdr-kthaa| dio vararuha teNa tao tahiM dINAra ThavaMtu // 36 // te vi appiya teNa ANevi, maMtissa gosaggi gao saparivAru tahiM naMdu naravaha, - to gaMga vararui thuNai jaMtu-hattha-pAehiM jovai, tattha na kiMci vi so lahai hoi visanna maNeNa / te naMdaha dINAra tao daMsiya sayaDAleNa // 37 // kahiu sayalu vi saMjhavuttaMtu, to jAo vararui vimaNu puNa vi maMti-chidAI maggai, olaggai maMti-ghara dAsI sA vi gharavatta saMpai, tahiM kijai bhoaNu-nivaha siriyaya pariNayatthu / taha pakkhara-sannAha-guDa-asi-pamuhAuha-satthu // 38 // iya muNiya dAsi-vuttaM ciMtai cittammi vararuI hittttho| patto mae iyANiM maMtissa viNAsaNovAo // 39 // davi lahua DiMbharUvANa, so pADhai kovi na hu muNai eujaM maMti karisai, mAriviNu naMdu nivu naMdaraji siriyao Thavesai, tiga-caccara-cauhaihi eu par3hataI taaii| naMdiNa bAhiM niggayaNa annahiM diahiM suaaiN||40|| purisu pesivi nivai saviyakku, joAvai maMtigharu kahiu teNa kijaMta Auhu, tA maMtIhi paNamiaha kuvio naMdu joai na sammuhu, ghari gau maMti bhaNei tau siriyA ! jai mahu puttu / Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe [pazcamaH tuhuM naMdaha paDihAru tau karahi mahAra vuttu // 41 // naMda kuddhau teNa maha sIsu, tuhu khaMDi paNamaMtayaha tAsu purao asidaMDa ghAiNa, rakkhesu tI sesu kula majjha dosi hammaMtu rAiNa, iya suNi siriyau piuvayaNu karayala-Dhakiya kannu / kaMpai hA! hA! kemva hauM piuvahu karauM ahannu // 42 // maMti sAhai vaccha ! mA jhUra, iu nIi-sasthihiM kahiu __ kulahi kaji jaM eka muccai, kularakkhiNa kAraNiga teNa majjha maraNaM pi ruccai, hau~ khAisu visu tAlauDu naMda paNAmu karaMtu / piuvaha-pAvi na lippihisi maI gayajIvu haNaMtu // 43 // teNa manniu kaha vi piuvayaNu, to maMtiNa tAlauDu khaDu naMdarAyaha namaMtiNa, sirieNa takkhaNi khaMDiuM tAsu sIsu khaggiNa phuraMtiNa, hA! hA ! karivi bhaNei nivu siriaya ! kiu kimakajju / so jaMpai jo pahu ahiu tiNa piuNA vi na kajju // 44 // tAva cintai maMti-maya-kicci, rAeNa siriau bhaNiu demi tujjha maMtittu tuTTau, so jaMpai payaha uciu thUlabhaddu mahu asthi jeThThau, so naMdiNa kosAgharaha bhaNiau hakkArevi / ginhasu piupau tiNa bhaNiu ginhauM pahu! ciMtevi // 45 // imiNA miseNa eso mA vaccau puNa gharammi gaNiyAe / Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadra kathA | iya rannA so bhaNio ciMtesu asoga-vaNiyAe // 46 // evaM ti bhaNiya to dhUlabhahu, ciMtei tattha paramattha bhaddu / maNuyattah sAru ti vagga-siddhi, tihi vigdhau ahigAra - riddhi // 47 // jaM tattha rAya-cittANukUla, AraMbha kurNataha pAva-mUla / ka maMtihi jAyai vimala - dhammu, jiNi lagbhai sAsa siddhi sammu // 48 // para - pIDa kare viNu jaM pabhUa, ginhahiM niu giruhi rUva jalUa / naranAhiNa dhippai naM pi dacvu, prastAva: ] nippIlivi sahuM pANehiM savva // 49 // para-vasahaM savvu bhaya-bhibhalAI, annanna-paoaNa vAulAhaM / ahigAri-jaNahaM kAmabhoa, saMbhavahiM viyaMbhia guru- pamoya // 50 // kosA- ghara bArasa vaccharehiM, visaihiM na tittu louttarehiM / bahu rajja- kajja vakkhitta-cittu, kiM saMpai hohisi mUDha - cittu // 51 // pai jamma-maraNu kallolamattu, bhava - jalahi bhamivi maNuantu pantu / pariharivivisaya-phalu tAsu lehi, kiM koDi kavaDiI hAravehi // 52 // vajjevi dhammu jo visaya- sukkhu, pariNAma - virasu sebai sura- rakkhu / so pii duDu jara gahiu suha, so bhakkhai maMsu galaMtu kuTTu // 53 // diNa paMca karivi nara - vai - niogu, 451 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [paJcamaH kumArapAlapratibodhe saMpAivi appaha paav-jogu| duvvAra-dusaha-duha-lakkha-rUvi, gaMtavvu jIva narayaMdha-kUvi // 54 // mahu mahu rucae vi nivAhigAru, peraMta viDaMbaNa-dukkha-sAru / kari jIva ! dhammu vanjivi pamAu, jimba narai na pAvahi pnycvaau|| 55 // pariharivi savva sAvaja-kammu, __ jo jIvu na juvvaNi kuNai dhammu / so maraNa-yAli parimalai hatthu, ___ guNi tui jimva dhANukku ettha // 56 // iya visaya-virattau, pasama-pasattau, / - thUlabhadu sNviggmnnu| siva-sukkha-kayAyaru, bhava-bhaya-kAyaru, mahai citti duccara caraNu // 57 // paMca muTThihiM kesa luMcevi, pAuria kaMbala rayaNu chidiUNa rayaharaNu nimmivi, nivaha pAsi gaMtRRNa tuha dhamma-lAhu hou tti jaMpivi, naravai ! ciMtiuM eu maI thUlabhaddu pabhaNei / rAiNa vuttu suciMtiasaM aha so puraha calehi // 58 // naMdu jaMpai peccha kavaDeNa, gaNiyAi pavisai bhavaNi kiM nava ? tti AyAsa-tala-gau, jA niyai tA so vi teNa kuhiya-mayagamaggeNa niggau, nita vi saMtau jeNa jaNu sesau muhuI Thaei / bhayavaM visaya-viratta-maNu to naravara jaMpei // 59 // Thaviu siriau niviNa maMti tti Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] sthUlibhadra-kathA / aha pAsi pattau guruhu thUlabhadu saMbhUavijayaha, paDivajai niyama-bharu dhavala-kitti-paMDuriya-ti-jayaha, siriu vi kosahi niccu ghari bhAi siNehiNa jAi / vararuha rattau kosa-lahu-bahiNihiM uvkosaai||60|| vAma-karayala-kaliya-muha-kamala, siMgAra-parimukku taNu bAha-salila-saMsitta-thaNahara, virahaggi-saMtatta-maNa dIha-sAsa-parisosiyAhara, thuulbhdu-naamuccrnn-gunn-kittnn-kytos| purisaMtara-saMgama-vimuha kaha vi gamai diNa kosa // 61 // niai siriau chidda vararuihi, to kosa-sammuhu bhaNai ea heu piu maraNu amhahiM, saMpattu baMdhava-viraha taha viugu daieNa tumhihi, tA vararui pAesu sura tIi vi bhaiNI vutta / jaM tuhaM matta amattu ihu erisa joDa na jutta // 62 // to baha-juttIhi buho tIe bhaNio aNicchamANo vi| caMdapahaM piyai suraM duI ti jahA jaNo muNai // 63 // kahiu kosahiM eu siriassa, ___ aha annadiNi nivu bhaNai siria ! jaNau tuha Asi maha hiu, __ so jaMpai saccu ehu kiM tu mattavAliNa viNAsiu, rAu payaMpai kiM piai diavaru vararui majju / siriu bhaNai saMdehu jai tA picchijjau ajju // 64 // tAva siriiNi phullavaDDu vuttu, Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 kumArapAlapratibodhe [paJcamaH tuhaM deja vararUihi kari mayaNa-haliNa bhAviauM paMkau, annAiM vannANa kariya tayaNu teNa savvaM pi taha kara, taM agghAiu vararuiNa vamiau maja khaNeNa / to nIhArivi niggahiu tatta-taua-pANeNa // 65 // thUlabhaddu vi kuNai tava tivvu, aha pattau kusumapuri gurusameu pAusa-samAgami, tahiMgacchi giNhahiM niyama khavaga tinni vanniya jiNAgami, caumAsu vi sIhaha guhahiM nirasaNu ekku nisannu / bIau diThivisAhi-bili kUvaphalai taha annu // 66 // te tinni vi uvasaMtA sIha-bhuaMgA-'rahaTiyamaNussa / aNihINa tavanihINaM muNINa