Book Title: Aagam 01 ACHAR Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004101/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArAgasUtram namo namo nimmaladasaNassa 'pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH / "AcAra" mUlaM evaM vRtti: [mUlaM + bhadrabAhusvAmI kRt niyukti; + zilAMkAcArya racita vRttiH] [Adaya saMpAdakaH - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. / / (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA ni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) | '06/06/2014, zukravAra, 2070 jyeSTha zukla 8 jain_e_library's Net Publications ~0~# Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka -- dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [-], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra - [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jam Education national AcArAGgasUtrasya mUla "TAiTala peja" SPIRAT // arham // zrImadgaNadharavarasudharmasvAmipraNItaM zruta kevalibhadrabAhukhAmiddabdhaniryuktiyuktaM zrImacchIlAGkAcAryavihitavivRtiyutaM zrI AcArAGgasUtram (pUrvabhAgaH ) / meerz2 mudrayitA mahezAnapuranivAsi zA. lallubhAI kizoradAsavihitadravya sAhAyyena AgamodayasamitikAryavAhakaH zAha-veNIcandraH sUracandrAtmajaH / mudritaM mohamayyAM nirNayasAgarayantre rA. rA. rAmacaMdra yesU zeDagedvArA vIrasaMvat 2442. vikramasaMvat 1972. #ITE 9594. paNyam 1.12-0 prathama saMskaraNe pratayaH 500 For Parnal&Prat Use C ~1~# Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAMka: -- 001 014 019 032 040 049 056 063 073 078 084 088 098 109 115 125 134 139 mUlAkA: 552 viSaya: zrutaskaMdha 1 adhyayanaM 1 zastraparijJA -- uddezakaH 1 jIvaastitvaM --uddezakaH 2 pRthvikAya -- uddezakaH 3 apkAya: -- uddezakaH 4 agnikAya: -- uddezaka: 5 vanaspatikAya: -- uddezakaH 6 trasakAya: --- uddezakaH 7 vAyukAyaH adhyayanaM 2 lokavijayaH -- uddezakaH 1 svajana: -- uddezakaH 2 adRDhatvam -- uddezaka: 3 madaniSedhaH -- uddezakaH 4 bhogAsaktiH --uddezaka: 5 lokanizrA -- uddezakaH 6 amamatvaM adhyayanaM 3 zItoSNIyaM -- uddezakaH 1 bhAvasRptaH -- uddezakaH 2 duHkhAnbhavaH -- uddezakaH 3 akriyA -- uddezakaH 4 kaSAyavamanaM adhyayanaM 1 samyaktvaM -- uddezakaH 1 samyakavAdaH pRSThAMka 005 023 025 059 082 101 116 136 150 167 200 226 236 254 262 284 301 306 320 332 344 353 354 AcArAga sUtrasya viSayAnukrama viSaya: mUlAMka 143 147 150 154 159 164 169 173 179 186 194 198 201 207 * 210 215 -- uddezakaH 2 dharmapravAdIparIkSaNaM -- uddezakaH 3 niravadyatapaH - uddezakaH 4 saMyamapratipAdanaM -vacanaM adhyayanaM 5 lokasAra: uddezakaH 1 ekacaryA - uddezaka: 2 viratamuni - uddezakaH 3 aparigraha -- uddezakaH 4 avyaktaH -- uddezaka: 5 hadopamaH -- uddezakaH 6 kumArgatyAgaH adhyayanaM 6 dayutaM --uddezaka: 1 svajanavidhunanaM -- uddezakaH 2 karmavidhUnanaM -- uddezakaH 3 upakaraNa evaM zarIra-vidhananaM uddezakaH 4 gauravatrikavidhUnanaM -- uddezaka: 5 upasarga-sanmAna vidhananaM "adhyayanaM 7 vyucchinam" adhyayanaM 8 vimokSaM - uddezakaH 1 kuzIlaparityAgaH uddezakaH 2akalpyaparityAgaH pRSThAMka 366 380 387 395 400 411 420 430 443 456 467 468 483 490 501 511 522 532 543 niryakti gAthA: 356 viSaya: mUlAMka: 220 224 229 231 236 240 265 288 304 318 -- 335 398 -- uddezakaH 3 aMgaceSTAbhASitaH uddezakaH 4 vehAsanAdimaraNaM -- uddezaka: 5 glAnabhaktaparijJA --uddezaka: 6 iMgitamaraNaM --uddezakaH 7 pAdapopagamanamaraNaM -- uddezakaH 8 uttamamaraNavidhiH adhyayanaM 9 upadhAnazrutaM -- uddezakaH 1 caryA: -- uddezakaH 2 zayyA: - uddezakaH 3 pariSahaH -- uddezakaH 4 rogAtaMka: zrutaskaMdha - 2 cUDA-1 adhyayanaM 1 piNDaiSaNA ( uddezakA: 1... 11) AhAragrahaNa vidhi evaM niSedha: AhArArthe gamanavidhi:, saikhaDIdoSa:, pAnakagrahaNa vidhi:, bhojana grahaNa vidhi ityAdi / adhyayanaM 2 zayyaiSaNA - (uddezakA: 1... 3) zayyA vasati grahaNe niSedhaH va vidhi: saMstAraka pratimA muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ~2~# pRSTha 551 556 563 568 567 582 596 605 616 623 628 640 640 646 647 722 723 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAMka: ----- 754 mUlAkA: 552 mUlAMka: viSaya: pRSThAMka ___ zrutaskaMdha-2 cUDA-1 | adhyayanaM 3 iO 753 445 --- (uddezakA: 1...) vihAra niSedha: va vidhi: varSAvAsaH, gamanAgamana vidhi: va niSedhaH pathinA saha vArtAvidhi ** | adhyayanaM 4 bhASAjAtaM 774 466 --uddezakaH 1 vacanavibhaktiH / 775 470 |--uddeshkH 2 krodhotpativarjanaM | 782 | adhyayanaM 5 vastraiSaNA 475 --uddezakaH 1 vastragrahaNavidhi: 789 483 |--uddezaka: 2 vastradhAraNavidhi: 798 AcArAGga sUtrasya viSayAnukrama muulaaNk:| viSaya: pRSThAMka ** | adhyayanaM 6 pASaNA 802 486 -- (uddezakA: 1.2) 802 pAtrasvarUpaM, pAtragrahaNa vidhi:niSedhazca, pAtra paDimA, pAtra pramArjanA, pAtra parigrahaNam ** | adhyayanaM 7 avagraha pratimA 808 495 |-- (uddezakA: 1, 2) 808 avagraha Adi yAcanAvidhi: evaM avagraha paDimA(7) cuDA-2. 818 497 | saptaikaka 1 sthAnaM 818 498 | saptaikaka 2 niSidhikA: 820 niyukti gAthA: 356 | viSaya: | pRSThAMka 499 | saptaikaka 3 uccAra-prazravaNaM 502 | saptaikaka 4 zabdaH 505 | saptaikaka 5 rUpa: 506 | saptaikaka6 parakriyA 507 | saptaikaka 7 anyonyakriyA cUDA-3 - 509 | bhagavan mahAvIrasya cyavana,janma, dIkSAdi varNanam, paMca mahAvratasya prarUpaNA, tasya paMca-paMca bhAvanA cUDA-4 . 862 509 anityabhAvanA, mune hasti Adi upamA,antkRt mokSagAmI muni0 AcArAGaga sutrasya saMkSipta viSayAnakrama: parisamApta: muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra' mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ~3~# Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [AcAra- mUlaM evaM vRtti:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "AcArAgasUtra" ke nAmase sana 1916 (vikrama saMvata 1972) meM Agamodaya samiti dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdakamahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira apane nAmase 'jinazAsana ArAdhanA TrasTa' kI tarapha se AcArya zrI hemacandrasUrijIne chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, Upara apanA nAma evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. yaha spaSTa rUpase eka prakArase adattAdAna hI hai, aisI aneka prato ke agale do peja palaTakara yA nae DAlakara unhoMne apane nAmase chapavAi hai, isa taraha vo apane Apako bar3A Agama saMrakSaka sAbita karanekI anacita ceSTA kara cuke hai| isI AcArAMga sUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se AcArya zrI nayacaMdrasAgarasUrijIne bhI chapavAyA hai, samudAya kI vaphAdArI nibhAte hue isa pUjyazrIne pUjya sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjazrI kA nAma bar3I ijjata ke sAtha apanI jagaha pe hI rakhA hai, aura khudakA nAma puna: saMpAdaka rUpa se peza kiyA hai | apanI prastAvanAmeM nayacaMdrasAgarasUrijI ne bhI merI taraha ukta bAta kA ullekha kiyA hai| isI AcArAMgasUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se pUjya jambUvijayajI mahArAjajIne zrI motIlAla banArasIdAsa kI taraphase prakAzita karavAI hai, jo kI pustaka rUpase bAIMDeDa hai, aura pariziSTameM pUjya zrI punyavijayajI saMkalita zuddhi-vRddhi patraka diyA hai| - hamArA ye prayAsa kyoM? --- Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI. Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira zrutaskaMdha-adhyayana-uddezaka-mUlasUtra-niyukti Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hae hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa H] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa likhI hai | abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isiko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| ......muni dIparatnasAgara. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH OM namaH sarvajJAya // jayati samastavastuparyAya vicArApAstatIrthika, vihitaikai katIrthanayavAdasamUhavazAtpratiSThitam / bahuvidhabhaGgisiddhasiddhAntavidhUnitamalamalImasaM, tIrthamanAdinidhanagatamanupamamAdinataM jinezvaraiH // 1 // (skandakacchandaH) AcArazAstraM suvinizcitaM yathA, jagAda vIro jagate hitAya yaH / tathaiva kiJcidgadataH sa eva me, punAtu dhImAn vinayArpitA giraH // 2 // zastraparijJAvivaraNamatibahugahanaM ca gandhahastikRtam / tasmAt sukhabodhArtha gRhNAmyahamaJjasA sAram // 3 // Jain duration indamational // arham // zrIsudharmasvAmiviracitaM / zrIzrutakevalibhadrabAhukhAmiddavdhaniryuktiyutaM / zrIzIlAGkAcAryavihitavivaraNasamanvitaM / zrIAcArAGgasUtram / vRttikAra racita Arambhika gAthA: For P&Pratap O ~5~# Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [-1, uddezaka -1, mUlaM -1, niyukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- iha hi rAgadveSamohAdyabhibhUtena sarveNApi saMsArijantunA zArIramAnasAnekAtikaTukaduHkhopanipAtapIDitena tadapanayanAya adhyayanaM 1 rAvRttiH heyopAdeyapadArthaparijJAne yalo vidheyaH, sa ca na viziSTavivekamRte, viziSTavivekazca na prAptAzeSAtizayakalApAptopadeza-18 uddezakA (zI0) mantareNa, Aptazca rAgadveSamohAdInAM doSANAmAtyantikaprakSayAt , sa cAhata eva, ataH prArabhyate'rhadvacanAnuyogaH, sa ca caturdhA, tadyathA-dharmakathAnuyogo gaNitAnuyogo dravyAnuyogazcaraNakaraNAnuyogazceti, tatra dharmakathAnuyoga uttarAdhya-12 // 1 // lAyanAdikA, gaNitAnuyogaH sUryaprajJaptyAdikaH, dravyAnuyogaH pUrvANi sammatyAdikazca, caraNakaraNAnuyogazcAcArAdika, sa ca pradhAnatamaH, zeSANAM tadarthatvAt , taduktam-caraNapaDivattiherDa jeNiyare tiSiNa aNuoga"tti, tathA "caraNapaDivattiherDa dhammakahAkAladikkhamAdIyA / davie daMsaNasohI daMsaNasuddhassa caraNaM tu // 1 // " gaNadharairapyata eva tasyai|vAdI praNayanamakAri, atastatpratipAdakasyAcArAGgasyAnuyogaH samArabhyate, sa ca paramapadaprAptihetutvAtsavitaH, taduktam"zreyAMsi bahuvighnAni, bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM, kvApi yAnti vinaaykaaH|| 1 // " tasmAdazeSapratyU hopazamanAya maGgalamabhidheyaM, taccAdimadhyAvasAnabhedAtridhA, tatrAdimaGgalaM 'surya me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAya'mi-15 dAtyAdi, atra ca bhagavadvacanAnuvAdo magalam, athavA zrutamiti zrutajJAnaM, tacca nandyantaHpAtitvAnmaGgalamiti, etaccAsAvinenAbhilapitazAstrArthapAragamanakAraNaM, madhyamaGgalaM lokasArAdhyayanapazcamoddezakasUtraM 'se jahA kevi harae paDipuNNe : ciTThAi samaMsi bhomme uvasantarae sArakkhamANe ityAdi, atra ca idaguNairAcAryaguNotkIrtanam , AcAryAzca pazcanamaskA 1 caraNapratipattihetavo yenetare prayo'nuyogAH / caraNapratipattihetavo dharmakathAkAladIkSAdikAH / dravye darzanazuddhidarzanazuddhasya caraNaM tu // 1 // 2-564-59-7-54-59 JanEauraton intamational For sUtrasya upodghAta:, catura anuyoga: ~6-2 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka H dIpa anukrama [-] "AcAra" aMgasUtra- 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | rAntaHpAtitvAnmaGgalamiti etaccAbhilaSitazAstrArthasthirIkaraNArtham, avasAnamaGgalaM navamAdhyayane'vasAnasUtram 'abhinivvuDe amAI AvakahAe bhagavaM samiyAsI' atrAbhinirvRtagrahaNaM saMsAramahAtarukandocchedya'vipratipacyA dhyAnakArisvAnmaGgalamiti etacca ziSyapraziSyasantAnAvyavacchedArthamiti, adhyayanagata sUtramaGgalatvapratipAdanenaivAdhyayanAnAmapi maGgalatvamuktameveti na pratanyate, sarvameva vA zAstraM maGgalaM, jJAnarUpatvAt, jJAnasya ca nirjarArthatvAt, nirjarArthatvena ca tasyAvipratipattiH, yaduktam - "jaM annANI kammaM khavei bahuyAhiM vAsakoDIhiM / taM nANI tihiM gutto khaveda ussAsamitterNa // 1 // maGgalazabdaniruktaM ca mAM gAyatyapanayati bhavAditi maGgalaM mA bhUGgalo vighno gATho vA nAzaH zAstrasyeti maGgalamityAdi, zeSaM tvAzepaparihArAdikamanyato'vaseyamiti / - sAmpratamAcArAnuyogaH prArabhyate - AcArasyAnuyogaH- ardhakathanamAcArAnuyogaH, sUtrAdanu-pazcAdarthasya yogo'nuyogaH, sUtrAdhyayanAtyazcAdarthakathanamiti bhAvanA, aNorvA laghIyasaH sUtrasya mahatA'rthena yogo'nuyogaH, sa cAmIbhirdvArairanugantavyaH, tadyathA nikkhevegaDa niruttivihipavittIya keNa vA kassa / tadArabheyalakSaNa tadarihaparisA ya suttattho // 1 // tatra nikSepo-nAmAdiH saptadhA, nAmasthApane kSuNNe, dravyAnuyogo dveSA-Agamato noAgamatazca tatrAgamato jJAtA tatra cAnupayukto, noAgamato jJazarIra bhavyazarIra tavyatirikto'nekadhA, dravyeNa-seTikAdinA dravyasya- AtmaparamANvAderdravyeniSadyAdI vA anuyogo dravyAnuyogaH, kSetrAnuyogaH kSetreNa kSetrasya kSetre vA'nuyogaH kSetrAnuyogaH, evaM kAlena kAlasya * pratiziSyeti pra. 1 yadajJAnI karma kSapayati bahukAbhitrakoTImiH / tajjJAnI tribhirguptaH kSapayatyuvAsamAtreNa // 1 // Jan Education intemational sUtrasya upodghAtaH, AcArasya anuyoga: For Prest Use Only ~7~# Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka -- dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-] mUlaM [-], niryukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH // 2 // kAle vA'nuyogaH kAlAnuyogaH, vacanAnuyoga ekavacanAdinA, bhAvAnuyogo dvedhA-Agamato noAgamatazca tatrAgamato jJAtopayukto, noAgamatastu aupazamikAdibhAvaiH, teSAM cAnuyogo'rthakathanaM bhAvAnuyogaH, zeSamAvazyakAnusAreNa (zI0) 5 jJeyaM, kevala mihAnuyogasya prastutatvAttasya cAcAryAdhInatvAt keneti dvAraM vitriyate, tathopakramAdIni ca dvArANi pracurataropayogitvAtpradarzyante tatra keneti kathambhUtena ?, yathAbhUtena ca sUriNA vyAkhyA karttavyA tathA pradarzyate- "desakulajAiruvI saMghayaNI dhiijuo aNAsaMsI / avikatthaNo amAI thiraparivADI gahiyavakko // 1 // jiyapariso jiyanido | majjhattho desakAlabhAvannU / Asannaddhapaibho NANAvihadesa bhAsaNNU // 2 // paMcavihe AvAre jutto suttatthatadubhayavi| hinnU / AharaNa he kAraNaNayaNiuNo gAhaNAkusalo // 3 // sasamayaparasamayaviU gaMbhIro dittimaM sivo somo / guNasayakalio jutto pavayaNasAraM parikaheuM // 4 // AryadezodbhUtaH sukhAvabodhavacano bhavatItyato dezagrahaNaM, paitRkaM kulamikSvAkkAdi jJAtakulazca yathotkSiptabhAravahane na zrAmyatIti, mAtRkI jAtistatsaMpanno vinayAdiguNavAn bhavati, 'yatrAkRtistatra guNA vasantI' ti rUpagrahaNaM, saMhananadhRtiyuto vyAkhyAnAdiSu na khedameti, anAzaMsI zrotRbhyo na vastrAdyAkAGgati, avikatthano hitamitabhASI, amAyI sarvatra vizvAsyaH, sthiraparipATiH paricitagranthasya sUtrArthagalanAsaMbhavAt, grAhyavAkyaH sarvatrAskhalitAjJaH, jitaparSad rAjAdisadasi na kSobhamupayAti, jitanidro'pramattatvAnnidrApramAdinaH ziSyAn sukhenaiva prabodhayati, madhyasthaH ziSyeSu samacitto bhavati, dezakAlabhAvajJaH sukhenaiva guNavadezAdau vihariSyati, Asannalabdhapratibho drAk paravAdyuttaradAnasamartho bhavati, nAnAvidhadezabhASAvidhijJasya nAnAvidhadezajAH ziSyAH vyAkhyAnaM su Education Intemational sUtrasya upodghAtaH, AcArasya anuyogaH For Porannal & Prata Use Only ~8~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 2 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [9.], adhyayana -, uddezaka [-], mUlaM -1, niyukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: SACARALE * khamavabhotsyante, jJAnAdyAcArapazcakayuktaH zraddheyavacano bhavati, sUtrArthatadubhayavidhijJa utsargApavAdaprapaJca yathAvad jJApayiSyati, hetUdAharaNanimittanayaprapazcajJaH anAkulo hetvAdInAcaSTe, grAhaNAkuzalo bahIbhiyuktibhiH ziSyAn bodhayati, svasamayaparasamayajJaH sukhenaiva tatsthApanocchedI kariSyati, gambhIraH khedasahA, dIptimAn parAdhRSyaH, zivahetutvAt zivaH, tadadhiSThitadeze mAryyAdyupazamanAt, saumyaH sarvajananayanamanoramaNIyaH, guNazatakalitaH prazrayAdiguNopetaH, evaMvidhaH sUriH pravacanAnuyoge yogyo bhavati // tasya cAnuyogasya mahApurasyeva catvAryanuyogadvArANi-vyAkhyAGgAni bhavanti, tadyathA -upakramo nikSepo'nugamo nayA, tatropakramaNamupakramaH upakramyate'nenAsmAdasminniti vopakramaH-vyAcikhyAsitazAkhasya samIpAnayanamityarthaH, sa ca zAstrIyalaukikabhedAd dvidhA, tatra zAstrIyaH AnupUrvI nAma pramANa vaktavyatA'rthAdhikAraH samavatArazceti poDhA, laukiko nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt podaiva / nikSepaNamanenAsmAdasminniti vA nikSepaH, upakramAnItasya vyAcikhyAsitazAkhasya nAmAdinyasanamityarthaH, sa ca trividhaH, tadyathA--oghaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazca, tatraughaniSpanno'GgAdhyayanAdisAmAnyAbhidhAnanyAsaH, nAmaniSpanna AcArazastraparijJAdivizeSAbhidhAnanAmAdinyAsaH, sUtrAlApakaniSpannazca sUtrAlApakAnAM nAmAdinyasanamiti / anugamanamanenAsmAdasminniti vA'nugamaH, arthakathanamityarthaH, sa ca dvidhA-niyuktyanugamaH sUtrAnugamazceti, tatra niyuktyanugamastrividhA, tadyathAnikSepaniyuktyanugamaH upodghAtaniryuktyanugamaH sUtrasparzikaniyuktyanugamazceti, tatra nikSepaniyuktyanugamo nikSepa eva sAmAnyavizeSAbhidhAnayoroghaniSpannanAmaniSpannAbhyAM nikSepAbhyAmanugataH sUtrApekSayA vakSyamANalakSaNazceti, upodghAta sUtrasya upodghAta:, catvAri anyogadvArANi- upakrama Adi ~ 9 -23 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [1.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH niryuktatyanugamazcAbhyAM dvAragAthAbhyAmanugantavyaH, tadyathA - "udde se Nise va Niggame khettakAlapurise ya / kAraNapaJcayalakkhaNa gae samoyAraNA'Numae // 1 // kiM kativihaM kassa kahiM kesu kahaM kecciraM havai kAlaM / kai saMtaramavirahiyaM bhavA(zI0) 2 garisa phAsaNaNiruttI // 2 // sUtrasparzikaniryuktyanugamaH sUtrAvayavAnAM nayaiH sAkSepaparihAramarthakathanaM, sa ca sUtre sati OM bhavati, sUtraM ca sUtrAnugame, sa ca sUtroccAraNarUpaH padacchedarUpazceti / anantadharmAdhyAsitaM vastvekenaiva dharmeNa nayanti 2 - paricchindantIti jJAnavizeSA nayAH, te ca naigamAdayaH sapteti / sAmpratamAcArAGgasyopakramAdInAmanuyogadvArANAM yathAyogaM kiJcid vibhaNipurazeSapratyUhopazamanAya maGgalArthe prekSApUrvakAriNAM ca pravRttyarthaM sambandhAbhidheyaprayojanapratipAdikAM niyuktikAro gAthAmAha // 3 // vaMdit savvasiddhe jiNe a aNuogadAyae sacve / AyArassa bhagavao nijatti kittahassAmi // 1 // tatra vanditvA sarvasiddhAn jinAMzceti maGgalavacanam, anuyogadAyakAnityetaca sambandhavacanamapi, AcArasyevetyabhidheyavacanaM, niryukkiM kariSye iti prayojanakathanamiti tAtparyArthaH, avayavArthastu 'vanditve 'ti 'vadi abhivAdanastutyo 'rityarthadvayAbhidhAyI dhAtuH, tatrAbhivAdanaM kAyena stutirvAcA, anayozca manaHpUrvakatvAtkaraNatrayeNApi namaskAra Avedito bhavati, sitaM mAtameSAmiti siddhAH - prakSINAzeSakarmANaH sarve ca te siddhAzca sarvasiddhAH, sarvagra1] uddezo nirdeza nirgamaH kSetraM kAlaH puruSatra / kAraNaM pratyayaH lakSaNaM nayAH samavatAraH anumatam // 1 // kiM katividhaM kasya ka ke kathaM kiyaciraM bhavati kAlam / kati sAntaramavirahitaM bhavAkarSAH sparzanA niruktiH // 2 // Estication Untational sUtrasya upodghAtaH, niryukti gAthAe~ vaMdana evaM pratijJA gAthA For Party at Use Only ~10~# adhyayanaM1 uddezakaH 1 // 3 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [-], uddezaka [-1, mUlaM -1, niyukti: [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * haNaM tIrthAtIrthAnantaraparamparAdisiddhapratipAdaka, tAnbanditveti sambandhaH sarvatra yogyaH, rAgadveSajito jinA:-tIrthakRtastAnapi sarvAna atItAnAgatavarttamAnasarvakSetragatAniti, anuyogadAyinaH-sudharmasvAmiprabhRtayo yAvadasya bhagavato niyuktikArasya bhadrabAhusvAminazcaturdazapUrvadharasyAcAryo'tastAn sarvAniti, anena cAmnAyakathanena svamanISikAvyudAsaH kRto bhavati, 'vanditve ti ktvApratyayasyottarakriyAsabyapekSatvAduttarakriyAmAha-'AcArasya' yathArthanAmnaH 'bhagavata' iti arthadharmaprayatnaguNabhAjastasyaivaMvidhasya, nizcayenArthapratipAdikA yuktiniyuktistAM 'kIrtayiSye' abhidhAsye iti antastatvena niSpannAM niyukti bahistattvena prakAzayiSyAmItyarthaH // 1 // yathApratijJAtameva vibhaNinikSepArhANi padAni tAvat suhabhUtvA''cAryaH saMpiNDya kathayati AyAra aMga supakhaMdha vaMbha caraNe taheva sasthe ya / pariNAe saMNAe nikkheyo taha disANaM ca // 2 // AcAraaGgazrutaskandhabrahmacaraNazastraparijJAsaMjJAdizAmityeteSAM nikSepaH kartavya iti / tatrAcArabrahmacaraNazastraparijJAzabdA nAmaniSpanne nikSepe draSTavyAH, aGgazrutaskandhazabdA oghaniSpanne, saMjJAdikzabdI sUtrAlApakaniSpanne nikSepe draSTavyAviti // 2 // eteSAM madhye kasya katividho nikSepa ityata AhacaraNadisAvajANaM nikkhevo caukkao ya nAyavo / caraNami chaviho khalu sattaviho hoi u disANaM // 3 // 1 cAndramatena Nija ubhayapadabhAvAt / wataneltmanam sUtrasya upodghAta:, niyukti gAthAe~- AyAra, aMga, ityAdi zabdasya nikSepA: ~11-23 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAjavRttiH (zI0) caraNadigvajanAM caturvidho nikSepaH, caraNasya SaDravidhaH, dikzabdasya saptavidho nikSepaH, atra ca kSetrakAlAdikaM yathA| sambhavamAyojyam // 3 // nAmAdicatuSTayaM sarvavyApIti darzayitumAha jattha ya jaM jANijjA nikkhevaM nikkhive niravasesaM / jatthaviya na jANijA cakka nikkhive tattha // 4 // 'yatra' caraNadikzabdAdI yaM nikSepaM kSetrakAlAdikaM jAnIyAtaM tatra niravazeSaM nikSiped, yatra tu niravazeSaM na jAnIyAdA5 cArAGgAdau tatrApi nAmasthApanAdravyabhAvacatuSkAtmakaM nikSepaM nikSipedityupadeza iti gAthArthaH // 4 // pradezAntaraprasiddhasyArthasya lAghavamicchatA niyuktikAraNa gAthA'bhyadhAyi 1) 8 || AdhAre aMgaMmi yadiTTho cakkaniklevo / navaraM puNa nANattaM bhAvAyAraMmi taM vocchaM // 5 // kSullikAcArakathAyAmAcArasya pUrvoddiSTo nikSepaH aGgasya tu caturaGgAdhyayana iti, yazcAtra vizeSaH so'bhidhIyate -'bhAvAcAraviSaya' iti // 5 // yathApratijJAtamAha tarasegaDha pavataNa paDhamaMga gaNI taheva parimANe / samoyAre sAro ya satahi dArehi nANataM // 6 // 'tasya' bhAvAcArasya ekArthAbhidhAyino vAcyAH, tathA kena prakAreNa pravRttiH- pravarttanamAcArasyAbhUt tacca vAcyaM, tathA prathamAGgatA ca vAcyA, tathA gaNI AcAryastasya katividhaM sthAnamidamiti ca vAcyaM tathA 'parimANam' iyattA vAcyA, tathA kiM ka samavataratItyetacca vAcyaM tathA sArazca vAcyaH, ityebhirddhariH pUrvasmAdbhAvAcArAdasya bhedo-nAnAtvamiti piNDArthaH // 6 // avayavArtha tu niryuktikRdevAbhidhAtumAha Jan Estication Intemational sUtrasya upodghAtaH, niryukti gAthAe~- bhAvAcAra: For Parts O ~ 12 ~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 4 // wwwindinary Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama H "AcAra" aMgasUtra- 1 (mUlaM+niryuktiH + vRttiH) - zrutaskaMdha [1], adhyayana [ - ], uddezaka [ - ], mUlaM [ - ], niryukti: [7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH AyAro AcAlo AgAlo Agaro ya AsAso / Ayariso aMgaMti ya AiNNA''jAi AmokkhA ||7|| Acaryate Asenyata ityAcAraH, sa ca nAmAdicaturddhA tatra jJazarIrabhavyazarIratadvyatirikto dravyAcAro 'nayA gAthayA'nusarttavyaH - 'NAmaNa dhoyaNavAsaNa sikkhAvaNasukaraNAvirohINi / dabvANi jANi loe davvAyAraM viyANAhi // 1 // bhAvAcAro dvidhA-laukiko lokottarazca tatra laukikaH pASaNDikAdayaH paJcarAtrAdikaM yat kurvvanti sa vijJeyo, lokottarastu paJcadhA jJAnAdikaH, tatra jJAnAcAro'STadhA tadyathA - 'kAle viNae bahumANe bahANe tahA aNiNhavaNe / vaMjaNa atthatadubhae aDaviho NANamAyAro // 1 // darzanAcAro'pyaSTadhaiva tadyathA - 'nissaMkiyanikakhiya nivvitigicchA amUDhadiDI ya / ubavUhathirIkaraNe vacchalapabhAvaNe aTTha // 2 // ' cAritrAcAro 'pyaSTadhaiva, - 'tizeva ya guttIo paMca samiio aDa miliyAo / pavayaNamAIDa imA tAsu Thio caraNasaMpanno // 3 // tapaAcAro dvAdazadhA tadyathA - 'aNasaNamUNoyariyA vittIsaMkhevaNaM rasaJcAo / kAyakileso saMlINayA ya 1 nAmanabhAvanacAsana zikSaNasukaraNAvirodhIni / dravyANi yAni Thoke dravyAcAraM vijAnIhi // 1 // 2 kAlo vinayaH bahumAnaH upadhAnaM tathA anivaH / vyajanamarthastadubhayasmin aSTavidho zAnAcAraH // 1 // nizvato niSkAGkSito nirvicikitso'mUDhadRSTi / upabRMdA sthirIkaraNaM vAtsalyaM prabhAvanA'STau // 2 // tisra eva ca guptayaH pakSa samitayo'STa militAH / pravacanamAtara imAstA sthitavaraNasaMpannaH // 3 // anazanamavamaudarya vRttisaMkSepaNaM rasatyAgaH / kAmakezaH saMlInatA ca bAhyaM tapo bhavati // 4 // prAyazcittaM vinayo vaiyAvRtyaM tathaiva svAdhyAyaH / dhvAnamutsarge'pi ca abhyantaraM tapo bhavati // 5 // anihitavIryaH parAkramate yo yathoktamAyuktaH / yunakti va yathAsthAma jJAtavyaH sa vIryAcAraH // 6 // Jan Estication matinal sUtrasya upodghAtaH, AcAra zabdasya paryAyAH, paMcAcAra varNanam For Parts Onl ~13~# www.indiary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- bajjho tavo hoi // 4 // pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggoviya agbhitarao tavo hoi rAGgavRttiH // 5 // vIryAcArastvanekadhA - 'aNi gUhiyabalavirao parakamai jo jahuttamAuso / juMjai ya jahAthAmaM nAyabyo vIri(zI0) 3 yAyAro // 6 // eSa pazcavidha AcAraH, etatpratipAdakazcAyameva granthavizeSo bhAvAcAraH, evaM sarvatra yojyam / idAnI // 5 // mAcAlaH, AcAlyate'nenAtiniviDaM karmAdItyA cAlaH, so'pi caturdhA, vyatirikto vAyuH, bhAvAcAlastvayameva jJAnAdiH paJcadhA / idAnImAgAla:, AgAlanamAgAlaH samapradezAvasthAnaM, so'pi caturdhA, vyatirikta udakAdernimna pradezAvasthAnaM, 4 bhAvAgAlo jJAnAdika eva tasyAtmani rAgAdirahite'vasthAnamiti kRtvA / idAnImAkaraH Agatya tasmin kurvantItyAkaraH, nAmAdiH, tatra vyatirikto rajatAdiH, bhAvAkaro'yameva jJAnAdiH, tatpratipAdakazcAyameva grantho, nirjarAdiralAnAmatra lAbhAt / idAnImAzvAsaH, AzvasantyasminnityA zvAso nAmAdiH, tatra vyatirikto yAnapAtradvIpAdiH, bhAvAzvAso jJAnAdireva / idAnImAdarzaH, AdRzyate asminnityAdarzo nAmAdiH, vyatirikto darpaNaH, bhAvAdarza ukta eva, yato'smi - nitikarttavyatA dRzyate / idAnImagam, ajyate vyaktIkriyate asminnityaGgaM, nAmAdyeva tatra vyatiriktaM zirobAhrAdi, bhAvAGgamayamevAcAraH / idAnImAcIrNam-AsevitaM tacca nAmAdiSoDhA, tatra vyatiriktaM dravyAcIrNe siMhAdestRNAdiparihAreNa pizitabhakSaNaM, kSetrAcIrNa vAlhIkeSu saktavaH koGkaNeSu peyA, kAlAcIrNa tvidaM- 'saraso caMdaNapaMko agghai sarasA ya gaMdhakAsAI pADalisisamalliya piyAi~ kAle nidAhaMmi // 1 // bhAvAcIrNe tu jJAnAdipaJcakaM tatpratipAdakazcAcA1 saracandanapati sarasA ca gandhakApAyikI pATalazirIyamahnikAH priyAH kAle nidAghe // 1 // Jan Estication Inational sUtrasya upodghAtaH, AcAra zabdasya paryAyA:, For Parts Only ~14~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 5 // www.indiary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM -], niyukti: [7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ragandhaH / idAnImAjAtiH, AjAyante tasyAmityAjAtiH, sA'pi caturdA, vyatiriktA manuSyAdijAtiH, bhAvAjAtistu jJAnAdyAcAraprasUtirayameva grantha iti / idAnImAmokSaH, Amucyante'sminnityAmokSaNaM vA''mokSo, nAmAdiH, tatra vyati-12 rikto nigaDAdeH, bhASAmokSaH karmASTakodveSTanamazeSametatsAdhakazcAyamevAcAra iti / ete kizcidvizeSAdekamevArthaM viziMpantaH pravartanta ityekAthikAH, zakrapurandarAdivat, ekArthAbhidhAyinAM ca chandazcitibandhAnulomyAdipatipattyarthamudghaTTanam , uktaM ca-"baMdhANulomayA khalu satthaMmi ya lAghavaM asammoho / saMtaguNadIvaNAviya egadvaguNA havaMtee // 1 // " // 7 // idAnIM pravarttanAdvAraM, kadA punarbhagavatA''cAraH praNIta ityata Aha sabbesiM AyAro titthassa pavattaNe paDhamayAe / sesAI aMgAI ekArasa ANupuccIe // 8 // sarveSAM tIrthaDakarANAM tIrthapravarttanAdAvAcArArthaH prathamatayA'bhavadbhavati bhaviSyati ca, tataH zeSAGgArtha iti, gaNadharA apyanayaivAnupUrtyA sUtratayA praznantIti / / 8 // idAnI prathamatve hetumAha AyAro aMgANaM paramaM aMga duvAlasaNhaMpi / ittha ya mokkhovAo esa ya sAro pavayaNassa // 9 // ayamAcAro dvAdazAnAmapyaGgAnAM prathamamaGgamityanUdya kAraNamAha-yato'tra mokSopAya:-caraNakaraNaM pratipAdyate, eSa ca pravacanasya sAra pradhAnamokSahetupratipAdanAd, atra ca sthitasya zeSAGgAdhyayanayogyatvAd asya prathamatayopanyAsa iti // 9 // idAnI gaNidvAraM, sAdhuvargo guNagaNo vA gaNaH so'syAstIti gaNI, AcArAyattaM ca gaNitvamiti pradarzayannAha 1 bandhAnulomatA khalu zAstre ca lAghavamasaMmohaH / satuNadIpanamapi ca ekArthaguNA bhavantyete // 1 // wwwanditimaryam sUtrasya upodghAta:, 'AcAra' aMgasUtrasya prathamatvam ~15-2 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana -1, uddezaka -1, mUlaM -1, niyukti: [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAGgavRttiH (zI0) adhyayana uddezakaH1 AyArammi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAradharo bhaNNai paDhama gaNivANaM // 10 // yasmAdAcArAdhyayanAt kSAntyAdikazcaraNakaraNAtmako vA zramaNadharmaH parijJAto bhavati, tasmAtsarveSAM gaNitvakAraNAnAmAcAradharatvaM prathamam AdyaM pradhAnaM vA gaNisthAnamiti // 10 // idAnI parimANaM-kiM punarasyAdhyayanataH padatazca parimANamityata Aha NavayaMbhaceramaio aTThArasapayasahassio veo / havai ya sapaMcacUlo bahubahutarao payaggeNaM // 11 // tatrAdhyayanato navabrahmacaryAbhidhAnAdhyayanAtmako'yaM padato'STAdazapadasahasrAtmako 'veda' iti vidantyasmAddheyopAdeyapadArthAniti vedAkSAyopazamikabhAvavayaMyamAcAra iti / saha paJcabhibhUDAbhirvarttata iti sapaJcacUDazca bhavati, uktazeSAnu () ()() () () ( vAdinI cUDA, tatra prathamA "piMDesaNa sejiriyAbhAsajjAyA ya vatthapAesA uggahapaDimatti' saptAdhyayanAtmikA, dvitIyA |sattasattikkayA, tRtIyA bhAvanA, caturthI vimuktiH, paJcamI nizIthAdhyayanaM, 'bahubahurao padaggeNaM ti tatra catuzcUlikAtmakadvitIya zrutaskandhaprakSepAbahuH, nizIthAkhyapaJcamacUlikAprakSepAbahutaro'nantagamapa-yAtmakatayA bahutamazca, padANa-padaparimANena bhvtiiti||11|| idAnImupakramAntargataM samavatAradvAraM, tatraitAthUDA navasu brahmacaryAdhyayaneSvavatarantIti | darzayitumAha SAGAR // 6 // *piDesaNasijiriyA bhAsA vAsaNA ya pAesA iti pra. infundstisarma sUtrasya upodghAtaH, AcAra sUtrasya adhyayanAni evaM pada pramANam ~16-2 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana -1, uddezaka -, mUlaM -1, niyukti: [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: AyAraggANatyo baMbhaceresu so samoyarai / so'vi ya satyapariNAe~ piMDiatyo samoyarai // 12 // satthapariNAatyo chassuci kAesu so smoyri| chajjIvaNiyAatyo paMcamuvi vaesu oyarada // 13 // paMca ya mahabbayAI samoyaraMte ya savvavvesu / sabvesi pajjavANaM aNaMtabhAgammi oyarai // 14 // uttAnArthAH, navaram 'AcArAmANi'cUlikAH dravyANi-dharmAstikAyAdIni paryAyA-aguruladhvAdayaH teSAmanantabhAge vratAnAmavatAra iti // 12-13-14 // kathaM punarmahAvratAnAM sarvadravyeSvavatAra iti?, tadAha chajjIvaNiyA paDhame bIe carimeya savvavvAI / sesA mahavvayA khalu tadekadeseNa vvANaM // 15 // 'chajjIvaNiyA ityAdissaSTA, kathaM punarmahAvratAnAM sarvadravyeSvavatAro na sarvaparyAyeSviti ucyate, yenAbhiprAyeNa coditavAMstamAviSkartumAha--"NaNu sabbaNabhapaesANaMtaguNaM paDhamasaMjamaTThANaM / chavihaparivuDDIe chahANAsaMkhayA seddhii||1|| | anne ke pajjAyA? jeNuvauttA carittavisayammi / je tatto'NaMtaguNA jesiM tamaNaMtabhAgammi // 2 // anne kevalagammatti te | maI te ya ke tadanbhahiyA / evaMpi hoja tulA NANataguNattaNaM juttaM ||3||co0| seDhIsu NANadasaNapajjAyA teNa tappamANesA / iha puNa carittamettovaogiNo teNa te thovA // 4 // ayamAsAmarthoM lezataH-nanvityasUyAyAM, saMyamasthAnAnyasaMkhyAtAni tAvadbhavanti, teSAM yajaghanyaM tadavibhAgapalicchedena buddhyA khaNDyamAnaM paryAyairanantAvibhAgapalicchedAtmaka | bhavati, tacca paryAyasaMkhyayA nirdiSTaM sarvAkAzapradezasaMkhyAyA anantaguNaM, sarvanabhaHpradezavargIkRtapramANamityarthaH, tato dvitI padjIvanikAyaH prathame dvitIye parame ca sarvavyANi / zeSANi mahAnatAni khalu tadekadezena vyANAm / .2 antonditimarmarg sUtrasya upodghAta:, mahAvratAnAm sarvadravyeSu avatAraH ~17-2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana -1, uddezaka -, mUlaM -1, niyukti: [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: adhyayana uddezakaH zrIAcA- yAdisthAnarasaMkhyAtagacchagatairanantabhAgAdikayA vRddhyA SaTsthAnakAnAmasaMkhyeyasthAnagatA zreNirbhavati, evaM caikamapi sthAna rAvRttiH sarvaparyAyAnvitaM na zakyate paricchettuM, kiM punaH sarvANyapItyataH ke'nye paryAyA? yeSAmanantabhAge vratAni varteraniti / (zI0) hAsyAnmatiH, anye kevalagamyA iti, idamuktaM bhavati-kevalagamyAprajJApanIyapoyANAmapi tatra prakSepAdvahutvam, evamapi // 7 // jJAnajJeyayostulyatvAcalyA eva nAnantaguNA iti / atrocArya Aha-yA'sau saMyamasthAnazreNinirUpitA sA sarvA cAriparyAyaiAnadarzanaparyAyasahitaiH paripUrNA tatpramANA-sarvAkAzapradezAnantaguNA, iha punazcAritramAtropayogitvAtparyAyAnantabhAgavRttitvamityadoSaH / idAnIM sAradAraM, kaH kasya sAra ityAha___ aMgANaM kiM sAro? AyAro. tassa havaha kiM sAro? aNuogattho sAro tassavi ya parUvaNA saaro||16|| spaSTA, kevalamanuyogArtho-vyAkhyAnabhUto'rthastasya prarUpaNA-yathAsvaM viniyoga iti / anyacca sAro parUvaNAe caraNaM tassavi ya hoi nibvANaM / nivvANassa u sAro avvAcAhaM jiNA biti // 17 // spaSTava / idAnIM zrutaskandhapadayornAmAdinikSepAdikaM pUrvavadvidheyaM, bhAvena cehAdhikAraH, bhAvazrutaskandhazca brahmacaryAdAtmaka ityato brahmacaraNazabdau nikSeptavyAvityAha baMbhammI ya caukaM ThavaNAe hoi bhnnuppttii| sattaNhaM vaNNANaM navaNha vaNNaMtarANaM ca // 18 // tatra brahma nAmAdicatujhe, tatra nAmabrahma brahmetyabhidhAnam , asadbhAvasthApanA akSAdau sadbhAvasthApanA prativiziSTaya1 AcAryA AhuH pra. // 7 // wwwandltimaryam sUtrasya upodghAta:, sAra dvAra ~18-23 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [-1, uddezaka -1, mUlaM -1, niyukti: [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: KARAC dIpa anukrama lAjJopavItAyAkRtimRllepyAdI dravye, athavA sthApanAyAM vyAkhyAyamAnAyAM brAhmaNosattirvaktavyA, tatprasaGgena ca saptAnAM varNAnAM navAnAM ca varNAntarANAmutpattiNanIyeti / yathApratijJAtamAha ___ekA maNussajAI rajuppattIi do kayA usme| tiNNeva sippaNie sAvagadhammammi cattAri // 19 // ___ yAvannAbheyo bhagavAnnAdyApi rAjalakSmImadhyAste, tAvadekaiva manuSyajAtiH, tasyaiva rAjyotsattI bhagavantamevAzritya ye sthitAste kSatriyAH, zeSAzca zocanAdrodanAcca zudAH, punarayutpattAvayaskArAdizilpavANijyavRttyA vezanAdvaizyA:, bhagavato jJAnotpattI bharatakAkaNIlAJchanAcchrAvakA eva brAhmaNA jajJire, ete zuddhAstrayazcAnye gAthAntaritagAthayA pradarza-IN viSyante // sAmprataM varNavarNAntaraniSpannaM saMkhyAnamAha saMjoge solasagaM satta ya vaNNA u nava ya aNtrinno| ee dovi vigappA ThavaNA bhassa NAyavvA // 20 // saMyogena poDaza varNAH samutpannAH, tatra sapta varNA nava tu varNAntarANi, etacca varNavarNAntaravikalpadvayaM sthApanAbrahmeti jJAtavyam // sAmprataM pUrvasUcitaM varNatrayamAha-yadi vA prAguddiSTAn sapta varNAnAha___pagaI caukkagANaMtare ya te huMti satta vaNNA u / ANaMtaresu caramo vapaNo khalu hoi NAyacco // 21 // 1je rAya assitA te sattiA jAyA, aNassiyA gihavaNI jAvA, jayA aggI uppaNo tayA pAgabhAvassitA sippiyA pANiyagA jAyA, tehi tehiM siSyavANijjehi visti misaMgIti vadarasA uppaNNA / mahArae pancaie bharahe abhisitte sAvadhamme uppAne baMbhaNA jAyA, NirisatA saMbhaNA jAvA, mAhaNatti ukassagabhAcA dhammapiNA jaM ca kiMciti harNataM picchati taM nivAraiti mA haNa bho mA iga, evaM te jaNa sukammAninvattitasaNNA baMbhaNA jAyA / je puNa maNassitA| atippiNo asAvanA te vayaM khalA itikAuM teca tegu paovaNesu hiMsAcoriyAdiyAsu dubhamANA sogadodaNasIlA muddA saMnuttA (iti cUrNi:). % EX sUtrasya upodghAta:, manuSyajAtI/varNa evaM varNAntaram ~19-23 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana -1, uddezaka -, mUlaM -1, niyukti: [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA-dA prakRtayazcatamrA-brAhmaNakSatriyavaizyazUdrAcyA AsAmeva catasRNAmanantarayogena pratyeka varNatrayotpattiH, tayathA-dvijena rAvRttiHkSatriyayopito jAtaH pradhAnakSatriyaH saMkarakSatriyo vA, evaM kSatriyeNa vaizyayoSito vaizyena zudyAH pradhAnasaMkarabhedau vakta-15 (zI0) vyAvityevaM sapta varNA bhavanti, anantareSu bhavA AnantarAsteSu yogeSu caramavarNavyapadezo bhavati-brAhmaNena kSatriyAyAH| uddezakaH1 kSatriyo bhavatItyAdi, sa ca svasthAne pradhAno bhavatItibhAvaH // idAnIM varNAntarANAM navAnAM nAmAnyAha aMbadagganisAyA ya ajogavaM mAgahA ya sUyA ya / khattA(ya) videhAviya caMDAlA navamagA huMti // 22 // ambaSTha ugraH niSAdaH ayogavaM mAgadhaH sUtaH kSattA videhaH cANDAlazceti // kathamete bhavantItyAhaegaMtarie iNamo aMbaDo ceva hoi uggo ya / viiyaMtarima nisAo parAsaraM taM ca puNa vege // 23 // paDilome sudhAI ajogavaM mAgaho ya sUo a / egaMtarie khattA cedehA ceva nAyacyA // 24 // bitiyaMtare niyamA caNDAlo so'vi hoi NAyavyo / aNulome paDilome evaM ee bhave bheyA // 25 // AsAmartho yantrakAdavaseyaH, taccedambrahmapuruSaH kSatriyaH puruSaH mAnaNaH puruSaH | zahaH puruSaH / zyapuruSaH kSatriyaH puruSaH| zaraH puruSaH / pazyapuruSaH | pApuruSaH vaizyA khI cInI | pAhIlI | vaizyA strI kSatriyA strI brahmanI kSatriyAsI / brAhmazrI mAjhavI ambaH / upaH niSAdaH | ayogavam mAgamaH sUtaH pArAsaro vA etAni nava varNAntarANi, idAnIM varNAntarANAM saMyogotpattimAha pANyAsaH wwwandltimaryam sUtrasya upodghAtaH, manuSyajAtI/varNa evaM varNAntaram ~20~# Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH eri khAe sobAgo veNavo videheNaM / aMbaTTIe sudIya bukaso jo nisAeNaM // 26 // sUpaNa nisAIe kukarao sovi hoi NAyacvo / eso bIo bheo caubviho hoi NAyabbo // / 27 // anayorapyarthI yantrakAdavaseyaH, taccedam / Jan Estication Intl ugrapuruSaH kSattA strI videhaH puruSaH kSattA strI vaiNavaH niSAdaH puruSaH ambaSThI strI zUdrI strI vA bukkasaH zvapAkaH gataM sthApanAbrA, idAnIM dravyatrahmapratipAdanAya AhadavaM sarIrabhavio annANI vasthisaMjamo ceva / bhAve u vatthisaMjama NAyavyo saMjamo caiva / / 28 / / jJazarIra bhavyazarIravyatiriktaM zAkyaparibrAjakAdInAmajJAnAnugatacetasAM vastinirodhamAtraM vidhavAproSitabhartRkAdInAM ca kulavyavasthArthaM kAritAnumatiyuktaM dravyabrahma, bhAvabrahma tu sAdhUnAM vastisaMyamaH, aSTAdazabhedarUpo'pyayaM saMyama eva, saptadazavidhasaMyamAbhinnarUpatvAdasyeti, aSTAdaza bhedAstvamI - 'divyAtkAmaratisukhAt trividhaM trividhena viratiriti navakam / audArikAdapi tathA tadbrahmASTAdazavikalpam // 1 // caraNanikSepArthamAha caraNami hoi chakaM gaimAhAro guNo va caraNaM ca / khittaMmi jaMmi khitte kAle kAlo jahiM jAo (jo u) // 29 // 1] taca prathamaca kokAdavagantavyan tra. sUtrasya upodghAtaH, manuSyajAtI/varNa evaM varNAntaram, dravyabrahma For Pantry at Use Only zUdraH puruSaH niSAdakhI kukurakaH ~21~# Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [-], uddezaka -], mUlaM -1, niyukti: [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata HEIGE [-] zrIAcA-G caraNaM nAmAdiSoDhA, vyatiriktaM dravyacaraNaM vidhA bhavati-gatibhakSaNaguNabhedAt, tatra gaticaraNaM gamanameva, AhAraca-15adhyayana rAGgavRttiHraNaM modakAdeH, guNacaraNaM dvidhA-laukikaM lokottaraM ca, laukika yat dravyAthai hastizikSAdika vaidyakAdikaM vA zikSante, (zI0) lokottaraM sAdhUnAmanupayuktacaraNamudAyinRpamArakAdervA, kSetracaraNaM yasmin kSetre gatyAhArAdi caryate vyAkhyAyate vA udazakAra dazabdasAmAnyAntarbhAvAdvA zAlikSetrAdicaraNamiti, kAle'pyevameva // bhaavcrnnmaah||9 // bhAve gaimAhAro guNo guNavao pasatyamapasasthA / guNacaraNe pasattheNa baMbhacerA nava havaMti // 30 // bhAvacaraNamapi gatyAhAraguNabhedAt tridhA, tatra gaticaraNaM sAdhorupayuktasya yugamAtradattadRSTegacchataH, bhakSaNacaraNamapi zuddha piNDamupabhujAnasya, guNacaraNamaprazastaM mithyAdRSTInAM samyagdRSTInAmapi sanidAnaM, prazastaM teSAmeva koMdveSTanArthe | mUlottaraguNakalApaviSayam , iha cAnenavAdhikAro, yato navApyadhyayanAni mUlottaraguNasthApakAni nijerArthamanuzIlyante / / eteSAM cAnvArthAbhidhAnAni darzayitumAhasatthapariNNA 1 logavijaoraya sIosaNijna 3 sammattaM taha logasAranAmaMdhuyaM 6 taha mahApariNAya 31 aTThamae ya vimokkho 8 uvahANasuyaM 9 ca navamarga bhaNiyaM / iceso AyAro AyAraggANi sesANi // 32 // dA saSTe, kevalamityeSa navAdhyayanarUpa AcAro, dvitIyazrutaskandhAdhyayanAni tu zeSANi-AcArAmANIti // sAmpratamupa- // 9 // kramAntargato'rthAdhikArI dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikArazca, tatrAdyamAha CASSACCES anukrama sUtrasya upodghAta:, caraNa-nikSepAH, adhyayana-nAmAni ~22-23 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jiasaMjamo 1 a logo jaha bajjhai jaha ya taM pajahiyavaM 2 / suhadukkhatitikkhAviya 3sammattaM4 loga sAro 58 33 nissaMgayA 6 ya chaTThe mohasamutthA parIsahuvasaggA 7 / nijANaM 8 aTThamae navame ya jiNeNa evaM ti 9 // 34 // tatra zastraparijJAyAmayamarthAdhikAro-- 'jiyasaMjamo'tti jIveSu saMyamo jIvasaMyamaH teSu hiMsAdiparihAraH, sa ca jIvAstitvaparijJAne sati bhavatyato jIvAstitvaviratipratipAdanamatrArthAdhikAraH / lokavijaye tu 'logo jaha bajjhai jaha ya taM pajahiyanvaMti, vijitabhAvalokena saMyamasthitena loko yathA badhyate aSTavidhena karmaNA yathA ca tatprahAtavyaM tathA | jJAtavyamityayamarthAdhikAraH / tRtIye svayam saMyamasthitena jitakaSAyeNAnukUla pratikUlopasarganipAte sukhaduHkhatitikSA vidheyeti / caturthe svayam prAktanAdhyayanArthasaMpannena tApasAdikaSTatapaH sevinAmaSTaguNaizvaryamudvIkSyApi dRDhasamyaktvena bhavi|tavyamiti / paJcame tvayam - caturadhyayanArthasthitenAsAraparityAgena lokasAraratnatrayodyuktena bhAvyamiti / SaSThe svayam-prA| guktaguNayuktena nisaGgatAyuktenApratibaddhena bhavitavyam / saptame tvayam - saMyamAdiguNayuktasya kadAcinmohasamutthAH parISahA upasargA vA prAdurbhaveyuste samyak soDhavyAH / aSTame tvayam-niryANam-antakriyA sA sarvaguNayuktena samyagvidheyeti / navame tvayam-aSTAdhyayanapratipAdito'rthaH samyagevaM varddhamAnasvAminA vihita iti, tatmadarzanaM ca zeSasAdhUnAmutsAhArthaM, udaio bhAvo hogA kasAyA jAniyavyA (iti cUrNiH). Esticatonttumational adhyayana- 1 'zastraparijJA" ArabdhaM adhyayana-arthAdhikAra evaM uddezaka arthAdhikAra: For Pantry Use Onl ~23~# Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama - zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 10 // "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [34] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 1 // taduktam- "tittheyaro caraNANI suramahio sijjhiyavvayadhuvaMmi / aNigUhiyabalavirao sanvatthAmesu ujjamai kiM puNa avasesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoMti na ujjamiyantraM sapaJcavAyaMmi mANusse // 2 // // sAmpratamuddezArthAdhikAraH zastraparijJAyA ayam * jIvo chakkAyaparuvaNA ya tesiM bahe ya baMdhoti / viraIe ahigAro satthapariNNAe~ NAyavvI // 35 // tatra prathamodeza ke sAmAnyena jIvAstitvaM pratipAdyaM, zeSeSu tu SaTsu vizeSeNa pRthivIkAyAdyastitvamiti, sarveSAM cAvasAne bandhaviratipratipAdana miti, etaccAnte upAttatvAtpratyeka muddezArtheSu yojanIyaM prathamodezake jIvastadvadhe bandho viratizcetyevamiti // tatra zastraparijJeti dvipadaM nAma, zastrasya nikSepamAha dRvaM satdhaggivisannebilakhAraloNamAIyaM / bhAvo ya duppautto vAyA kAo aviraI yA // 36 // zastrasya nikSepo nAmAdizcaturddhA vyatiriktaM dravyazastraM khaDgAdyagniviSasnehAmla kSAralavaNAdikaM, bhAvazastraM duSprayukto bhAvaH - antaHkaraNaM tathA vAkkAyAvaviratizceti, jIvopaghAtakAritvAditibhAvaH // parijJApi caturjetyAha davvaM jANaNa pacakkhANe davie sarIra uvgrnne| bhAvapariNNA jANaNa pacakkhANaM ca bhAveNaM // 37 // 1 tIrthaMkaracatuzAMnI susmahitaH bhuvaM rodhitavye anitimatavIryaH sarvasthAnodyacchati // 1 // kiM punaravazeSaduHkhakSayakAraNAtsuvihitaiH bhavati nodyantavyaM 4 // 10 // satyapAye mAnuSye // 2 // Jan Estication Untamal For Pantry Use Only adhyayana-arthAdhikAra evaM uddezaka arthAdhikAra:, zastra-zabdasya nikSepA: adhyayanaM 1 uddezakaH 1 ~24~# Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [-], mUlaM [-], niryuktiH [37] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tatra dravyaparijJA dvidhA jJaparijJA pratyAkhyAnaparijJA ca jJaparijJA AgamanauAgamabhedAdvidhA, Agamato jJAtA'nupayuktaH, noAgamatastridhA, tatra vyatirikkA dravyaparijJA yo yat dravyaM jAnIte sacittAdi sA paricchedyadravyaprAdhAnyAt dravyaparijJeti, pratyAkhyAnaparijJA'pyevameva tatra vyatiriktadravyapratyAkhyAnaparijJA dehopakaraNaparijJAnam, upakaraNaM ca rajoharaNAdi, sAdhakatamatvAt bhAvaparijJApi dvidhaiva-jJaparijJA pratyAkhyAnaparijJA ca tatrAgamato jJAtopayuktazca, noAgamatastvidamevAdhyayanaM jJAnakriyArUpaM, nozabdasya mizravAcitvAt pratyAkhyAnabhAvaparijJApi tathaiva, AgamataH pUrvavat, noAgamatastu prANAtipAtanivRttirUpA manobA kAya kRtakAritAnumatibhedAtmikA jJeyeti / gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmpratamAcArAdipradAnasya sukhapratipattaye dRSTAntopanyAsena vidhirAkhyAyate yathA kazcidrAjA abhinavanagaranivezecchayA bhUkhaNDAni vibhajya samatayA prakRtibhyo dattavAn tathA kacavarApanayane zalyoddhAre bhUsthirIkaraNe pakkeSTakApIuprAsAdaracane ratnAdyupAdAne copadezaM dattavAn, tAzca prakRtayastadupadezAnusAreNa tathaiva kRtvA yathA'bhipretAn bhogAn bubhujire, ayamatrArthIpanayaH - rAjasadRzena sUriNA prakRtisadRzasya ziSyagaNasya bhUkhaNDasadRzaH saMyamo mithyAtvakacabarAdyapanIya sarvopAdhizuddhasthAropaNIyaH taM ca sAmAyikasaMyamaM sthirIkRtya pakkeSTikApIThatulyAni vratAnyAropaNIyAni, tataH prAsAdakalpo'yamAcAro vidheyaH, tatrasthazvAzeSazAstrAdiralAnyAdatte, nirvANabhAk bhavati / sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNalakSaNopetaM sUtramuccAraNIyaM lakSaNaM vidam- 'appamgaMthamahatthaM battIsAdosavirahiyaM jaM ca / lakkhaNajuttaM alpagranthaM mahArthaM dvAtriMzadoSavirahitaM yatra lakSaNayuktaM sUtramabhidha guNairupetam // 1 // Jain Estication Intimational For Pantry Use Onl prathama adhyayane prathama uddezaka jIva astitva' ArabdhaH adhyayana-arthAdhikAra evaM uddezaka arthAdhikAraH, parijJA zabdasya bhedA: ~25~# Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1], niyukti: [37] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAGgavRttiH (zI0) adhyayana | CROCEROSAGAR // suyaM me Ausa ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM-ihamegesi No sapaNA bhavai (sU01) suttaM ahahi ya guNehiM ubaveyaM // 1 // ityAdi, taccedaM sUtram-'surya me AusaM ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM-ihamegesi No saNNA bhavati' asya saMhitAdikrameNa vyAkhyA-saMhitocAritaiva, padacchedastvayam-zrutaM mayA AyuSman ! tena bhagavatA evamAkhyAtam-iha ekeSAM no saMjJA bhavati / eka tiGantaM zeSANi suvantAni, gataH sapadacchedaH sUtrAnugamaH, sAmpataM sUtrapadArthaH samunnIyate-bhagavAn sudharmasvAmI jaMbUnAmna idamAcaSTe yathA-'zrutam' AkarNitamavagatamavadhAritamitiyAvad / anena svamanISikAbyudAso, 'mayeti sAkSAnna punaH pAramparyeNa 'AyuSmanniti jAtyAdiguNasaMbhave'pi dIpoMyuSkatvaguNopAdAnaM dIrghAyuravicchedena ziSyopadezapradAyako yathA syAt, ihAcArasya vyAcikhyAsitatvAttadarthasya ca tIrthakRtpraNItatvAditi sAmarthyaprApitaM teneti tIrthakaramAha, yadi vA-AmRzatA bhagavatpAdAravindam , anena vinaya Avedito bhavati, AvasatA vA tadantika ityanena gurukulavAsaH kartavya ityAveditaM bhavati, etathArthadvayaM 'AmusaMteNa AvasaMteNetyetatyAThAntaramAzrityAvagantavyamiti, 'bhagavate'ti bhagaH-aizvaryAdiSaDardhAtmakaH so'syAstIti bhagavAn tena, evaM'miti vakSyamANavidhinA 'AkhyAta'mityanena kRtakatvabyudAsenArtharUpatayA Agamasya nityatvamAha, 'ihe'ti kSetre pravacane aacaare| zastraparijJAyAM vA AkhyAtamitisaMbandho, yadi vA-'iheti saMsAre 'ekeSAM' jJAnAvaraNIyAvRtAnAM prANinAM 'no saMjJA 1 cUrvabhiprAyeNa dvitIyasUtrAvataraNametata. 2 patteyaM patteyaM (gaNaharA) sittehiM pajuvAsinjamANA evaM bhagati-'surya me0 (iti cUrNiH). Dara // 11 // wwwandltimaryam sUtrAdhikAre prathamaM sUtram ~26~# Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1], niyukti: [37] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: bhavati' saMjJAna saMjJA smRtiravabodha ityanAntaraM, sA no jAyata ityarthaH, uktaH padArthaH, padavigrahasya tu sAmAsikapadA-15) bhAvAdaprakaTanam / idAnIM cAlanA-nanu cAkArAdikapratiSedhakalaghuzabdasaMbhave sati kimartha nozabdena pratiSedhaH iti ?, anaTa pratyavasthA, satyamevaM, kiMtu prekSApUrvakAritayA nozabdopAdAnaM, sA ceyam-anyena pratiSedhena sarvaniSedhaH syAd, yathA na ghaTo'ghaTa iti cokke sarvAtmanA ghaTaniSedhaH, sa ca neSyate, yataH prajJApanAyAM daza saMjJAH sarvaprANinAmabhihitAstAsAM |sarvAsAM pratiSedhaH prApnotItikRtvA, tAzcemAH-"kaii NaM bhaMte ! saNNAo paNattAo?, goyamA! dasa saNNAo paNNattAo, taMjahA-AhArasaNNA bhayasaNNA mehuNasaNNA pariggahasaNNA kohasaNNA mANasaNNA mAyAsaNNA lobhasaNNA ohasaNNA logasa Na"tti, AsAM ca pratiSedhe spaSTo doSaH, atonozabdena pratiSedhanamakAri, yato'yaM sarvaniSedhavAcI dezaniSedhavAcI ca, tathA-18 hi-noghaTa ityukte yathA ghaTAbhAvamAtra pratIyate, tathA prakaraNAdipraMsaktasya vidhAnaM, sa punarvidhIyamAnaH pratiSedhyAvayavo grIvAdiH pratiSedhyAdanyo vA paTAdiH pratIyata iti, tathA coktam-"pratiSedhayati samastaM prasaktamartha ca jagati noshbdH| sa punastadavayavo vA tasmAdarthAntaraM vA syAd // 1 // " iti, evamihApi na sarvasaMjJAniSedhaH, apitu viziSTasaMjJAniSedho, yayA''tmAdipadArthasvarUpaM gatyAgatyAdikaM jJAyate tasyA niSedha iti // sAmprataM niyuktikRtsUtrAvayavanikSepArthemAha 1 kati bhadanta ! saMsAH prAptAH ?, gautama! daza saMjJAH prazatAH, tadyathA-AhArasaMjJA bhavasaMjJA maithunasaMjhA pariprahasaMjJA kovasaMjJA mAgasaMjhA mAyArakA lobhasaMzA oSasaMjJA lokasaMjJA. 20ke paTAbhAvamAnaM pratIyate arthaprasakaniSedhena cAprasaktasya pra. AAAAAAAA sUtrAdhikAre prathamaM sUtram, saMjJA zabdasya vividha bhedA: ~27~# Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1.], niyukti: [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 1TA * zrIAcArAGgavRttiH (zI0) . // 12 // davve saJcittAI bhAve'NubhavaNajANaNA snnnnaa| mati hoi jANaNA puNa aNubhavaNA kammasaMjuttA // 38 // adhyayanaM 1 saMjJA nAmAdibhedAcaturddhA, nAmasthApane kSuNNe, jJazarIrabhavyazarIravyatiriktA sacittAcittamizrabhedAbhidhA, sacittena // hastAdidravyeNa pAnabhojanAdisaMjJA acittena dhvajAdinA mizreNa pradIpAdinA saMjJAna-saMjJA avagama itikRtvA, bhAva uddezakaH 1 |saMjJA punadhiA-anubhavanasaMjJA jJAnasaMjJA ca, tatrAlpavyAkhyeyatvAttAvat jJAnasaMjJA darzayati-'maha hoi jANaNA puNatti mananaM matiH-avabodhaH sA ca matijJAnAdiH paJcadhA, tatra kevalasaMjJA kSAyikI zeSAstu kSAyopazamikyA, anubhavanasaMjJA tu |svakRtakarmodayAdisamutthA jantorjAyate, sA ca SoDazabhedeti darzayatiAhAra bhaya pariggaha mehuNa sukha dukkha moha vitigicchaa| koha mANa mAya lohe soge logeya dhammohe // 39 // AhArAbhilASa AhArasaMjJA, sA ca taijasazarIranAmakarmodayAdasAtodayAcca bhavati, bhayasaMjJA trAsarUpA, parigraha|saMjJA mUrchArUpA, maithunasaMjJA khyAdivedodayarUpA, etAzca mohanIyodayAt, sukhaduHkhasaMjJe sAtAsAtAnubhavarUpe vedanIyodayaje, mohasaMjJA mithyAdarzanarUpA mohodayAt, vicikitsAsaMjJA cittavilutirUpA mohodayAt jJAnAvaraNIyodayAca, krodhasaMjJA aprItirUpA, mAnasaMjJA garvarUpA, mAyAsaMjJA vakratArUpA, lobhasaMjJA gRddhirUpA, zokasaMjJA vipralApavaimanasyarUpA, etA mohodayajAma, lokasaMjJA svacchandaghaTitavikalparUpA laukikAcaritA, yathA-na santyanapatyasya lokAH, zvAno yakSAH, vinA devAH, kAkAH pitAmahAH, bahiNAM pakSavAtena garbha ityevamAdikA jJAnAvaraNakSayopazamAmmohodayAcca bha- // 12 // vati, dharmasaMjJA kSamAyAsevanarUpA mohanIyakSayopazamAjjAyate, etAzcAvizeSopAdAnApazcendriyANAM samyagmithyAdRzAM wataneltmanam sUtrAdhikAre prathamaM sUtram, 'saMjJA' zabdasya vividha bhedA: ~28~# Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niyukti: [39] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ACCESS draSTavyAH, oghasaMjJA tu avyaktopayogarUpA vallivitAnArohaNAdiliGgA jJAnAparaNIyAlpakSayopazamasamutthA draSTavyeti / iha punarjJAnasaMjJayA'dhikAro, yataH sUtre saiva niSiddhA 'iha ekeSAM no saMjJA jJAnam-avabodho bhavatIti // 1 // pratiSiddhajJAnavizeSAragamArthamAha sUtram taMjahA-purathimAo vA disAo Agao ahamaMsi, dAhiNAo vA disAo Agao ahamaMsi, paJcatthimAo vA disAo Agao ahamaMsi, uttarAo vA disAo Agao ahamaMsi, uDDAo vA disAo Agao ahamaMsi, ahodisAo vA Agao ahamaMsi, aNNayarIo vA disAo aNudisAo vA Agao ahamaMsi, evamegesiM No NAyaM bhavati (sU02) "taMjahetyAdi No NAyaM bhavatIti yAvat" tadyatheti pratijJAtArthodAharaNaM, 'purathimAja'tti prAkRtazailyA mAgadhadezIbhASAnuvRttyA pUrvasyA dizo'bhidhAyakAt purasthimazabdAsazcamyantAttasA nirdezaH, vAzabda uttarapakSApekSayA vikalpArthaH, yathA loke bhoktavyaM kA zayitanvaM veti, evaM pUrvasyA vA dakSiNasthA veti / dizatIti dika, atisRjati byapadizati dravyaM dravyabhAgaM veti bhAvaH // tAM niyuktikRnnikSepnumAha wwwandltimaryam ~29~# Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niyukti: [40] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata uddezakaH1 satrAka zrIAcA nAma ThavaNA davie khitte tAve ya paNNavaga bhaave| esa disAnikkhevo sattaviho hoi NAyabbo // 40 // rAGgavRttiH nAmasthApanAdravyakSetratApaprajJApakabhAvarUpaH saptadhA dignikSepo jJAtavyaH, tatra sacittAdevyasya digityabhidhAnaM nAma(zI0) || dika, citralikhitajambUdvIpAdedi vibhAgasthApanaM sthApanAdik / drvydignikssepaarthmaah||13|| terasapaesiyaM khalu tAvaiesuM bhave pesesuN| davaM ogAI jahaNNayaM taM dasadisAgaM // 41 // dravyadigU dvedhA-Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA'nupayukto, noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatiriktA tviyam-trayodazapradezika dravyamAzritya yA pravRttA, khaluravadhAraNe, trayodazapradezikameva dik, na punaIzapradezikaM yat kaizciduktamiti, pradezA:-paramANavastairniSpAdita kAryadravyaM tAvatsveva kSetrapradezeSvavagADhaM jaghanyaM dravyamAzritya dazadivibhAgaparikalpanAto dravyadigiyamiti / tatsthApanA (2) / tribAhuka navapradezikamabhilikhya catasRSu vizvekaikagRhavRddhiH kAryA // kSetradizamAha aTTha paeso rupago tiriyaM loyassa majjhayAraMmi / esa pabhayo disANaM eseva bhave aNudisANaM // 42 // tiryaglokamadhye ratnaprabhApRthivyA upari bahumadhyadeze mervantauM sarvakSullakAtarau tayoruparitanasya catvAraH pradezA gostanAkArasaMsthAnA adhastanasyApi catvArastathAbhUtA evetyeSo'STAkAzapradezAtmakazcaturasro rucako dizAmanudizAM ca |prabhava-utpattisthAnamiti / sthApanA (3) / AsAmabhidhAnAmyAha iMdaggeI jammA ya nerutI vAruNI ya vAyavvA / somA IsANAvi ya vimalA ya tamA ya boddhavyA // 43 // SCSSC dIpa anukrama // 13 // wwwandltimaryam dizA zabdasya sapta nikSepA: ~30~# Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niyukti: [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: BI AsAmAyaindrI vijayadvArAnusAreNa zeSAH pradakSiNataH saptAvaseyAH, UrdhvaM vimalA tamA boddhacyA iti // AsAmeva svarUpanirUpaNAyAha dupaesAi duruttara egapaesA aNuttarA ceva / cauro cauro ya disA caurAi aNuttarA duNNi // 44 // catasro mahAdizo dvipadezAdyA dvidvipradezottaravRddhAH, vidizazcatasra ekapradezaracanAtmikAH 'anuttarA'vRddhirahitAH, jodhodigadvayaM tvanuttarameva catuSpradezAdiracanAtmakam / kizca- aMto sAIAo bAhirapAse apjjvsiaao| savvANaMtapaesA savvA ya bhavaMti kaDajummA // 45 // sarvA'pyantaH-madhye sAdikA rucakAdyA itikRtvA bahizca alokAkAzAzrayaNAdaparyavasitAH, 'sarvAzca' dazApyanantapradezAtmikA bhavanti, 'sadhyA ya havaMti kaDajumma'tti sarvAsAM dizAM pratyekaM ye pradezAste catuSkakenApahiyamANAzcatuSkA-1 vazeSA bhavantItikRtvA, tanadezAtmikAca diza AgamasaMjJayA kaDajummattizabdenAbhidhIyante, tathA cAgamaH-"kaI NaM bhaMte / jummA paNNatA ?, goyamA! catvAri jummA paNNattA, taMjahA-kaDajumme teue dAvarajumme klioe| se keNaTeNaM bhaMte! |evaM buccai, goyamA! je NaM rAsI caukagAvahAreNaM avahIramANe avahIramANe caupajjavasie siyA, se gaM kaDajumme, evaM ela tipajavasie teue, dupajjavasie dAvarajumme, egapajavasie kalioe"ti / / punarapyAsA saMsthAnamAha 1 kati bhadanta ! yugmAH prajJatAH 1, gautama / catvAro yugmAH prajJaptAH, tabadhA-kRtayugmaH yojaH dvApara yugmaH kalyojaH / atha kenArthena bhadantavamucyate ., gautama! yorAzicatuSkakApahAreNApahiyamANo'pahiyamANazcatuSparyana sitaH syAt sa kRtayugmaH, evaM viparyavasitamyocaH, dviSarvavasito dvApara yugmaH, ekaparyavasitaH kalyojaH. wwwandltimaryam dizA zabdasya sapta nikSepA: ~31~# Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [2] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 14 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niryuktiH [46] muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sagaddhIsaMThiAo mahAdisAo havaMti cattAri / muttAbalI ya cauro do caiva havaMti rUpaganibhA // 46 // mahAdizazcatasro'pi zakaToddhiMsaMsthAnAH, vidizazca muktAvalinibhAH UrddhAdhodigdvayaM rucakAkAramiti // tApadi zamAha jassa jao Aico udeha sA tassa hoi puvvdisaa| jasto a atthamei u avara disA sA u NAyavvA // 47 // dAhiNapAsaMmi ya dAhiNA disA uttarA u vAmeNaM / eyA casAri disA tAvakhitte u akkhAyA // 48 // tApayatIti tApa:- AdityaH, tadAzritA dikU tApadik zeSaM sugamaM, kevalaM dakSiNapArzvAdivyapadezaH pUrvAbhimukhasyeti draSTavyaH // tApadigaGgIkaraNenAnyo'pi vyapadezo bhavatIti prasaGgata Aha--- je maMdarassa pubveNa maNussA dAhiNeNa avareNa / je Avi uttareNaM savvesiM uttaro merU // 49 // savvesiM uttareNa merU lavaNo ya hoi daahinno| putrveNaM uheI avareNaM atthamai suro // 50 // ye 'mandarastha' meroH pUrveNa manuSyAH kSetra digaGgIkaraNena, rucakApekSaM pUrvAdidikstvaM veditavyaM teSAmuttaro merurdakSiNena lavaNa iti tApadigaGgIkaraNena, zeSaM spaSTam // prajJApakadizamAha - jattha ya jo paNNavao kassavi sAhaha disAsu ya NimittaM / jattomuho paThAI sA pugvA pacchao avarA // 51 // prajJApako yatra kvacit sthitaH dizAM balAtkasyacinnimittaM kathayati sa yadabhimukhastiSThati sA pUrvA, pRSThatazcApareti, nimittakathanaM copalakSaNamanyo'pi vyAkhyAtA grAhya iti // zeSadisAdhanArthamAha Etication intimal dizA zabdasya sapta nikSepA: For Pantry Use Only ~32~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 14 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niyukti: [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama dAhiNapAsaMmi u dAhiNA disA utsarA u vAmeNaM / eyAsimantareNaM aNNA cattAri vidisAo // 52 // eyAsiM ceva aTThaNhamaMtarA aha huMti annnnaao| solasa sarIraussayapAhallA samvatirivadisA // 53 // heDA pAyatalANaM ahodisA sIsauvarimA uDDA / eyA aTThArasavI paNNavagadisA muNeyavvA // 54 // evaM pakappiArNa dasaha aTThaNha ceva ya disANaM / nAmAI vucchAmI jahakarma ANupuccIe // 55 // puSvA ya pubvadakkhiNa dakSiNa taha dakSiNAvarA ceva / avarA ya avarauttara uttara puSyuttarA ceva // 56 // sAmusthANI kavilA khelijA khalu taheva ahidhammA / pariyAdhammA ya tahA sAvittI paNNavittIya // 17 // hehA neraiyANaM ahodisA uvarimA u devANaM / eyAI nAmAiM paNNavagassA disANaM tu // 58 // etAH sapta gAthAH kaNThyA, navaraM dvitIyagAthAyAM sarvatiryagdizAM cAhalyaM-piNDaH zarIrocyapramANamiti // sAmyatamAsAM saMsthAnamAha solasa tiripadisAo sagaduddhIsaMThiyA munneybvaa| do mallagamUlAo uhe a ahevi pa disAo // 59 // SoDazApi tiryagadizaH zakaTorddhisaMsthAnA boddhavyAH, prajJApakapadeze saGkaTA bahirvizAlAH, nArakadevAkhye dve eva uddhoMdhogAminyau zarAvAkAre bhavataH, yataH ziromUle pAdamUle ca svalpatvAnmallakabubhrAkAre gacchantyI ca vizAle bhavata iti / / AsAM sarvAsA tAtparya yantrakAdavaseyaM, taccedam (4) // bhAvadignirUpaNArthamAhamaNuyA tiriyA kAyA tahaggavIyA caukgA cauro / devA neraiyA cA aTThArasa hoti bhAvadisA // 6 // wwwandltimaryam dizA zabdasya sapta nikSepA: ~33-23 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niyukti: [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA-18 manuSyAzcaturbhedAstadyathA-sammUrcchanajAH karmabhUmijA akarmabhUmijAH antaradvIpajAzceti, tathA tiryaJco dvIndriyAstrI- adhyayana rAGgavRttiH (0(2) (2) (0 . (zI0) |ndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAzceti caturkI, kAyAH pRthivyaptejovAyavazcatvAraH, tathA'pramUlaskandhaparvacIjAzcatvAra eva, uddezaka ete SoDaza devanArakaprakSepAdaSTAdaza, ebhirbhAvairbhavanAjIvo vyapadizyata iti bhAvadigaSTAdazabhedeti // atra ca sAmAnyadigagrahaNe'pi yasyAM dizi jIvAnAmavigAnena gatyAgatI spaSTe sarvatra sambhavatastayaivehAdhikAra iti tAmeva niyuktika|sAkSAddarzayati, bhAvadikAvinAbhAvinI sAmarthyAdadhikRtaiva, yatastadarthamanyA dizazcintyanta ityata Aha paNNavagadisaTThArasa bhAvadisAo'vi tattiyA ceva / ikkikaM viMdhejjA havaMti aTThArasa'dvArA // 6 // paNNavagadisAe puNa ahigAro etya hoi NAyavyo / jIvANa puggalANa ya eyAsu gayAgaI asthi / / 62 // prajJApakApekSayA aSTAdazabhedA dizaH, atra ca bhAvadizo'pi tAvatpramANA eva pratyeka sambhavantItyataH ekaikAM prajJApa-1 kadizaM bhAvadigaSTAdazakena 'vindhyet' tADayed, ato'STAdazASTAdazakAH, te ca saMkhyayA trINi zatAni caturviMzatyadhikAni bhavantIti, etaccopalakSaNaM tApadigAdAvapi yathAsambhavamAyojanIyamiti / kSetradizi tu catasRSveva mahAdikSu sambhavo na vidigAdiSu, tAsAmekapradezikatvAccatuSpadezikatvAcceti gAthAdvayArthaH // ayaM ca disaMyogakalApaH 'aNNayarIo disAo Agao ahamaMsI'tyanena parigRhItaH, sUtrAvayavArthazcAyam-iha diggrahaNAt prajJApakadizazcatasraH pUrvAdikA U - xl // 15 // dhodizau ca parigRhyante, bhAvadizastvaSTAdazApi, anudiggrahaNAnu prajJApakavidizo dvAdazeti, tatrAsaMjJinAM naiSo'vabo www.janaitnary.org dizA zabdasya sapta nikSepA: ~34-2 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niyukti: [62] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa dho'sti, saMjJinAmapi keSAJcidbhavati keSAzcinneti, yathA'hamamuSyA dizaH samAgata iheti / evamegesiM No NAyaM bhavaitti' 'eva' mityanena prakAreNa, ativiziSTadigvidigAgamanaM naikeSAM viditaM bhavatItyetadupasaMhAravAkyam , etadeva niyuktikRdAha kesiMci nANasaNNA atyi kesiMci natthi jIvANaM / ko'haM paraMmi loe AsI kayarA disAo vA // 3 // keSAzcijjIvAnAM jJAnAvaraNIyakSayopazamavatAM jJAnasaMjJA'sti, keSAzcitsu tadAvRtimatAM na bhavatIti / yAdRgabhUtA saMjJA na bhavati tAM darzayati-ko'haM paramin 'loke janmani manuSyAdirAsam, anena bhAvadig gRhItA, katarasyA vA dizaH samAyAta ityanena tu prajJApakadigupAtteti, yathA kazcinmadirAmadaghUrNitalolalocano'vyaktamanovijJAno rathyAmA-18 ganipatitastaccha-kRSTazvagaNApaliz2amAnavadano gRhamAnIto madAtyaye na jAnAti kuto'hamAgata iti, tathA prakRto manupyAdirapIti gAthArthaH // na kevalameSaiva saMjJA nAsti aparA'pi nAstIti sUtrakRdAha atthi me AyA uvavAie, nasthi me AyA uvavAie, ke ahaM AsI ? ke vA io cue iha pecA bhavislAmi ? (sU03) , 'asti' vidyate 'mame tyanena SaSThyantena zarIraM nirdizati, mamAsya zarIrakasyAdhiSThAtA, atati-gacchati satatagatipravRtta AtmA-jIvo'stIti, kiMbhUtaH?-'aupapAtikaH' upapAta:-prAdurbhAvo janmAntarasaMkrAntiH, upapAte bhava aupapAtika iti, 1 auSapAtikahatyabhiprAgaNaiSa tRtIyasUtrAvataraNabhAgaH, cUrvyabhiprAyeNa tu bhavissAmi' iti paryanta upasaMhAraH, 'bhavati' iti 'taMjahA' iti cAdhikam, anukrama wwwandltimaryam | AtmA viSayaka ajJAnatAyA: nirUpaNaM# ~35~# Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niyukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama zrIAcA anena saMsAriNaH svarUpaM darzayati, sa evaMbhUta AtmA mamAsti nAstIti ca evaMbhUtA saMjJA keSAzcidajJAnAvaSTabdhacetasAM adhyayanaM 1 rAGgavattiAna jAyata iti / tathA 'ko'haM' nArakatiryagamanuSyAdiH pUrvajanmanyAsaM, ko pA devAdiH 'ito' mnussyaaderjnmnH| jAuddezakaH 1 (zI0) MI'cyuto' vinaSTaH 'iha' saMsAre 'pretya' janmAntare 'bhaviSyAmi' utpatsye iti, eSA ca saMjJA na bhavatIti / iha ca yadyapi sarvatra bhAvadizA'dhikAraH prajJApakadizA ca, tathApi pUrvasUtre sAkSAtmajJApakadigupAttAtra tu bhAvadigityavagantavyam / // 16 // nanu cAtra saMsAriNAM digvidigAgamanAdijA viziSTA saMjJA niSidhyate na sAmAnyasaMjJeti, etacca saMjJini dharmimaNyAtmani siddhe sati bhavati, 'sati dhammiNi dharmAzcintyanta' iti vacanAt , sa ca pratyakSAdipramANagocarAtItatvAdurupapAdaH, tathAhi-nAsAvadhyakSeNArthasAkSAtkAriNA viSayIkriyate, tasyAtIndriyasvAda, atIndriyatvaM ca svabhAvaviprakRSTatvAdU, atIndriyatvAdeva ca tadavyabhicArikAryAdiliGgasambandhagrahaNAsambhavAt nApyanumAnena, tasyApratyakSatve tatsAmAnyagrahaNazaktyanupapatteH nApyupamAnena, AgamasyApi vivakSAyAM pratipAdyamAnAyAmanumAnAntabhovAdU anyatra ca bAhye'rthe samba dhAbhAvAdapramANatvaM, pramANatve vA parasparavirodhitvAnnApyAgamena, tamantareNApi sakalArthopapattenopyApasyA, tadevaM // dApramANapazcakAtItatvAtvaSThapramANaviSayatvAdabhAva evAtmanaH / prayogazcAyam-nAstyAtmA, pramANapazakaviSayAtItatvAt , kharaviSANavaditi, tadabhAve ca viziSTasaMjJApratiSedhAbhAvasambhavenAnutthAnameva sUtrasyeti, etatsarvamanupAsitagurorvacaH, tathAhi-pratyakSa evAtmA, tadguNasya jJAnasya svasaMvitsiddhatvAt , svasaMviniSThAzca viSayavyavasthitayo, ghaTapaTAdInAmapi // 16 // rUpAdiguNapratyakSasvAdevAdhyakSatvamiti, maraNAbhAvaprasaGgAJca na bhUtaguNazcaitanyamAzaGkanIyaM, teSAM sadA sannidhAnasambhavAditi, wwwanditimaryam | AtmA viSayaka ajJAnatAyA: nirUpaNaM# ~36-2 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niyukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama heyopAdeyaparihAropAdAnapravRttezcAnumAnena parAtmani siddhirbhavatIti, evamanayaiva dizopamAnAdikamapi svadhiyA svaviSaye yathAsambhavamAyojyaM, kevalaM maunIndreNAnenaivAgamena viziSTasaMjJAniSedhadvAreNAhamiti cAtmollekhenAtmasadbhAvaH pratipAditaH, zeSAgamAnAM cAnAptapraNItatvAdaprAmANyameveti / atra cAstyAtmetyanena kriyAvAdinaH samabhedA nAstItyanena cAkriyAvA-| dina etadantaHpAtitvAcAjJAnikavainayikAzca saprabhedA upakSiptAH, te cAmI-asiyasayaM kiriyANaM akiriyavAINa hoi dAculasII / annANiya sattahI veNaiyANaM ca battIsA // 1 // tatra jIvAjIvAzravabandhapuNyapApasaMvaranirjarAmokSAkhyA nava padArthAH svaparabhedAbhyAM nityAnityavikalpaddhayena ca kAlaniyatisvabhAvezvarAtmAzrayaNAdazItyuttaraM bhedazataM bhavati kriyAvAdinAm , ete cAstitvavAdino'bhidhIyante, iyamana bhAvanA-asti jIvaH svato nityaH kAlataH 1 asti jIvaH svato|'nityaH kAlataH 2 asti jIvaH parato nityaH kAlataH 3 asti jIvaH parato'nityaH kAlataH 4 ityevaM kAlena catvAro |bhedA labdhAH, evaM niyatisvabhAvezvarAtmabhirapyekaikena catvArazcatvAro vikalpA labhyante, ete ca paJca catuSkakA viMzatirbhavati, iyaM ca jIvapadArthena labdhA, evamajIvAdayo'pyaSTau pratyeka viMzatibhedA bhavanti, tatazca nava viMzatayaH zatama| zItyuttaraM bhavati 180 / tatra svata iti svenaiva rUpeNa jIvo'sti, na paropAdhyapekSayA isvatvadIrghatve iva, nityaH-zAzvato na kSaNikaH, pUrvottarakAlayoravasthitatvAt, kAlata iti kAla eva vizvasya sthityutpattipralayakAraNam, uktaM ca"kAlaH pacati bhUtAni, kAlaH saMharate prajAH / kAlaH supteSu jAgarti, kAlo hi durtikrmH||1||" sa cAtIndriyo yugapaccirakSiprakriyAbhivyaGgayo himoSNavarSAvyavasthAhetuH kSaNalavamuhUrtayAmAhorAtramAsartuayanasaMvatsarayugakalpapalyopama -% %% wwwandltimaryam | AtmA viSayaka ajJAnatAyA: nirUpaNaM, kriyAvAdi Adi vividha vAdinAyA: mate Atma svarUpa meM ~37~# Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [3] dIpa anukrama [3] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niryukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrI AcA sAgaropamotsarpiNyavasarpiNIpudgalaparAvarttAtItAnAgatavarttamAnasa rvAddhAdivyavahArarUpaH 1 / dvitIyavikalpe tu kAlAdevArAGgavRttiH 4 tmano'stitvamabhyupeyaM, kiM khanityo'sAviti vizeSo'yaM pUrvavikalpAt 2 / tRtIyavikalpe tu parata evAstitvamabhyupaga(zI0) he myate, kathaM punaH parato'stitvamAtmano'bhyupeyate ?, nanvetavyasiddhameva sarvapadArthAnAM parapadArthasvarUpApekSayA svarUpaparicchedo, // 17 // yathA dIrghatvApekSayA isvatvaparicchedo hrasvatvApekSayA ca dIrghatvasyeti evameva cAnAtmanaH stambhakumbhAdIn samIkSya ta4 dvyatirikte vastunyAtmabuddhiH pravarttata iti, ato yadAtmanaH svarUpaM tatparata evAvadhAryyate na svata iti 3 / caturthavikalpo'pi prAgvaditi catvAro vikalpAH 4 / tathA'nye niyatita evAtmanaH svarUpamavadhArayanti kA punariyaM niyatiriti, ucyate, padArthAnAmavazyaMtayA yadyathAbhavane prayojakakatrIM niyatiH, uktaM ca- "prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH, sosvizyaM bhavati nRNAM zubho'zubho vA / bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayale, nAbhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH // 1 // " iyaM ca maskariparibrANmatAnusAriNI prAya iti / apare punaH svabhAvAdeva saMsAravyavasthAmabhyupayanti, kaH punarayaM svabhAvaH ?, vastunaH svata eva tathApariNatibhAvaH svabhAvaH, uktaM ca- "kaH kaNTakAnAM prakaroti taikSNyaM, vicitrabhAvaM mRgapa| kSiNAM ca / svabhAvataH sarvvamidaM pravRttaM, na kAmacAro'sti kutaH prayalaH 1 // 1 // svabhAvataH pravRttAnAM nivRttAnAM svabhAvataH / nAhaM kartteti bhUtAnAM yaH pazyati sa pazyati // 2 // kenAkhitAni nayanAni mRgAGganAnAM, ko'laGkaroti rucirAGgaruhAnmayUrAn / kazcopaleSu dalasannicayaM karoti ko vA dadhAti vinayaM kulajeSu puMssu ? // 3 // " tathA'nye'bhi // 17 // dadhate- samastametajIvAdIzvarAtmasUtaM, tasmAdeva svarUpe'vatiSThate, kaH punarayamIzvaraH 1, aNimAdyaizvaryayogAdIzvaraH, uktaM | Estication Utmational For Parts Only AtmA viSayaka ajJAnatAyAH nirUpaNaM, kriyAvAdi Adi vividha vAdinAyAH mate Atma svarUpaM adhyayanaM1 uddezakaH 1 ~38~# www.sindia.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niyukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama KAca-"ajJo janturanIzaH syAdAtmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito gacchecchu_ vA svargameva vA // 1 // " tathA'nye bavate -na jIvAdayaH padArthAH kAlAdibhyaH svarUpaM pratipadyante, kiM tarhi ?, AtmanaH, kaH punarayamAtmA?, AtmAdvaitavAdinAM vizvapariNatirUpaH, uktazca-"eka eva hi bhUtAtmA, bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva, dRzyate jalacandravat | zA" tathA-"puruSa evedaM sarvaM yadbhUtaM yacca bhaavy"mityaadi| evamastyajIvaH, svataH nityaH kAlata ityevaM sarvatra yojyam // II tathA akriyAvAdino-nAstitvavAdinaH, teSAmapi jIvAjIvAnavabandhasaMvaranirjarAmokSAkhyAH sapta padArthAH svapa-I 4 rabhedadvayena tathA kAlayadRcchAniyatisvabhAvezvarAtmabhiH panizcintyamAnAzcaturazItivikalpA bhavanti, tadyathA-nAsti |jIvaH svataH kAlataH nAsti jIvaH parataH kAlata iti kAlena dvau labdhau, evaM yahacchAniyatyAdipyapi dvau dvau bhedI pratyeka bhavataH, sarve'pi jIvapadArthe dvAdaza bhavanti, evamajIvAdiSvapi pratyekaM dvAdazaite, sapta dvAdazakAzcaturazItiriti 684 / ayamatrArthaH- nAsti jIvaH svataH kAlata iti, iha padArthAnAM lakSaNena sattA nizcIyate kAryato vA?, na cAtmanahastAhagasti kiJcilakSaNaM yena sattA pratipadyemahi, nApi kAryamaNUnAmiva mahIdhrAdi sambhavati, yacca lakSaNakAryAbhyAM nAbhigamyate vastu tannAstyeva, viyadindIvaravat, tasmAnnAstyAtmeti / dvitIyavikalpo'pi yacca svato nAtmAnaM vibharti | gaganAravindAdika tatsarato'pi nAstyeva, athavA sarvapadArthAnAmeva prbhaagaadrshnaatsrvaarvaagbhaagsuukssmtvaacobhyaanuplbdhH| sarvAnupalabdhito nAstitvamadhyavasIyate, uktaM ca-"yAvad dRzyaM parastAvadbhAgaH sa ca na dRzyate' ityAdi, tathA yadRcchA-1 |to'pi nAstitvamAtmanaH, kA punaryadRcchA ?, anabhisandhipUrvikA'rthaprAptiryadRcchA, "atarkitopasthitameva sarvaM, citraM www.andituaryam | AtmA viSayaka ajJAnatAyA: nirUpaNaM, kriyAvAdi Adi vividha vAdinAyA: mate Atma svarUpaM ~39~# Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niyukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 18 // dIpa anukrama janAnAM sukhaduHkhajAtam / kAkasya tAlena yathA'bhighAto, na buddhipUrvo'tra vRthaa'bhimaanH||1|| satyaM pizAcAH sma adhyayanaM 1 vane vasAmo, bheriM karAtrairapi na spRzAmaH / yadRcchayA siddhyati lokayAtrA, bherI pizAcAH paritADayanti // 2 // " yathA kAkatAlIyamabuddhipUrvaka, na kAkasya buddhirasti-mayi tAlaM patiSyati, nApi tAlasyAbhiprAyaH-kAkopari patiSyAmi, atha uddezakaH1 ca tattathaiva bhavati, evamanyadapyatarkitopanatamajAkRpANIyamAturabheSajIyamandhakaNTakIyamityAdi draSTavyam , evaM sarva jAtijarAmaraNAdikaM loke yAdRcchikaM kaaktaaliiyaadiklpmvseymiti| evaM niyatisvabhAvezvarAtmabhirapyAtmA niraakrttvyH|| tathA'jJAnikAnAM saptapaSTirbhedAra, te cAmI-jIvAdayo nava padArthA utpattizca dazamI sat asad sadasat avaktavyaH sadavatanyaH asadavaktavyaH sadasadavaktabya ityetaiH saptabhiH prakArairvijJAtuM na zakyante na ca vijJAtaiH prayojanamasti, bhAvanA ceyam-san jIva iti ko vetti? kiM vA tena jJAtena?, asan jIva iti ko jAnAti? kiM vA tena jJAtenetyAdi, evamajIvAdiSvapi pratyeka sapta vikalpAH, nava saptakAtriSaSTiH, amI cAnye catvArastriSaSTimadhye prakSi-15 pyante, tadyathA-satI bhAvotpattiriti ko jAnAti? kiM vA'nayA jJAtayA? evamasatI sadasatI avaktavyA bhAvotpattiriti ko vetti ? kiM vA'nayA jJAtayeti, zeSavikalpatrayamutpattyuttarakAlaM padArthAvayavApekSamato'tra na sambhavatIti noktam , etaccatuSTayaprakSepAtsaptapaSTirbhavanti / tatra san jIva iti ko vetti? ityasyAyamarthaH-na kasyacidviziSTaM jJAnamasti yo'tIndriyAn jIvAdInavabhotsyate, na ca taijJAtaiH kizcitphalamasti, tathAhi-yadi nityaH sarvagato'mUrtoM jJAnAdiguNopeta // 18 // etadguNavyatirikko dhA? tataH katamasya puruSArthasya siddhiriti, tasmAdajJAnameva zreyaH / api ca-tulye'pyaparAdhe akA CSCREC wataneltmanam | AtmA viSayaka ajJAnatAyA: nirUpaNaM, kriyAvAdi Adi vividha vAdinAyA: mate Atma svarUpaM ~40-23 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [3] dIpa anukrama [3] sU. 4 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [3], niryukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH makaraNe loke svalpo doSo, lokottare'pi AkuTTikAnAbhogasahasAkArAdiSu kSullakabhikSusthaviropAdhyAyasUrINAM yathAkra| mamuttarottaraM prAyazcittamityevamanyeSvapi vikalpeSvAyojyam // tathA vainayikAnAM dvAtriMzadbhedAH, te cAnena vidhinA | bhAvanIyAH suranRpayatijJAtisthavirAdhamamAtRpitRSvaSTasu manovAkkAyapradAna caturvidhavinayakaraNAt, tadyathA devAnAM vinayaM karoti manasA vAcA kAyena tathA dezakAlopapannena dAnenetyevamAdi / ete ca vinayAdeva svargApavargamArgamabhyupayanti, nIcairvRttyanutsekalakSaNo vinayaH sarvatra caivaMvidhena vinayena devAdiSUpatiSThamAnaH svargApavargabhAg bhavati, uktaM ca - "virNayA NANaM NANAo daMsaNaM daMsaNAhi caraNaM ca / caraNAhiMto mokkho mokkhe sokkhaM aNAvAhaM // 1 // " atra ca kriyAvAdinAmastitve satyapi keSAJcitsarvagato nityo'nityaH karttA'karttA mUrtto'mUrttaH zyAmAkataNDulamAtro'GguSThapa|rvamAtro dIpazikhopamo hRdayAdhiSThAna ityAdikaH, asti caupapAtikazca, akriyAvAdinAM tvAtmaiva na vidyate, kutaH punaraupapAtikatvam ?, ajJAnikAstu nAtmAnaM prati vipratipadyante, kintu tajjJAnamakiJcitkarameSAmiti, vainayikAnAmapi nAtmAsstitve vipratipattiH, kintvanyanmokSasAdhanaM vinayAdRte na sambhavatIti pratipannAH / tatrAnena sAmAnyAtmAstitvapratipAdanenAkriyAvAdino nirastA draSTavyAH, AtmAstitvAnabhyupagame ca - " zAstA zAstraM ziSyaH prayojanaM vacanahetudRSTAntAH / santi na zUnyaM bruvatastadabhAvAccApramANaM syAt // 1 // pratiSeddhapratiSedhau stazcecchranyaM kathaM bhavetsarvam ? / tadabhAvena tu siddhA apratiSiddhA jagatyarthAH // 2 // " evaM zeSANAmapyatraiva yathAsambhava nirAkaraNamutprekSyamiti // 3 // gatamAnuSaGgike, 1 vinayAt jJAnaM jJAnAnaM darzanAt (jJAnadarzanAbhyAM caraNaM ca caraNAta (jJAnadarzanacAritrebhyaH) mokSo mojhe soyamanAbAdham // 1 // Jan Estication Intematonal For Pantry at Use Only AtmA viSayaka ajJAnatAyAH nirUpaNaM, kriyAvAdi Adi vividha vAdinAyAH mate Atma svarUpaM ~41~# Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niyukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAvRttiH (zI0) adhyayanaM 1 uddezakaH1 RECERS // 19 // dIpa anukrama prakRtamanumriyate-tatreha 'evamegesiM No NAyaM bhavaI' ityanena keSAJcideva saMjJAniSedhAtkeSAzcittu bhavatItyuktaM bhavati tatra sAmAnyasaMjJAyAH pratiprANi siddhatvAttatkAraNaparijJAnasya cehAkizcitkaratvAdviziSTasaMjJAyAstu keSAzcideva bhAvAt | tasyAzca bhavAntaragAmyAtmaspaSTapratipAdane sopayogitvAd sAmAnyasaMjJAkAraNapratipAdanamanAdRtya viziSTasaMjJAyAH kAraNaM sUtrakRddarzayitumAha se jaM puNa jANejjA saha saMmaiyAe paravAgaraNeNaM aNNesiM aMtie vA soccA taMjahA-purasthimAo vA disAo Agao ahamaMsi jAva aNNayarIo disAo aNudisAo vA Agao ahamasi, evamegesiM jaM NAyaM bhavati-asthi me AyA uvavAie, jo imAo (disAo) aNudisAo vA aNusaMcarei, savvAo disAo a-. NudisAo, so'haM (sU04) 'se jaM puNa jANejatti sUtraM yAvat so'hamiti 'se' iti nirdezo mAgadhazailyA prathamaikavacanAntaH, sa ityanena ca yaH mAgnirdiSTo jJAtA viziSTakSayopazamAdimAn sa pratyavamRzyate, yadityanenApi yatnAgnirdiSTaM digvidigAgamanaM, tathA koDahamabhUvamatItajanmani devo nArakastiryagyono manuSyo vA? strI pumAnnapuMsako vA, ko vA'muto manuSyajanmanaH prabhraSTo 1 aNusaMsarada (iti pA.) naa||19|| wataneltmanam viziSTa saMjJAdi kAraNatvAt pUrvAparajanmasya jJAnaM / ~42-23 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [4] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niryukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'haM pretya devAdirbhaviSyAmItyetatsarAmRzyate, 'jAnIyAd' avagacchet, idamuktaM bhavati na kazcidanAdau saMsRtau paryaTanasumAn digAgamanAdikaM jAnIyAt, yaH punarjAnIyAtsa evaM 'saha sammaiyAe'ti sahazabdaH sambandhavAcI, saditi prazaMsAyAM, matiH- jJAnam, ayamatra vAkyArthaH - AtmanA saha sadA yA sanmatirvarttate tayA sanmatyA kaJcijjAnIte, sahazabdavizeSaNAJca | sadA''tmasvabhAvatvaM materAveditaM bhavati, na punaryathA vaizeSikANAM vyatiriktA satI samavAyavRttyA''tmani samaveteti / yadi vA 'sammaie'tti svakIyayA matyA svamatyeti, tatra bhinnamapyazvAdikaM svakIyaM dRSTamataH sahazabdavizeSaNaM, sahazabdazvAsamasta iti, satyapi cAtmanaH sadA matisannidhAne prabalajJAnAvaraNAvRtatvAnna sadA viziSTo'vabodha iti sA punaH sa mmatiH svamatirvA avadhimanaHparyAya kevalajJAnajAtismaraNabhedAccaturvidhA jJeyA, tatrAvadhimanaHparyAyakevalAnAM svarU| pamanyatra vistaraNokaM, jAtismaraNaM tvAbhinivodhikavizeSaH, tadevaM caturvidhayA matyA''tmanaH kazcidviziSTadiggatyAgatI jAnAti, kazcizca paraH- tIrthakRtsarvajJaH, tasyaiva paramArthataH parazabdavAcyatvAtparatvaM, tasya tena vA vyAkaraNam-upadezastena jIvAMstadbhedAMzca pRthivyAdIn tadvatyAgatI ca jAnAti, aparaH punaH 'anyeSAM' tIrthakaravyatiriktAnAmatizayajJAninAmantike zrutvA jAnAtIti, yacca jAnAti tat sUtrAvayavena darzayati tadyathA pUrvvasyA diza Agato'hamasmi evaM dakSiNasyAH | pazcimAyAH uttarasyA Urdhvadizo'dhodizo'nyatarasyA dizo'nudizo vA''gato'hamasmItyevamekeSAM viziSTakSayopazamAdimatAM | tIrthakarAnyAtizayajJAnibodhitAnAM ca jJAnaM bhavati, tathA prativiziSTadigAgamanaparijJAnAntarameSAmetadapi jJAnaM bhavatiyathA asti me'sya zarIrakasyAdhiSThAtA jJAnadarzanopayogalakSaNa 'upapAduko' bhavAntarasaMkrAtibhAgU asarvagato bhoktA Etication Intel viziSTa saMjJAdi kAraNatvAt pUrvAparajanmasya jJAnaM, AtmasvarUpaM# For Paint Use Only ~43 ~# www.india.org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [4] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niryukti: [63] muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH (zI0) zrIAcA- 4 mUrttirahito'vinAzI zarIramAtra vyApItyAdiguNavAnAtmeti / sa ca dravyakapAyayogopayogajJAnadarzana cAritravIryAtmabherAGgavRttiH dAdaSTadhA, tatropayogAtmanA bAhulyenehAdhikAraH, zeSAstu tadaMzatayopayujyanta iti upanyastAH / tathA asti ca mamAtmA, yo'mucyA dizo'nudizazca sakAzAd 'anusaJcarati' gatiprAyogya karmopAdAnAdanu-pazcAt saJcaratyanusaJcarati pAThAntaraM vA 'aNusaMsarai'tti digvidizAM gamanaM bhAvadigAgamanaM vA smaratItyarthaH / sAmprataM sUtrAvayavena pUrvasUtroktamevArthamupasaMharati sarvasyA dizaH sarvasyAzcAnudizo ya Agato'nusaJcarati anusaMsmaratIti vA saH 'aha' mityAtmollekhaH, ahaMpratyayagrAhyatvAdAtmanaH, anena pUrvAdyAH prajJApakadizaH sarvA gRhItAH bhAvadizazceti / imamevArthaM niryuktikRddarzayitumanA gAthAtritayamAha 4 // 20 // jANai sayaM maIe annesiM vAvi antie socA / jANagajaNapaNNavio jIvaM taha jIvakAe vA // 64 // ittha ya saha saMmaha ati jaM evaM tattha jANaNA hoI / ohImaNapaJjavanANakevale jAisa raNe ya // 65 // paravai vAgaraNaM puNa jiNavAgaraNaM jiNA paraM natthi / aNNesiM socaMtiya jiNehiM savvo paro aNNo // 66 // kazcidanAdisaMsRtau paryaTannavadhyAdikayA caturvidhayA svakIyayA matyA jAnAti / anAnupUrvInyAyaprakaTanArthaM pazcAdupAttamapyamanyeSAmityetatpadaM tAvadAcaSTe - 'anyeSAM vA' atizayajJAninAmantike zrutvA jAnAti, tathA 'jANagajaNapapaNavio' ityanena paravyAkaraNamupAttaM, tenAyamartho - jJApakaH- tIrthakRttatprajJApitazca jAnAti, yajjAnAti tat svata eva |darzayati- sAmAnyato 'jIva'miti, anena cAdhikRtodezakasyArthAdhikAramAha, tathA 'jIvakAyAMzca' pRthvI kAyAdIn itya Etication Intemational viziSTa saMjJAdi kAraNatvAt pUrvAparajanmasya jJAnaM, AtmasvarUpaM# For Pantry Use Only ~44 ~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 20 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niyukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama nena cottareSAM SaNNAmapyudezakAnAM yathAkramamadhikArArthamAheti, atra ca 'saha sammaie'tti sUtre yatpadaM, tatra jANaNatti jJAnamupAttaM bhavati, 'mani jJAne' mananaM matiritikRtvA, tacca kiMbhUtamiti darzayati-'avadhimanaHparyAyakevalajAtismaraNarUpa'miti, tatrAvadhijJAnI saMkhyeyAnasaMkhyeyAnvA bhavAn jAnAti, evaM manaHparyAyajJAnyapi, kevalI tu niyamato'nantAn , jAtismaraNastu niyamataH saMkhyeyAniti, zeSaM spaSTam / atra ca sahasammatyAdiparijJAne sukhapratipattyarthaM trayo dRSTAntAH pradarzayante, tadyathA-vasantapure nagare jitazatrU rAjA, dhAraNI nAma mahAdevI, tayormarucyabhidhAnaH sutaH, saca rAjA'nyadA tApasatvena pratrajitumicchurddharmaruciM rAjya sthApayitumudyataH, tena ca jananI pRSTA-kimiti tAto rAjyazriyaM tyajati ?, tayoktam-kimanayA capalayA nArakAdisakaladuHkhahetubhUtayA svargApavargamArgArgalayA avazyamapAyinyA paramArthata ihaloke'pyabhimAnamAtraphalayetyato vihAyainAM sakalasukhasAdhanaM dharma kartumudyataH, dharmarucistadAkaNryoktavAn yadyevaM kimahaM tAtasyAniSTo ? yenayaMbhUtAM sakaladoSAzrayiNIM mayi niyojayati, sakalakalyANahetorddharmAtmacyAvayatItyabhidhAya pitrA'nujJAtastena saha tApasAzramamagAt, tatra ca sakalAstApasakriyA yathoktAH pAlayannAste, anyadA'mAvAsyAyAH pUrvAhe kenacittApasenodaSTam-yathA bho bhoH tApasAH! zvo'nAkuhirbhavitA, ato'dyaiva samitkusumakuzakandaphalamUlAcAharaNaM kuruta, etaccAkarNya dharmarucinA janakaH pRSTaH-tAta! keyamanAkuTTiriti, tenoktam-putra! kandaphalAdInAmacchedanaM, tabya FOREX yA cetyato pra. 2 ephena pra. 3 latAdInAmacche. pra. walaatram.org | viziSTa saMjJAdi kAraNatvAt pUrvAparajanmasya jJAnaM, AtmasvarUpaM, jAtismaraNajJAne 'dharmarUci:'-kathA# ~45~ Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [4] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 21 // Jain Estication "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niryuktiH [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mAvAsyAdike viziSTe parvadivase na varttate, sAvadyatvAcchedanAdikriyAyAH, zrutvA caitadasAvacintayat - yadi sarvadA'nAkuTTiH syAcchobhanaM bhaved evamadhyavasAyinastasyAmAvAsyAyAM tapovanAsannapathena gacchatAM sAdhUnAM darzanamabhUt, te ca tenAbhihitAH kimadya bhavatAmanAkuTTirna saJjAtA ? yenATavIM prasthitAH tairapyabhihitam -- 'yathA'smAkaM yAvajjIvamanA| kuTTi' rityabhidhAyAtikrAntAH sAdhyaH, tasya ca tadAkarNyahApohavimarzena jAtimaraNamutsannaM yathA'haM janmAntare pratrajyAM kRtvA devalokasukhamanubhUyehAgata iti, evaM tena viziSTadigAgamanaM svamatyA - jAtismaraNarUpayA vijJAtaM, pratyekabuddhazca jAtaH, evamanye'pi valkalacIrizreyAMsaprabhRtayo'tra yojyA iti / paravyAkaraNe tvidamudAharaNam - gautamasvAminA bhaga| bAmbarddhamAnasvAmI pRSTo-bhagavan ! kimiti me kevalajJAnaM notpadyate ?, bhagavatA vyAkRtaM-bho gautama ! bhavato'tIva mamopari sneho'sti tadvazAt tenoktam- 'bhagavannevamevaM, kiMnimittaH punarasau mama bhagavadupari snehaH 1, tato bhagavatA tasya | bahuSu bhavAntareSu pUrvasambandhaH samAveditaH 'cirasaMsiddho'si me paricio'si me goyametyevamAdi, tacca tIrthakRyAkaraNamAkarNya gautamasvAmino viziSTadigAgamanAdivijJAnamabhUditi / anyazravaNe tvidamudAharaNam-mahisvAminA SaNNAM rAjaputrANAmudvAhArthamAgatAnAmavadhijJAnena tatpratibodhanArthaM yathA janmAntare sahitaireva pravrajyA kRtA, yathA ca tatphalaM devaloke jayantAbhidhAnavimAne'nubhUtaM tathA''khyAtaM taccAkarNya te laghukarmmatvAtpratibuddhA viziSTadigAgamanavijJAnaM ca 10 metat pra0 2 birasaMsaSTo'si mayA gautama ciraparicito'si mama gautama ! For Pantry Use Only adhyayanaM 1 uddezakaH1 ~46~# // 21 // www.indiary.org viziSTa saMjJAdi kAraNatvAt pUrvAparajanmasya jJAnaM tatra para vyAkaraNe gautamasvAmI evaM anyazravaNe mallinAthasya SaNNAM pUrvamitrANAmudAharaNaM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [5], niyukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata hai dIpa anukrama saJjAtaM, uktaM ca-'kiM the taiyaM pamhuI jaM ca tayA bho! jayaMtapavaraMmi / vucchA samayanibaddhaM devA! taM saMbharaha jAti // 1 // iti gAthAtrayatAtparyArthaH // 4 // sAmprataM prakRtamanumriyate-yo hi so'hamityanenAhaGkArajJAnenAtmollekhena pUrvAderdiza AgatamAtmAnamavicchinnasaMtatipatitaM dravyArthatayA nityaM paryAyArthatayA khanityaM jAnAti sa paramArthataH AtmavAdIti sUtrakRddarzayati se AyAvAdI loyAvAdI kammAvAdI kiriyAvAdI (sU05) 'sa' iti yo bhrAntaH pUrvaM nArakatiryagnarAmarAdyAsu bhAvadikSu pUrvAdyAsu ca prajJApakadikSu akSaNikAmUrtAdilakSaNopetamAtmAnamavaiti, sa itthaMbhUtaH 'AtmavAdI'ti AtmAnaM vadituM zIlamasyeti, yaH punarevaMbhUtamAtmAnaM nAbhyupagacchati so'nAtmavAdI nAstika ityarthaH / yo'pi sarvavyApinaM nityaM kSaNikaM vA''tmAnamabhyupaiti so'pyanAtmavAdyeva, yataH sarvavyApino niSkriyatvAdbhavAntarasaMkrAntina syAt, sarvathA nityatve'pi 'apracyutAnusannasvirakasvabhAvaM nitya'mitikRtvA maraNAbhAvena bhavAntarasaMkrAntireva na syAt , sarvathA kSaNikatve'pi nirmUlavinAzAtso'hamityanena pUrvottarAnusandhAnaM na syAt / ya eva cAtmavAdI sa eva paramArthato lokabAdI, yato lokayatIti lokA-prANigaNastai vadituM zIlamasyeti, anena cAtmAdvaitavAdinirAsenAtmabahutvamuktaM, yadivA 'lokApAtI ti lokaH-caturdazarajyAtmakaH prANigaNo vA, tatrApatituM 11.pra. 2 kimaya tadvismRtaM yacca tadA bho jayantapravare / uSitAH nitrasamayaM devAstAM smarata jAtim // 1 // 30naM besi. [5] wwwandltimaryam | AtmavAdiH anAtmavAdizca-svarUpaM, AtmavAdeH lokavAditvaM ~47~# Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [9] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 22 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [5], niryuktiH [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zIlamasyeti, anena ca viziSTAkAzakhaNDasya lokasaMjJA''veditA, tatra ca jIvAstikAyasya sambhavena jIvAnAM gamanAgamanamAveditaM bhavati ya eva ca digAdigamanaparijJAnenAtmavAdI lokavAdI ca saMvRttaH, sa evAsumAn 'karmavAdI' karmajJAnAvaraNIyAdi tadvadituM zIlamasya, yato hi prANino mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogaH pUrvaM gatyAdiyogyAni karmANyAdadate, pazcAttAsu tAsu virUparUpAsu yonipUtpadyante, karma ca prakRtisthityanubhAvapradezAtmakamavaseyamiti / anena ca kAlayadRcchAniyatIzvarAtmavAdino nirastA draSTavyAH / tathA ya eva karmavAdI sa eva kriyAvAdI, yataH karma yoganimittaM badhyate, yogazca vyApAraH, sa ca kriyArUpaH, ataH karmaNaH kAryabhUtasya vadanAttatkAraNabhUtAyAH kriyAyA apyasAveva paramArthato vAdIti, kriyAyAzca karmanimittatvaM prasiddhamAgame, sa cAyamAgamaH -- "jAye NaM bhaMte! esa jIve sayA samiyaM eyara veyai calati phaMdati ghaTTati tippati jAva taM taM bhAvaM pariNamati tAvaM ca NaM aDavihabaMdhae vA sattavihabaMdhae vA chanvihabaMdhae vA egavihabaMdhae vA No NaM abaMdhae"tti, evaM ca kRtvA ya eva karmmavAdI sa eva kriyAvAdIti, anena ca sAMkhyAbhimatamAtmano'kriyAvAditvaM nirastaM bhavati // 5 // sAmprataM pUrvoktAM kriyAmAtmapariNatirUpAM viziSTakAlAbhidhAyinA tipratyayenAbhidadhadahaMpratyayasAdhyasyAtmanastadbhava evAvadhimanaHparyAya kevalajJAnajAtismaraNa vyatirekeNaiva trikAlasaMsparzinA matijJAnena sadbhAvAvagamaM darzayitumAha yAvada bhadanta ! eSa jIvaH sadA samitamejate bvejale calati rupandate tipyati yAvat taM taM bhAvaM pariNamati tAvaca aSTavidhabandhako vA khaptavidhabandhako vASadhibandhako vA ekavidhabandhako yaza, nAyandhakaH. Jan Estication Intational karmavAdiH kriyAvAdizca svarUpaM # For Parts Only ~48~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 22 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) tshmbho waa tthtthuM, yy anukrama "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [6], niryukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH akarissaM ca'haM, kAravesuM ca'haM karao Avi samaNunne bhavissAmi ( sU0 6 ) iha bhUtavarttamAna bhaviSyatkAlApekSayA kRtakAritAnumatibhirnava vikalpAH saMbhavanti, te cAmI - ahamakArSamacI karamahaM kurvantamanyamanujJAsiSamahaM karomi kArayAmyanujAnAmyahamiti kariSyAmyahaM kArayiSyAmyahaM kurvantamanyamanujJAsyAmyahamiti, eteSAM ca madhye Adyantau sUtreNaivopAttI, tadupAdAnAcca tanmadhyapAtinAM sarveSAM grahaNam, asyaivArthasyAviSkaraNAya dvitIyo vikalpaH 'kAravesuM ca'hamiti sUtreNopAttaH, ete ca cakAradvayopAdAnAdapizabdopAdAnAcca manovAkkAyaizciantyamAnAH saptaviMzatirbhedA bhavanti, ayamatra bhAvArtha:- akArSamahamityatrAhamityanenAtmolekhinA viziSTakriyApariNatirUpa AtmA'bhihitaH, tatazcAyaM bhAvArtho bhavati sa evAhaM yena mayA'sya dehAdeH pUrva yauvanAvasthAyAmindriyavazagena viSayaviSamohitAndhacetasA tattadakAryyAnuSThAnaparAyaNenA''nukUlyamanuSThitam uktaM ca- "vihaivAvalevanaDiehiM jAI kIraMti jovvaNamaeNaM / vayapariNAme sariyAi~ tAI hiyae khuDukaMti // 1 // " 'tathA acIkaramaha' mityanena paro'kAryAdI pravarttamAno mayA pravRttiM kAritaH, tathA kurvantamanyamanujJAtavAnityevaM kRtakAritAnumatibhirbhUtakAlAbhidhAnaM, tathA 'karomI' tyAdinA vacanatrikeNa varttamAnakAlollekhaH, tathA kariSyAmi kArayiSyAmi kurvato'nyAn prati samanujJAparAyaNo bhaviSyAmItyanAgatakA lollekhaH, anena ca kAlatrayasaMsparzena dehendriyAtiriktasyAtmano bhUtavarttamAnabhaviSyatkAlapariNatirU 1 cakAradvayApizabdopAdAnAmmano0 pra0 2 vibhavAvalepanatiryAni kriyante yovanamadena vayaHpariyAne smRtAni tAni hRdaye zalyAyante // 1 // Jain Estication Intematonal kRt kArita - anumita bhedena 27-bhedA:, karmabaMdha parijJA, # # For P&P Use Onl ~49 ~# Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [7] dIpa anukrama [] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 23 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH + vRtti) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [1], mUlaM [7], niryukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH karmabaMdha parijJA, # pasyAstitvAvagatirAveditA bhavati, sA ca naikAntakSaNika nityavAdinAM sambhavatItyato'nena te nirastAH kriyApariNA- 2 adhyayanaM 1 menAtmanaH pariNAmitvAbhyupagamAditi, etadanusAreNaiva sambhavAnumAnAdatItAnAgatayorapi bhavayorAtmAstitvamavaseyam / yadivA - anena kriyAprabandhapratipAdanena karmaNa upAdAnabhUtAyAH kriyAyAH svarUpamAveditamiti // 6 // atha kimetAvatya eva kriyA utAnyA api santIti etA evetyAha uddezakaH 1 eyAvaMti savvAvaMti logaMsi kammasamAraMbhA parijANiyavvA bhavaMti ( sU0 7 ) etAvantaH sarve'pi 'loke' prANisaGghAte 'karmmasamArambhAH' kriyAvizeSA ye prAguktAH, atItAnAgatavarttamAnabhedena kRtakAritAnumatibhizca azeSakriyAnuyAyinA ca karotinA sarveSAM saGgrahAditi etAvanta evaM parijJAtavyA bhavanti nAnya iti / parijJA ca jJapratyAkhyAnabhedAdvidhA, tatra jJaparijJayA''tmano bandhasya cAstitvametAvadbhireva sarvaiH karmmasamArambharjJAtaM bhavati, pratyAkhyAnaparijJayA ca sarve pApopAdAnahetavaH karmmasamArambhAH pratyAkhyAtavyA iti / iyatA sAmAnyena jIvAstitvaM prasAdhitamadhunA tasyaivAtmano digAdibhramaNahetUpadarzanapurassaramapAyAn pradarzitumAha-yadivA yastAvadAtmakarmAdivAdI sa digAdibhramaNAnmokSyate, itarasya tu vipAkAn darzayitumAha apariNNAyakamA khalu ayaM purise jo imAo disAo aNudisAo aNusaMcarai, savvAo disAo savvAo aNudisAo sAheti (sU08) Estication Intl For Parts Only ~50~# // 23 // www.india.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) ngmbhyy anukrama "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [8], niryukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yo'yaM puriM zayanAtpUrNaH sukhaduHkhAnAM vA puruSo janturmanuSyo vA, prAdhAnyAcca puruSasyopAdAnam, upalakSaNaM caitat, sarvo'pi caturgatyApannaH prANI gRhyate dizo'nudizo vA'nusaJcarati saH 'aparijJAtakarmA' aparijJAtaM karmAnenetyaparijJAtakarmmA, khaluravadhAraNe, aparijJAtakarmaiva digAdau bhrAmyati netara iti, upalakSaNaM caitad, aparijJAtAtmAparijJAtakriyazceti yazcAparijJAtakarmA sa sarvA dizaH sarvAzcAnudizaH 'sAheti' svayaMkRtena karmaNA sahAnusaJcarati sarvagrahaNaM sarvAsAM prajJApakadizAM bhAvadizAM copasaGgrahArtham // 8 // sa yadApnoti taddarzayati agaruvAo joNIo saMdhei, virUvarUve phAse paDisaMvedei ( sU0 9) anekaM saMkaTavikaTAdikaM rUpaM yAsAM tAstathA yauti mizrIbhavatyaudArikAdizarIravargaNApudgalairasumAn yAsu tA yonayaH - prANinAmutpattisthAnAni, anekarUpatvaM cAsAM saMvRtavivRtobhayazItoSNobhayarUpatayA, yadivA caturazItilakSabhedena, te cAmI caturazItirlakSA:- puMDhavIjalajalaNamAruya ekkeke satta satta lakkhAo / vaNa patteya anaMte dasa codasa joNilakkhAo // 1 // vigaliMdie do do cauro cauro ya NArayasuresuM / tirie huMti cauro codasa lakkhA ya 1 pRthvI jalajvalanamAruteSu ekaikasmin sapta sapta dakSAH pratyekapane anante daza caturdaza yonilakSAH // 1 // vikalendriyeSu dve dve tasatazca nArakasureSu tiradhi bhavanti catalacaturdaza lakSA manuSyeSSu // 2 // Etication matinal For Pantry Use Only karmabaMdha parijJA, 'aparijJAtakarmA' svarUpaM, 84 lakSa jIva-yoni svarUpaM # ~51~# Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [S] dIpa anukrama [s] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [9], niryukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIcA rAGgavRttiH (zI0) // 24 // maNusu // 2 // tathA zubhAzubhabhedena yonInAmanekarUpatvaM gAthAbhiH pradarzyate- 'sIvAdI joNIo caurAsItI ya sayasahassAiM / asubhAo ya subhAo tattha subhAo imA jANa // 1 // assaMkhAumaNussA rAIsara saMkhamAdiAUNaM / titthagaranAmagotaM savvasuhaM hoi nAyavyaM // 2 // tatthavi ya jAisaMpannatAdi sesAu huti asubhAo / devesu kivvisAdI sesAo huMti u subhAo // 3 // paMciMdiyatirie hayagayarayaNe havaMti u subhAo / sesAo a subhAo subhavaNNe* giMdiyAdIyA // 4 // deviMdacakavaTTittaNAI motuM ca titthagarabhAvaM / aNagArabhAvitAviya sesA u anaMtaso pattA // 5 // etAzcAnekarUpA yonIrdigAdiSu paryaTannaparijJAtakarmA'sumAn 'saMdheiti sandhayati sandhi karotyAtmanA, sahAvicchedena saMghaTTayatItyarthaH, 'saMdhAvai'tti vA pAThAntaraM, 'sandhAvati' paunaHpunyena tAsu gacchatItyarthaH, tatsandhAne ca yadanubhavati taddarzayati-virUpaM vIbhatsamamanojJaM rUpaM svarUpaM yeSAM sparzAnAM duHkhopanipAtAnAM te tathA, sparzAzritA duHkhopanipAtAH sparzA ityuktAH, 'tAtsthyAttadvyapadeza' itikRtvA upalakSaNaM caitanmAnasyo'pi vedanA grAhyAH, atastAnevambhUtAn sparzAn 'pratisaMvedayati' anubhavati, pratigrahaNAtpratyekaM zArIrAnmAnasAMzca duHkho 1 zItAyA yonayazcaturazItizca zatasahasrANi / azubhAH zubhAca tatra zumA imA jAnIhi // 1 // asaMkhyAyurmanuSyAH saMkhyAyukANAM rAjezvarAdyAH / tIrthaMkaranAmagotraM sarvazubhaM bhavati jJAtavyam // 2 // tatrApi jAtisampannatAyAH zeSA bhavantyazubhAH / deneSu kilviSAyAH zeSA bhavanti ca zubhAH // 3 // paJcendriyatikSu hayagajaratnayorbhavati zubhA zeSAtha zubhAH zubhavarNai kendriyAdyAH // 4 // devendra cakravartitve muktvA tIrthaMkarabhAvaM / bhAvitAnagAratAmapi ca zepAstvanantazaH praaptaaH||5|| 2 tAH pra0 Etication tamational zubhAzubha bhedena jIva-yoni svarUpaM, saMsAraparibhramaNaM# For Pantry Use Only ~ 52~# adhyayanaM 1 uddezakaH 1 // 24 // www.india.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1], niyukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama panipAtAnanubhavatItyuktaM bhavati, sparzagrahaNaM ceha sarvasaMsArAntarvattijIvarAzisaGgrahArtha, sparzanendriyasya sarvajIvacyA-131 pitvAd, atredamapi vaktavyaM-sarvAnvirUparUpAn rasagandharUpazabdAn pratisaMvedayatIti, virUparUpatvaM ca sparzAnAM kAryabhUtAnAM vicitrakarmodayAtkAraNabhUtAdbhavatIti veditavyaM, vicitrakarmodayAccAparijJAtakarmA saMsArI sarzAdI|ndhirUparUpAMsteSu teSu yonyantareSu vipAkataH parisaMvedayatIti, Aha ca-"taiH karmabhiH sa jIvo vivazaH saMsAracakramupayAti / dravyakSetrAddhAbhAvabhinnamAvarttate bhushH|| 1 // narakeSu devayoniSu tiryagyoniSu ca manujayoniSu ca / paryaTati ghaTIyantravadAtmA vicaccharIrANi // 2 // satatAnubaddhamukkaM duHkhaM narakeSu tInapariNAmam / tiryakSu bhayakSuttadhA|diduHkhaM sukhaM cAlpam // 3 // sukhaduHkhe manujAnAM manaHzarIrAzraye bahuvikalpe / sukhameva hi devAnAM duHkhaM svalpaM ca manasi bhavam // 4 // karmAnubhAvaduHkhita evaM mohAndhakAragahanavati / andha iva durgamArge dhamati hi saMsArakAntAre // 5 // duHkhapratikriyArtha sukhAbhilASAca punarapi tu jIvaH / prANivadhAdIna doSAnadhitiSThati mohsNchnnH||6|| bannAti tato bahuvidhamanyatpunarapi navaM subahu karma / tenAtha pacyate punaragneragniM pravizyeva // 7 // evaM karmANi punaH punaH sa vastathaiva muzcaMzca / sukhakAmo bahuduHkhaM saMsAramanAdikaM bhramati // 8 // evaM bhramataH saMsArasAgare durlabhaM manuSyatvam / |sNsaarmhttvaadhaarmiktvdusskrmbaahulyaiH|| 9 ||aaryoN dezaH kularUpasampadAyuzca dIrghamArogyam / yatisaMsargaH zraddhA dharmazravaNaM ca matitaikSNyam // 10 // etAni durlabhAni prAptavato'pi dRDhamohanIyasya / kupathAkule'rhadukto'tidurlabho tatre pra.. 5:45RENX-2CE5% | aparijJAtakarmA AtmAnAm vividha jIva-yoni madhye paribhramaNaM ~53-23 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [s] dIpa anukrama [10] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [9], niryukti: [66] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA jagati sanmArgaH // 11 // " yadi vA yo'yaM puruSaH sarvA dizeo'nudizazcAnusaJcarati tathA'nekarUpA yonIH sandhAvati virAGgavRttiH OM rUparUpAMzca sparzAn pratisaMvedayati, saH 'avijJAtakarmA' avijJAtam - aviditaM karma kriyA vyApAro manovAkkAyalakSaNaH, (zI0) 7 akArSamahaM karomi kariSyAmItyevaMrUpaH jIvopamardAtmakaravena bandhahetuH sAvadyo yena so'yamavijJAtakarmA, avijJAtaka* rmatvena ca tatra tatra karmaNi jIvopamardAdike pravarttate yena yenAsyASTavidhakarmmabandho bhavati, tadudayAccAnekarUpayonyanusandhAnaM virUparUpasparzAnubhavazca bhavatIti // 9 // yadyevaM tataH kimityata Aha / / 25 / / 4 tattha khalu bhagavatA pariNNA paveiA (sU0 10 ) 'tatra' karmaNi vyApAre akArSamahaM karomi kariSyAmItyAtmapariNatisvabhAvatayA manovAkkAyavyApArarUpe 'bhagavatA' vIravarddhamAnasvAminA parijJAnaM parijJA sA prakarSeNa prazastA''dau vA veditA praveditA, etacca sudharmmasvAmI jambUkhAminAmne kathayati sA ca dvidhA jJaparijJA pratyAkhyAnaparijJA ca tatra jJaparijJayA sAvadyavyApAreNa bandho bhavatItyevaM bhagavatA parijJA praveditA, pratyAkhyAnaparijJayA ca sAvadyayogA bandhahetavaH pratyAkhyeyA ityevaMrUpA ceti // amumevArthaM niryuktikRdAha tattha akAri karissati baMdhaciMtA kayA puNo hoi / sahasammaiyA jANai koi puNa hetujuttIe // 67 // 'tatra' karmaNi kriyAvizeSe, kimbhUta ityAha- 'akAri karissaMti' akArIti kRtavAn karissanti-kariSyAmIti // 25 // anenAtItAnAgatopAdAnena tanmadhyavartino varttamAnasya kAritAnumatyozcopasAnnacApi bhedA AtmapariNAmatvena yo Jain Estication Intematonal For Pantry Use Only adhyayanaM 1 uddezakaH 1 ~54 ~# Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [10], niyukti: [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [10] % dIpa anukrama [10]] garUpA upAttA draSTavyAH, tatrAnenAtmapariNAmarUpeNa kriyAvizeSeNa 'bandhacintA kRtA bhavati' bandhasyopAdAnamapAta | bhavati, 'karma yoganimittaM badhyate' iti vacanAt, etacca kazcijjAnAti AtmanA saha yA sanmatiH svamati-avadhimanAparyAyakevalajAtismaraNarUpA tayA jAnAti, kRzcicca pakSadharmAnvayavyatirekalakSaNayA hetuyuktyeti / atha kimrthmsau| kaTukavipAkeSu karmAzravahetubhUteSu kriyAvizeSeSu pravarttata ityAha imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAImaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheuM (sU011) tatra jIvitamiti-jIvantyanenAyuHkarmaNeti jIvita-prANadhAraNam , tacca pratiprANi svasaMviditamitikRtvA pratyakSAsa-12 savAcinedamA nirdizati, cazabdo vakSyamANajAtyAdisamuccayArthaH, evakAro'vadhAraNe, asyaiva jIvitasyArthe pariphalgu-18 sArasya taDillatAvilasitacaJcalasya bahapAyasya dIrghasukhAI kriyAsu pravartate, tathAhi-jIviSyAmyahamarogaH sukhena bhogAn bhokSye tato vyAdhyapanayanArthaM snehApAnalAvakapizitabhakSaNAdiSu kriyAsu pravartate, tathA'lpasya sukhasya kRte abhimAnagrahAkulitacetA bahvArambhaparigrahAdahazubhaM karmAdatte, uktaM ca-"dve vAsasI pravarayopidapAyazuddhA, zayyA''sanaM karivarasturago ratho vA / kAle bhipagniyamitAzanapAnamAtrA, rAjJaH parAkyamiva sarvamavehi zeSam // 1 // puSTyarthamannamiha yatpraNidhiprayogaiH, saMtrAsadoSakaluSo nRpatistu bhute / yannirbhayaH prazamasaukhyaratizca bhaikSaM, tat svAdutAM bhRzamupaiti na pArthivAnnam // 2 // bhRtyeSu mantriSu suteSu manorameSu, kAntAsu vA madhumadAkaritekSaNAsu / vizvambhameti na kadAcidapi kSitIzaH, sarvAbhizavintamateH kataratu saukhyam // 3 // " tadevamanavabuddhataruNakizalayapalAzacazcalajIvitaratayaH karmA 150-1550 JAILERKIMind | karmAzrava-hetubhUta kriyAvizeSe pravartane jIvasya heta: ~55-2 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [11], niyukti: [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [11] zrIAcA- zraveSu jIvitopamardAdirUpeSu pravartante, tathA'syaiva jIvitasya parivandanamAnanapUjanArtha hiMsAdiSu pravartante, tatra 'pari- adhyayanaM 1 rAvRttiH vandanaM' saMstavaH prazaMsA tadarthamAceSTate, tathAhi-ahaM mayUrAdipizitAzanA(lI tejasA dedIpyamAno devakumAra iva|3|| (zI.) lokAnAM prazaMsAspadaM bhaviSyAmIti 'mAnanam' abhyutthAnAsanadAnAJjalipagrahAdirUpaM tadarthe vA ceSTamAnaH kamoci uddezakaH1 noti tathA pUjanaM pUjA-draviNavastrAnapAnasatkArapraNAmasevAvizeSarUpaM tadarthaM ca pravarttamAnaH kriyAsu karmAzravairAtmAnaM // 26 // sambhAvayati, tathAhi-vIrabhogyA vasundhare'ti matvA parAkramate, daNDabhayAcca sarvA prajA bibhyatIti daNDayati, ityevaM 31 rAjJAmanyeSAmapi yathAsambhavamAyojanIyam , atra ca vandanAdInAM dvandvasamAsaM kRtvA tAdarthe caturthI vidheyA, pariva-pa ndanamAnanapUjanAya jIvitasya karmAzrayeSu pravarttanta iti samudAyArthaH / na kevalaM parivandanAdyarthameva karmAdatte, anyArthamapyAdatta iti darzayati-jAtizca maraNaM ca mocanaM ca jAtimaraNamocanamiti samAhAradvandvAttAdayeM caturthI, etadarthaM 8 |ca prANinaH kriyAsu pravarttamAnAH karmAdadate, tatra jAtyarthaM krauJcArivandanAdikAH kriyA vidhatte, tathA yAn yAn kA-I mAn brAhmaNAdibhyo dadAti tAMstAnanyajanmani punarjAto bhokSyate, tathA manunA'pyuktam-"vAridastRptimAmoti, sukhamakSayamannadaH / tilapradaH prajAmiSTAmAyuSkamabhayapradaH // 11 // " ana caikameva subhASitam-'abhayapradAna'miti tuSamadhye kaNikAvaditi, evamAdikumArgopadezAddhisAdau pravRttiM vidadhAti / tathA maraNArthamapi pitRpiNDadAnAdiSu kriyAsu prava4 tete , yadivA bhamAnena sambandhI vyApAditastasya vairaniryAtanArthaM vadhabandhAdI pravarttate, yadivA maraNanivRttyarthamAtmano // 26 // 1 kArtikezaH wwwandltimaryam karmAzrava-hetubhUta kriyAvizeSe pravartane jIvasya hetuH, te te kriyA: ~56-2 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [11], niyukti: [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka A [11] dIpa anukrama |durgAdyupayAcitamajAdinA baliM vidhatte yazodhara iva piSTamayakukkuTena, tathA muktyarthamajJAnAvRtacetasaH pazcAgnitapo'nuSThA-II nAdikeSu prANyupamaIkAriSu pravarttamAnAH karmAdadate, yadivA jAtimaraNayovimocanAya hiMsAdikAH kriyAH kurvate / 'jAimaraNabhoyaNAe'tti vA pAThAntaraM, tatra bhojanArtha kRSyAdikarmasu pravarttamAnA vasudhAjalajvalanapavanavanaspatidvitricatuppaJcendriyavyApattaye vyApriyanta iti / tathA duHkhapratighAtamurarIkRtyAtmaparitrANArthamArambhAnAsevante, tathAhi-vyAdhivedanArttA lAvakapizitamadirAdyAsevante, tathA vanaspatimUlatvapatraniryAsAdisiddhazatapAkAditailArthamajhyAdisamArambheNa pApaM kurvanti svataH kArayantyanyaiH kurvato'nyAn samanujAnata ityevamatItAnAgatakAlayorapi manovAkAyayogaiH karmAdAnaM vidadhatItyAyojanIyam / tathA duHkhapratighAtArthameva sukhotsatyarthaM ca kalatraputragRhopaskarAdyAdadate, tallAbhapAlanArthaM ca tAsu tAsu kriyAsu pravarttamAnAH pApakarmAsevanta iti, uktaM ca-"Adau pratiSThA'dhigame prayAso, dAreSu pazcAgRhiNaH suteSu / kartuM punasteSu guNaprakarSa, ceSTA tadubai padalahanAya // 1 // " tadevaMbhUtaiH kriyAvizeSaiH karmopAdAya nAnAdizvanusaJcaranti anekarUpAsu ca yoniSu sandhAvanti virUparUpAMzca sparzAn pratisaMvedayanti, ityetajjJAtvA kriyAvizeSanivRttividheyeti // 11 // etAvanta eva ca kriyAvizeSA iti darzayitumAha eyAvaMti savvAvaMti logaMsi kammasamAraMbhA parijANiyavvA bhavaMti (sU012) 'eAvantI savyAvantIti etau dvau zabdo mAgadhadezIbhASAprasiddhyA etAvantaH sarve'pItyetaparyAyau, etAvanta eva 1mokSAyA pra. C HALISASS* ********* wwwandltimaryam karmAzrava-hetubhUta kriyAvizeSe pravartane jIvasya hetH, te te kriyA: ~57~# Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [12], niyukti: [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: adhyayana prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [12] zrIAcA- sarvasmin 'loke' dharmAdharmAstikAyAvacchinne nabhaHkhaNDe ye pUrva pratipAditAH 'karmasamArambhAH' kriyAvizeSAH, naitebhyo- rAjavRttiH'dhikAH kecana santItyevaM parijJAtavyA bhavanti, sarveSAM pUrvatropAdAnAditi bhAvaH tathAhi AtmaparobhayahikAmuSmikA(zI0) tItAnAgatavartamAnakAlakRtakAritAnumatibhirArambhAH kriyante, te ca sarve'pi prAgupAttA yathAsambhavamAyojyA iti // 12 // evaM sAmAnyena jIvAstitvaM prasAdhya tadupamaIkAriNAM ca kriyAvizeSANAM bandhahetutvaM pradazyopasaMhAradvAreNa // 27 // virati pratipAdayannAha jassete logasi kammasamAraMbhA pariNAyA bhavaMti se hu muNI pariSaNAyakamme (sU0 13) tibemi // pramathoddezakaH 1 // bhagavAn samastavastuvedI kevalajJAnena sAkSAdupalabhyaivamAha-'yasya' mumukSoH 'ete' pUrvoktAH 'karmasamArambhAH' kriyAvizeSAH kamaNo vA-jJAnAvaraNIyAdyaSTaprakArasya samArambhA-upAdAnahetavaste ca kriyAvizeSA eva, pari-samantAt jJAtAH |-paricchintAH karmabandhahetutvena bhavanti, huravadhAraNe, manute manyate vA jagatakhikAlAvasthAmiti muniH sa eva muniz2a parijJayA parijJAtakarmA pratyAkhyAnaparijJayA ca pratyAkhyAtakarmabandhahetubhUtasamastamanovAkAyavyApAra iti, anena | dAca mokSAbhUte jJAnakriye upAtte bhavato, na hyAbhyAM vinA mokSo bhavati, yata uktam-"jJAnakriyAbhyAM mokSa" iti itizabda etAvAnayamAtmapadArthavicAraH karmabandhahetuvicArazca sakalodezakena parisamApita iti pradarzakaH, yadivA // 27 // 50 wwwandltimaryam | karmabaMdhasya kAraNabhUta kriyAvizeSA: ~58~# Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13], niyukti: [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] iti' etadahaM bravImi yatyAgutaM yacca vakSye tatsarvaM bhagavadantike sAkSAt zrutveti zastraparijJAyAM prazamoddezakaH smaaptH|| uktaH prathamoddezaka sAmprataM dvitIyaH prastUyate-asya cAyamabhisambandhaH-prathamoddezake sAmAnyena jIvAstivaM prasA[dhitam , idAnIM tasyaivekendriyAdipRthivyAdhastitvapratipipAdayiSayA''ha-yadivA prAk parijJAtakarmatvaM munitvakAraNamupAdezi, yaH punaraparijJAtakarmatvAnmunirna bhavati-viratiM na pratipadyate sa pRthivyAdiSu dhambhramIti, atha ka ete pRthivyAdaya ityatastadvizeSAstitvajJApanArthamidamupakramyata iti / anenAbhisambandhenAyAtasyAsyoddezakasya catvAryanuyogadvArANi vAcyAni, yAvannAmaniSpanne nikSepe pRthivyuddezaka iti, tatroddezakasya nikSepAderanyatra pratipAditatvAnneha pradarzyate, pRthivyAstu yannikSepAdi sambhavati taniyuktikRddarzayitumAha puDhacIe nikakheco parUvaNAlakkhaNaM parImANaM / upabhogo satthaM veyaNA ya vahaNA nivittIya // 18 // prAg jIvoddezake jIvasya prarUpaNA kiM na kRtetyetaca nAzaGkanIyaM, yato jIvasAmAnyasya vizeSAdhAratvAt vizeSasya ca pRthivyAdirUpatvAt sAmAnyajIvasya copabhogAderasambhavAt pRthivyAdicarcayaiva tasya cintitatvAditi / tatra pRthivyA nAmAdinikSepo vaktavyaH, prarUpaNA-sUkSmavAdarAdibhedA, lakSaNaM-sAkArAnAkAropayogakAyayogAdika, parimANa-saMvartipAtalokapratarAsaMkhyeyabhAgamAtrAdikam , upabhogaH-zayanAsanacaGkamaNAdikaH, zastraM-hAmlakSArAdi, vedanA-svazarIrAvyakta cetanAnurUpA mukhaduHkhAnubhavasvabhAvA, vadhA-kRtakAritAnumatibhirupamaInAdikaH, nivRttiH-apramattasya manovAkAyagupyA'nupamahAdiketi samAsAthaiH / vyAsArthaM tu niyuktikRyathAkramamAha wwwandltimaryam prathama adhyayane dvitIya: uddezaka: 'pRthvikAya' ArabdhaH, 'pRthvI' zabdasya nikSepA:, ~59~# Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) nAmaMThavaNApuDhavI davvapuDhavI ya bhAvapuDhavI y| eso khalu puDhavIe nikkhevo caDaviho hoi // 69 // spaSTA, nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtyAha- davvaM sarIrabhavio bhASeNa ya hoi puDhavijIvo u| jo puDhavinAmagoyaM kammaM veei so jIvo // 70 // dravyapRthivI Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH, noAgamatastu pRthivIpadArthajJasya zarIraM // 28 // * jIvApetaM tathA pRthivIpadArthajJatvena bhavyo- bAlAdistAbhyAM vinirmukto dravyapRthivIjIyaH - ekabhaviko baddhAyuSko'bhimukhanAmagotrazca bhAvapRthivIjIvaH punaryaH pRthivInAmAdikarmodIrNa vedayati / gataM nikSepadvAraM, sAmprataM prarUpaNAdvAram-duvihAya puDhavijIvA suhamA taha bAyarA ya logaMmi / sumA ya savvaloe do caiva ya bAgharavihANA // 71 // pRthivIjIvA dvividhAH - sUkSmA bAdarAzca, sUkSmanAmakarmodayAt sUkSmAH, bAdaranAmakarmodayAntu bAdarAH, karmodayajanite evaiSAM sUkSmavAdaratve na tvApekSike vadarAmalakayoriva / tatra sUkSmAH samudgakaparyAptaprakSiptagandhAvayavavat sarvalokavyApinaH, bAdarAstu mUlabhedAdvividhA ityAha- "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2] mUlaM [ 13...], niryuktiH [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH %%*% *%% % % *%* duvihA bAyarapuDhavI samAsao saNhapuDhavi kharapuDhavI / saNhA ya paMcavaNNA avarA chattIsahavihANA // 72 // 'samAsataH' saMkSepAdvividhA bAdarapRthivI zlakSNabAdarapRthivI kharavAdarapRthivI ca tatra zlakSNavAdarapRthivI kRSNanIlalohitapItazuklabhedAlavadhA, iha ca guNabhedAdguNibhedo'bhyupagantavyaH, kharabAdarapRthivyAstvanye'pi SaTUtriMzadvizeSabhedAH 4 // 28 // sambhavantIti // tAnAha Jan Estication Intemational 'pRthvI' zabdasya nikSepA:, 'pRthvyA: bhedA: For Parts Only adhyayanaM 1 uddezakaH 2 ~60~# Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], mUlaM [ 13...], niryuktiH [73] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH puDhavI va sakarA bAlugA ya uvale silA ya loNUse / aya taMba taua sIsaga ruppa suvaNNe ya vaire ya // 73 // hariyAle hiMgulae maNosilA sAsagaMjaNa pavAle / ambhapaDalanbhavAlua bAyarakAe maNivihANA // 74 // gomeja ya ruge aMko phalihe ya lohiyakkhe y| meragaya masAragalle bhuyamoyaga iMdanIle ya // 76 // caMda paha berulie jalakaMte caiva sUrakante y| ee kharapuDhavIe nAma chattIsa hoi // 76 // atra ca prathamagAthayA pRthivyAdayazcaturddaza bhedAH parigRhItAH, dvitIyagAthayA tvaSTau haritAlAdayaH, tRtIyagAthayA daza gomedakAdayaH, turyagAthayA catvArazcandrakAntAdayaH / atra ca pUrvagAthAdvayena sAmAnyapRthivIbhedAH pradarzitAH, usaragAthAdvayena maNibhedAH pradarzitAH, etAH spaSTA iti kRtvA na vivRtAH // evaM sUkSmavAdarabhedAn pratipAdya punarvarNAdibhedena pRthivIbhedAn darzayitumAha vaNNarasagaMdhaphAse joNippamuhA bhavaMti saMkhejjA / NegAi sahassAI huMti vihANaMmi ikkike // 77 // tatra varNAH zuklAdayaH paJca rasAstikAdayaH paJca gandhau surabhidurabhI sparzAH mRdukarkazAdayaH aSTau tatra varNAdike ekaikasmin 'yonipramukhA' yoniprabhRtayaH saMkhyeyA bhedA bhavanti, saMkhyeyasyAnekarUpatvAdviziSTasaMkhyArthamAha-anekAni sahasrANi ekaikasmin varNAdike 'vidhAne' bhede bhavanti, yonito guNatazca bhedAnAmiti / etacca saptayonilakSapramANatvAt 1 caMdaNa geya haMsaga bhuyamoya nasAragale va pra. Jan Estication Intemational 'pRthvyA: bhedA:, (varNa-Adi bhede) For Fanart Use Only ~61~# www.india.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 29 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], mUlaM [ 13...], niryuktiH [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pRthivyA evaM sambhAvanIyamiti / uktaM ca prajJApanAyAm - "taittha NaM je te pajjattagA eesi NaM vaNNAdeseNaM gaMdhAdeseNaM rasAdeseNaM phAsAdeseNaM sahassaggaso vihANAI saMkhejAI joNipamuhasayasahassAI pajjattayaNissAe apajjattayA vakamaMti, taM jatthego tattha niyamA asaMkhejjA, se taM kharacAyarapuDhavikAiyA" iha ca saMvRtayonayaH pRthivIkAyikA uktAH, sA punaH sacittA acittA mizrA vA, tathA punazca zItA uSNA zItoSNA vetyevamAdikA draSTavyeti // etadeva bhUyo niryuktikRt spaSTataramAha varNami ya ikkike gaMdhami rasaMmi taha ya phAsaMmi / nANattI kAyavvA vihANae hoi ikikaM // 78 // varNAdike ekaikasmin 'vidhAne' bhede sahasrAzo nAnAtvaM vidheyaM, tathAhi kRSNo varNa iti sAmAnyaM tasya ca bhra|| marAGgArakokilagabalakajjalAdiSu prakarSAprakarSavizeSAdbhedaH kRSNaH kRSNataraH kRSNatama ityAdi, evaM nIlAdiSvapyAyojyaM, tathA rasagandhasparzeSu sarvatra pRthivIbhedA vAcyAH, tathA varNAdInAM parasparasaMyogAddhUsara kesarakarburAdivarNAntarotpattirevamutprekSya varNAdInAM pratyekaM prakarSAprakarSatayA parasparAnuvedhena ca bahavo bhedA vAcyAH // punarapi paryAptakAdibhedAne damAha--- je bAyare vihANA pattA tattiA apalattA / suhumAvi huMti dubihA paJcattA ceva apanantA // 79 // 1 bhAvanIyamiti pra. 2 tatra ye te paryAptakAH eteSAM varNAdezena gandhAdezena rasAdezena sparzAdezena sahasrAmo vidhAnAni saMkhyeyAni yonipramukhAni zatasahasrANi paryAptakanizrayA'paryAptakA vyutkrAmanti tad yatraikastatra niyamAdasaMkhyeyAH ityete kharabAdarapRthvIkAyikAH. Jan Estication Intematonal 'pRthvyA: bhedA:, (varNa-Adi bhede) For Panart Use Only ~62 ~# adhyayanaM uddezakaH 2 // 29 // www.india.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [13] yAni bAdarapRthivIkAye 'vidhAnAni' bhedAH pratipAditAstAni yAvanti paryAptakAnAM tAvantyevAparyAptakAnAmapi, atr| lAca bhedAnAM tulyatvaM draSTavyaM na tu jIvAnA, yata ekaparyAptakAzrayeNAsaMkhyeyA aparyAptakA bhavanti, sUkSmA api paryAptakA-| paryAptakabhedena dvividhA eva, kintu aparyAptakanizrayA paryAptakAH samutpadyante, yatra caiko'paryAptakastatra niyamAdasaMkhyeyAH | INIparyAptakAH syuH| paryAptistu 'AhArasarIrindiyaUsAsavaomaNo'hinibvattI / hoti jato daliyAo karaNaM pai sA| |u pajattI // 1 // ' janturutpadyamAnaH pudgalopAdAnena karaNaM nivarttayati tena ca karaNavizeSeNAhAramavagRhya pRthaga | khalarasAdibhAvena pariNatiM nayati sa tAhakaraNavizeSa AhAraparyAptizabdenocyate, evaM zeSaparyAptayo'pi vAdhyAH, tatrai-18 kendriyANAmAhArazarIrendriyocyAsAbhidhAnAcatasro bhavanti, etAzcAntarmahatena janturAdatte, anAptaparyAptiraparyAptako-IN 'vAsapoSThistu paryApThaka iti, atra ca pRthivyeva kAyo yeSAmiti vigrahaH // yathA sUkSmabAdarAdayo bhedAH siyanti tathA prasiddhabhedenodAharaNena darzayitumAha rukkhANaM gucchANaM gummANa layANa vallivalayANaM / jaha dIsaha nANattaM puDhavIkAe tahA jANa // 8 // _yathA vanaspatepekSAvibhedena spaSTaM nAnAtvamupalabhyate, tathA pRthivIkAyike'pi jAnIhi, tatra vRkSAH-cUtAdayo gucchA-15 vRntAkIsalakIkaposvAdayaH, gulmAni-navamAlikAkoraNTakAdIni, latAH-putrAgAzokalatAdhAra, kalyA-vapuSIvAlaGkIkozAtakyAdyAH, klayAni ketakIkadalyAdIni / punarapi vanasaktibhedahaSTAntena pRthivyA bhedamAha-- mAdA zarIramindriyANi upakAso kkaH manaH (eSA) abhinitiH / bhavati yato dalikAt karaNaM prati saiva paryAptiH // 1 // dIpa anukrama [13] CCCCCESCR4560 walpatnamang 'pRthvyA:' bhedAH, vanaspate: bhedA: ~63-23 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama zrIAcA- AL osahi taNa sevAle paNagavihANe ya kaMda mUle ya / jaha dIsaha nANattaM puDhavIkAe tahA jANa // 81 // . adhyayanaM 1 rAvRttiH yathA hi vanaspatikAyasya oSadhyAdiko bheda evaM pRthivyA api draSTavyaH, tatra oSadhyaH-zAlyAdyAH, tRNAni-darbhA(zI0) dIni, sevAlaM-jalopari malarUpa, panakaH-kASThAdAvullIvizeSaH paJcavarNaH, kandaH-sUraNakandAdiH, mUlam-uzIrAdIti // uddezakaH2 IN ete ca sUkSmatvAnnakalyAdikAH samupalabhyante, yatsaMkhyAstUpalambhyante tdrshyitumaah||30|| ikassa duNha tiNha va saMkhijjANa va na pAsi sakA / dIsaMti sarIrAI puDhavijiyANaM asaMkhANaM // 82 // saSTA // kathaM punaridamavagantavyam , santi pRthivIkAyikA iti, ucyate, tadadhiSThitazarIropalabdheH adhiSThAtari || pratItirgavAzvAdAviva iti, etaddarzayitumAha eehiM sarIrehiM pacakkha te parUviyA haMti / sesA ANAgizA cakkhuphAsaM najaM iMti // 8 // 'ebhiH' asaMkhyeyatayopalabhyamAnaiH pRthivIzarkarAdibhedabhinnaiH zarIraiste zarIriNaH zarIradvAreNa 'pratyakSa sAkSAt 'pra-13 |rUpitAH' khyApitA bhavanti, zeSAstu sUkSmA AjJAmAhyA eva draSTavyAH, yataste cakSuHsparza nAgacchanti, sparzazabdo viSayArthaH // prarUpaNAdvArAnantaraM lakSaNadvAramAhauvaogajoga ajjhavasANe maisuya acakkhudaMse ya / aTThavihodayalesA sannussAse kasAyA ya // 84 // tatra pRthivIkAyAdInAM styAnAdyudayAdyA ca yAvatI copayogazaktiravyaktA jJAnadarzanarUpetyevamAtmaka upayogo lakSaNaM, tathA yoga:-kAyAkhya eka eva, audArikatanminakArmaNAtmako vRddhayaSTikalyo jantoH sakarmakasthAlambanAya [13] // 30 // wwwandltimaryam | vanaspate: bhedAH, pRthivI Adi kAyikAnAm lakSaNA: ~64-2 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] vyApriyate, tathA adhyavasAyAH-sUkSmA AtmanaH pariNAmavizeSAH, te ca lakSaNam , avyaktacaitanyapuruSamanaHsamudbhUtacitAvizeSA ivAnabhilakSyAste'bhigantavyAH, tathA sAkAropayogAntaHpAtimatizrutAjJAnasamanvitAH pRthivIkAyikA boddhavyAH, tathA sparzanendriyeNAcakSurdarzanAnugatA boddhavyAH, tathA jJAnAvaraNIyAyaSTavidhakarmodayabhAjastAvadvandhamAjazca, tathA lezyA-adhyavasAyavizeSarUpAH kRSNanIlakApotataijasyazcatasraH tAbhiranugatAH, tathA dazavidhasaMjJAnugatAH, tAzca AhArAdikAH prAgutA eva, tathA sUkSmocchAsaniHzvAsAnugatAH, uktaM ca "puDha vikAiyA NaM bhaMte ! jIvA ANavanti vA pANavanti vA Usasanti vA nIsasaMti vA ?, goyamA! avirahiyaM satayaM ceva ANavanti vA pANavanti vA Usasanti vA nIsasanti cA" kaSAyA api sUkSmAH krodhAdayaH / evametAni jIvalakSaNAnyupayogAdIni kaSAyaparyavasAnAni pRthivIkAyikeSu sambhavantIti, tatazcaivaMvidhajIvalakSaNakalApasamanugatatvAt manuSyavatsacittA pRthivIti / nanu ca tadidama| siddhamasiddhena sAdhyate, tathAhi-na chupayogAdIni lakSaNAni pRthivIkAyeSu vyaktAni samupalakSyante, satyametad, avyatAni tu vidyante, yathA kasyacitpuMsaH hRtpUrakavyatimizramadirAtipAnapittodayAkulIkRtAntaHkaraNavizeSasyAvyaktA cetanA, na caitAvatA tasyAcidrUpatA, evamatrApyanyaktacetanAsambhavo'bhyupagantavyaH, nanu cAboDAsAdikamavyaktacetanAliGgAmasti, na ceha tathAvidhaM kiciccetanAliGgamasti, naitadevam, ihApi samAnajAtIyalatomedAdikamarzomAMsAGkuravaccetanA pRthvIkAyikA bhadanta ! jIcA Ananti yA prANanti vA upasanti vA niHzvasanti vA !, gautama ! avirahitaM satatameva cAnanti vA prANanti vA upavasanti vA niHzvasanti vA. wwwandltimaryam pRthivI Adi kAyikAnAm lakSaNA: ~65~# Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAGgavRttiH (zI0) [13] dIpa anukrama [13] mAcihnamastyeva, avyaktacetanAnAM hi sambhAvitakacetanAliGgAnAM vanaspatInAmiva cetanA'bhyupagantavyeti, vanaspatezca caitanya adhyayana 1 viziSTa puSpaphalapradatvena spaSTaM sAdhayiSyate ca, tato'vyakkopayogAdilakSaNasadbhAvAt sacittA pRthivIti sthitam // deza nanu cAzmalatAdeH kaThinapudgalAtmikAyAH kathaM cetanatvamityata Aha aTThI jahA sarIraMmi aNugayaM ceyaNaM kharaM dihra / evaM jIvANugayaM puDhavisarIraM kharaM hoI / / 85 // yathA'sthi zarIrAnugataM sacetanaM kharaM dRSTam , evaM jIvAnugataM pRthivIzarIramapIti // sAmprataM lakSaNadvArAnantaraM parimANadvAramAha je vAyarapajattA payarassa asaMkhabhAgamittA te / sesA tinnivi rAsI vIsuM loyA asaMkhijA // 86 // tatra pRthivIkAyikAzcaturdA, tadyadhA-bAdarAH paryAptA aparyAptAzca tathA sUkSmA aparyAptAH paryAptAca, tatra ye bAdarA-13 paryAptakAste saMvartitalokamatarAsaMkhyeyabhAgamAtravartipradezarAzipramANA bhavanti, zeSAstu trayo'pi rAzayaH pratyekamasaMkhyeyAnAM lokAnAmAkAzapradezarAzipramANA bhavanti, yathAnirdiSTakrameNa caite yathottaraM bahutarAH, yata uktam-"sabbatthovA bAdarapuDhavikAiyA pajattA, bAdarapuDhavikAiyA apajjattA asaMkhejaguNA suhumapuDhavikAiyA apajattA asaMkheja|guNA suhumapuDhavikAiyA pajattA asaMkhejaguNA" // prakArAntareNApi rAzitrayastha parimANaM darzayitumAha sarvasokA pAdarapRthvIkAyikAH paryApta pAdaraprathvIkAyikA aparyAptA asaMkhyeyaguNAH sUkSmapRthvIkAvikAH aparyAptA asaMkhyeyaguNAH sUkSmapRthvI-1* kAvikAH paryAptA asaMkhyeyaguNAH. wwwandltimaryam pRthivI Adi kAyikAnAm lakSaNA:, pRthivIkAyikasya parimANa: ~66~# Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] pattheNa ca kuDaveNa va jaha koi miNijja sbvdhnnaaii| evaM mavijamANA havaMti loyA asaMkhijjA // 87 // da| yathA prasthAdinA kazcitsarvadhAnyAni minuyAd, evamasadbhAvaprajJApanAGgIkaraNAlokaM kuDavIkRtyAjaghanyotkRSTAvagAha nAn pRthivIkAyikajIvAn yadi minoti tato'saMkhyeyAn lokAn pRthivIkAyikAH pUrayanti // punarapi prakArAntareNa parimANamAha logAgAsapaese ikikaM nikkhive puDhavijIvaM / evaM mavijamANA havaMti loA asaMkhijjA // 8 // spaSTA // sAmprataM kAlataH pramANaM nirdidikSuH kSetrakAlayoH sUkSmavAdaratvamAhaniuNo u hoi kAlo tatto niuNayarayaM havai khittaM / aMgulaseDhImite osappiNIo asaMkhijjA // 8 // 'nipuNaH' sUkSmaH 'kAla' samayAtmakaH, tato'pi sUkSmataraM kSetraM bhavati, yato'GgulIzreNimAtrakSetrapradezAnAM samayApahArekNAsaMkhyeyA utsapiNyavasapiNyo'pakrAmantItyataH kAlAt kSetraM sUkSmataram // prastutaM kAlataH parimANaM darzayitumAhaPI aNusamayaM ca paveso nikkhamaNaM ceva puDhavijIvANaM / kAe kAyaTTiiyA cauro loyA asaMkhijjA // 9 // // | tatra jIvAH pRthivIkAye'nusamayaM pravizanti niSkAmanti ca, ekasmin samaye kiyatAM niSkramaH pravezazca 1-2, tathA vivakSite ca samaye kiyantaH pRthivIkAyapariNatAH sambhavanti 3, tathA kiyatI ca kAyasthiti 4 rityate catvAro vi-8 kalpAH kAlato'bhidhIyante, tatrAsaMkhyeyalokAkAzapradezaparimANAH samayenotpadyante vinazyanti ca, pRthivItvena pari wwwanatimarmarg pRthivIkAyikasya parimANa: ~67~# Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [90] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata adhyayanaM 1 sUtrAMka uddezakaH2 [13] dIpa anukrama [13] zrIAcA- NatA apyasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANAH, tathA kAyasthitirapi mRtvA mRtvA'saMkhyeyalokAkAzapradezaparimANaM kAlaM tatra tatrotpadyanta iti, evaM kSetrakAlAbhyAM parimANaM pratipAdya parasarAvagAhapratipipAdayiSayA''ha-- (zI0) thAyarapudavikAiyapajjattI annamannamogADho / sesA ogAhaMte suhumA puNa sabbalogaMmi // 91 // bAdarapRthivIkAyikaH paryApto yasminnAkAzakhaNDe avagADhaH tasminnevAkAzakhaNDe'parasyApi bAdarapRthivIkAyikasya zarIramavagAdamiti, zeSAstu aparyAptakAH paryAptakanizrayA samutpadyamAnA anantaraprakriyayA paryAptakAvagADhAkAzcamadezAvagADhAH, sUkSmAH punaH sarvasminnapi loke'vagADhA iti // upabhogadvAramAhacaMkamaNe ya hANe nisIyaNa tuyaTTaNe ya kayakaraNe / uccAre pAsavaNe uvagaraNANaM ca nikkhivaNe // 92 // AlevaNa paharaNa bhUsaNe ya kayavikkae kisIe y| bhaMDANaMpi ya karaNe upabhogavihI maNussANaM // 13 // camaNoddhasthAnaniSIdanatvagvartanakRtakaputrakakaraNauccAraprazravaNaupakaraNanikSepaAlepanAharaNabhUSaNakrayavikrayakRSIkaraANabhaNDakapaTTanAdighUpabhogavidhirmanuSyANAM pRthivIkAyena bhavatIti // yadyevaM tataH kimityata Aha eehiM kAraNehiM hiMsaMti puDhavikAie jiiye| sAyaM gavesamANA parassa dukkhaM udIrati // 94 // ebhizcamaNAdibhiH kAraNaiH pRthivIjIvAn hiMsanti, kimarthamiti darzayati-'sAta' sukhamAtmano'nveSayantaH paraduHkhA-| vanyajAnAnAH katipayadivasaramaNIyabhogAzAkarSitasamastendriyagrAmA vimUDhacetasa iti, parasya' pRthivyAzritajanturAzeH 'duHkham' asAtalakSaNaM tadudIrayanti-utsAdayantIti, anena bhUdAnajanitaH zubhaphalodayaH pratyukta iti // adhunA zastra // 32 // wwwandltimaryam pRthivIkAyikasya parimANadvAraM evaM upabhogadvAraM ~68~# Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [94] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata ECRA sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] dvAra-zasyate'neneti zastraM, tacca dvidhA-dravyazatraM bhAvazastraM ca, dravyazasnamapi samAsavibhAgabhedAvidhaiva, tatra samAsadravya zastrapratipAdanAyAhaKI halakuliyavisakuddAlAlittayamigasiMgakaTThamaggI ya / uccAre pAsavaNe eyaM tu samAsao satyaM // 15 // tatra halakulikavipakudAlAlitrakamRgazRGgakASThAgyucAraprazravaNAdikametat 'samAsataH' saMkSepato dravyazastram // vibhAgadravyazastrapratipAdanAyAhakiMcI sakAyasatthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiMci / evaM tu davvasatvaM bhAve a asaMjamo satthaM // 96 // kizcitsvakAyazastraM pRthivyeva pRthivyAH, kiJciparakAyazastramudakAdi, tadubhayaM kiJciditi bhUdakaM militaM bhuva iti / tacca sarvamapi dravyazakhaM, bhAve punaH 'asaMyamaH' duSpayuktA manovAkAyAH zastramiti // vedanAdvAramAha pAyaccheyaNa bheyaNa jaMghoru taheva aNguvNgemuN| jaha huMti narA duhiyA puDhavikkAe tahA jANa // 97 // yathA pAdAdikeSvaGgapratyaGgeSu chedanabhedAdikayA kriyayA narA duHkhitAH, tathA pRthivIkAye'pi vedanAM jAnIhi // yadyapi pAdazirogrIvAdInyaGgAni pRthivIkAyikAnAM na santi tathApi tacchedanAnurUpA vedanA'styeveti darzayitumAha nadhi ya si aMguvaMgA tayANurUvA ya veyaNA tesiM / kesiMci udIraMtI kesiMca'tivAyae pANe // 98 // pUrvArddha gatArthaM, keSAzcitpRthivIkAyikAnAM tadArambhiNaH puruSA vedanAmudIrayanti, keSAzittu prANAnapyatipAtayeyuBAriti / tathA hi bhagavatyA dRSTAnta upAtto yathA-caturantacakravartino gandhapeSikA yauvanavartinI balavatI Amalaka ra CKER wwwandltimaryam zastradvAram evaM zastrasya bhedAH, vedanA davAraM ~69~# Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [13] zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 33 // TU pramANaM sacittapRthivIgolaka mekaviMzatikRtvo gandhapaTTake kaThinazilAputrakeNa piMSyAt, tatasteSAM pRthivIjIvAnAM kazcisaGghaTTitaH kazcitparitApitaH kazcidvyApAdito'paraH kila tena zilAputrakeNa na spRSTo'pIti // vadhadvAramAha5 pavayaMti ya aNagArA Na ya tehi guNehi jerhi aNagArA / puDhatriM vihiMsamANA na hu te vAyAhi aNagArA // 99 // iha hyeke kutIrthikA yativeSamAsthAya evaM ca pravadanti vayam 'anagArAH' prabrajitAH, na ca 'teSu guNeSu' nizvayAnuSThAnarUpeSu pravarttante yeSvanagArAH, yathA cAnagAraguNeSu na pravarttante taddarzayati-yataste'harnizaM pRthivI jantuvipattikAriNo dRzyante gudapANipAdaprakSAlanArtham, anyathApi nirlepanirgandhatvaM kartuM zakyam, atazca yatiguNakalApazUnyA na vADavAtreNa yuktinirapekSeNAnagAratvaM vibhratIti, anena prayogaH sUcitaH, tatra gAthApUrvArddhena pratijJA, pazcArddhana hetuH, uttaragAthArddhana sAdharmyadRSTAntaH, sa cAyaM prayogaH- kutIrthikA yatyabhimAnavAdino'pi yatiguNeSu na pravartante, pRthivIhiMsApravRttatvAd, iha ye ye pRthivIhiMsApravRttAste te yatiguNeSu na pravarttante, gRhasthavat // sAmprataM dRSTAntagarbha nigamanamAhaaNagAravAiNo puDhavihiMsagA nigguNA agArisamA / nihosatti ya mahalA viraidugaMchAi mahalatarA // 100 / / 'anagAravAdino' vayaM yataya iti vadanazIlAH pRthivIkAyavihiMsa kAssanto nirguNA yato'taH 'agArisamA ' gRhasthatulyA bhavanti, abhyuccayamAha - sacetanA pRthivItyevaM jJAnarahitatvena tatsamArambhavarttinaH sadopA api santo vayaM nirdoSA ityevaM manyamAnAH svadoSaprekSAvimukhatvAt 'malinAH' kaluSitahRdayAH, punazcAtipragalbhatayA sAdhujanAzritAyA niravadyA // 33 // nuSThAnAtmikAyA virate: 'jugupsayA' nindayA malinatarA bhavanti, anayA ca sAdhunindayA'nantasaMsAritvaM pradarzitaM bhava 4 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], mUlaM [13...], niryuktiH [ 98] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Estication Intimat vadha dvAraM, anagAravAdI For Pantry O ~70~# adhyayanaM 1 uddezakaH 2 www.anditary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [100] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [13] AKAR dIpa anukrama [13] tIti // etacca gAthAdvayaM sUtropAttAnusAryapi vadhadvArASasare niyuktikRtA'bhihitaM, tasya svayamevopAttatvena tadvyAkhyAnasya nyAyyatvAt, taccedaM sUtram 'lajjamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANe'tyAdi // ayaM ca vadhaH kRtakA-IK ritAnumatibhirbhavatIti tadarthamAha __ keI sayaM vahaMtI keI annehi u vahAviMtI / keI aNumannaMtI puDhadhikArya bahemANA // 101 // saSTA, tadvadhe anyeSAmapi tadAzritAnAM vadho bhavatIti darzayitumAhajo pudavi samAraMbhai anne'vi ya so samArabhai kAe / aniyAe aniyAe disse ya tahA adisse y||10|| / yaH pRthvIkArya 'samArabhate' vyApAdayati saH 'anyAnapi' apkAyadvIndriyAdIn 'samArabhate' vyApAdayati udumbaravaTaphalabhakSaNapravRttaH tatphalAnta praviSTatrasajantubhakSaNavaditi, tathA 'aNiyAe ya niyAItti akAraNena kAraNena ca, yadivA'saGkalpena saGkalpena ca pRthivIjantUn samArabhate tadArambhavAMzca 'dRzyAn' dardurAdIn 'adRzyAn' panakAdIna / 'samArabhate' vyApAdayatItyarthaH / etadeva spaSTataramAha puDhacaM samArabhaMtA haNaMti tanisie ya bahujIve / suhame ya bAyare ya pajjate yA apjjtte||10|| saSTA, anna ca sUkSmANAM vadhaH pariNAmAzuddhatvAtadvipayanivRttyabhAvena draSTavya iti // viratidvAramAhaeyaM vipANiUNaM puDhavIe nikkhivaMti je daMDaM / tiviheNa savvakAlaM maNeNa cAyAe kAraNaM // 104 // 'evami'tyuktaprakArAnusAreNa pRthivIjIvAn vijJAya tadvadhaM bandhaM ca vijJAya pRthivIto nikSipanti ye daNDa-pRthivI-1 laka-AKRE wwwandltimaryam ~71~# Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAgavattiH (zI0) sUtrAMka [13] // 34 // dIpa anukrama [13] samArambhAvacuparamanti, te IdRkSA anagArA bhavantItyuttaragAthAyAM vakSyati, 'trividhene'ti kRtakAritAnumatibhiH 'sarvakAla adhyayanaM 1 yAvajjIvamapi manasA vAcA kAyeneti // anagArabhavane uktazeSamAha uddezakaH2 guttA guttIhi savvAhiM samiyA samiI hiM saMjayA / jayamANagA suvihiyA erisayA huMti aNagArA // 10 // aa tisUbhirmanovAkAyaguptibhirguptAH, tathA paJcabhirIryAsamityAdibhissamitAH, samyak-utthAnazayanacaGkamaNAdikriyAsuna yatAH saMyatAH 'yatamAnAH' sarvatra prayatnakAriNaH, zobhanaM vihita-samyagdarzanAdyanuSThAnaM yeSAM te tathA, te IdakSA anagArA bhavanti, na tu pUrvoktaguNAH pRthivIkAyasamArambhiNaH zAkyAdaya iti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, adhunA sUtrAnugame|'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAryate, taccedaM sUtram aTTe loe parijuNNe dussaMbohe avijANae assi loe pavvahie tattha tattha puDho pAsa AturAM paritAti (sU014) asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarasUtre parijJAtakarmA munirbhavatItyuktaM, yastvaparijJAtakarmA sa bhaavaato bhavatIti, tathA''disUtreNa saha sambandhaH-sudharmasvAmI jamyUnAmne idamAcaSTe-'zrutaM mayA' kiM tacchrataM? pUrvoddezakArthaM pradarvedamapIti, IN | 'aTTe' ityAdi, paramparasambandhastu 'iha egesiM No sannA bhavatItyuktaM, kathaM punaH saMjJA na bhavatIti, AttetvAt, tadAha'aTTe'ityAdi, aatto nAmAdizcaturddhA, nAmasthApane kSuNNe, jJazarIrabhavyazarIravyatirikto noAgamato dravyAtaH zaka daa||34|| wwwandltimaryam pRthivIkAyikAnAm hiMsakAH ~72~# Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [14], niyukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 25% sUtrAMka % [14] dIpa anukrama [14] TAdicakrANAmuddhimUle vA yo lohamayaH paTTo dIyate sa dravyAtaH, bhAvArtastu dvidhA-Agamato noAgamatazca, tatrAgamato jJAtA-ApadArthajJastatra copayukto, noAgamatastu audayikabhAvavartI rAgadveSagrahaparigRhItAntarAtmA priyaviprayogAdiduHkhasaGkaTanimagno bhAvAH iti vyapadizyate, athavA zabdAdiviSayeSu viSavipAkasadRzeSu tadAkAjiravAddhitAhitavicAra-1101 zUnyamanA bhAvAH karmopacinoti, yata uktam-"soiMdiyavasaTTe NaM bhaMte ! jIve kiM baMdhai? kiM ciNAi! kiM uva|ciNAi?, goyamA! aha kammapagaDIo siDhilabaMdhaNavaddhAo ghaNiyabaMdhaNabaddhAo pakarei, jAva aNAdiyaM ca NaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAurantasaMsArakantAramaNupariyaTTaI" evaM sparzanAdipvaghyAyojanIyam, evaM krodhamAnamAyAlobhadarzanamohanIyacAritramohanIyAdibhirbhAvArtAH saMsAriNo jIvA iti, uktaM ca-rAgahosakasAehiM, iMdiehi ya paJcahiM / duhA vA mohaNijeNa, aTTA saMsAriNo jiyA // 1 // " yadivA jJAnAvaraNIyAdinA zubhAzubhenASTaprakAreNa karmaNA''tte, kA punarevaMvidha ityavAha-lokayatIti lokaH-ekadvitricatuSpaJcendriyajIvarAzirityarthaH, atra lokazabdasya nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhavabhAvaparyAyabhedAdaSTadhA nikSepaM pradaryAprazastabhAvodayavarsinA lokenehAdhikAro vAcyaH, yasmAdyAvAnAtaH sa sarvopi parivUno nAma paripelavo nissAraH aupazamikAdiprazastabhAvahIno'vyabhicArimokSasAdhanahIno veti, sa ca dvidhAdravyabhAvabhedAt, tatra sacittadravyapariyUno jIrNazarIraH sthavirakaH jIrNavRkSo vA, acittadravyaparighuno jIrNapaTAdiH, 1 zrogrendriyavakAsau bhadanta ! jIvaH ki banAti ? kiM cinoti ! kimupacinoti !, gautama ! apa karmaprakRtIH vidhilaparadhanabaddhA gADhavandhanabaddhAH prakaroti, pAyAvadanAdikamanavanavA dIrthAvAnaM cAturantasaMsArakAntAramanuparyaTati. 2 rAgadveSakaSAyairindriyaiva pacabhiH / dviSA mohanIvena vA AtataH saMsAriNo jIvAH // 1 // %E5%A9%20%45034 wwwandltimaryam ~73-23 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [14], niyukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata satrAMka [14] dIpa anukrama [14] zrIAcA- bhAvapariyUna audayikabhAvodayAtprazastajJAnAdibhAvavikalaH, kathaM vikalA?, anantaguNaparihANyA, tathAhi-paJcacatutridayeke adhyayanaM 1 rAGgavRttiH ndriyAH kramazo jJAnavikalAH, tatra sarvanikRSTajJAnAH sUkSmanigodAparyAptakAH prathamasamayopannA iti, uktaM ca-"sarvanikRSTo (zI0)- jIvasya dRSTa upayoga eSa vIreNa / sUkSmanigodAparyAptakAnAM sa ca bhavati vijJeyaH // 1 // tasmAtprabhRti jJAnavivRddhiddeSTA uddezakaH2 jinena jIvAnAm / labdhinimittaiH karaNaiH kAyendriyabAGamanohagUbhiH // 2 // " sa ca viSayakaSAyAH prazastajJAnaghunaH // 35 // kimavastho bhavatIti darzayati-'dussaMbodha' iti, duHkhena sambodhyate-dharmacaraNapratipatti kAryata iti dussambodho, metAyavaditi, yadivA dussambodho yo bodhayitumazakyo brahmadattavat, kimityevam, yataH 'aviyANae'tti viziSTAvabodha rahitaH, sa caivaMvidhaH kiM vidadhyAdityAha-asmin' pRthivIkAyaloke 'pravyathite' prakarSaNa vyaghite, sarvasyArambhasya hAtadAzrayatvAditi prakarSArthaH, tattatprayojanatayA khananAdibhiH pIDite nAnAvidhazastrAgIte vA 'vyatha bhayacalanayoriti kRtvA vyathitaM bhItamiti, 'tatya tattheti teSu teSu kRSikhananagRhakaraNAdiSu 'pRthag'vibhinneSu kAryeSUtpanneSu 'pazyeti vineyasya lokAkAryapravRttiH pradazyate, siddhAntazailyA ekAdeze'pi prAkRte bahAdezo bhavatIti, 'AturA' viSayakaSAyAdibhiH 'asmin' pRthiSIkAye viSayabhUte sAmarthyAt pRthivIkArya 'paritApayanti' pari-samantAttApayanti-pIDayantItyarthaH, bahuvaca nanirdezastu tadArambhiNAM bahutvaM gamayati, yadivA-lokazabdaH pratyekamabhisambadhyate, kazcilloko viSayakaSAyAdibhirAtoMR'parastu kAyaparijIrNaH kazciduHkhasambodhaH tathA'paro viziSTajJAnarahitaH, ete sarve'pyAturA viSayajIrNadehAdibhiH sukhA-18 1 kazcittu pra. aparo duHsambodhaH nAstIdaM. A wwwanditimaryam ~74-2 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [14], niyukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [14] dIpa anukrama [14] pye'smin-pRthivIkAyaloke viSayabhUte pRthivIkArya nAnAvidhairupAyaiH 'paritApayanti' pari-samantAttApayanti-pIDayantIti sUtrArthaH // 14||nnu caikadevatAvizeSAvasthittA pRthivIti zakyaM pratipattuM na punarasaMkhyeyajIvasaGghAtarUpetyetasarihartukAma Aha saMti pANA puDho siyA lajamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM puDhavikammasamAraMbheNaM puDhavisatthaM samAraMbhemANA aNegarUve pANe vihiMsai (sU015) 'santi' vidyante 'prANAH sattvAH 'pRthag' pRthagbhAvena, aGgulAsaMkhyeyabhAgasvadehAvagAhanayA pRthivyAzritAH sitA| vA-sambaddhA ityarthaH, anenaitatkathayati naikadevatA pRthivI, api tu pratyekazarIrapRthivIkAyAtmiketi, tadevaM sacetanatvamanekajIvAdhiSThitatvaM ca pRthivyA AviSkRtaM bhavatIti / etaca jJAtvA tadArambhanivRttAn darzayitumAha-lajamANA puDho pAsa'tti, lajjA dvividhA-laukikI lokottarA ca, tatra laukikI snuSAsubhaTAdeH zvazurasaGgrAmaviSayA, loko|ttarA saptadazaprakAraH saMyamaH, taduktam-"lajjA dayA saMjama baMbhacera'mityAdi, lajjamAnAH saMyamAnuSThAnaparAH, yadivA | 1 sajA dayA saMyamo brahmacaryam. wwwandltimaryam pRthvikAyeSu jIvasya astitvaM ~75~# Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [15], niyukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sutrAMka [15] dIpa anukrama [15] zrIAcA-1-pRthivIkAyasamArambharUpAdasaMyamAnuSThAnAlajjamAnAH 'pRthagiti pratyakSajJAninaH parokSajJAninazca, atastAn lajamAnAna adhyayanaM 1 rAGgavRttiH pazyetyanena ziSyasya kuzalAnuSThAnapravRttiviSayaH pradarzito bhavatIti / kutIthiMkAstvanyathAvAdino'nyathAkAriNa iti darza uddezaka:2 (zI0) BAyitumAha-'aNagArA' ityAdi,navidyate'gAraM-gRhameSAmityanagArA-yatayaH smo vayamityevaM prakarSeNa vadantaHpravadanta iti, eke| zAkyAdayo grAhyAH, te ca vayameva janturakSaNaparAH kSapitakaSAyAjJAnatimirA 'iti' evamAdi pratijJAmAtramanarthakamAraTanti, // 36 // yathA kazcidatyantazucirvodrazcatuHSaSTimRttikAsnAyI gozavasyAzucitayA parityAgaM vidhAya punaH karmakaravAkyAccAsthipizi-IN tasnAyvAderyathAsvamupayogArtha saGgrahaM kAritavAn , tathA ca tena zucyabhimAnamudbahatA'pi kiM tasya parityakam / evamete'pi da zAkyAdayo'nagAravAdamudvahanti, na cAnagAraguNeSu manAgapi pravartante, na ca gRhasthacaryA manAgapyatilavayantIti darzayati 'yad' yasmAd 'ima'miti sarvajanapratyakSaM pRthivIkArya 'virUparUpaiH' nAnAprakAraiH 'zastraiH' halakuddAlakhanitrAdibhiH pRthivyAzrayaM karma-kriyAM samArabhamANA vihiMsanti, tathA'nena ca pRthivIkarmasamArambheNa pRthivIzastraM 'samArabhamANoM' vyApA-18 rayana pRthivIkArya nAnAvidhaiH zastrairvyApAdayan 'anekarUpAn' tadAzritAnudakavanaspatyAdIn vividhaM hinasti, nAnAvidhairupAyainyApAdayatItyarthaH, evaM zAkyAdInAM pArthivajantuvairiNAmayatitvaM pratipAdya sAmpataM sukhAbhilASitayA kRtakAritAnu-13 matibhirmanovAkAyalakSaNAM pravRtti darzayitumAha tattha khallu bhagavayA pariNNA paveiyA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUya1 yeSAM te pra. 2 samprati. wwwandltimaryam pRthvikAyajIvasya hiMsAyA: hetu: ~76~# Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [15] dIpa anukrama [16] bhA. sU. 7 Jain Education intimation "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], mUlaM [15], niryukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra - [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH gAe jAimaraNamoyaNAe dukkhapaDighAya heuM se sayameva puDhavisatthaM samAraMbhai aNNehiM vADhavitthaM samAraMbhAvei aNNe vA puDhavisatthaM samAraMbhaMte samaNujANai (sU0 15 ) tatra pRthivIkAyasamArambhe khaluzabdo vAkyAlaGkAre 'bhagavatA' zrIvarddhamAnasvAminA parijJAnaM parijJA sA pravediteti, ida| muktaM bhavati-bhagavatedamAkhyAtaM yathaibhirvakSyamANaiH kAraNaiH kRtakAritAnumatibhiH sukhaiSiNaH pRthivIkAyaM samArabhante, tAni cAmUni asyaiva jIvitasya paripelavasya parivandanamAnanapUjanArtha, tathA jAtimaraNamocanArthaM duHkhapratighAtahetuM ca sa sukhalipsurduHkhadvidra svayamAtmanaiva pRthivIzastraM samArabhate, tathA'nyaizca pRthivIzastraM samArambhayati, pRthivIzastraM samArabhamANAnanyazca sa eva samanujAnIte, evamatItAnAgatAbhyAM manovAkkAyakarmabhirAyojanIyam / tadevaM pravRzaMmateryadbhavati taddarzayitumAha taM se ahiAe taM se abohIe se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuTThAya soccA khalu bhagavao aNagArANaM ihamegesiM jAtaM bhavati- esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu Narae iccatthaM gaDDie loe jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM puDhavikammasamAraMbheNa puDhavisatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai, se bemi appege For Par Prata Use Only atra "tattha khalu bhagavayA0" sUtrasya krama 15 mUla sampAdakena dvI-vArAn likhitam, tat mudraNadoSa: dRzyate pRthvikAyasya hiMsAyAH phalaM, ~77 ~# anibrary Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [16], niyukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH adhyayanaM 1 uddezakaH2 sUtrAMka (zI0) [16]] // 37 // ma dIpa anukrama [17] aMdhamabbhe appege aMdhamacche appege pAyamanbhe appege pAyamacche appege gupphamabbhe appege gupphamacche appege jaMghamanbhe 2 appege jANumabbhe 2 appege Urumabbhe 2 appege kaDimabbhe 2 appege NAbhimabbhe 2 appege udaramabbhe 2 appege pAsamabbhe 2 appege piTrimanbhe 2 appege uramabbhe 2 appege hiyayamanbhe 2 appege thaNamabbhe 2 appege khaMdhamanbhe 2 appege bAhumabbhe 2 appege hatthamanbhe 2 appege aMgulimabbhe 2 appege Nahamabbhe 2 appege gIvamanbhe 2 appege haNumabbhe 2 appege ho?mabbhe 2 appege daMtamabbhe 2 appege jibbhamanbhe 2 appege tAllumabbhe 2 appege galamabbhe 2 appege gaMDamabbhe 2 appege kaNNamabbhe 2 appege NAsamabbhe 2 appege acchimabbhe 2 appege bhamuhamanbhe 2 appege NiDAlamabbhe 2 appege sIsamanbhe 2 appege saMpasArae bhA appege uddavae, itthaM satthaM samAraMbhamANassa iccete AraMbhA aparipaNAtA bhavaMti (sU016) // 37 // wwwandltimaryam pRthvikAyasya hiMsakAnAm vedAnAyA: ajJAnaM ~78~# Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama [17] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti(c) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], mUlaM [16], niryuktiH [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'se ahiyAe taM se abohIe' tat pRthivIkAyasamArambhaNaM 'se' tasya kRtakAritAnumatibhiH pRthvIzastraM samArabhamANasyAgAmini kAle ahitAya bhavati, tadeva cAbodhilAbhAyeti, na hi prANigaNopamardanapravRttAnAmaNIyasA'pi hitenAssyatyAM yogo bhavatItyuktaM bhavati, yaH punarbhagavataH sakAzAttacchiSyAnagArebhyo vA vijJAya pRthvIsamArambhaM pApAtmakaM bhAvayati sa evaM manyata ityAha- 'se ta'mityAdi, 'saH' jJAtapRthivI jIvatvena viditaparamArthaH 'taM' pRthvI zastrasamArambhamahitaM samyagavabudhyamAnaH 'AdAnIyaM grAhyaM samyagdarzanAdi samyagutthAya - abhyupagamya, kena pratyayeneti darzayati- 'zrutvA' avagamya sAkSAdbhagavato'nagArANAM vA samIpe tataH 'iha' manuSyajanmani 'ekeSAM' pratibuddhatattvAnAM sAdhUnAM jJAtaM bhavatIti, yat jJAtaM bhavati taddarzayitumAha - 'ese'tyAdi, eSa pRthvIzastrasamArambhaH khaluravadhAraNe kAraNe kAryopacAraM kRtvA 'naDUvalodakaM pAdaroga' iti nyAyenaiSa evaM granthaH- aSTamakArakarmabandhaH, tathaiSa eva pRthvIsamArambho mohahetutvAnmohaHkarmabandhavizeSo darzanacAritrabhedo'STAviMzatividhaH, tathaiSa eva maraNahetutvAnmAraH- AyuSkakarmakSayalakSaNaH, tathaiSa eva narakahetutvAnnarakaH-sImantakAdirbhUbhAgaH, anena cAsAtAvedanIyamupAttaM bhavati, kathaM punarekaprANivyApAdanapravRttAvaSTavidhakarmabandhaM karotIti, ucyate, mAryamANajantujJAnAvarodhitvAt jJAnAvaraNIyaM banAtyevamanyatrApyAyojanIyamiti, anyadapi teSAM jJAtaM bhavatIti darzayitumAha - 'iccatthamityAdi, 'ityevamartham' AhArabhUSaNopakaraNArtha tathA parivandanamAnanapUjanArthaM duHkhapratighAtahetuM ca 'gRddho' mUrchito 'lokaH' prANigaNaH, evaMvidhe'pyatiduritanicayavipAkaphale pRthvIkAyasamArambhe ajJAnavazAnmUrcchitastvetadvidhatta iti darzayati- 'yad' yasmAd 'imaM' pRthvIkAyaM virUparUpaiH zastraiH pRthvI Etication tal For Party Use Onl ~79~# Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [16], niyukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [16] zrIAcArAvRttiH (zI0) 38 // dIpa anukrama [17] karma samArabhamANo hinasti, pRthivIkAyasamArambheNa ca pRthivyeva zastraM svakAyAdeH pRthivyA yA zastre halakuddAlAdi adhyayanaM 1 tatsamArabhate, pRthivIzastraM samArabhamANazcAnyAnanekarUpAn 'prANinoM' dvIndriyAdInvividhaM hinastIti / sthAdArekA, ye|| // uddezakaH2 hi na pazyanti na zRNvanti na jighranti na gacchanti kathaM punaste vedanAmanubhavantIti grahItavyam ?, amuSyArthasya prasi-8 ye dRSTAntamAha-'se bemI' tyAdi, so'haM pRSTo bhavatA pRthivIkAyavedanAM bravImi, athavA 'se' iti tacchabdArthe vartate, yattvayA pRSTastadahaM bravImi, apizabdo yathAnAmazabdArthe, yathA nAma kazcijjAtyandho badhiro mUkA kuSThI paGgaH anabhinivRttapANyAdyavayavavibhAgo mRgAputravat pUrvakRtAzubhakarmodayAddhitAhitaprAptiparihAravimukho'tikaruNAM dazAM prAptaH, tame-18 vaMvidhamandhAdiguNopetaM kazcitkuntAgreNa 'abbhe' iti AbhindyAt tathA'paraH kazcidandhamAcchindyAt, sa ca bhidyamAnAdyavasthAyAM na pazyati na zRNoti mUkatvAnoccai rAraTIti, kimetAvatA tasya vedanA'bhAvo jIvAbhAvo vA zakyo vijJAtum ?, evaM pRthivIjIvA apyavyaktacetanA jAtyandhabadhiramUkapaGgAdiguNopetapuruSavaditi, yathA vA paJcendriyANAM parispaSTacetanAnAM 'appege pAyamanbhe' iti yathA nAma kazcitpAdamAbhindyAdAcchindyAdvetyevaM gulphAdiSvapyAyojanIyamiti || darzayati, evaM javAjAnUrukaTInAbhyudarapArzvapRSThaurohRdayastanaskandhabAhuhastAGgalinakhagrIvAhanukoSThadantajihvAtAlugalagaNDakarNanAsikAkSidhUlalATaziraprabhRtiSvavayaveSu bhidyamAneSu chidyamAneSu vA vedanosattirlakSyate, evameSAmutkaTamohAjJA-2 nabhAjAM styAnAMdyudayAdavyaktacetanAnAmavyaktava vedanA bhavatIti grAhyam / atraiva dRSTAntAntaraM darzayitumAha-'appege| 1 kArya pra. wwwlandltimaryam ~80-23 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama [17] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti(c) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], mUlaM [16], niryuktiH [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH saMpamArae appege uddavae' yathA nAma kazcit 'sam' ekIbhAvena prakarSeNa prANAnAM mAraNam-avyaktatvApAdanaM kasyacit kuryAt, mUrcchAmApAdayedityarthaH, tathA'vasthaM ca yathA nAma kazcidapadrApayet prANebhyo vyaparopayet na cAsau tAM vedanAM sphuTamanubhavati, asti cAvyaktA tasyAsau vedaneti, evaM pRthivIjIvAnAmapi draSTavyamiti / pRthivIkAyikAnAM jIvatvaM prasAdhya tathA nAnAvidhazastrasaMpAte vedanAM cAvirbhAvya adhunA tadvadhe bandhaM darzayitumAha ettha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA pariNNAtA bhavati, taM pariNNAya mehAvI netra sayaM puDhavisatthaM samAraMbhejA NevaNNehiM puDhavisatthaM samAraMbhAvejA NevaNNe puDhavisatthaM samAraMbhaMte samaNujANejjA, jassete puDhavikammasamAraMbhA pariNNAtA bhavaMti se humaNI pariNAtakammeti bemi ( sU0 17 ) iti dvitIya uddezakaH // 'a' pRthivIkAye 'zastraM' dravyabhAvabhinnaM tatra dravyazastraM svakAyaparakAyobhayarUpaM, bhAvazastraM tvasaMyamo duSpraNihitamanovAkkAyalakSaNaH, etadvividhamapi zastraM samArabhamANasyeti 'ete' khanana kRSyAdyAtmakAH samArambhAH bandhahetutvena 'aparijJAtA' aviditA bhavanti, etadviparItasya parijJAtA bhavantIti darzayitumAha- 'patthe' tyAdi, 'atra' pRthivIkAye dvividhamapi zastram 'asamArabhamANasya' avyApArayata iti, 'ete' prAguktAH karmasamArambhAH 'parijJAtA' viditA bha 1 cetaneti. 2 pratipAdayan 3 0tIti. Estication tumanl pRthvikAyAnAm jJAtA hI muni: For Para Prata Use Onl ~81~# Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [8] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [3], mUlaM [17], niryukti: [105] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH (zI0) zrIAcAvanti, anena ca viratyadhikAraH pratipAdito bhavatIti tAmeva viratiM svanAmagrAhamAha - 'ta' mityAdi, taM pRthivIkArAGgavRttiH yasamArambhe bandhaM parijJAya asamArambhe vA'vandhamiti 'meghAvI' kuzalaH etat kuryAditi darzayati-naiva pRthivIzastraM dravyabhAvabhinnaM samArabheta, nApi tadviSayo'nyaiH samArambhaH kArayitavyaH, na cAnyAn pRthivIzastraM samArabhamANAn samanujAnIyAt iti, evaM manovAkkAyakarmabhiratItAnAgatakA layorapyAyojanIyamiti, tatazcaivaM kRtanivRttirasI muniriti vyapadizyate, na zeSa iti darzayannupasaJjihIrSurAha - 'yasya' viditapRthivI jIvavedanAsvarUpasya, 'ete' pRthivIviSayAH karmma4 samArambhAH khananakRSyAdyAtmakAH karmabandhahetutvena parijJAtA bhavanti jJaparijJayA tathA pratyAkhyAnaparijJayA ca parihRtA bhavanti, huravadhAraNe, sa eva munirdvividhayA'pi parijJayA parijJAtaM karma -sAvadyAnuSThAnamaSTaprakAraM vA karma yena sa parijJAtakarmA, nAparaH zAkyAdiH, bravImi pUrvavaditi zastraparijJAyAM dvitIya uddezakaH samAptaH // // 39 // gataH pRthivyudezakaH, sAmpratamapkAyoddezakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarodeza ke pRthivIkAyajIvAH pratipAditAstadvadhe bandho viratizca, sAmprataM kramAyAtasyApUkAyasya jIvatvaM tadbadhe bandho viratizca pratipAdyate iti, | anena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasya catvAryanuyogadvArANi vAcyAni, tatra nAmaniSpanne nikSepe apkAyoddezakaH, tatra | pRthivI kAya jIvasvarUpasamadhigataye yAni nava nikSepAdIni dvArANyuktAni, apakAye'pi tAnyeva samAnatayA'tideSTukAmaH kAnicidvizeSAbhidhitsayoddhartukAmazca niyuktikAro gAthAmAha Aussavi dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / nANattI va vihANe parimANuvabhogasatthe ya // 106 // Etication Intemational prathama adhyayane tRtIya: uddezakaH 'apkAya' Arabdha:, For Pantry O ~82~# adhyayanaM 1 uddezakaH 3 // 39 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17...], niyukti: [106] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama apakAyasyApi tAnyeva dvArANi bhavanti yAni pRthivyAH pratipAditAnIti, 'nAnAtvaM' bhedarUpaM vidhAnaparimANopabhogazastraviSayaM draSTavyaM, cazabdAlakSaNaviSayaM ca, tuzabdo'vadhAraNArthaH, etadgatameva nAnAtvaM nAnyagatamiti // tatra vidhAnaM -prarUpaNA, tadgataM nAnAtvaM pradarzayitumAhaduvihA u AujIvA suhumA taha bAyarA ya logaMmi / muhamA ya savvaloe paMceva ya bAyaravihANA // 107 // spaSTA // tatra paJca bAdaravidhAnAni darzayitumAhasuddhodae ya ussA hime ya mahiyA ya harataNU ceva / thAyara AuvihANA paMcavihA vaNiyA ee||108|| 'zuddhodaka' taDAgasamudranadIhadAvaTAdigatamavazyAyAdirahitamiti, 'avazyAyo' rajanyAM yatrehaH patati, hima tu dAzizirasamaye zItapudgalasampakojalameva kaThinIbhUtamiti, garbhamAsAdiSu sAyaM prAtA dhUmikApAto mahiketyucyate, varSAzaratkAlayoharitAGkuramastakasthito jalabindubhUmisnehasamparkodbhUto haratanuzabdenAbhidhIyate, evamete paJca bAdarApkAyavidhayo vyaavrnnitaaH| nanu ca prajJApanAyo bAdarApkAyabhedA bahavaH paripaThitAra, tadyathA-karakazItoSNakSArakSatrakadamlalavaNavaruNakAlodapuSkarakSIraghRtekSurasAdayaH, kathaM punasteSAmatra saGgrahaH', ucyate, karakastAvatkaThinatvAddhimAnta:pAtI, zeSAstu sarzarasasthAnavarNamAtrabhinnatvAnna zuddhodakamativartante, yadyevaM prajJApanAyAM kimartho'parabhedAnAM pAThaH, ucyate, khIbAlamandabuvAdipratipattyarthamiti, ihApi kasmAnna tadarthaM pAThaH ?, ucyate, prajJApanAdhyayanamupAGgatvAdArSa, tatra yuktaH sakalabhedopanyAsaH khyAdyanugrahAya, niyuktayastu sUtrArtha piNDIkurvantyaH pravartanta itydossH| ta ete bAdarApakAyAH [18] wwwandltimaryam ~83-23 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17...], niyukti: [108] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: adhyayanaM 1 prata sUtrAMka [17] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) uddezakaH 3 // 40 // dIpa anukrama samAsato dvedhAH- paryAptakA aparyAptakAzca, tatrAparyAptakA varNAdInasamprAptAH, paryAptakAstu varNagandharasasparzAdezaiH sahasrA- prazo bhidyante, tatazca saGkhadheyAni yonipramukhAni zatasahasrANi bhavanti bhedAnAmityavagantavyaM, saMvRtayonayazcaite, sA ca yoniH sacittAcittamitrabhedAt vidhA, punazca zItoSNobhayabhedAtrividhaiva, evaM gaNyamAnAH yonInAM sapta lakSA bhavantIti // prarUpaNAnantaraM parimANadvAramAha je vAyarapajjattA payarassa asaMkhabhAgamittA te / sesA tinnivi rAsI vIsuM logA asaMkhijjA // 109 // ye bAdarApakAyaparyAptakAste saMvarsitalokapratarAsaGghadheyabhAgapradezarAziparimANAH, zeSAstu yo'pi rAzayo 'viSvakka pRthagasaGghayeyalokAkAzapradezarAziparimANA iti, vizeSazcAyam-cAdarapRthivIkAyaparyAptakebhyo bAdarApkAyaparyAptakA asaGkhaceyaguNAH bAdarapRthvIkAyAparyAptakebhyo bAdarAkAyikAparyAptakA asaMkhyeyaguNAH sUkSmapRthivIkAyAparyAptakebhyaH sUkSmA kAyAparyAptakA vizeSAdhikAH sUkSmapRthvIkAyaparyAptakebhyaH sUkSmApakAyaparyAptA vishessaadhikaaH|| sAmprataM parimANadvArAnantaraM cazabdasUcitaM lakSaNadvAramAhajaha hathissa sarIraM kalalAvatthassa ahuNovavanassa / hoi udagaMDagassa ya esuvamA savvajIvANaM // 110 // athavA para AkSipati-nApakAyo jIvaH, tallakSaNAyogAt prazravaNAdivadityasya hetorasiddhatoDAvanA) dRSTAntadvAreNa lakSaNamAha-jahetyAdi, yathA hastinaH zarIraM kalalAvasthAyAmadhunotpannasya dravaM cetanaM ca dRSTam, eSamapkAyo'pIti, | yathA vA udakapradhAnamaNDakamudakANDakamadhunosannamityarthaH, tanmadhyavyavasthitaM rasamAtramasaGgAtAvayavamanabhivyaktacazvA-| [18] // 40 // wwwandltimaryam ~84-2 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [8] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17...], niryuktiH [110] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH dipravibhAgaM cetanAvad dRSTam eSA evopamA aSkAyajIvAnAmapIti, hastizarIrakalalagrahaNaM ca mahAkAyatvAttadbahu bhavatItyataH sukhena pratipadyate, adhunopapannagrahaNaM saptAhaparigrahArthe, yataH saptAhameva kalalaM bhavati, paratastvarbudAdi, | aNDa ke'pyudakagrahaNamevamarthameva, prayogazcAyam - sacetanA ApaH zastrAnupahatatve sati dravatvAt, hastizarIropAdAnabhUtakalalavat, vizeSaNopAdAnAtprazravaNAdivyudAsaH, tathA sAtmakaM toyam, anupahatadravatvAd, aNDakamadhyasthitakalalavaditi, tathA Apo jIvazarIrANi, chedyatvAdbhedyatvAdutkSepyatvAdbhojyatvAdogyatvAt gheyatvAdrasanIyatvAt sparzanIyasvAt dRzyatvAd dravyatvAd evaM sarve'pi zarIradharmA hetutvenopanyasanIyAH, gaganavarjabhUtadharmAzca rUpavattvAkAravattvAdayaH, sarvvatra cAyaM dRSTAntaH - sAsnAviSANAdisaGghAtabaditi, nanu ca rUpavattvAkAravattvAdayo bhUtadharmAH paramANuSvapi dRSTA ityanaikAntikatA, naitadevaM yadatra chedyatvAdihetutvenopanyastaM tatsarvamindriyavyavahArAnupAti, na ca tathA paramANavaH, ataH prakaraNAdatIndriyaparamANuvyavacchedaH, yadivA naivAsau vipakSaH, sarvasya pudgaladravyasya dravyazarIrAbhyupagamAt, jIvasahitAsahitatvaM tu vizeSaH, uktaM ca- "taNavo'Na bhAtivigAra muttajAittao'NilatA u / satyAsatyahayAo nijjIvasajIvaruvAo // 1 // " evaM zarIrakhe siddhe sati pramANaM- sacetanA himAdayaH kacit apakAyatvAd, itarodakavat iti, tathA sacetanA ApaH, kvacit khAtabhUmisvAbhAvikasambhavatvAd, darduravat, athavA sacetanA antarikSodbhavA 1 vano'yAdivikArA mUrttajAtitvataH anilAntAstu / zastrAstratA nirjIvajIrUpAH // 1 // Etication Intimation For Pantry at Use Only ~85~# www.sinditary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17...], niyukti: [110] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata IDadhyayana sUtrAMka [17] dIpa anukrama zrIAcA- ApaH, svAbhAvikavyomasambhUtasampAtitvAt , matsyabat , ata ete evaMvidhalakSaNabhAktvAjjIvA bhavantyapakAyAH // sArAGgavRttiH sAmpratamupabhogadvAramAha(zI0) vhANe piNe taha dhoaNe ya bhattakaraNe asee / Aussa u paribhogo gamaNAgamaNe ya jIvANaM // 11 // | snAnapAnadhAvanabhaktakaraNasekayAnapAtroDupagamanAgamanAdirupabhogaH / tatazca tatparibhogAbhilASiNo jIvA etAni kaa||41|| raNAmyuddizyApakAyavadhe pravartanta iti pradarzayitumAha eehiM kAraNehiM hiMsaMtI AukAie jIve / sAyaM gavasamANA parassa dukkhaM udIrati / / 112 // __'ebhiH' snAnAvagAhanAdikA kAraNairupasthitaiH viSaya viSamohitAtmAno niSkaruNA apUkAyikAn jIvAn 'hiNsnti| vyApAdayanti, kimarthamityAha-sAta' sukhaM tadAtmanaH 'anveSayantaH' prArthayantaH hitAhitavicArazUnyamanasaH katipayadivasasthAyiramyayauvanadadhmAtacetasaH santaH sadvivekarahitAH tathA vivekijanasaMsargavikalAH 'parasya' abAdejeMntuga-1 Nasya 'duHkham' asAtalakSaNaM tadU 'udIrayanti' asAtavedanIyamutpAdayantItyarthaH, ukkaM ca-"eka hi cakSuramalaM sahajo da| vivekastadabhireva saha saMvasatiddhitIyam / etadvayaM bhuvi na yasya sa tattvato'ndhastasyApamArgacalane khalu ko'parAdhaH? Su1 // idAnIM zastradvAramucyate ussicaNagAlaNadhovaNe ya uvagaraNamattabhaMDe ya / bAyaraAukAe eyaM tu samAsao satthaM // 113 / / zastraM dravyabhAvabhedAt dvidhA-dravyazasnamapi samAsavibhAgabhedAt dvidhaiva, tatra samAsato dravyazakhamidam-Urdai seca [18] // 41 // ~86-2 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [8] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17...], niryuktiH [113] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH anagAra svarupa namutsecanaM - kUpAdeH kozAdinotkSepaNamityarthaH, 'gAlanaM' ghanamasRNavastrArddhAntena 'ghAvanaM' vastrAdyupakaraNacarmakozakaTAhAdibhaNDakaviSayam, evamAdikaM bAdarApkAye 'etat' pUrvoktaM 'samAsataH' sAmAnyena zastraM, tuzabdo vibhAgApekSayA vizepaNArthaH // vibhAgatastvidam -- kiMcI sakAya satthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiMci / evaM tu davvasatthaM bhAve ya asaMjamo satthaM // 114 // kiJcit svakAyazastraM nAdeyaM taDAgasya kizcitpara kAyazastraM mRttikAsnehakSArAdi kiJcicobhayaM udakamizrA mRttikodakasyeti, bhAvazastramasaMyamaH pramattasya duSpraNihitamanovAkkAyalakSaNa iti // zeSadvArANi pRthivIkAyavannetavyAni iti ||darzayitumAha sesAI dArAI tAI jAI havaMti puDhabIe evaM Auchese nijjutsI kitiyA esA ( hoi ) // 115 // 'zepANI' tyuktazeSANi nikSepavedanAvadhanivRttirUpANi tAnyevAtrApi draSTavyAni yAni pRthivyAM bhavantIti, 'evam' uktaprakAreNApakAyoddeza ke 'niryuktiH' nizcayenArthaghaTanA 'kIrttitA' pradarzitA bhavatIti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam--- se bemi jahA aNagAre ujjukaDe niyAryapaDivaNNe amAyaM kuvvamANe viyAhie (sU0 18 ) 1 nikAya pavitre iti pA. Jan Estication Intemational For Pantry Use Only ~87~# www.indiary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [18], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcAH adhyayanaM 1 uddezakaH 3 sUtrAMka [18] dIpa anukrama [19] 'se bemI'tyAdi asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake parisamAptisUtre 'pRthivIkAyasamArambhavyAvRtto rAGgavRttiH muni rityuktaM, na caitAvatA sampUrNo munirbhavati, yathA ca bhavati tathA darzayati, tathA''disUtreNArya sambandhaH-sudharma(zI0) 4 svAmI idamAha-zrutaM mayA bhagavadantike yat prAk pratipAditamanyaccedamityevaM paramparasUtrasambandho'pi praagvdvaacyH| // 42 // sezabdastacchabdArtho, sa yathA pRthivIkAyasamArambhavyAvRttyuttarakAlaM sampUrNAnagAravyapadezabhAga bhavati tadahaM bravImi, apiH samuccaye, sa yathA vA'nagAro na bhavati tathA ca bravImi 'aNagArA mo tti ege payavamANe'tyAdineti, na vidyate agAraM-gRhamasyetyanagAraH, iha ca yatyAdizabdavyudAsenAnagArazabdopAdAnenaitadAcaSTe-gRhaparityAgaH pradhAnaM mu| nitvakAraNaM, tadAzrayatvAtsAyadyAnuSThAnasya, niravadyAnuSThAyI ca muniriti darzayati-'ujjukaDe'tti RjuH-akuTilaH saMyamo duSpraNihitamanovAkAyanirodhaH sarvasattvasaMrakSaNapravRttatvAyaikarUpaH, sarvatrAkuTilagatiritiyAvat, yadivA mokSasthAnagamanarjuzreNipratipattiH sarvasavarasaMyamAt, kAraNe kAryopacAraM kRtvA saMyama eva saptadazaprakAra RjuH te karodAtIti RjukRt, RjukArItyarthaH / anena cedamuktaM bhavati-azeSasaMyamAnuSThAyI sampUrNo'nagAraH, evaMvidhazcedaga bhava tIti darzayati-niyAgapaDivannetti, yajanaM yAgaH niyato nizcito vA yAgo niyAgo-mokSamArgaH, saGgatArthatvAddhAtoH samyagajJAnadarzanacAritrAtmatayA gataM sanAtamiti, taM niyAgaM-samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM mokSamArga pratipanno niyAga pratipannaH, pAThAntaraM vA 'nikAyapratipanno' nirgataH kAyA-audArikAdiryasmAdyasminyA sati sa nikAyo-mokSastaM pratipanno nikAyapratipannA, tatkAraNasya samyagdarzanAdeH svazatyA'nuSThAnAt, svazatyA'nuSThAnaM cAmAyAvino bhavatIti darzayati | ~88~# Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [84] dIpa anukrama [19] A. sa. "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [3], mUlaM [18], niryuktiH [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Estication tamational - 'amAyaM kuvyamANe ti mAyA - sarvatra svavIryanigUhanaM, na mAyA amAyA tAM kurvANaH, anigUhitabalavIryaH saMyamAnu| SThAne parAkramamANo'nagAro vyAkhyAta iti, anena tajjAtIyopAdAnAdazeSakapAyApagamo'pi draSTavya iti uktaM ca - "sohI rya ujjuyabhUyassa, dhammo yuddhassa ciThThadda" ti / / tadevamasAvuddhRtasakalamAyAvallIvitAnaH kiM kuryAdityAha jAe sachAe nikkhato tameva aNupAlijjA, viyahittA visottiya ( sUtra0 19 ) 'yathA zraddhayA' pravarddhamAnasaMyamasthAnakaNDakarUpayA 'niSkrAntaH' pravrajyAM gRhItavAn 'tAmeva' zraddhAmazrAnto yAvajjIvam 'anupAlayed' rakSedityarthaH, pravrajyAkAle ca prAyazaH pravRddhapariNAma eva pravrajati, pazcAttu saMyamazreNI pratipanno varddhamAnapariNAmo vA hIyamAnapariNAmo vA avasthitapariNAmo veti, tatra vRddhikAlo hAnikAlo vA samayAdyutkarSeNAntamaharttikaH, nAtaH paraM saGkezavizujya dve bhavataH, uktaM ca- "nAntarmuharsakAlamativRtya zakyaM hi jagati sakteSTum / nApi vizoddhuM zakyaM pratyakSo hyAtmanaH so'rthaH // 1 // upayogadvayaparivRttiH sA nirhetukA svabhAvatvAt / AtmapratyakSo hi svabhAvo vyarthAstra hetUktiH // 2 // " avasthitakAlazca dvayorvRddhihAnilakSaNayoryavamadhyavajramadhyayoraSTau samayAH, tata UrddhamavazyaM pAtAt, ayaM ca vRddhihAnyavasthitarUpaH pariNAmaH kevalinAM nizcayena gamyo na chadmasthAnAmiti / yadyapi ca pravrajyAbhigamottarakAlaM zrutasAgaramavagAhamAnaH saMvegavairAgyabhAvanAbhAvitAntarAtmA kazcitpravarddhamAnameva pariNAmaM 1 zobhidhabhUtasya dharmaH zuddhasya tiSThati 2 saMjoyaM iti pA saMyama zraddhA vRddhikaraNe upadeza: For Party Use Onl ~89~# Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [19] dIpa anukrama [20] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 43 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [3], mUlaM [19], niryukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhajate, tathA coktam- "jaha jaha suyamavagAhai aisayarasapasarasaMjumantraM / taha taha pavhAi muNI navanavasaMvegasaddhAe // 1 // " tathApi stoka eva tAdRkU bahavazca paripatanti ato'bhidhIyate 'tAmevAnupAlayediti kathaM punaH kRtvA zraddhAmanupAlayedityAha - 'vijahe'tyAdi, 'vihAya' parityajya 'visrotasikAM'zaGkAM sA ca dvidhA-sarvazaGkA dezazaGkA ca, tatra sarvazaGkA kimasti Arhato mAMgeM naveti, dezazaGkA tu kiM vidyante apakAyAdayo jIvAH 1, vizeSya pravacane'bhihitatvAt spaSTacetanAtmaliGgAbhAvAnna vidyante iti vA, ityevamAdikAmArekAM vihAya sampUrNAnanagAraguNAn pAlayet, yadivA visrotAMsi dravyabhAvabhedAt dvidhA-tatra dravyavisrotAMsi nadyAdisrotasAM pratIpagamanAni, bhAvavisrotAMsi tu mokSaM prati samyagdarzanAdisrotasA prasthitAnAM virUpANi, pratikUlAni gamanAni bhAvavisrotAMsi tAni vihAya sampUrNAnagAraguNabhauga bhavati, zraddhAM vA'nupAlayediti pAThAntaraM vA 'vijahittA puNyasaMjogaM' pUrvasaMyogaH- mAtApitrAdibhiH, asya copalakSaNArthatvAsazcAtsaMyogo'pi zvazurAdikRto grAhyastaM 'vihAya' tyaktvA 'zraddhAmanupAlayediti mIlanIyaM // tatra yasyAyamupadezo dIyate yathA 'vihAya visrotAMsi tadanu zraddhAnupAlanaM kArya' sa evAbhidhIyate na kevalaM bhavAnevApUrva midamanuSThAnamevaMvidhaM kariSyati, kiM tvanyairapi mahAsattyaiH kRtapUrvamiti darzayitumAha paNA vIrA mahAvIhiM ( sU0 20 ) 1 yathA yathA shrutmvgaahte'tishyrsprsrsNyutmpuurvm| tathA tathA prahrAdate munirnavanavasaMvegazraddhayA // 1 // Jan Estication Intimanal mahApuruSa Acarita mArga: For Pantry Use Onl ~90~# 2 mArga uta neti pra. adhyayanaM 1 uddezakaH 3 // 43 // www.india.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [20], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka 20] dIpa anukrama [21] 'praNatAH' prahAH 'vIrA' parIpahopasargakaSAyasenAvijayAt vIthiH-panthAH mahAMzcAsI vIthizca mahAvIthiH-samyagdarzanAdirUpo mokSamArgo jinendracandrAdibhiH satpuruSaH grahataH, taM prati prahvAH-vIryavantaH saMyamAnuSThAnaM kurvanti, tatazcottamapuruSamahato'yaM mArga iti pradarya tajjanitamArgavinambho vineyaH saMyamAnuSThAne sukhenaiva pravartayiSyate // upadezAntaramAha-lokaM cetyAdi, athavA yadyapi bhavato matirne kramate'pkAyajIvaviSaye, asaMskRtatvAt, tathApi bhagavadAjJeyamiti zraddhAtavyamityAha logaM ca ANAe abhisameccA akuobhayaM (sU0 21) atrAdhikRtatvAdakAyaloko lokazabdenAbhidhIyate, tamakAyalokaM cazabdAdanyAMzca padArthAn 'AzayA' maunIndravacanenAbhimukhyena samyagitvA-jJAtvA, yathA'pkAyAdayo jIvAH, ityevamavagamya na vidyate kutazciddhetoH kenApi prakAreNa jantUnAM bhayaM yasmAt so'yamakutobhayaH-saMyamastamanupAlayediti sambandhaH, yadvA 'akutobhayaH' apkAyaloko, yato'sau na kutazciyamicchati, maraNabhIrutvAt, tamAjJayA'bhisametyAnupAlayed-rakSedityarthaH // apakAyalokamAjJayA abhisametya yatkarttavyaM tadAha se bemi Neva sayaM loga abhAikkhijjA va attANaM abbhAikkhijjA, je loyaM a wwwandltimaryam apkAyeSu jIvasya astitvaM ~91-23 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [22], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: adhyayana prata sUtrAMka (zI0) [22] dIpa anukrama [23] zrIAcA bbhAikkhai se attANaM abbhAikkhai, je attANaM abbhAikkhai se loyaM abbhAirAGgavRttiH kkhai (sU0 22) uddezakaH3 so'haM bravImi, sezabdasya yuSmadarthatvAttvAM vA bravImi, na 'svayam' AtmanA 'loka' apkAyaloko'bhyAkhyAtavyaH, abhyAkhyAnaM nAmAsadabhiyogaH, yathA'coraM coramityAha, iha tu jIvA na bhavantyApA, kevalamupakaraNamAtra, ghRtatalA|divat, eSo'sadabhiyogaH, hastyAdInAmapi jIvAnAmupakaraNatvAt , sthAdArekA-nanyetadevAbhyAkhyAnaM yadajIvAnAM jIvatvApAdanaM, naitadasti, prasAdhitamapAM prAk sacetanatvaM, yathA hi asya zarIrasyApratyAdibhihetubhiradhiSThAtA''tmA vyatiriktaH prAk prasAdhita evamaSkAyo'pyanyaktacetanayA sacetana iti prAk prasAdhitaH, na ca prasAdhitasyAbhyAkhyAna nyAyyam , athApi syAd , Atmano'pi zarIrAdhiSThAturabhyAkhyAnaM karttavyaM, na ca takriyamANaM ghaTAmiyatIti darzayati ||5|| -'neva attANaM abbhAikkhejjA' naiva 'AtmAnaM zarIrAdhiSThAtAramahaMpratyayasiddha jJAnAbhinnaguNaM pratyakSaM 'pratyAcakSIta' || apahavIta, nanu caitadeva kathamavasIyate-zarIrAdhiSThAtA''tmA'stIti, ucyate, vismaraNazIlo devAnAM priya uktamapi bhANa-IN yati, tathAhi-AhutamidaM zarIraM kenacidabhisandhimatA, kapharudhirAGgopAGgAdipariNateH, annAdivat, tathotsRSTamapi kenacidabhisandhimataiya, AhutatvAd, annamalavaditi, tathA na jJAnopalabdhipUrvakaH parispando bhrAntirUpaH, parissanda-1 mAtvAt , svadIyavacanaparispandavat, tathA vidyamAnAdhiSThAtRvyApArabhAJjIndriyANi, karaNatvAt, dAtrAdivat, evaM kuta-IA Jain Educatinintamathima www.anatvarmarg ~92-23 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [23] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [3], mUlaM [22], niryukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH rka mArgAnusArihetumAlocchedaH syAdvAdaparazunA kAryaH, ata evaMvidhopapattisamadhigatamAtmAnaM zubhAzubhaphalabhAjaM na pratyAcakSIta, evaM ca sati yo yajJaH kutarkatimiropahatajJAna cakSurapUkAya lokamabhyAkhyAti pratyAcaSTe sa sarvapramANasiddhamAtmAnamabhyAkhyAti yazcAtmAnamabhyAkhyAti nAsmyahaM sa sAmarthyAdapUkAyalokamabhyAkhyAti, yato hyAtmani pANyAdyavayavopetazarIrAdhiSThAyini praspaSTaliGge'bhyAkhyAte satyavyaktacetanAliGgo'prakAyalokastena sutarAmabhyAkhyAtaH // evamanekadoSopapattiM viditvA nAyamapkAyaloko'bhyAkhyAtavya ityAlocya sAdhavo nASkAyaviSayamArambhaM kurvantIti, zAkyAdayastvanyathopasthitA iti darzayitumAha Jan Estication Intentional lajjamANA puDho pAsa aNagArA moti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM udayakammasamAraMbheNaM udayasatthaM samAraMbhamANe aNegarUve pANe vihiMsaha / tattha khalu bhagavatA pariNNA paveditA / imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAimaraNamoyaNAe dukkhapaDighAya heuM se sayameva udayasatthaM samArabhati aNNehiM vA udayasatthaM samAraMbhAveti aNNe udayasatthaM samAraMbhaMte samaNujANati / taM se ahiyAe taM se abohIe / se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuTThAya soccA bhagavao a apkAya hiMsAnAm virataH eva 'muniH ' For Pantry O ~93~# www.indiary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [23], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [23] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) 2-%*50-55--4 // 45 // dIpa anukrama [24] NagArANaM aMtie ihamegesiM NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu adhyayana mAre esa khalu Narae, iccatthaM gaDDie loe jamiNaM virUvarUvahiM satthehiM udayakamma uddezakaH3 samArambheNaM udayasatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai / se bemi saMti pANA udayanissiyA jIvA aNege (sU0 23) 'lajjamAnAH' svakIyaM pratrajyAbhAsaM kurvANAH yadivA sAvadhAnuSThAnena lajjamAnA-lajjAM kurvANAH 'pRthag'vibhinnAH zAkyolUkakaNabhukkapilAdiziSyAH, pazyeti ziSyacodanA, avivakSitakarmakA api akarmakA bhavanti, yathA-pazya mRgo dhAvatIti, dvitIyArthe vA pradhamA subvyatyayena draSTavyA, tatazcAyamadhaH-zAkyAdIn gRhItapravrajyAnapi sAvadyAnuSThAnaratAn pRthagvibhinnAn pazya, kiM tairasadAcaritaM ? yenaivaM pradazyanta iti darzayati-anagArA bayamityeke zAkyAdayaH pravadanto 'yadidaM' yadetat, kAkA darzayati-virUparUpaiH' utsecanAgnividhyApanAdizauH svakAyaparakAyabhedabhirudakakarma samArabhante, udakakarmasamArambheNa ca udake zastraM udakameva vA zastraM samArabhante, tacca samArabhamANo'nekarUpAnvanasatidvIndriyAdInvividhaM hinasti, tatra khalu bhagavatA parijJA praveditA, yathA asyaiva jIvitavyastha parivandanamAnana-g pUjanArtha jAtimaraNamocanArthaM duHkhapratighAtahetuM yat karoti taddarzayati-sa svayamevodakazastraM samArabhate anyaizcodaka- // 45 // zastraM samArambhayati anyAMzcodakazakhaM samArabhamANAn samanujAnIte, tacodakasamArambhaNaM tasyAhitAya bhavati, tathA Vinanatram.org apkAyasya hiMsAt aneka jIvAnAm hiMsA ~94-23 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [23], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka 23] dIpa anukrama [24] 4 tadevAbodhilAbhAya bhavati, sa etatsambudhyamAna AdAnIyaM-samyagdarzanAdi samyagutthAya-abhyupagamya zrutvA bhagava to'nagArANAM vA'ntike ihaikeSAM sAdhUnAM yat jJAtaM bhavati tadarzayati-'eSaH' akAyasamArambho grantha eSa khalu moha eSa khalu mAra epa khalu naraka ityevamartha gRddho loko yadidaM virUparUpaiH zastraiH udakakarmasamArambheNodakazakhaM samAra-1 |bhamANo'nyAnanekarUpAn prANinI vividha hinastItyetatmAgvat vyAkhyeyaM, punarayAha-'se bemI'tyAdi, sezanda Atma| nirdeze, so'hamevamupalabdhAnekApakAyatattvavRttAnto bravImi-'santi' vidyante prANina udakanizritAH-pUtarakamatsyAdayo yAnudakArambhapravRtto hanyAditi, athavA'paraH sambandhaH-prAguktamudakazakhaM samArabhamANo'nyAnapyanekarUpAn jantUna vividhaM hinastIti, tat kathametacchakyamabhyupagantumityata Aha-'santi pANA' ityAdi pUrvavat, kiyantaH punasta iti darzayati-'jIvA aNegA' punajIvopAdAnamudakAzritaprabhUtajIvabhedajJApanArtha, tatazcedamuktaM bhavati-ekaikasmin jIvabhede udakAzritA 'aneke' asaMkhyeyAH prANino bhavanti, evaM cApkAyaviSayArambhabhAjaH puruSAste tanizritaprabhUtasattva-1 vyApattikAriNo drssttvyaaH|| zAkyAdayastUdakAzritAneva dvIndriyAdIn jIvAnicchanti nodakamityetadeva darzayati ihaM ca khallu bho! aNagArANaM udayajIvA viyAhiyA (sU0 24) PI khaluzabdo'vadhAraNe 'ihaiva' jJAtaputrIye pravacane dvAdazAGge gaNipiTake 'anagArANAM' sAdhUnAm 'udakajIvA' uda-18 4 karUpA jIvAzcazabdAttadAzritAzca pUtarakachedanakalohaNakabhramarakamatsyAdayo jIvA vyAkhyAtAH, avadhAraNaphalaM ca nA-18 nyeSAmudakarUpA jIvAH pratipAditAH // yadyevamudakameva jIvAstato'vazyaM tasaribhoge sati prANAtipAtabhAjaH sAdhava | kA | apkAyika jIvAnAm svarUpaM ~95-2 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [24] dIpa anukrama [29+ 26] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 46 // P10 iti, atrocyate, naitadevaM, yato vayaM trividhamaSkAyamAcakSmahe sacittaM mizramacitaM ca tatra yo'citto'pakAyastenopayogavidhiH sAdhUnAM, netarAbhyAM kathaM punarasau bhavatyacittaH ? kiM svabhAvAdevAhozvicchastrasambandhAt ?, ubhayathA'pIti, tatra yaH svabhAvAdevAcittIbhavati na bAhyazastrasamparkAt, tamacittaM jAnAnA api kevalamanaHparyAyAvadhizrutajJAnino na paribhuJjate, anavasthAprasaGgabhIrutayA, yato nu zrUyate bhagavatA kila zrIvarddhamAnasvAminA vimalasalilasamullasattaraGgaH zaivalapaTala sAdirahito mahAido vyapagatAzepajalajantuko'cittavAriparipUrNaH svaziSyANAM tRvAdhitAnAmapi pAnAya nAnu+ jajJe, tathA acittatilazakaTasthaNDilaparibhogAnujJA cAnavasthAdopasaMrakSaNAya bhagavatA na kRteti zrutajJAnaprAmANyajJApanArthaM ca, tathAhi - sAmAnyazrutajJAnI bAhyendhanasamparkAruSitasvarUpamevA cittamiti vyavaharati jalaM, na punarnirindhanameveti, ato yadvAhyazastrasamparkAt pariNAmAntarApannaM varNAdibhistadacittaM sAdhuparibhogAya kalpate, kiM punastacchastrami tyata Aha * "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [24], niryuktiH [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH apkAyAnAm zastrA: satthaM cetthaM aNuvIi pAsA, puDho satthaM paveiyaM ( sU0 25 ) zasyante - hiMsyante'nena prANina iti zastraM taccotsecana gAlanaupakaraNadhAvanAdi svakAyAdi ca varNAdyApattayo vA pUrvAvasthAvilakSaNAH zastraM (tathAhi agnipudgalAnugatatvAdIpasiGgalaM jalaM bhavatyuSNaM gandhato'pi dhUmagandhi rasato virasaM sparzata uSNaM tathodvRttatridaNDam) evaMvidhAvasthaM yadi tataH kalpate, nAnyathA, tathA kacavarakarISagomUtroSAdIndhanasamvandhAt stokamadhyabahubhedAt, stokaM stoke prakSipatItyAdicaturbhaGgikAbhAvanA kAryA, evametat trividhaM zastraM, cazabdo Jan Estication Intemational For Pantry Use Only ~96 ~# adhyayanaM 1 uddezakaH 3 // 46 // www.indiary.