Book Title: Hemprabha Vyakaranam
Author(s): Vijaynemsuri
Publisher: Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022988/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIjinendrAya namaH // // saMsmAritAtItayugapravAnagItArthatvAdiguNopeta jagadguru zrIvRddhivijaya sadguru bhane namaH // // zrAcAryazrImadvijayane misUriviracitam // hemaprabhAM vyAkaraNam // yadIyA bhavyAnAM suvihitaparyaSTatA tithIddhodhAryA sakRdapi kRtA muktiphaladA vitta me bodhaM vitatamasaM svambhanamaNiH sa sArvaH zrIpArtho mitinayapilatIrthataraNiH // 1 // yasya jJairvizvavittvaM prathitamanupamaintrarocirvajairyo lokAn saMvyApya nAmnaH prakaTayati mahIpAlasevyo'rthavattAm // AcAryAgryaM jitAntargataripunicayaM pUjanIyAtriyugma- mIDe taM hemacandraM pravitata karuNAmuktidevIM ca bhaktyA // 2 // yaM niHsapatnagRhAdA vilesuH sarve guNAH smRtipathaM suciraM vyatItAH // yaddarzanena gamitAbha yugamadhAnAH zrImAn sa vRddhivijayo jayati prakAmam // 3 // kurve'lpabuddhirapi virahaM gurvayupAsTivala to mitazabdabhAsAm // hemaprabhAM zizuhitAya vibhaktinaddhAM sambhAvyate kimiva no mahadAzrayeNa // 4 // arham // 1 // 1 // 1 // etadakSaraM paramezvarasya parameSThino bAcakaM siddhacakrasyAdivIjaM maGgalArtha zAkhAdI ma Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 1 // Nidadhmahe // siddhiH syAdvAdAt / / 1 / 1 / 2 / adhikAro'yam / nityAnityAdyanekadharmANAmekavastuni svIkAraH syAdvAdaH / tasmAt zabdAnAM niSyacijJetiya jJeyA / ekasyaiva hi hrasvadIrghAdiviSayo nAnAkAraka saMnipAtaH sAmAnAdhikarayaM vizeSyavizeSaNabhAvAdayazca syAdvAdamantareNa nopapadyante // lokAt // 1 / 1 / 3 // ihAnuktAnAM saMjJAnAM nyAyAnAM ca vaiyAkaraNAdeH siddhirbhavatIti veditavyam / vargasamAnnAyasya ca / tatra // audantAH svarAH / / 1 / 1 | 4 // a A i I u U R R lR la e ai o au // ekadvitrimAtrA hrasvadIrghaplutAH // 1 / 1 / 6 // audantAH / mAtrA kAlavizeSaH // a i u R lR hrasvAH / A I U R lR e ai o o dIrghAH // A 3 I 3 ityAdayaH plutAH te codAcAnudAttasvaritabhedAt tridhA / sAnunAsikaniranunAsikabhedena punardvidhA / uccairudAca: / nIcairanudAttaH / samAhAraH svaritaH / mumbanAsikenoccAryaH sAnunAsikaH / mukhenaiva niranunAsikazca / evam aiuRlavarNAnAM pratyekamaSTAdaza bhedAH / sandhyakSarANAM tu dvAdaza / lRkArasya dIrghAdarzanAt dvAdazeni pANinIyAH // anavarNA nAmI // 1 | 1 | 6 || audantAH // ludantAH samAnAH // 1 / 1 / 7 // e ai o au sandhyakSaram // / 1 / 1 / 8 // aM aH anusvAravisargI // / 1 / 1 / 9 / / akArAduccAraNArthe // kAdirvyaJjanam // / 1 / 1 / 10 / / iparyantaH / kakhagaghaGacachajajhana TaThaDaDhaNa tathadadhana paphababhama yaralava zavasaha / ka AdiH kAdiriti anusvAravisargayorapi vyaJjanasaMjJA // apacamAntasyo ghuT // 1 / 1 / 11 // kAdiH // paJcako vargaH // 1 / 1 / 12 / / kAdiSu mAnteSu / te ca paJca kacaTatapasaMjJakAH / / AyadvitavizeSasA avazeSAH // 1 / 1 / 13 / / anyo ghoSavAn // 1 / 1 / 14 / / aghoSebhyaH kAdiH // yaralavA antasthAH // 1 / 1 / 15 / / yalavAH sAnunAsikA niranunAsikAzreti dvidhA // aM aH N ka 8 pa zaSasAH ziT // / 1 / 1 / 16 / / akArakakArapakA uccAraNArthaH / ka 8 pau vaJcagajakumbhrAkRtI / tulyasthAnAsyaprayatnaH svaH // / 1 / 1 / 17 / / yatra pudgalaskandhasya varNabhAvApacistatsthAnam saMjJApraka // 1 // Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | avarNahavisargakavargAH kaNThyAH / ivarNacavargaya zAstAlavyAH / uvarNapavargopadhmAnIyAM oSThyAH / RTavargaraSA mUrdhanyAH / lavarNatavargalasA dantyAH / e ai tAlavyau / o o oSThyo / vo dantyoSThyaH / jihvAmUlIyo jihvyaH / nAsikyo'nusvAraH / uJaNanamAH svasthAnanAsikAsthAnAH / sapaJcamAntastho hakAra urasyaH / Asyamayatna AntaraH saMrambhaH / sa saptadhA spRSTeSatspRSTavihRte padvivRtavivRtatarAtivivRtatarAtivivRtatamabhedAt / spRSTaM karaNaM varyANAm, ISatspRSTamanta sthAnAm, vi svarANAm, ISadvinaM zaSasahAnAm, edotorvivRtataram, aidautaurativivRtataram, avarNasyAtividyutatamam / AsyagrahaNaM] bAhyanivRttyartham / te ca vivArasaMvArazvAsanAdaghoSAghoSAlpaprANamahA mANodAttAnudAttasvaritabhedAt ekAdaza / tatra mahAprANasya, 'AsannaH // 7 / 4 / 120 / / ' ityatropayogo'nyeSAM tu vede prayojanamiti nyAsaH / dvitIyacaturthI zaSasahAzca mahAmANAH // anantaH paJcamyAH pratyayaH / / 1 / 1 / 38 / / paJcamyarthAdvihito'ntazabdAnirdiSTaH prayayaH syAt // syaujasamauzasTAbhyAmbhisGebhyAmbhyasGasibhyAmbhyasGasosAmGyossupAM trapI trayI prathamAdiH / / 1 / 1 / 18 / / ijazaTarUpAcetaH // styAdirvibhaktiH // 1 / 1 / 19 / / supsyAmahiparyantaH syAt // tadantaM padam // / 1 / 1 / 20 // vibhaktyantaM padaM syAt // savizeSaNamAkhyAtaM vAkyam / / 1 / 1 / 26 / / prayujyamAnairaprayujyamAnaiva vizeSaNaiH sahitaM prayujyamAnamaprayujyamAnaM vAkhyAtaM vAkyaM syAt // dharmo vo rakSatu // kriyArtho dhAtuH / / 3 / 3 / 3 / / pUrvAparIbhUtAvayatrA sAdhyamAnalakSaNA kriyArtho yasya sa zabdo dhAtuH / na prAdirapratyayaH // 3 / 3 / 4 // prAdirghAtoravayavo na, na cet tataH paraH pratyayaH syAt / mAdizvAyantargaNaH // cAdayo'save // 1 // 1 / 30 / avyayAni syuH // dhAtoH pUjArthasvatigatArthAdhiparyatikramArthAtivarjaH prAdirupasargaH prAk ca // 3 / 1 / 1 / / sambandhI tadartha yotI / dhAtoriti paJcamI SaSThI ca / kriyAyoge prAdInAM gatisaMjJA ca vakSyate / ma parA apa sam anu aba nisa dus " etau rAntAvapi ? vi Ae ni prati pari upa adhi api su ud ati abhi / / a Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemanabhA paribhASA pra0 // 2 // COURSERECORRECIPECARRESCU prayogIt // 1 / 1 / 37 // iha-zAne upadizyamAno varNasvatsamudAyo vA prayogezyamAna it syAt // masaktasyAdarzana lukluploSasaMjJam // 4 varNagrahaNe svasaMjasya grahaNam // 4 taparo varzastanmAtrasya grAhakaH | naveti vibhApA | sva-rUpaM sadasyAzabdasaMjJA // zabdasya svaM rUpaM saMkSi zamdAstrIyasaMjJA vimucya / khaNDanaH zayanabhyupagantRNAM matenedamityanyatra vistaraH // x birAmaH zabdAvasAnam // .x varNanAvarSamAtrAtiriktakAlAvyavAyana kayanaM saMhitA // - svarAjyavaditavyaJjanasamudAyaH sNyogH|| 4 isvaM laghu // saMyoge guru, dI ca // guNoredot // 3 / 3 / 2 // bRddhisaraidaut ||3|3|1||shirghtt // 1 / 1 / 28 // klove jaznasAdevaH // pukhiyo syamaujam // 1 / 1 / 29 / / dhur syAt / / // iti zrItapogacchAcAryavijayadevarivijayasiMhamUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetaddhicandrAparanAmavRddhivinayacaraNakamalamilindrAyamAnAntavAsisaMvignazAkhIyatapogacchA. 'cAryazrIvijayanemisarivirabitAyAM hemanabhAyAM sNshaadhikaarH|| .. . || svarasya isvdiirghplutaaH|| yatra isvAdizandaiIsvAdayo vidhIyante tatra svarasyeti padamupatiSThA .. pazcamyA nirdiSTe parasya // 7 / 4 / 104 // yatkAryamuktaM tadavyavadheH syAt / saptamyA pUrvasya / / 74 / 105 // nirdiSTe yatkAryamucyate tadavyavadheH syAt // SaNmayAntasya // 7 / 4 / 106 // SaSThyA nirdiSTe yaduktaM tat paSThaghuktAntasya syAt // anekavarNaH sarvastha // 7 / 4 / 107 // SaSThayukto'pi // pratyayasya // 7 / 4 / 108 // vidhiH sarvasya syAt / / vizeSaNamantaH // 7 / 4 / 113 // abhedenokto'vayavo vizeSaNaM vizeSyasamudAyasyAntaH syAt // saptamyA aadi|7|4|114sptmyntsy vizeSyasya yadizeSaNaM tattasya AdiH syAt / / pratyayaH // 2 // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MCGRAANCHECRUCHERCHUCARELI prtyaadeH||7||4|115 // samudAyaspa vizeSaNaM monASikasya / yasmAt yatmaskyavidhiH sA tasya prkviH||gaujo jyaadiH||7|4|116 // prakRtAdevizeSaNam // kRtsagatikArakasyApi // 7 / 4 / 117 ||prkRtpaadevishessnnm // prH||7||4|118 // pratyayaH prakRteH para eva // sprdhe||7||4|119 // pase vidhiH|| A. | smmH||7|4| 120 // AsamAnAsamayasane yathAsvaM sthAmAryamamANAdibhirAsana eva vidhiH // apekSAtoDavikAraH / parAmityaM nisyAdantaramantarAcAmavakAzaM balIyaH // apavAdAt kacidutsargo'pi // asivaM bahiraGgamantarale / 4 nAniSTArthI zAkhapatiH / nyAyAnAM sthavirayaSTimAyatvam // ||iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNopetaddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignacAkhIyatapogacchA cAryazrIvijayanemimUriviracitAyAM hemaprabhAyAM paribhASAmakaraNam // SPASSERRBARISPERE // atha svrsndhydhikaarH|| samAnAmAM tena diirghH|| 1 / 2 / 1 // pareNa samAnena saha / dvayoH sthAne eko dIrgha iti sahAthaH / Asanna AkAraH / lokAt saMhitA / vRSabhajitau iti sthite vRSabhAjitau / dadhodam / bhAndayaH / pitRSabhaH / klUkAraH / bahuvacanaM vyAptyartham , tena hovalakAra ityapi siddham / / phalati isvo vA // 1 / 2 / 2 // samAnAnAm / bAla RzpaH |kuru RssbhH|hotR lkaarH| pakSe bAlazya ityaadi| isvavidhAne kAryAntaraM na syAditi isvasyApi isvaH ||rut RtRRlabhyAM vA // 1 // 23 // svarasamudAyarUpI svaravyaJjanasamudAyarUpavitau varNAntare vA / RtA kukAraH, pakSe pUrveNa isva uttareNa RkArazca / lutA balakAra pise daghivaM isvatvaM ca // Rto pAtau ca ||1||24||Rt - Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. 11 3 11 RlRbhyAM saha yathAsaGkhyaM RlU ityetau vA svAtAm, tau ca RkAralRkArI RlRbhyAM saha vA syAtAm / pitRSabhaH pakSe pitR RSabhaH, pitRSabhaH / lutA, hoTlakAraH / pakSe hotRkAraH / hotRkAraH / tau ca pitRSabhaH / hollakAraH / - kSepUrvavat // RstayoH // 1 / 2 / 5 // tayoH pUrvasthAninolaMkAraRkArayoryathAsaGkhyagRlRbhyAM saha R iti dIrghaH syAt / kRSabhaH / hotRkAraH // avarNasyevarNAdinaidodarat // 1 / 2 / 6 // vyavarNasya iuRlavarNaiH saha e o ar al ete syuH / / x yathAsaGkhyamanudezaH samasaGkhyAkAnAm / devendraH / navodakam / mahA RddhiH / maharddhiH / datyAdinA dvitve maharddhiH // ghuTo ghuTi sve vA // 1 / 3 / 48 // vyaJjanAt parasya luk / iti luki dvivAbhAve vA ekadamekagham / ekade'pi luki kevalaikapram / maharSiH / tavalkAraH // adIrghAdvirAmaikavyaJjane || 1 | 3 | 32 // svarAt rahasvaravarjasya varNasyAnu dve rUpe vA syAtAm / tabalkkAraH // avvargasyAntasyAtaH // 1 / 3 / 33 // anu dve vA staH / tavalkAraH, 'dvitvaM lasyaiva kasyaiva nobhayorubhayorapi / tavaskArAdiSu prAjJaitradhyaM rUpacatuSTayam / / anvityadhikArAt tvak tvagaMgU ityAdau katve gatve ca kRte pazcAdvitvam // RNe pradazArNavasana kambalavatsaravatsatarasyAr // 1 / 2 / 7 // avarNasya RtA saha / prArNam / RNArNam / Rte tRtIyAsamAse // 1 / 2 / 8 // avarNasya RtA saMhAr syAt / zrItArcaH / tRtIyeti kim / paramarcaH / samAse iti kim | duHkhenarcaH // RtyArupasargasya // 1 / 29 // upasargAvarNasya RkArAdau ghAtau pare RtA saha Ar syAt / mAccheti // nAmni vA // 1 / 1 / 10 // upasargAvarNasya RkArAdau nAmAtrayave ghAtau pare RvA saha vA Ar syAt / prArSabhIyati / prarSabhIyati // lRtyAlvA // 1 // 2|11|| upasargAvarNasya lRkArAdau nAmAvayave ghAtau pare lRtA sahAla vA // upArakArIyati, upalkArIyati // aidautsandhyakSaraiH ||1|2|12|| avarNasya paraiH saha / tabaiSA / tabaindrI / tabaudanaH / tatropagataH // UTA || 1 |2|13|| avarNasya pareNoTA saMhat syAt // dhautaH / bhautavAn // prasyaiSaiSyoDhoDhapUDhe svareNa || 1 | 2 | 14 || avarNasya pareNa ai au T svarasa - ndhi pra0 // 3 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asatrau svAtAm / / SaH / SyaH / praudaH / maudiH / pauDaH // svairasvairyauhiNyAm // 12 // 15 // bhavarNasya pareNa khareNa saha ai au syAtAm / khairaH / khairI / nAmagrahaNe liviziSTasyApi grahaNam / svairiNI / akSauhiNI senA // aniyoge lugeve // 1 / 2 / 16 // avarNasya lukU / iheva tiSTha / niyoge tu ihaiva tiSTha / aniyomo'navadhAraNam // pauSThautI samAseM // 1 / 2 / 27 // avarNasya luk| bimboSThI / bimboSThI / sthUlotuH / sthuulautuH| samAse iti kim / he rAmaputrauSThaM pazya // omaaji||1||2||18|| avarNasya omi AkAdeze ca pare luk syAt / ayom , A UMDhA ADhA, adyoDhA, idamevAhaNaM dhAtUpasargayoH kAryamantarAmiti jJApayati / / upasargasyAniNeghedoti // 1 / 2 / 19 // avarNasya pAtau pare luk / pralayati / mokhati / aniNedhevi kim / upaiti / paidhate // vA nAnni // 12 // 20 // nAmAvayave padoDAdau pAtau pare upasargAvarNasya pA luk / uDakIyati / upaiDakIyati / poSadhIya13|| ti / prauSadhIyavi / dadhi atra iti sthite ||shvrnnaadersve svare yavaralam // 1 / 2 / 21 // yathAsarUkhyam / dadhUdAm atra ivi jAte adIrghAdvirAmeti dvisve pAte // sthAnIvAvarNavidhau // 7 / 4 / 109 // AdezaH sthAnivat syAt na cet sthAnivarNAzrayaM kAryam / / svarasya pare prAvidhau // 7 / 4 / 110 // varNavidhyarthamidam / svarasyAdezaH paranimicakA pUrva vidhI vidheye sthAnIva syAt / iti sthAnivadbhAve prApte // na sandhiIyakividIrghAsadi. // pAvaskluki // 7 // 4 / 111 // svarasyAdezaH sthAnIva syAt iti pUrveNAtiprasaktasthAnivadbhAvaniSedhaH / dadhdhya | ani jAte // tRtIyastRtIyacaturthe // 1 / 3 / 49 ||dhutt AsannaH / iti pUrvadhasya daH // padasya // 2 // 1 // 8 // saMyogAntasya lukU / sa ca pare syAdividhau ca pUrvamimasan draSTavyaH / iti yalope prApte, bahiraGgasya yasyAsidatvAtra bhavati // tatosyAH // 1 // 3 // 34 // azAMdantasthAyA de vA syAtAm / iti yadvittve cAtUrUpyam viSyatra / dadhyyatra 1 daddhyyatra / daddhyatra / icaderiti paJcamIvyAkhyAne daghiyatra / madhvatra / pitraryaH / kaakRtiH|| EiRRORIERRIERRORISTERRERROR RECECHECIESACRORECHECREECRECGLES Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. svarasa ndhi pra0 putrsyaadinputraadinyaakroshe||13|| 38 // tasya na dvisvam / putrAdinI tvamasi pApe / putraputrAdinI bhava / mAkroze kim / putrAdinI 2 zizupArI / putraputrAdinI 2 naago|| hAdasvarasyAnu navA // 1 / 3 / 31 // svarAda parAdvittvam / arkaH / bramma 2 / anviti kim ? moNNunAva / darzanamitvatra dvisve mApte // na rAt svare // 1 / 3 / 37 // ziTo dvittvam / darzanam // isvopade vA // 1 / 2 / 22 // ivarNAdInAmasve svare na cet tau nimicanimittinAvakatra pade syAtAm // nadi eSA / isavidhAnAdasandhiH / mata eva isvasyApi isvaH / nayeSA / apade kim / nadyau / navaryaH // edaito'yAya // 1 / 2 / 23 // svare yathAsaGkhyam / nayanas / nAyakaH ||odauto'vaat // 1 / 2 / 24 // svare yathAsarUyam / lavanam / lAvakaH // svare vA // 1 / 3 / 24 // avarNabhobhago'yobhyaH parayoH padAntasthayorvayayoH svare pare lumvA sa cAsandhiH / paTa iha / paTaviha / ta iha / tayiha vyakye // 1 / 2 / 25 // odautoH kyavarje yAdau pratyaye pare yathAsaGkhyamavAvau syAtAm / gavyam / nAvyati / akya iti kim / auyata / pratyaye kim / goyUtiH / krozadvaye gavyUtiritti pRSodarAditvAt ||kssyyjgyau zaktI // 4 / 3 / 90 / / atra ye'ya nipAtyate / kSetuM zakyaM kSayyam / jetuM zakyaM jayyam / zakau kim / kSeyam / jeyam krayA kaary|| 4 / 3 / 91 / / krayAya prasArito'rthaH krayyaH / anyatra kreyaH ||ko rastaddhite // 1 / 2 / 26 // yAdau / pitari sAdhu pitryam / tadive kim / jAgRyAt // edotaH padAntezya luk // 1 / 2 / 27 // tebApaTo'traM / padAnte kim / nayanam // itAvato luru // 7 // 2 // 146 // avyaktAnukaraNasyAnakavAparata iti paMTiti ||n dive // 7 // 2 // 147 // vIpsAyAmanukaraNasya hittve satpato na luka / jApatito vA // 7 // 2 // 148 // dvikse kevalato vA lukU / paTavapaTeti ||dhuttstRtiiyH / / 2 / / padAnte / paTapaTaditi / gonomyavo'ze // 1 / 2 / 28 // padAntasthasyauvaH / gavAha / SHRSHABRER-SASAROR A BARHABRE Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnIti kim / go'kSANi / svare vA'nakSe // 1 / 2 / 29 // gorotaH padAntasyasyAvaH syAt / gavAgram / goDagram | anakSe kim / go'kSam / otaH kim / citrambarthaH // indre // 1 / 2 / 30 // indrasye svare pare . gorotaH padAntasthasyAnaH syAt / gavendraH / gavendrayajJaH / / vAtyasandhiH // 1 / 2 / 31 // gorotaH padAntasthasya syAt / goagram / go'grama / gavAgram // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhaspiTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetadRddhicandrAparanA mahaddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvitrazAstrIyatapogacchAcArya zrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM svarasandhiH // // athA'sandhiprakaraNam // na sandhiH // 1 / 3 / 52 // ukto vakSyamANazca sandhirvirAme na syAt / dadhi atra / tat lunAti // pluto'nitau / / 1 / 2 / 32 / / khare'sandhiH / devadatta 3 atra nvasi / anitAviti kim / suzloka 3 iti suzloketi / sammatyasyAkopakutsaneSvAdyA''mantrayamAdau svareSvantyazca plutaH // 7 / 4 1 89 // etadRttervAkyasyAdibhUtamAmantryaM dviH syAt dvitve cAdau svarANAM madhye'ntyaH svaraH pluto vA syAt / sammatau, mANavaka 3 mANabaka 2 zobhanaH khalbasi / asUyAyAm, abhirUpaka 3 abhirUpaka 2 riktante AbhirUpyam / kope, avinItaka 3 a vinItaka 2 idAnIM jJAsyasi jAlma / kutsane, zaktike 3 zaktike 2 riktA te zaktiH // bhartsane paryAyeNa // 7 / 4 / 90 / / kopena nindAviSkaraNaM bhartsanaM, tadddttervAkyasya yadAmantryaM tadviH syAt dvitve ca krameNa pUrvottarapadayoH svare Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemprbhaa|| 5 // vantyaH pluto vA syAt / / caura 3 caura caura caura 3 caura caura ghAtayiSyAmi tvAm // tyAdeH sAkAGkSasyAGgena // 7 / 4 / 91 // bhartsanArthe vAkyasya svareSvantyaH svarastyAdyantasya vAkyAntarAkAGkSasya aGga iti nipAtena yuktasya pluto vA syAt / aGga kUja 3 (2) idAnIM jJAsyasi jAlma / tyAdeH kim / aGga devadatta mithyA vadasi / sAkAGkSasya kim / aGga paca // kSiyAzIH preSe // 7 / 4 / 92 / / kSiyA AcAra bhreSaH / etadRTTattervAkyasya svareSvantyaH svarastyAdyantasya padasya vAkyAntarAkAGkSasya pluto vA bhavati / kSiyAyAM, svayaM ha rathena yAti 3 upAdhyAyaM padAtiM gamayati / AziSi, siddhAntamadhyeSISThA 3 vyAkaraNaM ca tAta / asatkArapUrvaka vyApAraNAyAm tvaM ha pUrva grAmaM gaccha 3 caitro dakSiNam 2 // citIvArthe / / 7 / 4 / 93 // sAdRzyArthe citi prayukte vAkyasya svareSvantyaH svaraH pluto vA syAt / anizcit bhAyA 3 t agnirivetyarthaH // pratizravaNanigRhyAnuyoge / / 7 / 4 / 94 // etadRttervAkyasya svareSvantyaH svaraH pluto vA syAt / paroktAbhyupagame, gAM me dehi bho hanta te dadAmi 3 (2) svayaM pratijJAne nityaH zabdo bhavitumarhati 3 (2) zravaNAbhimukhye, bho devadatta kiM mArca 3 (2) upAlambhe, adya zrAddhamityAttha 3 (2) / vicAre pUrvasya / / 7 / 4 / 95 / / vicAraH saMzayaH / tadviSaye saMzayyamAnasya yatpUrva tasya svareSvantyaH svaraH luto vA syAt ahirnu 3 rajju 2 // omaH prArambhe // 7 / 4 / 96 / / kharaH pluto vA syAt / o3m 2 RSabhaM praNa mata / prArambhe kim / om dadAmi // he praznAkhyAne // 7 / 4 / 97 // kharaH pluto vA / akArSIH kaTaM maitra, akAhi 3 (2) uttareNa siddhe niyamArthamidam || prazne ca pratipadam // 7 / 4 / 98 || praznaprabhAkhyAnArthasya vAkyasya yatpadaM tasya svareSvantyaH svaraH pluto vA syAt / mane, agamaH 3 pUrvA 3 n grAmA 3 n devadatta 3 / (2) praznAkhyAne, agama 3m pUrvA 3 n grAmA 3 n jinadatta 3 (2) dUrAdAmanyasya gururvako'nantyo'pi lant // 7 // 4 / 99 / / vAkyasya yaH svareSvantyaH svaro dUrAdAmantryArthapadastho gururanantyo'pi Rdvarjasvaratha lRkAracaikaH pluto vA asandhiprakaraNam. // 5 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAt // Agaccha bho devadatta 3 (2) saktUn piva devadatta devadatta devadatta 3 vA / Agaccha bhoH klasazikha (2) / kRSNami 33 (2)||hehessvessaamev // 7 / 4 / 100 / / dUrAdAmantryasya sambandhiSu svaraH pluto vA syAt haizyaitra Agaccha (2) Agaccha maitra he 3 (2) // astrIzUdre pratyabhivAde bhogotranAno yA // 7 / 4 / 101 // yadabhivAdito guruH kuzalAnuyogAdimadAkyaM prayukta tatrAstrIzUdraviSayakasya vAkyasya svareSvantyaH svaro bhoso gotrasya nAmno vAmantryasyAMzaH pluto vA syAt // abhivAdaye'haM maitro'haM bhoH, AyuSmAne'dhi bhoH 3 (2) abhivAdaye'haM gArya, AyumAne'dhi gArgya 3 (2) rAjanyavizorapi gotratvam nAmnaH, AyuSmAne'dhi devadatta 3 (2) praznA_vicAre ca sandheya- | sandhyakSarasyAdidutparaH // 7 / 4 / 102 // eSu pratyabhivAde ca vartamAnasya vAkyasya svareSvantyasvarasya sandheyasandhyakSarasya pluto bhavan AkAra idutparaH pluto bhavati // edaitorikAraparaH odautorukAraparaH / prazne, agama 3:, pUrvA 3n , grAmA 3 n, agnibhUtA 31 / paTA 3 u / arcAyAM, zobhana: svalvasi agnibhUtA 3 i / paTA 3 u / vicAre, vastavyaM kiM nirgranthasya sAgArikA 3 i / utAnagArike / prasabhivAde, AyuSmAne'dhi anibhUtA 3 i / paTAu / sandheyeti kim / kacci 3 , kuzala 3m, bhavatyo 3: kanye 3 // tayorvI svare saMhitAyAm // 7 / 4 / 103 // plutAkArAta parayoridutoH svarepare saMhitAyAM svau syAtAm / agamaH 3, anibhUtA 3 yatrAgaccha / agamaH 3 / paTA 3 vatrAcha / saMhitAyAM kim / amA 3 indram / sse dIrghavasyAstre svare istratvasya bAdhanArtha vacanam // 3 vA // 12 / 33 // plutaH svare pare'sandhiH / lunIhi 3 iti lunIhIti / ubhayatra vibhASeyam // IdRdedvivacanam // 1 // 2 / 34||ii U e ityevamantaM dvivacanam svare pare'sandhiH / munI iha / / sAdhU etau / mAle ime / pacete iti // adomumii||1|2|35|| svare asandhI syAtAm / amumuIcaH / amI azvAH // cAdiH svaronAra // 1 / 2 / 33 // svare'sandhiH syAt / a apehi / i indraM pazya / A evaM kila manyase / A evaM nu tat / anAkiti kim / OMiOMOMOMOMOMOM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamamamA vyaJjana sandhiH / / SAMADHANKUKKAKERANCE | A uSNamauSNam / "ISadarye kriyAyoge maryAdAbhividhau ca yH| etamAtaM tiM vidyAdvAkyasmaraNayoraGit // 1 // odntH||1|2|37|| cAdiH svare'sandhiH / aho atra / sau mavetau // 1 // 238 // sinimitta odanta itau vAsandhiH / paTo iti paTaviti // OM coJ // 1 / 2 / 39 // u cAdirito vA sandhirasandhau coJ OM vA syAt / u iti / U~ iti / viti // aJvargAt svare vo'psan ||12||40||pr uno vA syAt / kruG vAste / krururu u Aste asattvAdvittvam // aiuvarNasyAnte'nunAsiko'nIdAdeH // 1 / 2 / 41 // padAnte vA syAt / sAma 2 / kumArI 2 / madhu 2 / IdedisAdisUtrasambandhino niSedhaH kim / anI / amI / kim // .. // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMharipaTTaparamparAmatiSThitamItArthavAdiguNopetadicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMviprazAkhIyatapo gacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemamabhAyAM asndhydhikaarH|| // atha vyaJjanasandhiH // tRtIyasya paJcame // 1 / 3 / 1 // padAntasyAnunAsiko vA syAt / kakummaNDalam / kakumaNDalam // pratyaye ca // 13 / 2 // padAntasthasya tRtIyasya patrame nityamanunAsikaH / vAGmayam / ca uttaratra vAnuvRttyarthaH // tato hcturthH||1||33|| padAntasthAt pUrvasavargo vA // vAgdhInaH / vAhInaH tRtIyAt kim / prAG hasati / aghoSe prthmoshittH||1|3|5|| dhuTaH syAt / bhetA / prathamAdadhuTi shcchH||1|3|4|| padAntasthAdvA syAt / vAkTaraH / vaasuurH|| no'mazAno'nusvArAnunAsikau ca pUrvasyAdhupare // 1 // 3 // 8 // padAntasthasya | // 6 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caTate sadvitIye pare zaSasAH syuH / bhavAMvaraH / bhavA~zvaraH / bhavAMzyati / bhavAMkaH 2 / bhavaSkAraH 2 / bhavastanuH 2 / bhavAMsthuDati 2 / amazAna iti kim ? | prazAb caraH / adhuTpara iti kim ! | bhavAntsarukaH / padAnta ityev| bhavantaH // pumo'zivyaghoSe 'khyAgi raH // 1 / 3 / 9 // aghuTpare'nusvArAnunAsikau ca pUrvasya / pumiti puMso : salukyanukaraNaM puMskokila iti jAte // puMsaH // 2 / 3 / 3 / / rephasya kakhapapheSu saH syAt / puMskokilaH 2 / puMputraH 2 1 aziTi kim / puMziraH / aghoSe kim / puMdAsaH / adhuTpare kim / puMkSIram / akhyAgIti kim / puMkhyAnam // nRnaH peSu vA // 1 / 3 / 10 // nasya raH syAt anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / nRr pAhi iti jAte // // raH kakhapaphayoH TraeNka ) pau // 1 / 3 / 5 // padAntasya yathAsaGkhyaM vA syAtAm / naM> pAhi, tpAhi // ra padAnte visargastayoH // 1 / 3 / 53 // nirAmAghoSayoH / nRH pAhi / nRH pAhi / nRRn pAhi // zaSase zaSasaM vA // / 1 / 3 / 6 / / padAnte rasya kazzete / kaH zete / kaSSaNDhaH / kaH SaNDaH / kassAdhuH / kaH sAdhuH // caTate sahitIye // 1 / 3 / 7 // padAnte rasya / yathAsaGkhyaM zapasA nityaM syuH // kazcaraH / kaH / kaSTaH / kaSThaH / kastaH / kasthaH // U kAnaH kAni saH // 1 / 3 | 11 || anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / kAMskAn / kaoNskAn / dviruktasyeti kim / kAra kAnU pazyati // tau mumo vyaJjane svau / / 1 / 3 / 14 / / svAgamasya padAntasthasya ca masya vyaJjane pare ta syaiva svAvanusvArAnunAsiko krameNa syAtAm / caMkramyate / caGkramyate / tvaM karoSi / vaGkaroSi / kaM vaH / kavvaiH // ma nayavalapare he / / 1 / 3 / 15 / / padAntasya masyAnusvArAnunAsiko svau kramAt staH / kiM. malayati / kimAlayati / kiM nute / kinnute / kiM saH / kiyU~hAH / kiM ilayati / kivhalayati / kiM hrAdate krilhAdate || samrAT // 1 / 3 / 16 / / samo masya rAjatI binte pare anusvArAbhAvo nipAtyate / samrAT / samrAjau // ssadi samaH // 1 / 3 / 12 // saH syAdanusvArAnunAsikau ca pUrvasya krameNa / saMskarttA / sa~skarttA // luk // / 1 / 3 / 13 / samo masya ssadi syAt / sa- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMgaprabhA. vyaJjana sandhiH // skartA ||nnoH kaTAvantau shittin.vaa||1|3|17||pdaantsthyo / prAGkachete / pAzate / prAyate / sug-| NTchete / mugaNote sugaNazete // zivyAyasya dvitIyo kA // 1 // 3 // 59 // mAmazete / aphsarAH / apsarA ||ddnH saatso'shvH||1||3|| 18 // padAntasvAt vA // SaDtsIdanti / SaT sIdanti / bhvaantsaa| bhavAn sAdhuH / zvAvayavazcetso na syAditi kim / SaT pracyotanti // naH zi jc // 1 / 3 / 19 // padAntasthasya vA syAt / bhavAJccharaH / bhavAn shurH| bhavAn shurH| dhuTo dhuTIti chaki bhavAJchUraH / azca ikheva / bhavAJcotati // hsvaan| manokhe // 1 // 3 // 27 // padAntasya svare pare sthAtAm / kruhi / mugaNiha kurvnaaste||svrebhyH // 13 // / 30 // chasya dvittvam / iti / bahuvacanAt padAnta iti nivRttam // anAGamAGo dIrghAvAcchaH // 1 / 3 / 28 | // padAntasthAt dve syAtAm / kanyAchatram / kanyAchatram / anAmAGa iti kim / AcchAvA / mAcchidat // plutAbA // 1 / 3 / 29 // padAntasthAdIrghasthAnAcyasya dve. rUpe syAtAm / Agaccha bho indrabhUte 3 chatramAnaya, chatramAnaya // ziTaH prathamAhitIyasya // 1 / 3 / 35 // dvitvaM vA syAt / tvaM karopi / tvaM karopi / vaM kkhanasi / vaM | khanasi // tataH shittH||1|3| 36 // vA-dvitvam / taczzete / taca zete / prathamadvitIyAbhyAM kim / bhavAn sAdhuH | ||naaN dhuDvarge'ntyo'padAnte // 1 // 3 // 39 // nimittasyaivAnu syAt / gantA / kmpitaa| bahuvacanaM varNAntaravAdhanArtham / tena kurvantIti siddham / anvityadhikArAd vyastA // ziDDhe nusvAraH // 1 / 3 / 40 // apadAntasthAnAM nAmanu syAt / puMsi / dazaH / bRMhaNam / / udaH sthAstambhaH sH||1|3|44|| luk syAt / / utyaataa| uttambhitA // tavargasya vargaSTavargAbhyAM yoge cttvrgii||1|3|60|| yayAsamakhyam // taczete / taccAru / peSTA / taTTIkA / Ihe // sasya zabau // 1 / 3 / 61 // zravargaSTavargAbhyAM yoge yathAsaGkhyaM syAtAm // zrotati / doiSu / bambhapi // na zAt // 1 / 3 / 12 // tavargasya cavargaH // aznAti / praznaH // padAntAhavargAdanAnagarI: // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nvteH||1|3|63 // tavargasya sasya vargapIvasthAmAm ||nnyaa: / pada / anAnagarInako riti kiLFIL paNNAm / SaNNagarI / ssnnnnvtiH||ssi tavargasya // 1 / 3.164 // padAntasthasya TavargoM na syAt / tIryata porA shaantiH||li lau // 1 / 3 / 65 // padAmtasvasya tavargasvasyAtAm / tassUnam / bhavA lunAti / "AsamA tyeva siddhe dvivacanamanyatra anunAsikasthAne'bhyananunAsikAryam / aSTAbhiH // vyaJjanAt paJcamAntarasthAyA: saMkapevA // 1 / 3 / 47 // luk // krujoDI / kruDau / bulDau / Adityo devatAsya / AdisyaH / AdityyaH // iti zrItapogacchAcArya vijayadevamarivijayasiMhamUripaTTaparamparApatiSThitagItArthasAdiguNopetaddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisavinazAkhIyatapoganna cAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemamabhAyAM vyaJjanasandhiH // POREPOURURPORRORSERY ||ath rephasandhiH // khyAgi // 1 // 3 / 54 // padAntasthasya rasya visarga eva / kaH khyAtaH // zivyapoSAta || // 1 / 3 / 55 // padAntasthasya rasya visarga evaM syAt / vAsAlImam / addhi: psAtam // vyatyaye lAvA haa||13||56|| ziTaH paro'ghoSa iti vyasthapaH, vatra sati padAntasthasya rasya lumvA syAt / cakSuzcotati / / cosati / cakSaH zrotati // mamarapuraso mateH kakhapati sH||2|3|1|| namaskRsya / purasasya / / kima / namaH kalA / sAkSAdAdikhAmamaso vA gatisaMjhA / tinaHpuraH karoti / anadhyayasvAda puro'stamavyayamiti na. gatisaMhAniraso vA // 2 // 32 // goralyasapaphisa: syAt / tiraskRtya / tirakatva / gatejilA tirakatvA kArya gtH| zirodhasaH pade samAsaparva / / 3 / 4 // sA syAt / ziraspadam / aprm|| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA . // 8 // 1 samAse kim / ziraH padam / aikya iti kim / paramaziraH padam // ataH kRkamikaMsakumbhaku karNImAtre'narupa yasya // 2 / 3 / 5 // raH saH syAt tau cenimittanimittinAvekava samAse syAtAm / avaskRt / yazaskAmaH / ayaskaMsaH / payaskumbhaH / ayaskRzA / avaskarNI / ayaspAtram / liGgaviziSThaparibhASayA, payaskumbhI / naskarNaH / bhAskara iti tu kaskAdiH / kamigrazNenaiva kaise lagate kaMsagrahaNaM jJApayati uNAdayonyutpannAni nAmAnIti // pratyaye / 2 / 3 / 6 / / anavyagrasya rasya pAzakalpake saH syAt / payaspAzam / payaskalpam | yazaskam || roH kAmve // 23 // 7 // anavyayasya roreva kAmyamatyaye saH syAt / payaskAmyati / niyamaH kim / ahaH kAmyati // naaminstyo| SaH // 28 // pUrvasUtradvayaviSaye nAminaH parasya rasya paH syAt / sarpiNpAzam / sarpiSkAmyati / tayoriti kim / iniH karoti / gIH kAmyati // nidurbahirAviSNAducaturAm // 239 // rasya kakhapati SaH syAt / niSkRtam / ityAdi / bahuvacanAbhisadusorapi / ekadezavikRtasyAnanyatvAneSkalpamityAdi // suco vA // 2 / 3 / 10 // sRjantasya rasya kakhapapha So vA syAt / dviSkaroti / dviH karoti 2 / catuSphalati 3 // vesuso'pekSAyAm // 2 / 3 / 11 // sthAninimittayo rasya kalapaphi paH syAt / sarpiSkaroti 3 / dhanuSakhAdati 3 / apekSAyAM kim / paramasarpiH kuNDam / isoH pratyayayorgrahaNAdiha na bhavati / mUhaH paThati / naikArthe'kriye // 2 / 3 / 12 // na vidyate kriyA pravRttinimittaM yasya tasmin samAnAdhikaraNe pade yatkakhapapheM tatra pare isuspratyayAntasya rasya So na syAt / sarpiH kAlakas / yajuH pItakam / ekArya iti kim / sarpiSkumbhe 3 / akriya iti kie / sarpiSkriyate 3 // samAse 'samastasya // 2 / 3 13 || pUrveNa isuspratyayAntasya raH kakhapati SaH syAt / sarpiSkrambhaH / dhanuSyANDam / samAse iti kim / tiSThatu sarpiH pitra tvamudakam / asamastasyeti kim / paramasarpiHkuNDam // bhrAtuSputrakraskAdayaH // 2 / 3 / 14 // yathAsaMkhya'm / kRtaSatvasattvAH sAdhavaH / bhrAtuSputraH / paramayazprAtram / karuhaH / katiskRtaH / bahuvacanamAkRtigaNArtham // vArDa pe I rephasandhiH // 8 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyaadyH|| 1 / 3 / 58 // yathAyogamalatanivAra ko vAtAva sva / ArSati / aba pati rAmavatA-rAjan / praceto rAjan / / // iti zrItapogacchAryavijayadevasarivijayasiMhasaripaTTaparamparApatiSThitagItArthatvAdiguNopetavicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvivazAkhIyatapo gacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM rephasandhiH // ... // atha syaadisndhiH|| // devas arghya iti sthite // ||so kH||2 / 1 / 72 // padAnte / ukAra it / devara arghya iti jAte // aso'ti ro / / 3 / / // 20 // avarNasyetyokhe, padota ityakAralaki devo'yN|| ghoSavati / .1 / 3 / 21 // At parasya padAntasthasya ro-13 hAsyAt ||pryo jetA / roritynubndhaaneh| prAtaratra ghaatgcch|| avarNabhobhago'volgasandhiH / / 1 / 3 // 22 // padAntasthasya ro?cavati / devA yAnti / bho yAsi / bhago isa / aghovada / bhos bhagos adhos iti Ama traNAryA sakArAntA avyyaaH|| vyoH||1|3|23|| avAMta parayoH padAntasvayoyorthopavati luka svAt / vRkSa yAti / anya yAti / vRkSavazvamavyayaM cAcasANI vRkSat avyaya // roryH||1|3|26|| avarNabhogI parasya svare pare / kayAsta / bhoyatra / bhamotra / yopatra / svare beti pate yaloka aast| yo kriyaaki|| - dhAvavarNAtvanuni kaa||1|3|25 // avamocamo'dhobhyaH pasyoH padAntasthayopiyArImatsmRSTatahI yAveva / BOOKSuccess KAROMOMOMOM - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he mprbhaa|| 9 // svare pare syAtAm / avarNAtu parayorvyAruzvarje svare pare'spaSTau vA syAtAm // paTavu 2 / asAvu 2 / kayu~ 2 / bhoyaMtra 2 / ityAdi / paTaviha 3 | tahi / 3 // ahnaH // 2 / 1 / 74 // padAnte ruH syAt / sa cAsan pare syAdividhau ca pUrvasmin / dIrghAhA nidAghaH / ahobhyAm // ro lupyari / / 2 / 1 / 75 // padAnte'horeke pare syAderlapi satyAM raH syAt / / rutvApavAdaH / aharadhIte ahardatte / lupIti phim / he dIrghAho'tra / arIti kim / ahorUpam // // ro re lugdIrghazcAdidutaH // 1 / 3 / 41 / / anu / punA ramate / agnI rathena / paTU rAjA / anviti kim / manorathaH / / DhastaDDhe / / 1 / 3 / 42 // tannimitte de DhasyAnu luk dIrghazvAdidutaH / mADhiH / lIDham / gUDham / taDDhe kim / madhuliD Dhaukate // tadaH seH svare pAdArthA // 1 | 3 | 45 // luk syAt / niyataparimANamAtrAkSarapiNDaH pAdaH / saiSa dAzarathI rAmaH / sA cet pAdapUraNIti kim / sa eSa bharato rAjA || etadazca vyaJjane'nagnaJsamAse // 1 / 3 | 43 // tadaH seluk syAt / eSa datte / sa lAti / ananasamAse kim / eSakaH kRtI / sako yAti / aneSo yAti / aso vAti / / " saMhitaikapade nityA nityA dhAtUpasargayoH / nityA samAse vAkye tu sA vivakSAmapekSate // 1 // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijaya siMhasUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetadRddhicandrAparanAmavRddhi vijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMviprazAkhIyatapogacchAcArya zrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM syAdisandhiH // // atha svarAntAH pulliGgAH // // adhAtuvibhaktivAkyamarthavannAma / / 1 / 1 / 27 / / zabdarUpam / iti nAmatve tataH sau rutve visarge ca svarAntAH pulliGgAH // 9 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaH // samAnAmarthenaikaH zeSaH / / 3 / 1 / 118 // sahoktau gamyAyAmanye nivarttante // syAdAvasaGkhyeyaH // 3 / 1 / 119 // sarvasmin syAdau vibhaktau tulyarUpANAM sahoktAvekaH ziSyate na tu saGkhyeyavAcI / iti vaikazeSe dvivacane devau / bahuvacane deva jasU iti sthite // ata AH syAdau jasbhAmye // 1|4|1|| lugasyAdetyapade / ityasyApavAdaH / devAH // samAnAdamo'taH // 1 / 4 / 46 || syAderluk syAt / devam | devau // zaso'tA sazca naH puMsi // 1 / 4 / 49 / / zaso'tA saha pUrvasamAnasya dIrghastatsanniyoge ca puMsi so naH // devAn // TAGasorinasyau / 1 / 4 / 5 // AtparayoH / devena / devAbhyAm | 3 || bhisa ais // 1 / 4 / 2 / Atparasya syAdeH || devaiH / aiskaraNaM sannipAtalakSaNo vidhiranimittaM tadvighAtasyeti paribhASAyA anityate gamakam / tenAtijarasaiH // GeGasyoryAtau // 1 / 4 / 6 / / AtparayoH / / devAya || edUbahusbhosi || 1 / 4 / 4 / ataH syAdau / devebhyaH / 2 / devAt / devasya / devayoH // 2 // hrasvApazca / / 1 / 4 / 32 // hrasvAntAdAvantAt strIdudantAcca parasyAmo nAm syAt // dIrgho nAmyatisRcatasRvraH // 1 / 4 / 47 / / pUrvasamAnasya / devAnAm / abU iti pratiSedhAnakAravyavadhAne'pi dIrghaH / pa zvAnAm / deve | deva su iyatraitve kRte // nAmyantasthAkavargAtpadAntaH kRtasya saH ziDnAntare'pi // 2 / 3 / 15 / / kRtasthasya vA SaH syAt / deveSu / ziTA nakAreNa ceti pratyekaM vAkyaparisamApterneha / niMsse / zigrahaNenaiva siddhe nakAropAdAnaM masthAnAnusvAravyavAye niSedhArtham / puMsu / suhin / padamadhye kim / dadhisek // vRsyanto'saSe // / 1 / 1 / 25 / / parArthAbhidhAyI samAsAdirvRttistasyA antaH padaM na syAt / sasya patve tu padameva / iti sek zabde sasya padAditvam || adetaH syamorluk // 1 / 4 / 44 // AmantryavRtteH / he deva / syAdezatvenaivAmo'pi lukasiddhI pRthagvacanaM ama evAdezasya lugiti niyamArtham / tena katarat ityAdi siddham / evaM jinAdayaH / sarva, vizva, ubha, ubhayad, anya, anyatara, itara, Datara, Datama, sva, tvat, nema, samasimau sarvAthoM, pUrvaparAvaradakSiNottarAparAdharANi vyava Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA svarAntAH // 10 // pulliGgAH BACKGREGAONKAN sthAyAm, svamajJAtidhanAkhyAyAm, antaraM bahiryogopasakhyAnayorapuri, tyad, tad, yad, etad, idam, adas, eka, dvi, yuSmad, bhavatu, asmadU, kim , ityasaMjJAyAM sarvAdiH / srvH| savauM 2 // jasa i||1|4|9|| savA- | deradantasya / sarve / tRtIyaikavacane sarvena iti nAte // raNavatroNa ekapade'nantyasyAlacaDhatavargazasAntare // 2 / 3 / 63 / / sarveNa / nimittAnadhikaraNanimittimatpadAghaTitatvamekapadatvamityato neha / rAmanAma / lAdivarjana kim / viralena / mUrchana / dRDhena / tIrthena / razanA / rasanA / anantyasyeti sarvAn // sarvAde smaismAtI // 1 / 4 / 7 // adantasya DeGasyoH / sarvasmai / sarvasmAt // avarNasyAmaH sAm // 14 // 15 // srvaaNdeH| eve pave ca / sarveSAm / / smin // 1 / 4 / 8 // sarvAderadantasya / sarvalin / zeSa devavat / tatsaMbandhivijJAnAda sAdikArya gauNe na bhavati atisarvAH / atisAyekhAdi / evaM vishcaadyopydntaaH| sahacaritAsahacaritayoH sahacaritasyaiva grahaNamiti nyAyAdvizvazabdaH sarvArthoM gRhyate na jamadvAcI ubhazabdasya dvivacanasvArthikamatyayaviSayatvAt smAvAdayo meM sambhavanti gaNapAThastu hetvarthaprayoge sarvavibhaktyarthaH / ubhau 2 hetU / ubhAbhyAm 2 hetubhyAm / ubhayoH 2 hevo / ubhayahakAroDyarthaH / ubhayo maNiH / ubhaye devamanuSyAH / nAsya dvivacanam / anyasmai / anyatarasmai / utareNaiva siddhe'syopAdAnaM DatamamatyayAntAnyatamazabdasya sarvAditvanivRttyartham / anyatamAya / itaramai / taraDatamau pratyayau / tayoH svArthikakhAt prakRtidvAreNaiva siddha pRthamupAdAnamatra prakaraNe'nyasvArthikapratyayAntAmAmagrahaNArthamanyAdilakSaNadArya c| katarasmai / kasamasmai / neha / sarvatamAya / tvshbdo'nyaarthH| tvasmai / svacchandA sbudhvpryaayH| gaNapAThe tasva hesvayaMzyoge sarvavimasyAdayAmayojanam / tvataM hetumityAdi ajJAtAtvataH tvakatA memamamordhArthaH // samasimI srvaacii| tato neha / samAva dezAya dhAvati / svAbhidheyApekSAvadhiniyayo vyavasthA / tatra pUrvAdayA sasa sarvAdayA / neha / dakSiNAya gAyakAyaM dehi / dakSiNAyai dvijAH spRzyanti / svajana AtmAtmIyayotsvasmai rocate tasvasmai dadAti / hAtI ghane cane / svAya dAtu svAyaM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KARNARRORE saiyati / bahinolena bAjhona thA bone upasaMmbale apAMbIyamAne cArthe'ntarazabdo na cebahiyogejapi puri bartate / a| svarasau paTAzca / antarasmai gRhAya / mei / ambarAca pure kruzcati / ayayanayoH parvatamorantarAtU tApasa AkhAto madhyAdityarthaH / eka / dviyuSmadbhavasmasmadrAM samAcAdrayo na sambhavantIti sarva vibhaktyAdayaH prayojanaM gaNapAThasya / sarve'pya thI saMbAyAM na sarvAdayaH / sena sarvo mAtra kazcit tasmai sarvAya // navabhyaH pUrvebhya ismAt smin vA // 1 / 4 / | 16 // adantebhyo jamjhasikInAm / pUrve / puurvaaH| pUrvasmAt / pUrvAt / pUrvasmin / pUrve / zeSaM sarvavat / evaM parAdayaH ||n sarvAdiH // 1 / 4 / 12 // inde sarvAdiH / pUrvAparAt / pUrvApare / katarakatamAnAm / katarakatamakAH / azva sarvAditvaniSedhAt kapratyaye svArthikapratyayAntAgrahaNAt dvande veti jasa ina syAt / / dvande vA // 1 / 4 / 11 // dvandvasamAsasthasyAdantasya sarvAdeH jasa irvA syAt / pUrvApare / pUrvAparAH / zeSaM devavat // tRtIyAntAtpUrvAvaraM yoge / // 1 / 4 / 13 // paraM sarvAdi na syAt / mAsena pUrvAya / mAsapUrvAya / dinevAvarAya / dinAvarAya / sambandhe kim / yAsyati caitra mAsena pUrvasmai dIyatAM kambalaH ||tiiyN DiskArye vA // 1 / 4 / 14 // srvaadiH| dvitIyasmai dvitIyAyetyAdi / zeSa devavat / arthavataH madipadoktasya ca grahaNAnneha paTunAtIyAya / mukhatIyAya // nemArdhaprathamacaramatayAyAlpakatipayasya vA // 1 / 4 / 10 // adantasya jasa iH / neme nemaaH| zeSaM sarvavat / ardhe ardhAH / prathame prathamAH / carame prmaaH| tayAyau pratyayau / dvitaye dvitayAH / dvaye dvayAH / alpe alpAH / katipaye ktipyaaH| zeSaM devat / vyavasthitavibhASAvijJAnAt saMjJAyAM na syAt / arko nAma kecit / nirjaraH ||jraayaa jarasvA // 2 // 1 // / 3 // svarAdau syAdau pare / ekadezavikRtasthAmanyatvAt / jarazabdasyApi jaras / nirjarasau / nirjrsH|2 / nirja ssam / inAdIn bAdhitvA paratvAjaram / nirjaramA / nirjrsaiH| nirjrsH|2|nirjrsoH 2 / nirjarasAm / nirjarasi hai| zeSaM pakSe ca devavam / / mAsakizAsanastra zasAhau lugvA // 2 / 1 / 100 // syAdau / mAmaH / mAsA / mAsbhyAm / SHIKHARNALISAMAGRICRORSC Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA - // 11 // // iti sthite // nAmasidakhyaJjane // 1 / 1 / 21 // padaM syAt / so ruH / avarNabho - iti luki / mAbhyAm / 3. / mAbhiH / mAjhyaH / 2 / mAsaH 2 / mAsoH / 2 / mAsAm / mAsi / mAsu 2 / pakSe dhuTi ca devavat / ayiti kim. / vAcyati / antarvarcinyA vibhaktyA padatve siddhe sigrahaNaM niyamArtham / tena pratyayAntare na bhavati / bhAgavatam / dantaH dantapAdanAsikAhRdayAmRgyUSodakadoryakRcchakRto datpanna shRdasamyUSannudandoSana thakana zakan vA // 2 / 1 / 101 / / zasAdau syAdau / dataH / dantAn / pAdaH / padaH / pAdAn / ikhAdi / yUSaH // ano'sya // 2 / 1 / 108 / / GIsyAyaghuTsvare luk / yUSNaH / yUSNA // nAmno no'haH // 2 / 1 / 91 // padAnte luk sa cAsana syAdi vidhau / yUSabhyAm / yUSabhiH / yUSasu / asattvAd dIrghatvAdi na bhavati / anahnaH kim / ahareti / ahorUpam / atra paravidhau repharutvayorasattvAna lopaH syAt / sAvakAzaM ca tadubhayaM sambodhane // IGau vA / / 2 / 1 / 109 // ano 'sya luk / yUSNi yUSaNi // pakSe devavat // brahnaH // saGkhyAsAyaverahasyAhanDau vA // 1 / 4 / 50 // yahi / vyahani / vyahe / zeSaM devavat // evaM sAyamahaH sAyAhnaH / vigatamaho vyahaH / ityadantAH / vizvapAH / zasi // lugAto'mApaH / / 2 / 1 / 107 || DIsyAdyaghusvare // vizvapaH / vizvapA / vizvape / ityAdi evaM hAhAH / anApa iti kim / zAlAH / ityAdantAH / suniH / iduto'kherIdUt / / 1 / 4 / 21 / / autA / sunI / astreriti kim / atikhiyau / kathamatizastrI / anarthakatvAt // jasyedot // 1 / 4 / 22 // idutaH / munayaH // TaH puMsi nA // 1 / 4 / 24 // idataH munimA // Gityaditi // 1 / 4 / 23 // syAdAvidutAredotau syAtAm // munaye / aditIti kim / buddhacai / syAdau kim / zucI // edodbhyAM GasiGaso raH // 1 / 4 / 35 // vacanabhedo yathAsaGkhyanivRttparyaH / muneH 2 / DiDauM / 1 / 4 / 25 / / idutaH / DakAra it / / DityantyasvarAdeH // 2 / 1 / 114 // luk / vyapadezivadekasmin / sunau / nadidityeva / buddhacAm / isvasya guNaH // 1 / 4 / 41 // AmantryAryavRtteH // sinA saha / svarAntAH pulliMgA: // 11 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UKSAECRECEPOKHRELECAKACES he mune / zrutAnumitayoH zrutasambandho balIyAn iti zrutatvAd iskhasyaiva guNaH / khiymtikraanto'tiniH||striyaaH|| 2 / 1154 ||ivrnnsy svarAdau prasaye iy syAt / atikhiyo / ameriti jJApakAtpareNApi iyAdezenekArya na vAdhyate / atibyH|| vAmazasi // 2 // 1 // 55 // striyA ivarNasya iy syAt / atitriyam / atikhim / atiliyA / atisIn / atikhiyoH / atistrINAm // RduzanaspurudaMzonehasaba sehH||1|4|84|| sakhyuritazca 5rasya zeSasya syAt / sakhA priyasakhA // sakhyurito'zAvat // 1 / 4 / 83 // zeSe ghuTi / sakhAyau / skhaayH| sakhAyam / priyasakhAyau / azAviti kim / avisakhIni kulAni / itaH kim / sakhyau / idamevedrahaNaM jJApayati / nAmagrahaNe. liGgaviziSTasyApi grahaNam, ekadezavikRtamananyavaditi ca ||n nAGindet // 1 / 4 / 27 // kevalasakhipatezayAnA Diti pare eJcoktaH sa na syAt / sakhyA / sakhye / kevaleti kim / piyasakhinA / priyasakhaye // khitikhItIya ur // 1 / 4 / 36 // parayosiDansoH / skhyuH2| yati kim / bhiSasakheH / khiyH| khitItyAdi kim / mukhyaH / apatyaH // kevalasakhipatarau // 2 // 26 // idantAt // sakhyau / kevaLeti kim / bhiyskhau|| skhiimtikraanto'siskhiH| munivat / liGgaviziSTaparibhASAyA anisyabAda nAT smaasaantH| aitvaM tu na sakhizabdasya lAkSaNikatvAt / patiH / patyA / patye / ptyuH| patyau / zeSa munivat / katizabdo nityaM bahuvacanAnta: / Datyatu sassyAvat // 1 / 1 / 39 // itiSNA sakhyAyA lup // 45 // jsshsoH|| kati 2 / tatsambandhinorityeva / miyatayAH / bhiyakatIn / lupyaballemat // 7 / 4 / 112 // paramatyayasya lupi satyAM lubhUtaparanimitta pUrvakArya na syAt yatlabamenaca muktvA / iti niSedhAkAraH / lupIti kim / gomAn "nantA saGkhyA DatiryuSmadasAca syuraligakAH" / iti vacanAt DatyantasyAliGgatvam / evaM yatitatizabdau / trizabdo nityaM bahuvacanAntaH ||nn* ENABROPEGORORRECORRUPROIRS* Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamamA.nAta svarAntAH | pulliMGgA 12 // yAsaharUpaM devA // AmanyAta yA grAmaNa SPITALIC CERESCRESCATECHIRRSPACIO yH||14||34|| AmaH / trayANAm / paramatrayANAm / AmsambandhivijJAnAt / piyatrINAm / dvizabdo nityaM dvivcnaantH|| aaderH||2||1||42tydaadeH syAdau tasAdau ca // dvau 2 // dvAbhyAm 3 / dvayoH 2 / atidvimunivat sambandhivijJAnAt / uDulonno'patyaM pumAn auDulomiH / auddulomii| ekatve dvine ca munivat / bahutve lomno'patyeSviti apratyaye uDulomazabdo devavat / uddulomaaH| evaM ravikavipramukhA munivat / vAtaM pramimIte vAtapramIH / vAtapramyau / vAtamamyaH / vAtapramIm / vAtapamIn / vAtapramI / evaM yayIpapIpamukhAH / klibante tu ami zasi Gau ca vishessH| kimvRtteriti yatvam / vAtapramyam / vAtapramyaH / vAtapamyi / baDhyaH zreyasyo yasya sa bahuzreyasI / dIrghaDyAvyaJjanAt seH||14||45|| luk / iti siluk // dIrghati kim / niSkauzAmbiH / atikhaTvaH // strIdataH / / 1 / 4 / 29 // nityastrIliGgAdIdantAtpareSAM syAderDitAM yathAsaGkhyaM daidAsdAsdAmaH syuH / bahuzreyasyai / bahuzreyasyAH 2 / bahuzreyasyAm // nityadidvisvarAmbArthasya hsvH||1|4|43 // AmantryavRtterAbantasya sinA saha / he bahuzreyasi / nityadiditi kim / he grAmaNI / he muzrIH / kumArImicchati kumArIvAcarati vA brAhmaNaH kumArI // yo'nekasvarasya // 21 // |56 // dhAtorivarNasya svarAdI pratyaye // kumAyauM / kumAryaH / kumAryam / kumArya brAhmaNAya / kumArINAm / akhiyA iti nirdezAtpareNApi iyulyatvAdinA strIddAzritaM kArya na bAdhyate // kharakuTIva kharakuTI / tasmai kharakuthya brAhmaNAya / atilakSmIH / atyantatvAnna luk / zeSaM bahuzreyasIvat / nayatIti nIH ||dhaatorivguvrnnsyeyu svare pratyaye / / 321 // 50 // niyau / niyH||niy Am // 1 // 4 // 51 // : saptamyekavacanasya / niyAm / saMyogAt // 2 / 1 / 52 // dhAtorivarNovarNayoH svarAdau pratyaye iyuvau syAtAm / vorapavAdaH / supriyo / muzriyaH / dhAtusambandhinaH saMyogAditi kim / unnyo / veyuvo'striyaaH||1|4 / 30 // iyuvoH sthAninau yau strIdatau tadantAt strIvarjAt pareSAM syAdarDitA yathAsaGkhyaM daidAmadAmdAmo vA syuH|| muzriyai / muzriye / muzriyAH / suzriyaH // Amo nAmvA // 1 SCOREPEROUPERSTRURBIRes javAna luk / zeSa baad1|| saptamyaka muzriyaH / dhA // 12 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 4 / 31 // iyuvsthAninau yau strIdatau tadantAcchabdAt parasya tadatatsaMbandhinaH / suzriyAm / suzrINAm / muzriyAm / muzriyi / prakarSeNa dhyAyatIti prdhiiH||kivRttersudhiystau // 2 / 1 / 58 // kibantenaiva yA vRttissamAsastasyAH sudhIvarjitAyAH sambandhino dhAtorivargovarNayoH sthAne svarAdau syAdau svau syAtAm / iyuvorpvaadH| prdhyau| prdhyH| pradhyam / pradhyaH / pradhyAm / asudhiyaH kim / suSTu dhyAyati sudhIH / mudhiyau / sudhiyH| kinvRtteriti kim / zuddhA dhIryayostau zuddhadhiyo / gatikArakAsyuktAnAM prAk pratyayotpatteH kRdantena samAsaH / evaM paramadhiyo / duHsthitA dhIryayostau durSiyau / yatkriyAyuktAH pAdayastaM pratyeva gatyupasargasaMjJA iti durityasya dhIzabda prati gatitvameva nAsti / yavakrIH / svarAdau saMyogAditIyAdeze sudhIvadrUpANi / saha khena vartate sakhaH tamicchati sakhAyamicchati vA sakhIyati tataH kie allopayallopau / allopasya sthAnivattvAt yo'nekakharasyeti yattve prApte ko luptaM na sthAnivat / sakhIH / sakhyau / sutamicchati sutIH / khitikhItIya urityatra dIrghasyApi grahaNAt / sakhyuH 2 / sutyuH / 2 / lUnamicchati lUnIH / kSAmamicchati kSAmIH, prastImamiti prastImIH / eSAM GasiGasoryatve kRte // kkAdezo'pi // 2 / 1 / 61 // pare kArya syAdividhau ca karttavye asan jJeyaH / iti nasvamatvayorasattvAdur / lanyuH 2 / kSAmyuH 2 / prastImyuH 2 / zuSkIpakvIzabdayostu katvavattvayorasattvAt tItve'pi yatvAbhAvAna ur / zuSkiyaH 2 / pakiyaH 2 / unniiH| unyau / unnyaH / unnyAm / grAmaNyAm / senAnyAm / paramaM nayati paramanIH / paramanyau / paramazcAsau nIzceti vigrahe paramanIH / paramaniyo / paramaniyaH / itIdantAH / sAdhurmunivat / ityudantAH / huuhuuH| hUtau / hUhaH / hUhUm / hUhUn / aticmuu| aticambau / zeSa bahuzreyasIvat / sulUH mulyau / khalapUH / khalapvau / atra syAdhutpatteH prAgeva kibantena smaasH| ullUrubIvat / bhUH sudhIvat / inbhavatIti inbhuuH||hnpunrvrssaakaarairbhuvH||2|1|59|| dRnnAdibhiH saha kimRttisambandhino bhuvo dhAtoruvarNasya svarAdau syAdau vA syAt // hanambau / punavauM / varSAmvau / kArabhvau / karabau / kA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 13 // rAbhvau ityAdi kecit / niyamasUtramidaM tena svayambhuvau / dRgbhuvau / auNAdiko dRgbhUhUhUvat / kaTaH / saMyogAdityuvAdezaH / kaMTamuvau // syAdau vaH // 2 / 1 / 57 || anekasvarasya dhAtoruvarNasya svarAdau syAdau vaH syAt / uvApavAdaH / vasrumicchati vasuH / vasvau / vasvaH / vasvi / syAdau kim / luluvatuH / ityUdantAH / pitRzabde serDAH / pitA // // aGa ca // 1 / 4 / 39 // ghuTi RtaH / pitarau // Rto hur // / 1 / 4 / 37 // GasiGasoH / pituH / pitari // // hrasvasya guNaH // 1 / 4 / 41 // he pitaH / karttA // tRsvasRnaptRnaSTatvaSTRkSattRhotRpotRprazAstro ghuTyAr // 1 / 4 / 38 // RtaH zeSe / tR iti tRntRcorgrahaNam / kartArau / naptArau / neSTArau / tvaSTArau / kSattArau / hotArau / potArau / prazAstArau / atikarttArau / tRzabdena naptrAdInAmRkArasyAri siddhe pRthaggrahaNamarthavagrahaNaparibhASAM gamayati / vyutpattipakSe natrAdigrahaNaM niyamArtham / tena pitrAdInAM na / kecittu prastotR-unnetR udgAtR-pratihartR pratisthAtR-zabdAnAkAraM manyante / nA / narau / naraH / naram / nRRn / nuH 2 / troH 2 // nurvA // 1 / 4 / 48 // nAmi | dIrghaH / nRNAm / nRNAm // kRzastunastRc puMsi // 1 / 4 / 91 // zeSe ghuTi pare / kroSTA / kroSTArau / 2 / kroTAraH / kroSTAram / priyakroSTA / bahiraGgaparibhASAyA jAgarUkatvAt Rnityadita iti na kac / ghuTi kim / kro / zeSe kim / kroSTo // TAdau svare vA // 1 / 4 / 92 / / kRzastunastRcpuMsi / kroSTrA / kroSTunA / Ami nityatvAt pUrva nAmAdeze kroSTnAmityeva / kRtAkRtaprasaGgi nityam / iti RdantAH / kR tR gR eSAM dhAtUnAmanukaraNe prakRtivadanukaraNamiti vikalpenAtidezAt RtAM kGitIr itIrAdeze padAnte iti dIrghe ca / kI kirau kiraH / tI: tirau tiraH / gIH girau giraH / ityAdi / irabhAve / kRH krau kraH / kRm kRn, ityAdi / iti / RdantAH / RtkArya lRkAre'pi / vidA RphiDAditvAt latve / vidalau / GasiGasorvidul / iti lRdantAH / klRkAraikadezasyA'nukaraNe / klaH / klau / klaH / ityAdi / iti dantAH / atiH / he atihe / ityedantAH // A rAyo vyaJjane // 2 / 1 / 5 // tadatatsambandhini syAdau / svarAntAH pulliGgAH // 13 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raaH| rAyau / rAbhyAm / rAsu / he raaH| evaM surAH / atirAH / ityaidntaaH|| ota auH||1|4|74 // ghuTi / | gauH / gAvau / gAvaH / vihitavizeSaNAd okAravidhAnasAmarthyAca citragavaH / dyauH| dyAvau / dyAvaH / priyadyauH / lunA tervici guNe, lauH| otaH kim / citraguH, ityatra nautvam // A am shso'taa||1|4|75 // otaH / gAm / | mugAm / gAH / dyAm / syAdAvityeva / acinavam / ityodantAH / sunauH / sunAvau / sunAvaH / ityAdi / ityaudntaaH|| // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparApatiSThitagItArthatvAdiguNope tavRdicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM svarAntAH pullinggaaH|| SACRACHCOMGANGACANCIECRUAROSA // atha svarAntAH striilinggnH|| // dIrghaDyAviti se ki padmA // ||autaa||1|4|20|| Abantasya svasambandhinA saha ekaarH| padme / svasambandhinA kim / bahukhadvau // Tausyet // 1 / 4 / 19 // Avantasya svasambandhini / padmayA // Apo GitAM yai yAs yAsyAm / / 1 / 4 / 17 // yathAsaGkhya m / padmAyai / padmAyAH 2 / padmayoH 2 / padmAyAm / edApaH // 1 / 4 / 42 // AmantryArthe sinA saha / he padme / evaM mAlAzAlAbahukhaTvAmabhRtayaH / nityadidityAdinA isve / he amba / he miyAmba / dvisvaragrahaNAdiha na / he ambADe // srvaaderddspuurvaaH||1|4|18 // Avantasya jitAM ye yAs yAs yAmaH syuH / sarvasyai / sarvasyAH 21 sarvasyAm / dvitIyasyai / dvitIyAyai / tatsambandhivijJAnAneha / piyasAyai / karmadhAraye, dakSiNa ni / padmayA // AponnA kim / bahukha khyam / padmAyai pa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. kecittu kanyApataye prabhAvakanyApataye puruSAya zrutismRtyAdayaH / dverale mAtra MEROLARSHASEACHELOR pUrvasyai / bahuvrIhau tu / dakSiNapUrvAyai / ityAdi / jarA jaraso jare, ityAdi / atijare ityAdau vibhaktarApA vyavadhAnAna // svarAntAH jaras / zasAdau pRtanAyAH pRditi kecit / pRtaH pRtanAH, ikhAdi / nAsikA / sAdau / nasAnasA / ityAdi / pakSe ghuTi strIca padmAvat / nizA / zasi |maasnishaa ityantasya luki / nishH| ghuttstRtiiyH| nijbhyAm / mupi jasya prathame sasya zatve ligAH tasya chakhe nicchu / ghuTastRtIya ityasyApyasiddhatvAcajaH kagamiti na gatvam / kazcittu niDmyAm / nibhiH / niTsu / nitsu / ityAha / tIrthapA vizvapAvat / mtiH|| striyAM GitAM vA dai dAs dAs dAm // 1 / 4 / 28 // idudantAt / matyai / mataye / matyAH / mateH 2 / matyAm / matau / anyasambandhino'pi bhavati / kanyApatyai kanyApataye puruSAya | | striyai vA / atra samAsArthasya puruSale'pi patizabdasya khIsamastyeva / kecittu kanyApataye puruSAyetyevAhuH / kazcittu purupavizeSaNamevecchati / evaM buddhizrutismRtyAdayaH / dverakhe satyAp / dve 2 / dvAbhyAm 3 // tricaturastimRcatama syAdau // 2 / 1 / 1 // striyAm / iti tisrAdeze // tora: svare'ni // 2 / 1 / 2 // timRcatasasthasya syAdau / sarvApavAdaH / tisrH2| timRbhiH| tisRbhyH| timRNAm / tisRSu / anyasambandhinyapi / piyAstisro'sya priyatisA / piyatisau / piyAstrayaH piyANi trINi vA yasyAH sA piyatritivat / atra trizabdasya khiyAmavartanAt / Ami piyatrINAm / viyatrayANAmityanye anIti kim / tisRNAm / priyatisagI kule / atra rAdezasya paratvAno'ntaH / pUrva na syAt / devI devyau ityAdi / evaM nadyAdayaH / lakSmIH / ayantatvAna sela / evamavotanyAdayaH / "avItantrItarIlakSmIdhIzrIhINAmudAhRtaH / strIliGgAnAmamISAM tu silopo na kadAcana // 1 // grAmaNye striyai / atra nisastrIvAbhAvAna daayaadeshH| atikumAraye isAdau strIdata iti varNaviSitvena sthAnivadbhAvAna didaadeshH| dhiiH| dhiyo / ityAdi / evaM zrIhIprabhRtayaH / strI / triyau / ityAdi / atikhim / atikhiyam / striyamicchati strIvAcaratIti vA lii| striyam / khiyH| atra dhAtutvAnityamiyAdezaH / svIgAmityatra astriyA iti nirdezena khIdAzritena kAryegeyuvyatvAdivAdhakalpa ytvaadibaadhklp-10/||14|| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / SHRIRR*****BHASHASTARA nAnAm / strISu / shrii| zriyo / zriyai / zriye / atizriyai / atithiye / striyai narAya vA / pravRttinimittaikye sati liGgAntaraviziSTArthAnabhidhAyakatvaM nityastrItvamiti mate prakRSTA dhIryasya yasyA vA pradhIH / prakRSTA dhIriti vigrahe vA lakSmIvata / ami zasi ca pradhyam / prdhyH| padAntaraM vinA striyAM vartamAnatvaM nityatrItvamiti mate tu prakRSTa dhyAyatIti vigrahe'pi lakSmIvana muSThudhIryasyA yasya vA, zobhanA dhIH sudhIriti vA vigrahe sudhIrubhayamate'pi zrIvat / suSTu dhyAyatIti vigrahe paramate zrIvat / pUrvamate tu nIvat / grAmaNI puMvat / grAmanayanaM puMdharma utsrgtH|| striyAm // 3 / 2 / 69 // zastunastRca / nirnimittatvAta paJcakroSTra ityatra na tRnivRttiH|| striyAM nRto' svasrAderDI / / 2 / 4 / 1 // kroSTI devIvata / itIdantAH / rajjutanudhenvAdayo mativat / ityudntaaH|| bhrUH zrIvat // bhrUznoH // 2 / 1 / 53 // uvarNasya saMyogAta parasya svarAdau pratyaye uv syAt / bhruvau / bhravaH |he bhuuH| he subhra isAdau svIparyAyatvAGi kRte isvo bhaviSyati / bhravAH / bhravaH / bhrUNAm / bhruvAm / khalapU: puMvat / punarbhUH / he punarbhu / punarbam // kavagaikasvaravati // 2 / 3 / 7 // uttarapade pUrvapadasthAdrapravarNAt parasya uttarapadAntasya nAgamasya syAdezca nakArasya Na: syAt / na ceta pakkasambandhI / punarbhaNAm / varSAbhUH / bhekyAM punarnavAyAM strI / he varSAbhu / varSAbhUrdadure pumAn / bhekajAtau nityastrItvAbhAvAta / he varSAbhUH / varSAMbhvau / svayambhUH puMvat / vadhUjambvAdayo devIvat / svasA / " svasA tisrazcatasrazca nanAndA duhitA tathA / yAtA mAteti saptaite svasrAdaya udaahRtaaH||1|| svasArau / svasAraH / mAtApitRvat / zasi mAtRH / rAH puMvat / ghaurgovat / nauglauMvat // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparApatiSThitagItArthavAdiguNopetaddhicandrAparanAmavRddhi vijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapo gacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM svarAntAH strIliGgAH / / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 15 // // atha svarAntA napuMsakaliGgAH // // ataH syamo'm // 1 / 4 / 57 // napuMsakasya / kulam 2 / he kula / atrAmAdeze sati yadetaH syamoriti luk / tatsambandhivijJAnAbheha / bhiyakulaH pumAn / amo'kAro'tijarasamityAdyaryaH / ataH kim / payaH amgrahaNamuta rArtham // aurIH // 1 / 4 / 56 // napuMsakasya / kule 2 // napuMsakasya ziH // 1 / 4 / 55 / / jaszasoH / zakAra it / / svarAcchau // 1 / 4 / 66 // napuMsakAt no'ntaH syAt // ni dIrghaH // 1 / 4 / 85 // zeSaghuTpare ne pare svarasya dIrghaH / kulAni 2 / zeSaM devavat / evaM dhanavanAdayaH // paJcato'nyAderanekatarasya daH // 1 / 4 / 58 // napuMsakasya smamoH / anyat / anyad / anyatarat / itarat / katarat / katamat / anekatarasyeti kim / ekataram / sambandhivijJAnAt priyAnyam / sarvAderityeva / anyaM nAma kizcit / atijaram / atijarasam / sanipAtanyAyasyAnityatvAjjaras || jaraso vA // 1 / 4 / 60 // napuMsakasya syamorlup / atijara: 2 / atijarasI / atijare 2 / zau paratvAjjaras || ghuTAM prAkU / / 1 / 4 / 66 / / svarAt parA yA dhuDjAtistadantasya napuMsakasya zau ghudbhya eva prAgno'ntaH syAt / bahuvacanaM jAtiparigrahArtham / tena kASThatasi // nsmahatoH // 1 / 4 / 86 // nsantasya mahatava svarasya zeSe ghuTi dIrghaH syAt / atijarAMsi atijarANi 2 zeSaM puMvat / hRdayam / hRdaye 2 / hRdayAni / handi / hRdayAni / udAni / udakAni / udnetyAdi / AsanasyAntaluki / AsAni / AsanAni / AsnA / AsyazabdasyAsanAdeza iti kecit // klIM // 2 / 4 / 97 // svarAntasya hrasvaH / vizvapam // anato lup // 1 / 4 / 59 // napuMsakasya svamoH / lupkaraNaM sthAnivadbhAvaniSedhArtham / tena yat tadityAdi / priyatri // nAmino lugU vA // 1 / 4 / 61 // napuMsakasya syamoH / priyatiTa || anAm svare no'ntaH / / 1 / 4 / 64 // nAmyantasya napuMsakasya syAdau / priya svarAntAH napuMsakaliGgAH / / 15 / / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisRNI / miyatisRNi // vAnyataH pumAMSTAdau svare // 1 / 4 / 62 // nAmyanto napuMsakaH / priyatistrA / priyatisRNA / priyatisRNAm / zabdA dvividhAH / dadhyAdivat kecitsvato liGgabhAjaH / pare guNakriyAdipravRttinimittAH / paTucikIvadayastu vizeSyAnurUpaliGgabhAjaH / vAri / he vAre / he vAri / grAmaNi / grAmaNyA / grAmaNinA / grAmaNyAm / grAmaNInAm / evaM sudhimadhyAdayaH / mari / ekadezavikRtasyAnanyatvAdAtve | marAbhyAm / parINAm / marANAm iti kecit // dadhyasthisakthyakSNo'ntasyAn // / 1 / 4 / 63 // nAmyantasya napuMsakasya TAdau svare / danA / vizeSavidhAnAtparo'pi nAgamo'nAdezena bAdhyate / priyadanA nareNa / nAtra kac / samAsAntavidheranisatvAt / asthi / sakthi / akSi / madhu / trapu / paTu / paTave / paTune / zasAdau sAnuzabdasya snUni sAnUni iti kecit / bhiyakoSTu / priyakroSTrA / priya'kroSTunA / atisu / atigavA / atigunA / evaM prasUnuprabhRtayaH / kartR / he karttaH / he kartR / kartrA / kartRNA // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetadvicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMviprazAkhIyatapogacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM svarAntA napuMsakaliGgAH // // atha vyaJjanAntAH pulliGgAH // // cajaH kagam // 2 / 1 / 86 / / ghuTi pratyaye padAnte ca tacAsatpare syAdividhau ca pUrvasmin / ghuTastRtIya iti gatve virAme vA iti katve suvAk / suvAgU | suvAcau / suvAkSu / kaSayoH saH // azvo'nacayAm // 4 / 2 / 46 // evopAntyanakArasya luk kiti Giti ca / anarthAyAmiti kim / azivo'tithiH // acaH // 1 / 4 / 69 / / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ demaprabhA. // 16 // vyaJjanA' ntAH pulliGgAH dhurantasyAnAMtostadatatsambandhighuTi pare ghuTaH pAganojataH syAt // yujazca kucco no // 2 / 1171 // padAnte | |makarSaNAcatIti vigrahe kipi prAi / nAmiti jatve paayau| acc prAgdIrghazca // 2 / 1 / 104 // NikyaghuDvarjite yakArAdau svarAdau ca pratyaye / pAcaH / pAcA / prArabhyAm / prAkSu / he mAG / evaM pratyacha / pUrvottarapadayoH pUrva kArye kRte pazcAt sandhikAryam / pratIcaH / anvAcayaziSTatvAd dIrghatvasya tadabhAve'pi cAdezo bhavati / dRssccH| ac-iti lutanakArasyAcatesrahaNAt pUjAyAM cAdezo na // udaca udIc // 2 / 1 / 103 // NikyaghuDvarje yakArAdau svarAdau ca / udIcaH / udagbhyAm // sahasamaH sadhisami // 3 / 2 / 123 // kibante'zcatau pare / sahAzvatIti sadhyUcha / samaJcatIti samyaG / smiicH|| tirasastiyati // 3 / 2 / 124 // kibante'Jcatau pare / tiryaG / tiryazcau / akArAdAviti kima / tirazcaH / tirazcA / tiryagbhyAm / amumazcatIti vigrahe adas aJc iti sthite // sarvAdiviSvagdevADUDadriH kvya cau||3|2|122 // antH| adadyaG // vAdrau // 2 / 1 / 43 // ante'daso dasya mH|| mAduvarNo'nu // 2 / / 1 / 47 / / adaso varNamAtrasya AsannaH / dvAvatra dakArau tatra mavikalpe cAtUrUpyam / adamuyaG / amumuyaG / amu baG / adamuyau / zasi adamuIcaH / adamuparabhyAm / vizvayaG / devadyaG / arcAyAM tu nalugabhAve aca iti no' |nto na / zasAdau pAzcaH / pAzcA / pAGbhyAm / pArcha / pAca / ityAdi / evaM prasaJcAdayaH / kruzveH kipi kruzca // iti sautranirdezAnalugabhAvo nipAtyate / kruG / kruzcau / krushcH|| saMyogasyAdau skorluk // 2 / 1 / 88 // dhuTi / pratyaye padAnte ca // yajasRjamRjarAjabhrAjabhrasjabrazcaparivrAjaH zaH SaH // 2 / 1 / 87 // eSAM cajordhAtoH zasya ca dhuTi pratyaye padAnte ca SaH syAt / mUlaM vRzvati mUlavRT 2 / mUlavRzcau / mUlaDtsu / mUlabuTsa / deveT 2 / upayat 2 / vinantatvAna vRt / tIrthasRT 2 / mRT 2 / samrAT 2 / bhrAT 2 / bhRT 2 / bhRjjau / parivrAT 2||yujro'smaase // 1 / 4 / 71 // dhuDantasya dhuTi pare dhuTAmAg nontH| yunaktIti yuG / yuJjau / yujaH / asamAse kim / azvayuk / Rdi // 10 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N RACCORRECEKARAUCCCCESAK nirdezaH kim / yujiMca samASAvityasya mAbhUt / yujyate iti yuk / yujau / yujH| vibhrAk / vibhrAgbhyAm / nAtra paH rAjasahicaritasyaiva tatra grahaNAt / / RtvidizzspR zsrajdadhRSuSNiho mH||2|1|69|| padAnte / Rtau yajatIti Rtvira / Rtvijau ||.vsuraattoH||3|2|81|| uttarapadayorvizvasya dIrghaH / vizvArAT / vishvraajau| rAtsaH // 2 / 1 / 90 // padasya saMyogAntasya rAtsasyaiva luk / iti niyamAt Urcha / Urga / UrjI / marut / marutau / praaduditH||1|4|70 // dhuDantasya ghuTi pare dhuTA prAk svarAtparo no'ntaH syAt / iti nAgame msmahatoriti dIrgha mahAn / atra padasyetyasyAsiddhabAgalugna / mahAntau / he mahan / mahataH // abhvAderatvasa: sau||1| 4 / 90 // zeSe diirghH| bhavAn / bhavantau / he bhavan / evaM gomAn / abhvAdeH kim / piNDagraH / gomantamicchati kyAni kie gomAn / arthavatparibhASayA siddhe'bhvAderityuktiraninasminagrahaNAnyarthavatA cAnarthakena ca tadantavidhi prayojayanti, iti jJApanArthA / khrnnaaH| zatmatyayAntAnAM dIrghAbhAvo vizeSaH / pacan / bhavan / mahan // anto no luk||4|2|94 // duvyuktajakSapaJcataH parasya zito'vitaH / iti naluki, dadat / dadhat / jakSat / jAgrat / daridrata bAsat / cakAsat / 'dIdhyat / vevyat' ityapi kecit / dadhimat / dadhimad / dadhimathau / ityAdi / tyadAdInAmAdera ityatve // lugasyAdetyapade // 2 / 1 / 113 // apadAdAvakAre ekAre ca pare'sya luk syAt / apade iti kim / daNDAnam / isakAraluki // ta: sau saH // 2 / 1 / 42 // tyadAdInAM svasambandhini / syaH / tyau / tye| zeSaM sarva|vada / sambandhivijJAnAnneha / bhiyatyad pumAn / sH| tau / te / yH| yau| ye / eSaH / etau / ete / tyadAmenadetado dvitIyATausyavRttyante // 2 / 1 / 33 // anvAdeze / kasyacidvastunaH kizcitkriyAdikaM vidhAtuM kathitasya tenAnyena vA zabdena punaranyadvidhAtuM kayanamanvAdezaH / etakaM sAghumAvazyakamadhyApayAyo enameva sUtrANi / atra 'saako'pyaadeshH| | udhiSTametadadhyayanamayo enadanujAnIta / etena rAnipItAtho enenAharapyadhItam / etayoH zIlaM zobhanamayo enayormahatI UMANGAROUGUSK Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. vyaJjanA ntAH pulliGgAH kiirtiH| sarvANi zAstrANi jJAtavantAveto atho enayostiSThato nyaH pUjAhaH / avRttyanta iti kim, atho paramaitaM pazya / antagrahaNaM kim / enacchUitakaH / atrArthAt prakaraNAdvApekSye nirmAte samAso'nvAdezazca / dvitIyATausIti kim / ete medhAvino vinItA atho ete zAstrasya pAtram / etasmai sUtraM dehi ayo etasmai anuyogamapi dehi / abhyudayaniHzreyasapadametacchAsanamayo etasmai namo bhagavate / anvAdeza ityeva / jinadattamadhyApaya etaM ca gurudattam / "ISadarthe kriyAyoge| maryAdAbhividhau ca yaH / etamA DintaM vidyAt // gaDadabAdezcaturthAntasyaikasvarasyAdezcaturthaH sdhvozca pratyaye / / 2|1|77||dhaatvvyvsy padAnte / bodhatIti bhud, bhut / budhau / budhaH / mubhyAm / rAjA / rAjAnau // nAmavye // 2 / 1 / 92 // nAmno nasya luk padAnte / he rAjan / asmAdeva jJApakAt syAdiluki sthAnivadbhAvena vibhakyantatvAdadhAtuvibhaktItyAdinA nAmasaMjJAyA na niSedhaH / tena rAjapuruSa iti siddham / rAjJaH / rAzA / rAjabhyAm / rAzi / rAnani / yajvA // na vamantasaMyogAt // 2 / 1 / 111 // parasyAno'kArasya luk / yjvnH| AtmA / AtmanaH / pratidivA // bhvAdernAmino dIrghoUlJjane // 2 / 1 / 63 // asadvidhau svarAdezasya lopasya sthAnibadbhAvapratiSedhAt / pratidInnaH / bhvAderiti kim / cturbhiH| rvodisambandhivizeSaNaM kim, dignaH / divnA / nAmino bhvAdisambandhivizeSaNaM kim / dadhivrajyA / pratyAsatyA tasyaiveti vizeSaNAd grAmaNivrajyA // inhanapUSAryamNaH zisyoH // 1 / 4 / 87 // inantasya hanAdInAM ca kharasya zau zeSe sAveva ca pare dIrghaH / daNDI / daNDinau / tapasvI / vAgmI / vRtrahA / vRtrahaNau / he vRtrahan // hano ho naH // 2 / 1 / 112 // hano ghi // 2 / 3 / 94 // hantenoM pi nimittakAryiNorantare sati No na syAt / nannaH / vRtrahabhyAm / pahiraparibhASayA isvasya taH pitkRti iti na syAt / dRtrani / vRtrahaNi / pUSA / pUSaNau / aryamA / aryamaNau // zvanayuvanmaghono jIsyAcaghusvare va uH // 2 / 1 / 103 // sasvara vA vAnau / shunH| yuvA / yajvA // na vamantasaMyogavidyaJjane // 2 dasambandhivizeSaNaM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KASAMAKAKIRCRACKI yUnaH / maghavA / mghonH| nakArAntanirdezAd goSThadhena / yuvtiiH| mghvtH| pazya / arthavadgrahaNAdiha na bhavati / tattvahavanA / arvA / arvANau / kecittu arvA arvantAvityAdi // pathinmathinnubhukSA sau // 1 / 4 / 76 // eSAM nAntAnAmantasya sau pare AH syAt // eH||1|4 / 77 // pathyAdInAM nAntAnAmikArasya ghuTi pare AH syAt / / tho nyU // 1 / 4 / 78 // pathimathornAntayosthasya ghuTi pare nyU syAt / pnthaaH|he panthAH / nAtra siluk varNavidhau sthAnivadbhAvaniSedhAt / panthAnau / nakArAntanirdezAneha / panthAnamicchati pthii| pathyau // inDIsvare luk // 1 / 4 / 79 // pathyAdInAM syAmaghuTsvarAdau ca syAdau pare ina luk / pathaH / pathA / abhedanirdezaH sarvAMdezArthaH / mnthaaH| manthAnau / mthH| mathA / RbhukSAH / RbhukSANau / RbhukSaH / itiSNeti jaszasorlapi paJca 2 / paJcabhiH // saGkhyAnAM rNAm // 1 // 4 // 33 // Amo nAm / paJcAnAm / paJcam / evaM saptAdayaH / miyapazcAdayo rAjavat / priypcvH|| vASTana AH syaadau||1|4| 52 // tadatatsambandhini // aSTa aurjasUzaso // 1 / 4 / 53 // khasambandhinoH aSTa iti kRtAtvasyASTano nirdeshH|| aSTau 2 / aSTa 2 / aSTAbhiH / aSTamiH / assttbhyH| aSTAbhyaH 2 / aSTAnAm / aSTasu / aSTAsu / / paramASTau / paramASTa / priyASTAH / piyASTA / piyASTA / piyASTAnau / ityAdi / kecittu jamzasoya'JjanAdau cAtvamicchanti // apH||1|4|88 // kharasya zeSe ghuTi dIrghaH syAt / svApa / khApau / he svap // apo'bhe // 2 / 1 / 4 // syAdau / svadbhyAm / tuNDibhamAcaSTe tuNDhip / tuNDibhau / evaM / gae / gardabhau / gambhyAm // ayamiyaM pustriyoH sau // 2 / 1 / 38 // tyadAmidamaH svasambandhini / ayam / paramAyam / sAko'pyevam / tyadAmiti kim / atIdam nA strI vA ||do maH syAdau // 2 / 1 / 39 // tyadAmidamaH / imau 2 / ime / imam / imakam / tyadAmityeva / miyedamau // idamaH // 2 / 1 / 34 // tyadAderidamo dvitIyATausi pare anyAdeze enat syAdavRttyante / enam / enau / enAn / enena / enayoH 2 // avyaJjane // 2 / 1 / 35 // tyadAde NG Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA . // / 18 / / ridamaH syAdAvanvAdeze'vatyante / AbhyAm / eSu / anak iti vacanAt sAko'pi vidhiH // TausyanaH // 2 / 1 / 37 // tyadAmanaka idamaH / anena / anaka iti kim / imakena / anak / / 2 / 1 / 36 // tyadAdevyaJjanAdau syAdau pare akvarja idamat syAt / AbhyAm | idamadaso'kyeva // 1 / 4 | 3 // Atparasya bhisa ais / imakaiH / niyamaH kim / ebhiH / paramaibhiH / asmai / ebhyaH / asmAt / asya / anayoH / eSAm / asmin / eSu // kimaH kastasAdau ca / / 2 / 1 / 40 // tyadAm syAdau / sAko'pi / kaH / kau / ke / zeSaM sarvavat / tyadAmityeva / priyakim / mo no svozca / / 2 / 1 / 67 // bhvAdeH padAnte sa cAsan pare / prazAmyatIti prazAn / prazAmau / prazAnbhyAm / evaM / pradAn / pratAn / pariklAn / nasyAsatvAdatra nalopo na // vAH zeSe // 1 / 4 / 82 / / ghuTi pare'naDuccaturorutaH / catvAraH / priyacatSAH / caturaH / caturNAm // aroH supi raH // 1 / 3 / 57 / / eva rasya / caturSu // uto'naDuccaturo vaH // 1 / 4 / 81 / / sambodhane sau / he priyacatvaH / diva auH sau // 2 / 1 / 117 // sudyauH / sudivau / he sudyauH // uH padAnte'nUt // 2 / 1 / 118 // divaH / sudyubhyAm | annUt kim | zubhavati / dyaukAmiH / anunAsike ca cchH zUda iti vakSyamANena cchasya zatve tasya Satve Datve Tatve ca zabdaprAT / zabdamAD / zabdaprAzau / evaM viz / tAdRg / tAdRzau / evaM sRdiz sadRzghRtaspRzAdayaH // nazo vA // 2 / 1 / 70 // padAnte gaH / jIvanak 2 | jIvanaT 2 / * jIvanazau // sajuSaH // 2 / 1 / 73 // ruH syAt padAnte // padAnte // 2 / 1 / 64 // bhvAdeva vadanamino dIrghaH / saha juSate iti sajUH / sajuSau // NaSamasatpare sthAdividhau ca // 2 / 1 / 60 // itaH sUtrAdArabhya yatparaM kArya vidhAsyate tasmin syAdyadhikAravihite ca pUrvasminnapi karttavye NatvaM SatvaM vA asiddhaM draSTavyam / etatsUtranirdiSTayoSayoH pare pe No'san / NapazAstraM vA // iti SatvasyAsiddhatvAt pipaThIH / pipaThiSau / pipaThIHSu / pipaThISNu / daghRNa 2 / dadhRSau / ratnamuT 2 / ratnamuSau / evaM priyaSaT / SaT / SaDbhiH / SaNNAm / cikIrSatIti cikIH / cikIrSau vyaJjanAntAH pulliGgAH // 18 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNa kiMvantadhAtoragrahaNAt ! mAsa puman / puMsaH / ghubhyAm 3 / pusa SECREAMSASARAGALCHURNA | cikIrSu / viSakSatIti vivak / katvasyAsattvAda sNyogaantlopH| taTa 2 / takSau / NyantAt kipi tu / tak 2 / pavaM, gorada goraka / didhak / pipak / supIH / pisau / muvH| mRtasau / vidvAn / vidvAMsau / he vidvan // kvasuSmatau ca // 2 / 1 / 105 // aNikyaghuTi yakhare pratyaye / viduSaH // sraMsadhvaMskassanaDaho dH||2|1|68|| padAnte sa cAsan pare syAdividhau ca / vidvadbhyAm / kassiti dviHsakArapAThaH kim / vidvAn / idaM ca datvaM yena nAmAptinyAyena rutvattvayoreva bApakaM saMyogAntalope punaH prApse cApAse cArabhyate iti na tasya bAdhakam / evaM sedivAn / sedivAMsau | / nimittAbhAve naimittikasyAbhAva iti nitiH| seduSaH / sedivadbhyAm / muhinastIti mahin / nAtra dIrghaH smahatorilA sAhacaryeNa zuddhakiMvantadhAtoragrahaNAt / suhiMsau / dhvad 2 / dhvasau / sat 2 // puMsoH pumans // 1 / 4 / 73 // sadatatsambandhini dhuTi / pumAm / pumAMsau / he puman / puMsaH / yubhyAm 3 / puMsu / nAtra pattvaM / masthAnikAnusvAgada / zreyAn / zreyAMsam / he zreSan / uzanA / uzanasau // vozanaso nazcAmantrye sau // 1 / 4 / 80 // luk / he uzanan / he uzama / he uzanaH / evamanehA / he anehaH / pururdazA / he purudaMzaH / bedhAH / veSasau 2 / he veSaH / sussH| subasau 2 / pinnddgrH| piNDagrasau 2 // adaso daH sestu DauH // 2 / 143 // tyA sau saH / asau / asakau / he asau / asakau / he asau / he asakau / tyadAmiti kim / atydaaH|| asuko vaaki||2 / 1 / 44 // tyadAM saavdsH| asukH|he amuka // mo'varNasya // 2 / 1 / 45 // tyadAderadaso daH / mAduva ojnu / amU 2 // bhuveriiH||2|1|49 // adasomaH parasya / amI / avam / amUn // prAginAt // 2 / 1 / 48 // adasomaH parasya varNasyovarNaH / mamunA / amUbhyAm 3 / amIbhiH / amuSmai / amIbhyaH 2 / amuSmAt / amaSya / amuyoH 2 / amISAm / amuSmin / amISu / asako 2 / amukau / amuke / amukaiH / ityAdi // anahuraH sau // 1 / 4 / 72 // tadatatsambandhini dhuDantasya dhuTaH prAga no'ntaH / anaDvAn / nAgamavidhAnasamAna daH 14 / 80 // SECREESLRECRUICINESHGARANAS - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 19 // / anaDvAhau 2 / he anaDvan / anadudbhyAm 3 / amatsu / ho dhuTpadAnte // 2 / 1 / 82 // daH / liT / liD / lidbhyAm / evaM parNaghuTmamukhAH // bhvAderdAderghaH // 2 / 1 / 83 / / ho ghuTi pratyaye padAnte ca / godhuk 2 | goduhau / godhudhu / bhvAdeH kim / dAmaliT 2 || muhaguhaSNuhaSNiho vA / / 2 / 1 / 84 // ho gho ghuTi pratyaye padAnte ca / luk 2 / mrudr 2 / muhau / dhruk 2 / dhruT 2 | nuk 2 | snuT 2 | snuhau / ki. 2 / sniT 2 / uSNig 2 / uSNihau / uSNigbhyAm 3 // I // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhaspiTTaparamparAmatiSThita gItArthatvAdiguNopetadRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMviprazAkhIyatapogacchAcArya zrIvijayane minUriviracitAyAM hemaprabhAyAM vyaJjanAntAH pulliGgAH // // atha vyaJjanAntAH strIliGgAH // vAcctvacAdayaH prAgvat / srak / srag / srajau / svajaH / Advera ityatve AdityApi syA / tye / tyAH / sarvA zabdavat / sA / yA / eSA / etAm / anvAdeze, enAm / samit 2 | samidhau / suparvA suparvANau / ' maghA apkRttikA bahau' / ApaH / apaH / adbhiH / kakup / kakubhaiau / iyam / ime / imAH / imAm / enAm / anayA / AbhyAm / AbhiH / asyai / atra paratvAtpUrvamadAdeze pazcAt Dam / asyAH / anayoH / AsAm / asyAm / Asu / kaa| ke / kAH / catasraH 2 / catasRbhiH / catasRbhyaH 2 / catasRNAm / catasRSu / he catasraH / padAnte iti dIrghe, gIH / girau / gIrbhyAm / gIrSu / evaM pudhurAdayaH / dyauH / puMvat / dik 2 / dizau / dRk 2 / dRzau / prAha / mAtRD / mAtRSau / / vyaJjanAntAH strIliGgAH // 19 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHABHI AzIH / SatvasyAsattvAdrutvam / AziSau / asau / amU / amuu| amUm / amuyA / abhUbhyAm / amUbhiH / amuSyai / amuSyAH / amuyoH / amUSAm / amuSyAm / amuupu|| nahAhordhatau // 2 / 1 / 06 // ho dhuTi pratyaye padAnte ca / upAnat / upAnahI / upAnadbhyAm // .. // iti zrItapogAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparAmatiSThitagItArthakhAdiguNopeta dicandrAparanAmavRdivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvigrazAkhIyatapogacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM vyaJjanAntAH striilinggaaH|| prAdhi / pratyak / pratIcA gocI / suval / mubalatA vA syAt / mubalAbAji / anye tu janA // atha vyaJjanAntA npuNsklinggaaH|| pAk / praacii| pAzci / pratyak / prtiicii| pratyazci / evaM smygaadyH| gavAk / goak / goka / pUjAyAM gavAG / goaG / goG / gavAnI / moaJcI / gocI / gocI / suval / suvalgI // lo vA // 1 / 4 / 67 // ralAbhyAM parA yA dhuDjAtistadantasya napuMsakasya zau pare dhuDbhya eva prAga no'nto vA syAt / suvati / suvaliga / asRk / asUjI / asRji / asAni / asnA / asRjA / uI 2 / UrjI / Urji / Urji / bhuurji-| bhuurji| anye tu UrjAdau narajAnAM nisaM saMyoga bahazamde tu ranajAnAM vA saMyogamicchanti / jagat / jagatI / jaganti // avarNAdazo'nto vAturIyoH // 2 / 1 / 115 // akAra ucAraNArthaH / tudat / tudantI / tudatI / tudanti / bhAt / bhAntI / bhAtI / bhAnti / azna iti kim / krINat / krINatI ||shyshyH||2|1|116 // Isyoraturanto nityam / diivyntii| pcntii| bhavat / bhavantI / mahada / mahatI / mahAnti / yanti / yakAni / prakRnti / zakAni / dadad 3 / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PROGRAM tA // 20 // napuMsakalikAH SUSSEHAUSTRALIA ddtii||shii vaa||4|2|95|| vyuktajakSapaJcataH parasyAnto no luk / dadanti / dadati / jakSanti / jakSati / evaM jApradAdi / tyad / amato lubiti khumvidhAnAbAlam / tad / yad / etad / anvAdeze enat ityAdi / bebhid / vemidii| zAvallopasya sthAnivattvenAdhuDantakhAna no'ntaH / svarAcchAvityapi na khavidhau sthAnivatvAmApteH / bebhidi / evaM cecchit / ahaH / ahI / ahanI / ahAni / ahA / ahobhyAm / ahi / ahani / ahaHsu / he ahH| brahma / brahmaNI / brahmANi // klIve vA // 2 / 1 / 93 // Amanvye nAmno no luk / he brahman / he brahma / daNDi / daNDinI / daNDIni / bahutahANi / bahupUSANi / baharyamANi / svap / khpii||ni vA // 1 // 489 // apaH nAgame pUrvasvarasya dhuTi vA diirghH| svAmpi ! svampi / evamatyA / bahup / idam / ime imAni / idam / ena / ityAdi / kim / ke / kAni / vaaH| vArI / vAri / vArA / vAAm / calAri / vimaladyu / vimaladivI / vRttyanto'saSe iti padakhaniSedhAdutvaM na / dhanuH / dhanuSI / dhanUMSi / dhanurdhyAm / cakSuH / cakSuSI / cabhRSi / haviH / haviSI / havIMSi / piptthii| pipaThiSI / pipaThiSi / payaH / payasI / payAMsi / evaM vacaHpramukhAH / supum / supuMsI / supumAMsi / adaH / am / ani / zeSaM puMvat / vanaDut 2 / svanaDuhI / svanaivAMhi / kASThataT 2 / kASThatakSI 2 / kASThatati 2 / kASThataDbhyAm 3 // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNopeta dvicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvimazAkhIyatapogacchAcAryazrIvijayanemisariviracitAyAM hemaprabhAyAM vyaJjanAntA npuNsklinggaaH|| S ARSHRS564959 // 20 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C URRECORRECX // atha yuSmadasmatmakriyA // ||tyorlinggtvm // // tvamahaM sinA prAkcAkaH // 2 / 1 / 12 // yuSmadasmadoryathAsaGkhyaM tadatatsambandhinA / tvam / a. ham / atitvam / atyaham / prAk cAka iti kim / tvakam / ahakam / antarakatvAdaki sati tammadhyapatitanyAyena sAkopyAdezaH syAt / / mantasya yuvAvau iyoH // 2 / 1 / 10 / yuSmadasmadoH syAdau // amau mH||2|1|16 // yuSmadasmadbhyAm / akAra uccAraNArthaH / yussmdsmdoH||2|1|6|| vyaJjanAdI tadatatsambandhini syAdau A: syAt / yuvAm 2 / AvAm 2 // yUyaM vayaM jasA // 2 / 1 / 13 // yuSmadasmadoH prAk cAkaH / yUyam / vayam / pAka cAka ityeva / yUyakam / vayakam // tvamau pratyayottarapade caikasmin // 2 / 1 / 11 // syAdau yuSmadasmadomantasya / tvAm / mAm / antaraGgatvAt syAdidvAreNaiva siddhe, pratyayottarapadagrahaNamantaraGgAnapi vidhIn bahiraGgApi lubbAdhate iti jJApanArtham / tena tat ityAdi siddham // zaso naH // 2 / 1 / 17 // yuSmadasmadbhyAM parasya / yuSmAna / asmAn / / TAyosi yH||2|1|7|| yuSmadasmadoH / tvayA / mayA / yuvAbhyAm 3 / AvAbhyAm 3 / yuSmAbhiH / asmaabhiH|| tubhyaM mahyaM GayA // 2 / 1 / 14 // yuSmadasmadoH / tubhyam / mahyam / prAk cAka ityeva / tubhyakam / mAkam // abhyaM bhyasaH // 2 / 1 / 18 // yuSmadasmadbhyAM parasya caturthIbahuvacanasya // zeSa lum // 21||8||aatvytvnimittetrsyaadii yuSmadasmadorantasya lukU syAt / yuSmabhyam / asmabhyam / zeSe kim / tvayi / mayi // usezcAd // 2 / 1 / 16 // yuSmadasmadbhyAM parasya paJcamIbhyasaH / tvad / mad / yuSmad / asmad // tava mama saa||2|1|15|| yussmdsmdo| tava / mama / mAk cAka ityeva / tavaka / mamaka / yuvayoH / A Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 21 // vayoH 2 // Ama Akam // 2 / 1 / 20 // yuSmadasmadbhyAM parasya / yuSmAkam / asmAkam | tvayi / mayi / yu* mAsu / asmAsu / yuSmAnasmAn vAcaSTe yuSmayaterasmayatezca kipi yuSm asm iti mAntatve ekadezavikRtanyAyena sau tvam / aham / yuSAm 2 / asAm 2 | yUyam / vayam / yuSAm / asAm / yuSAn / asAn / yuSyA / asyA / yuSAbhyAm 3 / asAbhyAm 3 / yuSAbhiH / asAbhiH / tubhyam / mahyam // morvA // 2 / 1 / 4 // zeSe syAdau yuSmadasmadorluk / yuSabhyam / asabhyam / yuSat / yuSmat / tava / mama / yuSyoH / asyoH / yuSAkam / yuSmAkam / asAkam / asmAkam / yuSyi / asyi / yuSAsu / asAsu / tvAM mAM vAtikrAntaH atitvam / atyaham | avitvAm 3 / atimAs 3 / atithUyam / ativayam / atitvAn / atimAn / atitvayA / atimayA / atitvAbhyAm 3 / atimAbhyAm 3 / atitvAbhiH / atimAbhiH / atitubhyam / atimaham / atitvabhyam / atipabhyam / atitvat 2 / atimat 2 / atitava / atimama / atitvayoH 2 / atimayoH 2 / atitvAkam / atimAkam / atitvayi / atimayi / atitvA / atimAsu / yuvAmAvAM vAtikrAntaH atitvam / asaham / atiyuvAm 3 / asAvAm 3 / atiyUyam / ativayam / atiyuvAn | atyAvAn / atiyUyam / ativayam / atiyuvAn / atyAvAn / atiyuvayA / atyAvayA / atiyuvAbhyAm 3 / atyAvAbhyAm 3 / atiyuvAbhiH / atyAvAbhiH / atitubhyam / atimahyam / atiyuvabhyam / atyAvabhyam / atityukt 2 / atyAvat 2 / atitava / atimama / atiyucayoH 2 / atyAvayoH 2 / atiyuvAkam / atyAvAkam / atiyuvayi / atyAvayi / atiyuvA / atyAvAsu / yuSpAnasmAnvAtikrAntaH / atitvam / atyaham / atiyuSmAn 3 / atyasmAn 3 / atiyUyam / ativayam / atiyuSmAn / atyasmAn / atiyuSmayA / atyasmayA / atiyuSmAbhyAm 3 / atyasmAbhyAm / atiyuSmAbhiH / atyasmAbhiH // atitubhyam / atimahyam / atiyuSmabhyam / atyasmabhyam / atiyuSmat 2 / atyasmat 2 / atitava / atimama / atiyuSmayoH 2 / jasaramapoH 2 / atiyuSmAkam / atyasmAkam / atiyuSmayi / atyasmayi / yuSmada smatpra kriyA // 21 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atiyuSmAsu / atyasmAsu // padAdhugvibhaktyaikavAkye vanasau bahutve // 2 / 1 / 21 // yuSmadasmadoH / anvAdeze nityaM vidhAnAdiha vikalpaH / dharmo vo rakSatu / dharmo no rakSatu / yuSmAnasmAn vA / tapo vo dIyate / tapo no dIyate / yuSmabhyamasmabhyaM vA / zIlaM va kham / zIlaM nA kham / yuSmAkamasmAkaM vA / padAditi kim / yuSmAn dharmo rakSatu / dvitIyA caturthISaSThyeti kim / jJAne yUyaM tiSThata / ekavAkye iti kim / ekasmin pade nimittAnimittino ve vAkyAntare ca mAmRt / atiyuSmAn pazyati / odanaM pacata yuSmAkaM bhaviSyati / ekavAkpagrahaNAtsAmarthyAbhAve'pi / iti sma naH pitA kathayati / bahutve iti vacanam apavAdaviSaye'pi kacidutsargaH pravarttate iti nyAyAnusAreNa yathA kyaviSaye dhyaN / pUrva chapavAdA abhinivizante pazcAdutsargAH, prakalpya cApavAdaviSayaM tata utsargo'bhinivizate iti nyAyena vAnAvAdiviSaye' syApavRttau sidAyAM bahutve iti vacanaM nyAyAnuvAdakam / vibhaktigrahaNaM yuksyAdivacananivRttyartham / tena jJAne yuvAM tiSThaya ityatra vAm na / yugbahutve iti siddhe vibhaktitrahaNamuttarArtha iti vA // dvittve vAnau // 2 // 1 // 22 // padAta parayoyuSmadasmadoryugvibhaktyaikavAkye / dharmo vA dharmo nau AvAM cA rakSatu / evaM caturthIpaSThIbhyAmapi / yuvA vA rakSatu // usA te me||2|1|23 // padAtparayoyuSmadaSmadasmadorekavAkye / dharmaste dIyate / tubhyaM mahyaM vA / dharmaste svam / dharmoM meM svam / tava mama vA // amA tvA mA // 2 / 1 / 24 // vA padAt parayoyuSmadasmadorekavAkye / dharmastvA tvAM vA pAtu / dharmo mA mAM vA pAtu // asadivAmantrya pUrNam // 2 / 1 / 25 // yuSmadasmadbhyAM padam / janaH, 'janau, janAH, vA, khAm , yuvAm , yuSmAn, vA pAtu dhrmH| pUrvamiti kim / mayaitat sarvamAkhyAtaM yuSmAkaM munipuMgavAH / vyavahite'pyatra pUrvazabdaH / tena caitra dharmoM vo'yo rakSatu ityatra sapUrcAditi vikalpo na // javizeSya vAmanye // 2 // 1 / 26 / / yuSmadasmadbhyAM pUrvamAmanyamasat vizeSaNe / jinA zaraNyA yuSyAnvo vA zaraNaM prapadye / andhAdeze'pi / sidA kSINASTakarmANo'yo siddhAH zaraNyA yuSmAna vo vA zaraNa mAye / jasiti kis / sAdhI suvihita po'yo zara iti vacana bhakalpa cApavAdAtsargaH mavartate sAyapraNAsApAnavittinoti rakSatu / dvitIyA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mimamA. yuSmadsmatmakriyA // 22 // ECRECICIRCUSKANGANAGAR Kaa prapadye / vizeSyamiti kim / zaraNyA sAghavo yuSmAn zaraNaM prapaye / Amantrye iti kim / AcAryA yuSmAn bharaNyAH bhAzaraNaM prapadye / sAmarthyAt tadvizeSaNabhUte ityeva / AcAryA upAdhyAyA yuSmAn zaraNaM prapadye / ekAdhikaraNayorvizeSyavi shessnnbhaavH|| nAnyat / / 2 / 1 / 27 // yuSmadasmadbhyAM pUrva jasantAdanyadAmantryaM vizeSyamAmantrye vizeSaNe pare'sadiva na syAt / sAdho muvihita tvA zaraNaM prapadye / sAdhU muvihitau vAM zaraNaM prapadye // pAdAdyoH // 2 / 1 / 28 // padAt parayo yuSmadasmadorvasnasAdirna / "dhIro vizvezvaro devo yuSmAkaM kuladevatA / sa eva nAtho bhagavAnasmAkaM paapnaashnH||1||" dvivacanaM yuSmadasmadorabhisambandhArtham / pAdAyoH kim / "pAntu vo dezanAkAleM jainendrA dazanAMzavaH bhavakUpapatajjantujAtoddharaNarajjavaH // 1 // " cAhahavaivayoge // 2 / 1 / 29 // padAt parayoyuSmadasmadorna vanasAdiH / jJAnaM yuSmAMzca rakSatu / evam, aha-ha-vA-ecairapyudAhAyam / yogagrahaNaM sAkSAdyogapatipattyartham / tena jJAnaM ca zIlaM ca me svamityAdi siddham // dRzyarthaMzcintAyAm ||2|1|30||dhaatubhiryoge yuSmadasmadorvanasAdina / jano yuSmAn saMhazyAgataH / jato yuvA samIkSyAgataH / jano mAmapekSate / bhaktastava rUpaM nidhyAyati / dRzyarthairiti kim / jano vo manyate / cintAyAmiti kim / jano vaH pazyati // nityamanvAdeze // 2 / 1 / 31 // padAda parayoyuSmadasmadoryugvibhaktyA vnsaadiH| yUyaM vinItAstado guravo mAnayanti / ityAdi // sapUrvAta prathamAntAvA // 2 / 1 / 32 // padAt parayoryupmadasmadoranvAdeze vastrasAdayaH / yUyaM vinItAstadguravo vo yuSmAm vA mAnayanti / ityAdi / gamye'pyanvAdeze bhavati / grAme kambalo vo yuSmAkaM vA svamatho / vidyamAnapUrvAditi kim / paTo yuSmAkaM svam atho vA kambalaH svam // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijapasiMhamUripaTTaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNope tavRdicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvinazAkhIyasapogAcAryazrIvijayanemimUriviracitAyAM hemaprabhAyAM yuSmadasmatmakaraNam // 4599359255 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // athAvyayAni // 1 // svarAdayo'vyayam // 1 / 1 / 30 // svar / antar / sanutar / punar / mAtar / sAyam / naktam / aMstam / divA | doSA / hyas / zvas / kam / zam / yos / 15 / mayas / vihAyasA / rodasI / om / bhUs / 20 / T bhruvas / svasti / samayA / nikaSA / antarA / 25 / purA / bahis / avas / adhas / asAmpratam / 30 // addhA / Rtam / satyam / iddhA | sudhA / 35 / mRSA / vRthA / mithyA / miyo / mithu / 40 / mithasa / midhus / mithunam / anizam / muhus / 45 / abhIkSNam / maGkSu / jhaTiti / uccais / nIcais / 50 / zanais / avazyam / sAmi / sAci / viSvak / 55 / anvak / tAjak / drAk / srAk / Rdhak / 60 | pRthak / dhik / hiruk / jyok / manAk / 65 / ISat / jyoSam / joSam / tUSNIm / kAmam / 70 / nikAmam / prakAmam / aram / varam / param / 75 / ArAt / tiras / manas / namas / bhUyas / 80 / prAyas / prabAhu / prabAhuk / prabAhukam / Arya / 85 / halam / Aryahalam / svayam / alam / ku / 90 / balavat / atIva / suSThu / duSThu / Rte / 95 / sapadi / sAkSAt / san / prazAn / sanAt / 100 / sanat / sanA / nAnA / vinA / kSamA / 105 / Azu / sahasA / yugapat / upAMzu / puratas / 110 / puram / purastAt / zazvat / kuvit / Avisa | mAdusa | 116 / iti svarAdayaH / bahuvacanamAkRtigaNArtham / svarAdayaH svArthasya vAcakA na tu cAdipadaM zrotakAH / anvarthasaMjJeyam // " sadRzaM triSu laGgeSu sarvAsu ca vibhaktiSu / vacaneSu ca sarveSu yanavyeti tadavyayam " // anvarthAzrayaNena ca tadantavijJAnAt paramoccairityAdAvapyavyayasaMjJA // cAdayo'sattve // 1 / 1 | 31 // avyayAni syuH / nipAtA ityapi pUrveSAm / sattvaM liGgasaGkhyAvat dravyam / idaM tadisAdisarvanAmavyapadezyaM vizeSyamiti yAvat / asattve iti kim / caH samuccaye / ca / aha / i / vA / evN| evam / nUnam / zazvat / s Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA . // 23 // I pat / kUpat / kuvit / net / cet / nacet / caNa / kaccit / yatra / naha / nahi / hanta / mArkis / nakis / mA / mAG / na / naJ / vAva / tvAva / nvAva / cAvat / tvAvat / mvAvat / tvai / tuvai / nvai / nuvai / rai / vai / zrauSaT / vauSaT / vaSaT / vaT / vAT | veT / pAT / pyAT / phaT / huMphaT / chaMvaT / adha? / At / svadhA / svAhA / alam / cana / hi / atha / om / atho / no / nohi / bhos / bhagos / aghos / agho / haMho / ho / aho / Aho / utAho / hA / hI | he | hai | haye | ayi / aye / aihe | aMga | re | are / ave / manu / zukam / sukam / tukam / hikam / nahikam / kaMm / hum / kum / uJ / suJ / kam / ham / kim / him | ad / kad | yad / tad / id / cid | hiMdU / khid / uta / bata / iva / tu / nu / yacca / kaccana / kimuta / kila / kiMkila / kiMkhit / udasvit | Ahosvit / ahaha / nahavai / navai | navA / anyat / anyatra / zap / zab / atha / kim / viSu / paT / pazu / khalu / yadi nAma / yaduta / pratyuta / yadA / jAtu / yadi / yathA kathA ca / yathA / tathA / pud / dya / purA / yAvat / tAvat / diSTyA | maryA / Ama / nAma / sma / itiha | saha | amA | samam / satrA | sAkam / sArdham / Im / sIm / kIm / Am / As / iti / ava / aDa | aTa / bAhyA / anuSak / khos | a | A | i | I | u | U R R / lR / lR / e | ai / o / au / prAdayaH / iti cAdayaH / bahuvacanamAkRtigaNArtham // adhaNatasvAdyAzasaH // 1 / 1 / 32 // etadanvaM nAmAvyayam / devA arjunato'bhavan / tataH / tatra / iha / ka / kadA / etarhi / adhunA / idAnIm / sadyaH / adya / paredyavi / pUrvedyuH / ubhabedyuH / parut / parAri / aiSamaH / karhi / yathA / katham / pazcadhA / ekadhA / aikadhyam / dvaidham / dvedhA / pazcakRlaH / dviH / sakRt / bahudhA / prAk / dakSiNataH / pazcAt / puraH / purastAt / upari / upariSTAt / dakSiNA / dakSiNAhi / dakSiNena 1 agho'rthe avyayAni // 23 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / dvitIyA karoti kSetram / zullIkaroti / agnisAt sampadyate / devatrA karoti / bahuzaH / ardhaNiti kim / pathi dvaidhAni / Azasa iti kim / pacattirUpam // vibhaktithamambatasAthAbhAH // 1 / 1 / 33 // avyayam / ahaMyuH / zubhaMyuH / astikSIrA brAhmaNI / kutaH / athA / tathA / katham / aham | zubham / kRtam / paryAptam / 2 / yena / tena / cireNa / antareNa / 3 ! te | me | cirAtya / ahnAya / 4 / cirAt / akasmAt / 5 / cirasya / anyonyasya / mama / 6 / ekapade / agre / bhage / mAhaNe / hetau / rAtrau / velAyAm / mAtrAyAm / 7 / asti | nAsti / asi / asmi / viyate / bhavati / ehi / brUhi / manye / zaGke / astu / bhavatu / pUryate / syAt / Asa / Aha / varttate / na varttate / yAti / na yAti / pazya / pazyata / Adaha / AdaGka / AtaGka // vattasyAm // / 1 / 1 / 34 // etadantamabhyayam / basasisAhacaryAcaddhitasyAmro grahaNam / municattam / pIlumUlato vidyotate vidyut | uccaistarAm // ktvA tumam / / 1 / 1 / 35 // etadanvamavyayam / kRlA / prakRtya / kartum / ktvAtumsAhacaryAdamityutsRSTAnucandhayorNapraNamorgrahaNam / yAvajjIvamAt / svAduMkAraM bhuGkte // gattiH // 1 / 1 / 36 / / avyayam / adaHkRtya / atrAnyayatvAtso na // avyayasya // 3 / 2 // 7 // svAderlup / svasambandhivijJAnAneha / atyucaisau // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasUripaTTaparamparAmatiSThitamItArthatvAdiguNopeta dvicandrAparanAmvRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsi saMviprazAkhIyattapo gacchAcArya zrIvijayane misUriviracitAyAM hemaprabhAyAmavyayaprakaraNam // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ imaprabhA. sIpratyayAH ARTHASH // atha striiprtyyaaH|| ||striyaaN vRto'svsraade8||24|1||raajnyii / kI / svasrAdiSu timRcatasroH pAThaH snipaatnyaayaanitytvjnyaapnaarthH| tenAtidadhnyA yA sA ityAdi siddhacati / / adhAtUdaditaH // 2 // 4 // 2 // nAmnaH striyAM DIH / vtii| pcntii| atibhavatI / adhAtviti kim / mukan / / aJcaH // 2 // 4 // 3 // aJcantAnAmnaH striyAM kIH / mAcI / pratIcI ||nnsvraaghossaano razca // 2 / 4 / 4 // nAmnaH striyAM kii| vana iti van kanie avanipAmavizeSeNa grahaNam Na, avAvarI / avAveti kecit / dhIvarI / merudRzvarI / vihitavizeSaNAt zarvarI / nAntatvAdeva kIH siddho niyamArtha ravidhAnArthaM ca vacanam / NasvarAghoSAditi kim / sahayudhvA // vA bahubIheH // 2 / 4 / 5||nnsvraaghossaad vihito yo ban tadantAt striyAM GI rshcaantaadeshH| priyAvAvarI / miyAvAvA strI / vA pAda: / 2 / 4 / 6 // bahuvrIhastanimittakapAcchabdAt striyAM GIrvA / dvipadI / dvipAd / pAdamAcaSTe pAd trayaH pAdo'syAtripAdikhatra tanimittakatvAbhAvAna ||uunH||2|4|7|| bahuvrIhe. striyAM ngii| kunnddodhii| ano veti vikalpa prApte vacanam / samAsAntavidhau Udhn ityAdeze DIH siddhayati kintu paJcabhiH kuNDonIbhiH krIta ityatrekaNi tallupi ca paJcakuNDodhn iti prakRteH sau paJcakuNDoditi syAt paJcakuNDogheti ceSyate // ashishoH||24|| 8 // bahuvrIhe striyAM ddiiH| azizvI // saMkhyAdehAyanAda vayasi / / 2 / 4 / 9 // bahuvrIhe. striyAM ngiiH|| asya yAM luk||2|4 / 86 // dvihaaynii|| catusnehyayanasya vayasi // 2 / 3 / 74 // no NaH syAt / trihAyaNI / cturhaaynnii| vayasonyatra, trihAyanA, caturhAyanA, zAlA / kAlakRtA prANinAM zarIrAvasthA vayaH // daamnH||2|4 / 10 // saGkhyAdebIheH striyAM kiiH|| dvidAmnI / ano vA iti viklpaapvaadH|| anI vA // 2 / 4 / 11 // bahuvrIhekhiyAM RRRRRRRRRRRRIA RAMER wi // 24 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GIH / uttaratropAntyavataH pratiSedhAdupAntyalopina evAyaM vidhiH / bahurAjJyau / bahurAjAnau / bahurAje // nAnni // 2 / 4 / 12 / / anantAd bahuvrIheH striyAM nityaM GIH / adhirAzI nAma grAmaH / ayamapi upAntyalopina eva vidhiH // nopAntyavataH // 2 / 4 / 13 // ananvAdbahuvrIheH striyAM GIH / sarvApavAdaH / suparvA / bahuvrIherityeva / atiparvaNI / nAtra raH / avyutpattipakSAzrayaNAt // manaH // 2 / 4 / 14 // nAmnaH khiyAM GIrna / sImA / sImAnau / aninAbhiti nyAyenAtimahimetyAdAvapi GIpratiSedhaH / bahuvrIheriti nivRttaM yogavibhAgAt // tAbhyAM vApU Dit // 2 / 4 / 15 // mannantAdanantAca bahuvrIheH striyAM vAp sa ca Dit / sIme / sImAnau / suparne / suparvANo // ajAdeH // 2 / 4 / 16 / / tasyaiva striyAmAp / bAdhakabAdhanArthamanakArAyai ca vacanam / ajA / bAlA / jyeSThA / pUrvApahANA / aparApahANA | triphalA | kruzvA / tasyaiveti kim / pazcAjI / ata eva jJApakAt strImakaraNe tadantAdapi bhavati / tena paramAjA / atibhavatItyAdi bhavati // Rci pAdaH pAtpade / / 2 / 4 / 17 / / Avantasya kRtapAdbhAvapAdasya Rcyarthe striyAM pAtpadeti nipAtyate / tripAt / tripadA / Rci kim / dvipadI / dvipAd // At // 2 / 4 / 18 // nAmnaH striyAmAp / / khaTvA / yA / sA // iccApuMso'nitkyAppare // 2 / 4 / 107 / / vihitasyApo hrasvo vA / khavikA / khaTvA / khaTvAkA / apuMsa iti kim / sarvikA / nidvarjanaM kim / durgakA / Aveva paro yasmAditi kim / atibhayasvaTvAkA / vihitasyeti kim | akhadvikA / atra nityamikham / kaci tu rUpatrayam // svajJAjabhastrAghAtutyayakAt // 2 / 4 | 108 // Apo'nitkyAppare iva / svikA svakA jJAtiH / jJAtidhanAkhyAyAmasarvAditvAdako 'bhAve kaH / AtmIyAyAM tu. nityamitvam / niHsvikA / niHsvakA / jJikA / zakA / ajikA 2 / bhakhagrahaNaM strIpuMsasAdhAraNArtham / abhavikA 2 / AryikA 2 / caTakikA 2 / dhAtusavarjanAt sunayikA / supAkikA / ihatyikA / vahapatyikA / ityatra na tvamatyayaH / pratyayApratyayayoH pratyayasyaiva grahaNam / zuSkiketyatra kasyAsattvAnna vikalpaH // dvepasUtaputravRndArakasya // 2 / 4 / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA . // 25 // 109 // anitkyAppare vA iH / dvike 2 / eSakA / eSikA / kRtapatkhanirdezA neha / etike / etikAH / sAhacaryAt sadereva grahaNAnneha / icchatIti eSikA / sUtikA / sUtakA / putrikA / putrakA / ata eva nirdezAt GanyabhAvaH / vRndArikA / vRndArakA / Appare iti kim / aneSakA / advake // vau vArtikA // 2 / 4 / 110 / / vetvaM nipAsate / varttikA 2 / veranyatra varttikA / / asyAyattatkSipakAdInAm / / 2 / 4 / 111 / / anitkyAppare iH / veti nivRttam pRthagyogAt / kArikA / aniditi paryudAsAt zakA / yadAdivarjanaM kim / yakA / sakA / kSipakA | bahuvacanamAkRtigaNArtham // narikA mAmikA || 2 | 4 | 112 // itvaM nipAtyate / kasyApratyayasambandhitvAt pUrveNAprApte vacanam // tArakAvarNakASTakAjyotistAntavapitRdevatye / / 2 / 4 / 113 // nipAtyante / anyatra tArikA, varNikA, aSTikA khArI // gaurAdibhyo mukhyAnGIH // 2 / 4 / 19 // khiyAm / mukhyAdityadhikAro'yam / gaurI / zabalI / anaDvAhI / anaDahI / bahuvacanamAkRtigaNArtham / mukhyAditi kim / bahunadA bhUmiH // matyasyasya yaH // 2 / 4 / 87 // GayAM luk / matsI / kathaM mAtsI / GinimittAdezasyApi GIgrahaNena grahaNAt // vyaJjanAttaddhitasya // 2 / 4 / 88 / / yo unyAM luk / manuSI / taddhitasyeti kim / vaizyI // aNaJeye kaNnaJcaTitAm // 2 / 4 / 20 // aNAdInAM yo't tadantAtteSAmeva striyAM GIH / aupagavI / autsI / zileyI / sauparNeyI / aakssikii| straiNI / pauMstrI / jAnudanI / sAhacaryeNa pratyayagrahaNAdAgamaTito na bhavati / paThitA vidyA / svanaMghayItyAdau tu dhAtoSTittvasyAnanyArthatvAd bhavati / mukhyAditi kim / bahukurucarA nagarI // vayasyanantye // 2 / 4 / 21 // adantAnnAmnaH striyAM GIH / kumArI / taruNI / anantya iti kim / vRddhA / dvivarSetyAdau tvarthAd vayo gamyate // dvigoH samAhArAt / / 2 / 4 / 22 || adantAnAmnaH striyAM GIH / paJcapUlI / dazarAjI / triphaletyajAdau // " pAtrAdivarjitAdantocarapadaH samAhAre / dvigurabhAvantAnto vAnyastu sarvo napuMsakaH " // 1 // parimANAttaddhitalukyavistAcitakambalyAt // 2 / 4 / 23 // dvigorada strI pratyayAH // 25 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CONCATEGORIGANGRASANGACANCIANX ntAt striyAM kiiH| dvikuDavI / dvipalI / "UrdhvamAnaM kilonmAnaM parimANaM tu sarvataH / AyAmastu pramANaM syAt saGkhyA bAbA tu sarvataH" ||1||primaannaaditi kim / pazAzvA / taddhitalukIti kim / dipnnyaa| vistAdivarjanAt dvibistaa| yAcitA / dvikambalyA // kaannddaatprmaannaadkssetre||24|24 // dvigostaddhitaluki khiyAM kIH / dvikANDI rajjuH / pramANAditi kim / dvikANDA shaattii| dvikANDItyapi kecit / akSetre iti kim / dvikANDA kssetrbhktiH| akSeva iti dvigavizeSaNaM kim / dvikANDI vaDhavA // puruSAbA // 2 // 4 // 25 // pramANavAcino digoH striyAM kIH / dvipuruSI dvipuruSA parikhA / taddhitalukItyeva / pnycpurussii|| revatarohiNAr3he // 2 // 4 // 26 // striyAM kiiH|| revatI / rohiNI / revatIramaNa ityatra revacchabdo'sti / rohiNI, kaTurohiNItyatra prakRsantaram // niilaatpraannyossdhyo| // 2 / 4 / 27 // striyAM DIH / nIlI gauH| nIlI oSadhiH / anyatra nIlA zATI ||ktaac nAmni vA // 2 // / 4 / 28 // nIlAt striyAM kii| nIlI / nIlA / pravRddhavilUnI / pravRddhavilUnA // kevalamAmakabhAgadheyapApAparasamAnAryakRtasumaGgalabheSajAt // 2 / 4 / 29 // triyAM kIrnAnni / kevalI nAma jyotiH / mAmakItyAdi / mAmakagrahaNasya niyamArthatvAt / mAmikA vRddhirikhatra alakSaNo'pi chIna / nAmnIti kim / kevalA // bhAjagoNanAgasthalakuNDakAlakuzakAmukakaTakabarAtpakkAvapanasthUlAkRtrimAmanakRSNAyasIriraMsuzroNikezapAze // 2 / 4 / 30 // khiyAM nAmni kI: syAt / bhAjI pakA cet bhAjAnyA / goNI Avapanam / goNAnyA / nAgI sthUlA / nAgAnyA / sthalI akRtrimA / sthalAnyA / kuNDI amatram / kuNDAnyA / kAlI kRSNA / kAlAnyA / kuzI AyasI / kuzAnyA / kAmukI riraMsuH / kAmukAnyA / kaTI zroNiH / kaTAnyA / kabarI keshpaashH| kavarAnyA / jAtau tu nAgyeva tasyAH sthaulyAbhAvAt / amRte jArajaH kuNDa iti jAtivacanAt kuNDazabdAt jAtilakSaNo kIrbhavatyeva / jAnapadazandAdapi dRcAvicchatyanyaH / jAnapadI vRttiH / anyatra jAnapadA madirA / / navA shonnaadeH||2|4|1 // triyAM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA . / / 26 / / GIH / zoNI / zoNA / bahI / bahuH / guNavacanAttUttareNaiva bhaviSyati / tranno / vRtrahA / candrabhAgAnayAm / candrabhAgI candrabhAgA | anyatra candrabhAgA // ito'tyarthAt // 2 / 4 / 32 // nAnnaH striyAM GIrvA / bhUmI / bhUmiH / atyarthAditi kim / kRtiH / ajananiH // paddhateH // 2 / 4 / 33 // khiyAM GIrvA / paddhatI / paddhatiH / cayartha ArambhaH // zakteH zastre // 2 / 4 / 34 // striyAM GIva / zaktI / zaktiH / zastre kim / zaktiH sAmarthyam // svarAduto guNAdakharoH // 2 / 4 / 35 / / nAmnaH khiyAM kii| paTvI / paTuH / guNAd dravyavRtteH pratyayaH / kharAt kim / pANDurbhUmiH / uta iti kim / zvetA / guNAditi kim / AkhuH / akharoriti kim / kharuH / "sattve nivizate'paiti pRthagjAtiSu dRzyate / AdheyavAkriyAjaca so'sattvaprakRtirguNaH // 1 // pUrvArdhena jAtirguNo na / AdheyazcAkriyAjazcetyanenotpAdya vaikasvabhAvasya karmaNo vyavacchedaH / antyena tu dravyavyavacchedaH / kecittu dravyAhRtinityAnisajAtimAn guNa ityAhuH // zyetaitaharitabharatarohitAdvarNAtto nazca // 2 / 4 / 36 // striyAM GIrvA // zyenI / iyetA / evamenyAdayaH / latve lohinI / lohitA / varNAditi kim / zyetA / co nasya GIsanniyogaziSTatArthaH // kaH palitAsitAt // 2 / 4 / 37 // khiyAM tatsanniyoge tasya krazca / palinI / palitA / asikrI / asitA || asahanavidyamAnapUrvapadAt svAGgAdaH kroDAdibhyaH // 2 / 4 / 38 || adantAnAmnaH striyAM GIva / atikezI / atikezA / sahAdivarjanAt sakezA / a kezA / vidyamAnakezA / svAGgAt kim / bahuyavA / akroDAdibhya iti kim / kalyANakroDA / Adityeva / paramazikhA // " avikAro'dravaM mUrta prANisthaM svAGgamucyate / cyutaM ca prANinastattannibhaM ca pratimAdiSu // 1 // bahuzophA / bahukaphA | sujhAtA / dIrghamukhA vAlA ityatra svAgatvAbhAvAma kIH / cyutaM cetyAdi kim / bahukezI rathyA / pRthumukhI pRthumukhA pratimA | kalyANapANipAdetyatra svAGgasamudAyatvAt vakSyamANaniyamabalAdvA na GIH / dvipadIsatra tu dvigutvAnityaM GIH / asvAGgapUrvapadAdevecchantyanye / pANipAdA // nAsikodarauSThajaGgAdantakarNazRGgAGgamAtrakaNThAt // 2 / 4 / 39 strIpratyayAH // 26 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RORRORISSA // sahAdivarjapUrvapadAra svAgata striyAM mervA / nAsikI / nAsikA kizodarI / ka dIrghajasI / dIrghajavA / samadantI / samadanvA / cArukaNI / cArukarNA / tIkSNazRGgI / tIkSNatA / mRdnggii| mRdvakA / sugAtrI / mugAtrA / mukaNThI / mukaNThA / niyamArthamidam tena bahusvarasaMyogopAntyebhyo'nyebhyo na / mulalATA / supArthA / aGgagAtrakaNThebhyo kI necchantyanye // nakhamukhAdanAnni // 2 // 4 // 40 // sahAdivarjapUrvapadAt svAhAta striyAM kI / sUrpanakhI / zUrpanakhA / candramukhI / candramukhA / anAmnIti kim / zUrpaNakhA / pUrvapadasthAditi Natvam // puSTAt // 2 / 4 / 41 // sahAdivarjapUrvapadA svAnAt striyAM kIrvA / supucchI / supucchA // kvrmnnivissshraadeH||2 / 4 / 42 // pucchAt striyAM nityaM kii| kabarapucchI / maNipucchI / viSapucchI / zarapucchI // pakSAcopamAdeH // 2 / 4 / 43 // pucchAcca striyAM kii| ulUkapakSI / ulUkapucchI // krItAt krnnaadeH||24||44|| adantAva striyAM DIH / azcakrItI / pharaNagrahaNaM kim / mukrItA / Aderiti kim / andhena krItA / kecittu dhanena krIteti AvantenApi samAsamicchanti / dhanakrItA // kAdalpe // 2 // 4 // 45 // nAmnA karaNAdeH striyAM kIH // abhraviliptI cauH| alpe kim / candanAnuliptA / svAGgAderakRtamitajAtapratipannAhuvrIheH // 2 / 4 / 46 // tAntAt striyAM hIH / / shbhinii| kRtAdivarjanAt dantakRtetyAdi / pahubIhe kim / istapatitA // anAcchAdajAtyAdevA // 2 / 4 / 47 ||kRtaadivrjitktaantaad bahuvrIhe striyAM kIH / zArajagdhI / zArajagdhA / AcchAdavarjanAt vastracchannA / jAtyAdeH kim / mAsayAtA / akRtAdhantAdityeva / kuNDakRtA / tAdityeva / zAramiyA // ptyunH||2|4| 48 // bahuvrIhe: | patyantAt khiyAM kIrvA tadyoge'ntasya nazca / dRDhapanI / dRddhptiH| mukhyAdityeva / bahusthUlapatiH purI ||saadeH||2|4| 49 // patyuH striyAM kIrvA vayoge'ntasya nazca / grAmapatrI / grAmapatiH / sAdeH kim / patiriyam / mukhyAdityeva / atipatiH | / gauNAdapIcchantyanye // sapantyAdau ||2||4||50||ptyuH khiyAM kInadhAntasya / sapanI / samudAyanipAtanaM sa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. pratyayAH mAnasya sabhAvArya dhruvadAyamatipepArtha ca / sapanImAryaH / sApakaH // aDhAyAm // 2 // 551 // pratyuH khiyAM | nadhAntasya / panI / pANigrahItIti // 2 // 4 // 52 // aDhAyAM nipAtyante / iti zabdaH prkaaraarthH| pANigRhItI / kasmRhItI / uDAyAM kim / pANigRhItA / bahuvrIharevecchantyanyai // pativalyantarvalyau bhaaryaabhinnyoH||2|| | 4 / 53 // nipAtyete / pativavI / antrvnii| bhAryeti kim / patimatI pRthvI / garmiNIti kim / antarasyAM zAlAyAmasti // jAterayAntanityastrIzUdrAt // 2 // 4 // 54 // adantAt triyAM kii| jAtiH kAcit saMsthAnavya syA / taTI / sakadupadezavyaGgyakhe sati atriliGgAnyA / brAmaNI / satyantaM kim / devadattA / vizeSye kim / zuklA / | gotracaraNalakSaNA ca kRtIyA / nADAyaNI / baDhacI / yadAhuH "AkRtigrahaNA jAtirliMgAnAM ca na sarvapAk / sakRdA lyAtani hyA gotraM ca caraNaiH sh"||1|| jAte kim / muNDA / yAntAdivarjanAt kSatriyA, khaTvA, zUdrA / - vayoge tu zUdrI / Adityeva / AkhuH / gavayI, droNI, ityAdi tu gaurAdikhAt / antagrahaNaM sAkSAtmavipattyartham / tena | vattaNDI / mahAzUdrI / aabhiirjaatiH| mukhyAdityeva / bahuskarA bhuumiH|| pAkakarNaparNavAlAntAt // 2 / 4 / 55 // jAteH striyAM kIH / odanapAkI / AkhukaNIM / mudgapaNIM / govaalii| jAteH kim / bahupAkA yavAgU / nityatrIlAdvacanam / evamuttarasUtratraye'pi // asatkANDapAntazatakAcaH puSpAt // 2 / 4 / 56 // jAveH khiyAM kii| za khapuSpI / sadAdivarjanAt satpuSpetyAdi / asaMbhakhAjinakazaNapiNDAtphalAt // 2 // 4 // 17 // jAteH striyAM jiiH|| daasiiphlii| samAdivarjanAt samphaletyAdi / ekAmecchamtyanye / oSadhya etaaH|| anano muulaat||2||4|| 58 / / jAteH striyAM kii|drbhmuulii| anamaH kim / amUlA ||dhvaadyogaadpaalkaantaat // 2 // 4 // 59||khipaamdntaankiiH / maSThI / dhAdiyogAditi kim / prasUtA / yogAditi kim / devadacA / vyatirekavivakSAyAM mASThI / pAkAntavarjanAt gopAlikA / Adityeva / sahiSNutA pUtaRtuSAkapyanisitakusidAdai ca // 2 // 4 // 60 33333333393ER E Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A *SUSCRCLICAT ||yogaat khiyAmebhyo dhanavAcibhyo sIstayoge caiSAmairantasya / pUtatAyI evaM pAkapAyI ityAdayaH vogAva kim / pUtakratuH // manorau ca vA // 2 // 4 / 61 ||dhbaayogaat triyAM manoDIrvA tadyoge auraizvAntasya / manAvI / mnaayii| mnuH|| varuNendrarudrabhavazarvamRDAdIn caantH||2||4||6|| pavAdyogAt jIvRttehI / vrunnaanii| ebmindraanniityaadyaa| dIrghocAraNaM matAntarasaMgrahArtham / indramAcaSTe ind tadbhAryA indrANI // mAtulAcAryopAdhyAyAvA // 2 // 4 // 63 // yogAt strIvRttejastiyoge cAnantaH / mAtulAnI / mAtulI / AcAryAnI / AcAryo / vanAdikhANNakhAbhAkaH / AcAryoti nechantyanye // upAdhyAyAnI / upAdhyAyI / anye tu mAtulA AcAryA upAdhyAyetyapIcchanti tadartha kIriti vikalpanIyaH ||suuryaadectaaryaa vA // 2 / 4 / 64 // dhavAyogAt striyAM sIstayoge cAmantaH / suuryaannii| sUryA / devatAyAM kim / mAnuSI dharI / sUryANIti mecchantyanye // sUryAgastyayorIye ca // 2 // 4 // 9 // yo jyA luk / suurii| aagstii| Iye ceti kim / sauryaH bhAgastyaH // yavayavamAraNyahimAdadoSalipyurumahatve // 2 // 4 / 65 // khiyAM DIstayoge cAnantaH / yavAnI yavanAnI lipiH / araNyAnI / himAnI / lipIti, kim / yAvanI vRttiH / mAryA yavanI // AryakSatriyAdA // 2 / 4 / 66 // thAryANI / AryA / kSatriyANI / kSatriyA / aSayoge tu AyI / kSatriyI // yatro DAyan ca vA // 2 // 4 // 37 // yAntAt striyAM DIstadyome ca DAyananto vA / gAryAyaNI / gArgI // lohitAdizakalAntAt // 2 // 4 / 68 // yavantAda triyAM kIstayoge DAyan caantH| lauhityApanI / zAkalyAyanI ||ssaavttaadaa // 2 / 4 / 69 // yatrantAt striyAM kIstadyoge ddaanmntH| pautiyAcyAvaNI / pautivANyA / AvavyAyanI / AvavyA // kaurvymaakaasuureH||2|4 / 70||triyoN kIstayoge DAyam cAnAkaramyAgraNI / mANDUkAyanI / aasuraaynnii||iv itH||2|4|71||siyaaN kI sautaMgamI / itaH kim / kAhIpaNamyA / / murjaate||2||4172 // idantAt triyAM kI kuntI / dAsI / ita ityeva / vida / darada / suH raNyAnI / himAnI bAlapyurumahatve // 2 // SCSRANASONSOAMAJESUCCECEM 1 / 4 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 28 // kim / tithiriH / jAteH kim / niSkauzAmtriH / utto'prANinazvAyurajjvAdibhya UG // 2 / 4 / 73 // nurjAtivAcinaH striyAm / kurUH / karkandhUH / brahmA bandhurasyAM brahmabandharityatra paro'pi kac na taMtra badulAdhikArAt / utaH kim / vadhUH / Gi hi sati ativadhUri hasvaH syAt / amANinaH kim / AkhuH / jAterityeva paTuH / khAdivarjanAt adhvaryuH / rajjuH / hanuH / bahuvacanamAkRtigaNArtham / kayaM bhIru gataM nivarttate / tAcchIliMkAnAM saMjJAprakAratvena manuSyajAtivacanatvAt bhaviSyati / anye tu kimabhIrurarArya se iti prayogAjjAtivacanatvamanicchanta UGa na manyante // bAintakadrukamaNDalormAni // 2 / 4 / 74 // khiyAmUG / madrabAhUH / kadrUH / kamaNDaluH / nAnni kim / vRttavAhuH / upamAnasahitasaMhitasadRzaphavAmalakSmaNAdyUroH // 2 / 4 / 75 // striyAmUG / karabhorUH / evaM sahitorUrityAdayaH / upamAnAderiti kim / pInoruH / kathaM hastisvAmyUruH / nAtroruzabda upamAnAdipUrvaH kintu svAmyUruH // nArIsakhIpazvazrU // 2 / 4 / 73 / / ete nipAtyAH // yUnastiH // 2 / 4 / 77 / / striyAm uyapavAdo yogaH / yuvatiH / yuvatItyatra tu ito'tyarthAditi GIrbhaviSyati / mukhyAMdityeva / niryUnI // anArSe vRddhe'Nitro bahusvaragurUpAntyasyAntyasya SyaH // 2 / 4 / 78 // kArISagandhyA / vArAhyA / anArSe kim / vAsiSThI / dRddhe kim / vArAhI | appina iti kim / ArttabhAgI / bahukhareti kim / dAkSI / gurUpAntyasyeti kim / aupagavI / aNijantasya sato bahusvarasyeti kim / dauvAryA / striyAmityeva / vArAhiH / mukhyasyetyeva / bahukArISagandhAH / saudharmItyAdi tu gaurAdipAThAt gurugrahaNAdanekavyaJjanavyavadhAne 'pi bhavati // pyA putrapatyoH kevalayorIcM tatpuruSe // 2 / 4 / 83 // kArISagandhaputraH / kArISagandhIpatiH / Syeti kim / ibhyAputraH / kevalayoriti kiMm / kArISagandhyAputrakulam / tatpurUpa iti kim / kArISagandhyApatiH / mukhya ityeva / atikArISagandhyAputraH // bandhI bahuvrIhI // 2 / 4 / 84 // murUyAvantaSyaH kevale Ic / kArISagandhIbandhuH / kevala ityeva / kArISagandhyAbandhukulam / mukhya ityeva / atikArISaga strI pratyayAH // 28 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ndhyAbandhuH // mAtamAtRmAtRke vA / / 24 / 85 / bahuvrIhAnI / kArISagandhImAna, kArISagandhyAnAta + kAna rISagandhImAtA, kArISagandhyAmAtya / kArISagandhImAdaka : kArISagandhyAmAtuka mAteti nirdezAnmAtRzabdasya putramarzasAmanvyamantareNApi pakSe mAtAdezaH / anyathA mAtRzabdenaiva gatatvAmmAta zabdopAdAnamanarthakaM syAt / mAtRmAtRzabdayoga bhedenopAdAnAd RdantalakSaNaH kacpanyayo'pi vikalpyate // tiSyapuSyayorbhANi // 2 / 4 / 90 // yo luk / taiSI rAtriH / pauSamahaH / tiSyapuSyayoriti kim / saidhyamahaH / bhANIti kin / taiSvavaruH / anye tu tiSyapuSyayornakSatre varttamAnayoH sAmAnye'Ni nityaM sidhyazabdasya vikalpena yaloSamicchanti / kulAkhyAnAm / / 2 / 4 / 79 // anArthavRddhANimantAnAmantasya striyAM SyaH / pauNikyA / gauptyA / vRddhaityeva / pauNikI / anArSa ityeva / gautamI / gaurAditvAda tu bhaurikI / bhaulikI / abadukharAgurUpAntyArtha vacanam // kauvyAdInAm // 2 / 4 / 80 // apibantAnAmantasya khiyAM SyaH // copayatyA / krauDyA / krauDeyaH / anye tu krauDyeyaH / anantarApatyArtho'pyArambhaH // bho jastayoH kSatriyAyuktyoH / / 2 / 4 / 81 / / antasya khiyAM SyaH / bhojyA / sUtyA / anyA tu bhojA sUtA / anye tu sUtasambandhinI yuvatiH sUtyA na sarvetyAhuH // daivayajJizaucivRkSisAtyamugrikANTheviDeva // 2 / 4 / 82 / / striyAmantasya SyaH // devayajJayA / devayajJI | zaucivRkSyA / zaucitI / sAtyamugryA / sAtyamutrI / kANThevikhacA / phANTeviddhI / imantamAtranirdezAt pautrAdau prApte prathamApatye tvamApte vibhASA / // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhaspiTTaparamparApratiSThitagItAryatvAdiguNopetadvicandrAparanAmahaddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMviprazAkhIyatapo gacchAcAryazrIvijayane misUriviracitAyAM hemaprabhAyAM zrImatyayAH // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha kaarkaanni|| kAra imaprabhA 29 // kANi ||kriyaahetuH kArakam // 2 // 2 // 1 // kAdi / tacca dravyANAM khaparAzrayasamavetakriyAnirvaka sAmarthya | zaktirityAcakSate / etena zaktimatkArakamityapAstam / maNisamavadhAne agnerdAhakatvAbhAvAt / zaktizca sahabhUryAbadravyabhAvinI kriyAkAla evAbhivyajyate / anvarthAzrayaNAcca nimittatvamAtreNa hetvAderna kArakasaMjJA / tenAnena vAsa ityatra na smaasH|| svatantraH kartA // 2 / 2 / 2 // kriyAhetuH kriyAsiddhau svapradhAno yaH sa kartA / devadattaH pacati / devadattena pAcayati caitraH / sthAlI pacati / maitreNa kRtH|| kartuApyaM karma // 2 // 2 // 3 // kartA kriyayA yadvizeSeNAtumiSyate tatkArakaM vyApyaM karma ca syAt / prasiddhasyAnuvAdenApasiddhasya vidhAnaM lakSaNArthaH / tatredhA nivartya vikArya pApyaM ca / tatra yadasajjAyate janmanA vA prakAzyate tannivaya'm / kaTaM karoti / putraM prasUte / prakRtyucchedena guNAntarAdhA- || nena vA yadvikAramApAdyate tadvikAryam / kASThaM dahati / kANDaM lunAti / yatra tu kriyAkRto vizeSo nAsti tatmApyam / / AdivaM pazyati / asya tu trividhasyApi avAntaravyApArA nivRttivikRtyAbhAsopagamanAni / trividhamapyetat trividham / iSTamaniSTamanubhayaM ca / ziSyaM karoti / ahiM lazyati / vRkSacchAyAM layati / punastatkarma dvividhaM pradhAnetarabhedAt tacca dvikarmakeSu duhibhitirudhipacchiciggazAsvartheSu yAcijayatiprabhRtiSu nIharUSavaheSu ca bhavati / yAciranunayArthastena bhikSyarthAdbhedaH / gAM dondhi pyH| yadartha kriyArabhyate tatpadhAnaM tatsiddhathai yatkriyayA vyApyate gavAdi tadapradhAnam / madhAnAvivajJAyAM gavAdereva prAdhAnyam / AzcaryoM gA doho'gopena / tatra duhAdInAmamadhAne karmaNi karmajaH pratyayo bhavati / gaudyate payo maitreNa / nyAdInAM tu pradhAne karmaNi / nIyate nItA vA grAmamajA / gatyarthAnAmakarmakANAM tu NigantAnAmubhayatra / bodhyate ziSyo dharmam / bodhyate ziSyaM dharma iti vA / bhojyte'tithimodnH| bhojyate'tithirodanam / pAThyate // 29 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || ziSyoM pranvam / pAThyate ziSyaM anya iti vA / sarvatra cokte kArake prathamA abhidhAnaM ca prAyeNetyAdi kRttaddhitasamAsaiH / | kartuH kim / mASeSvazvaM badhnAti / cIti kim / payasA odanaM bhuGkte ||vaa karmaNAmaNikartA Nau // 2 / 2 / 4 // | karma / pAcayati caitraM caitreNa vA / atrAvivakSitakarmANo grAhyA uttaratra nityagrahaNAt / vyApAramAtravivakSAyAmavivakSitakarmANo bhavanti / gatyarthAdInAM parakhAnnitya eva vidhiH // gatibodhAhArArthazabdakarmanityAkarmaNAmanIkhAdyadihAzabdAyakrandAm // 2 / 2 / 5 // aNigavasthAyAM kartA No karma syAt / gamayati maitraM grAmam / dezAntaramAptaranyatra na bhavati / triyaM gamayati maitreNa caitraH / bodhazabdena sAmAnyavizeSayorgrahaNam / bodhayati guruH ziSyaM dharmam / darzayati rUpatarka kArSApaNam / anye tu bodhavizeSArthasya dRzerevecchanti / prApayatyutpalaM caitreNa maitraH / bhojayati baTumodanam / zabdaH karma kriyA vyApyaM vA yeSAM te zabdakarmANaH / jalpayati maitraM dravyam / adhyApayati baTuM vedam / Asayati maitraM caitrH|| kAlAdhvabhAvadezaizca sarve'pi dhAtavaH sakarmakA evetyanyakarmApekSayA nityAkarmakA veditavyAH / gatyarthAdInAmiti kim / pAcayakhodanaM caitreNa maitraH / aNikkatyeva / gamayati caitro maitram , tamaparaH prayuGkte, gamayati caitreNa maitraM jinadattaH / nayateH prApaNopasarjanaprAptyarthakhena gatyarthakhAt khAdyadorAhArthatvAt hAzabdAyakrandAM ca zabdakarmakakhAt karmatve prApta pratiSedhArtha vacanam / nAyayati bhAraM caitreNetyAdi karmasaMjJA pratiSedhAt svavyApArAzrayaM kartRtvameva / preSaNAdhyeSaNAdipayojakanyApAraNa NigantavAcyenANikartuApyatvAt karmasaMjJA siddhaiva niyamArtha tu vacanam / tenAnyadhAtusambandhinaH | kartRtvameva // bhakSorhasAyAm // 2 / 2 / 6 // svArthikaNyantasyANikkA Nau karma syAt / bhakSayati sasya balIvardAn || maitraH / banaspatInAM prasavaparohaLyAdimattvena cetanatvAt tadvizeSasya sasyasya mANaviyogastadbhakSaNAt vAmyupaghAto nAvAtra hiMsA / hiMsAyAM kim / bhakSayati piNDI zizunA / AhArArthatvAt prApte niyamAthai vacanam / tena bhakSayati rAja dravyaM niyuktenetyAdau na / vahe prveyH||2|2|7|| aNikartA Nau karma syAt / vAhayati bhAraM balIvardAn maitra: GURUGRECRUCINEMATOGRAMMU Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. kAra * bhaveya iti kin / bAhayati bhAra kSetreNImApsarvasva mApaNAryasya ca bahe tyatvAdakarmakasya ca nityAkarmakatvAt / pUrveNa prAse niyamAva vacanam / avivAlivakarmakasya tu pa vidhyarthaH vedamA hanovA 2 // 2 // 8 // aNikkartA / mau karma syAt / mAsAle cArya vikalpaH / prApta vijhavati dezamAcAryamAbharyeNa vA / aba matyarthatvena maapti| vi-1 kArayati saindhamAna saindhavA / amAle, hArayati vyaM caitra maitreNa vA kArayati kaTa caitra caitreNa vAyabhivadosAtmane // 239 // aNikkartA yau vA kA darzavate rAjA bhRtvAn mRtyairvA / abhivAdayate zurU ziSyaM ziSyejayA / Atmane iti kim / darzayati rUpata kApiNam abhivAdayati suru ziSyeNa / prApte cAmApte'yaM vikalpaH // naayH||2|2|10||aatmnepdvissysy vyApyaM vA karma sarpiSaH sarpirvA mAthate / pakSe SaSThI / Atmane ityevH|| puSamupanAyati pAya / / smRtyarthadayezaH // 2 1 // vyApyaM karSa vA / mAtaraM mAturvA hamarati / mAtA mAturvA | samayate / sarpiSaH sapirvA dayate / lokAnAM lokAnveSTe / yavanapraSTyA mAtuH smRtamityAdI samAsAbhAvAya niyamAthai ca / vacanam / teneSAM kamaiMva zeSatvena vivakSyate / ato mAtrA smRtam // kragaH pratiyo ||2012-naa cyAppa kamecA / edhodakasyopaskurute eSodakaM yA buddhayA / satoguNAdhAnanyApAyaparihArAya bA / samIkSAyAmiti kiTaM krovi.|| rujArthasyAjvarisantAperbhAve kartari // 2 // 2 // 13 // vyANa kA karmacaurasya cauraM vA rujati rogH|piiddaaysy kim / eti jiintmaanndH| ajyarisantAperiti kim / AcUma jvarayati santApayati vA rogaH / bhAve karIbi-kim / maitraM rUjati zleSmA / caitraM rujasatyaJcane bAromo vyAnirAmayaH zirarcirityAdayo bhAvA // jAsanATakAthapiSo hiMsAyAm // 2 / 2 / 14 // vyAdhya karma vAcausya cauraM bojbAsayati / naTaNa avasyandane sAhacaryAt / unATayati caurasya cauraM vA / cauralyokAyayati cauramutkrapayati / caurasya cauraM vA pinaSTi / AkAropAntyanirdezAdAkArazrutI syAt tena dasyumudanIjasat / ata eva krAyaH karmAbhAve ikhatvAbhAvaH / hiMsAyAmiti kim SAIRACTRICIRCTURERECRUCTEDCLC citra rujasatyaJcane bAnIrasya cauraM bojavA pinaSTi / aakaa-6|| 20 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAMESSAGARCISIONALSOURCE / cauraM bandhanAjAsayati / abhAvakakArtha vacanam // nimebhyo nH||2||2||15|| vyApya karma vA / bahuvacanaM samastavyastaviparyastaparigrahArtham / caurasya cauraM vA nihanti / nihanti, prahanti, paNihanti / hiMsAyAmityeva / rAgAdIhA nihanti // vinimeyadyUtapaNaM paNavyavahoH // 2 / 2 / 16 // vyApyaM karma thA / zatasya zataM vA paNAyati / dazAnAM daza vA vyavaharati / vinimeyadyUtapaNamiti kim / sAdhun paNaprayati / zalAkA vyavaharati / vacanabhedo ythaasngkhynivtyrthH| upsrgaadivH||2|2|17|| vyApyau vinimeyadhUtapaNau karma vA / zatasya zataM vA pradIvyati ||n // 2 / 2 / 18 // anupasargasya divo vinimeyadyUtapaNau cyApyo karma na // zatasya dIvyati / akarmakatvAdInyate dhUtaM devitavyaM mudevamityAdau bhAve AtmanepadaktakRtyakhalaH kartari ca ktaH siddhaaH|| bhUmi dIvyatItyatra tu sndhipnnH| dyUtaM dIvyati, akSAn dIvyatItyatra na paNo vyApyaM kintu kriyA tatsAdhanaJca // karaNazca // 3 / 2 / 19 // divaH karaNaM karmakaraNaca yugapat / akSAnA dIvyati akSairdevayate maitrazcaitreNetyatra karaNatvAttRtIyA, karmatvAcANikkartuH karmatvaM parasmaipadaM ca na bhavati / akSAn dIvyatItyatra karaNatvanimittA tRtIyaiva paratvAt syAditi na zaGkyaM spardhAbhAvAt / pratikArya saMjJA midyante iti nyAyAdvA / adheH zIGsthAsa aadhaarH||2|2|20|| karma / grAmamadhizete / adhitiSThati, adhyAste / akarmakA api dhAtavaH sopasargAH sakarmakA iti siddhaM sakarmakatvaM AdhAravAdhanArtha tu vacanam // upAnbadhyAvasaH // 2 / 2 / 21 // AdhAraH karma syAt / grAmamupavasati / anuvasati, adhivasati, Avasati, sAhacaryATapasya sthAnArthasyaiva grahaNam / teneha na / brAme upavasati / adAdhanadAyoranadAdereva grahaNamitivaste ne // vaabhinivishH||2|2|22 // AdhAraH karma / vyavasthitavibhASeyam / tena grAmamabhinivitrate, kalyANe'bhinivizate // kAlAdhvabhAvadezaM vA karmacAkarmaNAm // 2 / 2 / 23 // AdhAraH karma yugapat / mAsamAste / mAse Asyate / ko svapini / modohamAste / kurUnAste / bhvivlitkrmaanno'pykrmkaaH| mAsaM pacati / kAlAdi phim / prAsAde OMOMOMAREE Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemprbhaa|| 31 // Aste / akarma ceti kim / mAsamAsyate / godohamAsitaH / akarmaNAmiti kim / rAtrAvuddezo'dhItaH / pacatyodanaM mAMsamityAdi tu dvikarmakatvAd bhaviSyati / anye tu sakarmakANAmakarmakANAM ca prayoge kAlAdhvabhAvAnAmatyantasaMyoge sati nityaM karmatvamicchanti / divasaM pacatyodanamityAdi / anena karmasaMjJAyAM karmaNi tyAdyAdayo'pi / mAsa Asyate / kAlA dhvanorvyAptAviti ca guNadravyayoge evecchanti na tu kriyAyoge / atyantasaMyogAdanyatra tu rAtrau zete ityAdAvAdhAratvameva // sAdhakatamaM karaNam // 2 / 2 / 24 // kriyAyAM kArakam / dAnena bhogAnApnoti / tamagrahaNamapAdAnAdisaMjJAyAM taratamayogo nAstIti jJApanArtham / tena kulAtpacati / gaGgAyAM ghoSaH / asya ca kArakAntarApekSayA prakarSo na svakakSAyAm | tenaikasyAM kriyAyAmanekamapi karaNaM bhavati / nASA nadIsrotasA vrajati / yadvyApArAnantaraM kriyAsiddhirvivakSyate tatsAdhakatamam // karmAbhipreyaH sampradAnam / / 2 / 2 / 25 / / vyApyena kriyayA vA yaM zraddhAnugrahAdikAmyayAbhisambadhnAti sa karmAbhimeyaH / devAya baliM dadAti / ziSyAya jJAnamupadizati / rAjJe kAryamAcaSTe / patye zete / devebhyo namati / abhigrahaNAdiha na / nataH pRSTaM dadAti / iha ca syAt chAtrAya capeTAM prayacchati // spRhervyApyaM vA // 2 / 2 / 23 // sampradAnaM / vane puSpebhyaH puSpANi vA spRhayati / sampradAnatvapakSe'karmakatvam / tena puSpebhyaH spRhyate maitreNetyAdau bhAve Atmane padAdayaH // kududuherSyAsUyArthairya prati kopaH // 2 / 2 / 27 // tatsampradAnam / maitrAya krudhyati, duhyati, IrSyati, asUyati, ruSyati, ityAdi, ye pratIti kim / manasA krudhyati / maitreNa krudhyate / kopa iti kim / ziSyasya kupyati vinayArtham / sampradAnasaMjJayA karmasaMjJAyA bAdhanAdbhAne AtmanepadAdayaH / maitrAyeSyate / ityAdi / nopasargAt kruhA // 2 / 2 / 28 // yaM prati kopastatsampadAnam / maitramabhikrudhyati, abhidruhyati / krudhihI sopasargI sakarmaka | apAye'vadhirapAdAnam // 2 / 2 / 29 / / apAyenAnadhiSThitaH / tadetatrividham / nirdiSTaviSayam / upAcaviSayam 2 | apekSitakriyam 3 ca / grAmAdAgacchati // kumulakAtpacati 2 / sAkAzyakebhyaH pA kArakANi // 31 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TaliputrakA abhirUpatarAH 3 / apAyazca kAryasaMsargapUrvako buddhisaMsargapUrvakazca vibhAga ucyate / tenAdhamajjuigupsate, viramati dharmAtmamAdyati, zRGgAccharo jAyate / himavato gaGgA prabhavati / meSAnmeSo'pasarpati / viSakSAntare tvapAdAnatvAbhAve yathAyogaM vibhaktayo bhavanti / zRGge zaro jAyate ityAdi // kriyAzrayasyAdhAro'dhikaraNam // 2 / 2 / 32 // kartuH karmaNo vA / AdhArasaMjJApi / tatSoDhA vaiSayika maupazleSikamabhivyApakaM sAmIpyakaM naimittikamaupacArikaM ceti / divi devAH / kaTe Aste / tileSu tailam / gaGgAyAM ghoSaH / yuddhe sannahyate / aGgulyagre karizatam // nAmnaH prathamaikadvivahau / / 2 / 2 / 31 // varttamAnAt svArthe / svArthadravyaliGgasaGkhyoktazaktilakSaNaH samagro'samagro vA paJcako nAmArtho'rthamAtram / teSu zabdasyArthe pravRttinimittaM svarUpajAtiguNakriyAdravyasambandhAdirUpaM tvatalAdipralayAbhidheyaM svArthaH / sa ca bhAvo vizeSaNaM guNa iti cAkhyAyato DitthaH / gauH / zuklaH / kArakaH / daNDI / rAjapuruSaH / gargAH / yatpunaridaMtadityAdinA vyapadizyate svArthasya vyavacchedyaM liGgasaGkhyAzaktyAdyAzrayaH sattvabhUtaM dravyaM vizeSyamiti / iyaM jAtiH / ayaM guNaH / idaM karmeti / yadarthe sadasadvA zabdava evAvasIyate tadGayAvAdisaMskArahetuH strI puMmAn napuMsakamiti liGgam / tacca zabdadharma ityeke / arthadharma ityanye / ubhayathApi na doSaH / strI pumAn / napuMsakam / yasyAmekadvibahuvacanAni bhavanti sA bhedapratipattihetuH saGkhyA / ekaH / dvau / bahavaH / " nimittameka ityatra vibhaktyA nAbhidhIyate / tadvatastu yadekatvaM vibhaktistatra varttate " // 1 // yasyAmanabhihitAyAM dvitIyAdyA vyatirekavibhaktayaH SaSThI ca bhavati / sA kArakarUpA tatpUrvaka sambandharUpA ca zaktiH / kriyate kaTaH / aryamAtraM copacaritamapi / upacAratha sAhacaryasthAnatAdarthyacamAnadharaNasAmIpyayogasAdhanAdhipatyaiH / kuntAH pravizanti ityAdi / aliGgasaGkhyamapi / uccaiH / zaktimadhAnamapi yataH / dyotyamapi / prapacati / svarUpamAtramapi / adhyAgacchati / tyAdyantapadasAmAnAdhikaraNye prathameti tattvam / yatrAnyat kriyApadaM na zrUyate tatrAstirbhavantIparaH prayujyate / nAnna iti kim / nirarthakAdvarNAddhAtuvAkyAbhyAM ca mAbhUt / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 32 // ekavi hASiti ca saGkaranivRttyartham / avyayebhyastu ekatvAdyabhAve'pi adhyayasyeti lurvidhAnAt vibhaktiviviH / tatphalamatho svaste gRhan / Amantraye / / 2 / 2 / 32 / / nAmnaH prathamA / he deva | Amantraye iti kim / rAjA bhava / paThImAptau vacanam // gauNAt samayAnikaSAhAdhigantarAntareNAtiyenatenairbitIyA / / 2 / 2 / 33 / / samayA grAmam / nikaSA girim | hA maitraM vyAdhiH / dhik jAlmam / antarAntareNa ca niSadhaM nIlaM ca videhAH / antareNa dharme na sukham / sAhacaryAnipAtAvetau / ativRddhaM kurUmmahadbalam / yena pazcimAM gataH / tena pazcimAM nItaH / hA kRtaM caitrasyetyAdau na sAkSAt hAdiyuktatvena vivakSA / bahuvacanAdanyenApi yoge dvitIyA bubhukSitaM na pratibhAti kiJcit / gauNAditi kim / antarA gAIpatyamAhavanIyaM ca vediH // dvitve'dho'dhyuparibhiH / / 2 / 2 / 34 // yAMge gauNAnnAmno: dvitIyA / SaSThyapavAdaH / bahuvacanamekadvivahAviti yathAsaGkhyanivRttyartham / adho'dhaH, adhyadhi, uparyupari grAmam / eSAM dvi iti kim / adhaH prAsAdasya / asAmIpyAdvittvaM na // sarvAbhayAbhipAraNA tasA // 2 / 2 / 35 // yuktAd gINAnAmnodvitIyA / sarvata ubhayato'bhitaH peritA vA grAmaM kSetrANi // lakSaNavIpasyetthaMbhUteSvaminA // 3 / 2 / 36 / / yuktAdvarttamAnAd gauNAnnAmno dvitIyA / vRkSamabhi vidyotate vidyut / vRkSaM vRkSamabhisekaH / sAdhumaitro mAtarabhi / lakSaNAdiSu kim / yadatra mamAbhi syAt tadIyatAm / / bhAgini ca pratiparyanubhiH / / 2 / 2 / 37 / / lakSaNAdiSu varttamAnAd gaNAnAmnodvitIyA / yadatra mAM pravi, pari, anu, vA syAt tadIyatAm / vRkSaM prati, pari, anuvA vidyut | vRkSaM vRkSaM prati, pari, anu, vA sizcati / sAdhurdevadatto mAtaraM pratiparyanu vA / eteSu kim / anu vanasyAzanitA // hetusahArthe'nunA / / 2 / 2 / 38 / / heturjanakaH / sahArthastulyayogo vidyamAnatA ca tadviSayo'pi upacArAt / tayorvartamAnAdanunA yuktAt dvitIyA / jinajanmotsavamanvAgacchan surAH / girimanvavasitA senA / tRtIyApavAdI yogaH // utkRSTe'nUpena // 2 / 2 / 39 // yuktAd dvitIyA / anu siddhasenaM kavayaH / anu mallavAdinaM tArkikAH / anu kArakANi // 32 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandraM vaiyAkaraNAH / upomAsvAtiM saGgrahItAraH / upajinabhadragaNikSamAzramaNaM vyAkhyAtAraH / upayazovijayopAdhyAyaM navyatArkikAH / tasmAdanye hInA ityarthaH / karmaNi // 2 / 2 / 40 // nAmno dvitIyA / kaTaM karoti / ityAdi / kri yate kaTaH / kRtaH kaTaH / zatyaH paTaH / ArUDhavAnaro vRkSa ityAdiSu tyAdikRttaddhitasamAsairabhihitatvAt lokazAstrayozcAbhihite'rthe zabdaprayogAyogAnna bhavati / kaTaM karoti / bhISmamudAraM darzanIyamityAdiSu tu bhISmatvAdiyuktasya kaTasya karmatvaM pratipAdyaM / na ca jAtizabdAH sambhavino'pi guNAn pratipAdayituM samarthA iti tatpratipAdanAya yathA bhISmAdizabdaprayogastathA tebhyo dvitIyApi / nahi sAmAnyavAcinaH kaTazabdAdutpannA dvitIyA bhISmAdInAmaniyatAdhArANAM guNAnAM karmasvamabhidhAtuM zaknoti / yadi vA kaTo'pi karma bhISmAdayo'pi / tatra yadyat karoti nA vyAptumiSTaM tatsarvaM dravyaM guNa karmeti pRthak karmatve pratyekaM dvitIyA pazcAtvekavAkyatayA vizeSaNavizeSyabhAva iti / athavA dravyasya kriyAsu sAkSAdupayogAt astu kasyaiva karmatvaM, bhISmAdInAM tu na kevalA prakRtiH prayoktavyeti niyamAdavibhaktikAnAmamayogAItvAt ekavibhaktimantareNa ca sAmAnAdhikaraNyavizeSaNatvAyogAt, yathezvarasuhRdAM svayaM nirdhanatve'pi tadekayogakSematvAt taddhanenaiva phalabhAtvaM bhavatyevamakarmaNAmapi kaTakarmatvenaiva karmatvAt dvitIyA / kRtaH kaTo bhISma udAro darzanIya ityatra tu karoterutpadyamAnaH kto yasya yasya tayA kriyayA sambandhastasya tasya sAkalyena karmatvamabhidadhAtIti kacidapi dvitIyA na / kRtaM pazyetyAdau tu karmAdisAmAnyaM kRdbhirabhihitaM tatrApi abhihitaH sortho'ntarbhUto nAmArthaH sampanna iti karmAdizaktiyuktaM dravyaM ktAyantairabhidhIyate / yathedaM karmeti / tatra yAsau svarUpakAlabhitrAyAM kriyAyAM savyApAratayA karmAdirUpatA tadabhidhAnAya yathAyathaM dvitIyAdayo bhavanti / yatra punarekadravyAdhArA pradhAnApradhAnakriyAviSayAnekA zaktistatra pradhAnaviSayAyAM zaktau pratyayairabhihitAyAmapradhAnakriyAviSayA zaktiH pradhAnazaktyanurodhAt abhihitavatprakAzamAnA vibhaktyupapattI nimittaM na bhavati, yathaudanaH paktvA bhujyate devadattena / grAmo gantumiSyate devadattenetyatra tu dvitIyAcaturthyo na Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA kArakANi OMOMOMOMOM bhavataH / iha ca gauNatvaM kriyApekSaM / tenAjAM nayati grAmam / kRtapUrvI kaTa, vyAkaraNaM sUtrayatItyAdau yaH kRtAdibhiH kaTAderabhisambandhaH sa pratyaye'rthAntarAbhidhAyinyutpanne kRtAdInAmupasarjanatvAnivarttate kriyayA tu saha sambandho'stIti vyApyatvAd dvitIyA // kriyAvizeSaNAt // 2 // 2 // 41 // dvitIyA / stokaM pacati / dvitIyAthai vacanaM na karmasaMjJArtham , tena kRyoge karmanimittA na SaSThI / odanasya zobhanaM paktA / mandaM gantA grAmAyetyAdau caturthI na // kAlAdhvanoAptau // 2 / 2 / 42 / ghotyAyAM vartamAnAnAmno dvitIyA / dravyaguNakriyArUpeNAtyantasambandho vyAptiH / mAsaM guDadhAnAH, kalyANI, adhIte vA / krozaM giriH, kuTilA nadI, adhIte vA / vyAptau kim / mAsasya mAse vA yaha guDadhAnAH / krozasya kroze vA ekadeze kuTilA nadI / bhAvAdapIcchantyanye / godohaM vkrH||siddhau tRtIyA // 2 // 2 / 43 // kAlAdhvavAcibhyAm / mAsena mAsAbhyAm mAsairvAvazyakamadhItam / krozena krozAbhyAm krozairvA mAbhRtamadhItam / siddhau kim / mAsamadhIta AcAro nAnena gRhiitH| bhAvAdapIcchantyanye / godohena kRtaH kaTaH // hetukartRkaraNetthaMbhUtalakSaNe // 2 / 2 / 44 // nAmnastRtIyA / dhanena kulam / caitreNa kRtam / dAtreNa lunAti / api tvaM kamaNDalunA chAtramadrAkSIH / api bhavAn kamaNDalupANiM chAtramadrAkSIdityatra tu lakSyapradhAno nirdeza iti na syAt / dhAnyenArthI mAsena pUrva ityAdau tu hetau kRtabhavatvAdigamyamAnakriyApekSayA kartRkaraNe vA tRtIyA // sahAthai // 2 / 2 / 43 // gamyamAne nAmnastRtIyA / putreNa shaagtH|" ekenApi suputreNa siMhI svapiti nirbharam / sahaiva dazabhiH putrairbhAra vahati gardabhI // 1 // gauNAdityeva / sahobhau carato dharmam // yadbhedaistabadAkhyA // 2 / 2 / 46 // yasya bhedino bhedaistadato'rthasya nirdezaH syAt tadAcinastRtIyA syAt / akSNA kANaH / pAdena khaJjaH / prakRtyA drshniiyH| tadvadrahaNaM kim | / akSi kANaM pazya / Akhyati prasiddhiparigrahArtham / tena akSNA dIrgha iti na syAt / bhedagrahaNAt yaSTIH pravezaya / paSThInivRttyarthaM tu vacanam // kRtaayaiH||22||47|| niSedhArthayuktAt tRtIyA / kRtaM tena / ki gatena / kRtam bhavata ! Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HESHI***06*XX ASIA alaM kim evaM prakArAH kRtaadyH|| kAle bhAnnavAdhAre // 2 // 2 // 48 // tRtIyA / puSyeNa puSye vA pAyasamaznIyAt / kAle kim / pussye'rkH| bhAditi kim / tilapuSpeSu yattIram / AdhAre kim / adya puSyaM viddhi / SaSThI mAbhUditi vacanam // prsitotsukaavbddheH||2||2||49|| yuktAdAdhAravRttestRtIyA vA / kezeSu kezairvA prasitaH, utsukaH, avabaddhaH / bahuvacanamekadvivahAviti yathAsaGkhyanivRttyartham / pUrvavadvacanam / sAhacaryAt prasita utsukaarthH|| vyApye dvidroNAdibhyo vIpsAyAm ||2||2||50||vaa tRtIyA / dvidroNena, dvidroNaM vA dhAnyaM krINAti / paJcakena paJcakaM paJcakaM vA pazUna kroNAti // samo jJo'smRtau vA // 2 / 2 / 51 // vyApyAtRtIyA / mAtrA mAtaraM vA saMjAnIte / asmRtAviti kim / mAtaraM saMjAnAti / vA grahaNAduttaratra vA nivRttiH // dAmaH sampradAne'dharmya Atmane ca // 2 / 2 / 52 // saMpUrvasya vartamAnAttRtIyA / dAsyA sampayacchate kAmukaH / adharmya iti kim / palyai sampaya chati // caturthI // 2 / 2 / 53 // sammadAne vartamAnAt / ziSyAya dharmamupadizati // tAdarthe // 2 / 2 / 54 // sambandhavizeSe dyotye gauNAnAmnaSSaSThyapavAdazcaturthI / yUpAya dAru / randhanAya sthAlI // ruciklaptyarthadhAribhiH preyavikArottamaNeSu // 2 // 2 // 55 // vartamAnAccaturthI / maitrAya rocate dhrmH| mUtrAya karapate yavAgUH / maitrAya zataM dhArayati / gauNAdityeva / mUtramidaM sampadyate yavAgUH / mUtraM sampadyate yavAgvA iti apAyavivakSAyAM paJcamI ||prtyaang zruvArthini // 2 // 2 // 56 // yuktAt vartamAnAccaturthI / dvijAya gAM pratigRNAti, anugRNAti vA // yadvIkSye raadhiikssii||2|2|58 // vartete tavRttezcaturthI / maitrAya rAdhvati IkSate vA / IkSitavyaM parakhIbhyaH svadharmo rakSasAmayam / daiva evekSya icchantyeke / rAdhIkSyarthadhAtuyoge'pIcchantyanye / vIkSya iti kim / maitramIkSate // utpAtena jJApye // 2 / 2 / 59 // vartamAnAcaturthI / " vAtAya kapilA vidyudAtapAyAti lohinI / pItA varSAya vijJeyA durbhikSAya sitA bhavet // 1 // utpAtena kim / rAja idaM chatram AyAntaM viddhi rAjAnam // zlAghahasthAzapA prayojye // 2 / 2 / mAnAttRtIyA / grahaNAduttaratra vAni // vyApyAta AGAGANAGAURATRIGANGANAGAR Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. kA kANi // 34 // 60 // yuktAjjJApye vartamAnAcaturthI / maitrAya zlAghate nute viThThate apate vA // bhayojye iti kim / maitrAyAtmAnaM zlAghate / kecittu amayojyo yo jJApyo ya AkhyAyate tatraivecchanti / tumo'rthe bhAvavacanAt // 2 // 2 / 61 // khArthe SaSThIhetuttIyApavAdazcaturthI / pAkAya ijyAyai vA vrajati / tumo'rthe iti kim / pAkasya / bhAvavAcighAghantAditi kim / pakSyatIti pAcakasya vrajyA / tuma iti vyasvanirdeza uttarArthaH // gamyasyApye // 2 / 2 / 62 // tumo vartamAnAcaturthI / dvitiiyaapvaadH| edhebhyaH phalebhyo vA vrajati / gamyasyeti kim edhAnAhartuM yAti // gaternavAnA // 2 // 2 / 63 // Apye varcamAnAccaturthI / grAmaM grAmAya vA yAti / vimanaSTaH panthAnaM pathe vA yAti / gateH kim / khiyaM gacchati / manasA meruM gacchati / anApta iti kim / sammApte mAbhUt / panthAnaM yAti / kRyoge tu parasAt SaSThyeva / grAmasya gantA / dvitIyaivatvanye / grAmaM gantA / caturthI cetyapare / grAma grAmAya vA gantA ||mnysyaanaavaadibhyo'tikutsne // 2 / 2 / 64 // vyApye vartamAnAccaturthI vA / na khAM tRNAya tRNaM manye / manyasyevi kim / na khA tRNaM manye / nAvAdivarjanAt na tvA nAvamanaM zukaM zRgAlaM kAkaM vA manye / kutsana iti kim / na tvA ratnaM manye / karaNAzrayaNaM kim / yuSmado mAbhUt / atIti kim / tvAM tRNaM manye / kutsaamaatre'piicchnspeke| hitamukhAbhyAm // 2 // 2 // 65 // yuktAccaturthI vA // AturAya Aturasya vA hitaM sukhaM vA // tadrAyuSyakSemArthA'rthenAziSi // 2 // 2 // 66 // gamyAyAM yuktAccaturthI vA / taditi hitasukhayoH parAmarzaH / hitaM pathyaM sukhaM bhadramAyuSyaM kSemamarthaH kArya vA jIvebhyo jIvAnAM vA bhUyAt / tadahaNaM tadarthAnAmAziSi niyamArtham // parikrayaNe // 2 / 2 / 67 // vartamAnAcaturthI vA / zatAya zatena vA parikrItaH / parIti kim / zatena kroNAti / karaNAzrayagaM kim / zatAya parikrIto mAsam / mAsAnmAbhUt // zaktArthavaSaDnamAsvastisvAhAsvadhAbhiH // 2 / 2 / 68 // yuktAnityaM caturthI / zaktaH prabhurvA mallo mallAya / vaDagnaye / namo'IdubhyaH / svasti majAbhyaH / indrAya svAhA / svadhA pitRbhyaH AziSi parakhAnityameva / svasti saMghAya // 34 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BACCORRECORRECRUARY bhUyAt / yogaabhidhaanaadihn| namo jinAnAmAyatanabhyaH / namasyati jinAnityatrApi namasyadhAtunA yogo na namasA || yadyevaM kathaM svayaMcave namaskRtyeti / nAnenAtra caturthI / kintu caturthItyanena / svayaMbhuvaM namaskRtyetyatra tu sampadAnatvAvi vakSAyAM dvitIyaiva / / paJcamyapAdAne // 2 / 2 / 69 // grAmAdAgacchati / AGAvadhau ||2|2|70||yuktaat va rtamAnAt paJcamI / ApATaliputradRSTo meghaH / A kumArebhyo yazo gataM gautamasya // paryapAbhyAM vajye // 22 // 71 // vartamAnAyuktAtpaJcamI / pari apa kA pATaliputrAyo devaH / varSe iti kim / apazabdo maitrasya // yataHpratinidhipratidAne pratinA // 2 // 2 // 72 // tadvAcinaH paJcamI / abhayakumAra zreNikataH prati / tilebhyaH pratimApAnamai prayacchati / yadrahaNAnmASAnmAbhUt / / AkhyAtaryupayoge // 2 // 2 // 73 // vartamAnAtpaJcamI / upayogo niyamapUrvakavidyAgrahaNam / upAdhyAyAdadhIte zastram, Agamayati vA / AkhyAtagrahaNAcchAstrAnmAbhUt / upayoge kim / naTasya zuNoti / apAdAnatvena siddhe upayoge eva yathA syAdityevamartha vacanam / / gamyayapaH karmAdhAre // 2 / 2 / 74 // vartamAnAt paJcamI / dvitIyAsaptamyorapavAdaH / pAsAdAt, AsanAd vA prekSate / gamyeti kim / mAsAdamAruhyAsane upa: vizya bhakta / nanu yathA kusUlAtpacatItyatrAdAnAGge pAke pacervatamAnAt apAdAne pazcamI evamihApi apakramaNAle darzane IkSevartanAta apAdAnatve bhaviSyati / satyam / apayujyamAnepi yabante tadarthapatItadvitIyAsaptamyau masajyetAmiti satramArabhyate // prbhRtynyaarthdikshbdbhiraaraaditraiH||3|2|75 // yuktAt pnycmii| tataH prabhRti / grISmAdArabhya / anyo bhitro vA maitrAt / grAmAt pUrvaH / bahirArAditaro vA grAmAt / gamyamAnenApi dikzabdena bhavati / kozAlakSyaM vidhyati / ArAdrahaNaM ArAdarthairiti vikalpabAdhanArtham / itarazabdo dvayorupalakSitayoranyataravacanastenAnyAryAta bhidyate / pratyAsaceyasyaivAnyatvAdidharmanimitto'nyazabdAdinA yogastata eva paJcamI / tena jinadattAdanyozye maitrasyetyAdau maitrAderna / / RNAkhetoH // 2 / 2 / 76 // paJcamI / shNtaabddhH| hetoriti kim / zatena bddhH| guNAdastri Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ remaprabhA. kANi // 35 // 333333333 yA navAza 7||hetoH paJcamI / jAbyAta bhAjyena vA bAhetoH kim / jAvyasyaitadvapam / akhiyA~ kim / budacA muktaH / guNAditi kim / dhanena kulam / astpatrAni--mAda, nAstIha ghaTo'nupalabdheH, sarvamanekAntAtmakaM sattvAnyathAnupapatterityAdau gamyayapaH karmAdhAre iti paJcamI / jJAnahetulavivakSAyAM hetutvalakSaNA tRtIyA // ArAdarthaH / / 2 / 2 / 78 // yuktAtpaJcamI vA / ArAMt dUrAntikayoH tantraNobhayagrahaNam / dUramantikaM vA grAmasya grAmAdvA / dUraM hita grAmasya grAmAdvA bhUyAdityAdau hitAdinA yogAbhAvAna caturthI / yadA tu vizeSyatayA yogastadA bhavedeva / anye tu asatvavacanairevArAdaricchanti // stokAlpakRcchakatipayAdasattve karaNe // 2 / 2 / 79 // paJcamI vA / yato dravye zabdamattiH sa paryAyo guNo'sattvam / tenaiva // ririSTAstAdastAdasatasAtA // 2 // 3 // 82 // etadantayukAtSaSThI / upari, upariSTAt, parastAt , purastAt , puraH, dakSiNataH, adharAt, vA grAmasya / paJcamyapavAdo yogaH // karmaNi kRtH||2|2|83 // SaSThI / apAM narA / gavAM dohaH / karmaNIti kim / zastreNa bhettA / stokaM paktA / kRta iti kim / bhuktapUrvI odanam / dvitiiyaapvaadH|| vaikatra byoH||2|2|85 // dvikarmakeSu kRtpatyayAnteSu dhAtuSu karmaNi paSThI / ajAyA netA sanaM sanasya vA / ajAmajAyA cA netA manasya / anye tu nIvadyAdInAM dvikarmakANAM gauNe karmaNi dukhAdInAM pradhAne vikalpamicchanti / ubhayatrApi nityamevetyapare // kartari // 2 / 2 / 86 // kRdantasya sssstthii| bhavata AsikA / kari kim / gRhe zAyikA / tRtiiyaapvaadH||bihetorruynnksy vA // 2 / 2 / 87 // kRtaH kartari | | SaSThI / vicitrA sUtrasya kRtirAcAryasyAcAryeNa vA / / dvihetorityekavacananirdezaH kim / Avaryamodanasya nAma pAko'tithInAM ca mAdurbhAvaH / astryaNakasyeti kim / cikIrghA maitrasya kAvyAnAm / bhedikA caitrasya kASThAnAM / anye tu patralobihetvoH karmaNyeva SaSThImicchanti na kari / AzcaryamindriyANAM jayo yUnA / nityaM prApte vibhASeyam // kRtyasya vA // 2 2488 // kari SaSThI / tvayA tava vA kAryaH kaTaH / dhyAtavyAnIyayakyapaH kRtyaaH| kartarItyeva / pravacanIyo guru-|| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazAsya / nobhyohtoH||2|2|89|| kartRkarmaNoH SaSThIhetoH kRtyasyobhayoreva na SaSThI / netavyA grAmamajA maitreNa / ubhayoMhatoriti kim / upasthAnIyaH punaH pituH / upasthAnIyaH pitA putrasya // tRnnudantAvyayakasvAnAtazzatRNikackhalarthastha ||2|2|90||krmkoNrne SaSThI / un, paditA janApavAdAn / udanta, kanyAmalaMkariSNu, zraddhAlustatvam / avyaya, kaTaM kRtvA odanaM bhoktuM vrajati / kama, tattvaM vidvAn / Ana iti utsaSTAnubandhanirdezAda kAnazAnAnazAM grahaNam / kaTaM ckraannH|mlyN pavamAnaH / odanaM pcmaanH| avaz , adhIyastattvArtham / zat, kaTaM kurvan / ki, parIpahAn saashiH| Nakac, kaTaM kArako vrajati / cinirdezANNakasya na bhavati putrapautrasya darzakaH / khalarthaH / ISatkaraH kaTo bhavatA / muhAmaM tattvaM bhavati / tayorasadAdhAre // 2 / 2 / 91 // karmakoMrna SaSThI / kta iti taktavatorgrahaNam / kRtaH kaTo maitreNa / grAmaM gatavAn / asadAdhAra iti kim / rAjJAM puujitH| idaM saktUnAM pItam / zIlito maitreNa rakSitazcaitreNetyatra tu bhUte ktaH / vartamAnatAmatItistu prakaraNAdinA / anye tu jJAnecchAeMthanIcchIlyAdibhyo'tIte ktaM necchanti tanmate'pazabdAcatI // vA klIve // 2 / 2 / 92 // vihitasya tasya kartari sssstthii| mayUrasya mayUreNa vA nRttam / klIve kim / caitreNa kRtam / pUrveNa pratiSedhe prApte vikalpo'yam // akamerukasya // 2 / 2 / 93 // karmaNi na SaSThI / bhogAnabhilASukaH / akameriti kim / dAsyAH kAmukaH / grAmaM gamI AgAmI vA / zataM daayii| evyadRNa iti kim / sAdhu dAyI vittasya // saptamyadhikaraNe // 2 / 2 / 95 // kaTe Aste / divi devaaH| tileSu hailam // navA sujathaiH kAle // 2 / 2 / 96 // yuktAdartamAnAt saptamI / dviraddhi aho vA bhuGkte / paJcakRtvo mAse mAsasya vA zubhate / mujariti kim / ani mukke / bahuvrIvAzrayaNaM kim / sugarvapatyayasyAyoge gamyamAne tadarthe mAbhUt / kAla iti kim / dviH kAMsvapAtryAM bhurake mAdhAratvAvicakSAyAM caiSikI SaSThI sidaiva niyamArthaM tu vacanam // kuzalAyuktenAsevAyAm // 2 // 2 // 97 // tatparya yuktAdAdhAravAcino vA saptamI / kuzalo vidhAyAM vidyAyA pA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArakANi hemaprabhAta / Ayuktastapasi tapaso vA / AsevAyAmiti kim / kuzalacitre na karoti / Ayukto gauH zakaTe / AkRSya yukta i tyarthaH / AdhArasyAvivakSAyAM vikalpe siddhe'nAsevAyAmAdhArAvivakSAnivRttyarthaM vacanam // svaamiishvraadhiptidaayaadsaakssiprtibhuuprsuutaiH||2|2|98|| ebhiryuktAdA saptamI / goSu garvA vA svAmI, IzvaraH, adhipatiH, dAyAdaH, sAkSI, pratibhUH, prasUto vA, saptamyarthaM vacanam // vyApye ktanaH // 2 / 2 / 99 // nityaM saptamI / adhItamaneneti adhIti vyAkaraNe / iSTI yajJe / ktena iti kim / kRtapUrvI kaTam / ina iti kim / upazliSTo gurUn maitraH / vyApya iti kim / mAsamadhItI vyAkaraNe / mAsAn mAbhUt // tadyukta hetau // 2 / 2 / 100 // vartamAnAt saptamI / "carmaNi dIpinaM hanti dantayorhanti kuJjaram / kezeSu camarI hanti sInni puSkalako htH"||1|| vyApyena yukta iti kim / dhanena vasati / hetAviti kim / devasya pAdau spRzati / hetutRtIyApavAdaH ||aprtyaadaavsaadhunaa / / 2 / 2 / 101 // yuktAtsaptamI / asAdhumaitro mAtari / pratyAdipayogAbhAva iti kim / asAdhumaitro mAtaraM prati pari anu abhi vaa|| | sAdhunA // 2 / 2 / 102 // apratyAdau yuktAt saptamI / sAdhumaitro mAtari / apatyAdAvityeva / sAdhurmAtaraM pati pari | | anu abhi vA // nipuNena cArcAyAm // 2 / 2 / 103 // sAdhunA yuktAdapratyAdau saptamI / SaSThyapavAdaH / mAta| ri nipuNaH sAdhurvA / arcAyAmiti kim / nipuNo maitro mAtuH / mAtA evainaM nipuNaM manyate / apatyAdAvityeva / nipuNo | maitro mAtaraM prati paryanu vA // sveze'dhinA // 2 / 2 / 104 // vartamAnAyuktAtsaptamI / adhi magadheSu shrennikH| adhi | zreNike mgdhaa| SaSThIbAdhanArtho yogH|| upenAdhikini // 2 / 2 / 105 / / yuktAt sptmii| upa khAyI droNaH / adhikinIti kim / adhike mAbhUt / tena upa droNe khArIti na syAt // yadbhAvo bhAvalakSaNam // 2 / 2 / 106 // yasya bhAvenAnyo bhAvo lakSyate tadbAcinaH saptamI / devArcanAyAM kriyamANAyAM gataH, kRtAyAmAgataH / . atra kAlata: prasiddhena devArcanenApasiddhaM mamanaM lakSyate / gamyamAnenApi bhAvena bhAvalakSaNe bhavati / AneSu kalAyayAtreSu gataH, pake GRATRUCHARIOUSANGAURANG SSOCOMSAAMGANGACANCELECTECRURUSS Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASABAILGRICORIA paagtH| gamyamAnayaSi vibhaktinimittaM bhavati / yathA, vRkSe zAkhA / yadrahaNaM makRtyartham / bhAva iti kim / yo jaTAbhistasya bhojanam / bhAvalakSaNamiti kim / yasya bhojanaM sa maitraH / tRtIyApanAdo yogH|| gate gamye'dhvano'ntenaikArya vA // 212 / 107 // kutazcidavaghervivakSitasyAdhvano'vasAnamanto yadbhAvo bhAvalakSaNaM tasyAdhvavAzindasya adhvana evaM antena saha aikAyeM sAmAnAdhikaraNyaM vA syAt / tadvibhaktistasmAt syAdityarthaH gate gamye / lokamadhyAlokAntamuparyadhazca saptarajjUnAmananti / saptama rajjuSu vA / gate kim / dagdheSu lapseSviti vA pratIto mAbhUt / gamya iti kim / mavIdhumataH sAGkAzyaM caturdA yojaneSu gateSu / adhvana iti kim / kArtikyA AgrahAyaNI mAse / anteneti kim / / adha nazcatueM gavyUteSu bhojanam / nanvanena sahAdhvano'bhedopacArAt siddhamevaikAya kimanena / satyam / kAle'pyevaM mAbhUditi vacanam // SaSThIvAnAdare // 2 / 3 / 108 // yadbhAvo bhAvalakSaNaM tadvatteH / rudato lokasya, rudati loke vA mAtrAjIt // saptamI cAvibhAge nirdhAraNe // 2 / 2 / 109 // gamye gauNAnAmnaH sssstthii| jAtiguNakriyAsajJAdibhiH samudAyAdekadezasya buddhayA pRthakkaraNaM nirdhAraNam / bhatriyo nRNAM nRSu vA zUraH / kRSNA gavAM goSu vA bahukSIrA / dhAvanto yAtAM yAtsu vA shiighrtmaaH| yudhiSThiraH zUratamaH kurUNAM kuruSu vA / avibhAga iti kim / maitrAzcaitrAtpaTuH / paJcamIbAdhanArtha vacanam / kecit paJcamImapIcchanti / gobhyaH kRSNA sampanakSIratamA // kriyAmadhye'dhvakAle paJcamI c||2|2|110 / vartamAnAnAmnaH saptamI / ihastho'yamiSvAsaH krozAt kroze vA lakSyaM vidhyati / aba bhutvA munidvahe yahAdvA bhoktA / sthitaninmRtyAdipadAdhyAhAre saptamIpaJcamyau siddhe eva satyam , yadA tu asyaiva kriyAkArakasambandhasya phalabhUtA zeSasambandhalakSaNocarAvasthA vivakSyate yathA dviraho mukta tadApi kriyAmadhye SaSThI mAbhUditi bacanam // adhikena bhUvasaste // 2 / 2 / 111 // yoge saptamIpatramyau / adhiko droNa:khAyI khAryA vA ||ttiiyaalpiiysH||22|112 // adhikena bhUyovAcinA yoge| adhika khArI droNena / pRthanAnA pazamI ca Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOME kAra kANi // 37 // M GMAIHAGRAMMAGESMARAN // 2 / 2 / 113 // yuktAttRtIyA / pRthagmaitrAt maitreNa vA / nAnA caitrAta caitreNa vA / anyArthatve pUrveNa paJcamI siddhaiva tRtIyAthai vacanam / asahAyArthatve tu paJcamyarthamapi / anye tu dvitIyAmapIcchanti ||Rte dvitIyA ca // 2 / 2 / 114 // yuktAtpaJcamI / Rte dharmAt dharma vA kutaH sukham / dvitIyAM necchantyeke // vinA te tRtIyA ca // 2 / 2 / / 115 // yuktAd dvitIyApaJcamyau / vinA vAtAt vAtena vAtaM vA / dvitIyAM necchantyanye // tulyArthastRtIyASaSThyau // 2 / 2 / 116 // yuktAd / mAtrA mAturvA tulyaH samo vA / upamA nAsti kRSNasyetyAdau upamAdayo na tulyArthAH / gauNAdhikArAt gauriva gavaya isAdau na / tRtIyAmavikalpya SaSThIvidhAnaM saptamIbAdhanArtham / tena gavAM gobhistulyaH svAmItyatra na saptamI // dvitIyASaSThyAvenenAnazceH // 2 / 2 / 117 // yuktAt / pUrveNa grAmaM grAmasya vA / anaJceriti kim / prAggrAmAt // hetvarthastRtIyAdyAH // 2 / 3 / 118 // yuktAt pratyAsattestaireva samAnAdhikaraNAt / dhanena hetunetyAdi / evaM nimittAdiyoge'pi / samAnAdhikaraNAditi kim / annasya hetuH / anye tu hetvarthazabdayoge tu || SaSThImevecchanti / asarvAdyarthamidam // sarvAdeH srvaaH||2|2|119 // hetvarthairyuktAt / ko hetuH, ke hetumityAdi / tatsamAnAdhikaraNAdityeva / kasya hetuH / prathamAM necchanyeke / dvitIyAmapare // asattvArAdarthATTAGasiGyam // 2 / 2 / 120 / / gauNAditi nivRttam / dUreNa dUrAt dUre dUraM vA / antikena antikAt antike antikaM vA grAmasya grAmAdvA vasati / evaM vimakRSTena abhyAsenetyAdi / kecidArAdaH paJcamyantairyuktAt paJcamI necchanti / paJcampA api darzanAnna tatsarvasammatam / dUrAdAvasathAnmUtram / asattva iti kim / dUraH pnthaaH|| jAtyAkhyAyAM navaiko'psayo bahuvat // 2 / 2 / 121 // sampannA yavAH, sampanno yavaH / jAterekakhAdekavacana eva prApte bahuvacanArtha bahuvadbhAva ucyate / jAtIti kim / caitraH / AkhyAyAmiti kim / kAzyapapratikRtiH kAzyapaH / bhavatyayaM jAtizabdo na tvanena jAtirAkhyAyate kintarhi prtikRtiH| eka iti kim / sampannau vrIhiyavau / " magadheSu stanau pInau kaliGgavakSiNI zubhe ACHAMPLOCABIRTHCANCLUGk Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAdAvapi savyetaratvAvAntarajAtidvayopAdhiyogAt ekatvaM nAstIti bahuSadbhAvo na / jAtimAtravivakSAyAM tu syAdeva / / asaGkhya iti kim / eko vrIhiH sampannaH mubhikSaM karoti / atra vizeSaNabhUtasaGkhyAprayogo'stIti eke bIhayaH sampamAH subhikSaM kurvantIti na syAt // avizeSaNe dvau caasmdH||2|2 / 122 // eko'rtho vA bahuvat / AvAM brUvaH / vayaM brUmaH / ahaM bravImi / vayaM brUmaH / avizeSaNe kim / AvAM gAgyauM vaH / ahaM caitro bravImi / kathaM nAvye ca dakSA vayam ityAdi, dakSatvAdInAM vidheyatvenAvizeSaNatvAd bhaviSyati / yadanyamAnamavacchedakaM tadvizeSaNamiti / ekAnekakhabhAvasyAtmano'nekasvabhAvavivakSAyAM bahuvacanaM siddhameva, savizeSaNapatiSedhArthantu vacanam // phalgunI proSThapadasya bhe||2|2| 133 // vartamAnasya dvAvau~ bahuvadvA / kadA pUrve phalgunyau, kadA pUrvAH phalgunyaH / kadA pUrva poSThapade, kadA pUrvAH prosstthpdaaH| bha iti kim / phalgunISu jAte phalgunyau mANavike / dvAviseva / tena ekasmin jyotiSi na syAt / dRzyate phalgunI / ekavacanAntaH prayoga eva nAstIkhanye, zabdaparanirdezAt paryAyasya mAbhUt / adya pUrve bhadrapade // gurAvekazca // 2 / 2 / 124 // gauravAhe'rthe vartamAnasya zabdasya dvAvekazvArtho bahuvadA / tvaM guruH, yUyaM guravaH / yuvAM gurU, yUyaM guravaH / eSa me pitA, ete me pitaraH / ApaH, dArAH gRhAH, carSAH, pazcAlAH, janapadaH, godau grAmaH, | khalatikaM vanAni, paJcAlamayure, paJcAbhirUpo manuSya iti sarvaliGgasaGye vastuni syAdvAdamanupatati mukhyopacaritArthAnupAtini zabdAtmani rUditastalliAsaGkhyopAdAnavyavasthAnusatavyA // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNopeta- vicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapo gacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAM kArakANi // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. 11 32 11 // atha samAsaprakaraNam // // samarthaH padavidhiH // 7 / 4 / 112 / / sarvaH / sAmarthyaM vyapekSA ekArthIbhAvatha parasparaM sAkAGkSatvaM vyapekSA, bhivapravRttinimittAnAM zabdAnAmekArthopasthApakatvamekArthIbhAvaH / vyapekSAyAM sambaddhArthaH samprekSitArtho vA padavidhiH sAdhuH / ekArthIbhAve tu vigrahavAkyArthAbhidhAne yaH zaktaH saGgatArthaH saMsaSTArtho vA padavidhiH sa sAdhuH / atra panyupasarjanIbhUtasvArthAni nivRttasvArthAni vA pradhAnAryopAdAnAt vyarthAni arthAntarAbhidhAyIni vA / padavidhizva samAsanAmadhAtukRtaddhitopapadavibhaktiyuSmadasmadAdezaplutarUpaH / dharmazritaH / putrIyati / kumbhakAraH / aupagavaH / namo devebhyaH / dharmaste me svam / aGgakRta 3 idAnIM jJAsyasi jAlma / savizeSaNAnAM cirna vRttasya ca vizeSaNayogo na / kacittu vizeSaNayoge 'pi gamakatvAt samAsaH / devadattasya gurukulam / samartha iti kim / pazya dharma zrito maitro gurukulamityAdi / padoktervarNavidhirasAmarthye'pi syAt / tiSThatu dadhyAzAna tvaM zAkena / evaM samAsa-nAmadhAtu - kRt-taddhiteSu, vAkye vyapekSA, chattAvekArthIbhAvaH zeSeSu punarvyapekSayaiva sAmarthyam // nAma nAnnaikArthyaM samAso bahulam || 3 / 1 / 18 // lakSaNamidamadhikArazca / tena vizeSasaMjJAbhAve'pyanena samAsaH / vispaSTaM paTuH / vispaSTa paTuH / dAruNAdhyApakaH / sacarmINo rathaH / kanye iva / zrutapUrvaH / nAmeti kim / caranti gAvo dhanamasya / nAnneti kim / caitraH pacati / bahulagrahaNAt kacidanAmAnAmnA ca / bhAtyarkaM nabhaH / anubhyacalat // aikAyeM // 3 / 2 / 8 // syAderlup / citraguH // sujvArthe saGkhyA saGkhyeye saGkhyayA bahuvrIhiH // 3 / 1 / 19 // aikArthyaM samAsaH / sujartho vAro vArthaH saMzayo vikalpo vA / dvitrAH / dvidazAH / saGkhyeti kim / gAvo vA daza vA / sakhyayeti kim / daza vA gAvo vA / saGkhyeyeti kim / dviviMzatirganAm / sujvArtha iti kim / dvAveva na zravaH / AsannAdUrAdhikAvarSArdhAdipUraNaM dvitIyAdyanyArthe // samAsaprakaraNam. // 38 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 / 1 / 20 // sarUyA nAmnakArye samAsaH sakhyeye vAcye sa ca bahuvrIhiH / aasndshaaH| adurdshaaH| adhikadazAH / adhyardhaviMzAH / arthapaJcaviMzAH // pramANIsaGkhyAhuH // 7 / 3 / 128 // bahuvrIhe. samAsAntaH / sviipmaannaaH| dvitrAH // viMzatesterDiti luk // 7 / 4 / 67 // adhydhvishaaH|| bahugaNaM bhede // 11 // 40 // saGkhyAvat // avyayam // 3 / 1 / 21 // saGkhyayA aikAyeM samasyate dvitIyAyanyArthe saGkhyeye vAcye sa ca bahuvrIhiH / upadazAH / upabahavaH / upgnnaaH| yogavibhAga uttraarthH|| ekArtha cAnekaM ca // 3 / 1 / 22 // ekamavyayaM ca nAmnA dvitIyAdyantAnyapadArthe samasyate sa ca bahuvrIhiH / ArUDhavAnaro vRkSaH / susUkSmajaTakezaH / uccairmukhH| vyadhikaraNatvAdavyayasya na syAdityavyayAnukarSaNArthazcakAraH / ekArtha kim / paJcabhirbhuktamasya / dvitIyAyanyArtha ityeva / vRSTe meghe gtH| dRSTe meghe gataM pazyetyatra tu bahiraGgA dvitIyAntatA / zabde kAryAsambhavAdarthe labdhe yadarthagrahaNaM tadanyapadArthasya yA liGgasaGkhyAvibhaktayastA yathA syurityevamartham / rAjanvatI bhUranenetyAdau tu bahulagrahaNAna syAt / / parataH strI puMvat tyekaarthe'nuung||3|2 / 49 // uttarapade / darzanIyabhAryaH / uttarapadazabdo hi samAsasya caramAvayave rUDhaH / padI ca mRdvI ca paTvImayI te bhArye yasya sa pttviimRdubhaaryH| atra dvandvapadAnAM parasparArthasakramAt dyarthena bhAyA~zabdena sAmAnAdhikaraNyamiti puMvadbhAvaH / pUrvasya tu vyavadhAnAna / vizeSyavazAditi kim / druNIbhAryaH / strIti kim / khalapudRSTiH / stryekArtha iti kim / kalyANIvastram / kalyANInetrAH / kalyANImAtA / anDiti kim / karabhorubhAryaH | / prasajyapratiSedhAdaiDaviDamAryaH // gozcAnte hasvo'nazisamAseyo bahuvrIhau // 2 / 4 / 96 // gauNasyAkipo| anyAyantasya c.| citraguH / citrAjaradduH / karmadhArayapUrvapade tu citrajaragavIkaH / nisskaushaambiH| atikhaTUvaH / atibramabandhuH / gauNasyetyeva / gauH / akipa iseva / bhiyakumArI caitraH / gotheti kim / atitantrIH / ante iti kim / gokulam / kumArImiyaH / kanyApuram / atra gozabdo nyAvantaM ca samAsAthai nyagbhUtakhAdgauNam / mugopiya itpAdau tu Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 39 // yadapekSayAnta na tadapekSayA gauNatvamiti na syAt / atirAjakumArirityAdau tu goNI khyAdiH iti mukhye zrImatyaye pratyayaH prakRtyAderiti nyAyo nopatiSThate / rAjakumArIzabdasya tu mukhyatvameva, tena syAdipratyayAntamAtramiha vidhAnAnapekSameva gRhyate / bahukumArIka ityatra tu prathamameva kaci kRte antyatvAbhAvAnnaM / anaMzItyAdi kim / ardhapippalI / bahuzreyasI nA // nApriyAdI / / 3 / 2 / 53 / / appratyayAnte stryekArthe uttarapade miyAdau ca pare parataH strI puMvana // kalyANIpaJcamArAtrayaH / puraNyavantasya grahaNAd vacazcaraNaH / kalyANImiyaH / amiyAdAviti kim / kalyANapazramIkaH / priyA, manojJA, kalyANI, subhagA, durbhagA, svA, kSAntA, kAntA, vAmanA, samA, sacivA, capalA, bAlA, tanayA, duhitR, bhakti, iti priyAdiH / vAmetyapyanye // taddhitAkakopAntya pUraNyAkhyAH // 3 / 2 / 54 // parataH striyaH puMvana / madrikAbhAryaH / kArikAbhAryaH / paJcamIbhAryaH / dattAbhAryaH / taddhitAkaketi kim / pAkabhAryaH // tataH svaravRddhiheturaraktavikAre / / 3 / 2 / 65 // parataH strI puMvana / mAthurIbhAryaH / taddhita iti kim / kumbhakArabhAryaH / svara iti kim / vaiyAkaraNabhAryaH / vRddhiheturiti kiM / ardhaprasthabhAryaH / anye tu dRddhimAtra totistaddhitasya pra tiSedhamicchanti / tanmate vaiyAkaraNI bhAryaH / araktavikAra iti kim / kApAya bRhatikaH / lauheSaH // svAGgAnDIjatiJcAmAnini / / 3 / 2 / 56 / / parataH strI puMvanna / dIrghakezIbhAryaH / kaThIbhAryaH / zudrAbhAryaH / AkRtigrahaNA jAtiratriliGgA ca yAnvitA / AjanmanAzamarthAnAM sAmAnyamapare viduH || 1 || atra prathamajAtilakSaNAnusAreNa, kumArIbhAryaH kizorIbhArya iti syAt / nahi kumAratvAdyutpatteH prabhRtyAvinAzamanuvarttate / svAGgAt kim / paTubhAryaH / amAninIti kim / dIrghakezamAninI // bahubrIheH kASThe TaH // 7 / 3 | 126 // aGgulyantAt samAsAntaH / dvyaGgulaM kASTham / ka kim / paJcAGgulirhastaH aGguleriti nirdezAdaGgulIzabdAntAt na / vyaGgulIkam / To uyaryaH / dIrghAgulI // sakthyakSNaH svAGge // 7 / 3 / 126 // etadantAdvahuvrIheSTaH / dIrghasakyaH / svakSI / svAGgaM iti kim / dIrghasakthyanaH 1 samAsaprakaraNam. // 39 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // dvitrermUnoM yA // 7 / 3 / 127 // bahuvIhaH / dvimUrthaH / dvimUrdhA / trimUrdhaH / trimUrdhA // suprAtasuzvasudivazArikSa caturastraiNIpadAjapaproSThapadmapadam // 7 / 3 / 129 // ete bahuvrIhayo DAntA nipAtyante // pUraNImyastatprAdhAnye'pU / / 7 / 3 / 130 // pUraNamatyayAntA yA strI tadantAdbahuvrIheraN syAt pUraNyAH prAdhAnye sa | mAsArthatve sati / kalyANIpazcamA rAtrayaH / kalyANIturIyAH / pUraNIbhya iti kim / dvitIyA kalyANIkAH / strItvanidezaH kim | kalyANapaJcamakA divasAH / bahuvacanaM vyAptyartham / tena kalyANIpaJcamA ityatra paro'pi Rnityadita iti kac na / tatprAdhAnya iti kim / kalyANapaJcamIkaH pakSaH / naJsuvyupatrezcaturaH // 7 / 3 / 131 // bahuvrIhera sa* mAsAntaH / acaturaH / sucaturaH / vicaturaH / upacaturAH / tricaturAH / samAsAntavidheranityatvAt iha na / tricatvAro prA / upacatvA // antarbahirmyA lomnaH // 7 / 3 / 132 / / bahuvrIherap / antarlomaH / bahirlomaH // bhAnnetuH // 7 / 3 / 133 // bahuvrIherap / mRganetrA nizA / bhAditi kim / devadattanetRkA / netrazabdenaiva siddhe netRzabdAt kac | mAbhUditi vacanam // nAbhernAni / / 7 / 3 / 134 // bahuvrIherap / padmanAbhaH / nAmnIti kim / vikasitavArijanAadhobham mahatavAnityavyayIbhAve'pi tiSThadvAdiSu tathA pAThAt siddham / / naJyahorRco mANavacaraNe / / 7 / 3 | 135 // bahuvIhara yathAsarUpam / anuco mANavaH / bahcazvaraNaH / mANavacaraNe iti kim / anRkaM sAma / bakaMsakam / RkpUrityeva siddhe niyamArtha bacanam / / naksuduH saktisakthihalevI / / 7 / 3 / 136 / / bahumIra / asaktaH asakti susaktaH / susaktiH / duHsaktaH / duHsaktiH / evaM sakthihalibhyAm / naksudurbhya iti : kim / gaurasakthI zrI / halasamandAbhyAM siddhe kajabhAvArtha vacanam / tenAhulika ityAdi na / saktizabdAbhe cchantyanye // prajAyA as // 73 // 137 // tavAdibhyo bahuvIheH / amajAH / sumanAH / duSdhAnAH // mandAlpAca medhAyA 73 | 138 // prAdibhIra / ra / ayametrAH / jamedhAH / sumedhAH / durmedhA nAM // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 40 // hemaprabhA. jAterIyA sAmAnyavati // 7 / 3 / 139 // bahuvrI braahmnnjaatiiyH| sAmAnyAzraye'nyapadArthe iti kim / samAsabahujAtimaH / ajAtIya ityatra sAmAnyavAnanyapadArthaH / matiSedhastu navaryaH / sAmAnyagrahaNaM kim / durjAteH' sUtaputra-13 prakaraNam. TrAya / atra jAtizabdo jnmpryaayH| pitRsthAnIyaH / pRhasthAnIya iti tu adhikaraNamadhAnena sthAnIyazabdena bhaviSyati / bhRtiprtyyaanmaasaadikH||7|3|140 // bahuvrIheH / paJcakamAsikaH / bhRtipratyayAditi kim / mumAsaH / bhRtigrahaNaM kim / vArSikamAsakaH / pratyayagrahaNaM kim / bhRtimAsakaH / mAsAt kim / pnyckdivskH|| vipadAdU dhamA- | dan / / 7 / 3 / 141 // bahuvrIheH / sAdhudharmA / vikalpamicchantyeke / taddharmA / taddharmakaH / dvipadAditi kim / paramasvadharmaH / paramaH khadharmo yasya sa paramakhadharma ityatra tu pratyAsatterdvipadasya bahuvrIheryadi dharma evottarapadaM tadAn syAditi niyamAna ||suhritvRssnnsomaajjmbhaat // 7 / 3 / 142 // bahuvrIheran / mujammA, haritajambhA, tRNajambhA, somajambhA, nA / jambho bhakSye dante ca / svAdibhyaH kim / cArujambhaH / patitajambhaH // dakSiNermA vyAdhayoge // 7 / 3 / 143 // bahuvrIharnipAtyaH / Imai bahu vraNaM vA / dakSiNermA mRgaH / vyAdhayoga iti kim / dakSiNemaH pshuH|| supU-1* yutsurabhergandhAdidgaNe // 7 / 3 / 144 / / bhuvriihe| sugandhi, pUtigandhi, udgandhi, surabhigandhi, dravyam / uttaratrAgantorvA vacanAdiha svAbhAvikAdbhavati / svAdibhyaH kim / tIvragandhaM himu / gandhAditi kim / surasaH / guNa iti kim / dravye sugandha ApaNikaH // vAgantau // 7 / 3 / 146 // svAdibhyaH paro yo gandhastadantAdahuvrIherin / suga|ndhiH / mugandho vA kaayH| evaM pUtigandhiH pUtigandhaH ityAdi ||vaalpe // 7 / 3 / 143 // yo gandhastadantAd | bahubrIhesti / sUpagandhi sUpagandhaM vA bhojanam / asAmAnAdhikaraNye'pi uSTramukhAdikhAd bahuvrIhiH // vopamAnAt // 7 / 3 / 147 // paro yo gandhastadantAbahuvrIherin / utpalagandhi utpalagandhaM vA mukham // pAtpAdasyAhastyAdeH // 7 / 3 / 148 // upamAnAt parasya bahuvrIhau / kaco'pavAdaH / vyAghrapAt / ahastyAderiti kim / istipaadH| azvapAdaH // 40 // NEWSSSSS 5555453091985 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BACKGROGRAMMARC prApi // gddvaadibhyH||3|1| 156 / / bahuvrIhI saptamyantaM vA pAk syAt / maDakaNThaH / kaNThegaDaH / madhyeguruH / gurumadhyaH / vyavasthitavibhASayA bahegaDarikheva // priyaH // 3 / 1 / 157 // bahuvrIhI mAgvA syAt / priyagahuH / gddpiyH|| ||iti bhuvriihiH|| tatrAdAya mithastena prahatyeti sarUpeNa yuddhe'vyyiibhaavH||3|1|26 // nAma nAmnA anyapadArthe samAsaH syAt // ij yuddhe / 7 / 3 / 74 // yaH samAsastasmAt samAsAntaH syAt // icyasvare dIrgha Acca // 3 / 2 / 72 // uttarapade pUrvapadasya / kezAkezi / daNDAdaNDi / muSTImuSTi / muSTAmuSTI / tati teneti kim / kezAMzca 2 gRhItvA kRtaM yuddhaM / mukhaM ca prahRtya kRtaM yuddhaM / AdAyeti prahatyeti kim / kezeSu 2 ca sthitvA, daNDaizca 2 Agatya kRtaM yuddha gRhakokilAbhyAm / sarUpeNeti kim / haste ca pAde ca gRhItvA kRtaM yuddham / yuddha iti kim / haste ca 2 gRhItvA kRtaM sakhyam / yuddhaviSayanirdezAdhuddhopAdhikAyAmanyasyAmapi kriyAyAM bhavati / bAhUbAivi vyAsajetAmiti // dvidaNDyAdi // 7 / 3 / 75 // ijantaH saadhuH| dvidaNDi hanti / ubhAdanti / kriyAvizeSaNAnyetAni // nadIbhirnAmni // 3 / 1 / 27 // anyapadArthe nAma samasyate so'vyayIbhAvaH / bahuvacanAt vizepANAM svarUpasya ca grahaNam / nAmni kim / zIghragaGgo dezaH / anyapadArtha ityeva / kRSNaveNNA // amavyayIbhAvasyAto'paJcamyAH // 3 / 2 / 2 // syAdeH / unmattagaDaM dezaH / ata iti kim / adhistri / apaJcamyA iti kim / upakumbhAt // vA tRtiiyaayaaH||3|2|3|| ato'vyayIbhAvasyAm / kiM na upakumbhena, upakumbham / tatsambandhinyAstRtIyAyA iti kim / kiM naH miyopakumbhena. // saptamyA vA // 3 // 2 // 4 // ato'vyayIbhAvasyAm / upakumbham upakumbhe vA nidhehi / sambandhigrahaH kim / miyopakumbhe / yogavibhAga uttarArthaH ||khndiivNshsy // 3 / 2 / 5 // OCALCUDAICORRESTEDABANGALORK Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 43 // - padadantasyAnyayIbhAvasyAdantasya saptamyA am / sumagadham / unmattagaGgaM / ekaviMzatibhAradvAjaM vasati / pratipadoktasyaiva grahaNAdiha na / upagane / nityArthe vacanam || anato lup / / 3 / 2 / 6 / avyayIbhAvasya syAdeH / upavadhu / amata iti kim / upakumbhAt / tatsambandhivijJAnAdiha na / priyopavadhuH // saMkhyA samAhAre // 3 / 1 / 28 // nadIbhiH sahAvyayIbhAvaH samAsaH / dviyanam / paJcanadam / samAhAre kim / ekanadI / dvigvapavAdaH / anye tu pUrvapadaprAdhAnye' vyayIbhAvaH samAhAre tu dvigurevetyAhuH // vaMzyena pUrvArthe // 3 / 1 / 29 // saGkhyA samasyate so'vyayIbhAvaH / bidhayA janmanA vA ekasantAno vaMzaH / ekamuni vyAkaraNasya / saptakAzi rAjyasya / vidyayA tadvatAmabhedavivakSAyAmekamuni vyAkaraNam / pUrvArtha iti kim / dvimunikaM vyAkaraNam / anye tu pUrvArthe iti vizeSaM necchanti tanmate karmadhArayadvigubahuvrIhimasaGge'vyayIbhAvaH // pAremadhye'prentaH SaSThyA vA // 3 / 1 / 30 // samAso 'vyayIbhAvaH / AdyAnAM trayANAmedantatvaM nipAtyate / pAregaGgam / madhyegaGgam / agrevaNam / antargiram / antargiri / pakSe, gaGgApAram / gaGgAmadhyam / banAgram / giryantaH // yAvadiyadhve // 3 / 1 / 31 // yAvadityanavyayaM ceha gRhyate / avyayamevetyanye / nAma nAmnA pUrvapadArthe samasyate so'vyayIbhAvaH / yAvadamatraM bhojaya / iyattva iti kim / yAvaddacaM tAvadbhuktam // * paryapAdabahiracpaJcamyA || 3 / 1 / 32 / / pUrvapadArthe vAcye samAso 'vyayIbhAvaH / paritrigarttam / apatrigarttam / AgrAmam / bahirgrAmam / prAggrAmam / paryAdisAhacaryAdazca tirthena lubanto 'vyayaM gRhyate / teneha na / prAggrAmAcaitraH I pratipadavihitapaJcamyA grahaNAdihAvyayIbhAvo na / apazAkhaH / paJcamyeti kim / pari dRkSaM vidyut // lakSaNenAbhityayAbhimukhye || 3 | 1 | 33 // pUrvapadArthe samasyate so'vyayIbhAvaH / abhyagni pratyagni zalabhAH pacanti / lakSaNeneti kim / srugnaM prati gataH / pUrvapadArtha ityeva / abhyaGkA gAvaH // dairghye'nuH // 3 / 1 / 34 / / lakSaNavAcinA pUrvapadArthe samAso 'vyayIbhAvaH / anuga vArANasI / dairdhve iti kim / vRkSamanuvidyut // samIpe // 3 / 1 / 35 // samAsaprakaraNam. // 43 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuH samIpivAcinA pUrvapadArthe samasyate so'vyayIbhAvaH / anuvanamazanirgatA / vibhaktItyAdinA siddhe vikalpArthaM vacanaM lakSaNanetyasya nisvarvam // tiSThadRgvityAdayaH / / 3 / 1 / 36 / / avyayIbhAvA nipAtyante / yathAyogamanyasya pUrvasya vArye // tiSThahukAlaH / aMbo nAbham / AyatIgavam / tiSThadgbAdirAkRtigaNaH / itizabdaH svarUpaparigrahArthaH / teneha samAsAntaraM na / paramaM tiSThaddha ityAdi vAkyameva bhavati / ata eva pradakSiNasammatibhyAM saha naJsamAsena siddhAvapradakSiNAsampatyoH pAThaH / ijantasya ca tiSThadumbAdipAThaH ij yuddhe ityanenejantasya samAsAntaramatiSedhArthaH dvidakhyAderavyayIbhAvArthazca / anye tu parapadenaiva samAsaM pratiSedhayanti / tanmate paramatiSThaddha ityAdayaH sAdhavaH // nityaM pratinA'lpe // 3 | 1 | 37 // nAmAvyayIbhAvaH samAsaH / zAkaprati / alpa iti kim / vRkSaM prati vidyut / nityagrahaNAdanyatra samAso vAkyaM ca bhavati / / saGkhyAkSazalAkaM pariNA dyUte'nyathAvRttau // 3 / 1 / 38 // nityaM samasyate so'vyayIbhAvaH / ekapari, akSapari, zalAkApari, ekenAkSeNa zalAkayA na tathA hRtaM yathA pUrva jaye ityarthaH / akSazalAkayorekavacanAntayorevaiSyate / saGkhyAdIti kim / pAzakena na tathA vRttam / pariNeti kim / akSeNa parihRttam / dyUta iti kim / rathasyAkSeNa na tathA hRtam // vibhaktisamIpasamRddhivyRddhyarthAbhAvAtyayAsampratipazcAt kramakhyAtiyugapatsadRksampatsAkalyAnte'vyayam // 3 / 1 / 39 / / nAma nAmnA pUrvapadArthe vAcye samasyate so'vyayIbhAvaH / vibhaktirvibhaktyarthaH kArakaM, tatra adhitri / samIpe upakumbham / samRddhiH, sumadram / vigatA Rddhiddhi, duryavanam / arthAbhAve, nirmakSikam / avyayo'tItatvam, ativarSam / asammatIti sammati upabhogAdyabhAvaH bhatikambalam / pazcAt, anuratham / krame, anujyeSTham, khyAtiH, itibhadrabAhuH / yugapat saMcakaM ghehi / sahaka, savratam / sampat sabrahma sAdhUnAm / sAkalye, satRNamabhyavaharati, ante, sapiNDeSaNamadhIte / pUrvapadArthe kim / sumahAH / avyayamiti kim | samIpaM kumbhasya || akAle'vyayIbhAve // 3 / 2 / 146 / / sahasya sa ucarapade / iti saH / akAle kim Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 44 // samAsaprakaraNam. HOSALMAN SANSARASHTRA sahapUrvAhaNam // yogyatAvIpsAnAtivRttisAdRzye / / 3 / 1 / 40 // avyayaM nAmnA saha pUrvapadArthe samasyate so'vyayIbhAvaH / anurUpaM ceSTate / pratyartham / vIpsAyAM dvitIyAvidhAnAdvAkyamapi / arthamartha pati / yathAzakti / sazIlamanayoH / sahagityeva siddhe sAdRzyagrahaNaM mukhyasAdRzyaparigrahArtham / / yathAthA // 3 / 1 / 41 // nAma nAmnA pU. rvapadArthe samasyate so'vyayIbhAvaH / yathArUpaM ceSTate / yathAddhamarcaya / yathAsUtramadhISva / athA iti kim / yathA caitrastathA maitrH| pUrveNaiva siddhe sAdRzye pratiSedhArtha vacanam // pratiparo'noravyayIbhAvAt // 7 / 3 / 87 // akSNaH samAsAnto't syAt / pratyakSam / parazabdasamAnArthaH / paras zabdo'vyayam / parokSam / anvakSam / kathaM pratyakSo'rthaH / parokSaH kAla iti abhrAderAkRtigaNatvenAmatyaye bhaviSyati / pratyAdibhyaH parasyAkSizabdasya prayogo mAbhUditi vacanam // anaH // 7 / 3 / 88 // avyayIbhAvAdat / / no'padasya taDite // 7 / 4 / 61 // antyasvarAderluk / upatakSam // napuMsakamA / / 7 / 3 / 89 // ano'vyayIbhAvAdat / upacarmam / upacarma / pUrveNa nityaM prApte viklpH|| girinadIpaurNamAsyAgrahAyaNyapazcamavAvA // 7 / 3 / 90 // avyayIbhAvAda / antargiram / antargiri / upanadam / upanadi / upapaurNamAsam / upapaurNamAsi / upAgrahAyaNam / upAgrahAyaNi / upasucam / upamuk // saGkhyAyA nadIgodAvarIbhyAm // 7 / 3 / 91 // saGkhyAdenaMdIgodAvaryantAdagyayIbhAvAdat / pazcanadam / dvigodAvaram / saGkhyAyA iti kim / upanadi / avyayIbhAvAdityeva / ekanadI / iha nadIgrahaNaM nityArtham // zaradAdeH // 7 / 3 / 92 // avyayIbhAvAdat / upazaradam / pratityadam / apaJcamavaryAntapATho nityArthaH / avyayIbhAvAdityeva / paramazarata ||jraayaa jarasu ca // 7 / 3 / 93 // avyayIbhAvAdat / upajarasam // sarajasopazunAnugavam // 7 / 3 / 98 // ete'vyayIbhAvA adantA nipaatyaaH| sarajasaM bhuGkte, upazunamAste, anugavamanaH / daiycrityvyyiibhaavH| daiyAdanyatra na, anugu yAnam / // ityvyyiibhaavH|| USHROUGUS // 44 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanukaraNaviDAca gatiH / / 3 / 1 / 2 // prAdayaH / te ca praagdhaatoH| evamuttareSu / UrIkRtya / urarIkRtya / khAtkRtya / zuklIkRtya / paTapaTAkRtya / prakRtya / UryAdInAM viDAcasAhacaryAt kRbhvastimireva yoge gatisaMjJA / zratha davAtikarotibhyAm / prAdurAvizabdau kRgyoge vikalpArtha sAkSAdAdAvapi paThyete // kArikA sthityAdI // 3 / 1 / 3 / / gatiH / sthitirmayAdA vRttirvA / AdinA yatradhAtvarthanirdezoM gRhyete / kArikAkRtya / sthityAdauM kim / kArikoM kRtvA // bhUSAdarakSepe'lasadsat // 3 / 1 / 4 // gatisaMjJam / alaM kRtya, satkRtyaM, bhUSAdiSviti kim | alaM kRtvA / / aMgrahAmupadeze'ntaradaH // 3 / 1 / 5 // yathAsaGkhyaM gatI / antarhatya | adaHkRtya / agrahetyAdi kim / antarhAM mUSikAM zyenI gataH / adaHkRtvA gata iti parasya kathayati / adamzabdo 'vyayamiti kecit // karNe manastRpta 3 / 1 / 6 // gamyAyAM gatI / kaNe hatya, manohatya payaH pibati / tRptAviti kim / tandu lAvayave kaNe hatvA manohatvA gataH // puro'stamavyayam // 3 / 1 / 7 // gatI / puraskRtya / astaMgatya / avyayaM kim / puraH kRtvA nagarIrityarthaH / astaM kRtvA, kSiptamityarthaH // gatyarthavado 'cchaH // 3 / 1 / 8 / gatiH / acchagatya / acchodya / gatyaryavada iti kim / acchakRtvA avyayamityeva / udakamacchaM gatvA // tiro'ntardhI // 3 / 1 / 9 // gatiH / tirobhUya / antardhAviti kimUM / tirobhUlA sthitaH // kRgo navA // 3 / 1 / 10 / / tiro'ntardhI gatiH / tiraskRtya / tiraHkRtya / pakSe tiraH kRtvA / antardhAvityeva / tira kRtvA kASThaM gataH // madhye pade nivacane mnsyursyntyaadhaa|| 3 / 1 / 11 / / kagA yoge gatayo vA syuH / madhyekRtya, madhyekRtvA, padekRsa padekRtvA, nivacanekRtya, nivacane kRtvA manasi kRtya manasikRtvA, urasikRtya, urasikatvA, anupazleSe Azcarye veti kim / madhyekRtvA dhAnyarAzi sthitA hastinaH / padekRtvA ziraH zete / avyayamityeva / madhyekRtvA vAcaM tiSThati // upAje'nvAje // 3 / 1 / / 13 // etau durbalasya bhasya vA balAdhAnArthI kRNo yoge gatI vA syAtAm / upAje kRtya / upAje kRtvA / anvANe Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. samAsaprakaraNam // 45 // Aarneratorentontonanorte kRtya / anvAje kRtvA // svaamye'dhiH||3|1113 // kRgyoge vA gatiHcatraM grAme adhikRtya, adhikRtvA vA gataH / khAmye iti kim / grAmamadhi kRtvA, uddizyetyarthaH / sArthakatve upasargatvAt nityaM prApte pakSe niSedhArtha bacanam / anarthakatve tu vidhAnArtham / pAdirupasarga iti varttate / tenopasargasaMjJA'pi vikalpyate iti kRtvA dhAtoH pAtve'pyaniyamaH // sAkSAdAdizvya rthe // 3 / 1 / 14 // kRgyoge gatirvA / sAkSAtkRtya, sAkSAtkRtvA / mithyAkRtya, mithyAkRtvA / cyartha iti kim / yadA sAkSAdbhUtameva kizcitkaroti tadA sAkSAtkRtvetyeva bhavati / ccyamtAnAM tu UryAdisUtreNa nityameva gatisaMjJA / lavaNIkRtya / arthemabhRtayaH saptamyekavacanAntamatirUpaMkAH svabhAvAt nipAtanAdvA / lavaNAdInAmetatsUtravihitagatisaMjJAsanniyogenaiva mAntatvaM nipAtyate / lavaNaMkRtya // nityaM hastapANAvubAhe // 3 / 1 / 15 // kugyoge gatI / hastekRtya / pANaukRtya / udvAha iti kim / harate kRkhA kArSApaNaM gtH| nityagrahaNAdvA nivRttiH|| prAdhvaM bandhe // 3 / 1 / 16 // kRgyoge gatiH / pAdhvaM kRtya / bandhe kim / mAdhvaM kRtvA zakaTaM gtH|| jIvakopaniSadaupamye // 3 / 1 / 17 // kagyoge gatI syAtAm / jIvikAkRtya / upaniSatkRtya / aupamye kim / jIvikA kRtvA, upaniSadaM kRtvA gtH||gtiknysttpurussH||3|1|42 // nAmnA saha nityaM samAsaH / UrIkRtya / kubrAhmaNaH / bahuvrIhyAdilakSaNarahita iti kim / kupuruSaH / evamuttaratra // dunindAkRcche // 3 / 1 / 43 // nAmnA saha nityaM smaassttpurussH| dusspurupH| duSkRtam / anya iti kim / dusspurusskH||suH pUjAyAma // 3 / 1 / 44 // nAmnA nityaM samAsastatpuruSaH / murAjA / anya iti kim / sumadram // atiratikrame c||3|1|| 45 // pUjAyAM nAmnA nityaM samAsastatpuruSaH / avistutyaH / atirAjA / bahulAdhikArAdatikrame kacima / ati zrutvA / atistutvA / / AurUpe // 31 // 46 // nAmnA saha samAsastatpuruSaH / aakddaarH| ASadamityAdI kriyAyoge gatilakSaNa eva samAsaH // prAtyavaparinirAdayo gatakAntakuSTaglAnakrAntAcIH prathamAcantaH ||3|1|47||praacaaryH| samarthaH / atikhaTvaH / delaH ASSSSSSA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / aSakokilaH / parivIrut / paryadhyayanaH / utsajhAmaH / niSkauzAmbiH / apaJcAska / bAhulakAt SaSThIsaptamyantenApi hai| || antarmAgyaH / pratyurasam / gatAdyarthI iti kim / vRkSaM pari vidyut / anya ityeva / prAcAryako dezaH / bahuvacanamAkatigaNArtham / evamuttaratra // avyayaM pravRddhAdibhiH // 3 / 1 / 48 // nityaM samAsastatpuruSaH / punaH maddham / antabhUtaH // GasyuktaM kRtA // 3 / 1 / 49 // kRtmatyayavidhAyake sUtre nAmnA nityaM samAsastatpuruSaH / kumbhakAraH / iha ca gatikArakaGasyuktAnAM vibhakkyantAnAmeva kRdantaivibhakyutpatteH prAgeva samAsa iSyate / tena prsstthiityaadisiddhiH| yadi punarvibhaktyantaiH kRdantaiH samAsastadA vibhakteH mAgevApaH prAptAvakArAntatvAbhAvAt DIna / tayA ca (mASAn vApin) mASavApiNI ityAdisiddhiH / vibhaktyantana tu samAse'ntaragatvAdvibhakteH mAgeva sImAptau nakArasyAnanyatvAt NatvaM na syAt / pUrvapadasya ca vibhaktyantatvaniyamAt carmakrItItyAdiSu padakArya nalopAdi siddham // syuktamiti kim / alaM ||* kRtvA // tRtIyoktaM vA // 3 / 1 / 50 // dazestRtIyayA ityArabhya yattatkRtA smaassttpurussH| mUlakopadaMzam mUlakenopadaMzam bhuGkte / vA zabdo nityasamAsanivRtyarthastenottaratra vAkyamapi // naJ // 3 / 1 / 51 // nAmnA samAsastatpuruSaH / asaH / nivarNamAnatadbhAvazcottarapadAryaH paryudAse nasamAsArthaH / narthazcaturdhA / tatsadRzaH, abrAhmaNaH, tadviruddhaH, adharmaH, tadanyaH, anamiH, tadabhASaH, avacanam, aneke ityAdirasAdhureva / prasahyapatiSedhe tu naJ padArthAntareNa sambadhyate iti uttarapadaM vAkyavat khArthe evaM varcate tatrAsAmarthe'pi yathA'bhidhAnaM bAhulakAva smaasH| asUryapazyA raajdaaraaH| anya ityeva / amakSikAkaH / amakSikam / pUrvAparAdharottaramabhinnAMzinA // 3 / 1 / 12 // aMzavAci samasyate sa tatpuruSaH / pUrvakAyaH / apaskAyaH / aparakAyaH / uttrkaayH| pUrvAdigrahaNaM kim / dakSiNaM kAyasya / abhineti kim / pUrva chAtrANAmAmantravakha / prasajyamatiSedhaH kim / pUrva pANipAdasya / pUrva| grAma ityAdau tu na prAmazabdAt prAsAdAdibhedamatItiH / aMzaneti kim / pUrva nAbhe: kAyasya // sAyA SSSSSSSSSSAR Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA . // 46 // 1 hrAdayaH / / 3 / 1 / 53 / / aMzitatpuruSAH sAdhavaH / sAyAhnaH / madhyaMdinam / bahuvacanamAkRtigaNArtham pUrve paJcAlAH uttare paJcAlA itivatsamudAyavAcinAmaMze'pi mahacidarzanAt sAmAnAdhikaraNye sati karmadhArayeNaiva siddhaM pUrvakAya: sAyAha iti tatpuruSavidhAnamiha pUrvatra ca SaSThIsamAsabAdhanArtham // sameM'ze' navA // 3 / 1 / 54 // aMzinAbhinnena samAsastatpuruSaH / ardhapippalI / pippalyardham / sarve'za iti kim / grAmArdhaH / karmadhArayejaiva siddhe bhedavivakSAyAM pakSe SaSThIsamAsabAdhanArthayasamAMze ca karmadhArayaniSedhArthaM ca vacanam / aMzinetyeva / pippalyA ardha caitrasya / abhinenetyeva / ardha pippalImAm / ardhapippalya ityAdayastu aMzisamAse ekazeSAt / atra sazabda AviSTaliGgI napuMsakaH / asama pulliGgaH / anye khasamAMze vAcyaliGgamenamAhuH / asamAMze eva ca SaSThIsamAsa samAMza evaM ca nityamaMjhisamAsamicchanti // jaratyAdibhiH / / 3 / 1 / 55 / / aMzibhirabhitrairartho vA samAsastatpuruSaH / asamAMzArya ArambhaH / ardhajaratI / jaratyarthaH / ardhoktam / uktArthaH / idamapi SaSThIsamAsabAdhanArtham // vitricatuSpUraNAgrAdayaH / / 3 / 1 / 56 / / aMzavAcino'bhinnenAMzinA vA samAsastatpuruSaH / vA grahaNAt pakSepaSThItatpuruSaH pUraNena niSiddho'pi / dvitIyaM mikSAyA, dvitIyamikSA, mikSAdvitIyam / evaM tRtIyabhikSA, turyabhikSA, turIyamikSA, caturthabhikSetyAdi / agrahastaH, hastAgram / talapAdaH, pAdatalam / vyAdigrahaNaM kim / pazcamaM mikSAyAH / pUraNeti kim / dvau bhikSAyAH // kAlo higau ca meyaiH // 3 / 1 / 57 / / samasyate sa tatpuruSaH / mAsajAtaH / vyahasutaH / kathaM hajAtaH / samAhAradvigau kAla ityaMzena bhaviSyati / iha ca yadyapi vigrahe jAtAdi kAlasya vizeSaNaM tathApi zabdazatikhAmAnyAt samAso jAtAdimadhAnastena samAse liGgaM saGkhyA ca tadIyatadIyameva bhavati / mAsajAtA 1 kola iti kim / droNo dhAnyasya / kAlaityekavacanaM dvigoranyatra prayojakam tena mAsau mAsA vA jAtasyetyatra na bhavati / dvirAgraharNe tripadasamAsArthaim / anyathA nAma nAmnetyanuvRterdvayoreva syAt / co dvigurahitakAlaparigrahArthaH / meyairiti / samAsaprakaraNam. // 46 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsatvaitrasya / jAtAdereva hi mevalam janmAdeH prabhRti jAvAdisambandhisenaivAdityagataH paricchedAt na dravyamAtra sya / kAntenaiva ca meyena mAyeAyaM samAsaH / tena mAso gacchata ityAdau na / ayamapi SaSThIsamAsApavAdo yogaH // svayaM svA mI krena / / 3 / 1 / 58 / / samAsastatpuruSaH / svayaM dhautam / khAmikatam / teneti kim / svayaM kRtvA // dvitIyA khaTvA kSepe // 3 / 1 / 59 / / krAntena saha samAsastatpuruSaH / khaTvA rUDho jAlmaH / nityasamAso'yam vAkyena kSepAnavagamAt / kSepe kim / khaTvAmArUDha upAdhyAyo'dhyApayati / kAlaH / / 3 / 1 / 60 / / dvitIyAntaM kAntena samAsastatpuruSaH / rAtryArUDhAH / aharatisRtAH / avyAptyarya ArambhaH // vyAptau / / 3 / 1 / 61 / / dvitIyAntaM kAlavAci vyApakena samAsastatpuruSaH / muhUrttamukham / kSaNapAThaH / dinaguDaH / vyAptAviti kim / mAsaM vRko yAti // zritAdibhiH / / 1 / 1 / 62 // dvitIyAntaM samAsastatpuruSaH / dharmazritaH / zivagataH // prAptApannau tayAca // 3 / 1 |63prthmaantaavetau dvitIyAntena samAsastatpuruSastayoge cAnayorat / prAptajIvikA / ApannajIvikA / zritAditvAjjIvikA / mAtA jIvikApanA ityapi bhavati / / ISadguNavacanaiH / / 3 / 1 / 64 // samAsastatpuruSaH / ye guNe varttitvA tadyogANini varttante guNamuktavanto guNavacanAH / ISatpiGgalaH / ISadraktaH / guNavacanairiti kim / ISadgArgyaH / samAse taddhivAdayaH prayojanam / aiSatpiGgalam // tRtIyA tatkRtaiH // 3 / 1 / 65 // guNavacanaiH samAsastatpuruSaH / zRGkalAkhaNDaH / madapaTuH / kRtArtho vRttAvantarbhUta iti kRtazabdo vRttau na prayujyate / tRtIyArthakRtairiti kim / akSNA kANaH / kANatvAdi tra kANDAdinA kRtaM nAkSyAdinA akSyAdinA paraM sambandhamAtram / yadA tu tatkRtatvavivakSAyAM karttari karaNe vA tRtIyA tadA bhavatyeva samAsaH, abhikANa ityAdi / guNavacanairityeva / gobhirvapAvAn / dadhnA paTuH / pATanamityarthaH na ta pUrva guNamutvA sAmprataM dravye barcete iti guNavacanau na staH / ata eva zuddhaguNavAcinApi na samAsaH / ghRtena pATavam / atrApi samAso bhavatIti kacit / anye tu guNamAtracibhirapi samAsamicchanti / zalAkhaNDacaitrasya // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 47 // canArdham || 3 | 1 | 66 // tuvIyAntastaskRtArthena samAsastatpuruSaH ardhacatasro mAtrAH / catakheti kim / ardhana catvAro droNAH / UnArthapUrvAyaiH / / 3 / 1 / 67 // tRtIyAntaM samAsastatpuruSaH / mASonam / mAsavikalam / mAsapUrvaH / mAsAvaraH / AkRtigaNatvAd dhAnyArya ityAdInAM siddhiH / pUrvAdiyoge yathAyathaM hetyAdau tRtIyA // kArakaM kRtA / / 3 / 1 / 68 // tRtIyAntaM samAsastatpuruSaH / AtmakRtam / kRtsagatikArakasyApi / nakhanirbhinnaH / bahulAdhikArAt stutinindArthatAyAM prAyaH kRtyaiH saha samAsaH / kAkapeyA nadI / vASpacchedyAni tRNAni / kArakaM kim / gobhirvapAvAn / bahulAdhikArAdeva tatratunA tvayA tavyAnIyAbhyAM ca na bhavati / dAtreNa lUnavAn ityAdi // na viMzatyAdinaikoccAntaH / / 3 / 1 / 69 // tRtIyAntassamAsastatpuruSastatsanniyoge ekasya / ekAnna viMzatiH / ekAd na viMzcatiH / evaM ekAna triMzat, ekAd na triMzat / ata eva nirdezAt navat iti na syAt // caturthI prakRtyA // 3 / 1 / 70 // vikAravAci samAsastatpuruSaH / yUpadAru / pariNAmikAraNeneti kim / rendhanAya sthAlI // hitAdibhiH // 3 / 1 / 71 // caturthyantaM samAsastatpuruSaH / gohitam / gomukham / hita, sukha, rakSita, bali, AkRtigaNAt, azvaghAsaH / parasmaipadam / AtmanepadamityAdi / kRtyapratyayAntaM ceha paThyate / devadeyam / iha na syAt / brAhmaNAya dAtavyam / tadaryArthena // 3 / 1 / 72 / / caturthyantaM samAsastatpuruSaH / pizrartha payaH / AturA yavAgUH / - 'rtho vAcyavaditi vAcyaliGgatA / nityasamAsazcAyaM catuthyaiva tadarthasyoktatvAt / samAsastu vacanAd bhavati / caturthyantArthArtheneti kim / pitre'rthaH // paJcamI bhayAyaiH // 3 / 1 / 73 // samAsastatpuruSaH / vRkabhayam / vRkabhItaH / AkRtigaNatvAt, sthAnabhraSTa ityAdInAM siddhiH / bahulAdhikArAdiha na / mAsAdAt patitaH // ktenAsattve / / 3 / 1 / 74 || varttamAnA yA pazcamI tadantaM samAsastatpuruSaH / stokAnmuktaH / alpAntuktaH / asatve userityalup / keneti kim / stokAnmokSaH / asattve iti kim / stokAdvaddhaH / samAse vaditAdyutpattiH phalam / / paraH zatAdiH // 2 / 1 / 75 samAsaprakaraNam. // 47 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 553HSASHRSHAHR // pabamItatpuruSaH sAdhuH paravAparaH sahasrAH ||sssstthyynaacchesse // 3 / 1 / 73 // nAmnA samAsastatpuruSaH / rAjapuruSaH / jinabhadragaNeH kSamAzramaNasya bhASyamityAdau sApekSatvAna / devadattasya gurukulamityAdI sApekSatve'pi gamakatvAt syAt / na cetsazeSo 'nAthA, ityAderyalAditi kim / sarpipo nAthitam / zeSa iti kim / rudataH pravajitaH / manuSyANAM kSatriyaH zuratamaH kathaM sarpionamityAdi / kRyoge'tra paSThI ityuttareNa sambandhe khanenaiva gokhAmIkhAdiSu tu ayatlajA zepe eva psstthii| svAmIzvarAdisUtrasya pAkSikasaptamIvidhAnArthatvAt / sAsya bhadraM bhUyAdilyAdAvasAmarthyAdanabhidhAnAt na smaasH|| kRti // 3 / 1 / 77 // karmaNi kRtaH kari iti ca yA nimittA paSThI vadantaM nAmnA smaassttpurussH| sarpijJAnam / siddhsenkRtiH| gnndhroktiH|| yAjakAdibhiH // 3 / 1 / 78 // SaSThyantaM samAsastatpuruSaH / brAhmaNayAjakaH / gurupUjakaH / AkRtigaNatvAt tulyArthairapi / gurusadRzaH / tatmayojako hetuzca / janikartuH prkRtiH| karmajA tRcAceti pratiSedhAya vAdo yogastulyAthaividhyarthazca / / pattirathau / gaNakena // 3 / 1 / 79 // SaSThyantau samAsastatpuruSaH / pttignnkH| rathagaNakaH / pattirathAviti kim / dhanasya gaNakaH / jyotirgaNaka iti tu akena krIDAjIve iti bhaviSyati / karmajA tacA cetyasyApavAdo'yam // srvpshcaadaadyH|| 3 / 1 / 80 // SaSThItatpuruSAH sAdhavaH / sarvapazcAt / sarvaciram / avyayena vakSyamANapratiSedhApavAdo'yam / bahuvacanaM ziSTaprayogA| nusaraNArtham / / akena krIDAjIve // 3 / 1 / 81 // SaSThyantaM gamye samAsastatpuruSaH / uddAlakapuSpabhaJjikA / nakha|| lekhakaH / krIDAjIve iti kim / payasA paaykH| atra nityasamAsaH ||n kartari // 3 / 182 // yA SaSThI sada ntamakAntena samasyate / taba zAyikA / karcarIti kim / ikSubhakSikA // karmajA tRcA ca // 3 / 1 / 83 // SaSThI | kavihitAkAntena na samasyate / bhaktasya bhojakaH / apAM sraSTA / karmajeti kim / guNo gaNivizeSakaH / sambandhe'tra sssstthii| karcarItyeSa / payaH pAyikA / bhUbharcA ityAdau paviparyAyo bhatazabda iti sambandhaSaSTyA yAjakAdipAgat karmaSa 43333389 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAsaprakaraNam. LNACHAR hemaprabhA. TEVII kA bAyaM samAsaH / kriyAnandasya tu bAgrahaNAta anena prtissedhH| abo bharcA // tRtIyAyAm // 3 / 1 / 4 // kA phari satyA karmajA SaSThI na samasyate / sAdhvidaM candAnAmanuzAsanamAcAryeNa / tRtIyAyAmiti kim / sAdhvidaM zabdA- | // 48 // Sil SAsanamAcAryasya / kartRSaSThyAmapi na samAsa iti kazcit / godohozopAlakena iti tu sambandhaSaSThyA bhaviSyati // tUmArthapUraNAvyayAtRzzatrAnazA // 3 / 1 / 85 // SaSTyantaM na samasyate / phalAno tRptaH / tIrthakRtAM ssoddshH| sanaH sAkSAt / rAmasya dviSan / caitrasya pacan / maitrasya pacamAnaH / etairiti kim / brAhmaNasya karttavyam / rAzaH pATaliputrakamya dhanamityAdau ghanAdipadApekSayA SaSThItyasAmarthyAna samAsaH / vizeSaNasamAsastu nirapekSavena sAmarthyAd bhavatyeva / pATaliputrarAjasyeti / SaSThIsamAse tvaniyamena pUrvanipAtaH ||jnyaanecchaarthaadhaarkten // 3 / 1 / 86 // jJAnecchA!rthebhyo yo vartamAne to yathAdhAMcAdhAre iti AdhAre ktastadantena paSThyantaM na samasyate. rAjJAM jJAtaH / iSTaH, pUjitaH / idameSAM yAtam / idameSAM bhuktam / rAjapUjita ityAdistu bahulApikArAt / iSTena bhUtakAlaktena tRtIyAsamAsa iti kecit / anye tu kRyogajAyA eva paNDyA iha samAsamatiSedhe sambandhe SaSThIsamAsA eva ityAhuH // asvasthaguNaiH // 3 / 1 / 87 // ye guNAH khAtmanyevAvatiSThante na dravye te svasthAH / vatsatiSedhenAkhasthaguNavAcibhiH SaSThyantaM na samasyate / paTasya zuklaH / guDasya madhuraH / atrArthAt prakaraNAdvApekSyasya varNAdenihAte ya ime zuklAdayaste paTAderiti sAmopapatteH samAsaH prApta pratiSidhyate / paTasya zauklyamityAdau pUrveSu ca zuklAdeguNasya dravye'pi dRcidarzanAdasvAsthyamastyeva / guNazabdena ceha lokamasidA rUpAdayo'bhipretAH / tena yanagauravamityAdauna patiSedhaH / asvasthaguNairiti kim / ghaTavarNaH / candanagandhaH / bahulAdhikArAt kaNTakasya taikSaNyamityAdau samAso na syAt / kusumasaurabhyamityAdau tu syAt // saptamI shaunnddaayaiH||3|1|88|| smaassvtpurussHmaansonnddaa| akssghuuce| bahuvacanAt ziraHzekharAdayaH ||.siNhaacaiH pUjAyAm // 3 / 1 / 89 // sana SAMACHARCOA // 48 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BOLLEGLAMNNAR myantaM smaassttpurussH| samarasiMhaH / bhUmivAsavaH / upamayA puujaavgmH|| kAkAyaiH kSepe // 3 / 1 / 90 // saptamyantaM samAsastatpuruSaH / tIrthakAkaH / tIrthacA / kSepe kim / tIrthe kAkastiSThati // pAtre smitetyaadyH||3|1| 91 // ete saptamItatpuruSAH kSepe nipAtyAH / pAtre samitaH / gehe zUraH / iti zabdaH samAsAntaranivRttyayaH / tena paramAH pAtre, samitAH pAtre, samitAnAM putra, ityAdau samAsAntaraM na / bahuvacanAd bnkRmyaadyH||ken // 3 / 1 / 92 // saptamyantaM samAsastatpuruSaH kSepe / bhasmani hutam / avatapte nakulasthitam / sarvatropamAnena kSepo gamyate / nityasamAsAcaite / pAtre samitAdayazca // tatrAhorAtrAMzam // 3 / 1 / 93 // tatreti saptamyantamaharavayavA rAtryavayavAzca saptamyantAH kAntena samAsastatpuruSaH / tatra kRtam / pUrvAkRtam / pUrvarAtrakRtam / tatrAhorAtrazamiti kim / ghaTe kRtam / anyajanmakRtaM karmetyatra tu kArakaM kRteti samAsaH / ahorAtragrahaNaM kim / zuklapakSe kRtam / aMzagrahaNaM kim / ahi bhuktam / bahulAdhikArAdrAtrivRttamityAdi / ktenetyeva / tatra bhoktA // nAni // 3 / 1 / 94 // saptamyantaM nAmnA samAsastatpuruSaH / araNye tilakAH / nityasamAso'yam / / kRyenAvazyake // 3 / 1 / 95 // saptamyantaM smaassttpurussH| mAsadeyam / kaditi kim / mAse pitryam / ya iti kim / mAse stutyaH / Avazyaka iti kim / mAse deyA bhikSA // vizeSaNaM vizeSyeNaikArtha karmadhArayazca // 3 // 1 / 96 // smaassttpurussH| nIlotpalam / vizeSaNavizeSyayoH sambandhizabdakhAdekataropAdAnenaiva ye labdhe dvayorupAdAnamubhayorvyavaccheyavyavacchedakale samAso yathA syAdityevamartham / tenehana / takSakaH sarpaH / lohitastakSakaH / aamrvRkssH| zizapAvRkSo'staparvata ityAdau AmrAdayo vRkSavat phalatatsahacaritamAdhuryasthairyAdiguNavizeSavAcakA iti bhavati samAsaH / evaM takSakAhiH zeSAhirityAdayo'pi yadi ca SaSThI samAsaH pradhAnAnupAyyapadhAnamiti nyApAt amadhAnasya pradhAnena samAsaH / prAdhAnyaM ca dravyazabdAnAM dravyasyaiva sA-| kSAra kriyAsambandhAt / utpalAdizabdAca mAvizandA api utpatteH prabhRyAvinAzAt dravyeNa jAteH sambandhAt dravya COMAMACHCOOLSHOCHHARMA sapAsacaritamAdhuryasthairyAta sarpaH / lohitalAla dayorupAdA 93 // samAsa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. samAsaprakaraNam. zabdA ucyante / guNakriyayostu tathAlAbhAvAna tanimittA zabdA dravyazabdA iti nIlotpalamityeva bhavati na tUtpalanI. lamiti guNAdizabdAnAmeva samAse tu kAmacAreNa pUrvAparanipAta iti, khaJjakuNTaH kuNTakhaJja ityAdi / kRSNasAraka ityAdI tu sAraGgAdInAM samudAyavAcitvAda prAdhAnyaM, kRSNAdInAM tvavayavavAcitvenAbhAdhAnyamiti kRSNAdInAmeva pUrvanipAtaH / ekArthamiti kim / vRddhokSA / bahulAdhikArAt kacima samAsaH, rAmo jAmAdagnyaH / kacinityaH / kRSNasarpaH / jAtizabdAnAmavayavadvAreNa samudAye'pi vRtteH sAmAnAdhikaraNyam / bhUyo'vayavavAcinazca prAdhAnyAt vizeSyatvamitarasya tu vizeSaNatvam / ckaarsttpurusskrmdhaarysNjnyaasmaaveshaarthH|| pUrvakAlaikasarvajaratpurANanavakevalam // 3 / 1 / 97 // pareNa nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / pUrvakAlo'parakAlena / snAtAnuliptaH / ekazATI / sarvotram / jaradvalinaH / purANayAkaraNaH / navoktiH / kevalajJAnam / ekArthamityeva / snAtvAnuliptaH / pUrveNaiva siddhe pRthagSacanaM pUrvanipAtasya viSayamadarzanArtha pUrvAparakAlavAcinoradravyazabdatvAdaniyame prApte pUrvakAlavAcina eva pUrvanipAtaniyamArthazca // digadhika saMjJAtaddhitottarapade // 3 / 1 / 98 // nAnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / dkssinnkaushlaaH| pUrveSukAmazamI / dakSiNazAlaH / adhikapASTikaH / uttaragavadhanaH / adhikagavamiyaH / tatpuruSalakSaNaH smaasaantH| uttarapade'pi nityasamAsaH trayANAmekArthAbhAva evottarapadasambhavAt tatra ca dvayorkApekSAbhAvAt / saMjJAdigrahaNaM kim / uttarA - kSAH / niyamArthamidam / dakSiNA gAvo'sya santi sa dakSiNagurityatra santItyetadanapekSayAntaratvena bahuvrIhibhAvAt u- | tArthatvena matvarthIyataddhitaviSayAbhAva eva nAstItyanena na smaasH|| saGkhyA samAhAre ca diguzvAnAmnyayam / / 3 / 1 / 99 // pareNa nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca saMjJAtaddhitayorviSaye uttarapade ca pare / paJcAmrAH / saptarSayaH / dvaimAturaH / ayarghakasaH / paJcagavadhanaH / paJcanAvapriyaH / pnycraajii| samAhAre ceti kim / aSTau pravacanamAtaraH / asya niyamArthatvAda vizeSaNaM vizeSyeNetyAdinApi na / ekasyApyanekaparyAyopanipAtino'nekatvasambhave samAhAropapa // 49 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terekApUpItyapi / dviguzceti cakAraH tatpuruSakarmadhArayasaMjJAsamAvezArthaH / anAmnIti kim / pAJcarSam / ayaM grahaNamuttaratra dviguzcetyasyAnanuvRttyartham // nindyaM kutsanairapApAyaiH // 3 / 1 / 100 // samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / vaiyAkaraNakhasUciH / mImAMsaka durdurUDhaH / ninyamiti kim / vaiyAkaraNazcauraH / kutsanaiH kim / kutsito brAhmaNaH / bahulAdhikArAdvizeSaNasamAso'pi na / bhavatItyanye / apApAdyairiti kim / pApavaiyAkaraNaH / hatavidhiH / pravRttinimittamatra kutsyate / vizeSyasya pUrvanipAtArthaM vacanam / bahuvacanaM prayogAnusaraNArtham // upamAnaM sAmAnyaiH // 3 / 1 / 101 // ekArthaM samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / zastrIzyAmA / mRgacapalA / upamAnamiti kim / devadattA zyAmA upamAnopameyasAdhAraNadharmavAcibhiriti kim / agnirmANavakaH / upamAnaM sAmAnyaireveti niyamArthaM vacanam / tenAgnirmANavaka isAda vizeSaNasamAso'pi na // upameyaM vyAghrAdyaiH sAmyAnuktau // 3 / 1 / 102 / / ekArthamupamAnavAcibhiH samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / puruSavyAghraH / zvasiMhI / sAmyAnuktAviti kim / puruSavyAghraH zUra iti mAbhUd / idameva pratiSedhavacanaM jJApakaM pradhAnasya sApekSatve'pi samAsastena rAjapuruSo darzanIya isAdi siddham / bahuvacanamAkatigaNArtham / tena vAgvajra ityAdayo'pi bhavanti / pUrveNa vizeSaNasamAse pratiSiddhe vidhyarthamidam / pUrvAparaprathamacaramajaghanyasamAnamadhyamadhyamavIram // 3 / 1 / 203 // ekArya nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / pUrvapuruSaH / aparapuruSa ityAdi / vizeSaNaM vizeSyenetyAdinaiva siddha spardhe paramiti pUrvanipAtanasya viSayapradarzanArtham / adravyavAcinoraniyamena pUrvAparabhAvaprasakto pUrvanipAtaniyamArthaM vacanam / tena pUrvajaran, vIrapUrvaH, pUrvapaTuH ekavIra, ityAdau tu vIrAH parasya spardhe pUrvanipAto na bahulAdhikArAt // zreNyAdikRtyAdyaizcvyarthe / / 3 / 1 / 104 // ekArya gampe samAsastatpuruSaH karmadhArayatha syAt / zreNikRtA / vyarthe iti kim / zreNayaH kRtAH / cvyantAnAM cvyaryasya ccinaiboktalAt nAnena samAsaH / gatyAdisUtreNa tu nityasamAsaH / zreNIkRtAH / bahuvacanamAkRtigaNArtham / yatra sAmarthya 1 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 50 // nAsti tatreti zabdAdhyAhAro draSTavyaH / anirdhanA nirdhanA ityupachatAH / zreNikRtA ityAdau kriyAkArakasambandhamAtraM na vizeSaNavizeSyabhAva iti vacanam / taM natrAdibhinnaiH / / 3 / 1 / 105 / / ekArya samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / kRtAkRtam / azitAnazitam / iSTaH ktAvayavatvAdvikArasya tvekadezavikRtAnanyatvAnna bhedakatvam / tena kliSTAklizitam / AdigrahaNAt pItAvapItam / ktamiti kim / karttavyamakarttavyaM ca / namAdibhinnairiti kim / kRtaMmakRtam / kRtAkRtAdi ISadasamAptidyotakasya namaH prayogAt tadAdayo'pISadasamAptiyotakA evApAdayo grAhyAH / namAdibhireva bhinnairityabadhAraNAt kRtaM cAvihitaM cetyAdau na samAsaH / avayavadharmeNa samudAyavyapadezAt kRtAkRtAdiSvaikArthyam / kriyAzabdatvAdaniyamena pUrvAparanipAte prApte pUrvanipAtaniyamAthai vacanaM tenAkRtakRtamityAdi na / sed nAniTA / / 3 / 1 / 106 // ktAntaM namAdibhinnena na samasyate / pUrvApavAdaH / klizitamakliSTam / iTgrahaNamarthabhedAhetorvikArasyopalakSaNam / tena zitamazAtam / vinnAvittamiti tu ktAdezo'Si iti pare samAse natvasyAsattvAd bhaviSyati / seDiti kim / kRtAkRtam / aniTeti kim / azitAnazitam // sanmahatparamottamotkRSTaM pUjAyAm // 3 / 1 / 107 // pUjyavacanaiH samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / satpuruSaH / mahApuruSaH / jAtIyaikArthe'cceriti DAH / paramapuruSaH / uttamapuruSaH / utkRSTapuruSaH / pUjAyAmiti kim / sanghaTo'stItyarthaH / mahAjana ityAdau tu na pUjA samAsastu bahulavacanAd bhaviSyati / pUjAyAmeveti niyamArtha pUrvanipAtavyavasthArthaJca / tena sacchukla ityAdAvaniyamena na pUrvanipAtaH / paramajaranityAdau ca spardhe paramiti yathAparaM pUrvanipAtazca siddhaH // vRndArakanAgakuJjaraiH / / 3 / 1 / 108 / / pUjAyAM pUjyavAcyekArthe samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / godRndArakaH / gonAgaH / gokuJjaraH / vRndArakAdInAM jAtizabdatve'pyupamAnAt pUjAvagatiH / pUjAyAmiti kim / susImo nAgaH / pUjAyAmeveti niyamArthaM sAmyoktAvapi vidhyarthe ca vacanam / tena gonAgo balavAniti siddham // katarakatamau jAtiprazne // 3 / 1 / 109 // jAsarthena samAsastatpuruSaH karmadhArayatha / katarakaThaH samAsaprakaraNam. // 50 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASRHARASH / katamagAryaH / jAtiprazna eveti niyamArtha vacanam / kataraH zuklaH / katamo gantA // ki kSepe // 3 / 1 / 110 // kutsyavAcinA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / ki rAjA / kiM gauH| na kimaH kSepe iti samAsAntamatiSedhaH / kSepe eveti niyamArtha vacanam / tena ko rAjA mathurAyAmityatra na // pottaayuvtistokktipyssttidhenuvshaavehhsskynniiprvktRshrotriyaadhyaaykdhuurtprshNsaaruuddhairjaatiH||3|1|111|| samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / ibhyapoTA / nAgayuvatiH / agnistokam / dadhikatipayam / goSTiH / godhenuH| gokzA / gohat / govsskynnii| kaThapavaktA / kaThazrotriyaH / kaThAdhyApakaH / mRgdhuurtH| dhUrtagrahaNaM pravRttinimittAzrayaMkutsAyoM samAsArtham / gomatallikA / gotra. kANDam / rUDhagrahaNAdiha na / gau ramaNIyA / jAtiriti kim / devadattA poTA / vizeSyasya jAteH pUrvanipAtArtha vacanam // catuSpAda garbhiNyA // 3 / 1 / 112 // samAsastatpuruSaH / karmadhArayazca gogrbhinnii| jAtirityeva / kAlAkSI grbhinnii| catuSpAditi kim / brAhmaNI garbhiNI / pUrvanipAtArtha vacanam // yuvA khltiplitjrdlinaiH||3|1| 111 // samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / yuvakhalatiH / yuvatizcAsau palito yuvapalitaH / yuvajaran / yuvavalinaH / pUrvanipAtaniyamArtha vacanam / / kRtyatulyAkhyamajAtyA // 3 / 1 / 114 // samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / bhojyoSNam / statyapaTuH / tulyasan / sadRzamahAn / ajAyeti kim / bhojya odanaH / jAtyA samAsasyAjAteH pUrvavasya ca bhatiSedhArtha vacanam // kumAraH zramaNAdinA // 3 / 1 / 115 // samAsastatpuruSaH karmadhArayazca / kumArazramaNA / kumArapatra jitA / zramaNA prabajitA kulaTA garbhiNI tApasI bandhakI dAsI etaiH strIliGgaiH strIliGgaH kumArazabda: samasyate zeSaistubhayali / ata eva pAThApAmagrahaNe liGgaviziSTasyApi grahaNamiti nyAyo jJApyate / pulliGgaistu pUrvanipAte kAmacAraH / abhirUpakapaTumadupaNDitakuzalacapalanipuNakumArazabdasya pUrvanipAtaniyamArtha sUtram // mayUravyaMsaketyAdayaH // 3 / 1 / 116 // ete tatpuruSasamAsA nipAtyante / mayUravyaMsakaH / kambojamuNDaH / ehIDAdayo'nyapadArthe / ehIDaM karma / A Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 51 // khyAtamAkhyAcena sAtase | anItapitratA / zantaM svakarmaNA bahulamAbhIkSNye karttari samAsAbhidheye / kuruko vaktA gatapratyAgatAdayaH / gatapratyAgatam / krayakayikA / zAkapArthivAdayaH / zAkapArthivaH / tribhAgaH / sarvazvetaH / avihitalakSaNastatpuruSo'tra jJeyaH / yacceha lakSaNe nAnupapannaM tatsarvaM nipAtanAt siddham / itizabdaH svarUpAvadhAraNArthaH tena paramamayUravyaMsaka iti na samAsaH / uttarapadena bhavatyevetyanye / mayUravyaMsakamiya ityAdi / bahuvacanAdvispaSTapaDurityAdayaH // rAjadantAdiSu // 3 / 1 / 149 / / amAptaprAgnipAtaM prAk syAt / rAjadantaH / liptavAsitam // kaDArAdayaH ka rmadhAraye || 3 | 1 | 158 // prAgvA syuH // kaDArajaiminiH / jaiminikaDAraH / kANadroNaH / droNakANaH // jAtamahadvRddhAdukSNaH karmadhArayAt // 7 / 3 / 95 / / at samAstrAntaH / jAtokSaH / mahokSaH / vRdghokSaH / karmadhArayAditi kim / jAtasyokSA jAtokSA | striyAH puMso dvandAcca / / 7 / 3 / 96 / / karmadhArayAccAt samAsAntaH / strIpuMsau / strIpuMsaH / zikhaNDI / dvandvAcceti kim / striyAH puMmAn strIpuMmAn // dvigoranaho'd // 7 / 3 / 99 // samAhArArthAt / paJcatakSI / paJcatakSam / vyahaH / dvigoriti kim / samahaH / samAhAra ityeva / dvyukSA / ahna idamavidhAnaM samAhAre parasyApi sarvAzetyaTo bAdhanArthaM tasmin hi satyAdezo'pi syAt // dvirAyuSaH // 7 / 3 / 100 / / samAhArArthAt dvigoraT / dvyAyuSam / tryAyuSaM / samAhAraiyeva / vyAyuSpriyaH // vAJjaleralukaH // 7 / 3 / 101 // dvitribhyAM parAt aJjalerdvigoraT na cet sa taddhitalugantaH / vyaJjalam / vyaJjali / tryaJjalamayam / tryaJjalimayam / aluka iti kim / vyaJjalirghaTaH / nityo'yaM vidhirityeke / khAryA vA // 7 / 3 / 102 // dvigoralukoT / dvikhAram / dvikhAri / kecit puMstvamapIcchanti / dvikhAriH / strItvamapyanye / dvikhArI / paJcakhAraghanaH / paJcakhArI dhanaH / dvigorityeva / upakhAri / aluka ityasya pratyudAharaNaM nAsti vizeSAbhAvAt // vArdhAcca // 7 / 3 / 103 // khAryAH samAsAdalukoT / akhAram / ardhasArI / pratipadoktagrahaNAneha / ardhkhaarii| vidhAnasAmarthyAdantasya na striyAM dRttiH / cakAro dvigoranu samAsaprakaraNam. // 51 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annnnnnnnn karSaNArthastenottaratra dvayaganuvartate ||naavH||7|3 / 104 // ardhAt parAt samAsAd dvigozvAlukoT / ardhanAvam / ardhanAvI / pazcanAvam / aluka ityeva / dvinauH / / gostatpuruSAt / / 7 / 3 / 105 // alukoT / rAjagavI / tatpuruSAt iti kim / citrguH| aluka ityeva / pazcaguH paTaH ||raajnskheH||7|3|106|| tatpuruSapadad / devarAja: / rAjasakhaH / nAntanirdezAdiha na / madrarAjhI / pRthagyogAdaluka iti nivRttam / pnycraajH||raassttraakhyaad brhmnnH||7 3 / 107 // tatpuruSAda / muraassttrbrhmH| rASTrAkhyAditi kim / devabrahmA naardH| AkhyAgrahaNaM rASTravAcyartham / / kumahadbhyAM vaa||7|3|108|| brahmAntAt tatpuruSAdad / kubrhmH| kubrahmA / mhaabrhmH| mahAbrahmA // grAmakoTAt takSNaH // 7 / 3 / 109 // tatpuruSAda / graamtkssH| kauTatakSaH // goSThAteH zunaH // 7 / 3 / 110 // tatpuruSAdaT / goSThazcaH / atizco vraahH||praannin upamAnAt // 7 / 3 / 111 // zunastatpuruSAdada / vyAghrazvaH / ata eva vacanAt zvanazabdasya paranipAtaH / mANina upamAnAditi pUrvapadavijJAnAdiha na / vAnaraH zveva vAnaracA / pANina iti kim / elakavA / upamAnabhUtazcAntAt tatpuruSAdicchantyeke / tanmate vAnaravetyatra samAsAntavidheranityatvAnna // aprANini / / 7 / 3 / 112 // ya upamAnabhUtaH zvA tadantAt tatpuruSAdad / AkarSazvaH / apANinIti kim / vAnaravA // pUrvottaramRgAca sakthnaH // 7 / 3 / 113 // upamAnArthAca tatpuruSAdad / pUrvasaktham / uttarasakyam / mRgasakyam / phalakasaktham // urso'gre||7|3|114 // tatpuruSAda / azvorasam / semAyAH mukhamityarthaH / azvorasam pradhAnamiyarthaH // saro'nozmAyaso jAtinAmnoH // 7 / 3 / 115 // tatpuruSAdaT yathAsambhavam / jAlasarasam / upAnasam / sthUlAzmaH / kAlAyasam / jAtinAmnoriti kim / paramasaraH // ahH||7||2 / 216 // tatpuruSAda / paramAhaH / rAtrAhAhaH puMsi // saGkhyAtAdahazca vA // 7 / 3 / 117 // ahastatpuruSAdad / sarakhyAtAH / sarUyAtAhaH / cakAra uttaratrAkAdezasyATsaniyogArthaH / anyathA hi aTo'pavAdokAdezo ki Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 52 // jJAyeta / tathA ca striyAM GInaM syAt // sarvAzasa dyAvyayAt // 7 / 3 / 118 // ahannantAt tatpuruSAdaT ahnahaH / sarvAhnaH / pUrvAhnaH / vyahaH / atyahI kathA // saGkhyAtaikapuNyavarSAdIrghAcca rAtrerat // 7 / 3 / 119 / / sarvAdezva tatpuruSAt / saGkhyAtarAtraH / ekarAtraH / puNyarAtraH / varSArAtraH / dIrgharAtraH / sarvarAtraH / pUrvarAtraH / dvirAtraH / trirAtraH / atirAtraH / ekagrahaNaM saGkhyAgrahaNenAnenaikasyAgrahaNArtham / tena pUrvasUtre ekasyAgrahaNam / ekamahaH ekAham || advidhAnaM GayabhAvArtham / puruSAyuSAdvistAvatristAvam // 7 / 3 / 120 / / ete tatpuruSA adantA nipAtyAH / puruSAyuSam / dvistAvA / tristAvA vediH || zvasovasIyasaH // 7 / 3 / 121 / / tatpuruSAdat / zvovasIya sam // nisazca zreyasaH // 7 / 3 / 122 / / zvasazca tatpuruSAdat / niHzreyasam / zvaHzreyasam // najanyayAt saGkhyAyA DaH // 7 / 3 / 123 / / tatpuruSAt / adazAH / nitriMzaH khaDgaH / naJavyayAditi pratiSedhe prApte pratiprasavArtham / saGkhyAyA iti kim / niHzakRt / tatpuruSAdityeva / atriH / DitvamantyasvarAdilopArtham // saGkhyAvyayAdaGguleH // 7 / 3 / 124 / / tatpuruSAt DaH / dvyaGgulam / niraGgulam / tatpuruSAdityeva / apAGguli | AtmAGgulam, pramANAgulamutsedhAGgulam, ityatra tu aGgulazabdaH pramANavAcI prakRtyantaram // naJtatpuruSAt / / 7 / 3 / 71 // samAsAnto na / anRk / arAjA / tatpuruSAditi kim | adhuraM zakaTam // puMvatkarmadhAraye // 3 / 2 / 57 / / parataH strI anUG stryekArthe uttarapade / pratiSedhanivRttyartha ArambhaH / kalyANamiyA / bhadrakabhAryA / mAthuranRndArikA / candramukha vRndArikA / vAtaNDyavRndArikA / parataH strItyeva / khaTvAdRndArikA / anUGityeva / brahmabandhUndArikA // cyau kacit // 3 / 2 | 60 // parataH strmanUG puMvat / mahadbhUtAkanyA / kaciditi kim / gomatI bhUtA // sarvAdayo'syAdau // 3 / 2 / 61 // parataH striyaH puMvat / sarvastriyaH / bhavatputraH / asyAdAviti kim / sarvasyai / bahuvacanAd bhUtapUrva sarvAderapi / da kSiNottarapUrvaNAm // mRgakSIrAdiSu vA / / 3 / 2 / 62 / / parataH strI uttarapade puMvat / mRgakSIram / mRgIkSIram / samAsaprakaraNam. // 52 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkazAvaH / kAkIsAvA mugakSIrAdayaH prayogato srtvyaaH| puMsIlikapUrvapadabhedena samAsavivakSAyAM sUtrAnAsambhe mu. gakSIrAdayo na sidhyanti // mahataH karaghAsaviziSTe ddaaH||3|2|68|| vottarapade / vaiyadhikaraNyArthamidam / mahAkaraH / mhtkrH| mahApAsaH / mhdaasH| mahAviziSTaH / mhdvishissttH|| striyAm // 3 / 2 / 69 // mahataH karAdAkutarapade nityaM ddaaH| mahAkaraH / mahAghAsaH / mhaavishissttH|| jaatiiyaikaarthe'cveH||3|2|70 // mahata uttarapade DAH / mahAjAtIyaH / mahAvIraH / jAtIyaikArthe iti kim / mahattaraH / acveriti kim / mahadbhUtA kanyA ||n puvnnisse||dhe||3|2|71 // mahataH uttarapade ddaaH| mahatIpriyaH / / ||iti ttpurussH|| BANGLANGRECRUSSIATEKONKER // atha banchaH // cArya bandaH sahoto // 3 / 1 / 117 // nAma nAnA / samuccayAnvAcayetaretasyogasamAhArAzcatvArazcAH / tatraikamarya prati hyAdInAM kriyAkArakadravyaguNAnAM tulyabalAnAmavirodhinAmaniyatakramayogapadyAnAmAtmarUpabhedena cIyamAnatA samuccayaH / caitraH pacati paThati ca / guNapradhAnabhAvamAnaviziSTaH samuccaya evAnvAcayaH / yathA baTo bhikSAmaTa gAM cAnaya / dravyANAmeva parasparasavyapekSANAmudbhutASayavabhedaH samUha itretryogH| yathA caitraca maitraca ghaTaM kuvAte / sa eva tirohitAvayavabhedaH saMhatipadhAnaH smaahaar| dhavazva khadirazca palAzazca tiSThati tatrAyayorna samAsaH sa| hotyamAvAt / plakSamyagrodhau / vAtvacam / nAma nAmnetyuktAvapi ladhvakSarAdi sUtre (3-1-160) ekagrahaNAd bahUnAmapi / dhavakhadirapalAzAH / hottpotnessttodgaataarH|iyordyoindve hi hotaapotaanessttodvaataarH| cArtha iti kim / vIpsAsahoktau mAbhUt / grAmo grAmo ramaNIyaH / sahoktAviti kim / plakSaca nyagrodhava vIkSyetAm / varcipadaiH pratyeka padA SUSHASURSECRUSHESASURES - Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. samAsaprakaraNam. // 53 // HIRAKANGRECONSCIOUGH rthAnAM yugapadabhidhAnaM shoktiH| uttarapadena samudAyena vA yartipadArthAnidhAnaM sA sahoktirityanye / vartipadArthAnAmeva saha kriyAdisambandhasya yadAkyenAbhidhAnaM sA sahoktirityapare / ekaviMzatyAdayaH saGkhyAdandA ekavacanAntAH samudAyasaGkhyaikatvAnurodhAt / samAhAre'pi cAzatAt dvandve iti vacanAt strIliGgAH // dharmArthAdiSu banve // 3 / 1 / 159 / / amAptamAtvaM vA mAk / dharmArthoM / arthadhauM / zabdArthoM / arthazandau / laghvakSarAsakhIvutsvarAdyadalpasvarAya'mekam // 3 / 1 / 160 // dvandve prAk / zarazIyam / agnIyomau / vAyutoyam / asakhIti kim / mutasakhAyau / astrazastram / plakSanyagrodhau / zraddhAmedhe / lavAdIti kim / kukkuTamayUrau / mayUrakukkuTau / ekamiti kim / zaGkhadundubhivINAH / dvandva ityeva / vispaSTapaTuH // mAsavarNabhrAtranupUrvam // 3 / 1 / 161 // dvandve prAk / phAlgunacaitrau / brAhmaNakSatriyau / brAhmaNakSatriyavaizyAH / baladevavAsudevau // bhartutulyasvaram // 3 / 1 / 162 // dvandve'nupUrva prAk / ashviniibhrnniikRttikaaH| hemantaziziravasantAH / tulyasvaramiti kim / ArdrAmRgazirasI / grISmavasantau // saGkhyA samAse // 3 / 1 / 163 // anupUrva prAk / dvitraaH| dvishtii| ekAdaza / samAnAmarthenaikazeSaH // 3 / 1 / 118 // syaadaavsngkhyeyH||3|1|119 // tydaadiH||3|1 / 120 // evaikaH ziSyate tyadAdinAnyena ca sahoktau / sa ca caitrazca to| tyadAdInAM miyaH sahoktau spardhe paramiti parameva ziSyate / sa ca yazca yau / ahaM ca saca tvaM ca vayam / bahulAdhikArAta kacitpUrvamapi / sa ca yazca tau / sIpuMnajhuMsakAnAM saha vacane syAtparaM liGgamiti yathA pa. rameva liGgaM bhavati / sA ca caitrazca tau / sA ca kuNDe ca tAni / sa ca kuNDaM ca te / paraliGgo dvandvoM'zIti samAsArthasya liGgAtidezAt tadvizeSaNasya tyadAderapi talliGgava nyAyyeti te kukkuTamayU? // puSyArthAne punarvasuH // 3 / 1 / 129 // sahoktau vyarthaH sannekArthaH syAt / uditau puSyapunarvasU / arthagrahaNAt tiSyapunarvasU / samAhAre tu puSyapunarvasu / puSyArthAditi kim / ApunarvasavaH / punarvasuriti kim / puSyamaghAbha iti kim / puSyapunarvasayo bAlAH sa / K565963250MMMAR // 53 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S sahoktAvityeva / puSyapunarvasavo mugdhaaH||virodhinaamdrvyaannaa navA bandA svaiH||3|1|130 // ekArya: syAt / sukhaduHkham / mukhaduHkhe / lAbhAlAbhaM lAbhAlAbhau / virodhinAmiti kim / kAmakrodhau / adravyANAmiti kim / bItoSNe jale / khairiti kim / buddhisukhaduHkhAni / sarvamidaM vikalpAnukramaNaM niyamArtham / virodhinAmevAdrayANAmeva khaireveti ca / tathA pratyudAharaNe itaretarayoga eva // azvavaDavapUrvAparAdharottarAH // 3 / 1 / 131 // trayo indrA ekArthA vA syuH / vaizvet / azvavaDavam / azvavaDayau / nirdezodava iskhaH / pUrvAparam / pUrvApare / adharottaram / adharottare / pazutvAdeva siddhe'zvavaDavagrahaNaM tatparyAyanivRttyartham / iyavaDave / khairityeva / anAvazcavaDavAH / nyAyAdeva vikalpe siddha pUrvAparAdigrahaNaM padAntaranivRttyartham / tena pUrvapazcimAvityAdau na vikalpaH // pazuvyaJjanAnAm // 3 / 1 / 132 // svaiIndra ekArtho vA / gomahiSaM / gomahiSau / daSighRtam / dadhighRte / azvamahiSamityatra tu paratvAt " nityavairasya // (3-1-141) iti nitymektvvidhiH| khairityeva / gonarau // tarutRNadhAnyamRgapakSiNAM bahutve // 3 1 / 133 // pratyekaM khaiindra ekArtho vA syAt / plAnyagrodham / plakSanyagrodhAH / kuzakAzam / kuzakAzAH / tilamASam / tilamASAH / RzyaiNam / RshyainnaaH| iMsacakravAkam / iMsacakravAkAH / ekasyApi padasya bahutve bhavati / bahutve kim / plakSanyagrodhau / khairityeva / plkssyvaaH| mRgANAmihopAdAnamamRgairabahutve caikatvAbhAvArtham // senAGgakSu. drajantUnAm // 3 / 1 / 134 // bahAnA khaiIndu ekAryo nityaM pRthagyogAt / azvaratham / kecittu senApazUnAM pazulakSaNaM vikalpamicchanti / istyazvam / istyAzvaH / iha mAnakulaM cadrajantavaH / yUkAlikSam // phalasya jAtI // 3 / 1 / 135 // vahathasya svairdvandra ekAryo nityam / badarAyalakam / jAtau kim / etAni badarAmalakAni santi / bahutve kim / badarAmalake 2 / khairityeva / badaragAlAH // apraannipshvaadeH||3|1 / 136 // dravyayAcino jAtyaryasya khaiInda ekArthaH / ArAzani / jAtAvityeva / sAvindhyau mANyAdivarjanaM kim / brAmaNakSatriyavizudrAH 2 / go 23 // pratyekaM khedvandU HORROR SAMSULSUSUGATEGROUGUSA yeNAH / iMsacakravAhopAdAnamamRgairabahuta cittu senApara Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. // 54 // mahiSI 2 / plakSamyagrodhI // 2 // abhAva 2 / badarAmalake 2 / amANIti paryudAsena dravyasyaiva grahaNAdiha na / rUparasagandhaspakSauH / pUrvayogArambhAdU bahutva iti nivRtcam // prANisUryAGgANAm // 3 / 1 / 137 // svairdvandra ekArthaH | karNanAsikam / mArdaGikapANavikam / svairityeva / prANitrau / vyaktivivakSAyAM prANyaGgaprANyaGgAdisambhede ekatvanisakaraNAryazca nacanam / etajjJApanArthameva bahuvacanam // caraNasya speNo'thatanyAmanuvAde // 3 / 1 / 138 // kartRtvena sambandhinaH svairdvandra ekArthaH / pratyachAt / kaThakAlApam / udamAtkaTakauthumam | anuvAda iti kim / udaguH kaukAlApAH / aprasiddhaM kathayati / anye tu stheno'vatanIma yogAnupazrAdvAda bharaNadvandva svetyanuvAdastatrecchanti / tanmate iha na / kaThakAlApAH / matyaSTuH | alIbe'dhvaryukratoH / / 3 / 1 / 139 / / svairdvandra ekArthaH / arkAzvamevam | aklItra iti kim / gavAmayanAdityAnAmayane / prasajyapratiSedhAdrAjasUyavAjapeye / adhvaryugrahaNaM kim / iSutra jau / kratoH kim / dazapaurNamAsau || nikaTapAThasya // 3 / 1 / 140 // svairdvandra ekArthaH / padakakramakam / nikaTeti kim / yAjJikavaiyAkaraNau / pAThasyeti kim / pitApunnI / putre ityAtvam // nityavairasya // 3 / 1 / 141 / / strairdvandva ekArthaH / a* hinakulam / devAsuram / zvAvarAham / zunaH ( 3-2- 90 ) iti dIrghatvam / zravaNDAlam / pazuvikalpaH pakSivikalpazca / paratvAd anena bAdhyate / nityavairasyeti kim / devAsurAH / devasuram / anye tu vaira evAbhidheye icchanti rAhaM vairam | vairiSu tu yathAmAptam / dakSiNAdvAmagamanaM prazastaM zRgAlayoH // nadI dezapurAM viliGgAnAm // 3 / 1 / 142 // svairdvandva ekArthaH / gaGgAzoNam / kuru kuru kSetram / mathurApATaliputra / dezatvAdeva siddhe puragrahaNaM grAmaniSedhArtham / jAmvavazAlukinyo pUrdezasambhede'pItyapare / zrAvastImadhyadezam / magadhazrAvasti / pRthagadI purgrahaNAdezazabdena janapadagrahaNam / teneha na / gaurIkailAsau / viliGgAnAM kim / gaGgAyamune / pAgyazUdrasya // 3 / 1 / 143 // strairdvandra ekArthaH / tApaskAram / pAJyeti kim / janaGgamabukasAH / zUdrasyeti kim / brAhmaNakSatriyavizaH // gavAzvAdiH // 3 / 1 / samAsaakaraNam. // 54 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 // ina ekAryaH / manAyA / mahAnikAra / nityarAmAvata pacavAlam / atItam / vAsIdAsam / sambanI bhAgavatam / viveteSu puruSaH nipAH (3-1-126)||ityekve na nipAtanAt / gavAcAdiSu amoccAritarUpamA danyatra nAyaM vidhiH / gauzvau 2 / go Apai 2 // va dadhipaya aadiH||3|1|145|| indra ekaarthH| ddhipysii| sarpirmadhunI // saGkhyAne // 3 / 1 / 146 // varcipadArthAnAM dvandva ekAryoM na / dazagomahiSAH / bahavaH paannipaadaa||vaantike // 3 / 1 / 147 // vartipadAryAcA sayAnasya gamye dvanda ekArthaH / upadazam / gomahiSam / upadazcAH / gomahiSAH / tripAH puMso dvandvAcca / strIpuMsam / strIpuMsau // RksAmaya'juSadhenvanaDahavAlmanasAhorA rAbiMdivaM nakkaMdivAhArdivorvaSThIvapadaSThIvAkSibhruvadAragavam // 7 / 3 / 97 // ete dvandvA adantA nipaatyaaH| RksAme / Rgyajupam / dhenvanaDahas / vAGmanase / ahorAtraH / rAtriMdivam / natraMdivam / ahardivam / UrcaThIvam / padaSThIvam / abhibhuvas / dAragavam // cavargadaSahaH samAhAre // 7 // 3 // 18 // dvandvAdatsamAsAntaH / pAsvacam / sampadvipadam / vAkvipam / chanopAnaham / samAhAra iti kis / mAdazaradbhyAm / cavargAdivi kim / sva. tsamin / dvandvAdityeva / paJcavAk // // iti bnchH|| // athaikshessH|| bhAtaputrAH svasahitRbhiH // 3 / 1 / 121 // sahokau miSyante / bahuvacanaM paryAyArtham / bhrAtA patrasA ca bhrAtarau / putrazca duhitA ca putrau / / pitA mAtrA vA // 3 / 1 / 122 // sahokAvekaH ziSyave / adhurii| babhUvazurau / dvivacanaM jAtau dhanayoge gha varcamAnapoSoH parigrahAryam / tena jJAtau vanyAtrabhede punaH liyeti nitya Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. samA prakaraNam PRASABHARASTRI vidhina // vRddho yUnA tanmAtrabhede / / 3 / 1 / 124 // sahoktau ziSyate / gAyeya gAAyaNazca gAgyauM / vRddha kim / gargagAAyaNau / yUneti kim / gAyegauM / na cet prakRtibhedo'rthabhedo vAnya iti kim / mArgavAtsyAyanau / bhAgavitibhAgavicikau // strI puMvaca // 3 / 1 / 125 / / vRddho yUnA sahoktau ziSyate tanmAtrabhede / gAgI ca gA AyaNazca gAgyau~ / gArgI ca gAAyaNau gargAH tAn gargAn // puruSaH striyAH // 3 / 1 / 126 // sahoktAvekA | ziSyate tanmAtrabhede / puruSazabdaH mANini puMsi rUDhaH / brAhmaNI ca brAhmaNazca brAhmaNau / puruSaH kim / tIraM nadanadIpateH | / tanmAtrabheda ityeva / strIpuMsau // grAmyAzizudvizaphasaGgha strI praayH||3|1|127|| strIpuruSasahoktau ziSyate tanmAtrabhede / gAvazca striyo gAvazca narA imA gAvaH / grAmyeti kim / ruravazveme ruravazcemA ime ruravaH / azizciti kim / barkaryazca varkarAzca vrkraaH| dvizapheti kim / gardabhAzca gardabhyazca gardabhAH / saGke kim / gauzvAyaM gauzcayamimau gAvau / prAyaH kim / chAgyazca chAgAzca chAgAH / tanmAtrabhede ityeva / ajAvikam / strIzeSArthaM vacanam / / klIvamanyanaikaM ca vA // 3 / 1 / 128 / sahoktAvekaM ziSyate tanmAtrabhede ziSyamANam / zuklazca zuklaM ca zuklaM zukle vA zuklazca zuklaca zuklA ca zuklaM zuklAni vA / anyeneti kim / zuklaM ca zuklaM ca zukle / tanmAtrabhede ityeva / himahimAnyau / atra pravRcinimicalakSaNArthabhedopyastIti naikshessH|| // ityekshessH|| ||ath smaasaantaaH|| // smaasaantH||7|3|69|| vidhAsyamAnaH pratyayaH tadvahaNena gRhyate / adhikAro'yam // na kimaH kssepe||7|3|70 // paraM yahagAdi tadantAt samAsAt smaasaantH| kindhH| kisakhA / kSepe iti kim / keSAM rAjA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM rAjaH // pUjAsvateH prAkTAt // 7 / 3 / 72 // paraM yahagAdi tadantAt samAsAnto na / sughUH / atidhUH / pUjeti kim / atirAjo'riH / prAkTAditi kim / svaGgulaM kASTham // RkpUH pathyapot // 7 / 3 / 76 // samAsAdatsamAsAntaH / ardharcaH / tripuram / jalapathaH / bahupam / purapathAbhyAM siddhe purpayorupAdAnametadviSayaprayoganivRttyartham // dhurosnakSasya // 7 / 3 / 77 // samAsAdatsamAsAntaH / rAjadhurA / anakSasyeti kim / akSadhUH / dRDhadhUrakSaH // saGkhyApANDUdakkRSNAdubhUmeH // 7 / 3 / 78 // samAsAdatsamAsAntaH / dvibhUmam / pANDubhUmam / udagbhUmam / kRSNabhUmam / saGkhyAdeH kim / sarvabhUmiH / upasargAdadhvanaH // 7 / 3 / 79 / / atsamAsAntaH / prAdhvo rathaH // samavAndhAntasamaH // 7 / 3 / 80 // samAsAnto 't / taptarahasam / anurahasam / avarahasam // pratyanvavAtsAmalomnaH // 7 / 3 / 82 // pratisAmam | anusAmam / avasAmam / pratipremaH / anulomaH / avalomaH // brahmahastirAjapalyAdarcasaH // 7 / 3 / 83 // samAsAnto 't / brahmavarcasam / hastivarcasam / rAjavarcasam / palyavarcasam / kathaM tviSimAn rAjavarcasvIti / samAsAntavidheranityatvAt etacca RkpUH pathyapot iti nirdezAt siddham // praterurasaH saptamyAH // 7 / 3 / 84 // samAsAnto 't / pratyurasam / saptamyA iti kim / pratyuraH // akSNo'prANyaGge // 7 // 3 / 85 / / samAsAnto't / lavaNAkSam / aprANyaGge iti kim / ajAkSI || saGkaTAbhyAm // 7 / 3 / 86 / akSNaH samAsAnto / samakSam / kaTAkSaH / mANyaGgArthaM vacanam // / // iti samAsAntAH // nanAmyekasvarAt khityuttarapade maH / / 3 / 2 / 9 // lup / striyaM manyaH / nAvaM manyaH / zriyaM manyaM kulamityatrAtmasamAnAdhikaraNa zrIzabdasya napuMsake hattyabhAvAdAviSTaliGgatvAca nAmo lopaH / anye tu praSThAdivatsvaliGgakhI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemapramA. 1148 11 karaNeca svatmamayo ca bharanIti sambandhe / janmate sipamyaM iva / ucarapadAraNAde kA sthApanAdaH // nAmI ti kim | kSmaM manyaH / ekakharAditi kie| vadhuM vanyaH / khitIti kim / sIvAnI // asato useH // 2 / 2 / 10 // uttarapade na lup / stokAnmuktaH / asatve iti kim / stokabhayam / ucarapada ityeva / niHstokaH // brAhmaNAcchaMsI / / 3 / 2 / 11 // atra GaselugabhASo nipAtyate / brAhmaNAcchaMsinau / nipAtanAdRtvigvizeSAdanyatra lubeva / brAhmaNazaMsinI zrI / ojo'JjaH sahombhastamastapasaSThaH // 3 / 2 / 12 // ucarapade pare na lup / ojasA kRtam / aJjasA kRtam, sahasA kRtam, ambhasA kRtam / tamasA kRtam / tapasA kRtam, kathaM satatanaizatamo : hRtamanyata iti / uttarapadasya sambandhizabdatvAt yatra pUrvapadobhUtastamaH zabdastatraivAyaM niSedhaH yatra tu padAntareNa samastastatra nAyaM niSedhaH / Ta iti kim / ojo bhAvaH / tumaso necchantyanye / tapaso'nye // puJjanuSo'nujAn // 3 / 2 / 13 // To na lup / puMsAnujaH / janupAndhaH / da ityeva / pumanujA // AtmanaH pUraNe // 3 / 2 / 14 // uttarapade To na lup / AtmanA dvitIyaH / AtmanA SaSThaH / Atmacaturya iti tu bahuvrIhiH / manasaJcAjJApini // 3 / 2 / 15 // uttarapade AtmanaSTo na lapU / manasA shaamii| Atmano necchantyeke // nAmni // 1 / 2 / 16 / / uttarapade manasaSTho na lupa / manasA devI / nAnni kim / manodattA kanyA // parAtmabhyAM GeH // 3 / 2 / 17 // uttarapade nAnni na lup / para padam / Atmanepadam / nAni kim / parahitam || avyaJjanAt saptamyA bahulam / / 3 / 2 / 18 // ucarapade nAni na lup / araNye tilakAH / yudhiSThiraH / bahulavacanAt kacidvikalpaH / tvaci sAraH / tvaksAraH / kacidbhavati / jalakukkuTa ! / aJjanAditi kim / bhUmiprAjJaH / nAnItyeva / tIrthakAkaH / gaviSThira iti tu vidAdipAThAt gavi pupraiH sirapa (2-3-25) iti nirdezAdvA / antaraGgatvAdavAdeze kSati vyaJjanAntatvAdeva va setsyati antaraGgAnapi vibahiraGgoSi chan jAve iti nyAyAt / tadabhAve nadIvyAdibhyantaratvApakhe allApU masajyate // prAkAra samAsaprakaraNam. // 56 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B - R EACHEREMONSORSPOKESO Paa svarupaane // 3 / 2 / 19 // mAni abaJjanAt saptamyA uttarAde na lup / mukuTekArSApaNaH / smidhimaapkH| mI vIpsAyA dAnasya cAntarbhAvaH // prAgiti kim ? yuuthpshuH| kAra iti kim ? abhyarhitapazuH / vyaJjane kim ? adhikaToraNaH / abyaJjanAdityeva / nadhIdodaH / niyamArtho'yaM yogH| vividhazcAtra niyamaH |maacaamev / kArasyaiva nAni / vyaJjanAdAveveti // tatpuruSe kRti // 3 / 2 / 20 // adhyaJjanAt saptamyA uttarapade na lup / stamberamaH / bhamanihutam / bahulAdhikArAt kacidanyato'pi / goSucaraH / kacinna niSedhaH / mdrcrH| kacidvikalpaH / diviSat / dhusat / kacidanyadeva / hRdispRk / tatpuruSe kim / dhanvakArakaH / kRtIti kim / akSazauNDaH / adhyaJjanAdityeva / kurucrH| nanu paramakArake tiSThatItyAdau kathaM saptamyA lup, ucyate, antaraGgakhAt prathamAntasya paramAdizabdasya kArakazabdena samAsa ikhi saptamyeva nAsti / yadvA kRtIti kRnimittAyA eva saptamyA lupratiSedhaH / iha tu tiSThayAdikriyApekSA ini lup syAdeva // madhyAntAda gurau // 3 / 2 / 21 / / saptamyA na lup / madhyeguruH / anteguruH / lupamapIcchantyanye / / amUrdhamastakAt svAGgAdakAme // 3 / 2 / 22 // adyaJjanAt saptamyA uttarapade na lup / kapaThekAlaH / amUrdhamastakAditi kim / mUrdhazikhaH / mastakazikhaH / svAGgAt kim ? akSazauNDaH / akAma iti kim / mukhakAmaH | anyaJjanAdityeva / aGgulivaNaH / karakamalamityAdi tu bahulAdhikArAt siddham // bandhe pani navAH || // 3 / 2 / 23 // adhyaJjanAt saptamyA na lup / hastevandhaH / hastabandhaH / cakrevandhaH / cakravandhaH / ghanIti kim ? || ajante, hstbndhH|| kAlAttanataratamakAle // 3 / 2 / 24 // adyaJjanAntAt saptamyA vA na lup / pUrvAhnatanaH 2 / pUrvAhnetarAm / pUrvAhnatare / pUrvAhnatamAm / pUrvAhnatame / pUrvAhnakAle 2 / kAlAditi kim ? zuklatare / zuklatame / ayaanAdityeva / rAtritarAyAm / navA khitkRdanta ityatrAntagrahaNAduttarapadAdhikAre pratyayagrahaNe pratyayamAtrasya grahaNam / tenAtra tanataratamapratyayAnAM svarUpeNaiva aGgam ||shyvaasivaasessvkaalaat / / 3 / 2 / 25 // ayaJjanAt sapta E%CECRORECO-OCCURRECISCESAR - A Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 1140 11 myA lupU navA / bilezayaH / vilazayaH / banevAsI / vanavAsI / grAmevAsaH / grAmavAsaH / bahulAdhikArAt manasizaya iti | subabhAvaH / hRcchaya ityAdau tu nityaM lup / akAlAditi kim | pUrvAhnazayaH / ayaJjanAdityeva / bhUmizayaH // varSakSaravarApsaraH zaroromanaso je // 3 / 2 / 26 // saptabhyA uttarapade vA lup / varSejaH / varSajaH / kSarejaH / kSarajaH / bareMjaH / varajaH / apmujam / abjam / sarasijam / sarojam / zarejam / zarajam / urasijaH / urojaH / manasijaH / manojaH // prAvRDvarSAzaratkAlAt // 3 / 2 / 27 // saptamyA je uttarapade na lup / divijaH / prAhRSijaH / varSAsRjaH / zaradijaH / kAlejaH // apo yayonimativare / / 3 / 2 / 28 / / saptamyA na lup / apsavyaH / apnuyoniH / apsumatiH / apsucaraH // nenusiddhasthe // 3 / 2 / 29 / / saptamyA alup / sthaNDilavartI / sAMkAzyasiddhaH / samasthaH / zayavAsItyAdiyogadvayavikalpaH, zumAd ityAdiyogadvayavidhiH, anena pratiSedhazca tatpuruSe kRtItyasyaiva prapaJcaH / te vai vidhayaH susaMgRhItA bhavanti yeSAM lakSaNaM prapaJcazceti // SaSThyAH kSepe // 3 / 2 / 30 // gamye uttarapade na lup / caurasyakulam / caurakulamiti tu tavAkhyAne // putre vA // 3 / 2 / 31 // uttarapade kSepe SaSTyA na lup / dAsyAHputraH / dAsIputraH // pazyadvAgdizo harayuktidaNDe // 3 / 2 / 32 / / parasyAH SaSThyAH yathAsaMkhyaM lunna / pazyatoharaH / vAcoyuktiH / dizodaNNaH // adaso'kamAyanaNoH // 3 / 2 / 33 // adasaH parasyAH SaSThyA akasviSaye uttarapade AyanaNi ca pare na lup / AmuSyaputrikA / AmmuSyAyaNaH / naDAditvAt AyanaNU || devAnAMpriyaH // 3 / 2 / 34 / / SaSTyA lubabhAvo nipAtyate / devAnAMpriyaH / RjurmUkhoM vA // zeSapucchalAGgaleSu nAnniH zunaH / / 3 / 2 / 35 // parasyAH SaSThyAH uttarapadeSu na lup / zunaHzeSaH / zunaHpucchaH / zuno lAGgulaH / nAmni kim / zvazepam / siMhasyazeSam ityAdimatAntarasaMgrahArthe bahuvacanam anAmyapi vidhyartham // vAcaspativAstoSpatidivaspatidivodAsam // 3 / 2 / 36 / / SaSTyapi nipAtyate nAnni / vAcaspatiH / vA ARGING samAsa prakaraNam. 1140 11 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - BARSADPUREARRESPORRORE stopptiH| divsptiH| divodaasH|| nAni kim / vAkpatirityAdi // RtAM vidyAyonisambandhe // 3 / 3 / 37 // RdantAnAM vidyAkate yonikRte ca sambandhe hetau sati pravRttAnAM sambandhinyAH SaSThyAstatraiva hetau sati pravRtte uttarapade na lup // hotAputrA hoturntevaasii| pituHputraH / piturantevAsI / RtAmiti kim ? AcAryaputraH / bahuvacanaM yathAsaMkhyanivRttyartham / SaSThInirdeza uttarArthaH / vidyAyonisambandhe iti kim / bhagRham / pUrvapadavizepaNaM kim ? bharTaziSyaH / uttarapadavizeSaNaM kim / hovRdhnm|| svaspatyorvA // 3 / 2 / 38 // vidyAyonisambandhanimittAnAmRdantAnAM SaSThyA yonisambandhanimittayoruttarapadayolub na / hotuHsvasA / hotRvasA / svasumpatiH / svasapatiH / vidyAyonisambandha ityeva / bhakhasA / hotptiH| pUrvaNa nityaM pratiSedhe prApte vikalpo'yam // mAtRpituH svasuH // 2 // 3 / 18 // sasya samAse paH / / mAtRSvasA / pitRSvasA | samAsa ityeva / mAtuH svasA // alupi vA // 2 / 3 / 19 mAtRpituH khamaH sasya samAse pH|| mAtuHSksA / mAtuHkhasA / pituHSvasA / pitAkhasA // itylkmmaasH|| HORRECOGAURIGARETUREGNANCREGGESCRI // atha samAsAzraya vidhyH|| ||aabnd // 3 / 2 / 39 // vidyAyonisambandhe nimitte sati pravartamAnAnAmRtAmuttarapade pUrvapadasya !" hotApotArau / mAtApitarau / RtAmityeva / guruziSyau / holapotaneSTodgAtAra ityAdau prathamayostu na / antyasyaivottarapadacAt / yo yordvande tu hotApotAneSTodgAtAra ityapi // hotA ca potA ca neSTodAtArau cesi hottpohnessttodraataarH| RtA dvandva iti kim / pitRpitAmahI / vidyAyonisambandha iti kim / kartRkArapisArI patyAsatyA samasyamAnAnAmeveha paraspara vidyAyonisambandho draSTavyastena caitrasya khasaduhitarAvityA mAna pivabhrAtarAvityapApina parasparasa - Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA / / 58 / / a bhrAturanapekSyatvAt / mAtApitarAvityAdau tu svakarmaNi saMhitA eva te pravarttante ityadoSaH / kecittu svasAduhitarAvityatrApIcchanti / putre // 3 / 2 / 40 // uttarapade vidyAyonisambandhe nimitte sati RtAmAH / mAtAputrau / hotA putrau - vedasahazrutAvavAyudevatAnAm || 3 / 2 / 41 / / dvandve uttarapade pUrvapadasyAt // indrAsomo | sUryA candramasI / vedeti kim ? zivavezravaNau / sadeti kim ? viSNuzakrau / zrutAviti kim / candrasUryau / vAyuvarjanaM kim / agnivAyU / vAyvamI / devatAnAmiti kim / yUpacaSAlau // IH SomavaruNe'gneH // 3 / 2 / 42 // vedrasahazrutAyAyudevatAnAM dvandve uttarapade // SometinirdezAt Isanniyoge patvaM ca nipAtyate / agnISomau / agnIvaruNau // iDimatyaviSNau / / 3 / 2 / 43 // uttarapade devatAdvandveH / IkArAkArayorapavAdaH / AgnivAruNImanaDvAhImAlabheta / vRddhimatItyeva / agnivaruNau / divo dyAvA ||3|2|44 || devatAdvandve uttarapade / dyAvAbhUmI / divasdivaH pRthivyAM vA // / 3 / 2 / 46 / / divo devatAdvandve uttarapadaM / divaspRthivyau / divaHpRthivyau / yAvApRthivyau / atra visargAntanirdezAna sasya rutvam // uSAsoSasaH / / 3 / 2 / 46 // devatAdvandve uttadapade / upAsAsUryyam / sUryazabdasyApIti kecit / upAsAsomau // mAtarapitaraM vA // 3 / 2 / 47 // dvandve mAtRpitRzabdayoH pUrvottarapadayorRkArasyAra iti nipAtyate / mAtarapitarAbhyAm / mAtApitRbhyAm / ekazeSe tu pitarau / uttarapadasyAraM necchantyanye // varcaskAdiSvavaskarAdayaH // 3 / 2 / 48 / / kRtazapasAyuttarapadAH sAdhavaH / avaskaro'namalam / anakaro'nyaH / goSpadam / gopadam / harizcandra RSiH / haricandronyaH / bahuvacanamAkRtigaNatvapratipattyartham // RdudittaratamarUpakalpabruvaceladgotramatahate vA / / 3 / 2 / 63 // parataH strI stryekArtheSUttarapadeSu cakArAt puMbazca / pracantitarA / pacattarA / pacantItarA / evaM samAdiSu / bradAdayaH kutsAzabdAH / Rduditi kim ? kumAritarA / ekArtha ityeva / pacantitA / GayaH // 3 / 2 / 264 // parataH khiyAstarAdiSu vAdiSu cottarapadeSu ekArtheSu hrasvaH / parakhAt yathAmAsaM puMvadbhAvaM bAdhate / gauritarA / sasAsa prakaraNam. // 58 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DR65RESHEREGU parvatamAdiSu / bhogabagaurimato niH||3|2|65 // jImayayasya tarAdiSu prasayeSu bruvAdiSu cauttapadelekAauSu istraH / bhogavatitarA | gaurimatitamA / bhogavatirUpA / gaurimatikalpA / bhogavatibruvA / gaurimaticelI / bhogavatigotrA / gaurimatimattA / bhomavatihatA / nAmnIti kim ? bhogavatitarA / bhogavattarA / bhogavatItarA // navaikasvarANAm // 32 // 66 // jayantAnAM tarAdiSu bruvAdighUttarapadeSu ca stryekArtheSu isvH| khitarA / strotarA / ekasvarANAmiti kim ? kuTItarA / jaya ityeva / zrItarA / nityaditAmanekasvarANAmapIcchanseke / tanmate AmalakitareyAdyapi // uungH||3|2| 6.7 / / tarAdiSu bruvAdighUttarapadeSu ca stryekArtheSu vA isvaH / brahmabandhutarA / brahmabandhUtarA // haviSyaSTanaH kapAle // 3 / 2 / 73 // uttarapade diirghH| aSTAkapAlaM haviH / haviSIti kim / aSTakapAlam / kapAla iti kim / aSTapAtraM haviH / gavi yukta // 3 / 3 / 74 // aSTana uttarapade dIrghaH // aSTAgavaM zakaTam / aSTau gAyo yuktA asminniti tripade bahuvrIhI uttarapade dvayoguiH / tatra dIrghatvenaiva yuktArthapratItargatArthavAdhukta shbdnittiH|| athavA samAhAradviguH / tayuktaM zakaTamaSTAgavaM sAhacaryAdupacArAt / yukta iti kim ? aSTagavam // nAmni // 3 / 2 / 75 // aSTana uttarapade dIrghaH / aSTApadaH kailAsaH / nAmnIti kim ? aSTadaNDaH // koTarAmazrakAsadhrakapuragasArikasya vaNe // 3 // 2 / 76 // uttarapade dI? nAmni // koTarAvaNam / evaM mizrakAdInAM pUrvapadasthAdikheva Nale siddha kRtaNatvasya vanazabdasya nirdezo NatvamAtvasabhiyoge eveti niyamArthaH / tena kubevanam // aJjanAdInAM girau // 3 / 2 / .77 // uttarapade dIrgho nAmni / anyjnaagiriH| nAmnItyeva / aJjanasya giriH aJjanagiriH / bahuvacanamAtigaNArtham // kayau vizvasya mitre / / 3 / 2 / 79 // uttarapade nAmni diirghH| vizvAmitro nAma RssiH|| mare // 3 / 2 / 80 // vizvazabdasya uttarapade nAmni dIrghaH // vizvAnaro nAma kazt i / nAmnItyeva / vizvanaro rAmA / citeH kaci // 3 3 / 83 // dIrghaH / ekacitIkaH / / svAmicihnasthAviSTASTa MORRHPEPSI-SHREFBROBSES P Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA samAsa EMALEGEORGURUKECOLORADAI paJcabhinnacchinnacchidrasavasvAstikasya karNe // 3 / 2 / 84 // uttarapade diirghH||daatraaknnH pbhuH| svAmicihnasyeti kim / lambakarNaH / viSTAdivarjanaM kim / viSTakarNaH // gatikArakasya nahitivRSivyadhirucisahitanau kau // 3 / 2 / 85 // uttarapade dIrghaH // upAnat / nIt / prAkRT / zvAvit / nIruk / RjISaT / parItat / jalAsaT / matikArakasyeti kim / paTuruka / kecittu rUjAvicchanti na rucau / tena rujirucyormatabhedena vikalpaH / avivAhaNAdanyatra dhAtuprahaNe tadAdividhistenAyaskRtam // ghaJyupasargasya bahulam // 3 // 2 // 86 // uttarapade dIyaH / nIledaH / kacinna / nissaadH| kcidviklpH| pratIvezaH / prtiveshH| pratIpAdaH kacidiSayabhedena / prAsAdo gRham / prasAdo'nyaH / upasagaisyeti kim ? candanasAraH / ghanIti kim / avasAyaH / bahulavacanAdanupasargasyApi aghavyapi ca / dakSiNApathaH |kcidnuttrpde'pi vikalpaH / pUruSaH / puruSaH / kAzazabde ca ghaante vikalpaH / nIkAzaH / nikaashH|| nAminaH kAze // 3 / 2 / 87 // upasargasyAjante uttarapade dIrghaH / nIkAzaH / bokAzaH / bahulAdhikArAbhikAza isapi / nAmina iti kim / prkaashH|| dasti // 3 / 2 / 88 // nAmyantasyopasargasya dIrghaH // nIttam / mUtam / da iti kima / kitINam / tIti kim / sudacam / nAmina ityeva / prattam // apIlvAdervahe // 3 / 2 / 89 // nAmyantasya uttarapade dIrghaH / RSIvaham / ghAnte tu RSIvahaH / apIlvAderiti kim / pIluvaham // shunH||3|2|90|| uttarapade diidhH| shvaadntH| bAhulakAt kacidvikalpaH / zvApuccham / zvapugyam / kacidviSayAntare / zvApadam vyAghrAdiH / zunaHpadaM capada citra / vakalpaH / shvmukhH|| ekAdaza SoDaza SoDan SoDhA par3A // 3 / 2 / 91 // dvitryaSTAnAM || dAtrayo'STA: prAkzatAdanazItibahuvrIhau // 3 / 2 / 92 // sakhyAyAmuttarapade / dvAdaza / tryoviNshtiH| - TAtriMzat / dviyanacItItyAdi kim / yshiitiH| dvitrAH / mAkzatAditi kim / dvizatam // catvAriMzadAdau vA // 3 / 1 / 93 // dvivyaSTAnAM pAzcatAduttarapade dvAtrapoSTA ityete AdezA vA'nazItibahuvrIhau / vAcatvAriMzat / dvicatvA TECRECECRECIESECREAMPIECPECTOBESon // 9 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TECRUREGERMIRACK riMzat / ayazcatvAriMzat / tricatvAriMzat / aSTacitvAriMzat / aSTacatvAriMzat / anazIvibahuvrIhAvityeva / vyshiitiH| pUrveNa nityaM prApte vikarapArtham // hRdayasya halAsalekhANye ||3|2|94||llaasH| hllekhH| aNsavidhAnAlekhazabdo'Nanto gRhyate / tena pabante idylekhaa| hArdam / hRyaH / aNItyeva siddha lekhagrahaNaM jJApakam / uttarapadAdhikAre pratyayagrahaNe tadantagrahaNaM na / tena hRdyprmlekhH| khityanavyayasyetyAdau tu asambhavAt tdntvidhiH| hRdayazabdaparyAyeNa hacchandenaiva siddha hRdAdezavidhAnaM lAsAdiSu hRdayaMzabdaprayoganivRttyartham / anyatra tUbhayam / sauhAryam / sauhadapyam // padaH pAdasyAjyAtigopahate // 3 / 2 / 95 // padAjiH / padAtiH / ata eva nirdezAdajevIM na / pdgH| padopahataH / kathaM digdhapAdopahata iti / uttarapadasanidhApitena pUrvapadena pAdazabdasya vizeSaNAt // himahati. kASiye pad // 3 / 2 / 96 // himAdipUttarapadeSu pAdasambandhini ye ca pAdasya / paddhimam / paddhatiH / patkASI / payAH zarkarAH / kathaM pAtham / pAcArya iti nipAtanAt / pAdasambandhini ya iti kim / dvigusamAsasambandhini mA bhUt / dviAyam / yadvA pANyAvacanasya pAdazabdasyAnuvartanAnna / anye tu gopahatayorapIcchanti / pdgH| pdusshtH| hAstipada iti tu kaupiJjalahAstipadAdaNiti nirdezAt // RcaH zasi // 3 / 2 / 97 // pAdasya pat / gAyatrI pacchaH aMsati / Rca iti kim / pAdazaH zlokaM vakti / diHzakArapAThAt RcaH pAdAn pazyetyatra na ||shbdnisskghossmishre vA // 3 // 2 // 98 // pAdasya pat / pacchabdaH / pAdazabdaH / paniSkaH / pAdaniSkaH / pddhossH| pAdaghoSaH // nas nAsikAyAstAkSudre // 3 / 2 / 99 // nstH| naakssudrH|| udakasyodaH peSaMdhivAsavAhane // 3 / 2 / 104 // udapeSaM pinaSTi / udadhirghaTaH / udavAsaH / udavAhanaH / anAmArtha vacanam / nAmnyuttareNaiva siddham // vaikavyaJjane pUyeM // 3 / 2 / 105 // uttarapade udakasyodaH / udakumbhaH / udakakumbhaH / vyazcana iti kim / udakAmatram / eketi kim / udakasthAlam / pUrya iti kim ? udkdeshH|| manyaudanasaktubinduvajrabhArahAravIvadhagAhe SHRSSPASSPEASADHNEE Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA / / 2 / 116: // pradamanthaH / udakamanthaH / ityAdi / apUryArtho' yanaH nAmnyuttarapadasya ca / / 31 samAsa 1011397 // udakasya pUrvapadasyodaH / udmeghH| udaviH / lavaNodaH / kAlodaH // te lugmA // 3 / 2 / 104 // pUrvo-| makaraNam. // 60 // varapade nAni / satyabhAmAH / satyA / bhAmA / zanasAmve'pi prakaraNAderarthavizeSanizcayaH // duSyantaranavAsa dapa Ipa // 3 / 2 / 108 // dvIpam / antarIpam |niipm / samIpam / upasargAditi kim / khApaH / anavaNatira kim ? prApam // anArdeza Up // 3 / 3 / 110 // apaH / anpo dezaH / deza iti kim / anvIpaM vanam / kathaM || kUpaH sUpaH yuupH| pRSodarAditvAt / / khityanavyayAruSo mo'nto isvazca / / 3 / 2 / 111 // kharasyottarapade / jhaMmanyaH / puMvadbhAvo isvatvena paratvAd bAdhyate / kAliMmanyA / aruMtudaH / khitIti kim / jJamAnI / anavyayeti kim / doSAmanyamahaH / avyayapratiSedhAt khiti tadantagrahaNam / asyahaNAdanavyayasya vyaJjanAntasya na giimnyH| kRd| haNe gatikArakasyApi grahaNAt kUlamudujaH // satyAgadAsto kAre // 3 / 2 / 112 // montaH / satyaMkAraH / agdNkaarH| astuMkAraH // lokampRNamadhyandinAnabhyAzAmityam // 3 / 2 / 113 // ete kRtapUrvapadamAntA ni: pAtyante / anye tu pINAterNigantasyAci istavaM nipAtya lokapiNa ityudAharanti / kazcittvakRtahasvameva 'manyate lokaMmINa iti // bhrASTrAgnerindhe / / 3 / 2 / 114 || mo'ntH| bhrASTramindhaH / agnimindhaH // agilaagilgilgilyoH3|21115 // montaH / timizilaH / timiGgilagilaH / agilAditi paryudAsAd vyaJjanAntAna / dhUrgila: / agilAditi kim / timinilagilaH / amilAditi tu niSedho gilAntasyApi nivRttyarthaH // bhadroSNAt karaNe // 3 / 2 / 116 ||montH / bharakaraNam / uSNakaraNam / / navA'khitkRdante rAtreH // 3 / 2 / 117 // mo'ntaH / scirH| raatricrH| rAtrikaraNam / rAtrikaraNam / khirjanaM kim / rAtrimmanyamahaH / kadanteti kim / rAtrimukham / anteti kim / rAtrayitA / imevAntagrahaNaM jJApakam / ihottarapadAdhikAre pratyayagrahaNe pratyayasyaiva grahaNaM na tadantasya RRIDOR-54- 5 EKASIRONOTERRORRONGS - 5PER Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 sena kALAcanetyatra na tadantagrahaNam / yogavibhAgA tIrthakara sIkara ityapi sidhyati // gheorbhavyAyAm // 3 // 2 / 118 / / mo'nto vA / dhenuMbhavyA / dhenubhavyA / kecittu nityamicchanti / aSaSThItRtIyAdamyAdo 'yaM // 3 / 2 / 119 // vA / anyadarthaH / anyArthaH / SaSTyAdivarjanaM kim ? / anyasya anyena vA arthaH anyArthaH // AzIrAzAsthitAsthAtsukotirAge // 3 / 2 / 120 // veti nivRttaM pRthagyogAt / aSaSTyatRtIyAdanyAdaH / anyadAzIH / anyadAzA | anyadAsthitaH / anyadAsthA / anyadutsukaH anyadUtiH / anyadrAgaH / aSaSThItRtIyAdityeva / anyasyAnyena vA''zIranyAzIH // IdhakArake / / 3 / 2 / 121 // pRthagyogAdaSaSThI tRtIyAditi nivRttam / anyAd dontaH / anyadIyaH / anyatkArakaH / / naJat || 3 | 2 | 325 || uttarapade | acauraH / vakAraH kim ? / pAmanaputraH / uttarapade kim / na bhuGkte // tyAdau kSepe / / 3 / 2 / 126 / / pade navat / apacasi tvaM jAlma / khAdau kim ? / na pAcako jAlmaH / kSepe kim ? / na pacati caitraH / kSepe naJaH zravaNanivRttyarthamanuttarapadArtha ca vacanam // nago'prANini vA // 3 / 2 / 127 / / nagaH / agaH / giriH / amANini kim / ago'yaM zItena // nakhAdayaH / / 3 / 2 / 128 // nakhaH / nabhrAT / navedAH / nAsatyau / na bhrAjate iti namrAT iti tu pRSodarAditvAt / evaM napAtrapuMsakaM nAciketa isAdayaH / ata eva nipAtanAt strIpuMsayoH puMsakAdezaH, kit jJApanArtho juhotyAdI, ityAdi / bahuvacanAdAkatigaNo'yam / tena sAtvikaH / nabha ityAdi // an svare / / 3 / 2 / 129 / / nama uttarapade / ananto jinaH / anAdiH / an iti svarUpanirdezAd dvivanalopo na // koH katatpuruSe / / 3 / 2 / 130 || pare | kadavaH tatpu ruSe / kRSTroH dezaH / khara ityeva / manaH / rathavade || 3 / 2 / 131 // koH kaT / kadrayaH / kadradaH / tatpuruSa evecchantyeke / anyatra kurakho sabhA // tRNe jAtau // 3 / 2 / 112 // kIH kat // kacuNA rohipAlpA danajAtiH vi. kim / katunAni // katriH / / 3 / 2 / 133 / / kaH kimo vA / katrayaH / kimo lambe / kritrakaH / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemapra bhA . // 61 // mAvityeva siddhe kapIti karaNaM kimo'pi parigrahArthamiti nyAsaH // kAkSapathoH // 32 // 134 // kAzI kApabam 1 amISadarthaM vacanam / / sAko'pi bhavati / payItiH nirdezAdavyutpannapayazabdena kRpayaH // puruSe vA // 312 4. 135 // koH kA / kAruSaH / puruSaH / anISadarthe idam / ISadarthe tu paraskAbhityameva / tatrApi vikalpa eveti ka // alpe // 3 / 2 / 136 / / kohattarapade kA / kAmadhuram / svarAdASapi parasvAdISadarthe kAdeza eva / kAnlam // kAkaSau voSNe // 3 / 2 / 137 // ko: / koSNam / kavoSNam / pakSe / yathAprAptam / kaduSNam / bahuvIhI tu kRSNo dezaH / abhyasvanAvapIcchati / kAgniH / kavAziH / kadaniH // kRtye'vazyamo luk // 2 / 2 / 138 / / abakAryam / kRsya iti kim / avazyaM lAvakaH // samastatahite vA // 3 / 2 / 139 // luk / satatam / santatam / sahitam | sahitam // tuma manaHkAme || 3 |2| 140|| samaya luk / bhoktumanAH / gantukAmaH / samanAH / sakAmaH / sahazabdenApi siddhau samaH zrutinidvattvarthe vacanam // mAMsasyAnaGghani paci navA // 3 / 2 / 141 // luk - mAMspacanam / mAMsapacanam / mAMspAkaH / mAMsapAkaH / anaGghanIti kim / mAMsapatiH // dikzabdAt tIrasya tAraH || 3 |2| 142 // vA / dakSiNatAram / dakSiNatIram // sahasya so'nyArthe // 3 / 2 / 143 // uttarapade vA / / putreNa saha putraH / sahaputraH / amvArthe kim / sahajaH / sahakRtvabhiyaH / priyasahakRsvA ityatra bahuvrIhau yaduttarapadaM tasmin pare vidhAnAt sAdezo na || nAmni // 3 / 2 / 144 // yogArambhAdveti nihRttam // anyArthe uttarapade sahasya saH / sA vanam / anyArtha ityeva / sahadevaH || adRzyAdhike / / 3 / 2 / 145 / / uttarapade'nyArthe sahasya saH / sAgniH kapotaH / sadroNA khArI / nizyArthamidam // granthAnte // 3 / 2 / 147 // uttarapade'vyayIbhAve sahasya saH / sakalaM jyotiSamadhIte / kalAdizabdAH sahacArAdrandhavAcinaH / kAlArthamidam // nA ziSyagovatsahale // 2 / 2 / 148 // ucarapade sahasya saH / khasti gurakhe sahaziSyAya / bhaI sahasaGghAyAcAryyAya / AziSi kim / saputraH / gavAdivarjanaM samAsa dhakaraNam. 11 & 2 11 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I kim / svasti tubhyaM sagave 2 / savatsAya 2 / sahalAya 2 // samAnasya dharmAdiSu // 3 / 2 / 149 // ucarapadeSu saH // sadharmA | sanAmA / bahuvacanAdAkRtigaNo'yam / anye tu dharmAdiSu vacanAnteSu navasu vikalpamicchanti / apare tu nAmAdiSu dvAdazasveva nityamicchanti / anye tu naivecchanti / sadharmAdizabdAMstu sahazabdena samAnaparyAyeNa sAdhayanti / samAnazabdaprayoge tu samAnadharmetyAdyeveti manyante / sodaryasatIyaiau tu vakSyamANanipAtanAt // sabrahmacArI // 3 // 2 / 150 / / nipAtyate / samAno brahmacArI samAne brahmaNi vrataM carati vA sabrahmacArI / nipAtanAda vratazabdasyApi lopaH // dRgdRzadRkSe // // / 3 / 2 / 151 // uttarapade samAnasya saH // sadRk / sadRzaH / sahakSaH / dRzadRkSasAhacaryAt Taksaksahacaritakivantasyaiva dRzo grahaNAdiha na / samAnA dRk samAnadRk // anyatyadAdezaH // 3 / 2 / 152 // dRgdRzadRkSeSUttarapadeSu / anyAdRg / anyAdRzaH / anyAdRkSaH | tyAdRk / tyAdRzaH / syAdRkSaH // " yattadetado DAvAdiH " iti dAvatau yAvAn tAvAn etAvAn bhaviSyati / idaMkimI kI // 3 / 2 / 153 / / dRgAdAvuttarapade / IdRk / kIdRk / " idaM kimosriy kiy cAsya " iti iyAn kriyAn iti bhaviSyati / / pRSodarAdayaH / / 3 / 2 / 155 / / nipAtyante / pRSodaram | balAhakaH / zakandhuH / karkandhuH / kulaTA ityAdi / bahuvacanamAkRtigaNArtham / "varNAgamo varNaviparyayazca dvau cAparau varNavikAranAzau / ghAtastidarthAtizayena yogastaducyate paJcavidhaM niruktam|| 2 ||" // vAvApyAstanizrIdhAmahopI // 3 / 2 / 156 // yathAsaGkhyam / vartasaH / avataMsaH / vakrayaH / avakrayaH / pidhAnam / apidhAnas / pinaddham / apinaddham / dhAtuniyamaM necchantyeke / pRSodarAdimamazca eSaH / tena ziSTamayogo'nusaraNIyaH // samAseagneH stutaH / / 2 / 3 / 16 / / sasya SaH / abhiSTut // jyotirAyurbhyAM ca stomasya // 2 / 3 / 17 / ame parasya saMsya paH samAse / jyotiSTomaH / AyuHSTomaH / aniSTomaH // ninadyAH svAteH kauzale // 2 / 3 / 20 // samAse sasya paH / niSNaH / niSNAtaH / nadISNaH / nadISNAtaH / nadyAH snAtasya necchantyeke / kauzale kim / ni Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JI -- OMApakaraNam. 35993 - hemaprabhA. lAnadIlaH // prate: snAtasya satre // 2 / 3 / 21 // sasya : samAse / praviSmAcaM sUtram // snAnasya nA: OM bhiRI|12|| prate: sasya paH samAse sUtra / praviSNAnaM sUtram / nAmni kim / pravibAnamanyat / / vesaH // / / 62 // 2 / 3 / 23 // sasya paH samAse nAmni / viSTaro dRkSaH / nAnnItpreva / vistaro bacasAm // AbhiniSTAnaH // 2 // P3 // 24 // nipAtyate nAnni / abhiniSTAno varNaH / visargasyaiSA saMjJA / varNamAtrasyetyanye / nAnItyeva / abhini stAno pAH // gaviyudheH sthirasya // 2 / 3 / 25 // sasya pa: samAse nAmni / gaviSThiraH / yudhiSThiraH // // etyakaH // 2 / 3 / 26 // nAmyantasthAkavargAtsasya SaH samAse nAni // hariSeNaH / eti kim / // harisiMhaH / nAmsIkheva / pRthusenaH / akaH kim / viSvaksenaH ||bhaadito vA // 2 / 3 / 27 // sasya. ||ssH samAse nAmni ekAra // rohiNiSeNaH / rohiNisenaH / itaH kim / punarvasuSeNaH // vikuzamipareH sthalasya, // 2 / 3 / 28 // sasya SaH samAse / nAmnIti nivRttam / viSThalam / kuSThalam / zamiSThalam / iskhazamIzandanirdezAdICntAna / zamIsthalam / dIrghAdapyeke / pariSThalam / ebhya iti kim / bhUmisthalam // kapergotre // 2 // 3 // 29 // sthalasya sasya samAse pH|| kapiSThalo nAma gotrasya pravartayitA / gotramiha laukikaM gRhyate / loke cAyapuruSA ye'pty|| santataH pravarcayitAro yAmnA'patyasantatiyapadizyate te'bhidhIyante / gotre kim / kapInAM sthalaM. kapisthalam // goimbAmbasavyApaditribhUmyagnizekuzakukkagumaJjipuJjivarhiHparamedivaH sthasya / / 2 / 3 / 30 // sasya samAse / goSTham / ambASThaH / DyApo bahulaM nAnIti iskhatve ambaSThaH, zliSTanirdezAdubhAbhyAmapi / AmbaSThaH / / satyaH ityAdi / parameSThaH diviSThaH ityatra ata eva nipAtanAt saptamyA alum // tatpuruSa kRtIti tu nenatsivasyeti pratibhAkoSatiSThate / niIssoH sedhasandhisAnAm // 2 / 3 / 31 // sasya pA samAse / niSedhaH / duHSedhaH / mu PSedhaH / ityAdi / praSTo'ge // 2 / 3 / 32 // nipAyate / maSThaH / prastho'nyaH / bhIruDAmAdayaH // 2 / 3 / 23 ROIROROINSORISHIRPUR 5ARSACADRI // 62 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyuvanam / pibhedo'sti ta dvitrikhareti || bhISThAnam / asmukhipataH / ampalipanA yavIraH / samAsa ityeva / bhIro sthAnamityAdi / bahuvacanamAtigaNArtham // niSprAtaH svadirakAramazarekSuplakSapIyUmAgyo vanasya / / 2 / 3 / 66 // namaH ||ni-1 vaMzam / patraNam / ityAdi / kAryavaNavikhA bacanasAmarthyAjakAravyavadhAme'pi Nakham / bahuvacanaM vyApyam / tena saMjJAyAmasaMjJAyAM ca bhavati / anyathA koTaramizrakasidhakekhAdiniyamabalena saMjJAyAM na syAt // vitrisvarauSadhitakSebhyo navAnirikAdibhyaH // 2 / 3 / 67 // vanasya nasya nnH| kNim / vinam / nIvAravaNam / nIvAra. vanam / zivaNam / cighuvanam / zirISavaNam / shiriisscnm| oSadhyaH phalakAntA latA gulmAzca vIrudhanA phalI vanaspati yo vRkSAH puSpaphalopagAnA" iti padyapi bhedo'sti tathA'pyatibahukhArthabahuvacanavalA vRkSagrahaNe vanaspatInAmapi grahaNam ata eSa yathAsaMkhyamapi na / tathA saMjhAyAmasaMbAyAM ca bhavati / dvitrisvareti kim / devadAruvanam / oSaSiobhya iti kim / vidArIvanam / anirikAdibhya iti kim / irikAvanam / mirikAvanam / ityAdi |irikaadiraakRtignnH / irikAdivarjanAvizeSANAmeva vidhiH, temeha na / dumavanam // girinacAdInAm // 2 / 3 / 68 // nasya No vA // giri nndii| girinadI / giriNakhaH / girinakhaH / ityAdi, bahuvacanAcyAdarzanamanyatrApi / / pAnasya bhAvakaraNe // 213 / / 69 // pUrvapadasthebhyo raghuvarNebhyaH parasya nasya No vA // zorapANam / kSIrapAnaM bhAjanam / bhAvakaraNa iti kim / zorapAno ghossH|| deze // 2 // 3 // 70 // pUrvapadasthAdrapravarNAva pAnasya nasya nityaM NaH / kSIrapANA uzInarA: tAsthyAmanuSyAbhidhAne'pi dezo gamyate / deza iti kim / kSIrapAnA gopAlakAH // yogavibhAgAnaceti nihattam / / grAmAmAliyA // 2 / 3 / 71 // nasya H / grAmaNIH / agrnniiH|| vAcAvAhanasya // 2 / 3 / 72 / / voDhavyaM sAtham / hAcino rephAdimataH pUrvapadAvAinasya naspa, NaH / idhuvAiNam / udyate'neneti vahanam / tasmAda vArSika: - IMILmAyaNa, matro vA nipAtanAipAntvadIrghatvam / vAsAditi kim / muravAhanam / naravAhanam / / atotrasya / / 2 / / POPUPOM Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. jAsimAsa karaNam. COMASALUPULAOMPLAI 73 / / rephAdimataH pUrvapadAmasyA pUrvAddhaH atta iti kim / nirahaH / aha ityakArAntanirdezAdiha na / dIghoDI zarat // vottarapadAntanasyAdarayuvapakAhaH // 2 / 3 / 75 // pUrvapadasthApravarNAvasya nnH| brIhivApiNI / bIhivApinau / bIdivApANi / vrIhivApAni kulAni / pAhinchan / pAhinnan / bahulavacanAdanAmnApi samAsaH / samAse hi pUrvottarapadavyavahAraH / puruSavAriNI ityatra tu paramapi vikalpaM bAdhitvA'ntaragatvAnityaM gatvam / bIhivApeNa / bIhIvA| pena / anantyasyetyadhikArAna, mASavApAn / uttarapadevi kim / gargabhagiNI / anteti kim / gargamaginI / neha nakAro'ntaH kintu kImatyayaH / na caivaM mASavApiNItyatra vikalpo na pAmoti nasyottarapadatvAbhAvAditi vAcyam / gatikArakopapadAnAmiti nyAyena DImatyayAtmAgeva samAsAt / vibhaktyantatvAbhAve'pi rUDhatvAduttarapadattam / ayuvapakAra | iti kim / AryayUnA / apakena / dIrghAhI zarat / alacaTasavargazasAntara iseva / gardabhavAhinau ||duuto'nvyyvaadii ghIyuvaH pade / / 2 / 4 / 90 // ikha uttarapade / lakSmiputraH / lakSmIputraH / brahmabandhuputraH2 / Idata iti kim / | khadvApAdaH / avyayAdivarjanaM kim / kANDIbhUtam / zakahaputraH / kArISagandhIputraH / gArgIputraH / zrIkulam / bhUkulam ||jyaapii bahulaM nAni // 2 / 4 / 99 // uttarapade isvH|| bharaNiguptaH / zilavaham / kcidiklpH| revatimitrA / revatImitraH / kacina, nAndImukham / phalgunImitraH // tvaM // 2 / 4 / 100 // cyAvantasya bahulaM isvH| rohiNitvam / rohiNItvam / ajatvam / ajAtvam / / bhruvoca kuMsakuvyoH ||2|4|101||hsv uttrpdyoH| bhrukuMsaH / bhrakuMsaH / kuttiH| bhrakuTiH / bhUkuMsabhrakuTizabdAvapIcchantyanye ||maalessiikessttksyaante'pi bhAritUlacite // 2 / 4 / 102 // uttarapade isvaH / mAlabhArI / utpasamAlabhArI / mAlabhAriNI / ipIkatUlam / mujhepIkatUlam / iSTakacitam / pakeTakacitam / idamevAntagrahaNaM zApakam / grahaNavatA nAmnA na tadantavidhiriti / tena digdhapAdopahataH sautranAdirityAdi siddham // goNyA meye // 2 / 4 / 103 // isvH| goNyA mitA goNiH / asya mAnavAcitveDa BAMBRIDPUR-SPURURUPER // 63 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BROPE [EBRUAGEKuvACHOOKSON pi upacArAnmeye vRttiH / meya iti kim / goNI / iti smaasaashryvidhyH|| ... kattaddhitasamAsaikazeSasanAcantadhAturUpAH paJca ittayaH / parArthAbhidhApinI vRttiH / vigraho dRzyarthamatipAdaka vAkyam / sa ca laukiko'laukikaveti dvidhA / laukiko yathA, rAjJaH puruSa iti / ayaM sAdhuH pariniSThitatvAt / alaukikaH, rAjan as puruSa s iti / ayazca prayogAnaItvAdasAdhuH / samAsaH kacitrityaH kacidvaikalpikazca / avigrahaH khaghaTakayAvatpadAghaTitavigraho vA nityasamAsaH / yathA unmattagaGgam / harau iti adhihari / ityAdi / taditaro vaiklpikH| yathA rAjJaH puruSaH, rAjapuruSa ikhAdi / samAsazcaturDeti tu mAyovAdaH / bahuvrIkhavyayIbhAvatatpuruSadvandvAdhikArabahirbhUtAnAmapi vispaSTapaddharityAdInAM samAsAnAM vidhAnAt / pUrvapadArthapradhAno'vyayIbhAvaH / uttarapadArthapradhAnastatpuruSaH / anyapadArthapradhAno bahuprIhiH / ubhayapadArthapradhAno dvandaH / iyapi mavAdaHmAyo'bhimAya eva / zAkamati unmattagaGgamityAyavyayIbhAve niSkauzAmbirityAdI tatpuruSe tricaturA ityAdibahubrIhI pANipAdamityAdidvandve ca tattvAbhAvAt / kintu vakSyamANarItyA pavidhAH samAsAH syAdyantasya syAdyantena, rAjapuruSaH / tyAcantena, anuvyacalat / nAmnA, kumbhakAraH / dhAtunA, ajasram / tyAMcantasya tyAdyantena aznItapivatA / syAyantena, kurukaTaH / tatpuruSavizeSaH karmadhArayaH / tadvizeSo dviguH / anekapadakha indabahubIkhoreva / tatpuruSasya kacideva / bahuvrIhidiviSaH / tadguNasaMvijJAno'taguNasaMvijJAnazca / avayavArthaH kriyAnvayI yasya sa AyaH / yathA, lambakarNa AgacchatIti / taditaro dvitIyaH, yathA, dRSTasAgaraH / nAtrAvayavArthasya kriyAnvayikham / / iti srvsmaasshessH|| // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmaharivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntavAsisaMvimazAkhIyatapogacchA.. cAryazrIvijayanemisUrivirabitAyAM hemamabhAyAM samAsapakaraNam // R TRENDI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 64 // // atha taddhitAH // tato'NAdiH / 6 / 1 / 1 / vakSyamANAH / aupagavaH // vA''yAt / / 3 / 1 / 11 / / padadvayamadhi`dhikRtaM syAt / tena pakSe vAkyaM samAsazca / sUtrAdau ca nirdizatpratyayaH // prAgjitAdaN // / 6 / 1 / 13 / / pAdatrayaM yAvat ye'thasteSu vA / aupagavaH / mAJjiSTam // dRddhiH svareSvAderSNiti taDite / / 7 / 4 / 1 / / prakRteH / dAkSiH / bhArgavaH // dhanAdeH patyuH / 6 / 1 / 14 // prAgjitIye'rthe 'N // avarNavarNasya // 7 / 4 / 68 / / apadasya taddhite luk / dhAnapataH / AzvapataH // anidamyaNapavAde ca dityadityAdityayamapatyuttarapadAyaH // 6 / 1 / 15 // prAgjitIyerthe'patyAdyarthe / daityaH / AdityaH / AdityyaH / yAmyaH / prAjApatyaH / aNapavAde ca, 'AdityaH / atra paratvAt in syAt / vyohi mAgjitIyamaNaM bAdhitvA sAvakAza ityaNapavAdagrahaNam / aNagrahaNaM kim / vAstoSpatya bhAryaH / asatyaNgrahaNe svApavAdaviSaye 'pyasya samAveze vAstoSpatyAbhAya iti syAt / anidamIti kim | AditIyam / bahiSaSTIkaN ca / / 6 / 1 / 16 // yaH prAgjitIye'rthe // prAyo 'vyayasya // 7 / 4 / 65 // * taddhite'padasyAntyasvarArAderluk / vAhIkaH / vAhyaH // kalyagnereyaN // / 6 / 1 / 17 // prAgjitIye'rthe'nidamyaNapaSAde c| kAleyam / Agneyam / aNapavAde ca kAleyam / Agneyam, atra' rUpyamayaTI syAtAm // pRthivyA JAJ // 6 // 1 / / 18 / / pArthivaH / pArthiyA / pArthivI / aNapavAde ca pArthivaH / atreNU syAt / utsAderay // / 6 / 1 / 19 // aussam / audapAnam / aNapavAde ca utsasyApatyam autsaH ityAdI imeyaNakam ca syuH // baSkayA dasamAse // 6 | 1 | 20 || ab / vASkayaH / asamAsa iti kim / saubaSkayiH atra // devAya ca / / 6 / 1 / 21 // ab / 'daivyam / devam // aH sthAnaH / / 6 / 1 / 22 / / azvatthAmaH / ityapatyAdimAMgjitIyArthasAdhAraNAH pratyayAH // dvi taDita prakaraNam. // 64 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ****** ******* goranapatye yasvarAde badviH // 6 // 1 // 24 // pArijatIye'rthe bhUtasya masyayasya / virvH| patrakapAlamapatya iti kim / dvaimAturaH / adiriti kim / pAJcakapAlam // prAgvataH strIpuMsAd nablam // 6 / 1 / 25 // ye'stipvanidamyaNapavAde ca / baiNam / pA~snam / mAgvata iti kim ? strIvat // tve vA // 6 / 1 / 26 // sIpuMsAbhyAM nanbhayo / baiNam / khIkham / strItA / paunam / puMstvam / puMstA / goH khare yH||6|1|27 // gavyam / gmyH|khr iti kim / gomayam // uso'patye // 6 / 1 / 28 // ythaabhihitmnnaadyH|| asvayambhuSo'n / / 7 / 4 / 70 // | uvarNAntasyApadasya taddhite / aupgvH| apatya ityatra liGgasaMkhyAdina vivkssitr| aupagayau / aupagavI / tasyedam , itye-- | vANAdisiddhau apatyavivakSAyAM tadapavAdabAdhanArtha vacanam / bhAnorapatyaM mAnavaH / kambala upagoH apatyaM caitrasyetyatra tu asAmarthyAna // AdyAt // 6 / 1 / 29 // apatye yastaddhitaH sa parayamakRtereva / pautrAthapatyaM sarvapUrvajAnAmA paramabhakRteH pAraMparyeNa saMbandhAdapatyaM bhavatIti anantaravRddhayuvabhyo'pi pratyayaH prAmotIti niyamArya ArambhaH / upagorapatyamanantaraM vRddhaM yA aupagavaH / tasyApi aupagaviH / aupagaverapi aupgvH|| pautrAdivRddham // 6 / 1 / 2 // paramaprakRterapatyam / gArgyaH / pautrAdIti kim / gaargiH|| vaMzyajyAyobhrAtrorjIvati prapautrAcastrI yuvA / / 6 / 1 / 3 // baMzyaH vivAdi rAtmanaH kAraNam / jyAyAn bhrAtA vayodhika ephapitRka ekamAtRko rA / gAAyaNaH / baMzyajyAyobhrAyoriti phim / amyasmin jIvati gArgyaH / anIti kim / gArgI // sapiNDe vayaHsthAnAdhike jIvadA // 6 / 1 / 4 // jIvati prapautrAyatrI yuvA / vayo yauvnaadi| sthAnaM pitA putra ityaadi| pitRvye vivAmahasya bhrAtari vA vayodhike jIvati jIvadAryasyApatyaM gArgyaH gaaaaynnopaa| anyatra gaaryH|| yuvavRddhaM kutsArce baa||6|1|5|| yathAsaMkhyaM yuvA / gArgyaH gA AyaNo vA jAlmaH / anyatra gAAyaNa eva / vRddhamarcitaM gAAyaNaH gAryovA / anyatra gArgya eva / atrItyeva / strI gAgI // vRddhAyUni // 6 / 130 // yUnyapatye vivakSite yApratyayaH sa AyAt vRddhAt paramaprakRteryo vRddhamatyayastadantA ** Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemprbhaa||65|| dbhavati / AdhAt ityasyApavAdaH / gArgyasyApatyaM yuvA gArgyAyaNaH / evaM dAkSAyaNAdiH / yUnIti kim / gArgyaH / AyAdityeva / aupagavaH / ata ib // 6 // 1 / 31 // usantAdapatye / aNo'pavAdaH / dAkSiH / ata iti kim / zaubhaMyaH / kailaalpH| kecitvAbhyAmaNamapi necchanti / nanu kathaM pradIyatAM dAzarathAya maithilIti / tasyedamiti vivakSAyAM bhaviSyati // vahInarasyait / / 7 / 4 / 4 / Niti taddhite svareSvAdeH svarasya / baihInariH // yvaH padAntAtmA maidIt // 7 // 4 // 5 / / ti taddhite varNovarNayostatmAptau dRddhiprasaMge tayoreva sthAne yo khau padAntau tAbhyAM prAg yathAsaMkhyamai dautau syAtAm / vaiyasanam / sauvazviH / paratvAnnityatvAcca vRddheH prAgeva sarvatrAnenai dautau| va iti kim / sauparNeyaH / padAntAditi kim / yata ime yAtAH / tatprAptAvityeva / dAdhyazviH / vRddhyapavAda daudAgamaH / tena puMvadbhAvapratiSedho na / vaiyAkaraNabhAryyaH // dvArAdeH / / 7 / 4 / 6 / / yavayossamIpasya svareSvAdessvarasya vRddhimAptau tAbhyAmeva prAdautI ThiNati taddhite / dauvArikaH / zvAderitIti pratiSedhAd dvArAdipUrvANAmapi / dauvArapAliH // na asvaGgAdeH // 7 / 4 / 9 // Thiti taddhite vaH prAgaidautau / vyAvakrozI / svAGgiH / vyAGgiH // ivAderiti // 7 / 4 / 10 // Niti taddhite vaH prAgaurna / zvAbhakhiH / itIti kim / zauvahAnam // iJaH // 7 / 4 / 11 // zvAdevaH prAgaurna Niti taddhite / zvAbhastram / / bAhrAdibhyo gotre // / 6 / 1 / 32 / / apatya ib / svApatyasaMtAnasya svavyapadeza kAraNamRSiranRSirvA yaH prathamastadapatyaM gotram / vAhaviH / aupavAkaviH / naivAkaviH / itaHprabhRti gotra ityadhikArAt gotre sambhavati tato'nyatra pratiSedhaH / zIrSaH svare taddhite // 3 / 2 / 103 // zirasaH / hAstizIrSiH / sthaulazIrSiH / varmaNo'cakrAt / 6 / 1 / 33 // apatye im / aindravarmiH / acakrAditi kim / cAkravarmaNaH / ano lope prApte // aNi // 7 / 4 / 52 // anantasyAntyasvarAderlug na / iti niSedhaH // saMyogAdinaH // 7 / 4 / 53 // saMyogAtparo ya in tadantasyAntyasvarAderaNi lug na / zAMkhinaH / gAthividhikezipaNigaNinaH // 7 / 4 / 64 // anyantyasvarAderlugna / gAthinaH / taddhita prakaraNam // 65 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * * * * * * * * * * * vaidthinH| kaizinaH / pANinaH / gANinaH // avarmaNo mano'patye // 7 // 4159 // annyntysvraadelk| saupaamH| | avarmaNa iti kim / cAkravarmaNaH // hitanAmno vA // 7 / 4 / 60 // apatyArthe 'NyantyasvarAdela / haitanAmaH / haita- || | nAmanaH / SAdihanadhRtarAjJo'Ni // 2 / 1 / 110 // ato luk / aukSNaH / shronnnH| baarbghnH| dhArtarAmaH / lomno-| 'patyeSu // 6 / 1 / 23 // aH / uDulomAH / bahuvacananirdezAt ekasmiapatye yozca bAhAditvAdiveva / auDulomiH / auddulomii|| ajAdibhyo dhenoH||6|1|34 // apatye iJ / AjadhenaviH / vASkadhenavaH / ajAdayaH pryogto'nustvyaaH||braahmnnaabaa // 6 // 35 // ghenArapatya iJ / brAhmaNadhenaviH / brAhmaNadhenavaH / / bhUyaHsaMbhUyo'mbhomitaujasaH sluruca // 6 / 1 / 36 // apatye iJ / bhauyiH| saaNbhuuyH| aambhiH| aamitaujiH| bhUyasonecchantyanye / akataso'pI chantyeke // zAlaGkayaudiSADivAvali // 6 / 1 / 37 // ibantA nipAtyate / zAlaGkiH / audiH / pADiH / vAibaliH / vyAsavaruTasudhAtRniSAdavimbacaNDAlAdantyasya cAk / / 6 / 1 / 38 // apatye iJa tayoge palAma / vaiyAsakiH / vAruTakiH / saudhAtakiH / naipAdakiH / vRddhetu paratvAvidAdilakSaNo'J / naiSAdaH / baimbkiH| caannddaalkiH| karmAravyAghrAnizarmabhyo'pIcchantyanye // punarbhUputraduhitananAnduranantare'm // 6 / 1 / 39 // paunrbhvH| pautraH / dauhitraH / naanaandrH| anantara iti kim / vRddhe'Jna bhvti| abo bitkaraNamuttarArtham / iha tu Ava aNi vA nAsti vishessH| parastriyAH parazuzvAsAvarSe // 6 / 1 / 40 ||anntre'ny| paarbhvH| asAvarNya iti kim / pArasaiNeyaH // vidAdevaddhe // 6 / 1 / 41 // aJ / baidaH // aurvH| baidau / vRddha iti kim / vaidiH| yaSo'zyAparNAntagopavanAdeH // 6 / 1 / 126 ||bhugotraarthsy yaH pratyayastasyAkhiyAM lup / grgaaH| vidaaH| azyAparNetyAdi kim / gaupvnaaH|| gargAderyaJ // 6 // 1 // 42 // vRddhe / gAryaH / vAtsyaH / gargAH / vatsAH / vRddha ityeva / gArgiH / gotra ityeva / gargo | nAma kazcit tasyApatyaM vRddhaM gaargiH| bayAghrapathaH / AvavyaH / kAspaH / potibhASyaH / phauNDinyaH / / jAtiba Nitaddhi * * * * hananAnuranantare'nArtham / iha tu ANi ApAravaNayaH // vidAH / 3 // punarmaputravitA atro jitkaraNA asAvarNya iti kilyAparNAntagopavanAve / / 40 ||anntre'ti kim / vaidiH| yatrA kam / gopana * * * * * * * * * Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. * taddhita prakaraNam * // 66 // * * * * * * * * ** * tbsvre|3|2|59 // anyA parataH strI viSayabhUte puMvadanA |iti 'badabhAvastu nauNDinyAgastyeti nidazena tasyAnisyatvAda / viSayasaptamyAzrayaNena paTavyA bhASaH pATavam // kauNDinyAgastyayoH kuNDinAgastI ca // 6 / 1 / 127 // bahugotrArthayoryo'NazvAstriyAM lup / kuNDinAH / bhagastayaH / pratyapaLapaM kRtvAdezakaraNamAgastIyAH ityevamartham / astriyAmityeva / kauNDinyaH / AgastyaH khiyH| madhuSabhroNikauzike // 6 // 1 // 43 // ddhe yam / mAghavyo brAhmaNaH / bAbhravyaH kauzikaH / anyatra mAdhavaH / baabhrvH| vabhroH kaukSike niyamArtha vacanam / pargAdipAvastu lohitAdikAryArthaH / kapiyodhAdAdirase // 6 / 1 / 44 ||bddhe paJ / kApyaH aashirsH| evaM bodhyaa| anyaH kApeyaH / baudhiH / kapizavasya gargAdipAThepi niyamArthamihopAdAnam / lohitAdikAryAyoM gnnpaatthH|| bataNDAt // 6 // 1 // 45 // bhAGgirase vRddhe yameva / vAtaNDyaH AGgirasaH / anyatra vAtaNDayaH / pAtaNDaH zivAyaNabApanArya vacanam / triyAM lup // 6 / 1 / 46 // bataNDAdAgirase ynaa| bataNDI / anyatra zivAdipAThAra vAtaNDI / lohitAdipAThAd vaatnnnnyaaynii|| kujaadeaaynyH||6||17||ddhe kauJjAyanyaH mAnApanyaH / buddha ityeva / kaunyjiH|| strIbahuSvAyanam // 6 / 1 / 48 // kuJjAderbahuviziSTe uddhe striyAM vA'bahute'pi Apanan / kojAyanI / prApnAyanI / kauJjAyanAH / braadhnaaynaaH|| ashvaadeH||6|1|49|| vRddha Ayanan / bhAzvAyanaH / zAjJAyanaH / gotra ityeva / azvo nAma kazcit tasyApatyaM vRddhamAzviH // zapabharadvAjAdAnaMye // 6 / 1 / 50 // baddhe Ayanam / zApAyanaH / bhAradvAjAyanaH / anpatra zApiH / bhAradvAjaH / bhrgaagleN|6|1| 51 ||rddhe AyanaNa / bhaaynngtH| bhanyo maargiH|| AtreyAdbhAradvAje // 6 // 1 // 52 // yUnyAyanaN / AtreyAyaNo bhAradvAjaH / AdheyojyaH / bidArSAdaNiyoH // 6 / 1 / 140 // vidArSazca yo'patyamatyayastadantAtparaspa yUnyaNa ilaca lup / itIko lup / tekAyaniH pitA / taikAyaniH putraH / vAsiSThaH pitA va vAsiSThaH putraH bahAdibhya Ayana // 611 // 53 // * * ** * * ** * * * *** * * * // 66 // **** Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . ********* . . . hA ityeva / jaivantiH // droNavAdaH / zaivaH / prausstthH|| RSiSaSNyandhakA kriyAzabdatvAt / bAra . . nAbaddhe / nArAyanaH / caaraaynnH|aamulyaaynnH // daNDihastinorAyane / / 7 / 4 / 45 // antyasparAdekhegana ||daa DinAyanaH // hstinaapnH| buddha ityeva / nADinA yatriyaH // 6 // 1 // 54 // vRddhe yanyAyanam / gaaaaynnH| daavaaynnH||hritaadervH // 6 / 1 / 55 // vidAdhantargaNo hritaadiH|| vRddhe yo't tadantAyUnyAyana / hAritAyanaH / kaindAsAyanaH krossttushlkoluc||6||1||56|| vRddhe aaynnn| krauSTAyanaH shaalkaaynH||drbhkRssnnaanishrmrnnshrcchunkaadaagraaynnbraahmnnvaarssgnnyvaashisstthbhaargvvaatsye||6|1|57||ddhe ythaasNkhymaapnnn| dArmAyaNa ArAyaNaH / kASNAyano brAhmaNaH / AmizarmAyaNoM vArSagaNyaH / rANAyano vAziSThaH / zAradatAyano bhaargvH| zaunakAyato vaatsyH| anyatra dArbhirityAdi / jIvantaparvatAbA // 6 / 1 / 58 // vRddhe Ayanam / jaivntaaynH| jaivntiH| pArvasAyanaH / pArvatiH / vRddha ityeva / jaivntiH|| dronnaadvaa||6|1 / 59 // apatyamAne AyanaN / drauNAyanaH / draunniH|| shivaadernn|| 6 / 1 / 60 // apatye / imAderapavAdaH / zaivaH / pausstthH|| RssivRssnnyndhkkurubhyH||6|1|61|| apatye'N / vaashisstthH| vaizvAmitraH / gautamaH / vAsudevaH / zvApharakaH / nAkulaH / dauryopAnistu kriyAzamdatvAt / bAhAdikhAdayodhiSThiriH aarjuniH|| kanyAtriveNyAH kanInatrivaNaM ca // 6 / 1 / 62 // apatyeNa / kaaniinH| vevnnH|| zavAbhyAmbhAradvAje // 6 / 1 / 63 // apatye'N / zoGgo bhAradvAjaH / liGgaviziSTaparibhASayA siddhe eyavApanArthadivacanena khIliGgaH zulAzabda upAdIyate ||viknnecchglaadvaatsyaaye||6|1|6|| apatye'N / baikrnnH| gl| Na vizravaso vizuluka ca vA // 6 // 165 // apatye'N / vaishrvnnH| raavnnH| AdezAthai vacanam / pAcaratra / saMkhyAsaMbhadrAnmAturmAtur ca // 6 / 1 / 66 // apa'tyeNa / dvaimaaturH| saamaaturH| bhaadrmaaturH|| saMbandhinA sambandhe / / 7 / 4 / 121 / / saMbandhizabdAnAM yatkAryamuktaM tatsaMbandha eva / itiSacanAddhAnyamAturna / tena yaatr| shubhraavipaagdaimaaneyH|| adonadImAnuSInAmaH / / 6 / 1 / 67 // apatye'n / yAmunaH praNetaH / devdnH| adIriti . . - - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA. taddhita gAprakaraNam *** // 67 // * * * * * * * kim / cAndrabhAmeyaH // pIlAsAlvAmaNDUkAdA // 6 / 1 / 68 // apatye'N / pailaH / paileyaH / saarkhH| saalveyH| mANDUkaH / mAitiH / / ditezcaiyaNa vA // 6 / 1 / 69 // maNDUkAdapatye'g / daiteyaH / daityaH / maannddkeyH| mAtiH / / jyaaptyuukH|| 6 / 1 / 70 // apatye eyaN / sauprnnyH|| eye'naayii|3|2| 52 // taddhite parakaHkhI puMvat / aameyH| jAtiya Nitaddhitayasvare iti siddhe niymaarthmidm| tena yauvateya ityAdau na puNvt|| vainteyH| yauvteyH| akabUpANDvoruvarNasyaiye 7 / 4 / 69 // taddhite luk| kAmaNDaleyaH / kapANDvostu / kaaveyH| paannddveyH|| dvisvraadnyaaH|| 6 / 1 / 71 // jyApatyUGantAdapatye eyaNa / dAtteyaH / anayA iti kim / saimaH // ito'nitrH||6|1|72|| | dvisvarAdapatye epaNa / nAbheyaH / naidheyaH / aniba iti kim / daakssaaynnH| dvisvarAdityeva / mArIcaH // shutraadibhyH|| 6 / 1 / 73 // aptye'nn| zaubhreyaH / vaissttpureyH| gaanggeyH||praadaahnnsyaiy||7|4|21||tthinnti taddhitesvareSvAdevaddhiH asyatu vA maavaahnneyH| prvaahnneyH| uttarapadavRddheHpravAhaNeyIbhArya ityatra puMvadbhAvapratiSedhaH prayojanam // epasya // 7 // | 4 // 22 // eyAntAMzAtmAtparasya vAhanasya Niti taddhite svareSvAdervRddhiH masyatu vA / pAvAhaNayiH / bhavAiropiH // eye jityAzinaH // 7 / 4 / 47 // antyasvarAdelagna / jaimAzineyaH // zyAmalakSaNAdvAziSThe // 6 / 1 / 74 // apatye eynn| zyAmeyo lAkSaNeyo vAziSThaH / anyatra zyAmAyanaH lAkSaNiH / abuddhe tu shyaamiH| vikrnnkussiitkaatkaashype||6|1| | 75|| apatye eyaNa / baikarNeyaH kauSItakeyaH kAzyapaH / vaikaNiH kaussiitkirnyH| bhruvo bhravaca // 6 / 176 // apatye epaNa / bhrauveyH| kalyANyAderin caantsy||6|1|77||aptye eyaNa / kaalyaannineyH|| prgsindhoH||7|| 4||25||hdaadhntaanaaN pUrvapadasyottarapadasya ca khareSvAda dbhiNiti taddhite / sauhArdam / saubhAgineyaH / sAnusaindhavaH / bahulAdhikArAt sauhadaM dohadamityapi // anuzatikAdInAm / / 7 / 4 / 27 // ThiNati taddhite pUrvottarapadayoH khareSvAdeH svarasya vRddhiH| paarnneyH|| kulaTAyA vA // 6 / 1 / 78 // apatye eyaNa incAntasya / AdezAce vcnm| * maarprsyshpH| uttarapada gAGgeya maadaahaapnnH| divasAMta tonitrAdisvarAdAyAH/ * * * * * * * // // 67 // * Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .....******************* kaulttineyH| kaultteyH||cttkaannnnrH triyAM tu lup||6|1179|| apatye caattkrH| liMgaviziSTaparibhASayA caTakAyA api cATakairaH / khiyAM tu cttkaa| akhiyAmityeva siddhe pratyayAntaravASanAtha gairavidhAnam // kSudrAbhya eraNa vA // 6 / 1 / 80 // apatye / aGgahInA aniyatapuskA vA khiyaH kSudrAH / kaannerH| kaanneyH| daaserH| dAseyaH / nATeraH / nATeyaH / bahuvacanaM kSudrAryaparigrahArtham // godhAyA duSTe NArazca // 6 / 1 / 81 // apatye eraNa 1 godhaarH| gaudherH| yo'hinA godhAyAM jnyte| gaudheyo'nyaH / zubhrAditvAdeyaNa // jaNTapaNTAt // 6 / 1 / 82 // apatye nnaarH| jANTAraH / pANTAraH / kecittu pANDAra ityaacpiicchnti||ctusspaabhy eyny||6|1| 83 // aptye| kaamnnddleyH| saurbheyH| gRssttyaadeH|6|1|84|| apatye eyan / gAyaH / haartteyH| mitrayorapatyamiti vigrahe RSyaNi mAte. eyaJ // kekayamitrayupralayasya yAderiya ca // 7 // 42 // Niti taddhite svareSvAdeH kharasya vRddhi| itIyAdeze praapte| sAravaizvAkamaitreyabhrauNahatyadhaivatyahiraNmayam / / 7 / 4 / 30 // ete nipAtyante / iti yulopH| maitreyaH / yaskAdergotre // 6 / 1 / 125 // yaH pratyayastadantasya bahugotrArthasya yaskAderyaH pratyayastasyAtriyAM lup / | yaskA lagAH / mitrayavaH / gotra iti kim / yaaskaashchaatraaH| vADaveyo vRsse||6|1|85|| eyaNeyan vA nipAtyate / vRSo yo garbhe bIjaM niSiJcati / vaDavAyA po vaaddveyH| apatye'Neva / vADavaH / eyayaNorubhayorapi vyavasthApanArya nipAtanam / anyayA'nyataro'patye prasajyeta // revatyAderikaNa // 6 / 1 / 86 // apatye / raivtikH| aashvpaalikH|| vRddhastriyAH kSepe Nazca // 6 / 1 / 87 // apatye ikaN / piturasavijJAne mAtrA vyapadezo'patyasya kSepaH // tddhitysvre'naati||2|4|92 // vyaJjanAdapatyayasya tIddhate luk / gArgo gArgiko vaajaalmH| vRddhati kim / kArikayo jAlmaH / khiyA iti kim / aupagavilmaH / kSepa iti kim / gAgeyo mANavakaH / mAtuH sNvijnyaanaarthmidmucyte|| | bhrAtudhaH // 6 / 1 / 88 // apatye / bhrAtRvyaH / zatrurapi upacArAdbhAtRvyaH // IyaH vasudha // 6 / 1 / 89 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemamabhA118211 bhrAturapatye / bhrAtrIyaH / svastrIyaH // mAtRpitrAderDeyaNIyaNau // / 6 / 1 / 90 / / svasurapatye / vacanabhedAna yathAsaMkhyam / mAtRSvaseyaH / mAtRSvasrIyaH / paitRSvaseyaH / paitRSvasrIyaH // zvazurAyaH / / 6 / 1 / 91 // apatye / shvshuryH| sambandhinAM sambandhe / svazuro nAma kazcit tasyApatyaM zvAzuriH // jAtau rAjJaH / / 6 / 1 / 92 / / apatye yaH / / ano'ye ye // 7 / 4 / 51 // antyasvarAderlug na / rAjanyaH kSatriyajAtizcet / rAjano'nyaH / agra iti kim / rAjyam // kSatrAdiyaH // 6 // 1 / 93 // apatye jAtau / kSatriyo jAtizcet / kSAntriranyaH / manoryANI paJcAntaH / / 6 / 1194 // 'apatye jAto / manuSyAH / mAnuSAH / mAnuSI / jAtAvityeva / mAnavAH // mANavaH kutsAyAm / / 6 / 1 / 95 / / manuzabdAdautsargike'Npratyaye NatvaM nipAtyate / manorapatyaM kutsitaM mUDhaM mANavaH // kulAvInaH // 6 // 1 // 96 // apatye / kulInaH / uttarasUtre samAse pratiSedhAdiha kulAntaH kevala gRhyate / bahukulInaH // yaiyakanAvasamAse vA // 6 / 1 / 97 // kulAntAt kulAccApatye / kulyaH / kauleyakaH / kulInaH / bahukulyaH / bADukuleyakaH / bahukulInaH / asamAsa iti kim / AcakulInaH || duSkulAdeyaN vA / / 6 / 1 / 98 // apatye / dauSkuleyaH / duSkulInaH // mahAkulAdAna | 6 / 1 / 99 / / apatye / mAhAkulaH / mAhAkulInaH / mahAkulInaH // kuryAdayaH // 6 // 1 / 100 // apatye / kauravyaH / zAGkavyaH / akSatriyavacanasyeha kurorgrahaNam / kSatriyavacanAttu vakSyamANo dvisaMjJako vyaH // samrAjaH kSatriye // 6 / 1 / 101 // apatye vyaH / sAmrAjyaH kSatriyazcet / anyatra sAmrAjaH / anye sAmrAjirityAhuH / tatra samrAT vAhAdiSu drssttvyH| senAntakArulakSmaNAdiz ca / / 6 / 1 / 102 // vyo'patye / hAriSeNiH / hAriSeNyaH / tAntuvAyiH / tAntuvAyyaH / lAkSmaNiH / lakSmaNyaH // supAnnaH sauvIreSvAyaniv // / 6 / 1 / 103 // apatye / soyAmAyaniH / sauvIrebhyo'nyatra sauyAmaH / pANTAhRtimimatANNazca / / 6 / 1 / 104 // saudhIreSu janapade yo'rthastadvacerapatye Ayanin / pANTAhRtaH pANTAhRtApanirvA saubIragotraH // bhaimataH / maimatAyaniH / sauvIrodhvityeva / pANTAhatAyanaH / takhita prakaraNam // 68 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIyaM cUrNam / mohanIyaM karma / jJAnAvaraNIyam / darzanAvaraNIyam // asarUpo'pavAde votsargaH prAk kteH // 51 // 16 / / avazyaLAvyam / bhavazyalavitavyam / nandanaH / nandakaH / asarUpa iti kim ? | dhyaNi yo na syAt / kA-yam / prAkteriti kim ? / kRtiH / citiH / ghanAdirmA bhUt / cikIrSA / kvirna bhavati // te kRtyAH // 5 / 1 / 47 // dhyaN-taMvya - anIya-ya- kyap ityete kRtyasaMjJAH / vatsApyAnAcyAtkarmabhAve kRtyaktakhalArthAca // RvarNavyaanAd dhyaNa // 5 / 1 / 17 / / dhAtoH / kArthyam | hAyyam // tesniTazcajoH kagau ghiti // 4 / 1 / 111 // dhAtoH / pAkyam / vAkyam / bhogyam / kte'niTa iti kim ? / saMkocyam / kte'niTa iti vidyamAnasya vizeSaNAdiina / udAjaH // pANisamavAbhyAM sRjaH // 5 / 1 / 18 / / dhyaNU / RdupAntyakyapo'pavAdaH / pANisa rajjuH / samavasabhyaiH / samaveti samudAyaparigrahArthe dvivacanam / anyatra sRjyam || uvarNAdAvazyake / / 5 / 1 / 18 / / dhAtorghyaNa / lAvyam / pAvyama / yanniyogAtkarttavyamarthaprakaraNAdinA nicitaM tatrAyaM pratyayaH / lAgyamavazyama | pAvyamavazyam / avazyalAvyam / avazyapAvyam / atrAvazyaMzabdenApyavazyaMbhAvo yotyate / mayUravyaMsakAditvAtsamAsaH / avazyastutya iti paratvAt kyap // AsuyuvapirapilapitrapiDipibhicamyAnamaH || 5 | 1120 // dhyaN // yApavAdaH / AsAvyam / yAvyam / vApyam / rAjyam / lApyam / apatrApyam / Depyam / dabhiH sautro bandhane / dAbhyam / aacaamym| AnAmyam / Anamernecchantyeke / vAdhAre'mAvAsyA ||5|1|21|| amApUrvAdvasaverAdhAre dhyaNU, dhAtoH pakSe svaca nipAtyate / amA saha vasato'syAM sUryAcandramasAviti amAvasyA amAvAsyA vA / pakSe yamakRtvA isvanipAtanamra amAvAsyAyA vA ityatrAmAvasyAzabdasyApi grahaNArtham // nyaGkradgameghAdayaH || 4|1|112 // yathAsaGkhyaM kRtakatvAH kRMtagatvAH kRtaghatvA nipAtyante / nyazcerupatyaye nyaGkaH / tazcivaJcizucInAM raki / krama / vakrama / zukraH / zokaH / unjedhena / udgH| nyunH| sRjeH karttaryac / sargaH / miheraci saMjJAyAM hasya ghatvam / meghaH / anyatra mehaH / oghaH pravAhaH Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evamavihitalakSaNAni katvagatvacatvAni draSTavyAni na vazcargatau // 11113 // katvam / vaJca vaJcati / gantavyaM gacchavItyarthaH / gatAviti kim / vaGka kASTham / kuTilamityarthaH // yajeyajJAle // 4 / 1 / 114 // gatvaM na / pazca bhayAjAH / trayo'nuyAjAH / yajJAre iti kim ? / prayAgaH / anuyAgaH ||dhynnyaavshyke // 4 / 1 / 115 // hemaprabhAcajoH kagau na / avazyapAcyam / avazyaraayam / Avazyaka iti kim ? / pAkyam // nimAyujaH zakye // 4 // prakriyA 1 / 116 // gamye dhyaNi go na / niyojyaH / prayojyaH / zakya iti kim ? | niyogyaH // bhujo bhakSye // 4 // 1 / 117 // dhyaNi na gaH / bhojyamannaM payo vA / anyatra bhogyaH kmblH| prAvaraNIya ityarthaH / bhakSyamabhyavahA yam / na kharavizadameva // tyajayajapravacaH // 4 / 1 / 118 // dhyaNi kagau na / tyAjyam / yAjyam / ata eva pratiSedhAyajeya'Napi / pravacigrahaNaM zabdasaMjJArtham / pravAcyo nAma pAThavizeSaH / tadulapakSito grantho'pyucyate / upasargaIAN niyamArtha vA / pUrvasyaiva bacerazabdasaMjJAyAM niSedho nAnyopasargapUrvasya / adhivAkyaM nAma dazarAtrasya yajJasya yadazamamahaH yasmin yAjJikA adhibruvate tasminnevAbhidhAnam / adhivAcyamanyatra // vaco'zandanAmni // 4 / 1 / 119 // gamye dhyaNi ko na / vAcyamAha / azabdanAmnIti kim ? / vAkyam / viziSTa padasamudAyaH ||bhujnyujN pANiroge Idl // 4 / 1 / 120 // nipAtyate / bhujyate'neneti bhujaH pANiH / nyubjitAH zerate'sminniti nyujo rogavizeSaH / ghavi gatvAbhAvaH pUrvatra guNAbhAvazca nipAtyate / pANiroga iti kim ? / bhogaH / nyudgaH // vIrunnyagrodhau // 4 // 1 / 121 / vipUrvasya rhe| kvipi nyapUrvasya cAci vIrunyagrodhazabdau dhAntau nipAtyete / vIrut / nyagrodhaH / ava rodha ityapyanye // saJcAyyakuNDapAyyarAjasUyaM kratI // 5 / 1 / 22 // ghyaNantaM nipAtyate AdhAre karmaNi vaa| A saJcIyate somo'smin saJcIyate vA'sAviti saJcAyyaH kratuH / saJcayo'nyaH / kuNDaiH pIyate somo'smin kuNDaiH pIyate -669 // iti vA kuNDapAyyaH kratuH / kuNDapAno'nyaH / atra nipAtanAdAyAdezaH / rAjA sUyate'smin rAjJA vA sotavya iti AUCAMSUUlavakara Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjasUyaH / atra nipAtanAddIrghaH // praNAyyo niSkAmAsammate // 5 / 1 / 23 // prANAyyo'ntevAsI / viSayeatory ityarthaH / nipAtanAdAyAdezaH / praNAyyazvaraH / sarvalokAsammata ityarthaH / praNeyo'nyaH // dhAMyyApArayanikAyyamRmAnaha virnivAse || 5 | 1|24|| yathAsaGkhyaM dhyaNantaM nipAtyate / nipAtanAdAyAdezaH / davAterRci, dhIyate samidagnAvanayeti ghAyyA Rk / rUDhivazAtkAcideva Rca ucyante / anyatra dheyA mIyate'neneti pAyyama mAnam / atra mAGa AdipatvaM ca / sampUrvAnnayaterhaviSi samo dIrghatvaM ca / sAMnAyyaM haviH / nikAthyo nivAsaH / atra cinoterAdikatvaM ca // paricAyyopacAyyAnAyya samUhyacityamagnau // 5 / 1 / 25 // dhyaNantaM nipAtyate / paricIyata iti paricAyyo'gniH / evam upacAyyaH / anAthyo dakSiNAgniH / kecidagnivizeSAdanyatrApyanityavizeSaicchanti / AnAyyo godhuk / anitya ityarthaH / samujhata iti samUhyaH / badhyaiNa UtvaM ca vasya / anye tu sampUrvAdUheranaveveti niyamArthaM dhyaNaM nipAtayanti / agneranyatra samUhitavya ityeva / cinoteH kyapi // hrasvasya taH pitkRti // // 4 / 4 / 113 // dhAtorantaH / cityo'gniH / ceyo'nyaH / hrasvasyeti kim ? / grAmaNIH / kRtIti kim ? / ajuhavuH / grAmaNi kulaM vRtraha kulamityatra tu asiddhaM bahiraGgamantaraGga iti na bhavati / surityAdAvantaraGgatvAdvizeSavihitatvAcca vRddIrghatvaM ca bhavati // yAjyA dAnaci // 5 / 1 / 26 / yajeH karaNe dhyaNU syAt / ijyate'nayeti yAjyA || tavyAnIyau // 5 / 1 / 27 // dhAtoH / zayitavyam | zayanIyam / karttavyaH / karaNIyaH / bahulAdhikArAdanyatrApi / zete 'sminniti zayanIyaH palyaGkaH / snAntyeneneti snAnIyaM cUrNam // niMsanikSanindaH kRti vA // 2 / 3 / 84 // adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya no NaH / praNisitavyam / praniMsitavyam / praNikSitavyam / pranikSitavyam / praNinditavyam / praninditavyam || svarAt // 2 / 3 / 85 // adurupasargAntaH syAdrAdeH kRto no NaH / prayaNIyam / kim ? | pramagnaH || nAmyAdereva ne || 2|3|86 || adurupasargAntaHsyAdvAdeH parasya dhAtoH parasya svarAduttarasya kRto nA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raannH| prekSaNIyam / nAmyAderiti kim / pramaGganIyam / evakAra aSTAvadhAraNArthaH ma eva sati nAmyAderiti viparIva-81 niyamo mA bhUt / vyaJjanAntAdevArya niyamaH / NyantAtu paratvAdvikalpa eva // vyaanAdena myupAntyAvA // 2387 // ImabhabhA- adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya pAtoH parasya svarAduttarasya kuto no nnH||prkopnniiym / prakopanIyam / vyaJjanAderiti kRdantaH kima ? / mohaNIyam / nAmyupAntyAditi kim / vapaNam / svazAdityeva / prabhugnaH / adurityeva / durmohanaH / ala- prakriyA // 70 caTAdivarjanaM kim ? / pramedanam ||nnervaa // 2 / 3 / 88 // adurupasargAntAsthAdrAdeH parasya dhAtociMhitasya kRtaH svasatparasya no nnH| pramaNIyam / pramaGganIyam / vihiteti kim / / prayApyamANaH 2 / atra kyena vyavadhAne'pi / nirviNaH // 2 / 3 / 89 // ktanakArasya NatvaM nipAtyate / nirviNaH // na khyApUrabhUbhAkamagamapyAyavepo Nezva 3 / 90 // adurupasargAntaHsthAdrAdeH parAtparasya kRto nasya NaH / prakhyAnIyam / prakhyApanIyam / prapavanIyam / prapAvanIyam / bhavanam / prabhAbanam / prabhAnam / prabhAvanA / prakAminI / prakAmanA / apragamaniH / prgmnaa| mdhyaanH| pradhyAyanA / mavepanIyam / prvepnaa| khyAterNatvamitiH kathit // deze'ntaro'yanahanaH / / 2 / 3 / 91 // no NU na / antarayanaH antarhananIyo dezaH // SAtpade // 229 // parasya no Na na / sarpiSpAnam / niSpAnam / pada iti kim ? / puSNAti / sarpiSkeNa // pade'ntare'nAyatariteza693 // no 'na / pAvanaDam / roSabhImAkhena / mASakumbhavApena / mApakumbhasya vApa iti mASAH kumbho vApo'syeti vA samAse vottarapadAnteti vikalpa prApte mASasya kumbhavApa iti samAse ca kavargakasvareti nitye prApta prtissedhH| vyavadhAyakasyottarapadAvayavatve necchantyanye / apare tu tasya pUrvapadAvayavatve necchanti / anADIti kim ? pANaddham / ataddhita iti kim ? / AgomaraNa / ya ecAtaH / / 5 / / 28 // svarAntAddhAtoH / disyam / ceSam / jeyam / neyam / lavyam / bhavyam / ecAtaH / deyam / dheyam // zakitakicattipatizasisahiyajibhajipavargAt // 5 / 1 / 29 // yH| dhynnopvaadH| +CROSSASRCANKAba Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OSASUNT |shkym / takyam / catyam / yatyam / zasyam / sahyam / yajyam / bhajyam / tapyam / labhyam / gamyam // AGo yi // 4 / 4 / 104 // labhaH svarAtparaH pratyaye no'ntH| AlambhyA gauH / yIti kim ? / AlabdhA / upAtstutau 3 // 4 / 4 / 105 // labhaH svarAtparo yAdau pratyaye no'ntaH / upalambhyA vidyA / stutAviti kim ? / upalabhyA vArtA / yajergatvapratiSedhAd bhajezca bAhulakAd dhyaNapi / yAjyam / bhAgyam / yajibhajibhyAM necchantyeke / asivadhya ityAdi tu na janavadha iti vRddhiniSedhe dhyaNA bhaviSyati // yamamadagado'nupasargAt // 5 / 1 / 130 // yaH / yamyam / madyam / gadyam / anupasargAditi kim ? | AyAmyam / yamegrahaNaM niyamArtham / anupasargAdeva yathA syAt / bahuvacanAtkaraNe'pi mAdyatyaneneti madyam / sopasargAdapi niyamyam / creraangstvgurau||5|1| 131 // anupasargAd yaH / carya bhavatA / Acaryam / Acaryo dezaH / agurAviti kim ? / AcAryoM guruH / varyopasaryAvadyapaNyamupeyarnumatIgaTavikraye // 5 // 1 // 32 // yathAsaGkhyaM yAntaM nipAtyate / zatena varyA kanyA / sambhaktavyA maitrImApAdanIyetyarthaH / vRtyA 'nyA / strIliGganirdezAdiha na / vAryA RtvijaH / anyastu mugrIvo nAma varyo'sau iti prayogadarzanAt pulliGge'pIcchati / sAmAnyanirdezAttadapi saGgRhItam / upasaryA gauH / garbhagrahaNe mAptakAletyarthaH / anyatra upasAryA / avadyaM pApam / gadyamityarthaH / anUdyamanyat / kathamavAdyA nirupapadAda dhyaNa | tato nsmaasH| paNyaH kambalaH / anyatra pANyaH sAdhuH // svAmivaizyeryaH // 5 / 1 / 33 / / aH svAmivaizya-6 yoryoM nipAtyate / aryaH svAmI vaizyo vA / anya aaryH|| vadya karaNe / / 5 / 1 / 34 // bahe: karaNe yaH syAta / | vahyaM zakaTam / vAhyamanyat // nAmno vadaH kyapU ca // 5 // 1 // 35 // anupasargAyaH / brahmoyam / brahmavadyam || nAmna iti kim?| vAyam / anupasargAdityeva / pravAdyam // hatyAbhUyaM bhAve // 51 // 36 / / anupasargAnAmnaH kyabantaM SUS Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA-la prakriyA // 7 // nipAtyate / brahmaNo vadhaH brahmahatyA / hanteH kyapu takAro'ntAdezazca / brahmabhUyaM gtH| devabhUyam / bhAva iti kim ? / zvadhAtyA saa| interbhAve. dhyaNa na bhavatyanabhidhAnAt / tathA ca bahulAdhikAraH / nAmna ityeva / ghAtaH / bhavyam // lAkRdantaH agnicityA // 5 / / 37 / / agneH parAcinoteH strIbhAve kyac nipAtyate agnezcayanamagnicityA // kheyama| Sodhe / / 5 / 1 / 38 // kyavante nipAtyete / khanyata iti kheyam / nipAtanAdantyasvarAderetvam / nikheyam / mRSodyata iti mRSodyam // kupyabhidyoddhyasidhyatiSyapuSyayugyAjyasUrya nAmni // 5 // 1 // 39 // kyavantaM nipAtyate / kupyaM dhanam / gupeH kyap AdikatvaM ca / gopyamanyat / bhinatti kUlAni bhidyaH / ujjhatyudakamiti uddhyaH / nipAtanAddhatvam / nadavizeSAvimau / sidhyanti tveSanti puSyanti asmin kAryANIti sidhyaH, tiSyaH, pussyH| yuanti taditi yugyaM vAhanam / nipAtanAdgaH Aantyaneneti AjyaM ghRtam / sarati suvati vA karmasu lokAniti sUryo devatA / sataH kyap RkArAsyora suvatervA kyap rontazca // vRgrstujussetishaasH||5|1|40 / / kyap AhatyaH / prAvRtyaH / vRGastu vAryA RtvijaH / stutyaH / juSyaH / etIti iNikohaNam / ityH| adhiityH| ayateriDazcala na / upeyam / adhyeyam / iko'pyadhyeyamityeke / Iyaterapyupeyamiti / ziSyaH kathamanivAryoM gajairanyairiti ?, sambhakteranyatrApi vRk // RdupaantyaadkRpicdRcH||5|1|41 // dhAtoH kyA / vRtyam / vRdhyam / akRpItyAdi kima ? / kalpyam / cartyam / aya'm // kRvRSimRjizaMsiguhiduhijapo vA // 5 // 1 // 42 // kyap / kRtyam / kAryam / vRSyam / varNyam | mRjyam / mAryam / zazyam / zaMsyam / guhyam / gohyam / duhyam / doyam / japyam / jA. pyam / japerapi pakSe dhyaN vikalpyasAmarthyAt // jivipUnyo halimuakalke / / 5 / 1 / 4 // vAcye kyap / jIyate | nipuNeneti jityo iliH / mahaDalaM haliH / pUcha pUga vA / vipUyo mujaH / pUgo necchantyeke / vinetavyo madhye telA-15 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dinA vinIyaH kakaH / ilimulka iti kim ? / jeyam / vipavyam / vineyam || padAsvairibAhyApakSye grahaH // 5 / 1 / 44 / / kyap / dhyaNo'pavAdaH / prakarSeNa gRhyata iti pragRdyaM padam / gRhyAH kAminaH / rAgAdiparatantrA ityarthaH / gAmagRhyA zreNiH / bAhyetyarthaH / striilinggnirdesh| lliGgAntare'nabhidhAnam / tvadgRhyaH tvatpakSAzrita ityarthaH / guNagRhyA: / anyatra grAhyaM vacaH / bhRgo'saMjJAyAm // 5 / 1 / 45 / / kyap / bhRtyaH / poSya ityarthaH / asaMjJAyAmiti kim ? | bhAyyau nAma kSatriyaH / bhAryyA patnI / na ca striyAM bhRgo nAmni iti kyap durvAra iti vAcyam / tasya bhAva eva vidhAnAt // samo vA / / 5 / 1 / 46 // bhRgaH kyap / sambhRtyaH / sambhAryaH // preSAnujJAvasare kRtyapazcamyau / / 5 / 4 / 29 // bhavatA kaTaH kAyyaiH / bhavAn hi preSito'nujJAtaH / bhavato'vasaraH kaTakaraNe // zaktA hai kRtyAzca || 5|4|35|| vodurmahaH zakto vA vAdyaH // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUri vijayasiMhasRripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAstrIyatapogacchAcAryabhaTTAraka zrI vijayane misUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM kRtyamakriyA // NakatRcau || 5 | 1 | 48 // dhAtoH / pAcakaH / paktA / pAThakaH / paThitA / zamakaH / damakaH / dAyakaH / dAtA / eSaH eSitA / eSTA / lambhakaH / labdhA / vidyutskH| vidyutsitA / pApacakaH / pApAcakaH // tuH || 4|4|53 // anAtmanepadaviSayAt kramaH parasya svArthAzita Adiridra / kramitA / anAtmana ityeva / prakrantA // trane vA // 4 // 4 | 3 | viSayabhUte'jervI / pravetA / prAjitA / pravayaNaH prAjano daNDaH / ano vakSyate // arha tRc // 5 / 4 / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA - // 72 // tUM 37 // karttari vAcye dhAtoH / bhavAn kanyAyA voDhA / saptamyA dAdhA mAbhUdityarhe tRjvidhAnam // ac // 5 / 1 / 49 // dhAtoH / karaH / iraH / pacaH / paThaH // aci || 3|4|15 // yaGo lup / cecyaH / nenyaH // notaH || 3|4|16|| vihitasya ca pare lup / yoyUyaH / rorUyaH // lihAdibhyaH // 5 / 1 / 50 / / ac / lehaH / zeSaH / sevaH / meSaH / nyagrodhaH / dazaiH / kadvadaH / animiSa iti bahulAdhikArAt ko'pi / pRthagyogo bAdhakabAdhanArthaH / bahubacanAkRtigaNArtham || carAcaracalAcalapatApatavadAvadaghanAghanapATrparaM vA // 4 / 1 / 13 // ete aci kRtadvizvAdayo vA nipAtyante / carAcaraH / calAcalaH / patApataH / vadAvadaH / ghanAghanaH / pATUpaTaH / pakSe caraH / calaH / ptH| vadaH / hanaH / pATaH / kecittu paTUpaTa iti nipAtayanti / ciklidacaknasam // 4 / 1 / 14 // keci ca kRtadvivaM nipAtyate / ciklidaH / caknasaH / yadvobhayatra gharthe kaH / cakruH / yayuH / vabhruH ityauNAdikAH / buvaH || 5 | 1 | 51 // ajanto nipAtyate / brAhmaNamAtmAnaM brUte brAhmaNabruvaH / aNvacAdezaguNabA - dhanArthaM nipAtanam / mayasitasya / / 2 / 3 / 47 / / pariniveH sasya SaH / pariSayaH / niSayaH / viSayaH pariSitaH / niSitaH / viSitaH / saya iti sinoterajantasyAlantasya ghAntasya vA sita iti ktAntasya rUpam / syatervA niyamArtham pariniviparasyaiva ktAntasya syateryathA syAditi / tena pratisita ityAdi siddham // nirduH suveH samasteH // 2 / 3 / 56 // sasya SaH / niHSamaH / duHSamaH / suSamaH / viSamaH / niHpUtiH / duHSRtiH / suSUtiH viSUtiH / nAmagrahaNe liGgaviziSTasyApi grahaNAt suSametyAdi / samasUtIti nAmnograhaNAddhAtorvairUpye ca na bhavati / anye tu samasUtyotvarecchanti // veH svando'ktayoH / / 2 / 3 / 51 // sasya vA viSkantA / viskantA / na cet ktaktatU syAtA ? | viskannaH / viskannavAn // pareH // 2 / 3 / 5 / skandaH sasya So vA / pariSkantA kRdantaH prakriyA // 72 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parihkantA / pariSkaNNaH / pariskanaH / kecittu paripUrvasya skanderajantasya ghanantasya vA prAcyabharataviSaye prayoge nityaM Satvamanyatra vikalpamicchanti / mAcyabharataviSaye prayoge pattrAbhAvamanyatra vikalpamicchantyanye / tadubhayaM nArambhaNI / anenaiva siddhatvAt / nanyAdibhyo'naH // 5 / 1 / 52 // nAmagaNadRSTebhyaH / viziSTaviSayArthI rUpanigrahArthezva sapratyayapAThaH / nandayatIti nandanaH / vAzanaH / madanaH / sahanaH / ramaNaH / lavaNaH / sakandanaH / sarvadamanaH / nrdnH| bahuvacanamAkRtigaNArtham // grahAdibhyo Nin // 5 / 1 / 53 / / grAhI / sthAyI / upasthAyI / mantrI / guNaizvise vizete visinoti vA vizayI viSayI ca pradezaH / nipAtanAtvatvam / grahAdirAkRtigaNaH // nAmyupAntyaproTTazaH kaH / / 5 / 1 / 54 / / dhAtoH / vikSipaH / vilikhaH / budhaH / miyaH / kiraH / giraH / jhaH / kASThabheda iti paratvAdaN // vau viSkaro vA // 4 / 4 / 97 // vAcye nipAtyate / viSkiraH / vikiro vA pakSI / anye tu vikiraza*dasyApi prayogaH pakSiNo'nyatra nAstItyAhuH // gehe grahaH || 5 | 1 | 55 // kaH / gRhNAti dhAnyAdikamiti gRham / puMsi gRhAH / durgastvekavacanAntamevAha vAtsthyAd gRhA dArAH // upasargAdAto, Do'zyaH // 5 / 1 / 56 // dhAtoH / AhnaH / mahnaH / pradaH / pradhaH / upasargAditi kim ? / dAyaH / azya iti kim ? / avazyAyaH / pUrve'pavAdA anantarAn vidhIna bAdhante nottarAm iti No bAdhyate nANU / tena gosandAyaH / upasargANAmavyavadhAyakatvAdaN // vyAghA. prANinasoH // 5 / 1 / 57 / / yathAsaGkhyaM nipAtyete / vividhamAjighati vyAghraH prANI / Ajighrati AghA nAsikA // ghrAdhmApATvedRzaH zaH // 5 / 1 / 58 // jighatIti jiH / vijighraH / dhamaH / ghrAdi sAhacaryAt pipatergrahaNaM na pAteH / pAyatestu lAkSaNikatvAnnaM bhavati / pivaH / dhayaH / uddhayaH / utpaiyaH / theSTitvAduyI / upasargAdeSecchantyanye // sAhi sAtivedyudejidhAripAriceteranupasargAt // 5 / 1 / 59 // zaH / sAhayatIti sAhayaH Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemmbhaa|| 73 // te / sAtiH sautro dhAtuH / sAtayaH / vedayaH / udejayaH / dhArayaH / pArayaH / cetayaH / anupasargAditi kima ? / prasAhayitA / chatradhAra iti paratvAdaNeva || limpavindaH // 5 / 1 / 60 // anupasargAcchaH / limpiH / vindH| niga vAdernAgni / / 5 / 1 / 61 / / yayAsaMkhyaM limpavindaHgaH / nilimpA devAH / govindaH / kuvindaH / aravindaH / nAmnIti kim ? / nilipaH // vA jvalAdidunIbhUgrahAsrorNaH || 5 | 1 | 62 || anupasargAdvA / jvalaH / jvAla: / calaH / cAlaH / davaH / dAvaH / nayaH / nAyaH / dunIbhyAM nityamevetyeke / bhavaH / bhAvaH / vyavasthitavibhASeyam / tena grAhoM makarAdiH / grahaH sUryAdiH / AsravaH / AsrAvaH / anupasargAdityeva / prajvalaH // avahasAsaMsroH // 5 / 1 / 63 / / NaH / avahAraH / avasAyaH / saMsrAvaH / srasrava ityapi kacit // tanvyadhIzvasAttaH // 5 / 1 / 64 / / dhAtoH / tAnaH / uttAnaH / vyAdhaH / pratyAyaH / atyAyaH / atipUrvadeveNa ityeke / zvAsaH / avazyAyaH / pratizyAyaH / glAyaH / dadaH dadhaH iti tu dadidadhyoracA siddham // nRtkhavaJjaH zilpinyakaH // 5 / 1 / 65 // kartari / narttakaH / nartakI / khanakaH / akaGghinoriti na luk / rajakaH / zilpinIti kim ? / nartikA // gasthakaH / / 5 / 1 / 66 // zilpini karttari || gAyaka: / gAGaH pratyaye zilpI na gamyate iti gAyatergrahaNam / / TanaNa / / 5 / 1 / 67 // gAyateH zilpini karttari / gAyanaH / gAyanI / etau pratyayAvazilpinyapItyeke || haH kAlavIyoH // 5 / 1 / 68 // kaSTana | jahAti jahIte vA bhAvAn hAyanaH saMvatsaraH / jahatyudakaM dUrotthAnAva jihate vA drutam hAyanA vrIhayaH || bokaH sAdhau // 5 / 1 / 69 // varttamAnAta | sAdhu pravate iti pravakaH / sarakaH / lavakaH / sAdhAfafa ki ? | mAvakaH // AziSyakan // 5 / 1 / 70 // gamyAyAM dhAtoH / jIvatAdityAzAsyamAno jIvakaH / nandakaH / jIvakA / AziSIti kima ? / jIvikA // tikkRtau nAmni // 5 / 1 / 71 / / AziSi tikU sarve kRdantamakriyA / / 73 / / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtazca // ahanpaJcamasya kvikDiti // 4 / / 107 // dhuDAdau svarasya dIrghaH / zamyAta iti zAntiH / paJcamasyeti kim ? / tyaktvA / ahanniti kim ? | vRtrahaNi / dhuTItyeva / yamyate / kazcitvAcArakvAvapi diirghtvmicchti| tau sanastiki // 4 / 2 / 64 // lugAtau vA / SaNU, satiH / sAtiH / santiH / SaNa, satiH / sAtiH / saantiH| na tiki dIrghazca // 4 / 2 / 58 // yamiramyAdInAM tanAdInAM ca luk / yantiH / rntiH| nantiH / gantiH / hantiH / mantiH / vantiH / tantiH / kSantiH / kSaNiti lAkSaNiko NaH / anyastvaupadezikamimaM manyate / tanmate kSaSTiH vIro bhUyAditi viirbhuuH| kvie / devadattaH / ktH| zarvavarmA / man / varddhamAnaH // karmaNo'N // 5 / 1 / 72 / / nivartya vikAryaprApyarUpAd dhAtoH / ajAdyapavAdaH / nirvAt / kumbhakAraH / vikAryAt / kANulAvaH / prApyAt vedA. dhyAyaH / grAmaM gacchatItyAdau prApyakamaNo'nabhidhAnAna / mahAntaM kaTaM karotIti sApekSatvAdanabhidhAnAcca / tathA ca bhulaadhikaarH| nivaryavikAryAmyAmapi kvacinna / saMyogaM janayati / vRkSa chinatti // zIlikAmibhakSyAcarIkSikSamo nnH||5||1|| 73 // karmaNaH / dharmazIlaH / dharmazIlA / dharmakAmA / vAyubhakSA / kalyANAcArA / sukhapratIkSA / bahukSamA / alpabantaiH zIlAdibhirbahuvrIhI dharmazIlAdayaH sidhyanti / aNvAdhanArtha vacanam / evaMprAyeSu ca bahavIdyAzrayaNe ambhotigameti syAt / ambho'tigAmIti ceSyate / kAmIti NyantasyopAdAnAdaNyantAdaNeva,payaskAmIti / Nya. tasya tu payaHkAmeti / ata eva NyantanirdezAdaNyantanideze kRkamikaMsetyAdau kevalasyaiva kmegrhnnm||gaayo'nupsrgaat ttk||174 // karmaNaH / vkrgH| vkrgii| anupasargAditi kim ? / cakrasaMgAyaH / gAyatinirdezAdgAkana gRhyate ||suraashiidhoH pivH||5|1175|| karmaNo'nupasargAta Taka / suraapH| surApI / shudhupii| saMjJAyAM surApA / murApIti tu | paatipibtyoH| tatra dhAtvarthasya vyutpattimAtrArthatvAta Ato ddo'haavaamH||1176|| karmaNo'nupasargAddhAto godaa| SUUnaca Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANitram / ahAvAma iti kim / svargahAyaH tntuvaayH||dhaanymaayH / kathaM mitrajya iti ? kvacidityanena / hemaprabhAnuapasargAdityeva gopadAyaH // samaH khyaH // 5 / 1 / 77 // karmaNo ddaa| gAM saMkhyAti saMcaSTe vA gosaGkhyaH // tAkadanta maniSA // 7 // dabAjaH // 5 / 1 / 78 // karmaNaH khyo DaH / dAyAdaH / cyaakhyH|| prAjjJazca // 5 // 1 // 79 // karmaNoM dArU pAhaH / pathipaH / pApadaH / iha pUrvatra ca jJAkhyAsAhacaryAhArUpaM gRdhate / pUrvasUtre tu dAgeca, tasyaivAna yogAta / tena stanau pradhayatIti stnmdhaayH|| AziSi hnH||5|1|80 // karmaNo DA zatruhaH / gatAvapIti kazcit / krozahaH // klezAdibhyo'pAta // 5 / 1 / 81 // karmabhyo hno| anAzIrarthamidama / klezApahaH / tamo'pahaH / jvarApahaH / bahuvacanAdyathAdarzanamanyebhyo'pi / dArvAdhAraH cArvAghATa ityatra ghaTateraNa maMjJAyAm / dArvAdhAtaH cArvAghAta iti tu hanterevAsaMjJAyAm / evaM ghaTihanibhyAmasaMjJAyAM varNasaMghAraH varNasaMghAtaH padasaMghAraH padasaMghAta ityAdi sidhyati / intereva vA pRSodarAditvAvarNavikAraH / kumArazIrSANNin // 5 / 1 / 82 // karmaNo inteH| kumAra| ghAtI / zIrSaghAtI / ata eva nipAtanAcchirasaH zIrSAdezaH prakRtyantaraM vA // acitte Tak / / 5 / 1 / 83 // drAkarmaNo inteH kartari / vAtaghnaM taLam / pittaghnaM ghRtam / pavighnI pANirekhA / bahulAdhikArAtsaMjJAyAM khudhnAdayaH / | acitta iti kima ? / pApaghAto yatiH // jAyApatecinhavati 5 / / 84 // karmaNo inteH kartari Tak / jAyAghno brAhmaNaH / patighnI kanyA // brahmAdibhyaH // 5 / 1 / 85 // karmabhyo hanteSTaka / brahmaghnaH / zatrughnaH / gonA pApI / bahulAdhikArAtsaMpadAne'pi / go hanti yasmai gopno'tithiH|| bahuvacanAdyathAdarzanamanyebhyo'pi bhavati / hastivAhukapATAcchaktau / / 1 / 86 // gamyAyAM karmaNo hanteSTak / cittavadartha sUtram // hastighno manuSyaH / bAhujo mallaH / kapATanazcauraH // zaktAviti kim / isvighAto rsdH|| nagarAdagaje // 5 / 1 / 87 // kamaNo hanteH CHSSC OMOMkalakara 174 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karttari Tak / nagaraghno vyAghraH / agaja iti kima ? / nagaraghAto hastI || rAjadhaH || 5 | 1 | 88 // rAjJaH karmaNo inteSTak ghAdezazca nipAtyate / rAjaghaH // pANighatADaghau zilpini // 5 / 1 / 89 / / Tagantau nipAtyete / pANighaH tADaghaH zilpI / pANinA tADena ca hantIti karaNAdapi kecit / zilpinIti kim ? / pANighAtaH / vADaghAtaH / kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH // 5 / 1 / 90 // karmaNaH / khityanavyayAruSo mo'nto hrasvazceti mAgamaH / kukSimbhariH / AtmaMbhariH / udaraMbhariH / udarAtkecidavecchanti // arho'c // 5 / 1 / 91 // karmaNaH / aNo'pavAdaH / pUjArhassAdhuH // dhanurdaNDatsarulAGgalAGkuzaSTiyaSTizaktitomaraghaTAd grahaH // 5 / 1 / 92 / / karmaNo'c / dhanurgrahaH / daNDagrahaH / tsarugrahaH / lAGgalagrahaH / aGkuzagrahaH / RSTigrahaH / yaSTigrahaH / zaktigrahaH / tomaragrahaH / ghaTagrahaH / nAmagrahaNe liGgaviziSTasyApi grahaNAt ghaTIgrahaH / aNapItyeke / dhanugrahaH // sUtrADAraNe || 5 | 1 | 93 // karmaNo graherac / sUtraM karpAsAdimayaM lakSaNasUtraM vA gRhNAti sUtragrahaH prAjJaH sUtradhAro vA / anye tvavadhAraNe evecchinti / tanyate sUtragrahaH prAjJa evocyate / dhAraNa iti kim ? / yo hi sUtraM gRhNAti na tu dhArayati sa sUtragrAhaH // Ayu dhRgo'daNDAdeH || 5 | 1 | 94 // karmaNo'c / dhanurdharaH / zaktidharaH / AdigrahaNAd bhUvaraH / bahuvacanAyathAdarzanamanyebhyo'pi / adaNDAderiti kim ? / daNDadhAraH / kuNDadhAraH hRgo vayo'nuyame // 5 / 1 / 95 // karmaNo gamye'c / prANinAM kAlakRtAvasthA vayaH / asthiraH zvazizuH / kavacaharaH kSatriyakumAraH / udyama utkSepaNamAkAze dhAraNaM vA tadabhAve / aMzaharo dAyAdaH / manoharaH prAsAdaH / manoharA mAlA / vayo'nudyama iti kim ? / bhArahAraH // AGaH zIle // 5 / 1 / 96 // karmaNo haratergamye'c / zIlaM svAbhAvikI pravRttiH / puSpANi AharavItyevaMzIlaH puSpAharaH / AGa iti kipU ?| puSpANi harttA / zIla iti kim ? / puSpAhAraH / sukhAhara ityazIle'nudyame pUrveNAn / 1 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA ||7|| lihAdiSapazcaH prakaraNamidam // dRtinaathaatpshaaviH||5||1|| 97 // karmaNo hagaH kari / dRvihariH zvA / nAyahariH siMhaH / pazAviti kim ? / dRtihAro vyAdhaH / nAthahArI gantrI // rajaHphalemalAgrahaH // 5 / 1 / 98 / / prakriyA / phlegrhiiikssH| sUtranirdezAdetvama / malagrahiH kambalaH / rajomalAbhyAM kecidevecchanti // devaavaataadaapH||5||1|| 99 // karmaNa iH / devApiH / vAtApiH // zakRtstambAdatsavIhau kRgaH // 5 / 1 / 100 // karmaNo yathAsaMkhya kartarIH / zakRtkarirvatsaH / smbkri/hiH|| kiyttdbhorH||5|1|101|| karmaNaH karoteH / kiNkrH| yatkarA / tatkarA / bahukarA / bahukarIti saGkhyAvacanAduttareNa TaH / hetvAdI Te kiMkarItyapi ||sngkhyaahrdivaavibhaanishaaprbhaabhaashcitrkrnaadyntaanntkaarbaahrudhnurnaandiilipilibiblibhktikssetrjnggaaksspaakssnndaarjnidossaadindivsaahH // 5 / 1 / 102 // karmaNaH karoteH / ahetvAdyartha sUtram / saGkhyetyarthapradhAnamapi / tenaikAdiparigrahaH / saGkhyAkaraH / ekakaraH / dvikaraH / kamkAditvAt saH / ahaskaraH / divaakrH| vibhAkaraH / nizAkaraH / | prabhAkaraH / bhAskaraH / citrakaraH / kartRkaraH / AdikaraH / antakaraH / anantakaraH / kArakaraH / bAhukaraH / arUSkaraH / dhanuSkaraH / nAndokaraH / lipikaraH / libikaraH / blikrH| bhktikrH| kssetrkrH| jAkaraH / kSapAkaraH / |kSaNadAkaraH / rajanikaraH / doSAkaraH / dinakaraH / divasakara // hetutacchIlAnukale zabdazlokakalahagAthAvaracATusUtramantrapadAt // 5 / 1 / 10 // kattari karmaNaH karoteSTaH / yazaskarI vidyA / zokakarI knyaa| kriiddaakr| zrADakara / preSaNakaraH / vacanakaraH / hetvAdiSviti kim ? / kumbhakAra / zabdAdiniSedhaH kim ? / zabdakAra ityAdi S75 // / tacchIle tAcchilikazca pratyaya udaahaaryH|| bhRtau karmaNaH // 5 / 1 / 104 // karmazabdAt karmaNaH parAtkarote to gamyAyo ra / bhUtivetanam / karmakaro bhRtakaH // kSemapriyamadrabhadrAtvANa // 5 // 1 // 10 // karmaNaH karote / kSemakaraH / TRESS MUS Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSemakAraH / priyaMkaraH priyakAraH / madraMkaraH / madrakAraH / bhadraMkaraH / bhadrakAraH / bhadrAtkecidevecchanti / ebhya iti kima ? | tIrthakaraH / svAdiSu / tIrthakaraH tIrthakAra ityapi kazcit / khodheti siddhe'NagrahaNaM hetvAdiSu bAdhanArtham / kathaM yogakSemakarI lokasyeti / upadavidhiSu tadantavidheranAzrayaNAt / ata eva saMkhyAdisUtre 'ntagrahaNe'pyanantagrahaNam / uttaratra ca bhayagrahaNe'pyabhayagrahaNam // meghantibhayAbhayAtkhaH // 5 / 1 / 106 // karmaNaH kRgaH / meghaMkaraH / RrtikaraH / bhayaM karaH / abhayaMkaraH // priyavazAdvadaH || 5 | 1 / 107 / karmaNaH khaH / priyaMvadaH / vazaMvadaH // dviSaMntapaparantapau // // 5 | 1 | 108 // dviSatparAbhyAM karmabhyAM parAt NyantAcapeH kho hrasvatvaM dviSattakArasya makAratha nipAtyate / dvicantapaH / parantapaH / nipAtanasyeSTaviSayatvAdiha na / dviSatItApaH / aNyantasya ca tapene / dviSattASaH // parimANAmitanakhAtpacaH // 5 / 1 / 109 // karmaNaH khaH / prasthaMpacA sthAlI / droNapacA dAsI / pitapacA brAhmaNI / nakha~pacA yavAgUH // kUlAbhrakarISAtkaSaH // 5 / 1 / 110 // karmaNaH khaH / kUlaMkaSA nado abhraMSo giriH / karISaMkaSA vAlyA || sarvAtsaha / 5 / 1 / 111 // karmaNaH kaSaH khaH / sarvesahA muniH / sarvakaSaH khalaH // bhRSTajitapadamezca nAmni // 5 / 1 / 112 // karmaNaH saheH khaH / vizvaMbharA vasudhA / pativarA kanyA / zatruJjayaH parvataH / rathantaraM sAma / zatruntapo rAjA / damirantarbhUnaNyartho Nyantazca / gRhyate / baliM dAmyati damayati vA baliMdamaH kRSNaH / zatrusaho rAjA / nAmnIti kim ? / kuTumbabhAraH / kecittu rathena taratItyakarmaNo'pIcchanti // dhArairghaca // 5 // 1|113||krmnnH khaH saMjJAyAm / vasu dhArayatIti vasundharA pRthvI / yugandharastIrthakaraH // purandara bhgndrau||5|1|114|| maMjJAyAM khAntau nipAtyate / purandaraH zakraH / bhagandaro vyAdhiH / dArayateI svaH puro'mantatA ca nipAtyate / vAcaMyamo vrate // 5 / 1 / 115 // vrate gabhye vAcaH karmaNaH parAdyamaH kho vAco'mantazca syAt / vAcaMyamo vratI / vrata iti kim Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // .76 / / 1 / vAgyAmo'nyaH // manyANNin // 5 / 1 / 116 // karmaNaH / paNDitamAnI bandhoH / zyanirdeza uttarArthaH / manuternivRtyarthazca // kartuH khaz / / 5 / 1 / 117 // pratyayArthAt karttuH karmaNaH parAmanyateH khaz / paptimAtmAnaM manyate paNDitaMmanyaH / pavimanyA / kartturiti kima ? / darzanIyamAnI caitrasya // ejeH // 5 / 1 / 118 // karmaNaH khazU / aGgamejayaH // zunIstanamuJjakUlAsya puSpAt veH // 5 / 1 / 119 / / karmaNaH khaz / zunindhayaH / stanandhayaH / muandhayaH / kUlandhayaH / AsyandhayaH / puSpandhayaH / muAdibhyaH kecidevecchanti / veSTakAro GayarthaH / stanandhayI * sarpajAti: / nADIghaTIkharI muSTinAsikAvAtAd dhmazca // 5 / 1 / 120 // karmaNaH parAduddheH khatha / nADiMdhamaH / nArDiSayaH / ghaTiMdhamaH / gharTiSayaH / khariMdhamaH / kharidhayaH / muSTiMghamaH / muSTiSayaH / nAsikandhamaH / nAsikandhayaH / vAtandhamaH / vAtandhayaH udyantanirdezAttadabhAve na khath nADiMdhamaH / nADiMdhayaH // pANikarat / / 5 / 1 / 121 / / karmaNo dhmaH khaz / pANidhamaH / karaMdhamaH / TUtherapIti kazcit / pANindhayaH / karandhayaH / pANindhamAH panthAna iti tadyogAt / maJcAH krozantItivat // kUlAdudrujodvahaH // 5 / 1 / 1-2 // karmaNaH khay / kUlamudrujo gajaH / kUlahabrahA nadI || bahAbhrAliH || 5 || 123 // karmaNaH khaz / valiho gauH / abhraMlihaH prAsAdaH / bahuvidhvastilAdaH / / 5 / 1 / 124 // karmaNaH khaz / bahuntudaM yugam / vidhuntudo rAhuH / aruntudaH kAkaH / bahornecchantyanye // lalATavAtazardhAttapAjahAkaH // 5 / 1 / 125 / / karmaNo yathAsaGkhyaM khazU / lalATaMtapaH sUryaH / vAtamajA mRgAH / zardhajahA mASAH // asUryogrAd dRzaH / / 5 / 1 / 126 // karmaNaH khaz / sUryamapi na pazyanti asUryapazyA rAjadArAH / asAmarthye'pi gamakatvAtsasamAsaH / ugrampazyaH // iraMmadaH // 5 / 1 / 127 karmaNaH iti nivRttam / irApUrvAnmadeH khaz zyAbhAvazca nipAtyate // irampadaH // nagnapalitamiyAnmasthUlagabhagA 1. kRdantaprakriyA // 76 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156Una DhayatadantAvyarthe'cverbhuvaH khiSNukhukaJ // 5 / 1 / 108 // anagno nagno bhavati nagnaMbhaviSNuH / ngnNbhaavukH| palitaMbhaviSNuH / palitaMbhAvukaH / priyaMbhaviSNuH / priyNbhaavukH| andhaviSNuH / andhaMbhASukaH / sthuulbhvissnnuH| mthuulbhaavukH| subhagaMbhaviSNuH / mubhagaMbhAvukaH / aaddhcbhvissnnuH| aaddhyNbhaavukH| tadantebhyaH / | ananagro'napro bhavati / anagnabhaviSNuH / angnbhaavukH| mungnNbhvissnnuH| sunagnaMbhAvukaH / acceriti kim ? ADhacIbhavitA / / kRgaH khana karaNe // 5 / / 129 // nagnAdibhyo'nanyantebhyazvayarthavRttibhyaH / nagnaMkaraNaM dyUtam / palitaMkaraNama / priyakaraNam / andhakaraNama / sthUlaMkaraNa dadhi / subhagakaraNam / ADhadhakaraNam / sunagnakaraNam / a-- phavyerityeva nagnIkurvantyanena atra khananatiSedhasAmarthyAdanaDapi na / nahi nagnIkaraNamityatra anaTakhanaTo rUpe samAse khiyAM nA vizeSo' sti / kecittu gyantapUrvAdapi khanaTamicchanti / nagnIkaraNaM dhutam / / bhAve cAzitAbhuvaH khaH // 5 / / 130 // karaNe / Azitena tRptena bhUyate bhavatA AzitaMbhavo bhavataH / Azito bhavatyanena azitaMbhavaH / odanaH // nAmno gamaH vaDoca vihAyastu vihaH // 5 / 1 / 131 // khaH // turo gacchati tuH / bhujnggH| plava bihaaH| turagaH / bhujagaH / pvagaH / vihagaH / uramA gacchati uragaH / podarAditvAt salopaH / sutaM satena vA gacchati sutaGgamo nAma istii| mitaGgamo'zvaH / suragamo'zvaH / bhujaGgamaH sarpaH / plavaGgamo bhekaH / vihAmaH nabhasAmaca pakSI / nabhasazabdokArAnto'pyasti / urakama ityapi kshcit||sugdurgmaadhaare||1|132|| suduryoM gamerAdhAre / mugaH durgaH pnthaaH| asruuptvaadndpi| sugmnH| durgmnH| mugmH| durgamaH iti tu karmaNi nirgoM deze // 5 / 1 / 133 // niHpUrvAdgamerAdhAre ddH|| nigo dezaH / deza iti kima / nirgamanaH // zamo naamnyH||5|1|134 // nAmnaH zaMbhayo'In / zaMkarotIti zaGkaraH / hetvAdiSvapi parabAdayameva / zaGkarA nAma parivAjikA / nAmnIti kim ? / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRdanta zaGkarI jinadIkSA // pAzrvAdibhyaH zIH // 5 / 1 / 135 // nAmabhyaH // pArzvabhyAM zete pArzvazayaH / pRSTha-13 hemaprabhA zayaH / digdhasahazayaH / bahuvacanAdyathAdarzanamanyebhyo'pi // UrvAdibhyaH kattaH // 5 / 1 / 136 // zIGaH / / // 77 // vayA uttAnazayaH / bahuvacanaM prayogAnusaraNArtham // AdhArAta // 5 / 1 / 137 // nAmnaH zIGa: aH // maakhshyH| giriza iti saMjJAyAM lomAditvAcchaH cressttH||5|1|138|| AdhAravAcinaH / kurucaraH / kuru carI / / bhikSAsenAdAyAt // 5 / 1 / 30 // creH| bhikSAcaraH / senAcaraH / AdAyacaraH puro'grato'gre satta: / / 5 / 1 / 140 // // purHsrH| agrtHsrH| agresaraH / saptamyalapa / ekArAntamavyayaM vA / mUtranipAtanAdakAraH // pUrvAtkattaH // 5 / 1 / 141 // satteSThaH / pUrvasaraH / pUrvI bhUtvA saratItyarthaH / karturiti kima ! / pUrva deza sarati pUrvasAraH // sthApAsnAtraH kH||5|| 142 // nAmnaH / samasthaH dvipaH / ndiissnnH| Atapatram // zokApanudatundaparimRjastamberamakarNejapaM priyAlasahastisUcake // 5 / 1 / 143 // yathAsaGkhyaM kAtyayAntaM nipAtyate / zokApanudaH priyaH / tundaparimajo'lasaH / stamberamo hstii| karNejapaH sUcakaH / eSviti kim ? / zokApanAdA dharmAcAyaH // mUlavibhujAdayaH // 5 / 1 / 44 // kAntA yathAdarzanaM nipAtyante / mRlavibhujo rthH| kumudaM karavam / mahIdhaH zailaH // dRhe ghaH // 51 / 145 // nAmnaH / kAmayA gauH| asarUpatvAnkvip / kA. madhuka || bhajo viNa // / 1 / 146 // nAmnaH / pAdabhAk / vibhAka / aDabhAk / ikAra uccAraNArthaH / manvanakvanivica kvacita // 5 // 2 // 147 // nAmnaH parAda dhAtorete pratyayAH / man ,suzarmA / van ,bhUridAvA / kvacidga- HI77 // haNAtkevalAdapi / zarma / varma / hema ||bnyaar pazcamasya / / 4 / 2 / 65 // vana, vijAvA / DiskaraNaM dhvAvA ityAdI gunnnighedhaarthm| kvanipu,mAtaritvA / kevalAdapi / kRtvA / vin,kiilaalpaaH| paamprett| kevlaadpi| rett| roT ||kvip // 5 // 554KRISESCR Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148||naamnH parAddhAtoryayAlakSyam / ukhAsrat / vahAbhraT / ghajyupasargasya bahulamiti bahulagrahaNAdubhayatra dIrghaH / zakahUH / pratibhUH / kevalAdapi / pAH / vAH / kIH / giiH||gmaaN kvau / / 4 / 2 / 59 // gamAdInAM yathAdarzanaM kvau kGiti luk / janagat / saMyat / parItat / sumat | subat // kvau // 4 / 4 / 119 / / zAsa Asa imU / mitrazIH / AGaH itIsi AzIH // chaderismantrakvau / / 4 / 2 / 33 // Nau hrasvaH / chadiH / chadmA chatrI / upacchat // sadisUdviSahaduiyujavidabhida chidajinI rAjibhyazca / diviSat / bhIruSThAnAditvAt Satvam / aNDasUH / prasUH / ityAdi / grAmaNIH / agraNIH // spRzo'nudakAt / / 5 / 1 / 149 // nAmnaH kvip / ghRtaspRk / anudakAditi kim ? / udakasparzaH // anudaka iti paryudAsAdanupasarge nAma gRhyate / teneha na / upaspRzati // ado'nannAt / / 5 / 1 / 150 // nAmnaH kvip / AmAt / anannAditi kima ? | annAdaH / kvipsiddho'nnapratiSedhArthaM vacanam // kravyAtkravyAdAvAmapakcAdau / 5 / 1 / 151 / / kvivaNantau sAdhU / kravyAt AmamAMsabhakSakaH / kravyAdaH pakvamAMsabhakSakaH / siddhau pratyayau viSayaniyamArthaM vacanam // tyadAdyanya samAnAdupamAnAd vyApye dRzaSTakrsako ca // 5 / 1 / 152 / / vyApye karmaNi varttamAnAt vyApya eva kvipU / sa iva dRzyate tAdRzaH / tAdRzaH / tAdRk / anyAdRzaH / anyAdRkSaH / anyAha / sadRzaH / sadRkSaH / sadRk / vyApye varttamAnAditi kim ? / tasminniva dRzyate / vyApya eveti kim ? / tamiva pazyantItyatra karttari mA bhUt // kartturNin // 5 / 1 / 153 // upamAnabhUtAnnAmnaH / uSTrakrozI / dhvAGkarAvI // ajAteH zIle // 5 / 1 / 154 || nAmnaH parAddhAtorNin / uSNabhojI / zItabhojI / ajAteriti prasajyapratidhAvAcina upasargAdapi / pratyAsArI / ajAteriti kim ? / brAhmaNAnAmantrayitA // zIla iti kima ? | uSNabhoja AturaH // sAdhau // 5 / 1 / 155 // nAmnaH parAddhAtorNin / sAdhukArI / sAdhudAyI / cArunatIM / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA-& na // 78 // bahulAdhikArAtsAdha vAdayati gAyati vetyAdau na / azIlAthai satram // brahmaNo vdH||5|1|56 // Nin / / bramavAdI // vratAbhIkSNye // 5 / 1 / 157 // gamye nAmnaH parADAtoNin / sthaNDilasthAyI / kSIrapAyiNaH uzInarAH / bahulAdhikArAdiha na / kulmASakhAdAzcolAH ||krnnaaghjo bhate // 5 / 1 / 158 // nAmno Nin / agnihomayAjI / karaNAditi kim ? / gurUniSTavAn // minye vyApyAdina vikrayaH // 5 / 1 / 159 // mAmno bhUte kartari / somvikryii| ghRtavikrayI / nindha iti kima ? / dhAnyavikrAyaH // hano Nin / 5 / 1 / 160 // vyAvyAmAmno bhUtArthAn ninye kartari / pitRmyaghAtI / nindha iti kim ? / zatrughAtaH ghabantAnmatvarthIyenenA siddhe bhUnakutsAbhyAmanyatra tannivRzyartha sUtram / anyatrApIcchatyanyaH / evaM pUrvasUtre'pi // brahmabhraNavRtrAva kvip // 5 // 1 / 6 // karmaNo bhUtArthAddhanteH / brahmahA / bhraNahA / vRtrhaa| kvibityanenaiva siddhe niyamArtha vacanam / caturvidhathAtra niymH| brahmAdibhya eva / tena puruSaM hatavAn puruSaghAta inyatra na kvie / intereva, tena brahmAdhInavAna brahmAdhyAya ityatrANeva / kinabeva / tena brahmANaM hatavAn brahmahA ityatra nANinau / bhUte ena, tena brahmANaM hanti haniSyati vA brahmaghAta inyatrANeva // kRgaH supuNyapApakarmamantrapadAt // 12 // kamaNo bhUte vartamAnAta kvip / sukata / puNyakta / pApakat / kamakRt / mantrakat / padakRt / idamapi niyamArthama / trividhazcAtra niyamaH / kRga eva / tena mantrAdhyAya ityatra na vipu / bhane ena / tena karmakAra ityatra na niveva / tena karma kRtavAn karmakAra iti na / ebhya eveni niyamAbhAvAta zAstrakata sIyakadityAdi siddhama // somAtsugaH // 5 / / 63 / karmaNe bhUtArthAta kvi momasUt / atrApi caturvidho niymH| evamuttarasUpi // agnezvaiH // 5 / / 164 // vyApyAtparAdbhUtArthAta vip / agnicit / karmaNyagnyarthe // 5 / / 165 // kamaNadhinote nAta karmaNi kArake kvie / zyena iva cIyate mma SEARVICE 78 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9565555 zyenacit / bahulAdhikArAdiviSaya evAyam / / dRzaH kvanip // 5 // 1 / 166 // vyApyAd bhUtArthAt / merudRzvA / Paa sAmAnyasUtraNa kvanipi siddhe bhUtakAle pranyayAntarabAdhanAthai vacanam // saharAjabhyAM kRpayudheH // 5 / 1 / 167 // | karmabhyAM bhUtArthAda kvanie / sahakRtvA / sahayudhvA / rAjakRtvA / rAjayudhvA / yudhirantarbhUtaNyarthaH / karmaNa ityeva / rAjJA & yuddhavAn // anorjanerDaH // 5 / 1 / 168 // karmaNo bhUtArthAt / pumanujaH // saptamyAH // 5 / 1 / 169 // nAmno bhUtArthAjanerDaH / upsrjH| mandurajaH / / ajAteH paJcamyAH // 5 / 1 / 170 // bhRtArthAjanerDaH / buddhijH| ajAteriti kim ? / hastino jAtaH // kvacit // 5 / 1 / 171 // uktAdanyatrApi kvacillakSyAnusAreNa ddaa| kiMjaH / anujaH / strIjaH / ajaH / dvijaH / prajAH / uktadhAtunAmakArakebhyo'nyato'pi / brahmajyaH / varAhaH / parikhaH || AkhaH // suyajordhvanip // 5 / 1 / 172 // bhUte / sutvA / sutvAnau / yajvA / yajvAnau / kvanibavanbhyAM siddhe 13 bhUte niyamAthai vacanam // RSo'taH // 5 / 1 / 173 // bhUtArthAt / jaran / jaratI ||ktktvtuu // 5 / 1 / 274 // dhAtobhUte / kriyate sma kutH| karoti sma kRtavAn ||aarmbhe // 6 / 1 / 10 // AdikarmaNi bhUtAditvena vivakSite dhAtorvihitaH ktaH kartari vA / prakRtaH kaTaM saH / prakRtaH kaTastena / samudAyasyAbhUtatve'pi kaTaikadeze kaTatyopacArAttasya / 4 nirvRttatvAd bhUta eva dhAtvartha iti pUrvasUtreNAdikarmaNyapi ktaktavatU / prakRtavAn kaTaM sH|| zliSazIsthAsavasajana-18 hI rhjbhjekH||5|29||krtri vaa| AzliSTaH kAntAM kAmuka AzliSTA kAntA kAmukena / AzliSTaM kAmukena / ati zayito gurum / atizayito guruH| atizayitaM ziSyeNa / upasthito guruM shissyH| upasthito guruH ziSyeNa / upAsitA guruM te / upAsito gurustaiH| anUSitA guruM te / anUSito gurustaiH| anujAtAstAM te / anujAtA sA taiH| ArUDho'zva sH| ArUDho'zvastena / anujIrNAstAM te / anujIrNA sA taiH / vibhaktAH svaM te / vibhaktaM svaM tAgatyarthAkarmakapi MUSOMOMka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemamabhA // 79 // babhujeH // 5 / 1 / 11 // kartari ko vA / gavo maitro grAmam / gavo maitreNa grAmaH / garta maitreNa / Asito bhavAn / AsitaM bhavatA / payaH pItA gAvaH / idaM gobhiH pItam / annaM bhuktAste / idaM tairbhuktam // adyarthAccAdhAre || 5 | 1 | 12 // gatyarthAkarmaka pivajhujezca kto vA / idameSAM jagdham yAtam zayitam pItam bhuktaM vA / pakSe kartRkarmabhAve // hlAdo hRd ktayozca // 4 / 2 / 67 // tau radAdamUrchamadaH ktayordasya ca // 4 / 2 / 69 / / to dhAtordasya ca naH / hNannaH / hannavAn / pUrNaH / pUrNavAn / bhinnaH / bhinnavAn / amUrchamada iti kima 1 / mUrtaH / mattaH / rAcarasyeti kim ? / caritam / ditam // RlvAdereSAM to nopraH // 4 / 2 / 68 // eSAM ktiktaktavatUnAm / tIrNaH / tIrNavAn / lunaH / lunavAna / dhUnaH / dhUnavAn / ama iti kim ? / pUrtaH / pUrtavAn // sUyatyoditaH // 4 / 2 / 70 // ktayosto naH / sUnaH / sUnavAn / dUnaH / dUnavAn / lagnaH / lagnavAn // vyaJjanAntasthAto'khyAdhyaH // 4 // 2 / 71 // dhAtoryavyaJjanaM tasmAtparasyA antasthAyAH parAdAtaH ktayosto naH / styAnaH / styAnavAn / vyaJjaneti kina ? | yAtaH / antasyeti kim ? / snAtaH / dhAtorvyaJjaneti kim ? / niryAtaH / akhyAdhya iti kim ? / khyAtaH / dhyAtaH // divyaJcenazAdyUtAnapAdAne // 4 / 2 / 72 / / yathAsaMkhyaM ktayostasya naH / pUnA yavAH / vinaSTA ityarthaH / AdyUnaH // veTo'pataH // 4 / 4 / 62 // dhAtorekasvarAt ktayorAdiriD na / samakUnaH / saMgata ityarthaH / ktvAyAM veDayam / apata iti kim ? / patitaH / nAzAdyUtAnapAdAna iti kim ? / pUtam / dyUtam / udaktamudakaM kUpAt // sese karmakartari ||4|2|73 // ktayosto naH / sino graasH| grAsa iti kim ? | sitaM karma svayameva / karmakartarItyeva / sito grAso maitreNa // kSeH kSI cAdhyArthe // 4 / 2 / 74 // kSeH parasya ktayosto naH / kSINaH kSINavAn vA maitraH / adhyArtha iti kim ? kSitamasya / bhAve ktaH // vAsskrozadainye // 4 / 2 / 75 // gamye kSeH kRdantaprakriyA // 79 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 parasyAdhyArthe ktayosto naHkSI c| kSINAyuH kSitAyurvA jaalmH|kssiinnkH kssitkstpsvii| adhyArtha ityeva / kSitaM jAlmasya kazcittu bhAve'pi vikalpamicchati / bhAvakarmaNIrbhASAyAM kta eva nAstIti kazcit // RhIghrAdhAtrondanudavintervA // 4 / 2 / 76 // ktayosto naH / RNam / Rtam / hINaH 2|hiinnvaan 2 / ghrANaH 2 / ghANavAn 2 / dhANaH 2 / dhrANavAn 2 / trANaH2 / trANavAn 2 // DIzvyaiditaH ktayoH // 4 / 4 / 61 // AdiriDU na / DInaH / zUnaH / / smunn| samunnavAn 2 / nunnaH 2 / nunnavAn 2 / vinnaH / vinnavAn / prathamAbhyAmaprApte ghrAdibhyastu prApte viklpH| tena dAntAnAM pUrveNa dasyApi natvam / takAranatvAbhAvapakSe ca sanniyogaziSTatvAdasyApi na / vyavasthita vibhASeyam / tena RNamityuttamarNAdhamarNayoreva / anyatra RtaM satyam / trAyateH saMjJAyAM na / trAtaH // dugoru ca // 4 / 2 / 77 // kayosto naH / dUnaH / dUnavAn / gUnaH ||kssshussipco makavam // 4 / 2 / 78 // ktayosto yathAsaMkhyam / kSAmaH131 kSAmavAn / zuSkaH / zuSkavAn / pakvaH / pakvavAn // nirvANamavAte / / 4 / 2 // 79 // kartari nipAtyate / nirvANo muniH / vAte tu,nirvAto vAtaH / nirvAta vAtena // anupasargAH kssiivollaaghkRshphullotphullsNphullaaH|| 4 / 2 / 80 // kSIbRddha utpUrvo lAghRDa kevalaH paripUrvazca kuzac ebhyaH parasya ktatakArasya lopa iDabhAvazca nipaa| tyate / kSIvaH / ullAghaH / kazaH / prikRshH| triphalA ityasmAtkevalAdutsaMpUrvAca ktasya lAdezo bhAvArambhavivakSAyAmi-18/ dabhAvazca nipAtyate / phullaH / utphullaH / saMphulkaH / kecittu ktavatAvapIdamicchanti / tadarthe taktavatvostazabdAvadhi M nipAtanam / 1 nipAtanam / ata eva bahuvacanam / anupasargA iti kim / pakSIvitaH / nipAtanasyeSTaviSayatvAtphala niSpattAcitya H AMITTENTITY sya phalita ityeva // bhittaM zakalam // 4 / 2 / 81 // bhideH parasya ktasya natvAbhAvo nipAtyate zakalaparyAyazceta / bhittaM zakaLam / bhinnamanyat / / vittaM dhanapratItam // 4 // 2182 // vidyate labhyate iti vittam dhanam / vidyate upa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 8 // labhyate'sau vittaH pratItaH / anyatra vinnaH / vettestu viditam // aaditH||4|4|71||ktyoraadiridd na / | ti copAntvesyutvam / praphultaH / AditAM dhAtUnAM bhAvarambhavivakSAyAM veTtvAdanyatra veTo'pataH iti nityamiTpatiSedhe IXI prakriyA prApte yogavibhAgo yadupAdhaivibhASA tadupAdheH pratiSedha iti nyAyajJApanArtham / tena vidaka mAne, viditaH ||ktyornu- IR pasargasya / / 4 / 1 / 92 // pApyaH pIH / pInam / pInavanmukham / anupasargasyeti kim ? / prapyAno meghaH // Aho'ndhUdhasoH // 4 / 1 / 93 // pyAyaH ktayoH parata: pii| ApIno'ndhuH / aapiinmuudhH| anyatra ApyAnazcandraH / AGa eveti niyamAva / pApyAnamdhaH // sphAyaH sphIrvA // 41 / 94 ktayoH / sphItaH / sphAtaH / sphItavAn / sphAtavAn // prasamaH styaH stI / / 4 / 1 / 15 // prsNstiitH| prasaMstItavAn / prasama iti kim ? / saMprastyAnaH // prAttazca mo vA // 4 / 1 / 96 // styaH ktayoH stiiH| prastImaH / prastItaH / iyaH zIvamUtisparza nazcAsparze / / 4 / 1 / 97 // mUrtiH kAThinyam / dravamUrtispArthasya zyaH ktayoH zIH tadyoge ca ktayosto'sparza viSaye nazca / zInam / zInavad ghRtam / zItaM vartate / zIto vaayuH||prteH||4|1| 98 // iyaH ktayoH parataH zIH ktayostasya nazca / pratizInaH / pratizInavAn // vA'bhyavAbhyAm // 4 / 1 / 99 // yaH ktayoH zIstadhoge ktayostasya nazcAsparze / abhishiinH| abhizInavAm / abhishyaanH| abhizyAnavAn / avshiin:| avazInavAn / avazyAnaH avazyAmavAn / parza tu,abhizIto vaayuH| abhyavAbhyAmiti kim ? / saMdhyAnaH / zraH zataM haviHkSIre // 4 // 2 // 10 // zrAteH zrAyatezca kte haviSi kSIre cArthe zRrnipAtyate / zRtaM haviH zRtaM kSIraM svayameva / anyatra zrANA yavAgUH // apeH // 8 // prayokaukyai // 1 / 101 // zrAtaH zrAyatervA Nyantasya prayokaukye kte haviHkSIrayoH nipAtyate / nRtaM haviH kSIraM cAra caitreNa / anyatra zrapitA yavAgaH prayoktraikya ityeva / apitaM havizcaitreNa maitreNa / lnggikmpyoruptaapaanggvikRtyoH|| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 // 4 / 2 / 47 // upAntyanaH kGiti luk / viligitH| vikpitH| upatApAGgavikRtyoriti kim ? / vilngginH| vikampitaH // uti zavahadbhaH ktau bhAvArambhe 4 / 3 / 26 // upAntye sati seTau vA kidvat / kucitam / kocitamanena / prakucinaH / prkocitH| ruditama 2 | praruditaH // na DIzopadhRSikSvidisvidimidaH // 4 / / 3 / 27 // seTau taktavatU kichat / DayitaH / DayitavAn / yinaH / zayitavAn // pUklizibhyo navA // 4 / 4 // 45 // taktavatukyAmAdiriT / pavitaH / pUtaH / klizitaH / kliSTaH / prdhrssitH| prkssveditH| prasveditaH / prameditaH / seTAvityeva / DInaH / DInavAn // mRSaH kssaantau||4|3|28 // seTau taktavatU na kichat / marSitaH / marSitavAn / kSAntAviti kim ? / apamRSitaM vAkyamAha / sAsUyamityarthaH settktyoH||4|3| 84||nneluk / kaaritH|kaaritvaan / prAdAgastta Arambhe te // 4 // 4 // 7 // vA / prattam / pradattam / prAditi kim ? parIttam // 18 nivisvanvavAt // 4 / 4 / 8 // dAgaH kte to vA / nIttam / nidattam / vIttama 2 / mUttam 2 / anuttam / avattam 2 // svarAdupasargAdasti kitydhH|| 4 / 4 / 9 // to nityam / prattaH / parItrimam / upasargAditi kim 1 / dadhi dattam / svarAtkim / nirdattam / dAsaMjJakasyetikrim / pradAtA vrIhayaH / tIti kim ? / pradAyaH / adha iti 15 kimA nidhiitH| data // 4 / 4 / 10 // adho dAsaMjJakasya tAdau kiti / dttH| adha ityeva / dhItanadosomAstha : 1 // tAdau kiti / ditH| sitaH / mitH| sthitaH // chAzorvA // 4 // 4 // 12 // tAdau kitIH / avapichataH / avacchAtaH / nizitaH / nizAtaH // zo vrate // 4 / 3 / 13 // zyateH kte vrataviSaye prayoge nityamiH saMzitaM vratam / saMzitaH sAdhuH // dhAgaH // 4 / 4 / 15 // tAdau kiti hiH| vihitH|| yapi cAdojagdha // 4 // 16 // tAdau kiti / jagdhaH ||ktyoH||4|4|40|| niSkuSaH parAyorAdirida / niSkuSitaH / niSkaSi 515515 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya tavAn // kSudhavasasteSAm // 4 / 4 / 43 // taktavatuttavAmAdirida / kssudhitH| uSitaH // lubhyaJcevimohAce // 4 / 4 / 44 // yathAsaMkhya taktavatutvAmAdirida / vilubhitH| azcitaH / vimohAca iti kim ?| lubdho jaalmH| kRdantaudaktaM jalam // sNniverrdH||4|4| 63 / / ktayorAdigii na / samarNa: / nyaNaH / vyaNaH / saMniveriti kima ? II bhAkrayA aditaH // aviro'bheH // 4 / 4 / 64 // abhynnH| anyatra / abhyardito dInaH zItena / vartavatta granthe / 4 / 44 / 65 // vRterNyantAt te granthaviSaye vRttaM nipAtyate / vRtto guNazchAtreNa / anyatra vartitaM kuGkamama // dhRSazasaH pragalbhe // 4 // 4 / 66 / / AbhyAM parayoH ktayoH pragalma evArthe AdiriDna / dhRssttH| vizastaH / pragalbha iti kim ? / dhrssitH| vizasitaH // kapaH kRcchragahane // 4 / 4 / 67 / ktayorAdirii na / kaSTaM duHkham / | kaSTaM vanam / duravagAhamityarthaH / anyatra kaSitaM svarNam // ghuSeravizabde // 4 / 4 / 68 // ktayorAdiriDU na / ghuSTA rajjuH / anyatra avaghuSitaM vAkyam // balisthUle dRDhaH // 4 / 4 / 69 // dRhehehervA tAnnasya nipAtyate / dRDhaH / anyatra dRhitam / iMhitama // kSubdhavirindhasvAntadhvAntalagnamliSTaphANTabADhaparivRddha manthasvaramanastamAsaktAspaSTAnAyAsabhRzaprabhau // 4 // 4 // 70 // nipAnyate / kSubdhaH smudrH| kSubdhaM vallavaiH / viribdhaH svaraH / siMbhaH sautraH / rebhe; itvaM nipAtanAt / svAntaM manaH / dhvAnnaM namaH / lagnaM saktama / milamaspaSTam / phANTamanAyAsasAdhyam / bADhaM bhRzam / parivRDhaH prabhuH // navA bhAvArambhe // 4 / 4 / 72 // Adito dhAtoH ktayorAdi gD na / minnam / meditama / pramikaH / prameditaH // zakaH karmaNi // 4 / 4 / 73 // ktayorA // 8 // dighi vA na / zaktaH zakito vA ghaTaH kattum No dAntazAntapUrNadastaspaSTacchannajJaptam // 44 / 74 // tAntAnAM damAdInAmete vA nipAtyante / dAntaH / damitaH / zAntaH / zamitaH / pUrNaH / pUritaH / dmtH| dAsitaH / SA Sex Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spaSTaH / spAzita: / channaH / chAditaH / jJaptaH / jJApitaH // iva sajapavamarupatvarasaMdhuSAsvanAmaH // 4 / 4 / 75 // ktayorAdiriD vA na / zvastaH / zvasitaH / vizvastavAn 2 | japtaH 2 / vAntaH 2 / ruSTaH 2 / tUrNaH 2 / saMghuSTaH 2 / AsvAntaH 2 / abhyAntaH 2 / / hRSeH kezalomavismayapratighAte // 4 / 4 / 76 / / ktayorAdirii vA / hRSTA hRSitA vA kezAH / hRSTaM hRSitaM lomabhiH / hRSTo hRSitazcaitraH / hRSTA hRSitA dantAH / kezalomakartRkA kriyA kezalomazabdenocyate || apacitaH // 4 / 4 / 77 // apAdhyAyaH ktAntasya iDabhAvazcizca nipAtyate vA / apacitaH / apacAyitaH // tatra vasukAnau tadvat // 5 / 2 / 2 // parokSAmAtraviSaye dhAtoH parau kvasukAnau tau ca parokSeva / tatra kvasuH parasmaipadatvAtkarttari / kAnastvAtmanepadatvAdbhAvakarmaNorapi / zuzruvAn / pecAnaH / bahulAdhikArAt zrusadavasabhyaH kAno na bhavati // ghasekasvarAtaH kvasoH // 4 / 4 / 82 // parokSAyA Adiridra / jakSivAn / AdivAn / sedivAn / USivAn / pecivAn / yayivAn / parokSAyA ityeva / vidvAn / skaTa ityAdinA siddhe ebhya eva kvasodiriT iti niyamArtha vacanam // gamahanavidla vizadRzovA // 4 / 4 / 83 // kvasorAdiriT / jagmivAn / jaganvAn / jaghnivAn / jaghanvAn / vividivAn / vividvAn / vivizivAn / vivizvAn / ddRshivaan| davAn // veyivadanAzvadanUcAnam // 5 / 2 / 3 // bhUte kvasukAnAntaM katari nipAtyate / iNaH kAsurnipAtyate / IyivAn / samIyivAn / navo'znAteH vavasuriDabhAvazca / anAzvAn / anorvacebre gAdezAdvA kAnaH / anUcAnaH / pakSe'dyatanyAdiH / nipAtanasyeSTaviSayatvAtkarturanyatra anuktamityAdyeva // dAzvatsAnmIt || 4 | 1 | 15 || te kvAkRtadvitvAdayo nipAtyante / dAzvAn / dAzvAMsau / sAhrAn / mIhAn / zazrAnazAveSyati tu sasyau / 5 / 2 / 20 // sadarthAhAtoH / yAn / zayAnaH / yAsyan // ato ma Ane // 4 / 4 / 114 // zravidhyamANaH // pacamAnaH / ata iti Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ danta. hemapabha // 2 // prakriyA SASOM kim ? / zayAnaH // AsInaH // 4 / 4 / 115 // AsteH parasyAnasyArIniMpAtyate / AsInaH / udAsInaH / to maajhyaakoshessu|| 5 / 2 / 21 // mA pacan vRSalo hAsyati / mA pacamAno'sau ma kAmaH "mA jIvan yaH parAbajhA-duHkhadagdho'pi jIvati / tasyAjananirevAstu jananIklezakAriNaH // 1 // " zatrAnazoranuvRttAvapi taugrahaNa mavadhAraNArtham / tenAtra viSaye'sarUpavidhinA'pyadyatanI na bhavatItyapi kazcita // vA vetteH kvsuH||12||12|| lA sadarthAt / tatvaM vidvAna / cidana pUruyajaH zAnaH // 5 // 2 // 23 // sadarthAt / pavamAnaH / yajamAnaH / AnazA yoge na SaSThIsamAso na ca yajeraphalavati kartari so'stIti vacanam ||ssyaashktishiile / / 5 / 2 / 24 // gamye sadarthAddhAtoH zAnaH / striyaM gacchamAnAH / smshnaanaaH| parAnnindamAnAH // dhArIko'kRcchre tRza / / 5 / 25 // satyarthe vartamAnAt / dhArayannAcArAGgam / adhIyan mapuSpIyam // sugadviSAhaH satrizatrustutye // // 6 // sadarthAdataz / sarve sunvntH| cauraM viSan / pUjAmahan / eSviti kim ? / surAM sunoti ||tRn zIladha. masAdhuSu // 5 / 2 / 27 // madarthAd dhAtoH / zIle, kartA kaTam / dharmaH kulAdyAcAraslatra, vadhUmUDhA muNDayitAraH | zrAviSThAyanAH / sAdhau, gantA khelaH / sAdhu gacchanItyarthaH / bahuvacanaM sabhikSAzaMserurityAdau ythaasNkhyprihaaraarthm|| bhrAjyalaMkaganirAkRgbhUsahirucikRtivRdhicariprajanApanapa iSNuH // 5 / 2 / 28 / zIlAdisadarthAt / bhrA- IN jiSNuH / alaMkariSNuH / nirAkariSNuH / bhaviSNuH / sahiSNuH / rociSNuH / vatiSNuH / vardhiSNuH / cariSNuH / praja naSNuH / apatraviSNuH / bhrAjernechantyeke // udaH pacipatipadimadeH // 5 // 29 // shiilaadisdrthaadissnnuH| utpaciSNuH / utpatiSNuH / utpadiSNuH / unmadiSNuH // bhUjeH SNuka // 5 / 2 / 30 // zIlAdisadarthAt / bhuussnnuH| jihaNuH // sthAglAmlApaciparimRjikSeH snuH // 5 / / 31 // zIlAdisadarthAt / sthAsnuH / glAsnuH / mlA RECTORATE // 2 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snuH / pakSNuH / parimANuH / kSeSNuH / mlAdibhyaH kecidevecchanti // trasigRdhighRSikSipaH knuH // 5 / 2 / 32 // zIlAdisadarthAt / trasnuH / gRdhnuH / dhRSNuH / kSipNuH // sanbhikSAzaMseruH || 5 | 2 / 33 / / zIlAdisadarthAt / cikIrSuH / bhikSuH / AzaMsuH // vindvicchU || 5 | 2 / 34 // zIlAdisadarthAbhyAM vettIcchatibhyAmmuryathAsaMkhyaM nRpAntyacchAdezau ca nipAtyete / vinduH / icchuH // gRvanderAruH // 5 / 2 / 35 / / zIlAdisadarthAt / vizarAruH / vandAruH // dAdhezisadasado ruH || 5 | 2|36|| zIlAdisadarthAt / dAruH / ghAruH / seruH / zatru: sdruH| grahaNAddArUpamiha zRhyate na saMjJA || shiishrddaanidraatndraaddhiptigRhispRheraaluH| 5 / 2 / 37 // zIlAdisadarthAt / zayAluH / zraddhAluH / nidrAluH / tandrAluH / nipAtanAttado dasya nH| tandreti sautro vA / dayAluH / patigRhispRhayo'dantAcaurAdikAH / patayAluH / gRhayAluH / spRhayAluH / mRgayaterapi kazcit / mRgayAluH // Gau sAsahibAvahizyAca lipapa || 5 | 2 | 38 // zrIlAdisadarthAnAM sahivahicalipatInAM yaGantAnA Gau sati yathAsaMkhyaMmete nipAtyante / ata eva vacanAdirapi / sAsahiH / vAvahiH / cAcaliH / paaptiH| nipAtanAnnyAgamAbhAvaH // sasricakridadhijajJinemi || 5 | 2 | 39 // ete zIlAdisadarthAH kRtadvirvacanA sprityayAntA nipAtyante / sarAvItyevaM zIlaH satriH / cakriH / dadhiH / jajJiH / nemiH / etvadvitvAbhAvo nipAtanAt // zRkamagamahanavRSabhUstha ukaN // 4 / 2 / 40 // zIlAdisadarthAt / zArukaH / kAmukaH / AgAmukaH / ghAtukaH / vaSukaH / bhAvukaH / sthAyukaH // laSapatapadaH // 5 / 2 / 41 // zIlAdisadarthAdukaNU / abhilASukaH / utpAtukaM jyotiH / upapAdukA devAH / yogavibhAga uttarArthaH // bhUSAko dhArthajugRdhijvalazucazcAnaH // 5 / 2 / 42 / / zIlAdisadarthAt lapapatapAdaH / bhUSaNaH kulasya / krodhanaH / kopanaH / javatiH sautro vegAkhye saMskArai varttate / jvnH| srnnH| grdhnH| jvalanaH / shocnH| abhilaSaNaH / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSSS hemaprAma ptnH| arthasya pdnH| paderiditvAdattareNaiva siddhe sakarmakArya vacanam | uttatra sakarmakebhyo'pi vidhirityekeSAM drshnm| tanmate zIlAdipratyayeSu vAsarUpavidherapravRttijJApanArthama tena cikIrSitA kaTamityAdi na bhavati / kathaM tarhi kampanA kammA // 83|| sAnA zAkheti / na NyAdisUtre dIpigrahaNAtkvacid vaasruupvidhiprvRtteH||clshbdaarthaadkrmkaat|5|2|43||shiilaadisdoN- 15 dana clnH| kmpnH| shbdnH| rvnnH| akarmakAditi kim / paThitA vidyAm ||iddinto vyanaaghntaanaa.daa2|44|| zIlAdisadarthAdanaH / spardhanaH / vartanaH |nnertshc viSaya eva gope vyaJjanAntatvAdihApi / citaN / cetmH| jugupsana: vyasanAdhantAditi kim ? / edhitaa| zayitA / akarmakAdityeva / vasitA vastram // na NityasUdadIpadIkSaH // 5 2 // 45 // zIlAdisadadinaH / bhAvayitA / kssmaayitaa| muditA / dIpitAdIkSitA kathaM madhusUdana iti / nandAdiSu pAThAd bhaviSyati // dramakramo yngH||5||2|| 46 // zrIlAdisadarthAdanaH / dandramaNaH / cakramaNaH / sakarmakArtha vacanam ya iti pratiSedhanivRtyarthaM ca // yajijapidaMzivadAdakaH // 5 // 2 // 47 / / yaGantAcchIlAdisadAt / pAyajUkaH / jajapUkaH / dandazakaH / vAvakaH / anyebhyopIti kecit / daMdahakaH // jAguH // 5 // 2 / 48 // zIlAdisadarthAdakaH / yaGa iti nivRttam / jAgarUkaH / zamakA ghinaN / / 5 / 2 / 49 / / zIlAdisadarthAt / zamI / damI / tamI / zramo / bhramI / kSamI / pramAdI / lamI / ghabantAnmatvarthIyena siddhe tanvAdhanAthai sUtram // yujabhujabhajatyajaraadviSaduSahaduhAbhyAhanaH // 5 / 2 / 50 // zIlAdisadarthAd ghinnn| yogii| bhogii| bhaagii|| tyAgI akaTa ghinozca rajeH rAgI / dveSI / dossii| drohI dohI abhyAghAtI |akrmkaadirityev / gAM dogdhA AGa kriiddmussH||5|2|21||aakroddii / aamossii.| zIlArtha pratyayAntAH mAyeNa rUDhipakArA yathAdarzanaM prayujyante tenApasargAntarAdhikye na / evamuttaratrApi / / prAca ymysH||5|252maangH shiilaadisdaadhinnnaapyaamii| ayaamii| pryaasii| OMva // 8 SSSSSS // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyAsI // mathalapaH // 5 / 2 / 53 // prAcchIlAdisadodghinaNa | pramAthI / pralApI // vezca droH // 5 / / 54 // prAcchIlAdisadA dghinnn| vidraavii| pradrAvI // viparimAtsattaH // 5 // 2 // 55 // zIlAdisadAd ghinaN / visArI / parisArI / prasArI // samApRcaipajvareH // 5 / 2 / 56 // zIlAdisadAdghinaN / samyarkI / saJcArI / NyantAdapi kecidicchanti / saMjvarI / / tvarayaterapi kazcit / saMvarI // saMveHsRjaH // 5 / 2 / 57 ||shiilaadisdaadhinnn / sNsrgaa| visargI // saMpariSyanuprAbadaH // 5 / 2158 // zIlAdisA ghinaN / sNvaadii| parivAdI / vivaadii| anuvAdI / prvaadii|| vicktthsmbhuuksskslshnH||5|2|59 // zIlAdisadarthAghinaN / vivekI / vikatthI / visrambhI / vikASI / vikAsI / vilAsI / vighaatii| vypaabhelpH|| 5 / 2 / 60 ||shiilaadisdaadhin / vilApI / apalApI / abhilASI // saMpAvasAt / / 5 / 2 / 61 // zIlAdisadAdigha naN / saMvAsI / pravAsI / zagnirdezAdaratena // smtypaabhivybheshcrH||5|2 / 62 // zIlAdisadAdhinaN / tasaMcArI / aticArI / apcaarii| abhicArI / vybhicaarii|| samanuvyavA dvedhaH // 5 / 2 / 63 // zIlAdisadA-14 dughinaNa / sNrodhii| anurodhii| virodhI / avarodhI // vedhH|| 5 / 2 / 64 // zIlAdisadAdhinaH / vidaahii|| parevimuhazca ||5||26||dhH zolAdisadAdhinaNa / devIti devRdhAtoraNyantasya vyantasya ca grahaNam / pridevii| parimohI / paridAhI // kssiprttH||5|2|66 // pareH zIlAdisadAdghinaN / parikSepI / parirATI / / vAdezca NakaH / / 5 / 2 / 67 // zIlAdisarthAtpareH kSiparaTaH / parivAdakaH / vaderapikazcidicchati / parikSepakaH / / parirATakaH / NakavacAviti siddhe punarvidhAnamasarUpavidhinA zIlAdipratyayeSvazIlAdikRtpatyayo neti jJApanArtham / / nindahiMsaklizakhAdavinAzivyAbhApAsUyAnekasvarAt // 5 / 2 / 68 // zIlAdisadaryANNakaH / nindkH| Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRdantaprakriyA dezamA hiMsakaH / klezakaH / khAdakaH / vinAzakaH / vyAbhASakaH / asuyakaH / dridraaykH| anekasvaratvAdeva siddhe'sUyagrahaNa kaNDvAdinivRtyartham / vinAzigrahaNamanyasya Nyantasya nivRtyartham / anekasvarAnnecchantyanye / upasargAddevRdevikruzaH // 84 1 2 / 69 // zIlAdisadaryANNakaH / AdevakaH / paridevakaH / AkrozakaH / parikrozakaH / vRhabhikSiluNTi jlpikuhaahaakH||5|3|70 // zIlAdisadarthAt / barAkaH / varAkI / bhikSAkaH / luNTAkaH / jalpAkA / ku. hAkaH // prAtsUjorin / / 5 / 2 / 71 // zIlAdisadarthAta / prasavI / prajavI / / jINakSividhiparibhUvamAbhya. mAvyathaH // 5 / 2 / 72 // zIlAdisAdin / jayI / atyayI / AdarI / kSayI / vishryii| paribhavI / vmii| abhyamI / avyathI / / sRghasyado mrk||5||2|73 // zIlAdisadAt / samaraH / ghasmaraH / amaraH // bhaJjibhAsimido, ghuraH // 5 / 2 / 74 / / zIlAdisadaryAt / bhakuraM kASTham / bhAmuraM vapuH / medurH|| vetticchidabhidaH kit // 5 / 2 / 75 // zIlAdisadarthAd ghurH| viduraH / chiduraH / bhiduraH ||bhiyo rurukalukam // 5 / 2 / 76 // zIlAdisadAMkit / bhIruH / bhiirukH| bhIlukaH // sRjInazaSTup // 5 / 2177 // zIlAdisadarthA kina / mRtvaraH / mRtvarI / jitvaraH / isvrH| nazvaraH // gatvaraH // 5 / 2 / 78 // zIlAdisadoM 8 dramA varapu mazca to nipAtyate / gatvaraH / gatvarI . myajasahiMsadIpakampakamanamoraH // 5 / 2 / 79 // zIlAdi sdrthaat| smeraM mukhamA na jasyati ajasram shrvnnm| hiMsA diim| kmm| kamrA yuvtiH| bahulAdhikArakarmaNyapi,phamyate iti kmrH|| tRSidhRSisvapo njie||5||28|| zIlAdisadarthAt / tRSNaka / tRSNajI / dhRSNak / svapnaka // sthezabhAsapisakaso varaH // 5 / 2 / 81 // zIlAdisadarthAt / sthAvara / IzvaraH / kathamIzvarIti / aznorIcAderisyauNAdike varaTi / bhAsvaraH / pesvaraH / vikasvaraH // yaayaavrH||5|2|82|| yaateyntaaccholaadisdaadrH| OMOM BREAKRA duu||4|| Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAyAvaraH // vidyuddadRjjagajjuhU vAkprADvIzrI dUsUjvAyanastUkara mUbhrAjAdayaH kvipaH // 5 / 2 / 83 // ete zabdAH freentAH zIlAdau satyarthe nipAtyante / didyut / dRNAtIti dat / jagat / juhuuH| eSu dvitvam / dRNAnijuhotyorhasvatvadIrghatve ca / vaktIti vAk / pRcchatIti prAha / prAzau / dadhAti dhyAyati vA dhIH zrIH / zatadrUH / bhrUH / juuH| aatstuuH| kaTaprUH parivrAT / eSu dIrghatvam / dadhAterAkArasya dhyAyateryAzabdasya cekAraH / bahulAdhikArAdazIlAdAvapi / dhIH sudhIH / pradhIH / bhrAjAdi, vibhrAT / bhAH / bhAsau / bhuvaH saMjJAyApava / bhUH pRthvI / zaMbhUH zivaH / pratibhUH uttamarNAdhamerNayorantarasthaH / zILAdiSvasarUpavidhirnAstIti sAmAnya lakSaNa kvipo'prAptyA punarvidhiH // iti zolAdimatyAH // zaMsaMsvayaM viprAd bhuvo DuH // 5 / 2 / 84 // satyarthe / zaM sukhaM tatra bhavati / zambhuH zaMkaraH / sambhurjanitA / svayaMbhruH / vibhuH / pramuH // puva itro daivate / / 5 / 2 / 85 // sadarthAt kartari / punAti pavate vA pavitro'rhan / karaNestyanye // RSinAmnoH karaNe // 5 / 2 / 86 / / sadarthAt putra itraH / pavitro'yamRSiH / pavitro drbhH| RSau kartaryapi kecit || lUdhUsukhanacarasahArteH // 5 / 2 / 87 || sadarthAt karaNe itraH / lunAtyanena lavitram / dhuvitram / savitram / niranubandhatvAnna dhUgUsUGorgrahaNaM kintu dhuvatisuvatyoreva / dhUnoterapi kazcit / khanitram / caritram / sahitram / aritram // nIdAMzasyuyujastu tudasisicamihapata pAnaharU || 5 | 2|87 || sadarthAt karaNe / netram / dAtram / varjanAnneT / zastram / yotram | yoktram | stotram | totram | kSetram / sektram / meDhram | pattram / pAtram / naGgIH // halakroSTAsye puvaH || 5 | 2 / 88 // sadarthAt karaNe tra / potram / halasya sUkarasya ca mukham // daMzetraH // 6 / 2 / 90 // sadarthAt karaNe / daMSTrA // dhAtrI // 5 / 2 / 91 // go vA karmaNi / dhAtrI stanadAyi Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 85 // nyAmalakI ca // jJAnecchArcArthamacchIlyAdibhyaH ktaH // 5 / 2 / 92 // satyarthe / rAjJAM jJAto buddha iSTo mato|tiH pUjitaH / nIt, trimidA, minnaH / kSviNNaH / zIlyAdi, zIlito rakSitaH kSAnta AkruSTo juSTa udyataH / saMyataH zayitastuSTo / ruSTo / ruSitaH / AzitaH | 1| kAnto'bhivyAhRto hRSTastRptaH sRptaH sthito bhRtaH / amRto muditaH pUrtaH zakto'ktaH zrAntavismitau |2| saMndhArabdhadayitA digdhaH snigdho'vatIrNakaH / ArUDho mRDha AyastaH kSudhitaklAntavrIDitAH / 3 / mattaJcaiva tathA kruddhaH zliSTaH suhita ityapi / liptadRptau ca vijJeyau sati lagnAdayastathA / 4 / bahulAfare bhUte'pi kto bhavati / tathA ca tRtIyAsamAsopi siddha:' addbhyastribhuvanara |japUjitebhyaH iti ' vartamAnakte tu SaSTha / kAnto haricandra iva prajAnAmiti / anye tu jJAnAdyarthebhyaH takrakauNDinyanyAyena bhUte tasya vartamAnaktena bAdhAt tvayA jJAto mayA jJAta ityAdirapazabda iti manyante // iti zrI tapogacchAcArya vijayadevasUri vijayasiMha ripahaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhica ndrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcArya bhaTTArakazrIvijayane misUriviracitAyAM SRhaddhemaprabhAyAM pUrvakRdantaprakriyA || // athoNAdayaH // uNAdayaH / / 5 / 2 / 93 / / satyarthe vartamAnAddhAtorbahulam // bhImAdayo'pAdAne // 5 / 1 / 14 / / vibhetyasmAditi bhomaH / evaM bhISmaH / bhayAnakaH // saMpradAnAccAnyatroNAdayaH // 5 / 1 / 15 / / apAdAnAt / karotIti kAruH / vAyuH / pAyuH / bahulavacanAt prAyaH saMjJAzabdAH kecizvasaMjJAzabdA ityanuktA api pratyayA bhavanti / kadamsa prakriyA // 85 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RphiGaH / RphiDDaH / kvacid bhUte'pi / bhasitaM taditi bhasma / kaSitau'sau kaSiH / Rcanti tayeti R / uktaM ca- saMjJAsu dhAturUpANi pratyayAzca tataH pare / kArthyAnubandhopapadaM vijJAtavyamuNAdiSu // 1 // tathA bAhulakaM prakRtestanudRSTeH prAyasamuccayanAdapi teSAm / kAryasazeSavidheva tadUyaM naigamarUDhibhavaM hi susAdhu // 2 // nAma ca dhAtujamAha nirukte vyAkaraNe zakaTasya ca tAkama / yanna padArthavizeSasamutthaM pratyayataH prakRtezca tadUhyam // 3 // // athaNAdivivRtiH // kRvApAjisvadisAdhyazau dRsnAsa nijAnirahIpabhya uN // 1 // satyarthe vartamAnebhyaH saMpradAnApAdAnAbhyAmanyatra kArake bhAve ca saMjJAyAM viSaye bahulamuNU pratyayaH / karoti karati kRNoti vA kAruH kArI nApitAdiH indra / vAyuH nabhasvAn / pAyuH apAnamupasthazca / jAyuH auSadhaM pittaM vA / svayate idamanena vA svAduH rucyaH / svadanaM vA svAduH / uttamakSamAdibhiH tapovizeSairbhAvitAtmA sAdhanoti sAdhuH / samyagdarzanAdibhiH paramapadaM sAdhayati vA sAdhuH saMyataH / ubhayalokaphalaM vA sAdhayati sAdhuH dharmazIlaH / aznute tejasA sabai kedAraM vA ityAzuH sUryo vrIhiva / azanaM vA Azu kSimama / aznute iti vA AzuH zIghragAmI zIghrakArI ca / darati dRNAti dIrthate vA dAru kASThaM bhavyaM ca / snAyuH asthinahanam / sAnu parvataikadezaH / jAnu UrujaGghA saMdhimaNDalam / jAnItyAkAra nirdezAt 'na janavadhaH' iti pratiSiddhApi vRddhirbhavi / rAhuH saiMhikeyaH / etyAyuH puruSaH zakaTam auSadham jIvanam purUravaH putro vA / jarAyuH garbhavenam jalamalam vA / jaTAyuH pakSI / dhanAyuH dezaH / rasAyuH bhramaraH // aH // 2 // sarvasmADAtoryathAprayogamakAraH pratyayo bhavati / bhavaH / taraH / varaH / plavaH / zayaH / zaraH / paraH / karaH / stavaH / caraH / vadaH // mlecchoDerhasvazva vA // 3 // milacchaH mUkaH / mlecchaH kumanuSyajAtiH / iDa: IDo devatAvizeSau medinI ca / namaH kramigamizami Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S hemaprabhA // 86 // khanyAkamibhyo Dit // 4 // na krAmati nakraH jalacaro grAhaH / nagaH vRkSaH parvatazca / nazaH yakSaH / nakhaH karajaH / nAsya khamastIti vA nakha ityapi / nAkaH svargaH nAtrAkamastIti nAka ityapi // tudAdiviSiguhibhyaH kit // 6 // prakriyA tudaH / nudaH / kSipaH / mura / budhaH / surata aizvaryadIptyoH / tudAdina dhAtagaNaH kiM tarhi bhinna iti / tena budhAdInAmiti liGgapariNAmastu jJeyaH / zivaH / tudAdInAM yathAsaMbhavaM kaarkvidhiH| viSlaMkI vyAptau / veveSTi viSam prANaharaM dravyam / guhaura saMvaraNe / gRhati guhaH skandaH / guhA parvataikadezaH // vindenaluk ca // 6 // vidaH gotrakRd vRkSajAtizca // kRgo dve ca / 7 // cakraM rathAGgamAyudhaM ca // kanigadimaneH sarUpe // 8 // kiditi nivRttam / kanati dIpyate kankanaH kAntaH / gadati avyaktaM vadati, gadyate'vyaktaM kathyate vA gaddo'vyaktavAka, gadgadamavyaktaM vacanam / manmanaH avispaSTavAka | sarUpagrahaNaM 'vyAnasyAnAdelak' ityAdikAryanivRtyartham // RtaSTit // 9 // RkArAntAddhAtIrakAraH pratyayo bhavati sa ca bahulaM Tit dhAtozca sarUpe dve rUpe bhavataH / dIyate bhidyate'nena zrotramiti dardaraH vAdyavizeSaH parvatazca / dadarI sasyaluNTiH / karkaraH kSudrAzmA / karI galantikA varvaraH mlecchajAtiH / varnarI kezavizeSaH / bharbharaH chayavAn / bhabharI zrIH / jarjaraH adRDhaH / jajarI strI / jhajharaH vAdyavizeSaH / jhajharI jhallarikA / gargaraH rAjarSiH / gagarI mhaakumbhH| marmaraH zuSkapatrapakaraH / tadA'nyo'pi kSodAsahiSNunavazca / mamarAyAM dUrvAyAmityatra Tittve'pi DIna bhavati bahulAdhikArAta / tata eva ca RkArAntAdapi / ghargharaH sadoSAvyaktavAk / ghargharI kiMka-8 NikA // kicca // 10 // mumuraH jvaladaGgAracUrNam / pupuraH phenaH / titiraH saMkramaH / bhurbhuraH saMcayaH / ziziraH punaH // 86 // // palibhyAM Tita pip ca pUrvasya // 11 / / pRNAti chAyayA pipparI vRkSajAniH / palatyAtaraM pippalI auSadha-17 jAtiH // RmimAthibhyAM canmano ca // 12 // kAmati mukhamanenAsminvA cakramaH / mathati cittaM rAgiNAM 31 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manmathaH kAmaH // 12 // gamerjam ca vA // 1 // gacchati pAdavivaraNaM karoti jaGgamaH ca / gacchatyamAdhyasthyaM gaGgamaH capalaH // adupaantyRbhyaamshvaantH|| 14 // zalazalaH / salasalaH / ilahalaH / kalakalaH / malamalaH / ghaTanA / vadavadaH / pdpdH| karakaraH / maramaraH / daradaraH / sarasaraH / varavaraH / anukaraNazabdA ete // maSimasevA // 15 // mapa hiMsAyAM / maSamaSaH / maSmaSaH / masaica parimANe / masamasaH / mammasaH // 15|| hasaphalikarAca // 16 // hara haraNe / harati nayati pANyaskhalan lakSyam harAharaH yogyAcAryaH / saM gatau / dhAvati vAyunA nIyamAnaH samantAt marAsaraH / sAraGgaH / phalaniSpattau / phalati niSpAdayati nAnAvidhAni puSpaphalAni phalAphalamaraNyam / kapa hisAyAm / kaSati vidArayati kapAkapaH kRmijAtiH // idudupAntyAbhyAM kididatau ca // 17 // kilat zvaityakrIDanayoH / kilikilaH / hilat hAvakaraNe / hilihilaH / zilat uJche / zilizilaH / churata chedane / churucchuraH / murat saMveSTane / murumurH| ghurata bhiimaashbdyoH| ghuraghuraH / purata agragamane / purupuraH / purakha / aizcayadIptyoH / surusuraH / kurat | zabde / kurukuraH / curaNa steye / curucuraH / hula hiMsAsaMvaraNayozca / hulahulaH / gujata zabde / gujugujaH / guDat rakSAyAm / guDuguDaH / kuTat kauTilye / kuTukuTaH / puTat saMzleSaNe / puTupuTaH / kuNana zabdopakaraNayoH / kuNukuNaH / muNat patijJAne / muNumuNaH / anukaraNazabdA ete // jajalatitalakAkolIsarIsRpAdayaH // 18 // ete apratyayAntA nipAtyante / jalaM ghAtye / asya dvitve pUrvasya bhaavH| jjlH| yasya jAjaliH putrH| tilA snehane / asya ditve pUrvasya ca tibhAve dhAtorikArasyAkAre vivalaH / kula bandhusaMstyAnayoH / asya dvitve pUrvara ca kAbhAve kAlolI kSIrakAkolIti ca vallIjAtiH / saplaM gatau / asya dvitve guNAbhAve pUrvasya ca sarIpAve sarIsRpaH uragajAtiH / aadigrhnnaadythaadrshnmnye'pi||18|| bahulaM guNI cAdeH // 19 // dhAtoH kidaH pratya / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makala dA yo bhavati sarUpe ca dve rUpe bhavataH pUrvasya cekArokArAvantau bhavataH yathAdarzanaM ca guNavRddhI bhavataH / kekikila: kailihemaprabhAta kilazca hasanazIlaH / hilat hAvakaraNe / helihila: hailihilazca vilasanazIlaH / zelizila: zailizila: / zubhi dIptau uNAdayaH / zobhate punaH punariti zobhuzubhaH / zaubhuzubhaH / NudaMva preraNe / nudati puna: punariti nodunudH| naudunudaH / guDat / // 87 // rakSAyAm / guDati bhrAmyati punaH punariti golagulaH / gaulugulaH / bulaNa nimajjane / bolayati punaHpunariti bolu- 14 bulaH / baubulaH / tattaDAtvarthAstacchIlA anuvAdavizeSA vaite ||19||nnelp||20||dhaatorprtyysnniyoge bahulaM gelup bhavati / vajra dhArayatIti vajradhara indraH / evaM cakradharaH viSNuH / bhUdharaH adiH / jaladharaH meghaH / bAhulakAtmatyayAntare'pi / devayatIti diva dyauH vyoma svargazca / puNyaM kArayantIti puNyakRto devAH / evaM paNa zoSayatIti parNazuTa / 4 "vAnti parNazuSo vAtAstataH parNamuco'pare / tataH parNaruhaH pazcAttato devaH pravarSati" // 1 // tathA mahataH kArayAMcakrurAkandAniti prApte mahatazcarAkrandAniti bhavati / mahIpAlavacaH zrutvA jughuSuH puSyamANavAH / ghoSayAMcarityarthaH // bhINzalivalikalyatimacyacimRjikutustudAdhArAtrAkApAnihAnazubhyaH kaH // 21 // vibhIka bhaye / vibheti dundubhAtparasmAca mekaH maNDakaH kAtarazca / vimeti vAyorbhako meghaH / iNaka gtii| etyadvitIya ekaH asahAyaH saMkhyA pradhAnamasapAnamanyazca / palaphalazala gtau| zalantyAtmarakSaNAya samiti zalkaH zaraNama | zalati tyaktaM 4 bahirita zalkaM gRhItarasaM zakalam / zalkaH kASThatvak malinaM ca kASTham mudgaraH karaNaM ca / vali saMvaraNe / valkaH dazanaH vAsaH tvak ca / kali shbdsNkhyaanyoH| kalkaH kaSAyaH dambhaH pipiNDazca / ata sAtatyagamane / atkaH / AtmA vAyuH vyAdhita: candraH utpAtazca / marca sautro dhAtuH pAptI / makaH devadAruH vAyuH dAnavaH manaH pannagaH vinakArI ca / 'cajaH kagam ' iti katvama / arca pUjAyAm / akaH sUryaH puSpajAtiH kA(jhA)TajAtizca / mRjauk zuddhau // 87 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :15 / mAkaH vAyuH / kuMka zabde / kokazcakravAkaH / tuka himAvRttipUraNeSu / tokamapatyam / STuMgaka stutau / stokamalpam / DAMgka dAne / dAkaH yajamAnaH yajJazca / dudhAMgaka dhAraNe ca / dhAka: odanaH anadvAn ambhaH stambhazva / rAMka dAne / rAkaH dAtA arthaH sUryazca |raakaa paurNamAsI kumAraH rajasvalA ca / traicha pAlane / trAkaH dharmaH zaraNasthAnIyazca / ke zabda / kAkaH vaaysH| pAM pAne, pAMca rakSaNe vA / pAkaH bAla: asuraH parvatazca / ohAMka tyAge / nihAkaH niHsnehaH nirmokazca / nihAkA godhA / zuM gatau / na zavatIti azokaH // vicipuSimuSizuSyavisvRzusubhUdhUmUnIvIbhyaH kit // 22 // vicaMpI pRthagbhAve / vikkaH karipotaH / puSaca puSTau / puSkaH nizAkaraH / muSaz steye / muSkA cauraH mAMsalo vA / muSkau vRSaNau / zurpana zoSaNe / zuSkamapagatarasam / ava rakSaNAdiSu / UkaH kundumaH / saM gatau / sUkaH vAyuH bANaH mRgAlaH bakaH nirayazca / sakA AyudhavizeSaH / vRgaTa varaNe vRza saMbhavatau pA / vRkaH mRgajAtiH Adi-18 tyaH dhUrtaH jATharazcAgniH / zugatau / zukaH kIraH RSizca / dhuMgaTa abhiSave / sukaH nirAmayaH / bhU sattAyAm / bhUka kAlaH chidraM ca / dhUva vidhUnane dhRpada kampane dhUgA kampane vA / dhukA vAyuH vyAdhizca / dhRkA patAkA / mUGa bandhane / mUkaH avAk / NIMga mApaNe / nokA khagaH jJAtA ca / nIkA udakahArikA jJAtizca / vIMka prajanAdiSu / vIka vAyuH vyAdhiH nAzaH arthaH manaH vasantazca / vIkA pakSijAtiH netramalaM ca // kRgo vA ||2||ddu kuMga karaNe / karkaH agniH sAraGgaH darbhaH zvetAzvazca kukaH zirogrIvam // ghuyuhipituzordIrghazca // 24 / ghuG zabde / ghUkaH kaushikH| yumizraNe / yUkA kSudrajantuH svedajaH / hiMda gativRddhyoH / hIkA pakSI / pita gtau| pIka upastho jalAzrayazca / tuka vRttyAdiSu / tUkaH upasthaH parvataya / zuM gatau / zUkaH kiMgAruH abhiSaH zokazca / zUkA hllekhH||hiyo razca 8 lo vA // 25 // hiyaH kina kA pratyayo bhavati rephasya ca lakAro vA bhavati / hokaH DIkaH lajjAparaH nakulazca / SMSRUSHISUCHSt Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA &aa // 88 // bhaka SSCUSSIAS hIko liGgyapi // niSkaturuSkodalakazulkazvaphalkakijhalkolkAvRkkacchekakekAyaskAdayaH // 26 // ete kapratyayAntA nipAtyante / neH sIdaterDicca / niSkaH suvrnnaadiH| tUraici tvarAyAm / asya isva upazcAntaH / uNAdayaH turuSkaH vRkSaH mlecchazca / udaH parAdataH / udaH kriyAphalam / alI bhUSaNAdau / asmAdara cAntaH / alarkaH unmanto 5 madAlasAtmajazca / palaphalazala gatau ityasyopAntyotvaM ca zulka rakSAnirvezaH / zunaH parAtphAlehasvazca / zvaphalka: andhakavizeSaH / kima: parAt juSo rasya lazca / kialkaH puSpareNuH / jvalerulAdezazca ule sautrasya vA ulkA autpAtika jyotiH agnijvAlA ca / vRjaiki varjane / aguNatvaM ca / vRkka muSkaH / chacanikAyanyoretvaM ca / chekaH manISI / kekA mayUravAka / yamarmasya sAyaskaH AdigrahaNAta DhakkAspRkkAdayo'pi dRkRnRmazadhavRmRstukukSulaDDiAcaricaTikaTikaNTicaNiSikalivamitampavidevivandhikanijanimazikSArikRrivRtivallimallisallayalibhyo'kaH // 27 // dRza vidAraNe / darakA bhoruH / kRta vikSepe / karakaH jalabhAjanam kamaNDaluzca / karakA vrsspaassaannH| nRza naye / narakaH nirayaH / saM gatau sarakA madyavizeSaH kaMpadhAjanavizeSazca / parakA madhupAnavAraH / TuDu ,graha pApaNe ca / bharakaH goNyAdiH / dhuMcha avadhvaMsane / gharakaH suvargonmAnaniyuktaH / yada varaNe / varakaH / vadhUnAtimahAyaH vAjasaneyabhedazca / mRta pANatyAge / marakaH / janopadravaH / STuMeka stunau| sabakaH puSpagucchaH / kuka zabda / kavakamabhakSyadravya. vizeSaH / TukSuka zabde / kSavakaH rAjamarSapaH / laghuG gau| laGghakaH raGgopajIvI / cara bhakSaNe ca / carakaH muni: caTaNa bhede / caTaka pakSI / kaTe vrssaavrnnyoH| kaTaka: vlyH| kaTu gau / kaNTakaH taruropa / caNazabde / caNakaH / maniH dhAnyavizeSazca / capI bhakSaNe / caSakA pAnabhAjanam / phalaniSpattau / phalaka kheTakam / Tu vamU udgiraNe / vamakaH karmakaraH / tamUca kAGkSAyAma / tamakaH vyAdhiH krodhazca / ava rakSaNAdau / avakA auvalapa / devRS devane / devakA // 88 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHISHES apsarAH / devikA nadI / bandhaMzu bandhane / bandhakaH cArakapAlaH kanai dIptyAdISu / kanakaM suvarNam / janaici prAdu- ID bharbhAve / janakaH sItApitA / maza roSe ca / mazakaH kSudrajantuH / kSara saMcalane NyantaH / kSArakaM bAlamukulam / kurat zabde / korakaM prauDhamukulam / vRtUG vartane / vartakA vartikA vA zakuniH / valli saMvaraNe / vallakI vINA / malli dhAraNe mallakaH zarAvaH mallikA puSpajAti: dIpAdhArazca / sallaH sautrH| sallakI vRkSaH / satkRtya lakyate svAdyate gajairasa vA mallakI / alI bhUSaNAdiSu / aLaka: kezavinyAsaH / alakA purI ||ko ruruSTiraNTibhyaH // 28 // kuzabdAt parebhya ebhyo'ka: pratyayo bhavati / ruk zabde / kurubakaH vRkSaH / ruTu steye / kuruNTako varNagucchaH / raNTiH prA. 4. NahAraNe sautrH| kuraNTakaH sa eva // dhrudhUndirUcitilipulikulikSipikSupikSupikSubhilikhibhyaH kit // 29 // dhuM sthairye ca / dhruvakaH sthiraH / dhravakA AvapanavizeSaH / dhUta vidhRnane / dhuvakaM dhUnanam / dhuvaka: pradhAna / strI dhuvakA AvapanavizeSaH / undaipa kledane / udakaM jalam / ruci abhiprItyAM ca / rucaka: AbharaNavizeSaH / tilat 6 snehane / tilaka vizeSakaH vRkSazca / pulata samucchAye, pula mahatve vA / pulakaH romAJcaH / kula bandhusaMstyAnayoH / kulaka, saMyuktam / kSipIt prernne| kSipakaH vAyuH / kSipakA Ayudham / kSupaH sautro isvIbhAve / kSupakaH gulmaH / kSu-17 bhaca saMcalane / kSubhakaH pAzcAlakaH / likhat akssrvinyaase| likhaka: citrakaraH // chidibhidipiTervA // 18 30 // ebhyo'kA pranyayo bhavati sa ca kivA / chipI dadhIkaraNe / chidakaH khaDgaH kSurazca / chedakaH parazuH / bhiddepI vidAraNe / bhidakaM jalaM pizunazca / bhedakaM vajram / piTa zabde ca / piTaka kSudrasphoTakaH / peTakaM saMghAtaH // kRSerguNavRDI ca vA // 31 // kRSerakaH pratyayo bhavati guNavaDI cAsya vA bhavataH / kRSat vilekhane / karSakaH kRSaka: prshuH| karSaka: kRSaka: kuTumbI // navaH puMse // 32 // natraH parAtpusaNU abhimaIne ityasmAt kidakaH pratyayo bhavati ASSAGESANSAR A RSACHIN Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhAlA / napuMsakaM tRtiiyaaprkRtiH| nakhAditvAta nabat na bhavati // kIcakapecakamenakArbhakadhamakavadhakalaghakajahakarakaiDakAimakalamakakSullakavaTakavakADhakAdayaH // 33 // kIcakAdayaH zabdA apatyayAntA nipAtyante / kaci | uNAdaya: bandhane / asyopAntyamyetvaM ca / kIcakaH vaMzavizeSaH / Du pacI pAke / maci kalphane / manin jJAne / essaamupaanty||89|| lA praka0 syatvaM ca / pecakaH karijaghanabhAgaH / mecakaH varNaH / manakA apsarAH / aterbhazcAntaH / arbhakaH bAlaH / dhmAM zabdAgnisaMyogayoH / asya dhamAdezazca / dhamakaH kITaH kaurava / anyatrApi dhamAdezo dRzyate / kte, dhAntaH / hantervadhazca / vadhakaH hantA vyAdhizca / varka padmavIjaM / anyatrApi dRzyate / vRtraM hanti aci vRtravadhaH zakraH / vadhitA nirmocakaH / vadhyaH / vadhanam / laghucha gatau / naluk ca / laghaka: asmiikssykaarii| jahAte rUpe antaluk ca / jahakaH nirmocakaH kAlaH kSudrazca / Irik gatikampanayoH / IDika stutau / anayorguNazca / erakA udktRnnjaatiH| eDakA avijAtiH / / azauTi vyAptI / asya mo'ntaH / azmakA janapadaH / rami krIDAyAm / asya lamAdezaH / lamaka RSivizeSaH / kSudaMpI saMpepe / asya kSullAdezazca / kSullaka dabhram / kSudhaM lAtIti kSullaH kSulla eva kSullaka iti vaa| baTa veSTane / asya vo'ntazca / baTvakA tRNapuJjaH / ApUrvAt DhokaterDicca | ADhakam / mAnam / AdigrahaNAdRhattantrAt kalA ApibantIti kalApakAH zAstrANi / kathaNa vAkyaprabandhe / kathayatIni kathaka toTakAkhyAyikAdInAM vrnnyitaa| evamupakacampakaphalahakAdayo'pi // zalibalipativRtinabhipaTitaTitaDigaDibhandivandimandinamikudupUmanikhajibhya AkaH // 34 // phalaphalazala gatau / zali calane ca vA / zalAkA eSaNI pUraNarekhA dyUtopakaraNa sUcI ca / bala prANanadhAnyAvarodhayoH / balAkA jalacarI zakuniH / patla gatau / patAkA vaijayantI / vRtUGa bartane / vartAkA zakunijAtiH / Nabhac hiMsAyAm / nabhAkaH cakravAkajAti: tamaH kAkazca / paTa gatau / paTAkA vaijayantI / tUcha vartane / // 89 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSijAtizca / taTa ucchAye / taTAkaM sarAtaDaNa AghAte / tadA tadeva / gaDa sevane / gaDAkaH shaakjaatiH| bhaduGa mukhakalyANayoH / bhandAkaM zAsanam / vadura stutyabhivAdanayoH / bandAkaH cIvarabhikSuH / maduG stutyAdiSu / mandAkA auSadhI / NamaM mahatve / namAkA mlecchAtiH / kuMcha zabde / kavAkaH pakSI / TudaMha upatApe / davAkA mlecchH| pUDa pavane pavAkA vAtyA / manica jJAne / manAkA hastinI / khaja manthe / khajAkaH AkaraH manthAH darSiH AkAzaM bandhakI zarIraM pakSI ca // zubhigRhividipuligubhyaH kit // 35 // ebhyaH kidAkaH pratyayo bhavati / zubhi dIptau / 8 zubhAkA pakSijAtiH / gRhaNI grahaNe / gRhAkaH / cidaka jJAne / vidAkA bhUtagrAmaH / pula mahattve / pulAkaH adhasvinnadA vidho dhAnyavizeSaH / guMGa zabde guMta purIpotsarga vA / guvAkaM pUgaphalam // piSeH pipiNyau ca // 36 // piSlRp #saMcUrNane ityasmAtkidAkaH pratyayo bhavati asya ca pin piNya ityAdezau bhavataH / pinAkamaizaM dhanuH zUlaM vA / pinAka: ThA dnnddH| piNyAkastilAdikhalaH ||mvaakshyaamaakvaartaakvRntaakjyontaakgRvaakbhdraakaadyH // 37 / / ete | AkapratyayAntA nipAtyante / mavya bandhane / ylopH| mavAkaH reNuH / iG gato mo'ntazca / zyAmAkaH jaghanyo bI- hiH| teddhizca / vArtAkI zAkavizeSaH / tatphalaM vArtAkam / svarAno'ntazca / vRntAkI uccAhatI / tatphalaM vRntAkam / jyuG gatau / ntazca pratyayAdiH / jyavate'smin vidyamAna iti jyontAkam svedasadmavizeSaH / guMt purIposagai, guMcha zabde vA / UvAdezazca / gUvAkaM pUgaphalam / bhadui sukhakalyANayoH / asya bhadrAdezazca / bhadrAkaH akuTilaH / AdigrahaNAt / syonAkacArvAkaparAkAdayo bhavanti // krIkalyalidalisphaTidUSibhya ikaH // 38 // Du krIMgz dravyavinimeye / / krayikaH kretA / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalikA korakaH / utkalikA amiH / alI bhUSaNAdau / alika lalATam / dala vizaraNe / dalikaM dAru / sphaTasphuTTa vizaraNe / sphaTikaH maNiH / duSaMca vaikRtye / dakSikA SASAMANSARA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 90 // netramalaH // AGaH paNipanipadipatibhyaH // 39 // paNi vyavahArastutyoH / ApaNikaH pattanavAsI vyavahArajJo vA | pani stutau / ApanikaH stAvakaH indranIlaH indrakIlo vA / pardic gatau / ApadikaH indranIlaH indrakIlo vA / patlR gatau / ApatikaH pathi vartamAnaH mayUraH zyenaH kAlo vA / ApaNikAdayazvatvAro vaNijo'pi // nasivasikasibhyo Nit // 40 // Nasi kauTilye / nAsikA ghrANam / vasaM nivAse / vAsikA mAlyadAmavizeSaH chedanadravyaM ca / kasa gatau / kAsikA vanaspatiH // pApulikRSikruzivazvibhyaH kit // 41 // ebhyaH kidikaH pratyayo bhavati / papAne | pikaH kokilaH / pula mahave / pulikaH maNiH / kRSat vilekhane / kRSikaH pAmaraH tRNajAti / kruzaM A hrAnarodanayoH / kruzikaH kroSTukaH ulUkaca / o vathaut chedane / vRzcikaH saviSaH kITa: rAzica nakSatrapAdanavakarUpaH / prAGaH paNipanikaSibhyaH // paNi vyavahArastutyoH / prApaNikaH vaNika / pani stutau / prApanikaH pathikaH / kaSa hiNsaayaam| prAkaSikaH vAyuH khalaH martakaH mAlAkArazca / prapUrvAtpaNerAGpUrvAcca kaSericchantyanye / prapaNikaH gandhavikrayI / AkaSikaH na kartavyaH / / muSerdIrghazca // 43 // mUSika AkhuH // syame sIm ca // 44 // syam zabde | sImikaH vRkSaH udakakRmizra | sImikA upajihnikA / sImika valmIkam / kecitsimiti hrasvopAntyamAdezaM pratyayasya ca dIrghatvamicchanti / simIkaH sUkSmakRSiH // kuzikahRdikamakSiketika pipIlikAdayaH // 45 // ete kidikapratyayAntA nipAtyante / kuSeH za ca / kuzikaH muniH / hRgo do'ntazca / hRdikaH yAdavaH / maSeH so'ntazca / makSikA kSudrajAtiH / ete svo'ntazca / etikaH muniH / pIle ca / pipIlikA madhyakSAmA kITajAtiH / AdigrahaNAt gabdikajhurikabhulikAdayo bhavanti // syamikaSidUSyanimanimalivalyalipAlikaNibhya IkaH // 46 // syazabde / syamIkaH vRkSa valmI kaH nRpagotraM ca / syamIkaM jalam / syamIkA kRmijAtiH / kaSa hiMsAyAma / kapIkA kuddAlikA / duSaMc vaikRtye uNAdayaH praka0 // 90 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NyantaH / dUSIkA netramalaH vIraNajAtiH vartiH latA ca / anak prANane / anIkaM senAsamUhaH saGgrAmaca / manic jJAne / manIkaH sUkSmaH / mali dhAraNe / malIkam aJjanam ariva / vali saMvaraNe / balIkaH balavAn paTalAntava / valIkaM vezmadAru | alI bhUSaNAdau / alIkam asatyam | alIkA paNyastrI / vyalIkamaparAdhaH / vyalIko lajjA / palaNU rakSaNe ca / pAlIkaM tejaH / kaNa zabde / kaNIkaH paTavAsaH / kaNIkA bhinnataNDulAvayavaH vanaspatibIjaM ca // drRSTRdayavRmRbhyo razcAdau // 47 // ebhya IkaH pratyayo bhavati dve ca rUpe bhavata eSAM cAdau ro bhavati / nRSnu jarasi / jarjarIkA zatapattrI / pRzU pAlanapUraNayoH / parparIkA jalAzayaH sUryazva / parparIkaH agniH kuraraH bhakSyam kurkuratha / ar vidAraNe | dardarIkaH dADimaH indraH vAditravizeSaH vAditrabhANDaM ca / zuzU hiMsAyAm / zazerIkaH kRmiH vikalendriyaH duSTAzvaH lAvakaca / zarIrIkA mAGgalyAbharaNam / dRguT varaNe / varvarIkaH saMvaraNam uraNaH pavattrI kezasaMvAtazca / varvarIkA sarasvatI / mRta prANatyAge / marmarIkaH agniH zUraH zyenazca // RcyUjihaSISidRzimRDizilinilIbhyaH kit // 48 // ebhyaH kidokaH pratyayo bhavati / Rcat stutau / RcIkaH / Rji gatisthAnArjanopArjaneSu / / RjIkaM vajram balaM sthAnaM ca / hRSU alIke, hRSac tuSTau vA / hRSIkamindriyam / iSat icchAyAm / ISa ucche / IgatihiMsAdarzaneSu vA / iSIkA IpIkA ca tRNazalAkA / dRgraM prekSaNe / dRzI manojJam / dRzIkA rajasvalA / mRDat sukhane / mRDIkaM sukhakRt sukhaM ca / zilat ucche / zilIkaH sasyavizeSaH / lIc zleSaNe nipUrvaH / nilIkaM vRttam / bAhulakAdI || devantazca vA // 49 // mRdeH kidIkaH pratyayo bhavati vakArazrAnto bhavati / mRdaz kSode | mRdvIkA mRdIkA ca drAkSA // sRNIkAstIkapratIkapUtIkasamIkavAhIkavAhlIkavalmIkakalmalIka tintiDIkakakaNIkaki kiNIkapuNDarIka caJcarIkapharpharIkajharjharIkaghargharokAdayaH // 50 // ete kidIkapratyayAntA nipAtya Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA nte // sarverNo'ntazca / sRNIkaH vAyuH agniH azaniH unmattaya / sRNIkA lAlA / astesto'ntazca / astIkaH jara tkAmhamrutaH / prAMk pUraNe / prAtesto'nto hrasvazca / prAti zarIramiti pratIkaH vAyuH avayavaH sukhaM ca / supratIkaH digga jH| puvasto'ntazca / pUtIkaM tRNajAtiH / sampUrvasya eterluk ca / saMyantyasminniti samIkaM saMgrAmaH / vahivarUyodadhezva // 91 // OM vAhIkaH bAhlIkaH etau dezau / valermo'ntazca / valmIkaH nAkuH / kalermalacAntaH / kalmalIkam jvAlA | timessira cAntaH / tintiDIka pakSI vRkSAmlazca / tantiDIka iti pUrvasyetvaM necchantyeke / cakSNyateH kaGkaNU ca / kaGkaNIkaH | kimaH parAtkaNateH kiNa ca / kiGkiNIkA ghaNTikA | puNeDera cAntaH puNDatevara / puNDarIkaM padma chatra vyAghrazca / caJveru cAntaH / caJcarIkaH bhramaraH / piparterguNo dvitvaM pakArayoH phatvaM rathAntaH pUrvasya / phapherIkaM pallavaM pAdukA madelikA ca / jhIryaterdvitvaM tRtIyAbhAvaH pUrvasya rathAntaH / jharjharIkaH dehaH / jharjharIkA vAditrabhANDam / evaM gharakA TikA / AdigrahaNAdanye'pi // mimikaTibhallikuharukaH // 51 // Du miMga prakSepaNe / mayukaH ar | bAlakAt 'mimIgo ' - iti nAtvam / du vamU udgiraNe / vamukaH jaladaH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTukaH rasavizeSaH / bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu / bhallukaH RkSaH / kuhaNi vismApane / kuhukamAzcaryam // saMvibhyAM kaseH // 552 // sa garyo / saMkamukaH sukumAraH parApavAdazIlaH zrAddhAgniva / saMkasukaM vyaktAvyaktaM saMkIrNa ca / vikasukaH guNavAAdI parizrAntazca // krameH kRm ca vA // 53 // kramerukaH pratyayo bhavati asya ca kRpa ityAdezau vA bhavati / pAdavikSepe / kRkaH bandhanam / Adeza vidhAnabalAcca na guNaH / kramukaH pUgataruH // kamitimerdo'ntazca // 54 // kamUha kAntau / kandukaH krIDanam / timantra ArdrabhAve / vindukaH vRkSaH // maNDermaDD ca // 55 // madu bhUSAyAm / maDukkaH vAdyavizeSaH // kaNuyaNeti / / 56 / / AbhyAM NidukaH pratyayo bhavati / kaNa aNa zabde / kANukaH kAkaH uNAdayaH praka0 // 91 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 air | kANukam ANukaM ca akSimalama // kaJcukazukazukapAkuka hivuka cibukajambukaculukacUcukolmukabhAvukapRthukamadhukAdayaH // 57 // ete kidukapratyayAntA nipAtyante / kaci bandhane / azauTi vyAptauM / nazauc adarzane / eSAM svarAno'ntazca / kaJcukaH kUrpAsaH / aMzukaM vastram / naMzuko raNareNuH pravAsazIlaH candraH prAvaraNaM ca / paceH pAk ca / pAkukaH laghupAcI sUpaH sUpakAraH adhvaryuva / hinoticinovijamatInAM bo'ntazca / hidukaM lagnAccaturthasthAnam rasAtalaM ca / cibukaM mukhAdhobhAgaH / jambukaH zRgAlaH / culumpaH sautraH antyasvarAdilopazca / culumpatIti culukaH karakoza: / catezUc ca / caccukaH stanAgrabhAgaH / jvalerulma ca / ulmukam alAtam / bhAtervo'ntazca / bhAvukaH bhaginIpatiH / prathiS prakhyAne / pRthukaH zizuH vrIhmAdyabhyUSazca / maci kalkane dhazvAntAvezaH / madhukaM yaSTImadhu / AdigrahaNAdvAlukavAlukAdayo bhavanti // mRmanyaJjijalivalita limalimallibhAlimaNDibandhibhya UkaH // // 58 // mRtu prANatyAge / marUkaH mayUraH mRgaH nidarzanebhaH tRNaM ca / manic jJAne / manUkaH kRmijAti: / aSu vyatimrakSaNa gatiSu / ajjUkaH hiMsraH / jala ghAtye / jalUkA jalajantuH / balamANanadhAnyAvarodhayoH / balUkaH utpalamUlaM matsyazca / talaNa pratiSThAyAm / talUkaH / tvakkamiH / mali dhAraNe / malUkaH sarojazakuniH / mallidhAraNe / mallUkaH kRmijAtiH bhaNi AbhaNDane / bhAlUkaH RkSaH / maDu bhUSAyAm / maNDUkaH durduraH / bandhazU bandhane / bandhUkaH bandhujIvaH // zalyaNerNit // 59 // AbhyAM NidUkaH pratyayo bhavati / palaphalazala gatau / zAlUkaH jalakandaH balavAMca | aNa zabde | ANUka akSimalam // kaNibhallerdIrghazva vA // 60 // abhyAsUkaH pratyayo dIrghazvAnayorvA bhavati / kaNa zabde / kaNUkaH dhAnyastokaH / kAMNUkaH pakSI / kANUkam akSimalaH tamo vA / bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu / bhallUkaH bhAllUkazca RkSaH // zambUkazAmbUkavRdhUkamadhUkolUko ruvUka va rUkAdayaH // 61 // ete UkapratyayAntA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM uNAdayaH nipAtyante / zameo'nto dIrghazca vA / zambUkaH zaGkA zAmbukaH sa eva / vRza vrnne| asya vRdhabhAvazca / vRdhUka: hemaprabhAlA mAtRvAhakaH / vRdhukaM jalam / maderdhazca / madayatIti madhukaH vRkSaH / aleruccopAntyasya / ulUkaH kAkAriH / uru pUrvA dvAH kicca / uru vAti usbUkaH eraNDaH / vRdhelopazca / vardhate iti varUkaH tRnnjaatiH| AdigrahaNAdanUkavAvadUkA19" yo bhavanti // kiro'ko ro lazca vA / / 62 // kirateraGkaH pratyayo bhavati rephasya ca lakArAdezo vA bhavati / / karaGkaH samudgaH / kalaGkaH lAJchanam ||raalaapaakaabhyH kina // 63 // ebhyaH kidavaH pratyayo bhavati / rAMk dAne / raGkaH avalIyAn / lAMka dAne / laGkA purii| pAMka rakSaNe / paGkaH kardamaH / ke zabde / kaGkaH pakSI ||kuliciri- 1 bhyAmikA / / 64 // AbhyAmiGkak pratyayo bhavati / kula bndhusntyaanyoH| kuliGkaH cttkH| cira hiMsAyAma sautrH| ciniiMjalayantram // klervingkH||65 // kaleraviGkaH pratyayo bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalaviGkaH gRhacaTakaH // kramerelakaH // 66 // krama pAdavikSepe ityasmAdelakaH pratyayo bhavati / kramelakaH karamaH // jIverotRko jaiva ca // 67 // jIva pANadhAraNe ityasmAdAtRkA pratyayo bhavati jaiva ityAdezazca / jaivAtRkaH AyuSmAn | candraH AmraH vaidyaH meghazca / jaivAtakA jIvadvatsA strI // hRbhUlAbhya ANakaH // 68 // ebhya ANakaH pratyayo bhavati / huMga haraNe / irANakaH / caurH| bhU sattAyAm / bhavANaka: gRhapatiH / lAMka AdAne / lANakaH istI // piyaH kit // 69 / / pIMga tRptikAntyorityasmAdANakA pratyayo bhavati sa ca kit / priyANakaH putrH||dhaaluushiddddi6 bhyaH // 70 // yogavibhAga uttarArthaH / ebhya ANakaH pratyayo bhavati / Du dhAMgak dhAraNe ca / dhANaka: dInAradvAdaza bhAgaH haviSAM grahaH chidrapidhAnaM ca / lUgaz chedane / lavANakaH kAlaH tRNanAtiH / dAtraM ca / zighu aaghaanne| ziDANakaH nAsikAmalaH // zIbhIrAjezvAnakaH // 71 // zIbhIrAjibhyo ghAlUzivinbhyazcAnakA pratyayo bhavati / B // 2 // 923645 HESANGRAHAS Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zI svapne / zayAnakaH ajagaraH zailazca / nirbhIka bhaye / vibhetyasmAditi bhayAnakaH bhImaH vyAghraH varAhaH rAhuzca / rA ~g dIptau rAjAnakaH kSatriyaH / Tu dhAMgk dhAraNe ca / dhAnakaH hemAdiparimANam / lagth chedane / vAnakaH deza vizeSaH dAtraM ca / ziGaghantyaneneti ziGkhAnakaH / zlaSmAyuH purISaM ca // arDit // 72 // aNerDidAnakaH pratyayo bhavati / aNa zabde / AnakaH paTahaH || kanerInakaH // 73 // kanai dIptikAntigatiSu ityasmAdInakaH pratyayo bhavati / kanInakaH kanInikA vAkSitArakA | guGa Idhukaidhukau // 74 // gu zabde ityasmAdIdhukadhuka ityetau pratyayau bhavataH / gavIdhukaM nagaram dhAnyajAtizca / gavedhukA tRNajAtiH // dhRtestikaH // 75 // vRtU vatane ityasmAttikaH pratyayo bhavati / varttikA citrakaropakaraNam zakuniH dravyaguTikA ca // kRtiputilatibhidibhyaH kit // 76 // ebhyaH kittiH pratyayo bhavati / kRtait chedane / kRttikA nakSatram / puvilatI sautrau / puttikA madhumakSikA / lattikA vAdyavizeSaH gauH godhA ca / gopUrvAdgolattikA gRhagolikA / avapUrvAdavalattikA godhA ALattikA gAnaprArambhaH / bhipI vidAraNe / bhittikA kuDayam mASAdicUrNam zarAvatI ca nadI / iSyazimasibhyastakak // 77 // ebhyastakak pratyayo bhavati / iSat icchAyAm / iSTakA mRdvikAraH / azauTi vyAptau / aSTakAH zrADatithayastisraH aSTamyaH pitRdevatyaM ca / masaic pariNAme / mastakaH ziraH // bhiyo dve ca // 78 // tri bhIM bhaye ityasmAttak pratyayo bhavati dve rUpe ca bhavataH / bibhItakaH akSaH // haruhipiNDibhya ItakaH // 79 // ebhya ItakaH pratyayo bhavati / haMg haraNe | harItakI pathyA / ruhaM janmani / rohItakaH vRkSavizeSaH / piDu saMghAte / piNDItakaH karahATaH // kuSeH kit kupazU niSkarSe ityasmAtkidItakaH pratyayo bhavati / kuSItakaH RSiH / / balibilizalidamibhya AhakaH // 81 // ebhya AhakaH pratyayo bhavati / bala prANanadhAnyAvarodhayoH / balAhakaH meghaH vAtazca / bilat bhedane / bilAhakaH Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ turer // 93 // " vajraH / bAhulakAnna guNaH / zala gatau / zalAhakaH vAyuH / damRc upazame / damAhakaH ziSyaH // caNDibhalibhyAmAtakaH // 82 // AbhyAnAtaH pratyayo bhavati caDuGa kope / caNDAvakaM nartakyA divAsaH / bhalli paribhASaNahimAdAneSu / bhallAtakaH vRkSaH || zleSmAtakAmrAtakA milAtakapiSTAtakAdayaH // 83 // ete AtakapratyayAntA nipAtyante / lirmazca parAdiH / zleSmAnakaH kapheluH / ameDheDI racAntaH / AmrAtakaH vRkSaH / naJaH parasya mlAyi c| amilAtakam varNa puSpam / piSesto'ntazca / piSTAtakaM varNacUrNam / AdigrahaNAtkozAtakyAdayo bhavanti // zami| manibhyAM khaH // 84 // zamrac upazame / zaGkhaH kambuH niSidha / maniMn jJAne / maGkhaH mAgadhaH kRpaNaH citrapatha | maGkhA maGgalam || zyaterica vA // 85 // zac takSaNe ityasmAt khaH pratyaya izvAsyAntAdezo vA bhavati / zikhA cUDA jvAlA ca / vizikhA ApaNaH / vizikhaH dANaH / zAkhA viTapaH / vizAkhA nakSatram / vizAkhaH skandraH // muha punamUrau ca // 86 // pUG pavane muhauc vaicitye ityetAbhyAM vaH pratyayo'nayozca yathAsaMkhyaM puna: mUra ityAdebhavataH / puGkhaH bANabundhabhAgaH maGgalAcAratha / mUrkhaH aGgaH // azerDit // 87 // azauTi vyAptAvityasmAta t khaH pratyayo bhavati / adbhuta iti khamAkAzamindriyaM ca / nAsya khamasti nakhaH / zobhanAni khAni asmin sukham / duSTAni khAnyasmin duHkham / uSeH krillUk ca // 88 // uSU dAhe ityasmAt kit khaH pratyayo luk cAntyasya bhavati / oSantyasyAmiti ukhA sthAlI UrdhvakriyA vA // maherucAsya vA // 89 // maha pUjAyAmityasmAt khaH pratyayaH kit antaluk akArasya cAkArAdezo vA bhavati / mukhamAnam / makhaH yajJaH adhvaryuH Izvaratha // nyuGkhAdayaH // 90 // nyuGkhAdayaH zabdAH khapratyayAntA nipAtyate / nayateH kha uncAnnaH / nyuGkhAH SaDhoGkArAH / AdigrahaNAdanye'pi // mayeSibhyAmUkhekha // 91 // mayi gatau edhi vRddha ityAbhyAM yathAsaMkhyamUkhekha ityetau pratyayau bhavataH / mayUkhaH uNAdayaH maka0 // 93 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ razmiH / eghikhaH varAhaH // gamyamiramyajigadichagaDikhaDigabhRvastRbhyo gaH // 92 // gamlaM gtau| gaGgA devanadI / apa gatau / aGgam / zarIrAvayaH / aGgaH samudraH vatiH rAjA ca / aGgA jnpdH| rami krIDAyAm / raGgaH18 nATyasthAnam / aja kSepaNe ca / vegaH tvarA retazca / gadavyaktAyAM vAci / gadgaH vAgvikalaH / adaka bhakSaNe / adgaH lA samudraH agniH puroDAzazca / choMca chedane / chAgaH basnaH / gaDa secane / gaGgaH mRgajAtiH / khaDaNa bhede / khaGgaH mRgavi. zeSo'sizca / gata nigaraNe / gargaH RSiH / TuDuma~gaka poSaNe ca / bhagaH rudraH sUryazca / gaT baraNe / vargaH sNghaanH| ausTa zabdopanApayoH / svargaH nAkaH // pUmudibhyAM kit / / 93 / pUgUza pavane / pUgaH saMghaH kramukazca / mudi harSe / mudgaH dhAnyavizeSaH // bhRvRbhyAM no'ntazca // 94 // AbhyAM kigaH pratyayo nakArazcAnto bhavati / dATu Du iMgraha poSaNe ca / bhRGgaH pakSI bhramaraH varNavizeSaH lavaGgazca / vRgTa varaNe / zRGgaH pakSI upapatiH // dramo NivA // 95 // drama gatAvityasmAdH pratyayo bhavati sa ca NidvA / drAGgaM zIghrapa / drAH pAzu: 5 GgaH nagaram / dranA zuklazAlA // zaGgazAdiyaH // 96 // zAdayaH zabdA gapratyayAntA nipAtyante / zaz | hiMsAyAmityasya isvo no'ntazca |shRngg viSANam zikharaM ca / tasyaiva no'nno vRddhizca / zAGgaH pkssii| AdigrahaNAt / hUMga haraNe hArgaH paritoSaH / maMt / prANatyAge / mArgaH panthAH // taDerAgaH // 97 // taDAgam saraH // patita-13 mitRpRkRzalvAderagaH // 98 // patala gatau / pataGgaH pakSI zalabhaH sUryaH zAli vizeSazca / tamUca kAkSAyAm / yahaH / tR plavanataraNayoH / taraGgaH uurmiH| patra paalnpuurnnyo| paraGgaH khagaH vegazca / kuna vikSepe / karA: karmazIlaH / zRza hiMsAyAm / zaraGgaH pakSivizeSaH / lUgUya chedane / lavaGgaH sugandhivRkSaH / AdigrahaNAdanyebhyo'pi 18 // madhunubhyo Nit // 99 // saM gatau / sAraGgaH hariNaH cAtakaH zabalavaNazca / vRNTa vrnne| vArakaH kANDakhAyoH, 5 INESSPARE Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAuNAdayaH praka K) zalyaM zakunizca / nRza naye / nAraGga vRkSajAtiH // manemanmAtau ca // 100 // manic jJAne ityasmAdaGgaH pratyayo / hemaprabhA matmAtau cAsyAdezau bhavataH / mataGgaH RSiH hastI ca / mAtaGgaH hastI antyajAtizca // viDivilikurimRdipizi| bhyaH kiva // 101 // viDa Akroze / viDaGgaH vRkSajAtiH gRhAvayavazca / vilata varaNe, vilat bhedane vaa| vilaGgaH15 9 auSadhama / kurata zabde / kuraGgaH hariNaH / kuraGgI bhojakanyA / mRdaza kSode / mRdaGgaH murjH| pizat avayave / pizaGgaH vaNaH / / sphulikalipalyAdbhya iGgaka // 102 // sphulata saMcaye ca / sphuliGgaH sphuliGgA ca agnikaNaH / kali shbdsNkhyaanyoH| kaliGgaH rAjA / kaliGgA janapadaH / pala gatau / paliGga RSiH zilA ca / pAteH piGgaH / bhAteH bhiGgaH / dvAvapi varNavizeSau / dadAte diGgaH adhyakSaH / dadhAteH dhiGgaH shresstthii| lAteH liGgaM strItvAdi hetuzca / AliGgaH vAyavizeSaH / zyateH ziGgaH vanaspatiH kizorazca // bhaleridutau cAtaH // 103 // bhaliN AbhaNDane ityasmAdiGgaka pratyayo bhavati akArasya cekArokArau bhavataH / bhiliGgaH karmAropakaraNam / bhuliGgaH RSiH pakSI ca / bhuliGgAH saalvaavyvaaH|| adeNit / 104 // adaka bhakSaNe ityasmAta NidiGgaka pratyayo bhavati / AdiGgaH vAdyajAtiH // ucilinggaadyH|| 105 // uJciliGgAdayaH zabdA iGgakpratyayAntA nipAtyante / utpUrvAJcalerasyetvaM ca / uciliGgaH daaddimii| AdigrahaNAdanye'pi // mAGastuleruGgak ca // 106 // mAGputtulaNU unmAne ityasmAt uGgaka iGgaka ca pratyayo bhavataH / mAtuluGga bIjapUraH / mAtuliGgaH sa eva / / kamitamizamibhyo Dit // 107 // kamUG kAntau / kuGgA jnpdH|| tamUca kAGkhAyAm / tujaH mahAvA / zamUna upazame / zuGgaH muniH / zuGgA vintaa| zuGgAH kandalyaH / surteH surca // 108 // meM gatAvityasmAduGgaH pratyayaH surcAsyAdezo bhavati / suruGgA gRDhapArgaH // sthArtijanibhyo ghaH // 109 / / ebhyo ghaH pratyayo bhavati / SThAM gatinivRttau / sthAghaH gApaH / mApaNe ca / arghaH mUlyam mAnapramANaM pAdodakAdi: // 14 // A+SHA aCAOMOM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECE ca / janaici prAdurbhAve / jahana zarIrAvayavaH ||mghaaghddaaghdiirghaadyH // 10 // ete ghapratyayAntA nipAtyante / mayenaMghalopazca / maghA nakSatram / intehasya ghazca / ghnghsmrH| ghaDana kAlA / amerluk ca / aghaM pApama / NAterdIra dIrgha AyAtaH uccazca / AdizabdAdanye'pi // sarteraghaH // 111 // saM gatAvityasmAdayaH pratyayo bhavati / saraghA madhumakSikA // kUpUsamibhyambaTU dIrghazca // 112 // kuprabhyAM sampUrvANazca caT pratyayo dIrghazca bhavati / To iyarthaH / kuGa zabde / kUcaH hastI / kUcI pramadA citrabhANDam udazcidvikArazca pUez pavane / pUcaH pUcI muniH / iNaka gatau / samIcaH Rtvik / , samIcaM mithunayogaH / samIcI pRthvI udIcI ca / dIrghavacanAdguNo na bhavati / / kUrcacUrcAdayaH // 113 // karca ityAdayaH zabdAzcamatyayAntA nipAtyante / kavateH kirateH karotervA UradezazcAntamya / kUrca zmazru AsanaM tantuvAyopakaraNaM yatipavitrakaM ca / karcamiva karcaka: ciMketi ca bhavati / caratezcorayatervA carAdezazca / carcaH balavAn / AdizabdAdanye'pi // kalyavimadimaNikukaNikurikabhyo'cA // 114 // kali zabdasaMkhyAnayoH / kalacaH gaNakaH / aba rakSaNAdau / avacaH uccastaraH / made harSe / madaca mattaH / maNa zabde / maNacaH zakuniH / kuMG zabde / kavacaM varma / kaNa zabde / kaNacaH kuNapaH / kuTat kauTilye / kuTacaH vRkSajAtiH / kRt vikSepe / / karacaH dhAnyAvapanam // krakacAdayaH // 15 // Rkaca ityAdayaH zabdA acamatyayAntA nipAtyante / krameH kazca / krakacaH krptrH| AdizabdAdanye'pi // pizerAcA // 16 // pizata avayave ityasmAdAcA pratyayo bhavati / pizAcaH vyntrjaatiH|| mRtrapibhyAmicaH // 117 // AbhyAmicaH pratyayo bhavati / muMva prANatyAge / maricamUSaNam / apauSi lajjAyAm / trapicA kuthA // mriyateracaN // 118 / / mRt prANatyAge ityasmAdIcaNa pratyayo bhavati / mArIca: rAvaNamAtulaH // laSeJcaH kazca // 119 // laSI kAntAvityasmAducaH pratyayo'ntyasya ca ko bhavati / lakucaH PRATARKARKARREARS Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRkSajAtiH // guDerUcaT // 120 // gur3acI chinnaruhA / kuTAditvAta Disvam // siDita // 121 // pivUca UtI imamamA ityasmAdUcaT pratyayo Dit bhavati / sUcaH pizunaH stibhizca / sUcI saMdhAnakaraNI // cimejhaicaDacau // 122 // praNAdayaH cimibhyAM pratyekaM DocaDaca iti pratyayo bhavataH / vacanabhedAna yathAsaMkhyam / ciMgaTa cayane / cocaH vRkSavizeSaH / cazcA // 95 // tRNamayaH puruSaH / DumiMgaTa prakSepaNe / mocA kadalI / maJcaH paryaH / kuTikulikalyadibhya izvak // 123 / / kuTe, kurizcaH kSudrakarkaTaH / kule, kuliJcaH rAziH / kaleH, kaliJcaH upazAkhAvayavaH / uda AvAte sautraH / udinaH koNaH yena tUrya vAdyate, parapuSTazca // tudimadipadyadigugamicibhyazchaka // 124 // ebhyazchak pratyayo bhavati / tudIt 6 vyathane / tucchaH stokaH / madeca hrsse| macchaH matsyaH pramattapuruSazca / pacchA strii| padica gatI / paccha: zilA / adaMka bhakSaNe / accha: nirmalaH / guMG zabde / gucchaH stabakaH / gamlaM gatau / gacchaH kSudrakSaH / kaci bandhane / kacchaH kUrma- & pAdaH kukSiH navavakkuTArazca / kacchA janapadaH / bAhulakAta katvAbhAvaH // pIpUDo hasvazca // 125 // AbhyAM chak pratyayo isvazca bhavati / pIca pAne / picchama zakunipattram / picchaH guNavizeSaH / yadvAn picchila ucyate / pUDa pavane / pucchaM vAladhiH / gulunychpilipinychdhicchaadyH|| 126 / ete chapratyayAntA nipAtyante / guDele uma cAntaH / guluJchaH stbkH| pIleripinonto isvazca / pilipiJchaH rakSovizeSaH / padheriTa ca / eghicchaH ngH| AdigrahaNAta piJchAdayo'pi bhavanti // viyo jaka // 127 // vIMka prajanakAnsyasanakhAdaneSu ca ityasmAt jak pratyayo 6 bhavati / bIjam utpattihetuH // puvaH puna ca // 128 // pUra pavane ityasmAt jak pratyayo'sya ca pun ityAdezo bhava ti / punaH prAziH / kuvaH kubUkunau ca // 129 // kuMG zabde ityasmAjjak pratyayo'sya ca kub kun ityAdezau bhava-* | taH / kubjaH vakrAnatAGgaH gucchazca / kuJjaH hanuH parvataikadezazca / nikuJjaH gahanam // kuTerajaH // 130 / / kuTajaH vRkSavi- // 15 // OMOMOMOM OMOM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T & zeSaH / kuTAditvAta Divam / kuTajI // bhiSebhiSabhiSNau ca vaa|| bhiSerajaH pratyayo bhiSabhiSNa ityAdezau cAmya vA bhvtH| bhiSiH sautraH / bhiSajaH / AdezabalAna guNaH / bhiSNajaH vaidyaH / bheSajamauSadham // murmura ca // 132 // murve bandhane ityasmAdajaH pratyayo'sya ca murityAdezo bhavati / murajaH mRdnggH|| balevo'ntazca vA // 33 // bala prANa nadhAnyAvarodhayorityasmAt ajaH pratyayo vakArazcAnto vA bhavani / balbajaH muavizeSaH / balajA sabumo dhAnyapuJjaH // uTajAdayaH // uTajAdayaH zabdA ajapratyayAntA nipAnyante / vaTevasyotvaM ca / uTaja munikuttiirH| AdizabdAt bhUjabharujAdayo bhavanti // kulerijak / / 135 // kula bandhusaMstyAnayorityasmAt ijA pratyayo bhavati / kulija maanm|| kRgo'aH // 136 // karoteramA pratyayo bhavati / karanaH vRkSajAtiH // jhamejhaH // 137 // amU adana ityasmAt jhaH pratyayo bhavati / jhaJjhA sasIkaro meghavAtaH // luSeSThaH // 138 // loSTo mRtapiNDaH / namitanijanivanisanoluk ca // 139 // ebhyaSTaH pratyayo bhavati luka cAntasya bhavati / NamaM mahatve / naTaH bharataputraH / tanUyI vistAre / taTaM kUlam / janaici prAdurbhAve / jarA grathitakezasaMghAtaH / vana paNa saMbhaktau / vaTaH nyagrodhaH / saTA agrathitaH kezarsapAtaH // janipaNikijubhyo dIrghazca // 140 // ebhyaSTaH pratyayo dIrghazcaSAM guNApavAdo bhavati / janaici prAdurbhAve / paNi vyavahArastutyoH / jANTaH / paannyH| pakSivizeSAvetau / kijU sautrau / kITaH kSudrajantuH / jUTaH mauliH // ghttaaghaattaaghnnttaadyH|| 141 // ete pratyayAntA nipAtyante / hanterghaghAghanazca / ghaTA vRndam / ghArA svAGgam | ghaNTA vAdyavizeSaH / AdigrahaNAcchaTAdayo bhavanti // divyavizrukurvizakikaGkikRpicapicamikamyedhikarkimarkikakkhita. kRsbhRvRbhyottH||142|| divUca krIDAdau / devaTaH devakulavizeSaH zilpI ca / ava rakSaNAdau / avaTaH prapAtaH kUpazca / zrRMTa zravaNe / zravaTaH chatram / kuMk zabde / kavaraH ucchiSTam / karba gatau / karbarTa kSudrapattanam / zaklaMTa zaktau / zakaTam Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNAdayaH // 16 // praka0 anaH / kakucha gtau| kaGkaTa: sabAhaH / kaGkaTaM sImA / pauDa sAmarthye / karpaTe vaasH| capa sAMtvane / capaTaH rsH| hepatramA camU adane / camaraH ghasmaraH / kamUha kAntau / kamaTaH vAmanaH / eghi vRddhau / eghaTA vlpiikH| karkimakI sotrii| karkaTaH kapilaH kulIrazca / karkaTI pusI / markaTaH kapiH kSudrajantuzca / kakkha isane / kakkhaTaH kakaMzaH / tR taraNaplavanayoH / taraH pInaH / DukaMga karaNe / karaTaH kAkaH karikapolazca / saM ganau / saraTaH kukalAsaH / TuDu,gaka poSaNe ca / bharaTaH plabavizeSaH bhRtyaH kulAlazca / yaha varaNe / varaTaH kSudradhAnyam prahArazca // kulivilibhyA kit // 143 // AbhyAM kidaTaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH / kulaTA bandhako / vilata varaNe / vilaTA nadI // kapaTakIkaTAdayaH // 144 // kapaTAdayaH zabdA anapatyayAnA nipAtyante / kampenalopazca / kapaTa mAyA / kakerata icca / kokaTa: * kRpaNaH / AdizabdAllaghaTaparpaTAdayo bhavanti // anivRlalibhya aattH|| 145 // ebhya AraH pratyayo bhavati / anaka pANane / anAraH zizuH / zuz hiMsAyAm / zarAyaH zakuntaH / pRz paalnpuurnnyo| parATa Ayuktaka: vRkz bhaktau / barATaH sevakaH / laliNa IpsAyAm / lalATam alikam // sasapeH kit // 146 // AbhyAM kadATaH pratyayo bhavati / saM gatau / srATaH purassaraH / mulaM gatau / supATaH alpaH kumudAdipatraM ca / mRpATI upAnata kupyam alpapustakazca // kiro lazca vA // 147 // kirateH kidATaH pratyayo lazcAnto vA bhavati / kilATo bhakSyavizeSaH / ki rATo baNika mlecchazca // kapATavirATazRGgATamapunnATAdayaH // 148 // ete ATapatyayAntA nipAtyante / kampenalo6 pazca / kapATa: arriH| japAdInAM po veti vatve kavAraH / vRka itvaM ca / virATaH raajaa| zrayateH zuja ca / zaGgATa jalajavizeSaH vipaNimArgazca / prapUrvAt puNernazca / praputrATa: eDagajaH / AdizabdAt khalvATAdayo'pi bhavanti // cireriTo bh ca // 149 // cireH sautrAdiTaH pratyayo bhavati / bhakArazcAnnAdezo bhavati / cibhiTI vAluGkI / TiNTazcara OMOMOM 4 + 96 // cha Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca vaa||150||ciressttidinnttH pratyayazcara iti cAsyAdezo vA bhavati / ciriSTI cariNTI ca prathamavayAH strI ||tRkRpi* kampikRSibhyaH kiittH||15|| ebhyaH kidITaH pratyayo bhavati / tRplavanataraNayoH / tirITa kUlavRkSaH mukuTaM veSTanaM ca / kat vikssepe| kigeTa mukuTa hiraNyaM ca / kupaura sAmarthe / kRpITaM hiraNyaM jalaM ca / kapuGa calane / kampITaM kampa: karma ca / kRSI vilekhane / kRSITaM jalam // khorriittH|| 152 // khaju gativaikalye ityasmAdarIraH pratyayo bhavati / khabarITa: khAnA || gRjavRbhRbhya uTa uDazca // 153 // ebhya uTa uDaca pratyayau bhvtH| bhinnavibhaktinirdeza uTasyottaratrAnuvRtyarthaH / aprakRtasyApi uDasya vidhAnamiha lAghavArthama / gRz zabde / garuTaH garuDazca garutmAn / jan jarasi / jaruTa: jaruDazca vanaspatiH / dRza vidAraNe / daruTaH daruDazca viDALa / gaza vrnne| varuTaH varuDazca meSaH / bhRza bhajane ca / bhasTaH bharuDazca meSa evaM // majhemakamukau ca // 154 // makumaNDane ityasmAt uTaH pratyayo maka muka ityAdezI cAsya bhavataH / makuTaH mukuTazca kiriitt||nkuttkukkuttotkuruttmuruttpuruttaadyH // 155 // ete uTapratyayAntA nipAtyante / nRteH kazca / narkaTa: bandI / kukeH ko'ntazca / kukkuTaH kukvaakr| utpUrvAta kRgaH kura ca / utkuruTaH kacavarapunaH / muripuryorguNAbhAvazca / muruTaH yat veNyAdimalamRtakartuM na zakyate / puruTaH jljntuH| AdizabdAt sthapuTAdayo'pi bhavanti // duro draH kUTazca dura ca // 156 // durapUrvAt dRNAteH kiTTa uTazca pratyayo durcAsyAdezo bhavati / durdurUTaH darmukhaH / dudruTaH adezakAlavAdI // bndheH|| 157 // bandhaMz bandhane ityetasmAt kidUTa pratyayo bhavati : vadhUTI prathamavayAH strI // cperettH|| 158 // capa sAMtvane ityasmAdeTaH pratyayo bhavati / capeTaH capeTA vA hastatalAhatiH // groNita // 159 // va nigaraNe ityasmAt NideTaH pratyayo bhavati / gAreTaH RSiH // kRzaka zAkheroTaH / / 160 // ebhyaH oTa pratyayo bhavati / Du kaMga karaNe / karoTaH bhRtyaH ziraH kapAlaM ca / karoTaM bhAja. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navizeSaH // zaklaMTa zaktI / koTaH bAhuH / / zAkha lAkha vyANau / zAkhoTaH vRkSavizeSaH // kapATavakoTAkSoTakahemaprabhA- koTAdayaH // 15 // ete oTapratyayAntA nipAtyante / kavRkSavaNe pazca / kapoTaH varNa: ... yaH kazca / va- uNAdayaH koTaH bakaH / anAteH sazca parAdiH / akSoTaH phalavRkSaH / kRgaH ko'ntazca / karkoTaH naagH| AdizabdAdanye'pi // 17 // bhavanti // vanikaNikAiyuSibhyaSTaH // 162 // bana bhaktau / vaNThaH aniviSTaH / kaNa zabde / kaNThaH kndhraa| kaashRngdiiptau| kASThaM dAru / kASThA dik avasthA ca / udhU dAI / oSThaH dantacchadaH // pivizikuNipRSibhyaH kit|| 163 // ebhyaH kina ThaH pratyayo bhavati / pIG ca pAne / pIThamAsanam / vizat pravezane / viSThA purISam / kuNat zabdopakaraNayoH / kuNThaH atIkSNaH / pRthu secane / pRSThaH aDazaH zarIraikadezazca // kuServA // 164 // kuSaza nikarSe ityammAna ThaH pratyayo bhavati sa ca vA kin / kuSThaM vyAdhiH mandhadravyaM ca / koSThaH kuzUla: udaraM ca ||shmeluk ca vA / / 165 // zamUc upazame ityasmAt ThaH pratyayo bhavati luka cAntasya vA bhavati / zaThaH dhRtaH / zaNThaH sa eva : kAnapusakaM ca / / psstthdhittaadyH|| 166 // paSThAdayaH zabdASThapratyayAntA nipAtyante / puSeH kina ThaH paSAdezazca / paSThaH prasyaH parvatazca / edhateriTa ca / edhiThaM vanam / eghiThaH girisarivahaH / AdizabdAdanye'pi // mRjazRkamyamiramirapibhyo'ThaH // 167 // mRta mANatyAge / maraThaH dadhyatidravIbhUtam kRmijAtiH kaNThaH prANazca / juna jarasi / jaraThaH ktthor| mAza hiMsAcAm / zaraThaH AyudhaM pApaM krIDanazIlazca / kamarakAntau / kamaThaH bhikSAbhAjanama karmAsthi kacchapaH mayaraH vAmanazca / ama gatau / amaThaH prakarSagatiH / rami krIDAyAma / ramaThaH dezaH kRmijaatiH| krIDanazIlaH mlecchaH devazca vilAtAnAma / rapa vyakte bacane / rapaThaH vidvAn maNDUkazca // pazcamAt Da. // 168 // paNa bhaktI / paNDaH vana taTa pA / bAhalakAta satvAbhAvaH / bhaNa zande / bhaNDA prahasanakaraH bandIpa / caNa zande / caNDaH karaH / paNi vyavahAra // 9 // saOMOMOMOMOM 355555 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stutyoH / paNDaH zaNThaH / gaNaNa saMkhyAne / gaNDaH pauruSayuktaH puruSaH |mnn zande / maNDaH razmiH / agrama annavikArazca / vana bhaktau / vaNDaH alpazephaH nizcarmApraziznazca / zamRdamRc upazame / zaNDaH utsRSTaH pazuH RSizca / daNDaH vanaspatipratAnaH rAjazAsanaM nAlaM paharaNaM ca / rami krIDAyAma / raNDaH puruSaH, raNDA strI, raNDamantaHkaraNam / trayamapi svasaMbandhizUnyamevamucyate / tamestane taNDaH RSiH / vitaNDA tRtiiyaayaa| gameH gaNDaH kapolaH / bhAmi krodhe / bhANDamupaskaraH // kaNyaNikhanibhyo NivA // 169 ebhyo DaH pratyayo bhavati sa ca NivA / kaNa aNa zabde / kANDaH zaraH .phalasaMghAtaH parva ca / kaNDaM bhUSaNa parva ca / ANDaH muSka: aNDaH sa eva yonivizeSazca / khanUga avadAraNe / khANDaH kAlAzrayo guDaH / khaNDaH ikSuvikAro'nyaH / khaNDaM zakalam // kuguhunIkuNituNipuNimuNizunyAdibhyaH kit // 170 // ebhyaH kit DaH pratyayo bhavati kucha zabde / kuDaH ghaTaH halaM ca / guMDazabde / guDaH golaH ikSuvikArazca / guDA sannAhaH / huMka dAnAdanayoH / huDaH mUrkhaH meSazca / NI bhApaNe / nIDaM kulAyaH / kuNata zabdopakaraNayoH / kuNDaM bhAjanam jalAdhAravizeSazca / kuNDaH bhartari jIvati jAreNa jAta: apaTvindriyazca / tuNat kauTilye / tuNDaM mukham / puNat zubhe / puNDaH bhinnavarNaH / muNata pratijJAne / muNDaH parivApitakezaH / zunat gatau / bhuNDA surA istihastazca / AdigrahaNAinyebhyo'pi bhavati // RstavyAlihyavicamivAmiyamicurikuheraDaH // 171 ||k gtii| araDaH takaH / saM gatau saraDaH bhujaparisarpaH taruzca / plavanataraNayoH / taraDaH vRkSajAtiH / vyag saMvaraNe / vyADaH duHzIla: C triH pazaH bhujagazca / lihIM AsvAdane / lehaDaH zvA cauryagrAsI ca / ava rakSaNAdau / abaDaH kSetravizeSaH / camU adane / camaDaH pshujaatiH| Tu vamU udgiraNe / vamaDa: lUnAjAtiH / yama uparame / yamaDo banaspatiH yugalaM ca / curaNa steye / coraDaH coraH / kuhaNi vismApane / kuhaDaH unmattakaH // vihaDakahoDakuraDakeraDakroDAdayaH // 172 // jara Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhA 198 // 1 ete'tyayAntA nipAtyante / vipUrvAnterano lukca / vihaDaH zakuniH mUDhacittazca / kaSerhaH pratyayAkArasya caukAraH / kaho H RSiH / kurerguNAbhAvazca / kuraDaH mArjAraH / kirateH kera ca / keraTaH trairAjye rAjA / kRgaH kit pratyayAkArasya caukAraH / kroDhaH kiriH aGkatha / AdigrahaNAllahoDAdayo bhavanti // kRtRsRbhRvRbhyo'NDaH // 173 // jadhU c jarasi / jaraNDa: asota vayaskaH / kRta vikSepe / karaNDaH samudraH samudraH kRmijAtizca / vR plavanataraNayoH / taraNDaH plavaH vAyuzca / zRz hiMsAyAm / zaraNDaH hiMsraH AyudhaM ca / saM gatau / saraNDaH kRmijAtiH iSIkA vAyuH bhUtasaMghAtaH tRNasamavAyazca / TuDu bhRMgk poSaNe ca / bharaNDaH bhaNDajAtiH pakSI ca / dRgraha varaNe / varaNDaH kuDayam tRNakASThAdibhArazca // pUgo gAdiH // 174 // pUggUpavane ityasmAt / gakArAdiraNDaH pratyayo bhavati / pogaNDa : vikalAGgaH yuvA ca // vanesta ca // 175 // vana bhaktAvityasmAdaNDaH pratyayo bhavati takArAcAntAdezaH / vataNDaH RSiH // picaNDairaNDakharaNDAdayaH / / 176 / / ete'NDapratyayAntA nipAtyante / piceraguNatvaM ca picaNDaH laghulaguDaH / IrerguNazca / eraNDaH pacAGgulaH / svAha bhakSaNe | antyasvarAdararAdezazca / svaraNDaH sarvartukam / AdigrahaNAt kuSmANDazayaNDazayANDAdayo bhavanti // lageruDaH // 177 // lage saGge ityasmAt uDaH pratyayo bhavati / laguDaH yaSTiH / gRmRdRvRmRbhyastu uDo bihita eva // kuzeruNDakrU || 178 / / kuzac zleSe ityasmAt uNDak pratyayo bhavati / kuzuNDaH vapuSmAn // zamiSaNibhyAM DhaH // zamUc upazame / zaSTaH napuMsakam / SaNa bhaktau / SaNDhaH sa eva / bAhulakAtsatvAbhAvaH || kuNeH Nit // 180 // kuNat zabdopakaraNayorityasmAt kit DhaH pratyayo bhavati / kuNDhaH dhUrtaH / bAhulakAnna dIrghaH // namaH saheH SA ca // 181 // pUrvAt parimarSaNe ityasmAt DhaH pratyayaH SA cAsyAdezo bhavati / aSADhA nakSatram // iNurvizAgheNipipaNibhyo NaH // 182 // iNa gatau / eNaH kuraGgaH / uvai hiNsaayaam| urNA meSAdiloma bhruvoranta uNAdayaH bogg // 98 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SC rAvartazca / zac takSaNe / zANaH parimANam zakhatejanaM ca / veNUg gatijJAnacintA nizAmanatrAditragrahaNeSu / veNNA - nAma nadI / zU pAlanapUraNayoH / parNe patra ziratha / kRtu vikSepe / karNaH zravaNaM kaunteyazca / vRzU varaNe / varNaH zuklAdiH bAhmaNAdiH akArAdiH yazaH stutiH prakAratha / tU plavanataraNayoH / varNaH vatsaH / jUna jarasi / jarNaH candramAH vRkSaH karkaH kSayadharmA zakunizva / it Adare / darNaH parNam / sRplR gatau / sapUrNaH sarIsRpajAtiH / paNi vyavahArastu tyoH / paNNam vyavahAraH || dhRvIhAzuSyuSitRSikRSyartibhyaH kit // 183 || ebhyaH kit NaH pratyayo bhavati / ghR secane / ghRNA kRpA / vIM prajanAdiSu / vINA vallakI / heMg spardhAzabdayoH / hRNaH mlecchjAtiH / zuSaMc zoSaNe / zuSNaH nidAghaH / uSU / dAhe uSNaH sparzavizeSaH / vi tRSuc pipAsAyAm / tRSNA pipAsA / kRSat vilekhane | kRSNaH varNaH viSNuH mRgazca / Rk gatau / RNaM vRddhidhanam / jalaM durgabhUmizra | drorvA // 184 // huM gatau ityasmAt NaH pratyayaH sa ca kidvA bhavati / druNA jyA / droNaH caturADhakaM pANDavAcAryazca / droNI nauH / gaurAditvAd GIH // sthAstorUca || 185 || ebhyo NaH pratyaya UkArathAnvAdezo bhavati / SThAM gatinivRttau / sthUNA tantudhAriNI gRhadhAriNI zarIradhAriNI lohamatimAvyAdhivizeSau ca / TukSuka zabde / kSaNamaparAdhaH / tuMk nRtyAdiSu / tUNaH iSudhiH // bhrUNa tRNaguNakAvarNatIkSNazlakSNA bhIkSNAdayaH // 286 // ete NapratyayAntA nipAtyante / bhRgo bhrU ca bhrUNaH nihInaH garbhazva | taraterhrasvazca / tRNaM zaSpAdi / gAyatergamegRNAtervA gubhAvazca / guNaH upakAraH AzritaH amadhAnaM jyA ca / krugo vRddhiH kAntazca / kAvarNaH zilpI / tijerdIrghaH saca parAdiH / tIkSNaM nizitam / zliSeH so'ntozcetaH / zlakSNamakarkazaM sUkSmaM ca / abhipUrvAdiSeH kiJca so'ntaH / abhIkSNamajasram / AdigrahaNAdanye'pi // kRzRpRbhRvazrururuhilakSivicakSicukkinukkitaGgayaGgamaGkikaGkicarisamIreraNaH // 187 // plavanataraNayoH / taraNam / kRt vikSepe 1 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAdayaH karaNam / zuz hiMsAyAm / zaraNa gRham / patra pAlanapUraNayoH / paraNam / TuDu,gaka poSaNe ca / bharaNam / vRnda varahemanabhA-*Ne / varaNaH vRkSaH setubandhazca / varaNaM kanyAmatipAdanam / zrRMda zravaNe / zravaNaH karNaH bhikSuzca / ruka zabde ruMcha reSaNe vaa| // 99 // ravaNaH karamaH agniH drumaH vAyuH bhRGgaH zakuniH sUryaH ghaNTA ca / ruhaM janmani rohaNaH giriH / lakSINa drshnaangknyoH| lakSaNaM vyAkaraNam zubhAzubhasUcakaM rekhAtilakAdi aGkanaM ca / cakSik vyaktAyAM vAci / vicakSaNaH vidvAn / cukaN 3 vyayane / cukaNaH vyAyAmazIlaH / bukka bhASaNe / bukkaNaH zvA vAvadkazca / tigu gatau / taGgaNAH janapadaH / agu gtau| aGgaNam ajiram / makucha maNDane / maNaH RSiH / kakura gatau / kaGkaNaH prtisrH| cara bhakSaNe ca / caraNaH paadH|| irika gatikampanayoH sampUrvaH / samIraNaH vAtaH // kRgRpakrapivRSibhyaH kit // 188 // ebhyaH kidaNaH pratyayo 6 bhavati / kRva vikSepe / kiraNaH razmiH / gRt nigaraNe / giraNaH meghaH AcAryaH grAmazca / pRzU paalnpuurnnyoH| puraNaH samagrayitA samudraH parvatavizeSazca / kRpauGa sAmarthyaM / kRpaNaH konAzaH / vRSa secane / vRSaNaH muSkaH ||dhRssivhericopaansysy // 189 // AbhyAM kidaNaH pratyaya iccopAntyasya bhavati / vi dhRSAT prAgalbhye / viSaNaH bRhaspatiH / | viSaNA buddhiH / vahIM prApaNe / vihaNaH RSiH pAThazca // cikknnkukknnkRknnkungknnshrvnnolvnnornnlvnnvkssnnaadyH|| 190 // ete kidaNapratyayAntA nipAtyante / cinotezcikk ca / cikkaNaH picchilaH / kukikRgoH ko'ntazca / kukkaNaH zakuniH / kRkaNaH RSiH / kukeH svarAmo'ntazca / kuNAH janapadaH / trapervazca / zravaNaH deshH| balevasyota vo'ntazca / ulvaNaH sphAraH / artarura ca / uraNaH meSaH / lIyateH kliyateH svadatervA lavAdezazca / kavaNaM gu. NaH dravyaM ca / vaJceH saH parAdinaLopAbhAvazca / baGgaNaH unmuulsNdhiH| AdizabdAjjyotiriGgaNatudaNabhuraNAdayo bhavanti // kRpivissivRssidhRssimRssiyussidhigrheraannk||191 // ebhya ANak pratyayo bhavati / kupaula sA OMOMOM OMOMOM 3 // 9 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na HERECECAREEN marthye / kapANaH khaGgaH / viSa secane / viSANa zAma karidantazca / vRSa secane / vRSANaH viSAT prAgalbhye / dhuSANaH dAdevaH / mRNu sahane ca / mRSANaH / yuSi sevane sautraH / yuSANaH / duhIca jighAMsAyAma / chahANaH mukharaH / grahI upA dAne / gRhANaH / vRSANAdayaH svamakRtyarthavAcinaH sarve'pi kartari kArake jJeyAH / / paSo Nit / / 192 // paSI bAdhanasparzanayorityasmAdANak pratyayo bhavati sa ca Nit / pASANaH prastaraH // kalyANaparyANAdayaH // 193 // kalyANAdayaH zabdA ANapratyayAntA nipAtyante / kaleyontazca kalyANa zvovasIyasam / paripUrvAdiNo luk ca / pA~Nam azvAdInAM pRsstthcchdH| AdigrahaNAt TrekkANavokkANakekkANAdayo bhavanti // hRvRhidakSibhya iNaH / / 194 // ebhya iNaH pratyayo bhavati / 9 gatau / draviNaM dravyam / haga haraNe / hariNaH mRgaH / vRha vRddhau / bahiNaH mayUraH / dakSi zeSaye ca / dakSiNA kuzalaH / anukUlaca / dakSiNA dika brahmadeyaM ca // Rdahe kita // 195 // AbhyAM kidiNaH pratyayo bhavati / Rzu mato / iriNam Uparam kunaH vanadurga ca / duhauca jighAMsAyAma / drahiNaH brahmA kSudrajantuzca / / RkRvRdhdAribhya uNaH // 196 // ebhya uNaH pratyayo bhavati / Rk gatau aruNaH sUryasArathiH uSA varNazca / kRva vikSepe / karuNA dyaa| karuNaH krunnaavissyH| karuNaM dainyam / vRza bhrnne| varuNaH prcetaaH| dhuMda dhAraNe / dharuNaH dhartA Ayukto lokshcH| dRz vidAraNe / Nau, dAruNa ugrH|| kSaH kit // 197 // kSaye ityasmAt kidaNaH pratyayo bhavati / kSuNaH vyAdhiH kSAmaH krodha unmattazca // bhikSuNI // 198 // bhikSeruNaH pratyayo kIzca nipAtyate / bhikSuNI vratinI // gAdAbhyAmeSNaka // 198 // AbhyAmeSNaka pratyayo bhavati / gaiM zabde / geSNaH meSaH udgAtA raGgopajIvI ca / geSNa sAma mukha ca / rAtrigeSNaH ranopajIvI / mugeSNA kinnarI / Du dAMgaka dAne / deSNaH baahu| dAnazIrazca / cArudeSNaH sAtyabhAmeyaH / sudeSNA virATapatnI // damyamitamimAvApUdhUgRjahasivasyasivitasimasI SASUAE Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemnbhaa|| 100 pabhyastaH 200 // damUtru upazame / dantaH dazanaH hastidaMSTrA ca / ama gatau / antaH avasAnam dhamaH samApa ca / tamUn kApU / tantaH khinnaH / mAMkU mAne / mAnama antaH praviSTa | vAMkU gatigandhanayoH / vAtaH vAyuH / pUrA pavane / potaH nauH agniH bAlazca / dhUgza kampane / dhotaH dhUmaH zaThaH vAtazca / gRt nigaraNe / gartaH zvabhram / hRSca jarasi / jartaH prajananaM rAjA ca / ise isane / hastaH karaH nakSatraM ca / vasUc svamme / vastaH chAgaH / asUca kSepaNe / ata: giriH / tac upakSaye / vitastA nadI / masaic pariNAme / mastaH sUrdhA / iNaka gatau / etaH hariNaH varNaH vAyuH pathikaca // zIrIbhUmUghRpAdhAgcityartyaJjipasimusibusivisira midhurvipUrvibhyaH kit // 201 / ebhyaH kat taH pratyayo bhavati / zIka svapne / zItaM sparzavizeSaH / rIMzU gtiressnnyoH| rItaM suvarNam / bhU sattAyAm / bhUtaH grahaH / bhUtaM pRthivyAdi / dUGc paritApe / dUtaH vacoharaH / mUha bandhane / mUtaH dadhyarthaM kSIre takrasekaH vastrAveSTanabandhanam AcamanI | AlAnaM pAzaH bandhanamAtraM dhAnyAdipuTazca / secane / ghRtaM sarpiH pAM pAne / pItaM varNavizeSaH / dudhAMzUk dhAraNe ca / 'dhAgaH ' iti hiH| hitam upakAri / citai saMjJAne / cittaM manaH / Rk gatau / RtaM satyam / ap vyaktimrakSaNAdiSu / aktaH |kSitaH vyaktIkRtaH parimitaH pretazca / pusac vibhAge / pustaH lekhyapatra saMghAtaH lepyAdikama ca / susac khaNDane / mustA gandhadravyam / busac utsarge / busta: prahasanam / bisaca preraNe / vistaM suvarNamAnam / ramiM krIDAyAm / surataM maithunam / dhurve hiMsAyAm dhUrtaH zaThaH / pUrva pUraNe / pUrtaH puNyam // lUtro vA // 202 // mAbhyAM naH pratyayaH sa ca kiDA bhavati grazchedane / lutA kSudrajantuH / lotaH bADaM lavanaM vastaH kITajAtizca / mRt prANatyAge / mRtaH gataprANaH / RSiH prANI puruSazca // susitanituserdIrghazca vA // 203 || ebhyaH kit taH pratyayo dIrgha vA bhavati / puMguT abhiSaSe / sUtaH sArathiH / sutaH putraH / biMgUTU bandhane / sItA janakAtmajA sasyaM halamArgazca / sitaH varNaH bandhazca / uNAdayaH 100 / / Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanUyi vistAre / tAtaH pitA putreSTanAma ca / tataM vistINaM vAdyavizeSazca / tusa zabde / tUstAni vstrdshaaH| tustAH jaTAH pradIpanaM ca // putapittanimittotazuktatiktaliptasUratamuhUrtAdayaH // 204 // ete kittapratyayAntA nipAtyante / pUGo isvazca / putaH sphika / pIGasto'ntazca / pittaM mAyuH / nipUrvAta minoteti ca / nimitta hetuH divyajJAnaM ca / umerlak ca / uta AzaGkAdyarthamavyayam / zakeH zucervA zukbhAvazca / zuktaM klkjaatiH| tADayatestakatestijervA tika ca / tikto rasavizeSaH / lIyateH po'nto isvazca / liptaM zleSaH aMsadezazca / supUrvAdrameH sordIrghazca / sUrataH damito hastI anyo vA dAntaH / hurchaH muzca dhAtvAdiH / / muhRtaH kAlavizeSaH / AdigrahaNAdayutaniyutAdayo bhavanti / kRgo yaGaH // 205 // karoteryaGantAva kit taH pratyayo bhavati / cekrIyitaH pUrvAcAryANAM yamatyayasaMjJA // iva| dilapi // 206 // karoteryo lupi ivarNAdistaH pratyayo bhavati / carkaritaM carItaM yaGlubantasyAkhye / hapR. bhRmRzIyajikhalivalipavipacyaminamitamiziharthikakibhyo'taH / / 207 // dRintu Adare / darataH AdaraH / paMka pAlanapUraNayoH / parataH kAlaH / TuDu,gaka poSaNe ca / bharataH AdicakravartI himavatsamudramadhyakSetraM ca / mata | prANatyAge / marataH mRtyuH agniH prANI ca / kSI svapne / zayataH nidrAlu candraH svapnaH ajagarazca / yajI devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajataH yajvA agnizca / khala saMcaye ca / khalataH zIrNakezazirAH / vali saMvaraNe / balataH ku. zUlaH / parva pUraNe / parvataH giriH / Du pacIM pAke / pacataH agniH AdityaH pAlakaH indrazca / ama gtau| amataH mRtyuH jIvaH AtaGkazca / NamaM mahatve / namataH naTaH devaH UrNAstaraNaM hrasvazca / tamUc kAikSAyAm / tamataH nirvedo AkAGkSI dhumazca / dRzaM prekSaNe / darzana: draSTA agnizca / iyaM klAntau / haryataH vAyuH azvaH kAntaH rizmaH yajJazca / kakuG gatau kaGkataH kezamArjanam // pRSiraJjisikikAlAvRbhyaH kit // 208 // ebhyaH kidataH / pratyayo bhavati / UML5456UGk Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka0 + pRSU secane / pRSataH hariNaH / rajI rAge / rajata rUpyam / sikiH sautraH / sikatA vAlukA / ke zande / kataH gotrahemaprabhA- kRt / lAMka AdAne / latA vallI / vRgaTa varaNe / vrataM zAstravihito niymH|| kRvRkalyalicilivilIlilAnA- uNAdayaH thibhya AtA / / 209 // ebhya Atak pratyayo bhavati / kRta vikSepe / kirAtaH zabaraH / gaTa varaNe / vrAtaH samUhaH 1011lA utsedhajIvisaMghazca / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalAtaH brhmaa| alI bhUSaNAdau / alAtam / unmukam / cilat vasane / cilAtA mlecchaH / vilat varaNe / vilAtaH zavAcchAdanavastram / ilat gatyAdau / ilAtaH nagaH / lAMka AdAne / lAtaH mRttikAdAnabhAjanam / nAthaG upatApaizvaryAzIHSu / nAthAta: AhAraH prajApatizca / / hRzyAruhizoNipalibhya itaH // 210 // ebhya itaH pratyayo bhavati / huMga haraNe / haritaH varNaH / zyaiG gatI / zyeta: varNaH mRgaH matsyaH zyenazca / ruha bIjajanmani / rohitaH varNaH matsyaH mRgajAtizca // lathe, lohitaH varNaH / lohitam amRk / zoNa varNagatyoH / zoNitaM rudhiram / pala gatau / palitaM zvetakezaH // natra ApeH // 211 // napUrvAdAplaT vyAptyAvityasmAditaH pratyayo bhavati / nApitaH kAruvizeSaH / zipiziSikuSikusyucibhyaH kina // 212 // ebhyaH kiditaH pratyayo bhavati / kruzaM AhvAnarodanayo / zitaM pApam | pizat avayave / pizitaM mAMsam / pRSU secane / pRSitaM vAribinduH / kuSNU niSkarSe / kuSitaM pApam / kusac zleSe / kusitaH RSiH / kusitam RNa zliSTaM ca / ucaca samavAye / ucitaM svabhASaH yogya cirAnuyAtaM zreSTham ca // haga ItaNa // 213 // hArIta: pakSI RSizca // ado bhuvo DutaH // 214 // adpUrvAt bhuvo DunaH pratyayo bhavati / ad vismitaM bhavati tena tasmin vA manaH adbhutamAryam // lA kalimayibhyAmUtakU // 215 // AbhyAmUnA pratyayo bhavati / kula bndhusNstyaanyoH| kulUtAH jnpdH| mayi gatau / mayUtA vasatiH / / jIvermazca / / 216 // jIva prANadhAraNe ityasmAdanak pratyayo bhavati mantAdezazca / jImataH 201 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghaH giriva || kaberotaH puca // 217 // kavRddha varNe ityasmAdotaH pratyayaH pazcAntAdezo bhavati / kapotaH pakSI afa || AsphADit / / 218 // AGpUrvAt sphAyai vRddhAvityasmAt DidotaH pratyayo bhavati / AsphotA nAma oSadhiH nRvizibhyAmantaH // 219 // Sac jarasi / jarantaH bhUtagrAmaH vRddhaH mahiSazca / vizet pravezane / vezantaH palvalam vallabhaH aprAptApavargaH AkAzaM ca / / ruhinandijIviprANibhyaSTidAziSi // 220 // ebhya AziSi dintaH pratyayo bhavati / ruhaM janmani / rohatAt rohantaH vRkSaH / rohantI auSadhiH // Tu nadu samRddhI / nandatAt nandantaH sakhA Anandazca | nandantI sakhI / jIva prANadhAraNe / jIvatAt jIvantaH AyuSyamAn / jIvantI zAkaH / anak prANane / prANyAt prANantaH vAyuH rasAyanaM ca / prANantI. strI // dRjibhUvadivahivasi bhAsyadisAghimadigaDiMgaNDimaNDinandirevibhyaH // 221|| ebhyaSTidantaH pratyayo bhavati / AziSItyeke / dR plavanataraNayoH / tarantaH AdityaH bheka / tarantI strI / jiM abhibhave / jayantaH rathareNuH dhvaja indraputraH jambUdIpapazcimadvAram pazcimAnuttaravimAna ca / jayantI udayanapitRSvasA / bhU sattAyAm / bhavantaH kAlaH / bhavantI / vada vaktAyAM vAci / vadantaH / da vahIM prApaNe / vahantaH rathaH anaDvAn ratharaiNuH vAyuzca / vahantI / vasaM nivAse / vasantaH RtuH / bhAsi dIptau / bhAsantaH sUryaH / bhAsantI / Nyanto'pi / bhAsayantaH sUryaH / arda bhakSaNe / adantaH / adantI / sAdhaM saMsiddhau / sAdhantaH bhikSuH / Nyanto'pi / sAdhayantaH bhikSuH / sAdhayantI / madaic harSe / Nau, madayantaH / madayantI puSpagulmajAtiH / gaDa secane | gaDantaH jaladaH / vyanto'pi / gaDayantaH / gaDayantI / gaDu vadanaikadeze vyantaH / gaNDayantaH meSaH / maDu bhUSAyAm NyantaH / maNDayantaH prasAdhakaH alaMkAraH Adarzaca // du nadu samRddhau NyantaH / nandayantaH sukhakRt rAjA hiravyaM sukhaM ca / nandayantI / revRG pathi gatau revantaH sUryaputraH / anuktArthA dhAnvarthaMkartrarthAH // sImantahemantabhadanta Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 102 // duSyantAdayaH // 222 // ete'ntapratyayAntA nipAtyante / sinoteH sIm ca / sImantaH kezamArga : grAmakSetrAntazca / ha nirvAhe ca / hemantaH RtuH / bhandaternaluk ca / bhadantaH nirgrantheSu zAkyeSu ca pUjyaH / duSeyo'ntazca / duSyantaH | rAjA / AdigrahaNAdanye'pi // zakeruntaH 223 // zaklaM zaktAvityasmAduntaH pratyayo bhavati / zakuntaH pakSI // kaSeti // 224 // kapa hiMsAyAmityetasmAt DiduntaH pratyayo bhavati / kuntaH Ayudham || kamiprugArtibhyasthaH // 225 / / kamUG kAntau / kanthA prAvaraNam nagaraM ca / muG gatau / prothaH priyo yuvA zUkaramukhaM ghoNA ca / gaiM zabde / gAthA zlokaH AryA vA / OM gatau / arthaH jIvAjIvAdipadArthaH prayojanam abhidheyaM dhanaM yAcyA nivRttizca // avAd go'cca vA / / 226 / / avapUrvAdvAyatesthaH pratyayo'ccAntAdezo vA bhavati / avagathaH avagAthaH akSasaMghAtaH prAtaHsavanaM rathayAnaM sAma panthAca // nInUramitR tuviciricisi cizvihanipAgopAvodgAbhyaH kit // 227 // NIMg prApaNe / nIthaM jalam / sunItho nAma rAjA nItimAn dharmazIlaH brAhmaNazca / zUt stavane / nUyaM tIrtham / ramiM krIDAyAm / rathaH syandanaH / dR plavanataraNayoH / tIrtha jalAzayAvagAhanamArgaH puNyakSetramAcAryazca / tudat vyathane * cakSuSyo dhAtuvizeSaH // vacaka bhASaNe / ukthaM zAstra sAmavedazca / ukthAni sAmAni / ripI virecane / rikthaM dhanam / Sicat kSaraNe / sikthaM madanaM pulAkazca / vazvi gativRddhayoH / zuthaH yajJapradezaH / hanaka hiMsAgatyoH / hathaH panthAH kAlaca / papAne / pIthaM bAlaghRtapAnam ambhaH navanItaM ca / pIthaH makaraH ravizva / gopUrvAt gopIthaH tIrthavizevaH gonipAna jaladroNI kAlavizeSazca / maiM zabde / avagItham / yajJakarmaNi prAtaH zaMsanam udgIthaH zunAmUrdhvamukhAnAM vi rAvaH sAmagAnam prathamoccAraNaM ca // nyudbhyAM zIGaH // 228 // nijapUrvAt zI svapne ityasmAt kilyaH pratyayo bhavati / nizIthaH ardharAtraH rAtriH pradoSazca / ucchIthaH svapnaH TiTTibhazca // avabhRnirRsamiNabhyaH // 229 thaM / uNAdayaH praka0 // 102 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrvAbhiH nimpUrvAdatrtteH samapUrvAdeva kit yaH pratyayo bhavati / avabhRthaH yajJAvasAnaM yajJasnAnaM ca / nirRyaH nikAyaH / nirRthaM snAnam / samithaH saMgamaH godhUmapiSTaM ca / samidhaM samUhaH // satairNit // 203 // sraM gatAvityasmAt Nit thaH pratyayo bhavati / sArthaH samUhaH || 230 || pathayUthagUthakutha nithanithasUrathAdayaH || 231 / / ete thapratyayAntA nipAtyante / palaterlo luk ca / pathaH panthAH / yauteguvatezva dIrghazva / yUyaM samUhaH / gUthamamedhyaM viSThA ca / kirateH karotervA kutha | kuthaH kuthA vA AstaraNam / tanotestiSThatervA vizva / tithaH kAlaH / timyatestithaH prAdRTkAlaH / nayaterhasvazca / nithaH pUrvakSatriyaH kAlazca / supUrvAdrameH sodarghava kit ca / surathaH dAntaH / AdigrahaNAt nipUrvAdrauterdIrghaH tvaM ca | nirUyaH dik | nirUthaM puNyakramaniyatam / evaM saMgIthapragAthAdayo bhavanti // bhRzIza pizamigamiramivandivazcijIviprANibhyo'thaH // 232 // ebhyo'yaH pratyayo bhavati / TuDu bhRMgaka poSaNe ca / bharathaH kaikeyIsutaH agniH lokapAlaca / zI svapne / zayathaH ajagaraH pradoSaH matsyaH varAhazca / zapa Akroze / zapathaH pratyayakaraNam Akrozazca / zamRc upazame / zamathaH samAdhiH AzramapadaM ca / gamla gatau / gamathaH panthAH pathikazca / rabhiM krIDAyAma / ramayaH praharSaH / badu stutyabhivAdanayoH / candathaH stotA stutyazca / vazca gatau / baMcathaH adhvA kokilaH kAkaH dambhazca / jIva prANadhAraNe / jIvathaH arthavAn jalam annaM vAyuH mayUraH karmaH dhArmika / anUk prANane / prANathaH balavAn izvaraH prajApatizca / / upasargAdvasaH // 233 // upasargAtparasmAt vasaM nivAsa ityasmAdayaH pratyayo bhavati / AvasathaH gRham / upavasathaH upavAsaH / saMvasathaH saMvAsaH / suvasathaH suvAsaH / nivasathaH nivAsaH // vidibhidirudiDahibhyaH kit || ebhyaH kidathaH pratyayo bhavati / vidaMka jhAne / vidathaH jJAnI yajJaH adhvaryuH saMgrAmazca // bhipI vi dAraNe / bhidayaH zaraH / ruTTaka azruvimocane / rudathaH bAlaH asazvaH zvA ca / duddauc jighAMsAyAm / drathaH zatruH // 1 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darorvA // 235 // ruka zabde ityasmAdayaH pratyayaH sa ca kivA bhavati / ruvayaH zakuniH zizuzca / ravathaH AphandA desamA zabdakArazca // jatrabhyAmUthaH / / 235 // juSaca jarasi / jarUthaH zarIrama agramAMsama agniH saMvatsaraH mArgaH kalmaSaM . uNAdayaH ca // vadhu varaNe / barUyaH varma senAGgaM balasaMghAtazca // zAzapinikanibhyo daH // 237 // zoMca tkssnne| zAdaH / 103 kardamaH taruNaNaM mRduH bandhaH suvarNa ca / zapI Akroze / zabdaH zrotragrAhyo'rthaH / manica jJAne / mandaH alasaH buddhi hInazca / kanai dIptyAdiSuH / kandaH mUlam // Apo'p ca // 238 // AplaMTa vyAptyAvityasmAiH pratyayo bhavani asya cApa ityayamAdezazca / abdaM varSam // goH kit // 239 // guMt purISonsarge ityasmAt kit dA pratyayo bhavati / 4/ gudam / apAnam // vRtukusubhyo no'ntazca // 40 // ebhyaH kita daH pratyayo nakArazcAntAdezo bhavati / dRgda varaNe / vRndai samRhaH / tuka vRttyAdiSu / tundaM jaTharam / kucha zande / kundaH puSpajAtiH / DuMgaT abhiSave / sundaH dA. *navaH // kuseridedau // 241 / / kusidam / RNam / kusIdaM vRddhijIvikA // iGagyabibhyAmudaH // 242 // igu gatI / iGgudaH vRkSajAtiH / aba gau / arbudaH parvata: akSivyAdhiH saMkhyAvizeSazca / nipUrvAt nyarbudam saMkhyAvizeSaH // kakerNidvA / / 43 // kAkudaM tAlu / kakudaM kandhaH kumudabudbudAdayaH // 244 // ete udapratyayAntA - pAtyante / kameH kuma ca / kumudaM karavam / bundeH kita bo'ntazca / bubudaH jalamphoTaH / bubudaM netrajo vyaadhiH| AdigrahaNAta duhIka kSaraNe pratyayAderatve, dohadaH abhilASavizeSaH / evamanye'pi / / kakimakibhyAmandaH // 245 // A. bhyAmandaH pratyayo bhavati / kaki laulye / pakiH sautraH / kakandaH makandazca raajaanau| yakAbhyAM nittA kAkandI mAkandI ca nagarI // kalyalipulikurikuNimaNibhya indaka // 246 // kali zabdasaMkhyAnayoH / kalindaH parva-& tH| yato yamunA prabhavati / alI bhUSaNAdau / alindaH praghANaH bhAjanaM sthAnaM ca / pula mahave / pulinda: zabaraH / 22**** Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurat zabde / kurindaH dhAnyamalaharaNopakaraNam tejanopakaraNaM ca / kuNat zabdopakaraNayoH / kuNindaH mlacchaH zabda upakaraNaM ca || maNa zabde / maNindaH azvaballavaH / kuperva ca vA // 247 // kRpac krodhe ityasmAdindam pratyayo - vAntAdezo vA bhavati / kupindaH kuvindaH tantuvAyaH // pupalibhyAM Nit // 248 / / AbhyAM Nidindak pratyayo bhavati / pRz pAlanapUraNayoH / pala gatau / pArindaH / pAlindaH / dvAvapi vRkSagAthakau / pArindo mukhyaH pUjyazca / pAlindo nRpatiH | rakSakazcetyeke || yamerundaH || 249 / yamUM uparame ityasmAdundaH pratyayo bhavati / yamundaH kSastriyavizeSaH // muceryukundakukundau // 250 // mulaMnI mokSaNe ityasmAt Dit ukundaH kidukundazva pratyayau bhavataH / mukundaH viSNuH / mucukundaH rAjA vRkSavizeSazca // skandyamiyoM dhaH || 251 || AbhyAM ghaH pratyayo bhavati / skanda gatizoSaNayoH / skandhaH bAhumUrdhA kakudaM vibhAgazca / bAhulakAt dasya luk / apa gatau / anyaH cakSurvikalaH // neH syateradhaka || 252 || nipUrvAt Sac antakarmaNi ityasmAdadhak pratyayo bhavati / niSadhaH parvataH / niSadhAH janapadaH maGgernaluk ca // 253 // manu gatAvityasmAdadhak pratyayo nakArasya ca lugU bhavati / magadhAH janapadaH // AragervadhaH // 254 // apUrvA zaGkAyAmityasmAdvadhaH pratyayo bhavati / AragvadhaH vRkSajAtiH // parAcchro Dita / / 255 / / 255 // parapUrvAt pRz hiMsAyAmityasmAta Dit vadhaH pratyayo bhavati / parazvadha AyudhajAtiH // iSerudhak / / 256 // iSat icchAyAmityasmAdudhak pratyayo bhavati / iSuH yAJcA | korandhaH // 257 // kuMG zabde ityasmAdandhaH pratyayo bhavati / kabandhaH chinnamUrdhA dehaH || pyAdhapanyanisvadisvapivasyajyatisivibhyo naH // 258 // pyai vRddho / dhyAnaH samudraH candrava / Du dhAMgkrU dhAraNe ca / dhAnA bhRSTo yavaH aGkurazca / pani stutau / pannaM nIcaiH karaNam sannaM jihvA ca / anak prANane / annaM bhaktam AcAratha / dhvadi AsvAdane / svannaM rucitam / viSvaka zaye / svapnaH Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHRSSHEKjara manovikAraH nidrA ca / vasaM nivAse / vasne bAsa: mUlyam meham Agamazca / aja kSepaNe ca / venaH prajApatiH dhyAnI rAjA vAyuH yajJaH mAnaH mUrkhazca / ata sAtatyagamane / atnaH AtmA bAyuH meghaH prajApatizca / zibUcU uto / syonaM su. uNa kham tantuvAyasUtrasaMtAnaH samudraH sUryaH razmiH AstaraNaM ca // SaseNita // 59 // Sasaka svapne ityasmAt Nit naH pratyayo bhavati / sAsnA gokaNThAvalambi carma nidrA ca // raservA // 260 // rasa zabde ityasmAnnaH pratyayo NivA bhavati / rAsnA dhenuH oSadhijAtizca / rasnaM dravyajAtiH / rasnA jihvA / rasnaH turaGgaH dAhazca // jINazIdIbudhyavimIbhyaH kit // 261 // jiM abhibhave / jinaH ahana buddhazca / iMka gatau / inaH svAmI saMnipAtaH izvaraH rAjA sUryazva / zI svapne / zIna: pIluH / dIca kSaye / dInaH kRpaNaH khinnazca / budhina jAne / budhanaH mUla pRSThAntaH rudrazca / ava rakSaNAdau / Unam aparipUrNam / pIca hisAyAma / monaH matsyaH rAzizca / / sevA // 262 // piMgada pandhane ityasmAta na: pratyayaH sa ca kidA bhavati / sina kAyaH vastra bandhazca / senA camaH // sorUca // 26 // puMgaTa abhiSave ityaramAna: pratyaya UkArazcAnnAdezo bhavati / sUnA ghAtagthAnama duhitAputraH prakRtiH AghATamyAna ca // ramesta ca // 264 // rami krIDAyAmityasmAta naH pratyayastazcAntAdezI bhavati / ratna bajrAdi // kruzeDizca // 6 265 // azaM AhvAnarodanayorityasmAt naH pratyayo'sya ca vRddhi bhavati / krauznaH zvApadaH / dhunibhyo mAho Dit / 266 // ghumunipUrvAt mAM mAnazabdayorityasmAta rit naH pratyayo bhavati / ghumnaM draviNama / mumnaM sukham / nimnaM nanam // zIraH sanbat // 267 // zIphU svapne tyasmAta Diva naH pratyayaH sa ca sanvadbhavani / zinaM zepaH // dinanagnaphenacihabadhna dhenastenacnaiknAdayaH // 18 // ete napratyayAntA nipAtyante / dIvyate: killuka ca / dinam ahaH / napUrvAdasegoto dhAtoluMkca / na vaste nagnaH aksanaH / phaNeH phaleH sphAyervA phemAvazca / phenaH 10 // laOMOMOM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bubudasaMghAtaH / cahericcopAntyasya / cihnabhijJAnam / bandheadhUca / adhnaH raviH prajApatiH brahmA svargaH pRSThAntazca / dhayateretvaM ca / dhenA sarasvatI mAtA ca / dhenaH samudraH / itvaM cetyeke / dhInA / styAyeste ca / stena: cauraH / cyavate. vRddhiH ko'ntazca / yoknamakSasthAnam anujaH kSINamapuNyazca / cyauknI kAMsyAdipAtrI / AdizabdAdanye'pi vasirasirucijimasjidevisyandicandimandimaNDimadidahivahyAderanaH // 269 // yuk mizraNe / yavanAH janapadaH yavanaM mizraNam / asUca kSepaNe / asanaH bojakaH / rasaN AsvAdanasnehanayoH / rasanA jihvA / ruci abhihai prItyAM ca / rocanA gopittam / rocanaH candraH / vipUrvAdrocateH virocanaH agni, sUryaH induH dAnavazca / ji abhibhave / jayanam UrNApaTaH / Tu masjIta zuddhau / majanaM snAnaM toyaM ca / devara devane / devanaH akSaH kitavazca / syandauGa stravaNe / syandanaH rathaH / cadu dIptyAhnAdanayoH / candanaM gandhadravyam / maducha stutyAdau / mandanaM stotram / maDu bhUSAyAsa / maNDanamalaGkAraH / madaica harSe / madanaH vRkSaH kAmaH madhUcchiSTaM ca / dahaM bhasmIkaraNe / dahanaH agniH / vahIM prApaNe / vaina nauH / AdigradaNAt / paceH pacanaH agniH / punAteH pavanaH vAyuH / vibhataH bharaNaM sAdhanam / nayatenayanaM netramAdyate dyotanaH AdityaH / raceH racanA vaicitryam / gRjeH gRdhanam abhakSyadravyavizeSaH / praskandanaH prapatanaH ityAdayo bhavanti // azo razcAdau // 270 / / azoTi vyAptAvityasmAt anaH pratyayo bhavati AdI rephazca / razanA mekhlaa| razimeke prakRtimupadizanti / sA ca rAzirazanArazmi ityatra prayujyate ityaahuH|| unde luku ca // 271 // undai kledane ityasmAt anaH pratyayo nalopazca bhavati / odanaH bhaktam // hanerghatajadhau ca // 272 // inaka hiMsAgatyorityasmAdanaH pratyayo ghatajaghAvityAdazau cAsyabhAvataH / ghatanaH raGgopajIvI pApakarmA nirlajjazca |jghnN zroNiH // tudAdijiraninidhAbhyaH kit // 273 // ebhyaH kidanaH pratyayo bhavati / tudIMva vyathane / tadanaH / UiRES Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1: hemaprabhA kSipIta megNe / kSipaNaH / surat aizcaryadIptyoH / muraNaH / budhica, bodhane / budhnH| pivUca utii| sivanaH / eSAM M yathAsaMbhavaM kArakamucyate / labucha avasrasane / lambanaH zakuniH / jaiki varjana / jinapantarikSama nivAraNaM muNDanaM uNAdayaH ca / ramI rAge / rajanaM haridrA / mahArajanaM kusumbham / rajanaH raGgavizeSaH / Du dhAMgA dhAraNe c| nidhanamavasAnam // 105 / sUdhUbhUbhrasjibhyo vaa||274 // ebhyo'naH pratyayo bhavati sa ca kidA / pUta preraNe / suvanaH aGkaraH AdityaH & prAdurbhAvazca / suvanaM candraprabhA / savanaM yajJaH pUrvAdvAparAhamadhyAhnakAlazca / triSavaNam / dhUta vidhUnane / dhuvanaH dhUmaH vA yuH agnizca / dhuvanam eSaH / bhU sattAyAma / bhuvanaM jagat / bhavanaM gRham / bhrasnIta pAke / bhRjjanam antarikSam a- 18. mbarISaH pAkazca / bhrajjanaH pAvakaH // vidanagaganagahanAdayaH / / 275 // ete kidanapanyayAntA nityante / bidu a-15 vayave nalopazca / vidanaH gotrakRta / gamega ca / gaganam AkAzam / gAhauDa viloDane isvazca / gahanaM durgamam / Adi-X zabdAt kAzcanakAnanAdayo bhavanti // saMstu pRzimantherAnaH // 276 / / STuMgA stunau / saMstavAnaH somaH hotA maharSiH vAgmI ca / spRzaMta sparza / sparzAnaH manaH / saMsAna: manaH agnizca / mantha viloDane / manthAnaH khajakaH // yuyujiyudhibudhizizIzibhya kita // 277 // yuru mizraNe / yuvAnaH taruNaH / yujaMpI yoge| yujAnaH sArathiH / yudhica saMprahAre / yudhAnaH ripuH / budhica jJAne / budhAna AcAryaH paNDito vA / mRzat Aparzane / mRzAnaH vimazaMkaH / yu prekSaNe / dRzAnaH lokapAlA / yujAdipasiddhakaryA ete| Izika ezvaryai / izAnaH IzvaraH / / mumucAnayuyudhAnazizvidAnajuhurANAyANAH // 258 // ete kidAnapratyayAntA nipAtyante / / mucetviM ca / mumucAna: meghaH / evaM yurica saMpahAra / yuyudhAnaH sAhasikaH rAjA ca kazcit / vinAi varNe / anya dazca / zizcidAnaH dUrAcAro dvijaH / hurchA kauTilye asyAntaluk ca / juhurANaH kATanahRdayaH kuTila: agniH adhvayuH anaGvAMzca / hrIMka la. ASHLORAKAS 15- OMOMOM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jjAyAya / jihiyANaH nInimAn / sarve evaite mucyAtipramiddhakriyAkatavacanA itarIke / anye tu mumukSAdisamantapaka nInAmeta nipAnanaM, tena sannanta kriyAkatavacanA ityeke / anye tu samakSAdimannantaprakRtInAmetanipAtanaM, tena sannantakriyAkakSacanA ityAhuH / / 278 / / Rbhirabhimandisadyahibhyo'sAnaH // 279 // RjuGa bhrjne| RnasAna: mahendraH mevaH zmazAnaM ca / rajI rAge / rajasAna: meghaH dharmazca / madui stutyAdiSu / mandasAna: hama candraH sUrya: jI. vaH svapnaH agnizca / pahi marSaNe / sahasAnaH dRDhaH mayUraH yajamAnaH kSamAvAMzca aI pUjAyAm / ahaMsAnaH candraH turaM| gamazca .. ruhiyajeH kit // 280 // ruhaM janmani / ruhasAnaH viTapaH / yajI devapUnAdau / ijasAnaH dharmaH // vRdhervA 5 // 281 // vRdhara vRddhI / vRdhasAna: garbhaH / vardhasAnaH giriH mRtyuH garbhaH puruSazca // zyAkaThikhalinalyavikuNDiTU bhya inaH // 282 / / baiMG gatau / zyenaH pakSI abhicArayajJazca / kaTha kacchU jIvane / kaThinamamRdu / khala maMco ca / khalinam azvamukhasaMyamanam / jala gandhe / nalinaM padmam / aba rkssnnaadau| avinaM jalaM mRgaH nAzaH agniH rAjA adhvayuH vidhAnaM guptizca / / kuDaG dAhe / kuNDinaH RSiH / kuNDinaM nagaram // vRjituhipulipuTibhyaH kit // 283 8 jaiki varjane / vRjinaM pApaM kuTilaM ca / tuha ardane / zivam himamandhakArazca / pula mahatve / puTat saMzleSaNe / pulinaM parinaM ca nadItIraM vAlukAsaMghAtazca // vipinAjinADhayaH // 284 // vipinAdayaH zabdAH kidinapratyayAnnA nipAsyante / Tu vIM bIjamaMtAne TuvepaGa calane ityamya vA iccopAntyasya / vipinaM gahanam anjaM jaladurga ca / ana kSe. paNe ca / asya cIbhAvAbhAvazca a.janaM carma / AdigrahaNAdanye'pi // maherNikA / / 285 / / maha pUjAyAmityasmAdinaH pratyayaH sa ca kidA bhavati / mAhinaM rAjyaM balaM ca / mahinaM rAjyaM zayanaM ca / mahinaH mAhAtmyavAn / / khalihisi. bhyAmInaH // 286 // khala saMcaye ca / khalInaM kaviyam / himapa hiMsAyAm / hiMsIna: shvaapdH|| paThegita // 287 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdayaH hemprbhaa106| praka. HSSSSSSSS pAThInaH mtsyH|| yamyajizakyarjizIyajitRbhya unaH // 288 // yamaM uparame / yamunA nadI / aja kSepaNe ca / vayunaM vijJAnam aGgaM ca / vayunaH vidvAn candraH yajJazca / zaklaMT zaktau / zakunaH pakSI / arja arjane / arjunaH kakubhaH vRkSavizeSaH pArthaH zvetavarNaH zvetAzvaH kArtavIryazca / arjunI gauH / arjunaM tRNaM zvetasuvarNa ca / / zIka svapne / zayunaH ajagaraH / yajI devapUjAdau / yajunA kratudravyam / tR plavanataraNayoH / taruNaH samarthaH yuvA vAyuzca / Rphiddaaditvaalltve,tlunH|| laSeHza ca // 289 // laSo kAntAktyismAdunaH pratyayaH tAlavyaH zakArazcAntAdezo bhavati / lazunaM kandajAtiH // pizimithikSudhibhyaH kina // 290 // ebhyaH kidunaH pratyayo bhavati / pizava avayave | pizunaH khlH| pizunaM maitrIbhedakaM vacanam / mithaGa medhaahiNsyoH| mithunaM strIpuMsaddhandam rAzizca / kSudhaMn bubhukSAyAm / kSudhanaH kITakaH // phaleo'ntazca // 291 // phalgunaH arjunaH / phalgunI nakSatram // vIpatipaTiyastanaH // 292 // e. bhyastanaH pratyayo bhavati / vIMka prajanAdau / vetanaM bhRtiH| patla gatau / pattanam / paTa gatau / pahanam / dvAvapi nagaravizeSau 'paTTanaM zakaTaigamyaM ghoTakanaubhireva ca / naubhireva tu yadgamyaM pattanaM tatpacakSate // pRpUbhyAM kit // 293 // paMDtu vyAyAme / pRtanA senA / pUrA pavane / rAkSasI // kRtyazobhyAM snaka // 294 // kRtata chedane / kRtsnaM sarvam / azauTi vyAptau / akSNaM nayanaM vyAdhiH rajjuH tejanam akhaNDaM ca // 294 // arte zasAnaH // 295 // arzasAnaH panthAH iSuH agnizca // bhApAcaNicamiviSisapatazItalyalizamiramivapibhyaH paH // 296 // bhAMk dIptau / ma adityaH jyeSThazca bhraataa| pAMka rakSaNe / pApaM kalmaSam / pApaH ghoraH / caNa hiMsAdAnayozca / caNpA nagarI / capaH vRkssH| camU adane / campA nagarI / viSalaMkI vyAptI / veSpaH paramAtmA svarga AkAzazca / nipUrvAta niveSpaH apAM garbha kupaH vRkSajAtiH antarikSaM ca / saM gau / sarpaH ahiH / pRz paalnpuurnnyoH| parpaH plavaH zaMkha +++26LUC4k 4 // 206 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudraH zastraM ca / dR plavanataraNayoH / tarpaH uDupaH nautha / zIka svapne / zeSaH puccham / talaNU pratiSThAyAm / talpa ayanIyam aGgaM dArAH yuddhaM ca / alI bhUSaNAdau / alpaM stokam / zamUc upazame / zampA vidyuta kAcI ca / vipUdvizampaH dAnavaH / ramiM krIDAyAma | rampA carmakAropakaraNam / Tu varSI bIjasaMtAne / vappaH pitA // yusukustucyustvAderUca || 297 / / ebhyaH paH UkArazrAntAdezo bhavati / yuk mizraNe / yUpaH yajJapazzubandhanakASTham / puMguT abhive / sUpaH mudrAdibhittakRtaH / kuMku zabde / kUpaH mahiH / ruk zabde / rUpaM zvatAdi lAvaNyaM svabhAvazca / tuMku vRbhyAdau / tUpa AyatanavizeSaH / cyuG gatau / cyUpaH AdityaH vAyuH saMgrAmaca / STuMkU stutau / stUpaH bodhisatvabhavanam upAyatanaM ca | AdizabdAdanye'pi // kRTRsRbhya Ura cAntasya // 298 // ebhyaH paH pratyayo'ntasya ca Urbhavati / kRda bikSepe / kUpaMpa bhrUmadhyam / zU hiMsAyAm / zUrpaH dhAnyAdiniSpavanabhANDaM saMkhyA ca / sR gatau / sUrpaH bhujaMgamaH - matsyajAtizca // zadibAdhikhanihaneH Sa ca // 299 || ebhyaH paH pratyayaH pazcAntAdezo bhavati / zala zAtane / zaM bAlatRNam / zaSa hiMsAyAmityasya vA rUpam // bAdhRG roTane / vASpaH azru dhUmAbhAsaM ca mukhapAnIyAdau / khanUg avadAraNe / khaSpaH balAtkAraH durmedhAH kUpazca / khaSpaM khalInaM janapadavizeSaH aGgArava / harnak hiMsAgatyoH / dRSyaH prAvaraNajAtiH // pampAzilpAdayaH // 300 // pampAdayaH zabdAH papratyayAntA nipAtyante / pAM rakSaNe mo'nto hrasvazca / pampA puSkariNI / zIlayateH / zaLateH zeterSA zilAdezazca / zilpaM vijJAnam / AdigrahaNAdanye'pi // kSucupipUbhyaH kit // 301 / ebhyaH kit paH pratyayo bhavati / dukSuk zabde / kSupaH gucchaH / cupa mandAyAM gatau / prApaNe ityasmAt paH pratyayo bhavati / nepamudakaM yAnaM ca // ubhyaveluka mandagamanam / pUgUz pavane / pUpaH piSTamayaH / niyo vA // 302 // NIM sa ca kidvA / nIpaH vRkSavizeSaH ( kadambaH ) nepaH nayaH purohitaH vRkSaH bhRtaka Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HERE uNAdayaH 14615 | ca // 303 // AbhyAM ki paH pratyayo luk cAntasya bhavati / ubhat pUraNe / ava rakSaNAdau / upa apa ca avyaye / hemaprabhA hai dalivalitalikhajivajikacibhyo'paH // 304 / / dala vizaraNe / dalapaH praharaNam raNamukham vidalaM dlvishessshc| dalapaM vraNamukhatrANam / vali saMvaraNe / valapaH karNikA / talaNa pratiSThAyAm / taLapaH hastamahAraH / khaja manthe / khajaphara manthaH / khajapaM dadhi ghRtam udakaM ca / dhvaja gau| dhvajapaH dhvjH| kaci bandhane / kacapaH zAkaparNa bandhazca // bhujikutikuTiviTikuNikuSyuSibhyaH kit // 305 // ebhyaH kidapaH pratyayo bhavati / bhupu pAlanAbhyavahA rayoH / bhujapaH rAjA yajamAnapAlanAdagnizca / kRtiH sautraH / kutapaH chAgalomnAM kambala: AstaraNaM zrAddhakAlazca / 5 kuTa kauTilye / kuTapaH prasthacaturbhAgaH nIMDa ca zakunInAm / vida zabde / viTapaH zAkhA / kuNat zabdopakaraNayoH / kuNapaH mRtakaM kuSitaM zabdArthasArUpyaM ca / kuSaz niSkarSe / kuSapaH vindhyaH maMdaMzazca / uSU dAhe / upapaH dAhaH sUyaH vanhizca // zaMseHza incaatH|| 306 // zaMsU stutau cetyasmAdapaH pratyayastAlavyaH zakAro'ntAdezo'kArasya cekAro bhavati / zizapAH vRkSavizeSaH // viSTapolapavAtapAdayaH // 307 // viSTapAdayaH zabdA kidapapratyayAntA nipAtyante / viSesto'ntazca / viSTapaM jagat sukRtinAM sthAnaM ca / balerula ca / ulapaM parvatatRNam paGkajaM jalaM ca / ulapaH RSiH / & vAtesto'ntazca / vAtapaH RSiH / AdigrahaNAt kharapAdayo bhavanti // kalerApaH !! 