tesiM pahAveNa // 67 // thUlabhaddiNa bhaNiu gurupAsi, vasiavvu caumAsa maI __ kosa-vesa-ghari niccabhoaNi, to pattu tahiM samvavidhi sA pahi ciMtei niya-maNi, ei daiu tava bhaggu ihu virai vi abbhuTTANu // eha kiM karimi bhaNeha muNi maggai vAsa-TThANu // 68 // kosa jaMpai vasaha iha nAha !, ko dharai ghara patthiyau / tumha kanji jo vahai niya-taNu, sai lacchihiM iMti ahi kavaNu dei jhaMpau saceaNu, thUlabhaha to ThAi muNi uvavaNi ghari kosAhi / niddha bhikkha so tahiM ji ghari giNhai asama-samAhi // 69 // kosa ciMtai majjha aNurattu, Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] sthuulibhdr-kthaa| aNuMattiu ehu maI tavaha bhaggu asahAu ghari maha, tA puvva-punnodaiNa phali attaNa saMpai maNoraha, laDuuM duDu biDAliahiM sauNiM Amisu pattu / hiaya paNaJcasi kiM na tuhuM siha kajju samattu // 70 // tAva suMdaru karivi siMgAru, muNipAsi vaJcivi cavai viraha-jalaNa-saMttatu maha maNu, taM anja vijjhaviu tuha ___ amaya-sarisu jaM laDDu daMsaNu, hauM Thia ettia diNa duhiNa cattA'vara narasaMga / pesia suhaya saMgama suhiNa nivvAvahi mahu aMga // 71 // tahu siNehahu tAhattANiA'haM, tahaM nAha guNa-kittaNahaM kiM na desi paDivayaNu niTTara, kiM erisu juttu maI ___ avagaNesi jaM pimma-baMdhura, thUlabhadda iu jaMpio vi jaM paDivayaNu na dei / tAva kosa kusumiya-mayaNa viviha viAra karei // 72 // kara samukkhivi payaDa bhUa mUlu, __ Amettu baMdhai dadu vi aMgabhaMgu puNa puNa payAsai, uvarillu dIsaMta thaNa saMThavei savilAsu bhAsai, lAyanika-nivAsa-pau payaDai naahi-pesu| niyai tiricchihiM loaNihi siDhilai nIvi-nivesu // 73 // ia nimmiya mayaNa-vilAsa kosa, ___ muNi thUlabhaddu pecchivi satosa / savisesa viyaMbhia dhammajhANu, Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para kumArapAlapratibodhe bhAvet mahila duggai niANu // 74 // suMdarima - viNijjiya- taruNa- kamalu, jaM eahi picchahi calaNa-jualu / tuhaM teNa palliu jIva raDDu, pAvihisi duruttara- niraya-gaDDu // 75 // jaM kaliya - khaMbha-suMdera-coru, tuhuM eahi jacca suvanna- goru | saraloru-daMDa juga saccavehi, taM naraya-bhavaNa- toraNu muNehi // 76 // jai eahi pINa niyaMvi suDu, bhava-cAraya-Thiu tuhuM jIva muhu / tA dAvia viviha - viDaMbaNAu, dusahAu sahissasi jAyaNAu // 77 // pariharivi jIva ! jiNa dhamma- maggu, jai eahi nAhi - dahammi maggu / tA nUNa aNuttara - sukkha pasaru, pAvihisi nea nivvANa-nayaru // 78 // jaha eahi tuMga-thaNa-sthalehiM, visamammihi aighaNacakkalehiM / pakvaliu kaha vi bhavarannu bhImu, laMghihisi jIva ! tA na hu asImu // 79 // jai eahi bhua-pAsehi bandhu, tuhuM kAhisi jIva ! asacasaMdhu / tA moha duruttara- gutti-chUdu, cirakAlu vasissasi jIva ! mRdu // 80 // jo eahi ghaNa-kuMtala - kalAvu, so sappasamUhu mahatpabhAvu / maha dhamma- jjhANa-niha-gahaNa - vigghu, saMjai eu ciMtesu sigghu // 81 // ia nizcala-cittaha, pasama- pavittaha, [ pathamaH Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] hariu na sakai sA tavaha // 82 // kahai muNI se dhammaM taM sA soUNa sAviyA jAyA / taha rAya - niugaM vajjiUNa pacakkhar3a abaMbhaM // 83 // maga tinni vi puni caumAsi, gurupasi vacihiM guru vi kiM ci tANa saMmANu daMsaha, tahaM duSkarakAra yaha sAgautti saMmuhaM sAsaha, thUlabhaddu iMta niyavi guru kaya guru sammANu / dukkara- dukkara- kAragaha sAgara bhaNai pahANu // 84 // suNivi tinni vikhamaga guruvayaNu, sAmarisa ciMtaMti maNi thUlabhaddu maMtissa naMdaNu, tiNa eaha guru kuNai gurua-mANu hiyaAhinaMdaNu, aha bIai pAusa - samai dukkara-tava-maya-mattu / kosAghari guru vAriu vi sIha - guhA- muNi pattu // 85 // muNi niacchi kosa ciMtei, iha nRNa maha ei ghari 58 sthUlibhadra kathA | thUlabhadda - muNi-puMgavaha | kosa - mohara, pINa - pauhara, thUlabhadda-maccharu varhata, tA mRdu appaha paraha na vi visesu jANai niruttara, kAya haMsaha khara- karahi khajjoaha sUrassu / eraMDaha caMdaNataruhu kAsa-masIsiavassu // 86 // so vi uvavaNa- gehi tahi ThAi, kosA vi uvasaMtamaNa muNihi pAsi parimuka-pAviNa, avibhUsia bhUsia va 457 Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 kumArapAlapratibodhe [pacamaH suNai dhamma suMdara-sahAviNa, tahi muhacaMda-paloaNiNa psriy-raay-smudd| to kosahi so saMga-suhu patthai gaya-vaya-muDu // 87 // kosa ciMtai jai vi ihu khukhiu, balavaMta kammaha vasiNa tahA vi maggi ThAvimi uvAiNa, to pabhaNai dehi mahu dammu lAbhu kiM dhammalAbheNa, so pucchai ketiu daviNu aha sA maggai lakkhu / so alAhivi guru-taruha-phalu paMgu bahuao vilakkhu // 88 // tIi vuttai so sanivveta. mA khijasi kiMci tuhaM ___ jhatti vaca nevAla-maMDalu, tahiM dei sAvau nivaDa lakkhu mullu sAhussa kaMbalu, so tahiM pattau digu nivu dinnau kaMbala teNa / taM goviva daMDaya talaba to vAhuDiu javeNa // 89 / / pattu aDavihi dihu corehiM, dINAra-lakkhAgamaNa pisuNu sauNu tahaM jAu takkhaNi, __gacchaMtu so avagaNiu tehi muNi vi samaNu tti nia-maNi, lakkhagamaNa sUagu sauNu puNu saMjAyau tesi / tA vAlivi pucchiu samaNu sauNa parikkhaNaresi // 10 // saccu jaMpasu abhau tuha samaNa!, dINAraha lakkhu phuDu tujjhu atthi kahi kattha goviu, teNAvi kaMbala-rayaNu daMDa-majjhi saMThiu niveiu, to mukkau gau dittu tiNa kaMbalu kosahi hathi / Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 prastAvaH] sthUlibhadra-kathA / so pecchaMtaha tIi tamu khittu khAli apasatthi // 91 // samaNu dummaNu bhaNai to eu, bahu mullu kaMbalarayaNu kIsa kosi ! pai kkhAli khittau, desaMtari paribhamivi maI mahaMta-dukkheNa pattauM, kosa bhaNai mahApurisa! tuhaM kaMbalu soesi / jaM dullahu saMjama-khaNu hArisa taM na muNesi // 92 // jaM parIsaha sahivi bAvIsa, paMciMdiyavasi karivi dharivi jogu calu maNu nirubhivi, dunniggaha-koha-maya mAya-lobha-matsaru niraMbhivi, paMcamahavvayabharu vahavi paI saMciu cArittu / taM ArAmu va huavahiNa maNa-khoheNa palittu // 93 // jAu vAsavadhaNu va duggijjha, kiMpAgu va muha-mahura visahara vva vissAsa-vajia, mahara vva mai-mohakara giriNai vva nIyANulaggia, tahaM vesahaM patthaNa-ghaNiNa kiM va bhaMjasi tava-nAva / bhava-sAyara-majaMta-jaNa-tAraNa-payaDa-pahAva // 94 // ia kosA-uvaesAmaya-rasucchinna-mayaNa-muccheNa / muNiNA bhaNiyaM bhadde ! tuha vayaNaM sAhu sAhu tti // 95 // micchAmi dukkaDaM taM abaMbha-visayammi jaM tuma vuttaa| sA bhaNai tumaM dhanno jeNa maNaM ThAvitraM magge // 96 // vitti pAusi gayau guru-pAsi, kaya-pAya-paNamaNu samaNu