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [25], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [25] dIpa anukrama 25+ 26] avadhAraNArthaH, anyatamazastrasamparkavidhvastameva grAhya, nAnyatheti, 'etthati etasmin apakAye prastute 'anuvicintya / / vicArya idamasya zastramityevaM grAhyaM, 'pazye tyanena ziSyasya codaneti / tadevaM nAnAvidhaM zastramapkAyasyAstIti pratipAditam, etadeva darzayati-'puDho satthaM pavedita' 'pRthag' vibhinnamutsecanAdikaM zastraM 'praveditam' AkhyAtaM bhagavatA, pAThAntaraM vA 'puDho'pAsaM pavedita' evaM pRthagvibhinnalakSaNena zastreNa pariNAmitamudakagrahaNamapAzaM praveditam-AkhyAtaM bhagavatA, apAza:-abandhanaM zastrapariNAmitodakagrahaNamabandhanamAkhyAtamitiyAvad // evaM tAvatsAdhUnAM sacittamizrApakAyaparityAgenAcittapayasA paribhogaH pratipAditaH, ye punaH zAkyAdayo'pakAyopabhogapravRttAste niyamata evApkArya vihiMsanti, tadAzritAMzcAnyAniti, tatra na kevalaM prANAtipAtApattireva teSAM, kimanyadityata Aha aduvA adinnAdANaM (sU0 26) 'athaveti pakSAntaropanyAsadvAreNAbhyucayopadarzanArthaH, azastropahatApakAyopabhogakAriNAM na kevalaM prANAtipAtaH. api tvadattAdAnamapi tatteSAM, yato yairapakAyajantubhiyoni zarIrANi nirvartitAni tairadattAni te tAnyupabhuJjate, yathA kazcit pumAn sacittazAkyabhikSukazarIrakAt khaNDamutkRtya gRhNIyAd, adattaM hi tasya tat, paraparigRhItatvAt, parakIyagavAdyAdAnavat, evaM tAni zarIrANyabjIvaparigRhItAni gRhRto'dattAdAnamavazyambhAvi, svAmyanujJAnAbhAvAditi, nanu yasya tattaDAgakUpAdi tenAnujJAtaM sakRttapaya iti, tatazca nAdattAdAnaM, svAminA'nujJAtatvAt, parAnujJAtapazvAdidAghAtavat, nanvetadapi sAdhyAvasthamevopanyastaM, yataH pazurapi zarIrapradAnavimukha eva bhinnAryamaryAdairuccairAraTanvizasyate, wwwanditimaryam apkAyasya hiMsAt adattAdAna-doSa: ~97~# Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [26], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata adhyayanaM 1 sUtrAMka zrIAcA- rAvRttiH (zI0) uddezakaH3 [26] dIpa anukrama [27]] tatazca kathamiva nAdattAdAnaM syAt, na cAnyadIyasyAnyaH svAmI dRSTaH paramArthacintAyA, nanvevamazeSalokaprasiddhago- dAnAdivyavahArakhuTyati, truvyatu nAmaivaMvidhaH pApasambandhaH, taddhi deyaM yaduHkhitaM svayaM na bhavati dAsIbalIvardAdivat , na cAnyeSAM duHkhopatteH kAraNaM halakhagAdivat, etavyatirikta dAtRparigRhItrorekAntata evopakArakaM deyaM pratijAnate jinendramatAvalambinaH, uktaM ca-"yat svayamaduHkhitaM syAnna ca paraduHkhe nimittabhUtamapi / kevalamupagrahakara dharmakRte | tadbhaveddeyam // 1 // " iti, tasmAdavasthitametat-teSAM tadadattAdAnamapIti // sAmpratametaddoSadvayaM svasiddhAntAbhyupagamadvAreNa paraH parijihIrparAha kappai Ne kappai Ne pAuM, aduvA vibhUsAe (27 sU0) . ___ azastropahatodakArambhiNo hi coditAH santaM evamAhuH-yathA naitat svamanISikAtaH samArambhayAmo vayaM, kiM tyAgame nirjIvatvenAniSiddhatvAt 'kalpate' yujyate 'naH' asmAkaM pAtum' abhyavartumiti, vIpsayA ca nAnAvidhaprayojanaviSaya | upabhogo'bhyanujJAto bhavati, tathAhi-AjIvikabhasmasnAyyAdayo badanti-pAtumasmAkaM kalpate na snAtuM vAriNA, zA-15 kyaparivrAjakAdayastu snAnapAnAvagAhanAdi sarva kalpate iti prabhASante, etadeva svanAmagrAhaM darzayati-athavodakaM vibhUSArthamanujJAtaM naH samaye, vibhUpA-karacaraNapAyUpasthamukhaprakSAlanAdikA vaskhabhaNTakAdiprakSAlanAmikA ghA, evaM snAnAdi-| zIcAnuSThAthinAM nAsti kazcidoSa iti // evaM te pariphalguvacasaH parivrAjakAdayo nijarAddhAntopanyAsena mugdhamatImbimohya kiM kurvantItyAha-- // 47 // wwwandltimaryam apkAya sambandhe anya mata ~98~23 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [28], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [28] dIpa anukrama [29] puDho satthehiM viuddanti (sU028) 'pRthaga' vibhinnalakSaNaH nAnArUpairutsecanAdizauste anagArAyamANAH 'viudRnti'tti apkAyajIvAn jIvanAnyAvartayanti-vyaparopayantItyarthaH, yadivA pRthagvibhinnaiH zastrairapkAyikAnvividhaM kudRnti-chindantItyarthaH, kuherddhAtoH chedanAarthatvAt / adhunaiSAmAgamAnusAriNAmAgamAsAratvapratipAdanAyAha ettha'vi tesiM no nikaraNAe (sU0 29) 'etasminnapi' prastute svAgamAnusAreNAbhyupagame sati 'kappA Ne kappai Ne pAuM, aduvA vibhUsAe'tti evaMrUpasteSAmayamAgamo yadbalAdapkAyaparibhoge te pravRttAH sa syAdvAdayuktibhirabhyAhataH san 'no nikaraNAe'tti no nizcayaM karnu samoM bhavati, na kevalaM teSAM yuktayo na nizcayAyAlam, api tvAgamo'pItyapizabdaH, kathaM punastadAgamo nizcayAya | RI nAlamiti, atrocyate, ta evaM praSTa vyAH-ko'yamAgamo nAma ? yadAdezAtkalpate bhavatAmapkAyArambhaH, ta AhuH-prativiziSThAnupu vinyastavarNapadavAkyasaGghAta AptapraNIta AgamaH, nityo'kartRko vA / tatazcaivamabhyupagate yo yena pratipanna AptaH sa nirAkartavyaH, anApto'sau apkAyajIvAparijJAnAt tadvadhAnujJAnAdvA bhavAniva, jIvatvaM cApAM prAk prasA-| dhitameva, tatastatpraNItAgamo'pi saddharmacodanAyAmapramANam , anAptapraNItatvAd, rathyApuruSavAkyavat , atha nityo'kartRkA samayo'bhyupagamyate tato nityatvaM duSpratipAdaM, yataH zakyate vaktuM-bhavadabhyupagataH samayaH sakartRko varNapadavA C SH -4 apkAyasya hiMsakAH ~99-23 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [29], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama zrIAcA- kyAtmakatvAt , vidhipratiSedhAtmakatvAt , ubhayasammatasakartRkagranthasandarbhavaditi, abhyupagamya vA brUmaH-apramANamasau, adhyayanaM 1 rAmavRttiH nityatvAdAkAzavat , yacca pramANaM tadanityaM dRSTaM pratyakSAdivaditi, tathA vibhUSAsUtrAvayave'pi pRSTA na pratyuttaradAne kSamAH, || uddezakaH3 (zI0) yatiyogyaM snAnaM na bhavati, kAmAGgatvAt , maNDanavat , kAmAGgatA ca sarvajanaprasiddhA, tathA coktam-"snAnaM mdd||48|| sarpakaraM, kAmAGgaM prathama smRtam / tasmAtkAmaM parityajya, naiva smAnti dame ratAH // 1 // " zaucArtho'pi na puSkalo, vAriNA vAhyamalApanayanamAtratvAt , na hyantarvyavasthitakarmamalakSAlanasamartha vAri dRSTaM, tasmAccharIravAGamanasAmakuzalapravRttinirodhI bhAvazaucameva karmakSayAyAla, tatra vArisAdhyaM na bhavati, kutaH ?, anyayavyatirekasamadhigamyatvAtsarvabhAvAnAM, na hi matsyAdayaH tatra sthitA marasyAdityakarmakSayabhAktvenAbhyupagamyante, vinA ca vAriNA maharSayo vicitratapobhiH karma kSapabantIti, ataH sthitametat-tatsamayo na nizcayAya prabhavatIti // tadevaM niHsapalamapAM jIvatvaM pratipAdya tatpravRttinivRttivikalpaphalapradarzanadvAreNopasaMjihIryuH sakalamuddezArthamAha ettha satthaM samArabhamANassa iccee AraMbhA apariNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI va sayaM uda M 48 / / yasatthaM samArambhejA NevaNNehiM udayasatthaM samAraMbhAvejA udayasatthaM samAraMbhaMte'vi wwwjaanaitimaryam ~100~# Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [30], niyukti: [115] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [31] aNNe Na samaNujANejA, jassete udayasarathasamAraMbhA pariNAyA bhavaMti se hu muNI pariNAtakamme (sU0 30) tti bemi // iti tRtiiyo'pkaayoddeshkH|| 'etasmin' apakAye 'zastraM dravyabhAvarUpaM samArabhamANasyetyete samArambhA bandhakAraNatvenAparijJAtA bhavanti, atraivApkAye zastramasamArabhamANasyetyete ArambhA jJaparijJayA parijJAtA bhavanti pratyAkhyAnaparijJayA ca parihatA bhavanti, tAmeva pratyAkhyAnaparijJAM vizeSato jJaparijJApUrvikAM darzayati-tad' udakArambhaNaM bamdhAyetyevaM parijJAya medhAvI-mayo dAvyavasthito naiva svayamudakazastraM samArabheta, naivAnyairudakazastraM samArambhayet, naivAnyAnudakazastraM samArabhamANAnsamaSInujAnIyAt, yasyaite udakazastrasamArambhAH dvidhA parijJAtA bhavanti sa eva muniH parijJAtakarmA bhavati / navImIti dApUrvavad / iti zastraparijJAyAM tRtIyoddezakaH samAptaH // uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarodezake munitvapratipattaye apkAyaH pratipAditaH, tadadhunA tadarthameva kramAyAtastejaskAyapratipAdanAyAyamudezakaH samArabhyate-tasya copakramAdIni catvAryanuyogadvArANi vAcyAni tAvadyAvannAmaniSpanne nikSepe tejauddezaka iti nAma, tatra tejaso nikSepAdIni dvArANi vAcyAni, atra ca pRthivIvikalpatulyatvAt kepAzcidatidezo dvArANAmapareSAM tadvilakSaNatvAt apoddhAra ityetat dvayamurarIkRtya niyuktikRd gAthAmAha teussavi dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / nANattI u vihANe parimANuvabhogasatthe ya // 11 // wwwandltimaryam | prathama adhyayane caturtha: uddezaka: 'agnikAya:' Arabdha:, ~101~# Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [31] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 49 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [30...], niryukti: [116] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'tejasospi' ajherapi 'dvArANi' nikSepAdIni yAni pRthivyAH samadhigame'bhihitAni tAnyeva vAcyAni, apavAdaM darzayitumAha-'nAnAtvaM' bhado vidhAnaparimANopabhogazastreSu, turavadhAraNe, vidhAnAdiSveva ca nAnAtvaM nAnyatreti, cazabdAlakSaNadvAraparigrahaH // yathApratijJAtanirvahaNArthamAdidvAravyAcikhyAsayA''ha duvihAya tejIvA suhamA taha bAyarA ya logaMmi / suddamA ya savvaloe paMcaiva ya vAyaravihANA // 117 // spaSTA / bAdarapaJcabhedapratipAdanAyAha iMgAla agaNi acI jAlA taha mummure ya boddhavve / bAyarateuvihANA paMcavihA vaNiyA ee // 118 // dagdhendhano vigatadhUmajvAlo'GgAraH--, indhanasthaH lopakriyAviziSTarUpaH tathA vidyudulkA'zanisaGgharSasamutthitaH sUryamaNisaMsRtAdirUpaJcAgniH, dAhyapratibaddho jvAlAvizeSoDAca, jvAlA chinnamUlA'naGgArapratibaddhA, praviralAgnikaNAnuviddhaM bhasma murmuraH, ete bAdarA anibhedAH paJca bhavantIti / ete ca bAdarAgnayaH svasthAnAGgIkaraNAnmanuSyakSetre'rddhatRtIyeSu dvIpasamudreSvavyAghAtena paJcadazasu karmmabhUmiSu vyAghAte sati paJcasu videheSu, nAnyatra, upapAtAGgIkaraNena lokAsaGkhyeyabhAgavartinaH, tathA cAgamaH-- " uvavAraNaM dosu ukavADesu tiriyaloyataTTe (De) ya" asyAyamarthaH- arddhatRtIyadvIpasamudrabAhalye pUrvAparadikSaNottarasvayambhUramaNaparyantAyate UrddhAdholokapramANe kapATe tayoH praviSTA bAdarAgniSUdyamAnakAstadvyapadezaM labhante, tathA 'tiriyaloyataTTe () ya'tti tiryaglokasthAlake ca vyavasthito bAdarAniSUtyadyamAno bAdarAgnivyapa| dezabhAgU bhavati / amye tu vyAcakSate -tayostiSThatIti tatsthaH, tiryaglokazcAsau tatsthazca tiryaglokatatsthaH, tatra ca sthita Jan Estication matinal For Parts O ~102~# adhyayanaM 1 uddezakaH 4 // 49 // www.sindia.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [30...], niyukti: [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [30] utpitsurbAdarAgnivyapadezamAsAdayati, asmiMzca vyAkhyAne kapATAntargata eva gRhyate, sa ca dvayoruIkapATayorityanenaizavopAtta iti tadvyAkhyAnAbhiprAyaM na vidmaH / kapATasthApanA ceyam / samudghAtena sarvalokavartinaH, te ca pRthi vyAdayo mAraNAntikasamudghAtena samavahatA bAdarAgniSatsadyamAnAstajhyapadezabhAjaH sarvalokavyApino bhavanti, yatra ca| bAdarAH paryAptakAstatraiva vAdarA aparyAptakAH, tannizrayA teSAmutpadyamAnatvAt, tadevaM sUkSmA bAdarAzca paryAptakAparyAptaka| bhedena pratyeka dvidhA bhavanti, ete ca varNagandharasasparzAdezaiH sahasrAgrazo bhidyamAnAH saveyayonipramukhazatasahasrabhedapari8 mANA bhavanti, tatraiSAM saMvRtA yoniruSNA ca sacittAcittamizrabhedAt tridhA, sapta caiSAM yonilakSA bhavanti // sAmprataM | cazabdasamuccitaM lakSaNadvAramAha jaha dehappariNAmo rati khajoyagassa sA uvamA / jariyassa ya jaha umhA taovamA teujIvANaM // 119 // 'yathe ti dRSTAntopanyAsArthaH 'dehapariNAmaH' prativiziSTA zarIrazaktiH 'rAtrAviti viziSTakAlanirdezaH 'khadyotaka' iti prANivizeSaparigrahA, yathA tasyAsI dehapariNAmo jIvaprayoganivRttazaktirAvizvakAsti, evamahArAdInAmapi prativiziSTA prakAzAdizaktiranumIyate jIvaprayogavizeSAvirbhAviteti / yathA vA-jvaroSmA jIvaprayogaM nAtivarttate, jIvA[dhiSThitazarIrakAnupAtyeva bhavati, evopamA''gneyajantUnAM, na ca mRtA jvariNaH kvacidupalabhyante, evamanvayavyatirekA[bhyAmagne sacittatA muktakagranthopapattimukhena pratipAditA, samprati prayogamAropyate ayamevArtha:-jIvazarIrANyaGkArAdayaH, chedyatvAdihetugaNAnvitatvAt, sAnAviSANAdisaGghAtavat, tathA AtmasaMyogAvibhUto'GgArAdInAM prakAzapariNAmaH, +RAKA5 dIpa anukrama [31] % wwwandltimaryam ~103~# Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [31] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [30...], niryuktiH [119] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- * zarIrasthatvAt khadyotakadehapariNAmavat, tathA AtmasamprayogapUrvako'GgArAdInAmUSmA, zarIrasthatvAt, jvaroSmavat, * adhyayanaM 1 rAGgavRttiH na cAdityAdibhiranekAntaH, sarveSAmAtmaprayogapUrvakaM yata uSNapariNAma bhAkUtvaM tasmAnnAnekAntaH, tathA sacetanaM tejo, * uddezakaH 4 yathAyogyAhAropAdAnena vRddhivizeSatadvikAravattvAt, puruSavat, evamAdinA lakSaNenAgneyA jantavo nizceyA iti // uktaM * lakSaNadvAraM, tadanantaraM parimANadvAramAha (zI0) / / 50 / / OM je bAyarapajantA paliassa asaMvabhAgamittA u / sesA tiSNivi rAsI bIsuM logA asaMkhijA // 120 // .ye bAdaraparyAptAnalajIvAH kSetrapalyopamAsaGgha dheyabhAgamAtravarttipradezarAziparimANAH bhavanti, te punarvAdarapRthivIkAyapa* ryAptikebhyo'saGghayeyaguNahInAH, zeSAstrayo'pi rAzayaH pRthvIkAyavadbhAvanIyAH, kintu bAdarapRthivI kAyAparyAptakebhyo bAdarAya paryAptakA asaMkhyeyaguNahInAH sUkSmapRthivIkAyAparyAptakebhyaH sUkSmAgneyAparyAtakA vizeSahInAH sUkSmapRthivIkAyaparyAptakebhyaH sUkSmAgneyaparyAptakA vizeSahInA iti // sAmpratamupabhogadvAramAha dahaNe payAvaNa pagAsaNe ya see ya bhaktakaraNe ya / vAyarateDakkAe upabhogaguNA maNussANaM // 121 // dahanaM - zarIrAdyavayavasya vAtAdyapanayanArthaM prakRSTaM tApanaM pratApanaM-zItApanodAya prakAzakaraNamudyotakaraNaM pradIpAdinA bhaktakaraNam-odanAdirandhanaM svedo-jvaravisUcikAdInAm ityevamAdiSvanekaprayojaneSUpasthiteSu manuSyANAM bAdarate|jaskAyaviSayA upabhogarUpA guNA upabhogaguNA bhavantIti // tadevamevamAdibhiH kAraNaiH samupasthitaiH satatamArambhapravRttA gRhiNo yatyAbhAsA vA sukhaiSiNastejaskA yajantUn hiMsantIti darzayitumAha Etication Intel For Parts Onl ~104~# / / 50 / / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [30...], niyukti: [121] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama eehiM kAraNehiM hiMsaMtI teukAie jIve / sAyaM gavesamANA parassa dukkha udIrati // 122 // 'etaiH' dahanAdibhiH kAraNaistejaskAyikAn jIvAn "hiMsantI'ti saGghaTanaparitApanApadrAvaNAni kurvanti 'sAta' surkha tadAtmano'nviSyantaH 'parasya' bAdarAgnikAyasya duHkham 'udIrayanti' utpAdayantIti // sAmprataM zastradvAraM, tacca dravyabhAvazakhabhedAt dvidhA, dravyazanamapi samAsavibhAgabhedAt dvidhaiva, tatra samAsato dravyazastrapratipAdanAyAha puDhayI AukkAe ullA ya vaNassaI tasA pANA / bAyarateukkAe eyaM tu samAsao satthaM // 123 // 'pRthivI' dhUliH apkAyazca Ardrazca dhanasatiH trasAzca prANinaH, etadvAdaratejaskAyajantUnAM 'samAsataH' sAmAnyena zastramiti // vibhAgato dravyazastramAha| kiMcI sakAyasatthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiNcii| eyaM tu dabbasasthaM bhAve ya asaMjamo satthaM // 124 / / kiJcicchakhaM svakAya eva-agnikAya eva agnikAyasya, tadyathA-tANo'gniH pArNAgneH zastramiti, kiJcicca parakAyazastramudakAdi, ubhayazastra punaH-tuSakarIpAdivyatimizro'gniraparAgne, tuzabdo bhAvazastrApekSayA vizeSaNArthaH, 'etattu' pUrvoktaM samAsavibhAgarUpaM pRthivIsvakAyAdi dravyazastramiti / bhAvazastraM darzayati-bhAve zastram asaMyamo-duSpaNihitamanovAkAyalakSaNa iti // uktavyatiriktadvArAtidezadvAreNopasaJjihIniyuktikRdAha sesAI dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM teuddese nibruttI kittiyA esA // 125 // uktazeSANi dvArANi tAnyeva yAni pRthivyuddezake'bhihitAni 'evam' uktaprakAreNa tejskaayaabhidhaanoddeshke| wwwandltimaryam ~105~# Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [31], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [32]] zrIAcA- niyuktiH 'kIrtitA' byAvarNitA bhavatIti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam- adhyayana rAGgavRttiH se bemi va sayaM logaM anbhAikkhejA va attANaM anbhAikjjjA , je loyaM a(zI0) uddezakA 4 bbhAikkhai se attANaM abbhAikkhai, je attANaM abbhAikkhai se loyaM abbhAi kkhar3a (sU0 31) asya ca sambandhaH prAgvadvAcya iti, yena mayA sAmAnyAtmapadArthapRthivyapkAyajIvapravibhAgavyAvarNanamakAri sa evAhamavyavacchinnajJAnapravAhastejojIvasvarUpopalambhasamupajanitajinavacanasammado acImi, kiM punastaditi darzayati-18 'naive'tyAdi, iha hi prakaraNasambandhAllokazabdenAgnikAyaloko'bhidhitsitaH, atastamagnilokaM jIvatvena naiva svayam' AtmanA|'bhyAcakSIta-naivApaDavItetyarthaH, etadabhyAkhyAne hyAtmano'pi jJAnAdiguNakalApAnumitasyAbhyAkhyAnamavApnoti, atha ca prAk prasAdhitatvAdabhyAkhyAnaM naivAtmano nyAyyam, evaM tejaskAyasyApi prasAdhitatvAt abhyAkhyAnaM kriyamANaM na yukti pathamavatarati, evaM cAsya yuktyAgamabalaprasiddhasyAbhyAkhyAne kriyamANe satyAtmano'pyapratyayasiddhasyAbhyAkhyAnaM bhavatamyA4ptam / evamastviti cet, tanneti darzayati-'neva attANaM anbhAikvejjA' naivAtmAnaM-zarIrAdhiSThAtAraM jJAnagurNa pratyA-13 mAtmasaMvedya pratyAcakSIta, tasya zarIrAdhiSThAtRtvena AhatamidaM zarIraM kenacidabhisandhimatA, tathA tyaktamidaM zarIra kena |cidabhisandhimataivetyevamAdibhirhetubhiH prasAdhitatvAt , na ca prasAdhitaprasAdhanaM piSTapeSaNavat vidvajjanamanAMsi raJjayati, wwwandltimaryam ~106~# Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [31], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [33] evaM ca satyAtmavatprasAdhitamagnilokaM yaH pratyAcakSIta so'tisAhasika AtmAnamabhyAkhyAti-nirAkaroti, yazcAtmAbhyAkhyAnapravRttaH sa sadaivAgnilokamabhyAkhyAti, sAmAnyapUrvakatvAdvizeSANAM, sati hyAtmasAmAnye pRdhivyAdyAtmavibhAgaH siddhyati, nAnyathA, sAmAnyasya vizeSavyApakatvAt , vyApakavinivRttau ca vyApyasyApyavazyaMbhAvinI vinivRttiriti|| kRtvA / evamayamagnilokaH sAmAnyAtmavannAbhyAkhyAtavya iti pradarzitam, adhunA'gnijIvapratipattI satyAM tadviSayasamArambhakaTukaphalaparihAropanyAsAya sUtramAha je dIhalogasatthassa kheyapaNe se asatthassa kheyapaNe je asatthassa kheyapaNe se dIha logasasthassa kheyaNNe (sU0 32) __'ya' iti mumukSudIrghaloko-vanaspatiryasmAdasau kAyasthityA parimANena zarIrocchrayeNa ca zepaikendriyebhyo dIrgho vartate, tathAhi-kAyasthityA tAvat 'vaiNassaikAie NaM bhaMte ! vaNassaikAietti kAlao kevaJcira hoi?, goyamA ! aNataM kAlaM aNaMtAo ussappiNibhavasappiNio khettao aNaMtA loyA asaMkhejjA poggalapariyaDA, te NaM puggalapariyaTTA Ava-| liyAe asaMkhejaibhAge parimANatastu 'paryuppannavaNassaikAiyANaM bhaMte ! kevatikAlarasa nillevaNA siyA, goyamA!| 1 vanaspatikAyo bhadanta | vanaspatikAya iti kAlataH kiya ciraM bhavati ?, gautama ! anantaM kAlam , anantA utsapiyavasarpiNyaH, kSetrato'nantA lokAH, asaMkhyeyAH pugalaparAvartAH, te pudalaparAvA AvalikAyA asaloye bhAge. 2 pratyutpannavanaspatikAyikAnAM bhadanta! kivatA kAlena nipanA sthAna , gautama !! pratyutpanabanaspatikAvikAnAM nAsti nirlepanA. A4 - walpatnamang ~107~# Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [32], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [32] dIpa anukrama [33] zrIAcA-yA paDuppannavaNassaikAiyANaM nasthi nilevaNA' tathA zarIrocchyAca dIrgho vanaspatiH 'vaNasaikAiyANaM bhaMte ! ke mahAliyA | adhyayanaM 1 rAGgavRttiH sarIrogAhaNA paNNattA, goyamA! sAiregaM joyaNasahassaM sarIrogAhaNA' na tathA'nyeSAmekendriyANAm , ataH sthita(zI0) metatU-sarvathA dIrghaloko vanaspatiriti, asya ca zastramagniH, yasmAtsa hi pravRddhajvAlAkalApAkulaH sakalatarugaNapradhvaM uddezakA 4 |sanAya prabhavati, ato'sau tadutsAdakatvAcchakhaM, nanu ca sarvalokaprasiddhyA kasmAdagnireva noktaH, kiM vA prayojanamura-IS // 52 // rIkRtyoktaM dIrghalokazastramiti, atrocyate, prekSApUrvakAritayA, na nirabhiprAyametatkRtamiti, ysmaadymulaaymaano| jvAlyamAno vA havyavAhaH samastabhUtagrAmaghAtAya pravartate, vanaspatidAhapravRttastu bahuvidhasattvasaMhativinAzakArI vizeSataH syAt, yato vanaspatI kRmipipIlikAdhamarakapotazvApadAdayaH sambhavanti, tathA pRthivyapi tarukoTaravyavasthitA | syAt, Apo'pyavazyAyarUpAH, vAyurapIpacaJcalasvabhAvakomalakizalayAnusArI sambhAvyate, tdevmgnismaarmbhprvRttH| etAvato jIvAnAzayati, asthArthasya sUcanAya dIrghalokazastragrahaNamakarot sUtrakAra iti, tathA cokam-"jaoNyateyaM / na icchanti, pAvarga jalaittae / tikkhamannayaraMsatthaM, sabbao'vi durAsayaM // 1 // pAINaM paDiNaM vAvi, uhuM aNudisAmavi / ahe dAhiNao vAvi, dahe uttarao'vi ya // 2 // bhUyANamasamAdhAo, habvavAho na saMsao / taM paIvapayAvaThThA, vanaspatikAyikAnAM bhadanta ! kA mahatI zarIrAvagAhanA prAptA hai, gautama ! sAtireka yojanasahasaM zarIrAvagAhanA. 2 jAtatejasaM necchanti pAvakaM upala // 52 // yitum / tIkSNamanyatarat zatraM sarvato'pi durAzrayam // 1 // prAcInaM pratIcInaM vApi Urthamanudizvapi / adho dakSiNato pApi dahati uttarato'pi ca // 2 // bhUtAnAmeSa AghAto havyavAho na saMzayaH / tat pradIpapratApArtha saMyataH kicitrArabheta // 3 // wataneltmanam ~108~# Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [32] dIpa [33] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [32], niryuktiH [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH saMjao kiMci nArabhe // 3 // " athavA vAdaratejaskAyAH paryAptakAH stokAH, zeSAH pRthivyAdayo jIvakAyA bahavaH, bhavasthitirapi trINyahorAtrANi svalpA itareSAM pRthivyanvAyuvanaspatInAM yathAkramaM dvAviMzatisaptatridazavarSasahasraparimANA dIrghA avaseyA iti, ato dIrghalokaH pRthivyAdistasya zastram-agnikAyastasya 'kSetrajJo nipuNaH agnikArya varNAdito jAnAtItyarthaH, 'khedajJo vA' khedaH - tadvyApAraH sarvasattvAnAM dahanAtmakaH pAkAdyanekazaktikalA popacitaH pravaramaNiriva jAjvalyamAno labdhAgnivyapadezaH yatInAmanArambhaNIyaH, tamevaMvidhaM khedam-agnivyApAraM jAnAtIti khedajJaH, ato ya eva dIrghalokazastrasya khedajJaH sa eva 'azastrasya' saptadazabhedasya saMyamasya khedajJaH, saMyamo hi na kacijjIvaM vyApAdayati, ato'zastram, evamanena saMyamena sarvasattvAbhayapradAyinA'nuSThIyamAnenAgnijIvaviSayaH samArambhaH zakyaH parihartuM pRthi vyAdikAya samArambhazcetyevamasau saMyame nipuNamatirbhavati, tatazca nipuNamatitvAdviditaparamArtho'gnisamArambhAdvyAvRtya saM yamAnuSThAne pravarttate / idAnIM gatapratyAgatalakSaNenAvinAbhAvitvapradarzanArthaM viparyayeNa sUtrAvayavaparAmarza karoti- 'je asatthasse' tyAdi, yazcAzastre-saMyame nipuNaH sa khalu dIrghalokazastrasya-agneH kSetrajJaH khedajJo vA, saMyamapUrvakaM hyagniviSayakhedajJatvam, agniviSayakhedajJatApUrvakaM ca saMyamAnuSThAnam, anyathA tadasambhava evetyetadgatapratyAgataphalamAvirbhAvitaM bhavati // kaiH punaridamevamupalabdhamityata Aha- 'vIrehI 'tyAdi, athavA sadvaprasiddhau satyAM vAkyaprasiddhirbhavatItyata upadizyate vIrehiM evaM abhibhUya dihUM, saMjaehiM sayA jattehiM sayA appamattehiM ( sU0 33) Jan Estication Intematonal For Pantry at Use Only ~109~# www.india.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [33], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata adhyayanaM 1 sUtrAMka uddezakaH 4 [33] dIpa anukrama panapAtikarmasAtavidAraNAnantaraprAptAtulakevalazriyA virAjanta iti vIrA:-tIrthakarAsIrairarthato dRSTametadgaNa- dharaizca sUtrato'gnizastraM dRSTam azastra saMyamasvarUpaM ceti / kiM punaranuSThAyedaM tairupalabdhamiti, atrocyate, 'abhi(zI0) bhUye'ti abhibhavo nAmAdizcaturkI, dravyAbhibhavo-ripusenAdiparAjayaH AdityatejasA vA candragrahanakSatrAditejo'bhi- |bhavaH, bhAvAbhibhavastu parIpahopasagAnIkajJAnadarzanAvaraNamohAntarAyakarmaniIlanaM, parIpahopasargAdisenAvijayAdvimalaM | // 53 // caraNaM, caraNazuddheonAvaraNAdikarmakSayaH, tatkSayAnnirAvaraNamapratihatamazeSajJeyagrAhi kevalajJAnamupajAyate, idamuktaM bhavatiparIpahopasargajJAnadarzanAvaraNIyamohAntarAyANyabhibhUya kevalamutsAdya tairupalabdhamiti / yathAbhUtaistairidamupalabdhaM taha|rzayati-'saMjaehi' samyag yatAH saMyatAH prANAtipAtAdibhyastaiH, tathA 'sadA' sarvakAlaM caraNapratipattI mUlottaraguNabhedAyAM niraticAratvAdyatnavantastaiH, tathA 'sadA sarvakAlaM na vidyate pramAdo-madyaviSayakapAyavikadhAnidrAkhyo yeSAM te'pramattAstai, evaMbhUtairmahAvIraiH kevalajJAnacakSuSedaM dIrghalokazastram azastraM ca saMyamo dRSTam upalabdhamiti / atra ca Kaa yalagrahaNAdIryAsamityAdayo guNA gRhyante, apramAdagrahaNAttu madyAdinivRttiriti / tadevametatpradhAnapuruSapratipAditamagni-| zastramapAyadarzanAdapramattaiH sAdhubhiH parihAryamiti // evaM pratyakSIkRtAnekadopajAlamapyagnizastramupabhogalobhAnamAdavazagA ye na pariharanti tAnuddizya vipAkadarzanAyAha je pamatte guNaTrIe se hudaMDetti pavuccai (sU034) II yo hi pramatto bhavati madyaviSayAdipramAdairasaMyato 'guNArthI' randhanapacanaprakAzAtApanAdyagniguNaprayojanavAn sa! [34] JainEducatinintamathima www.andituaryam ~110~# Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [34], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [34] dIpa anukrama [35]] duSpaNihitamanovAkAyo'gnizastrasamArambhakatayA prANinAM daNDahetutvAddaNDaH prakarSeNocyate procyate, AyughRtAdivyapadezavaditi // yatazcaivaM tataH kiM karttavyamityata Aha taM pariNAya mehAvI iyANiM No jamahaM pubbamakAsI pamAeNaM (sU035) 'tam' agnikAyasamArambhaM daNDaphalaM parijJAya-jJaparijJApratyAkhyAnaparijJAbhyAM 'medhAvI' maryAdAvyavasthito vakSyamA-18 NaprakAreNa vyavacchedamAtmanyAcinotIti / tameva prakAraM darzayitumAha---'iyANI' tyAdi, yamahamagnisamArambhaM viSayapramAdenAkulIkRtAntaHkaraNaH san pUrvamakArSa tamidAnI jinavacanopalabdhAnisamArambhadaNDatattvaH no karomIti // anye tvanyathAvAdino'nyathAkAriNa iti darzayitumAha lajjamANA puDho pAsa-aNagArA motti ege pavadamANA jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM agaNikammasamArambheNaM agaNisatthaM samArabhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsaMti / tattha khalu bhagavatA paripaNA paveditA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAimaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheuM se sayameva agaNisatthaM samArabhai aNNehiM vA agaNisasthaM samAraMbhAvei aNNe vA agaNisatthaM samArabhamANe samaNujA Jain Educatinintamathima wwwandltimaryam ~111~# Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [36], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAvRttiH (zI0) // 54 // 40-4-304 [36] dIpa anukrama [37]] Nai, taM se ahiyAe taM se abohiyAe se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samudrAya adhyayanaM 1 soccA bhagavao aNagArANaM ihamegesiM NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu mohe uddezakaH4 esa khalu mAre esa khalu Narae, iccatthaM gaDDie loe jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM agaNikammasamAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai (sU0 36) asya andhasyoktArthasyAyamarthoM lezataH pradayate-'lajjamAnAH' svAgamoktAnuSThAnaM kurvANAH sAvadyAnudhAnena vA lajjA13 kurvANAH 'pRthag' vibhinnAH zAkyAdayaH pazya'ti saMyamAnuSThAne sthirIkaraNAdha ziSyasya codanA, anagArA vayamityeke pravadamAnAH, kiM tairvirUpamAcaritaM yenaivaM pradarzyanta iti darzayati-yadidaM virUparUpaiH zakhairagnikarmasamArambheNa agnizastraM samArabhamANaH sannanyAnanekarUpAn prANino vihinasti, tatra khalu bhagavatA parijJA praveditA, yathA'syaiva pariphalgujIvitasya parivandanamAnanapUjanArtha jAtimaraNamocanArtha duHkhapratighAtahetuM yatkaroti taddarzayati-'sa' parivandanAyIM svata| evAgnizakhaM samArabhate tathA anyaizcAgnizastraM samArambhayati tathA'nyAMzca agnizastraM samArabhamANAn samanujAnIte, taccAgneH / | samArambhaNaM 'se' tasya sukhalipsoramutrAnyatra cAhitAya bhavati, tathA tadeva ca tasyAbodhilAbhAya bhavati, 'sa' iti yasyaitadasadAcaraNaM pradarzitaM, sa tu ziSyastadagnisamArambhaNaM pApAyetyevaM sambudhyamAna 'AdAnIya' grAhyaM samyagdarzanAdi 'samya- 54 // gutthAya' abhyupagamya zrutvA bhagavadantike'nagArANAM vA ihaikepAM sAdhUnAM jJAtaM bhavati, kim ?, taddarzayati-'eSa C-50-5% ~112~2 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [36] dIpa anukrama [38] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [4], mUlaM [36], niryuktiH [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH agnisamArambhaH granthaH - karmahetutvAd eSa eva moha eSa eva mAra eSa eva narakastaddhetutvAditi bhAvaH ityevamarthaM ca gRddho loko yatkaroti taddarzayati-yadidaM virUparUpaiH zastrairagnikarma samArabhate tadArambheNa cAgnizastraM samArabhate taccArabhamANo'nyAnanekarUpAn prANino vihinastIti // kathaM punaragnisamArambhapravRttA nAnAvidhAn prANino vihiMsantIti darzayitumAha sema-saMtipANA puDhavInissiyA taNaNissiyA pattaNissiyA kaTThanissiyA gomayaNissiyA kayavaraNissiyA, saMti saMpAtimA pANA Ahacca saMpayaMti, agaNiM ca khalu puTThA ege saMghAyamAvajjaMti, je tattha saMghAyamAvajaMti te tattha pariyAvajjaMti, je tattha pariyAvajjaMti te tattha uddAyaMti (sU0 37 ) tadahaM bravImi yathA nAnAvidhajIvahiMsanamagnikAyasamArambheNa bhavatIti / yathApratijJAtArtha darzayati -- 'santi' vidyante 'prANA' jantavaH, pRthivIkAyanizritAH pRthivIkAyatvena pariNatA ityarthaH, tadAzritA vA kRmikunthupipIlikAgaNDUpadAhimaNDUkavRzcikakarkaTakAdayaH, tathA vRkSagulmalatAvitAnAdayaH, tathA tRNapatranizritAH pataGgelikAdayaH, tathA kASThanizritA- ghuNoddehikApipIlikANDAdayaH, gomayanizritAH - kunthupanakAdayaH, kacavaraH- patratRNadhUlisamudAyastannizritAH Jan Estication Intimanal For Pantry O ~113~# Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [37] dIpa anukrama [38] zrIAcArAGgavRttiH 7 (zI0) // 55 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [37], niryukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kRmikITapataGgAdayaH / tathA 'santi' vidyante sampatitumutplutyotlutya gantumAgantuM vA zIlaM yeSAM te sampAtinaH prANino -jIvA makSikAbhramarapataGgamazakapakSivAtAdayaH, ete ca sampAtinaH 'Ahatya' upetya svata eva, yadivA atyartha kadAcidvA agnizikhAyAM sampatanti ca / tadevaM pRthivyAdinizritAnAM jIvAnAM yadbhavati taddarzayitumAha- 'agaNiM cetyAdi, randhanapacanatApanAdyagniguNArthibhiravazyamagnisamArambho vidheyaH, tatsamArambhe ca pRthivyAdinizritAnAM jIvAnAmetA vakSyamANA avasthA bhavanti, chAndasatvAt tRtIyArthe dvitIyA, tatazcAyamartha:-agninA 'spRSTAH chuptA eke kecana saGghAtamadhikaM gAtrasaGkocanaM mayUrapicchavadApadyante, cazabdasyAdhikyArthatvAt khaluzabdo'vadhAraNe, agnerevAyaM pratApo nAparasyeti, yadivA saptamyarthe dvitIyA spRSTazabdazca patitavacanaH, tatazcAyamartho bhavati-agnAveva spRSTAH patitA 'eke' zalabhAdayaH 'saGghAta' samekIbhAvenAdhikaM gAtrasaGkocanam 'Apadyante' prApnuvanti ye ca 'tatra' agnau patitAH saGghAtamApadyante te! prANinaH 'tatra' agnau paryApadyante, paryApattiH- sammUrdhanam, USmAbhibhUtA mUrddhAmApadyante ityarthaH / atha kimartha sUtrakRtA vibhaktipariNAmo'kArIti, ucyate, mAgadhadezIsamanuvRtteH vyAkhyAvikalpapradarzanArthaM vA, adhyAhArAdayo'pi vyAkhyAjJAnItyanena ziSyo jJApito bhavati / atha ke punaste'dhyAhArAdaya iti ?, ucyante, adhyAhAro vipariNAmo vyavahitakalpanA guNakalpanA lakSaNA vAkyabhedazceti, iha ca dvitIyAvibhakteH saptamIpariNAmaH kRta iti / ye ca 'tatra' agnau paryApa dhante te prANinaH kRmipipIlikAbhramara nakulAdayastatrAgnAvapadrAvanti-prANAn muJcantItyarthaH, tadevamagnisamArambhe sati na kevalamagnijantUnAM vinAzaH kiM tvanyeSAmapi pRthivItRNapatra kASThagomayakacavarAzritAnAM sampAtinAM ca vyApattiravazya Jain Estication Intimational For Parts O ~114~# 4 adhyayanaM 1 uddezakaH 4 / / 55 / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [37], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * * prata * sUtrAMka [37]] *** dIpa anukrama mbhAvinIti, ata eva ca bhagavatyAM bhagavatoktam-"do purisA sarisavayA annamannehiM saddhiM agaNikArya samAraMbhaMti, tattha yANa ege purise agaNikArya samujjAleti, ege vimaveti, tattha NaM ke purise mahAkammayarAe ke purise appakammayarAe?,M goyamA! je ujAleti se mahAkammayarAe, je vijjhaveti se appakammayarAe" // tadevaM prabhUtasattvopamaInakaramaNyArambha vijJAya manovAkAyaiH kRtakAritAnumatibhizca taparihAraH kArya iti darzayitumAha ettha satthaM asamAraMbhamANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavati, taM pariNAya mehAvI Neba sayaM agaNisatthaM samAraMbhe neva'paNehiM agaNisatthaM samAraMbhAvejA agaNisatthaM samAraMbhamANe aNNe na samaNujANejA, jassete agaNikammasamAraMbhA pariNAyA bhavaMti se hu muNI pariNNAyakamme (sU. 38) tti bemi // iti caturtha uddezakaH // 'atra' agnikAye 'zastra' svakAyaparakAyabhedabhinnaM 'samArabhabhANasya' vyApArayata ityete ArambhAH pacanapAcanAdayo dhandhahetutvenAparijJAtA bhavanti, tathA atraivAgnikAye zastramasamArabhamANasyaite ArambhAH parijJAtA bhavanti, yasyaite agni 1drI puruSo sazakyasI anyo'nya samakamamikArya samArambhayataH, tatraikaH puruSo'gnikArya samujvalayati, eko vidhyApayati, tatra kaH puruSo mahAkarmA kA purapo'lpakarmA, gautama! va ugavalayati sa mahAkarmA yo vibhyApayati so'lpakarmA, [38] * * * * * ~115-2 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [38], niyukti: [125] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcA- rAvRttiH (zI) ARC+% [38] // 56 // dIpa anukrama [39]] kAyasamArambhA jJaparijJayA jJAtA bhavanti pratyAkhyAnaparijJayA ca parihRtA bhavanti sa eva muniH paramArthataH parijJAtaka hai adhyayanaM 1 |mmati avImIti pUrvavat / iti zastraparijJAyAM caturthoddezakaTIkA samAtA / uddezakaH5 | uktazcaturthIdezakaH, sAmprataM paJcamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarodezake tejaskAyaH pratipAditaH, tadanantaramavikalasusAdhuguNapratipattaye kamAyAtavAyukAyapratipAdanAvasare vanaspatikAyajIvasvarUpamAvirbhAvyate, kiM punaH kamolahanakAraNamiti, ucyate, epa hi vAyuracAkSuSatvAhuHzraddhAnaH, ataH samadhigatAzeSapRthivyAyekendriyaprANigaNasvarUpaH ziSyaH sukhameva vAyujIvasvarUpaM pratipatsyate, sa eva ca kramo yena ziSyAH jIvAditattvaM prati protsahante yathAvapratiSattumiti, vanaspatikAyastu samastalokapratyakSaparisphuTajIvaliGgakalApopetaH, ataH sa eva tAvatpratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsya catvAryanuyogadvArANi vAcyAni yAvannAmaniSpanne nikSepe vanaspatyuddezakaH, tatra vanaspateH svabhedakalApapratipAdanAya pUrvaprasiddhArthAtidezadvAreNa niyuktikRdAha puDhavIe je dArA vaNasaikAe'pi hu~ti te ceva / nANatI u vihANe parimANuvabhogasatthe ya // 126 // yAni pRthavIkAyasamadhigataye dvArANyuktAni tAnyeva vanaspatI draSTavyAni, nAnAtvaM tu prarUpaNAparimANopabhogazastreSu cazabdAlakSaNe ca draSTavyamiti // tatrAdau prarUpaNAsvarUpanijJopanAyAhaduviha vaNassahajIcA muhumA taha vAyarA ya logaMmi / suhamA ya sabbaloe do ceva ya vAyaravihANA // 127 // C4%AC-CA // 56 // Swatantram.org | prathama adhyayane paMcama uddezaka: 'vanaspatikAya:' Arabdha:, ~116~# Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [38...], niyukti: [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [38] 4%95%256456456456456* dIpa anukrama [39]] vanaspatayo dvividhAH-sUkSmA bAdarAzca, sUkSmAH sarvalokApannAzcakSurmAhyAzca na bhavantyekAkArA eva, bAdarANAM puna || vidhAne // ke punaste bAdaravidhAne ityata Aha patteyA sAhAraNa bAyarajIvA samAsao duvihA / bArasavihANegavihA samAsao chavihA haMti // 128 // bAdarAH samAsataH dvividhAH-pratyekAH sAdhAraNAzca, tatra patrapuSpamUlaphalaskandhAdIn prati pratyeko jIco yeSAM te pratyekajIvAH, sAdhAraNAstu parasparAnuviddhAnantajIvasaGghAtarUpazarIrAvasthAnAH, tatra pratyekazarIrA dvAdazavidhAnAH, sAdhAraNAW|| svanekabhedAH, sarve'pyete samAsataH poDhA prtyetnyaaH| tatra pratyekatarudvAdazabhedapratyAyanAyAha rukkhA gucchA gummA layA ya vallI ya pavvagA ceva / taNavalayahariyaosahijalaruhakuhaNA ya yoddhabbA // 129 // | vRzyanta iti vRkSAH, te dvividhA-ekAsthikA bahubIjakAca, tatraikAsthikAH-picumandAnakozambazAlAkolapIluzala-12 kyAdayaH, bahubIjakAstu-udumbarakapitthAstikatindukabilvAmalakapanasadADimamAtuliGgAdayaH, gucchAstu-vRntAkIko | sIjapAADhakItulasIkusumbharIpiSpalInIlyAdayA, gulmAni tu-navamAlikAseriyakakoraNTakabandhujIvakavANakaravIra-IA sinduvAravicakilajAtiyUthikAdayA, latAstu-padmanAgAzokacampakacUtavAsantIatimuktakakundalatAdyAH, valyastu-ku pmANDIkAliGgItrapuSItumbIvAluGkIelAlukIpaTolyAdayaH, parvagAH punaH-idhuvIraNazuNThazaravetrazataparvavaMzanalaveNukAdayaH, SolgNAni tu-zvetikAkuzadarbhaparvakArjunasurabhikuruvindAdIni, valayAni ca-tAlatamAlatakalIzAlasaralAketakIkadalIka 1 zatapatrI. pra. 2 varcakA. pra. wwwjaanaitimaryam ~117~# Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [38...], niyukti: [129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAGgavRttiH (zI0) adhyayana uddezakaH5 [38] // 57 // dIpa anukrama [39] ndalyAdIni, haritAni-tandulIyakAdhUyAruhavastulabadarakamArjArapAdikAcillIpAlakyAdIni, auSadhyastu-zAlIbrIhigodhU|mayavakalamamasUratilamugamApaniSpAvakulasthAtasIkusumbhakodravakanavAdayaH, jalaruhA-udakAvakapanakazaivalakalambukApAvakakazerukausalapadmakumudanalinapuNDarIkAdayaH, kuhuNAstu-bhUmisphoTakAbhidhAnAH AyakAyakuhuNakuNDuko halikAzalAkAsapacchatrAdayaH, eSAM hi pratyekajIvAnAM vRkSANAM mUlaskandhakandatvakzAlapravAlAdiSvasaMkhyeyAH pratyekaM jIvAH, patrANi puSpANi caikajIvAni mantavyAni, sAdhAraNAstvanekavidhAH, tadyathA-lohInihastubhAyikAazvakarNIsiMhakaNIMzRGgAberamA-I lukAmUlakakRSNakandasUraNakandakAkolIkSIrakAkolIprabhRtayaH // 'sarve'pyete saMkSepAt poDhA bhavantI'tyuktaM, ke punaste bhedA ityAha aggabIyA mUlaSIyA khaMdhaSIyA ceva porabIyA ya / bIyaruhA samucchima samAsao vaNasaIjIvA // 130 / / tatra koriNTakAdayo'yabIjAH, kadalyAdayo mUlabIjAra, nihuzallakacaraNikAdayaH skandhavIjAH, ikSuvaMzavetrAdayaH parvabIjAH, bIjaruhAH zAlinIhyAdayaH, sammUrchanajAH padminIzRGgArakapAThazaivalAdayaH, evamete samAsAttarujIvAH poDhA kathitAH, nAnye santIti pratipattavyaM // kiMlakSaNAH punaH pratyekataravo bhavantItyata Ahajaha sagalasarisavANaM silesamissANa vattiyA vttttii| patteyasarIrANaM taha huMti sarIrasaMghAyA // 131 // yatheti dRSTAntopanyAsArthaH, yathA sakalasarSapANAM zleSayatIti zleSaH-sarjarasAdistena mizritAnAM 'vartitA' valitA vattiH 10triharI pra. 2.pAvAka.pra. 3 kuraNeti ni0. rA.pra. // 57 // wwwandltimaryam ~118~# Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [38...], niyukti: [131] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [38] dIpa tasyAM ca batauM pratyekapradezAH krameNa siddhArthakAH sthitAH, nAmyo'nyAnuvedhena, cUrNitAstu kadAcidanyo'nyAnuvedhabhAjo'pi syurityataH sakalagrahaNaM, yathA'sau partistathA pratyekataruzarIrasAtaH, yathA ca sarpapAstathA tadadhiSThAyino jIvAH, yathA zleSavimizritAstathA rAgadveSapracitakarmapudgalodayamizritAH jIvAH, pazcimArddhana gAthAyA upanyastadRSTAntena saha | sAmyaM pratipAditaM, tatheti zabdopAdAnAditi // asminnedhArthe dRSTAntAntaramAha jaha vA tilasakuliyA bahuehiM tilahi meliyA saMtI / patteyasarIrANaM taha hu~ti sarIrasaMghAyA // 132 // yathA vA tilazakulikA-tilapradhAnA piSTamayapolikA bahubhistilaniSpAditA satI bhavati, tathA pratyekazarIrANAM tarUNAM zarIrasAtA bhavantIti draSTavyamiti // sAmprataM pratyekazarIrajIvAnAmekAnekAdhiSThitatvapratipipAdayipayA''ha nANAvihasaMThANA dIsaMtI egajIviyA pattA / khaMdhAvi egajIvA tAlasaralanAlierINaM // 133 // nAnAvidha-bhinna saMsthAnaM yeSAM tAni nAnAvidhasaMsthAnAni patrANi yAni caivaMbhUtAni dRzyante tAnyekajIvAdhiSThitAnyavagantavyAni, tathA skandhA apyekajIvAdhiSThitAstAlasaralanAlikeryAdInAM, nAtrAnekajIvAdhiSThitatvaM sambhavatIti, avaziSTAnAM tvanekajIvAdhiSThitatvaM sAmarthyAtpratipAditaM bhavati // sAmprataM pratyekatarujIvarAziparimANAbhighitsayA''ha patteyA pajjattA seDhI' asaMkhabhAgamittA te / logAsaMkhappajjattagANa sAhAraNANatA // 134 // pratyekatarujIvAH paryAptakAH saMvartitacaturastrIkRtalokazreNyasaMkhyeyabhAgavAkAzapradezarAzitulyapramANAH, ete ca puna anukrama [39]] RAKAKARA wwwandltimaryam ~119~# Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [38...], niyukti: [134] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [39] zrIAcA-II daratejaskAyaparyAptakarAzerasaGgadheyaguNAH, ye punaraparyAptakAH pratyekatarujantavaH te hyasAceyAnAM lokAnAM yAvantaH prade-13 adhyayanaM 1 rAGgavRttiH zAstAvanta iti, ete'pyaparyAptakA bAdaratejaskAyajIvarAzerasaGkhayeyaguNAH, sUkSmAstu vanaspatayaH pratyekazarIriNaH pa(zI0) yaptikA aparyAptakA vA na santyeva, sAdhAraNAstvanantA iti vizeSAnupAdAnAt?, sAdhAraNAH sUkSmavAdaraparyAptakAparyA uddezakA5 sakabhedena caturvidhA api pRthak pRthaganantAnAM lokAnAM yAvantaH pradezAstAvanta iti, ayaM tu vishessH-saadhaarnnvaadrp||58|| ptikebhyo bAdarA aparyAptakA asaMkhyeyaguNAH bAdarAparyAptakebhyaH sUkSmAH aparyAptakA asaLadheyaguNAstebhyo'pi suukssmaaH| paryAptakAH asavadheyaguNA iti // sampratyeSAM tarUNAM yo jIvatvaM necchati taM prati jIvatvapratipAdanecchayA niyuktikRdAha eehiM sarIrehiM pacakvaM te parUviyA jIvA / sesA ANAgijjhA cakkhuNA je na dIsati / / 135 // 15 'etaiH' pUrvapratipAditaistaruzarIraiH pratyakSapramANaviSayaiH 'pratyakSa sAkSAt 'te' vanaspatijIvAH 'prarUpitAH' prasAdhitAH, tathAhi-na hyetAni zarIrANi jIvavyApAramantareNaivaMvidhAkArabhAJji bhavanti, tathA ca prayogaH-jIvazarIrANi vRkSAH, hA akSAdyupalabdhibhAvAt, pANyAdisaGghAtavat, tathA kadAcit sacittA api vRkSAra, jIvazarIratvAta, pANyAdisAtava deva, tathA mandavijJAnasukhAdimantastaravaH, avyaktacetanAnugatatvAt, suptAdipuruSavat, tathA coktam-"vRkSAdayo'kSAdhupalabdhibhAvAkhANyAdisaGghAtavadeva dehAH / tadvatsajIvA api dehatAyAH, suptAdivat jJAnamukhAdimantaH // 1 // " 'zeSA' iti sUkSmAste ca cakSuSA nopalabhyanta ityAjJayA grAhyA iti, AjJA ca bhagavadvacanamavitadhamaraktadviSTamaNItamiti G // 58 // zraddhAtavyamiti // sAmprataM sAdhAraNalakSaNamabhidhitsurAha ACASCENCC06 wwwandltimaryam ~120~# Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [38...], niyukti: [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [39]] sAhAraNamAhAro sAhAraNa ANapANagahaNaM ca / sAhAraNajIvANaM sAhAraNalakSaNaM evaM // 136 // samAnam-ekaM dhAraNam-aGgIkaraNaM zarIrAhArAderyeSAM te sAdhAraNAH teSAM sAdhAraNAnAm-anantakAyAnAM jIvAnAM sAdhAraNa' sAmAnyamekamAhAragrahaNa tathA prANApAnagrahaNaM ca sAdhAraNameva, etatsAdhAraNalakSaNam, etaduktaM bhavatiekasminnAhAritavati sarve'pyAhAritavantastathaikasminnucchrasite niHzvasite vA sarve'pyucchasitA niHzvasitA veti // amumevArtha saSTayitumAha___ egassa u jaM gahaNaM bahUNa sAhAraNANa te ceva / jaM bahuyANaM gahaNaM samAsao taMpi egassa / / 137 // eko yaducchAsaniHzvAsayogyapudgalopAdAnaM vidhatte bahUnAmapi sAdhAraNajIvAnAM tadeva bhavati, tathA yaca bahavo grahaNamakApurekasyApi tadeveti // atha ye bIjAtparohanti vanaspatayasteSAM kathamAvirbhAva ityata Aha joNimbhUe bIe jIvo vakamaha so va anno vA / jo'vi ya mUle jIvo so ciya patte paDhamayAe // 138 // atra bhUtazabdo'vasthAvacanaH, yonyavasthe bIje yonipariNAmamajahatItyarthaH, vIjasya hi dvividhAvasthA-yonyavasthA a-18 yonyavasthA ca, yadA yonyavasthA na jahAti bIjamujjhitaM ca jantunA tadA yonibhUtamucyate, yonistu jantorusattisthA-1 namavinaSTamiti, tasmin bIje yonibhUte jIvo 'vyutkAmati' utpadyate, sa eva pUrvako bIjajIvo'nyo vA''gatya tatropadyate, etaduktaM bhavati-yadA jIvenAyuSaH kSayAdvIjaparityAgaH kRto bhavati, tasya ca yadA bIjasya kSityudakAdisaMyogastadA kadAcitsa eva prAktano jIvastatrAgatya pariNamate kadAcidanya iti, yazca mUlatayA jIvaH pariNamate sa eva prathama ~121~# Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [39] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 59 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [38...], niryuktiH [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH patratayA'pIti, ekajIvakartRke mUlapatre itiyAvat, prathamapatrakaM ca yA'sau bIjasya samucchranAvasthA bhUjala kAlApekSA saivocyata iti, niyamapradarzanametat zeSaM tu kizalayAdi sakalaM na mUlajIvapariNAmAvirbhAvita mevetyavagantavyamiti // yata + uktam- "sevvo'vi kisalao khalu uggamamANo aNantao bhaNio" ityAdi / tathA'paraM sAdhAraNalakSaNamabhidhitsurAha ari bhajnamANassa gaMThI puNNaghaNo bhve| puDhavisarisa bheeNaM anaMtajIvaM viyANehi // 139 // yasya mUlakandatvakpatrapuSpaphalAderbhajyamAnasya cakrakaM bhavati, cakrAkAraH samacchedo bhaGgo bhavatItiyAvat, yasya ca granthiH-parva bhaGgasthAnaM vA 'cUrNena' rajasA 'ghano' vyApto bhavati, yo vA bhidyamAno vanaspatiH pRthivIsadRzena bhedena kedAroparizuSkatarikAvat puTabhedena bhidyate tamanantakAryaM vijAnIhi // tathA lakSaNAntaramAha--- gUDhasirAgaM pattaM sacchIraM jaM ca hoi nicchIraM / jaM puNa paNaTThasaMghiya anaMtajIvaM vidyANAhi // 140 // spaSTArthI // evaM sAdhAraNajIvAn lakSaNataH pratipAdya samprati nAmagrAhamanantAn vanaspatIn darzayitumAhasevAlakatthabhANiyaavae paNae ya kiMnae ya haDe / ee anaMtajIvA bhamiyA aNNe aNegavihA // 141 // sevA katthabhANi kA'vakapanakakiNvahaThAdayo'nantajIvA gaditA anekaprakArAzcAnye'pItyamavagantavyA iti // samprati pratyekatarUNAmekAdijIvaparigRhItazarIradRzyatvaM pratipipAdayipayAha egassa duNha tiNha va saMkhijANa va tahA asaMkhANaM / patteyasarIrANaM dIsaMti sarIrasaMghAyA // 142 // 1] sarvo'pi kisalayaH dracchanatako bhaNitaH, 4 Jan Estication Intamational For Par at Use Only ~122~# adhyayanaM 1 uddezakaH 5 // 59 // www.indiary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [38...], niyukti: [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH - prata satrAka [38] dIpa anukrama [39] ekajIvaparigRhItazarIra tAlasaralanAlikeryAdiskandhaH, sa ca cakSu yaH, tathA bisamRNAlakarNikAkuNakakaTAhAnAme-II kajIvaparigRhItatvaM cakSurdazyatvaM ca, dvitrisaladheyAsaGkhyeyajIvaparigRhItatvamapyevaM dRzyatayA bhAvanIyamiti // kimatAnantAnAmapyevaM ?, netyata Aha ikassa duNha tiNha va saMkhijANa va na pAsiuM sakA / dIsaMti sarIrAI nioyajIvANa'NatANaM // 143 // ISI naikAdInAmasaLadheyAvasAnAnAmanantatarujIvAnAM zarIrANyupalabhyante, phutaH?, abhAvAt, na okAdijIvaparigRhItAnya-12 nantAnAM zarIrANi santi, anantajIvapiNDatvAdeva, kathaM taryupalabhyAste bhavantIti darzayati-dRzyante zarIrANi cAdara-15 |nigodAnAmanantajIvAnAM, sUkSmanigodAnAM tu nopalabhyante, anantajIvasaGghAtatve satyaSyatisUkSmatvAditi bhAvaH, nigokAdAstu niyamata evAnantajIvasAtA bhavantIti, uktaMca-"golA va asaMkhejjA hu~ti NioA asaGkhyA gole / ekeko ya nioe aNaMtajIvo munneycco||1||" evaM vanaspatInAM vRkSAdipratyekAdibhedAttathA varNagandharasasparzabhedAt sahasrAyazo vidhAnAni saGghadheyAni yonipramukhAni zatasahasrANi bhedAnAmavaseyAnIti, tathAhi-vanaspatInAM saMvRtA yoniH, sA, ca sacittAcittamizrabhedAt tridhA, tathA zItoSNamizrabhedAca, tathA pratyekatarUNAM daza lakSA yonibhedAnAM, sAdhAraNAnAM tAca caturdaza, kulakoTInAM, dvayorapi paJcaviMzatikoTizatasahasrANIti // uktaM vidhAnadvAram, idAnI parimANamabhidhIyate-15 tatra prathamaM sUkSmAnantajIvAnAM darzayitumAha 1 golAvAsalaceyA bhavanti nigodA asaGkhyA gole / ekaikA nigodo'nantalIlo muNitavyaH // 1 // CXAAAAACARE ~123~# Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [38...], niyukti: [144] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [39]] zrIAcA- pattheNa va kuDaveNa vajaha koi miNijja svvdhnnaaii| evaM mavijamANA havaMti loyA arNatA u // 144 // adhyayanaM 1 rAGgavRttiH prasthakuDavAdinA yathA kazcitsarvadhAnyAni pramiNuyAt, mitvA cAnyatra prakSiped, evaM yadi nAma kazcitsAdhAraNa(zI0) jIvarAziM lokakuDavena mitvA'nyatra prakSipet tata evaM mIyamAnA anantA lokA bhavantIti // idAnI bAdaranigodapari-1 uddezakaH 5 maannaabhidhitsyaa''h||6 // je bAyarapajjattA payarassa asaMkhabhAgamittA te / sesA asaMkhaloyA tinnivi sAhAraNANatA // 145 // // | ye paryAptakavAdaranigodAste saMvartitacaturazrIkRtasakalalokapratarAsasaveyabhAgavartipradezarAziparimANA bhavanti, ete | punaH pratyekazarIrabAdaravanaspatiparyAptakajIvebhyo'saGkhayeyaguNAH, zeSAstrayo'pi rAzayaH pratyekamasaGkhaceyalokAkAzaprade|zaparimANAH, ke punastraya iti ?, ucyante, aparyAptakabAdaranigodA aparyAptakasUkSmanigodAH paryAptakasUkSmanigodAra, ete || ca kramazo bahutarakA draSTavyA iti, sAdhAraNajIvAstebhyo'nantaguNAH, etacca jIvaparimANaM, prAktanaM tu rAzicatuSTaya nigodaparimANamiti / / parimANadvArAnantaramupabhogadvAramabhidhitsurAha AhAre uvagaraNe sayaNAsaNa jANa juggakaraNe ya / AvaraNa paharaNesu a satvavihANesu a bhusuN||146|| AhAraH-phalapatrakizalayamUlakandatvagAdinirvartyaH, upakaraNaM vyajanakaTakakavalakArgalAdi, zayana-khaTAphalakAdi, Asanam-AsandakAdi, yAnaM-zibikAdi, yugya-gantrikAdi, AvaraNam-phalakAdi, praharaNa-lakuTamusuNtyAdi, zastravi- Al60 // pradhAnAni ca bahuni tannirvAni, shrdaatrkhshkssurikaadignnddopyogitvaaditi| tathA'paro'pi paribhogavidhiH, taddarzanAyAha wwwandltimaryam ~124~# Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [38...], niyukti: [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [39]] Auja kaDakamme gaMdhaMge ghastha malla joe ya / jhAvaNaviyAvaNesu a tillavihANe a ujjoe // 147 // AtodyAni-paTahabherIvaMzavINAjhalAdIni, kASTha karma-pratimAstambhadvArazAkhAdi, gandhAGgAni-bAlakapriyaGgapatrakadamanakatvakkandanozIradevadAryAdIni, vastrANi valkalakApasamayAdIni, mAlyayogA-navamAlikAbakulacampakapunnAgAzoka mAlatIvicakilAdayaH, dhmApana-dAho bhasmasAtkaraNamindhanaiH, vitApanaM-zItAbhyarditasya zItApanayanAya kASThaprajvA-13 pAlanAt, tailavidhAna-tilAtasIsarSapeGgadIjyotiSmatIkarajAdibhiH, udyoto-vartitRNacUDAkASThAdibhiriti / evametAnyu-| pabhogasthAnAni pratipAdya tadupasabihIrSurAha eehiM kAraNehiM hiMsaMti vaNassaI bahU jIve / sAyaM gavesamANA parassa dukkhaM udIraMti // 148 / / 'etaiH' gAthAdvayopAttaiH 'kAraNaiH' prayojanaiH 'hiMsanti' vyApAdayanti pratyekasAdhAraNavanaspatijIvAn bahUn vanaspatisamArambhiNaH puruSAH, kiMbhUtAsta iti darzayati-'sAtaM' sukhaM tadanveSiNaH 'parasya' banaspatyAyekendriyAdeH 'duHkha' | bAdhAmutsAdayanti / sAmprataM zastramucyate-tacca dvidhA-dravyabhAvabhedAt, dravyazastramapi samAsavibhAgabhedAt dvidhaiva, tatra samAsadravyazasvAbhidhitsayA''ha kappaNikuhANiasiyagadattiyakudAlavAsiparasU a / satthaM vaNassaIe hatthA pAyA muhaM aggI // 149 // kalpyate-chicate yayA sA kalpanI-zastravizeSaH, kuThArI prasiddhaiva, asiyarga-dAtra, dAtrikA-prasiddhA, kudAlakavA-II siparazavazca, ete vanaspateH zastraM, tathA hastapAdamukhAgnayazca ityetatsAmAnyazastramiti / / vibhAgazastrAbhidhitsayA''ha mA.sU.11 wwwandltimaryam ~125~# Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [39], niyukti: [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata X sUtrAMka zrIAcArAGgavRttiH (zI0) [39] // 61 // dIpa anukrama kiMcI sakAyasatthaM kiMcI parakAya tadubhayaM kiMci / eyaM tu davvasatyaM bhAve ya asaMjamo satyaM // 15 // adhyayana kiJcit svakAyazavaM-lakuTAdi kizcica parakAyazavaM-pASANAmyAdi tathobhayazastra-dAtradAtrikAkuThArAdi, etad dravyazastraM, bhAvazastraM punarasaMyamaH duSpaNihitamanovAkAyalakSaNa iti // sakalaniryuktyarthaparisamAptipracikaTayiSayA''ha uddezakaH5 sesAI dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM vaNassaIe nijjuttI kittiyA esA // 151 // uktavyatiriktazeSANi tAnyeva dvArANi yAni pRthivyAmabhihitAni tatastadvArAbhidhAnAdvanaspatI niyuktiH 'kIrtitA' vyAvarNiteti // sAmprataM sUtrAnugame askhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam taM No karissAmi samuTThAe, mattA maima, abhayaM vidittA, taM je No karae, esovarae, etthovarae, esa aNagAretti pavuccaI (sU0 39) asya cAnantaraparamparAdisUtraiH sambandhaH prAgvadvAcyaH, uktaM prAk 'sAtAnveSiNo hi vanaspatijantUnAM duHkhamudIra|yanti, tatazca tammUlameva duHkhagahane saMsArasAgare bhrAmyanti sattvAH' ityevaM viditakaTukavipAkaH samastavanaspatisattva| viSayavimardanivRttimAtyantikImAtmani darzayannAha-'tat' vanaspatInAM duHkhamahaM dRSTapratyapAyo na kariSye, yadivA tadu:khosattinimittabhUtaM vanaspatAvArambha-chedanabhedanAdirUpaM no kariSye manovAkAyaiH, tathA'parairna kArayiSye, tathA kurca-II // 61 // tazcAnyAnnAnumasye, kiM kRtveti darzayati-sarvajJopadiSTamArgAnusRtyA samyak pravrajyotthAnenotthAya samutthAya, pravrajyA [40] wwwandltimaryam ~126~# Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [39] dIpa anukrama [40] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [39], niryuktiH [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pratipadyetyarthaH, tadevaM varjitasakalasAvadyArambhakalApaH saMstadvanaspatiduHkhaM tadArambhaM vA no kariSyAmIti, anena ca saMyamakriyA darzitA, na ca kriyAta eva mokSAvAptiH, kiM tarhi ?, jJAnakriyAbhyAM taduktam- "nANaM kiriyArahiyaM kiriyAmettaM ca do'vi egantA / na samatthA dAu~ je jammamaraNadukkhadAhAI // 1 // " yata evamato viziSTamokSakAraNabhUtajJAnapratipipAdaviSayA''ha - 'mattA maimaM' matvA - jJAtvA avabudhya yathAvat jIvAn, matirasyAstIti matimAn, matimAnevopadezArho bhavatItyatastadvAreNaiva ziSyAmantraNaM he matiman ! pravrajyAM pratipadya jIvAdipadArthAMzca jJAtvA mokSamavApnotIti, samyagjJAnapUrvikA hi kriyA phalavatIti darzitaM bhavati / punaratraivAha - 'abhayaM vidittA' avidyamAnaM bhayamasminsattvAnAmityabhayaH- saMyamaH, sa ca saptadazavidhAnastaM cAbhayaM sarvabhUtaparipAlanAtmakaM saMsArasAgaranirvAhakaM viditvA vanasyatyArambhAnnivRttirvidheyeti / etadeva darzayitumAha-'taM je no karae' ityAdi, 'taM' vanaspatyArambhaM 'yo' viditatadArambhakaTukavipAkaH no kuryAt, tasya prativiziSTeSTaphalAvAptirnAnyasyAndhamUyA pravarttamAnasya, abhilapitaviprakRSTasthAnaprAptipravRttAndhakriyAvyAghAtavaditi mantavyaM, jJAnamapi kriyAhInaM na mokSAya, gRhAntardahyamAnaninaGkSupaGgacakSurjJAnavaditi, evaM jJAtvA'bhyupetya ca tatsarihAraH karttavya iti darzitaM bhavati / evaM yaH samyagjJAnapUrvikAM nivRttiM karoti sa eva samastArambhanivRtta iti darzayati- 'esovarae' ti eSa eva sarvasmAdArambhAdvanaspativiSayAduparato yo yathAvat jJAtvA''rambhaM na karotIti, sa punarevaMvidhanivRttibhAki zAkyAdiSvapi sambhavatyutehaiva pravacana iti darzayati- 'etthova 1 zAnaM kriyArahitaM kriyAmAtraM ca dve apyekAntAt / na samarthe dAtuM yAni janmamaraNaduHkhadAhakAni // 1 // Jan Estication Intemational For Par Pry Use Onl ~ 127 ~# Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [39] dIpa anukrama [40] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [39], niryuktiH [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA raetti etasminneva jainendre pravacane paramArthata uparato nAnyatra yathApratijJAtaniravadyAnuSThAyitvAduparatavyapadezarAGgavRttiH bhAgU bhavati na zeSAH zAkyAdayaH, tadviparItatvAd, eSa eva ca sampUrNAnagAravyapadezamanute iti darzayati- 'esa : (zI0) 4 aNagAretti pacaI' 'epa' atikrAntasUtrArthavyavasthito'vidyamAnAgAro'nagAraH prakarSeNa ucyate procyate iti, kiM // 62 // kRtaH prakarSaH ?, anagAravyapadezakA raNabhUtaguNakalApasambandhakRtaH prakarSaH, itizabdo'nagAravyapadezakAraNaparisamApti- 2 OM dyotI, etAvadanagAralakSaNaM nAnyaditi, ye punaH projjhitapAramArthikAnagAraguNAH zabdAdInviSayAnaGgIkRtya pravarttante te tu nApekSante vanaspatIn jIvAn, yato bhUyAMsaH zabdAdayo guNA vanaspatibhya eva niSpadyante, zabdAdiguNeSveva varttamAnA rAgadvepaviSamaviSavighUrNamAna lolalocanA narakAdicaturvidhagatyantaHpAtino boddhavyAH, tadantaHpAtina eva ca zabdAdiviSayAbhiSvaGgiNo bhavantIti // asyArthasya prasiddhaye gatapratyAgatalakSaNamitaretarAvadhAraNaphalaM sUtramAha je guNe se Avahe je AvaTTe se guNe (sU0 40 ) yo 'guNaH zabdAdikaH sa AvarttaH, Avarttante- paribhramanti prANino yatra sa AvarttaH saMsAraH, iha ca kAraNameva kAryatvena vyapadizyate yathA naDulodakaM pAdarogaH, evaM ya ete zabdAdayo guNAH sa AvarttaH, tatkAraNatvAt athavaikavacanopAdAnAtpuruSo'bhisambadhyate, yaH zabdAdiguNe varttate sa Avartte varttate, yazcAvartte varttate sa guNe vartata iti, atra kazcinvodyacakSurAha-yo guNeSu varttate sa Avartte varttata iti sAdhu, yaH punarAvartte varttate nAsau niyamata eva // 62 // guNeSu varttate yasmAtsAdhavo varttanta Avartte na guNeSu tadetatkathamiti, atrocyate, satyam, Avartte yatayo varttante na guNeSu, 4 Esticatonttumational For Party Use Onl adhyayanaM 1 uddezakaH 5 ~128~# Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [40] dIpa anukrama [41] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [40], niryukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kintu rAgadveSapUrvakaM guNeSu vartanamihAdhikriyate taca sAdhUnAM na sambhavati, tadabhAvAt, Avartto'pi saMsaraNarUpo duHkhAtmako na sambhavati, sAmAnyatastu saMsArAntaHpAtitvaM sAmAnyazabdAdiguNopalabdhizca sambhavatyevAto nopalabdhiH pratiSidhyate, rAgapariNAmo dveSapariNAmo vA yastatra sa pratiSidhyate, tathA coktam - "koNa sokkhehiM saddehiM pemmaM nAbhinibesae" ityAdi, tathA - " na zakyaM rUpamadraSTuM cakSurgocaramAgatam / rAgadveSau tu yau tatra, tau budhaH parivarjayet // 1 // " kathaM punarguNabhUyastvaM vanaspatibhya iti pradarzyate veNuvINApaTahamukundAdInAmAtodyavizeSANAM vanaspaterutpattiH, tatazca manoharAH zabdA niSpadyante, prAdhAnyamatra vanaspatervivakSitaM, anyathA tu tantrIcarmapANyAdisaMyogAcchabda niSpattiriti, rUpaM punaH kASThakarmmastrIpratimAdiSu gRhatoraNavedikAstambhAdiSu ca cakSUramaNIyaM gandhA api hi karpUrapATalAlavalIlava| ketakI sarasacandanAgurukakkola kelAjAtiphalapatrikAkesaramAMsItvakpatrAdInAM surabhayo gandhendriyAhAdakAriNaH prAdubhavanti, rasAstu bisamRNAlamUlakandapuSpaphalapatrakaNTakamaJjarItvagaGkura kisalayAravindakesarAdInAM jihvendriyaprahAdino niSpadyante atibahava iti, tathA sparzAH padminIpatrakamaladalamRNAlavalkaladukUlazATa kopadhAnatUlikapracchAdanapaTAdInAM sparzanendriyasukhAH prAduSSyanti evameteSu vanaspatiniSpanneSu zabdAdiguNeSu yo varttate sa Avartte varttate, yazca AvarttavarttI sa rAgadveSAtmakatvAt guNeSu varttata iti, sa cAvata nAmAdibhedAccaturddhA, nAmasthApane kSuNNe, dravyAvarttaH svAmitvakaraNAdhikaraNeSu yathAsambhavaM yojyaH, svAmitve nadyAdInAM kvacitpravibhAge jalaparibhramaNaM dravyasyAvarttaH, 1 karNasoyeSu zabdeSu prema nAbhinivezayet. Etication matinal For Pantry Use Only ~129~# *%*-%**% *% *% Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [40], niyukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [40 zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) dIpa anukrama [41] dravyANAM vA haMsakAraNDavacakravAkAdInAM vyoni krIDatAmAvarttanAdAvarttaH, karaNe tu tenaiva jaladravyeNa bhramatA yadanya- adhyayanara dAvarttate tRNakaliJcAdi sa dravyeNAvatI, tathA pusIsakaloharajatasuvaNarAvartyamAnairyadanyattadantaHpAtyAvartyate sa dravyai-- rAvarttata iti, adhikaraNavivakSAyAmekasmin jaladravye AvartastathA rajatasuvarNarItikAtrapusIsakemvekasthIkRteSu bahuSu / uddezakA 5 dravyeSvAvataH, bhAvAva" nAmAnyo'nyabhAvasaGkrAntiH, audayikabhAvodayAdvA narakAdigaticatuSTaye'sumAnAvarttate, iha ca bhAvAvartenAdhikAro na zeSairiti // atha ya ete guNAH saMsArAvartakAraNabhUtAH zabdAdayo vanaspaterabhinirvRttAste ki niyatadigdezabhAjaH uta sadikSu ityata Aha uI ahaM tiriyaM pAINaM pAsamANe rUvAI pAsati, suNamANe sadAI suNeti, urcha ahaM pAINaM mucchamANe rUvesu mucchati, saddesu Avi (sU0 41) prajJApakadigaGgIkaraNAdU digvyavasthitaM rUpaguNaM pazyati prAsAdatalahAdiSu, 'adha'mityavAG adhastAt girizikharaprAsAdAdhirUDho'dhovyavasthitaM rUpaguNaM pazyati, adhaHzabdArthe avADityayaM varttate, gRhabhittyAdivyavasthitaM rUpaguNaM tiryak pazyati, tiryakazabdena cAtra dizo'nudizazca parigRhyante, tAzcemAH-'prAcIna miti pUrvA diga, etacopalakSaNam, anyA apyetadAdyAstiryagdizo draSTacyA iti, etAsu dikSu pazyan cakSurjJAnapariNato rUpAdidravyANi cakSuhyatayA pariNatAni pazyati-upalabhata ityarthaH, tathA tAsu ca zRNvan zRNoti zabdAnupayukta zrotreNa nAnyatheti // atropalabdhimAtraM wwwandltimaryam ~130-23 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [41], niyukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [41] dIpa anukrama pratipAditaM, na copalabdhimAtrAtsaMsAraprapAtaH, kintu yadi mUrchA rUpAdiSu karoti, tato'sya bandha iti darzayitumAha uhamityAdi punarUdvAdermUrjAsambandhanArthamupAdAnaM, mUrchan rUpeSu mUrchati, rAgapariNAma yAn rajyate rUpAdiSvityarthaH, mAevaM zabdeSvapi marchati, apizabdaH sambhAvanAyAM samuccaye vA, rUpazabdaviSayagrahaNAca zeSA api gandharasasparzA gRhItA bhavanti, 'ekagrahaNe tajjAtIyAnAM grahaNAd, AdyantagrahaNAdvA tanmadhyagrahaNamavaseyamiti // evaM viSayalokamAkhyAya vivakSitamAha esa loe viyAhie ettha agutte aNANAe (sU042) 'eSa' iti rUparasagandhasparzazabdaviSayAkhyo loko vyAkhyAtaH, lokyate paricchidyate itikRtvA, etasmiMzca prastute / kA zabdAdiguNaloke'gupto yo manovAkAryaH manasA dveSTi rajyate vA vAcA prArthanaM zabdAdInAM karoti kAyena zabdAdi| viSayadezamabhisarpati, evaM yo hyagupto bhavati so'nAjJAyAM vartate, na bhagavatpraNItavacanAnusArItiyAvaditi // evaMguNazca yatkuryAttadAha puNo puNo guNAsAe, vaMkasamAyAre (sU043) tatazcAsAvasakRcchandAdiguNalubdho na zaknotyAtmAnaM zabdAdigRddhenivarttayitum , anivartamAnazca punaH punarguNAsvAdo| dibhavati, kriyAsAtatyena zabdAdiguNAnAsvAdayatItyarthaH, tathA ca yAdRzo bhavati tadarzayati-vakaH-asaMyamaH kuTilo [42] wwwanditimaryam ~131~# Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [43], niyukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [43] zrIAcA- rAvRttiH adhyayana (zI0) // 64|| dIpa anukrama narakAdigatyAbhimukhyapravaNatvAt , samAcaraNaM samAcAraH-anuSThAna, vakraH samAcAro yasyAsI cakrasamAcAraH, asaMyamAnuSThAyItyarthaH, avazyameva zandAdiviSayAbhilASI bhUtopamaIkArItyato vakrasamAcAraH, prAk zabdAdiviSayalavasamAsvAdanAdvRddhaH punarAtmAnamAcArayitumasamarthatvAdapathyAmraphalabhojirAjavadvinAzamAzu saMzrayata iti // evaM cAsau nitarAM jitaH zabdAdiviSayasamAsvAdanAt 'khaMtaputtovva' idamAcarati pamatte'gAramAvase (sU044) pramatto viSayaviSamUrchitaH 'agAraM' gRhamAvasati, yo'pi dravyaliGgasamanvitaH zabdAdiviSayapramAdavAna asAvapi |viratirUpabhAvaliGgarahitatvAt gRhastha eveti // anyatIrthikAH punaH sarvadA sarvathA'nyathAvAdino'nyathAkAriNa iti darzayitumAha lajamANA puDho pAsa, aNagArA motti ege pavadamANA jamiNaM virUvarUvehiM satthehi vaNassaikammasamAraMbheNaM vaNassaisatthaM samArabhamANA apaNe aNegarUve pANe vihisaMti, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveditA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAtImaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheuM se sayameva vaNassaisatthaM samAraMbhai aNNehiM vA vaNassaisatthaM samAraMbhAvei apaNe vA vaNassaisatthaM samArabhamANe 44] 24-% // 64 // wwwandltimaryam ~132~# Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [45] dIpa anukrama [46 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [45], niryukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Ital samaNujANa, taM se ahiyAe taM se abohIe, se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuTThAe socA bhagavao aNagArANaM vA aMtie ihamegesiM NAyaM bhavati- esa khalu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu Narae, iJcatthaM gaTTie loe, jamiNaM virUvarUbehiM satthehiM vaNassaikammasamAraMbheNaM vaNassaisatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsaMti ( sU0 45) prAgvat jJeyaM, navaraM vanaspatyAlApo vidheya iti // sAmprataM vanaspatijIvAstitve liGgamAha se bemi imapi jAidhammayaM eyaMpi jAidhammayaM imaMpi vuDidhammayaM eyaMpi budhammayaM imapi cittamaMtayaM eyaMpi cittamaMtayaM imaMpi chipaNaM milAi eyaMpi chipaNaM milAi imapi AhAragaM eyaMpi AhAragaM imapi aNiccayaM eyaMpi aNiccayaM imaMpi asAsayaM epi asAsayaM imapi caovacaiyaM eyaMpi caovacaiyaM imapi vipariNAmadhammayaM eyaMpi vipariNAmadhammayaM ( sU0 46 ) For Pantry Use Onl ~133~# www.sendiary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [46 ] dIpa anukrama [ 47 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) / / 65 / / "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [46], niryuktiH [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH so'hamupalabdhatattvo bravImi athavA vanaspaticaitanyaM pratyakSapramANasamadhigamyamAnasvarUpaM yattadahaM bravImi yathApratijJAtamarthaM darzayati -- 'imaMpi jAidhammayaM ti ihopadezadAnAya sUtrArambhastadyogyazca puruSo bhavatyatastasya sAmarthyena sannihitatvAttaccharIraM pratyakSAsannavAcinedamA parAmRzati, idamapi-manuSyazarIraM, jananaM jAtirutpattistaddharmakam etadapi vanaspatizarIraM taddharmmakaM tatsvabhAvameva itipUrvako'pizabdaH sarvatra yathAzabdArthe dvitIyastu samuccaye vyA khyeyaH, tatazcAyamarthaH yathA manuSyazarIraM bAlakumArayuvavRddhatApariNAmavizeSavat cetanAvatsadAdhiSThitaM praspaSTacetanAkamupalabhyate, tathedamapi vanaspatizarIraM, yato jAtaH ketakatarurvAlako yuvA vRddhazca saMvRtta iti, atastulyatvAdetadapi jAtidharmakaM, na ca kazcidvizeSo'sti, yena satyapi jAtidharmatve manuSyAdizarIrameva sacetanaM na vanaspatizarIramiti, nanu ca jAtidharmatvaM kezanakhadantAdiSvapyasti, avyabhicAri ca lakSaNaM bhavatyasti ca vyabhicAraH, tasmAdayuktaM kalpayituM jAtidharmatvaM jIvaliGgamiti, ucyate, satyamasti jananamAtraM, kintu manuSyazarIraprasiddha bAla kumAra kAdyavasthAnAmasambhavaH kezAdiSvasti sphuTaH, tasmAdasamaJjasametad api ca- kezanakhaM cetanAvatpadArthAdhiSThitazarIrasthaM jAtamityucyate, varddhate iti vA, na punastvayaivaM taravo'pi cetanAvatpadArthAdhArasthA iSyante tvanmate bhuvo'cetanatvAttasmAdayuktamiti athavA jAtidharmatvAdIni samuditAni sUtroktAnyeka eva hetuH, na pRthak hetutA, na ca samudAyahetuH kezAdiSvasti tasmAdadoSa iti / tathA yathedaM manuSyazarIrakamanavarataM bAlakumArAdyavasthAvizeSairvarddhate tathaitadapi vanaspatizarIramaGkarakizalaya zAkhA prazAkhAdibhirvizeSarvarddhata iti, tathA yathedaM manuSyazarIraM cittavadevaM vanaspatizarIramapi cittavat, Jan Estication matinal For Parts Onl ~134~# adhyayana 1 uddezaka: 5 // 65 // www.india.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [46], niyukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [46] dIpa anukrama katham !, cetayati yena taccittaM-jJAnaM, tatazca yathA manuSyazarIraM jJAnenAnugatamevaM vanaspatizarIramapi, yato dhAtrI punnATAdInAM svApavibodhasadbhAvaH tathA'dhonikhAtadaviNarAzeH svaprarohaNAveSTanaM prAvRDjaladharaninAdaziziravAyusaMsparzAdakurojhedaH, tathA madamadanasaGgaskhalagativighUrNamAnalolalocanavilAsinIsannUpurasukumAracaraNatADanAdazokataroH pallavakusumodgamaH, tathA surabhisurAgaNDUpasekAdvakulasya spRSTaprarohikAdInAM ca hastAdisaMsparzAtsaGkocAdikA parisphuTA kriyopalabdhiH, na caitadabhihitatarusambandhi kriyAjAlaM jJAnamantareNa ghaTate, tasmAtsiddhaM cittavattvaM vanaspateH iti / tathA yathedaM chinnaM mlAyati tathaitadapi chinnaM mlAyati, manuSyazarIraM hi hastAdi chinnaM mlAyati-zuSyati, tathA taruzarIramapi pallavaphalakusumAdi chinnaM zoSamupagacchat dRSTaM, na cAcetanAnAmayaM dharma iti / tathA yathedaM manuSyazarIraM stanakSIravyaJjanaudanAdyAhArAbhyavahArAdAhAraka tathaitadapi vanaspatizarIraM bhUjalAcAhArAbhyavahArakaM, na caitadAhArakatvamacetanAnAM |dRSTam , atastadbhAvAtsacetanatvamiti / tathA yathedaM manuSyazarIramanityaka-na sarvadA'vasthAyi tathaitadapi vanaspatizarIramanityaM niyatAyuSkatvAt , tathAhi-asya daza varSasahasrANi utkRSTamAyuH / tathA yathedaM manuSyazarIramazAzvata-pratikSaNamAvIcImaraNena maraNAt tathaitadapi vanaspatizarIramiti / tathA yathedamiSTAniSTAhArAdiprAptyA 'cayApacayika' vRddhihAnyAtmikaM tathaitadapi iti / tathA yathedaM manuSya zarIraM vividhapariNAmaH-tattadrogasampakot pANDutvodaravRddhizophakRzatvAGgulinAA sikApravezAdirUpo bAlAdirUpo yA, tathA rasAyanasnehAdyupayogAdviziSTakAntibalopacayAdirUpo vipariNAmaH taddharmaka tatsvabhAvakaM tathaitadapi vanaspatizarIraM tathAvidharogodbhavAtpuSpapatraphalatvagAdyanyathAbhavanAt tathA viziSTadauhRdapradAnena [47] wwwanatimarmarg ~135-2 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [46 ] dIpa anukrama [ 47 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 66 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [46], niryukti: [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH puSpaphalAdyupacayAdvipariNAmadharmakam / evamanantaroktadharmakalApasadbhAvAdasaMzayaM gRhANaitat - sacetanAstarava iti // evaM vanaspatezcaitanyaM pradarzya tadArambhe bandhaM tatparihArarUpaviratyAsevanena ca munitvaM pratipAdayannRpasa jihIrSurAha ettha satthaM samArabhamANassa iccete AraMbhA apariNNAtA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa icchete AraMbhA pariNNAyA bhavaMti taM pariNNAya mehAvI Neva sayaM vaNassaisatthaM samAraMbhejjA NevaNNehiM vaNassaisatthaM samAraMbhAvejA NetrapaNe vaNassaisatthaM samAraMbhaMte samaNujANejjA, jassete vaNassatisatthasamAraMbhA pariNNAyA bhavaMti se hu muNI pariNNAyakamme ( sU0 47 ) tti bemi // paJcama uddezakaH samAptaH // 'etasmin ' vanaspatI zastraM dravyabhAvAkhyamArabhamANasyetyete ArambhA aparijJAtA-apratyAkhyAtA bhavanti, etasmiMzca vanaspatI zastramasamArabhamANasyetyete ArambhAH parijJAtAH pratyAkhyAtA bhavantIti pUrvavaccarcaH yAvat sa eva muniH | parijJAtakarmeti bravImi pUrvvavaditi / zastraparijJAdhyayane paJcamodezakaTIkA parisamApteti / uktaH paJcamoddezakaH, sAmprataM SaSThaH samArabhyate-asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarodeza ke vanaspatikAyaH pratipAditaH, tadanantaraM ca trasakAyasyAgame paripaThitatvAt tatsvarUpAdhigamAyAyamuddezakaH samArabhyate, tasya copakramAdIni catvArya Estication Intemational prathama adhyayane SaSTham uddezaka: 'trasakAya:' Arabdha:, For Parts Only ~136 ~# adhyayana 1 uddezaka: 5 // 66 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [48] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [47...], niryuktiH [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH nuyogadvArANi vAdhyAni yAvannAmaniSpanne nikSepe trasakAyodezakaH, tatra sakAyasya pUrvvaprasiddhadvArakamAtidezAya tadvibhinnalakSaNadvArAbhidhAnAya ca niryutikadAha tasakAe dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / nANantI u vihANe parimANuvabhogasatthe ya // 152 // trasyantIti trasAsteSAM kAyastra sakAyastasmiMstAnyeva dvArANi bhavanti yAni pRthivyAM pratipAditAni nAnAtvaM tu vidhAnaparimANopabhogazastradvAreSu, cazabdAlakSaNe ca pratipattavyamiti / tatra vidhAnadvAramAha- dubihA khalu tasajIvA laddhitasA caiva gahatasA caiva / laddhIya teubAU teNa'higAro ihaM natthi // 153 // 'dvividhA' dvibhedAH, khaluravadhAraNe, trasatvaM prati dvibhedatvameva, basanAt-spandanAt trasAH, jIvanAtprANadhAraNAjjIvAH, trasA eva jIvAstrasajIvAH, undhitrasA gatitrasAtha, labdhyA tejovAyU asau, labdhistacchaktimAtraM, labdhitrasAbhyAmihAdhikArI nAsti, tejaso'bhihitatvAdvAyozcAbhidhAsyamAnatvAd, ataH sAmarthyAdgatitrasA evAdhikriyante // ke punaste kiyadbhedA vetyata Aha---- nerayatiriyamaNuyA surA ya gaio caugvihA ceva / paJjanttA'paJjattA nerahayAI a nAyavvA // 154 // nArakA - ratnaprabhAdimahAtamaH pRthvI paryantanarakAvAsinaH saptabhedAH, tiryaJco'pi dvitricatuSpaJcendriyAH, manuSyAH sammUrchanajAH garbhavyutkrAntayazca, surA bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikAH, ete gatitrasAzcaturvidhAH, nAmakarmodayA Estication tumanl For Parts O ~137~# Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [47...], niyukti: [154] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata adhyayanaM 1 sUtrAMka [47] dIpa anukrama zrIAcA- bhinivRttagatilAbhAdgatitrasatvam , ete ca nArakAdayaH paryAptAparyAptabhedena dvividhA jJAtavyAH, tatra paryAptiH pUrvoktava rAGgavRttiH poDhA, tayA yathAsambhavaM niSpannAH paryAptAH, tadviparItAstvaparyAptakA antarmuhurttakAlamiti // idAnImuttarabhedAnAha(zI0) tivihA tivihA joNI aMDApoaajarAuA ceva / beiMdiya teindiya cauro paMciMdiyA ceva // 155 // dAraM // atra hi zItoSNamizrabhedAttathA sacittAcittamizrabhedAttathA saMvRtavivRtatadubhayabhedAttathA khiipunpuNskbhedaacetyaa||67|| dIni bahUni yonInAM trikANi sambhavanti, teSAM sarveSAM saGgrahArthaM trividhA trividheti vIpsAnirdezA, tatra nArakANAmAdyAsu tisRSu bhUmiSu zItaiva yoniH caturthyAmuparitananarakeSu zItA adhastananarakeSUSNA paJcamISaSThIsaptamIpUSNava netare, garbhavyutkrAntikatiryaDaanuSyAyAmazeSadevAnAM ca zItoSNA yonineMtare, dvitricatuHpaJcendriyasaMmUrchanajatiryaGamanuSyANAM / trividhA'pi yoniH zItA uSNA zItoSNA ceti, tathA nArakadevAnAmacittA netare, dvIndriyAdisammUrchanajapaJcendriya-12 natiryaanuSyANAM trividhA'pi yoniH sacittAcittA mizrA ca, garbhavyutkrAntikatiryamanuSyANAM mizrA yonirnetare, tathA deva nArakANAM saMvRtA yonirnetare, dvitricaturindriyasammUrchanajapaJcendriyatiryamanuSyANAM vivRtA yonirnetare, garbhavyutkrAntikatiyegmanuSyANAM saMvRtavivRtA yonirnetare, tathA nArakA napuMsakayonaya eva, tiryaJcastrividhAH-strIpunapuMsakayonayo'pi, manuSyA apyevaM traividhyabhAjA, devAH khIpuMyonaya eva, tathA'paraM manuSyayonesvaividhyaM, tadyathA-kUrmonnatA, tasyAM cAhetUcakravatyoM zItA zItoSNeti / tatra nArakANAmAdyAsu timadhu bhUmipUSNava yoniH caturthyAmuparitananarakepUraNA'calananarakeSu zItA pamanISaSThIsaptamISu zItaiva netare kAdavi pA., matAntarAbhiprAyakavAyaM pAThaH, asti sadbhadaNIpattAvara matadvayamapi. [48 // 67 / wwwandltimaryam ~138~# Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [48] "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [6], mUlaM [47...], niryukti: [ 155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - disatpuruSANAmutpattiH, tathA zaGkhAvarttA, sA ca strIralasyaiva tasyAM ca prANinAM sambhavo'sti na niSpattiH, tathA vaMzIpatrA, sA ca prAkRtajanasyeti, tathA'paraM traividhyaM niryuktikRddarzayati tadyathA - aNDajAH potajAH jarAyujAzceti, tatrANDajAH pakSyAdayaH, potajAH valgulIgajakalabhakAdayaH, jarAyujA gomahiSImanuSyAdayaH, tathA dvitricatuHpaJcendriyabhedAcca bhidyante, evamete trAstrividhayonyAdibhedena prarUpitAH, etadyonisaGgrAhiNyau ca gAthe- 'puDhe vidga agaNimAruyapatteyanioyajIvajoNINaM / sattaga sattaga sattaga sattaga dasa codasa ya lakkhA // 1 // vigaliMdiesa do do cauro cauro ya nArayasuresu / tiriyANa honti cauro coddasa maNuANa lakkhAI // 2 // evamete caturazItiyonilakSA bhavanti, tathA kulaparimANaM 'kulekoDisayasahassA battIsahanava ya paNavIsA / egiMdiyaviti iMdiya cauriMdi yahariyakAyANaM // 1 // | addhatterasa vArasa dasa dasa nava ceva koDilakkhAI / jalayarapakkhi cauppaya urabhuyaparisappAjIvANaM // 2 // paNuvI cha - vvIsaM ca sayasahassAI nArayasurANaM / bArasa ya saMyasahassA kulakoDINaM maNussANaM // 3 // egA koDAkoDI sattANautiM ca sayasahassAI / paJcAsaM ca sahassA kulakoDINaM muNeyavvA // 4 // aGkato'pi 197500000000000 sakalakulasaGgraho'yaM boddhavya iti // uktA parUpaNA, tadanantaraM lakSaNadvAramAha 1 pRthyudakAgnimAruta pratyekanigodajIvayonInAm / sapta sapta sapta sapta daza caturdaza ca lakSAH // 1 // vikalendriyeSu dve dve catasrazcatatraJca nArakarayoH / tirakSAM bhavanti catacaturdaza manuSyANAM lakSAH // 2 // 2 kulakoTizatasahasrANi dvAtriMzat aSTASTanaca ca paJcaviMzatiH / ekendriyadvitrIndriya caturindriyaharitakA yAnAm // 1 // arthatrayodaza dvAdaza daza daza naya caiva koTIlakSAH / jalacarapakSicatuSpadorobhujaparisarpajIcAnAm // 2 // paJcaviMzatiH SaDviMzati zatasahasrANi nArakasurayoH / dvAdaza ca zatasahasrANi kulakoTIna manuSyANAm // 3 // ekA koTI koTI saptanavatiJca dAtasahasrANi / paJcAzaca sahasrANi kulakoTInAM muNitavyAni // 4 // 3 satta ya nava va ahavIsaM ca beindiyate indiya. pra. Jan Estication matinal For Parts Onl ~139 ~# www.nary.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [48] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 68 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [47...], niryuktiH [156] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH daMsaNanANacarite cariyAcarie a dANalAbhe a / uvabhogabhogabIriya iMdiyavisae ya laddhI ya // 156 // uvaogajogaajjhavasANe vIsuM ca laddhi odaiyA (NaM udyaa)| aTThavihodaya lesA sannusAse kasAe a 157 ' darzanaM' sAmAnyopalabdhirUpaM cakSuracakSuravadhikecalAkhyaM matyAdIni jJAnAni svaparaparicchedino jIvasya pariNAmAH jJAnAvaraNavi gamavyaktAstattvArthaparicchedAH, sAmAyikacchedopasthApyaparihAravizuddhi sUkSmasamparAyayathAkhyAtAni cAritraM, cAritrAcAritraM dezaviratiH sthUlaprANAtipAtAdinivRttilakSaNaM zrAvakANAM, tathA dAnalAbhabhogopabhogavIryazrotracakSurmANarasanazinAkhyAH daza ubdhayaH jIvadravyAvyabhicAriNyo lakSaNaM bhavanti, tathopayogaH - sAkAro'nAkArazcASTacaturbhedaH, yogo manovAkkAyAkhyastridhA adhyavasAyAzcAnekavidhAH sUkSmAH manaHpariNAmasamutthAH, viStram - pRthag labdhInAmudayA:prAdurbhAvAH kSIramadhvAsravAdayaH, jJAnAvaraNAdyantarAyAvasAnakarmASTakasya svazaktipariNAma udayaH, lezyAH- kRSNAdibhedA | azubhAH zubhAzca kaSAyayogapariNAmavizeSasamutthAH, saMjJAstvAhArabhayaparigrahamaithunAkhyAH, athavA dazabhedAH - anantarokAzcatasraH krodhAdyAzca catasrastathaiaughasaMjJA lokasaMjJA ca ucchrAsaniHzvAsau prANApAnau, kaSAyAH kaSaH - saMsArastasyAyAH krodhAdayo'nantAnubandhyAdibhedAt SoDazavidhAH / etAni gAthAdvayopanyastAni dvIndriyAdInAM lakSaNAni yathAsambhavamavagantavyAnIti, na caivaMvidhalakSaNakalApasamuccayo ghaTAdiSvasti, tasmAttatrAcaitanyamadhyavasyanti vidvAMsaH // abhihitalakSaNakalApopasaJjihIrSayA tathA parimANapratipAdanArtha gAthAmAha- lakkhaNamevaM caiva u payarassa asaMkhabhAgamittA u / nikkhamaNe ya pavese egAIyAvi emeva // 158 // Jan Estication Intimatinal For Pantry Use Onl ~140 ~# 3 adhyayanaM 1 uddezakaH 6 // 68 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [48 ] Agama (01) tt % jl "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [47...], niryuktiH [158] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'tuzabdaH paryAptivacanaH, dvIndriyAdijIvAnAM lakSaNaM-liGgametAvadeva darzanAdi paripUrNa, nAto'nyadadhikamastIti / parimANaM punaH kSetrataH saMvarttitalokapratarAsaGkhyeya bhAgavartti pradezarAziparimANAstrasakAya paryAptakAH, ete ca vAdaratejaskAyaparyAptakebhyo'saGghayeyaguNAH, trasakAyaparyASTakebhyastrasakAyikAparyAptakAH asaGkhyeyaguNAH, tathA kAlataH pratyutsajasakAyikAH sAgaropamalakSapRthaktvasamaya rAziparimANA jaghanyapade, utkRSTapade'pi sAgaropamalakSapRthaktvaparimANA eveti, tathA cAgamaH-- "paDuppannatasakAiyA kevatikAlassa nilevA siyA ?, goyamA ! jahannapae sAgarovamasayasahassa puhuttassa ukkosapade'vi sAgarovamasaya sahassapuhuttassa" / uddharttanopapAtau gAthAzakalenAbhidadhAti - niSkramaNam-udvarttanaM pravezaHupapAtaH jaghanyenaiko dvau trayo vA utkRSTatastu 'evameve 'ti pratarasyAsaGghayeyabhAgapradezaparimANA evetyarthaH // sAmpratamavira - hitapravezanirgamAbhyAM parimANavizeSamAha | nikkhamapacesakAlo samayAI ittha AvalI bhAgo / aMtomuhutta'viraho uhisahassAhie donni || 159 // dAraM / / jaghanyena avirahitA saMtatA traseSu utpattirniSkramo vA jIvAnAmekaM samayaM dvau trIn vetyAdi, utkRSTenAtrAvalikA'savadheyabhAgamAtraM kAlaM satatameva niSkramaH pravezo vA, ekajIvAGgIkaraNenAcirahazcintyate gAthApazcimArddhena-avirahaH sAtatyenAvasthAnam, ekajIvo hi trasabhAvena jaghanyato'ntarmuhUrtamAsitvA punaH pRthivyAdyekendriyeSUtpadyate, prakarSeNAdhikaM sAgaropamasahasradvayaM ca trasabhAvenAvatiSThate santatamiti // uktaM pramANadvAraM, sAmpratamupabhogazastravedanAdvAratrayapratipAdanAyAha-1 pratyutpannakAyikAH kiyatA kAlena nirdeSAH syuH 1, gautama ! jayabhyapade sAgaropamazatasahasrapRthakRtvena utkRSTapade'pi sAgaropamazatasahasrana Jan Estication Intimational For Parts Only ~141 ~# Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [47...], niyukti: [160] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [47] dIpa anukrama zrIAcA- masAIparibhogo satyaM satyAiyaM aNegavihaM / sArIramANasA veyaNA ya duvihA bahuvihA ya // 160 // dAraM adhyayanaM 1 el mAMsacarmakezaromanakhapicchadantastrAvasthiviSANAdibhitrasajIvasambandhibhirupabhogo bhavati, zakhaM punaH 'zastrAdika-I. (zI0) miti' (zastra) khAtomarakSurikAdi tadAdiryasya jalAnalAdestacchastrAdikamanekavidha-svakAyaparakAyobhayadravyabhAvabhedabhinna-1 6 manekaprakAraM trasakAyasyeti, vedanA cAtra prasaGgenocyate-sA ca zarIrasamutthA manaHsamutthA ca dvividhA yathAsambhava // 19 // tatrAdyA zalyazalAkAdibhedajanitA, itarA priyaviprayogApriyasamprayogAdikRtA, bahuvidhA ca jvarAtIsArakAsazvAsabhagandarazirorogazUlagudakIlakAdisamutthA tIbreti // punarapyupabhogaprapazcAbhidhitsayA''ha maMsassa ke aTThA kei cammassa ke romANaM / picchANaM pucchANaM daMtANabhaTTA vahijaMti // 11 // ke bahaMti aTThA keha aNaTThA pasaMgadoseNaM / kammapasaMgapasattA baMdhati bahaMti mAraMti // 12 // mAMsAthai mRgazUkarAdayo yadhyante, carmArthaM citrakAdayaH, romArtha mUSikAdayaH, picchA) mayUragRddha kapizurudukAdayaH, pucchArtha camaryAdayaH, dantArtha vAraNavarAhAdayaH, vadhyanta iti sarvatra sambadhyate iti // tatra kecana pUrvoktaprayojanamuddizya manti, kecittu prayojanamantareNApi krIDayA pranti, tathA pare prasaGgadopAt mRgalakSakSipteSulelukAdinA tadantarAlavyavasthitA aneke kapotakapiJjalazukasArikAdayo hanyante, tathA karma-kRSyAghanekaprakAraM tasya prasaGgaH-anuSThAnaM tatra prasaktAH-sanniSThAH santastrasakAyikAn bahUn pranti rajjvAdinA, nanti-kazalakuTAdibhiH tADayanti, mArayanti- // 69 // mANairviyojayantIti / evaM vidhAnAdidvArakalApamupavayaM sakala niyuktyarthopasaMhArAyAha--- [48] wwwandltimaryam ~142-23 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [48], niyukti: [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [48] dIpa anukrama sesAI dArAI tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM tasakAryamI nijjuttI kittiyA esA // 13 // uktavyatiriktAni zeSANi dvArANi tAnyeva vAcyAni yAni pRthvIsvarUpasamadhigame nirUpitAni, ata evamazeSadvArAbhidhAnAtrasakAye niyuktiH kIrtitaiSA sakalA bhavatItyavagantavyeti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIya, taccedam se bemi saMtime tasA pANA, taMjahA-aMDayA poyayA jarAuA rasayA saMseyayA samucchimA ubbhiyayA uvavAiyA, esa saMsAretti pavuccaI (sU048) asya cAnantaraparamparAdisUtrasambandhaH prAgvadvAcyaH, so'haM bravImi yena mayA bhagavadvadanAravinda vinisRtArthajAtAva-IN dhAraNAt yathAvadupalabdhaM tattvamiti, 'santi' vidyante trasyantIti sA-prANino dvIndriyAdayaH, te ca kiyajhedAH kiMprakArAzceti darzayati-tadyatheti vAkyopanyAsArthaH, yadivA 'tat prakArAntaramarthato yathA bhagavatA'bhihitaM tathA'haM bhaNAmIti, aNDAjAtAH aNDajAH-pakSigRhakokilAdayaH, potA eva jAyante potajAH 'anyeSvapi dRzyate' (pA-3-2-101) iti janerDapratyayaH, te ca hastivalgulIcarmajalUkAdayaH, jarAyuveSTitA jAyanta iti jarAyujAH, pUrva vit pratyayaH, gomahiSyajAvikamanuSyAdayaH, rasAjAtA rasajAH-takAranAladadhitImanAdiSu pAyukRmyAkRtayo'tisUkSmA bhavanti, saMsvedAjjAtAH saMsvedajA:-matkuNayUkAzatapadikAdayaH, sammurchanAjAtAH sammUrchanajA:-zalabhapipIlikAmakSi| kAzAlikAdayaH, udbhedanamudrittato jAtA udbhijAH, pRSodarAditvAilopaH, pataGgakhajarITapArIplavAdayaH, upapAtAjAtA BREACHAR wwwandltimaryam ~143~# Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) dzmbhyy [48] anukrama [49 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [6], mUlaM [48], niryukti: [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA uddezakaH 6 upapAtajAH, athavA upapAte bhavA aupapAtikAH- devA nArakAzca, evamaSTavidhaM janma yathAsambhavaM saMsAriNo nAtivartante, 5 adhyayanaM 1 rAGgavRttiH * etadeva zAstrAntare trividhamupanyastaM " sammUrchanagarbhopapAtA janma" ( tattvArtha0 a0 2 sU0 32) rasasvedajodbhijjAnAM (zI0) sammUrchanajAntaH pAtitvAt aNDajapotajajarAyujAnAM garbhajAntaHpAtitvAt devanArakANAmopapAtikAntaHpAtitvAt iti trividhaM janmeti, iha cASTavidhaM sottarabhedatvAditi / evametasminnaSTavidhe janmani sarve trasajantavaH saMsAriNI nipa* tanti, naitadvyatirekeNAnye santi ete cASTavidhayonibhAjo'pi sarvalokapratItA bAlAGganAdijanapratyakSapramANasamadhi* gamyAH, 'santi ca' anena zabdena traikAlikamastitvaM pratipAdyate trasAnAM, na kadAcidetairvirahitaH saMsAraH sambhavatIti, etadeva darzayati- 'esa saMsAroti pavuJcati eSaH - aNDajAdiprANikalApaH saMsAraH procyate nAto'nyastrasAnAmuyattiprakAro'stItyuktaM bhavati // kasya punaratrASTavidhabhUtagrAme utpattirbhavatItyAha // 70 // maMdassAviyANao ( sU0 49 ) mando dvidhA - dravyabhAvabhedAt, tatra dravyamando'tisthUlo'tikRzo vA bhAvamando'pyanupacitabuddhirvAlaH kuzAstravAsitabuddhirvA, athamapi samuddherabhAvAdvAla eva, iha bhAvamandenAdhikAraH, 'mandasyeti bAlasyAviziSTabuddheH ata eva avijAnato - hitAhitaprAptiparihArazUnyamanasaH ityeSo'nantaroktaH saMsAro bhavatIti // yadyevaM tataH kimityAha nijjhAittA paDilehitA patteyaM parinivvANaM savvesiM pANANaM savvesiM bhUyANaM savvesiM Jan Estication Intemational For Parts Onl ~144 ~# // 70 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [50], niyukti: [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [50] -9845445 para dIpa anukrama [51] jIvANaM sabvesi sattANaM assAyaM aparinivvANaM mahabbhayaM dukkhaM tibemi, tasaMti pANA padiso disAsu ya (sU0 50) evamimaM trasakAyamAgopAlAGganAdiprasiddha nizcayena dhyAtvA niAya cintayitvetyarthaH, ktvApratyayasyottarakriyApekSatvAd babImItyuttarakriyA sarvatra yojanIyeti / pUrvaM ca manasA''locya tataH pratyupekSaNaM bhavatIti darzayati-paDihAlehetta'tti pratyupekSya-dRSTA yathAvadupalabhyetyarthaH, kiM taditi darzayati 'pratyeka mityekamekaM sakArya prati parinirvANasukhaM pratyekasukhabhAjaH sarve'pi prANinaH, nAnyadIyamanya upabhuGge sukhamityarthaH, eSa ca sarvaprANidharma iti darzayati-sarveSAM prANinAM-dvitricaturindriyANAM, tathA sarveSAM bhUtAnAM pratyekasAdhAraNasUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakatarUNAmiti, tathA sarveSAM jIvAnAM-garbhavyutkrAntikasammUrchanajIpapAtikapaJcendriyANAM, tathA sarveSAM sattvAnAM-pRthivyAyekendriyANAmiti, iha ca prANAdizabdAnAM yadyapi paramArthato'bhedastathApi uktanyAyena bhedo draSTavyaH, uktaM ca-'prANA dvitri-13 catuH proktAH, bhUtAstu taravaH smRtAH / jIvAH paJcendriyAH proktAH, zeSAH sattvA udIritAH // 1 // " iti, yadivAzabdavyutpattidvAreNa samabhirUDhanayamatena bhedo draSTavyaH, tadyathA-satataprANadhAraNAmANAH kAlatrayabhavanAd bhUtAH trikAlajIvanAt jIvAH sadA'stitvAtsattvA iti, tadevaM vicintya pratyupekSya ca yathA sarveSAM jIvAnAM pratyeka parinivorNa-sukhaM tathA pratyekamasAtam-aparinirvANaM mahAbhayaM duHkhamahaM bravImi, tatra duHkhayatIti duHkhaM, tadviziSyate-ki wwwonditimaryam ~145~# Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [50 ] dIpa anukrama [51] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [6], mUlaM [50], niryuktiH [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 71 // zrIAcA-viziSTam ? -'asAtam' asadvedyakarmAzavipAkajamityarthaH, tathA 'aparinirvANa miti samantAt sukhaM parinirvANaM na parirAGgavRttiH : nirvANamaparinirvANaM samantAt zarIramanaH pIDAkaramityarthaH, tathA 'mahAbhaya' miti mahacca tadbhayaM ca mahAbhayaM nAtaH (zI0) paramanyad bhayamastIti mahAbhayaM tathAhi sarve'pi zArIrAnmAnasAcca duHkhAdudvijante prANina iti, iti zabdaevamarthe, evamahaM bravImi samyagupalabdhatatratvo yatprAguktamiti / etacca bravImItyAha - 'tasaMtI' tyAdi, evaMvidhena ca asAtAdivizepaNaviziSTena duHkhenAbhibhUtAstrasyanti - udbhijanti prANA iti prANinaH kutaH punarudvijantIti darzayati- pragatA dik pradigvidik ityarthaH, tataH pradizaH sakAzAdudvijanti, tathA prAcyAdiSu ca dikSu vyavasthitAstrasyanti etAzca prajJApakavidhivibhaktA dizo'nudizazca gRhyante, jIvavyavasthAna zravaNAt, tatazcAyamarthaH pratipAdito bhavati kAkA-na kAcidiganudigvA yasyAM na santi trasAH trasyanti vA yasyAM sthitAH kozikArakITavat, kozikArakITo hi sarvadigbhyo'nudigbhyazca vibhyadAtmasaMrakSANArthaM veSTanaM karoti zarIrasyeti, bhAvadigapi na kAcittAdRzyasti yasyAM varttamAno janturna trasyet, zArIramAnasAbhyAM duHkhAbhyAM sarvatra narakAdiSu jaMghanyante prANino'tastrAsaparigatamanasaH sarvadA'vagantavyAH // evaM sarvatra dikSvanudikSu ca trasAH santIti gRhNImaH, digvidigvyavasthitA strasAstrasyantItyuktaM, kutaH punastrasyanti 1 - yasmAtadArambhavadbhiste vyApAdyante, kiM punaH kAraNaM ?, te tAnArambhanta ityata Aha Jan Estication Intemational tattha tattha puDho pAsa AturA paritAvaMti, saMti pANA puDho siyA ( sU0 51 ) 'tatra tatra' teSu teSu kAraNeSUsanneSu vakSyamANeSu arcAjinazoNitAdiSu ca pRthagvibhinneSu prayojaneSu pazyeti ziSya For Pantry Use Only ~146 ~# adhyayanaM 1 uddezakaH 6 // 71 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [11], niyukti: [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [51] dIpa anukrama codanA, kiM tatpazyeti darzayati-mAMsabhakSaNAdigRddhA AturA:-asvasthamanasaH pari-samantAttApayanti-pIDayanti nAnAvidhavedanosAdanena prANivyApAdanena yA tadArambhiNakhasAniti, yena kenacidArambheNa prANinAM santApanaM bhavatIti darza-II yannAha-'saMtI'tyAdi, 'santi' vidyante prAyaH sarvatraiva prANAH-prANinaH 'pRthak vibhinnAH dvitricatuHpazcendriyAH "zritAH pRthivyAdizritAH, etacca jJAtvA niravadyAnuSThAyinA bhavitavyamityabhiprAyaH // anye punaranyathAvAdino'nyathAkAriNa iti darzayannAha lajamANA puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM tasakAyasamAraMbheNa tasakAyasatthaM samArabhamANA aNNe aNegarUve pANe vihiMsati, tattha khalu bhagavayA pariNNA paveiyA, imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAImaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheuM se sayameva tasakAyasatthaM samArabhati apaNehiM vA tasakAyasatthaM samAraMbhAvei aNNe vA tasakAyasatthaM samArabhamANe samaNujANai, taM se ahiyAe taM se abohIe, se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samuTThAya soccA bhagavao aNagArANaM aMtie ihamegesiM NAyaM bhavati-esa khalu gaMthe esa khalu [2] ~147~# Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [52 ] dIpa anukrama [43] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 72 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [6], mUlaM [52], niryuktiH [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mohe esa khalu mAre esa khalu Narae, iJcatthaM gahie loe jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM tasakAyasamAraMbheNa tasakAyasatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsati (sU0 52 ) pUrvavat vyAkhyeyaM yAvat 'aNNe aNegarUve pANe vihiMsaiti // yAni kAnicitkAraNAnyuddizya trasavadhaH kriyate tAni darzayitumAha se bemi appege accAe haNaMti, appege ajiNAe vahaMti, appege maMsAe vahaMti, appege soNiyAe vahaMti, evaM hiyayAe pittAe vasAe picchAe pucchAe vAlAe siMgAe visANAe daMtAe dADhAe hAe pahAruNIe aTTIe aTThimiMjAe aTTAe aTTAe, appe hiMsiMsa meti vA vahati appege hiMsaMti meti vA vahati appege hiMsissaMti meti vA vahaMti (sU0 53 ) tadahaM bravImi yadarthaM prANinastadArambhapravRttairvyApAdyanta iti, apyeke'cayai nanti, apiruttarApekSayA samuccayArthaH, 'eke' kecana tadarthitvenAturAH, arcyate'sAvAhArAlaGkAravidhAnairityaca dehastadarthaM vyApAdayanti tathAhi lakSaNavatpuru Jan Estication Intematonal For Pantry at Use Only ~148~# adhyayanaM 1 uddezakaH 6 // 72 // www.india.org Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [13], niyukti: [163] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [54] dApamakSatamavyakta vyApAdya taccharIreNa vidyAmantrasAdhanAni kurvanti upayAcitaM vA yacchanti durgAdInAmamatA, athavA bhaviSaM yena bhakSitaM sa hastinaM mArayitvA taccharIre prakSipyate pazcAdvirSa jIyati, tathA ajinArtha-citrakavyAghrAdIna vyApAdayanti, evaM mAMsazoNitahRdayapittavasApicchapucchavAlazRGgaviSANadantadaMSTrAnakhasnAyvasthyasthimijAdizvapi vAcyaM, mAMsAI sUkarAdayaH, trizUlAlekhArtha zoNitaM gRhNanti, hRdayAni sAdhakA gRhItvA manti, pittAI mayUrAdayaH, vasArtha vyAghramakaravarAhAdayaH, picchArtha mayUragRdhrAdayaH, pucchArtha rojhAdayaH, vAlArtha camaryAdayaH, zRGgArtha rurukhagAdayaH, taskila zRGga pavitramiti yAjJikA gRhaNanti, viSANArtha hastyAdayaH, dantArdhaM zRgAlAdaya: timirApahatvAttaddantAnAM, daMSTrArtha varAhAdayA, nakhArtha vyAghrAdayaH, snAyavartha gomahiSyAdayaH, asthyartha zaGkhazuktyAdayaH, asthimijArthaM mahiSavarAhAdayaH, evameke yathopadiSTaprayojanakalApApekSayA pranti, apare tu kRkalAsagRhakokilAdIn vinA prayojanena vyApAdayanti, anye punaH 'hiMsisu metti' hiMsitavAnepo'smatsvajanAnsihaH so'rirthA'to pranti, mama vA pIDAM kRtavanta ityato hanti, tathA anye vartamAnakAla eva hinasti asmAn siMho'nyo veti manti, tathA'nye'smAnayaM hiMsiSyatItyanAgatameva sAdika vyApAdayanti / evamanekaprayojanopanyAsena hananaM trasaviSayaM pradarya uddezakArthamupasaJjihIrAha ettha satthaM samArabhamANassa iccete AraMbhA apariNAyA bhavaMti, estha satthaM asamArabhamANassa icchete AraMbhA pariNAyA bhavanti, taM paripaNAya mehAvI va sayaM tasa1 viSANArtha gAlAdayaH, dantAya rastyAdayaH iti pra0, paraM 'viSANaM tu bhaDge kolebhadantayoH' ilanekArthavaNanAnAyamasundaraH. 454-- - wwwandltimaryam ~149~# Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 54 ] dIpa anukrama [ 55 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 73 // %%%%%% "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) [ 1 ], uddezaka [6], mUlaM [54], niryuktiH [163] AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrutaskaMdha [1.], adhyayana muni dIparatnasAgareNa saMkalita Jain Estication Intimational kAya satthaM samAraMbhejA va'paNehiM tasakAyasatthaM samAraMbhAvejA Neva'NNe tasakAyasatthaM samAraMbhaMte samaNujANejjA, jassete tasakAyasamAraMbhA pariNNAyA bhavaMti se hu muNI pariNNAyakamme ( sU0 54 ) tibemi // iti SaSTha uddezakaH // prAgvaMdvAcyaM yAvatsa eva munikhasakAya samArambhaviratatvAt parijJAtakarmmatvAtpratyAkhyAtapApakarmmatyAditi bravImi bhagavataH trilokabandhoH paramakevalAlo kasAkSAtkRtasakalabhuvanaprapaJcasyopadezAditi SaSThoddezakaH samAptaH // uktaH SaSThoddezakaH, sAmprataM saptamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - abhinavadharmANAM duHzraddhAnatvAdalpaparibhogatvAdutkramAyAtasyoktazeSasya vAyoH svarUpanirUpaNArthamidamupakramyate tadanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi vAcyAni yAvannAma niSpanne nikSepe vAyUdezaka iti, tatra vAyoH svarUpanirUpaNAya katicidvArAtidezagarbhA niryuktikRdvAdhAmAha arrasa dArA tAiM jAI havaMti puDhavIe / nANattI u vihANe parimANuvabhogasattheya // 164 // vAtIti vAyustasya vAyorapi tAnyeva dvArANi yAni pRthivyAM pratipAditAni, nAnAtvaM bhedaH, tacca vidhAnaparimANopabhogazastreSu cazabdAlakSaNe ca draSTavyamiti / tatra vidhAnapratipAdanAyAha 1 bAvanIyaM pra. prathama adhyayane saptamaM uddezakaH 'vAyukAya:' ArabdhaH, For Pantry Use Onl ~150 ~# zastra. pari1 uddezakaH 7 // 73 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 54 ] dIpa anukrama [ 55 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [54...], niryuktiH [165] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH duvihA u vAujIvA suhumA taha bAyarA u logaMmi / suhumA ya savvaloe paMcaiva ya bAgharavihANA || 1665 // vAyureva jIvA vAyujIvAH, te ca dvividhAH sUkSmavAdaranAmakarmodayAt sUkSmA bAdarAzca tatra sUkSmAH sakalalokavyApitayA avatiSThante, dattakapATasa kalavAtAyanadvAragehAntarddhamavat vyAghyA sthitAH, bAdarabhedAstu paJcaivAnantaragAthayA vakSyamANA iti // bAdarabhedapratipAdanAyAha ukkaliyA maMDaliyA guMjA ghaNavAya suddhavAyA ya / bAyaravAjavihANA paMcavihA caNNiyA ee // / 166 / / sthitvA sthitvAtkalikAbhiyoM vAti sa utkalikAvAtaH, maNDalikAvAtastu vAtolIrUpaH, guJjA-bhambhA tadvat guJjan yo vAti sa guJjAvAtaH, ghanavAto'tyantaghanaH pRthivyAdyAdhAratayA vyavasthito himapaTalakalpo, mandastimitaH zItakAlAdiSu zuddhavAtaH, ye tvanye prajJApanAdau prAcyAdivAtA abhihitAsteSAmeSveva yathAyogamantarbhAvo draSTavya iti, evamityete bAdaravAyuvidhAnAni - bhedAH 'paJcavidhAH paJcaprakArA vyAvarNitA iti // lakSaNadvArAbhidhitsayA''ha jaha devassa sarIraM aMtaddhANaM va aMjaNAIsuM / eovama Aeso bAe'saMte'vi rUvaMma // 167 // yathA devasya zarIraM cakSuSA'nupalabhyamAnamapi vidyate cetanAvaccAdhyavasIyate, devAH svazaktiprabhAvAttathAbhUtaM rUpaM kurvvanti yaccakSuSA nopalabhyate, na caitadvaktuM zakyate - nAstyacetanaM ceti, tadvadvAyurapi cakSuSo viSayo na bhavati, asti ca cittavAMzceti, yathA vA'ntarddhAnamajjana vidyAmantrairbhavati manuSyANAM na ca nAstitvamacetanatvaM ceti, aitadupamAno vAyAvapi bhavati 1 etaduramAnena pra. Etication matinal For Pantry Use Only ~151~# Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 54 ] dIpa anukrama [ 55 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 74 // 4 "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [54...], niryuktiH [167] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'Adezo' vyapadezo'satyapi rUpa iti, atra cAsacchando nAbhAvavacanaH, kiM tvasadrUpaM vAyoriti cakSurgAhyaM tadrUpaM na bhavati, sUkSmapariNAmAt paramANoriva, rUparasasparzAtmakazca vAyuriSyate, na yathA'nyeSAM vAyuH sarzavAneveti, prayogArthazca gAthayA pradarzitaH, prayogazcAyaM cetanAvAn vAyuH, aparapreritatiryaganiyamitagatimattvAt, gavAzvAdivat tiryageva gamananiyamAbhAvAt aniyamita vizeSaNopAdAnAJca paramANunA'nekAntikAsaMbhavaH, tasya niyamitagatimattvAt, jIvapudgalayoH 'anuzreNigati' ( tatsvA0 a0 2 sU0 27) riti vacanAt evameSa vAyuH ghanazuddhavAtAdibhedo'zakhopahatazcetanAvAnavagantavya iti // parimANadvAramAha je vAyarapajjantA payarassa asaMkhabhAgamittA te / sesA tinivi rAsI bIsuM logA asaMkhijA // 168 // ( dAraM) ye bAdaraparyAptakA vAyavaste saMvarttitalokapratarAsaGghayeyabhAgavarttipradezarAziparimANAH, zeSAstrayo'pi rAzayo viSvak| pRthagasaGghayeyalokAkAzapradezaparimANA bhavanti, vizeSazcAyamatrAvagantavyaH - bAdarAekAyaparyAptakebhyo vAdaravAyuparyAptakA asaGkhyeyaguNAH bAda pakAyAparyAptakebhyo bAdaravAyukAyAparyAptakA asaGkhyeyaguNAH sUkSmApakAyA paryAptakebhyaH sUkSmavAyvaparyAtakA vizeSAdhikAH sUkSmApakAyaparyAptakebhyaH sUkSmavAyuparyAtakA vizeSAdhikAH // upabhogadvAramAhaviyaNaghamaNAbhidhAraNa ussicaNaphusaNaANupANU a / bAtharavAukAra upabhogaguNA maNussANaM // 169 // vyajanabhastrAdhmAtAbhidhAraNotsiJcana phUtkAraprANApAnAdibhirvAdaravAyukAyena upabhoga eva guNa upabhogaguNo manuSyANAmiti // zastradvArAbhidhitsayA''ha, tatra zastraM dravyabhAvabhedAdvividhaM dravyazastrAbhidhitsayA''ha Jan Estication Intemational For Pantry at Use Only ~152~# zastra. pari1 uddezakaH 7 // 74 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [14...], niyukti: [170] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 54 // dIpa viaNe a tAlavaMTe suppasiyapatta celakaNNe ya / abhidhAraNA ya bAhiM gaMdhaggI vAusasthAI // 170 // vyajana-tAlavRntaM sUrpasitapatracelakarNAdayaH dravyazastramiti, tatra sitamiti cAmaraM, pravinno yadvahiravatiSThate vAtAgamanamAgeM sA'bhidhAraNA, tathA gandhAH-candanozIrAdInAM agniAlA pratApazca, tathA pratipakSavAtazca zItoSNAdikA, pratipakSavAyugrahaNena svakAyAdizakhaM sUcitamiti, evaM bhAvazastramapi duSpaNihitamanovAkAyalakSaNamavagantavyamiti // adhunA sakalaniyuktyarthopasaJjihIpurAha sesAI dArAraM tAI jAI havaMti puDhavIe / evaM vAuddese nijuttI kittiyA esA // 171 // 'zeSANi' uttavyatiriktAni tAnyeva dvArANi pRthivIsamadhigame yAnyabhihitAnIti, evaM sakaladvArakalApavyAvarNenAd / vAyukAyoddezake niyuktiH kIrtitaiSA'vagantavyeti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM |sUtramuccAraNIyaM, tacedam-'pahU ejassa duguMchaNAe'tti, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarodezake paryantasUtre trasakAyaparijJAnaM tadArambhavarjanaM ca munitvakAraNamabhihitam , ihApi tadeva dvayaM vAyukAyaviSayaM munitvakAraNamevocyate, tathA paramparasUtrasambandhaH 'ihamegesiM No NAyaM bhavaI'tti, kiM tat jJAtaM bhavati ?, 'pahu ejassa duguMchaNAe'tti, tathA AdisUtrasambadhazca 'suyaM me AusaMteNa' mityAdi, kiM tat zrutaM ?, yatpAgupadiSTaM, tathaitaca pahU ejassa duguMchaNAe (sU0 55) 'dugumchaNa'tti jugupsA prabhavatIti prabhuH-samarthaH yogyo vA, kasya vastunaH samartha iti ?, 'eju kampane ejatItyejo anukrama [5] www.ianditimaryam ~153~# Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [ 56 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) 1104 11 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [7], mUlaM [ 54 ], niryukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vAyuH kampanazIlatvAt tasyaijasya jugupsA-nindA tadAsevanaparihAro nivRttiritiyAvat tasyA- tadviSaye prabhurbhavati, vAyukAyasamArambhanivRttau zakto bhavatItiyAvat, pAThAntaraM vA 'pahU ya egassa durguchaNAe' udrekAMvasthAvarttinaikena guNena sparzAkhyenopalakSita ityeko - vAyustasyaikasya ekaguNopalakSitasya vAyorjugupsAyAM prabhuH cazabdAt zraddhAne ca prabhurbhavatIti, arthAt yadi zraddhAya jIvatayA jugupsate tataH // yo'sau vAyukAyasamArambhanivRttau prabhuruktastaM darzayatiAyaMkasI ahiMyaMti NaccA, je ajjhatthaM jANai se bahiyA jANai, je bahiyA jAise ajjhatthaM jANai, eyaM tulamannesiM ( sU0 56 ) 'taki kRcchrajIvana' ityAGkanamAtaGkaH- kRcchrajIvanaM duHkhaM, tacca dvividhaM zArIraM mAnasaM ca tatrAdyaM kaNTakakSArazakhagaNDalUtAdisamutthaM, mAnasaM priyaviprayogApriyasamprayogepsitAlAbhadAridrya daurmanasyAdikRtam, etadubhayamAtaGkaH, enamAtaGkaM pazyati tacchIlazcetyAtaGkadarzI, avazyametadubhayamapi duHkhamApatati mayyanivRttavAyukAyasamArambhe tatazcaitadvAyukAyasamArambhaNamAtaGkahetubhUtamahitamiti jJAtvaitasmAnnivarttane prabhurbhavatIti / yadivA''taGko dvedhA- dravyabhAvabhedAt, tatra dravyAta idamudAharaNam-jarbudIve dIve bharahe vAsaMmi asthi supasiddhaM / bahuNayaraguNasamiddhaM rAyagihaM NAma NayaraMti // 1 // tatthAsi garuyadariyArimaddaNo bhuyaNaniggayapayAvo / abhigayajIvAjIvo rAyA NAmeNa jiyasattU // 2 // aNa10 mApatitamadhyanivRta pra. annAmIti sambodhane'nyasyAzrayai vA. 2 jambUdvIpe dvIpe bharate varSe'sti suprasiddham bahunagaraguNasamRddhaM rAjagRhaM nAma nagaramiti // 1 // tatrAsIt gurudatArimardano bhuvananitapratApaH / abhigatajIvAjIco rAjA nAnA jitazatruH // 2 // Jan Estication Internal For Paint Use Only ~ 154 ~# zastra. pari1 uddezakaH 7 // 75 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4e] dIpa anukrama [ 57 ] "AcAra" aMgasUtra- 1 (mUlaM+niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [[.], adhyayana [1] uddezaka [7]. mUlaM [ 56 ] niryukti: [ 171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH varayagaruyasaMvegabhAvio dhammaghosapAmUle / so annayA kayAI pamAiNaM pAsae sehaM // 3 // coijjatamabhikkhaM avarAhaM taM puNo'vi kuNamANaM / tassa hiya rAyA sesANa ya rakkhaNaDAe || 4 || AyariNANuNNAeM ANAvai so ja NiyayapurisehiM / tibbukaDadavyehiM saMdhiyapucvaM tahiM khAraM // 5 // pakkhitto jattha Naro NavaraM godohamettakAleNaM / NijjiNNamaMsasoNiya aTTiyasesattaNamuve || 6 || do tAhe pubvamae purise ANAvae tahiM rAyA / evaM gihatthavesaM bIyaM pAsaMDiNevatthaM // 7 // pubvaM ciya sikkhavie te purise pucchae tahiM raayaa| ko avarAho esiM? bhAMti ANaM aikamai // 8 // pAsaMDio jahutte paNa vaTTai attaNo ya AyAre / pakkhivaha khAramajjhe khittA godohamettassa // 9 // daddUNa'dvivasese te purise aliyarosarataccho / sehaM AloyaMto rAyA to bhaNai AyariyaM // 10 // tumhavi ko'vi pamAdI ? sAsemi ya taMpi Natthi bhaNai gurU / jai hohI to sAhe tumhe cciya tassa jANihi || 11|| seho gae NivaMmI bhAI te sAhuNo u Na puNatti / hohaM pamAyasIlo tumheM saraNAgao dhaNiyaM // 12 // jai puNa hoja pamAo puNo mamaM sahabhAvarahiyassa / tumha guNehiM 1 anavarata gurusaMvegabhAvito dhrmghosspaadmuule| so'nyadA kadAcitpramAdinaM payati ziSyam // 3 // yodyamAnamabhIkSNamaparAdhaM taM punarapi kurvntm| tasya hitArtha rAjA zeSANAM ca rakSaNArthAya // 4 // AcAryAnuiyA Anayati sa tu nijapuruSaiH / tatrotkaTadravye saMyuktapUrNa tatra kSAram // 5 // prakSipto yaMtra naro navaraM godoimAtrakAlena nijIrNa mAMsazoNito'sthizeSatvamupaiti // 6 // dvau tadA pUrvamRtI puruSAdAnayati tatra rAjA / ekaM gRhasthakeyaM dvitIyaM pApaNDinepathyam // 7 // pUrvameva zikSitAn tAn puruSAn pRcchati tatra rAjA ko'parAdho'nayoH ! bhaNanti AjJAmatikrAmati // 8 // pAkhaNDiko yathoke na vartate AtmanazrAcAre prakSipata kSAramadhye kSipta godomAtreNa // 9 // vA'bhyavazeSau tau puruSo alika parakAkSaH / zaikSakamA Thokayan rAjA tato bhatyAcAryam // 10 // yuSmAkamapi ko'pi pramAdI hai, zAyAmicamapi nAsti bhaNati guruH / yadi bhaviSyati tadA kathaviSyAmi yUyameva taM jJAsyatha // 11 // zaikSako gate nRpe bhaNati tAn sAdhUMstu na punariti / bhaviSyAmi pramAdazIlo yuSmAkaM zaraNAgato'tyartham // 12 // yadi punarbhavetpramAdaH punarmama zaTa ( zrAddha) bhAvarahitasya / yuSmAkaM guNaiH Jan Estication matinal For Parana Prata Use Only ~155~# www.india.org Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [16], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zastra-parira prata uddezaka 56] dIpa zrIAcA-3 suMbihiya! to sAvagarakkhasA mucce // 13 // Aryakabhaoviggo tAhe so Nicaujuo jaao| kobiyamatI ya samae raNNA rAvRttiH marisAvio pacchA // 14 // dabvAyaMkAdaMsI attANaM sabbahA Niyattei / ahiyAraMbhAu sayA jaha sIso dhammaghosassa | (zI0) // 15 // bhAvAtaGkAdarzI tu narakatirya DAnuSyAmarabhaveSu priyaviprayogAdizArIramAnasAtaGkabhItyA na pravartate vAyusamA-| rambhe, api tvahitametadvAyusamArambhaNamiti matvA pariharati, ato ya AtaGkadI bhavati vimalavivekabhAvAt sa vaayus|| 76 / / mArambhasya jugupsAyAM prabhuH, hitAhitaprAptiparihArAnuSThAnapravRtteH, tadanyaivaMvidhapuruSavaditi / vAyukAyasamArambhanivRtteH | kAraNamAha-je ajjhattha'mityAdi, AtmAnamadhikRtya yadvarttate tadadhyAtma, tacca sukhaduHkhAvi, tadyo jAnAti-avabudhyate svarUpato'vagacchatItyarthaH, sa bahirapi prANigaNaM vAyukAyAdikaM jAnAti, yathaipo'pi hi sukhAbhilApI duHkhAco-| dvijate, yathA mayi duHkhamApatitamatikaTukamasadyikamoMdayAdazubhaphalaM svAnubhavasiddhaM evaM yo vetti svAtmani sukhaM ca sadvecakarmodayAt zubhaphalamevaM ca yo'vagacchati sa khalvadhyAtma jAnAti, evaM ca yo'dhyAramavedI sa bahivyavasthitavAyu kAyAdiprANigaNasyApi nAnAvidhopakramajanitaM svaparasamutthaM ca zarIramanaHsamAzrayaM duHkhaM sukhaM vA vetti, svapratyakSatayA hai paratrApyanumIyate, yasya punaH svAtmanyeva vijJAnamevaMvidhaM na samasti kutastasya bahirvyavasthitavAyukAyAdiSvapekSA, yazca bahirjAnAti so'dhyAtma yathAvadavaiti, itairatarAvyabhicArAditi / parAtmaparijJAnAcca yadvidheyaM tadarzayitumAha-eyaM suvihitAH tataH zrAvakarAkSasAt mubeyam // 13 // AtabhayodvimatadA sa nikhamudhuko jAtaH / kovidamatiSa samaye rAjJA kSamitaH pavAt // 14 ||dvyaa 4 tAdI AtmAnaM sarvathA nivartayati / ahitArambhAn sadA yathA ziSyo dharmaghoSasya // 15 // anukrama [17] X // 6 // ~156~# Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [16], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [56]] dIpa tulamannesi'mityAdi, etAM tulAM yathoktalakSaNAm anveSayed-gaveSayediti, kA punarasI tulA ?, yathA''tmAnaM sarvathA su-13 khAbhilASitayA rakSasi tathA'paramapi rakSa, yathA paraM tathA''tmAnamityetA tulA tulitasvaparasukhaduHkhAnubhavo'nveSayedevaM kuryAdityarthaH, uktaM ca-"kaDeNe kaMTaeNa va pAe viddhassa veyaNaTTassa / jaha hoi anivANI savvattha jiesutaM jANa // 1 // " tathA "mariSyAmIti yad duHkhaM, puruSasyopajAyate / zakyastenAnumAnena, paro'pi parirakSitum // 1 // |atazca yathA'bhihitatulAtulitasvaparA nairAH sthAvarajaGgamajantusaGghAtarakSaNAyaiva pravartante, kathamiti darzayati iha saMtigayA daviyA NAvakaMkhaMti jIviGa (sU0 57) 'iha' etasmin dayaikarase jinapravacane zamanaM zAntiH-upazamaH prazamasaMveganirvedAnukampAstikyAbhivyaktilakSaNasamyagdarzanajJAnacaraNakalApaH zAntirucyate, nirAbAdhamokSAkhyazAntiprAptikAraNatvAt , tAmevaMvidhA zAnti gatAH-prAptAH zAntigatAH, zAntau vA sthitAH zAntigatAH, dravikA nAma rAgadveSavinirmuktAH, dravaH-saMyamaH saptadazavidhAnaH karmakA-13 ThinyadravaNakAritvAd-vilayahetutvAt sa yeSAM vidyate te dravikAH, nAvakAnti-na vAJchanti nAbhilapantItyarthaH, kiM nAvakAGkSanti ?-'jIvituM' prANAn dhArayituM, kenopAyena jIvituM nAbhikAGganti ?, vAyujIvopamardanenetyarthaH, zeSapRdhivyAdijIvakAyasaMrakSaNaM tu pUrvoktameva, samudAyArthastvayam-ihaiva jaine pravacane yaH saMyamastadvyavasthitA evonmUlitAtituGgarA-1 1 kASThena kaNTakena vA pAde viddhaya paidanAtasya / yathA bhavatya nirvANI (asAtA) sarvatra jIveSu tA jAnIhi // 1 // 2 saparAntarAH. pra. anukrama [17] wwwandltimaryam ~157~# Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [17], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zastra.pari1 uddezakA / / 77 // zrIAcA- gadveSadrumAH parabhUtopamardaniSpannasukhajIvikAnirabhilASAH sAdhavo, nAnyatra, evaMvidhakriyAvayodhAbhAvAditi // evaM vyava- rAvRttiHlA sthite sati(zI0) lajjamANe puDho pAsa aNagArA motti ege pavayamANA jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM vAukammasamAraMbheNaM vAusatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsati / tattha khalu bhagavayA paripaNA paveiyA / imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAImaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheuM se sayameva vAusatthaM samArabhati aNNehiM vA vAusatthaM samAraMbhAvei aNNe vAusatthaM samAraMbhaMte samaNujANati, taM se ahiyAe taM se abohIe, se taM saMbujjhamANe AyANIyaM samudrAe soccA bhagavao aNagArANaM aMtie ihamegesiM NAyaM bhavati-esa khallu gaMthe esa khalu mohe esa khalu mAre esa khalu Nirae, iccatthaM gaDDie loe jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM bAukammasamAraMbheNaM vAusatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsati (sU058) [18] // 77 // www.anatvarmarg ~158~# Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [19], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: pratA , se bemi saMti saMpAimA pANA Ahacca saMpayaMti ya pharisaM ca khalu puTThA ege saMghAyamAvajaMti, je tattha saMghAyamAvarjati te tattha pariyAvajaMti, je tattha pariyAvajaMti te tattha uddAyaMti, estha satthaM samArabhamANassa iccete AraMbhA apariNAyA bhavaMti, ettha satthaM asamArabhamANassa iccete AraMbhA pariNAyA bhavaMti, taM pariNAya mehAvI va sayaM vAusatthaM samAraMbhejA Neva'paNehiM vAusatthaM samAraMbhAvejA Neva'paNe vAusatthaM samAraMbhaMte samaNujANejA, jassete vAusatthasamAraMbhA pariNAyA bhavaMti se hu muNI pariNAyakamme (sU059) tibemi pUrvavanneyaM / sampati SaDDIvanikAyaviSayavadhakAriNAmapAyadidarzayiSayA tannivRttikAriNAM ca sampUrNamunibhAvapradarzanAya sUtrANi prakramyante etthaMpi jANe uvAdIyamANA, je AyAre Na ramaMti, AraMbhamANA viNayaM vayaMti, chaMdo vaNIyA ajjhovavaNNA, AraMbhasattA pakaraMti saMgaM (sU060) etasminnapi-prastute vAyukAye, apizabdAt pRthivyAdiSu ca samAzritamArambhaM ye kurvanti te upAdIyante-karmaNA anukrama [60] 42% Jain Educatinintamathima ~159~# Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [60], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: nynyo glo [60] dApa zrIAcA- badhyanta ityarthaH, ekasmin jIvanikAye vadhapravRttaH zeSanikAyavadhajanitena karmaNA badhyate, kimiti ?-yato nokajIvarAGgavRttiH |nikAyaviSaya ArambhaH zeSajIvanikAyopamardamantareNa kartuM zakyata ityatastvamevaM jAnIhi, zroturanena parAmarzaH, atra ca (zI0) | dvitIyArthe prathamA, tatazcaivamanvayo lagayitavyaH-pRthivyAcArambhiNaH zeSakAyArambhakarmaNA upAdIyamAnAn jAnIhi. ke uddezakA punaH pRthivyAdyArambhiNaH zeSakAyArambhakarmaNopAdIyante? iti, Aha-je AyAre Na ramaMti' ye hyaviditaparamArthA / // 78 // jJAnadarzanacaraNatapovIryAkhye paJcaprakArAcAre 'na ramante'na dhRtiM kurvanti, tadadhRtyA ca pRthivyAdyArambhiNaH, tAn karma-10 bhirupAdIyamAnAn jAnIhi, ke punarAcAre na ramante ?, zAkyadigambarapAIsthAdayaH / kimiti ?, yata Aha-AraMbha-18 mANA viNayaM vayaMti' ArambhamANA api pRthivyAdIn jIvAn vinayaM-saMyamameva bhApante, koSTakavinayanAdvinayaH-saM-I kAyamaH, zAkyAdayo hi yayamapi vinayavyavasthitA ityevaM bhASante, na ca pRthivyAdijIvAbhyupagama kubrvanti, tadabhyupagame | vA tadAzritArambhitvAt jJAnAdyAcAravikalatvena naSTazIlA iti / kiM punaH kAraNaM?, yenaivaM te duSTazIlA api vinayavyavasthitamAtmAnaM bhASante ityata Aha-'chandovaNIyA ajjhovavaNNA' chandaH-svAbhiprAyaH icchAmAtramanAlocitapUrvAparaM viSayAbhilASo vA, tena chandasA upanItAH-prApitA ArambhamArgamavinItA api vinayaM bhASante, adhikamatyarthamupapannA taccittAstadAtmakAH adhyupapannA:-viSayaparibhogAyattajIvitA ityarthaH, ya evaM viSayAzAkarSitacetasaste kiM kuyurityAha-'AraMbhasattA pakarati saMgaM ArambhaNamArambha:-sAvadyAnuSThAnaM tasmin saktAH-tasarAH prakarSaNa kunvanti, sajyante || 1 chandenopanItA pra. abhiprAyavadhI chandI' ityamaroktaH 'chando vaze'bhiprAye ya' iti sakArAnte'nekArthoke yamasAdhuH, anukrama [6] // 7 // www.tanditimaryam ~160~# Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [60] dIpa anukrama [61] * "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [7], mUlaM [60], niryukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yena saMsAre jIvAH sa saGgaH - aSTavidhaM karma viSayasaGgo vA taM saGgaM prakurvvanti, saGgAcca punarapi saMsAraH, AjavajavImAbarUpaiH, evaMprakAramapAyamavApnoti SaDjIvanikAyaghAtakArIti // atha yo nivRttastadArambhAtsa kiMviziSTo bhavatItyata Ahase vasumaM savvasamaNNAgayapaNNANeNaM appANeNaM akaraNijaM pAvaM kammaM No aNNesiM, saM pariNNAya mehAvI va sayaM chajjIvanikAyasatthaM samAraMbhejA Neva'NNehiM chajjIvanikAyasatthaM samAraMbhAvejA va'paNe chajjIvanikAyasatthaM samAraMbhaMte samaNujANejjA, jassete chajjIvanikAya satthasamAraMbhA pariNNAyA bhavaMti se hu muNI pariNNAyakamme ( sU0 61 ) timi // iti saptamodezakaH / iti prathamamadhyayanam // 'se' iti pRthivyuddezakAdyabhihitanivRttiguNabhAk SaDjIvanikAyahanananivRso 'vasumAn' vasUni dravyabhAvabhedAdvidhAdravyavasUni - marakatendranIlavajrAdIni bhAvavasUni samyaktvAdIni tAni yasya yasminvA santi sa vasumAn dravyavAnityarthaH, iha ca bhAvavasubhirvasumattvamaGgIkriyate, prajJAyante yaistAni prajJAnAni - yathAvasthitaviSayagrAhINi jJAnAni sarvANi samanyAgatAni prajJAnAni yasyAtmanaH sa sarvasamamvAgataprajJAnaH- sarvAvabodhavizeSAnugataH sarvendriyajJAnaiH paTubhiryathAvasthitaviSayamAhibhiraviparItairanugata itiyAvat tena sarvasamanvAgataprajJAnenAtmanA, athavA sarveSu dravyaparyAyeSu samyaganugataM prajJAnaM 1 itaH prAk punaH punastatraivotpattiH' iti pra na ca yuktaH 2 punaH punastatraiva saGgaH karmotpattirUpaH. Jan Estication Intemational For Parts Only ~161~# Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [61], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata nynyo zl [61]] zrIAcA- yasyAtmanaH sa sarvasamanvAgataprajJAna AtmA, bhagavadvacanaprAmANyAdevametat dravyaparyAyajAta nAnyatheti sAmAnyavizeSapari- 1zakha.pari1 rAjavRttiHcchedAgnizcitAzeSajJeyaprapazcasvarUpaH sarvasamanvAgataprajJAna Atmetyucyate, athavA-zubhAzubhaphalasakalakalApaparijJAnAnnara(zI0) katiryaknarAmaramokSasukhasvarUpaparijJAnAccAparituSyannanaikAntikAdiguNayukte saMsArasukhe mokSAnuSThAnamAviSkurvan sarva samanvAgataprajJAna AtmA'bhidhIyate, tenaivaMvidhenAtmanA ' akaraNIyam' akartavyamihaparalokaviruddhatvAdakAryamiti matvA 81 // 79 // nAnveSayet-na tadupAdAnAya yanaM kuryAdityarthaH, kiM punaH tadakaraNIyaM nAnveSaNIyamiti !, ucyate, 'pApaM karma' adhaHpatanakAritvAtpApaM kriyata iti karma, taccASTAdazavidha prANAtipAtamRpAvAdAdattAdAnamaithunaparigrahakrodhamAnamAyAlobhapremadve pakalahAbhyAkhyAnapaizUnyaparaparivAdaratyaratimAyAmRSAmithyAdarzanazalyAkhyamiti, evametat pApamaSTAdazabhedaM nAnveSayet-na| dAkuryAt svayaM na cAnyaM kArayet na kurvANamanyamanumodeta / etadevAha-taM pariNNAya mehAcI'tyAdi 'tat' pApama-18 STAdazaprakAra pariH-samantAt jJAtvA medhAvI-maryAdAvAn naiva svayaM SaDjIvanikAyazastraM svakAyaparakAyAdibhedaM samA-| jarabheta naivAnyaiH samArambhayet na cAnyAn samArabhamANAn samanujAnIyAt, evaM yasyaite suparIzyakAriNaH par3ajIva-13 ta nikAyazastrasamArambhAH tadviSayAH pApakarmavizeSAH parijJAtA jJaparijJayA pratyAkhyAnaparijJayA ca, sa eva muniH pratyA-16 khyAtakarmatvAt-pratyAkhyAtAzeSapApAgamatvAt , tadanyaivaMvidhapuruSavaditi / itizabdo'dhyayanaparisamAptipradarzanAya, avImIti sudharmasvAmyAha svamanISikAvyAvRttaye, bhagavato'panItaghanaghAtikarmacatuSTayasya samAsAditAzeSapadArthAvirbhAvakadivyajJAnasya praNatAzeSagIrvANAdhipatezcatustriMzadatizayasamanvitasya zrIvardhamAnasvAmina upadezAtsarvametadAkhyAtaM / anukrama [62 walpatnamang ~162~# Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [61], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] yadatikAnta mayeti / uktaH sUtrAnugamaH nikSepazca sasUtrasparzaniyuktiH / samprati nayA naigamAdayaH, te cAnyatra suvicAritAH, saGkepatastu sarve'pi ete dvedhA bhavanti, jJAnanayAzcaraNanayAzca, tatra jJAnanayA jJAnameva pradhAna mokSasAdhanamityadhyavasyanti, hitAhitaprAptiparihArakAritvAt jJAnasya, tatpUrvakasakaladuHkhaprahANAJca jJAnameva na tu kriyA, caraNanayAstu caraNasya prAdhAnyamabhidadhati, anvayavyatirekasamadhigamyatvAtsakalapadArthAnAM, tathAhi-satyapi jJAne sakalavastugrAhiNi samullasite na caraNamantareNa bhavadhAraNIyakarmocchedaH, tadanucchedAca mokSAlAbhaH, tasmAnna jJAnaM pradhAna, caraNe punaH sati sarvamUlottaraguNAkhye ghAtikarmocchedaH, taducchedAt kevalAvabodhaprAptiH, tatazca yathAkhyAtacAritravahijvAlAkalApapratApitasakalakarmakandocchedaH, taducchedAvyAbAdhasukhalakSaNamokSAvAptiriti, tasmAcaraNaM pradhAnamityadhyavasthAmaH / atrocyate, ubhayamapyetanmithyAdarzanaM, yata uktam-"hayaM nANaM kiyAhINaM, hayA annANao kiyA / pAsaMto paMgulo daho, 4 dAdhAvamANo ya aMdhao // 1 // " tadevaM sarve'pi nayAH parasparanirapekSA mithyAtvarUpatayA na samyagbhAvamanubhavanti, samu|ditAstu yathAvasthitArthapratipAdanena samyaktvaM bhavanti, yata uktam-"aivaM sabvevi NayA micchAdihI sapakvapaDi baddhA / aNNoNNaNissiyA puNa havaMti te ceva sammattaM // 1 // " tasmAdubhayaM parasparasApekSaM mokSaprAptaye alaM, na pratyekaM jJAnaM dAcaraNaM ceti, nirdoSaH khalveSa pakSa iti vyavasthitaM / tathA cobhayaprAdhAnyadidarzayiSayAha-savvesipi NayANaM bahuvidhavatta 1hata jJAnaM kriyAhInaM hatAzAnataH kiyA / pazyan pardagdho bhASazcAndhaH // 1 // 2 evaM sarve'pi nayAH sidhyAraSTayaH sapakSapratibaddhAH / anyo'nyanizritAH punarbhavanti ta eva samyaktvam // 1 // SUASANATATAKUTSARAKS6 anukrama [62 wwwanditimaryam ~163~# Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [7], mUlaM [61], niryukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 80 // zrIAcA * svayaM NisAmesA / taM sabvaNayavimuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU // 1 // caraNaM ca guNazca caraNaguNau tayoH sthitazcarAGgavRttiH raNaguNasthitaH, guNazabdopAdAnAt jJAnameva parigRhyate, yato na kadAcidAtmano guNinastena jJAnAkhyena guNena viyo(zI0) uu go'sti tato'sau sahabhAvI guNaH, ato bahuvidhavaktavyaM nayamArgamavadhAryApi saGkSepAt jJAnacaraNayoreva sthAtavyamiti * nizcayo viduSAM na cAbhilaSitaprAptiH kevalena caraNena, jJAnahInatvAt, andhagamikriyAprativiziSTapradezaprAptivat na ca jJAnamAtreNAbhISTaprAptiH, kriyAhInatvAt cakSurjJAnasamanvitapaGgapuruSa ardhadagdhanagaramadhyAvasthitayathAvasthitadarzijJAnavat, tasmAdubhayaM pradhAnaM, nagaradAha nirgame panabandhasaMyogakriyAjJAnavat // evamidamAcArAGgasandohabhUtaM prathamAdhyayanaM SaGgIvanikAyasvarUparakSaNopAya garbhamAdimadhyAvasAneSu dayaikarasamekAntahitApattikAri mumukSuNA yadA'dhItaM bhavati sUtrataH zikSakeNArthatazcAvaghRtaM bhavati zraddhAmasaMvegAbhyAM ca yathAvadAtmIkRtaM bhavati tato'sya mahAvratAropaNamupasthApanaM parIkSya nizIthAdyabhihitakrameNa sacittapRthivImadhyagamanAdinA zradadhAnasya sarve yathAvidhi kAryam / kaH punarupasthApane vidhiriti ?, atrocyate, zobhaneSu tithikaraNanakSatramuhUrtteSu dravyakSetrabhAveSu ca bhagavatAM pratikRtIrabhivandya pravarddhamAnAbhiH stutibhiH atha pAdapatitotthitaH sUriH saha zikSakeNa mahAtratAropaNapratyayaM kAyotsargamutsAyaikaikaM mahAtratamAdita Arabhya triruccArayed yAvanizibhuktiviratiravikalA triruccAritA, pazcAdidaM triruccaritavyam - 'IcceiyAI paMca maha yAI rAibhauyaNaveramaNachaDAI acahiyahayAe upasaMpajittA NaM viharAmi pazcAdvandanakaM datvotthito'bhidhatte avanatAGga // 80 // 1 ityetAni pakSa mahAnatAni rAtribhojanaviramaNapaSThAni AtmahitArthAyopasaMpaya virahAni. Jan Estication Intl For Pantry ~164~# zastra. pari 1 uddezakaH 7 www.indiary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 1 ], uddezaka [7], mUlaM [61], niryukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yaSTiH - 'saMdizata kiM bhaNAmI 'ti ?, sUriH pratyAha- ' vanditvA'bhidhatsve' tyevamukto'bhivandyeotthito bhaNati - 'yuSmAbhirmama mahAvratAnyAropitAni icchAmyanuziSTi' miti, AcAryo'pi praNigadati - 'nistArakapArago bhavAcAryaguNairvarddhasva' vacanaviratisamanantaraM ca surabhivAsacUrNamuSTiM ziSyasya zirasi kirati, pazcAdvandanakaM dattvA pradakSiNIkarotyAcArya namaskAramAvarttayan punarapi vandate, tathaiva ca karoti sakalakriyAnuSThAnam, evaM tripradakSiNIkRtya viramati ziSyaH, zeSAH sAdhavazcAsya mUrdhni yugapadvAsamuSTiM vimuJcanti surabhiparimalAM batijanasulabhakesarANi vA, pazcAtkAritakAyotsargaH sUrirabhidadhAti - gaNastava koTikaH sthAnIyaM kulaM vairAkhyA zAkhA amukAbhidhAna AcArya upAdhyAyazca sAdhvyAH pravasiMnI tRtIyoddeSTavyA yathA''sannaM copasthApyamAnA ratnAdhikA bhavanti, pazcAdAcAmlaM nirvikRtikaM vA svagacchasantatisamAyAtamAcarantIti / evametadadhyayanamAdimadhyAntakalyANakalApayogi bhavyajanatAmanaHsamAdhAnAdhAyi priyaviprayogAdiduHkhAvarttabahulakaSAyajhapAdikulAkulaviSamasaMsRtisaritsAraNasamarthamamaladayaikarasamasakRdabhyasitavyaM mumukSuNeti // AcAryazrIzIlAGkaviracitA zastraparijJAdhyayanaTIkA samApteti (granthAmaM zlokAH 2221 ) // Etication national For Parts Only ~165~# Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [61], niyukti: [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: FOREQra PAIKXKAKAMANANENNAINIKMAINMENMENKRAMEAKS ityAcArAGge zastraparijJAdhyayanam // 1 // ~166~23 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryuktiH [171] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH namaH zrIvarddhamAnAya, varddhamAnAya paryayaiH / uktAcAraprapazcAya, niSprapaJcAya tAyine // 1 // zastraparijJAvivaraNamatigahanamitIva kila vRtaM pUjyaiH / zrIgandhahastimitrairvivRNomi tato'hamavaziSTam // 2 // uktaM prathamAdhyayanaM, sAmprataM dvitIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - iha hi mithyAtvopazamakSaya kSayopazamAnyatarAvAtasamyagdarzanajJAna kAryasyAtyantikaikAntAnAbAdhaparamAnandasvatattvasukhAnAvaraNajJAnadarzanalakSaNalakSitamokSakAraNasyAzravanirodhanirjarArUpasya mUDhottaraguNabhedabhinnasya cAritrasyAparA zeSaztavRtikalpaniSpAditaniSpratyUhasakalaprANigaNasaGghaTTanaparitApanApadrAvaNanivRttirUpasya saMsiddhaye maraNAbhAvaprasaGgAdabhUtaguNAtmadharmajJAnopalabdherbArhaspatyamatanirAsena sAmAnyato jIvAstitvaM pratipAdya vizeSatazca bauddhAdimatanirAsenai kendriyAvanivanAnalapavanavanaspatibhedAMzca jIvAn prakaTayya yathAkramaM | samAnajAtIyAzmalatAdyuddhe dadarzanAdarzomAMsAGkuravat avikRtabhUmikhananopalabdhermmaNDUkavat viziSTAhAropacayApacayazarIrAbhivRddhikSayAnvayavyatirekagaterarbha kazarIravat aparapreritApratihatA niyatatirazcInagamanAGgavAzvAdivat sAlakakanUpurAlaGkArakAminIcaraNatADana vikArAdhigateH kAmukavadityAdibhiH prayogeH tathoccaiH zira udghATya sUkSmavAdaradvitricatuSpaJcendriyasaMjJItaraparyApta ka aparyAptakabhedAMzca pradarzya zastraM ca svakAyaparakAyabhedabhinnaM tadvadhe vandhaM viratiM ca pratipAdya punarapi tadeva cAritraM yathA sampUrNabhAvamanubhavati tathA'nenAdhyayanenopadizyate, tathAhi - adhigatazastraparijJA sUtrArthasya tatpratipAditaikendriyapRthivIkAyAdi zraddadhAnasya samyak tadrakSApariNAmavataH sarvopAdhizuddhasya tadyogyatayA''ropitapaJcamahAvratabhArasya sAdhoryathA rAgAdikaSAyalokasya zabdAdiviSayalokasya vA vijayo bhavati tathA'nenAdhyayanena pratipAdyate / Jain Estication Intl For Parts Only mudraNadoSAt atra niyukti-krama punaH likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niryuktiH 163 - 2' nirdezita: dvitIyaM adhyayanaM "lokavijaya'' Arabdha:, ~167~# www.andlibrary.org Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [163-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: [61]] zrIAcA-5 tathA ca niyuktikAreNAdhyayanArthAdhikAraH zastraparijJAyAM prAgniradezi-" loo jaha bajjhai jaha ya taM vijahiyavaM"ti, loka.vi.2 rAgAvRttiH ityanena sambandhenAyAtasyAsthAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti / tatra sUtrArthakathanamanuyogaH, tasya dvArANi (zI0) upAyA vyAkhyAnAnItyarthaH, tAni copakramAdIni, tatropakramo dvedhA-zAstrAnugataH zAstrIyaH lokAnugato laukika iti, nikSepavidhA-oghanAmasUtrAlApakaniSpannabhedAt, anugamo dvedhA-sUtrAnugamo niyuktyanugamazca, nayA-naigamAdayaH / / // 82 // tatra zAstrIyopakramAntargato'rthAdhikAro dedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikArazca, tatrAdhyayanArthAdhikAro'dhyayana sambandhe zastraparijJAyAM prAgeva niradezi, uddezArthAdhikAraM tu svayameva niyuktikAraH prcikttyissuraah|| sayaNe ya aDhataM bIpagaMmi mANo a atthasAro a| bhogesa loganissAha loge amamijayA ceva // 16 // tatra prathamoddezakArthAdhikAraH 'svajane' mAtApitrAdike abhiSvaGgo'dhigatasUtrArthena na kArya ityadhyAhAraH, tathA ca sUtram-'mAyA me piyA meM ityAdi 1, 'adaDhattaM bIyagaMmitti dvitIya uddezake ahRDhatvaM saMyame na kAryamiti zeSA, | viSayakaSAyAdau cAdRDhatvaM kAryamiti, vakSyati ca-'araI AuTTe mehAvI' 2, tRtIya uddezake 'mANo a asthasAro a'tti jAtyAdhupetena sAdhunA karmavazAdvicitratAmavagamya sarvamadasthAnAnAM mAno na kAryaH, Aha ca-ke goAvAdI | ke mANAvAdI'tyAdi, arthasArasya ca nissAratA varNyate, tathA ca-'tiviheNa jA'vi se tattha mattA appA vA bahugA| ve'tyAdi i, caturthe tu 'bhogesusi bhogeSvabhiSvaGgo na kArya iti zeSaH, yato bhoginAmapAyAn vakSyati, sUtra c-thii-13|| 82 // hiM loe pamvahie' 4, pazcame tu 'logaNissAe'tti tyatasvajanadhanamAnabhogenApi sAdhunA saMyamadehapratipAlanAya svArthI anukrama [62] wwwandltimaryam mudraNa doSAt atra niyukti-krama puna: likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niyukti: 163-R' nirdezita: ~168~# Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [163-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] rambhapravRttalokanizrayA viharttavyamiti zeSaH, tathA ca sUtram-'samuchie aNagAre ityAdi jAva paricae' 5, paSThoddezake | tu-'loe amamijayA ceca' lokanizrayA'pi viharatA sAdhunA tasmin loke pUrvAparasaMstute'saMstute ca na mamatvaM kArya Tra paGkajavattadAdhArasvabhAvAnabhiSvaGgiNA bhAvyamiti, tathA ca sUtram-je mamAIyamaI jahAti se jahAti mamAtiya' gAthAtApArthaH / nAmaniSpanne tu nikSape lokavijaya iti dvipadaM nAma, tatra lokavijayayonikSepaH kAryaH, sUtrAlApakaniSpanne ca nikSepe yAni nikSepArhANi sUtrapadAni teSAM ca nikSepaH kAryaH, sUtrapadopanyastamUlazabdasya ca kapAyAbhidhAyakatvAt kapAyAzca nikSeptavyAH, tadeva nAmaniSpannaM bhaviSyatsUtrAlApakaniSpanna nikSepopakSipta sAmarthyAyAtaM ca yannikSeptavyaM taniyuktikAro gAthayA sapiNDyA''caSTe| logassa ya vijayassa ya guNassa mUlassa taha ya ThANassa / nikkhevo kAyabbo jamUlAgaM ca saMsAro // 164 // 18 | kaNThyA, kevalaM 'jaMmUlAgaM ca saMsAra' iti yanmUlakaH saMsArastasya ca nikSepaH kAryaH, tacca mUlaM kaSAyAH, yataH nArakatiryanarAmaragatiskandhasya garbhaniSekakalalArcudamAMsapezyAdijanmajarAmaraNazAkhasya dAridyAyanekavyasanopanipAtapatragahanasya priyaviprayogApriyasamprayogArthanAzAnekavyAdhizatapuSpopacitasya zArIramAnasopacitatIvrataraduHkhopanipAtaphalasya saM-13 sArataromalamU-Aya kAraNaM kapAyA:-kapaH-saMsArastasyA''yA itikRtvA // tadevaM yAnyatra nAmaniSpane yAni ca sUtrASIlApakaniSpanne nikSeptavyapadAni sambhavanti tAni niyuktikAraH suhRdbhUtvA vivekenA''caSTe logoti ya vijaatti ya ajjhayaNe lakkhaNaM tu niSphaNaM / guNamUlaM ThANaMti ya muttAlAve ya nipphaNNaM // 16 // anukrama [62 wwwandltimaryam ~169~# Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [165-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA prata loka.vi.2 uddezakaH1 [61]] kaNThayA, tatra 'yathoddezastathA nirdeza'iti nyAyAllokavijayayonikSepamAharAGgavRttiH|logassa ya nikkhevo aDhaviho chabbiho u vijayassa / bhAve kasAyalogo ahigAro tassa vijaeNaM // 166 // (zI0) | tatra lokyata iti lokaH, 'loka darzana' ityasmAddhAtoH 'akartari ca kArake saMjJAyA (pA. 3-3-19) miti ghaJ, sa ca dharmAdharmAstikAyavyavacchinnamazeSadravyAdhAraM vaizAkhasthAnasthakaTinyastakarayugmapuruSopalakSitamAkAzakhaNDaM paJcAstikAyAtmako veti, tasya nikSepo'STadhA-nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhavabhAvaparyavabhedAt, 'chabiho u vijayassa'tti vijayaH abhibhavaH parAbhavaH parAjaya iti paryAyAH, tasya nikSepaH Sanidho vakSyate, tatrASTaprakAre loke yenAtrAdhikArastamAha-bhAve 8 kasAyalogo'tti bhAvalokenAtrAdhikAraH, sa ca bhAvaH SaTprakAra audayikAdiH, tatrApyaudayikabhAvakaSAyalokenAdhikAraH, tanmUlatvAt saMsArastha, yadyevaM tataH kimata Aha-'ahigAro tassa vijaeNa'ti adhikAro-vyApAraH, tasya-audayikabhAvakaSAyalokasya 'vijayena' parAjayeneti gAthArthaH // tatra loko'STadhA nikSepArtha prAgupAdezi vijayazca podA, tannikSepArthamAhalogo bhaNio davaM khittaM kAlo abhAvavijao abhiva loga bhAvavijao pagayaM jaha bajAI logo 167 / tatra lokazcaturviMzatistave vistarato'bhihitaH, nanu ca keyaM vAco yuktiH? 'lokazcaturviMzatistave'bhihita' iti, kimatrAnupapannam ?, ucyate, iha hyapUrvakaraNaprakramAdhirUDhakSapakaneNidhyAnAgnidagdhaghAtikamrmendhanenotpannanirAvaraNajJAnena vipacyamAnatIrthakaranAmAvirbhUtacaturviMzadatizayopetena zrIvarddhamAnasvAminA heyopAdeyArthAvirbhAvanAya sadevamanujAyAM pariSadyAcA anukrama [62 // 83 // wwwandltimaryam | mudraNa doSAt atra niyukti-krama puna: likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niyukti: 165-R' nirdezita: ~170~# Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [167-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAka [61]] AMERICRORSCOS rArthoM vabhASe, gaNadharaizca mahAmatibhiracintyazaktyupetaigA~tamAdibhiH pravacanArthamazeSAsumadupakArAya sa evAcArAGgatayA dabhe, AvazyakAntarbhUtazcaturviMzatistavastvArAtIyakAlabhAMvinA bhadrabAhusvAminA'kAri, tatazcAyuktaH pUrvakAlabhAvinyAcArAGge vyAkhyAyamAne pazcAtkAlabhAvinA caturviMzatistavenAtideza iti kazcit sukumAramatiH, atrAha-naiSa doSo, yato bhadrabAhusvAminA'yamatidezo'bhyadhAyi, sa ca pUrvamAvazyakaniyukti vidhAya pazcAdAcArAGganiyuktiM cakre, tathA cokam-"Assayarasa dasakAliyassa taha uttarajjhamAyAre"tti sUktam / vijayasya tu nikSepaM nAmasthApane kSuNNatvAdada nAhatya dravyAdikamAha-davamityAdinA, dravyavijayo vyatirikto dravyeNa dravyAt dravye vA vijayaH kaTutiktakaSA yAdinA zleSmAdenaeNpatimallAdervA, kSetravijayaH paTkhaNDabharatAdeyasmin vA kSetre vijayaH prarUpyate, kAlavijaya iti kAlena || vijayo yathA paSTibhirvarSasahasrairbharatena jitaM bharataM, kAlasya prAdhAnyAt, bhRtakakarmaNi vA mAso'nena jita iti, yasmin | davA kAle vijayo vyAkhyAyata iti, bhAvavijaya audayikAderbhAvasya bhAvAntareNa aupazamikAdinA vijyH| tadevaM lo kavijayayoH svarUpamupadaya prakRtopayogyAha-'bhavetyAdi, atra hi bhavalokagrahaNena bhAvaloka evAbhihitaH, chandobhaGgabhItyA hasva evopAdAyi, tathA cAvAci-"bhAve kasAyalogo ahigAro tassa vijaeNaM ti, tasya audayikabhAvakapAyalokasya aupazamikAdibhAvalokena vijayo yata etadatra prakRtam, idamatra hRdayam-aSTavidhalokapaDDidhavijayayoH prA 1yAvazyakasya dazakAlikasya tathottarAdhyayanevAcAre anukrama [62 wwwlandltimaryam | mudraNa doSAt atra niyukti-krama puna: likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niyukti: 167-R' nirdezita: ~171~# Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [167-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: [61]] zrIAcA- da vyAvarNitasvarUpayorbhAvalokabhAvavijayAbhyAmatropayoga iti, yathA cASTaprakAreNa karmaNA lokaH-prANigaNo badhyate, loka.vi.2 rAvRttiH bandhasyopalakSaNatvAdyathA ca mucyata ityetadapyatrAdhyayane prakRtamiti gAthArthaH // tenaiva bhAvalokavijayena kiM phalamityAha(zI0) vijio kasAyalogo seyaM khutao niyatti hoi / kAmaniyattamaI khalu saMsArA muccaI khippaM // 168 // uddezakaH1 II vyAkhyA-'vijitaH' parAjitaH, ko'sau ?-kapAyalokaH audayikabhAvakaSAyaloka itiyAvat, vijitakaSAyalokaH || // 84 // san kimavAmotItyAha-saMsArAgmucyate kSipram , atastasmAnnivartituM zreyaH, khurvokyAlaGkAre avadhAraNe vA, nivartituM zreya eva, kiM kaSAyalokAdeva nivRttaH saMsArAnmucyate AhozvidanyasmAdapi pApopAdAnahetoriti darzayati-kAme tyAdi gAthArddha sugamam / gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAlApakaniSpannanikSepAvasaraH, sa ca sUtre sati bhavati, tatrAsva|litAdiguNopetaM sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM, taccedam-'je guNe se mulaDhANe je bhUlahANe se guNe' ityAdi / | asya ca nikSepaniyuktyanugamena pratipadaM nikSepaH kriyate, tatra guNasya pazcadazadhA nikSepa:dAdabbe khitte kAle phala paJjava gaNaNa karaNa anbhaase| guNaguNe aguNaguNe bhava sIlaguNe ya bhAvaguNe // 19 // nAmaguNaH sthApanAguNaH dravyaguNaH kSetraguNaH kAlaguNaH phalaguNaH paryavaguNaH gaNanAguNaH karaNaguNaH abhyAsaguNaH |guNAguNaH aguNaguNaH bhavaguNaH zIlaguNaH bhAvaguNaveti gAthAsamAsArthaH // tadevaM sUtrAnugamena sUtre samuccarite nikSepaniyuktyanugamena tadavayave nikSipte satyupodghAtaniyuktaravasaraH, sA ca 'uddese'tyAdinA dvaargaathaadvyenaanugntbyaa| sAmprataM sUtrasparzikaniyuktaravasaraH, tatrApi sugamanAmasthApanAbyudAsena dravyAdikamAha anukrama [62 wwwandltimaryam mudraNa doSAt atra niyukti-krama puna: likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niyukti: 167-R' nirdezita: ~172~# Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [170-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] RECA bdhaguNo vvaM ciya guNANa jaM taMmi saMbhavo hoi / saccitte acitte mIsaMmi ya hoi davaMmi // 17 // tatra dravyaguNo nAma dravyameva, kimiti !, guNAnAM yato guNini tAdAtmyena sambhavAt (vaH), nanu ca dravyaguNayorlakSaNavidhAnabhedAjhedaH, tathAhi-dravyalakSaNa-guNaparyAyavad dravyaM, vidhAnamapi-dharmAdharmAkAzajIvapudgalAdikamiti, guNalakSaNaM-dravyAzrayiNaH sahavartino nirguNA guNA iti, vidhAnamapi-jJAnecchAdveSarUparasagandhasparzAdayaH svagatabhedabhinnA iti, naiSa doSo, yato dravye sacittAcittamitrabhedabhinne sa guNastAdAtmyena sthitaH, tatrAcittadravyaM dvidhA-arUpi rUpi dAca, tatrArUpidravyaM vidhA-dharmAdharmAkAzabhedabhinnaM, tacca gatisthityavagAhadAnalakSaNaM, guNo'pyasyAmUrttatvAgurulaghupayo yalakSaNaH, tatrAmUrtatvaM trayasyApi svaM rUpaM na bhedena vyavasthitam , agurulaghuparyAyo'pi, tatparyAyatvAdeva, mRdo mRtpiNDa sthAsakozakuzUlaparyAyavat, rUpidravyamapi skandhataddezapradezaparamANubhedaM, tasya ca rUpAdayo guNAH abhedena vyavasthitAH, lAbhedenAnupalabdheH, saMyogavibhAgAbhAvAt , svAtmavat / tathA sacittamapyupayogalakSaNalakSitaM jIvadravyaM, na ca tasmAdbhinnA jJAnAdayo guNAH, tabhede jIvasyAcetanatvaprasaGgAt , tatsambandhAdaviSyatIti cet, anupAsitaguroridaM vaco, yato na hi svato'satI zaktiH kartumanyena pAryate, na hyandhaH pradIpazatasambandhe'pi rUpAvalokanAyAlamiti / anayaiva dizA miznadravye - pyekatvasaMyojanA svabuddhyA kAryeti gAthArthaH // tadevaM dravyaguNayorekAntenaikatve pratipAdite satyAha ziSyaH-tatkimidA nImabhedo'stu, naitadapyasti, yataH sarvathA'bhede'bhyupagamyamAne satyekenaivendriyeNa guNAntarasyApyupalabdheraparendriyavaiphalya hAsyAt , tathAhi-cUtaphalarUpAdau cakSurAdyupalabhyamAne rUpAdyAtmabhUtAvayavidravyAvyatiriktarasAderapyupalabdhiH sthAd, rU anukrama [62 C wwwandltimaryam mudraNa doSAt atra niyukti-krama puna: likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niryukti: 170-R' iti nirdezita: ~173~# Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [170-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: [61]] zrIAcA- pAdisvarUpavat, evaM hyabhedaH syAd-yadi rUpAdau samupalabhyamAne'nye'pi samupalabhyeran, anyathA viruddhadharmAdhyAsA- loka.vi.2 raavRttiH||niyern ghaTapaTavaditi / tadevaM bhedAbhedopapattibhiAkulitamatiH ziSyaH pRcchati-ubhayathA'pi doSApattidarzanAtkathaM | (zI0) yahImaH, AcArya Aha-ata eva bhedAbhedo'stu, tatrAbhedapakSe dravyaM guNo bhedapakSe tu bhAvo guNa iti, tathAhi-guNagu-18| dAuddezakaH1 NinoH paryAyaparyAyiNoH sAmAnyavizeSayoravayavAvayavinobheMdAbhedavyavasthAnenaivAtmabhAvasadbhAvAt, Aha hi-"danvaM // 85 // dapajjavavijuyaM dabbaviuttA ya pajjavA Nasthi / uppAyaThiibhaMgA haMdi daviyalakkhaNaM eyaM // 1 // nayAstava syAtsadalA chitA ime, rasopaviddhA iva lohadhAtavaH / bhavantyabhipretaphalA yatastato, bhavantamAryAH praNatA hitaissinnH||2||"i-18 datyAdi skhayUthyaratra bahu vijRmbhitamityalaM vistareNa / etadeva niyuktikAraH samastadravyapradhAne jIvadravye guNabhedena vyava sthitamAha____saMkuciyaviyasiyattaM eso jIvassa hoi jiivgunno| pUrei haMdi loga bahuppaesattaNaguNaNaM // 171 // I jIvo hi sayogivIryasadvyatayA pradezasaMhAravisargAbhyAmAdhAravazAt pradIpavat saGkucati vikasati ca, eSa jIvasyAtmabhUto guNo, bhedaM vinA'pi SaSTha cupalabdheH, tadyathA-rAhoH ziraH zilAputrakasya zarIramiti, tadbhava eva vA saptasamudghAtavazAt saGghacati vikasati ca, samyak-samantataH ut-prAbalyena hananam -itazcetazcAtmapradezAnAM prakSepaNaM samudghAtaH, sa ca kaSAyavedanAmAraNAntikavaikriyataijasAhArakakevalisamudghAtabhedAt saptadhA, tatra kaSAyasamudghAto'nantA padavyaM paryAyaviyutaM vyaniyutAya parthavA na santi / utpAdasthitibhAnA indhi dravyalakSaNametat // 1 // anukrama [62] H // 85 // wwwandltimaryam mudraNa doSAt atra niyukti-krama puna: likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niryukti: 170-R' iti nirdezita: ~174~# Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryukti: [171-R.] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra [01], aMga sUtra -[01] " AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH nubandhikrodhAdyupahatacetasa AtmapradezAnAmitazcetazca prakSepaH ityevaM tIvrataravedanopahatasyApi vedanAsamudghAtaH, mAraNAntikasamudghAto hi mumUrSorasumata Aditsitotpattipradeze AlokAntAdAtmapradezAnAM bhUyo bhUyaH prakSepasaMhArAviti, vaikri| yasamudghAto vaikriyalabdhimato vaikriyotpAdanAya bahirAtmapradezaprakSepaH, taijasasamudghAtastaijasazarIranimittaM tejolezyAlavidhamatastejolezyA prakSepAvasare iti, AhArakasamudghAtazcaturdazapUrvavida AhArakalabdhimataH kacitsandehApagamanAya tIrthaGkarAntikagamanArthamAhAra kazarIraM samupAdAtuM bahirAtmapradezaprakSepaH, kevalisamudghAtaM tu samastalokavyApitayA'ntanatAnyasamuddhAtaM niyuktikAraH svata evAcaSTe - 'pUrayati' vyApnoti handItyupapradarzane, kim ? - 'lokaM' caturddazarajavAtmakamAkAzakhaNDaM, kuto ?, bahupradezaguNatvAt tathAhi utpannadivyajJAna AyuSo'lpatvamavadhArya vedanIyasya ca prAcurya daNDAdikrameNa lokapramANatvAdAtmapradezAnAM lokamApUrayati, taduktam- "daMDe kavADe maMthaMtare ya'tti gAthArthaH // gato dravyaguNaH, kSetrAdikamAha devakuru susamasusamA siddhI niSbhaya dugAdiyA caiva / kala bhoaNujju baMke jIvamajIve ya bhAvaMmi // 172 // kSetraguNaH devakurvAdiH kAlaguNe suSamasuSamAdiH, phalaguNe siddhiH paryavaguNe nirbhajanA, gaNanAguNe dvikAdi, karaNaguNe kalAkauzalyam, abhyAsaguNe bhojanAdi, guNAguNe RjutA, aguNaguNe vakratA, bhavaguNazIlaguNayorbhAvaguNArthamupAttena jIvagrahaNena gatArthatvAdnAthAyAM pRthaganupAdAnaM, bhavaguNo jIvasya nArakAdirbhavaH, zIlaguNo jIvaH kSAntyAyu 1 daNDaH kapATaye mandhA antarANi ca Jain Estucation Intimanal For Fanart Use Only mudraNadoSAt atra niyukti-krama punaH likhitam, tat kAraNatvAt mayA 'R' saMjJA datvA niryuktiH '170 -R' nirdezitaH ~175 ~# Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) yy sUtrAMka [61] anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryuktiH [172] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 11 // 86 // peto, bhAvaguNo jIvAjIvayoH, iti saMyojyakeko vyAkhyAyate tatra devakurUttarakuru harivarSaramyaka haimavata hairaNyavataSaTpaJcA zadantaradvIpakAkarmmabhUmInAmayaM guNo, yaduta tatratyamanujA devakumAropamAH sadAvasthitayauvanA nirupakramAyuSo manojJazabdAdiviSayopabhoginaH svabhAvamAddevArjavaprakRtibhadrakaguNAsannadevalokagatayazca bhavanti / kAlaguNo'pi bharatairAvatayoOM stisRSvapyekAntasupamAdiSu samAsu sa eva sadAvasthitayauvanAdiriti / phalameva guNaH phalaguNaH phalaM ca kriyAyA bhavati, tasyAzca kriyAyAH samyagdarzanajJAnacAritra rahitAyA aihikAmuSmikArthaM pravRttAyA anAtyantiko'naikAntiko bhavan phalaguNo'pyaguNa eva bhavati, samyagdarzanajJAnacAritrakriyAyAsvai kAntikAtyantikAnAbAdhasukhAkhyasiddhiphalaguNo'vAOM pyate etaduktaM bhavati samyagdarzanAdikaiva kriyA siddhiphalaguNena phalavatI, aparA tu sAMsArikamukhaphalAbhAsa eva, phalAdhyAropAnniSphaletyarthaH / paryAyaguNo nAma dravyasyAvasthAvizeSaH paryAyaH sa eva guNaH paryAyaguNaH, guNaparyAyayornayavAdAntareNAbhedAbhyupagamAt sa ca nirbhajanArUpo, nizcitA bhajanA nirbhajanA nizcito bhAga ityarthaH tathAhi--skandha dravyaM dezapradezena bhidyamAnaM paramANvantaM bhedaM dadAti paramANurapyekaguNakRSNadviguNakRSNAdinA anantazo'pi bhidyamAno bhedadAyIti / gaNanAguNo nAma dvikAdikaH, tena ca sumahato'pi rAzergaNanAguNeneyattA'vadhAryate / karaNaguNo nAma kalAkauzala, tathAhi udakAdI karaNapATavArtha gAtrotkSepAdikAM kriyAM kurvanti / abhyAsaguNo nAma bhojanAdiviSayaH, tadyathA tadaharjAtabAlako'pi bhavAntarAbhyAsAt stanAdikaM mukha eva prakSipati uparataruditazca bhavati, yadivA'bhyAsa| vazAt santamase'pi kavalAdermukhavivaraprakSepADhyA (po vyAkulita ceta so'pi ca tudaGgAtra kaNDUyanamiti / guNAguNo nAma guNa zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) Jain Estication intumatl For Party Use Onl ~176~# loka.vi.2 uddezakaH 1 // 86 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [172] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka SAGAR [61]] eva kasyacidaguNatvena vipariNamate, yathA''rjayopetasyarjutvAkhyo guNo mAyAvinaH pratyaguNo bhavati, uktaM ca-"zAThayaM hImati gaNyate vratarucau dambhaH zucau kaitavaM, zUre nipuNatA Rjau vimatitA dainyaM priyAbhApiNi / tejasvinyavaliptatA! mukharatA vaktaryazaktiH sthire, tatko nAma guNo bhavet sa viduSAM yo durjanai jitaH // 1 // " / aguNaguNo nAmAguNa eva ca kasyacit guNatvena vipariNamate, sa ca vanaviSayo, yathA gaugalirasaJjAtakiNaskandho gogaNasya madhye sukhenaivAste, tathA ca-"guNAnAmeva daurjanyAhuri dhuryo niyujyate / asaJjAtakiNaskandhaH, sukhaM jIvati gaurgaliH // 1 // " / bhavaguNo nAma bhavanti-utpadyante teSu teSu sthAneSviti nArakAdirbhavaH, tatra tasya vA guNo bhavaguNaH, sa ca jIvaviSayaH, tadyathAnArakAstIvrataravedanAsahiSNavastilazazchinnasandhAnino'vadhimantazca bhavaguNAdeva bhavanti, tiryazvazca sadasadvivekavikalA api santo gaganagamanalabdhimanto, gavAdInAM ca tRNAdikamapyazanaM zubhAnubhAvenApadyate, manujAnAM cAzeSakarmakSayo, devAnAM ca sarvazubhAnubhAvo bhavaguNAdeveti / zIlaguNo nAma parairAzyamAno'pi zIlaguNAdeva na krodhavazo bhavati, athavA zabdAdike zobhane azobhane vA svabhAvAdeva viditavedyavanmAdhyasthyamavalambate / bhAvaguNo nAma bhAvA:-audayikAdayasteSAM guNo bhAvaguNaH, sa ca jIvAjIvaviSayaH, tatra jIvaviSaya audayikAdiH poDhA, tatraudayikaH prazasto'pra zastazca, tIrthakarAhArakazarIrAdiH prazastaH, aprazastastu zabdAdiviSayopabhogahAsyaratyaratItyAdiH, aupazamika upazamazepANyantargatAyuSkakSayAnuttaravimAnaprAptilakSaNastathA satkarmAnudayalakSaNazceti, kSAyikabhAvaguNazcaturdo, tadyathA-kSINasapta urjave pra. 2 daurAramyAna pra. anukrama [62 wwwlandltimaryam ~177~# Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryukti: [172] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA / / 87 / / kasya punarmithyAtvAgamanaM 9 kSINamohanIyasyAvazyaMbhAvizeSaghAtikarmmakSayaH 2 kSINaghAtikarmmaNo'nAvaraNajJAnadarzanAvirAGgavRttiH 4 rbhAvaH 3 apagatAzeSakarmmaNo'punarbhavastathA''tyantikai kAnti kAnAbAdhaparamAnandalakSaNasukhAvAti 4 zveti, kSAyopa(zI0) zamikaH kSAyopazamikadarzanAdyavAptiriti, pAriNAmiko bhavyatvAdiriti, sAnnipAtikatvAdayikAdipaJcabhAvasamakAla* niSpAditaH, tadyathA - manuSyagatyudayAdaudayikaH sampUrNapazcendriyatvAvApteH kSAyopazamikaH darzanasaptakakSayAt kSAyikaH cAritramohanIyopazamAdaupazamikaH bhavyatvAtsAriNAmika iti ukto jIvabhAvaguNaH / sAmpratamajIvabhAvaguNaH, sa caudayikapAriNAmikayoreva sambhavati, nAnyeSAM tatraudayikastAvad udaye bhava audayikaH, sa cAjIvAzrayo'nayA vivakSayA, yaduta kAzcit prakRtayaH pudgalavipAkinya eva bhavanti, kAH punastAH ?, ucyante, audArikAdIni zarIrANi paJca SaT saMsthAnAni trINyaGgopAGgAni SaT saMhananAni varNapaJcakaM gandhadvayaM paJca rasA aSTau sparzA agurulaghunAma upaghAtanAma parAghAtanAma udyotanAma AtapanAma nirmANanAma pratyekanAma sAdhAraNanAma sthiranAma asthiranAma zubhanAma azubhanAma, etAH sarvA api pudgalavipAkinyaH, satyapi jIvasambandhitve pudgalavipAkitvAdAsAmiti, pAriNAmiko'jIvaguNastu | dvedhA-anAdipAriNAmikaH sAdipAriNAmikazceti, tatrAnAdipAriNAmiko dharmAdharmmAkAzAnAM gatisthityavagAhalakSaNaH, sAdipAriNAmikastvavendradhanurAdInAM paramANUnAM ca varNAdiguNAntarApattiriti gAthAtAtparyArthaH // ukto guNo, mUla nikSepArthamAha mUle chakaM dabve odaiucaesa AimUlaM ca / khitte kAle mUlaM bhAve mUlaM bhave tivihaM // 173 // Jan Estication Ital For Pantry Use Only ~178 ~# loka.vi. 2 uddezakaH 1 // 87 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [173] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] CLOSSAROKAR mUlasya poDhA nikSepo, nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt, nAmasthApane gatArthe, dravyamUlaM zazarIrabhavyazarIravyatiriktaM vidhA-audAyikamUlamupadezamUlamAdimUlaM ceti, tatraudayikadravyamUlaM vRkSAdInAM mUlatvena pariNatAni yAni dravyANi, upadezamUlaM yacikitsako rogapratighAtasamartha mUlamupadizatyAturAyeti, taca pippalImUlAdikaM, AdimUlaM nAma yadRkSAdimUlosattAvAdya kAraNaM, tadyat sthAvaranAmagotraprakRtipratyayAnmUlanivartanottaraprakRtipratyayAca mUlamutsadyate, etaduktaM / bhavati-teSAmaudArikazarIratvena mUlanivarttakAnAM pudgalAnAmudayiSyatA kArmaNaM zarIramAdyaM kAraNaM, kSetramUlaM yasmin kSetre | mUlamukhadyate vyAkhyAyate dhA, evaM kAlamUlamapi, yAvantaM vA kAlaM mUlamAste, bhAvamUlaM tu vidheti gAthArthaH / tathAhi odaiyaM uvadiTThA Ai tigaM mUlabhAva odi| Ayario uvadihA viNayakasAyAdio AI // 174 // bhAvamUlaM trividham-audayikabhAvamUlam upadeSTramUlam AdimUlaM ceti, tatraudayikabhAvamUlaM vanaspatikAyamUlatvamanubhavannAmagotrakarmodayAt mUlajIva eva, upadeSTrabhAvamUlaM tvAcArya upadeSTA-yaiH karmabhiH prANino mUlatvenotsadyante, teSAmapi mokSasaMsArayorvA yadAdibhAvamUlaM tasya copadeSTetyetadeva darzayati-viNayakasAAio AI tatra mokSasyAdimUlaM jJAnadarzanacAritratapaaupacArikarUpaH paJcadhA vinayaH, tanmUlatvAnmokSAvApleH, tathA cAha-"virNayA NANaM NANAu dasaNaM dasaNAhi caraNaM tu / caraNAhiMto mokkho mukkhe sukkhaM aNAbAhaM // 1 // vinayaphalaM zuzrUpA guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM virativiratiphalaM cAzravanirodhaH // 2 // saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarA phalaM dRSTam / 1 yinayAt jJAnaM zAnAdarzanaM jJAnadarzanAbhyo caraNa tu / jJAnadarzanacaraNebhyastu gokSo mokSa saukhyamanAyAdham // 1 // anukrama [62 wwwandltimaryam ~179~# Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [174] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: loka.vi.2 (zI0) [61] // 88 // zrIAcA- tasmArikrayAnivRttiH kriyAnivRtterayogitvam // 3 // yoganirodhAd bhavasantatikSayaH santatikSayAnmokSaH / tasmAtkalyArAvRttiHNAnAM sarveSAM bhAjanaM vinyH||4||" ityAdi, saMsArasya tvAdimUlaM viSayakaSAyA iti // mUlamuktamidAnI sthAnasya paJcadazadhA nikSepamAha NAmaMThavaNAdavie khittaddhA uha uvaraI vshii| saMjama paggaha johe ayala gaNaNa saMdhaNA bhAve // 17 // tatra dravyasthAnaM jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM dravyANAM sacittAcittamizrANAM sthAnam-AzrayaH, kSetrasthAnaM bharatAdi UrdhvAdhastiryaglokAditi, yatra vA kSetre sthAnaM vyAkhyAyate, addhA-kAlaH tatsthAnaM dvidhA-kAyasthitibhavasthitibhedAt, tatra kAyasthitiH pRthivyaptejovAyUnAmasaGkaveyA utsarpiNyavasarpiNyaH, vanaspatestu tA evAnantAH, vikalendriyANAma(NAM)saGghayeyA varSasahasrAra, pavendriyatiryagmanujAnAM saptASTau vA bhavAH / bhavasthitistu vAyUdakavanaspatidhivInAM trisaptadazadvAviMzativarSasahasrAtmikA, tejasakhINyahorAtrANi, dvIndriyANAM zaGkhAdInAM dvAdaza varSANi, zrIndriyANAM pipIlikAdI|nAmekonapaJcAzadahorAtrANi, caturindriyANAM bhramarAdInAM SaNmAsAH, pathendriyatiryagmanuSyANAM trINi palyopamAni, devAnAM nArakANAM ca kAyasthiterabhAvAdbhavasthitiH trayastriMzatsAgaropamANIti, iyamutkRSTA dvirUpApi, jaghanyA tu sarvepAmantamuMhattotmikA, navaraM devanArakayordaza varSasahasrANIti, athavA addhAsthAna-samayAvalikAmuhUrtAhorAtrapakSamAsatve X yanasaMvatsarayugapalyopamasAgaropamotsapiNyavasapiNIpagalaparAvartAtItAnAgatasarvAddhArUpamiti / Urddha sthAnaM tu kAyotsagoMdikam , asyopalakSaNatvAviSaNNAdyapi gRhyte| uparatiH-viratiH, tatsthAna deze sarvatra ca zrAvakasAdhuviSayaM / vasati-| anukrama [6 ] 88 // wwwandltimaryam ~180~# Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [175] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata - sUtrAka - [61]] - - dAsthAnaM yo yatra grAmagRhAdau vasati / saMyamasthAnaM saMyamaH-sAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizuddhisUkSmasamparAyayathA khyAtarUpaH, tasya paJcavidhasyApyasaGkhadheyAni saMyamasthAnAni, kiyadasaGghayamiti cet atIndriyatvAdarthasya na sAkSAnirdeSTuM zakyate, AgamAnusAropamayA tUcyate-ihakasamayena sUkSmAgnijIvA asaGkhayeyalokAkAzapradezapramANA utpadyante, tebhyoC|nikAyatvena pariNatA asaGkhadheyaguNAH, tato'pi tatkAyasthitirasavayeyaguNAH, tato'pyanubhAgabandhAdhyavasAyasthAnA-1 nyasaGkhyaguNAni, saMyamasthAnAnyapyetAvantyeveti sAmAnyataH, vizeSatastUcyate-sAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizukhInAM pratyekamasaGkhadheyalokAkAzapradezatulyAni saMyamasthAnAni, sUkSmasamparAyasya tvAntarmuhartikatvAdantarmuhartasamayatulyAnyasaGkhyeyAni saMyamasthAnAni, yathAkhyAtasya tvekamevAjaghanyotkRSTa saMyamasthAnam, athavA saMyamazreNyantargatAni saMyamasthAnAni grAhyANi, sA cAnena krameNa bhavati, tadyadhA-anantacAritraparyAyaniSpAditamekaM saMyamasthAnam , asalaceyasaMyamasthAnanirtitaM kaNDaka, taizcAsaGkhadheyairjanitaM SaTsthAnaka, tadasaGkhadheyAtmikA zreNIti / pragrahasthAnaM tu prakarSaNa gRhyate vaco'syeti pragrahaH-grAhyavAkyo nAyaka ityarthaH, sa ca laukiko lokottarazca, tasya sthAna pragrahasthAnaM, laukikaM tAvatsazvavidhaM, tadyathA-rAjA yuvarAjo mahattaraH amAtyaH kumArazceti, lokottaramapi paJcavidha, tadyadhA-AcAryopAdhyAyapravR|ttisthaviragaNAvacchedakabhedAditi / yodhasthAnaM paJcadhA, tadyathA-AlIDhapratyAlIDhavaizAkhamaNDalasamapAdabhedAt / acalasthAnaM tu caturddhA-sAdisaparyavasAnAdibhedAt , tadyathA-sAdisaparyavasAnaM paramANvAdevyasyaikapradezAdAvavasthAnaM jaghanyata eka samayamutkRSTatazcAsatadheyakAlamiti, sAdhaparyavasAnaM siddhAnAM bhaviSyadaddhArUpam, anAdisaparyavasAnamatItAddhArU - anukrama [62 - ~181~# Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [175] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: klu , klushts blo zrIAcA- pasya zailezyavasthAntyasamaye kArmaNataijasazarIrabhavyatvAnAM ceti, anAdyaparyavasAnaM dharmAdharmAkAzAnAmiti / gaNanA- loka.vi.2 rAGgavRttiH dAsthAnamekaTyAdikaM zIrSaprahelikAparyanta / sandhAnasthAnaM dvidhA-dravyato bhAvatazca, punarapyakaikaM dvidhA-chinnAcchinnabhedAt , MLA ME uddezakaH1 (zI0) tatra dravyacchinnasandhAna kajhukAdeH, acchinnasandhAnaM tu pakSmotpadyamAnatantvAderiti, bhAvasandhAnamapi prazastAprazastabhedAt dvedhA, tatra prazastAcchinnabhAvasandhAnamupazamakSapakazreNyAmArohato jantorapUrvasaMyamasthAnAnyacchinnAnyeva bhavanti, shrenni||89|| vyatirekeNa vA pravarddhamAnakaNDakasyeti, chinnaprazastabhAvasandhAnaM punaraupazamikAdibhAvAdaudayikAdibhAvAntaragatasya punarapi zuddhapariNAmavataH tatraiva gamanam, aprazastAcchinnabhAvasandhAnamupazamazreNyAH pratipatato'vizumamAnapariNAmasyAna-1 ntAnubandhimithyAtyodayaM yAvat, upazamazreNimantareNApi kaSAyavazAt bandhAdhyavasAyasthAnAnyuttarottarANyavagAhamAnasya vA iti, aprazastacchinnabhAvasandhAnaM punarodayikabhAvAdaupazamikAdibhAvAntarasaGkAntI satyAM punastatraiva gamanamiti / / iha dvAradvayaM yogapapena vyAkhyAtaM, tatra sandhAnasthAnaM dravyaviSayamitarattu bhAvaviSayamityuktaM sthAnam // athavA bhAvakAsthAnaM kapAyANAM yat sthAnaM tadiha parigRhyate, teSAmeva jetavyatvenAdhikRtatvAta, teSAM kiM sthAnaM?, yadAzritya ca tela bhavanti, zabdAdiviSayAnAzritya ca te bhavantIti taddarzayatipaMcasu kAmaguNesu ya saddaSpharisarasarUvagaMdhesuM / jassa kasAyA vahati mUlaTThANaM tu saMsAre // 176 // // 89 // tatrecchAnaGgarUpaH kAmastasya guNA yAnAzrityAsI cetaso vikAramAdarzayati, te ca zabdasparzarasarUpagandhAsteSu paJcasvapi vyasteSu samasteSu vA viSayabhUteSu 'yasya' jantorviSayasukhapipAsonmukhasyAparamArthadarzinaH saMsArAbhiSyaGgiNo rAga-1 AACKASSAGE wwwandltimaryam ~182~# Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryukti: [176] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | dveSatimiro paplutaraSTermanojJetaraviSayopalabdhau satyAM kaSAyA 'varttante' prAdurbhavanti, tanmUlazca saMsArapAdapaH prAdurbhavatItyataH zabdAdi viSayodbhUta (tAH) kaSAyAH 'saMsAre' saMsAra viSayaM mUlasthAnameveti etaduktaM bhavati - rAgAdyupahatacetAH paramArthama jAnAno'tatsvabhAve'pi tatsvabhAvAropaNenAndhAdapyandhatamaH kAmI modate, yata Aha-"dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM, rAgAndhastu yadasti tasariharan yannAsti tat pazyati / kundendIvarapUrNacandrakalazazrI mahatApallavAnAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 1 // " dveSaM vA karkazazabdAdau vrajatIti, tatazca manojJetarazabdAdivipayAH kaSAyANAM mUlasthAnaM, te ca saMsArasyeti gAthAtAtparyArthaH // yadi nAma zabdAdiviSayAH kaSAyAH kathaM tebhyaH saMsAra iti ?, ucyate, yataH karmmasthiteH kaSAyA mUlaM, sA'pi saMsArasya, saMsAriNazcAvazyaMbhAvinaH kaSAyA iti, etadevAha-jaha savvapAyacANaM bhUmIe paTTiyAI mUlAI / iya kammapAyacANaM saMsArapaTTiyA mUlA || 177 || yathA sarvapAdapAnAM bhUmau pratiSThitAni mUlAni, evaM karmapAdapAnAM saMsAre kaSAyarUpANi mUlAni pratiSThitAnIti gAthArthaH // nanu ca kathametacchraddheyaM karmmaNaH kapAyA mUlamiti ?, ucyate, yato mithyAtvAviratipramAdakapAyayogA bandhahetavaH, tathA cAgamaH-- "jIve NaM bhaMte! katihiM ThANehiM NANAvaraNijjaM kammaM baMdhai ?, goyamA! dohiM ThANehiM, taMjahArAgeNa va doseNa va rAge duvihe mAyA lobhe ya, dose dubihe-kohe ya mANe y| eehiM cauhiM ThANehiM vIriovagRhie hiM 1 jIvo madanta / kavibhiH sthAnairjJAnAvaraNIyaM karma banAti, gautama dvAbhyAM sthAnAbhyAM tadyathA-rAgeNa vA dveSeNa vA rAgo dvividho mAyA lobhava, dveSo dvividhaH koSazca mAnava, etaicaturbhiH sthAnIya pavairjJAnAvaraNIyaM karma baJjAti. Jain Estication intumatl For Pantry Use Only ~183~# www.india.org Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [177] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata // [61]] 9. // zrIAcA- jANANAvaraNija kammaM baMdhaI" evamaSTAnAmapi karmaNAM yojyamiti / te ca kaSAyA mohanIyAntaHpAtino'STamakArasya ca loka.vi.2 rAGgavRttiH karmaNaH kAraNaM, mohanIya kAmaguNAnAM ca (iti) darzayati(zI0) uddezakaH1 aTThavihakammarukkhA sabve te mohaNijamUlAgA / kAmaguNamUlagaM yA tammUlAgaM ca sNsaaro||178|| yadavAdi prAk-'iya kammapAyavANa' tatra katiprakArAH te karmapAdapAH kiMkAraNAzceti?, ucyate, aSTavidhakarmavRkSAH, te sarve'pi mohanIyamUlAH, na kevalaM kaSAyAH, kAmaguNA api mohanIyamUlAH, yasmAdvedodayAt kAmAH, vedazca | mohanIyAntaHpAtItyatastanmohanIyaM mUlam-AdyaM kAraNaM yasya saMsArasya sa tathA iti gAthArthaH // tadevaM pAramparyeNa |2 saMsArakapAyakAmAnAM kAraNatvAnmohanIya pradhAnabhAvamanubhavati, tatkSaye cAvazyambhAvI karmakSayaH, tathA cAbhANi"jaha matthayasUIe, hayAe hammae tlo| tahA kammANi hammaMti, mohaNije khayaM gae // 1 // " tacca dvidhA-darzanacAritramohanIyabhedAt, etadevAha duviho a hoi moho dasaNamoho carittamoho a / kAmA carittamoho teNa'higAro ihaM sUtte // 179 // mohanIyaM karma dvedhA bhavati, darzanamohanIyaM cAritramohanIyaM ceti, bandhahetordvavidhyAt, tathAhi-aherisaddhacaityatapaHzrutagurusAdhusaGgapratyanIkatayA darzanamohanIyaM karma babhAti, yena cAsAvanantasaMsArasamudrAntaHpAtyevAvatiSThate, tathA tInakapAyabahurAgadveSamohAbhibhUtaH san dezasarvaviratyupaghAti cAritramohanIya karma banAti, tatra mithyAtvasamyagmithyAtvasa // 9 // yathA mastakasUcyA hatAyAM hanyate tAlaH / tathA kammAni hanyante mohanIya kSayaM gate // 1 // anukrama [62 wataneltmanam ~184-23 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [179] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] LKAR.25% myaktvabhedAtredhA darzanamohanIya, tathA SoDazakaSAyanavanokapAyabhedAccAritramohanIyaM paJcaviMzatidhA, tatra kAmAH zabdAdayaH paJca cAritramohaH, tena cAna sUtre'dhikAro, yataH kaSAyANAM sthAnamatra prakRtaM, taca zabdAdikapaJcaguNAtmakamiti gAthArthaH // tatra cAritramohanIyottaraprakRtistrIpuMnapuMsakavedahAsyaratilobhAzritakAmAzrayiNaH kaSAyAH saMsAramUlasya ca karmaNaH pradhAna kAraNamiti pracikaTayiSurAha saMsArassa u mUlaM kammaM tassavi hu~ti ya ksaayaa| 'saMsArasya' nArakatiryanarAmaragatisaMsRtirUpasya(mUla)kAraNamaSTaprakAraM karma,tasyApi karmaNaH kaSAyAH-krodhAdayo nimittaM bhavanti / teSAM ca pratipAditazabdAdisthAnAnAM pracurasthAnatvapratipAdanAya punarapi sthAnavizeSa gAthAzakalenAha te sayaNapesaasthAiesu ajjhatvao a ThiA // 18 // svajana:-pUrvAparasaMstuto mAtApitRzvazurAdikaH preSyo-bhRtyAdiroM-dhanadhAnyakupyabAsturatnabhedarUpaH te svajanAdayaH kRtadvandvA AdiryeSAM mitrAdInAM teSu sthitAH kaSAyA viSayarUpatayA, adhyAtmani ca viSayirUpatayA prasannacandraikendriyAdInAmiti gAthArthaH // tadevaM kaSAyasthAnapradarzanena sUtrapadopAttaM sthAnaM parisamApya teSAmeva kapAyANAM sUtramUlapadopAttAnAM jetavyatvAdhikRtAnAM nikSepamAha *NAmaMThavaNAdavie uppattI paJcae ya aaeso| rasabhAvakasAe yA teNa ya kohAiyA cauro // 181 // yathAbhUtArthanirapekSamabhidhAnamAtraM nAma, sadbhAvAsadbhAvarUpApratikRtiH sthApanA, kRtabhImabhUkuvyutkaTalalATa(paTa)ghaTitatri anukrama [62 A wwwandltimaryam ~185~# Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [181] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: [61]] zrIAcA- zUlaraktAsyanayanasandaSTAdharaspandamAnakhedasalilacitrapustAzcakSavarATakAdimatteti, dravyakaSAyA zarIrabhavyazarIrAbhyA vyati- loka.vi.2 rAGgavRttiH riktAH karmAdravyakaSAyA nokarmadravyakapAyAzceti, svAdissitAsAnuvIrNodIrNAH pudgalA dravyaprAdhAnyAt karmadravyaka(zI0) viSAyAH, nokarmavravyakaSAyAstu vibhItakAdayaH, utpattikaSAyAH zarIropadhikSetravAstusthANvAdayo yadAzritya teSAmutpattiH, tathA coktam-'kiM etto kahayaraM jaM mUDho thANuammi AvaDio / thANussa tassa rUsai na apaNo duSpaogassa // 2 // " // 91 // pratyayakaSAyAH kaSAyANAM ye pratyayAH-yAni bandhakAraNAni, te ceha manojJetarabhedAH zabdAdayaH, ata evotpattipratyayoH kAryakAraNagato bhedA, AdezakaSAyAH kRtrimakRtadhUkudIbhavAdayaH, rasato rasakapAyaH kaTutiktakaSAyapaJcakAntargatam, bhAvakaSAyAH zarIropadhikSetravAstusvajanapreSyA_dinimittAvirbhUtAH zabdAdikAmaguNakAraNakAryabhUtakaSAyakarmodayAtmapariNAmavizeSAH krodhamAnamAyAlobhAH, te caikaikazo'nantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNasajvalanabhedena bhidyamAnAH poDazavidhA bhavanti, teSAM ca svarUpAnubandhaphalAdi gAdhAbhirabhidhIyante, tAzcemA:-"jalareNupuDhavipazvayarAIsariso |caubiho koho / tiNisalayAkahaDiyaselatthaMbhovamo mANo // 1 // mAyAvalehigomuttimeMDhasiMgaSaNavaMsamUlasamA / lobho haliddakaddamakhaMjaNakimirAyasAmANo // 2 // pakkhacaumAsavaccharajAvajIvANugAmiNo kamaso / devaNaratiriyaNArayagaisAhaNaheyaco bhaNiyA // 3 // " eSAM nAmAdyaSTavidhakaSAyanikSepANAM katamo nayaH kamicchattItyetadabhidhIyate-tatra naiga-1 kimetasmAtkaSTakara banbhUdaH sthANAcApatitaH / sthANave tamai yati nAtmano dupayogAya ||1||2alressupRthviiprvtraajiisrsvturvidhH krodhH| IMI||91 // hAlinizalatAkASThAsthizelasammopamo mAnaH // 1 // mAyA'nalesikAgomUtrikAmeSajadhanavaMzImUlasamA / somo haridAkadamasAjana mirAgasamAnaH // 2 // pakSacaturmAsabasasthAnacIvAnugAminaH mazaH / devanatiryabhArakagatisAdhanahezyo aNitAH // 3 // anukrama [62 wwwandltimaryam ~186~23 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [181] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] |masya sAmAgyavizeSarUpatvAnnaikagamatvAcca tadabhiprAyeNa sarve'pi sAdhavo nAmAdaka, satrahavyavahArI tu kapAvasambadhA-12 bhAvAdAdezasamutpattI necchataH, RjusUtrastu vartamAnArthaniSThatvAdAdezasamutpattisthApanA mecchati, zabdastu nAno'pi kathasidbhAvAntarbhAvAnAmabhAvAvicchatIti gAthAtAtpayoH // tadevaM kaSAyAH karmakAraNatvenoktAH, tadapi saMsArasya, saca katividha iti darzayati dabve khitte kAle bhavasaMsAre a bhAvasaMsAre / paMcaviho saMsAro jatthete saMsarati jiaa|| 182 // dravyasaMsAro vyatirikto dravyasaMsRtirUpaH, kSetrasaMsAro yeSu kSetreSu idhyANi saMsaranti, kAlasaMsAraH yasmin kAla iti, nArakatiryagnarAmaragaticaturvidhAnupUrvRdayAvAntarasaGkramaNaM bhavasaMsAraH, bhAvasaMsArastu saMsRsisvabhAva audayikAdibhAvapariNatirUpaH, tatra ca prakRtisthityanubhAgapradezabandhAnAM pradezavipAkAnubhavanam , evaM dravyAdikaH paJcavidhaH saMsAra: athavA dravyAdikazcaturdhA saMsAraH, tadyathA-azcAddhastinaM grAmAnagara basantAda grISma audayikAdIpazamikamiti gAthArthaH // tasmiMzca saMsAre karmavanagAH prANinaH saMsarantItyataH karmanidarzanArthamAha NAmaMThavaNAkammaM dabakammaM paogakammaM ca / samudANiriyAvahivaM AhAkammaM tathokammaM / / 183 // kiikamma bhAvakammaM dasaviha kammaM samAsao hoi|| nAmakarma karthizUnyamabhidhAnamAtra, sthApanAkarma pustakapatrAdau karmavargaNAnAM sadbhAvAsadbhAvarUpA sthApanA, dravyakarma vyatiriktaM dvidhA-dravyakarma nodravyakarma ca, tantra dravyakarma karmavargaNAntApAtinaH pudgalAH bamdhayogyA padhyamAnA anukrama [62 wwwandltimaryam ~187~# Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) [61] baddhAzcAnudIrNA iti, nodravyakarma kRSIvalAdikarma / atha karmavargaNAntaHpAtinaH pudgalA dravyakarmetyavAci, kAH pu-loka.vi.2 nastA vargaNA iti saGkIrtyante ?, iha vargaNAH sAmAnyena caturvidhAH-dravyakSetrakAlabhAvabhedAt, tatra dravyata ekaTyAdi- dezaka saGkhyeyAsaGkhyeyAnantapradezikAH kSetrato'vagADha dravyaikadvyAdisaGkhyeyAsaGkhyeyapradezAtmikAH kAlata ekaLyAdisa khyeyAsakhyeyasamayasthitikAH bhAvato rUparasagandhasparzasvagatabhedAtmikAH sAmAnyataH, vizeSatastUcyante tatra paramANUnAmekA vargaNA, evamekaikaparamANUpacayAt sakhyeyapradezikAnAM skandhAnAM sakhyeyAH asakhyeyapradezikAnAmasankhyeyAH, etAzcaudArikAdipariNAmAgrahaNayogyAH, anantapradezikAnAmapyanantA agrahaNayogyAH, tA ullaGgaya audArikagrahaNayogyAstvanantAnantapradezikAH khalvanantA eva bhavanti, tatrAyogyotkRSTavargaNAyAM rUpe prakSipte audArikaza-12 rIragrahaNayogyA jaghanyA vargaNA bhavati, punarekaikapradezavRddhyA pravarddhamAnA audArikayogyotkRSTavargaNA yAvadanantA bha-R vanti, atha jaghanyotkRSTayoH ko vizeSaH?, jaghanyAt utkRSTA vizeSAdhikAH, vizeSastvasyA evaudArikajaghanyavargaNAyA | anantabhAgaH, tasya cAnantaparamANumayasvAdekakottarapradezopacaye satyapyaudArikayogyavargaNAnAM jaghanyotkRSTamadhyavartinInAmAnantya, tata audArikayomyotkRSTavargaNAyAM rUpaprakSepaNAyogyavargaNA jaghanyA bhavanti, etA adhyekaikapradezavRddhyoskRSTAntA anantA bhavanti, jaghanyotkRSTavargaNAnAM ko vizeSaH?, jaghanyAbhyo'sakhyeyaguNA utkRSTAH, tAzca bhuprde| |zatvAdatisUkSmapariNAmatvAccIdArikasyAnantA evAgrahaNayogyA bhavanti, alpapradezasvAdvAdarapariNAmatvAcca vaikriyasyA // 92 // pIti, atra ca yathA yadhA pradezopacayastathA tathA vizrasApariNAmavazAdvargaNAnAM sUkSmataratvamavaseyam / etadevotkRSTopari anukrama [62 wwwandltimaryam ~188~# Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH rUpaprakSepayogyAyogyAdikaM vaikriyazarIravargaNAnAM jaghanyotkRSTavizeSalakSaNaM cAvaseyaM, tathA vaikriyAhArakAntarAlavayosvavargaNAnAM jaghanyotkRSTavizeSAsakhyeyaguNatvamiti, punarapyayogyavargaNopari rUpaprakSepAt jaghanyAhArakazarIrayogyavargaNA bhavanti, tAzca pradezavRddhyA varddhamAnA utkRSTAM yAvadanantA bhavanti, atha jaghanyotkRSTayoH kiyadantaramiti ? ucyate, jaghanyAbhya utkRSTA vizeSAdhikAH, ko vizeSa iti cet ?, jaghanyavargaNAyA evAnantabhAgaH, tasyApyanantaparamANutvAdA* hArakazarIrayogyavargaNAnAM pradezottara vRddhAnAmAnantyamiti bhAvanA, tasyAmevotkRSTavargaNAyAM rUpe prakSipte jaghanyA AhArakAgrahaNayogyavargaNAH, tataH pradezavRddhyA varddhamAnA utkRSTAM yAvadanantA eva AhArakasya sUkSmatvAd bahupradezatvAccAyogyA eva bhavanti, bAdaratvAdalpapradezatvAcca tejasasyeti, jaghanyotkRSTayoH kiyadantaramiti ? ucyate, jaghanyAbhya utkRSTA anantaguNAH, kena guNakAreNeti cet, abhavyebhyo'nantaguNAH siddhAnAmanantabhAga iti, tadupari rUpe prakSipte taijasarArIravargaNA jaghanyAH, etA api pradezavRddhyA varddhamAnA utkRSTAM yAvadanantA bhavanti, atha jaghanyotkRSTayoH kiyadantaraM ?, jaghanyAbhya utkRSTA vizeSAdhikA, vizeSastu jaghanyavargaNAnantabhAgaH, tasyApyanantapradezatvAjjaghanyotkRSTAntarAlavargaNAnAmAnantyaM bhavati, taijasotkRSTavargaNopari rUpe prakSipte satyagrahaNavargaNA bhavanti evamekAdivRddhayotkRSTAntA a nantAH, tAzcAtisUkSmatvAd bahupradezatvAcca tejasasyAgrahaNayogyAH, cAdaratvAt alpapradezatvAcca bhASAdravyasyApIti, jaghanyotkRSTayoranantaguNatvena vizepo, guNakArazcAbhavyebhyo'nantaguNaH siddhAnAmanantabhAga iti, tasyAmayogyotkRSTavargaNAyAM rUpe prakSiSThe jaghanyA bhASAdravyavargaNA bhavati, tasyAzca pradezavRddhyA utkRSTavargaNAparyantAnyanantAni sthAnAni Esticatonttumational For Party Use Onl ~189~# Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] zrIcA rAGgavRttiH (0) // 93 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhavanti, jaghanyotkRSTayoviMzeSo jaghanyavargaNAnantabhAgAdhikotkRSTavargaNA bhavati, atrApyanantabhAgasyAnantaparamANyAtmakatvAdbhASAdravyayogya vargaNAnAmAnantyamavaseyaM, tadanenaikAdipradezavRddhiprakrameNAyogyavargaNAnAM jaghanyotkRSTAdikaM jJAtavyaM, navaraM jaghanyotkRSTayorbhedo'yam abhavyAnantaguNaH siddhAnantabhAgAtmakaH, tAsAM ca pUrvvahetukadambakAdeva bhASAdravyAnApAnadravyayora yogyatvamavaseyam, ayogyotkRSTavargaNAyAM rUpe prakSipte AnApAnavargaNA jaghanyA, tatto rUpottaravRddhayokRSTavargaNAntA anantA bhavanti, jaghanyAtautkRSTA jaghanyAnantabhAgAdhikA, tadupari rUposaravRddhyA jaghanyotkRSTabhedenAgrahaNavargaNA, vizeSastvabhavyebhyo'nantaguNaH siddhAnAmanantabhAgaH, punarapyayogyotkRSTavargaNopari pradezAdivRddhyA jadha| nyotkRSTabhedA manodravyavargaNA, jaghanya vargaNAnantabhAgo vizeSaH, punarapi pradezottarakrameNAgrahaNavargaNA, vizeSazcAbhavyAnantaguNAdikaH, tAzca pradeza bahutvAdatisUkSmatvAcca manodravyAyogyAH, alpapradezatvAd vAdaratvAcca kArmmaNasyApi tadupari rUpe 5) prakSize jaghanyAH kArmmaNazarIravargaNAH, punarapyekaikapradezavRddhyA varddhamAnA utkRSTA yAvadanantA bhavanti, atha jaghanyotkRSTayoH kaH prativizeSa iti 1, ucyate, jaghanyavargaNAnantabhAgAdhikotkRSTavargaNA, sa cAnantabhAgo'nantAnantaparamANvA| ramako'ta evAnantabhedabhinnAH karmmadravyavargaNA evaM bhavanti, AbhizcAtra prayojanaM, dravyakarmmaNo vyAcikhyAsitatvAditi / zeSA api vargaNAH kramAyAtAH vineyajanAnugrahArthaM vyutpAdyante - punarapyutkRSTaka vargaNopari rUpAdiprakSepeNa jagha| nyotkRSTabhedabhinnA dhruvavargaNAH, jaghanyAbhya utkRSTAH sarvvajIvebhyo'nantaguNAH, tadupari rUpaprakSepAdikrameNAnantA eva jaghanyotkRSTabhedA anughavargaNAH, adhruvatvAdavAH, pAkSika sadbhAvAdanuvatvaM jaghamvotkRSTabhedo'nantarokta eSa, tadutkRSTo Jan Estication Intimanal For Pantry Use Only ~ 190 ~# choka. vi. 2 uddezakaH 1 // 93 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sutrA [61]] OCALCCANCER hApari rUpAdipravRddhyA jaghanyotkRSTabhedA anantA eva zUnyA vargaNA bhavanti, jaghanyoskRSTaSizeSaH pUrvavat, tAsAM saMsAre|'pyabhAvAt zUnyavargaNA ityabhidhAnam, etaduktaM bhavati-adhruvavargaNopari pradezabyA'nantA api na sambhavantIti prathamA zUnyavargaNA, tadupari rUpAdivRddhyA jaghanyotkRSTabhedAH pratyekazarIravargaNA bhavanti, jaghanyAtaH kSetrapalyopamAsaulyeyabhAgapradezaguNotkaSTA, tadupari rUpottarAdivRkyA jaghanyotkRSTabhedA anantA eva zUnyavargaNA bhavanti, jaghanyava-I gaNAta utkRSTA tvasakhyeyabhAgapradezaguNA, tadasamkhyeyabhAgo'dhyasakhyeyalokAtmaka iti dvitIyA zUnyadharmaNA, tadupari rUpAdivRjhyA bAdaranigodazarIravargaNA jaghanyAtaH kSetrapalyopamAsaNyeyabhAgapradezaguNotkRSTA, tadupari rUpAdivRddhayA jaghanyotkRSTabhedA tRtIyA zUnyavargaNA, utkRSTA jaghanyAto'saGkhyeyaguNA, ko guNakAra iti?, ucyate, aGgalAsaGkhyeyabhAgapradezarAzerAvalikAkAlAsaGkhyeyabhAgasamayapramANakRtapaunaHpunyavargamUlasyAsakhyeyabhAgapradezapramANa iti, tadupari rUpottaravRddhyA jaghanyotkRSTabhedA sUkSmanigodazarIravargaNA, jaghanyAta utkRSTA AvalikAkAlAsaMkhyeyabhAgasamayaguNA, tadupari rUpottarapRDyA jaghanyotkRSTabhedA caturthI zUnyavargaNA, jaghanyAta utkRSTA caturasrIkRtalokasyAsaG|khyeyAH zreNyaH, tAzca pratarAsakhyeyabhAgatulyA iti, tadupari rUpAdivRddhyA jaghanyotkRSTabhedA mahAskandhavargaNA, jayanyAta utkRSTA kSetrapasyopamasyAsaGkhyeyaguNA saMkhyeyaguNA veti / uktAH samAsato vargaNAH, vizeSArthinA tu karmaprakRtiravalokanIyeti / sAmprataM prayogakarma, vIryAntarAyakSayopazamAvirbhUtavIryeNAtmanA prakarSeNa yujyata iti prayogaH, sa ca manovAkAyalakSaNaH paJcadazadhA, kathamiti ?, ucyate, tatra manoyogaH satyAsatyamizrAnubhayarUpazcaturddhA, evaM vAgyogo'pi, kAya anukrama [62 wwwanatimarmarg ~191~# Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) // 94 // [61]] yogaH saptadhA-audArikaudArikamiznavaikriyavaikriyamizrAhArakAhArakamizrakArmaNayogabhedAt , taMtra manoyogo manaHparyAptyA loka.vi.2 paryAptasya manuSyAdeH, vAgyogo'pi dvIndriyAdInAm , audArikayogastiryagmanujayoH zarIraparyApterUddhe, tadAratastu miznaH, uddezakA kevalino vA samudghAtagatasya dvitIyaSaSThasaptamasamayeSu, vaikriyakAyayogo devanArakabAdaravAyUnAm , anyasya vA vaikriyalabdhimataH, tanminastu devanArakayorutpattisamaye'nyasya vA vaikriyaM nivartayatA, AhArakakAyayogazcaturdazapUrvavida AhArakazarIrasthasya, tanmizrastu nirvartanAkAle, kArmaNayogo vigrahagatau kevalisamudghAte vA tRtiiycturthpshcmsmyessviti| tadanena paJcadazavidhenApi yogenAtmA'STau pradezAn vihAyottaptabhAjanodakavadudvarttamAnaiH sarvairevAtmapradezairAtmapradezAvaSTa-II bdhAkAzadezasthaM kArmaNazarIrayogyaM karmadalikaM yad banAti tatprayogakarmetyucyate, uktaM ca-"jAva NaM esa jIve eyai veyai calai phaMdaItyAdi tAva NaM ahabihabaMdhae vA sattavihabaMdhae vA chabdhihabaMdhae vA egavihabaMdhae vA no NaM abNdhe"| || samudAnakarma sampUrvAdApUAca dadAtelyuDantAt pRSodarAdipAThena AkArasyokArAdezena rUpaM bhavati, tatra prayogakarma-IN jaikarUpatayA gRhItAnAM karmavargaNAnAM samyagmUlottaraprakRtisthityanubhAvapradezabandhabhedenAi-maryAdayA dezasarvopaghAtirUpayA tathA spRSTanidhattanikAcitAvasthayA ca svIkaraNaM samudAnaM tadeva karma samudAnakarma, tatra mUlaprakRtivandho jJAnAvaraNIyAdi, uttaraprakRtivandhastUcyate-uttaraprakRtivandho jJAnAvaraNIyaM paJcadhA-matizrutAvadhimanaHparyAyakevalAvaraNabhedAt, tatra kevalAvArakaM sarvaghAti zeSANi tu dezasarvaghAtInyapi, darzanAvaraNIyaM navadhA-nidrApazcakadarzanacatuSTayabhedAt, tatra MI||94 // 1 yAvadeSa jIva ejate yejate calati sandate, tAbadaSTaviSavandhako thA saptabidhabandhako vA Saddhivandhako vA ekavidhabandhako vA, naivAbandhakaH, anukrama [62 wwwandltimaryam ~192~# Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] nidrApaJcakaM prAptadarzanalabdhyupayogopaghAtakAri, darzanacatuSTayaM tu darzanalabdhiprAptereva, atrApi kevaladarzanAvaraNaM sarvaghAti zeSANi tu dezataH, vedanIyaM dvidhA-sAtAsAtabhedAt, mohanIyaM dvidhA-darzanacAritrabhedAt, tatra darzanamohanIyaM tridhAmithyAtvAdibhedAt, bandhatastvekavidhaM, cAritramohanIyaM SoDazakaSAyanavanokaSAyabhedAsaJcaviMzatividham , atrApi mithyAtvaM sabalanavarjA dvAdaza kaSAyAzca sarvaghAtinyA, zeSAstu dezaghAtinya iti, AyuSkaM caturddhA-nArakAdibhedAt, nAma dvicatvAriMzabhedaM gatyAdibhedAt, trinavatibhedaM cottarottaraprakRtibhedAt, gatizcaturDA jAtirekendriyAdibhedAtyavadhA zarIrANi audArikAdibhedAtpaJcadhA audArikavaikriyAhArakabhedAdaGgopAGgaM tridhA nirmANanAma sarvajIvazarIrAvaya vaniSpAdakamekadhA bandhananAma audArikAdikarmavargaNakatvApAdakaM paJcadhA saGghAtanAmaudArikAdikarmavargaNAracanAvizedipasaMsthApakaM paJcadhA saMsthAnanAma samacaturasrAdi poDhA saMhanananAma vajraRSabhanArAcAdi podvaiva sarzo'STadhA rasaH paJcadhAra gandho dvidhA varNaH paJcadhA AnupUrvI nArakAdizcaturdA vihAyogatiH prazastAprazastabhedAt dvidhA agurulaghUpaghAtaparAghAtAtapodyotocchAsapratyekasAdhAraNatrasasthAvarazubhAzubhasubhagadurbhagasusvaraduHsvarasUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakasthirAsthirAdeyAnAdeyayazaHkIrtiayazAkIrtitIrthakaranAmAni pratyekamekavidhAnIti, gotramuccanIcabhedAt dvidhA, antarAyaM dAnalA-11 bhabhogopabhogavIyabhedAt pakSadhetyuktaH prakRtibandho, bandhakAraNAni tu gAthAbhirucyante-"paMDiNIyamaMtarAiya uvadhAe anukrama [62 1 saptadhA-anantAnubandhimidhyAtvAdibhedAta, banyatastu paJcadhA pra. 2 dvAdaza pra.3 ekaviMzatividham pra. 4 prasanIkarape'ntarAba upapAte. wwwandltimaryam ~193~# Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAjavRttiH (sI) [61] 95 // tappeosa NiNhavaNe / AvaraNadurga bandhai bhUo aJcAsaNAe ya // 1 // bhUyANukaMpavayajogaujjuo khaMtidANaguru-dAloka.vi.2 bhatto / bandhai bhUo sAyaM vivarIe bandhaI iyaraM // 2 // arhNtsiddhceiytvsuagurusaadhusNghpddinniio| baMdhai saNa| mohaM arNatasaMsArio jeNaM // 3 // tibdhakasAo bahumohapariNato rAgadosasaMjutto / baMdhaha carittamohaM duvihaMpi carittaguNadhAI // 4 // micchadiDI mahAraMbhapariggaho tibvalobha NissIlo / niraAuyaM nibaMdhai pAvamatI roddapariNAmo // 5 // ummaggadesao mamgaNAsao gUDhahithaya mAilo / saDhasIlo a sasallo tiriAuM baMdhaI jIvo // 6 // pagatIeN taNuka-14 sAo dAgarao sIlasaMjamavihUNo / majjhimaguNehiM jutto maNuyAuM bandhaI jIvo // 7 // aNubbayamahabvaehi ya bAlatavo'kAmanijarAe ya / devAuyaM NibaMdhai sammaddiDI u jo jIvo // 8 // maNavayaNakAyavaMko mAilo gAravehi paDi-] baddho / asubhaM baMdhaI nAmaM tappaDipakkhehi subhanAmaM // 9 // arihaMtAdisu bhatto suttaruI payaNumANa guNapehI / bandhai | anukrama [62 1 tatvadveSe nihpne| bAvaraNadvikaM badhnAti bhUto'tyAzAtanayA ca // 1 // bhUtAnukampAvatayogodhuktaH kSAnti (mAna) dAnI gurubhaktaH / vanAti bhUtaH sAta viparIto banAtItarat // 2 arhatsidakhatapaHzrutaguNyAsahapravacIkaH / babhrAti darzanamohamanantasaMsAriko yena // tImakavAyo bahumohapariNato rAgadveSasaMyuktaH / vanAti | cAritramohaM dvividhamapi cAritraguNAti // 4mithyASTimaMhArambhaparivahastIvaloco vistItaH / narakAmyupha nibadhnAti apayatI rogapariNAmaH // 5 // sanmArgaIPI dezako mArganAzako gUDhahadayo mAyAvI / zAmyazIlakSa sazalyastiryagAyudhAni jIvaH // 6 // prakRyA tanukaSAyo dAnarataH zIkhasayamavihImaH / madhyamaguNeSumne ||4 // 95 // / manujAyurvabhAti jIvaH // // aNuvratamahAvataizca bAlatapo'kAmanirjarayA ca / devAyurnibadhnAti samyagaraSTiya yo jIvaH // 8 // manovacanakAyabako mAyAvI auravaiH / | pratiSakaH / lAbha vanAti nAma tatpratipaH zubhanAma // 9 // aIdAdiSu bhaktaH sUtraruciH pratanumAno gunnprekssii| SA wwwandltimaryam ~194~23 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: % prata sUtrAka % [61]] %95 udhAgoyaM vivarIe baMdhaI iyaraM // 10 // pANavahAdIsu rato jiNapUyAmokkhamaggavigghayaro / ajei aMtarAya Na laii jeNicchiya lAbhaM // 11 // " sthitibandho mUlottaraprakRtInAmutkRSTajaghanyabhedaH, tatrotkRSTo mUlaprakRtInAM jJAnAvaraNIyadarzanAvaraNIyavedanIyAntarAyANAM triMzatsAgaropamakoTIkovyaH, yasya ca yAvatyaH koTIkovyaH sthitistasya tAvantyeva varSazatAnyabAdhA, tadupari pradezato vipAkato vA anubhavaH, esadeva pratikarmasthiti yojanIyaM, saptatimmohanIyasya, nAmagotrayoviMzatiH, trayaviMzatsAgaropamANyAyuSaH pUrvakoTIvibhAgobAdhA / jaghanyo jJAnadarzanAvaraNamohanIyAntarAyANAmantarmuhUrta, nAmagotrayoraSTau muhUrtAH, vedanIyasya dvAdaza, AyuSaH kSulakabhavaH, sa thAnApAnasaptadazabhAgaH / sAmpratametadeva bandhadvayamuttaraprakRtInAmucyate-tatrotkRSTo matizrutAvadhimanaHparyAyakevalAvaraNanidrApazcakacakSurdarzanAdicatu kAsadvecadAnAdyantarAyapaJcakabhedAnAM viMzateruttaraprakRtInAM triMzatsAgaropamakoTIkovyaH, strIvedasAtavedanIyamanujagatyA-16 anupUrvINAM catasRNAM paJcadaza, mithyAtvasyaudhikamohanIyayat, kaSAyapoDazakasya catvAriMzat koTIkoTyaH, napuMsakavedAra tizokabhayajugupsAnarakatiryamgatyekendriyapazcendriyajAtyaudArikavaikriyazarIratadaGgopAGgadvayataijasakArmaNahuNDasaMsthAnAntya|saMhananavarNagandharasasparzanarakatiryagAnupUrvIagurulaghUpaghAtaparAghAtocchAsAtapodyotAprazastavihAyogatitrasasthAvaravAdaraparyAsakapratyekAsthirAzubhadurbhagaduHsvarAnAdeyAyazaHkItinirmANanIcairgotrarUpANAM tricatvAriMzata uttaraprakRtInAM viMzatiH, puMvedahAsyaratidevagatyAnupUrvIdvayAdyasaMsthAnasaMhananaprazastavihAyogatisthirazubhasubhagasusvarAdeyayazaHkIryuzcairgotrarUpANAM pa 1 bajhAlyucairgotraM viparIto banAtItarat // 10 // prANavadhAdiSu rato jinapUjAbhokSamAgavighnakaraH / arjayasantarAyaM na labhate yenesita lAbham // 11 // anukrama [62 %%E5 % 0-% Jain Educatinintamathima wwwanatimarmarg ~195~2 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) [61]] dazAnAmuttaraprakRtInAM daza, nyagrodhasaMsthAnadvitIyasaMhananayoAdaza tRtIyasaMsthAnanArAcasaMhananayozcaturdaza kubjarsa- loka.di.2 sthAnArdhanArAcasaMhananayoH SoDaza vAmanasaMsthAnakIlikAsaMhananadvitricaturindriyajAtisUkSmAparyAptakasAdhAraNAnAmaSTAnA- ALL uddezakaH1 muttaraprakRtInAmaSTAdaza, AhArakatadanopAGgatIrthakaranAmnAM sAgaropamakoTIkoTibhinnAntarmuhartamabAdhA, devanArakAyuSorI-18 [ghikavat, tiyegmanuSyAyuSaH palyopamatrayaM pUrvakoTitribhAgo'bAdhA / ukta utkRSTaH sthitibandho, jaghanya ucyate-matyAdipaJcakacakSurdarzanAdyAvaraNacatuSkasajjavalanalobhadAnAdyantarAyapazcakabhedAnAM paJcadazAnAmantarmuhartamantarmuhUrtamevAvAdhA, nidrApaJcakAsAtAvedanIyAnAM paNNAM sAgaropamasya trayaH saptabhAgAH palyopamAsana-dheyabhAganyUnAH, sAtAvedanIyasya dvAdaza muhUrtA antarmuharttamavAdhA, mithyAtvasya sAgaropamaM palyopamAsankhyeyabhAganyUnam , AdyakaSAyadvAdazakasya catvAraH saptabhAgAH sAgaropamasya palyopamAsankhyeyabhAganyUnAH, saJcalanakrodhasya mAsadvayaM, mAnasya mAsaH, tadadhaiM mAyAyA, puvedasyASTI saMvatsarAH, sarvatrAntarmuhUrtamavAdhA, zeSanokapAyamanuSyatiryaggatipazcendriyajAtyaudArikatadaGgopAGgataijasakAmeNaSaTsaMsthAnasaMhananavarNagandharasasparzatiryagmanujAnupUbIMaguruladhUpaghAtaparAghAtocchAsAtapodyotaprazastAprazastavihAyogatiyaza kIrtivajetrasAdiviMzatikanimmaNinIceotradevagatyAnupUrvIdvayanarakagatyAnupUrvIdvayavaikriyazarIratadaGgopAGgarUpANAmaSTaSaTyuttaraprakatInAM sAgaropamasya dvau saptabhAgI palyopamAsaGkhyayabhAganyUnau antarmuhartamabAdhA, vaikiyaSaTkasya tu sAgaropamasaha gatijAtipazcakIdA0 pra. 2 devadvikanarakaTikavaikriyaTrika AhArakadikayazaHkIrtitIrthakaranAmakamarahitAnAM zeSanAmaprakRtInAM tathA nIcergotrasya cetyAsAmuhAttaraprakRtInoM pra. anukrama [62 wwwandltimaryam ~196~# Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryuktiH [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH srasya dvau saptabhAgau pasyopamA saGkhyeyabhAganyUnAbantarmuhUrttamabAdhA, AhArakatadaGgopAGgatIrthakara nAmnAM sAgaropamakoTIko TibhijJAntarmuhUrtamabAdhA, nanu cotkRSTo'pyetAvanmAtra evAbhihitastataH ko'nayorbheda iti ?, ucyate, utkRSTAt saGkhyeyaguNahIno jaghanya iti, yazaH kIrttyaccargotrayoraSTamuhUrttAbhyantarmuhUrtamabAdhA, devanArakAyuSeordaza varSasahasrANyantarmuhUrttamabAdhA, tiryagmanujAyuSoH kSullakabhavo'ntarmuhUrttamavAdheti, bandhanasaGghAtayorIdArikAdizarIra sahacaritatvAtagata evoskRSTajaghanyabhedo'vagantavya iti / uktaH sthitibandhaH, anubhAvabandhastUcyate tatra zubhAzubhAnAM karmaprakRtInAM prayogakarmagopAttAnAM prakRtisthitipradezarUpANAM tIvramandAnubhAvatayA'nubhavanamanubhAvaH, sa caikadvitricatuH sthAnabhedenAnugantavyaH, tatrAzubhaprakRtInAM kozAtakIra sasamakkathyamAnArddhatribhAgapAdAvazeSatulyatayA tIvrAnubhAvo'vagantavyo mandAnubhAvastu jAtira saika dvitricaturguNodakaprakSepAsvAdatulyatayeti, zubhAnAM tu kSIrekSurasadRSTAntaH pUrvavadyojanIyaH, atra ca kozAtakI kSurasAdAvudakavindrAdiprakSepAt vyatyayAdvA bhedAnAmAnantyamavaseyamiti / atra cAyUMSi bhavavipAkIni AnupUrvyaH kSetravipAkinyaH zarIra saMsthAnAGgopAGga saGghAtasaMhananavarNagandharasasparzA gurulaghUpaghAtaparAdhAtodyotAtapa nirmANapratyekasAdhAraNasthirAsthirazubhAzubharUpAH pudgalavipAkinyaH, zeSAstu jJAnAvaraNAdikA jIvavipAkinya ityukto'nubhAvavandhaH / pradezabandhastveka vidhAdibandhakApekSayA bhavati, tatra yadaikavidhaM badhnAti tadA prayogakarmaNaikasamayopAttAH pudgalAH sAtAvedanIyabhAvena vipariNamante, padhibandhakasya svAyummohanIyavajrjaH SoDhA, saptavidhabandhakasya saptadhA, aSTavidhabandhakasyASTadheti, tatrAdyasamayaprayogAttAH pudgalAH samudAnena dvitIyAdisamayeSvalpa bahupradeza tayA'nena krameNa vyavasthApayati-tatrA Estication tumanl For Pantry Use Only ~197 ~# Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: [61]] dIpa zrIAcA yuSaH stokAH pudgalAH, tadvizeSAdhikAH pratyeka nAmagotrayoH, parasparaM tulyAH, tadvizeSAdhikAra pratyeka jJAnadarzanAvaraNA-loka.vi.2 rAGgavRttiH santarAyANAM, tebhyo vizeSAdhikA mohanIye / nanu ca tebhyo vizeSAdhikA ityatra nirdhAraNe paJcamI, sA ca "paJcamI vibhakte" uddezaka (zI0) (pA02-3-42) ityanena sUtreNa vidhIyate, asya cAyamoM-vibhAgo vibhaktaM tatra paJcamI vidhIyamAnA yatrAtyantavibhAgastatraiva bhavati, yathA mAthurebhyaH pATaliputrakA abhirUpatarAH, iha ca karmapudgalAnAM sarvadaikatvaM, tathAvasthAnAmeva ca bujhyA bhu||97|| pradezAdiguNena pRthakaraNaM cikIrSitaM, tatra SaSThI saptamI vA nyAyyA, tadyathA-gavAM goSu vA kRSNA sampannakSIratameti, |naiSa doSo, yatrAvadhyavadhimatoH sAmAnyavAcI zabdaH prayujyate tatraiva SaSThIsaptamyau, "yatazca nirdhAraNa (pA02-3-41) mityasAnena sUtreNa vidhIyete, yathA gavAM kRSNA sampannakSIratamA, manuSyeSu pATaliputrakAH AbyatarAH, karmavargaNApudgalAnAM K| vedanIye bahutarA iti, yatra punarvizeSavAcI zabdo'vadhitvenopAdIyate tatra paJcamyeva, yathA khaNDamuNDazavalazAvaleyadha-IK valadhAvaleyavyaktibhyaH kRSNA sampannakSIratameti, ato nAtra vibhAgaH kAraNamavibhAgo vA, yato mAthurapATaliputrakAdivibhAgena vibhaktAnAmapi sAmAnyamanuSyAdizabdoccAraNe SaSThIsaptamyau bhavato, yatra tu punammoMdhurAdivizeSo'ya-13 |dhitvenopAdIyate tatra kAryavazAdekasthAnAmapi paJcamyeva, tadiha satyapi karmavargaNAnAmekatve tadvizeSasthAvadhitvenopAdAnAtpaJcamyeva nyAyyeti, tadvizeSAdhikA vedanIye / uktaH pradezabandhaH samudAnakApIti / sAmpratamIyopathika, "Ira gati-IN preraNayoH" asmAddhAve Nyata IraNamIryA tasyAH panthA IryApathastatra bhavamIryApathika, kazcaryAyAH pandhA bhavati', yadA-18|| zritA sA bhavatIti !, etacca vyutpattinimittaM yatastiSThato'pi tadbhavati, pravRttinimittaM tu sthityabhAvaH, taccopazAntakSINa anukrama [62] wwwandltimaryam ~198~# Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [61] dIpa anukrama [62] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niryuktiH [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mohasayogakevalinAM bhavati, sayogakevalino'pi hi tiSThato'pi sUkSmagAtrasaJcArA bhavanti, uktaM ca - "kevalI NaM bhaMte! assi samayaMsi jesu AgAsapadesesu hatthaM vA pAyaM vA ogAhittA NaM paDisAharejA, pabhU NaM bhaMte! kevalI tesu caivAgAsapadesesu paDisAharittae ?, jo iNaDe samaTThe, kahaM?, kevalissa NaM calAI sarIrovagaraNAI bhavati, calovagaraNattAe kevalI No saJcApati tesu caivAgAsapadesesu hatthaM vA pAyaM vA paDisAharittae" tadevaM sUkSmataragAtrasaJcArarUpeNa yogena yatkarmma badhyate tadIryyApathikam - IryAprabhavaM IryAhetukamityarthaH tacca dvisamayasthitikam ekasmin samaye baddhaM dvitIye veditaM, tRtIyasamaye tadapekSayA cAkarmmateti kathamiti ?, ucyate, yatastatprakRtitaH sAtAvedanIyamakaSAyatvAt sthityabhAvena badhyamAnameva parizaTati, anubhAvato'nuttaropapAtika sukhAtizAthi pradezataH sthUlarUkSazuklAdibahupradezamiti, uktaM ca- "appaM bAyaramauyaM bahuM ca lukkhaM ca sukkilaM caiva / maMdaM mahavvataMtiya sAtAbahulaM ca taM kammaM // 1 // " alpaM sthititaH sthiterevAbhAvAt, bAdaraM pariNAmato'nubhAvato mRdranubhAva, bahu ca bahupradezaiH, rUkSaM sparzato, varNena zukla, mandaM lepataH, sthUlacUrNamuSTimRSTakuDyApatitalepavat mahAvyayamekasamayenaiva sarvApagamAt sAtAbahulamanuttaropapAtikamukhAtizAyIti / uktamIryApathikam adhunA AdhAkarmma, yadAdhAya - nimittatvenAzritya pUrvoktamaSTaprakAramapi karmma badhyate tadAdhAkarmeti, tacca zabdasparzarasarUpagandhAdikamiti, tathAhi zabdAdikAmaguNaviSayAbhiSvaGgavAn sukhalipsumahopahatacetAH paramArthA 1 kevalI bhadanta / asmin samaye yeNyAkAzapradezeSu i yA pAdaM vA'vagAhya pratisaMharet prabhurbhadanta kevalI teSvevAkAzapradezeSu pratisaMhartum 1, maiyo'rthaH samarthaH, katham ?, kevalinazcalAni zarIropakaraNAni bhavanti, balopakaraNatayA kevalI na zaknoti teSvevAkAzapradezeSu hastaM vA pAdaM vA pratisaMhartum. Eticatontational For Party Use Onl ~199 ~# Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [61...], niyukti: [183] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: % - zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) [61]] // 98 // sukhamayeSvapi sukhAdhyAropaM vidadhAti, taduktam- "duHkhAtmakeSu viSayeSu sukhAbhimAnaH, saukhyAtmakeSu niyamAdiSu duHkha- loka.vi.2 buddhiH / utkIrNavarNapadapatirivAnyarUpA, sArUpyameti viparItagatiprayogAt // 1 // " etaduktaM bhavati-karmanimittabhUtA manojJetarazabdAdaya evAdhAkamrmetyucyante iti / tapaHkarma tasyaivASTaprakArasya karmaNo baddhaspRSTanidhattanikAcitAvastha- uddezaka sthApi nirjarAhetubhUtaM bAhyAbhyantarabhedena dvAdazaprakAra tapaHkarmetyucyate / kRtikarma tasyaiva karmaNo'panayanakArakamaI-| | siddhAcAryopAdhyAyaviSayamavanAmAdirUpamiti / bhAvakarma punarabAdhAmulakAca khodayenodIraNAkaraNena codIrNoH pudalAH pradezavipAkAbhyAM bhavakSetrapubalajIveSvanubhAvaM dadato bhAvakarmazabdenocyanta iti / tadevaM nAmAdinikSepeNa dazadhA|| kammokam , iha tu samudAnakarmopAttenASTavidhakarmaNA'dhikAra iti gAthAzakalena darzayati aTThaviheNa u kammeNa estha hoI ahiigaaro||184 // gAthAI kaNThyamiti gAthAdvayaparamArthaH / tadevaM sUtrAnugamena sUtre samuccArite nikSepaniyuktyanugamana pratipadaM nikSipte IN nAmAdinikSepe ca vyAkhyAte satyuttarakAlaM sUtraM viniyate je guNe se mUlaDhANe, je mUladANe se guNe / iti se guNaTTI mahayA pariyAveNaM puNo puNo rase pamatte-mAyA me piyA me bhajjA me puttA me dhUA me NDasA me sahisayaNasaMgaMthasaMthuA me vivittuvagaraNaparivahaNabhoyaNacchAyaNaM me / iccatthaM gahie loe anukrama [62 LOCARKHE // 98 walaatmaram davitIya-adhyayane prathamaM uddezaka: 'svajana' ArabdhaH, ~200~# Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [ 63 ] -36564544 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [62], niryukti: [184] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aho ya rAo ya paritapyamANe kAlAkAlasamuTThAI saMjogaTTI aTThAlobhI AlUMce sahasAkAre viNivicitte, ettha satthe puNo puNo, appaM ca khalu AuyaM ihamegesiM mANa vANaM taMjahA // 62 // asya cAnantaraparamparAdisUtraiH sambandho vAcyaH, tatrAnantarasUtra sambandhaH --' se hu muNI pariNNAyakamme'ti, sa muniH parijJAtakarmA bhavati yasyaitadguNamUlAdikamadhigataM bhavati, paramparasUtrasambandhastu 'se jaM puNa jANijjA sahasaMmuiyAe | paravAgaraNeNaM aNNesiM vA soccA' svasammatyA paravyAkaraNena tIrthakaropadezAdanyebhyo vA''cAryAdibhyaH zrutvA jAnIyAt paricchindyAt kiM tadityucyate- 'je guNe se mUlahANe', AdisUtrasambandhastu 'suyaM me AusaMtegaM bhagavayA evamakkhAyeM' kiM tat zrutaM bhavatA yadbhagavatA AyuSmatA''khyAtamiti, ucyate, 'je guNe se mUladvANe,' 'ya' iti sarvanAma prathamAntaM mAgadhadezIvacanatvAdekArAntaM sAmAnyoddezArthAbhidhAyIti, guNyate- bhidyate vizeSyate'nena dravyamiti guNaH, sa ceha zabdarUparasagandhasparzAdikaH, 'sa' iti sarvanAma prathamAntamuddiSTanirdezArthAbhidhAyIti, 'mUla' miti nimittaM kAraNaM pratyaya iti paryAyAH, tiSThantyasminniti sthAnaM, mUlasya sthAnaM mUlasthAnaM, 'vyavacchedaphalatvAd vAkyAnA' miti nyAyAt ya eva zabdAdikaH kAmaguNaH sa eva saMsArasya-nArakatiryagnarAmarasaMsRtilakSaNasya yanmUlaM kAraNaM kaSAyAsteSAM sthAnamAzrayo varttate yasmAnmanojJetara zabdAdyupalabdhau kaSAyodayaH, tato'pi saMsAra iti, athavA mUlamiti kAraNaM, taccA Jan Estication Inmatnl For Pantry O ~ 201~# Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [ 63 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [62], niryuktiH [184] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH uddezakaH 1 (zI0) // 99 // prakAraM karmma, tasya sthAnam AzrayaH kAmaguNa iti, athavA mUlaM-mohanIyaM tadbhedo vA kAmastasya sthAnaM zabdAdiko te loka. vi. 2 viSayaguNaH, athavA mUlaM-zabdAdiko viSayaguNastasya sthAnamiSTAniSTaviSayaguNabhedena vyavasthito guNarUpaH saMsAra eva, AtmA vA zabdAdyupayogAnanyatvAd guNaH, athavA mUlaM saMsArastasya zabdAdayaH sthAnaM kaSAyA vA, guNo'pi zabdAdikaH * kaSAyapariNato vA''tmeti, yadivA mUlaM saMsArasya zabdAdikaSAyapariNataH sannAtmA tasya sthAnaM zabdAdikaM, guNo'pyasAveveti, tatazca sarvathA ya eva guNaH sa eva mUlasthAnaM varttate / nanu ca varttanakriyAyAH sUtre'nupAdAnAt kathaM prakSepa iti 1, ucyate, yatra hi kAcidvizeSakriyA naivopAdAyi tatra sAmAnyakriyAmasti bhavati vidyate varttata ityAdikAmupAdAya vAkyaM parisamApyate, evamanyatrApi draSTavyamiti / athavA mUlamityAcaM pradhAnaM vA, sthAnamiti kAraNaM, mUlaM ca tatkAraNaM ceti vigRhya karmmadhArayaH, tatazca ya eva zabdAdiko guNaH sa eva mUlasthAnaM saMsArasya AdyaM pradhAnaM vA kAraNamiti, zeSaM pUrvavaditi / sAmpratamanayoreva guNamUlasthAnayorniyamyaniyAmakabhAvaM darzayaMstadupAttAnAM viSaya kaSAyAdInAM | bIjAGkuranyAyena parasparataH kAryakAraNabhAvaM sUtreNaiva darzayati- 'je mUladvANe se guNeti yadeva saMsAramUlAnAM karmamUlAnAM vA kaSAyANAM sthAnam-AzrayaH zabdAdiko guNo'pyasAveva, athavA kaSAyamUlAnAM zabdAdInAM yat sthAnaM karmma saMsAro vA tattatsvabhAvApatteH guNo'pyasAveveti, athavA zabdAdikaSAyapariNAmamUlasya saMsArasya karmmaNo vA yat sthAnaM mohanIyaM karmma zabdAdikaSAyapariNato vA''tmeti tadguNAvApteH guNo'pyasAveva, yadivA-saMsArakaSAyamUlasyAtmano yat sthAnaM // 99 // viSayAbhiSvaGgo'sAvapi zabdAdiviSayatvAd guNarUpa eveti / atra ca viSayopAdAnena viSayiNo'pyAkSepAt sUcanArtha Jan Estication Intl For Parts O ~202~# www.india.org Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [62], niyukti: [184] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [62] dIpa tvAca sUtrasyetyevamapi draSTavya-yo guNe guNeSu vA vartate sa mUlasthAne mUlasthAneSu vA varttate, yo mUlasthAnAdau vartate sahI dAeva guNAdau vartata iti, ya eva jantuH zabdAdike prAgvyAvarNitasvarUpe guNe vartate sa evaM saMsAramUlakaSAyAdisthAnAdI varttate, etadeva dvitIyasUtrApekSayA vyatyayena prAgvadAyojyam, anantagamaparyAyatvAt sUtrasyaivamapi draSTavyaM-yo guNaH sa| eva mUlaM sa eva ca sthAnaM, yanmUlaM tadeva guNaH sthAnamapi tadeva, yat sthAnaM tadeva guNo mUlamapi tadeveti, yo guNaH zabdAdiko'sAveva saMsArasya kapAyakAraNatvAnmUlaM sthAnamapyasAveva ityevamanyeSvapi vikalpeSu yojyaM, viSayanirdeze ca | viSayyapyAkSipto, yo guNe varttate sa mUle sthAne cetyevaM sarvatra draSTavyam, iha ca sabbaijJapraNItatvAdanantArthatA sUtrasyAvaga-12 stavyA, tathAhi-mUlamatra kaSAyAdikamupanyasta, kaSAyAzca krodhAdayazcatvAraH, kodho'pyanantAnuvandhyAdibhedena catuddhoM,x anantAnubandhino'pyasaikhyeyalokAkAzapradezapramANAni bandhAdhyavasAyasthAnAnyanantAzca tatparyAyAsteSAM ca pratyekaM sthAnaguNanirUpaNenAnantArthatA sUtrasya sampadyate, sA ca chadmasthena sarvAyuSA'pyaviSayatvA(danantatvA)cAzakyA darzayituM, digdarzanaM tu kRtamevAto'nayA dizA kuzAgrIyazemuSyA guNamUlasthAnAnAM parasparataH kAryakAraNabhAvaH saMyojanA ca kAryeti / tadevaM ya eva guNaH sa eva mUlasthAnaM yadeva mUlasthAnaM sa eva guNa ityuktaM, tataH kimityata Aha-'iti se guNahI mahayA ityAdi, itihetI yasmAcchandAdiguNaparIta AtmA kaSAyamUlasthAne vartate, sarvo'pi ca prANI 'guNArthI' guNaprayojanI | guNAnurAgItyatasteSAM guNAnAmaprAptI prAptinAze vA kAlAzokAbhyAM sa prANI 'mahatA' aparimitena pari-samantAttApaH paritApastena-zArIramAnasasvabhAvena duHkhenAbhibhUtaH san paunaHpunyena teSu teSu sthAneSu 'vaset' tiSThedupayeta, kimbhUtaH anukrama [63] 5525% wwwanditimaryam ~203~23 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [62], niyukti: [184] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: loka.vi.2 uddezakA prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [63] zrIAcA- san?