308 // kali zabdasaMkhyAnayo rityasmAdApaH pratyayo bhavati / kalApaH kAJcI samUhaH zikhaNDazca // vizeripak // 309 // vizaMta pravezane ityasmAdipak pratyayo bhavati / vizipaH raashiH| vizirSa tRNaM vezma AsanaM padma ca // dalerIpo dila ca // 31 // dala vizaraNe ityasmAdIpaH pratyayo bhavati dila cAsyAdezo bhavati / dilIpaH rAjA // uDerupak / / 311 // uDU saMghAte ityasmAta sautrAdupak pratyayo bhavati / uDupaH plavaH / apAditvAt vatve / uDuvaH // aza UpaH pazca / / SHOBHARA 107 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 // azauTi vyAptAvityasmAdUpaH pratyayaH pazcAntAdezo bhavati / apUpaH pakvAnnavizeSaH || sarteH SaSaH || 313 // sarSapaH rakSoghnaM dravyam zAkaM ca // rozIbhyAM phaH // 314 // c zravaNe / rephaH kutsitaH / zaGak svapne / zephaH meduH || kaligalerasyocca // 315 || AbhyAM kaH pratyayo'sya cokAro bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH, gala adane / kulphaH gulphaH jaGghAGghriprasandhiH / gulphaH padoparigranthiH / zaphakaphaziphAzophAdayaH || 316 / / zaphAdayaH zabdAH pratyayAntA nipAtyante / iyateH kAyatezca hrasvazca / zaphaH khuraH priyaMvadazca / kaphaH zleSmA / zyateritvamotvaM ca | ziphA vRkSajaTA / zophaH zvayathuH khurazra / AdizabdAt riphAnaphAsunaphAdayo bhavanti // valinitanibhyAM vaH // // 317 // vali saMvaraNe nipUrvAcca tanUyI vistAre ityasmAcca vaH pratyayo bhavati / valbaH vRkSaH / nitambaH zroNiH parvataikadezaH naTazca // zamyameNidvA // 318 || AbhyAM vaH pratyayaH sa NidvA bhavati / zamUtra upazame / zambaH vajraH karSaNavizeSaH veNudaNDaH totram aritraM ca / zambazAmbau jAmbavateyau | ambA mAtA / AmbaH apahnavaH // zalyalekhcAtaH // 319 || AbhyAM vaH pratyayo'kArasya cokAro bhavati / palaphalazala gatau / zulvaM tAmram | alI bhUSaNa | rajata garbhaveSTanam / zulvaM babhruH tarakSuca // tumbastambAdayaH // 320 // tumvAdayaH zabdA bamatyayAntA nipAtyante / tAmyaterata uccaM ca / tumbam alAbu cakrAGgaM ca / stambherluk ca / stambaH tRNaM viTapaH saMghAtaH aGkurasamudAyaH stabakaH puSpApIDaca / AdigrahaNAt kuzAmvAdayo bhavanti // kRkaDikaTivaTerambaH || 321 // raise pratyayo bhavati / Du kuMga karaNe / karambaH dadhyodanaH davisaktavaH puSpaM ca / kaDat made / kaDambaH jAtivizeSaH janapada vizeSazca / kaTe varSAvaraNayoH / kaTambaH pakvAnnavizeSa: vAditraM ca / kadambakaTambau vRkSau ca / vaTa veSTane / vaTambaH zailaH tRNapuJjazca // kadeNivA // 322 // kada vaiklavye ityasmAt sautrAdambaH pratyayaH sa ca NidvA bhavati / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka0 kAdambaH hNsH| kadambaH vRkSajAtiH // zilavilAdeH kit // 313 // zilAdibhyaH kidambaH pratyayo bhavati / zilan ucche / zilambaH RSiH tantuvAyazca / klita varaNe / vilambaH veSavizeSaH ragAvasarazca / AdigrahaNAdanye'pi // uNAdayaH hemaprabhA 75hiNDivile: kimbo na lukUca // 324 // AbhyAM kidimbaH pratyayo nasya ca lug bhavati / hiDucha gatau ca / 108 vilat varaNe / hiDimba vilimbazca rAkSasau // DInIvandhizadhicalibhyo DimbaH // 325 // ebhyo DidimbA * pratyayo bhavati / DIja vihAyasA gatau / Dimba rAjopadravaH / NIMga pApaNe / nimbaH vRkssvishessH| bandhaMtha bandhane / bimba praticchandaH dehazca / bimbI vallijAtiH / zadhUra zandakutsAyAm / zimbaH mRgjaatiH| zimbI niSpAvavallo ca cala kampane / cimbA yavAgUjAtiH // kuTyundicurituripurimurikuribhyaH kumbaH // 326 // ebhyaH kidumbaH 5 hai pratyayo bhavati / kuTana kauTilye / kuTumba dArAdayaH / undaip kledane / udumbaH samudraH / curaNa steye / turaNa tvaraNe : sautraH / curumbaH turumbazca gahanam / purat agragamane / purumbaH AhAraH / murata saMveSTane / murumbaH mRdyamAnapASANacUrNam / kurata zande / kurumbaH aGkuraH / nipUrvAda nikurumbaH rAziH // gudaramihanijanyatidalibhyo bhaH / / 327 // gRta nigaraNe / garbhaH jaTharasthaH praannii| dRz vidAraNe / darbhaH kuzaH / rami krIDAyAm / rambhA apsarAH kadalI ca / hanaMka * hiMsAgasyoH / hambhA godhenunAdaH / janaici prAdurbhAve / jambhaH dAnavaH dantazca / jammA mukhavidAraNam / Rk gatau / abhaH zizuH / dala vidAraNe / dalbhaH RSiH valkalaM vidAraNaM ca // iNaH kit // 328 // iNk gatAvityasmAt kidbhaH pratyayo bhavati / ibhA istI // kRzagRzalikalikaDigardirAsiramivaDivallerabhaH // 329 // kRva vikSepe / karamaH trivarSa uSTraH / zaza hiMsAyAm / zarabhaH zvApadavizeSaH / va nigaraNe / garamA udarastho jantuH / palaphalazala gatau / zalabhaH ptnggH| kali zabdasaMkhyAnayoH / kalabhaH hastI yauvanAbhimukhaH / kaDat made / kaDabhaH hstipotkH|| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garda zabde / gardabhaH khrH| rAma zande / rAsamaH sa eva / rami krIDAyAm / ramamA prhrssH| vaDaH sautrH| vaDabhI vezmAyabhUmikA / RphiDAditvAllatve vlbhii| valli saMvaraNe / vallabhaH svAmI dayitazca // saneDit // 330 // paNa bhaktAvityasmAt DidabhaH pratyayo bhavati / sabhA pariSada zAlA ca // RSivRSilusibhyaH kit // 331 // ebhyaH kibhaH pratyayo bhavati / RSat gatau / vRSa secane / RSabhaH vRSabhazca puGgavaH bhgvaaNshcaaditiirthkrH| RSabhaH vAyuH / lusiH sautrH| lusabhaH hiMsraH mattahastI vanaM ca // siTikibhyAmibhaH sairaTiTau ca // 332 // AbhyA- mimaH pratyayo dantyAdi: sairaH ridRzcAdezau yathAsaMkhyaM bhvtH| piMgaT bandhane / mairibhaH mahiSaH / riki gatau / ThihimaH pkssii|| kkerubhH|| 333 // kaki kaulye ityasmAdubhaH pratyayo bhavati / kakubhaH arjunH|| kuke ko'ntazca // 334 // kuki AdAne ityasmAdubhaH pratyayaH kazcAntAdezo bhavati / kukubhaH pakSivizeSaH // damo duND ca // 33 // damUca upazame ityasmAt ubhaH pratyayo'sya ca dantyAdiSTavargatRtIyAnto duND ityAdezo bhavati / duNDubhaH nirviSAhiH // kRkalerambhaH // 336 / / Du *ga karaNe / karambhaH dadhisaktavaH / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalambhaH RssiH|| kAkusibhyAM kumbhaH // 337 // AbhyAM kidumbhaH pratyayo bhavati / ke zabde / kumbhaH ghaTaH rAzizca / kusac zleSaNe kusumbha mahArajanam / / artIristusumadhumakSiyakSibhAvAvyAdhApAyAvalipadinIbhyo mH|| 338 // Rka gatau / aryaH akSirogaH grAmaH sthalaM ca / Irika gtikmpnyoH| Imai vraNaH / STuMgaka stutau / stomaH samUhaH yajJaH stotraM ca / puMgaTa abhiSave / somaH candraH vallI ca / huMcha dAnAdanayoH / homaH AdutiH / saM gtau| samaH nadaH kAlazca / samai sthAnaM mukhaM ca / dhU secane / dharmaH grISmaH / dhRhata sthAne / dharmaH uttamakSamAdiH nyAyazca / zuza hiMsA- 15 yAm / zarma sukham / kSita nivAsagatyoH / kSemaM kalyANam / yakSiNa pUjAyAm / yakSmaH vyaadhiH| bhAMka dIptau / AAWAR**6*6***RESS Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 109 // bhAmaH krodhaH / bhAmA strI / vAMk gatigandhanayoH / vAmaH pratikUlaH savyatha / vyaMgU saMvaraNe / vyAmaH vakSobhujAyatiH / dhAMgU dhAraNe ca / dhAmaM nilayaH meghazva / pAM pAne / pAmA kacchUH / yAMkU prApaNe / yAmaH praharaH / vali saMvaraNe / maH granthiH / pardicu ta / padma kamalam / NIM prApaNe / nemaH ardhaH samIpazca // grasihAgbhyAM grAjihau ca // // 339 // AbhyAM maH pratyayo'nayozca yA jihAvityAdezau yathAsaMkhyaM bhavataH / grAmaH samUhAdiH / jijhaH kuTilaH // vilibhilisighI ndhidhUsUzAdhyArusivizuSimuSISisuhiyudhidasibhyaH kit // 340 // vilat varaNe / vilmaM prakAzaH / bhiliH sautraH / bhilmaM bhAsvaram / SidhU gatyAm / sidhmaM tvagrogaH / ni indhaipi dIptau / idhmamindhanam / dhUgUzU kampane / dhUmaH agniketuH / pUGac prANiprasave / sumaH kAlaH zvayathuH ravizva / sumamantarikSam / iyaiG gatau / zyAmaH varNaH / zyAmaM nabhaH / zyAmA rAtriH auSadhizva | dhyai cintAyAm / dhyAmaH avyaktavarNaH / ruku zabde / rumA lavaNabhUmiH / Sivac chatau / syUmaH razmiH dIrghaH sUtratantuzca / syUmam jalam / zuSaMc zoSa / zuSmaM balaM jalaM saMyogazca / muSazU steye / muSmaH mUSikaH ucche / ISma vasantaH bANaH vAtazca / puhac zaktau / muhmAH janapadaH / sujhaH rAjA / yudhic saMprahAre / yudhyaH zaratkAlaH zUraH zatruH saMgrAmaca / dacu upakSaye / dasmaH hInaH aft: yajJazca // kSuhibhyAM vA // 341 // AbhyAM maH pratyayaH sa ca kidvA bhavati / Tu kSuk zabde / kSumA atasI / kSo vapa | hiMdU gativRddhyoH / himaM tuSAraH / hemaM suvarNam // averhasvazca vA // 342 / / aba rakSaNAdAvityasmAt kit maH pratyaya UTo isvazca vA bhavati / samA gaurI atasI kIrtizca / UmamUnamAkAzaM nagaraM ca // serI ca vA // 343 // rSigUT bandhane ityasmAt kitu maH pratyaya IkArazrAntAdezo vA bhavati / sImo grAmagocarabhUmiH kSetramaryAdA haya / simaH sa eva sarvArthatha || bhiyaH So'ntama vA // 344 // nirbhIk bhaye ityasmAt kita maH pratyayaH SakAra uNAdayaH praka0 // 1091 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAntAdezo bhavati vA // vibhetyasmAditi bhISmaH bhayAnakaH / bhImaH sa eva // tijiyuje ca // 345 // AbhyAM kit maH pratyayo gakArathAntAdezo bhavati // tiji kSamAnizAnayoH / tigmaM tIkSNaM dIptaM tejazca / yupI yoge / yugmaM yugalam || rukmagrISmakUrmasUmaMjAlma gulmano ma paristo masUkSmAdayaH // 346 // ete kinmapratyayAntA nipAtyante / rocateH ka ca / rukmaM suvarNa rUpyaM ca / prasegraSu ca / grISma RtuH / kuraterdIrghazca / kUrmaH kacchapaH / SUt preraNe ityammAdro'ntazca bhavati / sUma lohapratimA cullizca jala ghAtye dIrghava / jAlmaH nikRSTaH / gupc vyAkulatve latha / gulmaH vyAdhiH tarusamUhaH vanaspati: senAGgaM ca / gulmapa AyasthAnam / jighaterotvaM ca / ghomaH yajJAGgalakSaNaH somaH / paripUvat svauteH SatvAbhAvo guNazca / paristomaH yajJavizeSaH / sUcaNU paizunye katvaM So'ntazca / sUkSmaH nipuNaH / sUkSmam annu| AdigrahaNAt kSmAdayo bhavanti // sRSTRprathicarikaDikarderamaH // 347 // saramA devazunI / parama utkRSTaH / prathamaH AgraH / caramaH pazcimaH / kaDamaH zAliH / RphiDAditvAllatve, kalapaH sa eva / kardamaH pngkH|| avedhUM ca vA / 348 // ava rakSaNAdAvityasmAdamaH pratyayo dhazvAntAdezo vA bhavati / adhamaH avamazca hInaH / kuTTiveSTiripiSisicigapitRmahibhya imaH // 349 // kuTTimaH saMskRtabhUtalam / veSTimaM puSpabandhavizeSaH bhakSya vizeSazca / pUrimaM mAlAbandhavizeSaH bhakSya vizeSazca / peSimaM bhakSya vizeSaH / secimaM mAlAvizeSaH / gaNimaM gaNitam / Rk gatau Nau pau, arpimaM bAlavatsAyA dugdham / varimaM tulonmeyam / mahimaM pUjanIyam // vayimakhacimAdayaH // 350 // vayimAdayaH zabdA imapratyayAntA nipAtyante / veMy tantusantAne vayAdezaca / vayimaM mAlyaM kandukaH tantuvAyadaNDazca / khang avadAraNe cazca / khacimaM maNilohaviddhaM ghRtavihInaM ca dadhi / AdizabdAdanye'pi // udvaTikulya likuthikurikuTikuDikusibhyaH kumaH // 351 // maH parikSepaH / kulumaH utsavaH / alumaH prasAdhanam nApitaH agnizca / kuthumaH RSiH / kuthumaM mRgAjinam / kurumaH Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra kAru: bhAjanaM ca / kuTumaH pressyH| kuDumA bhUmiH / kusumaM puSpam // kundumlindumkungkmvidumpttttumaadyH||352|| 5 hemaprabhA ete kumapratyayAntA nipAtyante / kuki AdAne svarAno dazca / kundamaH nicayaH gandhadravyaM ca / lIJc zleSaNe linda- uNAdaya: bhAvazca / lindumo gandhadravyam / kuke: svarAnnontazca // kuGkama ghusRNam / vilaMtI lAbhe rontazca / vidrumaH pravAlaH / praka0 / 1101/4 paTeSTo'ntazca / paTumaM nagaram / AdigrahaNAdanye'pi // kRdhigudherUmaH // 353 // AbhyAmRmaH pratyayo bhavati / ko-3 | dhUmaH caraNakRSiH godhUmaH dhAnyavizeSaH // vihAvizApacibhidyAdeH kelimaH // 354 // vipUrvAbhyAm o hAMka tyAge zoMca takSaNe ityetAbhyAM pacyAdibhyazca kidelimaH pratyayo bhavati / vihIyate tyajyate'zuci zarIramasminniti vi| helimaH svrgH| vizyati tanUbhavati mAsi mAsi kalAbhi_yamAna iti vizelimaH candraH svargazca / Du pacIM pAke / pacati asAvannamiti pavelimo'gni AdityaH azvazca / bhidaMpI vidAraNe / bhidelima: tskrH| AdizabdAt dRza' 4 prekSaNe / zelimam / adaMpsAMka bhakSaNe / adelimam / hanaMka hiMsAgatyoH / dhnelimam / du yAcaga yAvAyAm / yAce limam / pAMka rakSaNe / pelimam / Du kuMga karaNe / krelimam / ityAdayo bhavanti // do DimaH // 35 // dAMm dAne | 4 ityasmAt DimaH pratyayo bhavati / dADimaH dADimI vA vRkssjaatiH|| DimeH kit // 356 // DimeH sautrAta kita & DimaH pratyayo bhavati / DiNDimaH vAcavizeSaH // sthAchAmAsAsUmanyanikaniSasipalikalizalizakIyisahi* bandhibhyo yaH // 357 // sthAyaH sthAnam / sthAyA bhUmiH / chAyA tamaH pratirUpam kAntizca / mAyA chadma divyAnu18/ bhAvadarzanaM ca / sAyaM dinAvasAnam / savyaH vAmaH dakSiNazca / manyA dhamaniH / anyaH paraH / kanyA kumaarii| sasya kSetrasthaM godhamAdi / palyaH kaTakumUlaH / kalyaH niirogH| zalyamantargataM lohAdi / zakyamAsAram / iipiriiyaarthH| / 11 // Iya'ti Iya'NaM vA IrSyA mAtsaryam / sahyaH pazcAdarNavapAzailaH / vandhyA apamUtiH // namo halipateH // 358 // SHARASHRISHRSHRERASAR SHRESSSS Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM 9 3HASIRLINUOUSSUSAIRACHC% ahalyA gotamapatnI / apatyaM putrasaMtAnaH // saJja ca // 359 // saMdhyA dinanizAntaram // mRzIpasivasyanibhyastAdiH // 360 // ebhyastakArAdiyaH pratyayo bhavati / mat prANatyAge / martyaH mnussyH| zIk svapne / zetyaH zakuniH saMvatsaraH ajagarazca / pasi nivAse sautro dantyAntaH / pastyaM gRham / vasaM nivAse / vastyaH guruH / anak prANane / antyaH niravasitaH caNDAlAdizca // RzijanipuNikRtibhyaH kit // 361 // Rz gatau stutau vA svarAdistAlavyAntaH / RzyaH mRgajAtiH / janaici prAdurbhAve / janya saMgrAmaH / jAyA ptnii| 'ye navA' ityAtvam / puNat zubhe / puNyaM satkarma / kRtat chedane / kuntati kRtyA durgA / / kuleIcavA // 362 // kula bandhusaMstyAnayorityasmAta vidyA pratyayo DakArazcAntAdezo vA bhavati / kuDacaM bhittiH / kulyA sAraNI // agapulAbhyAM stambheDit // // 363 // agapula ityetAbhyAM parasmAt stambheH sautrAt DidyaH pratyayo bhavati / agastyaH pulastyazca RSiH // zikyAsthADhayamadhyavindhyadhiSNyAnyaharpasatyanityAdayaH / / 364 // ete yapratyayAntA nipAtyante / zoMca sakSaNe ikazcAntaH / zikyaM lambamAnaH piTharyAyAdhAraH parivrAibhikSAbhAjanasthAnam asAraM ca // asUca kSepaNe dIrghatvaM ca | | AsyaM mukham / ArapUrvAd DhaukaterDicca / ADhayaH dhanavAn / mava bandhane dh ca / madhyaM garbhaH / vidhana vidhAne svarA-18 no'ntazca / vindhyaH parvataH / bighRSAT prAgalbhye No'nto ghiS ca / viSNyaM bhavanam AsanaM c| dhiSNyA ulkA / nampUrvAddhanterupAntyalopazca / adhnyo dharmaH gopatizca / aghnyA gauH| harateo'ntazca / imya saudham / asteH sata ca / satyam amRSA / nipUrvAyamesto'nto dhAtuluka ca / nityaM dhruvam / AdigrahaNAllahapadruhyAdayo bhavanti ||kugulimliknnitnyaamyksseryH / / 365 // kuMcha zabde / kavayaH RSiH puroDAzazva / guMDa zabde / gavayaH gavAkRtiH pazuvi. zeSaH / vali saMvaraNe / palayaH kaTakaH / mali dhAraNe / malayaH parvataH kaNa zabde / phaNayaH AyudhavizeSaH / tanUyI vistA. 42***HKA KE Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba hemaprabhA re / tanayaH putraH / amaNa rAge Nici ca / AmayaH vyAdhiH / akSau vyAptau ca / akSayaH vissnnuH|| cAye kek ca // x 366 // cAyaga pUjAnizAmanayoH ityasmAt ayaH pratyayo'sya ca keka ityAdezo bhavati / kekayaH kSatriyaH // lAdi- uNAdayaH bhyaH kit // 367 // lAdibhyaH kidayaH pratyayo bhavati / lAMka AdAne / lyH| pAM pAne / payaH / SNAMka shauce| 1/ snayaH / deM pAlane / dayaH / dadhe pAne / dhyH| meM pratidAne / myH| ke zabde / kyH| khai khadane / khayaH / 8 pAke / zrayaH / kSajase kSaye / kSayaH / jyH| sayaH / pAlane / trayaH / o zoSaNe / vyH|ityaadi // kaseralA diricAsya // 368 // kasa gatAvityasmAdalAdizyaH pratyayo'kArasya cekAro bhavati / kisalayaM pravAlam // dhRGaH zaSo caantii||369||sh saMbhaktAvityasmAta kidayaH pratyayaH zakArapakArau cAnto bhavataH / vRzaya dezanAma AkAzam AsanaM zayanaM ca / vRSayaH AzayaH / / gayahRdayAdayaH // 370 // gayahRdayAdayaH zabdAH kidayapratyayAntA nipAtyante / gameDicca / gayaH prANaH / gayA tIrtham / harateo'ntazca / hRdayaM manaH stanamadhyam ca / AdizabdAt gaNereyaH / gaNeyaM gaNanIyamityAdi / / mucerghayaghuyau // 371 / / mucalaMtI mokSaNe ityasmAta ghitAvaya uya iti pratyayau kitI bhavataH / mukayA, mukuyazca azvatarAdavAyAM jAtaH / pitkaraNaM katvArtham // kulilulikalikaSibhyaH kaayH|| 372 // ebhyaH kidAyaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH / kulAyaH nIDam / luliH sautraH / lulAyaH mahiSaH / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalAyaH tripuTaH / kaSa hisAyAm / kaSAyaH kalkAdiH // zrudakSigRhispRhimaherAyyaH // 373 // zrRMTa zravaNe / vAyyaH yajJapazuH grahaNasamarthazca zrotA / dakSi hiMsAgatyoH / dakSAyyaH aniH gRdhraH vainateyaH dakSatamazca / gRhaNi grahaNe / gRhayAyyaH vainateyaH gRhakarmakuzalazca / spRhaNa IpsAyAm / spRhayAyyaH spRhayAlu: ghRtaM ca / spRhayAyyANi tRNAni ahAni ca / mahaNa pUjAyAm / mahayAyyaH azvamedhaH // dadhiSAyyadIdhISAyyo // 374 // 87-% 95556. 5 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 45 2444262462 .4CRESS etAvAyyamatyayAnto nipAtyete / dadhipUrvAt syateH SatvaM ca / dadhiSAyyaM pRSadAjyam mRSAvAdI ca / dIvyatedardIdhISu ca / dIdhISAyyaM tadeva // kauteriyaH / / 375 / / kuMka zabde ityasmAt iyaH pratyayo bhavati / kaviyaM khalInam // kRgaH kita // 376 ||ddu kaMra karaNe ityasmAt kidiyaH pratyayo bhavati / kriyo meSaH // mRjerNAlIyaH // 377 // majauka zuddhau ityasmANNAlIyaH pratyayo bhavati / mIrjAlIyam pApazodhanam / mArjAlIyaH agniH / mRjo'sya vRddhiriti vRddhiH / NakAra uttarArthaH / testAdiH // 378 // bIMka prajanAdAvityasmAttakArAdiNidAlIyaH pratyayo bhavati / vaitAlIyaM chandojAtiH // dhAgrAjizRramiyAjyarteranyaH // 379 / / du dhAMgaru dhAraNe ca / dhAnyaM sasyajAtiH / rAjaga dIptau / rAjanyaH jyotiH agniH kSatriyazca / zaza hiMsAyAm / zaraNyaH trAtA / rami krIDAyAma / ramaNyaM zobhanam / yajI devapUjAdI / yAjanyaH kSatriyaH yajJazca / k gto| araNyaM vanam // hiraNyaparjanyAdayaH // 380 // hiraNyAdayaH zandA anyapatyayAntA nipAtyante / haratericcAtaH / hiraNyaM suvarNAdi dravyapa / paripUrvasya pRS secane ityasyopasargAntalopo dhAtozca jaH samastAdezaH gajetervA gakArasya pakAraH / parjanyaH indraH meghaH zaGkaH puNyaM kuzalaM ca karA AdigrahaNAdanye'pi // vadisahibhyAmAnyaH // 381 // AbhyAmAnya pratyayo bhavati / vada vyaktAyAM vAci / vadAnyaH dAtA guNavAn cArubhASI vA / pahi marSaNe / sahAnyaH zailaH // vRGa eNyaH // 382 // vRza sabhaktAvityasmAdeNyaH pratyayo bhavati / vareNyaH paraM brahma dhAma zreSThaH prajApatiH annaM ca // madeH syaH // 383 // madaica harSe 6 ityasmAta syaH pratyayo bhavati / matsyaH mInaH dhUrtazca // rucibhujibhyAM kiSyaH // 384 // rucibhujibhyAM kidiSyaH pratyayo bhavati / ruci abhiprItyAM ca / ruciSyaH vallabhaH suvarNa ca / bhujap paalnaabhyvhaarpo|| bhujiSyaH AcArya: bhoktA annaM mRdu odanaH dAsazca / bhujiSyaM dhanam // vacyarthibhyAmuSyaH // 385 / / AbhyAmuSyaH pratyayo bhavati / 8 2 4281 % Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemamabhA // 112 // vacaMkU bhASaNe / bacuSyaH vaktA / arthaNi upayAcane / arthuSyaH arthI // vaco'thya ut ca // 386 // vacaka bhASaNe ityasmAdayaH pratyayossya cot ityAdezo bhavati / utathyaH RSiH // bhIvRdhirubhivajyagirabhivamiva pijapizakisphApivandI ndipadimadimandicandidasiSasina sihasya sivA siddisahibhyo raH // 387 // vibhak bhaye / meraH bhedaH karabhaH zaraH maNDUkaH dundubhiH kAtaratha / RphiDAditvAt latve bhelaH cikitsAgranthakAraH zaraH maNDUkaH mahINaH aprAzaya / dRdhUra hRddhau / vardhaH carmavikAraH candraH meghazca / rupI AvaraNe / rodhaH vRkSavizeSaH / baja gayau / vajra' kulizama ratnavizeSazca / aga kuTilAyAM gatau / agraH prAgbhAgaH zreSThazva / ramiM krIDAyAm / ramraH kAmukaH / du mR uriNe / vatraH dharmavizeSaH dhUmava / vatrI upadehikA / Tu varSI bIjasaMtAne / vapraH kedAraH prAkAraH vAstubhUmiva / japa mAnase ca / jamaH brAhmaNaH maNDUkazca / zaklaMga zaktau / zakraH indraH / sphAyaiha vRddhau sphArama ulbaNaM prabhUtaM ca / baduG stutyabhivAdanayoH / vandraH bandI ketuH kAmaca / bandraM samUhaH / idu paramaizvarye / indraH zakraH / pardic gatau / pa grAmAdinivezaH zUnyaM ca / madaic harSe / madrA janapadaH kSattriyazca / madraM sukham / maduda stutyabhivAdanayoH / mandraM madhuraH svaraH / mandraM gabhIram / cadu dIpyAhAdayoH / candraH zazI suvarNa ca / dasUn upakSaye / dasraH ziziram candramA: azvi norjyeSThazca / datrau azvinau / gharalaM adane / ghatraH divasaH / Nasi kauTilye / nasraH nAsikApuTaH RSizca / ise isane / israH dinaM ghAtukaH harSula / ise balAdhAnaM saMnipAtazca / sahasraM daza zatAni / amUc kSepaNe / asrapa azru / vAsin zabde / vAtraH puruSaH zabdaH saMghAtaH zarabhaH rAsabhaH pakSI ca / vAtrA dhenuH / dahaM bhasmIkaraNe / dahaH agniH zizuH sUrya / pahi mrssnne| sahaH zailaH / Rjya jitazcivaJciri pitRpitR pipicu pikSipikSuSikSudimu dirudichidibhidikhizundidambhizubhyu mbhidaM zicisi vahi visiva sizucisidhigRdhivandhizvitivRtinIzIsusubhyaH kit 388|| uNAdayaH maka0 112 / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AWAR SWARANAS // 388 // ebhyaH kisa pratyayo bhavati / Rji gatisthAnArjanopArjaneSu / RjaH nAyaka indraH arthazca / aja kSepaNe ca / vIraH vikrAntaH / taJbU vaJcU gatau / takrama udazcit / vakra: kuTilaH aGgArakaH viSNuzca / ubhayatra nyAkaditvAta katvam / ripi sotrH| rimaM kutsitam / mRplaM gatau / mRpaH candraH / sUpaM madhu / sUmA nAma nadI / tRpauca prItI tRpaM meghAntarghamaH AjyaM kASThaM pApaM duHkhaM vA / poca harSamohanayoH / graM balaM duHkha ca / hamA buddhiH / cupa mandAyA~ gatau / cupaH vAyuH / kSipIta preraNe / kSipraM zIghram / kSupi sAdane / sautraH / zumaM tuhinaM kaNTakigulmakazca / kSupI saM pepe / kSudram aNu jalagatazca / kSudrA madhukaryaH / kSudraH hiMsraH / mudi harSe / mudrA cihnakaraNam / rudRk azruvimocane / rudraH zambhuH chipI dvaidhIkaraNe / chidraM vicaram / bhidUpI vidAraNe / bhidram adRDham / bhidraH zaraH / khidat parighAte / khi-& dram vighnaH / khidraH viSANam viSAdaH candraH dInazca / undaipa kledane / cadraH RSiH matsyazca / sampUrvAt samundanti / AdrIbhavanti velAkAle nadya'smAditi samudraH sAgaraH / bhImAditvAdapAdAne / dambhUTa dambhane / dabhraH alpaH candraH kazaH kuzalaH mUryazca / zubhi dIptau / zubhro'vadAtaH / umbhata pUraNe / ubhro meghaH pelavazca / daMzaM dazane / zazrI dantaH sarpazca / ciMgaT cayane / ciram azIghram / piMgT bandhane / sirA rudhirasrotovAhinI nADI / vahIM prApaNe / uhaH anar3avAn / visac prernne| visrama Amagandhi / vasaM nivAse / umraH razmiH / bAhulakAt SatvaM na bhavati / umrA gauH| OM zuca zoke / zukraH grahaH mAsaH zuklazca / zukra retaH latve zuklA varNaH / katvaM nyaGkAditvAt / vidhu gatyAm / sidhraH sAdhuH vRkSAmAMsaprabhedazca / gRdhaca abhikAGkhAyAma / gRdhaH zyena: lubdhakaH karakazca / bi indhaipi diiptau| vipUrvAta / vIdhaH agniH vAyuH nabhaH nirmalaH pUrNacandramaNDalama / zcitAzvarNa / zvitraM zvetakuSTham / vRtaha vartane / vRtraH dAnavaH balavAna ripuzca / etraM pApam / NIMg pApaNe nIraM alama / zI svapne / zIra: ajagaraH / puMgaTa abhipave / muraH devaH / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 113 bhaka0 Re:4444-%+ surA madyam / pUDauca prANiprasave / sUraH AdityaH razmizca // iNadhAgbhyAM vA // 389 // AbhyAM H pratyayo bhava. ti sa ca kidvA / iNaka gatau / irA madanIyapAna vizeSaH medinI ca / erA paDakA Du dhAMgaka dhAraNe ca / dhIraH sa uNAdayaH tvavAn dhRtimAMzca / dhArA jalayaSTiH khaDgAvayavaH azvagativizeSazca // cumbikumbitumbenaluk ca // 390 // e. bhyaH kidraH pratyayo bhavati nakArasya caiSAM lug bhavati / cubu vaktrasaMyoge / cubram vaktram / cunaH razmiH / kubu AcchAdane / kubra saMkaTaM bhagnapRSThaH phalgu hastI carma gRhAcchAdanaM ca / tubu ardane / tujaM kuTilam / / bhandevA // 391 // bhaduGa mukhakalyANayorityasmAdraH pratyayo nakArasya ca lug vA bhavati / bhadraM bhandraM ca kalyANam sukhaM c|cijishusimitmymydiirghshc / / 392 // ebhyo : pratyayo dIrghazcaiSAM bhavati / ciMgT cayane / cIraM jIrNa vastraM valkalaM ca / jiM abhibhave / jIraH ajAjI agniH vAyuH azvazca / jIram annam / latve, jIlaH carmapuTAzuM gtau| zUraH vikraantH| piMgT bandhane / sIraM halam / sIrA halavilekhitA lekhA / Du bhigTa prkssepnne| mIraH smudrH| moraM jalam / mIrA mAMspacanI devasImA ca / tamRc kAGkAyAm / tAmraH varNaH zulvaM ca / ama gatau / AmraH vRkSaH / arda gatiyAcanayoH / | AI sarasam // cakiramivikaseruccAsya // 393 // cakiramibhyAM vipUrvAcca kaseraH pratyayo bhavati akArasya caiSAmukAro bhavati caki tRptipratighAtayoH / cukraH amlo rasa: bIjapUrakamIjikA amuraH nimantraNaM ca / rami krIDAyAm / rumraH sundaraH AdityasArathiH brAhmaNaH vinAzazca / kase gatau / vikusraH candra samudrazca / vikusra puSpitam / bAhalakAta vikasevikalpaH / viksH|| zaderUca // 394 // zalaM zAtane ityasmAdraH pratyayo'kArasya cokAro 6 bhavati / zUdraH caturthoM varNaH // kRteH kRcchau ca // 395 / / kRtait chedane ityasmAdraH pratyayo'sya ca krU kucchU ila 113 // tyAdezau bhavataH / karama amRdu / krUraH pApakarmA / kaccham duHkham // khurakSuradaragauraviprakuprazvabhrAbhradhUmrAndhrarandhra 5+5+5+GE5%. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 shilindhodd'punnddtiivniiprshiivrogrtugrbhugrnidraatndraasaandrgundraarijaadyH|| 396 // ete rAtyayAntA nipA syante / kharata chedane / kSurat vilekhane, anayo ralopo guNAbhAvazca / khuraH zaphaH / zuraH nApitabhANDam / nanu ca khura kSurazabdau 'nAmyupAntyamIkRgRzaH kaH' iti kena sidhyataH / satyam / satra kataivArtha iha tu saMpadAnAccAnyatroNAdaya ityarthabhedaH / asarva viSayatvaM vA'nayopyite / yathA adeH parokSAyAM vA ghaslAdezavacanena ghaseH / evamanyatrApi svayamabhyUdyam / darapUrvAdiNo luka ca / ra viprakRSTam / gavateddhizca / gauraH avadAtaH / vipUrvApAtelaka ca / vipaH brAhmaNaH vividha prAtIti vA vipraH / gupc vyAkulatve / AdeH katvaM ca kupraM mahanam gRhAcchAdanaM ca / vozvi gati. vRddhyoH akAraH bho'ntazca / zvabhraM bilam AkAzaM ca / Apla~T vyAptIabhAdezazca / ajhaM meghaH / pagatha kampane mo'ntazca / dhUmraH varNavizeSaH ahuru gatau dhazca / andhraH kSatrajAtiH / ragheH svarAnno'ntazca / randhaM chidram / tri indhapi diipto| asya ca taalvyaadishilshcaadiH| zilindhrama udbhidvizeSaH / oNeH Dazca / oDUH kSatrajAtiH puNeH svarAnno'nto Daca / puNDaH kSatrajAti: tilakacA puNDervA rUpamAtijevAzva dIrgha tIvate tIvraH tIkSNaH utkRSTazca / niyo vo'ntazca nIvatervA / nIvaM gRhacchadirupAntaH / iyaiGa ItvaM yalopo ghazcAntaH / zIghaH tvaritaH / uceruServA gaH kita ca ugraH rudraH raudrazca / tudIMta vyathane gaH kicca / tugraM zRGgam / bhujaMpU pAlanAbhyavahArayoH gaH kicca / bhunaH rshmismhH| Ni kutsAyAm kinnalopazca / nidrA svaapH| tamUca kAkSAyAm do'ntazca / tandrA Alasyam / padulavizaraNa gatyavasAdaneSu asya svarAnno'nto vRddhizca / sAndraM dhanam / gude svarAno'ntazca / gundrA jalatRNavizeSaH / rAjeraje2 kicceccopAntyasya / rijaH nAyakaH / aadigrhnnaadnye'pi||Rcchicttivttikuttiktthivtthimtthydishiikshiibh. kadivadikandimandimundimanthimajipaaipinikamisamicamivamibhrabhyamideviSAsikAsyatijIvivarvikA HUSAIDUNGARLS SUSA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maka doraraH // 397 // ebhyo'raH pratyayo bhavati / Rcchat indriyapralayamUrtibhAvayoH / RccharaH tvarAvAn / RccharA vehemaprabhA dA * zyA kuchaTA tvarA aGgulizca / caTaNa mede / caTaraH taskaraH / vaTa gheSTane / ghaTaraH madhukaNDarA / kuTat kauTilye / koTara karana kauTilye / koTaraMuNAdayaH chidram / bAhulakAdguNaH / kaTa karakajIvane / kaTaraH darikha / vaTa sthaulye / baTharaH mUrkhaH bRhaddezca / maTha madanivAsayozca / maTharaH RSiH ajJAnI gotram alasazca / aha udyame / aDaraH vRkSaH / zrIkRG secane / zIkaraH jalalavasekaH / zIbhRI katyane / zIbharaH istihastamukto jalalabasekaH / kadiH sautraH / kadaraH vRkSavizeSaH / bada sthairya / badarI phlvRkssH| kaduGa vaiklavye / kandaraH girigataH / mudura stutyAdau / mandaraH zailaH / mundiH sautraH zobhAyAm | sundaraH manonaH / manthaza viloDane / mantharaH mandaH kharvazca / manipanI sautrau / maJjarI AmrAdizAkhA / gaurAditvAt kIH / paJjaraH zukAdhavarodhasama / pijuNa hiMsAdhaladAnaniketaneSu / piaraH piziGgaH / kamUGa kAntau / kamaraH mUrkhaH kAmukaM komalaH cauraH kAntazca / pama vaiklavye / samaraH saMghAmaH / camU adane / camaraH AraNyapazuH / duvamU ugirnne| vahai maraH durmedhAH / bhramRc anavasthAne / bhraparaH SaTpadaH ama gatau / amaraH suraH / devara devane / devaraH patyanujaH / vasaM nivAse No, vAsaraH divasaH kAmaH agniH pAvRT ca / anye vAzica zabde ityasmAdapi tAlavyAntAdicchanti / vAzaraH agniH meghaH divasazca / kAmura zandakutsAyAm / kAsaraH mahiSaH / Rka gatI araraH kapATaH budhaH bhramaraH gRhaM haraNaM zalAkA ca / jIva prANadhAraNAjIvaraH dIrghAyuH / varSa gtau| barbaraH mlecchajAtiH / barbarI kuzcitAH kezAkuMka zabde / kavaraH varNa: / kabarI veNiH / gatau / zabaraH mlecchajAtiH / zava gatAvityasyAnye / dudut upatApe / davaraH guNaH ave ca vA // 398 // ava rakSaNAdAvityasmAdaraH pratyayo dhakArazcAntAdezo vA bhavati / adharaH hInaH uparibhAvasya pratiyogI dantacchadazca / avara parapatiyogI // sudhundipiThikurikuhinyaH kita // 399 // ebhyo'ra: SECASSSSS pazizaH / kamUha kAntau / ma mara ca / pama vaiklavye / samaraH ta 114 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayaH kid bhavati / mRdaz kSode / mRdaraH vyAdhiH atikAyaH kSodazca / undai kledane / udaraM jaTharaM vyAdhizva / piThahisAsaMklezayoH / piTharaM bhANDam / kurat zabde / kuraraH jalapakSijAti: / kuhaNi vismApane / kuharaM gambhIragartaH // zAkherideto cAtaH // 400 // zAkha vyAptAvityasmAdaraH pratyaya AkArasya cekArakArau bhavataH / zikharam agram / zekhara ApIDaH // zapeH phU ca // 401 zapa Akroze ityasmAdaraH pratyayaH phakArazrAntAdezo bhavati / zaphara: kSudramatsyaH // damerNidvAdazca DaH // 402 // damUc upazame ityasmAdaraH pratyayaH sa ya vid vA dakArasya ca DakAne ro bhavati / DAmaraH bhayAnakaH / DAmaraH sa eva // jaThara krakaramakara zaMkara karparakUrparatomarapAmaraprAmaraprAdmarasagara nagaratagarodarAdaradaradRdara kukara kukkundragorvarAmbara mukhara kharaDahara kuJjarAjagarAdayaH // 403 // ete kidaramatyayAntA nipAtyante / janeSTha ca / jaTharaM koSThaH / krameH ka ca / krakaraH gauratittiriH / makernalopazca / makaraH grAhaH / zaMpUrvAt kiraterDicca / zaGkaraH rudraH / kRperupAntyasya ura ca vA / karparaM kapAlam kUrparaM kuphaNI / tAmyaterata aucca / tomaraH Ayudham / pAtermontazca / pAmaraH grAmINaH / prapUrvAdamateH prAmaraH grAmyamandajAtiH / prapUrvAdattermo'ntazca / prAzaraH narapazuH / sahinazyorga ca / sagaraH dvitIyazcakravartI / nagaraM puram / taGgernalopazca / sagaraH vRkSavizeSaH / UrjaH parAt dRNAterdvit jaluk ca / UrjA balena dRNAti bibheti Urdara: durbala: / adu bandhane naluk ca / adaraM vakSaH vRkSaH saM grAmaH caJcusamUhaH mAtRvAhatha / yRz hiMsAyAm dRz vidAraNe ityanayorhasvatvaM dazAntaH zUdaraH sarpaH / hRdaraM bhayaM viSaM ca / Du kuMg karaNe do'ntazca / kadaraH vRkSaH sarvakarmapravRtto dasyujanaH kuzulazca / kupUrvIt skubuG AmavaNe salopazca / kukundaraM zroNikUpakaH / gopUrvAt go Dit rathAdiH / gorvaraH karISaH / amebo'ntazca / ambaraM vastram AkAzaM ca / muheH kha ca / mukharaH vAcAlaH / khaneDiMcca / kharaH rAsabhaH / daherAdazca / DaharaM hRtkamalam / kuja avyakte zabde hrasvaH Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 1115 / svarAnno'ntazca / kuJjaraH hastI / ajeragazcAntaH bIbhAvAbhAvazca / ajagaraH zayuH / AdigrahaNAt koTharADaGgarazApANDaravAnarAdayo bhavanti // mudigUribhyAM dvijau cAnto // 404 || AbhyAM TidaraH pratyayo gakArajakArau ca yathAsaMkhyamantau bhavataH / mudi harSe / mudgaraH praharaNavizeSaH / mudgarI strI / guraici gatau / gUrjaraH saurASTrAdiH / gUrjarI strI // agyamidimandikaDhikasikA simRjikakSikalimalikacibhya AraH || 405 // agAraM vezma / agu gatau / aGgAraH nirvAtajvAlo nirvANacolmUkAvayavaH bhUmisutazca / madAraH pAnazoNDaH varAhaH hastI alasaca / mandAraH vRkSavizeSaH kaDAraH piGgalaH viSamadazanatha / kasAraH hiMsraH / kAsAraH palvalam / mArjAraH biDAlaH / kaJjiH sautraH / kaJjaraH kulajAtiH yUpaH vyaJjanaM ca / kalAraH viSamarUpaH / makAraH alasaH / pralamivArA vodo'syeti vA makAraH / kacAraH apaneyaH tRNabusapAMsuvikAraH // traH kAdiH // 406 // dR plavanataraNayorityasmAtkakArAdirAraH pratyayo bhavati / tarkAraH vRkSaH // kRgo mAdizca // 407 || karotermakArAdiH kakArAdizvAraH pratyayo bhavati / karmAraH lohakAraH / karkAraH vRkSaH // tuSikuThibhyAM kita // 408 // AbhyAM kidAraH pratyayo bhavati / tuSaMca tuSTau / tuSAraH himam / kuThiH sautraH / kuThAraH parazuH // kamerata ucca // 409 // kamUha kAntAvityasmAdAra H pratyayo 'kArasya cokAro bhavati / kumAraH mahAsenaH abhraSTa bAlazca // kaneH kovidakarbudakAzcanAzca // 410 // kanai dIptAvityasmAdAraH pratyayossya ca kovida karbuda kazcana ityAdezA bhavanti / kovidAraH karbudAraH kAJcanAratha vRkSavizeSAH // dvArazRGgArabhRGgArakahAra kAntAra kedArakhAraDAdayaH // 411 ete ArapratyayAntA nipAtyante / umbhat pUraNe dvAdezaca / dvAraM dvAH / zrayatestAlavyAdiH zRGgatha / zRGgAraH rasavizeSaH vidagdhatA ca / bhRgo bhRGg ca / bhRGgAraH hastimukhAkAra galantikA / kalerhazca svarAtparaH / kahAra utpala vizeSaH / kamesvo'nto dIrghazva / kAntAramaraNyam / kadeH uNAdayaH praka0 ||115 / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I | sautrasyAta ecca | kedAraH vapraH / khanerdvicca / khArI catudraNam / khAraDiti TakAro GayarthaH / AdigrahaNAt zizumArAdayo bhavanti // madimandicandipa dikhadi sahivahikRmRbhya iraH // 412 // madaic harSe / madirA surA / maducha stutyAdau / mandiraM veima nagaraM ca / cadu diiptyaahaadnyoH| candiraH candramAH hastI ca / candiraM candrikAvat jalaM ca / pardica gatau / padiraH mArgaH / khada hiMsAyAm / svadira: vRkSavizeSaH / pahi marSaNe / sahiraH parvataH / vahIM prApaNe / vahiraH balIvadaH / OM zabde / kavira: akSikoNaH / sraM gatau / sariraM jalam / latve, salilam // zavazazerizcAtaH | 413 || abhyAmiraH pratyayo'kArasya cekAro bhavati / zaba gatau tAlavyAdiH / zibiram sainyasannivezaH / zaza plutigatau / ziziraM zItalam Rtu // zrantheH zithU ca // 414 // zrathu zaithilye ityasmAdiraH pratyayo'sya ca zith ityAdezo bhavati / zithiraM zlatham / latve, zithila || azeti // 415 || anAraznotervA NidiraH pratyayo bhavati / AziraH viSNuH Adityazca / prAziraH bahvAzo || zuSISivandhirudhirucimucimuhi mihitimimudikhidicchidibhidisthAbhyaH kila // 416 || ebhyaH kidiraH pratyayo bhavati / zuSaMc zoSaNe / zuSiraM chidram / iSat icchAyAm / iSiraM tRNam / iSiraH agniH AhAraH kSimaH sevyatha / bandhaM bandhane / badhiraH zrutivikalaH / rupI AvaraNe / rudhiraM dvitIyo dhAtuH / ruci abhimItyAM ca / ruciraM dayitaM dIptimacca / mucluntI mokSaNe / muciraH dharmaH sUryaH meSazca / hau vaicitye / muhiraH kandarpaH sUryazca / muhiraM tamaH / mihaM secane / mihiraH meghaH sUryazva / mihiraM toyam / timac ArdrabhAve / timiraM tamaH toyaM roga kazcit / mudi harSe / mudiraH meghaH sUryatha / khit parighA / khidira: trAsaH taskaratha / chipI dvaidhIkaraNe / chidira: unduraH agnizca / chidiraM zastram | bhiSI vidAraNe / bhidiH azaniH bhedazca / SThAM gatinivRttau / sthiraH acalaH / sthavirapiTirasphirAjirAdayaH // 417 // ete ki 1 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA ARRRRRRRRRRRK | dirapatyayAntA nipAtyante / tiSThatervo'nto isvazca / sthaviraH vRddhaH / pacaterata itvaM Thazca / piThiraM sAdhanabhANDam / piThervA rUpam / sphAyaterDicca / sphiraH sphAraH vRdizca / ajervIbhAvAbhAvazca / ajiram aGgaNam nagaraM devaH dhezma ca / uNAdayaH AdigrahaNAdanye'pi|kRzRppUrAmanikuTikaTipaTikaNDizauNDihiMsibhyaH iirH||118||kRt vikSepIkarIraH vanaspati- praka0 vizeSaH vaMzAyaGkurazca / zRz hiMsAyAm / zarIraM vapuH / pRz pAlanapUraNayoH / parIraM balaM lAGgalamukhaM ca pUgNU pavane / pavIraM raGgasthAnaM phalaM pavitraM bIjAvapana ca / maniH sautrH| moraM nuupurH| kuTat kauTilye / kuTIram Alaya: karkaTaka: candrAzrayarAzizca / koTIraM mukuTaH / bAhulakAdguNaH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTIraM janapada: jaghanaM jalaM ca / paTa gatau / paTIraH kandapaH / paTIraM kArmukama sphik ca / kaDu made / kaNDIraM haritakam / zauNDa garve / zauNDIraH gavitaH sattvavAn tIkSNazca / hisupu hiMsAyAm / hiMsIraH zvApadaH hiMsrazca // ghasivazipuTikurikulikAbhya kinH // // 419 / ebhyaH kidIraH pratyayo bhavati / ghaslaM adane / kSIraM dugdhaM meghazca / vazak kAntau / urIraM vIraNImULam / puTava saMzleSaNe / puTIraH karmaH / kurat zande / kurIraM maithunaM vezma ca / kurIraH mAlAvizeSaH kambalazca / kula bandhusaMstyAnayoH / kulIraH karkaTaH / ke zabde / kIraH zukaH kAzmIrakazca // kazermo'ntazca // 420 // kaza zabde ityasmAttAlanyAntAdIraH pratyayo mazcAnto bhavati / kazmIrA jnpdH|| vanivapibhyAM Nit // 421 // AbhyAM NidIraH pratyayo bhavati / vana bhaktau / vAnIraH vetasaH / Du vapI bIjasaMtAne / vApIraH meghaH amoghaH niSpattiH kSetraM ca ||j-18 mbiiraabhiirgbhiirgmbhiirkumbhiirbhddiirbhnnddiirddinnddiirkirmiiraadyH|| 422 // ete IramatyayAntA nipAtyate / janeU'ntazca / jambIraH / vRkSavizeSaH Apnoterbhazca / AbhIraH zUdrajAtiH / garbhaH svarAnnastu vA / gambhIraH agAdhaH acapalazca / gambhIraH sa eva / skumbheH sautrAt salopazca / kumbhIraH jlcrH| bhaDucha / paribhASaNe / asya Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %89 %C5545PROGRAM naluka ca vA / bhaDIraH bhaNDIraca yoddhRvacane / DIDo Diva dvittvaM pUrvasya no'ntazca / DiNDIraH phenH| kirateo'ntazca P/I kirmIH karburaH / AdigrahaNAt tUNIranAsIramandIrakaravIrAdayo bhavanti / / vAzyasivAsimasimadhyundimandi. caticaGkayaktikarSicakibandhibhya urH|| 423 // vAzuraH zakuniH gardabhazca / vAzurA rAtriH / asuraH dAnavaH / vAmurAHrAtriH mamurA ca / mamurA paNyastrI / mamuraM carmAsanam dhAnyavizeSazca / mathurA nagarI / unduraH muSikaH / mandurA vAjizAlA / caturaH vidagdhaH / catiH sautraH / cakati ceSTate caGkuraH rayaH anavasthitazca / aGkuraH prarohaH tarumatAnabhedazca / ghavyupasargasya bahulamiti bahulavacanAt dIrghatve, aGkuraH / karburaH zabalaH / cakuraH dazanaH / bandhuraH mano. zaH namrazca / maGke luk voccAsya // 424 // makucha maNDana ityasmAduraH pratyayo nakArasya luka akArasya * cokAro vA bhavati / mukuraH AdarzaH mukulaM ca / makuraH AdarzaH kalkaH bAlapuSpaM ca // vidheH kit // 425 // vi-la dhat vidhAne ityasmAt kiduraH pratyayo bhavati / vidhuraM vaizasam // zvazurakukunduradaramicurapracuracikurakukura 4 kukkurakukurazakuranU purnisstthurvithurmdgurvaaguraadyH||426 // ete kidurapratyayAntA nipAtyante / AzupUlArvAta zupUrvAdvA aznoteraznAtervA AkAralopazca / zvazuraH jampatyoH pitA / kupUrvAt skuduG ApravaNe ityasmAt saluksa ca / kukundarau nitambakUpo / haNAterdo'ntazca / darduraH maNDUkaH meghazca / nipUrvAta prapUrvAt cinoteH caratervA Dicca / nicuraH taruvizeSaH / latve, niculaH / pracuraM prAyaH / cakericcAsya / cikuraM yuvatInAmIpannimIlitamakSi / cikurAH kezAH / kuke ko'nto vA / kukuraH yAdavaH / kukkuraH zvA / kiraH kur ko'ntazca / kukuraH zvA / zRza hiMsAyAm guNaH ko'ntazca / za(rastaruNaH / NU stavane po'ntazca / nUpuraH tulAkoTiH / nipUrvAda tiSThateH niSThuraH karkazaH / niSThuraM kAhalam / vyathervith ca / vyayate'smAjjanaH ityapAdAne'pi vithuraH rAkSasaH / madivAtyorgo'ntazca / madguraH zaER-55-5AMCEF32006 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AB hemaprabhA / 117 matsyavizeSaH / vAgurA mRgAnAyaH / AdigrahaNAnmanyaterdhazca / madhura rasavizeSa ityAdi ||miimsipshikhttikhddikh| jiMkajisarjikRpivallimaNDibhya uurH|| 427 // mIin hiMsAyAm / mayUraH zikhI / mahyAM rauti mayUra iti pR uNAdayaH 6 SodarAdiSu saMjJAzabdAnAmanekadhA vyutpatti lakSayati / masaic parimANe / mamUraH avaradhAnyajAtiH carmAsanaM ca / paziH sautraH / pazyate gamyate iti pazUraH graamH| khaTa kAjhe / khaTUraH maNivizeSaH / khaDaNa bhede / khaDUraH khuralIsthAnam / kharja mArjane ca / khajUraH vRkSavizeSaH / karja vyathane / karjUraH sa eva malinazca / sarja arjane / sarjUra ahH| kupoG sAmarthye / karpUra gandhadravyam / valli saMvaraNe / vallUraH zuSkaM mAMsam / maDu bhUSAyAm / maNDUraH dhAtuvizeSaH // ma-10 hikaNicaNyaNipalyalitalimalizalibhyo Nit // 428 // ebhyo NidUraH pratyayo bhavati / maha pUjAyAm / mAharaH zailaH / kaNa gatau / kANUraH nAgaH / caNa hiMsAdAnayozca / cANUraH mallo viSNuhataH / aNa zabde / ANUraH grAmaH / paLa gatI / pAlUraM nAma nagaramAndhrarAjye / alI bhUSaNAdau / AlUraH viTA talaN pratiSThAyAm / taaluurH| jalAvartaH / mali dhAraNe / mAlUraH dAnavaH bilvazca / zala gato / zAlUraH durdaraH // sthAviDeH kita / / 429 // A| bhyAM kiduraH pratyayo bhavati / SThAM gatinivRttau / sthUraH baTharaH uccazca / stharA jddaaprdeshH| viDa aakoshe| vidUraH bAlavAye grAmaH // sindUrakaccUMrapattUradhuttUrAdayaH / / 430 // ete UramatyayAntA nipAtyantai / syandeH sindu ca / sindUraM cInapiSTam / karotezco'ntazca / karcuga auSadhavizeSaH patesto'ntazca / pattUraM gandhadravyam / dhuvo dviruktasto'nto isvazca / dhuttUra unmattakaH / dadhAtedhattUra ityanye / AdigrahaNAt kastUrahArahUrAdayo bhavanti ||kuguptikthikuthiktthi- 4 kaThikuTigaDiguDimudimUlidaMzibhyaH kerH|| 431 // kuberaH dhanadaH / guveraM yudam / pateraH pakSI pavanazca |ktherH kayakaH kuhakaH zakuntazca / kutharaH ziDAkIsaMbhAraH / kaTheraH daridraH / kuThiH sautraH / kuTheraH niHsRtasAraH arjakazca E 117 // A5% Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AASABASE | kuTeraH zaThaH / gaDeraH meghaH / prasravaNazIlazca / guDeraH rAjA paNyaM ca / bAlabhakSyam / muderaH mUrkhaH / mUleraH vnsptiH| PI mUleraM paNyam dazeraH sarpaH sArameyaH jnpdshcaashteraadyH||43||shter ityAdayaH zabdAH kerapratyayAntA nipAtyante / zala zAtane tazca |shterH vAyuH tuSArazca |aadigrhnnaat gRdherazRGgaveranAlikerAdayo bhvnti|ktthickishibhyH oraH ||43||ktthorH amRduH ciraMtanazca / cakoraH pakSivizeSaH parvatavizeSazca sahoraH viSNuH prvtshc||korcormorkishorghorhoraadoraadyH||434|| kora ityAdayaH zabdA orapatyayAntA nipAtyante |kaayteshvrtemriyteshc Di / koraH pALapuSpam / coraH taskaraH / moraH mayaraH / koriccopAntyasya / kizoraH taruNaH bAlAzvazca / hanterDit ghazca / ghoraM kaSTam huMga haraNe / horA nimittavAdinA ckrrekhaa| Da dAMgaka dAne, doMca chedane vA doraH kaTisUtraM tantuguNazca / AdigrahaNAdanye'pi // kivRbhyaH krH|| 435 // kiH sautraH / kekaraH vakradRSTiH / zarkarA matsyaNDikAdiH karkazaH kSudrapASANAvayavazva varkaraH chAgazizuH // sUpuSibhyAM kita / / 436 // AbhyAM kit karaH pratyayo bhavati / pUrva preraNe / mUkaraH varAhaH / puSa puSTau / puSkaraM paratUryamukha hastihastAyama AkAzaM murajaH tIrthanAma ca // anikAbhyAM trH|| l||437 // anaka prANane / antaraM bahiryogopasaMvyAnayoH chidramadhyavirahavizeSeSu ca / ke zabde / kAtaraH bhIruH // iNapUbhyAM kit // 438 // AbhyAM kina tara pratyayo bhavati / iNk gatau / itaraH nirdiSTapratiyogI / pUrA pavane pUtaraH jljntuH|| mIjyajimAmadyazovasikibhyaH saraH // 439 // mesaraH varNavizeSaH / jesaraH shuurH| saraH ashvtrH| mRga gatAvityasya vA jaTharetyAdinipAtanAdare rUpam / mAsaraH aayaamH|mtsrH krodhavizeSaH / akSaraM varNaH mokSapadam AkAzaM ca akServA are rUpam |vtsrH saMvatsaraH parivatsaraH anusaMvatsaraH anuvatsaraH vivatsaraH udvatsaraH varSAbhidhAnAci / iDA mAnena vasantyatra kAlAvayavA iti iDsaMvatsaraH,iDayA mAnena vasantyatreti iDAvatsaraH varSavizeSA ASHOC5POLX Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA | 118 / | I bhidhAne, parivatsarAdInyapi varSavizeSAbhidhAnAnItyeke / ki ityadAdau smaranti / kesaraH siMhasaTaH puSpAvayavaH bakulazca / bAhulakAnna Satvam // kRdhUtanyRSibhyaH kit // 440 || ebhyaH kit saraH pratyayo bhavati / Du kuMga karaNe kasaraH kasarA vA vilepikAvizeSaH varNavizeSazca / dhUt vidhUnane / dhUsaraH bhinnavarNaH vAyuH dhAnyavizeSazca / tanUyI visvAre / tasaraH kauzeyasUtram / Rpait gayau / RkSaraH kaNTakaH Rtvik ca / RkSarA toyadhArA // kRgRzRTTaTagvatikhavara || 441 // kRta vikSepe / karbaraH vyAghraH viSkiraH aJjalizca / karbarI bhUmiH zivA ca / mRt nigaraNe / garvaraH ahaMkAraH mahiSazca / gavarI mahiSI saMdhyA ca / zuzu hiMsAyAm / zarvaraH sAyAhnaH rudraH hiMsrava / zarvaraM tamaH annaM ca / zarvarI rAtriH / dRz vidAraNe / darvaraM vajram / davairI sevA / gaT varaTe / varaH kAmaH candanaM kezavizeSaH lubdhaka | varvarI nadI bhAryAM ca / categ yAcane / catvaraM catuSpathamaraNyaM ca / catvarI rathyA devatA vediya / khaTa kAkSe / khaTbaraM rasasaMkIrNazAkapAkaH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTvaraH vyAlAzvaH / kaTvarI dadhivikAraH / padaMla vizaraNAdau nipUrvaH / niSadaraH kardamaH vahniH karmakaraH kandarpaH indrazva / niSadvaramAsanam / niSaharI prapA rAtriH pramadA indrANI c||ashnoteriiccaadeH|| 442 // azauTi vyAptAvityasmAdvaraT pratyaya IkArazcAderbhavati / IzvaraH vibhuH| IzvarI strI nImI kutuverdIrghazca // 443 || ebhyo vara pratyayo dIrghazcaiSAM bhavati / NIM prApaNe / nIvaraH puruSakAraH / mIMgza hiMsAyAm | mIvaraH hiMsraH samudrazva / kuMcha zabde / kUbaraH sthAvayavaH / tuMk dRtyAdiSu / tUvaraH mandazmazruH ajananIkazca / cigRha cayane / cIvaraM munijanavAsaH niHsAraM kanyA ca // tIvaradhIvarapIvarachitvarachatvara gaharopahara saMyadvarodumbarAdayaH || 444 // ete vara pratyayAntA nipAtyante / timyatestI ca, tIvatervA're tIvaraM jalaM vyaJjanaM ca / dhyAyaterSI ca / dhIvaraH kaivartaH / dhyAyaH pyaiGane vA pI ca pIvatervA'raH / pIvaraH mAMsalaH / chinattestaH kikha / chiraH uNAdayaH maka0 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaTha: jarjaraH piTaka / chAdeNiluki hrasvazca / chatvaraH nirbhartsakaH nikuatha / chatvaraM kuDayahInaM gRham zayanapracchadaH | chadiva / guheraccotaH / gahvaraM gahanaM mahAbilaM bhayAnakaM pratyantadezazca / upapUrvot ho vAderluk ca / upahnaraM saMdhiH samApaM rahaH sthAnaM ca / samapUrvAdyameva / saMyadvaraH raNaH saMyamI nRpazca / unde: kidumcAntaH / udumbaraH vRkSavizeSaH / AdigrahaNAt umbarazambarAdayo bhavanti // kaDerevara Ggarau // 445 || kaDat made ityasmAt evara aGgara iti pratyayau bhavataH / kaDevaraM mRtazarIram / latve, kalevaram / kaDaGgaraH vanaspatiH // zra || 446 // sarvadhAtubhyastrad pratyayo bhavati / chAdayatIti chatram chatrI vA dharmavAraNam / pAtIti pAtramUrjitaguNAdhAraH sAdhvAdiH / pAtrI bhAjanam / snAyateH snAna * snAnam / rAjate iti rASTraM dezaH / ziSyate'nena zAstraM granthaH / atru kSepaNe / astraM dhanuH // jibhRsRbhrasjigamina minazyasihani viServRddhizca // 447 // ebhyasvad pratyayo vRddhizcaiSAM bhavati / ji abhibhave / jaitraH jayanazIlaH / jaitra dyUtam / Tu Du bhRMguk poSaNe ca / bhArtra poSaH yatha mRti gRhItvA vahati / sraM gatau / sArtraH AlayaH / bhrasjat pAke / bhrASTram ambarISam / gamUlaM gayau / gAntraM manaH zarIraM lokaca / NamaM prahavatve / nAntraM ziraH zAkhA vaicitryaM ca / nazauc adarzane / nazodhuTIti no'ntaH / nAMSTrAH yAtudhAnAH / aznoteranAte, ASTrapa AkAzaH razmi / hak hiMsAgatyoH / hAntraM rakSaH yuddhaM vadhazva / viSlaMkI vyAptau / vaiSTra: viSNuH vAyuzca / vaiSTraM yakRt tridivaM vezma ca // divedhaiau ca // 448 // dIvyatestraT pratyayo dyau cAsyAdezo bhavati / dyautraM tridivaM jyotiH vimAnaM pramANaM pratodazca // smUkhanyuSibhyaH kit // 449 // ebhyaH kit traT pratyayo bhavati / SUt preraNe / sUtraM tantuH zAstraM ca / mUG bandhane / mUtraM makhAvaH khang avadAraNe / khAtraM kUrdAlaH taDAkaM grAmAdhAnamRt caurakRtaM ca chidram / uSU dAhe / uSTraH kramelakaH // strI || 450 // syateH sruteH styAyate stRNAtervA traT syA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdaya: praka0 119 // va Dicca / strI yoSit // huyAmAzruvasibhasiguvIpacivacidhRyamyamimanitanisadichAdikSikSadilupipahemaprabhA | tidhuubhystrH|| 451 // hotraM havanaM, hotrA RcH| yAtrA prasthAnaM yApanam utsavazca |maatraa pramANaM kAlavizeSaH stoka: 6 gaNanA ca / zrotraM karNaH / vastraM vAsaH / bhasi juhotyAdau smaranti / bhastrA carmamayamAvapanam udaraM ca / gotraH prvtH| OM gotrA pRthvI / gotram anvavAyaH vetraM vIrudvizeSaH / pakvaM piTharaM gArhapatyaM ca vaktram Asyam chandojAtizca / dhatraH dharmaH P vRkSaH ravizca / dhartre namaH gRhasUtram ca / dharnA dyauH| yantraM zarIrasaMdhAnam araghaTTAdi ca / annaM purItat / manaH chandaH Baa tantraM prasAritAstantavaH zAstra samUhaH kuTumbaM c| satraM yajJaH sadA dAnaM chadma yAgavizeSazca / chAdayatIti chAtra: zikSakA ta kSetraM karSaNabhUmiH bhAryA zarIramAkAzaM ca / kSada saMvaraNe sautraH / kSatraM rAjabIjam | lotram apahRtaM dravyam / patraM paNa * yAnaM ca / dhotraM rajjuH // zvitervazca mo vA // 452 / / zvitAGvarNa ityasmAtraH pratyayo vakArasya ca makAro vA 2 bhavati zmetraM zvetraM ca rogau / gamerA ca // 453 // gamlaM gatAvityasmAtra: pratyaya AkArazcAntAdezo bhavati / gAtraM | zarIram / gAtrA khaTvAvayavaH / / cimidizaMsibhyaH kita // 454 // ebhyaH kitraH pratyayo bhavati / ciMgaT cayane / citram Azcaryam AlekhyaM varNazca // vi midAMca snehane / mitraM suhRt / amitraH zatruH / mitraH sUryaH / zaMm stutI ca / zastraM stotramAyudhaM ca // putrAdayaH // 455 // putra ityAdayaH zabdAstrapratyayAntA nipAtyante / punAti pacate 6 va pitRpUtimiti putraH sutaH / yadAhuH 'pUtIti narakasyAkhyA duHkhaM ca narakaM viduH' / punnAmno narakAta jAyata iti hai vyutpattistu saMjJAzabdAnAmanekadhA vyAkhyAnaM lakSayati / AdigrahaNAdanye'pi / / dhRgnakSipacivacyaminamivamivapi-8 badhiyajipatikaDibhyo'traH // 456 // ebhyo'traH pratyayo bhavati / vRgaT varaNe / varatrA crmrjjuH| NakSa gatau / nakSatram azvinyAdi / Du pacIMpU pAke / pacatraM randhanasthAlI / vacaM bhASaNe / vacatraM vacanam / ama gatau amatra bhAja Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalara nam / Nama prahatve / namatra karmAropakaraNam / Tuvam udbhiraNe / vamatraM prakSepaH / Da vIM bIjasaMtAne / vapatra kSetram / badhi bandhane / badhatram AyudhaH vastraM viSaM zurazca / yajI devapUjAdau / yajatraH yajvA / yajatramagnihotram / patala gatau / patatraM barha vAhanaM vyoma ca / kaData made / kaDa dArAH / latve, kalatraM dArA jaghanaM ca // soviMdaH kit // 457 // mupUrvAd vidaH kidatraH pratyayo bhavati / suSThu vetti vindati vidyate vA suvidatraM kuTumbaM dhanaM maGgalaM ca // kRteH kRnta ca // 458 // kRtaic chedane ityasmAdatraH pratyayo bhavati asya ca kuntAdezaH / kRntatra: mazakaH / kuntatraM chedanaM lAgalAgraM ca // vandhivahikaTayazyAdibhya itraH // 459 // bandhaM bandhane / bandhitraM mnthH| vahIM prApaNe / vahinaM vAhanaM vahanaM ca / kaTe varSAvaraNayoH / kaTitraM lekhyacarma / azauTi vyAptauazaz bhojane vA / azitraM razmiH iviH agniH annapAnaM ca / AdigrahaNAt lunAteH, lavitram karmadravyam / punAteH, pavitra maGgalyam / bhaTate, bharitra zUle pakvamAMsam / kaDateH, kaDitra kaTitrameva / amateH, amitraH ripuH ityAdi / bhUgRvadicaribhyo Nit // 460 // ebhyo NiditraH pratyayo bhavati / bhU sattAyAm / bhAvitraM trailyokyaM nidhAnaM bhadraM ca / gat nigaraNe / gAritraM namaH annapAnam Azcarya ca / vada vyaktAyAM vAci / vAditram Atodyam / cara bhakSaNe / ca / cAritra vRttaM sthityabhedazca // tanitalApAtrAdibhya utrH|| 461 // tanutraM kavacam / tarutraM plavaH ghAsahArI ca / lotram apahRtadravyam / potraM halakarayormukham trotramabhayakriyA / AdigrahaNAt vRNoteH, varutram abhipretamityAdayaH / / zAmAjhyAzakyambyamibhyo laH // 46 // zAkA sabhA mAlA saha zyAlaH patnIbhrAtA / zaklaH manojJadarzanaH madhuravAk zaktazca / amlaH amlazca rasaH // zukazImUbhyaH kit // 463 // laH pratyayo bhavati zuklaH sito varNaH |shiil svabhAvaH vrataM dharmaH samAdhizca 15 malam vRkSapAdAvayavaH AdiH hetuzca / bhillaacchbhllsauvidllaadyH|| bhillAdayaH zabdAH killapratyayAntA OTOSAAUra ka 0E Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA | 120 | nipAtyante / bhiderlazca / bhillaH antyajAtiH / acchapUrvAt bhaleH / acchabhalchaH RkSaH / supUrvAdvideralo'ntaH soca vRddhiH / saudillaH kacukI / AdigrahaNAdallapallI rallAdayo'pi bhavanti // mRdikandikuNDimaNDimaGgipaTi pATiza kikeTa deTa kamiyamizalikalipaligudhva zcicazcica pivahidihiku hitasRpizitusikasyanidrameralaH // // 465 // mardalaH surajaH / kandalaH prarohaH kuNDalaM karNAbharaNam / maNDalaM dezaH parivArazca / maGgalaM zubhama paTalaM chadiH samUhaH AvapanaM netrarogazca / NyantAt, pATalaH varNaH / zakalaM bhittamasAraM ca / kevalaM paripUrNa jJAnam asahAyaM ca / devalaH RSiH devatrAtaH krIDanaca / kamalaM padmam / NiGi kAmako netrarogaH yamalaM yugmam / zalalaM zedhAGgazakuH / kalalaM garbhaprathamAvasthA palalam bhRSTatiLAtasIcUrNam / gavala: mahiSaH dhavalaH zvetaH / aJcalaH vastrAntaH / caJcalaH asthiraH capalaH sa eva vahalaM sAndram / dehalI dvArAdhaH paTTaH / kohalaH bharataputraH / bAhulakAdguNaH / taralaH adhIraH hAramadhyamaNizca, saralaH akuTilaH vRkSavizeSatha / pezala: manohnaH tosalAH janapadaH / kosalAH janapadaH / analaH agniH / dramalaM jalam // nahilaGgerdIrghazva // 466 || AbhyAmaLaH pratyayo'nayozca dIrghau bhavati / nAhalaH mlecchaH / lAGgalaM halam // Rjanergo'ntazca // 467 // AbhyAmalaH pratyayo gakArazrAnto bhavati / Rk gatau / argalA parighaH / janaici prAdurbhAve / jaGgalaM nirjalo deza: // tRpivapipikuzikuTivRSimusibhyaHki // 468 || ebhyaH kidala: pratyayo bhavati / tRpalA latA / tRpalaM zuSkaparNam zuSkatRNaM ca / upalaH pASANaH / kupaLaH prabAlaH / kuzaLa: medhAvI / kuzalam Arogyam / kuTalaH RSiH / vRSalaH dAsajAti: / musalam avahananam // kova // 469 / / kuMcha zabda ityasmAdalaH pratyayaH sa ca kidvA bhavati / kuvalaM badaram / kuvalI kSudrabadarI / kavalaH grAsaH // zamertha ca vA // 470 zamUcu upazama ityasmAt akaH pratyayo makArasya ca bakAro vA bhavati / zabalaH uNAdayaH praka0 / 120 / Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9QG630IASCORX+SG936 kalmASaH / zamalaM purISam duritaM ca // cho DaggAdirvA // 471 // choMca chedane ityasmAtkidala pratyayaH sa ca DhagAhai dirgAdizca vA bhavati / chagala chAgaH / chAgaLa: RSiH / chala vacanavighAto'rthavikalpopapatyA // 'mRjikhanyAhani bhyo Dit // 472 // ebhyo DidalaH pratyayo bhavati / malaM bAA rajaH antardoSazca / khalaH durjanaH niSpIDitarasaM piNyAkAdi / khalaM sasyagrahaNabhUmiH / Aila: viSANaM nakharazca // stho vA // 473 // tiSThateralaH pratyayaH sa ca DidvA bhavati / sthalaM pradezavizeSaH / sthAlaM bhAjanam // muraloralaviralakeralakapiJjalakajjalejalakomalabhR. mlsiNhlkaahlshuklpaaklyuglbhglvidlkuntlotplaadyH|| 474 // ete'lapatyayAntA nipAtyante / muyuyovalopaH kicca / muralAH janapadaH / urala: utkaTaH / vipUrvAdrameDicca / virala: asaMhataH / kiraH ker ca / keralA: janapadaH / kamperio'nto nalopazca / kapijalA gaurtittiriH| kaSISo|'nto jazca / kajjalaM mssii| ijjalaH vRkssvishessH| kamerata occa / komalaM mRdu / bhrame ma ca / mRmaLaH vAyuH kRmijAtizca / bhRmalaM cakram / hiMserAyantaviparyayazca / siMhalAH janapadaH / kahA~ dIrghazca / kAhala: avyaktavAk / kAhalA vAdyavizeSaH / zakerUccAsya / zU. kalaH azvAdhamaH / paceH pAk ca / pAkalaH istijvaraH / yujeH kina ga ca / yugalaM yugmam / mAtergo'nto isvazca / bha. gala: muniH / vindenelopazca / vidalaM veNudalam / kanerata uta to'ntazca / kuntalAH janapada: kezAcA utpUrvAta pivate Isvazca utpalaM padmam / AdigrahaNAta suvarcalAmudgalapudgalAdayo bhvnti||RkRmRvRtnitmicssicpikpikiilipli valipazcimagigaNDimaNDicaNDitaNDipiNDinandinadizakibhya AlaH // 475 // arAla vakam / karAlam uccam / marAlA haMsaH mahAMzca / varAlaH vadAnyaH tanAlaM jlaashyH| tamAla: vRkSaH vyAlazca / caSAla yUpazirasi dravyam / capAlaM yajJadravyam / kapiH sautraH / kapAlaM ghaTAdyavayavaH ziro'sthi ca / kIlAlaM madhu jalamamRk ca / palAlam akaNo ghIyA. BEA5-5545%A Ska Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marka *.diH / vaLAlaH vAyuH / paJcAla: RSiH rAjA ca / pazcAlA jnpdH| makALa deshH| gaNDAlaH mattahastI maNDAlaH | RSiH rAjA ca // caNDAlaH zvapacaH akRtajJamakAryazaM dIrgharopamanArjavam / caturo vidi caDAlAn janmanA ceti uNAdayaH IG paJcamam // 1 // taNDAlaH kSupaH piNDAlaH kandajAtiH / nandAla: rAjA nadAlaH nAdavAn / zakAlAH janapadaH muurkhdh|121|| nI ca // kRlipilivizibiDimuDikuNipIpIbhyaH kit // 476 // kuLAla: kumbhkaarH| pilAlaM zliSTam / ID vizAla vistIrNam / biDAla: mArjAraH / latve, bilAlaH sa eva / mRNAlaM bisam / kuNAlaH kRtamAlA kaTavizeSazca / kuNAlaM nagaraM kaThinaM ca / piyALaH vRkSaH, piyAlaM zAkaM vIrucca / miyAlaH piyaalH|| bhajeH kago ca // 477 // bhajI sevAyAmityasmAt kidAlaH pratyayaH kagau cantiAdezau bhavataH / bhakAlaM bhagAlam ubhayaM kapAlam // sartergo'nta- 18 va // 478 // saM gatAvityasmAt kidAlaH pratyayo bhavati gazcAntaH / mRgAlaH koSTA / / patikRlUbhyo Nita // 479 ebhyo NidALaH pratyayo bhavati / pAtAlaM rasAtaLam / kArAlaM lepadvyam lAvAla: uddntH|| caatvaalkkaalhintaalvetaaljmbaalshbdaalmmaaptaalaadyH|| 480 // ete AlapratyayAntA nipAtyante / catervonto dIrghazca / cAtvAlA yajJagataH / kace svarAnno'ntaH kazca / kaGkAlaH kalevaram / hiMsesta ca / hintAla: vRkssvishessH| viya- . sto'nto guNazca / vetAlaH rajanIcaravizeSaH / janeo'ntazca / jambAlaH kardamaH zaivalaM ca / zamepervA zabdabhAvazca / zabdAlaH zabdanazIlaH / mavelopo maaptshcaantH| mamAptAlaH matiH snehaH putrAdiSu snehabandhanaM ca / AdizabdAcakrabAlakaravALAlavAlAdayo bhavanti // kalpanimahidramijaTibhaTikuTicaNDizaNDituNDipiNDibhUkukibhya ilH|| 481 // kalilaM gahanaM pApam AtmAdhiSThitaM ca zukrAtavam / anilaH vAyuH mahilA strI / dramilAH raajyvaasinH| jaTilaH jaTAvAn bhaTila: zvA sevakazca / kuTilaM vakram / caNDila: zvA krodhanaH nApitazca / zaNDilaH RSiH / tuNDi Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la vAganAlI / piNDila: meghaH hiMsraH himaH gaNakazca / bhavila: muniH samarthaH gRhaM bahunetA ca / kokila: parabhRtaH // bhaNDelukaca vA // 482 // bhaDuG paribhASaNe ityasmAt / ilaH pratyayo nakArasya ca lugvA bhavati / bhaDila: / RSiH pizAcaH zatruzca / bhaNDilaH zvA dUtaH RSizca // gupimithidhubhyaH kit // 483 // ebhyaH kidilA pratyayo 18 bhavati / gupilaM gahanam / mithilA ngrii|dhuvil: RssiH|| sthaNDilakapila vickilaadyH|| 484 // sthaNDilAdayaH zabdA ilapatyayAntA nipAtyante / sthale sthaNDu ca / sthaNDilaM vratizeyanavedikA / kapa ca / kapilA varNaH / RSizca / vicarako'ntazca / vicakilaH mallikAvizeSa: AdigrahaNAdgobhilanikumbhilAdayo bhavanti // dRSivRtica-2 MI TipaTizakizakSitaNDimaGgyutkaNThibhya ulH||485|| harSalaH harSavAn kAmI mRgazca / vartula vRttH| caTula: ca calaH / paTulaH vAgmI / zakula matsyaH zaGkhalA krIDanazakuH bandhanabhANDam AyudhaM ca / taNDulo nistuSo vriihyaadiH| maGgula nyAyApetam / utkaNThula: utkaNThAvAn / sthAvaGkivahibindibhyaH kinnaluk ca // 486 // ebhyaH kidulaH pratyayo nakArasya ca luga bhavati / SThAM gati nivRttau sthulaM paTakuTIvizeSaH / vakulaH kesara: RSizca / bahulaM pracuram / bahula: prAsakA kRSNapakSazca / bahulAH kRttikAH / bahulA gauH vidula vetasaH / / kumulatumulaniculavajulamaJ3 julapRthulavizaMsthulAGgulamukulazakulAdayaH / / 487 // ete ulamatyayAntA nipAtyante / kamitamyorata ucca / kumulaM kusumama hiraNyaM ca / kumulaH zizuH kAntazca / tumulaM vyAmizrayuddham saMkulaM ca / nijeH kiccazca / nicula: babajulaH / vaje: svarAnno'ntazca / vajulaH niculaH / mabhiH sautrH| maJjulaM manojJam / patheH pRth ca / pRthulaH vi. stIrNaH / nipUrvAMta zaMsestho'ntazca / vizaMsthulaH vyagraH / aJarga ca / aGgulam aSTayavapramANam / muceH kit kazca / mu. kula: avikasitapuSpam / zake: svarAta po'ntazca / zaSkulI bhakSyavizeSaH karNAvayavazca / AdigrahaNArakakulavalgulA jaba-5555 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemamabhA / 122 / dayo bhavanti // picimaJjikaNDigaNDiba libadhivaJcibhya UlaH // 488 // piJjakaH hastibandhanapAzaH rAziH kulapaviva / maJjiH sautraH / maMjUlA mRdubhASiNI / kuNDalaH aziSTo janaH / gaNDUlaH kRmijAtiH / balUlaH RSiH meghaH mAsa / badhUlaH hastI ghAtakaH rasAyanaM tantrakAratha / baMcUlaH hastI matsyamArapakSI ca // tamervo'nto dIrghastu vA // 489 / / tamRca kAGkSAyAmityasmAdUlaH pratyayo vo'ntazca bhavanti dIrghastu vA / tAmbUlaM tambUlam ubhayaM pUMgapatracUrNasaMyogaH // kulipulikuzibhyaH kit // 490 // ebhyaH kalaH pratyayaH sa ca kid bhavati / kulUla: kRmijAtiH / pulUlaH dRkSavizeSaH kuzuLaH koSThaH || dukUlakukUla babbUlalA gulazArdUlAdayaH // 491 // dukUlAdayaH zabdA UlapratyayAntA nipAtyante / dukvoH ko'ntazca / dukUlaM kSaumaM vAsaH / kukUlaM kArISo'gniH / badhevo'nto var | babUlaH vRkSavizeSaH / laGgerdIrghazca / lAGgUlaM bAladhiH / zRNAterdo'nto vRddhitha / zArdUlaH vyAghraH / AdigrahaNAt mAlakaMcUlAdayo bhavanti // maherelaH // 492 // maha pUjAyAmityasmAdelaH pratyayo bhavati / mahelA strI // kaTipaTikaNDigaNDazakika picahibhya ola: / / 493 / / kaTolaH kaTavizeSaH vAditravizeSazca / kaTolA oSadhiH / paTolA vallIvizeSaH / kaNDolaH vidalabhAjana vizeSaH / gaNDola: kRmivizeSaH / zakolaH zaktaH / kapiH sautraH / kapola: gaNDaH / caholaH upadravaH // grahmAdbhyaH kit / / 494 // graherAkArAntebhyazca dhAtubhyaH kidolaH pratyayo bhavati / gra upAdAne | gRhola: bAlizaH / kAyateH, kolaH badarI varAhazca / gAyateH, gola: vRttAkRtiH / golA godAvarI bAlaramaNakASThaM ca / pAteH, polA tAlAkhyaM kapaTabandhanaM parikhA ca / LAteH, lolaH capalaH / dadAtairdayate yetervA dolA preGkaNam || pincholakallolakakkolamakkolAdayaH // 495 // picholAdayaH zabdA olapratyayAntA nipAtyante / pIDe: pinca / piJcholaH vAditravizeSaH / kaleloM'ntazca / kallolaH UrmiH / kacimacyo :kAdiH / kakkolI latA uNAdayaH praka0 | 122 / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAME % vizeSaH / makkolaH sudhAvizeSaH / AdigrahaNAdanye'pi // valipuSeH klk|| 496 // AbhyAM kita kalA pratyayo bhavati / bali saMvaraNe / valkalaM tarutvak / puSa pRSTau / puSkalaM samagraM yuddhaM zobhanaM hiraNyaM dhAnyaM ca // migaH khala. cacca // 497 // Du miMgTU prakSepaNe ityasmAt khalazcakArAt kalazca pratyaya ekArazcAntAdezo bhavati / mekhalA girinitambaH razanA ca / mekalA narmadApabhavo'driH / miga etvavacanamAtvavAdhanArtham || zrI no'nto isvazca // 498 // zRza hiMsAyAmityasmAt khalaH pratyayo nakAro'nto isvazca bhavati zRGkhalA loharajjuH / zRGkhalaH zRGkhalaM vA // zamikamipalibhyo balaH // 499 // ebhyo balaH pratyayo bhavati / zamUca upazame / zambalaM pAtheyam / kamUGa kAntau / kambalaH UrNApaTaH / pala gatau / palvalama akRtrimodakasthAnavizeSaH // tulvlelvlaadyH||50|| tulbalAdayaH zabdA balapatyayAntA nipAtyante / tulIlyoNilugguNAbhAvazca / tulvala: RSiH, yasya taulvaliH putraH / i. khalaH asuro yo'gastyena jagdhaH matsyaH yUpazca / ilvalA: tisro mRgaziraH zirastArAH / AdigrahaNAt zAlvalAdayo bhavati // zIGastalakpAlavAlaNavalaNvalAH // zI svapne ityasmAcalakpAlavAlaNva| laNvala ityete pratyayA bhavanti / zItalamanuSNam / zepALam / japAditvAt pasya vatve, zevAlam / zaivAlam zaivalam zevalam paJcakamapi jalapalabAci // rucikuTikRSikazizAlidubhyo malak // 502 // rukmalaM suvarNam / nyayAditvAt katvam / kuDmalaM mukulam / kuSmalaM tadeva bilaM ca / kazmalaM malinam katve, zAlmalaH vRkSavizeSaH / drumalaM jalaM vanaM ca // kuzikamibhyAM kulakumau ca // 503 // AbhyAmalaka pratyayo bhavati anayozca yathAsaMkhyaM kula kuma ityAdezau ca kulmalaM chedanam / kummalaM padmama // pateH salA // // 504 // pala gatA vityasmAta salaH pratyayo bhavati / patsakaH prahAra gomAn AhArazca // laTikhaTikhalinali. E + Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdayaH maka0 kaNyazausakRgRdRSpazapijhyAzAlApadisIhaNbhyo vaH // 505 // laTvA kSudracaTakA kumumbhaM ca / khaTvA zayanayahemaprabhAta ntram / khalvaM nimnaM khalInaM ca / khalvA dRtiH / nalyaH bhUmAnavizeSaH / kaNva RSiH / kaNvaM pApam / azvaH turagaH sarvaH shmbhuH| sarvAdizca kRtsnArthe / zarvaH zambhuH / karvaH AkhuH samudraH niSpattikSetraM ca / garvaH ahaMkAra / darvAH jnpdH| / 123 // parvaH rudraH kAMDa ca / zapvaH AkrozaH / zyAvaH varNaH / zAvaH tiyagvAlaH / lAvaH pakSijAtiH / paraH rayaH vAyuH bhU laukazca / isvaH laghuH / evaH kevalaH / evetyavadhAraNe nipAtazca // zIDApo hasvazca vA // 506 // AbhyAM vaH pratyayo hasvazca vA bhavati / zI svapne / zivaM kSemam sukha mokSapadaM ca / zivA harItakI / zevaM dhanam / zevaH ajagaraH mukhakucca / zevA pracalA nidrAvizeSaH medazca / Apla~Ta vyAptau / apavA devayudham |aapvaa vaayuH|| urdha ca // 507 // urdi mAnakrIDayozcetyasmAdaH pratyayo dhakArazcAntAdezo bhavati |uurdhvH udvA / Urdhvamupari / UrdhvaM parastAt ||gndheprcaantH // 508 // gandhiH ardane ityasmAdaH pratyayo'ra cAnto bhavati / gandharvaH gAthakaH devavizeSazca // lapeliMSaca vaa||509|| laSI kAntau ityasmAdaH pratyayo'sya ca liS ityAdezo vA bhavati |lissvH lampaTaH kAntaH dayitazca laSvaH apatyama RSisthAnaM ca ||slennivaa // 10 // sala gatAvityasmAddhaH pratyayaH sa ca NidvA bhavati / sAkhAH salvAzca janapadaH kSatriyAzca // nighRSISyaSizrughuSikiNivizivilyavipRbhyaH kit // 511 // ebhyaH kiraH pratyayo bhavati / nighRSvaH anukUla: suvarNanikaSopalA vAyuH kSurazca / idhvaH abhilaSitaH AcAryazca / iSvA apatyasaMtatiH / RSata gatau / RSvaH ripuHhiMsrazca / ripeya'anAdeH kecidicchanti / rissvH| sravaH havanabhANDam / puSvA nivRttiH jllbc| kiNaH saumH| kiNvaM surAbIjam / vizvaM jagat sarvAdi ca / bilvaH maaluurH| avetyavyayam / pUrvaH dikkAlanimicaH // namo bhuvo Dita // 512 // naapUrvAdbhavaDidaH pratyayo bhavati / abhavam adbhutam // lihejihc|| SAGUnaUbara RAS Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECE5 // 513 // lihIk AsvAdane ityasmAt vaH pratyayo'sya ca jiha ityAdezo bhavati / jihvA rasanA // prhaahaayhaasvcchevaagriivaamiivaavvaadyH|| 514 // prahlAdayaH zabdA vapratyayAntA nipAtyante / prapUrvasya hRyatervAderlopo yatatervA hAdezazca / prahaH praNataH / AhvayaterAha ca / AhvA kaNThaH / yameryaservA hazca / yahA buddhiH| asyateralopazca / svaH AtmA AtmIyaM jJAtiH dhanaM ca / chacatezchidervA chebhAvazca / chevA ucchittiH| anyategiratervA grIbhAvazca / griivaa| | amerIccAnto dIrghazca vaa| amIvAbubhukSA AmIvA vyAdhiHminoterdIrghazca |miivaa manaH udakaM c| tadetatrayamapi tantreNAvRttyA vA nirdiSTam |avtervlopaabhaavshc / abvA mAtA / AdizabdAt pvAdayo bhavanti // vddivttipelcnnipnnipllivllervH|| 515 // vaDa AgrahaNe sautrH| vaDavA azvA / vaTavA saiva / pelavaM niHsAram / caNavaH avaradhAnyavizeSaH / pa. NavaH vAdyajAtiH / pallavaH kisalayam / ballavaH gopaH // maNivaseNit / / 516 // AbhyAM NidavaH pratyayo bha. vati / maNa zabde / mANavaH ziSyaH / vasaM nivAse / vAsavaH shkrH|| malervA / 517 mali dhAraNe ityasmAdavaH pratyayaH sa ca NivA bhvti.| mAlavA: jnpdH| malavaH dAnavaH // kitikuDikurimuristhAbhyaH kit // 518 // ebhyaH kidavaH pratyayo bhavati / kit nivAse / kitavaH dyUtakAraH / kuDat bAlye ca / kuDavaH mAnama / latve, kulavaH sa eva nAlIdvayaM ca / karata zabde / kuravaH puSpavRkSajAtiH / murat saMveSTane / muravaH mAnavizeSaH vAghajAtizca / TrAM gapratinivRttau / sthavaH ajAdRSaH // kairava bhairavamutavakAraNDavAdInavAdayaH // 519 // kairavAdayaH zandA avapratya yAntA nipAtyante / kRgabhRgoH kairabhairAvAdezau / kairavaM kumudam / bhairavaH bhargaH bhayAnakazca / minotemut ca / mutavaH mA. navizeSaH / kRgo'NDo'nto vRdizca / kAraNDavaH jalapakSI / ApUrvAddIGo no'ntazca / AdInabaH doSaH / AdigrahaNAt kodravakoTavAdayopi bhavanti // zRNAterAvaH // 520 // zRza hiMsAyAmityasmAdAvaH pratyayo bhavati / zarAvaH C SRO Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhAta va mallakaH // prayerivaTa pRth ca // 521 // prayiS prakhyAne ityasmAdivaTU pratyayo'sya ca pRtha ityAdezo bhavati / pRthivI bhUH // palisacerivaH // 522 // palaNa rakSaNe paci sevane ityAbhyAmivaH pratyayo bhavati / palivaH goptA / sa- 10 uNAdayaH sacivaH shaayH|| spRzeH zvaH pAra ca // 523 // spRzaMta maMsparza ityasmAt zvaH pratyayo'sya ca pArityAdezo bhavati / praka0 1124 pAca svAGgam samIpaM ca / pArcaH bhagavAMstIrthakaraH // kuDitujyaDeruvaH // 524 // ebhya uvA pratyayo bhavati / kuDat bAlye ca / kuDuvaM pramRtahastamAnam / tuDat toDane / tuDuvam apaneyadravyam / aDa udyame / aDavaH plavaH // nIhiNdhyaipyApAdAmAbhyastvaH ||525/netvN cAvApRthivyau candrazca |hotvN yajamAnaH samudrazca / etvam gamanaparam |dhyaatvN brAhmaNaH pyAtvaM brAhmaNaH samudraH netraM ca / pAtvam pAtram / dAsvaH AyuktaH yajvA yajJazca mAtvam prameyadravyam // kRjanyedhipAbhya itvaH // 526 // ebhya itvaH pratyayo bhavati |hu kuMga karaNe / karitvaH karaNazIlaH / janaici prAdurbhAve / janitvaH loka: S/ mAtApitarau cAvApRthivyau ca / janitvaM kulam / edhi vRddhau edhitvaH agniH samudraH zailazca / pA pAne / petvam tapta6 bhUmipradezaH amRta netraM sukha mAnaM ca ||paadaavmymibhyH zaH // 527 // ebhyaH zaH pratyayo bhavati pAMka rakSaNe / pAzaH bandhanam / Du dAMgaka dAne / dAzaH kaivartaH / Tu vama ugiraNe / vaMzaH veNuH / ama gatau / aMzaH bhAgaH // kRvRbhRva. nibhyaH kit // 528 // ebhyaH kit zaH pratyayo bhavati / Du kuMe karaNe / kRzaH tanuH / gTu varaNe / vRzaM zrRMgaverama mUlakaM lazunaM ca / duDu ma~gaka poSaNe ca / bhRzam atyartham / vana bhaktau / vazaH AyattaH // kovA // 529 // kuru zabde ityasmAt zaH pratyayaH sa ca kidA bhavati / kuzaH darbhaH / kozaH sArama 'kuimalaM ca // klizaH ke ca // P // 530 // klizau vivAdhane ityasmAt zaH pratyayo'sya ca ke ityAdezo bhavati kezAH mUrdhajAH // urerazakU // 12 // // 531 // ura gatAvityasmAta sautrAdazaka pratyayo bhavati / urazaH RssiH|| kaleSTit // 532 // kali zabdasaMkhyA PRESS MA5%5555 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayorityasmAt Tidazak pratyayo bhavati / kalaza: kumbhaH / kalazI dadhimanthanabhAjanam // palerAzaH // 533 // pala gatAvityasmAdAzaH pratyayo bhavati / palAzaH brhmvRkssH|| kanerIzcAtaH // 534 // kanai dIptyAdAvityasmAdAzaH 6 pratyaya IkArazvAkArasya bhavati / kInAzaH karSakaH varNazaMkaraH kadayaMzca // tathA-lubdhaH kInAzaH syAt kInAzo'pyucyate kRtaghnazca / yo'znAti vA'mamAMsaM sa ca kInAzo yamazcaiva // kulikanikaNipalivaDibhyaH kizaH // 53 // e. bhyaH kina izaH pratyayo bhavati / kula bandhusaMstyAnayoH / kulizaM vajram / kanai dIptyAdau, kaNa zabde / kanizaM kaNizaM ca sasyamaarI / pala gatau / palizaM yatra sthitvA mRgA vyApAdyante / vaDa AgrahaNe sautraH / baDizaM matsyagrahaNam // baleNivA // 536 // bala prANanadhAnyAvarodhayorityasmAt kizaH pratyayaH sa ca NiddhA bhavati / bAlizaH mUrkhaH / balizaH mUkhaH / balizaM baDizam // tinizetizAdayaH // 537 // tinizAdayaH zabdAH kizapratyayAntA nipAtyante / tanerizcAtaH / tinizaH vRkSaH / iNasto'ntazca / itizaH gotradRSiH / AdigrahaNAdanye'pi // masjyaGkibhyAmuzaH // 538 // AbhyAmuzaH pratyayo bhavati / Tu masjoMt zuddhau / 'nyakUdgameghAdayaH' iti gaH / madguzaH nakulaH / akucha lakSaNe / aGkazaH sRNiH / artINabhyA pizatazo / / 539 // AbhyAM yathAsaMkhya piza taza ityetau pratyayau bhavataH / Rk gatau / arpizama ArdramAMsam cAlavatsAyA dugdhaM ca / iNaka gatau / etazaH azvaH RSiH vAyuH agniH arthazca // vRkRtRmImAbhyaH ssH|| 540 // ebhyaH SaH pratyayo bhavati / vRgaTa varaNe / varSaH bhartA / varSa saMvatsaraH / varSAH RtuH / kuta vikSepe / karSaH unmAnavizeSaH / tR plvntrnnyoH| tarSaH plavaH harSazca / mIca hiMsAyAm / meSaH urbhrH| mAMka mAne / mASaH dhAnyavizeSaH hemaparimANaM ca // yorUcca vA // 541 // yuk mizraNa ityasmAt SaH pratyaya UkArazcAntAdezo vA bhavati / yUSaH peyavizeSaH / yUSA chAyA / yoSA strI // snuemUmbarkalUbhyaH kit // 542 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 1125 / svAdibhyo'rkapUrvAcca lunAteH kit SaH pratyayo bhavati / snuk prasravaNe / snuSA putravadhUH / pUgzU pavane / pUSaH patranabhANDam zurpAdi / t preraNe / suSaH balama / mUG bandhane / mRSA lohakSaraNabhAjanam / lugaza chedane arkapUrvaH / arka - lUSaH RSiH // zliSeH ze ca // 543 // zliSaMc AliGgane ityasmAt SaH pratyayo'sya ca ityAdezo bhavati / / zeSaH nAgarAjaH // koraSaH // 544 // kuMG zabde ityasmAdapaH pratyayo bhavati / kavaSaH krodhI zabdakAratha // yujale rASaH || 545 || AbhyAmASaH pratyayo bhavati / yuk mizraNe / yavASaH durAlabhA / jala ghAtye / jalASaM jalam / ariSaH || 546 // Rk gatAvityasmANNyantAdiSaH pratyayo bhavati / arpiSama ArdramAMsam // mahyavibhyAM Tit // 547 || AbhyAM TidiSaH pratyayo bhavati / maha pUjAyAm / mahiSaH sairibhaH rAjA ca / mahiSI rAjapatnI sairibhI ca / | ava rakSaNAdau / aviSaH samudraH rAjA parvatazca / aviSI dyauH bhUmiH gaGgA ca // ruhervRddhizca // 548 // ruhaM janmanItyasmAt vidiSaH pratyayo vRddhizcAsya bhavati / rauhiSaM tRNavizeSaH antarikSaM ca / rauhiSaH mRgaH / rauhiSI vAtyA mRgI dUrvA ca // amimRbhyAM Nit // 549 || AbhyAmiSaH pratyayo bhavati sa ca Nit / ama gatau / AmiSaM bhakSyam / zahiMsAyAm / mAriSaH hiMsraH // tave // 550 // tava gatAvityasmAtsautrAt vidiSaH pratyayo bhavati sa ca - dvA bhavati / tAviSaH tAviSazca svargaH / tAviSaM taviSaM ca balaM tejazca / tAviSI taviSI ca vAtyA devakanyA ca // kaleH kilba ca // 551 || kali zabdasaMkhyAnayorityasmAt TidiSaH pratyayo'sya ca kilva ityAdezo bhavati / kibiSaM pApam / kilbiSI vezyA rAtriH pizAcI ca / / naJo vyayeH // 552 // naJapUrvAt vyathiS bhayacalanayorityasmAt TidiSaH pratyayo bhavati / avyathiSaH kSetrajJaH sUryaH agnizra / avyathiSI pRthivI || kRtRbhyAmISaH // 563 // AbhyAmISaH pratyayo bhavati / kRt vikSepe / karISaH zuSkagomayarajaH / vR plavanataraNayoH / tarISaH samarthaH svabhaH uNAdayaH praka0 | / 125 / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lava / / RjipRbhyaH kit / / 554 || ebhyaH kidoSaH pratyayo bhavati / Rji gatyAdau / RjISaH avaskaraH / RjISaM dhanama (upahatam ) zRz hiMsAyAm / zirISaH vRkSaH / pRz pAlanapUraNayoH / purISaM zakRt || amervarAdiH // / / 555 / / ama gatAvityasmAt varAdirISaH pratyayo bhavati / ambarISaM bhrASTraM vyoma ca / ambarISaH AdinRpaH // urNo'ntazca // 556 // uSU dAhe ityasmAdIpaH pratyayo NakArazcAnto bhavati / uSNISaH mukuTaM - ziroveSTanaM ca // Rnahinika cilica piva pikRpihayibhya uSaH // 557 // ebhyaH upaH pratyayo bhvti| RzU gatau / aruSaH vraNaH hayaH AdityaH varNaH rauSazca / pRz pAlanapUraNayoH / paruSaH karkazaH / nahIMc bandhane / nahuSaH pUrvI rAjA / hana hiMsAgatyoH / hanuSaH krodhaH rAkSasazca / kali zabdasaMkhyAnayoH / kaluSam aprasannaM pApaM ca / cala kampane / caluSaH vAyuH / capa sAntvane / capuSaH zakuniH / Du varSI bIjamaMtAne / vapuSaH varNaH / kRpau sAmarthyaM / kalpuSaH kriyAnuguNaH / haya klAntau ca / hayuSA oSadhiH // vidipRbhyAM kitu // 558 // AbhyAM kiduSaH pratyayo bhavati / vidak jJAne / viduSaH vidvAn / pRzu pAlanapUraNayoH / puruSaH pumAn AtmA ca // apuSadhanuSAdayaH // 559 // apuSAdayaH zabdA upapratyayAntA nipAtyante / ApnoteIsvazca / anuSaH agniH sarogazca / dadhAterdhan ca / dhanuSaH zailaH / AdigrahaNAlasuSAdayo bhavanti khaliphalibRTakanRlambimabhipIvihanyaGgimaGgigaNDyartibhya USaH // 560 // khalUSaH mlecchajAtiH / phalUSaH vIrut / varUSaH bhAjanam / parUpaH vRkSavizeSaH / karUSAH janapadaH / jarUSaH AdityaH / lambuSaH nIrakadambaH niculazca / maJji: pIyizca sautrau / mabjUSA kASThakoSThaH / pIyUSaM pratyagraprasavakSIravikAraH amRtaM ghRtaM ca / hanUpaH rAkSasaH / aSaH zakunijAtiH hastI bANaH vegazca / maGagUSaH jalacarazakuniH / gaNDUSaH dravakavala: arUpa: raviH || koradUSATarUSakArUSa zailUSa piJjUSAdayaH || 561 / / ete UpapratyayAntA nipAtyante / kurerado'ntazca Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA koradUSaH kodravaH / aTerApUrvasya cArontazca / ATarUSaH vAsaH / aTanaM rUpatIti tu aTarUpaH pRSodarAditvAt / kago vRddhizca |kaaruussaaH janapadaH zilerai cAtaH zailUSaH naTaH pijuNa hiMsAdau |pinyjuussH karNazaSkulyAbhogaH |aadishbdaat uNAdayaH pratyUSAbhyUSAdayo bhavanti ||klermssH||56shaakli zabdasaMkhyAnayorityasmAnmaSaH pratyayo bhavati |klmssN paapm||kule praka0 / 126 / zva mASak // 563 // kula bandhusaMstyAnayorityasmAtkalezca kinmASaH pratyayo bhavati / kulmASaH ardhasvinamASAdi / ka. lmASaH zavalaH // mAvAvadyamikamihanimAnikaSyazipacimuciyajivRtRbhyaH saH // 564 // mAsaH triMzadAtraH / vAsaH ATarUSakaH / vatsaH tarNakaH RSiH priyasya ca putrasyAkhyAnam / aMsaH bhujazikharam / kaMsa: lohajAtiH viSNorarAti: hiraNyamAnaM ca / haMsa: zvetacchadaH / mAMsa tRtIyo dhAtuH / kakSaH tRNam gahanAraNyaM zarIrAvayavazva / akSAH prA. sakAH / akSANi indriyANi rathacakrANi ca / pakSaH ardhamAsa: vargaH zakunyavayavaH sahAyaH sAdhyaM ca / mokSaH muktiH / yakSaH guhyakaH / varsaH dezaH samudrazca / tarsaH vItaMsaH sUryazca / vasatarsayorbAhulakAnna Satvam / / vyavAbhyAM tanerIcca veH 2 // 565 // vi aba ityetAbhyAM parAttanoteH saH pratyayo gherIkArazcAntAdezo bhavati / vItaMsaH zakunyavarodhaH / avataMsaH / | karNapUraH // pluSeH plaSu ca / / 566 // pluSa dAha ityasmAtsaH pratyayo'sya ca plapa ityAdezo bhavati / plakSaM nakSatra vRkSazca // RjiriSikuSikRtitrazcyundizabhyaH kit // 567 // ebhyaH kit saH pratyayo bhavati / Rji gatyAdau / RkSa nakSatram / RkSaH acchabhallaH / riSa hiMsAyAm / rikSA yUkANDam / latve, likSA saiva / kuSpa niSkarSe / kukSaH hai garbhaH / kukSaM gataH / kRtat chedane / kRtsaH gotrakUna odanaM vaktraM duHkhajAtaM ca / o brazcaut chedane / vRkSaH pAdapaH / undaipa kledane / utsaH samudraH AkAzaM jalaM jalAzayazca / utsaM srotaH / zuza hiMsAyAm / zIrSa ziraH // gudhigRdhesta ca // 568 // AbhyAM kit saH pratyayastakArazcAntAdezo bhavati / gupacu pariveSTane / gutsaH roSaH tRNajAtizca / RECERE Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRdhaca abhikAkSAyAm / gRtsaH viSaH zvA gRdhraH abhilASazca / takAravidhAnamAdicaturthacAdhanArtham // tappaNipanyalya. virdhinbhinmymicmitmicttytiptersH|| 569 // tapasaH AdityaH pazuH dharmaH dharmazca / aNasaH shkuniH| panasaH phalavRkSaH / alasaH nirutsAhaH / avasaH bhAnuH rAjA ca / avasaM cApaM pAtheyaM ca / ragha iTi tu parokSAyAmeva' iti nAgame randhasaH andhakajAtiH / namasa: Rtu: AkAzaH samudrazca / namasaH vetraH praNAmazca / amasaH kAlaH AhAra saMsAraH rogazca / camasaH somapAtram mantrapUtaM piSTaM ca / camasI mudgAdibhittakRtA / tamasaH andhakAraH / tamasA nAma nadI / caTasaH carmapuTaH / atasaH vAyuH AtmA vanaspatizca / atasI oSadhiH / patasaH pataGgaH / / mRvayibhyAM Nit // // 570 // AbhyAM NidasaH pratyayo bhavati / sArasaH pakSivizeSaH / vAyasaH kAkaH // vahiyubhyAM vA // 571 // AbhyAmasaH pratyayaH sa ca NidvA bhavati / vAisa: anaDvAn zakaTam ajagaraH bahanajIvazca / bahasa: anaDvAn shkttc| yAvasaM bhaktam tRNam mitraM ca / yatrasam azvAdighAsaH annaM ca // divAdirabhilabhyuribhyaH kit // 572 // divAdibhyo rabhilabhyuribhyazca kidasaH pratyayo bhavati / dIvyateH, divasa: vAsaraH / vrIcyateH, latve, bIlasaH lajjATU vAn / nRtyateH, nRtasaH nartakaH / kSipyateH, kSipasaH yoddhA / sIvyateH, sivasaH zlokaH vastraM ca / zrIvyateH, zrivasaH gatimAn / iSyateH, iSasaH iSyAcAryaH / rabhiM rAbhasye / rabhasaH saMrambhaH uddharSaH agambhIrazca / Du labhiS prAptau / labhasaH yAcakaH prAptizca / uriH sautraH / urasaH RSiH // phanasatAmarasAdayaH // 573 // phanasAdayaH zabdA asamatyayAntA nipAtyante / phaNa gatau nazca / phanasaH panasaH / tameraro'nto vRddhizca / tAmaramaM padmam / AdigrahaNAta kIka savukkasAdayo bhavanti // yubalibhyAmAsaH // 574 // AbhyAmAsaH pratyayo bhavati / yuka mizraNe / yavAsaH du. rAlabhA / bala prANanadhAnyAvarodhayoH / balAsaH zlaSmA // kile kit / 575 // kilat caityakIDanayorityasmAta 40 %***SAKEMUSASKIRJASSAPIIG Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA kidAsaH pratyayo bhavati / kilAsaM sidhmam / kilAsI pAkakaparama // talikasibhyAmIsaN // 576 // AbhyAhemaprabhAtA mIsaNa pratyayo bhavati / salaNa pratiSThAyAma / tAlIsaM gandhadravyam / kasa gatau / kAsIsa dhAtujamauSadham // serDit // // 577 // piMgaTa bandhane ityasmAt DidIsaNa pratyayo bhavati / sIsaM lohajAtiH / perusaH // 578 // pauSi / 127/ lajjAyAmityasmAdusaH pratyayo bhavati / trapusa karkaTikA / vidhAnasAmarthyAt pavAbhAvaH // paTivIbhyAM TisaDisI // 579 // AbhyAM yathAsaMkhya Tiso Dit isazca pratyayo bhavati / paTa gatau / paTisa: AyudhavizeSaH / vIMka prajanAdau / visaM mRNAlam // tsH|| 580 // paTivIbhyAM tasaH pratyayo bhavati / paTTasaH trizUlam / vetasaH vaaniirH|| iNaH // 581 // etestasaH pratyayo bhavati / etasaH adhvryuH||piiddo nasak // 582 // pIkaca pAne ityasmAt &| kinnasaH pratyayo bhavati / pInasaH zleSmA // kRkuribhyAM paasH|| 583 // AbhyAM pAsaH pratyayo bhavati / Du iMga karaNe / karpAsaH picupakRtiH vIrucca / kurat zande / kurSAsaH kaJcukaH // kalikulibhyAM mAsaka // 584 // 4 AbhyAM kina mAsaH pratyayo bhavati / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalmAsaM zabalam / kula bandhusaMstyAnayoH / kulmAsaH ardhasvinaM mASAdi // alermbusH|| 585 // alI bhUSaNAdAvityasmAdambusaH pratyayo bhavati / alambusaH yAtudhAnaH / alambusA nAma oSadhiH // luugohH|| 586 // lunAteIH pratyayo bhavati / lohaM suvarNAdi // kito ge c|| 587 // kita nivAMse ityasmAta hA pratyayo'sya ca ge ityAdezo bhavati / geI gRham // hiMseH sim ca // 588 // hisupu hiMsAyAmityasmADaH pratyayo'sya ca simityAdezo bhavati / siMhaH mRgarAjaH // kRpakaTipaTimaTila TilalipalikalyaniragilagerahaH // 589 // ebhyo'haH pratyayo bhavati / kRta vikSepe / karahaH dhAnyAvapanam / pRz PpAlanapUraNayoH / parahaH zaMkaraH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTahaH parjanyaH karNavacca kAlAyasabhAjanam / paTa gatau / pahA EKSHARAHAS 3271 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdyavizeSaH / maTa sAde sautraH / maTahaH hrasvaH / laTa bAlye |lttti vilasati laTahaH vilAsavAn / laliNU IpsAyAm |lakahaH lIlAvAn / paka gatau / palahaH AvApaH / kali zabdasaMkhyAnayoH / kalahaH yuddham / anak praannne| anahaH nIrogaH / rage zaGkAyAm / ragahaH naTaH / lage sage / lagahaH mandaH pule: ki / 590 // pula mahatva ityasmAt kidahaH pratyayo bhavati / pulahaH prajApatiH / vRkaTizamibhya AhaH / / 591 // ebhya AhaH pratyayo bhavati / dRgT varaNe / varAhaH sukaraH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTAhaH karNavat kAlAyasabhAjanam / zamracu upazame / zamAhaH AzramaH || bileH kit // 592 || bila varaNe ityasmAt kidAhaH pratyayo bhavati / vilAhaH rahaH // nira iNa Uhaz / / 593 // niHpUrvAt iMNUka gatAvityasmAcchidUhaH pratyayo bhavati / niryUhaH saudhAdikASThanirgamaH // dastyUhaH // // 594 // dadAtyUhaH pratyayo bhavati / dAtyUhaH pakSivizeSaH / anerokahaH || 595 || anaka prANane ityasmAdohaH pratyayo bhavati / anokahaH vRkSaH // valerakSaH || 596 // vali saMvaraNe ityasmAdakSaH pratyayo bhavati / valakSaH zuklaH // lAkSAdrAkSAmikSAdayaH // 597 // lAkSAdayaH zabdA akSapratyayAntA nipAtyante / laserA ca / lAkSA jatu / rasedra ca / drAkSA mRdIkA / AGpUrvAnmRderantyasvarAderluk pratyayAderitvaM ca / AmikSA havirvizeSaH / / AdigrahaNAt cupa mandAyAM gatAvityasya cokSaH grAmarAgaH zuddhaM ca / evaM pIyUkSAdayo'pi // samiNunikaSibhyAmAH // 598 // pUrvAdiNk gatAvityasmAt nipUrvAt kapa hiMsAyAmityasmAca AH pratyayo bhavati / samayA parvatam / nikaSA parvatam / samIpAsUyAvAcinAveto // divipurivRSimRSibhyaH kit // 599 || ebhyaH kidAH pratyayo bhavati / divUca krIDAjayecchApaNidyutistutigatiSu / divA ahaH / purat agragamane / purA bhUtakAlavAcI / dRSU secane / tRSA pracalamityarthaH / mRSIMc titikSAyAm mRSA abhUtamityarthaH // ve sAhAbhyAm // 600 // vipU Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka 128 |rvAbhyAM poMca antakarmaNi, ohAMka tyAge ityetAbhyAma AH pratyayo bhavati / visAH candramAH buddhizca / tAlavyAntohemaprabhA'yamityeke / vihAH vihagaH svargazca // vRmithidishibhysthyttyaashcaantaaH||601|| ebhyaH kidAH pratyayo bhavati / lauNAdayaH yathAsaMkhyaM kArayakAraTacakArAzcAntA bhavanti / dRgaTa varaNe / vRthA anarthakam / mithaga medhAhisayoH / mithyA mRSA ni phalaM ca / dizIt atisarjane / diSTayA prItivacanam // mucisvadedhaM ca // 602 // AbhyAM kidAH pratyayo dhakAM ravAntasya bhavati / mucchaMtI mokSaNe / mudhA animittam / badi AsvAdane / svadhA pitRbaliH // sobaeNga Aha ca P // 603 // supUrvAt banerAH pratyayo'sya cAhAdezo bhavati / svAhA devatAtarpaNama // sanikSamiduSeH // 604 // e bhyo dhAtubhya AH pratyayo bhavati / SaNUyI dAne / sanA nityam / kSamauSi sahane / kSamA bhUH kSAntizca / duSaMca vaikRtye doSA raatriH|| Dit // 605 // dhAtobahulamAH pratyayaH sa ca Didbhavati / manica jnyaane| mA niSedhe |ssoNc antakarmaNi sA avasAnam / anaka prANane / A smaraNAdau / pIca prItau |paa smayane / hanaka hiMsAgatyoH / hA viSAde / bana bhaktau / vA vikalpe / rAMka dAne / rA dIptiH / bhAMka dIptI / bhA kAntiH / sahapUrvaH sabhA pariSat / nAmnIti | sahasya saH // svarebhya iH|| 606 // svarAntebhyo dhAtubhya i. pratyayo bhavati / ji abhibhave / jayiH rAjA / hiMTa gtivRddhyo| hayiH kAmaH ruk zabde / raviH sUryaH / kuMka zabda / kaviH kAvyakartA / STuMgA stutau / staviH udgotA lUgthu chedane / laviH dAtram / praz pavane / paviH vAyuH vajraM pavitraM ca / bhU sattAyAm / bhaviH sattA / candraH vidhi6 / Rk gatau / ariH zatruH / haMga haraNe / hariH indraH viSNuH candanam markaTAdizca / harayaH zakrAzcAH / TuDu muMgaka poSaNe ca / bhariH vasudhA / saM gatau / sariH meghH| pRth pAlanapUraNayoH / pariH bhUmiH / tRplavanataraNayoH / tariH nauH dRza vidAraNe / dariH mahAbhidA / mRza hiMsAyAm NyantaH / mAriH azivam / vRza varaNe / variH viSNuH / Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NyantAdvAriH hastivandhanam / vAri jalam // padipaThipacisthalihalikalibalivalivallipallikaTicaTivaTiva. ghigAdhyacindinandhavivazivAzikAzichaditantrimantrikhaNDimaNDicaNDiyatyajimasyasivanidhvanisa . 8/ nigamitamigrandhizranthijanimaNyAdibhyaH // 607 // padiH rAziHmokSamArgazca / paThiH vidvAn / paciH agniH | sthali dAnazAlA / haliH halaH / kaliH kalahaH yugaM ca / paliH devatopahAraH dAnavazca / valiH tvaktarakaH / barila: hiraNyazalAkA latA ca / palliA munInAmAzramaH vyAghasaMstyAyazca / kariH svAGgama / cariH varNaH / bariH gulikA ta. ntuH sUnA ca nAbhiH varNazca / badhiH kriyAzabdaH / gASiH vizvAmitrapitA / aciH agnizikhA / bandiH grahaNiH / nandiH IzvaramatIhAraH bherizca / aviH UrNAyuH / vazaka kAntau / vaziH vazivA / vAzica zabde / vAziH prakAntiH | razmiH gomAyuH agniH zabdaH prajanaprAptA catuSpAt jaladazca / kAzara dIptau / kAzayaH janapadaH chirdaN vamane chardiH bamanam / tantri: vINAsUtram / mantriH sacivaH / khaNDiH prabAram / maNDiH mRdabhAjanapidhAnam / caNDiH bhAminI / yatiH bhikSuH / abhiH sajjaH peSaNI pejaH gatizca / samamiH ziznaH / masiH zastrI / asiH khaDgaH / baniH sAdhuH yAyA zakuniH agnizca / dhvaniH nAdaH / saniH saMbhaktA panthA dAnaM mlecchaH nadItaTaM ca / gamiH AcAryaH / tamiH alasaH / pranthiH anthizca parva saMdhyAdi / janiH vadhUH kulAGganA bhaginI prAdurbhAvazca / maNiH ratnam / AdigrahaNAta vahIM prApaNe / vahiH azvaH / khATa bhakSaNe / khAdiH zvA / dadhi dhAraNe / dadhi kSIravikAraH / khala saMcaye ca / khaliH piNyAkaH / zaci vyaktAyAM vAci / zacI indrANI / ' ito'ktyarthAt ' iti gaurAditvAhA kIH ityAdayo'pi bhavamti // kilipilipiziciTitruTizuNThituNDikuNDibhaNDihuNDihiNDipiNDicullivudhimithiruhidivikIyAdibhyaH 608 // keliH krIDA / peliH kSudrapelA / peziH mAMsakhaNDam / ceTiH dArikA preSyA ca / boTiH caJcuH / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la zuNThiH vizvameSajam / suNDiH Asyam pravRddhA ca nAbhiH / kuNDiH jalabhAjanam bhaNDiH zakaTam / huNDiH piNDita odahemaprabhAna niH| hiNDiH rAtrau rakSAcAraH / piNDiH niSpIDitasnehaH piNDaH / culliH randhanasthAnam / bodhiH samyag jJAnam / me. raNAdaya: thiH khalamadhyasthUNA / rohiH sasyaM janma ca / deviH / bhUmiH kRtaNa saMzabdane NijantaH / kIrtiH yazaH / aadigrhnnaad1129|| nye'pi||naamyupaantykRgRshRppuuchbhyH kit |609||naamyupaantyebhyH krAdibhyazca kidiH pratyayo bhavati / likhat akSaravinyAse / likhiH zilpama zuc zoke |shuciH pUtaH vidvAn dharma: ASADhazca ruci abhiprItyAM ca / ruciHdIptiH abhilApazca |bhujNe pAlanAbhyavahArayoH / bhujiH agniH rAjA kudilaM ca / kuNat zabdopakaraNayoH / kuNiH vikalo istaH hasta vikalazca / mRjaMda visarge / mRjiH pnthaaH| dyuti dIptau / dyutiH dIptiH / Rt ghRNAgatispardheSu RtiH yatiH / chipI dvaidhIkaraNe / chidi chettA pazuva / mudi harSe / mudiH bAlaH / bhidaMpI vidAraNe / bhidiH dhana sUcakaH bhettA | ca / adRpI dIptidevanayoH |diH rthkaarH|lipiit upadehe lipiH akSarajAtiH |tur tvaraNe sautrAturiH tantuvAyo) pakaraNam |ddulnn utkSepe |dduliH kacchapaH |tvissiiN dIptau |tvissiH dIptiH vidhimAn rAjavarcasvI ca / kRSIt vilekhanekRSiH karSaNam karSaNabhUmizca / RSait gatau / RSiH muniH vedazca / kuSaz niSkarSe / kuSiH zuSiram / zupaMca zoSaNe / zu. piH chidram zoSaNam ca / hRSU alIke / dRSiH alIkavAdI dIptiH tuSTizca / SNuhauca ugiraNe / snuhiH vRkssH| B kRt vikSepe / kiriH sUkaraH mUSikaH gandharvaH gartazca / mRta nigaraNe / giriH nagaH kandukazca / zRz hiMsAyAm / ziriH | hiMsraH khaDgaH zokaH pASANazca / pRz pAlanapUraNayoH puriH nagarI rAjA pUrayitA ca / pUG pavane / puviH vAtaH // vidivRtervA / / 610 / / AbhyAmiH pratyayo bhavati sa ca kidvA / vidak jJAne / vidiH zilpI / vediH ijyAdisthAnam / vRtRka vartane / vRtiH kaNTakazAkhAvaraNam / nivRtiH sukham / vartiH dravyaM dIpAGgaM ca // tRbhramyadyApidambhibhya. HMM5451523925 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stittirabhRmAdhApadebhAzca / / 611 / ebhyaH kidiH pratyaya eSAM ca yathAsaMkhyaM tittirabhrama adhApadebha ityAdezA bha vanti / plavanataraNayoH / tittiriH pakSijAtiH pravaktA ca vedazAkhAyAH / bhrabhU calane / bhRmi: vAyuH hastI jalaM cAbAhulakAt bhramAdezAbhAve bhramiH bhramaH / adaM bhakSaNe / adhi uparibhAve / adhyAgacchati / AplaMTU vyAptau / api samusavidau / lakSo'pi / nyagrodho'pi / dambhUT dambhe / debhiH zarAsanam // manerudeto cAsya vA // 612 // maniMc jJAne ityasmAdiH pratyayo'kArasya ca ukAraikArI vA bhavataH / suniH jJAnavAn / meniH saMkalpaH / maniH dhUpavartiH kramitamistambhericca namastu vA / / 613 / / ebhyaH kidiH pratyayo'kArasya cekAro bhavati, nameH punarakArasyekAro vikalpena / kramU pAdavikSepe / krimiH kSudrajantuH / tamUcu kAGkSAyAm / vimiH mahAmatsyaH / stambhiH sautraH / stibhiH ketakA disUcI hRdayaM samudrazya / NabhaM prahRtve / nimiH rAjA / namiH vidyAdharANAmAdyaH tIrthakaraca // ambhikuNThikampyaMhibhyo naluk ca // 624 || ebhya iH pratyayo nakArasya ca lug bhavati / azuddha zabde / abhi Abhimukhyesvyayam / abhyagni zalabhAH patanti / kuThu Alasye ca / kuThiH vRkSaH pApaM vRSalaH dehaH geham kuThAratha / kapura calane kapiH agniH vAnarazca / ahuG gatau / ahiH sarpaH vR'traH vamazca // ubherdvatrau ca // 615 // ubhat pUraNe ityasmAdiH pratyayossya ca tra ityAdezau bhavataH / dvau / dvitIyaH / dvimuni vyAkaraNasya / trayaH / tRtIyaH / trimuni vyAkaraNa spa || nIvIprahRbhyo Dit // 616 || ebhyo DidiH pratyayo bhavati / NIMga prApaNe / nivasati / vIM prajanAdau / I 1 tantuvAyaH pakSI upasargazca / yathA vibhavati / iMg haraNe prapUrvaH / mahiH kUpaH udapAna ca // vo rice: svarAno'ntazca // 117 // bAvupasarge sati ricRpI virecane ityasmAdiH pratyayaH svarAtparo no'ntazca bhavati / viriJciH brahmA || kamiSamija mighasizaliphalita lita DivajivajidhvajirAjipaNivaNivadisadiha dihani sahi vahi Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdayaH praka0 112 -% A tapivapiTikaJcisaMpatibhyo Nit // 614 // ebhyo NidiH pratyayo bhavati / kAmiH vamukaH kAmI ca / vAmiH strii| jam adane / jAmiH bhaginI tRNaM jnpdshcaikH| ghAsiH saMgrAmaH gartaH agniH bahumuk ca / zAliH viiddiraaj| phAliH dalam / tAliH vRkSajAtiH / tADiH sa eva / vAjiH azvaH puMkhAvasAnaM ca / brAjiH paDatiH piTakajAtizca / dhvAjiH patAkA azvazca / rAjiH patiH lekhA ca / pANiH karaH / vANiH cAkU / DyAma vANI / vAdiH vAgmI bINA ca / sAdiH azvAroha sArathizca / hAdi: lUtA / ghAtiH praharaNam / kecittu hAniH arthanAzaH ucchittizceti udAharanti tatra cAhulakAta Niti ghAta iti ghAta na bhavati / bAhulakAdeva Nicvavikalpe, haniH Ayudham / sAhiH zailaH / bAhiH anaDvAn / tApiH dAnavaH / vApiH puSkariNI / bhATira suratamUlyam / kAzciH mekhalA purI ca / Ni karaNAdanupAntyasyApi vRddhiH / saMpAtiH pakSirAjaH // kRzRkuTigrahikhanyaMNikaSyalipalicarivasigaNDibhyo laavaa|| 610 // ebhya i. pratyayaH sa ca NidvA bhavati / kAriH zilpI / kariH hastI viSNuzca / zuza hiMsAyAma / / zAriH topakaraNam istiparyANam zArikA ca / zariH hiMsA zUlazca / koriH asriH agrabhAga aSTabha vA'GkasthAnaM ca |kutti: gRhaM zarIrAca pAhiH patiH |ahiH veNuH khAniH khanizca nidhiH AkaraH taDAgaM ca / aNa zabde / ANiH aNizca dvArakIlikA / kapa hiMsAyAm / kASiH karSakaH kiSiH nikaSopaLaH kASTham azvakarNaH khanitraM ca |alii bhUSaNAdau / aliH patiH sakhI ca / aliH bhramaraH / pala gatau / pAliH jalasetuH karNaparyantazca / paliH saMstyAyaH / cara bhakSaNe ca |caariH pazUnAM bhakSyam |criH prAkArazikharama viSayaH vAyuH pazuH kezorNA ca vasaM nivAse vAsiH takSopakaraNam vasiH zayyA agniH gRhaM rAtrizca |gddu vadanaikadeze gaNDiH gaNDikA NivapakSe tu anupAntyasyApi vRDau,gANDi:dhanuruparva / / paadaaccaatyjibhyaam||620||paadshbdpuurvaabhyaaN kevalAbhyAM cA'tyajibhyAM NidiH pratyayo bhavati / RA Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. aba sAtatyagamane, aMja kSepaNe ca pAdAbhyAmavatyajati vA padAtiH padAjiH / pada: pAdasyAjyAti gopahate ' iti padabhAvaH / ubhAvapi pattitrAcinau / AtiH pakSI / supUrvAt svAtiH vAyavyanakSatram | AjiH saMgrAmaH spardhA'vadhiva // naheM' ca // 621 // nahIMca bandhane ityasmANNidiH pratyayo bhakArazrAntAdezo bhavati / nAbhiH antya kulakara cakramadhyaM zarIrAvayavazca // azo razcAdiH || 622 // azauTi vyAptAvityasmANNidiH pratyayo rephazca dhAtorAdi rbhavati / rAziH samUhaH nakSatrapAdanavakarUpazca meSAdiH // kAyaH kiricca vA // 623 // ke zabde ityasmAtkiH pratyaya ikArAntAdezo vA bhavati / kikiH pakSI vidvAMzca / kAkiH svaradoSaH // varddharakiH // 624 // vardhaNa - danapUraNayorityasmAdakiH pratyayo bhavati / vardhakiH takSA | saneDekhiH // 625 || paMNUyI dAne ityasmAt DidakhiH pratyayo bhavati / sakhA mitram / / sakhAyau / zakhAyaH || korDikhiH // 626 / / kuMku zabde ityasmAt Didikhi: pratyayo bhavati / kikhiH lomasikA // sRzvikaNyaNidadhyavibhya IciH // 627 | ebhya IciH pratyayo bhavati / mRta prANatyAge / marIciH muniH mayUkhazca / TUbo zvi gativRddhayoH / zvayIciH candraH zvayathuma / kaNa aNa zabde / kaciH prANI latA cakSuH zakaTaM zaGkhatha / aNIciH veNuH zAkaTikazca / dadhi dhAraNe / dadhIciH rAjarSiH / avarakSaNAdau / avIciH narakavizeSaH || vego Dit // 628 // veMgU tantusantAne ityasmAt DidIciH pratyayo bhavati / vIciH UrmiH // varNit / / 629 / / vaNa zabde ityasmAt NidIciH pratyayo bhavati / vANIciH chAyA vyAdhizva kRpizakibhyAmaTiH // 630 / / AbhyAmaTiH pratyayo bhavati / kRpau sAmarthye / karpaTiH nisvaH / zaklaMTa zaktau / zakaTiH zakaTaH // [zrediH // 631 // zrag sevAyAmityasmAt diH pratyayo bhavati / zrediH gaNitavyavahAraH // camerucyAtaH // 632 / / camU adane ityasmAt dviH pratyayo'syokArazca / cuNDhiH kSudravApI | muSeruNa cAntaH // 633 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECa.. muSa steye ityasmAta diH pratyaya uNa cAnto bhvti.| muSuNDiH praharaNama / uNo na guNo vidhAnasAmarthyAt // kA. hemaprabhA vAvokIdizrucajvaritUracUripUribhyo NiH // 634 // ebhyo NiH pratyayo bhavati / ke zabde / kANiH baila uNAdayaH 8 kSyAnanusarpaNama / ga tantusaMtAne / vANiH myuutiH| vIMva prajanAdau / veNiH kabarI / kreNiH krayavizeSaH / zriya se praka vAyAma / zreNiH patiH vizeSazca / zreNayaH aSTAdaza gaNavizeSAH / nipUrvAda nirmANaH saMkramaH / zroNiH jaghana| ma / TukSuka zabde / kSoNiH pRthvA / jUrNiH jvaraH vAyuH AdityaH agniH zarIram brahmA purANazca / tUraici svarAyAm / tUrNiH tvarA manaH zIghrazca / cUraici daahe| cUNiH vRttiH / pUraici ApyAyane / pUrNiH pUraH // RghRtakughRSibhyaH kit // 625 / RkArAntebhyo dhR ityAdibhyazca kina NiH pratyayo bhavati / zRz hiMsAyAma / zINiH rogaH abayavazca / stugaza AcchAdane / stINiH saMstaraH / dhU secane / ghRNiH razmiH jvAlA nidAghazca / saM gatau / mRNiA A dityaH vajram anilaH aGkazaH agnizca / kucha zabde / kuNiH vikalo hastaH hasta vikalazca / vRSa secane / vRSNiH a vastaH meSaH yaduvizeSazca / parSaterapIcchanyeke / pRSNiH razmiH // pRSihaSibhyAM vRddhizca // 36 // AbhyAM NiH pratyayo'nayozca vRddhirbhavati / pRSU secane / pANiH pAdapazcAdbhAgaH pRSThapadezazca / hRSan tRSTau / hANiH haraNam ||huurnni: dhRrNibhUNicUdiyaH / / 637 // ete NipranyayAntA nipAtyante / haMgU haraNe, zRMga dhAraNe, bhU sattAyAma, ghR secane UtvaM razcAnto nipAtyate / iNi: kulyA / dhRNiH dhRtiH / bhUrNi: (ce)tanaM bhUmiH kAlazca / ghUrNiH bhrmH| Adi. grahaNAdanye'pi // RhasamRdhRbhRkatagraheraNiH // 638 // ebhyo'NiH pratyayo bhavati / aMka gatau / araNiH agnimA nthanakASTham / huMga haraNe / haraNaH kulyA mRtyuzca / saM gatau / saraNiH ISadgatiH panthAH AdityaH zirA saMghAtazca / Kh31 // maMta prANatyAge / maraNiH raatriH| dhaMga dhaarnne| dharaNiH kSitiH / TuDu muMgaka poSaNe ca / bharaNiH nakSatram / DakaMga ka. OMC% Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNe / karaNiH sAdRzyam / tR plavanataraNayoH / taraNiH saMkramaH AdityaH yavAgUH patitagorUpotthApanI ca yaSTiH / bai duHkhArthaH, duHkhena tI irti vaitaraNI nadI / graha zU upAdAne / grahaNiH jaTharAgniH tadAdhAro vyAdhiH mehUM mRtyu // kaGkericcAsya vA // 639 // kakucha gatAvityasmAdaNiH pratyayo dhAtorasya cekAro vA bhavati / kaGkaNi: kaGkaNam / kiGkaNiH ghaNTA // kakerjit // 640 // kaki laulya ityasmAt NidaNiH pratyayo bhavati / kAkaNiH mAnavizeSaH // kRSezca cAdeH // 641 // kRSat vilekhane ityasmAdaNiH pratyaya Adeza cakAro bhavati / carSaNiH camUH agniH buddhiH vyavasAyaH vezyA nRpazca // kSipeH kit // 642 // kSipat preraNe ityasmAt kidaNiH pratyayo bhavati kSipaNiH Ayudham baDizabandhakaH carmakRtA pASANasarjanI ca // AGaH kRhRzuSeH sanaH ||643 // AGaH parebhyo Du kaMga karaNe haMgU haraNe zuSaMca zoSaNe ityetebhyaH sannantebhyo'NiH pratyayo bhavati / AcikIrSaNiH vyavasAyaH | AjihIrSaNiH zrIH / zuzukSaNiH agni vAyuzva || bArisatyAderiNi // 644 || ebhyaH kidiNiH pratyayo bhavati / dRT varaNe NyantaH / vAriNiH pazuH pazuvRttiva / sraM gatau / triNiH agniH vajraM ca / AdigrahaNAdanye'pi // adestrINiH || 645 || ardaM bhakSaNe ityasmAt trINiH pratyayo bhavati / atrINiH kRmijAtiH || plujJAyajiSapipadivasitisibhyastiH || 646 // plotiH cIram / jJAyate trailokyasya trAteti jJAtiH ikSvAkuTaSabhaH svavajanaca / yaSTiH daNDaH latA ca / papa samavAye / saptiH azvaH / pattiH padAtiH vasti: mUtrAdhAraH carmapura: snehopakaraNaM / tasUc upakSaye vipUrvaH / vitastiH adhahastaH // pratheluk ca vA // 647 // prathiS prakhyAna ityasmAt tiH pratyayo'ntasya ca lumbA bhavati / vRkSaM prati vidyotate / pratiSThitaH / pakSe, prattiH prathanaM bhAgaca // koryaSAdiH // 648 // kuMku zabde ityasmAt yaSAdistiH pratyayo bhavati / koyaSTiH pakSivizeSaH // gro gRS ca // 649 // gRt nigaraNe ityasmAt tiH Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdayaH praka0 pratyayo'sya ca gRpa ityAdezo bhavati / gRSTiH sakata, prasUtA giiH|| soraste zit // 650 // supUrvAt asaka bhuna ImaprabhAvItyasmAt zit tiH pratyayo bhavati / svasti kalyANam / zivAjhbhAvAllugabhAvaH // hamuSikRSiriSiviSizo 3/zucyasipUyINaprabhRtibhyaH kit // 651 // emba: kina tiH pratyayo bhavati / dRt Adare / dRtiH chaagaaditvm|13|| / yo jalAdhAraH / muSaza steye / muSTiH aGgulisaMnivezavizeSaH // kRSIt vilekhane / kRSTiH pnndditH| riS hiMsAyAm / riSTiH praharaNam / viSalaMkI vyAptau / viSTiH avetanakarmakaraH / zoMca takSaNe / zitiH kRSNaH kRzazca / zuc zoke / zuktiH muktAdiH / azauTi vyAptI / aSTiH chandovizeSaH / pUryacha durgandhavizaraNayoH / pUtiH durgandhaH duSTam tRNajA4 tizca / iMNaka gatau / iti hetvAdau / TuDugaka poSaNe ca prpuurvH| prabhRtiH AdiH // kucyonoM'ntazca / / 652 / / AbhyAM kina tiH pratyayo nakArazcAnto bhavati kucha zande / kuntiH rAjA |kuntyH janapadaH / ciMgaT cayane / cintiH rAjA // khlymirmivhivsytertiH // 553 // ebhyo'tiH pratyayo bhavati / khala maMcaye ca / khaLatiH khalvA / amR gatau / amatiH cAtakaH chAgaH prAkRT mArgaH vyAdhiH gatizca / ramiM krIDAyAm / ramatiH krIDA kAmaH svagaH svabhAvazca / vahIM prApaNe / bahatiH gauH vAyuH amAtyaH apatyaM kuTumba ca / vasaM nivAse / vasatiH nivAsaH grAmasaMnivezazca / Rka gau / aratiH vAyuH saraNam asukhaM krodhaH varSa ca // hanteraha ca // 654 // hanaka hiMsAgatyorityasmAdatiH pratyayo'sya ca aMha ityAdezo bhavati / aMhatiH myAdhiH panthAH rathazca // vRgo bat ca / / 655 // tR. gaTa varaNa ityasmAdatiH pratyayo'sya ca vat ityAdezo bhavati / vratatiH vallI / / aJcaH ka ca vA // 656 // a. uca gatau cetyasmAdatiH pratyayo'sya ca ka ityantAdezo vA bhavati / aGkatiH vAyuH agniH prajApatizca / aJcatiH | agniH / vAteNivA / / 657 / / vAMka gatigandhanayorityasmAdatiH pratyayaH saca Nit vA bhavati / vAyatiH vAtaH / - // 16 kA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECEPEE vAtiH gandhamizrapavanaH |yoH kit 658 // yuk mizraNe ityasmAdatiH pratyayaH kidbhavati yuvatiH taruNI // pAte ||659||paaNk rakSaNe ityasmAdatiH pratyayaH sa ca kiDA bhavati |ptiH bhartA pAtiH bhartA rakSitA prabhuzvAagivilipulikSiperastika / / 60||ebhyH kidastiH pratyayo bhavati |ag kuTilAyAM gato agastiH / vilata varaNe / vilasti: pulamahattve pulastiH |kssipiit preraNe / kSipastiH ete laukikA RSayaH / agastiH vRkSajAtizca ||gRdhergbh ca // 661 // gRdhUca abhikArakSAyAmityasmAdastik pratyayo gabha cAsyAdezo bhavati |gbhstiH razmiH ||vsytiyaamaatiH||662|| AbhyAmAtiH pratyayo bhavati / vasaM nivAse / vasAtayaH janapadaH / Rk gatau / arAtiH ripuH // abheryAmAbhyAm // 663 // abhipUrvAbhyAmAbhyAmAtiH pratyayo bhavati / yAMka praapnne| mAMka mAne / abhiyAtiH abhimAtizca zatruH // yajo ya ca // 655 yajI devapUjAdAvityasmAdAtiH pratyayo'sya ca yakAro'ntAdezo bhavati / yayAti: rAjA // vadhavicchadibhUbhyo'ntiH / / 665 // ebhyo'ntiH pratyayo bhavati / vada vyaktAyAM vAci / vadantiH kayA / ava rakSaNAdiSu / avantiH rAjA / avantayaH janapadaH / chadaNa apavAraNe / yujAdirvikalpitaNijantavAdaNyantaH / chadantiH gRhacchAdanadravyam // bhU sattAyAma / bhavantiH kAlaH lokasthitizca // shkeruntiH|| zaklaMda zaktAvityasmAduntiH pratyayo bhavati / zakuntiH pakSI / / namo dAgo DitiH // 667 napUrvAda hudAMga dAne ityasmAt DiditiH pratyayo bhavati / aditiH devamAtA // deGaH // 668 // decha rakSaNe ityasmAt DiditiH pratyayo bhavati / ditiH a. muramAtA ||viisjyisibhysthik // 669|| ebhyasthik pratyayo bhavati / vIka prajanAdiSu / bIthiH mArgaH aNdh| sake sakyi Uru zakaTAGgaM ca / asUca kSepaNe |asthi paJcamo dhaatuH||saarerthiH||670|| saM gatAvityasmAt NyantAdathiH pratyayo bhavati sArathiH yantaniSadhit // 671 // nipUrvAt palaM sage ityasmAta ghidathiH pratyayo bhavati |nisskthiH Rear Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA sadA dhanuparakha / pitkaraNaM gatvArtham ||udttennivaa // 672 // utpUrvAta Rka gatAvityasmAt athiH pratyaya sa ca NidA hamamamA | ati udArathiH viSNuH |udaarthiH vipraH kASThaM samudraH anaivAMzca ||aterithiH||673||at sAtatyagamane ityasmA- dithiH pratyayo bhavati / atithi: pAtratamo bhikSAvRttiH ||tenerddit||674aatnuuyii vistAre ityasmAt DidiyiH pratyayo bhavati / tithiH pratipadAdiH / / usserdhiH| 675 // ughU dAhe ityasmAdadhiH pratyayo bhavati // oSadhiH udbhivizeSa: vido raSik / / 676 // vidaka jJAne ityasmAt kidradhiH pratyayo bhavati / vidradhiH vyAdhivizeSaH / vIyusuvAgibhyo niH|| 677 // vIM prajanAdau / veniH vyAdhiH nadI ca / yoniH prajananamAma utpattisthAnaM c| soniH 4 savanam / bahiH pAvakaH balIvardazca / aga kRTilAyAM gatau / agniH pAvakaH // ghUzAzIDo isvazca // 678 // e. bhyo niH pratyayo isvazcaiSAM bhavati / dhUgaz kampane / dhuniH nadI / zoMca takSaNe / zaniH sauriH / zI svapne / ciniH yAdavaH varNazca // lUdhUpacchibhyaH kit // 679 // ebhyaH kinniH pratyayo bhavati / lUgara chedane / lUniHla vanaH / dhuza kampane / dhRniH vAyuH / pracchat bIpsAyAma / pRzniH varNaH alpatanuH kiraNaH svargazca // sadikRtyahai midhamyazyaTikaTayaveraniH / / 680 / / sadaniH jalam / vartaniH panthAH dezanAma ca / amaniH agniH / dhamaH sau. traH / dhamaniH manyA rasavahA ca zirA // azauTi vyAptau / azaniH indrAyudham / aTa gatau / aTaniH cApakoTiH / kaTe varSAvaraNayoH / karaniHzailamekhalA / avaniH bhUH // roH kit // 681 // rajIM rAge ityasmAta kidaniHpratyayo bhavati / rajaniH raatriH|| arterniH|| 682 ||k gatAvityasmAdatniH pratyayo bhavati / araniH pAhamadhyam zamaH utkaniSThazca istaH // edheriniH|| 683 / / edhi vRhAvityasmAdiniH pratyayo bhavati / edhiniH medinii|| shkekniH|| 684 / zakalaMT zaktAvityasmAduniH pratyayo bhavati / zakuniH pakSI / / adermniH|| 685 // SSAGRA 555555ARO 17381 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A% 2 54 adak bhakSaNe ityasmAnmani pratyayo bhavati / amaniH pazUnAM bhakSaNadroNI agniH jayaH hastI azvaH tAlu ca // damedubhirdum ca // 686 // damUn upazame ityasmAt dubhiH pratyayo'sya ca dumityAdezo bhavati |dundubhiH devatUryam / 13/ // nIsAyuvalidalibhyo miH // 697 // ebhyo miH pratyayo bhavati / NIMga pApaNe / nemiH ckrdhaaraa| SoMc8 antakarmaNi / sAmi ardhavAcyavyayam / vRguT varaNe / varmiH vlmiikkRmiH| yuk mizraNe / yomiH shkuniH| zaza hiMsAyAm / zarmiH mRgaH / bali saMvaraNe / balmiH indraH samudrazca / dala vizaraNe / dalima: Ayudham indraH samudraH zakraH viSaM ca // azo razcAdiH // 688 // azauTi vyAptAvityasmAnmiH pratyayo rephazca dhAtorAdirbhavati / razmiH prama haH mayUkhazca // srtekccaatH|| 689 // AbhyAmiH pratyayo guNe ca kRte'kArasyokAro bhavati / muM gatau / mUrNiH & sthUNA / R gatau / UrmiH taraGgaH ||kRbhuubhyaaN kit||690||aabhyaaN kinmiH pratyayo bhavati / Du kaMga karaNe / kamiH kssudrjntujaatiH| bhU sattAyAm / bhUmiH vsudhaa.