muNivi savvu nANeNa sUrihi, ninbhacchiu tobha Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 kumArapAlapratibodhe thUlabhaddu guNa-salila-pUrihi, jo pahu ! sittau maha hiyai macchara-taru saMjAu / tasu maI saMpai kusuma bharu diTThau duhu vivAu // 97 // jai vi mArisa kuNai tavu tivvu, nimmahi avammaha mayaha taha vi thUlabhaddaha na tullau, jA kosa kusalikamaNa aNaratta patthei bhullara, kasaNavannu upayai nahi bhaMjai jai vi avIdu / taha vidureha hareha na hu pAvai govarakhIDa // 98 // rannA dinnA rahiyassa sA thuNai thUlabhaddamacatthaM / so tIi raMjaNatthaM niya- vinnANaM payAsei // 99 // phuliya apUDa teNa picchevi, vAyAyaNasaMThiya pakkhintu bANu so khuttu bacihi, tasu puMkhittau avabhAva, suvi avaru dhamma sarakayammihi, dharivi sahatthiNa kappari vi uvari khuru-ppasareNa / apiya kosaha saMgahivi ambaya lumbi kareNa // 100 // kosA naca siDattha - rAsi siharattha- sUI - aggami / rahio siraM dhuNaMto vinnANaM vannae tIe // 100 // sA papai bho ! mahApurisa !, jaM ambaya lumbi par3a khuDiya ThiiNa iha tanna dukkaru, jaM sarisava - sUi - siri nacciya'mhi taMpi hu na dukkaru, taM dukkaru jaM pamaya-vaNi vasiyau cAummAsu / thUlabhaddu cArittanihi nihaNiya visaya pivAsu // 101 // maha sannihANi caumAsa vasiu, jaM taha vina visaya- suhehi rasiu / [pama Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] namaskAre nndn-kthaa| taM kasaNa-bhUyaMgama vayaNi thakka, muNi thUlabhaGa taha vi na hu Dakku // 102 // maha tiha kaDakkhaha visai pattu, jaM taha vi na jAyau visaya-sattu / taM nisiya-khagga-dhAraggi-dhIru, caMkamiu vicchinnau na muNi-vIru // 103 / / jaM visaya-sukkha-sevA-nirIha, maha pAsi vasaMtau vi samaNa-sIhu / pajalaMta-jalaNa-jAlAi vucchu, taM taha vi na pattau dAha dcchu||104 // jaM suNivi siNiDa-samiha-vayaNa, maha patthaNa-paNaya-pahANa-vayaNa / muNi-nAhu akhaMDiya baMbhacaraNu, visu thuTi vi taM viu satthakaraNu // 105 // iya thuNaha thUlabhadaM kosA-saMsagga-aggi-maggassa / jassa suvannassa va nimmalassa jAo guNukariso // 106 // iti sthUlibhadra-kathA // parameSThinamaskAraM tataH saMsmRtya bhUpatiH / tasya mAhAtmyamIkSaM guruktaM vakti tadyathA // jambUdvIpe bhAratakSetramadhye __dharmakrIDAbhUnagaryastyayodhyA / yatprAkAraM kautukAyAtazeSa zrIluNTAkaH prAjyazIrSazvakAse // 1 // tatrArAtistraiNavaidhavyadAnA laGkarmINaH sAmavarmA nRpo'bhUt / svAyattAnAM yaH pratApena tene dikAntAnAM kuGkumAlepalakSmIm // 2 // devI tasyAbhavallakSmI[lakSmI]riva manoharA / x atra kiyAn pAThaH patitaH pratibhAti / Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 kumArapAlapratibodhe trivargasevayA zlAghyaM tau nijaM janma ninyatuH // 3 // athAnayoH samutpede kandarpa iva nandanaH / kRtasarvajanAnando nandano nAmavizrutaH // 4 // vardviSNuH so'nvahaM kAntyA rociSNuzcandramA iva / cariSNurvinayavyomni jagrAha sakalAH kalAH // 5 // kadAcidrAjaputro'yaM nagaryAM krIDayA bhraman / tAmutsavamayIM dRSTvA martye kaJcana pRSTavAn // 6 // kiM kAraNamiyaM prodyat patAkA pratimandiram | nagarI kanakastambhanibaddhamaNitoraNA // 7 // tenocetra purArakSaH purAsannasarijjalaiH / uhyamAnaM mahAmAnaM mAtuliGgaM vyalokyata // 8 // pravizyAntastadAdAya mahArAjAya cArpayat / varNagandharasotkRSTaM taM dRSTvA mumude nRpaH // 9 // rAjA satkRtya taM prAptaM kutredamiti pRSTavAn / nadyAmityuktavAneSa tato'muM pArthivo'vadat // 10 // anveSaya vanaM maulaM yatredamudapadyata / UrddhabhAge vrajanneSa nadyAstIre dadarza tat // 11 // tatra pravizya gRhNAti yaH phalaM mRtyumeti saH / iti jJAtvA purArakSaH puraH kSoNibhujo'vadat // 12 // rAjJoce phalamAneyamekaikaM pratyahaM tvayA / ekaikaM tatra vAreNa pravezya parapuruSam // 13 // phalAdAne'nvahaM tasminnekaiko mriyate pumAn / kiyatyapi gate kAle puraloke viSIdati // 14 // vArako jinadAsasya zrAvakasya samAyayau / yayau tatra vivezAntaH sa namaskAramuddhRNan // 15 // tannizamya smaranpUrvabhavavratavirAdhanAm / vanAdhiSThAyakaH kSudraH vyantaraH pratibuddhavAn // 16 // pratyakSIbhUya natvA taM zrAvakaM so mudA'vadat / dAsyAmi phalamekaikaM sthAnasthasyaiva te'nvaham // 17 // asau vyAvRttya vRttAntaM taM nRpasya nyavedayat / [ pAsa Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH] namaskAre nandana-kathA / prAmotyucchIrSake zasvadekaikaM vyantarAt phalam // 18 // tarpayati rAjJe sa tuSTena tena puujitH|| akAlamRtyuvizrAntyA kAritazcotsavaH puri // 19 // iti nizamya mahotsavakAraNaM nRpasuto nijagAda jgtyho| iha bhave'pi vipAditaviplavaM sphurati paJcanamaskRtivaibhavam // 20 // tataH paJcanamaskAraM kumAro munisannidhau / mantravadvidhinA'dhItya trisandhyaM nityamasmarat // 21 // athAgatya pumAneko rAjaputraM vyajijJapat / asti ceTakamantro me dattaH siddhena kenacit // 22 // tasya SaNmAsaparyantAM pUrvasevAmahaM vyadhAm / adhunottarasevA tu kartavyAmeva tiSThati (?) // 23 // sA sarvalakSaNopetaM vinA nottarasAdhakam / tAdRzastu tvamevAto mantrasiddhau sakhA bhava // 24 // paroparodhaprAdhAnyAtpratipede sa tdvcH| mahAnto hi prakRtyaiva paropakRtikarmaThAH // 25 // tataH kRSNacaturdazyAM rAtrau raajmutaanvitH| pUjopakaraNaM bibhracchmazAnaM sAdhako yayau // 26 // yatkaciccharadarjhaughazubhrAdbhAsthidanturam / kaciccitAnalajvAlAjAlapallavitAmbaram // 27 // kacitkalitakaGkAlakAlavetAlabhISaNam / kacitkrIDadgatAzaGkazAkinIkulasaGkulam // 28 // kacidrAkSasadurvIkSaM kacidbhUtabhayaGkaram / kacitsaghUkaphUtkAraM kacid ghorazivAravam // 29 // kRtvA'sminmaNDalaM puSpadIpanaivedyamaNDitam / tatrAgnikuNDe mantreNa sAdhako'kSipadAhutIH // 30 // kumAro'sthAnamaskAraM smarannuttarasAdhakaH / tatra santrAsanaprahvA bahvayo'bhUvanbibhISikAH // 31 // sAhahAsastato'dhAvat sAdhakaM prati rAkSasaH / jalpannityasinA zIrSa padmalAvaM lunAmi te // 32 // Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 kumArapAla pratibodhe drAkkumAro'ntare bhUtvA ko mayyuttarasAdhake / vAJcchatyeSa vadhaM kartuM sAdhakasyetyabhASata // 33 // avocadrAkSaso vyomni divyastrI darzitA mayA / tAM dRSTvA'gAdasau kSaubhaM vadhyastenaiSa doSavAn // 34 // sAdhakasyAsya yo'narthaM cetasApi vicintayet / hastagrAhaM gRhItvA taM nigrahISya iti bruvan // 35 // kumAro rAkSasAbhyarNa pracacAla yathA yathA / pratasthe drAkpadaiH pazcAdrAkSaso'pi tathA tathA // 36 // kumAro'vocadUrddhastvaM tiSTha kiM yAsi cedbhaTaH / avadadrAkSaso bhadra ! mantraM smarati