-pramattaH / pramAdazca rAgadveSAtmako, dveSazca prAyo na rAgamRte, rAgo'pyutpatterArabhyAnAdibhavAbhyAsAnmAtApitrA- rAGgavRttiH diviSayo bhavatIti darzayati-'mAyA meM' ityAdi, tatra mAtRviSayo rAgaH saMsArasvabhAvAdupakArakartRtvAdvopajAyate, rAge| (zI) ca sati madIyA mAtA kSutpipAsAdikAM vedanAM mA prApadityataH kRSivANijyasevAdikAM prANyupaghAtarUpAM kriyAmArabhate, tadupaghAtakAriNi vA tasyAM vA'kAryapravRttAyAM dveSa upajAyate, tadyathA-anantavIryaprasaktAyAM reNukAyAM rAmasyeti, evaM // 10 // |pitA me, pitRnimittaM rAgadveSau bhavato, yathA rAmeNa pitari rAgAttadupahantari ca dveSAt saptakRtvaH kSatriyA vyApAditAH, subhUmenApi trisaptakRtvo brAhmaNA iti, bhaginInimittena ca klezamanubhavati prANI, tathA bhAryAnimitta rAgadveSodbhavaH, tadyathA-cANAkyena bhaginIbhaginIpatyAdyavajJAtayA bhAryayA coditena nandAntikaM dravyArthamupagetana kopAnnandakulaM kSayaM ninye, tathA putrA me na jIvantIti Arambhe pravarttate, evaM duhitA me duHkhinIti rAgadveSopahatacetAH paramArthamajAnAnastatta18 dvidhatte yena aihikAmuSmikAn apAyAn avApnoti, tadyathA-jarAsandho jAmAtari kase vyApAdite svabalAvalepAdapasta vAsudevapadAnusArI sabalavAhanaH kSayamagAt , snuSA me na jIvantItyArambhAdI pravartate, 'sakhisvajanasaMgranthasaMstutA meM sakhA-mitraM svajana:-pitRvyAdiH saMgranthaH-svajanasyApi svajanaH pitRvyaputrazAlAdiH saMstuto-bhUyo bhUyo darzanena paricitaH, athavA pUrvasaMstuto mAtApitrAdirabhihitaH pazcAtsaMstutaH zAlakAdiH sa iha grAhyaH, saca me du:khita iti paritapyate, viviktaM zobhanaM pracuraM vA upakaraNa-hastyazvarathAsanamaJcakAdi parivartanaM-dviguNatriguNAvibhedabhinnaM tadeva, bhojanaM-modakAdi AcchAdana-paTTayugmAdi tacca me bhaviSyati naSTaM vA / 'icatha'miti ityevamartha gRDo lokaH teSveva // 10 // wwwandltimaryam ~ 204~# Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [62], niyukti: [184] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [62]] dIpa mAtApitrAdirAgAdinimittasthAneSvAmaraNaM pramatto mamedamahamasya svAmI poSako vetyevaM mohitamanA 'vaset' tiSThediti. uktaM ca-"putrA me bhrAtA me svajanA me gRhakalatravargo me / iti kRtamemezabda pazumiva mRtyurjamaM harati // 1 // putrakalatraparigrahamamatvadoSairnaro vrajati nAzam / kRmika iva kozakAraH parigrahAhuHkhamAmoti // 2 // " amumevArtha niyuktikAro gAthAdvayenAha saMsAra chetumaNo kamma ummUlae tadahAe / ummUlijja kasAyA tamhA u caijja sapaNAI // 185 // mAyA metti piyA me bhagiNI bhAyA ya puttadArA me| asthaMmi ceva giddhA jammaNamaraNANi paayti||18|| 'saMsAra' nArakatiryagnarAmaralakSaNaM mAtApitRbhAryAdisnehalakSaNaM vA 'chattumanA' unmumUlayiSuraSTaprakAraM karmonmUlayet, tadunmUlanArtha ca tatkAraNabhUtAn kaSAyAnunmUlayet , kaSAyApagamanAya ca mAtApitrAdigataM snehaM jahyAt, yasmAnmAtApitrAdisaMyogAbhilASiNo'rthe-ratnakupyAdike gRddhAH-adhyupapannA janmajarAmaraNAdikAni duHkhAnyasubhRtaH prAmuvantIsi gAthAddhayArthaH // tadevaM kaSAyendriyapramatto mAtApitrAdyarthamarthopArjanarakSaNatasaro duHkhameva kevalamanubhavatItyAha-'aho' ityAdi, ahazca sampUrNa rAtriM ca, cazabdAtpakSaM mAsaM ca, nivRttazubhAdhyavasAyaH pari-samantAttapyamAnaH paritapyamAnaH san tiSThati, tadyathA-"kaiyA vaccai sattho? kiM bhaNDaM kattha kittiyA bhUmI / ko kayavikkayakAlo nivisai kiM kahiM keNa? // 1 // " 1kadA majati sArthaH ki bhANTa kutra kiyatI bhUmiH / kaH kayavikrayakAlo mirviSayati (nirvizati) kena! // 1 // anukrama KARE [63] ~ 205~# Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [ 63 ] zrIAcArAGgavRttiH (zrI0) // 101 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [62], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH uddezakaH 1 ityAdi, sa ca paritapyamAnaH kimbhUto bhavatItyAha - 'kAle'tyAdi, kAlaH karttavyAvasarastadviparIto'kAlaH samya- 2 loka.vi. gutthAtum abhyudyantuM zIlamasyeti samutthAyIti padArthaH, vAkyArthastu kAle karttavyAvasare akAlena tadviparyAsena samu| tiSThate-abhyudyatamanuSThAnaM karoti tacchIlazceti, karttavyAvasare na karotyanyadA ca vidadhAtIti, yathA vA kAle karotyebamakAle'pIti, yathA vA'navasare na karotyevamavasare'pIti, anyamanaskatvAdapagatakAlAkAlaviveka iti bhAvanA, yathA | pradyotena mRgApatirapagatarbhatRkA satI grahaNakAlamativAhya kRtaprAkArAdirakSA jighRkSiteti, yastu punaH samyakkAlotthAyI | bhavati sa yathAkAlaM parasparAnAbAdhayA sarvAH kriyAH karotIti, taduktam - " mAsairaSTabhirahA ca, pUrveNa vayasA''yuSA / tat | karttavyaM manuSyeNa yenAnte sukhamedhate // 1 // " dharmAnuSThAnasya ca na kazcidakAlo mRtyoriveti / kimartha punaH kAlA| kAlasamutthAyI bhavatItyAha - 'saMjogaDI' saMyujyate saMyojanaM vA saMyogo'rthaH prayojanaM saMyogArthaH so'syAstIti saMyogArthI, tatra dhanadhAnyahiraNyadvipadacatuSpadarAjyabhAryAdiH saMyogastenArthI tatprayojanI, athavA zabdAdiviSayaH saMyogo mAtApitrAdibhirvA tenArthI kAlAkAlasamutthAyI bhavatIti / kiM ca- 'aThThAlobhI' artho - ratnakupyAdistatra A-samatAlobho'rthAlobhaH sa vidyate yasyetyasAvapi kAlAkAlasamutthAyI bhavati, mammaNavaNigvat, tathAhi asAvatikrAntArthopArjanasamarthayauvanavayA jalasthalapathapreSitanAnAdezabhANDabhRtabohitthagantrIkoSTramaNDalikAsambhRtasambhAro'pi prAvRSi saptarAtrAvacchinnamuzalapramANajaladhArAvarSaniruddha sakalaprANigaNasaJcAramanorathAyAM mahAnadIjalapUrAnItakASThAni jighRkSuru Etication matinal For Parana Prat Use Only ~206~# // 101 // www.landiary.org Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [62], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata **** sUtrAka [62]] LOCAL dIpa pabhogadharmAvasare nivRttAparAzeSazubhapariNAmaH kevalamarthopArjanapravRtta iti, uktaM ca-"ukkhaNai khaNai nihaNai ratti Na suati diyAvi ya sasaMko / liMpai Thaei sayayaM laMchiyapaDilaMchiyaM kuNai // 1 // bhuMjasu na tAva riko jemeGa naviya aja majjIhaM / navi ya vasIhAmi ghare kAyacvamiNaM bardu arja // 2 // " punarapi lobhino'shubhvyaapaaraanaah-aaluNpe| A-samantAlumpatItyAlumpaH, sa hi lobhAbhibhUtAntaHkaraNo'pagatasakalakartavyAkartavyaviveko'rthalobhaikadattadRSTiraihikAmu-ta mikavipAkakAriNInirlAnchanagalakartanacauryAdikAH kriyAH karoti, anyacca-sahasakAreM' karaNaM kAraH, asamIkSitapUrvAparadoSaM sahasA karaNaM sahasAkAraH sa vidyate yasyetyarza Adibhyo'ca,(pA05-2-127)athavA chAndasatvAtkartaryeva ghaJ , karo-4 tIti kAraH, tathAhi-lobhatimirAcchAditadRSTirathaikamanAH zakuntavaccharAghAtamanAlocya pizitAbhilASitayA sandhicchedanAmAdito vinazyati, lobhAbhibhUto hyarthakadRSTistammanAstadarthopayukto'rthameva pazyati nApAyAn, Aha ca-'viNivivacitte' | vividham-anekadhA niviSTa-sthitamavasAhamarthopArjanopAye mAtApitrAdyabhiSvajhe vA zabdAdiviSayopabhoge vA cittam-adAntaHkaraNaM yasya sa tathA, pAThAntaraM vA 'viNibiDaciDe'tti, vizeSeNa niviSTA kAyavAgmanasA parispadAtmikA'rthopArjanopA yAdI ceSTA yasya sa viniviSTaceSTaH / tadevaM mAtApitrAdisaMyogArthI arthAlobhI AlumpaH sahasAkAro viniviSTacitto viniviSTaceSTo vA kimbhUto bhavatItyAha-'iratha' ityAdi, 'atra' asminmAtApitrAdau zabdAdiviSayasaMyoge vA viniviSTacittaH 1 jatkhanati sanati nivadhAti (inti ) rAtrI na khapiti divA'pi ca sazaH / limpati sthagayati satataM lAJchita pratilAjitaM karoti // 1 // bhuvana tAvavivyApArI jimituM nApi cAya marakSyAmi / nApi ca vatsyAmi rahe kartavyamidaM bApa // 2 // anukrama * [63] - **** 4k wwwandltimaryam ~207~# Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) yy sUtrAMka [62] anukrama [ 63 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 102 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [62], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH san pRthivI kAyAdijantUnAM yacchakham-upaghAtakAri tatra punaH punaH pravarttate, evaM paunaHpunyena zastre pravRtto bhavati yadi pRthivIkAyAdijantUnAmupaghAte varttate, tathAhi - 'zasu hiMsAyAmityasmAcchasyate hiMsyata iti karaNe TumvihitaH tacca svakAyaparakAyAdibhedabhinnamiti / pAThAntaraM vA 'ettha satte puNo puNo,' 'atra' mAtApitRzabdAdisaMyoge lobhArthI san 'saktI' gRddhaH adhyupapannaH paunaHpunyena viniviSTaceSTa AlumpakaH sahasAkAraH kAlAkAlasamutthAyI vA bhavatIti / etacca sAmpratekSiNAmapi yujyeta yadyajarAmaratvaM dIrghAyuSkaM vA syAt, taccobhayamapi nAstItyAha -- 'appaM ca' ityAdi, alpaMstokaM cazabdo'dhikavacanaH, khaluravadhAraNe, Ayuriti bhavasthitihetavaH karmmapudgalAH 'iheti saMsAre manuSyabhave vA 'ekeSAM' keSAJcideva 'mAnavAnAM' manujAnAmiti padArthaH, vAkyArthastu - iha asmin saMsAre keSAJcinmanujAnAM kSullakabhavo| palakSitAntarmuhUrttamAtramalpaM - stokamAyurbhavati, cazabdAduttarottarasamayAdivRddhyA palyopamantrayAvasAne'pyAyuSi khaluzabda| syAvadhAraNArthatvAtsaMyama jIvitamalpameveti, tathAhi antarmuhUrtAdArabhya dezonapUrvakoTiM yAvatsaMyamAyuSkaM taccAlpameveti, athavA tripalyopamasthitikamapyAyuralpameva, yatastadapyantarmuhUrttamapahAya sarvamapavarttate, uktaM ca- "addhA jogukose baMdhittA bhogabhUmiesu lahuM / sabvappajIviyaM vajjaitu ubvaTTiyA donhaM // 1 // " asyA ayamarthaH -- utkRSTe yoge-bandhA|dhyavasAyasthAne AyuSo yo bandhakAlo'ddhA utkRSTa evaM taM baddhA, ka ? - 'bhogabhUmikeSu' devakubrvvAdijeSu, tasya kSiprameva sarvAlpamAyurvarjayitvA 'dvayoH' tiryagmanuSyayorapavRttikA - apavarttanaM bhavati, etaJcAparyAtakAntarmuhUrttAntardraSTavyaM tata Urdhvamanapavarttanameveti / sAmAnyena vA''yuH sopakramAyuSAM sopakramaM nirupakramAyuSAM nirupakramaM yadA hyasumAn svAyuSastri in Estication Intl For Pantry Use Only ~208~# loka. vi. 2 uddezakaH 1 // 102 // www.indiary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [ 63 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [62], niryuktiH [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhAge tribhAgAtribhAge vA jaghanyata ekena dvAbhyAM votkRSTataH saptabhiraSTabhirvA krantarmuhUrtapramANena kAlenAtmapradezaracanAnADikAntarvarttina AyuSkakarma vargaNApudgalAn prayatnavizeSeNa vidhatte tadA nirupakramAyurbhavatIti anyadA tu sopakramAyuSka iti, upakramazcopakramaNakAraNairbhavati, tAni cAmUni--"daMDe kasasattharajjU aggI udagapaDaNaM visaM vAlA / sIuNhaM arai bhayaM khuhA pivAsA va vAhI ya // 1 // muttapurIsanirohe jiNNAjiNNe ya bhoyaNe bahuso / saNagholaNapIThaNa Aurasa uvakamA ete // 2 // " uktaM ca- "svato'myata itastato'bhimukhadhAvamAnApadAmaho nipuNatA nRNAM kSaNamapIha yajjIvyate / mukhe phalamatikSudhA sarasamalpamAyojitaM, kiyacciramacarcitaM dazanasaGkaTe sthAsyati 1 // 1 // ucchA sAvadhayaH prANAH, sa cocvAsaH samIraNaH / samIraNAJcalaM nAnyat kSaNamadhyAyuradbhutam // 2 // " ityAdi / ye'pi dIrghAyuSkasthi|tikA upakramaNakAraNAbhAve AyuHsthitimanubhavanti te'pi maraNAdapyadhikAM jarAbhibhUtavigrahAM jaghanyatamAmavasthAmanubhavantIti tadyathetyAdinA darzayati taMjahA- soyapariNNANehiM parihAyamANehiM cakkhupariNNANehiM parihAyamANehiM ghANapariNNANehiM parihAyamANehiM rasaNApariNNANehiM parihAyamANehiM phAsapariNNANehiM 1 daNDaH kakSA zataM rajDaramirudakaM pattanaM viSaM vyAlAH zItamuSNamaratirbhayaM kSutpipAsA vyAdhi // 1 // mUtrapurISanirodhaH jIrNe'jIrNe ca bhojane bahuzaH gharSaNaM gholanaM pIDanamAyuSa upakramA ete // 1 // Etication Intl For Para Prata Use Onl ~209~# www.indiary.org Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [63], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH satrAka (zI0) [63] // 13 // dIpa parihAyamANehiM abhikaMtaM ca khalu vayaM sa pehAe tao se egadA mUDhabhAvaM loka.vi.2 jaNayaMti // 3 // uddezakaH1 zRNoti bhASApariNatAn pudgalAniti zrotraM, tacca kadambapuSpAkAraM dravyato bhAvato bhASAdravyagrahaNalagdhyupayogasvabhA-10 vamiti, tena zrotreNa pariH samantAd ghaTapaTazabdAdi viSayANi jJAnAni parijJAnAni taiH zrotraparijJAnarjarAprabhAvAsarihIyamAnaiH sanistato'sau-pANI 'ekadA' vRddhAvasthAyAM rogodayAvasare vA 'mUDhabhAvaM' mUDhatAM karttavyAkarttavyAjJatAmindriyapATavAbhAvAdAtmano janayati, hitAhitaprAptiparihAravivekazUnyatAmApadyata ityarthaH, janayantIti caikavacanAvasare 'tikhagaM tiDo bhavantIti bahuvacanamakAri, athavA tAni vA zrotravijJAnAni parikSIyamANAnyAtmanaH sadasadvivekavikalatAmApAda-| yantIti, zrotrAdivijJAnAnAM ca tRtIyA prathamArthe subvyatyayena draSTavyeti, evaM cakSurAdivijJAneSvapi yogyam, atra ca | karaNatvAdindriyANAmevaM sarvatra draSTavyaM-zrotreNAtmano vijJAnAni cakSuSA''tmano vijJAnAnIti, nanu ca tAnyeva draSTaNi kuto na bhavanti ?, ucyate, azakyamevaM vijJAtuM, tadvinAze tadupalabdhArthasmRtyabhAvAt , dRzyate ca hapIkopaghAte'pi tadupalabdhArthasmaraNaM, tadyathA-dhavalagRhAntarvartipuruSapazcavAtAyanopalabdhArthasya tadanyatarasthagane'pi tadupapattiriti, tathAhiahamanena zrotreNa cakSuSA vA mandamarthamupalabhe, anena ca sphuTataramiti spaSTava karaNatvAvagatirakSANAM, yadyevamanyAnyapi // 103 // karaNAni santi tAni ki nopAttAni ?, kAni punastAni?, ucyante, vAkpANipAdapAyUpasthamanAMsi vacanAdAnaviharaNo-15/ anukrama [64] www.tandituaryam ~210~23 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [63], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: KARSA prata sUtrAka [63]] sAtsargAnandasaGkalpavyApArANi, tatazcaitepAmAramopakArakatvena karaNatvaM, karaNatvAdindriyatvamiti, evaM caikAdazendriyasadbhAve sati paJcAnAmevopAdAnaM kimarthamiti, AhAcAryoM-naiSa doSaH, iha hyAtmano vijJAnotpattI yat prakRSTamupakArakaM tadeva | karaNatvAdindriyam , etAni tu vAkpANyAdIni naivAtmano'nanyasAdhAraNatayA karaNatvena vyApriyante, atha yAM kAJcana | kriyAmupAdAya karaNatvamucyate evaM tarhi bhUdarAderapyutkSepAdisambhavAtkaraNatvaM syAt , kiM ca-indriyANAM svaviSaye niya-| tatvAt nAnyendriyakAryamanyadindriyaM kartumalaM, tathAhi-cakSureva rUpAvalokanAyAlaM na tadabhAve zrotrAdIni, yastu rasA-| yupalambhe zItasparzAderapyupalambhaH sa sarvavyApitvAt sparzanendriyasyetyanAzaGkanIyam , iha tu punaH pANicchede'pi tatkAyasyAdAnalakSaNasya dazanAdinA'pi nirvartyamAnatvAdyatkiJcidetat, manasastu sarvendriyopakArakatvAdantaHkaraNatvamiSyata eva, tasya ca bAhyendriyavijJAnopaghAtenaiva gatArthatvAnna pRthagupAdAnamiti, pratyekopAdAnaM ca kramotpattivijJAnopalakSa-12 NArtha, tathAhi-yenaivendriyeNa saha manaH saMyujyate tadevAtmIyaviSayaguNagrahaNAya pravartate netaraditi, nanu ca dIrghazaSkulIbhakSaNAdau paJcAnAmapi vijJAnAnAM yogapadyenopalabdhiranubhUyate, naitadasti, kevalino'pi dvAvupayogau na staH, AstAM | tAvadArAtIyabhAgadarzinaH paJcopayogA iti, etaccAnyatra nyakSeNa pratipAditamiti neha pratAyate, yastu yogapadhenAnubhavA-1 bhAsaH sa drAgvRttitvAnmanaso bhavatIti, uktaM ca-"AtmA saheti manasA mana indriyeNa, svArthena cendriyamiti krama | eSa zIghraH / yogo'yameva manasaH kimagamyamasti ?, yasminmano brajati tatra gato'yamAtmA // 1 // " / iha cAyamAtmendri 1khapakSe bhAvamano vyApriyate ityarthaH. anukrama [64] ~211~# Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 63 ] dIpa anukrama [ 64 ] prata "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [63], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 104 // zrIAcAyalabdhimAna Aditsitajanmotpattideze samayenAhAraparyAptiM nirvarttayati, tadanantaramantarmuhUrttena zarIraparyAdhiM, tato'pIrAGgavRttiH ndriyaparyAptaM tAvataiva kAlena tAni ca paJcendriyANi-sparzanarasanamrANacakSuH zrotrANIti, tAnyapi dravyabhAvabhedAt pratyekaM 1 dvividhAnIti, tatra dravyendriyaM nirvRttyupakaraNabhedAt dvidhA, nirvRttirapyAntarabAhyabhedAt dvidhaiva nirvartyata iti ni(zI0) vRttiH, kena nirvartyate ?, karmmaNA, tatrotsedhAGgulAsaikhyeya bhAgapramitAnAM zuddhAnAmAtmapradezAnAM pratiniyatacakSurAdIndri yasaMsthAnenAvasthitA yA vRttirabhyantarA nirvRttiH, teSvevAtmapradezeSvindriyavyapadezabhAk yaH pratiniyatasaMsthAno nirmAnAnA pudgalavipAkinA barddhakisaMsthAnIyena AracitaH karNazaSkulyAdivizeSaH aGgopAGganAmnA ca niSpAdita iti vAhyA nirvRttiH, tasyA eva nirvRtterdvirUpAyAH yenopakAraH kriyate tadupakaraNaM taccendriya kAryasamartha, satyAmapi nirvRttAvanupahatAyAM masUrAkRtirUpAyAM nirvRttau tasyopaghAtAnna pazyati, tadapi nirvRttivad dvidhA, tatrAbhyantaramakSNastAvat kRSNazuklamaNDalaM bAhyamapi patrapakSmadvayAdi, evaM zeSeSvapyAyojanIyamiti bhAvendriyamapi labdhyupayogabhedAt dvidhA, tatra labdhijJAnadarzanAvaraNIya kSayopazamarUpA yatsannidhAnAdAtmA dravyendriyanirvRttiM prati vyApriyate, tannimitta Atmano manassAcivyAdarthagrahaNaM prati vyApAra upayoga iti, tadatra satyAM labdhau nirvRttyupakaraNopayogAH, satyAM ca nirvRttAvupakaraNopayogI, satyupakaraNa upayoga iti, eteSAM ca zrotrAdInAM kadambakamasUra kalambukApuSpakSurapranAnA saMsthAna tA'vagantavyeti, viSayazca zrotrendriyasya dvAdazabhyo yojanebhya AgataM zabdaM gRhNAti cakSurapyekaviMzatiSu lakSeSu sAtirekeSu vyavasthitaM prakAzakaM prakAzyaM tu sAtirekayojanalakSasthitaM rUpaM gRhNAti, zeSANi tu navabhyo yojanebhya AgataM svaviSayaM gRhNanti, Jan Estication Intemational For Party Use Onl ~212~# loka.vi. 2 uddezakaH 1 // 104 // www.india.org Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [63], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [63]] jaghanyatastvanAlAsakhyeyabhAgaviSayatvaM sarveSAm, atra ca 'soyapariNNANehiM parihAyamANehI tyAdi ya utpatti prati vyatyayenendriyANAmupanyAsaH sa evamartha draSTavyaH-iha saMjJinaH pazcendriyasya upadezadAnenAdhikRtatvAdupadezazca zrotrendriyaviSaya itikRtvA tatparyAptau ca sarvendriyaparyAptiH sUcitA bhavati / zrotrAdivijJAnAni ca Sayo'tikrame parihIyante, tadevAha-'abhikata'mityAdi, athavA zrotrAdivijJAnarapacitaiH karaNabhUtaiH sadbhiH 'abhikataM ca khalu vayaM sa pehAe' tatra prANinAM kAlakRtA zarIrAvasthA yauvanAdirvayaH tajjarAmabhi-mRtyu vA krAntamabhikAntam, iha hi catvAri vayAMsi-kumArayauvanamadhyamavRddhatvAni, uktaM ca-"prathame vayasi nAdhItaM, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye na tapastaptaM, caturthe ki kariSyati ? // 1 // " tatrAdyavayodvayAtikrame jarAbhimukhamabhikrAntaM vayo bhavati, anyathA vA trINi vayAMsi-kaumArayauvanasthaviratvabhedAd, uktaM ca "pitA rakSati kaumAre, bhartI rakSati yauvane / putrAzca sthAvire bhAve, na khI svAtantryama-12 hati // 1 // " anyathA vA trINi vayAMsi, bAlamadhyavRddhatvabhedAt, uktaM ca-ASoDazAdbhavedvAlo, yAvatkSIrAnavartakaH / madhyamaH saptatiM yAvatparato vRddha ucyate // 1 // " eteSu vayassu sarveSvapi yopacayavatyavasthA tAmatikAnto'tikAntavayA ityucyate, caH samuccaye, na kevalaM zrotracakSurmANarasanasparzanavijJAnairvyastasamastairdezataH sarvato vA parihIyamANairvA mauDhya-| mApadyate, vayazcAtikrAntaM 'prekSya' paryAlocya 'sa' iti prANI khaluriti vizeSaNe vizeSeNa-atyarthaM mauDhyamApadyata iti, Aha ca-tato se' ityAdi, 'tata' iti tasmAdindriyavijJAnApacayAdvayo'tikramaNAdvA sa iti prANI 'ekadeti vRddhAva 1 cakSuSaH saMkhyeyabhAge yadyapi tathApi sarveSAM viSayasya sAmAnyena vivakSanAdityanutaM. anukrama [64] ~213~# Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [63] dIpa anukrama [ 64 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [63], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH (zI0) zrIAcA- 4 sthAyAM mUDhabhAvo mUDhatvaM kiMkarttavyatAbhAvamAtmano janayati, athavA 'se'tasyAsubhRtaH zrotrAdivijJAnAni parihIyamA rAGgavRttiH NAni mUDhabhAvaM janayantIti / sa evaM vArddhakye mUDhasvabhAvaH san prAyeNa lokAvagIto bhavatItyAhajehiM vA saddhiM saMvasati te vi NaM egadA NiyagA puThiMba parivayaMti, so'vi te piyae pacchA parivapajjA, NAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA, tumaMpi tesiM NAlaM tANAe vAsaraNAevA, se Na hAsAya Na kiDDAe Na ratIe Na vibhUsAe (sU064 ) // 105 // 4 vAzabdaH pakSAntaradyotakaH, AstAM tAvadaparo loko 'yaiH' putrakalatrAdibhiH 'sArddha' saha saMvasati, ta eva bhAryAputrAdayo Namiti vAkyAlaGkAre 'ekade 'ti vRddhAvasthAyAM 'niyagA' AtmIyA ye tena samarthAvasthAyAM pUrvameva poSitAH te taM 'parivadaMti' pari-samantAdvadanti yathA'yaM na mriyate nApi malakaM dadAti yadivA parivadanti paribhavantItyuktaM bhavati, athavA kimanena vRddhenetyevaM parivadanti, na kevalameSAM, tasyAtmApi tasyAmavasthAyAmavagIto bhavatIti, Aha ca - " valisantatamasthizeSitaM, zithilasnAyudhRtaM kaDevaram / svayameva pumAn jugupsate, kimu kAntA kamanIyavigrahA ? // 1 // " gopAlavAlAGganAdInAM ca dRSTAntadvAreNopanyasto'rtho buddhimadhitiSThatItyatastadAvirbhAvanAya kathAnakam - kauzAmbyAM nagaryA arthavAn bahuputro dhano nAma sArthavAhaH, tena caikAkinA nAnAvidhairupAyaiH svAprateyamupArjitaM taccAzeSaduHkhitabandhujanasvajanamitrakalatraputrAdibhogyatAM ninye, tato'sau kAlaparipAkavazAdvRddhabhAvamupagataH san putreSu samyakUpAlano Etication Intemational For Pantry Use Only ~ 214 ~# 7 loka.vi. 2 uddezakaH 1 // 105 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 64 ] anukrama [ 65 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [64], niryuktiH [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pacitakalAkuzaleSu samasta kAryacintAbhAraM nicikSepa / te'pi vayamanenedRzImavasthAM nItAH sarvajanApresarA vihitA iti kRtopakArAH santa kulaputratAmavalambamAnAH svataH kacit kAryavyAsaGgAt svabhAryAbhistamakalpaM vRddhaM pratyajajAgaran, tA apyudvarttanasnAnabhojanAdinA yathAkAlamakSuNNaM vihitavatyaH / tato gacchatsu divaseSu varddhamAneSu putrabhANDeSu prauDhIbhavatsu bhartRSu jaraddhRddhe ca vivazakaraNaparicAre sarvAGgakampini galadazeSazrotasi sati zanaiH zanairucitamupacAraM zithilatAM ninyuH / asAvapi mandapratijAgaraNatayA cittAbhimAnena vizvasayA ca sutarAM duHkhasAgarAvagADhaH san putrebhyaH snuSAkSuNNAnyAcacakSe, tAzca svabhartRbhizce vidyamAnAH sutarAmupacAraM parihRtavatyaH sarvAzca paryAlocyaikavAkyatayA svabhartRnabhihitavatyaH kriyamANe'pyayaM pratijAgaraNe vRddhabhAvAdviparItabuddhitayA'paDate, yadi bhavatAmadhyasmAkamuparyavisrambhastatosmyena vizvasanIyena nirupayata, te'pi tathaiva cakruH, tAstu tasminnavasare sarvA api sarvANi kAryANi yathAvasaraM vihitavatyaH, asAvapi putraiH pRSTaH pUrvavirukSitacetAstathaiva tA apavadati, naitA mama kiJcitsamyak kurvanti, taistu pratyayikavacanAdavagata tasyairyathA'yamupacaryamANo'pi vArddhakyAdrorudyate, tatastairapyavadhIrito'nyeSAmapi yathAvasare taNDanasvabhAvatAmAcacakSire / tato'sau putrairavadhIritaH snuSAbhiH paribhUtaH parijanenAvagIto vAGmAtreNApi kenacidapyananuvarttyamAnaH sukhiteSu duHkhitaH kaSTatarAmAyuH zeSAmavasthAmanubhavatIti / evamanyo'pi jarAbhibhUtavigrahastRNakubjIkaraNe'pyasamarthaH san kAryaikaniSThalokAtparibhavamAnotIti, Aha- "gAtraM saGkucitaM gatirvigalitA dantAzca nAzaM gatA, dRSTirzvazyati rUpameva 1 smRtopakArAH 2 asamartha. Jan Estication matinal For Parts Only ~ 215 ~# Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 64 ] dIpa anukrama [ 65 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [64], niryuktiH [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 106 // zrIAcA- hasate vakraM ca lAlAyate / vAkyaM naiva karoti bAndhavajanaH pallI na zuzrUSate, dhikkaSTaM jarayA'bhibhUtapuruSaM putro'pyaya- 2 loka.vi. 2 rAGgavRttiH OM jJAyate // 1 // ityAdi / tadevaM jarAbhibhUtaM nijAH parivadanti, asAvapi paribhUyamAnastadviraMktacetAstadapavAdAJjanAuddezakaH 1 (zI0) 5 yAcaSTe, Aha ca-'so vA' ityAdi, vAzabdaH pUrvApekSayA pakSAntaraM darzayati, te vA nijAstaM parivadanti, sa vA jarAja* rjaritadehastAnnijAnaneka doSoddhanatayA parivadet- ninded, athavA khidyamAnArthatayA tAnasAvavagAyati - paribhavatItyarthaH / 4 ye'pi pUrvakRtadharmmavazAttaM vRddhaM na parivadanti te'pi tadduHkhApanayanasamarthA na bhavanti, Aha ca- 'nAla 'mityAdi, nAlaMna samarthAH te putrakalatrAdayaH, taveti pratyakSabhAvamupagataM vRddhamAha, trANAya zaraNAya veti, tatrApattaraNasamartha trANamucyate, yathA mahAzrItobhiruhyamAnaH sukarNadhArAdhiSThitaM lavamAsAdyApastaratIti, zaraNaM punaryadavaSTambhAnnirbhayaiH sthIyate taducyate, tat punardurga parvataH puruSo veti, etaduktaM bhavati-jarAbhibhUtasya na kazcit trANAya zaraNAya vA tvamapi teSAM nAtaM trANAya zaraNAya vaiti, uktaM ca- "janmajarAmaraNabhayairabhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNaM kvacilloke // 1 // " ityAdi, sa tu tasyAmavasthAyAM kimbhUto bhavatItyAha- 'se Na hassAe' ityAdi, 'sa' jarA jIrNavigraho na hAsyAya bhavati, tasyaiva hasanIyatvAt na parAn hasituM yogyo bhavatItyarthaH, sa ca samakSaM parokSaM vA evamabhidhIyate janaiH kiM kilAsya hasitena hAsyAspadasyeti, na ca krIDAyai na ca laGghanavalganAsphoTanakrIDAnAM yogyo'sau bhavati, nApi ratyai bhavati, ratiriha viSayagatA gRhyate, sA punarlalanAvagUhanAdikA, tathAbhUto'pyavajuggUhiSuH strIbhirabhidhIyate na lajjate 1 tadvyatirikta0 pra0 2 vidyamAnA0 pra0 Jain Estication International For Pantry Use Onl ~216 ~# // 106 // www.indiary.org Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) nnddllaa yy [ 64 ] anukrama [ 65 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [64], niryuktiH [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhavAn na pazyati AtmAnaM nAvalokayati ziraH palitabhasmAvaguNDitaM mAM duhitRbhUtamevaM gUhitumicchasItyAdivacasAmAspadatvAnna ratyai bhavati, na vibhUSAyai, yato vibhUSito'pi pratatacarmmavalIkaH sa naiva zobhate, uktaM ca- "na vibhUSaNamasya yujyate, na ca hAsyaM kuta eva vibhramaH 1 / atha teSu ca varttate jano, dhruvamAyAti parAM viDambanAm // 1 // jaM jaM karei taM taM na sohae jonvaNe atikkaMte / purisassa mahiliyAi va ekUkaM dhammaM pamuttUrNaM // 2 // " gatamaprazastaM mUlasthAnaM, sAmprataM prazastamucyate iccevaM samuTTie ahovihArAe aMtaraM ca khalu imaM sapehAe dhIre muhuttamavi No pamAyae vao acceti jovvaNaM va ( sU0 65 ) athavA yata evaM te suhRdo nAlaM trANAya zaraNAya vA ataH kiM vidadhyAdityAha - 'iccheva' mityAdi, 'itiH' upapradarzane, aprazastamUlaguNasthAne vartamAno jarAbhibhUto na hAsyAya na krIDAyai na ratyai na vibhUpAyai pratyekaM ca zubhAzubha karmaphalaM prANinAmityevaM matvA samutthitaH - samyagutthitaH zastraparijJoktaM mUlaguNasthAnamadhitiSThan aho ityAzcarye viharaNaM vihAraH AzcaryabhUto vihAro aho bihAro - yathoktasaMyamAnuSThAnaM tasmai ahovihArAyotthitaH san kSaNamapi no pramAdayedityuttareNa saNTaGkaH, kiMca- 'aMtaraM cetyAdi, antaramityavasaraH, taccAryakSetrasukulotpattibodhilAbha sarvaviratyAdikaM, caH samuccaye, khalu1] yatkaroti tana zobhate yauvane'tikrAnte puruSasya mahilAyA vA eka dhammaM pramudhya // 2 // Etication Intimational For Parts Only ~217~# www.india.org Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [65], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: (zI0) uddezakaH1 [65 zrIAcA- ravadhAraNe, 'ima mityanenedamAha-vineyastapaHsaMyamAdAvavasIdan pratyakSabhAvApannamAryakSetrAdikamantaramavasaramupadAbhidhIyaterAjavRttiH tavAyamevambhUto'vasaro'nAdI saMsAre punaratIva sudurlabha eveti, atastamavasaraM 'saMprekSya'polocya dhIraH sanmuhUrtamapyeka no 'pramAdayet' pramAdavazago bhUyAditi, samprekSyetyatra anusvAralopazcAndasatvAditi, anyadapyalAkSaNikamevaMjAtIyamasmAdideva hetoravagantavyamiti, AntamauhUrtikatvAcca chAjhasthikopayogasya muharttamityuktam , anyathA samayamapyekaM na prmaadye||107|| diti vAcyaM, taduktam-"samprApya mAnuSatvaM saMsArAsAratAM ca vijJAya / he jIva ! kiM pramAdAnna ceSTase zAntaye satatam | 3 // 1 // nanu punaridamatidurlabhamagAdhasaMsArajaladhivibhraSTam / mAnuSyaM khadyotakataDillatAvilasitapratimam // 2 // " ityAdi, dakimarthaM ca no pramAdayedityAha-'vayo accei'tti, vayaH-kumArAdi atyeti-atIva eti-yAti atyeti, anyacca-'jovvaNaM | vatti atyetyanuvartate, yauvanaM vA'tyeti-atikrAmati, vayograhaNenaiva yauvanasya gatatvAttadupAdAnaM prAdhAnyakhyApanArtha | dharmArthakAmAnAM tannibandhanatvAtsarvavayasA yauvanaM sAdhIyaH, tadapi tvaritaM yAtIti, uktaM ca-"naivegasamaM cavalaM ca jIviyaM jobvarNa ca kusumasamaM / sokkhaM ca ja aNicaM tiNNivi turamANabhojAI // 1 // " tadevaM matvA ahovihArAyosthAnaM zreya iti / ye punaH saMsArAbhiSvaziNo'saMyamajIvitameva bahu manyante te kiMbhUtA bhavatItyAha| jIvie iha je pamattA se haMtA chettA bhettA lupittA vilaMpittA uddavittA uttAsaittA, dIpa anukrama [66] // 107 // | 1 nadIvegasamaM capalageva jIvitaM yauvanaM ca kusumasamam / saukhyaM ca badanisvaM trINyapi tvaramApabhojyAni // 1 // ~218~# Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [66], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [66] dIpa akaDaM karissAmitti maNNamANe, jehiM vA saddhiM saMvasai te vA NaM egayA niyagA taM puddhi poseMti, so vA te niyage pacchA posijA, nAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA, tumaMpi tesiM nAlaM tANAe vA saraNAe vA (sU0 66) ye tu vayo'tikramaNaM nAvagacchanti, te 'ihe'tyasminnasaMyamajIvite 'pramattAH' adhyupapannA viSayakapAyeSu pramAdyanti, pramattAzcahanizaM paritapyamAnAH kAlAkAlasamutthAyinaH santaH sattvopaghAtakAriNIH kriyAH samArambhata iti, Aha ca-'se haMtA' ityAdi, 'se'ityaprazastaguNamUlasthAnavAnviSayAbhilASI pramattaH san sthAvarajaGgamAnAmasumatAM hantA bhavatIti, atra ca bahuvacanaprakrame'pi jAtyapekSayaikavacananirdeza iti, tathA chettA karNanAsikAdInAM bhettA zironayanodarAdInAM lumpayitA granthicchedAdibhiH vilumpayitA grAmaghAtAdibhiH apadrAvayitA prANavyaparopako viSazastrAdibhiH avadrApayitA vA, utrAsako lossttprkssepaadibhiH| sa kimarthaM hananAdikAH kriyAH karotItyAha-akarDa' ityAdi, akRtamiti, yadanyena nAnuSThitaM tadahaM kariSyAmItyevaM manyamAno'rthopArjanAya hananAdiSu pravarttate / sa evaM krUrakarmAtizayakArI samubhAdralAnAdikAH kriyAH kurvannapyalAbhodayAdapagatasarvasvaH kiMbhUto bhavatItyAha-'jehiM vA' ityAdi, vAzabdo bhinnakramaH | |pakSAntaradyotakaH 'ya'mAtApitRsvajanAdibhiH sAI saMvasatyaso ta eva vANa'miti vAkyAlaGkAre 'ekade'tyarthanAzAdyA-18 padi zaizave vA nijAH' AtmIyA bAndhavAH suhRdo cA 'pubi' pUrvameva 'te' sarbopAyakSINaM poSayanti, sapA prApteSTamano anukrama [67]] Jain Educatinintamataind wwwandituaryam ~219~# Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [66], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata loka.vi.2 uddezakA 1 sUnAka [66]] dIpa zrIAcA- rathalAbhaH saMstAgnijAn pazcAt 'poSayed' arthadAnAdinA sanmAnayediti / te ca poSakAH poSyA vA tava Apadgatasya na trA- rAvRttiH NAya bhavantItyAha-nAlaM' ityAdi, 'te' nijA mAtApitrAdayaH, tavetyupadezaviSayApanna ucyate, 'trANAya ApadrakSaNArtha (zI0) 'zaraNAya'nirbhayasthityarthaM 'nAlaM' na samarthAH, tvamapi teSAM trANazaraNe kartuM nAlamiti // tadevaM tAvatsvajano na trANAya bhavatItyetatpratipAditaM, artho'pi mahatA klezenopAtto rakSitazca na trANAya bhvtiityetprtipipaadyissuraah||108|| uvAIyaseseNa vA saMnihisaMnicao kijaI, ihamegesiM asaMjayANa bhoyaNAe, tao se egayA rogasamuppAyA samuppajaMti, jehiM vA saddhiM saMvasai te vA NaM egayA niyagA taM puTviM pariharaMti, so vA te niyage pacchA pariharijjA, nAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA, tumaMpi tesiM nAlaM tANAe vA saraNAe vA (sU067) 'upAdite'ti 'ada bhakSaNe' ityetasmAdapapa niSThApratyayaH, tatra 'bahulaM chandasI'tIDAgamaH, upAditam-upabhuktaM, tasya zeSamupabhuktazeSa, tena vA, vAzabdAdanupabhuktazeSeNa vA sannidhAna-sannidhistasya saMnicayaH sannidhisannicayaH, athavA 4 samyag nidhIyate-avasthApyata upabhogAya yo'rthaH sa sannidhistasya sannicaya:-prAcuryamupabhogyadravyanicaya ityarthaH, sa Ciha' asminsaMsAre 'ekeSAm' asaMyatAnAM saMyatAbhAsAnA vA keSAJcid 'bhojanAya' upabhogArtha "kriyate' vidhIyata anukrama [67]] // 108 JainEducatunintaimational www.taneltmanam ~220~# Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [67], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sunAka [67] RECESSAGAR iti, asAvapi yadarthamanuSThito'ntarAyodayAttatsaMpattaye na prabhavatItyAha-tao se' ityAdi, 'tato' dravyasanidhisannicayAduttarakAlamupabhogAvasare 'se'tasya bubhukSoH 'ekadeti dravyakSetrakAlabhAvanimittAvirbhAvitavedanIyakamrmodaye 'rogasa-1 mutpAdAH' jvarAdiprAdurbhAvAH 'samutpadyanta' ityAvirbhavanti / sa ca taiH kuSTharAjayakSmAdibhirabhibhUtaH sanmannanAsiko galatpANipAdo'vicchedapravRttazvAsAkulaH kiMbhUto bhavati ityAha-'jehiM' ityAdi, 'yaiH'mAtApitrAdibhirnijaiH sArddha saMvasati ta eva vA nijAH 'ekadA'rogotpattikAle pUrvameva taM pariharanti, sa vA tAnnijAnpazcAtparibhavotthApitavivekA 'pariharet tyajet, tannirapekSaH seDukavat syAdityarthaH, te ca svajanAdayo rogotpattikAle pariharanto'pariharanto vAna brANAya bhavantIti darzayati-'nAla mityAdi, pUrvavad, rogAdyabhibhUtAntaHkaraNena cApagatatrANena ca kimAlambya samyakkaraNena rogavedanAH soDhacyAH? ityAha jANittu dukkhaM patteyaM sAyaM (sU068) jJAtvA pratyeka prANinAM duHkhaM tadviparItaM sAtaM vA'dInamanaskena jvarAdivedanotpattikAle svakRtakarmaphalamavazyamanubhavanIyamiti matvA na vaiklavyaM kAryamiti, uktaM ca-"saha kalevara ! duHkhamacintayan , svavazatA hi punastava durlabhA / bahutaraM ca sahiSyasi jIva he !, paravazo na ca tatra guNo'sti te // 1 // " yAvacca zrotrAdibhirvijJAnaiH parihIyamAnaiH jarAjIrNa na nijAH parivadanti yAvaccAnukampayA na poSayanti rogAbhibhUtaM ca na pariharanti tAvadAtmArtho'nuSTheya | ityetaddarzayati anukrama [68 ~221~# Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [69] dIpa anukrama [ 70] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 109 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [69], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aNabhikkataM ca khalu vayaM saMpehAe (sU0 69 ) cazabda Adhikye khaluzabdaH punararthe pUrvamabhikrAntaM vayaH samIkSya mUDhabhAvaM vrajatIti pratipAditam, anabhikrAntaM ca punarvayaH saMprekSya " AyaGkaM samaNuvAsejjAsi" ityuttareNa sambandhaH, 'AtmArtham' AtmahitaM 'samanuvAsayet' kuryAdityarthaH / kimanatikrAntavayasaivAtmahitamanuSTheyamutAnyenApi iti pareNApi labdhAvasareNAtmahitamanuSTheyamityetaddarzayati khaNaM jANAhi paMDie ( sU0 70) kSaNaH-avasaro dharmmAnuSThAnasya, sa cAryakSetrasukulotpattyAdikaH, parivAdapoSaNaparihAra doSaduSTAnAM jarAvAlabhAvarogANAmabhAve sati taM kSaNaM 'jAnIhi' avagaccha 'paNDita' AtmajJa ! / athavA'vasIdan ziSyaH protsAhyate he anatikrA ntayauvana ! parivAdAdidoSatrayAspRSTa! paNDita ! dravyakSetrakAlabhAvabhedabhinnaM 'kSaNam' avasaramevaMvidhaM 'jAnIhi' avabudhyasva, tathAhi dravyakSaNo dravyAtmako'vasaro jaGgamatvapaJcendriyatvaviziSTajAtikularUpabalArogyAyuSkAdiko manuSyabhAvaH saMsA| rottaraNasamarthacAritrAvAptiyogyastvayA'vAptaH sa cAnAdau saMsAre paryaTato'sumato durApo bhavati, anyatra tu naitaccAritramavApyate, tathAhi devanArakabhavayoH samyaktvazrutasAmAyike eva, tiryakSu ca kasyacidezaviratireveti / kSetrakSaNaH kSetrAtmako'vasaro yasmin kSetre cAritramavApyate, tatra sarvaviratisAmAyikasyAdholaukikagrAmasamanvitaM tiryakkSetrameva, tatrApyatRtIyadvIpasamudrAH, tatrApi paJcadazasu karmabhUmiSu tatrApi bharatakSetramapekSya arddhaSaDUiMzeSu janapadeSvityAdikaH kSetrakSaNa:kSetrarUpo'vasaro'dhigantavyaH, anyasmiMzca kSetra Aye eva sAmAyike / kAlakSaNastu kAlarUpaH kSaNo'vasaraH, sa cAvasarpiNyAM Estication Intel For Pantry Use Only ~222~# loka.vi. 2 uddezakaH 1 // 109 // www.india.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 70] dIpa anukrama [1] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [70], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tisRSu samAsu suSamaduSSamAduSSamasuSamAduSpamAkhyAsu utsarpiNyAM tu tRtIyacaturthArakayoH sarvaviratisAmAyikasya bhavati, etacca pratipadyamAnakaM pratyabhyadhAyi, pUrvapratipannAstu sarvatra tiryagUrddhAdholoke sarvAsu ca samAsu draSTavyAH, bhAvakSaNastu dvedhA-karmmabhAvakSaNo nokarmmabhAvakSaNazca tatra karmabhAvakSaNaH karmaNAmupazamakSayopazamakSayAnyatarAvAptAvavasara ucyate, tatropazamazreNyAM cAritramohanIya upazamite'ntammauhUrtika aupazamikazcAritrakSaNo bhavati, tasyaiva mohanIyasya kSayeNAntammauhUrtika eva chadmasthayathAkhyAtacAritrakSaNo bhavati, kSayopazamena tu kSAyopazamikacAritrAvasaraH, sa cotkRSTato | dezonAM pUrvakoTiM yAvadavagantavyaH, samyaktvakSaNastva jaghanyotkRSTasthitAvAyuSo varttamAnasya, zeSANAM tu karmmaNAM palyopamAsaGkhyeyabhAganyUnAntaHsAgaropamakoTikoTIsthitikasya jantorbhavati, sa cAnena krameNeti, granthikasattvebhyo'bhavyebhyo'nantaguNayA zuddhyA vizuddhyamAno matizrutavibhaGgAnya tara sAkAropayuktaH zuddhalezyAtri kAnyataralezyo'zubhakarmmaprakRtInAM catuHsthAnikaM rasaM dvisthAnikatAmApAdayan zubhAnAM ca dvisthAnikaM catuHsthAnikatAM nayan vazca dhruvaprakRtIH parivarttamAnAzca bhavaprAyogyA bananniti, dhruvakarmmaprakRtayazcemAH paJcadhA jJAnAvaraNIyaM navadhA darzanAvaraNIyaM mithyAtvaM kaSAyaSoDazakaM bhayaM jugupsA tejasakArmaNazarIre varNagandharasasparzAguruladhUpaghAta nirmANanAmAni paJcadhA'ntarAyaH, etAH saptacatvAriMzad dhruvaprakRtayaH, AsAM sarvadA vadhyamAnatvAt, manuSyatirazcoranyataraH prathamaM samyaktvamutpAdayannetA ekaviMzatiH (m) parivarttamAnA vannAti, tadyathA devagatyAnupUrvIdvayapaJcendriyajAtivaikriyazarIrAGgopAGgadvayasamacaturasrasaMsthAnaparAdhAtocchvAsaprazasta vihAyogatipraza| tatrasAdidazaka sAtAvedanIyoccairgotrarUpA iti, devanArakAstu manuSyagatyAnupUrvIdvayaudArikadvayaprathamasaMhananasahitAni Jan Estication Intational For Pantry Use Only ~ 223 ~# Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [70], niyukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH prata (zI0) || sUtrAka [70 zubhAni badhnanti, tamatamAnArakAstu tiryaggatyAnupUrvAdvayanIcairgotrasahitAnIti, tadadhyavasAyopapannaH sannAyuSkamabanan loka.vi.2 yathApravRttena karaNena granthimAsAdyApUrvakaraNena bhittvA mithyAtvasyAntarakaraNaM vidhAyAnivRttikaraNena samyaktvamavApnoti, tata UrdU krameNa kSIyamANe karmaNi pravarddhamAneSu kaNDakeSu dezaviratyAderavasara iti / nokarmabhAvakSaNastvAlasyamo uddezakaH1 hAvarNavAdastambhAyabhAve samyaktvAdyavApsyavasara iti, AlasyAdibhistUpahato lagdhvA'pi saMsAralainakSama manuSyabhavaM bodhyAdikaM nAmotIti, uktaM ca-"Alassamoha'vannA thaMbhA kohA pamAya kiviNattA / bhayasogA annANA vikkheva kuUhalA ramaNA // 1 // eehi kAraNehiM laNa sudulahapi mANussa / na lahai suI hiari saMsAruttAraNiM jIvo // 2 // " tadevaM caturvidho'pi kSaNa uktaH, tadyathA-dravyakSaNo jaGgamatvAdiviziSTaM manuSyajanma kSetrakSaNa AryakSetra kAlakSaNo dharmacaraNakAlo bhAvakSaNaH kSayopazamAdirUpaH / ityevaMbhUtamavasaramavApyAtmArtha samanuvAsayedityuttareNa sambandhaH / kiM ca jAva soyaparipaNANA aparihINA nettapariNANA aparihINA ghANapariNANA aparihINA jIhapariNANA phari0, icceehiM virUvarUvehiM paNNANehiM aparihINehiM AyaTuM saMmaM samaNuvAsijAsi (sU071) tibemi // prthmodeshH|| AlasAM moddo'varNaH sambhaH kopaH pramAdaH kRpnntaa| bhayazo ko ajJAnaM vikSepaH kautUhalaM ramaNam // 1 // ekaH kAragalamyA sudurlabhamapi mAnuSyaM / na labhate zruti hitakarI saMsArottAriNI jIvaH // 2 // anukrama [71] // 11 wwwandltimaryam ~224~# Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [72] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [71], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yAvadasya vizarAroH kAyApazadasya zrotra vijJAnAni jarasA rogeNa vA aparihInAni bhavanti, evaM netramrANarasana sparzavijJAnAni na viSayagrahaNasvabhAvatayA mAnyaM pratipadyante, ityetaiH 'virUparUpaiH' iSTAniSTarUpatayA nAnArUpaiH 'prajJAnaiH' prakRTairjJAneraparikSIyamANaiH sadbhiH kiM kuryAd ? ityAha- 'Aya' ityAdi, Atmano'rtha AtmArthaH, sa ca jJAnadarzanacAritrAtmakaH, anyastvanartha eva, athavA''tmane hitaM prayojanamAtmArthaM tacca cAritrAnuSThAnameva, athavA AyataHaparyavasAnAnmokSa eva sa cAsAvarthazvAyatArtho'tastaM, yadi vA''yatto- mokSaH arthaH- prayojanaM yasya darzanAditrayasya tattathA 'samanuvAsayet' iti 'vasa nivAse' ityetasmAddhetumaNNijantA hisipU saM- samyag yathoktAnuSThAnena anu-pazcAdanabhi krAntaM vayaH saMprekSya kSaNam-avasaraM pratipadya zrotrAdivijJAnAnAM vA prahINatAmadhigamya tata AtmArtha 'samanuvAsaye:' Atmani vidadhyAH / athavA 'arthavazAd vibhaktipuruSapariNAma' itikRtvA tena vA AtmArthena jJAnadarzanacAritrAtmakenAtmAnaM 'samanuvAsayed bhAvayedraJjayet, AyatArtha vA mokSAkhyaM samyag - apunarAgamanenAnviti yathoktAnuSThAnAtpazcAdAtmanA 'samanuvAsayed 'adhiSThApayed / 'iti' parisamAptau bravImIti sudharmasvAmI jambUsvAminamidamAha yadbhagavatA zrIvarddhamAnasvAminA'rthato'bhyadhAyi tadevAhaM sUtrAtmanA vacmIti / dvitIyAdhyayanasya prathama uddezakaH samAptaH // Jan Estication Intematonal For Pantry Use Only ~ 225 ~# www.india.org Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [71] dIpa anukrama [72] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], mUlaM [71], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) uktaH prathamodezakaH, sAmprataM dvitIyasya vyAkhyA pratanyate, asya cAyamabhisambandhaH, iha viSayakaSAyamAtApitrAdilokavijayena mokSAvAptihetubhUtaM cAritraM yathA sampUrNabhAvamanubhavatyevaMrUpo'dhyayanArthAdhikAraH prAGgiradezi, tatra mAtApitrAdilokavijayena rogajarAdyanabhibhUtacetasA''tmArthaH - saMyamo'nuSTheya ityetatprathamoddezake'bhihitam ihApi tasmi * neva saMyame varttamAnasya kadAcinmohanIyodayAdaratiH syAd, ajJAnakarmmalobhodayAdvA'dhyAtmadoSeNa saMyame na dRDhatvaM bhve|| 111 // OM dityato'ratyAdivyudAsena yathA saMyame dRDhatvaM bhavati tathA'nena pratipAdyate, athavA yathA'STaprakAraM karmApahIyate tathA asminnadhyayane pratipAdyate ityadhyayanArthAdhikAre'bhyadhAyi taca kathaM kSIyata ityAha araI AuTTe se mehAvI, khaNaMsi mukke ( sU072 ) asya cAnantarasUtreNa sambandho vAcyaH, sa cAyam- 'Aya samaNuvAsejjAsi' AtmArtha saMyamaM samyakkayA kuryAt, tatra kadAcidaratyudbhavo bhavettadarthamAha- 'araI' ityAdi, paramparasUtrasambandhastu 'khaNaM jANAhi paMDie' kSaNaM- cAritrAvasaramavApyAratiM na kuryAdityAha - 'araI' ityAdi, AdisUtrasambandhastu 'suaM me AusaMtegaM bhagavayA evamakkhAyeM' kiM tacchrutamityAha- 'araI AuTTe se mehAvI' ramaNaM ratistadabhAvo'ratistAM paJcavidhAcAraviSayAM mohodayAt kaSAyAbhiSvaGgajanitAM mAtApitRkalatrAyutthApitAM 'sa' ityaratimAn 'medhAvI' viditAsArasaMsArasvabhAvaH san Avartteta apatrartteta nivarttayedityuktaM bhavati, saMyamai cAratirna viSayAbhiSvaGgaratimRte kaNDarIkasyevetyata idamuktaM bhavati-viSayAbhiSvaGge | ratiM nivartteta, nivarttanaM caivamupajAyate yadi dazavidhacakravAlasAmAcArIviSayA ratirutpadyate pauNDarIkasyeveti, tatazcedamukkaM Estication tumanl dvitIya-adhyayane dvitIya uddezaka: 'adRDhatA' Arabdha:, For Parts Only ~226 ~# loka.vi. 2 uddezakA 2 // 111 // www.indiary.org Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [72] dIpa anukrama [73] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], mUlaM [72], niryukti: [186] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhavati-saMyame ratiM kubbata, tadvihitaratestu na kiJcidvAdhAyai, nApIhAparasukhottarabuddhiriti, Aha ca- "kSititalazayanaM vA prAntabhaikSAzanaM vA, sahajaparibhavo vA nIcadurbhASitaM vA / mahati phalavizeSe nityamabhyudyatAnAM na manasi na zarIre duHkhamutpAdayanti // 1 // taiNasaMcAranisaNNo'vi muNivaro bhaTTarAgamayamoho / jaM pAvai muttisuhaM taM katto cakavaTTIvi ? // 2 // " ityAdi ca / atra hi cAritramohanIyakSayopazamAdavAptacAritrasya punarapi tadudayAdavadidhAviSoranena sUtreNopadezo dIyate taccAvadhAvanaM saMyamAt yairhetubhirbhavati tAnniryuktikAro gAthayA''caSTe viiuse adaDho u saMjame koi hujja araIe / annANakammalo bhAiehi~ ajjhatthadosehiM // 197 // iha hi prathamodeza ke bahrayo niryuktigAthA asmiMstviyamevaiketyato mandabuddheH syAdArekA yathA iyamapi tatratyaivetyato vineyasukhapratipattyarthe dvitIyodezakagrahaNamiti, kazcitkaNDarIkadezIyaH 'saMyame' saptadazabhedabhinne 'adRDhaH' zithilo mohanIyodayAdaratyudbhavAdbhavet, mohanIyodayo'pyAdhyAtmikairdoSairbhavet, te cAdhyAtmadoSA ajJAna lobhAdayaH, Adi| zabdAdicchAmadanakAmAnAM parigraho, mohasyAjJAnalobhakAmAdyAtmakatvAtteSAM cAdhyAtmikatvAditi gAdhArthaH // [dvitIyAdhya yane dvitIyodezaka niyuktiH ] // nanu cAratimato medhAvino'nena sUtreNopadezo dIyate yathA-saMyamAratimapavarttata, medhAvI cAtra viditasaMsArasvabhAvo vivakSito yazcaivaMbhUto nAsAvaratimAn tadvAMzcenna viditavedya ityanayoH sahAnavasthAnalakSaNena virodhena virodhAcchAyAtapayoriva naikatrAvasthAnam, uktaM ca- " tajjJAnameva na bhavati yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / 1 tRNasaMstAraniSaNNo'pi munivaro arAmada mohaH / yatprApnoti muktimukhaM kutastada kavapi // 1 // Esticatonttumational For Parts O punaH atra niryukti krame mudraNa-doSa: (186 ke bajAya sIdhA 197 krama de diyA hai, isake pUrva krama 163 se 171 do bAra diye the) ~227 ~# Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [72], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 72 dIpa anukrama [73] zrIAcA- tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum // 1 // " ityAdi, yo yajJAnI mohopahatacetAH sa viSayAbhiSvaGgAtsaM- loka.vi.2 rAGgavRttiHzayame sarvadvandvapratyanIke ratyabhAvaM vidadhyAd, Aha ca-ajJAnAndhAzcaTulavanitApAGgavikSepitAste, kAme saktiM dadhatira (zI0) vibhavAbhogatuGgArjane vA / vidvacittaM bhavati hi mahanmokSamArgakatAnaM, nAlpaskandhe viTapini kapatyasabhitti gajendraH Kelu1 // " naitanmRSyAmahe, yato hyavAptacAritrasyAyamupadezo ditsitaH, cAritrAvAptizca na jJAnamRte, tatkAryatvAcAritrasya, // 112 // na ca jJAnAratyorvirodhaH, api tu ratyaratyoH, tatazca saMyamagatA ratirevAratyA vAdhyate na jJAnam, ato jJAnino'pi dAcAritramohanIyodayAtsaMyame syAdevAratiH, yato jJAnamapyajJAnasyaiva bAdhaka, na saMyamArateH, tathA coktam-jJAnaM bhUri yathA-18 rthavastuviSayaM svasya dviSo bAdhakaM, rAgArAtizamAya hetumaparaM yuGkte na kartR svayam / dIpo yattamasi vyanakti kimu no rUpaM sa evekSatA, sarvaH khaM viSayaM prasAdhayati hi prAsaGgiko'nyo vidhiH // 1 // " tathedamapi bhavato na karNavivaramagA-3 dyathA-'balavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra muhyatI'tyato yatkiJcidetat, athavA nAratyApanna evaivamucyate, api tvayamupadezo medhAvI saMyamaviSaye mA vidhAdaratimiti / saMyamAratinivRttazca san ke guNamavAmotItyAha-'khaNaMsi muke parama-11 |niruddhaH kAlaH kSaNaH jaratpazATikApATanadRSTAntasamayaprasAdhitaH tatra mukto vibhaktipariNAmAdvA kSaNena-aSTaprakAreNa | karmaNA saMsArabandhanairvA viSayAbhiSvaGgasnehAdibhirmukto bharatavaditi, ye punaranupadezavartinaH kaNDarIkAdyAste catuggepAtikasaMsArAntarvatino duHkhasAgaramadhivasantItyAha ca // 12 // aNANAya puDhAvi ege niyati, maMdA moheNa pAuDA, apariggahA bhavissAmo samu wwwandltimaryam ~228~# Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [74] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], mUlaM [73], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ddhe kAme abhigAi, aNANAe muNiNo paDilehaMti, ittha mohe puNo puNo sannA no havvAe no pArAe (sU073) AjJApyata ityAjJA - hitAhitamAptiparihArarUpatayA sarvajJopadezastadviparyayo'nAjJA tathA anAjJayA satyA 'spRSTAH ' parISahopasagaiH, apizabdaH sambhAvanAyAM sa ca bhinnakramo nivarttanta ityasmAdanantaraM draSTavyaH, 'eke' mohanIyodayAkaNDarIkAdayo na sarve saMyamAtsamastadvandvopazamarUpAt nivarttante apIti, sambhAvyata etanmohodayasyetyapizabdArthaH, kiMbhUtAH santo nivarttanta ityAha-'mandA' jaDA apagatakarttavyAkarttavyavivekAH kuta evaMbhUtA ? yato 'mohena prAvRtA' moha:- ajJAnaM mithyAtvamohanIyaM vA tena prAvRtA-guNThitAH, uktaM ca-"ajJAnaM khalu kaSTaM krodhAdibhyo'pi sarvapApebhyaH artha hitamahitaM vA na vetti yenAvRto lokaH // 1 // " ityAdi, tadevamavAptacAritro'pi kamrmodayAtparISahodaye'GgIkRtaliGgaH pazcAdbhAvatAmAlambata ityuktam / apare tu svaruciviracitavRttayo nAnAvidhairupAyairlokAdarthaM jighRkSavaH kila vayaM saMsArodvijhA mumukSavasteSu teSu ArambhaviSayAbhiSvaGgeSu pravartata iti darzayati-'apariggahA' ityAdi, pariH samantAt manovAkkAyakarmabhirgRhyata iti parigrahaH sa yeSAM nAstItyaparigrahA evaMbhUtA vayaM bhaviSyAma iti zAkyAdimatAnusAriNaH svayUthyA vA 'samutthAya' cIvarAdigrahaNaM pratipadya, tato labdhAn kAmAn 'abhigAhante' sevante, tidvyatyayena caikavacanamiti, atra cAntyatratopAdAnAt zeSANyapi grAhyANi, ahiMsakA vayaM bhaviSyAma evamamRSAvAdina ityAdyapyAyojyam / tadevaM zailUSA ivAnyathAvAdino'nyathAkAriNaH kAmArthameva tAMstAn prabrajyAvizeSAnvivati, uktaM ca-"svecchayaviracitazAstraiH Estication Untamal For Pantry at Use Only ~229~# www.india.org Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [74] zrI AcA rAGgavRttiH (zI0) // 113 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], mUlaM [73], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pratrajyAveSadhAribhiH kSudreH / nAnAvidhairupAyairanAthavanmuSyate lokaH // 1 // " ityAdi / tadevaM pratrajyAveSadhAriNo labdhAkAmAnavagAhante tallAbhArthaM ca tadupAyeSu pravarttante ityAha- 'aNANAra' ityAdi, 'anAjJayA' svairiNyA buddhyA 'munaya' iti muniveSaviDambinaH kAmopAyAn 'pratyupekSante' kAmopAyArambheSu paunaHpunyena ugantIti, Aha ca-'ettha' ityAdi, 'atra' asmin viSayAbhiSvaGgAjJAnamaye bhAvamohe paunaHpunyena 'sannAH' viSaNNA nimagnAH paGkAvamanA nAgA ivAtmAnamAtraSTuM nAlamiti, Aha ca- 'no habvAe no pArAe' yo hi madhyemahAnadIpUraM nimagno bhavatyasau nArAtIyatIrAya nApi pAremahAnadIpUramiti, evamatrApi kutazcinnimitAttya kagRhagRhiNIputra dhanadhAnyahiraNyaralakupyadAsIdAsAdivibhava AkizanyaM prati|jJAyArAtIya tIradezyAgRhavAsasaukhyAnnirgataH san no havvApatti bhavati, punarapi cAntabhogAbhilASitayA yathoktasaMyamAbhAvena tatkriyAyA viphalatvAt no pArAe tti bhavati, ubhayato muktabandhanA muktolIvobhayavaSTo na grahastho nApi prabrajita ityuktaM bhavati, uktaM ca- "indriyANi na guptAni, lAlitAni na cecchayA / mAnuSyaM durlabhaM prApya na bhuktaM nApi zoSitam // 1 // " iti / ye punaraprazasta ratinivRttAH prazastaratimadhizayAnAste kiMbhUtA bhavantItyAha vimuttA hu te jaNA je jaNA pAragAmiNo, lobhamalobheNa duguMchamANe laddhe kAme nAbhigAhai (sU074 ) vividham- anekaprakAraM dravyato dhanasvajanAnuSaGgAdbhAvato viSayakaSAyAdibhyo'nusamayaM mucyamAnA eva bhAvini bhUtavadupacArAnmuktA vimuktAH te janA ye janAH sarvasvajanabhUtA nirmamatvAH pAragAmino bhavanti, pAro mokSaH saMsArANaMvataTa Jan Estication Intemational For Pantry Use Only ~230~# loka.vi. 2 uddezakaH 2 // 113 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [74] dIpa anukrama [75] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], mUlaM [74], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vRttitvAttatkAraNAni jJAnadarzanacAritrANyapi pAra iti bhavati hi tAdarthyAttAcchandyaM yathA tandulAn varSati parjanyaH, atastatpAraM - jJAnadarzanacAritrAkhyaM gantuM zIlaM yeSAM te pAragAminaH, te muktA bhavantIti pUrveNa sambandhaH / kathaM punaH sampUrNapAragAmitvaM bhavatItyAha-'lobha' ityAdi, iha hi lobhaH sarvasaGgAnAM dustyajo bhavati, tathAhi kSapakazreNyantargatasvApagatAzeSakaSAyasyApi khaNDazaH kSipyamANo'pyanuvadhyata iti, atastaM lobhaM tadvipakSeNa alobhena 'jugupsamAno' nindampariharan kiM karotItyAha-'laddhe' ityAdi, 'labdhAn' prAptAnicchAmadanarUpAn kAmAn 'nAbhigAhate' na sevate, yo hi zarIrAdAvapi nivRttalobhaH sa kAmAbhiSvaGgavAnna bhavati, brahmadattAmantritacitravaditi, pradhAnAntyalobhaparityA gena copasarjanAdhastanaparityAgo draSTavyaH, tadyathA - krodhaM kSAntyA jugupsamAno mAnaM mAIvena mAyAmArjavenetyAdyapyAyojyaM, lobhopAdAnaM tu sarvakaSAyaprAdhAnyakhyApanArthamupAdade, tathAhi tatpravRttaH sAdhyAsAdhyavivekavikalaH kAryAkAryavicArarahitaH sannarthaikadattadRSTiH pApopAdAnamAsthAya sarvAH kriyAH adhitiSThatIti, taduktam- " dhovei rohaNaM tarai sAyaraM bhamai giriNiguMjesuM / mArei baMdhavaMpihu puriso jo hoi ghaNaluddho // 1 // aDai bahuM vaha bharaM sahai chuha pAvamAyarai dhiTTho / kulasIlajAipaJccayadhidaM ca lobhahuo cayai // 2 // " ityAdi, tadevaM kutazcinnimittAtsahApi lobhAdinA niSkramya punarlobhAdiparityAgaH kAryaH, anyastu lobhaM vinApi pratrabhyAM pratipadyata iti darzayati 1 dhAvati rohaNaM tarati sAgaraM zrAmyati girinikuJjeSu mArayati bAndhavamapi puruSo yo bhavati dhanadhaH // 1 // aTati bahu vahati bhAraM sahate kSuSAM pApamAcarati pRSThaH kulazIlajAtiprathayatIca bhAmitasyajati // 2 // Jain Estication Intel For Parts Only ~231~# Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [75], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH (zI0) // 114 // dIpa viNAvi lobha nikkhamma esa akamme jANai pAsai, paDilehAe nAvakaMkhai, esa loka.vi.2 aNagAritti pavuccai, aho ya rAo paritappamANe kAlAkAlasamuTThAi saMjogaTTI aTTA uddezaka lobhI Alupe sahakAre viNivicitte ittha satthe puNo puNo se Ayabale se nAibale se mittabale se piccabale se devabale se rAyabale se coravale se atihibale se kiviNabale se samaNabale, icceehiM virUvarUvehiM kajehiM daMDasamAyANaM saMpehAe bhayA kajai, pAvamukkhutti mannamANe, aduvA AsaMsAe (sU075) kazcidaratAdiniHzeSato lobhApagamAdvinApi lobha 'niSkramya pravrajyA pratipadya, pAThAntaraM vA 'viNaittu lobha' saJca-1 lanasaMjJakamapi lobhaM 'vinIya'nirmUlato'panIya eSa evaMbhUtaH san 'akarmA'apagataghAtikarmacatuSTayAvirbhUtAnAvaraNajJAno vizeSato jAnAti sAmAnyataH pazyati, etaduktaM bhavati-evaMbhUto lobho yena tatkSaye mohanIyakSaye cAvazya ghAtikarmakSayastasmiMzca nirAvaraNajJAnasadbhAvastato'pi bhavopagrAhikarmApagama ityato lobhApagame akarmetyuktam / yatazcaivambhUto lobho durantastaddhAnI cAvazyaM karmakSayastataH kiM kartavyamityAha-'paDilehAe'ityAdi, pratyupekSaNayA-guNadoSapayoMlo-13 canayophpannaH sannathavA lobhavipAkaM pratyupekSya-paryAlocya tadabhAve guNaM ca lobha 'nAvakAGkSati' nAbhilaSatIti, yazcAjJAno- // 114 // pahatAntaHkaraNo'prazastamUlaguNasthAnavI viSayakaSAyAdyupapannastasya pUrvoktaM viparItatayA sarva saMtiSThate, tathAhi-alobha anukrama [76] wwwandltimaryam ~232-23 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 75 ] dIpa anukrama [ 76 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], mUlaM [75], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH lobhena jugupsamAno labdhAn kAmAnavagAhate, lobhamanapanIya niSkramya punarapi lobhaikamanAH sakarmmA na jAnAti nApi pazyati, apazyaMzcApratyupekSaNayA'bhikAGkSati / yacca prathamodeza ke'prazastamUlaguNasthAnamavAci tacca vAcyamiti, Aha ca- 'aho ya rAo' ityAdi, ahorAtraM paritapyamAnaH kAlAkAlasamutthAyI saMyogArthI arthAlobhI AlumpaH sahasAkAro vinivi|STacittaH atra-zastre pRthivIkAyAdyupadhAtakAriNi paunaHpunyena varttate / kiM ca-' se Ayavale' Atmano balaM zaktyupacaya AtmabalaM tanme bhAvItikRtvA nAnAvidhairupAyairAtmapuSTye tAstAH kriyAH aihikAmuSmikopaghAtakAriNIrvidhatte, tathAhi'mAMsena puSyate mAMsa 'mitikRtvA pazcendriyaghAtAdAvapi pravarttate, aparAzca lumpanAdikAH sUtreNaivAbhihitAH, evaM ca 'jJAtivalaM' svajanavalaM me bhAvIti, tathA tanmitrabalaM me bhaviSyati yenAhamApadaM mukhenaiva nistariSyAmi, tatmetyabalaM bhaviSyatIti bastAdikamupahanti tadvA devavalaM bhAvIti pacanapAcanAdikAH kriyA vidhatte, rAjavalaM vA me bhaviSyatIti rAjAnamupacarati, cauragrAme vA vasati caurabhAgaM vA prApsyAmIti caurAnupacarati, atithivalaM vA me bhaviSyatItyatithInupacarati, atithirhi niHspRho'bhidhIyate iti uktaM ca- "tithiparvotsavAH sarve tyaktA yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH // 1 // etaduktaM bhavati tadvalArthamapi prANiSu daNDo na nikSetavyaH iti, evaM kRpaNazramaNArthamapi vAcyamiti, evaM pUrvoktaH 'virUparUpaiH 'nAnAprakAraiH piNDadAnAdibhiH kAryaiH 'daNDasamAdAna' miti | daNDyante - vyApAdyante prANino yena sa daNDastasya samyagAdAnaM grahaNaM samAdAnaM, tadAtmabalAdikaM mama nAbhaviSyat yadyahametannAkariSyamityevaM 'saMprekSayA' paryAlocanayA evaM saMprekSya vA bhayAt kriyate, evaM tAvadihabhavamAzritya daNDa Estication Intel For Pantry Use Only ~233~# Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [75], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcAna rAvRttiH (zI0) // 115 // loka.vi.2 uddezakaH2 sUtrAMka samAdAnakAraNamupanyastam , AmuSmikArthamapi paramArthamajAnAnairdaNDasamAdAnaM kriyata iti darzayati-'pAvamokkhotti| ityAdi, pAtayati pAsayatIti vA pApaM tasmAnmokSaH pApamokSaH, 'iti' hetau, yasmAtsa mama bhavIpyatIti manyamAnaH daNDasamAdAnAya pravartata iti, tathAhi-hutabhuji paDUjIvopaghAtakAriNi zastre nAnAvidhopAyaprANyupaghAtAttapApavirvasanAya pippalazamIsamittilAjyAdikaM zaThanyudAhitamatayo juhvati, tathA pitRpiNDadAnAdau bastAdimAMsopaskRtabhojanAdikaM dvijAtibhya upakalpayanti tadbhuktazeSAnujJAtaM svato'pi bhuJjate, tadevaM nAnAvidhairupAyairajJAnopahatabuddhayaH | pApamokSArtha daNDopAdAnena tAstAH kriyAH pANyupaghAtakAriNIH samArabhamANAH anekabhavazatakoTIdurmocamaghamevopAdadata iti / kizya-'aduvA' ityAdi, pApamokSa iti manyamAno daNDamAdatta ityuktam , athavA AzaMsanam AzaMsA-aprAptaprApaNAbhilApastadarthaM daNDasamAdAnamAdatte, tathAhi-mamaitat paruparAri vA pretya vopasthAsyate ityAzaMsayA kriyAsu pravartate, rAjAnaM vA'rthAzAvimohitamanA avalagati, uktaM ca-"ArAdhya bhUpatimavApya tato dhanAni, bhozyAmahe kila vayaM satataM sukhAni / ityAzayA dhanavimohitamAnasAnA, kAlaH prayAti maraNAvadhireva puMsAm // 1 // pahi gaccha patottiSTha, vada maunaM samAcara / ityAdyAzAgrahAstaiH, krIDanti dhanino'thibhiH // 2 // " ityAdi // tadevaM| jJAtvA kiM karttavyamityAha dIpa anukrama [6] // 115 // taM pariNAya mehAvI neva sayaM eehiM kajehiM daMDa samAraMbhijA neva annaM eehiM wwwandltimaryam ~234~# Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [76], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sutrAka [76] dIpa kajehiM daMDaM samAraMbhAvijA eehiM kajjehiM daMDaM samAraMbhaMtapi annaM na samaNujANijjA, esa magge AriehiM paveie, jahettha kusale novaliMpijjAsi tibemi (sU076) logavijayassa bitio uddeso // 2 // 'taditi sarvanAma prakrAntaparAmarzi, 'tat' zastraparijJokaM svakAyaparakAyAdibhedabhinnaM zakham, ihavA yaduktam / | aprazastaguNamUlasthAnaM-viSayakaSAyamAtApitrAdikaM, tathA kAlAkAlasamutthAnakSaNaparijJAnazrotrAdivijJAnaprahANAdAdikaM tathA''tmavalAdhAnAdyarthaM ca daNDasamAdAnaM jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA pariharet 'medhAvI' maryA-||3| dAvartI, jJAtaheyopAdeyaH san kiM kuryAdityAha-neva sayaM' ityAdi, naiva 'svayam AtmanA etaiH-AtmabalAdhAnAdikA 'kAyaH' karttavyaiH samupasthitaiH sadbhiH 'daNDa' sattvopaghAtaM samArabhet, nApyanyamaparamebhiH kAryahiMsAnRtAdikaM daNDa samArambhayet , tathA samArabhamANamapyaparaM yogatrikeNa na samanujJApayed / eSa copadezastIrghakRdbhirabhihita ityetat sudha-4 karmasvAmI jambUsvAminamAheti darzayati-'esa' ityAdi, 'epa' iti jJAnAdiyukto bhAvamArgo yogatrikakaraNatrikeNa daNDasamAdAnaparihAralakSaNo vA 'Aya' ArAdyAtAH sarvaheyadharmebhya ityAryAH saMsArArNavataTavartinaH kSINaghAtikamAMzAH saMsArodaravivaravartibhAvavidaH tIrthakRtastaiH 'prakarSaNa' sadevamanujAyAM parSadi sarvasvabhASAnugAminyA vAcA yogapadyAzeSasaMzIticche yA prakarSaNa vedita:-kathitaH pratipAdita itiyAvat, evambhUtaM ca mArga jJAtvA kiM kartavya anukrama [77] SECASS %A4 www.jansatnam.org ~235~# Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [76], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) mityAha-'jahettha' ityAdi, teSu teSvAtmabalopadhAnAdikeSu kAryeSu samupasthiteSu satsu daNDasamupAdAnAdikaM pariharana loka.vi.2 kuzalo' nipuNaH avagatatattvo yathaitasmin daNDasamupAdAne svamAtmAnaM 'nopalimpayeH' na tatra saMzleSaM kuryA iti, vibhaktipariNAmAdvA etena daNDasamupAdAnajanitakarmaNA yathA nopalipyase tathA sarvaiH prakAraiH kuryAstvam / iti-IAuddazakA zabdaH parisamAptI, babImIti pUrvavat / lokavijaye dvitIya uddezakaH samAptaH // [76 // 116 // dIpa anukrama [77] - ukto dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake saMyame dRDhatvaM kArya-| |masaMyame cAdRDhatvamuktaM, taccobhayamapi kaSAyavyudAsena sampadyate, tatrApi mAna utpatterArabhya uccairgotrotthApitaH syAt ||atastadva cudAsArthamidamabhidhIyate / asya cAnantarasUtreNa sambandhaH-'jastha kusale novaliMpejAsi' kuzalo nipunnH| sannasminnuccairgotrAbhimAne yathA''smAnaM nopalimpayestathA vidadhyAstvaM, kiM matvA ?, ityatastadabhidhIyate se asaI uccAgoe asaI nIAgoe, no hINe no airitte, no'pIhae, iya saMkhAya ko goyAvAI ko mANAbAI ?, kasi vA ege gijjhA, tamhA no harise no kuppe, bhUehiM jANa paDileha sAyaM (sU077) 'se asaI uccAgoe asaI nIAgoetti' 'sa' iti saMsAryasumAn 'asakRd' anekazaH uccaigotre mAnasatkArAhe, - - | // 116 // % + * wwwandltimaryam davitIya-adhyayane tRtIya-uddezaka: 'madaniSedha' ArabdhaH, ~236~# Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [bb] dIpa anukrama [ 78 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], mUlaM [77], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH utpanna iti zeSaH, tathA asakRnnIcaigotre sarvalokAvagIte, paunaHpunyenosanna iti, tathAhi nIcairgotrodavAdanantamapi kAlaM tiryakSvAste, tatra ca paryaTan dvinavatinAmottaraprakRtisatkarmmA saMstathAvidhAdhyavasAyopapannaH AhArakazarIratatsadvAtabandhanAGgopAGgadevagatyAnupUrvIdva yanarakagatyAnupUrvIdvayavaikriyacatuSTayarUpA etA dvAdazakarmaprakRtInirlepyAzItisakarmmA tejovAyuSUtpannaH san manujagatyAnupUrvIdvayamapi nirlepya tata uccairgotramudbalayati palyopamAsaMkhyeyabhAgena, atastejovAyuSvAdya eva bhaGgakaH, tadyathA-nIcairgotrasya bandha udayo'pi tasyaiva satkarmmatA'pIti, tato'pyudvRttasyAparai kendriyagatasyAyameva bhaGgaH, traseSvapyaparyApta kAvasthAyAmayameva, anirlepite' tUcaigotre dvitIyacaturthI bhaGgau, tadyathA-nIcairgotrasya bandha udayo'pi tasyaiva satkarmmatA tUbhayarUpasyaiveti dvitIyaH, tathA uccairgotrasya bandho nIcasyodayaH satkarmmatA tUbhayarUpasyeti caturthaH, zeSAstu catvAro na santyeva, tiryakSUccairgotrasyodayAbhAvAditi bhAvaH, tadevamucairgotrodbalanena kalaMkalIbhAvamApanno'nantaM kAlamekendriyeSvAste, anudvalite vA tiryazvAste'nantA utsarpiNyavasarpiNIH, AvalikAkAlAsaGkhye 10 sthAnyayApi AdAya pra. 2 anilepite sUtre dvitIyo maGgakaH kasyacitprathamasamaya evAparasyAntamuhUtAMdvordhvamuvargetrasambandhasadbhAve caturthabhaGgakaH, tadyathA-nIcairyotrasya bandha udayo'pi tasyaiva satkarmmatA tUbhayarUpasyaiveti dvitIyaH, tathocaigastha bandho nIcasyodayaH satkammaitA tUbhayarUpasyeti caturthaH, zeSAstu catvAro na santyeva tiryagautrasyodayAbhAvAditi bhAvaH / tadevamucairgotroddalanena kalaMkI bhAvamApanno'saMkhyeyamapi kAlaM sUkSmatraseSvAste, tato'yutta utrodayAbhAve sati dvitIyacaturthabhaGgakastho'nantamapi kAlaM tiryakSvAste iti, sa ca anantA utsarpivyavasarpiNIH, AvalikAkAlA saMkhyeyabhAga samaya saMkhyAn pulaparAvattoniti pra 3 nIcairgotrasya bandha uccairgotrasyodayaH upapanIcegotre satI 3 ucairgotrasya bandha ucaigotrasthodaya upanIcaiotre satI 5 svodaya unI gotre satI 6 ubegotrasyodaya ucaigotraM sat 7 ityevaMrUpAH zeSAstRtIyapacamaSaSTha saptamabhaGgarUpAthatvAraH. pra. Jan Estication Intemational For Parts O ~237~# Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [77], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAGgavRttiH prata loka.vi.2 ma // 117 // |yabhAgasamayasaMkhyAna pudgalaparAvartIniti, kIdRzaH punaH pudgalaparAvarta iti ? ucyate, yadaudArikavaikriyataijasabhASAnApA- namanaHkarmasaptakena saMsArodaravivaravartinaH pudgalAH AtmasAtpariNAmitA bhavanti tadA pudgalaparAvarta ityeke, anye tu dravyakSetrakAlabhAvabhedAcaturdA varNayanti, pratyekamasAvapi vAdarasUkSmabhedAt dvaividhyamanubhavati, tatra dravyato bAdaro yadIdArikavaikriyataijasakArmaNacatuSTayena sarvapudgalA gRhItvojjhitAstadA bhavati, sUkSmaH punarthadaikazarIreNa sarvapudgalAH sparzitA bhavanti tadA draSTavyaH 1, kSetrato bAdaro yadA kramotkramAbhyAM mriyamANena sarve lokAkAzapradezAH spRSTA bhavanti sadA SI| vijJeyaH, sUkSmastu tadA vijJeyo yadaikasmin vivakSitAkAzakhaNDake mRtaH punaryadA tasyAnantarapradezavRyA sarva lokAkA vyAmoti tadA grAhyaH 2, kAlato bAdaro yadotsarpiNyavasarpiNIsamayAH kramotkramAbhyAM mriyamANenAliGgitA bhavanti | tadA vijJeyaH, sUkSmastUtsarpiNIprathamasamayAdArabhya krameNa sarvasamayA biyamANena yadA chuptA bhavanti tadA'vagantavyo 3, |bhAvato bAdaro yadA'nubhAgabandhAdhyavasAyasthAnAni kramotkramAbhyAM niyamANena vyAptAni bhavanti tadA'bhidhIyate, | anubhAgabandhAdhyavasAyapramANaM tu saMyamasthAnAvasare prAgevAbhyadhAyIti, sUkSmastu jaghanyAnubhAgavandhAdhyavasAyasthAnAdA-1 rabhya yadA sarveSvapi krameNa mRto bhavati tadA'vaseya iti / tadevaM kalaMkalIbhAvamApano'nyo vA nIcairgotrodayAdanantamapi kAlaM tiryakSvAste, manuSyeSvapi tadudayAdeva cAvagIteSu sthAneSutpadyate, tathA kalaMkalIsatvo'pi dvIndriyAdiSUtpannaH san prathamasamaye eva paryAsyuttarakAlaM voccairgotraM bavA manuSyeSvasakRduccairgotramAskandati, tatra kadAcittRtIyabhaGgakasthaH paJcamabhaGgopapanno vA bhavati, tAvimau-nIceotraM banAtyuccairgotrasyodayaH satkarmatA tUbhayasya tRtIyaH, paJcamastUccairgotraM [78] %ES // 117 / / wwwandltimaryam ~238~# Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [77], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 77 jIvanAti tasyaivodayaH satkarmatA tUbhayasya, SaSThasaptamabhaGgau tUparatabandhasya bhavataH, aviSayatvAnna tAbhyAmihAdhikAraH, tau cemI-10 tabandhoparame ugotrodayaH satkarmatA tUbhayasyeti SaSThaH, saptamastu zailezyavasthAyAM dvicaramasamaye nIcairgotre kSapite ucca-18|| gotrodayastasyaiva satkarmateti, tadevamuccAvaceSu gotreSu asakRdukhadyamAnenAsumatA paJcabhaGgakAntavarttinA na mAno vidheyo nApi dInateti / tayozcocAvacayoH gotrayorbandhAdhyavasAyasthAnakaNDakAni tulyAnItyAha-No hINe No airitte'| yAvantyuccairgotre'nubhAvabandhAdhyavasAyasthAnakaNDakAni nIcairgotre'pi tAvantyeva, tAni ca sarvANyapyasumatA'nAdisaMsAre bhUyo bhUyaH sarzitAni, tata uccairgotrakaNDakArdhatayA'subhRnna hIno nApyatiriktaH, evaM niicairgotrknnddkaarthtyaa'piiti| nAgArjunIyAstu paThanti-"egamege khallu jIve aIaddhAe asaI uccAgoe asaI nIAgoe, kaMDagaTTayAe no hINe no airitte" ekaiko jIvaH khaluzabdo vAkyAlaGkAre atIte kAle'sakRduccAvaceSu gotrepUsannA, sa coccAvacAnubhAgakaNDakApekSayA na hIno nApyatirikta iti, tathAhi-uccairgotrakaNDakebhya ekabhavikebhyo'nekabhavikebhyo vA nIcairgotrakaNDakAni na hInAni nApyatiriktAnItyato'vagamyotkarSApakoM na vidheyau, asya copalakSaNArthatvAt sarveSvapi madasthAneSve-19 tadAyojyaM / yatazcoccAvaceSu sthAneSu karmavazAdukhadyante, balarUpalAbhAdimadasthAnAnAM cAsamaJjasatAmavagamya kiM karttavyamityAha-'no'pIhae' apiH sambhAvane sa ca bhinnakramo, jAtyAdInAM madasthAnAnAmanyatamadapi no 'IhetApi' nAbhilapedapi athavA no spRhayet-nAvakAGkediti / tatra yadyuJcAvaceSu sthAneSvasakRdutpanno'sumAMstataH kimityAha-iya ||saMkhAya' ityAdi, itirupapradarzane 'iti' etatpUrvottanItyoccAvacasthAnosAdAdikaM parisaMkhyAya' jJAtvA 'ko gotravAdI||| kalaka dIpa anukrama [78] wwwandltimaryam ~239~# Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [77], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 77 dIpa anukrama [78] zrIAcA- bhaved yathA mamocairgotraM sarvalokamAdanIyaM nAparasthetyevaMvAdI ko buddhimAn bhavet ?, tathAhi-mayA'nyaizca jantubhiH loka.vi.2 rAvRttiH sarvANyapi sthAnAnyanekazaHprAptapUrvANIti, tathoccairgotranimittamAnavAdI vA ko bhavet, na kazcitsaMsArasvarUpaparicchedI-IPL uddezakA (zI0) ityarthaH, kiM ca-kasi vA ege gijjhe anekazo'nekasmin sthAne'nubhUte sati tammadhye kasminvA ekasminacautrAdikeDa-18 navasthitasthAnake rAgAdivirahAdekaH kathaM gRdhyet ?, tAtparyam-AsevAM viditakarmapariNAmo vidadhyAt, yujyeta gAya yadi // 118 // tatsthAna prAptapUrva nAbhaviSyat , taccAnekazaH prAptapUrvam, atastallAbhAlAbhayoH notkarSApakoM vidheyAviti, Aha ca 'tamhA' ityAdi, yato'nAdI saMsAre paryaTatA'sumatA'dRSTAyattAnyasakRduccAvacAni sthAnAnyanubhUtAni tasmAtkathaJcidu-4 cAvacAdikaM madasthAnamavApya 'paNDito' heyopAdeyatattvajJo 'na dRSyet' na harSa vidadhyAt, uktaM ca-"sarvasukhAnyapi bahuzaH prAptAnyaTatA mayA'tra saMsAre / uccaiHsthAnAni tathA tena na me vismayasteSu // 1 // jai so'vi Nijaramao paDisiddho ahamANamahaNehiM / avasesa mayahANA parihariabvA payatteNaM // 2 // " nApyavagItasthAnAvAptau vaimanasyaM vidadhyAd, Aha ca-no kuppe' adRSTavazAttathAbhUtalokAsammataM jAtikularUpavalalAbhAdikamadhamamavApya 'na kuSyet' na krodha kuyot, kataranIcasthAnaM zabdAdikaM vA duHkhaM mayA nAnubhUtamityevamadhagamya nodvegavazagena bhAvyam, uktaM ca-"avamAnAparidhazAdvadhavandhadhanakSayAt / prAptA rogAzca zokAca, jAtyantarazateSvapi // 1 // saMte ye avimhaija asoiuM paMDieNa yadi so'pi nirAmadaH pratiSiyoAmAnamayanaiH / avazeSANi madasthAnAni parihartavyAni prayanena // 1 // 2 sAca vismenumazocitu pnndditen| INU118 // cAsatsu / zakyaM hi imopamitahRdayena hitaM dharatA // 1 // bhUtvA cakravartI pRthvIpatimilapANDaracchanaH / sa eva nAma bhUyo'nAthazAlAlayo bhavati // 1 // %ANCERICA C2% wwwandltimaryam ~240-23 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [77], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 77 dIpa ya asaMte / sakA hu dumovamiahiaeNa hi dharateNa // 2 // hoUNa cakvaTTI puhaibaI vimalapaMDarachatto / so cev| nAma bhujo aNAhasAlAlao hoi // 3 // " ekasmin vA janmani nAnAbhUtAvasthA uccAvacAH karmavazato'nubhavati / / tadevamuJcanIcagotranirvikalpamanAH anyadapi avikalpena kiM kuryAdityAha-'bhUehiM' ityAdi, bhavanti bhaviSyantyabhUSaniti ca bhUtAni-asubhRtasteSu 'pratyupekSya' paryAlocya vicArya kuzAgrIyayA zemuSyA jAnIhi-avagaccha, kiM jAnIhi: sAta' sukha tadviparItamasAtamapi jAnIhi, kiMca kAraNaM sAtAsAtayoH? etajjAnIhi, kiM cAbhilaSantyavigAnena prANina || dra iti, atra jIvajantuprANyAdizabdAnupayogalakSaNadravyasya mukhyAna vAcakAnvihAya sattAvAcino bhUtazabdasyopAdAnenedamA virbhAvayati-yathA'yamupayogalakSaNapadArtho'vazya sattAM vibharti, sAtAbhilAdhyasAtaM ca jugupsate, sAtAbhilApazca zubhazAprakRtitvAd ato'parAsAmapi zubhaprakRtInAmupalakSaNametadavaseyam, ataH zubhanAmagotrAyurAdyAH karmaprakRtIranudhAvatya-II zubhAzca jugupsate sarvo'pi prANI / evaM ca vyavasthite sati kiM vidheyamityAha samie eyANupassI, taMjahA-andhattaM bahirattaM mUyattaM kANattaM kuMTattaM khujjattaM vaDabhattaM sAmattaM sabalataM saha pamAeNaM aNegarUvAo joNIo saMdhAyai virUvarUve phAse parisaMveyai (sU078) 1 karmavaMzago. pra. 2 budhvasa. anukrama [78] www.iratnam.org ~241-23 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [78], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) 78 dIpa . athavA bhUteSu zubhAzubharUpaM karma pratyupekSya yatteSAmapriyaM tanna vidadhyAt ityayamupadezo, nAgArjunIyAstu paThanti- loka.vi.2 "puriseNaM khalu dukkhuvveasuhesae" 'puruSoM' jIvaH Namiti vAkyAlaGkAre 'khaluH' avadhAraNe duHkhAt udvego yasya | sa duHkhoddhegA, sukhasvaipakaH sukhepakA, yAjakAditvAtsamAsazchAmdasatvAdvA, duHkhodvegazvAsI sukhaipakazca dukhodvegasukhai uddezakA 3 pakA, sarvo'pi prANI duHkhodvegasukhaiSaka eva bhavatyato jIvanarUpaNaM kArya, taccAvanivanapacanAnalavanaspatisUkSmabAdara| vikalapaJcendriyasaMjJItaraparyAptakAparyAptakarUpaM zastraparijJAyAmakAryeva, teSAM ca duHkhaparijihIpUNAM sukhalipsUnAmAtmaupamyamAcaratA tadupamardakAni hiMsAdisthAnAni pariharatA''tmA paJcamahAvrateSvAstheyaH, tatparipAlanArthaM cottaraguNA apyanuzIlanIyAH, tadarthamupadizyate-'samie eyANupassI' paJcabhiH samitibhiH samitaH san etat-zubhAzubhaM karma vakSyamANaM cAndhatvAdikaM draSTuM zIlaM yasyetyetadanudazI bhUteSu sAtaM jAnIhIti saNTaGkaH, tatra 'samiti'riti 'iN gatA' vityasmAtsampUrvAt ktinnantAdbhavati, sA ca pazcadhA, tadyathA-ryAbhASeSaNA''dAnanikSepotsargarUpAH, tatrairyAsamitiH prANavyaparopaNana taparipAlanAya, bhASAsamitirasadabhidhAnaniyamasaMsiddhaye, eSaNAsamitirasteyavrataparipAlanAya, zeSadvayaM tu samastavataprakRSTalAsyAhiMsAtratasya saMsiddhaye vyApriyate iti, tadevaM paJcamahAvratopapetastadvattikalpasamitibhiH samitaH san bhAvata etadbhUtasA-10 tAdikamanupazyati, athavA yadanudayaso bhavati tadyadhetyAdinA sUtreNaiva darzayati 'andhatvamityAdinA yAvat virUparUpe 119 // phAse parisaMveei' saMsArodare paryaTana prANI andhatvAdikA avasthA bahuzaH parisaMvedayate, sa cAndho dravyato bhAvataca, tatrai| kendriyadvIndriyatrIndriyA dravyabhAvAndhAH, caturindriyAdayastu mithyAdRSTayo bhAvAndhAH, uktaM ca-"eka hi cakSuramalaM sahajo anukrama [79]] www.tanditimaryam ~242-23 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 78 ] dIpa anukrama [7] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], mUlaM [78], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vivekastadvadbhireva saha saMvasatirdvitIyam / etadvayaM bhuvi na yasya sa tattvato'ndhastasyApamArgacalane khalu ko'parAdhaH // 1 // " samyagTaSTayastupahatanayanA dravyAndhAH, ta evAnandhA na dravyato na ca bhAvataH, tadevamandhatvaM dravyabhAvabhinnamekAntena duHkhajananamavApnotIti uktaM ca- "jIvanneva mRto'ndho yasmAtsarvakriyAsu paratantraH / nityAstamitadivAkarastamo'ndhakArArNavanimagnaH // 1 // lokadvayavyasanavahnividIpitAGgamandhaM samIkSya kRpaNaM parayaSTineyam / ko nodvijeta bhayakRjananAdivogrAt kRSNA hinaikanicitAdiva cAndhagarttAt // 2 // " evaM badhiratvamapyadRSTavazAdanekazaH parisaMvedayate, tadAvRtazca sadasadvivekavi kalatvAdaihikAmuSmikeSTaphala kriyAnuSThAnazUnyatAM vibhartti iti uktaM ca- "dharmmazrutizravaNamaGgalavarjito hi, lokazrutizravaNasaMvyavahArabAhyaH / kiM jIvatIha badhiro ? bhuvi yasya zabdAH, svamopalabdhadhana niSphalatAM prayAnti ? // 1 // svakalatravAlaputrakamadhuravacaH zravaNavAhyakaraNasya / badhirasya jIvitaM kiM jIvanmRtakA kRtidharasya // 2 // evaM mUkatvamapyekAntena duHkhAvahaM parisaMvedayate, uktaM ca-- " duHkhakaramakIrttikaraM mUkatvaM sarvalokaparibhUtam / pratyAdezaM mUDhAH karmakRtaM kiM na pazyanti ? // 1 // " tathA kANatvamapyevaMrUpamiti, Ah ca - "kANo nimannaviSamonnatadRSTirekaH, zako virAgajanane jananAturANAm / yo naiva kasyacidupaiti manaH priyatvamAlekhyakarmmalikhito'pi kimu svarUpaH 1 // 1 // " evaM 'kuNTatvaM' pANivakratvAdikaM 'kubjatvaM' vAmanalakSaNaM 'vaDabhatvaM' vinirgatapRSThI vaDabhalakSaNaM 'zyAmatvaM' kRSNalakSaNaM 'zabalatvaM' zvitralakSaNaM sahajaM pazcAdbhAvi vA karmmavazago bhUrizo duHkharAzidezIyaM parisaMvedayate / kiM ca saha 'pramAdena' viSaya krIDAbhiSvaGgarUpeNa zreyasyanudyamAtmakena 'anekarUpAH saGkaTavikaTazItoSNAdibhedabhinnA yonIH 'saMdadhAti' saMdhatte Estication tumanl For Pantry at Use Only ~243~# wwwindiary.org Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 78 ] dIpa anukrama [7] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 120 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], mUlaM [78], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH caturazItiyonilakSasambandhAvicchedaM vidadhAtIti bhAvaH, samyag dhAvatIti vA, tAsu tAsvAyuSkabandhottarakAlaM gaccha tItyarthaH, tAsu ca nAnAprakArAsu yoniSu 'virUparUpAna' nAnAprakArAn 'sparzAna' duHkhAnubhavAn parisaMvedayate, anubhavatItyarthaH // tadevamucairgotrotthApitamAnopahatacetA nIcaigotra vihitadInabhAvo vA'ndhavadhirabhUyaM vA gataH sannAvabudhyate karttavyaM na jAnAti karmmavipAkaM nAvagacchati saMsArApasadatAM nAvadhArayati hitAhite na gaNayati aucityamityanava gatatattvo mUDhastatraivogatrAdike viparyAsamupaiti Aha ca- se abujjhamANe haovahae jAImaraNaM aNupariyahamANe, jIviyaM puDho piyaM ihamegesiM mANavANaM khittavatthumamAyamANANaM, ArataM virataM maNikuMDalaM saha hiraNeNa itthiyAo parigijjhati tattheva rattA, na ittha tavo vA damo vA niyamo vA dissara, saMpurNa vAle jIvikAme lAlappamANe mUDhe vippariyAsamuvei (sU079) 'se' ityucairgotrAbhimAnI andhabadhirAdibhAvasaMvedako vA karmmavipAkamanavabudhyamAno hatopahato bhavati, nAnAvyAdhisa dbhAvakSatazarIratvAddhataH samastalokaparibhUtatvAdupahataH, athavoccairgotragarvAdhmAta tyaktocitavidheya vidvajjanavadanasamudbhUtazavdAyazaH paTahahatatvAddhataH abhimAnotpAditAnekabhavako TinIcaigotrodayA dupahataH, mUDho viparyAsamupaitItyuttareNa sambandhaH, tathA jAtizca maraNaM ca samAhAradvandvastad 'anuparivarttamAnaH' punarjanma punarbharaNamityevamarahaTTaghaTIyantranyAyena saMsArodare Jan Estication listational For Pantry Use Only ~244 ~# loka.vi. 2 uddezakaH 3 // 120 // www.india.org Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [79], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa vivartamAnaH, AvIcImaraNAdvA pratikSaNaM janmavinAzAvanubhavan duHkhasAgarAvagADho vizarAruNyapi nityatAkRtamatiH hite'pyahitAdhyavasAyo viparyAsamupaiti, Aha ca-'jIvitam AyuSkAnuparamalakSaNamasaMyamajIvitaM vA 'pRthag' iti pratyeka pratigrANi 'priya' dayitaM vallabham 'ihe ti asmin saMsAre 'ekeSAm avidyopahatacetasAM mAnavAnAmiti, upalakSaNArthatvAt prANinAM, tathAhi-dIrghajIvanArtha tAstA rasAyanAdikAH kriyAH sattvopaghAtakAriNIH kurvate, tathA kSetra zAlikSetrAdi 'vAstu' dhavalagRhAdi mama idamityevamAcaratAM satAM tatkSetrAdikaM preyo bhavati, kiM ca-'Araktam' IpadrakaM vasvAdi viraktaM' vigatarAgaM vividharAgaM vA 'maNiH' iti ratnavaiDUryendranIlAdi 'kuNDalaM' karNAbharaNaM hiraNyena saha strIH parigRhya tatraiva kSetravAstvAraktaviraktavastramaNikuNDalasyAdau 'rakkA' gRddhA adhyupapannA mUDhA viparyAsamupayAnti, vadanti canAtra 'tapo vA' anazanAdilakSaNaM 'damo vA' indriyanoindriyopazamalakSaNo 'niyamovA' ahiMsAvatalakSaNaH phalavAn dRzyate, tathAhi-taponiyamopapetasyApi kAyaklezabhogAdivaJcanAM vihAya nAnyatphalamupalabhyate, janmAntare bhaviSyatIti ceyuddhA hitasyollApaH, kiM ca-dRSTahAniradRSTakalpanA ca pApIyasIti, tadevaM sAmpratekSI bhogasaGgavihitaikapuruSArthabuddhiH sampUrNa pAyathAvasarasampAditaviSayopabhoga 'bAla' ajJaH 'jIvitukAmaH' AyuSkAnubhavanamabhilaSan 'lAlapyamAnaH bhogArdhamatyartha ra lapan vAgdaNDaM karoti, tadyathA-atra tapo damo niyamo vA phala vAnna dRzyata ityevamartha buvan mUDhaH abudhyamAno hatopahato jAtimaraNamanuparivarttamAno jIvitakSetrakhyAdilobhaparimohitamanAH 'viparyAsamupaiti' tattve'tattvAbhinivezama atattve ca tattvAbhinivezaM hite'hitabuddhimityevaM sarvatra viparyayaM vidadhAti, uktaM ca-"dArAH paribhavakArA bandhujano CREAK anukrama na--2344 [80] * * wwwandltimaryam ~245~# Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [68] dIpa anukrama [ 80 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) 8 // 121 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], mUlaM [79], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | bandhanaM viSaM viSayAH / ko'yaM janasya moho ?, ye ripavasteSu suhRdAzA // 1 // " ityAdi / ye punarunmajjatzubhakarmApAditAdhyavasAya puraskRtamokSAste kiMbhUtA bhavantItyAha Jan Estication matinal iNameva nAvakaMti, je jaNA dhuvacAriNo / jAImaraNaM parinnAya, care saMkamaNe daDhe (1) natthi kAlassa NAgamo, savve pANA piyAuyA, suhasAyA dukkhapaDikUlA appiyavahA pijIviNo jIvikAmA, savvesiM jIviyaM piyaM, taM parigijjha dupayaM cauppayaM abhijuMjiyA NaM saMsiMciyA NaM tiviheNa jA'vi se tattha manttA bhavai appA vA bahuyA vA, se tattha gaDDie ciTThai, bhoaNAe, tao se egayA vivihaM parisi saMbhUyaM mahovagaraNaM bhavai, taMpi se egayA dAyAyA vA vibhayanti, adattahAro vA se avaharati, rAyANo vA se vilupati, nassai vA se viNassai vA se, agAradAheNa vA se ijjhai iya, se parassa'TTAe kUrAI kammAI bAle pakuvvamANe teNa dukkheNa saMmUDhe vippariyAsamuvei, muNiNA hu eyaM paveiyaM, aNohaMtarA ee no ya ohaM taritae, atIraMgamA For Pantry Use Onl ~246 ~# loka.vi. 2 uddezakaH z [ // 121 // www.anditary.org Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [80], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 2 % 0- prata sUtrAka [80] dIpa ee no ya tIraM gamittae, apAraMgamA ee no ya pAraMgamittae, AyANijaM ca AyAya tami ThANe na ciTThai, vitahaM pappa'kheyanne tami ThANaMmi ciTThai (sU080) 'iNameva' ityAdi, idameva pUrvoktaM sampUrNajIvitaM kSetrAGganAparibhogAdikaM vA 'nAvakAGkSati' nAbhilaSanti, ye janA| 'dhruvacAriNoM' dhruvo-mokSastatkAraNaM ca jJAnAdi dhruvaM tadAcarituM zIlaM yeSAM te tathA, dhUtacAriNo vA dhunAtIti dhUtaM-18 cAritraM taccAriNa iti / kiM ca-'jAI' ityAdi, jAtizca maraNaM ca samAhAradvandvaH tat 'parijJAya paricchidya jJAtvA 'caret' udyukto bhavet , ka?--'saGkramaNe' saGkamyate'neneti saGkramaNaM-cAritraM tatra 'dRDho' vizrotasikArahitaH parISahopasaggaiH niSprakampo vA yadi vA azaGkamanAH san saMyama cara, na vidyate zaGkA yasya manasastadazaGkam azaGkaM mano yasyAsAvazaGkamanAH-tapodamaniyamaniSphalatvAzaGkArahita AstikyamatyupapetastapodamAdau pravarteta, yatastadvAn rAjarAjAdInAM pUjAprazaMsA) bhavati, (na caupazamikasukhAvAptaphalasya tapasvinaH samastadvandvadavIyaso'satyapi paraloke kiJcit zrUyate, uktaM ca-"saMdigdhe'pi pare loke, tyAjyamevAzubhaM budhaiH / yadi nAsti tataH kiM syAdasti cennAstiko htH||1||" ityAdi / tasmAt svAyatte saMyamasukhe dRDhena bhAvyaM, na caitadbhAvanIyaM yathA-parutparAri vRddhAvasthAyAM vA dhamma kariSyAmIti, yataH-'nasthi' ityAdi, 'nAsti' na vidyate 'kAlasya mRtyoranAgamaH-anAgamanamanavasara itiyAvat , tathAhi-sopakramAyuSo'sumato na kAcitsA'vasthA yasyAM karmapAvakAntarvI janturjatugolaka iva na vilIyeta iti, uktaM ca-"zizuma anukrama [81+ 82] wwwandltimaryam ~247~# Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [80], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 80 dIpa zrIAcA- zizu kaThoramakaThoramapaNDitamapi ca paNDitaM, dhIramadhIraM mAninabhamAninamapaguNamapi ca bahuguNam / yatimayati prakA- loka.vi.2 rAjavRttiHzamavalInamacetanamatha sacetanaM, nizi divase'pi sAndhyasamaye'pi vinazyati ko'pi kathamapi // 1 // " tadeva sarvaMkaSatvaM / (zI0) mRtyoravadhAryAhiMsAdiSu dattAvadhAnena bhAvyaM, kimiti ?, yataH-save pANA piyAuyA' prANazabdenAtrAbhedopacArAt uddezakaH3 tadvanta eva gRhyante, sarve prANino-jantavaH "priyAyuSaH' priyamAyurveSAM te tathA, nanu ca siddhaya'bhicAro, na hi te| // 122 // priyAyuSastadabhAvAt , naiSa doSo, yato mukhyajIvAdizabdavyudAsena prANazabdasyopacaritasya grahaNaM saMsAraprANyupalakSaNArthamiti yatkiJcidetat , pAThAntaraM vA 'sabbe pANA piyAyayA' AyataH-AtmA'nAdyanantatvAt sa priyo yeSAM te tathA, sarve'pi prANinaH priyAtmAnaH / priyAtmatA ca sukhaduHkhaprAptiparihAratayA bhavatIti Aha ca-'suhasAyA dukkhapaDikUlA' sukham-AnandarUpamAsvAdayantIti sukhAsvAdA:-sukhabhoginaH sukhaiSiNa ityuktaM bhavati, duHkham-asAtaM tatpratikUlayantIti duHkhapratikUlA:-duHkhadveSiNa ityuktaM bhavati, tathA 'apriyavadhA' apriyaM-duHkhakAraNaM tat prantyapriyavadhAH, tathApi 'piyajIviNo' priyaM-dayitaM jIvitam-AyuSkamasaMyamajIvitaM yeSAM te tathA, 'jIviukAmA' yata eva priyajIvino'ta eva dIrghakAlaM jIvitukAmAH-dIrghakAlamAyuSkAbhilASiNo duHkhAbhibhUtA adhyantyAM dazAmApannA jIvitumevAbhilapanti, uktaM ca "ramai vihavI visese ThitimittaM thevavittharo mahaI / maggai sarIramahaNo rogI jIe ciya kayattho // 1 // "|| tadevaM sarvo'pi prANI sukhajIvitAbhilASI, tacca nArambhamRte, asAvapi prANyupaghAtakArI, prANinAM ca jIvitamatyarthaM dayi // 122 // 1 ramate vibhalavAn vizeSe sthitimAtra stokavistAro'bhilapati / mArgayati zarIramadhanI rogI jIvita eva kRtArthaH // 1 // 25 anukrama [81+ % 82] 4%95 rabara wwwandltimaryam ~248~# Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [80], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [80] dIpa tamityato bhUyo bhUyastadevopadizyata ityAha-'sabvesiM' ityAdi, sarveSAmavigAnena 'jIvitam' asaMyamajIvitaM 'priyaM' hai dayitaM, yadyevaM tataH kimityata Aha-taM parigijjha tad-asaMyamajIvitaM 'parigRhya Azritya, kiM kurvantItyAha 'dupaya' ityAdi, 'dvipada' dAsIkarmakarAdi 'catuSpada' gavAzcAdi 'abhiyujya' yojayitvA abhiyoga grAhayitvA vyApA-12 tArayitvetyuktaM bhavati, tataH kimityata Aha-'saMsiMciyA gaM' ityAdi, priyajIvitArthamarthAbhivRddhaye dvipadacatuSpadAdi-1A vyApAreNa saMsicya' arthanicayaM saMvaya 'trividhena' yogatrikakaraNatrikeNa yApi kAcidalpA paramArthacintAyAM vahvayapi phalgudezyA 'se' tasyArthArambhiNaH sA cArthamAtrA 'tatra' iti dvipadAdyArambhe 'mAtrA' iti sopaskAratvAtsUtrANAM arthamAtrA-alpatA 'bhavati' sattAM bibharti, kiMbhUtA?, sA sUtreNeva kathayati-alpA vA bahI ghA, alpabahutvaM cApe-101 kSikamataH sarvA'pyalpA sarvA'pi bahI 'sa' ityarthavAn 'tatra' tasminnarthe 'gRddhaH' adhyupapannastiSThati, nAlocayatyarthasyopArja-I naklezaM na gaNayati rakSaNaparizramaM na vivecayati taralatAM nAvadhArayati phalgutAm , ukta ca-kRmikulacitaM lAlAklinna vigandhi jugupsitaM, nirupamarasaprItyA khAdannarAsthi nirAmiSam / surapatimapi vA pArzvasthaM sazaGkitamIkSate, na hi gaNayati kSudro lokaH parigrahaphalgutAm // 1 // " ityAdi, saca kimarthamarthamarthayata ityata Aha-bhoyaNAe' bhojanam-upabhogastasmai arthamarthayate, tadarthI ca kriyAsu pravartate, kriyAvatazca kiM bhavatItyAha-'tao se' ityAdi, tataH 'se' tasyAvalaganAdikAH kriyAH kurvataH 'ekadA' lAbhAntarAyakarmakSayopazame 'vividha nAnAprakAraM 'pariziSTaM' prabhUtatvAaktoddharitaM 'sambhUtaM' samyakaparipAlanAya bhUtaM-saMvRttaM, kiM tat?, mahacca tatparibhogAGgatvAdupakaraNaM ca mahopakaraNa-dravyanicaya | anukrama [81+ 82 FhO ~249~# Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [81 + 82] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 123 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], mUlaM [ 80 ], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ityarthaH, sa kadAcillAbhodaye bhavati, asAvapyantarAyodayAnna tasyopabhogAyetyAha - 'taMpi se' ityAdi, tadapi samudrotaraNarohaNakhanana vilapraveza rasendramardana rAjA va lagana kRSIvalAdikAbhiH kriyAbhiH svaparopatApakAriNIbhiH svopabho gAyopArjitaM sat 'se' tasyArthopArjanopAyaklezakAriNaH 'ekadA 'bhAgyakSaye 'dAyAdAH' pitRpiNDodakadAnayogyAH 'vibhajante' vilumpanti, 'adattahAro vA' dasyurvA apaharati rAjAno vA 'vilumpanti' avacchindanti 'nazyati vA svata evATavItaH 'se' tasya 'vinazyati vA' jIrNabhAvApatteH 'agAradAhena vA' gRhadAhena vA dahyate kiyanti vA kAraNAnyarthanAze vakSyante ityupasaMharati -- 'iti' evaM bahubhiH prakArairupArjito'pyartho nAzamupaiti naivopArjayiturupatiSThata ityupadizyate, saH arthasyotpAdayitA parasmai anyasmai arthAya prayojanAya anyaprayojanakRte 'krUrANi' galakarttanAdIni karmANi' anuSThAnAni 'vAla:' ajJaH 'prakurvANaH' vidadhAnaH 'tena' karmmavipAkApAditena 'duHkhena' asAtodayena ' (saM) mUDhaH' apagatavivekaH 'viparyAsamupaiti' apagata sadasadvivekatvAtkAryamakArya manyate vyatyayaM ceti, uktaM ca-- " rAgadveSAbhibhUtatvAtkAryAkAryaparAGmukhaH / eSa mUDha iti jJeyo, viparItavidhAyakaH // 1 // " tadevaM maunyAndhatamasAcchAditAlokapathAH sukhArthino duHkhamRcchanti jantava iti jJAtvA sarvajJavacanapradIpamazeSapadArtha svarUpAvirbhAvakamAlalambire munayaH, adakSa mayA na svamanISikayocyate sudharmmasvAmI jambUsvAminamAha, yadi svamanISikayA nocyate kautastyaM tadamityata Aha'muNiNA' ityAdi, manute jagatastrikAlAvasthAmiti muni:- tIrthakRttena 'etad' asakRduccairgotrabhavanAdikaM prakarSeNAdI yA | sarvasvabhASAnugAminyA vAcA veditaM kathitaM vakSyamANaM ca praveditaM kiM tadityAha - 'aNohaM' ityAdi, ogho dvidhA Education Intamational Fat Para Privata the Ont ~250~# loka.vi. 2 udezakaH 3 // 123 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [83] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], mUlaM [81], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH dravyabhAvabhedAt, dravyaugho nadIpUrAdiko bhAvogho'STaprakAraM karma saMsAro vA tena hi prApyanantamapi kAlamuhyate, tamaoSaM jJAnadarzanacAritrabohityasthA tarantItyoghantarA na oghantarA anopantarAH, taratezchAndasatvAt khazU, khisvAnmumAgamaH, ete kutIrthikAH pArzvasthAdayo vA jJAnAdiyAnavikalAH yadyapi te'pyoghataraNAyodyatAstathApi samyagupAyAbhrAvAt na oghataraNasamarthA bhavantIti, Aha ca'no ya ohaM tarittae' 'na ca' naivoghaM bhAvauSaM tarituM samarthAH, saMsArIghataraNapratyalA na bhavantItyarthaH tathA 'atIraMgamA' ityAdi, tIraM gacchantIti tIraGgamAH pUrvavat khazpratyayAdikaM, na tIraGgamA atIraGgamAH eta iti pratyakSabhAvamApazAn kutIrthikAdIn darzayati, na ca te tIragamanAyodyatA api tIraM gantumalaM sarvajJopadiSTasanmArgAbhAvAditi bhAvaH tathA 'apAraMgamA' ityAdi, pAra:-taTaH parakUlaM tadgacchantIti pAraGgamA na pAraGgamA apAraGgamAH 'eta' iti pUrvoktAH, pAraMgatopadezAbhAvAdapAraGgatA iti bhAvanIyaM, na ca te pAragatopadezamRte pAragamanAyodyatA api pAraM gantumalam, athavA gamanaM gamaH pArasya pAre vA gamaH pAragamaH, sUtre tvanusvAro'lAkSaNiko, na pAragamo'pAragamastasmA apAragamAya, asamarthasamAso'yaM, tenAyamarthaH - pAragamanAya te na bhavantItyuktaM bhavati, tatazcAnantamapi kAlaM saMsArAntarvarttina evAsate, yadyapi pAragamanAyodyamayanti tathApi te sarvajJopadezavikalAH svaruciviracitazAstrapravRttayo naiva saMsArapAraM gantumalam, atha tIrapArayoH ko vizeSa iti ucyate, tIraM mohanIyakSayaH pAraM zeSaghAtikSayaH, athavA tIraM ghAticatuSTayApagamaH pAraM bhavopagrAhyabhAva ityarthaH syAt kathamoghatArI kutIrthAdiko na bhavati tIrapAragAmI cetyAha-'AyANijjaM' ityAdi, AdIyante -gRhyante sarvabhAvA anenetyAdAnIyaM zrutaM tadAdAya Jain Education Intemational For Parts Use One ~251~# www.jandibran org Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [81], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAGgavRttiH (shii0)| // 124 // [81] dIpa tadutte tasmin saMyamasthAne na tiSThati, yadi vA-AdAnIyam-AdAtavyaM bhogAGgaM dvipadacatuSpadadhanadhAnyahiraNyAdi || loka.vi.2 tadAdAya-gRhItvA, athavA-mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogairAdAnIyaM-kAdAya, kiMbhUto bhavatItyAha-'tasmin jJA-II nAdimaye mokSamArge samyagupadeze vA prazastaguNasthAne na tiSThati-nAtmAnaM vidhatte, na kevalaM sarvajJopadezasthAne na tiSThatiuddaza viparyayAnuSThAyI ca bhavatIti darzayati-vitaha' ityAdi, vitatham-asadbhUtaM durgatihetuM tattathAbhUtamupadezaM prApyAkhedajJaHakuzalaH khedajJo vA'saMyamasthAne tasmiMzca sAmpratekSyAcarita upadiSTe vA tiSThati, tatraivAsaMyamasthAne'dhyupapanno bhavatItiyAvat , athavA vitathamiti AdAnIyabhogAvyatiriktaM saMyamasthAnaM tanApya khedajJo-nipuNastasmin sthAne AdAnIyasya | hantRNi tiSThati, sarvajJAjJAyAmAtmAnaM vyavasthApayantItyarthaH / ayaM copadezo'navagatatattvasya vineyasya yathopadezaM pravartta-| mAnasya dIyate, yastvavagataheyopAdeyavizeSaH sa yathAvasaraM yathAvidheyaM svata eva vidhatta ityAha ca uddeso pAsagassa nasthi, bAle puNa nihe kAmasamaNunne asamiyadukkhe dukkhI dukkhA Nameva AvaDhe aNupariyadRi (sU081) tibemi // lokavijaye tRtIyodezakaH // uddizyate ityuddezaH-upadezaH sadasatkarttavyAdezaH sa pazyatIti pazyaH sa eva pazyakastasya na vidyate, svata eva / viditavedyatvAttasya, athavA pazyatIti pazyakaH-sarvajJastadupadezavatI vA tasya uddizyata ityuddezo-nArakAdivyapadezaH // 124 // uccAvacagotrAdivyapadezo vA sa tasya na vidyate, tasya drAgeva mokSagamanAditi bhAvaH, kaH punarvathopadezakArI na bhava anukrama [83 Form ation ~252~# Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [81], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata nynyo zl sutrAka ** [81] tItyAha-bAle' ityAdi, bAlo nAma rAgAdimohitaH, sa punaH kaSAyaiH karmabhiH parIpahopasagai nihanyata iti nihaH, nipUrvAddhanteH karmaNi DaH, athavA snihyata iti strihaH-snehavAn rAgItyarthaH, ata evAha-'kAmasamaNunne' kAmA:icchAmadanarUpAH samyag manojJA yasya sa tathA, athavA saha manojaivartata iti samanojJo, gamakatvArasApekSasyApi samAsaH, kAmaiH saha manojJaH kAmasamanojJo, yadivA kAmAn samyaganu-pazcAt snehAnubandhAjjAnAti sevata iti kAmasamanujJaH, evaMbhUtazca kiMbhUto bhavatItyAha-'asamiyadukkheM' azamitam-anupazamitaM viSayAbhiSvaGgakaSAyotthaM duHkhaM yena sa tathA, yata evAzamitaduHkho'ta eva duHkhI zArIramAnasAbhyAM duHkhAbhyAM, tatra zArIraM kaNTakazanagaNDalUtAdisamutthaM mAnasaM priyaviprayogApriyasaMprayogepsitAlAbhadAridyadaurbhAgyadaurmanasyakRtaM tadvirUpamapi duHkhaM vidyate yasyAsau duHkhI, evaMbhUtazca san kimayAmotItyAha-dukkhANaM' ityAdi, duHkhAnA-zArIramAnasAnAmAvarta-paunaHpunyabhavanamanuparivarttate, duHkhAvartAvamagno baMdhamyata ityarthaH, / itiH parisamAptau, bravImIti pUrvavat // lokavijayasya tRtIyoddezakaTIkA samAptA // 3 // dIpa ** * anukrama [83 * ** wwwandltimaryam ~253~# Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [82], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ka.vi.2 8R zrIAcA tao se egayA rogasamuppAyA samuppajjati, jehiM vA saddhiM saMvasai te va NaM egayA rAjavRttiH (zI0) niyayA pudiva parivayaMti, so vA te niyage pacchA parivaijA, nAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA, tumaMpi tesiM nAlaM tANAe vA saraNAe vA, jANitu dukkhaM patteyaM // 125 // sAyaM, bhogA me va aNusoyanti ihamegesiM mANavANaM (sU082) uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturthasya vyAkhyA prastUyate-bhogeSvanabhiSaktena bhAvyaM, yato bhoginAmapAyA darzyante (iti) prAguktaM, te cAmI-'tao se egayA' ityAdi, anantarasUtrasambandhaH 'dukkhI dukkhANameva AvarlDa aNupariyaTTaI tti, tAni cAmUni duHkhAni 'tao se' ityAdi, paramparasUtrasambandhastu 'bAle puNa nihe kAmasamaNupaNe', te ca kAmA duHkhAtmakA eva, tatra cAsaktasya dhAtukSayabhagandarAdayo rogAH samutpadyante ityato'padizyate-tata' iti kAmAnuSaGgAt kammopacayastato'pi paJcatvaM tasmAdapi narakabhavo narakAnniSekakalalArbudapazIvyUhagarbhaprasavAdirjAtasya ca rogAH prAduHdhyanti, 'se' tasya kAmAnuSaktamanasaH 'ekade'tyasAtAvedanIyavipAkodaye 'rogasamutpAdA' iti rogANAM-ziro'tizUlAdInAM samutpAdAH-prAdurbhAvAH 'samutpadyante' prAdurbhavanti, tasyAM ca rogAvasthAyAM kiMbhUto bhavatyasAvityata Aha-'jehi ityAdi, yairvA 'sArddhamasau saMvasati, ta ekaikadA nijAH pUrvaM parivadanti, sa vA tAgnijAn pazcAtparivadet , nAlaM 'te' hataba prANAya vA zaraNAya cA, svamapi teSAM nAlaM trANAya vA zaraNAya kA, iti jJAtvA duHkhaM pratyekaM sAtaM ca svakRta anukrama [84] // 125 // wwwandltimaryam dvitIya-adhyayane caturtha-uddezaka: 'bhogAsakti' ArabdhaH, ~254~# Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [82], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [82] karmaphalabhujaH sarve'pi pANina iti matvA rogotpattau na daumanasya bhAvanIyaM, na bhogAH zocanIyA iti, Aha ca-4 |'bhogA meM' ityAdi, bhogAH-zabdarUparasagandhasparzaviSayAbhilApAstAnevAnuzocayanti-kathamasyAmapyavasthAyAM vayaM bhogAn / TrabhukSmahe ?, evaMbhUtA vA'smAkaM dazA'bhUyena manojJA api viSayA upanatA nopabhogAyeti / ITakSazcAdhyavasAyaH keSAzcideva || bhavatItyAha-'ihamegesiM' ityAdi, 'iha' saMsAre ekeSAmanavamataviSayavipAkAnAM brahmadattAdInAM mAnavAnAmevaMbhUto'dhyabasAyo bhavati, na sarveSAM, sanatkumArAdinA vyabhicArAt, tathAhi-brahmAdatto mAraNAntikarogavedanAbhibhUtaH santA|pAtizayAt spRzantIM praNayinImiva vizvAsabhUmI mUrchA bahumanyamAnaH tathA hastIkRto vihastatayA viSayIkRto vaiSamyeNa gocarIkRto glAnyA dRSTo duHkhAsikayA kroDIkRto kAlena pIDitaH pIDAbhinirUpito niyatyA Aditsito deven| kA antika'ntyocchAsasya mukhe mahApravAsasya dvAri dIrghanidrAyA jihvAgre jIvitezasya vartamAno viralo vAci vihvalo vapuSi pracuraH pralApe jito jRmbhikAbhirityevaMbhUtAmavasthAmanubhavannapi mahAmohodayAt bhogAMzcikATviyuH pArthopaviSTAM |bhAryAmanavaratavedanAvezavigaladazruraktanayanAM kurumati ! kurumatItyevaM tAM vyAharannadhaH saptamI narakapRthvImagAt, tatrApi | tIvrataravedanAbhibhUtopya'vagaNayya vedanAM tAmeva kurumatI vyAharatItyevaMbhUto bhogAbhiSvaGgo dustyajo bhavati keSAJcit, na punaranyeSAM mahApuruSANAmudArasattvAnAm Atmano'nyaccharIramityevamavagatatattvAnAM sanatkumArAdInAmiva yathoktarogavedanAsadbhAve satyapi mayaivaitatkRtaM soDhavyamapi mayaivetyevaM jAtanizcayAnAM karmakSapaNodyatAnAM na manasaH pIDotpadyate iti, uktaM ca-"upto yaH svata eva mohasalilo janmAlavAlo'zubho, rAgadveSakaSAyasantatimahAnirvighnabIjastvayA / anukrama [84] wwwlandltimaryam ~255~# Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [82], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- rogairaGkurito vipatkusumitaH karmadrumaH sAmprataM, soDhA no yadi samyageSa phalito duHkhairaghogAmibhiH // 1 // loka.vi.2 rAGgavRttiH punarapi sahanIyo duHkhapAkastvayA'yaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNA saMcitAnAm / iti saha gaNayitvA yadyadAyAti (zI) samyag, sadasaditi viveko'nyatra bhUyaH kutastyaH // 2 // " api ca-bhogAnAM pradhAnaM kAraNamartho'tastatsvarUpameva nirdidikssuraah||126|| tiviheNa jA'vi se tattha mattA bhavai appA vA bahugA vA, se tattha gaDDie ciTai, . bhoyaNAe, tao se egayA viparisi; saMbhUyaM mahovagaraNaM bhavai, taMpi se egayA dAyAyA vibhayaMti, adattahAro vA se harati, rAyANo vA se vilupaMti, nassai vA se viNassai vA se, agAraDAheNa vA se Dajjhai iya, se parassa aTTAe kUrANi kammANi bAle pakuvvamANe teNa dukkheNa mUDhe vippariyAsamuvei (sU083) AI trividhena yA'pi tasya tathArthamAtrA bhavati alyA vA bahI vA, sa tasyAmarthamAtrAyAM gRddhastiSThati, sA ca bhoja-IN nAya kila bhaviSyati, tatastasyaikadA vipariziSTaM sambhUtaM mahopakaraNaM bhavati, tadapi 'se' tasyaikadA dAyAdA vibhajante, adattahAro vA tasya harati, rAjAno vA vilumpanti, nazyati vA vinazyati vA, agAradAhena vA dahyate iti, sa [84] wwwandltimaryam ~256~# Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [83], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [83]] parasmai arthAya karANi karmANi cAlaH prakurvANastena duHkhena mUDho viparyAsamupaiti, etacca prAgeva vyAkhyAtamiti neha |pratAyate // tadevaM duHkhavipAkAn bhogAn pratipAdya yat karttavyaM tadupadizatItyAha AsaM ca chandaM ca vigiMca dhIre !, tumaM ceva taM sallamATu, jeNa siyA teNa no siyA, iNameva nAvabujhaMti je jaNA mohapAuDA, thIbhi loe pavvahie, te bho! vayaMti eyAiM AyayaNAI, se dukkhAe mohAe mArAe naragAe naragatirikkhAe, sayayaM mUDhe dhammaM nAbhijANai, uAhu vIre, appamAo mahAmohe, alaM kusalassa pamAeNaM, saMtimaraNaM saMpehAe bheuradhamma saMpehAe, nAlaMpAsa alaM te eehiM (sU084) 'AzA' bhogAkAsAM, caH samuccaye, chandanaM chandaH-parAnuvRttyA bhogAbhiprAyastai ca, cazabdaH pUrvApekSayA samuccayArthaH, tAvAzAchandI 'vizva' pRthakaru tyaja 'dhiir| dhI:-cuddhistayA rAjata iti, bhogAzAchandAparityAge ca duHkhameva kevalaM na tAptiriti, Aha ca-'tuma ceva' ityAdi, vineya upadezagocarApanna AtmA vA upadizyate tvameva tadbhogAzAPAdikaM zalyamAhatya-svIkRtya paramazubhamAdatse, na tu punarupabhoga, yato bhogopabhogo yairevArthAdyupAyairbhavati taireva na 4 bhavatItyAha-jeNa siA teNa no siyA' yenaivArthopArjanAdinA bhogopabhogaH syAt tenaiva vicitratvAt karmapari-1 anukrama [85]] | ~257~# Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [86 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [4], mUlaM [84], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- pAterna syAdU, athavA yena kenaciddhetunA karmmabandhaH syAttanna kuryAt, tatra na varttetetyarthaH, yadivA yenaiva rAjyopabhogArAGgavRttiH dinA karmmabandho yena vA nirmanthatvAdinA mokSaH 'syAd' bhavettenaiva tathAbhUtapariNAmavazAnna syAditi / etaccAnubhavA(zI0) 2 vadhAritamapi mohAbhibhUtA nAvagacchantItyAha - 'iNameva' ityAdi, idameva hetuvaicitryaM 'na budhyante' na saMjAnate, ke ? // 127 // ye janA maunIndropadezavikalA mohena-ajJAnena mithyAtvodayena vA prAvRtAH - chAditAstattvaviparyastamatayo mohanIyo* dayAdbhavanti / mohanIyasya ca tadbhedakAmAnAM ca striyo garIyaH kAraNamiti darzayati- 'dhIbhi' ityAdi, strIbhiH-aGganAbhirbhUtkSepAdivibhramairasau lokaH AzAcchandAbhibhUtAtmA krUrakarmmavidhAyI narakavipAkaphalaM zalyamAhRtya tatphalamabudhyamAno mohAcchAditAntarAtmA prakarSeNa vyathitaH parAjito vazIkRta itiyAvat, na kevalaM svato vinaSTAH, aparAnapi asakRdupadezadAnena vinAzayantItyAha - 'te bho !' ityAdi, 'te' strIbhiH pravyathitA bho ! ityAmantraNe etadvadanti yathetAni - khyAdIni 'AyatanAni' upabhogAspadabhUtAni varttante, etaizca vinA zarIrasthitireva na bhavatIti / etacca pravyathanamupadezadAnaM vA teSAmapAyAya syAdityAha - 'se' ityAdi, teSAM 'se' ityetat pravyathanamAyatanabhaNanaM vA 'duHkhAya' bha vati - zArIramAnasAsAtAvedanIyodayAya jAyate, kiM ca-- mohAe' mohanIyakarmmabandhanAya ajJAnAya veti, tathA 'mArAe' maraNAya, tato'pi 'naragAe' narakAya narakagamanArthe, punarapi 'naragatirikkhAe' tato'pi narakAduddhRtya tirazcayetatprabhavati, tiryagyonyarthaM tat strIpravyathanaM bhogAyatanavadanaM vA sarvatra sambandhanIyaM / sa evamaGganApAGgavilokanAkSi- // 127 // tastAsu tAsu yoniSu paryaTannAtmahitaM na jAnAtItyAha -- 'sayayaM' ityAdi, satatam - anavarataM duHkhAbhibhUto mUDho 'dharma' Jan Estication International For Parts Only ~258~# loka.vi. 2 uddezakaH 4 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [84], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: *** prata sunAka * [84] BAkSAntyAdilakSaNaM durgatiprasUtiniSedhaka 'na jAnAti' na vetti / etaca tIrthakRdAheti darzayati-udAhu' ityAdi, ut prAbalyenAha udAha-uktavAn , ko'sau ?-vIsa-apagatasaMsArabhayastIrthakRdityarthaH, kimuktavAn ?, tadeva pUrvoktaM vAcA darzayati--'apramAdaH' karttavyaH, ka-'mahAmohe' aGganAbhiSvaGga eva, mahAmohakAraNatvAnmahAmohaH, tatra pramAdavatA na bhAvyam / Aha ca-'alam' ityAdi, 'alaM' paryAptaM, kasya-'kuzalasya' nipuNasya sUkSmekSiNaH, kenAlaM?-madyaviSaya kaSAyanidrAvikathArUpeNa paJcavidhenApi pramAdena, yataH pramAdo duHkhAdyabhigamanAyokta iti / syAt-kimAlambya pramAdenAzalamiti ?, ucyate-'santi' ityAdi, zamanaM zAntiH-azeSakarmApagamo'to mokSa evaM zAntiriti, niyante prANinaH pInaHpunyena yatra caturgatike saMsAre sa maraNaH-saMsAraH zAntizca maraNaM ca zAntimaraNa, samAhAradvandvastat 'saMprekSya' paryAlocya, pramAdavataH saMsArAnuparamastatsarityAgAca mokSa ityetadvicAryeti hRdayaM, sa vA kuzalaH prekSya viSayakaSAyapramAdaM na |vidadhyAd, athavA zAntyA-upazamena maraNaM-maraNAvarSi yAvat tiSThato yatphalaM bhavati tatsaryAlocya pramAdaM na kuryA4 diti / kiM ca-'bheura' ityAdi, pramAdo hi viSayakaSAyAbhiSvaGgarUpaH zarIrAdhiSThAnaH, tacca zarIraM bhiduradharma, svata eva bhidyata iti bhiduraM sa eva dharma:-svabhAvo yasya tadbhiduradhammai etat 'samIkSya' paryAlocya pramAdaM na kuryAditi sambandhaH, ete ca bhogA bhujyamAnA api na tRptaye bhavantIsyAha-nAlaM'ityAdi, 'nAlaM' na samarthA abhilAyocchittaye yatheSTAvAptAvapi bhogAH etat pazya jAnIhi, ato'laM tava kuzala! 'ebhiH' pramAdamayairduHkhakAraNasvabhAvaiviSayairupabho|gairiti, na caite bahuzo'pyupabhujyamAnA upazamaM vidadhatIti, uktaM ca-"yalloke brIhiyavaM, hiraNyaM pazavaH striyH|| * anukrama [86] ** wwwanditimaryam ~259~# Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [84], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- nAlamekasya tatsarvamiti matvA zamaM kuru // 1 // upabhogopAyaparo vAJchati yaH zamayituM viSayatRSNAm / dhAvatyAkami- loka.vi.2 rAGgavRttiH tumasau, puro'parAhe nijacchAyAm // 2 // " tadevaM bhogalipsUnAM tatmAptAvamAptau ca duHkhameveti darzayati(zI) eyaM passa muNI! mahabbhayaM, nAivAija kaMcaNaM, esa vIre pasaMsie, je na nivijai uddezakA 4 AyANAe, na me deina kuppijjA thovaM laddhaM na khiMsae, paDisehio pariNamijjA, // 228 // eyaM moNaM samaNuvAsijjAsi (sU085) tibemi // 'etat' pratyakSameva bhogAzAmahAjvaragRhItAnAM kAmadazAvasthAtmakaM mahadbhaya bhayahetutvAt duHkhameva mahAbhayaM, taca maraNakAraNamiti mahadityucyate, etat mune! 'pazya' samyagaihikAmuSmikApAyApAdakatvena jAnIhItyuktaM bhavati / yadyevaM tatkiM| kuyoMdityAha-'nAivAeja' ityAdi, yato bhogAbhilaSaNaM mahadbhayamatastadarthaM 'nAtipAtayet' na vyatheta 'kazcana' kamapi jIvamiti, asya ca zeSanatopalakSaNArthatvAnna pratArayet kaJcanetyAdyayAyojyaM / bhoganirIhaH prANAtipAtAdivatArUDhacA lA ke guNamavAsotItyAha-'esa' ityAdi, 'epa' iti bhogAzAcchandavivecako'pramAdI paJcamahAnatabhArArohaNonnAmitaskandho| vIraH kammevidAraNAt 'prazaMsitaH stuto devarAjAdibhiH, ka eSa vIro nAma ? yo'bhiSTyata ityata Aha-'je' -1 tyAdi, yo 'na nirvidyate' na khidyate na jugupsate, kasmai !-'AdAnAya' AdIyate gRhyate'vApyate AtmasvatattvamazeSAvArakakarmakSayAvirbhUtasamastavastugrAhijJAnA(nA)bAdhasukharUpaM yena tadAdAna-saMyamAnuSThAnaM tasmai na jugupsate, tadvA kurvan | // 128 // sikatAkavalacarvaNadezIya kvacidalAbhAdau na khedamupayAtIti, Aha-'na meM' ityAdi, mamAyaM gRhasthaH sambhRtasaMbhAro [86] wwwandltimaryam ~260~# Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [4], mUlaM [85], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata % % 85 // % pyupasthite'pi dAnAvasare na dadAtItikRtvA na kupyet' na krodhavazago bhUyAd, bhAvanIyaM ca-mamaivaizA karmapariNati-18 rityalAbhodayo'yam , anena cAlAbhena karmakSayAyodyatasya me tatkSapaNasamartha tapo bhAvIti na kiJcisthyate, athApi kathazcita stokaM prAntaM vA labheta tadapi na nindedityAha-'thovaM' ityAdi, 'stokam' aparyApta 'laDhuM' labdhA na nindehAtAraM dattaM vA, tathAhi-katicitsikthAnayane bravIti-siddha odano bhikSAmAnaya lavaNAhAro vA asmAkaM mAstItya | dadasvetyevaM atyudvRttacchAtravanna vidadhyAt / kiM ca-paDisehioM' ityAdi, 'pratiSiddhaH' aditsitastasmAdeva pradezAta 'pariNamet nivatta, kSaNamapi na tiSThenna daumanassaM vidadhyAnna ruNTannapagacchet na tAM sImantinImapavaded-dhikke gRhavAsamiti, uktaM ca-"divA'si kaserumaI ! aNubhUyAsi kserumi!| pIya ciya te pANiyayaM kari tuha nAma na daMsaNaM // 2 // " ityAdi / paThyate ca-paDilAbhio pariNamejA" pratilAbhitaH-prAptabhikSAdilAbhaH san pariNamet, noccAvacAlApaiH tatraiva saMstavaM vidadhyAd, vaitAlikavaddAtAraM noprAsayediti / upasaMharannAha--'eya' ityAdi, 'etat pravajyAnivedarUpaM adA-14 hanAkopanaM stokAjugupsanaM pratiSiddhanivartanaM muneridai maunaM-munibhirmamakSabhirAcaritaM tvamapyavAtAnekabhavakoTidurApa-1 saMyamaH san 'samanuvAsayeH samyag vidhatsvAnupAlayeti vineyopadeza AtmAnuzAsanaM vA / itiH parisamAptau, bavImi pUrvavat // lokavijayAdhyayanacaturthoddezakaTIkA samAptA // dIpa anukrama [87]] * * 1sAuti udAramate ! anubhUtA'si udaarmte|| pIvameva te pAnIyaM varaM tava bhAma na darzam // 1 // wwwandltimaryam ~261~# Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [85 ] dIpa anukrama [87] zrIAcA rAjavRttiH (zrI0) // 129 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [85], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH caturthoddezaH, sAmprataM paJcamasya vyAkhyA pratanyate, tasya cAyamabhisambandhaH, iha bhogAn parityajya lokanizrayA saMyamadehapratipAlanArthaM viharttavyamityuktaM tadatra pratipAdyate iha hi saMsArodvegavatA parityaktabhogAbhilASeNa mumukSuNotkSipta paJcamahAvratabhAreNa niravadyAnuSThAna vidhAyinA dIrghasaMyamayAtrArtha dehaparipAlanAya lokanizrayA viharttavyaM, nirAzrayasya hi kuto dehasAdhanAni ?, tadabhAve dharmazceti, uktaM hi -"dhamrmI carataH sAdholoMke nizrApadAni pazcApi / rAjA gRhapatiraparaH paTTAyA gaNazarIre ca // 1 // " sAdhanAni ca vastrapAtrAnAsanazayanAdIni tatrApi prAyaH pratidinamupayogitvAdAhAro garIyAniti, sa ca lokAdanveSTavyo, lokazca nAnAvidhairupAyairAtmIyaputrakalatrAdyarthaM Arambhe pravRttaH, tatra sAdhunA saMyamadeha nimittaM vRttiranveSaNIyeti darzayati jamaNaM virUvarUvehiM satthehiM logassa kammasamAraMbhA kajvaMti, taMjahA - appaNo se tANaM dhUyANaM suhANaM nAINaM dhAINaM rAINaM dAsANaM dAsINaM kammakarANaM kammakarINaM AesAe puDhopaNAe sAmAsAe pAyarAsAe, saMnihisaMnicao kajjai, ihamegesiM mANavANaM bhoyaNAe (sU086) 'yaiH' aviditavedyaiH 'idamiti sukhaduHkhaprAptiparihAratvamuddizya 'virUparUpaiH' nAnAprakArasvarUpaiH 'zastraiH' prANyupaghAtakAribhirdravyabhAvabhedabhinnaiH 'lokAya' zarIraputra duhitRsnuSAjJAtyAdyarthaM karmmaNAM - sukhaduHkhaprAptiparihArakriyANAM Jan Etication in dvitIya-adhyayane paMcama uddezaka: 'lokanizrA' Arabdha:, For Pan Prata Use Only ~262~# loka.vi. 2 uddezakA 5 // 129 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [86], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ** prata sUtrAka [86] kAyikAdhikaraNikApAdoSikApAritApanikAprANAtipAtarUpANAM kRSivANijyAdirUpANAM vA, samArambhA iti madhyagrahaNAbahuvacananirdezAcca saMrambhArambhayorapyupAdAnaM, tenAyamarthaH-zarIrakalavAdyartha saMrambhasamArambhArambhAH "kriyante' anuSThIyante, tatra saMrambha iSTAniSTaprAptiparihArAya prANAtipAtAdisaGkalpAvezaH, tatsAdhanasannipAtakAyavAgUvyApArajanitaparitApanAdilakSaNaH samArambhaH, daNDatrayavyApArApAditacikIrSitaprANAtipAtAdikriyAnivRttirArambhaH, karmaNo vA-aSTaprakArasya samArambhAH-upArjanopAyAH kriyanta iti, lokasyeti caturthyarthe SaSThI, sA'pi tAdarthe, kaH punarasau loko? yadartha saMrambhasamArambhArambhAH kriyanta ityAha-taMjahA appaNo se ityAdi, yadivA lokasya tRtIyArthe paSThI, yaditi hetI, yasmAlokena nAnAvidhaiH zastraiH karmasamArambhAH kriyanta ityatastasmin loke sAdhurvRttimanveSayet,3 prayadartha ca lokena karmasamArambhAH kriyante tadyathetyAdinA darzayati-taMjahA apaNo se' ityAdi, 'tadyathetyupapra-TU pradarzanArthoM, nokamAtramevAnyadapyevaMjAtIyakaM mitrAdikaM draSTavyaM, 'se'tasyArambhAripsorya AtmA-zarIraM tasmai artha tadartha kamrmasamArambhA-pAkAdayaH kriyante, nanu ca lokArthemArambhAH kriyanta iti prAgabhihitaM, na ca zarIraM loko bhavati, naitadasti, yataH paramArthadazAM jJAnadarzanacAritrAtmakamAtmatattvaM vihAyAnyatsarva zarIrAdyapi parAkyameva, tathAhibAhyasya paudgalikasyAcetanasya karmaNo vipAkabhUtAni paJcApi zarIrANItyataH zarIrAtmA'pi lokazabdAbhidheya iti, tadevaM kazciccharIranimittaM kArabhate, parastu putrebhyo duhitRbhyaH snuSA:-vadhvastAbhyo jJAtayaH-pUrvAparasambaddhAH svajanAH tebhyo dhAtrIbhyo rAjabhyo dAsebhyo dAsIbhyaH karmakarebhyaH karmakarIbhyaH Adizyate parijano yasminnAgate tadAtitheyAyetyA anukrama [88] ** wwwandltimaryam ~263~# Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [86] dIpa anukrama [8] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [86], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcAdezaH prAcUrNakastadarthaM karmmasamArambhAH kiyanta iti sambandhaH, tathA 'puDho paheNAe' ityAdi, pRthak pRthak putrAdibhyaH rAGgavRttiH praheNa kArya tathA 'sAmAsAe'ti zyAmA-rajanI tasyAmazanaM zyAmAzaH tadarthe, tathA 'pAyarAsAe'tti prAtarazanaM prAtarAza(zI0) 5 stasmai, karmmasamArambhAH kriyanta iti sAmAnyenoktAvapi vizeSArthamAha - 'sannihi' ityAdi, samyagnidhIyata iti sannidhiH* vinAzidravyANAM dadhyodanAdInAM saMsthApanaM, tathA samyag nizcayena cIyata iti sannicayaH - avinAzidravyANAM abhayA4 sitAmRddhIkAdInAM saGgrahaH, sannidhizca sannicayazca sannidhisannicayaM, prAkRtazailyA puliGgatA, athavA sannidheH sannicayaH sannidhisannicayaH, sa ca parigrahasaMjJodayAdAjIvikAbhyAsAdvA dhanadhAnyahiraNyAdInAM kriyata iti / sa ca kima* rthamityAha - 'ih' ityAdi, 'iheti manuSyaloke 'ekeSA' miloke kRtaparamArthabuddhInAM 'mAnavAnAM' manuSyANAM 'bhojanAya' upabhogArthamiti / tadevaM virUparUpaiH zastrairAtmaputrAdyarthaM karmmasamArambhapravRtte loke pRthakpraheNakAya zmAmAzAya prAtarAzAya keSAJcinmAnavAnAM bhojanArthaM sannidhisannicayakaraNodyate sati sAdhunA kiM karttavyamityAha // 130 // samuTTie aNagAre Arie Ariyapanne AriyadaMsI ayaMsaMdhitti adakkhu, se nAIe nAiyAvara na samajANai, savvAmagaMdhaM parinnAya nirAmagaMdho parivvae (sU0 87 ) samyak satataM saGgataM vA saMyamAnuSThAnenotthitaH samutthito, nAnAvidhazastrakarmmasamArambhoparata ityarthaH, na vidyate'gAraM - gRhamasyetyanagAraH, putraduhitRsnuSAjJAtidhAtryAdirahita ityarthaH, sosnagAraH ArAyAtaH sarvaheyadhamrmebhyaH Jain Estication Intimanal For Pantry Use Only ~264~# loka.vi. 2 uddezakA 5 // 130 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [87] dIpa anukrama [89] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [87], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ityArthaH - cAritrAIH, AryA prajJA yasyAsAvAryaprajJaH zrutavizeSitazemuSIka ityarthaH, Arya-praguNaM nyAyopaparNa pazyati tacchIlazcetyAryadarzI pRthakpraheNakazyAmAzanAdisaGkalparahita ityarthaH, 'ayaMsaMdhIti' sandhAnaM sandhIyate vA'sAviti sandhirayaM sandhiryasya sAdhorasAvayaMsandhiH, chAndasatvAdvibhakteralugityayaMsandhiH - yathAkAlamanuSThAnavidhAyI yo yasya varttamAnaH kAlaH karttavyatayopasthitastatkaraNatayA tameva sandhatta iti, etaduktaM bhavati - sarvAH kriyAH pratyupekSaNopayogasvAdhyAya bhikSAcaryApratikramaNAdikAH asapalA anyo'nyAbAdhayA AtmIya karttavyakAle karotItyarthaH, itiH hetau, yasmAdyathAkAlAnuSThAna vidhAyI tasmAdasAveva paramArthaM pazyatItyAha - 'adakhusi, tiGvyatyayena ekavacanAvasare bahuvacanamakAri, tatazcAyamarthaH yo hyArya AryaprajJa AryadarzI kAlajJazca sa eva paramArthamadrAkSInnApara iti pAThAntaraM vA 'ayaM saMdhimadakkhu' 'ayam' anantaravizeSaNaviziSTaH sAdhuH 'sandhi' karttavyakAlam 'adrAkSId' dRSTavAn etaduktaM bhavati yaH parasparAvAdhayA hitAhitaprAptiparihArarUpatayA vidheyAvasaraM veti vidhatte ca sa paramArtha jJAtavAniti, athavA bhAvasandhiH- jJAnadarzanacAritrANAmabhivRddhiH sa ca zarIramRte na bhavati, tadapi nopaSTambhakakAraNamantareNa, tasya ca sAvadyasya parihAraH karttavya ityata Aha- 'se NAIe' ityAdi, 'sa' bhikSustadvA'karUpyaM 'nAdadIta' na gRhNIyAtrApyaparamAdApayet prAhayet, nApyaparamaneSaNIyamAdadAnaM samanujAnIyAdapi, athavA saGgAlaM sadhUmaM vA nAdyAt-na bhakSayenAparamAdayedadantaM vA na samanujAnIyAditi, Aha---'savvAmagaMdhaM' ityAdi, AmaM ca gandhazca AmagandhaM samAhAradvandvaH, sarva ca tadAmagandhaM ca sarvAmagandhaM, sarvazabdaH prakArakAttUrye'tra gRhyate na dravyakAtsUrye, Amam- aparizuddhaM, gandhagraha Jan Estication Intimatinal For Party Use Onl ~265 ~# Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [87] dIpa anukrama [89] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 131 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [87], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Nena tu pUtirgRhyate, nanu ca pUtidravyasyApyazuddhatvAt AmazabdenaivopAdAnAtkimarthaM bhedenopAdAnamiti 1, satyam, azuddhasAmAnyAgRhyate, kiM tu pUtigrahaNenehAdhAkarmmAdyavizuddhakoTirupAttA, tasyAzca gurutaratvAt prAdhAnyakhyApanArthaM punarupAdAnaM, tatazcAyamarthaH- gandhagrahaNenAdhAkarmma 1 audezikatrikaM 2 pUtikarma 3 mizrajAtaM 4 bAdaraprAbhRtikA 5 adhyavapUraka 6 caite SaDuGgamadoSA avizuddhakovyantargatA gRhItAH, zeSAstu vizuddhakoTyantarbhUtA AmagrahaNenopAttA draSTavyA iti, sarvazabdasya ca prakArakAtstrarthyAbhidhAyakatvAd yena kenacit prakAreNa Amam-aparizuddhaM pUti vA bhavati tatsarvaM jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA 'nirAmagandhaH' nirgatAvAmagandhau yasmAtsa tathA 'parivrajet' mokSamArge jJAnadarzanacAritrAkhye pariH samantAGgacchet saMyamAnuSThAnaM samyaganupAlayeditiyAvat / AmagrahaNena pratiSiddhe'pi krItakRte tathApyalpasattvAnAM vizuddhakovyAlambanatayA mA bhUttatra pravRttiratastadeva nAmagrAhaM pratiSiSedhiSurAha-- adissamANe kayavikkayesu, se Na kiNe na kiNAvae kirNataM na samaNujANa, se bhi kkhU kAlanne bAnne mAnne kheyanne khaNayanne viNayanne sasamayaparasamayanne bhAvanne pa rihaM amamAyamANe kAlANuTTAI apaDiNNe ( sU0 88 ) krayazca vikrayazca krayavikrayau tayoradRzyamAnaH kIdRkSazca tayoradRzyamAno bhavati ?, yatastayornimittabhUtadravyAbhAvAdakicano'thavA krayavikrayayoradizyamAnaH - anapadizyamAnaH kazca tayoranapadizyamAno bhavati / yaH krItakRtApari Jain Estication International For Parts Only ~266~# loka.vi. 2 uddezakA 5 // 131 // www.india.org Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [88], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 4 prata . sunAka 88ii bhogI bhavatIti, Aha ca-se Na kiNe' ityAdi, 'sa'mumukSurakiJcano dharmopakaraNamapi na krINIyAt svato nApyapareNa kApayet kINantamapi na samanujAnIyAd, athavA nirAmagandhaH paritrajedityatrAmagrahaNena hananakoTitrikaM gandhagrahaNena pacanakoTitrika krayaNakoTitrikaM tu punaH svarUpeNaivopAttam, ato navakoTiparizuddhamAhAraM vigatAGgAradhUmaM bhuJjIta, etadguNaviziSTazca kiMbhUto bhavatItyAha-se bhikkhU kAlanne' kAla-kartavyAvasarastaM jAnAtIti kAlajJaH-viditavedyaH, tathA 'bAlapaNe' balajJaH balaM jAnAtIti balajJaH, chAndasatvAddIrghatvaM, AtmabalaM sAmarthya jAnAtIti yathAzatyanuSThAna vidhAyI, anigRhitavalavIrya ityarthaH, tathA 'mAyanne yAvadravyopayogitA mAtrA tAM jAnAtIti tajjJaH, tathA |'kheyanne' khedaH-abhyAsastena jAnAtIti khedajJaH athavA khedaH-zramaH saMsAraparyaTanajanitastaM jAnAtIti, uktaM ca-"jarA-13 maraNadIrgatyavyAdhayastAvadAsatAm / manye janmaiva dhIrasya, bhUyo bhUyastrapAkaram // 1 // " ityAdi, athavA 'kSetrajJA saMsaktaviruddhadravyaparihAryakulAdikSetrasvarUpaparicchedakA, tathA 'khaNayanno' kSaNa evaM kSaNakA-avasaro bhikSArthamupasarpaNAdikastaM jAnAtIti, tathA 'viNayanne' vinayo-jJAnadarzanacAritraupacArikarUpastaM jAnAtIti, tathA 'sasamayaparasamayaNNe' svasamayaparasamayI jAnAtIti, svasamayajJo gocarapradezAdau pRSTaH san sukhenaiva bhikSAdoSAnAcaSTe, tadyathA-poDazodgamadoSAH, te cAmI-AdhAkarma 1 auddezikaM 2 pUtikarma 3 mizrajAtaM 4 sthApanA 5 prAbhRtikA 6 prakAzakaraNaM 7 krItaM 8 udyatakaM 9 parivartitaM 1. abhyAhRtaM 11 uddhinaM 12 mAlApahRtaM 13 AcchedyaM 14 anisRSTaM 15 adhyavapUrakazceti 16 / SoDazosAdanadoSAH, te cAmI-dhAtrIpiNDaH 1 dUtIpiNDaH 2 nimittapiNDaH 3 AjIvapiNDaH 4 anukrama Cac [90] wwwandltimaryam ~267~# Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [80] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [88], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- vanIpakapiNDaH 5 cikitsApiNDaH 6 krodhapiNDaH 7 mAnapiNDaH 8 mAyApiNDaH 9 lobhapiNDaH 10 pUrvasaMstavapiNDaH 11 1 Thoka.vi.2 rAGgavRttiH 5 pazcAtsaMstavapiNDaH 12 vidyApiNDaH 13 mantrapiNDaH 14 cUrNayogapiNDaH 15 mUlakarmmapiNDazceti 16 / tathA dakSaiSaNA- 8 (zI0) 4 doSAH, te cAmI -zaGkita 1 mrakSita 2 nikSipta 3 pihita 4 saMhRta 5 dAyako 6 mizrA 7 pariNata 8 dipto 9 jjhita- 4 uddezakaH 5 // 132 // 10 doSAH / eSAM codgamadoSA dAtRkRtA eva bhavanti, utpAdanAdoSAstu sAdhujanitAH, eSaNAdoSAzcobhayotsAditA iti / tathA parasamayajJo grISmamadhyAhRtIvratara taraNi karanikarAvalIDhagalatsvedabindukaH klinnavapuSkaH sAdhuH kenacid dhiga- 1 jAtidezyenAbhihitaH kimiti bhavatAM sarvajanAcIrNa snAnaM na sammatamiti 1, sa Aha-prAyaH sarveSAmeva yatInAM kAmA| GgatvAjjalasnAnaM pratiSiddhaM, tathA cArSam - " snAnaM madadakaraM, kAmAGgaM prathamaM smRtam / tasmAtkAmaM parityajya, naiva snAnti dame ratAH // 1 // " ityAdi, tadevamubhayajJastadviSaye prazna uttaradAnakuzalo bhavati, tathA 'bhAvanne' bhAvaH- cittAbhiprAyo dAtuH zroturvA taM jAnAtIti bhAvajJaH, kiM ca 'pariggahaM amamAyamANe' parigRhyata iti parigrahaH- saMyamAtiriktamupakaraNAdiH tamamamIkurvan- asvIkurvan manasA'pyanAdadAna itiyAvat sa evaMvidho bhikSuH kAlajJo balajJo mAtrajJaH kSetrajJaH khedajJo kSaNajJaH vinayajJaH samayajJo bhAvajJaH parigrahamamamIkurvANazca kiMbhUto bhavatItyAha-- 'kAlANuhAI' vacasmin kAle karttavyaM tattasminnevAnuSThAtuM zIlamasyeti kAlAnuSThAyI - kAlAnatipAtakarttavyodyato, nanu cAsyArthasya 'se bhikkhU | kAlanne' ityanenaiva gatArthasyAt kimarthaM punarabhidhIyate iti 1, naiSa doSaH, tatra hi jJaparijJeva kevalA'bhihitA, karttavyakAla jAnAti, iha punarAsevanAparijJA karttavyakAle kArya vidhatta iti / kiM ca- 'apaDiNNe' nAsya pratijJA vidyate ityapratijJaH, Jan Estication Intamal For Paint Use Onl ~268~# // 132 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [88], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sunAka 4 pratijJA ca kapAyodayAdAvirasti, tadyathA-krodhodayAt skandAcAryeNa svaziSyayantrapIlanavyatikaramAlokya sabalavAhanarAjadhAnIsamanvitapurohitopari vinAzapratijJA'kAri, tathA mAnodayAt bAhubalinA pratijJA vyadhAyi-kathamahaM zizana svadhAvanutpannanirAvaraNajJAnAMzchadmasthaH san drakSyAmIti ?, tathA mAyodayAt mallisvAmijIvena yathA'parayativipralambhanaM bhavati tathA pratyAkhyAnaparijJA jagRhe, tathA lobhodayAcAviditaparamArthAH sAmpratakSiNo yatyAbhAsA mAsakSapaNAdikA api pratijJAH kurvate, athavA apratijJaH-anidAno vasudevavat saMyamAnuSThAnaM kurvan nidAnaM na karotIti, athavA gocarAdau / praviSTaH sannAhArAdikaM mamaivaitadbhaviSyatItyevaM pratijJA na karotItyapratijJo, yadivA syAdvAdapradhAnatvAnmaunIndrAgamasyaikapakSAvadhAraNaM pratijJA tadrahito'pratijJaH, tathAhi-maithunaviSayaM vihAyAnyatra na kvaciniyamavatI pratijJA vidheyA, yata ukkam -"ne ye kiMci aNuNNAyaM paDisiddhaM vAvi jiNavariMdehiM / monuM mehuNabhAvaM na taM viNA rAgadosehiM // 1 // tathA nApi kiJcidakalpanIyamanujJAtaM kAraNe ca samutpanne nApi liJcita pratiSiddhaM, kintu eSA veSAM tIrthaMkRtAM nizcayavyavahAranayadvayAzritA samyagAjJA mantavyA yaduta kArye jhAnAdyAlambane satyena sadbhAvasAreNa sAdhunA bhavitavyaM, na mAnUsthAnato yatkiJcidAlambanIyamityarthaH, tAtvikajJAnAbAlambana sidhyaiva mokSapathasiddhebAhyAnuSThAnasya anekAntikatvAdanAtyantikatvAna, ityameva tasya vyavatiH , athavA savaM nAma saMvamastena kArye samutpane bhavitavyaM, yathA yathA saMyama upasarpati tathA tathA karttavyaM, tadutsarpaNaM va zakyanigRhanenaiva nirvahatIti, sarvatra yathAzakti yatitavyameveti bhAvaH, Aha ca vRhadbhAgyakAra:-"kanaM nANAdIyaM sarca purNa hoI sodevacaraNaM taha taha kAyamaya hoi // 1 // " doSA rAgAdayo nirudhyante-santo'pyaprakRtimanto jAyante yenAnuSThAnavizeSeNa pUrvakarmANi prAga-1 bhavopAttamAnAbaraNAdikarmANi ca yena kSIyante sa so'nuSThAnavizeSo mokSopAyo jJAtavyaH, rogAvasthAsu-jjasadirogaprakAreSu zamanamiyocitauSadhapradAnApathyaparihArAyAnamiva, yathA tena vidhIyamAnena gyarAvirogaH kSayamupagacchati, evamutsameM utsargamapavAde vApavAdaM samAcarato rAgAvavo niruNyanve pUrvasammatiHca kSImante, anukrama + [90] +- hai wwwandltimaryam ~269~# Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [80] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 133 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [88], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH "dosA jeNa nirujjhaMti jeNa jijjhati puntrakammAI / so so mukkhovAo, rogAvasthAsu samaNaM va // 2 // je jattiyA u heU bhavassa te caiva tattiyA mukkhe / gaNaNAiyA loyA duhavi puSNA bhave tulA // 2 // " ityAdi / 'arthasandhI| tyArabhya kAle aNuDAi'ti yAvadetebhyaH sUtrebhya ekAdaza piNDeSaNA niryUDhA iti / evaM tarhyapratijJa ityanena sUtreNedamApannaM na kacitkenacitpratijJA vidheyA, pratipAditAzcAgame nAnAvidhA abhigrahavizeSAH, tatazca pUrvottaravyAhatiriva lakSyata ityata Aha duhao chettA niyAi, vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM uggahaNaM ca kaDAsaNaM eesa caiva jANijA (sU0 89) 'dvidheti rAgeNa dveSeNa vA yA pratijJA tAM chittvA nizcayena niyataM vA yAti niyAti jJAnadarzana cAritrAkhye mokSamArge saMyamAnuSThAne vA bhikSAdyarthaM vA, etaduktaM bhavati - rAgadveSau chittvA pratijJA guNavatI, vyatyaye vyatyaya iti, sa evambhUto bhikSuH kAlajJo balajJo yAvadvidhA chindan kiM kuryAdityAha - 'vatthaM paDiggahaM ityAdi yAvat eesu ceva athavA yathA kasyApi rogiNo'dhikRtapathyauSadhAdikaM pratiSidhyate kasyApi punantadevAnujJAyate, evamatrApi yaH samarthastasthAkalpyamanyasya tu tadevAnujJAyate tathoka bhiSagvarazAstre "utpadyate hi sA'vasthA, dezakAlAmayAn prati / yasyAmakArya kArya svAda, karmakArye ca varjaye // 1 // " diti. 2 naiva kiJcidanujJAtaM pratiSiddhaM vApi jinvrendraiH| guktvA maithunabhAvaM na tad vinA rAgadveSAbhyAm // 1 // doSA yena nirudhyante yena zrIyante pUrvakarmANi / sa sa mokSopAyo rogAvasthAsu zamanamiva // 2 // ye yAvanto hetavo bhavasya ta evaM tAvanto mokSasya gaNanAtItA lokA dvayorapi pUrNA bhaveyustulyAH // 3 // Jan Estication listational For Party at Use Only ~270 ~# loka.vi. 2 uddezakA 5 | // 133 // www.indiary.org Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [89], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: pratA 89] jANejA' eteSu putrAdyarthamArambhapravRtteSu sannidhisannicayakaraNodyateSu jAnIyAt-zuddhAzuddhatayA paricchindyAt, pariccheda-15 zcaiivamAtmaka:-zuddhaM gRhNIyAdazuddha parihareditiyAvat, kiM tadvijAnIyAt !-vastraM vastragrahaNena vasvaiSaNA sUcitA, tathA patagaha-pAtram, etabrahaNena ca pAtraiSaNA sUcitA, kambalamityanenA''vikaH pAtraniryogaH kalpazca gRhyate, pAdapuJchanakamitya-12 nena ca rajoharaNamiti, ebhizca sUtrairoghopadhiraupagrahikazca sUcitaH, tathaitebhya eva vastraiSaNA pAtraiSaNA ca niyUMDhA, tathA avagRhyata ityavagrahaH, sa ca paJcadhA-devendrAvagrahaH 1 rAjAvagrahaH 2 gRhapatyavagrahaH 3 zayyAtarAvagrahaH 4 sAdharmikAvagrahazceti, anena cAvagrahapratimAH sarvAH sUcitAH, ata evAsI niyUDhAH, avagrahakalpikazcAsminneva sUtre kalpyate, tathA kaTAsanaM, kaTagrahaNena saMstAro gRhyate, AsanagrahaNena cAsandakAdiviSTaramiti, Asyate-sthIyate asminniti vAsana-zayyA, tatazca AsanagrahaNena zayyA sUcitA, ata eva niyUMDheti / etAni ca sarvANyapi vastrAdInyAhArAdIni | caiteSu svArambhapravRtteSu gRhastheSu jAnIyAt, sarvAmagandhaM parijJAya nirAmagandho yathA bhavati tathA parivrajeriti bhAvArthaH / dAeteSu ca svArambhapravRtteSu gRhastheSu parivrajana yAvallAbhaM gRhNIyAduta kazciniyamo'pyastItyAha laddhe AhAre aNagAro mAyaM jANijjA, se jaheyaM bhagavayA paveIyaM, lAbhuttina majijA, alAbhutti na soijjA, bahupi laDhuMna nihe, pariggahAo appANaM avasakkijjA (sU090) / 'labdhe' prApte satyAhAre, AhAramaharNa copalakSaNArtham anyasminnapi vaskhauSadhAdike 'anagAra' bhikSuH 'mAtrAM jAnIyAt' yAvanmAtreNa gRhItena gRhasthaH punarArambhe na pravate yAvanmAtreNa cAtmano vivakSitakAryaniSpattirbhavati tathA-IC anukrama [91] wwwandltimaryam ~271~# Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [2] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [90], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhUtAM mAtrAmavagacchediti bhAvaH, etacca svamanISikathA nocyata ityata Aha- 'se jaheyaM' ityAdi, tadyathA - idamuddezakAderArabhyAnantarasUtraM yAvadbhagavatA-aizvaryAdiguNasamanvitenArddhamAgadhayA bhASayA sarvasvabhASAnugatayA sadevamanujAyAM pariOM padi kevalajJAnacakSuSA'valokya 'praveditaM' pratipAditaM sudharmmasvAmI jambUsvAmine idamAcaSTe / kiM cAnyat- 'lAbho 'ti // 134 // ityAdi, lAbho vastrAhArAdermama saMvRtta ityato'ho / ahaM labdhimAnityevaM madaM na vidadhyAt na ca tadabhAve zokAbhi* bhUto vimanasko bhUyAditi, Aha ca- 'alAbho tti ityAdi, alAbhe sati zokaM na kuryAt kathaM ?- dhigmAM mandabhA* gyo'haM yena sarvadAnodyatAdapi dAturna labhe'hamiti, api tu tayorlAbhAlAbhayormAdhyasthyaM bhAvanIyamiti, uktaM ca-"labhyate labhyate sAdhu, sAdhureva na labhyate / alabdhe tapaso vRddhirlabdhe tu prANadhAraNam // 1 // " ityAdi, tadevaM piNDapAtravastrANAmeSaNAH pratipAditAH, sAmprataM sannidhipratiSedhaM kurvannAha - 'bahuMpI' tyAdi, 'bahupi' bahvapi labdhvA 'na nihe'tti na sthApayet na sannidhiM kuryAt, stokaM tAvanna sannidhIyata eva, bahvapi na sannidadhyAdityapizabdArthaH, na kevalamAhArasannidhiM na kuryAd, aparamapi vastrapAtrAdikaM saMyamopakaraNAtiriktaM na vibhRyAditi, Aha- 'pari' ityAdi, parigRhyata iti parigraho - dharmopakaraNAtiriktamupakaraNaM tasmAdAtmAnamapaSvaSked - apasarpayed, athavA saMyamopakaraNamapi mUrchayA parigraho bhavati, 'mUrcchA parigrahaH' (tattvA0 a0 8 sU0 ) itivacanAt tata AtmAnaM parigrahAdapasarNayanupakaraNe turagavat mUrcchA na kuryAt, nanu ca yaH kazciddharmopakaraNAdyapi parigraho, na sa cittakAluSyamRte bhavati, tathAhi -AtmIyopakAriNi rAga upaghAtakAriNi ca dveSaH, tataH parigrahe sati rAgadveSau nediSThau, tAbhyAM ca karmmabandhaH, tataH kathaM Jain Estication International For Pantry Use Only ~272~# loka.vi. 2 uddezakA 5 // 134 // www.indiary.org Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [2] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [90], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH na parigraho dhamrmopakaraNam ?, uktaM ca- "mamAhamiti caiSa yAvadabhimAnadAhajvaraH kRtAntamukhameva tAvaditi na prazAntyunnayaH / yazaHsukhapipAsitairayamasAvanarthottaraiH parairapasadaH kuto'pi kathamapyapAkRSyate // 1 // " naiSa doSaH, na hi dhammoMpakaraNe mamedamiti sAdhUnAM parigrahAgrahayogo'sti, tathA hyAgamaH- "avi appaNo'vi dehaMmi, nAyaraMti mamAilaM", yadiha parigRhItaM karmmabandhAyopakalpate sa parigraho, yattu punaH karmmanirjaraNArthaM prabhavati tatparigraha eva na bhavatIti / Aha ca annA NaM pAsae pariharijA, esa magge AyariehiM paveie, jahitya kusale novaliMpijjAsi tivemi (sU0 91 ) Namiti vAkyAlaGkAre, 'anyathe'tyanyena prakAreNa pazyakaH san parigrahaM pariharet, yathA hi aviditaparamArthA gRhasthAH sukhasAdhanAya parigrahaM pazyanti na tathA sAdhuH tathAhi ayamasyAzayaH- AcAryasatkamidamupakaraNaM na mameti, rAgadveSamUlatvAt parigrahAgrahayogo'tra niSedhyo, na dhamrmopakaraNaM, tena vinA saMsArArNavapArAgamanAditi, uktaM ca--" sAdhyaM yathA kathaJcit svalpaM kArya mahacca na tatheti / plavanamRte na hi zakyaM pAraM gantuM samudrasya // // " atra cAItAbhAseboMTikaiH saha mahAnvivAdo'stItyato vivakSitamarthaM tIrthaMkarAbhiprAyeNApi sisAdhayiSurAha-- 'esa magge' ityAdi, dhamrmopakaraNaM na | parigrahAyetyeSaH - anantarokto mArgaH ArAdyAtAH sarvaheyadhamrmebhya ityAryAH- tIrthakRtastaiH 'praveditaH' kathito, na tu yathA boTikaiH kuNDikA taTTikA lambaNikA azvavAladhivAlAdi svaruciviracito mArga iti, na vA yathA maugalikhAtiputrAbhyAM 1 adhyAtmano'pi dehe nAcaranti mamAyitum Jan Estication Intimatinal For Parts Only ~273~# Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [91], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: loka.vi.2 rAvRttiH 91 // dIpa zrIAcA-16 zauddhodani dhvajIkRtya prakAzitaH, ityanayA dizA anye'pi parihAryA iti / iha tu svazAstragauravamutsAdayitumAyaH pravedita ityuktam, asmiMzcAryapravedite mArge prayatnavatA bhAvyamiti, Aha ca-'jahettha' ityAdi, labdhvA karmabhUmi (zI0) |mokSapAdapavIjabhUtAM ca bodhiM sarvasaMvaracAritraM ca prApya tathA vidheyaM yathA 'kuzalo' viditavedyaH 'atra' asminnAryaprave-1 dite mArge AtmAnaM pApena karmaNA nopalimpayet iti / evaM copalimpanaM bhavati yadi yathoktAnuSThAna vidhAyitvaM na // 135 // bhavati, satAM cAyaM panthA yaduta-yatsvayaM pratijJAtaM tadantyocchAsaM yAvadvidheyamiti, uktaM ca-"lajjAM guNaughajananI jananImivAmityantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti, satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 1 // " itizabdo'dhikArasamAptyartho, 'bravImi' iti so'haM bravImi yena mayA bhagavatpAdAravindamupAsatA azrAvIti // parigrahAdAtmAnamapasarpayedityuktaM, tacca na nidAnocchedamantareNa, nidAnaM ca zabdAdipaNAguNAnugAminaH kAmAH, teSAM cocchedo'sukaro, yata Aha kAmA duratikamA, jIviyaM duppaDivUhagaM, kAmakAmI khalu ayaM purise, se soyai jUrai tippai paritappai (sU0 92) kAmA dvividhAH-icchAkAmA madanakAmAzca, tatrecchAkAmA mohanIyabhedahAsyaratyudbhavAH, madanakAmA api mohanI-1 yabhedavedodayAt prAduSSyanti, tatazca dvirUpANAmapi kAmAnAM mohanIyaM kAraNaM, tatsadbhAve ca na kAmoccheda ityato| K duHkhenAtikramaH-atiladhana vinAzo yeSAM te tathA, tatazcedamuktaM bhavati-na tatra pramAdavatA bhAvyaM / na kevalamatra jI anukrama [93] // 15 // wwwandltimaryam ~274~# Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [92], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [92] vite'pi na pramAdavatA bhAvyamiti, Aha ca-'jIviyaM' ityAdi, jIvitam-AyuSkaM tat kSINaM sat 'duSpratibRMhaNIya' durabhAvArthe, naiva vRddhi nIyate itiyAvat , athavA jIvita-saMyamajIvitaM taduSpativrahaNIyaM, kAmAnuSaktajanAntarvatinA duHkhena vRddhi nIyate, duHkhena niSpratyUhaH saMyamaH pratipAlyate iti, uktaM ca-"AgAse gaMgasoundha, paDisouca duttro| bAhAhiM ceva gaMbhIro, tariabbo mahoahI // 1 // vAlugAkavalo ceva, nirAsAe hu saMjamo / javA lohamayA ceva, cAve| yaccA sudukaraM // 2 // " ityAdi, yena cAbhiprAyeNa kAmA duratikramA iti prAgabhyadhAyi tamabhiprAyamAviSkurvanAha kAmakAmI' ityAdi, kAmAn kAmayitum-abhilaSituM zIlamasyeti kAmakAmI 'khalu' vAkyAlaGkAre 'ayam' ityadhyakSa 'puruSaH' jantuH / yastvevaMvidho'viratacetAH kAmakAmI sa nAnAvidhAn zArIramAnasAn duHkhavizeSAnanubhavatIti darzayati-se soyaItyAdi, 'sa' iti kAmakAmI IpsitasyArthasyAprAptau tadviyoge ca smRtyanuSaGgaH zokastamanubhavati athavA zocata iti kAmamahAjvaragRhItaH san pralapatIti, ukta ca-gate premAvandhe praNayavahumAne ca galite, nivRtte sadbhAve jana iva jane gacchati purH| tamutprekSyotprekSya priyasakhi! gatAMstAMzca divasAn, na jAne ko heturdalati zatadhA yanna hRdayam // 1 // " ityAdi zocate, tathA 'jUrai'tti hRdayena khidyate, tadyathA-"prathamataramadhedaM cintanIyaM tavAsIdbahujanadayitena prema kRtvA janena / hatahRdaya ! nirAza! klIva! saMtapyase kiM?, na hi jaDagatatoye setubandhAH kriyante // 1 // " AkAze gaGgAzrota iva, pratizrota iva dultaraH / bAhubhyAmeva gambhIratarItavyo mahodadhiH // 1 // bAlakAkavala ica, nirAkhAda eva saMyamaH / yathA lohamayA eva, cayitavyAH suduSkaram // 2 // anukrama [94] ACCORRECRUSTAN www.jansatnam.org ~275~# Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [92], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA-1 rAGgavRttiH (zI0) [92 // 136 // dIpa ityevamAdi, tathA 'tippaitti 'tipU te prakSaraNArthI' tepate-kSarati saJcalati maryAdAto bhrazyati nirmaryAdo bhavatItiyAvat , loka.vi.2 tathA zArIramAnasarduHkhaH pIjyate, tathA pari:-samantAdvahirantazca tapyate paritapyate, pazcAttApaM vA karoti, yatheSTe putraka-| latrAdau kopAt kacidgate sa mayA nAnuvartita iti paritapyate, sarvANi caitAni zocanAdIni viSayaviSAvaSTabdhAnta:karaNAnAM duHkhAvasthAsaMsUcakAni, athavA zocata iti yauvanadhanamadamohAbhibhUtamAnaso viruddhAni niSevya punarvayaHpariNAmena mRtyukAlopasthAnena vA mohApagame sati kiM mayA mandabhAgyena pUrvamazeSaziSTAcIrNaH sugatigamanaikaheturdurgatidvAraparipo dhammoM nAcIrNaH? ityevaM zocata iti, ukta ca-"bhavitrI bhUtAnAM pariNatimanAlocya niyatA, purA yadyat kizcimA |dvihitamazubhaM yauvanamadAt / punaHpratyAsanne mahati paralokaikagamane, tadevaikaM puMsAM vyathayati jarAjIrNavapupAm // 1 // " tathA jUratItyAdInyapi svabuddhyA yojanIyAni, uktaM ca-"saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM, pariNatiravadhAryA | yatnataH paNDitena / atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH // 1 // " ityAdi / kA punarevaM na zocata ityAha AyayacakkhU logavipassI logassa aho bhAgaM jANai urdU bhAgaM jANai tiriyaM bhAgaM jANai, gaDDie loe aNupariyaDamANe, saMdhiM viittA iha macciehi, esa vIre pasaMsie je baDhe paDimoyae jahA aMto tahA bAhiM jahA bAhiM tahA aMto, aMto anukrama [94] JAIREucatunintamatund wwwandltimaryam ~276~# Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata [ 93] dIpa anukrama [5] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [93], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH to pU dehaMtarANi pAsai puDhovi savaMtAI paMDie paDilehAe (sU0 93 ) AyataM - dIrghamaihikAmuSmikApAyadarzi cakSuH- jJAnaM yasya sa AyatacakSuH kaH punarityevaMbhUto bhavati ? yaH kAmAnekAntenAnarthabhUyiSThAn parityajya zamasukhamanubhavati, kiM ca - 'logavipassI' lokaM viSayAnuSaGgAvezAptaduHkhAtizayaM tathA tyaktakAmAvAsaprazamasukhaM vividhaM draSTuM zIlamasyeti lokavidarzI, athavA lokasya UrddhAstiryagbhAgagatikAraNAyuSkasukhaduHkhavizeSAn pazyatIti etaddarzayati- 'logassa' ityAdi, lokasya - dharmAdharmAstikAyAvacchinnAkAzakhaNDasyAdhobhAgaM jAnAtIti-svarUpato'vagacchati, idamuktaM bhavati yena karmmaNA tatrotpadyante'sumantaH yAdRk tatra sukhaduHkhavipAko bhavati taM jAnAti, evamUrddhatiryagbhAgayorapi vAcyaM yadivA lokavidazati - kAmArthamarthopArjanaprasaktaM gRddhamabhyupapannaM lokaM pazyatIti / etadeva darzayitumAha- 'gahie' ityAdi, ayaM hi loko 'gRddhaH' adhyupapannaH kAmA|nuSaGge tadupAye vA tatraivAnuparivarttamAno bhUyo bhUyastadevAcaraMstajjanitena vA karmmaNA saMsAracakre'nuparivarttamAnaH- parya TannAyatacakSuSo gocarIbhavan kAmAbhilASanivarttanAya na prabhavati ?, yadivA kAmagRddhAn saMsAre'nuparivarttamAnAnasumataH pazyetyevamupadezaH, api ca- 'saMdhi' ityAdi, iha 'martyeSu' manujeSu yo jJAnAdiko bhAvasandhiH, sa ca martyeSveva sampUrNo bhavatIti martyagrahaNam, atastaM viditvA yo viSayakapAyAdIn parityajati sa eva vIra iti darzayati- 'esa' ityAdi, 'eSaH' anantaroktaH AyatacakSuryathAvasthitaloka vibhAgasvabhAvadarzI bhAvasandhervesA parityaktaviSayatarSo vIraH karmmavidAraNAt 'prazaMsitaH' stutaH viditataccairiti / sa evaMbhUtaH kimaparaM karotIti cedityAha - 'je baddhe' ityAdi, yo Estication Intel For Par at Use Only ~277~# Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [93] dIpa anukrama [5] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 137 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [93], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH uddezakaH 5 baddhAn dravyabhAvavandhanena svato vimukto'parAnapi mocayatItyetadeva dravyabhAvabandhanavimokSaM vAcoyuktayA''caSTe - 6 loka.bi. 2 'jahA aMto tahA bAhiM' ityAdi, yathA'ntarbhAvabandhanamaSTamakArakarmanigaDanaM mocayati evaM putrakalatrAdi bAhyamapi yathA vA vAhyaM bandhubandhanaM mocayati evaM mokSagamanavighnakAraNamAntaramapIti, yadivA - kathamasI mocayatIti cettasvAvirbhAvanena, syAdetat-tadeva kiMbhUtamityAha - 'jahA aMto' ityAdi, yathA svakAyasyAntaH - madhye amedhyakalalapizitAsRkpUtyAdipUrNatvenAsAratvamityevaM bahirapyasAratA draSTavyA, amedhyapUrNaghaTavaditi, uktaM ca- "yadi nAmAsya kAyasya, yadantastadvahirbhavet / daNDamAdAya loko'yaM, zunaH kAkAMzca vArayet // 1 // " iti, yathA vA bahirasAratA tathAstarapIti / kiM ca- 'anto anto' ityAdi, dehasya madhye madhye pUtyantarANi - pUtivizeSAn 'dehAntarANi' dehasyAvasthAvizeSAn iha mAMsamiha rudhiramiha medo majjA cetyevamAdi pUtidehAntarANi pazyati' yathAvasthitAni pari cchinnattItyuktaM bhavati, yadivA dehAntarANyevaMbhUtAni pazyati - 'puDho' ityAdi, 'pRthagapi' pratyekamapi apizabdAtkuSThAdyavasthAyAM yaugapadyenApi sravanti navabhiH zrotrobhiH karNAkSimalazleSmalAlAprazravaNoccArAdIn tathA'paravyAdhivizeSApAditatraNamukhapUtizoNitarasikAdIni ceti / yadyetAni tataH kiM ? - 'paMDie paDilehAe' etAnyevaMbhUtAni galacchotovraNaromakUpAni 'paNDitaH' avagatatavaH 'pratyupekSeta' yathAvasthitamasya svarUpamavagacchediti, uktaM ca- "maMsahiru 1 mAMsAsthirudhirasnAzvavanaddhakalmaSame damanAbhiH / pUrNe carmako durgandhe'bhise // 1 // saMcAraka (vat) yantragaladvacamUtrAntasyedapUrve / dede bhavet kiM rAgakAraNaM anucitI // 1 // Jan Estication Intemational For Party Use Onl ~278 ~# // 137 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [93], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [93]] NAGAR dApa hiraNhAruvaNaddhakalamalayameyamajjAsu / puNNami cammakose duggaMdhe asuibIbhacche // 1 // saMcArimarjatagalaMtavacamuttaMtaseapuNNami / dehe hujjA kiM rAgakAraNaM asuiheummi? // 2 // " ityAdi / tadevaM pUtidehAntarANi pazyan pRthagapi navantItyevaM pratyupekSya kiM kuryAdityAha se maimaM parinnAya mA ya hu lAlaM paccAsI, mA tesu tiricchamappANamAvAyae, kAsaMkAse khalu ayaM purise, bahumAI kaDeNa mUDhe, puNo taM karei lohaM veraM vaDvei appaNo, jamiNaM parikahijai imassa ceva paDivUhaNayAe, amarA ya mahAsaGghI aTTameyaM tu pehAe apariNAe kaMdai (sU094) 'sa' pUrvokto yatimatimAn-zrutasaMskRtabuddhiryadhAvasthitaM dehasvarUpaM kAmasvarUpaM ca dvividhayA'pi parijJayA pari-IN jJAya kiM kuryAdityAha-'mA ya hu' ityAdi, 'mA' pratiSedhe caH samuccaye hurvAkyAlaGkAre, lalatIti lAlA-atruvyanmukhazleSmasantatiH tAM pratyazituM zIlamasyeti pratyAzI, vAkyArthastu yathA hi bAlo nirgatAmapi lAlA sadasadvivekAbhA vAt punarapyaznAtItyevaM tvamapi lAlAbattyaktvA mA bhogAn pratyazAna, vAntasya punarapyabhilASaM mA kurvityarthaH / kiM caAl'mA tesu tiriccha' ityAdi, saMsArazrotAMsi ajJAnAviratimithyAdarzanAdIni pratikUlena vA tirazcInena vA'tikramaNIyAni, 4 nirvANazrotAMsi tu jJAnAdIni tatrAnukUlyaM vidheyaM, mA teSvAtmAnaM tirazcInamApAdayaH, jJAnAdikArye pratikUlatAM mA anukrama [95]] JainEducatinintamathima wwanditaram ~279~# Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [94] dIpa anukrama [ 96] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0 ) // 138 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [94], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vidadhyAH, tatrApramAdavatA bhAvyaM, pramAdavAMzce haiva zAnti na labhate yata Aha- 'kAsaMkAse' ityAdi, yo hi jJAnAdizrotasi tirazcInavatrttI bhogAbhilASavAn sa evaMbhUto'yaM puruSaH sarvadA kiMkarttavyatAkula idamahamakArSamidaM ca kariSye ityevaM bhogAbhilASakriyAvyApRtAntaHkaraNo na svAsthyamanubhavati, khaluzabdo'vadhAraNe, vartamAnakAlasyAtisUkSmatvAdasaMvyavahAritvamatItAnAgatayozcedamahama kAryamidaM ca kariSya ityevamAturasya nAstyeva svAsthyamiti, uktaM ca--"idaM tAvat karomyadya, zyaH karttA'smIti cAparam / cintayanniha kAryANi pretyArthaM nAvabudhyate // 1 // " atra dadhighaTikAdamakadraSTAnto vAcyaH sa cAyaM dramakaH kazcit kacinmahiSIrakSaNAvAptadugdhaH tadadhIkRtya cintayAmAsa, mamAto ghRtavetanAdi yAvadbhAryA apatyotpattistatazcintA, kalahe pANiprahAreNaiva dadhighaTikAvyApattirityevaM cintAmanorathavyAkulIkRtAntaHkaraNa iti tadaddhyAnayane ziroviNTalIkAcIvare AdIyamAne iva ziro vidhUyAsphoTitA dadhighaTiketyevaM yathA tena na taddadhi bhakSitaM nApi kasmaicitpuNyAya dattam, evamanyo'pi kAsaMkasaH - kiMkarttavyatAmUDho niSphalArambho bhavatIti, athavA kasyate'sminniti kAsaH - saMsArastaM kaSatIti tadabhimukho yAtIti kAsaMkapaH, yo jJAnAdipramAdavAn vakSyamANo vetyAha- 'bahumAyI' kAsaMkaSo hi kaSAyairbhavati, tanmadhyabhUtAyA mAyAyA grahaNe teSAmapi grahaNaM draSTavyamiti, tataH krodhI mAnI mAyI lobhIti draSTavyamiti / api ca-'kaDeNa mUDhaM' karaNaM kRtaM tena mUDhaHkiMkarttavyatAkulaH sukhArthI duHkhamaznute iti, uktaM hi - "soDaM sovaNakAle majjaNakAle ya majjirDa lolo / jeme ca 1 khapituM zayanakAle maJjanakA na ma ThoTha (capalaH) / jemituM ca varAko manakAle na zaknoti // 1 // Etication Intemational For Pantry Use Onl ~280 ~# loka.vi. 2 uddezakaH 5 // 138 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [9], mUlaM [94], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata [94|| IbarAo jemaNakAle nacAei // 1 // " atra mammaNavaNigrahaSTAnto vAcyaH, sa caivaM kAsaMkaSaH bahumAyI kRtena mUDhasta-1 hAttatkaroti yenAtmano vairAnuSo jAyata iti, Aha ca-'puNo taM kareI'tyAdi, mAyAvI paravaJcanabujhyA punarapi tat lobhAnuSThAna tathA karoti yenAtmano vairaM varddhate, athavA taM lobhaM karotIti-arjayati yena janmazateSvapi vairaM varddhata iti, uktaM ca-"duHkhAtaH sevate kAmAn , sevitAste ca duHkhadAH / yadi te na priyaM duHkhaM, prasaGgasteSu na kssmH||1||" kiM punaH kAraNamasumAstatkaroti yenAtmano vairaM barddhate?, ityAha-'jamiNa' ityAdi, 'yaditi yasmAdasyaiva-vizasaroH zarIrakasya parivahaNArtha prANaghAtAdikAH kriyAH karotIti, te ca tenopahatAH prANinaH punaH zatazo manti, tato mayedaM kathyate-kAsaMkaSaH khalvayaM puruSo bahumAyI kRtena mUDhaH punastatkaroti yenAtmano vairaM vardhayatIti, yadivA yadidaM mayopadezapAyaM paunaHpunyena kathyate tadasyaiva saMyamasya parivahaNArtham, idaM cAparaM kathyate-'amarAya' ityAdi amarAyate'namaraH san dravyayauvanaprabhutvarUpAvasako'mara ivAcarati amarAyate, ko'sau ?-'mahAzraddhI' mahatI cAso zraddhA ca mahAzraddhA sA vidyate bhogeSu tadupAyeSu vA yasya sa tathA, atrodAharaNaM-rAjagRhe nagare magadhasenA gaNikA, tatra kadAciddhanaH sArthavAho mahatA dravyanicayena samanvitaH praviSTaH, tadrUpayauvanaguNagaNadravyasampadAkSiptayA magadhasenayA'sAvabhisaritaH, tena cAyavyayAkSiptamAnasenAsau nAvalokitA'pi, asyAzcAtmIyarUpayauvanasaubhAgyAvalepAnmahatI duHkhAsikA'bhUt, tatazca tAM parimlAnavadanAmavalokya jarAsandhenAbhyadhAyi-kiM bhavatyA duHkhAsikA kAraNaM ?, kena vA sArddhamuSiteti, sA svavAdId-amareNeti, kathamasAvamara ityukta tayA sadbhAvaH kathito nirUpitazca yAvattathaivAdyA 352- 655 anukrama [16] wwwandltimaryam ~281-23 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [ 96] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [94], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA pyAsta ityato bhogArthino'rthe prasaktA ajarAmaravatkriyAsu pravarttanta iti / yazcAmarAyamANaH kAmabhogAbhilASukaH sa rAGgavRttiH 4 kiMbhUto bhavatItyAha - 'aTTa' ityAdi, arttiH zArIramAnasI pIDA tatra bhava ArttastamArttamamarAyamANaM kAmArtha mahA(zI0 ) OM zraddhAvantaM 'prekSya' dRSTvA paryAlocya vA kAmArthayorna mano vidheyaM iti, punaramarAyamANabhogazraddhAvataH svarUpamucyate 2- 'apariNNAe' ityAdi, kAmasvarUpaM tadvipAkaM vA aparijJAya tatra dattAvadhAnaH kAmasvarUpAparijJayA vA 'kandate' 4 bhogeSvaprAptanaSTeSu kAGgAzokAvanubhavatIti uktaM ca - " cintA gate bhavati sAdhvasamantikasthe, mukte tu tatiradhikA ramite'pyatRptiH / dveSo'nyabhAji vazavarttini dagdhamAnaH, prAptiH sukhasya dayite na kathacidasti // 1 // " ityAdi / tadevamanekadhA kAmavipAkamupadarzya upasaMharati // 139 // setaM jANaha jahaM bemi, teicchaM paMDie pavayamANe se haMtA chittA bhittA luMpaittA viluMpaittA uddavaittA, akaDaM karissAmitti mannamANe, jassavi ya NaM karei, alaM bA lassa saMgeNaM, je vA se kArai bAle, na evaM aNagArassa jAyai (sU0 95) tibemi // 'se 'ti tadarthe tadapi hetvarthe, yasmAtkAmA duHkhaikahetavaH tasmAttajjAnIta yadahaM bravImi madupadezaM kAmaparityAgaviSayaM karNe kuruteti bhAvArthaH / nanu ca kAmanigraho'tra cikIrSitaH, sa cAnyopadezAdapi siddhyatyevetyetadAzaGkayAha-'teicchaM' ityAdi, kAmacikitsAM 'paNDitaH' paNDitAbhimAnI pravadannaparavyAdhicikitsAmivopadizannaparaH-tIrthiko jIvopamarde Jan Estication Intimational For Pantry O ~282~# loka.vi. 2 uddezakA 5 // 139 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 95] dIpa anukrama [7] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [5] mUlaM [95], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | varttata iti, Aha- 'se haMtA' ityAdi, 'sa' ityaviditatattvaH kAmacikitsopadezakaH prANinAM hantA daNDAdibhiH chettA | karNAdInAM bhettA zUlAdibhiH lumpayitA granthicchedanAdinA vilumpayitA avaskandAdinA apadrAvayitA prANavyaparopaNAdinA, nAnyathA kAmacikitsA vyAdhicikitsA vA aparamArthadRzAM sampadyate, kiM ca- 'akRtaM' yadapareNa na kRtaM kAmacikitsanaM vyAdhicikitsanaM vA tadahaM kariSya ityevaM manyamAnaH hananAdikAH kriyAH karoti, tAbhizca karmmabandhaH, ato ya evaMbhUta upadizati yasyApyupadizyate ubhayorapyetayorapathyatvAda kAryamiti, Aha ca- 'jassavi ya NaM' ityAdi, yasyApyasAvevaMbhUtAM cikitsAM karoti, na kevalaM svasyetyapizabdArthaH, tayordvayorapi kartuH kArayituzca hananAdikAH kriyAH, ato 'alaM' paryAptaM 'bAlasya' ajJasya 'saGgena' karmmabandhahetunA karturiti, yo'pyetat kArayati 'bAlaH' ajJastasyApyalamiti saNTaGkaH, etaccaivambhUtamupadezadAnaM vidhAnaM vA'vagatatattvasya na bhavatItyAha-na evaM' ityAdi, evambhUtaM | prANyupamardena cikitsopadezadAnaM karaNaM vA 'anagArasya' sAdhoH jJAtasaMsArasvabhAvasya na jAyate-na kalpate, ye tu kAma| cikitsAM vyAdhicikitsAM vA jIvopamardena pratipAdayanti te bAlAH- avijJAtatattvAH, teSAM vacanamavadhIraNIyameveti bhAvArthaH / itiH parisamAtyarthe, bravImIti pUrvavaditi lokavijayasya paJcamodezakaTIkA samApteti / Etication matinal For Parts Only ~283~# Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [96], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: loka.vi.2 uddezakA 6 zrIAcA- uktaH paJcamoddezakaH, sAmprataM paSTha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-saMyamadehayAtrArtha lokamanusaratA sAdhunA rAGgavRttiHloke mamatvaM na karttavyamityudezArthAdhikAro'bhihitaH, so'dhunA pratipAdyate-asya cAnantarasUtrasambandho vAcyo 'nava(zI0) managArasya jAyata' ityabhihitam , etadevAtrApi prtipipaadyissuraah||14|| se taM saMvujjhamANe AyANIyaM samudrAya tamhA pAvakammaM neva kujjA na kAravejjA (sU096) yasthAnagArasyaitatpUrvoktaM na jAyate so'nagArastat-prANyupaghAtakAri cikitsopadezadAnamanuSThAnaM vA saMbuddhyamAnaHavagacchan jJapariz2ayA pratyAkhyAnaparijayA ca pariharannAdAtavyam AdAnIyaM tacca paramArthato bhAvAdAnIyaM jJAnadarzana-1 cAritrarUpaM tad 'utthAye'tyanekArthatvAdAdAya-gRhItvA athavA so'nagAra ityetadAdAnIyaM-jJAnAdyapavargakakAraNamityevaM samyagavabuddhyamAnaH samyaksaMyamAnuSThAnenotthAya-sarva sAvA karma na mayA kartavyamityevaM pratijJAmandaramAruhya, ktvApratyayasya pUrvakAlAbhidhAyitvAt kiM kuryAdityAha-'tamhA' ityAdi, yasmAt saMyamaH sarvasAvadyArambhanivRttirUpaH tasmAttamAdAya pApaM-pApahetutvAt karma kriyAM na kuryAt svato manasA'pi na samanujAnIyAdityavadhAraNaphalaM, apareNApi na kArayediti, Aha ca-'na kArave' ityAdi, apareNApi karmakarAdinA pApasamArambhaM na kArayedityuktaM bhavati, prANAtipAta mRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigrahakrodhamAnamAyAlobharAgadveSakalahAbhyAkhyAnapaizUnyaparaparivAdAratiratimAyAmRSAvAdamithyApradarzanazalyarUpamaSTAdazaprakAraM pApaM karma svato na kuryAnnApyapareNa kArayedevakArAcAparaM kurvantaM na samanujAnIyAdyoga trikeNApi bhAvArthaH / syAdetat-kimekaM prANAtipAtAdikaM pApaM kurvato'paramapi daukate AhokhinnetyAha // 140 // wwwtoneitnary.am dvitIya-adhyayane SaSTha-uddezaka: 'amamatva' ArabdhaH, ~284-23 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [97], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: siyA tattha egayaraM vipparAmusai chasu annayaraMmi, kappai suhaTTI lAlappamANe, saraNa dukkheNa mUDhe vippariyAsamuvei, saeNa vippamAeNa puDho vayaM pakuvvai, jaMsime pANA pavvahiyA, paDilehAe no nikaraNayAe, esa parinnA pavuccai, kammovasaMtI (sU097) 'syAttatra' kadAcittatra pApArambhe 'ekataraM' pRthivIkAyAdisamArambhaM viparAmRzati-pRthivIkAyAdisamArambhaM karoti, ekataraM vA''zravadvAraM parAmRzati-Arabhate sa SaTsvanyatarasmin kalpyate, yasminnevAlocyate tasminneva pravRtto draSTavyaH, idamuktaM bhavati-pRthivIkAyAdiSu SaTsu jIvanikAyeSvAzravadvAreSu vA madhye'nyatarasminnapi pravarttamAno yasminneva paryAlocyate tasminneva kalpyate, sarvasminneva varttata iti bhAvArthaH / kathamanyatarasmin pRthivIkAyAdisamArambhe vartamAno|'parakAyasamArambhe sarvapApasamArambhe vA varttate ityevaM manyate?, kumbhakArazAlodakaplAvanadRSTAntenaikakAyasamArambhako:parakAyasamArambhako bhavati, athavA prANAtipAtAmravadvAravighaTanAdekajIvAtipAtAdekakAyAtipAtAdvA aparajIvAtipAtI draSTavyaH, pratijJAlopAJcAnRto, na ca tena vyApAdyamAnenAsumatA''tmA byApAdakAya dattastIrthakareNa cAnujJAto'taH prA[NinaH prANAn gRhanadattagrAhI, sAvadyopAdAnAcca pArivAhikaH, parigrahAcca maithunarAtrIbhojane api gRhIte, yato nAparigRhI tamupabhujyate paribhujyate cetyato'nyatarArambha SaNNAmapyArambho'thavA anAvRtacaturAzravadvArasya kathaM caturthaSaSThantratAvasthAna da syAd ?, ataH padasvanyatarasmin pravRttaH sarveSvapi pravRtta iti, athavaikataramapi pApasamArambhaM ya Arabhate sa SaTsvanyatara-18 smin kalpate-yogyo bhavati, akarttavyapravRttatvAd, athavaikataramapi yaH pApArambhaM karotyasAvaSTaprakAraM karmAdAya SaT SHIKSHAKEER walaatmaram ~285~# Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [97] dIpa anukrama [9] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 141 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [6], mUlaM [97], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH svamyatarasmin kalpate prabhavati, paunaHpunyenotpadyata ityarthaH syAt kimarthamevaMvidhaM pApakaM karmma samArabhate ?, taducyate'suhaDI lAlappamANe' sukhenArthaH sukhArthaH sa vidyate yasyAsAviti matvarthIyaH, sa evambhUtaH sannatyarthaM lapati punaH punarvA lapati lAlapyate vAcA kAyena dhAvanavalaganAdikAH kriyAH karoti manasA ca tatsAdhanopAyAMzcintayati, tathAhi sukhArthI san kRdhyAdikarmmabhiH pRthivIM samArabhate snAnArthamudakaM vitApanArthamagniM dharmApanodArthaM vAyuM AhArArthI vanaspatiM trasa kArya vetya saMyataH saMyato vA rasasukhArthI saccittaM lavaNavanaspatiphalAdi gRhNAtyevamanyadapi yathAsaMbhavamAyojyaM / sa caivaM lAlapyamAnaH kiMbhUto bhavatItyAha - 'saeNa' ityAdi, yattaduptamanyajanmani duHkhatarukarmmabIjaM tadAtmIyaM duHkhatarukAryamAvirbhAvayati, tacca tenaiva kRtamityAtmIyamucyate, atastena svakIyena 'duHkhena' svakRtakamrmmodayajanitena 'mUDhaH' paramArthamajAnAno 'viparyAsamupaiti' sukhArthI prANyupaghAtakAraNamArambhamArabhate, sukhasya ca viparyAso duHkhaM tadupaiti uktaM ca"duHkhadviT sukhalipsurmohAndhatvAdadRSTaguNadoSaH / yAM yAM karoti ceSTAM tayA tayA duHkhamAdatte // 1 // " yadivA 'mUDho' hitAhitaprAptiparihArarahito viparyAsamupaiti - hitamapyahitabuddhyA'dhitiSThatyahitaM ca hitabuddhayeti, evaM kAryAkAryapathyApadhyavAcyAvAcyAdiSvapi viparyAso yojyaH, idamuktaM bhavati moho'jJAnaM mohanIyabhedo vA, tenobhayaprakAreNApi mohena mUDho'lpasukhakRte tattadArabhate yena zArIramAnasaduHkhavyasanopanipAtAnAmanantamapi kAla pAtratAM vrajatIti / punarapi mUDhasyAnarthaparamparAM darzayitumAha - 'saeNa ' ityAdi, svakIyenAtmanA kRtena pramAdena - madyAdinA 'vividha' miti madyaviSayakapAyavi kathAnidrANAM svabhedagrahaNaM tena pRthaga vibhinnaM vrataM karoti, yadivA pRthu vistIrNa 'vaya miti vayanti - paryaTanti Jain Estication tytumanl For Pantry Use Only ~286 ~# loka.vi. 2 udezakA 6 // 141 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [97], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prANinaH svakIyena karmaNA yasmin sa vayaH-saMsArastaM prakaroti, ekaikasmin kAye dIrghakAlAvasthAnAd, yadivA kAraNe kA-2 4opacArAt svakIyena nAnAvidhapramAdakRtena karmaNA vayaH-avasthAvizeSastamekendriyAdikalalArbudAditadaharjAtavAlAdivyA dhigRhItadAridyadaurbhAgyavyasanopanipAtAdirUpaM prakarSaNa karoti-vidhatta iti / tasmiMzca saMsAre'vasthAvizeSe vA praanninH| kApIyante iti darzayitumAha-jaMsimeM' ityAdi, yasmin svakRtapramAdApAditakarmavipAkajanite catargatikasaMsAre eke-10 dandriyAdyavasthAvizeSe vA 'imeM pratyakSagocarIbhUtAH 'prANA'ityabhedopacArAtyANinaH 'pravyathitAH' nAnAprakArairvyasanopani-13 pAtaiH pIDitAH, sukhArthibhirArambhapravRttairmohAdviparyastaiH pramAdavadbhizca gRhasthaiH pANDikairyatyAbhAsaizceti vA / yadi nAmAtra pravyathitAH prANinastataH kimityAha-'paDi' ityAdi, etat saMsAracakravAle svakRtakarmaphalezvarANAmasumatAM gRhasthAdibhiH parasparato vA karmavipAkato vA pravyathanaM pratyupekSya viditavedyaH sAdhunizcayena nitarAM vA niyataM vA kriyante || nAnAduHkhAvasthA jantavo yena tannikaraNaM nikAraH-zArIramAnasaduHkhotsAdanaM tasmai no karma kuryAd, yena prANinAM pIDotpadyate tamArambhaM na vidadhyAditi bhAvArthaH / evaM ca sati kiM bhavatItyAha-'esa' ityAdi, yeyaM sAvadyayoganivRttireSA parijJA-etattattvataH parijJAnaM prakarSaNocyate procyate, na punaH zailUpasyeva jJAnaM nivRttiphalarahitamiti / evaM dvividhayA'pi jJaparijJayA pratyAkhyAnaparijJayA ca prANinikAraparihAre sati kiM bhavatItyAha-kammovasaMtI'tti karmaNAm-azeSadvandUvAtAtmakasaMsArataruvIjabhUtAnAmupazAntiH-upazamaH, karmakSayaH pANinikArakriyAnivRtterbhavatItyuktaM bhavati / asya ca karmakSayapratyUhasya prANinikaraNasya mUlamAtmAtmIyagrahaH, tadapanodArthamAha lasa wwwandltimaryam ~287~# Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) 177284 prata sUtrAMka [8] // 1 // dIpa anukrama [100+ 101] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 142 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [98, gAthA- 1], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH je mAiyamaI jahAi se cayai mamAiyaM, se hu diTThapahe muNI jassa natthi mamAiyaM taM parinnAya mehAvI viittA logaM vaMtA logasannaM se maimaM parikkamijjAsi tibemi // nAraI sahaI vIre, vIre na sahaI ratiM / jamhA avimaNe vIre, tamhA vIre na rajjai // 1 // (sU098) mamAyitaM mAmakaM tatra matirmamAyitamatistAM yaH parigrahavipAkajJo 'jahAti' parityajati sa 'mamAyitaM' svIkRtaM parigraha 'jahAti' parityajati, iha dvividhaH parigraho - dravyato bhAvatazca tatra parigrahamati niSedhAdAntaro bhAvaparigraho niSiddhaH, parigrahabuddhiviSayapratiSedhAcca bAhyo dravyaparigraha iti / athavA kAkA nIyate, yo hi parigrahAdhyavasAyakaluSitaM jJAnaM parityajati sa eva paramArthataH sabAhyAbhyantaraM parigrahaM parityajati tatazcedamuktaM bhavati- satyapi sambandhamAtre cittasya parigrahakAluSyAbhAvAnnagarAdisambandhaH pRthvIsambandhe'pi jinakalpikasyeva niSparigrahataiva, yadi nAmaivaM tataH kimi - tyAha- 'se hu' ityAdi, yo hi mokSaikavinahetoH saMsArabhramaNakAraNAt parigrahAnnivRttAdhyavasAyaH, huH avadhAraNe, sa eva muniH dRSTo jJAnAdiko mokSapatho yena sa dRSTapathaH, yadivA dRSTabhayaH - avagatasaptaprakArabhayaH zarIrAdeH parigrahAtsAkSAtyAramparyeNa vA paryAlocyamAnaM saptaprakAramapi bhayamApanapadyata ityataH parigrahaparityAge jJAtabhayatvamavasIyata iti / etadeva pUrvoktaM spaSTayitumAha--- 'jassa' ityAdi, yasya 'mamAyitaM' svIkRtaM parigraho na vidyate sa dRSTabhayo muniriti sambandhaH, kiM ca 'taM' ityAdi, 'taM' pUrvavyAvaNitasvarUpaM parigrahaM dvividhayA'pi parijJayA parijJAya 'medhAvI' jJAta For Pantry Use Only loka. vi. 2 uddezakA 6 ~288~# // 142 // www.indiary.org ( ukta sUtra 98 meM eka sUtra aura eka gAthA, donoM sammilita hai, isIlie hamAre prakAzaname donoM ko alaga karake krama die hai ) Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [98, gAthA-1], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: I sUtrAka [98] // 1 // dIpa anukrama [100+ 101] jayo viditvA 'loka' parigrahAgrahayogavipAphinamekendriyAdiprANigaNaM 'vAntvA' udgIrya 'lokasya' prANigaNasya saMjJA dazaprakArA atastA 'sa' iti muniH, kiMbhUto-'matimAn' sadasadvivekajJaH 'parAkramethAH' saMyamAnuSThAne samudyaccha. saMyamAnuSThAnodyogaM samyagvidadhyA itiyAvad , athavA'STaprakAraM kAriSaDvarga vA viSayakaSAyAn vA parAkramasveti, itiradhikArasamAptI, avImIti pUrvavat / sa evaM saMyamAnuSThAne parAkramamANastyaktaparigrahAgrahayogo muniH kiMbhUto bhavatItyAha-tasya hi tyaktagRhagRhiNIdhanahiraNyAdiparigrahasya niSkiJcanasya saMyamAnuSThAnaM kurvataH sAdhoH kadAcinmohanIyodayAdaratirAviH syAt , tAmutpannAM saMyamaviSayAM 'na sahate' na kSamate, ko'sau ?