|| // kvaNeDayiH // 691 // kvaNa zabde ityasmAt DidayiH pratyayo 18 bhavati / kvayiH pativizeSaH // taikivaskyakimakyaMhizadhadisaghazIvapivazibhyo riH // 692 // taka dUrI kuchejIvane / laraki yuvA / bakucha kauTilye / vakriH zalyaM parazukA rathaH ahaH kuTilazca / akuG lakSaNe / aMhika cihnam vaMzakaThinikazca / makura maNDane / maGakriH maNDanama zaThaH pravakazca / ahuG gatau / ahiH pAdaH / aheramadhyeke / acuGagatyAkSepe / adhiH / zadriH vA yasma istI giriH RSiH zobhanazca / adaMka bhakSaNe / adriH parvataH / sadriH hastI giri| meSazca / zauTi: vyAptau / adhiH koTiH / vapriH kedAraH / vazriH samUhaH // bhUskuziviziMbhibhyaH kita // 693 // ebhyaH kidriH pratyayo bhavati / bhUri prabhUtam / kAnanaM ca / sUriH AcAryaH paNDitazca / lepaNe / kathiH Rvika vidhiH mRtyuH RSizca zubhiH yatiH vipraH dazamIyaM zubhaM satyaM ca / / jaSo razca yaH ka Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECOM maka0 134 * japaca jarasItyasmAta kidriH pratyaya Iri sati rephasya vakArazca bhavati / jIviH / zarIram // kundrikRyaadyH|| heymbhaa|| 695 // kundrayAdayaH zabdAH kidripratyayAntA nipAtyante / kupeH kautezca dazcAntaH kundriH RSiH / kudriH parvataH *uNAdayaH RSiH samudrazca / / AdigrahaNAta kSautedoM'ntaH / zudriH samudraH / ateo'ntaH / RSiH lokanAthaH / zakaH zakriH balavAnityAdayo'pi bhavanti // rAzadizakikAdibhyastriH // 69 // rAMka dAne / rAtriH nizA / zadala zAtane / zatriH kuThajaraH krauzcazca zikalaMda zaktau |shktiH kauzcaH RSizca / kada vaiklavye sautraH |ktriH RSiH |ardk bhakSaNe / atriH RssiHptertriH||697||pl gatAvityasmAdatriH pratyayo bhavati / patatriH pakSI / / nadivallayatikaterariH 4||698||nnd avyakte zabde nidariH paTahaH valli saMvaraNe |vllriH latA vINA sasyapArI coka gatau ararikapATam / kRtait chedane / kartariH kezAdikartanayantram // masyasighasijasyaGgisahibhya uriH // 699 // mamaica pari NAme / masuriH marIciH / asUca kSepaNe / asuriH saMgrAmaH / ghamlu adane / ghasuriH agniH jamUca mokSaNe / jamuriH 4 samAptiH azaniH araNiH krodhazca / agu gatau / aGguriH karazAkhA / latve, aGaguliH / pahi marSaNe / sahuriH pRthvI akrodhana: anaDvAn saMgrAmaH andhakAraH sUryazca / / muheH kit // 70 // muhauca vaicitye ityasmAta kidariH pratyayo bhavati / mahariH sUryaH anavAMzca / / dhUmUbhyAM likaliNau // 701 // AbhyAM yathAsaMkhyaM lika liNa etau pratyayau bhavataH / dhRgazu kampane / dhUliH paaNsuH| muGbandhane / mauli: mukuTaH // paattynibhyaamliH|| 702 / AbhyAma: liH pratyayo bhavati / paTa gano nnyntH| pAli: vRkSavizeSaH / aaupa vyaktyAdI / aalipANipuTa: praNAmahastayamaM ca // mAsAlibhyAmolimalI // 703 // AbhyAM yathAsaMkhyamokulimalItyeto pratyayau bhavataH / mAMka mAne // 234 / kaliH kAkaH / zala gatau NyantaH / zAlmaliH vRkSavizeSaH / / dRSTavabhyo viH / / 704 // ebhyo viH pratyayo bha 51UREX04. OMOMOMDa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CATE hai cati / dRz vidAraNe / darviH taH / pazu pAlanapUraNayoH / paviH kara hisrazca / vRza varaNe / varviH zakaTaM dhAtrI, kAkaH zyenazca / jastRjAgRkRnIghRSibhyo Git // 705 / / ebhyo kidiH pratyayo bhavati / juSaca jarasi / jIvivAyuH pazuH kaNTakaH zakaTaH madguH kAyam gulmaM zaGkA vRddhaH vRddhabhAvazca / zRza hiMsAyAm / zIviH hiMsraH kRmiH hai nyazca / stuga AcchAdane / stIviH garviSThaH adhvaryuH bhagaH tanuH rudhiraM bhayam tRNajAtiH namaH ajazca / jAgRk nidrAkSaye jAgRtiH rAjA agniH prabuddhazca DivAnna guNaH |ddu kuMra krnne| kRviH rudraH tantubAyaH tantuvAyadravyam rAjA ca / yadupajhaM kRvaya iti purA paJcAlAnAcakSate / NIMga prApaNe / nIviH paridhAnagranthiH mUladhanaM ca / ghRSU saMgharSe / ghRSTiH varAhaH vAyuH agnizca // 705 // chavichivisphavisphivisthAvisthividavidIvikikivididividIdivikikodivikikidIvizivyaTavyAdayaH // 706 // ete kibipatyayAntA nipAtyante / chayatehasvazca / chaviH tvak chAyA AvaraNaM ca / chidelaka ca / chiviH phalgudravyam / sphAyateH sphasphibhAvau ca / sphaviH vRkSajAtiH / sphiviH vRkSaH udazvicca / tiSThateH svasthibhAvau ca / sthaviH prasevakA tantuvAyaH sImA agniH ajaGgamaH svargaH kuSThI kuSThimAMsaM phalaM ca sthiviH sImA / damelak ca / daviH dharmazIlA dAtA sthAnaM phAlazca / dIvyatedardIrghazca / dIviH kitavaH chutimAn kAlaH vyAghrajAtizca / kitadvitvaM pUrvasva catvAbhAvo luk ca / kikiviH pakSivizeSaH / divedvitvaM pUrvasya dIrghazva vA didiviH svargazca / dadiviH annaM svargazca / kiteH kikIdibhAvazca / kikIdiviH varNaH pakSI ca / kikipUrvAt dIvya | terdIrghazca / kikIti kurvan dIvyatIti kikidIviH cApaH / zIGo isvazca / ziviH rAjA aTerat cAntaH / aTaviH araNyam / AdigrahaNAdanye'pi / puSipluSizuSikuSpasibhyaH sika // 707 // ebhyaH kina siH pratyayobhavati / puSaplaghu dAhe / putiH agniH udapAnazca / elakSiH agniH jaTharaM kuzUlazca / zupaMca zoSaNe / zukSiH vAya: Relate % Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MO5 & nidAghaH yavAsakaH tejazca / kuSaza niSkarSe / kukSiH jaTharam / azauTi vyAptau / ali netram // gopaadernersiH|| hemaprabhArI | 708 // gopa ityAdibhyaH parAdanak prANane ityasmAt asiH pratyayo bhavati / gopAnasiH sauMdhAgrabhAgacchadiH / uNAdayaH citrAnasiH jlcrH| ekAnasiH ujjayanI / vArANasiH kAzI nagarI // vRdhapasAbhyo nasiH // 709 // ebhyo praka0 13 // nasiH pratyayo bhavati / vRkuTa varaNe / varNasiH taruH / dhuMga dhAraNe / dharNasiH zailaH lokapAlaH jalaM mAvA ca / pRza Dra pAlanapUraNayoH / parNasiH jalagharaH ulUkhalaM zAkAdizca / vRzu varaNe varNasiH bhUmiH poMca antakarmaNi / ta sAnasiH snehaH nakhaH hiraNyam RNaM sakhA sanAtanazca // triyo hik // 710 // brIz va raNe ityasmAta kit hiH pratyayo bhavati / vrIhiH dhAnyavizeSaH // tRstRtandritatryavibhya IH // 711 // ebhya I.pra.4 &Atyayo bhavati / tRplavanataraNayoH / tarIH nauH agniH vAyuH plavanazca / / stRgaza AcchAdane / starIH tRNaM dhUmaH meghaH nadI zayyA ca / tandriH sAdamohanayoH sautrH| tandrIH mohanidrA / tantriNa kuTumbadhAraNe / tantrIH zuSkasnAyuH vAdi| vINA AlasyaM ca / ava rakSaNAdau / avIH prakAzaH AdityaH bhUmiH pazuH rAjA strI ca // naDeNit // 72 // dA naDeH sautrAdIH pratyayaH sa ca Nidbhavati / nADI AyatazuSiraM dravyam ardhemuhUrtazca // vAtAt pramaH kita // 713 // vAnapUrvapadAt preNopasRSTAt mAk mAne ityasmAt kidIH pratyayo bhavati / vAtapramIH vAtyA azvaH vAtamRgaH pakSI za.. mIkSazca // yApAbhyAM dve ca // 714 // AbhyAM kidIH pratyayo'nayozca dve rUpe bhavataH / yAMka prApaNe / yayIH mokSa| mArgaH divyavRSTiH AdityaH azvazca / pAM pAne / papIH razmiH sUryaH istI ca // 714 // lakSeo'ntazca // 715 // la lakSINU darzanAGkanayorityasmAdIH pratyayo makArazcAnto bhavati / lakSmIH zrIH // bhRmRtRtsaritanidhanyanimanima-21 PsjizIvaTikaTipaTigaDicamcyasivasitrapizasvRsnihiklidikandIndivindhandhivandhyaNiloSTikunthibhya 15555555 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ||716|| TuDu bhRMga poSaNe ca bhRMga bharaNe vA / bharuH samudraH varNiH bhartA ca / mRt prANatyAge / maruH nirjalo dezaH giri / taruH vRkSa: / tsara chadmagatau tsaruH AdarzakhaDgAdigrahaNapradezaH vaJcakaH kSurikA ca / tanUyI vistAre / tanuH dehaH sUkSmazca / dhana dhAnye sautraH / dhanuH astraM dAnamAnaM ca / anakU prANane | anuH prANaH / anu pazcAdAdyarthe 'vyayam / manic jJAne / manUyI bodhane vA / manuH prajApatiH / madguH jalavAyasaH / zIka svapne / zayuH ajagaraH svapnaH Adityazca / vaTa veSTane / baTuH mANavakaH / kaTe varSAvaraNayoH / kaTuH rasavizeSaH / paTa gatau / paTuH dakSaH / gaDa secane / gaDuH ghATAmastakayormadhye mAMsapiNDaH sphoTaca / caMcU gatau / cacuH pakSimukham / asavaH prANAH / vasaM nivAse / vasu dravyaM tejo devatA ca / vasuH kazcidrAjA / trapu lohavizeSaH / zRzU hiMsAyAm / zaruH krodhaH AyudhaH hiMsrazca / svaruH pratApaH vajraH vajrAsphAlanaM ca / snehaH candramAH sannipAtajo vyAdhivizeSaH pittaM vanaspatizca / klidauca ArdrabhAve / kleduH kSetraM candraH / bhagama zarIrabhadgazca / kledayatIti kleduH candramA ityanye / kadu rodanAhnAnayoH / kanduH pAkasthAnam sUtrotaM ca krIDanam / iduM paramaizvarye / induH candraH / vidu avayave / binduH vipruT / andhaNa dRSyupasaMhAre / andhaH kUpaH vraNazca / bandhaMz bandhane / bandhuH svajanaH / bandhu dravyaM / aNa zabde / aNuH pudgalaH sUkSmaH rAlakAdizca dhAnyavizeSaH / loSTi saMghAte / loduH mRtpiNDaH / kunthatha saMkleze / kunthuH sUkSmajantuH // syandisRjibhyAM sindhurajjau ca // 717 // AbhyAmmuH pratyayo'nayozca yathAsaMkhyaM sindhu rajJa ityAdezau bhavataH / syandaura sravaNe | sindhuH nadaH nadI samudra / sRjet visarge, sRjiMca visarge vA / rajjuH davarakaH // paMserdIrghazca // 18 // ityasmAduH pratyayo dIrghazvAsya bhavati / pAzuH pArthivaM rAjaH // azerAnno'ntazca / / 719 // azauTi vyAptAvi tyasmAduH pratyayo'kArAcca paro no'nto bhavati / aMzuH razmiH sUryazva / prAMzuH dIrghaH // namernAk ca // 720 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhAta uNAdayaH praka0 & NamaM prahatve ityasmAduH pratyayo'sya ca nAka ityAdezo bhavati / nAku: vyaLIkam vanaspatiH RSiH valmIkazca |mnijnibhyaaN dhatI ca // 721 / AbhyAmuH pratyayo'nayozca yathAsaMkhyaM dhakAratakArau bhavataH / maniMca hAne / madhu kSaudrama zIdhu ca / madhuH asuraH mAsazca caitraH / janaici prAdurbhAve / jatu lAkSA / / ajaiRja ca // 722 // arja arjane ityasmAduH pratyayo'sya ca RjU ityAdezo bhavati / Rju akuTilam // 722 // kRtesta ca // 723 // kRtait chedane kRtaipa veSTane ityasmAdvA uH natyayo bhavati asya ca tarka ityAdezaH / tadduH cundaH mUtraveSTanazalAkA ca // 723 // neraJcaH // 724 // nipUrvAdazcateruH pratyayo bhavati / nyaH mRgaH RSizca // kimaH zro Nit // 725 // kim pUrvAta zRza hiMsAyAmityasmAt NiduH pratyayo bhavati / kiMzAruH zakaH dhAnyazikhA / uSTraH hiMsraH iSuzca // mivahi&caricaTibhyo vA // 726 // ebhyaH u.pratyayaH sa ca NivA bhavati / Du miNTa prakSepaNe / mAyuH pittaM mAna zabdazca / gomAyuH zRgAlaH / mayuH kinnaraH uSTaH prakSepaH AkRtaM / bAhulakAdAtvAbhAvaH / vahIM prApaNe / bAhuH bhujaH / bahu prabhUtam cara bhakSaNe ca / cAru zobhanam / carantyasmAddevapitRbhUtAni ityapAdAne'pi bhImAditvAta, caruH devatoddezena pAka: sthAlI ca / caraNa bhede / cATu priyAcaraNam paTujanaH viyavAdI sphuTavAdI daryagrama ziSyazca / caTu priyAcaraNam // RtazambhrAdibhyo ro lazca // 727 // ebhyo NiduH pratyayo rephasya ca lakAro bhavati / jagato, na pApaNe ca vA / AluH zleSmA zleSmAtakaH kandavizeSazca / tAlu kAkudam / zAluH hiMsraH kaSAyazca mAluH patra latA yasyA mA. luSAnIti prasiddhiH / bhAluH indraH / AdigrahaNAdanye'pi // kRkasthUrAdvacaH ka ca // 728 // AbhyAM parAta vaco NiduH pratyayo bhavati kakArazcAnnAdezaH / vacaMka bhASaNe, aMgaka vyaktAyAM vAci / kamavyaktaM brUte cakti vA ka- kavAkuH kukkuTaH kukalAsaH kharITazca / evaM sthUravAkuH uccairdhvaniH // pRkAhRSibhUSISikuhibhidividimRdivya 555 1 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhigRdhyAdibhyaH kit / / 729 // ebhyaH kiduH pratyayo bhavati / puru: mahAn lokaH samudraH yajamAnaH rAjA ca kazcit / kuH pRthvI hRSaca tuSTI, hayU alIke vaa| haSuH tuSTaH alIkaH sUryAgnizazinazca / vidhRSAT prAgalbhye / dhRSuH pragalbhaH saMtApaH utsAhaH parvatazca / iSana icchAyAma / ipuH paraH / kuhaNi vismApane / kuhuH naSTacandrAmAvAsyA / bhidUM. pI vidAraNe / bhiduH vajraH kandarpazca / vidak jJAne / viduH hastimastakaikadezaH / mRdaza kSode / mRduH akaThinaH / vidhuH candraH vAyuH agnizca / gRcU abhikAkSAyAm / gRdhuH kAmaH / AdigrahaNAt pUrauca ApyAyane, pUraNU A. pyAyane vA / pUritamanena yazasA sarvamini pUruH rAjarSiH / evamanye'pi // rabhiprathibhyAmRcca rasya // 730 // AbhyAM kiduH pratyayo rephasya ca RkAro bhavati / rami rAmasye / RbhavaH devAH prathiS prakhyAne / pRthuH rAmA vistI. Nazca // spazibhrasje: sluka ca // 731 // AbhyAM kiduHpratyayaH sakArasya luk ca bhavati / paziH sautraH tA. lavyAntaH / pazuH tiryak mantravadhyazca janaH / bhrasjIta pAke / bhRguH prapAta: brahmaNazca sutH| kittvAt grahavazvabhrasjapaccha iti rat / nyaGkadgameghAdaya iti gatvam ||duHsvpkssnibhyH sthH|| 732 / / dum su apa vani ityetebhyaH parAt SThAM gatinivRttAvityasmAt kiduH pratyayo bhavati / duHSThu azobhanam / muSTu sAtizayama | apaSTu vAmam / vaniSThuH capAsaMnihito'vayavaH azvaH saMbhaktaH apAnaM ca // haniyAkRbhRtatrodve ca // 733 // ebhyaH kiduH pratyayo / rUpe caSAM bhavataH inaMka hiMsAgatyoH / jaghnuH indraH vegavAMzca / yAMka prApaNe / yayuH azvaH yAyAvaraH svarga& mArgazca / Dukara karaNe / cakruH karmaThaH vaikuThazca / TuDu ma~gaka poSaNe ca, gka bharaNe vA / babhraH RSiH nakulaH rAjA varNazca // pRza pAlanapUraNayoH / pupuruH samudraH candraH lokazca |tR plabanataraNayoH / titiruH pataGgaH / * pAlane / | tatruH naukA // kRma Rta ura ca / / 734 // AbhyAM kiduH pratyaya RkArasya cora bhavati / kRta vikSepe / kuruH BASAUlAUnaUba Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C uNAdayaH maka0 raajrssiH| karavaH janapadaH / gRza zande / guruH AcAryaH laghupatipakSaH pUjyazca jnH|| pacericcAtaH // 735 // Du hemaprabhAta pacIMSu pAke ityasmAduH pratyayo'kArasya cekAro bhavati / picuH nirasthIkRtaH karpAsaH // aterucH // 736 // Rka gatAvityasmAduH pratyayo'sya ca UrityAdezo bhavati Uru zarIrAkam // mahatyurca // 737 // artermahatyabhidheye uH 1137 pratyayo'sya corityAdizo bhavati / uru vistIrNam // uhaca bhe|| 738 / / ata nakSatre'bhidheye upratyayo dhAto. |zca uDAdezo bhavati / uDu nakSatram / / liH kaca // 739 // zlipaMca AliGgane ityasmAt kiduH pratyayaH kakArazAntAdezo bhavati / liH mRgAsthi savyavasAyaH rAjyaM jyotiSa sevakazca ||rcilcilinggenluk ca / / 740 ebhya u.pratyayo nakArasya ca lug bhavati / raghulaghura gatau / raghuH rAjA / laghu tuccha zIghraM ca / liguNa citriikrnne| liguH RSiH sevakaH mUrkhaH bhUmivizeSazca // pImRgamitradevakumAralokadharmavizvasumnAzmAvebhyo yuH // 741 // pImRgamitradevakupAralokadharmavizvasumnAzman aba ityetebhyaH parAta yAMka prApaNe ityasmAt kiduH pratyayo bhavati / pIyuH ulUkaH AdityaH suvarNa kAlazca / mRgaH vyApaH mRgazca / mitrayuH RSiH mitravatsalazca / devayuH dhArmikaH / kumArayuH rAjaputraH / lokayuH vAkyakuzalaH janaH / dharmayuH dhArmikaH / vizvayuH vAyuH / mumnayuH yajamAnaH azmayuH mUrkhaH / a. vayuH kAvyam // parAbhyAM zRkhanibhyo Dit // parApUrvAbhyAM yathAsaMkhya zRkhanibhyAM DiduH pratyayo bhavati / zRzU hiMsAyAm / parAn zRNAti parazuH kutthaarH| khanUra avadAraNe / AkhuH muussikH|| zubheH sa ca vA // 743 // zubhirdIplAvityasmAta hiMduH pratyayo bhavati asya ca dantyaH so vA suH zuzca pUjAyAm / supuruSaH zunAsIraH drabhyAm // 744 / / AbhyAM DiduH pratyayo bhavati / dhuk abhigame / yuH svargakrIDA svargazca / TuM gatau / duH vR. sazAkhA vRkSazca // haripItamitazatavikukadbhayo duvaH // 745 // haripItamitazatadhikukad ityetebhyaH parAva deM 555 OMOMkAra // 137 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatAvityasmAt DiduH pratyayo bhavati / haridruH vRkSaH RSiH parvatazca / pItadruH devadAsaH / mitadruH samudrA turagaH mitaMgamazca / zatanAma nadaH nadI ca / vidra: dArupakAraH vRkSaca / kudra: vikalapAdaH / karnAgamAtA vanhijAtiH gRhagodhA 8/ varNazca // kevayubhuraNyvadhvarvAdayaH // 746 // kevavAdayaH zabdA DidubhatyayAntA nipAtyante / kevalapUrvAdhAtelalotapazca / kevalo yAti kevayuH RSiH / bhUpUrvAdhAte raNa cAdau / bhuvaM yAti bhuraNyuH agniH / adhvaraM yAti, pUrvapadAnta-la lope, adhvaryuH Rtvika / AdigrahaNAt caran yAti caraNyuH vAyuH / abhipUrvasya cAznAterabhIzuH razmiH // zaH sanvacca // 747 // zoMca takSaNe ityasmAt DiduH pratyayaH sa ca sanvad bhavati / sani ivAsmin dvitvaM pUrvasya cetvaM bhavatItyarthaH / zizuH pAlaH // tneuH|| 748 // tanUyI vistAre ityasmAt DidajaH pratyayo bhavati sa ca sanvata / titauH paripavanam // kaizIzamiramibhyA kuH // 741 // kAkuH svaravizeSaH / zekuH udbhivizeSaH / zakuH kIlakaH bANaH zulam Ayudha cinhaM chalakazca / raku: mRgH|| hiyaH kidro lazca vA // 750 // hrIMka lajjAyAmityasmAta kita kuH pratyayo rephasya ca lakAro vA bhavati / hInhIkuzca pujatunI lajjAvAMzca / hIkuH vanamArjAraH // kiraH GSa ca // 751 // kuna vikSepe ityasmAt kit kuH pratyayaH pakArazcAntAdezo bhavati / kiSkuH chAyAmAnadravyam // caTika Thikapardibhya AkuH / / 752 / / ebhya AkuH pratyayo bhavati / caTaNa bhede / caTAkuH RSiH zakunizca / kaTha kaccha-2 jIvane / kaThAkuH kuTumbapoSakaH / padi kutsite zande / pardAku: mekA vRzcikaH ajagarazca // sivikuTikaThika. M SikraSibhyaH kit / / 753 // ebhyaH kidAku: pratyayo bhavati / sivAku: RSiH / kuTAku: viTapaH / kuThiH mo. / kuThAH zvabhrana / kavAkuH pakSI / kRSaz niSka / kuSAkuH mUSikA agniH paropatApI ca / kRSIMta vilekhane / kuSAkuH kRSIvalaH // upasargAcceti / / 754 // upasargapUrvAt ciMgaTa cayane ityasmAt DidAkuH pratyayo bhavati / CISHIKHARA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 1138 upacAH saMcAku RSiH nicAkuH nipuNaH RSi // zaleraH // 755 // zala gatAvityasmAt aGkuH pratyayo bhavati / zalaGkaH RSiH / sRpRbhyAM dAkukU / / 756 / / AbhyAM kiMtu dAkuH pratyayo bhavati / sR gatau / sadAkuH davAgniH vAyuH AdityaH vyAghraH zakuniH astaH bhartA gotrakRcca / paMka pAlanapUraNayoH / vRdAkuH sarpaH gotrakRcca // iSeH svAku ca // 757 // iSat icchAyAmityasmAt kitu svAkuH pratyayo bhavati / ikSvAku AdikSatriyaH // phali valyameH // 75 8 || ebhyo muH pratyayo bhavati |phaLa niSpattau / phalgu asAram / vali saMvaraNe vilgu madhurama zobhanam c| valguH pakSI / ama gatau / aGmuH zarIrAvayavaH // damerluk ca // 759 / / damUc upazame ityasmAdguH pratyayo 'ntyasya calugbhavati / daguH RSiH / / hehin ca // 760 || hiMdU gativRddhyorityasmAdguH pratyayo hin cAsyAdezo bhavati / hiGguH rAmaH // prIkaMpainIleraGak // 761 / / ebhyaH kidaGguH pratyayo bhavati / prIMgz vRttikAnnyoH / miyaGguH phalinI lakazca / ka zabde / kaGguH aNuH / paiM zoSaNe / paGguH khaJjaH / NIla varNe / nIlaGguH kRmijAtiH zRgAlatha // avyatigRbhyo'GkuH || 762 || ebhyo'duH pratyayo bhavati / aba rakSaNAdau / avaduH kRkATikA / Rk gatau / araduH vRkSaH / gat nigaraNe / garaduH dezavizeSaH pakSI ajagaratha || zalerAduH // 763 // zala gatAvityasmAdAduH pratyayo bhavati / zalAduH komalaM phalam || akSayaveriSTuH // 764 || AbhyAmiSThuH pratyayo bhavati aaupU vyaktyAdau / aJjiSThuH bhAnuH agniva / ava rakSaNAdau / aviSThuH azvaH hotA ca // tamimanikaNibhyo duH / / 765 || ebhyo DuH pratyayo bhavati / tanUyI vistArai / taNDuH prathamaH / manic jJAne / maNDuH RSiH / kaNa zabde / kaNDuH vedanAvizeSaH // panerdIrghazca // 766 // pani stutAvityasmAt DaH pratyayo dIrghazca bhavati / pANDuH varNaH kSatriyazca // palisRbhyAmA- 8 // 138 NDukaNDukau / / 767 / / AbhyAM yathAsaMkhyamANDuH kaNDukU ca pratyayau bhavataH pala gatau / palANDuH lazunabhedaH / mRt uNAdayaH maka0 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COBRAOMOM prANatyANe / mRkaNDaH RSiH // ajisthAyarIbhyo NuH // 768 // ebhyo NuH pratyayo bhavati / az2a kSepaNe ca / veNuH vaMzaH / SThAM gatinivRttau / sthANuH zivaH Urdhva ca dAru / vRgaTa varaNe / vaNuH nadaH janapadazca / rIz gatireSaNayoH / / 4. reNuH dhuliH // viSeH kit // 769 // viSlaMkI vyAptAvityasmAt kit NuH pratyayo bhavati / viSNuH hariH // kSiperaNuk // 770 // kSipIt preraNe ityasmAta kidaNuH pratyayo bhavati / kSipaNuH samIraNaH vidyucca // abjerissnnuH| 771 // anaupa vyaktyAdAvityasmAdiSNuH pratyayo bhavati / aaiSNuH ghRtam // kRhabhUjovigamyAdibhya eNuH // 772 kuMgaTa hiMsAyAma Du iMga karaNe vA / kareNuH hastI / hareNuH gandhadravyam / bhaveNaH bhavyaH / jIveNuH auSadham / gameNuH gantA / AdigrahaNAt zamana upazame, zameNuH upazamanam / yajI devapUjAdau / yajaNuH yajJAdiH / Du pa. cIM pAke / paceNuH pAkasthAnam / padeNuH vaheNurityAdi / kRsikamyamigamitanimanijanyasimasisacyavibhA. dhAgAglAmlAhanihAyAhizipUbhyastun / 773 / / kartuH karmakaraH / setuH nadIsaMkramaH / kantuH kadarpaH kAmI manaH kusulazca / antuH rakSitA lakSaNaM ca / gantuH pathikaH / AgantuH avAstavyo janaH / tantuHsUtram / mantuH vaimanasyam priyaMvadaH mAnazca / jantuH pANI / ask bhuvi / astuH astibhAvaH / bAhulakAta bhUbhAvAbhAvaH / mastu dadhimUda lavAri / paci secane / saktuH yavavikAraH / otuH biDAlaH / bhAtuH dIptimAn zarIrAvayavaH agniH vidvAMzca / hu dhAMgaka dhAraNe ca / dhAtuH kohAdiH rasAdiH zabdaprakRtizca / - zabde / gAtuH gAyanaH udgAtA ca / glAtuH srujH| M.mlaiM gAtravinAme / mlAtuH dInaH / intu: AyudhaM himazca / hAtuH mRtyuH mArgazca yAtuH pApmA janaH rAkSasazca / hetuH kA. zaraNam / kroSTA agAlaH / pUgazU pavane / potuH pavitA / nitkaraNaM 'kuzastunastRn puMsi ' ityatra vizeSaNArtham / / baseNivA // 774 // ghasaM nivAse ityasmAt tun pratyayaH sa ca pitA bhavati / vastu gRhaM gRhabhUmizca / vastu sata 55AAPOO Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemamabhA | 139 / nivezabhUmizca // paH pIpyau ca vA // 775 // pAM pAna ityasmAt tun pratyayo bhavati asya ca pIpi ityAdezau vA bhavataH / pItaH AdityaH candraH hastI kAlaH cakSuH bAlaghRtapAnabhAjanaM ca / pituH prajApati: AhAratha / pAtuH rakSitA brahmA ca // Apo'p ca // 776 || AplaMda vyAptAvityasmAttan pratyayo'sya cApU ityAdezo bhavati / aptuH devatAvizeSaH kAlaH yAjakaH yajJayAnizca // abhyarteH kit // 777 // AbhyAM kitun pratyayo bhavati / aaupU vyaktyAdiSu / aktuH indraH / viSNuH rAtrizva / Rku gatau / Rtu: hemantAdiH strIrajaH tatkAlazca // cAyaH keca // 778 // cAyapUjAnizAmanayoH ityasmAttan pratyayo'sya ca ke ityAdezo bhavati / ketuH dhvajaH grahazca // vahimahiguhyedhibhyo'tuH // 779 || ebhyo'tuH pratyayo bhavati / vahIM prApaNe / vahatuH vivAhaH anaDvAn agniH kAlaya | maha pUjAyAm / mahatuH agniH / guDauga saMvaraNe / gUhatuH bhUmiH / eSi vRddhau / edhatuH lakSmIH puruSaH agnizca // kRlAbhyAM kit // 780 || AbhyAM kidatuH pratyayo bhavati / Du kraMga karaNe / kratuH yajJaH LAMkU AdAne / latuH pAzaH // taneryatuH // 781 // nanUyI vistAre ityasmAdyatuH pratyayo bhavati / tanyatuH vistAraH vAyuH parvataH sUryaca // jIverAtuH // 782 // jIva prANadhAraNe ityasmAdAtuH pratyayo bhavati / jIvAtuH jIvanam auSadham annam udakaM dravyaM ca // yamek // 783 // yamUM uparame ityasmAt kita duH pratyayo bhavati / yaduH kSatriyaH // zIGe dhuk // 784 // zIkU svapne ityasmAt kit dhuH pratyayo bhavati / zIdhu madyavizeSaH // dhUgo dhun ca / / 785 / / dhUgz kampane ityasmAt dhuk pratyayo'sya ca dhun ityAdezo bhavati / dhundhuH dAnavaH // dAbhAbhyAM nuH // // 786 // AbhyAM nuH pratyayo bhavati / Du dAMgRk dAne / dAnuH gantA yajamAnaH vAyuH AdityaH dakSiNArthaM ca dhanam bhAM dIptau / bhAnuH sUryaH razmizca / citrabhAnuH agniH / svarbhAnuH rAhuH / vizvabhAnuH AdityaH // gheH zit // 1 / 139 / uNAdayaH bhaka0 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 787 // dUbeM pAne ityasmAnnuH pratyayo bhavati sa ca zit / zizcAdAtsaMdhyakSarasyeti AkAro na bhavati / dhenuH abhinavAsavA gvaadiH|| sUGa: kit / / 788 // pUDok prANigarbhavimocana ityasmAt kit nuH pratyayo bhavati / sUnuH 8 putraH // ho jahU ca / / 789 // o hAMka tyAge ityasmAtkinnuH pratyayo'sya ca jaha ityAdezo bhavati / jahanuH ga-8 GgApitA // vaceH kagau ca // 790 // vacaM bhASaNe ityasmAnnuH pratyayaH kakAragakArau cAnnAdezau bhavataH / vaknuH vagnuzca vAgmI / kahanestunuko // 791 // AbhyAM kito tunu iti pratyayau bhvtH| Du kuMga karaNe / kRtaH ka3 maMkAraH / kRNuH kozakAraH kAruzca / hanaMka hiMsAgatyoH / hatuH himaH / hanuH vaktraikadezaH / bAhulakAnnalopaH // game 5 sanvacca / / 792 / / gamlaM gatAvityasmAt tuknuko sanvat ca bhvtH| jigantuH brAhmaNaH divasaH mArgaH prANaH agnizca / jigannuH prANaH bANaH magaH mInaH vAyuzca // dAbhUkSaNyundinadivadipatyAderanu // 793 // ebhyo DindanaH pratyayo bhavati / Du dAMgaka dAne / danuH dAnavamAtA / bhU sattAyAm / bhuvanuH meghaH candraH bhavitavyatA haMsazca / kSaNayI hiMsAyAm / kSaNanuH yAyAvaraH / undai kledane / udanuH zukaH / Nada avyakte zande / nadanaH meghaH siMhazca / pada vyaktAyAM vAci / badanuH vaktA / pala gato / patanuH zyena: AdigrahaNAdanye'pi / kitvamakRtvA kiraNaM bade saMdabhAvArtham // kazerAnuka / / 794 // kRzacU tanutve ityasmAtkidAnuH pratyayo bhavati / kRzAnuH vahniH // jIverasadAnaka // 795 / / jIva prANadhAraNe ityasmAt kit radAnuH pratyayo bhavati / jIradAnuH / kikaraNaM guNapratiSedhArtham / KlopeDinAmyantatvAta guNaH syAt ||vcerknuH // 796 / / vacaka bhASaNe ityasmAdaknuH pratyayo bhavati / vacakna: vAgmI AcArya brAhmaNaH RSizca // hRSipuSighupigadimadinandigaDimaNDijanitanibhyo ristI ebhyo Nyantebhya itnuH pratyayo bhavati / hRSaca tuSTau hRSU alIke vA / harSayitnuH AnandaH svajanaH ranopajIvo priya-15 HOUSEPA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemamabhA | 140| vadazva / puSaM puSTo / poSayitnuH bhartA meghaH kokilatha / ghupuN vizabdane / ghoSayitnuH kokilaH zabdazva | gadaNU garje / gadayitnuH parjanyaH vAvadUkaH bhramaraH kAmazca / madec harSe / madayitnuH madirA suvarNam alaMkAratha / Tu nadu samRtet | nandayitnuH putraH AnandaH pramuditazca / gaDha secane / gaDhayitnuH balAhakaH / maDu bhUSAyAm / maNDayitnuH maNDafear kAmuka | janaici prAdurbhAve / janayitnuH pitA / svanaN garje / stanayitnuH meghaH meghagarjitaM ca // kasyatiMsvAmi // 798 || AbhyAM kidipuH pratyayo bhavati / kasa gatau / kasipuH asanam Rk gatau / ripuH zatruH // kamyamibhyAM buH / / 799 || AbhyAM vuH pratyayo bhavati / kamUda kAntau / kambuH zaGkhaH / ama / nI // abhraramuH // 800 || abhra gatAvityasmAdamuH pratyayo bhavati / abhramuH devahastinI // yajizundhidahida sijanimanibhyo yuH // 801 // ebhyo yuH pratyayo bhavati / yajIM devapUjAdau / yajyuH agniH adhvaryuH yajvA ziSyatha / zundhU zuddhau / zundhyuH agniH AdityaH pavitraM ca / dahaM bhasmIkaraNe / dadyuH agniH / dasUc upakSaye / da - cauraH / janaici prAdurbhAve / janyuH apatyaM pitA vAyuH prAdurbhAvaH prajApatiH prANo ca / manic jJAne / manyuH kupA krodhaH zokaH kratuzca // bhujeH kit / / 802 bhujaMpU pAlanAbhyavahArayoH ityasmAt kit yuH pratyayo bhavati / bhujyuH agniH AdityaH garuDaH bhogaH RSiva || sarterayvanyU || 803 || saM gatAvityasmAt ayu anyu iti pratyayau bhavataH / saraH nadI vAyuzca / dIrghAntamimamicchatyeke / sarayUH / zliSTanirdezAttadapi saMgrahotram | saraNyuH meghaH azvinormAtA samegho vAyuzca // bhUkSipicareranyuk || 804 || ebhyaH kidanyuH pratyayo bhavati / bhU sattAyAm / bhuvanyuH IzvaraH agnizca / kSipat preraNe / kSipaNyuH vAyuH vasantaH vidyut arthaH kAlazca / cara bhakSaNe ca / caraNyuH vAyuH // mutyu || 805 || mRt prANatyAge ityasmAt kit tyuH pratyayoH bhavati / mArayatIti mRtyuH kAlaH maraNaM ca // uNAdayaH maka0 // // 140 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ featurezibhyo ruH || 406 // ebhyo ruH pratyayo bhavati / ciMgada cayane / vekaH muniH / NIMg prApaNe / neruH janapadaH / pac pAne / peruH sUryaH giriH kalavizva | mIMca hisAyo / meruH devAdriH / azauTi vyAptI / azru netrajalam || rUpabhyAM kitu // 807 // AbhyAM kig pratyayo bhavati / ruk zabde / ruruH mRgajAtiH / pUgtha patrane / pUruH rAjA // khano luk ca // 808 / / khang avadAraNe ityasmAt ruH pratyayo bhavatyantasya ca lugU bhavati kharuH darpaH karaH mUrkhaH dRptaH gItavizeSazca // janihanizadyartesta ca // 809 // ebhyo ruH pratyayastakArazrAntAdezo bhavati / janaici prAdubhAve / jatruH zarIrAvayavaH meghaH gharyAvasAnaM ca / hanaka hiMsAgatyoH || hanuH hiMsraH zalaM zAtane zatruH ripuH / bAhulakAt tAdezavikalpe zatruH puruSaH / RkU gatau / atruH kSudrajantuH / imanaH zoGo Dit // 810 imanpUrvAt zI svapne ityasmAt Didru : pratyayo bhavati / zmazru sukhalomAni // zigrugeruna mervAdayaH / / 811 // zignAdayaH zabdA rUpatyayAntA nipAtyante / ziMgada nizAne / kiMtu go'ntazca / zigruH saubhAJjanakaH / haritakavizeSatha / giraterecca / geruH dhAtuH / namerna pUrvasya mayatervA eccAntaH // nameruH devavRkSaH / AdigrahaNAdanye'pi // kaTikaTyarteraruH || 812 || ebhyo'ruH pratyayo bhavati / kaTe varSAvaraNayoH / kaTaruH zakaTapa / kuTatu kauTilye / kuruH pa kSivizeSa: markaTaH vRkSaH vardhakizca / kuTAditvAnna guNaH Rk garyo / araruH asuraH AyudhaM maNDalaM ca // karkerAkaH // // 813 // kaH sautrAdAruH pratyayo bhavati / karkAruH kSudracibhaMTI // urverAderUdeto ca / / 814 u hiMsAyAmityasmAdAruH pratyayo bhavati Adezo kA raikArau bhavataH / UrvatyArtimiti UrjAruH kaTucibheTI evaruH cAru ciTI // kRSikSudhipINibhyaH kit // 815 || ebhyaH kidAruH pratyayo bhavati | kRpau sAmarthye / kRpAruH dayAzIlaH / kSudhaMc bubhukSAyAm / kSuSAruH kSudhamasahamAna: / latve, kRpAluH kSudhAluH / pIca pAne / piyAruH vRkSaH / kuSNat zabdo Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 1141 / pakaraNayoH / kuNAruH vanaspatiH // zyaH zIta ca // 816 // zyaiG gatAvityasmAdAruH pratyayo'sya ca zIta ityAdezo bhavati / zItAraH zItAsahaH latve, zIvAluH // tumberuruH // 817 // tubu ardane ityasmAduruH pratyayo bhavati / tumburuH gandharvaH gandhadravyaM ca // kandeH kundu ca / / 818 // kadu rodanAhnAnayorityasmAruH pratyayossya ca kRndityAdezo bhavati / kunduruH sallakIniryAsaH // camerUruH // 819 // camU adane ityasmAdUruH pratyayo bhavati / camUruH citrakaH // zIGo luH // 820 // zIkU svapne ityasmAlluH pratyayo bhavati / zeluH zleSmAnakaH // pIGaH kit // 821 pI pAne ityasmAt kitu luH pratyayo bhavati / pIluH istI vRkSaca // lasjIzilerAluH || 822 / / ebhya AluH pratyayo bhavati / o lasjaiti vroDe / lajjAluH lajjanazolaH / iye IyarthaH / IrSyAluH ISyAzIlaH / zala gatau / zalAluH vRkSAvayavaH // Apo'p ca / 823 / / AplaMT vyAptAvityasmAdAluH pratyayo'sya cApU ityAdezo bhavati / apAluH vAyuH // gUhaluguggulukamaNDalavaH // ene AlupatyayAntA nipAtyante / gUhate svazca pratyayAdeH / gUhaluH RSiH gurU zabde / asyAdirgug lopazca pratyayAdeH / gugguluH vRkSavizeSaH azvazva kapa pUrvAdanite'ntaH hrasvazca pratyayAdeH / kamaNDaluH amatram ||praH zuH // 825 // pRz pAlanapUraNayorityasmAt zuH pratyayo bhavati / pazuH vahnivaM vakrAsthi || masjoSyazibhyaH sukra / / 826 || ebhyaH kina suH pra tyayo bhavati / Tu masjat zuddhau / ' masjeH saH ' iti no'ntaH / maGkSuH muniH / iSazU AbhIkSNaye / ikSuH guDAdiprakRtiH / azauTi vyAptau / akSuH samudraH vamazca // palimalerakSuH || 827 || ebhyo'kSuH pratyayo bhavati / tR plavanataraNayoH / tarakSuH zvApadavizeSaH / pala gatau, maLi dhAraNe / palakSuH malakSuSa vRkSaH // uleH kitu // 828 // ula dAhe ityasmAt sautrAt dikSuH pratyayo bhavati / ulakSuH tRNajAtiH // kRSicamita nidhanyandisarjikhajiMbha uNAdaya bogg // 149 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / jilasjIyibhya UH // 829 // kaH kRlyA aGgAraH parikhA garnazca / camUH senA / tanH zarIram / dhana zabde, dhana dhAnye sautro vA / dhanaH dhAnyarAziH jyA varArohA ca strI / adu bandhane / andaH pAdakaTakaH / sarja ajane / sa: arthaH kSAraH vanaspatiH vaNika ca / khaja mAjane ca / khaH kaNDU: vidhucca / bhRjaira bhajane, bhrasnoMta pAke vA, bhajU 6 yavavikAraH / o lasjeti vIDe / lajjUH lajjAluH / Irya ithiH / IyUIrSyAluH // phaleH pheb ca // 830 // # phala niSpattAvityasmAdaH pratyayo'sya ca phelityAdezo bhavati / phelUH homavizeSaH // kaSeNDacchau ca ssH||831|| kaSa hiMsAyAmityasmAdaH pratyayo bhavatiH pakArasya ca ND cchazcAdezo bhavati / kaNDaH kacchUzca pAmA // vaherdha ca // vahIM prApaNe ityasmAdaH pratyayo pazcAntAdezo bhvti| vadhU patimupapannA kanyA jAyA ca // mRjerguNazca // 833 // majauka zudAvityasmAdaH pratyayo guNazcAsya bhavati / maH zuddhiH rajakaH nadyAstIraM zilA ca / guNe siddhe guNanacanamakArasya vRddhivAdhanArtham / / ajeo'ntazca // 834 // ana kSepaNe cetyasmAdaH pratyayo jakArAzcAnto bhavati / ajjUH jananI // kasipacAdibhyo Nit // 835 // ebhyo NiH pratyayo bhavati / kasa gatau / kAmaH za. kti mAyudham vAgavikala bukhiH vyAdhiH vikalA ca vAk / pardic gatau / pAdaH pAdukA / gatau ArU: vRkSa vizeSaH kacchU: gatiH piGgalazca / AdigrahaNAt kacateH kAcUH, zalateH zAlUH ityAdayo'pi // anne?'ntk|| 4836 // aNe(toNidUH pratyayo bhavati DazcAntaH / aNa zabde // ANDUH jalabhRGgAraH // aDo la ca vA // 837 // aDa udyame ityasmANNidaH pratyayo bhavati lazcAntAdezo vA / AlUH bhRGgAraH karakazca / ADaH dIM TihimaH vanaspatiH jalAdhArabhUmiH pAdabhedanaM ca // namo lambe luk ca / / 838 // natpUrvAda lukhura avasraMsane cetyasmAt NidaH pratyayo nakArasya ca luga bhavati / alAbUH tumbI // kaphAdIrela ca // 839 / kaphapUrvAdIrika gatikampana. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMA yorityasmAdaH pratyayo lakAravAntAdezo bhavati / kaphela: zleSmAtakaH yavalAjAH madhuparkaH chAdiSeyaM ca tRNam // hemaprabhA | Rto rat ca // 840 // Rt ghRNAgatispardheSu ityasmAdaH pratyayo rat cAsyAdezo bhavati / stUH nadIvizeSaH | uNAdayaH satyavAka dUnaH kRmivizeSazca // dRbhivaH svarAnno'ntazca // 841 // AbhyAM para UH pratyayaH svarAt paro 10 1142 // no'ntazca bhavati / hameta anthe / inbhaH sarpajAtiH vanaspatiH vajraH granthakAraH darbhaNa ca bAhulakAt ' mnAM dhuivarge'- 13 tyo'padAnte' iti nakArasya luka na bhavati / capa sAntvane / campUH kayAvizeSaH / / dhRSedidhiSadighoSo ca // 842 // bidhRSAT prAgalbhye ityasmAt UH pratyayo didhiSa didhISa ityAdezau cAsya bhavataH / didhiSaH jyAyasyAH pUrvapariNItA puMzcalI ca / didhIpU UDhAyAH kaniSThAyA anUDhA jyeSThA pUnarbhUH Ahunizca // bhramigamitanibhyo MDit // 943 // ebhyo hiduH pratyayo bhavati / bhraman anavasthAne / bhraH akSaNorupari rAmagatiH / gamna gau / 2 agre gacchatyagrenaH purasmaraH / tanUyI vistAre / kutsina tanyate kutUH carmamayamAvapanam / nRnidhiruSikuhibhyaH 6 kit // 844 // ebhyaH kidUH pratyayo bhavati / nRtaic nartane / nRtUH nartakaH kRpinAtiH lavaH pratikRtizca / bhRdhUna zabdakunsAyAm / zRdhaH zardhanaH kRmijAviH apAnaM balizca dAnavaH / rupaMca rope / rughUH bharsakaH / kuhaNi vismApane / kuhaH amAvAsyA / / tRvaDibhyAM duuH|| 845 // AbhyAM DA pratyayo bhvti| plavanataragayA: / naI: droNI plavaH pagveiSaNabhANDaM ca / khaDaN mere / khaDDU: bAlAnAmukaraNa strI gAM pAdAGguSThAbharaga cama // tadRbhyAM duH|| 846 // AbhyA daH pratyayo bhavati / tR plavanataraNayoH / ta dauM / dRz vidAraNe / darda: kusstthmedH|| kamijanibhyo bUH // 847 // AbhyAM vRH pratyayo bhavati / kamUGa kAnau / kambUH bhUSaNam 142 // AdarzatsaruH kuruvindazca / janaici prAdurbhAve / jambUH vRkSavizeSaH // zakerandhUH // 848 // zaklaMT zaktAvityasmA CG Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dandhUH pratyayo bhavati / zakandhUH vanaspatiH devatAvizeSazca // kRgaH kAdiH / / 849 // Du iMg karaNe ityasmAtkakArAdirandhUH pratyayo bhavati / karkandhaH badaro varNa yavalAjAH madhuparkaH viSTambhazca // yorAgUH // 850 // yuk mi zraNe ityasmAdAgUH pratyayo bhavati / yavAgUH drvaudnH|| kAcchoDo DerUH // 851 / kapUrvAt zI svapne da ityasmAt DiderUH pratyayo bhavati / kazerU kandavizeSaH vIrucca // diva R: // 852 // divUca krIDAdAvitya-la smAdaH pratyayo bhavati / devA devaraH pitRvyastrI agnizca // soraseH // 853 // supUrvAdasUca kSepaNe ityasmAH pratyayo bhavati / svasA bhaginI // niyo Dit ||854||nniiNguu pApaNe ityasmAt DihaH pratyayo bhavati / nA puruSaH // savyAtsthaH // 855 // sanyapUrvAta SThAM gatinivRttAvityasmAta DiH pratyayo bhavati / savyeSThA sArathiH // yatinanandibhyAM dIrghazca / / .856 // yatenapUti nandezva kA pratyayo bhavati / dIrghazvAnayobhavati / yatai prayatne / yAtA patibhrAtRbhaginI devarabhAryA jyeSThabhAryA ca / Tu nadu samRddhau / nanAndA bhatabhaginI / nakhAditvAnno'nna bhavati // zAsizaMsinorukSuhabhRdhRmanyAdibhyastaH // 857 // ebhyastaH pratyayo bhavati / zAsUra anuziSTau zAstA guruH rAjA ca / prazAstA rAjA Rtvika ca / zaMm stutau ca / zaMstA stotA / NIMga prApaNe / netA sArathiH / ruk zabde / rotA meghaH / TukSuka zabde / kSotA musalam / huMga haraNe / hartA cauraH / duddha bhagaka poSaNe ca / bhartA patiH / dhaMta avadhvaMsane / dhartA dharmaH / manica jJAne / mantA vidvAn prajApavidha AdigrahaNAdupadraSTA Rtvika vizastA ghAtakaH ityAdayopi // pAricca // 858 // pAMka rakSaNa ityamana ta pratyayo dhAtozcakArontAdezo bhavati / pitA janakaH // mAnibhrAjerluka ca // 859 // AbhyAM taH yolaka cAntasya bhavati / mAni pUjAyAm / mAtA jananI / bhrAji dIptau / bhrAtA sodayaH // jAyA em- 8 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C EG migaH // 860 // jAzabdapUrvAta miMgaTa prakSepaNe ityasmAt vaH pratyayo bhavati / jAyAM prajAyAM minvanti ta. | miti jAmAtA duhipatiH / Apo'p ca // 861 // AplaT vyAptAvityasmAttaH pratyayo bhavati apa cA- PNAya: syaadeshH| aptA yajJaH agnizca // namaHpaca // 862 / / nau prahatve ityasmAt taH pratyayo pazcAsyAntAdezo bhava prk0|| 1143 // ti / naptA duhituH putrasya vA putraH // hupUraNonnIprastupatihapratiprasthAbhya Rtviji // 863 // ebhya - tvijyabhidheye taH pratyayo bhavati / DaMka dAnAdanayoH hotA / pUrAz pavane / potAH - zabde, NIMga prApaNe utpUrvaH / / udgAtA / unnetA / STuMgva stunau, prapU / prastotA / huMga haraNe patipUrvaH / pratihA / SThAM ganinivRttau prati4 pUrvaH / pratiprasthAtA / ete RtvijaH // // niyaH SAdiH // 864 ||nniiNg prApaNe ityasmAt SakArAdisvaH pra. latyayo bhavati Rtvijyabhidheye / neSTA Rtvika // tvaSTAttaduhitrAdayaH // 865 // ete tRpatyayAntA nipA. tyante / viSerito'ca / tvaSTA devavardhakiH prajApatiH Adityazca / kSada khadane sautraH / kSattA niyuktaH avinInaH 6 dauvArika: musalaH pArazavaH rudraH sArathizca / duheriTa kicca / duhitA tanayA / AdigrahaNAdanye'pi // rAte: // 866 // rAMka dAne ityasmAt DideH pratyayo bhavati / rAH dravyam / rAyau / rAyaH // yugamibhyAM DoH // 867 // AbhyAM DidoH pratyayo bhavati / graMka abhigame / dyauH svarga: antarikSaM ca / galaganau / gauH pRthivyAdiH // glAnudibhyAM ddauH|| 868 // AbhyAM DidauH pratyayo bhavati / glai harSakSaye / glauH candraH vyA. 6 dhitaH zarIraglAnizca / NudaMta preraNe / nauH jalataraNam // toH kika // 869 // tuka vRtyAdAvityasmAt & kika pratyayo bhavati / kakAra kitkAryAthaH / ikAra uccAraNArthaH / tuka apatyam // drAgAdayaH // 870 // drAka 14 ityAdayaH zabdAH kik pratyayAntA nipAtyante / dravaterA ca / drAk zIghram / evaM sarateH, sAk / sa evArthaH / / zakara GE0%AN Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D% | iyate vAdezazca / aki acirantanam / AdigrahaNAdanye'pi / / srozcika // 871 // sragatI ityasmAt cika pratyayo bhavati / muk juhUmabhRti agnihotrabhANDam // sucau / nuvaH / ikAra uccAraNArthaH / kakAraH kikAryAthaH // taneDvac // 872 // tanUyI vistAre ityasmAt Divaca pratyayo bhavati / tvak zarIrAdiveSTanam // paare| 4 raj // 873 // pAraNa karmasamAptAvityasmAdaja pratyayo bhavati / pArak zAkavizeSaH prAkAraH suvarNa ratna ca & paarjau| paarjH|| RdhidhibhiSibhyaH kit // 874 // ebhyaH kidaj pratyayo bhavati / Rdhauca vRddhau / Rdhaka samIpavAcI avyayam / prathiS pakhyAne / nirdezAdeva vRta / pRthaka nAnArthe'vyayam / bhiSa sautrH| bhi. Saka vaidyaH / bhiSajau / bhiSajaH // bhUpaNibhyAmija bhuravaNI ca // 875 // bhRpaNibhyAmiz2a pratyayo yathAsaMkhya bhura vaNa ityAdezau ca bhavataH / muMga bharaNe / murika bAhuH zabdaH bhUmiH vAyuH ekAkSarAdhikapAda ca Rka chandaH / paNi vyavahArastutyoH / vaNik dehikaH // 875 // vazeH kit // 876 // vazaka kAntAvityasmAta kidija pratyayo bhavati / uzika kAntaH uzIram agniH gautamazca RSiH // ladheraTU naluk ca // 877 // | laghuka gatAvityasmAt aT pratyayo nalopazcAsya bhavati / laghaT vAyuH laghu ca zakaTam // sataraha // 877 // WA gavAvityasmAdaha pratyayo bhavati / saraha vRkSavizeSaH meghaH uSTrajAtizca // iMDeraviDa isvazca // 879 / / IDika svatAvityasmAdaviD pratyayo isvazcAsya bhavati / iDaviT vizravAH // kvipi mlecchazca vA / / 889 // solerIDeca kvipi pratyaye vA isvo bhavati / ata eva vacanAt kvipU ca // mleccha avyakte zande / mleTa milaTra ubhaya mlecchajAtiH / Ida iha svAmI medinI ca // tRpeH kat / / 881 // tRpauca prItAvityasmAta kidata pratyayo bhavati / tRpat candraH samudraH tRNabhUmizca // saMzcadehatsAkSAdAdayaH // 882 // ete kama REC Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA | hA tyayAntA nipAtyante / saMpUrvAccinoteDiMta samo makArasyAnusvArapUrvaH zakArazca / saMzcat adhvaryuH kuhakazca / anusvAraM necchantyeke / sazcata kuhakaH / vipUrvAdanterDidvezca gunnH| vihanti / garbhabhiti behat garbhadhAtinI apajAH uNAdayaH strI anavAMzca / saMpUrvAdIkSateH sAkSAbhAvazca / sAkSAt samakSamityarthaH / AdigrahaNAdehadriyatpurItadAdayo'pi // 1144| prk0|| paTacchapadAdayo'nukaraNAH // 883 // paTadityAdayo'nukaraNazabdAH katmatyayAntA nipAtyante / paTa gatau / paTava / chupat saMsparza, ukArasyAkArazca / chapat / patla gtau| patat / tRzU hiMsAyAm / zarat / zala gatau // zalat / khaTa kAkSe / khaTan / daheH pa ca / dapat / dipeH Dipat / khanaterazca / kharat / khAdateH khAdat / sarva ete kasyacibizeSasya atiprtyaastyaa'nukrnnshbdaaH| anukaraNamapi hi sAdhveva kartavyam na yakiMcit yathAMnakSaramiti ziSTAH smaranti // duhivRhimahipRSibhyaH kataH // 884 / ebhyaH kidavaH pratyayo bhavati / dahIca jighAMsAyAm / duhan grISmaH / vRha vRddhau / bRhan pravRddhaH bRhani chandaH / maha pUjAyAm / mahAn pUjitaH vistIrNazca / 6 / mahAntau / mhaannH| mahatI / pRS secane / pRSan tantra jalabinduH citravarNa jAtiH dadhyupasiktamAjyaM ca / pRSatI | mRgii| sthUlapUSanImAlabheta / RkAro byAyaH // gameDiMDe ca // 885 // gamlaM gatAvityasmAt kataH pratyayo Didbhavati dve cAsya rUpe bhavataH / jagat sthAvarajaGgamo lokaH / jagatI pRthvI // bhAterDavatuH // 886 // bhAMka dIptAvityasmAt DidavatuH pratyayo bhavati / bhavAn / bhavantau / bhavantaH / ukAro dIrghatvAdikAryArthaH // hasaruhi. yuSitaDibhya it // 887 // ebhya it pratyayo bhavati / hag haraNe / harita harito varNaH kakun vAyuH mRgajAtiH azvaH sUryazca / saM gatau / sarit nadI / ruI janmani / rohita vIrutpakAraH matsyaH sUryaH agniH mRgaH varNazca / yuSaH sautrH| yoSati gacchati puruSamiti yoSit strI taDaNU AghAte / taDit vidyut // udakA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchaverDit // 888 // udakapUrvAda hozci gativRddhyorityasmAt Didit pratyayo bhavati |'udken zvayati uda zcit takram / 'nAmnyuttarapadasya ca ' iti udakasya udabhAvaH ||mr ut // 889 // maMda prANatyAga ityasmAdut | pratyayo bhavati / marut vAyuH devaH girizikharaM // gro mAdirvA / / 890 // gut nigaraNe ityasmAdun pratyayo bhavati sa ca makArAdi bhavati / garmuta garuDaH AdityaH madhumakSikA takSA tRNaM suvarNa ca / garut baIH ajagaraH 5 marakatamaNiH cegaH tejasA vartizca // zaketa // 891 // zaklada zaktAvityasmAt pratyayo bhavati / zakatve purISam // yajeH ka ca // 892 // yajoM devapUjAdivityasmAt Rn pratyayo kazvAntAdezo bhavati / yakRta antram / / pAteH kRth // 893 // pAk rakSaNe ityasmAt Rtha pratyayaH kidbhavati / pRtho nAma kSatriyAH // zadabhasera // 894 / ebhyo' pratyayo bhavati / zuza hiMsAyAm / zarad RtuH / bhaye / darat janapada samAnazabdaH ksstriyH|' darado janapadaH // bhasa bharsanadIptyoH sautrA / bhasat jaghanam Astham AmAzayasthAna / ca / bhaSerapIcchantyeke / bhaSat // tanityajiyajibhyo Dad // 895 // ebhyo Didad pratyayo bhavati / tanayi vistAre / tad, saH / tyaja hAnau / tyad, syaH / etau nirdezavAcinau / yajI devapUjAdau / yada, yH| ayamahezavAcI / iNastad // 896 // iNaM gatAvityasmAta pratyayo bhavati / etad, essH| samIpavAcI zabdaH // praH sad // 897 // pRza pAlanapUraNayorityasmAt sadityevaM pratyayo bhavati / parvat sabhA // drohakhazca // 898 // dRz vidAraNe ityasmAtsad pratyayo bhavati / hasvazvAsya bhavati / dRpatpASANaH // yuSyasibhyAM kmad // 899 // 6 AbhyAM kina madityayaM pratyayo bhavati / yuSaH sautraH / sevAvAm | yuSmad, yayam / asUca kSepaNe asmad, vayam // ukSitatyakSIzirAjidhanvipazciSiklidisnihinumasjeran // 900 // ebhyo'n pratyayo bhavati / ukSa ABPSARAIPES Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA | 143 // secane / ukSA vRSaH / takSau tanUkaraNe / takSA / varddhakiH akSau vyAptau ca / akSA dRSTinipAtaH / IzikU aizvarye / I'zA paramAtmA / rAjag dIptI / rAjA IzvaraH / dhanviH sautro garyo, dhavu gatau vA / dhanvA maruH dhanuzca / pacuGa vyaktIkaraNe / paJca saMkhyA / pUSa vRddhau / pUSA AdityaH / klidauca ArdrabhAve / kledA mukhapasekaH candraH indrazca / SNihauMcu prIto / snehA svAGgam suhRtvA ca gauH / Nu stutau / nava saMkhyA / du masjoMt zuddhau / majjA SaSTho dhAtuH // lRpayuSRSidaM zidyudivipratidivibhyaH kit // 909 // ebhyaH kidan pratyayo bhavati / lugbh chedane / luvA dAtraM sthAvarazca / pUrA pavane / puvA vAyuH / yuk mizraNe / yuvA taruNaH / dRSU secane / vRSA indraH vRSabhava / deza dazane / daza saMkhyA / ghuMk abhigame / yuvA abhigamanIyaH rAjA sUryazva / divUna krIDAdau / divA dinam / pratipUrvAt pratidivA ahaH aparAhna || zvanmAtarizvanamUrdhanplIhannaryamanvizvapsanprarijvanmahannahanmaghavannathavenniti // // 902 // ete'npratyayAntA nipAtyante / zvayaterluk ca / zvA kukuraH / mAtari antarikSe zvayati mAtarizvA vAyuH / atra ' tatpuruSe kRti ' iti saptamyA alupa ikAralopazca pUrvavat / mUcheMdhaM ca / mUrcchantyasminnAhatAH prANina iti sUrdhA ziraH / pliherdIgha / plIhA jaTharAntarAvayavaH / aripUrvAdamentAt arIn AmayatIti aryamA sUryaH / vizvapUt sAH kit ca / vizvapsA kAlaH vAyuH agniH indra / paripUrvAt jvalaterdvicca / parijvA sUryaH candraH agniH vAyutha / mahIyaterIyalopazca / mahA mahatvam / ahernalopazca / aDate ahaH divasaH / mayernalopo'vU cAntaH / mayate iti maghavA indraH / naJpUrvAt kharveH khasthazca / na kharvati, atharvA vedaH RSizca / itikaraNAdanyepi bhavanti // SapyazaubhyAM tan // 903 AbhyAM tan pratyayo bhavati / papa samavAye / azauTi vyAptau / sapta aSTa ubhe saMkhye // snAma dipayati zakibhyo van // 904 // ebhyo van pratyayo bhavati / SNAMkU zauce / snAvA zirA nadI ca / madain harSe / uNAdayaH praka0 |*1143 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GiE mahA daptaH pAnaM kAntiH krIDA muniH zirazca / maharI madirA / bAhulakAt GI vanorazva / padica gatau / pahA pattiH vatsaH rathaH pAdaH gatizca / Rk gatau / arvA azvaH azaniH AsanaM munizca / pRza pAlanapUraNayoH / parva sandhiH pU. raNaM puNyatithizca / zaklaMTa zaktI / zakvA vardhakiH samarthaH / zakvarI nadI vidyut chandojAtiH yuvatiH surabhizca / zA. va kvaro vRssH|| graherAca // 905 // grahIza upAdAne ityasmAna.van pratyayo bhavati AkArazcAntAdezaH grAvA pASANaH parvatazca, RzIkuziruhijikSihasUdhRbhyaH kvanip // 906 // RtvA RssiH| zIvA ajagaraH / kruzvA sRgAlaH / ruhvA vRkSaH / jitvA dharmaH indraH yorA ca / jitvarI nadI vaNijazva / vArANasI jitvarImAhuH / kSitvA vAyuH viSNuH mRtyuzca / kSitvarI rAtriH / hatvA rudraH matsyaH vAyuzca / sUtvA kAla: agniH vAyuH sarpaH prajApatiH nIcajAtizca mRtvarI vezyAmAtA / dhRtvA niSNuH zailA samudrazca / dhRtvarI bhUmiH / hatvA hptH| pakArastAgamArthaH / sRjeH sajasako ca // // 907 // sRjama visarge ityasmAt kvanip pratyayo bhavati saja muka ityAdezau 15/ cAsya bhavataH / sajvA mAlAkAraH rajjuzca / mukkaNI bhAsyopAntau / dhyApyo( pI ca // 908 // dhya, ci. * ntAyAm pyaca vRddhau ityAbhyAM kvanip pratyayo yathAsaMkhyaM ca dhI pI ityetAvAdezau bhavataH / dhyAyatIti dhIvAda maniSI niSAdaH vyAdhiH matsyazca / pyAyateH, pIvA pInaH // atedhaM ca // 909 // ata sAtatyagamane ityasmAta kvanipU pratyayo dhazcAntAdevo bhavati / adhvA mAgaH / prAtsadirIriNasto'ntazca // 910 // prapUrvebhyaH 18 saghAdibhyaH kvani pratyayasto'ntazca bhavati / palaM vizaraNagatyavasAdaneSu / prasavA mUDhaH vAyuzca / prasavarI mAtA pratipattizca / rauz matireSaNayoH / parItvA vAyuH / parItvarI strIvizeSaH / Irika gatikampanayoH / preA sAgaraH vAyuzca / prevarI nagarI / irNaka nato / pretvarI nagarItyAhuH // man // 911 // sarvadhAtubhyo OMOMOMOMOMOMvara Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K praka0 & bahulaM man pratyayo bhavati / DukaMga karaNe / karma vyApAraH / vRNTa varaNe / varma kavacam / vRtUka vartane / vartma pa.Ta hemaprabhA nthAH / cara bhakSaNe ca / carma ajinam / bhasa bhartsanadIptyoH sautrH| bhasitaM taditi bhasma bhRtiH // janaici se uNAdayaH prAdurbhAve / janma utpattiH / zRtha hiMsAyAm / zarma sukham / basavo'sya duritaM zIryA suriti vasuzarmA / 144 // evaM harizarmA / mRta prANatyAge / marma jovapradezapracayasthAnam / yatra jAyamAnA vedanA mahatI jAyate / nRz naye / narma parihAsakathA / zlipaMca AliGgane / zleSmA phakaH / upa rulAyAm / uSmA tApaH / Tu Du bhRgaka poSaNe ca / bharma suvarNam / yAMka prApaNe / yAmA razvaH / vAk gtigndhyoH| vAmA krcrnnhsvH| pAMca rakSaNe / pAmA kacchuH / vRSa secane / vama zarIram / padalaM vizaraNagatyavasAdaneSu / saba gRham / vizaMt pravezane / vebha gRham / hiMTa gativRddhyoH / hema suvarNam / chadaNa apavAraNe / chadma maayaa| dIc kSaye, deza pAlane vaa| dAma rajjuH mAtA ca / Tu ghAMga dhAraNe ca / dhAma sthAnaM tejazca / SThAM gatinivRttau / syAma balam / puMgaT abhiSave / somA da yajJaH payo rasaH candramAzca / azauTi vyAptI / azmA pASANaH / lakSINa darzanAGkanayoH / lakSma cihnam / ayi 8 gatau / ayamasaMgrAmaH / taka isane / takmA ratiH AtapaH dIpazca / huka dAnAdanayo / homa havyadravyam agnihotra. zAlA ca / dhaMg dhAraNe / dharma puNyam / vipUrvAt vidharmA ahitaH vAyuH vyabhicArazca / dhyai cintAyAm / dhyAma dhyAnam // kuSyuSisRSibhyaH kit / / 912 // ebhyaH kina man pratyayo bhapati / kupath niko / kuSma zalyam / uSa dAhe / uSmA dAhaH mRpalaM gatau / mRNA sarpaH zizuH yatizca // vRheno'cca // 913 // vRhu zabde ityasmAt man pratyayo bhavati nakArasya cAkAraH / brahma paraM tejaH adhyayanaM mokSaH / vRhatvAdAtmA 144 // / brahmA bhagavAn // vyega edoto ca vA .. 914 // vyag saMvaraNe ityasmAt mana pratyaya padoto cAntAdezau vA FAOMOMOMOMOM 15% Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavataH / vyema vastram / vyemA saMsAraH kuvindabhANDaM ca / vyoma namaH / pakSe, vyAma nyagrodhAkhyaM pramANam // syaterI ca vA / / 915 / / Sac antakarmaNi ityaspAt man pratyaya IkArAntAdezo vA bhavati / sImA AghATaH / pakSe, sAma priyavacanaM vAmadevyAdi ca // sAtmannAtmanve mantromanklomanlalA mannAmanpApmanpakSman yakSmanniti // // 916 // ete manpratyayAntA nipAtyante / svateo'ntazca / sAtma atyantAbhyastaM prakRtibhUtam antakarma ca / ateH dIrghazva | AtmA jovaH / vega AtvAbhAvazca / vepa tantuvAyopakaraNam / ruheluk ca / roma tanUruham / lalbe, koma tadeva / klamerocca / kloma zarIrAntaravayavaH | lAtedvitvaM ca / lalAma bhUSaNAdi / namerA ca / nAma saMjJA kIrtiva / pAtayasstaH pU ca / pApmA pApaM rakSaca / paJceH kaH So'nvo na lopatha / pakSma akSyAdiloma / yasyateH yakSiNo vA yakSmA rogaH / iti karaNAt tokmarukpAdayo bhavanti / / hajanibhyAmiman // 997 // AbhyAmiman pratyayo bhavati / haMga haraNe / harimA pApavizeSaH mRtyuH vAyuzca / janaici prAdurbhAve / janimA dharmavizeSaH saMsArazca // sahabhRstubhya Iman // 918 || ebhya Iman pratyayo bhavati / sraM gatau / sarImA kAlaH / haMga haraNe / harImA mAtarizvA / TuDu bhRMgraha poSaNe ca / bharImA kSamI rAjA kuTumbaM ca / dhRg dhAraNe / gharImA dharmaH / stUMgy AcchAdane / starImA prAvAraH // SUda me raNe / savImA garbhaH prasUti // gamerin // 919 // gamlaM gatAvityasmAdin pratyayo bhavati / gamiSyatIti gamI jigamipuH // AGazca Nit // 920 // inpUrvAtkevalAca gamerNidina pratyayo bhavati / AgamiSyatIti AgAmI proSitAdiH // gamiSyatIti gAmI prasthitAdiH / suvaH // 929 // pUGac prANiprasave ityasmAt Nidin pratyayo bhavati / AsAvI savidhyamANaH janiSyamANa ityarthaH // bhuvo vA // 922 // bhU sattAyAmityasmAt in pratyayaH sa ca jidvA bhavati / bhaviSya -vIti bhAvI karmavipAkAdiH / bhavI bhaviSyan // prapratepabudhibhyAm // 923 // prapUrvAt pratipUrvAJca yAMka prApaNe, burdhi Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdayaH manica jJAne ityasmAt ca Nidin pratyayo bhavati / prayAsyatIti prayAyI,pratiyAsyatIti pratiyAyI / prabhotsyata iti hemaprabhA prabodhI pratibodhI baalaadiH|| prAt sthaH // 924 / / apUrvAt SThAM gatinivRttAvityasmANidin pratyayo bhavati / pra6 sthAsyate iti prasthAyI gantumanAH // 924 // paramAta kit / / 925 // paramapUrgata tiSThateH kidin pratyayo bhavati / / parame pade tiSThatIti parameSThI adAdiH / bhIruSThAnAditvAta Satvam, saptamyA alu ca // pathimandhibhyAm A // 926 / / AbhyAM kidin pratyayo bhavati / pathe gatau / panthAH mAgaH / pnthaanau| panthAnaH / pathipiyaH / manthaz viloDane / manthAH kSubdhaH vAyuH vajrazca / manthAnau / manthAnaH / mathipiyaH // homin // 927 / huMka dAnAdanayorityasmAt min pratyayo bhavati / homI Rtvika ghRtaM ca ||abhukssink // 928 // Rk gatAvityasmAta bhulinak pratyayo bhavati // RbhukSA indraH / RbhukSANau RbhukSANaH // adestrin // 927 // aMka bhakSaNe ityasmAt trin pratyayo bhavati / atrI RSiH // paterabin // 930 // pala gatAvityasmAdavina pratyayo bhavati / patatro pakSI ||aapH zvira isvazca ApalaMda vyAptAvityasmAta kvip pratyayo hasvazcAsya bhavati / ApaH ambhaH / svabhAvAdabahutvam // kakuniSTubanudaSTubhaH // 932 // ete vippratyayAntA nipAtyante / kapUrvAt skunnAteH salopazca / ke vAyuM brahma ca skunnantIti kakubho dizaH / kukup uSNik chandaH / vyanupUrvAda skubhnAteH saH Sazca / triSTup chandaH / anuSTup chandaH / bahuvacanAnnijivijiviSAM kviH zit / nenika prjaaptiH| vik zuciH / veviT candramAH // avermaH // 933 // ava rakSaNAdAvityasmAnmaH pratyayo bhavati / avatIti oma brahma praNavazca seriteram // 934 / / supUrvAdiNaM gatAvityasmAt am pratyayo bhavati / svayam AtmanA / nazinUbhyAM naktanUnI ca // 935 / / nazIn adarzane gRta stavane AbhyAmam pratyayo nakta nUna ityAdezau cAnayorbhavataH / naktaM rAtrau / nUnaM vitarke / syateNit // 936 / / . 145 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM | pau ca antakarmaNItyasmAt Nidam pratyayo bhavati / sAyama divasAvasAnam // gamijamikSamikamizamisamibhyo Dit // 937 / ebhyo Didama pratyayo bhavati / gamalaM gatau / gam / jamU adane / jam / kSamauSi sahane / kSam / etAni / 18/ bhAryAnAmAni / kamUha kAntau / kam pAnIyam / zamUca upazame / zam mukham / Sama vaiklavye / sam / saMbhavati // iNo damak // 938 // iNaka gatAvityasmAt kina dam pratyayo bhavati / idam pratyakSanirdeze // korDim // 1939 // kucha zabde ityasmAt Didim pratyayo bhavati / kim anenAvijJAtaM vastu paryanuyujyate / / tUrIm No'nta. Hzca // 940 // tUSa tuSTAvityasmAdIm pratyayo NakArazcAsyAnto bhavati / tUSNIM vAniyame // Ikamizamisa. mibhyo Dita // 941 // ebhyo DidIm pratyayo bhavati / IGca gatau / Im / kamUGkAntau / kIm / zamUca upazame / zom / pam vaiklavye / sIm / abhinayavyAharaNAnyetAni / Im zIm avyakte / kIm saMzayapraznAdiSu / sIm amarSapAdapUraNayoH // krmigmikssmestumaaccaatH|| 942 // ebhyastum pratyayo'kArasya cAkAro bhavati / krama pAdavikSepe / krAntuM gamanam / gamlaM gatau / gAntum pAnthaH / kSamauSi sahane / kSAntum bhUmiH tumarthazca sarvatra // // gRpradurvidhurvibhyaH vip // 943 // ebhyaH vip pratyayo bhavati / gRz zabde // gI: vAcha / pRzU paalnpuurnnyoH| pU: nagarI / duI dhurve hiMsAyAma / dUH dehAntaravayavaH / dhUH zakaTAGgama Adizca // vAdArI // 944 // etau kvipmatyayAnto nipAsyate / vRNotedRddhizca / vAH pAnIyam / karmaNi dava dhAtvAdiH vRNvanti tAmiti dvAH dAram / duDhe varaNe ityasya ca Nigantasya rUpam // prAdanerara // 945 // prapUrvAdata sAtatyagamane ityasmAdara pratyayo bhavati / prAtaH prabhAtam // sorataluka ca // 946 // supUrvAgatAvityasmAdara pratyayo dhAtozca luga bhavati / svaH svargaH // pUsanyamibhyaH punasanutAntAzca // 947 // pUga pavane, paNa SEKACASES REEG Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 146 hai bhaktI, ama gatAvityetebhyo'r pratyayo bhavati yathAsaMkhya ca / pun sanut anta ityAdezA eSAM bhavanti / punaH bhUyaH Tha hemaprabhAsa sanutaH kAlavAcI / antaH madhye // caterura / / 948 // catega yAcane ityasmAdur pratyayo bhavati / catvAraH uNAdayaH 18/ saMkhyA / catvAri / catasraH / / diveDivU // 949 // divUca krIDAdAvityasmAt Didiva pratyayo bhavati / cauH sva| rgaH antarikSaM ca / divau / divaH / vizivipAzibhyAM kvip // 950 // AbhyAM vip pratyayo bhavati / hai vizaMt pravezane / vizaH prajAH / viT vaizyaH purISaM apatyaM ca / pazaNa bandhane, vipUrvaH / vipAzayati sma vasiSThamiti vipAT nadI // saheH SaSu ca // 951 // pahi marSaNe ityasmAt kip pratyayaH SaS cAsyAdezo bhavati / paTa saMkhyA / / am // 952 // sarvadhAtubhyo bahulamas pratyayo bhavati / napaM saMtApe / tapaH saMtApaH mAghamAsaH nijarAphalaM cAna zanAdi / suSTu tapatIti sutapAH / evaM mahAtapAH / ma mahatve / namaH pUjAyAm / tamUcU kAkSAyAm / tamaH andhakAraH tRtIyaguNaH ajJAna ca / iNak gtau| ayaH kAlaloham / vIM majanAdau / vayaH pakSI pANinAM kAlakRtA zarIrAvasthA ca yauvanAdiH / varcidIptau / varcaH lAvaNyam annamala tejazca / suSTu varcate ini suvrcaaH| rakSa pAlane / rakSaH nishaacrH| vimidAn snehane / medaH caturthoM dhAtuH / raha tyAge / rahaH pracchannam / phi| marSaNe / sahAH mArgazIrSamAsaH / Nabhan hiMsAyAm / nabhaH akAzaM zrAvaNamAsazca / citai saMjJAne / cetaH cittam / pracetA varuNaH / manica jJAne / manaH nondriyapa brUgaka vyaktAyAM vAci / vacaH vacanam / ruk azruvimocane / rodaH namaH / rodasI dyAvApRthibyau / rudhupI AvaraNe / rodhaH tIram / ana pANane / anaH zakaTam anaM bhojanaM ca / saM gatau / saraH jalAzayavizeSaH / tRplavanataraNayoH / tara vegaH balaM ca / rahu gatau / raha javaH / tiji kSamAnizAnayoH IP tejaH dIptiH / mayi dIptau / mayaH sukham / maha pUjAyAm / mahaH tenaH / arciN pUjAyAma / arcaH pUjA / pala 3455453 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SMSHOROSC5-OMOM vizaraNAdau / sadaH sabhA bhavanaM ca / aaupU vyaktyAdau / anaH snehaH // pAhAvabhyAM payayau ca // 953 // pAMTU pAne ohAMka tyAge ityAbhyAmasa pratyayo bhavati yathAsaMkhyaM ca pay cha ityAdezAvanayorbhavataH / payaH kSIraM jalaM ca / zaH anantarAtIte dine // chadivahibhyAM chandodhau ca // 954 // chadaNa saMvaraNe vahIM prApaNa ityAbhyAmam pratyayo yathAsaMkhyaM cAnayoH chanda UdhU ityAdezau bhavataH / chandaH vedaH icchA vAgbandhavizeSazca / UdhaH dhenoH kssiiraadhaarH|| zveH zava ca vA // 955 / / Tvo zci gativRddhyorityasmAt as pratyayo bhavati asya ca zava ityAdezo vA / zavaH rogAbhidhAnaM mRtadehazca / zavasI / zavAMsi / zvayaH zophaH balaM ca / zvayasI / zvAMsi // vizvAdidibhujibhyAm // // 956 // vizvapUrvAbhyAmAbhyAmam pratyayo bhavati / vidaka hAne / vizvavedAH agniH / bhujaMy pAlanAbhyavahArayoH / / vizvabhojAH agniH lokapAlazca // cAye? isvazca vA // 957 // cAga pUjAnizAmanayoH ityasmAt as pratyayo nakAro'ntAdezo hasvazcAsya vA bhavati / caNaH cANacAnnam / bAhulakANNatvam / NatvaM necchantyeke // asheyshcaadiH|| 958 // azA bhojane azauri vyAptAvityasmAdAsa pratyayo yakArazca dhAtvAdibhavati / yaza: mahAtmya-6 m sat zrI jJAnaM pratApaH kIrtizca / evaM zobhanamaznAti aznute vA suyazAH / nAgamevAznAti nAgayazAH / bRhadeno'. nAti bRhdyshaaH| zruta eno'znAti zrutayazAH / evamanye'pi drssttvyaaH|| uSeja ca // 959 // ughU dAhe ityasmAdam pratyayo jakArazcAntAdezo bhavati / ojaH balaM prabhAvaH dIptiH zukraM ca / / skande: ca // 960 // skaMda gatizoSaNayoH ityasmAt as pratyayo bhavati dhakArazcAntAdezaH / skandhaH svAGgam // avervA // 961 // ava rakSaNAdAvityasmAdasa pratyayo dhakArazcAntAdezo vA bhavati / adhaH avaram / avaH rakSA // ame hI cAntau // 962 // ama gatAvityasmAdas pratyayo bhakArahakArau cAntau bhavataH / ammA pAnIyam / aMhaH pApam aparAdhaH dinazca // aderandha OM OMex Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA bhaka. ca vA // 963 // adaka bhakSaNe ityasmAdam pratyayo'ndhAdezazcAsya vA bhavati / adyate taditi andhaH annam / adyate dRzA manasA ca tat iti adaH, anena pratyakSavibhakRSTam apratyakSaM ca buddhisthamapadizyate // Apo'pAptA. uNAdayaH psarAmjAzca // 964 // ApalaM vyAptAvityasmAt as pratyayo'pU apta apsara anjU ityAdezAzvAsya bhavanti 147 / apaH satkarma / aptaH tadeva / apsarasaH devagaNikAH / abjaH jalajama ajaya ca rUpam // ucyaJceH ka ca // / 965 // ucan samavAye aJca gatau cetyAbhyAmas pratyayo'nayozca ko'ntAdezo bhavati / oka: AlayaH ja15 lokasazca / aGkaH svAGgama raNazca // ajyajiyujibhRjerma ca // 965 // ebhyo'sa pratyayo gakArazcAntAdezo | | bhavati / aaup vyaktyAdI aGgaH kSatriyanAma giripakSI vyaktizca / aja kSepaNe ca / agaH kSepam / yurjepI yoge / yogaH manaH yugaM ca / bhRjaina bhajane / bhargaH rudraH haviH tejazca // arterurAI ca // 967 // Rka gatAvi / tyasmAdasa pratyayo'sya coriti arza iti ca tAlavyazakArAnna Adezo bhavati / uraH vakSaH / arzIsi gudaadikiilaaH|| yendhibhyAM yAdedhau ca // 968 // yAMka prApaNe, vi indhaipi dIptau ityAbhyAmas pratyayo yathAsaMkhya ca yAd edha ityAdezo bhavataH / yAdaH jaladuSTasatvam / eSaH indhanam // cakSaH zivA // 968 // cakSika vyatAyAM vAcItyasmAt as pratyayo bhavati sa ca zivA / cakSaH khyAH ubhe api rkssonaamnii| AcakSAH vAgmI / AkhyAH pakhyAce bRhspti|| saMcakSAH RtvikU / nRcakSAH rAkSasaH // 969 // vatsyagibhyAM Nit / / 970 // da vastyagibhyAM Nidam pratyayo bhavati / vasika AcchAdane / vAsaH vastrapa / aga kuTilAyAM gatau / Aga: aparAdhaH // mithirajyuSitapazRbhUvaSTibhyaH kit // 971 / / ebhyaH kidas pratyayo bhavati / midhya medhaahiNsyoH| mithaH 147 parasparam rahasi cetyarthaH / rajI rAge / rajaH guNaH azubham pAMmuzca / upU dAI / upAH saMdhyA aruNaH rAtrizca / 3555519 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tR plavanataraNayoH / tiraskaroti, tiraH kRtvA kANDaM gataH / tira iti antardAvanRjunve ca / pRz pAlanapUraNayoH / # puraH pUjAyAm / tathA ca paThanti namaH pUjAyAM purazceti / z hiMsAyAm / zRNAti tabiyuktamiti ziraH uttamAnam / bhU sattAyAm / bhuvaH lokaH antarikSama saMyazca / vazak kAntau / uzA rAtriH // vidhervA // 972 // vidhat vidhAne ityasmAdasa pratyayo bhavati sa ca kidvA / vedhAH vidvAn sarvavit prajApatizca / vidhAH sa e // nuvodhthaadiH||973|| NUta stavane ityasmArakArAdisthakArAdizca kidasa pratyayo bhavati / navA nyAzca sUtamAgadhau / dhAdau guNamicchantyeke / nodhAH RSiH Rtvika / vayaHpayaHpuroretobhyo dhAgaH // 974 / / ebhyaH parAt DudhAMga dhAraNe cetyasmAta kidasa pratyayo bhavati / vayodhAH yuvA candraH prANI ca / payodhAH parjanyaH / purodhAH purohitaH upAdhyAyazca / retodhA janakanahirehedhI ca // 975 // naapUrvAdIhi ceSTAyAmityasmAt as pratyayo'sya ca eha edha ityAdezau bhavataH / anehAH kAlaH indraH candrazca / anedhAH agniH vAyuzca // vihAyassumanaspururdazasapurUravo'dvirasaH 976 18 // ete'sapratyayAntA nipAtyante / vipUrvAjjahAtejihotervA yo'ntazca / vijahAtIti vihAyaH AkAzam / vijihIta iti vihAyA: pakSI / supUrvAnmAne Isvazca / suSTu mAnayanti mAnyante vA sumanasaH puSpANi / purUM dazanIti pururdazAH & indraH purupUrvAdrauterdIrghazca / puru rauti purUravAH rAjA yamuvaMzI cakame / aGgeriro'ntazca / aGgatItyaGgirA RSiH // pA. tejasthasau // 977 // pAMka rakSaNa ityasmAta jasa thasa ityeto pratyayo bhavataH / pAjaH balam / pAtha udakam annaM ca ||sriibhyaaN tam // 978 // AbhyAM tas pratyayo bhavati / muMgato / srotaH nijharaNam / suSTu sravatIti sasrotAH / | rIMza matireSaNayoH / retaH zukram // artINabhyAM nam // 979 // AbhyAM nas pratyayo bhavati / ka gtau| arNaH jalam / iNaka gatau / enaH pApam aparAdhazca // riceH ka ca / / 980 // ripI virecana ityasmAta nas pratyayo'sya RECENA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 148 ca kakAro'ntAdezo bhavati / rekNaH pApaM dhanaM ca // rISRbhyAM pas // 989 // AbhyAM pasU pratyayo bhavati / rIMza gatireSaNayoH / repaH pApam / dRgT varaNe / varSaH rUpam // zIGaH phasU ca // 982 // zI svapne ityasmAt phasU cakArAt pam pratyayo bhavati / zephaH zeSazca medam || pazcivacibhyAM sam // 983 // AbhyAM sas pratyayo bhavati / DupacaS pAke / pakSaH cakram indhanaM ca / vacaka bhASaNe / vakSaH uraH zarIraM ca // iNastazas // 984 // imaM gatAvityasmAt tas pratyayo bhavati / etazAH somaH adhvaryuH vAyuH agniH arkaH indrazca / vaSTe / kanas // 985 // vazak kAntAvityasmAt kit anasa pratyayo bhavati / uzanAH zukraH // cando ramas // 986 // cadu dIptyAhAdayorityasmAdramasa pratyayo bhavati / candramAH zazI // damerunasUnasau // 987 // damUc upazama ityasmAt unas kanas ityetau pratyayau bhavataH / damunAH agniH / damUnA sUryaH devaH upazAntazca // iNa As // 988 // iNaM gatAvitya smAdAsU pratyayo bhavati / ayAH kAlaH Adityazca // rucyarcizuciha pichA dinRdibhya is // 989 // rociH kiraNaH supUrvAdvarociH vAsavaH kiraNaH Rtuzca / arciH jvAlA / zociH razmiH zokaH piGgalabhAvaH viviktaM ca / haviH puroDAzAdi / sarpiH ghRtam / chadaN saMvaraNe / chAdayatIti chadiH / ' chaderismantraTkvau ' iti hasvaH / bAhulakAhI chAdiH / ubhayaM gRhacchAdanam / U chuTTapI dIptidevanayoH / chardiH vamanam // baMhibRMherna luk ca // | AbhyAmisa pratyayo nakArasya ca luk bhavati / bahue vRddhau / bahiH anabhyantare dRhu zabde ca / barhiH zikhI darbhazca // rAjaH // 999 // dyuti dIptAvityasmAdim pratyayo dhAtvAdezva varNasya jakAro bhavati / jyotiH tejaH sUryaH agniH tArakA ca // sahedhe ca // 992 // Sahi marSaNa ityasmAt is pratyayo dhakArazrAntAdezo bhavati / sadhiH sa bhUmiH saMyogaH sahiSNuH agniH anaDvAMtha || pastho'ntazca // 993 // pAM pAne ityasmAdisa pratyayaH thakAra uNAdayaH praka0 148 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KI / zvAnto bhavati / pAthiH pAnaM nadI AdityaH jyotiH svargalokazca // niyo Dit // 994 ||nniiNg pApaNe ityasmAt Didim pratyayo bhavati / nizcinoti / nirupasargo'yaM pRthagbhAve // aveNit / / 995 // aba rakSaNAdAvityasmANNidis pratyayo bhavati / AviH prAkAzye / AvirabhUta AviSkaroti // tubhUstubhyaH kit // 996 // ebhyaH kidis pratyayo bhavati / tuka vRttyAdau / tuviH samudraH sarit vivasvAn prabhuyogazca / bhU sattAyAm / bhuviH kratuH samudraH sarita vivasvAMzca / STuMgA stutau / stutiH stotA yajJazca || rucartijanitanidhanimanigrandhipatapitrapivapiyajiprAdivepibhya us // 997 // roduH azrunipAtaH / ahaH vraNaH AdityaH prANaH samudrazca / 4 januH apatyaM pitA mAtA janma pANI ca / tanuH zarIram / dhana dhAnye, sautraH / dhanuH cApam / manic jJAne / manuH hai prajApatiH / granthuH granthaH / paruH parva samudraH dharmazca / tapaM saMtApe / tapuH pu zatruH bhAskaraH agniH kucchrAdi c|| mAtrapuH praSu / vapuH zarIraM kAvaNyaM tejazca / yajuH acchandA zrutiH yajJotsavazca / prAduH prAkAzye utpattI ca / pArva bhUva / prAdurAsIt / vepuH vepathuH / iNo Nit // 998 // iNaka gatAvityasmAt Nidum pratyayo bhavati / Ayu: jIvitam / jayApUrvAdapi / jaTAyuH aruNAtmajaH ||'tN nIlajImatanikAzavaNe, sapANDuroraskamudAradhairyam // dadarza laGkAdhipatiH pRthivyAM, jaTAyuSa zAntamivAgnidAham // 1 // duSeDit / / 999 // duSan vaikRtye ityasmAt Didus pratyayo bhavati / duH nindAyAm / dusspurussH|| muhimithyAdeH kit // 1000 // AbhyAM kidum pratyayo bhavati / muhIna & vaicicye / muhaH kAlAvRttiH / mithaga medhAsiyoH / mithuH saMgamaH / AdigrahaNAdanyebhyo'pi bhavati // cakSaH zivA // 1001 // cakSika vyaktAyAM vAci ityasmAta kit us pratyayo bhavati sa ca zikSA / cakSuH paricakSuH a15 vacakSuH avasaMcakSuH acakSuH avakhyuH / bAhulakAt dvivacane, saMcacakSuH vicakhyuH // pAteDumsuH // 1002 // RAKHERWI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uNAdaya praka0 149 4.0+ pAMka rakSaNe ityasmAt DidumsuH pratyayo bhavati / pumAn puruSaH / pumAMsau / pumAMsaH / ukAra uditkAryArthaH // nyu. bhyAmaJceH kakAkaisaSTAvaca // 1003 // nyudbhyAM parAdaJca gatau cetyasmAt kita: a A aim ityete pratyayA bhavanti te ca TAvat / TAyAmiva eSu kArya bhavatItyarthaH / tena ' acca prAgdIzca' iti bhavati / nIcam uccam / nIcA uccaa| nIcaiH uccaiH| prasiddhArthA ene / lAghavAthai santAdhikAre'pi akArAkArapatyayavidhAnam // zamo niyo Dais maluk ca // 1004 // zampUrvAt NIya prApaNe ityasmAt Didas pratyayo bhavati zamo makArasya ca lag bhavati / zanaiH mandam // yamidamibhyAM Dom // 1005 // AbhyAM Didos pratyayo bhavati / ya uparame // yoviSayasukham / damaca upazame / dorvAhuH // anaso vaheH kvip saca DaH // 1006 // anasUzcandapUrvot vahIM prApaNe ityasmAt kvip pratyayaH sakArasya ca ho bhavati / ano vahati anaDvAn vRSabhaH / / 1006 / / 43HEORMANAGD-**-NED**444 *449 */*-4402010 * // iti zrItapAgacchAcAryavijayadevasarivijayasiMhasaripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvA 2. diguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM pUrvakRdantAH samAptAH // HED**4GDONE-HED***4400204-465 *-440*ch % Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mato KEDONEDR2E // athottarakRdantaprakaraNam // 39-**-HED -REDHKORE - OMOMOM vartyati gamyAdiH // 5 / 3 / 1 // innAdyantaH sAdhuH / anena sAmAnyataH siddhAnAM pratyayAnAM bhaviSyapAtvarthatA vidhIyate / gamiSyatIti gamI grAmam / inauNAdikaH sati prApto vaya'ti bhavati / AgAmI / bhAvI / prasthAyI / ebhya auNAdiko Nin // vA hetusiddhau ktaH // 5 / 3 / 2 // basya'ti vrtmaanaaddhaatoH| kiM bravISi vRSTo devaH sampannAstahi zAlayaH / sampatsyanta iti vA / kaSo'niTaH // 5 / 3 / 3 // koH kRcchgahunayoraniTatvamuktam / tasmAdvatsyati ktH| kaSiSyatIti kaSTam / kaSTA dizastamasA / aniT iti kim ? / kaSitA: zatravaH zRreNa / kriyAyAM kriyArthAyAM tumNakac bhaviSyanto / / 5 / 3 / 13 // ktvAtumam bhAve // 6 / 1 / 13 // kartuM vrajati kArako vrajani / kAlavelAsamaye tumbA'vasare // 5 / 4 / 33 // gamyamAne dhAtoH / #. kAlaH samayo belA vA bhoktum / vAvacanAyathAprAptam / kALo bhoktavyasya / avasara iti kim ? / kAlaH pacati bhUtAni // zakaSajJArabhalabhasahArhaglAghaTAstisamarthArthe ca tum / / 5 / 4 / 80 // zakyAvaryeSu dhAtuSu / samarthArthaSu nAmasu icchArtheSu dhAtuSu copapadeSu karpabhUtADAtostum / zaknoti pArayati vA bhoknum / evaM dhRSNotya | dhyavasyati jAnAni Arabhate labhate sahate arhati glAyati ghaTate asti samartha icchati vA bhoktum // akriyArthArtha bhakriyArthe'pi padArtha cedaM prstuuyteH|| karmaNo'Na // 5 / 3 / 14 // kriyArthAyAM kriyAyAmupapade parAbayaMdArA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka toH / kumbhakAro yAti // bhaavvcnaaH||5|3|15|| kriyAyAM kriyAyAmupapade vasyadarthAddhAtopatrAdayaH / hemaprabhA pAkAya paktaye pacanAya vA brajati // padarujavizaspRzo ghajU // 5 / 3 / 16 / / kRtvAkartari / basyatItyAdi uNAdayaH 18. nivRttama / padyate patsyate apAdi pede vA paadH| rogaH / vezaH / sparTI vyAdhivizeSaH / sattaH sthiravyAdhiyalamatsye 5 150 // 5 / 3 / 17 // kartari paJ / sarati kAlAntaramiti sAraH sthiraH / anIsAro vyAdhiH / sAro balam / visAro 4 matsyaH // bhAvAkoMH // 5 / 3 / 18 // bhAve karvavarjite kArake ca dhAtubhyo ghaJ / pacanaM pAka: / prakurvanti tamiti prAkAraH / evaM graasH| prasevaH / dAyo dttH| bhAvo bhavatyarthaH sAdhyarUpaH kriyAsAmAnyaM dhAtvarthaH sa ca dhAtunaivocyate / tatra tyAdayaH ktvAtumamastavyAnIyAdayazca bhavanti / yastu dhAtvarthadharma: siddhatA nAma lisakhyAnva& yayogI dravyavaddhAtvarthAdanyastatra ghatrAdividhiH / tadyoge ca liGgavacanabhedaH / pAkaH / pAko / pAkAH // sphurasphulorghatri ||44||sndhykssrsyaat / visphAraH / visphAlaH / vissphaarH| viSphAlaH / tri bhAvakaraNe // 4 / 2 / 52 // raje. rupAntyano luk / rAgaH / bhAvakaraNa iti kim ? / AdhAre raGgaH // syado jave // 4 / 2 / 53 // syandeghatri nalugaddhayabhAvau nipAtyete vege'rthe / gosyadaH / jaba ityeva, ghRtasyandaH // dazanAvodadhaudmaprazrahimazratham // 4 / 2 / 54 // dazeranaTi avapUrvasyondeH indhezca patri undermani nalopaH mahimaparvasya zranthetri vRdayabhAvazca BI nipAtyate / dazanam / anodaH / eSaH / odbhaH / prazrayaH / himazrathaH / mo'kamiyamoti na vRddhiH / zapaH / damaH / / vizrameyaM / vizrApaH vizramaH // udyamoparamo // 4 / 3 / 57 // udupAbhyAM yapiramyorghatri vRddhayabhAvo nipAtyate / udymH| uparamaH / lo'pAdAne tu TidA // 5 / 3 / 19 // bhAvAkoMrgha / adhyayanamadhIyata iti vA adhyAyaH / upetya asmAdadhIyata ityupAdhyAyaH / upAdhyAyI / upAdhyAyA // zrovAyuvarNanivRte // 5 / 3 / 20 // RESUSURESHA % 7 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HOURSSPASHALA bhAvAkarbopatra / zIryate auSadhAdibhiriti zAro vAyuH / mAlinyena zIryate iti zAro varNaH / nizIryate zItAdhupadravo yena tata nIzAro nitam / prAvaraNamityarthaH / gaurivAkRtanIzAraH prAyeNa zizire kRzaH / nivRtA dyUtopakaraNamiti kazcit / niyamena vRtA ityanvarthAt // nirabheH pUlvaH // 5 / 3 / 21 // yathAsaMkhya bhAvAkoMrghan / nipAvaH / abhilAvaH // rorupasargAt // 5 / 3 / 22 // bhAvAkatroMgheJ / sNraavH| upraavH| upasargAditi kim ? / ravaH / kathaM rAvaH / bahulAdhikArAta ||bhuushrydo'l / / 5 / 3 / 23 // upasargAd bhAvAkorala prabhavaH / prazrayaH / praghasaH / upasargAdityeva / bhAvaH bhUyorupasargAdeveti niyamArtha vacanam / bahulAdhikArAt pAdisamAse vA prabhAva ityAdyapi / upasargAdityeva? / bhAvaH / zrAyaH / ghAsaH / nyAdo na vaa||5|3 / 24 // nipUrvAdaderali ghaslabhAvoskArasya dIrghatvaM ca vA nipAtyate / nyAdaH / nighasaH // saMnivyupAdyamaH // 5 // 3 // 25 // upasargAd bhAvAkorala vaa| saMyamaH / saMyAmaH / niyamaH / niyAmaH / viyamaH / viyAmaH / upayamaH / upayAmaH // nernadagadapaThasvanakvaNaH / / 5 / 3 / 26 // upasargAd bhAvAkorala vA / ninadaH / ninAdaH / nigadaH / nigaadH| nipaThaH / nipAThaH / nisvanaH / nisvAnaH / nikvaNaH / nikvaannH|| vaiNe kvaNaH / / 5 / 3 / 27 // upasargAd bhAvAkorala vaa| vINAyAM bhavo vainnH| prakvaNaH / prakvANo vA vINAyAH / vaiNa iti kim ? prakvANaH zaGkhalasya // yuvarNavRda. vazaraNagamRdmahaH // 5 / 3 / 28 // bhAvAkoral | upasargAdveti nivRttam / cayaH / nizcayaH / jayaH / yavaH / svH| lavaH / pakaH / varaH / daraH / vazaH / raNaH / gamaH / karaH / grH| grahaH / bahulAdhikArAt vAraH samUha ityAyapi siDam // varSAdayaH klIbe // 5 // 3 // 29 // yathAdarzana bhAvAkarboniMpAtyante / napuMsake tAnainivRtyartha vacanam / varSam / bhayam / dhanama / vanam / khalam / padam / yugam / atra sthAnakAlavizeSayugmeSvala gatvaguNAbhAvI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 151 ca nipAtanAt // samudo'jaH pazau // 5 / 3 / 30 // bhAvAkaral / samajaH pazUnAm / samUha ityarthaH / daH pazUnAm / preraNamityarthaH / samudaH iti kim ? / vyAjaH pazUnAm / pazAviti kim ? / samAjo nRNAm // sRglahaH prajAkSe || 5 | 3 | 31 / / yathAsaGkhyaM bhAvAkaralU / prajano garbhagrahaNam / gavAmupasaraH / tadarthaM strISu puMsAM prathamaM saraNamupasara ucyate / akSANAM glahaH / grahaNamityarthaH / nipAtanAllatvam / prajanAkSa iti kim ? / upasAro bhRtyai rAjJAm // paNermAne / / 5 / 3 / 32 || bhAvAkaralU || mUlakapaNaH / mAna iti kim ? pANaH / sammadapramadau harSe // 5 / 3 / 33 / / bhAvAkaralantau nipAtyete / sammadaH pramado vA kokilAnAm / harSa iti kim ? | sammAdaH / saMprAnmada ityanuktvA nipAtanaM rUpanigrahArtham / teneha na / prasammAdaH // hano'ntardhanAntarghaNau deze // 5 / 3 | 34 || bhAvAkartrIH / antarhaNyate 'sminnityannarghanaH antarghaNo vA vAhIkeSu dezavizeSaH / antarghAto'nyaH / eketvantaH saMhato dezo'ntarghanaH / abhyantaro deza iti kecit // praghaNapraghANau gRhAMze // 5 / 3 / 35 // prAntergRhAMze'rthe'la ghaNaghANAdezau ca nipAtyete / praghaNaH praghANo vA dvArAlindakaH / praghAto'nyaH / nighoDasavAnApaghanopanaM nimitaprazastagaNAtyAdhAnAGgAsannam ||5|3|36|| internighAdayo yathAsaMkhyaM namitAdyartheSu kRtatvAdayo'lantA nipAtyante / samantato mitaM tulyamavizeSeNa vA mitaM paricchinnaM nimittam / tulyArohapariNAhamityarthaH / nirvizeSaM nizvayena vA hanyante jJAyante iti nighA vRkSAH / nighAH zAlayaH / nighAvo'nyaH / utkarSeNa hanyate jJAyate ityuddhaH prazastaH / udghAto'nyaH / gaNaH prANisamUhaH / saMhatiH saGghaH / saMghAto'nyaH / atyAdhIyante chedanArthe kuTTanArthe vA kASThAdIni yatra tadanyAdhAnam / udUghanyate'sminniti uddhanaH / kASThodUdhanaH / tAmrodhanaH / udyAto'nyaH / aGgaM zarIrAvayavaH / apahanyate'nenetyapaghano'Ggam | apaghAto' uNAdayaH prA0 151 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RIS nyaH / upahanyate samIpa iti jJAyate ityupadhna AsanaH / upaghAto'nyaH // mUrtinicitAbhre ghanaH // 5 / 3 / 37 // hantermUldAvarthe'la pratyayo ghanAdezazca nipAtyate / mRtiH kAThinyam / abhrasya ghanaH / / 4 kAThinyamityarthaH / nicitaM nirantaram / ghanAH keshaaH| abhraM meghaH, tatra, ghanaH / kathaM ghanaM dadhi?, guNazabdo'yam / tadyogAd guNini vartate // vyayodro karaNe // 5 / 3 / 38 // interala dhanAdezazca nipAtyate / vihanyate timiramanena vighanaH / ayodhanaH / drughanaH kuThAraH // stambAnazca // 5 / 3 / 39 // hanterala ghanAdezazca nipAtyate karaNe / stambadhno daNDaH / stambaghano yaSTiH / striyAM paratvAdanaDeva / stambahananI yssttiH| karaNa ityeva / stambahananaM stanapAtaH // parerghaH // 5 // 3 // 40 // paripUrvAddhanterala ghAdezazca karaNe nipAtyate // pareryAyoge // 23 / 1.3 // rasya lo vA / palighaH / parighaH / palyaH / paryaGkaH / paliyogaH / pariyogaH // RphiDAdInAM Daca IF laH // 2 / 3 / 104 // eSAmRra lulaM vA / RphiDaH / luphilaH / RtakaH / tRtakaH / kaparikA / kapalikA | dra / AkRtigaNo'yam / saMyuktasyAdezca na dRzyate / paanndduH| ddiinH|| japAdInAM po vaH / / 2 / 3 / 105 ||vaa| bhajavA / japA / pArAvataH / pArApataH / triviSTapam / tripiSTapam / japAdayaH prayogato'nusatavyAH // hvaH samAyA yo patanAmnoH // 5 / 3 / 41 // karaNa iti nivRttam / dyUtanAmnoryathAsaMkhya samAparvo dAparvAca hoDa lU hayAdezazca nipAtyate / samAhayaH pANidhUtam / Ahvayo nAma // nyabhyupavezciot // 5 / 3 / 42 // dayatedarbhAvAkoral tatsanniyoge / nihavaH / abhihavaH / upahavaH / vihavaH // AGo yuddhe // 5 / 3 / 43 / / ho bhA vAkatrorala vA / Ahavo yuddham / anyatra AhAyaH / AhAvo nipAnam // 5 / 3 / 44 // pazuzakanInAM pAnArtha kRto jalAdhAro nipAnam / tadarthAdAGpUrvAd ho bhAvAkoral AhAbAdezazca nipAtyate / AhAvo DURRAHLEN phiDaH / luphiyAgaH / pariyo vaayoge| K Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 152 1 nipAnam / bhAve'nupasargAt || 5 | 3 | 45 // hoDala vAcot / bhAva iti kim ? / vyAdhye hrAyaH / anupasaditi kim ? | AhvAH / hano vA vadhU ca // 5 / 3 / 46 || anupasargAd bhAve'l vA / vadhaH / ghAtaH / anupasargAdityeva / saGghAtaH // vyadhajapamadhaH || 5 | 3 | 47 // anupasargAd bhAvakaralU / bahuvacanAdbhAva iti nivRttam / vyadhaH / japaH / madaH / anupasargAdityeva / AvyAdhaH / upajApaH / unmAdaH // navA kvaNaya mhssvnH| 5 / 3 / 48 || anupasargAdbhAvAkaralU / kvaNaH / kvANaH / yamaH / yAmaH / isaH / iAsaH / svanaH / svAnaH // AGo ruploH // 5 / 3 / 49 / / bhAvAkaral vA / AravaH / ArAvaH / AplavaH / AplAvaH / AGa iti kim ? / virAvaH / viplavaH / varSavighne'vAdgrahaH || 5 | 3 |50 // bhAvAkaral vA / avagrahaH / avagrAhaH / dRSTeH pratibandha ityarthaH / varSavighna iti kim ? / avagrahaH padasya / prAdrazmi tulAsUtre // 5 / 3 / 51 // grahera vA / pragRhyata iti pragrahaH / pragrAhaH / azvAdeH saMyamanarajjustulAsUtraM ca / pragraho'nyaH / ghRgo vastre // 5 // 3 / 52|| prAdbhAvAkartrIraM vA / pravRNvanti tamiti pravaraH / prAvAraH / ghaJyupasargasya bahulamiti dIrghaH / anye tu prApUrva eva vRNotiH svabhAvAdvastravizeSe varttate / tena prAvAraH prAvara iti bhavati / vastra iti kim ? / pravaro yatiH // udaH zraH ||4|3|53 // bhAvAkartrIral vA / ucchrayaH / ucchrAyaH || yupUdrorgha || 5|3|54 || udo bhAvAkatraH / alo'pavAdaH / veti nivRttaM pRthagyogAt / udyAvaH / utpAvaH udbhAvaH // grahaH // 5 / 3 / 55 // utpUrvAdbhAvAkarghaJ / udgrAhaH / uda ityeva / grahaH / vigrahaH // nyavAcchApe || 5 / 3 / 56 // grargamye bhAvAkargha / nigrAho ha te vRSala bhUyAt / avagrAho ha te jAlma bhUyAt / zApa iti kip ? / nigrahacaurasya || prAlilapsAyAm // 5 / 3 / 57 // grahergamyAyAM bhAvAkarghaJ / pAtrapragrAheNa carati piNDapAtArthI bhikSuH / lipsAyAmiti kim ? / uNAdayaH praka0 152 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREASS-5554 pagrahaH truvasya // samo muSTau / 5 / 3 / 58 // sampUrvAgrahesRSTiviSaye dhAtvarthe bhAvAkoMrgha // muSTirahagulisannivezo na parimANam / saMgrAho mallasya / muSTAviti kim ? / saMgrahaH ziSyasya / yuroH||5|| 3 // 59 // sampUrvAddhAvAkoMrghaJ // sNyaavH| saMdAvaH / saMdrAvaH // niyazcAnupasargAdA // 5 / 3 / 60 // yudorbhAvAkoMghaMJ // nayaH / nAyaH / yavaH / yAvaH / davaH / dAvaH / dravaH / drAvaH / anupasargAditi kima ? / praNayaH // vodaH // 5 3 / 61 // nayaterbhAvAkoMrgha // unnAyaH / unnayaH / / avAt // 5 / 3 / 62 // nayate vAkaLadhab / avanAyaH // paredhu te // 5 / 3 / 63 / / nayate taviSaye dhAtvarthe bhAvAkatro / pariNAyena zArIn hanti / samantAnnayanenetyarthaH / yata iti kim ? / pariNayA kanyAyAH / bhruvo'jJAne vA // 5 / / 64 / pripuurvaadbhaavaaktrorghjuu|| paribhAvaH / paribhavaH / avajJAna iti kim ? / samantAdbhavanaM pribhvH|| yajJe grahaH / / 5 / 3 / 65 // paripUrvAd aheryajJaviSaye prayoge bhAvAkatrogha / pUrvaparigrAhaH / uttaraparigrAhaH / vedeyaM jJAnabhRtAyA grahaNavizeSa etAbhyAmabhidhIyate / yajJa iti kim ? / parigrahaH kuTumbinaH // saMstoH // 5 / 3 / 66 // yajJaviSaye bhAvAkorghaJ // saMstAvazchandogAnAma / sametya stuvanti chandogA yatra deze sa dezaH saMstAva ucyate / yajJe ityeva / saMstavo'nyadRSTe // prAtsadastoH // 5 / 3 / 67 // bhAvAkatrorgha / prasrAvaH / pradrAvaH / prastAvaH // ayajJe strH||5|3|68|| pAdbhAvAkatrodyanna // prastAraH / praNiprastAraH / ayajJa iti kim ? / bahiSmastaraH // verazabde prathane // 5 / / 69 // sva. jAteghava / vistAra paTasya / prathana iti kim ? / tRNasya vistaraH / azabda iti kim ? / vAkyavistaraH ||chndonaamni // 5 / 3 / 70 / / : stRNAte vAkatopatra / vissttaarpshktishchndH|| kssushroH||5| 3 / 71 // vipUrvAdbhAvAkatropA / vikSAvaH / vizrAvaH // nyudograH // 5 / 3 / 72 // bhAvAkatroM ghN| nigAraH / udgaarH|| Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 153 kiro dhAnye // 5 / 3 / 73 // nyudobhAvAkatrorghaJ / nikAra utkAro vA dhAnyasya / rAzirityarthaH / dhAnya iti kim ? | phalanikaraH // nerbuH // 5 / 3 / 74 // nipUrvANotervA dhAnyavizeSe'rthe bhAvAkatrodhena // nIvArA bIhayaH // iNo'bhreSe // 5 / 3 / 75 || nerbhAvAkatrorghaJ / / sthiteracalanamabhreSaH / nyAyaH / abhreSa iti kim ? / nyayaM gatacauraH // pareH krame // 5 / 3 / 76 // kramaH paripATI / tadviSayArthAtparipUrvAdiNo ghaJ / tava paryAyo bhoktum / krama iti kim ? / paryayo guroH // vyupAcchIGaH // 5 / 3 / 77 // krame bhAvAkatrodhain / tava rAjavizAyaH / mama rAjopazAyaH / krama iti kina ? / vizayaH // hastaprApye cerasteye || 5 | 3 | 78 // bhAvAkartrIrghaJ / puSpapracAyaH / hastaprApya iti kim ? | puSpamacaryaM karoti vRkSAgre / asteya iti kim ? / steyena puSpapracarthaM karoti // citidehAvAsopasamAdhAne kazvAyeH / 5 / 3 / 79 // cerbhAvAkarghan / citiryajJe'gnivizeSastadAdhAro vA / AkAyamani cinvIta | kAya dehaH / RSinikAyaH / upasamAdhAnamuparyupari rAzIkaraNam / gomayanikAyaH // save'nUrdhve // 5 / 3 / 80 / / nAsti kutazcidUrdhvamupari kiJciyasmin so'nUrdhvaH, tasmin samudAye'rthe cinoterbhAvAkatrodhen / tadyoge cAdeH kaH / tArkikanikAyaH / saGgha iti kim ? / sArasamuccayaH / / anUrdhva iti kim ? / zukaranicayaH // mAne // 5 / 3 / 81 // gamye dhAtorbhAvAkatrorghaJ / eko niSyAvaH / samitsaGgAhaH / mAna iti kim ? / nizvayaH // sthAdibhyaH kaH // 5 / 3 / 82 / / bhAvAkartrIH / AkhUtthaH / prasthaH prapA | Tvito'thuH || 5 | 3 | 83 ghAtI Test | vepathuH // ivitastrimaktatkRtam // 5 / 3 / 84 / / ivito dhAtorbhAvAkatra strimak tena kRtamityarthe / pavitramam // yajisvapirakSiyatipraccho naH || 5|3|85|| bhAvAkartrIH // yajJaH / svapnaH / rakSaNaH / yatnaH! praznaH / * vicchona // 5 / 3 / 86 / / bhAvAkatraH / viznaH // upasargAddaH kiH / / 5 / 3 / 87 / / bhAvAkatro / AdiH 'uNAdayaH praka0 153 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidhiH || vyApyAdAdhAre || 5 | 3 | 88 // daH kiH jaladhiH // antarddhiH || 5 | 3 | 89 // antaHpUrvAddhAgo bhAvAkartrIH kiH / antarddhiH / abhivyAptau bhAve'naJin / / 5 / 3 / 90 / / gamyAyAM dhAtoH // saMravaNam / sAMrAviNam / abhivyAptau kim ? / saMrAvaH // striyAM ktiH // 5 / 3 / 91 // dhAtorbhAvAkatraH // ghaJo'pavAdaH / kRtiH / stutiH / striyAmiti kima ? kAraH / tergrahAdibhyaH || 4 | 4 | 33|| ebhya eva parasya svAdyazita Adiri - TU // nigRhItiH / apasnihitiH / grahAdibhya eveti niyamAdanyatra na / zAntiH viparIta niyamastu na, parokSAyAmiTo dIrgha niSedhAt / apAccAryAzcaH tau // 4 / 266 // apacitiH / hlAdo haditi hRdAdezaH / itiH / RlvAderiti natvam | tIrNaH / luniH dhUniH // zravAdibhyaH // 5 / 3 / 92 / / bhAvAkatraH striyAM ktiH / vakSyamANaiH kvi vAdibhiH saha samAvezArthe vacanam / zrutiH / pratizrat / saMpattiH / sampat / stUyate ijyate iSyate'nayeti stutiH iSTiH / iSTiriti saMjJAzabdatvAtkaraNe'pi ktireva nAnaT / anyatra tu sparde paratvAtstrIkhalanA alo bAdhakAH striyAH khalanau' iti nyAyaH // samiNAsurgaH // 5 / 3 / 93 || bhAvAkatraH striyAM ktiH / samitiH | AmRtiH / / sAtiheti. yUtijUtijJaptikIrtti // 5 / 3 / 94 // bhAvAkatrairnipAtyate || sinoteH sunoteH syatervA AtvamitvAbhAvazca nipAtyate / sAtiH / hinoterguNe hanterantyasvarAderetve vA hetiH / yauteryavatezva dIrghatve yUniH / juutiH| ipteIptiH / kIrttayateH kIrttiH / AbhyAM NyantalakSaNe'no na / kIrttanetyapi kazcit || gArApaco bhAve || 5 | 3 |95 || striyAM ktiH || pragItiH | saMgItiH / prapItiH / paktiH / upasargAdAta ityasyApavAdaH // stho vA / / 5 / 3 / 96 / / bhAve striyAM 1 / sthitiH / AsthA | AspaTivrajyajaH kyap // 5 / 3 / 97 // bhAve striyAm / AsyA | adyA / vrajyA | ijyA // bhRMgo nAmni // 5 / 3 / 98 // bhAve striyAM kyap / bhRtyA / nAmnIti kipa 1 / bhRtiH // samajanipa Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hematrabhA 154 nmiSadazI sugvidicarimanINaH || 5 | 3|99 bhAvAkartrIH striyAM nAmni kyap / samajyA / nipatyA / nipathyA / / zayyA | sutyA / vidyA / caryA / manyA / ityA | nAmnItyeva / saMvItiH // kRgaH za ca vA ||5|3|100 // bhAvAkartrIH kyapU / kriyA / kRtyA / kRtiH // mRgayecchAyAJcAtRSNA kRpAbhAzrAnta||5|3|101 // ete striyAM nipAtyante / tatrecchA bhAva eva / zeSAstu bhAvAkartrIH / anye tu sarvAn bhAva evAnumanyante / mRgayateH zaH zabU ca kyapavAdo nipAtyate / yA / icchateH zaH kyAbhAvazca / icchA / yAciSyernanaGau / yAcA / tRSNA / kraperaG rephasya ca RkAraH / kRpA / bhAteraG / bhA / zratpUrvAdantaH pUrvAcca dadhAteraG / zraDA / antarddhA // pareH sRcareryaH || 5|3|102 // bhAvAkartrIH striyAm / parisaya paricaryA / pareriti kim ? / saMsRtiH // vA'TATayAt // 5 / 3 / 103 / / striyAM bhAvAkaryaH || ATATacA / aTATA || jAgurazca // 5 / 3 / 104 // bhAvAkartrIH striyAM yaH / jAgarA | jAga // zaMsipratyayAt || 5 | 3 | 105 || bhAvAkartrIH striyAmaH // prazaMsA / gopAyA || keTo gurorvyaJjanAt // 5 // 3 / 106 // dhAtorbhAvAtraH striyAmaH // IhA / kteTa iti kim ? / srastiH // Sito'G || 5 / 3 / 107 // ardhanaH striyAm // pacA | barA | bhidAdayaH // 5 / 3 / 108 / / bhAvAkartrIH striyAmaGantA yathAlakSyaM nipAtyante / bhidA / chidA | bhaSIbhUSicintipUjikathikumbicaci spRhitolidolibhyaH / / 5 / 3 / 109 // NyantebhyaH striyAM bhAvAkartrIraGa // bhISA / bhUSA / cintA / pUjA / kathA / kumbA / carcA / spRhA / tolA / dolA | bahuvacanAdyathA darzanamanyebhyopi bhavati / pIDA / janA // upasargAdAtaH // 5 / 3 / 110 // striyAM bhAvAkaraD / upadA / upasargAdini kim ? / dattiH // NivezyAsa zrandhaghaTTavanderanaH || 5 | 3 | 111 // striyAM bhAvAkartrIH // kAraNA | vedanA / AsanA / zrandhanA / ghaTanA | vandanA || iSo'nicchAyAm // 5 / 3 / 112 / / uNAdayaH praka0 154 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BEASE striyAM bhAvAkArinaH // anveSaNA / anicchAyAmiti kim ? issttiH||.prydhervaa / / 5 / 3 / 113 // anicchA| ryAdiSerbhAvAkaH khiyaamnH|| pryessnnaa| parISTiH / / RtsampadAdibhyAkviA // 5 / 3 / 114 // striyA 6 bhAvAkoM: / / krut / yut / sampat vipat // bhyAdibhyo vaa5||115|| khiyAM bhAvAkoMH kvim / / bhii| bhiitiH| hii| hItiH // vyatihAre'nihAdibhyo aH||6|3| 116 // dhAtubhyaH striyAm ||baahulkaadaave / nityaM avino'Na // vyAvakrozI / anIhAdibhya iti kim ? / vyatIhA / vyatIkSA / namo'niH zApe // 5 / 3 / 117 // parADAtorgamye bhAvAkoMH khiyAm // ajananiste vRSala bhUyAt / evamajIvaniH / zApa iti kim ? / akRtistasya paTasya // glaahaajyH||5|3| 118 // triyAM bhAvAkAraniH / glAniH / hAniH / jyAniH // pramAkhyAne veJ // 5 / 3 / 119 // gamye striyAM bhaavaakaardhaatoH| vAvacanAdyathAprAptaM ca / kAntvaM kAriM kA. rikA kriyAM kRtyAM kRti vAkArSIH / sarvAM kAri kArikA kriyAM kRtyAM kRti vAkArSam / evaM gaNi gaNikAmityAdi // paryAyAha!tpattau ca NakaH // 5 / 3 / 120 // eSvartheSu praznAkhyAnayozca gamyayoH striyAM bhAvAkorSAtorNakaH // paryAyaH kramaH / bhakta AsikA zAyikA / ahaNamaIH yogyatA / arhati bhavAn ikSubhakSikAm / RNam / ikSubhakSikAM me dhArayasi / ikSubhakSikA me udpaadi| kAM tvaM kArikAmakArSIH ? / sarvo kArikAmakArSam / bAhulakAtkvacinna / cikIrSA / bubhukSA me udapAdi / praznAkhyAnayoge'pi paryAyAdiSu paratvAt Naka evaM // nAmni puMsi ca // 5 / 3 / 121 // dhAtoH striyAM bhAvAkoMrnAmni NakaH // yathAlakSya puMsi ca / pracchardikA / arockH| vicarcikA / sAlabhaJjikA / bahulAdhikArAnneha / shirotiH|| bhAve // 5 / 3 / 112 / / dhAtvarthanirdeze triyAM dhAtorNakaH / AsikA / zAyikA klIve kH||5|3|123 // bhAve dhAtoH // ghanAdyapavAdaH / striyAM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 155 bhAvAkariti ca nivRttam // hasitaM chAtrasya / klIva iti kim ? | hasaH / hAsaH || anaT || 5 | 3 | 124 // klIbabhAve dhAtoH // gamanaM chAtrasya // SThivasivo'naTi vA / / 4 / 2 / 112 // dIrghaH / niSThIvanam / niSThevanam / sIvanam / sevanam / yatkarmasparzAskiGgasukhaM tataH // 5|3|125 || yena karmaNA saMspRzyamAnasya kartturaGgasya sukhamutpadyate tataH karmaNaH parAddhAtoH klIve'naT // payaHpAnaM sukham / karmeti kim ? / tUlikAyA utthAnaM sukham / sparzAfafa ki ? | agnikuNDasyopAsanaM sukham / katriti kim ? / ziSyeNa guroH snapanaM sukham / na guruH karttA kintu karma / aGgeti kim ? / putrasya paribbaJjanaM sukham / nAtra zarIrasukham / kintu mAnasI prItiH / anyathA paraputrapari sos syAt / sukhamiti kima ? kaNTakAnAM mardanam / sarvatrAsamAsaH pratyudAhAryaH / athavA tata iti saptamyantAtanuH / tasmin karmaNyabhidheye sAmathyatkartuH parAddhAtoranaT / rAjJA bhujyante rAjabhojanAH zAlayaH // ramyAdibhyaH karttari || 5 | 3 | 126 // anaT / ramaNI / kamanI / idhmabrazvanaH // kAraNam // 5 / 3 / 127 // kugaH karttanaT vRddhizva syAt / kAraNam / bhujipatyAdibhyaH karmApAdAne || 5 | 3 | 128 // yathAsaMkhyamanaT / bhujyate iti bhojanam / evaM niradanam / prapatatyasmAditi prapatanaH / apAdAnam / bahuvacanaM prayogAnusaraNArtham // karaNAdhAre || 5 | 3 | 129 // dhAtoranaT / eSaNI / lekhanI / godohanI / saktudhAnI || puMnAni vaH // 5 // 3 // 130 // gamye dhAtoH karaNAdhArayoH || ekopasargasya ca ve // 4 / 2 / 34 // anupasargasya chadeNa hrasvaH / pracchadaH / chadaH / ekopasargasya ceti kim ? / samupacchAdaH / pumiti kim ? / vicayanI / nAmnIti kim ? praharaNo daNDaH // gocarasaMcaravahavrajanyajakhalApaNanigamavaka bhagakaSAkapanikaSam // 5 / 3 / 131 // ete karaNAdhArayoH puMnAmni ghamatyayAntA nipAtyante / gAvazcarantyasmin gocaraH / saMcaraH / vahaH / vrajaH / vyajaH / uNAdayaH praka0 155 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & nipAtanAdvIbhAvo na, khalaH / ApaNaH / nigamaH / vakaH / pAhulakArakartari / nivaka ityapi kazcida / bhgH| bAhu lakAtklIve'pi / bhagam / kaSaH / AkaSaH / nikaSaH // vyaanAd ghaJ // 5 / 3 / 132 // dhAtoH punAmni |P | karaNAdhAre / vedaH / ArAmaH // avAttustubhyAm // 5 / 3 / 133 // puMnAmni karaNAdhArayorgha / avtaarH| 81 avastAraH / bahulAdhikArAdasaMjJAyAmapi / avatAro nadyAH kecittu bhAve'kartari kArake stro nityaM taratestu vikalpena ghamicchanti / nyAyAvAyAdhyAyodyAvasaMhArAvahArAdhAradArajAram // 5 / 3 / 134 // puMnAmni karaNAdhArayorghavantaM nipAtyate / nyAyaH / avAyaH / adhyAyaH / udyAvaH / saMhAraH / avahAraH / AdhAraH / dArAH / jAraH / udako'toye // 5 / 3 / 135 // utpUrvAdazceH punAmni karaNAdhArayogheja na cettoyaviSayo dhAtvathaH // tailodakaH / ghRtodakaH / vyaJjanAditi siddhe toye pratiSedhArtha vacanam // atoya iti kima ? udakodazcanaH // AnAyo jA lam // 5 / 3 / 136 // ApUniyaH karaNAdhAre punnAmni jAle'rthe ghana / AnAyo matsyAnAm // khanouDa8 rekekavakaSaM ca // 5 / 3 / 137 // puMnAmni karaNAdhArayorgha / AkhaH / aakhrH| AkhanikaH / Akhanikahai vakaH / AkhanaH / AkhAnaH // ikisti svarUpArthe // 5 / 3 / 138 // dhaatoH| bhaniH / krudhiH| vettiH / yajeraGgAni / bhujiH kriyate / pacatiH parivarttate / / duH svISataH kRcchAkRcchrArthAt khal // 5 / 3 / 139 / / dhAtorbhAvakarmaNoH // duHzayam / duSkaraH kaTo bhavatA / suzayam / sukaraH / Ipacchayam / ISatkaraH / iha strIpratyayAdArabhyAsarUpavidherabhAvAtspardhe'ka: khokhalanAH striyAstu khalanA prtvaadbhvtH| kucchAkRcchAditi kim ? IpallabhyaM dhanam / upasargAt khaLaghayozca / duSpalambham / supalambham / ISatmAlambham // sudurvyaH // 4 // 4 / 108 // AbhyAM vyastAbhyAM samastAbhyAM copasargAt parAbhyAM parasya labhate: svarAtparaH khlghjonoN'ntH| atisulambham / CASH Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 156 atidurlambham / atisulambhaH / atidurlambhaH / avidyudurlabham / anisudurlabhaH / upasargAdeva sudurbhya iti niyamArthaM vacanam / teneha na, sulabham / durlabham // cvyarthe karmAdhyAdbhagaH || 5 |3 | 140 // kRcchrAkRcchrArthebhyo duHkhIyathAsaMkhyaM / durAdyaMbhavam / svAyaMbhavam / ISadAdyaM bhavaM bhavatA / durAyaMkaraH / svArthaMkaraH / ISadADharthaMkarastvayA || zAsyuviziSRSimRSAto'naH || 5 | 3 | 141 // kRcchrAkRcchrArthaduHsvISatpUrvAt / duHzAsanaH / suzAsanaH / ISacchAsamaH / duryodhanaH / suyodhanaH // ISayodhanaH / durdarzanaH / dugharSaNaH / durbhaSaNaH / kathamISaddaridra iti / anapratyaya viSaye'kArasya lopenAdanyatvAbhAvAt khaleva / Nin cAvazyakA dharmaNye | 5 | 4 | 36 || gamye karttari vAcye kRtyAH avazyaMkArI avazyaMhArI / avazyaM geyo gItasya / zartadAyI / geyo gAthAnAm // niSedhe'lakhalvoH tavA // 5 / 4 / 44 / / upapadayordhAtorvA / alaMkRtA / khalukRtvA / pakSe alaM ruditena / niSedha iti kim ? | alaGkAraH khiyAH / alaMkhalvoriti kim ? | mA kAri bhavatA || parAvare // 5 / 4 / 45 // gamye dhAtoH ktvA vA || anaJaH kveyapU / / 3 / 3 / 154 // avyayAtpUrvapadAtparasyottarapadasya / atikramya nadIM parvataH / nadyAH paraH parvata ityarthaH / aprApya nadIM parvataH / nadyA arvAk parvata ityarthaH / anatra iti kim ? akRtvA kRtvA / uttarapadasyetyeva / alaMkRtvA // nimIlyAdimeGastulyakartRke / / 5 / 4 / 46 // dhAtoH sambandhe tatvA vA. akSiNI nimIlya isati / sukhaM vyAdAya svapiti // meGo vA mit // 4 / 3 / 88 // yapi me svabhAvAd vyavihAra eva varttate iti nAnyairiva vyatihAragrahaNaM karttavyam / apamitya yAcate / apamAya / pUrvaM yAcate pazcAdapamayate ityarthaH / yAcestu pUrvakAle'pi katvA na / meGaH parakAlabhAvinyA ktvayA yAci prAkkAlasyoktatvAt / pakSe tu yAcitvA apamayate / apamAtuM yAcate tulyakartRka iti kim ? / caitrasyAkSinimIlane maitro isavi // prAkkAle // 5 // 4 // 47 // parama uNAdayaH praka0 156 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parakAlena dhAtvarthena tulyakartRke'rthe varttamAnAddhAtoH sambandhe tavA vA / AsitvA bhuGkte / pakSe Asyate bhoktum / tulyakartRka ityeva ? kSati gurau vrajati ziSyaH / prAkkAla iti kim ? | atha yadanena bhujyate tato'yaM vrajati ityatra kathaM tvA na bhavati ? / ucyate, yatra yacchandena saha tataH zabdaH prayujyate tatra tataH zabdenaiva prAkAlatAyA abhidhAnenoktatvAt / prAkkA ityuttaratra yathAsambhavamabhidhAnato'nuvarttanIyam // janazo nyupAnsye tAdiH tavA / / 4 / 3 / 23 / / kidvA // raktatvA / raktavA navA navA / nIti kina ? / zuktA / upAntya iti kima ? | farai | tAdiriti kim ? / vibhajya / / RtRmRSakRSakRzavaJcaluJcathaphaH seT // 4 / 3 / 24 // nyupAntye affael feat // RtitvA / arttitvA / tRSitvA / tarSitvA / sRSitvA / marSitvA / kRSitvA / karSitvA / kRzitvA / kazitvA / vacitvA / vaJcitvA / lucitvA / kucitvA / zrathavA / zranyat / guphitvA / gumphitvA / RphitvA / RmphitvA / vihitavizeSaNAnnalope'pi kizvAd guNo na / nyupAntya iti vizeSaNaM thakAntAnAmeva nAnyeSAma, sambhavavyabhicArAbhAvAt / nyupAntya iti kim ? / kothitvA / rephitvA / seDiti kim ? | aar | vo vyaJjanAderiti kizvam / dyutitvA / dyotitvAM / likhitvA / lekhitvA // tavA / / 4 / 2 / 29 // dhAtoH seTa kinna || devitvA / seDityeva / kRtvA // skandasyandaH || 4 | 3 | 30 / / tA kinna || skantvA / syantvA / praskandha / prasyandya // kSudhaklizakuSagudhamRDamRdavadavasaH || 4 | 3 | 31 / / seT tavA kidvat // kSufear | klizivA / kuSitvA / gudhitvA / mRDitvA / mRditvA / uditvA / uSitvA // rudavideti kizvam / rudisvA / viditvA / Atvam / khAtvA / pakSe, khanitvA / itvam / ditvA / sitvA / mitvA / sthitvA / dadhAtehiH / hitvA / yadi cAda iti jagghAdeze / prajagdhya // hAko hiH ttitva // 4 / 4 / 14 // tAdau kiti // hitvA / vara Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maka0 34+4+4+4+4+4+4+5+5+ tavIti kim ? hiinH| tIti kim ? prahAya // z2avazvaH ttH||4||4||41|| Adirida / jarIvA 2 / vrazcitvA // Udito vA // 4 // 4 // 42 // tava AdiriT // dAntvA / damitvA // kramaH ktvi vA // 4 / 1 / uNAdayaH 106 // dhuDAdau dIrghaH // kAnvA / krantvA / dhuTItyeva / kramitvA / kSudhavasa itIT / kSudhitvA / uSitvA / lubhya. JceritI / lubhitvA / azcinA / pUklizibhyo na vA / pUtvA / pavitvA / kliSTvA / klizitvA // jyazca yapi / / 4 / 1 / 76 // dhege khanna / prajyAya / prvaay|| vyaH // 4 / 1 / 77 // yapi khanna // pranyAya // saMparervA // 4 / 4 / 78 // vyo yapi vRna / saMvyAya / saMvIya / parivyAya / parivIya // yapi // 4 // 2 // 56 // yami-19 raminamigamihanimanivanatitanAdelaka // prahatya / pramatya / pravatya / pratatya / prasatya // vA mH||4|2|57 // mAntAnAM yamAdInAM yapi vA luk // prayatya / prayamya / viratya / viramya / praNatya / praNamya / Amatya / Agamya // laghoryapi // 4 / 3 / 86 // parasya raya // prazamayya / laghoriti kim ? / pratipAdya // vApnoH // 4 / 3 / 87||nnerypyy // prApayya / prApya / Apnoriti kim ? / adhyApya // kSeH kSIH // 4 / 3 / 88 // yapi // pakSIya // antaraGgAnapi vidhIn bahiraGgo yavAdezo bAdhate // yapi cAda iti sUtre yapigrahaNAt / tena prazamya prapRcchayetyAdau dIrghatvazatvAdayo na / prazamya / prapRcchaya / pradIvya / prakhanya / prasthAya / papAya / pradAya / pradhAya / prapaThyA ruNam cAbhIkSNye // 5 / 4 / 48 // parakAlena tulyakartRke prAkAle'rthe vartamAnAd dhAtoH sambandhe ktvA / bhoja bhoja vrajati / bhuktvA bhuktvA / punaH punarbhuktvA vrajatItyatra tu na khNam / AbhIkSNyasya svazabdenevoktatvAt / tavAtu pUrvasUtreNa bhaviSyati / nanu pattavaudanaM bhuGkte devadatta ityAdiSu bhAve tvAdipratyaye kRte karturanabhihitatvAt tRtIyA syAditi ceta, na: pradhAnabhujipatyayena karturabhihitasAt / pradhAnazaktyabhidhAne hi guNazaktirabhihi Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatprakAzata iti // vApaguroNami // 4 / 2 / 5 / / sandhyakSarasyAt / apagAramapagAram / apagoramapagoram // greprathame // 5 / 4 / 49 / / upapade parakAlena tulyakartRke prAkkAle'rthaM varttamAnAd dhAtoH sambandhe rUNam vA // anAbhIkSNyArthaM vacanam / pUrva bhojaM vrajati / pUrva zuktatvA / agre bhojam / agre bhuktvA / prathamaM bhojam / prathamaM bhuktvA / vatrttamAnAdayo'pi / pUrva bhujyate tato vrajati / pUrvAdayazcAtra vyApArAntarapekSe pAkakAlpe, vrajya pekSetu vAruNamAviti noktArthatA / anyabhoktRbhujikriyAbhyaH svakriyAntarebhyo vA pUrve bhojanaM kRtvA vrajatItyarthaH / pUrvaprathama sAhacaryAdagrezabdaH kAlavAcI // anyathaivaM kathamitthamaH kRgo'narthakAt // 5 / 4 / 50 // tulyakartRke'rthe varttamAnADAtoH rUNa vA / anyathAkAraM bhuGkte / evaMkAram / kathaMkAram / itthaMkAram / pakSe tavaiva / anarthakAditi kim ? | anyathA kRtvA ziro bhuGkte // yathAtathAdISyattare // 5 / 4 / 51 // tulyakartRke'rthe varttamAnAdanarthakAt karoterdhAtoH sambandhe rUNam vA / kathaM tvaM bhokSyasa iti pRSTo'sUyayA taM pratyAha-yathAkAramahaM bhokSye tathAkAramaha bhokSye kiM tavAnena / ISyottara iti kim ? | yathAkRtvA'haM bhokSye tathA drakSyasi // zApe vyApyAt // gamye tulyakartRkArthAt karoteH khNam vA / / cauraMkAramAkrozati / karotirihoccAraNe / caurazabdamuccAryetyarthaH // zApa iti kim ? / cauraM kRtvA hetubhiH kathayati // svAdvarthAdadIrghAt // 5 / 4 / 53 // vyApyAt parAttulyakartRkArthAt karoterdhAtoH sambandhe rUNa vA || svAduMkAraM bhuGkte / sampannaMkAram / lavaNaMkAram / sampanna lavaNazabdau svAduparyAyau / miSTaGkAram / pakSe svAdu kRtvA bhuGkte / adIrghAditi kim ? | svAdvIM kRtvA yavAgUM bhuGkte // vidumbhyaH kA Nam // / 5 / 4 / 54 // kAlsrnyaviziSTAyApyAt parebhyastulyakartRke prAkkAle'rthe varttamAnebhyo dhAtoH sambandhe vA / atithivedaM bhojayati / yaM yamatithiM jAnAti labhate vicArayati vA taM sarvaM bhojayatItyarthaH / atra trayANAmapi Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 vidInAM grahaNam / bahuvacananirdezAniranubandhagrahaNena saanubndhsyetysyaanupsthitiH| kanyAdarza varayati / sarvAH hemaprabhA / kanyA ityarthaH / kAtya iti kim ? atithi viditvA bhojayati // yAvato vindajIvaH / 5 // 455 // kAtsnyavato vyApyAtparAttulyakatakAddhAtoH sambandhe Nam vaa| vindeti zanidezAlAbhArthasya grahaNam / yAvadvadaM bhuGkte / yAvallabhate tAvadityarthaH / yAvajjIvamadhIte // carmodarAtpUreH // 5 // 4 / 56 // vyApyAtparAttulyakartRkA khAtA sambandhe Nam vA // carmapUrapAste / udarapUra zete // vRSTimAnahaluka cAsya vaa||5|4|57|| vyApyAt pUrayaterdhAtoH sambanthe Nam vA samudAyena gamye / goSpadanaM vRSTo meghH| goSpadapUram / asyeti grahaNAdupapadasya na / mUSakabilapUram // celArthAt kropeH // 5 / 4 / 58 // vyApyAt parAttulyakakArthAdU dRSTimAne gamye dhAtoH samba-dhe Nam vA / celakopam / vastrakopaM vRSTo meghaH // gAtrapuruSAtsnaH // 5 // 4 // 59 // vyApyAtparAttulyakartRkAryA dantarbhUtamparthAvRSTimAne gamye ghAtAH sambandhe Nam vA / gAtrasnAyaM dRSTo meghaH / puruSasnAyaM dRSTaH / idaM kecidevecchanti // zuSkacUrNarukSAta piSastasyaiva // 5 // 4 // 6 // vyApyANNambA dhAtoH sambandhe / zuSkapeSaM vinaSTi / zuSkaM pinaSTItyarthaH / evaM cUrNapeSam / rUkSapeSama / atra prakaraNe pakSe na ktvA / prayogAnuprayogakriyayoraikyAtulyakakatvaprAkkAlatvAbhAvAt / sAmAnyavizeSabhAvavivakSapA ca dhAtusambandhaH // yadAhuH-sAmAnyapuravayavapuSiH karma bhavatIti / kazcitu sAmAnyavizeSabhAvavivakSayA kriyAbhedAt tulyakakatva prAkkAlatvasattvAt ktavApi bhavatIti mnyte||kRggrho'kRtjiivaat|| 5 / 4 / 61 // vyApyAd yathAsaMkhyaM tasyaiva dhAtoH sambandhe. Nam vA / akRtakAraM karoti / jIvagrAhaM gRhAti // nimuulaatkssH||5|4| 62 / / vyApyAnasyaiva sambandhe NambA / nimUlakArSa kaSati / nimUlasya kArya kaSati // hana. Wzca samUlAt / / 5 / 4 / 63 // vyApyAt kaSestasyaiva sambandhe NamvA / / samUlaghAtaM hanti / samUlakA kati / UCHIKSHASHOMOMOM Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNebhyaH // 5 / 4 / 64 // inastasyaiva sambandhe NabhvA // pANighAta kuDaghamAhanti / bahuvacanaM vyAptyartham / tena karaNapUrvArddha sArthAdapi hanteH anenaiva Nam // tathA ca nityasamAsastasyaivAnuprayogatha siddhayati / asyupaghAtamarIn hanti // svasnehanArthAtpuSapiSaH // 5 / 4 / 65 // karaNavAcino yathAsaMkhyaM tasyaiva sambandhe NamvA | svapoSaM pusofia | evamAtmapoSa / dhanapoSam / udapeSaM pinaSTi / evaM ghRtapeSam / kSIrapeSam | hastArthAd grahavatiMvRtaH // 5 / 4 / 66 / / karaNavAcinastasyaiva sambandhe NamvA / / hastagrAhaM gRNDAti / karagrAham / svartta varttayati karavatrtama | hastava varttate / aNyantAnnecchantyeke / bandhenani // 5 / 4 / 67 // bandhiH prakRtirnAmavizeSaNaM ca / bandhebandhyasya bandhanasya yannAma tadviSayAtkaraNavAcinaH parAd bandhestasyaiva sambandhe NamvA || kroJcabandhaM baddhaH / caNDAlikAbandhaM dInabandhanAmadheyAni / kecittUpapadaprakRtipratyayasamudAyasya sajJAtvaM manyante / tamatasaMgrahArthaM nAmnIti pratyayAntopAdhitvena vyAkhyeyam || AdhArAta // 5 / 4 / 68 / / bandhestasyaiva sambandhe NamvA // cakrabandhaM baDaH / cA rakabandhaM baDaH / bahulAdhikArAdiha na / grAme baddhaH / haste baddhaH || karturjIva puruSAnnazvahaH || 5 | 4 | 69 // ya thAsaMkhyaM tasyaiva sambandhe NamvA || jIvanAzaM nazyati / jIvannazyatItyarthaH / puruSavAhaM vahati / puruSaH preSyo bhUnvA vaitItyarthaH / kartturiti kim ? / jIvena nazyati // UdhvatpUiH zuSaH // 5 / 4 / 70 // kartRvAcinastasyaiva sambandhe jambA || pUritinirdezAd devAdiko na caurAdikaH // Urdhva pUraM pUryate / UrdhvazoSaM zuSyati || vyApyAccevAt // 5 // 4 / 71 || vyApyAt kartuvopamAnAt parADAtostasyaiva sambandhe NamvA // suvarNanidhAyaM nihitaH / suvarNamitra nihita ityarthaH / kAkanAzaM naSTaH // upAtkiro labane // 5 / 4 / 72 // anyasya dhAtoH sambandhe || kavana iti vacanAcasyaiveti nica / upaskAraM madrakA lunanti / vikSipanto lunantItyarthaH / lavana iti kima ? / upakIya yAti // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA hai dazestRtIyayA // 54 / 73 // yoge upapUrvAcalyakarTake'rthe vartamAnAdanyasya dhAtoH sambandhe NamvA // mUlakenopadaMza bhukkte / mUlakAdhupadaMzeH karmApi pradhAna jikriyAkaraNamiti tRtIyA / pradhAnakriyopayukte hi kArake guNakiyA jaay| na svAnurUpAM vibhaktimutpAdayitumalamapradhAnatvAdeva, yatheSyate grAmo gantumini / yadA su avayava kiyApekSA pUrvakAla- praka0 vivakSAyAM tavA kriyate tadA kriyAbhedAt sambandhabhede dvitIyApi bhavati, mUla samupadazya mukta iti // hiMsAdhaMde. kApyAt // 5 / 4 / 74 // sambadhyamAnena dhAtunA saha tulkakakArthAt tRtIyAntena yoge NamvA // daNDenopaghAtaM gAH sAdayati / daNDopaghAtam / pakSe daNDenopahatya / hiMsArthAditi kim ? / candanenAnulipya jinaM pUjayati / ekA. pyAditi kim ? / daNDenopahatya cauraM gopAlako gA kheTayati / / upapIDarudhakarSastatsaptamyA // 5 / 4 / 75 // tayA tRtIyayA yuktA saptamI tadantena yoge upapUrvebhya aibhyastulyakatakArthebhyo dhAtoH sambandhe Nam // pAbhyAmupapIDaM zete / pArSApapITam / pArthayorupapIDa / pAryopapoDaM zete / vrajoparodhaM gAH sthApayati / braje bajena vA / pANyupakarSa dhAnAH pinaSTi / pANinA pANI vA / karSa iti zanirdezAdbhauvAdikaraya karSanti zAkhAM grAmamiti bikamakasya karSaNArthasya grahaNam na tu taudAdikasya paJcabhiIlaiH kRSatIti vilekhanArthasya / tena bhUmAvupakRSya tilAn vapatItyatra na / anye tvanayorarthabhedamapatipadyamAnAstaudAdikAdapIcchanti / upeti kim ? / pAcana nipIDya tiSThati / anye tapapUrvAdeva pIDericchanti / rudhakarSAbhyAM tu kAmacAreNa // pramANasamAsatyoH // 5 / 4 / 76 / / AyAmamAnaM | pramANam, samAsattiH saMrambhapUrvaka: sannikarSastayogamyamAnayostRtIyAntena saptamyantena ca yoge tulyakatakArthAddhAtoH hai sambandhe NambA // hyaGgulotkarSa gaNDikAcchinatti / hyaGgulena dvayaGgule vA / kezamAhaM yudhyante / kezaH kezeSu vA / pakSe dhanlenotkRSya gaNDikAchinati // pazcamyA tvarAyAm / 5 / 4 / 77 // yoge gamyAyAM tulyakakArthADAtoH GEG- va-kana Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sambandhe NamvA // zayyAyA utthAya zayyotthAya dhAvati / pakSe zayyAyA utthAya dhAvati // dvitIyayA // 5 / 4 / / | 78 // yoge tvarAyAM gamyAyAM tulyakakArthAddhAtoH sambandhe NambA / loSThAn grAha loSThayAhaM yudhyante / yaSTigrAham 2 / pakSe ktvApi // svAGgenAdhuveNa // 54 // 79 // dvitIyAntena yoge tulyakartRkArthAddhAtoH sambandhe Na. mvA // avikAro'dravamityAdi lakSaNaM svAGgama, yasminnale chinne bhinne vA prANI na mriyate tadadhruvam / bhravo vikSepa bhravikSepaM bhravau vikSipya vA jalpati svAGgeneti kim?| kaphamunmUlya jalpati |adhvenneti kim? |shir utkSipya kthynprikleshyen||5|4|80||svaanggen dvitIyAntena yoge tulyakartRkArthAddhAtoH sambandhe NambA / / urAMsi pratipeSamuraH pratipeSamuraH prati piSya vA yudhyante / vizapatapadaskando vIpsAbhIkSNye // 5 // 48 // dvitIyA tena yoge tulyakatakArthAdgamye dhAtoH sambandhe NamvA |shruttvaadvishyaadikriyaabhiH sAkalyenopapadArthAnAM vyAptumicchA vIpsA / prakRtyarthasya paunaH punyenAsevanamAbhIkSNyama |ydaahuH-supmuviipsaa tiGgavyayakRtsu cAbhIkSNyamiti |gehN gehamanupravezaM gehAnupravezamAste / gehamanupravezamanupravezaM gehAnupravezamAste |gehN gehamanubhapAtaM gehAnupapAtamAste / gehamanuprapAtamanuprapAtaM gehAnupapAtamAste gehaM gehamanupapAdaM gehAnubhapAdamAste |gehmnuppaadmnuprpaadN gehAnupapAdamAste / gehaM gehamavaskandaM gehAvaskandamAste / gehamavaskandamavaskandaM gehAvaskandamAste / pakSe,gehaM gehamanupavizyAste / gehamanupavizyAnupravizyAste ityAdi / vIpsAyAmupapadasyAbhIkSNye tu dhAtoviMcanam / gehAnupravezamAsta ityAdau tu na dvitvam // zabdazaktisvAbhAvyAtsamAsenaiva cIpsAbhIkSNyayorutatvAt / AbhIkSNye Nam siddhau vikalpena samAsavidhAnArtha vacanam // kAlena tRSyasvaH kriyAntare // 5 / 4 / 82 // vartamAnAta dvitIyAntena yoge dhAtoH sambandhe NamvA // yahaMtarSa yahatarSa gAvaH pibanti / yahamatyAsaM yahAtyAsaM gAvaH pibanti / tareNAtyAsena ca gavAM pAnakriyA vyavadhIyate // adya pItvA yahamatikramya piba 442 K Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 160 nvItyarthaH // kriyAntara iti kim ? / aharatyasyeSUn gataH // nAmnA grahAdizaH || 5 | 4 | 83 // dvitIyAntena yoge tulyakartRkAryADAtoH sambandhe NambA || nAmAni grAhaM nAmagrAhamAhvayati / nAmAnyAdeza nAmAdezaM dadAti // nAma gRhItvA dadAti // kRgo'vyayenAniSToktau tavANI ||5|4|84 // tulyakartRkAryAdyoga gamyAyAM dhAtoH sambandhe || brAhmaNa ! putraste jAtaH vRSala? kiM tarhi nIcaiH kRtvA nIcaiH kRtya nIcaiH kAraM kathayasi / ucairnAma priyamAkhyeyam | brAhmaNa ! kanyA te garbhiNI kiM tarhi vRSala? uccaiH kRtvA uccaiH kRtya ucaiH kAraM kathayasi / nIcainamA priyamAkhyeyam / avyayeneti kim ? | brAhmaNa ? putraste jAtaH kiM tarhi vRSala? mandaM kRtvA kathayasi / vAdhikAreNaiva vakSe tvAyAH siddhau samAsArthaM tadvidhAnam | tvA cetyakRtvA NamavidhAnamuttaratrobhayAnuvRtyartham // tiryacApavarge // 5 / 4 / 85 // avyayena yoge gamye tulyakartRkArthAt ktvANamau // apavargaH kriyAsamAptiH samAptipUrvako vA virAmaH / tiryakkRtvA takkRtya tiryakkAramAste / apavarga iti kim ? / tiryakkRtvA kASThaM gataH // svAGgatazcvyarthe nAnAvinAdhArthena bhuvazca // 5 / 4 / 86 // yoge tulyakartRkAryAt kRgo dhAtoH sambandhe tatvANamau // mukhatobhUtvA mukhatobhUya mukhatobhAvamAste / mukhataH kRtvA mukhataH kRtya mukhataH kAramAste / pArzvobhUtvA pArzvatobhUya pArzvanobhAvaM zete / pArzvataH kRtvA pArzvataH vRtya pArzvataH kAraM zete / nAnAbhUtvA nAnAbhUya nAnAbhAvaM gataH / nAnAkRtvA nAnAkRtya nAnAkAraM gataH / vinAbhUtvA vinA bhUya vinA bhAvaM gataH / vinA kRtvA vinA kRtya vinAkAraM gataH / dvidhA bhUtvA dvidhAbhUya dvighAbhAtramAste ityAdi / dhArthA ghAghamoghAdhyamaJaH / dhaNastu prakAravicA lavadarthatvenAdhArthatvAdavyayAdhikArAca nirAsaH / asyApi grahaNamityanye / vyartheti kim ? / nAnA kRtvA bhakSyANi bhuGkte / evaM dvaidhaM bhUtvetyAdyapi // tUSNImA // 5 / 4 / 87 || yoge tulyakartRkArthAd bhavaterdhAtoH sambandhe tavANamI / tUSNIMbhUtvA tUSNIMbhUya tUSNIM bhAvamAste // Anulo uNAdayaH praka0 160 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RA%A mye'nvacA // 5 / 488 // avyayena yoge tulyaka kAryAda vo gamye dhAtoH sambasthe tavANamau / anvagabhUtvA anvagbhUya annambhAvamAste / Anulomya iti kim ? / anvagabhUtvA vijayate pshcaabhuutvetyrthH|| // 900-450*40*50-1400-145KON itizrItapAgacchAcAryazrIvijayadevamUrivijayasiMhasUripaTTaparamparApratiSThitagI. tArthatvAdiguNopetazrIvRddhicandrAparanAmazrIvRddhivijayacaraNakamalamilindAyamA.. -2 nAntavAsisaMvignazAkhIya tapogacchAcAryazrIvijayanemisUriviracitAyo . vRhaddhemaprabhAyAM uttarakRdantaprakaraNam // SHASIRECRA 5I -atha prazastiH :savarNollasitA'bhitopyanugatA sandhi saliGgAvyayA''khyAtA taddhitapratyayairanusRtA dhAtau samAse praa| yA kRtpratyayabuddhirarthanikare yogyaprathA kArake, sA spaSTAkRtilakSitAstviha mude hemaprabhaSA satAm // 1 // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA 161 prAcInoktyanuzIlite paricitanyAyaprayogAspade, mAnyAmAnyadalaprakAra bhajanodbodhAMkurollAsake / granthe zAbdikasampradAyaghaTite zuddhiM kRtaprazrayAH, kurvanvatra budhAH pramAdapatitAn doSAn praNudha sphuTam // 2 // | durbhedyAntaragADhapraSThatimiradhvaMsapragalbhoyamaM, jJAnaM yasya samastatrastuviSayaM nirbAdhamudyotate / | tasyApazcimatIrthakartu ramarAdhIzAdilabdhastuteH, paTTaM dharmadhurandharaM vijayate nityaprabandhodayam ||3|| | nirgranthAbhidhagacchatAmupanayan yasmin sudharmAprabhuH, kIrtistambha ivollalAsa jagati syAdvAdamAnonnateH // yatrAbhUdanu koTigacchaghaTanAdakSo'graNIdhamatA, sUriH susthitasaMjJakaH zrutanidhiH kIrtipratApojjvalaH // 4 // * yasminnAgamavistRtAmbudhimahollAsodayassurirAT, candrazcandramivojjvalaM nayanidhizcandrAkhyagacchaM vyadhAt // yatrAnu prathitaM prabhAvadhiSaNaH sAmantabhadrAbhidhaH, 495496726 prazastiH 161 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrIzo vanavAsigacchamatanoccAritracUDAmaNiH // 5 // yatrAnekana yapracAramahitAgAdhAgamAbdhyullasa - buddhissvacchavaTAkhyagacchmaladhuM zrosarvadevAbhidhaH / sUriH sarvaguNAkaro'mitayazA labdhapratApodayo, vyAtene caraNapracAravimalacchAyaM zamollAsakam 6 yatrodyatamanargalaM suvidadhat saddharmadIkSAguruH, zrIvIrAgama mArgacAricaraNo'nekAntatattvapradhIH / sUribhavyasaroja bhAnuramalaM gacchaM tapAkhyaM jaga-ccandrAkhyazcaraNapracAramahimAvAptapratiSThaM vyadhAt 7 gacche tatra paramparAgata sadAcAraikabaddhAdare, zrIhIreNa gate prasiddhimatulAM loke'naghAM sUriNA / senenApta guNAkareNa gamite devena cAdhizriyaM, siMhAcAryavidhipracAramahite sadbodharatnAkare // 8 // // saddhamrmmAmbudhivRddhimaMtra paramAM bhavyeSu santanvataH, kIrti dikSu vitanvatto'mitaguNAvAsasya vidyAmbudheH zrIyuktasya budhasya vRddhivijayasyaikAntabhaktyA guro-rnemyAkhyena kRteyamastu sudhiyAmAnandadA suriNA varSe mite munirasAGka nizAdhinAthaiH, mAse zucau sitadale bhujagendratithyAm / pUrNAstu rAjanagare prathitA'dhikalpaM, hemaprabhAkRtiriyaM bhuvi nemisUreH // 10 // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Deng Zhong Xue Zhong Xue Zhong Xue Sheng Xue Zhong Xue Sheng Xue Xue Hui Xue Zhong ElobtA BLAE II I threalth22 11 Cang Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhong Zhao BestancloudseaseasudoudSeasualand Scal Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||AUM aha~ nmH|| // saMsmAritAtItayugapradhAnagItArthatvAdiguNopetajagadguruzroDivijayasadagurubhyo namaH // RSISTERRERAKAT RRIEREA ABA- arhantaM pUjyavarya nirupamadhiSaNAkAntamAsaprakANDa, sarvArthavyApyabAdhyAkhilanayaghaTanollAsirAdhAntanAtham // natvA shriinemisuurigurupdkmlaaraadhnaavaasbuddhiH| smRtvA prAcA saduktiM niracayati sadAnandanAyottarArdham // 1 // ||athaakhyaatprkriyaa / kriyAyoM dhAturiti kriyAmeva prAdhAnyena yo'bhidhatte sa kriyArthoM dhAtustenA''yAdivatyayAntAnAmapi bhAnutvam, zizye ityAdInAna // ziSTamayogAnusAritvAdasya dhaatuljhnnsyaannpytyaadinivRttiH| ziSyApanAya cedaM lakSaNam, etadavisaMvAdena zivAjAyanta iti // anvAzatirekAbhyAM dhAtoH kriyAtvAkAvaH / kriyAzamdasya karotyarthastu vyutpattinimittameva / pratinimitta tukArakammApAravizeSaH / vyApArasya vyApArAntarAdbhiyamAnatvAdastyAyopi kriyaiva / evaM sati a - ra Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEASEASHRESTEROLAGANA kriyAsAmAnyavacanAH kRbhvstyH| kriyAvizeSavacanAstu pacAdaya iti siddham // tathA bhAve ghaJ ityuktvA kAraH pAka ityAdayo'pyudAhiyante / kriyopapadAkhAtostumityuktvA yoddhaM dhanurbhavatItyAcapyudAharaNaM yuktam / siddhasAdhyatvabhedAt kriyA dvedhA / satra siddhasvabhAvopasaMhRtakamA paritaHparicchinnA savabhAvamApannA dhAdibhirabhidhIyate / yadAha "kRdabhihito bhAvo dravyavatmakAzata iti||"hrinnaa'pyuktm / "zrAkhyAtazabde bhAgAbhyAM sAdhyasAdhanavartitA / prakalpitA yathA zAstre sa ghAdiSvapi krmH||1|| sAdhyatvena kriyA tatra, dhAturUpanibandhanA / savabhAgastu yastasyAH, sa ghnaadinibndhnH||2||" sAdhyamAnAvasthA pUrvAparIbhUtAvayavA''khyAtapadairucyate / yadAha pUrvAparIbhUtaM bhAvamAkhyAtenAcaSTe / sAdhyatvAbhidhAnena kramarUpAzrayaNAkriyAvyapadezaH siDaH / taduktaMm, "yAvatsiddhamasiI vA, saadhytvenaabhidhiiyte|maashritkrmruuptvaat, sA kriyetyabhidhIyate // 1 // " dhAtuvidhA, gaNako nAmajaH sautrAAyo navadhA tthaahuH| "adAdayaH kAnubandhA-zvAnubandhA divAdayaH / svAdayaSTAnubandhAzca, tAnubandhAstu daadyH||shaarudhaadyH pAmubandhA, yaanubndhaastnaadyH| krayAdayaH zAnubandhAzca, nnaanubndhaadhuraadyH||2||" uktAnubandharahitA bhvAdayaH / yatra nAmava pratyayasambandhAdvAtutvaM yAti sa naamdhaatuH| sautrAzca kaNDvAdayo'ndolaNmamukhAzca / pratyekamete vividhAH, parasmaipadina Asmanepadina ubhypdinshceti| "GAnubandha idanubandhaH, kartaryapyAtmanepadI dhAtuIMganubandhastUbhaya-padI parasmaipadI shessH||2||" dhAtorAkhyAtamatyayAH prayoktavyAste ceme vartamAnA tiva-tam anti, siv thas tha, miva vas mas, te Ate ante, se Athe dhve, e vahe mahe // 3 / 3 / 6 // vakAro vitkAryArthaH / evaganyatrApi // saptamI-yAt yAtAm yusa, yAs yAtam yAta, yAm yAva yAma, Ita IyAtAm Iran, IthAs IyAthAm Idhvam, Iya Ivahi Imahi // 3 / 3 / 7 // paJcamI-tuv tAm antu, hi tam ta, Aniva Ava Ama, tAm AtAm antAm, sva AthAm dhvam, ev Avaheva Amahe ||3|3|8||ystnii-div tAm an , siva tam ta, ambU va ma, ta AtAm anta, thAs AthAm dhvam, i vahi mahi, AUGUAGEURALACHCOURT Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5555 // 3 / 3 / 9 // disyorikAra uccaarnnaarthH| etAH zitaH // 3 / 3 / 10 // adyatanI,di tAm an , si tam ta, am va ma, ta AtAm anta, thAs AthAm dhvam, i vahi mahi // 3 / 3 / 11 / parokSA-Nava atusa us, thav athum a, Na va ma, e Ate ire, se Athe dhve, e vahe mahe / / 3 / 3 / 12 // AzI:-kyAt kyAstAm kyAsus, kyAsa kyAstam kyAsta, kyAsam kyAsva kyAsma, sISTa sIyAstAm sIran , sISThAna sIyAsthAm sIdhvam, sIya sIvahi sImahi // 3 / 3 / 13 // kakAraH kitkAryArthaH / zvastanI-tA tArau tAras, tAsi tAsthas tAstha, tAsmi tAsvas tAsmas, tA tArau tArasa, tAse tAsAthe tAdhve, tAhe tAsvahe tAsmahe // 3 / 3 / 14 // bhaviSyantI-syati syatas syanti, syasi syathas syatha, syAmi syAvas syAmas, syate syete syante, syase syethe syadhve, sye syAvahe syAmahe // 3 / 3 / 15 // kriyAtipattiH-syat syatAm syana, syas syatam syata, syam syAva syAma, syata syetAm syanta, syathAs syethAm syadhvam, sye syAvahi syAmahi // 3 / 3 / 16 // navAdyAni zatRkkasU ca parasmaipadam // 3 / 3 / 19 // sarvAsAM vibhaktInAm // parANi kAnAnazI cAtmanepadam // 3 // 3 // 20 // tatsApyAnApyAtkarmabhAve kRtyaktakhalAzca // 3 / 3 / 21 // AtmanepadaM kRtyaktakhalAzca pratyayAH sakarmakAddhAtoH karmaNi akarmakAdavivakSitakarmakAca bhAve syuH / sakarmakA apyavivakSitakarmANaH karvekaniSThavyApArA akrmkaaH| 3 tenaiSAM bhAvepi prayogaH |sakarmakAdapi klIbe ktamicchantyeke / bhAve ca yuSmadasmatsambandhanimittayoHkartRkarmaNorabhAvAtprathamameva trayaM bhavati / sAdhyarUpatvAtsaMkhyAyogo nAstItyautsargikamekavacanameva / pAka: pAko paakaaH| pAko vartate pArka karotItyAdau ca anavyayakudabhihito bhAvo dravyavatprakAzate iti saMkhyayA liGgena kArakaizca yujyate / tyAdinevAvyayenAbhihi-13 tastvasatvarUpatvAma yujyate / uSTrAsikA Asyante iti tu bahuvacanaM kudabhihitenAbhedopacArAdbhavati / iDitaH kari CATEGGEOGUEENSHRUGAUR Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | // 2 // SocietGESCREASSACHINCHECE // 3 // 3 // 22 // dhAtorAtmanepadam / niyamAthai vacanam // iimitH||3|3 / 95 // dhAtoH phalavati kartaryAtmanepadama / phalavatItyeva / yajanti yaajkaaH| nAtra svargaH pradhAnaM phalaM ka; sambadhyate yaca dakSiNAvetanaM sambadhyate na tat kriyAyAH pradhAnaM phalam / tacaitatsvArthalakSaNaM phalaM vivakSAnibandhanameva grAhyama, tathaiva loke vyavahArAt // tadAhuH / "kriyAmavRttAvAkhyAtA, kaizcitsvArthaparArthatA / asatI vA sanI vApi, vivakSitanibandhanA // 1 // " zeSAtparasmai // 23 // 10. // kartari / AtmanepadavidhAnAdanyaH sarvo dhAtuH zeSaH / anubandhopasarthopAdapratyayabhedAccAnekadhA zeSaH / Atmanepadaniyamastu kRtaH / parasmaipadantvaniyatamiti niyamArthamidama // trINi trINyanyayuSmadasmadi // 3 // 3 // 17 // | sarvAsAM vibhaktInAM yathAkramaM syuH / yuSpacchabdopasRSTArthoM yuSmadarthaH / tena bhavacchabdenAcyamAno na yuSmadarthaH / yuSmadasmadogauMNatvAvadbhavati madbhavati / ekadvibahuSu // 3 / 3 / 18 // anyAdiSu yAni trINi trINi vacanAnyuktAni tAni yathAsakhyaM syuH bacanabhedAnAnyAdibhirekAdInAM yathAsaMkhyam // sati // 5 // 2 // 19 // pArabdhAparisamAptaH, kriyAprabandhaH san vartamAnaH, tadarthADAtorvartamAnA / tasthuH sthAsyanti giraya ityatra tu bhUtabhAvinAM rAjJAM yA kriyA tadavacchedena parvatAdikriyANAmatItatvAnAgatatvopapattena bhUtabhAvipratyayAnupapattidoSaH / evaM ca vidyamAnakartRkebhyo'styarthebhyo dhAtubhyaH srvvibhktyH|| bhU sttaayaam||1||asmaat kartari vivakSite bhU tiv iti sthite // kartaryanaddhayaH zab // 3 // 47 // kartari vihite ziti / zavakArAvitau // nAmino gugo'Giti // 4 // 21 // dhAtoHpratyaye / sa bhavati / / zidavit // 4 / 3 / 20 // dhAtoH paro Gikhat / iti tasi guNAmAptAvapi zanimitto guNaH / tau bhavataH / 'lugasyAde tyapade ityakAraluki / te bhavanti / tvaM bhavasi |yuvaaN bhavathaH / yUyaM bhavatha / / mavyasyAH // 4 / 2 / 113 // dhAtorvihite pra|| tyaye dIrghaH / ahaM bhavAmi / AvAM bhavAvaH / vayaM bhavAmaH // anyadarthAdidvayatrayayoge zabdaspardhAtparAzrayameva vacanam / sa ca tvaM ca bhavayaH / sa ca ahe ca bhavAvaH / sa ca tvaM ca ahaM ca bhavAmaH // vidhinimantraNAmantraNA'dhISTasaMmaznapA. COCCASEACUASANA REA. // 2 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-%DEOCOLOGERSCRI rthane // 4 / 2 / 121 // etadviziSTakartRkarmabhAve dhAtoH saptamIpaJcamyau / sarvapratyayApavAdaH / vidhiH kriyAyAM preraNA, yasyAM preraNAyAmeva pratyAkhyAne pratyavAyaH tannimantraNam / yatra preraNAyAmeva pratyAkhyAne kAmacAraH tadAmantraNam / satkArapUrvikA preraNaiva adhISTama / saMpradhAraNa saMpraznaH / yAtrA prArthanam / saMbhAvanAdiSu ca / yaH saptamyAH // 4 // / 2 / 122 // ataH parasyeH / ziSyo gurusevI bhavet / bhavedasau bhavyastatvazraddhAnAt / bhavetAm // yaamyusoriymiyusau||4|2|123 // ataH parayoH / bhveyuH| bhaveH / bhavetam / bhaveta / bhaveyam / bhayeva / bhavema // bhaiSAnujJAvasare kRtyapaJcamyo / / 5 / 4 / 29 / kadiAvathe / nyatkArapUrvikA preraNA pepaH / kAmacArAnumatiranujJA |maapt. kAlatA'vasaraH / yadyapi kRtyAH sAmAnyena bhAvakarmaNovihitAstathApi sarvapratyayApavAdabhUtayA pazcamyA bAdhyeranniti punavidhIyante / anujJAyAM saptampeveti kecidAhuH / AziSyapi paJcamI, adhyayanAyodhato bhavatu jindttH| Azi. pi tadostAtaDU / / 4 / 2 / 119 // vA / AyuSmAn bhavatu bhavatAd bhavAn / bhavatAm / bhavantu // ataH pratyayAlluka // 4 / 2 / 85 ||dhaatoH / bhava / pratyayAditi kim ? / payi vayi gatau / pApahi / paavhi| AziSi, zreyasvI bhavatAt saumya ! / bhavatam / bhavata / bhavAni / bhavAva / bhavAma // anayatane hyastanI // 5 // 27 // bhUte vrtmaanaaddhaatoH| A nyAyyAdutthAnAdA nyAyyAca saMvezanAdaharubha yataH sAdharAtraM vA'dyatanakAlaH // aDghAtorAdihastinyAM cAmAGa // 4 / 4 / 29 // adyatanIkriyA tipattyoH / hyo'bhavanjinArcA / abhavatAm / abhakanAviSayavijJAnAtmatyayavyavadhAne'pi bhavati / paravijJAne hi ahannityAdAveva syAt / abhavaH / abhavatam / abhavata / abhavam / abhavAva / abhavAma / amAleti kima? / mA bhavAn kArSIt / dhAtorAdiriti kim ? / pAkarota ayananI vaash4|| bhuutaarthaaddhaatoH|| siz2adyatanyAm // 34 // 53 // dhAtoH / veti nivRttam / ikAracakArau vize pivaitidAbhUstha: sico lupparasme na ceT // 4 // 3 // 66 // lupsanniyoge / lukamakRtvA lacidhAna - C HROMESH Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460444453 praka0 // 3 // sthAnivadbhAvAbhAvArthama / tenAvobhodityatra na vRddhiH // avau dAdhI daa|| 3 / 3 / 5 // avaavityvitau| do de DudAMga doMc iti catvAro dArUpAH / TveM dudhAMya iti dvau dhArUpau / dAdhArUpopalakSitasya dAsaMjJAvacanAt doca deM Tdhe ityeteSAM ziti dAdhArUpAbhAve'pi dAsaMjJA siddhaa| dIDo dArUpasya bahiraGgatvAnnAnopAdAsta ityatretvaM na / avAviti kim? / dAMva. dAtaM barhiH / daiv avadAtaM mukham // bhavateH silupi // 4 / 3 / 12 // na guNaH / vinirdezAdyaGlupi na pratiSedhaH / ztivA zavAnubandhena nirdiSTaM yadgaNena ca / ekasvaranimittaM ca paJcaitAni na yaGlu- | pIti nyAyAt / abobhot / aDvAtorityaDAgame / abhUdadya vRSTiH / abhUtAm / abhU an iti sthite pAtorivoMgharNasyetyuvAdeze // bhuvo vaH parokSAyatanyoH // 4 // 2 // 43 // upAntyasyot / abhUvan / abhUH / abhUtam / abhUta / abhUvam / abhUva / abhUma // proksse|| 5 / 2 / 12 // bhUtAnadyatane vartamAnAddhAtoH parokSA / a. kSANAM paraH parokSaH / ata eva nirdezAtsAdhuH / yadyapi sAdhya venAniSpannAtvAtsarvo'pi dhAtvarthaH parokSastathApi pratyakSasAdhanatvena tatra lokasya pratyakSavAbhimAnaH / yatra sa nAsti sa parokSaH / bhU Nav iti sthate / // dvidhAtuH parokSAke prAktu svare svaravidheH // 41 // parokSAyAM De ca pare dhAtudiH svarAdau tu dvitvanimitta svarasya kAryAtmAgeva / vetteH kiditi kittvavacanAdAmi parokSA kArya na / dhAturiti kim ? / prAzizriyat / mAgiti kim? / ninAya / svara iti kim? / jetrIyate / svaravidheriti kim? / zuzAva / jagle mamle itynimittkmaatvm| adhijage iti viSaye aadeshH| | prAk tu svare svaravidherityAdvivacanamadhikAraH / anyathA ATiTadityAdi na sidhyati / bhUsvaporadutau // 4117. ||prokssaayaaN dvitve pUrvasya kramAtsyAtAm / kecitu kartaryeva bhuvo'kAramicchanti // dvitIyaturyayoH pUauM // 41 / 42 // dvitve pUrvayoryathAsaGkhyam // nAmino'kalihaleH // 4 / 3 / 51 // dhAnornAmnA vA Niti vRddhiH / | kalihalivarjanAnnAmno'pi / tenApIpaTat / alIlaghat / kalihalivarjanaM kim? / acakalat / ajahalat / anye tu nAgno RCHISECRECE 460E% E0 %AE% %ACAEG E Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PLEAGERECOR vRddhimanicchanto'ntyasvarasyokArasyaiva Nini lopamicchantaH samAnalopitvAsanvadbhAvapratiSedhe, apapaTat / alalaghat ityevAhuH / tata AvAdeze, bhuvo va ityUcce, babhUva zrIvIraH / babhUvatuH / babhUvuH // skramavRbhRsnuzrusrorvyaJjanAdeH prokssaayaaH||4|4|82|| AdiriT / ska iti ssaTA nirdezAt kevalasya na / studruzruNAM sRjidRzItyAdinApi thavi vikalpo na / anena prApte hi sa vikalpaH / utsargasamAnadezA apavAdAH / babhUvitha / babhUvathuH / babhUva / babhUva / babhUviva / / . bhUvima // AziSyAzI:paJcamyau // 5 / 4 / 38 // AzAsanamAzI / kazcitu samarthanAyAM paJcamImicchati / zakyasya vastuno'dhyavasAyaH smrthnaa| AziSi, bhUyAd bhadraM zramaNebhyaH / bhUyAstAm / bhuuyaamuH|bhuuyaa|bhuuyaastm / bhUyAsta / mUyAsam / bhUyAstra / bhUyAsma // anadyatane zvastanI // 5 / 3 / 5 // bhaviSyati vartamAnADAtoH / bha. nadyatana iti bahuvrIhiH, / tena vyAmizrena bhavati / atha zvo vA bhaviSyati / zvo bhaviSyatItyAdau tu padArthe bhaviSyato pazcAcchavaHzabdena yogH| bhUtA iti sthite // stAyazito'troNAderida // 4 / 4 / 32 // dhAtoH parasyAdiH syAt / bhavitA zvaH / atroNAderiti kim / shstrmaavtsH| bhavitArau / bhavitAraH / bhavitAsi / bhavitAstha: / bhavitAstha / bhavitAsmi / bhavitAsvaH / bhvitaasmH|| bhaviSyantI // 5 / 3 / 4 // sAmAnyato bhaviSyadarthAzAtoH / iDAgame / bhaviSyati / bhaviSyataH / bhaviSyanti / bhaviSyasi / bhaviSyathaH / bhaviSyatha / bhaviSyAmi / bhaviSyA. vaH / bhaviSyAmaH // saptamyarthe kriyAtipattI kriyAtipattiH 5 / 4 / 1 // saptamyA arthoM nimittaM hetuphalakathanAdikA sAmagrI, kutazcidvaiguNyAt kriyAyA atipatanamanabhinivRttiH kriyAtipattiH, tasyAM satyAmeSyatarthAddhAtoH saptamyarthe kriyAtipattiH / sudRSTizcedabhaviSyat tadA mubhikSamabhaviSyat / abhvissytaam| abhaviSyan / abhaviSyaH / abhaviSyatam / abhaviSyata / abhaviSyam / abhaviSyAva / abhaviSyAma // maapdytnii|| 5 / 4 / 39 ||dhaatoH / sarvavizktya pvaadH| mA bhavAn bhUt / kathaM mA bhavatu tasya pApa-18 RECEN-%CE%AE%E0% A4%EMIX ROCURRICA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema0 401091c1 // 4 // a miti / asAdhurevAyam / aGito mAzabdasyAyaM prayoga iti kecita // sasme zastanI ca // 5 / 4 / 40 // mAGayadyatanI / mA sma bhavat / mA sma bhUt / mAzabdavAcyaniSedhadyotakaH smazabdaH // adurupasargAntaro NahinumInAneH // 2 / 3 / 77 // no NaH / Neti NopadezA dhAtavaH / NopadezAstvanRtinadinazinandinATinakkinAthanAdhRnadhAtavaH / nATIti caurAdikasya grahaNam / prbhvaanni|aanerrthvto grahaNAt, pralomAni / ekadezavikRtasyAnanyatvAt ,prhinnoti|aduriti kim?| durbhavAni / praNAyako deza ityatra tu yena dhAtunA yuktAH pAdayastameva pratyupasargasaMjJA iti na / alacaTatavargazapAntara ityeva / pratinamati / parinadanamityatra tu kSubhnAAditvAnna // akakhAdyaSAnte pAThe vA // 2 // 38 // dhAtau pare adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya nenoM N syAt / praNibhavati / pranibhavati / stambhaH sautreSu pAThApAThaviSayatvam / maNimayate ityAdau tu neImAdeti sUtrArambhasAmarthyAn nityameva Natvam / akakhAdIti kim ? / nikaroti / pra. nikhanati / apAnta iti kim? / pranidveSTi / pATha iti kim? / iha ca pratiSedhaH / manicakAra / iha ca mA bhUt / praNiceSTA / yailupi necchantyeke / upasargAstvarthavizeSadyotakAH / prabhavati parAbhavati sambhavati anubhavati abhibhavatItyAdau vividhArthAvagataH / uktaM ca-" upasargaNa dhAtvarthoM balAdanyatra nIyate / vihArAhArasaMhAramahAramatihAravata // 1 // kiJca-dhAtvartha bAdhate kazcita kazcittamanuvartate / tameva vizinaSTayanyo'narthako'nyaH prayujyate // 1 // bIjakAleSu sambaddhA yathA lAkSArasAdayaH / varNAdipariNAmena phalAnAmupakurvate // 1 // buddhisthAdabhisambandhAt tathA dhAtupasagayoH / abhyantarIkRto bhedaH padakAle prkaashyte|paaNpaane|anusvaar eksvraaditiinissedhaarthH| atreme dhAtupratyayAnubandhaphalapratipAdakAH zlokAH ||"uccaarnne'styvrnnaady AktayoriNaniSedhane / ikArAdAtmanepada-mIkArAccobhayaM bhavet // 1 // uditaH sva rAnontazcoH ktvAdAviTo vikalpanam / rupAntye De pare'hasva RkAradAvikalpakA // 2 // lukArAdaGa samAyAtye sici vRddhiniSedhakaH / eH ktayoriNaniSedhaH syAdoH ktayostasya no bhavet // 3 // okAra iDUvikalpArthe'nusvAro'. RAHARHATHOREHICOBRRENCE 4 -%AE%EMAILOP Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivizeSaNe / lukArazra visargAnubandha bhavato nahi // 4 // kodAdirna guNI proktaH khe pUrvasya mumAgamaH / geno bhayapadI prokto jo kau kRtau // 5 // Atmane gugarodhe Ga- zrI divAdigaNo bhavet / vo vRddhau varttamAne ktaH TaH svAdiSTakArakaH || 6 || tramagaryo DhakAraH syAN NazurAdiva dRDikRt | tastudAdI nakArabecApIti vizeSaNe // 7 // rudhAdau nAgame po hi mo dAmaH sampradAnake / yastanAdau rakAraH syAt puMvadbhAvArthamUcakaH // 8 // khIliGgarthe lakAro hi ta auviti vo bhavet / zaH krayAdiH kyaH ziti proktaH paH pito'vizeSaNe // 9 // padatvArthe sakAro hi nokA atra na santi ca / dhAtUnAM pratyayAnAM cAnubandhaH kathito mayA // 10 // sakarmako'yam / sakakAkarmakasvarUpaM cedam / phalavyApArayorekaniSThatAyAmakarmakaH / dhAtustayodharmibhede sakarmaka udAhRtaH // 1 // dhAtorthAntare tetvirthenopasaGgrahAt / prasiddheravivakSAtaH karmaNo'karmikA kriyaa|| 2 // zrautikRbudhidupAghrAdhmAsthAmnAdAmyatizada madaH zrRdhipiyajighrathama tiSThamanayacchapazyacchezIyasIdam // 42 / 108 // cityatyAdau yathAsaMkhyam / adantatvAna guNaH / na kAropAntyavidhAnasAmarthyAdguNo na syAditi vAcyam / tasya yaTubacchatari cArirthyAt / ghrAdibhiH sAhacaryAt pAryorbhIvAdikayoreva grahaNam / pai ityetasya lAkSaNikatvAna | vinirdezo'nuvandha yapi AdezanihRyarthaH / kecittu zrauteryaGlupyapyAdezaM dhanupratyayaM cecchanti / zrRNoti / kubudhivostu carIkRNoti dedhinotIti rUpaM manyante / pibati / pivet / pibatu / apibat / pibaitideti sijalope, apAt / apAnAm // sividobhuvaH // 4 // 2 / 93 // dhAtoH parasyAnaH pusa / pakAra it // abhruva iti kima ? abhUvan / ihetpusi cAto luk // 41384 // Gkityaziva svare dhAtoH / apuH / aGkidarthaM zidarthaM veDAdigrahaNam / / hrasvaH || 4|1|39|| dvizve sati pUrvasya // Ato va auH // 4 / 2 / 120 // papau / indhyasaMyogAtparokSA kidvat // 4 / 3 / 21 // avit / indhyasaMyogAditi kim ? | sAMse / dviditi pakate kidvacanaM yajAdiva visvapInAM vadartham / jAgacaizva guNArtham / papatuH / papuH / Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 | sRjidRziskRsvarAvatastRjanityAniTasthavaH // 4 / 4 / 7 // dhAnoiihatasyAdirid vA / tRjiti kima ! / kidenati nityAniTo mA bhUta / lulavitha nityeti kim ? / tRci vikalpaMTo mA bhRt / randhiya / vihitavizeSaNaM kima ? | vA cakarSitha / adAdezasya ghaservegAdezasya ca vayestRcyabhAvAmityA veT / jayasitha / uvayitha / prakRtyantarasya tu ghaseH pro||5|| kSAyAmapi mAyika evaM prayogaH / skrAdiztreNa pApte vibhASA / svarAntavava siddhe skRgrahaNaM Rta iti pratiSedhavAdhanA-ISF rtham / tRnityAniTa ityeva / sasvAstha / atrApI niSedhamiccharatyeke / svarAnto'kAravAnyA yastRyaniTa thavi aiDayam / Rdanta iMg nityAniTakhAdyanyaH seT parokSake / papitha / papAtha / ppthuH| papa / ppau| papica / papimA gaagaasthaasaadaamaahaakH||4|3|96 // vityAziSye / gAsthImadhye pAThAta bhauvAdikayoH pAM ityetayAva pAzabdena grahaNam // maiM ityasya neccha tyanye / peyAta // ekasvarAdanusvAretaH // 4456 / / dhAtopihitasya stAyazita iina / pAtA / pAsyati / apAsyat / imAzcAtrAniTakArikAH / / "vizriDIzIyuNurukSuSNusnubhyazca vRgo vRGaH / udaintayunAdibhyaH, sva. rAntA dhAvataH pr||1|| pATha ekasvarAH syurye'nusvArata ime smRtAH / dvividho'pi zakicaivaM vacirviciricipaciH // 2 // siJcatirmacirato'pi pRcchati-bhrasjimasjibhujayo yujiyebhiH / pvjhirjhirujyonninivijpshibhnibhjyH||3|| skandividyavidluvittayo nudiH, svidhatiH zadisadI bhidicchidI / tughadI padidI khidikSuTI,rAdhisAdhizudhayo yudhivyadhI // 4 // bandhabudhyarudhayaH dhikSudhI, sidhyanistadanu hantimanyatI / ApinA tapizapikSipinchupo, lumpatiH sRpilipI vapisvapI // 5 / yabhirabhilabhiyamiraminamigamayaH, kruziliziruzirizidizatidazayaH / spRzimazati vizatihaziziplUrUSaya-svipipipivilakaSita pipipussyH||6|| zliSyatidipirato ghasiyasatI rohati hiri- In5 // hI aniigaditI / devidogdhilihayo mihivahanI, nAtirdahiriti sphuTamaniTaH // 7 // prAM gandhopAdAne / 3 / jighati // dUdheghAzAcchAso vA // 4 / 3 / 67 // sicaH parasmaipade lapa, lupsaMniyoge ca neT / aghAt / pakSe / saH OM SASUR Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *5644 % % 4 5 sijastedisyoH // 4 // 3 // 65 // AdirIta / sa iti kim ? / adAta // yamiraminamyAtaH so'ntazca // 4 // 4 / 87 // parasmaipade sica Adi riT // iTa Iti // 4 // 37 // sico luk / aghrAsIt / aghrAtAm / aghrAsiSTAma / adhuH / aghrAsipuH / parokSAyAM ghAghrA iti dvizve // vyAnasyAnAdelaka // 4 // 44 / pUrvasya / dvitIyaturyayoH pUrvAviti ghasya gatve // ghorjH||4||1||47|| dvittve sati pUrvayoH / jaghau / jamatuH / dhruH // saMyogAdevAzivyeH // 4 / 3 / 95 // Adantamya kiti / neyAt / ghAyAta / dhmAM zabdAgnisaMyogayoH // 4 // adhmAsoda / dadhmau / dhmeyAt / dhyAyAt / pThAM gatinivRttau // 5||ss:sossttysstthivssvaakH // 2 / 3 / 98 // pAThe dhAtvAdeH / svaradantyaparasakArAdayaH smisvidisvadistanisvapayazca popadezAH mRpi sRji styAstRAtRsase kavarjam / pATha ityeva / Sa. paDhIyati / nimittAbhAve naimittikasyApyabhAva iti Thasya thatve stheti sampadyate / Thasya hi thasthAnikatvam / tathA cAi-nakArajAvanusvArapazcapo dhuTi dhAtuSu / sakArajaH zakAraH zveTivagastavargajaH / tiSThati // aghoghe ziTaH // 4 // 1 // 45 // dvitve pUrvasya tatsambandhinyeva luk / anAdilugapavAdo'yam / aghope kim ? / sasnau / tasthau / nasthiya / sasthAtha // | sthAsenisesi ca sAM dvitve'pi // 23 // 40 // upasargasthAnAmyAdeH papAmaDvyavadhAne sasya ssH| dvivacanenATA dvAbhyAM ca vyavadhAne'pItyarthaH / adhitaSThau / adhyaSThAt / ziinAntare'pItyadhikArAt / niSThAtA / upasargAdityevAavisthAsyati / gatArthatvAnahAdhirupasargaH / vRkSaM vRkSaM pari siJcati / iha paraMtunA sambandhAbhAvAnopasargatvam / niHsecako dezaH, atra yena dhAtunA yuktAH pAdayastameva pratyusargasaMjJA iti na bhavati / sedheti kRtaguNasya nirdezaH sidhyati. nivRtyarthaH / akArastUccAraNA'rthaHna tu zannirdezaH / tena yaklupyapi / seneraSopadezArtha sthAsamjoravarNAntavyavadhAne'pi Baa vidhyarthaM sicUsaasedhA paNi niyamabAdhanArtha sarveSAmaDvyavadhAne'pi padAdau ca SatvArtha vacanam / adhitaSThau / adhysstthaat| stheyAt / mnAM abhyAse // 6 // manati / amnAsIt / mneyAt / mnAyAt / dA dAne // 7 // yacchati / dAsaMvatvAtsi Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema // 6 // praka0 +05555 co lupi adAt / dadI, deyaat| nemAdApatapadanadagavapIvahIzamU cigyAtivAtidrAtipsAtisya tihanti degdhau // 2 / 3 / 79 // adurupasargAntaHzabdasthAdrapuvarNAnasya NaH syAt / DakAropalakSito mA GmA / DakAro nA. nubndhaarthH|kintu mAtyAdinivRttyarthaH tena yaGlupyapi maNiyacchati prnnyyccht|addaagmsy dhAtvavayavatvena na vyavadhAyakatva. m / praNyAsyatItyAdau tvAGA vyavadhAne pratiSedhAbhAvAd bhvti| vapyAdInAmanubandhena tivA ca nirdezo yaGlanivRtyathaH / ityAdantAH / jiM jiM abhibhave // 8|| jayatisici parasmai smaansyaangkiti||4|3|44|| dhAto. diH / ajaiSIt / aGitIti kim ! / nynuviit|| jegiH samparokSayoH // 4 // 1 // 35 // dvitve pUrvAt parasya / 58 // jigAya / jigytuH| jigayiya / jigeth| jinAtejirUpasya laakssnniktvaanjijytuH|| NidvAntyo Na // 4 / 3158 // jigAya / jigaya / dIrghazccIti dIrgha / jIvAt / jetA / jeSyati / ajeSyat / kiM kSaye 8AantarbhAvitaNyarthatve sakarmakA kSayati akSepIt // kaGazca // 4 / 1 / 46 // dvittve pUrvasya yathAsaGkhyam / cikSAya / cikSiyatuH / kssetaa| iMdu eshuN saM gatau 10 / ayati // svraadestaasu||4|4 / 31 // dhAtorAdeH svarasyAdyatanIkriyAtipattiAstanISu - ddhiramAlA // Ayat / aiSIt / amADetyeva / mA bhavAnaTot / mA mma bhaganaTata // pUrvasyAsve svare khoriyut // 4 // 1 // 37 // dhAtotvei / iyAya / aryaGlupi, ariyati / 3 / ariyarIti tatra aryatti / ayarItIti eke manyante tanmatasaMgrahArtha pUrvasyeti khoH samAnAdhikaraNa vizeSaNam / tenekArokAramAtrasyaiva pUrvasyeyuvau / dvipade, yo'nekasvarasyeti yatve, iyatuH / itIdantAH / davati / adauSIt / dudAva / duducataH / dudaviya / dudotha / dravati // gizridruzru. kamaH kattari GaH // 3 / 4 / 58 // adyatanyAm / kamigrahaNaM NiGabhAva caritArtham / dvirdhAturiti bitve / adudruvat / DivAi guNo na / adudruvatAm / duhAva / thavi durjanAbada / dudoya / zavati / azauSIt / zuzAca / zuzuvatuH / zuzavitha zuzoya / zUyAt / sravati / amumravat / 6 sthaya ca / / gatyarthaH kuTAdirapamityanye / dhravati / prasavanya SURESGAR // 6 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ryayoH | 12 | prasavo'bhyanujJAnam / savati // dhUgu sustoH parasmai // 4 / 4 / 86 // sica Adirid / asAvIt // apopadezatvAnna tvam // susAva / Sopadezo'yamityanye / ityudantAH / smR cintAyAm | 13 | smarati / asmAtU 5 / asmASTam / / Rto't // 4 / 1 / 38 // dvizye pUrvasya / sasmAra // saMyogAdRdantaiH // 4 / 3 / 9 // saMyogAtparo ya RttadantasyArttezca parokSAyAmaki guNaH / sasmaratuH / sasmaruH // RtaH // 4 / 4 / 80 // vRci nityAniTo vihitasya thava AdirihUna / pRthagyogAdveti nivRttam / sasmartha / tRjnityAniTa ityeva / sasvaritha | atrApIDaniSedhamicchantyeke / kyayaGAzIyeM // 4 / 3 / 10 // saMyogAtparo ya Rtadantasya dhAtorarttezva guNaH / smaryAt 7 / aupadezika saMyogagrahaNAdiha na / saMskriyAt arceriti tinirdezAdapi na / smarttA // hataH syasya // 4 / 4 / 49 / / AdiriT / svarateH paratvAdvikalpaM bAdhitvA nityamiT / takAranirdezAdarttereva grahaNaM na / - smariSyati / asmariSyat / gR ghR secane // 14 // riH zakyAzIyeM || 4 | 3 | 110 // RkArAntasya dhAtorRnaH | griyAt / svavidhAnAnna dIrghaH / ausTa zabdopatApayoH / 15 / svarati // dhUgauditaH // 4 / 4 / 38 // svAdyazita Adi riD vA // asvArIta | asvArSIt / asvAriSTAm / asvASTam / sasvaritha / vRci nityAnitvAbhAvAna vikalpaH / sasvartha ityapi kecit / svarttA svaritA / eke tu cAyIsphAyIdhyAyInAmapi vikalpamicchanti / nicAtA | nicAyitA / aparaH paThati / nAtikraMsyati / nAtikramiSyati / anyastvadyatanyAmAskandiSamAskAntsamitIcchati / bahulamekeSAM vikalpaH / paTTA / paritA / tadevaM vyavasthitavibhASAvijJAnAdAgamazAsanamanityamiti nyAyAca vicitramaya vaiyAkaraNAH / svariSyati / hanRtaH syasyeti paratvAnnityamiha / dUhaM varaNe / 16 / chaM huIM kauTilye / / 17 / gatau / 18 / sarati // satairvA // 3 / 4 / 61 // karttaryadyatanyAmaG / R adA diva dirvA / saH karttaryAtmanepadaM na dRzyate / ataistUbhayatrodAhAryam / Atmanepade na bhavati parasmaipade nitya Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mityeke / parasmaipade nityamAtmanepade'ttervA satyanye / ubhayatra nityamityapare // RvarNazo'Di // 4DI | 3 / 37 // guNaH / asarat / pakSe, asAparSIt / sasAra / sasartha / samRva / sAditvAnneT / striyAt / suurnn| sartyadI jauhotyAdikAviti kecit // vege satterdhAt // 4 / 2 / 107 // zityatyAdau / dhAvati / dhAvinA siddhe saste pheMge saratIti prayogavivRtyarthaM vacanam / * prApaNe ca 19 / Rcchati / Archana / ArSIt / Arat / bitve vRddhau| asyAderAH parokSAyAm // 4 / 1 / 68 // dhAtodittve / Ara | aartuH| AruH // vRdhye'da iT // 4 / 4 / 81 // thava dhAdiH / Aritha / aryAta / artA / ariSyati / AriSyat / ityudantAH / na plvntrnnyo||20|| tarati / atArIt / tatAra / / skaraDato'ki parokSAyAm // 4 / 3 / 8 // nAmino guNaH / uttareNava siddhe skRgrahaNamuttaratraupadezikasaMyogaparigrahArtham / vicakAretyAdau paratAvRddhireva / akIni kim ? / saMcaskRvAn / tara iti jAte // tRtrapaphalabhajAm // 4 / 1 / 25 // avitparokSAseTyavoH svarasyaiH vizvAbhAvazca syAt / teratuH / teritha / / RtAM kGitIra / / 4 / 4 / 116 // nirdezAhakArasyaiva sthAne / bahuvacanaM lAkSaNikasyApi parigrahArtham / tIryAt / / vRto navAnAzI sicparasmaica // 4 / 4 / 35 // iTo dIrgho'parokSAyAm / sriitaa| saritA / tariSyati / tarISyati / takAro varNanirdezArthaH / anyathA RNAtereva syAt / sicaH parasmaipadavizeSaNatvAdiha bhavatyeva / avarISTa / avariSTa / ityadantAH / dUdha pAne // 21 // Atsandhyanarasya // 4 / 2 / 1 // dhAtoH / iti prApte / / na ziti // 4 // 22 // viSayabhUte sandhyakSagantasya / / dhezvervA // 3 / 4 / 59 // kattaryapatanyAM ngH| dvice pUrvasya isvatve datve ca / adadhat / dhedhrati sijlopavikalpe / adhAt / pakSe / yamiraminamyAtaH so'ntazca / adhAsIta / dadhau / dheyaat| dhAtA / ityedantaH / deva zodhane 22 // dAyati / adAsIta / vivAhAsaMjhAyA abhAvaH / dAyAtaya IMI cintAyAma 23 // dhyAyati / adhyaasiit| dadhyau / dhyeyaat| dhyaayaat| glaiM harSakSaye 24 / dhAtukSaya ityarthaH / mlaiM gAtravi 5555 AUGUST *|| M 1- 2 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAme / 25 / kAntikSaya ityarthaH / ye nyavaka raNe / 26 / haiM svapne / 27 / tRptau / 28 / ke gaiMreM zabde / 29 / / agAsIt / geyAt / STayeM styai saGghAte ca / 30 / khai khadane / 31 / se jaiM se kSaye / 32 / sAyati / seyAt / sAyAdityanye / maiM pAke / 33 / paiM zoSaNe / 34 / avAsIt / peyAt / pAyAditi kecit / yeSTane / 35 / snAyati / ityaidantAH / phakka nIcairgatau / 36 / nIce rItirmandagamanamasadvyavahAratha / phakkati / aphakkIt / taka isane / 37 / vyaJjanAdevapAntyasyAtaH // 4 / 3 / 47 // dhAtoH parasmaipadapare seTi sici vRddhiH / atAkIt / atIt / upAntyasyeti kima ? | arakSIt / vyaJjanAdeH kim ? / mA bhavAnaTIt // JNiti // 4 / 3 / 50 // dhAtorupAntyasyAto vRddhiH / tattAka || anAdezAderekavyaJjanamadhye'taH // 4 / 1 / 24 // avitparokSAseTthavo rdhAtorevaM na ca vizvam / tekatuH / ekavyajjaneti kipU / tatakSatuH / anAdezAderiti kim ? / babhaNatuH / avitparokSAseTyabhyAmAdezAditvasya vizeSaNAt / nebhatuH / sehitha / taku kRcchrajIvane / 68 / uditaH svarAnno'ntaH // 4 / 4 / 99 // dhAtoH / ayaJcopadezAvasthAyAmecA naimittikatvAt / tena kuNDAhuNDeti siddham / tati / zuka gatau 39 / ladhorupAntyasya || 4 | 3 | 4 // dhAtonomino'kGiti guNaH / zokani / azokIt / bukka bhASaNe 40 | bhaSaNa ityanye / okha rAkhnu lAkha drAvR dhAtR zoSaNAlamarthayoH / 41 / okhati // gurunAmyAderanRcchraNaH || 3 | 4 |48 // parokSAyA AmAdezaH / AmantAcca kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / RccheH pratiSedhAtsaMyoge pare pUrvI gururiti vijJAyate // AmaH kRgaH // 3 / 3 / 82 // prAgvatkarttaryAtmanepadam / bhavati na bhavati ceti vidhiniSedhAvatidizyete / tenaidhAJca ke ityAdAvakartRge'pi phale Atmanepadameva / iha tu kartRge'pi phale parasmaipadameva / okhAJcakAra / okhAzcakratuH / okhAJcakartha / okhAmbabhUva / okhAmAsa / asterbhUnaM vidhAnabalA / zAkha ilA vyAjau / 42 / phakkha isane / 43 / ukha nakha Nakha bakha makha rakha lakha makhu rakhu lakhu rikha ikha ikha Ikhu balga Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemA GA 5 ragu lagu tagu gu zlagu agu vagu magu svagu igu ugu ritu ligugatau / 44 / bhokhati / uvokha / sannipAtaparibhASayA nAm / UkhatuH / iha samAnAnAM teneti dIrgha prApte isvo na, isvasya parjanyavallakSaNanyAyena sakRtmavRttatvAt / na zasaddavAdiguNinaH ||4|1|30||dhaatoH svarasyaitvaM / vvkhtuH| vamakhitha // anAto nazvAnta RdAyazausaMyogasya // 41169 // RkArAderaznoteH saMyogAntasya ca dhAtoH parokSAyAM dvive pUrvasyAderakArasyAnAta AkArasthAne'niSpannasyAkAraH kRtAkArAtvasmAnno'ntazca / AnaGga mAnaGgatuH / anAta iti kim? / Au~chI malati / tvagu kampane ca / 45 / yugu jugu vugu varjane / 46 / gagya isane / 47 / daghu pAlane / 48 / varjanIpItyanye / zighu AghrANe / 49 / maghu maNDane / 50 / laghu zoSaNe / 51 / iti kavargAntAH / zuca zoke / 52 / zocati / kuca zabde tAre / 53 / kuzca gatau / 54 / kuzca ca kauTilyAlpIbhAvayoH / 55 / luzca apanayane / 56 / no dhyAnasyAnuditaH // 4 / 2 / 45 // upAntyasya viGati laka / krucyAt / kucyAt / lucyAt / athe' pUjAyAm / 57 / arcati / Anarca | aJcU gatau ca / 58 | azco'narcAyAm / acyAt / pUjAyAM tu, aJcyAt / caJcU caJc taJcU tvaJcU maJcU muJcU cuJcU chucU mlucU glucU pazca gatau / 59 / grucU glucU steye / 60 / gatAbapi kecit // RdicchivastambhUmracUmlucU cUluicujrovA // 3 / 4 / 65 // kataiyadyatanyAM parasmaipade'cha / amucat / amrocIt / aglucat / aglocIt // agrucat / agrocIt / co necchentyanye / aglucata / aglocIt / aglucat / agluzcIta / glucUgluzcorekataropAdAne'pi rUpatrayaM sidhyati / arthabhedAttu yorupAdAnam / anye svavidhAnasAmarthyAd gluJcenalopaM necchanti / tena agluJcat / mlecha adhyaktAyAM vAci / 61 / lacha lAchu lakSaNe / / 62 / bAchu icchAyAma / 63 / Achu AyAme / 64 / anAta ityukteH, Acha / AnAti kazcit / hIccha lajjAyAma 65 / hu. kauTilye 66 / bhvAdernAmina iti dI, harchati / murchA mohsmucchaayyoH| 67 / sphurNa * // 8 // Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smurchA vismRtau 68 / yuccha prmaade|60|| dhRja ghRju dhvaja dhvaju dhraja dhraju baja baja pasja gatau 70 / dharmati / dhRdhati / brajati // vabajalUH // 4 / 3 / 48 // upAntyasyAkArasya parasmaipade seTi sici vRddhiH / vynyjnaadevtysyaapvaadH| abrAjIt / sajjati / kvavidAtmanepadamapi / aja kSepaNe ca / 71 / ajati // aghaJkya balajyajevIM // 4 / 4 / 2 // aziti viSaye / viSayasaptamyAzrayaNAta praveyamityatra yat pratyayaH sidhyati / svarAntAdvi tasya vidhAnam , avaiSIt / AjIdityapi kecit / vivAya / vivyatuH / vivyuH / bahiraGgalakSaNayatvasyAsiddhatvena na dIrghaH / vivyith| vivetha / kujU khujU steye / 72 / arja paje arjane / 73 / arjati / Anana / sarjati / karja vyathane / 74 / kharja mArjane ca / 75 / khaja manthe / 76 / khaju gativaikalye // 77 / eja kampane / 78 / ejAzcakAra / khosphUrjA vajrani?Se / 79 | sphUjati / kSIja kUja guja guju avyakte zabde 180 laja luju tarja bharsane 181 // lejatuH / lAja lAju bhanane ca / 82 jaja jaju yuddhe / 83 / tuja hisAyAm / 84 | tuju valane ca / 85 / garja gaju gRja gRju muja muju mRja mRju maja zabde / 86 / gaja madane ca / 87 / agAjIva / agajIt / tyaja hAnau / 88 // vyaanAnAmaniTi // 4 / 3 / 45 ||dhaatuunaaN parasmaipadaviSaye sici samAnasya vRddhiH / atyAkSIt / bahuvacanaM jAtyartham / tenAnekavyaThajanavyavadhAne'pi bhavati / arAkSIt / samAnasyetyeva / udavoDhAm / aniTIti kim / atakSIt / / dhuhasvAlluganiTastathoH // 4 / 3 / 70 // dhAtoH sicH| atyAktAm / dhuDhasvAditi kim ? / acyoSTa / lukaH paratve'pi nityatvAtmAgeva guNaH / aniTa iti kim ? / vyadyotiSTa / lubadhikArai luggrahaNaM sijlukyapi sthAnivatvena tatkAryapratipayartham / tena sici vidhIyamAnA vRddhistadabhAve'pi sihA / tathAsItyanuvartamAne tathagrahaNaM vyAptipratipatyartham / tena sAhacarya nAsti / tathoriti dvivacanaM yathAsaGkhyaparihArArtham / atyAkSuH / tatyAna / tyaktA / panaM saGke / 89 // daMzasaJjaH zaci // 4 / 2 / 49 / / upAntyanasya luka / sajati / tudAdAvapaThitvA'nayo/ ECAC% 5C BREAK Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema // 9 // dipAThAt / dazantI / sajantI / iti cavargIyAntAH / kaTe varSAvaraNayoH | 90 // na vijAgRzasakSaNahmaceditaH | 4 | 3 | 49 // dhAtoH parasmai pare seTi sici vRddhiH / akaTIt / zasaH sthAne zvataM paThantyanye / inyAdInAM yaGlugantAnAmapi pratiSedhaH / jAgartte pi yaGamicchanti kecit / editAntu yaGlupi na pratiSedhaH / ata eva vyAdayo naditaH kriyante / cakArAntasyApi pratiSedhamicchatyanyaH / zaTa rujA vizaraNagatyavasAdaneSu |9|| vaTa deSTane / 92 / tuH / vaTuH / kiTa khiTa unnAte | 93 ziTa piTa anAdare / 94|jaya jhaTa saGghAte / 95| piTa zabde ca / 96 / bhaTa bhRtau |97 // taTa ucchAye |98| khaTa kADhate / 99| Ta nRttau // 100 // pAThe dhAtvAderNo naH || 2|3|17|| naTati / adurupa sargeti Natve / praNayati / nopadezo'yamiti kecit / dRTa dIptau / 101 / puTa avayave / 102 / luTa viloTane |10| ciTa praiSye / 104 | vizabde / 105 | heTa vidhAyAm / 106 / Dantio'yamityeke / aTa paTa iTa kiTa kaTa kaTu kaThai gatau / 107 / asyAderiti Atye / ATa / ATatuH / papATa / peTatuH / kuTu vaikalye / 108 / muTa prardane / 109 / cuTa cuTu alpIbhAve / 110 / vaTu vibhAjane / 111 / rudu laTu steye / 112 / sphuTa sphuTa vizaraNe 113 // 116 / vaTha sthaulye / 117 | maTha madaniu ruTha lu upaghAte / 121 / uvoTha / vAlye / 114 | sTa ra ca parimANe / 115 / paTha vyaktAyAM vAci / vAsayo / 118 | kaTha kucchratIcane / 119 / haTha balAtkAre / 120 / tuH / piTha hiMsAsaMklezanayoH / 122 / zakainave ca / 123 / zuTha gativighAte / 124 | kuThu luDa Alas ca / 125 / zRThu zoSaNe / 126 / aTha rutu gatau / 127 / puDu pramardane / 128 / muDu khaNDane ca / 129 | maDu bhUSAyAm | 130 / gaDu vadanaikadeze / 131 / zauTTa garne / 132 / yaur3a sambandhe / 133 / meTTa breDa mleDa loDa lau unmAde | 134 | zauDAdayo loDavarNASTAntA ityanye / roTTa roTTa tauDa anAdareM / 135 | prathamo yuktAnta ityeke / krITTa vihAre / 136 / tuTTa-tU jaur3a toDane / 127 / huDahuDa chUTTa hoDR gatau / 138 | khoTTa pravighAte | 139 / bhyA praka* // 9 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ biTa Akroze / 140 / aTa udyane / 141 / laTa vihAne / 142 | laDati / lave, lalati / kaDu made / 143 / amAtmanepi / kaTTa kArkazye / 144 / aDDa abhiyoge / 145 / cuDDa chAtrakaraNe / 146 | hAkaraNamabhinAyasUtracanam / trayo'pyete dopAntyAH / eSAM vivapi, kan at cuditi / aga raNa vaga vrAvaNa bhaga bhraNa maNa dhaga dhvaNa kaNa kaNa caNa zabde / 147 / o apana bane / 148 / oNAJcakAra / zoNa vAgatyoH / 149 / zroNa zloNa saMghAte / 150 / peNa gatirera gazleSaNeSu / 151 / iti TavargI gantAH / citai saMjJAne / 150 / ceti / atIt / ata sAtatyagamane / 153 / cyutR Asevane / 154 | RditvAdvA / acyutat / acyotIt / cuta kSaraNe / 155 | chuTTai bhAsane / 156 | atu bandhane / 157 / kita nivAse rogApanayane saMzaye ca | 158 | kitaH saMzayapratIkAre / 3 | 4 | 6 // san / sanyaGazca / 4 / 1 / 3 // dhAtorAya ekasvaroMzo // svArthe // 4 / 4 / 60 / / sana Aderina // upAntye || 4 | 3 | 34 // nAmini ghAtoraniT san kivikicikitsati / saMzeteM ityarthaH / cikitsati rogam / pratikarotItyarthaH / nigrahavinAzau pratIkAraye bhedau / nehApi bhavati / kSetre cikitsyaH pAradArikaH nigrAhya ityarthaH / ataH // 4 / 3 / 82 / / adantAddhAtorvihite ziti pratyaye tasyeva dhAtorato luk / acikitsIt / vihina vizeSaNaM kim / gataH // cikitsyAni kSetre tRNAni / vinAzayitavyAnItyarthaH / dhAtoranekasvarAdAm parokSAyAH kRbhvasticAnu tadantaram | 3|4|44 || kazcittu pratyayAntAdekasvarAdapIcchati / gavAzvakAra / anugrahaNaM vyavahitaviparyAsanivRttyartham / upasargatya tu kriyAnyavadhAyaka nAsti / cikitsAMcakAra / cikitsAMvabhUva / cikitsAmAsa // Rta ghRNAgatisparddhaSu / / 169 / / RteyaH // 3 // 4 / 3 / svarthe / RtIyate / azavi te vA // 3 / 4 / 4 / guvAdibhya AyAdayaH / ArtIyiSTa | ArcIt // kuthu puthu thu madhu mantha mAnya hiMsAsaMklezanayoH // 160 // khATa bhakSaNe / 161 / vada sthairye / 162 / khada Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESTENDERSTAND mAyAM ca / 163 / gada vyakAyAM cAci / 164 / gadati / praNigadani ! ra dilekhane / 165 / Nada vizvidA avyakte zabde / 166 / nadati / pnnindti| praNadati |ard gtiyaacnyoH|167| anAda / nada garda garda zabde / 168 / 18 pragardati / dvitIyasya tu panardati / tada hiMsAyAm / 169 / karda kutsite zabde / 170 / kaukSe ityarthaH / kharda dazane / 171 / adu bandhane / 172 / idu paramaizvarya / 173 / indAJcakAra / vidu avayave / 174 / vindati / avayavaM karotItyarthaH / Nidu kutsAyAm / 175 / praNindati / Tunadu samRddhau / 176 / pranandati / tavargazcaturthAntanAdhatenanyozca kazciNNopadezatAmAha-tanmate paNandati / cadu dIptyAhAdanayoH / 177 / chadu Urjane / 178 / adu ceSTAyAma 179 / kadu kradu kladu rodanAhavAnayoH180 klidu paridevane // 181 / skanda ganizoSaNayoH / 182 / askadat / askAntsIt / askAntAm / skantA / pidhU gatyAm / 183 // asedhIt / viSeSa / seSitA / pratiSedhati / pratyaSedhat / / pratipiSedha / gatau sedhaH // 2 // 3 / 61 // saH So na / abhivati gAH / Sidhau zAstramAGgalyayoH / 184 / zAstraM zAsanam / asedhIta / pakSe asaitsIt // adhazcaturthAttathodhaH // 2 / 1 / 79 // dhAtorvihitayoH / asaiDAm / adha iti kim ? / dadhAteyaGalubantadhayatezca mA bhUt / dhattaH / dAttaH / kecittu yaklubantadhayaterapIcchanti / dAkhaH / vihitavizeSaNaM kim ? jJAnabhutvam / zundha zuddhau / 185 / naluki, zudhyAt / stana dhana dhvana cana svana bana zabde / / 186 / svanati // vyavAtsvano'zane // 2 // 3 // 43 // upasargAtsasya dvive'pyasyapi SaH / viSvaNati / avaSvaNati / viSavANa / avssnaann| vyaSvaNat / avASvaNat / vyaSiSvaNat / avApiSvaNat / azana iti kim ? / visvanati mRdnggH|| bhramavamatrasaphaNasyamasvanarAjabhrAjabhrAsabhlAso vA // 41 // 26 // svarasyAviparokSAseTyavoreH syAna ca diH / svenatuH / sasvanuH / avidityeva / ahaM jajara / vamainecchantyanye / vavAna / vavanatuH |vn pana smbhktau|187 ye navA // 2 / 6 / 62 // khanasanajanA viddtyntysyaaH| yItikaraNenaiva siddhepa ityakArAntanirdezAdiha na / sama Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanyAt / kecidApIcchanti / kane dIptikAntigatim / 188 / iti vyagIyAntAH / gupau rakSaNe / 189 // gupaudhUpavichipaNipanerAyaH // 3 / 4 / 1 // svArthe / gupAvityaukAro gupi gopane ityasya nivRzyarthoM yaGlanivRtyayaMzca / gopAyati // gopAyAJcakAra / gopAyAMbabhUva / gopAyAmAsa / pakSe, jugopa / jugupatuH / jugupuH / jugopitha / gopAppAt / gupyAt / gopAyitA / gopitA / goptA / tapaM dhUpa sntaape| 190 / atApsIt // nisasta pe'nAsevAyAm // 2 / 3 / 36 // sasya tAdau pH| niSTapati svarNam / sakRdagniM sparzayatItyarthaH / anAsevAyA8 miti kim ? / nistapati suvarNa suvarNakAraH / tItyeva / niratapat // dhUpAyati / adhUpAyIt / adhUpIn / rapa--lapa--jahailpa vyakte bacane / 191 / japa mAnase ca / 192 / capa sAntvane / 193 // papa samavAye / 194 / sRSTuM gatau / 195 // vidyutAvipuSyAdeH parasmai // 3 / 4 / 64 // karyadyatanyAM parasmaipade'cha / aspat // spRzAdisapo vA // 4 / 4 / 112 // spRzamRzaSapadRpAM sUpazca svarAtparo dhuDAdau pratyaye adanto vA syAdakiti / saptA / sapta / cupa-mandAyAM gatau / 196 / tupa-tumpa-trupa-trumpa-tupha--tumpha--trupha-trumpha hiMsAyAm / 197 / naluki, tupyAt // praatumytergvi||4|4 / 98 // kartari ssaDAdiH / prastuti gauH / gavIti kim ? / pratumpati taruH / anye tu prAtparasya tumpavizabdasya gavyabhidheye ssahAdirbhavati / tummatidhAtostu ssaTU na bhavatIti manyante / eke tu prAtumpateH kipItyArabhante / kapi hiMsAyAM kacparyAye vA kapi samAsAnta iti ca vyAcakSate / varpha rapha raphu arba karba kharva garba carva tarva narva parva barve zarva parva sarva ribu rabu gatau / 198 / kubu AchAdane / 199 / lubu tubu adane / 200 / cubu vastrasaMyoge / 201 / sabhU-sambhU-sibha-pibhU-bhameM hiMsAyAm / 202 / zumbha bhASaNe ca / 203 / yarbha jabha maithune| 204 / yabhdhA ||jbhH svare // 4 / 4 / 100 // svarAtparo no'ntH| jambhati / camU cham jamU jhamU jimU adane / 205 // ThivUklambAcamaH // 4 / 2 / 110 // zityityAdau dIrghaH / AcAmati / camati / acamIt / SThivUklambo. 