yaM bhavAn // 37 // tatprabhAvAnna te tejaH soDhumagneriva kSame / tadupaimi padaiH pazcAtsiddhaste'smi vimuJca mAm // 38 // dussAdhamapi te'bhISTaM sAdhayiSyAmi cintitam / sidhyatvaM sAdhakasyeti nijagAd nRpAtmajaH // 39 // rAkSaso'vadetasya tAdRzI nAsti yogyatA / yayA syAdIdRzI siddhiH kiMtveSo'pi tvadAzritaH // 40 // lapsyate'bhIpsitaM sarvamityuktvA'sau tirodadhe / taM dRSTvA sAdhakaH sarvavirato mantrasAdhanAt // 41 // kumAraH sAdhakenoktaH siddho me ceTako dhruvam 1 yenAdiSTaM prabhuH sevyo vizvacintAmaNirbhavAn // 42 // kumAraH svagRhaM gatvA sAdhakaM munisannidhau / adhyApayannamaskAraM sa taM satatamasmarat // 43 // ceTakasya prabhAvena kumAraH sAdhakAnvitaH / bhrAmyan vyomnA jagadraSTuM kadAcinmithilAmagAt // 44 // yA sphATikAdho bhavanAvataMsairhiraNmayaH saptabhirApta dIptiH / jahe'ntarikSasthavimAnagajarvvasya (?) gIrvANapurasya zobhAM // 45 // madhye vanaM tatra pavitramAsIccaityaM nameryanmaNiputrikAbhiH / jinasya pUjArthamupAgatAbhi[rama ]rtyarAmAbhirivAbhirAmam // 46 // kumAro vismitastatra praviSTaH pratimAM namaH / vilokya vikasadrakraH sotkarSamidamabravIt // 47 // [ paJcamaH Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] namaskAre nandana-kathA / prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasanna vadanakamalamaGkaH kAminIsaGgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasambandhavandhyaM tadasi jagati devo vItarAgastvamekaH // 48 // naminAthaM namaskRtya caityaM pazyan kutUhalAt / gAndhArI devatAM tasminnekadeze dadarza sH|| 49 // tI kurvatI kAcitstrI vilokya nRpAtmajam / dhyau manasi ko'pyeSaH puruSo madhurAkRtiH // 50 // prAJjaliH sA'bravIdatra drAgnida(?) prasIda me / niveda"...... svikIyaM nAma ca prabho ! // 51 // upavizya kumAro'pi praanugrhsaagrhH| kathayeti samAdikSatsAdhakaM dRSTisaJjJayA // 52 // ayodhyApatiputro'yaM nandano nAma kautukAt / bhuvaM bhrAmyanihAyAta iti tAM sAdhako vyadhAt // 53 // saharSa sA'bravItpazcaparameSThiprabhAvataH / sAmprataM mayasyAyAH phalitaH puNyapAdapaH // 54 // tattasyAH prItimAdhAya tvadAgamanasambhavAm / yAvadAyAmyahaM tAvattvayA'traiva pratIkSyatAm // 55 // ityuktvA sA yayau zIghraM sAdhakaM nandano'bravIt / ko heturyadasau jJAtvA matsvarUpamagAtkacit // 56 // sAdhako'vadnyatki strI kAcidanurAgiNI / vizAlakulasambhUtA tvadAgamanamicchati // 57 // tannivedayituM tasyA harSeNaiSA'gamatam / dhanyAnAM sambhavantyeva sampado hi pade pade // 58 // strI gatvA nandanodantaM rAjaputryai nyavedayat / taM zrutvA sA dhanadhvAnaM mayUrIva mudaM yayau // 59 // gADhotkaNThA striyA sAI sAdhiruhya sukhAsanam / caitye tatrA''yayau pUjAvyAjena saparicchadA // 60 // tAM dRSTvA vismayasmeraH smarAtiprasarAdiva / mUrkhAnaM dhUnayanbruve nandanaH sAdhakaM prati // 11 // Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 kumArapAla pratibodhe yuktaM naktaM vikAsaH kuvalaya ! kalA (?) yasya varNyaH pracAraicchannaJcandra ! tvadIyastvamucitamakRthA vidrumAbdhau pravezam / sAdhvI vRttirjalAntastava kamala ! varaH kunda ! vAso vane te yenAsyA netravAdharakaradazanazrIbhirastArucirvaH / / 62 / / rAjaputrI kumArasya nirIkSya ramaNIyatAm / sakhIM prati jagAdaivaM vismayAkulamAnasA // 63 // kandarpa ! tyaja rUpadarpamadhunA'naGgaH prasiDosi ya yuktazcandra ! kalaGkino na bhavataH saundaryalakSmImadaH / nisyandAkSisahasraviddhavapuSaH kA zakra ! te ramyatA ** // 67 // kiM tvekaH kurute mamaiSa puruSaH pIyUSavarSaM dRzoH // 64 // muhuH ketakapatrAbhaiH kaTAkSairavalokya tam / rAjakanyA jagAmAntazcaityaM pUjayituM jinam // 65 // strIM nivezya kumArasya purastAdbravIdidam / yadautsukyAdgAM svAmiMstatrArthe zRNu kAraNam // 66 // atrAsti nRpatirmegho yo vipakSamahIbhRtAm / rurodha krodhadAvAgniM prakRSTata tasya devyA jayAvalyAH kukSizuktisamudbhavA / putrI muktAvalI nAma jajJe kSoNivibhUSaNam // 68 // iyaM sA bAlyamullaGghya kramAdvidyAsvadhItinI / varddhiSNU rUpadheyaH pAvanaM yauvanaM yayau // 69 // anyadA ghananirmuktacananIraudhanirbharAm / kautukAnnagarAsannA 'diyam // 70 // tatrAsti milito lokaH pracurastadayordvayoH / tAmabhraMlihakallolAM vilaGkayitumakSamaH // 71 // tataH parataTAnnadyAH kAcidAgantumaGganA / aicchada vaktaTe yAvattAvadve milite taTe // 72 // tena mArgeNa sA''gatya satvaraM snehanirbharA | militAsafe sakhyAH sarvo lokazca vismitaH // 73 // tAM rAjatanayA'pRcchadre ! kimidamadbhutam / * Adarzapustakasthapatrasya truTitAMzatvena khaNDito'yaM pAThaH / evamagrepi jJeyam / Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH ] namaskAre nandana- kathA | sA'cIkathadihaivAsti dattasyAhaM sutA somA bAlyAnme vimalA sakhI // 75 // kadAcidanayA sArddhaM sAdhvInAM sannidhigatA / [ 1198 11 ] [1] zrutvA paJcanamaskAraM saprabhAvamapAviSam // 76 // pariNItA pure'nyatra tato'dyAhamihAgamam / vimalAmanyatIrasthAM dRSTotkaNThAparA'bhavam // 77 // pravivikSurnadIM paJcanamaskAra macintayam / tatprabhAvAdubhe nadyA " [ 11 92 11 ] 'yaH / ihaloke'pyaho paJcanamaskAraH subhAvahaH // 79 // ahaM sA vimalAsArddhaM mahArAjasutA'pyasau / sAdhvInAM sannidhiM gatvA namaskAramazikSata // 80 // caitye cAtra samAgatya pratyahaM tamacintayam / tataH prabhRti me sakhyaM rAjaputryA sahA'bhavat // 81 // anyadA kaH patirme syAditi cintAM vyadhAdiyam / gAndhArI devatA'vocat svapne rAjasutAmidam // 82 // ayodhyAdhipateH putro nandanaH syAtpatistava / ityAkarNya parAM prItiM lebhe sA'cIkathacca me // 83 // amumarthamavijJAya pitrA'sau pratipAditA / kauzAmbI patiputrAya sUrasenAya sAdaram // 84 // caturaGgacamUyuktaH sa voDhuM mAmihAgataH / rajanyAmadya lagnaM cetyAkarSNeyamakhidyata // 85 // na cenme santi bhAgyAni vallabho labhyate yayaiH / kiM gAndhAryapi mithyA syAdyadevaM viddhe vidhiH // 86 // devyA''diSTaM patiM muktvA na [1] [112911] ajAnanme pitA cittaM carmacakSuH karotvidam // divyaM cakSurvidhizcakre kiM haheti zuzoca sA // 88 // tadimAM kuru sAnandAM kumAra ! svaparigrahAt / 467 Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 kumArapAlapratibodhe ityuktvA vimalA tatra rAjaputrI samAnayat // 89 // kumAro'vocadAbhAti niSThureva sakhI tava / na karoti yadAtithyaM dUrAdasmAkamIyuSAm // 90 // rAjakanyA'bhyadhAdanyatkima...........