-vizeSeNerayati-preyarati aSTaprakAra karmA ripar3arga veti vIra-zaktimAna , sa eva vIro'saMyame viSayeSu parigrahe vA yA ratirutpadyate tAM 'na sahate' na marpati, yA sAcAratiH saMyame viSayeSu ca ratistAbhyAM vimanIbhUtaH zabdAdiSu na rajyati, ato ratyaratiparityAgAna vimanasko bhavati nApi rAgamupayAtIti darzayati-yasmAttyaktaratyaratiravimanA vIrastasmAt kAraNAdvIro 'na rajyati' zabdAdiviSayagrAme na gArya vidadhAti / yata evaM tataH kimityAha sadde phAse ahiyAsamANe niviMda naMdi iha jIviyassa / muNI moNaM samAyAya, dhuNe kammasarIragaM // 2 // paMtaM lUhaM sevaMti vIrA saMmattadaMsiNo / esa ohaMtare muNI tinne mutte virae viyAhie tibemi (sU0 99) -30-35 Jain Educatinintamathima www.tanditnam.org ~289~# Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [99, gAthA-2], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: (sI0) ||2|| dIpa anukrama [102+ 103] zrIAcA- yasmAdvIro ratyaratI nirAkRtya zabdAdiSu viSayeSu manojJeSu na rAgamupayAti, nApi duSTeSu dveSa, tasmAcchabdAn sparzAzca kavira rAGgavRttiH | manojJetarabhedabhinnAna 'ahiyAsamANe'tti samyak sahamAno nirvinda nandItyuttarasUtreNa sambandhaH, etaduktaM bhavati-mano ||jJAn zabdAn zrutvA na rAgamupayAti, nApItarAn dveSTi, AdyantagrahaNAcetarepAmapyupAdAnaM draSTavyaM, tatrApyatisahanaM||uddezakA 6 vidheyamiti, uktaM-"saddesu abhaddayapAvaesu, soyavisayamuvagaesu / tuDeNa va rudreNa va samaNeNa sayA na hoabbaM // 1 // // 143 // kA evaM rUvesu abhayapAvarasu0 / tahA gaMdhesu a0||" ityAdi vAcyaM, tatazca zabdAdIviSayAnatisahamAnaH kiM kuryAda dityAha-niviMda' ityAdi, ihopadezagocarApanno vineyo'bhidhIyate, sAmAnyena vA mumukSorayamupadezaH, nirvindasva-ju gupsasva aizvaryavibhavAtmikA manasastuSTinandistAm 'iha' manuSyaloke yajIvitamasaMyamajIvitaM vA tasya yA nandiH-tuSTiH pramodo yathA mamaitatsamRddhyAdikamabhUdbhavati bhaviSyati vetyevaMvikalpajanitAM nandI jugupsasva-yathA kimanayA pApopAdAdAnahetubhUtayA'sthirayeti ?, uktaM ca-vibhava iti kiM madaste, cyutavibhavaH kiM vissaadmupyaasi?| karanihitakandukasamAH, pAtotpAtA manuSyANAm // 1 // " evaM rUpabalAdiSvapi vAcyaM, sanatkumAradRSTAnteneti, athavA paJcAnAmapyatIcArANA||matItaM nindati pratyutpannaM saMvRNotyanAgataM pratyAcaSTe, syAdetat-kimAlambya karotItyAha-'muNI' tyAdi, munikhikA lavedI yatirityarthaH, munerayaM maunaH-saMyamo, yadiyA mune vaH munitvaM tadapyasAveva maunaM vA vAcaH saMyamanam , asya |copalakSaNArthatvAt kAyamanasorapi, ataH sarvathA saMyamamAdAya, kiM kuryAt ?-dhunIyAt karmazarIraka audArikAdiza |143 / / zabdeSu ca bhAkapApakeSu onaviSayamupagateSu / tuSTena nA ruSTena vA zramaNena sadA na bhavitavyam // 1 // evaM rUpeSu ca bharakapApakeSu / tathA gandheSu ca. KARAN wwwandltimaryam ~290~# Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [99, gAthA-2], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [99] ||2|| dIpa anukrama [102+ 103] sarIraM vA, athavA 'dhunIhi' vivecaya pRthakuru tadupari mamatvaM mA vidhatsveti bhAvArthaH / kathaM taccharIrakaM dhUyate, mamatvaM || davA tadupari na kRtaM bhavatItyAha-prAnta' svAbhAvikarasarahitaM svalpaM vA 'rUkSam AgantukasnehAdirahitaM 'dravyato bhAvato'pi prAntaM-dveSarahitaM vigatadhUmaM rUkSa-rAgarahitamapagatAkAraM 'sevante' bhuJjate, ke ?-'vIrAH' sAdhavaH, kiMbhUtAH|'samatvadarzinaH' rAgadveSarahitAH samyaktvadarzino vA-samyak tattvaM samyaktvaM taddarzinaH paramArthadRzaH, tathAhi-idaM zarIrakaM kRtaghnaM nirupakAri, etatkRte prANinaH aihikAmuSmikakkezabhAjo bhavanti, anekAdeze caikAdeza itiharavA, prAntarukSasevI samatvadarzI ca kaM guNamavApnotItyAha-'esa' ityAdi, eSa iti prAntarukSAhArasevanena karmAdizarIraM dhunAno bhAvato bhavIrgha taratIti / ko'sau?'muniH' yatiH, athavA kriyamANaM kRtamitikRtvA tIrNa eva bhavAgha, kazca bhavaughaM tarati ?-yo 'muktaH' sabAhyAbhyantaraparigraharahitaH, kazca parigrahAnmukto bhavati ?-yo bhAvataH zabdAdiviSayAbhiSvaGgAdvirataH, tatazca yo muktatvena viratatvena vA vikhyAto muniH sa eva bhavaughaM tarati, tIrNa eveti vA sthitam / itiradhikAra parisamAptI, bravImIti pUrvavat / yazca muktatvaviratatvAbhyAM na vikhyAtaH sa kiMbhUto bhavatItyAha duvvasumuNI aNANAe, tucchae gilAi battae, esa vIre pasaMsie, accei loyasaMjogaM, esa nAe pavuccai (sU0 100) wataneltmanam ~291-23 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [100], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) loka.vi.2 uddezakA 6 sUtrAMka [100] // 144 // dIpa anukrama [104] CSCRkk vasu-dravyametacca bhavye'rthe vyutpAditaM 'dravyaM ca bhavya' ityanena, bhavyazca-muktigamanayogyaH, tatazca muktigamanayogyaM yadrvyaM tadvasu, duSTaM vasu durvasu durvasu cAsau munizca durvasumuniH-mokSagamanAyogyaH, sa ca kuto bhavati ?-anAjJayAtIrthakaropadezazUnyaH svairItyarthaH, kimatra tIrthakaropadeze duSkaraM yena svairitvamabhyupagamyate ?, taducyate-uddezakAderArabhya sarva yathAsambhavamAyojyaM, tathAhi-mithyAtvamohite loke saMboDhuM duSkaraM vrateSvAtmAnamadhyAropayituM ratyaratI nigrahItuM zabdAdiviSayeSviSTAniSTeSu madhyasthatAM bhAvayituM prAntarUkSANi bhoktum , evaM yathoddiSTayA maunIndrAjJayA asidhArakalpayA duSkaraM sazcarituM, tathA'nukUlapatikUlAMzca nAnAprakArAnupasargAn sodum , asahane ca karmodayo'nAcatItakAlasukhabhAvanA ca kAraNaM, jIvo hi svabhAvato duHkhabhIruranirodhasukhapriyaH, ato nirodhakalpAyAmAjJAyAM duHkhaM vasati, avasaMzca kiMbhUto bhavatItyAha-'tuccha' ityAdi, tuccho-riktaH, sa ca dravyato nirdhano ghaTAdirvA jalAdirahito bhAvato ||jJAnAdirahitaH, jJAnAdirahito hi kacitsaMzItiviSaye kenacitpRSTo'parijJAnAt glAyati vaktuM, jJAnasamanvito vA cAritrariktaH pUjAsatkArabhayAt zuddhamArgaprarUpaNAvasare glAyati yathAvasthitaM prajJApayituM, tathAhi-pravRttasannidhiH sannidhernirdoSatAmAcaSTe, evamanyatrApIti / yastu kapAyamahAviSAgadakalpabhagavadAjJopajIvakaH sa suvasurmunirbhavatyarikto na glAyati ca vaktuM, yathAvasthitavastuparijJAnAdanuSThAnAcca, Aha ca-'esa' ityAdi, 'eSa' iti suvamumunijJAnAdharito yathAvasthitamArgaprarUpako vIraH karmavidAraNAt 'prazaMsitaH' tadvidbhiH zlAdhita iti / kiM ca-'acceI tyAdi, sa evaM bhagavadAjJAnuvartako vIro'tyeti-atikAmati, ka-'lokasaMyoga' lokenAsaMyatalokena saMyogaH-sambandhaH // 14 // JainEducatinintamathima ~292~# Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [100] dIpa anukrama [104] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [6], mUlaM [100 ], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mamatvakRtastamatyeti, athavA loko vAhyo'bhyantarazca tatra bAhyo dhanahiraNyamAtRpitrAdiH Antarastu rAgadveSAdistatkArya vA aSTaprakAraM karmma tena sArddha saMyogamatyeti - atilayatItyuktaM bhavati / yadi nAmaitraM tataH kimityAha -- 'esa' ityAdi, yo'yaM lokasaMyogAtikramaH 'eSa nyAyaH eSa sanmArgaH mumukSUNAmayamAcAraH 'procyate' abhidhIyate, athavA param AtmAnaM ca mokSaM nayatIti chAndasatvAtkarttari ghaJ nAyaH, yo hi tyaktalokasaMyoga eSa eva parAtmano mokSasya nyAyaH procyate-mokSaprApako'bhidhIyate sadupadezAt / sthAdetat- kiMbhUto'sAvupadeza ityata Aha jaM dukkhaM paveiyaM iha mANavANaM tassa dukkhassa kusalA parinnamudAharati, ii kammaM parinnAya savvaso je aNannadaMsI se aNannArAme je aNaNNArAme se aNannadaMsI, 'jahA puNNassa karathai tahA tucchassa katthai jahA tucchassa katthai tahA puNNassa karathai, ( sU0 101 ) yadduHkhaM duHkhakAraNaM vA karmma lokasaMyogAtmakaM vA 'praveditaM' tIrthakRdbhirAveditaM 'iha' asmin saMsAre 'maanvaan|' jantUnAM tataH kiM ? -tasya 'duHkhasya' asAtalakSaNasya karmaNo vA 'kuzalA' nipuNA dharmmakathAlabdhisampannAH svasamayapara| samayavida udyuktavihAriNo yathAvAdinastathAkAriNo jitanidrA jitendriyA dezakAlAdikramajJAste evaMbhUtAH parijJAmupAdAnakAraNaparijJAnaM nirodhakAraNaparicchedaM codAharanti jJaparijJayA pratyAkhyAna parijJayA ca pariharanti parihArayanti Eat Infamational For Parts Only ~293~# Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [101] dIpa anukrama [105 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [6], mUlaM [101], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH loka.vi. 2 // 145 // zrIAcAca / kiM ca-' iti kam' ityAdi, itiH pUrvaprakrAntaparAmarzako yattadduHkhaM praveditaM manujAnAM yasya ca duHkhasya parijJAM rAGgavRttiH kuzalA udAharanti tadduHkhaM karmmakRtaM tatkarmmASTaprakAraM parijJAya tadAzrayadvArANi ca tadyathA-jJAnapratyanIkatayA jJAnA(zI0) varaNIyamityAdi, pratyAkhyAnaparijJayA pratyAkhyAya tadAzravadvAreSu 'sarvazaH' sarvaiH prakArairyogatrikakaraNatrikarUpairna vartteta, 5 uddezakaH 6 athavA sarvazaH parijJAya kathayati, sarvazaH parijJAnaM ca kevalino gaNadharasya caturddazapUrvavido vA, yadivA sarvazaH katha5 yati AkSepaNyAdyA caturvidhayA dharmakathayeti / sA ca kIdRkathetyAha- 'je' ityAdi, anyadraSTuM zIlamasyetyanyadarzI yastathA nAsAvananyadarzI - yathAvasthitapadArthadraSTA, kazcaivaMbhUto ? - yaH samyagdRSTimanIndramavacanAvibhUtatattvArtho, yazcAnanyadRSTiH so'nanyArAmo-mokSamArgAdanyatra na ramate / hetuhetumadbhAvena sUtraM lagayitumAha- 'je' ityAdi, yazca bhagavadupadezAdanyatra na ramate so'nanyadarzI, yazcaivambhUtaH so'nyatra na ramata iti uktaM ca " zivamastu kuzAstrANAM vaizeSikaSaSTitantradhIddhAnAm / yeSAM durvihitatvAdbhagavatyanurajyate cetaH // 1 // " ityAdi / tadevaM samyaktvasvarUpamAkhyAtaM kathayaMJcAraktadviSTaH kathayatIti darzayati- 'jahA puNNassa' ityAdi, tIrthakaragaNadharAcAryAdinA yena prakAreNa 'puNyavataH' surezvaracakravarttimANDalikAdeH 'kathyate' upadezo dIyate 'tathA' tenaiva prakAreNa 'tucchasya' dramakasya kASThahArakAdeH kathyate, athavA pUrNA 1] kathAcatuSTaya lakSaNaM vidaMsthApyate heTAntaiH samataM yatra paNDitaiH / syAdvAdadhvanisaMyuktaM sA kathA''kSepaNI matA // 1 // mithyAdRzAM mataM yatra pUrvAparabirodhakRt / tanirAkriyate sadbhiH sA ca vikSepaNI matA // 2 // yasyAH zravaNamAtreNa bhavenmokSAbhilASitA / bhavyAnAM sA ca vidvadbhiH protA saMvedanI kathA // 3 // yatra saMsArabhogAna sthitilkssnnvrnnnm| vairAgyakAraNe bhavyaiH, sophA nirvedanIkathA // 4 // Jain Estication Intel For Pantry Use Onl ~294 ~# // 145 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [101], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [101] dIpa anukrama [105]] jAtikalarUpAdyupetastadviparItastuccho, vijJAnavAna vA pUrNastato'nyastuccha iti, uktaM ca--"jJAnaizvaryadhanopeto, jAtyanvayabalAnvitaH / tejasvI matimAn khyAtaH, pUrNastuccho viparyayAt // 1 // " etaduktaM bhavati-yathA dramakAdestadanugrahabaDyA pratyupakAranirapekSaH kathayatyevaM cakravatyoMderapi, yathA vA cakravayAdeH kathayatyAdareNa saMsArottaraNahetumevamitarasyApi, atra ca nirIhatA vivakSitA, na punarayaM niyamA-ekarUpatayaiva kathanIya, tathA hi-yo yathA budhyate tasya tathA kathyate, baddhimato nipUrNa sthUlabuddhestvanyatheti, rAjJava kathayatA tadabhiprAyamanuvartamAnena kathanIyaM, kimasAvabhigRhItamithyAhapTiranabhigRhIto vA saMzItyApanno vA?, abhigRhIto'pi kutIthikaibyugrAhitaH svata eva vA, tasya caivambhUtasya yayevaM katha-IN yedyadhA-"dazasUnAsamazcakrI, dazacakrisamo dhvjH| dazadhvajasamA vezyA, dazavezyAsamo nRpaH // 1 // " tadbhaktiviSayarudrAdidevatAbhavanacaritakathane ca mohodayAttathAvidhakammodaye kadAcidasI pradveSamupagacchedU, dviSTabaitadvidadhyAdityAha ca avi ya haNe aNAiyamANe, itthaMpi jANa seyaMti natthi, keyaM purise kaM ca nae ?. esa vIre pasaMsie, je baddhe paDimoyae, uhuM ahaM tiriyaM disAsu, se savvao savvaparinnAcArI, na lippaI chaNapaeNa, vIre, se mehAvI aNugghAyaNakheyanne, je ya bandhapa mukkhamannesI kusale puNa no baddhe no mukke (sU0 102) 1 tAdAvana..pra. wwealtimamarg ~295~# Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [102 ] dIpa anukrama [106 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 146 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [102], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH apiH sambhAvane, AstAM tAvadvAcA tarjanam, anAdriyamANo hanyAdapi cazabdAdanyadapyevaM jAtIyakrodhAbhibhUto daNDakazAdinA tADayediti, uktaM ca- "tattheva ya niDavaNaM baMdhaNa nicchubhaNa kaDagamaddo vA / nibvimayaM va nariMdo kareja saMghapi so kuddho // 1 // " tathA taccanikopAsako nandabalAt buddhotpattikathAnakAdbhAgavato vA bhalligRhopAkhyAnAdraudro vA peDhAlaputrasa tyakyumAcyatikarA karNanAt pradveSamupagacchet, dramakakANa kuNDAdirvA kazcittamevoddizyoddizya 'dharmaphalopa8 darzaneneti / evamavidhikathanenehaiva tAvadvAdhA, AmuSmiko'pi na kazcidguNo'stItyAha ca- 'etthaM pi' ityAdi, mumukSoH 4 parahitArtha dharmakathAM kathayatastAvatpuNyamasti pariSadaM tvaviditvA'nantaropavarNitasvarUpakathane 'atrApi dharmmakathAyAmapi 'zreyaH' puNyamityetannAstItyevaM jAnIhi yadivA'sau rAjAdiranAdriyamANastaM sAdhuM dharmmakathikamapi hanyAt / kathamityAha- 'etthaMpI' tyAdi, yadyadasau pazuvadhatarpaNAdikaM dharmmakAraNamupanyasyati tatsadasau dharmmakathiko'trApi zreyo na vidyate ityevaM pratihanti, yadivA yadyadavidhikathanaM tatra tatredamupatiSThate-atrApi zreyo nAstIti, tathAhi akSarakovidapariSadi pakSahetudRSTAntAnanAdRtya prAkRtabhASayA kathanamavidhiritarasyAM cAnyatheti / evaM ca pravacanasya hIlanaiva kevalaM karmabandhazca na punaH zreyo, vidhimajAnAnasya maunameva zreya iti uktaM ca- "sAvajjaNavajjANaM vayaNANaM jo na yANa vi sesaM / bunnuMpi tassa na khamaM kimaMga puNa desaNaM kAuM? // 1 // " sthAdetat kathaM tarhi dharmmakathA kAryetyucyate--'ko'yaM' 1 tatraiva niSThApanaM bandhanaM niSkAnaM kaTakamade vA / nirviSayaM vA narendraH kuryAtsamapi sa kruddhaH // 1 // 2 sAvadhAna vayayorvacanayoyoM na jAnAti vizeSam / vaktumapi tasya na kSamaM kimaGga punardezanAM kartum // 1 // Estication intimational For Fanart Use Only ~296 ~# loka.vi. 2 uddezakaH 6 // 146 // www.sendiary.org Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [102] dIpa anukrama [106 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [6], mUlaM [102], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ityAdi, yo hi vazyendriyo viSayaviSaparAGmukhaH saMsArodvignamanA vairAgyAkRSyamANahRdayo dharma pRcchati, tenAcAryAdinA dharmmaka thikenAsau paryAlocanIyaH ko'yaM puruSo ?, mithyAdRSTiruta bhadrakaH, kena vA''zayenAyaM pRcchati, kaM ca devatAvizeSaM nataH, kimanena darzanamAzritamityevamAlocya yathAyogyamuttarakAlaM kathanIyaM etaduktaM bhavati-dharmakathAvidhijJo hyAtmanA paripUrNaH zrotAramAlocayati dravyataH - kSetrataH kimidaM kSetraM tacanikairbhAgaya tairanyairvA tajjAtIyaH pArzvasyAdibhirvot sargaru cibhirvA bhAvitaM, kAlato duSpamAdikaM kAlaM durlabhadravyakAlaM vA, bhAvato'raktadviSTamadhyasthabhAvApannamevaM payAlocya yathA| yathA'sau budhyate tathA tathA dharmmakathA kAryA, evamasau dharmmakathAyogyaH, aparasya tvadhikAra eva nAstIti uktaM ca - "jo he vAyapakkhami heuo Agamammi Agamio / so sasamayapaNNavao siddhaMtavirAhao aNNo // 1 // " ya evaM dharmmakathAvidhijJaH sa eva prazasta ityAha ca - 'esa' ityAdi, yo hi puNyA uNyavato dharmakathA samadRSTividhijJaH zrotRvivecakaH 'eSaH' anantaroko 'vIraH karmmavidArakaH 'prazaMsitaH' zlAghitaH / kiMbhUtazca yo bhavatItyAha-- 'je baddhe' ityAdi, yo hyaSTaprakAreNa karmaNA snehanigaDAdinA vA baddhAnAM jantUnAM pratimocakaH dharmmakathopadeza dAnAdinA sa ca tIrtha kRGgaNadhara AcAryAdirvA yathoktadharmmakathAvidhijJa iti / va punarvyavasthitAn jantUn mocayatItyAha- 'u' ityAdi, Urddha jyotiSkAdIn adho bhavanapatyAdIn tiryakSu manuSyAdIniti / kiM ca' se sambao' ityAdi, 'sa' iti dIro baddha timocakaH 'sarvataH' sarvakAlaM sarvaparijJayA dvividhayA'pi carituM zIlamasyeti sarvaparijJAcArI - viziSTajJAnAnvitaH sarvasaMvaracAritro1 yo hetuvAdapakSe hetuka Agame AgamikaH / sa svasamaya prApakaH siddhAnta virAya ko'nyaH // 1 // Jan Estication Untamal For Pantry at Use Only ~297~# www.india.org Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [102 ] dIpa anukrama [106 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [102], niryuktiH [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH uddezakA 6 // 147 // peto vA sa evaMbhUtaH kaM guNamatrAnotItyAha - 'na lippaItyAdi, 'na lipyate' nAvaguNThyate, kena ? - 'kSaNapadena' hiMsAspadena 4 loka.vi. 2 prANyupamardajanitena, 'kSaNu hiMsAyAmityasyaitadrUpaM / ko'sau ?, vIra iti / kimetAvadeva bIralakSaNamutAnyadapya (stya) stItyAha - 'se mehAvI'tyAdi, sa 'medhAvI' buddhimAn yaH 'aNoghAtanasya khedajJaH' aNatyanena jantugaNazcaturgatikaM saMsAramityaNaM4 karma tasyot prAbalyena ghAtanam apanayanaM tasya tatra vA khedajJo nipuNaH, iha hi karmakSapaNodyatAnAM mumukSUNAM yaH karmmakSapaNavidhijJaH sa medhAvI kuzalo vIra ityuktaM bhavati, kiM cAnyat - 'je ya' ityAdi, yazca prakRtisthityanubhAvapradezarUpasya caturvidhasyApi bandhasya yaH pramokSaH tadupAyo vA tamanveSTuM mRgayituM zIlamasyetyanveSI, yazcaivambhUtaH sa vIro medhAvI khedajJa iti pUrveNa sambandhaH, aNodghAtanasya khedajJa ityanena mUlottaraprakRtibhedabhinnasya yoganimittAyAtasya | kapAyasthitikasya karmaNo badhyamAnAvasthAM baddhaspRSTanidhattanikA citarUpAM tadapanayanopAyaM ca vettItyetadabhihitaM, anena cApanayanAnuSThAnamiti na punaruktadoSAnuSaGgaH prasajati / syAdetat-yo'yamaNodghAtanasya khedajJo bandhamokSAnveSako vA'bhihitaH sa kiM chadmastha Ahosvit kevalI ?, kevalino yathoktavizeSaNAsambhavAt chadmasthagrahaNaM, kevalinastarhi kA vArtteti ?, ucyate- 'kusale' ityAdi, kuzalo'tra kSINaghAtikarmmAzo vivakSitaH, sa ca tIrthakRt sAmAnya kevalI vA chadmastho hi karmmaNA baddho mokSArthI tadupAyAnbeSakaH, kevalI tu punarghAtikarmmakSayAno baddho bhavopagrAhikarmmasadbhAvAzo mukto, yadivA chadmastha evAbhidhIyate - 'kuzala: ' avAptajJAnadarzanacAritro mithyAtvadvAdazakaSAyopazamasadbhAvAt taduda Jan Estication Untamal For Para Prata Use Only ~298~# // 147 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [2], uddezaka [6], mUlaM [102], niyukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [102] dIpa anukrama [106] yavAniva na baddho'dyApi tatsatkarmatAsadbhAvAnno mukta iti / evambhUtazca kuzalaH kevalI chadmastho vA yadAcIrNavAnAcarati vA tadapareNApi mumukSuNA vidheyamiti darzayati se jaM ca Arabhe jaM ca nArabhe, aNAraddhaM ca na Arabhe, chaNaM chaNaM pariNAya logasannaM ca savvaso (sU0 103) / 'sa' kuzalo yadArabhate ArabdhavAn vA azeSakarmakSapaNopAyaM saMyamAnuSThAnaM yacca nArabhate mithyAtvAviratyAdika saMsArakAraNaM, tadArabdhavyamArambhaNIyamanArabdhamanArambhaNIyaM ceti, saMsArakAraNasya ca mithyAtvAviratyAdeH prANAtipAtAdyaSTAdazarUpasya caikAntena nirAkAryatvAt , taniSedhe ca vidheyasya saMyamAnuSThAnasya sAmarthyAyAtatvAttanniSedhamAha'aNAraddhaM ca' ityAdi, anArabdham-anAcIrNa kevalibhirviziSTamunibhirvA tanmumudhunArabhate-na kuryAdityupadezo, yacca mokSAGgamAcIrNa tatkuryAdityukaM bhavati / yattadbhagavadanAcIrNa parihArya tannAmagrAhamAha-'chaNa chaNaM' ityAdi, 'kSaNu hiMsAyAM' kSaNanaM kSaNo-hiMsanaM kAraNe kAryopacArAt yena yena prakAreNa hiMsotpadyate tattajjJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA parihared, yadivA kSaNa:-avasaraH karttavyakAlastaM taM jJaparijJayA jJAtvA''sevanAparijJayA ca Acarediti / kiM ca-'loyasajhaM' ityAdi, 'lokasya' gRhasthalokasya saMjJAnaM saMjJA-viSayAbhiSvaGgajanitasukhecchA parigrahasaMjJA vA tAM nAca jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijayA ca pariharet , kathaM!-'sarvazaH sarvaiH prakArogavikakaraNatrikeNetyarthaH, tasyaivaM-18 C+kaTakakara ~299~# Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [108 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 2 ], uddezaka [6], mUlaM [104], niryukti: [197] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- * vidhasya yathoktaguNAvasthitasya dharmmakathA vidhijJasya baddhapratimocakasya kamrmodghAtanakhedajJasya bandhamokSAnveSiNaH satyarAGgavRttiH thavyavasthitasya kumArganirAcikIrSohiMsAdyaSTAdazapApasthAnaviratasyAvagata lokasaMjJasya yadbhavati taddarzayatiuddeso pAsagassa natthi, bAle puNe nihe kAmasamaNunne asamiyaduHkhe duHkhI dukkhA (zI0) // 148 // meva AvahaM aNupariyahai ( sU0 104) tti bemi // lokavijayAdhyayanam 2 // uddizyate nArakAdivyapadezenetyuddezaH sa 'pazyakasya' paramArthadRzo na vidyate ityAdIni ca sUtrANyudezakaparisamAi yAvattRtIyodeza ke vyAkhyAtAni tata evArtho'vagantavyaH, AkSepaparihArau ceti / tAni cAmUni bAlaH punarnihaH kAma| samanujJaH azamitaduHkhaH duHkhI duHkhAnAmevAvarttamanuparivarttate / itiH parisamAptau trayImIti pUrvavat // ( pranthAgram | 2500 ) // uktaH SaSThodezakaH // tatparisamAptI coktaH sUtrAnugamaH sUtrAlApakaniSpanna nikSepazca sasUtrasparzaniyuktikaH / sAmprataM naigamAdayo nayAH, te cAnyatra nyakSeNa pratipAditA iti neha prasamyante, saMkSepatastu jJAnakriyAnayadvayAntargatatvAtteSAM tAveva pratipAdyete, tayorapyAtmIyapakSasAvadhAraNatayA mokSAGgatvAbhAvAt pratyekaM mithyAdRSTitvam, ataH pavandhavat parasparasApekSatayeSTakAryAvAptiravagantavyeti upagamyate // iti lokavijayAdhyayanasya TIkA samAptA // 2 // zrIAcArAne itizrIzIlAGkAcAryavRttiyutaM lokavijayAdhyayanaM dvitIyam Jain Estication Intl For Pantry Use Onl ~300 ~# loka.vi. 2 uddezakaH 6 // 148 // www.indiary.org Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [108 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [-] mUlaM [ 104...], niryukti: [198] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH atha tRtIyamadhyayanaM zItoSNIyaM / SECRET uktaM dvitIyamadhyayanaM sAmprataM tRtIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, tatra zastraparijJAyAmasyArthAdhikAro'bhANi, yathA zItoSNayoranukUlapratikUlapariSahayoratisahanaM karttavyaM tadadhunA pratipAdyate, adhyayanasambandhastu zastraparijJotamahAvrata sampannasya lokavijayAdhyayanaprasiddha saMyamavyavasthitasya vijitakaSAyAdilokasya mumukSoH kadAcidanulomapratilomAH parISadAH prAduSyanti te'vikRtAntaHkaraNena samyak soDhavyA ityanena sambandhenAyAtamidamadhyayanam asya copakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakrame'rthAdhikAro dveSA, tatrApyadhyayanArthAdhikAro'bhihitaH, udde|zArthAdhikArapratipAdanArthe tu niryuktikAra Aha paDhame suttA assaMjayanti 1 bie duhaM aNuhavaMti 2 / taie na hu dukkheNaM akaraNayAe va samatti 3 // 198 // uddesaMmi cautthe ahigAro u vamaNaM kasAyANaM / pAvaviraIo ciuNo u saMjamo ittha mukkhutti 4 // 199 // prathamoddezake'yamarthAdhikAro, yathA-bhAvanidrayA suptAH samyagavivekarahitAH, ke? - asaMyatAH - gRhasthAsteSAM ca bhAtrasutAnAM doSA abhidhIyante, jAgratAM ca guNAH, tadyathA- 'jarAmaccuvasovaNIe nare' ityAdi 1, dvitIye tu ta evAsaMyatA yathA bhAvanidrApannA duHkhamanubhavanti tathocyate, tadyathA- 'kAmesu giddhA nicayaM karaMti' 2, tRtIye tu 'na hu' naiva duHkha sahanAdeva kevalAcchramaNaH akaraNatayaiva - akriyayaiva saMyamAnuSThAnamantareNetyarthaH, vakSyati ca - 'sahie dukkhamAyAya Estication Intimal tRtIya- adhyayanaM "zItoSNiya" ArabdhaH, For Pantry Use Only ~301 ~# Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [104...], niyukti: [199] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka uddezakA 1 [104] dIpa anukrama [108] zrIAcA- teNeva ya puDho no jhaMjhAe' 3, caturthoddezake tvayamadhikAro, yathA-kaSAyANAM vamanaM kArya, pApasya ca karmaNo viratiH, rAGgavRttiH viduSo viditavedyasya saMyamo'traiva pratipAdyate, kSapakazreNiprakramAt kevalaM bhavopagrAhikSayAnmokSazceti gaathaadvyaarthH| zIto03 (zI0) |nAmaniSpanne tu nikSepe zItoSNIyamadhyayanamataH zItoSNayonikSepaM nirdidikssuraah||149|| nAma ThavaNA sIyaM dabve bhAve ya hoi nAyabvaM / emeva ya upahassavi cauviho hoi nikkhevo // 20 // sugamA / tatra nAmasthApane anAdRtya dravyazItoSNe darzayitumAhadabve sIyaladacaM daNha ceva uNhadavvaM tu / bhAve u puggalaguNo jIvassa guNo aNegaviho // 201 // 15 jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM dravyazItaM zItaguNopetaM guNaguNinorabhedAt zItakAraNaM vA yadravyaM dravyaprAdhAnyAcchItaladravyameva dravyazIta-himatuSArakarakAdi, evaM drabyoSNamapIti / bhAvatastu dvedhA-pudgalAzritaM jIvAzrita ca, gAthAzakalenAcaSTe-tatra pudgalAzritaM bhAvazItaM pudgalasya zIto guNo guNasya prAdhAnyavivakSayeti, evaM bhAvoSNamapi, jIvasya tu | zItoSNarUpo'nekavidho guNaH, tadyathA-audayikAdayaH SaDU bhASA:, tatraudayikA karmodayAvirbhUtanArakAdibhavakaSAyosattilakSaNaH uSNaH, aupazamikaH karmopazamAvAptasamyaktvaviratirUpaH zItaH, kSAyiko'pi zIta eva, kSAyikasamyaktva cAritrAdirUpatvAdU, athavA'zeSakarmadAhAnyathAnupapatteruSNaH, zeSA api vivakSAto dvirUpA apIti // asya ca jIvabhAva-15/ * guNasya zItoSNavivekaM svata eva niyuktikAraH pracikaTayiSurAha // 149 // jAsIyaM parIsahapamAyuvasamaviraI suhaM cauNhaM tu / parIsahatavujamakasAya sogAhiyeyAraI dukkhaM / / 202 // dAraM / ~302~# Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [108 ] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [104...], niryuktiH [202] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'zIta' miti bhAvazItaM, tacheha jIvapariNAmasvarUpaM gRhyate sa cAyaM pariNAmo mArgAcyavananirjarArthaM paripoDhavyAH parISahAH 'pramAdaH' kAryazaithilyaM zItalavihAratA 'upazamo' mohanIyopazamaH, sa ca samyaktvadezaviratisarvaviratilakSaNaH, upazamazreNyAzrito vA, tatkSayo veti, 'virati 'riti prANAtipAtAdiviratyupalakSitaH saptadazavidhaH saMyamaH 'sukhaM ca' sAtAvedanIyavipAkAvirbhUtamiti / etat sarva parISahAdi zItamuSNaM ca gAthAzakalenAha- parIpahA:- pUrvavya / varNitasvarUpAH tapasyudyamo yathAzakti dvAdazaprakAratapo'nuSThAnaM 'kaSAyAH' krodhAdayaH 'zoka' iSTAmAptivinAzodbhavaH AdhiH 'vedaH' strIpuMnapuMsaka vedodayaH 'aratiH' mohanIyavipAkAJcittadauHsthyaM 'duHkhaM ca' asAtAvedanIyodayAdIni, etAni parIpahAdIni pIDAkAritvAduSNamiti gAthAsamAsArthaH / vyAsArthaM tu niryuktikAraH svata evAcaSTe-tatra parIpahAH zItoSNayordvayorapyabhihitAH, tato mandabuddheranadhyavasAyaH saMzayo viparyayo vA syAd atastadapanodArthamAha itthI sakkAraparIsaho ya do bhAvasIyalA ee| sesA vIsaM uNhA parIsahA huMti nAyavvA // 203 // strIparISahaH satkAraparISahazca dvAvapyetau zItau bhAvamano'nukUlatvAt zeSAstu punaviMzatiruSNA jJAtavyA bhavanti, | manasaH pratikUlatvAditi gAthArthaH // yadivA parISahANAM zItoSNatvamanyathA AcaSTe je tibvappariNAmA parIsahA te bhavaMti uNhA u / je maMdappariNAmA parIsahA te bhave sIyA // 204 // dAraM / tIvro - duHsahaH pariNAmaH - pariNatiryeSAM te tathA ya evambhUtAH parISahAste uSNAH, ye tu mandapariNAmAste sItA iti, idamuktaM bhavati-ye zarIraduHkhotyAdakatvenodIrNAH samyaksahanAbhAvAccAdhividhAyinaste tIvrapariNAmatvAduSNAH, ye puna Jan Estication matinal For Pantry at Use Only ~303~# Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [104 ] dIpa anukrama [108 ] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [104...], niryuktiH [204] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- rudIrNAH zArIrameva kevalaM duHkhamusAdayanti mahAsattvasya na mAnasaM te bhAvato mandapariNAmAH, yadivA ye tIvraparirAGgavRttiH NAmAH- prakAvirbhUtasvarUpAste uSNAH, ye tu mandapariNAmAH - ISalakSyamANasvarUpAste zItA iti / yatsarIpahAnantaraM pramA(zI0) * dapadamupanyastaM zItatvena yacca tapasyudyama ityuSNatvena tadubhayaM gAthayA''caSTe 1 dharmami jo pamAyai atthe vA sIalutti taM viMti / ubbuttaM puNa annaM tatto upahati NaM viti // 205 // dvAraM / // 150 // 'dha' zramaNadharme yaH 'pramAdyati' nodyamaM vidhatte 'arthe vA' athyata ityartho dhanadhAnyahiraNyAdistatra tadupAye vA zItala ityevaM taM 'bruvate' AcakSate, udyuktaM punaranyaM tataH-saMyamodyamAt kAraNAduSNamityevaM bruvate, Namiti vAkyAlaGkAra iti gAthArthaH // upazamapadavyAcikhyAsayA''ha Estication ma sIIbhUo parinibbuo ya saMto taheba paNhANo (lhaao)| houvasaMtakasAo teNuvasaMto bhave jIvo // 206 // dAraM / upazamo hi krodhAdyudayAbhAve bhavati, tatazca kaSAyAiyupazamAt zItIbhUto bhavati, krodhAdijvAlAnirvANAt parinivRto bhavati, caH samuccaye, rAgadveSapAvakopazamAdupazAntaH, tathA krodhAdiparitApopazamAt 'prahAditaH' Apannasukho, yato hyupazAntakaSAya eva evambhUto bhavati tenopazAntakaSAyaH zIto bhavatIti, ekArthikAni vaitAnoti gAthArthaH // adhunA viratipadavyAkhyAmAha - abhayakaro jIvANaM sIyagharo saMjamo bhavaha siio| assaMjamo ya uNho eso anno'vi pajjAo // 207 // dAraM / abhayakaraNa zIlaH, keSAM ? - jIvAnAM zItaM mukhaM tadgRhaM tadAvAsaH, ko'sau !-saMyamaH saptadazabhedaH, ato'sau zIto For Pantry O ~304~# zIto0 3 uddezakaH 1 // 150 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [104...], niyukti: [207] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [108] bhavati, samastaduHkhahetudvandvoparamAd, etadviparyayastvasaMyama uSNaH, 'eSa' zItoSNalakSaNaH saMyamAsaMyamayoH pryaayo'nyo| vA sukhaduHkharUpo vivakSAvazAdbhavatIti gaathaarthH|| sAmprataM sukhapadavivaraNAyAhaall nibvANasuhaM sAyaM sIIbhUyaM payaM aNAbAhaM / ihamavi jaM kiMci suhaM taM sIyaM dukkhamavi uNhaM // 208 // sukhaM zItamityuktaM, tacca samastadvandvoparamAdAtyantikaikAntikAnAbAdhalakSaNaM nirupAdhikaM paramArthacintAyAM muktisukhameva sukha nAparam , etacca samastakarmopatApAbhAvAcchItamiti darzayati-nirvANasukha'miti, nirvANam-azeSakarmakSayastadavAptau vA viziSTAkAzapradezaH tena tatra vA sukhaM nirvANasukham , asya caikArthikAni-sAtaM zItIbhUtaM padamanAbA-18 dhamiti / ihApi saMsAre yatkiJcit sAtAvedanIyavipAkodbhUtaM sAta-sukhaM tadapi zItaM manaAlhAdAd, etadvipayaryastu duHkhaM, taccoSNamiti gAthArthaH / / kaSAyAdipadavyAcikhyAsayAha| ujjhai tibvakasAo sogabhibhUo uinnaveo ya / uNyaro hoi tavo kasAyamAIvi jaM Dahai // 209 // | dahyate' paripacyate, ko'sau ?-tInA' khatkaTA udIrNA vipAkAnubhavena kaSAyA yasya sa tathA, na kevalaM kaSAyAgninA 8 dahyate, 'zokA'bhibhUtazca' iSTaviyogAdijanitaH zokastenAbhibhUtaH tirohitazubhavyApAro'sAvapi dAte, tathA udIrNovipAkApano vedo yasya sa tathA, udIrNavedo hi pumAn striyaM kAmayate, sA'pItaraM, napuMsakastUbhayamiti, tanAtyabhAve kADanedbhatAratidAhena dahyate, cazabdAdicchAkAmAprAptijanitAratipAvakena dahyate, tadevaM kaSAyAH zoko vedodayazca dAhakatvAduSNaH, sarva vA mohanIyamaSTaprakAraM vA kammoSNaM, tato'pi taddAhakatvAduSNataraM tapa iti gAthAzakalena *346451- 5Takara wwwandltimaryam ~305~# Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [104] dIpa anukrama [108 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 151 // e "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [104...], niryuktiH [209] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH darzayati-uSNataraM tapo bhavati, kimiti / yataH kaSAyAdikamapi dahati AdizabdAcchokAdiparigraha iti gAthArthaH / yenAbhiprAyeNa dravyabhAvabhedabhinne parISahapramAdodyamAdirUpe zItoSNe jagAdAcAryastamabhiprAyamAviSkaroti sIuNhaphAsasuhaduhaparI sahakasAyaveyasoyasaho / huna samaNo sayA ujjuo ya tavasaMjamovasame // 210 // zItaM coSNaM ca zItoSNe tayoH sparzaH taM sahata iti sambandhaH, zItasparzoSNasparzajanitavedanAmanubhavannArttadhyAnopagato bhavatItiyAvat, zarIramanasoranukUlaM sukhamiti, tadviparItaM duHkhaM, tathA parISahakasAyavedazokAn zItoSNabhUtAn sahata iti / tadevaM zItoSNAdisahaH san bhavet 'zramaNaH' yatiH sadodyuktazca ka ?- tapaHsaMyamopazame iti gAthArthaH // sAmpratamupasaMhAravyAjena sAdhunA zItoSNAtisahanaM karttavyamiti darzayati- sIyANi ya uNhANi ya bhikkhUNaM haMti vishiyvvaaiiN| kAmA na seviyabvA sIosaNijassa nijutI // 211 // 'zItAni' parISahapramAdopazamaviratisukharUpANi yAnyabhihitAni 'uSNAni ca' parISahatapa udyamakaSAya zokavedAratyAtmakAni prAgabhihitAni tAni 'bhikSUNAM' mumukSUNAM viSoDhavyAni na sukhaduHkhayoH utsekaviSAdau vidheyau, tAni caivaM samyagdRSTinA sahyante yadi kAmaparityAgo bhavatIti gAthAzakalenAha- 'kAmA' ityAdi gAthArddha sugamaM / gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetamazeSadoSatrAta vikalaM sUtramuccArayitavyaM taccedam sutA amuNI sayA muNiNo jAgaraMti (sU0 105 ) Jan Estication intimal tRtIya- adhyayane prathamaM uddezaka : 'bhAvasupta' Arabdha:, For Pantry at Use Only ~306~# zIto0 3 uddezakA 1 // 151 // www.indiary.org Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [105], niyukti: [211] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [105] dIpa anukrama [109] asya cAnantarasUtreNa sampandho vAcyA, sa cAyam-iha duHkhI duHkhAnAmevAvarttamanuparivarttata ityukta, tadihApi VibhAvasuptA ajJAnino du:khino duHkhAnAmevAvarttamanuparivartante iti, uktaM ca-"nAtaH paramahaM manye, jagato dAkhakA raNam / yathA'jJAnamahArogo, durantaH sarvadehinAm // 1 // " ityAdi, iha suptA dvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra nidrAmamAdavanto dravyasudhAra, bhAvasuptAstu mithyAtvAjJAnamayamahAnidrAvyAmohitAH, tato ye 'amunayaH' mithyAdRSTayaH satataM bhAvasuptAH sadvijJAnAnuSThAnarahitatvAt , nidrayA tu bhajanIyAH, munayastu sadbodhopetA mokSamArgAdacalantaste satatam-anavarataM 'jAgrati' hitAhitaprAptiparihAraM kurvate, ato dravyanidropagatA api kvacidvitIyapauruSyAdau satataM jAgarUkA eveti // enameva bhAvasvApaM jAgaraNaM ca viSayIkRtya niyuktikAro gAthAM jagAda suttA amuNio sayA muNio suttAvi jAgarA huMti / dhamma pahuca evaM niddAmutteNa bhaiyabvaM // 212 // suptA dvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra nidrayA dravyasuptAn gAthAnte vakSyati, bhAvasuptAstvamunayo-gRhasthA mithyAtvAjJAnAvRtA hiMsAdyAsravadvAreSu sadA pravRttAH, munayasvapagatamithyAtvAdinidratayA'vAptasamyaktvAdiyodhA bhAvato jAgarUkA eva, yadyapi kvacidAcAryAnujJAtA dvitIyapauruSyAdau dIrghasaMyamAdhArazarIrasthityarthaM nidrAvazopagatA bhavanti tathApi sadA jAgarA eva,) evaM ca dharma pratItyoktAH suptA jAgradavasthAzca / dravyanidrAsuptena tu bhAjyametad-dharmaH syAdA na vA, yadyasau bhAvato jAgatti tato nidrAsuptasyApi dharmaH syAdeva, yadivA bhAvato jAgrato nidrApramAdAvaSTabdhAntaHkaraNasya na syAdapi, yastu dravyabhAvasuptastasya na syAdeveti bhajanArthaH / atha kimiti dravyasuptasya dharmo na bhavatIti ?, na wwwandltimaryam ~307~# Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [105], niyukti: [212] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [105] dIpa anukrama [109] zrIAcA- ucyate, dravyasupto hi nidrayA bhavati, sA ca durantA, kimiti ?, yataH styAniitrakodaye samyaktvAvAptirbhavasiddhi-13 zIto. rAGgavRttiH kasyApi na bhavati, tadvandhazca mithyAdRSTisAsvAdanayoranantAnubandhibandhasahacaritaH, kSayastvanivRttibAdaraguNasthAnakAlasaM(zI0) khyeyabhAgeSu kiyatsvapi gateSu satsu bhavati, nidrApracalayorapi udaye prAgvadeva, bandhoparamastvapUrvakaraNakAlasaMkhyeyabhAgAnte uddezakaH1 bhavati, kSayaH punaH kSINakaSAyadvicaramasamaye, udayastUpazamakopazAntamohayorapi bhavatItyato duranto nidrApramAdaH / yathA // 152 // |ca dravyasupto duHkhamavApnotyevaM bhAvasupto'pi (iti) darzayitumAha jaha sutta matta mucchiya asahINo pAvae pahuM dukkhaM / tivvaM apaDiyAraMpi caTTamANo tahA logo // 213 // supto nidrayA matto madirAdinA mUcchito gADhamarmaprahArAdinA asvAdhIna:-parAyatto vAtAdidoponavagrahAdinA yathA bahu duHkhamapratIkAramavApnoti, tathA bhAvasvApe-mithyAtvAviratipramAdakapAyAdike'pi 'vartamAnaH' avatiSThamAno 'loka' prANigaNo narakabhavAdikaM duHkhamavAmotIti gAthArthaH // punarapi vyatirekadRSTAntadvAreNopadezadAnAyAhaeseva ya uvaeso paditta payalAya paMthamAIsuM / aNuhavai jaha saceo suhAI samaNo'vi taha ceva // 214 // | 'eSa eva' pUrvokta upadezo yo vivekAviyekajanitaH, tathAhi-sacetano vivekI pradIpte sati prapalAyamAnaH sukhamanux bhavati, pathiviSaye ca sApAyanirapAyavivekajJA, AdigrahaNAdanyasminvA dasyubhayAdI samupasthite sati, yathA vivekI // 152 // sukhenaiva tamapArya pariharan sukhabhAg bhavati, evaM zramaNo'pi bhAvataH sadA vivekitvAjjAyadavasthAmanubhavan samastaka Jain Educatinintamathima wwwandltimaryam ~308~# Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 105] dIpa anukrama [102] "AcAra" aMgasUtra- 1 (mUlaM+niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1] mUlaM [105 ], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | lyANAspadIbhavati / atra ca suptAsuptAdhikAragAthAH - "jAgaraha jarA NicaM jAgaramANassa bahue buddhI / jo suai na so ghaNNo jo jaggai so sayA dhanno // 1 // suara suaMtarasa suaM saMkiyakhaliyaM bhave pamattassa / jAgaramANassa suaM thirapariciamadhyamattassa // 2 // nAlasseNa samaM sukkhaM, na vijjA saha niddayA / na veragaM pamAeNaM, nAraMbheNa dayAluyA // 3 // jAgariA dhammINaM AhammINaM tu suttayA seA / vacchAhivabhagiNIe akahiMsu jiNo jayaMtIe // 4 // subaha ya ayagarabhUo suaMpi se nAsaI amayabhUaM / hohi goNacbhUo naImi sue amayabhUe // 5 // tadevaM darzanAvaraNIyakarmmavipAkodayena kvacitsvapannapi yaH saMvigno yatanAvAMzca sa darzanamohanIya mahA nidrApagamAjjAgradavastha eveti / ye tu suptAste'jJAnodayAdbhavanti, ajJAnaM ca mahAduHkhaM, duHkhaM ca jantUnAmahitAyeti darzayati--- loyaMsi jAna ahipAva duba, samartha logassa jANinA, ittha satthovaraNa, jassime sadA ya rUvA ya rasA ya gaMdhA ya phAsA ya abhisamannAgayA bhavaMti (sU0 106) 'loke' pajIvanikAye 'jAnIhi ' paricchindyA duHkhahetutvAdduHkham - ajJAnaM mohanIyaM vA tadahitAya - narakAdibha 1 jAgRta narA nistraM jAto vardhate buddhiH yaH khapiti na sa dhanyaH yo jAgarti sa sadA dhanyaH // 1 // khapiti svapataH zrutaM zaGkitastalitaM bhavetprama tasya jAgarataH zrutaM sthiraparicitamapramattasya // 2 // nAsyena samaM saukhyaM na vidyA saha nidrayA na vairAmyaM pramAdena nArambheNa dayAlutA // 3 // jAmattA dharmiNAM adharmiNAM tu suptA zreyasI / vatsAdhiyabhaginyA akathayat jino jayantyAH // 4 // khapiti cAjagarabhUtaH zrutamapi tasya nazyatyamRtabhUtam / bhaviSyati gobhUto naTe zrute'mRtabhUte // 5 // Jan Estucation Intimanal For Pantry Use Only ~309~# www.senditary.org Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [106], niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [106] dIpa anukrama [110]] zrIAcA- vavyasanopanipAtAya, iha vA bandhavadhazArIramAnasapIDAyai jAyata ityetajjAnIhi, parijJAnAccai tatphalaM yaduta-dravyabhAva-13 rAGgavRttiH svApAdajJAnarUpAhuHkhahetorapasarpaNamiti, kiM cAnyat-'samaya'mityAdi, samayaH-AcAro'nuSThAnaM taM lokasyAsumadA(zI0) tasya jJAtvA ana zastroparato bhavedityuttarasUtreNa sambandho, loko hi bhogAbhilASitayA prANyupamardAdikaSAyahetukaM ka- uddezakA 1 mrmopAdAya narakAdiyAtanAsthAneSUtpadyate, tataH kathaJcidudvattyAvApya cAzeSaklezabAtaghnaM dharmakAraNamAryakSetrAdau mnussy||153|| janma punarapi mahAmohamohitamatistattadArabhate yena yenAdho'dho brajati, saMsArAnnonmajatIti, ayaM lokAcArastaM jJAtvA, |athavA samabhAvaH samatA tAM jJAtvA, 'lokasyeti saptamyarthe SaSThI, tatazcAyamoM-'loke' jantusamUhe 'samatA' samazatru-18 | mitratAM samAtmaparatAM vA jJAtvA, yadivA sarve'pyekendriyAdayo jantavaH sadA svotpattisthAnariraMsavo maraNabhIravaH sukhapsavo duHkhadviSa ityevambhUtAM samatAM jJAtvA, kiM kuryAdityAha-'ettha satthovarae', 'atra' asmin paTkAyaloke zastrA dravyabhAvabhedAduparato dharmajAgaraNena jAgRhi, yadivA yadyatsaMyamazastraM prANAtipAtAyAtrabadvAra zabdAdipaJcaprakArikAmaguNAbhiyaGgo vA tasmAdya uparataH sa muniriti, Aha ca-'jassimeM' ityAdi, yasya munerime-prtyaarmvedyaaH| samastapANigaNendriyapravRttiviSayabhUtAH zabdarUparasagandhasparzA manojJetarabhedabhinnA 'abhisamanvAgatA' iti, abhiH-Abhimukhyena samyag-iSTAniSTAvadhAraNatayA'nviti-zabdAdisvarUpAvagamAt pazcAdAgatA:-jJAtA paricchinnA yasya mune..| vanti sa lokaM jAnAtIti sambandhaH, idamuktaM bhavati-iSTeSu na rAgamupayAti nApItareSu dveSam, etadevAbhisamanvAgamanaM // 15 // veSAM nAnyaditi, yadivehava zabdAdayo du:khAya bhavantyAstAM tAvatparaloka iti, uktaM ca-"rakA zabde hariNaH sparze | wwwandltimaryam ~310~# Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [106 ] dIpa anukrama [110] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [106], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH nAgo rase ca vAricaraH / kRpaNapataGgo rUpe bhujago gandhe nanu vinaSTaH // 1 // paJcasu raktAH paJca vinaSTA yatrAgRhIta paramArthAH / ekaH pazcasu raktaH prayAti bhasmAntatAmabudhaH ||2||" athavA zabde puSpazAlAdbhadrA nanAza rUpe arjunakataskaraH gandhe gandhapriyakumAraH rase saudAsaH sparze satyakiH sukumArikApatirvA lalitAGgakaH paratra ca nArakAdiyAtanAsthAnabhayamiti / evaM zabdAdInubhayaduHkhasvabhAvAnavagamya yaH parityajedasau ke guNamavApnuyAdityAha se AyavaM nAgavaM veyavaM dhamavaM vaMbhavaM pannANehiM pariyANai loyaM, muNIti vucce, dhammaviU ujjU, AvaTTasoe saMgamabhijANai (sU0 107) yo hi mahAmohanidrAvRte loke duHkhamahitAya jAnAno lokasamayadarzI zastroparataH san zabdAdIn kAmaguNAn duHkhekahetUnabhisamanvAgacchati jJaparijJayA pratyAkhyAnaparijJayA ca pratyAcaSTe 'sa' mumukSurAtmavAn AtmA jJAnAdiko'syAstItyAtmavAn, zabdAdiparityAgena hyAtmA'nena rakSito bhavati, anyathA nArakai kendriyAdipAte satyAtmakAryAkara NAtkuto'syAtmeti pAThAntaraM vA 'se AyavI nANavI' AtmAnaM zvavAdipatanarakSaNadvAreNa vettItyAtmavit, tathA jJAnaMyathAvasthitapadArthaparicchedakaM vettIti jJAnavit, tathA vedyate jIvAdisvarUpam aneneti vedaH - AcArAdyAgamaH taM vettItti vedavit, tathA durgatiprasRtajantu dharaNasvabhAvaM svargApavargamArga dharma vettIti dharmmavit evaM brahma-azeSamalakalaGkavikalaM yogizarmma vetIti brahmavit, yadivA aSTAdazadhA brahmeti, evambhUtazcAsI prakarSeNa jJAyate jJeyaM yaistAni prajJAnAni - matyA Jan Estication Inman For P&P Use Onl ~311~# Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [107], niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zIto03 uddezaka 1 sUtrAMka [107]] dIpa anukrama [111] zrIAcA- dIni tailokN yathAvasthitaM jantulokaM tadAdhAraM vA kSetraM jAnAti-paricchinattItyuktaM bhavati, ya eva zabdAdiviSayasaGgAsya rAvRttiH parihartA sa eva yathAvasthitalokasvarUpaparicchedIti / yazcAnantaraguNopetaH sa kiM vAcya ? ityata Aha-'maNI' tyAdi, (zI0) yo hyAtmavAn jJAnavAn vedavAn dharmavAn brahmavAn prajJAnairvyastaiH samastairvA lokaM jAnAti sa munirvAcyo, manute manyate vA jagatastrikAlAvasthA muniritikRtyA, kiM ca-'dhamma' ityAdi, dharma-cetanAcetanadravyasvabhAvaM zrutacAritrarUpaM // 154 // vA vettIti dharmavit, 'Rjuriti RjoH-jJAnadarzanacAritrAkhyasya mokSamArgasyAnuSThAnAdakuTilo yathAvasthitapadArthasvarUpaparicchedAdvA RjuH sarvopAdhizuddho'vakra itiyAvat / tadevaM dharmaviddajurmuniH kimbhUto bhavatItyAha-AvadR' ityAdi, bhAvAvatoM-janmajarAmaraNarogazokavyasanopanipAtAtmakaH saMsAra iti, uktaM hi-"rAgadveSavazAviddhaM, mithyaadrshn4|| dustaram / janmAvarte jagatkSiptaM, pramAdAbrAmyate bhRzam // 1 // " bhAvanoto'pi zabdAdikAmaguNaviSayAbhilASaH, AvadAttazca zrotazcAvartazrotasI tayo rAgadveSAbhyAM sambandhaH-saGgastamabhijAnAti-Abhimukhyena paricchinatti-yathA'yaM saGgaH AvartazrotasoH kAraNaM, jAnAnazca paramArthataH ko'bhidhIyate?, yo'nartha jJAtvA pariharati, tatazcAyamarthaH-saMsArazrotAsaGga rAgadveSAtmakaM jJAtvA yaH pariharati sa eva AvartasrotasoH saGgasyAbhijJAtA // suptajAyatAM dopaguNaparicchedI ke guNabhavAmuyAdityAha sIusiNaccAI se niggaMthe arairaisahe, pharusayaM no veei, jAgara verovarae, vIre evaM dukkhA pamukkhasi, jarAmacuvasovaNie nare sayayaM mUDhe dhamma nAbhijANai (sU0108) // 154 // wwwratnam.org ~312~# Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [108] dIpa anukrama [112] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [108], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sabAhyAbhyantaragrantharahitaH san zItoSNatyAgI sukhaduHkhAnabhilASukaH zItoSNarUpau vA parIpahAvatisahamAna: saMyamAsaMyama ratyaratisahaH san paruSatAM - karkazatAM pIDAkAritAM parISahANAmupasargANAM vA karmakSapaNAyodyataH sAhAyyaM manyamAno 'no vetti' na tAn pIDAkAritvena gRhNAtItyuktaM bhavati, yadivA saMyamasya tapaso vA paruSatAM zarIrapIDotpAdanAt karmmale pApanayanAdvA saMsArodvignamanA mumukSurnirAbAdhasukhonmukho 'na vetti' na saMyamatapasI pIDAkAritvena gRhNAtItiyAvat / kiM ca - 'jAgara' ityAdi, asaMyamanidrApagamAjjAgatati jAgaraH, abhimAnasamuttho'marSAvezaH parApakArAdhyavasAyo vairaM tasmAduparato vairoparato, jAgarazcAsau vairoparatazceti vigRhya karmmadhArayaH, ka evambhUto- 'vIraH' karmmApanayanazaktyupetaH, evambhUtazca tvaM vIra! AtmAnaM paraM vA duHkhAduHkhakAraNAdvA karmmaNaH pramokSyasIti / yazca yathoktAdviparItaH AvarttazrotasoH saGgamupagato'jAgaraH sa kimApnuyAdityAha - jarA ca mRtyuzca tAbhyAmAtmavazamupanIto 'naraH' prANI 'satatam' anavarataM 'mUDho' mahAmohamohitamatirddharma-svargApavargamArga nAbhijAnIte - nAvagacchati, tat saMsAre sthAnameva nAsti yatra jarAmRtyU na staH, devAnAM jarA'bhAva iti cet, na tatrApyupAntyakAle lezyAbalasukhaprabhutvavarNahAnyupapatterastyeva ca teSAmapi jarAsadbhAvaH, uktaM ca- "devA NaM bhaMte! savve samavaNNA ?, no iNaDe samahe, sekeNa NaM bhaMte! evaM 1 devA bhadanta ! sarve samavarNAH, naiSo'rthaH samarthaH, tat kennArthena bhadanta / evamucyate ? gautama! devara dvividhAH pUrvotpannakAca pazcAdupapadmakAca / tatra se pUrvotpanna kAste'vizuddhavarNAH, ye padhAdupamAste vizuddhavarNAH Etication matinal For Pantry Use Only ~313~# www.india.org Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [108 ] dIpa anukrama [112] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [108], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- buccai ?, goyamA ! devA duvihA- puvvovavaNNagA ya pacchovavaNNagA ya / tattha NaM je te puccotravaNNagA te NaM avisuddharAGgavRttiH vaNNavarA, jeNaM pacchovavaNNagA te NaM visuddhavaNNayarA" evaM lezyAdyapIti, cyavanakAle tu sarvasyaivaitadbhavati, tadyathA--- (zI0) 5 "mAsyamlAniH kalpavRkSaprakampaH, zrIhInAzo vAsasAM coparAgaH / dainyaM tandrA kAmarAgAGgabhaGgau, dRSTibhrAntirvepathuzcAraOM tizca // 1 // " yatazcaivamataH sarve jarAmRtyuvazopanItamabhisamIkSya kiM kuryAdityAha / / 155 / / 4 pAsiya AurapANe appamatto parivvae, maMtA ya maimaM, pAsa AraMbhajaM dukkhamiNaMti cA, mAI mAI puNai ganbhaM, uvehamANo saharUvesu ujjU mArAbhisaMkI maraNA pamuccaI, appamatto kAmehiM, uvarao pAvakammehiM, vIre Ayagutte kheyanne, je pajja - vAyasatthasta kheyapaNe se asatthassa kheyanne, je asatthassa kheyapaNe se pajjavajjAyasa - tthassa kheyanne, akrammassa vavahAro na vijjai, kammuNA uvAhI jAyai, kammaM ca paDihAe (sU0 109 ) sa hi bhAvajAgarastaistairbhAvasvApajanitaiH zArIramAnasairduHkherAturAn kiMkarttavyatAmUDhAn duHkhasAgarAvagADhAn prANAnabhedopacArAt prANino 'dRSTvA' jJAtvA'pramattaH parivrajed - udyuktaH san saMyamAnuSThAnaM vidadhyAt / amitra --'maMtA' i Jan Estication matinal For Parts Only ~314~# zIto0 3 uddezakA 1 // 155 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [109 ] dIpa anukrama [113] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [109], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tyAdi, he matiman ! - sazrutika ! bhAvasudhAturAn pazya, matvA caitajAgratsuptaguNadoSApAdanaM mA svApamatiM kuru, kiM ca- 'AraMbhaja' mityAdi, ArambhaH sAvayakriyAnuSThAnaM tasmAjjAtamArambhajaM, kiM tad ?-duHkhaM tatkAraNaM vA karma 'ida' miti pratyakSagocarApannamazeSArambhapravRttaprANigaNAnubhUyamAnamityetat 'jJAtvA' paricchidya nirArambho bhUtvA''tmahite jAgRhi / yastu viSayakapAyAcchAdita cetA bhAvazAyI sa kimApnuyAdityAha - 'mAI' ityAdi, madhyagrahaNAccAdyantayorgrahaNaM, | tena krodhAdikaSAyavAn madyAdipramAdavAnnArakaduHkhamanubhUya punastiryakSu garbhamupaiti / yastvakaSAyI pramAdarahitaH sa kimbhUto bhavatItyAha - 'ubeha' ityAdi, bahuvacananirdezAdAdyartho gamyate, zabdarUpAdiSu yau rAgadveSau tAvupekSamANaH - akurvan Rjurbhavati-yatirbhavati, yatireva paramArthata RjuH, aparastvanyathAbhUtaH khyAdipadArthAnyathAgrahaNAdvakraH, kiM ca sa RjuH | zabdAdInupekSamANo maraNaM mArastadabhizaGkI- maraNAdudvijaMstatkaroti yena maraNAt pramucyate / kiM tatkarotItyAha - 'appamatta' ityAdi, kAmairyaH pramAdastatrApramatto bhavet / kazcApramattaH syAd ?, ya kAmArambhakebhyaH pApebhya uparato bhavatIti darzayati - 'ubarao' ityAdi, uparato manovAkkAyaiH kutaH ? - pApopAdAnakarmabhyaH ko'sau ? - vIraH kimbhUto ? - guptAtmA, kazca gupto bhavati ?, yaH khedajJo, yazca khedajJaH sa kaM guNamavApnuyAdityAha--'je pajjava' ityAdi, zabdAdInAM viSayANAM paryavA:-- vizeSAsteSu tannimittaM jAtaM zastraM paryavajAtazastraM - zabdAdivizeSopAdAnAya yatprANyupaghAtakAryanuSThAnaM tatparyavajAta zastraM tasya paryavajAtazatrasya yaH khedajJo- nipuNaH so'zastrasya - niravadyAnuSThAnarUpasya saMyamasya khedajJo, yazvAzastrasya saMyamasya khedajJaH sa paryavajAtazastrasya svedajJaH, idamuktaM bhavati yaH zabdAdiparyAyAniSTAniSTAtmakAn tatprAptiparihArAnuSThAnaM ca Jan Estication Intemational For Parts Only ~315~# Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [109 ] dIpa anukrama [113] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 156 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [109], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zastrabhUtaM vetti so'nupaghAtakatvAtsaMyamamapyazastra bhUtamAtmaparopakAriNaM vetti, zastrAstre ca jAnAnastatprAptiparihArau vidhatte, etatphalatvAt jJAnasyeti yadivA zabdAdiparyAyebhya stajanita rAgadveSaparyAyebhyo vA jAtaM yajjJAnAvaraNIyAdi | karma tasya yacchastraM dAhakatvAt tapastasya yaH khedajJaH tajjJAnAnuSThAnataH so'zastrasya saMyamasyApi khedajJaH pUrvoktAdeva hetoH, hetuhetumadbhAvAcca yo'zastrasya khedajJaH sa paryavajAtazastrasyApi khedaza iti, tasya ca saMyamatapaHkhedajJasyAsravaniro dhAdanAdibhavopAttakarmmakSayaH / karmakSayAcca yadbhavati tadapyatidizati - 'akammassa' ityAdi, na vidyate karmmASTaprakAratamasyetya karmmA tasya 'vyavahAro na vidyate' nAsau nArakatiryagnarAmaraparyApta kAparyApta kabAlakumArAdisaMsArivyapadezabhAgU bhavati / yazca sakarmmA sa nArakAdivyapadezena vyapadizyata ityAha- 'kammuNA' ityAdi, upAdhIyate vyapadizyate yenetyupAdhiH- vizeSaNaM sa upAdhiH karmmaNA - jJAnAvaraNIyAdinA jAyate, tadyathA-matizrutAvadhimanaHparyAyavAn mandamatistIkSNo vetyAdi, cakSurdarzanI acakSurdarzanI nidrAlurityAdi, sukhI duHkhI veti, mithyAdRSTiH samyagmithyAdRSTiH strI pumAnnapuMsakaH kaSAyItyAdi, sopakramAyuSko nirupakramAyuSko'lpAyurityAdi, nArakaH tiryagyonika ekendriyo dvIndriyaH paryAtako'paryAptakaH subhago durbhaga ityAdi, uccairgotro nIcairgotro veti, kRpaNastyAgI nirupabhogo nirvIryaH ityevaM karmaNA saMsArI vyapadizyate / yadi nAmaivaM tataH kiM karttavyamityAha - 'kammaM ca ityAdi, karmma-jJAnAvaraNIyAdi tatpratyupekSya bandhaM vA prakRtisthityanubhAvapradezAtmakaM paryAlocya tatsattAvipAkApannAMzca prANino yathA bhAvanidrayA zerate tathA'vagamyAkarmmatopAye bhAvajAgaraNe yatitavyamiti, tadabhAvazcAnena prakrameNa bhavati, tadyathA - aSTavidhasatkarmApUrvAdikaraNakSa Jan Estication Intel For Pantry O ~316~# zIto0 3 uddezakaH 1 // 156 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [109], niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata 16 sUtrAMka [109]] --26% ApakaneNiprakrameNa mohanIyakSayaM vidhAyAntarmuhUrttamajaghanyotkRSTaM kAlaM saptavidhasatkarmA, sataH zeSaghAtitraye kSINe caturvidhabhavopagrAhisarakA jaghanyato'ntarmuharttamutkRSTato dezAnAM pUrvakoTiM yAvat, punarUda paJcAsvAkSarogiraNakAlIyAM zaile-IA zyavasthAmanubhUSAkA bhavati / sAmpratamuttaraprakRtInAM sadasatkarmatAvidhAnamucyate-tatra jnyaanaavrnniiyaantraayyoH| pratyekamupAtapazabhedayozcaturdazasvapi jIvasthAnakeSu guNasthAnakeSu ca mithyAdRSTerArabhya kevaliguNasthAnAdArato'paravika-11 lpAbhAvAt pnycvidhstkrmaataa| darzanAvaraNasya trINi satkarmatAsthAnAni, tadyathA-navavidha nidrApaJcakadarzanacatuSTayasamanvayAd etat sarvajIvasthAnAnuyAyi, guNasthAneSvaSyanivRttivAdarakAlasakhyeyabhAgAn yAvat 1, tataH katicitsaDkhyeyabhAgAvasAne styAnarddhitrayakSayAt paTsatkarmatAsthAnaM 2, tataH kSINakapAyadvicaramasamaye nidrApracalAdvayakSayAccatuHsatkarmatAsthAnaM, tasyApi kSayaH kSINakaSAyakAlAnta iti 3 / vedanIyasya dve satkarmatAsthAne, tadyathA-ddhe api sAtAsAte ityekaM, anyatarodayArUDhazailezyavasthetaradvicaramakSaNakSaye sati sAtamasAtaM vA kamrmeti dvitIyaM / / mohanIyasya pazcadaza satkarmatAsthAnAni, tadyathA-poDaza kaSAyA nava nokaSAyA darzanatraye sati samyagdRSTeraSTAviMzatiH 1, samyaktvolane sambagUmithyAdRSTeH saptaviMzatiH2, darzanadvayohalane'nAdimidhyAdRSTervA paDriMzatiH 3, samyagdRSTaraSTAviMzatisatka rmANo'nansAnuSan yuddhalane kSapaNe vA caturviMzatiH 4, mithyAtvakSaye trayoviMzatiH 5, samyagmithyAtvakSaye dvAviMzatiH 6 kAkSAyikasamyagdRSTerekaviMzatiH 7, apratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNakSaye trayodaza 8, anyataravedakSaye dvAdaza 9, dvitIyaveda ye satyekAdaza 10, hAsyAdiSaTkSaye pazca 11, puvedAbhAve catvAri 12, sajjavalanakrodhakSaye vayaH 13, mAnakSaye dvau 14, dIpa anukrama [113] - - 4 - - wwwandltimaryam ~317~# Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [109 ] dIpa anukrama [113] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) / / 157 / / "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [109], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mAyAkSaye satyeko lobhaH 15, tatkSaye ca mohanIyAsatteti / AyuSo dve satkarmmatAsthAne sAmAnyena, tadyathA-parabhavAyuSkabandhottarakAlamAyuSkadvayamekaM 1, dvitIyaM tu tadvandhAbhAva iti / nAmno dvAdaza satkarmmatAsthAnAni, tadyathA-trinavatiH 1 dvinavatiH 2 ekonanavatiH 3 aSTAzItiH 4 SaDazItiH 5 azItiH 6 ekonAzItiH 7 aSTasaptatiH 8 paTsatatiH 9 pazcasaptatiH 10 nava 11 aSTau 12 ceti, tatra trinavatiH gatayazcatasraH 4 paJca jAtayaH 5 paJca zarIrANi 5 pazca saGghAtAH 5 bandhanAni paJca 5 saMsthAnAni SaT 6 aGgopAGgatrayaM 3 saMhananAni paTU 6 varNapaJcakaM 5 gandhadvayaM 2 rasAH paca 5 aSTau sparzA 8 AnupUrvIcatuSTayaM 4 agurulaghUpaghAtaparAghAtocchrAsAtapodyotAH SaT 6 prazaste tara vihAyogatidvayaM 2 pratyekazarIra trasa zubhasubhagasusvarasUkSmaparyAptakasthirAdeyayazAMsi setarANIti viMzatiH 20 nirmANa tIrthakaratvamityevaM sarvasamudAye trinavatirbhavati 93, tIrthakaranAmAbhAve dvinavatiH 92, trinavaterAhArakazarIrasaGghAtabandhanAGgopAGga catuSTayAbhAve satyekonanavatiH 89, tato'pi tIrthakaranAmAbhAve'STAzItiH 88, devagatitadAnupUrvIdvayodbalane SaDazItiH 86, yadivA azItisatkarmaNo narakagatiprAyogyaM banataH taGgatyAnupUrvIdvaya vaikriyacatuSkavandhakasya paDazItiH devagatiprAyogyabandhakasya veti tato narakagatyAnupUrvIdvayavaikriyacatuSTayodvane'zItiH 80, punarmanuSyagatyAnupUrvIdvayoddalane'STasasatiH 78, etAnyakSapakANAM satkarmmatAsthAnAni / kSapakazreNyantargatAnAM tu procyante, tadyathA-trinavaterna ra katiryaggatitadAnupUrvIdvayaika dvitricaturindriyajAtyAtapodyotasthAvarasUkSma sAdhAraNarUpairnarakatiryaggatiprAyogyaikhayo dazabhiH karmabhiH kSa| pitairazItirbhavati, dvinavatestvebhistrayodazabhiH kSapitaireko nAzItiH, yA'sAvAhArakacatuSTayApagamenai konanavatiH saJjAtA Etication matinal For Party Use Onl ~318~# zIto0 3 uddezakaH 1 // 157 // Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [109 ] dIpa anukrama [113] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], mUlaM [109], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tatastrayodazanAni kSapite SaTsaptatirbhavati, tIrthakaranAmAbhAvApAditA'STAzItiH, aSTAzItestrayodazanAmAbhAve paJcasatatiH, tatrAzIteH SaTsaptatervA tIrthakara kevalizailezyApanadvicaramasamaye tIrthakaranAmnaH prakSepAt vedyamAnanava karmmaprakRtivyudAsena kSayamupagate zeSanAmni antyasamaye navasatkarmmatAsthAnaM, tAzca vedyamAnA navemAH, tadyathA manujagati 1 pazcendriyajAti 2 trasa 3 bAdara 4 paryAptaka 5 subhagAdeya 6-7 yazaHkIrtti 8 tIrthakararUpAH 9, etA eva zailezyantyasamaye sattAM vizvati, zeSAstu ekasaptatiH saptaSaSTirvA dvicaramasamaye kSayamupayAnti etA eva nava atIrthakara kevalinastIrthakara - nAmarahitA aSTau bhavanti, ato'ntya samaye'STasatkarmmatAsthAnamiti / sAmAnyena gotrasya dve satkarmmatAsthAne, tadyathAuccanIcagotrasadbhAve satyekaM satkarmmatAsthAnaM, tejovAyUccairgotrodbalane kAlaMkalIbhAvAvasthAyAM nIcairgotra satkarmmateti dvitIyaM yadivA ayogidvicaramasamaye nIcaigoMdrakSaye satyuccai gotrasatkarmmatA, evaM dvirUpagotrAvasthAne satyekaM satkarmmatAsthAnamanyataragotrasadbhAve sati dvitIyamityevaM karmma pratyupekSya tatsattApagamAya yatinA yatitavyamiti / kiM ca Etication mainl kammamUlaM ca jaM chaNaM, paDilehiya savvaM samAyAya dohiM aMtehiM adissamANe taM parinnAya mehAvI viittA logaM vaMtA logasannaM se mehAvI parikkamijAsi ( sU0 110 ) timi // zItoSNIyodezaH 1 // karmaNo mUla kAraNaM mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAH, caH samuccaye, karmamUlaM ca pratyupekSya 'yatkSaNa' miti 'kSaNu For Party Use Onl ~319~# www.andrary.org Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [110], niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata rAGgavRttiH sUtrAMka [110] 4 dIpa zrIAcAhiMsAyA~' kSaNanaM-hiMsanaM yatkimapi prANyupaghAtakAri tat karmamUlatayA pratyupekSya parityajet, pAThAntaraM vA 'kammamAhUya|| zIto03 &Aja charNa' ya upAdAnakSaNo'sya karmaNaH tarakSaNaM kAhaya-karmopAdAya tatkSaNameva nivRtti kuryod, idamuktaM bhavati-a-IAL (sI.) jJAnapramAdAdinA yasminneva kSaNe karmahetukamanuSyAnaM kuryAttasminneva kSaNe labdhacetAH tadupAdAnahetonivRtti vidadhyAditi, uddezakaH 2 punarapyupadezadAnAyAha-'paDilehia' ityAdi, 'pratyupekSya' pUrvoktaM karma tadvipakSamupadezaM ca sarva 'samAdAya' gRhItvA // 158 // antahetutvAdantau rAgadveSI tAbhyAM sahAdRzyamAnaH tAbhyAmanapadizyamAno vA tatkarma tadupAdAnaM vA rAgAdikaM jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA pariharediti, rAgAdimohitaM lokaM viSayakaSAyalokaM vA jJAtvA vAntvA ca 'lokasaMjJA | viSayapipAsAsaMjJitAM dhanAyAgrahagraharUpAM vA 'sa' medhAvI maryAdAvyavasthitaH san 'parAkameta' saMyamAnuSThAne udyukto| bhavet viSayapipAsAmariSadurga vA'STaprakAraM vA karmAvaSTabhyAd / itiH parisamAptI bravImIti pUrvavat / iti zItoSNIyAdhyayanaprathamoddezakaTIkA smaaptaa|| -- - ecodin7- uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, pUrvodezake bhAvasuptAH pradarzitAH, iha tu| teSAM svApaviSAkaphalamasAtamucyate ityanena sambandhenAyAtasyAsya sUtrAnugame sUtramucArayitavyaM, saccedamjAiM ca buddhiM ca iha'ja ! pAse, bhUehiM jANe paDileha sAyaM / tamhA'tivije paramaMti // // 158 // NaccA, saMmattadaMsI na karei pAvaM // 1 // 8-0 5% anukrama [114] 9 wataneltmanam tRtIya-adhyayane dvitIya-uddezaka: 'duHkhAnubhava' ArabdhaH, ~320~# Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [110...], niyukti : [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata ||1|| dIpa anukrama [115]] jAti:-prasUtiH bAlakumArayauvanavRddhAvasthAvasAnA vRddhiH 'iha' manuSyaloke saMsAre yA avaiva kAukSepamantareNa, jAtiM ca vRddhiM ca pazya' avalokaya, idamuktaM bhavati-jAyamAnasya yaduHkhaM vRddhAvasthAyAM ca yacchArIramAnasamutpadyate tadvivekacakSuSA pazya, uktaM ca-"jAyamANassa jaM dukkhaM, maramANassa jaMtuNo / teNa dukkheNa saMtatto, na sarai jAimappaNo // 1 // virasarasiyaM rasaMto to so joNImuhAu niSphiDai / mAUe appaNo'via veaNamaulaM jaNemANo // 2 // " tathA--'hINabhiSNasaro dINo, viSarIgo vicittao / dubalo dukkhio vasai, saMpatto carimaM dasa // 3 // ityAdi, athavA Arya ityAmantraNaM bhagavAn gautamamAmantrayati, iha Arya ! jAtiM vRddhiM ca tatkAraNaM karma kAryaM ca duHkhaM pazya, dRSTvA'vayuddhapasva, yathA ca jAtyAdikaM na syAt tathA vidhatsva / kiM cAparaM-'bhUehi mityAdi, bhUtAni-caturdazabhUtagrAmAstaiH samamAtmanaH sAta-mukhaM 'pratyupekSya' paryAlocya jAnIhi, tathAhi-yathA tvaM sukhapriya evamanye'pIti, yathA ca tvaM duHkhadviDevamanye'pi jantavaH, evaM matvA'nyepAmasAtosAdanaM na vidadhyAH, evaM ca janmAdiduHkhaM na prApsyasIti, uktaM ca "yatheSTaviSayAH sAtamaniSTA itarattava / anyatrApi viditvaivaM, na kuryAdapriyaM jane // 1 // " yayevaM tataH kimityAha-'tamhA' ityAdi, 'tasmAd' jAtivRddhisukhaduHkhadarzanAdatIya vidyA-tazvaparicchetrI yasyAsAvatividyaH sa AyamAnamA yadu migamAgamA jantoH / na husena cato ga sarati jAtimAtmanaH ||1||nirsrcitN rasan, tataH bonimukhA, nirArati / mAturAtmano'pi ca vedanAmatula janayan // 1 // hInabhinakharo dIno viparIto vicittakaH / dubalo duHkhito pasati saMtrAptaH paramA dazAma // 3 // ~ 321~# Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + Aga "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [110/gAthA-1], niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zIto03 uddezakA zA dIpa anukrama [115]] zrIAcA--'parama' mokSa jJAnAdikaM vA tanmArga jJAtvA samyaktvadarzI san pApaM na karoti, sAvadyamanuSThAnaM na vidadhAtItyuktaM bhavati / pApasya ca mUlaM snehapAzAstadapanodArthamAha(zI0) ummuMca pAsa iha maccipahi, AraMbhajIvI ubhayANupassI / kAmesu giddhA nicayaM k||159|| raMti, saMsiccamANA puNariti gambhaM // 2 // 'iha' manuSyaloke caturvidhakaSAyaviSayavimokSakSamAdhAre mattyaiH sArddha dravyabhAvabhedabhinnaM pAzamut-prAbalyena 'muncha' apA|kuru, sa hi kAmabhogalAlasastadAdAnahetohisAdIni pApAnyArabhate ato'padizyate-'AraMbha' ityAdi, ArambheNa jIvituM zIlamasyetyArambhajIvI-mahArambhaparigrahaparikalpitajIvanopAyaH ubhayaM-zArIramAnasamaihikAmuSmika vA draSTuM zIla-| masyeti sa tathA, kiM ca-'kAmesu' ityAdi, kAmA-icchAmadanarUpAsteSu gRddhA:-adhyupapannA nicayaM-karmopacayaM | kurvanti / yadi nAmaivaM tataH kimityAha-saMsica' ityAdi, tena kAmopAdAnajanitena karmaNA 'saMsicyamAnA' ApUryamANA garbhAdgarbhAntaramupayAnti, saMsAracakavAle'raghaTTaghaTIyantranyAyena paryaTante, Asata ityuktaM bhavati / tadevamanibhRtAtmA kiMbhUto bhavatItyAhaavi se hAsamAsaja, haMtA naMdIti mnnii| alaM bAlassa saMgaNa, varaM baDhai appnno||3|| G hIbhayAdinimittazcetoviplavo hAsastamAsAdya-aGgIkRtya 'sa' kAmagRnuhatvA'pi prANino 'nandIti krIDeti manyate, // 159 // wwjanditaram ~322~# Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata ||3|| dIpa anukrama [117] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [ 110 / gAthA - 3 ], niryukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vadati ca mahAmohAvRto'zubhAdhyavasAyo yathA ete pazavo mRgayArtha sRSTAH, mRgayA ca sukhinAM krIDAye bhavati, ityevaM mRSAvAdAdattAdAnAdiSvapyAyojyaM / yadi nAmaivaM tataH kimityAha - 'ala' mityAdi, alaM-paryAptaM bAlasya - ajJasya yaH prANAtipAtAdirUpaH saGgo viSayakaSAyAdimayo vA tenAlaM, bAlasya hAsyAdisaGgenAlaM kimiti ved ?, ucyate, 'bera'mityAdi, puruSAdivadhasamutthaM vairaM tadvAlaH saGgAnuSaGgI sannAtmano varddhayati, tadyathA-guNasenena hAsyAnuSaGgAdagnizamrmANaM nAnAvidhairupAyairupahasatA navabhavAnuSaGgi vairaM varddhitaM evamanyatrApi viSayasaGgAdAvAyojyaM // yatazcaivamataH kimityAha tamhAtivijjo paramaMti NaccA, AyaMkadaMsI na karei pAvaM / aggaM ca mUlaM ca vigiMca dhIre, palicchidiyA NaM nikammadaMsI // 4 // yasmAdvAlasaGgino vairaM varddhate tasmAdatividvAn paramaM mokSapadaM sarvasaMvararUpaM cAritraM vA samyagjJAnaM samyagdarzanaM vA, etatparamiti jJAtvA kiM karotItyAha - 'AyaMke'tyAdi, AtaGko- narakAdiduHkhaM tadraSTuM zIlamasyetyAtaGkadaza sa 'pApa' pApAnubandhi karma na karoti, upalakSaNArthatvAnna kArayati nAnumanyate / punarapyupadezadAnAyAha - 'aggaM ca' ityAdi, ayaMbhavopagrAhikarmmacatuSTayaM mUlaM-ghAtikarmmacatuSTayaM, yadivA mohanIyaM mUlaM zeSANi svayaM, yadivA midhyAtvaM mUlaM zeSaM svayaM tadevaM sarvamayaM mUlaM ca 'vigiMca' iti tyajApanaya pRthakkaru, tadanenedamuktaM bhavati na karmmaNaH paugalikasyAtyantikaH kSayaH, api tvAtmanaH pRthakkaraNaM, kathaM mohanIyasya mithyAtvasya vA mUlatvam? iti cet, tadvazAccheSaprakRtibandho yataH, Jan Estication Intemational For Par at Use Only ~323~# Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [110/gAthA-4],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA-uca-"na mohamativRttya bandha uditastvayA karmaNAM, na caikavidhavandhanaM prakRtibandhavibhayo mahAn / anAdibhavahetureSa zIto03 rAvRtti na ca badhyate nAsakRttvayA'tikuTilA gatiH kuzala! karmaNAM darzitA // 1 // " tathA cAgama:-"kahaNNaM bhaMte ! jIvA aha (zI0) uddezakA 2 ||8| kammapagaDIo baMdhaMti !, goyamA! NANAvaraNijassa udaeNaM darisaNAvaraNija kamma niyacchada, darisaNAvaraNijjassa ka-18 // 10 // |mmassa udaeNaM dasaNamohaNIya kamma niyacchai, dasaNamohaNijassa kammassa udaeNaM micchattaM niyacchai, micchatteNaM udi NNeNaM evaM khalu jIve aDhakammapagaDIo baMdhaI", kSayo'pi mohanIyakSayAvinAbhAvI, uktaM ca-"nAyagaMmi hate saMte, jahA seNA viNassaI / evaM kammA viNassaMti, mohaNije khayaM gae // 1 // " ityAdi, athavA mUlam-asaMyamaH karma vA, |agra-saMyamatapasI mokSo vA te mUlAne 'dhIraH' akSobhyo dhIvirAjito vA vivekena duHkhasukhakAraNatayA'vadhAraya / kiM| ca-palicchidiyA NamityAdi, tapaHsaMyamAbhyAM rAgAdIni bandhanAni tatkAryANi vA karmANi chittvA niSkarmadIM | bhavati, niSkarmANamAtmAnaM pazyati tacchIlaca niSkarmatvAdvA apagatAvaraNaH sarvadarzI sarvajJAnI ca bhavati // yazca ni-II karmadIM bhavati so'paraM kimApnuyAdityAha dIpa anukrama [118] N 1 kathaM bhadanta ! jInA aSTa karmaprakRtInanti !, gautama! jJAnAvaraNIyasyodayena darzanAvaraNIyaM karma vAnti, darzanAvaraNIyastha karmaNa udayena darzanamohanIya RE: 160 // karma bananti, darzanamohanIyasya karmaNa udayena bhidhyAtvaM bAnti, mithyAtvenoditenaivaM khalajIcA a karmaprakRtI zAnti // 2 nAyake hate sati yathA senA vinazyati / evaM karmANi vinazyanti mohanIye kSayaM gate // 1 // wwwandltimaryam ~ 324~# Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [111],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: / prata sUtrAMka * [111] * esa maraNA pamuccai, se hu diTThabhae muNI, logaMsi paramadaMsI vivittajIvI uvasaMte samie sahie sayA jae kAlakhI parivae, bahuM ca khalu pAvaM kammaM pagaDaM (sU0 111) 'eSa' ityanantarokto mUlAgrarecako niSkarmadazI maraNAd-AyuHkSayalakSaNAt mucyate, AyuSo bandhanAbhAvAd, yadivA AjavaMjavIbhAvAdAvIcImaraNAdvA sarva eva saMsAro maraNaM tasmAtpramucyate / yazcaivaM sa kimbhUto bhavatItyAha-'se dAhu' ityAdi, 'saH' anantarokto muniSTaM saMsArAjaya saptaprakAraM vA yena sa tathA, huravadhAraNe dRSTabhaya eva / kiM ca|'loyaMsi' ityAdi, loke dravyAdhAre caturdazabhUtagrAmAtmake yA paramo-mokSastatkAraNaM vA saMyamaH taM draSTuM zIlamasyeti paramadarzI, tathA 'viviktaM' strIpazupaNDakasamanvitazayyAdirahitaM dravyataH bhAvatastu rAgadveparahitamasaikliSTaM jIvituM zIlamasyeti viviktajIvI, yazcaivambhUtaH sa indriyanondriyopazamAdupazAnto, yazcopazAntaH sa paJcabhiH samitibhiH samyagvA ito-gato mokSamArge samitaH, yazcaivaM sa jJAnAdibhiH sahitaH-samanvito, yazca jJAnAdisahitaH sa sadA yataHapramAdI / kimavadhizvAyamanantaroko guNopanyAsa ityAha-'kAla' ityAdi, kAlo-mRtyukAlastamAkAtituM zI-1 lamasyeti kAlAkAlI sa evambhUtaH pariH-samantAtbajeparivrajet , yAvatsoyAgataM paNDitamaraNaM tAvadAkADamANo viviktajIvitvAdiguNopetaH saMyamAnuSThAnamArge pariSvakediti / syAdetat-kimarthaM evaM kriyate? ityAha-mUlottaraprakRtibhedabhinna prakRtisthityanubhAvapradezabandhAtmaka bandhodayasatkarmatAvyavasthAmayaM tathA baddhaspRSTanidhattanikAcitAvasthA dIpa anukrama [119] ** * * wwwsaneitnam.org ~325~# Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [119] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [111], niryukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH (zI0) : // 161 // gataM karma taca na isIyasA kAlena kSayamupayAtItyataH kAlAkAGgItyuktaM tatra bandhasthAnApekSayA tAvanmUlottaraprakRtInA bahutvaM pradarzyate, tadyathA - sarvamUlaprakRtIrvato'ntamuhUrttaM yAvadaSTavidhaM AyuSkavarja saptavidhaM tajjaghanyenAntarmuhUrttamutkRSTatastadrahitAni trayastriMzatsAgaropamANi pUrvakoditribhAgAbhyadhikAni, sUkSmasaMparAyasya mohanIyabandho parame AyuSkabandhAbhAvAt SaDidham, etacca jaghanyataH sAmayikamutkRSTatastvantarmuhUrttamiti, tathopazAntakSINamohasayogikevalinAM saptavidhabandhoparame sAtamekaM banatAmekavidhaM bandhasthAnaM, tacca jaghanyena sAmayikamutkaSTato dezonapUrvakoTikAlIyaM / idAnImuttaraprakRtibandhasthAnAnyabhidhIyante tatra jJAnAvaraNAntarAyayoH paJcabhedayorapyekameva dhruvavandhitvAdvandhasthAnaM, darzanAvaraNIyasya trINi bandhasthAnAni - nidrApaJcakadarzanacatuSTayasa mantrayAd dhruvabandhitvAnnavavidhaM 1, tataH styAnarddhitrikasyAnantAnubandhibhiH saha bandhoparame SaDvidhaM 2, apUrvakaraNasaGkhyeyabhAge nidrApracalayorbandhoparame catuvidhaM bandhasthAnaM 3 | vedanIyasyaikameva bandhasthAnaM-sAtamasAtaM vA vanataH, ubhayorapi yaugapadyena virodhitayA bandhAbhA vAt / mohanIyabandhasthAnAni daza, tadyathA- dvAviMzatiH - mithyAtvaM 1 SoDaza kapAyA 17 anyataravedo 18 hAsyaratiyugmAratizokayugmayoranyatara 20 ayaM 21 jugupsA 22 ceti 1, mithyAtvabandhoparame sAsvAdanasya saMvaikaviMzatiH 2, saiva samyagUmidhyAdRSTera viratasamyagdRSTervA anantAnubandhyabhAve saptadazavidhaM bandhasthAnaM 3, tadeva dezaviratasyApratyAkhyAnavandhAbhAve trayodazavidhaM 4, tadeva pramattApramattApUrvakaraNAnAM yatInAM pratyAkhyAnAvaraNavandhAbhAvAnnavavidhaM 5, etadeva hAsyAdiyugmasya bhayajugupsayozcApUrvakaraNa caramasamaye bandhoparamAtpaJcavidhaM 6, tato'nivRttikaraNasaGkhyeya bhAgAvasAne puMve 1 Jan Estication Infomational For Party at Use Only ~326 ~# zIto0 3 uddezakaH 2 // 161 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [119] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [111],niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH davandhoparamAccaturvidhaM 7, tato'pi tasminneva saGkhyeyabhAge kSayamupagacchati sati krodhamAnamAyA lobhasavanAnAM krameNa bandhoparamAtrividhaM 8 dvividha 9 mekavidhaM 10 ceti, tasyApyanivRttikaraNacaramasamaye bandhoparamAnmohanIyasyAvandhakaH / AyuSaH sAmAnyenaikavidhaM bandhasthAnaM caturNAmanyatarat, dvyAderyaugapadyena vandhAbhAvo virodhAditi / nAmnosat bandhasthAnAni tadyathA - trayoviMzatistiryaggatiprAyogyaM vanatastiryaggatirekendriyajAti raudArika taijasakArmmaNAni huNDa saMsthAnaM varNagandharasasparzAstiryaggatiprAyogyAnupUrvI agurulaghUpaghAtaM sthAvaraM bAdarasUkSmayoranyataradaparyAptakaM pratyekasAdhAraNayoranyatarat asthiraM azubhaM durbhagaM anAdeyaM ayazaHkIrttirnirmANamiti, iyamekendriyAparyAptakaprAyogyaM banato mithyAdRSTerbhavati 1, iyameva parAghAtocchrAsa sahitA paJcaviMzatiH, navaramaparyAptakasthAne paryAptakameva vAcyaM 2, iyameva cAtapodyotAnyatarasamanvitA paviMzatiH, navaraM vAdarapratyeke evaM vAcye 2 tathA devagatiprAyogyaM banato'STAviMzatiH, tathAhi - devagatiH 1 paJcendriyajAtiH 2 vaikriya 3 taijasa 4 kArmmaNAni 5 zarIrANi samacaturasraM 6 aGgopA 7 varNAdicatuSTayaM 11 AnupUrvI 12 agurulaghu 13 paghAta 14 parAghAta 15 ucchAsAH 16 prazasta vihAyogatiH 17trasaM 18 bAda 19 paryAptaka 20 pratyeka 21 sthirAMsthirayoranyatarat 22 zubhAzubhayoranyatarat 23 subhagaM 24 mukharaM 25 | AdeyaM 26 yazaH kIrttyayazaH kI yoranyatarat 27 nirmANamiti 28, eSaiva tIrthakaranAmasahitA ekonatriMzat, sAmprataM | triMzat-devagatiH 1 paJcendriyajAtiH 2 vaikriyA 3 hArakA 4 GgopAGga 6 catuSTayaM taijasa 7 kArmmaNe 8 saMsthAnamAdyaM 9 1 sthira, 2 zubhaM Jan Estication Untamal For Pantry Use Only ~327 ~# Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [111] dIpa anukrama [119] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [111],niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- varNAdicatuSkaM 13 AnupUrvI 14 agurulaghu 15 paghAtaM 16 parAghAtaM 17 ucchrAsaM 18 prazastavihAyogatiH 19 saM 20 rAGgavRttiH 6 bAdaraM 21 paryAptakaM 22 pratyekaM 23 sthiraM 24 zubhaM 25 subhagaM 26 susvaraM 27 AdeyaM 28 yazaH kIrtti 29 nirmANa(zI0) 30 miti ca vanata ekaM bandhasthAnaM 6, eSaiva triMzattIrthakaranAmasahitA ekatriMzat 7, eteSAM ca bandhasthAnAnAmekendriyadvIndriyatrIndriyanarakagatyAdibhedena bahuvidhatA karmmagranthAdavaseyA, apUrvakaraNAdiguNasthAnakatraye devagatiprAyogyabandhoparamAdyazaH kIrttimeva vanataH ekavidhaM bandhasthAnamiti 8, tata Urddha nAmno bandhAbhAva iti / gotrasya sAmA* nyenaikaM bandhasthAnaM uccanIcayoranyatarat, yaugapadyenobhayorbandhAbhAvo virodhAditi / tadevaM bandhadvAreNa lezato bahutvamAveditaM karmaNAM tacca bahu karmma prakRtaM vaddhaM prakaTaM vA, tatkAryapradarzanAt khaluzabdo vAkyAlaGkAre'vadhAraNe vA, baheva tatkarmma / yadi nAmaivaM tatastadapanayanArthe kiM karttavyamityAha // 162 // sacaMmi dhi kuvvA, etthovarae mehAvI savvaM pAvaM kammaM josai ( sU0 112 ) sadbhyo hitaH satyaH- saMyamastatra dhRtiM kurudhvaM, satyo vA maunIndrAgamo yathAvasthita vastusvarUpAvirbhAvanAt, tatra bhagavadAjJAyAM dhRtiM kumArgaparityAgena kurudhvamiti, kiM ca - 'etthovarae' ityAdi, 'atra' asmin saMyame bhagavadvacasi vA upasAmIpyena rato-vyavasthito 'medhAvI' tattvadarzI 'sarvam' azeSaM 'pApa' karma saMsArArNavaparibhramaNahetuM jhoSayati-zoSayati kSayaM nayatItiyAvat / ukto'pramAdaH, tatpratyanIkastu pramAdaH tena ca kaSAyAdipramAdena pramattaH kiMguNo bhavatItyAha Etication matinal For Pantry Use Onl ~328~# zIto0 3 uddezakaH 2 // 162 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [113] dIpa anukrama [121] 201% 0%% % % % % % % % "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [113],niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH agacitte khalu ayaM purise, se keyaNaM arihae pUriNNae, se aNNavahAe aNNapariyAare aNNapariggahAe jaNavayavahAe jaNavayapariyAvAe jaNavayapariggahAe (sU0 113) anekAni cittAni kRSivANijyAvalaganAdIni yasyAsAvanekacittaH, khaluravadhAraNe, saMsArasukhAbhilApyanekacitta eva bhavati, 'ayaM puruSa' iti pratyakSagocarIbhUtaH saMsAryapadizyate, atra ca prAgupanyastadadhighaTikayA kapiladaridreNa caM dRSTAnto vAkya iti / yazcAnekacitto bhavati sa kiM kuryAdityAha - 'se keyaNa' mityAdi, dravyaketanaM cAlinI paripU 4 rNakaH samudro veti bhAvaketanaM lobhecchA, tadasAvanekacittaH kenApyabhRtapUrvaM puravitumarhati, arthitayA zakyAzakyavicA| rAkSamo'zakyAnuSThAne'pi pravarttata ityuktaM bhavati, sa ca lobhecchApUraNavyAkulitamatiH kiM kuryAdityAha -- 'se aNNavahAe' ityAdi, sa lobhapUraNapravRtto'nyeSAM prANinAM badhAya bhavati, tathA'nyeSAM zArIramAnasa paritApanAya tathA'nyeSAM dvipadacatuSpadAdInAM parigrahAya, janapade bhavA jAnapadAH kAlapraSTAdayo rAjAdayo vA tadbadhAya, magadhAdijanapadA vA tadvadhAya tathA janapadAnAM lokAnAM parivAdAya-dasyurayaM pizuno vetyevaM marmodghaTTanAya, tathA janapadAnAM - magadhAdInAM parigrahAya prabhavatIti sarvatrAdhyAhAraH // kiM ya ete lobhapravRttA vadhAdikAH kriyAH kurvyanti te tathAbhUtA evAsate utAnyathA'pIti darzayati 'AsevittA etaM (vaM) aTuM iccevege samuTThiyA, tamhA taM ciiyaM no seve, nissAraM pAsiya Jan Estication matinal For Pantry O ~329~# Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [114] dIpa anukrama [122] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [114], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH nANI, ukvAyaM cavaNaM NaccA, aNavaNaM cara mAhaNe, se na chaNena chaNAvae chaNataM nANujANai, niviMda naMdi, arae payAsu, aNomadaMsI, nisaNNe pAvehiM kammehiM (sU0114) // 163 // evam anantaroktamarthamanyavadhaparigrahaparitApanAdikamAsevya 'ityeveti lobhecchApratipUraNAyaiva 'eke' bharatarAjAdayaH 8 'samutthitAH' samyagyogatrikeNotthitAH saMyamAnuSThAnenodyatAstenaiva bhavena siddhimAsAdayanti / saMyamasamutthAnena ca OM samutthAya kAmabhogAn hiMsAdIni cAsravadvArANi hitvA kiM vidheyamityAha -- 'tamhA' yasmAdvAntabhogatayA kRtaprati22 jJastasmAdbhoga lipsutayA taM dvitIyaM mRSAvAdamasaMyamaM vA nAseveta / viSayArthamasaMyamaH sevyate, te ca viSayA niHsArA iti darzayati--' nissAraM ityAdi, sAro hi viSayagaNasya tatprAptau tRptistadabhAvAnniHsArastaM dRSTvA 'jJAnI' tatvavedI na viSayAbhilASaM vidadhyAt / na kevalaM manuSyANAM devAnAmapi viSayasukhAspadamanityaM jIvitamiti ca darzayati- 'ubavAyaM cavaNaM NaccA' upapAtaM janma cyavanaM - pAtastacca jJAtvA na viSayasaGgonmukho bhavediti yato niHsAro viSayagrAmaH | samastaH saMsAro vA sarvANi ca sthAnAnyazAzvatAni tataH kiM karttavyamityAha- 'aNaNNamityAdi, mokSamArgAdanyo'saMyamo nAnyo'nanyaH- jJAnAdikastaM cara 'mAhaNa' iti muniH / kiM ca- 'se na chaNe' ityAdi, sa munirananyasevI prANino na kSaNuyAt na hanyAt nApyaparaM ghAtayet ghAtayantaM na samanujAnIyAt / caturthatrata siddhaye svidamupadizyate-- 'niSida' ityAdi, nirvindastra- jugupsasva viSayajanitAM 'naMdI' pramodaM kimbhUtaH san ? 'prajAsu' strISu arakto - rAgarahito, Jan Estication Intemational For Pantry Use Only ~330 ~# zIto0 3 uddezakaH 2 // 163 // www.india.org Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [114] dIpa anukrama [122] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [114], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhAvayecca yathaite viSayAH kimpAkaphalopamAstra puSI phalanibandhanakaTavaH, atastadarthe parigrahAgrahayogaparAGmukho bhavediti, uttamadharmapAlanArthamAha- 'aNoma' ityAdi, avamaM hInaM mithyAdarzanAviratyAdi tadviparyastamanavamaM tadraSTuM zIlamasye tyanavamadarzI samyadgarzanajJAnacAritravAn, evambhUtaH san prajAnugAM nandi nirvindaskheti saNTaGkaH / yazcAnavamasaMdarzI sa kimbhUto bhavatItyAha - ' nisanna' ityAdi, pApopAdAnebhyaH karmmabhyo niSaNNo-nirviNNaH pApakarmmabhyaH pApakarmmasu vA karttavyeSu nivRtta itiyAvat // kiM ca kohAmA haNiyA ya vIre, lobhassa pAse nirayaM mahaMtaM / tamhA ya vIre viraevahAo, chiMdija soyaM lahubhUyagAmI // 1 // gaMthaM pariNNAya ihaja ! dhIre, soyaM paripaNAya carija daMte / ummaja ladhuM iha mANayehiM, no pANiNaM pANe samArabhijjA // 2 // sittimi / dvitIya uddezakaH 3-2 // krodha AdiryeSAM te krodhAdayaH mIyate - paricchidyate'neneti mAnaM svalakSaNaM anantAnubandhyAdivizeSaH, krodhAdInAM mAnaM krodhAdimAnaM, krodhAdirvA yo mAno-garvaH krodhakAraNastaM hanyAt, ko'sau ? - trIraH, dveSApanodamuktvA rAgApanodArthamAha -- 'lohassa' ityAdi, lobhasyAnantAnubandhyAdezcaturvidhasyApi sthitiM vipAkaM ca pazya sthitirmahatI sUkSmasamparAyAnuyAyitvAd vipAko'pyapratiSThAnAdinarakApattermahAn, yata AgamaH - "macchA maNuA ya sattamaM puDhaviM" te ca mahA Jan Estication Intimational For Pantry Use Only 'kohAimANaM'.... evaM 'graMthaM pariNNAya'.... duve gAthe gAthA krama rahite smpaadite| mayA to ve gAthe krama-yukte kArite | ~331~# Mandinary org Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [114] gAthA - 2 dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], mUlaM [ 114 / gAthA- 2 ], niryukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrI bhAcA rAGgavRttiH (zI0) // 164 // lobhAbhibhUtAH saptamapRthivIbhAjo bhavantIti bhAvArthaH / yadyevaM tataH kiM karttavyamityAha - 'samhA' ityAdi, yasmAllobhAbhibhUtAH prANivadhAdipravRttitayA mahAnarakabhAjo bhavanti, tasmAdvIro lobhaheto:- vadhAdvirataH syAt kiM ca* 'chiMdijja' ityAdi, zokaM bhAvazroto vA chindyAt apanayet kimbhUto ?-laghubhUto mokSaH saMyamo vA taM gantuM zIlamasyeti laghubhUtagAmI, laghubhUtaM vA kAmayituM zIlamasyeti laghubhUtakAmI, punarapyupadezadAnAyAha - 'gantha' mityAdi, 'granthaM' bAhyAbhyantarabhedabhinnaM jJaparijJayA parijJAya ihAcaiva kAlAnatipAtena dhIraH san pratyAkhyAna parijJayA paritya * jet kiM ca 'soya' mityAdi, viSayAbhiSvaGgaH saMsArazrotastat jJAtvA dAnta indriyanoindriyadamena saMyamaM carediti, * kimabhisandhAya saMyamaM caredityAha - 'ummajja uDumityAdi, iha mithyAtvAdi zaivalAcchAdita saMsArahade jIvakacchapaH zru tizraddhAsaMyamayI ryarUpamunmajjanamAsAdya - labdhyA, anyatra sampUrNamokSamArgAsambhavAt mAnuSyeSvityuktaM, ktvApratyayasyottarakriyAsavyapekSatvAduttarakriyAmAha - 'no pANiNa' mityAdi, prANA vidyante yeSAM te prANinasteSAM prANAn pazcendriyatrivi dhabalocchrAsanizvAsAyuSkalakSaNAn 'no samArabhedhAH' na vyaparopayeH, tadupaghAtakAryanuSThAnaM mA kRthA ityuktaM bhavati, itiH parisamAptI, bravImIti pUrvavat / zItoSNIyAdhyayane dvitIyodezakaTIkA samApteti / ukta dvitIyodezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarodezake duHkhaM tatsahanaM ca pratipAditaM na ca tatsahanenaiva saMyamAnuSThAnarahitena pApakarmAkaraNatayA vA zramaNo bhavatItyetat prAguddezArthAdhikAranidiMSTamucyate, tato'nena sambandhenAyA tasyAsyoddeza kasya sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM taccedam Etication Intematinal tRtIya-adhyayane tRtIya- uddezaka : 'akriyA' Arabdha:, For Pantry Use Only ~332~# zIto0 3 uddezakaH 2 / / 164 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [115] dIpa anukrama [125 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], mUlaM [115], niryukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH saMdhi lossa jANittA, Ayao bahiyA pAsa, tamhA na haMtA na vidhAyae, jamiNaM annamannavitigicchAe paDilehAe na karei pArva kammaM, kiM tattha muNI kAraNaM siyA? (sU0 115) tatra sandhirvavyato bhAvatazca tatra dravyataH kuDyAdivivaraM bhAvataH karmmavivaraM tatra darzanamohanIyaM yadudIrNaM tatkSINaM | zeSamupazAntamityayaM samyaktvAvAptilakSaNo bhAvasandhiH, yadivA jJAnAvaraNIyaM viziSTakSAyopazamikabhAvamupagatamityayaM samyagjJAnAvAptilakSaNaH sandhiH, athavA cAritramohanIya kSayopazamAtmakaH sandhistaM jJAtvA na pramAdaH zreyAniti, yathA hi lokasya cArakAdyavaruddhasya kuDyanigaDAdInAM sandhi-chidraM jJAtvopalabhya na pramAdaH zreyAn evaM mumukSorapi karmavivaramAsAdya lavakSaNamapi putrakalatrasaMsArasukhavyAmoho na zreyase bhavatIti yadivA sandhAnaM sandhiH, sa ca bhAvasandhirjJAnadarzanacAritrAdhyavasAyasya kamrmmodayAt kruSyataH punaH sandhAnaM mIlanam, etatkSAyopazamikAdibhAvalokasya vibhaktipariNAmAdvA loke jJAnadarzana cAritrArha bhAvasandhi jJAtvA tadakSuNNapratipAlanAya vidheyamiti, yadivA sandhiH - avasaro dharmAnuSThAnasya taM jJAtvA lokasya - bhUtagrAmasya duHkhotpAdanAnuSThAnaM na kuryAt / sarvatrAtmaupamyaM samAcaredityAha - 'Ayao' ityAdi, yathA hyAtmanaH sukhamiSTamitarattvanyathA tathA bahirapi Atmano vyatirikAnAmapi jantUnAM sukhapriyatvamasukhApriyatvaM ca 'pazya' avadhAraya / tadevamAtmasamatAM sarvaprANinAmavadhArya kiM karttavyamityAha - 'tamhA' ityAdi, yasmAtsarve'pi jantavo duHkhadviSaH sukhalipsa vastasmAtteSAM 'na hantA' na vyApAdakaH syAnnApyaparaistAn jantUn vividhaiH nAnAprakArairupA Jan Estucation Intimatinal For Parts O ~333~# Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [115], niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [115] dIpa anukrama [125] zrIAcA- dAyairyAtayet vidhAtayediti, yadyapi kAMzcit sthUlAn satvAn svayaM pApaNDino na nanti tathA'pyaudezikasannidhyAdiparibho- zIto03 rAGgavRttiH gAnumateraparairghAtayanti / na caikAntena pApakAkaraNamAtratayA zramaNo bhavatIti darzayati-'jamiNa' mityAdi, yadidaM(zI0) yadetat pApakarmAkaraNatAkAraNaM, kiM tad ?, darzayati-anyo'nyasya parasparaM yA vicikitsA-AzaGkA parasparato bhayaM uddezakaH3 lajjA vA tayA tAM vA pratyupekSya parasparAzaGkayA'pekSayA vA pApaM-pApopAdAnaM karmAnuSThAnaM 'na karoti' na vidhatte, kiM 165 // prazne kSepe vA, 'tatra' tasmin pApakarmAkaraNe kiM muniH kAraNaM syAt ?, kiM muniritikRtvA pApakarma na karoti ?, kAkA pRcchati, yadivA yadi nAmAsau yathoktanimittAlApAnuSThAnavidhAyI na saJjajJe kimetAyataiva munirasau ?, naiva munirityarthaH, adrohAdhyavasAyo hi munibhAvakAraNaM, sa ca tatra na vidyate, aparopAdhyAvezAta , vineyo vA pRcchati-yadidaM parasparAzaGkayA AdhAkAdipariharaNaM tanmunibhAvAGgatAM yAtyAhosvinneti?, AcArya Aha-saumya ! nirastAparabyApAraH zRNu-'jamiNa'|mityAdi, (aparopAdhinirasta heyavyApAratvameva munibhAvakAraNamiti bhAvArthaH, yataH zubhAntaHkaraNapariNAmavyApArApAditadAkriyasya munibhAvo nAnyatheti, ayaM tAvannizcayanayAbhiprAyo vyavahArAbhiprAyeNa tucyate-yo hi samyagdRSTirutkSiptapaJcama-IG hAtabhArastadbahane pramAdyannapyaparasamAnasAdhulajjayA gurvAdhArAdhyabhayena gauraveNa vA kenicidAdhAkammodi pariharan pratyupekSaNAdikAH kriyAH karoti, yadi ca tIrthoddhAsanAya mAsakSapaNAtApanAdikA janavijJAtAH kriyAH karoti, tatra tasya & munibhAva eva kAraNaM, tadvyApArApAditapAramparya zubhAdhyavasAyopapatteH // tadevaM zubhAntaHkaraNabyApAravikalasya munitve sadasadbhAvaH pradarzitaH, kathaM tahiM naizcayiko munibhAva ityata Aha ~334~# Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [116] gAthA - 1 dIpa anukrama [126+ 127] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], mUlaM [ 116 / gAthA - 1], niryukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH samayaM tatthubehA appANaM vippasAyae- aNannaparamaM nANI, no pamAe kayAivi / Ayagutte sayA vIre, jAyAmAyAi jAvae // 1 // virAgaM rUvehiM gacchijA mahayA khuehi ya, AgaI gaI pariSNAya dohivi aMtehiM adissamANehiM se na chijai na bhijjai na ujjhai na hamai kaMcaNaM savvaloe (sU0 116 ) samabhAvaH samatA tAM tatrotprekSya paryAlocya samatAvyavasthito yadyatkaroti yena kenacitprakAreNAnapaNIyapariharaNaM lajAdinA janaviditaM copavAsAdi tatsarvaM munibhAvakAraNamiti, (yadivA samayam-AgamaM tatrotprekSya yadAgamoktavidhinA|nuSThAnaM tatsarvaM munibhAvakAraNamiti bhAvArtha:, tena cAgamotprekSaNena samatotprekSayA vA''tmAnaM 'viprasAdayed' vividhaM prasAdayedAgamaparyAlocanena samatAdRSTyA vA AtmAnaM vividhairupAyairindriyapraNidhAnApramAdAdibhiH prasannaM vidadhyAd / AtmaprasannatA ca saMyamasthasya bhavati, tatrApramAdavatA bhAvyamityAha ca- 'aNaNNaparama' mityAdyanuSTup na vidyate'nyaH | paramaH - pradhAno'smAdityananyaparamaH - saMyamastaM 'jJAnI' paramArthavit 'no pramAdayet tasya pramAdaM na kuryAtkadAcidapi, | yathA cApramAdavattA bhavati tathA darzayitumAha- 'Ayagutte' ityAdi, indriyanoindriyAtmanA guptaH AtmaguptaH 'sadA' sarvakAlaM yAtrA - saMyamayAtrA tasyAM mAtrA yAtrAmAtrA, mAtrA ca 'accAhAro na sahe' ityAdi, tayA''tmAnaM yApayedyathA viSayAnudIraNena dIrghakAlaM saMyamAdhAradehamatipAlanaM bhavati tathA kuryAdityuktaM bhavati, uktaM ca- "AhArArthaM karma kuryAdanindyaM, Jan Estucation anal For Pantry Use Only ~335~# Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [116] gAthA - 1 dIpa anukrama [126+ 127] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], mUlaM [ 116 / gAthA - 1], niryukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 166 // syAdAhAraH prANasandhAraNArtham / prANAH dhAryAstattvajijJAsanAya, tattvaM jJeyaM yena bhUyo na bhUyAt // 1 // " saivAtmaguptatA kathaM syAditi cedAha - 'virAga' mityAdi, viraJjanaM virAgastaM virAgaM rUpeSu manojJeSu cakSurgocarIbhUteSu 'gacched' yAyAt, rUpamatIvA''kSepakArI ato rUpagrahaNam, anyathA zeSaviSayeSvapi virAgaM gacchedityuktaM syAt, mahatA - divyabhAvena yayavasthitaM rUpaM kSullakeSu vA manuSyarUpeSu sarvatra virAgaM kuryAditi, athavA divyAdi pratyekaM mahat kSulaM ceti kriyA pUrvavat, OM nAgArjunIyAstu paThanti - "visayaMmi paMcagaMmIvi, dubihaMmi tiyaM tiyaM / bhAvao muhu ANittA, se na lippar3a dosuvi // 1 // zabdAdiviSayapaJcake'pi iSTAniSTarUpatayA dvividhe hInamadhyamotkRSTabhedamityetat bhAvataH paramArthataH suSThu jJAtvA muniH pApena karmmaNA dvAbhyAmapi rAgadveSAbhyAM na lipyate, tadakaraNAditi bhAvaH syAt kimAlambyaitatkarttavya mi tyAha- 'Aga' mityAdi, Agamanam AgatiH sA ca tiryaGmanuSyayozcaturddhA caturvidhanarakAdigatyAgamanasadbhAvAd, devanArakayordvedhA, tiryagmanuSyagatibhyAmevAgamana sadbhAvAd, evaM devagatirapi manuSyeSu tu paJcadhA, tatra mokSagatisadbhAvAd, atasvAmAgatiM gatiM ca parijJAya saMsAracakravAle'raghaTTaghaTIyantranyAyamavetya manuSyatve ca mokSagatisadbhAvamAkalayyAntahetutvAdantI-rAgadveSau tAbhyAM dvAbhyAmantAbhyAmadRzyamAnAbhyAmanapadizyamAnAbhyAM vA, ktvApratyayasyottarakriyAmAha - 'se' ityAdi, saH- AgatigatiparijJAtA rAgadveSAbhyAmanapadizyamAno na chidyate'syAdinA na bhidyate kuntAdinA na dahyate pAvakAdinA na hanyate narakagatyAnupUrvyAdinA bahuzaH, athavA rAgadveSAbhAvAt siddhayatyeva tadavasthasya caitAni chedanAdIni vizeSaNAni 'kaMcaNa' miti vibhaktipariNAmAt kenacitsarvasminnapi loke na chidyate nApi bhidyate rAgadveSopazamAditi, Jan Estication Intematonal For Pana ~336 ~# zIto0 3 uddezakaH 3 // 166 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [116/gAthA-1],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata // 1 // dIpa anukrama [128] tadevamAgatigatiparijJAnAdrAgadveSaparityAgastadabhAvAca chednaadisNsaarduHkhaabhaavH| apare ca sAmpatekSiNaH kuto vayamAgatAH kayAsyAmaH kiM vA tatra naH sampatsyate ?, naivaM bhAvayantyataH saMsArabhramaNapAtratAmanubhavantIti darzayitumAha avareNa puci na saraMti ege, kimassa tIyaM kiM vA''gamissaM / bhAsaMti ege iha mANavAo, jamassa tIyaM tamAgamissaM ||1||naaiiymttuN na ya Agamissa, aTai niyacchanti tahAgayA u| vihuyakappe eyANupassI, nijjhosaittA khavage mhesii||2|| rUpakaM, 'apareNa' pazcAtkAlabhAvinA saha pUrvamatikAntaM na smarantyeke'nye mohAjJAnAvRtabuddhayo yathA kimasya jantornarakAdibhavodbhUtaM bAlakumArAdivayopacitaM vA duHkhAyatItaM kiM vA''gamiSyati AgAmini kAle kimasya sukhAbhilASiNo duHkhadviSo bhAvIti, yadi punaratItAgAmiparyAlocanaM syAnna tarhi saMsAraratiH syAditi, ukkaM ca-"keNa mametthuppattI kahaM io taha puNo'vi gaMtavvaM? / jo ettiyapi ciMtai itthaM so ko na niviNNo? // 1 // " eke puna mahAmithyAjJAnino bhASante-'iha' asmin saMsAre manuSyaloke vA mAnavA-manuSyA yathA yadasya jantoratItaM strIpuMnatApuMsakasubhagadurbhagazvagomAyubrAhmaNakSatriyaviTzadAdibhedAvezAt punarapyanyajanmAnubhUtaM tadevAgamiSyam-AgAmIti, yadivA na vidyate paraH-pradhAno'smAdityaparaH-saMyamastena vAsitacittAH santaH 'pUrva' pUrvAnubhUtaM viSayasukhopabhogAdi kaiga mamAgopattiH ketaH tathA punarapi gantavyam / ya iyavapi pimtayati atra sakA na niviNa 1 // 1 // wwwandltimaryam ~337~# Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [116/gAthA-2],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sudhAka ||2|| dIpa anukrama [129] zrIAcA-TA'na smaranti' na tadanusmRti kurvate, eke rAgadveSavipramuktAH, tathA'nAgatadivyAGganAbhogamapi nAkAlanti, kiM ca-asya zIto. rAvRttiHjantoratItaM sukhaduHkhAdi kiM vA''gamiSyam-AgAmItyetadapi na smaranti, yadivA kiyAna kAlo'tikrAntaH kiyA-1 uddezakA 3 (zI0) 4AneSyati, lokottarAstu bhASante-eke rAgadveSarahitAH kevalinazcaturdazapUrvavido vA yadasya jantoranAdinidhanatvAt kAla-18 zarIrasukhAdyatItamAgAminyapi tadeveti, apare tu paThanti-"avareNa pubbaM kiha se atItaM, kiha AgamissaM na saraMti // 167 // jaaege| bhAsanti ege iha mANabAo, jaha sa aIaMtaha AgamissaM // 1 // " apareNa-janmAdinA sAI pUrvam-ati krAntaM janmAdi na smaranti, 'kathaM vA kena vA prakAreNAtItaM sukhaduHkhAdi, kathaM caiSyamityetadapi na smaranti, eke bhASante-kimatra jJeyaM ?, yathaivAsya rAgadveSamohasamutthaiH karmabhivakSyamAnasya jantostadvipAkAMzcAnubhavataH saMsArasya yadatikrAntamAgAmyapi tatprakArameveti, yadivA pramAdaviSayakaSAyAdinA kamANyupacityeSTAniSTaviSayAnanubhavataH sarvajJavAksudhAsvAdAsaMvido yathA saMsAro'tikrAntastathAgAmyapi yAsyati, ye tu punaH saMsArArNavatIrabhAjaste pUrvotta ravedina ityetaddarzayitumAha-'nAIya' mityAdi, tathaiva-apunarAvRttyA garta-gamanaM yeSAM te tathAgatAH-siddhAH, yadivA yathaiva jJeyaM tathaiva gataM-jJAnaM yeSAM te tathAgatAH-sarvajJAH, te tu nAtItamarthamanAgatarUpatayaiva niyacchanti-avadhArayanti | nApyanAgatamatikrAntarUpatayaiva, vicitratvAt pariNateH, punararthagrahaNaM paryAyarUpArtha, dravyArthatayA vekatvameveti, yadivA nAtItamartha viSayabhogAdikaM nApyanAgataM divyAGganAsaGgAdikaM smarantyabhilaSanti vA, ke, tathAgatA:-rAgadveSAbhAvAt // 167 / / punarAvRttirahitAH, tuzabdo vizeSamAha, yathA mohodayAdeke pUrvamAgAmi vA'bhilapanti, sarvajJAstu naivamiti / tanmA wwwandltimaryam ~338~# Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [117/gAthA-2],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [117] dIpa anukrama [130]] gargAnuyAyyapyevambhUta eveti darzayitumAha-vihUya kappe' ityAdi, vividham-anekadhA dhUtam-apanItamaSTaprakAraM karma yena sa vidhUtaH, ko'sI? kalpa:-AcAro, vidhUtaH kalpo yasya sAdhoH sa vidhUtakalpaH sa etadanudarzI bhavati, atItAnAgatasukhAbhilASI na bhavatItiyAvat, etadanudI ca kiMguNo bhavatItyAha-'nijhosa' ityAdi, pUrvopacitakamaNAM nijhoMpayitA--kSapakaH kSapayiSyati vA tRjantametaluDantaM vaa| kamekSapaNAyodyatasya ca dharmAdhyAyinaH zukladhyA-12 yino vA mahAyogIzvarasya nirastasaMsArasukhaduHkhavikalpAbhAsasya yatsyAttaddarzayati kA araI ke ANaMde ?, ityapi aggahe care, savvaM hAsaM paricaja AlINagutto pari vbae, purisA!-tumameva tuma mittaM kiM bahiyA mittamicchasi ? (sU0 117) iSTAprAptivinAzottho mAnaso vikAro'ratiH, abhilaSitAvAtAvAnandaH, yogicittasya tu dharmazukladhyAnAvezAvaSTabdhadhyeyAntarAvakAzasyAratyAnandayorupAdAnakAraNAbhAvAdanusthAnamevetyato'padizyate-keyamarati ma ko vA''nanda dAiti?, nAstyevetarajanakSuNNo'yaM vikalpa iti / evaM taharatirasaMyame saMbame cAnanda ityetadanyatrAnumatamanenAbhiprAyeNa na vidheyamityetadanicchato'pyApannamiti cet, na, abhiprAyAparijJAnAd yato'trAratirativikalpAdhyavasAyo niSiSi sitaH, na prasaGgAyAte apyaratiratI, tadAha-'etthaMpI'tyAdi, atrApyaratAvAnande copasarjanaprAye na vidyate 'grhoN| lagAya tAtparya yasya so'grahaH, sa evambhUtazcared-avatiSTheta, idamuktaM bhavati-zukladhyAnAdArato'ratyAnandau kutazcinni ~339~# Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [117],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: S prata zrIAcA- rAvRttiH (zI0) // 168 // sUtrAMka [117] dIpa anukrama [130]] ECREASCORRECAR mittAdAyAtau tadAgrahagraharahitastAvapyanucarediti / punarapyupadezadAnAyAha-savva' mityAdi, (sarve hAsyaM tadAspadaM vA / zIto0 3 parityajyAi-maryAdayendriyanirodhAdikayA lInaH AlIno gupto manovAkkAyakarmabhiH kUrmavaddhA saMvRtagAtraH,AlInazcAsau guptadhAlInaguptaH sa evambhUtaH pariH-samantAdUjet parivrajet-saMyamAnuSThAna vidhAyI bhavediti / tasya ca mumukSorAsmasA-INT uddeza 3 " mAt saMyamAnuSThAna phalavayati na paroparodheneti darzayati-'purisA' ityAdi, yadivA tyaktagRhaputrakalanadhanadhAnya-12 hiraNyAditayA akizcanasya samatRNamaNimuktAleSTukAzcanasya mumukSorupasargavyAkulitamateH kadAcinmitrAdyAzaMsA bhavetadapanodArthamAha-'purisA' ityAdi, pUrNaH sukhaduHkhayoH puri zayanAdvA puruSo-jantuH, puruSadvArAmantraNaM tu puruSasyaivopadezAhatvAttadanuSThAnasamarthatvAceti, kazcitsaMsArAdudvigno viSamasthito bA''tmAnamanuzAsti, pareNa vA sAdhvAdinA'nuzAsyatte-yathA he puruSa-he jIva! taba sadanuSThAnavidhAyitvAttvameva mitraM, viparyayAJcAmitraH, kimiti bahirmitramicchasi ?-mRgayase, yato jhupakAri mitraM, sa copakAraH pAramArthikAtyantikaikAntikaguNopetaM sanmArgapatitamAtmAnaM vihAya nAnyena zakyo vidhAtu, yo'pi saMsArasAhAyyopakAritayA mitrAbhAsAbhimAnastanmohavijRmbhita, yato mahAvya-15 |sanopanipAtANevapatanahetutvAdamitra evAsI, idamuktaM bhavati-AtmaivAtmano'pramatto mitram, AtyantikaikAntikaparamArthasukhotpAdanAt, viparyayAca viparyayo, na bahimitramanveSTavyamiti, yastvayaM bAhyo mitrAmitravikalpaH so'dRSTo-: dayanimittatvAdIpacArika iti, uktaM hi-"duSpasTio amittaM appA supasthio a te mittaM / suhadukkhakAraNAo // 168 // 1pasthito'bhitra bhAramA suprasthitaya te bhitram / sukhaduHkhakAraNAta AramA mitramamitraya // 1 // 2 * www.tanditimaryam ~340~# Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [118],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * prata * sUtrAMka * [118] * appA misaM amittaM ca // 1 // " tathA-"apyekaM maraNaM kuryAt, saMkruddho balavAnariH / maraNAni tvanantAni, janmAni ca karotyayam // 1 // " yo hi nirvANanirvartakaM vratamAcarati sa Atmano mitraM, sa caivambhUtaH kuto'vagantavyaH? kiMphalazcetyAha jaM jANijjA uccAlaiyaM taM jANijjA dUrAlaiyaM, jaM jANijjA dUrAlaiyaM taM jANijjA uccAlaiyaM, purisA! attANamevaM abhiNigijjha evaM dukkhA pamuccasi, purisA! saJcameva samabhijANAhi, saccassa ANAe se uvaTThie mehAvI mAraM tarai, sahio dhamma mAyAya seyaM samaNupassai (sU0118) 'va' puruSa 'jAnIyAt' paricchindyAkarmaNAM viSayasaGgAnAM coccAlayitAram-apanetAraM taM jAnIyAt 'dUrAlayikamiti, dUre sarvaheyadharmebhya ityAlayo dUrAlayaH-mokSastanmArgo vA sa vidyate yasyeti matvarthIyaSThan darAlayikastamiti, |hetuhetumadbhAce darzayituM gatapratyAgatasUtramAha-jaM jANeje'tyAdi, yaM jAnIyArAlayikaM taM jAnIyAduccAlayitAramiti, |etaduktaM bhavati-yo hi karmaNAM tadAtrabadvArANAM coccAlayitA-apanetA sa mokSamArgavyavasthito mukto veti, yo vA sanmAgAMnuSThAyI sa karmaNAmuScAlayiteti, sa ca Atmano mitramato'padizyate-purisA' ityAdi, he jIva! AtmAna|mevAbhinigRhya dharmadhyAnA(hirviSayAbhiSvaGgAya niHsarantamavarudhya tataH 'evam' anena prakAreNa duHkhArasakAzAdAtmAnaM | dIpa anukrama [131] * * wwwandltimaryam ~341-23 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [118],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zIto03 uddezakaH3 sUtrAMka [118] dIpa anukrama [131] zrIAcA- mokSyasi, evamAtmA karmaNAM uccAlayitA''tmano mitraM bhavati / api ca-purisA' ityAdi, he puruSa! sayo hitaH rAGgavRttiH satyaH-saMyamastamevAparabyApAranirapekSaH samabhijAnIhi-AsevanAparijJayA samanutiSTha, yadivA satyameva samabhijAnIhi(zI0) gurusAkSigRhItapratijJAnirvAhako bhava, yadivA satyaH-AgamastasarijJAnaM ca mumukSostaduktapratipAlanaM / kimarthametaditi cedAha-saccasse'tyAdi, satyasya-AgamasyAjJayopasthitaH san medhAvI 'mAraM' saMsAraM tarati, kiM ca-'sahI'tyAdi, s||169|| dahito-jJAnAdiyuktaH saha hitena vA yuktaH sahitaH 'dharma' zrutacAritrAkhyaM "AdAya' gRhItvA, kiM krotiityaah-shreyH'| puNyamAtmahitaM vA samyag-aviparItatayA'nupazyati samanupazyati / ukto'pramattaH tadguNAzca, tadviparyayamAha duhao jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe, jasi ege pamAyaMti (119) dvidhA-rAgadveSaprakAradvayenAtmaparanimittamaihikAmuSmikArthaM vA yadivA dvAbhyAM-rAgadveSAbhyAM hato dvihato duSTaM hato vA durhataH, sa kiM kuyAd ?-jIvitasya kadalIgarbhaniHsArasya taDillatAsamullasitacaJcalasya parivandanamAnanapUjanArtha hiMsAdiSu| pravartate, parivandana-parisaMstavastadarthamAceSTate, lAvakAdimAMsopabhogapuSTaM sarvAGgopAGgasundaramAlokya mAM janAH sukhameva parivandipyante, zrImAn jIyAstvaM bahUni varSazatasahasrANItyevamAdi parivandanaM, tathA mAnanArtha karmopacinoti, dRSTI-1 rasavalaparAkrama mAmanye'bhyutthAnavinayAsanadAnAJjalipragraharmAnayiSyantItyAdi mAnanaM, tathA pUjanArthamapi pravarttamAnAH karmAnavairAtmAnaM bhAvayanti, mama hi kRtavidyasyopacitadravyaprAgbhArasya paro dAnamAnasatkArapraNAmasevAvizeSaiH pUjAM kara 169 // wwwandltimaryam ~342~# Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [120] dIpa anukrama [133] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], mUlaM [120],niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kariSyatItyAdi pUjanaM tadevamartha karmopacinoti / kiM ca-- 'jaMsi ege ityAdi, yasmin parivandanAdinimitte eke rAgadveSopahatAH pramAdyanti, na te Atmane hitAH // etadviparItaM vAha sahio dukkhamattAe puTTho no jhaMjhAe, pAsimaM davie lokAlokapavaMcAo mucai (120 ) tibemi // tRtIya uddezo 3-3 // sahito - jJAnAdisamanvito hitayukto vA duHkhamAtrayA upasargajanitayA vyAbhyudbhavayA vA spRSTaH san 'no jhaMjhAe 'si no vyAkulitamatirbhavet, tadapanayanAya nodyacched, iSTaviSayAvAsau rAgajhaJjhA'niSTAvASThau ca dvepajhaJjheti, tAmubhayapra|kArAmapi vyAkulatAM parityajediti bhAvaH / kiM ca--' pAsima' mityAdi yaduktamuddezakAderAra bhyAnantarasUtraM yAvat tamimamartha pazya paricchinddhi karttavyAkarttavyatayA vivekenAvadhAraya, ko'sau 1-dravyabhUto- muktigamanayogyaH sAdhurityarthaH, evambhUtazca kaM guNamavAmoti ? - Alokyata ityAlokaH, karmaNi ghan, loke caturdazarajvAtmake Aloko lokAlokastasya prapaJcaH paryAptakAparyApta kasubhagAdidvandvavikalpaH, tadyathA-nArako nArakatvenAvalokyate, ekendriyAdire kendriya(yAdi) khena, evaM paryAptakAparyAptakAdyapi vAcyaM tadevambhUtAtmapaJcAnmucyate-caturddazajIvasthAnAnyataravyapadezArho na | bhavatItiyAvad / itiH parisamAptau bravImIti pUrvavat // iti zItoSNIyAdhyayane tRtIyodezakaTIkA samAptA // Jan Estication Intematinal For Party Use Onl ~343~# Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [134] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [4], mUlaM [121], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) zIto0 3 uktastRtIyodezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH--ihAnantaroddezake pApakarmAkaraNatayA duHkhasahanAdeva kevalAcchramaNo na bhavatIti api tu niSpratyUhasaMyamAnuSThAnAdityetatpratipAditaM, niSpratyUhatA ca kaSAyavamanAdbhavati, tadadhunA prAguddezArthAdhikAranirdiSTaM pratipAdyate, tadanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasya sUtrAnugame sUtramu- ke uddezakaH 4 4. cArayitavyaM taccedam // 170 // sevaMtA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca, eyaM pAsagassa daMsaNaM, uvarayasatthassa paliyaMtakarassa, AyANaM sagaDabbhi ( sU0 121 ) 'sa' jJAnAdisahito duHkhamAtrAspRSTo'vyAkulitamatirdravyabhUto lokAlokaprapaJcAt muktadezyaH svaparApakAriNaM krodhaM ca vamitA 'Tuvam udbhiraNe' ityasmAttAcchIlikastRn, tadyoge ca SaSThyAH pratiSedhe krodhazabdAd dvitIyA, luDantaM caitat, yo hi yathoktasaMyamAnuSThAyI so'cirAt krodhaM vamiSyati, evamuttaratrApi yathAsambhavamAyojyaM, tatrAtmAtmIyopaghAtakAriNi krodhakarmmavipAkodayAtkrodhaH, jAtikularUpabalAdisamuttho garyo mAnaH, paravaJcanAdhyavasAyo mAyA, tRSNAparigrahapariNAmo lobhaH kSapaNopazamakramamAzritya ca krodhAdikramopanyAsaH, anantAnuvandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNasabalanasvagatabhedAvirbhAvanAya vyastanirdezaH, cazabdastu parvatapRthvIreNujalarAjilakSaNalakSakaH krodhasya, zailastambhAsthikApratinizalatA lakSaNalakSako mAnasya, vaMzakuDaGgImeSazRGgagomUtrikA'balekhaka lakSaNalakSako mAyAyAH, kRmirAgakarddamakhaJja tRtIya-adhyayane caturtha uddezaka: 'kaSAyavamana' Arabdha:, For Parts O ~344~# // 170 // Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [4], mUlaM [121],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa naharidvAlakSaNasUcako lobhasya, tathA yAvajjIvasaMvatsaracAturmAsapakSasthityAvirbhAvakazceti / tadevaM krodhamAnamAyAlobha-1 vamanAdeva pAramArthikaH zramaNabhAvo, na tatsambhave sati, yata uktam-sAmaNNamaNucaraMtassa kasAyA jassa ukaDA huMti / mannAmi ucchupuSpaM va niSphalaM tassa sAmaNNaM // 1 // ajiaM carittaM desUNAevi pubbakoDIe / taMpi kasAiyametto hArei naro muhutteNaM // 2 // " / svamanISikAparihArArtha gautamasvAmyAha-'eya' mityAdi, 'etad yatkaSAyavamanamanantaramupAdezi tat pazyakasya darzanaM' sarva nirAvaraNatvAtpazyati-upalabhata iti pazyaH sa eva pazyakaH-tIrthakRt zrIvarddha|mAnasvAmI tasya darzanam-abhiprAyo yadivA dRzyate yathAvasthitaM vastutattvamaneneti darzanam-upadezo, na svamanISikA. | kimbhUtasya pazyakasya darzanamityAha-uvaraya' ityAdi, uparataM dravyabhAvazastraM yasyAsAvuparatazastra zastrAdvoparataH zastroparataH, bhAve zakhaM tvasaMyamaH kapAyA vA, tasmAduparataH, idamuktaM bhavati-tIrthakRto'pi kaSAyavamanamRte na nirAvaraNasakalapadArthayAhiparamajJAnAvAptiH, tadabhAve ca siddhivadhUsamAgamasukhAbhAvaH, evamanyenApi mumukSuNA tadupadezavartinA tanmArgAnuyAyinA kaSAyavamanaM vidheyamiti, zastroparamakArya darzayan punarapi tIrthakaravizeSaNamAha-'paliyaMtakarassa' paryantaM karmaNAM saMsArasya vA karoti tacchIlazceti paryantakarastasyaitad rdazana miti saNTakaH / yathA ca tIrthakRt saMyamApakArikaSAyazastroparamAtkarmaparyantakRdevamanyo'pi tadukkAnusArIti darzayitumAha-'AyANa' mityAdi, AdIyate-gRhyate 1 AmaNyamanudharataH kaSAyA yasvotkaTA bhavanti / manye ikSupuSpayana niSphalaM tasya zrAmaNyam // 1 // yadarjitaM cAritraM dezonayA'pi pUrvakovyA / tadapi | kapAyitamAtro hArayati naro muhUrtena // 2 // anukrama [134] HERE wwwanatimarmarg ~345~# Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama [134] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [4], mUlaM [121], niryukti: [ 214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcAAtmapradezaiH saha lipyate'STaprakAraM karmma yena tadAdAnaM hiMsAdyAzravadvAramaSTAdazapApasthAnarUpaM vA tatsthiternimittatvA- zIto0 3 rAGgavRttiH kaSAyA vA''dAnaM tadvamitA svakRtabhidbhavati, svakRtamanekajanmopAttaM karma bhinattIti svakRtabhit, yo hyAdAnaM + uddezakaH 4 (zI0) : karmmaNAM kaSAyAdi niruNaddhi so'pUrvakarmmapratiSiddhapravezaH svakRtakarmmaNAM bhettA bhavatIti bhAvaH, tIrthakaropadezenApi parakRtakarmmakSapaNopAyAbhAvAt svakRtagrahaNaM, tIrthakareNApi parakRtakarmakSapaNopAyo na vyajJAyIti cet, tana, tjjnyaa|| 171 // nasya sakalapadArthasattAvyApitvenAvasthAnAt // nanu ca heyopAdeyapadArthahAnopAdAnopadezajJo'sau na sarvajJa iti sanirAmahe, etAvataiva paropakArakartRtvena tIrthakaratvopapatteH, tadetanna satAM manAMsyAnandayati, yuktivikalatvAt, yataH samya * gjJAnamantareNa hitAhitaprAptiparihAropadezAsambhavo yathAvasthitaikapadArthaparicchedazca na sarvajJatAmantareNeti darzayitumAha 4 je egaM jANai se savvaM jANai, je savvaM jANai se egaM jANai (sU0 122 ) 'yaH' kazcidavizeSitaH 'eka' paramANvAdi dravyaM pazcAt puraskRtaparyAyaM svaparaparyAyaM vA 'jAnAti' paricchinatti sa sarva svaparaparyAyaM jAnAti, atItAnAgataparyAyidravyaparijJAnasya samasta vastupariccheda / vinAbhAvitvAd idameva hetuhetumadbhAvena lagayitumAha--'je sabba' mityAdi, yaH sarve saMsArodaravivaravartti vastu jAnAti sa ekaM ghaTAdi vastu jAnAti, tasyaivAtItAnAgataparyAya bhedaistattatsvabhAvApasyA'nAdyanantakAlatayA samastavastusvabhAvagamanAditi, taduktam- "egadaviyassa je 1 ekadravyasya ye'rthaMvA vacanaparyanA vA'pi vItAnAgata bhUtA (vartamAnA) tAvattad bhavati dravyam // 1 Jan Estication Intimanal For Pantry Use Only ~ 346 ~# // 171 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [4], mUlaM [122],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata ***** sUtrAMka [122 dIpa atthapajjavA vayaNapajjavA vAvi / tIyANAgayabhUyA tAvaiyaM taM havai dabaM // 1 // " tadevaM sarvajJastIrthakRta, sarvajJazca | sambhavinameva sarvasattvopakAriNamupadezaM dadAtIti darzayati savvao pamattassa bhayaM, savvao appamattassa natthi bhayaM, je egaM nAme se bahuM nAme, je bahuM nAme se egaM nAme, dukkhaM logassa jANittA vaMtA logassa saMjogaM jati dhIrA mahAjANaM, pareNa paraM jaMti, nAvakakhaMti jIviyaM (sU0 123) sarvataH-sarvaprakAreNa dravyAdinA yadyakAri kamrmopAdIyate tataH 'pramattasya madyAdipramAdavato 'bhayaM' bhItiH, tadyathAdi pramatto hi karmopacinoti dravyataH sarvairAtmapradezaiH kSetrataH padigvyavasthitaM kAlato'nusamayaM bhAvato hiMsAdibhiH, ya-13 divA 'sarvatra' sarvato bhayamihAmutra ca, etadviparItasya ca nAsti bhayamiti, Aha ca-'sabbao' ityAdi, 'sacetaH' aihikAmuSmikApAyAd 'apramattasya' AtmahiteSu jAgrato nAsti bhayaM saMsArApaMsadAtsakAzAtkamrmaNo vA, apramattatA ca kapAyAbhAvAbhavati, tadabhAvAccAzeSamohanIyAbhAvaH, tato'pyazeSakarmakSayaH, tadevamekAbhAve sati bahUnAmabhAvasambhavaH, ekAbhAvo'pi bahUvabhAvanAntarIyaka ityevaM gatapratyAgatasUtreNa hetuhetumanAya darzayitumAha-'je ega' mityAdi, yo hi| pravarddhamAnazubhAdhyavasAyAdhirUDhakaNDakaH ekam-anantAnubandhinaM krodhaM 'nAmayati' kSapayati sa bahUnapi mAnAdInAmayati ||-kSapayati apratyAkhyAnAdIn vA svabhedAnnAmayati, mohanIyaM caikaM yo nAmayati sa zeSA api prakRtInomayati, yo vA| anukrama [135]] ** *** wataneltmanam ~347~# Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [136 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [4], mUlaM [123], niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH // 172 // bahUn sthitizeSAnnAmayati so'nantAnubandhinamekaM nAmayati mohanIyaM vA, tathAhi ekonasaptatibhirmohanIyakoTIkoTibhiH kSayamupAgatAbhiH jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIyavedanIyAntarAyANAmekonatriMzadbhiH nAmagotrayorekonaviMzatibhiH (zI0) 4 zeSakoTIkovyA'pi dezonayA mohanIyakSapaNArho bhavati nAnya ityato'padizyate yo bahunAmaH sa eva paramArthata ekaOM nAma iti, nAma iti kSapako'bhidhIyate upazAmako vA, upazamazreNyAzrayeNaikabahUpazamatA bahekopazamatA vA vAcyeti, tadevaM baheka kamrmmAbhAvamantareNa mohanIyakSayasyopazamasya vA'bhAvaH, tadabhAve ca jantUnAM bahuduHkhasambhava iti darzayati'dukkha' mityAdi, 'duHkham' asAtodayastatkAraNaM vA karma tat 'lokasya' bhUtagrAmasya jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA ca yathA tadabhAvo bhavati tathA vidadhyAt kathaM tadabhAvaH ? kA vA tadabhAve guNAvAptirityubhayamapi darzayitumAha-- 'baMtA' ityAdi, 'vAntvA tyaktvA lokasya - Atmavyatiriktasya dhanaputrazarIrAdeH 'saMyogaM' mamatvapUrvakaM sambandhaM zArIraduHkhAdihetuM taddhetukammapAdAnakAraNaM vA 'yAnti' gacchanti 'dhIrAH' karmmavidAraNasahiSNavaH yAntyanena mokSamiti yAnaM -cAritraM taccAnekabhavakoTidurlabhaM labdhamapi pramAdyatastathAvidhakamrmodayAt svapnAvAptanidhisamatAmavApnotyato mahacchavdena vizeSyate, mahacca tadyAnaM ca mahAyAnaM, yadivA mahadyAnaM samyagdarzanAditrayaM yasya sa mahAyAno-mokSastaM yAntIti sambandhaH / syAt kimekenaiva bhavenAvAptamahAyAnadezya cAritrasya mokSAvAptiruta pAramparyeNa ?, ubhayathA'pi brUmaH, tadyathAavAptatadyogyakSetrakAlasya laghukarmmaNastenaiva bhavena muktyavAptiraparasya svanyatheti darzayati- pareNa para' mityAdi, samyaktvapratiSiddhanarakagatitiryyaggatayo jJAnAvAptiyathAzaktipratipAlitasaMyamA AyuSaH kSayAt saudharmAdikaM devalokamavApnu Etication tamainal For Parts Only ~348~# zIto0 3 uddezakA 4 // 172 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [123] dIpa anukrama [136 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 3 ], uddezaka [4], mUlaM [123],niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vanti, tato'pi puNyazeSatayA karmmabhUmyAryakSetra sukulotpatyArogya zraddhAzravaNasaMyamAdikamavApya viziSTataraM svargamanuttaro| papAtikaparyantamadhitiSThanti, punarapi tatazyutasyAvAptamanuSyAdisaMyama bhAvasyAzeSa karmmakSayAnmokSaH, tadevaM pareNa saMyamenoddiSTavidhinA 'paraM' svarga pAramparyeNApavargamapi yAnti yadivA 'pareNa' samyagdRSTiguNasthAnena 'paraM' dezaviratyAdyayogikevaliparyantaM guNasthAnakamadhitiSThanti pareNa vA'nantAnubandhikSaye NollasatkaNDakasthAnAH 'para' darzanamohanIyacAritramohanIyakSayaM ghAtibhavopagrAhi karmmaNAM vA kSayamavApnuvanti, evaMvidhAzca karmmakSapaNodyatA jIvitaM kiyagataM kiM vA zeSamityevaM nAvakAGkSanti, dIrghajIvityaM nAbhilaSantItyarthaH, asaMyamajIvitaM vA nAvakAGkSantIti yadivA pareNa paraM yAntItyuttarottarAM tejolezyAmavApnuvantIti, uktaM ca- "je Ime ajjattAe samaNA nimgaMdhA viharaMti ee NaM kassa teyalessaM vIIvayaMti ?, goyamA !, mAsapariyAe samaNe niggaMthe vANamaMtarANaM devANaM teyalessaM bIivayai, evaM dumAsapariyAe asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsINaM devANaM, timAsapariyAe asurakumArANaM devANaM caumAsapariyAe gahagaNanakkhattatArArUvANaM joisiyANaM devANaM, paMcamAsapariyAe caMdimasUriyANaM joisiMdANaM joisarAINaM teulessaM, chammAsapariyAe sohammIsAgANaM devANaM, 1 ya ime ayatayA zramaNA nirmanthA viharanti ete kasya tejolezyAM vyatiSajanti, gautama mAsaparyAyaH zramaNo nirmando vyantarANAM devAnAM tejolezyAM vyatitrajati, evaM dvimAsaparyAyaH amurendravarjitAnAM bhavanavAsinAM devAnAM trimAsaparyAyo'surakumArANAM devAnAM caturmAsaparyAyaH mahagaNanakSatratArArUpANAM jyotiSkAnAM devAnAM pathamA saparyAyaH candrasUrya yojyoti kendra yojyatIrAja vostejolezyAM paramAsaparyAyaH srodharmezAnAnAM devAnAM saptamAtaparyAyaH sanatkumAramAhendrANAM devAnAM aSTamAsaparyAya brahmalokatAntakAnAM devAnAM navamAsaparyAyo mahAzuphasahArANAM devAnAM dazamAsaparyAya AnataprANatAraNAcyutAnAM devAnAM ekAdazamAsaparyAyo maiveyakANAM dvAdazamAsaH zramaNo nirmantho'nuttaropapAtikAnAM devAnAM tejolezyAM vyatitrajati, tataH paraM zAnijAtirbhU (lo bhUtvA tataH paJcAtsidhyati, Jan Estication Ital For Parts Only ~349 ~# Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [4], mUlaM [123],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zIto03 prata zrIAcA- rAGgavRttiH sUtrAMka (sI0) 14/ uddezakA4 [123] // 173 // sattamAsapariAe saNakumAramAhiMdANaM devANaM, ahamAsapariyAe baMbhalogalaMtagANaM devANaM, navamAsapariAe mahA sukkasa- hassArArNa devANaM, dasamAsapariyAe ANayapANayaAraNa cuANaM devANa, egArasamAsapariyAra gevejANaM, bArasamAse samaNe niggaMthe aNuttarovavAiyANaM devANaM teyalesaM vIyavayai, teNa paraM suke sukkAbhijAI bhavittA to pacchA sijjhi|" | yazcAnantAnubandhyAdikSapaNodyataH sa kimekakSayAdeva pravartate uta netyAha egaM vigiMcamANe puDho vigiMcai, puDhovi, savI ANAe mehAvI logaM ca ANAe abhisamiccA akuobhayaM, asthi satthaM pareNa paraM, natthi asatthaM pareNa paraM (sU0 124) 'ekam' anantAnubandhinaM krodhaM kSapaka zreNyArUDhaH kSapayan 'pRthag' anyadapi darzanAdikaM kSapayati, baddhAyuSko'pi darzanasaptakaM yAvatkSapayati, pRthaganyadapi kSapayannavazyamanantAnubandhinAmaka kSapayati pRthag-anya kSayAnyathAnupapatteH, kiM-18 guNaH kSapakazreNiyogyo bhavatItyAha-saTThI' ityAdi, zraddhA-mokSamArgAdyamecchA vidyate yasyAsau zraddhAvAn 'AjJayA' tIrdhakarapraNItAgamAnusAreNa yathoktAnuSThAnavidhAyI 'medhAvI' apramattayatiH maryAdAvyavasthitaH zreNyahA~ nApara iti / kiM ca-'logaM ca' ityAdi, caH samuccaye 'loka' SaDDIvanikAyAtmakaM kaSAyalokaM vA 'AjJayA' maunIndrAgamopadezena 'abhisametya' jJAtvA paDIvanikAyalokasya yathA na kutazcinnimittAiyaM bhavati tathA vidheyaM, kaSAyalokapratyAkhyAnaparijJAnAcca tasyaiva pariharturna kutazcidbhayamupajAyata iti, loka vA carAcaramAjJayA-AgamAbhiprAyeNAbhisametya na kutazcidaihikAmu dIpa anukrama [136]] XXXXXX* // 173 // wwwonditimaryam ~350~# Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [4], mUlaM [124],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata SADASRCSS sUtrAMka [124] dIpa anukrama [137] mikApAyasandarzanato bhayaM bhvti| taca bhayaM zastrAdbhavati, tasya ca zastrasya prakarSagatirastyuta neti?, astIti darzayatiatthi' ityAdi, tatra dravyazavaM kRpANAdi tatsareNApiparamasti-tIkSNAdapi tIkSNataramasti, lohakartRsaMskAravizeSAt , yadibA zastramityupaghAtakAri tata ekasmAtpIDAkAriNo'nyat pIDAkAryutpadyate tato'pyaparamiti, tadyathA-kRpANAbhighAtAdvAtotkopaH tataH ziro'tiH tasyA jvaraH tato'pi mukhazoSamUcchodaya iti, bhAvazastrapAramparya tvekasUtrAntaritaM svata eva pratyAkhyAnaparijJAdvAreNa vakSyati, yathA ca zastrasya prakarSagatirasti pAramparya vA vidyate azastrasya tathA nAstIti darzayitumAha-'natthi' ityAdi, 'nAsti' na vidyate, kiM tad-zastraM' saMyamaH tat 'pareNa para miti prakarSagatyApanna miti, tathAhi-pRthivyAdInAM sarva tulyatA kAryA na mandatItrabhedo'stIti, pRdhibyAdiSu samabhAvatvAt sAmAyikasya, athavA zailezyavasthAsaMyamAdapi paraH saMyamo nAsti, tadUI guNasthAnAbhAvAditi bhAvaH / yo hi krodhamupAdAnato bandhataH sthitito vipAkato'nantAnubandhilakSaNataH kSayamAzritya pratyAkhyAnaparijJayA jAnAti so'paramAnAvidayapItyetadeva pratisUtraM lagayitavyamityAha je kohadaMsI se mANadaMsI, je mANadaMsI se mAyAdaMsI, je mAyAdaMsI se lobhadaMsI, je lobhadaMsI se pijadaMsI, je pijadaMsI se dosadaMsI, je dosadaMsI se mohadaMsI, je mohadaMsI se gabbhadaMsI, je gabbhadaMsI se jammadaMsI, je jammadaMsI se SC-% A5% www.jansatnam.org ~351~# Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [4], mUlaM [125],niyukti: [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [125] // 14 // dIpa anukrama [138] zrIAcA- mAradaMsI, je mAradaMsI se narayadaMsI, je narayadaMsI se tiriyadaMsI, je tiriyadaMsI mazIto03 rAjavRttiH se dukkhadaMsI / se mehAvI abhiNivahijjA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca pija (sI0) uddezakA 4 ca dosaM ca mohaM ca gabhaM ca jammaM ca mAraM ca narayaM ca tiriyaM ca dukkhaM ca / evaM pAsagassa daMsaNaM uvarayasatthassa paliyatakarassa, AyANaM nisiddhA sagaDabbhi, kimasthi ovAhI pAsagassa? na vijai ?, natthi(sU0125) tibemi||shiitossnniiyaadhyynm 3 // yo hi krodhaM svarUpato vetti anarthaparityAgarUpatvAjjJAnasya pariharati ca sa mAnamapi pazyati pariharati ceti, yadivA yaH krodhaM pazyatyAcarati sa mAnamapi pazyati, mAnAdhmAto bhavatItyarthaH, evamuttaratrApi AyojyaM, yAvat sa duHkhadazIti, sugamatvAta viviyate / sAmprataM krodhAdeH sAkSAnnivarttanamAha-'se' ityAdi, sa medhAvI 'abhinivartayed' vyAvartayet, |kiM tat -'krodhamityAdi yAbahuHkhaM', sugamatvAvyAkhyAnAbhAvaH, svamanISikAparihArArthamAha-eya' mityAdi, 'etad anantaroktamuddezakAderArabhya pazyakasya-tIrthakRto darzanam-abhiprAyaH, kimbhUtasya ?-uparatazastrasya paryantakRtaH, puna rapi kimbhUto'sau ?-'AyANa mityAdi, AdAnaM karmopAdAnaM niSedhya pUrvasvakRtakarmabhidasAviti, kiM cAsya bhavalAtItyAha-'kimatthI'tyAvi, 'pazyakasya kevalinaH 'upAdhiH' vizeSaNaM upAdhIyata iti vopAdhiH, dravyato hirnnyaavirbhaa-I5||174|| vato'STaprakAraM karma, sa dvividho'pyupAdhiH kimastyAhosvinna vidyate?, nAstIti, etadahaM bravImi, sudharmasvAmI jambU wwwandltimaryam ~352~# Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [3], uddezaka [4], mUlaM [125...],niryuktiH [214] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH svAminaM kathayati, yathA so'haM bravImi yena mayA bhagavatpAdAravindamupAsa (ya) tA sarvametadazrAvi tadbhavate tadupadiSTArthAnusAritayA kathayAmi na punaH svamativikalpazilparacanayeti / gataH sUtrAnugamaH, tadgatau ca samAptazcaturthoddezakaH // tatsa|mAptau cAtItAnAgatanayavicArAtidezAt samAptaM zItoSNIyAdhyayanamiti // granthAnam 790 // TALERST atha caturtha samyaktvAkhya madhyayanam / uktaM tRtIyamadhyayanaM sAmprataM caturthamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - iha zastraparijJAyAmanvayavyatirekAbhyAM paDDIvanikAyAn vyutpAdayatA jIvAjIvapadArthadvayaM vyutpAditaM tadbadhe ca bandhaM viratiM ca bhaNatA''sravasaMvarapadArthadvayamUce, tathA lokavijayAdhyayane loko yathA vadhyate yathA ca mudhyata iti vadatA bandhanirjare gadite, zItoSNIyAdhyayane tu zItoSNarUpAH parIpahAH soDhavyA iti bhaNatA tatphalalakSaNo mokSo'bhihitaH, tatazcAdhyayanatrayeNa saptapadArthAtmakaM tatvamabhihitaM, tasvArthazraddhAnaM ca samyaktvamucyate, tadadhunA pratipAdyate anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvArthanuyogadvArANi vyAvarNyopakrame'rthAdhikAro dvedhA, tatrAdhyayanArthAdhikAraH samyaktvAkhyaH zastraparijJAyAM prAgevAbhANi, uddezakArthAdhikArapratipAdanAya tu niryuktikAra Aha Jain Estication Intemational paDhame sammAvAo bIe dhammappavAiyaparikkhA / taie aNavajatavo na hu bAlataveNa mukkhutti // 215 // uddesaMmi catthe samAsavayaNeNa niyamaNaM bhaNiyaM / tamhA ya nANaMsaNatavacaraNe hoi jaiyavvaM // 216 // caturtha adhyayanaM 'samyaktva' ArabdhaH, For Pantry Use Only ~ 353 ~# www.indiary.org Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [125...],niryuktiH [216] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA prathamodezake samyagvAda ityayamarthAdhikAraH, samyag - aviparIto vAdaH samyagvAdo - yathAvasthitavastvAvirbhAvanaM, dvirAGgavRttiH * tIye tu dharmmapravAdikaparIkSA, dharmma pravadituM zIlaM yeSAM te dharmmapravAdinasta eva dharmmapravAdikAH, dharmmaprAvAdukA ityartha(zI0) steSAM parIkSA- yuktAyuktavicAraNamiti, tRtIye'navadyatapovyAvarNanaM, na ca bAlatapasA - ajJAnitapazcaraNena mokSa ityayamarthAdhikAraH, caturthIdezake tu 'samAsavacanena' saGkSepavacanena 'niyamanaM bhaNitaM saMyata ukta iti / tadevaM prathamodezake samya4 gdarzanamuktaM, dvitIye tu samyagjJAnaM, tRtIye bAlatapovyudAsena samyaktapaH, caturthe tu samyak cAritramiti, tasmAccazabdo hetI, yatazcatuSTayamapi mokSAGgaM prAguktaM tasmAt jJAnadarzanastapazcaraNeSu 'mumukSuNA yatitavyaM tamatipAlanAya yAvajjIvaM yalo vidheya iti gAthAdvayArthaH // adhunA nAmaniSpanna nikSepAyAtasya samyaktvAbhidhAnasya nikSepaM cikIrSurAha // 175 // nAThavaNAsammaM davyasammaM ca bhAvasammaM ca / eso khalu sammassA nikkhevo caDavviho hoi // 217 / / akSarArthaH sugamaH, bhAvArthaM tu sugamanAmasthApanAvyudAsena dravyabhAvagataM niyuktikAraH pratipipAdayipurAha-aha dabasamma icchAnulomiyaM tesu tesu dabbesuM / kayasaMkhyasaMjutto pauktta jaDha bhiNNa chiNNaM vA // 218 // 'athe' tyAnantarye jJazarIra bhavyazarIravyatiriktaM dravyasamyaktvamityAha, 'aicchAnulomikaM' icchA-cetaHpravRttirabhiprAyastasyAnulomam-anukUlaM tatra bhavamaicchAnulomikaM tacca teSu teSvicchA bhAvAnukUlyatAbhAkSu dravyeSu kRtAdyupAdhibhedena saptadhA bhavati, tadyathA - kRtam - apUrvameva nirvarttitaM rathAdi, tasya yathA'vayavalakSaNaniSpatterdravyasamyaka rtustannimittacittasvAsthyotpatteH Estication Intemational caturtha adhyayane prathama uddezakaH 'samyagvAda' Arabdha:, For Parts Only ~354~# samya0 4 uddezakaH 1 // 175 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [19], mUlaM [125...],niryuktiH [218] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yadarthe vA kRtaM tasya zobhanAzukaraNatayA samAdhAnahetutvAdvA dravyasamyag 1, evaM saMskRte'pi yojyaM, tasyaiva rathAderbhagnajIrNApoDhAparAvayavasaMskArAditi 2, tathA yayordravyayoH saMyogo guNAntarAdhAnAya nopamardAya upabhokturvA manaHprItyai payaHzarkarayoriva tatsaMyuktadravyasamyak 3, tathA yatprayuktaM dravyaM lAbhahetutvAdAtmanaH samAdhAnAya prabhavati tatprayuktadravyasamyak 4, pAThAntaraM vA- 'uvautta'ti yadupayuktam- abhyavahRtaM dravyaM manaHsamAdhAnAya prabhavati tadupayuktadravyasamyak 4, tathA jaDhaM parityaktaM yadvArAdi tattyaktadravyasamyak 5 tathA dadhibhAjanAdi bhinnaM sat kAkAdisamAdhAnotpatterbhinnadravyasamyak 6, tathA'dhikamAMsAdicchedAcchinnasamyak 7, sarvamadhye tatsamAdhAnakAraNatvAddravya samyak, viparyayAdasamyagiti gAthArthaH // bhAvasamyakpratipAdanAcAha tivihaM tu bhAvasammaM daMsaNa nANe tahA carite ya / daMsaNacaraNe tivihaM nANe duvihaM tu nAyavvaM // 219 // trividhaM bhAvasamyaka darzanajJAnacAritrabhedAt punarapyekaikaM bhedata AcaSTe-tatra darzanacaraNe pratyekaM trividhe, tadyathA-anAdimithyAdRSTerakRta tripuJjasya yathApravRttakaraNakSINazeSakarmmaNo dezonasAgaropamakoTikoTI sthiti kasyA pUrvakaraNabhinnagranthermithyAtvAnudayalakSaNamantarakaraNaM vidhAyAnivRttikaraNena prathamaM samyaktvamutsAdayata aupazamikaM darzanam 1, uktaM ca - "UsaradesaM dahelayaM ca vijjhAi vaNadavo paSpa / iya micchattANudae uvasamasammaM lahai jIvo // 1 // " upazamazreNyAM caupazamikamiti tathA samyaktvapudgalopaSTambhajanitAdhyavasAyaH kSAyopazamikaM 2, darzanamohanIyakSayAt kSAyikaM 3, 1 kaparadezaM dagdhaM ca vidhyAti vandavaH prApya evaM mithyAvAda aupadAmikasamyaktvaM labhate jIvaH // 1 // Jan Estication matinal For Pantry Use Only ~ 355 ~# www.sindiary.org Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [125...],niryuktiH [219] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 176 // cAritramapyupazamazreNyAmaupazamikaM 1 kapAyakSayopazamAt kSAyopazamikaM cAritraM 2 cAritramohanIyakSayAtkSAyikaM 1, jJAne tu bhAvasamyag dvidhA jJAtavyaM tadyathA- kSAyopazamikaM kSAyikaM ca tatra caturvidhajJAnAvaraNIya kSayopazamAt matyAdi catuviSaM kSAyopazamikaM jJAnaM, samastakSayAtkSAyikaM kevalajJAnamiti / tadevaM trividhe'pi bhAvasamyaktve darzite sati parakho4 dayati-yadyevaM trayANAmapi samyagvAdasambhave kathaM darzanasyaiva samyaktvavAdI rUDho yadihAdhyayane vyAvarNyate, ucyate, tadbhAvabhAvitvAdittarayoH, tathAhi mithyAdRSTeste na staH, atra ca samyaktvaprAdhAnyakhyApanAya andhetararAjakumAradvayena vAlAGganAdyavabodhArtha dRSTAntamAcakSate - tadyathA-udayasenarAjJo vIrasenasUrasena kumAradvayaM tatra vIraseno'ndhaH, sa ca ta| vyAyogyA gAndharvAdikAH kalA grAhitaH, itarastvabhyastadhanurvedo lokazlAdhyAM padavImagamat etacca samAkarNya vIrasenenApi rAjA vijJapto yathA'hamapi dhanurvedAbhyAsaM vidadhe, rAjJA'pi tadAgrahamavagamyAnujJAtaH, tato'sau samyagupAdhyAyopadezAt prajJAtizayAdabhyAsavizeSAJca zabdavedhI saJjajJe, tena cArUDhayauvanena svabhyastadhanurvedavijJAna kriyeNAgaNitacakSudarzanasadasadbhAvena zabdavedhitvAvaSTambhAtparabalopasthAne sati rAjA yuddhAyAdezaM yAcitaH tenApi yAcyamAnena vitere, vIrasenena ca zabdAnuvedhitayA parAnIke jajRmbhe, paraizcAvagatakumArAndhabhAvairmUkatAmA lambyAsI jagrahe, sUrasenena ca viditavRtAntena rAjAnamApRcchya nirzitaMzarazatajAlAvaSTabdhaparAnIkena mocitaH / tadevamabhyastavijJAna kriyo'pi cakSuvikalatvAnnAlamabhipretakAryasiddhaye iti / etadeva niyuktikAro gAthayopasaMhartumAha kuNamANo'vi ya kiriyaM paricayaMtovi sayaNadhaNa bhoe| dito'vi duhassa uraM na jigaha aMdho parANIyaM // 220 // Etication matinal For Pantry at Use Only ~356 ~# samya0 4 uddezakaH1 // 176 // Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [125...],niryuktiH [220] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kurvannapi kriyAM parityajannapi svajanadhanabhogAn dadadapi duHkhasyoraH na jayatyandhaH parAnIkamiti gAthArthaH // tadevaM dRSTAntamupadarzya dASTantikamAha kuNamANo'vi nivittiM paricayato'vi sayaNaghaNabhoe / dito'vi duhassa uraM micchaddiTThI na sijjhai u // 229 // kurvannapi nivRttim -- anyadarzanAbhihitAM, tadyathA - paJca yamAH pakSa niyamA ityAdikAM tathA parityajannapi svajanadha nabhogAn paJcAgnitapaAdinA dadadapi duHkhasyoraH mithyAdRSTirna sidhyati, turavadhAraNe, naiva sidhyati, darzana vikalatvAd, andhakumAravat asamarthaH kAryasiddhaye / yata evaM tataH kiM karttavyamityAha tamhA kammANIyaM jeDamaNo daMsaNaMmi payaijjA / daMsaNavao hi saphalANi huMti tavanANacaraNAI // 222 // yasmAtsiddhimArgamUlAspadaM samyagdarzanamantareNa na karmakSayaH syAt tasmAtkAraNAtkammanIkaM jetumanAH samyagdarzane prayateta, tasmiMzca sati yadbhavati taddarzayati-darzanayato hi 'hi' hetau yasmAtsamyagdarzananaH saphalAni bhavanti tapojJAna caraNAmyatastatra yalavatA bhAvyamiti gAthArthaH // prakArAntareNApi samyagdarzanasya tatpUrvakANAM ca guNasthAnakAnAM guNamAvirbhAvayitumAha samma pattI sAya virae anaMtakammaMse / daMsaNamohakkhavae uvasAmante ya uvasaMte // 223 // aar ya khINamohe jiNe a sedI bhave asaMkhijjA / tabbivarIo kAlo saMkhijaguNAi seDhIe // 224 // samyaktvasyotpattiH samyaktvotpattistasyAM vivakSitAyAmasaGghayeyaguNA zreNirbhavedityuttaragAthArddhAnte kriyAmapekSya sa Jan Estication Ital For Pantry Use Only ~ 357 ~# wwwantary org Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 177 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [125...],niryuktiH [224] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mbandho lagayitavyaH, kathamasaGkhyeyaguNA zreNirbhavediti ?, atrocyate, iha mithyAdRSTayo dezonakoTI koTikarmmasthitikA | granthikasattvAste karmanirjarAmAzritya tulyAH, dharmmapracchanotpanna saMjJAstebhyo'saGkhye yaguNanirjarakAH, tato'pi pipRcchiSuH san sAdhusamIpaM jigamiSustasmAdapi kriyAviSTaH pRcchan, tato'pi dharmma pratipitsuH asmAdapi kriyAviSTaH pratipadyamAnaH, tasmAdapi pUrvapratipanno'saGkhyeyaguNanirjaraka iti samyaktvotpattirvyAkhyAtA tadanantaraM viratAviratiM pratipitsupra tipadyamAnapUrvapratipannAnAmuttarottarasyA saGkhyeyaguNA nirjarA yogyA, evaM sarvaviratAvapIti, tato'pi pUrvapratipanna sarva virateH sakAzAt 'aNaMtakammaMse'tti 'padaikadeze padaprayoga' iti yathA bhImasano bhImaH satyabhAmA bhAmA evamanantazabdopala|kSitA anantAnubandhinaH, te hi mohanIyasyAMzAH-bhAgAH tAMzcikSapayipurasaGkhyeyaguNanirakaH, tato'pi kSapakaH, tasmAdapi kSINAnantAnubandhikapAyaH, etadeva darzanamohanIyatraye'bhimukha kriyArUDhApavargatrayamAyojyaM, tato'pi kSINasaptakAtkSINa| saptaka evopazamazreNyArUDho'saGkhyeyaguNanirjarakaH, tato'pyupazAntamohaH, tasmAdapi cAritramohanIyakSapakaH, tato'pi kSINamohaH, atra cAbhimukhAditrayaM yathAsambhavamAyojanIyam, asmAdapi 'jino' bhavasthakevalI, tasmAdapi zailezyavastho'sakhyeyaguNanirjarakaH / tadevaM karmanirjarAye asakhyeyalokAkAzapradezapramANa niSpAditasaMyamasthAnapracayopAttazreNiH | sottarottareSAmasa ikhyeyaguNA, uttarottara pravarddhamAnAdhyavasAya kaNDakopapateriti, kAlastu tadviparIto'yogikeva lina Arabhya pratilomatayA sakhyeyaguNayA zreNyA jJeyaH, idamuktaM bhavati yAvatkAlena yAvatkarmAyogikevalI kSapayati tAvamAtraM karma sayogikevalI sakhyeyaguNena kAlena kSapayati evaM pratilomatayA yAvaddharme pipRcchiSustAvanneyamiti gAthA Etication Infamil For Pantry O ~358~# sabhya0 4 uddezakaH1 / / 177 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [125] dIpa anukrama [138 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [19], mUlaM [125...],niryuktiH [224] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | dvayArthaH // evamantaroktayA nItyA darzanayataH saphalAni tapojJAna caraNAnyabhihitAni, yadi punaH kenacidupAdhinA vidaghAti tataH saphalatvAbhAvaH, kaJcAsAvupAdhistamAha AhAravahipUAiDIsu ya gAravesu kaitaviyaM / emeva vArasavihe tavaMmi na tu katave samaNo // 225 // AhArazca upadhizca pUjA va Rddhizca - AmarSauSadhyAdikA AhAropadhipUjarddhayastAsu nimittabhUtAsu jJAnacaraNakriyAM karoti, tathA gAraveSu triSu pratibaddho yatkaroti tatkRtrimamityucyate, yathA ca jJAnacaraNayorAhArAdyarthamanuSThAnaM kRtrimaM sanna phalavadbhavati evaM sabAhyAbhyantare dvAdazaprakAre tapasyapIti, na ca kRtrimAnuSThAyinaH zramaNabhAvo na cAzramaNasyAnuSThAnaM guNavaditi, tadevaM nirupadherdarza navatastapojJAna caraNAni saphalAnIti sthitamato darzane yatitavyaM, darzanaM ca tattvArthazraddhAnaM tattvaM copannApagatakalaGkAzeSapadArtha satAvyApijJAnaistIrthakRdbhiryadabhASi, tadeva sUtrAnugamAyAtena sUtreNa darzayati Etication matinal se bemi je aIyA je ya paDupannA AgamissA arahaMtA bhagavaMto te savve evamAikkhanti evaM bhAti evaM paNNaviMti evaM paruviMti savve pANA savve bhUyA savve jIvA savve sattA na haMtavvA na ajjAveyavyA na paridhittavvA na pariyAveyavvA na uddaveyavvA, esa dhamme suddhe niie samicca loyaM kheyaNNehiM paveie, taMjahA-uTThiesu vA aNuTTiesa For Print&PO ~359~# www.india.org Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [139 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 178 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [1], mUlaM [126],niryukti: [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vA uvaTTie vA aNuvaTTiesa vA uvarayadaMDesu vA aNuvarayadaMDesu vA sovahipasu vA aNovahipasu vA saMjogaraesu vA asaMjogaraesu vA taccaM ceyaM tahA ceyaM asti ceyaM paccai (sU0 126 ) gautamasvAmyAha-yathA so'haM bravImi yo'haM tIrthakaravacanAvagatatacyaH zraddheyavacana iti yadivA zauddhodaniziSyAbhimatakSaNikatvavyudAsenAha-yena mayA pUrvamabhANi so'hamadyApi bravImi nAparo, yadivA sezabdastacchabdArthe yacchraddhAne samyaktvaM bhavati tadahaM tattvaM bravImIti, ye'tItAH - atikrAntA ye ca pratyutpannAH - varttamAnakAlabhAvino ye cAgAminaH ta evaM prarUpayantIti sambandhaH, tatrAtikrAntAstIrtha kRtaH kAlasyAnAditvAdanantA atikrAntA anAgatA apyanantA AgA| mikAlasyAnantatvAtteSAM ca sarvadaiva bhAvAditi varttamAnatIrthakRtAM ca prajJApakApekSitayA anavasthitatve satyapyutkRSTajaghanyapadina eva kathyante tatrotsargataH samayakSetrasambhavinaH saptatyuttarazataM taccaivaM pazJcasvapi videheSu pratyekaM dvAtriMzatkSetrAtmakatvAdekaikasmin dvAtriMzat dvAtriMzat paJcasvapi bharateSu paJcaivamairAvateSvapIti, tatra dvAtriMzatsaJcabhirguNitAH SaSTayutarazataM (160) bharatairAvatadazaprakSepeNa saptatyadhikaM zatamiti, jaghanyatastu viMzatiH, sA caivaM paJcasvapi mahAvideheSu mahAvidehAntarmahAnayubhayataTa sadbhAvAttIryakRtAM pratyekaM catvAraH, te'pi paJcabhirguNitA viMzatirbharatairAvatayostvekAntasuSamAdAvabhAva eveti, anye tu vyAcakSate - meroH pUrvApara videhayorekaika sadbhAvAnmahAvidehe dvAveva tataH pazvasvapi dazaiveti, tathA ca te Estication Intemational For Pantry Use Only ~360 ~# samya0 4 uddezakA 1 // 178 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [126],niyukti: [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [139] AhA-"sattarasayamuphorsa iare dasa samayakhettajiNamANaM / cottIsa paDhamadIye aNaMtara'ddheya te duguNA ||1||"ke ime 'arhanto' aInti pUjAsatkArAdikamiti, tathA aizvaryAdyupetA bhagavantaH, te sarva eva parapraznAvasare evamAcakSate | yaduttaratra vakSyate, vartamAnanirdezasyopalakSaNArthatvAdidamapi draSTavyam-evamAcacakSire evamAkhyAsyanti, evaM sAmAnyataH sadevamanujAyAM pariSadi ardhamAgadhayA sarvasattvasvabhASAnugAminyA bhASayA bhASante, evaM prakarSaNa saMzotyapanodAyAntevAsino jIvAjIvAvavandhasaMvaranirjarAmokSapadArthAn jJApayanti prajJApayanti, evaM samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH mithyAtvAviratipramAdakapAyayogA bandhahetavaH svaparabhAvena sadasatI tattvaM sAmAnyavizeSAtmakamityAdinA prakAreNa prarUpaya&Anti, ekArthikAni vaitAnIti, kiM tadevamAcakSate iti darzayati-yathA 'sarve prANAH' sarva eva pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH || dvitricatuHpaJcendriyAzcendriyabalocchAsanizvAsAyuSkalakSaNaprANadhAraNAt prANAH, tathA sarvANi bhavanti bhaviSyantyabhUvanniti ca bhUtAni caturdazabhUtagrAmAntaHpAtIni, evaM sarva eva jIvanti jIviSyanti ajIviSuriti jIvAH-nArakatiryagnarAmaraladikSaNAzcaturgatikAH, tathA sarva eva svakRtasAtAsAtodayasukhaduHkhabhAjaH sattvAH, ekArthA caite zabdAH 'tttvbhedpryaayaiH| pratipAdana mitikRtveti, ete ca sarve'pi prANinaH paryAyazabdAveditA na hantavyAH daNDakazAdibhiH nAjJApayitavyAH prasahyAbhiyogadAnato na parigrAhyA bhRtyadAsadAsyAdimamasvaparigrahato na paritApayitavyAH zArIramAnasapIDotsAdanato nApadrAvayitavyAH prANavyaparopaNataH 'eSaH' anantarokto 'dhammoM' durgatyargalAsugatisopAnadezyaH, asya ca pradhAnapurapArthatvAdvizeSaNaM darzayati-'zuddhaH' pApAnubandharahitaH na zAkyadhigjAtInAmivaikendriyapazcendriyavadhAnumatikalaGkAsitaH, wwwandltimaryam ~361~# Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [126],niyukti: [225] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: samyaka prata sUtrAMka [126] zrIAcA- lA tathA 'nityaH' apracyutirUpaH, paJcasvapi videheSu sadAbhavanAt, tathA 'zAzvataH' zAzvatagatihetutvAt yadivA nityatvAcchArAGgavRttiH zvato, na tu nityaM bhUtvA na bhavati, bhavyatvavat, abhUtvA ca nityaM bhavati ghaTAbhAvavaditi, ayaM tu trikAlAvasthAyIti, (zI0) || amuM ca 'loka' jantulokaM duHkhasAgarAvagADhe 'sametya jJAtvA taduttaraNAya 'khedajaH' jantuduHkhaparicchettRbhiH 'praveditA uddezakA // 179 // pratipAdita iti, etacca gautamasvAmI svamanISikAparihAreNa ziSyamatisthairyArtha babhApe // enameva sUtroktama) niyuktikAraH sUtrasaMsparzakena gAthAdvayena darzayatije jiNavarA aIyA je saMpai je aNAgae kaale| sabvevi te ahiMsaM vardisu vadihiti vivaditi // 226 // chappiya jIvanikAe Novi haNe No'vi ahnnaavijaa|no'vi a aNumannijjAsammattassesa nijuttii||227|| [caturthe'dhyayane prathamodezakaniyuktiH] gAthAdvayamapi kaNThyaM / tIrthakaropadezazca paropakAritayA tatsvAbhAvyAdeva pravartamAno bhAskarodaya iva prabodhyavizeSanirapekSatayA pravartate(tattadyathetyAdinA darzayati-taMjahA-uDipasu vA ityAdi,8 dharmacaraNAyocatA utthitA-jJAnadarzanacAritrodyogavantaH, tadviparyayeNAnutthitAH teSu nimittabhUteSu tAnudizya bhagavatA sarvavedinA trijagatpatinA dharmaH praveditaH, evaM sarvatra lagayitavyaM, yadivA utthitAnusthiteSu dravyato niSaNNAniSaNNeSu,' 18|| tatraikAdazasu gaNadharepUsthiteSveva vIravarddhamAnasvAminA dharmaH praveditaH, tata upasthitA dharma zuzrUSavo jivRkSavo vA tadvi-IN dAparyayeNAnupasthitAsteSviti, nimittasaptamI ceyaM, yathA carmaNi dIpinaM hantIti, nanu ca bhAvopasthiteSu cilAtipu- // 179 // trAdiSviva dharmakathA yuktimatI anupasthiteSu tu ke guNaM puSNAti?, anupasthiteSvapIndranAgAdiSu vicitratvAtkarma CAMERA dIpa anukrama [139] waianditaram ~362~# Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [126],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [126] dIpa anukrama [139] pariNataH kSayopazamApAdanAdguNavatyeveti yatkiJcidetat, prANina AtmAnaM vA daNDayatIti daNDaH, sa ca manovAkAya-1 lakSaNaH, uparato daNDo yepo te tathA, tadviparyayeNAnuparatadaNDAH, teSUbhayarUpeSvapi, tatroparatadaNDeSu tatsthairyaguNAntarAdhAnArtha dezanA, itareSu tUparatadaNDatvArthamiti, upadhIyate-saGgrahyata ityupadhiH, dravyato hiraNyAdiH bhAvato mAyA, saha, upadhinA vartanta iti sopadhikAstadviparyayeNAnupadhikAsteSviti, saMyogaH-sampandhaH putrakalatramitrAdijanitastatra ratAH saMyogaratAstadviparyayeNaikatvabhAvanAbhAvitA asaMyogaratAsteSviti, tadevamubhayarUpeSvapi yadbhagavatA dharmadezanA'kAri tat 'tathya' satyametaditi, cazabdo niyamArthaH, tathyamevaitadbhagavadvacanaM, yathAmarUpitavastusadbhAvAttathyatA vacaso bhavatItyato vAcyamapi tathaiveti darzayati-tathA caitadvastu yathA bhagavAn jagAda, yathA-saveM prANA na hantavyA ityAdi, evaM samyagdarzanaM zraddhAnaM vidheyam, etaccAsminneva maunIndrapravacane samyagmokSamArgavidhAyini samastadambhaprabandhoparate prakarSaNocyate mocyata iti, na tu yathA anyatra 'na hiMsyAtsarvabhUtAnI tyabhidhAyAnyatra vAkye yajJapazuvadhAbhyanujJAnAt pUrvottarabAdheti // tadevaM samyaktvasvarUpamabhidhAya tadavAptau yadvidheyaM taddarzayitumAha taM Aittu na nihe na nikkhive jANitu dhammaM jahA tahA, diTrehiM nivveyaM gacchijjA, no logassesaNaM care (sU0 127) 'tat' tattvArthazraddhAnalakSaNaM samyagdarzanamAdAya-gRhItvA tatkAryAkaraNato 'na niheti na gopayet tathAvidhasaMsargA wnloadmarang ~363~# Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [127],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: samya . 4 prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [140]] zrIAcA-dinimittotthApitamithyAtvo'pi jIvasAmarthya guNAnna tyajedapi, yathA vA zaivazAkyAdInAM gRhItvA bratAni punarapi / rAjhavRttiH vratezvarayAgAdividhinA gurusamIpe nikSipyotsavajanaM, evaM gurvAdeH sakAzAdavApya samyagdarzanaM 'na nikSipet' na tyajet, (zI0) kiM kRtvA?-yathA tathA'vasthitaM dharma jJAtvA zrutacAritrAtmakamavagamya, vastUnAM vA dharma-svabhAvamavabudhyeti / tadavagame tu kiM cAparaM kuryAdityAha-'diThehiM' ityAdi, dRSTairiSTAniSTarUpAnevedaM gacched, virAgaM kuryAdityarthaH, tathAhi-112 zabdaiH zrutaiH rasairAsvAditairgandherAdhAtaiH spazaiMH spRSTaiH sadbhirevaM bhAvayet-yathA zubhetaratApariNAmavazAbhavatItyataH kasteSu rAgo dveSo veti / kiM ca--'no loyassa' ityAdi, 'lokasya' prANigaNasyaiSaNA--anveSaNA iSTeSu zabdAdiSu pravRttiraniSTeSu tu heyabuddhistA 'na caret' na vidadhyAt // yasya caipA lokaipaNA nAsti tasyAbhyApyaprazastA matinAstIti darzayati jassa natthi imA jAI aNNA tassa kao siyA?, diTuM suyaM mayaM viSaNAyaM jaM evaM parikahijai, samemANA palemANA puNo puNo jAI pakappaMti (sU0 128) yasya mumukSorepA jJAtiH-lokaiSaNAbuddhiH 'nAsti' na vidyate, tasyAnyA sAvadyArambhapravRttiH kutaH syAt ?, idamukta | bhavati-bhogecchArUpAM lokapaNAM parijihIpoM va sAvadyAnuSThAnapravRttirupajAyate, tadarthatvAttasyA iti, yadivA 'imaann| anantaroktatvAt pratyakSA samyaktvajJAtiH prANino na hantabyA iti vA yasa na vidyate tasyAnyA avivekinI buddhiH || kumArgasAvadyAnuSThAnaparihAradvAreNa kutaH syAt / / ziSyamatisthairyArthamAha-viDha'mityAdi, yadetanmayA parikathyate tatsa KCCESS wwwandltimaryam ~364-23 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [128] dIpa anukrama [141] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [1], mUlaM [128],niryukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH rvajJaiH kevalajJAnAvalokena dRSTaM tataH zuzrUSubhiH zrutaM laghukarmmaNA bhavyAnAM mataM, jJAnAvaraNIya kSayopazamAdvizeSeNa jJAtaM vijJAtam, ato bhavatA'pi samyaktvAdi ke matkathite yalavatA bhavitavyamiti / ye punaryathoktakAriNo na syuH te kathambhUtA bhaveyurityAha- 'samemANA' ityAdi, tasminneva manuSyAdijanmani 'zAmyanto gAyenAtyarthamAsevAM kurvantaH tathA 'pralIyamAnAH' manojJendriyArtheSu paunaHpunyenai kendriyadvIndriyAdikAM jAtiM prakalpayanti, saMsArAvicchittiM vidadhatItyarthaH // yadyevamaviditavedyAH sAmpratekSiNo yathAjanmakRtarataya indriyArtheSu pralInAH paunaHpunyena janmAdikRtasandhAnA jantavastataH kiM karttavyamityAha aho a rAo ya jayamANe dhIre sayA AgayapaNNANe pamatte bahiyA pAsa appamatte sayA parikkamijAsi tibemi ( sU0 129 ) // samyaktvAdhyayane prathamodezakaH 4-1 // ahazca rAtriM ca yatamAna eva yalavAneva mokSAdhvani 'dhIraH' parIpahopasargAkSobhyaH 'sadA' sarvakAlam 'AgataM' svIkRtaM 'prajJAnaM' sadasadviveko yasya sa tathA, 'pramattAn' asaMyatAn paratIrthikAnyA dharmmAdvahirvyavasthitAn pazya, tAMzca tathAbhUtAn dRSTvA kiM kuryAdityAha - 'appamatte' ityAdi, apramattaH sannidrAvikathAdipramAdarahito'kSinimeSonmeSAdAvapi sadopayuktaH parAkramethAH karmmaripUna mokSAdhvani vA / itiradhikArasamAptau bravImIti pUrvavat / iti samyaktvAdhyayane prathamoddezakaTIkA parisamAptA / Jan Estation matinal For Pantry Use Only ~365~# www.india.org Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [130],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [142] zrIAcA- uktaH prathamoddezakaH / sAmprataM dvitIyavyAkhyA pratanyate, asya cAyamabhisambandhaH-iha anantarodezake samyagvAdaH samya04 rAvRttiH pratipAditaH, sa ca pratyanIkamithyAvAdavyudAsenAtmalAbha labhate, byudAsazca na parijJAnamantareNa, parijJAnaM ca na vicAra-I uddezakAra (zI0) mRte, ato mithyAvAdabhUtatIrthikamatavicAraNAyedamupakramyate, anena sambandhenAyAtasyAsyoddezakassedamAdisUtra-je A savA' ityAdi, yadiveha samyaktvamadhikRtaM, taca saptapadArthazraddhAnAtmakaM, tatra mumukSuNA'vagatazakhaparijJAjIvAjIvapadArthena // 181 // saMsAramokSakAraNe nirNatabye, tatra saMsArakAraNamAJavastabrahaNAca bandhagrahaNaM, mokSakAraNaM tu nirjarA tahaNAcca saMvarastatkAryabhUtazca mokSaH sUcito bhavatItyata Azravanirjare saMsAramokSakAraNabhUte samyaktvavicArAyAte darzayitumAha je AsavA te parissavA je parissavA te AsavA, je aNAsavA te aparissavA je aparissavA te aNAsavA, ee pae saMbujjhamANe loyaM ca ANAe abhisamiccA puDho paveiyaM (sU0 130) 'ya' iti sAmAnyanirdezaH, AzravatyaSTaprakAraM karma thairArambhaste AmravAH, pariH-samantAtravati-galati bairanuSThAna-5 Kaa vizeSaste paritravAH, ya evAnavA:-karmabandhasthAnAni ta eva parisravA:-karmanirjarAspadAni, idamuktaM bhavati-yAni itarajanAcaritAni nagaGganAdIni sukhakAraNatayA tAni karmabandhahetutvAdAsravAH, punastAnyeva tatvavidoM viSayasukhapa-1 M // 181 // rAzukhAnAM niHsAratayA saMsArasaraNidezyAnItikRtvA vairAgyajanakAni ataH parisravAH-nirjarAsthAnAni / sarvavastUnA wwwandltimaryam caturtha-adhyayane dvitIya-uddezaka: 'dharmapravAdI-parIkSA' ArabdhaH, ~366~# Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [142 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [2], mUlaM [130], niryukti: [ 227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH manaikAntikatAM darzayitumetadeva viparyayeNAha - 'je parissavA' ityAdi, ya eva parizravAH - nirjarAsthAnAni - arhatsAdhutapazcaraNadazavidhacakravAlasAmAcAryanuSThAnAdIni tAnyeva kammodayAvaSTandhazubhAdhyavasAyasya durgatimArgapravRttasArthavAhasya jantormahAzAta nAvataH sAtarddhirasagAravapravaNasyAsravA bhavanti pApopAdAnakAraNAni jAyante idamuktaM bhavati yAvanti karmanirjarArthaM saMyamasthAnAni tadbandhanAyAsaMyamasthAnAnyapi tAvantyeva, uktaM ca---" yathAprakArA yAvantaH, saMsArAvezahetavaH / tAvantastadviparyAsAnnirvANasukhahetavaH // 1 // tathAhi rAgadveSavAsitAntaHkaraNasya viSayasukhonmukhasya duSTAzayatvAtsarvaM saMsArAya, picumandarasavAsitAsyasya dugdhazarkarAdikaTukatvApattivaditi, samyagdRSTestu viditasaMsArodamvataH nyakRta viSayAbhilASasya sarvamazuci duHkhakAraNamiti ca bhAvayataH saJjAtasaMvegasyetarajanasaMsArakAraNamapi mokSAyeti bhAvArthaH / punaretadeva gatapratyAgatasUtraM sapratiSedhamAha - 'je aNAsavA' ityAdi, prasajyapratiSedhasya kriyApratiSedhaparyavasAna natayA parisravA ityanena saha sambandhAbhAvAt paryudAso'yam, Asravebhyo'nye'nAsravAH - vrata vizeSAH, te'pi kammodayAdazubhAdhyavasAyino'parisravAH karmmaNaH, koGkaNAryaprabhRtInAmiveti, tathA'parisravAH - pApopAdAnakAraNAni kenaci - dupAdhinA pravacanopakArAdinA kriyamANAH kaMNavIralatA bhrAmaka kSullakasyevAnAsravAH - karmmabandhanAni na bhavanti, yadivA AsravantItyAsravAH, pacAdyacca, evaM parisravantIti parisravAH, atra caturbhaGgikA-tatra mithyAtvAviratipramAda kaSAyayogairya | eva karmmaNAmAsravAH candhakAH ta evApareSAM parisravAH - nirjarakAH, ete ca prathamabhaGgapatitAH sarve'pi saMsAriNazcaturgatikAH, sarveSAM pratikSaNamubhayasadbhAvAt, tathA ye AsravAste'parisravA iti zUnyo'yaM dvitIyabhaGgako, bandhasya zATAvi Jain Estication intumatl For Par at Use Only ~367~# Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [130] dIpa anukrama [142 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [2], mUlaM [130],niryukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH samya0 4 uddezakA 2 // 182 // zrIAcA- 4 nAbhAvitvAd, evaM yenAsravAste parisravAH, ete cAyogikevalinastRtIyabhaGgapatitAH, caturthabhaGgapatitAstu siddhAH, te 4 rAGgavRttiH pAmanAsravatvAdaparisravatvAcceti, atra cAdyantabhaGgako sUtropAttau tadupAdAne ca madhyopAdAnasyAvazyaMbhAvitvAt madhyama(zI0) jhakadvayagrahaNaM draSTavyamiti / yadyevaM tataH kimityAha - 'ee pae' ityAdi, etAni - anantarokAni padyate gamyate yebhyo'stAni padAni tadyathA-ye AsravA ityAdIni parasya cArthAvagatyarthe zabdaprayogAdetatpadavAcyAnarthAzca samyaga-aviparyA| sena budhyamAnastathA 'lokaM' jantugaNamAsravadvArAyAtena karmaNA badhyamAnaM tapazcaraNAdinA ca mucyamAnamAjJayA tIrthakara - praNItAgamAnusAreNAbhisametya - Abhimukhyena samyak paricchidya cazabdo bhinnakramaH pRthak praveditaM cAbhisametya pRthagAsvavopAdAnaM nirjaropAdAnaM cetyetacca jJAtvA ko nAma dharmacaraNaM prati nodyacchediti ?, kathaM praveditamiti cet ?, taducyate, | AsvastAvajjJAnapratyanIkatayA jJAnanihvena jJAnAntarAyeNa jJAnapradveSeNa jJAnAtyAzAtanayA jJAnavisaMvAdena jJAnAvaraNIyaM karmma badhyate, evaM darzanapratyanIkatayA yAvaddarzanavisaMvAdena darzanAvaraNIyaM karmma badhyate, tathA prANinAmanukampanatathA bhUtAnukampanatayA jIvAnukampanatayA sattvAnukampanatvena bahUnAM prANinAmaduHkhotpAdanatayA azocanatayA ajUraNa| tayA apIDanatayA aparitApanatayA sAtAvedanIyaM karma badhyate etadviparyayAccA sAtAvedanIyamiti, tathA'nantAnubandhyu| tkaTatayA tIvradarzana mohanIyatayA prabalacAritramohanIyasadbhAvAnmohanIyaM karma vadhyate, mahArambhatayA mahAparigrahatayA paJcendriyavadhAt kuNimAhAreNa narakAyuSkaM badhyate, mAyAvitayA anRtavAdena kUTatulAkUTamAnavyavahArAtiryagAyurbadhyate, prakRtivinItatathA sAnukrozatayA amAtsaryAnmanuSyAyuSkaM sarAgasaMyamena dezaviratyA bAlatapasA akAmanirjarayA devAyu Jan Estication Intimational kou For Party Use Onl ~368~# | // 182 // www.indiary.org Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [130],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka ASKAR [130] dIpa anukrama [144] pkamiti, kAya tayA bhAva tayA bhASarjutayA avisaMvAdanayogena zubhanAma badhyate, viparyayAca viparyaya iti, jAtikulabalarUpatapaHzrutalAbhaizvaryamadAbhAvAvuccairgotraM, jAtyAdimadAt paraparivAdAcca nIcairgotraM, dAnalAbhabhogopabhogavIryAntarAyavidhAnAdAntarAyikaM karma vadhyate, ete hyAsravAH, sAmprataM parisravAH pratipAdyante-anazanAdi sabAhyAbhyantaraM tapa ityAdi, evamAsravakanirjarakAH saprabhedA jantavo vAcyAH, sarve'pi ca jIvAdayaH padArthA mokSAvasAnA vaacyaaH| etAni ca padAni smbudhymaanstiirthkrgnndhrailokmbhismety pRthak pRthak praveditam, anyo'pi tadAjJAnusArI caturdazapUrvavidAdiH sattvahitAya parebhya AvedayatItyetaddarzayitumAha AghAi nANI iha mANavANaM saMsArapaDivapaNANaM saMbujjhamANANaM vinnANapattANaM, ahAvi saMtA aduvA pamattA ahA saccamiNaM tibemi, nANAgamo macumuhassa asthi, icchA paNIyA vaMkAnikeyA kAlagahiyA nicayaniviTA puDho puDho jAI pakappayaMti (sU0 131) jJAnaM sakalapadArthAvirbhAvakaM vidyate yasyAsau jJAnI sa 'AkhyAti' AcaSTe 'ihe'ti pravacane keSAM?-mAnavAnAM, sarvasaMvaracAritrArhatvAttepAm, athavopalakSaNaM caitaddevAdInAM, tatrApi kevalyAdivyudAsAya vizeSaNamAha-saMsAra' ityAdi, saMsAra-caturgatilakSaNaM pratipannAH saMsArapratipannAH, tatrApi ye dharma bhotsyante grahISyante ca munisuvratasvAmighoTakadRSTAntena teSAmevAkhyAtItyetaddarzayati-'sambudhyamAnAnAM' yathopadiSTaM dharma samyagavabudhyamAnAnAM, chadmasthena tvajJAta wataneltman.arg ~369~# Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [131],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 183 // sUtrAMka [131] dIpa budhyamAnetaravizeSeNa yAdRgabhUtAnAM kathayitavyaM tAn sUtreNaiva darzayati-vijJAnaprAptAnAM hitAhitaprAptiparihArAdhyava- samya04 sAyo vijJAnaM tatprAptA vijJAnaprAptAH, samastaparyAptibhiH paryAptAH, saMjina ityarthaH, nAgArjunIyAstu paThanti-"AghAi dhamma khalu se jIvANaM, taMjahA-saMsArapaDivannANaM mANusabhavasthANaM AraMbhaviNaINaM dukkhuveasuhesagANaM dhammasavaNaga I uddezakAra vesayANaM sussUsamANANaM paDipucchamANANaM viSNANapattANa" etacca prAyo gatArthameva, navaramArambhavinayinAmityArambhavi-14 nayA-ArambhAbhAvaH sa vidyate yeSAmiti matvarthIyasteSAmiti / yathA ca jJAnI dharmamAcaSTe tathA darzayati-aTTAvi ityAdi, vijJAnaM prAptA dharma kathyamAnaM kutazcinnimittAdArtA api santaH cilAtiputrAdaya iva athavA pramattA viSa-8 yAbhiSyaGgAdinA zAlibhadrAdaya iva tathAvidhakarmakSayopazamApatteryathA pratipadyante tathA''caSTe yadivA''ttoH-du:khina-II pramattAH-sukhinaH, te'pi pratipadyante dhammai, kiM punarapare?, athavA ArttA:-rAgadvepodayena pramattA viSayaH, te ca tIthikA gRhasthA vA saMsArakAntAraM vizantaH kathaM bhavatAM vijJAtajJeyAnAM karuNAspadAnAM rAgadveSaviSayAbhilAponmUlanAya na prabhavanti / etaccAnyathA mA maMsthA iti darzayitumAha-'ahA sacca' mityAdi, idaM yanmayA kathitaM kathyamAnaM ca tadyathA| satyaM, yAthAtathyamityarthaH, ityetadahaM bravImi, yathA durlabhamavApya samyaktvaM cAritrapariNAma vA pramAdo na kAryaH, syAt| kimAlambya pramAdo na kAryastadAha-nANAgamo' ityAdi, na dhanAgamo mRtyormukhasya kasyacidapi saMsArodaravartino|stIti, uktaM ca-"vadata yadIha kazcidanusaMtatasukhaparibhogalAlitaH / prayatnazataparo'pi vigatavyathamAyuravAptavAnnaraH Kaa // 183 // // 1 // na khalu naraH suraughasiddhAsurakinnaranAyako'pi yaH / so'pi kRtAntadantakulizAkrameNa kRzito na nazyati // 2 // anukrama [144] % %95%A5% wwwanatimarmarg ~370~# Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [131],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [131] dIpa tathopAyo'pi mRtyumukhapratiSedhasya na kazcidastIti, uktaM ca-"nazyati nauti yAti vitanoti karoti rasAyanakriyAM, cirati gurubratAni vivarANyapi vizati vizeSakAtaraH / tapati tapAMsi khAdati mitAni karoti ca mantrasAdhanaM, tadapi hai kRtAntadantayantrakakacakramaNairvidAryate // 1 // " ye punarviSayakaSAyAbhiSvaGgAt pramattA dharma nAvabudhyante te kimbhUtA |bhavantItyAha-'icchA' ityAdi, indriyamanoviSayAnukUlA pravRttirihecchA tayA viSayAbhimukhamabhikarmavandhaM saMsArAbhimukhaM vA prakarSaNa nItA icchApraNItAH, ye caivambhUtAste 'vaMkAniketA' vatsya-asaMyamasya A-maryAdayA saMyamAvadhibhUtayA niketabhUtAH-AzrayA vAniketAH, vaGko vA niketo yeSAM te vaGkAniketAH, pUrvapadasya dIrghatvaM, ye caivambhUtAste 'kAlagRhItA' kAlena-mRtyunA gRhItAH kAlagRhItAH, paunaHpunyamaraNabhAja ityarthaH, dharmacaraNAya vA gRhItaH-abhisandhitaH kAlo yaiste kAlagRhItAH, AhitAgnidarzanAdApatvAdvA niSThAntasya paranipAtaH, tathAhi-pAzcAtye cayasi parutparAri vA apatyapariNayanottarakAlaM vA dharmaM kariSyAma ityevaM gRhItakAlAH, ye caivambhUtAste nicaye niviSTA-nicaye karmanicaye tadupAdAne vA sAvadyArambhanicaye niviSTAH-adhyupapannAH, ye cecchApraNItA vaGkAniketAH kAlagRhItA nicaye niviSTAste taddharmANaH kimaparaM kurvantIti darzayitumAha-'puDho puDho' ityAdi, pRthakpRthagekendriyadvIndriyAdikAM jAtimanekazaH 'pra-15 kalpayanti' prakurvanti, pAThAntara thA 'estha mohe puNo puNo' 'atra' asminnicchApraNItAdike hapIkAnukUle mohe krmruupe| vA mohe nimagnAH punaH punastatkurvanti yena tadapracyutiH syAt // tadapracyutI ca kiM syAdityAha ihamegesiM tattha tattha saMthavo bhavai ahovavAie phAse paDisaMveyaMti, ciTuM kammehi anukrama [144] wwwandltimaryam ~371~# Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [132],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: samya prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka [132] // 184 // dIpa anukrama [145] kUrehiM ciTuM pariciTThai, aciTThe kUrehi kammehiM no ciTuM pariciTThai, ege vayaMti aduvAvi nANI nANI vayaMti aduvAvi ege (sU0 132) uddezakAra 'iha' asiMzcaturdazarajjvAtmake loke 'ekeSAM' mithyAtvAviratipramAdakaSAyavatA 'tatra tatra' narakatiryaggatyAdiSu yAtanAsthAnakeSu 'saMstavaH' paricayo bhUyobhUyogamanAdbhavati, tataH kimityAha-'ahovavAie' ityAdi, ta evamicchayA praNItatvAdindriyavazagAstadvazitvAttadanukUlamAcaranto narakAdiyAtanAsthAnajAtasaMstavAstIthikA adhyaudezikAdi nirdoSa-RI mAcakSANA 'adhaaupapAtikAn' narakAdibhavAn 'sparzAn' duHkhAnubhavAn 'pratisaMvedayanti' anubhavanti, tathAhi-lokAyatikA avate-"piva khAda ca cArulocane !, yadatItaM varagAtri! tanna te / na hi bhIru ! gataM nivarttate, samudayamAtra| midaM kalevaram // 1 // " vaizeSikA api sAvadyayogArambhiNaH, tathAhi te bhASante-abhiSecanopavAsabrahmacaryagurukulavAsavAnaprasthayajJadAnamo(pro)kSaNadinakSatramantrakAlaniyamAH' ityAdi, anye'pi sAvadyayogAnuSThAyino'nayA dizA vAcyAH, syAt kiM sarvo'pIcchApraNItAdivittatra tatra kRtasaMstavo'dhaaupapAtikAn sparzAn pratisaMvedayatyAhosvitkazcideva tadyogyakarmakAryevAnubhavati !, na sarva iti darzayati-ciTTha' ityAdi, ciI-bhRzamatyarthaM 'krUraiH' vadhabandhAdibhiH 'karmabhiH' kriyAbhiH 'ciTTha'miti bhRzamatyarthameva virUpAM dazAM vaitaraNItaraNAsipatravanapatrapAtAbhighAtazAlmalIvRkSAliGga-1 N // 184 // nAdijanitAmanubhavaMstamastamAdisthAneSu paritiSThati, yastu nAtyarthe hiMsAdibhiH karmabhirvarttate so'tyantavedanAnicite wataneltmanam ~372~# Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [132],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [132]] dIpa anukrama [145] vapi narakeSu notpadyate, syAt-ka evaM vadatItyAha-ege vayaMtI' tyAdi, 'eke' caturdazapUrvavidAdayo 'vadanti' avate|'thavA'pi jJAnI badati, jJAna-sakalapadArthAvirbhAvakam asyAstIti jJAnI, sa caitad bravIti, yadivyajJAnI kevalI bhASate zrutakevalino'pi tadeva bhASante, yacca zrutakevalino bhASante nirAvaraNajJAnino'pi tadeva vadantItyetadgatapratyAgatasUtreNa darzayati-nANI' ityAdi, 'jJAninA' kevalino yadvadantyathavA'pyeke-zrutakevalino yadvadanti tadyathArthabhASitvAdekameva, ekeSAM sarvArthapratyakSatvAdapareSAM tadupadezapravRtteriti, vakSyamANe'pyekavAkyateti / tadAha AvaMtI keyAvaMtI loyaMsi samaNA ya mAhaNA ya puDho vivAyaM vayaMti, se diTuM ca Ne suyaM ca Ne mayaM ca Ne viNNAyaM ca Ne uDDhe ahaM tiriyaM disAsu savvao supaDilehiyaM ca Ne-savve pANA savve jIvA savve bhUyA save sattA hantavvA ajAveyavvA pariyAveyavvA parighettavvA uddevayavvA, itthavi jANaha natthittha doso aNAriyavayaNameyaM, tattha je AriA te evaM vayAsI-se duTTiM ca bhe dussuyaM ca bhe dummayaM ca me duvviNNAyaM ca bhe uhUM ahaM tiriyaM disAsu savvao duppaDilehiyaM ca bhe, jaM NaM tubbhe evaM Aikkhaha evaM bhAsaha evaM parUveha evaM paNNaveha-savve pANA 4 ~373~# Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [133],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata samya04 uddezakA sUtrAMka [133] zrIAcA haMtavvA 5, itthavi jANaha nasthittha doso, aNAriyavayaNameyaM, vayaM puNa evamAikkhAmo rAGgavRttiH evaM bhAsAmo evaM parUvemo evaM paNNavemo-savve pANA 4na haMtavvA 1 na ajAveyavvA (zI0) 2 na paricittavvA 3 na pariyAveyavvA 4 na uddaveyavvA 5, itthavi jANaha natthittha // 185 // doso, AyariyavayaNameyaM puvvaM nikAya samayaM patteyaM patteyaM pucchissAmi, haMbho pavAiyA! kiM bhe sAyaM dukkhaM asAyaM? samiyA paDivaNe yAvi evaM vyA-savvesi pANANaM savvesiM bhUyANaM savvesiM jIvANaM savvesi sattANaM asAyaM aparinivvANaM mahabbhayaM dukkhaM tibemi (sU0 133) // caturthAdhyayane dvitIya uddezakaH 4-2 // 'AvantIti yAvantaH 'keAvantIti kecana 'loke' manuSyaloke 'zramaNAH' pASaNDikAH 'brAhmaNA' dvijAtayaH pRthamAkpRthaga viruddho vAdo vivAdasta vadanti, etaduktaM bhavati-yAvantaH kecana paralokaM jJIpsavaste AtmIyadarzanAnurAgitayA pArAkyaM darzanamapavadanto vivadante, tathAhi-bhAgavatA bruvate-"paJcaviMzatitattvaparijJAnAnmokSaH, sarvavyApyAtmA niSkriyo nirguNazcaitanyalakSaNo, nirvizeSa sAmAnyaM tattva"miti, vaizeSikAstu bhASante-"dravyAdiSaTpadArthaparijJAnA- nmokSaH, samavAyijJAnaguNenecchAprayaladveSAdibhizca guNairguNavAnAtmA, parasparanirapekSaM sAmAnyavizeSAtmakaM tattva"miti 5%2554545453 dIpa anukrama [146]] %%%* // 185 // wwwandltimaryam ~374~# Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [133],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa zAkyAstu vadanti-"yathA paralokAnuyAyyAtmaiva na vidyate, niHsAmAnya vastu kSaNika "ti, mImAMsakAsta mokSahai sarvajJAbhAvena vyavasthitA iti, tathA keSAzcit pRthivyAdaya ekendriyA jIvA na bhavanti, apare vanaspatInAmapyaceta|natAmAhuH, tathA dvIndriyAdInAmapi kRmyAdInAM na jantusvabhAvaM pratipadyante, tadAve vA na tadvadhe bandho'lpabandhatA beti, tathA hiMsAyAmapi bhinnavAkyatA, taduktam-prANI prANijJAnaM ghAtakacittaM ca tadgatA ceSTA / prANaizca vipryogH| paJcabhirApadyate hiMsA // 1 // " ityevamAdika auddezikaparibhogAbhyanujJAdikazca viruddho vAdaH svata evAbhyUhyaH / yadi vA brAhmaNAH zramaNA dharmAviruddhaM vAdaM yadvadanti tatsUtreNaiva darzayati-se dihaM caNe' ityAdi yAvat 'natthittha doso'tti, 4|| 'se'tti tacchabdArthe yadahaM vakSye tat 'dRSTam' upalabdhaM divyajJAnenAsmAbhirasmAkaM vA sambandhinA tIrthakRtA AgamapraNA-13 yakena cazabda uttarApekSayA samuccayArthaH, zrutaM cAsmAbhirgurvAdeH sakAzAt , asmadguruziSyairvA tadantevAsibhirvA matamabhimataM yuktiyuktatvAdasmAkamasmattIrthakarANAM vA vijJAtaM ca tattvabhedaparyAyairasmAbhirasmattIrthakareNa vA, svato na paropadezadAnena, etaccordhvAdhastiryakSu dazasvapi dikSu sarvataH sarvaiH-pratyakSAnumAnopamAnAgamArthApattyAdibhiH prakAraiH suSTu pratyupekSitaMca-paryAlocitaMca, manaHpraNidhAnAdinA asmAbhirasmattIrthakareNa vA, kiM tadityAha-sarve prANAH sarve jIvAH sarve bhUtAH sarve satvA hantavyA AjJApayitavyAH parigRhItavyAH paritApayitavyA apadrApayitavyAH, 'atrApi dharmacintAyAmapyevaM jAnItha, yathA nAstyatra yAgArtha devatopayAcitakatayA vA prANihananAdau 'doSaH' pApAnubandha iti, evaM yAvantaH | kecana pASaNDikA auddezikabhojino brAhmaNA vA dharmaviruddhaM paralokaviruddha vA vAdaM bhASante / ayaM anukrama [146]] Swatantram.org ~375~# Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [133],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata + sUtrAMka [133] + dIpa zrIAcA- ca jIvopamardakatvAt pApAnubandhI anAryapraNIta iti, Aha ca-ArAdyAtAH sarvaheyadharmebhyaH ityAryA-| ID samya04 rAmavRttiH stadviparyAsAdanAryA:-krUrakarmANasteSAM prANyupaghAtakArIdaM vacanaM, ye tu tathAbhUtA na te kimbhUtaM prajJApaya uddezakAra (zI0) ntItyAha-tattha' ityAdi, 'tatre'ti vAkyopanyAsArthe nirdhAraNe vA, ye te AryA dezabhASAcAritrAryAsta kA evamavAdiSuryathA yattadanantaroktaM duISTametahuSTaM dRSTaM durdaSTaM 'bhe' yusmAbhiryuSmattIrthakareNa vA, evaM yaavddussptyu||186|| pekSitamiti / tadevaM duSTAdikaM pratipAdya duSprajJApanAnuvAdadvAreNa tadabhyupagame doSAviSkaraNamAha-jaMNamityAdi, Namiti vAkyAlaGkAre, yadetadvakSyamANa yUyamevamAcadhvamityAdi yAvadatrApi yAgopahArAdau jAnItha yUrya yathA nAstyevAtra-prANyupamardAnuSThAne doSaH-pApAnubandha iti, tadevaM paravAde doSAvirbhAvanena dharmaviruddhatAmAvirbhAvya svamatavAdamAryA AvirbhAvayanti-vaya' mityAdi, punaHzabdaH pUrvasmAdvizeSamAha, vayaM punaryathA dharmaviruddhavAdo na bhavati tathA prajJApayAma iti, tAnyeva padAni sapratiSedhAni hantavyAdIni yAvanna kevalamatra-asmadIye vacane nAsti doSo'trApi-adhikAre jAnItha yUyaM yathA 'atra' hananAdipratiSedhavidhI nAsti doSaH-pApAnuvandhaH, sAvadhAraNatvAdvAkyasya nAstyeva doSaH, prANyupadhAtipratiSedhAcAryavacanametat, evamukte sati te pApaNDikA UcuH-bhavadIyamAryavacanamasmadIyaM banAyemityetannirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, yuktivikalatvAt , tadatrAcAryoM yathA paramatasyAnAryatA syAttathA didarzayiSuH svavAgyantritA vaadino| na vicalayiSyantItikRtvA pratyekamatapracchanArthamAha-'puvaM mityAdi, 'pUrvam' AdAveva 'samayam' AgamaM yadyadIyAga- 4 // 186 // me'bhihitaM tat 'nikAcya' vyavasthApya punastadvirUpApAdanena paramatAnAryatA pratipAdyetyatastadeva paramataM praznayati, + anukrama [146]] + + + wwwandltimaryam ~376~# Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama [146 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [2], mUlaM [133],niryuktiH [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH * yadivA pUrva prAznikAnnikAcya tataH pASaNDikAn praznayitumAha- 'patteya' mityAdi, ekamekaM prati pratyekaM bhoH prAvAdukAH! bhavataH praznayiSyAmi kiM 'bhe' yuSmAkaM 'sAta' manaAhlAdakAra duHkhamutAsAtaM manaHpratikUlaM?, evaM pRSTAH santo yadi sAtamityevaM brUyuH tataH pratyakSAgamalokavAdhA syAd, atha cAsAtamityevaM brUyuH tataH 'samiyA' samyak pratipannAMstAn prAvAdukAn svavAgyantritAnapyevaM brUyAt 'apiH' sambhAvane, sambhAvyate etadbhaNanaM yathA na kevalaM bhavatAM duHkhamasAtaM, sarvepAmapi prANinAM duHkhamasAtaM manaso'nabhipretam aparinirvANam-anirvRttirUpaM mahadbhayaM duHkhamityetat parigaNayya sarve'pi prANino na hantavyA ityAdi vAcyaM taddhanane ca doSaH, yastvadoSamAha tadanArthavacanam / itiradhikAraparisamAptau bravImIti pUrvavat, tadevaM prAvAdukAnAM svavAniyantraNayA'nAryatA pratipAditA, atraiva rohaguptamantriNA viditAgamasadbhAvena mAdhyasthyamavalambamAnena tIrthikaparIkSAdvAreNa yathA nirAkaraNaM cakre tathA niyuktikAro gAthAbhirAcaSTe khuDDaga pAyasamAsaM dhammakapi ya arjapamANeNaM / chantreNa annaliMgI paricchiyA rohagutteNaM // 227 // anayA gAthayA saGkSeyataH sarve kathAnaka mAveditaM kSullakasya, 'pAdasamAso' gAthApAdasaGkSepastajalpatA dharmmakathAM ca 'channena' prakaTena 'anyaliGginaH' prAvAdukAH 'parIkSitAH' nirUpitAH 'rohaguptena' rohaguptanAmnA mantriNeti gAthAsamAsArthaH / bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH, taccedam-campAyAM nagaryo siMhasenasya rAjJo rohagupto nAma mahAmantrI, sa cAI| darzanabhAvitAntaHkaraNo vijJAtasadasadvAdaH, tatra ca kadAcidrAjA''sthAnastho dharmmavicAraM prastAvayati, tatra yo yasyAbhimataH sa taM zobhanamuvAca sa ca tUSNIbhAvaM bhajamAno rAjJotaH- dharmmavicAraM prati kimapi na brUte bhavAn ?, sa tvAha Jain Estication Intl For Fanart Use Only mudraNa-doSAt '227' iti niryuktiH krama dvitIya vAraM likhitaM / ~377 ~# www.sendiary.org Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [133],niyukti: [227] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAjavRttiH (zI0) sUtrAMka [133] // 187 // dIpa kimebhiH pakSapAtavacobhiH, vimomaH svata eva dharma parIkSAmahe tIthikAnityabhidhAya rAjAnumatyA 'sakaNDalaM vAsasamya04 vadanaM na 'tti, ayaM gAthApAdo nagaramadhye Alalambe, sampUrNA tu gAthA bhANDAgAritA, nagI ghorapure, padhAnya enaM // gAthApAdaM pUrayiSyati tasya rAjA yathepsitaM dAnaM dAsyati tadbhaktazca bhaviSyatIti, taM ca gAthApAdaM sarve'pi gRhItvA| prAcAdukA nirjagmuH, punazca saptame'hani rAjAnamAsthAnasthamupasthitAH, tatrAdAveva parivAi pravIti bhikkhaM pavitRRNa mae'jja diha, pamayAmuhaM kamalavisAlanetaM / vakkhittacitteNa na suddu nArya, sakuMDalaM vA vayaNaM na vatti / / 228 // sugama, navaramaparijJAne vyAkSepaH kAraNamupanyastaM na punavItarAgateti pUrvagAthAvisaMvAdAdasau tiraskRtya nirvATitaH / / punastApasaH paThati phalodaeNaM mi gihaM paviTTho, tatthAsaNasthA pamayA mi vitttthaa| vakkhittacitteNa na suTu nAyaM, sakuMDalaM vA bayaNaM na yatti // 229 // sugama pUrvavat / tadanantaraM zauddhodaniziSyaka AhamAlAvihAraMmi maeuja dihA, uvAsiyA kNcnnbhuusiyNgii| // 18 // vakkhittaciseNa na suTTha nAyaM, sakuMDalaM vA vayaNaM na vatti // 23 // anukrama wwwandltimaryam ~378~# Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [133],niyukti: [230] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka ********** [133] dIpa parvavata, evamanayA dizA sarve'pi tIthikA vAcyAH, AItastu punarna kazcidAgata iti rAjJA'bhANi, mantriNA vAI-12 tAlako'pyevambhUtapariNAma ityevaM saMpratyaya eSAM syAdityato bhikSArtha praviSTaH pratyuSasyeva kSullakA samAnItaH, tenApi 18 gAthApAdaM gRhItvA gAthA babhASe, tadyathA khaMtassa daMtassa jiiMdiyassa, ajjhappajoge gayamANasassa / kiM majA eeNa viciMtapaNaM?, sakuMDalaM vA vayaNaM na vatti / / 231 / / sugamA, atra ca kSAntyAdikamaparijJAne kAraNamupanyastaM na punarvyAkSepa ityato gAthAsaMvAdAt zAntidamajitendriyatvA4||dhyAtmayogAdhigatezca kAraNAdrAjJo dharma prati bhAvollAso'bhUt, kSulakena ca dharmapraznottarakAlaM pUrvagRhItazuSketarakaddama golakadvayaM bhittau nikSipya gamanamArebhe, punargacchan rAjJoka-kimiti bhavAn dharma pRSTo'pi na kathayati?, sa cAvo|cat-he mugdhA nanu kathita evaM dharmo bhavataH zuSketaragolakadRSTAntena / etadeva gAthAdvayenAhaullo suko ya do chadA, golayA mahiyAmayA / dovi AvaDiyA kuDe, jo ullo tattha (so'stha) laggai / / evaM laggati dummehA, je narA kAmalAlasA / virattA una laggati, jahA se mukkagolae // 233 // di| ayamatra bhAvArtha:-ye hyaGgapratyaGganirIkSaNavyAsaGgAt kAminInAM mukhaM na pazyanti tadabhAve tu pazyanti te kAmagRnu tayA sAra, sArdratayA ca saMsArapake karmakardame vA laganti, ye tu punaH kSAntyAdiguNopetAH saMsArasukhaparAGmukhAH ** anukrama * www.iratnam.org ~379~# Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [134],niyukti: [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: samya04 prata zrIAcArAvRttiH kASThamunayaste zuSkagolakasannibhA na kacillagantIti gAthAdvayArthaH / samyaktvAdhyayane dvitIyoddezakaniyuktiH / iti samyaktvAdhyayane dvitIyoddezakaH samAptaH // 4-2 // uddezakA (zI) sUtrAMka [134] // 188 // dIpa anukrama [147] ukko dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake paramatavyudAsadvAreNa samyaktvamavicalaM pratipAdayatA tatsahacaritaM jJAnaM tatphalabhUtA ca viratirabhihitA, satyapi cAmikhaye na pUrvopAttakarmaNo niravadyatapo'nuSThAnamantareNa bhayo bhavatItyatastadadhunA pratipAdyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdi | sUtram uvehi NaM bahiyA ya loga, se savvalogaMmi je kei viSNU, aNuvIi pAsa nikkhittadaMDA, je kei sattA paliyaM cayaMti, narA muyaccA dhammaviutti aMjU, AraMbhajaM dukkhamiNaMti NaccA, evamAhu saMmattadaMsiNo, te savve pAvAiyA dukkhassa kusalA pariNa mudAharaMti iya kammaM pariNNAya savvaso (sU0 134) yo'yamanantaraM pratipAditaH pApaNDilokaH enaM dharmAdvahirvyavasthitamupekSasva-tadanuSThAnaM mA anumaMsthAH, cazabdo'nu- tasamuccayArthaH, tadupadezamabhigamanaparyupAsanadAnasaMstavAdikaM ca mA kRthA iti / yaH pApaNDilokopekSakaH sa kaM guNamavApnu // 18 // caturtha-adhyayane tRtIya-uddezaka: 'anavadyatapa' ArabdhaH, ~380~2 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [3], mUlaM [134],niyukti: [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [134]] dIpa FyAdityAha-'se savaloe' ityAdi, yaH pApaNDilokamanAryavacanamavagamya tadupekSAM vidhatte sa sarvasmiloke-manuSyaloke ye kecidvidvAMsastebhyo'graNIviMdvattama iti syAt, loke kecana vidvAMsaH santi? yebhyo'dhikaH syAdityata Aha 'aNuvI ityAdi, ye kecana loke 'nikSiptadaNDAH' nizcayena kSipto nikSiptaH-parityaktaH kAyamanovAGmayaH prANyupadhAtakArI daNDo yaiste vidvAMso bhavantyeva etadanuvicintya-paryAlocya pazya-avagaccha / ke coparatadaNDA ityata Aha-'je keI' ityAdi, ye kecanAvagatadharmANaH sattvAH-prANinaH 'palita'miti karma tattvajanti, ye 'coparatadaNDA bhUtvA'STaprakAraM karma nanti te IS vidvAMsa ityetadanavicintya-akSinimIlanena paryAlocya 'pazya' vivekinyA matyA'vadhAraya / ke punarazeSakarmakSayaM kurvanti | ityata Aha-'nare' ityAdi, narA:-manuSyAsta evAzeSakarmakSayAyAlaM nAnye, te'pi na sarve api tu mRtArcA-mRteva mRtA saMskArAbhAvAda; zarIraM yeSAM te tathA, niSpratikarmazarIrA ityarthaH, yadivA arthA-tejaH, sa ca krodhaH, sa ca kaSAyopalakSaNArthaH, tatazcAyamoM-mRtA-vinaSTA arcA kapAyarUpA yeSAM te mRtArcAH, akapAyiNa ityarthaH, kiM ca dhammai zrutacAritrAkhyaM vidantIti dharmavidaH, iti heto, yata eva dharmavido'ta eva RjavaH-kauTilyarahitAH / sthAdetat-kimAlambyatadvidheyamityata Aha-'AraMbhaja' mityAdi, sAvadyakriyAnuSThAnamArambhastasmAjjAtamArambharja, kiM tad-duHkhamidamiti sakalapANipratyakSaM, tathAhi-kRSisevAvANijyAdyArambhapravRtto yacchArIrabhAnasaM duHkhamanubhavati tadvAcAmagocaramisthataH pratyakSAbhidhAyinedamoktam, 'itiH' upapradarzane, ityetadanubhavasiddhaM duHkhaM jJAtvA mRtArcA dharmavida Rjavazca bhava-| ntIti / etaca samastavedino bhASanta iti darzayati-'evamityAdi, 'evaM' pUrvoktaprakAreNa 'AhuH uktavantaH, ke eva anukrama [147] ~381~# Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [147] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 189 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [3], mUlaM [134],niryuktiH [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mAhuH 1 - samatvadarzinaH samyaktvadarzinaH samastadarzino vA, yaduddezakAderArabhyoktaM tadevamUcurityarthaH kasmAta UcurityAha -'te savve' ityAdi, yasmAtte sarve'pi sarvavidaH 'prAvAdikAH' prakarSeNa maryAdayA vadituM zIlaM yeSAM te prAvAdinaH, ta eva prAvAdikA:-yathAvasthitArthasya pratipAdanAya vAvadUkA', 'duHkhasya' zArIramAnasalakSaNasya tadupAdAnasya vA karmmaNaH 'kuzakhA' nipuNAstadapanodopAyavedinaH santaH se sarve'pi jJaparijJayA parijJAya heyArthasya pratyAkhyAna parijJAmudAharanti *'itiH' upapradarzane, ityevaM pUrvoktanItyA pharmmabandhodaya satkarmmatAvidhAnataH parijJAya 'sarvazaH' sabbaiH prakAraiH kuzalAH pratyA4 khyAnaparijJAmudAharanti yadivA mUlottaraprakRtiprakAraiH sarvaiH parijJAyeti mUlaprakArA aSTau uttaraprakRtiprakArA aSTapazAzaduttaraM zatam, athavA prakRtisthityanubhAvapradezaprakAraiH, yadivodayaprakArairbandhasatkarmmatA kAryabhUtairAgAmibandhasaraka matAkAraNaizca karmma parijJAyeti, te cAmI udayaprakArAH, tadyathA mUlaprakRtInAM trINyudayasthAnAni, aSTavidhaM saptavidhaM caturvidhamiti, tatrASTApi karmmaprakRtI yaugapadyena vedayato'STavidhaM tatha kAlato'nAdikamaparyavasitamabhavyAnAM bhavyAnAM tvanAdisaparyavasitaM sAdisaparyavasitaM ceti, mohanIyopazame kSaye vA saptavidhaM, ghAtikSaye caturvidhamiti / sAmpratamuttaraprakRtInAmudayasthAnAnyucyante tatra jJAnAvaraNIyAntarAyayoH pazcaprakAraM ekamudayasthAnaM, darzanAvaraNIyasya dve, darzanacatuSkasyodayAccatvAri anyataranidrayA saha paJca, vedanIyasya sAmAnyenaikamudayasthAnaM sAtamasAtaM veti, virodhAdyaugapadyo dayAbhAva:, mohanIyasya sAmAnyena navodayasthAnAni tadyathA daza nava aSTau sapta paTU paJca catvAri dve ekaM ceti, tatra daza mithyAtvaM 1 anantAnubandhI krodho'pratyAkhyAnaH pratyAkhyAnAvaraNaH savalanazcetyetatkrodhacatuSTayam 5 evaM mAnAdi Jain Estication intumatl For Pantry at Use Only ~382~# samya0 4 uddezakA 2 // 189 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [3], mUlaM [134],niyukti: [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [134] dIpa catuSTayamapi yojyaM anyataro vedaH 6 hAsyaratiyugmam aratizokadugma vA 8 bhayaM 9 jugupsA 10 ceti, bhayamugupsayoranyatarAbhAve nava, dvayAbhAve'STI, anantAnubandhyabhAve sapta, mithyAtvAbhAve SaT , apratyAkhyAnodayAbhAve paJca, pratyAkhyAnAvaraNAbhAve catvAri, parivartamAnayugalAbhAve saJcalanAnyataravedodaye sati dve, vedAbhAve ekamiti, AyuSo'pyekamevodayasthAna caturNAmAyuSAmanyataraditi, nAno dvAdazodayasthAnAni, tadyathA-viMzatiH ekaviMzatiH caturviMzatiH paJcaviMzatiH SaDviMza||tiH saptaviMzatiH aSTAviMzatiH ekonatriMzat viMzat ekatriMzat nava aSTau ceti, taba saMsArasthAnAM saboginA jIvAnAM dazodayasthAnAni nAmro bhavanti, ayoginAM tu caramadyamiti, atra ca dvAdaza dhruvodayAH karmaprakRtayaH, tadyathA-taijasaol kArmaNe zarIre 2 varNagandharasasparzacatuSTaya 6 agurulaghu 7 sthiraM 8 asthiraM zubhaM 1.azubha 11 nirmANa 12 miti, tatra viMzatiratIrthakarakevalinaH samudghAtagatasya kArmaNazarIrayogino bhavati, tadyathA-manuSyagatiH 1 pannendriyajAtiH 2 trasaM 3 vAdaraM 4 paryApta 5 subhagaM 6 AdeyaM 7 yaza kIrtiriti 8dhruvodaya 12 sahitA viMzatiH 20, ekaviMzatyAdImi tUdayasthAnAni ekatriMzatparyantAni jIvaguNasthAnabhedAdanekabhedAni bhavanti, sAni ceha pradhagauravabhayAt pratyeka nocyanta ityata ekaikabhedAvedanaM kriyate, tatraikaviMzatiH gatiH 1 jAtiH 2 AnupUrvI 3 vasaM 4 bAdaraM 5 paryAptAparyApta yoranyatarat 6 subhagadurbhagayoranyaptarat 7 AdeyAnAdeyayoranyatarat 8 yazaHkIsryayazamkIyoranyatarat 9, esAzca nava bhUvodaya 12] sahitA ekaviMzatiH 21, caturviMzatistu tiryaggatiH 1 ekendriyajAliH 2 audArikaM 3 huNDamaMsthAnaM 4 upaghAtaM 5 pratye6kasAdhAraNayoranyatarat 6 sthAvaraM 7 sUkSmavAdarayorabhyatarat 8 durbhagaM 9 anAdeyaM 10 aparyAptakaM 11 yazaHkIya'yaza: anukrama [147] JainEducatinintamataima www.tanditnary.org ~383-2 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [134] dIpa anukrama [147] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 190 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [3], mUlaM [134],niryuktiH [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kIyoranyatara 12 diti, tatraivAparyASTakApanayane paryAptakaparAghAtAbhyAM prakSiptAbhyAM paJcaviMzatiH 25, pazitistu yA 'sau kevalino viMzatirabhihitA saivIdArikazarIrAGgopAGgadvayAnyatarasaMsthAnAdya saMhananopaghAtapratyeka sahitA veditavyA mizrakAyayoge varttamAnasya 26, saiva tIrthakaranAmasahitA kevalisamudghAtavato mizrakAyayogina eva saptaviMzatiH 27, saiva prazastavihAyogatisamanvitA'STAviMzatiH 28, tatra tIrthakaranAmApanayane ucchAsa 1 susvara 2 parAghAta 3 prakSepe sati triMzadbhavati 30, tatra susvare niruddhe ekonatriMzat 29, saiva triMzattIrthakaranAma sahitA ekatriMzat 31, navodayastu manuSyagatiH 1 paJcendriyajAtiH 2 va 3 bAdaraM 4 paryAptakaM 5 subhagaM 6 AdeyaM 7 yazaHkIrtti 8 stIrthakara miti 9, etA ayogitIrthakara kevalinaH, etA eva tIrthakaranAmarahitA aSTAviti 8, gotrasyaikameva sAmAnyenodayasthAnaM, uccanIcayoranyatarad, yaugapadyenodayAbhAvo virodhAditi, tadevamudayabhedairanekaprakAratAM karmmaNaH parijJAya pratyAkhyAnaparijJAmudAharantIti // yadi nAma karmmaparijJAmudAharanti tataH kiM kAryamityAha Jan Estication Intemational iha ANAkhI paMDie aNihe, egamappANaM saMpehAe dhuNe sarIraM, kasehi appANaM jarehi appANaM, jahA junnAI kaTTAI havvavAho pamatthai / evaM attasamAhie aNihe, vigiMca kohaM avikaMpamANe ( sU0 135 ) 'iha' asmin pravacane AjJAmAkAGkSituM zIlamasyeti AjJAkAGkSI - sarvajJopadezAnuSThAyI, yazcaivambhUtaH sa 'paNDita' For Pantry Use Onl ~384~# samya0 4 uddezakA // 190 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [135] dIpa anukrama [148 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [3], mUlaM [135],niryukti: [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | viditavedyaH astriho bhavati, snihyate zliSyate'STaprakAreNa karmmaNeti striho na striho'strihaH, yadivA snihyatIti strihorAgavAn yo na tathA so'snihaH, upalakSaNArthatvAzcAsya rAgadveSarahita ityarthaH, athavA nizcayena hanyata iti nihataH bhAvaripubhirindriyakaSAyakarmmabhiH yo na tathA so'nihataH, iha pravacane AjJAkAGkSI paNDito bhAvaripubhira nihato, nAmyatra, yazcAnihataH sa paramArthataH karmmaNaH parijJAtA / yazcaivambhUtaH sa kiM kuryAdityAha - 'egamappANa' mityAdi, so'nihato'-sniho vA AtmAnamekaM dhanadhAnyahiraNya putra kalatrazarIrAdivyatiriktaM 'saMprekSya' paryAlocya dhunIyAccharIrakaM, sambhAvanAyAM liGa, sarvasmAdAtmAnaM vyatiriktaM pazyataH sambhAvyata etaccharIravidhUnanamiti, tacca kurvatA saMsArasvabhAvaikasvabhAvanaivaMrUpA bhAvayitavyeti - "saMsAra evAyamanarthasAraH kaH kasya ko'tra svajanaH paro vA ? sarve bhramantaH svajanAH pare ca, bhavanti bhUtvA na bhavanti bhUyaH // 1 // vicintyametadbhavatA'hameko, na me'sti kazcitpurato na pazcAt / svakarmabhizra tiriyaM mamaiva, ahaM purastAdahameva pazcAt // 2 // sadaiko'haM na me kazcit, nAhamanyasya kasyacit / na taM pazyAmi yasyAhaM, nAsI bhAvIti yo mama // 3 // " tathA ekaH prakurute karmma, bhunakttyekazca tatphalam / jAyate mriyate caika, eko yAti bhavAntaram // 1 // ityAdi, kiM ca- 'kasehi appANaM jarehi appANaM' paravyatirikta AtmA zarIraM tat kaSTatapazvaraNAdinA kRzaM kuru, yadivA 'kaSa' kasmai karmmaNe'lamityevaM paryAlocya yacchaktoSi tatra niyojayedityarthaH tathA 'jara' zarIrakaM jarIkuru, tapasA tathA kuru yathA jarAjIrNamiva pratibhAsate, vikRtiparityAgadvAreNAtmAnaM niHsAratAmApAdayedityarthaH, kimarthamityetaditi cedAha - 'jahA' ityAdi, yathA 'jIrNAni' niHsArANi kASThAni 'havyavAho' hutabhukmamanAti - zIghraM Estication Intl For Par at Use Only ~385~# www.anditary.org Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [3], mUlaM [135],niyukti: [233] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: samya.4 uddezakA prata sUtrAMka [135] zrIAcA- bhasmasAt karoti, dRSTAnta pradarya dArzantikamAha-evaM attasamAhie' 'evam' anantaroktahasamtamakAreNAtmanA rAvRttiH samAhitaH AtmasamAhitaH, jJAnadarzanacAritropayogena sadopayukta ityarthaH, AtmA vA samAhito'syetyAtmasamAhitaH, sadA (zI0) || zubhavyApAravAnityarthaH, AhitAzyAdidarzanAdApatvAdvA niSThAntasya paranipAtaH, yadivA prAkRte pUrvottaranipAto'tantraH samAhitAtmetyarthaH, 'asmihaH' sneharahitaH saMstapo'gninA karmakASThaM dahatIti bhAvArthaH // etadeva dRSTAntadAntikagatamartha niyuktikAro gAthayopasaJjivRkSurAhajaha khalu jhusiraM kaI suciraM sukaM lahuM Dahaha aggI / taha khalu khacaMti kammaM sammacaraNe ThiyA sAhU // 24 // gatArthA / atra cAstrihapadena rAganivRttiM vidhAya dveSanivRttiM vidhitsurAha-vigiMca koha'mityAdi, kAraNe'kAraNe vA'tirAdhyavasAyaH krodhaH taM parityaja, tasya ca kArya kampanaM tatpratiSedhaM drshyti-avikmpmaanH|| kiM vigaNayyaitatkuryAdityAha-- imaM niruddhAuyaM saMpehAe, dukkhaM ca jANa adu AgamessaM, puDho phAsAiMca phAse, loyaM ca pAsa viphaMdamANaM, je nivvuDA pAvehi kammehiM aNiyANA te viyAhiyA, tamhA ativijo no paDisaMjalijjAsi tibemi (sU0 136) caturthe tRtiiyH||4-3|| G 'idaM' manuSyatvaM 'niruddhAyuSka' niruddhaM parigalitamAyuSkaM 'samprekSya' paryAlocya krodhAdiparityAgaM vidadhyAt , kiMca|| dIpa anukrama [148] 4 // 191 // ~386~# Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [136 ] dIpa anukrama [ 149 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [3], mUlaM [136],niryukti: [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - dukkha' mityAdi, krodhAdinA dandahyamAnasya yanmAnasaM duHkhamudyate tajjAnIhi, tajjanitakarmmavipAkApAditaM cAgAmi duHkhaM samprekSya krodhAdikaM pratyAkhyAnaparijJayA jAnIhi, parityajerityarthaH AgAmi duHkhasvarUpamAha - 'puDho' ityAdi, pRthak saptamanarakapRthivIsambhavazItoSNa vedanA kumbhIpA kA diyAtanAsthAneSu 'sparzAn' duHkhAni caH samuccaye, na kevalaM koSAdhmAtastasminneva kSaNe duHkhamanubhavatItyAgAmIni pRthag duHkhAni ca spRzed-anubhavet tena cAtiduHkhena paro'pi loko duHkhita ityetadAha-- 'loyaM ca' ityAdi, na kevalaM krodhAdivipAkAdAtmA duHkhAnyanubhavati, lokaM ca zArIramA| nasaduHkhApanaM vispandamAnamasvatantramitazcetazca duHkhapratIkArAya dhAvantaM 'pazya' vivekacakSuSA'valokaya / ye tvevaM na te kimbhUtA bhavantItyata Aha--'je nivvuDA' ityAdi, ye tIrthakaropadezavAsitAntaHkaraNA viSayakaSAyAbhyupazamAnnirvRtAHzItIbhUtAH pApeSu karmmasu 'anidAnAH' nidAnarahitAste paramasukhAspadatayA vyAkhyAtAH, aupazamikasukhabhAktvena prasiddhA ityarthaH, yata evaM tataH kimityAha - 'tamhA' ityAdi, yasmAdrAgadveSAbhibhUto duHkhabhAgbhavati tasmAdatividvAnviditAgama sadbhAvaH sanna pratisavale:- kodhAgninA''tmAnaM noddIpayeH, kaSAyopazamaM kurvityarthaH / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat, samyaktvAdhyayane tRtIyodezakaTIkA samApteti / uktastRtIyodezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarodezake niravadyaM tapo'bhihitaM taccA| vikalaM satsaMyamavyavasthitasya bhavatItyataH saMyamapratipAdanAya caturthoddezaka ityanena sambandhenAyA tasyAsyoddeza syAdi sUtram - Estication tamational caturtha adhyayane caturtha uddezaka: 'saMkSepa vacana' Arabdha:, For Par at Use Only ~387 ~# jandinary org Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [150 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 192 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [4], mUlaM [137],niryuktiH [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH AvIlae pavIlae nippIlae jahittA puvvasaMjogaM hicA uvasamaM, tamhA avimaNe vIre, sArae samie sahie sayA jae, duraNucaro maggo vIrANaM aniyahagAmINaM, vigiMca maMsasoNiyaM, esa purise davie vIre, AyANijje viyAhie, je dhuNAi samuslayaM vasittA baMbhaceraMsi ( sU0 137 ) AGISadarthe, IpatpIDayed avikRSTena tapasA zarIrakamApIDayed, etacca prathamapratrajyA'vasare, tata UrddhamadhItAgamaH paritArthasadbhAvaH san prakarSeNa vikRSTatapasA pIDayetprapIDayet punaradhyApitAntevAsivargaH saGkrAmitArthasAraH zarIraM tityakSurmAsArddhamAsakSapaNAdibhiH zarIraM nizcayena pIDayenniSpIDayet syAt karmmakSayArthaM tapo'nuSThIyate, sa ca pUjAlA bhakhyAtyarthena tapasA na bhavatyato nirarthaka eva zarIrapIDanopadeza ityato'nyathA vyAkhyAyate -kammaiva kArmaNazarIraM vA ApIDayetprapIDayeniSpIDayet, atrApISadarthAdikA prakarSagatiravaseyA, yadivA ApIDayetkarmma apUrvakaraNAdikeSu samyagdRSTyAdiSu guNasthAnakeSu, tato'pUrvakaraNAnivRttitrAdarayoH prapIDayet, sUkSmasamparAyAvasthAyAM tu niSpIDayet, athavA ApIDanamupazamazreNyAM prapIDanaM kSapakazreNyAM niSpIDanaM tu zailezyavasthAyAmiti / kiM kRtvaitatkuryAdityAha - 'jahittA' ityAdi, pUrvaH saMyogaH pUrvasaMyogo dhanadhAnyahiraNyaputrakalatrAdikRtastaM tyaktvA, yadivA pUrvaH - asaMyamo'nAdibhavAbhyAsAttena saMyogaH pUrvasaMyogastaM tyaktvA 'AvIlaye' dityAdisambandhaH, kiM ca ' hiccA' ityAdi, 'hi gatAvityasmAt pUrvakAle ktvA 'hitvA' gatvA, kiM Jan Estication Inmatnl For Pantry Use Only ~388~# samya0 4 uddezakA 3 // 192 // www.sindia.org Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [4], mUlaM [137],niyukti: [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: % prata % sUtrAMka [137] 4 dIpa tat-upazama-indriyanoindriyajayarUpaM saMyama vA 'gatvA' pratipadyApIDayediti varttate, idamuktaM bhavati-asaMyama tyaktvA saMyama sApratipadya tapazcaraNAdinA''tmAnaM karma vA''pIDayet prapIDayenniSpIDayediti, yataH kApIDanArthamupazamapratipattistAkatipattau cAvimanaskatetyAha-'tamhA' ityAdi, yasmAtkarmakSayAyAsaMyamaparityAgastatparityAge cAvazyaMbhAvI saMyamastatra ca na cittavaimanasyamiti, tasmAdavimanA vigataM bhogakapAyAdiSvaratau vA mano yasya sa vimanA yo na tathA so'vimanAH, ko'sau?, vIrA-karmavidAraNasamarthaH / avimanaskatvAcca yatsyAttadAha-sArae' ityAdi, suSTA-jIvanamaryodayA saMyamAnuchAne rataH svArataH, paJcabhiH samitibhiH samitaH, saha hitena sahito jJAnAdisamanvito vA sahitaH, 'sadA sarvakAlaM sakRdAropitasaMyamabhAraH saMstatra 'yateta' yatnavAn bhavediti / kimarthaM punaH paunaHpunyena saMyamAnuSThAnaM pratyupadezo dIyate? ityAha-'duranucaroM' ityAdi, duHkhenAnucaryata iti duranucaraH, ko'sau !