364X H2H34% HASSASS Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEX vA. State OSHIRISH rUkAranirdezAdyablupi na / krama pAdavikSepe / 206 // bhrAsabhlAsabhramakamAlamatrasidhuTilaSiyasisaMyasevA // 3 / 4 / 73 // kartari vihite ziti zyaH / saMyasegrahaNamupasargAntaranivRttyartham / tenAyasyatItyatra nityaM zyaH // kramo dIrghaH parasmai // 4 / 2 / 109 // kramaH parasmaipadanimitte'tyAdau ziti doghH| krAmyati / pakSe kAmati / parasma iti kim ? / Akramate sUryaH / / kramaH // 4 / 4 / 54 // stAdyazivo'nAtmanepada AdiriT / akramIt / cakrAma / ya{ uparame / 207 // gamiSadyamazchaH // 4 / 2 / 106 // ziti / yacchati / ayaMsIta / syam zabde / 208 / syematuH / ssymtuH| NamaM pravatve / 209 / praNamani / anaMsIt / Sama-STama vaiklavye / 210 / ama zabdabhaktyoH / 211 / ama-drama-hamma-mimRgamlu gatau / 212 / gacchati / tRditvAdaGi / agamat / jagAma / / gamahanajanakhanaghasaH svare'naGi kGiti luk // 4 / 2 // 44 // upAntyasya pratyaye / jagmatuH / nagamitha / jagantha / gamyAt / gantA // gamo nAtmane // 4 / 4 / 51 // stAyazitaH sAderAdiriT / gamItyAdezasthAnAdezasya ca grahaNamavizeSAt / Adezasya necchantyeke / gamiSyati / agamiSyat / anAtmane iti kim ? / gasyate / iti pavargIyAntAH / haya harya klAntau ca / 213 / yAntatvAnna vRddhiH / ahayIt / mavya bandhane / 214 / sUrya IkSya Iya IrSyAyAma / 215 / zucyai cunyai abhiSave / 216 / draveNAdravANAM parivAsanamabhiSavaH / snAnamityanye / zuzucya / tsara cha mamatau / 217 / kmara hurchane / 218 / abhra vabhra mabhra gatau / 219 / cara bhakSaNe ca / 220 / dho gaticAturye / 221 / dhorati / khokra prativAte / 222 / dala-biphalA vizaraNe / 223 / akAlI / phelatuH |miilshmiilsmiilkssmiilnimessnne / 224 / nimeSaNaM saGkocaH / pIla pratiSTambhe / 225 / pratiSTambho rodhanam / NIla varNe / 226 / varNepilakSitAyAM kriyAyAmityarthaH / zIla samAdhau / 227 / kIla bandhe / 228 / kUla AvaraNe / 229 / zUla rujAyAm / 230 / tUla niSkarSe / 231 / niSkarSo'ntargatasya vahinissAraNam / pUla sacAte / 232 / mUla pratiSThAyAm / 233 / WARRAK Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karba kharca garSa 241 / gala parvala kela kveTa kheln| 227 / peTa ke 4 // dive pUrva hi dinu jiva hisAyAm / 24 mAraNe |247/piivii phala niSpattI / 234 / phulla vikasane / 235 / culla hAvakaraNe / 236 / cilla zaithilye ca / 237 / pela phela zeDa pela sela vehala sala tila tilla palla vella gatau / 238 / bela cellU kela kvela khela skhala calane / 239 / khala saJcaye ca / 240 / zvala balla aashugtau| 241 / gala carva adane / 242 / puna parva marca puurnne| 243 / "garva pivu zava gatau / 244 / karva kharca garva dareM / 245 / STibU zibU nirasane / 246 / SThIvati // tirvA ThivaH // 4 / 1 / 43 // dvitve pUrvasya / tiSTheva / TiSThena / citeva jIva prANadhAraNe / 247 / pIva mIva tIva nIva sthaulye 248 // urSe tur3e dhubai dubai dhuoM jurve aba bha zarva hiMsAyAm / 249 / munrSe mava bandhane / 250 / gubbai udyane / 251 / pivu mivu nivu secane / 252 / hivu divu jivu prINane / 253 / ivu vyAptau ca / 254 | invAJcakAra / ava rakSaNagatikAntiprItitRptyavagamanapavezazravaNasvAmyarthayAcanakriyecchAdIptyavAptyAliGganahiMsAdahanabhAvavRddhiSu / 255 / ityntsthaantaaH| kaza zande / 256 / sautro'yamityeke / miza maza rope ca / 257 / zaza plutigatau / 258 / Niza samAdhI / 259 / ra prekSaNe / 26 / pazyati / RdicchatrItyaGi RvarNadRzo'DIti guNe, adarzata / pakSe // amRjihazo'kiti // 4 / 4 / 111 / svarAtparo dhuDAdau pratyaye'ntaH / prasajyAzrayaNAtmatiSedhe dhuTIti nAzrIyate, tena sijUluco dhuDhAditaM prati varNAzrayatvena sthAnivadbhAvAbhAve'pi kittvaM prati sthAnivadbhAvAtkidAzrayaH pratiSedhaH syAt / dhAtoH svarUpagrahaNe tatpatyaye kAryavijJAnAcceha na / rajjusRDbhyAM devahagbhyAm / daza iti jAte vyaJjanAnAmaniTIti vRddhau yajamujeti zasya patve // SaDhoHkassi // 2 // 1 / 62 // asatpare itydhikaaraaniyokssytiitytr DhasthAnasya kasyAsatvAdAdecaturthaH / nAmyantastheti sasya pave / adrAkSIva / adrASTAm / dadaza / mujihazIti veTi / dadarziya / dadraSTha / draSTA / daza dazane / 261 / dazati / dardaziya / dadaMSTha / ghuSa zabde / 262 / adhupata / aghoSIta / cUSa pAne / 263 / tUpa tuSTau / 264 / pUSa vRddhau / 265 / lUSa mpa steye / 266 / pUSa Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemA maka0 prasave / 267 / sUpati / upa rujAyAm / 268 / ISa uThache / 269 / kRSaM vilekhane / 270 / vilekhanamAkarSaNam karSati // spRzamuzakRSatRpahapo vA // 3 / 4 / 54 // adyatanyAM sin / akrAkSIt / akAsIt / pakSe // haziTonAmyupAntyAdazo'niTaH sak // 3 // 4 // 55 // dhAtoradyatanyAm / akRkSat / akSatAm / kapa ziSa japa jhaSa vaSa maSa muSa ruSa riSa yUSa jUSa zaSa caSa hiMsAyAm // 271 // shlubhecchrussrissstaadeH||4||4|| 46 // svAdhazita AdiriDavA / iccheti nirdezAdiSaciSazorna / kecidiSazo'pi vikalpamAhuH / kazcittu paThati sUtram, azibhRgastuzucivastibhyastakArAdau veT / tathA runumudubhyo'pi aparokSAyAmeveT / tathA viSermUlaphalakarmaNyaparokSAyAmiD vA / roSTA / roSitA / reSTA / reSitA / vRSa saGghagate ca / 272 / bhaSa bhartsane / 273 / jiSU vidhU miSU niSU pRSa vRSU secane / 274 / caturthaH kaizcinna paThyate / mRNu sahane ca / 275 / uSU zriSU zliyU muSU pluSU dAhe / 276 / aupIta / / jAgraSasamindhernavA // 3 / 4 / 49 // parokSAyA Am / AmantAcca pare kRmvastayaH parokSAntA anuprayujyante / sopasargAdindherAm na syAdeveti kazcit / parokSAyAmindherAmavikalpa ityanyaH / oSAJcakAra / okhAJcakratuH / pakSe / uvoSa / USatuH / uvoSitha / ghRSu saGgharSe / 277 / hRSU alIke / 278 / puSa puSTau / 279 / apopIt / avidhAyake sanirdezAdasya puSAdena grahaNam / bhUSa tamu alaGkAre / 280 / tuSa isa ilasa rasa zabde / 281 / / lasa zleSaNakrIDanayoH / 282 / gharalUM adane / 283 / ayaM na sArvatrika iti kecit / marakUpratyayaviSaya evetyeke / aghasat / jaghAsa // ghasvasaH / / 2 / 3 / 36 // nAmyAdeH parasya saH pU syAt / ghasiriha prakRtyantaram / Adezasya kRtatvanaiva siddhatvAt / akRtasakArArtha vacanam / jksstuH| jakSuH / jayasitha / jaghAsa / jaghasa // sastaH si / / 4 / 3 / 12 // dhAtoraziti pratyaye viSayabhUte / ghatsyati / viSayasaptamIvijJAnAta avAttAmavAtte yatra prAgeva sasya takAraH / liGgAyabhAvAdAziSyaspApayoga iti kecit / ise isane / 284 / pisa pesa aisa gatau / 285 / zasU kavaka Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsAyAm / 286 / zazasatuH / zaMstutau ca / 287 | zasyAt / mihaM secane / 288 | meDA / mekSyati / dahaM bhasmIkaraNe / 289 / adhAkSIt / adAgdhAm / dehatuH / caha kalkane / 290 // karakanaM dambhaH zAThayazca / radda tyAge / 291 / rahu gatau / 295 | haha hahu bRha vRddhau / 293 / bRddha bRhu zabde ca / 294 / abRhat / at / uTTa tu dui ardane / 295 | auhat / auhIt / uvoha | arha maha pUjAyAm / 296 | AnaI | ukSa secane / 297 // - cakAra rakSa pAlane / 298 | makSa-mukSa saGghAte / 299 / akSau vyAptau ca / 300 // vAkSaH // 3 / 4 / 76 // karttari vihite zivi inuH // uinoH // 4 / 3 / 2 // dhAtoH parayoraGkiti pratyaye guNaH / akSNoti / akSati / AkSIt / ASTA / AkSiSTAm / AnakSa / akSitA / aSTA / takSau khakSau tanUkaraNe / 301 / tanUkaraNaM kRzIkaraNam | tasvArthe vA || 3 | 4 | 77 // inuH / takSNoti takSati kASTha | svArthe iti kim ? / sannakSati vAziSyam / nirbhayatItyarthaH / idameva svArthagrahaNaM jJApayati, anekArthI ghAtatra iti / tvakSitA / tvaSTA / NikSa cumbane / 302 / praNikSati / stRkSa NakSa gatau / 303 / vakSa roSe / 304 / saGghAte ityeke / tvakSa tvacane | 305 | tvacanaM tvaggrahaNaM samvaraNaM vA / sUrkSa anAdare / 306 / kAkSu vAkSu mAkSu kAGkSAyAm / 107 | drAkSu dhAkSu dhvAkSu ghoravAsite ca / 308 | drAGkSati / iti bhvAdayaH parasmaipadinaH // athAtmanepadinaH gAG gatau ? | gAte / antaraGgatvAcchavA saha dhAtorAkArasya dIrghe, AtAmAte ityAdinetvaM na / gAMte // anato'ntodAtmane || 4 | 3 | 114 // gAte / gAse / gAthe / gAdhve / ge / gAvahe / gAmahe / geta geyAtAm / geran / gethAH 1 geyAthAm / gedhvam / geya / gevahi / gemahi / gAtAm / gAvAm / gAtAm / gAsva / gAthAm / gAdhvam / Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GROEN455 ge| gAyogAmahai / agAta / AgAtApa / agAta / agAthAH / agAthAm / agAdhvam / age| agAvahi / agAmahi / 12 || agAsta / agAsAtAm / agAsata / agAsthAH / agAsAthAm // so dhi vA // 4 / / 72 // dhAtodiau pratyape || so vA luk / agAdhvam / agAddhvam / vikalpa necchantyeke / anye tu sica eva nityaM lopamicchanti / agAsi / agAsvahi / agAsmahi / jge| jagAte / jagire / jgisse| jagAthe / jagidhve / jage / jagivahe / jagimahe / gAsISTa / gAsIyAstAm / gAsIran / gAsISThAH / gAsIyAsthAm / gAsIdhvam / gAsIya / gAsIva hi / gAsImahi / gAtA / gAtArau / gAtAraH / gAtAse / gAtAsAthe / gAtAdhve / gAtAhe / gAtAsvahe / gAtAsmahe / gAsyate / gAsyate / gaasynte| gAsyase / gAsyethe / gAsyadhve / gAsthe / gAsthAvahe / gAsyAmahe / agAsyata / agAsyetAm / agAsyanta / agaasythaaH| agAsyethAm / agAsyadhvam / agAsye / agAsyAvahi / agAsyAmahi / smiGa IpaDasane / 2 / smayo // AtAmAteAthAmAthe aadiH|| 4 / 2 / 121 / / AtpareSAmeSAmAta i. syAt / smayete / smayethe / smayatAm / smayetAm / smayethAm / asmayata / asmayetAm / asmayethAm / asmeSTa / asmeSAtAm / asmeSata / asmeSTAH / asmepAthAm // . myantAtparokSAyatanyAziSo dho DhaH // 2 / 1 / 80 // asmeDham / siSmiye / siSmiyAte // hAnasthAnI bhyAM vA // 21 / 81 // parAsAM parokSAyatanyAziSAM gho syAt / vacanabhedo yathAsaGkhyanivRtyarthaH / simiyive / siSpiyidhve / smepoSTa / senaa| smeSyate / asmeSyata / DIjha vihAyasA gatau / 3 / iyate / aDayiSTa / DiDathe / DepISTa / uMcha kuMG guMcha ghui kuMG zabde / 4 / avate / Avata / auSTa / 'varNAmAkRtaM balIya' ityuva tataH samAnadIpe / Uye / oSISTa / kavate / akoSTa / cukuve / cyucha jyuMcha juGa zrRMDa pluI gato / 5 / ruMGreSaNe ca / / hacakArAd gatau / reSaNaM hiMsAzabdaH / pUla pavane / 7 / pavanaM nIrajIkaraNam / phAte / pavitA / mUG bandhane / / mavitA HdhuMG avdhvNsne|9| dhate / / Rvot||4|3| 36 // dhAnoraniTAvAtmanepadaviSayau sijAzipI kidava // . Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAya dadhIcAcaratoti kvilope amatyA tiGallopastaspina sati ga SECREAKE R na vRddhizvAviti vingslope||4|3|12|| aviti pratyaye yaH piDalopastasmin sati guNavaddhIna bhavataH / lopo'darzanamAtrapiha gRhyate / kecitta dadhIvAcaratIti kvivalope apratyaye Nigi ca dadhyA dadhyayatospatrApi guNavRddhiprativedhamicchanti / tanmatasaGgrahArya kDilalope sati aviti pratyaye pare guNadhIna bhavana iti vyAkhyeyam / kecitta dIdhIvevyorivaNe yakAre cAntasya lukamanyatra tu guNavRddhiSatiSedhamArabhante / tadasat / chAndasaccAdanayoH / adhRta / adhRSAtAm / dhUpISTa / dhartA / dhariSyate / mel pratidAne / 10 / pratidAnaM pratyarpaNam / praNimayate / deza traiG pAlane / 11 / dayate // izca sthaadH||4||3||41|| stho dAsaMbakAcAtmanepada viSayaH sic kidvatsyAt tadyoge ca sthAdorizca / adita / adipAtAm // derdigiH parokSAyAm // 4 // 1 / 32 // na cAyaM diH| digye | digyAte / trAyate / atrAsta / tatre / zyaiG gatau / 12 / pyaiG vRddhau / 13 / vakula kauTilye / 13 / gatAvityeke / makuG maNDane / 15 / akukU lakSaNe / 16 / aan| zIkala secane / 17 / gatAvapyanye / zIkate / lokaG darzane / 18 / zlokucha saGkAte / 19 / granthe ityarthaH / sa ca grantho thyamAnasya vyApAro granthiturvA, Aye'karmako dvitIye sakarmakaH / zlokate / dekara dheGa zabdotsAhe / 20 / zabdasyotsAha auddhatyaM vRdizca / nekate / reka zakuG zaGkAyAm / 21 / zaGkA sandehaH pUrvasyArthaH, dvitIyasya tu trAsazca / kaki laulye / 22 / laulyaM garvazcApalyazca / cakake / kuki vRki AdAne / 23 / cukuke / vake / caki tRptipatIghAtayoH / 24 / ceke| kakuzvakuGku G zrakuG zlaGa daukR naukara baSki paski maski tiki Tiki TIkA sekaGka G raghuG laghuG gatau / 25 / kaGkale / DuDhau / tutrauke| vakate / nAtra sattvam / laghuG bhojananivRttAvapi / aghuG vadhu gatyAkSepe / 26 / AkSepo vegArambha upAlambho vA / madhu kaitave ca / 27 / rAghRG lAghRG sAmarthe / 28 / dAGa AyAse ca / 29 / AyAme ityanye / zlAghRG katthane / 30 |locng darzane / 31 / paci secane / 32 / sacate / zaci vyaktAyAM vAci / 33 / kaci bandhane / 34 / 252142414991-46*5*685 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kacuG dIptau ca / 35 / zvaci zvacuG gatau / 36 / varci dIptau / 37 / maci mucuG kalkane / 38 / macuG dhAraNo-15) cchAyapUjaneSu ca / 39 / pacuG vyaktIkaraNe / 40 / STuci prasAde / 41 / tuSTuce / ejuG bhrajaGga bhrAji dIptau / / 2 / / hema ejAcakre / vibhreje babhrAje / bheje / ijuG gatau / 43 / ijaanycke| Iji kutsane ca / 44 / Rji gatisthAnArjanopArjaneSu / 45 / AnRje / RjuGa bhRjaiG bharjane / 46 / bharjanaM pAkaprakAraH / tiji kSamAnizAnayoH / 47 / nizAnaM tIkSNIkaraNam // gupatijorgahakSiAntau san // 3 // 4 // 5 // svArthe / titikSate / sahate ityrthH| gardAkSAntAviti kim ? / gopanam / mopAyati / sanyakAraH sAmAnyagrahaNArthaH / nakAraH sanyaGazcetyatra vizeSaNArthaH / ghaTTi calane 48 / sphuTi vikasane / 49 / ceSTi ceSTAyAm / 50 / goSTi loSTi saGghAte / 51 / veSTi veSTane / 52 / aTi hiM| sAtikramayoH / 5 / dopAntyastopAntyo vA |aan? eThi heThi vibAdhAyAm / 54 / eThAJcake / jihetthe| maThu kaThuG zoke 155 / zoko'trAdhyAnam / muThuG palAyane / / 6 / baThuG ekacaryAyAma / 57 / asahAyasya gatyAmityarthaH / vvnntthe| aThuG paThuG gau|58 AnaNThe / huDaG piDuGa saGghagate |59|shddung rujAyAM c|60 taDu tAhane 61 / kaDurU made / 62 / khaDuGa manthe / 63 / khuDula gtivaiklye| 64 / kuDuGa dAhe / 65 / vaDuG maDu veSTane / 66 / vibhAjane ityeke / vibhAjanaM vi-13 bhAgakaraNaM carmAbhAvazca / bhaDuG paribhASaNe / 67 / maDuramArjane / 68 / tuDuG toDane / 69 / bhuDuG varaNe / 70 / / caDuG kope / 71 / dAichara dhADaGa vizaraNe / 72 / zADaG zlAghAyAm / 73 // RphiDAdInAM Dazca laH // 2 / 3 / 104 // RrolRlau vA / laphiDaH / luphilaH / RphilaH / RphiDaH / latakaH / RtakaH / iti Dasya latve / zAlateM / vArDaGa AplAvye / 74 / heDaGa hoG anAdare / 75 / hiDuG gatau ca / 76 / ghiNuG ghuNuG ghRNuG grahaNe / 77 / ghuNi ghUNi bhramaNe / 78 / paNi vyavahArastutyoH / 79 / paNAyati / vyavaharati stauti ghetyarthaH / vya-: . vahArAtpiNerAya necchantyanye / zatasya paNate / anubandhasyAzavi kevale cAritArthyAdAyapratyayAntAnAtmanepadam / ki LOSUREBERRORISARS asahAyasya mAyake / jihtthe| ma dAhe / rujAyAM cA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ntvAyAntasyeGivAbhAvAccheSAditi parasmaipadam / paNAyAJcakAra / peNe / / iti TavargIyAntAH // yate prayatne |80| yutuk tR bhAsane |1| vizRG be yAcane // 82 // nAzRG upatApaizvaryAzIHSu ca // 83 // AziSi nAthaH // 333 // 36 // evArthe karttayatmanepadama / sarpiSo nAthate / sarpi meM syAdityAzAste / AziSyeveti niyamaH kim ? madhu nAthati / yAcata ityarthaH / zrathuG zaithilye // 84 | thuG kauTilye // 85 // katthizlAghAyAm / 86 / cakatthe | vidura caitye / 87 / sakarmako'karmakazca / baDhuG stutyabhivAdanayoH // 88| bhaduG sukhakarapANayoH / 89| maduG stutimodama dasvamagatiSu |10| spaduG kiJciJcalane |91 | klidui paridevane | 92| mudi harSe / 93 akarmako'yam / dadi dAne / 94 / dadade / hardi purISotsarge | 95 | aitta / ahatsAnAt / yadi svadi svAdi AsvAdane / 96 / AdyaH Sopadezo netarau / yadiranubhave sakarmako rucartrakarmakaH / urdi mAnakrIDayozca / 97 / UIte / Udavikre / kurdi gurdi gudi krIDAyAm / 98 / khurdimadhyanye icchanti / pUdi kSaraNe / 99 / sUdate / hAdi zabde / 100 / avyakte zabde ityanye / iAdai sukhe ca / 101 / pardiM kutsite zabde / 102 / pAyudhvanAvityarthaH / anye tvazabde'ghovAte / skuduG ApravaNe // 103 // AmatraNamutplava uddharaNaM ca / edhi vRDau / 104 / edhAJcakre / edhAJcakRve | sparddhi saGgharSe / 105 / saGgharSaH parAbhibhavecchA / dhAtvarthenopasaGgrahAdakarmakaH / pasarde / gAdhRG pratiSThAlipsAgrantheSu / 106 / pratiSThAyAmakarmakaH / bAG roTane / 107 / roTanaM prativAtaH / dadhi dhAraNe / 108 / dedhe / badhi bandhane / 109 / / zAndAnmAnyadhAnizAnArjava vicAravairUpye dIrghazvetaH || 3 | 4 | 7 || svArthe san dvizve pUrvasya // sanyasya // 4 / 1 / 59 / / dvisye pUrvasyeH / bIbhatsate cittam vikurute ityarthaH / nAdhRG nAthavat / 110 / pani stutau / 111 / paNivat / mAni pUjAyAm / 112 / vicAre, mImAMsate / vipRSTi STe kSaraNe / 113 | te kampane ca / 114 / duve pRG kepRT gepRG ka uG calane / 115 / glepR dainye ca / 116 / jiglepe / meSRG repRjha lepR gatau / 117 | dezAntaramAha Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSSSSSSSHARUST heturgatiH, tra sthitasya syandanam / trapauSi lajjAyAm / 118 / atrapiSTa / atrapta / trepe / trapitA / traptA / gupi gopanakutsanayoH / 119 / guptijoriti sani / jugupsate / abuGa rabucha zabde / 120 / laghucha avasaMsane ca / 121 / kabRG varNe / 122 / varNoM varNanaM zuklAdizca / raipRGa ceti kauzikaH / cakabe / klIbRka adhASTarthe / 123 / / 31 kSIbRG made / 124 / zrIbhRG cIbhRG zalbhi katthane / 125 / balbhi bhojane / 126 / galbhi dhASTayeM / 127 / rebhRG abhuGa rasucha labhue zabde / 128 / bhuG skamuSTubhuG stambhe / 129 / stambhaH kriyAnirodhaH / stambhate jabhuGa jabhaiGjabhuGa gAvinAme / 130 / jambhate / rami rAbhasye / 131 / Arabhate / DulabhiS prAptau / 12 / alabdha / lebhe / lapsISTa / labdhA / lapsyate / bhAmi krodhe / 133 / kSamauSi sahane / 134 / akSamiSTa / akSasta / cakSamiSe / cakSase / cakSamivahe / cakSamimahe / kamUl kAntau / 135 kAntiricchA ||kmernniaa // 32 // svArthe / kAmapate / NizrIti / kAm i a ta iti sthite // raniTi // 4 / 3 / 83 // aziti pratyaye luk / anena ceyyasvaguNavRddhidIrghatAgamA bAdhyante / iya, atatakSat / yatvam, ATiTat / guNaH, kAraNA / vRddhiA, kArakaH / kAryate / tAgamaH, prakArya / aniTIti viSayasaptamyapi / tena cetana ityatra mAgeva NeauMpe iGito vyaanAdyantAditi, anaH siddhaH / aniTIti kim ? / kArayitA // upAntyasyAsamAnalopizAsvRdito 3 // 4 / 2 / 35 / dhAtauNoM isvaH / Damparai NAviti na dhAtovizeSaNaM kintUpAntyasyaiva / tena NeH pUrvasyAdhAtutve'pi isvaH / tena gonAvamAravyat ajUgunat / kecittu otaH sthAnivatvAdupAntyatvAbhAvAd isvaM necchanti / tena ajugonat / NAvityeva / upAntyasyetyucyamAne'lIlavadityAdAvantaraGgAvapi vRddhayAvAdezAvadIdapadityAdau pvAgamazca bAdhitvA vacanasAmarthyAt pyupAntyasya isvaH syaat|apiipcdityaadau NyupAntyasvarAbhAvAna syAt |nnigrhnnaanuvRttau tu sarvatra isvaH siddhyati |upaantysyeti kim?| acakAkSat / yena nAvyavadhAnamiti nyAyenaiva siddhe upAntyagrahaNamuttarArtham / asamAnalopizAsvadita iti kim? / AUR5OMOMOMOM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %ESSESSMESSASSA atyararAjat / yatrAntyasvarAdilopaH tatra sthAnivadbhAvena na siddhayatIti vacanam |ytr tu svarasyaiva lopaH tatra sthAnivadAyanava siddhayati / amamAlava / yatra svaravyAnanalopastatrApyavayavAvayavinorabhedanyAyena svarAdezatvAtsthAnivadbhAve siddhe sthAnivadbhAvasyAnityatvakhyApanArthamasamAnalopIti vacanam / tena paryavIvasat / asisvadadityAdi siddham / kalihalivarjanAtparamapi lopaM vRddhirvAdhate / ata eva tatra kalihalivarjanamarthavat / azazAsat / AzAso'pItIcchatyanyaH / ayayAcata / zAserUditkaraNa ya lunivRzyartham / azAzasat / anye tu azAzAsat ityapIcchanti / mA bhavAnoNiNat NitvajAtyAzrayaNAta avivadadvINAM parivAdakaineti siddham // Adyo'za ekasvaraH // 4 / 1 / 2 // anekasvarasya dhAtoH parokSAle pare dviH / iti dvittve / / asamAnalope sanvallaghuni ke // 4 // 1 / 63 // Nau dvittve sati pUrvasya dhAtvakSare kAryam / acikkaNadityAdAvanekavyAnavyavadhAne'pi smrAdInAmikhabAdhakasyAtvasya zAsanAtsanvadbhAvaH / na tu svaravyaJjanavyavAye'pi / tena / ajajAgarat / / lghordiik''svraadeH||4|1|64 // dhAtorasamAnalope upare Nau dvitve pUrvasya laghuni dhAtvakSare syAt / laghoriti kim ? / acikSaNat / acIkamata / NiGabhAvapakSe, acakamata // AmantAlcAyyenApay ||4|3|85||nneH // kAmayAzcakre / / ayi vayi payi mayi nayi cayi rayi gatau / 136 / AyiSTa // dyaayaaskaasH||3|4| 47 // parokSAyA Am / AmantAca bhvastayaH parAkSAntA anuprayujyante / ayAcake / ayiSIdvam / ayapIdhvam / upasargasyAyau // 2 / 3 / 100 // rasya laa| plAyate / palAyate / platyayate / atrAnekavarNavyavadhAnAnnecchantyeke / pratipUrvasya prayoga evaM nAstItyanye / nirayate durayate ityatra rutvasyAsiDatvAnna latvam / nidrostu nilayate dulayate / upasargasyeti kim ? / parasyAyanaM parAyaNam / udayatItyatra idhAtuH svamate / paramate cakSiko DiskaraNajJApanenAtmanepadasyAnityatvAdasyApi prayogo'yam / tayi Nayi Baa rakSaNe ca / 137 / dayi dAnagatihiMsAdaineSu ca / 138 / UyaiG tantusantAne / 139 / UyAzcakre / pUrya durgandha-di KUCHESSEN KAMERAMAN HISHISHIGERUS Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -CLA SCR | vicaraNayoH / 140 / pupUye / knyaila zabdondanayoH / 141 / undanaM kledanam / durgandhe'pItyeke / mAyai vidhUnane / 142 / sphAyai opyAya vRddhau / 143 / pyAyate // dopajanavudhipUritApipyAyo vA // 3 / 4 / 67 // karyadyatanyAste pare binA taluka ca / apyAyi / pakSe apyAyiSTa / budhIti ikAro devAdikasyAtmanepadina:parigrahArtham / tena budhRgityasya abodhiSTetyeva // pyAyaH pIH // 4 / 1 / 91 // parokSAyAM yaGi ca / pipye / dIrghanirdezo ylluvrthH| tAra santAnapAlanayoH / 144 / atAyi / atAyiSTa / vali valli saMvaraNe / 145 / zali calane ca / 146 / mali malila dhAraNe / 147 / bhali bhalli paribhASaNahiMsAdAneSu / 148 / kali zabdasaGkhyAnayoH / 149 / cakale / karila azabde / 150 / azabdastUNNImbhAvaH / zabdArtha ityeke / avyaktazabdArtha ityapare / tevRG devUcha devane / 151 / peka seTTaG ketRG kheyaGge glejuG pecaka plejuG mevRG mlekhaG sevane / 152 // pariniveH sevaH // 2 / 3 / 46 / sasya patvaM dviSo'DvyavAye cApi / paripiyo / paryaSetrata / dvitIyasya tu prisite| pariniveriti kim ? / pratisipeve / atropasargAzrita patvaM na bhavati / dhAtostu dvivAzritaM bhavatyeva / ubhayatra necchntyeke| | rekhA pavi gatau / 153 / peve / kAzRG dIptau / 154 / klezi vivAdhane / 155 / bhASi ca vyaktAyAM vAci / 156 / Ipi gatihiMsAdarzaneSu / 157 / ISAzcake / geSaG anvicchAyAm / 158 / anvicchA anveSaNam // yeSa prayatne / 159 / je NeSa hepaGa gatau / 160 / eSAzcakre / reSaG hek avyakte zande / 161 / parSi snehane / 162 / ghuSuGa kAntIkaraNe / 163 / ghuSo / saMyU pramAde / 164 / pramAdo'navadhAnatA / saMsate / bhAnto'yamityeke / visrambhate / kAsaG zabdakusAyAm / 165 / zabdasya kunsA rogH| bhAsi TubhrAsi TujhlAmRGdIptau 166 / babhAse / bhrAsyo / bhrAsate / bhrte| babhrAse / bhlAsyate / bhlAsate / bhlese / babhlAse / rAmaG NAsa zabde / 167 / Nasi kauttiye| 168 / praNasate / bhyasi bhaye / 169 / abhyasiSTa / bhepItyeke / AGaH zamuGa icchAyAm 5 64SANS) / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FACEREKAUUUla / 170 / AzaMsate / asUna gLasUk adane / 171 / ghamukha karaNe / 172 / manyAnto'yamityeke / Ihi ceSTAyAma / 173 / ahue plihi gatau / 174 / AnaMhe / gahi galhi kutsane / 175 / varhi valhi prAdhAnye / 176 / barhi balhi paribhASaNa hiMsAcchAdaneSu / 17 / dAne'pyanye / abalhidhvam / avalhiDhdvam / veha jehRG vAhRG prayatne / 178 / drAhaka nikSepe / 179 / nidrAkSepa ityeke / Uhi tarke / 180 / UhAzcakre / tarka utprekSA / gAhauG viloDane / 181 / viloDane parimelana ityarthaH / agAhiSTa / agADha / gAhiSISTa / ghAkSISTa / gAhitA / gADhA / gAhiSyate / ghAkSyate / glAhauG grahaNe / 182 / glAhitA / glADhA / gRhauG ityeke / gahate / agarhiSTa / aghRkSata // svare'taH // 4 / 3 / 75 / sakaH pratyaye luk / aghRkSAtAm / aghRkSanta / mAgvidhAviti paJcamIsamAsAzrayaNenAllopasya sthaanivtvaanaanto'daadeshH| garhiSISTa | sijAsiSAvAtmane // 4 / 3 / 35 // nAminyupAntye dhAtoraniTau kidvat / ghRkSISTa / bahuG mahuG vRddhau / 183 / dakSi zaighraye ca / 184 / dhuli vikSi sandIpanaklezanajIvaneSu / 185 / vRkSi varape / 186 / zikSi vidyopAdAne / 187 / bhikSi yAbAyAm / 188 / dIkSi mauNDayejyopanayananiyamanavratAdezeSu / 189 / adIkSiSTa / IkSi darzane // 190 / aikSata / aikSiSTa / IkSAJcakre / ityAtmanepadinaH // ayobhayapadinaH / / zriya sevAyAm |1|shryti / zrayate / NizrIti keM / azizriyat / azizriyata / zizrAya / zizriye / zrIyAt / zrayiSISTa / shryitaa|2| zrayiSyati / zrayiSyate / azrayiSyat / azrayiSyata / NIMga prApaNe ninayitha / ninetha / ninyipe / huuN| haraNe / 3 / harati / harate / ahArSIt / ahArTAm / ahRta / jahatha / jadviva / jahne / jahiSe / hiyAt / hRSISTa / harcA / hariSyati / hariSyate / bhuMga bharaNe / 4 / abhArSIt / abhRta / abhRSAtAm / babhRva / babhRma / babhRSe / dhRg dhAraNe kA adhASA~ta / aghRta / DakaMga karaNe / 6 // kRrtnaadekH||3|4|83|| kari vihite ziti / ayaM tanAdidrAmadhye pAvAho'pyatrapaThitaH sico dhuihasvAditi nityalagarthaH zavarthazca / tena karati karate ityAdyapi bhavati / anyaiH 355555 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka0 kara tanAdau paThitaH tatsAhacaryAskRg gRhyate na tu chagaT / iti laghunyAsakAraH / karoti // ataH shityut||4|2 / 89 // zityaviti pratyaye ya ukArastanimitto yaH kRgo'kArastasyot / kurutaH / ukAravidhAnasAmAd guNo na / kurvanti / karopi / kuruthaH / kurutha / karomi // kRmoyica // 4 / 2 / 88 // vami cAriti pratyaye ukA rasya lukAvA . kurucchuraH // 2 / 1 / 66 // nAmino re pare dI! na / kurvaH / kurmaH / kurvityukAraH kim ? / kurat zabde, kUryAda / kecidasyApi pratiSedhamicchanti / bahiraGgalakSaNasya yatvasyAsiddhatvena riya'turityAdau dhyAnasyAbhAvAtpUrvasya dIrtho na / sambivyAdhetyAdau tu nAmino'siddhatvAt / kuryAt / karotu / kurutAt / kurutAm / kurvantu // asNyogaadoH|| 4 / 2 / 86 // pratyayAtparasya heluk / kuru / kurutAt / kurutam / kuruta / karavANi / karavAva / karavAma / akarova / akArSIt / akAlam / cakartha / kriyAt / kartA / kariSyati / akariSyat / kurute / kurvIta / kurutAm / akuruta / akRta / aSAtAm / cakre / kRSISTa / karI / kariSyate / akariSyata / / saMpareH kRgaH ssaT // 4 / 4 / 91 // AdiH / saMskaroti // asoGasivUsahassaTAm / / 2 / 3 / 48 // parinivibhyaH pareSAM saH SaH syAt / pariSkaroti / asoti kim ? / parisoDhaH / mA parisIvivat / mA parisIpahA / bahuvacanaM yathAsaGkhyanivRtyartham / bhUSAsamavAyayorevecchantyeke / pUrva dhAturupasargeNa sambadhyane pazcAtsAdhaneneti dvivacanAdaDAgamAca pUrvaH ssaDeva / saMcaskAra / saMcastariya / samaskarot / gargAdipAThAtsaMkRtiH / kIralA saMkaraH parikaraH / saMkAra ityatrApi kItireva / ssaDiti dvisakAranirdezAta saciskaradityAdau po na / pariSkaronItyAdau tu asosivUsahassaTAmiti vavacanAdbhavati // :upAdbhUSAsamavAyapratiyatnavikAravAkyAdhyAhAre // 4 / 4 / 92 // kuga AdiHssaT / bhuussaa'lngkaarH| upaskaroti kanyAm / samavAyaH samudAyaH / tatra na upaskRtam / smuditmityrthH| punaryatnaH pratiyatnaH / sato'rthasya sambandhAya vRddhaye tAdavasthyAya vA samIhA mtiytnH| edhodakasyopaskurute / pratiyatate - CHAR Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyarthaH / prakRteranyathAbhAvo vikAsa paskRtaM bhukt| vikatamityarthaH / gamyamAnArthasya vAkyakadezasya svarUpeNopAdAna vaakyaadhyaahaarH| sopaskArANi sUtrANi savArapAdhyAhArANItyarthaH / ebiti kim / upakaroti / hikI avyakte zande / 7 / pUrvapAThastu gatI phalabati kartari parasmaipadArthaH / aJcUgU gatau ca / 8 / DuyAcagU yAravAyAm / 9 / Tvidayamityake / DupacI pAke / 10 / apAkSIta / apakta / rAz2aMga TubhrAjI diipto| 11 / rejatuH / rarAjatuH / bhejatuH / vbhraajtuH| bhrAjeriha pATha-patvavidhau rAjasAhacaryAdasyaiva grahaNAyaH / tena pUrvasya vibhrAk vibhrAg ityeva / nanvevaM SatvaM vikalpyatAM kiM punaH pAThena ? satyam, asyAtmanepadAvyabhicAropadarzanadvArA'nyeSAM yathAdarzanamAtmanepadAnityatvajJApanArthaH punaH pAThaH / tena labhate / labhati / sevate / sevati / zrotAramupalabhati na prazaMsitArama / svAdhIne vibhave'pyaho narapati sevanti kiMmAninaH / ityAdiprayogA api sAdhavaH / bhajI sevAyAm / 12 / abhAkSIta / abhakta / babhAja / bheje| raoM rAge / 13 // akacinoca rjeH||2||50|| zavyugAntyano luk / ranati / ramate / 4 vyaanAnAmaniTInyatra bahuvacanasya jAtyarthatvAdatrApi vRddhau| arAkSIt / arakta / arajhAtAm / rekhA paribhASaNayAcanayoH / 14 / veNag gatijJAnacintAnizAmanavAdigrahaNeSu / 15 / vAditragrahaNaM vAdyabhANDasya vAdanAya grahaNam / nAnto'pyayamiti kecit / cateya yAcane / 16 / acatIt / acaviSTa / proyaga pryaaptau|17| paryAptiH pUrNatA / miyara medhAhiMsayoH / 18 / mega saGgame ca / 19 / cadega yAcane / 20 / ubundara nizAmane / 21 / abudat / abundAt / abundiSTa / dhAnto'yamiti nandI / Nihag g kRtsAsanikarSayoH / 13 / mig meham meghAhiMsayoH / 23 / medhRg saGgame ca / 24 / dhUga madhUga unde / 25 / undaHkledanam / budham bodhane / 26 / abudhat / abodhIt / abodhiSTa / khanUga avadAraNe / 27 / gamahanetyalluki / ckhntuH| cakhne / khanyAt / dAnI avakhaNDane / 28 / Ajave, dIdAMsati / dIdAMsate / zAnI tejane / 29 / nizAne, zIzAMsate / arthAntare sano'bhAve pratyayAntarANyapi SSCRIULESALA Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemadA RESAEKARA zapI Akroze / 3. / AzApsIt / azata / cAga pUjAnizAmanayoH / 31 / vyayI gatI / 32 / avyayIt / avyaviSTa / alI bhUSaNaparyAptivAraNeSu / 33 / dhAvUra gatizayoH / 34 / cIrAM juSIvat / 35 / anRdidayamityeke / dAzaya dAne / 36 / RSI AdAnasaMvaraNayoH / 37 / bheSara bhaye / 38 / bhraSA calane ca / 39 / paSI bAdhanasparzanayoH / 40 / zAnto'yamityeke / laSI kAntau / 41 / kAntiricchA / abhilaSyati / abhilaSati / abhilaSyate / abhilapate / capI bhakSaNe // 42 // chaSI hiMsAyAm / 43 / cacchApa / cacchape / tviSIM dIptau / 44 / asvikSat / atvikSata / aSI asIgatyAdAnayozca / 45 / dAsagdAne / 46 / mAhUra mAne / 47 / mAnaM vartanam / guhaura saMvaraNe / 48 // gohaHsvare // 4 / 2 / 42 // kRtaguNasya guheHsvarAdAvupAntyasyot / nigRhati / nigahate / nyagRhIt / iDabhAve saki / nyaghukSata / nyagUhiSTa / pakSe // duhadihalihaguho dantyAtmane vA sakaH // 4 / 3 / 74 // ebhyaH sako dantyAdAvAtmanepade luka vA syAt / nyagUDha / nyaghukSata / jugUha / juguhe / guhyAt / gahiSoSTa / ghukSISTa | gRhitaa| goDhA / 2 / gahiSyati / ghokSyati / gahiSyate / ghokSyate / agUhiSyat / aghokSyat / agUhiSyata / aghokSyata / bhlaPkSI bhakSaNe / 49 / bhakSotyanye // // atha dyutAdaya yaatmnepdinH|| ghuti dIptau / 1 / yotate // dhunayo'dyatanyAm // 3 / 3 / 44 // kataryAtmanepadaM vA / bahuvacanaM gaNArtham / vyagutat / vyadyotiSTa // guteriH // 4 / 1 / 41 // dvitve sati pUrvasya / didyute / ruci abhiprotyAM ca / 2 / arucat / arociSTa / ghuTi parivartane / 3 / ruTi luTi luThi pratIpAte / 4 / zvitAvaNe / 5 / jimidAG snehane | 1 bikSvidAG nividAG mocane ca / zubhi dIptau / kSubhi saJcalane / saJcalana rUpAnyathAsvam / Nabhi tubhi hiMsAyAm / 10 sambhUra vizvAse / 11 // asabhat / asrambhiSTa / bhrazUla sramA avalaMsane / 12 / dhvaMsaG gatau ca / 13 N Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghutAyatargaNo vRtAdipaJcakaH / etUra vartane / 14 / avRtat / avatiSTa // vRddhaH syasano // 33 // 45 // 1. dAdeH paJcataH katminepadaM vA / bahuvacanaM gaNArtham / vatiSyate // na vRdbhayaH // 4 / 4 / 55 // vRdA. dipaJcakAtparasya stAyazita AdiriT na, na cedasAvAtmanepadanimittam / vaya'ti / eke tu vRdbhadhaH syasanoH kRpaH svastanyAM cAtmanepadAbhAve ipratiSedhamicchanti / syandau sravaNe / 15 / asyadat / asyandiSTa / asyanta / syandivyate / syantsyate / syantsyati / audillakSaNa ivikalpaH paratvAdanena bAdhyate / asyantasyata / asyandiSyata / asyantsyat // nirabhyanozca syndsyaamaannini|2|3|50| ebhyaH parinivezca parasyAmANikartakArthavRtteH syandaH saH Sa vA syAt / niHdhyandate / nimsyandate vA tailam / amANinIti kim / parisyandate matsyaH / payudAso'yaM na prasajyapratiSedhaH / tena ca yatra prANyaprANI ca kartA syAttatrAmANyAzrayo vikalpa: syAnatu prANyAzrayaH pratiSedhaH / ninibhyAM necchantyeke / vRdhUra vRddhau / 16 / zRdhUra zabdakutsAyAm / 17 / kRpauDa sAmarthye / 18 / / Rra lulaM kRpo'kRpITAdiSu // 2 / 3 / 99 // yathAsamkham / kAlupate / aklaSat / akalpiSTa / alkusa / cklpe| caklupithe / caklapse // kRpaHzvasta. nyAm // 3 / 3 / 46 // karyAtmanepadaM vaa| kalpivAse / kalsAse / kalsAsi / / iti dyutAdhantargaNo vRtaadiH|| iti yutAdayaH // . .. // atha jvlaadyH|| SSSSS .jvala diiptau||| jvalati / kuca samparcanakauTilyapratiSTambhavilekhaneSu / 2 / samparcana mizratA / pratiSTambhI ro. dhanam / vilekhana karSaNam / patla pathe gatau / 3||shvytysuubcptaaivaasthvocpptm / / 4 / / 103 / / aki 4] yathAsakhyam / sRditvAdacha / apanat / bhapathIta / kaye niSpAke / / / mathe vilodane / 5 / paDheM vizaraNagatyaca Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MISSION riti kima rokSAyAmeva vitminepadam / abhautsIta sAdaneSu / 6 / zrautItyAdinA siidaadeshe| sIdati / asadat / sediya / sasatya / sattA / satsyati // sado'prateH parokSAyAM tvaadeH||2||3||44|| upasargasthAnAmyAdeH saH dvitve'pyanyapi / niSIdati |nyssiidt / niSiSatsati / niSasAda / aprateriti kim / pratisIdati / pratyasIpadat / atra prakRtisakArasya tu nAmyantasthAdisUtreNa bhavatyeva / asyApi necchantyeke / turvizeSArthaH / parokSAyAmeva vizeSo'nyatra tUbhayatrApi / zalU zAtane / 7 / zAtanaM tanUkaraNam // zade ziti // 3 / 3 / 41 // ziviSayAcchade katminepadam / zIyate / azadada / zattA / shtsyti| budha aSagamane / 8 / avagamanaM jJAnam / bodhati / abodhIt / anusvAredayamityeke / tanmate abhautsIt / TuvamU udgi| rnne|9| vemanuH / vymtuH| bhramU calane / 10 bhramyati / bhramati / bhrmtuH| babhramatuH / kSara saJcalane / 11 / sakarmA| karmA cAyam / akSArIt / cala kampane / 12 / jaLa ghAtye / 13 / ghAtyaM jADyam / Tala va vaiklavye / 14 / SThala sthAne / 15 / aSopadezo'yamityanye / hala vilekhane / 16 / Nala gandhe / 17 / gandho'rdana / bala prANanadhAnyA varodhayoH / 18 / yelatuH veluH / pula mahattve / 19 / phula pandhusaMstyAnayoH / 20 / pala phala zala gatau / 21 / pheltuH| phlishlyo| punaH pATho jvalAdikAryArthaH zale: parasmaipadArthazca / hula hiMsAsaMvaraNayozca / 22 / kraza AhvAnarodanayoH / 23 / akSat / koSTA / kasa gatI / 24 / akAsIt / akasIt / ruI janmani / 25 / bIjajanmanItyanye / arukSata / rodA / rami krIDAyAm / 26 pahi marSaNe / 27 // stusvabhazcATi nayA // 2 // 2 // 49 // parinivibhyo'soGasivUsahassaTAM sa.pu syAt / paryaSahata / paryaSahata / stusvanonityaM prApte sivUsahassaTA cAmApte vibhaassaa| a. sahiSTa / sahipoSTa / sahitA // sahivaherocAvarNasya // 1 / 3 / 43 // Dhasya taDDhe pare'nu luka / soDhA / / & iti jvlaadyH|| OMOMOMOM Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha yajAdayo nava zvivadavajI niTazca // devapUjA saGgatikaraNadAneSu / 1 / yajati / yajate ayAkSIt / ayaSTa // yajAdivaza vacaH sasvarAntasthA vRt // 4 // 1 / 72 // parokSAyAM dvitve pUrvasya pratyAsatyA / iyAja / vac iti vazsAhacaryAd vacaMgabrUgAdezo gRhyate na yaujAdikaH // yajAdivaceH kiti // 1 / 79 || sasvarAntasthA vRt / imatuH / ijuH / iyajiya / iyaSTha / Ije / ijyAt / yakSISTa / yaSTA |2| yakSyati / yakSyate / veMg tantusantAne |2| vayati / vayate / avAsIt / avAsta / vervay ||4|4|19|| parokSAyAM vA / uvAya / kiti vRti // na vayo ya // 4 / 1 / 73 / pemaH parokSAyAM vRnna / USatuH / ucayitha / vayAdezAbhAve verayaH / / 4 / 1 / 174 pUrvasya parasya ca parokSAyAM vRnna / AtsandhyakSarasyetyAtve / vau | aviti vA // 4 / 1 | 75 // vego'yantasya parokSAyAM yTanna / vaktuH / pakSe dvitve kRte varNAtmAkRtaM balIya iti paratvAccovi samAnadIrghe / UcatuH // vRtsakRta // / 6 / 1 / 102 / / antasthAsthAnam / iti pazcAdvakArasya na vRt / vavitha / vanAtha / UyA - t / vAsISTa / vtheMgU saMvaraNe / 3 // vyasthavarNAvi // 4 / 2 / 3 // Ana // jyAnyevvadhivyacivyayeriH // 4 // 1 | 71 // parokSAyAM dvitve pUrvasya / vRddhauM / vivyAya / vRdvAdhanArtha mikArasyApIkAraH / nAmino'siddhatvAdvAdena iti na dIrghaH / vivyatuH / ritRvyeda iti nityamiTi / vivyayitha / vIyAt / vyAtA / vyapate / avyAsta / vivye | DeMgU spardhAzabdayoH / 4 / Ahvayati / Ahvayate // hAlipsicaH // 3 / 4 / 62 // kartaryadyatanyAmaG / AhRta | AhAta || dvitve haH // 4 / 1 / 87 // sasvarAntasthA vRt / AjuhAva / AjuhuvatuH / Ajuhavitha / Ajuhotha / anenaiva siddhe uttarasUtrakaraNaM Neranyasmindvitvanimitta pratyayavyavadhAyake vRnmAbhUdityevamartham / teneha na / jihvAyakIyiSati / Ajuhuve / AhUyAt / AhrAsISTa / AhrAtA / 2 / duvapoM bIjasantAne / 5 / bIjAnAM kSetre vistAraNe ityarthaH / garbhAvAne cchedane ca / vapati / vapate / atrApsIt / avapta / uvA / Upe / udhyAt / vapsISTa / Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahIM prApaNe / 6 / avAkSIt / avoDhAm / avoDa / avakSAtAm / uvAha / UhatuH / uvahiya / uvoDha | kahe / upAt / bakSISTa / boDhA / 2 / vakSyati / vakSyate // atha tryaH parasmaipadinaH // iovi gativRddhayoH / 7 / zvayati / dUti bA Ge / dvirdhAturiti dvitve / saMyogAditIyAdeze / azizviyat / pakSe RdIcchItyAdinA'Gi zvAdeze / azvat / pakSe / bhvA azvayIt // vA parokSAyaGi || 4 | 1 | 90 // zveH sasvarAntasthA vRt / zuzAva / zuzruvatuH / zuJjavidha / pakSe / zizvAya / zizviyatuH / zizvayitha / zuyAt / zvayitA / vada vyaktAyAM vAci / 8 / vadati / vadavajeti vRddhau / avAdIta / ubAda | UdatuH / udyAt / vaditA / vasaM nivAse / 9 / vasati / avAtsIt / avAttAm / sasvaHsIti sUtre viSayasaptamIvijJAnAdatra salopApprAgeva takAraH / avarNanidhAviti taniSedhAtkRte'pi lope sthAnivadbhAvAna siddhiH / ubAsa / USatuH / uSyAt / vatsyati iti yajAdiH // // atha ghaTAdiH // . ghaTa cessttaayaam| 1 / ghaTate / ghaTAdizvaphalantu ghaTayatItyAdau svAdikam / ghaTAdInAmanekArthatve'pi paThitArtheSveva ghaTAdikAryavijJAnam / tena samudghATayati kamalavanam pravighATayitA samutpatan haridazvaH kamalAkarAnivetyAdi si / tu // NijbahulaM nAmna iti karotyarthe Nici rUpam | kSajuG gatidAnayoH / 2 / kSakSate / akSaSTi / kSaJjyAdeH svarasyAnupAntyatve'pi pAThasAmarthyAdvibhASA doryo bhavatyeva / akSaJji / akSAJji / vyathiS bhayacanayoH / 3 / vivyathe | prathiS prakhyAne // 4 // didhU mardane / 5 / svadiSu svadane / 6 / svadanaM vidrAvaNam / kadui kradura valagurU vaiklavye / 7 / vaikalye iti kecit / Rpi kRpAyAm / 8 / vivariSa sambhrame / 9 / sambhramo' trAnukAritA / tvarate / prasiS vistAre / 10 / prasave ityanye / dakSi hiMsAgatyoH | 11 | zrAM pAke | 12 | pAke praka0 20 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GEET565 AMda pAke ityasyApi pATho ghaTAdikAryArthaH / apayati / anyatra zrApayati / smR AdhyAne / 13 / smarati / smara yati / anyatra smArayati / dR bhaye / 14 / darati / darayati / bhayAdanyatra dArayati / na naye / 5 / krayAdirayam / narayati / anyatra nArayati / eka staka pratIpAte / 16 / stakati / AyaH popadezaH / tasya tiSTakayiSati / dvitIyasya tu | tistakayiSati / caka tRptau ca / 17 / ayamAtmanepadyapi / aka kuTilAyAM gatau / 18 / kakhe hasane / 19 / akakhIt / ama akavat / 20 barage zaGkAyAm / 21 / lage sake / 22 / igeDage page sage Tage sthage saMvaraNe / 23 / saMvaraNamAcchAdanam / vara bhaTa paribhASaNe / 24 / vepane vATayati / bhRtau bhATapati / NaTa nRttau / 25 / naTayati zAkhAm / anyatra nATayati / gaDa secane / 26 / gahati / latve galati / heDa veSTane / 7 / hiyati / isvavidhAnAna guNaH / ahiDi / ahIDi / hiDaM hiTa hIDa hIham / laDa jihonmathane / 28 / latyati jihvAm / anyatra lADayati / latve lalayati / pUrva paThitasya laDa vilAse ityasyeha pATho ghaTAdikArthaH / phaNa kaNa raNa gatau / 29 / pheNatuH / gateranyatra / phANayati ghaTam / niHsnehayatItyarthaH / kANayati / rANayati / zabdayatItyarthaH / caNa hiMsAdAnayozca / 30 / zabde tu cANayati / zaNa zraNa dAne / 31 / zraNayati / caurAdikasya tu vizrANayati / snatha knatha Rtha klaya hiMsAH / 3 / krayayati / chada Urjane / 33 / Urjana prANanaM balazca / chadaN Urjane iti paThiSyamANo'pyUrjane sthArtha NicobhAve,ghaTAdikAryArthamiha paThitaH / chdytygniH| anyatra chAdayati tRnnaigRhm| made harSaglapanayoH // 34 // madaic harSe ityayamanayorarthayorghaTAdikAryArthamiha paThitaH / madayati / anyatra mAdayati / hana stana dhvana zande / 35/ svana avataMsane 36 / zande tu svAnayati / cana hiMsAyAm / 37 / zabde tu cAnayati / jvara roge / 38 / cala kampane // 39 // anyatra .cAlayati / hula mala calane / 40 / jvala dIptau ca / 41 / paThita ena ghaTAdikAryArthamanUyate / jvalayati / anyatra jyAlayati / kecittu dalivaliskhalikSapitrapINAmapi ghaTAditvamicchanti // iti ghttaadiH|| iti bhvAdayo nira 15 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E nuvanyA dhAtavaH / mAdirAkRtigaNaH / tena cullampatItyAdisaGghahaH // iti zrItapoganchAcAryavijayadevamarivijayasiMhasUripaTTaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNopetaDica drAparanAmavRddhivijayacaraNakamala milindAyamAnAntevAsisavignazAkhIyatapogacchAcAryabhahArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM hemaprabhAyAmuttarArdhe bhvAdigaNaH / ||ath adaadyH|| SUC3 KSASSASSASSIS % adaM psAM bhakSaNe / / anabhya iti paryudAsAna zan / atti / atH| adanti / atsi / atyaH / aty| api / adara athaH / adyAt / attu / acAt ||hudhutto hedhiH||4||2||83 // aDi / juhutAzvamityatra tu nityatvAdantaragatvAcca tAtara tasya ca heriti zandAzrayaNAnna punrssibhaavH| hudhubhyAM paratvena hevizeSaNAdihana / rudihi|| adacAT // 4 / 4 / 90 , rutpazcakAdisyoH zitorAdi: syAt / Adata / AttAm / Adan / AdaH // ghaslasanAtanISacali // 4 // 4 // 17 // adeH / ghasnu adana ityanenaiva siddhe adessanAdiSu rUpAntaranivRzyarthaM vcnm| laditvAdaki aghasat // parokSAyAna vA // 4 / 4 / 28 // bhaderghasla / jaghAsa / jakSatuH / jayasitha / pakSe / aad| aadtuH| Adiya / ghasyadibhyAmeva siddhe vikalpavacanaM ghaserasarva viSayatvajJApanArtham / tena ghastA ghasmara ityAdAveva ghase: prayogaH / sAti / psAyAvA sAtu / apsAt ||vaa dviSAto'naH pum||4|2|91 // zito'pitaH / apmuH| apsAn / apsAsIt / papsau / papsatuH / bhAMka dIptau / 2 / bhAti / abhAsIta / babhau / babhiya / babhAtha / yAMka mApaNe / 3 / gatAvityarthaH / vAMka gtigndhnyoH| 4 / SNAMka zauce / 5 / snAti / sasnau / zrAMka paake|6| drAMka kutsitagatau / 7 / pAMka rakSaNe / 8kAMha AdAne / 9 |raaNk dAne / 10 / dAMva lAne / 11 // vizvaM dAsajJAni& vRtyartham / vena, adAsIt / dAyAt / khyAMka prkthne|12| prakaTana ityanye / AkhyAti // zAstyabhUvaktikyAterara ACASS Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 / 4 / 60 // karyayatanyAm / asyateH puSyAditvAdaDi siDe'pi vacanamAtmanepadArtham / zAstarAtmanepade necchantyeke / Akhyat / AkhyatAm / Acakhyau / prAMka pUraNe / 14 / meyAt / iMka smaraNe / 15 / iDikAvadhinaiva prayujyate / adhyeti / adhItaH ||iko vA // 4 / 3 / 16 / svarAdAbaviti ziti yaH / adhiyanti / pakSe iyAdeze / & adhIyanti / adhIyAt / adhyetu / adhIhi / adhyayAni // etyastedRSiH // 4 / 4 / 30 // iNikorastezcAdessva rasya bastanyAM viSaye vRriramAGA / adhyet| adhyetAma / adhyAyan / amAuMntyeva / mA sma te yan / ani yatve lupi ca svarAditvAbhAvAdU vRddhina prAmotIti vacanam / viSayavijJAnAtparatvAdvA mAgeva vRDau kuto yatvAlluko prAptiriti cet| la satyam / idameva sApakaM kRte'nyasmindhAnumatyayakArye pazcAdRstihAdhyo'T ca bhavati / tena aiyaruHadhyayatetyAdAviyA deze vRddhiH siddhA / acIkaradityAdau ca diirghtvm| yatvAllugapavAdazcAyam / tenekaH pakSe yatvAbhAve / adhyayabhityatreyi svarAdestAsvityaneneva vRddhiH| pivaitideti sijlupi // iNikoH // 4 / 4 / 23 // adyatanyAm / adhyagAt / adhyagAtAm / adhyaguH / adhIyAya / adhIyatuH / adhIyayitha / adhIyetha / adhIyAt / adhyetA / iNaka gtau|16| eti / itaH // hiNorapviti vyau // 4 / 3 / 15 // nAminaH svarAdI ziti yathAsaGkhayam / yanti / apvitIti kim ? / aMjuhavuH / ayAni / iyAt / ain / agAt / iyAya ||nnH||2|1|51|| svarAdau pratyaye iy / yApavAdaH / vAtmAkRtaM balIya iti nyAyAsUmiyAdezastato dIrghaH IyatuH / pUrve'pavAdA anantarAvidhInbAdhantenottarAnityanena yo'nekasvarasyetyeva bAdhyate natu guNavRtyAdayaH / tena ayanam Ayaka ityAdi siddham / syAt // AziSINaH // 4 / 3 / 187 // upasargAtparasyetaH vikati yAdau svaH / udiyAt / iko'pyadhiyAdityanye / patIyAdityatra tu dIdhaiM satyupasargAtparasyeNo'bhAvAna isva kecidtraapiicchnti| I iNa iti prazleSaH simAsameyAtAsamIyAditi tu bhauvAdikasya / vIMka prajanakAntyasanakhAdane ca / 17 / ti bItaH / viyanti / vepi / vemi / vIhi / avet / Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema bhvA avItAm / aviyan / avaiSIta / vivAya / bIyAt / vetA / iha Ika iti dhAtvantaramazleSaH / eti / ItaH / iyanti / IyAt / aiSIt / thuka abhigamane // 18 // uta aurviti vyAne'H // 13 // 59 // dhAtoH pratyaye / dhauti / | aderiti kim ? juhoti / yoyoti toHsthAne tAtaGgo chittvAtsthAnivatvaM bAdhyate / vena dhutAdityAdau naukAraH keci- nu yaGlubannasyApIcchanti / dhutH| yuvanti / puMka prasavaizvaryayoH / 19 / prasavo'bhyanujJAnam / sauti| sautu / sutAva / asaut / asAvIta / asauSIdityatye / suSAva / tuka vRttihiMsApUraNeSu / 20 / sautro'yamiti kecit // yasturustopaDalam // 4 / 3 / 64 // yaGlubantAt tu ra stubhyazca paro vyajanAdau viti It bahulaM parAdiH / kvacidrA / bobhavIti / bomoti kvacinna / varvatiM / tabIti / tauti / tutaH / tuvanti / yuk mizraNe / 21 / yauti / yutH| ayAvIt / Nuk stutau / 22 / nauti / anye tu yuga jugbhyAM vyaanAdau viti ziti ItamapIcchanti / yavIti / navIti / kecittu / nuvItaH / nuyAt / nuvIyAditi sarvatra Ita ityAhuH / anAvIt / kSNUka tejane / 23 / snuk pra. sravaNe / 24 / Tu kSu ru kuka zabde / 25 / kSauti / akSAvIt / rauti / ravIti / arAvIt / kauti / akauSIt / ruhaka azruvimocane / 26 // rutpazcakAcchidayaH // 4 / 4 / 89 // vyajanAderAdiriT / roditi / ruditaH / rudanti / ruyAt / roditu // disyorIT // 4 / 4 / 90 // rutpazcakAcchitorAdiH / arodIt / pakSe / adacADityahAgame / arodat / aruditAm / arudan / arodIt / arudat / rurod| roditaa| viSvapaMka zaye // 26 // svapiti / svapyAt / asvApsIva / bhUsvaporinyutve / suSvApa // svaperya ke ca // 4 / 1 / 80 // kiti sasvarAntasthA yakRta / suSupatuH / yaGlupi necchantyanye / ghamantAdapi kecidicchanti / muSvapitha / suSvaptha // avaH svpH||2 / / 57 // nirduHsuvipUrvasya saH ssH| muSuSupatuH / ava iti kim / duH svamaH / anazvasana prANane / 28 // bitve'pya|nte'pyanite; parestu vA // 2 / 3 / 81 // adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya no NaH / prANiti / he prANa / parestu, BAAOMOMkala Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C Ana LICAS paryaNiti / paryaniti / paripUrvakasya dvitve'nte ca nityaM Natvamicchantyeke / anye tu ante'nante ca necchantyeva / ye tura dvitve kane'pi punarditvamicchanti tanmate'pi nitye iti vacanAdvayorevAdhayorNatvaM na tRtIyasya / anitIti tivA nirdezo IP devAdikasya nivRtyoM na yaGlubanivRtyarthaH / zvasiti / azvAsIt / azvasIt / jakSaka bhakSahasanayoH / 29 / 18 jakSiti / jakSitaH ||"anto no luka // 4 / 2 / 94 // " jakSati / ajakSat / ajakSIt / ajakSitAm / / duSyuktajakSapazcataH / / 4 / 2 / 95 // zito'vito'naHpum / ajakSuH / ajakSIva / jajakSa / daridrA durgtii|30| daridrAti ||rdridrH||4|2|98 // vyaanAdau zityavityAtaH / daridritaH // bhshcaatH||4|2|96 // vyuktajakSapazcata: zityaviti luk| daridrati / daridriyAt / adaridraH // daridro'dyatanyAM vA / / 4 / 3 / 76 // luka / adaridrIta / adaridriSTAm / pakSe adaridrAsIt / daridrAzcakAra || azityassanNakaNakAnaTi // 4 // 3 // ||7||prtyye viSayabhUte daridrAtesntasya lukAdadaridroM / Ato Nava aurityatra o ityeva siddhe aukAravidhAnasAmarthyAnAm vikarapyate / viSayasaptamIvijJAnAtpUrvamevAkAralope daridrAtIti daridra,bhajeva bhavati natvAkArAntalakSaNo nnH| aphaityeva siddhe NakaNakayorupAdAnaM kim / AziSyakani mA bhUt / daridrakaH / kecid daridrAteraniTi kvasAvAlopaM necchanti sanmate i Ama cAnabhidhAnAna bhavataH / dadaridrAvAn / dadaridratuH / daridyAt / daridritA / jAgRk nidrA31 kSaye / 31 / jAgati / jAgRyAva / jAgarnu / nAmino guNa iti guNe // vyaJjanAdde sazca daH // 4 / 3 / 78 // dhAtoH parasya lug yathAsambhavaM dhaatoH| ajAgaH / nyAyAnAM sthavirayaSTiprAyatvAta sannipAtanyAyo'tra na pravRttastema gaNe kase delaka siddhH| ajAgRtAm // puspo // 4 / 3 / 3 // nAmyantasya dhaatorgunnH| ajAgaruH // seH sUkhAzca karyA // 4 // 79 // vyabanAnsAbAvoH parasya luka / ajAgaH / sakArasya rutve siddhe pakSe rutvavAdhanArtha vacanam / rorudikaraNaM kim| utvAdikArya yathA syAt / aruNo'tra / dimatyAsatteH sirapi zastanyA evaM gRhyate na vIti vRdinissedhe| stast 15655557 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema mAzAso'hanAzAdhyavinAchantyanye tI BUSINESS ajAgarIt / jAgarAJcakAra / pakSe / / jAgurbhiNavi // 4 // 52 // eva Niti vRddhiH / pUrveNa siddhe niyamArthoM pogaH / jajAgAra ||jaaguH kiti||426|| guNaH / jajAgaratuH / iha kasmAna bhavati jajAgRvAniti / asya kvasurnAstItyeke / guNa evetyanye / kvasukAnayona guNa ityapare / kGiti pratiSedhe prApte vacanam / akchiti tu pUrvaNaiva guNaH / jAgaryAt / jAgaritA / cakAmuka dIptau / 32 / cakAsti / cakAdhi / cakAddhi / cakAdhItyevetyanye / zAsUka anuziSTau / 25 / niyoga ityarthaH / zAsti ||isaasaashaaso'lyaane // 4 / 4118 // Diti / ziSTaH / aLyaJjana iti kim ? / zAsati / ziSyAt / zAstu / ziSTAta / / zAsamUhanaHzAdhyedhijahi // 4 / 2 / 84 // bantasya yathAsaGghacam / zAdhi / zAshanoryablupyapi / zAdhi / jahi / hanestu yaGlupi necchantyanye / azAt / aziSTAm / ashaamuH| azAH azAt / aziSat / zazAsa / ziSyAt / zAsitA / vacaka bhASaNe / 34 / vakti / vktH| pacanti / ayamantiparo na prayujyata ityanye / vaktu / vaktAt / vagdhi / vaktAta / avaka / avocat / uvAca / uuctuH| uvcith| vaktha / ucyAt / vktaa| mRjok shuddhau| 35 / mRjo'sya vRddhiH||4|3|42 // guNe sati / mASTi kathaM mraSTA mraSTum ? dramilA jAnanti ye mRjerapi ratvamicchanti / mRSTaH // RtaH svare vA // 4 / 3 / 43 // mRje pratyaye vRddhiH / mRjyAt / mASTuM / mRSTAt / mArjantu / mRjantu / mRiDhi / mRSTAt / amA / amAI / amRjan / amArjan / amAI / a. mAI / amArjIt / amAkSIt / mamAja / mamArjatuH / mamRjatuH / mamArjiya / mAnitA / mArTA / sastuka svapne / 36 / sa~sti / asan / asaMstIt / vidaka jJAne / 37 / veti / vittH|| tivAM NavaHparasmai // 4 / 2 / 117 // ghette vA / gheda / vidatuH / vettha / / paJcamyAH kRya // 3 / 3 / 52 // vetteH parasyAH pazcamyA: kidAmvA syAta bhAmantAca kA paJcamyantaH kaganuprayujyate / vidAGkarotu / vettu / kRgagrahaNaM bhvastivyudAsArtham / avet / aveda / avittAm / aviduH / | ayH| avet / aved / avedIta ||vette kit||24||51|| parokSAyA Ama vA / kRbhvasti cAnu tadantam / vidAJcakAra 3 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHREEKSHAR 3 / viveda / vetteraviditi kRte indhyasaMyogAtparokSAkidityAmaH sthAnivadbhAyena kitve siddhe'pi kitvavidhAnamAmaHparI-HI kSAvadbhAvanivRttijJApanArtham / tena parokSAvadbhAvena kicadvivaMcanAdikama / tinirdeza AdAdikaparigrahArthaH / beditA / harnara hiNsaagtyoH| 38 // iti / paNihanti // yamiraminamigamihanimanivanatitanAdedhuTi kchiti // 4 / 2 / 15 // luk / htH| pranti ||vmi vA // 2 / 3 / 83 // adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya no nnH| mahanmi / prahami / hanyAt // hnH||2|3|82 / / adurupasagAntaHsthAdrAdenoM nnH| pahaNyAt / hantu / hatAta jahi / ahan / ahatAm / bhanan // adyatanyAM vA svAtmane // 4 / 4 / 22 / / viSaye hano vadhaH / iTa ItIti silope| avadhIta / allukaH sthAnivadbhAvAma vRddhiH|| triNavi ghan // 4 / 3 / 101 // inte ghAto'pavAdaH jadhAna // ahihano ho ghaH pUrvAt / / 4 / 1 / 34 // bive sati / jaghnatuH / jayaniya / jaghantha // hano| badha AziSyo / 4 / 4 / 21 // viSayeM / vadhyAt / hantA / haniSyati / vazak kAntau 39 / vaSTi ||vsheryhi laa||4|1|83|| sasvarAntaHsthAH kiti yavat / uSTaH / uzanti / ava / avaDU / auSTAm / avAzIta / aba zIt / uvAza / UzatuH / asUk bhuvi // 40 // naastyoluk||4|2|90|| ataH zityaviti / staH / santi ||asteH si hastveti // 4 / 373 // saH pratyaye luka / asi / parokSAyA ekAre necchantyanye / sthaH / stha / syAta praadruupsgaaNdhsvre'steH|2|158|| nAmyAdeH saH paH pratyaye / pAduHSyAt / prAdumpanti / nissyaat| edhi| aasiit| AstAm // atispobhUvacAvaziti / / 4 / 4 / 1 // viSaye yathAsaGkatham / abhUt / babhUva / dhAsvantareNaiva siddhe 'stiyoraziti prayoganivRtyartha vacanam / brUgAdezasya phalavatyAtmanepadArtha ca / pasaka svapne // 41 / sasti / sstH| yaGlup ca / 42 / yaGlabannA api dhAtavo'dAdau yodhyAH // // iti prsmaipdinH|| Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // athaatmnepdinH|| BRUSHESAKASKOK* iMraka adhyayane / 1 / nityamadhipUrvo'yam / adhIte / adhIyAte / adhIyIta / adhIpIyAtAm / bhadhItAm / adhIyAtAm / adhyyai| adhyayAvahai / guNAyAdezayoH karaNAdanUpasargasya yatvam / pUrva dhAturupasargeNa yujyate, tataH pratyayakAreNeti, nAtra pravartate, iMGka adhyayana iti nirdezAt / adhyeta / adhyayAtAm / bhadhyeyata / adhyayi / adhyaiva hi ||vaa'dytniikriyaatipyogiir // 4 / 4 / 28 / iH| mdhygiisstt| adhyaiSa / gAH parokSAyAm // 4 / 4 / 26 // viSaye isa adhijage viSayavijJAnAdAdeze satyeSa dvivacanam / tena mAknu svare svaravidheriti nopatiSThate / adhyepISTa / adhyetaa| adhyeSyate / adhyagISyata / adhyaSyata ||shii svapne / 2 / ||shii e: ziti // 4 / 3 / 104 // zete / zayAte ||shiiddo rat // 4 / 2 / 115 // AtmanepadasthasyAntaH / zerate / ashyisstt| hanuSka apanayane / 3 / hute / vRk prANigarbhavimocane 4 / sUte / ||khteH paJcamyAm // 4 / 3 / 13 // guNo na / suvai / asaviSTa / asoSTa / audikhAdivikalpa bAdhitvA / / // ucAt // 4 / 4 / 58 // ekasvarADAtorvihitasya kita Adiriha na / iti niSedhe prApte, paratvAt / skramavRSa iti nityamiTi / mavipe / puSuvite / suSuvidhve / pRcaiG pRju pijuki samparcane / 5 / mizraNa ityarthaH / pRkte / pRkte / pikte / vRjaiki varjane 6 / Nijuki zuddhau 7 / nikte / niksse| zijuki adhyakte zabne / 8 / IDik smRtau / 9 / / IzITA sedhvesvdhvmoH||4|4| 87 // AdiriT / svasAhacaryAtpazcamIdhvama eva grahaNam / vacanabhedAyathAsaGghacanivRttiH / IDipe / IDive / IDiSva / IDidhvam / Irika gatikampanayoH / 10 / ti / IrAzcake / izikU aizvarthe / 11 / ISTe zipezidhye / IziSya / Izidhvam / basika AcchAdane / 12 / basve A. RECENER Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasse / badhye 2 / AH zAsUki icchAyAm / 13 ||aarH||4|4| 120 ||shaas AsaH kvAveva is iti niyamArthatvAdiha na / AzAste / prazAsmahe ityasyApi darzanAdArapUrvakatvaM prAyikamityanyatra / Asik upavezane / 14 / Aste / Adhvam / Adhvam / AsiSTa / AsAzcakre / kamuki gatizAtanayoH / 15 / kaste / anudidapi / kaste / vAlavyAnvo'pi / kaSTe / kksse| kaiye / Nimuki cumbane / 16 / niste / cakSika vyaktAyAM vAci / 17 / darzane'pyanye / AcaSTe | AcakSe / Acaive // cakSo vAci kazAMga khyAMga // 4 / 4 / 4 // aziti / ak zAsIt / ziTayAdhasya dvitIyo vA / akhzAsIt / akzAsta / akhzAsta / Akhyata / bhAkhyata / viSayasaptamIvijJAnAsa pAgAdeze sato ye, Akzeyam / Akhyeyam / vAcIti kim ? / bodhe, vicakSaNaH / sazcakSyA durjanAH / varjanIyA ityarthaH / gakAraH phlvtkvivkssaayaamaatmnepdaarthH| tena sthAnivadbhAvana nityamAtmanepadana // navA parokSAyAm // // 4 / 4 / 5 // cakSo vAci shaaNrkhyaagau| aackshau| Acakhzau / Acakhyau / Acaze / Acaze / aackhye| AcacakSe / AkzAyAt / kAkzeyAt / bhAkhzAyAt / AvazeyAt / AkhyeyAt / AkhyAyAta / bAkUzAsISTa 2 // ||itpaatmnepdinH // OMOMOMOMOM ||athobhypdinH // Urgugaka AcchAdane / boNNoH // 4 / 3 / 60 // adyuktasya vyaJjanAdau vityauH| aNNIti / [2] Uoti / adverityeva / morgonoti / nityaM prApte viklpH| yahaluvantasyApIcchantyanye / vittItyeva / uurgutH| UrguyAta Uautu / UrNotu // na disyoH // 4 / 3 / 61 // uurnnoterauH| pRthagyogApUrveNApi prAptaH pratiSidhyate / augaut| auoH / disAhacaryAt bastanyA eva sihate // vorgugaH setti|| 4 / 3 / 46 // sici parasmaipadaviSaye pare vRddhiH Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema0 25 // yoSNaH // 4 / 3 / 19 / / ii Gidvat / aurNAvIt / aurNaSIta / aurNuvIt // svarAderdvitIyaH // 4 / 1 / 14 // yuktibhAja ekasvaro dvirnatvAdyaH / prAk tu svare svaravidherityeva / ATiTat / AririSatItyatra tviSTaH kAryitvaM na nimittatvam // ayi raH // 4 / 1 / 6 // svarAderdhAtodvitIyaikasvarAMzasya saMyogAdirdvirna syAt / NatvasyAsiddhatvAnnuzabdasya dvizvam / UrNunAva / ayIti kim ? / arAryate / UrNunuvatuH / UrNunuvitha / UrNunavitha / UrNuyAt / UrNuvitA / UrNavitA / UrNute / aurNuviSTa / aurNaviSTa / TuMgu stutau 2 / svauti // upasargAt sugnuSasostusubhoserpyadvizve || 2 | 3 | 39 // nAmyAdeH saH p syAt / abhiSTauti / ginirdezAtsau tisavatyorna bhavati / zanidezAtsUtisUyatyorna / upasargAditi kim ? / dadhi sunoti / yena dhAtunA yuktAH prAdayastameva pratyupasargasaMjJeti dhAtvantarayoge na / abhisAvayati / nissAvako dezaH / abhisAvakIyati / apizabdo'bhAvArtho'nyathA'Tayeva syAt / aiiti kim ? | abhisUpatItyAdi / atra pUrvasakArasya patvaM na / mUladhAtostu yathAprAptaM SatvaM bhavatyeva / keci - tUpasargapUrvANAM sunotyAdInAM paJcAnAmapi sannantastautivarjitAnAM dvitve savi mULaprakRterapi SatvaM necchanti / zraTacaprApte padAdau ca pratiSedhe prApte vacanam / svavIti / stute / stuvatei / astaut / astavIt / paryaSTot / paryastat / myaSTot / nyastaut / vyaSTot / vyastIt / astuta / dhUgmustoritITi // astAvIta / astoSTa / tuSTAva / tRSToya / tuSTuve / brUka vyaktAyAM vAci 1 // brUgaH pazcAnAM pazcAhazca // 4 / 2 / 118 // brUgaH pareSAM tivAdInAM pazcAnAM yathAsaGkhyaM paJca NabAdayo vA syuH, tadyoge brUga Ahazca / Aha / AituH / AhuH / nahAhorddhatAviti / | hathuH | pakSe // brUtaH parAdiH / 4 / 3 / 63 / / brutra UtaH paro vyaJjanAdau vivi parAdirIt syAt / bravIti / brUtaH / bruvanti / brUte / asti bruvoriti vaci, avocat / avocata / uvAca / Uce / dviSaka amItau 4 / dveSTi / dviSTe | adveT | advei / aviSuH / adviSan | avikSat / advikSata / duhIM kSaraNe 5 / dogdhi / dugdhe / dho bhvA praka0 25 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSi | dhukSe / adho / adhog / adugdha / adhukSat | duhadihalihaguha iti sako luki adugdha / pakSe / adhukSata / dudoha / duduhe / dogdhA / dihIM lepe 6 | degdhi / digdhe / lihIM AsvAdane 7 / leDhi / lIDhe / lIDhaH / kIDi / aleT / bhale | alIDha / aLikSat / alIDha / akSita / // ityubhayapadinaH // // athAdAdyantargaNo hvAdiH // hu~ka dAnAdAnayoH | 1 | dAnaM ceha prakSepaH / sa ca vaidhe AdhAre haviSazceti svabhAvAllabhyate // havaH ziti // 4 / 1 / 12 // dviH syuH / juhoti / juhutaH / anto no luk / hniNoradhviti vyau / juhvati hudhuTorhedhiH / juhudhi / mAktu svarai svaravidherityeva / juhavAni / ajuhota / dvyukteti pusi, guNe, ajuhavuH / ahauSIt // bhIhI. hostitvat || 3 | 4 | 50 // parokSAyA Ama vA, AmanvAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / juhavAzcakAra / juhAva / juhavitha / juhotha / juhuve / ohAM tyAge / 2 / jahAti // hAkaH // 4 / 2 / 10 // vyaJjanAdau zityaviti Ata irvA / jahitaH / jahItaH // eSAmIrvyaJjane'daH // 4 / 2 / 97 // duvyuktajakSapaJcataH znavAtaH zityaviti vyaJjanAdAvIH syAnna tu dAsaMjJasya || jahItaH / zrazcAta ityAluki, jahati // yi luk // 4 / 2 / 102 // ziti hAka AH / jAt // A ca ho // 4 / 2 / 101 // hAka i: / jahAhi / jahihi / jahIhi / jahitAt / jahotAt / ajahAt / ahAsIt / jahA~ heyAt / vibhakU bhaye / 3 / vibheti // bhiyo navA // 4 / 2 / 99 // sarat zityavati i: / vibhitaH / vibhItaH / bibhyati / vibhiyAt / vibhIyAt / abhaiSIt / bhIhItyAmi / freekAra | vibhA / hrIMkU lajjAyAm 4 / jihreti / jihItaH / jihiyati / aheSIt / jiyAJcakAra / jihnAya / pRk pAkanapuraNayoH 5 // pRbhRmAhAsamiH // 4 / 1 / 58 ziti dvizye pUrvasya / piparti / pitRtaH / piprati / // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CCEEEENA kecittu dIrghAntamimaM paThanti / tanmatasamahAryantu pRzva Rzceti vigrahaH / ata eva ca bhuvcnm| atra pakSe // oSThayAdura // 4 / 4 / 117 // dhAtoH parasya RtaH vikati / dinAmina iti dIrghe, pipuurtH| pipurati / dhAtoriti vizeSaNAdiha ma / samINam / kecittu upAntyasyApi Rta uramicchanti / pRNamRNoryaklup tas ahanpazcametyAdinA 15 dIrghatvam / paripUrNaH / marimUrNaH / avizeSanirdezAttadapi saMgRhItam / pisyAt / piparnu / pipatAt / apArSIt / matA. ntare pipUryAt / piparnu / pipUrtAt / apArIt // RH zRdRmaH // 4 / 4 / 20 // parokSAyAM vA / paatuH| pakSe sta iti guNe, paparatuH / priyAt / pakSe pUryAt / pArTI pakSe parItA 2 // pariSyati / pakSe pariSyati / parISyati / aMka gatau 6 / dvitve pUrvasyetve dvitIyasya guNe pUrvasyeyAdeze / iyati / iytH| zyati / iyayAt / iyatuM / iyttaad| iyahi iyarANi / aiyaH / aiyatAm / aiyaruH / sayarvati vA'ra / aart| pArSIt / Ara / AratuH / Rvavye'da itIda / aarith| aryAt / artA / ariSyati // ||itiprsmaipdinH // ohAM gatau 1 / jihIte / znazcetyAluki / jihAte / jihate / jihIta / jihItAm / ajihIta / ahAsta / jhe| hAsISTa / mAMka mAnazabdayoH 2 / mimIte // ityAtmanepadinau / hudAMgka dAne 1 / dadAti / paNidadAti / dattaH / dadati / datte // ho dH||4|1|31|| dAsaMjJakasya dAho e na ca dviH / dehi / na ca dviriti vacanAt kRtamapi dvivaM nivartate, tena yaGlupyapi dehi / hAviti vyaktinirde zAdiha na / dattAva / adadAt / adattAm / adduH| adatta / adAt / adita / ddo| deyAt / dAsISTa / DudhAraka dhAraNe ca / 2 / praNidadhAti // dhAgastathozca // 2 / 1 / 78 // caturthAntasya dAderAderdasya sdhvoH pratyayozcaturthaH / pattaH / atrAsabidhitvAdacanasAmarthyAdA''to lopasya na sthAnivadbhAvaH / gakAraH kima? dheyaGalupi dAttaH / daatthH| dadhAterapi yaklubantasya bhUmAt / kecittu yaslubantasyApIcchanti / caturthAntasyetyeva / dadhAti / dadhati / dhehi / OMOMOMOM W. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KEEGREEEECHER kA adadhAt / aghacAm / patte / madhAt / adhita // duguka poSaNe ca / 3 / viti| vibhRte / avibhaH / avibhRtAm / bhavibharuH / avibhRta / abhArSIt / abhRta / bijarAnakAra / vabhAra / bartha / babhUva / bibharAzcakre / babhre / bhriyAta / bhRSIpa / NijaeNkI zauce ca 4 // nijAM zityet // 4 / / 57 // ninivijiviSAM ziti dviva pUrvasyaiva / nene vita / nenikte // vyuktopAntyasya ziti svare // 4 / 3 / 14 nAmino guNo na / nenijAni / nenije / aneneka / aneneya / anenikta / anijat / anekSIta / bhanikta | anikSAtAm / vijakI pRthagbhAve / 5 / vevekti / vevikte / viSlaMkI vyAptau 6 / veveSTi / veviSTe / aveT / avevei / aveviSTa / aviSat / iziTa ini saki avikSata // // ityubhayapadinaH // vRt hAdayaH smaaptaaH|| anyatreme dhAtavo'pi santi / ghucha kSaraNadIptyoH // haka prasAkaraNe // saMk gatau / ssrci| bhasaMk bhartsanadIptyoH / / babhasti / kiM kitaka jJAne // ciketi / ciketti / turaka tvaraNe // tutoti / dhiSaka zande / didhesstti| dhanaka dhAnye / dadhanti / janaka janane // jananti / gAMka stutau // jigAti // iti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparApatiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIya-tapogacchAcAryabhaTTArakazrI vijayanemisUriviracittAyAM hemaprabhAyAmuttarAI adAdayaH / / // atha divAdayaH // divac krIDAjayecchApaNidhunistutigatiSu 1 // divAdeH iyaH // 3 / 4 / 72 // kartari vihita ziti / bhavAderiti dIghe / dIvyati / dIvyet / adevIt / tRS praS ca jarasi / RtAM viDatIra / jIyati / ajarata / Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema0 27 ajArIt / jajAra / skRcchrata iti guNe / trRbhrameti etve, jeratuH / jajaratuH / jIryAt / jaritA / jarItA / zac takSaNe 3 // bhataH zye // 4 / 2 / 103 // dhAtorluk / zyati / zyet / azAt / azAsIt / zAtA / doM choMc chedane / 4 / pac antakarmaNi 5 / syati / vrIDac lajjAyAma 6 / nRteSu narsane / 7 / nRtyati // kRtavRta nRta tRdo'sicaH sAdevI // 4 / 4 / 50 // svAdyazita Adiridra / narttiSyati / natsyaiti / kuthac pUtIbhASe 8 / pRthaca hiMsAyAm 9 / gudhac pariveSTane / 10 / dhac vRddhau / 11 / vyardhac tADane / 12 // jyAvadhaH kGiti // 4 // 1 / 81 // sasvarAntasya mRt / vidhyati / avyAtsIt / vivyAdha / vividhatuH / zipaMca preraNe 13 / puSyac vikasa | 14 | tima tImaSTimaSTImaca ArdrabhAve / 15 / vivac utau 16 / pariSIvyati / paryyaSIvyat 2 / pariSiSeva / strivac ( zrivac ) gatizoSaNayoH 17 / SThivU kSivRc nirasane 18 / tiSTheva / TiSTheva / iSacu gatau / 19 / iyeSa / eSitA / iccheti nirdezAnneha sahalubhecchetI vikalpaH / Udidayamityanye, tanmate iSTvA eSitvA / iSTaH iSTavAn / SNasUc ni. rasane 20 / nimittAbhAve naimittikasyApyabhAva iti / snasyati / ghaTAdirayamityanye / SNasu adane iti drumilAH / kratuc hRtidIptyoH 21 / avanAsIt / avanasIt / trasaic bhaye 22 / bhrAsabhlAseti vA zye, trasyati / prasati / tatrAsa drRbhrameti vaitve, tresatuH / tatrasatuH / vyusac dAhe 23 / pAnto'yamityanye adhyAsIt / paha puc zaktau / sAha | sehatuH / paMca puSTau / 25 / lRdityaGi / apuSat / ucaca samavAye 26 / aucat / luTac viloTane / 27 / vidAMca gAzramakSaraNe / 28 / asvidat / viladauca ArdrabhAve 29 / mimidAca snehane / 30 // midaH zye // 4 // 3 / 5 / upAntyasya guNaH / medyati / amidat / nikSvidAc mocane ca / 31 / kSudhaM ca bubhukSAyAm / 32 / zauce / 33 / krudhac kope 34 / pidhUMca saMrAddhau / 35 / sarADirniSpattiH / asidhat / RdhUca vRDau 36 / Ardhat / Anardha / zRdhUc abhikAGkSAyAm / 37 / agRdhat / raghauca hiMsAsarADoH | 18 | saMrAddhiH pAkaH / arapat / / dy bhvA praka* 27 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C 4555 | // ragha iTi tu parokSAyAmeva // 4 / 4 / 101 // svarAtparaH svarAdau pratyaye no'ntH| evakAro viparItaniyamanirAsArthaH / teneha niyamo na / rarandha / rrndhtuH| rarandhiya / randhiva / radhitA / rdaa| pico'nantaraM racIca hiMsAyAM cetyakaraNaM saMrAdibhedaM gamayati / tRpauca prItI 39 / tRpyati / atrApsIt / atAsIt / avIt / atRpt| antarbhUtaNigartho'tra piH sakarmakaH / pauca harSamohanayoH 40 / kupac krodhe 41 / gupaca vyAkuLatve 42 / yupa rupa lupaca vimohane 43 Dipaca kSepe / 44 / STupaca samucchrAye 45 / lubhac gAye 46 / lobhitA / logdhA / zubhaca saJcalane / 47 / Na tubhaca hiMsAyAm / 48 Nazaucca adazane 49 / nazyati nshHshH||23|| 38 // adurupasargAntaHsthAdrAdeH parasya no nnH| praNazyati / za iti kima ? / pranaSTaH / nazeraNopadezatvAt pUrvaNAsiddhevidhyarthamidam // nazerneza vaaki||4|2|102 // anezat / anacat / / nazo dhuTi // 4 / 4 / 108 // svarAtparaH pratyaye no'ntaH / naTaza / nazitA / nakSyati / naziSyati / kuzaca zleSaNe / 50 / bhRzU bhraMzUca adha: patane / 5 / / bhRzyati / bhrazyati / vRzaca varaNe 52 / kuzac tanutve / 53 / zuSaca zoSaNe / 54 / duSaMca vaikRtye / 55 / zlipaMca AliGgane 56 // shlissH||3|4|56|| aniTo'dyatanyAM sak / azlikSat / puSyAditvAdahi prApte vacanam / purastAdapavAdA anantarAnvidhIn pAvante nottarAn ityaGa evabAdhA na vicaH / AzleSi kanyA devadattena / aniTa ityeva / lipu dAhe ityasya azleSIt / adhAkSIdityarthaH / nAsatvAzleSe // 3 / 4 / 57 // vacapAnAt zliSaH sk| samazliSad gurukulam / upAzliSajjatu ca kASThaM ca / pRthagyogAt pUrveNApi prApta: pratiSidhyate / vyatyazlikSata kASTAni / asAvAlape iti kima / vyatyavikSanta mithunAni / pluc dAhe / 50 / anUdidayamityeke / vitRSaca pipAsAyAma / 58 tuSa haSaca tuSTau 59 / ruSaMca rope 60 / vyuSa pyusa pusac vibhAge 61 / visaca preraNe / 62 / kusacU shlesse| 13 / asUca kSepaNe / 64 / asyati Asthat / yasUca prayatne / 65 / yasyati / yasati / saMyasyati / saMyasati / HASMAAOMOMOM ESSA Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemA mvA maka RAKESARIASISE mokSaNe / 66 / hisArtho'pyayapityeke / tamU dasUca upakSaye / 67 / pamaca stamme / 68 / ghusaca utsrge|| 69 / musa khaNDane / 70 / maseca pariNAme / 71 / zamU damUca upazame / 72 // zamsaptakasya iye // 4 / 2 / 18 111 // diirghH| zAmyati / paNizAmyati / azamat / tamUca kArakSAyAma / 73 / zramUca khedtpso|| 74 / bhramaca anavasthAne / 75 / bhrAmyati / bhramati / abhramat / bhramatuH / babhramatuH / kSamauca sahane / 76 / kSAmyati / kSamitA / bhantA / madeca pai / 77 / klamaca glAnI 78 / bhrAsbhlAseti vA zye SThivu klambiti diidhai| klAmyati / klAmati / aklamava / mahauca vaicitye 79 / mukhAti / mohitA / mogdhA / moDhA / hoca jighAMsAyAma 80 / dravati / drohitA / drogdhA / droDhA / SNuhauca udgiraNe 81 / SNihauca prItau 82 / hat puSAdiH // iti prsmaipdinH|| pUrvIca mANiprasave 1 / sUyate / asaviSTa / asoSTa / suSuviSe / suSuvivahe / savitA / sotaa| daraca pari. tApe / 2 / dIya kssye|3|diiyte // yakchiti // 4 / 2 / 7 // dIDa At / adAsta / viSayasaptamIniIzAtpUrvamevAtve satIpadupAdAna upAdAyo vatteta ityatrAkArAntalakSaNo'no ghaJ ca bhavati / yabakDintIti kim ? / diinH| sAnuSandhanirdezAyazlupi na / upadedeti // dIya dIDaH vikati svare // 4 / 3 / 83 // aziti / didIye / didIpihaye / didIyidhve / dAtA / dhIraca anAdare 4 / dhIyate / adheSTa / didhye / mIca hiMsAyAm 5 / rIM zravapolIsaca zleSaNe 7 / lilinovo // 4 // 2 // 8 // yapi khalabalvajite'kchiti ca At / alAsta / bhaleSTa / akhalacalItyeva / vilayaH / iNpvilyH| bilayo'sti / Dillupta ticonirdezAt lIka dravIkaraNa iti yaujAdihAya na / vilayati / lisye / letaa| chAtA / TIca gatau 8 / vihAyasAgasAvityanye / vIM varaNe 9 / abeSTa / bana svAdiH / tatphalaM tu ktayostasya natvam / pIeca pAne / 10 gatau / 11 / Iyate / ayAcake / pIca prIto 12 / yujiMca samAdhau 13 / ayukta / sRjiMca visarge 14 / asRSTa / asRkSAtAm / sUkSISTa / sraSNa / vRtaci HERE ptatitronirdezAt lIla vI paat| alAsta / syAhAtA / TIma gatI KE Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHRPSC varaNe / 15 / avattiSTa / gatu ityanye / padic gatau 16 / maNipadyate // trica te padastaluka ca / / 3 / 4 / 66 // kartaryadyatanyAH / apAdi / apatsAtAm / pede / patsISTa / vidic sattAyAm / 17 / avitta / khidiMca dainye 18 / yudhica samprahAre 18 / simAziSoratra kitvAt / ayuddha / yutsISTa / ano ruciMca kAme 20 / budhi maniMgha jJAne 21 // hai abuddha / abodhi / abhutsAtAm / amaMsta / mene / anica prANane / 22 / AniSTa / Ane / NAnto'pyayamityeke / janaici prAdurbhAdhe / 23 // jA jJAjano'tyAdau // 4 / 2 / 104 // zityanantare / jAyate / atyAdAviti kim ? / / yaklupi jaMjanti / dIpajaneti mici // na jnvdhH|4|3|54 // bau kRti Niti ca vRddhiH| ajani / ajamiSTa / badhiratra badha bandhana ityayaM gRhyate / yasya bIbhatsata iti vairUpya eva saniSyate'nyatra baMdhate ityeva / bhakSakazcehai nAsti payako'pi na vidyate / anye tvagaNapaThitaM varSi hiMsAthai manyante, pratyudAharanti ca babAgha / jajJe / janitA / dIpaici dIptau / 24 / adIpi / adIpiSTa / tapic aizvarya vA 25 / tapaM dhUpa santApa ityasyaivaizvarya divAditvapAtmanepa datvaM ca vA vidhiyate / tapyate / atapta / pakSe aizvarya'pi bhvAditvaM parasmaipaditvaM ca // pUraici ApyAyane 26 / apuuri| apUriSTa / dhUrai jUraici jarAyAm 27 / dhuraiguraici gatI 28 / zuraici stambhe / 29 / tUraici tvarAyAm 30 / ghUrAdayo hiMsAyaryA ca 31 / raici dAhe 32 / klizica upasApe 33 / akleziSTa / liziMca alpatve 34 / kAzic dIptau 35 / vAzic zande / 36 / // ityaatmnepdinH|| zakIna marSaNe 1 / azAkSIt / azakta / zazAka / zeke / zugaca pratIbhAve 2 azocIt / azucat / azociSTha / raJjIMca rAge 3 / zapIMca Akroze 4 / mRSIca titikSAyAm 5 / amarSIt / amrssie| NahIca bandhane 6 / prapati praNayate / anAtsIt / anachu / nanAha / nehe| / / ityubhypdinH|| divAdi divadAkRtigaNaH, tena kSIyate mRgyati ityAdi / Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 iti zrItapogacchAcAryavijaya devasUrivijaya siMhasUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopeta vRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIya tapogacchAcAryabhaTTArakazrI vijayane misUriviracitAyAM vRhaduhemaprabhAyAmuttarArce divAdayaH // // atha svAdayaH // buMda abhiSave 1| abhiSavaH kledanaM sandhAnAkhyaM pIDanaM manyanam / snAnamiti cAndrAH / snaane'krmkH|| svAdeH zanuH // 3 / 4 / 75 / / kartRvihite zini / 'uznoH' iti guNe / sunoti / sunute // vamyaviti vA // 4 / 2 / 97 // asaMyogAtparo ya ustasya pratyayasambandhino luk / sunvaH / sunuvaH / sunmaH / sunumaH / avitIti kim ? | sunomi / asaMyogAdoriti herluki / sunu / sunutAt / dhUgsustoritIT / asAvIt / abhipuNoti / abhyaSuNot / bhabhisupAva | sugaH syasani // 2 / 3 / 62 / / saH p na / abhisodhyati / piMgu bandhane / 2 / ziMgraha nizAne / 3 / nizAnaM tIkSNIkaraNam / DumiMgT prakSepaNe 4 // migmIno'khalabali / / 4 / 2 18 // yapyaviGati ca pratyaye vi yat / amAsIt / amAsta / viSayavijJAnAtmAgAtye pazcAt dvizve / mamau / mimye / daivAdikasya mIca Akhamicchantyanye / mami / mamAtha / mimye / cigud cayane / acaiSIt / aceSTa // ceH kiva // 4 / 1 / 36 // san parokSayordvaye sati pUrvAtparasya / cikAya / cicAya / cikye / cicye / dhUgraT kampane / 6 / dhUnoti / dhanute / adhAvIt / adhaviSTa / adhoSTa / udanto'niT cAyamityeke / staMguT AcchAdane 7 / astArSIt // saMyogAtaH // // 4 / 4 / 37 // dhAtoH parayorAtmanepada viSayasinAziSorAdirihavA / astariSTa / astRta / sTeTato kI tyatra skUgo prahaNAtsad saMyogo na gRhyate / teneha na / samaskRta / dhAtoriti vizeSaNAdiha na / mA niSkRta / tastAra / vastare bhvApraka0 29 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ECE ECORE stot / stariSISTa / stRSISTa / kaMgTa hiMsAyAm / 8 kRNoti / kRNute / akArSIt / akRta / gaTa varaNe 9 / avArIt // iha sijAziSorAtmane // 4 / 4 / 36 // vRta Adi / avariSTa / avarISTa / avRta / Rvye'da iT / vavaritha / variSISTa / dRSISTa / varitA / varItA // ityubhayapadinaH // hiMda gativRdayoH / 1 / hinoti / pahiNoti / aheSIt / jighAya / zrRMTa zravaNe 2 / gatAvityanye / zrautItyA. dinA zRH / zRNoti / azrauSIta / zuzrAva / shushruvtuH| zuzrotha / duduMda upatApe / 3 / puMda prItau / 4 / smaMda pAlane ca 5 / spRT ityeke / spRNoti / zaklaMTa zaktau / 6 / bhraznorityut / zaknuvanti / zaknuhi / azakan / tika tira paghaT hiMsAyAm / 7/ AghAvAskandane'pItyeke / sepatuH / rAdhaM sAdhaMT saMsiddhau 8 / rAdhnoti / arAtsIta avitprokssaasettyvore||4||1||23|| hiMsArthasya rAdheH svarasya na ca viH| aparedhatuH / reptuH| reghiya / vadha ityeva / aarraadhtuH| rAdhA / asaatsiit| aSopadezoyama Sopadezo'yamityanye / RdhUT vRddhau9|aaautaaapitaa / AplaT vyAptI 10 / Apat / tapaTa prINane 11 / zubhnAditvAnna NaH / tRpnoti / atIt / dambhUTa dambhe 12 // dabhnoti // dmbhH|| // 4 / 1 / 29 // avitparokSAyAM svarasyaikAro na ca dviH tadyoge ca naluka / debhatuH / debhuH ||ye vA // 4 / 1 / 28 debhitha / dadambhiya / anyastvavitsarokSAseTyavonityameva picchati nalopaM tvaviti parokSAyAmeva / tena dembhithe tyevecchati / dambhitA / kabuT hiMsAkaraNayoH / kRNoti / akRNvIt cakRNva / dhivUTa gatau 14 / dhyAdeze, ghinoti / &o adhinvIt / didhinva / vidhRSAT prAgalbhye 15 // iti prsmaipdinH|| STiviT Askandane 1 / stidhnute / azauTi vyAstau 2 / saGagate'pyanye / aznute / AziSTa / ASTa / Anaze akSISTa / aziSISTa // itpAtmanepadinI // iti svAdayaSTito dhAtavaH // OM OMOM Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zratha tudaadyH|| tudIMda vythne| tudAdeH shaash481|| kartari vihite ziti / tudati / tudate / atautsIt / atutta / bhrsjiit||3 paake2|| grhvshcbhrsjprcchH||4|1084|| sasvarAntasthA kiti vRta / bhRjati / bhRjjate / vrazcibhrasjipacchInAM yaGlupantAnAM necchansyanye / pare tu prakRtigrahaNe yalubantasyApi grahaNamiti yaGlupyapi manyante ||bhRjobhrju||4||6||ashiti pratyaye vA abhAItApakSe saMyogAdi luki| abhraakssii| abhaSTaM / abhraSTa / babharja / babhrajja / Sabharje / bbhrjje| bhRjyAt paratvAdabharjAdeze'pi sthAnivadbhAvena pUrveNa svareNa saha vRt / bhRjjayAt / luptatinirdezo yaGlumnivRttyarthaH / kSipIt preraNe 3 / ajhaipsIt / akSipta / dizIt atisarjane 4 / dizati / adikSat / adikSata / kRSIt vilekhane 5 / kRSati / akArSIt / akrAkSIt / akSata / akRSTa / akSata / mulatI mokSaNe / 6 // mucAditaphahaphaguphazubhobhaH ze // 4 // 4 / 99 // svarAnto'ntaH / tRmphAdInAM sanakArANAM sattve'pi nasyalukApahArAta tuphAdInAM vidhAnam / asya tu vidhAnasAmarthyAllopo neti tRphati tRpphavIti dvairUpyaM siddham / muzcati / muzcate amucat / amukta / SicIt kSaraNe 7 / siJcati / abhiSiJcati / siJcate / haalibityki| asicat / asicata / asikta / abhyaSicat / abhiSiSeca / vilaMtI lAbhe 8 / vindati / avidat / avitta / luplaMtI chedane 9 / lumpati / alupat / bhalupta / lipIt upadehe 10 / limpati / alipas / alipata / alipta // ityubhayapadinaH // kRtait chedane 1 / kuntati / akartIt / phasya'ti / katiSyati / khidaMta parighAte 2 / khindati / akhainsIta / piza avayave 3 piMzati / apezIt / vRt sucAdiH / ripita gatau 4 / upAntyaguNa bAdhitvA'ntaraGgatvAdiya riyati / piyati // dhit dhAraNe 5 / dhiyati / kSit nivAsagatyoH / 6 / pUrva preraNe 7 / abhiSuvati / abhyaSuvat / abhimuSAva / savitA / bhRt prANatyAge / 8 // mRyateracatanyAziSi ca / / 3 | 4 // ziti kartaryAtmanepadam / riH zakyA 30 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pha zIrtha mriyate / amRta / mamAra / mRSISTa / marttA / mariSyati / kat vikSepe 9 / kirati / / kiro lavane / 4 / 4 / 93 // upAtparasya viSaye sahAdiH / upaskIya madrakA lunanti / lavane kim ? / upakirati puSpam // pratezca vadhe // | 4 / 4 / 94 // upAca kiraterviSaye'rthe vA ssaDAdiH / viSaye, upaskiraNaM pratiskiraNa, hate vRSala bhUyAt / ayeM. pra. ticaskare nakhaiH / vadha iti kim ? pratikINa bIjam / / gRt nigaraNe 10 // navA svare // 2 / 3 / 102 // yaH pratyaye vihitasya ro lU syAt / gilati / girati / agAlIt / agArIt / vihitavizeSaNaM kima / nigAlyate 2 / gIti / galitA garitA 2 / likhat akSaravinyAse 11 lekhitaa| kuTAdirayamityeke janmate / likhinA likhanIyamiti jI sameta paribhASaNe 12 tarjane'pItyeke / jati / jhaceti / cAdirayamityanye / carcati / carcata saMvaraNe 13 / Rcata sto 14 Rcati / Ana / okhrazcIt chedane 15 / vRzcati / atrazcIt / avAkSIta / vatrazca / vavrazciya / vavaSTa / vRzcayA rachata indriyapralayamatibhAvayoH 16 / indriyamalaya indriyamohaH / gatAvapItyanyaH / Rcchati / ArcIta / Ana" AnachataH / RcchitA / vicchat gatI 17 / vicchAyati / vicchatItyapyanye / azavi te caa| bicchaayaashkaar| viviccha / ucchat vivAse 18 / vivAsaH samAptiH / ucchati / unachAJcakAra / micchat utkleze 19 / micchati / kale 20 / uJchati / pracchat jIpsAyAma 21 / pRcchati // anunAsike ca cvaH zUT // 4 / 2 / 108 / / ghaDAdau ca pratyaye dhAtoH / aprAkSIt / chasya diH pAThAd dvayorapi zaH / myomA syona ityatra nityatvAda gaNApAgaTa / tatra kRte'nnaraGgatvAyatvaM na tu guNaH / akSayUrityatra svarAnantaye bahiraGgaparibhASAyA apratteyatvam / vasya vi. penAnanAsikatvAd vankvanipoH, susyorA / susyUvA / susevA / susovA / dhAtorityeva / zubhyAm / diveH vipi abhyAm / yalupi tu dedyotItyAdi / anye tu dedenItyevecchanti / tanmanaparigrahArtha kitItyanuvartanIyam / yajAdi grahaNa vidheSam / pRcchayAt / ubjat Arjave 22 / unnati / ubjAzcakAra / mRta visarge 23 / asAkSIt / raka C Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 15 sarjiya / sasraSTha / mRjyAta / rujot bhaGge 24 / rujati / araukSIt / bhunauta kauTilye 25 / Tupasnot zukhau 26 / | majjati // masjeH sH||4|4|110|| svarAtparasya dhuTi pratyaye no'ntaH / amAkSIta / AdezakaraNa nalopArtham / magnaH / mamajitha / mamakya / jarja jhajhat paribhASaNe 27 / ujjhat utsarge 28 / dopAnnyo'yam / ujjhAzca- 12 tudAH kAra / juDat gatau 29 / juDati / ajoDot / pRDa mRDat mukhane 30 / pRDati / mRDati / kaDat made 31 / akADIta / akaDIt / bhakSaNe'yamityanye / kuTAdirayamityeke / pRNat prINane 32 / tuNata kauTilye 33 / mRNat hiMsAyAm 34 / guNat gatikauTilyayozca 35 / puNat zubhe 36 / muNata pratijJAne 37 / kuNata zabdopakaraNayoH 38 / ghuNa pUrNat bhramaNe 29 / ghuNati / ghUrgati / tait hiMsAgranthayoH 40 / caya'ti / cartiSyati / NudaMta preraNe 41 / nudati / ayamubhayapadIti pANinIyAH / SaTuMta avasAdane 42 / sIdati / asadat / jvalAdipaThitasyAsyeha pATho'varNAdazna iti vA'ntAdezAyaH / siidtii| sIdantI / tatra pATho NavikalpArthaH / sAdaH / sadaH / vidhat vidhAne 43 / avedhIta / juna zunata gatau 44 / chapaMta spaze 45 / chapati / riphat katthanayudahiMsAdAneSu 46 / Rphadityanye / tRpha tRmphata taptau 47 // tRmphati / macAditapheti naH / vidhAnasAmarthyAttasya lugna / dvitIyasya tu luki / tRphati / tatRmpha / taphacAta pAtA. ghetAvityanye / ze nalucaM ca necchanti / Rpha Rmphat hiMsAyAma 48 / Rphati / nalukaM necchantyeke / Rmphati / ikA. ropAntyo rAdizcAyamityanye / hapha dRmphat utkleze 49 / ze mucAdIti ne / hamphati / dadarpha / phati / dahampha / guphagumphana andhane 50 / gumphati / guphati / ubha umbhat pUraNe 51 / umbhati / ubhati / upobha / umbhAJcakAra / ubhyaan| zubha zumbhava zobhAya 52 / zumbhati / azobhIta / zubhati / zuzumbha // bhat granthe 53 / bhati / lubhava vimohane 54 / lubhati / lobhitA / logdhA / kurat zabde 55 / kurati / surat vilekhane 56 / cukSora / khurat chedane ca 57 / cAdi. lekhane / ghurat bhImArthazabdayoH 58 / purat agragamane 59 / murat saMveSTane 60 / surat aizcaryadIptyoH 61 / surati / 5 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AOMOMOMOMOM 555 apopadezatvAt / musora / popadezamimamicchantyeke / sphara sphala sphuraNe 62 / spharati / paraphAra / kilA vaityakIinayoH 63 / kilati / ilata gatisvaprakSepaNeSu 64 / hilat hAvakaraNe 65 / hilati / zila silata ucche 66 / si sela / Sopadezo'yamityeke / tilA snehane 67 / calata vilasane 68 / calati / cilat vasane 69 / vilata varaNe 70 / bilat bhedane 71 / Nilat gahane 72 / nilati / praNilati / milata zleSaNe 73 / milati / bhamelIta / spRzaMta saMsparza 74 / aspAkSot / aspArsIt / aspRkSat / smaSTA / sparTI / ruzaM rizaMt hiMsAyAm 75 / arukSata / vizaMta pravezane 76 / vizati / mRrzata Amarzane 77 / AmarzanaM sparzaH / amrAkSIt / amAjheta / amRkSat / lizaM - pait gatau 78 / AnarSa / iSat icchAyAm 79 / icchati / epitA / eSTA / miSat pardAyApa 80 vRhIta udyame 81 // udhama kharaNam / brhitaa.| bardA / tRhau svahauta hiMsAyAma 82 / atIt / atRkSat / ahIt / anaakiit| . // atha kuTAdiH // kuTat kauTilye 83 // kuTAdekhidaNit // 4 // 3 // 17 // akuTIt / kuTitA / abhiNaditi kima ? cukoTa nyadhavIdityatra DikvAtsici vRddhiriti vRddhirapi na / kuTAderiti kim ? lekhanIyam / kecillikhimapi kuTAdau paThanti / apareta kaTasphara spaLAn paThitvA pAThasAmarthyAd vRddhiniSedhamicchanti / pratyAsatyA yatkArya kuTAdeGivArA prApnoti tariya meva kArye sviM nAtmanepadAdau / tena cukuTipatItyatra nAtmanepadam / guMta purIpotsarge 84 / guvati / aguSIta / dhaMta gatisthairyayoH 85 / dhuvati / abhuSIt / NUt sabane 86 / nuvati / dhUna vidhUnane 87 / dhuvati / kucana socane in gyacat myAjIkaraNe 89 // vyaco'nasi // 41182 // sasvarAntaHsthA Gkiti vRn / vicati / vivyAca / vivicataH / vicitA / anasIti kim ? / uruvyacAH / kRtpratyayAviSaye nAyaM kuTAdirityanye / gujava zabde 90 gujati / agajI. / ghurat pratIpAte 91 / aghuTIt / gAdiDhontavAyamiti kecit / gudati / cuTa chuTa rat chedane 92 / yuTayati / OMOMOM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E | tudA. praka0 ghuTati / truTitA / tuTat kalahakarmaNi 93 / muTat AkSepapramardanayoH 94 / sphurat vikasane 95 / sphuTati / puTa lut saMzleSaNe 96 / puTati / luDityanye / kRDat ghasane 7 / dhasanaM bhakSaNam / ghanatve iti kecit / ghanatvaM sAndratA / kuit bAlye ca 98 / kuTati / guDat rakSAyAma 99 / guDati / juDat bandhane 100 / tuDat toDane 101 / tuDati / tura ghuDa sthuDat saMvaraNe 102 / buDat utsarge ca 103 / bruDa bhruDat saMghAte 104 / bruDati / dui huDa truDat nipajane 105 / cuNat chedane 106 / cugati / Dipat kSeye 107 / churat chedane 108 / kurucchara iti dIghaniSedhaH / churyAt / sphurat sphuraNe 109 / sphurati / calana ityanye / / ninaH sphurasphuloH // 2 / 3 / 23 // sasya So vA / niHSphurati niHsphurati / niSphurati / nisphurati / sphulat saMcaye ca 110 niHSphulati / niHsphulati / niSphulati / nisphulati ||veH||2|3|54|| sphurasphuloH sasya po vA / viSphurati / visphurati / viSphulani / visphulati yogavi| bhAga uttarArthaH / / itiparasmaipadinaH // kuMcha kUDat zabde 1 / kuvate / akuta / akuviSTa / gurati udyame 2 / gurate / aguriTa / vRta kuTAdiH / pRrut vyAyAme 3 / prAyeNAyaM vyApUrvaH / vyApriyate / vyApa / it Adare 4 / bhAdriyate / Adane / dhRchan sthAne 5 / dhriyate / obijaiti bhayacalanayoH 6 / prAyeNAyamutpUrvaH / udvijate // vijeriT // 4 / 3 / 18 // Dindvat | udvijinA / olajA olasjeti vIDAyAm 7 / lajate / lajjate / lala jje / bhvAdAvapaThitveha pAThaHprasiddhayanurodhAt / vaJjita saGge 8 / svajate // svAzca / / 2 / 3 / 45 / / upasargasthAnAmyAdeH sasya dvive'paTayapi paH parokSAyAM tvAdereca / paribajate / yogavibhAgAdaprateriti nAnuvattate / cakAraH parokSAyAM vaaderitymyaanukpnnaarthH| tenottaratra nAnuvatiH / paryavarakta / prysvrkt| navAnirdiSTasyAnityatvAdiDa niSedhAbhAve asvnisstt| svajenayA // 4 / 3 / 2 / / parokSA kidvat / pariSasvaje / pariSa va / juSeti prItisevanayoH 9 / juSate // ityAtmanepadinaH // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // iti tudAdayastito dhAtavaH // // atha rudhAdayaH // rupI AvaraNe ? Hai svarAcchano naluk ca // 3 / 4 / 82 / / kartari vihite ziti prakRteH / pratyayanakArasya tu vidhAnasAmarthyAMna luk / ruNaddhi / rutyaH / rundhanti / aruvat / arautsIt / runthe / aruddha / roddhA / ripI virecane 2 / niHsAraNe ityarthaH / riNakti / aricat / arekSIt / rikkte / arikta / vipI pRthagbhAve 3 / binakti / viGkte / yurnRpI yoge 4 / yunakti yuGkte / haMpI saMpeSe 5 / kSuNati / nte / bhipI vidAraNe 6 / bhinati / bhinte / chipI dvaidhIkaraNe 7 / chinatti chinte / chuTTI dIptidevanayoH 8 / vamanepItyanye / gRNatti / chrante / acchUdata | acchardIt | achardiSTa / uddiSyati / chartsyati / uhUpI hiMsAnAdarayoH 9 / tatrtsyati / tardiSyati / ityubhayatobhASAH // pRcaiSu samparke 1 / pRNakti / aparcIt / vRcaipa varaNe / vRNakti / jAnvo'vyayamityanye / jAnto'pi varjanArtha ityeke / tacU tap saMkocane 3 / ine tatsanniyogena naluki ca / tanakti / taGkte / taJcanti / atanak / atIt / ataJjIt / atAkSIt / tataJja / tamitA 1 taGkA / bhajap Amardane 4 / bhanakti / abhanakU / abhAGakSIt / bhaGkA / bhujaMp pAlanAbhyavahArayoH 5 / bhunakti / abhaukSIt / ghubhoja | bhunajotrANe // 33 // 37 // karttayryAtmanepadam / odanaM bhuGkte / abhukta / bubhuje / atrANe iti kim ? / mahIM bhunakti / bubhujAte ciraM mahImityatra tu dhAtUnAmanekArthatvAtpAlana nimittaka upakAro'rthaH / pAlanena mahIpakRtavantau pAlanena madyAzrayaM phalaM svIkRtavantAviti vA srthaH / ubhayapadinamenamanye manyante / bhunajaiti kim ? | oSThau nirbhujati / apU vyaktimrakSaNakAntigatiSu 6 / anakti / adhi / Anak | Anag // sico'jjeH // 4 / 4 / 84 // Adirida | AJjIt / AnaJja / aJji - Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma udA. pha0 15 tA / aGkA / ovijapa bhayacalanayoH 7 / vinakti / avijIta / kRtapa veSTane 8 / kRNatti / katiSyati / kartyati / | undaip kledane 9 / undAJcakAra / ziSTaMpa vizeSaNe 10 / zinaSTi / ziSyAta / dhuTo dhuTi sve vA / ziNDi / shidddi|| zinaSANi / azinaT / aziSata / piSlUp saMcUrNane 11 / pinaSTi / apipat / hima tRhapa hiMsAyAm 12 / hi-P nasti / hiMsyAt / hinastu / vyaJjanA sazca daH / ahinan / ahinan / ahiMstAm / ahinaH / ahinat / ahi- 13 nan / ahiMsI // tRhaH bhAdIt // 4 / 3 / 62 // vyajanAdau viti / tRNedi / tRNDaH / tRNedu / atRNeT / atra pratyayalakSaNenet / vyaanAdipratyayanimittakatvAdasya na varNAzrayatvam / AdyantavadbhAvAca pratyayasyAtra vyaJjanAditvam / atIt / iti parasmaipadinaH // khidipa dainye 1 / khinte / akhitta / vidipa vicAraNe 2 / vinte / vivi de / vettA / biindhaipi dIptau 3 / indhe / intse / aindha / indhAzcakre / sampUrvakasya tu samindhAzcakre / samIdhe / isyAta tmanepadinaH // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhamUripaparamparApratiSThitagItArthatvAdigu NodhetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM dhAdayaH pito dhAtavaH / // atha tanAdayaH / / tanUyI vistAre 1 / kRntanAderuH / tanoti / tanute / tanvaH / tanuvaH / tanvahe / sanuvahe / atAnIt / atanIt / tanbhyo vA tathAsi nNozca / / 4 / 3 / 68 // sico lup tayoge nNozca lup na cet / atata / ataniSTa / atathAH / ataniSThAH / thAsasAhacaryAttapratyayo'pyAtmanepadasambandhyeva gRhyate / tatAna / tene / tanitA / pappo dAne 2 / sanoti // sanastatrA vA // 4 / 3 / 62 // tatra lupi satyAm / asAta / tatreti kim ? / asaniSTa / sanyAt / kSaNU kSiNUyI hiMsAyAm 3 / kSaNoti / kSaNute / na zvijAgriti vRhiniSedhaH / akSaNIt / cakSANa | cakSaNe / kSaNyAt / SARKARS na ceh| a sambandhyeva gRhyate / // 4 / 3 / 62 NUyI hiMsAyA Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNiSISTa / kSeNoti / saMjJApUrvako vidhiranitya iti na pratyayanimittopAntyaguNaH iti kecit / akSita / akSeNiSTa / hai amuM na paThantyeke / RNUyI gatau 4 / arNoti / tRNUyI adane 5 / tarNoti / ghRNUyI dIptau 6 / gharNoti / ityu. bhayapadinaH // vanUyi yAcane 1 / knute / vanane / majUyi bodhane 2 / manute / mene / ityAtmanepadinaH // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUri vijayasiMhasUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntavAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrovijayane. misUriviracitAyAM vRhaddhemapramAyAM tanAdayo yito dhAtavaH / // atha yaadyH|| DakrIMgUtha dravyavinimaye 1 ||kryaadeH // 3 / 4 / 79 // katarivihite ziti shnaaH| krINAti / eSAmIyaM| ane'daH / krINItaH / inazcAtaH / krINanti / krINIte / krINIyAna / krINIta / ajhaiSIta / akreSTa / kretA / piMgaza bandhane 2 / sinAti / aseSTha / sipAya / pIMgza tRptikAntyoH 3 / mINAti / proNIte / zrIMgz pAke 4 / zrINAti / mIMgz hiMsAyAm 5 / mInAti / pramINAti / amAsIt / mamau / mimye / moyAt / pramINIte / yuMgya bandhane 6 / yunoti / skuMgz ApravaNe 7 // stambhUmtambhUskambhUskumbhUskoH znA ca // 3 / 4 / 79 // cAt anuH / stambhvAdayazcatvAraH sautrAHsarve rodhanArthAH / sabai prsmaipdinH| prathamatRtIyau stambhArthI / dvitIyo niSkoSaNArthaH / turyo dhAraNArtha ityeke / skunAti / skunIte / skunoti / skRnute / askopIt / askoSTa // aGapratistabdhanistamdhe stambhaH // 2 / 3 / 41 // upasargasthAnAmyAdeH parasya sasya dvive'pyaTyapi SaH / viSTambhnAti / vyaSTa bhat / vyaSTambhot / vitaSTambha / pratyaSTabhnAt / kAdivarjanaMkim ? nyatastanmat / pratistabdhaH / nistabdhaH // avA14cAzrayojAvidUre // 2 / 3 / 42 // gamyamAne stambhaH sasya dvitve'pyaTayapiSaH stambhirnacenGaviSayaH / bhAzraya SHARE Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alambanam / durgamavaSTaznAti / avataSTambha / avASTabhnAt / Urja aurjityam / aho vRSabhasyAvaSTambhaH / avidUramAsanamadUrAsannaM ca / avaSTabdhA zarat / avaSTabdhA senA / aGa ityasyAnuvRtyartho'nuktasamuccayArthazca cakAraH / tena upaSTabdhaH / cakAreNa sUcanapanityatvArtham / tenopastabdha ityapi / aGa ityeva / bhavAtastambhat / rukanAti // hakabhnaH / / 2 / 3 / 55 / / veH sasya SaH / veti nAnuvarttate, veH skaznayetyeva karttavye pRthagyogArambhAt / viSkambhnAti / kSumnAditvANatvaM na / vistabhnoti / inApratyayena nirdezAdiha na SaH // vyaJjanAnnAhera naH // 3 / 4 / 80 / / dhAtoH // svabhAna / stubhAna / viSkabhANa / skubhAna / uttamAna / vyaJjanAditi kim ? / lunIhi / inAriti kim ? | aznAti / uttabhnuhi / zabde 8 / brU hiMsAyAm 9 / gatAvityanye / dUNAti / grahIza upAdAne 10 | grahazceti hRt / gRhAti / gRhIte / gRhANa // gRNho'parokSAyAM dIrghaH // 4 / 4 / 34 // vihitasyeTaH / agrahIt / dIrghasya sthAnivadbhAvAt sijluk / iTa iti rUpAzrayatvAdasya varNavidhitvAbhAvAt / agrahISTAm / vihitavizeSaNaM kim ? / jarIgRhitA / luptati nirdezAdya lupi na / jarIgarhitA / jagrAha / jagRhatuH / jagrahitha / jagRhe / gRhyAt / pUpavane 11 // pvAderhasvaH // 4 / 2 / 105 // asyAdau ziti / punAti / punIte / ita Arabhya dRskaraNapayantAH cvAdayaH / pvAdariti kim ? / vrINAti / bhrINAti / A gaNAntAtvAdaya ityanye / vRtkaraNaM khAdiparisamAptyarthaM manyante / tanmate vriNAti bhriNAtItyeva / jAnAtItyatra tu vidhAnasAmarthyAna hrasvaH // apAvIt / apaviSTa / pUyAt / paviSISTa / lUg chedane / 12 / lunAti / lunIte / dhUggh kampane 13 / dhunAti / dhunIte / dhUgmustoH parasmai / atrAvIt / atraviSTa / avaSTa / sya AcchAdane 14 / stRNAti / stRNIte / astArIt / astarISTa / asvariSTa / astISTa / svIryAt / stariSISTa / svIrSISTa / kRgzU hiMsAyAma 15 / kRNAti / kRNIte / vR Rgaz varaNe 16 / avArIt / avAriSTAm / avarISTa / avariSTa / avRSTe / vUryAt / variSISTa / vUrSISTa / varitA / khudApraka0 34 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRBHASHA parItA // ityubhypdinH|| jyAMtha hAnI 1 / vayohAnAvityanye // jyAdhyadha iti vRti // dIrghamavo'ntyam // 4 / 1 / 103 // dhAtorchan / pvAderiti isvaH / jinAti / ajyAsIt / jijyau / jibhytuH| jIvAva / jpaataa| rI gavireSaNayoH 2 / riNAti / araiSIt / kIMz zlapaNe 3 / linAti / lalau / lilAya / letA / lAtA / blI paraNe 4 / gatAvityanye / glinAti / plIza gatau 5 / plinAti / kR mRtRza hiMsAyAm 6 / zRNAti / azArIta / zazratuH / zazaratuH / zaritA / zarItA // pRza pAlanapUraNayoH / pRNAti / papAra / pAtuH / paparatuH / vRz paraNe 8 / bharaNe'pi / vRNAti / bhRza bharjane va 9 / cakArAdbharaNe / bhasana ityanye / bhRNAti / dRz vidAraNe 10 / bhaya ityanye / raNAti / dadAra / ddrtuH| ddrtuH| tRz vayohAnau 11 / juNAti / jaritA / jarItA / paJca ityanye / mRNAti / nRz naye 12 / guza zabde 13 / gRNAti / jagAra / Rdara gatau 14 / RgAti / ArIta / AriSTAm / arAzcakAra / iti / arItA / baritA / vRt pvAdirbAdizca / zAMza avabodhane 15 / jA jJAjano'tyAdAviti jaadeshe| nAnAti / jaaniitH| ajJAsIt / ajJau / jJAyAt / jJeyAt / siMSz hiMsAyAm 16 / kSiNAti / kssetraa| vIM varaNe 17 / bhrIM bharaNe 18 / bhrINAti / heTha bhUtaprAdurbhAye 19 / bhuutpraadurbhaavo'tikraantotpttiH| tavargasya TavargAdeze heNAti / heThAna / hiTaza ityanye / mukhya sukhane 20 / mRdaNAti / mamaI / anyaz vimocanapratiharSayoH 21 / adhnAti ||vaa andhagrantho naluka ca // 4 / 1 / 27 / / svarasthAcisparokSAseTyorena ca diH / zreyatuH / zazranyatuH / adhyAt / manthaca piloDane 22 / madhnAti / mathAna / granthaca saMdarbha 23 / adhnAti / jagrantha / greytuH| jagranyatuH / kanyA saMkleze 24 / kuthnAti / mRdaz kSode 25 / mRnAti / gughaza rope 26 / bandhaMza bandhane 27 / badhnAti / abhAnsIt / vandhiya / babancha / kSubhaza saMcalane 28 / kSubhUnAti / kSubhANa / Na tubhaz hiMsAyAm 29 / nabhnAti / praNabhnAti / tubhnAti / khavA bhUtamAdurbhASe 30 / khaunAti / khaunIhi / akhAvIt / akhavIt / UTaM neccha ProREGGIOCK S CREEN Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tudA ka0 18 ntyeke / tanmate khanAti / cAnto'yamityanye / khasyAti / klizauza vivAdhane 31 / kliznAti / aklezIt / iTa bhAve sA / aklikSat / klezitA / kleSTA / azaz bhojane 32 / aznAti / bhAzIt / ipaz AbhIkSNye 3 / epitA / viSaz viprayoge 34 / grupa pluSa snehasecanapUraNeSu 35 / puSNAti / pluSNAti / muSaz steye 36 / muSNAti / amoSIt / puSaz puSTau 37 / puSNAti / kuzaz niSkarSe 38 / kuSNAti // niSkuSaH // 4 / 4 / 19 // svAthazita Adirid vA / niSkoSTA / niSkoSitA / nirakoSIt / nirakukSat / niniHsaMbaddhAtkuSa iti kim ? / nirgatAH kASTA / nikApatA rikAmA koSitAro'smAniSkoSitRko deza iti nityamiT / dhrasUz unyche39| dhrasnAti / dhrasAna / adhrasIt / adhAsIt / . CRATHI dhasazU ityeke // iti parasmaipadinaH // ghRzU sambhaktau 11 vRNIte / avarISTha / avariSTa / avRta / / iti bhItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasaripaTTaparamparApratiSThitagItAdhatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmadivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntavAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakovijayane. misUriviracittAyAM vRhaddhemaprabhAyAM yAdayaH zito dhaatvH|| ||ath curaadyH|| ghuraNa staiye 1 // curAdibhyo Nic // 3 / 4 / 17 // svArthe / corayati / NizrIti chaH / acUcurat / corayAJcakAra / cAr2yAt / corayitA / atra Nico gitvAbhAvAtphalavati karttaryAtmanepadaM nAsti / kecittu Nicazceti sUtrayannubhayapadamAhuH / kecittu Nivikalpamicchanti / iha citupacuNapabhRtInAM sanakAsanardezamakRtvA editkaraNaM Nico'nityatvajJApakam / tena corati cintati ityAdi siddham / ghuperavizande ityatra vizandamatiSedho'pyatra jJApakaH // upAntyasyeti // 4 / 2 35 // sUtre laghodIrgha iti / / 4 / 1 / 64 // sUtre ca NitvajAtyAtrayaNAt NijantAt Nigyapi acUcurata // pRNa pUraNe 2 / pArayati / apIparat / ghRNa sravaNe 3 / ajIgharat / zulka SHER Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palkaNa bhASaNe 4 / azuzulkat / naka dhakaNa nAzane 5 / cakka cukaNa vyathane 6 / TakuNa pandhane 7 / TaGkayati / aTarakat / arkaNa stavane 8 / Acikata / piccaNa kuhane 9 / pacuNa vistAre 10 / prayaJcayati / mlecchaNa mlecchane 11 / mlecchanamavyaktA vAk / abhimlecchat / UrjaNa balapANanayoH 12 / Urjayati / aujiMjat / tuju pijuNa hiMsAbalAdAnaniketaneSu 13 / kSajuNa kRcchrajIvane / 14 / kSAyati / pUjaNa pUjAyAm / 15 / pUjayati / apUpujat / gaja mAjaN zabde / 16 / marcamarjAvapi paThantyeke / tijaNa nizAne / 17 / tejayati / vaja vrajaNa maargnnsNskaargsyoH|18| gAjayati / rujaNa hiMsAyAma // 9 // naTaNa avasyandane / 20 / caurasyonnATayati / tuTa cuTa cuTu chuTuNa chedane / 21 / cuNTayati / kudRNa kutsane ca / 22 / puTa cuTa pudRNU alpIbhAve / 22 puTa muTaNa saMcUrNane / 24 / aha smiTaNa anAdare / 25 / na badanaM sNyogaadiH||41|5|| svarAderdhAtodvitIyakasvarasya dviH / AhiTata // aha alpIbhAva iti kecit / luNTaNa steye ca / 26 / aluluNTat / sniTaNa snehane / 27 / ghaNa calane / 28 / khaNa saMvaraNe / 29 / ghaTTa sphiTaNU hiMsAyAm / 30 / prathamo balAdAnaniketaneSvapIti kecit / dvisIyo'nAdara ityanye / sphuTaNa parihAse / 31 / kITaNa varNane / 32 / bandha ityapare / vaTuNa vibhAjane / 33 / vaNTayati / DAnto'yamiti kecit / ruTamA rope| 34 / roTayati / zaTha zvaTha zvaThuNa saMskAragatyoH / 35 / zAThayati / zvaNThayati / zuTaNa Alasye / 36 / zoThayati / zRThuNa zoSaNe / 37 / guThuNa veSTane / 38 / guNThayati / avaguNThati / laDaNa upasevAyAm / 39 / lADayati / latve, laalytiitypi| sphuDuNa parihAse / 40 / oLaDuNa utkSepe / 41 / bholaNDayati / odidayamityapare / laNDayati / pIDaN gahane / 42 / pIDayati / bhrAjabhAsabhASadIpapIDajIvamIlakaNaraNaSaNabhaNazraNaheThaluTalupalapAM na vA // 4 / 2 / 36 // pare NAvupAntyasya isvaH / apIpirata / apipIDat / bahuvacanaM ziSTaprayogAnusAreNAnyeSAmapi parigrahArtham / tena abibhrasat / ababhrAsat / ityAdi PERHKHERI Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. SEX 1594 0 cikIrtat / svarsa pathuNAtau / 62 madhyabhedataH punariha paThitaH / paramaprathA prakhyAne 64 / siham / tahaNa AghAte / 43 / tADayati / khaDa khaDaNa bhede / 44 / khAtyati / kaDaNa khaNDane ca / 45 / khuDaN i. 131 tyeke / kuhuNa rakSaNe / 46 / muDaNa veSTane ca / 47 / cuDuNa chedane / 48 / maDaNa bhUSAyAm / 49 bhaDue kalyANe / 50 / dAnto 'yamisyapare / piDaN saMghAte / 51 / paDagA ityeke / IDaN stutau / 12 / IDayati / caDuNa kope| / 53 / juDa cUga varNaNa preraNe / 54 / preraNaM dalanam / khUNa tUNaNa saMkocane / 55 / aNaN dAne / 56 / zrANayati / azizraNava / azANat / pUNaNa saMghAte / 57 / apUpuNat / cituNa smRtyAm / 58 / cintayati / cintati / paka0 cintyAt / pusta bustaNa AdarAnAdarayoH / 59 / mustaNa maMghAte / 60 / kRSaNa saMzabdane / 61 / kRtaH kIrtiH // 4 / 4 / 122 // spaSTam / kIrtayati / / RvarNana // 42 / 17 // pArasyasya chapare No yaa| acIkRta / acikIrtat / svarga pathuNagatau / 62 // AdyaH kRcchrajIpane'pItyeke / zrayaNa pratiharSe / pratiyasna ityanye / azizrathat / zrathaNa vandhane iti yujAdau paThipyamANo'SyarthabhedataH punariha paThitaH / parasmaipadena rUpAnyatvArthamiti kecit / pRthaNa prakSepaNe 63 / apopRthat / apaparthat / parthaNa iti kecit / pArthaNa ityapare / prathaNa prakhyAne 64 / prAyayati / smRtvrprthmrdstRpsherH||4|1| 65 / / asamAnalope pare Nau dvittve pUrvasya / itvApavAdaH / apaprathat / chadaNa saMvaraNe 66 / chAdapati / cudaNa saMcodane 67 / saMcodanaM preraNam / codayati / miduNa snehane 68 / kozikastvanuditamimamadhIte / gurdaNa niketane 69 / pUrvaniketanaiti kecit / bhvAderiti dIrghaH / gUrdayati / daNa vamane 70 / acacchardat / gardaN zabda iti kecityaThanti / gardayati / budhuNa hiMsAyAm 71 / ThAnto'yamityeke / varSaNa chedanapUraNayoH 72 / garSaNa abhikAMkSAyAm 73 / gardhayati / bandha badhaNa saMyamane 74 / chapuN gatau 75 / 'kSapu. Na kSAntau 76 / STUpaNa samuchAye 77 / stUpayati / aSopadezo'yamiti kecit / isvopAntya ityanye / DipaNa kSepe 78 / hulapaNa vyaktAyAM vAci 79 / pu DipuNa saMghAte 80 / abhimardana iti kecit / bhAntAyetAvitanye / zUrpaNa 5555 ne iti yujAdA ta parthaNa iti kApare Nau dvivati / miduNa sna + Na ba 15+5 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIPEG453 mAne 81 / zUrpayati / zulvaNa sarjane ca 82 / cAnmAne / Dabu DibuNa kSepe 83 / viDambayati / kecittu dadibhuda & bhUnapIhAdhIyate / samvaNa sambandhe 84 / popadezo'yamityanye / dumilAstu tAlavyAdimimamicchanti / sAmbetyapare / kubuNa AcchAdane 85 / kumbayati / labu tubuNa adane 86 / tupuNaityapare / purvaN niketane 87 / pUrvayati / yamaN pariveSaNe 88 / yAmayatyatithIn candramasaM vA / pariveSaNAdanyatra tu / / yamo'pariveSaNe Nici ca // 4 / 2 / 29 // aNici ca Nau isvo viNampare tu vA doghaH / yamayati / yamaH pariveSaNa ityanye / NAviti siddhe Nici ceti cacanAdanyeSAM Nici na / syAmayate / nizAmayati / vyayaNa kSaye 89 / vyAyayati / yatraNa saMkocane 90 / kudruNa anRtabhASaNe 91 / kundrayati / gAdirayamityanye / zvabhraNa gatau 92 / tilag snehane 93 / telayati / jalaNa apavAraNe 94 / kSalaNa zauce 95 / kSAlayati / pulaNa samucchrAye 96 / bila bhede 97 / bhileti kauzikaH / talag pratiSThAyAm 98 / tulaNa unmAne 99 / totayati / tulayati tulanA ityAdi tu tulAzabdAd Nija bahulamiti Nici / dulaNa utkSepe 100 / bulaN nimajjane 101 / mUlag rohaNe 102 / kala kila pilaNa kSepe 103 / palaNa rakSaNe 104 / pAlayati / ilaN preraNe 105 / calaN bhRtau 106 / sAntvaNa sAmaprayoge 107 / kecittu popadezamimamAhuH / sAma sAntvaprayoge iti cndrH| dhUzaNa kAntIkaraNe 108 / adhuzan / dhUSaNityanye / dhUsag ityeke / zliSaNa zleSaNe 109 / lUSaNa hiMsAyAm 110 / ruSaNa roSe 111 / pyuSaNa utsarge 112 / pasuNa nAzane 113 / paMsayati / jamaNa rakSaNe 114 / puMsaNa abhimardane 115 / brusa pisa jasa barhaNa hiMsAyAm 116 / snihaNU snehane 117 / mrakSaNa mlecchane 118 / bhakSaNa adane 119 pakSaNa parigrahe 120 / lakSINa darzanAGkayoH 121 / IditvAtphalapati kartaryAtmanepadam / anyatra parasmaipadam / lakSayate / lakSayati / ito'rthavizeSe AlakSiNaH / ataH paraM pAguktA api maNiparyantA arthavizeSe ye curAdayaste prastUyante / jJANa mAraNAdiniyojaneSu 122 // mAraNatoSaNanizAne FERRRRRRRRRRRA Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJazca // 4 / 2 / 30 // Nici aNici ca Nau isvo viNampare tu Nau vA dIrghaH / cakAro Nici cetyasyAnu-18 karSaNArthaH / kecittu nizAmana icchanti / nizAmanamAlocanaM praNidhAnam // atirIblIhIknUyikSmAyayAtAM puH // .. 4 / 2 / 21 // NAvantaH / mAraNe, saMjJapayati pazUn / toSaNe, jJapayati gurUn / nizAne, apayati zarAn / anyatra AjJApayati bhRtyam / bahuvacanaM vyAptyartham / tena nAmno'pi satyApayati / puspAvityatra vizeSaNArtha ukaarH| arthA tudAntare tu krayAdiH / jAnAti / Nici Nigi ca rUpasAmye'pyarthabhedaH / ekatra svArtho'nyatra pryoktRvyaapaarH| cyuNa sahane 123 / cyAvayati zarAn / sahata ityarthaH / bhRNa avakalkane 124 / avakalkanaM mizrIkaraNama / bhAvayati da. dhnaudanam / vikalkana iti nandI / avakalpana ityanye // orjAntasthApavarge'vaNe // 4 / 1 / 60 // dhAtoditve pUrvasya sani ikAro'ntAdezaH // abIbhavat / jAntasthApavarga iti kim / juhAvayiSati / avarNa iti kim / bubhUSati // bukkaNa bhASaNe / 125 / bhaSaNa ityanye / bhaSaNa zvaravaH / raka laka raga lagaNa AsvAdane 126 / AdyAvAsAdana iti kecit / rAgayati / lAgayati / Nigi ghttaaditvaaddhsvH| liguNa citrIkaraNe 127 / liGgayati / carcaNa adhyayane 128 / anyatra carca paribhASaNa iti kecit / aJcaNa vizeSaNe 129 / azcayati / mucaNa pramocane 130 / prayojanAyAmiti kecit / mocayati kuNDale / prayojayatItyarthaH / arja pratiyatne 131 / arjayati hiraNyam / bhajaNa vizrANane 132 / vizrANanaM vipacanam / caTa sphuTaNa bhede 133 / cATayati / Nico'nityatyAcaTati / ghaTaNa saMghAte 134 / ghATayati / anyatra tu Nigi ghaTayati / hantyarthAzca / ye'nyatra hiMsA adhIyante te'pi curAdau vijnyeyaaH||nniti ghAt / 4 / 3 / 100 // hanteH / ghAtayati / anenaiva siddhe'nyeSAM hiMsAnAM paattho'traatmnepdaadigtruupmehaa| kaNaNa nimIlane 135 / kANayati / acIkaNat / acakANat / yataNa nikAropaskArayoH 136 / nikAraH khedanam / yAtayatyarim / nirazca pratidAne 137 / niryAtayati RNam / zodhayatItyarthaH / zandaNa upasargAda bhASA 37 ityanye / bhaSaNAvasyApavarga iti kima vApavarge'vaNe // 1HI bhAvayati da. 5 canama / ghaTayati / ityAca / ye'nyatra CASS sArthAnAM pATho'trayA: 136 / nikAraH AU Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSkArayoH 138 / vizabdayati / nandI tu yogavibhAgamicchati / zabdaNa upasargAdityekaH / bhASAviSkArayoriti dvitIya: / ayamanupasRSTArthaH / prazabdayati / zabdayati / daN AzravaNe 139 / kSaraNa iti kecit / sUdayati / ADaH krandaNU sAtatye 140 / Akrandayati / vyadaNU AsvAdane 141 / saMvaraNa ityanye / svAdayati | AsvadaH sa karmakAdeva svaderNic na tvakarmakAt / AsvAdayati yavAgUm / mudaNU saMsarge 142 / modayati saktUn sarpiSA / zRNa prasahane | 143 | prasahanamabhibhavaH / azIzRbhat / azazardhet / kRpaNU avakalkane 144 / avakalkanaM mizrIkaraNaM sAmarthyazca / kalpayati / avakalpanamityanye / jabhuj nAzane 145 / jambhayati / apaNa roge 146 | Amayati / caraNa asaMzaye 147 | vicArayati / nizcinotItyarthaH / saMzaye ityanye / pUraNU ApyAyane 148 / pUrayati / daLaNU vidA 149 / Nigi dalayatItyeke / divaNU ardane 150 / pazU paSaNa bandhane 151 / pAzayati pazum / pASayati / dantyAntyamimacchantyeke / puSaNa dhAraNe 152 / ghuTTai vizandane 153 // viziSTazabdakaraNe nAnAzabdakaraNe iti vA / avizabdana ityeke / aghoSayati pApam / apanhuta ityarthaH / RditkaraNANNico'nityatvam / aghuSat / aghoSIt / kauzikastvanRditamimamicchati / AGaH kande 154 | sAtasya ityapare / bhAghoSayati / bhRSa tamuN alaGkAre 155 / bhUSayati / avataMsayati / jasaNa tADane 156 | trasaNa bAraNe 157 | dhAraNa iti nandI | trAsayati mRgAn / nirAkarotItyarthaH / vasaNU snehacchedAvaharaNeSu 158 / avaharaNaM mAraNam / vAsayati ripuun| saNa utkSepe 159 / uccha iti kecit / bhrAsayati / prasaNa grahaNe 160 / lasaN zilpayoge 161 / laSa ityanye / laza ityapare / arhaN pUjAyAm 162 | Arjita / mokSaNa asane 163 / mokSayati bANAn / asyatItyarthaH / loka tarka raghu laghu loca viccha aju tuju piju laju luju bhaju paTa puTa luTa ghaTa ghaDa vRta putha nada budha grupa dhUpa kupa citra dazu kuzu tra pisu kuTha da va bRha valla ahu bahu mahuNU bhAsArthAH 164 // mAsArthAceti pArAyaNam / bhAsayati indhayati prakAzayati dIpayati dizaH / bhASArthI ityanye Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||iti prsmaipdinH|| // athAtmanepadinaH // yuNi jugupsAyAma 1 / yAvayate pApam / anyatra yauti / yunAti / yunIte / yujirayamityeke / gRNi vijJAne 2 / gArayate / vijJApana iti kecit / kRNityanye / pazciNa pralambhane 3 / vazcayate / kuTiNa pratApane 4 / mAdaNa tRptiyoge 5 / vRptizodhana ityanye / mAdayate / vidiNa cetanAkhyAnanivAseSu 6 / vedayate / vivAde'pyanye / maniNa stambhe 7 / stambho garvaH / bali bhaliNa AbhaNDane 8 / AbhaNDanaM nirUpaNam / diviNa parikUjane 9 / vRSiNa zaktivandhe 10 / AvarSayate grAmaH / zakti badhnAtItyarthaH / zaktibandhaH prajanasAmarthyamityanye / kutsiNa avakSepe 11 / kakSiNa Alocane P12 / lakSayate / ataH paramarthAntare'pyAtmanepadinAcurAdayaH / hiSki kiSkiNa hiMsAyAma 13 / niSkiNa parimANe 14 / tarjiNa saMtarjane 15 / kaTiNa apamAde 16 / ApadAna ityapare / truTiN chedane 17 / DAnto'yamityeke / zaThiN zlAghAyAm 18 / zAThayate / zaTIti nandI / zakIti kauzikaH / kRNiNa saMkocane 19 / tUNiNa pUraNe 20 / leti kecit / bhraNiNa AzaMsAyAma 11 / AzaGkAyAmityanye / citiNa saMvedane 22 / cetayate / basti gandhiNa adane 23 / dapi Dipi Dampi Dimpi Dambhi DimbhiNa saMghAte 24 / syamiNa vitarke 25 / zamiNa Alocane 26 / zAmayate / kusmiNa kusmavane 27 / kusmeti nAmno Nijityanye / gariNa udyame 28 / gUyate / tantriNa kuTumbadhAraNe 29 / tantrayate / kuTumbetyapi dhAturiti cAndrAH / kuTumbayate / mantriNa guptabhASaNe 30 / laliNa IpsAyAma 31 / kAlayate / galiNa srAvaNa iti kecita / paziNa grahaNazleSaNyoH 32 / daMziNa dazane 33 / dazanaM daMSTAvyApAraH / daMzayate / Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NE 945455485657 daziNa dAna iti kecida / daisiNa darzane ca / 34 / cAzane / bhatsiNa saMtarjane / 32 / yakSiNa pUjAyAm / 36 / yakSayate / ayayakSata / ityAtmanebhASAH / ito'dntaaH| adantatve hi mukhayati racayatItyAdAvallukaH sthAnivadbhAvAdaguNavRracabhAvaH / araracat / amusukhat / asamAnalopitvAtsanbadbhAvadIrpayorabhAvaH / asusUcat / atropAntyaisvAbhAvaH / bleSakAdInAM tUktaphalAbhAve'pi pUrvAcAryAnurodhenAdanteSu pAThaH / NijabhAve yanivRtyartha ityeke / dumilAstvevaprakArANAmadannasvasAmarthyAMdallopAbhAvaM manyante / vRddhau duHkhApayatItyAdi, te hi Niti iti vRdi svaramAtrasyecchanti / aGkaNa lakSaNe / 1 / aGkayati / orjAnneti sUtre paye'vaNe iti siddhe jAntaHsthAvargagrahaNaM jJApayati / Nau yat kRtaM kAyya tatsarva sthAnivad bhavatIti / tenAntaraGgatvAtkRte'pyalluki tasya sthAnivadbhAvAtkazabdasya dvitvam, | rUpAtidezAt / Azcakat / nanvata iti sUtre'zitIti viSayasaptamIvijJAnapakSe'llopasya NinimittakasvAbhAvena kathamihata nyAyapravRttiriti cetAyena vinA yama bhavati tattasya nimitta miti allopasya NinimittakatvAtAvastutastu tatra parasaptamIpakSa eva sUtrakRto'bhimataH / ata eva kartuH kvip galmeti sUtre vRhadvRttI galbhAMcakre ityudAharaNaM saMgacchate / anyathA pratyayotpatteH pUrvamevAlkope'ne kasvarAtparatvAbhAvena parokSAyA Amna syAt / / etacca jJApakamavarNa eva dravyamA tenAcikItiditi siddham / bleSkaNa darzane / 2 / sukha duHkhaNa takriyAyAm / 3 / sukhayati / duHkhayati / aGgaNa padalakSaNayoH apaNa pApakaraNe 5 / racaNa pratiyatne 6 / araracat / sUcaNU paizunye 7 // sUcayati / asusUcat / apopadezatvAma pApA pH| bhAjaNa pRthakarmaNi / 8 / sabhAjaNa priitisevnyoH|9| prItidarzanayorityapare / laja lajuNa prakAzane / 10 / kuTaNa dAhe / 11 / paTava TuNa granthe / 12 / kheTaN bhakSaNe 13 / AmantraNe ityeke / kheDiti devanandI / khoTaNa kSepe / pAhAto'yamiti dehnndii| dAnto'yamityapare / puTaNa sNsrg| 15) baTuNa vibhAjane / 16 / vaNTayati / caNTApayatIti kecit / zaTha vaThaNa samyagbhASaNe / 17 / daNDaN daNDa nipAtane / 18 / vaNaN gAtrapicUrNane / 19 / varNaNa basava Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka. varNakriyAvistAraguNavacaneSu / 20 / varNakriyA varNanaM varNakaraNaM vA / guNavacanaM stutiH zuklAyuktirvA / parNaNa hari-21 & sabhAve / 21 / karNaNa bhede / 22 / tUNaNa saGkocane / 23 / vitUNayati vadanam / gaNaN saGkhyAne / 24 ||ii ca gnnH|| 4 / 1 / 67 // GAre Nau dvitace pUrvasyAH / ajIgaNan / ajagaNat / bhUridAkSiNyasampannaM yatvaM sAntvamacIkathaH iti prayogadarzanAdanyeSAmapItvaM yathAdarzana micchantyeke / kuga guNa ketaN AmantraNe / 25 / AmantraNa gUDhoktiH / ketayati / ayaM nizrAvaNanimantraNayorapItyeke / panaNa gatau vA / 26 / patayati / vA zabdAdhugapadanadantatvaNijabhAvI / patati / apAtIt / apatIta / Nivasaniyoge'pyanadantatvamityeke / NijabhAve'pyadantatvamityapare / vAtaNa gtimukhsevnyoH|27| mukhasevanayorityeke / vA iti pRthadhAturityeke / vApayati / kathaNa vAkyapracanthe / 28 / vAkpapratibandha ityanye / vadana ityapare / kathayati / acayat / zraya daurbalye / 29 / thapati / latye zlapayatItyapi / chedaN dvaidhIkaraNe / 30 / chedayati / gaNU garne / 31 // ajagadat / andhag dRSTyupasaMhAre / 32 / Andadhat / "na badanaM saMyogAdiH" iti dvivaniSedhaH / stana garne / 33 / stanayati / dhvanaN zabde / 34 / dhvanayati / stenam cauthye / 35 / stenayati / atistenat / anekasvaratvenApopadezatvAtpasvAbhAvaH / UnaN parihANe / 36 / janayati / aunanat / mA bhavAn unanat / kapaNa dobalye / 37 / kRpayati / rUpaNa rUpakriyAyAm / 38 / rAjamudrAdirUpasya karaNe rUpadarzane iti vA'rthaH / kSapa lAbhaNa preraNe / 39 / bhApaNa krodhe / 40 / ababhAmat / gomaNa upalepane 41 // gomayati / ajugomata / sAmaNa sAntvane / 42 / sAmayati / pINayatItyarthaH / zrAmaN AmantraNe / 43 / stomaNa zlAghAyAm / 44 / vyayaNa vittsmutsgeN| 45 vyayayati / gatAvityeke / viteti dhAtvantaramiti kecin / vittayati / sUtraNa vimocane / 46 / vimocanaM andhanam / sUtrapati / asusUtrat / mUtraNa prasravaNe / 47 / pAra tIraNa karmasamAptau / 48 / katra gAtraNa zaithilye / 49 / citraNa citrkriyaakdaacidRssttyoH| 50 // citrayati / AlekhyaM karoti kadAcitpazyati RPSCHOOL Co Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + + + vetyarthaH / vaicitryakaraNArtho'yaM na citrakriyArtha ityapare / chidraNa mede 51 / mizraNa saMparcane 52 / varaNa IpsAyAma 53 / varayati / svaraNa AkSepe 54 / zAraNa daurbalye 55 / zArayati / zareti mandI / kumAraNa kroDAyAm 56 / kumArayati / acukumArata / lAnto'yamityanye / kalaNa saMkhyAnagatyoH 57 / kalayati / kSepe tu kALayati gAH / zI. laNa upadhAraNe 58 / upadhAraNamabhyAsaH paricayo vA / zIlayati / bela kAlaga upadeze 59 / velayati / velaNU kAlopadeza ityanye / palyUlaNa lavanapavanayoH 60 / apapalyUlat / balyUletyanye / aMzaNa samAghAte 61 vibhajana ityadhaH / aMzayati / dantyAnto'yamiti candraH / paSaNa anupasargaH 62 / paSayati / upasarge tu prapaSati / gaveSaNa mAgaNe | 63 / mRSaNa kSAntau 64 | amamRSat / Nico'nityatve / mRSati / rasaNa AsvAdanasnehanayoH 65 / vAsaNa upasevAyAm 66 / nivAsaNa AcchAdane 67 / aninivAsat / cahaNa kalkane 68 / cahaNaH zAThace // 4 / 2 / 31 // Nici Nau ca pare isvo miNampare tu vA dIrghaH / atrAdantatvAtsiddhAvapi dIrdhArtha vacanam / cahayati / mahaNa pUjAyAma 69 / rANa tyAge 70 / ararahan / rahuNa gatau 71 / raMhayati / raMhApapatItpapi matAntare / spRhaNa IpsAyAma 72 / spRdayati / rUkSaNa pAruSye 73 / arurUkSat / // ityadantAH parasmaipadinaH // mRgaNi anveSaNe 1 / mRgayate / arthaNi upayAcane 2 / arthayate / pUrvAcAryAnurodhenAsyAdanteSu paatthH| arthApayate ityapi kecit / anye tu NijabhAve'pyadantatvArtho'sya pAThaH / tenAnekasvaratvAdhara n| evaM garviprabhRtInAmapi / padaNi gatau 3 / padayate / saMgrAmaNi yuddha 4 / saMgrAmayate / ayaM parasmaipadotyeke / zUra vIraNi vikrAntau 5 / satraNi saMdAnakriyAyAma 6 / saMtAnakriyAyAmityeke / asasatrata / sthUlaNi parivahaNe 7 / garvaNi mAne 8 / gRhaNi grahaNe 9 / ajagRhata / kuhaNi vismApane 10 / kuhayate / mukhAdInAmadantatvaM ca NicUsanniyoga eva / tena NijabhAve jagaNa jaga Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema hai maka. nmate / lolA ta lakArapakAso vA / pRta vila ayUyunat / lINa, tuH jagaNithetyAdI anekasvarakhAbhAvAdAma na / na ca dvitve satyanekasvaratvAdAma dura iti vAcyam / sannipAtapa-18 | bhASayA tannirAkaraNAt / // ityAtmanepadino'dantAzca // yujaNa samparcane 1 / yujAderna vA // 24 // 18 // svArthe Nic / yojayati / yojati / ayUyujat / lIN dravIkaraNe 2 / liyo no'ntaH snehave // 4 / 2 / 15 // gamye Nau no'nto vA / ghRtaM vilInayati / vilAyayati / lII itIkArapazleSAdIkArAntasyaiva bhvti|kRtaatvsy tu lakArapakArau / snehadrava iti kim ? / lohaM vilApayati / slIlinoti vAtvamasyApItyeke / tanmate / lolaH / / 4 / 2 / 16 / / Nau snehadrave gamye vA / ghRtaM vilAlayati vilApayati vA / snehadrava ityeva / jaTAbhirAlApayate / lIGlina iti vakSyamANenAtmanepadamAtvaM cAsyApi, NicyapItyeke / kastvA mullApayate / NijabhASe vilayati / mINa matau 3 gatAvityanye / pIgaN tarpaNe // dhUravIgonaH // 4 // 2 // 18 // ANau / mINayati / yaujAdikayornechantyeke / tanmate prAyayati / gitvAd NigabhAve phalavati kartaryAtmanepadam / praya-18 ti| prayate / anubandhanirdezo yaGlubanivRtyarthaH dhuvatiprIyatinivRtyarthazca / dhUgaNa kampane 5 / dhUnayati / dha. vati / dhavate / AdhAvIt / adhaviSTa / adhoSTa / dRgaNa AvaraNe 6 / vArayati / varati / gharate / jaNa vayohAnau 7 / jArayati / jarati / cIka zIkaNU AmarSaNe8 / acIcikata / acIkIva / mAgaMNa anveSaNe 9 / mAgayati / mArgati / pRcaNa saMparcane 10 / ricaNa viyojane 11 / recayati / recati / vacaNa bhASaNe 12 / sandezana ityeke / vacyAt / yajAdivaceriti tu nAtra, tatra yaujAdikasya vaco'grahaNAt / aciMNa pUjAyAm 13 vRjaiNa parjane 14 / mRjauNa zaucAlakArayoH 15 / mRjo'syeti vRddhau / mArjayati / mArjati / mArjayitA / mArjitA / mATI / kaThuNa zoke 16 / kaNThayati / utkaNThayati / zrantha anyaNa sandarbha 17 / kraya ardiN hisAyAm 18 / kAyayati / ardayati / ardate / 555555 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zratha bandhane ca 19 / vadiNU bhASaNe 20 / vAdayati / saMvadate / chadaNU apavAraNe 21 / chAdayati / chadati / AGaH sadaNU gatau 22 | AsAdayati / AsIdati / AsadatIti kecit / anusvAredayamityeke / hRdaNU saMdIpane23 / chardapati / chardati / chardiSyati / kRtacRteti tu na tRdasAhacaryA dudhAderevacchrustatra grahaNAt / edidayamityeke / viNa zuddhau 24 / zundhayati / zundhate / anididayamityeke / tanRN zraddhAghAte 25 / zraddhopakaraNayorityanye / tAnayati / tanavi / upasargAdda 26 / AvAnayati / mAnaN pUjAyAm 27 / manaNityeke / tapiNU dAhe 28 / tApayati / tapate / tRpaNU prINane 29 / sandIpana ityeke / ApNU lambhane 30 / lambhanaM prAptiH / Apayati | Apati / Apita / Apat / darbheNa bhaye 31 / IraNa kSepe 32 / gatAvityeke / mRSiNa titikSAyAm 33 / marSayati / marpate / ativimRSayaH parasmaipadina iti bhImasenIyAH / ziSaNU asarvopayoge 34 / anupayuktatva ityarthaH / pUrvo'tizaye 35 | atizaya utkarSaH / vizeSayati / vizeSati / juSaN paritarkaNe 36 / paritarpaNa iti kecit / dhRSaNa sahane 37 | prasahanamabhibhavaH / Adidayamityeke / hisRNu hiMsAyAm 38 / hiMsayati / hiMsati / garhaNU vinindane 39 / pahaNarpaNe 40 / sAhayati / sahati / bahulametannidarzanam / navagaNIpaThi na bhavatyAdidhAtu nidarzanamityarthaH / tenAtrApaThitA api triprabhRtayo laukikAH stambhvAdayaH sautrAzrulumpAdayo vAkyakaraNIyA dhAtava udAhAyryAH / viklavante divi grahAH / vicchAyIbhavantItyarthaH / upakSapayati prAdRT / asannIbhavatItyarthaH / uttabhnAti / " nipAnaM dolayanneSa preGkholayati me manaH / pavano bIjayannAzA mamAzAmucculumpati 1 / tAvatkharaH makharamullalayAMcakAra / yadvA bhvAdigaNASTakoktAH svArthaNijantA api bahulaM bhavanti / curAdipAThastu nidarzanArthaH, yadAhu:--nivRcapreSaNAddhAtoH prAkRte'rthe NijiSyate / " rAmo rAjyamacIkarat / akArSIdityarthaH / prayojyavyApAre'pi prayoktRvyApArAnupravezo giM vinApi buddhayAropAdbahulaM bhavati / jajAna garbhaM maghavA, indro'jIjana dityarthaH / vAnti pazu vAtA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAnti parNamuco'pare / vAnti parNaruho'pyanye tato devaH pravarSati / 1 / athavA Nijabahulamityeva siddhe sUtramUtracchidrAndhAdaya udAharaNArthAH / tenAdanteSvanuktA api bahulaM draSTavyAH, tena skandha samAhAre skandhayati / sphuTa prakaTabhAve sphuTayati / vasa nivAse basayatItyAdayo'pi bhavanti // vRt yujAdayaH prsmaipdinH|| iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasaripaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisavignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrI. vijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM curAyo Nito dhaatvH|| praka0 // bhUGaH prAptau Nika // 3 / 4 / 19 // dhAtorvA / bhAvayate / bhavate / prApnotItyarthaH / bhavatItyevAnyatra / IA NiGiti DakAra AtmanepadArthaH / bhUGa iti ukAranirdezo NiGabhAve'pyAtmanepadArthaH / arthAntare'pi kvacidAtmane padamiSyate / yathA, yAcitArazca naH santu dAtArazca bhavAmahe / AkroSTArazca naH santu kSantArazca bhavAmahe iti / prAptAvapi parasmaipadamityanye / sarva bhavati praapnotiityrthH|| SSESSSSSS ||ath NigantaprakriyA // // prayoktRvyApAre Nig // 3 / 4 / 20 // kartAraM yaH prayukte sa prayoktA tadvyApAre'bhidheye dhAtoNiya vA / vyApArazca preSaNAdhyeSaNanimittabhAvAkhyAnAbhinayajJAnaprAptibhederanekadhA / tatra tiraskArapUrvako vyApAraH preSaNam / satkArapUrvakastvadhyeSaNam / bhavantaM prayukte bhAvayati / bhAvayate / kurvantaM prayukta kArayati / atra preSaNenAdhyeSaNena vA yathAsambhavaM prayoktRtvam / vAsayati bhikSA / atra nimittabhAvena / rAjAnamAgacchantaM prayukta rAjAnamAga Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HERSARSAN MOHAMASA mayati / atrAkhyAnena / AkhyAnena hi budhyArUDhA rAjAdayaH prayuktAH pratIyante / kasaM ghnantaM prayukta kaisaM dhAtayati naraH / atrAbhinayena / puSyeNa yuJjantaM prayuGkte puSyeNa yojayati candram / atra kAlajJAnena / ujjayinyAH.pradoSe prasthito mAhiSmatyAM sUryamudgacchantaM prayuGkte mAhiSmatyAM sUryamudgamayati / atra praaptyaa| nanu kartA'pi karaNAdInAM prayojaka iti tadnyApAre'pi Nigastviti cet , na, prayoktRgrahaNasAmarthyAt / tathA kriyAM kurvanneva kartA'bhidhIyate / tena tUSNImAsIce prayojye mA pRcchatu bhavAn anuyuktA mAM bhavAnityatra Nig na / paJcamyA bAdhitatvAdvA / bAdhikAra AbahulavacanAtpakSe vAkyArthaH / orjAntasthApavarge'vaNe / abIbhavat / juM iti sautro dhaatuH| ajIjavat / ayI. yavat / arIravat / alIlavat / apiipvt| amImavat / jAntasthApavarga iti kim ? / juhAvayiSati / avaNAnta iti kim ? bubhUpati // asamupluccyorvA // 4 / 1 / 61 // sani dvitve sati pUrvasyokArAntasyAvarNAntAyAmantasthAyAM parasyAmiH / azizravat / azuzravat / asisravat / asuzravat / adidravat / adudravat / apipravat / apupravat / apiplabat / apuplavat / acicyavat / acucyavat / azazAsat / aDuDhaukata / acacakAsat / acIcakAsadityapare / rAjayati / ararAjat / coritavantaM prayojitavAn acUcuraDanaM caureNa / avIvadabINAM parivAdakena // ghaTAdehasvodIrghastu vA triNampare // 4 / 2 / 24 // Nau / ghaTayati / ajIghaTat / smarayati / smRtvareti pUrvasyAtvam / asasmarat / adadarata / atatvarat // vA veSTaceSTaH // 4 / 1 / 66 // asamAnalope upare Nau dvittve pUrvasyAkAro'ntaH / avaveSTat / aviveSTat / acaceSTat / aciceSTat // kagevanUjanajayuknamaH // 4 / 2 / 25 // Nau isvo tri. Nampare tu Nau vA dIrghaH / kage iti sautro dhAtuH / kagayati / upavanayati / janayati / jarayati / knasayati / kecitta SNamUc ityasyA pIcchanti / ghaTAdayaH paThitArthA evaM gRhyante / kagAdInAM tvarthavizeSo nopAdIyate // Nau mRgaramaNe // 4 // 2 // 51 // ra rupAntyanakArasya luk / rajayati mRgAn vyAyaH / mRgaramaNa iti kim ? / raJjayati rajako vastra SAR 51HE Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M SSSSBLASASURE m // amo'kamyamicamaH // 4 / 2 / 26 // Nau isvo aiNampare tu Nau vA diirghH| ramayati / gamayati / kathaM saMkrAmayati / saMkrAmantaM karotIti zatrantANiji bhaviSyati / akamyamicama iti kim ? / kAmayate / Amayati / AcAmayati // paryayAtskhadaH // 4 / 2 / 27 // Nau isvo aiNampare tu vA diirghH| pariskhadayati / apasva. dayati / ghaTAdipAThena siddhe niyamArtha vacanam / anyopasargapUrvasya mA bhUt / praskhAdayati / anye tu paryapapUrvasya skhadehasva niSedhamicchanti / avAdapyanye / avaskhadayati / zamo'darzane // 4 / 2 / 28 // Nau isvo biNampare tu vA dIrghaH / zamayati rogam / adarzanaiti kim ? / nizAmayati rUpam / darzana evaM kecidicchatti // jvalahalahmalaglAsnAvanUvamnamo'nupasargasya vA // 4 / 2 / 32 // Nau isvaH / jvalayati / jvAlayati / halayati hAlayati / maLayati / jhAlayati / glapayati / glApayati / snapayati / snApayati / vanayati / vAnayati / vamayati / vAmayati / namayati / nAmayati / anupasargasyeti kim ? / prajvalayati / biNampare dIrghavikalpastu siddha eva / ubhayatra vibhASeyam / nityAdapi dvivacanAtmAgevopAntyAhasvaH oNeRditkaraNAjjJApakAt / mA bhavAn aTiTat / mA bhavAnididhat / mA bhavAn predidhat / ATiTat / Azizat / bhrAjayati / bhrAjabhAseti isvviklpH| avibhrajat avabhrAjat / ityAdi / vatyati / RvarNasya / avItat / avavatat / amImRjat / amamAjat / ghApayati // jighrteriH||4||2 / 38 // upAntyasya pare Nau vA / ajighripat / ajighrapat / tinidezAdyaGlupi na / ajAghrapat // tisstthteH|| 4 / 2 / 39 // upAntyasya pare nnaaviH| atiSThipat / vinirdezAGlupi na / atAsthapata / / yogavibhAgo nityArthaH // UduSo Nau // 4 // 2 // 40 // upAntyasya / dUSayati / NAviti kim ? doSaH / dhAtoH svarUpagrahaNe tatpatyayavijJAnAdiha na / doSaNa duTU bhAve kvip / duSamAcaSTe duSayati / punarNigrahaNaM nivRtyartham / De hasve netyanye / tanmatasaGgrAhArthamUkAraH prazleSyaH / / citte vA // 4 // 2 // 41 // cittaviSayaSasya citakartakasya 45555+0530 *42 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka duperupAntyasya Nau UdA / cittaM dUSayati doSayati vA kAmaH / cittagrahaNena prajJAyA api grahaNAt prajJA dUSayati doSayati thaa| gohaH svare / nigRhayati // zvervA / / 4 / 1 / 89 // sasvarAntasthA Gapare sanpare ca Nau viSaye yavat / azuzavat / azizvayat / viSayavijJAnAdantaraGgamapi vRddhayAdikaM vRtA bAdhyate kRte ca tasmin vRddhiH / tata AvAdeza upAntyahasvatvam / tato NikRtasya sthAnivatvAta zoditvam / tataH pUrvasya dIrgha iti kramaH / svaperyakDe ca / asUghuvat / atirIblIhIknUyIkSmAyyAtAM puH| arpayati / repayati / glepayati / hepayati // yvoH pvaykhyaJjane luka // 4 / 4 / 122 // pugrahaNamapratyayArtham / knopayati / mApayati / varjanaM kim ? / knUyyate / pratyayApratyayayoH pratyayasyaiva grahaNAdiha na / vazcakaH ||nnau krIjIGaH // 4 / 2 / 10 / / AkAro'ntaH / krApayati / jaapyti| a. dhyApayati // Nau sanDe vA // 4 / 4 / 27 // iDo gAH / adhyajIgapat / adhyApipat / NAviti kim ? / adhijigAMsate / sanaGa iti kim ? / adhyApayati |sidhyterjnyaane // 4 // 2 // 11 // Nau svarasyAkAraH / anaM sAdhayati niSpAdayatItyarthaH / ajJAna iti kim ? / tapastapasvinaM sedhayati / sAdhinaiva siddha sidhyaterajJAne sedhayatIti prayoganivRtyartha vacanam // cisphurona vA // 4 // 2 // 12 // Nau svarasyAt / cApayati |caayyti / sphArayati / sphorayati / ciyaH prajane // 4 / 2 / 13 // Nau vA''tvam / prajano garbhagrahaNam / puro vAto gAH pravApayati / vAyayati / garbha grAhayatItyarthaH / vAteH prajane vRttirnAstItyArambhaH // ruhaH pH|| 4 / 2 / 14 // Nau vA / ropayati rohayati vA tarumArohatyarthe rupyati stItyArambhaHliyo no'ntaH iti ne, ghRtaM vilInayati / vilAyayati / Atve tu vikAlayati / vilApayati ||paateH||4|2|17|| lo'ntaH / pAlayati / palaNa rakSaNe ityanenaiva siddhe pAyayatIti prayoganivRtyartha vacanam / vinirdezAtpA pAna ityAdAdikasya na / yaGlanivRttyarthazca saH / pApAyayati // vo vidhUnane jH||4|2|19 // NAvantaH / pakSakeNa upavAjayati / avIvajat / vidhUnana iti kim ? / orve, uccaiH SAR AC% Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema 43 kezAnAvApayati zoSayatItyarthaH / pAzAcchAsAve vyAho yaH // 4 / 2 / 20 / / NAvantaH / ve isyanAtvena nidezAd vA gatigandhanayo: ovai zoSaNe ityanayorna / kRtAtvAnAM grahaNAdiha prakaraNe lAkSaNikasyApi grahaNam / tena krApayatItyAdi siddham / pAyayati / apIpayat / paiM ityasyedam / picatestu // Ge vivaH pIpy ||4|1133 // Nyantasya na cAya dviH / apISyat / zAyayati / avacchAyayati / avasAyayati / vAyayati / vyAyayati / hrAyayati // Nau sani // 41 // 88 / / viSaye hRyateH sasvarAntasthA yhat / ajUhavat / ajuhAvat / viSayavijJAnAdantaraGgamapi yakArAgamaM bAdhitvAt // skAyaH sphAv ||4|2|22|| nnau| sphAvayati / abhedanirdezo'ntAdhikAranivRtyarthaH // zaderagatau zAt // 42 // 23 // Nau / puSpANi zAtayati / agatAviti kim ? / gopAlako gAH zAdayati / gamayatItyarthaH / sAhayati / jvarjanAnna patvam / nyasISait / evaM paryasISivat / vyatastambhat / prANayati / prANiNat / paryANiNat / paryAninat / na badanaM saMyogAdiH / aubjijat / ADiDat / aundidat / ayiraH / Arcicat // rabho'parokSAzavi // 4 / 4 / 102 svarAdau pratyaye svarAtparo no'ntaH / Arambhayati / aparokSAzatrIti kim ? / Areme | Arabhate / labhaH // 4 // 4 / 104 // pUrvaviSaye svarAtparo no'ntaH / lambhayati / labheH parasmaipadasyApyabhidhAnam / bha yogavibhAga uttarArthaH / IrSyayati / aiviSyat / kecittu aiyiyadityapi // NAvajJAne gamuH // 4 / 4 / 24 // iNikorNau viSaye / gamayati / adhigamayati / jJAne tu pratyAyayati / ajJAna itINo vizeSaNaM neko'sambhavAt / NAviko jJAnAdanyatreNazca nivRtyarthaM vacanam / arthAn gamayantIti tu gAminaiva siddham // ita zrItapogacchAcArya vijayadevasUri vijayasiMha sUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsi saMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTAraka zrI. vijayane misUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM NyantamakriyA // niga Gou . 