[1] ..................................................... [ // 9 // ityudIrya saharSa sA puSpamAlAM nydhaapyt|| sakhyA kaNThe kumArasya tAmbUlaM ca samAppayat // 92 // kumAro'pi nijAtkaNThAddhAraM sakhyA nyveshyt|| tatkaNThe sA sudhAsiktamivAtmAnamamanyata // 93 // Agato'trAntare tatra kaJcukImuvAca tAm / vivAhalagnamAsannamiti tvAM devyajUhavat // 94 // Uce rAjasutA svAmin ! kiM karomyadhunA vada / kumAro nyagadgaccha viSAdaM mA kRthAH priye ! // 95 // tato vimalayA sAI rAjaputrI gRhaM yayau / rAjaputro'pi tatrAgAt sandhyAyAM sAdhakAnvitaH // 96 // kRtvA muktAvalIrUpaM sAdhakaM tatra nandanaH / sUrasenakumAreNa samaye paryaNAyayat // 97 // svayaM ceTakadevena vihitoDAhamaGgalaH / kumAro vimalAsAkSye rAjakanyAmudUDhavAn // 98 // svAvAsaM sUrasenastu nItvA sAdhakamabhyadhAt / priye'dya pariNIya tvAmahaM lokottaro'bhavam // 99 // abhyadhAtsAdhakaH satyaM jajJe lokottaro bhavAn / ] ........................................ // 100 // ] sUrasenaH savailakSyaM babhASe kiM bhavAnpumAn / strIrUpaM sAdhakastyaktvA vadatyasya pumAnaham // 101 // sUraseno'bhyadhAtkastvamatrAdiSTosi kena vA / tenoktaM rAjaputrasya nandanasyAsmi sevakaH // 102 // . niyuktastena cAtrArthe sUrasenastato'vadat / dhruvaM rAjasutAmetAM sa eva pariNItavAn // 103 // tenoce ko'tra saM[ dehaH ]............" [1] Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva: ] namaskAre nandana - kathA / "dhunA tvasau // 104 // ityAdiSTairbharbaddhaH svayaM truTitabandhanaH / Agatya sAdhakaH sarvaM nandanasya nyavedayat // 105 // kruddhaH sannadhahastyazvarathapattiH puro'bhyagAt / nandanena samaM yoddhuM dussahaH strIparAbhavaH // 106 // kanyayA pariNIyAnyamanyathA madvacaH kRtam / ityAlocya pitA meghastasthau mAdhyasthyamAzritaH // 107 // [1] 'sInaH svayaM sAdhakamAdizat // 108 // nivAraya javAdenaM militakroSTujAgaram | so'pAGgAgnazastraugho namaskAraprabhAvataH // 109 // kSaNaM kRtvA raNakrIDAM janayan janavismayam / sUrasenasya niHzeSAM naSTaceSTAM camUM vyadhAt // 110 // kecidAkRSTakodaNDAH kecidutpAditAsayaH / keciduddhRtakuM "tasthurnirvikramA bhaTAH // 111 // aho ! mahAprabhAvo'sau namaskartu mamocitaH / yadIyaH sevako'pyevaM divyazaktirvijRmbhate // 112 // iti dhyAyansurAjjJAtvA sAdhakena vyamocyasau / sUrasenaH sanirvedaM natvA nandanamabravIt // 113 // jAtaH paribhavArambhe nijazaktimajAnataH / saMrambhaH zarabhyasyeva ghane tvayi mamAphalam [ // 114 // ] [1] ...vetyuktvA nandanena sa satkRtaH // 115 // svastrIyAM megharAjena sUraseno vivAhitaH / satkRtya vastrAlaGkArairvisRSTaH svapurIM yayau // 116 // dinAni katicittatra dhRtvA meghena nandanaH / satkRto hAstikAzvIyasuvarNAbharaNAdibhiH // 117 // meghapArthivamApRcchya gajAzvarathapattibhiH / muktAvalI gRhItvA'sAvayodhyAmAgataH [? punaH // 118 // ] ............................. " [1] .469 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe gRhItvA saMyamaM kRtvA tapastIvraM yayau dIvam // 119 // jinAnarccannamatsAdhUna kRpayA pAlayan mahIm / muktAvalyA samaM krIDannandano rAjyamanvazAt // 120 // na siddhAH pUrvajAnAM ye nRpAste'pi vazaM yayuH / nandanasya vinA yatnaM namaskAraprabhAvataH // 121 // atha tatrAvadhijJAnI candano gururAgamat / devyA sArddhaM nRpo bha [ // 122 // 'no babhUva vAM ( ? ) / pUrvAbhyAsAnnRpo'vAdItkathaM gururabhASata // 123 // ihaivAsIt purodhAne mithunaM zukapakSiNoH / tatkadAcinmuniM dRSTvA pratimAsthaM mudaM yayau // 124 // munirvijJAya taccittaM kRpAlustadapAThayat / parameSThinamaskAraM tacca taM nityamasmarat // 125 // zuko mRtvA bhavAn jajJe rAjandevI zukI tviyam / [ // 126 // ] smR nandanaJcandanAcArya pArzve samyaktvamagrahIt / devyA sArddhaM prapede ca krameNa dvAdazavratIm // 127 // iti namaskRtimantraphalaM vidannubhayajanmabhavaM priyayA samam / narapatinitarAM kRtatatsmRtistridivamokSasukhAni ca lapsyate // 128 // kizcaitajjagati khyAtaM bhRgukacchapure purA / munidattaM namaskAraM smRtvA zakunikA mRtA // 129 // siMhaladvIpabhUbhartuH putrI jAtA sudarzanA / 470 zrAvakoktaM namaskAraM zrutvA prAgjanma sA'smarat // 130 // Agatya bhRgukacche sA caityaM zrIsuvrataprabhoH / akArayacchakunikAvihAraM 'tAmbaram // 131 // tatra gatvA samaM pUjyairjinaM natvA mayA'mbaDaH / daNDanAthaH samAdiSTastaM vihAraM navaM vyadhAt // 132 // iti namaskAre nandana - kathA // [ paMcama Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra- kathA | parameSThinamaskAraM smaran bhUpatirabhyadhAt / namaskArasya mahAtmyaM dRSTapratyayameva me // tathA hi svayaM sakalasainyena digyAtrA kurvato'pi me / asidhyata nArtho'narthaH pratyuta ko'pyabhUt // adhunA tannamaskAraM smarato mama zatravaH / vaNijairapi jIyante daNDezairambaDAdibhiH // svacakraM paracakraM vA nAnarthaM kurute kacit / durbhikSasya na nAmApi zrUyate vasudhAtale / tatastamasmarannevaM nidrAM bhajati pArthivaH / rAtrizeSe tu jAgarti mAgadhoktairjinastavaiH // sUla - jaloyara - sAsa- khAsa khaya-khasara - kavasthiya, kuTTa-galaMta - samatta-gatta-kaMTha-mAla-kayatthiya, paDala- samanniya- nayaNa-vayaNa- niviDira -ruhira - jjhara, arasa- aroyaya-gahiya-ahiya- pasariya- dAha-jjara, guraroya-paraMpara- pIDiya-visajja - sarIra ti huMti para / tailukka- payaDa-mAhappa - nihi pAsanAhu pujjaiM ji nara // jaMgama-giri-saMraMbha-raMbha- kuMbhayaDa-bhayaMkaru, maya- jala-parimala- miliya-bhasala-kalayala-kaya-DaMbaru, prastAvaH ] bala - udgga - bhagga-uddAma dumukkaru, uppADiya - jama-daMDa- caMDa-muMDAuDAmaru, dhAvaMtu vi kova karAlu kari karai na kiMci vi narahaM tahaM / tiyasiMda-namaMsiya-paya-kamalu pAsaNAhu maNi vasaI jahaM // gayaNa-magga- - saMlagga-lola-kallola-paraMparu, nikkaruNukkaDa - nakka- cakka - caMkramaNa duhaMkaru, ucchalaMta-guru-puccha-maccha- riMcholi- niraMtaru, vilasamANa - jAlA - jaDAla - vaDavAnala-duttaru, Avatta-sayAyalu jalahi lahu gopau jimva te nittharahi / nIsesa - vasaNa-gaNa-niTThavaNu pAsanAhu je saMbharahi // hara- gala-gavala-tamAla-bhasala - kajjala-kAlappahu, 471 Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... kumArapAlapratibodhe kuviya-kayaMta-caveDa-viyaDa-phaDa-phukka bhayAvahu, tarala-lalaMta-du-jIha jIva-kavalaNa-kaya-bhoyaNu, mutti-maMta taM pAva-puMja gaMjAruNa-loyaNu, pasaranta-rosa-bharu ninbharu vi na bhau bhuaMgamu tamu karai / tuha pAsanAha duha-niddalaNu nAmamaMtu jo saMbharai // taDi-kaDAra-kesara-kaDappa-TiviDikkiya-kaMdharu, __ gaya-maya-haraNa-raudda-saha-pUriya-giri-kaMdaru, niviDa-caveDA-daliya-dariya-mayagala-kuMbhasthala, kuDila-dAha-dupecchu