-mArgaH-saMyamAnuSThAnavidhiH, keSAM ?-'viiraannaam| apramattayatInA, kimbhUtAnAmityAha-'aNiyaha' ityAdi, anivatrlo-mokSastatra gantuM zIlaM yeSAM te tathA teSAmiti, yathA |ca tanmArgAnucaraNaM kRtaM bhavati taddarzayati-vigiMca' ityAdi, mAMsa' zoNitaM darpakAri vikRSTatapo'nuSThAnAdinA 'vivecaya| pRthakuru, tadrAsa vidhehItiyAvat, evaM vIrANAM mArgAnucaraNaM kRtaM bhavatIti bhAvaH / yazcaivambhUtaH sa ke guNamavApnuyAdityAha-'esa' ityAdi, 'epa' mAMsazoNitayorapanetA puri zayanAt puruSaH dravaH-saMyamaH sa vidyate yasyAsau dravikaH, matva(yaSThana, dravyabhUto vA muktigamanayogyatvAt , kamaripuvidAraNasahiSNutvAdvIra iti, mAMsazoNitApacayapratipAdanAcca taduttareSAmapi medaAdInAmapacaya ukta eva draSTavyaH, tadbhAvabhAvitvAtteSAmiti / kiMca-AyANijje' ityAdi, sa vI A % anukrama [150] .75 4-%2 wwwandltimaryam ~ 389~# Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [4], mUlaM [137],niyukti: [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata samya04 uddezakA -- sUtrAMka [137] - dIpa zrIAcA- rANAM mArga pratipannaH mAMsazoNitayorapanetA mumuSaNAmAdAnIyo-mAhya Adeyavacanazca vyAkhyAta iti| kazcaivambhUta ityAha rAvRttiH81-je dhuNAI' ityAdi, 'brahmacarye saMyame madanaparityAge voSitvA yaH 'samucchrayaM' zarIrakaM karmopacayaM vA tapazcaraNA(zI0) dinA 'dhunAti' kRzIkaroti sa AdAnIya iti vividhamAkhyAto vyAkhyAta iti sambandhaH // uktA apramattAra, tdvidh||193|| bharmaNastu pramattAnabhiSirasurAha nittehiM palicchinnehiM AyANasoyagaDhie bAle, abbocchinnabaMdhaNe aNabhiktasaMjoe tamaMsi aviyANao ANAe laMbho natthi ttibemi (sU0 138) nayaMtyarthadezam-arthakriyAsamarthamarthamAvirbhAvayantIti netrANi-cakSurAdInIndriyANi taiH paricchinnaH yathAsvaM viSayagrahaNaM prati niruddhaiH samirAdAnIyo'pi bhUtvoSitvA brahmacarye punarmohodayAdAdAnasrotogRddhaH-AdIyate-sAvadyAnuSThAnena svIkri-1 yata ityAdAnaM-karma saMsArabIjabhUtaM tasya srotAMsi-indriyaviSayA mithyAtvAviratipramAdakapAyayogA vA teSu gRddhaHKadhyupapannaH syAt, ko'sau-bAlaH' ajJaH raagdvessmhaamohaabhibhuutaantHkrnnH| yazcAdAnasrotogRddhaH sa kimbhUtaH syAdi tyAha-abbocchinnabaMdhaNe' ityAdi, avyavacchinnaM janmazatAnuvRtti bandhanam-aSTaprakAraM karma yasya sa tathA, kiM ca |-'aNabhikata' ityAdi, anabhikAnta:- anatilahitaH saMyogo dhanadhAnya hiraNyaputrakalabAdikRto'saMyamasaMyogo vA yenAsAvanabhikAntasaMyogaH tasya caivambhUtasyendriyAnukUlyarUpe mohAtmake vA tamasi vartamAnasyAtmahitaM mokSopAyaM vA anukrama [150] // 19 // Swatantram.org ~ 390~# Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [4], uddezaka [4], mUlaM [138],niyukti: [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [138] dIpa anukrama [151] vijAnata AjJAyA:-tIrthakaropadezasya lAbho nAstItyetadahaM bravImi tIrthakaravacanopalabdhasadbhAva iti, yadivA''jJA bodhiH samyaktvam, astizabdazcAyaM nipAtasvikAlaviSayI, tenAyamarthaH-tasyAnabhikrAntasaMyogasya bhAvatamasi vartamA-1 nasya bodhilAbho nAsInnAsti na bhAvIti / etedavAha jassa natthi purA pacchA majjhe tassa kuo siyA ?, se hu pannANamaMte buddhe AraMbhovarae, samameyaMti pAsaha, jeNa baMdhaM vahaM ghoraM pariyAvaM ca dAruNaM paliLiMdiya bAhiragaM ca soyaM, nikaMmadaMsI iha macciehiM, kammANaM saphalaM da?Na tao nijAi veyavI (sU0 139) yasya kasyacidavizeSitasya karmAdAnasrotogRddhasya bAlasyAvyavacchinnavandhanasyAnabhikAntasaMyogasyAjJAnatamasi varcamAnasya 'purA' pUrvajanmani bodhilAbho nAsti-samyaktvaM nAsIt 'pazcAdapi eNye'pi janmani na bhAvi 'madhye madhyajanmani tasya kutaH syAt iti ?, etaduktaM bhavati-yasyaiva pUrva bodhilAbhaH saMvRtto bhaviSyati vA tasyaiva vartamAnakAle bhavati, yena hi samyaktvamAsvAditaM punarmithyAtvodayAttAcyavate tasyApArddhapudgalaparAvarnenApi kAlenAvazyaM tatsadbhAvAt, na hyayaM sambhavo'sti pracyutasya samyaktvasya punarasambhava eveti, athavA niruddhendriyo'pi AdAnasrotogRddha ityuktaH, tadviparyayabhUtasya tvatikAntasukhasmaraNamakurvataH AgAmi ca divyAgAnAbhogamanabhikAsato vartamAnasukhAbhiSvaGgo'pi naiva syAdityetaddarzayitumAha-'jassa natthi' ityAdi, yasya bhogavipAkavedinaH pUrvabhuktAnusmRtirnAsti nApi pAzcAtya kAla ~ 391~# Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [139 ] dIpa anukrama [152 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [4], mUlaM [139],niryukti: [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 194 // zrImAcAbhogAbhilASitA vidyate tasya vyAdhicikitsArUpAn bhogAn bhAvayato 'madhye' varttamAnakAle kuto bhogecchA syAt ?, rAGgavRttiH * mohanIyopazamAnnaiva syAdityarthaH / yasya tu trikAlaviSayA bhogecchA nivRttA sa kimbhUtaH syAdityAha - 'se hu' ityAdi, (zI0) 'huH' yasmAdarthe yasmAnnivRttabhogAbhilASastasmAtsa prajJAnavAn prakRSTaM jJAnaM prajJAnaM jIvAjIvAdiparicchena tadvidyate yasyAsau prajJAnavAn, yata eva prajJAnavAnata eva buddha:- avagatatattvo, yata evambhUto'ta evAha - 'AraMbhovarae' sAvadhA nuSThAnamArambhastasmAduparata ArambhoparataH / etaccArambho paramaNaM zobhanamiti darzayannAha - 'samma 'mityAdi, yadidaM sAva5. dyArambhoparamaNaM samyagetat zobhanametat samyaksvakAryatvAdvA samyaktvametadityevaM pazyata evaM gRhNIta yUyamiti / kimityArambhoparamaNaM samyagiti cedAha - 'jeNa' ityAdi yena kAraNena sAvayArambhapravRtto bandhaM nigaDAdibhiH vadhaM kazAdibhiH 'ghoraM' 'prANasaMzayarUpaM 'paritApa' zArIramAnasaM 'dAruNaM' asahyamavApnotyata ArambhoparamaNaM samyagbhUtaM kuryAt kiM* kRtvetyAha--'palicchindi' ityAdi, 'paricchindya' apanIya, kiM tat ? - 'srotaH' pAyopAdAnaM tacca vAhyaM dhanadhAnyahiraNyaputrakalatrAdirUpaM hiMsAdyAzravadvArAtmakaM vA, cazabdAdAntaraM ca rAgadveSAtmakaM viSayapipAsArUpaM veti, kiM ca- 'NikammadesI'tyAdi, niSkrAntaH karmmaNo niSkarmmA-mokSaH saMvaro vA taM draSTuM zIlamasyeti niSkarmmadarzI, 'ihe'ti saMsAre martyeSu madhye ya eva niSkarmmadazIM sa eva vAhyAbhyantarasrotasazchetteti syAt / kimabhisandhya sa bAhyAbhyantarasaMyogasya chettA niSkarmmadarzI vA bhavet ityata Aha- 'kammANaM ityAdi, mithyAtvAviratipramAdakapAyayogeH kriyante vadhyanta iti kamaNi-jJAnAvaraNIyAdIni teSAM saphalatvaM dRSTvA sa vA niSkarmmadarzI vedavidvA karmmaNAM phalaM dRSTrA teSAM ca phalaM jJAnA Jan Esticato For Parts Only ~392 ~# samya* 4 uddezakaH3 // 194 // Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [139 ] dIpa anukrama [152 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [4], mUlaM [139],niryukti: [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH varaNIyasya jJAnAvRtiH darzanAvaraNasya darzanAcchAdanaM vedanIyasya vipAkodayajanitA vedanetyAdi, nanu ca na sarveSAM karmmaNAM vipAkodayamicchanti, pradezAnubhavasyApi sadbhAvAt tapasA ca kSayopapatterityataH kathaM karmmaNAM saphalatvaM ?, naipa doSo, nAtra prakArakAtsUryamabhipretam, apitu dravyakAtsUrya, taccAstyeva, tathAhi yadyapi pratibandhavyakti na vipAkodayastathApyaSTAnAmapi karmmaNAM sAmAnyena so'styevetyataH karmmaNAM saphalatvamupalabhyate, tasmAt karmmaNastadupAdAnAdAkhavAdvA nizcayena yAti niryAti-nirgacchati, tanna vidhatta itiyAvat, ko'sau ? - ' veda vid' vedyate sakalaM carAcaramaneneti veda:AgamastaM vetIti vedavit, sarvajJopadezavattIMtyarthaH // na kevalasya mamaivAyamabhiprAyaH, sarveSAmeva tIrthakarANAmayamAzaya iti darzayitumAha Etication matinal je khalu bho ! vIrA te samiyA sahiyA sayAjayA saMghaDadaMsiNo AovarayA ahAtahaM loyaM uvehamANA pAINaM paDiNaM dAhiNaM uINaM iya saJcaMsi pari (cie) cihiMsu, sAhissAmo nANaM vIrANaM samiyANaM sahiyANaM sayAjayANaM saMghaDadaMsINaM AovarayANaM ahAtahaM loyaM samuvehamANANaM kimatthi uvAhI ?, pAsagassa na vijjai natthittibemi (sU0140) // caturthe caturthaH 4-4 / iti samyaktvAdhyayanam // 4 // yadivA uktaH samyagvAdo niravadyaM tapazcAritraM ca adhunA tatphalamucyate- 'je khalu' ityAdi, khaluzabdo vAkyAla For Pantry Use Only ~393~# Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [153 ] zrIAcA rAjavRttiH (zI0) // 195 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 4 ], uddezaka [4], mUlaM [140],niryuktiH [234] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH GkAre, ye kecanAtItAnAgatavarttamAnAH 'bho' ityAmantraNe 'vIrAH karmmavidAraNa sahiSNavaH samitAH samitibhiH sahitAM | jJAnAdibhiH sadA yatAH satsaMyamena 'saMghaDadaMsiNo' tti nirantaradarzinaH zubhAzubhasya AtmoparatAH pApakarmmabhyo yathA tathA avasthitaM 'loka' caturddazarajyAtmakaM karmmalokaM vopekSamANAH pazyantaH sarvAsu prAcyAdiSu dikSu vyavasthitA ityevaMprakArAH 'satya' miti RtaM tapaH saMyamo vA tatra paricite-sthire tasthuH sthitavantaH, upalakSaNArthatvAt trikAlaviSayatA draSTavyA, tatrAtIte kAle anantA api satye tasthuH varttamAne paJcadazasu karmmabhUmiSu saGkhyeyAstiSThanti anAgate anantA api sthAsyanti teSAM cAtItAnAgatavarttamAnAnAM satyavatAM yajjJAnaM yo'bhiprAyastadahaM kathayiSyAmi bhavatAM zRNuta yUyaM kimbhUtAnAM teSAM ? - 'vIrANAmityAdIni vizeSaNAni gatArthAni kimbhUtaM jJAnamiti cedAha kiM prazne 'asti' vidyate ?, | ko'sau ? - 'upAdhiH' karmmajanitaM vizeSaNaM, tadyathA - nArakastiryagyonaH sukhI duHkhI subhago durbhagaH paryAptako'paryAptaka ityAdi, Ahosvinna vidyata iti paramatamAzaGkya ta UcuH - 'pazyakasya' samyagvAdAdikamarthaM pUrvopAttaM pazyatIti pazyaH sa eva pazyakastasya karmmajanitopAdhirna vidyate ityetadanusAreNAhamapi bravImi na svamanISikayeti / gataH sUtrAnugamaH, tadgatau ca samAptazcaturthodezako, nayavicArAtidezAt samAptaM samyaktvAdhyayanaM caturthamiti // graM0 620 // Jan Estication anal For Pantry Use Onl ~394~# samya0 4 uddezakaH3 // 195 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [-], mUlaM [140...],niyukti: [236] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [153] atha lokasArAkhyaM paJcamamadhyayanam / uktaM caturdhamadhyayanaM, sAmprataM pazcamamArabhyate, aspa cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane samyaktvaM pratipAditaM tadantargata ca jJAnaM, tadubhayasya ca cAritraphalatvAt tasyaiva ca pradhAnamokSAGgatayA lokasAratvAt tatpratipAdanArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakrame'rthAdhikAro dvedhA, tatrApyadhyayanArthAdhikAro'bhihitaH, uddezArthAdhikAraM tu niyuktikAraH pratipipAdayiSurAha| hiMsagavisayAraMbhaga egacaruti na muNI paDhamargami / virao muNitti thiie avizyavAI pariggahio // 23 // dataie eso apariggaho pa nimvinnakAmabhogo ya / avyattassegacarassa pacavAyA cautthaMmi // 237 // haraovamo ya tavasaMyamaguttI nissaMgayA ya paMcamae / ummaggavajjaNA chaTThagaMmi taha rAgadose ya / / 238 // hinastIti hiMsakaH ArambhaNamArambho viSayANAmArambho'syeti viSayArambhakA, vyadhikaraNasyApi gamakatvAtsamAsaH, daNvulantasya vA yAjakAdidarzanAt samAso, viSayANAmArambhako viSayArambhaka iti, hiMsakazca viSayArambhakazceti vigRhya samAhAradvandva, prAkRtatvAtpuMlikatA, ayamoM-hiMsakaH prANinAM viSayArambhakazca viSayArthaM sAvadyArambhapravRttazca na muniH, tathA viSayArthameva eka eva caratyekacaraH sa ca na muniriti, etadadhikAratrayaM prathamoddezake 1, dvitIye tu hiMsAdipApasthA-18 nakebhyo virato munirbhavatItyayamarthAdhikAraH, badanazIlo vAdI aviratasya vAdI aviratavAdI parigrahavAn bhavatItyeta wwwandltimaryam niyukti: krama-235 na dRzyate paMcama-adhyayanaM 'loksAra' Arabdha:, ~ 395~# Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [153 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [19], mUlaM [140...],niryuktiH [238] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- cAtroddezake pratipAdayiSyata iti 2, tRtIye tveSa eva virato muniraparigraho bhavatIti nirviNNakAmabhogazcetyayamarthAdhirAGgavRttiH kAraH 3, caturthe tvavyaktasya- agItArthasya sUtrArthApariniSThitasya pratyapAyA bhavantItyayamarthAdhikAraH 4, pazcamake tu ido(zI0) 5 pamena sAdhunA bhAvyaM yathA hi ido jalabhRto'pratisravaH prazasyo bhavati, evaM sAdhurapi jJAnadarzanacAritrabhRto visrota* sikArahita iti, tathA tapaHsaMyamaguptayo niHsaGgatA cetyayamarthAdhikAraH 5 SaSThe tUnmArgavarjanA- kudRSTiparityAgaH, tathA rAga9 dveSau ca tyAjyAvityayamarthAdhikAraH 6, iti gAdhAtryArthaH // nAmaniSpanne tu nikSepe'tra dvidhA nAma-AdAnapadena gauNaM ceti, etat dvividhamapi niyuktikAraH pratipAdayitumAha // 196 // AyANaparaNAvati goNNanAmeNa logasArutti / logassa ya sArassa ya caukkao hoi nikkhevo // 239 // AdIyate prathamameva gRhyata ityAdAnaM tacca tatpadaM ca AdAnapadaM tena karaNabhUtenAvantItyetanAma, adhyayanAdAvAvantIzabdasyoccAraNAd guNairniSpannaM gauNaM tacca tannAma ca gauNanAma tena hetunA lokasAra iti, lokasya caturdazarajjvAtmakasya sAraH - paramArtho lokasAraH dvipadaM nAmetyataH lokasya sArasya ca pratyekaM catuSkako nikSepo bhavati, tadyathA-nAmaloko yasya kasyacilloka iti nAma kriyate, sthApanAlokazcaturdazarajjvAtmakasya lokasya sthApanA gAthAtrayAdavaseyA, taccaitat-tiriaM cauro dosuM chado aTha dasa ya ekeke / bArasa dosuM solasa do vIsA ya causuM tu // 1 // puNaravi solasa dosuM bArasa dosuM tu huMti nAyavvA / tisu dasa tisu aThThaccha ya dosu dosuM tu cattAri // 2 // oyaria loa majjhA cauro cauro ya sabvahiM NeyA / tia tia duga duga ekekagaM ca jA sattamIe // 3 dravyaloko jIvapudga Jan Estication matinal For Pantry Use Onl ~396 ~# loka0 5 uddezakaH1 // 196 // www.senditrary.org Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [140...],niyukti: [239] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [153] ladharmAdharmAkAzakAlAtmakaH SaDvidhaH bhAvalokastvaudayikAdiSaDbhAvAtmakaH sarvadravyaparyAyAtmako vA / sAro'pi nAmAdi caturvidhaH, tatra nAmasthApane sugamatvAdanAtya dravyasArapratipAdanAyAha| saccassa thUla gurue majhe desappahANa sarirAI / dhaNa eraMDe vahare khairaM ca jiNAdurAlAI // 24 // | atra pUrvArddhapazcArddhayoryathAsaGkhyaM laganIyaM, sarvasve dhanaM sArabhUtaM, tadyathA-koTisAro'yaM paJcakapardakasAro vA, sthUle | eraNDaH sAraH, sArazabdo'tra prakarSavAcI, sthUlAnAM madhye eraNDo bhiNDo vA prakarSabhUtaH, gurutve vajra, madhye khadiraH, deze AmravRkSo veNurvA, pradhAne yo yatra pradhAnabhAvamanubhavati sacitto'citto mizrazceti, sacitto dvipadazcatuSpado'padazceti, hai| dvipadeSu jinaH catuSpadeSu siMhaH apadeSu kalpavRkSaH, acitteSu vaiDUryo maNiH, mizreSu tIrthakara eva vibhUpitaH, zarIreSvI dArika muktigamanayogyatvAdviziSTarUpApattezca, AdigrahaNAt svAmitvakaraNAdhikaraNeSu sAratA yojyA, tadyathA-svAmitve TU gorasasya ghRtaM sArabhUtaM, karaNatve maNisAreNa mukuTena zobhate rAjA, adhikaraNe dabhi ghRtaM jale padmamutthitamityAdi-|| gAthArthaH // bhAvasArapratipAdanAyAhaI bhAve phalasAhaNayA phalao siddhI suTuttamavariTThA / sAhaNaya nANadasaNasaMjamatavasA tahiM pagayaM / / 241 // | 'bhAve' bhAvaviSaye sAre cintyamAne phalasAdhanatA sAraH phalam-arthakriyAvAptistasya sAdhanatA phalasAdhanatA-phalArthamArambhe pravartanaM tataH phalAvAptiH pradhAna, phalato'pyanaikAntikAnAtyantikarUpAt sAMsArikAsakAzAttadviparyastaM phalaM sAraH, kiM tat-siddhiH, kimbhUtA'sau ?-'uttamasukhavariSThA' uttamaM ca tadAtyantikaikAntikAnAvAcatvAt sukhaM ca K5%*OM*ARSHAN wwwandltimaryam ~ 397~# Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [153 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 197 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [140...],niryuktiH [241] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH uttamasukhaM tena variSThA-varatamA, tatsAdhanAni ca gAthAzakalena darzayati-sAdhanakAni' prakRSTopakArakANi jJAnadarzana saMyamatapAMsi tasmiMzca bhAvasAre siddhAkhyaphalasAdhane jJAnAdike prakRtaM jJAnadarzanacAritreNa bhAvasArarUpeNAtrAdhikAra iti | gAthArthaH // tasyaiva jJAnAdeH siddhyupAyasya bhAvasAratAM pratipAdayannAha logaMmi kusamaesa ya kAmapariggahakumaggalaggesuM / sAro hu nANadaMsaNatavacaraNaguNA hiyaTThAe || 242 // 'lo' gRhasthalo kutsitAH samayAH kusamayAH teSu ca kimbhUteSu ? - kAmaparigraheNa ye kutsitA mArgAsteSu lagneSu, hurhetI, yasmAllokaH kAmaparigrahAgrahI gRhasthabhAvameva prazaMsati, vakti ca-'gRhAzramasamo dhamrmo na bhUto na bhaviSyati pAlayanti narAH zUrAH, klInAH pASaNDamAzritAH // 1 // ' gRhAzramAdhArAzca sarve'pi pASaNDinaH ityevaM mahAmohamohitaicchAmadana kAmeSu pravarttate, tathA tIrthikA apyaniruddhendriyamasarA dvirUpakAmAbhiSvaGgiNaH ityatasteSu sAro jJAnadarzanatapazcaraNaguNAH, uttamasukhavariSTha siddhihetutvAt, hitA - siddhistadarthatvAditi gAthArthaH // yato jJAnadarzanatapazcaraNaguNA hitArthatayA sArastasmAtkiM karttavyamityAha caUNaM saMkapayaM sArapayamiNaM dadveNa cittadhvaM / asthi jio paramapayaM jayaNA jA rAgadosehiM // 243 // 'tyaktvA' projjhya, kiM tat ? -'zaGkApadaM' kimetanmadArabdhamanuSThAnaM niSphalaM syAdityevambhUto vikalpaH zaGkA tasyAH padaM nimittakAraNaM taccArho keSvatyanta sUkSmezvatIndriyeSu kevalAgamagrAhyeSvartheSu yA saMzItiH - sandeha ityetadrUpaM taccha Jain Estication Intematonal For Panas ~398 ~# loka0 5 uddezakA // 198 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [140...], niyukti: [243] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [153] padaM vihAya sArapada-idaM jJAnAdikaM prAgupanyastaM dRDhena-ananyamanaskena tIrthikadambhapratAraNAkSobhyena grAhya, tadeva zaGkApadabyudAsakArya gAthAzakalena darzayati-asti jIvaH, asya ca padArthAnAmAdAvupanyAsAjIvapadArthasya ca prAdhAnyAdupalakSaNArthavAdvA zeSapadArthagrahaNaM, asti-vidyate jI vetavAn jIvati jIviSyatIti vA jIvaH zubhAzubhaphalabhoktati, 8 sa ca pratyakSa evAhapratyayasAdhyA, icchAdveSaprayatnAdikAyA~numAnasAdho vA, tathA ajIvA api dhamAdhammokAzapudgalA gatisthityavagAhanyaNukAdiskandhahetavaH santi,evamAnavasaMvarabandhanirjarA api vidyante, pradhAnapuruSArthatvAd AdyantagrahaNe madhyagrahaNasyAvazyaMbhAvisvAdAcaM jIvapadArthaM sAkSAdupanyasyAntyaM mokSapadArthamupamyasyati-paramaM ca tatpadaM ca paramapadaM, tathAstIti sambandha iti, asti mokSaH zuddhapadavAcyatvAd bandhasya saMpratipakSatvAnmokSAvinAbhAvitvAdvA bandhasyeti, satyapi mokSe yadi tadavAtAvupAyo na syAttato janAH kiM kuryurityatastatkAraNAstitvaM darzayati-'yatanA'yalo rAgadve peSu, rAgadveSopazamAdhaH saMyamo'sAvapyastIti / tadevaM sati jIve paramapade ca zaGkApadanyudAsena jJAnAdikaM sArapadaM dRDhena 4 grAhyamiti gAthArthaH / tato'pyaparAparasAramakarSagatirastIti darzayatupakSepamAhalogassa u ko sAro? tassa ya sArassa ko havAi saaro|sss ya sAro sAraM jadda jANasi puDio sAha244 'lokasya caturdazaravAsmakasya kA sAraH, tasyApi sArasya ko'paraH sAraH, tasvApi sArasArasya sAraM yadi jAnAsi M| tataH pRSTo mayA kabaveti gAthArthaH // praznapativacanArthamAhaM logassa sAra dhammo dhammapi ya nANasAripa ciMti / nANaM saMjamasAraM saMjamasAraM ca nibvANaM // 245 // wwwonditimaryam ~ 399~# Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [154 ] zrIAcA rAjavRttiH (zI0) // 198 // *%%*96% Etication tem "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [141],niryukti: [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH astraH sAro, dharmmamapi jJAnasAraM bruvate, jJAnamapi saMyamasAraM, saMyamasyApi sArabhUtaM nirvANamiti gAthArthaH // ukto nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM taccedamAvaMtI yAvaMtI loyaMsi vipparAmusaMti aTTAe aNaTTAe, eesu caiva vipparAmusaMti, guru se kAmA, tao se mArate, jao se mArate tao se dUre, neva se aMto neva dUre ( sU0 141 ) ''ti yAvata vA manuSyA asaMyatA vA syuH, 'keAveti'tti kecana 'loke' caturdazarajvAtmake gRhasthAnyatIrthikaloke vA SaDjIvanikAyAna ArambhapravRttA vividham- anekaprakAraM viSayAbhilASitayA 'parAmRzanti' upatApayanti, daNDakazatADanAdibhirghAtayantItyarthaH kimarthaM viparAmRzantIti darzayati- 'arthA' arthArtha arthAdvA arthaH- prayojanaM dharmmArtha kAmarUpaM, karmmaNi syalope paJcamI, arthamuddizya-prayojanamutprekSya prANino ghAtayanti tathAhi dharmanimittaM zaucArthe pRthivIkAyaM samArabhante, arthArtha kRSyAdi karoti, kAmArthamAbharaNAdi, evaM zeSeSvapi kAyeSu yathAyogaM vAcyaM, anarthAdvA-prayojanamanuddizyaiva tacchIlatayaiva mRgayAyAH prANyupaghAtakAriNIH kriyAH kurvanti, tadevamarthAdanarthAdvA prANino hatvA eteSveva-SaDjIvanikAyasthAneSu vividham- anekaprakAraM sUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakAdibhedena tAnekendridAyIn prANinastadupadhAtakAriNaH parAmRzanti, tAn prapIDaya teSvevAnekaza utpadyanta itiyAvat, yadivA tatpar3ajIvanikAyabAdhA'vAsaM karma teSveva kAyeSUtpadya te taistaiH prakArairudIrNa viparAmRzanti- anubhavantIti, nAgArjunIyAstu paThanti OM // 198 // - "jAvaMti kei loe chakAyavahaM samArabhaMti aDAe aNadvAe vA" ityAdi, gatArtha, syAd-asau kimarthamevaMvidhAnika paMcama adhyayane prathama uddezaka: 'ekacara' ArabdhaH, For Parts Only ~400~# loka0 5 uddezakaH 1 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [154 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [141],niryukti: [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mrmANi kurute yAnyasya kAyagatasya vipacyante ?, taducyate-'guru se kAmA' 'se' tasyAparamArthavidaH kAmyanta iti kAmA:zabdAdayaste guravo dustyajatvAt, kAmA hyalpasattvairanavAptapuNyopacayairuGghayituM duSkaramityatastadarthaM kAyeSu pravarttate tatpravRttI ca pApopacayastadupacayAcca yatsyAttadAha- 'tataH' SaDjIvanikAya viparAmarzAt paramakAmagurutvAcAsau maraNaM mAraH- AyuSaH kSayastasyAntarvarttate, mRtasya ca punarjanma janmani cAvazyaMbhAvI mRtyurevaM janmamaraNAt saMsArodanvati | majjanonmajjanarUpAnna mucyate / tataH kimaparamityAha - 'jao se' ityAdi, yato'sau mRtyorantastato'sau 'dUre' paramapadopAyAt jJAnAditrayAt tatkAryAdvA mokSAd, yadivA sukhArthI kAmAnna parityajati, tadaparityAge ca mArAntarvarttI, yatazca mArAntarvatIM tato jAtijarAmaraNarogazokAbhibhUtatvAdasI sukhaadduure| yasmAdasau kAmagurustadgurutvAnmArAntarvatIM tadantarvarttitvAtkimbhUto bhavatItyata Aha- 'neva se' ityAdi, naivAsau viSayasukhasyAntarvarttate, tadabhilASAparityAgAcca naivAsau dUre, yadivA yasya guravaH kAmAH sa kiM karmaNo'ntarbahirveti praznAvasare satyAha-- 'Neva se' ityAdi, naivAsau karmaNo'ntaH- madhye bhinnagranthitvAtsambhAvitAvazyaM bhAvikamrmakSayopapatteH nApyasau dUre dezona koTIkoTikarmmasthitikatvAt, cArinAvAptAvapi naivAntanaiva ca dUre ityetacchakyate vaktuM pUrvoktAdeva kAraNAditi, athavA yenedaM prANAyi kimasAvantarbhUtaH saMsArasyAhozcidbahirvarttate ityAzaGkayAha - 'Neva se' ityAdi, naivAsau saMsArAntaH dhAtikarmakSayAt nApi dUre adyApi bhavopagrAhika sadbhAvAditi // yo hi bhinnagranthiko durApAvAtasamyaktvaH saMsArArAtIyatIravartI sa kimadhyavasAyI syAdityAha Jan Estication Untamal For Party Use Onl ~ 401 ~# www.india.org Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [155 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 199 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [142], niryuktiH [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH se pAsai phusiyamiva kusagge paNunnaM nivaiyaM vAeriyaM, evaM bAlassa jIviyaM maMdassa aviyANao, kUrAI kammAiM vAle pakuvvamANe teNa dukkheNa mUDhe vippariAsamuvei, moheNa garbha maraNAi ei, ettha mohe puNo puNo ( sU0 142 ) 'se pAsaI' tyAdi, 'saH' apagatamidhyAtvapaTalaH samyaktvaprabhAvAvagatasaMsArAsAraH 'pazyati' dRzirupalabdhikriya ityata upalabhate - avagacchati, kiM tat ? - 'phusiyamiva tti kuzAmra udakavindumiva bAlasya jIvitamiti sambandhaH, tatkimbhUtamityAha -- ' paNunna' mityAdi, praNunnam - anavaratAparAparodakaparamANUpacayAt praNunnaM-preritaM vAteneritaM sannipatitaM bhAvini bhUtavadupacArAnipatadeva nipatitaM dASTantikaM darzayati-- 'eva' miti yathA kuzAgre vinduH kSaNasambhAvitasthitikaH evaM bAlasyApi jIvitam, avagatatattvo hi svayamevAvagacchati nApyasau tadabhikAGgati ato bAlagrahaNaM, bAlo hyajJaH, sa cAjJAnatvAdeva jIvitaM bahu manyate, yata eva bAlo'ta eva mandaH sadasadvivekApaDuH, yata eva buddhimando'ta eva paramArtha na jAnAti, ataH paramArthamavijAnata evambhUtaM jIvitamityevaM pazyati / paramArthamajAnaMzca yatkuryAttadAha - ' kUrANi' ityAdi, 'krUrANi' nirdayAni niranukrozAni 'kammaNi' anuSThAnAni hiMsAtRtasteyAdIni sakalaloka camatkRtikArINi aaSTAdaza vA pApasthAnAni 'bAlaH' ajJaH prakarSeNa kurvANaH kartrabhiprAye kriyAphale AtmanepadavidhAnAttasyaiva tatkriyAphalavipAkaM darzayati- 'tena' krUrakarmmavipAkApAditena duHkhena 'mUDhaH' kiMkarttavyatA''kulaH, kena kRtena mamaitadduHkhamupazamaM yA Jan Estication Inational For Pantry at Use Only ~402~# loka0 5 uddezakaH1 // 199 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [1], mUlaM [142],niyukti: [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [142]] dIpa anukrama [155] KyAditi mohamohito viparyAsamupaiti-yadeva prANyupadhAtAdi duHkhotpAdane kAraNaM tadupazamAya tadeva vidadhAtIti / kiMca -'moheNa ityAdi, 'mohaH' ajJAnaM mohanIya cA mithyAtvakaSAyaviSayAbhilApamayaM tena mohena mohitaH san karma banAti, tena ca garbhamavApnoti, tato'pi janma punarvAlakumArayauvanAdivayovizeSAH, punarviSayakaSAyAdinA kamrmopAdAyAyuSaHkSa-4 yAt maraNamavApnoti, AdigrahaNAtpunargamityAdi, narakAdiyAtanAsthAnametItyato'bhidhIyate-'ettha'ityAdi, 'atra' asminnanantarokke 'mohe' mohakArya garbhamaraNAdike paunaHpunyenAnAdikamaparyantaM caturgatikaM saMsArakAntAraM paryaTati, nAsmiAdapaitItiyAvat , kathaM punaH saMsAre na camdhamyAt, taducyate-mithyAtvakaSAyaviSayAbhilASAbhAvAd, asAveva kuto?, viziSTajJAnosatteH, saiva kuto, mohAbhAvAt , yadyevamitaretarAzrayatvaM, tathAhi-moho'jJAnaM mohanIyaM vA, tadabhAvo viziSTajJAnotpatteH, sA'pi tadabhAvAditi bhaNatA spaSTameva itaretarAzrayatvamuktaM, tatazca na yAvadviziSTajJAnotpattiH saMvRttA BAna tAvatkarmazamanAya pravRttiH syAt , naiSa doSaH, arthasaMzayenApi pravRttidarzanAditi / Aha ca saMsaya pariANao saMsAre parinnAe bhavai, saMsayaM apariyANao saMsAre apari nAe bhavai (sU0 143) 'saMsaya mityAdi, saMzItiH saMzayaH-ubhayAMzAvalambA pratItiH saMzayaH, sa cArthasaMzayo'narthasaMzayazca, iha cArthoM mokSo| mokSopAyazca, tatra mokSe na saMzayo'sti, paramapadamitipratipAdanAt, tadupAye tu saMzaye'pi pravRttirbhavatyeva, arthasaMza wwwandltimaryam ~403423 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [143] dIpa anukrama [156 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [143], niryukti: [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- yasya pravRttyaGgatvAt / anarthastu saMsAraH saMsArakAraNaM ca tatsandehe'pi nivRttiH syAdeva, anarthasaMzayasya nivRttyaGgatvAt ' rAGgavRttiH ataH saMzayamarthAnarthagataM parijAnato heyopAdeyapravRttiH syAdityetadeva paramArthataH saMsAraparijJAnamiti darzayati tena saMzayaM (zI0), parijAnatA saMsArazcaturgatikaH tadupAdAnaM vA mithyAtvAviratyAdi anartharUpatayA parijJAtaM bhavati jJaparijJayA, pratyAkhyA naparijJayA tu parihRtamiti, yastu punaH saMzayaM na jAnIte sa saMsAramapi na jAnAvIti darzayitumAha- 'saMsayaM' ityAdi, // 200 // 'saMzayaM' sandehaM dvividhamadhyaparijAnato heyopAdeyapravRttirna syAt, tadapravRttau ca saMsAro'nityAzucirUpo vyasanopanipAtabahulo niHsAro na jJAto bhavati // kutaH punaretannizcIyate ? yathA tena saMzayavedinA saMsAraH parijJAta iti ?, kimatra nizcetavyaM ?, saMsAraparijJAna kAryaviratyupalabdheH, tatra sarvaviratiSThAM viratiM nirdidikSurAha-- je chee se sAgAriyaM na sevai, kaTu evamaviyANao biiyA maMdassa bAlayA, laddhA huratthA paDilehAe AgamittA ANavijjA aNAsevaNaya tti bemi ( sU0 144 ) 'je chee' ityAdi yazcheko nipuNa upalabdhapuNyapApaH sa 'sAgAriyaM'ti maithunaM na sevate manovAkkAyakarmabhiH, sa eva yathAvasthitasaMsAravedI, yastu punarmohanIyodayApArzvasthAdiH tatsevate, sevitvA ca sAtagauravabhayAt kiM kuryAdityAha 'kaTTa' ityAdi, rahasi maithunaprasaGgaM kRtvA punargurvAdinA pRSTaH sannapalapati, tasya caivamakAryamapalapato'vijJApayato vA kiM syAdityAha--'viiyA' ityAdi, 'mandasya' abuddhimata ekamakAryAsevanamiyaM cAlatA-ajJAnatA, dvitIyA tadapahnavanaM mRSA Etication mainl For Pantry Use Only ~404~# loka0 5 uddezakA 1 // 200 // www.indiary.org Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [144] dIpa anukrama [157 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [144], niryuktiH [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vAdaH tadakaraNatayA vA punaranutthAnamiti, nAgArjunIyAstu paThanti - "je khalu visae sevaI sevittA vA NAloei, pareNa vA puTTho niNhavai, ahavA taM paraM saeNa vA doseNa pAvidvayareNa vA doseNa uvaliMpijja' si" sugamaM / yadyevaM tataH kiM kuryAdityAha laddhA hu' ityAdi, labdhAnapi kAmAn 'huratthe'ti bahizcitrakSullakAdivattadvipAkaM pratyupekSya cittAdbahiH kuryAt, yadivA huzabdo'pizabdArthe, rephAgamaH subvyatyayena dvitIyArthe prathamA, tato'yamartho - labdhAnapyante -abhilapyanta ityarthA:- zabdAdayastAnupanatAnapi tadvipAkadvAreNa 'pratyupekSya' paryAlocya tataH 'Agamya' jJAtvA durantaM zabdAdiviSayAnuSaGga, ktvApratyayasyottarakriyAsavyapekSatvAttAM darzayati-tadanAsevanatayA parAnAjJApayet svato'pi pariharediti, etadahaM bravImi yena mayA pUrvArthavyAvarNanamakAri sa evAhamavyavacchinnasamyagjJAnapravAhaH zabdAdiviSayasvarUpo|palambhAt samupajanitajinavacanasaMmada iti / etacca vakSyamANaM bravImIti, tadAha pAsaha ege rUvesu giddhe pariNijamANe, ittha phAse puNo puNo, AvaMtI keyAvaMtI loyaMsi AraMbhajIvI, eesu ceva AraMbhajIvI, itthavi bAle paripaJcamANe ramaI pAvehiM kammehiM asaraNe saraNaMti mannamANe, ihamegesiM egacariyA bhavai, se bahukohe bahumANe bahumAe bahulobhe bahurae bahunaDe bahusaDhe bahusaMkappe AsavasacI paliu - cchanne uTThiyavAyaM pavayamANe, mA me kei adakkhU annAyapamAyadoseNaM, sayayaM mUDhe Etication matinal For Pantry Use Only ~405~# Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [145 ] dIpa anukrama [158] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 201 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [145],niryuktiH [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH dhammaM nAbhijAi, aTTA payA mANava ! kaMmakoviyA je aNuvarayA avijAe palimu'Avameva aNupariyahaMti tibemi (145 ) // lokasAre prathamodezakaH 5-1 // kkhamAhu 'pAsaha' ityAdi, he janAH ! pazyata yUyamekAntapuSTadharmANo, bahuvacananirdezAdAdyartho gamyate, 'rUpeSu' rUpAdiSvindriyaviSayeSu niHsArakaduphaleSu 'gRddhAna' abhyupapannAn sataH indriyairviSayAbhimukhaM saMsArAbhimukhaM vA narakAdiyAtanAsthAnakeSu vA pariNIyamAnAn prANina iti / te ca viSayagRnnava indriyavazagAH saMsArArNave kimApnuyurityAha-'ettha phAse ityAdi, 'atra' asmin saMsAre hRSIkavazagAH san karmmapariNatirUpAn sparzAn paunaHpunyena -AvRttyA tAneva teSu teSveva sthAneSu prApnuyAditi / pAThAntaraM vA 'ettha mohe puNo puNo' 'atra' asmin saMsAre 'mohe' ajJAne cAritramohe vA punaH punarbhavatIti / ko'sAvevambhUtaH syAdityata Aha- 'AvaMtI'tyAdi, yAvantaH kecana 'loke' gRhasthaloke 'ArambhajIvinaH' sAvadyAnuSThAnasthitikAH, te paunaHpunyena duHkhAnyanubhaveyuriti / ye'pi gRhasthAzritAH sArambhAstIrthikAdayaste'pi tadduHkhabhAjina iti darzayati- 'eesu' ityAdi, 'eteSu' sAvadyArambhapravRtteSu gRhastheSu zarIrayApanArthe varttamAnastIrthikaH pArzvasthAdirvA 'ArambhajIvI' sAvadhAnuSThAnavRttiH pUrvoktaduHkhabhAg bhavati / AstAM tAvadgRhasthastIrthiko vA, yo'pi saMsArArNavataTadeza| mavApya samyaktvaralaM labdhvA'pi mokSaikakAraNaM viratipariNAmaM saphalatAmanItvA kamrmmodayAt so'pi sAvadyAnuSThAyI | syAdityAha - 'etthavi bAle' ityAdi, 'atra' asminnapyarhatpraNIta saMyamAbhyupagame 'bAlo' rAgadveSAkulitaH paritapyamAnaH Jan Estication matinal For Parts Only ~406 ~# loka0 5 uddezakaH1 // 201 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [145] dIpa anukrama [158] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], mUlaM [145],niryuktiH [245] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH paripacyamAno vA viSayapipAsayA ramate, kaiH 1-pApaiH karmabhiH, viSayArthI sAvadyAnuSThAne dhRtiM vidhatte, kiM kurvANa ityAha -- asaraNa 'mityAdi, kAmAgninA pApairvA karmmabhiH paripazyamAnaH sAvadyAnuSThAnamazaraNameva zaraNamiti manyamAno bhogecchA'jJAnatamisrAcchAditadRSTiviparyayaH san bhUyo bhUyo nAnArUpAvedanA anubhavediti / AstAM tAvadanye, pratrajyAmadhyabhyupetya kecidviSayapipAsArttAstAMstAn kalkAcArAnA carantIti darzayitumAha- 'ihamegesi mityAdi, 'iha' manuSyaloke ekeSAM na sarveSAM caraNaM caryate vA caryA ekasya caryA ekacaryA, sA ca prazastetarabhedena dvidhA-sA'pi dravyabhAvabhedAt pratyekaM dvidhA, tatra dravyato gRhasthapApaNDikAderviSaya kaSAyanimittamekAkino viharaNaM, bhAvatastu aprazastA na vidyate, sA hi rAgadveSavirahAdbhavati, na ca tadrahitasyAprazastateti / prazastA tu dravyataH pratimApratipannasya gacchanirgatasya sthavirakalpi - kasya caikAkinaH saGghAdikAryanimittAnnirgatasya bhAvataraMtu punA rAgadveSavirahAdbhavati, tatra dravyato bhAvatazcaikacaryA anuyannajJAnAnAM tIrthakRtAM pratipannasaMyamAnAm, anye tu caturbhaGgapatitAH, tatrAprazastadravyaikacaryAdAharaNaM, tadyathA - pUrvadeze dhAnyapUrakAbhidhAne sanniveze ekastApasaH prathamavayA devakumArasadRza vigrahaH SaSThabhaktena tadrAmanirgamapathe tapastepe, dvitIyo'pyupagrAmaM girigahvare'STamabhaktena tapaHkarmmaNA''tApanAM vidhatte tasmai ca grAmanirgamapathavarttine zItoSNa sahiSNave guNairAkRSTo loka AhArAdibhiH saparyayopatiSThate, sa ca tathA lokena pUjyamAno vAgbhirabhiSTrayamAnaH AhArAdinopacaryamANo janamUce-matto'pi giriparisarAtApI duSkarakArakaH, tato'sau lokastena bhUyo bhUyaH procyamAnastamekAkinaM tApasamadrikuharavAsinaM paryapUjayad, duSkaraM ca paraguNotkIrttanamitikRtvA tasyApi saparyAdikaM vyadhAt, tadevamAbhyAM pUjAkhyA Jain Estication Intemational For Pantry Use Only ~ 407 ~# www.indiary.org Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [145...],niyukti: [246] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAvRttiH (zI0) loka05 uddezakA sUtrAMka [145] // 202 // dIpa anukrama [158] *XXXSARAAN******* tyarthamekacaryA vidadhe, ato'prazastA, evamanayA dizA'nye'pyaprazastaikacaryAzritA dRSTAntA yathAsambhavamAyojyA iti / tadevaM sUtrArthe vyAkhyAte sUtrasparzikaniyuktyA niyuktikAro vyAciNyAsurAha cAro cariyA caraNaM egaDha vaMjaNaM tahiM chakkaM / dabvaM tu dArusaMkama jalathalacArAiyaM bahuhA // 246 // 'cAra' iti 'cara gatibhakSaNayoH bhAveghaJ , cayeti 'gadamadacarayamazcAnupasarge' (pA03-1-100) ityanena karmaNi bhAve vA! yat , caraNamiti vA, bhAve tyu, ekaH-abhinno'rtho'syetyekArtha, kiM tat ?-vyaJjana vyajyate-AviSkriyate'rtho'neneti vyaJjana-zabda ityetatpUrvokta zabdatrayamekArtha, ekArthatvAcana pRthara nikSepaH, 'tatra' cAranikSepe SaTuM, cArasya SaTprakAro nikSepa ityarthaH, tadyathA-nAmasthApanetyAdi, tatra sugamatvAnnAmasthApane anAhatya jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM dravyacAra gAthAzakalena darzayati-'dagvaM tu' tti tuzabdaH punaHzabdArthe dravyaM punarevambhUtaM bhavati, dArusaGkAmazca jalasthalacArazca dArusamajalasthalacArI tAvAdI yasya tadArusaGghamajalasthalacArAdikaM 'bahudhA' anekadhA, taba dArusaGkamo jale setvaadiH| kriyate, sthale vA gartalAnAdikA, jalacAro nAvAdinA, sthalacAro rathAdinA, AdigrahaNAt prAsAdAdI sopAnapa cAdiriti, yadyaddezAddezAntarAvAptaye dravyaM sa sa dravyacAra iti gaathaarthH|| sAmprataM kSetrAdikamAhakhitaM tu jaMmi khitte kAlo kAle jahiM bhave caaro| bhAvaMmi nANadasaNacaraNaM tu pasatthamapasatyaM // 247 // kSetra punaryasmin kSetre cAraH kriyate yAvadvA kSetra caryate sa kSetracAraH, kAlastu yasmin kAle carati yAvantaM vA kAlaM sa kAlacAraH, bhAve tu dvidhA caraNa-prazastamaprazastaM ca, tatra prazastaM jJAnadarzanacaraNAni, ato'nyadaprazastaM gRhasthAnya walpatnamang ~408-23 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [145...],niyukti: [247] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [145]] dIpa anukrama [158] tIrthakANAmiti gAthArthaH / tadevaM sAmAnyato dravyAdikaM cAra pradarya prakRtopayogitayA yate vacAra prazasta praznadvAreNI darzayitumAha loge caubdhihamI samaNassa caubbiho kahaM caaro| hoI dhiI ahigAro visesao khittakAlesuM // 24 // 'loke' caturvidhe dravyakSetrakAlabhAvarUpe 'zramaNasya' zrAmyatIti zramaNo yatistasya kathambhUto dravyAdizcaturvidhazcAraH syAd, iti prazna nirvacanamAha-bhavati dhRtirityeSo'dhikAra, dravye tAvadarasavirasapAntarUkSAdike dhRtirbhAvayitavyA, kSetre'pi kutIrthikabhASite prakRtyabhadrake vA nodvegaH kArya:, kAle'pi duSkAlAdI yathAlAbhaM santoSiNA bhAvyaM, bhAveDapyAkrozopahasanAdau noddIpitavyaM, vizeSatastu kSetrakAlayoravamayorapi dhRtirbhAvyA, dravyabhAvayorapi prAyastanimittasvAt // punarapi dravyAdikaM vizeSato yatezcAramAha pAvovarae apariggahe a gurukulanisevae jutte / ummaggavajae rAgadosavirae ya se vihare // 249 // 'pApoparataH pApAt-pApahetoH sAvadhAnuSThAnAddhiMsA'nRtAdattAdAnAbrahmarUpAduparataH pApoparataH, tathA na vidyate parigraho'syetyaparigrahaH, pApoparato'parigrahazceti dravyacAraH, kSetracAramAha-guroH kulaM gurukulaM-gurusAnnidhyaM tatsevako-yuktaH samanvito yAvajjIvaM gurUpadezAdineti, anena kAlacAraH pradarzitaH, sarvakAlaM gurUpadezavidhAyitvopadezAd, bhAvacAramAha-udgato mArgAdunmArga:-akAryAcaraNaM tadvarjakaH, tathA rAgadveSavirataH sa sAdhurviharet-saMyamAnuSThAnaM kuryAditi, gatA | niyuktiH / sAmprataM sUtramanuzriyate-tatra viSayakaSAyanimittaM yasyaikacaryA sthAt sa kimbhUtaH sthAdityAha-'se bahu kohe' ~409~23 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [145...], niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: loka05 prata sUtrAMka [145] dIpa anukrama [158] zrIAcA- ityAdi, 'sa' viSayagRdhurindriyAnukUlavatyekacaryApratipannastIrthiko gRhastho vA paraiH paribhUyamAno bahuH krodho'syeti rAvRttiH| bahukrodhaH, tathA vandyamAno mAnamudvahata iti bahumAnaH, tathA kurukucAdibhiH kalkatapasA ca bahumAyI, sarvametadAhArA dilobhAtkarotItyato bahulobhaH, yata evamato bahurajAH-bahupApo bahuSu vA''rambhAdiSu rato bahurataH, tathA naTavabhogAthai | bahUna veSAna vidhatta iti bahunaTaH, tathA bahubhiH prakAraiH zaTho bahuzaThaH, tathA bahavaH saGkalpA:-karttavyAdhyavasAyA yasya sa bahusaGkalpaH, ityevamanyeSAmapi caurAdInAmekacaryA vAcyeti, sa evambhUtaH kimavastha: syAdityAha-'Asava' ityAdi, AnavAH-hiMsAdayasteSu sakta-saGgaM AzravasaktaM tadvidyate yasyAsAvAzravasaktI-hiMsAdhanuSadvAn palitaM-karma tenAva|cchannA, karmAvaSTagdha itiyAvat, sa caivambhUto'pi kiM bRyAdityAha-'udviya ityAdi, dharmAcaraNAyodyuktaH utthitasta dvAda utthitavAdasta pravadana, tIthiko'pyevamAha-yathA ahamapi prabajito dharmacaraNAyodyata ityevaM pravadana karmaNA'vacchA|cata iti / sa costhitavAdI AsraveSu pravarttamAnaH AjIvikAbhayAt kathaM pravartata ityAha-'mA meM ityAdi, mA mAM 'ke-1 cana' anye'drAkSuravadyakAriNamityataH pracchannamakArya vidadhAti, etaccAjJAnadoSeNa pramAdadopeNa vA vidhatta iti / kiM| ca-sayaya'mityAdi, 'satatam' anavarataM mUDho mohanIyodayAdajJAnAdvA 'dhammai zrutacAritrAkhyaM nAbhijAnAti, na vi-| vecayatItyarthaH / yayevaM tataH kimityAha-'aTTA' ityAdi, ArttA viSAyakapAyaiH 'prajAyanta' iti prajA:-jantavaH he mAnava!, manujasyaivopadezAItvAnmAnavagrahaNaM, 'karmaNi' aSTaprakAre vibhaMtsite 'kovidAH' kuzalAH, na dharmAnuSThAna iti, ke punaH te ye satataM dharma nAbhijAnanti karmabandhakovidAzceti ?, ata Aha-je aNuvarayA' ityAdi, ye kecanAni ||203 // wwwandltimaryam ~410-23 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [145...], niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata diSTasvarUpAH 'anuparatA' pApAnuSThAnebhyo'nivRttA jJAnadarzanacAritrANi mokSamArga ityeSA vidyA ato viparyayeNAvidyA tayA pari-samantAt mokSamAhuH te dharma nAbhijAnanta iti sambandhaH, dharmamajAnAnAzca kimAnuyurityAha-'Avarddhana ityAdi, bhAvAvartaH-saMsArastamaraghaTTaghaTIyantranyAyenAnuparivartante, tAsveva narakAdigatiSu bhUyo bhUyo bhavantItiyAvat / / &| itiradhikAraparisamAptI, bravImIti pUrvavat / lokasArAdhyayane prathamodezaka iti // 1 // sUtrAMka [145]] dIpa anukrama [158] uktaH prathamoddezakaH, sAmmataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-iha prAgudezake ekacaryApratipanno'pi sAvadyAnuSThAnAdviraterabhAvAca na munirityuktam , iha tu tadviparyayeNa yathA munibhAvaH syAttathocyate, ityanena sambandhenA-12 6 yAtasthAsyoddezakasyAdi sUtram AvantI keyAvantI loe aNAraMbhajIviNo tesu, etthovarae taM jhosamANe, ayaM saMdhIti adakkhU, je imassa viggahassa ayaM khaNetti annesI esa magge AripahiM paveie, uThThie no pamAyae, jANitu dukkhaM patteyaM sAyaM, puDhochaMdA iha mANavA puDho dukkhaM paveiyaM se avihiMsamANe aNavayamANe, puTTho phAse vipaNunnae (sU0 146) AAAAAAAACKcha wwwanatimarmarg | paMcama-adhyayane dvitIya-uddezaka: 'virata muni' ArabdhaH, ~411~# Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [146 ] dIpa anukrama [159 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [2], mUlaM [146], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA 'yAvantaH' kecana 'loke' manuSyaloke 'anArambhajIvinaH' ArambhaH - sAvadyAnuSThAnaM pramatsayogo vA uktaM ca- " AdANe rAGgavRttiH nikleve bhAsurasagge a ThANagamaNAI / sabbo pamattajogo samaNassavi hoi AraMbho // 1 // tadviparyayeNa tvanArambhastena (zI0) * jIvituM zIlaM yeSAM ityanArambhajIvino yatayaH samastArambhanivRttAH teSveva gRhiSu putrakalatrasvazarIrAdyarthamArambhapravRtteSva // 204 // nArambhajIvino bhavanti, etaduktaM bhavati - sAvadyAnuSThAnapravRtteSu gRhastheSu dehasAdhanArthamanavadyArambhajIvinaH sAdhavaH paGkAdhArapaGkajavannirlepA eva bhavanti / yadyevaM tataH kimityAha - 'atra' asmin sAvadyArambhe karttavye 'uparataH' saGkucitagAtraH, * atra vA''rhate dharme vyavasthita uparataH pApArambhAt, kiM kuryAt sa ? 'tat' sAvadhAnuSThAnAyAtaM karma 'jhoSayanna kSapayan munibhAvaM bhajata iti / kimabhisandhAyAtroparataH syAdityAha 'ayaM saMdhI' ityAdi, avivakSitakarmakA apyakarmakA dhAtavo yathA pazya mRgo dhAvati, evamatrApyadrAkSIdityetatkriyAyoge'pyayaM samdhiriti prathamA kRteti, 'aya' miti pratyakSagocarApanna AryakSetra sukulosattIndriyanirvRttizraddhAsaMvegalakSaNaH 'sandhiH' avasaro mithyAtvakSayAnudayalakSaNo vA samyaktvAvAptihetubhUtakarmmavivaralakSaNaH sandhiH zubhAdhyavasAyasandhAnabhUto vA sandhirityenaM svAtmani vyavasthApitamadrAkSIdravAnityataH kSaNamapyekaM na pramAdayet na viSayAdipramAdavazago bhUyAt / kazca na pramattaH syAdityAha - 'je imassa' ityAdi, 'ya' ityupalabdhatattvaH 'asya' adhyakSasya vizeSeNa gRhyate anenASTaprakAraM karmma tadvetarazarIraviziSTaM bAhyendriyeNa gRhyata iti vigraha:- audArikaM zarIraM tasya 'ayaM' vArttamAnikakSaNaH evambhUtaH sukhaduHkhAnyatararUpazca gataH evambhUtazca bhAvItyevaM 1 AdAne nikSepe bhASAyAmutsarge ca sthAne gamanAdau sarvaH pramattayogaH zramaNasyApi bhavayArambhaH // 1 // Jan Estication Intemational For Pantry Use Only ~ 412 ~# loka0 5 uddezakaH 2 // 204 // www.sendiitrary.org Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [2], mUlaM [146],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [146] dIpa anukrama [159] yaH kSaNAgveSaNazIlaH so'nveSI sadA'pramattaH syAditi / svamanISikAparihArArthamAha-esa magge' ityAdi, 'eSaH' anantaroko 'mAgoM mokSapathaH 'AryaiH' sarvaheyadhArAtIya(tIra)vartibhistIrthakaragaNadharaiH prakarSaNAdau vA vedita:-kathitaH pravedita iti / na kevalamanantarokko vakSyamANazca tIrthakaraiH pravedita iti tadAha-'uhie' ityAdi, sandhimadhigamyotthito dharmacaraNAya kSaNamapyeka na pramAdayet / kiM cAparamadhigamyetyAha-jANitnu' ityAdi, jJAtvA prANinAM pratyekaM duHkhaM tadupAdAnaM vA karma tathA pratyeka sAtaM ca-manaAhAdi jJAtvA samutthito na pramAdayet / na kevalaM duHkhaM karma vA pratyeka, tadupAdAnabhUto'dhyavasAyo'pi prANinAM bhinna eveti darzayitumAha-'puDho' ityAdi, pRthaga-bhinnaH chanda:-abhiprAyo yeSAM te pRthagchandAH, nAnAbhUtabandhAdhyavasAyasthAnA ityarthaH, 'ihe'ti saMsAre saMz2iloke vA, ke te?-'mAnavAH' manuSyAH, upalakSaNArthatvAdanye'pi, saMjJinAM pRthaksaGkalpatvAcca tatkAryamapi karma pRthageva, tatkAraNamapi duHkhaM nAnArUpamiti, kA-4 raNabhede kAryabhedasya avazyaMbhAvitvAditi, ataH pUrvoktaM smArayannAha-'puDhoM' ityAdi, duHkhopAdAnabhedAd duHkhamapi prANinAM pRthak praveditaM, sarvasya svakRtakarmaphalezvaratvAt nAnyakRtamanya upabhuGkte iti| etanmatvA kiM kuryAdityAha-'se hai ityAdi, 'saH' anArambhajIvI pratyekasukhaduHkhAdhyavasAyI prANino vividhairupAyairahiMsan tathA'napavadan-anyathaiva vyavasthitaM vastvanyathA vadannapavadan nApavadan anapavadan , mRSAvAdamabruvannityarthaH, pazya ca tvaM tasyApi prAkRtatvAdApatvAdvA lopaH, evaM parasvamagRhannityAdyapyAyojyam / etadvidhAyI ca kimaparaM kuryAdityAha-'puDho' ityAdi, sa paJcamahAvratavyavasthitaH san yathAgRhItapratijJAnirvahaNodyataH spRSTaH parISahopasargastAna tatkRtAn zItoSNAdisparzAn duHkhasparzAn vA ta ~413~# Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [160] zrIAcArAGgavRttiH (zrI0) // 205 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [2], mUlaM [146], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tsahiSNutayA anAkulo vividhairupAyaiH prakAraiH saMsArAsArabhAvanAdibhiH prerayet tatpreraNaM ca samyaksahavaM, na tatkRtayA | duHkhAsikayA''tmAnaM bhAvayeditiyAvat // yo hi samyakkaraNatayA paraSahAn saheta sa kiMguNaH syAdityAhaesa samiyA pariyAe viyAhie, je asattA pAvehiM kammehiM udAhu te AyaMkA - saMti, iti udAhu dhIre te phAse puTTho ahiyAsai, se puThivapeyaM pacchApeyaM bheuradhammaM viddhaMsaNadhammamadhuvaM aNiiyaM asAsayaM cayAvacaiyaM vippariNAmadhammaM, pAsaha evaM ruvasaMdhiM / (sU0 147 ) 'eSaH' anantaroko yaH parISahANAM praNodakaH 'samiyA' samyak zamitA vA zamo'syAstIti zamI tadbhAvaH zamitA 'paryAyaH' prabrajyA samyak zamitayA vA paryAyaH - pravrajyA'syeti vigRhya bahuvrIhiH sa samyakUparyAyaH zamitAparyAyo vA vyAkhyAto nApara iti / tadevaM parISahopasargAkSobhyatAM pratipAya vyAdhisahiSNutAM pratipAdayannAha - 'je asattA' ityAdi, ye'pAkRtamadanatayA samatRNamaNileSTukAJcanAH samatApannAH pApeSu karmmasvasaktAH - pApopAdAnAnuSThAnAratAH 'udAhu' kadAcittAn tathAbhUtAn sAdhUn 'AtaGkA' AzujIvitApahAriNaH zulAdayo vyAdhivizeSAH 'spRzanti' abhibhavanti pIDayanti / yadi nAmaivaM tataH kimityAha -' iti udAhu' ityAdi, 'iti' etadvakSyamANamudAhRtavAn-vyAkRtavAn, ko'sau ? - 'dhIro' dhIH- buddhistayA rAjate, sa ca tIrthakudgaNadharo vA, kiM tadudAhRtavAn :- tairAtakaiH spRSTaH san Jan Estication Intemational For Pantry O ~414 ~# loka0 5 | uddezakaH 2 // 205 // www.indiary.org Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [147 ] dIpa anukrama [160] "AcAra" aMgasUtra- 1 (mUlaM+niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [[.], adhyayana [5] uddezaka [2] mUlaM [ 147]. niryuktiH [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - tAn sparzAn duHkhAnubhavAn vyAdhivizeSApAditAnadhyAsayet saheta / kimAkalayyetyAha- 'se puNva' mityAdi, sa spRSTaH pIDitaH AzukAribhirAtaGkaretadbhAvayed yathA pUrvamadhyetad-asAtAvedanIya vipAkajanitaM duHkhaM mayaiva soDhavyaM, pazcAdapyetanmacaiva sahanIyaM yataH saMsArodaravivaravarttI na vidyata evAsau yasyAsAtAvedanIyavipAkApAditA rogAtaGkA na bhaveyuH tathAhi kevalino'pi mohanIyAdighAti catuSTayakSayAdutpannajJAnasya vedanIyasadbhAvena tadudayAttatsambhava iti, yatazca tIrthakarairapyetadvaddhaspRSTenidhaittanikAcanAvasthAyAtaM kammavazyaM vedyaM nAnyathA tanmokSaH, ato'nyenApyasAtAvedanIyodaye | sanatkumAradRSTAntena mayaivaitatsoDhavyamityAkalayya nodvijitavyamiti, uktaM ca- "svakRtapariNatAnAM durnayAnAM vipAkaH, 1-2-3-4] karmabandhacaturvidhaH, tayayA-prakRtibandhaH 1 sthitibandhaH 2 anubhAgavandhaH 3 pradezabandhaH 4 tatra prakRtibandho'STavidhaH, zanAvaraNIyAdyantarAyAntaH, ete'hAyapi mUlabhedAH, uttarabhedAstu jJAnAvaraNIye pazca, darzanAvaraNIye nava, vedanIye dvI, mohanIye'STAviMzatiH, AyupaJcatvAraH, nAnaH dvicatvAriMzat saptaSaSTiya trinavatiyAM yutaravArta vA gotre dvI, antarAye patha, iti mUlottaraprakRtivandhaH / sthitibandhe jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIyAntarAyeSu triMzatkoTIkovya utkRSTa sthitiH, mohanIye saptatikoTAkojyaH, nAmagotrayoviMzatiH, AyuSi 33 sAgaropamANi pUrvakoTinibhAgonAni, nAmagotrayorjaghanyA sthitiraSTI muhUrttAH, vedanIrasa vArasamudRttA, aMtomuhuttA sesANaM iti sthitibandhaH zubhAzubhakarmapudra teSu " jo raso anubhAgo dubai tattha subhe mahuro anubheSu amaduro raso tassa bandho aNubhAgabaMdhI" aNubhAgabandho samatto pradezAH karmmavargaNAskandhAH teSAM mandhaH jIvapradezaiH samaM vahayayaH piNDavatkSI ra nIrasambandhamA urpha ca--"jIvakarmapradezAnAM yaH sambandhaH prsprm| kRzAnulovaddhetoH taM jagadurbudhAH // 1 // spRSTavadaniyata nikAcitakAraNamedAt sa punazcaturvidhaH tathAhisamUhagatAyaH sucisambandhavat spRSTakarmabandhaH, davarakabaddhasUcisambandhavadvaya karmabandhaH varSAntaritadavarakabaddhasUcikA sambandhavabhidhatakarmabandhaH, abhinAzavikAsamadAyamekanikAkammaibandhaH Jan Eaton national For Parts Onl ~415~# Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [147] dIpa anukrama [160] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [2], mUlaM [147], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH (zI0) punarapi sahanIyo'nyatra te nirguNasya / svayamanubhavato'sau duHkhamokSAya sadyo, bhavazatagatiheturjAyate'nicchataste // 1 // " api ca- etadaudArikaM zarIraM suciramadhyauSadharasAyanAdyupabRMhitaM mRnmayAmaghaTAdapi niHsArataraM sarvathA sadA vizarAviti darzayannAha - 'bhiduradhamma'mityAdi, yadivA pUrva pazcAdapyetadaudArikaM zarIraM vakSyamANadharmasvabhAvamityAha - 'bhiduradhamma' mityAdi, svayameva bhidyata iti bhiduraH sa dharmo'sya zarIrasyeti bhiduradharmma, idamaudArikaM zarIraM supoSitamapi // 206 // vedanodayAcchirodara cakSururaHprabhRtyavayaveSu svata eva bhidyata iti bhiduraM, tathA vidhvaMsanadharmaM pANipAdAdyavayavavidhvaMsanAt, tathA avazyaMbhAvasambhAvitaM triyAmAnte sUryodayavat dhruvaM na tathA yattadadhuvaM, tathA apracyutAnupannasthiraikasvabhAvatayA OM kUTasthanityatvena vyavasthitaM sannityaM naivaM yattadanityamiti tathA tena tena rUpeNodakadhArAvacchabhvadbhavatIti zAzvataM tato'nyadazAzvataM tatheSTAhAropabhogatayA dhRtyupaSTambhAdaudArikazarIravargaNAparamANUpacayAccayaH tadabhAvena tadvicaTanAdapacayaH, cayApacayau vidyete yasya taccayApacayikam, ata eva vividhaH pariNAmaH - anyathAbhAvAtmako dharmaH svabhAvo yasya tadvi| pariNAmadharmma / yatazcaivambhUtamidaM zarIrakamato'syopari ko'nubandhaH kA mUrcchA?, nAsya kuzalAnuSThAnamRte'nyathA sAphalyamityetadevAha - 'pAsaha' ityAdi, pazyatainaM pUrvoktaM rUpasandhi, bhiduradharmmAdyAghAtaudArikaM paJcendriyanirvRttilAbhAvasarAtmakaM dRSTvA ca vividhAtaGkajanitAn sparzAnadhyAsayediti / etapazyatazca yatsyAttadAha Jan Estication Intimanal samuppehamANassa ikkAyayaNarayassa iha vippamukkassa natthi magge virayasta tibemi / ( sU0 148) samyagutprekSamANasya - pazyato'nityatAmrAtamidaM zarIramityevamavadhArayato nAsti mArga iti sambandhaH, kiM ca-A For Pantry Use Onl ~416 ~# loka0 5 | uddezaka 2 // 206 // www.indiary.org Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [2], mUlaM [148],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [161] abhividhau samastapApArambhebhyaH AtmA Ayatyate-Aniyamyate yasmin kuzalAnuSThAne vA yatnavAn kriyata ityAyatanaMjJAnAditrayam ekam-advitIyamAyatanamekAyatanaM tatra ratastasya, kiM ca-iha' zarIre janmani vA vividha paramArthabhAvanayA zarIrAnubandhAt pramukto vipramuktastasya 'nAsti' na vidyate, ko'sau ?-'mArgo' narakatiyaMDAnuSyagamanapaddhatiH, vartamAnasAmIpye vartamAnadarzanAnna bhaviSyatIti nAstItyuktaM, yadivA tasminneva janmani samastakarmakSayopapatternAsti narakAdimArgaH, kasyeti darzayati-viratasya hiMsAdyAzravadvArebhyo nivRttasya, itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat sudhazarmasvAmyAtmAnamAha, yadbhagavatA vIravarddhamAnasvAminA divyajJAnenArthAnupalabhya vAgyogenoktaM tadahaM bhavatAM bravImi, na dAsvamativiracaneneti / virata evaM munirbhavatyetatpratipAdya sAmpratam 'aviratavAdI parigrahavAniti yaduktaM tatpratipAdayannAha-1 AvaMtI keyAvaMtI logaMsi pariggahAvaMtI, se appaM vA bahuM vA aNuM vA zulaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA eesu ceva pariggahAvaMtI, etadeva egesiM mahabbhayaM bhavai, logavittaM ca NaM ubehAe, ee saMge aviyANao / (sU0 149) yAvantaH kecana loke 'parigrahavantaH parigrahayuktAH syustata(tra) evambhUtaparigrahasadbhAvAdityAha-'se appaM vA' ityAdi, tadravyaM yatparigRhyate tadalpaM vA-stokaM vA syAt kapardakAdi, bahu vA syAt dhanadhAnyahiraNyagrAmajanapadAdi, aNu vA syAt mUlyatastRNakASThAdi pramANato bajAdi, sthUlaM vA syAt mUlyataH pramANatazca hastyapAdi, etaca cittavadvA syAda wwanatimamarg ~417~23 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [2], mUlaM [149],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAvRttiH (zI0) bhAratAudezakA sUtrAMka [149]] // 207 // dIpa anukrama [162] cittavadveti / etena ca parigraheNa parigrahavantaH santa eteSveva parigrahavatsu gRhastheSvantarvatino tino'pi syuH, yadivaiteSveva pasu jIvanikAyeSu viSayabhUteSvalpAdiSu vA dravyeSu mUchI kurvantaH parigrahavanto bhavanti, tathA cAvirato virativAdaM vadannalpAdapi parigrahAt parigrahavAn bhavati, evaM zepeSvapi vrateSvAyojyam, ekadezAparAdhAdapi sarvAparAdhitAsambhavaH, anivAritAmravatvAt / yadyevamaspenApi parigraheNa parigrahavattvamataH pANipuTabhojino digambarAH sarajaskaboTikAdayo'parigrahAH syuH, teSAM tadabhAvAt, naitadasti, tadabhAvAditya siddho hetuH, tathAhi-sarajaskAnAmasthyAdiparigrahAdvoTikAnAmapi pichikAviparigrahAd anta(ntata)zca zarIrAhArAdiparigrahasadbhAvAt , dharmopaSTambhakatvAdadoSa iti | ced tad itaratrApi samAnaM, kiM digambarAgrahapraheNeti / etaccAlpAdiparigraheNa parigrahavatvamaparigrahAbhimAninA cAhArazarIrAdika mahate'narthAyeti darzayannAha-etadeve'tyAdi, etadeva-alpabahutvAdiparigraheNa parigrahavattvamekeSAM-parigrahavatAM / narakAdigamanahetutvAt sarvasyAvizvAsakAraNAdvA mahAbhayaM bhavati, prakRtiriyaM parigrahasya, yaduta-tadvAn sarvasmAcakati, yadivaitadeva zarIrAhArAdikamaparasyAlpasyApi pAtratvaktrANAderddhammopakaraNasyAbhAvAd gRhigRhe samyagupAyAbhAvAdavidhinA'zuddhamAhArAdikaM bhuJjAnasya karmabandhajanitamahAbhayahetutvAnmahAbhayaM, tathaitaddharmazarIraM samastAcchAdanAbhAvAdvIbhatsaMga pareSAM mahAbhayaM, tanniravadyavidhipAlanAbhAvAca mahAbhayamiti / yataH parigraho mahAbhayamato'padizyate-'loga' ityAdi, 'lokasya' asaMyatalokasya 'vittaM' dravyamalpAdivizeSaNaviziSTaM, cazabdaH punaHzabdArthe, Namiti vAkyAlakAre, loka-15 vittaM lokavRttaM vA AhArabhayamaithunaparigrahotkaTasaMjJAramakaM mahate bhayAya punarutprekSya-jJAtvA jJaparijJayA pratyAkhyAnapari daraka wwwandltimaryam ~418~# Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [2], mUlaM [149],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [149] dIpa anukrama [162] jJayA pariharet / tatsariharjuzca yatsyAttadAha-ee saMge' ityAdi, 'etAn' alpAdidravyaparigrahasaGgAn zarIrAhArAdisadAjAn vA 'avijAnataH akurvANasya vA tatparigrahajanitaM mahAbhayaM na syAt // kiMca se supaDibaddhaM sUvaNIyaMti naccA purisA paramacakkhU viparikamA, eesu ceva baMbhaceraM tibemi, se suyaM ca me ajjhatthayaM ca me-baMdhapamukkho ajjhattheva, ittha virae aNagAre dIharAyaM titikkhae, pamatte bahiyA pAsa, appamatto parivvae, evaM moNaM samma a NuvAsijjAsi tibemi (sU0 150) / lokasArAdhyayane dvitIyodezakaH 5-2 // 'se' tasya parigrahaparihartuH suSTu prativaddhaM supratibaddhaM suSTUpanItaM sUpanItaM jJAnAdi ityetat jJAtvA 'he puruSa' mAnava! paramaM jJAnaM cakSuryasyAsau paramacakSuH mokSakadRSTiA san vividhaM tapo'nuSThAnavidhinA saMyame karmaNi vA parAkramasveti / adha kimarthaM parAkramaNopadeza ityata Aha-eesu ceve' tyAdi, ya ime parigrahaviratAH paramacakSuSazcaiteSveva paramArthato | brahmacarya nAnyeSu, navavidhabrahmacaryaguptyabhAvAd, yadivA brahmacaryAkhyo'yaM zrutaskandhaH, etadvAcyamapi brahmacarya tadetevevAparigrahavatsu, itiradhikAraparisamAptI, abImyahaM yadukaM vakSyamANaM ca sarvajJopadezAdityAha-se suaMca meM| ityAdi, tadyat kathitaM yacca kathayiSyAmi tacchrataM ca mayA tIrthakarasakAzAt tathA Atmanyadhi adhyAtmaM mamaitaJcetasi | vyavasthitaM, kiM tadadhyAtmani sthitamiti darzayati-bandhAtsakAzAlAmokSaH bandhapramokSastathA 'adhyAtmanyeva' brahmacarye wwwanditimaryam ~419~# Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [150 ] dIpa anukrama [163 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [2], mUlaM [150 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH (zI0) * vyavasthitasyaiveti / kiM ca - 'ittha' ityAdi, 'atra' asmin parigrahe jighRkSite virataH ko'sau ? - nAsyAgAraM gRhaM vidyata ityanagAraH, sa evambhUto 'dIrgharAtraM' yAvajjIvaM parigrahAbhAvAt yat kSutpipAsAdikamAgacchati tat 'titikSeta' saheta / punarapyupadezadAnAyAha- 'pamatte' ityAdi, pramattAn - viSayAdibhiH pramAdairvahirddhamma vyavasthitAn pazya gRhasthatIrthikA* dIn / dRSTvA ca kiM kuryAditi darzayati-apramattaH san saMyamAnuSThAne parivrajediti / kiM ca- 'e' mityAdi, 'etat' 3 pUrvoktaM saMyamAnuSThAnaM muneridaM maunaM sarvajJoktaM samyag 'anuvAsayeH' pratipAlayeH 'iti' adhikAraparisamAptau bravImIti pUrvavat / lokasArAdhyayane dvitIyodezakaH samAptaH // 208 // ukta dvitIyodezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate-asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarokodezake'viratavAdI parigrahavAnityabhihitam, iha tu tadviparyaya ucyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram - Jan Estication Instal Falsart AvaMtI yAvaMtI loyaMsi apariggahAvaMtI eesu caiva apariggahAvaMtI, succA vaI mehAvI paMDiyANa nisAmiyA samiyAe dhamme AriehiM paveie jahitya mae saMdhI jhosie evamannattha saMdhI dujjosae bhavai, tamhA bemi no nihaNija vIriyaM / (sU0 151) yAvantaH kecana loke'parigrahavanto viratA yataya ityarthaH, te sarve eteSveva- alpAdiSu dravyeSu tyakeSu satsvaparigraha paMcama adhyayane tRtIya uddezaka: 'aparigraha' Arabdha:, For Par at Use Only ~420 ~# loka0 5 uddezakA 3 // 208 // www.indiary.org Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [151] dIpa anukrama [164 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [3], mUlaM [151], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vanto bhavanti, yadivaiteSveva SaTsu jIvanikAyeSu mamatvAbhAvAdaparigrahA bhavanti / syAt kathamaparigrahabhAvaH svAdityAha- 'soccA' ityAdi 'vaI'tti suvyatyayena dvitIyArthe prathamA'to vAcaM tIrthakarAjJAmAgamarUpAM 'zrutvA' AkarNya 'medhAvI' maryAdAvyavasthitaH sazrutiko heyopAdeyaparihArapravRttijJaH, tathA 'paNDitAnAM' gaNadharAcAryAdInAM vidhiniyamAtmakaM vacanaM nizamya sacittAcitaparigrahaparityAgAdaparigraho bhavati / syAdetat-kadA punarutpannanirAvaraNajJAnAnAM tIrtha| kRtAM vAgyogo bhavati yenAsAvAkarNyate ?, ucyate, dharmakathAvasare, kimbhUtastaiH punardharmaH pravedita ityArekApanodArthamAha- 'samiya'tti 'samatA' samazatru mitratA tayA''rddharmaH pravedita iti uktaM ca--"jo caMdeNeNa bAhuM AliMpai vAsiNA va taccheti / saMdhuNai jo a jiMdati mahesiNo tattha samabhAvA // 1 // yadivA''ryeSu dezabhASAcaritrA''ryeSu samatayA bhagavatA dharmaH praveditaH, tathA coktam- "jahA puNNassa katthai tahA tuccharasa katthaI "tyAdi, athavA zamino | bhAvaH zamitA tathA sarvaheyadharmmArAtIyavarttibhiH AyaiH prakarSeNAdau vA dhamma veditaH praveditaH, indriyanoindriyopazamena tIrthakRdbhirddharmaH prajJApita itiyAvat / syAd-abhyairapi svAbhiprAyeNa dharmmAH praveditA evetyatastadvyudAsArthaM bhagavAne vAha'jahetthe'tyAdi, sadevamanujAyAM parSadi bhagavAnevamAha-yathA'tra mayA jJAnAdiko mokSasandhiH 'jhosio'tti sevita iti, yadivA 'atra' asmin jJAnadarzanacAritrAtmake mokSamArge samabhAvAtmake indriyanoindriyopazamarUpe mayA mumukSuNA svata eva sandhAnaM sandhiH - karmmasantatiH sandhIyata iti vA bhavAdbhavAntaramaneneti sandhiH - aSTaprakAra karmmasantatirUpaH sa 1 yandanena bAhU mAjimpati vAsyA vA takSNoti / saMstIti yakSa nindati maharSayastatra samabhAvAH // 1 // Jan Estucation Intemational For Pantry Use O ~421~# www.indiary.org Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [3], mUlaM [151],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: hai prata sUtrAMka [151] dIpa anukrama [164] zrIAcA- jhoSita:-kSapitaH ato ya eva tIrthakRbhirddharmo'bhihitaH sa eva mokSamArgoM nApara ityetadevAha-yathA'tra mayA sandhi- loka0 5 raajvRttiyossitH evamanyatra-anyatIrthikapraNIte mokSamArge sandhiH karmasantatirUpaH duopyo bhavati-dumkSayo bhavati, asamIcI-III. uddezakA3 (zI0) natayA tadupAyAbhAvAd, yadi nAma bhagavatA'tra karmasandhioSitastataH kimityAha yasmAdasminneva mArge vyavasthitena // // 209 // mayA'pi vikRSTatareNa tapasA karma kSapitaM tato'nyo'pi mumukSuH saMyamAnuSThAne tapasi ca vIrya 'no nihanyAt' no nigRhaye anigRhitavalavIyaryo bhUyAd, etadahaM bravImi paramakAruNyAkRSTahRdayaH parahitakopadezadAyItyetadvIravarddhamAnasvAmyAha,13 sudharmasvAmI svaziSyANAM kathayati sma / kazcaivambhUtaH syAdityAha je pukhuTrAI no pacchAnivAI, je puvudAI pacchAnivAI, je no puvuTAyI no pacchAnivAI, se'vi tArisie siyA, je parinnAya logamannesayaMti / (sU0 152) yaH kazcidviditasaMsArasvabhAvatayA dharmacaraNakapravaNamanAH pUrva-pravrajyA'vasare saMyamAnuSThAnenotthAtuM zIlamasyeti pUrvo-1 sthAyI pazcAca zraddhAsaMvegatayA vizeSeNa barddhamAnapariNAmo no nipAtI, nipatituM zIlamasyeti vigRhya NiniH nipatanaM | vA nipAtaH so'syAstIti nipAtI, siMhatayA niSkrAntaH siMhatayA vihArI ca gaNadharAdivat prathamo bhaGgaH / dvitIya-18 hai bhaGgaM sUtreNaiva darzayannAha-pUrvamutthAtuM zIlamasyeti pUrvotthAyI, punarvicitratvAt karmapariNatestathAvidhabhavitavyatAniyo- // 209 |gAtpazcAnnipAtI syAt, nandiSeNavat, kazciddarzanato'pi goSThAmAhilavaditi / tRtIyabhaGgasya cAbhAvAdanupAdAnaM, wwwandltimaryam ~422~# Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [152] dIpa anukrama [165 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [3], mUlaM [152 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sa cAyam- 'je no pubbudvAyI pacchAnivAtI, tathAhi--utthAne sati nipAto'nipAto vA cintyate, sati dharmiNi dharmacintA, tadutthAnapratiSedhe ca dUrotsAditaiva nipAtacinteti / caturthabhaGgadarzanAya svAha-yo hi no pUrvotthAyI na ca pazcAnnipAtI so'virata eva gRhasthaH sannotthAyI bhavati samyagviraterabhAvAt nApi pazcAnnipAtI utthAnAvinAbhAvi - tvAnnipAtasya, zAkyAdayo vA caturthabhaGgapatitA draSTavyAH teSAmapyubhayAsadbhAvAditi / nanu ca gRhasthA eva caturthabhaGgapatitA yuktA vaktuM, tathAhi teSAM sAvadyayogAnuSThAnenAnutthAnatayA pratijJAmandarAropAbhAvAnnipAtAbhAvaH, zAkyAdirapi caturthabhaGgapatita ityata Aha- 'so'pi zAkyAdirgaNaH paJcamahAtabhArAropaNAbhAvena sAvadyayogAnuSThAnatayA | no pUrvotthAyI nipAtasya ca tatpUrvakatvAnnopazcAnipAtItyatastAdRza eva-gRhasthatulya eva syAd, Anava dvArANAmubhayeSAmapyasaMvRtatvAt, udAyinnRpamArakavat / anye'pi ye sAvadyAnuSThAyinaste'pi tAdRkSA eveti darzayannAha-ye'pi svayUthyAH pArzvasyAdayo dvividhayA'pi parijJayA lokaM parijJAya punaH pacanapAcanAdyarthaM tameva lokamanvAzritA amveSayanti vA te'pi gRhastha tulyA eva bhaveyuH // svamanISikAparihArArthamAha Jan Estication Untamal eyaM niyAya muNiNA paveiyaM, iha ANAkaMkhI paMDie aNihe, puvvAvararAyaM jayamANe, sayA sIlaM supehAe suNiyA bhave akAme ajhaMjhe, imeNa caiva jujjhAhi, kiM te jujjheNa bajjhao ? (sU0 153 ) For Parna Prva Use Onl ~423~# www.anditary.org Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama [166 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [3], mUlaM [153], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH / / 210 // zrIAcA- 2 'etad' yadutthAnanipAtAdikaM prAgupanyastaM tatkevalajJAnAvalokanena 'niyAya'tti jJAtvA 'muninA' tIrthakRtA 'praveditaM' rAGgavRttiH kathitam / idaM cAnyatmaveditamityAha - 'iha' asmin maunIndre pravacane vyavasthitaH san 'AjJAM' tIrthakaropadezamAkA(zI0) hai GgituM zIlamasyetyAjJAkAGkSI - AgamAnusArapravRttikaH, kazcaivambhUtaH ? - 'paNDitaH' sadasadvivekajJaH 'astihaH' sneharahitaH / | rAgadveSavipramukto'harnizaM gurunirdezavartI yalavAn syAdityetadAha - pUrvarAtra-rAtreH prathamo yAmo'pararAtraM- rAtreH pAzcAtyaH etadyAmadvayamapi yatamAnaH' sadAcAramAcaret, madhyavarttiyAmadvayamapi yathoktavidhinA svapana vairAtrAdikaM vidadhyAt, rAte triyatanApratipAdanena cApi pratipAditaiva bhavati, AdyantagrahaNe madhyagrahaNasyAvazyaMbhAvitvAt / kiM ca - 'sadA' sarvakAlaM 'zIlam' aSTAdazabhedasahasrasaGkhyaM saMyamaM vA yadivA caturddhA zIlaM - mahAvratasamAdhAnaM tisro guptayaH paJcendri yadamaH kaSAyanigrahazcetyetacchIlaM samprekSya mokSAGgatayA'nupAlayet nAzinimeSamAtramapi kAlaM pramAdavazago bhUyAt / kazca zIlasamprekSakaH syAdityAha-yo hi zrutvA zIlasamprekSaNaphalaM niHzIla nirvratAnAM ca narakAdipAtavipAkamAkarNyAgamAt, 'bhavet' syAt 'akAma' icchAmadanakAmarahita iti, tathA nAsya 'jhaJjhA' mAyA lobhecchA vA vidyata ityajhaJjhaH, kAmajhaJjhApratiSedhAcca mohanIyodayaH pratiSiddhaH, tatpratiSedhAcca zIlavAn syAditi, etaduktaM bhavati-dharmaM zrutvA syAt akAmo'jhaJjhazcetyanena cottaraguNA gRhItAH, upalakSaNArthatvAcca mUlaguNA api gRhItAH, tataH syAt ahiMsakaH satyavAdItyAdyapi draSTavyaM / nanu cAnyajjIvAccharIramityevaMbhAvanAyuktasyAnigUhitabalavIryasya parAkramamANasyASTAdazazIlAGgasahasradhAriNo'pi me yathopadezaM pravarttamAnasyApi nAzeSakarmamalApagamo'dyApi bhavatItyatastathAbhUtamasAdhAraNakAraNamAcakSva Etication matinal For Parts O ~424 ~# loka0 5 uddezakaH3 // 210 // www.indiary.org Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [3], mUlaM [154],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [167] yenAhamAzvevAzeSamalakalaGkarahitaH syAm , ahaM ca bhavadupadezAd api siMhenApi saha yuddhye, na me karmakSayArtha pravRttasya ki|zcidazakyamastItyatrottaraM sUtreNaivAha-anenaivaudArikeNa zarIreNendriyanoindriyAtmakena viSayasukhapipAsunA svairiNA sArddha yudhyasva, idameva sanmArgAvatAraNato vazIkuru, kimapareNa bAhyataste yuddhena?, antarAriSaDargakarmaripujayAdA sarva setsyati bhavato, nAto'para duSkaramastIti // kiMtviyameva sAmagrI agAdhasaMsArArNave paryaTato bhavakoTisahasreSvapi duSprApeti darza[yitumAha juddhArihaM khalu dullahaM, jahitya kusalehiM parinnAvivege bhAsie, cupa hu bAle gabbhAisu rajai, assi ceyaM pavuccai, rUvaMsi vA chaNaMsi vA, se hu ege saMviddhapahe muNI, annahA logamuvehamANe, iya kamma pariNAya savvaso se na hiMsai, saMjamaI no pagabbhai, uvehamANo patteyaM sAyaM, vaNNAesI nArabhe kaMcaNaM savvaloe egappamuhe vi disappainne niviNNacArI arae payAsu (sU0 154) etadaudArikaM zarIraM bhAvayuddhAha, khaluravadhAraNe, sa ca bhinnakramo, durlabhameva-duSpApameva, uktaM ca-"nanu punari-3 damatidurlabhamagAghasaMsArajaladhivibhraSTam / mAnuSyaM khadyotakataDillatAvilasitapratimam // 1 // " ityAdi, pAThAntaraM wwwandltimaryam ~425~# Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [167 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 211 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [3], mUlaM [154], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vA - " juddhAriyaM ca dullahaM" tatrAnArthaM saGgrAmayuddhaM parISahAdiripuyuddhaM tvArya tad durlabhameva tena yuddhyasva, tato bhavato'zeSakarmakSayalakSaNo mokSo'cirAdeva bhAvIti bhAvArthaH / tacca bhAvayuddhArha zarIraM labdhvA kazcittenaiva bhavenAzeSakarmakSayaM vidhatte, marudevIsvAminIva, kazcit saptabhiraSTabhirvA bhavairbharatavat kazcidapAI pudgalaparAvarttena, aparo na setsyatyeva, kimityevaM yata Aha-yathA yena prakAreNa 'atra' asmin saMsAre 'kuzalaiH' tIrthakRdbhiH 'parijJAvivekaH' parijJAnaviziSTatA, kasyacit ko'pyadhyavasAyaH saMsAravaicitryahetuH 'bhASitaH prajJApitaH, sa ca matimatA tathaivAbhyupagantavya iti / tadeva parijJAnanAnAtvaM darzayannAha - labdhvA'pi durlabhaM manujatvaM prApya ca mokSaikagamanahetuM dharmma punarapi kammodayAttasmAt cyuto 'bAlaH' ajJaH 'garbhAdiSu rajyate' garbha AdiryeSAM kumArayauvanAvasthAvizeSANAM te garbhAdayaH teSveva gAmupayAti yathaibhiH sArddha mama viyogo mA bhUt ityadhyavasAyI bhavati, yadivA dharmmAyutastatkaroti yena garbhAdiSu yAtanAsthAneSu saGgamupayAti, 'rijaiti vA kvacitpAThaH, rayate gacchatItyarthaH / syAt-koktamidaM 1 yat prAgU vyAvarNitamityAha - 'asmi nni'ti Arhate pravacane 'etat pUrvoktaM prakarSeNocyate procyate / etacca vakSyamANamatraivocyate iti darzayannAha - 'rupe' cakSurindriyaviSaye'bhyupapanno, vAzabdAdanyatra vA sparzarasAdau 'kSaNe' pravarttate, 'kSaNu hiMsAyAM' kSaNanaM kSaNo-hiMsA tasyAM pravarttate, vAzabdAdanyatra cAnRtasteyAdAbiti rUpapradhAnatvAdviSayANAM rUpityAcca rUpopAdAnaM, AsravadvArANAM ca hiMsApradhAnatvAttadAditvAcca tadupAdAnamiti / bAlo rUpAdiviSayanimittaM dharmAcyutaH san garbhAdiSu rajyate, atrArhate mArge idamucyate yastu punargarbhAdigamanahetuM jJAtvA viSayasaGgaM dhammadacyuto hiMsAdyAzravadvArebhyo nivarttate sa kiMbhUtaH Jan Estication Intemational For Pantry O ~426 ~# loka0 5 uddezakaH // 211 // Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [3], mUlaM [154],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [167]] syAdityAha-sa' jitendriyo, huravadhAraNe, sa evaikaH-advitIyo 'muniH' jagatrayamantA 'saMviddhapathaH' sabhyagviddhaH tADitaH kSuNNaH panthAH-mokSamArgo jJAnadarzanacAritrAkhyo yena sa tathA, 'saMviddhabhayetti vA pAThaH, saMviddhabhayo dRSTabhaya 4 ityarthaH, yo hyAnavadvArebhyo hiMsAdibhyo nivRttaH sa eva muniH kSuNNamokSamArga iti bhAvArthaH / kiM ca-anyena prakAre&ANAnyathA-viSayakaSAyAbhibhUtaM hiMsAdikarmasu pravRttaM 'loka' gRhasthalokaM pAkhaNDilokaM vA pacanapAcanaudezikasaJcittA-101 hArAdipravRttamutprekSamANo'nyathA vA AtmAnaM nivRttAzubhavyApAramutprekSamANaH saMviddhapadho muniH syAt iti / lokaM cAnyathomezya kiM kuryAdityAha-'iti' pUrvoktairhetubhiryadvaddhaM karma tadupAdAnaM ca sarvataH parijJAya jJaparijJayA pratyAkhyAnaparijJayA'pi sarvataH pariharet / kathaM pariharatItyAha-'sa' karmaparihA kAyavAGmanobhina hinasti jantUna na pAtayatyaparai pyanumanyate / kiM ca-pApopAdAnapravRttamAtmAnaM saMyamayati, saptadazaprakAraM vA saMyama karoti saMyamayati, AcAraki-15 bantaM vaitat saMyama ivAcarati saMyamayati / kiM ca-no pagabhai' 'galbha dhArthe' asaMyamakarmasu pravRttaH san na pragalbhatvamAyAti, rahasyapyakAryapravRtto jiiti na dhRSTatAM avalambata iti, upalakSaNArthatvAdasya kSuNNamokSapatho munine krudhyati, na jAtyAdimAnamudahati, na vazcanAM vidhatte, na lubhyati / kimAkalayyaitatkuryAdityAha-utprekSamANaH' avagacchan pratyeka 4AmANinAM sAtaM mano'nukUlaM nAnyasukhenAnyaH sukhIti nApi paraduHkhena duHkhItyataH prANino na hiMsyAditi / prANinAM pratyekaM sAtamutprekSamANazca kiM kuryAdityAha-varNyate-prazasyate yena sa varNa-sAdhukArastadAdezI varNAdezI-varNAbhilASI san nArabhate kaJcana pApArambhaM sarvasminnapi loke, yadivA-tapaHsaMyamAdikamapyArambhaM yazaHkIrtyarthaM nArabhate, pravacano SACROSACS ~427-23 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [3], mUlaM [154],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [167]] zrIAcA-18dAvanArtha tvArabhate, tadujhAvakAzcAmI-"prAvacanI dharmakadhI vAdI naimittikastapasvI ca / vidyAsiddhaH khyAtaH kavi-18 loka05 rAGgavRttiH ripi codbhAvakAstvaSTau // 1 // " yadivA varNo-rUpaM tadAdezI-tadabhilASukaH nodvartanAdikAH kriyA Arabheta, kimbhUtaH (zI) sannetatkuryAdityAha-'eko' mokSo'zeSamalakalaGkarahitatvAt saMyamo vA rAgadveSarahitatvAt tatra pragataM mukhaM yasya sa tathA uddezakA -mokSe tadupAye vA dattaikadRSTirna kaJcana pApArambhamArabheta iti, kiM ca-mokSasaMyamAbhimukhA dik tato'nyA vidik tAM // 212 // prakarSeNa tINoM vidikpratIrNaH, sa caivambhUtaH sannArambhI syAt, kumArgaparityAgena na pApArambhAnveSI bhavatItyarthaH, kiM ca-caraNaM cAra:-anuSThAnaM niviNNasya cAro nirviSNacAraH so'syAstIti nirvigNacArI, kuta iti cet , yataH 'prajAsvarataH' prajAyanta iti prajAH-prANinastatrArataH-tadArambhApravRtto nirmamatvo vA, yazca zarIrAdiSvapi mamatvarahitaH sa hai nirviSNacAryeva bhavati, yadivA prajAH-striyastAsvarataH Arambhe'pi nirvedamAgacchati, kAraNAbhAve kAryasyApyabhAvAditi // yazca prajAsvaraktaH ArambharahitaH sa kimbhUtaH sthAdityAha--se vasumaM savvasamannAgayapannANeNaM appANeNaM akaraNijaM pAvakammaM taM no annesI, jaM saMmaMti pAsahA taM moNaMti pAsahA jaM moNaMti pAsahA taM saMmaMti pAsahA, na imaM sakaM siDhilehiM adijamANehiM guNAsAehiM vaMkasamAyArehiM pamattehiM gAramAvasaMtehiM, XI||212 // muNI moNaM samAyAe dhuNe sarIragaM, paMtaM lUhaM sevaMti vIrA sammattadaMsiNo, esa o wataneltmanam ~428~# Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [155] dIpa anukrama [168 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [3], mUlaM [1955], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH hantare muNI, tiNNe mutte virae viyAhie tibemi ( sU0 155 ) | lokasAre tRtI - yoddezakaH // 5-3 // vasu-dravyaM, sa cAtra saMyamastadvidyate yasya sa nivRttArambho munirvasumAn sarva samyaganvAgataM prajJAnaM padArthAvirbhAvakaM yasyAtmanastenAtmanA sarvasamanvAgataprajJAnarUpApannena yadakarttavyaM pApakarmma tanno kadAcidapyanvepati, upalabdha paramArtharUpeNAtmanA na sAvadyAnuSThAnavidhAyI syAditi bhAvArthaH / yadeva samyak prajJAnaM tadeva pApakarmavarjanaM yadeva ca pApakarmavarjanaM tadeva ca samyak prajJAnamityetadgatapratyAgatasUtreNaiva darzayitumAha-samyagiti - samyagjJAnaM samyaktvaM vA tatsahacaritaM, anayoH sahabhAvAdekagrahaNe dvitIyagrahaNaM nyAyyaM yadidaM samyagjJAnaM samyaktvaM vetyetatpazyata tanmunerbhAvo maunaM saMyamAnu ThAnamityetatpazyata yacca maunamityetat pazyata tatsamyagjJAnaM naizcayikasamyaktvaM vA pazyata, jJAnasya viratiphalatvAt samyakRtvasya cAbhivyaktikAraNatvAt samyaktvajJAna caraNAnAmekatA'dhyavaseyeti bhAvArtha: / etacca na yena kenacicchakyamanuSThAtumityAha- naitatsamyaktvAditrayaM samyaganuSThAtuM zakyaM, kaiH 1 - 'zithilaiH' alpapariNAmatayA mandavIryaiH saMyamatapasordhRtidRDhimarahitairiti kiM ca- AtraiH putrakalatrAdyanuSaGgajanitasnehAdAdrakriyamANairetatpUrvoktama zakyamiti sambandhaH, kiM ca-guNAH zabdAdayasteSvAsvAdo yeSAM te guNAsvAdAstairiti, kiM ca vakraH samAcAro yeSAM te tathA taiH, mAyAvibhirityarthaH tathA-viSayakapAyAdipramAdaiH pramattairiti kiM ca-agAraM gRhaM tad AdyakSaralopAddvAramityuktaM tadagAramA Jan Estication Intemational For Pantry O ~429 ~# Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [3], mUlaM [155],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka |loka05 vasabhiH-sevamAnaiH, pApakarmavarjanarUpaM maunamanuSThAnamazakyamiti sarvatra yojanIyaM / kathaM tarhi zakyamityAha-muniyA jagatrayasya mantA maunaM-munitvamazeSasAvadyAnuSThAnavarjanarUpaM 'samAdAya' gRhItvA dhunIyAccharIrakamaudArikaM karmazarIraM|| veti / kathaM ca taDunanamityAha-prAntaM-paryuSitaM vallacanakAdyalpaM vA, tadapi rUkSaM vikRterabhAvAt , tat 'sevante tadabhyavaharanti, ke te?"vIrAH karmavidAraNasahiSNavaH, kiMbhUtAH?-samyaktvadarzinaH samatvadarzino vA / yazca prAntarUkSasevI sa kiMguNaH syAdityAha--'eSaH' anantaroktavizeSaNaviziSTaH ogho-bhAvaudhaH saMsArastaM taratIti, ko'sau ?-muniH, vartamAnasAmIpye vA vartamAnavadveti tIrNa evAsau, sabAhyAbhyantarasaGgAbhAvAnmuktavanmuktaH, kazcaivambhUto?-yaH sAvadyAnuSThAnAdvirata ityevaM vyAkhyAtaH / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat / lokasArAdhyayane tRtIyodezakaH parisamApta iti / [155] // 213 // dIpa anukrama [168] uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAdyoddezake hiMsakasya viSayArambhakasyaikacarasya munitvAbhAvaH pradarzito, dvitIyatRtIyayostu hiMsAviSayArambhaparigrahavyudAsena tadvato doSaM pradaya virata eSa munirbhavatItyetatpratipAditam , asmiMzca ekacarasyAmunibhAve doSodbhAvanataH kAraNamAha, ityanena sambandhenAyAtasyAsyodezakasyAdisUtram gAmANugAmaM dUijamANassa dujAyaM dupparakaMtaM bhavai aviyattassa bhikkhuNo (sU0156) // 213 // www.anditimaryam | paMcama-adhyayane caturtha-uddezaka: 'avyakta' ArabdhaH, ~430~# Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [4], mUlaM [156],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [156] dIpa anukrama [169] asati buddhyAdIn guNAniti grAmaH, grAmAdanu-pazcAdaparo grAmo grAmAnugrAmastaM, 'dUyamAnasya' anekArthatvAddhAtUnAM da viharataH ekAkinaH sAdhoyatsyAt tadarzayati-duSTaM yAtaM duryAtaM, gamanakriyAyA garhA, gacchata evAnukUlapratikUlopasarga-12 sadbhAvAdahannakasyeva kRtagatibhedasya duSTavyantarIjavAcchedavat, tathA duSTaM parAkrAntam-AkrAntaM sthAnamekAkino bhavati, sthUlabhadreSyAzritopakozAgRhasAdhoriveti, yadivA-catuSpoSitabhartRkAgRhoSitasAdhoriva, tasya mahAsattvatayA akSobhe'pi duSparAkrAntameveti, etacca na sarvasyaiva duryAtaM duSparAkAntaM ca bhavatItyato vizinaSTi-avyaktasya bhikSo- riti, bhikSaNazIlo bhikSustasya, kimbhUtasya ?-avyaktasya, sa cAvyaktaH zrutavayobhyAM syAt, tatra zrutAvyako yenAcArama-18 kalpo'rthato nAdhigato bhavati gacchagatAnAM tannirgatAnAM tu navamapUrvatRtIyavastviti, vayasA cAvyakta ASoDazavarSAdgacchagatAnAM tannirgatAnAM ca viMzata iti, atra caturbhaGgikA, zrutavayobhyAmavyaktasyaikacaryA na kalpate, saMyamAtmavirAdhanAtaH|| ityAdyo bhaGgaH, tathA zrutenAvyakto vayasA ca vyaktaH, asyApyekacaryA na kalpate, agItArthatvAdubhayavirAdhanAsadbhAvA8 diti dvitIyaH, tathA zrutena vyakto vayasA cAvyaktaH, tasyApi na kalpate, bAlatayA sarvaparibhavAspadatvAd vizeSataH stena| kuliGgAdInAmiti tRtIyaH, yastUbhayavyaktaH sa sati kAraNe pratimAmekAkivihAritvamabhyudyatavihAraM vA pratipadyatAm , asyApi kAraNAbhAve ekacaryA nAnumatA, yatastasyAM guptIryA bhASaNAdiviSayA bahavo doSAH prAduSpanti, tathAhi-e4 kAkI paryaTan yadIryApathaM zodhayati tataH vAyupayogAzyati tadupayuktazceneryApathaM zodhayedityAdikAH zeSA api|| samitayo vAcyAH, anyacca-ajIrNena vAtAdikSobheNa vA vyAdhyudbhave saMyamAtmavirAdhanA pravacanahIlanA ca, tatra yadi F-% ARS GRONACSC ~431~# Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [156] dIpa anukrama [169 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [156], niryukti: [ 249] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 214 // karuNApannA gRhasthAH pratijAgaraNaM kuryustarhyajJAnatayA paTukAyopamardanaM kurvANAH saMyamavAdhAmApAdayeyuH, atha na kazcittatra tathAbhUtaH karttavyodyataH syAt tata AtmavirAdhanA, tathA'tisArAdau mUtrapurISajambAlAntarvarttitvAt pravacanahIlanA, api ca- prAmAdivyavasthitaH san dhigjAtyAdinA kezasucitAdyadhikSepeNAdhikSiptaH san parasparopamardakAri daNDAdaNDi bhaNDanaM vidadhyAt tacca gacchagatasya na sambhavati, gurvAdyupadezasambhavAt, taduktaM ca- "akosahaNaNamAraNadhammabhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM maNNai dhIro jahuttarANaM abhAvami // 1 // " ityevamAdinopadezena gacchAntargato guruNA'nuzAsyate, OM gacchanirgatasya punardoSA eva kevalA iti uktaM ca - " sAhaMmiehiM saMmujjaehiM egAmio a jo vihare / AyaMkapaurayAe chakkAyavahaMmi AvaDai || 1 || aigAgiassa dosA itthI sANe taheva paDiNIe / bhikkha'visohi mahanvaya tamhA saviijae gamaNaM // 2 // " ityAdi, gacchAntarvarttinastu bahavo guNAH, tannizrayA aparasyApi bAlavRddhAderudyatavihArAbhyupagamAt, yathAhi udake samarthastaranna paramapi kASThAdi vilagnaM tArayati, evaM gacche'pyudyatavihAryaparaM sIdantamudyamayati, tadevamekAkino doSAn vIkSya gacchAntarvihAriNazca guNAn kAraNAbhAve vyaktenApi naikacaryA vidheyA, kutaH punaravyakteneti sthitaM / nanu ca sati sambhave pratiSedho yukto, na cAsti sambhavaH ekAkivihAritAyAH, ko hi nAma bAlizaH sahAyAn vihAya samastApAyAspadamekA kivihAritAmabhyupeyAditi, atrocyate, na kiJcidapi karmmapariNaterazakyamasti, tathAhi 1 AkrozabadhamAraNadharma aMzAnAM bAlasulabhAnAm / jAbhaM manyate dhIraH yayottarANAmabhAve // 1 // 2 sAdharmikeSu samyagudyateSu ekAkI yo viharet / AtapracuratAyAM SaTrAyavadhe sa patati // 1 // 3 ekAkino doSAH strI vA tathaiva pratyanIkaH / mikSA'vizoSiH mahAtrateSu tasmAtsadvitIyena gamanam // 2 // Jan Education International For Par Use Only muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ~432~# loka0 5 uddezakaH4 // 214 // wwwbrary.org Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [156 ] dIpa anukrama [169 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [156], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | - svAtanyagadAgadakalpasya samastavyasanapravAhasetubhUtasyAzeSakalyANaniketanasya zubhAcArAdhArasya gacchasyAntarvarttinaH | kacitpramAdaskhalite coditAH avagaNayya sadupadezamaparyAlocya saddharmamavicArya kaSAyavipAkakaTukatAmana vadhArya paramArtha pRSThataH kRtvA kulaputratAM vAGmAtrAdapi kecitkopanighnAH sukhaiSiNo'gaNitApado gacchAnnirgacchanti, tatra caihikAmuSmikApAyAnavAzuvantIti uktaM ca- "jaha sAyaraMmi mINA saMkhohaM sAyarassa asahaMtA / Niti tao suhakAmI NiggayamittA | viNassaMti // 1 // evaM gacchasamudde sAraNacIIhiM coIyA saMtA / NiMti tao suhakAmI mINA va jahA viNassaMti // 2 // gacchaMmi kei purisA sauNI jaha paMjaraMtaraNiruddhA / sAraNavAraNacoiya pAsatthagayA pariharati // 3 // jahA diyApoyamapakkhajAyaM, savAsayA paviumaNaM maNAgaM / tamacAiyA taruNamapattajAyaM, DhaMkkAdi avvattagamaM harejA // 4 // evamajAtasUtravayaHpakSastIrthikadhvAGkSAdibhirvilupyate gacchAlayAnnirgato vADamAtreNApi coditaH san iti / etaddarzayitumAha vayasAvi ege buiyA kuppaMti mANavA, unnayamANe ya nare mahayA moheNa mujjhai, saMbAhA bahave bhujjo 2 duraikammA ajANao apAsao, eyaM te mA hou, eyaM kusalassa 1 yathA sAgare mInAH saMkSobhaM sAgarasyAsahamAnAH / nirgacchanti tataH sukhakAmino nirgatamAtrA vinazyanti // 1 // evaM gacchasamudre smAraNavIciminaditAH santaH / nirgacchanti tataH sukhakAmino monA iva yathA vinazyanti // 2 // gacche kecit puruSAH zakunayo yathA paJcarAntaraniruddhAH / smAraNavAraNacoditAH pArzvasthAM gatAH parityajanti // 3 // yathA dvijapotamajAtapakSaM khakAdAvAsakAta vitumanasaM manAm / tatrAzacaM taruNamajAtapatraM, kaGkAdayo'vyagamaM hareyuH (ranti // 4 // Jan Estication Intimanal For Pantry Use Only ~ 433 ~# www.sendiary.org Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [157] dIpa anukrama [170 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) / / 215 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [157],niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH daMsaNaM, taTThiIe tammuttIe tappurakAre tassannI tannibesaNe, jayaM bihArI cittanivAI paMthanijjhAI palivAhire, pAsiya pANe gacchijA (sU0 157 ) kvacittapaHsaMyamAnuSThAnAdAvavasIdantaH pramAdaskhalitA vA gurvAdinA dharmeNa vacasA'pi 'eke' apuSTadharmANaH anavagataparamArthAH 'uktAH' coditAH kupyanti, ke te ?- 'mAnavA' manujAH krodhavazagA bhavanti, bruvate ca kathamahamaneneyatAM sAdhUnAM madhye tiraskRtaH, kiM mayA kRtam ?, athavA'nye'pyetatkAriNaH santyeva, mamApyevambhUto'dhikAro'bhUt, dhigme jIvitamityAdi, mahAmohodayena krodhatamitrAcchAditadRSTayaH ujjhitasamucitAcArA ubhayAnyatarAvyaktA mInA iva gacchasamudrAniMgatya vinAzamAzuvanti yadivA vacasA'pi yathA ke ime lukhitAH malopahatagAtrayaSTayaH pragetanAvasara evAsmA| bhirdraSTavyA ityAdinoktA eke krodhAndhAH kupyanti mAnavAH, apizabdAtkAyenApi spRSTAH kupyanti, kupitAzcAdhikaraNAdi kurvantItyevamAdayo doSA avyaktakacaryAyAM gurvAdiniyAmakAbhAvAtprA duSSyuriti, gurusAnnidhye caivambhUta upadezaH sambhavet, tadyathA - " AkruSTena matimatA tattvArthAnveSaNe matiH kAryA / yadi satyaM kaH kopaH syAdanRtaM kiM nu kopena ? // 1 // " tathA " apakAriNi kopazcetkope kopaH kathaM na te ? / dharmArthakAmamokSANAM prasahya paripandhini // 2 // ityAdi, kiM punaH kAraNaM vacasA'pyabhihitA aihikAmuSmikApakArakAriNaH svaparavAdhakasya krodhasyAvakAzaM dadatItyAha-unnato mAno'syetyunnatamAnaH, unnataM vA''tmAnaM manyata iti, sa caivambhUto 'naro' manuSyo mahatA mohena- prabalamohanIyodayena Jan Estication Intematonal For Pantry Use O ~434~# loka0 5 uddezaka 4 // 215 // www.anditary.org Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [157] dIpa anukrama [170 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [157],niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ajJAnodayena vA 'muhyati' kAryAkAryavicAra viveka vikaTo bhavati, sa ca mohamohitaH kena cicchikSaNArthamabhihito mithyAhaSTinA vA vAcA tiraskRto jAtyAdimadasthAnAnyatarasadbhAvenonnatamAnamandarArUDhaH kupyati, mAmadhyevamayaM tiraskaroti, dhigme jAtiM pauruSaM vijJAnaM cetyevamabhimAnagrahagRhIto vADayAtrAdapi gacchAnnirgacchati, tannirgato vA'dhikaraNAdiviDamba nayA''tmAnaM viDambayati, athavonnamyamAnaH kenacit durvidagdhenAho'yaM mahAkulaprasUta AkRtimAn paTuprajJo mRSTavAkU samastazAstravetA subhagaH sukhasecyo vetyAdinA vacasA tathyenAtathyena votprAsyamAna unnatamAno garvAdhmAto mahatA cAritramohena muhyati saMsAramohena vohyata iti / tasya connatamAnatayA mahAmohena muhyato mohAcca vADayAtreNApi kupyataH kopAcca gacchanirgatasyAnabhivyaktasya bhikSormAmAnugrAmamekAkinaH paryaTato yatsyAttadAha-tasyAvyaktasyaikacarasya paryaTataH | sambAdhayantIti sambAdhAH pIDAH upasargajanitA nAnAprakArAtaGkajanitA vA bhUyo bhUyo vahnayaH syuH, tAzcaikAkinA'vyaktena niravadyavidhinA 'duratikramA' duratilahanIyAH kimbhUtasya duratikramA ityAha-tAsAM nAnAprakAranimittotthA| pitAnAM bAdhAnAmatisahanopAyamajAnAnasya samyakaraNasahanaphalaM cApazyato duratikramaNIyAH pIDA bhavanti, tatazcAtapIDAkUlIbhUtaH sanneSaNAmapi laGghayet, prANyupamardamapyanumanyeta vAkaNTakanuditaH sannavyaktatayA prajvaleta, naitadbhAvayed yathA matkarmmavipAkApAditA etAH pIDAH paro'tra kevalaM nimittabhUtaH, kiM ca "AtmadrohamamaryAdaM, mUDhamujjhi tasatpatham / sutarAmanukampeta, narakAciSmadindhanam // 1 // " ityAdikA bhAvanA AgamAparimalitamaterna bhavediti / etatpradarzya bhagavAn vineyamAha - 'etad' ekacaryApratipannasya bAdhAduratikramaNIyatvamajAnAnasyApazyatazca 'te' tava Jan Estucation Infomatinal For Parts Only ~435~# Mandiary.org Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [157] dIpa anukrama [170 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0 ) // 216 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [157],niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH madupadezavarttino mA bhavatu, AgamAnusAritayA sadA gacchAntarvatIM bhavetyarthaH / sudharmasvAmyAha- 'etat pUrvokaM tat 'kuzalasya' zrIvarddhamAnasvAmino 'darzanam' abhiprAyoM yathA'vyaktasyaikacarasya doSAH satatamAcAryasamIpavarttinazca guNA * iti / AcAryasamIpavarttinA ca kiM vidheyamityAha tasya- AcAryasya dRSTistaddRSTistayA satataM varttitavyaM heyopAdeyArtheSu, yadivA tasmin saMyame dRSTistadRSTiH, sa eva vA''gamo dRSTistadRSTistayA sarvakAryeSu vyavaharttavyam, tathA-tenoktA sarva| saGgebhyo viratirmuktistayA sadA yatitavyam, tathA puraskaraNaM puraskAraH- sarvakAryeSvagrataH sthApanaM, tasya - AcAryasya pura|skArastatpuraskArastasmin tadviSaye yatitavyam, tathA tasya saMjJA tatsaMjJA- tajjJAnaM tadvAMstatsaMjJI sarvakAryeSu syAt, na svamativiracanayA kArya vidadhyAt, tathA tasya-gurornivezanaM sthAnaM yasyAsau tannivezanaH sadAgurukulavAsI syAditi bhAvaH / tatra gurukule nivasan kimbhUtaH syAdityAha yatamAno-yatanayA viharaNazIlo vihArI syAt, yatamAnaH prANyupamardanamakurvan pratyupekSaNAdikAH kriyAH kuryAditi kiM ca-cittam- AcAryAbhiprAyastena nipatituM kriyAyAM pravarttituM | zIlamasyeti cittanipAtI sadA syAditi, tathA guroH kaciGgatasya panthAnaM niyatuM pralokituM zIlamasyeti padhaniryAyI upalakSaNaM caitat tena suSupsoH saMstArakamalokI bubhukSorAhArAnveSItyAdinA gurorArAdhakaH sadA syAt kiM capari:- samantAt guroravagrahAt purataH pRSThato vA'vasthAnAtsadA kAryamRte bAhyaH syAd, etasmAcca sUtrAtrayaH IryoddezakA nirgatA iti / kiM ca kacitkAryAdau gurvAdinA preSitaH san dRSTvA prANino yugamAtradRSTistadupadhAtaM pariharan gacchet / kiM case abhikkamamANe paDikkamamANe saMkucamANe pasAremANe viNivaTTamANe saMpalijjamANe, Jan Estication Intimanal For Pantry Use Only ~436 ~# loka0 5 uddezakaH4 // 216 // Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [4], mUlaM [158],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [158]] dIpa anukrama [171] egayA guNasamiyassarIyao kAyasaMphAsaM samaNucinnA egatiyA pANA uddAyaMti, ihalogaveyaNavijAvaDiyaM, jaM AuddikayaM kamaM taM parinnAya vivegamei, evaM se appa mAeNa vivegaM kii veyavI (sU0 158) 'sa' bhikSuH sadA gurvAdezavidhAyI etadvyApAravAn bhavati, tadyathA-abhikAman-gacchan pratikAmana-nivartamAnaH saGghacan hastapAdAdisaGkocanataH prasArayan hastAdInavayavAn vinivartamAnaH samastAzubhavyApArAt, samyak pariHsamantAddhastapAdAdInavayavAMstannikSepasthAnAni vA rajoharaNAdinA mRjana-parijana gurukulavAse vasediti sarvatra sambandhanIyaM, tatra niviSTasya vidhiH-bhUmyAmekamUlaM vyavasthApya dvitIyamutkSipya tiSThet, nizcalasthAnAsahiSNutayA bhUmIM pratyupekSya pramAya' ca kukuTIvijRmbhitadRSTAntena saGkocayet prasArayedvA, svapannapi mayUravatsvapiti, sa kilAnyasattvabhayAdekapArzvazAyI sacetanazca svapiti, nirIkSya ca parivartanAdikAH kriyA vidhatte, ityevamAdi saMparimRjan sarvAH kriyAH karoti / evaM cApramattatayA pUrvoktAH kriyAH kurvato'pi kadAcidavazyaMbhAvitayA yatsyAttadAha-'ekadA' kadAcit, 'guNasamitasya' guNayuktasyApramattatayA yateH 'rIyamANasya' samyaganuSThAnavato'bhikAmataH parikAmataH sacataH prasArayato| vinivartamAnasya saMparimRjataH kasyAJcidavasthAyAM kAyaH-zarIraM tatsaMsparzamanucIrNAH-kAyasaGgamAgatAH sampAtimAdayaH / prANinaH eke paritApamApnuvanti eke glAnatAmupayAnti eke'vayavavidhvaMsamApadyante, apazcimAvasthAM tu sUtraNeva darza- ~437~# Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [4], mUlaM [158],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [158] zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) // 217 // dIpa anukrama [171] yati-eke 'prANA' prANinaH 'apadrAnti' prANairvimucyante, atra ca karmavandhaM prati vicitratA, tathAhi-zailezyavasthAyAM loka05 mazakAdInAM kAyasaMsparzena prANatyAge'pi bandhopAdAnakAraNayogAbhAvAnnAsti bandhaH, upazAntakSINamohasayogikevalinA, sthitinimittakaSAyAbhAvAt sAmayikA, apramattayaterjaghanyato'ntarmuhUrtamutkRSTatazcAntaHkoTIkoTIsthitiriti, pramatasya tvanAkuTTikayA'nupetyapravRttasya kacitpANyAdyavayavasaMsparzAt prANyupatApanAdau jaghanyataH karmabandha utkRSTatazca | prAktana eva vishessittrH| sa ca tenaiva bhavena kSiSyata iti sUtreNaiva darzayitumAha-iha-asmin loke-janmani vedanamanubhavanamihalokavedanaM tena vedyam-anubhavanIyamihalokavedanavedyaM tatrApatitamihalokavedanavedyApatitaM, idamuktaM bhavati-pramattayatinA'pi yadakAmataH kRtaM karma kAyasaGghaTanAdinA tadaihikabhavAnubandhi, tenaiva bhavena kSapyamANatvAd, AkuvIkRtakarmaNi tu yadvidheyaM tadAha-yattu punaH kAkuTTayA kRtam-AgamoktakAraNamantareNopetya prANyupamardena vihitaM tatparijJAya jJaparijJayA 'vivekameti' vivicyate'neneti vivekaH-prAyazcittaM dazavidhaM tasyAnyataraM bhedamupaiti, tadvivekaM vA-abhA-1 vAkhyamupaiti-tatkaroti yena karmaNo'bhAvo bhavati / yathA ca karmaNo viveko bhavati tathA darzayitumAha-evaM miti | vakSyamANena prakAreNa 'se' tasya karmaNaH sAmparAyikasya sadA vedavid 'apramAdena' pramAdAbhAvena dazavidhaprAyazcittAnyatarabhedasamyaganuSThAnena 'vivekam' abhAvaM kIrtayati 'vedavit' tIrthakaro vedavidvA-AgamavidgaNadharazcaturdazapUrvavidveti // kimbhUtaH punaraprabhAdavAn bhavatItyAha ||217 // se pabhUyadaMsI pabhUyaparinnANe uvasaMte samie sahie sayAjae, daTuM vippaDiveei a. Jain Educatinintamathima walpatnamang ~438-23 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [4], mUlaM [159],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * * prata sUtrAMka [159] ******** dIpa ppANaM kimesa jaNo karissai?, esa se paramArAmo jAo logaMmi itthIo, muNiNA hu evaM paveiyaM, ubbAhijamANe gAmadhammehiM avi nibbalAsae avi omoyariyaM kujA avi uhuM ThANaM ThAijA avi gAmANugAmaM dRijijA avi AhAraM vucchidijA avi cae itthIsu maNaM, puvvaM daMDA pacchA phAsA puvvaM phAsA pacchA daMDA, iccee kalahAsaMgakarA bhavaMti, paDilehAe AgamittA ANavijA aNAsevaNAe ttibemi, se no kAhie no pAsaNie no saMpasAraNie no mAmae No kayakirie vaigutte ajjhappasaMvuDe parivajjai sayA pAvaM evaM moNaM samaNuvAsijjAsittibemi (sU0 159) // 5-4 // lokasAre caturthaH // HI 'sa' sAdhaH prabhUtaM pramAdavipAkAdikamatItAnAgatavartamAnaM vA karmavipAka draSTuM zIlamasyeti prabhUtadarzI, sAmpratekSi tayA na yatkiJcanakArItyarthaH, tathA prabhUtaM sattvarakSaNopAyaparijJAnaM saMsAramokSakAraNaparijJAnaM vA yasya sa prabhUtaparijJAnaH, yathAvasthitasaMsArasvarUpadarzItyarthaH, kiM ca-upazAntaH kaSAyAnudayAdindriyanoindriyopazamAdvA, tathA paJcabhiH samitibhiH samitaH samyagvA mokSamArgamitaH samitaH, tathA jJAnAdibhiH sahitaH-samanvitaH saha hitena vA sahitaH, 'sadA' anukrama [172] * ** ~439~# Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [159 ] dIpa anukrama [172] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [159], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA loka0 5 sarvakAlaM yataH sadAyataH, sa evambhUto'pramatto gurorantikamAvasan pramAdajanitasya karmmaNo'ntaM vidhatte / sa ca sayArAGgavRttiH 1 dhanukUlaparISahopapattau kiM vidadhyAdityAha - 'dRSTvA' avalokya strIjanamupasargakaraNAyodyatamAtmAnaM 'vibhUtivedayati' OM uddezaka 4 (zI0) hU~ paryAlocayati, tadyathA samyagdRSTirasmi, tathotkSiptamahAvratabhAraH zaracchazAGkanirmalakulalabdhajanmA akAryAkaraNatayo // 218 // * sthita ityevamAtmAnaM paryAlocayati taM ca strIjanaM kimeSa strIjano mama tyaktajIvitAzasyojjhitaihika sukhAbhilASasyopasa1 grgAdikaM kuryAt ?, athavA vaiSayikasukhasya duHkhapratIkArarUpatvAt kimeSa strIjanaH sukhaM vidadhyAd ? anyo vA putrakalatrAdiko 4 jano mama mRtyunA jighRkSitasya vyAdhinA vA''ditsitasya kiM tatpratIkArAdikaM kuryAditi / yadiSaivaM strIjanasvabhAvaM cintayediti sUtreNaiva darzayati sa eSa strIjana AramayatItyArAmaH paramazcAsAvArAmazca paramArAmaH jJAtatasvamapi janaM hAsavilAsopAGganirIkSaNAdibhirvidhvokairmohayatItyarthaH, yAH kAJcanAsmin loke striyaH tA moharUpA vijJAya yAvanna parityajanti tAvatsvata evaM parityajet / etacca tIrthakareNa praveditamiti darzayitumAha- 'muninA' zrIvarddhamAnasvAmino| sannajJAnenaiva 'etat' pUrvoktaM yathA striyo bhAvabandhanarUpAH, 'praveditaM' prakarSeNAdau vA vyAkhyAtamiti / etacca vakSyamANaM | praveditamityAha - ut-prAbalyena mohodayAd bAdhyamAnaH pIDyamAnaH udvAdhyamAnaH kaH ? - prAmadharmaiH grAmAH - indriyagrA | mAsteSAM dharmAH-svabhAvA yathAsvaM viSayeSu pravarttanaM tairuddhAdhyamAno gacchAntargataH san gurvAdinA'nuzAsyate, kathamanuzAsyata ityata Aha-apiH sambhAvanAyAM, nirbalaM - niHsAramantaprAntAdikaM yadravyaM tadAzakaH-tojI sthAt, yadivA nirgataM 4 balaM - sAmarthyamasyeti nirbalaH evambhUtaH sannAzIta, balAbhAve ca grAmadhamrmopazamadarzanAd, balAbhAvazcAhArahAnyA syAditi Estication matinal For Pantry Use Only ~440 ~# / / 218 // Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [4], mUlaM [159],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [159] dIpa darzayati--apyavamaudarya kuryAd, yadi hyantaprAntAzino'pi na mohopazamaH syAt tatastadapi vallacanakAdinA dvAtriMza|kavalamA gRhIyAt , tenApyanupazame kAyotsargAdinA kAyaklezaM kuryAdityetadarzayati-apyUrva sthAnaM tiSTheta. zI-|| datoSNAdI kAyotsargeNAtApanAM kuryAt , tenApyanupazame grAmAnugrAmamapi viharet , niSkAraNe vihAro nipiddho mohopaza manArthaM tu kuryAt , kiMbahunA, yena yenopAyena viSayecchA nivarttate tattaskuryAt , paryante AhAramapi vyavacchindyAda, api pAtaM vidadhyAt apyuddhandhanaM kuryAt na ca strISu manaH kuryAdityAha ca-apiH samuccaye, strISu yanmanaH pravRttaM tat parityajet , tatparityAge hi kAmA dvirUpA api dUrata eva parityaktA bhavantIti, uktaM ca-"kAma! jAnAmi te rUpaM, saMkalpAtkila jAyase / na tvAM saMkalpayiSyAmi, tato me na bhaviSyasi // 1 // " kiM punaH kAraNaM strISu mano na vidheyamityAha--strIsaGgamavRttAnAmaparamArthadRzAM 'pUrva' prathamameva tatsaGgAvicchedArthamarthopArjanapravRttasya kRSivANijyAdikriyAH |kurvato'gaNitakSupipAsAzItoSNAdiparIpahasyaihikaduHkharUpA daNDAH, te ca khIsambhogAtprathamameva kriyanta iti pUrvamityuktaM, pazcAcca viSayanimittajanitakarmavipAkApAditanarakAdiduHkhavizeSAH sparzA bhavanti, yadivA khyAdyakAryapravRttasya pUrva daNDapAtAH pazcAddhastapAdacchedAdikAH sparzA bhavanti, yadivA pUrva sparzAH pazcAddaNDapAtA iti, athavA pUrva daNDAHtADanAdikAH pazcAtsparzAH-sambAdhanAliGganacumbanAdikAH, tadyathA-vandyAnItAvaruddharAjakumArIgavAkSakSiptapatadAvIlagrahaNAdrAjapuruSAvalokanatADanena mUchitarAjakumArItaddarzanato vaNigindradattasyAgrato daNDAH pazcAtsparzA iti, pUrva vA |sukhAdisparzAH pazcAddaNDA lalitAGgakasyevAnyeSAM copapatInAmiti / kiM ca-ityete strIsambandhAH kalahaH-saGgrAmasta anukrama [172] wwwandltimaryam ~441-23 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [159] dIpa anukrama [172] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [4], mUlaM [159], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 219 // trAsaGgaH- saMbandhastatkarA bhavanti, yadivA kalahaH- krodhaH AsaGgo - rAga ityato rAgadveSakAriNo bhavanti, yadyevaM tataH kiM kuryAdityAha- aihikAmuSmikApAyataH strIsaGgapratyupekSayA 'Agametta'ti jJAtvA AjJApayedAtmAnamanAsevanayeti, itiradhikAraparisamAptau bravImyahaM tIrthakaravacanAnusAreNa duHkhaM ca tAH parihartumiti punarapi tatpariharaNopAyamAha -- 'sa' 4 strIsaGgaparityAgI khInepathyakathAM zRGgArakathAM vA no kuryAt evaM ca tAstyaktA bhavanti, tathA-tAsAM narakavIthInAM svargApavargamArgArgalAnAmaGgapratyaGgAdikaM na pazyet, yatastannirIkSyamANaM mahate'narthAya bhavatIti uktaM ca- "sanmArge tAvadAste prabhavati puruSastAva devendriyANAM lajjAM tAvadvidhatte vinayamapi samAlambate tAvadeva / bhrUcApAkRSTamuktAH zravaNapathajuSo nIlapakSmANa ete, yAvalIlAvatInAM na hRdi dhRtimuSo dRSTivANAH patanti ||1|| " tathA-tAbhirnarakavisrambhabhUmibhiH sArddha na samprasAraNaM paryAlocanamekAnte nijasvasrAdibhirapi kuryAditi, uktaM ca- "mAtrA svasrA duhitrA vA, na viviktAsano bhavet / calavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra muhyati // 1 // ityevamAdi, tathA-na tAsu svArthaparAsu mamatvaM kuryAt, tathA - kRtA - anuSThitA tadupakAriNI maNDanAdikA kriyA yena sa kRtakriya ityevambhUto na bhUyAt, na strINAM vaiyAvRttyaM kuryAt, kAyayoganirodha iti bhAvaH, tathA tathaitAH zubhAnuSThAnaparipanthinIrna vAGmAtreNApyAlapediti vAgyoganirodhaH, tathA - Atmanyadhi adhyAtmaM-manastena saMvRtto'dhyAtmasaMvRttaH - strIbhogAdattamanAH sUtrArthIpayuktaniruddhamanoyogaH, evambhUtazca 5 // 219 // | kimaparaM kuryAdityAha -- pariH samantAt varjayet pariharet 'sadA' sarvakAlaM 'pApa' kilviSaM tadupAdAnaM vA karmma, upasaM Etication matinal For Parts Only ~442 ~# loka0 5 uddezakA4 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [4], mUlaM [159],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: haraNArthamAha-etad' yaduddezakAderArabhyoktaM, muneridaM maunaM munibhAvo vA tadAtmani samanuvAsaye:-Atmani viddhyaaH||l // itiradhikAraparisamAptI, babImIti pUrvavat / lokasArAdhyayane caturthoddezakaH prismaaptH|| prata sUtrAMka [159] dIpa ***SAXXA******+36 anukrama [172] uktazcaturthoddezakaH, sAmprataM paJcama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake'vyaktasyaikacarasya pratyapAyAH pradarzitAH, atastAn parijihIrSaNA sadA''cAryasevinA bhavitavyam , AcAryeNa ca idopamena bhAvyaM, tadantevAsinA ca |tapaHsaMyamaguptena niHsaGgena ca viharttavyamiti, etatpratipAdanasambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se bemi taMjahA-avi harae paDipuNNe samaMsi bhome ciTrai uvasaMtarae sArakkhamANe, se ciTui soyamajjhagae se pAsa savvao gutte, pAsa loe mahesiNo je ya pannANamaMtA pabuddhA ArambhovarayA sammameyaMti pAsaha, kAlassa kaMkhAe parivvayaMti ttibemi (sU0 160) sezabdastacchabdArthe, yadguNa AcAryoM bhavati tadahaM tIrthakaropadezAnusAreNa bravImIti, tadyatheti vAkyopanyAsArthe, || apizabdo bhaGgasamuccayArthaH, te cAmI bhaGgAH-eko hrado-jalAzayaH parigalasrotAH payogalatasrotAca, sItAsIto ACXCCX wwwandltimaryam | paMcama-adhyayane paMcama-uddezaka: 'hRda-upamA' ArabdhaH, ~443~# Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [5], mUlaM [160],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dezakaH5 sUtrAMka [160] zrIAcA- dApravAhahUdavat , aparastu parigalatsrotAH no paryAgalasrotAH, padmAdavat , tathA paro no parigalatsrotAH paryAgala-4 loka srotAca, lavaNodadhivat, aparastu no parigalasrotA no paryAgalasrotAca, manuSyalokAdahiH samudravat / tatrAcAryA (zI0) zrutamaGgIkRtya prathamabhaGgapatitaH, zrutasya dAnagrahaNasadbhAvAt , sAmparAyikakammApekSayA tu dvitIyabhaGgapatitaH, kaSAyo-1 dayAbhAvena grahaNAbhAvAttapaHkAyotsargAdinA kSapaNopapattezceti, AlocanAmaGgIkRtya tRtIyabhaGgapatitaH, AlocanAyA // 220 // apratizrAvitvAt , kumArga prati caturthabhaGgapatitaH, kumArgasya hi pravezanirgamAbhAvAt , yadivA dhammibhedena bhaGgA yojyante-tatra sthavirakalpikAcAryoH prathamabhaGgApatitAH, dvitIyabhanapatitastIrthakRt, tRtIyabhaGgastharatvahAlandikA, sa ca kacidarthAparisamAptAvAcAryAdennirNayasadbhAvAt, pratyekabuddhAstUbhayAbhAvAccaturthabhaGgasthA iti, iha punaH prathamabhaGgapati-18 natenobhayasadbhAvinA'dhikAraH, tathAbhUtasyaivAyaM dadRSTAntaH, sa ca ido nirmalajalasya 'pratipUrNo' jalajaiH sarvattujairupa zobhitaH same bhUbhAge vidyamAnodakanirgamapravezo nityameva tiSThati, na kadAcicchoSamupayAti, sukhottArAvatArasamanvitaH, upazAntam-apagataM rajaH kAluthyApAdakaM yasya sa tathA, nAnAvidhAMzca yAdasAM gaNAn saMrakSan saha vA yAdogaNairAtmAnamArakSan-pratipAlayan sArakSan tiSThatItyeSA kriyA prakRtaiva / yathA cAsau idastathA''cAryo'pIti darzayati-'saH' dIpa anukrama [173] // 220 1 udakAH karo yAvat kAlena zubhyati rAmapanya bandaM tata ArabhyoskRSTa paJcarAtriMdivalakSaNaM landa, savatra gAte, utkRSTalandavAnatikameNa carantIti yathAlandikAH, paJcako gaNo'muM karSa pratipadyate, mAsakalpotraM ca gRhapaDihArAbhiH pazivAyominikalpikavaraparikalpayandri. 2 paryAgalasrotovadaryApekSayA grAhakalAt tRtIyabhApatita iti gamyam. wwwandltimaryam ~444~# Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [160],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [160] dIpa anukrama [173] AcAryaH prathamabhaGgapatitaH paJcavidhAcArasamanvito'STavidhAcAryasampadupetaH, [tadyathA-"AyAra sua sarIre vayaNe vA-- yaNa maI pbhogmii| ee susaMpayA khalu aDamiA saGgahaparinnA // 1 // "] paTtriMzadgaNagaNAdhAro hadakalpo nirmalajJAnapratipUrNaH same bhUbhAga iti saMsaktAdidoparahite sukhavihAre kSetre samo vA jJAnadazanacAritrAkhyo mokSamArgaH upazamavatAM tatra tiSThati-samadhyAste, kiMbhUtaH ?-'upazAntarajA' upazAntamohanIya iti, kiM kurvan ?-jIvanikAyAn rakSan svataH paratazca sadupadezadAnato narakAdipAtAdveti, 'srotomadhyagata' ityanena prathamabhaGgapatitaM sthavirAcAryamAha, tasya hi zrutArthadAnagrahaNasabhAvAt srotomadhyagatatvam, sa ca kimbhUtaH syAdityAha-'saH' AcAryo'kSobhyAidakalpaH 'sarvataH' sarvaprakAratayendriyanoindriyarUpayA guhyA gupta ityetatpazya AcAryavyatirekeNAnye'pyevambhUtA bahavaH sAdhavaH sambhavantItyetannirdidikSurAha-raha manuSyaloke pUrvavyAvarNitasvarUpAH 'maharSayoM' mahAmunayaH santi, ityetatpazya, kimbhUtAste maharSaya ityata Aha-na kevalamAcAryA idakalpA ye cAnye sAdhavaste'pi idakalpAH, kimbhUtAH-prakarSaNa jJAyate'neneti prajJAnaM-svaparAvabhAsakatvAdAgamastadvantaH prajJAnavantaH, Agamasya vettAra ityarthaH, tajjJA api mohodayAt kaciddhetUdAharaNAsambhave jJeyagahanatayA saMzayAnAH na samyak zraddhAnaM vidadhyurityato vizinaSTi-'prabuddhAH' prakarSeNa yathaiva tIrthakRdAha tathaivAvagatatazcAH prabuddhAH, tathAbhUtA api karmagurutvAnna sAvadyAnuSThAnaviratiM kuryurityato vizeSayati-ArambhoparatAH' ArambhaH-sAvadyo yogastasmAduparatA ArambhoparatAH, etacca na maduparodhena grAhyam api tu svata eva ku 1nAcArA zrutaM dArIra vacanaM vAcanA matiH prayogamatiH / etAH susaMpadaH sala aSTamI saMprahaparizA // 1 // wwwandltimaryam ~445~# Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [160],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: loka 5 prata (zI0) uddezakA5 sUtrAMka [160] dIpa anukrama [173] zrIAcA-|| zAnIyayA bujhyA vicAryamityAha-etadyanmayA proktaM tatsamyag madhyasthA bhUtvA samaryAdaM yUyamapi pazyata / api caitasa- rAGgavRttiH zyata-'kAlasamAdhimaraNakAlastadabhikAyA sAdhavo mokSAdhvani saMyame pariH-samantAjanti parivrajanti-udya cchanti, itiradhikAraparisamAptI, bravImItyetatprakaraNoddezakAdhyayana zrutaskandhAGgaparisamAptau prayujyate, tdihaadhikaarpri|| 221 // samAptau draSTavyamiti // AcAryAdhikAra parisamApayya vineyavaktavyatAmAha vitigicchasamAvanneNaM appANeNaM no lahai samAhi, siyA vege aNugacchaMti asitA vege anugacchaMti, aNugacchamANehiM aNaNugacchamANe kahaM na nivije ? (sU0 161) vicikitsA yA cittaviplutiH yathA idamapyastItyevamAkArA yuktyA samupapanne'pyarthe mativibhramo mohodayAdbhavati, tathAhi-asya mahatastapakkezasya sikatAkaNakavalaniHsvAdasya syAt saphalatA na veti ? kRSIvalAdikiyAyA ubhayathA|'pyupalabdheriti, iyaM ca matirmithyAtvAMzAnuvedhAdbhavati jJeyagahanatvAcca, tathAhi-arthavividha:-sukhAdhigamo duradhigamo'nadhigamazca zrotAraM prati bhidyate, tatra sukhAdhigamo yathA cakSuSmatazcitrakarmanipuNasya rUpasiddhiH duradhigamastvanipuNasya anadhigamasvandhasya, tatrAnadhigamarUpo'vastveva, sukhAdhigamastu vicikitsAyA viSaya eva na bhavati, dezakAlasvabhAvaviprakRSTastu vicikitsAgocarIbhavati, tasmin dharmAdharmAkAzAdau yA vicikitseti, yadivA 'viigicchatti vidvajjugupsA, vidvAMsaH-sAdhavo viditasaMsArasvabhAvAH parityaktasamastasaGgAsteSAM jugupsA-nindA anAnAt prasvedajalaklina // 221 // wwwandltimaryam ~446-23 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [161],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [161] dIpa anukrama [174] malatyAdurgandhivapuSastAnnindati-ko doSaH syAdyadi prAsukena vAriNA'GgakSAlanaM kurvIrannityAdi jugupsA tAM vicikitsA 4 vidvajjugupsAM vA samyagApannA-prAptaH AtmA yasya sa tathA tena vicikitsAsamApannenAtmanA nopalabhate 'samAdhi' cittasvAsthyaM jJAnadarzanacAritrAtmako vA samAdhistaM na labhate, vicikitsAkalupintAntaHkaraNo hi kathayato'pyAcAryasya samyaktvAkhyAM bodhi nAvAnoti / yazcAvApnoti sa gRhastho vA syAdyatiti darzayitumAha-'sitAH' putrakalatrAdibhiravabaddhAH, vAzabda uttarApekSayA pakSAntaramAha, 'eke' laghukarmANaH samyaktvaM pratipAdayantamAcAryamanugacchanti-AcAryoktaM pratipadyante, tathA 'asitA vA' gRhavAsavimukkA vA 'eke' vicikitsAdirahitA AcAryamArgamanugacchanti / teSAM ca madhye yadi kazcit kaGkaTukadezyaH syAt sa tAn prabhUtAnanapAcInamArgapratipannAnavalokyAsAvapi karmavivarataH pratipacetApIti darzayitumAha-AcAryoktaM samyaktvamanugacchadbhirviratAvirataiH saha saMvasaMstairvA codyamAno'nanugacchan-apratipadyamAnaH kathaM na nirvedaM gacched?, asadanuSThAnasya mithyAtvAdirUpAM vicikitsAM parityajyAcAryoktaM samyaktvameva pratipadyatetyarthaH, yadivA sitAsitairAcAryoktamanugacchadbhiH-avagacchadbhirbudhyamAnaiH sadbhiH kazcidajJAnodayAnmatijAnyatayA kSapakAdizciraprabajito'pyananugacchan-anavadhArayan kathaM na nividyeta?, na nirveda tapaHsaMyamayorgacchet , nirviSNazcedamapi bhAvayet, yathA-nAhaM bhavyaH syAM na ca me saMyatabhAvo'pyastIti, yataH sphuTavikaTamapi kathitaM nAcagacchAmi, evaM ca nirvipaNasyAcAryoH samAdhimAhuH-yathA-bhoH sAdho! mA viSAdamavalambiSThAra, bhavyo bhavAn , yato bhavatA samyaktvamabhyupagataM, taca na granthibhedamRte, tadbhedazca na bhavyatvamRte, abhavyasya hi bhavyAbhavyazaGkAyA abhAvAditi bhAvaH // kiM cAyaM vira www.andituaryam ~447-23 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [161] dIpa anukrama [ 174] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [5] mUlaM [161], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA tipariNAmo dvAdazakaSAyakSayopazamAdyanyatamasadbhAve sati bhavati, sa ca bhavatA'vAsaH, tadevaM darzanacAritramohanIye rAGgavRttiH / bhavataH kSayopazamaM samAgate, darzanacAritrAnyathAnupapatteH, yatpunaH kathyamAne'pi samastapadArthAvagatirna bhavati tajjJAnAva(zI0) raNIyavijRmbhitaM tatra ca zraddhAnarUpaM samyaktvamAlambana mityAha tameva saJcaM nIsaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM ( sU0 162 ) // 222 // yatra kvacitsvasamaya para samayajJAcAryAbhAvAt sUkSmavyavahitAtIndriya padArtheSUbhaya siddhadRSTAntasamyagRhetvabhAvAcca jJAnAvaraNIyodayena samyagjJAnAbhAve'pi zaGkAvicikitsAdirahita idaM bhAvayet, yathA-tadevaikaM satyam - avitathaM, 'niHzaGkamiti arhadukteSvatyantasUkSmeSyatIndriyeSu kevalArAmagrAhyeSvartheSvevaM syAt evaM vA ityevamAkArA saMzItiH zaGkA nirgatA zaGkA yasmin pravedane tanniHzaGkaM yatkimapi dharmAdharmmAkAzapudgalAdi praveditaM, kaiH ? -"jinaiH' tIrthakarai rAgadveSajayanazIlaiH, tattathyamevetyevambhUtaM zraddhAnaM vidheyaM samyakpadArthAnavagame'pi na punarvicikitsA kAryeti / kiM yaterapi vicikitsA syAdyenedamabhidhIyate ?, saMsArAntarvarttino mohodayAttatkiM ? yanna syAditi, tathA cAgamaH - "asthi NaM bhaMte! samaNAvi niggaMthA kaMkhAmohaNijjaM kammaM vedeti ?, haMtA asthi, kannaM samaNAvi NiggaMthA kaMkhAmohaNijjaM kammaM veyaMti ?, goamA ! 1 asti bhadanta / zramaNA api nirdhanyAH kAhAmohanIyaM karma vedayanti ?, hanta asti, kathaM zramaNA api nirmanthAH kAhAmohanIya karma vedayanti ?, gautama 1 teSu teSu jJAnAntareSu caritrAntareSu zaGkitAH kAGkSitA vicikitsAsamApanA bhedasamApannAH kAluSyasamApannAH, evaM khala gautama / zramaNA api nirmanthAH kAhAmohanIyaM karma vedayanti tatrAlambanaM 'tadeva satyaM nizaI cinaiH praveditam / atha nUnaM bhadanta evaM mano dhArayan AjJAyA ArAdhako bhavati ?, inta gautama evaM mano dhArayan AhAyA ArAdhako bhavati. Etication tal For Par at Use Only ~448 ~# loka0 5 uddezakaH5 // 222 // Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [162] dIpa anukrama [175] *0 * * * * * %% "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [5] mUlaM [162 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tesu tesu nANantaresu caritaMtaresu saMkiyA kaMkhiyA viigicchAsamAyanA bheyasamAvannA kalusasamAvannA, evaM khalu goyamA ! samaNAvi niggaMthA kaMkhAmohaNijjaM kammaM vedaMti, tatthAlaMbaNaM 'tameva sacaM NIsaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM,' se NUNaM bhaMte! evaM maNaM dhAremANe ANAe ArAhae bhavati ?, haMtA goamA ! evaM maNaM dhAremANe ANAe ArAhae bhavati " kiM cAnyat / - " vItarAgA hi sarvajJA, mithyA na bruvate kvcit| yasmAttasmAdvacasteSAM tathyaM bhUtArthadarzanam // 1 // " ityAdi // sA punarvicikitsA pravivajiSorbhavatyAgamAparikarmmitamateH, tatrApyetatpUrvoktaM bhAvayitavyamityAha Jan Estication Intimanal sahissa NaM samaNunnassa saMpavvayamANassa samiyaMti mannamANassa egayA samiyA hoi 1, samiyaMti bhannamANassa egayA asamiyA hoi 2, asamiyaMti mannamANassa egayA samiyA hoi 3, asamiyaMti mannamANassa egayA asamiyA hoi 4, samiyaMti mannamAmANassa samiyA vA asamiyA vA samiA hoi uvehAe 5, asamiyaMti mannamANassa samiyA vA asamiyA vA asamiyA hoi uvehAe 6, uvehamANo aNuvehamANaM brUyA uvehAhi samiyAe, iccevaM tattha saMdhI jhosio bhavai, se uTThiyassa Thiyassa gaI samaNupAsaha, itthavi bAlabhAve appANaM no uvadaMsijjA ( sU0 163 ) For Pantry Use Only ~449 ~# netary org Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama [176] zrIAcArAnavRttiH (zI0) / / 223 // Jain Esticatos "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [5] mUlaM [ 163 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zraddhA-dhacchA sA vidyate yasyAsau zraddhAvAMstasya 'samanujJasya' saMvighnavihAribhirbhAvitasya saMvignAdibhirvA guNaiH pratrajyArhasya 'saMpravrajataH' samyakpratrajyAmabhyupagacchato vicikitsA- zaGkA bhavet, tatraitasya samyagjIvAdipadArthAvadhAraNAzatasyedamupadeSTavyam, yathA-tadeva satyaM niHzaGkaM yajinaiH praveditamiti, tadevaM prabrajyAvasare tadeva niHzaGkaM yajjinaiH prave ditamityevaM yathopadezaM pravarttamAnasya pravarddhamAnakaNDakasya sata uttarakAlamapi tadadhikatA tatsamatA tanyUnatA tadabhAvo vA syAdityevaMrUpAM vicitrapariNAmatAM darzayitumAha-tasya zraddhAvataH samanujJasya saMpravrajatastadeva niHzaGkaM yajjinaiH praveditamityetatsamyagityevaM manyamAnasya 'ekadA' ityuttarakAlamapi zaGkAkAGgAvicikitsAdirahitatayA samyageva bhavati-na tIrthakara bhASite zaGkAdyutpadyata iti 1 / kasyacittu prabrajyAvasare zraddhAnusAritayA samyagiti manyamAnasya taduttarakAlamadhItAnvIkSikIkasya durgRhItahetudRSTAntalezasya jJeyagahanatA vyAkulitamateH 'ekadeti mithyAtyAMzodaye'samyagiti bhavati, tathAhi asau sarvanaya samUhAbhiprAyatayA anantadharmmAdhyAsitavastuprasAdhane sati mohAdekanayAbhiprAyeNaikAMzasAdhanAya prakramate, yadi nityaM kathamanityamanityaM cetkathaM mityamiti, parasparaparihAralakSaNatayA'nayoravasthAnAt, tathAhi apracyutAnupannasthiraikasvabhAvaM hi nityam ato'nyatmatikSaNavizarArurUpamanityamityevamAdikamasamyagbhAvamupayAti na punarvi vecayati yathA anantadharmmAdhyAsitaM vastu sarvanayasamUhAtmakaM ca darzanamatigahanaM mandadhiyAM zraddhAgamyameva na hetukSobhyamiti, uktaM ca- "sarvairnavairniyatanaigamasaGgrahAdyairekaikazo vihitatIrthikazAsanairyat / niSThAM gataM bahuvidhairgamaparyayaiste', zraddheyameva vacanaM na tu hetugamyam // 1 // " ityAdi, yato hetuH pravarttamAnaH ekanayAbhiprAyeNa pravarttate, ekaM ca dharma For Pantry O ~ 450 ~# | loka0 5 uddezakA // 223 // Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [163],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama sAdhayet , sarvadharmaprasAdhakasya hetorasambhavAditi 2 / punarapi vicitrabhAvanAmAha-kasyacit mithyAtvalezAnuviddhasya kathaM | paugalikaH zabda ityAdikamasamyagiti manyamAnasya 'ekadeti mithyAtvaparamANUpazamatayA zaGkaravicikitsAdyabhAve gurvAdhupadezataH samyagiti bhavati, yadi hi paudgalikaH zabdo na syAt tatastatkRtAvanugrahopaghAtau zravaNendriyasya na syAtAm , amUrttatvAdAkAzavadityAdikaM samyag bhavati3 / kasyacittvAgamAparimilitamateH kathamekenaiva samayena paramANorlokAntagamanamityAdikamasamyagiti manyamAnasyaikadeti-kuhetuvitarkAvirbhAvAvasare nitarAmasamyageva bhavati, tathAhi-catuddezarajvAtmakasya lokasyAdyantAkAzapradezayoH samayAbhedatayA yaugapadyasaMsparzAt tAvanmAtratA paramANoH syAt, pradezayorlo-|| kAntadvayagatayorvekyamityAdikamasamyagiti bhavati, na tvasau svAgrahAviSTa etandrAvayati, yathA-vinasApariNAmena zIghagatitvAt paramANorekasamayenAsaGkhyeyapradezAtikramaNaM, yathA hi aGgulidravyamekasamayenAsaGkhyeyAnadhyAkAzapradezAnatilakSyati, etadeva kuta iti cet, na hi dRSTe'nupapannaM nAma, na ca sakalapramANapraSThapratyakSasiddhe'rthe'numAnamanveSTavyaM, tathAhiyadhanekapradezAtikramaNaM sAmayikaM na bhavet tato'GgalamAtramapi kSetramasakhyayasamayAtikamaNIyaM syAt, tathA ca sati dRSTeSTabAdhA''payeteti yatkizcidetat 4 / sAmprataM bhaGgAkopasaMhAradvAreNa paramArthamAvirbhAvayannAha samyagityevaM manyamAnasya zaGkAvicikitsAdirahitasya satastadvastu yalena tathArUpatayaiva bhAvitaM tatsamyagvA syAdasamyagvA, tathApi tasya tatra samyaguruprekSayA-payolocanayA samyageva bhavati, IryApathopayuktasya kvaciprANyupamardavat 5 / sAmpratametadviparyayamAha-asamyagiti kizcidvastu manyamAnasya zaGkA svAdagdarzitayA chadmasthasya satastadvastu samyagvA syAdasamyagvA, tasya tadasamyagevona [176] dra wwwandltimaryam ~451-23 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [163],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) // 224 // [163] dIpa anukrama [176] kSayA, asamyagUparyAlocanatayA'zuddhAdhyavasAyatayetiyAvat , 'vadyathA zaGkayettattathaiva samApadyate'ti pacanAditi // yadhivA loka05 -"samiyaMti mannamANassa" ityAdyanyathA vyAkhyAyate-zamino bhAvaH zamitA 'itiH' upapradarzane tAmetAM zamitAM manya-15 mAnasya zubhAdhyavasAyinaH 'ekade'tyuttarakAlamapi zamitaiva bhavati-upazamavattaivopajAyate, anyasya tu zamitAmapi manyamA uddezakA5 nasya kaSAyodayAdazamitopajAyata iti, anayA dizottarabhaGgeSvapi samyagupayujyAyojyamiti / tadevaM samyagasamyagityevaM polocayanaparasyApyupadezadAnAyAlamiti, Aha ca-AgamaparikammitamatisvAdyathAvasthitapadArthasvabhAvadarzitayA samyagasamyagiti coprekSamANaH-paryAlocayanaparamanutprekSamANaM gaDarikAyUthapravAhapravRttaM gatAnugatikanyAyAnusAriNaM zaGkayA| vA'padhAvantaM yAd, yathA-'utokSasva polocaya samyambhAvena mAdhyasthamavalambya kimetadarhadukaM jIvAditattvaM ghaTAmiyatyohocinetyakSiNI nimIlya cintayeti bhaavH| yadivA uttarekSamANaH saMyamamut-prAbalyenekSamANA-saMyame udyacchannanutne kSamANaM yAt, yathA-samyagbhAvApannaH san saMyamamukSasva-saMyame udyogaM kuru / kimavalambyetyAha-'ityevaM pUrvoktana M||prakAreNa 'tatra' tasmin saMyame 'sandhiH karmasantatirUpo 'jhoSitaH kSapito bhavati, yadi saMyame samyambhAve voprekSaNaM syAt, nAnyatheti / samyagurekSamANasya ca yatsyAttadAha-se' tasya samyagutthAnenosthitasya niHzaGkasya zraddhAvataH sthitasya gurukule gurorAjJAyAM vA yA gatirbhavati-yA padavI bhavati tAM samyaganupazyata yUrya, tadyathA-sakalalokazlAdhyatA jJAnadazenasthairya cAritre niSpakampatA zrutajJAnAdhAratA ca syAditi, yadivA svargApavargAdikA gatiH syAt , tAM pazyateti || sambandhaH, athavA usthitasya-saMyamodyogavataH tadabhAvena ca sthitasya pArzvasthAdeti-sakalajanopahAsyarUpAmadhamasthAna wwwjanaltimaryam ~452~# Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [163],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [163] * dIpa anukrama EXAKCEARCH gatiM vA pazyateti / tadevamudyuktetarayogatimupalabhya paJcavidhAcArasAre prakramitavyaM, yadi nAmAnupasthitasya virUpA gatirbhavati tataH kimityAha-'atrApi'asaMyame bAlabhAvarUpe itarajanAcarite AtmAnaM sakalakalyANAspadaM nopadarzayet , bAlAnuThAnavidhAyI mA bhUditi yAvat, tathAhi-bAlAH zAkyakApilAdayastadbhAvito bAlabhAvamAcarati, vakti ca-nityatvAdamUrttatvAcAramanaH prANAtipAta eva nAstyAkAzasyeva, na hi vRkSAdicchede dAhe vA''kAzasya bhidA lopo vA syAt, evamAtmano'pi zarIravikAre'vikAritvam , uktaM ca-"na jAyate na viyate kadAcinnAyaM bhUtvA bhaviteti // nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / na cainaM kedayantyApo, na zoSayati mArutaH // 1 // acchedyo'yamabhedyo'yamadhikArI Msa ucyate / nityaH satatagaH sthANuracalo'yaM sanAtanaH // 2 // " ityAdi / adhyavasAyAttaddhananAdau pravRttasya talatiSedhArthamAha tumaMsi nAma sacceva jaM haMtavvaMti mannasi, tumaMsi nAma sacceva jaM ajAveyavvaMti manasi, tumaMsi nAma sacceva jaM pariyAveyavvaMti mannasi, evaM jaM paricittavvaMti mannasi, jaM uddaveyaMti mannasi, aMjU ceyapaDibuddhajIvI, tamhA na haMtA navi ghAyae, aNusaMveya NamappANeNaM jaM haMtavvaM nAbhipatthae (sU0164) yo'yaM hantavyatvena bhavatA'dhyavasitaH sa tvameva, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, yathA bhavAn zira pANipAdapArzvapRSThorUda ** [176] ~453~# Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [164 ] dIpa anukrama [177] zrIAcA rAjavRttiH (zI0) // 225 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [5] mUlaM [164 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ravAn evamasAvapi yaM hantavyamiti manyase, yathA ca bhavato hananodyataM dRSTvA duHkhamutpadyate evamanyeSAmapi tadduHkhIpIdanAcca kilbiSAnuSaGgaH, idamuktaM bhavati - nAtrAntarAtmanaH AkAzadezasya vyApAdanena hiMsA, api tu zarIrAtmanaH, tasya hi yatra kacitsvAdhAraM zarIraM nitarAM dayitaM tadviyojIkaraNameva hiMseti, uktaM ca- "paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiruktAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " na ca saMsArasthasya sarvathA amUrttatvAvAptiH, yenAkAzasyeva vikAro na syAt, sarvatraiva ca prANyupamardacikIrSitAyAmAtmatulyatA bhAvayitavyetyetaduttarasUtrairdarzayitumAha-tvamapi nAma sa eva yaM preSaNAdinA AjJApayitavyamiti manyase tathA tvamapi nAma sa eva yaM paritApayitavyamiti manyase, evaM yaM parigRhItavyamiti manyase, yamapadrAvayitavyamiti manyase asau tvameva yathA bha vato'niSTApAdanena duHkhamukhadyate evamasyApItyarthaH, yadivA yaM kAryaM hantavyAditayA'dhyavasyasi tatrAnekazo bhavato'pi bhAvAcvamevAsau, evaM mRSAvAdAdAvapyAyojyam / yadi nAma hantavyaghAtakayoruktakrameNaikyaM tataH kimityAha - 'aJju'riti RjuH praguNaH sAdhuritiyAvat cazabdo'vadhAraNe, etasya--hantavyaghAtakaikatvasya pratibodhaH pratibuddhametatpratibuddhaM tena jIvituM zIlamasyetyetatpratibuddhajIvI sAdhureva tatparijJAnena jIvati nApara ityuktaM bhavati / yadi nAmaivaM tataH kimityAha'tasmAd' hanyamAnasyAramana iva mahadduHkhamutpadyate tasmAdAtmaupamyAdanyeSAM jantUnAM na hantA syAt nApyaparerghAtayet na ca nato'numanyeta, kiM ca- saMvedanam-anubhavanaM anu-pazcAtsaMvedanaM kena ? - AtmanA yatpareSAM mohodayAnanAdinA | duHkhotpAdanaM vidhIyate tatpazcAdAtmanA saMvedyamityAkalayya yatkimapi hantavyamiti cikIrSitaM tannAbhiprArthayet-nAbhila Jan Estication Intimationa For Pantry Use Onl ~454 ~# loka0 5 uddezakaH5 / / 225 / / Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [165] dIpa anukrama [178 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [5] mUlaM [ 165 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pet / nanu cAtmanA'nusaMvedanamityuktaM, saMvedanaM ca sAtAsAtarUpaM tacca yathA naiyAyikavaizeSikANAmAtmano bhinnena guNabhUtenekArthasamavAyinA jJAnena bhavati tathA bhavatAmapyAhosvidabhinnenAtmana ityasya prativacanamAha je AyA se vinnAyA je vinnAyA se AyA jeNa viyANai se AyA taM pahuca paDisaMkhAe, esa AyAvAI samiyAe pariyAe viyAhie tibemi (sU0 165) // 5-5 // . ya AtmA nitya upayogalakSaNaH vijJAtA'pyasAvedha, na tu punastasmAdAtmano bhinnaM jJAnaM padArthasaMvedakaM, yazca vijJAtA -padArthAnAM paricchedaka upayogaH AtmA'pyasAveva, upayogalakSaNatvAjjIvasya upayogasya ca jJAnAtmakatvAditi / jJAnAtmanorabhedAbhidhAnAdvauddhAbhimataM jJAnamevaikaM syAditi cet, tanna, bhedAbhAvo'tra kevalaM cikIrSito naikyaM etadevaikyaM yo bhedAbhAva iti ced, vArttametat, tathAhi paTazuklatvayorbhedenAvasthAnAbhAve'pi naikatvApattiH, atrApi zutvavyatirekeNa nAparaH paTaH kazcidapyastIti ced, azikSitasyolApo, yataH zukkuguNavinAze sarvathA paTAbhAvApattiH syAt, tadAtmanA vinaSTa eveti cet, bhavatu kA no hAniH 1, anantadharmAtmakatvAdvastuno'paramRdvAdidharmmasadbhAve taddharmavinAze'pyavinaSTa eva ityevamAtmano'pi pratyutpannajJAnAtmakatayA vinAze'pyaparAmUrttatvA saGkhyeyapradezatA'gurudhvAdidharmmasadbhAvAdavinAza evetyalaM prasaGgena / nanu ca ya AtmA sa vijJAtetyatra tRjantena karturabhidhAnAdAtmanazca kartRtvAttatazca ya evAtmA sa eva vijJAtetyatra vipratipattyabhAvo, yena cAsau jAnAti tadbhinnamapi syAt, tathAhi tatkaraNaM kriyA vA bhaved ?, yadi Jan Estication national For Party at Use Only ~455~# www.indiary.org Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [9], mUlaM [165],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata uddezaka5 sUtrAMka [165] zrIAcA- karaNaM tadAnAdivabhinna syAt , madha kriyA sA yathA kartRsthA sambhavatyevaM karmasthA'pItyevaM bhedasambhave kuta aikya-18 rAvRttiHhA miti yazcodayettaM prati spaSTataramAha-'yena' matyAdinA jJAnena karaNabhUtena kriyArUpeNa vA vividhaM-sAmAnyavizeSAkA(zI0) IN ratayA vastu jAnAti vijAnAti stra AtmA, na tasmAdAtmano bhinnaM jJAnaM, tathAhi-na karaNatayA bhedaH, ekasyApi kartR-11 karmakaraNabhedenopalabdheH, tadyathA-devadatta AtmAnamAtmanA paricchinatti, kriyApakSe pAkSiko hyabhedo bhavatA'pyabhyupagata // 226 // dieca, api ca-bhUtiyeSAM kiyA saiva, kArakaM saiva cocyata' ityAdinaikatvameveti / jJAnAtmanozcaikatve yadbhavati tadarza-1 zayitumAha-taM' jJAnapariNAma 'pratItya'AzrityAtmA tenaiva 'pratisaGkhacAyate' vyapadizyate, tadyathA-indropayukta indra ityAdi, yadivA matijJAnI zrutajJAnI yAvatkevalajJAnIti, yazca jJAnAtmanorekatvamabhyupagacchati sa kiMguNaH syAdi-18 tyAha-eSaH anantaroktayA nItyA yathAvasthitAtmavAdI syAt, tasya ca samyagbhAvena zamitayA vA 'paryAyaH' saMyamAnuSThAnarUpo vyAkhyAtaH / ityadhikAraparisamAptau, avImIti pUrvavat / / lokasArAdhyayane paJcamoddezakaH / / dIpa anukrama [PbC] FAC-AAAAAAA%45 NI uktaH paJcamoddezakaH, sAmprataM SaSTha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake hRdopamenAcAryeNa bhAvya-IN mityetaduktaM, tathAbhUtAcAryasaMparkAca kumArgaparityAgo rAgadveSahAnizcAvazyaMbhAvinItyatastatpratipAdanasambandhenAgatasyAsyoddezakasyAdisUtram // 26 // wwjanditaram | paMcama-adhyayane SaSTha-uddezaka: 'unmArgavarjana' Arabdha:, ~456-23 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [166 ] dIpa anukrama [179] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [6], mUlaM [166], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aNANAe ege sobaTTANA ANAe eMge niruvaTTANA, eyaM te mA hou, eyaM kusalassa daMsaNaM, tahiTTIe tammuttIe tappurakkAre tassannI tannivesaNe ( sU0 166 ) iha tIrthakaragaNadharAdinopadezagocarIbhUto vineyo'bhidhIyate, yadivA sarvabhAvasambhavitvAdbhAvasya sAmAnyato'bhidhAnam, anAjJA-anupadezaH svamanISikAcarito'nAcArastayA'nAjJayA tasyAM vA 'eke' indriyavazagA durgatiM jigamiSavaH svAbhimAnagrahagrastAH saha upasthAnena-dharmmacaraNAbhAsodyamena varttanta iti sopasthAnAH, kila vayamapi pratrajitAH sadasaddharmavizeSavivekavikalAH sAvadyArambhatayA pravarttante, eke tu na kumArgavAsitAntaHkaraNAH, kintu AlasyAvarNastambhAdyupabRMhitabuddhayaH, 'AjJAyAM' tIrthakaropadezapraNIte sadAcAre nirgatamupasthAnam - udyamo yeSAM te nirupasthAnA:- sarvajJamaNItasadAcArAnuSThAnavikalAH / etatkumArgAnuSThAnaM sanmArgAvasIdanaM ca dvayamapi 'te' taba guruvineyopagatasya durgatihetutvAnmA bhUditi / sudharmmasvAmI svamanISikAparihArArthamAha-- 'etad' yatpUrvoktaM yadivA anAjJAyAM nirupamasthAnatvamAjJAyAM ca sopamasthAnatvamityet 'kuzalasya' tIrthakRto darzanamabhiprAyaH, yadivaitadvakSyamANaM kuzalasya darzanamityAha- kumArga parityajya sadA''cAryAntevAsinA evaMbhUtena bhAvyaM tasya - AcAryasya dRSTistadRSTistayA varttitavyaM, sA vA tIrthakarapraNItAgamadRSTistadRSTistayeti, tathA tasya- AcAryasya tIrthakRto vA muktistanmuktistayA, tathA tamAcArya sarvakAryeSu puraH karotIti tatpuraskAraH- AcAryAnumatyA kriyAnuSThAyItyarthaH, tathA tatsaMjJI - tajjJAnopayuktaH, tathA tannivezana:- sadA gurukulanivAsI // sa evaMbhUtaH kiMguNaH syAdityAha Etication mainl For Pantry Use O ~ 457 ~# www.india.org Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [167] dIpa anukrama [180] % % zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 227 // 4 "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [6], mUlaM [ 167 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH abhibhUya akkhU abhibhUe pabhU nirAlaMbaNayAe je mahaM abahimaNe, pavAeNa pavAyaM jANijA, sahasaMmaiyAe paravAgaraNeNaM annesiM vA aMtie succA ( sU0 167 ) 'abhibhUya' parAjitya parISahopasargAn ghAticatuSTayaM vA tattvamadrAkSIt kiM ca - nAbhibhUto'nabhibhUtaH anukUla pratikUlopasargeH paratIrthikairvA sa evambhUtaH 'prabhuH' samartho nirAlambanatAyAH nAtra saMsAre mAtApitRkalatrAdikamAlambanamastIti tIrthakRdvacanamantareNa narakAdI patatAmityevambhUtabhAvanAyAH samartho bhavati, punaH parISahopasargANAM jetA kenacidanabhibhUto nirAlambanatAyAH prabhurbhavati ? ityevaM pRSThe tIrthakRt sudharmmasvAmyAdiko vA''cAryo'ntevAsinamAha-yaH puraskRtamokSo 'mahAna' mahApuruSo laghukarmmA mamAbhiprAyAnna vidyate vahirmano yasyAsAvabahirmanAH, sarvajJopadezavattati yAvat kutaH punastadupadezanizcaya iti cedAha prakRSTo vAdaH pravAdaH - AcAryapAramparyopadezaH pravAdastena pravAdena pravAdaMsarvajJopadezaM 'jAnIyAt' paricchindyAditi / yadivA'NimAdyaSTavidhaizvaryadarzanAdapi na tIrthakRdvacanAdvahirmano vidhatte, tIrthikAnindrajAlikakalpAniti matvA tadanuSThAnaM tadvAdAMzca paryAlocayati, kathamityAha - 'pavAeNa patrAyaM jANijA' prakRSTo vAdaH pravAdaH sarvajJavAkyaM tena maunIndreNa pravAdena tIrthikapravAdaM 'jAnIyAt' parIkSayet, tadyathA-vaizeSikAH tanu| bhuvanakaraNAdikamIzvara kartRkamiti pratipannAH, taduktam -- "amyo janturanIzaH syAdAtmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito // 227 // gacchetsvarga vA vastrameva ca // 1 // " ityAdikaM pravAdamAtmIyapravAdena paryAlocayet, tadyathA-avendradhanurAdInAM visra Etication matinal For Party at Use Only loka0 5 uddezakaH6 ~458 ~# Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [6], mUlaM [167],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama sApariNAmalabdhAtmalAbhAnAM tadatirikvezvarAdikAraNaparikalpanAyAmatiprasaGgaH syAt , tathA ghaTapaTAdInAM daNDacakracIvarasalilakulAlaturIvemazalAkAkuvindAdivyApArAnantarAvAptAtmalAbhAnAM tadanupalabdhavyApArezvarasya kAraNaparikalpanAyAM | rAsabhAderapi kiM na syAt 1, tanukaraNAdInAmaSyavandhyasvakRtakammApAditaM vaicitryaM, karmaNo'nupalabdheH kuta etaditi cet, samAnaH paryanuyogaH, api ca-tulye mAtApitrAdike kAraNe'patyavaicitryadarzanAttadadhikena nimittena bhAvyaM, taccezvarAbhyupagame'pyadRSTameveSTavyaM, nAnyathA sukhaduHkhasubhagadurbhagAdi jagadvaicitryaM syaaditi| tathA sAGkhyA evamAhuH yathA 'sattva-| 4 rajastamasAM sAmyAvasthA prakRtiH, prakRtermahAMstato'haGkAraH, tasmAdekAdazendriyANi pazca tanmAtrANi, tanmAtrebhyaH paJcabhU tAni, buddhyadhyavasitamarthaM puruSazcetayate, sa cAkartA nirguNazceti, tathA prakRtiH karoti puruSa upabhute tataH kaivalyAva sthAyAM draSTA'smIti nivartate' ityAdika yuktivikalatvAnnirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, tathAhi-prakRteracetanatvAt kuta A-18 hAtmopakArAya kiyApravRttiH syAt ?, kuto vA dRSTetyAtmopakArAya pravRttirna syAt ?, acetanAyAstadvikalpAsambhavAt , ni-1 datyAyAzca pravRttinivRttyabhAvAt , puruSasyApyakartRtve saMsArodvegamokSItsukyabhoktRtvAdyabhAvaH syAditi, ukkaM ca-"na vi-18 rakto na nirviSNo, na bhIto bhavabandhanAt / na mokSasukhakAvI vA, puruSo niSkriyAtmakaH // 1 // kA pranajati sAkhyAnAM, niSkriye kSetrabhoktari / niSkriyatvAtkathaM vA'sya, kSetrabhoktRtvamiSyate // 2 // " iti / tathA zIdodaniziSyakA yatsa-1 tatsarve kSaNikamityevaM vyavasthitAH, tatrottaram, yadi niranvayo vinAzaH syAt tataH pratiniyataH kAryakAraNabhAva eva na syAt, ekasantAnAntargatatvAtsyAditi cet, azikSitasyollApaH, tathAhi-na santAbhivyatirekeNa kazcitsantAno'sti, [18] walaatram.org ~459~# Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [167] dIpa anukrama [180] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [6], mUlaM [ 167 ], niryukti: [ 249 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH / / 228 / / zrIAcA- tathAca sati pUrvakAlakSaNAvasthAyitvameva kAraNatvam, evaM ca sarve sarvasya kAraNaM syAt, sarvasya pUrvakAlakSaNAvasthAvirAGgavRttiH tvAdyatkiJcidetaditi, kiM ca - " yajjAtamAtrameva pradhvastaM tasya kA kriyA kumbhe ? / notpannamAtrabhane kSiptaM santiSThate vAri (zI0) 22 // 1 // karttari jAtavinaSTe dharmAdharmakriyA na sambhavati / tadabhAve bandhaH ko bandhAbhAve ca ko mokSaH 1 // 2 // " i tyAdi / vArhaspatyAnAM tu bhUtavAdenAtma puNyapApaparalokAbhAvavAdinAM nirmmaryAdatathA janatAtigAnAM nyakkArapadavyAdhAnamanuttaramevottaramiti / api ca - " abrahmacaryaratairmUDhaiH paradAragharSaNAbhirataiH / mAyendrajAlaviSavavarttitamasatkimadhyetat // 1 // " tathA " mithyA ca dRSTirbhavaduHkhadhAtrI, mithyAmatizcApi vivekazUnyA / dharmmAya yeSAM puruSAdhamAnAM, teSAmadharmo bhuvi kIdRzo'nyaH 1 // 2 // " ityanayA dizA sarve'pi tIrthikavAdAH sarvajJavAdamanuzritya nirAkAryA iti sthitaM / tannirAkaraNaM ca sarvajJapravAdaM nirAkArye ca tIrthikapravAdamebhistribhiH prakArairjAnIyAdityAha - mananaM matiH- jJAnaM jJAnAvaraNIyakSayakSayopazamAnyatarasadbhAvAnantarameva sahasA - tatkSaNameva matyA prAtibhabodhAvadhyAdijJAnena paricchindyAt saha vA jJAnena jJeyaM sacchobhanayA mithyAtva kalaGkAGkarahitayA matyA'vagacchet, svaparAvabhAsakatvAnmateriti, kadAcitpara| vyAkaraNenApyavagacchet paraH- tIrthakRtasya tena vA vyAkaraNaM yathAvasthitArthaprajJApanam AgamaH paravyAkaraNaM tena vA jAnIyAt, tathA'pyanavagame'nyeSAmAcAryAdInAM antike zrutvA yathAvasthitavastusadbhAvamavadhArayed // avadhArya ca kiM kuryAdityAha Jain Estication Intl For Pantry Use Only ~460 ~# loka0 5 uddezakaH 6 // 228 // www.sendiary.org Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [6], mUlaM [168/gAthA-1],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [168] |1|| dIpa anukrama [181] [182] nidesaM nAivaDhejjA mehAvI supaDilehiyA savvao savvappaNA sammaM samabhiNNAya, iha ArAmo parivae niTriyaTTI vIre AgameNa sayA parakkame (sU0168) nirdizyata iti nirdezaH-tIrthakarAdhupadezastaM nAtivarteta 'medhAvI' maryAdAvAniti / kiM kRtvA nirdeza nAtivartetetyata Aha-muSThu pratyupekSya heyopadeyatayA tIrthakavAdAn sarvajJavAdaM ca 'sarvataH' sarvaiH prakArairdravyakSetrakAlabhAvarUpaiH sarvAtmanAsAmAnyavizeSAtmakatayA padArthAn paryAlocya sahasammatyAditrikeNa paricchidya sadA''cAryanirdezavartI tIthiMkavAdani-18 rAkaraNaM kuryAt, kiM ca kRtvetyata Aha-samyageva svaparatIrthikavAdAn 'samabhijJAya' buddhA tato nirAkaraNaM kuryAt / kiMca-'iha' asmin manuSyaloke AramaNamArAmo ratirityarthaH, sa cArAmaH paramArthacintAyAmAtyantikaikAntikaratirUpaH saMyamaH tamAsevanaparijJayA parijJAya AlIno guptazca 'parivrajet' saMyamAnuSThAne viharet, kiMbhUta ityAha-niSThitomokSastenArthI yadivA niSThitaH-parisamAptaH arthaH-prayojanaM yasya sa niSThitArthaH 'vIraH karmavidAraNasahiSNuH san 'Agamena' sarvajJapraNItAcArAdinA 'sadA' sarvakAlaM 'parAkramethAH' karmaripUna prati mokSAdhvani vA gaccheH / ityadhikAraparisamAptI, avImIti pUrvavat / kimarthaM punaH paunaHpunyenopadezadAnamityAha uDe soyA ahe soyA, tiriyaM soyA viyAhiyA / ee soyA viakkhAyA, jehiM saMgaMti pAsaha // 1 // www.tanditimaryam ~461~# Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [168 ] // 1 // dIpa anukrama [181] [182] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 5 ], uddezaka [6], mUlaM [ 168 / gAthA - 1], niryukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA zrotAMsi - karmAsravadvArANi tAni ca pratibhavAbhyAsAdviSayAnubandhAdIni gRhyante tata Urddha zrotAMsi vaimAnikArAGgavRttiH GganA'bhilASecchA vaimAnikasukhanidAnaM vA, adho bhavanapatisukhAbhilASitA, tiryag vyantaramanuSyatiryagviSayecchA, yadi (zI0) 7 vA prajJApakApekSayorddha girizikharaprAgbhAranitambaprapAtodakAdIni adho'pi zvavanadIkUlaguhAlayanAdIni tiryagapyArA masabhA''vasathAdIni prANinAM viSayopabhogasthAnAni vividha mAhitAni prayogavisrasAbhyAM svakarmmapariNatyA vA janitAni // 229 // OM vyAhitAni, etAni ca karmAsravadvArANItikRtvA zrotAMsIva srotAMsi, ebhizca tribhiH prakArairapyanyaizca pApopAdAnahetubhUtaiyaiH 'sa' prANinAmAsaktiM karmAnuSaGgaM vA pazyata, itirhetI, tasmAtkarmAnuSaGgAt kAraNAdetAni srotAMsItyato'padizyate, Agamena sadA parAkramethA iti / kiM ca Ava tu pehA ittha viramijja veyavI, viNaittu soyaM nikkhamma esamahaM akammA jANai pAsa paDilehAe nAvakakhai iha AgaI gaI parinnAya ( sU0 169 ) rAgadveSakaSAyaviSayAvartta karmmabandhAvartta vA tuzabdaH punaHzabdArthe bhAvAvartta punarutprekSya 'atra' asmin bhAvAvartte viSayarUpe 'vedavid' Agamavid 'viramed' AsravadvAranirodhaM vidadhyAt, pAThAntaraM vA "vivegaM kiTTara vedavI" AsravadvAranirodhena tajjanitakarmmavivekam - abhAvaM 'kIrttayati' pratipAdayati vedaviditi / AsravadvAranirodhena ca yarasyAtta| dAha-srotaH- AsravadvAraM tadvinetum apanetuM 'niSkramya' pratrajya 'eSa' iti pratyakSaH prastutArthasya cAvazyaMbhAvitvAdeva iti Jan Estication Intl For Pantry Use O ~462 ~# loka0 5 uddezakaH 6 // 229 // www.indiary.org Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [6], mUlaM [169],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [169]] dIpa anukrama [183] pratyakSavAcinA sarvanAmnokto yaH kazcidityarthaH 'mahAn' mahApuruSaH atizayikakarmavidhAyI, evambhUtazca kiMviziSTaH | tasyAditi darzayati-akarmA'nAsya karma vidyata ityako, karmazabdena cAtra ghAtikama vivakSitaM, tadabhAvAcca jA nAti vizeSataH pazyati ca sAmAnyataH, sarvAzca labdhayo vizeSopayuktasya bhavantItyataH pUrvaM jAnAti pazcAcca pazyati, a-1 nena ca kramopayoga AviSkRtaH, sa cotpannadivyajJAnastrailokyalalAmacUDAmaNiH surAsuranarendrakapUgyaH saMsArArNavapAravartI viditavedyaH san kiM kuryAdityAha-sa hi jJAtajJeyaH surAsuranaropahitAM pUjAmupalabhya kRtrimAmanityAmasArI sopAdhikA || ca 'pratyupekSya' paryAlocya haSIkavijayajanitasukhaniHspRhatayA tAM nAkAGkati-nAbhilapatIti / kiM ca-'iha' asmin manuSyaloke vyavasthitaH san utpannajJAnaH prANinAmAgatiM gatiM ca saMsArabhramaNaM tatkAraNaM ca jJaparijJayA jJAtvA pratyA-| khyAnaparijJayA nirAkaroti // tannirAkaraNe ca yatsyAttadAha accei jAImaraNassa baddamaggaM vikkhAyarae, savve sarA niyahati, takkA jattha na vijai, maI tattha na gAhiyA, oe, appaiTThANassa kheyanne, se na dIhe na hasse na vaDhe na taMse na cauraMse na parimaMDale na kiNhe na nIle na lohie na hAlide na sukille na surabhigaMdhe na durabhigaMdhe na titte na kaDue na kasAe na aMbile na mahure na kakkhar3e na maue na garue na lahue na uNhe na niddhe na lukkhe na kAU na ruhe na wwwandltimaryam ~463-23 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [6], mUlaM [170],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) uddezakA sUtrAMka [170] // 230 // dIpa anukrama [184] saMge na itthI na purise na annahA parinne sanne uvamA na vijae, arUbI sattA, apa yassa payaM nasthi, (sU0 170) 'atyeti' atikrAmati jAtizca maraNaM ca jAtimaraNaM tasya 'vaTTamargati panthAnaM mArga upAdAnaM karmetiyAvat , tadatyeti-azeSakarmakSayaM vidhatte, takSayAcca kiMguNaH syAdityAha-vividham-anekaprakAraM pradhAnapuruSArthatayA''rabdhazAstrArdhatayA tapaHsaMyamAnuSThAnArthatvena (AkhyAto) vyAkhyAto mokSaH-azeSakarmakSayalakSaNo viziSTAkAzapradezAkhyo vA tatra rato vyAkhyAtarataH, AtyantikaikAntikAnAbAdhasukhakSAyikajJAnadarzanasaMpadupeto'nantamapi kAla saMtiSThate / kimbhUta iti cet, na tatra zabdAnAM pravRttiA, na ca sA kAcidavasthA'sti yA zabdairabhidhIyeta ityetatpratipAdayitumAha-'sarve' niravazeSAH 'svarA'dhvanayastasmAnivartante, tadvAcyavAcakasambandhe na pravarttante, tathAhi-zabdAH pravartamAnA rUparasagandhasparzAnAmanyatame vizeSe saGketakAlagRhIte tattulye vA pravaran , na caitattatra zabdAdInAM pravRttinimittamasti, ataH zabdAnabhidheyA mokSAvastheti / na kevala zabdAnabhidheyA, utprekSaNIyA'pi na sambhavatItyAha-sambhavatpadArthavizeSAstityAdhyavasAya | ahastakaH-evamevaM caitatsyAt , sa ca yatra na vidyate tataH zabdAnAM kutaHpravRttiH syAt / kimiti tatra tAbhAva iti cedAhamananaM matiH-manaso vyApAraH padArthacintA sautpattikpAdikA caturvidhA'pi matistatra na grAhikA, mokSAvasthAyAH sakalavikalpAtItatvAt , tatra ca mokSe kauzasamanvitasya gamanamAhozciniSkarmaNaH, na tatra karmasamanvitasya gamanamastItyeta // 230 // wwwandltimaryam ~464-23 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [6], mUlaM [170],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: SAR prata sUtrAMka [170] dIpa anukrama [184] darzayitumAha-'ojaH' eko'zeSamalakalaGkAGkarahitaH, kiMca-na vidyate pratiSThAnamaudArikazarIrAdeH karmaNo vA yatra so'pratiSThAno-mokSastasya 'khedajJoM nipuNo, yadivA apratiSThAno-narakastatra sthityAdiparijJAnatayA khedajJo, lokanADiparyantaparijJAnAvedanena ca samastalokakhedajJatA AveditA bhavati / sarvasvaranivarttanaM ca yenAbhiprAyeNoktavAMstamabhiprAyamAviSkurvannAha- 'sa' paramapadAdhyAsI lokAntakozaSaDbhAgakSetrAvasthAno'nantajJAnadarzanopayuktaH saMsthAnamAzritya na dI| na hasvo na vRtto na yasro na caturasro na parimaNDalo varNamAzritya na kRSNo na nIlo na lohito na hAridro na zuklo gandhamAzritya na surabhigandho na durabhigandho rasamAzritya na tikto na kaTuko na kaSAyo nAmlo na madhuraH sparzamAzritya na karkazo na mRdurna laghuna guruna zIto noSNo na snigdho na rukSo 'na kAU' ityanena lezyA gRhItA, yadiyA na kAyavAn / yathA vedAntavAdinAm-'eka eva muktAtmA tatkAyamapare kSINaklezA anupavizanti Adityarazmaya ivAMzumantamiti, tathA na ruhaH 'ruha bIjajanmani prAdurbhAve ca' rohatIti ruhaH, na raho'ruhaH, karmavIjAbhAvAdapunarbhAvItyarthaH, na punaryathA zA kyAnAM darzananikArato muktAtmano'pi punarbhavopAdAnamiti, uktaM ca-"dagdhendhanaH punarupaiti bhavaM pramadhya, nirvANamapyanavidhAritabhIruniSTham / muktaH svayaMkRtabhavazca parArthazUrastvacchAsanapratihateviha moharAjyam // 1 // " tathA ca na vidyate saGgo'mUtavAdyasya sa tathA, tathA na khI na puruSo nAnyatheti-na napuMsakaH, kebalaM sadhairAtmapradezaiH pariH-samantAdvizeSato jAnAtIti parijJaH, tathA sAmAnyataH samyagjAnAti-pazyatIti saMjJaH, jJAnadarzanayukta ityarthaH, yadi nAma svarUpato na jJAyate muktAtmA tathA'pyupamAdvAreNAdityagatiriSa jJAyata eveti cet, tanna, yata Aha-upamIyate sAdRzyAt paricchi xxx JainEducatinintamataima ~465~# Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [5], uddezaka [6], mUlaM [170],niyukti: [249] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka [171] // 231 // dIpa anukrama [185]] dyate yayA sopamA-tulyatA sA muktAtmanastajjJAnasukhayorvA na vidyate, lokAtigatvAttepA, kuta etaditi cedAha-teSAM loka05 muktAtmanAM yA sattA sA arUpiNI, arUpitvaM ca dIrghAvipratiSedhena pratipAditameva / kiM ca na vidyate padam-avasthA uddezakaH6 | vizeSo yasya so'padaH, tasya padyate-gamyate yenArthastatpadam-abhidhAnaM tacca 'nAsti' na vidyate, vAcyavizeSAbhAvAt, tathAhi-yo'bhidhIyate sa zabdarUpagandharasasparzAnyataravizeSeNAbhidhIyate, tasya ca tadabhAva ityetadarzayitumAha, yadivAda dIrgha ityAdinA rUpAdivizeSanirAkaraNaM kRtaM, iha tu tatsAmAnyanirAkaraNaM kartukAma Aha se na sadde na rUve na gaMdhe na rase na phAse, icceva ttivemi (suu0171)|| SaSTha uddeshkH| lokasArAdhyayanaM samAptaM // 5-6 // 'sa' muktAramA na zabdarUpaH na rUpAtmA na gandhaH na rasaH na sparza ityetAyanta eva vastuno bhedAH syuH, tatpratiSedhAca nAparaH kazcidvizeSaH sambhAvyate yenAsau vyapadizyateti bhAvArthaH / itiradhikAraparisamAptau, avImIti pUrvavat / gataH | sUtrAnugamaH, tadgatau cApavargamApta uddezakaH, tadapavargAvAptau ca nayavaktavyatA'tidezAtsamAptaM lokasArAkhyaM pazcamamadhyayanamiti // grandhAna01115 // // 231 wataneltmanam ~466~23 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [171] dIpa anukrama [185] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], mUlaM [ 171...], niryuktiH [250] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH atha dhutAkhyaM SaSThamadhyayanam 10 uktaM paJcamamadhyayanaM sAmprataM SaSThamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarAdhyayane lokasArabhUtaH saMyamo mokSazca pratipAditaH, sa ca niHsaGgatAvyatirekeNa karmmadhunanamantareNa ca na bhavatItyatastaspratipAdanArthamidamupakramyata ityanena | sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakrame'rthAdhikAro dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezAdhikArazca tatrAdhyayanArthAdhikAraH prAgabhANi, uddezArthAdhikAraM tu niryuktikAro bibhaNipurAha paThame niyagaviNaNA kammANaM citiyae taiyagaMmi / uvagaraNasarIrANaM catthae gAravatigassa // 250 // prathamodezake nijakAH- svajanAsteSAM vidhUnanetyayamarthAdhikAraH, dvitIye karmmaNAM, tRtIye upakaraNazarIrANAM, caturthe gauravatrikasya, vidhUnaneti sarvatra sambandhanIyam upasargAH sammAnanAni ca yathA sAdhubhirvidhUtAni tathA paJcamodezake pratipAdyata ityarthAdhikAraM parisamApayya nikSepamAha sa ca tridhA, tatraughaniSpanne'dhyayanaM, nAmaniSpanne tu dhUrta, tacca caturddhA tatrApi nAmasthApane sugamatvAdanAdRtya dravyabhAvadhUtapratipAdanAya gAdhAzakalam - uvasaggA sammANayavihaANi paJcamaMmi uddese / davvadhuyaM vatthAI bhAvadhuyaM kamma aTThavihaM / / 251 / / dravyadhUtaM dvidhA - Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA taMtra cAnupayuktaH, noAgamatastu zazarIra bhavya zarIra Estication Intel SaSTha- adhyayanaM 'dyuta' ArabdhaH, For Party Use Onl ~467~# j www.india.org Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [171...], niyukti: [251] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dhutA06 uddezakaH1 prata * sUtrAMka % [171] % dIpa anukrama [185]] zrIAcA- vyatiriktaM dravyadhUtaM dravyaM ca tadvastrAdi dhUtaM ca rajo'panayanArtha dravyadhUtaM, AdigrahaNAdvRkSAdi phalArtha, bhAvadhUtaM ka- rAvRttiH STividha, tadvimokSArthaM dhUyata iti gAthAzakalArthaH // punarapyenamevArtha vizeSataH pratipAdayitumAha (zI0) BI ahiyAsittvasagge divye mANussae tiricche ya / jo vihuNai kammAI bhAvadhuyaM taM viyANAhi // 252 // // 232 // adhikamAsahyAtyarthaM sovA, kAnatisahya ?-upasargAna, kiMbhUtAn ?--divyAnmAnupAstarazcAMzca yaH karmANi saMsAbhArataruvIjAni vidhunAti-apanayati tadAbadhutamityeyaM jAnIhi, kriyAkArakayorabhedAdA karmadhUnanaM bhAvadhUtaM jAnIhIti | bhAvArthaH // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam obujjhamANe iha mANavesu AghAi se nare, jassa imAo jAio savvao supaDilehiyAo bhavaMti, AghAi se nANamaNelisaM, se kiTTai tesiM samuTriyANaM nikkhittadaNDANaM samAhiyANaM pannANamaMtANaM iha muttimaggaM, evaM (avi) egemahAvIrA vipparikamaMti, pAsaha ege avasIyamANe aNattapanne se bemi, se jahAvi (sevi) kuMme harae viNiviTucitte pacchannapalAse ummaggaM se no lahai bhaMjagA iva saMnivesaM no cayaMti evaM (avi) ege aNegarUvehiM kulehiM jAyA rUvehiM sattA kalaNaM thaNaMti niyANao te na labhaMti mukkhaM, 4 A % // 232 // www.tanditimaryam SaSThaM-adhyayane prathama-uddezaka: 'svajana vidhunana' ArabdhaH, ~468~# Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [172/gAthA-1],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [172] gAthA aha pAsa tehiM kulehiM AyattAe jAyA,-gaMDI ahavA koDhI, rAyasI avamAriyaM / kANiyaM jhimiyaM ceva, kuNiyaM khujiyaM tahA // 1 // udariM ca pAsa mUyaM ca, sUNIyaM ca gilAsaNiM / vevaI pIDhasapi ca, silivayaM mahumehaNiM // 2 // solasa ee rogA akkhAyA aNupuvvaso / aha NaM phusaMti AyaMkA, phAsA ya asamaMjasA // 3 // maraNaM tesiM saMpehAe uvavAyaM cavaNaM ca naccA, pariyAgaM ca saMpehAe (sU0 172) svargApavaggI tatkAraNAni ca tathA saMsAraM tatkAraNAni cAyabudhyamAno'nAvArakajJAnasabhAbAd ihe ti martyaloke mAnaveSu viSayabhUteSu dharmamAkhyAti sa naro bhavopagrAhikarmasadbhAvAt manuSyabhAvavyavasthitaH san dharmamAcaSTe, na punayathA zAkyAnAM kukhyAdibhyo'pi dharmadezanAH prAduruSyanti, yathA vA vaizeSikANAmulUkabhAvena padArthAvirbhAvanam , evamasmAkaM na, ka-pAtikarmakSaye tatpannanirAvaraNajJAno manuSyabhAvApanna eva kRtArtho'pi sattvahitAya sadevamanujAyAM parSadi| kthytiiti| ki tIrthakara evaM dharmamAcaSTe utAnyo'pi?, anyo'pi yo viziSTajJAnaH samyakpadArthaparicchedI sa dharmAvirbhAvanaM karotIti darzayitumAha-yasyAtIndriyajJAninaH zrutakevalino vA 'imAH' zastraparijJAyAM sAdhitatvAt pratyakSavAcinedamA'bhihitAH 'jAtayaH' ekendriyAdayaH 'sarvataH sarvaiH prakAraiH sUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakarUpaiH suchu-zaGkAdivyu dIpa anukrama [186... 190] ~469~23 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [172] gAthA 8...3 dIpa anukrama [186... 190] zrIAcA rAGgavRttiH (zI 0 ) // 233 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [172],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH dAsena 'pratyupekSitAH' prati upa-sAmIpyena IkSitA: jJAtA bhavanti sa dharmmamAcaSTe nApara iti / idamevAha - 'AkhyAti' kathayati 'sa' tIrthakRtsAmAnyakevalI aparo vA'tizayajJAnI zrutakevalI vA kimAkhyAti ! - 'jJAnaM' jJAyante paricchi X grante jIvAdayaH padArthAH yena tajjJAnaM-matyAdi paJcadhA, kimbhUtaM jJAnamAkhyAti ? - ' anIdRzaM' nAnyatredRzamastItyanIdarza, yadivA sakalasaMzayApanayanena dharmmamAcakSANa eva sa Atmano jJAnamananyasadRzamAkhyAti / keSAM punaH sa dharmamAcaSTa ityata Aha-'sa' tIrthakuGgaNadharAdiH 'kIrttayati' yathAvasthitAn bhAvAn pratipAdayati 'teSAM' dharmacaraNAya samya gutthitAnAM, yadivA utthitA dravyato bhAvatazca tatra dravyataH zarIreNa bhAvato jJAnAdibhiH, tatra striyaH samavasaraNasthA ubha yathA'bhyutthitAH zRNvanti, puruSAstu dravyato bhAjyAH, bhAvotthitAnAM tu dharmamAvedayati uttiSThAsUnAM ca devAnAM tirazcAMca, yespi kautukAdinA zRNvanti tebhyo'pyAcaSTe, bhAvasamutthitAn vizizeSayiSurAha - nikSiptAH saMyamitAH manovAkkAyarUpAH prANyupamardakAritvAddaNDA iva daNDA yaiste tathA teSAM nikSiptadaNDAnAM tathA 'samAhitANaM' samyagAhitAH- tapaHsaMyama udyuktAH samAhitA anamyamanaskAsteSAM tathA prakarSeNa jJAyate'neneti prajJAnaM tadvatAM sazrutikAnAm 'iha' asmi nmanuSyaloke 'muktimArga' jJAnadarzanacAritrAtmakaM kIrttayatIti sambandhaH / tasya ca tIrthakRtaH sAkSAddharmamAvedayataH kecana laghukamrmANastathaiva pratipadya dharmacaraNAyodyacchantyapare tvanyathetyetatpratipAdayitumAha-apizabdazcArthe, cazabdazca vAkyopanyAsAthai, evaM ca tIrthakRtA''vedite satyeke - labdhakarmavivarA vividhaM saMyamasaGgrAmazirasi parAkramante, parAn vA indriyakadharmaripUn Akramante parAkramanta iti / etadviparyayamAha - sAkSAttIrthakare sakatasaMzayacchettari dharmamAvedayati satyekAn Etication Intentional For Party Use Onl ~470 ~# dhutA da uddezakA / / 233 // Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 172 ] gAthA 1...3 dIpa anukrama [186... 190] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [172],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH prabalamohodayAvRtAn saMyame'vasIdataH pazyata yUyaM kimbhUtAnityAha--nAtmane hitA prajJA yeSAM te anAtmaprajJAstA niti, kutaH punaH saMyamAnuSThAne'vasIdanti ityArekAyAM so'haM bravImi / atra dRSTAntadvAreNa sopapatti- kiM kAraNamityAhasezabdastacchacdArthe, apizabdazcArthe, sa ca vAkyopanyAsArthaH, tadyathA ca kUmmoM mahAhUde viniviSTaM cittaM yasyAsau viniviSTacitto-gAmupagataH palAzaiH- patraiH pracchannaH palAzapracchannaH, sUtre tu prAkRtatvAdvyatyayaH, 'ummagaM'ti vivaraM unmajyate'neneti vonmajyam, Urddha vA mArgamunmArga, sarvathA arandhamityarthaH, tadasau na labhataH ityakSarArthaH / bhAvArthastvayam - kazcid hado yojanazatasahasravistIrNaH pravalazevAlaghana kaThinavitAnAcchAdito nAnArUpakarimakaramatsya kacchapAdijalacarAzrayaH, tanmadhye caikaM visrasApariNAmApAditaM kacchapagrIvAmAtrapramANaM vivaramabhUt, tatra caikena kUmrmeNa nijayUthAt pranaSTena viyogAkulatayetastatazca zirodharAM prakSipatA kutazcittathAvidhabhavitavyatAniyogena tadrandhe grIvAnirgamanamAptaM, tatra cAsau zaraccandracandrikayA kSIrodasalilapravAhakalpayopazobhitaM vikacakumudanikarakRtopacAramiva tArakAkIrNa nabhastalamIkSAJcakre, dRSTvA cAtIva mumude AsIzcAsya manasi yadi tAni madrayANyetatsvargadezyamadRSTapUrva manorathAnAmapyaviSayabhUtaM pazyanti tataH zobhanamApadyata ityetadavadhArya tUrNamanveSaNAya vandhUnAmitazcetazca vabhrAma, avApya ca nijAn punarapi tadvivarAnveSaNArthaM sarvataH paryaTati na ca tadvivaraM vistIrNatayA hRdasya pracuratayA yAdasAmIkSate, tatraiva ca vinAzamupayAta iti / (asyAyamarthopanayaH - saMsArahade jIvakUrmaH karmazevAlavivarato manuSyAryakSetrasukulotpattisamyaktvAvasA| nanabhastalamAsAdya mohodayAt jJAtyarthaM viSayopabhogAya vA sadanuSThAnavikalo na saphalatAM nayati, tatyAge kutaH punaH Jan Estication Untamal For Party Use Onl ~471~# Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [172] gAthA 1...3 dIpa anukrama [186... 190] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 234 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [172],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH saMsArahUdAntarvarttinastadavAsiH 1, tasmAdavApya bhavazatadurApaM karmmavivarabhUtaM samyaktvaM kSaNamapyekaM tatra na pramAdavatA bhA dhutA0 6 vyamiti tAtparyArthaH / punarapi saMsArAnuSaGgiNAM dRSTAntAntaramAha - 'bhaJjagA' vRkSAsta iva zItoSNaprakampanacchedanazAkhAkavaNakSobhAmoTanabhaJjanarUpAnupadravAn sahamAnA api 'sannivezaM' sthAnaM karmmaparatayA na tyajanti, evamityAdinA dASTantikamartha uddezakA 1 darzayati- 'eva 'miti vRkSopamayA 'apiH' sambhAvane, 'eke' karmmaguravo'nekarUpeSu kuleSUccAvaceSu jAtA dharmmacaraNayogyA api rUpeSu cakSurindriyAnukUlepUpalakSaNArthatvAcchandAdiSu ca viSayeSu 'saktAH' abhyupapannAH zArIramAnasaduHkha duHkhitA rAjopadravopadrutAH agnidAhadagdhasarvasvA nAnAnimittAhitAdhayo'pi na sakaladuHkhAvAsaM gRhavAsaM karmanighnAstyatumalam, api tu tatsthA eva teSu teSu vyasanopanipAteSu satsu 'karuNaM stananti' dInamAkrozanti, tadyathA hA tAta ! hA mAtaH hA daiva ! na yujyate bhavata evaMvidhe'vasare evambhUtaM vyasanamApAdayituM, taduktam -- " kimidamacintitamasadRzamaniSTamatikaSTamanupamaM duHkham / sahasaivopanataM me nairayikasyeva sattvasya // 1 // " ityAdi, yadivA rUpAdiviSayAsaktA upacitakarmANo narakAdivedanAmanubhavantaH karuNaM stanantIti, na ca karuNaM stananto'pyetasmAt duHkhAnmucyante ityetaddarzayitumAha-duHkhasya nidAnam - upAdAnaM karmma tataste vilapanto'pi na labhante 'mokSaM' duHkhApagamaM mokSakAraNaM vA saMyamAnuSThAnamiti / duHkhavimokSAbhAve ca yathA nAnAvyAbhyupasRSTAH saMsArodare prANino vivarttante tathA darzayitumAha - 'atha' iti vAkyopanyAsArthe pazya tvaM teSUccAvaceSu kuleSu, AtmatvAya - AtmIyakamrmAnubhavAya jAtAH, tadudayAccemAM avasthAmanubhavantItyAha-poDazarogavaktavyAnugataM zlokatrayaM, vAtapittazleSmasannipAtajaM caturddhA gaNDaM tadasyAstIti gaNDI-gaNDa Jan Estication Intimal For Pantry Use Only ~ 472 ~# // 234 // Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) *** prata sUtrAMka [ 172 ] gAthA1...3 dIpa anukrama | [186... 190] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [172], niryukti: [252 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 21 mAlAvAnityAdi, athavetyetatpratirogamabhisambadhyate, athavA rAjAMsI apasmArItyAdi, athavA tathA - 'kuSThI' kuSThamaSTAdazabhedaM tadasyAstIti kuSThI, tatra sapta mahAkuSThAni, tadyathA-aruNodumbaranizyajihna kapAlakAkanAdapauNDarIkadadrukuSThAnIti, mahattvaM caiSAM sarvadhAtvanupravezAdasAdhyatvAcceti, ekAdaza kSudrakuSThAni, tadyathA-sthUlAruSka 1 mahAkuSThai 2 kakuSTha 3carmadala 4 parisarpa 5 visa 6 sidhma 7 vicarcikA 8 kiTibha 9 pAmA 10 zatAruka 11 saMjJAnIti, sarvANyapyaSTAdaza, sAmAnyataH kuSThaM sarvaM sannipAtajamapi vAtAdidoSotkaTatayA tu bhedabhAgbhavatIti / tathA rAjAMso - rAjayakSmA so'syAstIti rAjAMsI, kSayItyarthaH, sa ca kSayaH sannipAtajazcaturbhyaH kAraNebhyo bhavati iti, uktaM ca-- "tridoSo jAyate yakSmA, gado hetucatuSTayAt / vegarodhAt kSayAccaiva, sAhasAdviSamAzanAt // 1 // " tathA apasmAro vAtapittazleSmasannipAtajatvAccaturddhA tadvAnapagatasadasadvivekaH bhramamUrcchAdikAmavasthAmanubhavati prANIti, uktaM ca- "bhramAvezaH sasaMrambho, dveSodreko hRtasmRtiH / apasmAra iti jJeyo, gado ghorazcaturvidhaH // 1 // " tathA 'kANiyaM'ti akSirogaH, sa ca dvidhA-garbhagatasyotpadyate jAtasya ca tatra garbhasthasya dRSTibhAgamapratipannaM tejo jAtyandhaM karoti, tadevaikAkSigataM kANaM vidhatte, tadeva raktAnugataM raktAkSaM | pittAnugataM piGgAkSaM zleSmAnugataM zukkAkSaM vAtAnugataM vikRtAkSaM, jAtasya ca vAtAdijanito'bhiSyando bhavati, tasmAcca sarve rogAH prAduSSyantIti, uktaM ca - " vAtAtpitta kaphAdraktAdabhiSyandazcaturvidhaH / prAyeNa jAyate ghoraH, sarvanetrAmayAkaraH // 1 // " iti, tathA - 'jhimiyaM ti jAyatA sarvazarIrAvayavAnAmavazitvamiti, tathA 'kuNiyaM'ti garbhAdhAnadoSAd 1 apagataH smAraH smaraNaM yasmAt saH apasmAraH tasminsati tadyogiNaH sarvaviSayA smRtiH nadayati Jan Estication Intimational For Pantry Use Only ~473 ~# Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [172] gAthA 1...3 dIpa anukrama | [186... 190] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [172],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 235 // zrIAcA-hasvaikapAdo nyUnaikapANirvA kuNiH, tathA 'khujiyaMti kubjaM pRSThAdAvasyAstIti kubjI, mAtApitRzoNitazukradoSeNa garbharAGgavRttiH 1 sthadoSodbhavAH kubjavAmanakAdayo doSA bhavantIti, uktaM ca- "garbhe vAtaprakopena, dauhRde vA'pamAnite / bhavet kubjaH (sI0) kuNiH paGgurmUko manmana eva vA // 1 // " mUko manmana evetyetadekAntarite mukhadoSe laganIyamiti / tathA -- 'udariM catti caH samuccaye vAtapittAdisamutthamaSTadhodaraM tadasyAstItyudarI, tatra jalodaryasAdhyaH zeSAstvacirotthitAH sAdhyA 7 iti, te cAmI bhedAH- "pRthak samastairapi cAnilAdyaiH, plIhodaraM baddhagudaM tathaiva / AgantukaM saptamamaSTamaM tu, jalodaraM ceti bhavanti tAni // 1 // " iti, tathA 'pAsa mUyaM cati pazya - avadhAraya mUkaM manmanabhASiNaM vA, garbhadoSAdeva jAtaM taduttarakAlaM ca paJcaSaSTirmukhe rogAH saptasvAyataneSu jAyante tatrAyatanAni oSThau dantamUlAni dantA jilhA tAlu kaNThaH sarvANi ceti, tatrASTAtroSThayoH paJcadaza dantamUleSvaSTau danteSu paJca jihvAyAM nava tAluni saptadaza kaNThe trayaH sarveSvAyataneSviti, 'sUNiyaM ca' ti zUnatvaM zvayathurvAtapittazleSmasannipAtaraktAbhighAtajo'yaM poDheti, uktaM ca- " zophaH syAt SaDvidho ghoro, doSairutsedhalakSaNaH / vyastaiH samastaizcApIha, tathA raktAbhighAtajaH // 1 // " iti, tathA 'gilAsaNi' ti bhasmako vyAdhiH, sa ca vAtapittotkaTatayA zleSmanyUnatayopajAyata iti, tathA 'vevaI'ti vAtasamutthaH zarIrAvayavAnAM kampa iti uktaM ca- " prakAmaM vepate yastu, kampamAnazca gacchati / kalApakha taM vidyAnmukttasandhinibandhanam // 1 // " iti, tathA 'pIDhasapiM catti janturgarbhadoSAt pIDhasapitvenotpadyate, jAto vA karmadoSAdbhavati, sa kila // 235 // pANigRhItakASThaH prasatIti, tathA 'silivayaM' ti zlIpadaM pAdAdau kAThinyaM, tadyathA- prakupitavAtapittazleSmANo'dhaH prapannA Etication matinal For Parts Only ~474 ~# dhutA0 6 udezakA 1 www.indiary.org Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [172],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [172] gAthA vakSNo(vakSo)rujaGghAsvavatiSThamAnAH kAlAntareNa pAdamAzritya zanaiH zanaiH zophamupajanayanti tacchlIpadamityAcakSate -"purANodakabhUmiSThAH, sarva Su ca zItalAH / ye dezAsteSu jAyante, zlIpadAni vishesstH||1|| pAdayorhastayozcApi, 4||zlIpadaM jAyate nRNAm / karNoSThanAzAsvapi ca, kecidicchanti tdvidH||2||" tathA 'mahumeharNi'ti madhumeho-basti-113 rogaH sa vidyate yasyAsau madhumehI, madhutulyaprasrAvavAnityarthaH, tatra pramehANAM viMzatirbhedAH, statrAsthAsAdhyatvenopanyAsaH, tatra sarva eva pramehAH prAyazaH sarvadoSotthAstathApi vAtAdyutkaTabhedAdvizatirbhadA bhavanti, tatra kaphAddaza Sad phtiAt vAtajAzcatvAra iti, sarve'pi caite'sAdhyAvasthAyAM madhumehatvamuSayAntIti, uktaM ca-"sarva eva pramehAstu, kAlenApratikAriNaH / madhumehatvamAyAnti, tadA'sAdhyA bhavanti te // 1 // " iti / tadevaM poDazApyete-anantarokkAH 'rogA' vyA-18 dhayo vyAkhyAtAH 'anupUrvazo' anukrameNa 'artha' anantaraM 'Na' iti vAkyAladvAre 'spRzanti' abhibhavanti 'AtaGkA AzujIvitApahAriNaH zUlAdayo vyAdhivizeSAH 'spAzca' gADhaprahArAdijanitA duHkhavizeSAH 'asamaJjasAH' kramayogapadyanimittAnimittotpannAH spRzantIti sambandhaH / na rogAtakaireva kevalairmucyate, anyadapi yat saMsAriNo'dhika | syAttadAha-teSAM karmagurUNAM gRhavAsAsaktamanasAmasamajasarogaiH klezitAnAM 'maraNaM' prANatyAgalakSaNaM 'saMprekSya' paryAlocya |punarupapAtaM cyavanaM ca devAnAM karmodayAt sacitaM jJAtvA tadvidheyaM yena gaNDAdirogANAM maraNopapAtayozcAtyantiko| 'bhAvo bhavati, kiM ca-karmaNAM mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAhitAnAmabAghottarakAlamudayAvasthAyAM paripAkaM ca | 'samprekSya' zArIramAnasaduHkhotpAdakaM paryAlocya taducchittaye yatitavyaM / / sa ca karuNaM stanantItyAdinA granthenopapAta dIpa anukrama [186... 