23 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha sannantaprakriyA // tumarhrAdicchAyAM sanatatsanaH || 3 | 4 | 21 || yo dhAturiSeH karma iSiNaitra ca samAnakartRkaH sa tumarhaH / tasmAdicchAyAM san vA na cetsa icchAsannantaH / paThitumicchati pipaThiSati / tumahaditi kim ? / gamanenecchati / bhojana micchati devadattasya / icchAyAmiti kim ? / bhoktuM vrajati / atatsana iti kim ? / cikIrSitumicchati / tadgrahaNaM kim ? / jugupsiSate / sano'kAraH kim ? / arthAn pratISiSati / nakAraH sanyahaNeSu vizeSaNArthaH / nadIkUla pipatipatItyAdi tu patitumicchatItyAdivAkyavadupamAnAdbhaviSyati / apipaThiSIt / pipaThiSAJcakAra / pipaDhiSitA / svarAderdvitIyaH / aTiTiSati / ghaslAdezaH / jighatsati // yiH sanverbhyaH // 4 / 1 / 11 // dvizvAbhAjo dviH / iMyiyiSati / ISyaSiSati || grahaguhazca sanaH || 4 / 4 / 59 / uvarNAntAddhAtorvihitasyAdiriD na / guheriTamapIcchatyanyaH // rudavidamuSagrahasvapapracchaH san ca | 4 | 3 | 32 // tavA kidvat / jighRkSati / jughukSati | bubhUSati / karudiSati / vividiSati / mumuSiSati / suSupsati // nAmano'ni // 4 // 3 // 33 // dhAtoH san kichat / svarahanagamoH sani ghuTi / / 4 / 1 / 104 // dhAtoH svarasya dIrghaH / cikISati / cicISati / cikIrSati / jighAMsati / gambiti iNiGikAdezasya grahaNam / iGanadezasyaiva grahaNamicchantyeke // sanIGazca // 4 / 425 // iNikorajJAne gammuH // prAgvat // 3 / 3 / 74 // sanaH pUrvo yo dhAtustasmAdiva sannanvAtkarttaryAtmanepadam / yatpUya dhAtoranubandhenopapadenArthavizeSeNa vAtmanepadaM dRSTaM tatsamantAdatidizyate / zizayiSate / nivivikSate / azvena saMcicariSate / AcikraMsate / yatpunaH sapratyayadhAtunimittaM tannAtidizyate / zizatsati / mumUrSati / anubandhAdinimattamapi vizeSavidhAnavAghayA prAgadRSTaM nAtidizyate / anucikIrSati / titikSate / mImAMsata ityAdau prAgadRSTamapi AtmanepadamanubandhasAmarthyAd bhavati / avayave vA kRtaM liMgaM samudAyasyApi vizeSakaM bhavati / yadyevaM titikSayatI Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E sama BRARRESPONSIBSE tyAdAvapi prApnoti / avayave kRtaM liGga tasyaiva samudAyasya vizeSakaM bhavati ya samudAya so'vayavo na vyabhicarati / tijAdayazcArthavizeSeSu sannantaM samudAya na vyabhicarantIti bhavati tadvizeSako'nubandho na Nigantasya, tasya tairvyabhicArAta / adhijigAMsate vidyAm / adhijigamiSati grAmam / adhijigAMsyate / saMjigAMsate / mAturadhijigamiSati / adhijigAMsyate mAtA / jJAne tu pratISiSati / vibhinsati / vitsati / vivattiSate / cikRtsati / cikattipani / ninRtsati 2 // vo vyaanAdeH san cAyavaH // 4 / 3 / 25 // upAntye vyaanAderdhAtoH paraH ktvA san ca seT vA kidvat, yakAravakArAntAca na / didyutiSate / didyotiSate / lilikhipati / lilekhipati / atra iti kim ? / dideviSati / ivRdhabhrasjadambhazriyUrNabharajJapisanitanipativRddaridraH sanaH // 4 / 4 / 47 / / Adiriha vA / dApati / dideviSati / musyUpati / siseviti / Nisvoreveti vakSyamANaniyamAna pH|| Rdha iit||4|1|17|| sAdI sanina cAsya dviH| isati / sItyeva / adidhiSati / vibhrjissti|vibhrjiptivibhrksstivibhrkssti|| dambho dhipa dhI // 4 / 1 / 8 // sAdau sani na cAsya dviH / dhipsati / dhIpsati / sItyeva / didambhivati / zizrIpati / zizrayiSati / yuyUSati / yiyaviSati / moNunUpati / proNunuviSati 2 / bubhUSati / vibhariSati / zavanirdezo palapo bibhazca nityarthaH / vibhattarapIcchantyeke / iDabhAvapakSa guNamapi / tanmatasaMgrahArtha kRtaguNasya bhago nizA pyApo jIpIe na ca bi si sani // 4 / 1 / 16 // ekasvaroM'zaH / zIpsati / jijJapayiSati / Ipsati pAdAnAta jijJApayiSati | sanIti sanateH sanotezca grahaNam // sani // 4 / 2 / 61 // khanasadAdI sanyAtvam / siSAsati / dhuTItyeva / sisaniSati // tano vA // 4 / 1 / 105 // dhuDAdau sani diirghH| titAMsati / titaMsati / dhuTItyeva / titaniSati ||rbhlbhshkptpdaabhiH // 4 / 1 / 21 / / svarasya sakArAdau sani ikAro na ceSAM dviH| pitsati / pipasiSati / Aripsate / lipsate / zikSati / pitsate / XXXSHRS525 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahubacanaM zakIMczaklaMTorubhayorapi parigrahArtham / vR iti gRhaGohaNam / prAvuvUSati / prAvivariSati / - varISati / buvUSate / vivariSate / vivarISate / titIrSati / titarISati / vitariSati / cikIrSatItyatra lAkSaNika - tvA / didaridrAsati / didaridriSati // Rsmi pUGaazoka gahaghRpracchaH // 4 / 4 / 48 // sana AdiriT / aririSati / sismayiSate / pipaviSate / aJjijiSati / aziziSate / cikariSati / cikarISati / jigariSati2 / jigarISati / anye tu vyavasthitavibhASayA'syeTo dIrghatvaM necchanti / AdidariSate / AdidhariSate / pipRcchiSati / pracchasahacaritAH kRgRityete vaudAdikA grAhyAH / tena kRNAtezcikIrSati / cikariSati / cikarISati / gRNAteH, jigI / jigariSati / jigarISati / dharatedidhIrSatItyeva || mimImAdAmitsvarasya || 4 | 1 | 20 | sAdau sani na caiSAM / miMgraha, mitsati / mitsate zatam / mIti mIM mIMgazo grahaNam / mitsate / pramitsati / mitsate zatrUn / meti mAMgAMmeGAM grahaNam / mitsati mitsate bhUmim / apamitsate yavAn / mAternecchantyeke / dAma, praditsati dAnam / de, ditsate putrama | dAMga, ditsati ditsate vastrama | doMc, ditsati daNDam / dve, dhitsati svanam / dudha, dhitsati dhitsate zrutam / bahuvacanaM vyAptyartham / tena niranubandhakagrahaNe na sAnubandhakasyetyAdi nAzrIyate // anyAdhyasya mucermo vA // 4 / 1 / 19 // sAdau sani, na cAsya dviH / mokSati / mumukSati caitraH / avyApyasyeti kim ? / mumukSati vatsaM caitraH // rAdhervadhe // 4 | 1 | 22 || sAdau sani svarasyekAro na cadviH / praviritsati / aparitsati / vadha iti kim ? / ArirAtsati gurUn // dIGaH sani vA // 4 // 2 // 6 // tvam / didAsate / didIpate / upadidAsate / upadidISate / titarhiSati / vitRkSati / jiM jaye / jigISati / i eSiSapati / nityamapi dvirvacanamupAntyaguNena bAdhyate / oNerRditkaraNasya sAmAnyApekSajJApakatvAt / prANiNiSati ucche sani / ucicchiSati / cchAbhyAM sahitasyeTo dvizvam / nimittAbhAve naimittikasyApyabhAva iti tva Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maka / muSupsati / sa viparItaniyamanivRtyarthaH / tena sisAhayiSati / NistAvita sama nityam / dvitve haH / AjuhUSati / zvervA / zuzAvayiSati / zizvAyayiSati / juhAvayiSati / pusphArayiSati / pusphorayiSati / pipAvayiSati / lilAvayiSati / oryAntetItvam / suzru ityAdinA vetvam / zidhAvayiSati / zuzrAvayipati // NistorevAsvasvidasahaH SaNi // 23 // 37 // nAmyantasthAkavargAtparasya sasya Satvam / siSedhayiSati / tuSTrapati / svadAdipayudAsaH kim ? / sisvAdayiSati / sisvedayiSati / sisAhayiSati / Nistoreveti niyamAdiha na / sasUpati / sisikSati / evakAro viparItaniyamanivRtyarthaH / tena asISivat / tuSTAva / SaNIti kim ? / sipeva / patvaM kim ? / suSupsati / tiSThAsati / kathamadhISiSati / pratIpipati / paNi nimitte dhAtoH pa. svaniyamasyoktatvAt / iha tu sano dviruktasya Satvam / soSupiSate ityAdau tu yaGi dvivaM pazcAtsanniti na pratiSedhaH / yeSAM tu darzane punadivaM tanmate susopupiSata ityatra suzandAtparasya sasya SatvaM na bhavatyeva ||srvaa // 2 / / 38 // Nyantasya saJja myAdeH parasya saH SaNi S vA / sipanayiSati / sisanayiSati / nityaM Satvamityeke // svapo nnaavuH||4|1|62 // dvizve pUrvasya / suSvApayiSati / svapeNau Nake kyani Nau ke ca / asuSvApakIyata / svApeH vivacantAtkartuH kvipi yara / soSvApyate / anye tu Nau sati dvittvanimittAnantayeM evecchanti / svApakIyateH sani siSvApakIyiSati / NAviti kim ? / NakAntAtkyani sani ca siSvApakIyiSati / svapo NAviti kim ? / svApaM cikIrSati sidhvApayiSati / svapo Nau sati dvittva iti kim ? / soSopayiSati / upasargAtmugiti sUtre'vizva ityuktairiha na Satvam / abhimusUpati / abhisiSAsati // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasaripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetaddhicandrA-IX paranAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrI. vijayanemisUriviracittAyAM vRhaddhemaprabhAyAM samantaprakriyA // SOMOMOM RECASS Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha yaGantaprakriyA // T vyaJjanAderekasvarAbhRzAbhIkSNye yaha vA // 3 / 4 / 9 // dhAtoH / guNakriyANAmadhizrayaNAdInAM kriyAntarAvyavahitAnAM sAkalyena sampattiH phalAtireko vA bhRzatam / pradhAnakriyAyA vikledAdeH kriyAntarAvyavadhAnenA. vRttirAbhIkSNyam / sanyasyeti dvitram | AguNAvanyAdeH || 4| 1| 49 // dhAtoryaGantasya dvizve pUrvasya / nyAdiva - jainaM kim ? / banIvacyate / yaMyamyate / narInRtyate / apavAdatvAdeva nyAdibhiretadvApe siddhe tadvarjanaM dvitve sati pUrvasya vikAreSu bAdhaka na bAdhaka iti jJApanArtham / tenAcIkaradityatra na dIrgheNa sanvatkArthabAdhaH / bhRzaM punaH punarvA pacati / pApacyate / bobhUyate / lolUyate / AbhIkSNpayantasyAbhIkSNye dvitraM tu naH / uktArthatvAt / yadA tu bhRzArthadAbhIkSyavivakSA tadA bhavatyeva / pApacyate pApacyata iti / evaM bhRzArthayaGantAdAbhIkSNye AbhIkSNyayaGantAdvA bhRzAkSi yadA ca kevalA tadA sA kevaLA tadarthayotane asamarthena tadarthayotane dvirvacanamapekSate / pApacyasvapApacyasyeti / pUrvasUtre dhAtorityeva / tena sopasargAna / bhRzaM prAtti / vyaJjanAderiti kim ? / bhRzamIkSate / ekasvarAdias ? | bhRzaM cata / kecijjAgarcerapIcchanti / jAjAgrIyate / sarvasmAddhAtorAyAdimatya yarahitAtkecidichanti / avAvyate / dAdaridrayate / bhRzAbhIkSNya iti kim ? / pacati / veti kim ? / lunIhi lunAhItyevAyaM lunAtItyAdi yathA syAt // yo'ziti // 4 / 3 / 80 // vyaJjanAntAddhAtoH parasya luk / apApaciSTa / pApacAzcakre / pApacitA / sosUcitA zAzayitA kuSibhitetyAdau Nilope zayAdeze'llope ca vyaJjanAntatA / anye tu lAkSaNikavyaJjanAntebhyo yalopaM necchanti / tanmatasanprahArthaM dhAtoriti vihitavizeSaNaM kAryam / dhAtorityeva / IyitA / vyaJjanAdityeva / lolUyitA / azitIti kim / bebhidyate / dIrghIti dIrghaH / toSdrayate || adhyati trimUtri Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema sRcyazUrNoH // 3 / 4 / 10 // bhRzAbhIkSNye yaG / aTATayate / arAyaite / sosUzyate / momuutryte| sonUcyate / azAzyate / prorNonUyate // gatyarthAtkuTile || 3 | 4 / 11 / / vyaJjanAderaikasvarAd gatyarthAtkuTila evArthe varttamAnAchAtoryaG na bhRzAbhIkSNye || murato'nunAsikasya // 4 / 1 / 51 / / Atparo yo'nunAsikastadantasya yaGantasya dvive pUrvasya murantaH / caGkramyate |2| bambhaNyate / jaGgamyate / yalavAnAmanunAsikatve tantayyate / caMcalapate / maMmavyate / ananunAsikatve tAtayyate / cAcalyate / mAmavyate / ata iti kim ? tetimyate / bAbhAmyate / anunAsikasyeti kimU 1 / pApacyate / pUrvasUtre kuTila iti kim ? / bhRzaM krAmati / dhAtvarthavizeSaNaM kim ? / kuTilaM panthAnaM gacchati vakra kauNDinyanyAyena bhRzAbhIkSNyayoniSedhArya vacanam / bhRzAbhIkSNye kuTilayukta eva yaha na kevala ityanye / evamuttaratrApi / kathaM jaGgamaH 1rUDhizabdo'yam / lakSaNayA sthAvaretaramAtre varttate // gRlupasadacarajapajabhadazadaho garchau // 3 // 4 / 12 // yaG // goyaGi // 2 / 3 / 101 / / rasya latvam / garhitaM nigirati / nijegilyate / atra parelave bhvAderityasyAsatvam / gRNAtestu yaDeva nAsti / kecicu tasyApIcchanti / latvaM tu necchanti / lolupyate / sA // caraphalAm // 4 / 1 / 53 / / yaGantAnAM dvizye pUrvasya murantaH / bahuvacanaM viphalA vizaraNa ityasyApi parigrahArtham / ti copAntyAto'noduH || 4 | 1 | 54 // yaGantAnAM caraphalAntAdau pratyaye ca / caryate / 2 / phalyate 2 / ata iti kima ? / cArayateH phAlayatetha kvipi AcArakvipi yaGi cazcAryate / pamphAlyate / anoditi kima ? | cartti / pamphulti / japajabhadahadazabhajapazaH // 4 / 1 / 52 // yaGantasya dvidhye pUrvasya murantaH / jabjapyate 2 / jaJjabhyate 2 / dandahyate / dandazyate / bambhajyate / paziti sautro dhAtuH / pampazyate / daziti nirdezAt yaGlupyapi nalopaH / daMdazati / anyastu tatra nalopaM necchati // RmatAM rIH // 4 / 1 / 55 // yaGantAnAM dvive pUrvasyAntaH // nRteryaGi // 2 | 3 | 95 // nasya NatvaM na / narInRtyate / yaGIti kim ? / hariNartI nAma kazcit / sabha maka 46 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 45555555 jarImRyate / parIpRcchayate / varIvRzyate / calIklRpyate / RmatAmiti kim ? / cekrIyate / bahuvacananirdezo lAkSaNikaparigrahArthaH ||iiyane'ypi|4|3|87|| gApAsthAsAdAmAhAko viDatyaziti pratyaye / gai gAcha vA jegIyate / gADo necchantyanye / pepIyate / teSTIyate / soM seSoyate / sai sesIyate / apopadezatvAnna Satvam / dedIyate / dedhIyate / meti mAmAchamekAM trayANAM grahaNam / memIyate / mAtenecchantyanye / ayapIti kim ? / pragAya / ApIyeti tu pIDo bhaviSyati / svarAdAvantakopavidhAnAd vyaJjanAdAviti labdhe vyaanagrahaNaM sAkSAdvyaJjanapratipatyartham / tena kvibluki sthAnivadbhAvena na bhavati zaMsthAH pumAn // ghrAdhmoryaGi // 4 / 3 / 98||ii| jedhIyate / dedhmIyate // hanonIdhe // 4 / 3 / 100 // yaGi / jedhnIyate / vadha iti kim ? / gatau jaDDanyate // viGati yi zay // 4 / 3 / 205 // zIGaH / zAzayyate / kinirdezAdhaGlupi na / saMzezIyate / saMceskrIyate / pUrva guNastato dvittvam / sAsmayate / vA parokSAyaGi / zozUyate / zezvIyate / pyAyaH pIH / pepIyate / soSupyate // vyesyamo yaGi // 4 / 1 / 45 // sasvarAntasthA vRt / vIyate / sesimyate // cAyaH kI / / 4 / 1 / 86 // yaGi / cekIyate / dIrghanirdezoyaGlubarthaH / cekItaH / ayaGIti pratiSedhAt, vAvazyate // vaJcalaMsadhvaMsadmazakasapatipadaskando'nto nIH / / 4 / 1 / 50 // yaGantasya dvive pUrvasya / vanIvacyate / sanIsrasyata ityAdi / dIrghavidhAnasAmarthyAddhasvo na // si co yaGi // 2 / 3 / 60 // sasya SatvaM na / nisesicyate / abhisesicyate / paratvAdupasargalakSaNamapi SatvaM bAdhate // na kavateryA // 4 / 1 / 47 // dvitve sati pUrvasya kazvaH / kokUyate kharaH / kavateriti kim ? / kautikuvatyoH / cokuuyte|kvtirvykte zabde kuvatirArtasvare kautiH zabdamAtre yaGa iti kim ? / cukuve / tinnirdezAdyaGlupi cokavIti / anye tu tatrApi pratiSedhayanti / na gRNAzubharucaH // 34 // 13 // ya / garhita gRNAti / bhRzaM zobhate / bhRzaM rocate / / itizrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasUripaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrA Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - paramAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhahArakazrI. vijayanemisariviracittAyAM vRhaddhemaprabhAyAM yantaprakriyA // praka ESSARASHISHES ||ath yalubantaprakriyA / / ||bhulN lup // 3 / 4 / 14 // yaGaH / iha iDita ityAdi sUtra na pravarttate'nubandhanirdezAt / zyAdayo'pi na, gaNena nirdezAt / yalup cetyukteryaGlubantAnAmadAditvam / tena na zav / yaturustoritIt / bobhavIti / bobhoti / bobhUtaH / bobhuvati / yobhUyAt / bobhavItu / bobhotu / bobhUhi / abobhavIt / abobhot / abobhUtAm / abobhavuH / pibaitideti silup / abobhot / abobhotAm / abobhUvan / abobhUvuH iti kecit / bobhavAJcakAra / bobhavitA / bahulagrahaNAt kvacinna / loluuyaa| popUyA / tathA cAha " kvacittavRttiH kvacidamavRttiH kvacidvibhASA kvacidanyadeva / vidherSighAnaM bahudhA samIkSya caturvidhaM bAhalakaM vadantiza nAnAthIti / nAnAtti / naanaattH| nAnAthati / anAnAt / pAsparDIti / pAsparTi / paasprddh| pAsparddhati / pAspatsi / herSiH / pAspaddhi / apAspat / apAspada / sivi / apAspA ityapi / jagADi / jAgAdhIti jApAsi / AjAdhAt / ajAghAH / dadha , dAdadhIti / dAdaddhi / dAdaDaH / dApatsi / adAdadhIt / adAdhat / adAdadhIta / adAdAdhIna / coskundIti / coskunti / acoskun / momudIti / momotti / amomudIt / amomot / sivi amomoH ityapi / cokUrdIti / cokUrti / acokUrdIta / si. vi pakSe / acokUH / vanIvazcIti / vanIvati / vanIvaktaH / avanIvazcIt / avanIvan / jaGgamIti / jaGganti / jnggtH| jamati / janmi / jAnvaH / jaGgahi / ajAmIt / ekasvaragrahaNAnneniSedhaH / dIrghoccAraNasAmarthyAcAlupyapi nI / jedhnayIti / jedhneti / jedhnItaH / jeniyati / kecittu yaGlupi dhnI necchanti / vadhAdanyatra tu jar3a 2534555555 7 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti / jaGghanti / jaGghataH / jaGnati / jahi / jaGghahi ityanye / anabhIt / vadhyAt / vadhodezasya dvizvaM tu na / lakSye lakSaNasyeti nyAyAt / tallakSyatvaM ca svIyaprAthamikapravRttAvRddezyatvenAzrIyamANazabdasamudAya viziSTAghaTitatvam / svAghaTakatvasvaghaTako ddezyakavikAretaratva sambandhAbhyAM ca vaiziSTyam / AGpUrvasya tu AjaGghata ityAdi / khaGghanIti / caGkhanti || AH khnisnijnH|| 4 / 2 / 60 // ghuDAdau kGiti / cakhAtaH / canati / caJcUrtti 2 / caJcUrtaH cacurati / acaJcurIt / acacUH / yoyavIti / yoyoti / ayoyavIt / ayoyot / ayoyAbIt / yoyUyAt / nahAko lupi // 4 / 1 / 49 / / yaGo dvizye pUrvasyAkAraH / jaheti / jahAti / lupIti kima ? / jehIyate / Atvamicchantyanye / jahItaH / jahati / jahIhi / AziSi jahAyAt / iha itvAdikaM na tivA zaveti niSedhAt / soSupIti / soSoti / anye tu yalupi yhataM necchanti / tanmate sAsvapIti / sAsvapti / asAsvapIt / asAsvapam / sAsvapyAt / AziSi sAnupyAt // rirau ca lupi // 4 / 1 56 // dhAtUnAM yaGo dvizve pUrvasya rIrantaH / carikartti 2 | carkartti2 / carIkarti 2 / carkataH 3 / cakreti 3 / carkarmi / bahulagrahaNAnnet / acarkarIt // acarkaH / 3 / AziSa carkriyAt 3 / carkaritA 3 / varSati 3 / atra bahulagrahaNAnnet / atIt 3 | avaM / 3 / avachetIH 3 / avat 3 | avarSAH 3 ityapyanye / avarvarttI / gaNanirdiSTatvAdaG na / evaM natRtIti / jargRpati 3 / jagaddhiM 3 | ajat 3 // ajarigRddhAm 3 / ajarghAH 3 jarigRhIti 3 / jarigardi / 3 / gRha: 3 | gRha 3 | ajargha 3 / yadyapI ekasvaragrahaNAd gasya gho durlabhastathApi tivA zavetyasyAnityatvAbhyupagamAtatsiddhiH / ata eva bRha I vo ajaapU iti pratyudAharaNaM saMgacchate / paripRcchIti 3 / pariSaSTiM 3 / paripRSTaH 3 / paripRcchati 3 / atra yanimitto vat / lupyayvallena dityatra vRdvarjanAma sthAnivadbhAvaniSedhaH / kecittu pAmacchIti pASTi pApRSTaH ityAdIcchanti / marImRjIti 6 / marImASTi3 / marImRjati 3 / marImArjati 3 / arseryaGlupi dvizve Rmot / arati / ri Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 645 paka 13. rIyoge tu iy pUrvasya, ariyati / ararIti / ariyarIti / ataH / ariya'taH / Arati / ivarNAderiti RkArasya 3 ratve pUrvarephasya luk na ca tasmin kartavye rephasya sthAnivazvam / na sandhiGIti niSedhAt / ariyati / AziSi / hema hai AriyAt / rilRk dIrghaH / tinnirdezAnna guNaH / ariyiyAt / RmatAmityatra isvasyaiva grahaNAdiha na / tAtanti / yaha 2 / tAtItaH / tAtirati / evaM cAkarIti 2 / gRhNAteH / jarigRhIti 3 / jarigarhi 3 / jarigarhitA 3 / iTo dIrghastu na / tatra luptatinnirdezAt / jAhayIti / jAhati / jAhataH / jAiyati / mavyasyAH / jAhAmi / jAhAvaH / jAhAmaH / jAhIti / jAharti / jAhaH / jAiyati / ajAhaH / ajAhartAm / mavya, mAvyIti / mAmauti / mAmautaH / mAmavyati / tesa, tetevIti / tetayoti / dedivoti / dedyoti / soSivIti / seSyoti / anye tu kchintyevoTamicchanti / tanmate dedeti / seSeti / kecittu sivimavivarjitAnAM yakAravakArAntAnAM yaGlupaM necchanti // mavyavidhivijvaritvarerupAntyena // 4 / 1 / 109 // anunAsikAdau kvau dhuDAdau ca pratyaye vakArasyoT / mAmavIti / mAmoti / maamuutH| mAmavati / mAmoSi / mAmomi / maamaavH| mAmUmaH / zezivIti / zezroti / jAjvarIti / jAjUrti / jAjUtaH / tAtUrti / tAtUtaH / tu hiMsAyAma // rAlluka // 4 // 1 // 110 // dhAtocchakAravakArayoranunAsikAdau kvau dhuDAdau ca pratyaye / zUTo'pavAdaH / guNaH / totorti / dIrghaH / totUtaH / totUti / tothoti / dodorti / dadhIrti / johotti / momorti / momUtaH / momUrcchati / zozavIti / zezvayoti / vevasesimIti / sesenti / ApepayIti / Apepeti / cekayIti / ceketi / cokavIti / cokoti / ajevIM, vevayIti / veveti / yaGo lupyapi viSayo'styeva yathA avAttA. mityatra sica:,yathA cAdhyadhaikaMsa isyatra taddhitasya / kecittu lupi yaGo viSayAbhAvaM manvAnAvIbhAvamanaGgIkurvanto'sya yaDU lubnAstIti vadanti // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhamUripaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapI. gacchAcAryabhaTTArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM yaluvantaprakriyA / / -OMOMOM5 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha nAmadhAtuprakriyA // bitIyAyAH kaamyH||342 ||naamn icchAyAmarthe vA / putramicchati putrakAmyati / idkaamytiyshskaamyti| kiNkaamyti| uccaiHkAmyati / sva:kAmyati / kAmyenaiva karmaNa uktatvAtkarmaNi nAsya pryogH| dvitIyAyA iti kim?! iSTaH putrH|naatuH putramicchatItyAdau tu na,sApekSatvAt / anyamapekSamANasyAnyena shaikaarthiibhaavaabhaavaat|smaase tu bhrAtuSputrakAmyatItyAdi bhavatyeva, samarthatvAt / aghamicchati duHkhamicchatItyAdAvapi parasyetyapekSitatvAtsApekSatvam / kathaM tarhi putrakAmyatItyAdau putrasyAtmIyatA gamyate ? / anyasyAzruteH, icchAyAzcAtmaviSayatvAt / / amAvyayAtkyan ca // 3 // 4 // 23 // dvitIyAntAnAmna icchAyAmarthe vA kAmyaH / / kyAni // 4 / 3 / 112 // avarNAntasya IH / putrIya ti / putrakAmyati / mAlIyati 2 / amAvyayAditi kim ? / idamicchati / kimicchati / svaricchati / uccairicchati // naM kye // 1 / 1 / 22 / / kyani kyaGi kyapi ca nAma padam / rAjIyati / aharyati / gavyati / nAnyati / ganyitA / sanipAtaparibhASayA yasya lopona / vAcyati ||kyo vA // 4 / 3 / 81 // dhAtorvyaanAtparasyAziti luka / kyankyaGoH sAmAnyena nirdezaH / kyakSastu prAptireva na / vAcitA / vaacyitaa| samidhyati / smidhitaa| samidhyatA / kecittu yako'pi lugvikalpamicchanti / tanmatasaMgrahArtha kakAropalakSito ya ky iti vyaakhyeym| a. nyastvAha,ziSya ivAcaritA / zipitA ziSyiteti / yadyasti prayogastadA vakyapo'pi grahaNam / kya iti vyaanApazrI ato luki kRte lugarthA / anyathA'to lugapavAda: kyalaga vijJAyeta / adasyati / tvayati / mayati / prakRtyarthasyaikatvAbhAve tu yuSmayati / asmayati / bhvAderitidIrghaH / gIryati / pUryati / bhvAditvAbhAvAna dIrghaH / divamicchati khyiti / gArgIyati / Rtorii| karmayati / pitrIyati / dIrghaH kavIyati ||aadhaaraacopmaanaadaacaare // 34 // 24 // 5453 SSUR 24 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAnyayAdupamAnAda dvitIyAntAdAdhArAccAcAre kyan vA / putramivAcarati putrIyati chAtram / prAsAdIyati kuTayAm / na prAdirapratyayaH / prAsAdIyat / upamAnAditi kim 1 | chAtrAdermA bhUt / AdhArAcceti kim ?| parazunA dAtreNa vA carati / amAvyayAditi ki ? / idamivAcarati / svarivAcarati / upamAnasya nityamupameyApekSatvAt sApekSatve'pi sAmarthyam // tadgarthe'zanAyodanyadhanAtham || 4 | 3 | 113 // yathAsaMkhyaM nipAtyate / azanAyati / udanyati / dhanAyati / anyatra / azanIyati / udakIyati / dhanIyati dAnAya // vRSAzvAnmaithune sso'ntaH // 4 / 3 / 114 // kyani / vRSasyati gauH / azvasyati vaDavA / tRSAzvazabdAvatra maithune varttate / manuSyAdAvapi hi prayujyete / anyatra dvaSIyati / azvIyati / ssa iti dvisakAra nirdezaH patvaniSedhArthaH / tenottaratra dadhisyati / madhusyati // as calaulye // 4 / 3 / 115 // gamye nAmnaH sse'ntaH kyani / dadhisyati / dadhyasyati / madhusyati / madhvasyati / kSIrasyati / asvidhAnamanakArAntArtham / akArAnteSu luki vizeSAbhAvAt / anyastu lukamakurvan kSIrAsyati lavaNAsyati ityudAharati / tacca na bahusammatam / laulya iti kim ? / kSIrIyati dAnAya // kartuH kvip galbhavalIbahoDAttu Git || 3 | 4 | 25 // upamAnAnAmna AcAre vA / azvati / mAlAti / amAlAsIta / dadhayati / kavayati / akavAyIt / akavayIdityanye / vayati / vivAya / vivyatuH / zrayati / zizrAya zizriyatuH / bhavati / abhAvIt / bubhAva / pivaivideti bhruvova iti bhRsvaporiti ca nAtra pravarttante gauNamukhyanyAyAt / dravati / adrAvIt / pitarati / rAyavi / gavati / yavati / kati / cakacakAvityanye / svati / sasva / sasvAvityanye / ati / au / atuH / rAjanati / anati / idamati / pathenati / atropAntyadIrghamicchantyeke / anaDohati / gerati / porati / garabhate / klIbate / hoDate || kyaG || 3 | 4 | 26 / / kartturUpamAnAdAcAre vA / zyenAyate / haMsAyate / paNDitAyate mUrkhaH / e tAyate / gArgAyate / vAtsAyate / yuvAyate / taruNAyate / pAcikAyate / paJcamIyate / mAhezvarIyate / cArukezIyate / brA nAma praka0 49 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hmaNIyate / vAnarIyate / kAyate / kAyAJcakre / tvadyate / madyate / yuSmadyate / asmadyate / sapatnIva sapatnAyate / sapatIyate / sapatnIyate / paTvImRddhayAviva paTvImRdUyate / eke tu katuH sambandhina upamAnAd dvitIyAntAt kvipUkyaGA vicchanti / tanmatasaMgrahArthaM karturiti SaSThI vyAkhyeyA / dvitIyAyA iti cAnuvarttanIyam / kviciti puurvprsiddhaanuvaadH||so vA luk ca // 3 | 4 | 27 // sa iti paJcamyantaM SaSThayantaM ca / sakArAntAtkartturUpamAnAdAcAre kpaGa vA antya - sasya luk ca vA / payAyate payasyate / krama / sarAyate / sarasyate / anye svapsarasa eva lopo nAnyasyetyAhuH | | ojo'psarasaH // 3 / 4 / 28 || kartturUpamAnAdAcAre kyacha vA salopazca / ojaH zabdo vRttiviSaye tadvati / ojAyate / apsarAyate / anye tvojaHzabde saLopavikalpamicchanti // cvyarthe bhRzAdeHstoH // 3 / 4 / 29 // karttuH kyaG vA luk ca / abhRzo bhRzo bhavati bhRzAyate / cvyartha ityanena lakSaNayA bhavatyarthaviziSTaM prAgatattatracyate / karotistu kartturityanena nyudastaH / unmanAyate / na prAdirapratyayaH / udamanAyata / sumanAyate / svamanAyata / apratyaya ityukteH, autsukAyaMta / vehAyate / karturityeva / abhRzaM bhRzaM karoti / cvyartha iti kim ? | bhRzo bhavati / prAga mAtredhAnAt kyaGA civarna bAdhyate / bhRzIbhavati // DhAjU lohitAdibhyaH Sita // 3 / 4 / 30 / / kartRbhyazcvyarthe kyaG // kyaSo na vA || 3 | 3 | 43 // dhAtoH kartaryAtmanepadam / apaTa - paTAyati / paTapaTAyate / DAjantAt kyavidhAnAt kyaSApi yoge DAc / lohitAyati / lohitAyate / liGgaviziparibhASayA lohinIyati / lohinIyate / kartturityeva / paTapaTAkaroti / cvyartha ityeva / lohito bhavati / bahuvacanamAkRtigaNArtham / lohitAdiSu lohitazabdAdevecchantyanye / dhUmAdInAM svatantrArthavRttInAM prakRtivikArabhAvApratIrtho nAstIti tadvRttibhyaH pratyayaH / adhUmavAn dhUmavAn bhavati dhUmAyati / dhUmAyate // kaSTakakSa kRchramatragahanAtha pApe kramaNe || 3 | 4 | 31 // kaSTAdibhyazcaturthyantebhyaH pApavRttibhyaH / ya / kaSTAya karmaNe krAmati / kaSTAya evaM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 kakSAyate / kRcchrAyate / satrAyate / gahanAyate / caturthInirdezaH kim ? / ripuHkaSTa kAmati / pApa iti kim ? / kaSTAya 6 tapase krAmati / kramaNamiha pravRttimAtram / dvitIyAntebhyaH pApacikIrSAyAmityanye // romanthAd vyApyAccarvaNe // hema // 3 / 4 / 32 // kyaGvA / abhyavahRtaM dravyaM romnthH| romanthamucayati romanthAyate gauH| udgIrya carcaya nAma tItyarthaH / uccarvaNa iti kim ? / kITo romanthaM varttayati / udgIrya bahistyaktaM pRSThAnante nirgata vA dravyaM guTikA karotItyarthaH // phenomavASpadhUmAduddhamane // 3 / 4 / 33 // karmaNaH kyaG vA / phenamuddhamati phenAyate / uSmA. yate / bASpAyate / dhUmAyate // sukhAderanubhave / 3 / 4 / 34 // karmaNA kyaGvA // saakssaatkaaro'nubhvH| mukhAyate / duHkhAyate / anubhava iti kim ? / devadattasya sukha vedayate prasAdhakaH / mukhAdivikAreNAnumAnato nishcinotiityrthH|| zabdAdeH kRtau vA // 3 // 4 // 35 // karmaNaH kyaG / NijapavAdaH / zabdaM karoti zabdAyate / vairAyate / vAza- 18 bdo vyavasthitavibhASArthaH / tena yathAdarzana Nijapi / zabdayati / bairayati / vAdhikArastu vAkyArthaH // tapasA kyan // 3 / 4 / 26 // karmaNaH karotyarthe vA / tapaH karoti tapasyati / atra yadA vrataparyAyastapa:zabdastadAkyankarmaNo vRttAvantatatvAdakarmakatvam / yadA tu santApakriyAvacanastadA kyankarmaNo vRttAvantarbhAve'pi svakarmaNA sakarmaka eva / tapasyati zatrUn // namovarivazcitrako sevAzcaye // 3 / 4 / 37 // karmaNo yathAsakrUthaM karotyarthe kyan vA namasyati devAn / varivasyati gurun / citrIyate / DakAra aatmnepdaarthH| arcAdiSviti kim ? / namaH karoti / nmHshbdmucaarytiityrthH|| aGgAnnirasane jiG // 3 / 4 / 38 // karmaNo vA / hastau nirasyati / hastayate / pA. dayate nirasana iti kim ? / hastaM karoti hastayati / karmaNa iti kim?| hastena nirasyati / GakAra aatmnepdaarthH| pucchAduspariSyasane // 3 / 4 / 39 // pucchAtkarmaNa udasane paryasane vyasane asane cArthe NilvA / pucchamudasyati / utpucchayate / paryasyati,paripucchayate / vividha viruddhaM votkSepaNa vyasanam / vipuccha yate / pucchavate // bhANDAtsamA. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 | cittau // 3 / 4 / 40 // karmaNo Ni vaa| bhANDAni samAcinoti sambhANDayate / paribhANDayate / rAzIkaro- 1 tItyarthaH / samAcayanaM samparibhyAM yotyate // cIvarAtparidhAnArjane // 3 / 4 / 41 // karmaNo Nika vA / cIvaraM paridhatte paricIvarayate / samAcchAdanamapi paridhAnam / saMcIvarayate / cIvaramarjayati cIvarayate / sammAjane'pyanye // NijabahulaM nAmnaH kRgAdiSu // 3 / 4 / 42 // bahulagrahaNaM prayogAnusaraNArtham / tena yasmAnAmno yadvibhaktyamtAyasmin dhAtvarthe dRzyate tasmAttadvibhaktyantAd tahAtvartha eva bhavatIti niyamo labhyate / muNDaM karoti muNDayati chAtram / mizrayatyodanam / lakSNayati vanam / lavaNayati sUpam / ebhyavyathai eveti kazcit / vyAkaraNasya sUtraM karoti vyAkaraNaM sUtrayati / pratyaye utpanne yo'sau vyAkaraNamUtrayoH sambandhaH sa nivartata iti na vyAkaraNazabdA. spaSTI kintu sUcayatikriyAsambandhAdUdvitIyeva / evaM dvaarmudghaattytiityaadi| nanu tapasyatItyAdivatkarmaNo vRttAvantarbhAvAnmuNDinA'karmakeNa bhAvyamiti cena / sAmAnyakarmaNo'ntarbhAve'pi vizeSakarmaNA sakarmakatvAt / muNDayati chAtramiti / putrIyatItyAdau tu AcArakyanA buddherapahRtatvAdicchAkyannantasya vidyamAnamapi vizeSakarma na prayujyate / putrIyati chAtramityukte putramicchatIti pratItyabhAvAt / taduktam " sadapIcchAkyanaH karma tadAcArakyanA hRtam / kauTilpeneva gatyAbhyAso vRttau na gamyate / 1 / " muNDaM balIvadai karotItyubhayadharmavidhAne muNDaM zuklaM karotItyanuvAde vA'. nabhidhAnAna bhavati / paTumAcaSTe paTayati / vRddhau kRtAyAmantyasvarAdilopaH / apIpaTat / na ca paratvAtpUrva lopa eva syAditi vAcyam / halikalivarjanAtparasyApi lopasya vRddhyA bAdhAt / gonAvamAcaSTe gonayati / ajUgunata / iskhe kartavye sthAnivadbhAvastu na, svarasya para iti sthAnivadbhAvasyAnityavAt / vRkSamAcaSTe ropayati vA vRkSayati / taM gRhNAti kRtayati / evaM varNayati / svacayati / rUpaM darzayati rUpayati / rUpaM nidhyAyati nirUpayati / lomaanynumoti| anulomayati / tUstAni vihanti udahati vA vitUstayati uttUstayati kezAn / vijaTIkarotItyarthaH / vaskheM. *99****CASHKURSAARET Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema 5. paka0 vastreNa vA samAcchAdayati saMvastrayati / vastraM paridadhAti parivastrayati / tRNAnyutplutya zAtayati uttaNayati / hastinAtikrAmati hastayati / evamatyazvayati / varmaNA saMnahyati saMvarmayati / vINayopagAyatyupavINayati / senayA'bhiyAyAtyabhiSeNayati / cUrNairavadhvaMsayati avakirati vA avacUrNayati / tUlairanukuSNAti abakuSNati anugRhNAti vA anutULayati avatU yati / vAsyA chinatti vAsayati / evamasinA asyti| vAsyA paricchinatti privaasyti| vAsaso. nmocayati udAsayati / parazunA parazayati / zlokairupastauti upazlokayati / hastenApakSipati apahastayati / azvena saMyunakti samazvayati / gandhenArcayati gandhayati / evaM puSpayati / balena sahate balayati / zIlenAcarati zIlayati / evaM sAmayati / sAntvayati / chandasopacarati upamaMtrayate vA upacchandayati / pAzena sNycchti| saMpAzayati / pAzaM pAzAdvA vimocayati vipAzayati / zUro bhavati zUrayati / vIra utsahate vIrayati / kUlamullaDDayati utkUlayati / kUlaM pratIpaM gacchati pratikUlayati / kalamanugacchati anukUlayati / koSTAnavamardayati avaloSTayati / putraM sUte putrayati ityAdi / AkhyAnaM nalopAkhyAnaM kaMsavadha sItAharaNa rAmapravrajanaM rAjAgamanaM mRgaramaNaM ArAtrivivAsamAcaSTe ityAdiSu indriyANAM jayaM kSIrasya pAnaM devAnAM yAgaM dhAnyasya krayaM dhanasya tyAgamodanasya pAkaM karotItyAdiSu ca bahulavacanAnna yatrAnekavizeSaNaviziSTa kriyA pratyayArthastatra kriyAvizeSAbhivyaktaye upasargaprayoga aavshykH| yathA vipAzayati sampAzayatIti / ekavizeSaNaviziSTakriyAyAH pratyayArthatve tu naivam, sandehAbhAvAt / yathA zyenAyate / evam pratyayasyAnekArthatve'pi arthavizeSAbhivyaktyarthamupasargaprayogaH yathA atihastayati / anekopasargaviziSTakriyAyAH pratyayArthatve zabdazaktisvAbhAvyAdeka evopasargArthaH pratyayArthe'ntarbhavati dvitIyastUpasargeNeva pratyAyyate / yathA bhANDAni samAcinoti sambhANDayate ||"vinmtornniissttheysau lup" iti lupi sragviNamAcaSTe srajayati / payasvinIM payayati / vinmatolupyanekasvarasyAntyasvarAde ke vikalpanecchantyeke / lugabhAvapakSe Nau guNaM ca / payasayati 2 // tvagvantaM vacayati / vamumantaM vasayati / 8955 16HUSAUR 36+ Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSSSSSSSSSSSSS 4 vasavayati ityapi mtaantre| zrImantI zrImantaM vaashryyti| saMjJApUrvakatvAnna vRddhiAazizrayat / alpaM yuvAnaM vA kanayati / pakSe alpayati / yavayati / ayuyvt| sthUlaM sthavayati / davayati / kathaM durayatyavanate vivasvatIti ? dUramatati ayate vA durAt taM kurvantItyarthaH / isayati / kSepayati / kSodayati / aculodat / zrayati / jyayati / sAdhayati / asasAdhat / nedayati / priyamAcaSTe prApayati / sthApayati / sphApayati / varayati / garayati / vaMhayati / trapayati / drAghayati / varSayati / vRndayati / prathayati / apaprathata / mradayati / bhrazayati / krazayati / draDhayati / parivraDhayati / bahUn, bhUya. yati / bhAvayatIti kecit / bahayatItyanye / UDhimAcaSTe, UDhayati / aujiDhat / DhatvAdInAmasavADatizabdasya dvitvam / kecitta auDiDhat itIcchanti / UDhamAkhyat / aujadat / auDaDhat ityanye / svayati / tvAM mA vAcaSTe / tvadayati / madayati / nityatvAdantyasvarAdilopAtmAk tvamAdeze'ntaraGgatvAllugasyAdetyapade ityakArasya luki naikasvaraspeti niSedhAdantyasyarAdelag na / vAtmAkRtaM balIya iti tvanityam / tvApayati mApayatItyanye / tvAdayati / mAdayatItyapare / yuvAmAvAM vA AcaSTe yuSmayati / asmayati / vidvAMsaM viddhayati / NivarjanAnnoS / vidAvayatItyanye / vidytiitypre| zvAna zvAnayati / zAvayatItyanye / zunayatItyapare / udazcapAcaSTe udayati / NivarjanAnnodIcAudAyat / udayat / udIcayatItyanye / pratyaJca pratyayati / pratyAyat / pratIcayatItyanye / dadhyazcam dadhyayati / svaravyaanayo4 rabhedanyAyena svarasthAnikatvAdantyasvarAdilucaH sthAnivatvAnna vRddhiH / matAntare na vRddhiriti niSedhAjJA / yatve tu na sthAnivadbhAvaH / na saMdhiGIti niSedhAt / adadhyayat / adadadhyat / samyaJca samyayati / samIcayatItyanye / samiAyata / samyAyat / tiryaJcaM tiryayati / antyasvarAdilopasya bhirnggtvenaasiddhtvaattirsstiriH| atitiryata / vizayayatItyanye / sadhrayaJcaM sadhrayati / asasadhrayat / sadhrAyayatItyanye / viSvadyazca viSvadhayati / aviviSvadyata / devAcaM devavyayati / adidevadrayat / adadyaJcam / adaddhayati / adamuyazcam / adamuyati / amumuyaJcam / amuma OMba Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yati / Amumuyat / hali kaliM vA gRhNAti / halayati / kalayati / ajahalat / acakalat / nAtra sanvadbhAvadIghauM, 6 & nAmino'kalihaleriti vRddhyabhAvena samAnaLopitvAt / svazvam / svazvayati / svAzazvata / bhuvamAcaSTe bhAvayati / abI bhavat / bhruvam / bhrAvayati / avubhravat / zriyam / azizrayat / gAma ajUgavat / rAyama, arIrayat / nAvama, anUnavava / karimAcaSTe karayati / acakarat / bhrAtaraM bhrAtayati / anarthakatvAttRzabdalopo na / daradamAcaSTe dAradayati / enIma, 52/ esayati / aitatat // vrtaadbhujitbhivRshyo||3|4| 43 / / kagAdiSvartheSu NijU bahulam / / vrata zAstravihito niyamaH / paya eva mayA bhoktavyamiti vrataM karoti gRhNAti vA payo vratayati / sAvadyAnnaM mayA na bhoktavyamiti vrataM karoti gRhNAti vA sAvadyAnnaM vratayati / arthaniyamArtha ArambhaH // styaarthvedsyaaH|| 3 / 4 / 44 // Nic tatsanniyoge / satyApayati / arthApayati / ArtIthapata / vedApayati // zvatAzvAzvataragAloDitAharakasyAzvataretaka lukU / / 3 / 4 / 45 / / Nic sNniyoge| zvetAzcamAcaSTe karoti tenAtikrAmati vA zvatayati / azvayati / gAlotyati / Aharayati lugarthe vacanam / Nic tu pUrvaNa sikha eva / iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasaripaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntavAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhahArakazrI. vijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM nAmadhAtumakriyA // 555555 MUSINES ||ath knnddvaadyH|| kaNDUg gAtravidhapaNe 1 // dhAtoH kaNDvAdeyaM // 3 / 4 / 8 // svArthe / dvividhAH kaNDvAdayaH / dhAtavo nAmAni ca / kaNDUyati / kaNDUyate / dhAtoriti kim ? / kaNDUH / yakaH kizcAddhAtorevAya vidhiH dhAtugrahaNamuttarArtha Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miha sukhAyai ca / mahIG pRSTau pUjAyAM ca 2 / mahIyate / hRNI ropalajjayoH 3 / hRNIyate / vei lAi dhaurtya pUrvabhASe svapne ca 4 / mantu roSavaimanasyayoH 5 / aparAdhe ityeke / mantUyati / valgu mAdhuryapUjayoH 6 / am mAnasopatApe / 7 / asUyati / asU asUg ityeke / anye tu asUra doSAviSkRtau roge cetyAhuH / veT, loT vedavat / lAi jIvane ityeke| veT lAT ityanye / liTU alpArthe kutsAyAM ca 9 / loT dIptau 10 / leT loT dhaurtya pUrvabhAve svapne cetyanye / lelA dIptAvityapi kecit / urasU aizvarye 11 / urasyati / uSasU prabhAtIbhAve 12 / iras IrSyAyAm 13 / iraj iragiyapi kecit / tiras antardhI 14 / iyam imasU asU payas prasRtau 15 / sambhUyas prabhUtabhAve 16 / duvam paritApaparicaraNayoH 17 | duraj bhiSaj cikitsAyAm 18 / bhiSNuk upasevAyAm / 19 / rekhA zlAghAsAdanayoH 20 / lekhA vilAsaskhalanayoH 21 / adanto'yamityapare / ekA velA kelA khelA bilAse 22 / iletyanye / khalU ityeke / godhA medhA AnugrahaNe 23 / magadha pariveSTane 24 / nIcadAsya ityanye / iradha iSudha zaradhAraNe / 25 / kuSubh kSepe 26 / sukha duHkha tatkriyAyAm 27 / agada nIrogatve 28 / gadgada vAkskhalane 29 / gadgadiGityeke / taraNavaraNa gatau / 30 / uraNa turaNa tvarAyA 31 / puraNa gatau 32 / bhuraNa dhAraNapoSaNayuddheSu 33 / curaNa maticauryayoH 34 / bharaNa prasiddhArthaH 35 | tapus tampas duHkhArthI 36 / tantasa pampasa ityanyatra / arara ArAkarmmaNi 37 / sapara pUjAyAma 38 | samara yuddhe 39 // iti zrItapogacchAcAryavijaya devasUri vijayasiMhasUri paTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhi vijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsi saMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTAraka zrIvijayane misUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM kaNDvAdayaH // // atha pratyayamAlA // Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema azvIyateH sani // nAmno dvitIyAdyatheSTam // 4 / 1 / 7 // svarAdernAmno dhAtordvirvacanabhAjo dvitIyAdArabhyaikasvaro'vayavo yatheSTaM dvirucyate / azizvIyiSati / azvIyiyiSati / azvIyiSiSati / indidrIyiSati / indrIyiyiSati indrIyiSati // anyasya // 4 / 1 / 8 // svarAderanyasya nAmno dhAtordvirvacanabhAjaH prathamAdirekasvaro yatheSTaM dviH / putrIyiSati / vitrayiSati / putrIyiyiSati / putrIyaSiSati / cicandrIyiSati / candidrIyiSati / candrIyiyiSati / candrIyiSiSati / putrIyantaM mAyukta anuputrIyat / aputitrIyat / aputrIyiyat / priyamAkhyAtumAcakSANaM merayituM cchati / piprApayiSati / prApipayiSati / prApayiyiSati / prApayiSiSati / uruM vivarayiSati / varirayiSati / varayiyiSati / varayiSiSati // kaNDvAdestRtIyaH // 4 / 1 / 9 // kaNDvAderdhAtodvivacanabhAjastRtIya evaikasvaro dviH / kaNDUyiyiSati / asUyiyiSati // punarekeSAm // 4 / 1 / 10 // mate dvizve kRte dviH / susopupiSate / ekepAmiti kim ? | sopupiSate / sannantANNigi, bubhUSayati / yaGantANNigi bobhUyayati / yaGlugantANigi bobhAvayati / NigantANig bhAvayati / vyannAtsani, vibhAvayiSati / yajUM san NyantAnsan / bobhUyiSayiSati / yaG Nig sannantANNim / bobhUyayiSayatItyAdi // iti zrItapogacchAcArya vijayadevasUri vijayasiMha saripaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhizcandrAparanAmaSRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsi. saMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrIvijayane misUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM pratyayamAlAH // // athAtmanepadaprakriyA // iGitaH karttari / Aste / zete // kriyAvyatihAre'gatihiMsAzabdArthahaso havahavAnanyonyArthe // 3 / 3 / 23 // karttayatmanepadam / itareNa cikIrSitAyAM kriyAyAmitareNa haraNaM karaNaM kriyAvyatihAraH / vyatilunate / vyatipunate / kaNDU praka 53 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SANSAR sampaharante raajaanH| vyativahante bhAram / saMvivahante vrg:| asaka bhuvi / vyatistai / vyatipAte / vyatiSate / vyatise / vyatidhve / vytihe| vyatiSIta vyatyasai / vyatyAsta / vyatirAte 3|vytibhaate / vytibme| kriyeti kim / dravyavyatihAre mA bhUva / caitrasya dhAnya vyatilunanti / atra lunAtirupasaMgrahAtmake labane vartate / caitreNa gRhIta dhyAna purastAllavanenopasagRhantItyarthaH / agatItyAdi kim ? / vyatigacchanti / vyatighnanti / vyatijalpanti / vyatihasanti / ananyonyArtha iti kim ? / anyonyasyetaretarasya parasparasya vA vyatilunanti / kriyAvyatihAro vyatinaiva dhotita ityanyo'nyAdibhiH tatkarmAbhisaMvadhyate / kartarItyeva / tena bhAvakarmaNoH pUrveNaiva gatyarthAdibhyo'pi syAt / vyatigamyante prAmAH // nivishH||3|3|24 // kattaryAtmanepadam / nivizate / nyavizaratetyaTo dhAtvavayavatvAnna vyavadhAyakatvam / madhuni vizanti bhraparA ityAdau nivizorasaMbandhAdanarthakatvAca na bhavati // upasaudasyoho vA // 3 / 3 / 25 // kartaryAtmanepadam / viparyasyate / viparyasyati / samUhate / samUhati // upasargAho isvH||4| | 3 / 106 // viti yAdau / samudyAt / samuhyate / upasargAditi kim ? / uhyate / yItveva samRhitam / U Uha iti prazleSAt A Uhyate odyate samohyate / ubhatraya vibhASeyam / abhye tvakarmakAbhyAmevecchanti, pratyudAharanti ca, nirasyati zatrUn / samUhate padArthAn // utsvarAyujerayajJatatpAtre // 3 // 3 // 26 // upasargAvakataryAtmanepadam / udyate / uparyukte / utsvarAditi kim ? / saMyunakti / ayajJatatpAtra iti kim ? / dvandvaM yajJapAtrANiprayunakti / ubhayasatve evaM niSedhaH / yajJe mantraM randhanapAtrANi vA prayukte yajJapAtrANi randhane prayukte / yujiMca samAdhAvityasyeditvAdAtmanepadavidhAnamanarthakam // parivyavAkriyaH // 3 / 3 / 27 // upasargAkartaryAtmanepadam / parikrINIte / vikrINIte / avakrINIte / sarvatregitaH phaLavato'nyatra vidhiH / upasargAdityeva / upari krINAti / krI ityanukaraNamanukAryeNArthanArthavaditi nAmatve syAdayaH / prakRtivadanukaraNamiti nyAyAcca RSSEUna I aha iti // ziti yAdau / samaviparyasyate / viparyasyati / dinarthakatvAca na bhavati dhAtvavayavasvAnna vyA Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema 54 1 dhAtukAryamiyAdezaH / ata eva ca jJApakAt prakRtivadanukaraNe kAryaM bhavati / tena munI ityAha dviSpacatItyAprakRtibhAvatvavikalpAdi sidhyati / parAverjeH // 3 / 3 / 28 // upasargAtkartaryAtmanepadam / parAjayate / upasargAdityeva / senA parAjayati / bahu vijayati vanam / samaH kSNoH // 3 / 3 // 29 // karttaryyAtmanepadam / saMkSNute - kham / sama iti kim ? / kSNaiti / upasargAdityeva / AyasaM kSNauti / apaskiraH || 3 | 3 | 30 // apapUrvAtkirate: sassaTkAtkarttaryyAtmanepadam / apAccAtuSpAtyakSizuni dRSTAnnAzrayArthe // 4 / 4 / 85 / / karttari yathAsaMkhyaM kirate: sAdiH / apaskirate vRSo hRSTaH / kukkuTo bhakSArthI / zvA AzrayArthI ca / sassaTraka nirdezAdida na / apakirati vRSabhaH / apeti kim ? / upaskirati / udazvaraH sApyAt || 3 | 3 | 31 // karttaryyAtmanepadam / guruvacanamuccarate / vyutkramya gacchatItyarthaH / grAsamuccarate bhakSayatItyarthaH / sApyAditi kima ? | dhUma uccarati / UrdhvaM gaccha tItyarthaH // samastRtIyayA |3|3|32|| carateyage karttaryAtmanepadam / rathena saMcarate / tRtIyayeti kim ? / ubhau lokau saMcarasi / kiM tvaM krissysi| rathyayA saMcarati caitra ityatra tRtIyAntena yogAbhAvAnna / krIDoDakUjane || 3|3| 13|| saMpUrvAt karttaryAtmanepadam / kUjanamavyaktaH zabdaH / saMkrIDate / akUjana iti kim ? / saMkrIDanti zakaTAni / avyaktaM zabdaM kurvantItyarthaH / anvApareH || 3 | 3 | 34 // upasargAtkrIDaH kartaryAtmanepadam / anukrIDate / AkrIDate / parikrIDate / upasargAdityeva / mANavakamanukrIDati / mANavakena saha krIData ityarthaH / dhAtunA anorasambandhAdvA na bhavati / zapa upalambhane // 3 / 3 / 35 / / upalambhanaM jJApanam / maitrAya zapate / maitraM kazcidarthaM CataracrthaH / maitravaivaMbhUto'sAvityanyasmai prakAzayatItyeke / athavA svAbhiprAyasya paratrAviSkaraNamupalambhanaM zapaya iti yAvat / maitrAya zapate / vAcA mAtrAdi zarIrasparzanena svAbhiprAyaM bodhayatItyarthaH / proSitasya bhAvAbhAvopalakasyacidarthasyAsevanaM copalampanam / maitrAya zapate / proSite maitre tasya bhAvAbhAve copalabdhe tadanurUpaM kiJcidanu. 1 kaND praka0 54 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiSThatItyarthaH / upalambhana iti kim ? | maitraM shpti| AkrozatItyarthaH / "AziSi nAthaH || 3|3|36||" sarpiSo nAthate / go gatatAcchIlye || 3 | 3|38|| karttaryyAtmanepadam / gataM prakAraH sAdRzyam / tAcchIlyamutpatteH prabhRtyA vinAzAttatsvabhAvatA / paitRkamazvA anuharante / mAtRkaM gAvaH / piturAgataM mAturAgataM guNaviSayaM kriyAviSayaM vA sAdRzyamavikalaM zIlayantItyarthaH / evaM pituranuharate / pitaramanuharate / gateti kim ? / piturharati / tAcchIlya iti kim ? | naTo rAmamaharati / yadvA gataM gamanam / tasya pitrAdeH zIlamasya tacchIlastasya bhAvastAcchIlyam / gatena tAcchIlyaM gatatAcchIlyam / paitRkamazvA anuharante / piturAgataM gamanamavicchedena shiilyntiityrthH| gatatAcchIlya iti kim ? | dharmAntareNa pitaramanuharanti / athavA gate gamane tAcchIlye cetyarthaH / paitRkamanuharante tadvadgacchanti zILanti vetyarthaH // pUjAcArya - kabhRtyutkSepajJAna vigaNanavyaye niyaH || 3|3|19|| pUjAcAryakabhRtiSu yathAsaMkhyaM karmakartRkadhAtvarthavizeSaNeSu gamyamAneSu utpAda dhAtvartheSu nayateH karttaryyAtmanepadam / nayate vidvAn syAdvAde / jIvAdIn padArthAn yuktibhiH sthirIkRtya syAdvAde ziSyabuddhiM prApayatItyarthaH / te yuktibhiH sthirIkRtAH pUjitA bhavanti / mANavakamupanayate / svayamAcAryo bhavannadhyayanAyAtmasamIpaM prApayatItyarthaH / karmakarAnupanayate / vetanenAtmasamIpaM prApayatItyarthaH / zizumudAnayate / utkSipatItyarthaH / tavArthe nayate / prameyaM nizcinotItyarthaH / prameyanizcayo jJAnam / vigaNanamRNAdeH zodhanam / kAraM vinayante / rAjagrAhyaM bhAgaM dAnena zodhayantItyarthaH / vyayo dharmAdiSu viniyogaH / zataM vinayate / tIrthAdiSu dharmmAdyartha vi niyuGkte ityarthaH / eSviti ki ? | ajAM nayati grAmam | aphalavadarthaM ArambhaH // kartRsthAmUrttApyAt // 3 // 3 // 40 // niyaH karttaryAtmanepadam / zramaM vinayate / apanayatItyarthaH / kartRstheti kim ? / caitro maitrasya manyuM vinayati / a ki ?' | gaIM niyati | Adhyeti kim ? / buddhyA vinayati / zramApagamAdeH phalasya kartRsamavAyitvAdAtmanepade siddhe niyamArtha vacanam / vyavacchedyaM ca matyudAharaNam / zamayatikriyAvacanAdeva ca nayaterAtmanepadaM dRzyate na Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 prANAt / yathA, vigaNayya nayanti pauruSam iti bhAraviH // " zadeH ziti // 3 / 3 / 41 // " zIyate // " mriyatarecatanyAziSi ca // 3 / 3 / 42 // " amRta // " kyaSo na vA // 3 / 3 / 43 // " // paTapaTAyati / paTapaTAyate // " dyubhyo'yatanyAm || 3 | 3 | 44 // " adyutat / adyotiSTa | " hRdudbhyaH spasa noH // 3 / 3 / 45 / / " vasyaiti / varttiSyate // " kRpaH zvastanyAm || 3 | 3 | 46 // " klptAsi / kapitAse // kramonupasargAt 3 | 3 | 47 // karttaryAtmanepadaM vA / krAmati / kramate / anupasargAditi kim ? | anukrAmati / vRttisargatAyane || 3 | 3 | 48 // kramaH karttaryyAtmanepadam / vRttirapratibandhaH AtmayApanaM vA / zAstra kramate zuddhi: / na hanyate AtmAnaM yApayati vetyarthaH / sarga utsAhaH tAtparyaM vA / sargeNAtisargasya lakSaNAdanujJA vA / sUtrAya kramate / utsahate tatparo vA'nujJAto vA / tAyanaM santAnaH pAlanaM sphItatA vA / kramante'smin yogAH sphItA bhavanti santanyante pAThyante vetyarthaH / paropAt || 3 | 3 | 49 // AbhyAmeva kramervRtyAdiSu karttaryautmanepadam / parAkramate / upakramate / paropAdeveti kim ? / anukrAmati / nRtyAdiSvityeva / parAkrAmati / anye tu paropAbhyAM parAtkramervvatyAdyabhAvepIcchanti / dRzyAdiSu tvanyopasargapUrvAdapi pUrveNa manyante / veH svArthe // 3 / 3 / 50 // kramaH karttaryyAtmanepadam | sAdhu vikramate gajaH / svArtha ityeva / gajena vikrAmati / vikrAmatyajinasandhiH sphuTatItyarthaH // propAdArambhe // 3 / 3 / 51 / / krameH karttavyatmanepadam / Arambha Adikam / aGgIkaraNaM cetyanye / prakramate upakramate bhoktum / prArabhate aGgIkaroti cetyarthaH // Arambha iti kim ? / prakrAmati yAtItyarthaH / upakrAmati / samIpamAgacchatItyarthaH / paropAdityanenApi na bhavati nRtyAdyarthasya vivakSitatvAt / anye tu svArthaviSaya evArambhe manyante // AGo jyotirudgame // 3 / 3 / 52 // krameH karttaryAtmanepadam / Akramate sUryaH / udayata ityarthaH / divamAkramamANena ketunA / jyotirudgama iti kim ? | mANavakaH kutupamAkrAmati / a praka0 55 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaSTabhnAtItyarthaH / jyotiriti kim ? / AkrAmati dhUmaH / udgacchatItyarthaH / AkrAmati dhUmo hamya - talam / udgacchan vyApnotItyarthaH / udgama iti kim ? / nabhaH samAkrAmati naSTavartmanA sthitaikacakreNa rathena bhAskaraH / iha vyAptimAtraM vivakSitam / dAgo'svAsyaprasAravikAle / / 3 / 3 / 53 // AGaH karttaryAtmanepadam / vidyAmAdatte / asvAsyetyAdi kim ? / uSTro mukhaM vyAdadAti / kUlaM vyAdadAti / sveti kim ? vyAdadate pipIlikAH pataGgasya mukham / nupracchaH // 3 / 3 / 54 // AGaH karttaryAtmanepadam / Anute zRgAlaH / utkaNThisaH zabdaM karotItyarthaH / utkaNThApUrvake saMzabde nIterayaM vidhirna sarvatra / ApRcchate gurUn / ApRcchasva priyasakham / viyujyamAnasya praznayaM vidhiH / gameH kSAntau // 3 / 3 / 55|| AGaH karttaryyAtmanepadam / kSAntiH kAlaharaNam / Agamayate gurUn, kazcitkAlaM pratIkSate / kSAntAvityeva / Agamayati vidyAm / gRhNAtItyarthaH / kSAntau gamirNyanta eva / hraH sparddhe // 3 / 3 / 56 / / gamye AGaH karttaryAtmanepadam / mallo malkamAhvayate / sparddhamAna AkArayatItyarthaH / sparddha iti kim ? / gAmAhvayati / saMniveH // 3 / 3 / 57 // hvayateH karttaryyAtmanepadam / saMhRyate / niyate / vihrayate / upAt // 3 / 3 / 58 // hRyateH karttaryyAtmanepadam / upahrayate / yamaH svIkAre / 3 / 3 / 59 / / upAt karttaryAtmanepadam / kanyAmupayacchate / vezyAmupayacchate / ccinirdezaH kim ? / zATakATakAnupayacchati / nAtrAsvaM svaM kriyate svatvena nirjJAtasyaiva grahaNam / udvAha evecchantyanye / vA svIkRtau // 4 / 3 / 40 // yamerAtmanepadaviSayaH sic ki / upAyata upAyaMsta vA mahAkhANi / upAyata upAyaMsta kanyAm / svIkRtAvitikim ? / Ayasta pANim / udvAha evecchantyanye / devArcAmaitrIsaGgamapathikartRkamantrakaraNe sthaH // 3 / 3 / 60 // upAtkarttayatmanepadam / devArcAyAm | jinendramupatiSThate / bahUnAmapyacittAnAmeko bhavati cittavAn / pazya vAnarasaGghe'smin yadarkamupatiSThate / 1 / yadA tu jJeyaM devapUjA'pi tu cApakamiti vivakSitaM tadA na bhavati / maivaM maMsthAH sacitto'yamevo'pi Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA vym| etadapyasya kApeyaM ydrkmuptisstthti|| mitratayA mitraM vA kattumAcaraNaM maitrI upasthAnasya hetuH phalaM vA / ma-5) hAmAtrAnupatiSThate / maicyA hetunA phalena vArAdhayatItyarthaH / saGgame, gaGgAyamunAmupatiSThate / payikatake, panthAH sunamupa-TI tiSThate / mantrakaraNe, aindyA gArhapatyamupatiSThate / ArAdhayatItyarthaH / mantrAdanyatra, bhartAramupatiSThati yauvanena / karaNagrahaNaM kim ? / gAyatrImupatiSThati // vA lipsAyAm // 3 / 3 / 61 // upAtsthaH kartaryAtmanepadam / bhikSukaH prabhumupatiSThati upatiSThate vA // udo'nUva'he / / 3 / 3 / 62 // sthaH kartaryAtmanepadam / muktaavuttissttho| muktyartha ceSTata ityarthaH / anUti kim ? / AsanAduttiSThati / Iheni kim ? / grAmAcchatamuttiSThati / utpadyata ityarthaH / / saMviprAvAt // 26 // sthaH karttaryAtmanepadam / saMtiSThate / vitiSThate / pratiSThate / avatiSThate ||jnyiipsaastheye // 3 |3|64||jiipsaayaaN syeyaviSayArthe ca vartamAnAtsthaH kartaryAtmanepadam / paraparitoSArthamAtmarUpAdiprakAzana dviipsaa| tiSThate kanyA chAnnebhyaH / svAbhiprAyaprakAzanenAtmAnaM rocayatItvarthaH / vivAde nirNatA pramANabhRtaH puruSaH stheyaH / tvayi tiSThate / saMzayya karNAdiSu tiSThate yH| karNAdistheyopadiSTaM nirNayatItyarthaH ||prtijnyaayaam // 3 / 3 / 65 // sthaH katrtaryAtmanepadam / nityaM zabdamAtiSThate / ayamApUrva eva pratijJAyAm // samo girH||3|3|66 // pratijJAyAM kartaryAtmanepadam / / syAbAdaM saMgirate / pravijAnIta ityarthaH / pratijJAyAmityeva / saMgirati grAsam / gira iti nirdezAd gRNAtenaM // avAt // 3 / 3 / 67 // girateH kartaryAtmanepadam / ava girate / pRthagyogAtpatijhAyAmiti nivRttam / gira ityeva / avagRNAti / avAdgRNAteH prayogo nAstItyanye / / nihave jJaH / 3 / 3 / 68 kartaryAtmanepadam / zatamapajAnIte / apena cAsyAyamartho'bhivyajyate / niva iti kim ? / tattvaM jAnAti // saMmaterasmRtau // 3 / 3 / 69 // jJaH kartaryAtmanepadam / zataM saMjAnIte / avekSata ityarthaH / zataM pravijAnIte / zatena saMjAnIte / abhyupagacchatItyarthaH / asmRtAviti kim ? / mAturmAtaraM vA saMjAnAti / smaratItyarthaH // ananoH Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snH||3.3|70|| jAnAteH kAryAtmanepadam / dharma jijJAsate / ananoriti kim ? / dharmamanujijJAsati / kathamauSadhasyAnujijJAsate / akarmakAt mAgvat ityanena bhaviSyati // dhruvo'nArapateH // 3 / 3 / 71 // sannantAva kartaryAtmanepadam / zuzrUSate gurUn / anAmate riti kim ? / AzuzrUSati / pratizuzrUSati / caitraM prati zuzrUSata ityatra 13 tu na pratiSedhaH, dhAtoH pratinA sambandhAbhAvAt // smRdRzaH // 3 / 3 / 72 // sanaH pharyAtmanepadam / susmUrSate pUrvavRttam / dikSate devam ||shko jijJAsAyAm // 3 / 3 / 73 // sannantAkartaryAtmanepadam / zikSate vidyaaH| jJAtuM zaknuyAmitIcchatItyarthaH / jijJAsAyAmiti kim ? / zaktumicchati zikSati / zikSi vidyopAdAna ityanena siddhe AmanupayogArtha vacanam / tena zikSAzcakre iti siddham / kecittu zake: sannantasyAtmanepadamanicchantaH zikSate reva jijJAsAyAmAtmanepadamanyatra ca parasmaipadamicchanti " // prAgvat / / 3 / 3 / 74 / / " zizayiSate // " AmaH kRgaH ||3|3|75||"iihaashckre // gandhanAvakSepasevAsAhasapratiyatnamakathanopayoge / / 3 / 3 / 76 // karoteH kAryAtmanepadama / gandhanaM drohAbhiprAyeNa paradoSodghATanam / protsAhanAdikamanye / utkurule / udAkurute mAm / adhyAkurute jighAMmuH / apakareM kthytiityrthH| avakSepaNa kutsanaM bhartsanaM vA / durvRtAnavakurute / kutsayatItyarthaH / zyenona vattikAmapakurute / bhayitItyarthaH / sevA'nuvRtiH / mahAmAtrAnupakurute / sevata ityarthaH / sAhasamavimRzya pravRttiH / paradvArAna prakurute / vinipAtamavibhAvya tAn abhigacchatItyarthaH / pratiyatnaH sato guNAntarAdhAnam / edhodakasyopaskurute / tatra guNAntaramAdadhAtItyarthaH / prakayanaM kathanArambhaH prakarSeNa kathanaM vA / janavAdAn prakurute / upayogo dharmA viniyogaH zataM prakurute / dharmAdI viniyuH ityathaiH // adhe prasahane / / 3 / 3 / 77 // prasahanaM parAbhibhava: reNAparAjayo vA / taM hAdhicakre / tamabhibhUtavAn / tena vA na parAjitaH / athavA prasahana prakarSaNa kSamA / sA ca vidhA syAzaktasya ca / bhavAdRzAzcedadhikurvate parAn / samarthA api yadyapekSante tadA nirAzrayA hanta hatA manA FISHERBAREICAB5 RECENTERESER562 Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 57 // kara 8 svitA / adhicakre na yaM hariH / sohumazaktaH sana tena nyakriyate sma / prasahana ityeva / tamadhikaroti // dIptijJAna-15) yatnavimatyupasaMbhASopamantraNe vadaH // 3 / 3 / 78 // gamyamAne kartaryAtmanepadam / dIptirbhAsanam / sA ca kata vizeSaNam / athavA badanasahacAriNI kevalaiva vA dhaatvrthH| vadate syAvATe / dIpyamAno vadati / badan dIpyate kaNhavA. vA / dIpyata ityeva vArthaH / jnyaanmvbodhH| tacca vadikriyAyA heturvA viSayi vA phalaM vA kevalameva vA dhAtvarthaH / vadate tattvArthe / jJAtvA vadatIti / jAnAti vadimiti vA / vadan jAnAtIti vA / jAnAtItyeva vArthaH / yatna utsA- TapakaraNam haH / sa ca dhAtvarthasya viSayo dhAtvartha evaM vA / zrune vadate / tadviSayamutsAI vAcAviSkaroti tatrotsahate vaa| nAnA matirvimatiH / sA ca dhAtvarthasya heturdhAtvartha eva vA / dharma vivadante / vimatipUrvakaM vicitraM bhASante / vividha manyanta iti vA / upasambhASopasAntvanamupAlambho vA / karmakarAnupavadate / upasAntvayati upAlabhate vetyrthH| upamantraNa rahasi upacchandanam / paradArAnupavadate / rahasyupalobhayatItyarthaH // vyaktavAcA sahoto // 3 // 3 // 79 // manuSyAdInAM sambhUyocAraNe badaH kartaryAtmanepadam / sampavadante grAmyAH / sampravadante pizAcAH / vyaktavAcAmiti kim ? / sambhavadanti kukkuTAH / sampravadanti shukaaH| zukasArikAdInAmapi vyaktavAktvAtsahoktAvicchantyanye / sahoktAviti kim ? / caitreNokte maitro badati // vivAde vA // 3 / 3 / 80 // vivAdarUpAyAM vyaktavAcAM sahoktau badaH karta ryAtmanepadam / vipravadante vipravadanti vA mauhuurtaaH| parasparapratiSedhena yugapad viruddhaM vadantItyarthaH / vivAda iti kim? / vipravadante vaiyAkaraNAH / saha vdntiityrthH| vyaktavAcAmityeva / saMpavadanti zakunayaH / nAnA rutaM kurvanti jAtizaktibhedAta / sahoktAvityeva / mauhoM mauhRtena saha krameNa vipravadati // anoH karmaNyasati // 33 // vyaktavAcA sambandhinyathai badaH karyAtmanepadapa / anubadate caitro maitrasya / anuvadate AcAryasya ziSyaH / anuH ma sAdRzye pavAdarthe vA / karmaNyasatIti kim ? / uktamanuvadati / vyaktavAcAmityeva / anubadati vINA / vAcikapaTiko // 57 // / vyaparasparamatipaH // vivAdarUpAsihoktAvika Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OSAKA SUCCORIOUC5%E3+ACCA na saMvadete iti tu vimativivakSAyAma / akarmakAdityanuktvA karmaNyasatIti nirdeza uttaratra zabde sve'Gge ca karmaNIti | lAghavena prtipttyrthH| jnyH||3182|krmnnysti kartaryAtmanepadamAsarpiSo jAnItAsarpiSA karaNena bhoktuM pravattaMta ityrthH| pithyAjJAnArthoM vA jAnAtisapiSi raktaH pratihato vodakAdiSu sarpiSTayAjJAnavAn bhvtiityrthH|mithyaajnyaanN caajnyaanmityjnyaanaarthtvaatsssstthii| athavA sarpiHsambandhi jJAnaM karotIti vivakSAyAM sambandhe sssstthii| karmaNyasatItyeva / tailaM sarpiSo jAnAni / kecittu jJAnopasarjanAyAM pravRttAvevAkarmakAjjAnAtarAtmanepadamAhuH / ata eva te sambhaviSyAva ekasyAmabhijAnAsi mAtari' ityAdau pravRtyarthAbhAvAdAtmanepadAbhAvaM manyante / jJAsye rAtrAviti prAjJaH ityatrApi jJAtvA pratiSya iti vyAcakSate / jAne kopaparAGmukhItyatra tu jJo'nupasargAdityAtmanepadamicchanti // upAtsthaH // 3 / 3 / 83 // karmaNyasati kartaryAtmanepadam / bhojanakAle upatiSThate / sannidhIyate ityarthaH / karmaNyasatItyeva / rAjAnamupatiSThati // samo gamRcchipacchizruvitsvaratyatizaH // 3 / / 84 // karmaNyasati kartaryAtmanepa. dam / saGgacchate // gamo vA // 4 / 3 / 37 // AtmanepadaviSayau sijAziSau kidvat / samagata / samagasta / sagasI / saoNsISTa / samRcchate / samRcchiSyate / sampRcchate / saMzRNute / nityaparasmaipadibhiH sAhacaryAna jJAnArthasyaiva vigrahaNam / saMvitte / saMvidAte // vetternavA // 4 / 2 / 116 // AtmanepadasthasyAnto rat / saMvidrate saMvidate / saMsvarate / artIti bhvAdiradAdizca gRhyate / samRcchate / samiya'te / samArata 2 / sampazyate / svaratyoMtignidezo yaGlunnivRttyarthaH / karmaNyasatItyeva / saMgacchati suhRdam // veH kRgaH zabde cAnAze // 3 / 3 / 85 // karmaNyasati karmaNi kartaryAtmanepadam / vikurvate saindhavAH sAdhu dAntAH zobhanaM valgantItyarthaH / kroSTA vikurute svarAn / nAnotpAdayatItyarthaH / zabde ceti kim ? vikaroti mRdam / anAza iti kima ? / vikarotyadhyAyam / vinaashytiityrthH|| Ako yamahanaH sve'Gge ca // 3 / 3 / 86 // karmaNyasati kattuH karmaNi kartaryAtmanepadam / Ayacchate / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA-18 // 58 // 555 Ahate / Ayacchate pAdam / Ahate ziraH / sve'Gge ceti kim ? / Ayacchati rajjuma / sva iti kim ? / Ayacchati // pAdau caitrasya / aGga iti kim ? | svAmAyacchati rajjum / pAribhASikasvAGganivRtyarthamasamastAbhidhAnam // yamaH sUcane 4 / 3 / 38 // AtmanepadaviSayaH sin kit / udAyata / udAyasAtAm / sUcanaM paradoSAviSkaraNam / sUcana iti kim ? / udAyastai kUpAdrajjum / uddhRtavAnityarthaH / vadhAdezaH / AvadhiSTa / pakSe // hanaH sic // 4 // lakaNDavA0 3 / 38 // Atmanepada viSayaH kina // Ahata / AisAtAm / vyudstpH||3|3| 87 // karmaNyasati sve'Gge dipakaraNam ca karmaNi kartaryAtmanepadam / vitapate uttapate raviH |diipyte ityrthH| sve'oM, vitapate uttapate pANim / tApayatItyarthaH // aNikkamaNikkatakANNigo'smRtau // 3 / 3 / 88 // aNigavasthAyAM yatkarma tadeva NigavasthAyAM kartA yasya so'NikarmaNikartRkastasmANNigantAddhAtoH kartaryAtmanepadam / hastipakA hastinamArohanti / Arohayate istI hastipakAn Asdandayata ityrthH| pazyanti rAjAnaM bhRtyaaH| darzayate rAjA bhRtyAn bhRtyairvA / aNigiti kim ? / Arohanti hastina hastipakAH / Arohayati hastipakAn mahAmAtraH / Arohayanti mahAmAtreNa istipkaa| gitkaraNaM kim ? / gaNayati gaNa gopAlakaH / gaNayate gaNo gopAlakam / karmeti kim ? / darzayati pradIpo bhRtyAn / Nigiti kim ? / lunAti kedAraM caitraH / lUyate kedAraH svayameva / taM prayukte lAvayati kedAraM caitraH kartRgrahaNaM kim ? / Arohanti hastinaM hastipakAH / tAnenamArohayati mahAmAtraH / Niga iti kim ? / Arohanti hastinaM hastipakAH / tAnArohayate hastItyaNigavasthAyAM mA bhUt / pratyAsattezca yasyaiva dhAtoraNigavasthA tasyaiva NigavasthA gRhyate / teneha na / AruhyamANo hastI secayati pRSThaM mUtreNa / hastipakairAruhyamANo hastI.sthalamArohayati naranityatra tu sAdhanabhedAta kriyAbhede dhAtumedaH / asmRtAviti kim ? / smarayati vanagulmaH kokilam / nanu kathaM // 58 // - 1 samudAka ityAtmanepadam / SEARCHSLIGHUR 5454 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ intyAtmAnaM ghAtayatyAtmeti, ucyate / dvAvAtmAnau zarIrAtmAntarAtmA ca / tatra yasyANigi karmatvaM tasyaiva Nigi karma nANikkaturiti / zuSyantyAtape vrIhayaH zoSayate vrIhInAtapa ityAdau tu phalavatkarttari bhaviSyati / nanvevamArohahastItyAdAvapi tathaivAstviti cenna / phalavataH karmasthakriyAccAnyatrAsya vidherabhyupagamAt / tathA hi- lAvayate kedAraH bhUSayate kanyA kArayate kaTaH gaNayate gaNaH Arohayate hastI svayamevetyAdau karmastha kriyatvAdekadhAtau karmeti AtmanepadaM bhavati / nyagbhAvanArthatve ca ruheH karmasthakriyatvam / tathAhi Arohayanti hastinaM hastipakA iti nyagbhavanopasarjane nyagbhAvane ruhirvarttate / dvitIyAvasthAyAmAruhyate hastI svayamevetyasyAM karmakartRviSayo nyagbhavanamAtravRttirbhavati / atha caturthyAmantarbhUtatRtIyAyAmAruhyamANaM prayujjata iti hastipakavyApArapradhAnAyAM NigantaH sannArohayanti istinaM hastipakA ityasyAM zuddhArohativannyagbhavanopasarjane nyagbhAvane varttate / punaryadA'syaiva prayojakavyApArAvivakSA tadArohayate hastI svayamevetyasyAM paJcamAvasthAyAmAruhyate hastI svayamativannyagbhavana lakSaNasya vizeSasya hastisamavetatvenopalambhALAvayate kedAra ityAdAviva karmasthakriyatvamastyeveti / taduktam / " nyagbhAvanA nyagbhavanaM Nyante'pi pratipadyate / avasthAM paJcamImA hurNyante tAM karmakarttari / nivRttameSayaNAddhAtoH prAkRte 'rthe Nigucyate iti // pralambhe gRdhivaceH // / / 3 / 3 / 89 // NigantAtkarttayatmanepadam || bahuM gardhayate / bahuM vaJcayate / pralambha iti kima ? | zvAnaM gardhayati / pralobhayatItyarthaH / liG lino'rcAbhibhave cAcA karttaryapi // 3 / 3 / 90 // NigantAtpralambhe'rthe karttaryAtmanepadam | jaTAbhirAlApayate / parairAtmAnaM pUjayatItyarthaH / zyeno varttikAmapalApayate / abhibhavatItyarthaH / kastvAmullApayate / vaJcayatItyarthaH / arcAbhibhave ceti kim ? / bAlamullApayati / utkSipatItyarthaH / akarttaryapIti kim ? / jaTAbhirAlApyate jaTilena || smiGaH prayoktuH svArthe // 3 | 3|11|| giH kartaryAtmanepadamantasya cAdakarttapi / jaTilo vismApayate / prayoktuH svArtha iti kim ? / rUpeNa vismAyayati / akartaryapIti kim ? vismApanam / Ginnirdeza | lupina / Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemprbhaa||59|| bibheteSu ca // 3 / 3 / 92 // prayoktuH svArthe vartamAnANyantAtkarttaryAtmanepadam, pakSe'ntasyAkArazcAkarttaryapi / muNDo bhISayate / muNDo bhApayate / prayoktuH svArtha / ityeva kuJcikayA bhAyayati / akarttaryapItyeva / bhISA / bhApanam / tinidezAvapi na // mithyAkRgo'bhyAse || 3 | 3 / 93 / / NigaH karttayatmanepadam / abhyAsaH punaH punaH kriyAbhyAvRttiH / padaM mithyA kArayate / svarAdidoSaduSTamasakRduccArayatItyarthaH / Atmanepadena kriyAbhyAvRttedyatitatvAdAbhIkSye dvirvacanaM neti kecit / mithyeti kim ? / padaM sAdhu kArayati / abhyAsa iti kim ? / sakRtpadaM mithyA kArayati // parimuhAyamAyasa pAdrdhevadava sadamAdarUcanRtaH phalavati // 3 / 3 / 94 // NigantAtkarttaryAtmanepadama / phalavatIti bhUmnyatizAyane vA matRstena phalaM pradhAnaM grAhyaM yadarthamiyamArabhyate / parimohayate caitram | Ayamayate sarpam / AyAsayate maitra / pAyayate baTum / dhApayate zizuma / vAdayate zizum / vAsayate pAntham / damayate'zvam / Adayate caitreNa / adernecchantyanye / rocayate maitram / narttayate naTam / pibatyattiTdhedhAtUnAmAhArArthatvAdaudAsInyanivRtyarthatAyAmakarmakatvAcca nRtezcalanArthatvAcca zeSANAM svarUpato vivakSAto vA'karmakatvAduttarasUtrAbhyAM parasmaipade prApte vacanam / pAvasobhavAdikayorevagrahaNam / vadasAhacaryAt " || IgitaH ||33|95 ||" yajate / kurute // jJo'nupasargAt // 3 // 3 / 96 / / phalavati karttaryAtmanepadam / gAM jAnIte / anupasargAditi kim ? / svarge prajAnAti / phalavatItyeva / parasya gAM jAnAti / akarmakAt pUrveNa siddhe sakarmakArthaM vacanam // vado'pAt / / 3 / 3 / 97 / / phalavati karttaryAtmanepadam / ekAntamavadate / phalavatItyeva / apavadati paraM svabhAvataH // samudAGo yameragranye / / 3 / 3 / 98 // phalavati karttaryAtmanepadam / saMyacchate vrIhIn / udyacchate bhArama | Ayacchate vastrama / agrantha iti kim ? / vaidyazcikitsAmuyacchati / cikitsAgranthe udyamaM karotItyarthaH / phalavatItyeva / saMyacchati parasya vastrama | padAntaragamye vA // 3 / 3 / 99 / / anantarasUtra paJcakena yadAtmanepadamuktam tatpadAntaragamye phalavati karttari vA / svaM zatru parimohayate Atma maki0 // 59 // Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parimohayati vA / svaM yajJa yajate yajati vA / svAM gAM jAnIte jAnAti vA / svaM putramapavadate apavadati vA / svAn brIhIn saMyacchate saMyacchati vA // iti zrItapogacchAcArya vijayadevasUrivijayasiMhasUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsi. saMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhahArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM aatmnepdprkriyaa|| ||ath parasmaipadaprakriyA // zeSAtparasmai // 3 / 3 / 10 // bhavati // parAnoH kRgaH // 3 / 3 / 101 // kartari parasmaipadam / gandhanAdau phalavati ca kartari prAptasyAtmanepadasyApavAdo'yam / parAkaroti / anukaroti / kathaM gaGgAmanu kurute tapa iti / nAtra karotiranunA saMbadhyate // pratyabhyateH kssipH||3|3 / 102 // pratikSipati / abhikSipati / ati kSipati baTum // praavhH||3|3 / 103 // kartari parasmaipadam / pravahati / paremaSazca // 3 / 3 / 104 // vahaH karttari parasmaipadam / parimRSyati / parivahati / bahaneMcchantyanye / vyApare ramaH // 3 / 3 / 105 // kattari parasmaipadam / viramati / Aramati / pariramati // vopAt // 3 / 3 / 106 // bhAryAmuparamati uparamate vaa| antarbhUtaNigartho'tra ramiH / upasammAptipUrvikAyAM ratau vA varttate / uparamati uparamate vA sntaapH| upAdramaH sakarmakAtparasmaipadamevetyeke / Atmanepadamevetyanye / aNigiprANikartRkAnApyANNigaH / / 3 / 3 / 107 // kartari parasmaipadam / AvAsayati caitram / aNigIti kim ? / svayamevArohayamANaM hastinaM prayukte Arohayate / aNigiti gakAraH kim ? / cetaya mAnaM prayukhyate cetayatIti / prANikartRketi kim ? / zoSayate brIhinAtapaH / iha prANyopadhivakSebhya iti pRthagnirdezAIM loke pratItA eva mANino gRhyante / anApyAditi kim ? / kaTa kArayate ||clyaahaaraarthbudhyudhmudrumunshjn 131 SHRA Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / hemaprabhA | // 23 // 108 // NigaH kartari parasmaipadam / calayati kampayati zAkhAm / Azayati bhojayati caitrmnnm| sUtramadhyApayati | ziSyam / bodhayati pamam / yodhayati kASThAni / bhAvayati rAjyam / mApayatItyarthaH / drAvayati ayaH |vilaayytiityrthH| srAvayati tailam / syandayatItyarthaH nAzayati pApam / janayati puNyam / prasraNAmacalanArthArtha zeSANAM sakarmakArthamamA. NikartRkArthaM ca vacanam // // iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhamUripaTTaparamparApratiSThitagItAthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIya tapogacchAcAryabhaTTArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAryA parasmaipadaprakriyA // ... // 6 // prakri. 545555ASHASACHARX ||ath bhAvakarmaprakriyA // atha bhAvaphamaNovibhaktayaH / tatsApyAdityAdinAtmanepadam / / kyaH ziti // 3 / 4 / 70 // dhAtorbhAvakarmavihite / bhAvo bhAvanA utpAdanA kriyaa| sA ca dhAtutvena sakaladhAtuvAcyA bhAvArthapratyayenAnUdyate / anukte kartari tRtIyA / tvayA mayA anyaizca bhUyate / abhRyata // bhAvakarmaNoH // 3 / 4 / 68 / / dhAtorvihite'dyatanyAste bica taluk ca / abhAvi / babhUve // svaragrahadazahanbhya: syasijAzIHzvastanyAM biDU vA // 34 // 69 // vihitAyAM bhAvakarmaviSayAyAm / bhAviSISTa 2 / bhAvitA / bhAviSyate 2 / abhAviSyata 2 / uktatvAtkarmaNi na dvitIyA / anubhUyate AnandazcaitreNa / anubhUyete / / anubhUyante / tvamanubhUyase / ahamanubhUye / anvabhAvi / anvabhAvipAtAm / anvabhaviSAtAm | bhAvyate / bhAvayAcakre / bhAvayAMbabhUve / bhAvayAmahe / bhAvitA / bhAvayitA / bubhUSyate / bubhUSyeta / bubhUSAMcake / bubhUSitA / bobhUyyate / yaGlubantAttu bobhUyate / abobhAvi / bobhavAMcakre / bobhAvitA 2 | dIrghaH / stUyate / astAvi / bhastAvipAtAm / astoSAtAm / tuSTuve / aryate / smaryate / paratvAdguNe kRte'pi svarA | SUSHAN Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSMSROSSES + + + 4 ntAdihitatvasyAkSaterSiT / AripAtAm 2 / asmAriSAtAm 2 / AritA 2 / smAritA 2 kyayaGAzIrya ityatraupadezikasaMyogagradaNAdiha na guNaH / saMskriyate / Itvam / dIyate / dhIyate / sthIyate // Ata aiH kRtajJo // 4 / 3 / 53 // dhAtoNini / adAyi / adAyiSAtAm / adiSAtAm / kRditi kim ? / dadau / dade / dAyiSISTa 2 / glAyate / jagle / zI / zayyate / azAyi / hanyate / avadhi / aghAni / avadhiSAtAm / aghAniSAtAm / ahasAtAm / ghAniSISTa / vadhiSISTa / vadhAdezavidhAyake biTo varjanAt tatpakSe na vadhaH / gRhyate / agrAhi / agrAhiSAtAm / agrahISAtAm / jagRhe / dRzyate / adarzi / adarziSAtAm / adRkSAtAm / gIryate / adyatanyAM dhvami sijlopapakSe caturadhikaM zatam / tathAhi / biTi agAridhvam / iTi vA dIrghaH / agarIdhvam / agaridhvam / trayANAM latvaM DhatvaM dvitvatrayaM ceti pazca vaikalpikAni / itthaM SaNNavatiH / iDabhAve agIhUrvam / DhavamAnAM dvizvavikalpe assttau| uktaSaNNavatyA saha saMkalane uktA saMkhyeti / idIrghazca biT latvaM DhatvaM dvittvatrayaM tathA / ityaSTAnAM vikalpena caturbhiradhikaM zatam / iTo dIrgha dabizvakathanantu matAntarasakyahArtham / sijlopAbhAve tu DhatvavikalpAbhAvAt SaTpaJcAzat / nalopaH / ssyte| uditvAmalopo na / nandyate / vRt / ijyate // tanaH kye // 4 / 2 / 63 // AdvA / sAyate / tanyate / kya iti kim ? / tantanyate / ye navA / jAyate / janyate // tapaH katranutApe ca // 3 / 4 / 91 // karmakartari bic na / atapta ta. pAMsi saadhuH| anvavAtapta kitavaH svayameva / anutApagrahaNAd bhAve karmaNi ca / anvatapta catreNa / anvavAtapta pApaH pApena karmaNA / karvanutApe ceti kim ? / atApi pRthivI rAjJA / NigantAkarmaNi pratyayaH / ghaTyate / ghaTAdeIsva ityAdinA vA dIrghaH / aghATi / aghaTi / aghATiSAtAm / aghaTipAtAm / aghaTayiSAtAm / zamo'darzane / a. shaami2| azAmiSAtAm 3 / yaGantAd yaGlubantAca Nau / azAmi 2 / azaMzAmipAtAm 3 / dIrgha kartavyesthAnikbhAvastu na / na sandhiGIti niSedhAt / ata eva isvavikalpo na kRtaH / NyantatvAbhAve tu ||mo'kmiymi .1 OMOMOMva jana Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA karmakartR yA. raminamigamivamAcamaH // 4 / 3 / 55 // dhAtoNiti kati au ca vRddhirna / azami / kamyAdivarjanaM kim ? / akAmi / ayAmi / arAmi / anAmi / agAmi / avAmi / AcAmi / na janavadhaH / avadhi / bIvAdikasyArthAntare sano'bhAve rUpam // vizrameyaM // 4 / 3 / 56 // Niti kRti nau ca vRddhiH| vyazrAmi / vyazrami / anye tu/PL vizrameDi necchantyeva / apare tu nityameva vRddhimupynti| eke tu ghaLayeva vikalpamAtiSThante / jAgRzriNavi / ajAgAri // bhaJjanauM vA // 4 // 2 // 48 // upAntyanasya luk / abhAji / abhaji // bhikhNamorvA / / 4 / 4 / 106 // labheH svarAtparo no'ntaH / alambhi / alAmi // upasargAkhalyozca // 4 / 4 / 107 // biruNamolabheH svarAtparo no'ntaH / prAlambhi / upasargAditi kim ? / lAbhaH / vikhNamonityArtha khalpanostUpasargAdeva khalghamoriti | niyamArtha ca vacanam ||n ssH|| 2 / 3 / 58 // dviruktasakArasambandhinaH sasya So na / supissyate / adIrghAdityAdinA virbhAvaH / gaurdugate payaH / ajA grAma nIyate / bodhyate mANavakaM dharmaH / mANavako dharmamiti vA / bAma gamyate caitreNa maitrH| kAlAvAdInAM karmasaMjJAyA akarmatvasya ca vidhAnAcayoge karmaNi bhAve cAtmanepadAdIni / mAsaM mAso vA Asyate caitrenn| NigantAttu prayojye / mAsamAsyate maitraHiti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhasaripaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAnsevAsi. saMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhademaprabhAyAM bhAvakarmaprakriyA / / mbha / alAya saha / abhAjapayeva vikalpamA / vyAmi / pauvAdikasyA BHASAOR BARABARI RAVASNA // atha karmakataprakriyA // saukaryAdavivakSite kartRvyApAre kArakAntarANyapi kasaMjJakAni bhavanti / sAdhvasizchinatti / sthAlI pacati / karmaNaH kartatvavivakSAyAM tu pAksakarmakA api praayennaakrmkaaH| tebhyo bhAve katteri ca pratyayaH / bhiyate kazalena amekhi Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karttaritu // ekadhAtau karmakriyayakAkarmakriye // 3 / 4 / 86 // ekasmin dhAtau karmasthakriyayA pUrvadRSTayA ekA bhabhinnA sammatyakarmikA kriyA yasya tasmin kartari karmakarUpe dhAtodhikyAtmanepadAni tathA bhavanti, yathA pUrva vihitAni / kriyate akAri kariSyate vA kaTaH svayameva / bhidyate kuzUlaH svayameva / abhedi / ekadhAtAviti kim / pacatyodanaM caitraH / siratyodanaH svayameva / karmakriyayeti kima? / sAdhvasizchinattiA kina kartRsthakriyebhyo mA bhUt / / gacchati grAmaH / Arohati istI / 'adhigacchati zAstrArthaH smarati zraddadhAti ca / karmaNi kriyAkRtavizeSadarzana evaM 51 kriyAyAH karmasthatvam / atra tu na tathA / pakvApakvataNDuleSviva gatAgatagrAmeSu vailakSaNyAdarzanAt / karoterutpAdanArthatvAtkarmasthakriyatvam / ekakriyeti kim ? / sabatyudakaM kuNDikA / sravatyudakaM kuNDikAyAH / iha visRjati niSkAmatIti kriyAbhedaH |gltyudkN balIkAni / galatyudakaM valIkebhya ityatrApi muJcatIti patatIti kriyAbhedAnnaikakriyatvam / akarmakriya iti kim ? / bhidyamAnaH kuzUla: pAtrANi bhinatti / anyonyamAzliSyataH / ekasya karmatvaM kartRtvaM ca ka-4 yamiti cet, ucyate, sarvamapi hi karma svavyApAre svAtantryamanubhUya kartRvyApAreNa nyakkRtaM sat karmatAmanubhavati / ka la vyApArAvivakSAyAM tu svavyApAre svAtantryAt kartRtvam / yadAhuH- nivRtyAdiSu tatpUrvamanubhUya svatantratAm / kantarANAM vyApAre karma sampadyate tataH // 1 // nivRttapreSaNaM caitat svakriyAvayave sthitam / nivartamAne karmatve sthe kartRtve'vatiSThate 18 // 2 // iti // sRjaH zrAddha bhikyAtmane tathA // 3 / 4 / 94 // kartari yathA pUrva vihitAni / mRjyate, asaji, srakSyate, vA mAlAM dhArmikaH / zrAddha iti kim ? / vyatyasRSTa mAle mithunam // tapestapaH karmakAt // 3 / 4 / 85 / / kari bikyAtmanepadAni tathA / tapyate tepe vA tapaH sAdhuH / tapiratra krotyrthH| bica tu na, tapaH katranutApe ceti niSedhAt / anvatapta tapaH sAdhuH / tapa iti kim ? / uttapati suvarNa suvarNakAraH / karmati kim ? ICT tapAMsi sAdhu tapanti / karmakari tu anvavatapyate anvavAtapta vA kitavaH svayameva // paciduheH // ian VISORREGATION Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 62 // // 3 / 4 / 87 // ekadhAtau karmasthakriyayA pUrvadRSTayA karmikayA sakarmikayA vaikakriye karttari karmakartR rUpe vikyAtmanepadAni bhavanti apavAdaviSayaM muktatvA / pacyate apAci pakSyate vA odanaH svayameva / dugdhe adohi adugdha dhokSyavA gauH svayameva / udumbaraH phalaM pacyate apakta vA svayameva / dugdhe adugdha ghokSyate vA payo gauH svayameva // duhipacyoH karmaNi vicaH pratiSedhastathA'vizeSeNa duhernico vikalpa: kyasya ca pratiSedho vakSyate / akarmakasya pUrveNaiva siddhe sakarmakArthaM vacanam // na karmaNA tric // 3 / 4 / 88 // paciduheryo ganantarokte karttari / apaktodumbaraH phalaM svayameva / adugdha gauH payaH svayameva / atantarokte kartarItyeva / apAcyudumbaraH phalaM vAyunA // rudhaH // 3 // 4 | 89 // ananvarokte karttari vic na / aruddha gauH svayameva / svaraho vA // 3 / 4 / 90 // anantarokte karttari bic na / akRta akAri vA kaTaH svayameva / adugdha adohi vA gauH svayameva / anantarokte karttarItyeva / akA caitreNa | snuiyAtmanepadAkarmakAt // 3 / 4 / 92 || karmakarttari Jic na / apIpacadodanaM caitreNa maitraH / atraaaudanaH svayameva / yadi vA svayameva pazyamAna odanaH svaM prAyuktetyarthaH / ubhayatra svayamevApAcItyarthaH // snoH|| 4 / 4 / 52 // svAdyazito'nAtmanepade Adiriha / prasnaviSyati / snauteriT siddha eva. Atmanepade inivRtyartha tu vacanam / prAsnoSTa gauH svayameva / udazizriyata daNDaH svayameva / vyakArSIt saindhavaM caitraH / valgayati smetyarthaH / vyakRta saindhavaH svayameva / vikarotirvalgane'ntabhUtaNyarthaH karmasthakriyaH / vic pratiSedhAt viT bhavatyeva / pAcitA, pAciSISTa odanaH svayameva / pRthagyogAduttareNApi JiTaH pratiSedho na // bhUSAdhaMsan kirAdibhyazca vikyo | 3 | 4 | 93 // NisnubhacAtmanepadAkarmakebhyo dhAtubhyaH karmakarttari na / alaMkurute kanyA svayameva / alamakRta / bhUSayate kanyA svayameva / anUSata / bhUSayiSyate cikIrSate / acikIrSiSTa vA kaTaH svayameva / kirate / akISTa vA pAMsuH svayameva / girate agISTe vA grAsaH svayameva / dugdhe gauH svayameva / brUte avocata vA kathA svayameva / zrathnIte granthIte vA mAlA sva karmakartRprakriyA. // 62 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HERSISTEREOS laM yameva / namate daNDaH svayameva / kR gR duhabrU anya grantha nam iti kirAdayaH / bahuvacanaM ziSTapayogAnusaraNArtham / Ni, kArayate kaTaH svayameva / utpucchayate gauH svayameva / udapupucchata / prasnute gauH svayameva / corayate gauH svayameva / ucchUyate daNDaH svayameva / vikunate saindhavAH svayameva / anye tu NisnuzrayAtmanepadAkarmakemyo aiTo'pi pratiSedhamicchanti / stunagrorantarbhUtaNyarthatvena sakarmakatvAdgavAdeH karmakatvam / NyarthAbhAve tu na karma kartatA / karaNAdikriyArUpasya prakRtyarthasya prAdhAnyAt NisannantAnAM karmasthakriyatvam, brUte kathetyatra vacanaM zabdaprakAzana 8 phalatvAdupAdhyAyenoktaH karotItivat preraNArthatvAd SA karmasthakriyArUpam / bhUSAkriyANAM ca zobhAkhyaM phalaM karmaNi dRzyate iti karmasthakriyAtvam / / karaNakriyayA kvacit // 3 / 4 / 84 // ekavAtau pUrvadRSTyA ekAkarmakriye kartari vikyAtmanepadAni / parivArayante kaNTakA vRkSa svayameva / kAcinna / sAdhvasicchanatti / kuSirajeApye vA parasmai // 3 / 4 / 74 // kartari zidviSaye tatsabhiyoge zya: / kyAtmanepadApavAdau / kuSyati kuSyate vA pAdaH svayameva / rajyati rajyate vA vastraM svayameva / vyApye kartarIti kim ? / kRSNAti pAdaM rogaH / zitItyeva / akopi / parasmaipada3 saMniyogavijJAnAdiha na / katIha kuSNAnAH paadaaH| kyAtparasmaipadavikalpavidhAnenaiva siddhe zyavidhAnaM kuSyantI rajya mantItyatra nityamantAdezArtham // ||iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhamUripaparamparApatiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazA khIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrIvijayanemisUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM karmakartRprakriyA / / Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAdyartha prakriyA. // atha tyAdyarthaprakriyA // zrusavasbhyaH parokSA vA // 5 / 2 / 1 // bhUte / upazuzrAva / upasasAda / bhanUvAsa / yathAsvakAlamadyatanI hemaprabhAsa sta nI ca / upaashraussiit| upaashRnnot| upAsadat / upAsIdat / anvavAtsIt / anvavasat / anye tu vAdibhyo bhUta- mAtre kvamumevecchanti na parokSAm / zAstanImapIcchatyanyaH / bahuvacanaM vyAptyartham / tena bhUtAnadyatane'pIyaM bastanyA na // 6 // bAdhyate / asarUpatvAdevAcatanyAdisiddhau vA vacanaM vibhaktidhvasarUpotsargavibhaktyasamAvezArtham / tena ayadIti sUtre vaya'ntIviSaye hyAstanI na // vishessaavivkssaavyaamishre||5|2|5 // anadyatanAdivizeSasyAvivakSAyAM vyAmizre ca sati bhUte'rthe vartamAnADAtoracatanI / akArSIt / rAmo vanamagamat / anudarA kanyetiyat sato'pi vizeSasyAprAvivakSA / aba yo vA'bhukSmahi // rAtrI vaso'ntyayAmAsvaptaryadya // 5 // 2 // 6 // rAtrau bhUte'rthe vartamAnAdasate stanyapavAdo'dyatanI,sa cedarthoM yasyAM rAtrau bhUtastasyA evAntyayAmaM vyApyAsvaptari kartari varttate / aba, tenaivAntyayAmenAvacchinne'dhatane cetprayogo bhavati nAthatanAntare nyAyye pratyutthAne pratyutthitaM kazcitkazcidAha kva bhavAnuSitaH ? sa Aha amutrAvAtsamiti / rAjyantyayAme tu muhUrtamapi svApe hastanyeva / amutrAvasamiti / / khyAte dRzye // 28 // Tra bhUte'nadyatane'rthe dhAto stanI / aruNasiddharAjo'vantIm / khyAta iti kim ? cakAra kaTaM caitraH / dRzye iti kim jaghAna kaMsa kika vAsudevaH / / ayadi smRtyartha bhvissyntii||5||2||9|| dhAtAvupapade bhUtAnadyatane'rthe vrtmaanaaddhaato|abhijaanaasi caitra ! kazmIreSu vatsyAmaH / smarasi sAdho ! svarga sthAsyAmaH / evaM budhyase ityAdiyoge'pi / ayadIti kim ? / abhijAnAsi mitra ! yatkaliGgeSvavasAma // vA''kAkSAyAm // 5 / 2 / 10 // smRtyarthe dhAtA. bupapade prayoktuH kriyAntarAkArakSAyAM satyAM bhUtAnadyatane'rthe vartamAnADAtobhaviSyantI / smarasi mitra ! kazmIreSa vn| syAmastatraudanaM bhokSyAmahe / avasAma abhumahIti vA / evaM yacchabdayoge'pi / vAso lakSaNaM bhojanaM lakSyamityubhayoH 63 // Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AISA sambandhe prayokturAkAkSA // kRtAsmaraNAtininhave prokssaa||5|2|11|| bhUte'nadyatane'rthe vrtmaanaaddaatoH| mupto'haM kila vilalApa / atinidvaye / kaliGgeSu tvayA brAhmaNo hataH?kaH kaliGgAn jagAma? ko brAhmaNaM dadarza ? nAI kaliGgAn jagAma / atigrahaNAdekadezAdepanave yastanyeva / na kaliGgeSu brAhmaNamahanam // hazazvadyugAntaHpracchaye yastanI ca // 5 / 2 / 13 // he zazvati ca prayujyamAne paJcavarSamadhyapracchace ca bhUtAnadyatane parokSe'rthe vartamAnAddhAtoyastanIparokSe / iti hAkarot cakAra kA / zazvadakarot cakAra vA / macchaye, kimagacchastvaM mathurAm ? / jagantheti vaa| vetyeva kRte bhRtAnadyatanamAtrabhAvinyA hastanyAH pakSe sikau bastanI vidhAnaM smRtyarthayoge'pi zastanyeva yathA syAdityeSamartham // avivakSite // 5 / 2 / 14 // bhUtAnayatane parokSe parokSatvenAvivakSite'rthe vrtmaanaaddaatobstnii| abhavatsagaro rAjA bahan kasaM vAsudekA evaM ca parokSAnadyatane vivakSAvazAdadyatanIhyastanIparokSAstisro vibhaktayaH sihaaH|| vAcatanI purAdo // 5 / 2 / 15 // bhUtAyatane parokSe'parokSe cA'rthe vartamAnAddhAtoH / avAtsariha purAchAtrAH / pakSe yathAprApti te api / avasan USurvA / tadAbhASiSTa rAghavaH / abhASata / babhApe vA / bhUtAnadyatanaparokSe'dyatanI necchantyanthe / evamuttarasUtre purAdiyoge vartamAnAm / izazvacchabdayoge'pi purAdiyoge parAtvAdikalpenAdyatanI / bhUtamAtravivakSayA'dyatanyAH siddhau purAdiyoge tadvacanaM izazvatsaMniyoge sAmAnya vivakSayA'dyatanI neti jJApanArtham / / smeca vartamAnA / / 5 / 2 / 16 / / bhUtAnadyavane'rthe vatmAnAddhAtoH purAdAvupapade / iti smopAdhyAyaH kathayati / vasantIha purA chAtrAH / bhASate rAghavastadA / athAha varNI / AdigrahaNamiha pUrvatra ca prayogAnusaraNArtham / evaM ca purAdiyoge'dyatanIbastanIparokSAvartamAnAzcatasro vibhaktayaH siddhAH / smapurAyoge tu paratvAbartamAnava // nanau pRSToktI sabata // 5 / 2 / 17 / / upapade bhUtArthAddhAtovarcamAnA / sadadvacanAdatra viSaye zatrAnazAvapi / kimakArSIH kara caitra / nanu karomi bho| nanu kurvantaM kurvANAM mAM pazya // nanvorvibhASA n52 / 18 // pRSToktau bhRte SHA Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA // 64 // varttamAnA, sA ca sachat / kimakArSIH kaTaM caitra / na karomi bhoH / na kurvantaM na kurvANaM pazya maam| nAkArSam / nu kakaromi bhoH / kurvantaM kurvANaM nu mAM pazya / nvakArSam || paridevane || 5 | 3 | 6 || gamye vatsyati varttamAnADAtoH zvastanI / paridevanamanuzocanam / anadyatanArthaM sUtram / iyaM tu kadA gantA yaivaM pAdau nidadhAti / vizeSavidhAnAt kadAkalikSaNA vibhASA bAdhyate // purAyAvatorvarttamAnA // 5 / 3 / 7 // vatrtsyati varttamAnAddhAtoH / purA bhuGkte / yAvad bhuGkte / bhaviSyadanadyatane'pi paratvAdvarttamAnaiva / lAkSaNikatvAdiha na / mahatyA purA jeSyati grAmam / yAvaddAsyate tAvad bhokSyate / yatparimANamityarthaH // kadAkahyarna vA // 5 / 3 / 8 / dhAtorvarttamAnA / pakSe bhavi yantIzvastanyAvapi / kadA zukte / bhokSyate / bhoktA vA / karhi bhuGkte bhokSyate bhoktA vA ? / karhizabdasya anayatanArthavRttitvAdbhaviSyantI prApnoti na vo, gamiSyatItyAdivattu bhaviSyati // kiMvRtte lipsAyAm ||5|3|9|| upapade gamyAyAM vadatovartamAnA vA / pakSe bhaviSyantIzvastanyAvapi / vibhaktyantasya uttaraDattamAntasya ca kimo vR kiMvRttamiti vaiyAkaraNasamayaH / ko bhavatAM bhikSAM dadAti dAsyati dAvA vA ? / evaM kArakatamazabdayorapyupapadayoH / kiM vRtta iti kiM ? / bhikSAM dAsyati / lipsAyAmiti kim ? / kaH puraM yAsyati // lipsyasinDau / 5 / 3 / 10 // gamyAyAM vadarthAddhAtorvartamAnA vA / arkivRttArtho'yamArambhaH / yo bhikSAM dadAti dasyati / dAtA vA / sa svarge yAti yAsyati yAtA vA // paJcamyarthahetau // 5 / 3 / 11 // vArtsyati varttamAnAddhAtorvarttamAnA vA / upAdhyAyavedAgacchati AgamiSyati AgantA vA / atha tvaM sUtramadhISva // saptamI cordhvamauhUrttike // 5 / 3 / 12 // paJcamyarthatau vatsyadarthe varttamAnADAtorvarttamAnA vA / UrdhvaM muhUrttAdupari muhUrttasyopAdhyAyazvedAgacchet Agacchati bhAgamiSyati AgantA vA atha tvaM tarkamadhISva // kriyAyAM kriyArthAyAM tumNakac bhaviSyantI // 5 / 3 / 13 // upapade vasryadarthAddhAtoH / karttuM vrajati / kArako vrajati / kariSyAmIti vrajati / kriyAyAmiti kim ? dhAvataste tyAdyartha makriyA. // 64 // Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IS5% patiSyati vAsaH / sAmAnyena siddhe kriyArthopapadabhAvi-yA bhaviSyantyA vAghA mAbhUditi NakavidhAnam / asarU-8 pavidhinA Nako'pi bhaviSyatIti cet / evaM tarhi asarUpavidhinA jAdayo mA bhUvamiti punarNaka vidhAnam / tenaudanasya pAcako brajati, pakkA vrajati, paco vrajatItyAdi na bhavati // satsAmIpye sbdaa||5|4|1|| bhUte bhaviSyati cArthe vartamAnAddhAtoH pratyayAH / kadA caitrAgato'si ? ayamAgacchAmi Agacchantameva mAM viddhi / eSo'smyAgataH / ayamAgamam / kadA gamiSyasi / eSa gacchAmi gacchantameva mAM viDi / pakSe gantAsmi / gamiSyantameva mAM viddhi / gamiSyAmi / vatkaraNAd yenaiva prakRtyupapadopAdhyAdinA vizeSeNa vartamAne vihitAstenaiva vizeSeNa bhUtabhaviSyatorapi / kadA bhavAn somaM pUtavAn paviSyate caa?| eSo'smi pavamAnaH // bhUtavacAzaMsye vA // 5 / 4 / 2 // vartamAnAdAtoH sadvatpatyayA cA / anAgatasya piyasyArthasyAzaMsana prAptumicchA mAzaMsA / taviSaya AzaMsyaH / cA grahaNAyathAprAptamapi / upAdhyAyazcedAgamat ete trkmdhygiissmhi| upAdhyAyazcedAgacchati ete tarkamadhImahe / pakSe upAdhyAyazcedAgamiSyatyAgantA vA ete tarkamadhyeNyAmahe adhyetAsmahe vaa| sAmAnyAtideze vi zeSAnatidezAt yastanIparokSena / Adhasya iti kim ? / upAdhyAya AgamiSyati tarkamadhyeSyate maitraH // bhimAzaMtArthayobhaviSyantIsaptamyau // 45 / 4 / 3 // upapadayorAzaMsye'rthe vartamAnADAtoyathAsaGkhyam / bhUtavaccetyasyApavAdaH / upAdhyAyazcedAgacchati AgamA AgamiSyati AgantA ete sipapAzu siddhAntamadhyeSyApahe / kSiprArthe neti vaktavye bhaviSyantIvacanaM zvastanIviSaye'pi bhaviSyantI yathAsyAdityevamartham / upAdhyAyazcedAgacchati Agamat AgamiSyati AzaMse saMbhAvaye yu. ko'dhIyIya / dvayorupapadayoH saptamyeca zabdataH paratvAt / AzaMse kSipamadhIyIya // saMbhAvane siravata // 5 // asatoH zaktizraddhAnaM sambhAvanam / tasmin viSaye'siddhe'pi vastuni siDavatpatyayAH / samaye cetpayatnos padabhavana vibhUtayaH // naandytn| prabandhAsakyoH // 5 / 4 / 5 // dhAtvarthasya gampayoH pratyayaH / prabandhaH CG Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemaprabhA-* // 65 // sAtatyam / bastanIzvastanyo pratiSedho'yam / yAvajjIvaM bhRzamannamadAdAsyati vaa| AsattiH sAmIpyam / bacca sajAtIyena phAlenAvyavadhAnam / yeyaM paurNamAsyatikrAntA etasyAM jinamahaH prAvatiSTa / yeyaM paurNamAsyAgAminI etasyAM jinamahaH pravartiSyate / bau pratiSedhau yathAprAptasyAbhyanujJAnAya / kecittu anadyatanavizeSavihitAnAmapi parokSAdInAM pratiSedhamicchanti // eSyatyavadhau dezasyArvAgbhAge // 5 / 4 / 6 // dezasya yo'vadhistadAcinyu latyAdyartha papade dezasyaivArvAgabhAge ya evyannarthastatra vartamAnAhAtoranadyatanavihitaH pratyayo na / aprabandhArthamanAsatyarthaM ca sUpram / yadyapyanadyatana iti prakRtaM tathApIhaiSyatIti vacanAt zvastanyA eva nissedhH| yo'yamadhvA gantavya AzayAt tasya yadavaraM valabhyAstatra birodanaM bhokSyAmahe / dviH saktUn pAsyAmaH / eSyatIti kim ? / yo'yamadhvA'tikrAnta A zatrubhayAt tasya yadavaraM valabhyAstatra yuktA dviradhyaimahi / avadhAviti kim ? / yo'yamadhvA niravadhiko gantavya. stasya yadavaraM valabhyAstatra dvirodanaM bhoktAsmahe / agbhiAga iti kim ? / yoyamadhvA gantavya A zaJjayAt tasya yatparaM valabhyAstatra dvirodanaM bhoktAsmahe / dviHsaktUn pAtAsmaH // kAlasyAnahorAtrANAm // 5 / 4 / 7 // kAlasya yo'vadhistadAcinyupapade kAlasyaivAgbhiAge ya eSyannarthastatra vartamAnAdAtoranaghatanavihitA pratyayo na, na ceso'rvAgbhAgo'horAtrANAm / yo'yamAgAmI saMvatsarasvasya yadavaraM AgrahAyaNyAstatra jinapUjAM kariSyAmo'tithibhyo dAnaM dAsyAmahe / eSyatItyeva / yo'yaM saMvatsaro'tItastatra yadavaramAgrahAyaNyAstatra yuktA dviradhyemahi / anahorAtrANAmiti kim?yo'ya mAsa AgAmI tasya yo'varaH paJcadazarAtrastatrayuktA dviradhyetAsmahe / yogavibhAga uttarArthaHgApare vAdA kAlasya yo'vadhistadvAcinyupapade kAkasyaiva pare bhAge'nahorAtrasambandhini ya eSyannastatra vartamAnADAtoranayAna vihitaH pratyayo na / AgAminaH saMvatsarasyAgrahAyaNyAH parastAt hiHsUtramadhyeSyAmahe adhyetAsmahe / prabandhAsattivivakSAyAmapi // 65 // paratvAdayameva vikalpaH / AgAminaH saMvatsarasyAgrahAyaNyAH parastAdavicchinaM sUtramadhyeSyAmahe adhyetAsmahe // bhUte // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5555555 5 / 4 / 1 // vartamAnAddhAtoH kriyAtipattau satyAM saptamyarthe kriyAtipattivibhaktibhavati / saptamyutApyorvAda ityArabhyAnena vidhAnam / dRSTo mayA caitro'nnArthI caMkramyamANaH aparazvAtithyarthI yadi sa tenAdrakSyata utAbhokSyata apyabhokSyata natu dRSTo'nyena pathA gata iti // botAtmAka // 41 // saptamyutApyorityataH pAka saptamInimite kri. yAtipattau bhate'rthe varcamAnAddhAtorvA kriyAtipacirvibhaktiH kathaM nAma saMyataH sananAgAhe tatra bhavAn AdhAyakRtam aseviSyata dhiggahImahe / pakSe kathaM seveta kathaM sevate ghiggarhAmahe / utAtprAgiti kim ? / kAlo yadabhokSyata bhavAn // kSepe'pijAtvorvartamAnA // 5 / 4 / 12 // gamye upapadayordhAtorvartamAnA / kAlasAmAnye vidhAnAt kAlavizeSe vihitA api pratyayAH paratvAdanena bAdhyante / api tatra bhavAn jantUn hinasti / jAtu tatra bhavAn bhUtAni hinasti / iha saptamInimittAbhAvAt kriyAtipatane kriyAtipacina bhavati / / kami saptamIca vA / / 5 / 4 / 13 // upapade kSepe gamye kAlatraye vartamAnA / kathaM nAma tatra bhavAna mAMsaM bhakSayet bhakSayati vA garhAmahe / anyAyyametat / pakSe avabhakSat / abhakSayat / bhakSayAMcakAra / bhakSayitA / bhakSayiSyati / atrasaptamI nimittamastIti bhUte kriyAtipatane vA kriyAtipattiH / kathaM nAma tatra bhavAn mAMsamabhakSayiSyat / pakSe yathApAptam / bhaviSyati tu kriyAti| patane nityameva sA / kathaM nAma tatra bhavAn mAsamabhakSayiSyat // kiMvRtte saptamIbhaviSyantyau // 5 / 4 / 14 // upapade kSepe gamye dhAtoH srvvibhktypvaadH| kiM tatra bhavAn anRtaM brUyAt / vakSyati vA / kaH katara: katamo vA nAma yasmai tatra bhavAnanRtaM brUyAt / vakSyati vA / kriyAtipatto pAgvat // azrAmarSe'nyatrApi // 5 // 4 // 15 // upapade gaye saptamIbhaviSyantyo / kSepa iti nivRttam / azraddhA'saMbhAvanA / amarSo'kSamA / na zraddadhe na saMbhAvayAmi tatra bhavAnnAmAdattaM graNDIyAta grahISyati vA / na zradhe ki tatra bhavAnadattamAdadIta / AdAsyate vA / na marpayAmi nakSame vA / tatra bhavAnnAmAdattaM gRNDIyAta grahISyati vA / kriyAtipaciHprAgvat / / kidilAstyarthayobhaviSyanto dA . Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B ye na marSayAmi / kijAtuyadyadAyadA kriyAtipattiH prAgvat . hemaprabhA // 66 // HARASSASSAR padayorazraddhAmarSayorgamyayoH / na zraddadhe na marpayAmi / kiMkila nApa tatra bhavAn paradArAnupakariSyate / na zraddadhe nae marSayAmi asti nAma bhavati nAma tatra bhavAn paradArAnupakariSyate // jAtuyadyadAyado saptamI // 5 / 4 / 17 // upapade'zraddhAmarSayoH na zraddadhe na kSame vA jAtu yadyadA yadi vA tatra bhavAn murAM pivet / kriyAtipattiH prAgvat // tyAdyartha kSepe ca yaccayaH // 5 / 4 / 18 // upapade'zraddhAmarSayoH saptamI / azraDAmarSayobhaviSyantyAH kSepe tu sarva vibhaktInAmapavAdaH / dhig garhAmaheM yacca yatra vA tatra bhavAnasmAnAkrozet / na zraddadhe na kSame yacca yatra vA tatra bhavAn parivAdaM kathayeva / kriyAtipattiH prAgvat // citre / / 5 / 1 / 19 // gamye yaccayatrayorupapadayoH sptmii| sarvavibhapatyapadavAH / citramAzcarya yacca yatra vA tatra bhavAnakalpya seveta / atrApi kriyAtipattiH mAgvat // zeSe bhaviSyatyayadau // 5 // 4 // 20 // upapade citre gamyamAne bhaviSyantI / citrapAzcaryamanpo nAma parvatamArokSyati / nAtra kiyAtipattiH saptamI nimittAbhAvAt zeSa iti kim?| yaccayatrayoH pUrveNa saptamyepa / ayadAviti kim ? / Azcarya yadi sa bhunIta / saptamyutApyoDhei // 5 // 4 21 // upapadayoH / uta api vA kuryAt / bADhaM kariSyatItyarthaH / bADha iti kim ? / uta daNDaH patiSyati / apidhAsyati bAram |it Arabhya bhUte'pi nityaM kriyAtipattiH // sambhAvane'lamarthe tadarthAnuktau / / 4 / 22 // gamye saptamI // zakyasambhAvane, apimAsamupavaset / azakyasambhAvane, api zirasA parvataM bhindyAta / alamartha iti kim ?|nirdeshsthaayii me caitraH prAyeNa yAsyati / tadAnuktAviti kim ? / vasati ceta surASTeSu vandiSyate'lamujjayantam |kAkinyA hetorapi mAtuH stanaM chindyAdityatra kSepe'pijAtvoriti vartamAnAM citramAzcaryamapi zirasA miri bhindyAdityatra tu zeSe bhaviSyantIti bhaviSyantI ca bAdhitvA paranvAdanena sptmyev||aydi zraddhA dhAtau na vA // 54 // 23 // zraddhA sambhAvanA tadarthe dhAtAvupapade'LamarthaviSaye sambhAvane gamye dhAtoH saptamI vA na tu yacchande / pUrveNa nitye prApta vikalpaH / zraddadhe saMbhAvayami bhuJjIta gavAn / pakSe, bhokSyate abhukta abhukta vaa| aya Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIti kim ? | saMbhAvayAmi yad sumIta bhavAn / zrAdhAtAviti kim ? api zirasA parvataM bhindyAt // satIcchAarthAt / / 5 / 4 / 24 // varttamAnAt saptamI vA / icchet / icchati / uzyAt / vaSTi / kSepe'pijAtvo vartamAnA ityAdAvapi paratvAdayameva / api saMyataH sannakalpyaM sevitumicchet icchati dhiggahUmahe // vatsryati hetuphale // 5 / 4 / 25 // varttamAnAt saptamI vA / yadi gurUnupAsIta zAstrAntaM gacchet / yadi gurUnupAsiSyate zAstrAntaM gamiSyati / vastIti kim ? / dakSiNena cedyAni na zakaTa paryAbhavati / kecittu sarveSu kAleSu sarvavibhaktyapavAdaM saptama manyante / haniSyatIti palAyiSyate ityatra tu itizabdenaiva hetuphalabhAvasya dyotitatvAtsaptamI na // kAmoktAvakacciti // 5 / 4 / 26 / gamyAyAM dhAtoH saptamI / kAmo me bhuJjIta bhavAn / akaccitIti kim ? / kaccijjIvati me mAtA // icchArthe saptamIpaJcamyau || 5 | 4 | 27 // dhAtAvupapade kAmokto gamyamAnAyAm / sarvavibhaktyapavAdaH / icchAmi bhuJjIta bhuGkAM vA bhavAn / kAmoktAvityeva / icchayA bhuGkte / nAtra prayoktuH kAmoktiH / atra satyapi saptamInimitta icchA upapade kAmoktau kriyAtipatanasyA sAmarthyenAsambhavAt kriyAtipattirna / anye tu saptamyuvApyorityata Arabhya yatra saptamyA eva kevalAyA nimittamasti tatraiva kriyAtipatane kriyAtipattiriti manyante / icchAyeM karmaNaH saptamI / / 5 / 4 / 99 / / dhAtAvupapade tulyakartRkArthADAtoH sambandhe / bhuJjIyetIcchati kAmayate vA / icchArtha iti kim ? / bhojako yAti / karmaNa iti kipU 1 / icchan karoti / tulyakartRka iti kim ? / icchAmi bhuktAM bhavAn // "vidhinimantraNAdhISTasaMpraznaprArthane || 5|4|28||" saptamIpaJcamyau / karTa kuryAt karotu vA ityAdi // sasamI cordhvamohati // 5| 4 | 30 // maiSAdiSu gamdheSu varttamAnADAtoH kRtyapazcabhyau / UrdhvaM muhUrttA bhavAn karTa kuryAta ka rotu vA / bhavatA kaTaH kAryaH / bhavAn hi preSito'nujJAnaH // bhavato'vasaraH kaTakaraNe // sme paJcamI // 5 / 4 / 31 // upapade maiSAdiSu-gamyeSu UrdhvamauhUrtike'rthe vacapAnaDAtoH / kRtyatamyapavAdaH / U muhUrtA bhavAn ka Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . hemaprabhA // 67 // SHAHARASHTRAIRSS karotu sma / bhavAn hi preSito'nujJAtaH, bhavato'vasaraH kaTakaraNe / adhISTau // 5 / 4 / 12 // sme upapade gamyAyAM paJcamI / pRthagyogArthyau hRtika iti nivRttam / sptmypvaadH| aGga sma vidvannaNuvratAni rakSa // saptamI yadi // 5 / 4 / 34 // kAlavelAsamayedhUpapadeSu / kAlo yadadhIzIta bhavAn / ghelA yad bhuJjIta / samayo yacchayIna / bahu & tyAcarya lAdhikArAtkAlo yadadhyayanasyetyAyapi bhavAti // zaktAha kRtyAca // 5 // 4 // 35 // kartari gamye sptmii| prakriyA svayA bhAro vAhyaH / udyata tvaM bhAraM vaheH tvaM hi zaktaH / tvayA khalu kanyA voDhavyA / udyenAtvaM khalu kanyAM nheH| tvametadahesi / saptamyA bAgho mAbhUditi kRtyagrahaNam / bahuvacanamihottaratra ca yathAsayanikRpapartham ||dhaatoH sambandhe pratyayAH // 5 / 4 / 11 // ayathAkAlamapi sAdhavaH / vizvazvA'sya putro bhavitA / kutaH kaTaH no bhavitA / vi. zeSaNaM guNatvAdvizeSyakAlamanurudhyate / tena viparyayo na / tathA tyAdyantamapi yadA paraM tyAcI prati vizeSaNatvenopAdI. yate tadA tasyApi samudAyavAkyApekSayA kAlAnyatvaM bhavatyeva / sATopamurvImanizaM nadanto yaiH plAviSyanti smntto'mii| tAnyekadezAnnibhRtaM payodheH so'mbhAMsi meghAn pibato dadarza / atra plAvayiSyantIti bhaviSyadarthasya dadazruti bhUtAnugamaH / bahuvacanAdadhAtvadhikAravihitA api pratyayA dhAtusaMbandhe kAlabhede bhavati / gomAnAsIt / atra cAstivivakSAyAmuktA'pi matu bhUte // bhRzAbhIkSNye hi svo yathAvidhi tadhvamau ca tayuSmadi // 5 / 4 / 42 // bhRzAbhIkSNyaviziSTe sarvakAle vartamAnAddhAtoH sarvavibhaktisarvavacanaviSaye histau paJcapIsambandhinI bhavataH, yathAvidhi dhAtoH sambandhe yata eva dhAtoryasminneva kArake hisvI vidhIyete tasyaiva dhAtostatkArakaviziSTasyaiva sambandhe'nu prayogarUpe sati, tathA tadhvamau hisvasAhacaryAta paJcamyA evaM sambandhinau tavamoH sambandhI badutvaviziSTo yo yuSmadarthastasminnabhidheye bhavataH cakAra Disvau ca yathAvidhi dhAtoH sambandhe // bhRzAbhIkSNyAvicchede dviH prAktamavAdeH // 7 // 74 / 73 // yotye padaM vAkyaM vA / kriyAyA avayavakriyANAM kAtya bhRzArthaH / paunaHpunyamAbhIkSNyam / kri SUCCECONOGES Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAntarAvyavadhAnamavicchedaH / lunIhi lunIhItyevAyaM lunAti / anuprayogAtkAlavacanabhedo'bhivyajyate / bhRzatvavi - ziSTam AbhIkSNyaviziSTaM vA lavanaM hyantasyArthaH / ekakartRkaM varttamAnakAlikaM lavanaM lunAtItyasya, iti zabdastvabhedAnvaye tAtparyaM grAhayati / evaM lunItaH lunanti ityAdi / lunIhi lunIhItyevAyamalAvIt / evamadhISvAdhISvetyevAyamadhIte / ityAdi / lunIta lunItetyeva yUyaM lunItha / lunIhi lunIhItyeva yUyaM lunItha / adhIdhvamadhIdhvamityeva yuuymghiidhye| aghAvAdhISvetyevaM yUyamadhIdhye / yathAvidhIti kima ? | lunIhi lunohItyevAyaM lunAti chinatti lUyate veti dhAtoH sambandha mA bhUt / kriyAvizeSaNasyApi kriyAtvenAdhyavasAyAt bhRzAdiyoge dvirvacanam / punaH punaH pacati / prAk tamabAderiti ki ? | pacati pacatitamAm // pracaye vA sAmAnyArthasya // 5 / 4 / 43 // gamye sambandhe dhAtoH parau rieat aant ca yuSmadi / zrIhIn vapa lunIhi punIhItyevaM yatate yatyate vA / atra samuccIyamAnavizeSANAmanu prayogArthena sAmAnyenAbhedAnvayaH / pakSe vrIhIn vapati lunAti punAtItyeva yanate yasyate vA / sUtramadhISva niryuktimadhI bhASyamadhISvetyevamadhIte paThyate vA / pakSe sUtramadhIte niryuktimadhIte bhASyamatrIte ityevamadhIte paThayate vA / vrIDan vapata lunIna punItetyevaM yatadhve / brohIn vapa lunIhi punohotyevaM ceSTadhye pakSe vrIhIn vapatha lunotha punIthetyevaM yatadhye / sUtradhIvaM niyuktimadhIdhvaM bhASyamadhIdhvamityevamadhIdhye | sUtramadhISva niryuktimadhISva bhASyamadhISvetyevamadhIdhve / pakSe sU zramadhIdhye niyuktipatra dhve bhASyamatrIdhye ityevamadhIdhye / sAmAnyArthasyeti kima 1 / vrIhIna vapa lunIhi punIhi ityevaM pati lunAti punAtIti mA bhUt // // iti zrItapogacchAcArya vijayadevasUrivijayasiMha ripaparampapratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhi vijayacaraNakamala milindAyamAnAntevAsi saMvinazAstrIyatapogacchAcArya bhaTTAraka zrIvijayane misUriviracitAyAM vRhaddhemaprabhAyAM tyAdyarthaprakriyA | Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha kRdantaprakaraNam // hemaprabhA-la dantaH prakriyA REACHERE // Atumo'tyAdiH kRt // 1||dhaatovidhiiy go vakSyamANaH / ghanaghAtyaH / udakevizIrNam / atyAdiriti kim ? / paNiste // baTulam // 5 // 2 // adhikAro'yam / kRtpratyayo yathAnirdiSTAdazaMderanyatrApi bahulam / pAdAbhyAM hiyate pAdahArakaH / mukhya patyanenAleti mAhanI kii| sampadIyate'smA iti sampadAnam / / katari / / 5 / 1 / 3 // kRtmatyayo'rtha vizeSokti vinA / kartA // vyApye ghura ke limakRSTapacyam // 3 / 1 / 4 // kartari ghuro vakSyate / kelimo'ta eva vacanAjU jJAyate / kRSTapacye yazca / bhaGguraM kASTham / evaM bhiduraH kuzUlaH / chidurA rajjuH / bhAsamidavidA kattayava ghuraH karakaSurasambhavAta kecicchidibhidorapi kartari ghuramicchanti / pacelimA mASAH / bhidelimAstaNDulAH / kRSTapacyAH zAlayaH // saGgatejaram // 5 / 1 / 5 // saGgata saGgamanam / tasmin karttayabhidheye naspU. jjiIyateryapratyayo nipAtyate / ajayaMmAryasaGgatam / sAmAnyavizeSabhAvena cobhayorapi prayogaH / tena saGganamAryeNa rAmAjaya kuru drutam / saGgata iti kim ? / ajaraH paTaH / karcarItyeva / ajAyaM saGgatena // rucyAvyathyavAstavyam / / 6.16 // ete kartari nipAsyante / havyo modako maitrAya / avyathyo muniH / iha pUrvatra ca kyA / vAstavyaH / atra navyaNAbhanyageyajanyaramyApAsyAplAnya navA // 5 // 17 // kartari nipAtyate / bhavatIti bhavyaH pakSe bhAjyamanena / geyo mANavakA sAmnAm / geyAni mANavakena sAmAni / jAyate'sAviti janyaH / jnymnen| ramayatItyasau ramyaH / ra. myate iti ramyA / ApatatyasAvApAsyaH / ApAtyamanena / Aplavate'sAvAplAvyaH / AplAvyamanena // pravacanIyAdayaH // 5 / 1 / 8 // amIyapratyayAntAH kartari vA nipAtyante / pravacanopo guruH zAstrasya pravacanIyaM guruNA zAkham upasthAnIyaH ziSyo guroH| upasthAnIyaH ziSyeNa guruH / evaM ramaNIyo dezaH / madanIyA yopita / dApa 4211924221296 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatAyana: / ananvaro maimtiH|| bhAgayittitArNavindavA''kazApayAnindAyAmikaNa vaa||6|1|105. sIvIreSu yo vRddhastatra vartamAnAthUni // bhAgavittikaH |bhaagaavittaayno vA jAlmaH / tArNavindavikaH / taarnnvindviH| aakshaapeyikH| AkazApeyiH // nindAyAmiti kim ? / anyatra bhAgavittAyana: // sauyAmAyaniyAmundAyanivA AyaNerIyazca vA // 6 / 1 / 106 // sauvIravRddhavRttayUnIkaNa nindAyAm / sauyaamaayniiyH| sauyaamaaynikH| sauyA- da mAyanirvA nindyo yuvA / yaamundaayniiyH| yaamundaaynikH| yAmundAyaniH / vaarssyaaynniiyH| vArSyAyaNikaH / vArSyAyaNiH // nindAyAmityeva / sauyaamaayniH|| tikAderAyani / / 6 / 1 / 107 // apatye / ibAdesavAdaH / taikAyaniH / kaitvaayniH||dgukoshlkaarcchaagvRssaadyaadiH / / 6 / 1 / 108 // apatye Ayanin / daagvyaayniH| kaushlyaayniH| kaarmaaaaynniH| chAgyAyaniH / vaakynniH|| dvisvraadnnH||6||1|109 // apatye AyaniJ // kAyaNiH / dvisvarAditi kim ? / aupagaviH / aNa iti kim ? dAkSAyaNaH / vRddhAdevAya vidhiH, avRddhAtUttareNa viklpH| aGgAnAM rAjA AGgaH tasyAGgiH / AGgAyanirvA // vRddhiryasya svressvaadiH|| 6 / 1 / 8 // sa dusaMjJaH // avRddhAddonnavA // 6 / 1 / 110 / / apatye AyaniJ // aamrguptaayniH| AmraguptiH // avRDAditi kim ? / dAkSAyaNaH / doriti kim ? / aakmpniH|| vAzina Ayanau // 7 / 4 / 46 // antyasvarAde ga na ||vaashinaayniH||putraantaat ||6|1|111||dorptye AyaniJ vaa|| gArgIputrAyaNiH / gaargiiputriH| uttarasUtrapAsakAgamAbhAvArtha vacanam / pakSe uttareNa kAgamo'pi / gArgIputrakAyaNiH // camivarmigAreTakArkaTayakAkalaGkAvAkinAca kazcAnto'ntyasvarAt // 6 / 1 / 112 // putrAntAhorAyanija vA // caarmikaaynniH| cArmiNaH / vArmikAyaNiH / vArmiNaH / gAreTakAyaniH / gaarettiH| kArkaTayakAyaniH / kArkaTayAyanaH / yadA tu avyutpannaH kAphaiTayazabdastadA pakSe iva / kAkakAyaniH / kAkiH / lAGkAkAyaniH / lAGkeyaH / vAkinakAyaniH / vAkiniH / ALIGEOCHUDAECECREAAAA Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he ka. CAUSHASTRAGRAMOEACERE gArgIputrakAyaNiH / gaargiiputriH| antyasvarAtparataH kakAravidhAnaM nalopArtham / na ca parAdireva kriyatAmiti vAcyam / puNvdbhaavaasiddheH| carmiNyA apatyaM cArmikAyaNiH // adorAyaniH prAyaH // 6 / 1 / 113 // apatye vA // glucukAyaniH / glaucukiH / prAyaH kim ? / dAkSiH / adoriti kim ? / aupagaviH // rASTrakSatriyAtsarUpAdrAjApatye dira ||6|1|114||ythaasNkhym / videhAnAM rASTrasya rAjA videhasya rAjJo'patyaM vA vaidehaH / vaidehI / videhAH rAjAno'patyAni vA // aikSvAkaH / sarUpAditi kim ? / dAzarathiH // gAndhArisAlveyAbhyAm // 6 / 1 / 115 // rASTrakSatriyArthAbhyAM sarUpAbhyAM rAjApatye diraJ / / gAndhArayaH / sAlveyAH / ekatvadvitvayostu apatyArthavivakSAyAm abrAhmaNAditi lub na, vidhAnasAmarthyAt // purumagadhakaliGgasUramasadvisvarAdaNa // 6 / 1 / 116 // rASTrakSatriyArthAtsarUpAdrAjApatye diH / pauravaH / mAgadhaH / magadhAH / kAliGgaH / sauramasaH / AGgaH / purugrahaNamasarUpArtham / tatrautsargikeNaivA'NA siddhe bahuSu lubarthamidamaNavidhAnam / ava siddhe'vidhAna saGkAyabAdhanArtham / tena pauravakam // sAlvAMzapratyagrathakAlakUTA'zmakAdim // 6 / 1 / 117 // sarUparASTra kSatriyArthAdrAjApatye diH / audumbariH / udumbarAH / prAtyagrathiH / kaalkuuttiH| AzmakiH // dunAdikurvitkozalAjAdAbhyaH // 6 / 1 / 118 // sarUparASTrakSatriyArthAdrAjApatye driH! AmbaSTayaH / AmbaSTAH / naiSadhyaH / kauravyaH / AvantyaH / kauzalyaH / AjAyaH / / pANDoDacaN // 6 / 1 / 119 // rASTrakSatriyArthAtsarUpAdrAjApatye dviH // paannddyH| pANDayau / paannddvH|| zakAdibhyo nelapa // 6 / 1 / 120 / / zakAnAM rAjA zakasyApatyaM vA zakaH / yvnH| kuntyavanteH striyAm // 1 / 1 / 121 // dreya'sya lup // kuntI / avntii| khiyAmiti kim ? / kauntyaH / prakRtasya luMbavidhAnAta kauntii|| kurorvA // 6 / 1 / 122 // yasya triyAM lup / kuruu:| kauravyAyaNI draravaNoprAcyabhargAdeH // 6!1 123 // striyAM lup / zUrasenI / madrI / darat / mtsii| apAcyetyAdi ki GOROLAGEKAUSE SUALLA Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56- 1 MSCIENCER- 75 m ? / pAJcAlI / bhArgI / kArUSI // bahupvastriyAm // 6 / 1 / 124 // yantasya barthasya yo dristasya lupa / paJcAlAH / astriyAmiti kim ! / pAzcAlyaH // // bhRgvagiraskutsavaziSThagotamA'H // 6 / 1 / 128 // yaH pratyayastadantasya bahugotrArthasya yaH pratyayastasyAstriyAM lup // bhRgavaH / aGgirasaH / kutsAH / vaziSThAH / gotamAH / atrayaH // prAgbharate bhusvraadinH||6|1|129 // bahuSu gotre yaH sa pratyayastasyAstriyAM lupa / kSIrakalambhAH / uddAlakAH / prAgbharata iti kim ? / bAlAkayaH / bahusvarAditi kim ! pausspyH|| / vopakAdeH // 6 / 1 / 130 // yaH pratyayastadantasya bahugotrArthasya yaH sa pratyayastasyA'striyAM lup // upakAH / aupakAyanAH / lmkaaH| laamkaaynaaH|| tikakitavAdI bandve // 6 / 1 / 131 / / yaH sa pratyayastasyAstriyAM chapa // tikakitavAH / ubjkkubhaaH|| yAdestathA // 6 / 1 / 132 / / drayAdipratyayAntAnAM bande vahvarthe yaH sa yAdistasya tathA lupa yathApUrvam // anggvaasumaaH| vRkalohadhvajakuNDIvisAH / tatheti kim ? / gArgIvatsavAjAH / tatrAniyAmityuktargArgI tyatra na syAta // vA'nyena // 6 / 1 / 133 // dyAderanyena saha drayAdInAM dvandva baDhathe yAsa dyAdistasyAstriyAM tathA lub yathA pUrvam // anggvaadaakssyH| aanggvaanggdaakssyH|| dayekeSu SaSThayAstatpuruSe yatrAdervA // 6 / 1 / 134 // SaSThItatpuruSe yatpadaM SaSThacA viSaye bayorekasmizca syAttasya yaH sa yAdistasya tathA vA lupa // gargakulam / gAryakulam / vidakulam / baidakulam / dUdhekeSviti kim ? / gargANAM kulaM gargakulam // ||n prAgjitIye svare // 6 / 1 / 135 // gotre utpannasya bahuSpityAdinA yA lubuktA sA mAgjitIye'rthe yaH svarAdistaddhitastadviSaye na syAt // gaNAM chAtrAH gArgIyAH / AtreyIyAH / prAgjitIya iti kim ! / atrIyaH / svara iti kim ! / gargamayam // gargabhAgavikA 6 / 1 / 136 // dvandvAtmAgjitIye vivAhe yo'kal tasminnaNo lubabhAvo nipAtyate // gargabhArgavikA // ||yni lupa // 6 / 1 / 137 // vihitasya pratyayasya mAgjitIye'rthe svarAdI pratyaye viSayabhUte // lupi satyAM yaH prApnoti 133 // yAde tatheti kim / nevArtha yaH sa yAdi 8655-05-35 CAPACHERRIERE Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema 70 , prA sa syAdityarthaH / pANTAhRtasyApatyaM pANTAhRtistasyApatyaM yuvA pASTAhRtaH, tasyacchAtrA iti prAgjitIye'rthe svarAdau pratyaye cikIrSite Nasya lup tato dRddhena ityan pANTAhRtAH // vAssyanaNA''yaniJoH / / 6 / 1 / 138 // vArthayoH prAjitIye svarAdau viSaye lup // gArgIyAH / gArgyAyaNIyAH / hautrIyAH / hautrAyaNIyAH // drImo vA / / 6 / 1 / 139 / / yuvArthasya lup // audumbari: / audumbarAyaNaH // abrAhmaNAt // 6 / 1 / 141 / / vRddhapratyayAntAdyavArthasya lup // AGgaH pitA / AGgaH putraH / abrAhmaNAditi kim / gArgyaH pitA / gArgyAyaNaH putraH pailAdeH || 6 / 1 / 142 // yUni pratyayasya lupa | pailaH pitA putrazca / zAlaGkiH pitA putrazca // cyeosaaulbalyAdeH || 6 / 1 / 143 // yUni pratyayasya lup / pAnnAgAriH pitA putrazca / mAntharapeNiH pitA putrazca / prAcyeti kim ? / dAkSiH pitA / dAkSAyaNaH putraH / taulbalyAdivarjanaM kim ? / taulvaliH pitA / taulvalAyanaH putraH // ityapatyAdhikAraH // // atha raktAdyarthakAH // rAgATTo rakte 6 / 2 / 1 // rajyate yena kusumbhAdinA tadarthAtRtIyAntAdraktamityarthe yathAvihitaM pratyayaH / kusumbhena raktaM kausumbhaM vAsaH / evaM kASAyam / rAgAditi kim ? / caitreNa raktam / atra kusumbhAdayo rAgA grAhyAsteneha na / kRSNena raktamityAdi / ete hi varNA dravyavRttayo na tu rAgAkhyAH / kASAyau gardabhasya karNau hAridrau kukkuTasya pAdAviti tUpamAnopamebhAvena tadguNAropAdbhaviSyati // lAkSArocanAdikaNa || 6 / 2 / 2 // TAntAdrakte / lAkSikam / raucanikam // zakakardamAd vA / / 6 / 2 / 3 || TAntAdrakta ikaN / zAkalikam / zAkalam / kArdamikam / kArdamam // nIlapItAdakam / / 6 / 2 / 4 // TAntAdrakte yathAsaMkhyam / nIlena liGgaviziSTaparibhASayA nIlyA vA raktaM nIlam / pItauditagurorbhAde / / 6 / 2 / 5 / TAntAdyathAvihitaM pratyayaH / pauSaM varSam / bhAditi kim ? / uditaguruNA pUrvarAtreNa yuktaM varSama || candrayuktAtkAle lutvaprayuktaM / / 6 / 2 / 6 / TAntAdbhAyukte yathAvi kam // taddhi praka0 70 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtriH / adya puSyaH // dvandvAdIyaH // / 6 / 2 / 7 / TAntAccandrayuktabhAyukta zravaNAzvatthAnnAmnyaH / / 6 / 2 / 8 / / TAntAccandrayuktArthAyukte kAle / zravaNA nAmnIti kim ? | zrAvaNamahaH / AzvatthamahaH // SaSThayAH samUhe // / 6 / 2 / 9 // yathAvihitaM pratyayAH / cApam / straiNam / paJcakumArItyatra tu na taddhitaH / samAsena samUhArthasyoktatvAt / tena GInivRttirna // bhikSAdeH / / 6 / 2 / 10 / / SaSThyantAtsamUhe yathAvihitaM pratyayAH / bhaikSam // anapatye // 7 / 4 / 66 / / innantasyANyantyasvarAderlug na / gArbhiNam / yauvatam / kSetrama / puMvadbhAvabAdhanArtho'sya pAThaH / anye tu yuvatizabdaM na paThanti / tanmate yauvanam // kSudrakamAlavAtsenAnAmni / 6 / 2 / 11 // SaSThyantAtsamUhe 'N // kSaudra mAlavI senA / gotrAkabAdhanArtha vacanam / samUhAdhikAre hi dhenoranatra iti pratiSedhAttadantagrahaNam // goprokSavatsoSTravRDAjorabhramanuSyarAjarAjanyarAjaputrAdakaJ / / 6 / 2 / 12 / / samUhe / gArgakam / aukSakam / vAtsakam / auSTkam / vArddhakam / Ajakam / aurabhrakam // na rAjanyamanuSyayorake // : / 4 / 84 // yo luk / mAnuSyakam / rAjakam / rAjanyakam / rAjaputrakam || kedArANNyazca // / 6 / 2 / 13 // samuhe kaJ / kaidAryam / kaidArakam // kavacihastyacintAccekaN // / 6 / 2 / 14 // kedArAtsamUhe / kAvacikam / hAstikam / ApUpikam / zASkulikam / kaidArikam / NyAkaJbhyAM bAdhA mA bhUditIkavidhAnam // dhenoranamaH // 6 // 2 / 15 // samUhe ikaNa / RvarNo varNadosisu sazazvadakasmAtta ikasyeto luk // 7 / 4 / 71 / / dhenukam / ana iti kim ? | dhanavam // brAhmaNamANavavADavAdyaH / / 6 / 2 / 16 / / samUhe / brAhmaNyam / mANavyam / vADhavyam // gaNikAyA NyaH // / 6 / 2 / 17 // samUhe / gANikyam / brAhmaNAdInAM yavidhAnaM puMvadbhAvArtham / tena brAhmaNyayAtraH / ye hi puMvadbhAvo na syAt // kezAdvA / / 6 / 2 / 18 / / samUhe NyaH / kaizyam / kaizikam // hitaM pratyayaH / pauSamahaH / pauSI kAle / rAdhAnurAdhIyamahaH // rAtriH / azvatthA paurNamAsI / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DINT hema prabhA vaa'shvaadiiyH||6|2|19|| samUhe / azvIyam / Azcam // parvA DvaNa // 6 / 2 / 20 // samUhe / pAcam // InolaH krto||6|2|21|| samUhe / ahInaH krtuH| kratAviti kim ? / Ahvam // anInATyaho'taH // 7 / 4 / 66 // apadasya taddhite luk / ityato luk|| pRsstthaadyH||6|2 / 22 // samUhe Rtau / pRSThayaH / RtAvityeva / pASTikam // caraNAddharmavat // 6 / 2 / 23 // samUhe pratyayAH / kaThAnAM dharmaH kAThakam / tathA samUhe'pi // gorathavAtAtka TayalUlam // 6 / 2 / 2 // samUhe yathAsaMkhyam / gotraa| rathakaTayA / vaatuulH|| pAzAdeva lyaH // 6 / 2 / 25 // gavAdeH samUhe / pAzyA / tRNyA / gavyA / rathyA / vAtyA // zvAdibhyo'J / / 6 / 2 / 26 // samUhe / zauvam / Aim // khalAdibhyo lin // 6 / 2 / 27 // samUhe / khalinI / pAzAditvAllyo'pi / khalyaH / UkinI // grAmajanabandhugajasahAyAttala // 6 2 / 28 / smuuhe| grAmatA / janatA / bandhutA / gajasA / sahAyatA // puruSAtkRtahitavadhadhikAre caiyan // 6 / 2 / 29 // samUhe / paurapeyo granthaH / pauruSeyamAItaM zAsanam / pauruSeyo vadho vikAro vA / pauruSeyam // vikAre // 6 / 2 / 30 // SaSThacantAd yathAvihitaM prtyyaaH|| vA'zmano vikAre / / 7 / 4 / 63 // apadasya tddhite'ntysvraadelk| AzmaH / AzmanaH // carmazunaH kozasakoce // 7 / 4 / 64 // apadasya yathAsakukhyaM tddite'ntysvraadelk|caamH koshH| kozAdanyatra caarmnnH| zuno'ya zauvaH saMkocaH / anyatra zauvanaH / zaucaM mAMsamityAdi tu hemAditvAdavi no'padasyeti bhaviSyati // padasyAniti vA / / 7 / 4 / 12 / / zvAdeNiti taddhite vkaaraatmaagaukaarH| zvApadam / zovApadam / anitIti kim ? / shvaapdikH|| prANyoSadhivRkSebhyo'vayave ca // 6 / 2 / 3 // SaSThacantebhyo vikAre yathAvihitaM prtyyaaH| kApotaM sakthi mAMsaM vaa| dauvam / belvaM kANDa bhasma vA / itaH paraM vikAre prANyoSadhikSebhyo'vayave ceni dvayamapyadhikriyate / tenottare pratya HURTIGRINGOS RINK RODICNING Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9%84-% OMASTERS- yAH prANyoSadhivRkSebhyo'vayava vikArayoranyebhyastu vikAramAtre bhavantIti vaMditavyam / pANigrahaNeneha asA evaM gRhyante // tAlAnuSi // 6 / 2 / 32 // vikAre'N / tAlaM dhanuH / dhanupIti kim / tAlamayaM kANDam // apujatoH Sontazca // 6 // 2 // 33 // vikAre'NU | pApuSam / jAsuSam / / zabhyAzca laH // 6 / 2 / 34 // vikAre'vayava cANa | zAmIla bhasma / zAmIlI shaakhaa|| payodroryaH // 6 / 2 / 35 // vikAre / payasyam / dravyam // uSTrAdakam // 6 / 2 / 36 // vikAre'vayave ca / auSTrakaM mAmamaGga vA // umorNAdvA // 6 // 2 // 37 // vikAre'vayave cAkaJ / aumakam / aumam / aurNakam / oNaH kambalaH // eNyA eyaJ // 6 // 2 // 38 // vikAre'vayave ca / aiNeyaM mAMsamajhaM vaa| strIliGganirdezAtpuMliGgAdaNeva / aiNa mAMsam // kauzeyam // 6 / 2 / 39 // kauzeyaM vastraM sUtra vA / mipAtanaM rUDhayartham / tena vastrasUtrAbhyAmanyatra na / prshbyaacluc||6|2| 40 // vikAre'Na / pArazavam / yagrahaNaM yasya samudAyasya lopArtham / tena kaaNsymitytraavrnnevrnnsyetiikaarlopH|| kaMsIyA zyaH // 6 / 2 / 41 // vikAre sayoge yaluk ca / kAsyam // hemArthAnmAne // 6 / 2 / 42 // vikAre'N / hATako niSkaH / mAna iti kim ? / hATakamayI yaSTiH // drorvyH||62||43|| mAne vikAre / duvayaM mAnam // mAnAkrItavat // 6 / 2 / 44 // vikAre / mAnaM saMkhyAdi / zatenaM krItaM zatyam / zatikam / evaM vikAre'pi / vagrahaNAlabAdikasyApyatidezaH / teta dvizata ityAdi // hemAdibhyo'm // 6 // 2 // 45 // vikAre'vayave ca yathAyogam / haimam / raajtH|| abhakSyAcchAdane vA mayaTa 6 / 2 / 46 // vikAre'vayave ca yathAyogam / bhasmamayam / bhAsmanam / abhakSyAcchAdana iti kima ! / maudgaH sUpaH / kArpAsaH paraH / bhakSyAcchAdanayormayabhAvapakSe ca tAlAnuSi ityAdiko vidhiH saavkaashH| ayaM ca bhasmamayamityAdau / vanopayamAptau paratvAdanena mayaTa / tAlamayaM dhanuH / eke tu tAlADanuSi droH pANivAcibhyazca mayaTaM necchanti // zaradarbhakUdI AAAAA Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka0 HOCIEDOGEOGR tRNasomabalbajAt // 6 / 2 / 47 / abhakSyAcchAdane vikAre'vayave ca nityaM mayaT / zaramayam / darbhamayam / kUdImayam / tRNamayam / somamayam / balvajamayam // ekasvarAt // 6 / 2 / 48 // nAmno'bhakSyAcchAdane vikAre'vayave ca nityaM mayat / vAGmayam // doramANinaH // 6 // 2 // 49 // abhakSyAcchAdane vikAre'vayave ca mayaT / Amramayam / amANina iti kim ? / zauvAvidham / zvAvinmayam // goH purISe // 6 // 2 0 // nityaM mayaTa / gomayam / payastu gavyam / purIpe niyamArtha vacanam // boheH puroDAze 6 / 2 / 51 // vikAre nityaM mayaTa / brIhimayaH puroddaashH| puroDAza iti kim ? / ha ohanaH / vehaM bhasma // tilayavAdanAmni // 6 // 2 // 52 // vikAre'vayave ca mayaTa / tilamayam / yavamayam / anAmnIti kim ? / tailam / yAvaH // piSTAt 6 / 2 / 53 // vikAre'nAmni mayaT / piSTamayam // nAmni kaH 6 / 2 / 54 // piSTAdvikAre / piSTikA // yogohAdIna hiyaDanguzcAsya / / 6 / 2 / 55 // vikAre nAmni |haiynggviinN navanItaM ghRtaM vA / nAmnotyeva / yaugodohaM takram // apo yaJ vA // 6 / 2 / 56 // vikAre / Apyam / ammayam // lubbahulaM puSpamUle // 6 / 2 / 57 // vikArAvayavArthasya pratyayasya // yadegauMNasyAkvipastaDitalukyagoNIsUcyoH 2 / 4 / 85 luk / sptkumaarH| pazcandraH / paJcayuvA / dvipaGguH 1gauNasyeti kim ? / avantI / akvipa ini kim ! | pnyckumaarii| agoNIsUcyoriti kim ? / pazcagoNiH / dazamUciH // anena strIpratyayanivRtau " harItakyAdiprakRtina liGgamativarttate " iti lubantasya strItvAta punaH strImatyayaH / mallikA puSpam / vidArI mUlam / kvacinna / vAraNAni puSpANi / airaNDAni mUlAni / kvacidvikalpaH / zirISANi zairIpANi puSpANi / hIrANi haiverANi mUlAni / kvacidanyatrApi / AmalakI vRkSaH // phale // 6 / 2 / 58 // vikAre'vayave cArthe pratyayasya lup / Amalakam // plakSAderaNa // 6 // 2 // 59 // vikAre'vayave vA phale / vidhAnasAmarthyAccAsya na lup / plAkSam / azvattham // RELEASURES49 ESSESEGINAROKARANG Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HOURSA-PURSEX nyagrodhasya kevalasya // 7 / 4 / 7 // yo yastatsambandhinaH svareSvAdeH svarasya buddhimAptau tasmAdeva yaH prAgait | dra Niti taddhite / nayagrodham / kevalasye ti kim ? nyAgrodhamUlA: zAlayaH // jambvA vA // 6 / 2 / 60 // vikAre'vayavayoH vA phale / jAmbavam / jambu / jambUH / lupi strInapuMsakate // na biradvayagomayaphalAt / / 6 / 2.61 / vikArA'vayavoH pratyayaH / kApotasya vikArA'vayavo veti na mayaTa / aduvayetyAdi kim ! drauvayaM khaNDam / gaumayaM bhasma . kApityorasaH // pitRmAtuvya DalaM bhrAtari // 6 / 2 / 6. // yathAsaMkhyam / pitRvyaH / mAtulaH // pitrorDAmahaT // 6 / 2 / 6 // pitRmAtuH / pitApahaH / pitAmahI / mAtAmahaH / mAtAmahI // aveTugdhe soDhadUsamarImam // 6 / 2 / 64 // avisoDham / avidsam / avimarIsam // rASTre'nakAdibhyaH // 6 / 2 / 65 // SaSThayantebhyo'N / zaivam / aGgAdivajanaM kim ? / aGgAnAM vaGgAnAM vA rASTramiti vAkyameva / / kecittu aGgAdipratiSedhaM necchanti // rAjanyAdibhyo'ka // 6 / 2 / 66 // rASTra / rAjanyakam / daivayAtavakam // vasAtevA // 6 / 2 / 67 // rASTra kaJ / vAsAtakam / vAsAtam // bhaurikyaiSukAryAdeviMdhabhaktam // 6 / 2 / 68 // rASTre yathAsaGkhyam / bhaurikividham / bhaulikividham / eSukAribhaktam / sArasAyanabhaktam // nivAsAdUrabhave iti deze nAmni // 6 / 2 / 69 // SaSThayantAdyayAvihitaM pratyayaH / itikaraNo vivakSArthaH / tenAnuvRtte vyavahAramanupatite nAmni vijJeyaM na saGgIte / ArjunAvaH / zaivam / vaidizaM puram // tatrAsti // 6 // 2 / 70 // taditi prathamAntAdatreti saptamyarthe yathAvihitaM prtyyH| prathamAntaM cedastIti pratyayAntazcedezanAm / atrApIti karaNo'nuvartate / tena prasiddha nAmni bhUbhAdau cArthe bhavati / ata eva cobhayaprAptI paro'pi matvarthIyo'nena bAdhyate / audumbaraM nagaram // tena nirvate ca // 6 / 2 / 71 // teneti tRtIyAntAni te'thai deze nAmni yathAvihitaM pratyayaH / kauzAmbI nagarI / cakArazcaturNA yogAnAmuttaratrAnuvRtyarthaH / nayA~ matuH // 6 / 2 / 72 // CONCEREMOCRACINGERY Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RESTEDGADGEDESHISHUNDICES nivAsAdyarthacatuSke yathAyoga dezanAmni // nAmni // 2 / 1 / 85 // matomA'vaH / / anajirAdiyahRsvarazarAdInAM matau // 2 // 2 // 78 / / nAmni dIrghaH / udambarAvatI / zarAvatI / ahIvatI / munIvatI / anajirAdIti kim ! / ajiravatI / hiraNyavatI // madhyAdeH // 6 / 2 / 73 // cAturarthiko maturdezanAmni // madhumAn / visavAn // naDakumudavetasamahiSADit // 6 / 2 / 74 // matuzcAturarthiko deze nAmni / naDvAn / kumudvAn nastaM matvartha // 1 / 1 / 23 // // nAma yadam vetasvAn / mahiSmAn // naDazAdAbalaH // 3 / 2 / 7 // cAturarthiko dezanAmni Dit / naDvalam / zArlam / / shikhaayaaH|| 6 / 2 / 76 / / cAturathiko vala: deze nA. mni / zikhAvalaM nagaram // zirISAdikakaNau 6 / 2 / 77 cAturathiko deze nAmni / zirIpikaH / shairiipikH|| zarkarAyA ikaNIyANa ca / / 6 / 2 / 78 // cAturarthika ikakaNa deze nAmni / zArkarikaH / shkriiyH| zAkaraH / zarkarikaH / zArkarakaH // ro'shmaadeH||6|2|71 // cAturathiko deze nAmni / azmaraH / yUparaH // prekSAderin // 6 / / 80 // cAturarthiko deze nAmni // prekSI / phalakA // tRNAdeH sala / / 6 / 2 / 81 // cAturathiko deze nAmni / tRNasA nadasA | kAzAderilaH // 6 / 2 / 82 / / cAturathiko deze nAmni / kA. zilam / vAzilam // arIhaNAderakaN / / 6 / 2 / 83 / cAturathiko deze nAmni / ArohaNakama / khANDavakam // supndhyaadeshyH|| 6 / 3 / 84 // cAturarthikA deze nAmni sauMpanthyam / sauvandhyam / ata eva nipAtanA. supAcanazabdasya nAgamaH pasya ca vA vakAraH sutaM gamAderib / 6 / 2 / 85 / / cAturarthiko deze nAmni / sautaMgamiH / maunivittiH // pvaadeyH|| 2 // 86 // cAturathiko deze nAmni / balyam / pulyam // aharAdibhyo'k / / 6 / 2 / 87 / / cAturathiko deze nAmni / Ahum / lomA kaaleknno'pkaadH|| sakhyAdereyaNa // 6 / 288 // cAturathiko deze nAmni / sAkheyaH / sAkhidaneyaH ||pndhyaaderaaynnn|| 6 / 2 / 8 / cAturathiko ACRECIGAGGEDAIEXECUREGReck Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dd deze nAmni / pAnyAyanaH / nipAtanAnnAgamaH / vAjJAyaNaH // karNAdezayani // 6 / 2 / 90 // cAturarthiko deze nAmni / kArNAyaniH / vAsiSThAyaniH // utkarArAderIyaH / / 6 / 2 / 91 // cAturarthiko deze nAmni // utkarIyaH / saGkaroyaH // naDAdeH kIyaH // / 6 / 2 / 92 // cAturarthiko de nAmni naDakIyaH / plakSakIyaH / bilvakIyA nAma nadI . bilvakoyAderIyasva / / 2 / 4 / 93 / / taddhitayasvare luk bailvakAH / evaM vaiNukAH bilvakoyAderiti kina ? | nATakIyaH // kuzAzvAdezeyam / / 6 / 2 / 93 / cAturarthiko deze nAmni / kArzAzvIyaH / AriSTayaH // RzyAdeH kaH / / 6 / 2 / 94 / cAturarthiko deze nAmni / RzyakaH / nyagrodhakaH // varAhAdeH kaN / / 6 / 2 / 95 / / cAturarthiko deze nAmni / vArAhakaH / pAlAzakaH / kumudAderikaH // / 6 / 2 / 96 // cAturarthiko deze nAmni | kumudikam / ivakaTika // azvatthAderikaN || 6 / 2 / 97 // cAturarthikA deze nAmni | Azvatthakam / kaumudikam sAsya paurNamAsI // / 6 / 2 / 98 // seti prathamAntAdasyeti SaSThyarthe yathAvihitaM nAmni pratyayaH prayamAntaM cetyaurNamAsI / pauSo mAso'rdhamAso vA / mAghaH / nAmnIti kim 1 / pauSI paurNamAsI asya paJcarAtrasyeti vAkyameva // AgrahAyaNyazvatthAdikaNa || 6 / 2 / 99 // prathamAntAt SaSThayarthe ta cet paurNamAsI nAmni / AgrahAyaNako mAso'rjumAsA vA / AzvasthikaH / anye tu azvatthazamdamamatyayAntaM paurNamAsyAmapi puMliGgamicchanti // caitrI kArttikIphAlgunIzravaNAdvA // 6 / 2 / 100 // sAsya paurNamAsItya.: smin viSaye nAmnikaN // caitrIkaH caitra mAso 'rdhamAsA vA / evaM kArttikikaH / kArttikaH / phAlgunikaH / phAlgunaH zrAvaNikaH zrAvaNaH // devatA 6 / 2 / 101 // devatArthAtprathamAntAt SaSThyarthe yathAvihitaM pratyayaH / jainaH / AgneyaH | AdityaH // devatAnAmAtvAdI // 7 / 4 / 28 / / pUrvottarapadayoH svareSvAdervvaDiti taDite / AgnAvaiSNavaM sUktam / AtvAdAviti kipU / brAhmanajApatyam // Ato nendavarugastha // 7 / 4 / 39 // pUrvapadAtpa Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema prabhA 74 rasyottarapadasya svareSvAderbuddhi | AgnendraM sUktam / aindrAvaruNam / Ata iti kim ? / AgnivAruNam // paiGgAkSIputrAdeyaH // 3 / 2 / 102 // sAsya devateti viSaye / paiGgAkSIputrIyam / tArNavindavIyaM haviH // zukrAdiyaH / / 6 / 2 / 103 / / sAsya devataiti viSaye / zukriyaM haviH // zatarudrAttau / / 6 / 2 / 104 // sAsya devateti viSaye / zatarudrIyam / zatarudriyam // aponapAdapAnapAtastRcAtaH // / 6 / 2 / 105 // sAsya devateti viSaye / Iya iyakSa | aponaptrIyam / aponatriyam / amanaptrIyam apAnnatriyam // mahendrAdvA / / 6 / 2 / 106 // sAsyaMdevateti viSaye tau / mahendrIyama / mahendriyam / mAhendraM haviH // kasomAyaNa // / 6 / 2 / 107 // sAsya devateti viSaye / kArya haviH / pitvavaiyarthyAdA lopo na / saumyaM haviH // dyAvApRthivIzunAsIrAgnISomamarutvadvAstoSpatigRha medhAdIvayoM / / 6 / 2 / 108 / / sAsya devateti viSaye / dyAvApRthivIyam / dyAvApRthivyam / zunAsoyam / zunAsIryam / agnISomoyam / agnISomyam / marutvatIyam marutvatyam / vAstoSpatIyam / vAstoSpatyam / gRhamedhIyam / gRhamedhyam // vAyvRtupinuSaso yaH / / 6 / 2 / 109 / / sAsya devateti viSaye / vAyavyam / Rtavyam / pitryam / upastham // mahArAjaproSThapadAdikaN // / 6 / 2 / 110 / / sAsya devateti viSaye / mahArAjakaH / praupadikaH // kAlAdbhavavat // 6 // 111 // kAlavizeSavAcibhyo yathA bhave pratyayAstathA sAsya devateti viSaye'pi syuH / yathA mAse bhavaM mAsikam prAvRSi prAvRSeNyam / tathA mAsaprAvRD devatAkamapi // AdezchandataH pragAye / / 6 / 2 / 112 // prathamAntAdasyeti SaSThayarthe yathAvihitaM pratyayaH / prAGktaH pragAthaH / Aderiti kim ? / anuSTub madhyamasya pragAthasya // yodhdhRprayojanAdyuddha // / 6 / 2 / 110 // prathamAntAtSaSThyarthe yuddhe ya. thAfafe pratyayaH / vaidyAdharaM yuddham / saubhadraM yuddham // bhAvavano'syAM pAH / / 6 / 2 / 114 // prathamAntAt / mApAtAtithiH / bhAveti kim ? / prAkAro'syAm // iyainaMpAtA tailaMpAtA / 6 / 2 / 115 // zyena tilayoH vaddhi praka0 74 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvante pAtazabde monto nipAtyate / zyainaMpAtA / tailaMpAtA / tithiH kriyA bhUmiH krIDA vA // praharaNAt krINaH || 6 | 2 | 116 // prathamAntAtsaptamyarthe / dANDA krIDA / krIDAyAmiti kiMm ? / khaGgaH praharaNamasyAM senAyAm // tadvezyadhIte / / 6 / 2 / 117 dvitIyAntAd yathAvihitaM pratyayaH / mauhUrttaH naimittaH / kecittu muhUrtanimittazabdau nyAyAdau paThanti / tanmate mauhUrtikaH / naimittikaH / chAndasaH / vaiyAkaraNaH / nairuktaH / ghaTaM vettItyAdAvanabhidhAnAnna / kecittu vedanAdhyayanayorekaviSayatAyAmevecchanti / tanmate agniSTomaM yajJaM betItyAdAvapi pratyayo na // nyAyAderikaNa || 6 / 2 / 118 // vezyadhIte vetyarthe / naiyAyikaH / naiyAsikaH / aitihAsikaH // ikaNyatharSaNaH // 7 / 4 / 49 / / antyasvarAderlugna / AtharvaNikaH // padakalpalakSaNAntakratvArUpAnAkhyAyikAt // 6 / 2 / 119 // vezyadhIte vetyarthe ikaNU / paurvapadikaH / mAtRkalpikaH / gaulakSaNikaH / AgniSTomikaH / yAvakrItikaH / vAsavadattikaH // akalpAt sUtrAt / / 6 / 2120 / / vesyadhIte vetyarthe ikaN / vArttimUtrikaH / akalpAditi kim ? | sautraH / kAlpasautraH // adharmakSatratrisaMsargAGgAdvidyAyAH || 6 / 2 / 121 // vezya dhItevetyarthe ika | vAyasa vidhikaH / adharmAderiti kim / vaidyaH / dhArmavidyaH / kSAtravidyaH / traividyaH / sAMsargavidyaH / AGgaviyaH // yAjJikau kthikalaukAyitikam || 6 / 2 / 122 // ete vezyadhIte vetyarthe ikaNantA nipAtyante / yAjJiketi yajJazabdAdyAjJikAzabdAcekaNi nipAtyate / yAjJikaH / aukthikaH / laukAyitikaH / laukAyatikA iti tu nyAyAdipAThAt // anubrAhmaNAdin / / 6 / 2123 // vezyadhIte vetyarthe anubrAhmaNI / matvarthIyenaivenA siddhe'nabhidhAnAkasyAvRttAvabAdhanArthamidam // zataSaSTaH patha ikaT || 6 | 2 | 124 // vezyAdhIte vetyarthe / catapathikaH / zapathika / SaSTipathikaH / SaSTipathikI // padottarapadebhya ikaH / / 6 / 2 / 125 // vezyadhIte vetyarthe / pUrvapadikaH / padikaH / padottarapadikaH // padakramazikSAmImAMsAsAmno'kaH / / 6 / 2 / 126 / / syadhIte vetyarthe / padakaH Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hama