puccha-acchoDiya-mahiyalu, tasu phuDa phuliMganayaNu dUriNa kesari usarai / uddAma-uvaddava-viddavaNu pAsanAhu jo maNi dharai // ullasaMta-jAlA-kalAva-kavaliya-gayaNaMgaNu, __ pasariya-phAra-phuliMga-saMga-du-guNiya-tArA-gaNu, vittharaMta-dhUmaMdhayAra-saMruDa-diyaMtaru, DajjhamANa apamANaM pANi virasA-rava-ninbharu, pajjalaMdhu-jalaNu jalu pUra jimba tasusaMtAvu na saMjaNai / duha-puMja-kuMja-bhaMjaNu pavaNu pAsanAha jo saMthuNai // saguDu-sa-dhayavaDa-gaDapaDaMta-gaya-SaDaSaDaNukkaDa, paharaNa-nivaha-vihattha-hattha-abhiDiya-bhaDubbhaDu, turaya-khura-kkhaya-khoNi-reNu-bhara-kuMciya-nahalu, _payaDiya-taMDava-ruMDa-muMDa-maMDiya-mahi-maMDala, nitthirivi samara-saMmaha nara tijaya-lacchi nicchaI lahahi / pahu pAsanAha nimmala-cariya je taI citti samuvvahahi // hariNa-harisa-saMharaNa-sadda-sadula-duhAvaha, takkara-cakka-musijamANa-mANava-dhaNa-viggaha, bhIma-bhilla-dullaMgha-lIla-parisakira-kari-kula, bhamira-bhUya-jhoTiMga-jakkha-rakkhasa-saya-saMkula, khemeNa mahADavi uttarivi te nara pAvihi niya-saraNu / pahu pAsanAha kalimala-haraNa paiM paDivajahi je saraNu // tataH paJcanamaskAradhammasmaraNapUrvakam / / vanditvA pArthivo devAn bhavodvigno'bhyadhAdidam // Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazArNabhadra - kathA | hahA ! viSayapaGkaughamagnastiSThati mAdRzaH / dhanyo dazArNabhadraH sa rAjyaM tatyAja yaH kSaNAt // tadyathA prAkAra pravarAkAraM puruSaM parikhA'GganA / yatrommIdorbhirAliGgaya tasthau ghanarasolbaNA // astyatra bhArate kSetre taddazArNapuraM puram / elakAkSamiti proktaM tadyathA kathyate tathA // jinadharmmavahirbhUtastatra kazcidabhUvaNik / bako haMsImivAyogyaH zrAvikAmuduvAha saH // sA sandhyAvazyakaM kRtvA pratyAkhyAdrAtribhojanam / patiH proce kimetena pratyAkhyAnena sundari ! // kiM rAtrau kazcidutthAya bhuGga ityahasatsa tAm / so'nyadocehamapyadya pratyAkhAmi nizAsanam // nAtha ! bhakSyasi tattvaM mA pratyAkhyA iti sA'vadat / bhaktamahamutthAya rAtrAvadmi kimanyadA // zrAvikAM prahasatyeSa tatpazyAmyasya nizcayam / ityekA devatA dadhyau dharmaH kasya na hi priyaH // tatraivAsIt svasA tasya tasyA rUpeNa devatA / Aninye bhojanaM rAtrau bhrAtarbhukSveti cAbhyadhAt // tadAsau bhoktumArebhe niSiddho bhAryayA'vadat / kimebhistAvakairvAkyairdivyaM muJcAmi bhojanam // tatastalaprahAreNa devyA tasyAkSigolakau / pAtitau zrAvikA vIkSya mApakIrtirmamAstviti // vicintya patyuH kSemArthaM kAyotsargeNa sA sthitA / na patyau pratikUle'pi pratikUlAH kulastriyaH // arddharAtre samAgatya zrAvikAM devatA'vadat / kiM kAryamiti sA'vocanmamedamayazo hara // vyApAditasya tatkAlamelakasyAkSiNI tataH / devyA zighraM samAnIya sajIve tasya yojite // prAtarlokastamaprAkSIdde lakasyeva [1] ""rAtrivRttAntaM sa nyavedayat // pratAva : ] *********** 473 Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474. kumArapAlapratiboghe [paJcama aho ! dharmasya mAhAtmyamiti jalpan savismayaH / sa cAnyasvajanaH prAyo jinadharmamazizriyat // taM draSTuM kotukAlloko bhuuyaanaagmdnytH| kutra yAsi kuto vA'gA iti pRSTaH sa cAvadat // elakAkSo'sti yatreti taddazArNapure ttH| elakAkSamiti proktamelakAkSasya yogataH // AsInnRpastatra dazArNabhadro yasya pratApena yazoyutena / visarpiNA'kAri digaGgAnAnAM mauktikasvarNavibhUSaNazrIH // tasya paJcazatAnyAsan patnInAM padmacakSuSAm / candrasodaravakrANAM cAmIkarasamatviSAm // sa nijaishvrysaundryyauvnaantpuraadibhiH| unmadiSNumanA mene na tRNAya jagattrayam // atha tatra mhaaviirstrailokyaalokbhaaskrH| dazArNasya gireH kRTe bhagavAn samavAsarat // zrutvA dazArNabhadrastamiti hRSTo vyacintayat / taM vandiSye tathA prAtaryathA'candata naaprH|| tato'sau tunggmaatnggturnggrthpttibhiH| zuddhAntena ca sarvvA nirgato vandituM jinam // vijJAya tadabhiprAyaM vRtrazatruracintayat / aho ! RjurayaM rAjA yadevaM vidadhe madam // tasyAvalepalopAya sarvadivyarddhisaMyutaH / agAdairAvaNArUDho mahAvIraM vivandiSuH // dantAnairAvaNasyASTau vaikriyAnmaghavA'karot / teSu pratyekamaSTASTavApIH zakro vinirmame // aSTAvaSTau sarojAni vApISu vidgha hriH| patrANyaSTASTapadmAnAM racayAmAsa vAsavaH // patre patre sahasrAkSaH kRtlokkutuuhlaiH| divyairdvAtriMzatA patrairnibaddhaM nATakaM vydhaat|| evamairAvaNArUDhastisraH kRtvA pradakSiNAH / bhagavantaM mahAvIraM namazcakre purandaraH // Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvaH dazArNabhadra-kathA / gajasya namato magne tasminnagrapade ytH| gajAgrapadakaH khyAtaH sa dazArNagiristataH // dRSTvA dazArNabhadrastaM svaHpate RddhimadbhutAm / dadhyau hA ! RddhirindrArddhalakSAMzenApi nAsti me // tatkUpabhekatulyohamRddhigarva mudhA vyadhAm / iyaM hi mattavAmAkSI locanA bata caMcalA // anekalezasAdhyAsau mukhamAtrasukhAvahA / khalamAnuSamaitrIva pariNAme'tidAruNA // dhigRddhiM gRddhimanto'syAM yajIvA yAnti durgatim / yatkarNatroTanAyAlaM suvarNenApi tena kim // ityAlocya parityajya rAjyaM tRNamiva kSaNAt / dIkSA dazArNabhadreNa jagRhe jinasannidhau // natvA zakrastamAcaSTe dhanyo'si dhru vaco kRthaaH| ahaM hi mahatImRddhiM tvAM jigISuradarzayam // tvaM tu sarva parityajya zrIvIraM vandase yathA / sA vratarddhiH kuto me'sti tato mAM jitavAnasi // iti viSayaviraktacittavRtti viracitavIrajinopadiSTakRtyaH / dazavidhayatidharmakarmavAn sanabhajata dhanyadazAM dazArNabhadraH // iti dazArNabhadrakathA / evaM kurvannahorAtrakRtyAni paramArhataH / kumArapAladevo'yaM rAjyaM pAlayati kSitau // nRpasya jIvAbhayadAnaDiNDimaimahItale nRtyati kIrtinartakI / ....................................... // yutAsavAdIni nRNAM niSedhA dihaiva saptavyasanAni bhuupH| duSkarmato durgatisaMbhavAni Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlapratibodhe paratra teSAM tvamitAni tAni // pade pade bhUmibhujA nivezitai jinAlayaiH kAzcanadaNDamaNDitaH / nivAritA vetradharIrivoddhataiH sphuranti kutrApi na ke'pyupadravAH // stumastrisandhyaM prabhuhemasUre rananyatulyAmupadezazaktim / atIndriyajJAnavivarjito'pi ___ yaH kSoNirtuyaMdhita prabodham // satvAnukampA na mahIbhujAM syA dityeSa klupto vitatha: pravAdaH / jinendradharma pratipadya yena ___ zlAdhyaH sa keSAM na kumArapAlaH // vicitravRttAntasametametayo_ zcaritramutkIrtayituM kSameta kH| tathApi tasyeva"........"tArthinA __ samuhRto bindurivAmbudhermayA // iti somaprabhakathite kumAranRpahemacandrasambache / jinadharmapratibodhe