190] wwwandltimaryam ~475~# Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [177] dIpa anukrama [190] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 236 // * 880 "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [177],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH cyavanAvasAnenAvedito'pi punarapi tadgarIyastvakhyApanAya prANinAM saMsAre nirvedavairAgyotpattyarthamabhidhitsukAma Aha taM suNeha jahA tahA saMti pANA aMdhA tamasi viyAhiyA, tAmeva saI asaI aia ca uccAvayaphAse paDisaMveei, buddhehiM eyaM paveiyaM saMti pANA vAsagA rasagA udae udacarA AgAsagAmiNo pANA pANe kilesaMti, pAsa loe mahanbhayaM ( sU0 177 ) 'taM' karmmavipAkaM yathAvasthitaM tathaiva mamAvedayataH zRNuta yUyaM tadyathA-nArakatiryaGnarAmaralakSaNAzcatasro gatayaH, tatra narakagatau catvAro yonilakSAH paJcaviMzatikula koTilakSAH trayastriMzatsAgaropamANyutkRSTA sthitiH vedanAzca paramAdhArmikaparasparodIritasvAbhAvikaduHkhAnAM nArakANAM yA bhavanti tA vAcAmagocarAH, yadyapi lezatazcikathayiSorabhidheyavipayaM na vAgavatarati tathA'pi karmmavipAkAvedanena prANinAM vairAgyaM yathA syAdityevamarthaM zlokaireva kiJcidabhidhIyate-"zravaNalavanaM netroddhAraM karakramapATanaM, hRdayadahanaM nAsAcchedaM pratikSaNadAruNam / kaTavidahanaM tIkSNApAtatrizUlavibhedanaM, dahanavadanaiH kaGkeghoraiH samantavibhakSaNam // 1 // tIkSNairasibhirdIptaiH kuntairviSamaiH parazvadhaizvakaiH / parazutrizUlamudgaratomaravAsImuSaNDIbhiH // 2 // sambhinnatAluzirasa chinnabhujArichannakarNanAsauSThAH / bhinnahRdayodarAntrA bhinnAkSipuTAH suduHkhArttAH // 3 // nipatanta utpatanto viceSTamAnA mahItale dInAH / nekSante trAtAraM nairayikAH karmmapaTalAndhAH // 4 // chidyante kRpaNAH kRtAntaparazostIkSNena dhArAsinA, krandanto viSavIci (vacchu)bhiH parivRtAH saMbhakSaNavyApRtaiH / pAThyante Jan Estication Intational For Prata Use Only dhutA0 6 uddezakaH1 ~476~# / / 236 // mUla sampAdakena atra sUtrakrama- 177 alikhita, tanmadhye sUtra - krama 173 176 na dRzyate (Adya saMpAdaka yahA~ sirpha sUtra 173 se 176 kA krama nA bhUla gae hai, meTara ke sampAdaname koI bhUla nahIM hai ) Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [177],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: BAR prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [190]] krakacena dAruvadasina pracchinnavAhudvayAH, kumbhISu pupAnadagdhatanako mUSAsu cAntargatAH // 5 // bhRjyante jvaladambarIpahutabhugUjvAlAbhirArAviNo, dIptAGgAranibheSu vanabhavaneSvaGgArakeSUtthitAH / dahyante vikRtoyabAhubadanAH kandanta ArtasvanAH, pazyantaH kRpaNA dizo vizaraNAkhANAya ko no bhavet // 6 // " ityAdi / tathA tiryaggatau pRthivIkAyajantUnAM sapta yonilakSA dvAdaza kulakoTilakSAH svakAyaparakAyazastrANi zItoSNAdikA vedanAH, tathA'pkAyasyApi sapta yonilakSAH sapta ca kulakoTilakSAH vedanA api nAnArUpA eva, tathA tejaskAyasya sapta yonilakSAH trayaH kulakoTIlakSAH pUrvavaDhedanAdikaM, vAyorapi sata yonilakSAH sapta ca kulakoTIlakSAH vedanA api zItoSNAdijanitA nAnArUpA eva, pratyekavanasaterdaza yonilakSAH sAdhAraNavanasatezcaturdaza ubhayarUpasyApyaSTAviMzatiH kulakoTIlakSAH, tatra ca gato'sumAnanantamapi kAlaM chedanabhedanamoTanAdijanitA nAnArUpA vedanA anubhavannAste, vikalendriyANAmapi dvau dvau yonilakSI kulakovyastu dvIndriyANAM sapta trIndriyANAmaSTau caturindriyANAM nava, duHkhaM tu kSupipAsAzItoSNAdijanitamanekadhA'dhyakSameva teSAmiti, pazendriyatirazcAmapi catvAro yonilakSAH kulakoTIlakSAstu jalacarANAmajhetrayodaza pakSiNAM dvAdaza catuppadAnAM daza uramparisapoNo daza bhujaparisappANAM nava vedanAzca nAnArUpA yAstirazcAM sambhavanti tAH pratyakSA eveti, | uktaM ca-"dhuttaihimAtyuSNabhayAditAnA, parAbhiyogavyasanAturANAm / aho ! tirazcAmatiduHkhitAnAM, sukhAnuSagaH kila vArtametad // 1 // " ityAdi / manuSyagatAvapi caturdaza yonilakSA dvAdaza kulakoTIlakSAH, vedanAsvevambhUtA iti-"duHkhaM strI-X) hai kukSimadhye prathamamiha bhaye garbhavAse narANAM, bAlatve cApi duHkhaM malalulitatanustrIpayaHpAnamizcam / tAruNye cApi duHkhaM wwwandltimaryam ~477~# Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [177],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dhutA06 uddezakA sUtrAMka [177] dIpa anukrama [190]] zrIAcA- bhavati viraha vRddhabhAvo'pyasAraH, saMsAre re manuSyA! vadata yadi sukhaM svalpamapyasti kizcit // 1 // bAlyAtprabhRti rAvRttiHca rogairdaSTo'bhibhaSazca yAvadiha mRtyuH / zokaviyogAyogaidurgatadopaizca naikavidhaiH // 2 // kSuttRhimoSNAnilazItadAdA(zI0) ridhazokapriyaviprayogaiH / daurbhAgyamauAnabhijAtyadAsyavairUpyarogAdibhirasvatantraH // 3 // " ityAdi / devagatAvapi catvAro yonilakSAH paDriMzatiH kulakoTIlakSAH teSAmapIvA'viSAdamatsaracyavanabhayazalyavitudyamAnamanasAM duHkhAnuSaGga // 237 // eva, sukhAbhAsAbhimAnastu kevala miti, uktaM ca-"deveSu cyavanaviyogaduHkhiteSu, krodheAmadamadanAtitApiteSu / AryA ! nastadiha vicArya saMgirantu, yatsaukhyaM kimapi nivedanIyamasti // 1 // " ityAdi / tadevaM caturgatipatitAH saMsAriNo nAnArUpaM karmavipAkamanubhavantItyetadeva sUtreNa darzayitumAha-santi' vidyante 'prANAH' prANinaH 'andhAH' cakSurindriyavikalA bhAvAndhA api sadvivekavikalAH 'tamasi' andhakAre narakagatyAdI bhAvAndhakAre'pi ca mithyAtyAviratipramAdaka-1 pAyAdike karmavipAkApAdite vyavasthitA vyAkhyAtAH / kiM ca-tAmevAvasthA kuSThAdyApAditAmekendriyAparyAptakAdikA vA sakRdanubhUya karmodayAttAmeva asakRd-anekazo'tigatyocAvacAna-tItramandAn sparzAna-duHkhavizeSAn 'pratisaMvedayati' anubhavati / etaca tIrthakRdbhirAveditamityAha-'buddhaH' tIrthakRdbhiH 'etad anantaroktaM prakarSeNAdau vA veditaM praveditam / etaca vakSyamANaM praveditamityAha-santi' vidyante 'prANAH' prANino 'bAsakA' 'vAsU zabdakutsAyAM vAsantIti vAsakA:-bhASAlabdhisampannA dvIndriyAdayaH, tathA rasamanugacchantIti rasagA:-kaTutiktakaSAyAdirasavedinaH saMjina ityarthaH, ityevambhUtaH karmavipAkaH saMsAriNAM samprekSya iti sambandhaH, tathA-'udake' udakarUpA evaikendriyA C // 237 // wwwandltimaryam ~478~# Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [177],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [190]] jantavaH paryAptakAparyAptakabhedena vyavasthitAH, tathA udake carantItyudakacarAH-pUtarakacchedanakaloDaNakavasA matsyakacchapAdayaH, tathA sthalajA api kecana jalAzritA mahoragAdayaH pakSiNazca kecana tadgatavRttayo draSTavyAH, apare tu AkAzagAminaH pakSiNaH, ityevaM sarve'pi 'prANAH' prANino'parAn prANinaH AhArAdyartha matsarAdinA vA 'klezayanti' upatApayanti / yadyevaM tataH kimityata Aha-'pazya' avadhAraya 'loke' caturdazarajvAtmake, karmavipAkAtsakAzAt 'mhdbhy'| nAnAgatiduHkhaklezavipAkAtmakamiti // kimiti karmavipAkAnmahadrayamityAha bahudukkhA hu jantavo, sattA kAmesu mANavA, abaleNa vahaM gacchanti sarIreNaM pabhaMgureNa aDhe se bahudukkhe ii bAle pakuvvai ee rogA bahU naccA AurA pariyAvae nAlaM pAsa, alaM tavepahi, eyaM pAsa muNI! mahabbhayaM nAivAija kaMcaNaM (sU0 178) bahUni duHkhAni karmavipAkApAditAni yeSAM jantUnAM te tathA, huryasmAdevaM tasmAttatrApramAdavatA bhAvyaM / kimityevaM bhUyo bhUyo'padizyata ityata Aha-yasmAdanAdibhavAbhyAsenAgaNitottarapariNAmAH 'saktAH' gRddhAH 'kAmeSu' icchAmadanarUpeSu 'mAnavAH' puruSA ityato na punaruktadoSAnuSaGgaH / kAmAsaktAzca yadavAmuvanti tadAha-balarahitena niHsAreNa tuSamuSTikalpenaudArikeNa zarIreNa 'prabhaGkareNa' svata eva bhaGgazIlena tatsukhAdhAnAya kammopacityA'neko vadhaM gacchanti, kaH punarasI vipAkakaTukeSu kAmeSu yo ratiM vidadhyAdityAha-mohodayAdAtaH agaNitakAryAkAyavivekaH so'sumAnbahu ~479~# Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [178],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka (sI0) [178] dIpa anukrama [191] zrIAcAduHkhaM prAptavyamaneneti bahuduHkha ityenaM kAmAnuSaGga prANinAM klezaM vA 'bAlo' rAgadveSAkulitaH prakarSaNa karoti prakaroti, dhutA06 rAgabRttiH zatajanitakammavipAkAcca anekazo vadhaM gacchati, yadivA rogeSu satsu ityetadvakSyamANaM bAlo'jJaH prakaroti tadAha|| etAn-gaNDakuSTharAjayakSmAdIna rogAn bahunUtpannAniti jJAtvA tadrogavedanayA AturAH santaH cikitsAyai prANinaH pari uddezakA tApayeyuH, 'lAvakAdipizitAzinaH kila kSayavyAdhyupazamaH syAdityAdivAkyAkarNanAjIvitAzayA garIyasyapi praannyup||238|| marde pravarteran , naitadavadhArayeyuH yathA-svakRtAvandhyakarmavipAkodayAdetat , tadupazamAccopazamaH, prANyupamardacikitsayA ca kilbiSAnuSaGga eveti, etadevAha-pazyaitadvimalavivekAvalokanena yathA 'nAlaM' na samarthAH cikitsAvidhayaH kammodayopazamaM vidhAta, yadyevaM tataH kiM kartavyamiti darzayati-'ala' paryApta 'tava' sadasadvivekinaH 'ebhiH' pApopAdAnabhU-|| taizcikitsAvidhibhiriti / kiM ca etat prANyupamardAdikaM pazya' avadhAraya he 'mune! jagatrayasvabhAvavedina, ma-15 had-vRhadbhayahetutvAdbhaya, yadyevaM tataH kiM kuryAditi darzayati-nAtipAtayet' na hanyAt kaJcana prANinaM, yata ekasminnapi prANini-hanyamAne'STaprakAramapi karma vadhyate, taccAnuttArasaMsAragamanAyetyato mahAbhayamiti, yadiyA ee |roge bahU NacetyAdiko granthaH kAmAnadhikRtya neyaH, etAn rogarUpAn kAmAn bahUn jJAtvA AsevanAprajJayeti AturA:kAmecchAndhA aparAn prANinaH paritApayeyuH ityAdinA prakrameNeti // tadevaM rogakAmAturatayA sAvadyAnuSThAnapravRttAnAmupadezadAnapurassaraM mahAbhayaM pradarya tadviparyastAnAM sasvarUpAM guNavattA didarzayiSuH prastAvamAracayannAha // 238 // AyANa bho sussUsa! bho dhUyavAyaM paveyaissAmi iha khalu attattAe tehiM tehiM ku Jain Educatinintamathima wwwandltimaryam ~480~# Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [179] dIpa anukrama [192] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [179],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH lehiM abhiseeNa abhisaMbhUyA abhisaMjAyA abhinivbuDA abhisaMbuDDhA abhisaMbuddhA abhinitA aNupuvveNa mahAmuNI ( sU0 179 ) 'bhoH' iti ziSyAmantraNaM, yadahamuttaratrAvedayiSyAmi bhavatastad' 'AjAnIhi' - avadhAraya, 'zuzrUSasva' zravaNecchAM vighehi 'bho:' iti punarapyAmantraNamarthagarIyastvakhyApanAya nAtra bhavatA pramAdo vidheyo, dhUtavAdaM kathayiSyAmyahaM, dhUtamaSTaprakArakarmmadhUnanaM jJAtiparityAgo vA tasya vAdo dhUtavAdaH taM pravedayiSyAmi, avahitena ca bhavatA bhAvyamiti / nAgArjunIyAstu paThanti - "dhutovAyaM paveyaMti" aSTamakArakarmmadhUnanopAyaM nijaghUnanopArya vA pravedayanti tIrthakarAdayaH / ko'sAvupAya ityata Aha- 'iha' asmin saMsAre 'khaluH' vAkyAlaGkAre Atmano bhAva AtmatA - jIvAstitA svakRtakarmmapariNatirvA tayA'bhisambhUtAH saJjAtAH, na punaH pRthivyAdibhUtAnAM kAyAkArapariNAmatayA IzvaraprajApatiniyogena veti teSu teSUccAvaceSu kuleSu yathAsvaM kamrmodayApAditeSu 'abhiSekeNa zukrazoNitaniSekAdikrameNeti, tatrAyaM kramaH - "saptAhaM kalalaM vindyAttataH saptAhamarbudam / arbudAjjAyate pezI, pezIto'pi ghanaM bhavet // 1 // " iti tatra | yAvatkalalaM tAvadabhisambhUtAH, pezIM yAvadabhisaJjAtAH, tataH sAGgopAGgasnAyuziroromAdikramAbhinivarttanAdabhinirvRttAH, tataH prasUtAH santo'bhisaMvRddhAH, dharmmazravaNayogyAvasthAyAM varttamAnA dharmakathAdikaM nimittamAsAdyopalabdhapuNyapApatayA'bhisambuddhAH, tataH sadasadvivekaM jAnAnAH abhiniSkrAntAH, tato'dhItAcArAdizAstrAstadartha bhAvanopabRMhitacara Etication national For Pantry Use Only ~481 ~# Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [179] dIpa anukrama [192] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 239 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [179],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH NapariNAmA anupUrveNa zikSakagItArthakSapaka parihAravizuddhi kai kA kivihArijina kalpi kAvasAnA munayo'bhUvanniti // abhisambuddhaM ca pravitrajiSumupalabhya yannijAH kuryustaddarzayitumAha taM parikkataM paridevamANA mA cayAhi iya te vayaMti-chaMdovaNIyA ajjhovavannA akaMdakArI jaNagA ruyaMti, atArise muNI (Na ya) ohaM tarapa jaNagA jeNa vippajaDhA, saraNaM tattha no samei, kahaM tu nAma se tattha ramai ?, eyaM nANaM sayA samaNuvAsijAsi timi ( sU0 180 ) dhUtAdhyayanodezakaH 6-9 // 'tam' avagatatattvaM gRhavAsaparAGmukhaM mahApuruSasevitaM panthAnaM parAkramamANamupalabhya mAtApitRputrakalatrAdayaH pari| devamAnA mA'smAn parityaja 'iti' etat te kRpAmApAdayanto vadanti, kiM cAparaM vadantItyAha-chandenopanItAH cha|ndopanItAH- tavAbhiprAyAnuvarttinastvayi cAbhyupapannAH, tadevambhUtAnasmAnmA'vamaMsthA ityevamAkrandakAriNo 'janakA' mAtApitrAdayo janA vA rudanti / evaM ca vadeyurityAha-na tAdRzo munirbhavati, na caughaM saMsAraM tarati, yena pAkhaNDa| vipralabdhena 'janakA' mAtApitrAdayaH 'apoDhAH' tyaktA iti / sa cAvagatasaMsArasvabhAvo yatkaroti tadAha-na hyasAvanuraktamapi bandhuvarga 'tatra' tasminnavasare zaraNaM sameti, na tadabhyupagamaM karotItyarthaH / kimityasau zaraNaM naitItyAhakathaM nu nAmAsau 'tatra' tasmin gRhavAse sarvanikArAspade narakapratinidhau zubhadvAraparidhe ramate ?, kathaM gRhavAse dvandvai Jan Estication Untamal For Pantry O ~482~# ghutA0 6 uddezakaH1 // 239 // Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [180] dIpa anukrama [193] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1], mUlaM [180],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kahatI vighaTitamohakapATaH san ratiM kuryAditi 1 / upasaMhAramAha- 'etat pUrvoktaM jJAnaM sadA Atmani 'samyaganuvAsayeH' vyavasthApayeH, itiradhikAraparisamAptI, bravImIti pUrvavat / dhUtAdhyayanasya prathamodezakaH samAptaH // uktaH prathamodezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH ihAnantarodezake nijakavidhUnanA pratipAditA, sA caivaM phalavati syAdyadi karmmavidhUnanaM syAd, ataH karmmavidhUnanArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdi sUtram - AuraM logamAyAe caitA puvvasaMjogaM hiccA uvasamaM vasittA baMbhaceraMsi vasu vA a vasu vA jANi dhammaM ahA tahA ahege tamacAi kusIlA ( sU0 181 ) 'lokaM' mAtApitRputrakalatrAdikaM tamAturaM snehAnuSaGgatayA viyogAt kAryAvasAdena vA yadivA jantulokaM kAmarAgAturam 'AdAya' jJAnena 'gRhItvA' paricchidya tathA tyaktvA ca 'pUrvasaMyogaM' mAtApitrAdisambandhaM, tathA' hitvA gatvopazamaM uSitvApi brahmacarye, kimbhUtaH sanniti darzayati-vasu dravyaM tadbhUtaH kaSAyakAlikAdimalApagamAdvItarAga ityarthaH, tadviparyayeNAnubasu sarAga ityarthaH, yadivA vasuH sAdhuH anuvasuH zrAvakaH, taduktam- "vItarAgo vasurjJeyo, jino vA saMyato'thavA / sarAgo hyanuvasuH proktaH, sthaviraH zrAvako'pi vA // 1 // " tathA jJAtvA ' zrutacAritrAkhyaM Jan Estication tumanl SaSThaM- adhyayane dvitIya uddezaka: 'karmavidhunana' Arabdha:, For Parts Only ~483~# www.isenditary.org Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [181],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata (zI0) sUtrAMka [181] dIpa zrIAcA- yathAtathAvasthitaM dharma pratipadyApyathaike mohodayAttathAvidhabhavitavyatAniyogena 'ta' dharma prati pAlayituM na zaknuvanti, dhutA06 rAjavRttiH kiMbhUtAH?-kutsitaM zIlaM yeSAM te kuzIlA iti, yata eva dharmapAlanAzaktA ata eva kuzIlAH // evambhUtAzca santaH kiM | kuryurityAha uddezakAra vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM viusijjA, aNupuTveNa aNahiyAsemANA parIsahe // 24 // durahiyAsae, kAme mamAyamANassa iyANiM vA muhatteNa vA aparimANAe bhee, evaM se aMtarAehiM kAmehiM AkevaliehiM avainnA cee (sU0182) | kecidbhavazatakoTidurApamavApya mAnuSaM janma samAsAdyAlabdhapUrvI saMsArArNavottaraNapratyalAM bodhidroNImaGgIkRtya mokSatarubIjaM sarvaviratilakSaNaM caraNaM punardurnivAratayA manmathasya pAriplavatayA manaso lolupatayendriyagrAmasthAnekamavAbhyAsApAditaviSayamadhuratayA prabalamohanIyodayAdazubhavedanIyodayAsannaprAdurbhAvAdayazaHkIryutkaTatayA avagaNayyA''yatimavicArya kAryAkArya urarIkRtya mahAvyasanasAgaraM sAmpratekSitayA'dhAkRtakulakramAcArAstatyajeyuH, tattyAgazca dhammopakaraNa-|| parityAgAbhavatItyatastadarzayati-vastramityanena kSaumikaH kalpo gRhItaH, tathA 'patagahaH' pAtraM 'kambala' aurNikaM kalpa pA-1 baniyogaM vA 'pAdapujchanaka' rajoharaNaM etAni nirapekSatayA vyutsRjya kazciddezaviratimabhyupagacchati, kazciddarzanamevAla-1510l. dambate, kazcittato'pi bhrazyati / kathaM punardurlabhaM cAritramavApya punastattyajedityAha-parIpahAn duradhisahanIyAn 'anukra-14 anukrama [194] wwwlandltimaryam ~484~# Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [182],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [182] dIpa anukrama [195] RECARkadara meNa paripAvyA yogapayena vodIrNAnanadhisahamAnA:-parIpaharbhagnA mohaparavazatayA puraskRtadurgatayo mokSamArga paritya- janti / bhogArtha tyaktavatAmapi pApodayAdyatsyAttadAha-'kAmAn virUpAnapi 'mamAyamANassa'tti svIkurvato bhogAdhyavasAyino'ntarAyodayAt 'idAnI tatkSaNameva pratrajyAparityAgAnantarameva bhogaprAptisamanantarameva vA antarmuhUrtena vA kaNDarIkasyevAhorAtreNa vA tato'pyUcaM zarIrabhedo bhavatyaparimANAya, evambhUta AtmanA sAI, vivakSitazarIrabhedo bhavati yenAnantenApi kAlena punaH paJcandriyatvaM na prAmoti / etadevopasaJjihIpurAha-evaM' pUrvoktaprakAreNa 'sa' bhogAbhilASI AntarAyikaH kAmaiH-bahupratyapAyaH na kevalamakevalaM tatra bhavA AkevalikA:-sadvandvAH sapratipakSA itiyAvat asampUrNA bA, taiH sagiravatIrNAH saMsAraM tAn vA dvitIyA) tRtIyA, 'ca' samuccaye, 'eta' iti bhogAbhilASiNaH, kAmairatRptA eva zarIrabhedamavApnuvantIti tAtparyArthaH // apare tvAsannatayA mokSasya kathaJcitkutazcit kadAcidavApya caraNapariNAmaM pratikSaNaM laghukarmatayA pravarddhamAnAdhyavasAyino bhavantIti darzayitumAha ahege dhammamAyAya AyANappabhiisu paNihie care, appalIyamANe daDhe savvaM giddhiM parinnAya, esa paNae mahAmuNI, aiacca savvao saMgaM na mahaM asthiti iya ego ahaM, assi jayamANe ittha virae aNagAre savvao muMDe rIyaMte, je acele parivusie saMcikkhai omoyariyAe, se AkuTe vA hae vA luMcie vA paliyaM pakattha a wwlanditaram ~485-23 Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [183],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH sUtrAMka (zI0) [183] P4%A3-3- 11 // 241 // dIpa anukrama [196] duvA pakattha atahehiM sahaphAsehiM iya saMkhAe egayare annayare abhinnAya titikkha dhutA06 mANe parivvae je ya hirI je ya ahirImANA (sU0 183) uddezakA 'artha' anantarameke vizuddhapariNAmatayA AsannApavargatayA 'dharma' zrutacAritrAkhyaM 'AdAya' gRhItvA vastrapatagRhAdidhammopakaraNasamanvitA dharmakaraNeSu praNihitAH parISahasahiSNavaH sarvajJopadiSTaM dharma careyuriti / atra ca pUrvANi pramAdasUtrANyapramAdAbhiprAyeNa paThitavyAnIti, uktaM ca-"yatra pramAdena tiro'pamAdaH, syAdvA'pi yalena punHprmaadH| viparyayeNApi paThanti tatra, suutraannydhiikaarvshaadvidhijnyaaH||1||"| kimbhUtAH punardhama careyurityAha-kAmeSu mAtApivAdike vA loke na pralIyamAnA apralIyamAnAH-anabhiSakkA dharmacaraNe 'dRDhAH' tapaHsaMyamAdau draDhimAnamAlambamAnA dharma carantIti, kiM ca-sarvI 'gRddhiM' bhogakA duHkharUpatayA jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA parityajet / / tatsarityAge guNamAha-epa' iti kAmapipAsAparityAgI prakarSeNa nataH-prahaH saMyame karmadhunanAyAM vA mahAmunirbhavati nApara iti / kiM ca-'atigatya atyetyAtikramya 'sarvataH' sabai prakAraH 'saGgaM sambandhaM putrakalatrAdijanitaM kAmAnuSaGgaM vA, kiM bhAvayedityAha-na mama kimapyastIti yatsaMsAre patata AlambanAya syAditi, tadabhAvAca 'iti' uktakrame-18 Nako'hamasmin saMsArodare, na cAhamanyasya kasyaciditi / etadbhAvanAbhAvitazca yatkuryAttadAha-atra' asmin mii-INT||24|| nIndre pravacane virataH san sAvadyAnuSThAnAddazavidhacakravAlasAmAcAryA yatamAnaH, ko'sau?-'anagAraH' prabajitaH, eka-17 wwwandltimaryam ~486-23 Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [196] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [183],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH svabhAvanA bhAvayannatra maudarye saMtiSThata ityuttarasUtreNa sambandhaH, iyameva kriyA anantarasUtreSvapi lagayitavyeti, kiM ca'sarvataH dravyato bhAvatazca muNDo 'rIyamANaH' saMyamAnuSThAne gacchan, kimbhUta ityAha-yaH 'acela : ' alpacelo jinakalpiko vA 'paryuSitaH' saMyame udyuktavihArI antaprAntabhojI, tadapi na prakAmatayetyAha- 'saMcikkha' saMtiSThate avamaudarye / nyUnodaratAyAM varttamAnaH san kadAcitpratyanIkatayA grAmakaNTakaistu yetetyetaddarzayitumAha - 'sa' munirvAgbhirAkruSTo vA da NDAdibhirhato vA luzcito vA kezotpAdanataH pUrvakRtakarmmapariNatyudayAdetadavagacchan samyaktitikSamANaH parivrajediti, etacca bhAvayet, tadyathA - "pAvANaM ca khalu bho kaDANaM kammANaM puviducinnANaM duSpaDikaMtANaM vedayittA mukkho, natthi aveyaittA, tavasA vA jhosaittA" ityAdi / kathaM punarvAgbhirAkuzyata ityAha- 'paliaM 'ti karmma jugupsitamanuSThAnaM tena pUrvAcaritena kuvindAdinA prakathya jugupsyate, tadyathA-bho kolika ! pravrajita! tvamapi mayA sArddhamevaM jalpasIti, athavA jakAracakArAdibhiraparaiH prakAraiH prakathya nindAM vidhatte, ebhirvA vakSyamANaiH prakArairityAha--'atathyaiH' vitathairasadbhUtaiH zabdevIrasvaM pAradArika ityevamAdikaiH spazaizca asadbhUtaiH sAdhoH kartumayuktaiH karacaraNacchedAdibhiH svakRtAdRSTaphalamityetat 'sankhyAya' jJAtvA titikSamANaH pravrajediti, yadivA etat saGkhyAya, tadyathA-paMcahi ThANehiM char3a | pApAnAM ca khatu bhoH kRtAnAM karmaNAM pUrva dukhInAM dupparAkrAntAnAM vedavilA mokSaH, nAstyavedavitvA tapasA vA kSapayitvA 2 paJcabhiH sthAnaprastha utpannAnupasargAn sahate kSamate titikSate abhyAsayati tayathA-yakSA vidyo'yaM puruSaH, unmAdaprApto'yaM puruSaH, sathito'yaM puruSaH mama ca tadbhava vedanIyAni karmANyudIrNAni bhavanti yadeSa puruSa Akozati nAti tepate vidhyati paritApayati, mama ca samyak samAnasya yAvadadhyAsIna syaikAntataH karmanirjarA bhavati / paJcabhiH sthAnaiH kevalI udIrNAn parAnupasamana yAvadadhyAsayet yAvat mamAdhyAsyataH vaha prasthAH zramaNA nirmanyA udIrNAn parISahopasargAn samyak sahigyante yAvad adhyAsi pante. Jan Estication Intimational For Parts Only ~487 ~# www.india.org Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [183] dIpa anukrama [196] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [183], niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 242 // | matthe uppanna uvasagge sahai khamai titikkhar3a ahiyAsei, taMjahA- jakkhAiTThe ayaM purise 1, ummAyapatte ayaM purise 2, dittacitte ayaM purise 3, mamaM ca NaM tabbhavaveaNIyANi kasmANi udinnANi bhavaMti-jannaM esa purise Ausai baMdhai tippai piTTai paritAvei 4, mamaM caNaM samma sahamANassa jAva ahiyAsemANassa egataso kammaNijjarA havai 5 / paMcahiM ThANehiM kevalI udine parIsaha uvasagge jAva ahiyAsejjA, jAva mamaM ca NaM ahiyAsemANassa bahave chaumasthA samaNA niggaMthA udine OM parIsahovasagge sammaM sahissaMti jAya ahiyAsissaMti" ityAdi, parIpahAzcAnukUlapratikUlatayA bhinnA ityetaddarzayitumAha - ekatarAn-anukUlAn anyatarAn pratikUlAn parIpahAnudIrNAnabhijJAya samyaktitikSamANaH paritrajet yadivA'nyathA parIpahANAM dvaividhyamityAha-ye ca parISahAH satkArapuraskArAdayaH sAdhohariNo-mana AhlAdakAriNo ye tu pratikUlatayA ahAriNo-manaso'niSTA, yadivA hIrUpAH-yAcanA'celAdayaH, ahImanasazca alajjAkAriNaH zItoSNAdayaH ityetAn dvirUpAnapi parISahAn samyak titikSamANaH parivrajediti / kiM ca Jan Estication matinal ciccA savvaM vittiyaM phAse samiyadaMsaNe, ee bho NagiNA vRttA je logaMsi aNAgaNadhammaNo ANAe mAmagaM dhammaM esa uttaravAe iha mANavANaM viyAhie, itthovarae taM jhosamANe AyANijjaM parinnAya pariyAeNa vigiMcara, iha egesiM egacariyA hoi tatthiyarA iyarehiM kulehiM suddhesaNAe savvesaNAe se mehAvI parivvae subiMbha For Party at Use Only ~488~# dhutA0 6 udezakaH 2 // 242 // Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [184] dIpa anukrama [197] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [184], niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aduvA dubhi aduvA tattha bheravA pANA pANe kilesaMti, te phAse puTTo dhIre ahiyAsijAsi timi (sU0 184 ) // dhUtAdhyayane dvitIyodezakaH // 6-2 // tyaktvA sa parahakRtAM visrotasikAM parISahApAditAn sparzAna- duHkhAnubhavAn 'spRzet' anubhavet samyagadhisaheta, sa kimbhUtaH !- samyag itaM gataM darzanaM yasya sa samitadarzanaH samyagdRSTirityarthaH / tatsahiSNavazca kimbhUtAH syurityAha- 'bhoH' ityAmantraNe 'ete' parISahasahiSNavo niSkiJcanA nirgranthA bhAvananA 'uktAH' abhihitAH, yasminmanuSyaloke anAgamanaM dhammoM yeSAM tenAgamanadharmANa:, yathA''ropita pratijJAbhAravAhitvAnna punargRhaM pratyAgamanepsava iti, kiM ca- AjJApyate'nayetyAjJA tayA mAmakaM dharmaM samyaganupAlayet tIrthakara evamAheti yadivA dharmAnuSThAyyevamAha-dharma evaiko mAmakaH anyattu sarva pArakyamityatasta mahamAjJayA- tIrthakaropadezena samyakaromIti, kimityAjJayA dhamrmo'nupAlayata ityata Aha- 'eSaH anantaroktaH 'uttaravAda' utkRSTavAda iha mAnavAnAM vyAkhyAta iti / kiM ca - 'atra' asmin karmmadhunanopAye saMyame upa-sAmIpyena rata uparataH tad-aSTaprakAraM karma 'jhopayana' kSapayan dharme carediti kiM cAparaM kuryAdityAha AdIyata ityAdAnIyaM karma tatparijJAya mUlottaraprakRtibhedato jJAtvA 'paryAyeNa' zrAmaNyena vivecayati, kSapayatItyarthaH / atra cAzeSakarmma dhunanAsamarthaM tapastadvAhyamadhikRtyocyate - 'iha' asmin pravacane 'ekeSAM' zithilakarmaNAmekacaryA bhavati - ekAkivihArapratimA'bhyupagamo bhavati, tatra ca nAnArUpAbhigrahavize Jan Estication anal For Parts Only ~489 ~# Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [184] dIpa anukrama [197] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 243 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [184],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tatra rAga pAstapazcaraNavizeSAzca bhavantItyatastAvatmAbhRti kAmadhikRtyAha - 'tatra' tasminnekAkivihAre 'itare' sAmAnyasAdhubhyo vi| ziSTatarA 'itareSu' antamAnteSu kuleSu zuddhapaNayA dazaiSaNA doSarahitenAhArAdinA 'sarveSaNaye 'ti sarvA yA''hArAdyuddhamoyAdanaprAsaipaNArUpA tayA suparizuddhena vidhinA saMyame parivrajanti, bahutve'pyekadezatAnAha - sa medhAvI maryAdAvyavasthitaH saMyame parivrajediti, kiM ca sa AhArasteSvitareSu kuleSu surabhirvA syAt athavA durgandhaH, dveSau vidadhyAt kiM ca- athavA tatraikAkivihAritve pitRvanapratimApratipannasya sato 'bhairavA' bhayAnakA yAtudhAnAdikRtAH zabdAH prAdurbhaveyuH, yadivA 'bhairavA' bIbhatsAH 'prANAH prANino dIptajihvAdayo'parAn prANinaH 'klezayanti' upatApayanti, tvaM tu punastaiH spRSTastAn sparzAn duHkhavizeSAn 'dhIraH' akSobhyaH sannatisahasva / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat / dhUtAdhyayane dvitIyodezakaH parisamAptaH // ukta dvitIyodezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddeza ke karmmadhUnanA'bhihitA, sA ca nopakaraNazarIravidhUnanAmantareNa, ityatastadvidhUnanArthamidamArabhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddeza kasya sUtramuccArayitavyam, tacedam Estication Infamil eyaM khu muNI AyANaM sayA sukkhAyadhamme viyakappe nijjhosaittA, je acele parikhusie tassa NaM bhikkhussa no evaM bhavai-parijupaNe me vatthe vatthaM jAissAmi suttaM SaSThaM adhyayane tRtIya uddezaka: 'upakaraNa zarIra vidhunana' Arabdha:, For Pantry Use Only ~490 ~# dhutA0 6 uddezakaH3 // 243 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [185] dIpa anukrama [18] * "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [3], mUlaM [185], niryukti: [252 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jAissAmi sUI jAissAmi saMdhissAmi sIvissAmi ukkasissAmi vukkasissAmi parihissAmi pAuNissAmi, aduvA tattha parikkamaMtaM bhujjo acelaM taNaphAsA phusaMti sIyaphAsA phusati teuphAsA phusaMti daMsamasagaphAsA phusaMti egayare annayare virUvarUve phAse ahiyAsei acele lAghavaM AgamamANe tave se abhisamannAgae bhavai, jayaM bhagavayA paveiyaM tameva abhisamiccA savvao savvattAe saMmattameva samabhijANijjA, evaM tesiM mahAvIrANaM cirarAyaM puvvAI vAsANi rIyamANANaM daviyANaM pAsa ahiyAsiyaM (sU0 185 ) 'etat' yatpUrvIkaM vakSyamANaM vA 'khuH' vAkyAlaGkAre, AdIyate ityAdAnaM karma AdIyate vADanena kamrmetyAdAnaM - kammopAdAnaM tacca dharmopakaraNAtiriktaM vakSyamANaM vastrAdi tanmuniH nirjhApathiteti sambandhaH kimbhUtaH 1 - 'sadA' sarvakAlaM suvAkhyAto dhamrmo'syeti svAkhyAtadharmmA-saMsAra bhIrutvAdyathAropitabhAravAhItyarthaH tathA vidhUtaH kSuNNaH samyagaspRSTaH kalpaH- AcAro yena sa tathA sa evambhUto munirAdAnaM jhoSayitvA AdAnamapaneSyati kathaM punastadAdAnaM vastrAdi syAdyena tat jhoSayitavyaM bhavedityAha alpArthe naJ, yathA'yaM pumAnajJaH, svalpajJAna ityarthaH, yaH sAdhurnAsya Jan Estication Initial For Pantry Use Only ~491 ~# www.nary.org Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [185] dIpa anukrama [18] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [3], mUlaM [185],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA-celaM vastramastItyacelaH, alpavela ityarthaH, saMyame 'paryuSito' vyavasthita iti, tasya bhikSoH 'naitadbhavati' naitatkalpate yathA rAGgavRttiH 4 parijIrNa me vastramacelako'haM bhaviSyAmi na me tvANaM bhaviSyati, tatazca zItAdyaditasya kiM zaraNaM me syAditi vastraM 5 * vinetyato'haM kaJcana zrAvakAdikaM pratyagraM vastraM yAciSye, tasya vA jIrNasya vastrasya sandhAnAya sUtraM yAciSye, sUciM ca (zI0) yAciSye, avAptAbhyAM ca sUci sUtrAbhyAM jIrNavastrarandhaM sandhAsyAmi pATitaM seviSyAmi, laghu vA sadaparazakalalaganata // 244 // 7 utkarSayiSyAmi, dIrgha vA sat khaNDApanayanato vyutkarSayiSyAmi evaM ca kRtaM satparidhAsyAmi tathA prAvariSyAmItyAdyArttadhyAnopahatA asatyapi jIrNAdivastrasadbhAve yadbhaviSyattA'dhyavasAyino dhammaikapravaNasya na bhavatyantaHkaraNavRttiOM riti, yadivA jinakalpikAbhiprAyeNaivaitatsUtraM vyAkhyeyaM tadyathA - 'je acele' ityAdi, nAsya celaM vastramastItyacela:- | acchidrapANitvAt pANipAtraH, pANipAtratvAt pAtrAdisaptavidhatanniryogarahito'bhigraha vizeSAt tyaktakalpatrayaH kevalaM rajoharaNamukhavastrikAsamanvitastasyAcelasya bhikSonaitadbhavati, yathA--parijIrNa me vastraM chidraM pATitaM cetyevamAdi vastragatamapadhyAnaM na bhavati, dhammiMNo'bhAvAddhamrmmAbhAvaH, sati tu dharmiNi dharmAnveSaNaM nyAyyamiti satpathaH, tathedamapi tasya na bhavatyeva yathA - aparaM vastra mahaM yAciSye ityAdi pUrvavanneyaM, yo'pi chidrapANitvAt pAtraniryogasamanvitaH kalpantrayAnyatarayukto'sAvapi parijIrNAdisadbhAve tadgatamapadhyAnaM na vidhatte, yathAkRtasyAlpaparikarmmaNo grahaNAtsUcisUtrAnveSaNaM na ka| roti / tasya cAcelavAlpacelasya vA tRNAdisparzasadbhAve yadvidheyaM tadAha-tasya hyacelatayA parivasato jIrNavastrAdikatamapadhyAnaM na bhavati, atharvaitatsyAt-tatrAcelave parAkramamANaM punastaM sAdhumacelaM kacidrAmAdau tvakrANAbhAvAt tRNa Jain Estication Intimational For Par at Use Only ~492 ~# dhutA0 6 uddezakA // 244 // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [185],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [185] dIpa anukrama [198] MOCRACC-DAC- AARA kAzacyAzAyinaM tRNAnAM sparzAH paruSAstRNairvA janitAH sparzAH-duHkhavizeSAstuNasparzAste kadAcit spRzanti, sAMzca samyaga adInamanasko'tisahata iti sambandhaH, tathA zItaspAH spRzanti-upatApayanti, tejA-uSNastatsparzAH spRzanti, tathA daMzamazakasparzAH spRzanti, eteSAM tu parISahANAmekatare'viruddhA daMzamazakatRNasparzAdayaH prAdurbhaveyuH, zItoSNAdiparISa| hANAM vA parasparaviruddhAnAmanyatare prAduSpyuH, pratyeka bahuvacananirdezazca tIvamandamadhyamAvasthAsaMsUcakaH, ityetadeva darzayati-virUpaM-bIbhatsaM mano'nAhAdi vividha vA mandAdibhedAdUpaM-svarUpaM yeSAM te virUparUpAH, ke te?-'sparzAH' duHkhavizeSAH, tadApAdakAstRNAdisparzA vA, tAn samyakaraNenApadhyAnarahito'dhisahate, ko'sau?-'acelaH' apagatacelo|alpacelo vA acalanasvarUpo vA samyaktitikSate, kimabhisandhya parISahAnadhisahata ityata Aha-laghorbhAvo lAghavaM, dravyato bhAvatazca, dravyato jhupakaraNalAghavaM bhAvataH karmalAghavaM 'Agamayan' avagamayan budhyamAna itiyAvad adhisahate parIpahopasamrgAniti, nAgArjunIyAstu paThanti-"evaM khalu se uvagaraNalApaciyaM tavaM kammakkhayakAraNaM karei" 'e-1 vam' uktakrameNa bhAvalAghavArthamupakaraNalAghavaM tapazca karoti iti bhAvArthaH / kiM ca-'se' tasyopakaraNalAghavena karmalAghavamAgamayataH karmalAghavena copakaraNalAghavamAgamayatastRNAdisparzAnadhisahamAnasya 'tapaH' kAyaklezarUpatayA bAhyama|bhisamanvAgataM bhavati-samyag Abhimukhyena soDhaM bhavati / etacca na mayocyate ityetaddarzayitumAha-'yathA' yena prakAreNa 'ida'miti yaduktaM vakSyamANaM caitadbhagavatA-bIravarddhamAnasvAminA prakarSaNAdau vA veditaM praveditamiti, yadi nAma bhagavatA praveditaM tataH kimityAha-tad-upakaraNalAghavamAhAralAghavaM vA 'abhisametya' jJAtvA evakAro'vadhAraNe, tadeva lAghavaM walpatnamang ~493-23 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [185],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) dhutA06 uddezakA sUtrAMka [185] // 245 // dIpa anukrama [198] jJAtvetyarthaH, kathamiti cet taducyate-'sarvata' iti dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyataH AhAropakaraNAdau kSetrataH sarvatra grAmAdau kAlato'hani rAtrI vA durbhikSAdau vA sarvAtmaneti bhAvataH kRtrimakalkAdyabhAvena, tathA 'samyaktva'|miti prazastaM zobhanaM eka samataM vA tattvaM samyaktvaM, yaduktam-"prazastaH zobhanazcaiva, ekaH saGgata eva ca / ityetairupa sRSTastu, bhAvaH samyaktvamucyate // 1 // " tadevambhUtaM samyaktvameva samatvameva vA 'samabhijAnIyAt' samyagAbhimukhyena| jAnIyAt-paricchindyAt, tathAhi-acelo'pyekacelAdika nAvamanyate, yata uktam-"jo'vi duvatthativattho egeNa acelago va saMgharai / Na hu te hIlaMti paraM sabve'vi ya te jiNANAe // 1 // " tathA-"je khalu visarisakappA saMghayaNa|dhiyAdikAraNaM pappa / Na'vamannAi Na yahINaM appANaM mannaI tehiM // 2 // samve'vi jiNANAe jahAvihiM kammakhavaNaahAe / viharati ujjayA khalu samma abhijANaI evaM // 3 // " ti, yadivA tadeva lAghavamabhisametya sarvato dravyAdinA sarvAtmanA nAmAdinA samyaktvameva samyagabhijAnIyAt, tIrthakaragaNadharopadezAt samyakuryAditi tAtpayarthiH / etacca | nAzakyAnuSThAnaM jvaraharatakSakacUDAlaGkAraratnopadezavadbhavataH kevalamupanyasyate, api tvanyai bahubhizcirakAlamAsevitamityeta. darzayitumAha-'evam' ityacelatayA paryuSitAnAM tRNAdisparzAnadhisahamAnAnAM teSAM mahAvIrANAM sakalalokacamatkRtikAriNAM 'cirarAtra' prabhUtakAlaM yAvajjIvamityarthaH, tadeva vizeSato darzayati-'pUrvANi' prabhUtAni varSANi 'rIyamANAnAM' yo'pi dvivanavina ekaina acelako yA nirSati / naiva hIvyati para sarve'pi ca te jinAzAyAm ||1||ye mala visarazakalpAH saMhananabhUtyAdikAraNa prApya / nAyamanyate na ca hInamAtmAnaM manyate vebhyaH // 2 // sarve'pi jinAjJAyAM yathAvidhi karmakSapaNArthaM / viharamsyuyatAH sala sambagabhijAnAtyevam // 3 // // 245 // wwwandltimaryam ~494-23 Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [185],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [185] dIpa anukrama [198] saMyamAnuSThAnena gacchatA, pUrvasya tu parimANaM varSANAM saptatiH koTilakSAH SaTpaJcAzacca koTisahasrAH, tathA prabhUtAni vapANi rIyamANAnAM, tatra nAbheyAdArabhya zItalaM dazamatIrthakaraM yAvatpUrvasaGkhyAsadbhAvAt pUrvANItyuktaM, tataH ArataH zreyAMsAdArabhya varSasaGkhyApravRttervaSANItyuktamiti, tathA 'dravyANAM' bhavyAnAM muktigamanayogyAnAM 'pazya' avadhAraya yattRRNasparzAdikaM pUrvamabhihitaM tadadhisoDhavyamiti samyakaraNena sparzAtisahanaM kRtametadavagaccheti // etaccAdhisahamAnAnAM yatsyAttadAha AgayapannANANaM kisA bAhavo bhavaMti payaNue ya maMsasoNie visseNiM kaddu parinnAya, esa tipaNe mutte virae viyAhie tibemi (sU0 186) AgataM prajJAnaM padArthAvirbhAvakaM yeSAM te tathA teSAmAgataprajJAnAnAM tapasA parIpahAtisahanena ca kRzA 'bAhayaH' bhujA| bhavanti, yadivA satyapi mahopasargaparIpahAdAvAgataprajJAnatvAd 'bAdhAH' pIDAH kRzA bhavanti, karmakSapaNAyosthitasya zarIramAtrapIDAkAriNaH parIpahopasargAn sahAyAniti manyamAnasya na manaHpIDotpadyata iti, taduktam-"NimmAjei paro ciya appANa uNa veyaNaM sarIrANaM / appANo cia hiayassa Na uNa dukkhaM paro deha // 1 // " ityAdi, |zarIrasya tu pIDA bhavatyeveti darzayitumAha-pratanuke ca mAMsaM ca zoNitaM ca mAMsazoNite dve api, tasya hi rUkSAhAra vidadhAti paro naivAtmano vedanA zarIrANAm / Atmana eva hRdayasya na punaduHkha paro dadAti // 1 // www.tanditimaryam ~495~# Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [186],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [186] dIpa anukrama [199] zrIAcA svAdalpAhAratvAcca prAyazaH khalatvenaivAhAraH pariNamati, na rasatvena, kAraNAbhAvAcca pratanveca zoNitaM tattanutvAnmAMsa- tA06 rAGgavRttiH damapIti tato medAdInyapi, yadivA prAyazo rUkSaM vItalaM bhavati, vAtapradhAnasya ca pratanutaiva mAMsazoNitayoH, ace(zI0) latayA ca tRNasparzAdiprAdubhAvena zarIropatApAt pratanuke mAMsazoNite bhavata iti sambandhaH, 'saMsArazreNI' saMsArAva-18 uddezakaH3 taraNI rAgadveSakaSAyasaMtatistAM kSAntyAdinA vizreNI kRtvA, tathA 'parijJAya' jJAtvA ca samatvabhAvanayA, tdythaa-ji||246|| nakalpikaH kazcidekakalpadhArI dvau trIn vA vibharti, sthavirakalpiko vA mAsArddhamAsakSapakaH tathA vikRSTAvikRSTatapazcArI pratyahaM bhojI kUragaDuko vA, ete sarve'pi tIrthakRdvacanAnusArataH parasparAnindayA samatvadarzina iti, uktaM ca-"jovi duvadhativattho egeNa acelago va saMtharai / na hu te hIleMti paraM sabvevi hu te jiNANAe // 1 // " tathA jinakalpikaH pratimApratipanno vA kazcitkadAcit paDapi mAsAnAtmakalpena bhikSAM na labheta tathA'pyasau kUragaDukamapi yadhaudanamuNDasvamityevaM na hIlayati / tadevaM samatvadRSTiprajJayA vizreNIkRtya 'epa' uktalakSaNo muniH tIrNaH saMsArasAgaraM| eSa eva muktaH sarvasaGgebhyo virataH sarvasAvadyAnuSThAnebhyo vyAkhyAto nApara iti / babImItizabdau pUrvavat // tadevaM saMsArazreNI vizleSayitvA yaH saMsArasAgaratIrNavattI! muktavanmukto virato vyAkhyAtaH, taM ca tathAbhUtaM kimaratirabhibhave-| duta neti, acintyasAmarthyAt karmaNo'bhibhavedityetadevAha // 24 // virayaM bhikkhU rIyaMtaM cirarAosiyaM araI tattha kiM vidhArae?, saMdhemANe samuTrie, wwwandltimaryam ~496~23 Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [187] dIpa anukrama [200] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [3], mUlaM [187],niryukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jahA se dIve asaMdINe evaM se dhamme Ariyapadesie, te aNavakaMkhamANA pANe aNaivAemANA jaiyA mehAviNo paMDiyA, evaM tesiM bhagavao aNuTTANe jahA se diyApoe evaM te sissA diyA ya rAo ya aNupuvveNa vAiya tibemi ( sU0 187 ) dhUtAdhyayane tRtIyodezakaH // 6-3 // viratamasaMyamAd bhikSaNazIlaM bhikSu 'rIyamANaM' nissarantamaprazastebhyo'saMyamasthAnebhyaH prazasteSvapi guNotkarSAduparyupari varttamAnaM cirarAtraM- prabhUtaM kAlaM saMyame uSitazcirarAtroSitastamevaMguNayuktam 'aratiH' saMyamodvignatA 'tatra' tasmin saMyame pravarttamAnaM 'kiM vidhArayet kiM pratiskhalayet ?, kiMzabdaH prazne, kiM tathAbhUtamapi mokSaprasthitaM praNAyya viSayamaratirvidhArayet, omityucyate, tathAhi durbalAnyavinayavanti cendriyANyacintyA mohazaktirvicitrA karmmapariNatiH kiM na kuryAditi, uktaM ca- "kammaNi NUrNa ghaNacikaNAI garuvAI baharasArAI / NANaDiapi purisaM paMthAo uppahaM rNiti ||1||" yadivA kiM kSepe, kiM tathAbhUtaM vidhArayedaratiH ?, naiva vidhArayedityarthaH, tathAhi asau kSaNe kSaNe vizuddhataracaraNapariNAmatayA viSkambhitamohanIyodayatvA laghukarmmA bhavatIti, kutastamaratirvi (rna vi) dhArayedityAha-kSaNe kSaNe'vyavacchedenottarottaraM saMyamasthAnakaNDakaM saMdadhAnaH samyagutthitaH samutthitaH uttarottaraM guNasthAnakaM vA saMdadhAno yathAkhyAtacA1 karmANi nUnaM panakaThorANi gurukAni asArANi hAnasthitamapi puruSaM patha utpayaM nayanti // 1 // Jan Estication matinal For Party Use Onl ~497 ~# Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [187] dIpa anukrama [200] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [187],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // 247 // zrIAcAritrAbhimukhaH samutthito'sAvatastamaratiH kathaM vidhArayediti / sa caivambhUto na kevalamAtmanastrAtA pareSAmapyaratividhArakatvAt trANAyetyetadarzayitumAha-dvirgatA Apo'sminniti dvIpaH, sa ca dravyabhAvabhedAt dvedhA-tatra dravyadvIpa AzvAsadvIpaH, AzvAsyate'sminnityAzvAsaH AzvAsazvAsI dvIpazcAzvAsadvIpo yadivA AzvasanamAzvAsaH, AzvAsAya dvIpa 4 AzvAsadvIpaH, tatra nadIsamudra bahumadhyapradeze bhinnavohityAdayastamavApyAzvasanti, asAvapi dvedhA-sandIno'sandInazceti, yo hi pakSamAsAdAvudakena lAvyate sa sandIno, viparItastvasandInaH siMhaladvIpAdiH, yathA hi sAMyAtrikAstaM dvIpamasandInamudanyadAderuttitIrSavaH samavApyAzvasanti evaM taM bhAvasaMdhAnAyotthitaM sAdhumavApyApare prANinaH samA+ zvasyuH, yadivA dIpa iti prakAzadIpaH, prakAzAya dIpaH prakAzadIpaH, sa cAdityacandramaNyAdirasandIno'parastu vidyu dulkAdiH sandIno, yadivA pracurendhanatayA vivakSitakAlAvasthAyyasandIno viparItastu sandIna iti yathA hyasau stha- 5 puTAdyAvedanato heyopAdeyahAnopAdAnavatAM nimittabhAvamupayAti tathA kvacitsamudrAyantarvarttinAmAzvAsakArI ca bha viti evaM jJAnasaMdhAnAyotthitaH parISahopasargAkSobhyatayA'sandInaH sAdhurviziSTopadeza dAnato'pareSAmupakArAyeti, apare bhAvadvIpaM bhAvadIpaM vA anyathA vyAcakSate tadyathA-bhAvadvIpaH samyatvavaM tacca pratipAtitvAdopazamikaM kSAyopaza mikaM ca saMdIno bhAvadvIpaH kSAyikaM tvasandIna iti taM dvividhamavApya parItasaMsAratvAt prANina Azvasanti, bhAvadIpastu sandInaH zrutajJAnam asaMdInastu kevalamiti, taccAvApya prANino'vazyamAzvasantyeveti, athavA dharmma saMdadhAnaH samutthitaH sannarateduSpradhRSyo bhavatItyukte kazciccodayet kimbhUto'sau dhamrmo ? yatsandhAnAya samutthita iti, rAGgavRttiH (zI0) Jain Estication tytumanl For Parts Onl ~498~# dhutA0 6 uddezakaH 2 // 247 // www.indiary.org Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [187],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: -- prata sUtrAMka .50 [187] 4 2 dIpa anukrama [200] atrocyate, yathA'sau dvIpo'sandInaH asalilapluto'varugNavAhanAnAmitareSAM ca bahUnAM jantUnAM zaraNyatayA''zvAsahetarbhavatyevamasAvapi dharmaH 'AryapradezitaH' tIrthakarapraNItaH kaSatApacchedanirSaTito'sandInaH, yadivA kutarkApradhRSyatayA'sandIna:-akSobhyaH prANinAM trANAyAzvAsabhUmirbhavati / tasya cAryadezitasya dharmasya kiM samyaganuSThAyinaH kecanA santi ?, omityucyate, yadi santi kimbhUtAsta ityata Aha-'te' sAdhavo bhAvasandhAnoyatAH saMyamArateH praNodakA| mokSanediSThA bhogAnanavakAnto dhameM samyagutthAnavantaH syuriti, etaduttaratrApi yojyam , tathA prANino'natipAtayantaH, upalakSaNArthatvAt zeSamahAvratagrahaNamAyojyaM, tathA kuzalAnuSThAnapravRttatvAdayitAH sarvalokAnAM, tathA 'medhA-| vinoM' maryAdAvyavasthitAH 'paNDitAH' pApopAdAnaparihAritayA samyakpadArthajJA dharmAcaraNAya samutthitA bhavantIti / ye punastathAbhUtajJAnAbhAvAt samyagvivekavikalatayA nAdyApi pUrvoktasamutthAnavantaH syuH te tathAbhUtA AcAryAdibhiH sakAmyaganupAlyA yAvadvivekino'bhUvannityetadarzayitumAha-'evam uktavidhinA 'teSAm aparikarmitamatInAM 'bhagavato vIravarddhamAnasvAmino dharma samyaganutthAne sati tasaripAlanatastathA sadupadezadAnena parikarmitamatitvaM vidheyamiti, | atraiva dRSTAntamAha-dvijaH-pakSI tasya potaH-zizuH dvijapotaH sa yathA tena dvijena garbhaprasavAt prabhRtyaNDakocchUno chUnatarabhedAdikAsvavasthAsu yAvanniSpannapakSastAvatpAlyate evamAcAryeNApi zikSakaH pravrajyAdAnAdArabhya sAmAcAryupadezadAnenAdhyApanena ca tAvadanupAlyate yAvadgItArtho'bhUt, yaH punarAcAryopadezamulakSya svairitvAdyathA kathazcikriyAsu pravartate sa ujjayinIrAjaputravadvinazyediti, tadyathA-ujjayinyAM jitazatro rAjJo dvau putrI, tatra jyeSTho dharmayo %25% % 4 ~499~# Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [187] dIpa anukrama [200] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [3], mUlaM [187],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH ( zI0) // 248 // pAcAryasamIpe saMsArAsAratAmavagamya pravAja, krameNa cAdhItAcArAdizAstro'yagatatadarthazca jinakalpaM pratipitsuH dvitIyAM sattvabhAvanAM bhAvayati, sA ca paJcadhA-tatra prathamopAzraye dvitIyA tadbahiH tRtIyA catuSke caturthI zUnyagRhe pa zramI zmazAne, tatra paJcama bhAvanAM bhAvayataH sa kaniSTho bhrAtA tadanurAgAdAcAryAntikamAgatyovAca- mama jyAyAn 4 bhrAtA kAste ?, sAdhubhirabhANi kiM tena?, sa Aha-pravrajAmyahaM, AcAryeNoko-gRhANa tAvat pravrajyAM punarbrakSyasi, sa tu tathaiva cakre, punarapi pRcchata AcAryA UcuH kiM tena dRSTena ?, nAsau kasyacidullApamapi dadAti, jinakalpaM pratipatukAma iti, asAvAha tathA'pi pazyAmi tAvaditi, nirbandhe darzitaH, tUSNIbhAvasthita eva vanditaH, tadanurAgAcca 5 Siddho'pyAcAryeNa nivAryamANo'pyupAdhyAyena priyamANo'pi sAdhubhirasAmpratametadbhavato duSkaraM duradhyavaseyamityevaM kathyamAne'pyahamapi tenaiva pitrA jAta ityavaSTambhena mohAttathaiva tasthau yathA jyeSTho vAteti itaro devatayAssgatya vanditaH, zikSakastu na vanditaH, tato'sAvaparikarmitamatitvAtkupitaH avidhiritikRtvA devatA'pi tasyopari kupitA satI talaprahAreNAkSigolakI bahirnizcikSepa, tatastajyAyAn hRdayenaiva devatAmAha- kimityayamajJastvayA kadarzitaH, tadasyAkSiNI punarnavIkuru, sA tvavAdIt jIvapradezairmuktAvimau golako na zakyo punarnavIkarnu ityuktvA RSivacanamalaGghanIyamityavadhArya tatkSaNazvapAkavyApAditailAkSigolako gRhItvA tadakSNozcakAra / ityevamanupadezapravarttanaM sApAyamityavadhArya ziSyeNa sadA''cAryopadezavarttinA bhAvyam, AcAryeNApi sadA svaparopakAravRttinA samyak svaziSyA yatho ktavidhinA pratipAlanIyA iti sthitam / ityetadevopasaMharannAha-yathA dvijapoto mAtApitRbhyAmanupAlayate evamAcA For Parts Only ~500~# dhutA0 6 uddezakaH3 // 248 // www.sinditary.org Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [188],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: + C yeNApi ziSyA aharnizam 'anupUrveNa' krameNa 'vAcitAH' pAThitAH zikSA grAhitAH samastakAryasahiSNavaH saMsArottara-18 NasamarthAzca bhavanti / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat / dhUtAdhyayane tRtIyoddezakaH parisamApta iti // + prata % M sUtrAMka % [188] % % dIpa % anukrama 201] % uktastRtIyodezakA, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake zarIropakaraNadhUnanAbhihitA, sA ca paripUrNA na gauravatrikasamanvitasyetyatastathUnanArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasthAskhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam evaM te sissA diyA ya rAo ya aNupuvveNa vAiyA tehiM mahAvIrehiM pannANamantehi tesimaMtie pannANamuvalabbha hiccA uvasamaM phArusiyaM samAiyaMti, vasittA vaMbhaceraMsi ANaM taM notti mannamANA AghAyaM tu succA nisamma, samaNunnA jIvissAmo ege nikkhamaMte asaMbhavaMtA viDajjhamANA kAmehiM giddhA ajjhovavannA samAhimAghAyamajosayaMtA satthArameva pharusaM vayaMti (sU0 188) 'evam' iti dvijapotasaMvarddhanakrameNaiva 'te ziSyAH' svahastapravAjitA upasampadAgatAH prAtIcchakAca divA ca rAtrI ca RECACACTCANCCASSki %* * * SaSThaM-adhyayane caturtha-uddezaka: 'gauravatrika vidhunana' Arabdha:, ~501~# Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama [201] zrIAcArAGgavRttiH (fto) // 249 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [188], niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'anupUrveNa' krameNa 'vAcitAH' pAThitAH, tatra kAlikamahaH prathamacaturthapauruSyoradhyApyate utkAlikaM tu kAlavelAvarja sakalamapyahorAtramiti, taccAdhyApanamAcArAdikrameNa kriyate, AcArazca trivarSaparyAyo'dhyApyata ityAdikrameNAdhyApitAH ziSyAzcAritraM ca grAhitAH, tadyathA - yugamAtradRSTinA gantavyam kUrmmavatsaGkucitAGgena bhAvyamityAdyevaM zikSAM grAhitA vAcitAH - adhyApitAH, kairiti darzayati- tairmahAvIraiH- tIrthakarairgaNadharAcAryAdibhiH kimbhUtaiH 1-prajJAnavadbhiH, jJAnibhirevopadezAdi dattaM lagatItyato vizeSaNaM, te tu ziSyAH dviprakArA api prekSApUrvakAriNasteSAm AcAryAdInAm 'antike' sa mIpe prakarSeNa jJAyate aneneti prajJAnaM zrutajJAnaM, tasyaivAparasmAdAptisadbhAvAdityatastad, 'upalabhya' labdhvA bahuzrutIbhUtAH pracalamohodayApanI tasadupadezotkaTamadatvAt tyaktvopazamaM sa ca dvedhA-dravyabhAvabhedAt, tatra dravyopazamaH kartakaphalAdyApAditaH kaluSajalAdeH bhAvopazamastu jJAnAditrayAt, tatra yo yena jJAnenopazAmyati sa jJAnopazamaH, tadyathA-AkSe paNyAdyanyatarayA dharmakathayA kazcid upazAmyatItyAdi, darzanopazamastu yo hi zuddhena samyagdarzanenAparamupazamayati, yathA zreNikenAzraddadhAno devaH pratibodhita iti, darzanaprabhAvakairvA sammatyAdibhiH kazcidupazAmyati, cAritropazamastu krodhAdyupazamo vinayanazvateti tatra kecana kSudrakA jJAnodanvato'thApyuparyeva lavamAnAstamevaMbhUtamupazamaM tyaktvA jJAnalavottambhitagarvAdhmAtAH 'pAruSyaM' paruSatAM 'samAdadati gRhNanti tadyathA parasparaguNanikAyAM mImAMsAyAM vA eko'paramAha-tvaM na jAnISe na caiSAM zabdAnAmayamartho yo bhavatA'bhANi, api ca-kazcideva mAdRzaH zabdArthanirNayAyAlaM, na sarva iti uktaM ca- "pRSTA guravaH svayamapi parIkSitaM nizcitaM punaridam naH / vAdini ca malamukhye ca mAigevAntaraM ga For Pantry Use Onl ~502~# dhutA0 6 uddezakaH4 // 249 // anditary.org Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [188],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vatti: prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama 201] cchet // 1 // " dvitIyastvAha-nanvasmadAcAryA evamAjJApayantItyukte punarAha-so'pi vAcikuNTho buddhivikalaH kiM jAnIte?, tvamapi ca zukavatyAThito nirUhApoha ityAdInyanyAnyapi duhItakaticidakSaro mahopazamakAraNaM jJAnaM viparItatAmApAdayan svIddhatyamAvirbhAvayan bhApate, uktaM ca-"anyaiH svecchAracitAnarthavizeSAn zrameNa vijJAya / kRtsnaM vA-1 Dyayamita iti khAdatyaGgAni darpaNa // 1 // krIDanakamIzvarANAM kuphuTalAvakasamAnavAllabhyaH / zAstrANyapi hAsyakathAM laghutAM vA kSulako nayati // 2 // " ityAdi, pAThAntaraM vA "heccA uvasamaM ahege pArusiyaM samAruhaMti" tyaktvopazamam 'atha' anantaraM bahuzrutIbhUtAH eke na sarve paruSatAmAlambante, tatazcAlaptAH zabditA vA tUSNIbhAvaM bhajante huGkAraziraHkampanAdinA vA prativacanaM dadati / kiM ca-eke punarbrahmacarya-saMyamastatroSitvA AcAro vA brahmacarya tadartho'pi brahmacayameva tatroSitvA AcArArthAnuSThAyino'pi tadbhasitAstAmAjJAM-tIrthakaropadezarUpAM 'no iti manyamAnAH' nozabdo dezapratiSedhe dezatastIrthakaropadezaM na bahu manyamAnAH sAtAgauravabAhulyAccharIrabAkuzikatAmAlambante, yadivA apavAdamAlambya vartamAnA utsargacodanAcoditAH santaH naiSA tIrthakarAjJetyevaM manyante, darzayanti cApavAdapadAni "kujA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhiyaM" ityAdi, tatazca yo yena glAyati tasya tadapanayanArthamAdhAkAMdyapi kArya, syAdetatkiM teSAM nAkhyAtAH kuzIlAnAM pratyapAyAH yathA''zAtanAbahulAnAM dIrghaH saMsAra iti?, taducyate-'tuH' avadhAraNe, AkhyAtamevaitatkuzIlavipAkAdikaM zrutvA 'nizamya' avabudhya ca zAstArameva paruSaM badantIti sambandhaH / kimarthaM tarhi | 1 kuryAnivAnasya aglAnyA samAhitaM. RRC Swatanaitram.org ~503-2 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [188],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dhutA0 prata sUtrAMka [188] dIpa anukrama 201] zrIAcA- zRNvantIti cettadAha-samanojJA' lokasammatA jIviSyAma itikRtvA praznavyAkaraNArthameva zabdazAstrAdIni zAstrArAGgavRttiH NyadhIyate, yadivA anenopAyena lokasammatA jIviSyAma itikRtvaike niSkramya, athavA samanojJA udyuktavihAriNaH santo jIviSyAmaH saMyamajIvitenetyevaM niSkramya punarmohodayAd asambhavantaH-te gauravatrikAnyataradoSAt jJAnAdike mokSamArge ||8 (zI0) uddezakaH4 na samyagbhavanto-nopadeze vartamAnA vividhaM dahyamAnAH kAmaiddhA gauravatrike'dhyupapannA viSayeSu 'samAdhi' indriyaanni||25|| jadhAnamAkhyAtaM tIrthakRdAdibhiH yamA(A)vedita(taH)taM 'ajoSayantaH' asevamAnA durvidagdhA AcAryAdinA zAstrAbhiprAyeNa dAcodyamAnA api tacchAstArameva paruSa vadanti-nAsminviSaye bhavAn kizcijAnAti, yathA'haM sUtrArtha zabdaM gaNitaM nimitta bA jAne tathA ko'nyo jAnIte?, ityevamAcAryAdika zAstAraM hIlayantaH paruSaM vadanti, yadivA zAstA-tIrthakRdAdistamapi paruSaM vadanti, tathAhi-vacitskhalite coditA jagaduH-kimanyadadhikaM tIrthakRddhakSyatyasmadgalakarttanAdapIti, ityAdibhirapAcInairAlAparalIkavidyAmadAvalepAcchAkhakRtAmapi dUSaNAni vadeyuH // na kevalaM zAstAraM paruSaM badantyaparAnapi sAdhUnapavadeyurityetadAha sIlamaMtA uvasaMtA saMkhAe rIyamANA asIlA aNuvayamANassa biiyA maMdassa bA layA (sU0 189) zIlam-aSTAdazazIlAisahanasaNyaM, yadivA mahAnatasamAdhAnaM pazcendriyajayaH kaSAyanigrahastrigupti guptatA cetyetacchIla || // 250 vidyate yeSAM te zIlavantaH, tathA upazAntAH kaSAyopazamAt, atra zIlavaNenaiva gatArthatvAdupazAntA ityetadvize wwanditaram ~504~23 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [189 ] dIpa anukrama [202] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [4], mUlaM [189],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH paNaM kaSAyanigrahaprAdhAnyakhyApanArthe, samyak khyAyate - prakAzyate'nayeti saMkhyA prajJA tathA 'rIyamANAH saMyamAnuSThAne parAkramamANAH santaH kasyacidvizrAntabhAgadheyatayA azIlA eta ityevamanuvadato'nupazcAdvadataH pRSThato vadato'nyena vA mithyAdRSTyAdinA kuzIlA ityevamukte'nuvadataH pArzvasthAdeH dvitIyaiSA 'mandasya' ajJasya 'bAlatA' mUrkhatA, ekaM tAvatkhatazcAritrApagamaH punaraparAnudyuktavihAriNo'pavadata ityeSA dvitIyA vADhatA, yadivA zIlavanta ete upazAntA vetyevamanyenAbhihite kaiSAM pracuropakaraNAnAM zIlavattopazAntatA vA ityevamanuvadato hInAcArasya dvitIyA bAlatA bhavatIti // apare tu vIryAntarAyodayAt svato'vasIdanto'pyaparasAdhuprazaMsAnvitA yathAvasthitamAcAramAvedayeyuH itye taddarzayitumAha niyamANA vege AyAragoyaramAikkhaMti, nANabbhaTThA daMsaNalUsiNo ( sU0 190 ) eke karmmodayAt saMyamAnnivarttamAnA liGgAdvA, vAzabdAdanivarttamAnA vA yathAvasthitamAcAragocaramAcakSate, vayaM tu karttumasahiSNava AcArastvevambhUta ityevaM vadatAM teSAM dvitIyA vADhatA na bhavatyeva na punarvadanti evaMbhUta evAcAro yo'smAbhiranuSThIyate, sAmprataM duSSamAnubhAvena balAdyapagamAnmadhyabhUtaiva varttanI zreyasI notsargAvasara iti uktaM hi "nAtyAyataM na zithilaM yathA yuJjIta sArathiH / tathA bhadraM vahantyazvA, yogaH sarvatra pUjitaH // 1 // " api ca-jo jattha hoi bhaggo, ovAsaM so paraM aviMdato / gaMtuM tattha'cayaMto, imaM pahANaMti ghoseti // 1 // " ) ityAdi / kimbhUtAH 1 yo yatra bhavaMti bhamo'vakAzaM so'paramavindan / gantuM tatrAsamarthaM idaM pradhAnamiti ghoSayati // 1 // Jan Estication Intl For Party at Use Only ~505~# Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [190],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dhutA. uddezakA sUtrAMka [190] dIpa anukrama [203] zrIAcA-1 TrA punaretadevaM samarthayeyurityAha-sadasadviveko jJAnaM tasmAdbhaSTA jJAnabhraSTAH, tathA 'dasaNalUsiNo'tti samyagdarzanavidhvaMsino- rAvRttiH sadanuSThAnena svato vinaSTA aparAnapi zaGkotpAdanena sanmArgAcyAvayanti // apare punarbAhyakriyopapetA adhyAtmAnaM | (zI0) naashyntiityaah||251|| namamANA vege jIviyaM vippariNAmaMti puTA vege niyati jIviyasseva kAraNA, nikkhaMtaMpi tesiM dunnikkhaMtaM bhavai, bAlavayaNijA hu te narA, puNo puNo jAI pakappiti ahe saMbhavaMtA vidAyamANA ahamaMsIti viukkase udAsINe pharusaM vayaMti, paliyaM pa kathe aduvA pakathe atahehi, taM vA mehAvI jANijjA dhamma (sU0 191) namanto'pyAcAryAdevyataH zrutajJAnArthaM jJAnAdibhAvavinayAbhAvAt karmodayAd eke na sarve saMyamajIvitaM 'vipa[riNAmayanti' apanayanti, saccaritAdAtmAnaM dhvaMsayantItyarthaH / kiM cAparamityAha-eke-aparikarmirmatamatayo gauravatrikapratibaddhAH spRSTAH parIpahernivartante saMyamAt liGgAdveti, kimartha -jIvitasyaiva-asaMyamAkhyasya kAraNAt-nimittAt su-| khena vayaM jIviSyAma itikRtvA sAvadyAnuSThAnatayA saMyamAnnivartante / tathAbhUtAnAM ca yatsyAttadAha-teSAM gRhavAsAnniekAntamapi jJAnadarzanacAritramUlottaraguNAnyataropaghAtAhuniSkrAntaM bhavati / taddharmaNAM ca yatsyAttadAha-huhetI yasmAda-| samyaganuSThAnAt duniSkrAntAstasmAdbAlAnAM-prAkRtapuruSANAmapi vacanIyA:-mA bAlavacanIyAste narA iti / kiM ca IN // 25 // ~506~# Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [191] dIpa anukrama [204] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [4], mUlaM [191], niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH paunaHpunyenArahaTTaghaTIyantranyAyena jAtiH - utpattistAM kalpayanti kimbhUtAste ityAha- adhaH saMyamasthAneSu sambhavantovarttamAnA avidyayA vA'dho varttamAnAH santo vidvAMso vayamityevaM manyamAnA ughutayA''tmAnaM vyutkarSayeyuriti - AtmanaH zlAghAM kurvate, yatkiJcijjJAnAno'pi mAnonnatatvAdrasasAtAgauravabahulo'hamevAtra bahuzruto yadAcAryo jAnAti tanmayA'spenaiva kAlenAdhItamityevamAtmAnaM vyutkarSayediti / nAtmazlAghatayaivAsate, aparAnapyapavadeyurityAha - 'udAsInAH' rAgadveSarahitA madhyasthA bahuzrutatve satyupazAntAstAn skhalitacodanodyatAn paruSaM vadanti, tadyathA-svayameva tAvatkRtyamakRtyaM vA jAnIhi tato'nyeSAmupadekSyasIti / yathA ca paruSaM vadanti tathA sUtreNaiva darzayitumAha-'paliyaMti anuSThAnaM tena pUrvAcaritenAnuSThAnena tRNahArAdinA prakathayed evambhUtastvamiti, anyathA vA kuNTamaNTAdibhirguNairmukhavikArAdibhirvA prakathayediti / kimbhUtaiH !-'atathyaiH' avidyamAnairiti / upasaMharannAha--' tad' vAcyamavAcyaM vA 'taM' yA dharma zrutacAritrAkhyaM 'medhAvI' maryAdAvyavasthito 'jAnIyAt' samyakU paricchindyAditi // so'sabhyavAdapravRtto bAlo gurvAdinA yathA'nuzAsyate tathA darzayitumAha Etication matinal ahammaTThI tumaMsa nAma vAle AraMbhaTTI aNuvayamANe haNa pANe ghAyamANe haNao yAvi samaNujANamANe, ghore dhamme, udIrie uvehai NaM aNANAe, esa visanne viyade viyAhie timi ( sU0 192 ) For Pantry Use Onl ~ 507~# Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [192],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dhutA06 uddezakA sUtrAMka (zI) [192] dIpa anukrama 205] zrIAcA- artho'syAstItyarthI, adharmeNArthI adharmArthI, yato nAma tvamevambhUto'to'nuzAsyase, kuto'dharmAthIM? yato 'bAla rAGgavRttiH ajJaH, kuto bAlo', yata 'ArambhArthI' sAvadyArambhapravRttaH, kutaH ArambhArthI ?, yataH prANyupamavAdAnanuvadantad brUSe, tadyathA-jahi prANino'parairevaM ghAtayan natazcApi samanujAnAsi gauravatrikAnubaddhaH pacanapAcanAdikriyApravRttAMstapiNDa takI tatsamakSaM tAnanuvadasi ko'tra doSo?, na hyazarIrairddharmaH kartuM pAryate, ato dharmAdhAraM zarIraM yatnataH paalniiy||252|| miti, uktaMca-"zarIraM dharmasaMyuktaM, rakSaNIyaM prayatnataH / zarIrAjjAyate dhammoM, yathA bIjAtsadaGkaraH // 1 // " iti, kiM caivaM bravIpi tvaM, tadyathA-'ghoraH' bhayAnako dharmaH sarvAnavanirodhAt duranucaraH ut-pAvalyeneritaH kathitaH pratipAditastIrthakaragaNadharAdibhirityevamadhyavasAyI bhavAMstamanuSThAnata 'upekSate' upekSAM vidhatte, 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, 'anAjJayA' tIrthakaragaNadharAnupadezena svecchayA pravRtta iti, ka evambhUta iti darzayati-'eSa' ityanantarokto'dharmArthI bAla ArambhArthI prANinAM hantA ghAtayitA nato'numantA dharmopekSaka iti, viSaNNaH kAmabhogeSu, vividhaM tadatIti vitardohiMsakaH 'tarda hiMsAyA'mityasmAt kartari pacAdyaca, saMyame vA pratikUlo vitardaH ityevaMrUpastvameSa vyAkhyAta ityato'haM dAbavImi-vaM medhApI dharma jAnIyA iti / etacca vakSyamANamahaM babImItyata Aha kimaNeNa bho! jaNeNa karissAmitti mannamANe evaM ege vaittA mAyaraM piyaraM hiccA nAyao ya pariggahaM vIrAyamANA samudrAe avihiMsA suvvayA daMtA passa dINe // 252 // Jain Educatinintamathima ~508~# Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [193],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra' mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [193] dIpa anukrama [206] uppaie paDivayamANe vasaTTA kAyarA jaNA lUsagA bhavaMti, ahamegesiM siloe pAvae bhavai, se samaNo bhavittA vibhaMte 2 pAsahege samannAgarahiM saha asamannAgae namamANehiM anamamANe virapahiM avirae daviehiM adavie abhisamiccA paMDie mehAvI niTriyaTre vIre AgameNaM sayA parakkamijAsi tibemi (sU0 193) // iti dhUtAdhyayane caturtha uddezakaH 6-4 // kecana-viditavedyA vIrAyamANAH samyagutthAnenotthAya punaH prANyupamardakA bhavantIti, kathamusthAya?-kimahamanena bhoH' ityAmantraNe 'janena' mAtApitRputrakalatrAdinA svArthapareNa paramArthato'nartharUpeNa kariSyAmIti, na mamAyaM kasyacidapi kAryasya rogApanayanAderalamityato'nena kimahaM kariSye', yadivA pravitrajiSuH kenacidabhihitaH kimanayA sikatAkavalasannibhayA pratrajyayA kariSyati bhavAn ?, adRSTavazAyAtaM tAvadojanAdikaM bhukSvetyabhihito virAgatAmApanno bravItikimahamanena bhojanAdinA kariSye?, bhuktaM mayA'nekazaH saMsAre paryaTatA tathApi tRpti bhUt, takimidAnImanena janmanA bhaviSyatItyevaM manyamAnA eke viditasaMsArasvabhAvA uditvA'pyevaM tato 'mAtaraM' jananIM 'pitaraM' janayitAraM 'hitvA | tyaktvA 'jJAtayaH' pUrvAparasambandhinaH svajanAstAn parigRhyata iti parigrahaH-dhanadhAnyahiraNyadvipadacatuSpadAdiH taM, | kimbhUtAH-cIramivAtmAnamAcaranto vIrAyamANAH, samyak saMyamAnuSThAnenotthAya samutthAya vividhairupAyairhisA vihiMsA wwwanditimaryam ~509~# Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [4], mUlaM [193],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [193]] dIpa anukrama 206] zrIAcA-IMIna vidyate vihiMsA yeSAM te'vihiMsAH, tathA zobhanaM vrataM yeSAM te sutratAH, tathendriyadamAddAntAH, ityevaM samutthAya, nAgA-1 sAdhutA06 rAjavRttiHrjunIyAstu paThanti-"samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA apasUyA avihiMsagA subbayA daMtA paradattabho uddezakA4 (zI0) iNo pAvaM kammaM na karessAmo samuhAe" sugamatvAnna vitriyate, ityevaM samutthAya pUrva pazcAt 'pazya' nibhAlaya 'dInAna // 25 // zRgAlatvavihAriNo vAntaM jighRkSUna pUrvamutpatitAn saMyamArohaNAt pazcAsApodayAt pratipatata iti, kimiti dInA bhavantIti darzayati-yato 'vazArI' vazA indriyaviSayakaSAyANAM tata ArtA vazArtAH, tathAbhUtAnAM ca karmAnuSaGgaH, taduktam-"soiMdiyavasaTTeNaM bhaMte! kai kammapagaDIo baMdhaha?, goyamA AuavajjAo satta kammapagaDIo jAva a NupariaTTai / kohavasaTTeNaM bhaMte! jIve evaM taM ceva" evaM mAnAdiSvapIti, tathA 'kAtarAH' parIpahopasargopanipAte sati 4AviSayalolupA vA kAtarAH, ke te?-janAH, kiM kurvanti |-te pratibhannAH santaH 'lUpakA bhavanti' bratAnAM vidhvaMsakA bha vanti, ko aSTAdazazIlAisahasrANi dhArayiSyatItyevamabhisandhAya dravyaliGga bhAvaliGgaM vA parityajya prANinAM virAdhakA bhavanti / teSAM ca pazcAtkRtaliGgAnAM yatsvAttadAha-'artha' Anantarye 'ekeSAM' bhagnapratijJAnAmumanajitAnAM tatsamanantaramevAntarmuharjena vA paJcatvApattiH syAd, ekeSAM tu 'zloko' zlAghArUpaH pApako bhavet, svapakSAsarapakSAdvA mahatyayaza:kIrtirbhavati, tadyathA-sa eSa pitRvanakASThasamAno bhogAbhilASI vrajati tiSThati vA, nAsya vizvasanIyaM, yato nAsthAkartavyamastIti, uktaM ca-"paralokaviruddhAni, kurvANaM dUratastyajet / AtmAnaM yo na saMdhatte, so'nyasmai syAtkathaM| bhaa||253|| zronendriyavazAtau bhadanta ! kati karmaprakRtIbhAti 1, gautama ! AyuSAH sapta karmaprakRtIvarvAvat anuparivartate / krodhavazAttoM bhavanta ! jIvaH, evameva tata. wwwiandituaryam ~510~# Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [193] dIpa anukrama [206] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [4], mUlaM [193],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 7 hitaH 1 // 1 // ityAdi, yadivA sUtreNaivAzlAghyatAM darzayitumAha- so'yaM zramaNo bhUtvA vividhaM bhrAnto-bhagnaH zramaNavibhrAnto, vIpsayA'tyantajugupsAmAha, kiM ca pazyata yUyaM karmmasAmarthyam 'eke' vizrAntabhAgadheyAH samanvAgatairuyuktavihAribhiH saha vasanto'pyasamambAgatAH- zItalavihAriNaH, tathA 'namamAnaiH' saMyamAnuSThAnena vinayavadbhiH 'anamamAnAnU' nirghRNatayA sAvadyAnuSThAyino, viratairaviratA dravyabhUtairadravyabhUtAH pApakalaGkAGkitatvAdevambhUtairapi sAdhubhiH saha vasanto'pi, evambhUtAn 'abhisametya' jJAtvA kiM karttavyamiti darzayati- 'paNDitaH' tvaM jJAtajJeyo 'medhAvI' maryAdAvyavasthito 'niSThitArthaH' viSayasukhaniSpipAso 'vIra' karmmavidAraNasahiSNurbhUtvA 'Agamena' sarvajJamaNItopadezAnu sAreNa 'sadA' sarvakAlaM parikrAmayeriti / itiradhikAraparisamAptau bravImIti pUrvavad // dhUtAdhyayanasya caturthoddezakaH parisamAptaH // Jan Estication Intimat uktaJcaturthodezakaH, sAmprataM paJcama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarodezake karmmavidhUnanArthaM gauravatrayavidhUnanA'bhihitA, sAca karmavidhUnanopasargavidhUnanAmantareNa na sampUrNa bhAvamanubhavati, nApi satkArapuraskArAtmakasanmAna vidhUnanAmantareNa gauravatrayavidhUnanA sampUrNatA miyAdityata upasargasanmAnavidhUnanArthamidamupakramyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAskhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam--- segisu vA gitaresu vA gAmesu vA gAmaMtaresu vA nagaresu vA nagaraMtaresu vA jaNa SaSThaM adhyayane paMcama uddezaka: 'upasarga-sanmAna vidhunana' Arabdha:, For Para Prata Use Onl ~511~# www.landiary.org Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [194] dIpa anukrama [207] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) / / 254 / / "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [5], mUlaM [194],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vayesu vA jaNavayaMtaresu vA gAmanayaraMtare vA gAmajaNavayaMtare vA nagarajaNavayaMtare vA saMtegaiyA jaNA sagA bhavaMti aduvA phAsA phusaMti te phAse puTTe vIro ahiyAsae, oe samidaMsaNe, dayaM logassa jANittA pAINaM paDINaM dAhiNaM udINaM Aikkhe, vibhae ki veyavI, se uTTiesa vA aNuTTiesu vA sussUsamANesu paveyae saMtiM viraGgaM uvasamaM nivvANaM soyaM ajjaviyaM maddaviyaM lAghaviyaM aNaivattiyaM savvesiM pANA savvesiM bhUyANaM savvesiM sattANaM savvesiM jIvANaM aNuvIi bhikkhU dhammamAikhijA ( sU0 194 ) 'sa' paNDito medhAvI niSThitArtho vIraH sadA sarvajJapraNItopadezAnuvidhAyI gauravatrikA pratibaddho nirmamo niSkriJcano nirAza ekAkivihAritayA grAmAnugrAmaM rIyamANaH kSudratiryagnarAmarakRtopasargaparI pahApAditAn duHkhasparzAn nirjarAthIM samyagadhisaheta va punarvyavasthitasya te parISahopasargA abhipateyuriti darzayati- AhArAdyartha praviSTasya gRheSu vA, ucanIcamadhyamAvasthAsaMsUcakaM bahuvacanaM, tathA gRhAntareSu vA, grasanti buddhyAdIn guNAniti grAmAH teSu vA tadantarAleSu vA, naiteSu karo'stIti nakarANi teSu vA tadantarAleSu vA, janAnAM lokAnAM padAni - avasthAnAni yeSu te janapadAH Etication tumanl For Parts Only ~512~# dhutA0 6 uddezakaH5 / / 254 / / Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [194],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [194] dIpa anukrama 207]] avantyAdayaH sAdhuviharaNayogyAH arddhapar3izatirdezAsteSu tadantarAleSu vA, tathA grAmanagarAntare vA grAmajanapadAntare | vA nagarajanapadAntare vA udyAne vA tadantare vA vihArabhUmigatasya vA gacchato vA, tadevaM tasya bhikSoomAdInadhizayAnasya kAyotsargAdi vA kurvata eke kAluSyopahatAtmAno ye janA lUpayantIti lUSakA bhavanti, 'lUSa hiMsAyA'mitya-II smAt lyuda, te 'santi' vidyante, tatra nArakAstAvadupasargakaraNaM pratyavastu, tiryagamarayorapi kAdAcitkatvAnmAnuSyANAmevAnukUlapratikUlasadbhAvAjanagrahaNa, yadivA jAyanta iti janAH, te ca tiryagnarAmarA eva janazabdAbhihitAH, teca janA anukUlapratikUlAnyatarobhayopasampAdAnenopasargayeyuriti, tatra divyAzcaturvidhAra, tadyathA-hAsyAt 1 praddhedipA 2 vimarzAt 3 pRthagvimAtrAto 4 vA, tatra kelIkilaH kazcidyantaro vividhAnupasargAn hAsyAdeva kuryAt , yathA bhikSArthaM praviSTaiH kSulakarbhikSAkhAbhArthaM palalavikaTatarpaNAdinopayAcitakaM vyantarasya prapede, bhikSAvAptau ca tadyAcamAnasya | kutazcidupalabhya vikaTAdikaM tairddhaDhoke, tenApi kelyaiva te kSullakAH kSIbA iva vyadhAyiSata 1, pradeSeNa yathA bhagavato mAghamAsarajanyante tApasIrUpadhAriNyA vyantaryodakajaTAbhAravalkalavidhunissecanamakAri 2, vimarzAkimayaM dRDhadharmA na vetyanukUlapratikUlopasagaiH parIkSayet , yathA saMvignasAdhubhAvitayA kayAciDhyantaryA khIveSadhAriNyA zUnyadevakulikAvAsitaH 'purapichameNaM phApara nibaMdhANa vA niggaMdhINa vA jAva mamahAo ettae, dakSiNeNaM kappada niggaMdhANa vA niggaMdhINa yA Apa kosaMbIo ettae, parimeyaM / jAva bhUgAvisabhI, uttareNaM jAya kuNAlA visao, tAva mArie sitte, no kappada itto yAhiM 'ti, asyAM ca bhAryabhUmikAyAM sAIpacaviMzatirjanapadA dharmakSetrANyaIdikAni // www.tanditsarmarg ~513~# Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [194],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [194] dIpa anukrama 207]] zrIAcA- sAdhuranukUlopasaggairupasargito dRDhadhamrmeti ca kRtvA vandita iti 3, tathA pRthag vividhA mAtrA yeSUpasargeSu te pRthagvi- dhutA06 rAjavRttiH mAtrA:-hAsyAditrayAnyatarArabdhA anyatarAvasAyino bhavanti, tadyathA bhagavati saGgamakeneva vimArabdhAH pradveSeNa paryava uddezakA5 (zI0) sitA iti, mAnuSA api hAsyapradveSavimarzakuzIlapratisevanAbhedAccaturkI, tatra hAsyAddevasenAgaNikA kSullakamupasargayantI daNDena tADitA rAjAnamupasthitA, kSullakena tadAhUtena zrIgRhodAharaNena rAjA pratibodhita iti 1, pradveSAgajasukumAra-5 // 255 // | syaiva zvazurasomabhUtineti 2, vimarzAccandragupto rAjA cANAkyacodito dharmaparIkSArthamantaHpurikAbhidhammamAvedayantaM sAdhumupasargayati, sAdhunA ca pratADya tAH zrIgRhodAharaNa rAjJe niveditamiti 3, tatra kutsitaM zIlaM kuzIlaM tasya pratisevanaM kuzIlapratisevanaM tadartha kazcidupasarga kuryAt , tadyathA-IrSyAlagRhaparyuSitaH sAdhuzcatasRbhiH sImantinIbhiH proSitabhartRkAbhiH sakalAM rajanImekaikayA pratiyAmamupasamgito na cAsau tAsu lulubhe mandaravanniSprakampo'bhUditi / tairygyonaa| api bhayapradveSAhArApatyasaMrakSaNabhedAcaturduva, tatra bhayAtsarpAdibhyaH, pradveSAdyathA bhagavatazcaNDakauzikAt, AhArAt siMhai havyAghrAdibhyaH, apatyasaMrakSaNAt kAkyAdibhya iti / tadevamuktavidhinopasampAdakatvAjanA lUpakA bhavanti, athavA teSu prAmAdiSu sthAneSu tiSThato gacchato yA sparzA:-duHkhavizeSA AtmasaMvedanIyAH spRzanti-abhibhavanti, te caturvidhAH -tadyathA-ghaTTanatA'kSikaNukAdeH patanatA bhramimUrchAdinA stambhanatA vAtAdinA zleSaNatA tAlunaH pAtAdagulyAdevI syAt , yadivA vAtapittazleSmAdikSobhAt sparzAH spRzanti, athavA niSkiJcanatayA tRNapadaMzamazakazItoSNAdyApA|ditAH sAH-duHkhavizeSAH kadAcitspRzanti-abhibhavanti, taizca spRSTaH parIpahastAn sparzAna-duHkhavizeSAn 'dhIraH' SSAGAE% ~514~# Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [194],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * * prata sUtrAMka [194] dIpa anukrama 207]] 6555-2564545456-4% akSobhyo'dhisaheta narakAdiduHkhabhAvanayA'vandhyakammodayApAditaM punarapi mayaivaitatsoDhavyamityAkalayya samyak titiva teti / kIdRkSo'dhisahetetyata Aha, yadivA sa evambhUto na kevalamAtmanakhAtA sadupadezadAnataH pareSAmapIti || darzayitumAha-'ojaH' eko rAgAdivirahAt samyag itaM-gataM darzanamasyeti samitadarzanaH, samyagdRSTirityarthaH, yadivA 'zabhitam' upazamaM nItaM 'darzana' dRSTiAnamasyeti zamitadarzanaH, upazAntAdhyavasAya ityarthaH, athavA samatAmitaMgataM darzanaM-dRSTirasyeti samitadarzanaH, samadRSTirityarthaH, evambhUtaH sparzAnadhisaheta, yadivA dharmamAcakSItetyuttarakriyayA 8 saha sambandhaH, kimabhisandhAya dharmamAcakSIteti darzayati-'dayAM' kRpAM 'lokasya jantulokasyopari dravyato jJAtvA kSetrataH prAcInaM pratIcInaM dakSINamudIcInamaparAnapi digvibhAgAnabhisamIkSya sarvatra dayAM kurvan dharmamAcakSIta, kAdAlato yAvajIvaM, bhAvato'rakto'dviSTaH, kathamAcakSIta?-tadyathA-sarve jantavo duHkhadviSaH sukhalipsavaH AramopamayA 8 sadA draSTavyA iti, uktaM ca+"na tatparasya saMdadhyAt, pratikUlaM yadAtmanaH / eSa saGkrAhiko dharmaH, kAmAdanyaH pravartate // 1 // ") ityAdi, tathA dharmamAcakSANo 'vibhajet dravyakSetrakAlabhAvabhedairAkSepaNyAdikathAvizeSairvA prANA-II tipAtamRpAvAdAdattAdAnamaithunaparigraharAtrIbhojanavirativizeSairvA dharma vibhajet, yadivA ko'yaM puruSaH ke nato devatAvizeSamabhigRhIto'nabhigRhIto vA? evaM vibhajet , tathA kIrtayedratAnuSThAnaphalaM, ko'sau kItayed?-vedavid, A-| gamaviditi / nAgArjunIyAstu paThanti-"je khalu samaNe bahussue bajjhAgame AharaNaheukusale dhammakahAladdhisampanne | khettaM kAlaM purisaM samAsajja ke'yaM purise ke vA darisaNamabhisampanno? evaMguNajAie pabhU dhammassa Aghavittae" iti,4|| ~515~# Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [194],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dhuvA. prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) // 256 // uddezakaH5 sUtrAMka [194] dIpa anukrama 207]] kaNThyaM / sa punaH keSu nimittabhUteSu kIrtayedityAha-sa' Agamavit svasamayaparasamayajJaH 'usthiteSu vA' bhAvotthAnena / yatighu, vAzabdaH uttarApekSayA pakSAntaradyotakaH, pArzvanAthaziSyeSu caturyAmotthiteSveva varddhamAnatIrthAcAryAdiH paJcayAma || dharma pravedayediti, svaziSyeSu vA sadosthitepvajJAtajJApanAya dharma pravedayediti, 'anutthiteSu vA zrAvakAdiSu 'zuzrUSamANeSu' dharma zrotumicchatsu gurvAdeH paryupAsti kurvatsu vA saMsArottAraNAya dharma pravedayet / kimbhUtaM pravedayedityAha-zamanaM zAntiH, ahiMsetyarthaH, tAmAcakSIta, tathA viratim, anena ca mRpAvAdAdizeSatratasaGgrahA, tathA 'upazama' krodhajayAd, anena cottaraguNasaGgrahaH, tathA nivRtiH nirvANaM mUlaguNottaraguNayoraihikAmuSmikaphalabhUtamAcakSIta, tathA 'zauca sarvopAdhizucitvaM nirvAcyavratadhAraNaM, tathA ArjavaM mAyAvakratAparityAgAt, tathA mArdavaM mAnastabdhatAparityAgAt, tathA lAghavaM savAhyAbhyantaragranthaparityAgAt , kathamAcakSIteti darzayati-'anatipatya' yathAvasthitaM vastvAgamAbhihitaM 4 tathA'natikramyetyarthaH, keSAM kathayati? -'sarveSAM prANinAM dazavidhAH prANA vidyante yeSAM te prANinasteSAM sAmAnyataH saMjJipazcendriyANAM, tathA 'sarveSAM bhUtAnAM muktigamanayogyena bhavyatvena bhUtAnAM-vyavasthitAnAM, tathA 'sarveSAM jIvAnAM | saMyamajIvitena jIvatAM jijIviSUNAM ca, tathA 'sarveSAM sattvAnAM' tiryaGnarAmarANAM saMsAre klizyamAnatayA karuNAspadAnAmekArthikAni vaitAni prANAdIni vacanAni ityatasteSAM kSAntyAdikaM dazavidhaM dharma yathAyogaM prAgupanyastaM zAntyAdipadAbhihitam 'anuvicintya' svaparopakArAya bhikSaNazIlo bhikSurdharmakathAlabdhimAn 'AcakSIta' pratipAdayediti / yathA ca dharma kadhayettathA''ha // 256 // wwanditaram ~516~23 Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [195],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [195]] dIpa anukrama [208] aNuvIi bhikkhU dhammamAikkhamANe no attANaM AsAijjA no paraM AsAijA no annAI pANAiM bhUyAI jIvAI sattAiM AsAijA se aNAsAyae aNAsAyamANe vajjhamANANaM pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM jahA se dIve asaMdINe evaM se bhavai saraNaM mahAmuNI, evaM se udie ThiyappA aNihe acale cale abahillese parivae saMkkhAya pesalaM dhamma diTTimaM parinivvuDe, tamhA saMgati pAsaha gaMthehiM gaDhiyA narA visannA kAmakatA tamhA lUhAo no parivittasijjA, jassime AraMbhA samvao savbappayAe suparinnAyA bhavaMti jesime lUsiNo no parivittasaMti, se vaMtA kohaM ca mANaM ya mAyaM ca lobhaM ca esa tuTTe viyAhie tibemi (sU0 195) sa bhikSurmumukSuranuvicintya-pUrvApareNa dharma puruSa vA''locya yo yasya kathanayogyastaM dharmamAcakSANaH ADiti mayoMdayA yathA'nuSThAnaM samyagdarzanAdeH zAtanA AzAtanA tayA AtmAnaM no AzAtayet, tathA dharmamAcakSIta ya-12 thA''ramana AzAtanA na bhavet, yadivA''tmana AzAtanA dvidhA-dravyato bhAvatazca, dravyato yathA''hAropakaraNAdevyasya kAlAtipAtAdikRtA''zAtanA-bAdhA na bhavati tathA kathaye, AhArAdidravyabAdhayA ca zarIrasyApi pIDA wwanditaram ~517~# Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [195],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) dhutA06 uddezakA5 prata sUtrAMka [195] // 257 // dIpa anukrama [208] bhAvAzAtanArUpA syAt, kathayato vA yathA gAtrabhaGgarUpA bhAvAzAtanA na syAt tathA kathayediti, tathA no paraM zu- zrUrSu AzAtayet-hIlayed , yataH paro hIlanayA kupitaH sannAhAropakaraNazarIrAnyatarapIDAyai pravateti, atastadAzAtanAM varjayana dharma brUyAditi, tathA'nyAn vA sAmAnyena prANino bhUtAn jIvAn sattvAno AzAtayed-bAdhayet , ta-1 devaM sa muniH svato'nAzAtakaH parairanAzAtayan tathA'parAnAzAtayato'nanumanyamAno pareSAM vadhyamAnAnAM prANinAM bhUtAnAM jIvAnAM sattvAnAM yathA pIDA notpadyate tathA dharma kathayediti, tadyathA-yadi laukikakupAvacanikapArzvasthAdidAnAni prazaMsati avaTataTAgAdIni thA tataH pRthivIkAyAdayo vyApAditA bhaveyuH, atha dUSayati tato'pareSAM antarAyApAdanena tatkRto bandhavipAkAnubhavaH syAt, uktaM ca-"je u dANaM pasaMsaMti, vahamicchaMti pANiNaM / je u NaM paDisehiMti, vitticche kariti te // 1 // " tasmAttadAnAveTataDAgAdividhipratiSedhacyudAsena yathAvasthitaM dAnaM zuddha prarUpayet sAyadyAnuSThAnaM ceti, evaM cavannubhayadoSaparihArI jantUnAmAzvAsabhUmirbhavatIti, etadRSTAntadvAreNa darzayati-yathA'sau dvIpo'sandInaH zaraNaM bhavatyevamasAvapi mahAmuniH tadrakSaNopAyopadezataH vadhyamAnAnAM dhadhakAnAM ca |tadadhyavasAyavinivattenena viziSTaguNasthAnApAdanAccharaNyo bhavati, tathAhi-yathoddiSTena kathAvidhAnena dharmakathA kathayan kAMcana pratrAjayati kAzcana zrAvakAn vidhatte kAzcana samyagdarzanayujaH karoti, keSAzcitprakRtibhadrakatAmApAdayati / kiMguNazcAsau dvIpa iva zaraNyo bhavatItyAha-evaM miti vakSyamANaprakAreNa 'sa' zaraNyo mahAmunirbhAvotthAnena ye tu dAnaM prazaMsanti vadhamicchanti prANinAm / ye paitat pratiSedhayanti vRtticchedaM kurvanti te // 1 // // 257 // ~518~# Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [5], mUlaM [195],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [195]] GAROTOCOASARDAN dIpa anukrama [208] saMyamAnuSThAnarUpeNa ut-prAbalyena sthita utthitaH, tathA sthito jJAnAdike mokSAdhvanyAtmA yasya sa sthitAtmA, tathA snihyatIti niho na striho'strihA-rAgadveSarahitatvAt apratibaddhaH, tathA na calatItyacalaH parISahopasargavAterilo |'pIti, tathA calA aniyatavihAritvAt, tathA saMyamAvahinitaMgA lezyA-adhyavasAyo yasya sa bahirlezyaH yo na tathA so'vahirlezyaH, sa evambhUtaH pari-samantAt saMyamAnuSThAne brajet parivrajet, na kaciyatibadhyamAna itiyAvat, sa ca kimiti saMyamAnuSThAne parijajedityAha-saMkhyAya' avadhArya 'pezala' zobhanaM 'dharma' aviparItArtha darzanaM dRSTiH sadanuSThAnaM vA sA yasyAstyasau dRSTimAn , sa ca kaSAyopazamAt kSayAdA, pariH-samantAnivRtaH-zItIbhUto / yastva|salyAtavAn pezalaM dharma mithyAdRSTirasI na nirvAtIti darzayitumAha-itihetI yasmAdviparItadarzano mithyaadRssttiH|| saGgavAnna nirvAti tasmAt 'saGgaM mAtApitRputrakalatrAdijanitaM dhanadhAnyahiraNyAdijanitaM vA saGgavipAkaM vA pazyata yUyaM vivekenAvadhArayata, sUtreNaiva saGgamAha-ta evaM saGgino narAH sabAhyAbhyantarairgrandhairgrathitA avabaddhA viSaNNA andhasaGge nimanAH kAmaH-icchAmadanarupairAkAntA avaSTabdhA na nirvAnti, yadyevaM tataH kiM karttavyamityAha-yasmAtkAmAdyAsakacetasaH svajanadhanadhAnyAdimUcchitAH kAmajaiH zArIramAnasAdibhirduHkhairupatApitAstasmAdU sakSAt-saMyamAnisaGgAtmakAt 'no paricitraset' na saMyamAnuSThAnAdibhIyAt, yataH prabhUtataraduHkhAnuSaGgiNo hi saGgina iti / kasya punaH saMyamAna parivitrasanaM sambhAvyata ityAha-yasya mahAmuneravagatasaMsAramokSakAraNasyeme saGgA:-ArambhA anantaroktA avigAnataH sarvajanAcaritatvAt pratyakSAsannavAcinedamA'bhihitAH 'sarvataH' sarvAtmakatayA suparijJAtA bhavanti, kimbhUtA ArambhAH-ye ~519~# Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [6], uddezaka [9], mUlaM [195],niyukti: [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) dhutA06 uddezakaH5 sUtrAMka [195] // 258 // dIpa anukrama [208] vime granthagrathitA viSaNNAH kAmabharAkAntA janA 'lUSiNoM lUSaNazIlAH hiMsakA ajJAnamohodayAt 'na parivitrasanti' na bibhyati, yo hyevambhUtAMzcArambhAn jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA ca pariharati tasyaite suparijJAtA bhavanti / || yazcArambhANAM parijJAtA sa kimaparaM kuryAdityAha-'sa' mahAmuniH pUrvavyAvarNitasvarUpo 'vAntvA' tyaktvA krodhaM ca mAnaM ca |mAyAM ca lobhaM ceti, svagatabhedasaMsUcanArtho vyasta nirdezaH, sarvAnuyAyitvAt krodhasya prathamopAdAnaM tatsambaddhatvAnmAnasya lobhAthai mAyopAdIyata ityatastatkAraNatvAnmAyAyA lobhasyAdAvupanyAsaH tataH sarvadoSAzrayatvAt sarvagurutvAca sarvopari lobhasya, kSapaNAkrama vA''zrityAyamupanyAsa iti, cakAro hItaretarApekSayA samuccayArthaH / sa evaM krodhAdIna vAntvA mohanIyaM troTayati, sa caipo'pagatamohanIyaH saMsArasantatestuTTaH-apamRto vyAkhyAtastIrthakRdAdibhiritiradhikAraparisamAptI, babImItyetat pUrvotaM // yadi caitadvakSyamANamityAha kAyassa viyAghAe esa saMgAmasIse viyAhie se hu pAraMgame muNI, avihammamANe phalagAvayaTTI kAlovaNIe kaMkhijja kAlaM jAva sarIrabheuttivemi (sU0 196) 6-5 // dhUtAdhyayanam // 6 // 'kAyaH' audArikAditrayaM ghAticatuSTayaM vA tasya 'vyAghAto vinAzaH, athavA cIyata iti kAyastasya vizeSeNAGgamadiyA''yuSakakSayAvadhilakSaNayA ghAto vyAghAtaH-zarIravinAzaH epa saGkAmazIrSarUpatayA vyAkhyAto, yathA hi saGgrAma 258 // wwwandltimaryam ~520~# Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama [209] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 6 ], uddezaka [5], mUlaM [196],niryuktiH [252] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zirasi parAnIkanizitAkRSTakRpANa niryatprabhAsaMvalitodyatsUryatvidbhUta vidyunnayana camatkRtikAriNi kRtakaraNo'pi subhaTazcittavikAraM vidhatte, evaM maraNakAle'pi samupasthite parikarmitamaterapyanyathAbhAvaH kadAcitsyAd ato yo maraNakAle * na muhyati sa pAragAmI muniH saMsArasya karmmaNo vA utkSiptabhArasya vA paryantayAyIti / kiM ca vividhaM parISahopasargairhanyamAno vihanyamAnaH na vihanyamAno'vihanyamAnaH na nirviNNaH san vaihAnasaM gArddhapRSThamanyadvA bAlamaraNaM pratipadyata iti, yadivA hanyamAno'pi sabAhyAbhyantaratayA tapaH parISahopasargeH phalavadavatiSThate na kAtarIbhavati, tathA kAleno| panItaH kAlopanIto mRtyukAlenAnyavazatAM prApitaH san dvAdazavarSasaMlekhanayA''tmAnaM saMlikhya girigahvarAdisthaNDila| pAdapopagamaneGgitamaraNabhaktaparijJAnyatarAvasthopagataH 'kAla' maraNakAlamAyuSkakSayaM yAvaccharIrasya jIvena sArddhaM bhedo bhavati tAvadAkAGged, ayameva ca mRtyukAlo yaduta zarIrabhedo, na punarjIvasyAtyantiko vinAzo'stIti / itiradhikAraparisamAptau travImItyAdikaM pUrvavaditi, paJcamodezakaH, tatsamAptau samAptaM bhUtAkhyaM SaSThamadhyayanamiti // ghaM0 835 // Jain Estication Intematonal For Parts Only www.indiary.org pUrvakAlAt adhyayana - 7 vyucchinnam, svayaM vRttikAreNa asya adhyayana-viSaye na kiMcit api kathitam | ~521~# Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [-], mUlaM [196...],niyukti: [253] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAvRttiH (zI0) // 259 // [196] dIpa anukrama 209] vimo08 athASTamaM vimokSAdhyayanam (saptamaM vyucchinnam) uddezakaH1 uktaM SaSThamadhyayana, atha saptamASTamAdhyayanamArabhyate, adhunA saptamAdhyayanasya mahAparijJAkhyasyAvasaraH, taca vyavacchinamitikRtvA'tilakadhASTamasya sambandho vAcyaH, sa cAyam-ihAnantarAdhyayane nijakarmazarIropakaraNagauravatrikopasarga-18 sanmAnavidhUnanena niHsaGgatA'bhihitA, sA caivaM sAphalyamanubhavati yadyantakAle'pi samyagniryANaM sthAdityataH samyagniryANapratipAdanAyedamArabhyate, yadivA niHsaGgavihAriNA nAnAvidhAH parISahopasargAH soDhavyA ityetatpratipAdita, tatra mAraNAntikopasarganipAte sati adInamanaskena samyagniryANameva vidheyamityasyArthasya pratipAdanAyedamArabhyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramadvArAyAtorthAdhikArI dvedhA, tatrA pyadhyayanArthAdhikAraH prAgabhihitaH, uddezArthAdhikAraM tu niyuktikAro vibhaNiSurAhaasamaNunnassa vimukkho paDhame biie akppiyvimukkho| paDisehaNA ya ruTassa ceva sambhAvakahaNA ya // 25 // taiyaMmi aMgaciTThAbhAsiya AsaMkie ya kahaNA ya / sesesu ahIgAro uvagaraNasarIramukkhesu // 254 // M usaMmi cautthe vehANasagiddhapiTThamaraNaM ca / paMcamae gelannaM bhattaparinnA ya boddhabbA // 255 // // 259 // NTThami u ega iMgiNimaraNaM ca hoi boddhavvaM / sattamae paDimAo pAyavagamaNaM ca nAyabvaM / / 256 / / www.tandituaryam aSTama-adhyayana 'vimokSa' Arabdha:, ~522~# Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama [209 ] Jan Estication "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...],niryuktiH [257] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aNupuvvivihArINaM bhattaparinnA ya iMgiNImaraNaM / pAyavagamaNaM ca tahA ahigAro hoi aTTamae // 257 // atrAdyoddezake'yamarthAdhikAraH, tadyathA - asamanujJAnAma- samanojJAnAM vA trayANAM triSaSTyadhikAnAM prAvAdukazatAnAM | vimokSaH parityAgaH kAryaH, tathA tadAhAropadhizayyAtaddRSTiparityAgazca pArzvasthAdayaH punazcAritratapovinayedhvasamanojJAH, yathAcchandAstu paJcasvapi jJAnAcArAdiSvasamanojJAsteSAM yathAyogaM tyAgo vidheya iti 1 / dvitIye tu akalpikasya-AdhA| karmmAdervimokSaH- parityAgaH kAryo, yadivA''dhAkarmmaNA kazcinnimantrayet, tataH pratiSedho vidheyaH, tatpratiSedhe ca ruSTasya sataH siddhAntasadbhAvaH kathanIyo yathaivambhUtaM dAnaM tava mama ca na guNAyeti 2 tRtIye tUdezake'yamarthAdhikAraH, tadyathAgocaragatasya yateH zItAdinA kampanAdikAyAmaGgaceSTAyAM satyAM gRhasthasyeyamArekA syAd yathA- grAma dhammairudvAdhyamAnasya zRGgArabhAvAvezAdasya yateH kampanamityevaM bhASite AzaGkite vA tadAzaGkAvyudAsAya yathAvasthitArthakathanA kriyata iti 3 / | zeSeSu tUdezakeSu paJcasvayamarthAdhikAraH, tadyathA-upakaraNazarIrANAM vimokSaH parityAgastadviSayaH samAsato vyAsatastUcyatecaturthIdezake tvayamarthAdhikAraH, tadyathA-vaihAnasam udbandhanaM gArddhapRSTham - aparamAMsAdihRdayanyAsAddRddhAdinA''tmavyApAdanam etat prakAradvayaM maraNaM vAcyaM 4 / paJcamake tuglAnatA bhaktaparijJA ca boddhavyA 5 / pRSThe tvekatvam ekatvabhAvanA tatheGgitamaraNaM ca boddhavyaM 6 / saptamakeSu pratimAH - bhikSupratimA mAsAdikA vAcyAH, tathA pAdapopagamanaM ca jJAtavyamiti 7 / aSTamake tvayamarthAdhikAraH, stadyathA - anupUrvavihAriNAM pratipAlitadIrgha saMyamAnAM zAstrArthagrahaNapratipAdanottarakAlamavasIdatsaMyamAdhyayanAdhyApanakriyANAM niSpAditaziSyANAmutsargataH dvAdazasaMvatsarasaMlekhanAkramasaMlikhitadehAnAM bhaktaparijJeGgita For Pantry Use Only ~523~# Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [217] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata vimo08 uddezakA sUtrAMka [196] dIpa anukrama 209] zrIAcA- maraNaM pAdapopagamanaM vA yathA bhavati tathocyata iti gAthApaJcakasamAsArthoM, vyAsArthastu pratyudezakaM vakSyate / nikSepastu rAvRttiH nidhA-oghaniSpano nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazceti, tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayana, nAmaniSpanne tu vimokSa iti | (zI0) nAma, tatra vimokSasya nikSepaM cikIrSuH niyuktikAra Aha nAmaMThavaNavimukkho dabve khitte ya kAla bhAve ya / eso u vimukkhassA nikkhevo chabdhiho hoha / / 258 // // 26 // | nAmavimokSaH sthApanAvimokSo dravyavimokSaH kSetravimokSaH kAlavimokSo bhAvavimokSazcetyevaM vimokSasya nikSepaH SoDhA bhavatIti gaathaasmaasaarthH|| vyAsArthapratipAdanAya tu sugamanAmasthApanAvyudAsena dravyAdivimokSapratipAdanadvAreNAha davvavimukkho niyalAiema khittaMmi cArapAIsuM / kAle ceiyamahimAiemu aNaghAyamAIo // 259 // dravyavimokSo dvedhA-Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktA, noAgamatastu jJazarIrabhavyazarIravyatirikko nigaDAdikeSu viSayabhUteSu yo vimokSaH sa dravyavimokSaH, suvyatyayena vA paJcamyarthe saptamI, nigaDAdibhyo dravyebhyaH sakAzAdvimokSo dravyavimokSaH, aparakArakavacanasambhavastu svayamabhyUdyAyogyaH, tadyathA-dravyeNa dravyAt sacittAcittamizrAdvimokSa ityAdi, kSetravimokSastu yasmin kSetre caurakAdike vyavasthito vimucyate kSetradAnAdvA yasminyA kSetre vyAvaya'te sa kSetravimokSA, kAlavimokSastu caityamahimAdikeSu kAlevanAdhAtAdighoSaNApAdito yAvantaM kAlaM mucyate yasminyA kAle dAvyAkhyAyate so'bhidhIyate iti gAthArthaH / / bhAvavimokSapratipAdanAyAha duviho bhAvavimukkho desavimukkho ya sabvamukkho y| desavimukkhA sAha sabavimukkhA bhave siddhaa||260|| % // 26 // % * ~524~# Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [260] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama 209] bhAvavimokSo dvidhA-Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA tatra copayukto, noAgamatastu dvidhA-dezataH sarvadi tazca, tatra dezato'viratasamyagdRSTinAmAdyakaSAyacatuSkakSayopazamAddezaviratAnAmAdyASTakaSAyakSayopazamAdbhavati, sAdhUnAM ca dvAdazakaSAyakSayopazamAt kSapakareNyAM ca yasya yAvanmAtraM kSINaM tasya tatkSayAdezavimuktatetyataH sAdhaSo dezavimuktA, bhavasthakevalino'pi bhavopanAhisadbhAvAddezavimuktA eva, sarvavimuktAzca siddhA bhaveyuH iti gaathaarthH|| nanu bandhapUrvakatvAnmokSasya nigaDAdimokSavadityAzaGkAMvyavacchedArthaM candhAbhidhAnapUrvakaM mokSamAha kammayavehi samaM saMjogo hoi jo u jIvassa / so baMdho nAyabbo tassa viogo bhave mukkho // 26 // karmadravyaH' karmavargaNAdravyaiH 'sama' sArddha yaH saMyogo jIvasya savandhaH prakRtisthityanubhAvapradezarUpo baddhaspRSTanidhattanikAcanAvasthazca jJAtavyaH, tathaikaiko hyAtmapradezo'nantAnantaH karmapudgalaibaMddhaH, badhyamAnA apyanantAnantA eva, zeSANAmagrahaNayogyatvAt, kathaM punaraSTaprakAraM karma banAtIti ced, ucyate, mithyAtvodayAditi, ukkaM ca-"kehaM NaM bhaMte ! jIvA aha kammapagaDIo baMdhati?, goamA! NANAvaraNijjassa kammassa udaeNaM darisaNAvaraNijja kammaM niacchanti, dasaNamohaNijassa kammassa udaeNa micchattaM Niyacchanti, micchatteNaM uinneNaM evaM khalu jIve aDhakammapagaDIo vaM mana kathamanyathA? ityevarUpA. 2 kaI bhadanta / jIvA aSTakarmaprakRtIpranti !, gautama! jJAnAvaraNIyasya karmaNa udayena darzanAvaraNIya karma bananti RI(udayate), darzanamohanIyastha karmaNa udayena mizyAtvaM vananti (udayate), mithyAvena aditena evaM bacha jIvo'STakarmaprakRtIbhAti. Jain Educatinintamathima infundstisarma ~525~# Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [261] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) sUtrAMka [196]] // 261 // dIpa anukrama 209] dhaI" yadivANehatuppiagattassa reNuo laggaI jahA aNge| taha rAgadosaNehAliyassa kammapi jIvassa // 1 // " i-TRI vimo08 tyAdi, tasyaivambhUtasyASTaprakArasya karmaNaH AsravanirodhAt tapasA'pUrvakaraNakSapakazreNiprakrameNa zailezyavasthAyAM vA yo'sI| uddezakaH1 viyogA-kSayaH sa mokSo bhavediti gAthArthaH // asya ca pradhAnapuruSArthatvAt prArabdhAsidhArAbatAnuSThAnaphalatvAt tiithikaiH| saha vipratipattisaddhAvAca yathAvasthitamavyabhicAri mokSasya svarUpaM darzayitumAha, yadivA pUrva karmaviyogodezena mokSasvarUpamabhihitaM, sAmprataM jIvaviyogoddezena mokSasvarUpa darzayitumAhajIvassa attajaNiehi ceva kammehiM pubvabaddhassa / sabbavivego jo teNa tassa aha ittio mukkho // 262 / / / jIvasyAsaNyeyapradezAtmakasya svato'nantajJAnasvabhAvasyAtmanaiva-mithyAtvAviratipramAdakapAyayogapariNatena janitAni-baddhAni yAni karmANi taiH pUrvabaddhasyAnAdivandhabaddhasya pravAhApekSayA tena karmaNA 'sarvaviveka' sarvAbhAvarUpatayA yo vizleSastasya-jantoH 'athe'tyupapradarzane etAvanmAtra eva mokSo nAparaH paraparikalpito nirvANapradIpakalpAdika iti gAthArthaH // ukto bhAvavimokSaH, sa ca yasya bhavati tasyAvazyaM bhaktaparijJAdimaraNatrayAnyatareNa maraNena bhAnyaM, tatra kArye kAraNopacArAt tanmaraNameva bhAvavimokSo bhavatItyetatpratipAdayitumAha bhattaparinnA iMgiNi pAyavagamaNaM ca hoi nAyavvaM / jo marai carimamaraNaM bhAvavimukkhaM viyANAhi // 26 // bhaktasya parijJA bhaktaparijJA'nazanamityarthaH, tatra trividhacaturvidhAhAranivRttimAn sapratikarmazarIro dhRtisaMhananavAna 1 nehamrakSitagAtrasya reNulaMgati yathAle / tathA rAgadveSannehAIsya karmApi jIvasya // 1 // 261 wwwjaanaitimaryam ~526~# Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...],niyukti: [263] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama 209] yathA samAdhirbhavettathA'nazanaM pratipadyate, tatheGgite pradeze maraNamiGgitamaraNamidaM caturvidhAhAranivRttisvarUpaM viziSTasaMhananavataH svata evodvartanAdikriyAyuktasthAvagantabyaM, tathA parityaktacaturvidhAhArasyaivAdhikRtaceSTAvyatirekeNa ceSTAntaramadhikRtyaikAntaniSpatikarmazarIrasya pAdapasyevopa-sAmIpyena gamana-vattanaM pAdapopagamanametacca jJAtavyaM bhavati, yo hi bhavasiddhikazcarama-antima maraNamAzritya mriyate sa etatpUrvoktatrayAnyatareNa maraNena biyate, nAnyena vaihAnasAdinA bAlamaraNanetyetavAnantaroktaM maraNaM ceSTAbhedopAdhivizeSAt traividhyamanubhavAvamokSaM vijAnIhIti gAthArthaH / / sAmpratametadeva maraNaM saparAkrametarabhedAd dvividhamiti darzayitumAha saparikkame ya aparikamae ya vAghAya ANupuSvIe / suttatthajANaeNaM samAhimaraNaM tu kAyavvaM // 264 // / 'parAkramaH' sAmarthya saha parAkrameNa vartata iti saparAkramastasmiMzca maraNaM syAt, tadviparyaye cAparAkrame-jAvalaparikSINe tadbhaktaparikSeGgitamaraNapAdapopagamanabhedAtrividhamapi maraNaM saparAkrametarabhedAt pratyeka dvaividhyamanubhavati, tadapi vyAghAtimetarabhedAt dvidhA bhavet , tatra vyAghAtaH siMhavyAghrAdikRto'vyAghAtastu pravrajyAsUtrArthagrahaNAdikayA''nupUrvyA 6 vipakrimamAyuSkakSayamanubhavato yo bhavati so'vyAghAta ihAnupUrvItyukta, tatra paramArthopakSepeNopasaMharati-vyAghAtenAnu pUrvyA vA saparAkramasyAparAkramasya vA maraNe samupasthite sati sUtrArthajJena kAlajJatayA samAdhimaraNameva karttavyaM, bhaktapa rijJejitamaraNapAdapopagamanAnAmanyatarad yathAsamAdhi vidheyaM, na vehAnasAdikaM bAlamaraNaM karttavyamiti gAthArthaH / tatra da saparAkramamaraNaM dRSTAntadvAreNa darzayitumAha *kara ~527~# Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama [209 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...],niryuktiH [265] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA saparakamamAeso jaha maraNaM hoi ajjavairANaM / pAyavagamaNaM ca tahA evaM saparakarma maraNaM // 265 // rAGgavRttiH saha parAkrameNa varttata iti saparAkramaM kiM tat ? - maraNaM Adizyate ityAdezaH AcAryapAramparyazrutyAyAto vRddhavAdo (zI0) : yamaitihyamAcakSate, sa Adezo 'yathetyudAharaNopanyAsArthaH, yathaitattathA'nyadapyanayA dizA draSTavyaM, 'AryavairA' vairasvAmino yathA teSAM maraNamabhUt tathA pAdapopagamanaM ca, etacca saparAkramaM maraNamanyatrApyAyojyamiti gAthArthaH // bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH tacca prasiddhameva yathA''rthavairairvismRta karNAhitazRGgaveraiH pramAdAdavagatAsannamRtyubhiH saparAkramaireva rathAvarttazikhariNi pAdapopagamanamakArIti / sAmpratamaparAkramaM darzayitumAha // 262 // aparakkamamAeso jaha maraNaM hoi udahinAmANaM / pAovagame'vi tahA evaM aparakarma maraNaM // 266 // na vidyate parAkramaH - sAmarthyamasminnityaparAkramaM kiM tat ? - maraNaM, tacca yathA jaGgA balaparikSINAnAmudadhinAmnnAm-Aryasamu drANAM maraNamabhUd, ayamAdezo-dRSTAnto vRddhavAdAyAta iti, pAdapopagamane'pi tathaivAdezaM jAnIyAd yathA pAdapopagamanena teSAM maraNamabhUditi, etad-aparAkramaM maraNaM yadAryasamudrANAM saJjAtamevamanyatrApyAyojyamiti gAthA'kSarArthaH // bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH, tacchedam-AryasamudrA AcAryAH prakRtikRzA evAsan pazcAcca tairjaGghAvalaparikSINaiH zarIrAlAbhamanapekSya tattityakSubhirgacchasthairevAnazanaM vidhAya pratizrayaikadeze nirdhArimaM pAdapopagamanamakAri // sAmprataM vyAghAtimamAhavAghAiyamAeso avaraDo huna annataraeNaM / tosali mahisIi hao eyaM vAghAiyaM maraNaM // 267 // vizeSeNAghAto vyAghAtaH siMhAdikRtaH zarIravinAzastena nirvRttaM tatra vA bhavaM vyAghAtimaM, kazcitsiMhAdyanyatareNApa Estication Til For Pantry Use Only ~528~# vimo0 8 uddezakaH 1 / / 262 // Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [267] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: A prata sUtrAMka [196] ASACX4 dIpa anukrama 209] rAddho bhaveda-Arabdho bhavet tena yanmaraNaM tayAghAtimaM, tatra vRddhavAdAyAta Adezo-dRSTAntaH, yathA-tosalinAmA-1|| cAryoM mahiNyA''ravyazcaturvidhAhAraparityAgena maraNamabhyupagatavAn etadvyAghAtimaM maraNamiti gAthA'kSarArtho, bhaavaarthstu| kathAnakAdavaseyaH, taccedam-tosalinAmAcAryo'raNyamahiSIbhiHprArabdhaH, tosalideze vA baDhyo mahiSyaH sambhavanti, tAbhizca kadAcidekaH sAdhuradavyantarvArabdhA, sa ca tAbhiH kSudyamAno'nirvAhamavagamya caturvidhAhAraM pratyAkhyAtavA-IN |niti // sAmpratamavyAdhAtimapratipAdanecchayA''ha aNupubbigamAeso pavvajAmuttaatthakaraNaM ca / vIsajio(ya)ninto muko tivihassa nIyassa // 268 // AnupUrvI-kramastaM gacchatItyAnupUrvIgA, ko'sau?-Adezo-vRddhavAdaH, sa cAya, tadyathA-pUrvamutthitasya pravrajyAdAnaM, tataH sUtrakaraNaM punararthagrahaNaM, tatastadubhayanirmAtaH supAtranikSiptasUtrArthaH gurvAdinA'nujJAto'bhyudyato maraNatrikAnyatarAya 'niryan' nirgacchan trividhasyAhAropadhizayyAkhyasya nityaparibhogAnnityasya mukto bhavati, tatra yadyAcAryastadA ziSyAnnipyAdyA'paramAcArya vidhAyotsargeNa dvAdazasAMvatsarikyA saMlekhanayA saMlikhya tato gacchavisarjito gacchAnujJayA svasthApitAcAryavisarjito vA abhyudyatamaraNAyAparAcAryAntikamiyAt , evamupAdhyAyaH pravartiH sthaviro gaNAvacchedakaH sAmAnyasAdhurvA''cAryavisarjitaH kRtasaMlekhanAparikA bhaktaparijJAdikaM maraNamabhyupeyAt, tatrApi bhAvasaMlekhanAM kuryAt / / dravyasaMlekhanAyAM tu kevalAyAM doSasambhavAdityAhapaDicoio ya kuvio raNojaha tikkha sIyalA aannaa| taMbole ya vivego ghaTTaNayA jA pasAo ya // 26 // % %*5 ~529~# Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [269] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: sUtrAMka [196] dIpa anukrama 209] zrIAcA- praticoditaH sannAcAryeNa punarapi saMlikhetyevamabhihitaH 'kupitaH' kruddho yathA ca rAjJaH pUrva tIkSNAjJA pazcAcchI-1 | vimo08 rAvRttiHtalIbhavati evamAcAryasyApi, 'tambole' nAgavallIpatre ca kuthite zeSarakSaNAya 'vivekaH' parityAgaH kAryaH, tataH 'gha(zI0) hanA' kadarthanA kAryA, tatsahiSNoH pazcAdyAvat prasAda iti gAthA'kSarArthaH, bhAvArthastu kathAnakAdabaseyaH, taccedam-e-15/ uddezakA // 263 // kena sAdhunA dvAdazavarSasaMlekhanayA''tmAnaM saMlikhya punarabhyudyatamaraNAyAcAryoM vijJaptaH, tenApyabhANi-yathA'dyApi saM-1 likha, tato'sau kupitaH svagasthizeSAmaGgalI bhakRtvA darzayati, kimatrAzuddhamiti !, AcAryo'pi yenAbhiprAyeNoktavA~stamAviSkaroti-ata evAzuddho bhavAn, yato vacanasamanantaramevAGgalIbhaGgadvAreNa bhAvAzuddhatAmAviSkRtavAnityuktvA|sscAryastatpratibodhanAya dRSTAntaM darzayati, yathA-kasyacidrAjJo nityaM niSpandinI locane, te ca svavaidyopanyastAnuSThAnavato'pi na svasthatAmiyAtAM, punarAgantukena vaidyenAbhihitaH-svasthIkaromi bhavantaM yadi muhUrta vedanAM titikSase vedanArttazca na mAM ghAtayasIti, rAjJA cAbhyupagataM, aJjanaprakSepAnantarodbhUtatInavedanAtainApagate mamAkSiNI ityevaMvAdinA vyApAdayitumArebhe, tato rAjJastIkSNAjJA, yatazca pUrvamavyApAdanamabhyupagatamataH zItaleti, muhUrtAccApagatavedanaH paTunayanazca pUjitavaidyo mumude rAjeti, evamAcAryasyApi tIkSNA praticodanAdikA''jJA paramArthatastu zItaleti, yadi punarevaM kathite'pi | nopazAmyati tataH zeSasaMrakSaNArtha vikRtanAgavallIpatrasyeva vivekaH kriyate, athAcAryopadezaM pratipadyate tato gaccha eva ti to ghaTTanA durvacanAdibhiH kadarthanA kriyate, yadi ca tathApi na jvalati tataH zuddha itikRtvA'nazanadAnena pratijAgaraNena ca prasAdaH kriyata iti / kimbhUtaH punaH kiyantaM vA kAlaM kathaM vA''tmAnaM saMlikhedityetat hadi vyavasthApyAha 263 ~530~# Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [270] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [196] dIpa anukrama 209] niphAIyA ya sIsA sauNI jaha aMDaga payatteNaM / bArasasaMvacchariyaM so saMlehaM aha karei / / 270 // cattAri vicittAI vigaI nihiyAI cattAri / saMvacchare ya dunni u egaMtariyaM tu AyAma // 271 // nAivigiTTho u tavo chammAse parimiyaM tu AyAmaM / anne'vi ya chammAse hoi vigiTuM tavokammaM // 272 / / vAsaM koDIsahiyaM AyAma kAu ANupubbIe / girikaMdaraMmi gaMtuM pAyavagamaNaM aha karei // 273 // sUtrArthatadubhayaiH svaziSyAH prAtIcchakA vA 'niSpAditA' yogyatAmApAditAH zakuninevANDaka prayalena, tato'saura atha' anantaraM dvAdazasAMvatsarikI saMlekhanAM karoti, tadyathA-catvAri varSANi 'vicitrANi' vicitratapo'nuSThAnavanti | bhavanti, caturthaSaSTASTamadazamadvAdazAdike kRte pAraNakaM savikRtikamanyathA veti, paJcamAdArabhya saMvatsarAdaparANi catvAri varSANi nirvikRtikameva pAraNakamiti, navamadazamasaMvatsaradvayaM vekAntaritamAcAmlamekasminnahani caturthamaparedhurAcAmlena pAraNakamiti, tata ekAdazasaMvatsaraM dvidhA vidhatte-tatrAcaM paNmAsaM nAtivikRSTaM tapaH karoti, caturtha SaSThaM vA || vidhAya parimitenAcAmlena pAraNakaM vidhatte, nyUnodaratA karotItyarthaH, aparaSaNmAsaM tu vikRSTatapazcaraNavataH pUrvoktameva pAraNakaM, dvAdazaM tu saMvatsaraM koTIsahitamAcAmlaM karoti, pratidinamAcAmlena bhule, AcAmlasya kovyAH koTiM mIlayatyataH koTIsahitamityuktaM, caturmAsAvazeSe tu saMvatsare tailagaNDUSAnaskhalitanamaskArAdyadhyayanAyApagatavAtamukhaya4trapracArArtha paunaHpunyena karotIti, tadevamanayA''nupUrvyA sarva vidhAya sati sAmarthe guruNA'nujJAto girikandaraM gatvA sthaNDilaM pratyupekSya 'artha' anantaraM pAdapopagamanaM karoti, iGgitamaraNaM vA bhaktapratyAkhyAnaM vA yathAsamAdhi SAIREita t ina ~531~# Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [196...], niyukti: [273] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata (zI0) sUtrAMka [196] zrIAcA- vidhatta iti gaathaactussttyaarthH|| anayA ca dvAdazasaMvatsarasaMlekhanA''nupUrvyA krameNa AhAraM paritarnu kurvata AhArAbhilA-1 vimo08 rAjavRttiHpocchedo bhavatItyetadgAthAdvayena darzayitumAha uddezakaH1 kaha nAma so tabokammapaMDio jo na nicujuttappA / lahavittIparikakhevaM baccai jemaMtao va ? // 274 / / AhAreNa virahio appAhAro ya saMvaranimittaM / hAsaMto hAsaMto evAhAraM nirubhijA // 275 // // 264 // 4. kathaM nAmAsI tapaHkarmaNi paNDitaH syAt ?, yo na nityamudyuktAtmA san varttanaM vRttiH-dvAtriMzatkavalaparimANala-3 kSaNA tasyAH parikSepaH-saMkSepo vRttiparikSepaH laghurvRttiparikSepo'syeti laghuvRttiparikSepaH tadbhAvaM yo bhuJAna eva na vrajati / kathamasau tapaHkarmaNi paNDitaH syAt !, tathA''hAreNa virahito dvitrAn paJcaSAn vA vAsarAn sthitvA punaH pArayati tatrApyalpAhAro'sau bhavati, kimartha ?-'saMvaranimittam anazananimittaM, evamasAvupavAsaiH pratipAraNakamalpAhAratayA ca hAsayan hAsayannAhAramuktavidhinA pazcAnnirundhyAd-bhaktapratyAkhyAnaM kuryAditi gAthAdvayArthaH / / ukto nAmaniSpanno nikSepastaniyuktizca, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bemi samaNunassa vA asamaNunnassa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMcchaNaM vA no pAdejA no nimaMtijjA no kujjA // 264 // veyAvaDiyaM paraM ADhAyamANe tibemi (sU0197) dIpa anukrama 209] wwwandltimaryam aSTama-adhyayane prathama-uddezaka: 'asamanojJa vimokSa' Arabdha:, ~532~# Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [197],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [197] dIpa 8 so'haM pravImi yo'haM bhagavataH sakAzAt jJAtajJeya iti, kiM tadvImi :-vakSyamANaM, tadyathA-'samanojJasya bAga vAzabda uttarApekSayA pakSAntarodyotakaH, samanojJo dRSTito liGgato na tu bhojanAdibhiH tasya, tadviparItastvasamanojJaH-III zAkyAdistasya thA, azyata ityazana-zAlyodanAdi, pIyata iti pAnaM-drAkSApAnakAdi, khAdyata iti khAdima nAlikerAdi, svAdyata iti svAdima-kapUralavaGgAdi, tathA vakhaM vA pAtraM vA patanahaM vA kambalaM vA pAdapunchanaM vA, no prada| dyAt-pAsukamaprAsukaM vA tadanyeSAM kuzIlAnAmupabhogAya no vitareta, nApi dAnArthaM nimantrayet , na ca teSAM vaiyA|vRttyaM kuryAt , param-atyarthamAdriyamANa iti, atyarthamAdaravAna tebhyaH kimapi dadyAt nApi tAnAmantrayet na ca | teSAM vaiyAvRzyamuccAvacaM kuryAditi, bravImItyadhikAraparisamAptau // etacca vakSyamANamahaM abImItyAha dhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA jAva pAyapuMchaNaM vA labhiyA no labhiyA bhuMjiyA no bhujiyA paMthaM viuttA viukkamma vibhattaM dhamma josemANe samemANe calemANe pAijA vA nimaMtija vA kujjA veyAvaDiyaM paraM aNADhAyamANe tibemi (sU0 198) te hi zAkyAdayaH kuzIlA azanAdikamupadazvaM yuH, yathA-dharva caitajjAnIyAta-nityamasmadAbasathe bhavati labhyate | vA'to bhavadbhiretadazanAdikamanyatra labdhvAvA'labdhvA vA bhuvayA bA'bhuktyA vA asmadRtaye'vazyamAgantavyaM, alabdha anukrama 210]] thA. sU.45 wwwandltimaryam ~533~# Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [198],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata rAjavRttiH (zI0) 51340-1941 vimo. uddezakaH1 sUtrAMka [198] // 265 // 5 dIpa anukrama 211] lAbhAya labdhe'pi vizeSAya bhukte punaH punarmojanAyAbhukte'pi prathamAlikArthamasmadbhutaye yathAkathazcidAgantavyaM, yadyathA vA bhavatAM kalpanIyaM bhavati tattathA dAsyAma iti, anupatha evAsmadAvasatho bhavatAM vartate, anyathA'pyasmatkRte pandhAnaM vyAvApi vakrapathenApyAgantavyamapakramya vA'nyagRhANi samAgantavyaM, nAtrAgamane khedo vidheyaH, kimbhUto'sau zAkyAdiriti darzayati-'vibhaktaM' pRthagbhUtaM dharma 'juSan' Acaran, etacca kadAcitpatizrayamadhyena 'samemANe'tti samAgacchan tathA 'calemANe tti gacchan brUyAd yadivA'zanAdi pradadyAt azanAdidAnena vA nimantrayedanyadvA prazrayabaddhayAvRttyaM kuryAt , tasya kuzIlasya nAbhyupeyAt na tena saha saMstavamapi kuryAt , kathaM param-atyarthamanAdriyamANaH-anAdaravAn, evaM hi darzanazuddhirbhavatIti bravImItyetatpUrvoktaM // yadi vaitadvakSyamANamityAha ihamegesiM AyAragoyare no sunisaMte bhavati te iha AraMbhaTTI aNuvayamANA haNa pANe ghAyamANA haNao yAvi samaNujANamANA aduvA adinnamAyayaMti aduvA vAyAu viujaMti, taMjahA-asthi loe natthi loe dhuve loe adhuve loe sAie loe aNAie loe sapajjavasie loe apajjavasie loe sukaDetti vA dukaDetti vA kallANetti vA pAvetti vA sAhutti vA asAhutti vA siddhitti vA asiddhitti vA ni 3 200- 1265 // ~534~# Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [199],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [199] dIpa anukrama 212] raetti vA aniraetti vA, jamiNaM vippaDivannA mAmagaM dhamma pannavemANA itthavi jA Naha akasmAt evaM tesiM no suyakkhAe dhamme no supannatte dhamme bhavai (sU0 199) / 'iha' asminmanuSyaloke 'ekeSAM' puraskRtAzubhakarmavipAkAnAmAcaraNamAcAro-mokSArthamanuSThAnavizeSastasya gocaroviSayaH no suSTha nizAntaH-paricito bhavati, te cApariNatAcAragocarA yathAbhUtAH syuH tathA darzayitumAha-'te' anadhItAcAragocarA bhikSAcaryA'smAnasvedamalaparIpahatarjitAH sukhavihAribhiH zAkyAdibhirAtmasAtpariNAmitAH 'iha' manuSyaloke ArambhArthino bhavanti, te vA zAkyAdayo'nye vA kuzIlAH sAvadyArambhArthinaH, tathA vihArArAmataDAgakUpakaraNAdezikabhojanAdibhidhammai vadanto'nuvadantaH, tathA jahi prANina ityevamaparairghAtayanto natazcApi samanujAnantaH, athavA adattaM parakIyaM dravyamagaNitavipAkAstirohitazubhAdhyavasAyAH 'Adadati' gRhNantIti, kiM ca-tatra prathamatRtIyavrate alpavaktavyatvAt pUrva pratipAdya tato bahutaravaktavyatvAt dvitIyatratopanyAsa iti, 'athaveti' pUrvasmAt pakSAntaropakSepakaH, tadyathA adattaM gRhNantyathavA vAco vividhaM-nAnAprakArA yuJjanti, 'tadyathe'tyupakSepArthaH, asti 'loka' sthAvarajaGgamAtmakaH, tatra navakhaNDA pRthvI saptadvIpA vasundhareti vA, apareSAM tu brahmANDAntavartI, apareSAM tu prabhUtAnyevambhUtAni brahmANDAtAnyudakamadhye plavamAnAni saMtiSThante, tathA santi jIvAH svakRtaphalabhujaH, asti paralokaH, sto bandhamokSI, santi paJca mahAbhUtAni ityAdi, tathA'pare cArvAkA AhuH-nAsti loko mAyendrajAlasvaprakalpamevaitatsarvaM, tathA hyavicAritaramaNI Jain Educatinintamathima ~535~# Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [199],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [199] dIpa zrIAcA- yatayA bhUtAbhyupagamo'pi teSAmato nAsti paralokAnuyAyI jIvo, na staH zubhAzubhe, kiNvAdibhyo madazaktivatebhya vimo08 rAGgavRttiH eva caitanyamityAdinA sarva mAyAkAragandharvanagaratulyam, upapattyakSamatvAditi, uktaMca-"yathA yathA'rthAzcintyante, (zI0) vivicyante tathA tathA / yadyetatsvayamarthebhyo, rocate tatra ke vayam // 1 // bhautikAni zarIrANi, viSayAH karaNAni uddezakA dAca / tathApi mandaranyasya, tatvaM samupadizyate // 2 // " ityAdi, tathA sAGkhyAdaya AhuH-'dhruvo' nityo lokaH, // 266 // AvirbhAvatirobhAvamAtratvAdutpAdavinAzayoH, asato'nutpAdAt satazcAvinAzAt, yadivA 'dhruvaH' nizcalaH, sari samudrabhUbhUdharAdhANAM nizcalatvAt , zAkyAdayastvAhuH-adhuvo loko'nityaH, pratikSaNaM vizarArusvabhAvatvAt , vinAza-18 dahatorabhAvAt nityasya ca kramayogapadyAbhyAmarthakriyAyAmasAmarthyAt, yadivA 'abhuvaH' calaH, tathAhi-bhUgolaH keSA cinmatena nityaM calannevAste, Adityastu vyavasthita eva, tatrAdityamaNDalaM dUratvAdye pUrvataH pazyanti teSAmAdityodayaH AdityamaNDalAdho vyavasthitAnAM madhyAhnaH ye tu dUrAtikrAntatvAnna pazyanti teSAmastamita iti, anye punaH sAdiko loka iti pratipannAH, tathA cAha:-"AsIdidaM tamobhUtamaprajJAtamalakSaNam / apratayamavijJeyaM, prasuptamiya sarvataH Pu1 // tasminnekArNavIbhUte, naSTasthAvarajaGgame / naSTAmaranare caiva, pranaSToragarAkSase // 2 // kevalaM gaharIbhUte, mahAbhUtavi varjite / acintyAtmA vibhustana, zayAnastapyate tpH||3|| tasya tatra zayAnasya, nAbheH padma vinirgatam / taruNaravi-| maNDalanirbha, hayaM kAzanakarNikam // 4 // tasmin pajhe tu bhagavAn daNDI yajJopavItasaMyuktaH / brahmA tatropannastena jaganmAtaraH sRssttaaH||5|| aditiH surasAnAM ditirasurANAM manurmanuSyANAm / vinatA vihaGgamAnAM mAtA vizvaprakArA anukrama 212] SCARRCRAC // 266 wwwratnam.org ~536~23 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [199], niyukti: [275] prata sUtrAMka [199] KNAm // 1 // kadrUH sarIsRpANAM sulasA mAtA tu nAgajAtInAm / surabhizcatuSpadAnAmilA punaH sarvabIjAnAm // 7 // " ityAdi, apare tu punaranAdiko loka ityevaM pratipannAH, yathA zAkyA evamAhuH-anavadamo'yaM bhikssvH| saMsAraH, pUrvA ca koTI na prajJAyate, avidyA nirAvaraNAnAM sattvAnAM na vidyate, na ca sattvosAda iti, tathA saparyavasito loko, jagamalaye sarvasya vinAzasadbhAvAt, tathA'paryavasito lokaH, sataH AtyantikavinAzAsambhavAt , 'na kadAcidanIdRzaM jagaditi vacanAt , tatra yeSAM sAdikasteSAM saparyavasito yeSAM tvanAdikasteSAmaparyavasita iti, kepAzcittUbha yamapIti, tathA coktam-"dvAveva puruSI loke, kSarazcAkSara eva ca / kSaraH sarvANi bhUtAni, kUTastho'kSara ucyate // 1 // " 6 ityAdi, tadevaM paramArthamajAnAnA astItyAdyabhyupagamena lokaM vivadamAnAH nAnAbhUtA vAco niyuJjanti, tathA''tmAnamapi prati vivadante, tadyathA-suta kRtaM sukRtamiti vA duSkRtamiti vetyevaM kriyAvAdinaH saMpratipadyante. tathA saSTha kRtaM yat sarva-14 saGgaparityAgato mahAvratamagrAhi, tathA'pare duSkRtaM bhavatA yadasau mugdhamRgalocanA putramanutpAdyojjhiteti, tathA ya eva kazcinajyodyataH kalyANa ityevamabhihitaH sa evApareNa pAkhaNDikavipralabdhaH klIvo'yaM gRhAzramapAlanAsamartho'napatyaH +pApa ityevamabhidhIyate, tathA sAdhuriti vA asAdhuriti vA svamativikalpitarucibhirabhidhIyate, tathA siddhiriti vA a-1 siddhiriti vA naraka iti vA anaraka iti SA, evamanyadapyAzritya svAgrahapahiNo vivadanta iti darzayati, 'yadidaM vidapratipannA' yatpUrvoktaM lokAdikaM tadidamAzritya vividha pratipannA-vipratipannAH, tathA coktam-"icchaMti kRtrimaM sRSTivA dinaH sarvameva mitiliGgam / kRtsnaM lokaM mAhezvarAdayaH sAdiparyantam // 1 // nArIzvarajaM kecit kecitsomAgnisambhavaM dIpa anukrama 212] Foto www.janabran.ara muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ~537~# Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [199],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: vimo08 zrIAcA- rAGgavRttiH prata dazakA sUtrAMka (zI0) [199] dIpa anukrama 212] lokam / dravyAdiSaDikalpa jagadetatkecidicchanti // 2 // IzvarapreritaM kecitkecibrahmakRtaM jagat / avyaktaprabhavaM sarva, vizvamicchanti kApilAH // 3 // yAdRcchikamidaM sarvaM, kecidbhUtavikArajam / keciccAnekarUpaM tu, bahudhA saMpradhAvitAH | // 4 // " ityAdi, tadevamanavagAhitasyAdvAdodanvatAmekAMzAvalambinA matibhedAH prAduSSyanti, taduktam-"lokakriyA- |''tmatattve vivadante vAdino vibhinnArtham / aviditapUrva yeSAM syAdvAdavinizcitaM tattvam // 1 // " yeSAM tu punaH syAdvAdamataM nizcitaM teSAmastitvanAstitvAderarthasya nayAbhiprAyeNa kathaJcidAzrayaNAt vivAdAbhAva eveti, ana ca bahu vaktanyaM tattu nopyate, andhavistarabhayAd, anyatra ca sUtrakRtAdau vistareNa suvihitatvAditi / te ca vivadantaH parasparato viprtipnnaaH| mAmakam' ityAtmIyaM dharma prajJApayantaH svato naSTAH parAnapi nAzayanti, tathAhi kecitsukhena dharmamicchanti apare kA duHkhenAnye snAnAdineti, tathA mAmaka evaiko dharmo mokSAyAnirvAcyazca nApara ityevaM vadanto'puSTadharmANo'viditaparamArthAn pratArayanti, teSAmuttaraM darzayati-'atrApi' asti loko nAsti vetyAdI jAnIta yUyam 'akasmAditi mAgadhadeze AgopAlAGganAdinA saMskRtasyaivoccAraNAdihApi tathaivoccArita iti, kasmAditi heturna kasmAdakasmAd hetorabhAvAdityarthaH, tatrAsti loka ityukte'trApyevaM jAnIta yathA na bhavatyevamakasmAd, hetorabhAvAditi, tathAhi-yokAntenaiva loko'sti tato'stinA saha samAnAdhikaraNyAdyadasti tallokaH syAd evaM ca tatpratipakSo'pyaloko'stItikRtvA loka evAlokaH syAd, vyApyasadbhAve vyApakasyApi sadbhAvAdalokAbhAvaH, tadabhAve ca tatpratipakSabhUtasya lokasya prAgevAbhAvaH sarvagatatvaM vA lokasya syAditi, athavA loko'sti, na ca loko bhavati, loko'pi nAmAsti, na ca loko'lokAbhAva ityevaM // 267 // wwwandltimaryam ~538~# Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [199],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * prata * sUtrAMka * [199] * sthAda, aniSTaM caitat , kiMca-asteApakatve lokasya ghaTapaTAderapi lokatvaprAptiH, vyApyasya vyApakasadbhAvanAntarIyakadatvAt , kiM ca-asti lokaH ityeSApi pratijJA loka itikRtvA hetorapyastitvAt, pratijJAhetvorekatvAvAptiH, tadekatve hetva bhAvaH, tadabhAve kiM kena sikSyatIti?, utAstitvAdanyo loka ityevaM ca pratijJAhAniH syAt, tadevamekAntenaiva lokAstitve'bhyupagamyamAne hetvabhAvaH pradarzitaH, evaM nAstitvapratijJAyAmapi vAcyaM, tathAhi-nAsti loka iti bruvan vAcyaHkiM bhavAnastyuta neti ?, yadyasti kiM lokAntarvatI na veti, yadi lokAntargataH kathaM nAsti loka iti bravISi?, atha bahirbhUtastataH kharaviSANavadasadbhUta eveti kasya mayottaraM dAtavyam , ityanayA dizaikAntavAdinaH svayamabhyUhya pratikSeptavyA || iti, 'eva' miti yathA'stitvanAstitvavAdasteSAmAkasmiko niyuktikaH, evaM dhruvAdhuvAdayo'pi vAdA niyuktikA e-1 dAveti, asmAkaM tu syAdvAdavAdinAM kathazcidabhyupagamAnna yathoktadoSAnupaGgo, yataH svaparasattAcyudAsopAdAnApAdyaM hi vastuno vastutvam, ataH svadravyakSetrakAlasvabhAvato'sti paradravyAdicatuSTayAnnAstIti, uktaM ca-"sadeva sarva ko necchet , || svarUpAdicatuSTayAt / asadeva viSayAMsAna cena vyavatiSThate // 1 // " ityAdi, alamatiprasaGgenAkSaragamanikArthatvAt prayAsasya, evaM dhuvAdhruvAdiSvapi pazcAvayavena dazAvayavena vA'nyathA vaikAntapakSaM vikSipya syAdvAdapakSo'bhyUhyAyojya iti / sAmpratamupasaMharati evaM' uktanItyA teSAmekAntavAdinAM na svAkhyAto dharmo bhavati, nApi zAstrapraNayanena suprajJA|| pito bhavati // kiM svamanISikayA bhavatedamabhidhIyate?, netyAha-yadivA kimbhUtastahi suprajJApito dharmo bhavatItyAha se jaheyaM bhagavayA paveiyaM AsupanneNa jANayA pAsayA aduvA guttI vaogoyarassa * * dIpa anukrama 212] * * * wwwandltimaryam ~539~# Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [200] dIpa anukrama [213] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 268 // c "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [1], mUlaM [200],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ttibemi savvattha saMmayaM pAvaM, tameva uvAikamma esa mahaM vivege viyAhie, gAme vA aduvA raNe neva gAme neva raNNe dhammamAyANaha paveiyaM mAhaNeNa maimayA, jAmA tinna udAhiyA jesu ime AyariyA saMbujjhamANA samuTTiyA, je NivvuyA pAvehiM kammehiM aNiyANA te viyAhiyA ( sU0 200 ) tadyathA 'idaM syAdvAdarUpaM vastuno lakSaNaM samastavyavahArAnuyAyi kacidapyapratihataM 'bhagavatA' zrIvarddhamAna svAminA praveditam, etadvA'nantaroktaM bhagavatA praveditamiti, kimbhUteneti darzayati- AzuprajJena, nirAvaraNatvAt satatopayuktenetyarthaH, kiM yaugapadyena ?, neti darzayati- 'jAnatA' jJAnopayuktena, tathA 'pazyatA' darzanopayuktenaitatpraveditaM yathA naiSAmekAntavAdinAM dharmaH svAkhyAto bhavati, athavA guptirvAggocarasya-bhASAsamitiH kAryetyetatpraveditaM bhagavatA ya divA asti nAsti dhruvAdhuvAdivAdinAM vAdAyotthitAnAM trayANAM triSaSTyadhikAnAM prAvAdukazatAnAM vAdalabdhimatAM pratijJAhetudRSTAntopanyAsadvAreNa tadupanyastadUSaNopanyAsena ca tatparAjayApAdanataH samyaguttaraM deyam, athavA guptirvAggocarasya vidheyetyetadahaM bravImi vakSyamANaM cetyAha-tAn vAdino vAdAyotthitAnevaM brUyAd-yathA bhavatAM sarveSAmapi pRthi vyaptejovAyuvanaspatyArambhaH kRtakAritAnumatibhiranujJAto'taH sarvatra 'sammatam' abhipretamapratiSiddhaM 'pApa' pApAnuSThAnaM, mama tu naitatsammatamityetaddarzayitumAha-'tadeva' etatpApAnuSThAnamupa- sAmIpyenAtikramya - atilaGghya yato'haM vyavasthi Jan Estication Intimational For Pantry Use Only ~540 ~# vimo0 8 uddezakaH 1 / / 268 / / www.indiary.org Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [200],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [200] dIpa anukrama 213] hai to'ta eSa mama viveko vyAkhyAtaH, tatkathamahaM sarvApratiSiddhAsravadvAraiH saMbhASaNamapi kariSye ?, AstAM tAvadvAda itye vamasamanujJavivekaM karotIti, atrAha codakaH kathaM tIrthikAH sammatapApA ajJAnino mithyAdRSTayo'caritriNo'tapa|| svino veti !, tathAhi-te'pyakRSTabhUmivanavAsino mUlakandAhArA vRkSAdinivAsinazceti, atrAhAcAryaH-nAraNyavAsAdinA |dharmaH, api tu jIvAjIvaparijJAnAt tatpUrvakAnuSThAnAcca, tacca teSAM nAstItyato'samanojJAste iti / kiM ca-sadasadvivekino hi dharmaH, sa ca grAme vA syAt athavA'raNye, naivAdhAro grAmo naivAraNyaM dharmanimittaM, yato bhagavatA na basi-15 mamitaradvA''gnitya dharmaH praveditaH, api tu jIvAditattvaparijJAnAt samyaganuSThAnAcca, atastaM dharmamAjAnIta 'pravedita' kathitaM 'mAhaNeNa'tti bhagavatA, kimbhUtena ?-'matimatA' mananaM-sarvepadArthaparijJAnaM matistadvatA matimatA kevaline-114) tyarthaH / kiMbhUto dharmaH pravedita ityAha-'yAmA' vratavizeSAH traya udAhRtAH, tadyathA-prANAtipAto mRSAvAdaH parigra hazceti, adattAdAnamaithunayoH parigraha evAntarbhAvAt trayagrahaNaM, yadivA yAmA-vayovizeSAH, tadyathA-aSTavarSAdAtri*zataH prathamastata UImASaSTeH dvitIyastata U tRtIya iti ativAlavRddhayobyudAso, yadivA yamyate-uparamyate saMsAra-|| bhramaNAdebhiriti yAmAH-jJAnadarzanacAritrANIti te 'udAhutA' vyAkhyAtAH, yadi nAmaivaM tataH kimityAha-yeSu' avasthAvizeSeSu jJAnAdiSu vA ime dezAryA apAkRtaheyadharmA vA sambudhyamAnAH santaH samutthitAH, ke ?-ye 'nirvatAH' kodyAdyapagamena zItIbhUtAH pApeSu karmasu 'anidAnA' nidAnarahitAH te 'vyAkhyAtAH' pratipAditA iti // ka ca punaH pApakarmasvanidAnA ityata Aha www.ianditnary.org ~541~# Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [1], mUlaM [201],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA prata rAjavRttiH (zI) vimo08 uddezakA sUtrAMka // 269 // [201] dIpa anukrama 214] uI ahaM tiriyaM disAsu savvao savvAvaMti ca NaM pADiyaka jIvahiM kammasamArambhe NaM taM parinnAya mehAvI neva sayaM eehiM kAehiM daMDa samAraMbhijA nevanne eehiM kAehiM daMDaM samAraMbhAvijA nevanne eehiM kAehiM daMDaM samAraMbhaMte'vi samaNujANejA jeva'nne eehiM kAehiM daMDaM samAraMbhaMti tesipi vayaM lajjAmo taM parinnAya mehAvI taM vA daMDaM annaM vA no daMDabhI daMDa samAraMbhijAsi tibemi (sU0 201) / vimokSAdhyayano dezakaH 8-1 // UrdhvamadhastiryagdikSu 'sarvataH saH prakAraiH sarvA yA kAzcana dizaH cazabdAdanudizazca 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'pratyeka jIveSu' ekendriyasUkSmetarAdikeSu yaH karmasamArambhaH-jIvAnudizya ya upamardarUpaH kriyAsamArambhaH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre taM karmasamArambhaM jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA pratyAcakSIta, ko'sau ?--'medhAvI' maryAdAvyavasthita iti, kathaM pratyAcakSItetyAha-naiva svayamAtmanA 'eteSu' caturdazabhUtanAmAvasthiteSu 'kAyeSu' pRthivIkAyAdiSu 'daNDam' u|pamardai samArabheta, na cApareNa samArambhayet, nevAnyAn samArabhamANAn samanujAnIyAt , ye cAnye daNDaM samArabhante, subbyatyayena tRtIyArthe SaSThI, tairapi vayaM lajjAma ityevaM kRtAdhyavasAyaH san tajjIveSu karmasamArambhaM mahate'narthAya 'pari // 269 // wataneltmanam ~542-23 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [201] dIpa anukrama [214] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [1], mUlaM [201],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jJAya' jJAtvA 'medhAvI' maryAdAvAn, tathA pUrvoktaM daNDamanyadvA nRpAvAdAdikaM daNDAdvibhetIti daNDabhIH san no 'daNDaM' prANyupamardAdikaM samArabhethAH, karaNatrikayogatrikeNa pariharediti, itiradhikAraparisamAptau bravImIti pUrvavat / vimokSAdhyayane prathamoddezaka iti // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaro dezake'naghasaMyamapratipAlanAya kuzIlaparityAgo'bhihitaH, sa caitAvatA'kalpanIyaparityAgamRte na sampUrNatAmiyAd ato'kalpanIyaparityAgArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram - Jain Estication Intematonal se bhikkhU parikamija vA ciTTija vA nisIija vA tuyaTTija vA susANaMsi vA sunAgAraMsi vA giriguhaMsi vA rukkhamUlaMsi vA kuMbhArAyayaNaMsi vA huratthA vA kahiciviharamANaM taM bhikkhu uvasaMkamittu gAhAvaI brUyA AusaMto samaNA ! ahaM khalu tava aTThA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapucchaNaM vA pANAI bhUyAiM jIvAI sattAiM samArambha samuddissa kIyaM pAmicaM aSTama adhyayane dvitIya uddezakaH 'akalpanIya vimokSa' ArabdhaH, For Panay at Use Onl ~543 ~# Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [2], mUlaM [202],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka vimo08 uddezakAra [202]] dIpa anukrama 215]] zrIAcA- acchijja aNisaTuM abhihaDaM Ahahu ceemi AvasahaM vA samussiNomi se bhuMjaha varAmavRttiH saha, AusaMto samaNA! bhikkhU taM gAhAvaI samaNasaM savayasaM paDiyAikkhe-Au(zI0) saMto! gAhAvaI no khallu te vayaNaM ADhAmi no khalu te vayaNaM parijANAmi, jo tuma // 27 // mama aTTAe asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 pANAI vA 4 samArambha samudissa kIyaM pAmicaM acchija aNisa abhihaDaM Aha1 ceesi AvasahaM vA samussiNAsi, se virao Auso gAhAvaI! eyassa akaraNayAe (sU0 202) 'sa' kRtasAmAthikA sarvasAbadyAkaraNatayA pratijJAmandaramArUDo bhikSaNazIlo bhikSuH bhikSArthamanyakAryAya vA 'parAkrameta' [viharet tiSThedvA dhyAnavyagro nipIdevA adhyayanAdhyApanazravaNazrAvaNAhataH, tathA zrAntaH kacidavAnAdI vagvattenaM vA vidadhyAt, kaitAni vidadhyAditi darzayati-imazAne vA' zabAnAM zayanaM zmazAnaM-pitRvanaM tasmin vA, tatra ca tvagvattenaM na sambhavatyato yathAsambhavaM parAkramaNAdyAyojyaM, tathAhi-gacchavAsinastatra sthAnAdikaM na kalpate, pramAdaskhali tAdI vyantarAdyupadravAt , tathA jinakalpArtha sattvabhAvanAM bhAvayato'pi na pitRvanamadhye nivAso'nujJAtA, pratimAprati-1 Trapannasya tu yatraiva sUryo'stamupayAti tatraiva sthAnaM, jinakalpikasya vA, tadapekSayA zmazAnasUtram, evamanyadapi yathAsambhava 14 // 27 // wwwandituaryam ~544~# Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [202] dIpa anukrama [215] Jain Esticatos "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [2], mUlaM [202],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mAyojyaM, zUnyAgAre vA giriguhAyAM vA 'huratthA va 'tti anyatra vA grAmAderbahistaM bhikSaM kvacidviharantaM gRhapatirupasaMkamya vineyadezaM gatvA 'brUyAd' vadediti, yacca zrUyAttadarzayitumAha- sAdhuM zmazAnAdiSu parikramaNAdikAM kriyAM kurvANamupasaGkramya-upetya pUrvasthito vA gRhasthaH prakRtibhadrako'bhyupetasamyaktvo vA sAdhvAcArAkovidaH sAdhumuddizyaitadbhUyAt - yathaite labdhApalabdhabhojinaH tyaktArambhAH sAnukrozAH satyazucaya eteSu nikSiptamakSayamityato'hametebhyo dAsyAmItyabhisandhAya sAdhumupatiSThate, vakti ca- AyuSman ! bhoH zramaNa ! ahaM saMsArArNavaM samuttitIrSuH 'khaluH' vAkyAlaGkAre 'tavArthAya' yuSmanimittaM azanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdimaM vA tathA vastraM vA patagrahaM vA kambalaM vA pAdapuJchanaM vA samuddizyaAzritya kiM kuryAditi darzayati-paJcendriyocchvAsa nizvAsAdisamanvitAH prANinastAna, abhUvan bhavanti bhaviSyanti ceti bhUtAni tAni tathA jIvitavanto jIvanti jIviSyantIti vA jIvAH tAn, saktAH sukhaduHkheSviti saccAstAn samArabhya upamartha, tathAhi azanAdyArambhe prANyupamardo'vazyaMbhAvI, etacca samastaM vyastaM vA kazcitpratipadyeta, iyaM cAvizuddhikoTigRhItA, sA cemA - " AhAkammuddesia mIsajjA bAyarA ya pAhuDiA / pUia ajjhoyarago uggamakoDI a chabheA // 1 // vizuddhikoTiM darzayati- 'krItaM' mUlyena gRhItaM 'pAmiccaM ti aparasmAducchinnamudyatakaM gRhItaM balAskAritayA vA'nyasmAdAcchidya rAjopasRSTo vA'nyebhyo gRhibhyaH sAdhordAsyAmItyAcchindyAt, tathA 'anisRSTaM' parakIyaM yattadantike tiSThati na ca pareNa tasya nisRSTaM dattaM tadanisRSTaM tadevaMbhUtamapi sAdhordAnAya pratipadyate, tathA svagRhAdAhRtya 1 AdhAkamai dezike mizrajAtaM vAdarA va prAkRtikA pratitha abhyavapUraka udgamakoTI ca padmedA // 1 // For Parts O ~545~# Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [202] dIpa anukrama [215] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 271 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [2], mUlaM [202],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'ceemi'tti dadAmi tubhyaM vitarAmi, evamazanAdikamuddizya zrUyAt, tathA 'AvasathaM vA' yuSmadAzrayaM samucchRNomi -AderArabhyApUrvaM karomi saMskAraM vA karomItyevaM prAJjaliravanatottamAGgaH san azanAdinA nimantrayet, yathA-bhuGkSvAzanA 8 dikaM matsaMskRtAvasathe vasetyAdi, dvivacanabahuvacane adhyAyojye / sAdhunA tu sUtrArthavizAradenAdInamanaskena pratiSedhitavyamityAha-- AyuSman ! zramaNa ! bhikSo! taM gRhapatiM samanasaM savayasamanyathAbhUtaM vA pratyAcakSIta, kathamiti ceddarzayati -yathA AyuSman ! bho gRhapate ! na khalu tavaivaMbhUtaM vacanamahamAdriye, khaluzabdo'pizabdArthe, sa ca samuccaye, nApi tavaitadvacanaM 'parijAnAmi' AsevanaparijJAnena parividadhe'hamityarthaH, yastvaM mama kRte'zanAdi prANyupamardena vidadhAsi yAvadAvasathasamucchrayaM vidadhAsi bho AyuSman gRhapate ! virato'hamevambhUtAdanuSThAnAt katham? - etasya- bhavadupanyastasyAkaraNatayetyato bhavadIyamabhyupagamaM na jAne'hamiti // tadevaM prasahyAMzanAdisaMskArapratiSedhaH pratipAdito, yadi punaH kazcidviditasAdhvabhiprAyaH pracchannameva vidadhyAttadapi kutazcidupalabhya pratiSedhayedityAha in Estication Intl sebhikkhu parikamija vA jAva huratthA vA kahiMci viharamANaM taM bhikkhu uvasaMkamittu yA peha asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 jAva Ahaddu ceei AvasahaM vA samusiNAi bhikkhU parighAseuM, taM ca bhikkhU jANijA sahasammaiyAe paravAgaraNeNaM annesiM vA succA - ayaM khalu gAhAvaI mama aTTAe asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 jAva For Pantry at Use Only ~546 ~# vimo0 8 uddezakaH2 // / 271 // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [203] dIpa anukrama [216] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [2], mUlaM [203],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Avasa vA samussiNAi, taM ca bhikkhu paDilehAe AgamittA ANavijA aNAsevaNAe tibemi ( sU0 203 ) taM bhikSu kacit zmazAnAdau viharantamupasaGgamya prAJjalirvanditvA gRhapatiH prakRtibhadrakAdikaH kazcidAtmagatayA prekSayA'nAviSkRtAbhiprAyaH kenacidalakSyamANo yathA'hamasya dAsyAmItyazanAdikaM prANyupamardenArabheta, kimarthamiti cedarzayati - tadazanAdikaM bhikSu 'parighAsayituM' bhojayituM, sAdhubhojanArthamityarthaH, AvasathaM ca sAdhubhiradhivAsayitumiti, tadazanAdikaM sAdhvarthe niSpAditaM bhikSuH 'jAnIyAt' paricchindyAt, kathamityAha - svasammatyA paravyAkaraNena vA tIrthakaropadiSTopAyena vA anyebhyo vA tatsarijanAdibhyaH zrutvA jAnIyAditi varttate, yathA'yaM khalu gRhapatirmadarthamazanAdikaM prApyupamardena vidhAya mahyaM dadAtyAvasathaM ca samucchRNoti, tadbhikSuH samyakU 'pratyupekSya' paryAlocyAvagamya ca jJAtvA 'jJApayet taM gRhapatimanAsedhanayA yathA'nena vidhAnenopakalpitamAhArAdikaM nAhaM mujhe evaM tasya jJApanaM kuryAd, yadyasau zrAkastato lezataH piNDaniryuktiM kathayed, anyasya ca prakRtibhadrakasyodgamAdidoSAnAvirbhAvayet prAsukadAnaphalaM ca prarUpayet, yathAzaktito dharmmakathAM ca kuryAt, tadyathA - "kAle deze kalpyaM zraddhAyuktena zuddhamanasA ca / satkRtya ca dAtavyaM dAnaM prayatAtmanA sadbhyaH // 1 // " tathA "dAnaM satpuruSeSu svalpamapi guNAdhikeSu vinayena / vaTakaNikeva mahAntaM nyagrodhaM satphalaM kurute // 2 // duHkhasamudraM prAjJAstaranti pAtrApiMtena dAnena / laghuneva makaranilayaM vaNijaH sadyAnapAtreNa // 3 // " ityAdi, itiradhikAraparisamAptau bravImItyetatpUrvoktaM vakSyamANaM cetyAha Jan Estication Ital For Par at Use Only ~547 ~# Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [2], mUlaM [204],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka (zI0) // 272 // [204] zrIAcA- bhikkhaM ca khalu puTThA vA apuTTA vA je ime Ahacca gaMthA vA phusaMti, se haMtA haNaha vimo08 rAGgavRttiH khaNaha chiMdaha dahaha payaha Alupaha vilupaha sahasAkAraha vipparAmusaha, te phAse dhIro uddezakAra puTTho ahiyAsae aduvA AyAragoyaramAikkhe, takiyA NamaNelisaM aduvA vaiguttIe goyarassa aNupubveNa saMmaM paDilehae Ayatagutte buddhehiM eyaM paveiyaM (sU0 204) 'ca' samuccaye 'khalu' vAkyAlaGkAre bhikSaNazIlo bhikSustaM bhikSu pRSTvA kazcidyathA bho bhikSo! bhavadarthamazanAdikamAvisartha vA saMskariSye'nanujJAto'pi tenAsau taskarotyavazyamayaM cATubhirbalAtkAreNa vA grAhayiSyate, aparastvIpatsA dhvAcAravidhijJo'to'pRSTvaiva chadmanA grAhayiSyAmItyabhisandhAyAzanAdikaM vidadhyAt, sa ca tadaparibhoge zraddhAbhAccATuzatAgrahaNAcca roSAvezAnniHsukhaduHkhatayA'lokajJA ityanuzayAca rAjAnusRSTatayA ca nyakArabhAvanAtaH pradveSamupagato hananAdikamapi kuryAditi darzayati-ekAdhikAre bahatidezAdya ime praznapUrvakamapraznapUrvakaM vA AhArAdikaM 'granthAt' ma-18 hato dravyavyayAd 'AhRtya' DhaukitvA AhRtagranthA vA-vyayIkRtadravyA vA tadaparibhoge 'spRzanti' upatApayanti, katha|| miti cedarzayati-'sa' IzvarAdiH pradviSTaH san hantA svato'parAMzca hananAdau codayati, tadyathA-hatenaM sAdhu daNDAbhi-18|| 'kSaNuta'vyApAdayata chinnahastapAdAdikaM dahata azyAdinA pacata urumAMsAdikaM Alumpata vakhAdikaM vilumpata sarvasvAH %ANASANCHAR dIpa anukrama 217]] wwwandltimaryam ~548~# Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [204] dIpa anukrama [217] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [2], mUlaM [204],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pahAreNa sahasAt kArayata Azu paJcatvaM nayata tathA vividhaM parAmRzata - nAnApIDAkaraNairvAdhayata, tAMzcaivambhUtAn 'spa |rzAna' duHkhavizeSAn 'dhIraH' akSobhyaH taiH sparzaiH spRSTaH sannadhisaheta, tathA paraiH kSutpipAsAparI haiH spRSTaH sannadhisaheta, na tu punarupasaH parISahairvA tarjito viklavatAmApannastaduddezikAdikamabhyupeyAdanukUlairvA sAmyavAdAdibhirupasargito nAdadyAd, api tu sati sAmarthye jinakalpikAdanyaH AcAragocaramAcakSItetyAha- nAnAvidhopasargajanitAn sparzAnadhisa heta, athavA sAdhUnAmAcAragocaram - AcArAnuSThAnaviSayaM mUlottaraguNabhedabhinnamAcakSIta, na punarnayairdravyavicAraM tatrApi mUlaguNasyairyArthamuttaraguNAn tatrApi piNDepaNAvizuddhimAcakSIta, atra ca piNDepaNA sUtrANi paThitavyAni api ca- "yasvayamaduHkhitaM syAnna ca paraduHkhe nimittabhUtamapi / kevalamupagrahakaraM dharmmakRte tadbhaveddeyam // 1 // " kiM sarvasya sarve kathayet ?, neti darzayati- 'tarkayikhA' paryAlocya puruSaM tadyathA ko'yaM puruSaH kakha nato'bhigRhIto'nabhigRhIto madhyasthaH prakRtibhadrako vetyevamupayujya yathArha yathAzakti cAvedayet, satyAM ca zaktau paJcAvayavenAnyathA vA vAkyenAnIdRzam-a| nanyasadRzaM svaparapakSasthApanAvyudAsadvAreNAvedayediti, atha sAmarthyavikalaH syAt kupyati vA kathyamAne'sAvanukUlapratyanIkastato vAgguptividheyetyAha- sati sAmarthya zRNvati vA dAtari AcAragocaramAcakSIta, 'athave' tyanyadhAbhAve tu vAguzyA vyavasthitaH sannAtmahitamAcaran 'gocarasya' piNDavizuddhyAderAcAragocarasya 'AnupUrvyA' udgamapranAdirUpayA sa myagazuddhiM pratyupekSeta, kimbhUtaH - AtmaguptaH san satatopayukta ityarthaH naitanmayocyata ityAha-- 'buddhaiH' kalpyAkalpya vidhijJaiH 'etat' pUrvoktaM praveditam // etaddhA vakSyamANamityAha Estication anal For Pantry at Use Only ~549 ~# www.sendiary.org Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [2], mUlaM [205],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: vimo08 uddezakAra prata sUtrAMka [205] // 273 // dIpa anukrama 218] zrIAcA se samaNunne asamaNunnassa asamaNaM vA jAva no pAijA no nimaMtijA no kujjA verAvRttiH (zI0) yAvaDiyaM paraM ADhAyamANe tibemi (sU0 205) na kevalaM gRhasthebhyaH kuzIlebhyo vA akalpyamitikRtvA''hArAdikaM na gRhNIyAt , sa samanojJo'samanojJAya tat pU-11 3rvoktamazanAdikaM na pradadyAt , nApi param-atyarthamAdriyamANo'zanAdinimantraNato'nyathA vA teSAM vaiyAvRttyaM kuryAditi, bavImItizabdAvadhikAraparisamAptyathauM / kimbhUtastahiM kimbhUtAya dadyAdityAha dhammamAyANaha paveiyaM mAhaNeNa maimayA samaNunne samaNunnassa asaNaM vA jAva kujjA veyAvaDiyaM paraM ADhAyamANe (sU0 206) tibemi // 8-2 // 'dharma' dAnadharma jAnIta yUyaM 'praveditaM' kathitaM, kena?-zrIvarddhamAnasvAminA, kimbhUtena ? matimatA' kevalinA, &aa kimbhUtaM dharmamiti darzayati-yathA samanojJaH-sAdhurudhuktavihArI aparasmai-samanojJAya cAritravate saMvinAya sAmbhogi-1 kAyaikasAmAcArIpraviSTAyAzanAdikaM caturvidhaM tathA vastrAdikamapi catuddhoM 'pradadyAt' prayacchet , tathA tadarthaM ca nimantrayet, pezalamanyadvA vaiyAvRtyam-aGgamardanAdikaM kuryAt , naitadviparyastebhyo gRhasthebhyaH kutIrthikebhyaH pArzvasthAdibhyo saMvignebhyo'samanojJebhyo vetyetatpUrvoktaM kuryAditi, kintu samanojJebhya eva param-atyarthamAdriyamANastadarthasIdane paramu| tapyamAnaH samyagvaiyAvRttvaM kuryAt , tadevaM gRhasthAdayaH kuzIlAdayastyAjyA iti darzitam , ayaM tu vizeSo-gRhasthebhyo ||273 // wwanditaram ~550~# Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [206] dIpa anukrama [219] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [2], mUlaM [206],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yAvalabhyate tAvadgRhyate, kevalamakalpanIyaM pratiSidhyate, asamanojJebhyastu dAnagrahaNaM prati sarvaniSedha iti / ititravImi zabdau pUrvavad / vimokSAdhyayane dvitIyodezakaH samAptaH // 8-2 // dvitIyadezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarodezake'kalpanIyAhArAdipratiSedho'bhihitastatpratiSedhakupitasya dAturyathAvasthita piNDadAnaprarUpaNA ca tadihApyAhArAdinimittaM praviSTena zItAdyaGgoTaka|mpadarzanAnyathAbhAvavato gRhapateryathAvasthitapadArthAvedanato gItArthena sAdhunA'sadArekA'paneyetyanena sambandhenAyAtasyAsyodezakasya sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM taccedam majjhimeNaM vayasAvi ege saMbujjhamANA samuTTiyA, succA mehAvI vayaNaM paMDiyANaM nisAmiyA samiyA dhamme AriehiM paveie te aNavakakhamANA aNaivAemANA apariggahemANA no pariggahAvaMtI savvAvaMti ca NaM logaMsi nihAya daMDaM pANehiM pAvaM kammaM akuvyamANe esa mahaM agaMthe viyAhie, oe juimassa kheyanne uvavAyaM cavaNaM ca naccA ( sU0 207 ) aSTama adhyayane tRtIya - uddezakaH 'aMgaceSTAbhASita' ArabdhaH, For Parna Prva Use Onl ~551~# Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [207] dIpa anukrama [220] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 274 // iha trINi vayAMsi - yuvA madhyamavayA vRddhazceti, tatra madhyamavayAH paripakkabuddhitvAddhammAI ityAdau darzayati-madhyamena vayasA'pyeke sambudhyamAnAH dharmacaraNAya samyagutthitAH samutthitA iti, satyapi prathamacaramavayasorutthAne yato bAhulyAyogyatvAcca prAyo vinivRttabhogakutUhala iti niSpratyUhadharmmAdhikArIti madhyamavayograhaNaM / kathaM sambujyamAnAH samutthitA | ityAha-iha trividhAH sambudhyamAnakA bhavanti, tadyathA-svayaMbuddhAH pratyekabuddhAH buddhabodhitAzca tatra buddhabodhitenehAdhikAra 4 iti darzayati-- 'medhAvI' maryAdAvyavasthitaH 'paNDitAnAM' tIrtha kRdAdInAM 'vacanaM' hitAhitaprAptiparihArapravarttakaM 'zrutvA' AkarNya pUrva pazcAt 'nizamya' avadhArya samatAmA lambeta, kimiti :-yataH samatayA - mAdhyasthyenAyaiH- tIrthakRdbhirdharmaH zrutacA ritrAkhyaH 'praveditaH' AdI prakarSeNa vA kathita iti, te ca madhyame vayasi zrutvA dharmma sambudhyamAnAH samutthitAH santaH kiM kuryurityAha-te niSkrAntAH mokSamabhi prasthitAH kAmabhogAnabhikAGkSantaH tathA prANino'natipAtayantaH parigrahmaparigRhantaH, AdyantayorgrahaNe madhyopAdAnamapi draSTavyam, tathA (to) mRpAvAdamavadanta ityAdyapi vAcyam, evambhUtAH svadehe'pyamamatvAH 'savvAti'tti sarvasminnapi loke, caH samuccaye sa ca bhinnakramaH, 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, no parigrahavantazca bhavantItiyAvat kiM ca prANino daNDayatIti daNDaH paritApakArI taM daNDaM prANiSu prANibhyo vA 'nidhAya' kSisvA tyaktvA 'pApa' pApopAdAnaM 'karmma' aSTAdazabhedabhinnaM tat 'akurvANaH' anAcaranneSu mahAn, na vidyate granthaH sabAhyAbhya|ntaro'syetyagranthaH 'vyAkhyAtaH' tIrthaMkaragaNadharAdibhiH pratipAdita iti / (kazcaivambhUtaH syAdityAha - 'ojaH' advitIyo rAgadveSarahitaH 'dyutimAn saMyamo mokSo vA tasya 'khedazo' nipuNo devaloke'pyupapAtaM cyavanaM ca jJAtvA sarvasthAnAni "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [3], mUlaM [207],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Esticato For Pantry Use Only ~552~# vimo0 8 uddezakaH 3 // 274 // www.sindia.org Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [208] dIpa anukrama [221] in Esticator "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [3], mUlaM [208], niryukti: [ 275 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tyatAhitamatiH pApakarmmavarjI syAditi / kecittu madhyamavayasi samutthitA api parIpahendriyaiglanatAM nIyanta iti darza yitumAha AhArovacayA dehA parIsahapabhaMgurA pAsaha ege savviMdiyahiM parigilAyamANehiM (sU0 208 ) AhAreNopacayo yeSAM te AhAropacayAH, ke te ? - didyanta iti dehAstadabhAve tu mlAyante striyante vA, tathA 'parIpahaprabhaJjinaH parISahaiH sadbhirbharA dehA bhavanti, tatazcAhAropacitadehA api prAptaparISahA vAtAdikSobheNa vA pazyata yUyameke klIcAH sarvairindriyaiglayamAnaiH klIvatAmIyuH tathAhi sIDito na pazyati na zRNoti na jighratItyAdi, (tatra kevalino'pyAhAramantareNa zarIraM glAnabhAvaM yAyAd AstAM tAvadaparaH prakRtibhaGgurazarIra iti, syAnmataM - akevalyakRtArthatvAt kSudvedanIyasadbhAvAccAhArayati dayAdIni vratAnyanupAlayati, kevalI tu niyamAt setsyatItyataH kimarthaM zarIraM dhArayati ? taddharaNArthaM cAhArayatIti ?, atrocyate, tasyApi catuH karmmasadbhAvAnnaikAntena kRtArthatA, taskRte zarIraM vibhUyAt, taddharaNaM ca nAhAramantareNa, kSudvedanIyasadbhAvAcceti, tathAhi vedanIyasadbhAvAttatkRtA ekAdazApi parIpahAH kevalino vyasta samastAH prAduSyanti ityata AhArayatyeva kevalIti sthitam, ata AhAramRte glAnatendriyANAmiti pratipAditaM / viditavedyazca parIpapIDito'pi kiM kuryAdityAha- oe dayaM dayai, je saMnihANasatthassa kheyanne se bhikkhU kAlane balanne mAnne For Para Prata Use Onl ~553~# Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [3], mUlaM [209],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: NA zrIAcA prata | vimo00 uddezakA sUtrAMka [209] // 275 // dIpa anukrama 222] khaNanne viNayanne samayanne pariggahaM amamAyamANe kAleNuTAi apaDinne duhao chittA niyAI (sU0 209) 'ojaH' eko rAgAdirahitaH san satyapi kSutpipAsAdiparISahe 'dayAmeva dayate' kRpAM pAlayati, na parISahaiH tarjito dayAM khaNDayatItyarthaH / kaH punardayAM pAlayatItyAha-yo hi laghukammA samya nidhIyate nArakAdigatiSu yena tatsannidhAnaMkarma tasya svarUpanirUpakaM zAstraM tasya khedajJo-nipuNo, yadivA sannidhAnasya-karmaNaH zastraM-saMyamaH sannidhAnazastraM tasya khedajJA-samyak saMyamasya vettA, yazca saMyamavidhijJaH sa bhikSuH kAlajJaH-ucitAnucitAvasarajJaH, etAni ca sUtrANi lokavijayapaJcamodezakavyAkhyAnusAreNa netavyAnIti, tathA balajJo mAtrajJaH kSaNajJo vinayajJaH samayajJaH parigrahamamatvena acaran kAlenotthAyI apratijJaH ubhayatazchettA, sa caivambhUtaH saMyamAnuSThAne nizcayena yAti niryAtIti // tasya ca saMyamAnuchAne pariprajato yatsyAttadAha taM bhikkhaM sIyaphAsaparivevamANagAyaM uvasaMkamittA gAhAvaI brUyA-AusaMto samaNA ! no khalu te gAmadhammA uvvAhaMti ?, AusaMto gAhAvaI ! no khalu mama gAmadhammA uvvAhaMti, sIyaphAsaM ca no khalu ahaM saMcAemi ahiyAsittae, no khallu me kappai // 275 // ~554~23 Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [210] dIpa anukrama [223] Jain Esticatos *e*%% "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [3], mUlaM [210],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH agaNikAyaM ujjAlittae vA (pajjAlittae vA ) kArya AyAvittae vA payAvittae vA annesiM vA vayaNAo, siyA sa evaM vayaMtassa paro agaNikArya ujjAlittA pajjAlittA kArya AyAvija vA payAvijja vA taM ca bhikkhU paDilehAe AgamittA ANavijA aNAsevaNAe timi ( sU0 210 ) // 8-3 // 'tam' antaprAntAhAratayA nistejasaM niSkiJcanaM bhikSaNazIlaM bhikSumatikrAntasoSmayauvanAvasthaM samyaktvakANAbhAvatayA | zItasparzaparivepamAnagAtraM upasaGkramya - AsannatAmetya gRhapatiH - aizvaryoSmAnugato mRganAbhyanuviddha kazmIrajabahalara sAnuli tadeho mInamadAgurughanasAra dhUpitarallikAcchAditavapuH prauDhasImantinI sandoha parivRto vArtIbhUtazItasparzAnubhavaH san kimayaM munirupahasitasurasundarIrUpasampado matsImantinIravalokya sAttvikabhAvopetaH kampate uta zItenetyevaM saMzayAno brUyAt-bho AyuSman ! zramaNa ! kulInatAmAtmana AvirbhAvayan pratiSedhadvAreNa praznayati-no bhavantaM grAmadharmmA:-viSayA ut-prAbalyena bAdhante ?, evaM gRhapatinoke viditAbhiprAyaH sAdhurAha- asya hi gRhapaterAtmasaMviyA'GganAvalokanA''vidhakRtabhAvasyAsatyAzaGkA'bhUd ato'hamasyApanayAmItyevamabhisandhAya sAdhurvabhASe AyuSman ! gRhapate ! 'no khalu' naiva grAmadharmmA mAmudvAdhante yatpunarvepamAnagAtrayaSTiM mAmIkSAMcakRSe tacchItasparzavijRmbhitaM, na manasijavikAraH, zItasparzamahaM na khalu zaknomyadhisoDhuM evamuktaH san bhaktikaruNArasAkSiptahRdayo brUyAt-suprajvalitamAzuzukSaNiM kimiti na sevase ?, For Parts Only ~ 555 ~# Mandiary.org Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [210] dIpa anukrama [223] (zI0) zrIAcA-4 mahAmunirAha - bho gRhapate ! na khalu me kalpate'gnikArya manAga jvAlayituM (ujvAlayituM prakarSeNa jvAlayituM prajvAlayituM rAGgavRttiH svato jvalitAdI 'kArya' zarIramIpat tApayitumAtApayituM vA prakarSeNa tApayituM pratApayituM vA, anyeSAM vA vacanAt mamaitatkarttu na kalpate, yadivA'gnisamArambhAyAnyo vA vaktuM na kalpate mameti / taM caivaM vadantaM sAdhumavagamya gRhapatiH kadAcidetatkuryAdityAha - syAt kadAcitsa-paro gRhastha evamuktanItyA vadataH sAdhoranikAyamujvAlayya prajvAlayya vA kAyamAtApayet pratApayedvA, tajccojvAlanAtApanAdikaM bhikSuH 'pratyupekSya' vicArya svasammatyA paravyAkaraNenAnyeSAM vA'ntike zrutvA avagamya jJAtvA taM gRhapatimAjJApayet pratibodhayet kayA ? - anAsevanayA, yathaitat mamAyuktamAsevituM, bhavatA tu punaH sAdhubhaktyanukampAbhyAM puNyaprAgbhAropArjanamakArIti, bravImItizabdAyuktArthau / vimokSAdhyayanasya tRtIyoddezakaH parisamAptaH / // 276 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [3], mUlaM [210],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 4 uktastRtIyodezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarodeza ke gocarAdigatena zItAdyaGga| vikAradarzanAnyathAbhAvApanasya gRhasthasyAsadArekA vyudastA, yadi punargRhasthAbhAve yoSita evAnyadhAbhAvAbhiprAyeNopasargayeyuH tato vaihAnasagArddhapRSThAdikaM maraNamapyavalambanIyaM, kAraNAbhAve tu tanna kAryamityetatpratipAdanArthamidamArabhyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddeza kasyAdisUtram - Etication national aSTama adhyayane caturtha uddezaka : 'vehAsanAdi maraNa' ArabdhaH, For Para Prata Use Onl ~556 ~# vimo0 8 uddezakaH4 // 276 // Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [4], mUlaM [211],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata *962-52- sUtrAMka [211] ECRE 5 je bhikkhU tihiM vatthehiM parivusie pAyacautthehiM tassa NaM no evaM bhavai-cautthaM vatthaM jAissAmi, se ahesaNijjAiM vatthAI jAijA ahApariggahiyAI vatthAI dhArijA, no dhoijA no dhoyarattAI vatthAI dhArijA, apaliovamANe gAmaMtaresu omacelie, evaM khu vatthadhArissa sAmaggiyaM (sU0 211) / iha pratimApratipanno jinakalpiko vA acchidrapANiH, tasya hi pAtraniyogasamanvitaM pAtraM kalpatrayaM cAyamevIghopadhibhavati naupagrahikaH, tatra zizirAdau kSaumika kalpadvayaM sArddhahastadvayAyAmaviSkambha tRtIyastvaurNikaH, sa ca satyapi zIte nAparamAkAGkatItyetaddarzayati-yo bhikSuH tribhirvastraiH 'paryupito' vyavasthitaH, tatra zIte patatyeka kSaumika prAvRNoti, tato|'pi zItAsahiSNutayA dvitIyaM kSaumika, punarapi atizItatayA kSaumikakalpadvayopayaurNikamiti, sarvadhaurNikasya bAhyAcchAdanatA vidheyA, kimbhUtaistribhirvasvairiti darzayati-pAtracaturthaiH' patantamAhAraM pAtIti pAtraM, tabrahaNena ca pAtraniryogaH saptaprakAro'pi gRhItaH, tena vinA tahaNAbhAvAt , sa cAyam-"pattaM pattAbaMdho pAyaDhavaNaM ca pAyakesariA / paDalAi rayattANaM ca gocchao pAyaNijogo // 1 // " tadevaM saptaprakAraM pAtraM kalpavayaM rajoharaNaM 1 mukhavastrikA 2 cetyevaM dvAdazadhopadhiH, stasyaivambhUtasya bhikSoH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'naivaM bhavati' nAyamadhyavasAyo bhavati, tadyathA-na mamAsmin 1 pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApanaM ca pAtrakezarikA / paTalAni rajanANaM ca gocchakaH pAtra niyogaH // 1 // dIpa anukrama 224] 4 - wwwandltimaryam ~557~# Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [211] dIpa anukrama [224] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [4], mUlaM [211],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 277 // kAle kalpatrayeNa samyak zItApanodo bhavatyatazcaturthe vastramahaM yAcipye, adhyavasAyaniSedhe ca tathAcanaM dUrotsAditameva, yadi punaH kalpatrayaM na vidyate zItakAlazcApatitastato'sau jinakalpikAdiryathaiSaNIyAni vastrANi yAceta utkarSaNApakarSaNarahitAnyaparikarmANi prArthayediti, tatra "uddiDa 1 pahe 2 aMtara 3 ujjhiyadhammA 4 ya" catasro vastreSaNA bhavanti, tatra cAdhastanyordvayoragraha itarayostu grahaH, tatrApyanyatarasyAmabhigraha iti, yAJjAvAptAni ca vastrANi 4 OM yathAparigRhItAni dhArayet, na tatrotkarSaNadhAvanAdikaM parikarma kuryAd // etadeva darzayitumAha-no dhAvet- 1 prAsukodakenApi na prakSAlayet, gacchvAsino hyaprAptavarSAdau glAnAvasthAyAM vA prAsukodakena yatanayA dhAvanamanujJAtaM, na tu jinakalpikasyeti, tathA-na dhautaraktAni vastrANi dhArayet, pUrva dhautAni pazcAdraktAnIti, tathA grAmAntareSu gacchan vastrANyagopayan trajed, etaduktaM bhavati tathAbhUtAnyasAvantaprAntAni bibharti yAni gopanIyAni na bhavanti, tadevamasAvavamacelikaH, avamaM ca tacelaM cAvamacelaM pramANataH parimANato mUlyatazca tadyasyAstyasAvavamacelika ityetat pUrvoktaM 'khuH' avadhAraNe, etadeva vastradhAriNaH sAmagryaM bhavati- eSaiva trikalpAtmikA dvAdazaprakAraudhikopadhyAtmikA vA sAmagrI bhavati, nApareti // zItApagame tAnyapi vakhANi tyAjyAnItyetaddarzayitumAha Etication Intational aha puNa evaM jANijA uvAikaMte khalu hemaMte giMmhe paDivanne ahAparijunnAI vatthAI pariTThavijA, aduvA saMtaruttare aduvA omacele aduvA egasADe aduvA acele (sU0 212) For Parts Only ~558~# vimo0 8 uddezakaH4 // 277 // www.indiary.org Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [212] dIpa anukrama [225] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [4], mUlaM [212],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yadi tAni vastrANyaparahemantasthitisahiSNUni tata ubhayakAlaM pratyupekSayan vibharti, yadi punarjIrNadezyAni jIrNAnIti jAnIyAt tataH parityajatItyanena sUtreNa darzayati, atha punarevaM jAnIyAdyathA'pakrAntaH khalvayaM hemanto grISmaH pratipannaH apagatA zItapIDA yathAparijIrNAnyetAni vastrANi, evamavagamya tataH pariSThApayet parityajediti, yadi punaH sarvANyapi na jIrNAni tato yadyajjIrNa tattatpariSThApayet pariSThApya ca nissaGgo viharet, yadi punaratikrAnte'pi zizire kSetrakAlapuruSaguNAdbhavecchItaM tataH kiM karttavyamityAha-apagate zIte vakhANi tyAjyAni, athavA kSetrAdiguNAddhimakaNini vAte vAti satyAtmaparitulanArthaM zItaparIkSArthaM ca sAntarottaro bhavet - sAntaramuttaraM prAvaraNIyaM yasya sa tathA, kvacitmAvRNoti kacitpArzvavartti bibhartti zItAzaGkayA nAdyApi parityajati athavA'vamacela ekakalpaparityAgAt dvikalpadhArItyarthaH, athavA zanaiH zanaiH zIte'pagacchati sati dvitIyamapi kalpaM parityajet tata ekazATakaH saMvRtaH, athavA''tyantike zItAbhAve tadapi parityajedato'celo bhavati, asau mukhavastrikArajoharaNamAtropadhiH // kimarthamasAvekaikaM vakhaM parityajedityAha lAghaviyaM AgamamANe, tave se abhisamannAgae bhavai ( sU0 213 ) ghorbhAyo lAghavaM lAghavaM vidyate yasyAsau lAghavika(sta) mAtmAnamAgamayan- ApAdayan vastraparityAgaM kuryAt, zarI ropakaraNakarmmaNi vA lAghavamAgamayan vastraparityAgaM kuryAditi / tasya caivambhUtasya kiM syAdityAha 'se' tasya vastrapa Jan Estication matinal For Pantry Use Only ~559~# www.india.org Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [213] dIpa anukrama [226] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [4], mUlaM [213],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- 4 rityAgaM kurvataH sAdhostapo'bhisamanvAgataM bhavati, kAyaklezasya tapobhedatvAt uktaM ca-- "paMcehiM ThANehiM samaNANaM nirAGgavRttiH gaMthANaM acelagatte pasatthe bhavati, taMjahA- appA paDilehA 1 vesAsie rUbe 2 tave aNumae 3 lAghave pasatthe 4 biule iMdiyaniggahe 5" // etacca bhagavatA praveditamiti darzayitumAha (zI0) // 278 // jameyaM bhagavayA paveiyaM tameva abhisamiccA savvao savvattAe sammattameva sama bhijANijA ( sU0 214 ) yadetadbhagavatA vIravarddhamAnasvAminA praveditaM tadevAbhisametya - jJAtvA 'sarvataH sarvaiH prakAraiH sarvAtmatayA samyaktvameva | samayaM vA - sacelAcelAvasthayostulyatAM 'samabhijAnIyAt' AsevanAparijJayA Aseveteti // yaH punaralpasattvatayA bhagavadupadiSTaM naiva samyag jAnIyAtsa etadadhyavasAyI syAdityAha - jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai- puTTo khalu ahamaMsi nAlamahamaMsi sIyakAsaM ahiyAsittae, se vasumaM savvasamannAgayapannANeNaM appANeNaM kei akaraNayAe AuTTe tava - siNo hu taM seyaM jamege vihamAie tatthAvi tassa kAlapariyAra, se'vi tattha 1 paJcabhiH kAraNaiH zramaNAnAM niyaMnyAnAmacelakatvaM prazastaM bhavati, vayathA alpA pratilekhanA vaizvasikaM rUpaM 2 tapo'numataM 3 lAghavaM prazastaM 4 vipula indriyanigrahaH 5. Jan Estication Intematinal For Pantry Use Only ~560 ~# vimo0 8 uddezakaH4 / / 278 // www.indiary.org Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [215] dIpa anukrama [228] 44444 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [4], mUlaM [215],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH viaMtikArae, icceyaM vimohAyataNaM hiyaM suhaM khamaM nissesaM ANugAmiyaM tibemi ( sU0 215 ) // 8-4 // vimokSAdhyayane caturtha uddezakaH // 'Nam' iti vAkyAlaGkAre yasya bhikSormandasaMhanana tayA evambhUto'dhyavasAyo bhavati, tadyathA-spRSTaH khalvahamasmi rogAtakaiH zItasparzAdibhirvA khyAyupasargervA tato mamAsminnavasare zarIravimokSaM kartuM zreyo 'nA' na samartho'hamasmi, 'zItasparza' zItApAditaM duHkhavizeSa bhAvazItasparza vA khyAyupasargam 'adhyAsayitum' adhisodumityato bhaktaparijJeGgitamaraNapAdapopagamanamutsargataH kartuM yuktaM, na ca tasya mamAsminnavasare'vasaro yato me kAlakSepAsahiSNurupa sargaH samu|tthito rogavedanAM vA cirAya soDhuM nAlamato behAnasaM gArddhapRSThaM vA ApavAdikaM maraNamatra sAmprataM na punarupasargitastadevAbhyupeyAdityAha - 'sa' sAdhuH vasu-dravyaM sa cAtra saMyamaH sa vidyate yasyAsau vasumAn, sarvasamanvAgataprajJAnenAtmanA kazcidarddhakaTAkSanirIkSaNAdupasargasambhave satyapi tadakaraNatayA A-samantAdvato vyavasthita AvRtto, yadivA zItasparzavAtAdijanitaM duHkhavizeSamasahiSNustaccikitsAyA akaraNatayA vasumAn sarvasamanvAgataprajJAnenAtmanA AvRtto vyava sthita iti, sa copasargito vAtAdivedanAM cAsahiSNuH kiM kuryAdityAha-hurhetau yasmAcirAya vAtAdivedanAM soDhumasahiSNuH, yadivA yasmAt sImantinI upasargavitumupasthitA viSabhakSaNodbandhanAdyupanyAsenApi na muJcati tatastapasvinaH prabhUtatarakAlanAnAvidhopAyopArjitatapodhanasya tadaiva zreyo yadekaH kazcinnijaiH sapalIko'pavarake pravezitaH ArUDhapraNa Jan Estication Intimanal For Parts Only ~561~# www.indiary.org Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [4], mUlaM [215],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata (zI0) sUtrAMka [215]] dIpa anukrama 228] zrIAcA- yapreyasImArthitastannirgamopAyamalabhamAna AtmodvandhanAya vihAyogamanaM tadA''dadyAdviSaM vA bhakSayet patanaM vA kuryAd vimo08 rAGgavRttiH dIrghakAlaM vA zItasparzAdikamasahiSNuH sudarzanavat prANAn jahyAt / nanu ca vehAnasAdikaM bAlamaraNamuktaM, taccAnIya, tatkathaM tasyAbhyupagamaH?, tathA cAgamaH-"iccheeNaM bAlamaraNeNaM maramANe jIve arNatehiM neraiyabhavaggahaNehi appANaM saMjoei jAva aNAiyaM ca NaM aNavayamgaM cAuraMta saMsArakatAraM bhujjo bhujo pariyaitti, atrocyate, naiSa dosso'traasmaa||279|| kamAItAnAM, naikAntataH kizcitpratiSiddhamabhyupagataM vA maithunamekaM vihAya, api tu dravyakSetrakAlabhAvAnAzritya tadeva prati-IN vidhyate tadeva cAbhyupagamyate, utsargo'pyaguNAyApavAdo'pi guNAya kAlajJasya sAdhoriti, etaddarzayitumAha-dIrghakAlaM saMya-15 mapratipAlana vidhAya saMlekhanAvidhinA kAlaparyAyeNa bhaktaparijJAdimaraNaM guNAyeti, evaMvidhe tvavasare tatrApi hAnasagA praSThAdimaraNe api kAlaparyAya eva, yadvakAlaparyAyamaraNaM guNAya evaM vehAnasAdikamapItyarthaH, bahunA'pi kAlaparyAyeNa yAvanmAMtraM karmAsau kSapayati tadasAvalpenApi kAlena karmakSayamavAmotIti darzayati-'so'pi vehAnasAdevidhAtA, na kevalamAnupUrvyA bhaktaparijJAdeH kartetyapizabdArthaH, 'tatra' tasmin vehAnasAdimaraNe 'viaMtikArae'tti vizeSeNAntiya'ntiH TASI-antakriyA tasyAH kArako vyantikArakaH, tasya hi tasminnavasare tadehAnasAdikamautsargikameva maraNaM, yato'nenApyApa-IN vAdikena maraNenAnantAH siddhAH setsyanti ca, upasaJjihIrgharAha-ityetat' pUrvoktaM vehAnasAdimaraNaM vigatamohAnAmAyatanam-AzrayaH karttavyatayA tathA hitam apAyaparihAratayA tathA sukhaM janmAntare'pi sukhahetutvAt tathA 'kSama' yuktaM // 279 // 1ityetena bAlamaraNena niyamANo jIvo'nantai ravikabhavagrahaNairAtmAnaM saMyojayavi yAvadanAdikaM cAnavadanaM cAturantaM saMsArakAntAraM bhUyo bhUyaH parivartate. Jain Educatinintamathima wwwandltimaryam ~562~# Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [4], mUlaM [215],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prAptakAlatvAt tathA niHzreyasaM karmakSayahetutvAt tathA 'AnugAmikaM tadajitapuNyAnugamanAt, itibadhImizabdI pUrvavad / vimokSAdhyayanasya caturthoddezakaH samAptaH // prata sUtrAMka [215] dIpa anukrama 228] RECERAGTa uktazcaturthoddezakaH, sAmprataM paJcama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake bAlamaraNaM gArddhapRSThAdikamupanyastam, iha tu tadviparyasta glAnabhAvopagatena bhikSuNA bhaktaparijJAkhyaM maraNamabhyupagantavyamityetatpratipAdyate, tadanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram je bhikkhU dohiM vatthehiM parivusie pAyataiehiM tassa NaM no evaM bhavai-taiyaM vatthaM jAissAmi, se ahesaNijjAiM vatthAI jAijA jAva evaM khu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM, aha puNa evaM jANijjA-ubAikkate khalu hemante gimhe paDivaNNe, ahAparijunnAiM vatthAI paridRvijA, ahAparijunnAI parijhuvittA aduvA saMtaruttare aduvA omacele aduvA egasADe aduvA acele lAghaviyaM AgamamANe tave se abhisamannAgae bhavai jameyaM bhagavayA paveiyaM tameva abhisamiccA savvao savvattAe sammattameva sa daSTa wwealtmarmarg aSTama-adhyayane paMcama-uddezaka: 'glAna-akta-parijJA' ArabdhaH, ~563~# Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [9], mUlaM [216],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAjavRttiH (zI0) vimo08 uddezakA sUtrAMka [216] // 28 // dIpa anukrama 229] mabhijANiyA, jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-puTTho abalo ahamasi nAlamahamaMsi gihatarasaMkamaNaM bhikkhAyariyaM gamaNAe, se evaM vayaMtassa paro abhihaDaM asaNaM vA 4 Ahahu dalaijA, se puvAmeva AloijA-AusaMto! no khalu me kappai abhihaDaM asaNaM 4 bhuttae vA pAyae vA anne vA eyappagAre (sU0 216) tatra vikalpaparyuSitaH sthavirakalpiko jinakalpiko vA syAt , kalpadvayaparyuSitastu niyamAjinakalpikaparihAravizu-| ddhikayathAlandikapratimApratipannAnAmanyatamaH, asmin sUtre'padiSTo yo bhikSurjinakalpikAdirhAbhyAM vastrAbhyAM paryuSito vastrazabdasya sAmAnyabAcitvAdekA kSaumiko'para auNika ityAbhyAM kalpAbhyAM paryuSitaH-saMyame vyavasthitaH, kimbhUtAbhyAM kalpAbhyAM ?-pAtratRtIyAbhyAM paryuSita ityAdyanantaroddezakavaneyaM yAvat 'nAlamaha maMsitti spRSTo'haM vAtAdibhI rogaiH 'abalaH asamarthaH 'nAlaM' na samartho'smi gRhAgrahAntaraM saGkamituM, tathA bhikSArtha caraNaM caryA bhikSAcaryA tadgamanAya 'nAlaM' na samartha iti, tamevambhUtaM bhikSumupalabhya syAgrahastha evambhUtAmAtmIyAmavasthAM vadataH sAdhoravadato'pi paro gRhasthAdiranukampAbhaktirasAdayo'bhihataM-jIvopamardanivRtta, kiM taba!-azanaM pAnaM khAdima svAdimaM cetyArAdAhRtya tasmai sAdhave 'dalaejatti dadyAditi / tena ca glAnenApi sAdhunA sUtrArthamanusaratA jIvitaniSpipAsunA'vazyaM marttavyamityadhyavasAyinA kiM vidheyamityAha-sa jinakalpikAdInAM caturNAmapyanyatamaH pUrvameva-AdAveva 'Alocayet' vicArayet , katare INR8. // wwwandituaryam ~564~# Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [9], mUlaM [216],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [216] dIpa anukrama 229] rANodgamAdinA doSeNa duSTametat?, tatrAbhyAhRtamiti jJAtvA'bhyAhRtaM ca pratiSedhayet , tadyathA--AyuSman gRhapate! na khalve tanmamAbhihatamabhyAhRtaM ca kalpate azanaM bhoktuM pAnaM pAtumanyadvaitarakAramAdhAkAdidoSaduSTaM na kalpate, ityevaM taM gRhapatiM dAnAyodyatamAjJApayediti, pAThAntaraM vA "taM bhikkhu kei gAhAvaI uvasaMkamittu bUyA-AusaMto samaNA! ahannaM 4 tava aDhAe asaNaM vA 4 abhihaDaM dalAmi, se puvAmeva jANejjA-AusaMto gaahaabii| jannaM tuma mama ahAe asaNaM vA 4 abhihaI cetesi, No ya khalu me kappai eyappagAraM asaNaM vA 4 bhottae vA pAyae vA, ase vA tahappagAre"tti, kaNThyaM, tadevaM pratiSiddho'pi zrAvakasaMjJiprakRtibhadrakamizyAdRSTInAmanyatama evaM cintayet, tadyathA-eSa tAvat glAno Tana zakroti bhikSAmaTituM na cAparaM kazcana bravIti tadasmai pratiSiddho'pyahaM kenacicchAnA dAsyAmItyeSamabhisandhAyAhArAdikaM Dhokayati, tatsAdhuraneSaNIyamitikRtvA pratiSedhayet // kiM ca jassa NaM bhikkhussa ayaM pagappe-ahaM ca khala paDinnatto apaDinnattehiM gilANo agilANehiM abhikaMkha sAhammiehiM kIramANaM veyAvaDiyaM sAijissAmi, ahaM vAvi khallu appaDinnatto paDinnattassa agilANo gilANassa abhikaMkha sAhammiyassa kujA veyAvaDiyaM karaNAe AhaGa parinnaM aNukkhissAmi AhaDaM ca sAijjissAmi 1, Ahadu parinnaM ANakkhissAmi AhaDaM ca no sAijjissAmi 2, Ahaddu parinnaM no ANa ~565~# Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [217] dIpa anukrama [230] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 281 // Jain Esticatos "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [217],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kvissAmi AhaDaM ca sAijissAmi 3, Ahaddu parinnaM no ANakkhissAmi AhaDaM ca no sAijissAmi 4 evaM se ahAkiTTiyameva dhammaM samabhijANamANe saMte virae susamAhiyalese tatthAvi tassa kAlapariyAe se tattha viaMtikArae, icceyaM vimohAya - yaNaM hiyaM suhaM khamaM nissesaM ANugAmiyaM tibemi ( sU0 217) 8-5 / vimokSAdhyayane paJcama uddezakaH // 'Nam' iti vAkyAlaGkAre yasya bhikSoH parihAravizuddhikasya yathAlandikasya vA'yaM vakSyamANaH 'prakalpaH' AcAro bhavati, tadyathA-ahaM ca khalu 'caH' samuccaye 'khaluH' vAkyAlaGkAre ahaM kriyamANaM vaiyAvRttyamaparaiH 'svAdayiSyAmi' abhilapiSyAmi kimbhUto'haM 1 - pratijJapto vaiyAvRtyakaraNAyA parairuktaH- abhihito yathA tava vayaM vaiyAvRttyaM yathocitaM kurmma iti, kimbhUtaiH paraiH ? - apratijJataiH- anuktaiH kimbhUto'haM-glAno vikRSTatapasA karttavyatA'zakto vAtAdikSobheNa vA glAna iti, kimbhUtairaparaiH 1-aglAnaiH - ucitakarttavyasahiSNubhiH, tatra parihAravizuddhikasyAnupArihArikaH karoti kalpasthito vA paro, yadi punaste'pi glAnAstato'nye na kurvanti, evaM yathAlandikasyApIti, kevalaM tasya sthavirA api kurvantIti darzayati- nirjarAm 'abhikAGkSya' uddizya 'sAdhammikaiH' sadRzakalpikaireka kalpasthairaparasAdhubhirvA kriyamANaM vaiyAvRttyamahaM 'svAdayiSyAmi' abhikAGkSayiSyAmi yasyAyaM bhikSoH prakalpaH- AcAraH syAt sa tamAcAramanupAlayan bhaktaparijJayA'pi For Pantry at Use Only ~566 ~# vimo0 8 uddezaka 15 // 281 // Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [217] dIpa anukrama [230] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [ 5 ], mUlaM [217],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jIvitaM jahyAt, na punarAcArakhaNDanaM kuryAditi bhAvArthaH / tadevamanyena sAdhammikeNa vaiyAvRttyaM kriyamANamanujJAtaM, sAprataM sa evAparasya kuryAditi darzayitumAha- 'caH' samuccaye apizabdaH punaHzabdArthe, sa ca pUrvasmAdvizeSadarzanArthaH, 'khaluH' vAkyAlaGkAre, ahaM ca punarapratijJaptaH - anabhihitaH pratijJaptasya- vaiyAvRtya karaNAyAbhihitasya aglAno glAnasya nirjarAmabhikAGkSya sAdhammikasya vaiyAvRttyaM kuryA, kimartha ? - 'karaNAya' tadupakaraNAya tadupakArAyetyarthaH, tadevaM pratijJAM parigRhyApi bhaktaparijJayA prANAn jahyAt na punaH pratijJAmiti sUtrabhAvArthaH / idAnIM pratijJA vizeSadvAreNa caturbhaGgikAmAha-ekaH kazcidevambhUtAM pratijJAM gRhNAti tadyathA - glAnasyAparasya sAdharmikasyAhArAdikamanveSayiSyAmi, aparaM ca vaiyAvRtyaM yathocitaM kariSyAmi, tathA'pareNa ca sAdharmikeNAhRtamAnItamAhArAdikaM svAdayiSyAmi - upabhokSye, evambhUtAM pratijJAmAhatya--gRhItvA vaiyAvRttyaM kuryAditi 1, tathAspara AhRtya pratijJAM gRhItvA yathA'paranimittamanvIkSiSye AhArAdikamAhRtaM cApareNa na svAdayiSyAmIti 2, tathA'para Ahatya pratijJAmevambhUtAM tadyathA-nAparanimittamanvIkSiSyAmyA| hArAdikamAhRtaM cAnyena svAdayiSyAmIti 2, tathA'para AhRtya pratijJAmevambhUtAM tadyathA-nAnvIkSiSye'paranimittamAhArAdikaM nApyAhRtamanyena svAdayiSyAmIti 4, evambhUtAM ca nAnAprakArAM pratijJAM gRhItvA kutazcid glAyamAno'pi jIvitaparityAgaM kuryAt na punaH pratijJAlopamiti / amumevArthamupasaMhAradvAreNa darzayitumAha- 'evam uktavidhinA 'sa' bhikSu| svagattatasyaH zarIrAdiniSpipAsuH yathAkIrttitameva dharmmam uktasvarUpaM samyagabhijAnan-AsevanAparijJayA AsevamAnaH, | tathA lAghavikamAgamayannityAdi yaccaturthoddezake'bhihitaM tadatra vAcyamiti, tathA 'zAntaH' kaSAyopazamAcchrAnto vA a For Pantry Use Only ~ 567 ~# Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [9], mUlaM [217],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcA-IIInAdisaMsAraparyaTanAdU virataH sAvadyAnuSThAnAt zobhanAH samAhRtA-gRhItA lezyA:-antaHkaraNavRttayastaijasIprabhRtayo vA yena || vimo rAGgavRttiH sa susamAhRtalezyaH, evambhUtaH sana pUrvagRhItapratijJApAlanAsamarthoM glAnabhAvopagatastapasA rogAtakena vA pratijJAlopa uddezakaH5 (zI0) makurvan zarIraparityAgAya bhaktapratyAkhyAnaM kuryAt, 'tatrApi bhaktaparijJAyAmapi tasya' kAlaparyAyeNAnAgatAyAmapi kAlaparyAya eva niSpAditaziSyasya saMlikhitadehasya yaH kAlaparyAyo-mRtyoravasaro'trApi glAnAvasare'sAveva kAlaparyAya iti, karmanirjarAyA ubhayatra samAnatvAt , sa bhikSustatra-AlA natayA'nazanavidhAne vyantikArakA-karmakSayavidhAyIti / uddezakArthamupasaJjihIrgharAha-sarvaM pUrvavad / vimokSAdhyayanasya paJca moddezakaH parisamAptaH // RECACAKAR+ [217] // 282 // dIpa anukrama 230]] C% uktaH paJcamode zakA, sAmprataM SaSTha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake glAnatayA bhakapratyAkhyAnamuktam , iha dhRtisaMhananAdivalopeta ekatvabhAvanAM bhAvayanniGgitamaraNaM kuryAdityetatpratipAdyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdau sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedamje bhikkhU egeNa vastheNa parisie pAyabiIeNa, tassa NaM no evaM bhavai-biiyaM vatthaM M282 // jAissAmi, se ahesaNijaM varathaM jAijA ahApariggahiyaM vatthaM dhArijA jAva gimhe Ack T wwwandltimaryam aSTama-adhyayane SaSTha-uddezaka: 'ekatva bhAvanA/iMgita maraNa' Arabdha:, ~568~# Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [6], mUlaM [218],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 2 4 prata -9- sUtrAMka [218] dIpa anukrama [231] paDivanne ahAparijunnaM vatthaM paridRvijjA 2 tA aduvA egasADe aduvA acele lAgha viyaM AgamamANe jAva sammattameva samabhijANIyA (sU0 218) gatArtha // tasya ca bhikSorabhigrahavizeSAt sapAtramekaM vastra dhArayataH parikammitamatelaghukarmatayA ekatvabhAvanA'dhyavadisAyaH syAditi darzayitumAha jasta NaM bhikkhussa evaM bhavai-ege ahamaMsi na me asthi koina yAhamavi kassavi, evaM se egAgiNameva appANaM samabhijANijjA, lAviyaM AgamamANe tave se abhi samannAgae bhavai jAva samabhijANiyA (sU0 219) KI 'Nam' iti vAkyAlagare, yasya bhikSoH 'eva'miti vakSyamANaM bhavati, (tadyathA-eko'hamasmi saMsAre paryaTato na me || pAramArthika upakArakartRtvena dvitIyo'sti, na cAhamanyasya duHkhApanayanataH kasyacid dvitIya iti, svakRtakarmaphalezvaratvAtprANinAM, evamasau sAdhurekAkinamevAtmAnam-antarAtmAnaM samyagabhijAnIyAt, nAsthAtmano narakAdiduHkhatrANatayA zaraNyo dvitIyo'stItyevaM saMdadhAno yadyadrogAdikamupatApakAraNamApadyate tattadaparazaraNanirapekSo mayaivaitatkRtaM mayaiva soDhavya|mityetadadhyavasAyI smygdhishte| kuta etadadhisahata ityata Aha-lAghaviyamityAdi, caturthodezakavadgatArtha, yAvat 'sammattameva samabhi jANiya'tti // iha dvitIyoddezake udgamosAdanaiSaNA pratipAditA, tadyathA-'AusaMto samaNA! ahaM khalu bA.sU.48 ity wwwandltimaryam ~569~# Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [6], mUlaM [219],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: vimo08 prata sUtrAMka [219] dIpa anukrama 232] zrIAcA- tava aThAe asaNaM vA 4 vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samAraMbha samuhissa rAvRttiHkIyaM pAmirca acchejjaM aNisiha~ AhaTTa ceemi' ityAdinA andheneti, tathA'nantaroddezake grahaNaiSaNA pratipAditA, (zI0) "siyA ya se evaM vayaMtassavi paro abhiharDa asaNaM vA 4 Aha1 dalaejjA" ityAdinA granthena, tato grAsaiSaNA'vaziSyate, uddezaka atsttprtipaadnaayaah||283|| se bhikkhU vA bhikkhuNI vA asaNaM vA 4 AhAremANe no vAmAo haNuyAo dAhiNaM haNuyaM saMcArijA AsAemANe, dAhiNAo vAma haNuyaM no saMcArijA AsAemANe, se aNAsAyamANe lAghaviyaM AgamamANe tave se abhisamannAgae bhavai, jameyaM bhagavayA paveiyaM tamevaM abhisamiccA savvao savvattAe sammattameva a(sama)bhi jANiyA (sU0 220) 'sa' pUrvavyAvarNito 'bhikSuH sAdhuH sAdhvI vA azanAdikamAhAramudgamosAdaneSaNAzuddhaM pratyutpannaM grahaNaiSaNAzuddha ca gRhItaM sadaGgAritAbhidhUmitavarjamAhArayet, tayozcAGgAritAbhidhUmitayo rAgadveSau nimittaM, tayorapi sarasanIrasopalabdhiH, kAraNAbhAve ca kAryAbhAva itikRtvA rasopalabdhinimittaparihAraM darzayati-sa bhikSurAhAramAhArayanno vAmato hanuto da-10 kSiNAM harnu rasopalabdhaye saJcArayedAsvAdayannazanAdikaM, nApi dakSiNato vAmAM saJcArayedAsvAdayan , tatsaJcArAsvAdanena // 283 wwwandltimaryam ~570~# Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [6], mUlaM [220],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [220] dIpa anukrama 233] hi rasopalabdhau rAgadveSanimitte aGgAritatvAbhidhUmitatve syAtAmato yatkiJcidapyAsvAdanIyaM nAsvAdayet, pAThAntaraM vA Oil'ADhAyamANe' AdaravAnAhAre mUchito gRddho na saJcArayediti, hanvantarasaGkamavadanyatrApi nAsvAdayediti darzayati-sa hyAhAraM caturvidhamapyAhArayan rAgadveSau pariharannAsvAdayediti, tathA kutazcinimittAddhanvantaraM savArayannayanAkhAdayan ||3|| snycaaryediti| kimiti yata Aha-AhAralAghavamAgamayan-ApAdayan no AsvAdayedityAsvAdaniSedhena cAntaprAntAhArAbhyupagamo'bhihito bhavati, evaM ca tapaH 'se tasya bhikSorabhisamanvAgataM bhavatItyAdi gatArtha yAvat 'sammattameva samabhijA-2 Niya'tti // tasya cAntaprAntAzitayA'pacitamAMsazoNitasya jaradasthisantataH kriyA'vasIdatkAyaceSTasya zarIraparityAgabuddhiH tasyAdityAha jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-se gilAmi ca khalu ahaM imami samae imaM sarIragaM aNupuvveNa parivahittae, se aNupubveNaM AhAraM saMvadvijA, aNupuTveNaM AhAraM saMvahittA kasAe payaNue kiccA samAhiyacce phalagAvayaTI uTrAya bhikkhU abhini vuDacce (sU0 221) 'Nam' iti vAkyAlaGkAre yasyaikatvabhAvanAbhAvitasya bhikSorAhAropakaraNalAghavaM gatasya eva'miti vakSyamANo'bhiprAyo bhavati, 'se' iti tacchabdArthe tacchando'pi vAkyopanyAsArthe, 'caH' zabdasamuccaye 'khalu' avadhAraNe, ahaM cAsmin 'samaye JainEducatinintamataind www.tandituaryam ~571~# Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [6], mUlaM [221],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [221] % % % zrIAcA-zA avasare saMyamAvasare glAyAmi glAnimeva gato rukSAhAratayA tatsamutdhena vA rogeNa pIDito'to na zaknomi rUkSatapo- vimo08 rAvRttiH | bhirabhiniSTaptaM zarIrakamAnupUA-yatheSTakAlAvazyakakriyArUpayA parivoDhuM-nAlamahaM kriyAsu vyApArayitum , asminnavasare (zI0) idaM pratikSaNaM zIryamANatvAccharIrakamiti matvA sa bhikSurAnupUrvyA-caturthaSaSThAcAmlAdikayA AhAraM 'saMvartayet' saMkSipet / uddezakA // 284 // na punarvAdazasaMvatsarasaMlekhanA''nupUrvIha gRhyate, glAnasya tAvanmAtrakAlasthiterabhAvAda, atastatkAlayogyayA''nupUrdhyA dravyasalekhanArthamAhAraM nirundhyAditi / dravyasaMlekhanayA saMlikhya ca yadaparaM kuyAttadAha-paSThASTamadazamadvAdazAdikayA''nu-15 pUrdhyA''hAraM saMvardhva kaSAyAn pratanUna kRtvA sarvakAlaM hi kapAyatAnavaM vidheyaM vizeSatastu sailekhanAvasare ityatastAn pratanUna kRtvA samyagAhitA-vyavasthApitA arcA-zarIraM yena sa samAhitAH, niyamitakAyanyApAra ityarthaH, yadivA arcAlezyA samyagAhitA-janitA lezyA yena sa samAhitArcaH, ativizuddhAdhyavasAya ityarthaH, yadivA'rcA-krodhAdyadhyavasAyA|tmikA jvAlA samAhitA-upazamitA'rcA yena sa tathA, 'phalaM' karmakSayarUpaM tadeva phalakaM tenApadi-saMsAracamaNarUpAyADomarthaH-prayojanaM phalakApadarthaH sa vidyate yasyAsau phalakApadarthI, yadivA phalakabadAsyAdibhirubhayato bAhyato'bhyantara tazcAvakRSTaH phalakAvakRSTa ityevaM vigRhyApatvAt 'phalagAvayaTThI' ityuktaM, yadivA takSyamANo'pi durvacanavAsyAdibhiH kapAyAbhAvatayA phalakavadavatiSThate tacchIlazceti phalakAvasthAyI, vAsIcandanakalpa ityarthaH, sa evambhUtaH pratidinaM sAkArabhaktapratyAkhyAyI balavati rogAvege utthAya-abhyudyatamaraNodyama vidhAyAbhinivRttArtha:-zarIrasantAparahito dhRtisN-3||284 // hananAyupato mahApuruSAcIrNamArgAnuvidhAyIGgitamaraNaM kuryAt // kathaM kuryAdityAha dIpa anukrama 234] % %95+% PRO walanditaryam ~572~# Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [222] dIpa anukrama [235 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [6], mUlaM [222],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aNupavisittA gAmaM vA nagaraM vA kheDaM vA kabbaDaM vA maDaMbaM vA paTTaNaM vA doNamuhaM AgaraM vA AsamaM vA sannivesaM vA negamaM vA rAyahANi vA taNAI jAijA taNAI jAittA se tamAyAe egaMtamavakkamijjA, egaMtamavakkamittA appaMDe appapANe appabIe appaharie appose appodae apputiMgapaNagadagamaTTiyamakkaDAsaMtANae paDilehiya 2 pamajjiya 2 taNAI saMtharijA, taNAI saMtharittA itthavi samae ittariyaM kujjA, taM saJcaM saJcavAI oe tinne chinnakahaMkahe AIyaTThe aNAIe cicANa bheuraM kAyaM saMvidvaya virUvarUve parIsahovasagge assi vistaMbhaNayAe bheravamaNucinne ta sthAvi tassa kAlapariyAe jAva aNugAmiyaM tibemi ( sU0 222 ) 8-6 // vimo kSAdhyayane paSTa uddezakaH // 8 // prasati buddhyAdIn guNAniti gamyo vA'STAdazAnAM karANAmiti grAmaH, sarvatra vAzabdaH pakSAntaradarzanArthaH, nAtra karo vidyata iti nakaraM, pAMzuprAkAravaddhaM kheTaM, hakaprAkAraveSTitaM karbaTaM, arddhatRtIyagavyUtAntargrAmarahitaM maDambaM pattanaM For Fanart Use Only ~573~# Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [6], mUlaM [222],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [222] dIpa zrIAcA- dAtu dvidhA-jalapattanaM sthalapattanaM ca, jalapattanaM yathA kAnanadvIpaH, sthalapattanaM yathA mathurA, 'droNamurkha jalasthalanirgama- vimo08 rAvRttiH pravezaM yathA bharukacchaM tAmaliptI vA, Akaro' hiraNyAkarAdiH, 'AzramaH' tApasAvasathopalakSita AzrayaH, 'sanniveza yAtrA- . uddezakaH6 | samAgatajanAvAso janasamAgamo vA 'naigamaH' prabhUtataravaNigvargAvAsaH 'rAjadhAnI' rAjAdhiSThAnaM rAjJaH pIThikAsthAnami-13/ (zI0) tyarthaH, eteSvesAni vA pravizya tRNAni yAceta, tataH kimityAha-saMstArakAya prAsukAni darbhavIraNAdikAni kacidrAmAdau // 285 // tRNasvAminamazupirANi tRNAni yAcitvA sa tAnyAdAyakAnte-giriguhAdAvapakrAmed-gacchedekAntaM-raho'pakramya ca prAsukaM mahAsthaNDilaM pratyupekSate, kimbhUtaM tadarzayati-alpAnyaNDAni kITikAdInAM yatra tadalyANDa tasmin , alpazabdo'trAbhAve / vartate, aNDakarahita ityarthaH, tathA'lpAH prANino-dvIndriyAdayo yasmin tattathA, tathA alpAni bIjAni nIvArazyAmA kAdInAM yatra tattathA, tathA alpAni haritAni-dUrvApravAlAdIni yatra tattathA, tathA'lpAvazyAye-adhastanoparitanAvazyAya6 vimuDvarjite, tathA'lpodake-bhImAntarikSodakarahite, tathottiGgapanakodakamRttikAmarkaTasantAnarahite, tatrottigaH-pipI-13 |likAsantAnakA panako-bhUmyAdAvullivizeSaH udakamRttikA-acirApkAyAkRtA mRttikA markeTasantAnako-chUtAtantujAlaM, tadevambhUte mahAsthaNDile tRNAni saMstaret, kiM kRtvA tat sthaNDilaM cakSuSA pratyupekSya 2, vIpsayA bhRzabhAvamAha, evaM rajoharaNAdinA pramUjya 2, atrApi vIpsayA bhUzArthatA sUcitA, saMstIrya ca tRNAnyuccAraprasravaNabhUmiM ca pratyupekSya pUrvAbhimukhasaMstArakagataH karatalalalATasparzidhRtarajoharaNaH kRtasiddhanamaskAraH AvartitapaJcanamaskAro'trApi samaye apiza- // 285 // ndAdanyatra vA samaye 'itvara'miti pAdapopagamanApekSayA niyatadezapracArAbhyupagamAdiGgitamaraNamucyate, na tu punaritvaraM| anukrama 235]] 15 ~574~# Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [222] dIpa anukrama [235 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [6], mUlaM [222],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sAkAraM pratyAkhyAnaM, sAkArapratyAkhyAnasyAnyasminnapi kAle jinakalpikAderasambhavAt kiM punaryAvatkathika bhaktapratyAkhyAnAvasara iti, itvaraM hi rogAturaH zrAvako vidhatte, tadyathA - yadyahamasmAdrogAt paJcaSairahobhirmuktaH syAM tato bhokSye, nAnyathetyAdi, tadevamitvaram - iGgitamaraNaM dhRtisaMhananAdivalopetaH svakRtatvagvarttanAdikriyo yAvajjIvaM caturvidhAhAraniyamaM | kuryAditi, uktaM ca- "pazJcakkhada AhAraM caunvihaM niyamao gurusamIve / iMgiyadesaMmi tahA cipi hu niyamao kui // 1 // ubbattai pariattara kAigamAI'vi appaNA kuNai / savvamiha appaNaci Na annajogeNa dhitibalio // 2 // tacceGgitamaraNaM kimbhUtaM kimbhUtazca pratipadyata ityAha- 'tad' iGgitamaraNaM sadbhayo hitaM satyaM, sugatigamanAvisaMvAdanAtsarvajJopadezAcca satyaM tathyaM, tathA svato'pi satyaM vadituM zIlamasyeti satyavAdI, yAvajjIvaM yathoktAnuSThAnAdya| thA''ropita pratijJAbhAranirvahaNAdityarthaH, tathA 'ojaH' rAgadveSarahitaH, tathA 'tIrNaH' saMsArasAgaraM, bhAvini bhUtavadupacArAttIrNavatIrNa ityarthaH tathA 'chinnA' apanItA 'kathaM kathamapi yA 'kathA' rAgakathAdikA vikathArUpA yena sa chinnakathaMkathaH, yadivA kathamahamiGgitamaraNapratijJAM nirvahiSye ityevaMrUpA yA kathA sA chinnA yena sa chinnakathaMkathaH, duSkarAnuSThAnavidhAyI hi kathaMkadhI bhavati, sa tu punarmahApuruSatayA na vyAkulatAmiyAditi, tathA A-samantAdatIva itAjJAtA paricchinnA jIvAdayo'rthA yena so'yamAtItArthaH AdattArtho vA yadivA'tItAH - sAmastyenAtikrAntAH arthAH 1 pratyAkhyAti AhAraM caturvidhaM niyamAd gurusamIpe itideze tathA ceSThAmapi niyamataH karoti // 1 // udvartate parivartate kAyikayApi AtmanA karoti / sabai mahAtmanaiva nAnyayogena dhRtivalikaH // 2 // Jan Estication matinal For Parts Only ~575~# Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [222] dIpa anukrama [235 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 286 // Jan Estication "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [6], mUlaM [222],niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | prayojanAni yasya sa tathA uparatavyApAra ityarthaH, tathA A-samantAdatIva ito gato'nAdyanante saMsAre AtItaH na AtItaH anAtItaH, anAdatto vA saMsAro yena sa tathA saMsArArNavapAragAmItyarthaH sa evambhUta iGgitamaraNaM pratipadyate, vidhinA 'tyaktvA' projjhya svayameva bhidyate iti bhiduraM pratikSaNavizarAruM 'kArya' karmmavazAhI samaudArikaM zarIraM tyaktvA, tathA 'saMvidhUya' parISahopasargAn pramadhya 'virUparUpAn' nAnAprakArAn soDA 'asmin' sarvajJapraNIta Agame 'visrambhaNatayA' vizvAsAspade taduktArthAvi saMvAdAdhyavasAyena bhairavaM bhayAnaka manuSThAnaM klIvairduradhyavasamiGgitamaraNAkhya manucIrNavAnanuSThitavAniti, tacca tena yadyapi rogAturatayA vyadhAyi tathApi tatkAlaparyAyAgatatulyaphalamiti darzayitumAha-'ta trApi' rogapIDA''hiteGgitamaraNAbhyupagame'pi na kevalaM kAlaparyAyeNetyapizabdArthaH, 'tasya' kAlajJasya bhikSorasAveva kAlaparyAyaH, karmmakSaya syobhayatra samAnatvAditi, Aha ca- 'sevi tattha viyaMtikArae' ityAdi pUrvavadbhatArtham itizravImizabdAvapi kSuNNArthAviti vimokSAdhyayanasya SaSThodezakaH samAptaH // uktaH SaSThoddezakaH, sAmprataM saptamavyAkhyA pratanyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarodezake ekatvabhAvanAbhAvi - tasya dhRtisaMhananAdyupetasyeGgitamaraNamabhihitam, iha tu saivaikatvabhAvanA pratimAbhirniSpAdyata itikRtvA'tastAH pratipAdyante, tathA viziSTatarasaMhananopetazca pAdapopagamanamapi vidadhyAdityetaccetyanena sambandhenAyAtasyAsyoddeza kasyAdisUtram - je bhikkhU acele parisie tassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-cAemi ahaM taNaphAsaM aSTama adhyayane saptama uddezakaH pAdapopagamana' ArabdhaH, For Pantry at Use Only ~576~# vimo0 8 uddezakaH7 // 286 // ntary org Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [7], mUlaM [223],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [223] dIpa anukrama 236] ahiyAsittae sIyaphAsaM ahiyAsittae teuphAsaM ahiyAsittae daMsamasagaphAsaM ahiyAsittae egayare annatare virUvarUve phAse ahiyAsittae, hiripaDicchAyaNaM ca'haM no saMcAemi ahiAsittae , evaM se kappei kaDibaMdhaNaM dhArittae // (sU0 223) yo bhikSuH pratimApratipanno'bhigrahavizeSAdacelo-digvAsAH 'paryuSitaH' saMyame vyavasthito 'Nam' iti vAkyAlaGkAre | tasya' bhikSoH 'evaM miti vakSyamANo'bhiprAyo bhavati, tadyathA-zaknomyahaM tRNasparzamapi soDhuM dhRtisaMhananAdyupetasya hai vairAgyabhAvanAbhAvitAntaHkaraNasyAgamena pratyakSIkRtanArakatiryagvedanA'nubhavasya na me tRNassoM mahati phalavizeSe'bhyudya tasya kiJcit pratibhAsate, tathA zItoSNadaMzamazakasparzamadhisodumiti, tathA ekatarAn anyatarAMzcAnukUlapratyanIkAn |virUparUpAn 'sparzAn' duHkhavizeSAnadhyAsayitu-soDhumiti, kiM tvaha hI-lajjA tayA guhyapradezasya pracchAdanaM hImacchAdanaM, taccAhaM tyaktuM na zaknomi, etacca prakRtilajAlukatayA sAdhanavikRtarUpatayA vA syAt, evamebhiH kAraNaiH 'se' tasya kalpate' yujyate 'kaTibandhana' colapaTTakaM karnu, sa ca vistareNa caturaGgalAdhiko hasto dairyeNa kaTipramANa iti gaNanApamANenaikaH, punaretAni kAraNAni na syuH tato'cela eva parAkrameta, acelatayA zItAdisparza samyagadhisaheteti // etanatipAdayitumAha aduvA tattha parakkamaMtaM bhujo acelaM taNaphAsA phusanti sIyaphAsA phusanti teuphAsA ~577~# Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [7], mUlaM [224],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) uddezakA sUtrAMka // 287URI [224] dIpa phusanti daMsamasagaphAsA phusanti egayare annayare virUvarUve phAse ahiyAsei, a cele lApaviyaM AgamamANe jAva samabhijANiyA (sU0 224) sa evaM kAraNasadbhAve sati vaskhaM bibhRyAdathavA naivAsau jiheti, tato'cela eva parAkrameta, taM ca tatra saMyame'celaM| parAkramamANaM bhUyaH-punastuNasparzAH spRzanti-upatApayanti, tathA zItoSNadezamazakasparzAH spRzantIti, tathaikatarAnanyatarAMzca virUparUpAn sparzAnudInadhisahate asAvacelo'celalAghavamAgamayannityAdi gatArtha yAvat 'sammattameva samabhi jANiya'tti / / kiM ca-pratimApratipanna eva viziSTamabhigrahaM gRhNIyAt, tadyathA-ahamanyeSAM pratimApratipannAnAmeva kizciddAhA syAmi, tebhyo vA grahIpyAmItyevamAkAraM caturbhaGgikayA'bhigrahavizeSamAha jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesi bhikkhUNaM asaNaM vA 4 AhaTu dalaissAmi AhaDaM ca sAijissAmi 1 jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesi bhikkhUNaM asaNaM vA 4 Ahahu dalaissAmi AhaDaM ca no sAissAmi 2 jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khala asaNaM vA 4 Ahahu no dalaissAmi AhaDaM ca sAijissAmi 3 jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesiM anukrama 237]] // 287 // ~578~# Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [7], mUlaM [225],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [225] dIpa anukrama 238] bhikkhUNaM asaNaM vA 4 Ahahu no dalaissAmi AhaDaM ca no sAijissAmi 4, ahaM ca khalu teNa ahAiritteNa ahesaNijeNa ahApariggahieNaM asaNeNa vA 4 abhikaGga sAhammiyassa kujA veyAvaDiyaM karaNAe, ahaM vAvi teNa ahAiritteNa ahesaNijeNa ahApariggahieNaM asaNeNa vA pANeNa vA 4 abhikala sAhammiehiM kIramANaM veyAvaDiyaM sAijissAmi lAghaviyaM AgamamANe jAva sammattameva samabhi jANiyA (sU0 225) etaca pUrva vyAkhyAtameva, kevalamiha saMskRtenocyate-yasya bhikSorevaM bhavati-vakSyamANam , tadyathA-ahaM ca khalvanyebhyobhikSubhyo'zanAdikamAtya dAsyAmyaparAhRtaM ca svAdayiSyAmItyeko bhaGgakA 1, tathA yasya bhikSorevaM bhavati, tadyathA-ahaM |ca khalvanyebhyo'zanAdikamAhatya dAsyAmyaparAhRtaM ca no svAdayiSyAmIti dvitIyaH 2 yasya bhikSorevaM bhavati, tadyathA-- ahaM ca khalvanyebhyo'zanAdikamAhRtya no dAsyAmyaparAhRtaM ca svAdayiSyAmIti tRtIyaH 3 tathA yasya bhikSorevaM bhavati, || tadyathA-ahaM ca khalvanyebhyo bhikSubhyo'zanAdikamAhRtya no dAsyAmyaparAhRtaM ca no svAdayiSyAmIti caturthaH 4 / ityevaM caturNAmabhigrahANAmanyataramabhigrahaM gRhNIyAt , athavA eteSAmevAdyAnAM trayANAM bhaGgAnAmekapadenaiva kazcidabhigrahaM gRhNI NAGACANCAR ~579~# Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [7], mUlaM [225],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAvRttiH (zI0) vimo08 uddezakA sUtrAMka [225]] // 288 // dIpa anukrama 238] kI yAditi darzayitumAha-yasya bhikSorevaMbhUto'bhigrahavizeSo bhavati, tadyathA-ahaM ca khalu tena yathA'tiriktena-AtmaparibhogAdhikena yathaiSaNIyena yatteSAM pratimApratipannAnAmeSaNIyamuktam , tadyathA-paJcasu prAbhRtikAsu agrahaH dvayorabhigrahaH tathA yathAparigRhItenAtmArtha svIkRtenAzanAdinA nirjarAmabhikAya sAdhammikasya vaiyAvRtyaM kuryAd, yadyapi te pratimApratipannatvAdekatra na bhuJjate tathApyekAbhigrahApAditAnuSThAnatvAtsAmbhogikA bhaNyante, atastasya samanojasya karaNAyaupakaraNArthaM vaiyAvRtyaM kuryAmityevaMbhUtamabhigrahaM kazcidbAti / tathA'paraM darzayitumAha-vAzabdaH pUrvasmAtpakSAntaramAha| apizabdaH punaHzabdArthe, ahaM vA punastena yadhAtiriktena yathaiSaNIyena yathAparigRhItenAzanena 4 nirjarAmabhikAkSya sAMdhammikaiH kriyamANaM vaiyAvRttyaM svAdayiSyAmi-abhilaSiSyAmi, yo vA'nyaH sAdhammiko'nyasya karoti taM cAnumodayiSyAmi-yathA suSTu bhavatA kRtamevaMbhUtayA vAcA, tathA kAyena ca prasannadRSTimukhena tathA manasA ceti, kimityevaM karoti lApavikamityAdi, gatArtha // tadevamanyatarAbhigrahavAn bhikSuracela: sacelo vA zarIrapIDAyAM satyAmasatyAM vA AyuHzeSatAmavagamyodyatamaraNaM vidadhyAditi darzayitumAha jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-se gilAmi khalu ahaM imammi samae imaM sarIragaM aNupuTveNaM parivahittae, se aNupuTveNaM AhAraM saMvahijjA 2 kasAe payaNue kiccA samAhiyacce phalagAvayaTThI uTThAya bhikkhU abhinivvuDacce aNupavisittA gAma vA nagaraM // 288 // ~580~# Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama [239] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [7], mUlaM [226],niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vA jAva rAyahANi vA taNAI jAijjA jAva sandharijA, itthavi samae kArya ca jogaM ca IriyaM ca paJcakakhAijA, taM saccaM saccAvAI oe tine chinnakahakahe AiyaTTe aAIe cicANaM bheuraM kAyaM saMvihuNiya virUvarUve parIsahovasagge assi vissaMbhaNAe bhairavamacinne tatthavi tassa kAlapariyAe, sevi tattha viantikArae, icceyaM vimohAya - yaNaM hiyaM suhaM khamaM nissesaM ANugAmiyaM tibemi ( sU0 226 ) 8-7 // Namiti vAkyAlaGkAre, yasya bhikSorevaMbhUto vakSyamANo'bhiprAyo bhavati, tadyathA glAyAmi khalvahamityAdi yAvatRNAni saMstaret, saMstIrya ca tRNAni yadaparaM kuryAttadAha--atrApi samaye avasare na kevalamanyatrAnujJApya saMstArakamAruhya siddhasamakSaM svata eva paJcamahAtratAropaNaM karoti, tatazcaturvidhamapyAhAraM pratyAcaSTe, tataH pAdapopagamanAya kAyaM ca zarIraM pratyAcakSIta, tadyogaM ca-AkuzzanaprasAraNonme nimeSAdikam, tatheraNamIryA tAM ca sUkSmAM kAyavAragatAM manogatAM vADaprazastAM pratyAcakSIta, tacca satyaM satyavAdItyAdyanantaroddezakavanneyam / itibravImizabdAvapi kSuNNArthAviti vimokSAdhyayanasya saptamoddezakaH samAptaH 8-7 // Etication Intimanal For Pantry Use Onl ~581~# Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [ 240 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 289 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [8], mUlaM [ 226 / gAthA - 1], niryukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH uktaH saptamoddezakaH, sAmpratamaSTama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezakeSu rogAdisambhave kAlaparyAyAgataM parijJeGgitamaraNapAdapopagamanavidhAnamuktam, iha tu tadevAnupUrvIvihAriNAM kAlaparyAyAgatamucyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtramucyate anuSTup // aNupuveNa vimohAI, jAI dhIrA samAsajja / vasumanto maimanto, savvaM naccA ali // 1 // duvipi viittA NaM, buddhA dhammassa pAragA / aNupubbIi saGkhAe, ArambhAo (ya) tiuhaI // 2 // kasAe payaNU kiccA, appAhAre titikkhae / aha bhikkhU gilAijA, AhArasseva antiyaM // 3 // jIviyaM nAbhikAGkSijjA, maraNaM novi patthae / duhao'vi na sajjijjA, jIvie maraNe tahA // 4 // AnupUrvI - kramaH, tadyathA- pravrajyAzikSA sUtrArthagrahaNapariniSThitasyaikA ki bihAritvamityAdi, yadivA AnupUrvI-saMlekhanAkramazcatvAri vikRSTAnItyAdi tathA AnupUrvyA yAnyabhihitAni kAni punastAni ? - ' vimohAni' vigato moho yeSu yeSAM vA yebhyo vA tAni tathA-bhaktaparijJeGgitamaraNapAdapopagamanAni yAnyevaMbhUtAni yathAkramamAyAtAni dhIrAH - akSobhyAH samAsAdya prApya vasu-dravyaM saMyamastadvanto vasumantaH, tathA mananaM matiH- heyopAdeyahAnopAdAnAdhyavasAyastadvanto matimantaH, tathA 'sarva' kRtyamakRtyaM ca jJAtvA yadyasya vA bhaktaparijJAnAdikaM maraNavidhAnamucitaM dhRtisaMhananAdyapekSayA'nanyasa Jatry Estutation International aSTama adhyayane aSTama uddezaka: 'anazana-maraNa' ArabdhaH, For Prana & Private Only ~582~# vimo0 8 uddezakA // 289 // wintimatturary.org Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-1],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dRzam-advitIyam , sarva jJAtvA samAdhimanupAlayediti // 1 // kiM ca-dve vidhe prakArAvasyeti dvividhaM tapo bAhyamabhyantaraM ca, tadviditvA-Asevya yadivA mokSAdhikAre vimoktavyaM dvividhaM, tadapi bAhya zarIropakaraNAdi AntaraM rAgAdi, taddheyatayA viditvA tyaktvetyarthaH, heyaparityAgaphalatvAt jJAnasya, 'Na'miti vAkyAlaGkAre, ke viditvA ?