prabhA 75 / kramakaH / zikSakaH / mImAMsakaH / sAmakaH // sasarvapUrvAllup / 6 / 2 / 127 // vezyadhIte vetyarthe pratyayasya / savArttikaH / sarvavedaH // saMkhyAkAt sUtre / 6 / 2 / 128 // vezyadhIte vetyarthe pratyayasya lup / aSTakAH pANinIyAH / dazakA umAsvAtIyAH / dvAdazakA ArhatAH / saMkhyAgrahaNaM kim ! mAhAvArtikAH / kAditi kim ? | catuSTayAH || proktAt || 6 / 2 / 129 // proktArthapratyayAntAd vetyadhIte vetyarthe pratyayasya lupa / gotamena proktaM gautamam / tadvezyadhIte vA gautamaH / sudharmeNa sudharmaNA vA proktaM saudharma saudharmaNaM vA / tadvezyadhIte vA / saudharmaH / saudharmaNaH / evaM bhAdrabAhavaH / striyAM vizeSaH / gautamA strItyAdi // vedenabrAhmaNamatraiva // 6 / 2 / 130 // proktapratyayAntaM prayujyate / kaThena proktaM vedaM vidantyadhIyate vA kaThAH / tANDayena proktaM brAhmaNaM vidantyadhIyate vA tANDinaH / brAhmaNe'minnantasya niyamanivRtyarthaminbrAhmaNagrahaNam / ubhayAvadhAraNArthamevakAraH / proktapratyayAntasyAcaiva vRttinanyitra tathAtra vRttireva na kevalasyAvasthAnam / anyatratvaniyamAt kvacit svAtantryam / arhatA proktamArhataM zAstram / kvacidupAdhyantarayogaH / ArhataM mahatsuvihitam / kvacidvAkyam / AItamadhIte / kvacidvRttiH / AIta iti / iha punarniyamAdyugapadeva vigrahaH / kaThena proktamadhIyate kaThA iti // tenacchanne rathe // / 6 / 2 / 131 // tRtIyAntAdyathAvihitaM pratyayaH / vAstro rathaH / kAmbalaH / dvaipaH / vaiyAghraH kaumAraH patiriti tu bhavArthake'Ni bodhyam / dhavayoge tu start bhAtyapi // pANDukambalAdin 6 / 2 / 132 / / TAntAcchanne rathe / pANDukambalI rathaH // dRSTe sAni nAmni / / 6 / 2 / 133 / / TAntAdyathAvihitaM pratyayaH / krauJcaM sAma / vAziSTam / kAleyam // gotrAdakavat // 6 / 2 / 134 // TAntAd dRSTe sAmni pratyayaH / aupagavakaM sAma // vAmadevAdyaH || 6 / 2 / 136 / / TAntAd sAni / vAmadevyaM sAma || DihANU / / 6 / 2 / 136 / / dRSTe sAmni / auzanam / auzanasam // tatrodhRte pAtrebhyaH // 6 // 2 / 138 / / tatreti saptamyantAt pAtrArthAduddhRte yathAvihitaM pratyayaH / zArAva odanaH / 7-7837 taddhi praka0 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuvacanaM pAtravizeSaparigrahArtham // sthaNDilAcchete vratI // / 6 / 2 / 139 / / saptamyantAd yayAvihitaM pratyayaH / sthAfest bhikSuH // saMskRte bhakSye // / 6 / 2 / 140 // saptamyantAd yathAvihitaM pratyayaH / bhrASTrA apUpAH // zUlokhAyaH / / 6 / 2 / 141 / / saptamyantAd saMskRte bhadhye zUlyam / ukhyaM mAMsam // kSIrAdeyaNa // // / 6 / 2 / 142 / / saptamyantAtsaMskRte bhakSye / kSareyI yavAgUH // dana ikaN / / 6 / 2 / 143 // saptamyantAt saMskRte bhakSye / dAdhikam / vodazvitaH / 6 / 2 / 144 // saptamyantAtsaMskRte bhakSye ikaN / udakena zvayati uyazvittakram / tatra saMskRtaM bhakSyamaudazvitkam audazvitam // kvacit / 6 / 2 / 145 // apatyAdibhyo'nyatrAyarthe yathAvihitaM pratyayaH / cAkSuSaM rUpam / AzvorathaH / sAmpratam / sAmprataH // itiraktAdyarthakAH // // zeSe // / 6 / 3 / 1 // adhikAro'yam / apatyAdibhyo'nyasmina prAgjitIye'rthe ito'nukramyamANaM vedita vyam / idaM vizeSeSvapatya samUhAdiSveyaNAdyabhAvArthaM prAgjitAt kRtAdiSu sarveSvartheSu pratyayA yathA syurityevamarthaM ca zeSavacanam || nacAdereya || 6 / 3 / 2 / prAgjitIye zeSe'rthe / nAdeyaH / vAneyaH / zeSa iti kim ! / samUhe nAdikam // rASTrAdiyaH || 6 | 3 | 3 || prAgjitIye zeSe'rthe / rASTriyaH // dUrAdityaH / / 6 / 3 | 4 // zeSe'rthe / dUretyaH // uttarAdAhan / / 6 / 3 / 5 / / zeSe / auttarAhaH // pArAvArAdInaH // / 6 / 3 / 6 // zeSe // pArAvArINaH // vyasta tyastAt // / 6 / 3 / 7 // pArAvArAccheSe InaH // pArINaH / avArINaH / avArapArINaH // yuprAgapAgudakpratIco yaH // / 6 / 3 / 8 / / avyayAnavyayAccheSe'rthe / divyam / prAcyam / apAcyam / udIcyam / pratIcyam / kAlavRttestu mAcikaM prAktanam // grAmAdInav ca / / 6 / 3 / 8 // zeSe yaH / grAmINaH / grAmyaH / akAraH puMvadbhAvapratiSedhArthaH / grAmINAbhAryaH // katryAdez yaka // / 6 / 3 / 10 / / grAmAccheSe / kAtreyakaH / pauSkareyakaH / grAmeyakaH // kuNDayAdibhyo ghaluk ca // 6 / 3 / 11 / / zeSe eyakaJ / kauNDeyakaH / kauNeyakaH / 1 Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NCRECORDCRACTICECAUGk bahuvacanaM prayogAnusaraNArtham // kulakukSigrIvAcchvA'syalAre // 6 / 3 / 12 // zeSe yathAsaMkhyameyakam / / aNo'pavAdaH / kauleyakaH zvA / kaukSeyako'siH / veyako'laGkAraH // dakSiNApA purasaratyaNa // 6 / 3 / 13 // zepe / daakssinnaatyH| pAzcAtyaH / paurastyaH / sAhacaryAikSiNA iti dikzabdo'vyayaM vA gRhyate / teneha na dAkSiNAni juhoti / avyayAdevecchantyeke // valdhardipardikApiyASTAyanaNa // 6 / 3 / 14 // zeSe / vaalhaaynH| aurdAyanaH / pArdAyanaH / kApizAyanI drAkSA // raGkoH prANini vA // 6 / 3 / 15 // zeSe / rAyana / rAGkacAyaNaH / rAvo gauH / kambalastu rAGkacaH / manuSye tu kacchAdipAThAdakaJ rAvako manuSyaH // pavehAmAtratasastyac // 6 / 3 / 16 // zeSe / kvatyaH / ihatyaH amAtyaH / tatratyaH / kutastyaH / cakArastyaNatya coH sAmAnyagrahaNAbhighAtArthaH // nedhuve // 6 / / / 17 // tyac / nityaM dhruvam // niso gate // 6 / 3 / 18 // zeSe tyacca // hasvAbhAmnasti // 2 / 3 / 34 // vihite pratyaye nAminaH parasya saH Sa / niSTayazcANDAlaH / bahiraGgatvena 'lutasyAsiddhabAdihApi syAt / sapi 3 va / nAmina ityeva / tejastA / nA-| mna iti kim ? / bhindustarAm / vihitavizeSaNaM kim ? / sarpistatra // aiSamohyaHzvasovA // 19 // zeSe tyaca / aiSamastyam / aiSamastanam / bastyam bastanam / zvastyam / zvastanam / zvavasastAdiritIkaNapi / zauvastikam // kAthAyA ikaNa // 6 / 3 / 20 // zeSe / kAnthikaH // varNAvakaJ // 6 / 3 / 21 // kanthAyAH zeSe / kAnthakaH // rUpyottarapadAraNyANNaH // 6 / 3 / 22 ||3sse / vArya rUpyaH / ArapyA: sumnsH| mANirupyakatyatra tu paratvAkadaveva // dikpUrvapadAdanAmnaH // 6 / 3 / 23 // zeSe nnH|| paurvazAlaH / anAmna iti kim / pUrveSukAmazamaH // madrAda // 6 / 3 / 24 // dikapUrvapadAcchepe / paurvamadrI / bahuviSayebhya ityakaprAptastadapavAde vRjimadAditike prApte avacanam / kevalAdeva madrAdakakavidhiriti cet tarhi idameva sApakaM musadhidikaza ACCORIESwaste Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HOSAROBARE-1534505 bdebhyo janapadasyeti tadanta vidheH / tena supAJcAlaka ityAdi siddham // udggraamaadykRllomnH||6|3|25 zeSe'tra / yAkRllomaH / udaggrAmAditi kim ? / anyasmAdaN / yAkRllomanaH // . goSThItakInaketIgomatIzUrasenavAhIkaromakapaTacarAt // 6 / 3 / 26 // zepe'J / gauSThaH / taikaH / naiketA gaumataH / zaurasenaH / vAhIkaH / raumakaH / paattccrH|| zakalAderyatraH // 6 / 3 / 27 // zeSe'n / zAkalAH / kASThAH / yatra iti kim ? / zAkalIyam // vRddhaH // 6 / 3 / 28 // zeSe' / dAkSAH / vRddheti kim ? / sautnggmiiyH|| na dvisvarAtprAgbharatAt // 6 / 3 / 29 // vRddhaantAda / caiGkIyAH / kaashiiyaaH| dvisvarAditi kim ? / paanaagaaraaH| prAggrahaNe bharatAnAmagrahaNAtsvazabdena grahaNam // bharatorikaNIyasau // 6 / 3 / 30 // zeSe / bhAvatkam / bhavadIyam / ukArAntagrahaNAcchatrantAna / bhAvatam // prjnraajnyo'kiiyH|| 6 / 3 / 31 // zeSe / prkiiyH| janakIyaH / rAjakIyaH / akAraH puMvadbhAvArthaH / ye tu svadevazabdAbhyAmakIyamicchanti teSAM sauvaM daivamAyurityAdi na sidhyati / svakIyaM devakIyamiti tu svakadevakayogahAditvAt siddham // saMjJA durvA // 6 // 16 // yA saMjJA saMvyavahArAya haThAniyujyate sA dusaMjJA vA // tyadAdiH // 6 / 1 / 3 // duH||maagdevo // 6 / 1 / 10 // mAgdezArthasya yasya svarANAmAdiredoddhA sa iyAdau vidheye duH| deza evetiniyamanivRtyarthaM vacanam // doriiyH||6|3| 32 // zeSe / devadattIyaH / tadIyaH / zAlIyaH / mAlIyaH / eNIpacanIyaH / gonIyaH / doriti kim ! / saabhaasnnynH|| uSNAdibhyaH kAlAt // 6 // 3 // 33 // zeSe IyaH / uSNakAlIyaH / bahuvacanaM prayogAnusaraNArtham // vyAdibhyo NikekaNI / / 6 / 3 / 34 // kAlAccheSe / ubhayoH striyAM vizeSaH / vaikAlikA / vaikaalikii| AnukAlikA / AnukAlikI // kaashyaadeH||6||3||35||doH zeSe NikekaNI / kAzikA / kAzikI / caidikA / caidikI // dorityeva devadattaM nAmavAhIkagrAmastatra jAto devadattaH / prAggrAmeSu tu dusaMjJakatvena kAzyAditvAdbhava AMORCHASECRETIRECRUGR MOM Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taddhi praka0 CELECIASCCASION tyeva / daivadattikA / devadattikI // vAhIkeSu grAmAt // 6 / 3 / 36 // doH zeSe NikekaNau // kAransapikA / kArantapikI // edoddeza eveyAdau // 6 / 1 / 8 // dezArthasyaiva yasya svarANAmAdiredocca sa IyAdau vidhAtavye duH| saipurikaH / skaunagarikA / skaunagarikI // bozInareSu // 6 / 3 / 37 / / grAmArthAddoH zeSe NikekaNau / AhvajAlikA / AhvajAlikI / AhvajAlIyaH // vRjimdraaddeshaatkH||6|3|38 // zeSa / rASTAko'pavAdaH / vRjikaH / madrakaH / sumadrakaH / ityAdi / uvarNAdikaNa // 6 / 3 / 39 // dezavAcinaH zeSe / aNo'pavAdaH / paratvAdIyaNikekaNo'pi bAdhate / shaabrjmbukH|| doreva praacH||6|3|40|| uvarNAntAdikaN / ASADhajambukaH / pUrveNaiva siddhe, niyamArtha vacanam / teneha na / mAllavAstavaH / evakAra iSTAvadhAraNAthaH / do pAca eveti niyamo mA bhUt ||iito'kny / / 6 / 3 / 41 // pAgdezavAcino dozeSe / kAkandakaH / / ropAntyAt // 6 / 3 / 42 // prAco doH zeSe'kaJ / pATaliputrakaH // prasthapuravahAntayopAntyadhanvArthAt // 6 / 3 / 43 // dezahatterdoH zeSe'kaJ / dhanvan zabdo marudezavAcI / mAlAmasthakaH / nAndIpurakaH / pailubahakaH / sAMkAzyakaH / pAredhanvakaH / apAradhanvakaH // rASTrebhyaH // 6 / 3 / 44 // dubhyaH zeSe'ka / AbhisArakaH / Ada. zakaH / bahuvacanamakatraH prakRtibahutvaM dyotayadapavAdaviSaye'pi prApaNArtham / tenehApi bhavati / abhisAragartakaH // vahuviSayebhya // 6 / 3 / 45 // rASTrebhyaH zeSe'kA / aanggkH| viSayagrahaNamananyatra bhAvArthama / tena ya ekatvadvicayorapi vartate tato mAbhUt / vArtanaH // susarvArdhAdrASTrasya // 7 // 4 // 15 // uttarapadasya miNati takhite svareSvAdeH svarasyaM vRddhiH / supAJcAlakaH / sarvapAzcAlaka / ardhapAJcAlakaH // amadrasya dishH||7|4 / 16 // rASTasya miti tanhite svareSvAdeH svarasya vRddhiH / pUrvapAzcAlakaH / aparapAzcAlakaH // dhuumaadeH||6|3| 46 // dezavRtteH zeSe'kaJ / / dhaumakaH / pADaNDakaH / sauvIreSu kUlAt // 6 / 3 / 47 // zeSe'kaJ / kaulakaH sau LADEGUSARMOLECTEGLECREGLECOM Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIreSu | kaulosnyatra // samudrAnnRnAvoH / / 6 / 3 / 48 // dezArthAccheSe'kana / sAmudrako nA / sAmudrikA nauH / | sAmudramanyat // nagarAtkutsAdAkSye // 6 / 3 / 49 / / dezArthAccheSe'kana / caurA hi nAgarakAH / dakSA hi nAgarakAH / nAgaro'nyaH / saMjJAzabdAttu katryAdipAThAdeyakaJa / nAgareyakaH / kacchAgnivaktravattattarapadAt // 6 / 3 / 50 // dezArthAccheSe'kana / bhArukacchakaH / kANDAgnakaH / enduvaktrakaH / bAhuvarttakaH / uttarapadagrahaNamabahuprazyayapUrvArdham // araNyAtpathinyAyAdhyAyebhanaravihAre / / 6 / 3 / 51 // dezArthAccheSe'katra | AraNyakaH / panyA nyAyosdhyAya ibhovihAro vA // gomaye vA / / 6 / 3 / 52 // araNyAddezArthAccheSe'kana / AraNyakA gomayAH / AraNyA vA / kecittu hastinyAmapi vikalpamicchanti / eke tu naravarja pUrvasUtre'pi vikalpamAhuH // kuruyugandharAdvA||6 | 3 |53 // dezArthAccheSe'kan / kauravakaH / kauravaH / yaugandharakaH / yaugandharaH / sAlbAGgoyavAgvapattau // 6 / 3 / 54 || dezArthAnmanuSye zeSe'kaJ / sAlvako gauH / sAlvikA yavAgUH / sAlvako nA / goyavAgUgrahaNaM pratiprasavArtham / nari niyamArthamapattigrahaNam // kacchAdenRnRsye / / 6 / 3 / 55 / / dezArthAccheSe'kay / kAcchako nA kAcchakamasya smitam / sendhavakaH // kopAntyAcANa / 6 / 3 / 56 / / kacchAderdezArthAccheSe / bhArSikaH / | kAcchaH | saindhavaH // garttottarapadAdIyaH // 6 / 3 / 57 // dezArthAccheSe / zvAvidgarttIyaH // kaTapUrvAtprAcaH / / 6 / 3 / 58 // dezArthAccheSe IyaH / kaTagrAmIyaH // kakhopAntyakanthApaladanagaragrAmahRdottarapadAddoH // 6 / 3 / 59 / / dezArthAccheSe iyaH / ArohaNakIyaH / kauTazikhIyaH / dAkSikanthIyaH / dAkSigaladIyaH / dAkSinagarIyaH / mAhakigrAmIyaH / dAkSihRdIyaH / doriti kim ? / ArSikaH / mADanagaraH // parvatAt // 6 // 3 // 60 // dezArthAccheSe IyaH / parvatIyo rAjA || anare vA || 6| 3 | 61 || parvatAdezArthAdIyaH / parvatIyAni pArvatAni phalAni // parNakRkaNAdbhAradvAjAt ||6 | 3 |62 || zeSe IyaH / parNIyaH / kRkaNIyaH / bhAradvAjAditi kim ? / pArNaH kArkaNaH // Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C CHECRECRAT gahAdibhyaH / 6 / 3 / 63 // yathAsambhavaM dezavAcibhyaH zeSe IyaH / ghiiyH| antHsthiiyH| bahuvacanamAkRtigaNArtham // pRthibImadhyAnmadhyamazcAsya // 6 / 3 / 64 // dezArthAccheSe IyaH / madhyamIyaH // nivAsAcaraNe'Na // 6 / 3 / 65 // pRthivImadhyAdezArthAnivastari zeSe madhyamAdezazcAsya / maadhymaashcrnnaaH| caraNa iti kim ? / madhyamIyaH zUdraH / / veNukAdibhyaH IyaNa // 6 / 3 / 66 // yathAyoga dezArthebhyaH zeSe / vainnukiiyH| caitrakIyaH // vA yuSmadasmado'jInI yuSmAkAsmAko cAsyakatve tu tavakamamakam // 6 / 3 / 67 // zeSe yaussmaakH| yauSmAkINaH / aasmaakH| AsmAkInaH / pakSe yussmdiiyH| asmadIyaH / tAvakaH / tAvakInaH / mAmakaH / mAmakInaH / tvadIyaH / madIyaH // dvIpAdanusamudraM NyaH // 6 / 3 / 68 // zeSe dvaipyo nA tadvAso vA anusamudramiti kim ? / dvaipako vyAsaH // ardhAyaH / / 6 / 3 / 69 // zeSe / ayam // sapUrvAdikaN // 6 / 3 / 70 // ardhAMcchepe / paukarADikaH // dikpUrvapadAttau // 6 / 3 / 71 // arDAccheSe / pUrvAyam / paurvAdhikam // grAmarASTrAMzAdaNikaNau // 6 / 6 / 72 // dikpUrvAdardhAcchepe / grAmasya rASTrasya vA pUrvAdha bhavaH paurSiH paurvAdhikaH // parAvarAdhamottamAdeyaH // 6 / 3 / 73 // arthAcchepe / parAya'm / avarAya'm / adhamAryam / uttamAdhyam // amo'ntAvo'dhasaH // 6 / 3 / 74 // zeSe / antamaH / avamaH / adhamaH / pazcAdAdyantAgrAdimaH // 6 / 3 / 7 // zeSe / pazcimaH / AdimaH / antimaH / agrimaH / AdyantAbhyAM bhavAdanyatrAya vidhiH / bhave tu paratvAdya eva // mdhyaanmH| 6 / 3 / 76 // zeSe / madhyamaH // madhya utkarSApakarSayoraH // 6 / 3 / 77 madhyAcchepe / nAtyuskRSTo nAtyapakRSTo madhyaparimANo madhyo vaiyAkaraNaH / yadyapi madhyazando madhyaparimANavAcyapi varttate tathApyavasthAva sthAvatoH syAdvAdAnedavivakSAyAmavasthAvAciprakRteravasthAvati pratyayArthe mo mA bhUditi vacanam // adhyAtmAdibhya || ikaNa / 6 / 3178 / / zeSe / / AdhyAtmikam / Adhidaivikam / Adhibhautikam / audamikaH / audamikaH / au ARRECTROPHIRECRUCIENCE EMEMES Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 -4- dehikaH / aucaMdehikaH / ata eva pAThAdUrdhvazabdasya damadehayo; mo'ntaH / kecicenAvanuzatikAdiSu paThanti / U | mauhartikaH / saptamI cordhvamauhartike iti jJApakAduttarapadasyaiva vRddhiH / Akammikam / AmuSmikam / Amutrikam / / pAratrikam / aihikam / zapikam / pAThasAmarthyAtsaptamyA alup // samAna pUrvalokottarapadAt // 6 / 3 / 79 // zepe ikaN / sAmAnagrAmikaH / sAmAnadezikaH / aihalaukika: pAralaukikaH / yogadaye'pi bhavArtha eva pratyaya ityanye / / varSAkAlebhyaH // 6 / 3 / 80 // zeSe ikam / vArSika: / kAlabhandaH kAlavizeSavAcI / maasikH| bahuvacanaM yathAkathaMcitkAlavRttipratyayaprApagArthana / naizikaH / prAdoSika: / kAdambapuSpikam / DhahipalAlikam / Rto. gityatyayastadAbAde RtvantAdapi bhavatyabhidhAnAt // aMzAhatoH // 7 // 4 / 14. // uttarapadasya svareSvAdeH svarasya giti taddhite vRddhiH / pUrvavArSika: / aparavArSikaH / aMzAditi kim ? / sauvrssik:|| zaradaH zrAdde karmaNi / / 6 / 3 / 81 // zeSe ikaN / zAradikaM zrAddham // navA rogAtape // 6 / 3 / 82 // zaradaH zeSe ikaN / zAradikaH zArado roga Atapo vaa|| nizApradoSAt // 6 / 3 / 83 // zeSe ikaNa vA / naizikaH / nezaH / prAdoSikaH / praadopH|| shvsstaadiH|| 6 / 3 / 84 // kAlArthAcchape ikaNa pA / zauvastikaH / shvstyH| zvastanaH // ciraparutparArestnaH // 6 / 3 / 85 // zeSe vaa| ciratnam / parutnam / parAritnam / pakSe sAyami| tyAdinA tanaT / cirantanamityAdi / paruparAribhyAM vikalpa necchantyanye / kecittu prutpraayostinttyntysvraat paraM myAgamamicchanti // pugenaH // 6 / 3 / 86 // kAlArthAcchepe vA / purANam / purAtanam // pUrvAhApasahvAttanaT // 6 / 3 / 87 // zeSe vA / pUrvAhnetanaH 2 / aparAhnetanaH 2 / japini vAccai vyavasthitavibhASAvijJAnA-. nityaM satamyA lur / paurvAhnikaH / aapraahnikH|| sAyaciraMmAheprage'vyayAt // 6 / 3 / 88 // kAlArthAccheSe nityaM tanaT / sAyantanam / cirantanam mADhetanam / pragetanam / divAtanam / doNatanam / kAlemya ityeva / MUSICALCUC-ICI0 Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema prabhA 79 / sauvam / kAlekaNbAdhanArthaM sAyamAdigrahaNam // bhartusaMdhyAderan // 6 / 3 / 89 / / kAlArthAccheSe / pauSaH / graiSmaH / sAndhyaH / AmAvAsyaH / ekadezavikRtatvAdamAvasyAzabdAdapi / AmAvasyaH / zAzvatam / RvarNovarNAditisUtre 'zazvaditi pratiSedhAdikaNapi zAzvatikam / aNgrahaNaM svAtyAdibhya Iya bAdhanArtham / kAlebhya ityeva / svAtIyam // saMvatsarAra phalaparvaNoH / / 6 / 3 / 90 // zeSeNU | sAMvatsaraM phalaM parva vA / phalaparvaNoriti kim ? / sAMvatsarikaM zrAddhama || hemantAdvA taluk ca // / 6 / 3 / 91 // zeSeNa / haimanam / haimantam / haimantikam / pUrvamanam // prAvRSa eNyaH / / 6 / 3 / 92 / / zeSe prAvRSeNyaH / eNye NakAro nirnimittakaH / prAvRSeNyayatIti NyantAt kvipi prAvRSeNa iti mUrdhanyArthaH // sthAmAjinAH tAllup / / 6 / 3 / 93 // zaiSikasya / azvatthAmA / siMhAjinaH / bhavAthasyaiva lupamicchantyanye // tatra kRtalabdhakrItasaMbhUte / 6 / 3 / 94 / / yathAyogamaNAdaya eyaNAdayazca syuH / sraughnaH / mAthuraH / autsaH / bAhyaH / vAhIkaH / nAdeyaH / rASTriyaH // kuzale // 6 // 3 / 95 / / saptamyantAdyathAvihitamaNeyaNAdayaH / sraughnaH / nAdeyaH yogavibhAga uttarArthaH // patho'kaH || 6 | 3 | 96 || saptamyantAt kuzale | pathakaH // ko'imAdeH || 6 / 3 / 97 // saptamyantAt kuzale / azmakaH / azanikaH // jAte / / 6 / 3 / 98 // saptamyantAdyathAvihitamaNeNayaNAdayaH / mAthuraH / autsaH / bAhyaH / nAdeyaH / rASTriyaH // poSTabhadrAjjAteH // 7 / 4 / 13 || padottarapadasya svareSvAdeH svarasya vNiti taDite dRddhiH / proSThapAdaH / bhadrapAdo bahuH // prAvRSa ikaH / / 6 / 3 / 99 // saptamyantAjjAte / prAvRSikaH // nAmni zarado'kaJ / / 6 / 3 / 100 // saptamyantAjjAte / zAradakA darbhAH / nAmnIti kim ? / zAradaM sasyam // sindhvapakarAtkANau // / 6 / 3 / 101. saptamyantAjjAte nAmni / sindhukaH / saindhavaH / apakarakaH / ApakaraH // pUrvAhnA'parAhnArdrAmUlapradoSAvaskarAdakaH / / 6 / 3 / 102 // saptamyantAjjAte nAmni / pUrvAhNakaH / aparAhNakaH / ArdrakaH / mUlakaH / pradoSakaH / taddhi praka 79 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CIENCE ka- avarakarakaH / kena siddhekavidhAnamAdriketyevamartham // pathaH pantha ca // 6 / 3 / 103 // saptamyantAjjAte'ko nA. mni / panthakaH // azca vAmAvAsyAyAH // 6 / 3 / 104 // asmAtsaptamyantAjjAte aH. akazca nAmni / amAvAsyaH / amAvAsyakaH / aamaavaasyH| amAvasyaH / aviSTASAThAdIyaNa ca // 6 // 106|| saptamyantAjjAte a. nAmni / zrAviSTIyaH / zraviSThaH / ASAdIyaH / ASADhaH / aNamapIcchantyake // phalgunyASTaH // 6 / 3 / 106 saptamyantAyA jAte nAmni / phalgunaH / phalgunI / strii| aNamapIcchantyake // bahulAnurAdhApuSyArthapunarvasuhastavizAkhAsvAtelupa // 6 / 3 / 107 // saptamyantAdbhANo jAte nAmni / bahulaH / anuraadhH| pussyH| tiSyaH / punarvasuH / hastaH / vizAkhaH / svAtiH // citrArevatIrohiNyAH striyAm // 6 / 3 / 108 // ebhyaH saptamyantebhyo jAte nAmni striyAM lu / citrA / revtii| rohiNI / puMsyeSAM vikalpa ityeke / / bahulamanyebhyaH // 6 / 3 / 109 // saptamyantebhyo bhANo jAte lupa nAmni / abhijit / AbhijitaH / azvayuk / AzvayujaH / kyacinnityam / azvinaH / kvacinna / maaghH|| vA jAte dviH||6|2 / 137 // yo'N saDidA / shaatbhissH| zAtabhiSajaH / dviriti kim / / haimvtH|| sthAnAntagozAlakharazAlAt // 6 / 3 / 110 // saptamyantAjjAte pratyayasya nAmni lup / gosthAnaH / gozAlaH / kharazAlaH shishuH|| vatsazAlAdvA // 3 // 3 / 111 // saptamyantAjjAte pratyayasya nAmni lup / vatsazAlaH / vAtsazAlaH // sodayasamAnodayauM // 6 / 3 / 112 // jAte nipAtyete / sodayaH / samAnodaryoM bhrAtA // kAlAddeye RNe // 6 / 3 / 113 // saptamyantAdyathAvihitaM pratyayaH / mAsikamRNam / AdhamAsikam / RNa iti kim ! | mAse deyA bhikSA / kalApyazvatthayavabusomAbyAsaiSamaso'kaH // 6 / 3 / 114 / / kAlArthAt saptamyantA deye RNe / kalApakam / azvatthakam / yavaghusakam / umAvyAsakama / aiSamakamRNam // grISmAvarasamAdakaJ // 6 / 3 / 115 // kAlArthAtsaptamyantAdvaiye RNe / gre LOCALCURVASANAMONOMOUe - rana ka Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STAGRADHAADHAR MUS. pmakam / AvarasamakamRNam / aparasamAdapIcchantyake // saMvatsarAgrahAyaNyA ikaNa ca // 6 / 3 / 116 // AbhyAM saptamyantAbhyAM deye RNe ikaNakaJ ca / sAMvatsarikam / sAMvatsarakaM / phalaM parvavA / AgrahAyaNikam / AgrahAyaNakam / vetyakRtyekaNa ceti vidhAnamaNvAdhanArtham // sAdhupuSyarapacyamAne // 6 / 3 / 117 // saptamyatAtkAlavizeSArthAdyathAvihitaM pratyayAH / haimanamanulepanam / haimantam / haimantikam / vAsantyaH kundalatAH / gRSmaH pATalAH / zAradAH shaalyH|| upte // 6 / 3 / 118 // saptamyantAtkAlArthAdyathAvihitaM pratyayaH / zAradA yavAH / haimanAH // AzvayujyA akaJ // 6 / 3 / 119 // asmAtsaptamyantAdupte'kaJ / AzvayujakA bhaassaaH|| grIpmavasantAdvA // 6 / 3 / 120 // saptamyantAdupte'kaJ / graSmakaM greSmaM sasyam / vAsantakam / vAsantam // vyAharati mRge // 6 / 3 / 121 // saptamyantAtkAlArthAdyathA vihitaM pratyayaH / ziko naizo vA zRgAlaH / mAdASikaH / pAdoSo vA / mRga iti kim ? / vasante vyAharati kokilaH // jayini ca / / 6 / 3 / 122 // saptamyantAtkAlArthAdyathAvihitaM pratyayaH / nizAbhavamadhyayanaM nizA / tatra jayI naizikaH / naizaH / prAdoSikaH / praadossH| vArSikaH / cakAra: kAlAdityanukarSaNArthaH / tena cAnukRSTatvAnnottaratrAnuvartate // bhave // 6 / 3 / 123 // saptamyantAdyathAvihitamaNeyaNAdayaH / saunaH / autsaH / nAdeyaH / grAmyaH / grAmINaH // devikAziMzapAdIrghasatrayasastatprAptAyAH // 7 // 4 // 3 // 9SAM svareSvAdeH svarasya ThiNati taddhite vRddhiprAptAvAH / dAvikamudakam / dAvikAkUlA: zAlayaH / zAMzapaH stambhaH / dArghasatrama / zrAyasaM dvAdazAGgam / tatprAptAviti kima : / saudebika ityatra niSedhArtha pUrvottarapadAnAmapi yathA syAdityevamartha ca / tena pUrvadAvikaH / atra praagraamaannaamityuttrpdvRddhipraaptiH|| prAgrAmANAm // 7 / 4 / 17 / mAgdezagrAmavAcinAM yo'vayavo digyAcI tataH parasyAvayavasya dizaH pareSAM ca prAgrAmavAcinAM Niti taDite svareSvAdeH svarasya vRddhiH / pUrvakASNamRttikaH / pUvaiSukAmazamaH / pUrvakAnyakubjaH // NorRONG at Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P dewa %-8%AA % jaGgaladhenuvalajasyottarapadasya tu vA // 7 / 4 / 24 // AdeThiNani nahite mvareSvAdeH mvaragya nityaM vRddhiH / kaurujaGgalaH / kaurujAGgalaH / vaizvadhenavaH / vaizvadhenavaH / sauvarNavalajaH / sauvrnnvaaljH|| prAcA nagarasya // 7 // 4 / 26 // mAgdezArthasya nagarAntasya Niti saddhite pUrvottarapadayoH svareSvAdevRddhiH / saumjhanAgaraH / prAcAmiti kim ? / mADanagaraH // digAdidehAMzAyaH // 6 / 3 / 124 // saptamyantAdbhave / dizyaH / apsavyaH / mUdhanyaH / dehAMzAttadantAdapIcchantyeke // ye'varNa // 3 / 2 / 100 // pratyaye nAsikAyA nam / nasyam // zirasaH zIrSan // 32 // 101 // ye / zIrSaNyaH svaraH // keze vA // 3 / 2 / 102 // ye zirasaH zIrSan / / zIrSaNyAH zirasyAH kezAH // nAmnyudakAt / / 6 / 3 / 12 // saptamyantAdbhave yaH / udakyA rajasvalAnAmnIti kim ? / audako mtsyH|| madhyAhinANeyA mo'ntazca // 6 / / 126 // saptamyantAdbhave / mAdhyaMdinAH / mAdhyamaH / madhyamIyaH / anye tu dinaM NitaM necchanti // jihvAmUlAGgule zreyaH // 6 / 3 / 127 // madhyAdbhave / jihvAmUlIyaH / angguliiyH| mdhyiiyH|| vargAntAt // 6 / 3 / 128 / / saptamyantAdbhave hayaH / kavargIyo varNaH // Inayo cAzabde // 6 / 3 / 129 // vargAntAtsaptamyantAdbhave IyaH / bharatavargINaH / bhrtkyH| bharatavargIyaH / zabde tu kavargIyaH // dRtikukSikalazivastyahereyaNa // 6 / 3 / 130 // saptamyantAdbhave / dAttayaM jalam / kaukSeyo vyAdhiH / kAlaseyaM takram / vAsteyaM purISama | Aheya viSama || Asteyam // 6 / 3131 / asterdhanavidyamAnArthAttatra bhave eyaNa amRjo vAstyAdezazca / Asteyam // grIvAto'Na ca // 6 / / 132 // bhave eyag / avam / atrayam // caturmAsAnAmni // 6 / 3 / 133 // tatra bhave aNa / cAturmAsI / ASADhAdipaurNamAsI / atra dvigoranapatya ityAdinA luba na vidhAnasAmathyAt / nAmnIti kima ? / cturmaasH|| yjnyeyH|| // 6 / 3 / 134 // caturmAsAttatra bhave / cAturmAsyAni yajJakarmANi // gambhIrapaJcajanabahivAt / / ROPERCURRECIRCUR .99-2018 Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GHUCHES-10%A4-0491%e0% 135 // tatra bhave vyH| gAmbhIryaH / pAJcajanyaH / vAhyaH / daivyaH / bhavAdanyatra gAmbhIraH / pAJcajanaH / digau tu pazcajanaH / vAhIkaH / devaH / bhave'pi bAhIka ityake // parimukhAderavyayIbhAvAt // 6 / 3 / 136 // tatra bhave vyaH / paarimukhyH| pArihanavyaH // antaHpUrvAdikaN // 6 / 3 / 137 // avyayIbhAvAcatra bhave / AntaragArikaH / paryanomAt // 6 / 3 / 138 // avyayIbhAvAttatra bhave ikaN / pArigrAmikaH / AnugrAmikaH // upAjAnunIvikarNAt prAyeNa // 6 / 3 / 139 / / avyayIbhAvAdikaN tatrabhave / aupajAnukaH / sevakaH / aupanIvikaM grIvAdAma / aupakarNikaH sUcakaH / prAyeNeti kim ? ! nityaM bhave mA bhUt / aupajAnavaM mAMsam // ruuddhaavntHpuraadikH||6|3 / 140 // tatra bhave / anta:purikA kho| rUDhAviti kim ? / aantHpurH|| karNalalATAtkal / / 6 / 3 / 141 // tatra bhave tadantasya rUDhI / karNikA karNAbharaNam / lalATikA lalAmaNDanam / lakAraH strItvAthaH / rUDhAvityeva / karNyam // tasya vyAkhyAne ca granthAt // 6 / 3 / 142 // tatra bhave yayAvihitaM pratyayaH / kArtam / prAtipadikIyaM vyAkhyAnaM bhavaM vA / 'tasyedam' 'bhave' ityAbhyAM siddhe / vakSyamANaH sakalo'pyayavAdavidhiranayoratheyoyathA syAdityevamartha sUtram // prAyovahasvarAdikam // 6 / 3 / 143 // granthArthAttasya vyAkhyAne tatra bhave ca / pAtvaNatvikam / prAyovacanAta sAMhitam // RgRsvirayAgebhyaH // 6 / 3 / 144 // granthavAcibhyastasya vyAkhyAne tatra bhave cekaNa / Arcikam / cAtu)takram / Ahnikam / rAjamUyikam / RyAgagrahaNa pUrvasyaiva prapazcaH // Rsserdhyaaye||6|3|145|| grandhavRttastasya vyAkhyAne tatra bhaye cekaNa / vAsiSTiko'dhyAyaH / adhyAya iti kim ? / vAsiSThI Rka / prAyobahasvarAditi mAyograhaNAdamAptikarAnAyAM vidhyartham / prAptikalpanAyAmadhyAya eveti niyamArtha vacanam // puroDAzapauroDAzAdikekaTau // 6 / 3 / 146 // granthArthAcasya vyAkhyAne tatrabhave | ca / puroDAzikA / puroDAzikI / pauroDAzikA / pauroDAzikI // chndsoyH||6|3|147|| granthArthAta REALUAECRUKELA- GURURRECT Aies Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sya vyAkhyAne tatrabhave ca / chndsyH|| zikSAdevANa // 6 / 3 / 148 // chandaso granthArthAttasya vyakhyAne tatrabhave ca / shaikssH| ArgavanaH / chaandsH|| tata Agate / / 6 / 3 / 149 // yathAvihitamaNeyaNAdayaH / saunH| gavyaH / nAdeyaH / grAgyaH / mukhyApAdAnagrahAnAntarIyakApAdAnAna // vidyAyonisaMbandhAdaka // 6 / 3 / 150 // tata Agate / AcAryakam / aupAdhyAyakam / paitAmahakam / mAtAmahakam // pituryo vA // 6 / 3 / 151 // yonisambandhAttata Agate / pitryam / paitRkam // zata ikaNa // 6 / 3 / 152 // vidyAyonisambandhAttata Agate / hautakam / mAtRkam // AyasthAnAt // 6 / 3 / 153 // svAmigrAhyo bhAgo yatrotpadyate tadAttata Agate ikaN / Atarikam // zuNDikAderaNa // 6 / 3 / 154 // tata Agate / zoNDikam / audapAnam // gotrAdakavat // 6 / 3 / 155 // tata Agate pratyayaH / baidam / aGkagrahaNena tasyedamityarthasAmAnya lakSyate / tenAkamo'pyatidezaH / aupagavakam // nRhetubhyo rUpyamayaTauvA // 6 / 3 / 156 // caitrarUpyam / caitramayam / kSetrIyam / samarUpyam samamayam / samIyam ||prbhvti / / 6 / 3 / 157 // paJcamyantAtmAgupalabhye yathAvihitaM pratyayAH / haimavatI gaGgA / anye jAyamAne ityAhuH // vaiDUryaH // 6 / 3 / 158 // nipAtyate / vaiDUryo mnniH|| tyadAdemayaT // 6 / 3 / 159 // tataH prabhavati / tanmayam / bhavanmayI // tasyedam // 6 / 3 / 160 // SaSThacantAdidamityarthe yathAvihitaM pratyayAH / aupagavam / daityam / kAleyam / nAdeyam / pArINaH / bhaanviiyH|| gotrottarapadAdgotrAdivA'jilAkAtyaharitakAtyAt / / 6 / 1 / 12 / / gotrapratyayAntottarapadAt gotrapratyayAntAdiva taddhitaH / yathA cArAyaNIyAstathA kambalacArAyaNIyAH / ajihetyAdi kim ! / yatheha kAtIyAH na tayA jaihAkAtAH / haaritkaataaH|| ukSNo luk / / 7 / 4 / 56 // anapatye'NyantyasvarAdeH / aukSaM padam / anapatya ityeva / ukSNo'patyamaukSNaH // brhmnnH||7|4|57|| anapatye'NyantyasvarAderluk / brAjhamastram // jAtau // 7 // 458 PORRORRERASACROREKKRK it%A4%-545 Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H Recei- pa . i :04: // brahmaNo napatye'NyantyasvarAdelu / brAhmI auSadhiH / jAtAnapatye eveti niyamArtha vacanam / tena brahmaNo'patyaM grA. hmaNaH / jAtAviti kima ? briAhmo naardH|| yatorvA // 7||4||8||nnit taDite yAtmAgaita / naiyaGkavam / nyAGkaram // natra kSetrajJedavarakUzalacapalanipuNazuH // 7 // 4 // 23 // Niti tahite svareSvAdekhi astu vA / akSatrajJam / AkSetrajJamaM / azvaram / Anezvaram / akauzalam / Akauzalama / acApalama / AcApalam / a. napuNam / AnapuNam / azaucam / Azaucam / AyathAtathyamiti samAsAtpratyayaH / ayAthAtathyamiti tu pratyayAntena samAsaH / eSamAyayApurvam / ayAthApuyam / yathAAcaturyam / acAturyamiti / yathA tathA yathApurA ityakhaNDama . vyayaM vA nAma nAmneti vA samAsA yathA'thA ini avyayIbhAvo vA'kAgantAH // halasIrAdikaNa // 6 / 3 / 161 // tasyedamityarthe / hAlikana / sarikam // samidha AdhAne Tenyaga 6 / 3 / 162 // tasyedamityaya / sAmidhenyo mantraH / mAmidhenI Rk // vivAhe vAhAdakala // 6 / 3 . 163 // tabhyeTamityarthe / atribharabAjikA // adevAsurAdibhyo vaire // 6 / 3 / 164 // dvandvebhyastasyedamarthe vivAhe 'kal / baabhrvshaalngkaaynikaa| adevAdIti kima ! | devAsuram / kSAsuram // naTAnRtte dhyaH // 6 / 3 / 065 / / tasyeTamarthe / naTAnAmi nRtya nATaya. m // chandogauvisthakayAjJikabahuvRcAca dharmanAmnAyasaMghe // 6 / 3 / 166 / / naTAntasyedama jyaH / chAndomadharmAdi / au vithakyam / yAjJikyam / bahuvRtyam / nATayam || AtharvaNikAdaNikalukca / / 6 / / 167 // tasyedarthe dharmAdau / AtharvaNaH // caraNAdakaJ / / 6 / 3 / 168 // tasye marthe dharmAdau / kAThako dharmAdiH / cArakakaH // gotrAdadaNDamAN.vaziSye // 6 / 3 / 169 / / tasyedamarthe'kaJ / auragavakam / adaNDenyAdi kim ? / kANvA daNDamANavAH ziSyA vaa|| rvtikaaroyH||6|3|70|| gAtrArthAttasyedapityaH / revatikIyAH zipyAH / gauragrIvIyaM zakaTam / / kopiJjalahastipadAdaNa // 6 // 32171 / / gotrAttasyedamityarthe / kopilAH % 41NEUMEtc Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANIMAL HEAS%25ASI-ASE ziSyAH / hAstipadAH / NitvaM Dyathai puMvadbhAvAbhAvArtha ca / kaupijalIsthUNaH // sNghghossaangklkssnne'nyyvitrH|| 6 / 33172 // gotrAryAttasyedamityarthe'N / bedaH saGghAdiH / baidaM lkssnnm| evaM gaargH|gaargm / dAkSaH / dAkSam | lakSyasyaiva svaM lakSaNam / yathA zikhAdi / svAmivizeSavijJApako'GkaH svastikAdirgavAdistho na gavAdInAmeva svam ||shaaklaadk ca / / 6 / 3 / 173 // tasyedamityarthe saGghAdAvaN / zAkalakaH / zAkalaH / sngghaadiH| zAkalakam / zAkalaM lakSaNam ||gRhe'gniidhornn dhazca // 6 / 3 / 174 // tasyedamarthe / AgnIdhram // rathAtsAdezca voTuGge // 6 / 3 / 175 // tasyedamityarthe prtyyH| rathyo'zvaH / rathyaM cakram / dviratho'zvaH / dvirayaM cakram / anye tu svarAdereva lupamicchanti tanmate dvirathyaH / AzvarathaM cakram / bone eveti niyamAdanyatra vAkyameva // yH|| 6 / 3 / 176 // rathAtsAdeva tsyedmthe| rathyaH / dvirathaH / patrapUrvAda // 6 / 3 / 177 // rathAttasyedamarthe / patraM vAhanam / AzcarathaM cakram // vAhanAt // 6 / 3 / 178 // tasyedamarthe'J / auSTro rathaH / hAstaH // vAhyapathyupakaraNe // 6 / 3 / 179 // vAhanAduktaH pratyayo vAhyAdASeva / Azvo rathaH / panthA vA / AzvaM palyayanam / AzvI kasA / anyatra tu vAkyameva / azvAnAM ghAsaH // vahesturizcAdiH // 6 / 3 / 180 // tasyedamarthe'J / sAMvahitram // tena prokte // 6 / 3 / 181 // yathAvihitaM pratyayaH / prakarSaNa vyAkhyAtamadhyApitaM vA proktaM na tu kRtam / bhAdrabAivAnyuttarAdhyayanAni / gaNadharamatyekayuddhAdibhiH kRtAni tena vyAkhyAtAnItyarthaH / pANinIyam / bArhaspatyam // kalApikuthumitatalijAjalilAGgalizikhaNDizilAlisabahmacAripIThasarpisUkarasamasuparvaNaH // 7 / 4 / 62 // apadasya taddhite'ntyasvarAdeluk / kAlApAH / kauthumAH / taitalAH / jaajlaaH| kaangglaaH| zaikhaNDAH / zailAlAH / saabrhmcaaraaH| paitthsaaH| saukarasadyAH / sauparvAH ||maudaadibhyH||6|182|| tena prokte yathAvihitamaNa / maudena proktaM veda vidantyadhIyate vA maudaaH|vedenbraahmnnmtraiveti niyamAt vedibadhyeviSaya evANa / paiSpAlAdAH ||ktthaadibhyo vede lp||6||18|| UMAMALADAK Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAGAD-RESHEMEDitieD-100 proktamanya yasya / kaThAH / carakAH // tittirivaratantuskhaNDikokhA diyaNa // 6 // 3 // 184 // tena prokte vede / taittiriyaaH| cAratantabIyAH / khANDikIyAH / aurakhIyAH / vede ityeva / taittirAH zlokAH // chagalino yin / 63 / 185 // tene prokte vede / chaagleyinH|| zaunakAdibhyo Nin // 6 / 3 / 186 // tena prokte vede / zaunakinaH / zAGgaraviNaH / AkRtigaNo'yam // purANe kalpe // 6 / 3 / 187 // TAntAtmokte Nin / paiGgIkalpaH // kAzyapakauzikAdvedavaca / / 6 / 3 / 188 // tena mokta purANe kalpe Nin / kAzyapinaH / kauzikinaH / kAzyapako dhrmaadiH|| zilAlipArAzaryAnaTabhikSusUtre // 6 / 3 / 189 // tena prokte Nin vedavacca kAryamasmin / zaulAlinI naTAH / pArAzariNo bhikSavaH // kRzAzvakarmandAdina // 6 / 3 / 190 // tena prokte yathAsaMkhyaM naTasUtre bhikSusUtre c| vedavacca kAryamasmin / kRzAzvino naTAH karmandino bhikSavaH / atidezAdakaJ ca / kAzvikam / naTasUtre kApileyazabdAdapIcchantyeke // upajJAte // 6 / 3 / 191 // TAntAdyathAvihitaM pratyayaH / pANinIya zAstram / / kRte // TAntAdyathAvihitaM pratyayaH / zaivo granthaH / siddhasenIyaH stavaH / kRte granthe evechantyanye // nAmni mkssikaadibhyH|| 6 / 3 / 193 // rAntabhyo yathAvihitaM kRte pratyayaH / mAkSikaM madhu / sAragham // kulAlAderakaJ // 6 / 3 / 194 // tena kRte nAmni / kaulAlakaM ghaTAdibhANDam / vAruTakaM sUrpapiTakAdi // sarvacarmaNa Ineno // 6 / 3 / 195 // tena kRte nAmni / sarvacarmINaH / sArvacarmANaH // uraso yANI // 6 / 3 / 196 // tena kRte nAmni / ursthH| aursH|| chandasyaH // 6 / 3 / 197 // chandasastena kRte nAmni yo nipAtyaH / chndsyH|| amo'dhikRtya grantheM // 6 / 3 / 198 // kRte yathAvihitaM pratyayaH / bhAdraH / saubhadraH / kathaM vAsavadattA AkhyAyiketi / upacArAd granthe tAcchabdham // jyotiSyam // 6 / 3 / 199 // jyotiSo'modhikRtya kRte granthe 'N vRddhyabhAvazca nipAtyaH // zizukrandAdibhya IyaH / / 6 / 3 / 200 // amo'dhikRtya kRte granthe / zizukrandIyaH / yamasabhI NACIOUGGEOGORAGEEKEKC Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A% E yo granthaH / zizukrandazabdAtkecinecchanti / dvandvAtprAyaH // 6 / 3 / 201 // adhikRtya kRte granthe IyaH / vAkyapadIyama / prAya iti kim ? / daivAsuram // abhiniSkrAmati dvAre // 6 / 3 / 202 // amantAyathoktaM pratyayaH / mAthuram / nAdeyam / rASTriyaM dvAram // gacchati pathi dRte // 6 / 3 / 203 // amantAdhayoktaM pratyayaH / saughnaH panthA dUto vA / grAmyaH // bhajati 6 / 3 / 204 / / amo yathoktaM pratyayaH / saunH| raassttriyH|| mahArAjAdikaH // 6 / 3 / 205 // amo bhajati / mAhArAjikaH // acittAdadezakAlAt // 6 / 3 / 206 // amo bhajatIkaN / ApUpikaH / acittAditi kim ? / daivadattaH / adezetyAdi kim ? / saunaH / haimnH|| vAsudevArjunAdakaH // 6 3 // 207 // amantAd bhajatyarthe / vAsudevakaH / arjunakaH ||gotrksstriyebhyo'kaa praayH||6|| 3 / 208 // amantebhyo bhajati / aupagavakaH / nAkulakaH / prAya iti kim ? | pANinIyaH // sarUpAdreH sarva rASTravat // 6 / 3 / 209 // rASTakSatriyArthAdamo bhajati / vRjikaH / madrakaH / pANDavakaH / sarUpAditi kim ? / || paurviiyH|| dastulyadizi // 6 / 3 / 210 // yathoktaM pratyayaH / saudAmanI vidyut // tasiH // 6 / 3 / 211 // TAntAtulyadike / sudAmato vidyut // yazcorasaH // 6 / 3 / 212 // TAntAttulyadike tsi| urasyaH / urastaH // senivAsAdasya // 6 / 3 / 213 // yathoktaM pratyayaH / saunH| nAdeyaH // AbhijanAt // 6 // 3 // 214 // AbhijanAH pUrvabAndhavAstanivAsAtsyantAtSaSThayarthe yathoktaM pratyayaH / saunaH / rASTriyaH // shnnddikaadeyH|| 6 / 3 / 215 // syantAdAbhijananivAsArthAdasyetyarthe / zANDikyaH / kaucvaaryH|| sindhvAdera // 6 / 3 / 216 // syantAdAbhijananivAsAtviSTayarthe / saindhavaH / vArNavaH // salAturAdIyaNa // 6 / 3 / 217 // syantAdAbhijananivAsArthASaSThyarthe / saalaaturiiyH| paanniniH|| tUdIvarmatyA eyaNa // 6 / 3 / 218 AbhyAM syantAbhyAmAbhijananivAsArthAbhyAM SaSTayarthe eyaNa / taudeyaH / vaamteyH|| girerIyo'nAjIve // 6 / 3 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhA // 219 // girerya Abhijano nivAsastadarthAtsyantAt SaSThayarthe'srAjIve IyaH / hRdgolIyaH / gireriti kima ! / sAMkAzyakosstrAjIvaH / atrAjIva iti kim ? / AkSado brAhmaNaH / pArthivaH // iti zaiSikAH // ika // / 6 / 4 / 1 / ApAdAntAyadanuktaM syAttatrAyamadhikRto jJeyaH // tena jitajayaddIvyatkhananu // 6 / 4 / 2 / / ika / AkSikam | AkSikaH / abhrikaH / iha teneti karaNe tRtIyA nAnyatrAnabhidhAnAt tena devadattena jitaM dhanena jitamityatra na / bahuvacanaM pRthagarthatAbhivyaktyartham // saMskRte // 6 | 4 | 3 || TAntAdikaN / dAdhikam / vaidhikam | yogavibhAga uttarArthaH // kulatthakopAntyAdaN / / 6 / 4 / 4 / tena saMskRte / kaulattham / taittiDIkam // saMsRSTe / / 6 / 4 / 5 / / TAntAdikaN / dAdhikam // lavaNAdaH / / 6 / 4 / 6 // tena saMsRSTe / lavaNaH sUpaH // cUrNamudgAbhyAminaNau / 6 / 4 / 7 // tena saMsRSTe / cUrNino'pUpAH / mauhI yavAgUH // vyaJjanebhya upasikte || 6 | 4 | 8 || TAntebhya ikaN / tailakaM zAkam / upasiktaM saMsRSTameva tatra saMsRSTa ityeva siddhe niyamArtha vacanam / vyaJjanaiH saMsRSTe upasikta eva upasikte ca vyaJjanaireva // tarati // 6 / 4 / 9 // yantAdikaN / auDapikaH // naudvisvarAdikaH / 6 / 4 / 10 // TAntAttarati / nAvikaH / bAhukA strI // carati / / 6 / 4 / 11 / / TAntAdikaN | dAstikaH / dAdhikaH // parpAderikaT / 6 / 4 / 12 / / TAntAccarati / parSikI / azvikI // padikaH / 6 / 4 / 13 || pAdAccaratIkaT paccAsya | padikaH // zvagaNAdvA / / 6 / 4 / 14 / / caratIkaT / zvaga NikI / zvagaNikaH // vetanAderjIvati // 6 / 4 / 15 / / TAntAdikaN / vaitanikaH / vAhikaH // vyastAca krayavikrayAdikaH || 6 | 4 | 16 || samastAt tena jIvatIkaH / krayavikrayikaH / krayikaH / vikrayikaH // vasnAt / / 6 / 4 / 17 / / tena jIvatIkaH / vasnikaH // AyudhAdIyazca / / 6 / 4 / 18 // tena jIvatIkaH / AyudhIyaH / AyudhikaH // vrAtAdInaJ / / 6 / 3 / 19 / / tena jIvati trAtInAbhAryaH // nirvRtte'kSadyUtAdeH // 1 taDi praka0 84 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COM SAGATECHERE. 6 / 4 / 20 // TAntAdikaN / AkSatikam / jADAmahavikaM carama | bhaavaadimH||6|4|21|| tena nite pAkimam // yAcitApamityArakaNa // 6 // 4 // 22 // tena nirvate yAcitakam / Apamityakam // haratyutsagAdeH // 6 / 4 / 23 // TAntAdikam / autsaDikaH / auDupikaH // bhanAderikaT // 6 / 3 / 24 // TAntAharati / bhakhikI / bharaTikI // vivadhavIvadhAdvA // 6 / 4 / 25 // tena iratIkaT / vivadhikI / viivdhikii| vaivadhikaH // kuTilikAyA aN 6 / 4 / 26 // asmAhAntAddharati / kauTilakaH / krmaaraadiH|| ojAsahombhaso vartate // 6 / 4 / 27 // TAntAdikaN / aujasikaH / sAhasikaH / AmbhasikaH // laM pratyanolomepakUlAt // 6 / 4 / 28 // varttate ityarthe ikaN / prAtilomikaH / AnulomikaH / prAtIpikaH / bhAnvIpikaH / prA. tikUlikaH / AnukUlikaH / akarmakasyApi vRtteoMge pratilomAdeH kriyAvizeSaNatvAt dvitIyA // parermukhapAzrvAt // 6 // 4 // 29 // tRtIyAntAdvartata ityarthe ikaN / pArimukhikaH / paaripaashcikH|| rakSaduJchatoH // 6 / 4 / 30 // dvitIyAntAdikaN / sAmAjikaH / nAgarikaH / bAdarikaH // pakSimatsyamRgArthAghnati // 6 // 4 / 31 // dvitIyAntAdikaNa / pAkSikaH / mAtsyikaH / mArgikaH / arthagrahaNAttatparyAyebhyo vizeSebhyazca bhavati // paripanthAttiSThati ca // 6 / 4 / 32 // dvitIyAntAd ghnatIkaN / pAripanthikazcauraH / ata eva nirdezAtparipathazabdasyekaNoDanyatrApi vA paripanthadezaH / tena paripanthaM gacchati // paripathAt // 6 / 4 / 33 // dvitIyAntAttiSThatyarthe ikaN / pAripathikaH // avRddhagrahati gayeM // 6 / 4 / 34 // dvitIyAntAdikaN / dvaiguNikaH / avRddheriti kim ? / - hiM gRhAtIti vAkyameva // kusIdAdikaTa // 6 // 4 // 35 // dvitIyAntAd ga. gRhati / kusiidikii|| dazai. kAdazAdikazca / / 6 / 4 / 36 / / dvitIyAntAbhinye gRhRtIkaTa / dazaikAdazikA / dazekAdazikI / dazaikAdazAdityata eva nipAtanAdakArAntatvam / tacca vAkye prayogArtham / dazaikAdazAn gRhNAti / anye dazaikAdazaTalAtIti MUSICALCULARAMPULAR Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MISSISectrocodese vigRhNanti / tadapi abAdhakAnyapi nipAtanAnIti nyAyAdupapadyate // arthapadapadottarapadalalAmapratikaNThAt // 6 / 4 / 37 // dvitIyAntAd gRhNatIkaN / ArthikaH / pAdikaH / paurvapadikaH / lAlAmikaH / prAtikaNThikaH / avyayIbhAvasamAsAzrayaNAdiha na pratigataH kaNThaH pratikaNThastaM gRNDAti // paradArAdibhyo gacchati // 6 / 4 / 38 // dvitIyAntebhya ikaNa / pAradArikaH / gaurudArikaH // pratipathAdikazca / / 6 / 4 / 39 // dvitIyAntAdcchatIkaN / pratipathikaH / prAtipathikaH // mAthottarapadapavyAkrandAddhAvati / 6 / 4 / 40 / / dvitIyAntAdikaNa / dA. NDamAthakaH / pAdavikaH / AkrandikaH // pazcAtyanupadAt / / 6 / 4 / 41 // dvitIyAntAhAvatIkaN / aanupdikH|| sulAtAdibhyaH pRcchati // 6 / 4 / 42 // dvitIyAntebhya ikaN / sausnAtikaH / saukharAtrikaH // prabhUtAdibhyo buvati // 6 / 4 / 43 // dvitIyAntebhya ikaNa / prAbhUtikaH / pAryAptikaH / kriyAvizeSaNAdayamiSyate teneha na / prabhUtamartha brute iti / kvacidakriyAvizeSaNAdapi / sauvargapanikaH // mAzabda ityAdibhyaH // 6 / 4 / 44 // bravatIkaNa / mAzabdikaH / kAryazabdikaH // zAbdikadArdurikalAlATikakaukkuTikam // 6 // 3 // 45 // ika pratyayAntaM nipAtyate / zAbdiko vaiyAkaraNaH / dAduriko vAditrakRt / lAlAMTikaH pramattaH sevAkRt / kauvakuTiko bhikSuH // samUhAtsamavete // 6 / 4 / 46 // dvitIyAntAdikaN / sAmUhikaH / saamaajikH|| parSado NyaH // 6 / 4 / 47 // asmAd dvitIyAntAt samavete NyaH / pArSadyaH / paripacchabdAdapIcchantyanye / pAriSadyaH // senAyA vaa||6|4|48|| dvitIyAntAt samavete NyaH / sainyaH / sainikH|| dharmAdharmAcarati // 6 / 4 / 49 // dvitIyAntAdikaN / dhArmikaH / AdharmikaH // SaSThacA dharmya // 6 / 4 / 50 // ikaN / zaulkazAlikam // RbarAderaNa // 6 / 4 / 51 // SaSThayantADayeM / nAraM nudharmyam / paitram / nAram / nRzabdenaiva siddhe narazabdAdikaNa mA bhUditi tadgrahaNam / mAhiSam // vibhAjayitRvizasiturNIGaluk ca // 6 / 4 / 52 // SaSThacantAd dharye'N / vai| RECEMCARECHGUAGENCOURAGES Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 4 7 bhAjitram / vaizastram // avakraye // 6 / 4 / 53 // SacantAdikaNa / aapnnikaa| lokapIDayA dharmAtikrameNApi avakrayo bhavatItyayaM dharmAdbhidyate // tadasya paNyama // 6 / 4 / 54 // ikaN / ApUpikaH // kizarAderikaTa / / // 6 / 4 / 55 // tadasya paNyamiti viSaye / kozarikI / tagarikI // zalAluno vA // 6 / 4 / 56 // tada sya paNya miti viSaye ikaTa / zalAluko / zAlAlakI / zalAluH sugandhidravyavizeSaH // zilpam // 6 / 4 / 57 41 // sadasyetyartha ikaNa tarichalpaM cet / nAttikaH / mAdakaH / mRdaGgAdizabdA vAdanArthavRttayaH pratyayamutpAdayanti na dravya vRttayaH / utpAdanArthavRttibhyastvanabhidhAnAnna ata eva kumbhakArAdAvabhidheye mRdaGgakaraNAdibhya eva pratyayaH / mAdakaraNikaH // maDDukajhajharAdvA'Na // 6 / 4 / 58 // tadasya zilpamiti viSaye / mAdRTukaH / mAiDakikaH / jhaajhrH| jhAjharikaH // zIlam // 6 / 4 / 59 // sadasyetyarthe ikaNa / ApUpikaH // asthAcchantrAderaJ // 6 / 4 / 60 // tadasya zIlamiti viSaye / AsthaH / chAtraH / taapsH|| tUSNIkaH // 6 / 4 / 61 // tUSNImastadasya zIlamiti vipaye ko mUlupa ca nipAtyate / tuussnniikH|| praharaNam // 6 / 4 / 62 // tadasyetyatha ikaN / tatpaharaNaM cet / AsikaH // parazvadhAdAN // 6 / 4 / 63 // tadasya praharaNamiti viSaye / pArazvadhaH / pArazcadhikaH // zaktiyaSTeSTIkaNa // 6 / 4 / 64 // tadasya praharaNamiti viSaye | zAktIkI / yaassttiikii|| vessttyaadibhyH||6|| 4 / 65 // tadasyapaharaNamityarthe TIkaN / aiSTIkI / aiSTikI / aiSIkI / aiSikI // nAstikAstikadaiSTikam // 6 // 4 / 66 // tadasyetyarthe ikaNantaM nipAtyate / nAstikaH / AstikaH / daiSTikaH // vRtto'papATho'nuyoge // 6 / 4 / 67 // tadastyarthe ikaNa / aikAnyikaH / vRtta iti kim ? / vartamAne vaya'ti ca na bhavati / apapATha iti kim ? / ekamanyadasya duHkhamanuyoge / vRttam / anuyoga iti kim ? / svairAdhyayane mA bhUt / anye tu apapAThAdanyatrApyadhyayanagAne pratyayamicchanti // bhusvrpuurvaadikH||6|4|68|| prathamAntAtSaSThyarthe taccatparIkSAyAM vRtto'papAThaH / e RECECRECEOHOREOGREACCIDE bAUnchana -ECORDER Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G BBCHCRORESEARSHA kAdazAnyikaH / atrApyanye pUrvavadanyatrApIcchanti / dvaadshruupikH|| bhakSyaM hitamasmai // 6 / 4 / 69 // ikaN / ApUpikaH // niyuktaM dIyate // 6 / 4 / 70 // prathamAntAcaturthyartha ikaNa / tacenniyuktamavyabhicAreNa nitya vA dIyate / AgrabhojanikaH // zrANAmAMsaudanAdiko vA / / 6 / 4 / 71 // tadasmai niyuktaM dIyate iti viSaye / zrANikA / mAMsaudanikA / pakSe ikaN / zrANikI / mAMsaudanikI / anye tvikaM necchanti // bhaktaudanAbANikaTa // 6 / 4 / 72 // tadasmai niyuktaM dIyate iti viSaye / bhAktaH / odanikI / bhAktikaH / audanIkaH // odanazabdAdikaNaM necchantyanye // navayajJAdayo'smin vartante // 6 / 4 / 73 // ikaNa / nAvayajJikaH / paakyjnyikH|| tatra niyukte // 6 / 4 / 74 // ikaN / zaulkazAlikaH / dauvArikaH // agArAntAdikaH // 6 / 4 / 75 // | tatra niyukte / devaagaarikH| adezakAlAdadhyAyini // 6 / 4 / 76 // saptamyantAdikaNa / / AzUcikaH / sAnidhvakaH / adezakAlAditi kim ? / svAdhyAyabhUmAvadhyAyI // nikaTAdiSu vasati // 6 / 4 / 77 // ikaN / naikaTikaH / AraNyiko bhikSuH / vAsaMmUlikaH // stiirthyH|| 6 / 4 / 78 // samAnatIrthAttatra vasatyartha yo nipAtyate samAnasya ca sabhAvaH / stiirthyH|| prastArasaMsthAnatadantakaThinAntebhyo vyavaharati // 6 / 4 / 79 // ikaN / prAstArikaH / sAMsthAnikaH / kAMsyaprastArikaH / gausaMsthAnikaH / vAMzakaThinikaH / bahuvacana kaThinAnteti svarUpagrahaNavyudAsArtha rUDhayarthaM ca / prastArasaMsthAnAbhyAM tadantAbhyAM kecinnecchanti // sNkhyaadeshcaahNdlucH||6|4 / 80 // vakSyamANaH pratyayaH syAt / cAndrAyaNikaH / dvaicandrAyaNikaH / saMkhyAderiti kim ! / paramapArAyaNamadhIte / cakAraH kevalArthaH / AIdityatrAkAro'bhividhau / tenAIdarthe'pi bhavati / dvisaahsrH| aluca iti kim ? / dvizUrpaNa krItena krItaM dvizaurpikam // godAnAdInAM brahmacarya // 6 // 4 // 81 // ikaNa / gaudAnikam / Adityavatikam | Fi candrAyaNaM ca carati // 6 / 4 / 82 // asmAd dvitIyAntAd godAnAdezca zvaratyarthe ikaN / cAndrAyaNikaH / AUGEEGLEAGUGUGUARAN Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaudAnikaH // devatratAdIn Din / 6 / 4 / 83 / / carati / devatratI / mahAvratI // DakacASTAcatvAriMzataM varSANAm / / 6 / 4 / 84 // caratyarthe Din / aSTAcatvAriMzakaH / aSTAcatvAriMzI // cAturmAsyaM tau yaluk ca / / 6 / 4 / 85 / / carati / cAturmAsakaH / cAturmAsI // krozayojanapUrvAcchatAyojanAccAbhigamAI / / 6 / 4 // 86 // paJcamyantAdikaN / kauzazatiko muniH| yaujanazatikaH / yaujaniko dUtaH // tathAtyebhyaH || 6 / 4 / 87 // ikaN / krauzazatikaH / yaujanazatikaH / yaujaniko dUtaH // patha ikaT // 6 / 4 / 88 // yAtyarthe / pathikI / dvipathikI | kaTamakRtvA ikaDvacanaM paratvAtsamAsAnte kRte'pi yathA syAdityevamartham // nityaM NaH panthazca // 6 // 4 / 89 / / patho yAti / pAnthaH / dvaipanthaH // zaGkattarakAntArAjavAristhalajaGgalAdestenAhRte ca / 6 / 4 / 90 // pathinnantAd yAti cArthe ikaN / zAGkapathikaH / auttarapathikaH / kAntArapathikaH / AjapathikaH / vAripathikaH / sthAlapathikaH / jAGgalapathikaH // sthalAdermadhukamarice'N // / 6 / 4 / 91 // pathinnantAdAhRte / sthAlapathaM / madhukaM maricaM vA / madhukamarica iti kima 1 / sthAlapathikamanyat // turAyaNapArAyaNaM yajamAnAdhIyAne // 6 / 4H // 92 // yathAsaMkhyamikaN / taurAyaNikaH / pArAyaNikaH // saMzayaM prApte jJeye // / 6 / 4 / 93 // ikaN / sAMzayiko'rthaH / jJeya iti kima / / saMzayitari mA bhUt // tasmai yogAdeH zakte // 6 // 4 // 94 // ika | yaugikaH / sAntApikaH // yogakarmabhyAM yokanau / 6 / 4 / 95 // caturthyantAbhyAM zakte / yogyaH / kArmukam // yajJAnAM dakSiNAyAm // / 6 / 4 / 96 // ikaNa / AgniSTomikI // teSu deye // / 6 / 4 / 97 // yajJArthebhyaH saptamyantebhyo deye ikaN / AgniSTomikam / vAjapeyikaM bhaktam // kAle kArye ca bhavavat / 6 / 4 / 98 / / deye pratyayaH / yathA varSAsu bhavaM vArSikam / tathA kArya deyaM ca / pratyayasya bhAvo'trAtidizyate / nAbhAva iti dvigoH parasya lubna | dvaimAsikam // vyuSTAdiSvaN / / 6 / 4 / 99 // deye kArye ca / vaiyuSTam / naityam || bahuvacanAdAkRtigaNo Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHECRECRUCISHR 'yam // yathAkathAcANNaH // 6 / 4 / 100 // deye kArye ca / yAthAkathAcam tena hastAdyaH // 6 / 4 / 101 // deye kArye ca / hastyam // zobhamAne // 6 / 4 / 102 // TAntAdikaN / kANaveSTakikaM mukham / asamarthanasamAso'pyasmin viSaye bhavati / karNaveSTakAbhyAM na zobhate akArNaveSTaphikam // karmaveSAdhaH // 6 / 4 / 103 // TAntAcchobhamAne / karmaNyam / zauryam / veSyo naTaH / pUrSavanasamAsaH / akarmaNyaH / keciSadvesthAne vezaM paThanti / yezyA nartakI // kAlAtparijayyalabhyakAryasukare // 6 / 4 / 104 // TAmtAdikaN / mAsiko vyAdhiH paraH cAndrAyaNaM prAsAdo vA / kAlAditi kim ? / caitreNa parijayyam // nivRtte // 6 / 4 / 105 // kAlAhAntAdikaN Ahnikam // bhAvibhUte // 6 / 4 / 106 // kAlArthAdikam / mAsika utsavaH // tasmai bhRtAdhISTe ca // 6 / 4 / 107 // kAlArthAdikaNa / mAsikaH karmakara upAdhyAyo vA // SaNmAsAdayayasi Nyeko / / 6 / 4 / 108 // kAlArthAttena nivRtte taM bhAvini bhUte tasmai bhRtAdhISTe ceti viSaye / pANmAsyaH / ssnnmaasikH| avayasIti kim ? / SaNmAsyaH // samAyA InaH // 6 / 4 / 109 // tena nivRtta ityAdipaJcakaviSaye InaH / samInaH // rAvyahaHsaMvatsarAca dvigorvA // 6 / 4 / 110 // samAntAttena nivRtte ityAdipazcaka viSaye InaH / dvirAtrINaH / yahInaH / visaMvatsarINaH / dvisamInaH / pakSe ikaN / dvairAtrikaH / dvaiyanhikaH / yahika iti tu dahazabdAtsamAhAradvigorikaNi / rAjyantAdaharantAca paramapi samAsAntaM bAdhitvAnavakAzatvAdIna eva / tathA ca samAsAntasaMniyoge ucyamAno nAdezo na // mAnasaMvatsarasyAzANakulijasyAnAmni // 7 // 4 // 19 // saMkhyArthAdhikAbhyAM parasya Niti taddhite svarevAdeH svarasya raddhiH / dvikauDavikaH / adhikakauDavikaH / dviSASTikaH / visAMvatsarikaH / azANakulijasyeti kim ? vaizANam / dvaikulijikaM / anAmnIti kim ! / pAzcaLohitikam |smikH // varSAdazca vA // 6 / 4 / 111 || kAlavAcino dvigostena nivRtta ityAdipaJcakaviSaye InaH / dvivrssH| dvivarSINaH // saMkhyAdhikAbhyAM varSasyA AMORMANGALORICALCCASEX U AEESCOOLA 87 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvini // 7 / 4 / 18 // Niti tahite svarevAdeH svarasya vRddhiH| dvivaarssikH| adhikavArSika: / abhAvinIti kim ? / dvaivArSikaM dhAnyam / adhISTabhRtayoH pratyayo na bhAvinIti pratiSedho na / gamyate yatra bhaviSyattA na tu pratyayArthaH // prANini bhUte 6 / 4 / 112 // kAlArthavarSAntAd dvigorH| dvivarSoM vatsaH / pANinIti kim ? / dvivrssH| dvivarSINaH / dvivArSIkaH srkH|| mAsAdvayasi yaH / / 6 / 4 / 113 // dvigobhUte / dvimAsyaHzizuH / vayasIti kim ? / dvaimAsiko vyAdhiH ||iin ca // 6 / 4 / 114 // mAsAdbhUte yo vayasi / mAsIno mAsyo dorakaH / akAro dRddhihetutvena puMvadbhAvAbhAvArthaH // SaNmAsAdyayaNikaN // 6 / 4 / 115 // kAlArthAd bhUte vysi| SaNmAsyaH / pANmAsyaH / pANmAsikaH zizuH // so'syabrahmacaryatadvatoH // 6 / 4 / 116 // prathamAntAt kA. lArthAt ikaN / mAsikaM brahmacaryam / mAsikastadvAn // prayojanam // 6 / 4 / 117 // tadasyekaN // jainamahika devAgamanam // ekAgArAcaure // 6 / 4 / 118 // tadasya prayojanamiti viSaye ikaN / aikAgArikaH / caure niyamArtha vacanam / teneha na ekAgAraM prayojanamasya bhikssoH|| cUdAdibhyo'N // 6 // 4 // 119 // sadasya prayojanamiti viSaye / cauDam / zrAddham // vizAkhASADhAnmanthadaNhe // 6 / 4 / 120 // tadasya prayojanamiti vi. paye yathAsaMkhyamaN / vaizAkhomanthaH / ASADho dnnddH|| utthaapnaaderiiyH||6|4|121 // tadasya prayo- ||* janamiti viSaye / utthApanIyaH / upasthApanIyaH // viziruhipadipUrisamAperanAt sapUrvapadAt / / 6 / 4 / 122 // tadasya prayojanamiti viSaye IyaH / gRhapravezanIyam / ArohaNIyam / gopapadanIyam / prapApUraNIyam / aGgasamApanIyam // svargasvastivAcanAdibhyo yalupau // 6 / 4 / 123 // sadasya prayojanamityaya yathAsaMkhyam / svargyam / AyuSyam / svastivAcanam / zAntivAcanam / atrekaNo lap // samayAt praaptH||6|4|124 // prathamAntAtSaSThyarthe ikaNa cet samayaH sAmayikaM kArya // RtvAdibhyo'N // 6 / 4 / 125 // prathamAntebhyaH so'. RECORRUKALAKAMANANK Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OGOSTOGAS **** 'sya prApta ityarthe / ArtavaM phalam / aupavastrama // kaalaadhH||6|4| 126 // so'sya prApta ityarthe kAlyastApasaH / kAlyA meghAH // dIrghaH // 3 / 4 / 127 // kAlAtpathamAntAdasyetyarthe ikaNa prathamAntazceddIrghaH / kAlikamaNam / yogavibhAgAdikaN // AkAlikamikazcAdyante // 6 / 4 / 128 // AkAlAdika ikaNa ca bhavatyarthe Adireva yadyantaH / AkAliko'nadhyAyaH / pUrvedhuryasmin kAle pravRtto'parezurapyAtasmAt kAlAdbhavatItyarthaH / AkAlikA AkAlikI vA vidyut / AjanmakAlameva syaajjnmaanntrnaashiniityrthH|| triMzadizaterDako'saMjJAyAmAhaidarthe / / 6 / 4 / 129 // triMzakam / viMzakam / triMzakaH / viMzaka: AIdartha ityabhividhAvAkAraH / asaMjJAyAmiti kim ? / triMzatkam / viMzatikam : // saMkhyADatezcAzattiSTeH kaH // 6 / 4 / 130 // trizaviMzatibhyAmAIdarthe dvikam / bahukam / gaNakam / yAvatkam / katikam / triMzatkam / viMzatikam / azattiSTeriti kim / cAtvAriMzatkam / sAptatikama / SASTikam // ksmaase'dhydhH||1|1|41|| saMkhyAvat / adhyakam / adhyadhazurpam // ardhapUrvapadaH pUraNaH // 1 / 1 // 42 // kasamAse saMkhyAvat / ardhapazcakam / ardhapazcamazUrpam // zatAtkevalAdatasminyeko / / 6 / 4 / 131 // AIdarthe / zatyam / zatikam / kevalAditi kim / dvizatakam / atasminniti kim / zatakaM stotram / atrahi prakRtyartha eva zlokAdhyAyazataM pratyayAntenAbhidhIyate anyasmistu zate bhavatyeva zatyaM zatikaM zAkaTazatam // vAtorikaH / / 6 / 4 / 132 // saMkhyAyA AIdarthe / yAvatikam / yAvatkam / vidhAnasAmarthyAdikAralopona // kArSApaNAdikaTa pratizcAsya vA // 6 / 4 / 133 // Adarthe / kaarssaapnnikii| prtikii| ardhA-palakaMsakarSAt // 6 / 4 / 134 // AIdarthe ikaTa / adhapalikam / adhekasikam / ardhkrssikii| kaMsArdhAt / / 6 / 4 / 135 // Adartha ikaT / ksikii| adhiko / sahanazatamAnAdaN / / 6 / 4 / 136 // AIdarthe / kekaNorapavAdaH / sAhastraH / zAtamAnaH / vasanAdityatra sahastraza REOGREACTRONGERRECECRELALA GALOGOSTOSTECH Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 tamAnagrahaNamakRtvA 'NvacanaM navANa ityevamartham // zUrpAdvAn || 6 / 4 / 137 // Adarthe / zaurpam / zaupiMkam // yasanAt / / 6 / 4 / 138 || AIdarthe'm / vAsanam // viMzatikAt // 6 // 4 / 139 // Adarthe'm / vaizavikama || dvigorInaH || 6 / 4 / 140 // viMzatikazabdAntAdAIdarthe / dviviMzatikInam / vidhAnasAmarthyAllupU na // anAmnyadviH lup / 6 / 4 / 141 // dvigorArhadarthe jAtasya pratyayasya / dvikaMsam / anAmnIti kim ! | pAcalohitikasa / addhiriti kima ! | dvizurpeNa krItam / dvizaupikam / saMkhyAntAd dvigorlupaM necchantyeke || kyaGmAnipittaddhite // 3 / 2 / 60 // parataH strI puMvadanUG / zyetAyate / darzanIyamAnI / paJcagargaH // navA'NaH // 6 // 4 | 142 // dvigoH parasyArhadarthe pilluva na tu dviH / dvisahasram / dvisAhasram // suvarNakArSApaNAt / 6 / 4 / 143 // dvigoH parasyArhadarthe pratyayasya vA lup na tu dviH / dvisuvarNam / dvisauvarNikam / dvikArSApaNam / dvikApaNikam / dviprati / dvipratikam // dvitribahorniSka vistAt || 6 | 3 | 144 dvigorAIdarthe pratyayasya lub vA na tu dviH / dviniSkam / dvinaiSkikam / triniSkam / trinaiSkikama | bahuniSkama | bahunaiSkikama / dvivistam / dvivaistikam / trivistam / trivaistikam / bahuvistam / bahuvaistikam || zatAdyaH || 6 |4 | 145 // dvigorArhadarthe vA / dvizatyam / dvizatam // zANAt / 6 / 4 / 146 // dvigorAIdarthe yo vA / pazcazANyam / paJcazANam // dvitryAderyANa vA // / 6 / 4 / 147 // zANAntAt dvigorArhadarthe / vAgrahaNamuttaratra vA nivRyam / dvizANyam / dvaizANam / dvizANam / triMzASyam / traizANam / trizANam // paNapAdamASAdyaH // / 6 / 4 / 148 // dvigorArhadarthe yaH / vidhAnasAmarthyAna lup / dvipaNyam / dvipAdyam / adhyardhamAdhyam // khArIkAkaNIbhyaH kac || 6 / 4 / 149 // etadantAd dvigorAbhyAM cAdarthe kac / dvikhArIkam / dvikAkaNIkam / khArIkam / kAkaNIkam // mUlyaiH krIte // 6 / 4 / 150 / yathoktaM pratyayAH / prAsthikam / triMzakam vRttau saMkhyAvizeSAnavagamAd dvivacana bahuvacanAntAnna / masthAbhyAM masthairvA krIta Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XALAUKSER miti / yatra tu saMkhyAvizeSAvagame pramANamasti tatra bhavatyeva / mASikam // ardhAtparimANasthAnato vA tvaadeH|| 7 / 4 / 20 // Niti taddhite svareNyAdeH svarasya vRddhiH| ardhakauDavikam / ArddhakauDavikama / anata iti kim ? / ardhapasthikam / Arddhapasthikam / Adivikalpa uttaravRddhayanapekSa iti bhavatyeva / ataH pratiSedhAdAkArasya vRddhiH syAdeva / tenArdhakhArIbhArya ityatra puMvadbhAvo na // tasya vApe / / 6 / 4 / 111 // yathoktamikaNAdayaH / prAsthikam / khArIkam // vAtapittazleSmasaMnipAtAcchamanakopane // 6 / 4 / 152 // SaSThayantAdyathoktamikaN / vAtikam / paittikam / zlaiSmikam / sAnnipAtikam // hetau saMyogotpAte // 6 / 4 / 153 // SaSThayantAyathoktaM pratyayAH / zatyaH / zatiko daatRsNyogH| saumagrahaNiko bhUmikampaH // putrAdheyau // 6 / 4 / 154 // SaSTayantADetau ceddhenuH saMyoga utpAto vA / putryH| putriiyH|| dvisvarabrahmavarcasAyo'saMkhyAparimANAzvAdeH // 6 / 4 / 155 // - TyantAddhetau saMyogotpAte / dhanyaH / brahmavarcasyaH / gavya iti tu gosvare ya iti bhaviSyati / saMkhyAdivarjana kim ? / paJcakaH / mAsthikaH / AzvikaH |gaannikH|| pRthivIsarvabhUmerIzajJAtayozcAtra // 6 / 4 / 156 // SaSThayantAttasya hetuH saMyogotpAta iti viSaye / pArthivaH / sArvabhaumaH / Izo zAtaH saMyogotpAtarUpo heturvA // lokasarvalokA. jjnyaate|6|4 / 157 // SaSThayantAdikaNa / laukikaH / sArvalaukikaH // tadabAsmai vA vRddhayAyalAbhopadAzulkaM deyam // 6 / 4 / 158 // yathoktaM prtyyH|| vRddhiH, paJcakaM zatam / AyaH, paJcako grAmaH / lAbhaH, pshckH| paTaH / upadA laJcA, paJcako vyavahAraH / zulkama, paJcakaM zatam / evaM zatyaM zatikam / paJcako devdttH| vRddhayAdigrahaNa kim ? / pazcamUlyamasminnasmai vA dIyate // pUraNA dikaH // 6 / 4 / 159 // prathamAntAdasminasmai vA dIyate ityarthayoH prathamAntaM dRddhayAdi / ikaNikaTorapavAdaH / dvitIyamasminnasmai vA vRyAdi deyam / dvitiiyikH| arssikH|| bhAgAdheko // 6 / 4 / 160 // tadasminnasmai vA vRddhayAcanyatamaM deyamiti viSaye / bhAgyaH / bhAgikaH // RECAKKES RESUGG Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM pacati droNAdvA // / 6 / 4 / 161 // drauNI | drauNikI sthAlI gRhiNI vA // saMbhavadavaharatozca // 6 // 4 / 162 // dvitIyAntAtpacati yathoktaM pratyayaH / Adheyasya pramANAnatirekeNa dhAraNaM sambhavaH / atirekeNAvahAraH / prAsthikI sthAlI / pAtrAcitAdakAdIno vA // 6 | 4 | 163 // dvitIyAntAt pacadAdyarthe / pAtrINA / pAtrikI / AcatInA / AcitikI / ADhakInA / ADhakikI // dvigorInekaTau vA // / 6 / 4 / 164 // pAtrAcitADhakAntAd dvitIyAntAtpacadAdyarthe / pakSe ikaN tasya cAnAmnItyAdinA lup nAnayorvidhAnabalAt / dvipAtrINA / dvipAtrikI / dvipAtrI / dvayAcitInA / dvadyAcitikI / TryAcitA / dvayADhakInA / dvayADhakikI / TryADhakI // kulijAdvA lup ca / / 6 / 4 / 165 // dvigodvitIyAntAtpacadAcarthe InekaTau vA / pakSe ikaN tasya ca vA lup / dvikulijInA / dvikulijikI / dvikulijI / dvaikulijikI / anye tu luva vikalpaM na manyante // vaMzAderbhArADaradvahadAyahatsu / / 6 / 4 / 166 // vaMzAdeH paro yo bhArastadantAd dvitIyAntAdeSvartheSu yathoktaM pratyayaH / vAMzabhArikaH / kaubhArikaH / bhArAditi kima ! | vaMzaM iratiH / aparo'rtho bhArabhUtebhyo vaMzAdibhyo dvitIyAntebhyo haradAdiSvartheSu yathoktaM pratyayaH / vAMzikaH / kauTikaH / vAlvajikaH / bhArAditi kima ! / ekaM vaMza harati // dravyavasnAtkekam // 6 / 4 / 167 / / dvitIyAntAddharatyAdyarthe yathAsaMkhyam / dravyakaH / vasnikaH // so'sya bhRtivasnAMzam // 6 / 4 / 168 / / yathAvihitaM pratyayaH / pazcakaH karmakaraH paTogrAmo vA sAhasraH // mAnam / / 6 / 4 / 169 // prathamAntAtSaSThayarthe yathoktaM pratyayaH syantaM cenmAnam / drauNikaH / khArIko rAziH / mAnasaMvatsaretyAdau saMvatsaragrahaNAt // kAlo na mAnagrahaNena gRhyate / tena mAsomAnamasyetyAdau na pratyayaH // jIvitasya san / 6 / 4 / 170 // jIvitamAnAtyantAtyarthe yathoktaM pratyayastasya ca na lup / pASTikaH / dviSASTiko nA / vRttau varSazabdalopAtSaSThayAdayo rofaneri bhavanti / yathA zatAyurvai puruSa iti / mAnamityanenaiva siddhe prAsthika ityAdau vrIhmAdaya eva meyAsta eva ca Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema prabhA0 90 pratyayArthaH atra tu jIvitaM meyaM puruSastu pratyayArtha ityetadarthaM lubabhAvArtha cedam // saMkhyAyAH saMghasUtrapAThe // 6 // 4|171 // asmAtsyantAdasya mAnamityarthe yathoktaM pratyayaH SaSThayarthacetsaGgaH sUtraM pATho vA / pazcakaH saMghaH / aSTakaM pA NinIyaM sUtram / aSTakaH pAThaH / saMghasUtrapATha iti kima ! paJcatayaM padam / tayaD bAdhanArthe vacanam / abhedarUpApanne saMghAdau tayAyorvAdhakamidam / bhedarUpApanne tu tathaDevaM / syAdvAdAzrayaNAcAtra bhedAbhedayoH sambhavaH // nAmni // 6 // 4 / 172 // saMkhyArthAttadasya mAnamityarthe pratyayaH / pazcakAH zakunayaH / yogavibhAgakaraNAta paJcakAstrikA iti svArthe eva vA pratyayaH // viMzatyAdayaH / / 6 / 4 / 173 || sadasya mAnamityarthe sAdhavo nAgni / dvau daza tau mAnameSAM viMzatiH / triMzat / catvAriMzat / pazcAzat / SaSTiH / saptatiH / azItiH / navatiH / zatam / sahasrama / ayutam / niyutam / prayutam / arbudam / nyarbudam / bahuvacanAllakSyakoTikharvanikharvAdayaH paGktiH / paGkti chandaH / yadatra lakSaNenAnupapannaM tatsarvaM nipAtanAt siddham / liGgasaMkhyAniyamazca viMzatyAdyAzatAditi siddhaH // traizaM cAtvAriMzam // // 6 // 4 / 174 // triMzacatvAriMzadityetAbhyAM tadasyamAnamityarthe 'N nAgni zAni / cAtvAriMzAni brAhmaNAni || pazcaddazadvarge vA || 6 |4| 175 // etau tadasya mAnamityarthe varge'rthe vA DatpratyayAntau nipAtyete / paJcat / dazat / pazcapazcakaH / dazako vargaH // stome DaT / 6 / 4 / 176 || saMkhyArthAttadasya mAnamiti viSaye / viMzaH stomaH // ta marhati // 6 // 4 / 177 // yathAvidhi pratyayaH / vaiSikaH / sAhasraH / bhojanamarhatItyAdAvanabhidhAnAnna // daNDAderyaH / / 6 / 4 / 178 // dvitIyAntAdarhati / daNDacaH / musalyaH / arghyaH // yajJAdiyaH / / 6 / 4 / 179 / / dvitIyAntAdarhati / yajJiyo dezaH // pAtrAntau // / 6 / 4 / 180 // dvitIyAntAdarhati / pAtraya' / pAtriyaH // dakSiNAkaDaGgarasthAlIbilAdIyayau / 6 / 4 / 181 // dvitIyAntAdaIti / dakSiNIyo dakSiNyo guruH / kaDaGgarIyo kaTajharyo gauH / kaDaGgaraM mApAdikASTam / sthAlIbilIyAH sthAlIbilyAstaNDulAH // chedAdernityam // 6 // 4 / 128 // tadi paka 0 P Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARCHECERCISEARCARECARALA | dvitIyAntAdarhati yathoktaM pratyayaH / nityamityarhatItyasya vizeSaNam / chaidikaH / bhaidikH|| virAgAd viraGgazca // / 4 / 183 // dvitIyAntAnityamahatyarthe yayAvidhi pratyayaH / vairaGgikaH // zIrSacchedAdyo vA // 6 / 4 184 // dvitIyAntAnityamahatyarthe / zIrSazchedyazcauraH / shaipcchedikH|| zAlonakaupInAtvijInam / / 6 / 4 / 185 // ete tamahatItyarthe InaantA nipAtyAH / zAlIno'dhRSTaH / akArasya vRddhinimittatvAtpuMvadbhAvo na / zAlInAbhAryaH / kaupInaM pApakarmeti / AtvijIno yajamAnaH Rtviga vA ||itiiknndhikaar|| // yH||7|1|1|| yadita UrdhvamanukramiSyAmastatreyAdag ya ityadhikRtaM jJeyam // vahatirathayugaprAsaGgAt // 7 / 1 / 2 / / tamityanuvartate / dvitiiyaantaadyH| rthyH| dvirathyaH / yugyaH / ihAnabhidhAnAna kAlasaMjJakaM yugaMvahati rAjA / idamarthavivakSAyAmaNavAdhanArya yugagrahaNam / pAsaGgo vatsadamanaskamdhakASTham / pAsaGgayaH / yattvanyat yatmasaGgAdAgataM mAsaGgamiti tadvaiti na bhavatyanabhidhAnAta / alabartha rathagrahaNam / tema dvigau rUpavayaM saMpanam // dhuro yeyaNa // 7 / 1 / 3 // dvitIyAntAhati // na yi taddhite // 2 / 1 / 65 // auNH parayo mino diirghH| dhuryaH / yiti kim ? / gIrvat / taddhita iti kim ? / gIryati / gIyate / kIryate / kecittu kyanakyorapi pratipedhamicchanti / puryAmityAdau tu bahiraNasya yatvasyAsiddhatvAnna bhavati / dhoreyaH // vAmAcAderInaH // 7 / 1 / 4 // dhurantAdamantAdvahati / vAmadhurINaH / sarvadhurINaH // azcaikAdeH // 7 / 1 / 5 // dhurantAdama ntadvihatyartha InaH / ekadharaH / ekadhurINaH // halasIrAdikaNa / / 7 / 1 / 6 // te bahatyarthe / hAlikaH / sairikaH // zakaTAdaN // 7 / 1 / 7 // taM vahatyarthe / zAkaTo gauH / namu tasyedamiti zakaTAdaN halasIrAdikaNa iti halasIrAbhyAmikaNU ca sija eva / satyam / rathavadeva tadantArthamupAdAnam / temAtrApi dvigoM rUpadvayam / anye tu zakaTahalasIrebhya idamarthavivakSAyAM pratyayamicchanti na pahatyarthe / halasIrAbhyAM tu tadantavidhi neccha IAAAAAAEEGMAIDala Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ther -: 8CGK-CUSSSUGUSRUS ntyeva // vidhyasyananyena // 7 // 1 // 8 // dvitiiyaantaadhH| padyAH zarkarAH / ananyeneti kim / / cauraM viSyati caitraH / pAdau vidhyanti zarkarAH mukhenetyatra tu apradhAnasya sApekSatvAnna / sAdhanapradhAne hi taddhite kriyA'pradhAnameSa / anabhidhAnAdvA / mukhena padyA ityukte hi mukhasyopalakSaNatvaM saha yogo vA pratIyate na vyavanaM prati karaNatvam // panagaNAllabdhari // 7 / 1 / 9 // amntaadyH| dhanyaH / gaNyaH // No'mAt // 7 / 1 / 10 // amantAllabdhari / AnaH // hRdyapadyatulyamUlyavazyapadhyavayasyadhenuSyAgAIpatyajanyadharmyam 7 / 1 / 11 // ete'rthavizeSeSu yAntA nipAtyAH / hRdhamauSadham / payaH / paGkaH / tulyaM bhANDam / mUlyaM dhAnyam / vaiyo gauH / pathyamodanAdi / vayasyaH sakhA / dhenuSyAH pItadugdhA gauH / gAIpasyo nAmAgmiH / janyA vrvysyaaH| dhaya mukham nauviSeNa tAryavadhye // 7 / 1 / 12 // yathAsaMkhyaM yaH / nAcyA nadI / viSyo gajaH // nyAyArthAdanapete // 7 / 1 / 13 // yaH / nyAyyam / arthyam // matamadamya karaNe // 7 / 1 / 14 // yaH / karaNaM sAdhakatamaM kRtirvA / matyam / madyam // tatra saadho||7|1 / 15 // yH| sabhyaH // pathyatithivasatisvapaterepaNa // 7 / 1 / 16 // tatra sAyau / pAtheyam / Atitheyam / vAsateyam / svApateyam // bhaktANNaH // 7 / 1 / 17 / / tatra sAdhau / bhAktaH zA. liH|| parSado NyaNI // 7 // 1 // 18 // tatra sAdhau / pArSavaH |paarssdH / pariSado'pIcchansyanye // sarvajanApaNyenayau // 7 / 1 / 19 // tatra sAdhau / sArvajanyaH / saarvjniinH|| pratijanAderInam // 71 / 20 // tatra sAdhI / prAtijanInaH bhAnujanInaH // kathAderikaN // 7 / 1 / 21 / / tatra sAdhau / kAthikaH / vaikathikaH // devatAntAttadartha // 7 / 1 / 22 / / yaH / agnidevatyaM hviH|| pAdhAye / / 7 / 1 / 23 // etau tadarthe yAntau nipAtyo / pAtham / aya'm // eyo'titheH // 7 / 1 / 24 // tadarthe'rthe / Atithyam // sAzcAta // 7 / 1 / 25 // adhikAro'yam / kevalasya vakSyamANo vidhirveditavyaH // halasya karSe // 7 // 1 // 26 // yaH Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai / hlyaa| dvihalyA // sItayA saMgate // 7 // 1 // 27 // yaH / sItyam / dvisItyam / iti yAdhikAraH // IyaH / / 7 / 1 / 28 // Atado'rtheSvadhikRto veditvyH|| havirababhedApUpAdeyoM vA // 7 / 1 / 29 // bhAtado'rthevadhikriyate / IyApavAdaH / AmikSyam / AmikSIyam / odanyAH / odanIyAstaNDulAH / apUpyam / apUpIyam / yaghApUpyam / yavApUpIyam / apUpAdipu ye'nabhedazabdA apUpAdayasteSAM kenacidAkArasAdRzyenArthAntaravRttau pratyayArthapAdAnam / kecittvapUpAdipaThitAnnabhedavyatiriktAnAmantrabhedAnAM tadantavidhi necchanti // uvarNayugAdeyaH // 7 // 1 // 30 // Atado'rthe / zaGkavyaM dAru / yummam / haviSyam / gavyam / suyugmam / gograhaNa tadantArtham / iha yagrahaNaM vAdhakabAdhanArtham / sanaGgavya carma // nAbherna vA'dehAzAt / / 7 / 3 / 31 // Atado'rtheSu yaH / nabhyamananam / adehAzAditi kim ? / nAbhyaM tailam // na codhasaH // 7 // 1 // 32 // Atado'rtheSu yaH / Udhanyam // zuno vacodRt // 7 // 1 // 33 // Asado'rtheSu yaH / abhedanirdezaH sarvAdezArthaH / zunyam / zUnyam // kambalAnAmni // 7 / 1 / 34 // Atado'rtheSu yaH / kambalyamUrNApalanatam / azItizatamityanye / paTapaSTizatamityapare / nAmnIti kim ? / kambalIyorNA // tasmai hite||7||1|| 35 // yathA'dhikRtaM pratyayaH / vatsIyaH / AmikSyaH / Amijho. yH| yugyaH // na rAjAcAryabrAhmaNavRSNaH // // 7 / 1 / 36 // caturthyantAttaddhite'dhikRtaH pratyayaH / rAjJe AcAryAya brAhmaNAya vRSNe vA hitamiti vAkyameva // prANyaGgasya khalatilayaSaSabrahmamASAyaH // 7 / 1 / 17 // caturthyantADite / dantyam / rathyA bhUmiH / khasyam / tilyam / yacyam / vRSyam / brahmaNyo dezaH / mASyaH / rAjamASyaH // avyajAsthyap // 7 / 1 / 38 // tasmai hite / avidhyam / ajathyam / pitvaM vadbhAvArtham / bhanathyA yuutiH|| carakamANavAdInam // 7 / 1 / 1 // tasmai hite / cArakINaH / mANavInaH // bhogottarapadAtmabhyAmInaH // 7 / 1 / 40 // tasmai hite / mAtRbhogINaH // zubhnAdInAm // 2 / 3 / 96 // nANa na / bhAcA UPPRPB Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka0 SHRSHURDASHRA 125ECOGEOGURUCHACHCHECEOGADC yNbhogiinH|| iine'dhvaatmnoH||7|4| 48 // antyasvarAderlugna / AtmanInaH // paJcasarvavizvAjanAtkamadhAraye // 7 // 1 / 41 // tasmai hite / InaH / paJcajanInaH / sarvajanInaH / vizvajanInaH / karmadhAraya iti kim / ! pazcAnAanAya hitaH pnyjjniiyH|| mahatsarvAdikam // 7 // 1 // 42 // janAtkarmadhArayavRttestasmai hite / mAhAjanikaH / sArvajanikaH // sarvANo vA // 7 / 1 / 43 // tasmai hite / saarvH| srviiyH|| pariNAmini tadarthe // 7 / 1 / 44 // caturthyantAddhetau yathAdhikRtaM pratyayaH / aGgArIyANi kASThAni / zaMkavyaM dAru / pariNAminIti kim ? / udakAya kUpaH / tadarthe iti kim ! / mUtrAya yavAgUH / yavAgUmUtratayA pariNamate na tu tadarthA athavA tadarthaiti caturthIvizeSaNam / tadartha yA caturthI tadantAtpratyayaH / iha tu sampadyatau caturthIti na bhavati // carmaNyaJ // 7 1 / 45 / caturthyantAttadarthe pariNAmini / vAghraM carma // RSabhopAnahAyaH // 7 / 1 / 46 // caturthyantAtpariNAmini tadarthe / ArSabhyo vatsaH / aupAnayo mujhaH / carmaNyapi pariNAmini paratvAdayameva / aupAnA carma // chadivalereyaNa // 7 / 1 / 47 // caturthyantAtpariNAmini tadarthe / chAdipeyANi tRNAni / vAleyAstaNDulAH / carmaNyapi paratvAdayameva / chAdiSaya carma / aupadheya iti tUpadheyazabdAtsvArthika prajJAyaNi bhaviSyati / ata upadheH svArtha eyaNiti nArambhaNIyam / parivA'sya syAt / / 7 / 1 / 48 // asmAtsyantAtSaSThayarthe pariNAmini eyaNa sA cetsambhAvyA / pArikheyya iSTakAH / pAriNAminItyeva / parikhAsya nagarasya syAt / / atra ca // 7 // 1 // 49 / / parikhAyAH syAditi sambhAdhyAyAH syantAyAH saptamyarthe eyaN / pArikheyI bhUmiH // tad // 7 / 1 / 50 // syantAtsyAditi saMbhAvyAtpaSThadharthe pariNAmini saptamyarthaM ca yathAdhikRtaM pratyayaH / prAkArIyA issttkaaH| prshvymyH| mAsAdIyo deshH|| // itiiyaadhikaarH|| tasyAhe kriyAyAM vat ||7|1|1||raajvdvntN rAjJaH / kriyAyAmiti kim ? / rAjJo'homaNiH / Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ShetSHESHSHRUGAG rAzi ekasmin upamAnopameyabhAvAbhAvAduttareNa na sidhyatIti vacanam / yadA tu sagarAde rAjJo vRttasyAI idAnIntana: kazcidrAjeti bhedavivakSA tadottareNaiva siddham // syAderive // 7 / 1152 // kriyAyAM yat / azvavadyAti caitrH| devavat pazyanti munim / kriyAyAmityeva / gauriva gavayaH / devadattavatsthUlaH ityAdi tu tulyAyAmasto bhavatau pAdhyAhriyamANAyAM bhaviSyati / RcaM brAhmaNavadayaM gAthAmadhIta ityatra tu sApekSatvAnna pratyayaH // manurnabho'giro vati // 1 / 1 / 24 // padaM na manuSvat / nabhasvat / akirasvat // tatra / / 7 / 1 / 53 // ivAthai vatsyAt / ghughnavarasAkete parikhA / akriyArtha ArambhaH // tasya // 7 // 1 4 // ivArthe vata / caitrabanmatrasya bhuuH| akriyAviSayasArakhyAtha ArambhaH // bhAve tvatal // 7 // 1 // 55 // SaSThacantAt / bhavato'smAt abhidhAnapratyayAviti bhAvaH zabdasya pravRttinimittam / dravyasaMsargI bhedako guNaH / tatra jAtiguNAjjAtiguNe gotvam / gotA zuklatvam / zuklatA / samAsakuttaddhiteSu sambandhAbhidhAnamanyatra rUDhacabhinnarUpA vyabhicaritasambandhebhyaH / rAjapuruSatvam / pAcakatvam / aupagavatvam / rUDhayAdI tu jAtirevAbhIdhIyate / gaurakharasvam / gargatvam / paJcAlasvam / yugapadapatyajanapadAbhiSAyinaH pazcAlazabdAnu bhAvapratyayena jAtisaMhavirabhidhIyate / yathA dhavakhadiratvamiti AtisaMhatiH / sattvam / sattA / DityAdeH svarUpe / ritthatvam / evaM gojAte vo gotvaM goteti gozabdasya svarUpam / evaM devadattatvaM candratvaM sUryatvaM diktvamAkAzatvamabhAvatvamiti svarUpamevocyate eke tu yahacchAzabdeSu zamdasvarUpaM saMjJAsaMjhisambandho vA pratinimitta miti manyante / anye tu rityatvaM devadattatvamiti vayo'vasthAbhedabhibhavyaktisamaveta sAmAnya candratvaM sUryatvamiti kALApasthAbhedabhivyaktisamavetaM sAmAnya diktvamAkAzatvamabhAvatvamiti upacaritamedavyaktisamavetaM sAmAnya pratyayArtha iti vadanto'prApi jAtimeva tvatalAdimatyayapravRttinimittamabhidadhati // tvate guNaH // 3 // 2 // 59 // parataH syanUra puMvat paTTyA bhAvaH paTutvam / paTutA // prAk tvAdagaDalAdeH / / 7 / 1 / 56 // tvatalAvadhikRtau jJeyo / tatraivo PRAPURPREPAR 9 5 % Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahi praka0 REGLECRECRUARCOACCURAL dAhariSyate / apavAdaiH samAvezArthaH karmaNi vidhAnArthazcAdhikAraH / agaDalAderiti kim ? / gADulyam / kAmaNDalavam / gahulAderapi kecidicchanti / naJtatpuruSAdabudhAdeH // 7 / 1 / 57 // prAktvAvatalAveva syAtAmityadhikRtaM jJeyam / azuklatvam / azuklatA apatitvam / apatitA / abudhAderiti kim ! / Avudhyam / Acaturyam / abaudhyamiti naasamAso bhavatItyeke / na bhavatItyanye / TyaNAdivAdhanArtha sUtram // pRthvyAderiman vA // 7 / 1 / | 58 // bhAve mAktvAdityadhikArAvatalau ca / vAvacanAdaNAdirapi / / pRthumRdubhRzakRzadRDhaparivRtasya Rto ra: // 7 / 4 / 19 // imani NISTheyasuSu ca / kecittu vRDhazabdasyApIcchanti / antyasvarAdeH / / 7 / 4 / 43 // imani NISTheyasuSu ca luk / prathimA / pRthutvam / pRthutA / pArthavam / mradimA / mRdutvam / mRdutA / mArdavam // priyasthirasphirorugurubahulatRpradIrghavRddhavRndArakasyemani ca prAsthAsphAvaragarabahanapadrAghavarSavRndam // 7 / 4 / | 38 // yathAsambhavaM NISTheyasuSu / premA / dRDhAderAkRtigaNAtvAdiman sthemA / varimA / garimA / bahimA / trapimA / drAdhimA / varSimA / vRndimA // sthUladarayuvaisvakSiprakSudrasyAntasthAderguNazca naaminH|| 7 / 4 / 42 // yathAsambhavamimani NISTheyasuSu ca luka / isimA / kSepimA / kSodimA / uttareNAntyasvarasyAnenAryAdantasthAyA lope siddhe antasthAderiti kimartham ! / antyasvarAdilopaM bAdhitvA'nenAntasthAyA eva lopo mAbhUt / kecittu sthUladarayUnAM karotyarthe jo necchanti // bhUlaka cevarNasya // 7 // 4 / 41 // bahorIyasAvimni ca // bhUmA // varNahahAdibhyaSTayaNa ca vA // 7 / 1 / 59 // bhAve iman / zauklyam / zuklimA / zuklatvam / shukltaa| zaityam / zitimA / zititvam / zititA / zaitam / dADharyam / iDhimA / dRDhatvam / dRDhatA / vADhayam / baDhimA / dRDhatvam / vRddhtaa| vaimatyam / vimatimA / vimatitvam / vimatitA / vaimatam // patirAjAntaguNAGgarAjAdibhyaH karmaNi ca // 7 // 2 / 60 // tasya bhAve TayaNa / Adhipatyam / adhipatitvam / adhipatitA / evamAdhirAjyam 3 / mauDhayam 3 / rAjya AURAB9%855 93 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhU 3 / kAvyam 3 / rAjAdirAkRtigaNaH // arhatasto nt ca // 7 / 1 / 61 / tasya bhAve karmaNi ca TacagU | A 6ntyam | arhantI / azvam / AIttA / / sahAyAvA || 7 | 1 | 62 // tasya bhAve karmaNi ca yaN / sAhAyam / pakSe sAhAyakam / mAktvAditi tvatalau sahAyatvam / sahAyatA // masvivaNigdUtAyaH // 7 / 1 / 63 // tasya bhAve karmaNi ca / sakhyam / sakhitvam / sakhitA / vaNijyA / vaNijyam / vaNiktvam / vaNiktA / vANijyam / dUtyam / dUtatvam / dUtatA / dautyam // stenAnnaluk ca // 7|1|64 // tasya bhAve karmaNi ca yaH / steyam 4 // kapijJAtereyaN // 7 / 1 / 65 / / tasya bhAve karmaNi ca / kApeyam / kapitA kapitvam / jJAteyam / jJAtitvam / jJAtitA // prANijAtivayo'rthAdam // 7 / 1 / 66 // tasya bhAve karmaNi ca / Azvam 3 / kaumAram 3 // yuvAderan // 7 / 1 / 67 // tasya bhAve karmaNi ca / yUno liMgaviziSTasya grahaNAd yuvate bhAvaH karma vA yauvanam / yuvatkma / yuvatA / sthAviram / sthavirazyam / sthaviratA // hAyanAntAt / / 7 / 1 / 68 / / dvaihAyanam 3 / dvihAyanatvam dvihAyatA / vayasi tu pUrveNAm || vRvarNAlladhyAdeH // 7 / 1 / 69 / / tasya bhAve karmaNi cANa / zaucam 3 / hArItakam 3 / pATavam 3 / vAdhavam 3 / paitram 3 / laghvAderiti kim ? / pANDutvam / puruSahRdayAdasamAse // 7 // 1 // 70 // tasya bhAve karmaNi cANU || pauruSam 3 / hArdam 3 / asamAsa iti kim ? / paramapuruSatvam / paramapauruSamiti mA bhUt // zrotriyAdya luk ca // 7 / 1 / 71 // tasya bhAve karmaNi cAN / zrautram / zrotriyatvam / zrotriyatA / | caurAdipAThAdakamapi / zrotriyakam // yopAntyA gurUpottamAda suprakhyAdakam // 7 / 1 / 72 // tasya bhAve karmaNi ca / antyasya samIpamupottamam / rAmaNIyakam / ramaNIyatvam / ramaNIyatA / gurugrahaNAdanekavyaJjanavyavadhAne'pi bhavati / AcAryakam / gurUpottamAditi kim ? | kSatriyatvam / kAyatvam / asumakhyAditi kim ? / suprakhyatvam / saukhyam || caurAdeH // 7 / 1 / 73 // tasya bhAve karmaNi cAkasU / caurikA / cauratvam / cauratA / evaM dhaurti Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praka0 %-REFERECRUCIECTEKARKARIOR kA 3 // yUno'ke // 7 / 4 / 60 // antyasvarAdelugama / pauSamikA // bandAlit // 7 / 1 / 74 // tassa bhAve karmaNi cAkam / gopAlapazupAlikA 3 // gotracaraNAlApA'tyAkAraprAptyaSagame / / 7 / 1 / 75 / / tasya bhAve karmaNi ca lidakam / zlAghA vikatyanam / atyAkAraH parAdhipaH / gArgikayA zlAghate aspAkurute thaa| gArgiko prApto'vagato vA / evaM kAThikayetyAdi / zlAghAdiSviti kim ? / gArgam / kATham ||hotraabhyiipH|| 7 / 1 / 76 // tasya bhAve karmaNi ca / hotrA RtvigvizeSaH / maitrAvaruNIyam / tyasakAvapi // brahmaNasthA // 7 // 1177 // Rtvigattasya bhAve karmaNi ca / brahmaNo bhAvaH karma vA brahmatvam / iti bhAvakarthAiH // zAkaTazAkinau kSetre // 7 / 1 / 78 // SaSThayantAt / ithUNAM kSetram / ikSuzAkaram / zAkazAkinam ||dhaanyebhy Inam // // 7 // 1 // 79 // SaSThacantebhyaH kSetre // maudgInam / kraudravINam // brIhizAle reSaNa // 7 / 1 / 8. // tasya kSetre / vaiheyam / zAleyam // yvyvkssssttikaayH||7|1|81|| tasya kSetre / yavyam / yavakyam / paSTikyam // vANumASAt // 7 / 1 / 82 // tasya kSetre'rthe yaH / aNavyam / ANavInam / mASyam / mASINam // vomAbhanAtilAt // 7 / 1 / 83 // sasya kSetre'yaM yaH / umyam / bhaumInam / bhaNayam / bhAGgInam / sisyam / tailonam // alAvvAzca kaTo rajasi // 7 / 1 / 84 // sssstthcntaadumaadeH| alAvUkaram / umAkaram / bhaGgAkaTam / tilakaTakam // anhA gamye'zvAdInath // 7 / 1 / 85 // SaSThacantAt / AzcIno'dhvA ||kulaajlpe // 7 // 18 // SaSThayantAdinam / kaulImam // pIlbAdeH kuNaH pAke // 7 / 1 / 87 // SaSThacantAt / pIlakuNaH / zamIkuNaH // karNAvamUle jAhaH / 7 / 1 / 88 // SaSTayamtAt / karNajAham / asijAham / / pakSAttiH // 7 / 1 / 89 // tasya mRse // pakSatiH // himAdeluH sahe // 7 / 1 / 90 // SaSThayantAt / himelluH // balavAtAdUlaH // 7 / 1 / 91 // tasya sahe / balUlaH / vAtUlaH // zItoSNatRmAdAlurasahe // 7 / 1 92 // SaSThayantAt / zItAluH uSNAH / AAAAAAA Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / mAluH // tumaM duHkham // yathAmukhasammukhAdInastad dRzyate'smin // 7 / 1 / 93 // yathAmukhaM pratibimbama | * yathAmukhInaH / sammukhInaH / ata eva nipAtanAdavyayIbhAvaH samo'ntalopazca // sarvAdeH pathyaGgakarmapatra pAtrazarA*vaM vyApnoti // 7 / 1 / 94 // InaH / sarvapathIno rathaH / sarvAGgINastApaH / sarvakarmINonA / sarvapatrANo yantA / sarvapAtrINaM bhaktam / sarvazarAvINaH odanaH || Aprapadam / 7 / 1 / 95 // asmAdamantAd vyApnotItyarthe InaH / ApadInaH paTaH // anupadaM bakhA / / 7 / 1 / 96 / / InaH / anupadInA upAnat // ayAnayaM neyaH // 7 // 1 | 97 // InaH | ayAnayInaH // sarvAnamanti // 7 / 1 / 98 // InaH / sarvAbhIno bhikSuH // parovarINaparaMparI putrapautrINam // 7 / 1 99 // ete'nubhavatyarthe InAntA nipAtyAH / parovarINaH avarasyetvaM / nipAtanAt / paraMparINaH / putrapautrINaH // yathAkAmAnukAmAtyantaM gAmini // 7 / 1 / 100 // InaH / yathAkAmInaH / anukAmInaH / atyantInaH // pArAvAraM vyastavyatyastaM ca // 7 / 1 / 101 // gAminInaH / pArAvArINaH / pArINaH / avArINaH / avArapArINaH // anugbalam // 7 / 1 / 182 // gAminInaH / anugavIno gopaH // abhyamitramoyazca // 7 / - 1 / 104 // alaMgAminI / yenau ca / abhyamitrIyaH / abhyamitrayaH / abhyamitrINaH // samAMsamInAdyazvInAthaprAtInAgavInasAptapadInam // 7 / 1 / 105 / / ete InA nipAtyAH / sAptapadInastvIna antaH / samAMsamInA gauH adyazvInA gauH / adyaprAtIno lAbhaH / AgavInaH karmakRt / sAptapadInaM sakhyam // aSaDakSAzitaMgvalaM karmAlaMpurupAdInaH // 7 / 1 / 106 // svArthe / avidyamAnAni SaDakSINyasmin aSaDakSINo mantraH / AzitaM gavInamaraNyam / alaMkarmaNaH / alapuruSINaH // adik striyAM vAzcaH // 7 / 1 / 107 || nAmnaH svArthe InaH / prAcInam / prAk / prAcInA zAkhA / prAcI | adistriyAmiti kima 1 / prAcI dik // tasya tulye kaH saMjJApratikRtyoH // 7 // adhvAnaM yenau // 7 / 1 / 103 // alaMgAmini / adhvanyaH / adhvanInaH // Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema prabhA 95 11:56 1 | 108 // azvakaH / azvakaM rUpam // na nRpUjArthadhvajacitra // 7 / 1 / 109 // kaH / cazcAtulyaH puruSa zrazvA | arhan / dhvaje siMhaH / citre bhImaH // apaNye jIvaneH // 7 / 1 / 110 / ko na / zivazadRzaH zivaH / apaNya iti kim ? / hastikAn vikrINIte // devapathAdibhyaH // 7 / 1 / 111 // saMjJAmatikRtyoH ko na tulye / devapathaH / haMsapathaH // bastereyan / 7 / 1 / 112 // tasya tulye / vAsteyI praNAlikA // zilAyA eyaca // 7 / 1 / 113 // eyan / zileyam / zaileyam // . zAkhAderyaH // 7 / 1 / 114 // tasya tulye / zAkhyaH / mukhyaH // drorbhavye // 7 / 1 / 115 // tasya tulye yaH / dravyamayaM nA svarNAvi ca // kuzAprAdIyaH // 7 / 1 / 116 / tasya tulye / kuzAgrIyA buddhiH // kAkatAlIyAdayaH // 7 / 1 / 127 // tasya tulye IyAntAH sAdhavaH / kAkatAlIyam / khachati bisvIyam | andhakavartikIyam / ajAkRpANIyam / bahuvacanAd ghuNAkSarIyamityAdi // za rkarAderaNa || 7 / 1 / 118 // tasya tulye / zArkaraM dadhi / kApAlIkam // aH rUpalyAH // 7 / 1 / 119 // tasya tulye / sapatnaH // eka. zalAkAyA ikaH // 7 / 1 / 120 // tasya tulye / ekazAlikama | goNyAdezcaka / / 7 / 1 / 121 // ekazAlAyAstasya tulye / gauNikam / AGgulikam / aikazAlIkama || karkalohitAhIkaNa ca / / 7 / 1 / 122 / / tasya tulye iN / zuvalo'zvaH karkaH / tasya tulyaH kAkaH / kArkikaH / lauhitIkaH / lauhitikaH / vevistRte zAlazaGkayau / / 7 / 1 / 123 / / vizAla: / vizaGkaTaH / kaTaH / / 7 / 1 / 124 // 6tristRte / vikaTaH // saMproHneH saGkIrNaprakAzAdhika. samIpe // 7 / 1 / 125 // yathAsaMkhyaM kaTaH / saGkaTaH / kaH | utkaTaH / nikaTaH // avAtkuTArazvAvanate / / 7 / 1 / 126 // kaTaH / avakuTAraH / avakaTaH // nAsAnatitadyatoSTITanArabhraTam // 7 / 1 / 127 // avaTITam / avanATam / avabhraTaM / nAmAnamanam / tadvadvA nAsAdi // arravaaefaecikazcAsya / / 7 / 1 / 128 // nAsAnatau tadvati ca / cikinam / cipiTam cikkaM / taDi praka0 95 Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PERHGR1104618%AF%ER.Re-5 nAsAnamanaM nAsAdi ca // viDathirIsau nIrandhre ca // 7 / 1 / 129 // nAsAnatitahatoH / nibiDam / nivirIsaM nAsAnamanaM nAsAdi ca // klinnAllazcakSuSi cil pil cul cAsya // 7 / 1 / 130 // cillam / pilam / cullam / cakSuH // upatyakAdhityake // 7 / 1 / 131 // etau nipAtyete / upatyakA giryAsannA bhUH / adhityakA parvatAdhirUDhA bhuuH|| avessaMghAtavistAre kaTapaTam / / 7 / 1 / 132 // yathAsaMkhyam / avikaTaH saMghAtaH / avipaTo vistAraH // pazubhyaH sthAne gossttH||7|1 / 133 // gogoSTham / mahiSIgoSTham // dvive goyugaH // 7 / 1 / 134 : pazvarthabhyaH / gogoyugam // SaTve SaDgavaH // 7 / 1 / 135 // pazvarthebhyaH / uSTrapaDgavam // tilAdibhyaH snehe tailaH // 7 / 1 / 136 // tilatailaH / sarSapatailaH // tatra ghaTate karmaNaSThaH // 7 / 1 / 137 // karmaThaH // tadasya saJjAtaM tArakAdibhya itaH // 7 // 1 8 // tArakitaM namaH / pupitastaruH / bahuvacanamAkRtigaNArtham / / garbhAdaprANini // 7 / 1 / 139 / tadasya saJjAtamityarthe itaH / garbhito brIhiH // pramANAn mAtraTa // 7 / 1 / 140 // syantAtpaSTayarthe / jAnumAtramudakam / tanmAtrI bhuuH|| hastipuruSAdvANa // 7 // 1 / 141 // syantApamANASiSTayarthe / hAstinam / hastimAtram / hastidaghnam / istidvayasaM jalam / evaM pauruSam // voya dannaT dvayasaT // 7 / 1 / 142 // UrdhvapramANArthAtsyantAtpaSThyarthe / Uldaghnam / Urudayasam / urumAtram | Urdhvamiti kim ? / rajjumAtrI bhuuH|| mAnAdasaMzaye lupa // 7 / 1 / 143 // mAnArtha eva sAkSAdyaH pramANazabdo hastavitastyAdirna tu rajvAdiH tasmAtprastutasya mAtraDAdeH / hastaH / vitastiH / mAnAditi ||* kim ? / UrUmAnaM jalam / asaMzaya ini kim ? | zamamAtraM syAt / / digoH saMzaye ca // 7 / 1 / 144 // mA. nAntAdasaMzaye prastutamAtraDAdelUp / dvivitstiH| dvipasthaH syAt // mAtraT // 7 / 1 / 145 // prathamAntAnmAnAryASaSThyarthe saMzaye / prasthamAtra dhAnyam // shnshviNshteH||7|| 1 / 146 // zannantAcchadantAca saMkhyAzabdAviMzati %96-9ARSHAN.ARUARY Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REGERMIREMERICHARACT zabdAca mAnavRtteH syantAraSaSThyarthe mAtraTa / dazamAtrAH / paJcadazamAtrAH / triMzanmAtrAH / trayastriMzanmAtrAH / viMzatimAtrAH // Din // 7 / 1 / 147 // zan zada viMzatibhyaH syantebhyo mAnArthebhyaH SaSThayarthe / saMzaya iti nivRtta // paJcadazyardhamAsaH / triMzI / vizino bhvnendraaH|| idaMkimo'turiya kiy cAsya // 7 / 1 / 148 // mAnArthAtpaSTayarthe meye / iyAn / kiyAn / pttH|| yattadetado DAvAdiH // 7 / 1.149 / / mAnArthAtSaSTyartha meye ddtuH| yAvAn / tAvAn / etAvAn / dhaanyraashiH|| yattatkimaH sakhyAyA DatirvA / / 7 / 1 / 150 // mAnAspaSTayarthe saMkhyeye / yati / yAvantaH / / evaM tati / tAvantaH / kati / kiyntH| etau cAtuDatipratyayau svabhAvAdahuvacanaviSayAyeva // avayavAttayaT // 7 / 1 / 151 // saMkhyAtsyantAtSaSThayarthe'vapavini / catuSTayI zabdAnAM pravRttiH / pazcatayo ymH|| dvitribhyAmayaTU vA // 7 / 1 / 152 // syantAttaSThayarthe / iyam / dvitayam / trayam / tritayam // bayAderguNAnmUlyakeye mayaT // 7 // 1 // 53 // syantAtpaSThayarthe / bimayamudazvidyavAnAm / evaM trimayam / dimayA yavA udshcitH| evaM trimayAH / guNAditi kim ? / dvau vrIhiyavau mUlyamasyodazcitaH ||adhikN tatsayamasmin zatasahasre zatizaddazAntAyA ddH||7|1|154|| syantAyAH sNkhyaayaaH| vizaM yojanazataM yojanasahasraM vA / evaM triMzatam / ekAdazam / tatsaMkhyamiti kim ? / viMzatidaMNDA adhikA asmin yojanazate // saMkhyApUraNe'Ta // 7 / 1 / 155 // sNkhyaayaaH| ekAdazI / saMkhyeti kim ? / ekAdazAnAmuSTrikANAM purANo ghaTaH // viMzatyAdervA tamaTa ||7 / 1 / 156 // saMkhyAyAH saMkhyApUraNe / vizatitamaH / vishH| zittamaH / priMzaH // zatAdimAsArddhamAsasaMvatsarAt / / 7 / 1 / 157 / / saMkhyApUraNe tam / zatatamI shsrtmii| mAsatamaH / arddmaastmH| saMvatsaratamo divsH|| SaSThayAderasaMkhyAdeH // 7 / 1 / 158 // saMkhyApUraNe tamaT / SaSTItamaH / saptatitamaH / ame. khyAderiti kim / ekapaSThaH // no maT // 7 / 1 / 159 // asaMkhyAdeH sakhyAyAH saMkhyApUraNe / paJcamI / asaM Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAderityeva / baadshH|| pittithaTa bahugaNapUgasaMghAt // 7 / 1 / 160 // saMkhyApUraNe / bahutithI / gaNatiyaH / pugatithaH / saMghalithaH / pitkaraNaM puMcadbhAvArtham // atorithaT // 7 // 1 / 161 // saMkhyApUraNe / iyatithaH / tAvatithaH // SaTakatikatipayAt thaT // 7 / 1 / 162 // saMkhyApUraNe / SaSThI / katithaH / katipayathaH / / cturH||7|| 1 / 163 // saMkhyApUraNe thaT / caturthI / yogavibhAga uttarArthaH // yeyau ca luk ca // 7 / 1 / 164 // caturaH / saMkhyApUraNe / turyaH / turIyaH // destIyaH // 7 / 1 / 165 // saMkhyApUraNe / dvitiiyH|| brestR ca // 7 // 1 // 166 // saMkhyApUraNe tIyaH / tRtiiyH|| pUrvamanena sAdezcan // 7 / 1 / 167 // pUrvamiti kriyAvizeSaNAd dvitIyAntAt kevalAn sAzca tRtIyAthai kartari in / pUrvI / kRtapUrvI // issttaadeH||7|1 / 168 // syantAhArthe katarIn iSTI / pUrtI / zrAddhe vyApye ktena iti saptamI // zrAhamadya bhuktamikenau / / 7 / 1 / 169 // kartari / zrAddhamanenAdya bhuktaM zrAddhikaH / shraaddhii| zrADazabdaH karmasAdhane dravye vartate // anupadyanveSTA // 7 / 1 / 170 // anupadamanveSTA anupadI gavAm // dANDAjinikAyaHzUlikapArzvakam // 7 // 1 / 171 // ete yayAyogamikaNkAntA nipAtyAH anyeSTaryarthe / dANDAjiniko dAmbhikaH / AyAzUlikaH / tIkSNopAyo'rthAnveSTA / pArzvako'nRtapAyaH sa eva // kSetre'nyasminnAzya iyaH // 7 / 1 / 172 // saptamyantAtkSetrazabdAt / anyasmin kSetre nAzyaH kSetriyo vyAdhiH jArazca // chando'dhIte zrotrazca vA // 7 / 1 / 173 // iyaH / chando'dhIte zrotriyaH / pakSe chAndasaH // indriyam // 7 / 1 / 174 // indrAdiyo nipAtyaH / indrasya liGgamindriyam / / tena vitte caJcucaNI // 7 // 1 / 175 // vidyAcaJcuH / vidyAcaNaH / keshcnnH|| pUraNAd granthasya grAhake ko luka cAsya // 7 // 1 / 176 / / tRtIyAntAt / dvikA ziSyaH // grahaNAbA // 7 / 1 / 177 // gRhyate'neneti grahaNam rUpAdi / granthasya grahaNArthotpUraNapratyayAntAtkaH svArtha tadyoge ca pUraNArthasya lugvA / dikaM dvitIyakaM vA andhagrahaNam // sasyAd gunnaatprijaate|| RSSASSAURRIP Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema prabhA 97 7 / 1 / 178 tena kaH / sasyakaH zAliH / guNAditi kim ? / sasyena parijAtaM kSetram // dhanahiraNye kAme // 7 / 1 / 179 // kaH / dhanakaH / hiraNyako maitrasya // svAGgeSu sakte // 7 / 1 / 180 // kaH / nakhakaH / kezanakhakaH / dantauSThakaH // udare vikaNAdyUne // 7 / 1 / 182 // sakte / audarikaH / anyatrodarakaH // aMzaM hAriNikaH // 7 / 1 / 182 // aMzako dAyAdaH // tantrAdaciroddhRte / / 7 / 1 / 183 // kaH tantrakaH paTaH // brAhmaNAnAmni // 7 / 1 / 184 // aciroddhRte kaH / brAhmaNako nAma dezaH / yatrAyudhajIvi - naH kANDaspRSTA nAma brAhmaNA bhavanti / AyudhajIvI brAhmaNa eva brAhmaNaka ityanye // uSNAt / / 7 / 1 / 185 // acirodhRte'rthe ko nAmni / uSNikA yavAgUH // zItAcca kAriNi // 7 / 1 / 186 // uSNAdamantAtka nAmni / zItaM mandaM karoti zItako'lasaH / uSNako dakSaH // adherArUDhe || 7 | 1 | 187 / / vartamAnAtsvArthe kaH / Aruzabde karttari karmaNi ca ktaH / adhiko droNaH khAryAH / adhikA khArI droNena // anoH kamitari // 7 / 1 / 188 / / kaH / anukAmayate'nukaH || abherIzca vA / / 7 / 1 / 189 // kaH samudAyena cet kamitA gamyate / abhikaH / abhIkaH // so'sya mukhyaH / / 7 / 1 / 190 // kaH / devadattakaH saMghaH / mukhya iti kim ? / devadattaH zatrureSAm // zRGkhalakaH karabhe / / 7 / 1 / 191 // kapratyayAnto nipAtyate / zRGkhalakaH karabhaH // udutsorunmanasi || 7 | 1 | 192 // utkaH / utsukaH / kAlahetuphalAdroge // 7 / 1 / 193 // syantAdasyetikaH / dvitIyako jvaraH / parvatako rogaH / zItako jvaraH // prAyo'nnamasminnAmni // 7 / 1 / 194 // syantAtkaH / guDApUpikA paurNamAsI // kulmASAdaN // 7 / 1 / 195 // syantAtprAyo 'nnamasminnityarthe nAmni / kaulmASI paurNamAsI // vaTakAdina || 7 | 1 | 196 / / syantAtprAyo 'nnamasminnityarthe nAmni / vaTakinI paurNamAsI // sAkSAdddraSTA / / 7 / 1 / 197 || in nAmni | sAkSI / prAyo'vyayasyetyantasvarAdilopaH // iti kSetrAdyarthakAH // taDi praka0 97 Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECIPEARE I . // atha mtvrthiiyaaH|| tadasyAstyasmimiti mtuH||7||2||1|| prathamAntAt paSThyarthe saptamyarthe vA matuH / tatpathamAntamastIti cedbhavati asti samAnAdhikaraNaM bhavatItyarthaH / gomAn / yavamAn / vRkSavAn parvataH / astimAn / astIti vartamAnakAlopAdAnAdvartamAnasattAyAM bhavati na bhUtabhaviSyatsattAyAM / gAvo'syAsan gAvo'sya bhavitAra iti / itikaraNo vivkssaarthH| tena bhUmanindAprazaMsAsu nityayoge'tizAyane saMsarge'sti vivakSAyAM prAyo matvAdayo matAH / / bhUmni, gomaan| nindAyAma, shngkhodkii| prazaMsAyAma, rUpavatI kanyA / nityayoge, kSIriNo vRkSAH / atizAyana, udariNI kanyA / balavAn mallaH / saMsarge, daNDI / prAyikametadbhUmAdidarzanaM sattAmAtre'pi pratyayo dRshyte| vyAghavAn parvataH / tathA matvarthAnmatvarthIyaH sarUpo na bhavati / gomanto'sya santIti maturna bhavati / virUpastu syAdeva / daNDimatI zAlA / virUpo'pi samAnAyAM vRttau na bhavati / daNDa eSAmastIti daNDinaH daNDikA vA / daNDino daNDikA vA'sya santIti nenmat / zaiSikAcchekiko neSTaH sarUpaH pratyayaH kvacit / samAnavRttau matvarthAnmatvarthIyo'pi neSyate / / kvaciditi samAnAyAmasamAnAyAM ca vRttau / zAlI yasyAyaM zAlIye bhavo veti punarIyo na bhavati / virUpastu syAdeva aahicchtriiyH| tathA asaMjJAbhatAtkarmadhArayAnmatvarthIyo na bhavati / vIrapuruSA asmin grAme santIti / atra bahuvrIhereva bhavati / saMjJAyAstu bhavatyeva / gaurakharavadaraNyakam / kathamekagavikaH sarvadhanIti / ekAdeH karmadhArayAt ityAdyArambhasAmarthyAdbhaviSyati / tathA | guNe guNini ca vartamAnebhyo guNazabdebhyo na bhavati / zuklaH paTaH / pratyayamantareNApi hi zuklAdi zabdAnAM tadabhidhAne sAmarthyam // mAvarNAntopAntApaJcamavargAn matormoM vaH // 2 / 1 / 94 // kiMvAn / zamIvAn / vRkSavAn / mAlAvAn / arvAn / bhAsvAn / marutvAn // carmaNvatyaSThIvacakrIvatkakSIvadrumaNvat // 2 / 1 / 96 // ete 999999SASHISHASUSHAN MERCISCIECCAS Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taddhi praka 04:564GESCORTISGRACREDIECP-90%ANG saMjJAyAM nipAra yante / carmaNo na lopAbhAvo NatvaM ca / carmaNyatI nAma nadI / asthizabdasyASThIbhAvaH / aSThIvAn jAnuH caRzabdasya cakrIbhAvaH / cakrIvAna nAma khrH| cakrIvAna nAma rAjA / kakSyAzabdasya kakSIbhAvaH / kakSIvAnAma RSiH / lavaNazabdasya rumaNabhAvaH / rumaNvAnAma parvataH / nAmnItyeva / carmavatI / asthimAn / cakravAn / kakSyAvAn / lavaNavAn // udanvAnabdhau ca // 2 / 1 / 97 / / nAmni nipAtyate / abdhirjalAdhAraH / udanvAn ghaTaH / udanvAn meghaH abdhau ceti kim ? / udakavAna ghaTaH / atra ghaTasyodakasambandhamA vivakSitaM na ddhaatiityrthH|| rAjanvAn surAjJi // 2198 // nipAtyate / rAjanvAn deshH| rAjanvatyaH prajAH / surAjJIti kim ? / rAjavAn // nomyoMdibhyaH // 2 / 1 / 99 // matormovaH / UrmimAn / dalmimAna ityAdi / bahuvacanamAkRtigaNArtham / / A yAt |7|2|2||"ruupaat prazastAhatAta" ityAyavidhervakSyamANaprakRtibhyo matuH, tadasyAsti tadasminnastIti viSaye / / apavAdervAdhA mAbhUditi vacanam / kumArImAn / vrIhimAn // naavaaderikH||7|2|3 // matvarthe / nAvikaH / naumAn / kumArIkaH / kumArImAn // zikhAdibhya in // 7 // 2 // 4 // matvartha / shikhii| zikhAvAn / maalii| mAlAvAn // brIhyAdibhyasto // 7 / 2 / 5 // matvarthe / vrIhikaH / biihii| bIhimAn / mAyikaH / mAyI / mAyAvAn // ato'nekasvarAt / / 7 / 2 / 6 // matvarthe ikenau / daNDikaH / daNDI / daNDavAn / anekasvarAditi kim ? / kharavAn / abhidhAnArthasyeti karaNasyAnuvRtteH kRdantAna rApyavAn / kvacidbhavataH / kAryikaH / kAryo / jAtizabdebhyo na / vyaaghvaan| kvacidbhavataH / taNDulikaH / taNDalI / saptamyarthaM ca na / daNDavagRham / kvacidbhavataH / khalinI bhUmiH tadevaM vyabhicAre mUtraNAdabhidhAnameva zreyaH // aziraso'zIrSazca // 7 // 2 // 7 // asmAnmatvathai ikenI matuzca / azIpikaH / azIrSI / azIrSavAn // arthArthAntAdbhAvAt // 7 / 2 / 8 // arthAdarthAntAca bhAvArthAdeva ikenAveva syAtAma / arthikaH / arthI / pratyarthikaH / pratyarthI / atra matarna / bhAvAditi kim ? / dhanArthAnmatureva / arthavAn / NABALI Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S HOCK8495 bIyarthatundAderilazca // 7 // 29 // cAdikenau / zAlilaH / zAlikaH / zAlI / zAlimAn / tundilH|| tundikaH / tundI / tundavAn / udarilaH / udarikaH / udarI / udaravAn // svAGgAdvivRddhAtte // 7 / 2 / 10 // matvarthe ilekenAH syuH / karNitaH / karNikaH / karNI / karNavAn // vRndAdArakaH // 7 // 2 // 11 // matvartha / vRndArakaH / vRndavAn // zRGgAt // 7 / 2 / 12 // matvarthe ArakaH / zRGgArakaH / zRGgavAn // phalabA~ccenaH // 7 / 2 / 13 // zRGgAnmatvarthe / phalinaH / phalavAn / bahiNaH2 / bhRngginnH2| zikhAditvAt phlii| biiN|mlaadiimsshc||2|14|| cAdinaH / malImasaH / malinaH / malavAn // marutparvaNastaH // 7 // 2 // 15 // matvarthe / marutaH / parvataH / pakSe marutvAn / parvavAn // vlivritunnddebhH||7|2|16 // matvarthe / valibhaH / vaTibhaH / tuNDibhaH / balimAn // U haMzubhamo yus||12|17|| matvarthe / UNAryuH / ahaMyuH / zubhaMyuH // kaMzaMbhyAM yustiyastutaSabham // 72 // 18 // matvarthe / kNyuH| zaMyuH / kantiH / shntiH| kaMyaH / shNyH| kNtuH| shntuH| kantaH / zantaH / kaMvaH / zaMva: / kNbhH| zaMbhaH // blvaatdntllaattaaduulH||7|2|19 / / balUlaH / vAtUlaH / dantulaH / lalATUlaH / balavAn // prANyaGgAdAtolaH // 7 / 2 / 20 // matvarthe / cUDAlaH / cUDAvAn / pANyaGgAditi kim ? / jAvAn praasaadH|| sidhmAdikSudrajanturugbhyaH // 7 // 2 // 21 // matvartha laH / sidhmalaH / sidhmavAn / varmala: yUkAlaH / mU laH // prajJApoMdakaphenAllelI // 7 // 2 // 22 // prajJAlaH / praziLaH / parNalaH / parNilaH / udakalaH / udakila: / phenalaH / phenilaH / phenavAn // kAlAjaTAghATAt kSepe // 7 // 2 // 23 // matvarthe lelo / kaalaalaa| kAlilA / jaTAla: / jaTilaH / ghATAlaH / ghATilaH / kSepa iti kim ? / kAlAvAn // vAca aalaatto| 7 / 2 / 24 // matvartha kSepe / vAcAlaH / vAcATaH // gmin // 7 // 2 // 25 // vAco matvarthe / vAgmmI / vAgvAn // madhvAdibhyo rH||7|2|26 // matvarthe / madhuro rasaH / kharo grdbhH|| kRSyAdibhyo valaca // PRASHRUTVASAHE Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pabhA ENGALCHOREOGRECECX 7 / 3 / 27 // matvarthe // vlcypitraadeH||3|2|82|| dIrghaH / kRSIvala kuTumbI / kRSimat kSetram / AsutIvalaH / kalyapAlaH / AsutimAn / apitrAderiti kim ? / pitRvalaH / mAtRvalaH // lomapicchAdeH zelam // 7 // 2 // 28 // matvarthe yathAsaMkhyam / lomazaH / lomavAn / girizaH / picchilaH / picchavAn / urasilaH // no'GgAdeH // 7 // 2 // 29 // matvarthe / aGganA cArvaGgI strI / pAmanaH / pAmavAn // zAkIpalAlIdavA isvazca // 7 / 2 / 30 // matvarthe nazca / zAkinaH / zAkImAn / palAlinaH / dadvaNaH // viSvaco viSuzca // 7 / 2 / 31 // matvarthe naH / viSuNaHravirvAyurvA / viSvagvAn // lakSmyA anH||7||2|| 32 // matvarthe / lakSmaNaH / lakSmIvAna // prajJAzrahArIvRtterNaH // 7 / 2 / 33 // matvarthe / mAjJaH / prajJAvAn / zrAkhaH / zraddhAvAn / thArcaH / arcAvAn / vArtaH / vRttimAn // jyotsnAdibhyo'N // 7 // 2 // 34 // matvarthe / jyotsnI rAtriH / tAmisrI // sika. tAzarkarAt // 7 // 2 // 35 // matvarthe 'N / saikataH / sikatAvAn / shaarkrH|| ilazca deze // 7 // 2 // 36 // sikatAzarkarAbhyAM matvarthe 'Na / sikatilaH / saikataH / sikatAvAn / zarkarilaH / zArkaro deshH|| ghudromH||7|| 2 / 7 // matvarthe / dhumaH / drumaH // kANDANDabhANDAdIraH // 7 / 2 / 38 // matvarthe kANDIraH / kANDavAn / aannddiirH| bhaannddiirH|| kacchvA hurH||7||2 / 39 // kacchuraH / kacchmAn // dantAdunnatAt // 7 / 2 / 40 // unnatyupAdherdantADDuro matvarthe / danturaH / unnatAdivi kim ? / dantavAn // medhaarthaanverH||7||2||41|| matvarthe / medhiraH // medhAvAn / pakSe vakSamANo vin / medhAvI / rathiraH / rathikaH / rthii|| kRpaaidyaadaaluH||7|| 2 // 42 // matvarthe / kRpAlu: / hRdayAlu: / hRdayI // keshaabH||7||2||43|| matvarthe vA syAt / kezavaH / kezavAn / kezI // maNyAdibhyaH // 7 / 2 / 44 // matvarthe vA syAt / mnnivH| hiraNyavaH / maNimAn // hInAtsvAGgAdaH // 7 // 2 // 45 // matvarthe / kaNeH / hInAditi kim ? / karNavAn // abhrAdibhyaH // 7 // BRURUIRESEAROM gan / mAlamatvaye vAlAdAluH Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 | 46 // matvarthe aH syAt // abhraM nabhaH / arzaso maitraH // astapomAyAmevAsrajo vin // 7 / 2 / 47 // matvarthe / yazasvI | yazasvAn / tapasvI / mAyAvI / mAyAvAn / medhAvI / sragvI / jyotsnAyaNA bAdho mA bhUdityevamartha tapaso grahaNam || AmayAddIrghazca // 7 / 2 / 48 // matvarthe vin / AmayAvI / AmayavAn // svAminIze // 7 / 2 / 49 / / svazabdAnmatvarthe min dIrghazvAsya nipAtyate / svamasyAstIti svAmI // goH // 7 / 2 / 50 // matvarthe min syAt / gomI / gomAn // UrjA vinvalAvazcAntaH / / 7 / 1 / 51 / / matvarthe / UrjasvI / UrjasvalaH / Una // tamisrArNavajyotsnAH // 7 / 2 / 52 // ete matvarthe nipAtyAH / tamisrA rAtriH / tamaH zabdAdra upA ntyasyetvaM ca nipAtyate / tamisrANi guhAmukhAni / matuzca / tamasvAn / arNaso vaH pratyayo 'ntyalopazca / arNavaH // jyotiH zabdAnna upAntyalopazca / jyotsnA candraprabhA // guNAdibhyo yaH // 7 / 2 / 53 / / matvarthe / guNyo nA / himyo giriH / himavAn // rUpAt prazastAhatAt // 7 / 2 / 54 // prazastopAdherAhatopAdhezca rUpAnmatvarthe yaH / rUpyo gauH / rUpyaM kArSApaNam / rUpavAnanyaH // pUrNamAso'NU 7 / 2 / 55 // matvarthe / pUrNo mAcandramA asyAmiti paurNamAsI // gopUrvAdata ikaN // 7 / 2 / 56 // matvarthe | gauzatikaH / ata iti kim ? / goviMzatimAn // niSkAdeH zatasahastrAt // 7 / 2 / 57 // matvarthe ikaN / naiSkazatikaH / naiSkasahasrikaH / Aderikim ? / svarNaniSkazatamasyAsti // ekAdeH karmadhArayAt // 7 / 2 / 58 // adantAdikaN / matvarthe / aikagavikaH // sarvAderin / 7 / 2 / 59 / / adantAt karmadhArayAnmatvarthe / sarvadhanI // prANisthAdasvAGgAd dvandvarunindyAt // 7 / 2 / 60 / / adantAdin / kaTakavalayinI / kuSThI / kakudAvarttI / prANisthAditi kim ? / puSpaphalavAn vRkSaH / asvAGgAditi kim ? / stanakezavatI // vAtAtIsArapizAcAtkazcAntaH // 7 / 2 / 61 / / vAtakI / atIsArakI / pizAcakI // pUraNAdvayasi // 7 / 2 / 62 / / matvarthe immeva / pazcamI bAkaH // Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -BRTNGRECORRECENGAGRECOGA sukhaadeH||7|2|63 // matvarthe / inneva / sukhI / duHkhI // mAlAyAH kSepe // 7 // 2 // 64 // matvartha inneva / mAlI / kSepa iti kim ? / mAlAvAn // dharmazIlavarNAntAt // 7 // 2 // 65 // matvarthe inneva / munidharmI / yatizIlI / brAhmaNavarNI // bAhUrvAdebalAt // 7 / 2 / 66 // matvarthe inneva / bAhubalI / UrubalI // manmAbjAdernAmni / / 7 / 2 / 67 // matvarthe inneva / dAminI / sominI / abjinI / kamalinI // hastadantakarAjjAtau // 7 / 2 / 68 // matvarthe inneva / hastI / dantI / karI // varNAdbrahmacAriNi // 7 / 2 / 69 // matvarthe inneva / varNI / brahmacArItyarthaH / varNavAnanyaH // puSkarAderdeze // 7 // 2 // 70 // matvarthe inneva / puSkariNI padminI / deza iti kim ? / puSkaravAn hastI // suuktsaamnoriiyH|| 7 // 2 / 71 // matvarthe / acchAvAkIyaM mUktam / yajJAyajJIya sAma // lub vA'dhyAyAnuvAke / / 7 / 2 / 72 / matvarthe Iyasya / luvidhereveyo'numIyate / gardabhANDaH / gardabhANDIyo'dhyAyo'nuvAko vA ||vimuktaadernn // 7 // 2 / 73 // matvarthe'dhyAyAnuvAkayoH / vaimuktaH / daivAsuraH adhyAyo'nuvAko vaa|| ghoSadAderakaH // 7 / 2 / 74 // matvarthe'dhyAyAnuvAkayoH / ghoSadakaH / gopadakaH adhyAyo'nuvAko vA // prakAre jAtIyar / / 7 / 2 / 75 // prathamAntAt SaSThyarthe / sAmAnyasya vizeSo vizeSAntarAnupavRttaH prakAraH / paTujAtIyaH // riti // 3 / 2 / 58 // parataH syanUpuMvat / paTavI prakAro'syAH paTujAtIyA // ko'NvAdeH / / 7 / 2 / 76 // pUrvamUtraviSaye / aNukaH / sthUlakaH paraH // jIrNagomUtrAvadAtasurAyavakRSNAcchAlyAcchAdanasurAhibrIhitile // 7 / 2 / 77 // tadasya prakAra iti viSaye kaH / jornnkaashaaliH|gomuutrkmaacchaadnm / avadAtikA surA / surako'hiH / yavako'hiH / yavako vrIhiH / kRSNakAstilAH // / / iti mtvrthiiyaaH|| RAJASRHANPUR Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha svArthikAH // bhUtapUrveccarad || 7|2|78 || ataH paraM prAyaH svArthikAH pratyayAH / tatropAdhiH pratatervijJAyate sa ca pratyayasya dyotyaH tatra vartamAnAnAmnaH pcara / pUrvaM bhUto bhUtapUrvaH / bhUtapUrva ADhya ADhacacaraH / ADhazcarI / TakAro GayarthaH pakAraH puMvadbhAvArtha: / bhUtazabdo varttamAne'pyasti zabdo digAdAvapIti atikrAnta kAlapratipazyarthamubhayorupAdAnam / pratyAsatteH zabdapravRttinimittasya bhUtapUrvatve'yaM pratyayaH teneha nArjuno mAhiSmatyAM bhUtapUrva iti // goSThAdInam / / 7 / 2 / 79 // bhUtapUrve / goSThIno dezaH // SaSThadhA rUpya pparaT // 72 // 80 // bhUtapUrva / devadattarupyo gauH / devadataraH // dhyAzraye tasuH // 772281 // SaSyantAnAnApakSAzraye gamye tasuH / devA arjunato'bhavan / raviH karNato'bhavat // rogAtpratIkAre // 712282 // SaSyantAdapanayane gamye tasuH / pravAhikAsaH kuru taccikitsAM kurvityarthaH // paryabheH sarvobhaye ||7|2|83|| yathAsaMkhyaM vasuH / paritaH sarvata ityarthaH / abhitaH ubhayata ityarthaH / sarvobhaya iti kim ? | vRkSaM pari abhi bA // AdhAdibhyaH // 7284|| sambhavadvibhaktamyantebhyastasuH / Adau Adeva AditaH / antataH / madhyataH // kSepAtigrahAdhyatheSvava surtRtiiyaayaaH||772|85|| tasraH / vRttataH kSiptaH / vRttena nindita ityarthaH vRttato'tigRhyate / sAdhuco'nyAnatikramyavRttena gRhyate / sAdhvAcAra iti sambhAvyata ityarthaH / vRttato na vyathate na calati na vimeti cetyarthaH / suriti kim ? | maitreNa kSiptaH || pApIya mAnena ||7|2| 86 // yoge tRtIyAntAdaka rtustasuH / vRttataH pApaH / tato hIyate / pratinA pazcamyAH // 7 / 2 / 87 // pratimA yoge yA pazcamI vihitA tadantAtsarvA / abhimanyurarjunAdabarjumato vA prati || ahIyaruho'pAdAMne // 7 / 2 / 88 / / paJcamyantAttasu / grAmAd grAmato vaiti / ahamarAha iti kim ? / sAryADInaH girerabarohati // kimayAdisarvoccavaipulyabahoH pit tas // 7 / 2 / 89 // paJcamyantAt // 1 Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GIRARKIRNort ito'taH kutH||7|2|90|| ete saruntA nipAtyante / idamaH sarvAdazaH / itaH / etada aH saryAdezaH / ataH / kimaH / kutaH / sarvataH / bhAraH / yataH / ttH| bahutaH / icAdivarjanaM kim ? / nyAbhyAM / tvat / bhavaipusyeti kim ? / bahoH sUpAt // bhavatvAyuSmadIrghAyurdevAnAMpriyaikArthAt // 7 / 2 / 91 // kimayAdisarvAyavaipulyavaho sarvadhibhaktacantAspittasU vaa| sa bhavAn tatobhavAn / te bhavanta: stobhvntH| sa AyuSmAn tattaAyuSmAn / sa dIrghAyuH satodIrghAyuH / taM devAnAMpriyaM tatodevAnAMpriyam // zraca // 7 // 2 / 92 // bhavatvAthaiH samAnAdhikaraNAt kimayAdisarvAdhavaipulyabahoH sarvasyAcantAd vA / sa bhavAn / tatrabhavAn / tatobhavAn / tasmin bhavati / tatrabhavati tatobhavati / AyuSmadAdinA'pyeSam // saptamyAH // 72 / 94 // kimayAdisarvAyavepulyapahotrap // kSa kutrAtreha // 7 // 2 / 93 ete prabantA nipaatyaaH| kimaH vAdezalapo'kAraH / paSa / kimaH / kuna / patado'kAraH / atra / idama ikArAdezastapo hAdezaH / isa / pranmAtre caite bhAdezAH / tena bhaSadAdiyoge'pi / kSa bhavAn / kutra bhavAn // kiM yattatsabakAyArakAle daa||7|2|95|| saptamyantAt / kasmin kAse kdaa| yadA / tadA / sarvadA / ekadA / anyadA // sadA'dhunedAnIMsadAnImetahiM // 7 // 2 // 86 // ete kAle bAdhye nipAtyante / sarvazandAdApatyayaH sabhAvazcAsya / sarvasmin kAle sadA / idamo'dhumA pratyayo'kArAdezazca / asmima kAle'dhunA / idamodAnI pratyaya ikArAdezazca / idAnIm / tadodAnI pratyayaH / sadAnIm / idamohiH etAdezazca / etAI siyo'dhprecvyhi||72|97|| ete'hi kAle nipAtyAsamAne'hi sadhaH / samAnazabdAt saptamyantAt ghasa pratyayaH samAnaspa sabhAvazca / asminahani madya / idamoghaH pratyayaH akArAdezazcAsya / parasminahani parecavi / parazamdAt ecapiH pratyayaH / sagha iti kecit kAlamA nipAtayanti // pUrvAparAgharottarAnyAnyattaretarAdeyusa // 7 / 2 / 98 // mahi kAse / pUrvasminahami pUrveSuH / apareghuH / aparechuH / uttreyuH| bhanyeSuH / anyatareyuH / itareSuH // ubhayA zudha WROCHIRIGIRIORTURIORITE Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7|2|95||es ati ubhayapaH / ubhaye // aiSamApAtparAri varSe // 7 / 2 / 100 // nipAtyate / asmin saMvatsare eSamaH / idamazamdAtsamasaNa pratyayaH idamazcakArAdezaH / pUrvasmin parasmin vA saMvatsare pakt / pUrva zabdAsparazabdAdvA utpatyayaH tasya ca parAdezaH / pUrvatare paratarevA saMvatsare parAri / pUrvatarazabdAtparatarazabdAdvA Ari pratyayaH prakRteH parAdezazca // anaghatane hiH // 7 / 2 / 1.1 // saptamyantAt kAle vatamAyathAsambhavaM kimayAdisarvAdhavaipulyavahokasmibhadyatane kAle karhi / yahi / tarhi / bahurhi // prakAre thA // 7 / 2 / 102 // smbhvdvibhvsyntaaskimyaadisrvaadhvaipurybho| sarvathA / anyathA // kathamistham // 7 / 2 / 103 // etau prakAre nipAtyo / kimasthApavAdastham / katham / idam esado vA tham / idAdezazca / ittham // saGkhyAyA dhA / / 7 / 2 / 104 // prakAre / ekapA / vidhA / katiSA // vicAle ca // 7 / 2 / 105 // ekasyAnekIbhAvo'neka sya caikIbhASo vicAlaH / tasmin gamye saMkhyAyA thA thA / eko rAzidvauM didhA vA kriyate / bhanekamekamekapA pA karonati // vaikADayamam // 7 / 2 / 1.6 // saMkhyAtmakArahattervicAle ca gamye / aikaNyam ekapA vA bhusyate / anekamekaM karoti aikadhyam / ekathA vA karoti // vivemadhau vA // 7 // 2 / 107 // prakArArthAdvicAle gamye / vaidham / traiSam / deSA / thaa| vidhA / vidhA / mukte / ekarAziM do karoti dvadham / zreSam degaa| dhA / dvidhA / tridhA / karoti // tadati dhaNa // 7 / 3 / 108 // dvitribhyAm / vaidhAni paidhAni // pAre rutvam // 7 / 2 / 109 // vAro dhAtvarthasyAyogapadyena vRttiH tatkAlo vA / tadRtteH saMkhyArthAdvAravati dhAtvarthe kRtvasa / patrakRtvo bhuGkte // vitricaturaH sura / / 7 / 2 / 110 // vArArthebhyastavati / viH / triH / catuHzulkte // ekAtsakRcAsya // 7 / 2 / 111 // vArAtidvati muc / sadbhukte ||bhordhaa''snne // 7 / 3 / 112 // bahoH saMkhyAyaudadurabArAttadvati dhA / bahudhA surakte // dvikzandAdigdezakAleSu prthmaapshcmiisptmyaaH||7||2|| detectorate LANGRAHUAAAAE Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema prabhA 1 113 // vartamAnAtsvArthedhA // lubaJceH // 7 / 2 / 123 / / dikzabdAddigAdivRtteH prathamAdyantAdvihito yA ghara eto vA tasya / prAcI dika ramyA prAramyam / mAG dezaH kAlo vA ramyaH prAgramyam / mAdhyA dizo dezAtkAlAdvA AgataH gataH / prAbhyAM dizi mAcordezakAlayorvA vAsaH prAgvAsaH // UrdhyAdiriSTAtAvazcAsya / 72 | 114 // digdezakAlArthAtprathamAdyantAt / upari upariSTAdramyam / Agato vAso vA // pUrvAvarAdharebhyo 'satAto puravadhazcaiSAm // 7 / 2 / 115 || digAdivRttibhyaH prayamAntebhyaH / puraH / avaH / adhaH / purastAt / avarasvAt / adharastAt / ramyamAgato vAso vA // parAvarAtstAt / / 7 / 2 / 116 / / dvigAdharthAt prathamAntAtsvArthe parastAt / avarastAt / ramyamAgato vAso vA // dakSiNottarAcAtam // 7 / 2 / 117 // cAtparAvarAbhyAM ca digAdyarthAbhyAM prathamAdyantAbhyAM svArthe / dakSiNataH / uttarataH parataH / avarataH / ramyamAgato vAso vA // adharAparAyAt / / 7 / 2 / 118 | dakSiNottarAbhyAM ca digAdyarthAbhyAM prathamAdyantAbhyAM / adharAt // pacosparasya dipUrvasya cAti // 7 / 2 / 124 / pazcAt / dakSiNapazcAt / dakSiNAt / uttarAt / yamAgato vAso vA // vAdakSiNAt prathamAsaptamyA AH // 7 / 2 / 119 // digAdyarthA / dakSiNA / dakSiNataH / dakSiNAdramyaM vAso vA // AhI dUre / / 7 / 2 / 120 / / dUradigdezArthAva prathamAsaptamyantAddakSiNAdA Ahizra syAt / grAmAddakSiNA dakSiNAhi ramyaM vAso vA // vottarAt / / 7 / 2 / 121 // digAdyarthAt sijyantAdA Ahizca vA / uttarA / uttarAhi / uttarataH / uttarAt ramyaM vAso vA // adUre enaH // 7 / 2 / 122 / / dikzabdAdadUradigAdyarthAt siGayantAdenaH / pUrveNAsya ramthaM vasati vA // kRbhvastibhyAM karmakartRbhyAM prAgatasvecviH // 7 / 2 / 126 / / karmArthAtkugA yoge kartrarthAbhvastiyoge gamye ciH // IzvaSAvarNasyAnavyayasya || 4 | 3 | 111 // zuklIkaroti pathama / prAgazuklaM zuklaM karotItyarthaH / zuklI bhavati / zuklI syAt paraH / anavyayasyeti kim ? divAbhUtA rAtriH / pUrvasUtre prAgiti ki taDi praka0 102 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma ? | azuklaM zuklaM karotyekadA // dIrghaviyaGyakkyeSu ca // 4 / 3 / 108 // yAdAvAzipi ca dIrghaH / zucIkaroti // arurmanazcakSuzcaMtorahorajasAM luk cchau / 7 / 2 / 127 / / arUsyAt / bahuvacanAttadantAnAmapi grahaNam / mahArUsyAt / unmanAsyAt / cakSUsyAt / cetIsyAt / rahIsyAt / rajIsyAt " isusobahulam // 7 / 2 / 128 / / chauM luk / sarpIkaroti navanItam / dhanUsyAt / na ca bhavati / sarpirbhavati / dhanurbhavati // vyaanasyAnta IH // 7 / 2 / 129 / / cau bahulam / dRSadIbhavati zilA / na ca bhavati / dRSad bhavati zilA || Apatyasya kyaccyoH / / 2 / 4 / 91 // vyaJjanAyo luka / gArgIbhavati / Apatyasyeti kim ? | sAGkAzyoyati / vyaJjanAdityeva / kArikeyIvati // Rno roH // 4 / 3 / 109 / / viyaGgyakyeSu / pitrIsyAt // vyAptau ssAt // 7 / 2 / 130 // kRbhvastibhyAM yoge karmakartRbhyAM prAgna tatra iti viSaye sAdiH sAt prAgatazvasya sarvAtmanA dravyeNa sambandhe gamye / dvisakAnirdezAna paH | agnisAt kASThaM karoti / agnimAdbhavati / agnisAtsyAt // jAteH saMpadA ca / / 7 / 2 / 132 / / kRbhvastibhiryoge kRkarmaNo bhvastisampatka mAgatatana sAmAnyasya vyAptau ssAt / asyAM senAyAM sarve zastramagnisAtkaroti daivam | agnisAdbhavati / agnisAtsyAt | agnisAtsampadyate // tatrAdhIne // 7 / 2 / 132 / / tatreti saptamyantAt kabhavati saMpadyoge ssAt / rAjasAt karoti / rAjasAdbhavati | rAjasAtsyAt I rAjasAtsampadyate 11 deye zrA ca // 7 / 2 / 133 // saptamyantAdadhIne kRbhvastisaMpadyoge / cakAraH kRbhvastibhyAM sampadA cetyasyAnukarSaNArthI na tu ssAtaH / tenottaratra nAnuvarttate / devatrAkaroti dravyam / vipratrAbhavati syAt samyate vA deya iti kim ? | rAjasAt syAt rASTram // saptamI dvitIyAddevAdibhyaH / / 7 / 2 / 134 // svArthe trA / devatrA vaset bhavet syAt karoti vA evaM manuSyatrA // tIyazamyabIjAkRgA kRSI DAc // 7 / 2 / Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taDi COACAAAAA 135 // dvitIyaM vAraM karoti dvitIyAkaroti kSetram / dvitIyaM vAraM kRSatItyarthaH / evaM tRtIyA karoti / zambA koro ti kSetram / anulomakRSTa punastiryaka kRSatItyarthaH / anye tvAhuH zambasAdhanaH kRSiriti zambena kRSatItyarthaH / bI&|| jAkaroti / sapte pazcAdabIjena saha kRpatItyarthaH / kRgeti kim ? / dvitIyaM vAraM kRSati / kRSAviti kim ? / dvi tIyaM paTaM karoti // saMkhyAderguNAt // 7 / 2 / 136 // kRgyoge kRSiviSaye DAca / dviguNA karoti kSetram / dviguNaM kRSatItyarthaH // samayAdyApanAyAm / / 7 / 2 / 137 / kRgyoge DAc / samayA karoti / kAlaM kSipatItyarthaH / / sapatraniSpatrAdativyathane // 7 / 2 / 138 // gamye kRgyoge DAn / sapatrAkaroti mRgam / patraM zarastena sahitaM karoti / zaramasya zarIre pravezayatItyarthaH / niSpatrA karoti / zaramasyAparapAna niSkramayatItyarthaH / sapanAkaroti vRkSa vAyuH / niSpatrAkaroti / atra patrazAtanamevAtivyathanam / sapatrAkarotItyapi maGgalAbhiprAyeNa niSpatrAkaraNamevocyate / yathA dopo nandatIti vidhvaMsaH / bhativyathana iti kim ? / sapanna karoti vRkSaM sekaH // nisskulaaniekossnne||8 7 / 2 / 138 // kugyoge DAn / niSkulA karoti dADimam / antaravayavAn bahiniHsArayatItyarthaH / niSkopaNa iti kim ? / niSkulaM karoti zatrum // priyasukhAdAnukUlye // 7 / 2 / 140 // gamye kRgyoge hAca / priyAkaroti gurum / sukhAkaroti / gurorAnuklyaM karoti tamArAdhayatItyarthaH / AnukUlya ipti kim ? / priyaM karoti sAma / mukha karotyauSadhapAnam // duHkhAtmAtikUlye // 7 // 2 // 141 // gamye kagyoge TAca / duHkhAkaroti zatruma / anabhimatAnuSThAnena taM pIDayatItyarthaH / prAtikUlya iti kim ? / duHkhaM karoti rogaH // zUlApAke // 7 / 2 / 142 // kRgyoge DAca / zRlAkaroti mAMsam / zUlena pacatItyarthaH // satyAdazapathe / / 7 / 2 / 143 // kamyoge DAca / satyAkaroti vaNigbhANDam / kApaNAdidAnena mayAvazyametat kretavyamiti vikretAraM pratyAyayatItyarthaH / azapatha iti kima ? / satyaM karoti / zapathamityarthaH / madramadrAdvapane // 7 / 2 / 144 / / kRgyoge hAca / mahAka A.COACHAARAAAAA Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ICALACESAMAHARACTER roti bhadrAkaroti nApitaH / zizoGgilya kezacchadanaM karotItyarthaH / vapana iti kim ? / madraM karoti saadhuH|| avyaktAnukaraNAdanakastarAtkRbhvastinA'nitau vizva // 7 / 2 / 145 // DAj vA yasmin dhvanau varNA vizeSarUpeNa nAbhivyajyante so'vyaktaH // DAcyAdau // 7 // 2 / 149 // avyaktAnukaraNasyAne kasvarasyAcchandAntasya dvisye sati to luka / paTapaTAkaroti bhavet syAdA / AdAviti kim ? / patapatAkaroti / pUrvasUtre'nekasvarAditi kim ? / khAT karoti / anitAviti kim ? / pariti karoti // vahvalpArthAtkArakAdiSTAniSTe pzam // 7 / 2 / 150 // yathAsaMkhyam / iSTa pAzitrAdi / aniSTa zrAddhAdi / grAme bahavo bahuzo vA dadAti / evaM bhUrizaH / alpamalpazo vA datte zrAddhe / evaM stokazaH / iSTAniSTa iti kim ? / bahudatte zrAddhe / alpaM pAzitre // saGkhyaikArthAdvIpsAyAM zasa 7 / 2 / 151 // kArakAd vA / ekekamekazo vA datte / mApaM mASa mASazo vA dehi / saMkhyaikArthAditi kim / mASau mASau datte / vIpsAyAmiti kim ? / dvau datte // saGkhyAdeH pAdAdibhyo dAnadaNDe cAkalluka ca // 7 // 2 / 152 // vIpsAyAM viSaye tadyoge ca prakRterantasya / dvau dvau pAdau iti dvipadikAM datte daNDito bhuGkte vA / evaM dvizatikAm // tIyAhIkaNa na vidyA cet // 7 / 2 / 153 / / tIyAntAdavidyArthAt svArthe TIkaNa vA / dvitIyam dvatIyIkam / vidyA tu dvitIyA // niSphale tilApiJjayejo // 7 / 2 / 154 // niSphalastilaH tilapejaH / tilapinaH / prAyo'toyasaTa mAtra // 7 / 2 / 155 // svArthe / yAvad yasam / yAvanmAtram / pAyograhaNaM prayogAnusaraNArtham // varNAvyayAt svarUpe kaarH|| 7 / 2 / 156 / / svArthe vA / akAraH / kakAraH / aaNkaarH| svarUpa iti kim ? / aH viSNuH ||raadephH // 7 // 2 / 157 // vA syAt / rephaH / prAyo'dhikArAdrakAra ityapi // naamruupbhaagaadeyH|| 7 / 2 / 158 // svArthe / nAmadheyam / rUpadheyam / bhAgadheyam // martAdibhyo yaH // 7 / 2 / 159 // svArthe / martyaH / suuryH|| navAdInatananaM ca nU cAsya / 7 / 2 / 160 // svArtha yo vA / navInam / na A%AECEKALAKAALCALCISHIELHI Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hema prabhA104 tanam / nUtnam / navyam || prAtpurANe nazca / / 72 / 161 / / inatanatnAH / praNam / prINam / pratanam / pratnam / purANamityarthaH // devA / / 7 / 2 / 162 || svArthe vA / devatA // hotrAyA IyaH // 7 / 2 / 163 || svArthe vA | hotrIyam || bheSajAdibhyaSTadyaN // 7 / 2 / 164 / / svArthe vA / bhaiSajyam / Anantyam // prajJAdibhyo'N / / 7 / 2 / 165 / / svArthe vA / prAjJaH / vANijaH // zrotrauSadhikRSNAccharIrabheSajamRge / / 7 / 2 / 166 // yathAsaMkhyaM svArthe'N vA / zrautra vapuH / auSadhaM bheSajam / kASNa mRgaH // karmaNaH sandiSTe // 7 / 1 / 167 // svArthe'Na vA / anyenAnyo'nyasmai yadAha svayedaM kAryamiti tatsandiSTaM karma / kArmaNaM karoti / sandiSTaM karma karotItyayaiH // vAca ikaN // 7 / 2 / 168 // sandiSTe | vAcikaM vakti // vinayAdibhyaH / 7 / 2 / 169 // svArthe ikaNa vA / vainayikam / sAmayikam / upAyAd hasvazca / / 7 / 2 / 170 // svArthe ikaNa vA / aupayikam // mRdastikaH // 7 / 2 / 171 / / svArthe vA / mRttikA / mRt // sasnau prazaste // 7 / 2 / 172 // mRdo vA / mRtsA mRtsnA || prakRte mayaT // 7 / 3 / 1 // svArthe prAcuryeNa prAdhAnyena vA kRtaM prakRtam / annamayam / pUjAmayam / asmin // 7 / 3 / 2 / prakRtArthAnmayaTU / annamayaM bhojanam // tayoH samUhavacca bahuSu / / 7 / 3 / 3 // prakRte'smin ityetayorviSayayormayaT / ApU pakam / apUpamayam apUpAstatparva vA // nindya pAza // 7 / 3 / 4 / svArthe / vaiyAkaraNapAzaH // prakRSTe tama // 7 / 3 / 5 // sukupAratamaH / kArakanamaH / pakAraH puMvadbhAvArthaH // vAntitatamAntito'ntiyAntiSad / / 7 / 4 / 31 // ete tamavAdyannAH kRtatikAdilopAdayo vA nipAtyante / atizayenAntika antamaH / atra tikazabdalopo no mazAna iti saccAbhAvazca nipAtyane / pakSe antikatamaH / antimaH / atra kaM zabdasya lopa: / antikatamaH / antitH| apAdAnalakSaNe tasau kasya lopaH / antikataH / antike sAdhuH / antiyaH / kalopa ikArasya ca lopAbhAvaH / antikthH| antike sIiti antipat / atra kalopaH sasya patvaM ca / pakSe anti taddhi praka0 104 Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasat ||byorssibhjye ca tarap // 7 // 3 // 6 // yormadhye prakRSTe vibhajye ca vartamAnAttarap / pttutrH| evaM sAGkAzyakebhyaH pATaliputrakA aaddhctraaH|| kvacit // 7 // 3 // 7 // svArthe'pi tarap / abhinnameva abhinnatarakam / uccastarAm / kvacidgrahaNaM ziSTaprayogAnusaraNArtha // kiM tyAdye'vyayAdasatve tayorantasyAm // 7 / 3 / 8 // tamaptarapoH / kiMtarAm / kiMtamAm / pacatitarAm / pacatitamAm / aparANhetarAm / aparANhetamAm / nitarAm / nittamAm / sakhe tu uccaistamastaruH // guNAGgAbeSTheyam / / 7 / 3 / 9 // tamaptaraporviSaye yathAsaMkhyam / pakSe yathAprAptaM tamaptarapI paTiSTuH / paTutamaH / paTIyAn / pttutrH| guNagrahaNaM kim ? gautamaH / gotaraH / aGgagrahaNaM kim ? zuklatamam / katara rUpam / cinmatoNISTeyasI lup // 7 // 4 / // // naikasbarasya // 7 // 4 // 44 // antyasvarAderiniNyAdau ca luk / strajiSThaH / sajIyAn / tvaciSThaH / tvacIyAn // alpayUnoH kan vA // 7 // 4 / 33 // NISTheyasI kaniSThaH / kanIyAn / alpiSThaH / alpIyAn / yaviSThaH / yavIyAn // prazasyasya shrH||7|4 / 34 // nniissttheysii| shresstthH| zreyAn ||dhRddhsy ca jyaH // 4 // 35 // prazasyasya NISTheyasau / jyeSThaH // jyAyAn // 7 // 4 / 46 // nipAtyate / jyAyAn ||baaaantikyoH sAdhanedau ||7||4||37||nniissttheysii // saadhisstthH| nA sAdhIyAn / nediSTaH / nedIyAn / priyasthireti prAdaya aadeshaaH| meSThaH / preyAn / syeSThaH / stheyAn / spheSThaH / spheyA Pn / variSThaH / varIyAnityAdi / pRthumRdubhRzetyAdinA RkArasya / prathiSThaH / prathIyAn / mradiSThaH / mradIpAn i tyAdi // bahorNISThe bhUya // 7 / 4 / 40 // bhuuyisstthH|' bhUlaka cevarNasya ' bhUyAn / bhUU ityUkAraprazleSAdavAdezA | na / sthUladUretyAdinAntasthAdilope guNe ca / sthaviSThaH / sthavIyAn / viSThaH / davIyAn / hasiSThaH isIyAn / kSepiSThaH / kSepIyAn / kSodiSThaH / kSodIyAn / uyantasvarAdeH kariSThaH / karIyAm ||syaadeshc prazaste rUpam // 7 // 3 / 10 // naamnH| pacatirUpam / tyAdyantAno kriyApradhAnatvAt sAdhyatvena liGgasaMkhyAdhanandhayAt rUpayantasyautsargika. AAAAAA Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *R ASAHABARADARASA mekavacanaM napuMsakaliGgaM ca / pnndditruupH|| atamabAderISadasamApte kalpap dezyap dezIyaT // 7 / 3 / 11 // tyAdyantAnAmnazca / ISadasamAptaM pacati pacatikalpam / pacatidezyam / pacasidezIyam / paTukalpA / paTudezyA / paTudezI-| yA // nAmnaH prAgbahuvI // 7 / 3 / 12 // ISadasamApte // bahupaTuH / paTukalpaH ||n samavAdiH kpo'cchimaadibhyH||7|3|13 // ayameSAmanayorvA prakRSTaH paTukaH / acchinnAdibhya iti kim ? / chinnakatamaH / / anatyante // 7 / 3 / 14 // kabantAttamavAdina // chinnAdyartha vacanam / idameSAmanayorvA prakRSTaM chinnakaM / bhinnakama // yAvAdibhya kH| 7 / 3 / 15 // svArthe / yAvakaH / mnnikH| yAvAdirAkRtigaNastenAbhinnatarakam / bahutarakamityAdi siddham / / kumaariikiiddneysoH|7|3|16 // svArtha kaa|| kandukaH // zreyaskaH // lohitAnmaNI // 7 / 3 / 17 // svArthe ko vaa| lohitako lohito maNiH // rktaanityvrnnyoH||7|3|18|| lohitAta ko vA // lohitakA paTaH / lohitakamakSikopena ||kaalaat // 7 / 3 / 19 // kajjalAdiraktanityavaNe ca vattemAnAt ko vA / kAlakaH paTaH / kAlakaM mukhaM vailakSyeNa // shiitossnnaahtii||7|3|20|| ko vA / zItaka RtuH / uSNaka RtuH / RtAviti kima ? zIto vAyuH / uSNaH sprshH||lnviyaataatpshii // 7 // 3 // 21 // ko vaa| lUnakaH / viyAtakaH pazuH // snAnAdvedasamAptau // 7 / 3 / 22 // gamyAyo snAtAtkaH / vedaM samApya snAtaH snAtakaH // // tanuputrANubRhatIzUnyAt sUtrakRtrimanipuNAcchAdanarikte / / 7 / 3 / 2 // yathAsaMkhya kaa| tanukaM sUtram / putrakA kRtrimaH / aNukaH / bRhatikA AcchAdanavizeSaH / zUnyako riktaH // bhAge'STamAH // 7 / 3 / 24 // vaa| ASTamo bhAgaH // SaSThAt // 7 // 3 // 25 // bhAge o vA / pASTho bhaagH| yogavibhAga uttarArthaH ||maane kshc|| 7 / 3 / 26 / bhAge SaSThAj yo vA / cet SaSThakaH pASTho bhAgaH mAnam // ekAdAkin cAsahAye // 7 // 3 // 27 // kr| ekAkI / ekakaH // asahAya iti kim ? eka AcAryAH // prAgnityAtkapU // 7 // 3 // 28 // nityaza OCTSAGEOG-%EGEGESGARH Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R-PAP BiABABIECOREAAR bdasaMkIrtanAtyAya yeAsteSu dyotyeSu kabadhikRto jJeyaH / kutsitA'lpo'jJAto vA'zvo'zvakaH / pakAraH puNvdbhaavaarthH|| tyAdisadiH svressvntyaatpuurvo'k||7|3|29 : prAgnityAt / kutsitamalpamajJAtaM vA pacati pacataki / sarvake / vizvake // yussmdsmdo'sobhaadisyaadeH|| 7 / 3 / 30 // svareSvantyAtpUrvo'k / tvayakA / mayakA / asobhAdisyAderiti kim ? yuSmakAmu / yuvkyoH| yuvakAbhyAM ||avyysy ko c||7|3|31||maagnityaayeaastessu ghotyeSu svarotpUrvo'k tatsabhiyoge / kutsitamuccaiH / uccakaiH / nIccakaiH / dhakit // pRthakad // tUSNIkAm // 7 / 3 / 32 // tUSNImo mAyAkkA ityanto nipAtyate prAgnityAt / kutsitAdi tUSNI tUSNIkAmAste // kutsitAlpAjJAte // 7 / 3 / 33 // yathAyogaM kbaadyH| azvakaH / pacatakiH / uccakaiH // anukampAta uktniityoH||7|3 / 34 // gamyayoryathAyogaM kabAdayaH / putrakaH / anukampitaH putra ityarthaH / svapipaki / pU. traka ehaki utsAha ke upaviza / kardamakenAsi digdhakaH // ajAtena'nAmno bahusvarAdiyekelaM vA // 7 / 3 / 15 // anukampAyaryA gamyAyAm / tadyuktanItAviti na vartate anukampyayAdeva pratyayavidhAnAt // dvitiiyaatsvraay|| 7 / 3 / 41 // anukampAryA vihite svarAdau pratyaye zabdasvarUpasya luk / deviyH| devikaH / devilaH / devadattakaH / ajAderiti kim ? / mahiSakaH // vopAderaDAko ca // 7 / 3 / 36 // ajAtemanuSyanAmadheyAbahusvarAdunukampAyAmiyekelAH / anukampita upendradatta upaDaH / upakaH / upiyaH / upikaH / upilaH / upendradattakaH ||Rvrnnaavtsvraaderaadelk prakRtyA ca // 7 / 3 / 37 // anukampotpannasya pratyayasya / mAtRyaH / mAtRkaH / mAtRlaH / vAyuyaH / pAyukaH / vAyulaH / svarAderiti kim ? / madrabAhukaH // lukyuttarapadasya kA n||7|3 / 38 // nRnAmno'nukampa.yAM gamyopAm / devadatto devaH / te lugvetyuttarapadalopaH / anukampito devo devakaH / devakA / uttarapadasyeti kim ? dattikA // luk cAjinAntAt // 7 / 3 / 19 // manuSyanAmnaH ka na tatsanniyoge luguttarapadasya / myaaprkH|| ER Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K A SARAIBARDASAR SaDvajaikasvarapUrvapadasya svare // 7 // 3 // 40 // uttarapadasyAnukampArthe pratyaye luk // uttarasUtrasyApavAdaH / anu-la kampito vAgAzIrvAgdatto vAgAzIrdatto vA vAciyaH / vAcikaH / vAcilaH / SaDvarjetyAdi kim ? anukampita upendradatta upadaH // SaDaGguli paDiyaH / svara iti kim ? vAgAzIrdattakaH // dvitIyAtsvarAdUrdhvam // 7 / 3 / 41 // anukampArthe svarAdau pratyaye luka / deviyaH // sandhyakSarAttema // 7 // 3 // 42 // anukampArthe svarAdau pratya-| ye prakRterdvitIyAtsvarAvaM luk // kuberadattaH kRSiyaH / kuvikaH / kubilaH / sandhyakSarAditi kim ? anukampito | gurudatto guruyaH ||shevlaadyaadestRtiiyaat // 7 // 3 / 43 // manuSyanAmno'nukampAyAM vihite svarAdau pratyaye svarAkSaM luk // zevaliyaH / zelikaH / zevalilaH // kvacituryAt // 7 / 3 / 44 // evaM supariya ityAdi bRhsptiyH|| pUrvapadasya vA // 7 / 3 / 45 // dattiyaH / dattikaH / dattalaH / vA vacanAdyathAprAptam / deviyaH / devikaH / devilaH // haskhe // 7 / 3 / 46 // yathAyoga kavAdayaH / paTakaH / pacataki ||kuttiishunnddaadrH||7|3| 47 / / hasve // kuTIraH / zuNDAraH // zamyA krau|| 7 / 3 / 48 // isve // zamIruH / zamIraH // kutvA hupH|| 7 / 3 / 49 / isve // kutupaH / kutUriti carmamaya tailAdhAvapanamucyate // kAsUgoNIbhyAM taraTa / / 7 / 3 / 50 // ithe / komuutrii| goNItarI / kAmU: zakti mAyudham / goNI dhAnyAcapanam // vatsokSAzcarSabhAd hAse pit / 7 / 3 / 51 // svapravRttinimittasya gamye taraT // vatsaraH / uksstrH| ashvtrH| RSabhataraH // vaikAd yonihArya uttrH||7|3| 52 // vaa| samudAyAdekadezA jJAtiguNakriyAsaMjJAdravyaniSkRSya buDyA pRthaktriyamANo ni ryaH / ekataro bhavatoH kaTaH / paTurgantA devadatto daNDI vA / pakSe ekakaH // yattaskimanyAt // 7 / 3 / 53 // bayorekasminirdhAya staraH / yataro bhavatoH kAdistatara Agaccheta / evaM kataraH / anytrH| bahUnAM prazne datamava vA // 7 / 3 / 54 // yadAdibhyo nirbhArye uttrH|| yatamo yataro yA bhavatAM kaTastattamastaro vA yAta / evaM *CIA- MASTI-SHAHARASHTRA F Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katamaH / kataraH / anyatamaH / anyataraH / pakSe yako yo vA / sakaH sa vA bhavatAM kaTha ityAdi / vaikAt // 7 / 3 / 55 / / bahUnAmekasminnidhAyeM DatamaH / ekatamaH / ekakaH / eko vA bhavatAM kaTaH // ktAttamayAdezvAnatyante // 7 // 3 / 56 / / kap / anatyantaM bhinnaM / bhinnakam / bhinatamakam / bhinnatarakam // na sAmibacane // 7 / 3 / 57 // upapade anatyantArthAt kAntAt kevalAtsamavAdyantAca kap // sAmi anatyantaM bhinnam / ardhamanatyantaM bhinnam // nityaM abhino'N // 7 / 3 / 58 || svArthe / nityagrahaNAnmahAvibhASA nivRttA / vyAvakrozI / sAM kUTinam / visAriNo matsye // 7 / 3 / 59 || svArthe'N / visaratIti visArI / grahAditvANNin / vaisAriNo matsyaH / visArI anyaH // pUgAdamukhyakAJJjyo driH // 7 / 3 / 60 // nAnAjAtIyA aniyatavRttayo'rthakAmapradhAnAH saGghAH pUgAH / tadvAcino nAnnaH svArthe yaH sa ca drisaMjJaH, na cetpUgArtha mukhyArthakAntam / lauhadhvaNyaH / lohadhvajAH pUgAH / amukhyakAditi kim ? devadattakaH pUgaH // vrAtAdakhiyAm // 7 / 3 / 61 // nAnAjAtIyA aniyatavRttayaH zarIrAyAsajIvinaH saMghA vrAtAH, tadarthAtsvArthe jyo driH // kApotapAkyaH / akhiyAmiti kim ? / kapotapAkA // zatrajIvisaMghAjyaD vA // 7 / 3 / 62 // svArthe, sa ca driH / zAvaryaH / zabarAH / pulindAH / pakSe zaraH / saMgha kim ? vAguraH // vAhIkeSvabrAhmaNa rAjanyebhyaH // 7 / 3 / 63 // zastrajIvisaMghavAcinaH svArthe SyaTU sa driH / kauNDIvizyaH / kuNDIvizAH / abrAhmaNetyAditi ki ? gaupAliH / rAjanyaH // ghRkATTeNN // 7 / 3 / 64 // zastrajIvisaMghavAcinaH svArthe sa ca driH / vArkeNyaH / vRkAH / vAhIkane nityamavAhakatve tu vikalpena yaTi prApte vacanam / evamuttarasUtratrayamapi // yaudheyAderan // 7 / 3 / 65 / zastrajIvisaMghArthAd driH / yaudheyaH / ghArttayaH // parzvaderaNU // 7 / 3 / 66 // zakhajIvisaMghArthAt svArthe dviH / pArzavaH / rAkSasaH / striyAM tu pazuH / breramaNo'prAcyabhargAderityaNo lupi uto'prANinazcetyAdi noG // dAmanyAderIyaH // 7 / 3 / 67 // zastrajIvi - Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghArthAd driH / daamniiyH| aulapIyaH / zrumacchamIvacchikhAvacchAlAdRvarNAvavidabhRdabhijito gotre'No ||* yaJ // 7 / 3 / 68 // svArtha sa ca driH // zrumato'patyamaN tadantAya / shriimtyH| zAmIvatyaH / zaikhAvatyaH / zAlAvatyaH / aurNAvatyaH / vaidabhRtyaH / AbhijityaH / gotra iti kim ? / zrumate idaM zrImatam // iti svaarthikaaH|| taDiiti zrItapogacchAcAryavijayadevamUrivijayasiMhamUripaTTaparamparApratiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcArya paka0 bhaTTArakazrIvijayanemimUriviracitAyo vRhathemaprabhAyAM taDitaprakaraNam // OM%- 57-%- *SHREFRHEREFREMIERHITTORRE cha // atha dviruktaprakriyA // ||astkRtsmbhrme // 74/72 // padaM vAkyaM vA prayujyate / ahirahiH / budhyasva budhyasva / ahi budhyasva budhyasva budhyasva / hastyAgacchati hastyAgacchati / laghupalAyadhvaM laghupalAyadhvam // nAnAvadhAraNe // 7474 // nAnAbhasAnAmiyattaparicchede gamye zabdo dviH / asmAtkArSApaNAdiha bhavadbhayAM mApaM mApaM dehi / atra bAra sambandhino mASA na sAkalyena dditsitAH kintu pratyekaM mASamAtrameveti na vIpsA'sti / avadhAraNa iti kisI asmAtkApiNAdiha bhavadbhayAM mASa dvau trIn vA dehi / / AdhikyAnupUrvya // 7 / 4 / 75 // mule 2 sthUlAH ||ddtrddtmo samAnAM strIbhAvaprazne // 7 // 4 // 76 // umAvimAvAghobata rAyatA / katamA katamA eSAmAdyatA / bhAveni kima ? ubhAvimau lakSmIvantI katarAnayorlakSmI tizaye // 7 / 4 / 77 / / svArthasya dyotye dviH|| aatishaayikaapvaadH| pUrva pUrvaM puSyanti / prathA propotsaM pAdapUraNe // 7 // 4 / 78 // dviH // praprazAntakaSAyAgnerupopaplavavarjitam / udujvalaM tapo yasya sa saMza chara Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PERSA-%E CHAR- 8 // vIpsAyAM dviruktasya // yo kA / eka ekA / virAme vivakSita SAKAAREEEG yata taM jinam / sAmIpye'dho'dhyupari // 7 // 4 // 79 // dviH|| adho'dho grAmam / adhyadhi grAmam / uparyupari grAmam // vIpsAyAm // 7 / 4 / 80 / vartamAnaM dviH|| pRthak saMkhyAyuktAnAM bahUnAM sajAtIyAnAmarthAnAM sAkalyena pratyeka kriyayA guNena dravyeNa jAtyA vA yugapatprayoktuAptumicchA vIpsA // vRkSaM vRkSaM siJcati / grAmo grAmo ramaNIyaH // plup cAdAvekasya syAdeH // 7 / 4 / 81 // vIpsAyAM dviruktasya // pitkaraNAdataDite'pi lapi pravadAvaH / ekaikA / eka ekA / virAme vivakSite sandhirnabhavati / Adipadasya syAdeH plutyuttareNAbhedAzrayaNe syAdyantatvAta sarvAdayo syAdAvini pUMvadbhAvo na prApnotIti lupaH pica vidhIyate / iha dvivaMcanaM pUrveNaiva siddhaM plabmAnaM vidhIyate / AdAviti kima ? uttarokto mAbhUt // bandai vaa|| 7 // 4 // 82 // vIpsAyAM dviruktasya dvarAdeH syAdeH 'lupa ezcAma, uttaraprenopacaM syAdecAmbhAvI vA nipAtyate dvandvaMdvI dI vA tiSThataH / / rhsymyaaNdoktivyutkraantiyjnypaatrpryoge|| // 7 / 4 / 83 // vIpsAyAmiti nivRttam / dvivacanaM zeSaM pUrvavanipAtyate / dvandvaM mantrayante / pazavo TanTa mithanAyate / dvandvaM vyutkrAntAH / dvandvaM yajJapAtrANi prayunakti // lokajJAte'tyantasAhacarya / / 7 / 4 / 84 // dyota miti nipAtyate / dvandra rAmalakSmaNau / dvandraM baladevavAsudevauM / AvAdhe // 7 // 4 // 85 / / dvirAdau syAdezca plapa // ruka ruka / gatagataH // navA guNasahorit // 7 // 4 // 86 // guNazabdo mukhyasadRze guNe guNini vA vartamAno divA Adau syAdeH plUp sA ca rit // ritkaraNaM pratiSiddhasyApi puvAvasya ritIti vidhAnArtham // zuklaM zaklaM rUpam / kAlakakAlikA / pakSe zuklajAtIyam ||priysukhN caakRcch|| 7 / 4 / 87 // vA virAdau syAdeH plapa c|| priyapriyeNa priyeNa vA datte // sukhasukhena vA'dhIte // vAkyasya parirvajane // 7 // 4 // 88 // varjanANe vAkyAMza: parirvA dviH|| paripari pari vA trigartebhyo dRSTo meghH|| vAkyasyeti kim ? paritrigarta vRTo megha ra 'nyetaretarasyAm syAdervApuMsi / / 3 / 2 / 1 // prayujyamAnasya sambandhinaH // ime saravyo kule vA parasparAM paraspa OMOMOMOMOM Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ram anyonyAm / anyonyam anyonyam itaretarAma itaraitaram bhojayataH / AbhiH sakhIbhiH kulairvA parasparAM paraspareNa | anyonyAm anyonyena itaretarAma itaretareNa bhojyate / apuMsIti kim ? ime narAH parasparaM bhojayanti / aparo'rthaH / parasparAdInAmasi prayujyamAnAnA sambandhinaH syAderam vA / abhiH sakhIbhiH kulairvA parasparaM paraspareNa bhojyate puMsIticchitvA ambidhAnamapi ebhirnaraiH parasparaM paraspareNa vA bhojyate / ime parasparAdayaH :zabdAH svabhAvAdekatvapuMstvavRttayaH karmavyatIhAraviSayAH / asmAdeva ca nirdezAt parAnyetarazabdAnAM sarvanAmnAM virvacanAdi nipAtyate // iti // saddhi + ||iti viruktaprakriyA // HARASHREAKISTA-TAURAHAR iti zrItapogacchAcAryavijayadevasUrivijayasiMhamUripaDaparamparAmatiSThitagItArthatvAdiguNopetavRddhicandrAparanAmavRddhivijayacaraNakamalamilindAyamAnAntevAsisaMvignazAkhIyatapogacchAcAryabhaTTArakazrImadvijayanemisUriviracitAyAM vRhathemaprabhAyAM pUrvAI sampUrNam //