prastAvaH paJcamaH proktaH // ityAcArya zrIsomaprabhaviracite kumArapAlapatibodhe paJcamaH prstaavH| - Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prazastiH / sUryAcandramasau kutarkatamasaH karNAvataMsau kSite dhuryoM dharmarathasya sarvajagatastattvAvaloke dRzau / nirvANAvasathasya toraNamahAstambhAvabhUtAmubhA vekaH zrImunicandrasUriraparaH zrImAnadevaprabhuH // tayorbabhUvAjitadevasUriH ziSyo bRhadgacchanabhAzazAGkaH / jinendradharmAmbunidhiH prapede ghanodakaH sphUrtimatIva yasmAt // zrIdevasUripramukhA babhUvuranye'pi ttpaadpyojhNsaaH| yeSAmabAdhAracitasthitInAM nAlIkamaitrImudamAtatAna // vizAradaziromaNerajitadevasUrerabhU kramAmbujamadhuvrato vijysiNhsuuriHprbhuH| mitopakaraNakriyAruciranityavAsI ca ya zcirantanamunivrataH vyadhita duHSamAyAmapi // tatpaTTapUvAdrisahasrarazmiH somaprabhAcArya iti prasiddhaH / zrIhemasUrezca kumArapAladevasya cedaM nyagacaritram // sukaviriti na kIrti nArthalAbhaM na pUjA mahamabhilaSamANaH prAvRtaM vaktumetat / kimuta kRtamubhAbhyAM duSkaraM duHSamAyAM jinamatamatulaM tatkIrtanApuNyamicchuH // dharme nirmalatAmavAsumatulAM zrIhemacandraprabhau bhakti vyaJjitumadbhutAM bhaNitiSu draSTuM parAmaucitIm / zrotuM citrakathAzcamatkRtikRtaH kAvyaM ca lokottaraM kartuM kAmayase yadi sphuTaguNaM tadnthametaM zRNu // prAgvATAnvayasAgarendurasamaprajJaH kRtajJaH kSamI ___ vAgmI sUktisudhAnidhAnamajani zrIpAlanAmA pumAn / yaM lokottarakAvyaraJjitamatiH sAhityavidyAratiH zrIsiddhAdhipatiH kavIndra iti ca bhrAteti ca vyAharat // putrastasya kumArapAlanRpatiprIteH padaM dhImatA Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 prazastiH / muttaMsa: kavicakramastakamaNiH zrIsiDapAlo'bhavat / kutaM tadasatAvidaM kimapi yaccAyuktamuktaM mayA / tASmAbhirihocyatAmiti bughA va: prAJjaliH prArthaye // hemasUripadapaGkajahaMsaiH zrImahendramunipaiH zrutametat / vaImAna-guNacandra-gaNibhyAM sAkamAkalitazAstrarahasyaiH // yAvanihatAkhilasantamasau nabhasi cakAsto ravicandramasau / tAvat-hemakumAracaritraM sAdhujano vAcayatu pavitram // vimalamatisudhAcirneminAgAGgajanmA 'bhavadbhayakumAraH zrAvakaH shresstthimukhyH| atha nijakarapadmaprAptadharmArthapamA vijitapadakapamA tasya panIti ptnii|| tatputrA guNino'bhavan bhuvi harizcandrAyo vizrutAH zrIdevIpramukhAzca dharmadhiSaNApAtrANi ttputrikaaH| tatprItyarthamidaM vyadhAyi taduparAgacchaSTAtmabhi(?) bhUyiSThAni ca pustakAni.................."so'lekhayat // zazijaladhisUryavarSe zucimAse ravidine sitASTamyAm / jinadharmaH pratibodhaH klapto'yaM gUrjarendrapure // prastAvapaJcake'pyatrASTau sahasrANyanuSTubhAm / ekaikAkSarasaMkhyAtAnyadhikAnyaSTabhiH zataiH // saMvat 1458 varSe dvitIyabhAdrapadadi 4 viyo zukradine zrIstaMmatI . bRhaddha (vRddha ) pauSadhazAlAyAM bhaTTA0 zrIjayatilakasUrINAM upadezena zrI kumArapAlapratibodhapustakaM likhitamidaM // kAyastha jJAtIya mahaM maMDalikamuta taalikhitN||cirN naMdatu ||ch| u0 zrIjayaprabhagaNisaSya (ziSya )u0 zrIjayamaMdigaNi saSya (ziSya ) bhaTTA0 zrIkalyANaratnasUrigurubhyo namaH paM0va (vi) dyAratnagaNi / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 1 2 6 10 10 11 11 11 13 14 17 17 19 19 19 20 21 21 21 21 21 22 22 22 23 23 23 23 24 24 paMkti 19 20-21 26 26 27 6 9 22 29 26 2 28 9 24 25 5 2 11 30 30 30 8 9 30 20 22 23 31 27 28 zuddham lahiuM cuja - tammi niMba surayammi gahiyAo vajaraha hohiMti gheNa -kUla jaggaviyavisama0 khagu urjito - sUrI bANA puravaraM muhAI muttuM zuddhipatram | sahAnnau cciya samagga loovayArakaya * -maI jayasiMho hiMsA haDhA yaDDiya0 pAunbhUo tivvagga - vacapaNaM vahAo muNiNA pRSTha 24 25 26 26 27 27 28 29 29 30 30 31 31 31 32 32 32 32 32 35 35 36 36 37 37 37 38 38 40 40 paMkti 28 26 60 14 11 31 27 20 30 5. 26 3 19 24 5 20 25 26 31 8 29 8 10 9-10 15 21 8 22 13 30 zuddham kumAra ! sammattaM puraso / devayAipUryaM ThaMbhae bhaviyanvayA0 viddavijaMta bhakkhaNa * disivahu sAgaro sa hAi -jIviu vva vaccai kuNa mANIe savimhaya 0 uDaNa jamvAiu pUeu vAsaresare vinnAyattaMteNa maDappA vasattirivii etto evaMvihaM kAlakkhevA'sahattaNeNa seso sUro vi niggaheyavvo adissIhou~ -vagaM jao-mannaMti Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha paMkti or 41 42 22 26 11 44 w m @ m m h h h h h h s m zuddham dahiva0 parikkhA havau puvvaM va gurUhiM guruNA vuttaM nivArijau nibaMdhaNaM hatthI vi -veseNaM ujeNIe 44 zuddham saMpaoccheyaM viveiNo juttaM vaIhiM jo eva0 cUasAhA. suvaMto pAraddhe uNa nivvui0 vammaha. dolaMdolaNa dUa! deva! mahA-saI ukkhAo 29-30 0 0 0 FKKWAMM 0 0 0 0 82 . 14 jAyA purIi saMtI, dei cautthaM varaM nivo tassa ciMtai abhayakumAro cihissa keciraM ittha // 82 18 hasthihiMmi ANio vivi 21 M 27 13 o Www G. siMcaMta. vaggha harIhiM guMjatehiM taMDaviyakaraM -jAlo lihiyA ruyaMtIe -khIrapANA kaMjiyaM daLUNa mallinAhe paDalihiyA paviho w w w w 0 0 or mmmsss w w 11 3 29 21 AsarahehiM kIrai vammiya kuhiNa. -kuDIo annA -jaNayA. aggI sAhiyavvo akaMdiyaM ruyaMtAI vuttaMta. bAravaI saMba bhuMjai. saMbAi0 31 67 23 evaMvihujoo -kaMThaM bhuyaMga ugghADija vAhio vaNi 29 14 68 22 / 93 9 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ my . paMkti | pRSTha paMkti zuddham 118 118 119 my 2 lm 120 121 121 09 Mmm 0 0m. m m s 9 s 123 124 125 zuddham jaNaddaNa. suha surAsu raMjiyA AliMgati adinnAdANa chiddaNasI hAhArava biiyaM gamissAmi nemipAse DajhaMti karihiMti saccavijA sUsa palabakucco bArasa bAhA. -mesi suvau kahijamANaM piva jA dIsaha disA-puraMdhINaM AyanniyaM paDivajivi viraivi aisao bAha. suttesu paritthIparammuho jAjIvaM 0 lh 0 0 27 -vamAi maNuyattaM jAvajIvaM tAI etto satthIhayA aja vi sAya avastha -vayaNAe -bAho jamhA abalAhiM va juvvaNatthA mAhavIe suyaNu! -rujao bI ruyaMtI cittAhiM patthaNAi dihro jiNapaDimA kannagAo niruvamA asthANamaMDave vibbhalo -nivo bAhi aMgAI picchirIo suviNayammi citiyaM -jAlA itthIrayaNAkallANAgiI 126 127 128 129 129 0 0 13 107 16. 131 29 131 30 107 107 108 108 133 135 18 24 112 112 113 ur " 114 116 116 26 23 17 24 0 dIve jasataruNo -sAraMbho 138 140 141 | 141 0 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkti zuddham -bAha 142 143 pRSTha 177 178 15 21 24 so 145 178 147 zuddham AmalAuge cauvvIsa rayaNajjhaeNaM ciTThati abhyarNIbhUyA. aggI cihA jamavassa. tayavikkhAe vitaha 180 181 26 149 149 150 MW 0 0 . 