-'buddhA' avagatatattvA dharmAsya-zrutacAritrAkhyasya pAragAH-samyagvettAraH, te buddhA dharmasvarUpavedinaH 'AnupULa pravrajyAdikrameNa saMyamamanupAlya mama jIvataH kazcidguNo nAstItyataH zarIramokSAvasaraH prAptaH tathA kasmai maraNAyAlamahamityevaM 'saMkhyAya' jJAtvA, ArambhaNamArambhaH-zarIradhAraNAyAnapAnAdyanveSaNAtmakastasmAt truzyati-apagacchatItyarthaH, subbyatyayena paJcamyarthe caturthI, pAThAntaraM vA 'kammuNAo tiaTTaI karmASTabhedaM tasmAt truTayiSyatIti truTyati 'vartamAnasAmIpye vartamAnavadvePikh03-3-131)tyanena bhaviSyatkAlasya vrtmaantaa||2|| sa cAbhyudyatamaraNAya saMlekhanAM kurvan pradhAnabhUtAM bhAvasaMlekhanA kuryAdityetaddarzayitumAha-kaSaH-saMsArastasyAyAH kaSAyAH krodhAdayazcatvArastAn pratanUna kRtvA tato yatkiJcanAznIyAt , sAtadapi na prakAmamiti darzayati-'alpAhAraH stokAzI SaSThASTamAdi saMlekhanAkramAyAtaM tapaH kurvan yatrApi pArayettatrApyalpa-14 mityarthaH, (alpAhAratayA ca krodhodbhavaH syAdatastadupazamo vidheya) iti darzayati-titikSate-asadRzajanAdapi durbhASi4 tAdi kSamate, rogAta vA samyak sahata iti, tathA ca saMlekhanAM kurvannAhArasyAlpatayA 'artha'tyAnantarye 'bhikSuH' mumukSuH 'glAyet' AhAreNa vinA glAnatAM brajet , kSaNe mUcrchannAhArasyaivAntika-paryavasAnaM brajediti, catvAri vikRSTAnItyAdi saMlekhanAdana vihAyAzanaM vidadhyAdityarthaH, yadivA glAnatAmupagataH sannAhArasyAntika-samIpaM na brajet , tathAhi dIpa anukrama [243] For F un Maanetkinary.org ~583~# Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||5|| dIpa anukrama [244] zrIbhAcArAGgavRttiH (zI0) // 290 // 4 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [8], mUlaM [ 226 / gAthA - 5], niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra -[01], aMga sUtra- [ 09] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH AhArayAmi tAvatkaticiddinAni punaH saMlekhanAzeSaM vidhAsye'hamityevaM nAhArAntikamiyAditi // 3 // kiM ca-tatra saMlekhanAyAM vyavasthitaH sarvadA vA sAdhurjIvitaM prANadhAraNalakSaNaM nAbhikAGget, nApi kSudvedanAparISahamanadhisahamAno maraNaM prArthayed 'ubhayato'pi jIvite maraNe vA na saGgaM vidadhyAt jIvite bharaNe tathA // 4 // kiM bhUtastarhi syAdityAhamajjhattha nijjarApehI, samAhimaNupAlae / anto bahiM viUssija, ajjhatthaM suddhasae // 5 // jaM kiMcuvakamaM jANe, AUkhemassamappaNo / tasseva antaraddhAe, khiSpaM sikkhijja paNDie // 6 // gAme vA aduvA rapaNe, thaMDilaM paDilehiyA / appapANaM tu vinnAya, tAI saMtha muNI // 7 // aNAhAro tuyaTTijjA, puTTho tattha'hiyAsae / nAivelaM uvacare, mANussehi vipuTuvaM // 8 // rAgadveSayormadhye tiSThatIti madhyasthaH, yadivA jIvitamaraNayornirAkAGkSatayA madhyastho nirjarAmapekSituM zIlamasyeti nirjarApekSI, sa evaMbhUtaH samAdhiM maraNasamAdhimanupAlayet - jIvitamaraNAzaMsArahitaH kAlaparyAyeNa yanmaraNamApadyate tat samAdhistho'nupAlayediti bhAvaH / antaH kaSAyAn bahirapi zarIropakaraNAdikaM vyusRjyAtmanyadhyadhyAtmam-antaHkaraNaM tacchuddhaM sakaladvandvoparamAdvisrotasikArahitamanveSayet - prArthayediti // 5 // kiMcaupakramaNamupakramaH - upAyastaM yaM kaJcana jAnIta, kasyopakramaH 1 - ' AyuH kSemasya' AyuSaH kSemaM samyakUpAlanaM tasya, Jan Education intamanal For Prana Prato Use Only ~584~# vimo0 8 uddezakA // 290 // Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-8],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: *** RSAC * *** dIpa anukrama [247] kasya sambandhi tadAyuH-AtmanaH, etaduktaM bhavati-AtmAyuSo yaM kSemapratipAlanopAya jAnIta taM kSiprameva zikSet-vyApArayet paNDito-buddhimAn, 'tasyaiva' saMlekhanAkAlasya 'antaraddhAe'tti antarakAle'rddhasaMlikhita eva dehe dehI yadi kazcit vAtAdikSobhAt AtaGka AzujIvitApahArI syAt tataH samAdhimaraNamabhikAzcan tadupazamopAyameSaNIyavidhinA'bhyaGgAdikaM vidadhyAt, punarapi saMlikhet , yadivA''tmanaH AyuHkSemasya-jIvitasya yatkimapyupakramaNam-AyuHpudgalAnAM saMvartanaM samupasthitaM tajjAnIta, tatastasyaiva saMlekhanAkAlasya madhye'vyAkulitamatiH kSiprameva bhaktaparijJAnAdikaM zikSeta -Aseveta paNDito-buddhimAniti // 6 // saMlekhanAzuddhakAyazca maraNakAlaM samupasthitaM jJAtvA kiM kuryAdityAha-grAmaHpratIto, grAmazabdena cAtra pratizraya upalakSitaH, pratizraya eva sthaNDilaM-saMstArakabhuvaM pratyupekSya, tathA araNye vetyanena copAzrayA(hirityetadupalakSitam , udyAne giriguhAyAmaraNye vA sthaNDilaM pratyupekSya vijJAya cAlpaprANa-prANirahitam ,grAmAdiyAcitAni prAsukAni darbhAdimayAni tRNAni saMstaret 'muniH' yathocitakAlasya vetteti||7||sNstiiry ca tRNAni yatkuryA-13 ttadAha-na vidyate AhAro'syetyanAhAraH tatra yathAzakti yathAsamAdhAnaM ca trividhaM caturvidhaM vA''hAraM pratyAkhyAyAropitapaJcamahAnataH kSAnta:-kSAmitasamastaprANigaNaH samasukhaduHkhaH AvarjitapuNyaprAgbhAratayA maraNAdavibhyat saMstArake tvagvarttanaM / kuryAt , tatra ca spRSTaH parISahopasargastyaktadehatayA samyaktAnadhyAsayed-adhisaheta, tatra mAnuSyairanukUlapratikUlaiH parIpaho-4 || pasagaiH spRSTo-vyApto nAtivelamupacaret na maryAdolanaM kuryAt, putrakalatrAdisambandhAnAtedhyAnavazago bhUyAt , pratikUlairvA parISahopasagarne krodhaninaH syAditi // 8 // etadeva darzayitumAha *** * * * For ~585~# Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-9],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: vimo08 uddezakA * zrIAcA- saMsappagA ya je pANA, je ya uDamahAcarA / bhuJjanti maMsasoNiyaM, na chaNe na pamarAjavRttiH | jae // 9 // pANA dehaM vihiMsanti, ThANAo navi unbhame / AsavehiM vivittehiM, (zI0) tippamANo'hiyAsae // 10 // ganthehiM vivittehiM, AukAlassa paare| paggahiyataragaM // 29 // ceyaM, daviyassa viyANao // 11 // ayaM se avare dhamme, nAyaputteNa saahie|aayvrj paDIyAraM, vijahijA tihA tihA // 12 // saMsarpantIti saMsarpakAH-pipIlikAkroSTrAdayo ye prANA:-prANino ye corddhacarA-gRdhrAdayo ye cApazcarAH bilavAsivAtsAdayasta evaMbhUtA nAnAprakArAH 'bhuJjante' abhyavaharanti mAMsaM siMhavyAghrAdayaH tathA zoNitaM mazakAdayaH, tAMzca prANina AhArArthinaH samAgatAnavantisukumAravaddhastAdibhinna kSaNuyAt-na hanyAt na ca bhakSyamANaM zarIrAvayavaM rajoharaNAdinA pramArjayediti // 9 // kiM caspANA:-pANino dehaM mama (vi)hiMsanti, na tu punanidarzanacAritrANItyatastyaktadehAzinastAnantarAyabhayAnna niSedhayet, tasmAcca sthAnAnnAyuddhamet-nAnyatra yAyAt, kiMbhUtaH san 1 AzravaiH-prANAtipAtAdibhirviSayakaSAyAdibhirvA viviktaiH pRthagbhUtairavidyamAnaiH zubhAdhyavasAyI tairbhakSyamANo'KApyamRtAdinA tRSyamANa iva samyaktatkRtAM vedanAM taistapyamAno vA'dhyAsayeda-adhisaheta // 10 // kiM ca granthaiH sabAhyAbhyantaraiH zarIrarAgAdibhiH 'viviktaiH' tyaktaiH sadbhigranthairvA-aGgAnaGgapraviSTairAtmAnaM bhAvayan dharmazukla dIpa anukrama [248] * * ~586-23 Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-12,niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: sUtrAka ||12|| dIpa anukrama [251] CATARNARSS dhyAnAnyataropetaH 'AyuHkAlasya' mRtyukAlasya 'pAragaH' pAragAmI syAt-yAvadantyA ucchAsanizvAsAstAvattadvidadhyAda, etanmaraNavidhAnakArI siddhiM triviSTapaM vA prAmuyAditi gataM bhaktaparijJAmaraNaM / sAmpratamiGgitamaraNaM zlokA dinocyatetadyathA-'pragRhItatarakaM cedaM' prakarSaNa gRhItataraM pragRhItataraM tadeva pragRhItatarakam , 'ida'miti vakSyamANamiGgitamaraNam, etaddhi bhaktapratyAkhyAnAtsakAzAniyamena caturvidhAhArapratyAkhyAnAdimitapradezasaMstArakamAtravihArAbhyupagamAca viziSTa taradhRtisaMhananAyupetena prakarSaNa gRhyata iti, kasyaitadbhavati ?-dravyaM-saMyamaH sa vidyate yasyAsI dravikastasya 'vijAmAnato' gItArthasya jaghanyato'pi navapUrvavizAradasya bhavati, nAnyasyeti, atrApInitamaraNe yatsaMlekhanAtRNasaMstArAdikamabhihitaM tatsarva vAcyam // 11 // ayamaparo vidhirityAha-'ayaM sa' iti so'yam 'aparaH' anyo bhaktapratyAkhyAnAdbhinna initamaraNasya 'dharmo vizeSo 'jJAtaputreNa' vIravarddhamAnasvAminA suvAhitaH-upalabdhaH svAhitaH, asya cAnantaraM vakSyamANatvAtpratyakSAsannavAcinedamA'bhidhAnaM, atrApIGgitamaraNe pratyAdiko vidhiH saMlekhanA ca pUrvabadraSTavyA, tathopakaraNAdikaM hitvA sthaNDilaM pratyupekSyAlocitapratikrAntaH paJcamahAvratArUDhazcaturvidhamAhAraM pratyAkhyAya saMstArake tiSThati, ayamatra vizeSa:-Atmavarja praticAram-aGgavyApAra vizeSeNa jahyAt-tyajet 'trividhatrividhene'ti manovAkAyaiH kRtakAritAnumatibhiH svavyApAravyatirekeNa parityajet , svayameva codvartanaparivartanaM kAyikAyogAdika || vidhatte // 12 // sarvathA prANisaMrakSaNaM paunaHpunyena vidheyamiti darzayitumAha haripasu na nivajijjA, thaNDilaM muNiyA sae / viosija aNAhAro, puTo tatthA kaSTakara ~587~# Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||13|| dIpa anukrama [252] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) / / 292 / / "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [ 226 /gAthA 13], niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [01], aMga sUtra - [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH hiree // 13 // indiehiM gilAyanto, samiyaM Ahare muNI / tahAvi se agarihe, acale je samAhie // 14 // abhikkame paDikkame saGkucae pasArae / kAyasAhAraTTAe, itthaM vAvi ayaNo // 15 // parikame parikilante, aduvA ciTThe ahAyae / ThANe Na parikilante, nisIijjA ya aMtaso // 16 // haritAni dUrvAdIni teSu na zayIta sthaNDilaM matvA zayIta tathA sabAhyAbhyantaramupadhiM vyutsRjya tyaktvA'nAhAraH san spRSTaH parISa hopasargaH 'tatra' tasmin saMstArake vyavasthitaH san sarvamadhyAsayed adhisaheta // 13 // kiM ca--- sAnAhAratayA munilAyamAna indriyaiH zamino bhAvaH zamitA samatA tAM sAmyaM vA AtmanyAhArayed vyavasthA|payet nArttadhyAnopagato bhUyAditi, yathAsamAdhAnamAste, tadyathA-saGkocananirviNNo hastAdikaM prasArayet tenApi nirviNNa upavizet yatheGgitadeze saJcaredvA, tathApyasau svakRtaceSTatvAdaga eva, kiMbhUta iti darzayati- acalo yaH samAhitaH, yadyapyasAviGgitapradeze svataH zarIramAtreNa calati tathApyabhyudyatamaraNAnna calatItyacaH samyagAhitaM-vyavasthApitaM dharmadhyAne zukladhyAne vA mano yena sa samAhitaH, bhAvAcalitaveGgitapradeze caGkramaNAdikamapi kuryAditi // 14 // etaddarzayitumAha - prajJApakApekSayA'bhimukhaM kramaNamabhikramaNaM, saMstArakAdgamanamityarthaH, tathA pratIpaM pazcAdabhimukhaM kramaNaM pratikramaNamAgamanamityarthaH, niyatadeze gamanAgamane kuryAditiyAvat tathA niSpanno niSaNNo vA yathAsamAdhAnaM bhujAdikaM saGko Jan Education intamal For Porn Presto Use Onl ~588~# vimo0 8 uddezaka // 292 // www.janbay.org Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-16],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka ||16|| ciyetmasArayedvA, kimarthametaditi ceddarzayati-kAyasya-zarIrasya prakRtipelavasya sAdhAraNArtha, kAyasAdhAraNAca tasIDAkRjatAyuSkopakramaparihAreNa svAyuHsthitikSayAnmaraNaM yathA syAt, na punasteSAM mahAsattvatayA zarIrapIDotthApitacittasyAnya thAbhAvaH syAditi bhAvaH, nanu ca niruddhasamastakAyaceSTasya zuSkakASThavadacetanatayA patitasya pracuratarapuNyaprAgbhAro'bhihita iti, nAyaM niyamaH, saMvizuddhAdhyavasAyatayA yathAzakyAropitabhAranirvAhiNaH tattulya eva karmakSayaH atrApyasau vAzabdAttatra vA pAdapopagamane'cetanavatsakriyo'pi niSkriya eva, yadivA 'atrApi' iGgitamaraNe'cetanavacchuSkakASThavatsakriyArahito yathA pAdapopagamane tathA sati sAmarthya tiched // 15 // etatsAmayAbhAve caitatkuryAdityAha yadi niSaNNasyAniSaNNasya vA gAtrabhaGgaH syAt , tataH parikAmet-cakamyAd yathAniyamite deze'kuTilayA gatyA gatAgatAni kuryAt , tenApi zrAntaH san athavopaviSTastichet, 'yathAvato' yathApraNihitagAtra iti, yadA punaH sthAnenApi parikkamamiyAt tadyathA-niSaNNo vA paryakreNa vA arddhapayarUNa votkuTukAsano vA paritAmyati tadA niSaNNaH syAt, tatrApyuttAnako vA pArzvazAyI vA daNDAyato vA lagaNDazAyI vA yathA samAdhAnamavatiSThet // 16 // kiMca AsINe'NelisaM maraNaM, indiyANi samIrae / kolAvAsaM samAsaja, vitahaM pAure sae // 17 // jao vajaM samuppaje, na tattha avalambae / tau ukkase appANaM, phAse tattha'hiyAsae // 18 // ayaM cAyayatare siyA, jo evmnnupaale| savvagAyaniro dIpa anukrama [25]] For www.janetkinary.org ~589~# Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-19],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH HI (zI0) sUtrAMka ||19|| // 293 // dIpa anukrama [258] he'vi, ThANAo navi ubbhame // 19 // ayaM se uttame dhamme, puvaTANassa paggahe / vimo08 aciraM paDilehitA, vihare ciTra mAhaNe // 20 // dAuddezakAra 'AsInaH' AzritaH kiM tat?-maraNam, kiMbhUtam-'anIdRzam' ananyasadRzamitarajanaduradhyavaseyam , tathAbhU-na PAtaca kiM kuryAditi darzayati-indriyANISTAniSTasvaviSayebhyaH sakAzAdrAgadveSAkaraNatayA samyagIrayeta-prerayediti, kolA ghuNakITakAsteSAmAvAsaH kolAvAsastamantaghuNakSatamuddehikAnicitaM vA 'samAsAdya'labdhvA tasmAdyadvitatham-AgantukatadutthajanturahitamavaSTambhanAya prAdureSayet-prakaTaM pratyupekSaNayogyamazupiramanveSayet // 17 // iGgitamaraNe codanAmabhidhAya yaniSedhyaM tadarzayitumAha-'yato' yasmAdanuSThAnAdavaSTambhanAdervajravadvajraM-gurutvAtkarma avayaM vA-pApaM vA tatsamutpadyetaprAduSpyAt, na tatra ghuNakSatakASThAdAvavalambeta-nAvaSTambhanAdikAM kriyAM kuryAt , tathA 'tataH' tasmAdutkSepaNApakSepaNAdeH kAyayogAduSpaNihitavAgyogAdArsadhyAnAdimanoyogAccAvadyasamutpattihetorAtmAnamutkarSed-ukAmayet, pApopAdAnAdAtmAnaM| nivartayeditiyAvat, tatra ca dhRtisaMhananAdyupato'pratikarmazarIraH pravardhamAnazubhAdhyavasAyakaNDako'pUrvApUrvapariNAmArohI sarvajJapraNItAgamAnusAreNa padArthasvarUpanirUpaNAhitamatiH anyadidaM zarIraM tyAjyamityevaMkRtAdhyavasAyaH sarvAn sparzAnaduHkhavizeSAnanukUlapratikUlopasargaparISahApAditAn tathA vAtapittazleSmadvandvataraprodbhUtAn karmakSayAyodyato mayaivaitadavayaM // 293 // |kRtaM soDhavyaM cetyetadadhyavasAyI adhyAsayedU-adhisaheta, yato yanmayA tyaktaM zarIrakametadevopadravanti na punarjighRkSitaM | For the www.lanetkinary.org ~590~# Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-20],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka ||20|| dIpa anukrama [259] dharmAcaraNamityAkalayya sarvapIDAsahiSNurbhavediti // 18 // gata iGgitamaraNAdhikAraH, sAmprataM pAdapopagamanamAzrityAhaanantaramabhidhAsyamAnatvAdyo'yaM pratyakSo maraNavidhiH, sa cA''yatataro, (na kevalaM bhaktaparijJAyA iGgitamaraNavidhirAyatataraH, ayaM ca tasmAdAyatatara iti cazabdArthaH, Ayatatara ityADabhividhau sAmastyena yata AyataH, ayamanayoratizayenAyata AyatataraH, yadivA'yamanayoratizayenAto-gRhIta AttataraH, yalenAdhyavasita ityarthaH, tadevamayaM pAdapopagamanamaraNavidhirAttataro-dRDhataraH syAdbhavet , atrApi yadiGgitamaraNe pratragyAsalekhanAdikamuktaM tatsarvaM draSTavyamiti, yadyasAvAyatataraH tataH kimiti darzayatinyo bhikSuH 'evam uktavidhinaiva pAdapopagamanavidhimanupAlayet 'sarvagAtrani8 rodhe'pi' uttapyamAnakAyo'pi mUrchannapi maraNasamudghAtagato vA bhakSyamANamAMsazoNito'pi kroSTugRdrapipIlikAdi-18 bhirmahAsattvatayA''zaMsitamahAphalavizeSaH saMstasmAtsthAnAt-pradezAt dravyato bhAvato'pi zubhAdhyavasAyasthAnAnna vyuddhamet-na sthAnAntaraM yAyAt // 19 // kiM ca-'aya' mityantaHkaraNaniSpannatvAtpratyakSaH 'uttamaH' pradhAno maraNavidhiH sarvottaratvAddharmo-vizeSaH pAdapopagamanarUpo maraNavizeSa iti, uttamatve kAraNaM darzayati-pUrvasthAnasya pragraha' iti paJcamyarthe SaSThI pUrvasthAnAmataparijJejitamaraNarUpAtmakarSeNa mahotra pAdapopagamane, pragRhItatarametadityarthaH, tathAhi-atra yadiGgi tamaraNAnumataM kAyaparispandanaM tadapi niSedhyate acchinnamUlapAdapavannizceSTo niSkiyo dahyamAnazchidyamAno yA viSamapa4 tito vA tathaivAste na tasmAtsthAnAJcalati, cilAtaputravat, etadeva darzayati-aciraM sthAnaM, tacca sthaNDilaM tatpUrvavidhinA pratyupekSya tasmin pratyupekSite sthaNDile biharediti, atra pAdapopagamanAdhikArAdviharaNaM tadvidhipAlanamuktaM, sacca sthAnA For ~591~# Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-20],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra' mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata zrIAcArAjavRttiH (zI0) sUtrAMka ||21|| // 294 // dIpa anukrama [260] sthAnAntarAsaMkramaNam, etadeva ca darzayati-tiSThet sarvagAtranirodhe'pi, sthAnAntarAsaGghamaNaM kuryAdityarthaH, ko'sau ?-13 vimo08 mAhaNe'tti sAdhuH, sa hi niSaNNodhaniSaNNa Urdhvasthito vA niSpatikA yadyayAnikSiptamaGgamacetana iva na cAlayeditiyAvat // 20 // etadeva prakArAntareNa darzayitumAha uddezakA acittaM tu samAsaja, ThAvae tattha appagaM / vosire sabbaso kAyaM, na me dehe parIsahA // 21 // jAvajjIvaM parIsahA, uvasaggA iti saGkhyA / saMvuDe dehabheyAe, iya panne'hiyAsae // 22 // bheuresu na rajijjA, kAmesu bahutaresuvi / icchA lobhana sevijA, dhuvavannaM sapehiyA // 23 // sAsaehiM nimantijA, divvamAyaM na sarahe / taM paDibujjha mAhaNe, savvaM nUmaM vihRNiyA // 24 // na vidyate cittamasminnityacittam-acetanaM jIvarahitamityarthaH, tacca sthaNDilaM phalakAdi vA 'samAsAdya' labdhvA phalake'pi samarthaH kazcitkASThe vA'vaSTabhya tatrAtmAnaM sthApayet , vyavasthApya ca tyaktacaturvidhAhAro meruriva niSpakampaH kRtA locanAdiparikA gurubhiranujJAto vyutsRjet , 'sarvazaH' sarvAtmanA 'kArya'dehaM, vyutsRSTadehasya ca yadi kecana parIjApahopasagoMH syustato bhAvayet 'na me dehe parISahAH' matsambandhI deha eva na bhavati, parityaktatvAt, tadabhAve kutH||||294|| hA parISahAH 1, yadivA na mama dehe parIpahAH, samyakaraNena sahamAnasya tatkRtapIDayoddhegAbhAvAt, ataH parISahAn | ~592~# Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||24|| dIpa anukrama [263] zrA. sU. 50 "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 8 ], uddezaka [8], mUlaM [ 226 / gAthA - 24 ], niryuktiH [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jain Estication Intemationa karmmazatrujaya sahAyAniti kRtvA'parISahAneva manyate // 21 // te punaH kiyantaM kAlaM soDhavyA ityAzaGkAnyudAsArthamAha'yAvajjIvaM' yAvatprANadhAraNaM tAvatsarISahA upasargAzca soDhavyA ityetat 'saGkhyAya' jJAtvA tAnadhyAsayediti, yadivA na me yAvajjIvaM parISahopasargA ityetatsaGkhyAya-jJAtvA'dhisaheta, yadivA yAvajjIvamiti yAvadeva jIvitaM tAvatpapahopasargajanitA pIDeti, tatpunaH katipayanimeSA'vasthAyi etadavasthasya mamAtyantamalpamevetyata etatsaGkhyAya - jJAtvA saMvRto yathAnikSiptatyatagAtro 'dehabhedAya' zarIratyAgAyotthita itikRtvA 'prAjJaH' ucitavidhAnavedI, yadyatkAyapIDAkAryapatiSThate tattatsamyagadhisaheta // 22 // evaMbhUtaM ca sAdhumupalabhya kazcidrAjAdirbhogairupanimantrayet tatpratividhAnArthamAha| bhedanazIlA bhidurAH zabdAdayaH kAmaguNAsteSu prabhUtatareSvapi 'na rajyet' na rAgaM yAyAt, pAThAntaraM vA 'kAmesu bahulesuvi' icchAmadanarUpeSu kAmeSu bahuleSu analpeSvapItyarthaH, yadyapi rAjA rAjyakanyAdAnAdinopapralobhayet tathApi tatra na gArghyamiyAt, tathA icchArUpo lobha icchAlobhaH - cakravartIndratvAdyabhilASAdiko nidAnavizeSastamasau nirjarApekSI na seveta, suradbhidarzanamohito bahmadattavannidAnaM na kuryAdityarthaH tathA cAgamaH - 'ihalogAsaMsappaoge 1 paralogAsaMsappaoge 2 jIviyAsaMsappayoge 3 maraNAsaMsappayoge 4 kAmabhogAsaMsappayoge 5 ityAdi, 'varNaH' saMyamo mokSo vA sa ca sUkSmo durjJeyatvAt, pAThAntaraM vA- 'dhuvavannamityAdi, dhruvaH - avyabhicArI sa cAsau varNazca dhruvavarNastaM saMprekSya dhruvAM vA zAzvatI yazaHkIrti paryAlocya kAmecchAlobhavikSepaM kuryAditi // 23 // kiM ca zAzvatA yAvajjIvamaparikSayA For Pantry Use Only ~593~# Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-24],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata uddezakara sUtrAMka ||24|| dIpa anukrama 264] zrIAcA- pratidinadAnAdvA'rthAstaistathAbhUtavibhavaH kazcinnimantrayet tatpratibudhyasva yathA zarIrArtha dhanaM mRgyate tadeva zarIramazAva- | vimo08 rAvRttiHmiti tamiti, tathA divyAM mAyAM na zraddadhIta, tadyathA yadi kazciddevo mImAMsayA pratyanIkatayA vA bhaktyA vA'nyathA vA| (zI0) kautukAdinA nAnadiAnato nimantrayet, tAM ca tatkRtAM mAyAM na zraddadhIta, tathA budhyasva yathA devamAyaiSA, anyathA kuto'yamAkasmikaH puruSo durlabhametadravyaM prabhUtataramevaMbhUte kSetre kAle bhAve ca dadyAt, evaM dravyAdinirUpaNayA devamAyAM // 295 // budhyasva iti, tathA devAGganA vA yadi divyaM rUpaM vidhAya prArthayet tAmapi budhyasveti, 'mAhaNe'tti sAdhuH 'sarvam' azeSa | 'nUmati karma mAyAM vA tat tAM vA 'vidhUya' apanIya devAdimAyAM budhyasveti kriyA // 24 // kiMca sabaTrehiM amucchie, AukAlassa pArae / titikkhaM paramaM naccA, vimohannayaraM hiyaM // 25 // tibemi // vimokSAdhyayanamaSTamaM samAptam / uddezaH // 8-8 // sarve ca te'rthAzca sarvArthA:-paJcaprakArAH kAmaguNAstatsampAdakA vA dravyanicayAstaisteSu vA amUchitaH-anadhyupapannaH AyuHkAlasya yAvammAnaM kAlamAyuH saMtiSThate asI AyuHkAlastasya pAram-AyuSkapudgalAnAM kSayo maraNaM tadgacchatIti pAragaH, yathoktavidhinA pAdapopagamanavyavasthitaH pravarddhamAnazubhAdhyavasAyaH svAyuHkAlAntagaH syAditi / tadevaM pAdapopagamanavidhi parisamApathyopasaMhAradvAreNa trayANAmapi maraNAnAM kAlakSetrapuruSAvasthAzrayaNAtulyakakSatAM pazcArDena darzayati- // 295 // titikSA-parISahopasargApAditaduHkhavizeSasahanaM tatrayANAmapi parama-pradhAnamastIti 'jJAtvA' avadhArya 'vimohAnyataraM ~594~# Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [8], uddezaka [8], mUlaM [226/gAthA-24],niyukti: [275] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata hita miti vigato moho yeSu tAni vimohAni-bhaktaparikSeGgitamaraNapAdapopagamanAni teSAmanyataratkAlakSetrAdikamAzritya tulyaphalatvAddhitaM abhipretArthasAdhanAdato yathAzakti trayANAmanyatarattulyabalasvAdyathAvasaraM vidheyaM, iti adhikAraparisamAptI bavImIti pUrvavat, nayavicArAdikamanugataM vakSyamANaM ca draSTavyamiti vimokSAdhyayanasyASTamoddezakaH samAptaH / samApta zAca vimokSAdhyayanamaSTamamiti // granthAnam // 1020 // sUtrAMka ||24|| DEE dIpa anukrama [264] Jain Educatinintamathima www.tandituaryam ~595~# Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [-], mUlaM [226...],niyukti: [276] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata rAivRttiH sUtrAMka [226] dIpa anukrama 264] zrIAcA-HS athopadhAnazrutAkhyaM navamamadhyayanam upadhA09 uddazakA1 (zI0) uktamadhyayanamaSTamaM, sAmprataM navamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayaneSvaSTasu yo'rtho'bhihitaH sa // 296 // dAtIrthakRtA vIravarddhamAnasvAminA svata evAcIrNa ityetanavame'dhyayane pratipAdyate, anantarAdhyayanasambandhastvayam-ihAmyu catamaraNaM triprakAramabhihitaM, tatrAnyatarasminnapi vyavasthito'STAdhyayanArthavidhAyinamatighoraparISahopasargasahiSNumAviSka-3 | tasanmArgAvatAraM tathA ghAtitapAticatuSTayAvirbhUtAnantAtizayAprameyamahAviSayasvaparAvabhAsakakevalajJAnaM bhagavantaM zrIva-| ImAnasvAminaM samavasaraNasthaM satvahitAya dharmadezanAM kurvANaM dhyAyedityetAtipAdanArthamidamadhyayanamucyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakrame'rthAdhikArI dvedhA adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikArazca, tatrAdhyayanArthAdhikAro lezato'bhihitastameva niyuktikAraH spaSTataraM vibhaNipurAha jo jaiyA titthaparo so taiyA appaNo ya titvammi / vaNNeha tavokamma ohANasumi ajjhayaNe // 27 // yo yadA tIrthakRdutpadyate sa tadA''tmIye tIrthe AcArArdhapraNayanAvasAnAdhyayane svatapaHkarma vyAvarNayatItyayaM sarvatIsArthakRtAM kalpaH, (iha punarupadhAnazrutAkhyaM caramamadhyayanamabhUt ata upadhAna zrutamirayuktamiti // kimekAkAraM kevalajJAnava sarvatIrthakRtAM tapaHkarmotAnyathetyArekAvyudAsArthamAha // 29 wwwandltimaryam navama-adhyayanaM 'upadhAnazruta' Arabdha:, ~596~# Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama [264] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [-], mUlaM [ 226...], niryukti: [ 277] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH savvesiM tavokammaM niruvasaggaM tu vaNNiya jiNANaM / navaraM tu vaddhamANassa sovasaggaM muNeyavyaM // 277 // titthayaro canANI suramahio sijjhiyabvaya dhruvammi / aNigRhiyabalavirao tavovihANaMmi ujjamaha // kiM puNa abasesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoi na ujjamiyatvaM sapaMcavAmi mANusse 1 / / 279 / / thAnArtham // adhyayanArthAdhikAraM pratipAdyoddezArthAdhikAraM pratipAdayannAha- | cariyA 1 sijjA ya 2 parIsahAya 3 AyaMkiyA (e) cimicchA 4 ya / tavacaraNeNa'higAro caususesu nAyavvo // 280 // caraNaM caryata iti vA caryA - zrIvIravarddhamAnasvAmino bihAraH ayaM prathamoddeza ke'rthAdhikAraH 1, dvitIyodezake tvayamarthAdhikAraH, tadyathA zayyA vasatiH sA ca yAdRgbhagavata AsIt tAdRgvakSyate 2 tRtIye tvayamarthAdhikAra:- mArgAcyavananirjarArthaM pariSoDhavyAH parISahAH, upalakSaNArthatvAdupasargAzcAnukUlapratikUlA varddhamAnasvAmino ye'bhUvan te'tra pratipA dyante ra caturthe svayamarthAdhikAraH, tadyathA - 'AtaGkite' kSutpIDAyAmAtaGkosattI viziSTAbhigrahAvAtAhAreNa cikitsediti 4, tapazcaraNAdhikArastu caturSvapyu dezakeSvanuyAyIti gAthArthaH // nikSepatridhA - oghaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazca tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne tUpadhAnazrutamiti dvipadaM nAma, tatropadhAnasya zrutasya ca yathAkramaM nikSepaH kartavya iti nyAyAdupadhAnanikSepacikIrSayA''ha nAmaMThavaNuvahANaM davve bhAve ya hoi nAyavvaM / emeva ya suttassavi nikkhavo caDavviho hoi // 281 // nAmopadhAnaM sthApanopadhAnaM dravyopadhAnaM bhAvopadhAnaM ca zrutasyApyevameva caturddhA nikSepaH, tatra dravyazrutamanupayuktasya Jain Estucation Intimanal For Pantry Use Only ~597~# Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama [264] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226...],niryuktiH [281] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA- 1 yat zrutaM dravyArtha vA yat zrutaM kuprAvacanikazrutAni ceti dravyazrutam, bhAvazrutaM tvaGgAnaGgapraviSTazrutaviSayopayogaH // rAGgavRttiH tatra sugamanAmasthApanAvyudAsena dravyAdyupadhAnapratipAdanAyAha (zI0) 2 // 297 // davvahANaM sayaNe bhAvavahANaM tavo carittassa / tamhA u nANadaMsaNatavacaraNehiM ihAhigayaM // 282 // upa-sAmIpyena dhIyate - vyavasthApyata ityupadhAnaM dravyabhUtamupadhAnaM dravyopadhAnaM tatpunaH zayyAdau sukhazayanArtha ziro'vaSTambhanavastu, 'bhAvopadhAnamiti bhAvasyopadhAnaM bhAvopadhAnaM, tatpunarjJAnadarzanacAritrANi tapo vA sabAhyAbhyantaraM, tena hi cAritrapariNatabhAvasyopaSTambhanaM kriyate, yata evaM tasmAt jJAnadarzanatapazcaraNairihAdhikRtamiti gAthArthaH // kiM punaH | kAraNaM cAritropaSTambhakatayA tapo bhAvopadhAnamucyate ityAha jaha khalu maitthaM sujjhai udagAiehiM davvehiM / evaM bhAvuvahANeNa sujjhae kammamaTThavihaM // 283 // 'yethe' tyudAharaNopanyAsArthaH yathaitattathA'nyadapi draSTavyamityarthaH, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, yathA malinaM vastramudakAdibhirdvavyaiH zuddhimupayAti evaM jIvasyApi bhAvopadhAnabhUtena sabAhyAbhyantareNa tapasA aSTaprakAraM karmma zuddhimupayAtIti // asya ca karmakSayahetostapasa upadhAnazrutatvenAtropAttasya 'tattvabhedaparyAyairvyAkhye tikRtvA paryAyadarzanAyAha-yadivA tapo'nuSThAnenApAditA avadhUnanAdayaH karmmApagamavizeSAH sambhavantItyatastAn darzayitumAha odhUNaNa dhuNaNa nAsaNa viNAsaNaM jhavaNa khavaNa sohikrN| cheyaNa bheyaNa pheDaNa DahaNaM dhuvaNaM ca kammANaM // 284 // tatrAvadhUnanam - apUrvakaraNena karmmagrantherbhedApAdanaM tacca tapo'nyatarabheda sAmarthyAdbhavatItyeSA kriyA zeSeSvapyekAdaza Jan Estication matinal For Pantry O ~598 ~# upadhA0 9 uddezakaH 1 // 297 // Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226...], niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka [226] su padevAyojyA, tathA 'dhUnana' bhinnagrantheranivartikaraNena samyaktvAvasthAnaM, tathA 'nAzanaM' karmaprakRteH stibukasaGkameNa prakRtyantaragamanaM, tathA 'vinAzanaM zelezyavasthAyAM sAmastyena kamAbhAvApAdanaM, tathA dhyApanam-upazamazreNyA karmAnudayalakSaNaM vidhyApanaM, tathA 'kSapaNam' apratyAkhyAnAdiprakrameNa kSapaka zreNyAM mohAdyabhAvApAdanaM, tathA 'zuddhikara'mityanantAnuvandhikSayaprakrameNa kSAyikasamyaktvApAdanaM, tathA 'chedanam uttarottarazubhAdhyavasAyArohaNAsthitihAsajananaM, tathA 'bhedanaM' bAdarasamparAyAvasthAyAM saJjavalanalobhasya khaNDazo vidhAnaM, tathA 'pheDaNa'nti apanayanaM catuHsthAnikAdInAmazubhaprakRtInAM rasatakhyAdisthAnApAdanaM, tathA 'dahana kevalisamudghAtadhyAnAgninA vedanIyasya bhasmasAtkaraNaM, zeSasya ca dagdharajjutulyatvApAdanaM, tathA 'dhAvana' zubhAdhyavasAyAnmithyAtvapudgalAnAM samyaktvabhAvasaMjananamiti, etAzca karmaNo'vasthAH prAyaza upazamazreNikSapakazreNikevalisamudghAtazailezyavasthAprakaTanena prabhUtA AvirbhAvitA bhavantItyatastatprakaTanAya prakramyate, tatropazamazreNyAmAdAvevAnantAnubandhinAmupazamanA tAvatkathyate, ihAsaMyatasamyagdRSTidezaviratapramattApramattAnAmanyataro'nyatarayoge vartamAna Arambhako bhavati, tatrApi darzanasaptakamekenopazamayati, tadyathA-anantAnubandhinazcaturA, uparitanalezyAtrike ca vizuddhe sAkAropayogyantAkoTIkoTIsthitisatkarmA parivartamAnAH zubhaprakRtIreva canana pratisamayamazubhaprakRtInAmanubhAgamanantaguNahAnyA hAsayan zubhAnAM cAnantaguNavRdayA'nubhAgaM vyavasthApayan pasyopamAsakhyeyabhAgahInamuttarottaraM sthitibandhaM kurvan karaNakAlAdapi pUrvamantarmuharta vizudhyamAnaH karaNatrayaM vidhatte, tacca pratyekamAntamauhartika, tadyathA-yathApravRttakaraNamapUrvakaraNamanivRttikaraNaM ceti, caturyupa dIpa anukrama 264] SaintaicatunintIC ~599~# Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226...], niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama 264] zrIAcA- zAntAddhA, tatra yathApravRttakaraNe pratisamayamanantaguNavRddhyA vizuddhimanubhavati, na tatra sthitighAtarasaghAtaguNazreNIguNarAGgavRttiH saGkamANAmanyatamo'pi vidyate, tathA dvitIyamapUrvakaraNaM, kimuktaM bhavati ?-apUrvAmapUrvI kriyAM gacchatItyapUrvakaraNaM, tanA (zI0) ca prathamasamaya eva sthitighAtarasaghAtaguNazreNiguNasaGkamA anyazca sthitibandha ityete pazcApyadhikArA yogapadyena pUrvama-1 uddezakaH1 pravRttAH pravartanta ityapUrvakaraNaM, tathA'nivRttikaraNamityanyo'nyaM nAtivartante pariNAmA asminnityanivRttikaraNa, et|| 298 // duktaM bhavati-prathamasamayapratipannAnAM tatkaraNamasumatAM sarveSAM tulyaH pariNAmaH, evaM dvitIyAdiSvapyAyojyaM, atrApi pU4oktA eva sthitighAtAdayaH pazcApyadhikArA yugapatpravarttanta iti, tata ebhitribhirapi karaNairyathotakrameNAnantAnubandhinaH kaSAyAnupazamayati, upazamanaM nAma yathA dhUlirudakena sikkA dughaNAdibhirhatA na vAyvAdibhiH prasarpaNAdivikArabhAgbhavati, evaM karmaghUlyapi vizubyudakAIkRtA anivRttikaraNakriyAhatA satyudayodIraNasaGkamanidhattanikAcanAkaraNA-13 nAmayogyA bhavati, tatrApi prathamasamayopazAntaM karmadalikaM stokaM dvitIyAdiSu samayeSvasakhyeyaguNavRddhyopazamyamAnadamantarmuhUna sarvamapyupazAntaM bhavati, evamekIyamatenAnantAnubandhinAmupazamo'bhihitaH, anye tvanantAnubandhinAM visa yojanAmevAbhidadhati, tadyathA-kSAyopazamikasamyagdRSTayazcaturgatikA apyanantAnubandhinAM visaMyojakAH, tatra nArakA devA aviratasamyagdRSTayastiryaJco'viratadezaviratA manuSyA aviratadezaviratapramattApramattAH, ete sarve'pi yathAsambhavaM vizodhivivekena pariNatA anantAnubandhivisaMyojanArthaM prAgukta karaNatrayaM kurvanti, tatrApyanantAnubandhinAM sthitimapavarttayaapavartayan yAvakhalyopamAsaGkhyeyabhAgamAtrA tAvadvidhatte, tamapi palyopamAsalyayabhAgaM vadhyamAnAsu mohaprakRtiSu|| OMOM 1 // 298 // www.ianditnary.org ~600~# Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama [264] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226...],niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pratisamayaM saGkrAmayati, tatrApi prathamasamaye stokaM dvitIyAdiSvasaGkhyeyaguNaM evaM yAvaccaramasamaye sarvasaGkrameNAvalikAgataM muktavA sarva saGkrAmayati, AvalikAgatamapi stibukasaGkrameNa vedyamAnAsvaparaprakRtiSu saGkrAmayati, evamanantAnubandhino visaMyojitA bhavanti / idAnIM darzana trikopazamanA bhaNyate tatra mithAtvasyopazamako mithyAdRSTirvedakasamyagdRSTirvA samyaktvasamyagmithyAtvayostu vedaka evopazamakaH, tatra mithyAtvasyopazamaM kurvastasyAntaraM kRtvA prathamasthitiM vipAkenAnubhUyopazAntamithyAtvaH sanupazamasamyagdRSTirbhavatIti / sAmprataM vedakasamyagdRSTirupazamazreNiM pratipadyamAno'nantAnubandhino visaMyojya saMyame varttamAno darzana trikamupazamayatyanena vidhinA, tatra yathApravRttAdIni prAgvatrINi karaNAni | kRtvA'ntarakaraNaM kurvan vedakasamyaktvasya prathamasthitimAntamauhUrttikIM karoti, itarAM tvAvalikAmAtrAM tataH kiJcinyUna| muhUrttamAtrAM sthitiM khaNDayitvA badhyamAnAnAM prakRtInAM sthitibandhamAtreNa kAlena tatkarmmadalikaM samyaktvaprathamasthitI pra kSipanetyevamanayA prakriyayA samyaktvabandhAbhAvAdantaraM kriyamANaM kRtaM bhavati, mithyAtvasamyagmithyAtvaprathama sthitidalikamAva|likAmAtraparimANaM samyaktvaprathama sthitI stibukasaGkrameNa saGkramayati, tasyAmapi samyaktvaprathamasthitau kSINAyAM satyAmu| pazAntadarzanatriko bhavatIti / tadanantaraM cAritramohanIyamupazamayan pUrvavat karaNatrayaM karoti, navaraM yathApravRttakaraNamapramattaguNasthAna eva bhavati, dvitIyaM tvapUrvakaraNamaSTamameva guNasthAnakaM, tasya ca prathamasamaya eva sthitighAtarasaghAtaguNazreNiguNasaGkamA pUrvasthitibandhA yaugapadyena paJcApyadhikArAH pravarttante tatrApUrvakaraNasaGkhyeyabhAge gate nidrApracalayorbandhavyavacchedo bhavati, tato'pi bahupu sthitikaNDakasahastreSu gateSu satsu parabhavikanAmnAM caramasamaye triMzato nAma For Pantry Use Only ~601~# Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama [264] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 299 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [19], mUlaM [226...],niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH prakRtInAM bandhavyavacchedaM vidhatte, tAzcemAH devagatistadAnupUrvI paJcendriyajAtirvaikriyAhArakaeNzarIratadaGgopAGgAni taijarsakArmaNazerIre caturasrasaMsthAnaM varNagandharasaMsparzAgurudhUpaghAtaparAghatocchchA saMprazasta vihAyo getitra saMvAdaraparyAptaM kapratyekasthiraizubhaisubhargesusvarAderyanirmANatIrthakareMnAmAni ceti, tato'pUrvakaraNa caramasamaye hAsyaratibhayajugupsAnAM bandhavyavacchedaH, hAsyAdiSaTkasya tRdayavyavacchedazca sarvakarmmaNAmaprazasto ( NAM dezI ) pazamanAnidhattanikAcanA karaNAni ca vyavacchi dyante, tadevamasaMyatasamyagdRSTyAdiSyapUrvakaraNAnteSu sapta karmANyupazAntAni labhyante tata UrdhvamanivRttikaraNaM, sa ca navamo guNaH, tatra vyavasthita ekaviMzatInAM mohamakRtInAmantaraM kRtvA napuMsakavedamupazamayati, tadanantaraM strIvedaM tato hAsyAdisaptakaM (paTTa), punaH puMvedasya bandhodayavyavacchedaH, tata UrdhvaM samayonAvalikAdvayena puMvedopazamaH, tataH krodhadvayasya punaH sajvalanakrodhasyaivaM mAnatrikasya mAyAtrikasya ca tataH sabalanalobhaM sUkSmakhaNDAni vidhatte, tatkaraNakAlacaramasamaye lobhadvayamupazamayati, evaM cAnivRttikaraNAnte saptaviMzatirupazAntA bhavati, tataH sUkSmakhaNDAnyanubhavan sUkSmasamparAyo bhavati, tadante jJAnAntarAyadazakadarzanAvaraNacatuSkayazaH kIrtyaccairgotrANAM bandhavyavacchedaH, tadevamaSTAviMzatimohaprakRtyupazame satyupazAntavItarAgo bhavati, sa ca jaghanyata ekaM samayamutkRSTato'ntarmuhUrtta tavyatipAtazca bhavakSayeNAddhAkSayeNa vA syAt sa ca yathA''rUDho bandhAdivyavacchedaM ca yathA kRtavAMstathaiva pratipatanvidhatte, kazcicca mithyAsvamapi gacchediti, yastu bhavakSayeNa pratipatati tasya prathamasamaya eva sarvakaraNAni pravarttante, ekabhava eva kazcid vAradvayasupazamaM vidadhyAditi / sAmprataM kSapakazreNirvyAvarNyate-asyAzca manuSya evASTavarSopari varttamAna Arambhako bhavati, sa ca Estication tumanl For Pantry Use Only ~602~# upadhA09 uddezakaH 1 // 299 // Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226...], niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama 264] prathamameva karaNatrayapUrvakamanantAnubandhino visaMyojayati, tataH karaNatrayapUrvakameva mithyAtvaM taccheSaM ca samyagamithyAtve prakSipan apayati, evaM samyagmithyAtvaM, navaraM taccheSaM samyaktve prakSipati, evaM samyaktvamapi, taccaramasamaye ca vedakasamyagdRSTirbhavati, tata Urva kSAyikasamyagdRSTiriti, etAzca saptApi karmaprakRtIrasaMyatasamyagdRSTyAdyapramattAntAH kSapayanti, baddhAyuSkazcAtraivAvatiSThate, zreNikavad , aparastu kaSAyASTaka kSapayituM karaNatrayapUrvakamArabhate, tatra yathApravRttakaraNamapramattasyaiva, apUrvakaraNe tu sthitighAtAdikaM prAgvannidrAdvikasya devagatyAdInAM ca triMzatAM hAsyAdicatuSkasya (ca) yathAkrama bandhavyavaccheda upazamazreNikrameNa vaktavyaH, anivRttikaraNe tu styAnacitrikasya narakatiryaggatitadAnupUrve kendriyAdijAticatuSTayAtapodyotasthAvarasUkSmasAdhAraNAnAM SoDazaprakRtInAM kSayaH, tataH kaSAyASTakasyApi, anyeSAM tu mataM-pUrva kaSAyASTakaM kSapyate, pazcAt SoDazeti, tato napuMsakavedaM, tadanantaraM hAsyAdiSaTka, punaH puMvedaM, tataH strIvedaM, tataH krameNa krodhAdIna savalanAn kSapayati, lobhaM ca khaNDazaH kRtvA kSapayati, tatra bAdarakhaNDAni kSapayannanivRttivAdaraH sUkSmAni tu sUkSmasamparAya iti, tadante ca jJAnAvaraNIyAdInAM poDazaprakRtInAM bandhavyavacchedaM vidhatte, tataH kSINamoho'ntarmuharta sthitvA tadante vicaramasamaye nidrAdvayaM kSapayati, antasamaye ca jJAnAntarAyadazakaM darzanAvaraNacatuSkaM ca kSapayitvA nirAvaraNajJAnadarzanasamanvitaH kevalI bhavati, sa ca sAtAvedanIyamevaikaM banAti yAvatsayoga iti, sa cAntarmuharta dezonAM pUrvakoTiM vA yAvadbhavati, sato'sAvantarmuhurtAvazeSamAyurjJAtvA vedanIyaM ca prabhUtataramatastayoH sthitimAmyApAdanArthaM | samudghAtametena krameNa karoti, tadyathA-audArikakAyayogI AlokAntAdUrvAdhAzarIrapariNAhapramANaM prathamasamaye wwealtimarmarg ~603~# Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226] dIpa anukrama [264] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [19], mUlaM [226...],niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) * upadhA0 9 // 300 // daNDaM karoti, punardvitIyasamaye tirazcInamAlokAntAtkAya pramANamevaudArikakArmmaNazarIrayogI kapATavatkapArTa vidhatte, tRtIyasamaye tvaparaditirazcInameva kArmmaNazarIrayogI manthAnavanmanthAnaM karoti, anuzreNigamanAcca lokasya prAyazo bahu pUritaM bhavati, tatazcaturthasamaye kArmaNa kAyayogenaiva manthAntarAlabyApanAtsaha niSkuTairlokaH pUrito bhavati, punarane- uddezakaH 1 naiva krameNa pazcAnupUrvyA samudghAtAvasthAM caturbhireva samayairupasaMharaMstadvyApAravAMstattadyogo bhavati, kevalaM paSThasamaye mandhAOM namupasaMharannaudArikamizrayogI syAditi, tadevaM kevalI samudghAtaM saMhRtya pratyarpya ca phalakAdikaM tato yoganirodhaM vidhatte, * tadyathA pUrva manoyogaM bAdaraM niruNaddhi, punarvAgyogaM kAyayogaM ca vAdarameveti, punaranenaiva krameNa sUkSmamanoyogaM niruNaddhi, tataH sUkSmavAgyogaM niruNaddhi, tataH sUkSmakAyayogaM nirundhan sUkSmakriyamapratipAti tRtIyaM zukladhyAnabhedamArohati, tannirodhe ca vyuparata kriyamanivartti caturthI zukladhyAnamArohati, tadArUDhazcAyogikevalibhAvamupagataH sannantarmuhUrtta | yAvatkAlamajaghanyotkRSTamAste, tatra cAsauM yeSAM karmmaNAmudayo nAsti tAni sthitikSayeNa kSapayan vedyamAnAsu cAparamakRtiSu saGkrAmayan kSapayaMzca tAvadgato yAvadvicaramasamayaM tatra ca dvicaramasamaye devagati sahagatAH karmmaprakRtIH kSapayati, tAzcemA:-devagatistadAnupUrvI vaikriyAhArakazarIratadaGgopAGgacatuSTayametadbandhanasaGghAtAviti ca, tathA tatraivAparA imAH kSapayati, tadyathA-audArikataijasakArmaNAni zarIrANi etadbandhanAni trINi saGghAtAMzca pad saMsthAnAni SaT saMhananAni audArikazarIrAGgopAGgaM varNagandharasasparzA manuSyAnupUrvyaguruladhUpaghAtaparAghAtocchrAsaprazastA prazastavihAyogatayastathA'paryAkapratyeka sthirAsthirazubhAzubhasubhagAdurbhagasusvaraduHkharAnAdeyAyazaH kIrttinirmANAni tathA nIcairgotramanyataradvedanIyamiti, Etication Inmatnl For Pantry Use Only ~604~# // 300 // Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-1],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: // 1 // dIpa anukrama [26] caramasamaye tu manuSyagatipaJcendriyajAtitrasabAdaraparyAptakasubhagAdeyayazaHkIrtitIrthakaratvAnyataravedanIyAyuSkoccairgotrANyetA dvAdaza tIrthakRt keSAMcinmatenAnupUrvIsahitAstrayodaza atIrthakRcca dvAdazaikAdaza vA kSapayati, azeSakarmakSayasamanantarameva cAsparzavadgatyA aikAntikAtyantikAnAbAdhalakSaNaM sukhamanubhavan siddhA(byAkhyaM lokApramupaitItyayaM gAthAtAtparyAdhaH / / sAmpratamupasaMharastIrthakarAsevanataH prarocanatA darzayitumAha evaM tu samaNuthinaM vIravareNaM mahANubhAvaNaM / jaM aNucaritu dhIrA sivamacalaM janti nivvANaM // 284 // 'evam' uktavidhinA bhAvopadhAnaM-jJAnAdi tapo vA vIravarddhamAnasvAminA svato'nuSThitamato'nyenApi mumukSuNaitadanuSTheyamiti gAthArthaH // samAptA brahmacaryAdhyayananiyuktiH // sAmprataM sUtrAnugame sUtramuJcAraNIyaM, taccedam- . ahAsuyaM vaissAmi jahA se samaNe bhagavaM uThAe / saMkhAe taMsi hemaMte ahaNo patraie rIitthA ||1||nno cevimeNa vattheNa pihissAmi taMsi hemaMte / se pArae AvakahAe, eyaM khu aNudhammiyaM tassa // 2 // cattAri sAhie mAse, bahave pANajAiyA Agamma / abhirujjha kAyaM vihariMsu, ArusiyA NaM tattha hiMsiMsu // 3 // saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM jaM na rikAsi vatthagaM bhgvN| acelae tao cAi taM vosijja vatthamaNagAre // 4 // wwwandltimaryam mudraNadoSAt atra niyukti: krama- 284 pUnaH likhitam navama-adhyayane prathama-uddezaka: 'caryA' ArabdhaH, ~605-2 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-4],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama 268] zrIAcA- AryasudharmasvAmI jambUsvAmine pRcchate kathayati, yathAzrutaM yathAsUtraM vA vadiSyAmi, tadyathA-sa zramaNo bhagavAn upadhA09 rAjayattiHvIravarddhamAnasvAmyutthAya-udyatavihAraM pratipadya sarvAlaGkAraM parityajya pazcamuSTikaM locaM vidhAyaikena devadUSyeNendrakSiptena | L uddezakaH1 (zI0) yuktaH kRtasAmAyikapratijJa AvirbhUtamanaHparyAyajJAno'STaprakArakarmakSayArthaM tIrthapravartanArthaM cotthAya 'saMkhyAya'jJAtvA tasmin hemante mArgazIrSadazamyAM prAcInagAminyAM chAyAyAM pravrajyAgrahaNasamanantarameva 'rIyate sma' vijahAra,) tathA ca / ||301||taa kila kuNDagrAmAnmuhUrtazeSe divase kAragrAmamApa, tatra ca bhagavAnita Arabhya nAnAvidhAbhigrahopeto ghorAn parIpahopasargAnadhisahamAno mahAsatyatayA mlecchAnapyupazamaM nayana dvAdaza varSANi sAdhikAni chAstho maunavratI tapazcacAra, atra casAmAyikAropaNasamanantarameva surapatinA bhagavadupari devadRSyaM cikSipe, tat bhagavatA'pi niHsaGgAbhiprAyeNaiva dharmopakaraNadAmRte na dharmo'nuSThAtuM mumukSubhiraparaiH zakyata iti kAraNApekSayA madhyasthavRttinA tathaivAvadhArita, na punastasya tadupabhoge-18 |cchA'stIti / etaddarzayitumAha-na caivAhamanena vastreNendraprakSiptenAtmAnaM pidhAsyAmi-sthagayiSyAmi tasmin hemante tadvA vastraM tvatrANIkariSyAmi, lajjApacchAdanaM vA vidhAsyAmi, kiMbhUto'sAviti darzayati-'sa' bhagavAn pratijJAyAH parISahANAM saMsArasya vA pAraM gacchatIti pAragaH, kiyantaM kAlamiti darzayati-yAvatkathaM yAvajjIvamityarthaH, kimarthaM punarasau vibhattIti ceddarzayati-khuravadhAraNe sa ca bhinnakramaH, etadvastrAvajJAvadhAraNaM tasya bhagavato'nu-pazcAddhAmikamanudhArmikameveti, aparairapi tIrthakRdbhiH samAcIrNamityarthaH, tathA cAgamaH-"se bemi je ya aIyA je ya paDuppannA je ya Aga-1 // 301 // messA arahaMtA bhagavanto je ya pabvayanti je a panbaissanti savce te sovahI dhammo desianyotikaDa titthadhammayAe wwwandltimaryam ~606~# Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-5],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata // 5| dIpa anukrama [269] SOCCASSROR sA'Nudhammigatti egaM devadUsamAyAe pavvaIsu vA pavvayaMti vA pabvaissanti va"tti, api ca-garIyastvAtsacelasya, dharmAsyAnyaistathAgataH / ziSyasya pratyayAccaiva, vastraM dadhe na lajayA ||1||"ityaadi // tathA bhagavataH pravrajato ye divyAH sugandhipaTavAsA AsaMstadgandhAkRSTAzca bhramarAdayaH samAgatya zarIramupatApayantIti, etadarzayitumAha-caturaH samadhikAn mAsAn bahavaH prANijAtayo-bhramarAdikA samAgatya Aruhya ca 'kArya' zarIraM 'vijaH' kAye prabicAraM cakruH, tathA| mAMsazoNitArthitayA''ruhya 'tatra' kAye 'Na'miti vAkyAlaGkAre, 'hiMsiMsu' itazcetazca vilumpanti smetyarthaH // kiyanmAtraM || kAlaM taddevadUSyaM bhagavati sthitamityetaddarzayitumAha-tadindropAhitaM vastra saMvatsaramekaM sAdhika mAsa 'jaM Na rikAsitti yanna tyaktavAn bhagavAna tatsthitakalpa itikRtvA, tata UrvaM tadvastraparityAgI, vyutsRjya ca tadanagAro bhagavAnaceloDabhUditi, tacca suvarNavAlukAnadIpUrAhatakaNTakAvalagnaM dhigjAtinA gRhItamiti // kiM ca adu porisiM tiriya bhittiM cakkhumAsaja antaso jhAyai / aha cakSubhIyA saMhiyA te hantA hantA bahave kaMdisu // 5 // sayaNehiM vitimissehiM ithio tattha se parinnAya / sAgAriyaM na sevei ya, se sayaM pavesiyA jhAi // 6||je ke ime agAratthA mIsIbhAvaM pahAya se jhAI / puTrovi nAbhibhAsiMsu gacchai nAivattai aMjU EASNA 45 ~607~# Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-8],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata ||8|| dIpa zrIAcA ||7||nno sukarameyamegesiM nAbhibhAse ya abhivAyamANe / hayapubve tattha daNDehi upadhA09 rAvRttiH (zI) lUsiyapuvve appapuNNehiM // 8 // uddezakA // 302 // 'artha' Anantarye puruSapramANA pauruSI-AtmapramANA vIthI tAM gacchan dhyAyattIryAsamito gacchati, tadeva cAtra dhyAna yadIryAsamitasya gamanamiti bhAvaH, kiMbhUtAM tAM?-tiryagbhitti-zakaTorddhivadAdau saGkaTAmagrato vistIrNAmityarthaH, kathaM hAdhyAyati', 'cakSurAsAya' cakSurdatvA'ntaH-madhye dattAvadhAno bhUtveti, taM ca tathA rIyamANaM dRSTvA kadAcidavyaktava yasaH kumArAdaya upasargayeyuriti darzayati--'atha' Anantarye cakSuHzabdo'tra darzanaparyAyo, darzanAdeva bhItA darzanabhItAH saMhitA-militAste bahavo DimbhAdayaH pAMsumuTyAdibhihatvA hatvA cakranduH, aparAMzca cukuzuH-pazyata yUyaM nagno muNDitaH, tathA ko'yaM kuto'yaM kimIyo vA ayamityevaM halabolaM cakruriti // kiM ca-zayyata eSviti zayanAni-vasatayasteSu kutazcinnimittAbyatimizreSu gRhasthatIthikaiH, tatra vyavasthitaH san yadi strIbhiH pArthyate tatastAH zubhamArgArgalA iti jJAtvA jJapa-13 rijJayA pratyAkhyAnaparijJayA pariharana sAgArika-maithunaM na seveta, zUnyeSu ca bhAvamaithunaM na seveta,ityevaM sa bhagavAn svayam-AsmanA vairAgyamArgamAtmAnaM pravezya dharmadhyAnaM zukladhyAnaM vA dhyAyati / tathA-ye kecana ime'gAra-gRhaM tatra tiSThantIti agArasthA:-gRhasthAstamizrIbhAvamupagato'pi dravyato bhAvatazca taM mizrIbhAvaM prahAya-tyaktvA sa bhagavAn dharmadhyAnaM dhyA-18|| yati, tathA kutazcinimittAdgRhasthaiH pRSTo'pRSTo vA na vakti, svakAryAya gacchatyeva, na tairukko mokSapathamativarttate dhyAnaM vA, anukrama 272] walpatnamang ~608~23 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-8],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata ||9|| | aMju'tti kAjuH joH saMyamasyAnuSThAnAt , nAgArjunIyAstu paThanti-'puTTho ya so apuTTho va No aNunAi pAvagaM bhgvN'| 4 kaNThayam // kiM ca-jaitadvakSyamANamuktaM vA ekeSAm-anyeSAM sukarameva, nAnyaiH prAkRtapuruSaH kartumalaM, kiM tattena kRtamiti darzayati abhivAdayato nAbhibhASate, nApyanabhivAdayanyaH kupyati, nApi pratikUlopasagairanyathAbhAvaM yAtIti darzayati -daNDahatapUrvaH tatra' anAryadezAdI paryaTana tathA 'lUSitapUrvo' hiMsitapUrvaH kezalucanAdibhirapuNyaiH-anAryaiH paapaacaarairiti|| kiM ca pharusAI duttitikkhAi aiacca muNI parakkamamANe / AghAyanahagIyAI daNDajuddhAI mudrijuddhAI // 9 // gaDhie mihukahAsu samayaMmi nAyasue visoge adakkhu / eyAi se urAlAI gacchai nAyaputte asaraNayAe // 10 // avi sAhie duve vAse sIodaM abhuccA nikkhante / egattagae pihiyacce se ahinnAyadaMsaNe sante // 11 // 'paruSANi' karkazAni bAgduSTAni tAni cAparairduHkhena titikSyanta iti dustitikSANi tAnyatigatya-avigaNayya 'muniH' bhagavAn viditajagatsvabhAvaH parAkramamANaH samyaktitikSate, tathA AkhyAtAni ca tAni nRtyagItAni ca AkhyAtanRtyagItAni tAni uddizya na kautukaM vidadhAti, nApi daNDayuddhamuSTiyuddhAnyAkarNya vismayotphullalocana uSitaromakUpo bhavati, tathA 'ma dIpa anukrama 273] www.taneltman.arg ~609~# Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-11],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka ||11|| dIpa anukrama 275]] zrIAcA-TAthitaH' avabaddho 'mitha' anyo'nyaM 'kathAsu' svairakathAsu samaye vA kazcidavabaddhastaM strIdvayaM vA parasya kathAyAM gRddhamapekSya tasmi- upadhA09 rAGgavRttiH navasare 'jJAtaputro' bhagavAn vizoko vigataharSazca tAnmithaHkathA'vabaddhAn madhyastho'drAkSIt , etAnyanyAni cAnukUlaprati uddezakA (zI0) kUlAni parIpahopasargarUpANyurAlAni duSpradhRSyANi duHkhAnyasmaran 'gacchati' saMyamAnuSThAne parAkramate, jJAtA:-kSatriyAsteSAM putraH-apatyaM jJAtaputraH-vIravarddhamAnasvAmI sa bhagavAnsadduHkhasmaraNAya gacchati-parAkramata iti sambandhaH, yadivA shrnnN||30 // gRhaM nAtra zaraNamastItyazaraNaH-saMyamastasmai azaraNAya parAkramata iti, tathAhi-kimatra citraM yadbhagavAnaparimitavalaparAkramaH pratijJAmandaramArUDhaH parAkramate iti?, sa bhagavAnapranajito'pi prAsukAhArAnuvAsIt / zrayate ca kila paJcatvamupagate mAtApitari samAptapratijJo'bhUt, tataH pravitrajiSuH jJAtibhirabhihito, yadhA-bhagavan! mA kRthAH kSate kSArAvasecanamityevamabhihitena bhagavatA'vadhinA vyajJAyi, yathA-mayyasminnavasare pravrajati sati bahavo naSTacittA vigatAsavazca syurityavadhArya tAnuvAca-kiyantaM kAlaM punaratra mayA sthAtavyamiti?, te UcuH-saMvatsaradvayenAsmAkaM zokApagamo bhAvIti, bhaTTAra-18 ko'pyomityuvAca, kiM svAhArAdikaM mayA svecchayA kArya, necchAvighAtAya bhavadbhipasthAtavyaM, tairapi yathAkathazcidayaM tiSThatvitimatvA taiH sarvaistathaiva pratipede // tato bhagavAMstadvacanamanuvAtmIyaM ca niSkamaNAvasaramavagamya saMsArAsAratA| | vijJAya tIrthapravartanAyodyata iti darzayitumAha-api sAdhike dve varSe zItodakamabhuktvA-anabhyavahatyApItvetyarthaH, aparA| api pAdadhAvanAdikAH kriyAH prAsukenaiva prakRtya tato niSkrAnto, yathA ca prANAtipAtaM parihatavAn evaM zeSanatAnyapi // 303 // |pAlitavAniti, tathA 'ekatva'miti tata ekatvabhAvanAbhAvitAntaHkaraNaH pihitA-sthagitA'ccoM-krodhaNyAlA yena sa tathA, wwwanatimarmarg ~610~23 Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-11],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka ||11|| dIpa anukrama [275] yadivA pihitAoM-guptatanuH sa bhagavAn chadmasthakAle'bhijJAtadarzana:-samyaktvabhAvanayA bhASitaH zAntaH indriyano| indriyaiH / sa evaMbhUto bhagavAn gRhavAse'pi sAvadyArambhatyAgI, kiM punaH pravajyAyAmiti darzayitumAha puDhaviM ca AukAyaM ca teukAyaM ca vAukAyaM ca / paNagAI bIyahariyAI tasakAyaM ca savvaso naccA // 12 // eyAI santi paDilehe, cittamantAi se abhinnAya / parivajiya viharitthA iya saGkAya se mahAvIre // 13 // adu thAvarA ya tasattAe, tasA ya thAvaratAe / aduvA savvajoNiyA sattA kammuNA kappiyA puDho bAlA // 14 // bhagavaM ca evamannesi sovahie hu luppaI bAle / kammaM ca savvaso naccA taM paDiyAikkhe pAvagaM bhagavaM // 15 // duvihaM samicca mehAvI kiriyamakkhAya'NelisaM nANI / AyANaso yamaivAyasoyaM jogaM ca savvaso NaccI // 16 // zlokadvayasyApyayamarthaH-etAni pRthivyAdIni cittamatyabhijJAya tadArambhaM parivarNya viharati sma, kriyAkArakasambandhaH, tatra pRthivI sUkSmabAdarabhedena dvidhA, sUkSmA sarvagA, bAdarA'pi zlakSNakaThinabhedena dvidhaiva, tatra zlakSNA zuklAdipaJcavarNA, www.ianditimaryam ~611~# Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||16|| dIpa anukrama [ 280] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [1], mUlaM [ 226 / gAthA - 16], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrI AcA rAGgavRttiH (zI0) // 304 // kaThinA tu pRthvIzarkarAvAlukAdi patriMzadbhedA zastraparijJAnusAreNa draSTavyA, apkAyo'pi sUkSmavAdarabhedAdvidhA, tatra sUkSmaH pUrvavadvAdarastu zuddhodakAdibhedena paJcadhA, tejaHkAyo'pi pUrvavat navaraM bAdaro'GgArAdi paJcadhA, vAyurapi tathaitra, navaraM bAdara utkalikAdibhedena paJcadhA, vanaspatirapi sUkSmavAdarabhedena dvidhA, tatra sUkSmaH sarvago bAdaro'pyagramUlaskandhaparvabIjasammUrchana bhedAtsAmAnyataH SoDhA, punardvidhA pratyekaH sAdhAraNazca tatra pratyeko vRkSagucchAdibhedAdvAdazadhA, sAdhA* raNasvanekavidha iti, sa evaM bhedabhinno'pi vanaspatiH sUkSmasya sarvagatatvAdatIndriyatvAcca tadvyudAsena bAdaro bhedatvena saMgRhItaH, tadyathA-panakagrahaNena bIjAGkurabhAvarahitasya panakAderulyAdivizeSApannasya grahaNaM, bIjagrahaNena tvagrabIjAderupAdAnaM, haritazabdena zeSasyetyetAni pRthivyAdIni bhUtAni santi' vidyanta ityevaM pratyupekSya tathA 'cittavanti' sacetanAnyabhidhAya-jJAtvA 'iti' etatsaGkhyAya- avagamya sa bhagavAnmahAvIrastadArambhaM parivarjya vihRtavAniti / pRthivIkAyAdInAM jantUnAM trasasthAvaratvena bhedamupadarzya sAmpratameSAM parasparato'nugamanamapyastItyetaddarzayitumAha-- 'artha' Anantarye 'sthAvarAH' pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH te 'trasatayA' dvIndriyAditayA 'vipariNamante' karmavazAd gacchanti, cazabda uttarApekSayA samuccayArthaH, tathA 'sajIvAzca' kRmyAdayaH 'sthAvaratayA' pRthivyAditvena karmmanighnAH samutpadyante, tathA cAnyatrApyuktam -" "ayaNaM bhante ! jIve puDhavikA iyattAe jAva tasakAiyattAe ubavaNNapubbe ?, hantA goamA ! asaI aduvA'NaMtakhutto jAva ubavaNNapucve"tti, athavA sarvA yonayaH- utpattisthAnAni yeSAM satvAnAM te sarvayonikAH // 304 // 1] [r] bhadanta / jIvaH pRthvIkAyikatayA dAvat sakAyikatayotpannapUrvaH 1, inta gautama asakRt anantakRtyo yAvadutpannapUrvaH Jan Estication Intimational For Pantry O ~ 612 ~# upadhA0 9 uddezakaH 1 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||16|| dIpa anukrama [ 280] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [1], mUlaM [ 226 / gAthA - 16], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sattvAH sarvagatibhAjaH, te ca 'bAlA'rAgadveSAkalitAH svakRtena karmaNA pRthaktayA sarvayonibhAkUtvena ca 'kalpitAH' vyavasthitA iti, tathA coktam -- " Natthi kira so paeso loe vAlagga koDimitto'vi / jammaNamaraNAbAhA aNegaso jattha Navi pattA // 1 // " api ca--" raGgabhUmirna sA kAcicchuddhA jagati vidyate / vicitraiH karmmanepathyairyatra sarna nATitam // 2 // ityAdi // kiM ca-bhagavAMzca-asau vIravarddhamAnasvAmyevamamanyata jJAtavAn saha upadhinA varttata iti sopadhikaH- dravyabhAvopadhiyuktaH, suravadhAraNe, ludhyata eva - karmaNA klezamanubhavatyeva 'ajJo' bAla iti yadivA hurhetI ya smAtsopadhikaH karmmaNA lupyate bAlastasmAtkarmma ca sarvazo jJAtvA tatkarmma pratyAkhyAtavAMstadupAdAnaM ca pApakamanuSThAnaM bhagavAn varddhamAnasvAmIti / kiM ca-dve vidhe-prakArAvasyeti dvividhaM kiM tat ? - karmma, tacceryApratyayaM sAmparAyikaM ca, tadvividhamapi 'sametya' jJAtvA 'meghAvI' sarvabhAvajJaH, 'kriyA' saMyamAnuSThAnarUpAM kammacchetrImanIdRzIm ananyasadRzI mAkhyAtavAn kiMbhUto?-jJAnI, kevalajJAnavAnityarthaH, kiM cAparamAkhyAtavAniti darzayati-AdIyate karmAneneti AdAnaM duSpraNihitamindriyamAdAnaM ca tat srotazcAdAnasrotastat jJAtvA tathA'tipAtasrotazca upalakSaNArthatvAdasya mRSAvAdAdikamapi jJAtvA tathA 'yogaM ca' manovAkkAyalakSaNaM duSpraNihitaM 'sarvazaH' sarvaiH prakAraiH karmmabandhAyeti jJAtvA kriyAM saMyamalakSaNAmAkhyAtavAniti sambandhaH // kiM caM avattiyaM aNAuhiM sayamannesiM akaraNayAe / jassitthio parinnAyA savvakammAvahA 1 nAsti kila sa pradeza loke [vAlAmakoTImAtro'pi janmamaraNAbAmA bhanekazo yatra naiva prAptAH // 1 // For Pantry Use Onl ~613~# Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-17],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) upadhA09 uddezakA sUtrAMka ||17|| dIpa anukrama 281] u se adakkhu // 17 // ahAkaDaM na se seve savvaso kamma adakkhU / jaM kiMci pAvagaM bhagavaM taM akuvvaM viyaDaM bhuJjitthA // 18 ||nno sevai ya paravatthaM parapAevI se na bhuJjitthA / parivajiyANa umANaM gacchai saMkhaDiM asaraNayAe // 19 // mAyapaNe asaNapANassa nANugiddhe rasesu apaDinne / aJchipi no pamajijA novi ya kaMDayae muNI gAyaM // 20 // AkuTTiH-hiMsA nAkuTTiranAkuTirahiMsetyarthaH, kiMbhUtAm ?-atikrAntA pAtakAdatipAtikA-nidoSA tAmAzritya, svato'nyeSAM cAkaraNatayA-avyApAratayA pravRtta iti, tathA yasya striyaH svarUpatastadvipAkatazca parijJAtA bhavanti, sarva kavihantIti sarvakarmAvahA:-sarvapApopAdAnabhUtAH sa evAdrAkSIt-sa eva yathAvasthitaM saMsArasvabhAvaM jJAtavAniti, etaduktaM bhavati-strIsvabhAvaparijJAnena tatparihAreNa ca sa bhagavAn paramArthadaryabhUditi // mUlaguNAnAkhyAyottaraguNa(NAn pracikaTayiSurAha-'yathA' yena prakAreNa pRSThA vA'pRSTA vA kRtaM yathAkRtam-AdhAkAdi nAsau sevate, kimiti? -yataH 'sarvazaH' sarveH prakAraistadAsevanena karmaNA'STaprakAreNa bandhamadrAkSIt-dRSTavAn, anyadapyevaMjAtIyakaM na sevata iti darzayati-yatkicisApaka-pApopAdAnakAraNaM tadbhagavAnakurvan 'vikarTa' prAsukamabhu-upabhuktavAn // kiM ca-no se-1 // 305 // ~614~# Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||20|| dIpa anukrama [ 284] Jan Esticato "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [ 226 / gAthA - 20], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vate ca-nopabhuGkte ca paravastraM pradhAnaM vastraM parasya vA vastraM paravastraM nAsevate, tathA parapAtre'pyasau na bhuGkte, tathA parivayapamAnam avagaNayya gacchati asAvAhArAya saGghaNDyante prANino'syAmiti saGghaNDistAmA hArapAkasthAnabhUtAmazaraNAya zaraNamanAlambamAno'dInamanaskaH kalpa itikRtvA parISahavijayArthe gacchatIti // kiM ca-AhArasya mAtrAM jAnAtIti mAtrAjJaH kasya ? - azyata ityazanaM - zAlyodanAdi pIyata iti pAnaM drAkSApAnakAdiH tasya ca tathA nAnugRddho 'raseSu' vikRtiSu, bhagavato hi gRhasthabhAve'pi raseSu gRddhirnAsIt kiM punaH pratrajitasyeti ?, tathA raseSveva grahaNaM pratyaH pratijJo, yathA-mayA'tha siMhakesarA modakA eva grAhyA ityevaMrUpapratijJArahito'nyatra tu kulmASAdI sapratijJa eva, tathA'zyapi rajaHkaNukAdyapanayanAya no pramArjayenApi ca gAtraM munirasau kaNDUyate - kASThAdinA gAtrasya kaNDUvyapanodaM na vidhata iti / kiM ca appaM tiriyaM pehAe appi piTuo pehAe / appaM buiepaDibhANI paMthapehi care jayamANe // 21 // sisiraMsi addhapaDivanne taM vosijja vatthamaNagAre | pasAritu bAhuM parakkame no avalamviyANa kaMdhami // 22 // esa vihI aNukanto mAhaNeNa maImayA / bahuso aDineNa bhagavayA evaM riyaMti // 23 // ttibemi // upadhAnazrutAdhyayanoddezaH 1 // 9-1 // For Fanart Use Only ~615~# www.indiary.org Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [226/gAthA-23],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: upadhA09 prata zrIAcArAnavRtti (zI0) uddezakaH1 sUtrAMka // 306 // ||23|| dIpa anukrama 287]] alpazabdo'bhAve vartate, alpaM tiryak-tirazcInaM gacchan prekSate, tathA'lpaM pRSThataH sthitvotprekSate, tathA mArgAdi kenaci-1 spRSTaH sannapratibhASI sannalpa brUte, maunena gacchatyeva kevalamiti darzayati-pathiprekSI 'care' gacchedyatamAnaH-prANiviSaye yatnavAniti / / kiM ca-adhvapratipanne zizire sati taddevadUSyaM vakhaM vyutsRjyAnagAro bhagavAn prasArya bAhU parAkramate, na tu punaH zItArditaH san saGkocayati, nApi skandhe'valambya tiSThatIti / / sAmpratamupasaJjihIrSurAha-epa caryA vidhiharanantarokto'nukrAntaH-anucIrNaH 'mAhaNeNa'tti zrIvarddhamAnasvAminA 'matimatA' viditavedyena 'bahuzaH' anekaprakAramada pratijJena-anidAnena 'bhagavatA' aizvaryAdiguNopetena, 'evam' anena pathA bhagavadanucIrNenAnye mumukSavo'zeSakarmakSa yAya sAdhavo 'rIyante' gacchantIti / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat, upadhAnazrutAdhyayanasya prathamoddezaka iti // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarodezake bhagavatazcaryA'bhihitA, tatra cAvazyaM kayAcicchayyayA-basatyA bhAvyamatastatpratipAdanAyAyamuddezakaH prakramyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdi sUtram cariyAsaNAI sijjAo egaiyAo jAo buiyaao| Aikkha tAI sayaNAsaNAI jAI sevisthA se mahAvIre // 1 // AvesaNasabhApavAsu paNiyasAlAsu egayA vAso / aduvA paliyaThANesu palAlapuJjesu egayA vAso // 2 // AgantAre ArA // 306 // navama-adhyayane dvitIya-uddezaka: 'zayyA' Arabdha:, ~616~# Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [2], mUlaM [226/gAthA-2],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: // 1 // +BACKGROCENCE dIpa mAgAre taha ya nagare va egayA vaaso|susaanne suNNagAre vA rukkhamUle va egayA vAso // 3 // eehiM muNI sayaNehiM samaNe Asi paterasavAse / rAI divaMpi jayamANe a pamatte samAhie jhAi // 4 // 'caryAyAmavazyaMbhAvitayA yAni zayyAMsanAnyabhihitAni sAmarthyAyAtAni tAni zayanAsanAni-zayyAphalakAdInyAcakSva sudharmasvAmI jambUnAnA'bhihito yAni sevitavAn mahAvIro-varddhamAnasvAmIti, ayaM ca zlokazcirantanaTIkAkAreNa na vyAkhyAtaH, tatra kiM sugamatvAdutAbhAvAt , sUtrapustakeSu tu dRzyate, tadabhiprAyaM ca vayaM na vidma iti // praznapativacanamAha-bhagavato yAhArAbhigrahavat pratimAvyatirekeNa prAyazo na zayyA'bhigraha AsIt, navaraM yatraiva caramapauruSI bhavati tatraivAnujJApya sthitavAn, taddarzayati-A-samantAdvizanti yatra tadAvezanaM-zUnyagRI sabhA nAma grAmanagarAdInAM tadvAsilokAsthAyikArthamAgantukazayanArthaM ca kuDyAdyAkRtiH kriyate, 'prapA' udakadAnasthAnam AvezanaM ca sabhA ca prapA |ca AvezanasabhAprapAstAsu, tathA 'paNyazAlAsu' ApaNeSu 'ekadA' kadAcidvAso bhagavato'dhavA 'paliyanti karma tasya ClsthAnaM karmasthAnaM-ayaskAravarddhakikukhyAdika, tathA palAlapuleSu mazyopari vyavasthiteSvadho, na punasteSveva, apiratvA diti // kiM ca-prasaGgAyAtA Agatya vA yatra tiSThanti tadAgantAraM tatpunAmAnagarAdvA bahiH sthAnaM tatra, tathA ArAme'gAraM-gRhamArAmAgAraM tatra vA tathA nagare vA ekadA vAsaH, tathA zmazAne zUnyAgAre vA, AvezanazUnyAgArayorbhedaH *Shui *~*Liu Zhong Liu Zhong Liu Shi Liu Liu Ba Jie anukrama 288] ~617~# Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [2], mUlaM [226/gAthA-4],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA upadhA09 upa prata rAvRttiH (zI0) uddezakA // 307 // dIpa anukrama 291] sakukhyAkujyakRto, vRkSamUle vA ekadA vAsa iti // kiM ca eteSu' pUrvokteSu 'zayaneSu' vasatiSu sa 'muniH' jagaprayavettA RtubaddheSu varSAsu vA 'zramaNaH' tapasyudyuktaH samanA vA''sIt nizcalamanA ityarthaH, kiyanta kAlaM yAvaditi darzayatipatelasavAse'tti prakarSaNa trayodaza varSa yAvatsamastAM rAtri dinamapi yatamAnaH saMyamAnuSThAna udyuktavAn tathA'pramatto-nidrAdipramAdarahitaH 'samAhitamanAH' visrotasikArahito dharmadhyAnaM zukladhyAnaM vA dhyAyatIti / kiM ca NidaMpi no pagAmAe, sevai bhagavaM uDhAe / jaggAvai ya appANaM isiM sAI ya apaDinne // 5 // saMbujjhamANe puNaravi AsiMsu bhagavaM uTThAe / nikkhamma egayA rAo bahi caMkamiyA muhuttAgaM // 6 // sayahiM tatthuvasaggA bhImA AsI aNegarUvA ya / saMsappagA ya je pANA aduvA je pakkhiNo uvacaranti // 7 // adu kucarA uvacaranti gAmarakkhA ya sattihatthA ya / adu gAmiyA uvasaggA itthI egaiyA purisA ya // 8 // nidrAmapyasAvaparapramAdarahito na prakAmataH sevate, tathA ca kila bhagavato dvAdazasu saMvatsareSu madhye'sthikayAme vyantaropasargAnte kAyotsargavyavasthitasyaivAntarmuhUrta yAvatsvapnadarzanAdhyAsinaH sakRnnidrApramAda AsIt, tato'pi cotthAyAtmAnaM 'jAgarayati' kuzalAnuSThAne pravarttayati, yatrApIpaccheyyA''sIt tatrApyapratijJA-pratijJArahito, na ta bhaa||307|| wwwandltimaryam ~618~23 Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [295] Jain Estucation "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [2], mUlaM [ 226 / gAthA- 8 ], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH trApi svApAbhyupagamapUrvakaM zayita ityarthaH // kiM ca sa muniniMdrApramAdAd vyutthitacittaH 'saMbudhyamAnaH' saMsArapAtAyAyaM pramAda ityevamavagacchan punarapramatto bhagavAn saMyamotthAnenotthAya yadi tatrAntarvyavasthitasya kutazcinnidrApramAdaH syAt tatastasmAnniSkramyaikadA zItakAlarAtrAdI bahizcaGkramya muhUrttamAtraM nidrApramAdApanayanArthaM dhyAne sthitavAniti // kiM ca-zathyate - sthIyate utkuDukAsanAdibhiryeSviti zayanAni - AzrayasthAnAni teSu tairvA tasya bhagavata upasargA 'bhImA' bhayAnakA Asan anekarUpAzca zItoSNAdirUpatayA'nukUlapratikUlarUpatayA vA tathA saMsarpantIti saMsakAH-zUnyagRhAdAvahinakulAdayo ye prANinaH 'upacaranti' upa- sAmIpyena mAMsAdikamaznanti athavA zmazAnAdau pakSiNo gRdhAdaya upacarantIti varttate / kiM ca- 'artha' anantaraM kutsitaM carantIti kucarA:- caurapAradArikAdayaste ca kacicchUnyagRhAdau 'upacaranti' upasargayanti, tathA grAmarakSAdayazca trikacatvarAdivyavasthitaM zaktikuntAdihastA upacarantIti, atha 'grAmikA' grAmadharmmAzritA upasargA ekAkinaH syuH, tathAhi kAcitstrI rUpadarzanAbhyupapannA upasargayet puruSo veti // kiMcaihaloiyAI paraloiyAI bhImAI aNegaruvAI | avi subbhi dubbhigandhAI sadAI agavAI // 9 // ahiyAsae sayA samie phAsAI virUvarUvAI / araI raI abhibhUya rIyai mAhaNe abahuvAI // 10 // sa jaNehiM tattha pucchi egacarAvi egayA rAo / avaAhie kasAitthA pehamANe samAhiM apanei // 11 // ayamaMtaraMsi For Pantry Use Only ~619 ~# Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [2], mUlaM [226/gAthA-12], niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 308 // ||12|| dIpa anukrama 299] CARREARRAHAR ko istha ? ahamaMsitti bhikkhu Ahahu / ayamuttame se dhamme tusiNIe kasAie jhAi // 12 // upadhA09 ihaloke bhavA aihalaukikAH-manuSyakRtAH ke te?-'sparzAH' duHkhavizeSA divyAstairazcAzca pAralaukikAstAnupasargApAdi- uddezakAra tAn duHkhavizeSAnadhyAsayati-adhisahate, yadivA ihaiva janmani ye duHkhayanti daNDaprahArAdayaH pratikUlopasargAsta aihalaukikAH, tadviparyastAstu pAralaukikAH, 'bhImA' bhayAnakA 'anekarUpAH' nAnAprakArAH, tAneva darzayati-api surabhigandhAH-sacandanAdayo durgandhAH-kuthitakaDevarAdayaH, tathA zabdAzcAnekarUpA bINAveNumRdaGgAdijanitAH, tathA ka-1 melakarasitAdyutthApitAstAMzcAvikRtamanA 'adhyAsayati' adhisahate, 'sadA' sarvakAlaM samyagitaH samitaH-paJcabhiH sa| mitibhiryuktaH, tathA sparzAna-duHkhavizeSAnarati saMyame rati copabhogAbhiSvaGge'bhibhUya-tiraskRtya 'rIyate' saMyamAnuSThAne brajati, 'mAhaNe'tti pUrvavad 'abahuvAdI' abahubhASI, ekadvivyAkaraNaM kacinnimitte kRtavAniti bhAvaH // 'sa' bhagavAna trayodaza pakSAdhikA: samA ekAkI vicaran tatra zUnyagRhAdI vyavasthitaH san 'janaiH' lokai pRSTaH, tadyathA-ko bhavAn / kimatra sthitaH kutastyo vetyevaM pRSTo'pi tRSNIbhAvamabhajat, tathopapatyAdyA adhyekacarA-ekAkina ekadA-ka-18 dAcidrAtrAvahi vA papracchu, avyAhRte ca bhagavatA kaSAyitAH tato'jJAnAvRtadRSTayo daNDamukhyAditADanato'nArvatvamAcaranti, bhagavAMstu tatsamAdhi prekSamANo dharmadhyAnopagatacittaH san samyaktitikSate, kiMbhUtaH-'apratijJoM'nAsya vairaniyotanapratijJA vidyata ityapratijJaH / kathaM te papracchuriti darzayitumAha-ayamantaH-madhye ko'tra vyavasthitaH, evaM saGketAgatA ducAriNaH pRcchanti karmakarAdayo vA, tatra nityavAsino duSpraNihitamAnasAH pRcchanti, tatra caivaM pRcchatAmeSAM anayAM kara wataneltmanam ~620~# Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [2], mUlaM [226/gAthA-13],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka ||13|| dIpa anukrama [300] stUSNIbhAvameva bhajate, kvacidbahutaradoSApanayanAya jalpatyapi, kathamiti darzayati-ahaM bhikSurasmIti, evamukta yadi tevidhArayanti tatastiSThatyeva, athAbhipretArthavyAghAtAt kapAyitA mohAndhAH sAmpratekSitayaivaM brUyuH, yathA-tUrNamasmA|sthAnAnnirgaccha, tato bhagavAnaciyattAvagraha itikRtvA nirgacchatyeva, yadivA na nirgacchatyeva bhagavAn kiMtu so'yamuttamaH pradhAno dharma AcAra itikRtvA sa kaSAyite'pi tasmin gRhasthe tUSNIbhAvavyavasthito yadbhaviSyattayA dhyAyatyeva-na dhyAnAtmacyavate // kiMca jaMsippege paveyanti sisire mArue pavAyante / taMsippege aNagArA himavAe nivAyamesanti // 13 // saMghADIo pavesissAmo ehA ya samAdahamANA / pihiyA va sakkhAmo aidukkhe himagasaMphAsA // 14 // tasi bhagavaM apaDinne ahe vigaDe ahIyAsae / davie nikkhamma egayA rAo ThAie bhagavaM samiyAe // 15 // esa vihI 'aNukanto mAhaNeNa maImayA / bahuso apaDipaNeNa bhagavayA evaM rIyanti // 16 // ttibemi // navamasya dvitIya uddezakaH 9-2 // yasmin zizirAdAvapyeke tvaktrANAbhAvatayA 'pravepante' dantavINAdisamanvitAH kampante, yadivA 'pravedayanti' Jain Educatinintamathima ~621~# Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||16|| dIpa anukrama [ 303] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [2], mUlaM [ 226 / gAthA - 16], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIAcA zItajanitaM duHkhasparzamanubhavanti, ArttadhyAnavazagA bhavantItyarthaH tasmiMzca zizire himakaNini mArute ca pravAti sarAGgavRttiH tyeke na sarve 'anagArAH' tIrthikapravrajitA himabAte sati zItapIDitAstadapanodAya pAvakaM prajvAlayanti-aGgArazaka(zI0) 4 TikAmanvepayanti, prAvArAdikaM yAcante yadivA'nagArA iti mArzvanAthatIrthamatrajitA gacchavAsina eva zItArditA nivAtameSanti SaGgazAlAdikAvasatIrvAtAyanAdirahitAH prArthayanti / kiM ca iha saGghATIzabdena zItApanodakSamaM klp|| 309 // 4 dvayaM trayaM vA gRhyate, tAH saGghATIH zItArditA vayaM pravekSyAmaH, evaM zItArditA anagArA api vidadhati, tIrthikapravrajitAstvedhAH samidhaH kASThAnItiyAvad etAzca samAdahantaH zItasparza soDhuM zakSyAmaH, tathA saMghAcyA vA pihitAH sthagitAH kambalAyAMvRtazarIrA iti, kimarthametatkurvantIti darzayati-yato'tiduHkhametad-atiduHsahametadyadUta himasaMsparzAHzItasparzavedanA duHkhena sAnta itiyAvat / tadevamevaMbhUte zizire yathokttAnuSThAnavatsu ca svayUthyetareSvanagAreSu yakSagavAn vyadhAttaddarzayitumAha- 'tasmin' evaMbhUte zizire himavAte zItasparze ca sarvakaSe 'bhagavAn' aizvaryAdiguNopetastaM zItasparzamadhyAsayati-adhisahate, kiMbhUto'sau ?- 'apratijJo' na vidyate nivAtavasatiprArthanAdikA pratijJA yasya sa tathA, kAdhyAsayati ? - 'adho vikaTe' adhaH-kuDyAdirahite channe'pyupari tadabhAve'pi ceti, punarapi vizinaSTi-rAgadveSavirahAdravyabhUtaH karmmagranthidrAvaNAdvA dravaH-saMyamaH sa vidyate yasyAsau dravikaH, sa ca tathA'dhyAsayan yadyatyantaM zItena vAdhyate tatastasmAt channAnniSkramya bahirekadA rAtrI muharttamAtraM sthitvA punaH pravizya sa bhagavAn zamitayA samyagvA samatayA vA vyavasthitaH san taM zItasparza rAsabhadRSTAntena soDhuM zaknoti - adhisahata iti // etadevoddeza kArthamupasaMjihIrSu Jan Estication mainl For Pantry Use Only ~622~# upadhA0 9 | uddezakaH2 // 309 // Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [3], mUlaM [226/gAthA-1],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: rAha-esa vihI ityAdhanantaroddezakavanneyamiti / itivavImItizabdau pUrvavad / upadhyAnazrutasya dvitIyodezakaH pari-1 |samApta iti // sUtrAka ||1|| dIpa anukrama [304] ukko dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake bhagavataH zayyAH pratipAditAH, tAsu ca vyavasthitena ye yathopasagAH parIpahAzca soDhAstatpratipAdanArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram taNaphAse sIyaphAse ya teuphAse ya daMsamasage ya / ahiyAsae sayA samie phAsAI viruuvruuvaaii||1|| aha duJcaralADhamacArI vajjabhUmiM ca subbhabhUmiM ca / paMtaM sija seviMsa AsaNagANi ceva paMtANi // 2 // lADehiM tassuvasaggA bahave jANavayA lUsiMsu / aha lUhadesie bhatte kukurA tattha hiMsiMsu nivaiMsu // 3 // appe jaNe nivA rei lUsaNae suNae dasamANe / chucchukAriMti Ahesu samaNaM kukkurA dasaMtuti // 4 // tRNAnAM-kuzAdInAM sparzAstRNaspAH tathA zItasparzAH tathA tejaHsparzA-uSNasparzAzcAtApanAdikAle Asana yadivA gacchataH kila bhagavatastejaHkAya evAsIt, tathA daMzamazakAdayazca, etAn tRNasparzAdIn 'virUparUpAn nAnAbhUtAn | navama-adhyayane tRtIya-uddezaka: parISaha' Arabdha:, ~623~# Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [3], mUlaM [226/gAthA-4],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: upadhA0 zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) uddezakA // 4|| dIpa anukrama [307]] bhagavAnadhyAsayati, samyagitaH-samyagbhAvaM gataH samitibhiH samito veti // kiM ca-'atha' Anantarye duHkhena caryatesminniti duzcaraH sa cAsau lADhazca-janapadavizeSo duzcaralADhastaM cIrNavAn-vihRtavAn , sa ca dvirUpo-vajrabhUmiH zubhrabhUmizca, taM dvirUpamapi vihRtavAn, tatra ca prAntA 'zayyA' vasatiM zUnyagRhAdikAmanekopadravopadrutA sevitavAn , tathA prAntAni cAsanAni-pAMzUtkarazarkarAloSTAdyupacitAni ca kASThAni ca durghaTitAnyAsevitavAniti // kiM ca-lADhA nAma janapadivizeSAsteSu ca dvirUpeSvapi lADheSu 'tasya' bhagavato bahava upasagoMH prAyazaH pratikUlA AkozazvabhakSaNAdaya Asan , tAneva darzayati-janapade bhavA jAnapadA-anAryA''cAriNo lokAH te bhagavantaM lUSitavanto-dantabhakSaNolmukadaNDaprahArA-15 dibhirjihiMsuH, athazabdo'pizabdArthe, sa caivaM draSTavyaH, bhaktamapi tatra 'rUkSadezya' rUkSakalpamantaprAntamitiyAvat, te cAnAryatayA prakRtikodhanAH karpAsAdyabhAvatvAcca tRNaprAvaraNAH santo bhagavati virUpamAcaranti, tathA tatra 'kurkurAH zvAnaste ca jihiMsuH, upari ca nipeturiti // kiM ca-'alpa' stokaH sa jano yadi paraM sahasrANAmeko yadivA nAstyevAsAviti yastAn zuno lUSakAn dazato 'nivArayati' niSedhayati, api tu daNDaprahArAdibhirbhagavantaM hatvA toraNAya sItkurvanti, kathaM nAmainaM zramaNaM kurkurAH zvAno dazantu-bhakSayantu !, tatra caivaMvidhe janapade bhagavAn SaNmAsAvadhi kAlaM| sthitavAniti // kiM ca // 310 // elikkhae jaNA bhujo bahave vajabhUmi phrusaasii| laDhei gahAya nAliyaM samaNA tattha ya JainEducatinintamational ~624~# Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata ||5|| dIpa anukrama [ 308] in Esticato N n "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [3], mUlaM [ 226 / gAthA - 5 ], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vihariMsu // 5 // evaMpi tattha viharantA puTTapuvvA ahesi suNiehiM / saMluJcamANA suNaehiM duccarANi tattha lADhehiM // 6 // nihAya daNDaM pANehiM taM kAyaM vosajjama NagAre / aha gAmakaNTae bhagavante ahiAsae abhisamiccA // 7 // nAgo saMgAmasIse vA pArapa tattha se mahAvIre / evaMpi tattha lADhehiM aladdhapuvvovi egayA gAmo // 8 // 'idRkSaH' pUrvoktasvabhAvo yatra janastaM tathAbhUtaM janapadaM bhagavAn 'bhUyaH' paunaHpunyena vihRtavAn tasyAM ca vajrabhUmau bahavo janAH paruSAzino rUkSAzino rUkSAzitayA ca prakRtikrodhanAstato yatirUpamupalabhya kadarthayanti tatastatrAnye zramaNAH zAkyAdayo yaSTiM dehapramANAM caturaGgalAdhikapramANAM vA nAlikAM gRhItvA zvAdiniSedhanAya vijaGguriti / kiM ca- evamapi yaSTyAdikayA sAmagryA zramaNA viharantaH 'spRSTapUrvA' ArabdhapUrvAH zvabhirAsan, tathA 'saMlucyamAnA' itazcetazca bhakSyamANAH zvabhirAsan, durnivAratyAtteSAM 'tatra' teSu lAdepvAryalokAnAM duHkhena caryanta iti duzcarANi - prAmAdInIti // tadevaMbhUteSvapi lADheSu kathaM bhagavAn vihRtavAniti darzayitumAha-prANiSu yo daNDanAddaNDo - manovAkkAyAdikastaM bhagavAn 'nidhAya' tyaktvA, tathA taccharIramapyanagAro vyutsRjyAtha 'grAmakaNTakAn' nIcajanarukSAlApAnapi bhagavAMstAMstAn samyakaraNatayA nirjarAmabhisametya-jJAtvA'dhyAsayati adhisahate // kathamasihata iti dRSTAntadvAreNa darzayitumAha- 'nAgo' hastI ya For Par at Use Only ~625 ~# Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||$|| dIpa anukrama [311] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 311 // "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [3], mUlaM [226 / gAthA- 9], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH thA'sau saMgrAmamUrddhani parAnIkaM jitvA tatpArago bhavati, evaM bhagavAnapi mahAvIrastatra lADheSu parISahAnIkaM vijitya pArago'bhUt kiM ca 'tatra' lADheSu viralatvADrAmANAM kvacidekadA vAsAyAlabdhapUrvo grAmo'pi bhagavatA // kiM cauvasaMkamantamapaDinnaM gAmaMtiyammi appattaM / paDinikkhamittu lUsiMsu eyAo paraM palehitti // 9 // hayapuvvo tattha daNDeNa aduvA muTTiNA adu kuntaphaleNa / adu leluNA kavAleNa hantA hantA bahave kandisu // 10 // maMsANi chinnapuvvANi uTuMbhiyA gayA kArya / parIsahAI luMciMsu aduvA paMsuNA uvakariMsu // 11 // uccA iya nihaNisu aduvA AsaNAu khalaiMsu / vosaTTakAyapaNayA''sI dukkhasahe bhagavaM apanei // 12 // 'upasaGkrAmantaM' bhikSAyai vAsAya vA gacchantaM, kiMbhUtam ? - 'apratijJaM' niyatanivAsAdipratijJArahitaM grAmAntikaM prAptamaprAptamapi tasmAdvAmAtpratinirgatya te janA bhagavantamaSipuH, etaccocuH ito'pi sthAnAtparaM dUrataraM sthAnaM 'paryehi' ga ccheti // kiM ca tatra grAmAderbahirvyavasthitaH pUrva hato hatapUrvaH kena ? - daNDenAthavA muSTinA'thavA kuntAdiphalenAthavA | leSTunA kapAlena ghaTakharparAdinA hatvA hatyA bahavo'nAryAzcakranduH- pazyata yUyaM kiMbhUto'yamityevaM kalakalaM cakruH // kiM Jan Estication Intl For Parts Only ~626 ~# upadhA09 uddezakA // 311 // www.indiary.org Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||23|| dIpa anukrama [316] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [3], mUlaM [ 226 / gAthA - 12], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ca-mAMsAni ca tatra bhagavatacchinna pUrvANi ekadA kAyamavaSTabhya - Akramya tathA nAnAprakArAH pratikUlaparIpahAzca bhagavantamalucipuH, athavA pAMsunA'vakIrNavanta iti / kiM ca bhagavantamUrdhvamutkSipya bhUmau 'nihatavantaH' kSiptavantaH, athavA 'AsanAt' godohikotkuTukAsanavIrAsanAdikAt 'skhalitavanto' nipAtitavantaH, bhagavAMstu punaryutsRSTakAyaH parISahasahanaM prati praNata AsIt, parIpahopasargakRtaM duHkhaM sahata iti duHkhasaho bhagavAn, nAsya duHkhacikitsApratijJA vidyata ityapratijJaH // kathaM duHkhasaho bhagavAnityetadRSTAntadvAreNa darzayitumAha suro saGgAmasIse vA saMbuDe tattha se mahAvIre / paDisevamANe pharusAI acale bha gavaM rItthiA // 13 // esa vihI aNukkanto0 jAva rIyaM // 14 // tibemi 9 - 3 // yathA hi saMgrAmazirasi 'zUra' akSobhyaH paraiH kuntAdibhirbhidyamAno'pi varmmaNA saMvRtAGgo na bhaGgamupayAtIti, evaM sa bhagavAnmahAvIraH 'taMtra' lADhAdijanapade parIpahAnI katudyamAno'pi pratisevamAnazca 'paruSAna' duHkhavizeSAn merurivAcalo - niSprakampo dhRtyA saMvRtAGgo bhagavAn 'rIyate sma ' jJAnadarzanacAritrAtmake mokSAdhvani parAkramate smeti // uddezakArthamupasaMjihIrSurAha- 'esa vihItyAdi pUrvavad / upadhAnazrutAdhyayanasya tRtIyodezakaH parisamAptaH // Jan Estication national For Pantry Use Only ~627 ~# Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-1],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: uddezakaH4 dIpa zrIAcA- uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarodezake bhagavataH parISahopasargArAvRttiHdhisahanaM pratipAditaM, tadihApi rogAtakapIDAcikitsAvyudAsena samyagadhisahate tadutpattI ca nitarAM tapazcaraNAyodya(zI0) pacchatItyetatpratipAdyate, tadanena smbndhenaayaatsyaasyoddeshksyaadisuutrm||31 // omoyariyaM cAei apuDhe'vi bhagavaM rogehiM / puDhe vA apuDhe vA no se sAijaI teicchaM // 1 // saMsohaNaM ca vamaNaM ca gAyanbhaMgaNaM ca siNANaM ca / saMvAhaNaM ca na se * kappe dantapakkhAlaNaM ca parinnAe // 2 // virae gAmadhammehiM rIyai mAhaNe abhuvaaii| sisimi egayA bhagavaM chAyAe jhAi AsIya // 3 // AyAvai ya gimhANaM acchai ukuDue abhittAve / adu jAva ittha lUheNaM oyaNamaMthukummAseNaM // 4 // api zItoSNadaMzamazakAkozatADanAdyAH zakyAH parIpahAH soDhuM na punaravamodaratA, bhagavAMstu punA rogairaspRSTo'pi vAtAdikSobhAbhAve'pyavamaudarya nyUnodaratAM zaknoti kartuM, loko hi, rogairabhidrutaH saMstadupazamanAyAvamodaratAM vidhatte bhagavAstu tadabhAve'pi vidhatta ityapizabdArthaH, athavA'spRSTo'pi kAsazvAsAdibhirdravyarogaiH apizabdAtspRSTo'pyasavedanISIyAdibhirbhAvarogainyUnodaratAM karoti, atha kiM dravyarogAtaGkA bhagavato na prAduSSyanti yena bhAvarogaiH spRSTa ityuktaM ?, taducyate, bhagavato hi na prAkRtasyeva dehajAH kAsazvAsAdayo bhavanti, AgantukAstu zastraprahArajA bhaveyuH, ityetadeva anukrama [318] // 312 // wwwandltimaryam | navama-adhyayane caturtha-uddezaka: 'AtaMkita' Arabdha:, ~628~# Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-9],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: - 196 prata gAthA - % A 4 dIpa anukrama [322] darzayati sa ca bhagavAn spRSTo vA zvabhakSaNAdibhiraspRSTo vA kAsazvAsAdibhirnAsI cikitsAmabhilapati, na dravyopadhAdhupayogataH pIDopazamaM prArthayatIti // etadeva darzayitumAha-gAtrasya samyak zodhanaM saMzodhana-virecanaM niHsotrAdibhiH tathA vamanaM madanaphalAdibhiH, cazabda uttarapadasamucayArtho, gAtrAbhyaGganaM ca sahasrapAkatailAdibhiH snAnaM codanAdibhiH saMbAdhanaM ca hastapAdAdibhistasya-bhagavato na kalpate, tathA sarvameva zarIramazucyAtmakamityevaM parijJAya' jJAtvA dantakASThAdibhidantaprakSAlanaM ca na kalpata iti // kiM ca-virato' nivRttaH kebhyo?-'grAmadharmebhyo' yathAsvamindriyANAM zabdAdibhyo viSayebhyo 'rIyate' saMyamAnuSThAne parAkramate, 'mAhaNe'tti, kiMbhUto bhagavAn ? asAvabahuvAdI, sakRyAkaraNabhAvAdvahuzabdopAdAnam , anyathA hi avAdItyeva brUyAt , tathaikadA zizirasamaye sa bhagavAMzchAyAyAM dharmazukladhyAnadhyAyyAsIJceti // kiM ca-subvyatyayena saptamyarthe SaSThI, grISmevAtApayati, kathamiti darzayati-tiSThatyutkuTukAsano'bhitApa-tApAbhimukhamiti, 'atha' Anantarye dharmAdhAraM dehaM yApayati sma rUkSeNa-sneharahitena kena?-'odanamandhukulmASeNa' odanaM ca-kodravaudanAdi manthu ca-badaracUrNAdikaM kulmASAzca-mApavizeSA evottarApathe dhAnyavizeSabhUtAH paryuSitamASA vA siddhamASA vA odanamanthukulmApamiti samAhAradvandvaH tenAtmAnaM yApayatIti sambandha iti // etadeva kAlAvadhivizeSaNato darzayitumAha. eyANi tinni paDisebe aTTa mAse a jAvayaM bhagavaM / api ittha egayA bhagavaM addha mAsaM aduvA mAsaMpi // 5 // avi sAhie duve mAse chappi mAse aduvA viha -- % - - 84%-%ES wwwandltimaryam ~629~# Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-6],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata gAthA dIpa anukrama [323]] zrIAcA- ritthA / rAovarAyaM apaDinne annagilAyamegayA bhuJje // 6 // chaTreNa egayA bhuJje upadhA09 rAvRttiH aduvA aTTameNa dasameNaM / duvAlasameNa egayA bhuJje pehamANe samAhiM apaDinne // 7 // (zI0) udezakA4 NaccA NaM se mahAvIre no'viya pAvagaM sayamakAsI / annehiM vA Na kAritthA kIraMtaMpi nANujANitthA // 8 // 'etAni' odanAdIgyanantaroktAni pratisevate, tAni ca samAhAradvandvena tirohitAvayavasamudAyapradhAnena nirdezAskasyacinmandabuddheH syAdArekA yathA-vINyapi samuditAni pratisevata iti, atastavyudAsAya trINItyanayA sankhyayA nirdeza iti, trINi samastAni vyastAni vA yadhAlAbhaM pratisevata iti, kiyantaM kAlamiti darzayati-aSTau mAsAn Rtubaddha-10 |saMjJakAnAtmAnaM ayApayad-patrIitavAna bhagavAniti, tathA pAnamapyarddhamAsamathavA mAsa bhagavAn pItavAn | api ca mAsadvayamapi sAdhikam athavA paDapi mAsAn sAdhikAn bhagavAnpAnakamapItvA'pi 'rAtroparAva'mityaharnizaM bihuta-| 4vAna, kiMbhUtaH?-'apratijJaH' pAnAbhyupagamarahita ityarthaH, tathA 'annagilAya'nti paryuSitaM tadekadA bhuktavAniti / / kiM ca-paSThenekadA bhuGkte, SaSThaM hi nAmaikasminnahanyekabhaktaM vidhAya punardinadvayamabhuktvA caturthe'hathekabhaktameva vidhatte,18 tatazcAdyantayorekabhaktadinayoktadvayaM madhyadivasayozca bhaktacatuSTayamityevaM paNNAM bhaktAnAM parityAgAtvaSThaM bhavati, evaM // 13 // dinAdivRddhyA'STamAdyAyojyamiti, athASTamena dazamenAthavA dvAdazamenaikadA kadAcidbhuktavAn, 'samAdhi' zarIrasamA wataneltmanam ~630~# Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata gAthA [s] dIpa anukrama [326] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [ 4 ], mUlaM [ 226 / gAthA - 9 ], niryukti: [ 284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH dhAnaM 'prekSamANaH' paryAlocayan na punarbhagavataH kathaMciddaurmanasyaM samutpadyate, tathA'pratijJaH- anidAna iti // kiM ca jJAtvA heyopAdeyaM sa mahAvIraH karmapreraNasahiSNurnApi ca pApakaM karma svayamakArSIt na cApyanyairacIkarat na ca kriyamANamaparairanujJAtavAniti // kiM ca Jan Estication Intl gAmaM pavise nagaraM vA ghAsamese kaDaM paraTThAe / suvisuddhamesiyA bhagavaM AyatajogayA sevithA // 9 // adu vAyasA digiMchattA je anne rasesiNo sattA / ghAsesaore ciTThanti sayayaM nivaie ya pehAe // 10 // aduvA mAhaNaM ca samaNaM vA gAmapiNDolagaM ca atihiM vA / sovAgamUsiyAriM vA kukuraM vAvi vidviyaM purao // 11 // vitticcheyaM vajjanto tesimappattiyaM pariharanto / mandaM parakame bhagavaM ahiMsamANo ghAsamesitthA // 12 // grAmaM nagaraM vA pravizya bhagavAn grAsamanveSayet, parArthAya kRtamityudgamadoSarahitaM tathA suvizuddhamukhAdanAdoSarahitaM, tathaiSaNAdoSaparihAreNaiSitvA - anveSya bhagavAnAyataH saMyato yogo - manovAkkAyalakSaNaH AyatazvAsI yogazcAyata yogo - jJAnacatuSTayena samyagyogapraNidhAnamAyatayogasya bhAva AyatayogatA tayA samyagAhAraM zuddhaM prAsaipaNAdoSaparihAreNa se For Pantry O ~631~# www.indiary.org Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-12], niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata gAthA jI) [12] dIpa anukrama [329] zrIAcA-18|vitavAniti // kiMca-atha bhikSA paryaTato bhagavataH pathi vAyasA:-kAkA 'digiMcha'tti bubhukSA tayA''rtA bubhukSA | upadhA09 rAGgavattiHye cAnye rasaiSiNaH-pAnArthinaH kapotapArApatAdayaH sattvAH tathA grAsasyaiSaNArtham-anveSaNArthaM ca ye tiSThanti tAn sata-II uddezakA (zI0) tam-anavarataM nipatitAn bhUmau 'prekSya' dRSTvA teSAM vRttivyavacchedaM varjayanmandamAhArArthI parAkramate // kiM ca-atha brA maNaM lAbhArthamupasthitaM dRSTvA tathA zramaNaM zAkyAjIvakaparibAdatApasanigraMndhAnAmanyatamaM 'grAmapiNDolaka' iti bhikss||314 // yodarabharaNArtha grAmamAzritastundaparimRjo dramaka iti, tathA'tithiM vA-Agantukam tathA zvapArka-cANDAlaM mArjArI vA kukuraM vApi-zvAnaM vividhaM sthitaM 'purataH' agrataH samupalabhya teSAM vRtticchedaM varjayana manaso duSpaNidhAnaM ca varjayan manda-manAk teSAM trAsamakurvan bhagavAn parAkamate, tathA parAMzca kunthukAdIna jantUn ahiMsan grAsamanveSitavA|niti / / kiM ca avi sUiyaM vA sukkaM vA sIyaM piMDaM purANakummAsaM / adu bukkasaM pulAgaM vA laddhe piMDe aladdhe davie // 13 // avi jhAi se mahAvIre AsaNatthe akukkue jhANaM / uda ahe tiriyaM ca pehamANe samAhimapaDinne // 14 // akasAI vigayagehI ya sadarUvesu amucchie jhAI / chaumattho'vi parakkamamANo na pamAyaM saiMpi kumvitthA // 15 // sayameva abhisamAgamma AyatajogamAyasohIe / abhinivvuDe amAille AvakahaM bhagavaM // 314 // ~632~# Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-16],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 5*5*% prata gAthA [16] dIpa anukrama [333] * samiyAsI // 16 // esa vihI aNu0 rIyai // 17 // tibemi 9-4 brahmacaryazrutaskandhe navamAdhyayane caturtha uddezakaH // 9 // ___ 'sUiyaM'ci dadhyAdinA bhaktamAdrIkRtamapi tathAbhUtaM zuSkaM vA-balacanakAdi zItapiNDavA-paryuSitabhaktam tathA 'purANa-13 kulmASaM vA' bahudivasasiddhasthitakulmApaM, 'bukkasaM ti cirantanadhAnyaudanaM, yadivA purAtanasakupiNDaM, yadivA bahudivasasambhRtagorasaM godhUmamaNDaka ceti, tathA 'pulAka' yavaniSpAvAdi, tadevambhUtaM piNDamavApya rAgadveSavirahAd draviko | bhagavAn tathA'nyasminnapi piNDe labdhe'labdhe vA dravika eva bhagavAniti, tathAhi-labdhe paryApte zobhane vA notkarSa yAti, nApyalabdhe'paryApte'zobhane vA''smAnamAhAradAtAraM vA jugupsate // kiM ca tasmiMstathAbhUta AhAre labdha upabhukte'labdhe cApi dhyAyati sa mahAvIro, duSpraNidhAnAdinA nApadhyAnaM vidhatte, kimavastho dhyAyatIti darzayati-Asanastha:utkuTukagodohikAvIrAsanAdyavastho'kautkucaH san-mukhavikArAdirahito dhyAna-dharmazuklayoranyataradArohati, kiM punastatra dhyeyaM dhyAyatIti darzayitumAha-Urvamadhastiryaglokasya ye jIvaparamANvAdikA bhAvA vyavasthitAstAn dravyaparyAyanityAni tyAdirUpatayA dhyAyati, tathA samAdhim-antaHkaraNazuddhiM ca prekSamANo'pratijJo dhyAyatIti / kiM ca-na kaSAyyakasApAyI tadudayApAditabhrakuTyAdikAryAbhAvAt , tathA vigatA gRddhiH-gAya yasyAsI vigatagRddhiA, tathA zabdarUpAdiSvindriyArtheSvamUcchito dhyAyati, mano'nukUleSu na rAgamupayAti nApItareSu dveSavaMzago'bhUditi, tathA chadmani-jJAnadarzanA * ~633~# Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-17],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- prata upadhA09 uddezakA4 gAthA (zI0) [17] // 315 // dIpa anukrama [334] varaNIyamohanIyAntarAyAtmake tiSThatIti chadmastha ityevaMbhUto'pi vividham-anekaprakAraM sadanuSThAne parAkramamANo na pramAda -kaSAyAdikaM sakRdapi kRtavAniti // kiM ca-svayameva-AtmanA tattvamabhisamAgamya viditasaMsArasvabhAvaH svayaMbuddhaH saMstIrthapravarttanAyodyatavAn , tathA coktam-"AdityAdivibudhavisaraH sAramasyAM trilokyAmArakandantaM padamanupamaM yacchivaM tvAmuvAca / tIrtha nAtho laghubhavabhayacchedi tUrNa vidhatsvetyetadvAkyaM tvadadhigataye no kimu syAniyogaH // 1 // " ityAdi, kathaM tIrthapravartanAyodyata iti darzayati-'AtmazuddhyA' AtmakarmakSayopazamopazamakSayalakSaNayA''yatayoga-supraNihita manovAkAyAtmakaM vidhAya viSayakaSAyAdyupazamAdibhinivRttaH-zItIbhUtaH, tathA amAyAvI-mAyArahita upalakSaNArthatvAdasyAkrodhAdyapi draSTavyaM, 'yAvatkatha'miti yAvajjIvaM bhagavAn paJcabhiH samitibhiH samitaH tathA tisRbhiguptibhiguptazcAsIditi // zrutaskandhAdhyayanoddezakArthamupasaMjihIrSurAha-eSaH-anantaroktaH zastraparijJAderArabhya yo'bhihitaH so'nukAntaHanuSThita AsevanAparijJayA sevitaH, kena?-zrIvarddhamAnasvAminA 'matimatA' jJAnacatuSTayAnvitena bahuzaH-anekazo'pratijJena-anidAnena bhagavatA-aizvaryAdiguNopetena, ato'paro'pi mumukSuranenaiva bhagavadAcIrNena mokSapraguNena pathA''tmahitamAcaran rIyate-parAkramate, itiradhikAraparisamAptau, bravImIti sudharmasvAmI jambUsvAmine kathayati-so'haM bravImi yena mayA bhagavadvadanAravindAdarthajAtaM niryAtamavadhAritamiti // ukto'nugamaH sUtrAlApakaniSpannanikSepazca sasUtrasparzaniyuktikaH, sAmprataM nayAH, te ca naigamasaGgrahavyavahAraRjusUtrazabdasamabhirUdaivabhUtabhedabhinnAH sAmAnyataH sapta, te cAnyatra sammatyAdI lakSaNato vidhAnatazca nyakSeNAbhihitA iti, iha punasta eva jJAnakriyAnayAntarbhAvadvAreNa samAsataH pro / / 315 // www.taneltmanam ~634~# Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-17],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata gAthA [17] dIpa anukrama [334] %ARACKCCC cyante, adhikRtAcArAGgasya jJAnakriyAtmakatayobhayarUpatvAt jJAnakriyAdhInatvAnmokSasya tadarthaM ca zAstrapravRtteriti bhAvaH, aba ca parassarataH savyapekSAveva jJAnakriyAnayo vivakSitakAryasiddhaye'laM nAnyo'nyanirapekSAvityetatpazyate, hai tatra jJAnanayAbhiprAyo'yam-yathA jJAnameva pradhAnaM na kriyeti, samastaheyopAdeyahAnopAdAnapravRtteAnAdhInatvAt , tathA hi-sunizcitAt samyagjJAnAtpravRtto'rthakriyArthI na visaMvAdyate, tathA coktam-"vijJaptiH phaladA puMsAM, na kiyA phaladA matA / mithyAjJAnAt pravRttasya, phalAsaMvAdadarzanAd // 1 // " ityAdi, saMviniSThatvAcca viSayavyavasthitInAM tatpUrvakasakaladuHkhapahINatvAcAnvayavyatirekadarzanAcca jJAnasya prAdhAnyaM, tathAhi-jJAnAbhAve'narthaparihArAya pravarttamAno'pi tatkaroti yena nitarAM pataGgabadanarthena saMyujyate, jJAnasadbhAve ca samastAnapyAnarthasaMzayAMzca yathAzaktitaH pariharati, tathA cAgamaH -paDhamaM nANaM tao' ityAdi, evaM tAvarakSAyopazamika jJAnamAzrityoktaM, kSAyikamapyAzritya tadeva pradhAna, yasmAdbhagavataH praNatasurAsuramukuTakoTivedikAGkitacaraNayugalapIThasya bhavAmbhodhitaTasthasya pratipannadIkSasya trilokabandhostapazcaraNavato'pi na tAvadapavargaprAptiH saJjAyate yAvajIvAjIvAdyakhilavastuparicchedarUpaM ghanaghAtikarmasaMhatikSayAtkevalajJAna | nosannamityato jJAnameva pradhAnamaihikAmuSmikaphalaprAptikAraNa, yuktiyuktatvAditi / adhunA kriyAnayAbhiprAyo'bhidhIyate, tadyathA-kriyaiva pradhAnamaihikAmuSmikaphalaprAptikAraNaM, yuktiyuktatvAt, yasmAddarzite'pi jJAnenArthakriyAsa-| |marthe'rthe pramAtA prekSApUrvakArI yadi hAnopAdAnarUpAM pravRttikriyAM na kuryAt tato jJAnaM viphalatAmiyAt, tadarthatvAtta-| syeti, yasya hi yadarthaM pravRttistattasya pradhAnamitaradapradhAnamiti nyAyAt, saMvidA viSayavyavasthAnasyApyakriyArthatvArika ~635~# Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [9], uddezaka [4], mUlaM [226/gAthA-17],niyukti : [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata cAraH gAthA [17] dIpa anukrama zrIAcA- yAyAH prAdhAnyam , anvayavyatirekAvapi kriyAyAM samupalabhyete, yataH-samyacikitsAvidhijJo'pi yathAthauMSadhAvAptA-IP nayavi. rAGgavRttiH bhAvapi upayogakriyArahito nollAghatAmeti, tathA coktam-"zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAn puruSaH // (zI0) sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAturaM hi, kiM jJAnamAtreNa karotyarogam // 1 // " tathA "kriyaiva phaladA pusAM, na jJAna phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet // 1 // " ityAdi, taskriyAyuktastu yathA'bhilaSitArtha-12 // 316 // bhAbhavatyA bhAgbhavatyapi, kuta iti cet na hi dRSTe'nupapannaM nAma, na ca sakalalokapratyakSasiddhe'rthe'nyatramANAntaraM mRgyata iti, tathA''muSmikaphalaprAdhyarthinA'pi tapazcaraNAdikA kriyaiva kartavyA, maunIndra pravacanamapyevameva vyavasthita, yata uktaM'caiyakulagaNasaGke AyariyANaM ca pavayaNa sue ya / savvesu'vi teNa kayaM tavasaJjamamujamanteNaM // 1 // " itazcaitadeva-18 maGgIkartavyaM, yatastIrthakRdAdibhiH kriyArahitaM jJAnamapyaphalamuktaM, uktaM ca-subahuM pi suamadhItaM kiM kAhi crnnvippddnn(muk)ss| aMdhassa jaha palittA dIvasatasahassakoDIvi // 1 // " hazikriyApUrvakakriyAbikalatvAttasyeti bhAvaH, na kevalaM kSAyopazamikAjjJAnAkriyA pradhAnA, kSAyikAdapi, yataH satyapi jIvAjIvAdyakhilavastuparicchedake jJAne samullasite na vyuparatakriyAnivartidhyAnakriyAmantareNa bhavadhAraNIyakocchedaH, tadacchedAcca na mokSAvAptirityato na jJAnaM pradhAna, caraNakriyAyAM punaraihikAmuSmikaphalAvAptirityataH saiva pradhAnabhAvamanubhavatIti, tadevaM jJAnamRte samyakriyAyA abhAvaH, tadabhAvAca tadarthapravRttasya jJAnasya vaiphalyam / evamAdInAM yuktInAmubhayatrApyupalabdheyAkulitamatiH ID // 316 // 1 camakalagaNasake bhAcArya ca pravacane zrute ca / savapi tena kRtaM tapaHsaMyamayosvacchatA // 1 // 2 subaddhapi zrutamadhItaM ki phariSyati vihINacaraNasya ! andhasya yathA pradIptA dIpazatasaisakovyapi // 1 // NCC-%ACC65 [334] wwwandltimaryam ~636~23 Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata gAthA [17] dIpa anukrama [334] Jan Eaton int "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [4], mUlaM [ 226 / gAthA - 17], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ziSyaH pRcchati - kimidAnIM tattvamastu ?, AcArya Aha- nanvabhihitameva vismaraNazIlo devAnAMpriyo yathA jJAnakriyAnayA~ parasparasavyapekSau sakalakarmakandocchedAtmakasya mokSasya kAraNabhUtAviti, pradIpta samasta nagarAntarvarttiparasparopakAryo|pakArakabhAvAvAptAnAbAdhasthAnau pavandhAviveti, tathA coktam- "saMjoyasiddhIeN phalaM vadantItyAdi, svatantrapravRttau tu na vivakSitakArya sAdhayata ityetacca prasiddhameva, yathA 'hayaM gANa'mityAdi, Agame'pi sarvanayopasaMhAradvAreNAyamevArtho'bhihito, yathA- 'sabbesiMpi NayANaM bahuvihavattavayaM NisAmettA / taM savtraNayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU // 1 // tti', tadetadAcArAGgaM jJAnakriyAtmakaM adhigatasamyakUpadhAnAM kuzrutasaritkapAyajhapakulAkulaM priyaviprayogA priyasaMprayo| gAdyaneka vyasanopanipAtamahAvartta mithyAtvapavaneraNopasthApitabhayazokahA syaratyaratyAditaraGgaM vizvasAvelAcitaM vyAdhizatanakracakrAlayaM mahAgambhIraM bhayajananaM pazyatAM trAsotpAdakaM mahAsaMsArArNavaM sAdhUnAmuttitIrSatAM taduttaraNasamarthamavyAhataM yAnapAtramiti, ato mumukSuNA''tyantikaikAntikAnAvAdhaM zAzvatamanantamajaramamaramakSayamavyAvAdhamuparatasamastadvandvaM samyagdarzanajJAnatratacaraNakriyAkalApopetena paramArthaparamakAryamanuttamaM mokSasthAnaM lipsunA samAlambanIyamiti tadAtmakasya brahmacaryAkhyazrutaskandhasya nirvRtikulIna zrI zIlAcAryeNa tasyAdityAparanAmnA vArisAdhusahAyena kRtA TIkA parisamApteti / zlokato granthamAnam // 976 // 1 saMyogasiddheH phalaM vadanti (naivaikacakreNa rathaH prayAti anya pakSa ne samela to saMprayukta nagaraM praviSTau // 16) 2 itaM jJAnaM dhAmapi nayAnAM bahuvidhavAnyatAM nizamya tatsarvanayavizuddhaM yamAraNaguNasthitaH sAdhuH // 1 // For P&P Use On ~637~# Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata gAthA [17] dIpa anukrama [334] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 317 // *46*5643 %%%%%%%%% Jain Education Intemational "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana [ 9 ], uddezaka [4], mUlaM [ 226 / gAthA - 17], niryuktiH [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH dvAsaptatyadhikeSu hi zateSu saptasu gateSu guptAnAm / saMvatsareSu mAsi ca bhAdrapade zurU zIlAcAryeNa kRtA gambhUtAyAM sthitena TIkaiSA / samyagupayujya zodhyaM mAtsaryavinAkRtairAyaH kRtvA''cArasya mayA TIkAM yatkimapi saMcitaM puNyam / tenAzuyAjjagadidaM nirvRtimatulAM sadAcAram // varNaH padamadha vAkyaM padyAdi ca yanmayA prityktm| tacchodhanIyamatra ca vyAmohaH kasya no bhavati 1 // 4 // tattvAdityAparAbhidhAnazrImacchIlAcAryavihitA vRttirbrahmacaryazrutaskandhasya AcArAGgasya samAptA // iti zrImadbhadrabAhusvAmisaMdRbdhaniryukti saMkalitAcArAGgaprathama zrutaskandhasya vRttiH zrIbAharigaNivihitasAhAyyakena zrIzIlAGkAcAryeNa tattvA dityAparAbhidhAnena vihitA''yAtA saMpUrtim / For Fan & Prat Use Onl prathama zrutaskaMdha: parisamAptaH ~638~# // 317 // Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [1.], adhyayana -, uddezaka [-], mUlaM -],niyukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH * ceelailailailkai aarraakkun ||arhm // zrImacchIlAGkAcAryavihitavivaraNayutaM zrImadbhadrabAhusvAmisUtritaniyuktinicitaM __ zrImatsudharmasvAmigaNabhRTTabdha zrImadAcArAGgasUtram / PrespearprakAzayitrI-mhezANAnivAsizA-lallabhAI kizoradAsa vihitapUrNadravyasAhAyyena - zAhasracandrAsmajaveNIcandradvArA AgamodayasamitiH / vIrasaMvat 2442. vikramasaMvat 1973. kAISTa 1916. pratavaH 500. paNyaM samAsya - gRhasthAnAM 6-6-6. uttaravibhAgasya 2-4-- gRhalyAnA :--- kaappel wwwanatimarmarg dvitIya-zrutaskaMdha: Arabdha: ~639~# Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [2.], adhyayana [-], uddezaka - mUlaM [226...],niyukti: [284] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [226/ gAthA // aham // * jayatyanAdiparyantamanekaguNaratnabhRt / nyatkRtAzeSatIrthezaM tIrtha tIrthAdhiparnutam // 1 // namaH zrIvarddhamAnAya, sadAcAravidhAyine / praNatAzeSagIrvANacUDAratnArcitAIye // 2 // AcAramerorgaditasya lezataH, pravacmi toSikacUlikAgatam / Aripsite'rthe guNavAn kRtI sadA, jAyeta niHshessmshessitkriyH||3|| ukto navabrahmacaryAdhyayanAtmaka AcArabhutaskandhaH, sAmprataM dvitIyo'yazrutaskandhaH samArabhyate, asya cAyamabhisa-1 mbandhaH-uktaM prAgAcAraparimANaM pratipAdayatA, tadyathA-"nabaMbhaceramaio aTThArasapayasahassio o / havaha ya sapaMcacUlo bahubahuayaro payaggeNa // 1 // " tatrAdye zrutaskandhe navabrahmacaryAdhyayanAni pratipAditAni, teSu cana samasto'pi vivakSito'rtho'bhihitaH abhihito'pi saGkepato'to'nabhihitArthAbhidhAnAya sopoktasya ca prapaJcAya tadanabhUtAzcatantraNDA ukkAnuktArthasamAhikAH pratipAdyante, tadAtmakazca dvitIyo'yazrutaskandhaH, ityanena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA pratanyate, tatra nAmasthApane anAdRtya dravyAgranikSepArthaM niyuktikRdAha 1degtavizeSa. 2 naMtam 3 vIranAthAya 4 bhaye 5 navabrahmacaryamayo'STAdazApadasadanako nevaH / bhavati ca sapazcapUlo bAbAtaraH padAmeNa // 1 // 17] dIpa anukrama [334] F OR adya dvitIya zrutaskaMdha Arabhyate, .....[upodghAta gAthAe~], prathama zrutaskaMdhena saha sambandhasya nirUpaNaM * prathama cUlikA ArabdhA, ~640~# Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], adhyayana [-], uddezaka [-1, mUlaM [226...], niyukti: [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata zrutaskaM02 sUtrAMka (zI0) [226/ gAthA zrIAcA sa kAla kamagaNaNasaMcae bhAve / aggaM bhAve u pahANayahuye uvagArao tivihaM // 4 // rAGgavRttiH tatra dravyAnaM dvidhA-Agamato noAgamata ityAdi bhaNitvA vyatiriktaM vidhA-sacittAcittamizradravyasya vRkSakuntA upakramaH 4|| deryadapramiti, avagAhanAnaM yadyasya dravyasyAdhastAdavagAdaM tadavagAhanA, tadyathA-manuSyakSetre mandaravarjAnAM parvatAnAmu-18 dAcyacaturbhAgo bhUmASavagADha iti mandarANAM tu yojanasahasramiti, AdezAgram Adizyata ityAdezaH-vyApAraniyojanA, apazabdo'tra parimANavAcI, tatazca yatra parimitAnAmAdezo dIyate tadAdezAgraM, tadyathA-tribhiH puruSaiH karma kArayati tAn vA bhojayatIti, kAlAgram-adhikamAsakaH, yadivA'nazabdaH parimANavAcakastatrAtItakAlo'nAdiranAgato'nantaH sarvAddhA vA, kramAgraM tu krameNa-paripATyA'ya kramAgaM, etad dravyAdi caturvidha, tatra dravyAgramekANukAd vyaNukaM ghaNukAd tryaNukamityevamAdi / kSetrAmam-ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagAI, dvipradezAvagADhAzripradezAvagADhamityAdi / kAlA mamekasamayasthitikAd dvisamayasthitikaM dvisamayasthitikAtrisamayasthitikamityAdi, bhAvAgramekaguNakRSNAd dviguNadi kRSNaM dviguNakRSNAtriguNakRSNamityAdi, gaNanA tu saGkhyAdharmasthAnAtsthAnaM, dazaguNamityarthaH, tadyathA-eko daza zataM sahanamityAdi, saJcayAgraM tu saJcitasya dravyasya yadupari tatsaJcayAya, yathA sAmropaskarasya saJcitasyopari zakhaH, bhAvAgraM tu trividha-pradhAnAmaM 1 prabhUtAnam 2 upakArAnaM 3 ca, tatra pradhAnAnaM sacittAdi tridhA, sacittamapi dvipadA R318 // |dibhedAnidhaiva, tatra dvipadeSu tIrthakarazcatuSpadeSu siMhaH apadeSu kalpavRkSaH, acittaM vaiDUryAdi minaM tIrthakara evAlaGkRta dIpa anukrama [334] S wataneltmanam atra niryukte: kramasya mudraNa-zuddhiH na dRzyate..... [yahA~ niyukti ke kramameM 4,...5...6,... ityAdi likhA hai, ye galatI hai, ye kramAMka- 285,...286,...287,.. ityAdi honA cAhie kyoMki pichalA niyukti krama 284 thA, aura Age jAkara isI sampAdanameM dvitIya adhyayana se niyukti gAthA krama 298 se Arambha hotA hai | ~641~# Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226/ gAthA 17] dIpa anukrama [334] A. sU. 54 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2. ], adhyayana [-] uddezaka [-], mUlaM [226...], niryukti: [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra -[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH iti, prabhUtArthaM tvApekSikaM tadyathA - "jIvA poggala samayA davba paaisA ya pajjavA ceva / thavA'NatArNatA visesamahiyA dube NaMtA // 1 // " atra ca yathottaramayaM paryAyAyaM tu sarvAgramiti, upakArAgraM tu yatpUrvoktasya vistarato'nuktasya ca pratipAdanAdupakAre varttate tad yathA dazavaikAlikasya cUDe, ayameva vA zrutaskandha AcArasyetyato'tropakArAgreNAdhikAra | iti // Aha ca niyuktikAra : Jan Estication Intational ubayAreNa u pagayaM AyArasseva uvarimAI tu / rukkhassa ya pabvayassa ya jaha aggAI tayAI // 5 // upakArAgreNAtra prakRtam - adhikAraH yasmAdetAnyAcArasyaivopari varttante, taduktavizeSavAditayA tatsaMbaddhAni yathA vRkSaparvatAderaprANIti / zeSANi tvamrANi ziSyamativyutpattyarthamasya copakArAgrasya sukhapratipattyarthamiti, taduktam- "uccAri assa sarisaM jaM keNai taM paruvae vihiNA / jeNa'higAro taMmi u parUvie hoi muhagejjhaM // 1 // tatredamidAnIM vAcyaM kenaitAni niryUDhAni ? kimartha ? kuto veti ?, ata Aha-- sIsahiaM hou pAgaDatthaM ca / AyArAo attho AyAraMgesu pavibhanto // 6 // 'sthaviraiH' zrutavRddhaizcaturdaza pUrvavidbhirnirvyUDhAnIti, kimarthaM 1, ziSyahitaM bhavatvitikRtvA'nugrahArthaM, tathA'prakaTo'rthaH 1 jIvAH pulAH samayAH (traikAlikAH ) dravyANi pradezAtha pavAveda sArekAH anantaguNA anantaguNA vizeSAdhikAH dvaye'nantAH (anantaguNAH anantaguNAH ) // 1 // 2 gAyAyAM vA ityanenopAlaM. 3 uccAritasya sarazaM yatkenacit tat prarUpyate vidhinA / yenAdhikAra svasthistu prarUpite bhavati sukhaprAyam // 1 // For Party Use Onl octary org dRzyate ...... | atra niryukteH kramasya mudraNa-zuddhiH na [yahA~ niryukti ke kramameM 4, 5, 6, ityAdi likhA hai, ye galatI hai, ye kramAMka- 285, 286, 287.. ityAdi honA cAhie kyoMki pichalA niryukti krama 284 thA, aura Age jAkara isI sampAdanameM dvitIya adhyayana se niyukti gAthA krama 298 se Arambha hotA hai | ~642 ~# Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226 / gAthA 17] dIpa anukrama [334] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) 319 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2. ], adhyayana [-] uddezaka [-], mUlaM [226...], niryukti: [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH prakaTo yathA syAdityevamartha ca, kuto niryUDhAni ?, AcArAtsakAzAtsamasto'pyartha AcArAgreSu vistareNa pravibhaka iti // sAmprataM yadyasmAnniryUDhaM tadvibhAgenAcaSTa iti biasa ya paMcama amagassa viiyaMmi uddese / bhaNio piMTo sijjA vatthaM pAuggaho caiva // 7 // paMcamassa vasthe iriyA vaNNijaI samAseNaM / chaTThassa ya paMcamae bhAsajjAyaM viyANAhi // 8 // sattikkagANi sattavi nijjUDhAI mahAparinnAo / satthaparinnA bhAvaNa nijjUDhA u dhuya vimuktI // 9 // AyApakappo puNa paJcaktrANassa tayavatthUo / AyAranAmadhijJA vIsaimA pAhuDaccheyA // 10 // brahmacaryAdhyayanAnAM dvitIyamadhyayanaM lokavijayAkhyaM tatra paJcamoddezaka idaM sUtram - "savvAmagaMdhaM parijJAya nirAmagaMdho pariSvae" tatrAmagrahaNena hananAdyAstisraH koTyo gRhItA gandhopAdAnAdaparAstisraH, etAH SaDapyavizodhiko vyo gRhItAH, tAzcemAH svato hanti ghAtayati nantamanyamanujAnIte, tathA pazcati pAcayati pacanta (manya) manujAnIta iti tathA tatraiva sUtram -- " adissamANo kayavikkaehiM "ti, anenApi tisro vizodhikoTyo gRhItAH, tAzcemAH-kINAti krApayati kINantamanyamanujAnIte, tathA'STamasya - vimohAdhyayanasya dvitIyodezaka idaM sUtram -- "bhikkhU parakamejjA cidveja vA nisIeja vA tuyaTTija vA susANaMsi ve" tyAdi yAvad "bahiyA viharijA taM bhikkhu gAhAvatI uvasaMkamittu vaejA // 219 // ahamAusaMto samaNA ! tumbhaDAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samArambha Estication Intemational For Paint Prata Use Only zrutaskaM0 2 upodghAtaH atra niryukteH kramasya mudraNa-zuddhiH na dRzyate....... [yahA~ niryukti ke kramameM 4, 5, 6, ityAdi likhA hai, ye galatI hai, ye kramAMka- 285, 286, 287.. ityAdi honA cAhie kyoMki pichalA niryukti krama 284 thA, aura Age jAkara isI sampAdanameM dvitIya adhyayana se niyukti gAthA krama 298 se Arambha hotA hai | ~643 ~# Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [226...],niyukti : [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka |226/ gAthA samudissa kIrya pAmizca"mityAdi, etAni sarvANyapi sUtrANyAzrityekAdaza piNDaiSaNA niryaDhAH, tathA tasminneva dvitI yAdhyayane paJcamoddezake sUtram-"se batthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM uggahaM ca kaDAsaNa"miti, tatra vakhakambalapA4dapuchanamahaNAvU vastraiSaNA niyUMDhA, patagRhapadAt pAtraiSaNA niyUMDhA, avagraha ityetasmAdavagrahapratimA niDhA, kaTAsa-II namityetasmAcchayyeti, tathA paJcamAdhyayanASantyAkhyasya caturthoddezake sUtram-"gAmANugAma dUijjamANassa dujAyaM | dupparikata" ityAdineyA sajhepeNa vyAvarNitetyata eva IyodhyayanaM nirmUDham, tathA SaSThAdhyayanasya dhUtAkhyasya paJcamoddezake sUtram-"AikkhA vihayai kiTTai dhammakAmI"tyetasmAjhASAjAtAdhyayanamAkRSTamityevaM vijAnIyAstvamiti / tathA| | mahAparijJAdhyayane saptoddezakAstebhyaH pratyeka saptApi saptakakA niyUDhAH, tathA zatraparijJAdhyayanAdbhAvanA niyUMDhA, tathA dhUtAdhyayanasya dvitIyacaturthoddezakAbhyAM vimuktyadhyayanaM niyUDhamiti, tathA 'AcAraprakalpaH nizIthaH, sa ca pratyAkhyAnapUrvasya yattRtIyaM vastu tasyApi yadAcArAkhyaM viMzatitamaM prAbhRtaM tato niyUMDha iti // brahmacaryAdhyayanebhya AcArAgrANi niyUMDhAnyato nighUhanAdhikArAdeva tAnyapi zastraparijJAdhyayanAnni!DhAnIti darzayati avyogaDo u bhaNio satyaparinnAya daMDanikkhevo / so puNa vibhajamANo tahA tahA hoi naaybvo||11|| 'avyAkRtaH' avyakto'parisphuTa itiyAvat 'bhaNitaH' pratipAditaH, ko'sau?-'daNDanikSepaH' daNDaH-prANipIDAlakSaNastasya nikSepaH-parityAgaH saMyama ityarthaH, sa ca zastraparijJAyAmavyakto'bhihito yatastena punaH vibhajyamAnaH aSTasvapyadhyayaneSvasAdheva tathA tathA anekaprakAro jJAtavyo bhavatIti // kathaM punaraya saMyamaH sopAbhihito vistAryate / ityAha dIpa anukrama [334] wwwjaanaitimaryam atra niryukte: kramasya mudraNa-zuddhiH na dRzyate.... [yahA~ niyukti ke kramameM 4,...5...6,... ityAdi likhA hai, ye galatI hai, ye kramAMka- 285,...286,...287,.. ityAdi honA cAhie kyoMki pichalA niyukti krama 284 thA, aura Age jAkara isI sampAdanameM dvitIya adhyayana se niyukti gAthA krama 298 se Arambha hotA hai | ~644~# Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [226/ gAthA 17] dIpa anukrama [334] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 320 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [226...],niryuktiH [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH egaviho puNa so saMjamunti ajjhattha bAhiro yaduhA / maNavayaNakAya tiviho caumviho cAGajAmo // 12 // paMca ya mahavvayAI tu paMcahA rAibhoaNe chtttthaa| sIlaMgasahasvANi ya AyarassappavIbhAgA // 13 // aviratinivRttilakSaNa ekavidhaH saMyamaH, sa evAdhyAtmika vAhyabhedAd dvidhA bhavati, punarmanovAkkAyayogabhedAtrividhaH, sa eva caturyAmabhedAccaturdhA, punaH paJcamahAvratabhedAtpaJcadhA, rAtrIbhojanaviratiparigrahAca poDhA, ityAdikayA prakriyayA bhidyamAno yAvadaSTAdazazIlAGgasahasraparimANo bhavatIti // kiM punarasau saMyamastatra tatra pravacane paJcamahAvratarUpatayA bhidyate ? ityAha Aikkhi vibhai vinnAuM caiva suhataraM hoI / eeNa kAraNeNaM mahatvayA paMca pannatA // 14 // saMyamaH paJcamahAvratarUpatayA vyavasthApitaH sannAkhyAtuM vibhaktuM vijJAtuM ca sukhenaiva bhavatItyataH kAraNAtpaJcamahAnatAni prajJApyante / etAni ca paJca mahAvratAni askhalitAni phalavanti bhavantyato rakSAyalo vidheyastadarthamAhatesiM ca rakkhaNaTTA ya bhAvaNA paMca paMca ikkike / tA satyaparinnAe eso abhitaro hoI / / 15 / 'teSAM ca ' mahAvratAnAmekaikasya tadvRttikalpAH paJca paJca bhAvanA bhavanti, tAzca dvitIyAgrazrutaskandhe pratipAdyante'to'yaM zastraparijJAdhyayanAbhyantaro bhavatIti // sAmprataM cUDAnAM yathAsvaM parimANamAhajAvaggahapaDimAo padamA sattikamA bii acUlo / bhAvaNa vimutti AyArapakkappA tinni ia paMca // 16 // 1 aGgArasagasta niSphalI pra. eso u ambhantaro hoi pra. Estication intumatl For Parts Only zrutaskaM02 upodghAtaH ~ 645 ~# // 320 // atra niryukteH kramasya mudraNa-zuddhiH na dRzyate....... [yahA~ niryukti ke kramameM 4, 5, 6, ityAdi likhA hai, ye galatI hai, ye kramAMka- 285, 286, 287.. ityAdi honA cAhie kyoMki pichalA niryukti krama 284 thA, aura Age jAkara isI sampAdanameM dvitIya adhyayana se niyukti gAthA krama 298 se Arambha hotA hai | Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1],niyukti: [16/297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [335] | piNDaiSaNAdhyayanAdArabhyAvagrahapratimAdhyayanaM yAvadetAni saptAdhyayanAni prathamA cUDA, saptasaptakakA dvitIyA, bhAvanA tRtIyA, vimuktizcaturthI, AcAraprakalpo nizIthaH, sA ca paJcamI cUDeti / tatra cUDAyA nikSepo nAmAdiH paDidhaH, nAma| sthApane kSuNNe, dravyacUDA vyatiriktA sacittA kukuMTasya acittA mukuTasya cUDAmaNiH mizrA mayUrasya, kSetracUDA lokaniSkuTarUpA, kAlacUDA'dhikamAsakasvabhAvA, bhAvacUDA tviyameva, kSAyopazamikabhAvavartitvAt / iyaM ca saptAdhyasAyanAmikA, tatrAdyamadhyayana piNDaipaNA, tasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, yAvannAmaniSpanne nikSepe piNDaipaNA'dhyayanaM, tasya nikSepadvAreNa sarvA piNDaniyuktiratra bhaNanIyeti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe agupaviTre samANe se jaM puNa jANijA-asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANehiM vA paNagehi vA vIpahiM vA hariehi vA saMsarta ummissaM sImodaeNa vA osittaM rayasA vA paricosiyaM vA tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM yA parahatthaMsi vA parapAyasi vA aphAsuyaM aNesaNijaMti mannamANe lAbhe'vi saMte no paDiggAhijA // se ya Ahaca paDiggahe siyA se taM AyAya ergatamavakamijA, egaMtamavakamittA ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe appapANe appavIe appaharie appose apudae appuliMgapaNagadgamaTTiyamakaDAsaMtANae vigiMciya 2 ummIsaM visohiya 2 tao saMjayAmeva a~jija vA pIijja vA, jaM ca no saMcAinA bhuttae vA pAyae vA se tamAyAya egaMtamavakamijA, ahe jhAmathaMDilaMsi vA ahirAsisi vA kiTTarAsisi vA tusarA1 parivAsiyaM pra. evaM vRttAvapi pra. Manaithan.au atra niyukti-krama 16/297 dRzyate,......[ yahA~ hamane 16/297 aisA isIlie likhA hai ki--- isa pratake sampAdaname bhUlase 16 likhA hai, magara Age pIche ke krama ko jor3akara dekhA to yahA~ AkharI niyukti kA krama 297 hI hotA hai, (hamAre apane sampAdana "Agama sattANi saTika "meM hamane niyukti kA krama sudhAra kara nayA krama de diyA +prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA" ArabdhaM ~646~# Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [335 ] zrIAcA rAGkavRttiH (afto) // 321 // Jain Esticatos "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH siMsi vA gomayarAsiMsi vA annayaraMsi vA tahapagAraMsi thaMDilaMsi paDilehiya paDilehiya pamajiya pamajiya va saMjayAmeva pariTTavijA || (sU0 1 ) 'se' iti mAgadhadezIvacanataH prathamAnto nirdeze varttate yaH kazcidbhikSaNazIlo bhAvabhikSurmUlottaraguNadhArI vividhAbhigraharataH 'bhikSuNI vA' sAdhvI, sa bhAvabhikSurvedanAdibhiH kAraNairAhAragrahaNaM karoti, tAni cAmUni "veaNa 1 veAvacce 2 iriyaTThAe ya 3 saMjamaTTAe 4 / taha pANavattiyAe 5 chaddhaM puNa dhammaciMtAe 6 // 1 // " ityAdi, amISAM madhye'nyatamenApi kAraNenAhArArthI san gRhapatiH - gRhasthastasya kulaM gRhaM tadanupraviSTaH kimartha ? - 'piMDavAyapaDiyAe 'tti piNDapAto - bhikSAlAbhastatpratijJayA - ahamantra bhikSAM lapsya iti sa praviSTaH san yatpunarazanAdi jAnIyAt, kathamiti darzayati- 'prANibhiH' rasajAdibhiH 'panakaiH' ullIjIvaiH saMsaktaM 'bIjaiH' godhUmAdibhiH 'haritaiH' dUrvA'GkurAdibhiH 'unmizraM' zabalIbhUtaM tathA zItodakena vA 'avasiktam' AdrIkRtaM 'rajasA vA' sacittena 'parighAsiyaM' ti pariguNDitaM, kiyadvA vakSyati ? ' tathAprakAram' evaM jAtIyamazuddhamazanAdi caturvidhamapyAhAraM 'parahaste' dAtRhaste parapAtre vA sthitam 'aprAsukaM' sacittam 'aneSaNIyam' AdhAkarmAdidoSaduSTam 'iti' evaM manyamAnaH 'sa' bhAvabhikSuH satyapi lAbhe na pratigRhNIyAdityutsargataH, apavAdatastu dravyAdi jJAtvA pratigRhNIyAdapi, tatra dravyaM durlabhadravyaM kSetraM sAdhAraNadravyalAbharahitaM sarajaskAdibhAvitaM vA kAlo durbhikSAdiH bhAvo glAnatAdiH, ityAdibhiH kAraNairupasthitairalpabahutvaM // 321 // 1 vedanA vaiyAvRttyarthaM ca saMyamArtha ca tathA prANapratyayAya evaM punardharmacintAyai // 1 // For Prata Use Only prathama cUlikAyAH prathama adhyayanaM "piNDaiSaNA, prathama uddezaka: ArabdhaH zrutaskaM0 2 cUlikA 1 [ piNDeSa0 1 uddezaH 1 ~647 ~# Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [335]] paryAlocya gItArtho gRhNIyAditi // atha kathaJcidanAbhogAtsaMsaktamAgAmisattvonmizraM vA gRhItaM tatra vidhimAha'se Ahacce'tyAdi sa ca bhAvabhikSuH 'Ahace ti sahasA saMsaktAdikamAhArajAtaM kadAcidanAbhogAtpratigRhNIyAt , sa cAnAbhogo dAtRpratigRhItRpadadvayAccaturdhA yojanIya iti, 'tam' evaMbhUtamazuddhamAhAramAdAyakAntam 'apakrAmet' gacchet , taM 'apakramya, gatveti / yatra sAgArikANAmanAlokamasampAtaM ca bhavati tadekAntamanekadheti darzayati| adhArAme vA athopAzraye vA athazabdo'nApAtaviziSTapradezopasaGgrahArthaH, vAzabdo vikalpArthaH zUnyagRhAdyupasama-3 hArtho vA, tadvizinaSTi-'alpANDe' alpazabdo'bhAvavacanaH, apagatANDa ityarthaH, evamalpabIje'lpaharite 'alpAva| zyAyeM avazyAya udakasUkSmatupAraH, alpodake, tathA 'alpottiGgapanakadagamRttikAmarkaTasantAnake tatrottiGgastRNAtAudakabinduH [bhujItetyuttarakriyayA sambandhaH] panakaH-ullIvizeSaH, udakapradhAnA mRttikA udakamRttiketi, markaTa:-sU kSmajIvavizeSasteSAM santAnaH, yadivA markaTakasantAnaH-koliyakaH, tadevamaNDAdidoSarahite ArAmAdike sthaNDile gatvA / prAragRhItAhArasya yatsaMsaktaM tad 'vivicya vivicya' tyaktvA tyaktvA, kriyA'bhyAvRttyA'zuddhasya parityAganiHzeSatAdamAha, 'unmiyaM vA' AgAmukasattvasaMvalitaM saktukAdi tataH prANinaH 'vizodhya vizothya' apanIyApanIya 'tataH tadanantaraM zeSaM zuddhaM parijJAya samyagyata eva bhuJjIta pibedvA rAgadveSavipramuktaH sanniti, uktazca-"bAyAlIsesaNasaMkarDami 1 vAcatvAripAdeSaNAsaMkaTe gahane jIva ! maiva chalitaH / idAnI yathA na anyase bhugan rAgadveSAbhyAM ( tathA pravartakha ) // 1 // rAgeNa sAjhAra dvaSeNa sadhUmakaM vijAnIhi / rAgadveSavimukto bhunIta vA nijairAprekSI // 2 // 82%4-5625584%A4%494 wwwandltimaryam ~648~# Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [1], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH1 dIpa anukrama [335]] zrIAcA- gahaNami jIva ! Na hu chalio / ipiMha jaha na chalijjasi bhuMjato rAgadosehiM // 1 // rAgeNa saiMgAlaM doseNa sadhUmagaM rAGgavRttiHviyANAhi / rAgaddosavimuko bhuMjejjA nijarApehI // 2 // " yaccAhArAdikaM pAtuM bhoktuM vA na zaknuyAtprAcuryAdazuddha-|| (zI0) 4 pRthakkaraNAsambhavAdvA sa bhikSuH 'ta' AhArajAtamAdAyakAntamapakAmet , apakramya ca tadAhArajAtaM 'pariSThApayet' tyaje diti sambandhaH, yatra ca pariSThApayettadarzayati-'artha' AnantaryArthe vAzabda uttarApekSayA vikalpArthaH 'jhAme ti dagdhaM // 322 // tasmin vA sthaNDile'sthirAzau vA kiTTo-lohAdimalastadrAzI vA tuSarAzau vA gomayarAzI vA, kiyadvA vakSyate ityupasaMharati-anyatararAzau vA 'tathAprakAre' pUrvasadRze prAsuke sthaNDile gatvA tat pratyupekSya pratyupekSya akSaNA pramRjya || rajoharaNAdinA, atrApi dvivacanamAdarakhyApanArthamiti, pratyupekSaNapramArjanapadAbhyAM sapta bhaGgakA bhavanti, tadyathA-apratyupekSitamapramArjitam 1, apratyupekSitaM pramArjitaM 2, pratyupekSitamapramArjitaM 3, tatrApyapratyupekSya pramRjan sthAnAtsthAnasaGkamaNena sAn virAdhayati, pratyupekSyApyapramRjannAgantukapRthvIkAyAdIn virAdhayatIti, caturthabhaGgake tu catvAro'mI tadyathA-duSpratyupekSitaM duSpramArjitaM 4, duSpratyupekSitaM supramArjitaM 5, mupratyupekSitaM duSpramArjitaM 6, supratyupekSitaM supramArjitamiti 7, sthApanA / tatraivaMbhUte saptamabhaGgAyAte sthaNDile 'saMyata eva' samyagupayukta eva zuddhAzuddhapuJjabhAgaparikalpanayA 'pariSThApayet tyajediti // sAmpratamauSadhiviSayaM vidhimAha se bhikkhU vA bhikkhUNI vA gAhAvai0 jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijA-kasiNAmo sAsiyAo avidalakaDhAo atiricchacchinnAo abucchiNNAo taruNiyaM vA chibAhiM aNabhitabhajiya pehAe aphAsurtha aNesaNi // 322 // Jain Educatinintamathima wataneltmanam ~649~ Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [336 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH aMti mantramANe lAbhe saMte no paDiggAhijjA / / se bhikkhU vA0 jAva paviTTe samANe se jAo puNa osahIo jANijA-akasiNAo asAsiyAo vidalakaDAo tiricchacchinnAo vucchinnAo taruNiyaM vA chivArDa abhitaM bhajjiyaM pehAe phAsuyaM esaNikAMti mantramANe lAbhe saMte paDiggAhijA || (sU0 2) sa bhAvabhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yAH punaH "auSadhIH " zAlibIjAdikAH evaMbhUtA jAnIyAt, tadyathA - 'kasi - NAo'tti 'kRtsnAH' sampUrNA anupahatAH, atra ca dravyabhAvAbhyAM caturbhaGgikA, tatra dravyakRtsnA azastropahatAH, bhAvakRtsnAH sacittAH, tatra kRtsnA ityanena caturbhaGgakeSvAdyaM bhaGgatrayamupAttaM, 'sAsiyAotti, jIvasya svAm AtmIyAmutyattiM pratyAzrayo yAsu tAH svAzrayAH, avinaSTayonaya ityarthaH Agame ca kAsAcidauSadhInAmavinaSTo yonikAlaH paThyate, taduktam - " etesi NaM bhaMte! sAlINaM kevaiaM kAlaM joNI saMciDhai ?" ityAdyAlApakAH, 'avidalakaDAo'tti na dvidalakRtAH advidalaGkRtAH, anUrdhvapATitA ityarthaH, 'atiricchacchinnAo'tti tirazcInaM chinnAH kandalIkRtAstatpratiSedhAdatirazcInacchinnAH, etAzca dravyataH kRtsnA bhAvato bhAjyAH, 'abbocchinnAo' tti vyavacchinnA-jIvarahitA na vyavacchinnAH avyavacchinnAH, bhAvataH kRtsnA ityarthaH, tathA 'taruNiyaM vA chivArDiM'ti, "taruNIm' aparipakkAM 'chivADi'nti mudgAdeH phaliM, tAmeva vizinaSTi- 'aNabhikatabhajiyanti, nAbhikrAntA jIvitAd anabhikrAntA, sacetanetyarthaH, 'abhajjiyaM' | abhagnAm-amarditAmavirAdhitAmityarthaH, iti 'prekSya' dRSTvA tadevaMbhUtamAhArajAtamaprAsukamaneSaNIyaM vA manyamAno lAbhe 1 eteSAM bhadanta zAlInAM kiyantaM kAlaM yoniH saMtiSThati Etication Intimanal For Pantry Use Only ~650 ~# Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [2], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH (sI0) // 323 // dIpa anukrama [336]] sati na pratigRhNIyAt / sAmpratametadeva sUtraM viparyayeNAha-sa eva bhAvabhikSuryAH punarauSadhIrevaM jAnIyAt , tadyathA-'a- zrutaska02 kRtsnAH' asampUrNA dravyato bhAvatazca pUrvavacarcaH, 'asvAznayAH' vinaSTayonayaH, 'dvidalakRtAH' UrdhvapATitAH 'tira- cUlikA 1 cInacchinnAH' kandalIkRtAH tathA taruNikAM vA phalIM jIvitAdapakrAntA bhannAM ceti, tadevaMbhUtamAhArajAtaM prAsuka-13 piNDaiSa01 meSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati kAraNe gRhNIyAditi // grAhyAgrAhyAdhikAra evAhAravizeSamadhikRtyAha uddezaH1 se bhikkhU vA jApa samANe se jaM puNa jANijA-pihuyaM vA bahurayaM vA bhuMjiyaM vA maMthu vA cAulaM vA cAulapalaMbaM vA saI saMbhajiyaM aphAmuyaM jAva no paDigAhijjA / / se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihuyaM vA jAva cAulapalaMba vA asaI bhajiyaM dukkhutto vA tikkhutto vA bhajjiyaM phAsuyaM esaNija jAva paTigAhijA / / (sU03) sa bhAvabhikSuhapatikulaM praviSTaH san ityAdi pUrvavadyAvat 'pihuyaM vatti pRthukaM jAtAvekavacanaM navasya zAlinIhyA-| dA deragninA ye lAjAH kriyante ta iti, bahu rajaH-tuSAdikaM yasmiMstadbahurajaH, 'bhujiyanti agyarddhapakkaM godhUmAdeH zIrSakamanyadvA tilagodhUmAdi, tathA godhUmAdeH 'mandhu' cUrNa tathA 'cAulAH' tandulAH zAlibIhyAdeH ta eva cUrNIkRtAtatkaNikA vA cAulapalaMbaMti, tadevaMbhUtaM pRthukAdyAhArajAtaM sakRd ekavAraM 'saMbhajiya'ti AmarditaM kiJcidagninA kizcidaparazastreNApAsukamanepaNIyaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAt // etadviparItaM grAhyamityAha-pUrvavat, navaraM yadasakRd-anekazo'yAdinA pakkamAmarditaM vA duSpavAdidoSarahitaM prAsukaM manyamAno lAbhe sati gRhNIyAditi // // 323 // sAmprataM gRhapatikulapravezavidhimAha wataneltmanam ~651~# Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka dIpa anukrama [338] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva pabisiukAme no annautthiyaNa yA gAratthieNa vA parihArio vA apparahArieNaM saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisijja vA nikkhamina vA // se bhikkhu vA0 bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA no annautthiAraNa vA gAratthieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA nikkhabhijA vA pavisija vA // se bhikkhU vA0 gAmANugAmaM dUijamANe no annautthipaNa vA jAva gAmANugAmaM dUijijA // ( sU0 4 ) bhikSuryAdgRhapatikulaM praSTukAma ebhirvakSyamANaiH sArddhaM na pravizet prAk praviSTo vA na niSkrAmediti sambandhaH / yaiH saha na praveSTavyaM tAn svanAmagrAhamAha-tatrAnyatIrthikAH - sarajaskAdayaH 'gRhasthAH piNDopajIvino dhigjAtiprabhRtayaH, taiH saha pravizatAmamI doSAH, tadyathA te pRSThato vA gaccheyuragrato vA tatrAprato gacchanto yadi sAdhvanuvRttyA gaccheyustatastatkRta IryApratyayaH karmabandhaH pravacanalAghavaM ca teSAM vA svajAtyAdyutkarSa iti, atha pRSThatastatastatpradveSo dAturcASbhadrakasya, lAbhaM ca dAtA saMvibhajya dadyAttenAtra maudaryAdau durbhikSAdoM prANavRttirna syAdityevamAdayo doSAH, tathA pariharaNaM- parihArastena carati pArihArikaH- piNDadoSapariharaNAdudyuktavihArI sAdhurityarthaH, sa evaMguNakalitaH sAdhuH 'aparihArikeNa' pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAcchandarUpeNa na pravizet, tena saha praviSTAnAmaneSaNIya bhikSAgrahaNAgrahaNakRtA doSAH, tathAhi aneSaNIyagrahaNe tatpravRttiranujJAtA bhavati, agrahaNe taiH sahAsaGghaDAdayo doSAH, tata etAn doSAn jJAtvA sAdhurgRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA taiH saha na pravizenApi niSkrAmediti // taiH saha prasaGgato'mya Jan Estication Intemational For Pantry Use Only ~652~# Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [4], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 culikA 1 piNDaipa01 uddezaH1 dIpa anukrama [338] zrIAcA- trApi gamana pratiSedhamAha-sa bhikSurvahiH 'vicArabhUmi' sajJAvyutsargabhUmi tathA 'vihArabhUmi' svAdhyAyabhUmi tairanyatI-| rAGgavRttiH KArthikAdibhiH saha dopasambhavAsa pravizediti sambandhaH, tathAhi-vicArabhUmI prAmukodakasvacchAsvacchavahalpanirlepanakRto- (zI0) paghAtasadbhAvAd, vihArabhUmI vA siddhAntAlApakavikatyanabhayAtsehAdyasahiSNukalahasadbhAvAca sAdhustAM taiH saha na vizennApi tato niSkrAmediti // tathA-sa bhikSuAmAnAmo grAmAntaramupalakSaNArthatvAnnagarAdikamapi 'dUijamANoti // 324 // gacchannebhiranyatIthikAdibhiH saha doSasambhavAnna gacchet , tathAhi-kAyikyAdinirodhe satyAtmavirAdhanA, vyutsarge ca prAmukAmAsukagrahaNAdAvupaghAtasaMyamavirAdhane bhavataH, evaM bhojane'pi doSasambhavo bhAvanIyaH sehAdivipratAraNAdidoSa-| zceti // sAmprataM taddAnapratiSedhArthamAha se bhikkhU vA bhikkhUNI bA0 jAca paviDhe samANe no annautthiyassa vA gArasthivassa vA parihArio vA aparihAriyassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vijA vA aNupaijA vA / / (sU05) | sa bhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTaH sannupalakSaNatvAdupAzrayastho vA tebhyo'nyatIdhikAdibhyo doSasambhavAdazanAdikaM 4 na dadyAt svato nApyanupradApayedapareNa gRhasthAdineti, tathAhi-tebhyo dIyamAnaM dRSTvA loko'bhimanyate--ete hyevaMvidhAnAmapi dakSiNArhAH, api ca-tadupaSTambhAdasaMyamapravarttanAdayo doSA jAyanta iti // piNDAdhikAra evAneSaNIyavizeSapratiSedhamadhikRtyAha se bhikkhU vA. jAva samANe asaNaM vA 4 assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuhissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samA // 324 // wataneltmanam ~653~# Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [6], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [340]] rambha samuhissakIya pAmi acchinnaM aNisaddha abhihaDhaM AhaTTa ceei, taM tahaSpagAraM asaNaM vA 4 purisaMtarakarDa yA apurisaMtarakaDaM vA pahiyA mIhaI vA anIhaI vA acaTThiyaM vA aNattadviyaM vA paribhutaM vA aparigutaM vA AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM jAva no paDiggAhijA, evaM bahave sAhammiyA eNaM sAhammiNi bahave sAhammiNIo samuhissa cattAri AlAkgA bhANiyabvA / / (sU06) sa-bhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTaH sannevaMbhUtamAhArajAtaM mo pratigRhNIyAditi sambandhaH, 'assaMpaDiyAe'ti, na vidyate sva-dravyamasya so'yamasvo-nimrantha ityarthaH, tatpratijJayA kazcidgRhasthaH prakRtibhadraka eka 'sAdharmika' sAdhu 'samudizya' asvo'yamityabhisandhAya 'prANino bhUtAni jIvAH sattvAzca eteSAM kizcijhedAbhedaH, tAn samArabhyetyanena madhyagrahaNAtsaMrambhasamArambhArambhA gRhItAH, eteSAM ca svarUpamidam-"saMkappo saMrabho pariyAvakaro bhave samAraMbho / AriMbho uddavao suddhanayANaM tu samvesi // 1 // " ityevaM samArambhAdi 'samuddizya' adhikRtyAdhAkarma kuryAditi, anena sarvA'vizuddhikoTigRhItA, tathA 'krItaM mUlyagRhItaM 'pAmicaM' ucchinnakam 'AcchedyaM parasmAdbalAdAcchinnam 'aNi-14 siha'ti 'anisRSTaM' tarasvAminA'nutsaGkalitaM collakAdi 'abhyAhataM gRhasthenAnItaM, tadevaMbhUtaM kItAbAhatya 'ceeItti mAvadAti, anenApi samastA vizuddhikoTigRhItA, 'tad' AhArajAtaM caturvidhamapi 'tathAprakAram' AdhAkamodidoSaduSTa pAyo dadAti tasmAtpuruSAdaparaH puruSaH puruSAntaraM tatkRtaM vA apuruSAntarakRtaM vA-tathA tenaiva dAnA kRtaM, tathA gRhAni 1 saMkalpaH saMrambhaH paritApako bhavet samArambhaH / Aramna upacavataH zuyanayAnAM ca sarveSAm // 1 // wwwaunaltimaryam ~654~# Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [6], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [340]] zrIAcA-bargatamanirgata vA, tathA tenaiva dAtrA svIkRtamasvIkRtaM vA, tathA tenaiva dAtrA tasmAdbahuparibhuktamaparibhuktaM vA, tathA stoka- zrutaska02 rAGgavRttiHha mAsvAditamanAsvAditaM vA, tadevamaprAsukamaneSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi / etacca prathamaca-16cUlikA 1 (zI0) dAramatIrthakRtorakalpanIyaM, madhyamatIrthakarANAM cAnyasya kRtamanyasya kalpata iti / evaM bahana sAdharmikAn samuddizya prAgva-1 piNDaiSa01 carcaH / tathA sAdhvIsUtramapyekatvabahutvAbhyAM yojanIyamiti // punarapi prakArAntareNAvizuddhikoTimadhikRtyAha uddezaH 1 // 325 // se bhikkhU, pA0 Ava samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 bahave samaNA mAhaNA atihi kivaNavaNImae pagaNiya 2 samudhissa pANAI vA 4 samArabbha jAva no paDiggAhijA / / (sU07) | sa bhAvabhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTastadyatpunarevaMbhUtamazanAdi jAnIyAt , tadyathA-bahUna zramaNAnuddizya, te ca 4/paJcavidhA:-nirgandhazAkyatApasagarikAjIvikA iti, brAhmaNAn bhojanakAlopasthAyyapUrvo vA'tithistAniti kRpaNA-5 &AdaridrAstAn vaNImakA bandiprAyAstAnapi zramaNAdIna bahUn 'uddizya' pragaNayya pragaNayyoddizati, tdythaa-dvitraaH| zramaNAH paJcaSAH brAhmaNA ityAdinA prakAreNa zramaNAdIn parisaikhyAtAnuddizya, tathA prANyAdIn samArabhya yadazanAdi saMskRtaM tadAsevitamanAsevitaM vA'pAsukamaneSaNIyamAdhAkarma, evaM manyamAnI lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // vizodhikoTimadhikRtyAhase bhikkhU vA bhikkhUNI pA0 Ava paviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA 4 bahave samaNA mAraNA atihiM kivaNa | 325 // vaNIbhae samudissa jAva ceei taM tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakarDa vA abahiyAnIhaDaM aNattadviyaM aparinuttaM wwwandltimaryam ~655~# Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [8], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [342] MARACK aNAseviyaM aphAmuyaM aNesaNijjaM jAva no paDiggAhijA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM bahiyAnIhaDaM attaTTiyaM paribhuttaM AseviyaM phAsuvaM esaNijaM jAva paDiggAhijjA / / (sU08) | sa bhikSuryatpunarazanAdi jAnIyAt, kiMbhUtamiti darzayati-bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImakAn samuddizya zramaNAdyarthamiti yAvat, prANAdIMzca samArabhya yAvadAhRtya kazcid gRhastho dadAti, tattathAprakAramazanAdyapuruSAntarakRta-12 mabahinirgatamanAtmIkRtamaparibhuktamanAsevitamaprAsukamaneSaNIyaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAt / iyaM ca "jAbatiyA bhikkha"tti, etadvyatyayena grAhyamAha-athazabdaH pUrvApekSI punaHzabdo vizeSaNArthaH, atha sa bhikSuH punarevaM jA-12 nIyAta, tadyathA-puruSAntarakRtam' anyArthaM kRtaM bahinirgatamAtmIkRtaM paribhuktamAsevitaM prAsakameSaNIyaM ca jJAtvA | lAbhe sati pratigRhNIyAt, idamuktaM bhavati-avizodhikoTiryathA tathA na kalpate, vizodhikoTistu puruSAntarakRtAtmIyakRtAdiviziSTA kalpata iti // vizuddhikoTimadhikRtyAha se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisiukAme se jAI puNa kulAI jANijjA-imesu khalu kulesu niie piMDe dijai aggapiMDe dijAi niyae bhAe dijai niyae avaDubhAe bijai, tahapagArAI kulAI niiyAI niumANAI no bhattAe vA pANAe vA pavisiva vA nikkhamija vA / / eyaM khalu tasma bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM sabbaTrehiM samie sahie savA jae (sU09)ttibemi / / piNDaiSaNAdhyayana AdyoddezakaH / / 1-1-1 // 1 yAcaso bhikSA, walpatnamang ~656~# Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [8], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: (zI) dIpa anukrama [343] zrIAcA-18| sa bhikSuryAbadgRhapatikulaM praveSTukAmaH se-tacchabdArthe sa ca vAkyopanyAsArthaH, yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt zrutaskaM02 rAGgavRttiH tadyathA-imeSu kuleSu 'khalu' vAkyAlaGkAre 'nitya pratidinaM 'piNDa' poSo dIyate, tathA agrapiNDaH-zAlyodanAdeH prathama- cUlikA 1 mudatya bhikSArtha vyavasthApyate so'piNDo nityaM bhAgaH-ardhapopo dIyate, tathA nityamupArddhabhAgaH-popacaturthabhAgaH, piNDaiSa01 tathAprakArANi kulAni 'nityAni' nityadAnayuktAni nityadAnAdeva 'niiumANAi'nti nityam 'umANa'ti pravezaH svapa- uddezaH1 // 326 // kSaparapakSayoryeSu tAni tathA, idamuktaM bhavati-nityalAbhAtteSu svapakSaH-saMyatavargaH parapakSA-aparabhikSAcaravargaH sarvo bhikSArthaM pravizet , tAni ca bahubhyo dAtavyamiti tathAbhUtameva pAkaM kuryuH, tatra ca SaTrAyavadhaH, alpe ca pAke tadantarAyaH kRtH| syAdityatastAni no bhaktArtha pAnArtha vA pravizenniSkAmedveti // sarvopasaMhArArdhamAhaPL etaditi yadAderArabhyoktaM khaluzabdo vAkyAlaGkArArthaH, etattasya bhikSoH 'sAmagyaM samagratA yadudgamosAdanagrahaNa SaNAsaMyojanApramANeGgAladhUmakAraNaH suparizuddhasya piNDasyopAdAnaM kriyate tajjJAnAcArasAmabhyaM darzanacAritratapovIyoMcArasaMpannatA ceti, adhavaitatsAmayyaM sUtreNaiva darzayati-yat 'sarvArthaH sarasavirasAdibhirAhAragataiH yadivA rUparasagandhasparzagataH samyagitaH samitaH, saMyata ityarthaH, paJcabhivA samitibhiH samitaH zubhetareSu rAgadveSavirahita itiyAvat, evaMbhUtazca saha hitena vartata iti sahitaH, sahito vA jJAnadarzanacAritraiH, evaMbhUtazca sadA 'yateta' saMyamayukto bhavedityupadezaH, bravImIti jambUnAmAna sudharmasvAmIdamAha-bhagavataH sakAzAcchratvA'haM bravImi, na tu svecchayeti / zeSa pUrvavaditi // piNDaiSaNAdhyayanasya prathamoddezakaH samAptaH / / 326 // ~657~# Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [10], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: **** prata sUtrAka [10] *** dIpa anukrama [344] uktaH prathamodezakA, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhA-ihAnantarodezake piNDaH pratipAditastadi-|| hApi sadbhatAmeva vizuddhakoTimadhikRtyAha se bhikkhU pA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANijA-asaNaM vA 4 ahamiposahiemu vA advamAsiemu vA mAsiemu vA domAsiemu vA temAsiesu vA cAummAsiemu vA paMcamAsiemu vA chammAsiesu vA uUma vA utasaMdhIsu vA uupariyaTTesu vA bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo uksAgo pariesijamANe pahAe dohiM ukvAhi pariesijamANe pehAe tihiM uksAhiM pariesijamANe pehAe kuMbhImuhAo vA kalovAio vA saMnihisaMnicayAo vA pariNasijjamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva agAseviya aphAsurya jAva no pahiggAhijA / / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM jAba AseviyaM phAsuyaM paDiggAhijA // (sU010) sa bhAvabhikSuryatpunarazanAdikamAhAramevaMbhUtaM jAnIyAt, tadyathA-aSTamyAM pauSadhaH-upavAsAdiko'STamIpauSadhaH sara 8 vidyate yeSAM te'STamIpauSadhikA-utsavAH tathA'rddhamAsikAdayazca RtusandhiH-RtoH paryavasAnam Rtuparivarta:-Rtvantaram , ityAdiSu prakaraNeSu bahana zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAmekasmAspiTharakA gRhItvA kUrAdika 'pariesijjamA'tti tadIyamAnAhAreNa bhojyamAnAn 'prekSya' dRSTvA, evaM dvikAdikAdapi piTharakAd gRhItvetyAyojanIyamiti, piTharaka eva saGkaTamukhaH kumbhI, 'kalovAio batti picchI piTakaM vA tasmAdvaikasmAviti, sannidheH-gorasAdeH saMnicayastasmAdvati, ['tao evaMvihaM jAvaMtivaM piMDa samaNAdINa pariesijjamANaM pehAe'ti,] evaMbhUtaM piNDaM dIyamAnaM dRSTvA apuruSA * * * wwwandltimaryam | prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA", davitIya-uddezaka: Arabdha: ~658~# Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [11], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [345]] zrIAcA- santarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // etadeva savizeSaNaM grAhyamAha- zrutaskaM02 rAGgavRttiH atha punaH sa bhikSurevaMbhUtaM jAnIyAttatto gRhNIyAditi sambandhaH, tadyathA-puruSAntarakRtamityAdi / sAmprataM yeSu kuleSu cUlikA 1 (zI0) bhikSArtha praveSTavyaM tAnyadhikRtyAha piNDaiSa01 se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jAI puNa kulAI jANinA, saMjahA-jaggAkulANi vA bhogakulANi vA rAinnakulANi uddezaH2 // 327 // vA khattiyakulANi vA ikUkhAgakulANi vA harivaMsakulANi vA esiyakulANi vA pesiyakulANi vA gaMDAgakulANi vA koTTAgaphulANi vA gAmarakkhakulANi vA bukAsakulANi vA anayaresu vA tahappagAresu kulesa aduguchiesu agarahiesu asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDiggAhijA / / (sU0 11) II sa bhikSurbhikSArtha praveSTukAmo yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAtteSu pravizediti sambandhaH, tadyathA-ugrA-Ara-2 dakSikAH, bhogA-rAjJaH pUjyasthAnIyAH, rAjanyA:-sakhisthAnIyAH, kSatriyA-rASTrakUTAdayaH, ikSvAkavA-RSabhasvAmivaM-1 C zikAH, harivaMzAH-harivaMzajAH ariSTanemivaMzasthAnIyAH, 'esitti goSThAH, vaizyA-vaNijA, gaNDako-nApitaH, yo hi grAma udghoSayati, koDAgA:-kASThatakSakA barddhakina ityarthaH, bokazAliyA:-tantuvAyAH, kiyanto vA vakSyante ityupasaM-IN harati-anyatareSu vA tathAprakArevajugupsiteSu kuleSu, nAnAdezavineyamukhapratipattyartha paryAyAntareNa darzayati-agaSeSu, yadivA jugupsitAni carmakArakulAdIni gANi-dAsyAdikulAni tadviparyayabhUteSu kuleSu labhyamAnamAhArAdikaM prAsuka| meSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi / tathA wataneltmanam ~659~# Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [12], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [12]] dIpa RORRESERS.CACANSAL se bhikkhU vA 2 Ava samANe se je puNa jANijA-asaNaM vA 4 samavAemu vA piMDaniyaresu vA idamahesu vA khaMdamahesu vA evaM ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA jakkhamahesu vA nAgamahesu vA thUbhamahemu vA gheiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA talAgamahesu vA dahamahesu vA naimahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu vA Agaramahasu vA annavaresu vA tahappagAresu virUvarUvemu mahAmahesu vaTTamANesu bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAbho ukkhAo pariesijamANe pehAe dohiM jAva saMnihisaMnicayAo vA pariesijamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakarDa jAva no paDiggAhijA / aha puNa evaM jANijA dinnaM jaM tesiM dAyavya, aha tattha bhuMjamANe pehAe gAhAvaibhAriyaM vA gAhAvaibhagiNi vA gAhAvaiputtaM vA dhUyaM vA suNDaM vA dhAI vA dAsaM vA dAsiM thA kammakara vA kammakari vA se pubbAmeva AloijA-Ausitti vA bhagiNitti vA dAhisi me iso annayaraM bhoyaNajAyaM, se sevaM varyatassa paro asaNaM vA 4 AhaTu dalaijA tahappagAra asaNaM vA 4 sayaM vA puNa jAimA paro vA se dijA phAsurya jAba paDiggAhijA / / (sU012) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAttadapuruSAntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno no gRhNI- yAditi sambandhaH, tatra samavAyo-melakaH zaGkhacchedazreNyAdeH piNDanikaraH-pitRpiNDo mRtakabhaktamityarthaH, indrotsava: pratItaH skandaH-svAmikArtikeyastasya mahimA-pUjA viziSTe kAle kriyate, rudrAdayaH-pratItAH navaraM mukundo-baladevaH, dAtadevabhUteSu nAnAprakAreSu prakaraNeSu satsu teSu ca yadi yaH kazcicchramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAdirApatati tasmai sa anukrama [346] ~660~# Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [ 346 ] zrI AcArAGgavRttiH (zI0) / / 328 / / "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [12], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH |rvasmai dIyata iti manyamAno'puruSAntarakRtAdivizeSaNaviziSTamAhArAdikaM na gRhNIyAt, athApi sarvasmai na dIyate tathA 'pi janAkIrNamiti manyamAna evaMbhUte saGghaDivizeSe na pravizediti // etadeva savizeSaNaM grAhyamAha atha punarevaMbhUta mAhArAdikaM jAnIyAt tadyathA-dattaM yattebhyaH zramaNAdibhyo dAtavyam, 'atha' anantaraM tatra svata eva tAn gRhasthAna bhuJjAnAn 'prekSya' dRSTvA''hArArthI tatra yAyAt, tAn gRhasthAn svanAmagrAhamAha, tadyathA - gRhapa tibhAryAdikaM bhuJjAnaM pUrvameva 'Alokayet' pazyet prabhuM prabhusaMdiSTaM vA brUyAt, tadyathA-AyuSmati ! bhagini / ityAdi, | dAsyasi mAmanyataradbhojanajAtamiti, evaM vadate sAdhave paro-gRhastha AhRtyAzanAdikaM dadyAt, tatra ca janasaGkulasvAtsati vA'nyasmin kAraNe svata eva sAdhuryAcet, ayAcito vA gRhastho dadyAt tatprAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // anyagrAmacintAmadhikRtyAha Jan Estication Intemational se bhikkhU vA 2 paraM addhajoyaNamerAe saMkhaddhiM nathA saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se bhikkhU vA 2 pAINaM saMkhaDi nacA paDaNaM gacche aNADhAyamANe, paDINaM saMkharDi nathA pAINaM gacche aNADhAyamANe, dAhiNaM saMkhA tathA udINaM gacche aNADhAyamANe, uINaM saMkhafs nayA dAhiNaM gacche aNADhAyamANe jatyeva sA saMkhaDi siyA, taMjA maMsi vA nagaraMsi vA kheDaMsi vA kabbaDaMsi vA mahaMyaMsi vA paTTaNaMsi vA AgaraMsi vA doNamuhaMsi vA negamaMsi vA AsamaMsi vA saMnivesaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMkhArDa saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe, kevalI sUyA AyANameyaM saMkhaddhiM saMkhaDhipaDiyAe abhidhAremANe AhAkammiyaM vA uddesiyaM vA mIsajAyaM vA kIyagaDaM vA pA For Pantry Use Only ~661~# * zrutaskaM0 2 4 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 2 // 328 // Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13...], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata BEST sUtrAka [13]] dIpa anukrama [347..] mizra vA acchijja vA aNisiha vA abhihaDaM vA Ahahu dijamANaM bhujijA // sa bhikSuH 'paraM' prakarSeNArddhayojanamAtre kSetre saMkhaNjyante-virAdhyante prANino yatra sA saGkaDistAM jJAtvA tatpatijJayA nAbhisaMdhArayet' na paryAlocayettatra gamanamiti, na tatra gaccheditiyAvat // yadi punarnAmeSu paripAvyA pUrvapravRttaM gamanaM || tatra ca saGkhaDiM parijJAya yadvidheyaM taddazayitumAhaPI sa bhikSuryadi 'prAcInAM pUrvasyAM dizi saMkhaDiM jAnIyAttataH 'pratIcInam' aparadigbhAgaM gacchet , atha pratIcInAM jAnIyAttataH prAcInaM gacchet , evamuttaratrApi vyatyayo yojanIyaH, kathaM gacchet -'anAdriyamANaH' saGkhaDimanAdarayannityarthaH, etaduktaM bhavati yatraivAsI saGkhaDiH syAttatra na gantavyamiti, ka cAsau syAditi darzayati, tadyathA-grAme vA prAcuryeNa grAmadharmopetatvAt, karAdigamyo vA grAmaH, nAsmin karo'stIti nakara, dhUliprAkAropetaM kheTa, karbaTa-kuna-15 gare, sarvato'rddhayojanAsareNa sthitagrAma maDambaM pattanaM yasya jalasthalapathayoranyatareNa paryAhArapravezaH, Akara:-tAyAdiderutpattisthAnaM, droNamukhaM yasya jalasthalapathAvubhAvapi, nigamA-vaNijasteSAM sthAna naigamam , AzramaM yattIrthasthAnaM, rAja dhAnI-yatra rAjA svayaM tiSThati, sannivezo yatra prabhUtAnAM bhANDAnAM praveza iti, tatraiteSu sthAneSu saGkhaDiM jJAtvA saGka DipratijJayA na gamanam 'abhisaMdhArayet' na polocayet, kimiti , yataH kevalI brUyAt 'AdAnametat karmopAdAnasametaditi, pAThAntaraM vA 'AyayaNameya'ti AyatanaM-sthAnametadoSANAM yatsaGkhaDIgamanamiti, kathaM doSANAmAyatanamiti kA darzayati-saMkhaTi saMkhaDipaDiyAe'tti, yA yA saGkaDistAM tAm 'abhisandhArayataH' tAtijJayA gacchataH sAdhoravazyame wwwandltimaryam ~662~# Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [...13], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUnAkA [13] dIpa anukrama zrIAcA teSAM madhye'nyatamo doSaH syAt, tadyathA-AdhAkarma vA auddezikaM vA mizrajAtaM vA krItakRtaM vA udyatakaM vA AcchedyaM zrutaska02 rAGgavRttiHvA anisRSTama (TaM vA')bhyAhRtami( taM beti,) eteSAM doSANAmanyatamadoSaduSTaM bhuJjIta, sa hi prakaraNakartavamabhisaMdhAra- cUlikA 1 (zI0) yet-yathA'yaM yatirmatAkaraNamuddizyahAyAtaH, tadasya mayA yena kenacitprakAreNa devamityabhisandhAyAdhAkarmAdi vidadhyA-18 piNDaiSa01 diti, yadivA yo hi lolupatayA saGkaDipratijJayA gacchet sa tata evAdhAkarmAdyapi bhuJjIteti // kishv--sngkhddinimi-ptt| | uddezaH2 // 329 // tamAgacchataH sAdhUnuddizya gRhastha evaMbhUtA basatIH kuryAdityAha assaMjae bhikkhupaDiyAe khur3iyaduvAriyAo mahalliyaduvAriyAo kujA, mahalliyaduvAriyAo khur3iyaduvAriyAo kujA, samAo sijjAo visamAo kujA, visamAo sijjAo samAo kujA, pavAyAo sinAo nivAyAo kuzA, nivAyAo sijAo pavAyAo kunA, aMto vA bahiM vA uvassathassa hariyANi chidiya chiMdiya dAliya dAliya saMthAragaM saMdhArijA, esa viluMgayAmo sijAe, tamhA se saMjae nibaMThe tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaM dhArimA gamaNAe, evaM khalu tassa bhikkhussa jAva sayA jae (sU0 13) tibemi / / piNDaSaNAdhyayane dvitIyaH 1-1-2 'asaMyataH' gRhasthaH sa ca zrAvakaH prakRtibhadrako vA syAt, tatrAsau sAdhupratijJayA kSudradvArA:-saGkaTadvArAH satyastA mahAdvArAH kuryAt , vyatyayaM vA kAryApekSayA kuryAt , tathA samAH zayyA-basatayo viSamAH sAgArikApAtabhayAt kuryAt , sAdhusamAdhAnArtha vA vyatyayaM kuryAt , tathA pravAtAH zayyAH zItabhayAnivAtAH kuryAt, grISmakAlApekSayA vA vyatyaya | ||32 |vidadhyAditi, tathA'ntaH-madhye upAzrayasya bahivA haritAni chittvA chittvA vidArya vidArya upAzrayaM saMskuryAt , saMstA [..347] wwwandltimaryam ~663~# Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [2], mUlaM [13], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka rakaM vA saMstArayet , gRhasthazcAnenAbhisandhAnena saMskuryAd-yathaiSaH-sAdhuH zayyAyAH saMskAre vidhAtavye 'viluMgayAmotti nirgranthaH akizcana ityataH sa gRhasthaH kAraNe saMyato vA svayameva saMskArayedityupasaMharati-tasmAt 'tathAprakArAm' ane kadoSaduSTAM saGkaDi vijJAya sA puraHsaGkaDiH pazcAtsaGkhaDivo bhavet , jAtanAmakaraNavivAhAdikA puraHsaGghaDiH tathA| 4 mRtakasaGkaDiH pazcAtsaGkaDiriti, yadivA pura:-agrataH saGkhaDibhaviSyati ato'nAgatameva yAyAt, vasatiM vA gRhasthaH saMskuryAt , vRttA vA saGghaDirato'tra tacchepopabhogAya sAdhavaH samAgaccheyuriti, sarvathA sarvAM saGghaDi saGkhaDipratijJayA sAno'bhisaMdhArayet' na paryAlocayedgamanakriyAmiti, evaM tasya bhikSoH sAmagya-sampUrNatA bhikSubhASasya yatsarvathA sala-IN Divarjanamiti // prathamasya dvitIyaH samAptaH / / [13]] dIpa anukrama [347]] ukto dvitIyaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake doSasaMbhavAtsaGkhaDigamanaM niSiddhaM, prakArAntareNApi tadgatAneva doSAnAha se egaio annayara saMkhaDiM AsittA pibittA chaDija vA vamija vA bhutte vA se no samma pariNamijA annapare vA se dukkhe rogAyake samuppajijA kevalI bUyA AyANameyaM // (sU014) iha khalu bhikkhU gAhAvaIhi thA gAhAvaINIhiM vA parivAyaehiM vA parivAIyAhi vA egajaM saddhiM suMI pAuM bho vaimissa huratyA vA uvassayaM paDilehemANo no labhijA tameva uvassayaM saMmissIbhAvamAvajijA, annamaNe vA se matte vipariyAsiyabhUe iviviggahe nA kilIce vA taM bhikkhu www.onditimaryam | prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA", tRtIya-uddezaka: ArabdhaH ~664~# Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [15], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAGgavRttiH (zI) // 33 // dIpa anukrama [349] * upasaMkamittu bUthA-bhAusaMtI samaNA! ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayasi vA rAo vA viyAle vA gAmadhammaniyaMtiya zrutaskaM02 kaTu rahassiyaM mehuNadhammapariyAraNAra AuTTAmo, taM cevegaIo sAtijijA-akaraNi ceyaM saMkhAe ee AyANA cUlikA 1 (AvataNANi) saMti saMvijamANA paJcavAyA bhavati, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAra puresaMkhaDiM cA pacchAsaMkhaDiM vA piNDapa01 saMkhaDiM saMkhaDhipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / (sU015) uddezaH3 dra sa bhikSuH 'ekadA kadAcid ekacaro vA 'anyatarAM' kAJcitpura saGghaDi pazcAtsaGghaDi vA 'saGkhaDi miti saGkaDibha tam 'AsvAya bhuktvA tathA pItvA zikhariNIdugdhAdi, taccAtilolupatayA rasagRGkhyA''hAritaM sat 'chaDeja vA chardaii vidadhyAt, kadAciccApariNataM sadvizUcikAM kuryAt , anyataro vA rogaH-kuSThAdikaH AtaGkastvAzujIvitApahArI zUlAdrAdikaH samutpadheta, kevalI-sarvajJo yAt, yathA 'etat saGkhaDIbhaktam 'AdAnaM' karmopAdAnaM vartata iti / yathaitadA dAnaM bhavati tathA darzayati-iheti saGkaDisthAne'smin vA bhave'mI apAyAH AmuSmikAstu durgatigamanAdayaH, khalu-1 zabdo vAkyAlaGkAre, bhikSaNazIlo bhikSaH sa gRhapatibhistaddhAryAbhirvA parivrAjakaH paritrAjikAbhirvA sArddhamekadyam-eka-15 vAkyatayA saMpradhArya 'bho' ityAmantraNe etAnAmanya caitadarzayati-saGkhaDigatasya lolupatayA sarva saMbhAvyata ityatastai~timinaM 'saoNrDa'ti sIdhumanyaddhA prasannAdikaM 'pAtuM' pItvA tataH 'huravatthA vA bahirvA nirgatyopAzrayaM yAceta, yadA ca pratyupekSamANo vivakSitamupAzrayaM na labheta tatastamevopAzrayaM yatrAsau saGghaDistatrAnyatra vA gRhsthprivaajikaadibhirmi-151||33|| 6 zrIbhAvamApayeta, tatra cAsAvanyamanA matto gRhasthAdiko viparyAsIbhUta AtmAnaM na smarati, sa vA bhikSurAtmAnaM na smaret | ~665~# Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [15], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata |15 dIpa anukrama [349] asmaraNAcaivaM cintayed-yathA'haM gRhastha eva, yadivA-strIvigrahe zarIre 'viparyAsIbhUtaH' adhyupapannaH 'klIce vA' napuMsake vA, sA ca strI napuMsako vA, taM bhikSum 'upasaGkramya' AsannIbhUya yAt, tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! khayA sahai kAntamahaM prArthayAmi, tadyathA-ArAme vopAzraye vA kAlatazca rAtrI vA vikAle vA, taM bhikSu prAmadhamaiMH-viSayopabhogagataimAyApArainiyantritaM kRtvA, tadyathA-mama tvayA vipriyaM na vidheyaM, pratyahamahamanusarpaNIyeti, evamAdibhirniyamya prAmAsanne 4vA kutracidrahasi mithuna-dAmpatyaM tatra bhavaM maithunam-abrahmeti tasya dharmAH-tadgatA vyApArAsteSAM pariyAraNA-AsevanA tayA 'AuddAmo'tti pravadmahe, idamuktaM bhavati-sAdhumuddizya rahasi maithunaprArthanA kAcitkuryAt , tAM caikaH kazcidekAkI vA 'sAijeja'tti abhyupagacchet , akaraNIyametad evaM 'saGkhyAya' jJAtvA saGghaDigamanaM na kuryAd , yasmAdetAni 'AyatanAni karmopAdAnakAraNAni 'santi' bhavanti 'saMcIyamAnAni' pratikSaNamupacIyamAnAni, idamukkaM bhavati-a-18 dAnyAsyapi karmopAdAnakAraNAni bhaveyuH, yata evamAdikAH pratyapAyA bhavanti tasmAdasI saMyato nirgranthastathAprakArAM sa-1 DiM puraHsaGkhaDiM pazcAtsaGkaDiM vA saGkaDiM jJAtvA saGghaDipratijJayA 'nAbhisaMdhArayed gamanAya' gantuM na paryAlocayedityarthaH / tathA se bhikkhU vA 2 annayariM saMkhaDiM succA nisamma saMpahAvai ussuyabhUeNa appANeNaM, dhuvA saMkhaDI, no saMcAei tatva iyareyarehi kulehiM sAmudANiyaM esiya besiva piMDavArya paDiggAhittA AhAraM AhArittae, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA // se tatva kAleNa aNupathisittA tasthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiya esiyaM vesiyaM piMDavArya paDhigAhittA AhAra AhArijA // (sU. 16) bhA. sU. 56 Likok awajanslitnarmarg ~666~# Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [16], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata [16] dIpa zrIAcA- II sa bhikSuranyatarAM purasaGgADi pazcAtsaGkhaDiM vA zrutvA'nyataH svato vA 'nizamya' nizcitya kutazviddhetostatastadabhimukha zrutaskaM02 rAvRttiH saMpradhAvatyutsukabhUtenAtmanA-yathA mamAtra bhaviSyatyadbhutabhUtaM bhojya, yatastatra 'bhuvA' nizcitA salaDirasti, 'no saMcAe- cUlikA 1 (zI0) itti na zaknoti 'tantra' sabaDigrAme itaretarebhyaH kulebhyaH saGgaDirahitebhyaH 'sAmuyANiya'ti bhaikSaM, kimbhUtam-'epaNI- piNDapa01 yam'AdhAkarmAdidoSarahitaM 'vesiyaMti kevalarajoharaNAdiveSAllabdhamutpAdanAdidoSarahitam , evaMbhUtaM piNDapAtam-AhAra uddezaH3 // 331 // parigRhyAbhyavahartuM na zaknotIti sambandhaH, tatra cAsau mAtRsthAnaM saMspRzet, tasya mAtRsthAnaM saMbhAvyeta, kathaM ?