183 183 152 153 154 caya 8 jasserisA jaMpiyaM 185 186 186 186 187 187 155 155 21 bAre 29 187 155 156 -vahUha jihmAhitaH kamaMkavaDiyA paDhaMtANaM bANo -mahigicca tasseva manu piva ahomuhI tammaMta-cittA bIya vuttaMte satthA hava dehaliM abhiggaho giNhau nivesio viDaMbaMti somasirI khayaM gao nikkhamiumaNo ahamIcaMdamahe rainaMda. -sajjhasa0 -gaMThI 22 12 piyaMkareNa tuhraNa tA osara dihi. viramissai sijjhihida asoyacaMdo avaraNhe gayavarA. gurUsu 188 188 189 190 194 157 158 159 160 161 163 164 164 1952 jAi 197 26 paguNIkuNai 199 pajjataM 199 167 9-12 25 26 -ti -jattA 200 -gaThiM 200 15-25 169 18 171 174 jhatti amha -payArAi bahUo zravaNayorAdhAtu. 0 mm gurUhiM bhatthau vva saMkha0 tappabhii tamadahu~ niyaso. 203 | 204 Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 pRSTha paMkti zuddham paMkti 28 207 kuNA siDiNo lm 0 zuddham parihavijau pabala. kappasaMtuttI sUrupagame cau0 lh haDheNa 0 pRSTha 234 238 241 245 246 247 248 lm 0 212 213 215 sUsaha cihau jamevaMvihaM 29 11 bAhiM W000 M00 00 30 0 09 VM 91 mm 251 251 251 31 253 vibhai karihAmo nivA-gAri0 kuNaha mA haNa mA haNa mA haNihaM laMche kuDuMba0 paumarAehiM vaDyA uvAhaNAo vahue 12 256 | 21 218 219 219 219 220 221 222 222 223 223 224 224 224 225 21 www 0.armmmmm 26 sirIe bIyajAme rittIkAUNa kIrau tujhuti paDammi bAhajIvaMtI kao -sAmiNo -bhurukuMDiyaMgo garuehi niya-puttaM vaMchase jaMbavaIe apacchAsiNo vicchaDDeNa koDIsahiyaM -hejA 3-18-20 savaM 263 264 265 2-6 12 MM 4 ~ 225 18 vahUe vuDDIe gahiUNa voleha giNhasu -kaMThammi giNhA ucchidaM mihi -maMtiNo na yANIyaha siddhI 267 268 270 271 272 273 276 277 226 226 226 227 227 227 227 228 230 278 23 15 284 284 287 289 bhuvIva bIo mAhappaM jhANaM ca vAhijati bAha0 -paDikato 23 ghare acchau vikamA'sajjhaM 38 232 292 | Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 292 293 294 298 299 299 299 300 300 300 201 201 302 307 308 311 311 312 312 315 315 316 321 322 322 326 329 331 334 334 336 337 338 340 paMkti 16 29 3 12 14 17 18 4 8 18 vv2 8 2 10 2 13 26 2 4 23 25 22 30 8 28 8 25 9 26 27 27 19 3 22 4 zuddham vIra jiNe ahAvayaM mehalAe unnAkaDa 0 - tAmarasa 0 sacchaM saccho vva romaMco AgayANa bAha 0 ji viyakkhaNu so ji muvarivattI sijjhihiti muttuM dhammaha annANu -cuya0 bajjhasu pulaiuM vaha 0 dihaM samudalasad - kAriNyaH vyajijJapan bibhrada - matthiyasaneho kuvi samasIsiM pararamaNi0 mucyantAM - visphUrjat 0 pratyagAd drutam vAmanA0 pRSTha 345 346 351 356 356 357 357 357 361 362 367 368 369 373 373 374 377 381 381 382 383 384 284 386 387 389 390 390 391 391 392 392 392 393 paMkti 26 28 25 9 17 8 15 29 17 29 2 26 17 20 23 13 1 12 18 20 29 5 13 5 19 14 10 13 10 28 10 11 13 29 zuddham mahu0 satthIhUo bahu-vivo mahu0 daNDazchatre 0 - danvAn cAprAkSam tasya so'bravIt samArpayat etyaMtare nariMda0 cihi bAh0 pariNetsaM - pasaIo dezAvakAzika 0 pavaNaMja evaM maNoramA / siTTiNA acchaMtu cittaM gaehiM gahiuM mhi navetti pAvaNo ciya saMkaDiya kuDuMba ittieNA0 nivo pacakkhIbhUyA daMse sattu sariu~ Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha paMkti 457 399 zuddham nicchi nimittaM pamuhehi viyaDimA 461 zuddham kA samasIsi dhuMTivi prAkAraH kartavyA avatiSThati vAJchatye. zobhaM -dhobhavanA -hiraNmayaH niSpandA0 yakaiH muktAvalI namantsA . narapatini mAhAtmya 0 0 70 Aarww 464 Gm 422 my m 471 0 Ww G0 NAGGC " 471 472 Vmom 10.007V 429 nivaDaMta. -sasuresu sajIkuNasu kiMci kIrate vahUu khivissaM vahni. ThAuM nivezito cahuhai maNa ! nillakSaNa! bahu bujjhasu saka so ji maMtIhiM baDuyaM baDuyassa -mANihI -dalaNa-cakkhubhUo biijau so ci vi -chiddAI niugi ruhiru vva mahuru caevi niyaMbi 430 or sayAulu -dihi. pajalaMtu -tyAkhyAmi -zAzanam kautu. vetradharai. -pUrvAdri0 -dharmapratibodhaH in . 474 n 476 m 477 m . 478 44 443 443 0 0 0 0 443 448 449 31 kiyatAM truTitapAThAnAM kalpanayA'nusaMdhAnamevam maMDaliya-bhaDa-sehi pamuhANa 465 drAg niSIda prasIda me| 466 prkRsstttr-vaaribhiH|| keciduddhRtakuntAyAH | 470 26 sthagitAmbaram // 12 . 469 Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. 3- akavya sangraha-Part 0009 "GAEKIVAD'S ORIENTAL SERIES." ALREADY OUT. Rs. a. p. Kavyamimansa by Rajasekhara 2 - 0- 0 Naranaraya nanandhya 1- 4- 0 3. Tarkasa ugraha by 2- 0- 0 Partha parakism Prahide len..! 0- 6- 0 5. Rashtraudharina by Kutoka 1-12-0 6. Lingenusisah a ... 0-8-0 Vasantavia by deasuri 1-80 8. Rupanshattery Vatsaraja ... 2- 4.0 Molinpa ly Yasahpala .10. Hem anadamardana by Jayasinhasari 11. Udas sundarikatha by Soddhala 12. M vidya vidambana by Bhatta vadindra, with commentary Bhuvanasundarasuri ... 13. Prachinagurjarakavyasangraha-Part I. 11. Kumarapalapratibodha y Somaprabhacharya 7- 8- 0 15. Ganakarika by s a th Karavanamahatmya (a on the Past Systems of so tip) ... 1- 4-0 *16. Sangamnakaredat Naida... *17. Panchamfkaha by. Dhanapala (Apabhrusa * 18. Lekiapanchasi IN THE Pres Tattvasangrala of Santarakshita cita co n ilmalasila 2. Parasuramakalpasutra wiC Resitin 1 Paddhati by Unania 3. Nyayapravesa of Disastbommentary by Haribhadrasfiri aud Panjika hy svatieva. 4. Siddhantas staba by Jaganatha (Sanskrit from the Arabie "Almagist," Ptolemy's work on Astronomy). 5. Varahasrant sotras. 6. Samarangerta lay Bhoja (a work on Indian Architecture). IN PREPARATION. 1. A Descriptive Catalogue of the palm-leaf manuscripts in the Bhandar at Jesalmere. 2. A Descriptive Catalogue of all the 658 palm-leaf manuscripts rad important paper mantiscripts in the Phandens at Patan. 3. A Descriptive Catalogue of the manuscripts in the Central Library, Baroda. 4. Abhilashitathachintamani by Somesvaradeve. UNDERTAKEN. 1. Aparajitaprelha (1 wouls on Indian Architecture). 2. Katara (Transiation into Sauiskrit of an Arabic work.) by Naya - nasukhopadhyaya. 3. Sangitaratnavali by Sotaraja pratibara. Mana vakalpasaras with contentary by Jaradgava. Asvalayanabrautasutras with commentary by Devatrata. Apasta mbasrautasutras with commentaries by Dhartaswamin and Kapardi. Bodliayanasra las tres with c entary Bivaswamin. Hiranyakesiyas altas tres i continentais ly Matrdatta. 9. Jaiminiyasra tasutras with commalar sy havatraca. 10. Srautapaddhati, by Talavrintanivasin. 11. Samrat-Siddhanta by Jagannatha. 36 Will be out shortiy. N. B.--The above books can be had from the Central Library, Baroda. For Privale 8 Pesonal use only