-yadyapI-14 tarakulAhArapratijJayA gato, na cAsau tamabhyavahartumalaM pUrvoktayA nItyA, tato'sau saGkhaDimeva gacchet , evaM ca mAtRsthAnaM tasya saMbhAvyeta, tasmAnnavaM kuryAd-pehikAmuSmikApAyabhayAt saGkaDigrAmagamanaM na vidadhyAditi // yathA ca kuryAttathA''haKAsA' bhikSaH tatra' saGkaDiniveze kAlenAnapravizya tatretaretarebhyo gRhebhyaH ugrakalAdibhyaH 'sAmudAnika' samadAna-bhikSA tatra bhavaM sAmudAnikam 'epaNIya' prAsukaM 'vaiSika' kevalavepAvAptaM dhAtrIpiNDAdirahitaM piNDapAtaM pratigRhyAhAramAhArayediti // punarapi saGghaDivizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA gAma vA jAva rAvahANiM vA imaMsi khalu gAmasi vA jAva rAvahANisi vA saMkhaDI siyA taMpi ya gArma vA jAva rAyahANiM vA saMkhaDi saMkhaDipaTiyAe mo abhisaMdhArijA gamaNAe / kevalI dhUvA AyANameyaM AinA'vamA NaM saMkhaDiM aNupavissamANassa-pAeNa vA pAe aAMtapujve bhavai, hatSeNa vA hatthe saMcAli // 331 // yapukhne bhaveda, pAeNa vA pAe AvaDiyapujve bhavai, sIseNa cA sIse saMghaTTiyapubbe bhaSada, kAraNa vA kAe saMkhomiyapulve anukrama [350]] wwwandltimaryam ~667~# Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 17 dIpa anukrama [351] bhavai, daMDeNa vA aTrINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA abhiyaputveNa vA bhavai, sIodaeNa vA ussitapulce bhavada, rayasA vA parighAsiyapubve bhavai, aNesaNijje vA paribhuttapubve bhavai, annesi vA vijamANe paDiggAhiyapugve bhavai, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAra AinAvamA NaM saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / (sU. 17) RI sa bhikSuryadi punarevaMbhUtaM prAmAdikaM jAnIyAt , tadyathA-grAme vA nagare vA yAvadrAjadhAnyAM vA saGkaDirbhaviSyati, tatra ca carakAdayo'pare vA bhikSAcarAH syuratastadapi prAmAdikaM saGkhaDipratijJayA 'nAbhisandhArayedgamanAya na satra gamanaM kurvaadityrthH|| tadgatAMzca doSAn sUtreNaivAha kevalI brUyAd yathaitadAdAnaM-karmopAdAnaM vartata iti darzayati-sA ca saGkhaDiH AkIrNA vA bhavet-carakAdibhiH saGkhalA 'avamA'hInA zatasyopaskRte paJcazatopasthAnAditi, tAM cAkIrNAmavamA cAnupravizato'mI doSAH, tadyathA-pAdenAparasya pAda AkrAnto bhavet , hastena vA hastaH saMcAlito bhavet , 'pAtreNa vA' bhAjanena vA 'pAtraM |bhAjanamApatitapUrvaM bhavet , zirasA vA ziraH saGghaTTitaM bhavet , kAyenAparasya-varakAdeH kAyaH sabobhitapUrvo bhavediti, sa ca carakAdirAruSitaH kalahaM kuryAt , kupitena ca tena daNDenAsmA vA muSTinA vA loSThena vA kapAlena vA sAdhurabhihatapUrvo| bhavet , tathA zItodakena vA kazcitsiJcet, rajasA vA parigharpito bhavet / ete tAvatsaGkIrNadoSAH, avamadoSAzcAmI-ane6SaNIyaparibhogo bhavet , stokasya saMskRtatvAtmabhUtatvAcArthinAM, prakaraNakArasyAyamAzayaH syAd-yathA maprakaraNamuddizyate samAyAtAstata etebhyo mayA yathAkathaJciddeyamityabhisandhinA''dhAkarmAdyapi kuryAd, ato'neSaNIyaparibhogaH syAditi, kadAcidvA dAtrA'nyasmai dAtumabhivAmichata, taccAnyasmai dIyamAnamantarAle sAdhuhIyAt, tasmAdetAn doSAnabhisaMpradhAyeMdra wwwandltimaryam ~668~# Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [351] zrIAcArAgavRttiH (zI0) // 332 // "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [17], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH saMyato nirgranthastathAprakArAmAkIrNAbhavamA vA saGghaDi vijJAya saGghaDipratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAyeti // sAmprataM sAmAnyena piNDazaGkAmadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANivA asaNaM vA 4 esaNije siyA aNesaNije siyA vitigichasamAca treNa appANeNa asamAhaDAe lesAe tahapagAra asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijA || (sU. 18) sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarAhArajAtameSaNIyamadhyevaM zaGketa, tadyathA - vicikitsA - jugupsA vA'neSaNIyAzaGkA tathA samApannaH - zaGkAgRhIta AtmA yasya sa tathA tena zaGkAsamApannenAtmanA 'asamAhaDAe' azuddhayA le| zyayA- udgamAdidoSaduSTamidamityevaM cittavilutyA'zuddhA lezyA - antaHkaraNarUpopajAyate tayA satyA 'tathAprakAram' anepaNIyaM zaGkAdoSaduSTamAhArAdikaM sati lAbhe ""jaM saMke taM samAvao" iti vacanAnna pratigRhNIyAditi // sAmprataM gacchanirgatAnadhikRtya sUtramAha Jan Estication Intemational se miksU0 gAdAvaikulaM pavisikAme sadhaM bhaMDagamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhami vA // sebhikkhU vA 2 bahiyA vihArabhUmiM vA viyArabhUmiM vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA savvaM bhaMDagamAvAe bahiyA bihA rabhUmiM vA viyArabhUmiM vA nikkhamijja vA pavisija vA / / se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijamANe sabvaM bhaMDagamAyAe gAmAzugAmaM dUijijjA // ( sU. 19) 1 ye zata taM samApayeta. For Pantry Use Onl #~699~ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDeSa01 uddezaH 3 // 332 // Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [19], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dIpa anukrama [353] sa bhikSurgacchanirgato jinakalpikAdigRhapatikulaM praveSTukAmaH sarve niravazeSa bhaNDaka' dharmopakaraNam 'AdAya' gRhItvA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizeddhA tato niSkAmedvA / tasya copakaraNamanekadheti, tadyathA-"duga tiga caukka paMcaga nava dasa ekAraseva vArasahe"tyAdi / tatra jinakalpiko dvividhaH-chidrapANiracchidrapANizca, tatrAcchidrapANe: zaktyanurUpAbhigrahavizeSAd dvividhamupakaraNaM, tadyathA-rajoharaNaM mukhavatrikA ca, kasyacittvaktrANArtha kSomapaTaparigrahAnividham , aparasyodakabinduparitApAdirakSaNArthamaurNikapaTaparigrahAccaturkI, tathA'sahiSNutarasya dvitIyakSaumapaTaparigrahAsaJcadheti / chidrapANestu jinakalpikasya saptavidhapAtraniryogasamanvitasya rajoharaNamukhavastrikAdigrahaNakrameNa yathAyogaM navavidho dazavidha ekAdazavidho dvAdazavidhazvopadhirbhavati, pAtraniryogazca-"pattaM 1 pattAbaMdho 2 pAyaDhavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 / paDalAi 5 rayattANaM 6 ca gocchao 7 pAyanijogo // 1 // " anyatrApi gacchatA sarvamupakaraNaM gRhItvA gantavyamityAha-sa bhikSuomAderbahirvihArabhUmi svAdhyAyabhUmi vA tathA 'vicArabhUmi' viSThotsargabhUmi sarvamupakaraNamAdAya pravizenniSkAmedvA, etadvitIya, evaM grAmAntare'pi tRtIyaM sUtram // sAmprataM gamanAbhAve nimittamAha se mikkhU aha puNa evaM jANijjA-tibadesiyaM vAsa vAsemANaM pehAe tivvadesiyaM mahiyaM saMnicayamANaM pehAe mahavAeNa vA raya samuluthaM pahAe tiricchasaMpAimA vA tasA pANA saMthakhA saMnicayamANA pehAe se evaM nayA no sabvaM bhaMDaga1 pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApana ca pAtrakezarikA / paTalAni rajanANaM ca gocchakaH pAtraniryogaH // 1 // wwwandltimaryam ~670~# Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [20], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDeSa01 uddezaH 3 sutrAka [20] dIpa anukrama [354] zrIAcA-dA mAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA niksamija vA bahiyA vihArabhUmi cA viyArabhUmi vA nikkhamina rAGgavRttiH vA pavisijja vA gAmANugAmaM dUijijA / / (sU020) (zI0) sa bhikSuratha punarevaM vijAnIyAt, tadyathA-tInaM-bRhadvAropetaM dezika-bRhatkSetravyApi tInaM ca taddezikaM ceti samAsaH bRhadvAraM mahati kSetre varSantaM prekSya, tathA tInadezikA-mahati deze'ndhakAropetAM 'mahikAM vA' dhUmikAM saMnipatantIM 'prekSya // 333 // upalabhya, tathA mahAyAtena vA samudbhUtaM rajaH prekSya tirazcInaM vA saMnipatato-gacchataH 'prANinaH' patajhAdIna 'saMskR(stu)tAn' dhanAn prekSya sa bhikSurevaM jJAtvA gRhapatikulAdau sUtratrayoddiSTaM sarvamAdAya na gacchennApi niSkAmedveti, idamukta bhavati-sAmAcAyeMvaipA yathA gacchatA sAdhunA gacchanirgatena tadantargatena vA upayogo dAtavyA, tatra yadi varSamahikAdika jAnIyAttato jinakalpiko na gacchatyeva, yatastasya zaktireSA yayA SaNmAsaM yAvatpurIpotsarganiSe(ro)dhaM vidadhyAt, itarastu sati kAraNe yadi gacchet na sarvamupakaraNaM gRhItvA gacchediti tAtparyArthaH / adhastAjjugupsiteSu doSadarzanAtpravezaprativedha uktaH, sAmpratamajugupsiteSvapi keSuciddoSadarzanAtpravezapratiSedhaM darzayitumAha se bhikkhU vA 2 se jAI puNa kulAI jANijjA taMjahA-khaMttiyANa vA rAINa vA kurAINa vA rAyapesivANa vA rAyasaTTiyANa vA aMto vA bAhiM vA gacchaMtANa vA saMniviTThANa vA nimaMtemANANa vA amimaMtemANANa vA asaNaM vA 4 lAme saMte no paDigAhijA (suu021)|| 1-1-3 / / piNDaipaNAyAM tRtIya uddezakaH / / sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt , tadyathA-kSatriyAH-cakravartivAsudevabaladevaprabhRtayasteSAM kulAni, // 333 // wwwandltimaryam ~671~# Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [355] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [3], mUlaM [21], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH rAjAnaH-zatriyebhyo'nye, kurAjAnaH pratyantarAjAnaH, rAjapreSyAH daNDapAzikaprabhRtayaH, rAjavaMze sthitA-rAjJo mAtulabhAgineyAdayaH, eteSAM kuleSu saMpAtabhayAnna praveSTavyaM teSAM ca gRhAntarbahirvA sthitAnAM 'gacchatAM' pathi vahatAM 'saMniviTAnAm' AvAsitAnAM nimantrayatAmanimantrayatAM vA'zanAdi sati lAbhe na gRhNIyAditi // prathamasyAdhyayanasya tRtIya | uddezakaH samAptaH // 1-1-3 // uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezake saGghaDigato vidhirabhihitastadihApi taccheSavidheH pratipAdanArthamAha Jan Estication Intl se bhikkhU vA0 jAna samANe se jaM puNa jANejjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA pahe vA hiMgolaM vA saMmelaM vA dIramANaM pehAe aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA bahuhariyA bahuosA bahuudadyA bahuutsiMgapaNagadgamaTTIyamakaDAsaMtANayA bahave tattha samaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ( uvAgacchati ) tatthAinnA vittI no pannassa nikkhamaNapabesAe no pannassa bAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, se evaM nacA tahagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDi vA saMkhArDa saMkhaDipaDiAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA jAva hIramANaM vA pehAe aMtarA se manyA appA pANA jAva saMtANagA no jattha bahave samaNa0 jAva uvAgamissaMti appAinnA vittI pannassa nikkhamaNapavesAe pannassa bAvaNapucchaNapariNANuppedhamANuogaciMtAe, sevaM nathA tahappagAraM puresaMkhADeM vA0 abhisaMdhArija gamaNAe / ( sU0 22 ) For Fanart Use Only prathama cUlikAyAH prathama adhyayanaM " piNDaiSaNA, caturtha- uddezaka: ArabdhaH ~672~# Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [22], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata [22 dIpa anukrama [356]] zrIAcA- sa bhikSuH kacidAmAdau bhikSArtha praviSTaH san yadyevaMbhUtA saGkhaDiM jAnIyAt tatpatijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAye- zrutaskaM02 rAGgavRttiHtyante kriyA, yAdagbhUtAM ca saGkaDiM na gantavyaM tAM darzayati-mAMsamAdau pradhAnaM yasyAM sA mAMsAdikA tAmiti, ida- cUlikA 1 (zI0) muktaM bhavati-mAMsanivRttiM kartukAmAH pUrNAyAM vA nivRttau mAMsapracurAM saGkaDiM kuryuH, tatra kazcitsvajanAdistadanurUpameva piNDaiSa01 kiJcinnayet, tacca nIyamAnaM dRSTvA na tatra gantavyaM, tatra doSAn vakSyatIti, tathA matsyA Adau pradhAnaM yasyAM sA tathA, uddezaH4 // 34 // evaM mAMsakhalamiti, yatra saGkaDinimittaM mAMsaM chittvA chittvA zoSyate zuSka vA puJjIkRtamAste tattathA, kriyA pUrvavat, evaM matsyakhalamapIti, tathA 'AheNaM ti yadvivAhottarakAlaM vadhUpraveze varagRhe bhojanaM kriyate, 'paheNa ti vadhvA nIyamA-18 nAyA yatpitagRhabhojanamiti, "hiMgolaMti mRtakabhakta yakSAdiyAtrAbhojanaM vA, 'saMmelaM'ti parijanasanmAnabhaktaM goSThIbhakta vA, tadevaMbhUtAM sahadi jJAtvA tatra ca kenacitsvajanAdinA tannimittameva kizid 'hiyamANa' nIyamAnaM prekSya tatra bhikSArtha na gacched , yatastatra gacchato gatasya ca doSAH saMbhavanti, tAMzca darzayati-gacchatastAvadantarA-antarAle 'tasya' bhikSoH 'mAgoMH panthAno vahvaH prANA:-prANinaH-pataGkAdayo yeSu te tathA, tathA bahuvIjA bahuharitA balavazyAyA bahUdakA bahuttiGgapanakodakamRttikAmarkeTasantAnakAH, prAptasya ca tatra saGkaDisthAne bahavaH zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagA upA4 gatA upAgamiSyanti tathopAgacchanti ca, tatrAkIrNA carakAdibhiH 'vRttiH' vartanam ato na tatra prAjJasya niSkramaNa pravezAya vRttiH kalpate, nApi prAjJasya vAcanApracchanAparivarttanA'nuprekSAdharmAnuyogacintAyai vRttiH kalpate, na tatra || janAkIrNe gItavAditrasambhavAt svAdhyAyAdikriyAH pravarttanta iti bhAvaH, sa bhikSurevaM gacchagatApekSayA bahudoSAM tathAprakArAM wwwandltimaryam ~673~# Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [ 356 ] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [22], niryuktiH [ 297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH mAMsapradhAnAdikAM puraHsaGghaDiM pazcAtsaGkaDiM vA jJAtvA tatpratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti // sAmpratamapavAdamAha -sa bhikSuradhvAnakSINo glAnotthitastapazcaraNakarSito vA'vamaudarya vA prekSya durlabhadravyArthI vA sa yadi punarevaM jAnIyAt- mAMsAdikamityAdi pUrvavadAlApakA yAvadantarA-antarAle 'se' tasya bhikSorgacchato mArgA alpaprANA alpavIjA alpaharitA ityAdi vyatyayena pUrvavadAlApakaH, tadevamalpadoSAM saGghaddhiM jJAtvA mAMsAdidoSapariharaNasamarthaH sati kAraNe tatpratijJayA'bhisaMdhArayedgamanAyeti // piNDAdhikAre'nuvarttamAne bhikSAgocaravizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva pavisiukAme se jaM puNa jANijA khIriNiyAo gAvIo khIrijamANIo pehAe asaNaM vA 4 saMjANaM hA purA appajUhie sevaM nathA no gAhAvaikulaM piMDhavAyapaDiyAe nikkhamijja vA pavisijja vA // se tamAdAya egatamavakamijA aNAvAyamasaMloe ciTTijA, aha puNa evaM jANijA khIriNiyAo gAvIo khIriyAo pehA asaNaM vA 4 uvakkhaDiyaM pehAe purAe jUhie sevaM naccA tao saMjayAmeva gAhA0 nikkhamila vA // ( sU0 23 ) sa bhikSurgRhapatikulaM praveSTukAmaH sannatha punarevaM vijAnIyAd, yathA kSIriNyo gAvo'tra duhyante, tAzca dudyamAnAH prekSya tathA'zanAdikaM caturvidhamapyAhAramupasaMskriyamANaM prekSya tathA 'appajUhie'tti siddhe'pyodanAdike 'purA' pUrvamanyeSAmadatte sati pravarttamAnAdhikaraNApekSI pUrvatra ca prakRtibhadrakAdiH kazcidyatiM dRSTrA zraddhAvAn bahutaraM dugdhaM dadAmIti vatsa - kapIDAM kuryAt seyurvA duhyamAnA gAvastatra saMyamAtmavirAdhanA, arddhapakkaudane ca pAkArthaM tvarayA'dhikaM yalaM kuryAt Jain Estication Intemational For Pantry Use Only ~674~# Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [23], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddazaH4 [23] zrIAcA- tataH saMyamavirAdhaneti, tadevaM jJAtvA sa bhikSurgRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA na pravizennApi niSkrAmediti // yacca kuryA- rAjavRttiHttaddarzayitumAha 18 'sa' bhikSuH 'tam' artha godohanAdikam 'AdAya' gRhItvA'vagamyetyarthaH, tata ekAntamapakrAme , apakramya ca gRh||35|| sthAnAmanApAte'saMloke ca tiSThet , tatra tiSThannatha punarevaM jAnIyAd yathA kSIriNyo gAvo dugdhA ityAdi pUrvavyatyayemA- lApakA neyA yAvanniSkAmetpravizedveti // piNDAdhikAra evedamAha bhikkhAgA nAmege evamAiMsu- samANA vA vasamANA vA gAmANugAma dUijjamANe khuDAe khalu ayaM gAme saMniruvAe no mahAlae se haMtA bhayaMtAro bAhiragANi gAmANi mikkhAyarivAe vayaha, saMti tatthegaiyassa bhikkhussa puresaMdhuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taMjahA-pAhAvaI vA gAhAvANIo vA gAhAvaiputtA vA gAhAvadhUyAo vA gAhAvaIsuNhAo vA dhAio vA dAsA vA dAsIo vA kammakarA vA kammakarIo vA, tahappagArAI kulAI puresaMthuyANi vA pacchAsaMthuyANi vA pubbAmeva nikvAyarivAe aNupavisissAmi, aviya ittha lamissAmi piMDaM vA loyaM vA khIraM vA dahiM vA navaNIyaM vA ghayaM vA gulaM vA titaM vA mahuM vA maja vA maMsaM vA sakuliM vA phANiyaM vA pUrva vA sihiriNi vA, taM pumbAmeSa bhuSA piyA paDimAhaM ca saMlihiya saMmajjiya tao pacchA bhikkhUhi saddhiM gAhA. pavisissAmi vA nikkhamissAmi vA, mAihANaM saMphAse, taM no evaM karijA // se tattha bhikkhUhiM saddhi kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehi kulehi sAmudANiyaM esiyaM FOROSSES dIpa anukrama [357]] Kaa 335 // wwwandltimaryam ~675~# Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [24], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata |24| dIpa anukrama [358] vesiya piMDavAyaM paDigAhittA AhAra AhArijA, evaM khalu tassa mikkhussa vA miksuNIe vA sAmaggiya0 (sU024) 1-1-4 // piNDaiSaNAyo caturtha udeshkH|| bhikSaNazIlA bhikSukA nAmaike sAdhavaH kecanaivamuktavantaH, kimbhUtAste ityAha-'samAnAH' iti jaitabalaparikSINatayai-1 kasminneva kSetre tiSThantaH, tathA 'vasamAnA' mAsakalpavihAriNaH, ta evaMbhUtAH mAghUrNakAna samAyAtAn yogAnugrAma yamAnAn-gacchata evamUcuH yathA zulako'yaM grAmo'lpagRhabhikSAdo vA, tathA saMniruddhaH-sUtakAdinA, no mahAniti punavacanamAdarakhyApanArtham , atizayena kSullaka ityarthaH, tato hanta ! ityAmantraNaM, yUyaM bhavantaH-pUjyA bahiAmeSu bhikSAcaryArtha || vrajatetyevaM kuryAt , yadivA tatraikasya vAstavyasya bhikSoH 'purasasaMstutAH' dhAnyAdayaH 'pazcAtsaMstutA' zvazurakulasaMbaddhAH paricasanti, tAn svanAmagrAhamAha, tadyathA-gRhapatirvetyAdi sugarma yAvattathAprakArANi kulAni puraHpazcAtsaMstutAni pUrva| meva bhikSAkAlAdahameteSu bhikSArtha pravakSyAmi, api caiteSu svajanAdikuleSvabhipretaM lAbha lapsye, tadeva darzayati-'piNDa' zAlyodanAdikaM 'loyam' itIndriyAnukUlaM rasAdhupetamucyate, tathA kSIraM vetyAdi sugama yAvatsihariNIM veti, navaraM madyamAMse chedasUtrAbhiprAyeNa vyAkhyeye, athavA kazcidatipramAdAvaSTabdho'tyantagRnatayA madhumadyamAMsAnyapyAzrayedatassadupAdAnaM, 'phANiya'ti udakena dravIkRto guDaH kathito'kathito vA zikhariNI mArjitA, tallabdhaM pUrvameva bhuktvA peyaM ca pItvA patanahaM saMlihya niravayayaM kRtvA saMmRjya ca vastrAdinA''rdratAmapanIya tataH pazcAdupAgate bhikSAphAle'vikRta SIC ~676~# Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [4], mUlaM [24], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaska02 cUlikA 1 zrIAcA- vadanaH prAghUrNakabhikSubhiH sAI gRhapatikula piNDapAtapratizyA pravezyAmi niSkramiSyAmi cetyabhisandhinA mAtRsthAna raanggvRttiH| saMspRzedasAvityataH pratiSidhyate-naivaM kuryAditi // kathaM ca kuryAdityAha(zI0) 'sa' bhikSuH 'tatra' grAmAdau prAghUrNakabhikSubhiH sArddha 'kAlena' bhikSAvasareNa prAptena gRhapatikulamanupravizya tatra 'ita-| ratarebhyaH' uccAvacebhyaH kulebhyaH 'sAmudAnika' bhikSApiNDam 'eSaNIyam' udgamAdidoSarahitaM 'vaiSikaM' kevalaveSAvAplaM dhAtrIdUtanimittAdipiNDadoSarahitaM 'piNDapAta' bhaikSaM pratigRhya prAghUrNakAdibhiH saha grAsaiSaNAdidoSarahitamAhAramAhArayed, etattasya bhikSoH 'sAmagya' saMpUrNo bhikSubhAva iti // prathamasya caturdhaH samAptaH 1-1-4 // uddezaH4 |24 // dIpa anukrama [358] uktazcaturthoddezakaH, adhunA paJcamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake piNDagrahaNavidhirabhihitaH, atrApi sa evAbhidhIyata ityAha se bhikkhU vA 2 jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-aggapiMDaM ukkhippamANaM pahAe aggapiMDaM nikkhippamANaM pehAe aggapiMDaM hIramANaM pehAe aggapiDaM paribhAijamANaM pehAe aggapiMDa paribhujamANaM pehAe aggapiMDa parihavijamANaM pehAe purA asiNAi vA avahArAi vA purA jattha'NNe samaNa0 vaNImagA khaddhaM 2 uvasaMkamati se haMtA ahamavi khaddhaM 2 upasaMka mAmi, mAivANaM saMphAse, no evaM karejA / / (sU025) sa bhikSurgrahapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAttadyathA-agrapiNDo-niSpannasya zAlyodanAderAhArasya devatAdyartha | 336 // JAINEducatunt | prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA", paMcama-uddezaka: Arabdha: ~677~# Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [25] dIpa anukrama [ 359 ] A. sU. 57 "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [25], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Intanal stokastokoddhArastamutkSipyamANaM dRSTvA tathA'nyatra nikSipyamANaM, tathA 'DriyamANaM' nIyamAnaM devatAyatanAdau, tathA 'paribhajyamAnaM vibhajyamAnaM stokaM stokamanyebhyo dIyamAnaM, tathA paribhujyamAnaM, tathA parityajyamAnaM devAyatanAccaturdikSu kSipyamANaM, tathA 'purA asiNAi vatti- 'purA' pUrvamanye zramaNAdayo ye'mumaprapiNDamazitavantaH, tathA pUrvamapahRtavanto vyava| svayA'vyavasthayA vA gRhItavantaH, tadabhiprAyeNa punarapi pUrvamitra vayamatra lapsyAmaha iti yatrApiNDAdau zramaNAdayaH 'khaddhaM kharddha'ti tvaritaM tvaritamupasaMkrAmanti, sa bhikSuretadapekSya kazcidevaM 'kuryAd' Alocayed, yathA 'hanta' iti vAkyopanyAsArthaH ahamapi tvaritamupasaMkramAmi, evaM ca kurvan bhikSurmAtRsthAnaM saMspRzedityato naivaM kuryAditi // sAmprataM bhikSATanavidhipradarzanArthamAha se bhikkhU vA0 jAva samANe aMtarA se bappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA sati parakame saMjayAmeva parikamijjA, no ujjayaM garichajjA, kevalI vUyA AyANameyaM se tattha parakamamANe payalina vA pakkhalena vA pavaDila vA se tattha payalamANe vA pakkhalekhamANe vA pavaDhamANe vA, tattha se kAra uccAraNa vA pAsavaNeNa vA kheleNa vA siMghANeNa vA paMteNa vA pitteNa vA pUSaNa vA sukeNa vA soNieNa vA uvalite siyA, tahapagAra kArya no anaMtarahiyAe puDhabIe no sasi giddhA puDhavIe to sasarasAe puDavIe no cittamaMttAe silAe no cittatAe lelUe kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaTThie saaMDe sapANe jAva sasaMtANae no Amajija vA pamajija vA saMlihijja vA nilihina vA ubvaleja vA umbaDija vA AyAvija vA payAvijja vA se puNvAmeva appasasarakkhaM taNaM vA For Pantry Use Onl ~678~# Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [26] dIpa anukrama [ 360 ] zrI AcArAGgavRttiH (zI0) // 337 // Jain Esticatos "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [26], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pataM vA kaTuM vAsakaraM vA jAijjA, jAittA se tamAyAya egaMtamavakamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva annayaraMsi vA tahapaNAraMsi paDilehiya paDilehiya pamajiya pamajiya to saMjayAmeva Amajina vA jAva payAvinda vA / / (sU0 26) sa bhikSurbhikSArthaM gRhapatikulaM - pATakaM rathyAM grAmAdikaM vA praviSTaH san mArga pratyupekSeta, tatra yadi 'antarA' antarAle 'se' tasya bhikSorgacchata etAni syuH, tadyathA - 'vaprAH ' samunnatA bhUbhAgA grAmAntare vA kedArAH, tathA parikhA vA prAkArA vA gRhasya pattanasya vA, tathA toraNAni vA, tathA'rgalA vA'rgalapAzakA vA yatrArgalA'mANi nikSipante, etAni cAntarAle jJAtvA prakramyate'neneti prakramo - mArgastasminnanyasmin sati saMyata eva tena 'parAkrameta' gacchet naivarjunA gacchet, kimiti ?, yataH 'kevalI' sarvajJo brUyAd 'AdAnaM' karmAdAnametat saMyamAtmavirAdhanAtaH, tAmeva darzayati- 'sa' bhikSuH 'tatra' tasmin vaprAdiyukte mArge 'parAkramamANaH' gacchan viSamatvAnmArgasya kadAcit 'pracalet' kampet praskhaledvA tathA prapatedvA, sa tatra praskhalan prapatan vA SaNNAM kAyAnAmanyatamaM virAdhayet, tathA tatra 'se' tasya kAya uccAreNa vA prasravaNena vA zleSmaNA vA siGghAnakena vA vAntena vA pittena vA pUtena vA zukreNa vA zoNitena vA upaliSThaH syAdityata evaMbhUtena pathA na gantavyam, atha mArgAntarAbhAvAttenaiva gataH praskhalitaH san kardamAdyupaliptakAyo naivaM kuryAditi darza| yati sa yatistathAprakAram - azucikardamAdyupalitaM kAyamanantarhitayA - avyavahitayA pRthivyA tathA 'sasnigdhayA' ArdrayA evaM sarajaskayA thA, tathA 'cittavatyA' sacittayA zilayA, tathA cittavatA 'lelunA' pRthivIzakalena vA, evaM kolA-- 7 // 337 // ghuNAstadAvAsabhUte dAruNi jIvapratiSThite sANDe saprANini yAvatsasantAna ke 'no' naiva sakRdAmRjyAnnApi punaH punaH For Pantry Use Only 5 zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaipa01 uddezaH 5 ~679 ~# Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [26] dIpa anukrama [ 360 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [26], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH pramRjyAt, kardamAdi zodhayedityarthaH, tathA tatrastha eva 'na saMlihejA' na saMlikhet, nodvarttanAdinodvalet nApi tadeveSacchuSkamudvarttayet nApi tatrastha eva sakRdAtApayet punaH punarvA pratApayet, yatkuryAttadAha-sa bhikSuH 'pUrvameva' tadanantaramevAlparajaskaM tRNAdi yAceta, tena caikAntasthaNDile sthitaH san gAtraM 'pramRjyAt' zodhayet zeSaM sugamamiti // kizva - bhikkhU yA se puSpa jANijjA goNaM viyAlaM paDipa pehAe mahisaM viyAlaM paDhipahe pehAe, evaM maNussaM AsaM hi sIddaM vagdhaM vigaM dIviyaM acchaM taracchaM parisaraM siyAlaM virAlaM suNayaM kolasuNayaM kokaMtiyaM cittAciDayaM viyAlaM pahihe pehAe sai parakame saMjayAmeva parakamejjA, no ujjayaM gacchinA se bhikkhU vA0 samANe aMtarA se uvAo vA khAe vA kaM vA ghIyA milagA vA visame vA bijale vA pariyAbaJjijJA, sai parakame saMjayAmeva, no ujjayaM gacchA // ( sU0 27 ) sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san pathyupayogaM kuryAt, tatra ca yadi punarevaM jAnIyAd yathA'tra kiJcidravAdikamAsta iti tanmArge rundhAnaM 'gAM' balIvarde 'vyAlaM' dRptaM duSTamityarthaH, panthAnaM prati pratipathastasmin sthitaM pratyupekSya, zeSaM sugamaM, yAvatsati parAkrame - mArgAntare RjunA pathA''tmavirAdhanAsambhavAnna gacchet, navaraM 'vigaM'ti vRkaM 'dvIpinaM' citrakam 'acchaMti RkSaM 'parisara'nti sarabhaM 'kolasuNayaM' mahAsUkaraM 'kokaMtiyanti zRgAlAkRtilamiTako rAtrI ko ko ityevaM rAraTIti, 'cittAcilaDayaM'ti AraNyo jIvavizeSastamiti // tathA--sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san mArgopayogaM dadyAt, tatrAntarAle yadyetatsaryApadyeta- syAt, tadyathA - 'avapAtaH' garttaH sthANurvA kaNTako vA ghasI nAma-sthalAdadhastAdavataraNaM Etication Intemational For Pantry Use Only ~680 ~# www.indiary.org Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [27] dIpa anukrama [361] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0 ) // 338 // Jan Esticator "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [27], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra- [ 01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'bhiluga'tti sphuTitakRSNabhUrAjiH viSamaM - nimnonnataM vijjalaM --kardamaH tatrAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAt 'parAkrame' mArgAntare zrutaska 02 sati RjunA pathA na gacchediti // tathA* cUlikA 1 piNDeSa01 uddezaH 5 se bhikkhu bA0 gAhAikulassa dubAravAhaM kaMTagabuMdiyAe paripiTiyaM pehAe sesiM putrvAmeva uggahaM aNaNunnaviya apaDilehiya appamajjiya no avaMguNijja vA pabisina vA nikkhanija vA, tesiM puSvAmeva umma aNunnaviya paDilehiya paDilehiya majiya pamajiya to saMjayAmeva avaMguNija vA paviseja vA nikkhameja vA // ( sU0 28 ) sa bhikSurbhikSArthI praviSTaH san gRhapatikulasya 'duvArabAhaMti dvArabhAgastaM kaNTakazAkhayA 'pihitaM' sthagita prekSya yeSAM tagRhaM teSAmavagrahaM pUrvameva 'ananujJApya' ayAcitrA, tathA apratyupekSya cakSuSA'pramRjya ca rajoharaNAdinA 'no'vaMguNejatti naivodghATayed udghATaya ca na pravizenApi niSkrAmet, doSadarzanAt, tathAhi gRhapatiH pradveSaM gacchet, naSTe ca vastuni sAdhuviSayA zaGkotyaceta, udghATadvAre cAnyat pazvAdi pravizedityevaM ca saMyamAtmavirAdhaneti / sati kAraNe'pavAdamAha-sa bhikSuryeSAM tadgRhaM teSAM sambandhinamavagraham 'anujJApya' yAcitvA pratyupekSya pramRjya ca gRhodghATanAdi kuryA diti, etaduktaM bhavati-svato dvAramudghATya na praveSTavyameva, yadi punalanAcAryAdiprAyogyaM tatra labhyate vaidyo vA ta trAste durlabhaM vA dravyaM tatra bhaviSyati avamaudarye vA satyebhiH kAraNairupasthitaiH sthagitadvAri vyavasthitaH san zabdaM kuryAt, svayaM vA yathAvidhyudghATya praveSTavyamiti / tatra praviSTasya vidhiM darzayitumAha se mik yA 2 se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA grAmapiMDolagaM vA atihiM vA puvyapaviddhaM pehAe no vesiM saM For Pantry O ~681~# / / 338 // Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [29], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 29 dIpa anukrama [363] loe sapaDiduvAre ciTThijA, se tamAvAya egatamavakamijA 2 aNAvAyamasaloe cihijjA, se se paro aNAvAyamasaMloe ciTThamANasa asaNaM vA 4 ATu dalaijA, se ya evaM vaijA-AusaMto samaNA! ime bhe asaNe vA 4 sambajaNAe nisaDhe taM bhujaha vA NaM paribhAeha vA NaM, taM cegaio paDigAhittA tusiNIo ubehijA, aviyAI evaM mamameva siyA, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA, se tamAyAe nattha gacchijjA 2 se puvAmeva AloijA-AusaMto samaNA ! ime bhe asaNe yA 4 sambajaNAe nisiDhe ta muMjaha vA gaM jAva paribhAeha vA NaM, seNamevaM vayaMta paro baijA-AusaMto samaNA ! tuma ceva NaM paribhAehi, se tatva paribhAemANe no appaNo sahUM 2 DAya 2 UsadaM 2 rasiyaM 2 maNunaM 2 nilu 2 luksaM 2, se tattha amucchie agiddhe aga(nA)die aNajjhovavanne bahusamameva paribhAijA, se NaM paribhAemANaM paro vaijjA--AusaMto samaNA! mA NaM tumaM paribhAehi savve vegaiA ThiyA u bhukkhAmo vA pAhAmo vA, se tattha bhuMjamANe no apaNA kharcA - khaddha jAva lukkhaM, se tatva amucchi e 4 vahusamameva bhuMjijjA vA pAijA thA / (sU0 29) . sa bhikSurdAmAdau bhikSArtha praviSTo yadi punarevaM vijAnIyAd yathA'tra gRhe zramaNAdiH kazcitpraviSTaH, taM ca pUrvapraviSTaM | prekSya dAtRpratigrAhakAsamAdhAnAntarAyabhayAnna tadAloke tichet, nApi tannirgamaddhAraM prati dAtRpratigrAhakAsamAdhA|nAntarAyabhayAt, kintu sa bhikSustaM zramaNAdikaM bhikSArthamupasthitam 'AdAya' avagamyaikAntamapakAmet, apakramya || cAnyeSAM cAnApAte-vijane'saMloke ca saMtiSThet , tatra ca tiSThataH sa gRhasthaH 'se' tasya bhikSozcaturvidhamapyAhAramAhRtya : dadyAt, prayacchaMzcaitanyA-yathA yUyaM bahavo bhikSArthamupasthitA ahaM ca vyAkulatvAnnAhAraM vibhAjayitumalamato he Jain Educatinintamathima ~682~# Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [29], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH (zI0) 29 // // 339 // dIpa anukrama [363] AyuSmantaH! zramaNAH! ayamAhArazcaturvidho'pi 'bhe' yuSmabhyaM sarvajanArtha mayA nisRSTo-dattastatsAmprataM svarucyA tamA- zrutaskaM02 hAramekatra vA bhuDnadhvaM paribhajavaM vA-vibhajya vA gRhItetyarthaH, tadevaMvidha AhAra utsargato na grAhyaH, durbhikSe vADa- cUlikA 1 dhvAnanirgatAdau vA dvitIyapade kAraNe sati gRhNIyAd , gRhItvA ca naivaM kuryAd yathA tamAhAraM gRhItvA tUSNIko gaccha- piNDaipa01 nevamukSeta-yathA mamaivAyamekasya datto'pi cAyamalpatvAnmamaivaikasya syAd , evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzed, ato naivaM uddezaH 5 kuryAditi, yathA ca kuryAttathA ca darzayati-sa bhikSustamAhAraM gRhItvA tatra zramaNAdyantike gacched , gatvA ca saH 'pU-18 vameva' AdAveva teSAmAhAram 'Alokayet' darzayet, idaM ca brUyAd-yathA bho AyuSmantaH! zramaNAdayaH! ayamazanAdika AhAro yuSmAkaM sarvajanArthamavibhakta eva gRhasthena nisRSTo-dattastathyamekatra bhudhvaM vibhajadhvaM vA, 'se' adhanaM sAdhumevaM bruvANaM kazcicchramaNAdirevaM brUyAd-yathA bho AyuSman ! zramaNa ! tvamevAsmAkaM paribhAjaya, naivaM tAvatkuryAt , [atha sati kAraNe kuryAt tadA'nena vidhineti darzayati-sa bhikSurvibhAjayannAtmanaH 'khaddhaM 2' pracura 2 'DAga'ti zAkam | 'usaDha'ti ucchritaM varNAdiguNopetaM, zeSa sugama yAvadrakSamiti na gRhNIyAditi / api ca-'sa' bhikSuH tatra' AhAre-10 |'bhUchito'gRddho'nAdRto'nadhyupapanna iti, etAnyAdarakhyApanArthamekAthikAnyupAcAni kathazvijhedAdvA vyAkhyAtavyA-18 nIti, 'bahusama miti sarvamatra samaM kiJcitsikthAdinA yadyadhikaM bhavediti, tadevaM prabhUtasamaM paribhAjayet , taM ca sAdhu 1339 // paribhAjayantaM kazcidevaM brUyAd , yathA-AyuSman ! zramaNa! mA tvaM paribhAjaya, kintu sarva eva caikatra vyavasthitA vayaM bhozyAmahe pAsyAmo vA, tatra paratIrthikaiH sArddha na bhoktavyaM, svayUthyaizca pArzvasthAdibhiH saha sambhogikaiH sahoghA-18 wwwandltimaryam ~683~# Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [29], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 29 ACASSESAX locanAM dattvA bhuJjAnAnAmayaM vidhiH, tadyathA--no Atmana ityAdi, sugamamiti / / ihAnantarasUtre bahirAlokasthAna niSiddhaM, sAmprataM tatpravezapratiSedhArdhamAha se bhikkhU vA se jaM puNa jANijjA samarNa vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM yA pukhapaviTTha pehAe no te uvAivAmma pavisijA bA obhAsija bA, se tamAyAya egatamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijA, aha puNevaM jANijA-paDisehie vA dine vA, to taMmi niyattie saMjayAmeva pavisija bA obhAsija vA evaM0 sAmaggiya0 (sU030) // 2-1-1-5 // piNDaiSaNAyAM paJcama uddezakaH / / sa bhikSurbhikSArtha grAmAdau praviSTaH san yadA punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-aba gRhapatikule zramaNAdikaH praviSTaH, taM ca parvapraviSTa zramaNAdikaM prekSya tato na tAn zramaNAdIn pUrvapraviSTAnatikramya pravizeta , nApi tatstha eva 'avabhASeta dA-IMI sAtAraM yAceta, api ca-sa tam 'AdAya' avagamyaikAntamapakrAmed anApAtAsaMloke ca tiSThet tAvadyAbacchramaNAdike| pratiSiddhe piNDe vA tasmai datte, tatastasmin 'nivRtte' gRhAnnirgate sati tataH saMyata evaM pravizedavabhASeta veti, evaM ca | tasya bhikSoH 'sAmagya' sampUrNo bhikSubhAva iti // prathamasya paJcamoddezakaH smaaptH|| AKARSA dIpa anukrama [363] | paJcamoddezakAnantaraM SaSThaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake zramaNAdyantarAyabhayAgRhapravezo nidApiddhaH, tadihApyaparaprANyantarAyapratiSedhArthamAha wwwanditimaryam | prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA", SaSTha:-uddezaka: Arabdha: ~684~# Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [31], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaska02 cUlikA 1 piNDaipa01 uddezaH6 sUtrAMka |31 dIpa anukrama [365]] se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANiJjA-rasesiNo vahave pANA ghAsesaNAe saMthaDe saMnivaie pehAe, taMjahA-kukuTajAiyaM thA sUyarajAiyaM vA aggapiMDasi vA vAyasA saMbaDA saMnivaiyA pehAe sai parakame saMjayA no ujjuyaM garichajjA / / (sU031) / sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-bahavaH 'prANAH' prANinaH rasyate-AsvAdyata iti rasastameSTuM zIlameSAM te rasaiSiNaH, rasAnveSiNa ityarthaH, te tadarthinaH santaH pazcAd prAsArtha kvacidradhyAdau saMnipatitAstAM-| cAhArA) saMskR(stR)tAn-dhanAn saMnipatitAn prekSya tatastadabhimukhaM na gacchediti sambandhaH, tAMzca prANinaH svanAmamAhamAha-kukaTa jAtikaM vetyanena ca pakSijAtiruddiSTA, sUkarajAtikamityanena ca catuSpadajAtiriti, 'agrapiNDe vA' kAkapiNDyAM vA bahiH kSiptAyAM vAyasAH saMnipatitA bhaveyuH, tAMzca dRSTvA'grataH, tataH sati parAkrame-anyasmin mArgAntare 'saMyataH samyagupayuktaH saMyatAmantraNaM vA RjustadabhimukhaM na gacched , yatastatra gacchato'ntarAyaM bhavati, teSAM cAnyatra saMnipatitAnAM vadho'pi syAditi / / sAmprataM gRhapatikulaM praviSTasya sAdhorvidhimAha se bhikkhU vA 2 jAva no gAhAvaikulassa vA duvAramAhaM abalaMbiya 2 ciDijA, no gA0 dagacchaTTaNamattae ciTThijA, no gA0 caMdaNiyae cihijjA, no gA. siNANarasa vA vaccassa vA saMloe sapaDidubAre ciTThiyA, no0 AloyaM vA thimgalaM vA saMdhi vA dagabhavaNaM vA bAhAo pagijhiya 2 aMguliyAe vA udisiya 2 aNNamiva 2 avanamiya 2 niyAijA, no gAhAvaiaMguliyAe urisiya 2 jAijA, no gA0 aMgulie cAliya 2 jAibjA, no gA0 a0 tajiya 2 // 340 // wwwandltimaryam ~685~# Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [32] dIpa anukrama [366 ] Jan Estication Intimat "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [5], mUlaM [32], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jAijA, no gA0 aM0 uklaMpiya [ ukkhaluMdiya] 2 jAijA, no gAhAvaI vaMdiya 2 jAijA no vavaNaM pharasaM vajA || ( sU0 32 ) sa bhikSurbhikSArthaM gRhapatikulaM praviSTaH sannaitatkuryAt tadyathA no gRhapatikulasya dvArazAkhAm 'avalamvyAvalambya ' paunaHpunyena bhRzaM vA'valambya tiSThed yataH sA jIrNatvAtpated duSpratiSThitatvAdvA calet tatazca saMyamAtmavirAdhaneti, tathA 'udakapratiSThApanamAtrake' upakaraNadhAvanodakaprakSepasthAne pravacanajugupsAbhayAnna tiSThet tathA 'caMdaNiudaya'tti AcamanodakapravAhabhUmau na tiSThed, doSaH pUrvokta eva, tathA snAnavarcaH saMloke tatpratidvAraM vA na tiSThet, etaduktaM bhavatiyatra sthitaiH snAnayarthaH kriye kurvan gRhasthaH samavalokyate tatra na tiSThediti, dopazcAtra darzanAzaGkayA niHzaGkatatkriyAyA abhAvena nirodhapradveSasambhava iti, tathA naiva gRhapatikulasya 'Alokam' AlokasthAnaM gavAzAdikaM, 'thiggalaM'ti pradezapatita saMskRtaM, tathA 'saMdhi'tti caurakhAtaM bhittisandhi vA, tathA 'udakabhavanam' udakagRhaM, sarvANyapyetAni bhujAM 'pragRhya pragahya' paunaHpumbena prasArya tathA'Ggalyoddizya tathA kAyamavanamyonnasya ca na nidhyApayet na pralokayennApyanyasmai pradarzayet sarvatra dvirvacanamAdarakhyApanArtha, tatra hi hRtanaSTAdau zaGkotpadyata iti // api ca-sa bhikSurgahapatikulaM praviSTaH sannaiva gRhapatimaGgulyA'tyarthamuddizya tathA cAlayitvA tathA 'tarjayitvA' bhayamupadarzya tathA kaNDUyanaM kRtvA tathA gRhapatiM 'vanditvA' vAgbhiH stutvA prazasya no yAceta, adatte ca naiva tadgRhapatiM paruSaM vadet, tadyathA-yakSastvaM paragRhaM rakSasi kutaste For Party Use Onl ~686 ~# www.andbrary.org Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [33], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH (zI) prata zrutaska02 cUlikA 1 piNDaipa01 uddezaH6 sutrAka // 341 // [33]] dIpa anukrama [367]] *CRACX dAnaM ?, vAttaiva bhadrikA bhavato na punaranuSThAnam , api ca-"akSaradvayametaddhi, nAsti nAsti yaducyate / tadidaM dehi dehIti, viparItaM bhaviSyati // 1 // anyacca aha tatva kapi bhuMjamANa pehAe gAhAvaI bA0 jAva kammakari vA se pubbAmeva AloijA-usotti vA bhaiNitti vA dAhisi me itto annavara bhovaNajArya, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA mattaM vA davi vA bhAyaNaM vA sIoSagaviyadeNa bA usiNodagaviyaDeNa vA uccholija vA pahoijja vA, se puvAmeva AloijA-Ausoti vA bhaiNitti vA! mA evaM tuma hatya vA04 sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholehi vA 2, abhikaMkhasi me dAra evameva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro ityaM vA 4 sImo0 usi0 upalolittA pahoittA Aha9 dalaijA, tahappagAreNaM purekammakaeNaM hatyeNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsurya jAva no paDigAhijA / aha puNa evaM jANijA no purekammakapaNaM udaulleNaM tahappagAreNaM vA udaulleNa vA hatyeNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsurya jAva no paDigAhijA / aha puNevaM jANijjA--no udaulleNa sasiNidveNa sesaM taM ceva evaM-sasarakkhe udulle, sasiNiddhe maTTiyA use| hariyAle hiMgulue, maNosilA aMjaNe loNe // 1 // gelya vanniya seDiya moraTThiya piTTha kukusa ukusaMsaTTeNa / aha puNevaM jANinA no asaMsaDhe saMsaDhe sahappagAreNa saMsaDeNa hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 phAsurya jAya paDigAhijA // (sU033) adha bhikSustatra gRhapatikule praviSTaH san kazcana gRhapatyAdikaM bhuAna prekSya sa bhikSaH pUrvamevAlocayeda-yathA'yaM gRhapatistadbhAryA vA yAvatkarmakarI vA mute, polocya ca sanAmagrAhaM yAceta, tadyathA-'Ausetti ve'tti, amuka iti | ~687~# Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [33] dIpa anukrama [367 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [33], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH gRhapate ! bhagini ! iti vA ityAdyAmantraya dAsyasi me'smAdAhArajAtAdamyatarayojanajAtamityevaM yAceta, tacca na varttate karnu, kAraNe vA satyevaM vadet atha 'se' tasya bhikSorevaM vadato yAcamAnasya paro gRhasthaH kadAciddhastaM mAtraM dava bhAjanaM vA 'zItodakavikaTena' apkAyena 'uSNodakavikaTena' uSNodakenAmAsukenAtridaNDodvRttena pazcAdvA sacittIbhUtena 'uccholeja 'ti sakRdudakena prakSAlanaM kuryAt, 'pahoeja'tti prakarSeNa vA hastAderddhAvanaM kuryAt sa bhikSurhastAdikaM pUrvameva prakSAlyamAnamAlocayed, dasAvadhAno bhavedityarthaH tacca prakSAlyamAnamAlocyAmuka ityevaM svanAmagrAhaM nivArayed, yathA maivaM kRthAsvamiti, yadi punarasau gRhastho hastAdikaM sacittodakena prakSAlya dadyAttadaprAsukamiti jJAtvA na pratigRhIyAditi // kiJca - athAsau bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt, tadyathA - 'no' naiva sAdhubhikSAdAnArtha puraH- agrataH kRtaM prakSAlanAdikaM karma kriyA yasya hastAdeH sa tathA tenodakenAti -gadvinduneti, etaduktaM bhavati-sAdhubhikSAdAnArthaM naiva hastAdikaM prakSAlitaM kintu tathAprakAra eva svataH kuto'pyanuSThAnAdudakAdra hastastena, evaM mAtrAdinA 'pi galadvindunA dIyamAnaM caturvidhamapyAhAramaprAsukamaneSaNIyamiti matvA no gRhNIyAditi // atha punarevaM vijAnIyAt, tadyathA-naiva 'udakArdreNa' galadvindunA hastAdinA dadyAt kintu 'sasnigdhena' zItodakastimitenApi hastAdinA dIyamAnaM na pratigRhNIyAt, 'eva'miti prAktanaM nyAyamatidizati yathodakasnigdhena hastena na grAhyaM tathA'nyena rajasA'pi evaM mRttikAdyapyAyojyamiti tatroSaH - kSAramRttikA haritAlahiGgulakamanaHzilA'JjanalavaNagerukAH pratItAH, sacittAzca khanivizeSotpatteH, varNikA-pItamRttikA, seTikA khaTikA, saurASTrakA - tuvarikA, pi Jain Estication Intanal For Pantry Use Only ~688~# www.sendiary.org Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [33], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sutrAka [33]] dIpa anukrama [367]] zrIAcA- 1Tam-acchaTitatandulacUrNaH, kukkusAH-pratItAH, 'ukkuTaMti pIluparNikAderudUkhalacUrNitamArdraparNacUrNamityevamAdinA sastri- zrataska02 rAGgavRttiH gdhena hastAdinA dIyamAnaM na gRhNIyAt, ityevamAdinA tu asaMsRSTena tu gRhNIyAditi / atha punarevaM jAnIyAnno'saMsRSTaHcUlikA 1 (zI0) kiM tahiM?-saMsRSTastajAtIyenAhArAdinA tena saMsRSTena hastAdinA prAsukameSaNIyamiti gRhNIyAt, anna cASTau bhaGgAH, ta-piNDaiSa01 dyathA-"asaMsaDhe hatthe asaMsahe matte nirayasese davve" ityekaikapadavyabhicArAnneyAH, sthApanA ceyam-atha punarasau | uddezaH6 // 342 // X bhikSurevaM jAnIyAt, tadyathA-udakAdinA'saMsRSTo hastAdistato gRhNIyAt , yadivA tathAprakAreNa dAtavyadravyajAtIyena saMsRSTo hastAdistena tathA prakAreNa hastAdinA dIyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamitikRtvA pratigRhNIyAditi / kiJca se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA pihuyaM vA bahurayaM vA jAva cAulapalaMba vA asaMjae bhikkhupaDiyAe cittamaMtAe silAe jAva saMtANAe kuTiMsu vA kuTTiti vA kuTTissaMti vA jutphaNiMsu vA 3 tahappagAra pihuyaM vA0 aphphAmuyaM no paDigAhijA / / (sU0 34) sa bhikSurbhikSArthaM gRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-'pRthuka' zAlyAdilAjAna 'bahura-12 yati pahuMke 'cAulapalaMya'ti arddhapakkazAlyAdikaNAdikamityevamAdikam 'asaMyataH' gRhasthaH "bhikSupratijJayA' bhikSumuddizya cittamatyAM zilAyAM tathA sabIjAyAM saharitAyAM sANDAyAM yAvanmarkaTasantAnopetAyAm 'akuTTiSuH' kuTTitavantaH | // 342 // tathA kuTTanti kuTiSyanti vA, ekavacanAdhikAre'pi chAndasatvAttivyatyayena bahuvacanaM draSTavyaM, pUrvatra kA jAtAvekavacanaM, ~689~# Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [34] dIpa anukrama [368 ] A sU. 58 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [34], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Intimatinal tacca pRthukAdikaM sacittamacittaM vA cittamatyAM zilAyAM kuTTayitvA 'uphaNiMsu' tti sAdhvartha vAtAya dattavanto dadati dAsyanti vA tadevaM tathAprakAraM pRthukAdi jJAtvA lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // kica se bhikkhU vA 2 jAba samANe se jaM0 bilaM vA loNaM ubbhiyaM vA loNaM assaMgae jAba saMtANAe bhidisu 3 rucisu vA 3 liMvA loNaM ubhayaM vA ToNaM aphAsurya0 no par3igAhijjA / / ( sU0 35 ) bhikSuryadi punarevaM vijAnIyAt, tadyathA- bilamiti khanivizeSotpannaM lavaNam asya copalakSaNArthatvAtsaindhavasauvarcalAdikamapi draSTavyaM tathodbhijjamiti samudropakaNThe kSArodakasamparkAd yadudbhidyate lavaNam, asyApyupalakSaNArthatvAkSAroda kasekAdyavati rumakAdikaM tadapi grAhyaM tadevaMbhUtaM lavaNaM pUrvoktavizeSaNaviziSTAyAM zilAyAmabhaitsuH- kaNikAkAraM kuryuH, tathA sAdhvarthameva bhindanti bhetsyanti vA tathA zlakSNatarArthaM 'ruciMsuva'tti piSTavantaH piMpanti pekSyanti vA, tadapi lavaNamevaMprakAraM jJAtvA no ( prati) gRhNIyAt // api ca se bhikkhU vA0 se jaM0 asaNaM vA 4 agaNinikkhittaM tappAraM asaNaM vA 4 aphAmuyaM no0, kevalI vUyA AyANameyaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe ucimANe vA nisicamANe vA AmakhamANe yA pamajamANe vA oyAremANe vA ubvasamANe vA agaNi hiMsA, aha bhikkhUrNa puvvovaiTTA esa painnA esa heU esa kAraNe esubaese jaM tahappagAraM asaNaM vA 4 agaNinikvittaM aphAmuyaM no0 paDhi0 eyaM0 sAmaggiyaM // ( sU0 36 ) || piNDaiSaNAyAM SaSTha uddezakaH 2-1-1-6 // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTazcaturvidhamapyAhAramagnAvupari nikSitaM tathAprakAraM jvAlAsaMca lAbhe sati na pratigRhNI For Pantry O ~690 ~# www.indiary.org Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 36 ] dIpa anukrama [370] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [6], mUlaM [36], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrI bhAcA yAt / atraiva doSamAha- kevalI brUyAt 'AdAnaM' karmAdAnametaditi, tathAhi 'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA tatrArAGgavRttiH Tre myuparivyavasthitamAhAram 'utsizcan' AkSipan 'niH siJcan' dattodvaritaM prakSipana, tathA 'Amarjayana' sakRddhastAdinA (zI0) zodhayan tathA prakarSeNa mArjayana zodhayan tathA'vatArayan tathA 'apavarttayana' tirazcInaM kurvannagnijIvAn hiMsyAditi / 'atha' anantaraM 'bhikSUNAM' sAdhUnAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA epa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAramagnisaMbaddhamazanAdyagninikSiptamaprAsukamanepaNIyamiti jJAtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt, etatkhalu bhikSoH 'sAmagryaM' samagro 4 bhikSubhAva iti // prathamAdhyayanasya SaSTha uddezakaH samAptaH // 2-1-1-6 // // 343 // podezakAnantaraM saptamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarodezake saMyamavirAdhanA'bhihitA, iha tu | saMyamAtmadAtRvirAdhanA tayA ca virAdhanayA pravacanakutsetyetadatra pratipAdyata iti - Jain Estication Intemational sebhikkhU vA 2 se jaM0 asaNaM vA 4 saMdhaMsi vA yaMbhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi upanikkhitte siyA tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 aphAsuyaM no0, kevalI bUyA AyANameyaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe pIDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA uvUhalaM vA Ahahu ussaviya duruhinA, se tattha durUhamANe payalina vA pavaDija vA, se tattha payalamANe vA 2 itthaM vA pAyaM vA bAhuM vA UruM vA udaraM vA sIsaM For Pantry at Use Only prathama cUlikAyAH prathama adhyayanaM " piNDaiSaNA", saptama uddezaka: ArabdhaH ~691~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDeSa01 uddezaH 7 // 343 // Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [37] dIpa anukrama [371] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [37], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vA anayaraM vA kAryasi iMdiyajAlaM lUsina vA pANANi vA 4 abhihaNija vA vittAsija vA lesija vA saMghasijja vA saMghaTTija vA pariyAbija vA kilAmijja vA ThANAo ThANaM saMkAmijja vA taM tahapagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 lAne saMte no DigAhijjA se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM0 asaNaM vA 4 kuTTiyAo vA kolejjAu vA assaMjae bhikkhupaDiyAe kujjiya avaujjiya ohariya AhaTTu dalainA, tahappaNAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijJA // ( sU0 37) | sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san yadi punarevaM caturvidhamapyAhAraM jAnIyAt, tadyathA--'skandhe' arddhaprAkAre 'stambhe vA' zailadArumayAdau, tathA maJcake vA mAle vA prAsAde vA harmyatale vA anyatarasmin vA tathAprakAre'ntarikSajAte sa AhAraH 'upanikSiptaH' vyavasthApito bhavet, taM ca tathAprakAramAhAraM mAlAhRtamiti matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt, kevalI brUyAdyata AdAnametaditi, tathAhi asaMyato bhikSupratijJayA sAdhudAnArthaM pIThakaM vA phalakaM vA nizreNiM vA udUkhalaM vA''hRtya -UrdhvaM vyavasthApyArohet, sa tatrArohan pracaledvA prapatedvA, sa tatra pracalan prapatan vA hastAdikamanyataradvA kAye indriyajAtaM 'lUseja'tti virAdhayet, tathA prANino bhUtAni jIvAn sattvAnabhihanyAdvitrAsayedvA leSayedvA-saMzleSaM vA kuryAt tathA saMgharSa vA kuryAt tathA saGgha vA kuryAt, etacca kurvastAn paritApayedvA klAmayedvA sthAnAtsthAnaM saGkrAmayedvA, tadetajjJAtvA yadAhArajAtaM tathAprakAraM mAlAhataM tallAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryadi punarevaMbhUtamAhAraM jAnIyAt, tadyathA-- 'koSThikAtaH' mRnmayakuzUlasaMsthAnAyAH tathA 'kolejjAo'tti adhovRttakhAtAkArAd asaMyataH 'bhikSupratijJayA' sAdhumuddizya koSThikAtaH 'ujjiyanti UrddhakAyamunnamya tataH kubjIbhUya, tathA kolejjAo Etication Intimational For Pantry O ~692~# Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [37] dIpa anukrama [371] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 344 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [37], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'avarajia 'tti adho'vanamya, tathA 'ohariya'tti tirazcIno bhUtvA''hAramAhRtya dadyAt tacca bhikSustathAprakAramadhomAlAhRtamiti kRtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // adhunA pRthivIkAyamadhikRtyAha se bhikkhU vA0 se jaM0 asaNaM vA 4 maTTiyAulittaM tappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saM0, kevalI0, assaMjae bhi0 ma TTibholittaM asaNaM vA0 ubhidamANaM puDhavikArya samAraMbhijA taha tejavAuvaNassaitasakArya samAraMbhijjA, puNaravi uDiMpamANe pacchAkammaM karijA, aha bhikkhUNaM pubbo0 jaM vahappagAraM maTTiolittaM asaNaM vA lAbhe0 / se bhikkhU0 se jaM0 asaNaM vA 4 puDhavikApaTThiyaM tapyagAraM asaNaM vA aphAsuyaM se bhikkhU0 jaM0 asaNaM vA 4 AukAyapaidviyaM caiva, evaM kAlA kevalI0, arasaMja0 bhi0 agaNi utsakiya nissakiya ohariya Ahaddu dalaijjA aha mikvUrNa 0 jAba no paDi0 // ( sU0 38 ) // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM jAnIyAt, tadyathA- piTharakAdau mRttikayA'valiptamAhAraM 'tathAprakAra'| mityavaliptaM kenacitparijJAya pazcAtkarmabhayAccaturvidhamapyAhAraM lAbhe sati na pratigRhNIyAt kimiti ?, yataH kevalI brUyAtkarmAdAnametaditi, tadeva darzayati- 'asaMyataH ' gRhastho bhikSupratijJayA mRttikopaliptamazanAdikam - azanAdibhAjanaM taccodbhindan pRthivIkAyaM samArabheta, sa eva kevalyAha, tathA tejovAyuvanaspatitrasakAyaM samArabheta, datte satyuttarakAlaM | punarapi zeSarakSArthaM tadbhAjanamavalimpan paJcAtkarma kuryAt, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA epa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAraM mRttikopaliptamazanAdijAtaM lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSugRhapatikulaM praviSTaH san Jan Estication matinal For Pantry Use Only ~693~# zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDeSa01 uddezaH 7 // 244 // Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [38], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [38] dIpa yadi punarevaMbhUtamazanAdi jAnIyAt , tadyathA-'sacittapRthivIkAyapratiSThita' pRthvIkAyoparivyavasthitamAhAraM vijJAya sApRthivIkAyasavanAdibhayAllAbhe satyamAsukamaneSaNIyaM ca jJAtvA na pratigRhNIyAditi // evamakAyapratiSThitamagnikAyaprati SThitaM lAbhe sati na pratigRhNIyAd, yataH kevalI brUyAdAdAnametaditi / tadeva darzayati-asaMyato bhikSupratijJayA'gnikAyamulmukAdinA 'osakiya'tti prajvAlya (niSicya), tathA 'ohariyatti agnikAyopari vyavasthitaM piTharakAdikamAhArabhAjanamapavRttya tata AhRtya-gRhItvA''hAraM dadyAt , tatra bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA yadetattathAbhUtamAhAraM no pratigRhNIyAditi // se mikkhU vA 2 se ja0 asaNaM vA 4 azusiNaM assaMjae bhi0 suppeNa vA bihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA sAhAe cA sAhAbhaMgeNa thA pihuNeNa vA pihuNahattheNa vA celeNa vA celakaNyoNa vA hatyeNa vA muheNa vA phumija vA bIija vA, se pubbAmeva AloijjA--Ausotti vA bhaiNitti vA! mA etaM tubhaM asaNaM vA athusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi vA vIyAhi vA abhikakhasi me dAuM, emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro muppeNa vA jAba vIittA AiTu dalaijA tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM vA no pddi0|| (sU0 39) // sa bhikSuhapatikulaM praviSTaH san yadipunarevaM jAnIyAd yathA'tyuSNamodanAdikamasaMyato bhikSupratijJayA zItIkaraNArtha sUrpaNa vA vIjanena vA tAlabRntena vA mayUrapicchakRtavyajanenetyarthaH, tathA zAkhayA zAkhAbhanena pallavenetyarthaH, tathA bahNa ClvA varhakalApena vA, tathA vastreNa vastrakarNena vA hastena vA mukhena vA tathAprakAreNAnyena vA kenacit 'phumejA ceti | anukrama [372] wwwandltimaryam ~694~# Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [39], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA prata zrutaska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH7 |39 // mukhavAyunA zItIkuryAd vastrAdibhirvA dhIjayet , sa bhikSuH pUrvameva 'Alokayet' dattopayogo bhavet , tathAkurvANaM ca rAvRttiH dRSTvaitadvadet , tadyathA-amuka! iti vA bhagini ! iti vA ityAmantrya maivaM kRthA yadyabhikAjasi me dAtuM tata evaMsthitameva (zI0) dadasva, atha punaH sa paro-gRhasthaH 'se' tasya bhikSorevaM vadato'pi sUryeNa vA yAvanmukhena vA vIjayitvA''hutya tathAprakAra-| mazanAdikaM dadyAt , sa ca sAdhuraneSaNIyamiti matvA na parigRhNIyAditi // piNDAdhikAra evaissnnaadossmdhikRtyaah||345||x se bhikkhU vA 2 se ja0 asaNaM vA 4 vaNassaikAyapaiTThiyaM tahappagAraM asaNaM kA 4 vaNa. lAme saMte no paDika / evaM tasakAevi // (suu040)| PI sa bhikSurgrahapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAd-vanaspatikAyapratiSThitaM, taM caturvidhamapyAhAraM na gRhNIyAditi // evaM trasakAyasUtramapi neyamiti / atra ca vanaspatikAyapratiSThitamityAdinA nikSiptAkhya eSaNAdopo'bhihitaH, evamanye|'pyepaNAdoSA yathAsambhavaM suutressvevaayojyaaH| te cAmI-"saMkiya 1 makkhiya.2 nikkhitta 3 pihiya 4 sAhariya 5 dAyagu 6 mmIse 7 / apariNaya 8 litta 9 chaDDiya 10 esaNadosA dasa havaMti // 1 // " tatra zaGkitamAdhAkarmAdinA 1, yakSitamudakAdinA 2, nikSiptaM pRthivIkAyAdI 3, pihitaM bIjapUrakAdinA 4, 'sAhariya'ti mAtrakAdestupAdyadeyamanyatra sacittapRthivyAdau saMhatya tena mAtrakAdinA yaddadAti tatsaMhRtamityucyate 5, 'dAyaga'tti dAtA bAlavRddhAdyayogyaH 6, umizra-sacittamizram 7, apariNatamiti yaheyaM na samyagacittIbhUtaM dAtRgrAhakayorvA na samyagbhAvopetaM 8, liptaM vasAdinA 9, 'chaDiya'ti parizATava 10 dityeSaNAdoSAH // sAmprataM pAnakAdhikAramuddizyAha1zaktiM prakSitaM nikSiptaM pihivaM mahataM dAyakadoSaduI unmitram / apariNataM lipta chardita eSaNAdoSA daza bhavanti // 1 // RECACAKC dIpa anukrama [373] V // 345 // wwwandltimaryam ~695~# Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [41], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: kara prata // 41 // dIpa anukrama [375]] se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-usseimaM vA 1 saMseimaM vA 2 cAulodagaM vA 3 annayara vA tahappagAraM pANagajAyaM ahuNAdhoyaM aNaMbilaM avvukaMtaM apariNayaM avidvatthaM aphAsuyaM jAva no paDhigAhijjA / aha puNa evaM jANimA cirAdhoyaM aMbila bukkataM pariNayaM viddhatthaM phAsuyaM paDigAhijjA / se bhikkhU vA0 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilodagaM vA 4 tusodagaM vA 5 javodagaM vA 6 AyAma vA 7 sovIra vA 8 suddhaviyarDa vA 9 annayara vA tahappagAraM vA pANagajAyaM pubbAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA! dAhisi me itto annayara pANagajAyaM, se sevaM vayaMtassa paro vaijA-AusaMto samaNA! tumaM ceveyaM pANagajAyaM paDiggaheNa vA ussiciyA NaM uyattiyA NaM gihAhi, tahappagAra pANagajAyaM sayaM vA gihijA paro vA se dijjA, phAsurya lAbhe saMte paDigAhijA // (sU041) sa bhikSurgrahapatikulaM pAnakArthaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAt tadyathA-'usseimaM veti piSTotsvedanArthamudakaM 1 da saMseimaM ceti tiladhAvanodakaM, yadivA'raNikAdisaMsvinnadhAvanodakaM 2, tatra prathamadvitIyodake prAsuke eva, tRtIyacaturthe / ta mizre, kAlAntareNa pariNate bhavataH, 'cAulodaya'ti tanduladhAvanodakam 3, atra ca prayo'nAdezAH, tadyathA-budda-16 vigamo vA 1 bhAjanalagnavinduzoSo vA 2 tandulapAko vA 3, Adezastvayam-udakasvacchIbhAvaH, tadevamAyudakam 'a4 nAmla' svasvAdAdacalitam avyutkrAntamapariNatamavidhvastamaprAsukaM yAvanna pratigRhIyAditi // etadviparItaM tu grAhyami tyAha-ahetyAdi sugamam / punaH pAnakAdhikAra eva vizeSArthamAha-sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTo yatpunaH pAnakajAtamevaM ~696~# Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [41] dIpa anukrama [375 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 346 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [7], mUlaM [41], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrutaskaM0 2 cUlikA 1 jAnIyAt, tadyathA - ' tilodaka' tilaiH kenacitprakAreNa prAsukIkRtamudakam 4, evaM tuvairyavairvA 5-6, tathA 'AcAmDam' avazyAnaM 7, 'sauvIram' AranAeM 8 'zuddhavikaTaM' prAsukamudakam 9, anyadvA tathAprakAraM drAkSApAnakAdi 'pAnakajAtaM' pAnIyasAmAnyaM pUrvameva 'avalokayet' pazyet, tacca dRSTvA taM gRhastham amuka ! iti vA bhagini / iti vetyAmantryaivaM 1 piNDaiSa01 brUyAdyathA dAsyasi me kiJcityAnakajAtaM?, sa parastaM bhikSumevaM vadantamevaM brUyAd-yathA AyuSman ! zramaNa ! tvamevedaM * uddezaH 7 pAnakajAtaM svakIyena patadraheNa TopparikayA kaTAhakena votsizyApavRttya vA pAnakabhANDakaM gRhANa, sa evamabhyanujJAtaH svayaM gRhNIyAt paro vA tasmai dadyAt, tadevaM lAbhe sati pratigRhNIyAditi // kiJca - se bhikkhU vA0 se jaM puNa pANagaM jANijA - aNaMtarahiyAe puDhavIe jaba saMtANae uddhaTTu 2 nikkhitte siyA, asaMjae bhikkhupaDiyAe uNa vA sasiNidveNa vA sakasAeNa vA matteNa vA sIodageNa vA saMbhottA Aha daiyA, tahapagAraM pANagajAyaM aphAsugaM0 eyaM khalu sAmaggiyaM0 // ( sU0 42 ) // piNDaiSaNAyAM saptamaH 2-1-1-7 / sa bhikSuryadi punarevaM jAnIyAt tatpAnakaM sacitteSvavyavahiteSu pRthivIkAyAdiSu tathA markaTakAdisantAnake vA'nyato bhAjanAduddhRtyoddhRtya 'nikSiptaM' vyavasthApitaM syAt, yadivA sa eva 'asaMyataH' gRhasthaH 'bhikSupratijJayA' bhikSumuddizya 'uda kArdreNa' galadvindunA 'sasnigdhena' galadudakabindunA 'sakaSAyeNa' sacittapRthivyAdyavayavaguNThitena 'mAtreNa' bhAjanena zItodakena vA 'saMbhoettA' mizrayitvA''hRtya dadyAt, tathAprakAraM pAnakajAtamaprAsukamaneSaNIyamiti matvA na parigRhIyAt, etattasya bhikSobhikSuNyA vA 'sAmagryaM' samagro bhikSubhAva iti // prathamasya saptamaH samAptaH // 2-1-1-7 // 2013 Jain Estication tytumanl For Pantry Use O ~697~# // 346 // Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [8], mUlaM [43], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: - prata SAX - sUtrAka - [43] -% dIpa anukrama [377]] uktaH saptamoddezakaH, sAmpratamaSTamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH ihAnantaroddezake pAnakavicAraH kRtaH, ihApi tadgatameva vizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-aMbapANagaM vA 10 aMbADagapANagaM vA 11 kaviThThapANa0 12 mAuliMgapA0 13 mudiyApA0 14 dAlimapA0 15 khajUrapA0 16 nAliyerapA0 17 pharIrapA0 18 kolapA0 19 AmalapA0 20 ciMcApA0 22 annayaraM vA sahappagAraM pANagajAtaM saaSTiyaM sakaNuyaM savIyagaM asaMjae bhikkhupaDiyAe charaSeNa vA dUseNa vA bAlageNa vA AviliyANa parivIliyANa parisAviyANa AhaGa dalaijA tahappagAraM pANagajAyaM aphA0 lAbhe saMte no paDigAhijA // (sU043) / / sa bhikSurgrahapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaMbhUtaM pAnakajAtaM jAnIyAt , tadyathA-'aMbagapANagaM vetyAdi sugama, navaraM 'muddiyA' drAkSA kolAni-padarANi, eteSu ca pAnakeSu drAkSAbadarAmbilikAdikaticisAnakAni tarakSaNameva saMmayeM kiyante aparANi tvAmbAmbADakAdipAnakAni dvivAdidinasandhAnena vidhIyanta ityevaMbhUtaM pAnakajAtaM tathAprakAramanyadapi || sAsthika' sahAsthinA kulakena yadvartate, tathA saha kaNukena-vagAdyavayavena yadvarttate, tathA bIjena saha yadvarttate, asthi-12 bIjayozcAmalakAdI pratIto vizeSaH, tadevaMbhUtaM pAnakajAtam 'asaMyataH' gRhastho bhikSumuddizya-sAdhvartha drAkSAdikamAmaye punarvazatvaniSpAditacchaccakena vA, tathA dusa-vastraM tena vA, tathA 'vAlageNa ti gavAdivAladhivAlaniSpannacAlanakena sudha-I pArikAgRhakena vA ityAdinopakaraNenAsthyAdyapanayanArthaM sakRdApIDya punaH punaH paripIkya, tathA parisrAvya nigAlyAhRtya || KARAKAR wwwandltimaryam | prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA", aSTama-uddezaka: Arabdha: ~698~# Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [8], mUlaM [43], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH8 [43] dIpa zrIAcA- ca sAdhusamIpaM dadyAditi, evaMprakAraM pAnakajAtamudgamadoSaduSTaM satyapi lAbhe na pratigRhNIyAt , te cAmI udgamadoSAH- rAGgavRttiH | PI"AhAkammu 1 desia 2 pUtIkamme 3 a mIsajAe a4 / ThavaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoara 7 kIya 8 pAmicce 9 "AhAra (zI0) // 1 // pariyaTTie 10 abhihaDe 11 ubbhinne 12 mAlohaDe 13 ia / accheje 14 aNisahe 15 ajjhoarae 16 a solasame // 2 // " sAdhvartha yatsacittamacittIkriyate acittaM vA yasacyate tadAdhAkarma 1 tathA''tmArtha yatpUrvasiddhameva // 347 // lix laDakacUrNakAdi sAdhumuddizya punarapi [saMta] guDAdinA saMskriyate taduddezikaM sAmAnyena, vizeSato vizeSasUtrAdavagantavyamiti 2 / yadAdhAkarmAdyavayavasammiyaM tatpUtIkarma 3 / saMyatAsaMyatAdyarthamAderArabhyAhAraparipAko mizram 4 / sAdhvartha kSIrAdisthApanaM sthApanA bhaNyate 5 / prakaraNasya sAdhvarthamutsarpaNamavasarpaNaM vA prAbhUtikA 6 / sAdhUnuddizya gavAkSAdiprakAzakaraNaM bahirvA prakAze AhArasya vyavasthApanaM mAduSkaraNam 7 / dravyAdivinimayena svIkRtaM krItam 8 / sAdhvartha yadanyasmAducchinnakaM gRhyate tatsAmiccaMti 9 / yacchAlyodanAdi kodravAdinA prAtivezikagRhe parivarya dadAti tatparivartitam 10 / yahAdeH sAdhuvasatimAnIya dadAti tadAhRtam 11 / gomayAdyupaliptaM bhAjanamudbhidya dadAti taduninnam 12 // mAlAdyavasthitaM nizreNyAdinA'vatArya dadAti tanmAlAhRtam 13 / bhRtyAderAcchidya yaddIyate tadAcchedyam 14 / sAmAnya | zreNIbhaktakAkasya dadato'nisRSTam 15 / svArthamadhizrayaNAdau kRte pazcAttandulAdiprasRtyAdiprakSepAdadhyavapUrakaH 16 // tadevamanyatamenApi doSeNa duSTaM na pratigRhNIyAditi // punarapi bhaktapAnavizeSamadhikRtyAha anukrama [377]] // 347 // wwwjaanaitimaryam ~699~# Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [8], mUlaM [44], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata // 44 // dIpa se mikkhU vA02 AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAbaIgihesu vA pariyAvasahesu vA annagaMdhANi vA pANagaMdhANi vA surabhigaMdhANi vA AghAya 2 se tattha AsAyapaDiyApa gunchie giddhe gaDhie ajjhovapanne aho gaMdho 2 no gaMdhamAghAijA (sU044) 'AgaMtAresu vatti pattanAbahirgRheSu, teSu hyAgatyAgatya pathikAdayastiSThantIti, tathA''rAmagRheSu vA gRhapatigRheSu vA 'paryAvasatheSu' iti bhikSukAdimaTheSu vA, ityevamAdiSvannapAnagandhAna surabhInAghrAyAghAya sa bhikSusteSvAsvAdanapratijJayA mUrchito gRddho grathito'dhyupapannaH sannaho! gandhaH aho! gandha ityevamAdaravAna na gandhaM jiditi // punarapyAhAramadhikRtyAha-14 se bhikkhU vA 2 se jaM0 sAluyaM vA birAliyaM vA sAsavanAliyaM vA annavaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNayaM aphAsu0 / se bhikkhU vA0 se jaM puNa* pipali vA pippalacuNNaM vA miriyaM vA miriyacuNNaM vA siMgabera vA siMgaveracuNaM vA annayara vA tahapagAra vA Amarga vA asattha pa0 / se bhikkhU vA0 se jaM puNa palaMbajAyaM jANijA, taMjahAaMbapalaMsaM vA aMbADagapalaM vA tAlapa0 jhijhiripa0 surahi0 sallarapa0 annayaraM tahappagAra palaMbajAya AmagaM asasthapa0 / se bhikkhU 5 se jaM puNa pavAlajArya jANijA, taMjahA-AsopavAlaM vA niggohapa0 pilakhupa0 nipUrapa0 sallaipa0 annavaraM vA tahappagAra pavAlajArya Amarga asatyapariNayaM0 / se bhi0 se jaM puNa0 saraDayajAyaM jANijjA, taMjahA-saraDuyaM vA kaviTThasara0 dADimasara0 vihasa0 annayaraM vA tahappagAraM saraDuyajAyaM AmaM asatya pariNayaM0 / se niklU vA0 se jaM pu0 taMjahAucaramadhu vA nagohamaM0 pilukhumaM0 AsotthamaM0 annayaraM vA tahappagAraM vA madhujAyaM AmayaM duruSa sANuvIrya aphAsuba0 // (suu045)|| anukrama [378] wwwandltimaryam ~700~# Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 45 ] dIpa anukrama [379] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 348 // Jain Estication t "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [8], mUlaM [45], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sugamaM, 'sAkam' iti kandako jalajaH 'birAliyaM' iti kanda eva sthalajaH 'sAsavaNAlibha'nti sarpapakandasya iti // kiJca pippalImarice-pratIte 'zRGgaveram' ArdrakaM tathAprakAramAmalakAdi Amam-azakhopahataM na pratigRhNIyAditi // sugamaM, navaraM parambajAtamiti phalasAmAnyaM jhiJjhirI - valI palAzaH surabhiH zataguriti // gatArtha, navaram 'Asodve 'ti azvatthaH 'piluMkhu'tti pipparI NipUro-nandIvRkSaH // punarapi phalavizeSamadhikRtyAhasugamaM, navaraM 'saraDuaM veti avaddhAsthiphalaM tadeva viziSyate kapitthAdibhiriti // spaSTaM, navaraM 'madhu'nti cUrNaH 'duruka'ti ISatSTiM 'sANuvIya'nti avidhvastayonicIjamiti // se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 AmaDAgaM vA pinnAgaM vA mahaM vA marja vA sapi kholaM vA purANagaM vA ittha pANA aNusUbAI jAyAI saMbuDAI abbukaMvAI apariNayA ittha pANA aviddhatthA no paDigAhinA / ( sU0 46 ) || sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyat, tadyathA- 'AmaDAgaM ve'ti 'Amapatram' araNikatandulIyakAdi taccArddhapakkamaparka vA, 'pratipinnAga 'nti kuthitakhalaM madhumace-pratIte 'sarpiH' ghRtaM 'khola' madyAdhaHkardamaH, etAni purANAni na prAhmANi, yata eteSu prANino'nuprasUtA jAtAH saMvRddhA avyutkrAntA apariNatAH - avidhvastAH, nAnAdezajavineyAnugrahArthamekArthikAnyevaitAni kiJcidbhedAdvA bhedaH // se bhikkhu vA0 se jaM0 ucchumeragaM vA aMkakarelugaM vA kaserugaM vA siMghADagaM vA pUiAlugaM vA annayaraM bA0 / se bhikkhU vA0 se jaM0 uppalaM vA uppalanAlaM vA misaM vA bhisamuNAlaM vA pukkhaLaM vA pukkhalabibhaMgaM vA annayaraM vA tahayyagAraM0 / (sU0 47) For Pantry Use Only ~701 ~# zrutaskaM02 4 cUlikA 1 * piNDeSa0 1 | uddezaH 8 // 348 // Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [8], mUlaM [47], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata RRC 47] dIpa anukrama [381] 'ucchumeragati apanItatvagidhugaNDikA 'aMkakareluaM vA' ityevamAdIn vanaspativizeSAn jalajAn anyadvA ta-12 thAprakAramAmam-azastropahataM no pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-utpalaM' nIlotpalAdi nAlaM-tasyaivAdhAraH, 'bhisaM' padAkandamUlaM 'bhisamuNAlaM' padmakandoparivartinI latA 'pokkhalaM' padmakesaraM 'pokkhalavibhaMga padmakandaH anyadvA tathAprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // se bhikkhU vA 2 se jaM pu0 aggavIyANi vA mUlavIyANi vA khaMdhavIvANi vA porakhI0 agAjAyANi vA mUlajAka khaMdhajA. porajA0 nannattha tAlimatthae Na vA takalisIse Na vA nAliyeramatthaeNa vAkhajUrimathaeNa vA tAlama0 annayaraM vA th| se bhikkhU vA 2 se jaM0 ukcha vA kANagaM vA aMgAriyaM vA saMmissaM vigadUmiyaM vita(ta)ggarga vA kaMdalIUsugaM agnayaraM vA tahappagA0 / se bhikkhU vA0 se jaM. lasuNaM vA lasuNapattaM vA la. nAlaM vA lasuNakaMdaM vA la0 coyagaM vA annayaraM vaa0| se bhikkhU vA0 se jaM0 acchiyaM yA kuMbhipakaM tidurga vA velugaM vA kAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM astthp0| se bhikkhU vA0 se ja0 karNa vA kaNakuMDagaM vA kaNapUyaliyaM vA cAulaM vA cAulapiDaM vA tilaM vA tilapiTuM vA tilapappaDagaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapa lAbhe saMte no pa0, evaM khalu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM // (sU048) 2-1-1-8 // piNDaiSaNAyAmaSTama uddezakaH / / sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-'agravIjAni' japAkusumAdIni 'mUlabIjAni' jAtyAdIni 'skandhabIjAni' sallakyAdIni 'parvabIjAni' ikSvAdIni, tathA agrajAtAni mUlajAtAni skandhajAtAni pajAtAnIti, 'Navatthati nAnya -CLAST bA.sU.59 ~702~# Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) nnddllaayy [48] anukrama [382] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 349 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [8], mUlaM [48], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | smAdagrAderAnIyAnyatra prarohitAni kintu tatraivAgrAdau jAtAni tathA 'takkalimatthae Na vA' takkalI - kandalI 'Na' iti vA| kyAlaGkAre tanmastakaM tanmadhyavattIM garbhaH, tathA 'kandalIzIrSa' kandalIstabakaH, evaM nAlikerAderapi draSTavyamiti, athavA kandalyAdimastakena sadRzamanyadyacchinnAnantarameva dhvaMsamupayAti tattathAprakAramanyadAmam-azastrapariNataM na pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-ikSaM vA 'kANagaM'ti vyAdhivizeSAtsacchidraM, tathA 'aMgArakitaM' vivarNIbhUtaM, tathA 'sammizraM' sphuTitatvakU 'vigadUmiya'ti vRkaiH zRgAlairvA ISadbhakSitaM, na hyetAvatA randhAdyupadraveNa tatmAsukaM bhavatIti OM sUtropanyAsaH, tathA vetrAgraM 'kaMdalIUsurya'ti kandalImadhyaM, tathA'nyadapyevaMprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // evaM lazunasUtramapi sugamaM, navaraM 'coagaM'ti kozikAkArA lazunasya bAhyatvak, sA ca yAvatsArdrA tAvatsacitteti // 'acchiyaM'ti vRkSavizeSaphalaM 'teMduyaM'ti TembarUyaM 'veluyaM'ti bilvaM 'kAsavanAliyaM'ti zrIpaNaphalaM, kumbhIpakkazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate, etaduktaM bhavati-yadacchikaphalAdigarttAdAvaprAptapAkakAlameva balAtpAkamAnIyate tadAmam apariNataM na pratigRhNIyAditi // 'kaNam' iti zAlyAdeH kaNikAstatra kadAcinnAbhiH saMbhavet 'kaNikakuNDaM' kaNikAbhirmizrAH kukkusAH 'kaNapUyaliaM 'ti kaNikAbhirmizrAH pUpalikAH kaNapUpalikAH, atrApi mandapakvAdau nAbhiH saMbhAvyate, zeSaM sugamaM yAvattasya bhikSoH 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAva iti // prathamasyASTamodezakaH samAptaH // Jan Estication Initial For Pantry at Use Only 2 1 ~703~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 8 // 349 // Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata [49 ] dIpa anukrama [383] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [49], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ukto'STamoddezaH, sAmprataM navama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaramaneSaNIyapiNDaparihAra uktaH, ihApi prakArAntareNa sa evAbhidhIyate - iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDDA bhavaMti gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM caNaM evaM vRttapuvvaM bhavai--je ime bhavaMti samaNA bhagavaMtA sIlavaMto jayavaMto guNavaMto saMjayA saMbuDA baMbhayArI ubarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM kappa AhAkammie asaNe vA 4 bhuttara vA pAyae vA, se jaM puNa imaM ahaM appaNo aTThAe nidviyaM taM asaNaM 4 saMvvameyaM samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNI aTThAe asaNaM vA 4 ceislAmo, eyappagAraM nigghosaM sudhA nisamma tapagAraM asaNaM vA 4 aphAsurya0 // ( sU0 49 ) 'ihe 'ti vAkyopanyAse prajJApakakSetre vA, khaluzabdo vAkyAlaGkAre prajJApakAdyapekSayA prAcyAdau dizi santi - vidyante puruSAH teSu ca kecana zraddhAlavo bhaveyuH te ca zrAvakAH prakRtibhadrakA vA, te cAmI -gRhapatiryAvatkarmakarI veti, teSAM cedamukta pUrvaM bhavet - 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, ye ime 'zramaNAH sAdhavo bhagavantaH 'zIlavantaH' aSTAdazazIlAGgasahasradhAriNaH 'vratavantaH' rAtribhojanaviramaNaSaSThapaJcamahAvratadhAriNaH 'guNavantaH ' piNDavizuddhyAdyuttaraguNopetAH 'saMyatAH' indri yanoindriyasaMyamavantaH 'saMvRtAH' pihitAsravadvArA: 'brahmacAriNaH' navavidhatrahmaguptiguptAH 'uparatA maithunAddharmAt' aSTAda zavikalpabrahmopetA (saMyatA), eteSAM ca na kalpate AdhAkarmikamazanAdi bhoktuM pAtuM vA, ato yadAtmArthamasmAkaM niSThitaM siddhamazanAdi 4 tatsarvametebhyaH zramaNebhyaH 'NisirAmo' tti prayacchAmaH api ca-trayaM paJcAdAtmArthamazanAdyanyat 'ceta Jan Estication Intimatinal For Prata Use Only prathama cUlikAyAH prathama adhyayanaM "piNDaiSaNA", navama uddezaka: ArabdhaH ~704~# Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [49], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaska02 calikA 1 piNDaiSa01 uddezaH9 (zI0) 4aa zrIAcA- yiSyAmaH' saGkalpayiSyAmo nirvartayiSyAma itiyAvat, tadevaM sAdhurevaM 'nirghoSa' dhvani svata eva zrutvA'nyato vA kuta- yaSyAmA rAGgavattiHzcit 'nizamya jJAtvA tadhAprakAramazanAdi pazcAtkarmabhayAdapAsukamityaneSaNIyaM matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi kizca se bhikkhU vA0 vasamANe vA gAmANugAma vA dUinjamANe se jaM. gAmaM vA jAva rAyahANi vA imaMsi khalu gAmaMsi vA raay|| 350 // hANisi vA saMtegaiyassa bhikkhussa puresaMdhuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taMjahA-gAhAvaI vA jAva kamma0 tahappagArAI kulAI no puvAmeva bhattAe vA niksamija vA paviseja vA 2, kevalI bUyA-AyANameyaM, purA pehAe tassa paro aTThAe asaNaM vA 4 uvakarija vA ubaksaDija bA, aha bhikkhUNaM pubbovaTThA 4 jaM no tahappagArAI kulAI puccAmeva bhattAe vA pANAe vA pavisija vA niksamija vA 2, se tamAyAya egatamavakamijA 2 aNAvAyamasaMloe ciDijA, se tattha kAleNaM aNupavisijjA 2 tatviyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM esittA AhAraM AhArijA, siyA se paro kAleNa aNupaviTThassa AhAkammiyaM asaNaM vA ubakarija kA uvaksaDija vA taM gaio tusiNIo umehejA, Adameva pacAiksissAmi, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA, se pubbAmeva AlohajA-Ausosi vA bhANitti vA! no khalu me kappada AhAkammiyaM asaNaM vA 4 bhuttae kA pAyae vA, mA upakarehi mA upaksadehi, se sevaM vayaM tassa paro AhAkammiyaM asaNaM vA 4 uvakkhaDAvittA ATu dalaijA tahappagAraM asaNaM vA0 aphAsurya0 // (sU050) sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-grAmaM vA yAvadrAjadhAnI vA, amiMzca prAmAdau 'santi' vidyante kasyaciniko ASSACANCAR dIpa anukrama [383] AKADKAACHANAMAST // 350 wataneltmanam ~705~# Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [10], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [50] dIpa anukrama [384] 'pUrvasaMstutA' pitRvyAdayaH 'pazcAtsaMstutA vA' zvazurAdayaH, te gha tatra baddhagRhA: prabandhena prativasanti, te cAmI-gRhapatirvA yAvatkarmakarI vA, tathAprakArANi ca kulAni bhaktapAnAdyartha na pravizet nApi niSkAmet , svamanISikAparihArA rthamAha-kevalI yAtkarmopAdAnametat, kimiti?, yataH pUrvamevaitat 'pratyupekSeta' paryAlocayeta, tathA 'etasya' bhikSoH kRte |'pr|' gRhastho'zanAdyartham 'upakuryAt' daukayedupakaraNajAtam , 'uvakkhaDejatti tadazanAdi pacedveti, 'atha' anantaraM bhi bhrUNAM pUrvopadiSTametapratijJAdi, yathA-no tathAprakArANi svajanasambandhIni kulAni pUrvameva-bhikSAkAlAdArata eva bhaktAgadyarthaM pravizeddhA niSkAmedveti / yadvidheyaM taddarzayati-'seM tamAdAyeti 'saH' sAdhuH 'etat' svajanakulam 'AdAya' jJAtvA kenacirasvajanenAjJAta evaikAntamapakrAmed, apakramya ca svajanAdyanApAte'nAloke ca tiSThet , sa ca tatra svajanasambaddhamAmAdau 'kAlena' bhikSA'vasareNAnupravizet , anupravizya ca 'itaretarebhyaH kulebhyaH' svajanarahitebhyaH 'pasiya'ti eSaNIyam-udgamAdidoSarahitaM 'vesiyati veSamAtrAdavAptamutpAdanAdidoSarahitaM 'piNDapAta' bhikSAm 'eSitvA' anviSya evaM bhUtaM grAsaiSaNAdoSarahitamAhAramAhArayediti / te cAmI utpAdanAdoSAH, tadyathA-"dhAI 1 dUha 2 nimitte 3 AjIva 4 savaNImage 5 tigicchA 6 ya / kohe 7 mANe 8 mAyA 9 lobhe 10 ya havanti dasa ee // 1 // puvipacchAsaMthava 11 vijjA 12 mate 13 a cuNNa 14 joge 15 ya / upAyaNAya dosA solasame mUlakamme ya 16 // 2 // " tatrAzanAdyarthaM dAtu-II 18 rapatyopakAre vartata iti dhAtrIpiNDaH 1, tathA kAryasaGghanAya dautyaM vidhatte iti dUtIpiNDaH 2, nimittam-aGgaSThapraznAdi| tadavApto nimitcapiNDaH 3, tathA jAtyAdyAjIvanAdavAta AjIvikApiNDaH 4, dAturyasmin bhaktistatprazaMsayA'vApto va www.andituaryam ~706~# Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [10], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata [50] dIpa anukrama [384] AcANImagapiNDaH 5, sUkSmetaracikitsayA'vAptazcikitsApiNDaH 6, evaM krodhamAnamAyAlobhairavAptaH krodhAdipiNDaH 10, bhi- zrutaskaM02 rAjavRttiH kSAdAnAtpUrva pazcAdvA dAtuH 'karNAyate bhavAni'tyevaM saMstavAdavAptaH pUrvapazcAtsaMstavapiNDaH 11, vidyayA'yApto vidyApiNDaH cUlikA 1 (zI0) ||12, tathaiva mantrajApAvApto mantrapiNDaH 13, vazIkaraNAdyartha dravyacUrNAdavAptacUrNapiNDaH 14, yogAd-aJjanAderavApto nAvApo piNDaipa01 uddezA // 351 // yogapiNDaH 15, yadanuSThAnAgarbhazAtanAdermUlamavApyate tadvidhAnAdavApto mUlapiNDaH 16, tadevamete sAdhusamutthAH SoDazotpA danAdoSAH / grAsaiSaNAdoSAzcAmI-"saMjoaNA 1 pamANe 2 iMgAle 3 dhUma 4 kAraNe 5 ceva / " tabAhAralolupatayA dadhiguDAdeH saMyojanAM vidadhataH saMyojanAdoSaH 1, dvAtriMzatkavalapramANAtiriktamAhAramAhArayataH pramANadoSaH 2, tathA|''hArarAgAdgAd bhuJjAnasya cAritrAGgAratvApAdanAdaGgAradoSaH 3, tathA'ntaprAntAdAvAhAradveSAccAritrasyAbhidhUmanAjUmradoSaH 4, vedanAdikAraNamantareNa bhuJjAnasya kAraNadoSaH 5, ityevaM veSamAtrAvAptaM grAsaiSaNAdidoSarahitaH sannAhAramAhArayediti / atha kadAcidevaM syAt , saH 'paraH' gRhasthaH kAlenAnupraviSTasyApi bhikSorAdhAkarmikamazanAdi vidadhyAt, | tacca kazcitsAdhustUSNIbhAvenotprekSeta, kimartham?, AhRtameva pratyAkhyAsyAmIti, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet , na caivaM kuryAt , yathA ca kuryAttaddarzayati-sa pUrvameva 'Alokayet' dattopayogo bhavet, dRSTvA cAhAraM saMskriyamANamevaM vadeyathA amuka! iti vA bhagini ! iti vA na khalu mama kalpata AdhAkarmika AhAro bhoktuM vA pAtuM vA'tastadartha yalo na vidheyaH, athaivaM vadato'pi para AdhAkarmAdi kuryAttato lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // // 351 // wwwanditimaryam ~707~# Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [11], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: se bhikkhU vA se jaM0 maMsaM vA macchaM vA bhanjijamANaM pehAe tillapUyaM vA AesAe uvakkhaDijamANaM pehAe no kharca 2 javasaMkamittu obhAsijjA, nannatya gilANaNIsAe // (sU051) sa punaH sAdhuryadi punarevaM jAnIyAt , tadyathA-mAMsa vA matsya vA 'bhajyamAna'miti pacyamAnaM tailapradhAnaM vA prapaM, tacca 4 kimartha kriyate iti darzayati-yasminnAyAte karmaNyAdizyate parijanaH sa AdezaH-prAghUrNakastadartha saMskriyamANamAhAraM prekSya | dAlolupatayA 'no' naiva 'khaddhaM 2ti zIghra 2, dvirvacanamAdarakhyApanArthamupasaMkramyAvabhASeta-yAceta, anyatra glAnAdikAryAditi // se bhikkhU vA0 annayara bhoyaNajAvaM paDigAhittA subhi subhi bhunA dubhi 2 parihavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijA / mubhi vA duriMbha vA savvaM bhujijjA no kiMcivi parihavijA // (sU052) sa bhikSuranyatarad bhojanajAtaM parigRhya surabhi surabhi bhakSayet durgandhaM 2 parityajet , bIpsAyAM dvivacanaM, mAtRsthAna caivaM saMspRzet , tacca na kuryAt , yathA ca kuryAt taddarzayati-surabhi vA durgandhaM vA sarva bhuJjIta na parityajediti / / se bhikkhU vA 2 annavaraM pANagajAyaM paDhigAhittA purpha 2 AviittA kasAyaM 2 pariveda, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA / puerpha pupphei vA kasAyaM kasAi vA sabvameyaM muMjijA, no kiMcivi pari0 // (sU0 53) / evaM pAnakasUtramapi, navaraM varNagandhopetaM puSpaM tadviparItaM kaSAyaM, vIpsAyAM dvivacanaM, doSazcAnantarasUtrayorAhAragAsyAt sUtrArthahAniH karmabandhazceti // anukrama [385]] wwwandltimaryam ~708~# Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 54 ] dIpa anukrama [388] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 352 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [9], mUlaM [54], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH se bhikkhU bA0 bahupariyAvanaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bahave sAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tersi aNAloiyA aNAmaMte pariveza, mAihANaM saMphAse, no evaM karejA, se tamAyAe tattha gacchajjA 2 se puvvAmeva AloijA AusaMto samaNA ! ime me asaNe vA pANe vA 4 bahupariyAvane taM bhuMjaha NaM, se sevaM vayaMtaM paro va ijjA AusaMto samaNA ! AhArameyaM asaNaM vA 4 jAvaiyaM 2 saraha tAvaiyaM 2 bhukkhAmo vA pAhAmo vA savvameyaM parisaDai sabvameyaM bhukAmo vA pAhAmo vA / / (sU054) sa bhikSurvazanAdi paryApanaM labdhaM parigRhya bahubhirvA prakArairAcAryaglAnaprAghUrNakAdyarthe durlabhadravyAdibhiH paryApanamAhArajAtaM parigRhya tadbahutvAcokumasamarthaH, tatra ca sAdharmikAH sambhogikAH samanojJA aparihArikA ekArthAzcAlApakAH, ityeteSu satsvadUragateSu vA tAnanApRcchaca pramAditayA 'pariSThApayet' parityajet evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet naivaM kuryAt, yaca kuryAttaddarzayati-sa bhikSustadadhikamAhArajAtaM parigRhya tatsamIpaM gacched, gatvA ca pUrvameva 'Alokayet' darzayet, evaM ca brUyAd-AyuSman ! zramaNa ! mamaitadazanAdi bahu paryApannaM nAhaM bhoktumalamato yUyaM kizcid bhuGgadhvaM tasya caivaM vadattaH sa paro brUyAd yAvanmAtraM bhoktuM zaknumastAvanmAtraM bhokSyAmahe pAsyAmo vA, sarva vA 'parizaTati' upayujyate tatsarvaM bhokSyAmahe pAsyAma iti // se bhikkhu vA 2 se jaM0 asaNaM vA 4 paraM samuddissa vahiyA nIDaM jaM parehiM asamapukArya aNisiddha aphA0] jaba se Estication Infomatinal For Pantry at Use Only ~709~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDeSa01 uddezaH 9 // 352 // Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [1], mUlaM [15], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata paDigAhijA jaM parehiM samaNuNNAyaM sammaM NisiTuM phAsurya jAva paGigAhiz2A, evaM khalu tassa bhikSussa bhikSuNIe vA sAmaggiyaM (sU0 55) // 2-1-1-9 // piNDaiSaNAyAM navama uddezakaH / XI sa punaryadevabhUtamAhArajAtaM jAnIyAt , tadyathA-paraM' cArabhaTAdikamuddizya gRhAnniSkrAntaM yacca parairyadi bhavAn ka smaiciddadAti dadAtvityevaM samanujJAtaM neturdAturvA svAmitvenAnisRSTaM vA tad bahudoSaduSTatvAdanAsukamaneSaNIyamiti matvA | na pratigRhNIyAt , tadviparItaM tu pratigRhNIyAditi, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // prathamAdhyayanasya navamoddezakaH prismaaptH|| -%95%ESC-% 55 % dIpa anukrama [389] ukto navamo'dhunA dazama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM piNDagrahaNavidhiH pratipAditaH, iha tu | sAdhAraNAdipiNDAvAptI vasatau gatena sAdhunA yadvidheyaM taddazayitumAha se egaio sAhAraNaM vA piMDavArya paDhigAhittA te sAhambhie aNApucchittA jassa jassa icchada tassa tassa khaddhaM khaddhaM dalaI, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karinA / se tamAyAya tattha macchinjA 2 evaM vaijA-AusaMto samaNA! saMti mama puresaMdhuyA vA pacchA0 taMjahA-Ayarie vA 1 uvajjhAe vA 2 pavittI vA 3 there vA 4 gaNI vA 5 gaNahare vA 6 gaNAvaphacheie vA 7 aviyAI eesi khaddhaM khaddhaM dAhAmi, seNevaM vayaMsa paro vaijA-kAma khalu Auso! ahApajataM nisirAhi, jAvaiyaM 2 paro badai tAvaiyaM 2 nisirijjA, sabvamevaM paro vayai savvameyaM nisirijA / / (sU0 56) 24 | prathama cUlikAyA: prathama-adhyayanaM "piNDaiSaNA", dazama-uddezaka: ArabdhaH ~710~# Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [10], mUlaM [16], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI.) // 353 // te uddeza:10 56] dIpa saH bhikSuH 'ekataraH kazcit 'sAdhAraNaM' bahUnAM sAmAnyena dattaM vAzabdaH pUrvottarApekSayA pakSAntaradyotakaH piNDapAtaM zrutaskaM02 parigRhya tAna sAdharmikAnanApRcchaya yasmai yasmai rocate tasmai tasmai svamanISikayA 'khaDU khaddhaMti prabhUtaM prabhUtaM prayacchati, cUlikA 1 evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet tasmAnnaivaM kuryAditi // asAdhAraNapiNDAvAptAvapi yadvidheyaM tadarzayati piNDaiSa01 saH' bhikSuH 'tam' eSaNIyaM kevalaveSAvAptaM piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdyantike gacchet , gatvA caivaM vaded, yathAhai AyuSman! zramaNa ! 'santi' vidyante mama 'pura saMstutAH' yadantike prabajitastatsambandhinaH 'pazcAsaMstutA vA' yadantike-/ |'dhItaM zrutaM vA tatsambandhino vA'nyatrAvAsitAH, tAMzca svanAmagrAhamAha, tadyathA-'AcArya' anuyogadharaH 1 'upA-10 dhyAyaH' adhyApakaH 2 pravRttiyathAyoga vaiyAvRttyAdau sAdhUnAM pravartakaH 3, saMyamAdau sIdatAM sAdhUnAM sthirIkaraNAtstha-18 viraH 4, gacchAdhipo gaNI 5, yastvAcAryadezIyo gurvAdezAt sAdhugaNaM gRhItvA pRthagviharati sa gaNadharaH 6, gaNAvacchedakastu gacchakAryacintakA 7, 'aviyAIti ityevamAdInuddizyaitadvadednyathA'hametebhyo yuSmadanujJayA 'khaddhaM kharddha'ti prabhUtaM prabhUtaM dAsyAmi, tadevaM vijJaptaH san 'paraH' AcAryA diryAvanmAtramanujAnIte tAvanmAtrameva 'nisRjet' dadyAt sarvAnujJayA sarva vA dadyAditi / kiJcase egaio maNunaM bhoyaNajArya paDigAhittA paMteNa bhoyaNeNa palicchAei mA meyaM dAiyaM saMtaM paTTaNaM sathamAie Ayarie Al353 // vA jAva gaNAvacchee vA, no khalu me kassara kiMci dAyatvaM siyA, mAihANaM saMphAse, no evaM karinA / se tamAyAe anukrama [390]] JAINEucatim.intamatund wwwandltimaryam ~711~# Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 57 ] dIpa anukrama [391] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [10], mUlaM [ 57 ], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tattha gacchinA 2 puvvAmeva uttANae hatthe paDimma kaTTu imaM khalu imaM khalutti AloijjA, no kiMciva NihijjA / se egaio annayaraM bhovaNajAyaM paDigAhittA bhahayaM 2 bhuzA vivannaM virasamAharai, mAi0, no evaM0 // ( sU0 57 ) sugamaM, yAvannaivaM kuryAt yacca kuryAttaddarzayati- 'saH' bhikSuH 'taM' piNDamAdAya 'taMtra' AcAryAdyantike gacched gatvA ca sarva yathA'vasthitameva darzayet, na kiJcit 'avagUhayet' pracchAdayediti // sAmpratamaTato mAtRsthAnapratiSedhamAha'saH' bhikSuH 'ekataraH' kazcit 'anyatarat' varNAdyupetaM bhojanajAtaM parigRhyATanneva rasagRbhutayA bhadrakaM 2 bhuktvA yad 'vivarNam' antaprAntAdikaM tatpratizraye 'samAharati' Anayati evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet, na caivaM kuryAditi / kica se bhikkhU vA0 se jaM0 aMtarucchriyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchumeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAvA siMbala vA bilAla vA assi khalu paDiggahiyaMsi appe bhoyaNajAe bahuujjhiyadhammie tatpagAraM aMtarucchrayaM vA0 aphA0 // se mikkhU bA 2 se jaM0 bahuaTTiyaM vA maMsaM vA macchaM vA bahukaMTayaM asti khalu0 tahappagAraM bahuaTTiyaM maMsaM0 lAbhe saMto0 / se bhikkhU vA0 siyA NaM paro bahuaTThieNaM maMseNa vA maccheNa vA ubanimaMtijjA -- Ausato samaNA ! abhina kaMkhasi bahuadvayaM maMsaM paDigAhittae ? evappagAraM nigghosaM succA nisamma se pulvAmeva AloiyA - Ausota vA 2 no khalu meM kappai bahu0 paDigA, abhikaMkhasi me dADaM jAvaiyaM tAvaiyaM puggalaM dalayAhi mA ya aTTiyAI, se sevaM vayaM tassa paro abhi aMto paDimAhagaMsi bahu0 paribhAittA nihaTTu dalaijjA, tahappAraM paDigAhaM parahRtyaMsi vA parapAsi vA aphA0 no0 / se Ahaca paDhigAhie siyA taM nohitti bahavA no aNihitti bajjA, se tamAyAya egatama Etication matinal For Pantry at Use Only ~712 ~# *** www.indiary.org Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [10], mUlaM [18], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: nynyo glo KA 5 dIpa anukrama [392] zrIAcAbakamijA 2 ahe ArAmaMsi vA ahe avassayaMsi vA appaMDe jAva saMtANae maMsarga maccharga bhuvA ahiyAI kaMTae gahAya zrutaskaM02 rAGgavRttiH se tamAyAya egaMtamavakamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAba pamadhiya pamanjiya paradvavijA // (sU058) cUlikA 1 (zI0) sa bhikSuryatpunarevabhUtamAhArajAtaM jAnIyAt , tadyathA-'aMtarucchuaM vatti ikSuparvamadhyam 'ikSugaMDiyaMti saparvekSuzakalaMpiNDaiSa01 |'coyago' pIlitekSucchodikA 'meruka' tyagraM 'sAlaga'ti dIrghazAkhA 'DAlagaMti zAkhaikadezaH 'siMbalinti mudgAdInAM vidhvastA uddezaH10 // 354 // phili: 'siMbalithAlagaM'ti vayAdiphalInAM sthAlI phalInAM vA pAkaH, atra caivaMbhUte parigRhIte'pyantarizvAdike'lpamaza nIyaM bahuparityajanadharmakamiti matvA na pratigRhNIyAditi // evaM mAMsasUtramapi neyam, asya copAdAnaM kacilatAdyupaza-I manArtha sadvaidyopadezato bAhyaparibhogena svedAdinA jJAnAdyupakArakatvAtphalavadRSTaM, bhujizcAtra bahiHparibhogArthe nAbhyavaprahArArthe padAtibhogavaditi / evaM gRhasthAmantraNAdividhipudgalasUtramapi sugamamiti, tadevamAdinA chedasUtrAbhiprAyeNa grahaNe satyapi kaNTakAdipratiSThApanavidhirapi sugama iti // se bhikkhU0 siyA se paro abhihaTTa aMto paDiggahe bilaM vA loNaM ubhiyaM vA loNaM paribhAicA mIhaTTa dalAlA, tahappagAra paDiggAI parahatthaMsi vA 2 aphAsurva no paDi0, se Ahazca paDigAhie siyA taM canAidUragae jANijjA, se tamAyAe tatya garichanA 2 pumbAmeva AloijA-Ausotti vA 2 imaM kiM te jANayA dinnaM uyAca ajANayA ?, se va bhaNijAno khalu me jANayA vinaM, ajANayA dinnaM, kAma khalu Auso ! iyANi nisirAmi, taM bhuMjaha vA gaM paribhAeha vA gaM taM kaa||354|| pareTiM samaNulArya samaNusahUM tao saMjayAmeva a~jija vA pIja vA, jaca no saMcAei bhottae vA pAyae thA sAhammiyA K ARSACARA CASEAN ~713~# Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata [ 59 ] dIpa anukrama [393] A. sU. 60 2964-6 "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [10], mUlaM [ 59 ], niryuktiH [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Untamal tatya vasaMta saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNuSpavAyacaM siyA, no jattha sAhammiyA jaheba bahupariyAnaM kIra taheva kAyavyaM siyA, evaM khalu0 // ( sU0 59 ) / / 2-1-1-10 // piNDeSaNAyAM dazama uddezakaH || sa bhikSurgRhAdau praviSTaH, tasya ca syAt kadAcit 'paraH' gRhasthaH 'abhihaTTu aMto' iti antaH pravizya patana he - kASThacchayvakAdau glAnAdyarthe khaNDAdiyAcane sati 'biDaM vA lavaNaM' khanivizepotpannam 'udbhijjaM vA' lavaNAkarAdyutpannaM 'paribhAeta tti dAtavyaM vibhajya dAtavyadravyAtkaJcidaMzaM gRhItvetyarthaH, tato niHsRtya dadyAt, tathAprakAraM parahastAdigatameva pratiSedhayet, tacca 'Ahacce 'ti sahasA pratigRhItaM bhavet taM ca dAtAramadUragataM jJAtvA sa bhikSustalavaNAdikamAdAya tatsamIpaM gacched, gatvA ca pUrvameva talavaNAdikam 'Alokayet' darzayed, etaca brUyAd-amuka ! iti vA bhagini ! iti vA, etacca lavaNAdikaM kiM svayA jAnatA dattamutAjAnatA?, evamuktaH san para evaM vadedyathA pUrva mayA'jAnatA datta, sAmprataM tu yadi bhavato'nena prayojanaM tato dattam, etayaribhogaM kurudhvaM tadevaM paraiH samanujJAtaM samanusRSTaM satmAsukaM kAraNavazAdaprAsukaM vA bhuJjIta pivedvA yacca na zaknoti bhoktuM pAtuM vA tatsAdharmikAdibhyo dadyAt, tadabhAve bahuparyApannavidhiM prAktanaM vidadhyAt, etattasya bhikSoH sAmayyamiti // prathamasya dazamaH samAptaH // 2-1-1-10 // 3 ukta dazamaH, adhunaikAdazaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarodezake labdhasya piNDasya vidhiruktaH, tadihApi vizeSataH sa evocyate For Fanart Use Only prathama cUlikAyAH prathama adhyayanaM " piNDaiSaNA", ekAdazama uddezaka: ArabdhaH ~714 ~# www.sinditary.org Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [11], mUlaM [60], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: nynyo glo zrutaska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH11 60 dIpa anukrama [394] zrIAcA-1 bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu samANe vA vasamANe vA gAmANugAma vA dUijamANe bhaNunnaM bhoyaNajAyaM labhittA se bhikkhU rAvRttiH gilAi, se haMdahaNaM tassAharaha, se va bhikkhU no aeNjijjA tumaM ceva NaM bhuMjiJcAsi, se egaio bhokkhAmittikaTu paliGa(zI0) ciya 2 AloijA, taMjahA-ime piMDe ime loe ime titte ime kabuyae ime kasAe ime aMbile ime mahure, no khalu itto kiMci gilANassa sayaitti mAihANaM saMphAse, no evaM karijA, tahAThiyaM AloilA jahAThiyaM gilANassa sayaitti, // 355 // saM tittayaM tittaetti vA kaDuyaM kaDuyaM kasAyaM kasAyaM aMbilaM aMbilaM mahuraM mahuraM0 / / (sU060) bhikSAmaTanti bhikSATAH bhikSaNazIlAH sAdhava ityarthaH, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, vakSyamANameSAM saMbhAvyate, 'eke' kecana evamAhuH-sAdhusamIpamAgatya vakSyamANamuktavantaH, te ca sAdhavaH 'samAnA thA' sAmbhogikA bhaveyuH, vAzabdAdasAhAmbhogikA vA, te'pi ca 'vasantaH' vAstavyA anyato vA grAmAdeH samAgatA bhaveyuH, teSu ca kazcitsAdhuH 'glAyati' glA nimanubhavati, tatkRte tAn sambhogikAdIMste bhikSATA manojJabhojanalAbhe satyevamAhuriti sambandhaH, 'se' iti etanmanojJamAhArajAtaM 'handaha' gRhIta yUyaM 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'tasya' glAnasya 'Aharata' nayata, tasmai prayacchata ityarthaH, glAnazcena bhujhe grAhaka evAbhidhIyate-tvameva bhukSveti, sa ca bhikSamilohastAda glAnArtha gRhItvA''hAraM tabAdhyupapannaH sanneka evAhaM bhokSya itikRtvA tasya glAnasya 'palicitra paliuMciya'tti manojJaM gopitvA gopitvA vAtAdirogamudizya tathA tasya 'Alokayet' darzayati yathA'pathyo'yaM piNDa iti buddhirutpadyate, tadyathA-agrato DhokayitvA badati |-ayaM piNDo bhavadartha sAdhunA dattaH, kintvayaM 'loe'tti rUkSaH, tathA tiktaH kaTuH kaSAyo'mlo madhuro vetyAdi doSaduSTa 355 // wwwandltimaryam ~715~# Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [11], mUlaM [61], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [61]] dIpa anukrama [395]] tvAnnAtaH kiJcid glAnasya 'svadatIti' upakAre na vartata ityarthaH, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet, na caitatkuryAditi / yathA| ca kuryAttadarzayati-tathA'vasthitameva glAnasyAlokayedyathA'vasthitamiti, etaduktaM bhavati-mAtRsthAnaparityAgena yathA'vasthitameva brUyAditi, zeSaM sugamam // tathA mikkhAgA nAmege evamAsu-samANe vA basamANe vA gAmANugAma dUijamANe vA maNunnaM bhoyaNajAya lamittA se ya. bhikkhU gilAi se haMdaha NaM tassa Aharaha, se ya bhikkhU no a~jijA AhArijA, se NaM no khalu me aMtarAe AharissAmi, izcayAI AvataNAI uvAivAmma // (sU061) 'bhikSAdA' sAdhavo manojJamAhAraM labdhvA samanojJAstAMzca vAstavyAn prAghUrNakAn vA glAnamuddizyaivamUcuH-etanmanojJamAhArajAtaM gRhIta yUyaM glAnAya nayata, sa cenna bhuGkte tato'smadantikameva glAnAdyartham 'Aharet Anayet, sa caivamuktaH sannevaM vade-yathA'ntarAyamantareNAhariSyAmIti pratijJayA''hAramAdAya glAnAntikaM gatvA prAktanAn bhakkAdirU-18 kSAdidoSAnurAvya glAnAyAdattvA svata eva lIlyAhuktvA tatastasya sAdhonivedayati, yathA mama zUlaM vaiyAvatyakAlApakAryAtyAdikamantarAyikamabhUdato'haM tad glAnabhaktaM gRhItvA nAyAta ityAdi mAtR[sa] sthAna saMspRzet, etadeva darzayati ityetAni-pUrvoktAnyAyatanAni-karmopAdAnasthAnAni 'upAtikramya' samyak parihatya mAtRsthAnaparihAreNa glAnAya vA dayAdAtRsAdhusamIpaM vA''harediti // piNDAdhikAra eva saptapiNDaiSaNA adhikRtya sUtramAha aha bhikkhU jANijA satta piMDesaNAo satta pANesaNAo, tatva khalu imA paDhamA piMDesaNA-asaMsaTTe hatthe asaMsaTTe ~716~# Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [11], mUlaM [62], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH (zI) prata zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH11 sutrAka // 356 // [62]] dIpa anukrama [396]] matte, sahappagAreNa asaMsadveNa hatyeNa vA matteNa vA asaNaM vA 4 sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijA phAsuyaM paDigAhilA, paDhamA piMDesaNA 1 // ahAvarA ducA piMDesaNA-saMsaTTe hatthe saMsaTTe gatte, taheva dudhA piMDesaNA 2 // ahAvarA tathA piMDesaNA-iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA sar3A bhavaMti-gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM ca NaM annayaresu virUvarUvemu bhAyaNajAemu uvanikkhittaputve sivA, taMjahA-thAlaMsi vA piTaraMsi vA saragaMsi vA paragasi vA varagaMsi vA, aha puNevaM jANijA-asaMsaTe hatye saMsaDhe matte, saMsaTTe kA hatthe asaMsaTTe matte, se ya paDiggadhArI siyA pANipaDiggahie vA, se pubbAmeva0-Ausotti vA ! 2 eeNa tujhaM asaMsadveNa hatyeNa saMsaTTeNa matteNaM saMsaTTeNa vA hatyeNa asaMsaTTeNa bhatteNa assi paDiggahagaMsi pA pANisi vA nihahu ucittu dalayAhi tahappagAra bhoyaNajAyaM sarva vA NaM jAimA 2 phAsurya0 paDhigAhijjA, taiyA piMDesaNA 3 // ahAvarA cautthA piMDesaNA-se bhikkhU vA0 se jaM. pihuyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA arisa khAlu paDhiggahiyaMsi appe pacchAkamme appe pajjavajAe, tahappagAraM pihuyaM vA jAva cAulapalaMba vA sayaM vANa. jAva paTi0, cautthA piMDesaNA 4 // ahAvarA paMcamA piMDesaNA-se bhikkhU vA 2 uggahiyameva bhoSaNajArya jANijjA, taMjahA-sarAvasi vA DiMDimaMsi vA kosargasi bA, aha puNevaM ANijA bahupariyAbanne pANIsu dagaleve, tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM0 jAva paDigAhi0, paMcamA piMDesaNA 5 / / ahAparA chaDA piMDesaNAse mikkhU vA 2 pagahiyameva bhovaNajAya jANijjA, jaM ca sayavAe paggahiyaM, jaMca paradvAra pahiya, taM pAyapariyAvannaM taM pANipariyAvannaM phAsurya paDhi0, chahA piMDesaNA 6 / / ahAvarA sattamA pisaNA-se bhikkhU bA0 bahuuni KARNA // 356 // wwtanastram.org ~717~# Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [396 ] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [11], mUlaM [62], niryukti: [ 297 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yamayaM bhovaNajAyaM jANijA, jaM canne bahave dupayacauppayasamaNamAhNaatihi kivaNavaNImagA nAvakaMsaMti, tahaSpagAraM ujjhiyadhammiyaM bhovaNajAyaM sayaM vA NaM jAilA paro vA se diyA jAna paDi0, sacamA piMDesaNA 7 // ithethAo saca piMDesaNAo, ahAvarAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA pANesaNA -- asaMsaGke hatthe asaMsaDhe matte, taM caiva bhANiyavvaM, navaraM cautthAe nANattaM / se bhikkhU vA0 se jaM0 puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-- tilodagaM vA 6, asi khalu paDiggAhiyaMsi appe pacchAkamme taheva paDigAhijjA | (sU0 62 ) athazabdo'dhikArAntare, kimadhikurute ?, sapta piNDaiSaNAH pAnaiSaNAzceti, 'atha' anantaraM bhikSurjAnIyAt, kAH ? -sapiNDeSaNAH pAnaiSaNAJca tAzvemAH, tadyathA - "asaMsaDA 1 saMsadvA 2 uddhaDA 3 appalevA 4 uggahiA 5 paggahiyA 6 ujjhayadhammeti, atra ca dvaye sAdhavo gacchAntargatA gacchavinirgatAzca tatra gacchAntargatAnAM saptAnAmapi grahaNamanujJAtaM, gacchanirgatAnAM punarAdyayordvayoragrahaH paJcasvabhigraha iti, tatrAdyAM tAvaddarzayati- 'tatra' tAsu madhye 'khalu' ityalaGkAre, imA prathamA piNDaiSaNA, tadyathA-asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM ca mAtraM dravyaM punaH sAvazeSaM vA syAnniravazeSaM vA tatra niravazeSe pazcAtkarmadoSastathA'pi gacchasya bAlAyAkulatvAttanniSedho nAsti, ata eva sUtre tacintA na kRtA, zeSaM sugamam // tathAsparA dvitIyA piNDeSaNA, tadyathA-saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtrakamityAdi sugamam // athAparA tRtIyA piNDeSaNA, tadyathA iha khalu prajJApakApekSayA prAcyAdiSu dikSu santi kecit zraddhAlavaH, te cAmI -gRhapatyAdayaH karmakaraparyantAH teSAM ca gRheSvanyatareSu nAnAprakAreSu bhAjaneSu pUrvamutkSitamazanAdi syAt, bhAjanAni ca sthAlAdIni subodhyAni navaraM 'saragama' iti Jan Estication Intemational For Parts Only ~718~# Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [11], mUlaM [62], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata dira) dIpa anukrama [396]] zrIAcA- zarikAbhiH kRtaM sUryAdi 'paraga' vaMzaniSpannaM chabbakAdi 'varagaM' maNyAdi mahAghamUlyaM, zeSaM sugamaM yAvatparigRhNIyAditi, zrutaskaM02 rAvRttiH atra ca saMsRSTAsaMsRSTasAvazepadravyairaSTau bhaGgAH, teSu cASTamo bhaGgaH saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSa dravyamityeSa gaccha- cUlikA 1 (zI0) nirgatAnAmapi kalpate, zeSAstu bhaGgA gacchAntargatAnAM sUtrArthahAnyAdikaM kAraNamAzritya kalpanta iti // aparA caturthI piNDaiSa01 // 357 // piNDepaNA'lpalepA nAma, sA yatpunarevamalpalepaM jAnIyAt , tadyathA-'pRthukam' iti bhugnazAlyAdyapagatatuSaM yAvat 'tandu-sA uddezaH11 lapalamba' iti bhugnazAlyAditandulAniti, atra ca pRthukAdike gRhIte'pyalpaM pazcAtkAdi, tathA'lpaM paryAyajAtamalpaM 8 tuSAdi tyajanIyamityevaMprakAramalpalepam , anyadapi vallacanakAdi yAvatparigRhNIyAditi // athAparA paJcamI piNDaiSaNA5-16 vagRhItA nAma, tadyathA-sa bhikSuryAvadupahRtameva bhoktukAmasya bhAjanasthitameva bhojanajAtaM DhaukitaM jAnIyAt , tatpunarbhAjanaM darzayati, tadyathA-'zarAvaM' pratItaM 'DiNDima' kaMza (kAMsya) bhAjanaM 'kozaka' pratItaM, tena ca dAtrA kadAcit pUrvamevodakena hasto mAtrakaM vA dhautaM syAt , tathA ca niSiddhaM grahaNam, atha punarevaM jAnIyAdbahuparyApannaH-pariNataH pANyAdiSUdakalepaH, tata evaM jJAtvA yAvad gRhIyAditi // athAparA SaSThI piNDaiSaNA pragRhItA nAma-svArtha parArtha vA piTharakAderuvRttya caTTakAdinotkSiptA pareNa ca na gRhItA prabajitAya vA dApitA sA prakarSaNa gRhItA pragRhItA tA tathAbhUtAM prAbhRtikA pAtraparyApannAM vA' pAtrasthitAM 'pANiparyApannAM vA hastasthitAM vA yAvatsatigRhNIyAditi // athAparA saptamI piNDai-16 M357 // TapaNA ujjhitadharmikA nAma, sA ca sugamA // Asu ca saptasvapi piNDaipaNAsu saMsRSTAyaSTabhaGgakA bhaNanIyAH, navaraM catu yA nAnAtvamiti, tasyA alepatvAtsaMsRSTAdyabhAva iti // evaM paniSaNA api neyA bhaGgakAzcAyojyAH, navaraM caturthI 1942 ~719~# Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [11], mUlaM [62], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka [62]] dIpa anukrama [396]] nAnAtvaM, svacchatvAcca tasyA alpalepatvaM, tatazca saMsRSTAdhabhAva iti, AsAM caiSaNAnA yathottaraM vizuddhitAratamyAdeSa eva kramo nyAyya iti // sAmpratametAH pratipadyamAnena pUrvapratipannena vA yadvidheyaM taddarzayitumAha icchayAsiM sattaha~ piMDesaNANaM sattaNDaM pANesaNANaM annayaraM paDima paDibajamANe no evaM baijA-micchApaDivannA khalu ee bhayaMtAro, ahamege samma paDibanne, je ee bhayaMtAro eyAo paDimAo paDivajitANaM viharati jo ya ahamaMsi evaM paDima paDivajittANaM biharAmi savve'vi te u jiNANAe uvaTiyA annunnasamAhIe, evaM ca NaM viharati, eyaM khalu tassa mikkhussa bhikSuNIe vA sAmaggiyaM / / (sU063)2-1-1-11 piNDaiSaNAyAmekAdaza uddezakaH // ityetAsAM saptAnAM piNDaiSaNAnAM pAnaiSaNAnAM vA'nyatarAM pratimA pratipadyamAno naitadvadet , tadyathA-'mithyApratipannAH' na samyak piNDaiSaNAdyabhigrahavanto bhagavantaH-sAdhavaH, ahamevaikaH samyakpratipanno, yato mayA vizuddhaH piNDaiSaANAbhigrahaH kRta ebhizca na, ityevaM gacchanirgatena gacchAntargatena vA samadRSTyA draSTavyAH, nApi gacchAntargatenottarottarapi-10 iNDaiSaNAbhigrahavatA pUrvapUrvatarapiNDaiSaNAbhigrahavanto dUSyA iti, yacca vidheyaM tadarzayati ya ete bhagavantaH-sAdhava etAH pratimAH piNDaiSaNAdyabhigrahavizeSAn 'pratipadya' gRhItvA grAmAnugrAma 'viharanti' yathAyogaM paryaTanti, yAM cAhaM pratimA pratipadya viharAmi, sarve'pyete jinAjJAyAM jinAjJayA vA 'samutthitAH' abhyudyatavihAriNaH saMvRttAH, te cAnyo'nyasamAdhinA yo yasya gacchAntargatAdeH samAdhirabhihitaH, tadyathA-saptApi gacchavAsinA, tannirgatAnAM tu dvayoragrahaH paJcasvabhigrahaH wwwandltimaryam ~720~# Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [1], uddezaka [11], mUlaM [63], niyukti: [297] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA-I|| ityanena 'viharanti' yatanta iti, tathAvihAriNazca sarve'pi te jinAjJAM nAtilainte, tathA coktam-"jo'vi' dubattharAvRttiH | tivattho bahuvattha acelaovva saMdharai / na hu te hIlaMti paraM sabvevi a te jiNANAe // 1 // " etattasya bhikSobhikSuNyA | (zI0) vA 'sAmagya' sampUNoM bhikSubhAvo yadAtmotkarSavarjanamiti 2-1-1-11 // dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayanaTIkA prismaataa|| // 358 / / zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddeza:11 [63] dIpa anukrama [397]] * / / 358 // 1. yo'pi dvivasaniyatro bahuvalo'celako vA saMsarati / naiva te hIlanti parAna sarve'pi ca te vinAsAyAm // 1 // wwwandltimaryam ~721-23 Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [-], mUlaM [63...], niyukti : [298] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: - atha dvitIyaM zayyaiSaNAkhyamadhyayanam prata sUtrAka [63]] dIpa anukrama [397]] KAOCAXSASARAN uktaM prathamamadhyayanaM, sAmprataM dvitIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane dharmAdhArazarIraparipAla-| nArthamAdAveva piNDagrahaNavidhiruktA, sa ca gRhItaH sannavazyamalpasAgArike pratizraye bhoktavya ityatastadgataguNadoSanirUpaNArtha dvitIyamadhyayanam , anena ca sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi vyAvarNanIyAni, tatra nAmaniSpanne nikSepe zayyapaNeti, tasyA nikSepavidhAnAya piNDeSaNAniyuktiryatra saMbhavati tAM tatrAtidizya prathamagAthayA apa-|| rAsAM ca niyuktInAM yathAyogaM saMbhavaM dvitIyagAdhayA AvirbhAvya nikSepaM ca tRtIyagAthayA zayyASaTranikSepe prApte nAmasthA-18 pane anAhatya niyuktikRdAhadave khitte kAle bhAve sijA ya jA tahiM pagayaM / kerisiyA sinjA khalu saMjayajogatti nAyavvA ? // 298 // dravyazayyA kSetrazayyA kAlazayyA bhAvazayyA, atra ca yA dravyazayyA tasyAM prakRtaM, tAmeva ca darzayati-krIDazI sA dravyazayyA? saMyatAnAM yogyetyevaM jJAtavyA bhaviSyati // dravyazayyAcyAcikhyAsayA''hativihA ya dabvasijA sacittA'citta mIsagA ceva / khittami jaMmi khitte kAle jA mi kAlaMmi // 299 // trividhA dravyazayyA bhavati, tadyathA-sacittA acittA mizrA ceti, tatra sacittA pRthivIkAyAdI, acittA tatraiva prA. prathama cUlikAyA: dvitIya-adhyayanaM "zayaiSaNA", ArabdhaM ~722~# Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [63...], niyukti: [299] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata [63] dIpa anukrama [397]] zrIAcA-ICsuke, mizrA'pi tatraivArddhapariNate, athavA sacittAmuttaragAthayA svata eva niyuktikRd bhAvayiSyati / kSetra'miti tu kSetra tu kSatra- zrutaskaM02 rAvRttiH zayyA, sA ca yatra grAmAdike kSetre kriyate, kAlazayyA tu yA yasminnRtubaddhAdike kAle kriyate // tatra sacittadravyazayyo- cUlikA (zI0) dAharaNArthamAha 4 zayyaiSa02 ukkalakaliMga goama vaggumaI ceva hoi nAyavvA / eyaM tu udAharaNaM nAyabvaM davasijAe // 30 // uddezaH 1 asyA bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-ekasyAmaTavyAM dvau bhrAtarAvutkalakaliGgAbhidhAnI viSamapradeze paliM nivezya | cauryeNa vartete, tayozca bhaginI valgumatI nAma, tatra kadAcid gautamAbhidhAno naimittikaH samAyAtaH, tAbhyAM ca pratipannaH, tayA ca balgumatyoktaM yathA nAyaM bhadrakaH, atra vasan yadA tadA'yamasmAkaM palivinAzAya bhaviSyatyato nirbAvyate, tatastAbhyAM tadvacanAnniATitaH, sa tasyAM pradveSamApannaH pratijJAmagrahId, yathA-nAhaM gautamo bhavAmi yadi valgumatyudaraM vidArya tatra na svapimIti, anye tu bhaNanti-saiva valgumatyapatyAnAM laghutvAtpallisvAminI, utkalakaliGgI naimittiko, sA tayorbhasyA gautama pUrvanaimittikaM nirvATitavatI, atastanadveSApratijJAmAdAya sarSapAna vapannirgataH, sarpapAzca varSAkAlena jAtAH, tatastadanusAreNAnyaM rAjAnaM pravezya sA pallI samastA luNTitA dagdhA ca, gItamenApi valgumatyA udaraM pAdayitvA dra sAvazeSajIvitadehAyA upari suptamityeSA vA sacittA dravyazayyeti / / bhAvazayyApratipAdanArthamAha davihA ya bhAvasijjA kAyagae chabbihe ya bhAvaMmi / bhAve jo jattha jayA suhaduhaganbhAisijjAsu // 301 // // 359 // dve vidhe-prakArAvasyAH sA dvividhA, tadyathA-kAyaviSayA padAvaviSayA ca, tatra yo jIvaH 'yatra' audayikAdau bhAve wwwandltimaryam ~723~# Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 63 ] dIpa anukrama [397 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [1], mUlaM [63...], niryukti: [ 301] muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'yadA' yasmin kAle varttate sA tasya SadbhAvarUpA bhAvazayyA, zayanaM zayyA sthitiritikRtvA, tathA rUpAdikAyagato garbhatvena sthito yo jIvastasya khyAdikAya eva bhAvazayyA, yataH khyAdikAye sukhite duHkhite supte usthite vA tAdRgavastha eva tadantarvarttI jIvo bhavati, ataH kAyaviSayA bhAvazayyA dvitIyeti // adhyayanArthAdhikAraH sarvo'pi zayyAviSayaH, uddezArthAdhikArapratipAdanAya niryuktikRdAha "saveviya sijavisohi kAragA tahavi atthi u biseso / uddese use vRcchAmi samAsao kiMci // 302 // 'sarve'pi ' trayosyuddezakA yadyapi zayyAvizuddhikArakAstathA'pi pratyekamasti vizeSastamahaM lezato vakSya iti // etadevAha uggamadosA paDhamillayaMmi saMsattapacavAyA ya 1 / vIyaMmi soavAI bahuvihasijjAvivego 28 // 303 // tatra prathamoddeza vasaterudgamadoSAH- AdhA karmAdayastathA gRhasthAdisaMsaktapratyapAyazca cintyante ?, tathA dvitIyodezake zaucavAdidoSA bahuprakAraH zayyAvivekazca tyAgazca pratipAdyata ityayamarthAdhikAraH 2 // tahae jayaMtachalaNA sajjhAyassa'Nuvarohi jaiyadhvaM / samavisamAIesa ya samaNeNaM nijaradvAe 3 // 304 / / tRtIyodezake yatamAnasya udgamAdidoSaparihAriNaH sAdhoryA chalanA syAttatparihAre yatitavyaM, tathA svAdhyAyAnuparodhini samaviSamAdau pratizraye sAdhunA nirjarArthinA sthAtavyamityayamarthAdhikAraH 3 // gato niryuktatyanugamaH, adhunA sUtrAnugame sUtramucArayitavyaM taccedam- Etication Intemational For Pan Prata Use On prathama cUlikAyAH dvitIya adhyayanaM "zayaiSaNA", prathama uddezaka: ArabdhaH ~724 ~# www.indiary.org Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [64], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAGgavRttiH zrutaskaM02 cUlikA 1 (zI0) zayyeSa02 uddezaH 1 [64] dIpa anukrama [398] se bhikkhU vA0 abhikakhinA sabassayaM esittae aNupavisittA gAma vA jAva rAvahANi vA, se jaM puNa uvasmayaM jANijjA sahaM jAva sasaMtANayaM tahappagAre ubassae no ThANaM bA sijaM vA nisIhiyaM pA ceijjA / / se bhikkhU vA0 se jaM puNa uvasmayaM jANivA apaMDaM jAva appasaMtANa tahappagAre ubassae paDilehitA pamajittA tao saMjayAmeva ThANaM vA 3 ceijjA // se aM puNa avasmayaM jANijjA assi paDiyAe ega sAhammiyaM samudissa pANAI 4 samArambha samudissa kIyaM pAmicaM acchija aNisaI abhihaDaM AhaTu ceei, nahapagAre uvassae purisaMtarakaDe pA jAva aNAsevie kA no ThANaM vA 3 ceijA / evaM bahaye sAimmiyA egaM sAhammiNi bahave sAhammiNIo // se mikkhU vA0 se jaM puNa u0 bahave samaNavaNImae pagaNiya 2 samudirasa taM va bhANiyadhvaM // se miklU vA0 se jaM0 bahave samaNa samuhissa pANAI 4 Ava eti, tahaSpagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA 3 ceinA 3, a6 puNevaM jANijA purisaMtarakaDe jAna sevie paDilehitA 2 tao saMjayAmeva ceijA / / se bhikkhU vA0 se jaM puNa assaMjae bhikkhupaDiyAe kaddhie vA ukaMthie vA channe vA lise vA ghaTe vA maDhe vA saMmaDhe vA saMpadhUbhie vA tahapagAre ubassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA seja vA nisIhi vA gheijjA, aha puNa evaM jANijA purisaMtarakaDe jAva Asevie paDilehittA 2 tao ceijA // (sU064) sa bhikSuH 'upAzraya' vasatimepituM yadyabhikAGkettato prAmAdikamanupravizet , tatra ca pravizya sAdhuyogyaM pratiznayamanveSayet, tatra ca yadi sANDAdikamupAzrayaM jAnIyAttatastatra sthAnAdikaM na vidadhyAditi darzayati-sugama, navaraM ~725~# Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 64 ] dIpa anukrama [398 ] A. su. 61 "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [ 64 ], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Intational 'sthAnaM' kAyotsargaH 'zayyA' saMstArakaH 'nipIdhikA' svAdhyAyabhUmiH 'No ceijja'tti no cetayet-no kuryAdityarthaH // etadviparIte tu pratyupekSya sthAnAdIni kuryAditi // sAmprataM pratizrayagatAnugamAdidoSAn vibhaNipurAha-'saH' bhAvabhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA - 'assiMpaDiyAe 'tti etatpratijJayA etAn sAdhUn pratijJAya-uddizya prANyupamardena sAdhu pratizrayaM kazcicchrAddhaH kuryAditi / etadeva darzayati ekaM sAdharmikaM 'sAdhum arhANItadharmAnuSThAyinaM samyaguddizya-pratijJAya prANinaH 'samArabhya' pratizrayArthamupamardya pratizrayaM kuryAt, tathA tameva sAdhuM samyaguddizya 'krItaM' mUlyenAvAtaM, tathA 'pAmiccaM ti anyasmAducchinnaM gRhItam 'Acchedyamiti bhRtyAderbalAdAcchiya gRhItam 'anisRSTaM' svAminA'nutsaGkalitam ' abhyAhRtaM ' niSpannamevAnyataH samAnItam, evaMbhUtaM pratizrayam 'AhRtya' upetya 'cepai'tti sAdhave dadAti, tathAprakAre copAzraye puruSAntarakRtAdau sthAnAdi na vidadhyAditi // evaM bahuvacanasUtramapi neyam // tathA sAdhvIsUtramadhyekavacanabahuvacanAbhyAM neyamiti // kiJca sUtradvayaM piNDeSaNAnusAreNa neyaM, sugamaM ca // tathAsa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA - bhikSupratijJayA 'asaMyataH' gRhasthaH pratizrayaM kuryAt sa caivaMbhUtaH syAt, tadyathA- 'kaTakitaH kASThAdibhiH kuddhyAdau saMskRtaH 'ukaMbio'tti vaMzAdikambAbhiravabaddhaH 'channe vatti darbhAdibhizchAditaH liptaH gomayAdinA ghRSTaH sudhAdikharapiNDena mRSTaH sa eva levanikAdinA samIkRtaH 'saMsRSTaH ' bhUmikarmAdinA saMskRtaH 'saMpradhUpitaH' durgandhApanayanArthaM dhUpAdinA dhUpitaH, tadevaMbhUte pratizraye'puruSAntarasvIkRte yAvadanAsevite sthAnAdi na kuryAt, puruSAntarakRtAsevitAdau pratyupekSya sthAnAdi kuryAditi // For Pantry at Use Only ~726 ~# Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [65], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: - prata zrIAcArAvRttiH (zI0) %A5 // 361 [65 dIpa anukrama [399] se miksU pA0 se jaM0 puNa uvasmayaM jA0 assaMjae mikkhupaDiyAya khuDiyAo duvAriyAo mahalliyAo kujA, jahA zrutaska02 piMDesaNAe jAva saMdhAragaM saMthArijA bahiyA vA ninakkhu tahappagAre uvassae apu0 no ThANaM03 aha puNevaM puri- cUlikA 1 saMtarakaDe Asevie paDilehittA 2 tao saMjayAmeva Ava ceijA // se bhikkhU vA0 se jaM. assaMjae bhikkhupaDhiyAe zayyaiSa02 udagappasUyANi kadANi vA mUlANi vA pattANi vA puSpANi vA phalANi bA bIyANi vA hariyANi vA ThANAo ThANaM uddezaH 1 sAharai bahiyA vA niNNakkhU ta0 apu0 no ThANaM vA ceijjA, aha puNa. purisaMtarakaDaM ceijA // se mikkhU vA se jaM. asaMja0 mi0 pIDhaM vA kalarga vA nisseNiM vA udUkhalaM vA ThANAo ThANaM sAharai bahiyA vA niSNakkhU sahappagAre u. apu0 no ThANaM vA ceijA, aha puNa0 purisaM0 ceinA / (sU065) sa bhikSurya punarevabhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'asaMyataH' gRhasthaH sAdhupratijJayA laghudvAraM pratizrayaM mahAdvAra | hAvidadhyAt, tatraivabhUte puruSAntarAsvIkRtAdau sthAnAdi na vidayAt, puruSAntarasvIkRtAsevitAdau tu vidadhyAditi, atra sUtradvaye'pyuttaraguNA abhihitA, etaddoSaduSTA'pi puruSAntarasvIkRtAdikA kalpate, mUlaguNaduSTA tu puruSAntarasvIkRtApina kalpate, te cAmI mUlaguNadoSAH-"paTTI vaMso do dhAraNAu cattAri mUlavelIo" etaiH pRSThavaMzAdibhiH sAdhu-| pratijJayA yA vasatiH kriyate sA mUlaguNaduSTA // sa bhikSurya punarevambhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA-gRhasthaH sAdhupa-| tijJayA udakaprasUtAni kandAdIni sthAnAntaraM saGkAmayati bahivoM 'niNNakkhu'tti nissArayati tathAbhUte pratizraye purussaa-IN||361|| SThivaMzo dve dhAraNe catasro mUlavelyaH. REC4 * wwwandltimaryam ~727~# Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 65 ] dIpa anukrama [ 399 ] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [ 65 ], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ntarAsvIkRte sthAnAdi na kuryAt, puruSAntarasvIkRte tu kuryAditi // evamacittaniHsAraNasUtramapi neyam, atra ca trasAdivirAdhanA syAditi bhAvaH // kica * se bhikkhU vA0 se jaM0 taMjA-khaMdhaMsi vA maMcaMsi vA bhAlaMsi vA pAsA0 immi0 annayaraMsi vA sahapagAraMsi aMtalikvAyaMsi, nannastha AgADhANAgADehiM kAraNehiM ThANaM vA no ceiyA || se Adaca ceie siyA no tattha sIodagaviyadveNa vA 2 hatthANi vA pAyANi vA acchINi vA daMtANi vA muhaM vA uccholija vA pahoija vA, no tattha UsaDhaM pakarejA, saMjahA-- uccAraM vA pA0 khe0 siM0 vaMtaM vA pittaM vA pUrva vA soNiyaM vA annayaraM vA sarIrAvayavaM vA, kevalI vUyA AyANameyaM, se tattha UsaDhaM pagaremANe payalija vA 2, se tattha payalamANe vA pavaDhamANe vA hatyaM vA jAya sIsaM vA annaraM vA kAryasi iMdiyajAlaM lUsina vA pANi 4 abhiddaNina vA jAva vayarovijja vA, atha bhikkhUNaM puthvovaDA 4 jaM sahappAraM ubassae aMtalikkhajAe no ThANaMsi vA 3 ceikhA // ( sU0 66 ) sa bhikSurya punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt, tadyathA-skandhaH - ekasya stambhasyoparyAzrayaH, maJcamAlI-pratItI, prAsAdodvitIyabhUmikA, harmyatalaM-bhUmigRham, anyasmin vA tathAprakAre pratizraye sthAnAdi na vidadhyAdanyatra tathAvidhaprayoja-, nAditi, sa caivaMbhUtaH pratizrayastathAvidhaprayojane sati yadyAhRtya upetya gRhItaH syAttadAnIM yattatra vidheyaM taddarzayati-na tatra zItodakAdinA hastAdidhAvanaM vidadhyAt, tathA na ca tatra vyavasthitaH 'utsRSTam' utsarjanaM-tyAgamuJcArAdeH kuryAt, kevalI brUyAtkarmopAdAnametadAtmasaMyamavirAdhanAtaH, etadeva darzayati sa tatra tyAgaM kurvan patedvA pataMzcAnyataraM zarIrAva Estication Intl For Parts Only ~728~# www.indiary.org Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [66], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata [66] dIpa zrIAcA- yavamindriyaM vA vinAzayet , tathA prANinazcAbhihanyAdyAvajjIvitAd 'vyaparopayet' pracyAvayediti, atha bhikSUNAM pUrvopa- yAmAndraya zrutaskaM02 rAvRttiH diSTametapratijJAdikaM yattathAbhUte'ntarikSajAte pratizraye sthAnAdi na vidheyamiti / / api ca McUlikA 1 (zI0) se bhikkhU vA0 se jaM. sahasthiyaM sakhuIM sapasubhattapANaM tahappagAre sAgArie ubassae no ThANaM cA 3 beijjA / A zayyaiSa02 yANameyaM bhikkhurasa gAhAvaikuleNa saddhiM saMvasamANassa alasage vA visUiyA vA chaDDI vA ubvAhijjA annayare vA se ta uddezaH 1 // 362 // dukkhe rogAyake samupajijjA, assaMjae kaluNapaDiyAe taM mikkhussa gAyaM tileNa vA ghaeNa vA navaNIeNa vA vasAe vA anbhagija vA makkhijja vA siNANeNa vA kakeNa vA luddheNa vA vaNNeNa yA cuNNeNa vA paumeNa vA Asina vA parvasija yA ujvalija yA ubahija vA sIodgaviyaDeNa vA usiNodgaviyaDeNa vA uccholina yA pakkhAlija vA siNAvija vA siMcija vA dAruNA vA dArupariNAmaM kuTu agaNikArya ujjAlija vA pajAlija vA ucAlittA kArya AyAvijA vA pa. aha mikkhUrNa punbovaihA. jaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA // (sU067) sa bhikSurya punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt tadyathA-yatra striyaM tiSThantI jAnIyAt, tathA 'sakhuDu'nti sabAlaM, yadivA saha kSudairavabaddhaH-siMhazvamArjArAdibhiryo vartate, tathA pazavazca bhaktapAne ca, yadivA pazUnAM bhaktapAne tayuktaM, tathA prakAre sAgArike gRhasthAkulapatizraye sthAnAdi na kuryAd, yatastatrAmI doSAH, tadyathA-AdAnaM karmopAdAnametad, bhikSo-18 hipatikuTumbena saha saMbasato yatastatra bhojanAdikriyA niHzaGkA na saMbhavati, vyAdhivizeSo vA kazcitsaMbhavediti darza- // 362 // yati-'alasagetti hastapAdAdistambhaH zvayathurvA, vizUcikAchadI pratIte, ete vyAdhayastaM sAdhumudbAdheran, anyataradvA anukrama [400] wwwandltimaryam ~729~# Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 67 ] dIpa anukrama [ 401 ] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [67], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH duHkhaM 'rogaH' jvarAdiH 'AtaGkaH' sadyaH prANahArI zUlAdistatra samutyadyeta, taM ca tathAbhUtaM rogAtaGkapIDitaM dRSTvA'saMyataH kAruNyena bhaktyA vA tadbhikSugAtraM tailAdinA'bhyayAt tathepantrakSayedvA punazca snAnaM sugandhidravyasamudayaH, kalka:-kapAyadravyakAdhaH, chodhaM pratItaM, varNakaH - kampilakAdiH, cUrNo yavAdInAM padmakaM pratItam, ityAdinA dravyeNa ISatpunaH punarvA gharSayet ghRSTvA cAbhyaGgApanayanArthamudvarttayet tatazca zItodakena vA uSNodakena vA 'uccholeja'tti ISaduccholanaM vidadhyAt prazAlayet punaH punaH snAnaM vA-sottamAGgaM kuryAtsidveti, tathA dAruNA vA dArUNAM pariNAmaM kRtvA-saMdharSaM kRtvA'gnimujvAlayetprajvAlayedvA, tathA ca kRtvA sAdhukAyam 'AtApayet' sakRt pratApayetpunaH punaH / atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte sasAgArike pratizraye sthAnAdikaM na kuryAditi // AyANameyaM bhikkhussa sAgArie ubassae saMvasamANassa iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarI vA annamannaM akosaMti vA pacati vA saMbhaMti vA uddaviMti vA, aha bhikkhUNaM uccAvayaM maNaM niyaMhinA, ee khalu annamannaM akosaMtu vA mA vA asaMtu mA vA viMtu, aha bhikkhUrNa pulva0 jaM tahappagAre sA0 no ThANaM vA 3 ceijA || (sU0 68 ) karmopAdAnametadbhikSoH sasAgArike pratizraye vasato, yatastatra bahavaH pratyapAyAH saMbhavanti, tAneva darzayati- 'iha' itthaMbhUte pratizraye gRhapatyAdayaH parasparata AkrozAdikAH kriyAH kuryuH, tathA ca kurvato dRSTvA sa sAdhuH kadAciduccAvacaM manaH kuryAt, tatroccaM nAma maivaM kurvantu, avacaM nAma kurvantviti, zeSaM sugamamiti // AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaI apaNo sayaTThAe agaNikArya ujjAlijA vA Jan Estication Intimatinal For Pantry at Use Only ~730~# www.indiary.org Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 69 ] dIpa anukrama [ 403 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 363 // "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [69], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH : pazAlina vA vijjhavijja vA, aha bhikkhU ucAvayaM maNaM niyaMchijjA, ee khalu agaNikArya u0 vA 2 mA vA u0 pajA kiMtu vAmA vA pa0, vijjhabiMdu vA mA vA vi0, aha bhikkhUrNa pu0 jaM tahapagAre u0 no ThANaM vA 3 ijA || (sU0 69 ) etadapi gRhapatyAdibhiH svArthamagnisamArambhe kriyamANe bhikSoruccAvacamanaH sambhavapratipAdakaM sUtraM sugamam // api caAyANamevaM bhikkhu gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvairasa kuMDale vA guNe vA maNI vA muttie vA hiraNNesu vA suvaSNesu vA kaDagANi vA tuDiyANi vA tisarANi vA pAtrANi vA hAre vA addhahAre vA egAvalI vA ka-gAvalI vA mutAvalI vA rayaNAvalI vA taruNIyaM vA kumAriM alaMkiyavibhUsiyaM pehAe, aha bhikkhU uccAva0 eri siyA vA sAno vA erisiyA iya vA NaM bUyA iya vA NaM maNaM sAinA, aha bhikkhUNaM pu0 4 jaM sahapagAre ubassae no0 ThA0 // ( sU070 ) gRhasyaiH saha saMbasato bhikSorete ca vakSyamANA doSAH, tadyathA - alaGkArajAtaM dRSTvA kanyakAM vAlaGkRtAM samupalabhya IdRzI tAdRzI vA zobhanA'zobhanA vA madbhAryAsadRzI vA tathA'laGkAro vA zobhano'zobhana ityAdikAM vAcaM brUyAt, tathoccAvacaM zobhanAzobhanAdau manaH kuryAditi samudAyArthaH, tatra guNo-rasanA hiraNyaM dInArAdidravyajAtaM truTitAnimRNAlikAH prAlamba:-ApradIpana AbharaNavizeSaH, zeSaM sugamam // kiJca -. AyANameyaM bhikkhu gAhAvahiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaiNIo vA gAhAvaidhUyAo vA gA0 suhAo yA gA0 dhAIo vA gA0 dAsIo vA gA0 kammakarIo vA vAsiM ca NaM evaM vRttapubvaM bhavaije ime bhavaMti samaNA Estication mainl For Pantry Use Onl ~731~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa0 2 uddezaH 1 | // 363 // Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [7] dIpa anukrama [ 405 ] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [1], mUlaM [71], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhagavaMto jAva varayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM kappai mehuNadhammaM pariyAraNAe AuTTittae, jA ya khalu eesiddhiM mehuNadhammaM parivAraNAe AuTTAvijjA putaM khalu sA ubhijA uyassi teyasi vacasi jasassi saMparAiyaM Alo. aNadarasaNilaM, eyappagAraM nigghosaM succA nisamma tAsi ca NaM annayarI saDDI taM tabassi bhikkhu mehuNadhammapaDiyAraNAe AuTTAvijjA, ah bhikkhUNaM pu0 jaM tahaSpagAre sA0 u0 no ThA 3 ceijjA evaM khalu tassa0 // ( sU0 71 ) paDhamA siMjA sammatA 2-1-2-1 // pUrvokte gRhe vasato bhikSoramI doSAH, tadyathA-gRhapatibhAryAdaya evamAlocayeyuH yathaite zramaNA maithunAduparatAH, tadetebhyo yadi putro bhavettato'sau 'ojasvI' balavAn 'tejasvI' dIptimAn 'varcasvI' rUpavAn 'yazasvI' kIrttimAn, ityevaM saMpradhArya tAsAM ca madhye evaMbhUtaM zabdaM kAcitputrazraddhAluH zrutvA taM sAdhuM maithunadharma (sya) 'paDiyAraNAe 'tti AsevanArtham 'AuTTAveja 'ti abhimukhaM kuryAt, ata etaddoSabhayAtsAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte pratizraye sthAnAdi na kAryamiti, etattasya bhikSobhiNyA vA 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAva iti // dvitIyAdhyayanasya prathamodezakaH samAptaH // 2-1-2-1 // uktaH prathamodezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezake sAgArikapratibaddhavasatidoSAH pratipAditAH, ihApi tathAvidhavasatidoSavizeSapratipAdanAyAha Etication Intematonal kr26 For Pantry Use Only prathama cUlikAyAH dvitIya adhyayanaM "zayaiSaNA", dvitIya-uddezaka: ArabdhaH ~732~# Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [72], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 | uddezaH 2 [72 // dIpa anukrama zrIAcA gAhAvaI nAmege suisamAyArA bhavati, se bhikkhU ya asiNANae moyasamAyAre se tagaMdhe duggaMdhe paDikUle paDilome yAvi rAGgavRttiH bhavai, jaM purva karma se pacchA kammaM jaM panchA kammaM taM pure kamma, taM bhikkhupaTiyAe vaTTamANA karinA bA nau karijA (zI0) vA, aha bhikkhUrNa pu0 jaM tahappagAre u0 no ThANaM0 // (sU072) - 'eke' kecana gRhapatayaH zuciH samAcAro yeSAM te tathA, te ca bhAgavatAdibhaktA bhavanti bhogino vaa-cndnaagurukuddaa||364|| makarpUrAdisevinaH, bhikSuzcAsnAnatayA tathAkAryavazAt 'moyA'tti kAyikA tatsamAcaraNAtsa bhikSustadgandho bhavati, tathA ca durgandhA, evaMbhUtazca teSAM gRhasthAnAM 'pratikUlA' nAnukUlo'nabhimataH, tathA 'pratilomaH' tagandhAdviparItagandho bhavati, ekAdhikI vaitAvatizayAnabhimatatvaNyApanArthIvupAttAviti, tathA te gRhasthAH sAdhupratijJayA yattatra bhojanasvAdhyAyabhUmI || kAsnAnAdikaM pUrva kRtavantastatteSAmuparodhAtpazcAtkurvanti yadvA pazcAtkRtavantastatpUrva kurvanti, evamavasarpaNotsarpaNakriyayA sAdhUnAmadhikaraNasambhavaH, yadivA te gRhasthAH sAdhUparodhAprAptakAlamapi bhojanAdikaM na kuyuH, tatazcAntarAyamanaHpIDAdidoSasambhavaH, athavA ta eva sAdhavo gRhasthoparodhAdyatpUrva karma-pratyupekSaNAdikaM tatpazcAtkuyurviparItaM vA kAlAtikramaNa kuyune kuyurvA, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAvidhe pratizzraye sthAnAdikaM na kAryamiti // kiJca AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saM0, iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUve bhoyaNajAe uvaksaDie siyA, aha pacchA mikkhupaDhiyAe asaNaM vA 4 uvakkhaDija vA uvakarija vA, taM ca bhikkhU abhikaMkhijA bhutae cA pAyae vA viyaTTittae vA, aha bhi0 jaM no taha // (sU073) AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaiNA sarthi saMva0 [406] // 364 // wwwandltimaryam ~733~# Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [74] dIpa anukrama [ 408 ] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [74], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH iha khalu gAhA isa appaNo sayadvAe virUvarUvAI dAruyAI bhinnapubvAI bhavaMti aha pacchA bhikkhupaDiyAe ciruvaruvAI dAruyAI bhivina vA kiNina vA pAmiceja vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaTTu agaNikArya u0 pa0 tattha bhikkhU abhikaMkhijJA AyAvittae vA payAvittae vA viyaTTittae vA, aha bhikkhU0 jaM no tahaSpagAre0 || (sU0 74 ) karmopAdAnametadbhikSoryadgRhasthAvavaddhe pratizraye sthAnamiti, tadyathA - 'gAhAvaissa appaNo ti, tRtIyArthe SaSThI, gRhapa|tinA AtmanA svArthe 'virUparUpaH' nAnAprakAra AhAraH saMskRtaH syAt, 'artha' anantaraM pazcAtsAdhUnuddizyAzanAdipAkaM vA kuryAt, tadupakaraNAdi vA Dhokayet taM ca tathAbhUtamAhAraM sAdhurbhoktuM pAtuM vA'bhikAGget, 'viaTTittae va'tti tatraivAhAragRddhyA vivarttitum-AsitumAkAGget zeSaM pUrvavaditi // evaM kASThAgniprajvAlanasUtramapi neyamiti / / kica sebhikkhU vA0 uccArapAsavaNeNa ubbA hijjamANe rAo vA biyAle vA gAhAbaIkulassa duvArabAI avaMguNijA, teNe ya tassaMdhivArI aNupavisijjA, tassa bhikkhussa no kappai evaM vaittae -- ayaM teNo pavisai vA no vA pavisai uvaliya vA no bA0 Avayaz vA no vA0 babai vA no vA0 teNa haI anneNa havaM tassa huI annarasa haDhaM ayaM teNe ayaM vaca rae ayaM haMtA ayaM itthamakAsI taM tavassi bhikyuM ateNaM teNaMti saMkai, aha bhiklUgaM pu0 jAva no ThA0 // ( sU0 75 ) bhistatra gRhasthasaMsa pratizraye vasannuccArAdinA bAdhyamAno vikAlAdau pratizrayadvAra bhAgamudghATayet, tatra ca 'stenaH' caura: 'tatsandhicArI' chidrAnveSI anupravizet taM ca dRSTvA tasya bhikSonaivaM vaktuM kalpate - yathA'yaM cauraH pravizati na ceti, tathopalIyate na veti, tathA'yamatipatati na ceti, tathA vadati vA na vadati vA, tenAmukenApahRtam anyena vA, Jan Estication Intemational For Parts Only ~734~# Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [75], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: dIpa anukrama [409] zrIAcA- tasyApahRtamanyasya vA, ayaM sa stenastadupacArako vA, ayaM gRhItAyudho'yaM hantA ayamatrAkArSIdityAdi na vadanIya, zrutaskaM02 rAGgavRttiHlAyata evaM tasya cIrasya vyApattiH syAt, sa vA pradviSTastaM sAdhu vyApAdayedityAdidoSAH, abhaNane ca tameva tapasvinaM cUlikA 1 (zI0) || bhikSumastenaM stenamityAzaGketeti, zeSaM pUrvavaditi // punarapi vasatidopAbhidhitsayA''ha zayyaiSa02 se bhikkhU vA se ja0 taNapuMjesu vA palAlapuMjesu vA saaMDe jAva sasaMtANae tahappagAre u0 no ThANaM vA0 / / 3 / / se | uddezaH 2 // 365 // bhikkhU vA0 se jaM0 taNapuM0 palAla0 appaMDe jAva ceijjA / / (sU0 76) sugamam, etadviparItasUtramapi sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcI // sAmprataM vasatiparityAgamuddezakArthAdhikAranirdiSTamadhikRtyAha se AgaMtAresu ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA abhikkhaNaM sAhammiehi uvayamANehiM no ubaijA // (sU077) | 8 yatra grAmAderbahirAgatyAgatya pathikAdayastiSThanti tAnyAgantAgArANi, tathA''rAmamadhyagRhANyArAmAgArANi, paryAva sathA-maThAH, ityAdiSu pratizrayeSu 'abhIkSaNam' anavarataM 'sAdharmikaiH' aparasAdhubhiH 'avapatadbhiH AgacchaddhirmAsAdivihAribhizcharditeSu 'nAvapatet' nAgacchet-teSu mAsakalpAdi na kuryAditi // sAmprataM kAlAtikrAntavasatidoSamAha se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDucaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM kA kappaM uvAiNittA tattheva bhujo saMvasaMti, ayamAuso ! ___ kAlAivaMtakiriyAvi bhavati 1 // (sU078) teSvAgantAgArAdiSu ye bhagavantaH 'Rtubaddham' iti zItoSNakAlayormAsakalpam 'upanIya' ativAhya varSAsu vA catu-14 www.andituaryam ~735~# Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) dzmbhoyy [ 78 ] anukrama [ 412] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [ 78 ], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ro mAsAnativAhya tatraiva punaH kAraNamantareNAsate, ayamAyuSman ! kAlAtikramadoSaH saMbhavati, tathA ca rUyAdipratibandhaH snehAdudgamAdidopasambhavo vetyatastathA sthAnaM na kalpata iti 1 // idAnImupasthAnadoSamabhidhitsurAha se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDu0 vAsA0 kappaM uvAiNAvittA taM duguNA du (ti) guNeNa vA apariharitA tattheva bhujo0 ayamAuso ! uvadvANaki0 2 // ( sU0 79 ) ye 'bhagavantaH sAdhava AgantAgArAdiSu RtubaddhaM varSo vA'tivAdyAnyatra mAsamekaM sthitvA 'dviguNatriguNAdinA' mAsa(sAdi) kalpena aparihRtya - dvitrairmAsairvyavadhAnamakRtvA punastatraiva vasanti, ayamevaMbhUtaH pratizraya upasthAnakriyAdoSaduSTo bhavatyatastatrAvasthAtuM na kalpata iti 2 // idAnImabhikrAntavasatipratipAdanAyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMvegaiyA saDDA bhavati, taMjahA -- gAhAvaI vA jAba kammakarIo vA, tesi ca NaM AyAragoyare no sunisaMte bhavai, taM saddahamANehiM pattiyamANehiM royamANehiM bahave samaNa mANa atihi kivaNavaNImae samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, saMjadA bhaesaNANi vA AyataNANi vA devakulANi vA sahAo vA pavANi vA paNiyagihANi vA paNiyasAlAo vA jANagihANi vA jANasAlAo vA suhAkammaivANi vA dadabhakammaitANi vA baddhakaM0 vakayakaM0 iMgAkam0 kaTuka0 susANaka0 suSNAgAragirikaMdarasaMti seloSadvANakammatANi vA bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro vahapagArAI AsaNANi vA jAva gihANi vA tehiM uvayamANehiM javayaMti ayamAuso ! abhikaMtakiriyA yAvi bhavai 3 // ( su080 ) iha prajJApakAdyapekSayA prAdhyAdiSu dikSu zrAvakAH prakRtibhadrakA yA gRhapatyAdayo bhaveyuH teSAM ca sAdhvAcAragocaraH 'No Jain Estication Intl For Pantry Use Only ~736~# Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [80], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) satrAkA 80 dIpa anukrama suNisaMto bhavaitti na suSTu nizAntaH-zruto'vagato bhavati, sAdhUnAmevaMbhUtaH pratizrayaH kalpate naivaMbhUta ityevaM na jJAtaM zrutaska02 bhavatItyarthaH, pratizrayadAnaphalaM ca svargAdikaM taiH kutazcidavagataM, tacchraddadhAnaHpratIyamAnai rocayadirityekArthI ete kiJci- cUlikA 1 adAdvA bhedaH, tadevaMbhUtaiH 'agAribhiH' gRhasthairbahUn zramaNAdIn uddizya tatra tatrArAmAdau yAnazAlAdIni svArtha kurvaniH zayyaiSa02 zramaNAdyavakAzArtha 'ceiyAI mahAnti kRtAni bhavanti, tAni cAgArANi svanAmagrAhaM darzayati, tadyathA-'AdezanAni | uddezaH 2 lohakArAdizAlAH 'AyatanAni' devakulapAzcopavarakAH 'devakulAni pratItAni 'sabhAH' cAturvaidyAdizAlAH 'prapAH' uda|kadAnasthAnAni 'paNyagRhANi vA' paNyApaNAH 'paNyazAlA' ghazAlAH 'yAnagRhANi' rathAdIni yatra yAnAni tiSThanti | 'yAnazAlA' yatra yAnAni niSpAdyante 'sudhAkarmAntAni yatra sudhAparikarma kriyate, evaM darbhavardhavalkajAGgArakASThakama[kA-18 gahANi draSTavyAni, 'imazAnagaI pratItaM zanyAgAra-viviktagraha) zAntikarmagraha-yatra zAntikarma kriyate girigRha-parvatoparigRhaM kandaraM-giriguhA saMskRtA zailopasthApanaM-pApANamaNDapaH, tadevabhUtAni gRhANi taizcarakabrAhmaNAdibhirabhikAntAni pUrva pazcAd bhagavantaH' sAdhavaH 'avapatanti' avataranti, iyamAyuSman ! vineyAmantraNam, abhikAntakriyA vasatirbhavati, alpadoSA ceyam 3 // iha khalu pAINaM vA jAva royamANehiM bahave samaNamANaatihi kivaNabaNimae samudissa tattha tattha agArihiM agArAI cejhyAI bhavaMti, saM0-AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahapa0 AesaNANi jAva gihANi vA tehiM aNoSayamANehiM uvayaMti ayamAuso! aNamikatakiriyA yAvi bhava // (sU081) MER55-256 [414] JAINEucatim.intamatund wataneltmarnam ~737~# Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [ 415] A. sU. 62 "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [81], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Etication tal sugarma, navaraM carakAdibhiranavasevitapUrvA anabhikrAntakriyA vasatirbhavati, iyaM cAnabhikrAntatvAdevA kalpanIyeti 4 // sAmprataM varjyAbhidhAnAM vasatimAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM evaM buttapubvaM bhavai je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva varayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM bhayaMtArANaM kappara AhAkaMmmie uvassae vatthae, se jANimANi ahaM appaNI saTTAe ceyAI bhavati, taM0 AesaNANi vA jAva gihANi vA savvANi tANi samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNI sabaTThAe cedassAmo, saM0 AesaNANi vA jAba0, eyappagAraM nigghosaM sukhA nisamma je bhayaMtAro tappa0 AesaNANi vA jAva gihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM vahati, ayamAuso ! vajakiriyAvi bhavai 5 || (sU0 82) iha khalvityAdi prAyaH sugamaM, samudAyArthastvayam-gRhasthaiH sAdhvAcArAbhijJairyAnyAtmArthaM gRhANi nirvarttitAni tAni sAdhubhyo dattvA''tmArtha tvanyAni kurvanti, te ca sAdhavasteSvitaretareSUccAvaceSu 'pAhuDehiM 'ti pradatteSu gRheSu yadi varttante tato varjyakriyAbhidhAnA vasatirbhavati sA ca na kalpata iti 5 // idAnIM mahAvarjyAbhidhAnAM vasatimadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiA saTTA bhavati, tesiM ca NaM AyAragovare jAva taM royamANehiM bahave samaNamAhaNa jAva vaNImage pagaNiya 2 samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceivAI bhavaMti taM0 AesaNANi vA jAva vihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANi vA jAba gihANi vA upAgacchati iyarAiyarehiM pAhuDehiM0, ayamAuso ! mahAvajrakiriyAdi bhavara 6 // (sU0 83 ) For Pantry Use Only ~738~# sitary org Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [83], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 2 sUtrAka [83] dIpa zrIAcA- KI ihetyAdi prAyaH sugamameva, navaraM zramaNAdyartha niSpAditAyA yAvantikavasatau sthAnAdi kurvato mahAvAbhidhAnA va- rAGgavRttiH satirbhavati, ataH akalpyA ceyaM vizuddhakoTizceti 6 // idAnI sAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha(zI0) iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA jAva taM saddahamANehiM taM pattiyamANehi ta royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNa vaNImage pagaNiya 2 samuhissa tatva 2 agArAI ceiyAI bhavaMti taM0-AesaNANi vA jAba bhavaNagihANi bA, je bhayaMtAro tahappagArANi AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM, ayamAuso! sAvajakiriyA yAvi bhavai 7 // (sU084) ihetyAdi prAyaH sugama, navaraM paJcavidhazramaNAdyarthamevaiSA kalpitA, te cAmI zramaNA:-"niggathai 1 saka 2 tAvasa 3gea 4 AjIva 5 paMcahA samaNA / " iti, asyAM ca sthAnAdi kurvataH sAvadhakriyA'bhidhAnA vasatirbhavati, akalpanIyA, ceyaM vizuddhakoTizceti 7 // mahAsAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva ta royamANehiM egaM samaNajAyaM samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavanti, saM0 AesaNANi jAba gihANi yA mahayA puDhavikAyasamAraMbheNaM jAva mahayA tasakAyasamAraMbheNaM mahayA viruvarUvehiM pAvakammakicedi, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao sIodae vA paradRviyapubve bhavai agaNikAe vA ujAliyapuSve 1 nirgandhAH zAkyAH tApasA garikA AjIvikAH paJcadhAH zramaNAH, anukrama [417] // 367 sa ~739~# Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [85], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: SA prata 85 // dIpa anukrama bhavai, je bhayaMtAro taha AesaNANi vA. vAgacchaMti iyarAzyarehiM pAhuDehiM dupakkhaM te kamma sevaMti, agramAuso! mahAsAvaJjakiriyA yAvi bhavai 8 // (sU085) iha kazcidguhapatyAdireka sAdharmikamuddizya pRthivIkAyAdisaMrambhasamArambhArambhairanyatareNa vA mahatA tathA 'virUparUpaiH nAnArUpaiH pApakarmakRtyaiH-anuSThAnaiH, tadyathA-chAdanato lepanatastathA saMstArakArtha dvAraDhakanArthaM ca, ityAdIni prayojanAnyuddizya zItodakaM tyaktapUrvaM bhavet agnirvA prajvAlitapUrvo bhavet , tadasyAM vasatau sthAnAdi kurvantaste dvipakSaM karmA| sevante, tadyathA-pravrajyAm AdhAkarmikavasatyAsevanAgRhasthatvaM ca rAgadveSaM ca IyopathaM sAmparAyikaM ca, ityAdidoSAnma-| hAsAvadhakriyA'bhidhAnA vasatibhavatIti 8 // idAnImalpakriyA'bhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA0 rovamANehi appaNo sabaDhAe tattha 2 agArIhiM jAva ujAliyapubve bhavai, je bhayaMtAro sahapa0 AesaNANi vA0 uvAgakaThaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM egapakkhaM te kama sevaMti, abamAuso! appasAvajakiriyA yAvi bhavai 9 // evaM khalu tassa0 (suu086)||2-1-2-2 // zapvaiSaNAyAM dvitIyodezakaH // sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcIti 9 / etattasya bhikSoH 'sAmagyaM saMpUrNo bhikSubhAva iti // "kAlAikaMtu 1 va-13 ThANa 2 abhikatA 3 ceva aNabhikaMtA 4 ya / bajA ya 5 mahAvajjA 6 sAvajja 7 maha 8 appakiriA 9 ya // 1 // " kAlAtikAntA upasthAnA abhiyAntA caivAnabhikAntA ca / vA ca mahAvA sAvadyA mahAsAvayA alpakriyA ca // // [419] Jain Educatinintamathima ~740~# Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [2], mUlaM [86], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: OMra prata sutrAka [86] dIpa anukrama [420] zrIAcA-15 etAzca nava vasatayo yathAkramaM navabhiranantarasUtraH pratipAditAH, Asu cAbhikrAntAlpakriye yogye zeSAstvayogyA iti // zrutaskaM02 rAvRttiH dvitIyAdhyayanasya dvitIyaH // 2-1-2-2 // cUlikA 1 (zI0) I ukto dvitIyodezako'dhunA tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisaMvandhA, ihAnantarasUtre'lpakriyA zuddhA vasatira-18 zayyaiSa02 uddezaH 3 // 368 // bhihitA, ihApyAdisUtreNa tadviparItA darzayitumAha se ya no sulabhe phAsue uMche ahesaNije no ya khalu suddhe imehi pAhuDehiM, taMjahA-chAyaNao levaNao saMdhAraduvArapihaNao piMDavAesaNAo, se ya bhikkhU pariyArae ThANarae nisIhiyArae sijjAsaMdhArapiMDavAesaNArae, saMti bhikkhuNo evamakkhAiNo unjuyA niyAgapaDhivannA amAyaM kuvamANA viyAhiyA, saMtegaDyA pAhuDiyA ukkhittapuvA bhavai, evaM nikkhittapubbA bhavai, paribhAiyapuSvA bhavai, paribhuttapuSvA bhavai parihAviyapuvA bhavai, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgarei?, haMtA bhavai // (sU087) atra ca kadAcitkazcitsAdhurvasatyanveSaNArtha bhikSArtha vA gRhapatikulaM praviSTaH san kenacicchraddhAlunaivamabhidhIyate, tadyathA-pracurAnnapAno'yaM grAmo'to'tra bhavatAM vasatimabhigRhya sthAtuM yuktamityevamabhihitaH sannevamAcakSIta-na kevalaM pidaNDapAtaH prAsuko durlabhastadavAptAvapi yatrAsau bhujyate sa ca prAsukaH-AdhAkarmAdirahitaH pratizrayo durlabhaH, 'ucha' iti // 368 // chAdanAdyuttaraguNadoSarahitaH, etadeva darzayati-'ahesaNije ti yathA'sau mUlottaraguNadoSarahitatvenaiSaNIyo bhavati tathA FarpanMETVMaUWORY wataneltmanam | prathama cUlikAyA: davitIya-adhyayanaM "zayaiSaNA", tRtIya-uddezaka: Arabdha: ~741~# Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [87], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sutrAka [87]] dIpa anukrama [421] bhUto durlabha iti, te cAmI mUlottaraguNA:-"paDI vaMso do dhAraNAo cattAri mUlavelIo / mUlaguNehiM visuddhA esA AhAgaDA vasahI // 1 // vaMsagakaDaNokaMpaNa chAyaNa levaNa duvaarbhuumiio| parikammaviSpamukkA esA mUluttaraguNesu | Pilu2 // dUmiadhUmiavAsiaujjoviyabalikaDA a vattA ya / sittA sammAvi avisohikoDIgayA vshii||3||" dra atra ca prAyazaH sarvatra sambhavitvAduttaraguNAnAM tAneva darzayati, na cAsau zuddhA bhavatyamIbhiH karmopAdAnakarmabhiH, ta-1|| dyathA-'chAdanataH' dIdinA, 'lepanataH' gomayAdinA saMstArakam-apavartakamAzritya, tathA dvAramAzritya bRhalaghutvA-1 pAdAnataH, tathA dvArasthaganaM-kapATamAnitya, tathA piNDapAtaiSaNAmAzritya, tathAhi-kasmiMzcitpatizraye prativasataH sAdhUna zayyAtaraH piNDenopanimantrayet , tadhe niSiddhAcaraNamagrahe tatpadveSAdisambhava ityAdibhiruttaraguNaiH zuddhaH pratizrayo durApaH, zuddhe ca pratizraye sAdhunA sthAnAdi vidheyaM, yata uktam-"mUrtuttaraguNasuddhaM thIpasupaMDagavivajjiyaM vasahiM / se- II veja savvakAlaM vivajae huMti dosA u // 1 // " mUlottaraguNazuddhAvAptAvapi svAdhyAyAdibhUmIsamanvito vivikto durApa iti darzayati-'se' ityAdi, tatra ca bhikSavaH caryAratA:-nirodhAsahiSNutvAccaGkamaNazIlAH, tathA 'sthAnaratAH' kAyotsargakAriNaH 'niSIdhikAratAH' svAdhyAyadhyAyinaH zayyA-sarvAnikI saMstArakaH-arddhatRtIyahastapramANaH, yadivA zayanaM zayyA zikSo dhAraNe catato mUladhelyaH / malaguNavizuddhA eSA yathAktA basatiH // 1 vaMzakakaTanolampanacchAdanapanaM dvArabhUmeH / parikarmavipramuktA eSA XmUlottaraguNaH // 3 // pAlitA dhUpitA bAsitA udyotitA kRtabalikA ca vyakA ca / siktA saMmRSTA'pi ca vizodhikoTIgatA yasatiH // 3 // 2 mUlottaraguNA zrIpazupaDakavivarjitAM vasatim / seveta sadAkA viparyaye tu bhavanti doSAH // 1 // wwwandltimaryam ~742~# Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [87], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 87 dIpa anukrama [421] zrIAcA-13 tadartha saMstArakaH zayyAsaMstArakastatra kecidratAH glAnAdibhAvAt , tathA labdhe piNDapAte grAsapaNAratAstadevaM 'santi' zrutaska02 rAmavRttiH bhavanti kecana bhikSavaH 'evamAkhyAyinaH' yathA'vasthitavasatiguNadopAkhyAyinaH Rjavo niyAgaH-saMyamo mokSo vATacUlikA (zI0) taM pratipannAH, tathA amAyAvinaH, evaMviziSTAH sAdhavaH 'vyAkhyAtA pratipAditAH, tadevaM vasatiguNadoSAnAkhyAya gateSu zayyaiSa02 yA teSu taizca zrAvakairevaMbhUtaiSaNIyavasatyabhAve sAdhvarthamAderArabhya vasatiH kRtA pUrvakRtA vA chAdanAdinA saMskRtA bhavet, | uddezaH 3 // 369 // punazca teSvanyeSu vA sAdhuSu samAgateSu 'santi' vidyante tathAbhUtAH kecana gRhasthAH ya evaMbhUtAM chalanAM vidadhyuH, tayathA-prAbhRtikeva prAbhRtikA-dAnArthaM kalpitA vasatiriha gRhyate, sA ca tairgRhasthaiH "urikSaptapUrvA' teSAmAdau darzitA yathA'syAM vasata yUyamiti, tathA 'nikSiptapUrvA' pUrvameva asmAbhirAtmakRte niSpAditA, tathA paribhAiyaputra'tti pUrvamevAsmAtAbhiriyaM bhrAtRvyAdeH parikalpitetyevaMbhUtA bhavet , tathA'nyairapIyaM paribhuktapUrvA, tathA pUrvamevAsmAbhiriyaM parityakteti, yadi nAca bhagavatAM nopayujyate tato vayamenAmapaneSyAmaH, ityevamAdikA chalanA punaH samyag vijJAya parihattavyeti, nanu kimevaM| chalanAsambhave'pi yathA'vasthitavasatiguNadoSAdikaM gRhasthena pRSTaH sAdhuLakurvana-kathayan samyageva vyAkaroti ?, yadi-1 vaivaM vyAkurvan samyag vyAkartA bhavati?, AcArya Aha-hanta iti ziSyAmantraNe samyageva vyAkartA bhavatIti / tathAvidhakAryavazAcarakakArpaTikAdibhiH saha saMvAse vidhimAha // 369 // se mikkhU bA0 se jaM puNa uvassarva jANijA khuDiyAo khuduvAriyAo niyayAo saMniruddhAmo bhavanti, tahappaNA0 ubassae rAo vA ciyAle vA nikkhamamANe vA pa0 purA hatyeNa vA pacchA pAeNa vA tao saMjayAmeva niksamija vA 2, 685%25-25% wwwandltimaryam ~743~# Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [88], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * prata sunAka * dIpa kevalI yA AyANameyaM, je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA chattae vA mattae vA daMDae vA laTThiyA vA misiyA vA naaliyaa| vA celaM vA cilimilI vA cammae vA cammakosae vA cammacheyaNae vA dubbaddhe dunikkhitte aNikaMpe calAcale bhikkhU ya rAo vA biyAle vA niksamamANe vA 2 payalija vA 2, se tattha payalamANe vA0 hasthaM vA0 lUsijja vA pANANi vA 4 jAva vavarovija vA, aha mikkhUNaM pulyovaiTuM jaM taha uvassae purA hatyeNa nikkha0 vA pacchA pAeNaM tao saMjayAmeva ni0 pabisija vA / / (sU088) sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'kSudrikA' ladhvyaH tathA kSudradvArAH 'nIcAH' uccaistvrhitaaH| 'saMniruddhAH gRhasthAkulA vasatayo bhavanti, tAzcaivaM bhavanti-tasyAM sAdhuvasatau zayyAtareNAnyeSAmapi katipayadivasasthAyinAM carakAdInAmavakAzo datto bhavet , teSAM vA pUrvasthitAnAM pazcAtsAdhUnAmupAzrayo datto bhavet , tatra kAryavazAddhasatA dArAvyAdI nirgacchatA pravizatA vA yathA carakAcupakaraNopaghAto na bhavati tadavayavopaghAto vA tathA puro hastakaraNAdi kayA gamanAgamanAdikriyayA yatitavyaM, zeSa kaNThyaM, navaraM 'cilimilI' yamanikA 'carmakoza' pANitraM khallakAdiH idAnIM vasatiyAjAvidhimadhikRtyAha se AgaMtAresu vA aNuvIya uvasmayaM jAijA, je tattha Isare je tastha samahiTThAe te ubassayaM aNunavijA--kAma khalu Auso! ahAlaMdaM ahAparinArya vasissAmo jAva AusaMto! jAva AusaMtassa uvassae jAva sAhammiyAI tato uvassayaM gihissAmo teNa paraM viharissAmo // (sU089) anukrama [422] www.tanditimaryam ~744~# Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [89], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: A l m uddeza 3 89] dIpa anukrama [423] zrIAcA- sa bhikSurAgantAgArAdIni gRhANi pUrvoktAni teSu pravizyAnuvicintya ca-kiMbhUto'yaM pratizzrayaH? kazcAtrezvaraH ? i-| rAvRttiHtyevaM paryAlocya ca pratizrayaM yAceta, yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI yo vA tatra 'samadhiSThAtA' prabhuniyuktastAnupAzrayamanu(zI0) jJApayet , tadyathA-'kAma' tavecchayA AyuSman ! tvayA yathAparijJAtaM pratizrayaM kAlato bhUbhAgatazca tathaivAdhivatsyAmaH, evamuktaH sa kadAcid gRhastha evaM brUyAd-yathA kiyatkAlaM bhavatAmatrAvasthAnamiti', evaM gRhasthena pRSTaH sAdhu-vasatipratyupekSaka etad brUyAd-yathA kAraNamantareNa Rtubaddhe mAsamekaM varSAsu caturo mAsAnavasthAnamiti, evamuktaH kadAciparo bhUyAt tAvantaM kAlaM mamAtrAvasthAnaM vasatirvA, tatra sAdhustathAbhUtakAraNasabhAve evaM brUyAd-yAvatkAlamihAyuSmanta Asate yAvadvA bhavata upAzrayastAvatkAlamevopAzrayaM gRhISyAmaH, tataH pareNa vihariSyAma ityuttareNa sambandhaH, sAdhupramANaprazne cottaraM dadyAd yathA samudrasaMsthAnIyAH sUrayo, nAsti parimANaM, yatastatra kAryArthinaH kecanAgacchanti apare kRtakAryA gacchantyato yAvantaH sAdharmikAH samAgamiSyanti tAvatAmayamAzrayaH, sAdhuparimANaM na kathanIyamiti bhAvArthaH / kizca se mikkhU vA0 jasmuvassae saMvasijA tassa pubbAmeva nAmaguttaM jANijjA, tao pacchA tassa gihe nimaMtemANassa vA animaMtemANassa vA asaNaM vA 4 aphAsurya Ava no paDigAhejA / / (sU0 90) sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta zayyAtarasya nAmagotrAdi jJAtavyaM, tatparijJAnAJca sukhenaiva prAghUrNikAdayo bhikSAmaTantaH zayyAtaragRhapravezaM parihariSyantIti / kizca CCRAC% wataneltmanam ~745~# Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [11], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 91 // dIpa anukrama [425]] se mikkhU vA0 se jaM. sasAgAriya sAgaNiyaM saudayaM no pannassa nikkhamaNapavesAe jAva'NuSitAe tahapagAre ubassae no tthaa0|| (sU0 91) sa bhikSurya punarevabhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-sasAgArika sAgnika sodaka, tatra svAdhyAyAdikRte sthAnAdi| na vidheyamiti / tathA se miksU vA0 se ja0 gAhAvaikulassa majhamajoNaM gaMtu paMthae paDibaddhaM vA no pannassa jAva ciMtAe taha 70 no tthaa0|| (sU092) yasyopAzrayasya gRhasthagRhamadhyena pandhAstatra balapAyasambhavAttatra na sthAtavyamiti // tathA se bhikkhU vA0 se jaM0, baha khalu gAhAvaI vA0 kammakarIo vA annamannaM akosaMti yA jAva urvati vA no pannassa0, sevaM nacA tAppagAre 10 no ThA0 // (sU0 93) se miksU vA0 se jaM puNa0 iha khalu gAhAvaI yA sammaarIo vA annamannassa gAyaM tileNa vA nava0pa0 vasAe vA abhaMgeti vA makveti vA no paNNAsa Ava tahappa0 uca0 no ThA0 (sU0 94 ) se miks vA0 se jaM puNa-iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo annamantrassa gAyaM siNANeNa kA ka0 lu0 cu0pa0 ApasaMti vA pasaMti vA uvvalaMti vA ubahi~ti vA no pannassa0 (sU0 95) se mikkhU0 se jaM puNa uvasmayaM jANijjA, iha khalugAhAvatI vA jAva kammakarI vA aNNamaNNassa gAya sIodaga0 usiNo puccho0 pahoyaMti siMcaMti siNAvaMti vA no pannassa jAva no ThANaH // (sU096) **%%*45523 wwwandltimaryam ~746~# Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama [ 430 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 371 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [96], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sugarma, navaraM yatra prAtivezikAH pratyahaM kalahAyamAnAstiSThanti tatra svAdhyAyAdyuparodhAnna stheyamiti // evaM tailAdyabhyaGgakalkA yuddharttanodakaprakSAlanasUtramapi neyamiti // kiJca se bhikkhU vA0 se jaM0 iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA nigiNA ThiyA nigiNA uhINA mehuNadhammaM vinnaviti hastiyaM vA maMtaM maMtaMti no pannassa jAva to ThANaM vA 3 ceijA // ( sU0 97 ) yatra prAtivezika khiyaH 'NigiNAu'tti muktaparidhAnA Asate, tathA 'upalInAH pracchannA maithunadharmaviSayaM kiJcidrahasyaM rAtrisambhogaM parasparaM kathayanti, aparaM vA rahasyamakArya saMbaddhaM mantraM mantranyate, tathAbhUte pratizraye naM sthAnAdi vidheyaM, yatastatra svAdhyAyakSiticittavinutyAdayo doSAH samupajAyanta iti // api ca se bhikkhU vA se jaM puNa u0 AinnasaMlikvaM no pannassa0 || ( sU0 98 ) kaNThyaM, navaraM, tatrAyaM doSaH - citrabhittidarzanAtsvAdhyAyakSitiH, tathAvidhacitrasthakhyAdidarzanAtpUrvakrIDitAkrIDitasmaraNakautukAdisambhava iti // sAmprataM phalahakAdisaMstArakamadhikRtyAha Jan Estication anal se bhikkhU bA0 abhikaMkhijA saMthAragaM esittae, se jaM0 saMthAragaM jANijjA sabhaMDa jAva sasaMtANayaM, vahappagAraM saMthAraM khAne saMte no paDi0 1 // se bhikkhU vA se jaM0 appaMDaM jAva saMtANagaruyaM tahappagAraM no pa0 2 // se bhikkhu bA0 appaMDaM uhuyaM apADihAriyaM taha0 nopa0 3 // se bhikkhU vA0 appaMDaM jAva appasaMtANagaM uhuaM pADihAriyaM no ahAva For Pantry O ~ 747 ~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa 02 uddezaH 3 / / 371 / / Page #749 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata [ 99 ] dIpa anukrama [433] "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [99], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH tahappagAra lAbhe saMte no paDigAhijA 4 || se mik 2 se jaM puNa saMdhAragaM jANilA appaDaM jAva saMtANagaM lahuaM pADihAriaM ahAbaddhaM, tahappagAraM saMdhAragaM lAbhe saMte paDigAhijjA 5 // ( sU0 99 ) sa bhikSuryadi phalahakAdisaMstArakameSitumabhikAGkSayet, taccaivaMbhUtaM jAnIyAt, tadyathA- prathamasUtre sANDAditvAtsaMyamavirAdhanAdoSaH 1, dvitIyasUtre gurutvAdutkSepaNAdAvAtmavirAdhanAdidoSaH 2, tRtIyasUtre'pratihArakatvAttatparityAgAdidoSaH 3, caturthasUtre tvavaddhatvAttadbandhanAdipalimanthadoSaH 4, paJcamasUtre svalpANDaM yAvadalpasantAnaka laghuprAtihArikAvabaddhatvAtsarvadoSavipramuktatvAtsaMstArako grAhya iti sUtrapaJcakasamudAyArthaH 5 // sAmprataM saMstArakamuddizyAbhigrahavizeSAnAha- ithebAI AyataNAI uvAikama aha bhikkhU jANijA imAI cauhiM paDimAhiM saMdhAragaM esittara, tattha khalu imA paDhamA paDimA se bhikkhu vA 2 udisiya 2 saMdhAragaM jAijA, taMjahA - ikaDaM vA kaDhiNaM vA jaMtuyaM vA paragaM vA moragaM vA taNagaM vA soragaM vA kurUM vA kucagaM vA pippala vA palAlagaM vA, punvAmeva AloijjA Ausoti vA bha0 dAhisi me itto annayaraM saMdhAragaM ? taha0 saMdhAragaM sayaM vA NaM jAijA vA dejA phAsUyaM esaNijjaM jAna paDi0, paDhamA paDimA || (sU0 100 ) 'ityetAni' pUrvoktAni 'AyatanAdIni doSarahitasthAnAni vasatigatAni saMstArakagatAni ca 'upAtikramya parihRtya kSyamANAMzca doSAn parihRtya saMstArako grAhya iti darzayati- 'artha' Anantarye sa bhAvabhikSurjAnIyAt 'AbhiH' karaNabhUtAbhizcatasRbhiH 'pratimAbhiH' abhigrahavizeSabhUtAbhiH saMstArakamanveSTuM tAzcemA:- uddiSTa 1 prekSya 2 tasyaiva 3 Jain Estication Intel For Pantry Use Only ~748~# Page #750 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 100 ] dIpa anukrama [43 4] zrIAcArAjavRttiH (zI0) // 372 // "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3] mUlaM [ 100 ], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 1 OM yathAsaMstRta 4 rUpAH, tatroddiSTA phalahakAdInAmanyatamahISyAmi netaraditi prathamA 1, yadeva prAguddiSTaM tadeva drakSyAmi tato grahISyAmi nAnyaditi dvitIyA pratimA 2, tadapi yadi tasyaiva zayyAtarasya gRhe bhavati tato grahISyAmi nAnyata AnIya tatra zaviSya iti tRtIyA 3 tadapi phalahakAdikaM yadi yathAsaMstRtamevAste tato gRhIpyAmi nAnyatheti caturthI pratimA 4 / Asu ca pratimAsvAdyayoH pratimayorgacchanirgatAnAmagrahaH, uttarayoranyatarasyAmabhigrahaH, gacchAntargatAnAM tu catasro'pi kalpanta iti etAzca yathAkramaM sUtrairdarzayati-tatra khalvimA prathamA pratimA tadyathA-uddizyoddizyekaDAdInAmanyatamagrahISyAmItyevaM yasyAbhigrahaH so'paralAbhe'pi na pratigRhNIyAditi zeSaM kaNThyaM navaraM 'kaThinaM vaMzakaTAdi 'jantukaM' tRNavizeSotpannaM 'parakaM' yena tRNavizeSeNa puSpANi prathayante 'moragaM'ti mayUrapicchaniSpannaM 'kucagaM'ti yena kUrcakAH kriyante, ete caivaMbhUtAH saMstArakA anUpadeze sArdrAdibhUmyantaraNArthamanujJAtA iti // Estication Infamational ahAvarA dubA paDimA se bhikkhU vA0 pehAe saMdhAragaM jAijA, taMjA hAvaI vA kammakariM vA se pubvAmeva A lo Au0 ! bhai0 ! dAhisi me ? jAva paDigAhijjA duccA paDimA 2 || ahAvarA tathA paDimA se bhikkhU vA jassuvassae saMdasijjA je tattha ahAsamannAgae, jahA -- ikaDe i vA jAva paLAle i vA tarasa lAbhe saMbasinA tassAlAbhe nesajie vA vihariyA tathA paDimA 3 || (sU0 101 ) ukkudue atrApi pUrvavatsarvaM bhaNanIyaM, yadi paraM tamikaDAdikaM saMstArakaM dRSTvA yAcate nAdRSTamiti / evaM tRtIyA'pi neyA, For Pantry at Use Only ~749 ~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaipa0 2 uddezaH 3 // 372 // Page #751 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [101], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [101] dIpa anukrama [435] pAiyAMstu vizeSaH gacchAntargato nirgato vA yadi vasatidAtaiva saMstArakaM prayacchati tato gRhNAti, tadabhAve utkaTuko vA| | niSaNNo vA padmAsanAdinA sarvarAtramArata iti / ahAvarA cautthA paDimA-se nikkhU vA ahAsaMthaDameva saMthAragaM jAijA, taMjahA-puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaM thaDhameva, tarasa lAbhe saMte saMbasijjA, tarasa alAbhe unADue vA 2 viharijA, cautthA paDimA 4 // (sU0102) etadapi sugama, kevalamasyAmayaM vizeSaH-yadi zilAdisaMstArakaM yathAsaMstRtaM zayanayogyaM labhyate tataH zete nAnyatheti // kiJca zyANaM cauNhaM paDimANaM annayaraM paDhirma paDibajamANe taM ceva jAva anno'nnasamAhIe evaM ca NaM viharati / (sU0 103) AsAM catasRNAM pratimAnAmanyatarAM pratipadyamAno'nyamaparapratimApratipannaM sAdhuM na hIlaye, yasmAtte sarve'pi jinaa|| jJAmAzritya samAdhinA vartanta iti / / sAmprataM prAtihArakasaMstArakapatyarpaNe vidhimAha se bhikkhU vA0 amikaMkhijA saMthAragaM paJcappiNittae, se jaM puNa saMthAragaM jANivA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahaNa saM thAragaM no paJcappiNijjA / / (sU0 104) I sa bhikSuH prAtihArika saMstAraka yadi pratyarpayitumabhikA devaMbhUtaM jAnIyAt tadyathA-gRhakokilakAdhaNDakasaMbaddhamapratyu-18 pekSaNayogyaM tato na pratyarpayediti // kiJcamA.sU. 63 + wwwandltimaryam ~750~# Page #752 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [2], uddezaka [3], mUlaM [105], niyukti: [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 1 sUtrAMka zayyaSa02 uddezaH 3 [105]] dIpa anukrama [439] zrIAcA- se bhikkhU0 abhikasinA saM0 se jaM0 alpaMhaM0 tahappagAraM0 saMthAragaM paDile hiya 2 502 AyAdhiya 2 vihuNiya 2 rAGgavRttiH tao saMjayAmeva paJcappiNijjA // (sU0105) (zI0) sugamam / sAmprataM vasatI vasatAM vidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA samANe vA vasamANe vA gAmANugArma dUijjamANe vA puSyAmeva pannassa udhArapAsavaNabhUmi paDilehijjA, ke|| 373 // balI bUyA AyANameyaM-apaDilehiyAe uccArapAsavaNabhUmIe, se bhikkhU vA0 rAo vA biyAle thA uccArapAsavarNa parihavemANe payalija vA 2, se tattha pavalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA jAva lUsejA va pANANi vA 4 vavarovijA, aha bhikkhU NaM pu0 jaM puvAmeva pannassa u0 bhUmi paDilehijA / / (sU0 106) || sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta-vikAle prazravaNAdibhUmayaH pratyupekSaNIyA iti // sAmprataM saMstAraka mimadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 abhikakhijA sijjAsaMthAragabhUmi paDilehittae nannattha AyarieNa vA u0 jAva gaNAvaccheeNa vA bAleNa vA yureNa vA seheNa vA gilANeNa vA AeseNa vA aMteNa vA majheNa vA sameNa vA visameNa vA pavAraNa vA nivANae vA, tao saMjayAmeva paDilehiya 2 pamajjiya 2 tao saMjayAmeva vahuphAsurya sijjAsaMthAragaM saMtharijA / / (sU0 107) ISI sa bhikSurAcAryopAdhyAyAdibhiH svIkRtAM bhUmi muktvA'nyAM svasaMstaraNAya pratyupekSeta, zeSa sugama, navaramAdezaH prAghUrNaka iti, tathA'ntena yetyAdInAM padAnAM tRtIyA saptamyartha iti // idAnIM zayanavidhimadhikRtyAha wataneltmanam ~751~# Page #753 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [108 ] dIpa anukrama [442] "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) - zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita Jan Estication matinal www... adhyayana [ 2 ], uddezaka [3] mUlaM [108 ], niryuktiH [ 304 ] AgamasUtra [01], aMga sUtra- [ 01] " AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH se bhikkhU vA0 bahu0 saMgharitA abhikaMkhijA bahuphAsue sijjAsaMdhAraNa duruhitAe / se bhikkhU0 bahu0 durUhamANe punvAmeva sIsoriya kArya pAe pakSiya 2 tao saMjayAmeva bahu0 duruhitA tao saMjayAmeva bahu0 saijA || (sU0 108) se ityAdi spaSTam / idAnIM suptavidhimadhikRtyAha sebhikkhU vA0 bahu0 sayamANe no annamannassa hatyeNa hatthaM pAeNa pAyaM kAraNa kArya AsAijA, se aNAsAyamANe tabha saMjayAmeva bahu0 saiyA / / se bhikkhU vA ustAsamANe vA nIsAsamANe vA kAsamANe vA chIyamANe vA jaMbhAyamANe vA uDo vA vAyanasa vA karemANe puSvAmeva AsayaM vA posayaM vA pANiNA paripehittA tao saMjayAmeva UsasijjA vA jAva vAyasagaM vA karejA / / (sU0 109 ) nigadasiddham, iyamatra bhAvanA-svapadbhirhasta mAtra vyavahitasaMstArakaiH svaptavyamiti // evaM suptasya niHzvasitAdividhisUtramuttAnArtha, navaram ' AsayaM vatti AsyaM 'posayaM vA' ityadhiSThAnamiti / sAmprataM sAmAnyena zayyAmaGgIkRtyAha se bhikkhU vA0 samA gayA sinA bhavijA visamA vegayA si0 pavAyA ve nivAyA ve0 sasarakkhA ve0 appasasarakkhA ve0 sadsamasagA vegayA appadaMsamasagA0 saparisADA ve0 aparisADA0 sauvasaggA ve0 niruvasaggA ve0 tahaSpagArAhiM sinAhaM saMvijamANAhiM paramahiyatarAgaM vihAraM viharijA to kiMcivi gilAijA, evaM khalu0 jaM savvadvehiM sahie sayAjaettibemi (sU0 110 ) 2-1-2-2 / / For Pantry Use Only atra yat 2-1-2-2 likhitaM, tat mudraNa doSaH | (yahA~ 2/1/2/3 honA cAhie, kyoMki dUsare zrutaskaMdha kI pahelI cuDA ke dUsare adhyayana kA ye tIsarA uddeza samApta huA hai| ~752~# Page #754 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [110] dIpa anukrama [ 444 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 374 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3] mUlaM [ 110 ], niryuktiH [304] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sukhoneyaM yAvattathAprakArAsu vasatiSu vidyamAnAsu 'pragRhItatara' miti yaiva kAcidviSamasamAdikA vasatiH saMpannA tAmeva samacitto'dhivaset na tatra vyalIkAdikaM kuryAt, etattasya bhikSoH sAmagryaM yatsarvArthaiH sahitaH sadA yateteti // dvitIyamadhyayanaM zayyAkhyaM samAptam // 2-1-2-2 // DIA uktaM dvitIyamadhyayanaM sAmprataM tRtIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAye'dhyayane dharmazarIraparipAlanArthaM piNDaH pratipAditaH sa cAvazyamaihikAmuSmikApAyarakSaNArthaM vasatau bhoktavya iti dvitIye'dhyayane vasatiH pratipAditA, sAmprataM tayorabhveSaNArthaM gamanaM vidheyaM tacca yadA yathA vidheyaM yathA ca na vidheyamityetatpratipAdyam, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepa niryuktayanugame nAmanikSepaNArtha niryuktikRdAhanAmaM 1 ThavaNAiriyA 2 dagve 3 khitte 4 yakAla 5 bhAve 6 ya / eso khalu iriyAe nikkhevo chabviho hoi // 305 // kaNThyaM / nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyeryApratipAdanArthamAha dariyAoM tivihA sacittAcittamIsamA ceva / khittaMmi jaMmi khitte kAle kAlo jahiM hoi // 306 // tatra dravye sacittAcittamizrabhedAtrividhA, IraNamIryA gamanamityarthaH, tatra sacittasya- vAyupuruSAderdravyasya yajJamanaM sA sacittadravyeryA, evaM paramANvAdidravyasya gamanamacittadravyeryA, tathA mizradravyeryA rathAdigamanamiti, kSetreryA yasmin kSetre gamanaM kriyate IrSyA vA varNyate, evaM kAleryA'pi draSTavyeti // bhAveryApratipAdanAyAha Etication Intemational For Parts Only zrutaskaM02 cUlikA ~753~# OM I0 3 2 uddezaH 1 // 374 // atra yat 2-1-2-2 likhitaM, tat mudraNa doss:| (yahA~ 2/1/2/3 honA cAhie, kyoMki dUsare zrutaskaMdha kI pahelI cuDA ke dUsare adhyayana kA ye tIsarA uddeza samApta huA hai| aba yahA~ tIsarA adhyayana Arambha ho rahA hai| prathama cUlikAyAH tRtIya-adhyayanaM "IryA", prathama uddezaka: ArabdhaH Page #755 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [110...], niyukti: [307] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [110] dIpa anukrama bhAvahariyAo duvihA caraNariyA ceva saMjamariyA ya / samaNassa kahaM gamaNaM nihosa hoi parisuddhaM ? // 307 // | bhAvaviparyA dvidhA-caraNaryA saMyameryA ca, tatra saMyameryA saptadazavidhasaMyamAnuSThAna, yadivA'saikhyeyeSu saMyamasthAne vekasmAtsaMyamasthAnAdaparaM saMyamasthAnaM gacchataH saMyameryA bhavati, caraNeryA tu 'abhra vabhra mana cara gatyarthAH' carate ve 4 lyuT caraNaM tadrUperyA caraNe, caraNaM gatirgamanamityarthaH, tacca zramaNasya 'kathaM' kena prakAreNa bhAvarUpaM gamanaM nirdoSa bhavati ? iti // Aha AlaMbaNe ya kAle magge jayaNAi ceva parisuddhaM / bhaMgehiM solasavihaM jaM parisuddhaM pasatthaM tu // 308 // 'Alambana' pravacanasaddhagacchAcAryAdiprayojanaM 'kAlaH' sAdhUnAM viharaNayogyo'vasaraH 'mArgaH' janaiH payAM kssunnnnH| panthAH 'yatanA' upayuktasya yugamAtradRSTitvaM, tadevamAlambanakAlamArgayatanApaderekaikapadavyabhicArAd ye bhaGgAstaiH SoDazavidhaM gamanaM bhavati / / tasya ca yatparizuddhaM tadeva prazastaM bhavatIti darzayitumAha| caukAraNaparisuddhaM ahavAvi (huhoja kaarnnjaae| AlaMyaNajayaNAe kAle magge ya jaiyavyaM // 309 // caturbhiH kAraNaiH sAdhorgamanaM parizuddhaM bhavati, tadyathA-mAlambanena divA mArgeNa yatanayA gachata iti, athavA'kA-15 jAle'pi glAnAdyAlambanena yatanayA gacchataH zuddhameva gamanaM bhavati, evaMbhUte ca mArge sAdhunA yatitavyamiti // ukto nAmaniSpanno nikSepaH, sAmpratamuddezArthAdhikAramadhikRtyAha sabvevi IriyavisohikAragA tahaSi adhi u viseso / uhese use bucchAmi jahaphArma kiMci // 31 // [444] wwwandltimaryam ~754~# Page #756 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [110...], niyukti: [310] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA prata sUtrAMka rAGgavRttiH (zI0) 37 [110] dIpa anukrama 'sarve'pi' yo'pi yadyapIryAvizuddhikArakAstathA'pi pratyuddezakamasti vizeSaH, taM ca yathAkrama kiJcidvakSyAma iti / / yathApratijJAtamAha cUlikA 1 paDhame ubAgamaNa niggamo ya addhANa nAvajayaNA ya / viie ArUDha chalaNaM jaMghAsaMtAra pucchA ya // 311 // iyeSa03 prathamodezake varSAkAlAdAvupAgamanaM-sthAna tathA nirgamazca zaratkAlAdI yathA bhavati tadatra pratipAdyamadhvani yatanA|| uddezaH 1 ceti, dvitIyoddezake nAvAdAvArUDhasya chalana-prakSepaNaM vyAvayete, javAsantAre ca pAnIye yatanA, tathA nAnAprakAre ca prazne sAdhunA yadvidheyametaca pratipAdyamiti // ML taiyami adAyaNayA appaDibaMdho ya hoi ubahimi / vajeyamvaM ca sayA saMsAriyarAyagihagamaNaM // 312 // tRtIyoddezake yadi kazcidudakAdIni pRcchati, tasya jAnatA'pyadarzanatA vidheyetyayamadhikAraH, tathopadhAvapratibandho vidheyaH, tadapaharaNe ca svajanarAjagRhagamanaM ca varjanIyaM, na ca teSAmAkhyeyamiti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNo-| petaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam abhuSagae khalu vAsAvAse abhipavuDhe bahave pANA abhisaMbhUyA bahave dhIyA ahuNAbhinnA aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA jAva sasaMtANagA aNamitA paMthA no vinAyA maggA sevaM naccA no gAmANugAnaM dUijijA, tao saMjayAmeva vAsA // 375 // bAsaM uballiijA / / (sU0 111) AbhimukhyenopagatAsu varSAsu abhipravRSTe ca payomuci, atra varSAkAlavRSTibhyAM catvAro bhaGgAH, tatra sAdhUnAM sAmA [444] wwwandltimaryam ~755~# Page #757 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [111], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [111] dIpa cAryevaipA, yaduta-nirvyAghAtenAprApta evASADhacaturmAsake tRNaphalakaDagalakabhasmamAtrakAdiparigrahaH, kimiti !, yato jAtAyAM vRSTau bahavaH 'prANinaH' indragopakabIyAvakagardabhakAdayaH 'abhisaMbhUtAH' prAdurbhUtAH, tathA bahUni 'bIjAni' abhinavAGka-18 ritAni, antarAle ca mArgAstasya-sAdhorgacchato bahuprANino bahuvIjA yAvatsasantAnakA anabhikAntAzca panthAnaH, ata eva tRNAkulatvAnna vijJAtAH mArgAH, sa-sAdhurevaM jJAtvA na grAmAnAmAntaraM yAyAt, tataH saMyata eva varSAsu yathA'vasaraprAptAyAM vasatAvupalIyeta-varSAkAlaM kuryAditi // etadapavAdArthamAha se bhikkhU vA0 seja gArma vA jAva rAvahANi vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAya0 no mahaI vihArabhUmI no mahaI biyArabhUmI no sulabhe pIDhaphalagasijjAsaMthArage no sulabhe phAsue uMche ahesaNije jattha bahave samaNa vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ya acAinA vittI no pannarasa nikkhamaNe jAva ciMtAe, sevaM nA tahappagAra gArma vA nagaraM vA jAva rAyahANi vA no vAsAvAsaM ubaliijA // se bhi0 se jaM0 gAmaM vA jAva rAya0 imaMsi khalu gAmasi vA jAva mahaI vihArabhUmI mahaI viyAra0 sulabhe jatva pIDha 4 sulame phA0 no jattha bahave samaNa uvAgamissaMti vA appAinnA vittI jAba rAyahANi vA tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvaliijA // (sU0 112) sa bhikSuryatpunarevaM rAjadhAnyAdikaM jAnIyAt , tadyathA-asmin grAme yAvad rAjadhAnyAM vA na vidyate mahatI 'vihArabhUmiH' svAdhyAyabhUmiH, tathA 'vicArabhUmiH' bahirgamanabhUmiH, tathA naivAtra sulabhAni pIThaphalahakazayyAsaMstArakAdIni, tathA na sulabhaH prAsukaH piNDapAtaH, 'uMchetti eSaNIyaH, etadeva darzayati-'ahesaNIje'tti yathA'sAvulamAdidoSara anukrama ACCORAKAR [445] wwwandltimaryam ~756~# Page #758 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [112], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAmavRttiH (zI0) // 376 // zrutaska02 cUlikA 1 IyaSa0 3 uddezaH 1 sUtrAMka [112] dIpa anukrama [446] hita eSaNIyo bhavati tathAbhUto durlabha iti, yatra ca grAmanagarAdau bahavaH zramaNabrAhmaNakRpaNavaNImagAdaya upAgatA apare copAgamiSyanti, evaM ca tatrAtyAkINoM vRttiH, vartana-vRttiH, sA ca bhikSATanasvAdhyAyadhyAnavahirgamanakAryeSu janasaGka- latvAdAkIrNA bhavati, tatazca na prAjJasya tatra niSkramaNapravezau yAvaJcintanAdikAH kriyA nirupadravAH saMbhavanti, sa sAdhurevaM jJAtvA na tatra varSAkAlaM vidhyAditi / evaM ca vyatyayasUtramapi vyatyayena neyamiti // sAmprataM gate'pi varSA- kAle yadA yathA ca gantavyaM tadadhikRtyAha aha puNevaM jANijA-pattAri mAsA vAsAvAsANaM vIikatA hemaMtANa ya paMcadasarAyakappe parikhusie, aMtarA se magge bahupANA jAba sasaMtANagA no jatya bahave jAva uvAgamissaMti, sevaM nayA nogAmAgugAma dUijijA / / aha puNevaM jANijA cattAri mAsA kApe parivusie, aMtarA se magge appaMDA jAva sasaMtANagA baha jattha samaNa uvAgamissaMti, sevaM nazA tao saMjayAmeva0 dUijija // (sU0 113) adhaivaM jAnIyAd yathA catvAro'pi mAsAH prAvRTakAlasambandhino'tikrAntAH, kArtikacAturmAsikamatikrAntamityarthaH, tatrotsargato yadi na vRSTistataH pratipadyevAnyatra gatvA pAraNakaM vidheyam, atha vRSTistato hemantasya paJcasu dazasu vA dineSu 'paryuSiteSu' gateSu gamanaM vidheyaM, tatrApi yadyantarAle panthAnaH sANDA yAvatsasantAnakA bhaveyurna ca tatra bahavaH zramaNabrAhANAdayaH samAgatAH samAgamiSyanti vA tataH samastameva mArgaziraM yAvattatraiva stheya, tata U yathA tathA'stu na stheyamiti / evametadviparyayasUtramayuktArtham // idAnI mArgayatanAmadhikRtyAha // 376 // wwwandltimaryam ~757~# Page #759 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [114], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [114]] dIpa anukrama [448] se bhikkhU vA0 gAmANugArma dUijamANe purao jugamAyAe pehamANe vaThThaNa tase pANe uddhaTTa pAda rIjA sAhaTTa pArya rIijA vitiriccha vA kaTU pAyaM rIijA, sai parakame saMjayAmeva parikamijA no ujurva garichanA, tao saMjayAmeva gAmANugAma dUjijA / / se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se pANANi cA bI0 hari0 udae vA mahiA vA avidvatthe sai parakame jAca no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayA0 gAmA0 dUijijjA / / (sU0 114) sa bhikSuryAvad prAmAntaraM gacchan 'purataH' agrataH 'yugamAtraM' caturhastapramANaM zakaTorddhisaMsthitaM bhUbhAgaM pazyan gacchet , tatra ca pathi dRSTvA 'sAn prANinaH' pataGgAdIna 'uddhaTTatti pAdamuvRttyAgratalena pAdapAtapradezaM vA'tikramya gacchet , evaM | saMhRtya-zarIrAbhimukhamAkSipya pAdaM vivakSitapAdapAtapradezAdArata eva vinyasya utkSipya vA'grabhAgaM pArNikayA gacchet , hai tathA tirazcInaM vA pAdaM kRtvA gacchet , ayaM cAnyamArgAbhAve vidhiH, sati svanyasmin parAkrame-manamArge saMyataH saMstenaiva 'parAkramet' gacchet na RjunetyevaM grAmAntaraM gacchet sarvopasaMhAro'yamiti // se ityAdi, uttAnArtham // api ca se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se virUvarUvANi pacaMtigANi dasugAyayANi bhilakkhUNi aNAyariyANi dusaappANi duppannavaNijANi akAlapaDibohINi akAlaparibhoINi sai lADe vihArAe saMtharamANehiM jANavaehiM no vihAkhaDiyAe pavajijA gamaNAe, kevalI vUyA AyANamecaM, teNaM vAlA ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM tato AgaettikaTTa vaM bhiktuM akosija vA jAva uhavija vA vatthaM pa0 ke0 pAya0 apichadina yA bhiMdina vA avaharija vA pariDhavija ***5*25*35*9005 walpatnamang ~758~# Page #760 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [115], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [115] dIpa anukrama [449] zrIAcA- kA, aha bhikkhUrNa pu0 jaM tahappagArAI virU0 pacaMtiyANi dassugA0 jAva vihAravattiyAe no pavajija yA gamaNApa zrutaskaM02 rAGgavRttiH to saMjayA gA0 duu0|| (sU0115) cUlikA 1 (zI0) sa bhikSAmAntara gacchan yatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-'antarA' nAmAntarAle 'virUparUpANi' nAnAprakArANi || ISa0 3 ClprAtyantikAni dasyUnA-caurANAmAyatanAni-sthAnAni 'milakkhUNi tti barbarazabarapulindrAdimlecchapradhAnAni 'anA ryANi' arddhapaDriMzajanapadabAhyAni 'duHsajJApyAni' duHkhenAryasaJjJA jJApyante, tathA 'duSprajJApyAni' duHkhena dharmasajJopadezenAnAryasaGkalpAnnivaya'nte 'akAlapratibodhIni' na teSAM kazcidaparyaTanakAlo'sti, arddharAtrAdAvapi mRgayAdau gamana-| sambhavAt , tathA'kAlabhojInyapIti, satyanyasmin grAmAdike vihAre vidyamAneSu cAnyeSvAryajanapadeSu na teSu mleccha-14 sthAneSu vihariSyAmIti gamanaM na pratipadyeta, kimiti?, yataH kevalI brUyAtkopAdAnametat , saMyamAtmavirAdhanAtaH, tatrAtmavirAdhane saMyamavirAdhanA'pi saMbhavatItyAtmavirAdhanAM darzayati-'te' mlecchAH 'Nam' iti vAkyAlabAre evamUcuH, tadyathA--ayaM stenaH, ayamupacarakA-caro'yaM tasmAdasmacchatrugrAmAdAgata itikRtvA vAcA''kozayeyuH, tathA daNDena taaddyeyuH| mAyAvajIvitAyaparopayeyuH, tathA vastrAdi 'aacchindyu|' apahareyuH, tatastaM sAdhu nirdhaTayeyuriti / atha sAdhUnAM pUrvo padiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUteSu mlecchasthAneSu gamanArthaM na pratipadyate, tatastAni pariharan saMyata evaM grAmAntaraM gacchediti // tathA X // 377 // se bhikkhU0 dUijamANe aMtarA se arAyANi vA gaNarAyANi vA juvarAyANi vA dorajANi vA verajANi vA viruddharajANi wataneltmanam ~759~# Page #761 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [116], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [116] dIpa anukrama vA sai lAde vihArAe saMtha0 jaNa no vihAravaDiyAe0, kevalI cUyA AyANameyaM, teNaM bAlA taM va jAva gamaNAe tao saM0 gA0 duu0|| (sU0 116) kaNya, navaram 'arAjAni' yatra rAjA mRtaH 'yuvarAjAni' yatra nAdyApi rAjyAbhiSeko bhavatIti // kica se bhikkhU vA gA0 dUhAmANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA egAheNa vA duAheNa vA tiAheNa vA cauAheNa vA paMcAheNa vA pAuNija vA no pANija vA tahapagAra vihaM aNegAhagamaNija sai lADhe jAva gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, aMtarA se bAse siyA pANesu vA paNaesu vA bIesu vA hari0 ud0 maTTiyAe vA avidvatthAe, aha bhikkhU jaM taha0 aNegAha0 jAva no paba0, tao saM0 gA0 duu0|| (sU0 117) sa bhikSuAmAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt 'antarA' grAmAntarAle mama gacchataH 'vihati anekAhagamanIyaH panthAH 'syAt' bhavet , tamevaMbhUtamadhvAnaM jJAtvA satyanyasmin vihArasthAne na tatra gamanAya matiM vidadhyAditi, zeSaM sugam / / sAmprataM naugamanavidhimadhikRtyAha se bhi0 gAmA0 dUijijjA. aMtarA se nAbAsaMtArime udae siyA, se jaM puNa nAvaM jANijA asaMjae amikkhupaDiyAe kiNita vA pAmiceja vA nAvAe vA nAvaM pariNAma kaTTa thalAo yA nAvaM jalaMsi ogAhiyA jalAo yA nAvaM thalaMsi uktasijA purNa vA nAvaM ussiciJA sannaM vA nAvaM uppIlAvijA tahappagAraM nAvaM ur3agAmiNi vA ahe. [450] ~760~# Page #762 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [118] dIpa anukrama [452] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 378 // "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1] mUlaM [198 ], niryuktiH [ 312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - gA0 tiriyagAmi0 paraM joyaNamerAe addhajoyaNamerAe appatare vA bhujjatare vA no dUruhijjA gamaNAe / se bhikkhU vA0 puNyAmeva tiricchasaMpAdanaM nAvaM jANijJA, jANittA se tamAyAe etamavakamijjA 2 bhaNDagaM paDilehijA 2 emao bhoyaNabhaMDagaM karijA 2 sasIsovariyaM kArya pAe paniyA sAgAraM bhataM paJcavakhAijA, egaM pArtha jale kiyA evaM pAyaM thale kiyA to saM0 nAvaM dUruhijA / / ( sU0 118 ) sa bhikSurgrAmAntarAle yadi nausaMtAryamudakaM jAnIyAt, nAvaM caivaMbhUtAM vijAnIyAt, tadyathA - 'asaMyataH ' gRhastho bhikSupratijJayA nAvaM krINIyAt anyasmAducchinnAM vA gRhNIyAt parivartanAM vA kuryAt evaM sthalAdyAnayanAdikriyopetAM nAvaM jJAtvA nAruhediti zeSaM sugamam // idAnIM kAraNajAte nAvArohaNavidhimAha -- sugamam // tathA 3 se bhikkhU bA0 nAvaM durUhamANe no nAvAo purao durUhijA no nAvAo mannAo durUhijA no nAvAo majAo dukhahijA no bAhAo parijjhiya 2 aMguliyAe uddisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijjA se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaijjA AusaMto !- samaNA evaM tA tumaM nAvaM uktasAhijjA vA bukkasAhi vA khivAhi vA rajjUvAe vA gahAya AkAsAhi no se taM parinaM parijANivA, tusiNIo uvehijjA se NaM paro nAvAgao nAvAga0 vai0 AusaM0 no saMcAesi tumaM nAva ukkatti vA 3 rajjUyAe vA gahAya Akasitae vA Ahara evaM nAvAe rajjUyaM sayaM cetra NaM vayaM nAvaM ukkasissAmo vA jAva rajjUe vA gahAya AkasissAmo, no se vaM pa0 susi0 / se NaM pa0 AusaM0 evaM tA tumaM nAvaM AliteNa vA pIDhaeNa vA vaMseNa vA valaeNa vA avaluraNa vA bAhehi no se taM pa0 tusi0 se NaM paro0 evaM tA tumaM 1 Jan Estication matinal For Parts Onl ~761~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 ISa0 2 uddezaH 1 // 378 // www.india.org Page #763 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [1], mUlaM [119], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [453] nAvAe udaya hatyeNa vA pAeNa vA matteNa vA paDhimAheNa vA nAvAussiMcaNeNa vA umsicAhi, no se taM0 seNaM paro0 samaNA! evaM turma nAvAe patsiga hatyeNa vA pAeNa vA bAhuNA vA karuNA vA udareNa vA sIseNa vA kAraNa vA parisaMcaNeNa vA leNa vA maTTiyAe yA kusapattaeNa vA kuviMdaraNa vA pihehi, no se taM0 // se bhikkhU vA 2 nAvAe uttiMgeNa udayaM AsavamANaM pehAe uvaruvari nAvaM kAlAvemANi pehAe no paraM ubasaMkamittu evaM bUyA-AusaMto! gAhAvai evaM te nAvAe udayaM uttigaNa Asabaha uvaruvAra nAvA vA kajalAvei, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no puro kaTTha viharijA apusmue apahilese egatagaeNa appANaM viusejjA samAhIe, to saM0 nAvAsaMtArime vyaudae AhAriyaM rIijA, evaM khalu sayA jai jAsi tibemi // iriyAe paDhamo uddeso (sU0 119) 2-1-3-1 // spaSTaM, navaraM no nAvo'prabhAgamAruhet niryAmakopadvasambhavAt , nAvArohiNAM vA purato nArohet, pravartanAdhikaraNasambhavAt , tatrasthazca nauvyApAraM nApareNa coditaH kuryAt, nApyanya kArayediti / 'uttigaM'ti randhra 'kajjalAvemANa'ti plAvyamAnam 'appusmae'tti avimanaskaH zarIropakaraNAdau mUrchAmakurvan tasmiMzcodake nAvaM gacchan 'ahAriya'miti yathA''yaM bhavati tathA gacched, viziSTAdhyavasAyo yAyAdityarthaH, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyasyAdhyayanasya prathamoddezakaH samAptaH 2-1-3-1 // MESSAGESCRECTOR bA.sU.64 NI wwRatnanag prathama cUlikAyA: tRtIya-adhyayanaM "IryA', dvitIya-uddezaka: Arabdha: ~762~# Page #764 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [120], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 prata cUlikA 1 sUtrAMka ryAdhya03 uddezaH 2 [120]] dIpa anukrama [454] zrIAcA- uktaH prathamoddezako'dhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnamtaroddezake nAvi vyavasthitasya vidhi- rAvRttiHrabhihitastadihApi sa evAbhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram(zI0) se NaM paro gAyA AusaMto! samaNA evaM tA tumaM chattarga vA jAva cammacheyaNagaM vA gihAhi, eyANi tuma virUvarUvANi satyajAyANi dhArehi, evaM tA tumaM dAragaM vA pajehi, no se taM0 / / (sU0 120) // 379 // | saH 'para' gRhasthAdirnAvi vyavasthitastatsthameva sAdhumevaM brUyAt, tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! etanmadIyaM tAvaccha-1 trakAdi gRhANa, tathaitAni 'zakhajAtAni' AyudhavizeSAn dhAraya, tathA dArakAdyudarka pAyaya, ityetAM 'parijJAM' pArthanAM | parasya na zRNuyAditi // tadakaraNe ca paraH pradviSTaH san yadi nAvaH prakSipettatra yakkateMvyaM tadAha se gaM paro mAvAgae mAvAgavaM varanA AusaMto! esa NaM samaNe nAvAe bhaMDabhArie bhavai, se NaM bAhAe gahAya nA. vAo udagaMsi pakkhivinA, eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma se 2 cIvaradhArI siyA sippAmeva cIvarANi ujveTina vA niveDhija vA upphesa vA karijA, aha0 amikatakUrakammA khalu bAlA vAhAhiM gahAya nA0 pakvivijA se puccAmeva vajA-AusaMto! gAhAvaI mA metto bAhAe gahAya nAvAo udagaMsi pakkhivaha, sayaM ceva Ne ahaM gAvAmI udagaMsi ogAhissAmi, se NevaM vayaMta paro sahasA balasA bAhAhiM ga0 pakkhivijjA taM no sumaNe siyA no dummaNe siyA no ucAvayaM maNaM niyaMchijA no tesiM vAlANaM dhAyAe vahAe samuDijA, appussue jAba samAhIe to saM0 udagaMsi pavijJA // (sU0 121) ESCSTra // 379 // wataneltmanam ~763~# Page #765 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [121], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [121] dIpa anukrama sa paraH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre naugatastatsthaM sAdhumuddizyAparamevaM brUyAt , tadyathA-AyuSman ! ayamatra zramaNo bhANDavanizceSTatvAd guruH bhANDena bopakaraNena guruH, tadenaM ca bAhuyAhaM nAva udake prakSipata yUyamityevaMprakAraM zabdaM zrutvA tathA'nyato vA kutazcit 'nizamya' avagamya 'saH' sAdhurgacchagato nirgato vA tena ca cIvaradhAriNaitavidheya-kSiprameva cIvarANyasArANi gurutvAnnivAhitumazakyAni ca 'udveSTayet' pRthak kuryAt, tadviparItAni tu 'nirveSTayet' suvaddhAni ku-18 ryAt , tathA 'upphesaM vA kujatti ziroveSTanaM vA kuryAd yena saMvRtopakaraNo nirvyAkulatvAtsukhenaiva jalaM tarati, tAMzca | |dharmadezanayA'nukUlayet, atha punarevaM jAnIyAdityAdi kaNThyamiti // sAmpratamudakaM plavamAnasya vidhimAha se mikkhU vA0 udagaMsi pavamANe no hattheNa htvaM pAeNa pAyaM kAeNa kArya AsAijA, se aNAsAyaNAe aNAsAyamANe sao saM0 udagaMsi pavijA / / se mikkhU vA0 udgaMsi pavamANe no ummugganimuggiyaM karijA, mAmeyaM udagaM kanne vA acchImu vA nakasi vA muhaMsi vA pariyAvajijA, tao0 saMjayAmeva udgaMsi pavijA // se bhikkhU vA udagaMsi pavamANe dubaliyaM pAuNijjA khippAmeva uvahiM vigiMcija vA visohija vA, no ceva NaM sAijijA, aha pu0 pAraNa sicA udgAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNadveNa vA kAraNa udagatIre ciDijA // se bhikkhu vA0 udauhA vA 2 kArya no AmajijA vA No pamajijA vA saMli hijA vA nilihinA vA ubvAlijjA vA uvvaTTijA vA 'AyAvija vA payA0, aha pu0 vigaodao me kAe chinnasiNehe kAe tahappagAraM kArya Amajija vA payAvija vA tao saM0 gAmA0 dUijijjA / / (sU0 122) [455] CCC wwwandltimaryam ~764~# Page #766 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [122], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka [122] // 38 // dIpa sa bhikSurudake plavamAno hastAdikaM hastAdinA 'nAsAdayet' na saMspRzed , akAyAdisaMrakSaNArthamiti bhAvaH, tatastathA taskara kurvan saMyata evodakaM plavediti // tathA-sa bhikSurudake plavamAno majjanonmajjane no vidadhyAditi (zeSa ) sugamamiti calikA |kiJca sa bhikSurudake plavamAnaH 'daurbalyaM zramaM prAmuyAt tataH kSipramevopadhiM tyajet taddezaM vA vizodhayet-tyajediti, naivopa- yojana dhAvAsakto bhavet / atha punarevaM jAnIyAt 'pArae sitti samartho'hamasmi sopadhirevodakapAragamanAya tatastasamAvuda-IIFIRS kAduttIrNaH san saMyata evodakAi~Na galadvindunA kAyena sasnigdhena vodakatIre tiSThet, tatra ceyopathikAM ca pratikAmet // na caitatkuryAdityAha-spaSTa, navaramatreyaM sAmAcArI-yadudakA vastraM tatsvata eva yAvanniSpagalaM bhavati | tAvadudakatIra eva stheyam , atha cIrAdibhayAgamanaM syAttataH pralambamAnaM kAyenAspRzatA neyamiti // tathA se bhikkhU vA gAmANugAmaM dUijamANe no parehiM saddhiM parijaviya 2 gAmA0 dUi0, tao0 saM0 gAmA0 duui0||(suu0123) kaNThayaM, navaraM 'parijaviyara'tti paraiH sArddha bhRzamullApaM kurvanna gacchediti // idAnIM jaGgAsaMtaraNavidhimAha se mikkhU vA gAmA0 dU0 aMtarA se jaMghAsaMtArime udge siyA, se puvAmeva sasIsopariyaM kArya pAe ya pamajilA 2 egaM pAyaM jale kicA enaM pAyaM thale kivA tao saM0 udagaMsi AhAriyaM rIejA // se mi0 AhAriyaM rIyamANe no hatyeNa hatyaM jAva aNAsAthamANe tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArine udae ahAriyaM rIejA / / se bhikkhU pA0 jaMghAsaMtArime udae ahAriya rIyamANe no sAyAvaThiyAe no paridAhapaDiyAe mahAmahAlayasi udayasi kArya vilasijjA, sao saMjayAmeva // 380 // jaMghAsaMtArime udae ahAriya rIejjA, aha puNa evaM jANijdA pArae siyA udgAo tIraM pAuNicae, to saMjayAmeva anukrama [456] wataneltmanam ~765~# Page #767 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [124], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [124] dIpa anukrama [458] udaullega vA 2 kAraNa dagatIrae cidvijjA // se bhi0 ukhallaM vA kArya sasika kArya no Amajija vA no0 aha pu0 vigodae me kAe chinnasiNehe tahappagAraM kArya Amajija bA0 payAvija vA tao saM0gAmA0 duui0|| (sU0 124) 'tasya' bhikSoAmAntaraM gacchato yadA antarAle jAnudanAdikamudakaM syAttata UvekAyaM mukhavakhikayA adha:kArya ca rajoharaNena prajyodakaM pravizet , praviSTazca pAdamekaM jale kRtvA'paramutkSipan gacchet, na jalamAloDayatA gantavyamityarthaH, 'ahAriyaM rIejatti yathA Rju bhavati tathA gacchennArdavitardai vikAraM vA kurvan gacchediti // sa bhikSuryathA''ryameva gacchan mahatyudake mahAzraye vakSaHsthalAdipramANe jaGghAtaraNIye nadIhUdAdau pUrvavidhinaiva kArya pravezayet, praviSTazca yadhupakaraNa nirvAhayitumasamarthastataH sarvamasAraM vA parityajet , athaivaM jAnIyAcchakto'haM pAragamanAya tatastathAbhUta eva | gacchet , uttIrNazca kAyotsargAdi pUrvavatkuryAditi // AmarjanapramArjanAdisUtra pUrvavanneyamiti // sAmpratamudakottIrNasya | gamanavidhimAha se bhikkhU vA0 gAmA dUijamANe no maTTiyAgaehi pAehiM hariyANi liMdiya 2 vikujiya 2 viphAliya 2 ummaggeNa hariyavahAra garichajjA, jameyaM pApahiM maTTiyaM khippAmeva hariyANi avaharaMtu, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijA, se puvAmeva appahariyaM marga paDilahijjA tao0 saM0 gAmA0 // se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA pha0 pA0 to0 a0 aggalapAsagANi vA gaDAo vA darIo vA sai parakame saMjayAmeva parikAmijA no ujju0, phevalI, se tatva parakamamANe payalijja vA 2, se tattha payalamANe vA 2 rukkhANi vA gucchANi vA gummANi vA layAo vA vAllIo ~766~# Page #768 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [125], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka uddezaH 2 [125] dIpa anukrama [459] zrIAcA vA taNANi vA gahaNANi vA hariyANi vA avalaMbiya 2 uttarijA, je tattha pADhipahiyA uvAgaphachati te pANI jAijA 2, zrutaskaM02 rAGgavRttiH to saM0avalaMbiya 2 uttarijA tao sa0 gAmA0 dU0 // se bhikkhU vA0 gA. dUinamANe aMtarA se javasANi vA cUlikA 1 (zI0) sagaDANi vA rahANi vA sacakANi cA paracakANi vA se NaM vA virUvarUvaM saMniruddhaM pehAe sai paraphame saM0 no u0, se IryAdhya03 NaM paro seNAgao vaijA AusaMto! esa NaM samaNe seNAe abhinivAriyaM karei, se NaM vAhAe gahAya Agasaha, se NaM paro / bAhAhiM gahAya AgasijA, taM no sumaNe siyA jAva samAhIe tao saM0 gAmA0 duu0|| (sU0 125) sa bhikSurudakAduttIrNaH san kardamAbilapAdaH san(no)haritAni bhRzaM chittvA tathA vikubjAni kRtvA evaM bhRzaM pATayitvonmArgeNa haritavadhAya gacched-yathainA pAdamRttikA haritAnyapanayeyurityevaM mAtRsthAnaM saMspRzet, na caitatkuryAccheSa sugamamiti ||s bhikSuryAmAntarAle yadi vanAdikaM pazyettataH satyanyasmin saGkame tena RjunA pathA na gacched, yatastatra gtodau nipatan sacittaM vRkSAdikamavalambeta, taccAyuktam , atha kAraNikastenaiva gacchet , kathazcitpatitazca gacchagato vayAditakamAyavalambya prAtipathikaM hastaM vA yAcitvA saMyata evaM gacchediti / kiJca-sa bhikSuryadi grAmAntarAle 'yavasa' godhUmA didhAnyaM zakaTaskandhAvAranivezAdikaM vA bhavet tatra bahupAyasambhavAttanmadhyena satyaparasmin parAkrame na gacchet, zeSa hai| sugamamiti // tathA W // 381 // se mikkhU bA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se pADibahiyA ucAgacchijjA, te NaM pADivahiyA evaM vaijA-Au0 samaNA! kevaie esa gAme vA jAva rAyahANI vA kevaIyA ittha AsA hatthI gAmapiMDolagA maNussA parivasaMti ! se bahubhase Swatantram.org ~767~# Page #769 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [2], mUlaM [126], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka bahuudae bahujaNe bahujavase se appabhatte appudae appajaNe appajavase ?, eyappagArANi pasiNANi pucchijA, pavapaka puTTho vA apuTTho vA no vAgarijA, evaM khalu0 jaM sabaTehiM0 / / (sU0 126) // 2-1-3-2 'se' tasya bhikSorapAntarAle gacchataH 'prAtipathikAH' saMmukhAH pathikA bhaveyuH, te caivaM vadeyuryathA''yuSman ! zramaNa ! kimbhUto'yaM prAmaH ? ityAdi pRSTo na teSAmAcakSIta, nApi tAn pRcchediti piNDArthaH, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // 8 tRtIyasyAdhyayanasya dvitIyaH // 2-1-3-2 [126] dIpa anukrama [460] OTOS ukko dvitIyoddezakaH sAmprataM tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM gamanavidhiH pratipAditaH, ihApi sa eva pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se bhikkhU vA gAmA dUijamANe aMtarA se vaSpANi vA jAca darIo vA jAva kUDAgArANi vA pAsAyANi vA nUmagihANi vA rukhagihANi vA pavvaMyagi ruksaM vA ceiyakaI thUbhaM vA ceyakaI AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA no bAhAmo pagijiAya 2 aMguliAe uddisiya 2 ogamiya 2 unnamiya 2 nijhAijA, tao saM0 gAmA0 // se miksU bA0 gAmA0 dU0 mANe aMtarA se kacchANi vA daviyANi vA nUmANi vA valayANi vA gahaNANi vA gahaNavidugANi vaNANi vA vaNavi0 pancayANi vA pacayavi0 agaDANi vA talAgANi vA dahANi vA naIo yA bAbIbho vA wwwandltimaryam prathama cUlikAyA: tRtIya-adhyayanaM "IryA', tRtIya-uddezaka: ArabdhaH ~768~# Page #770 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [461] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 382 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], mUlaM [127], niryuktiH [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH kkhariNIo vA dIhiyAo vA guMjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA no bAhAo pagipriya 2 jAva nijjhAinA, kevalI0, je tattha migA vApasU vA paMkhI vA sarIsivA vA sIhA vA jalacarA vA thalacarA vA sahacarA vA sattA te uttasijja vA vittasijja vA vArDa vA saraNaM vA kaMkhijjA, cAriti me ayaM samaNe, aha bhikkhU NaM pu0 jaMno bAhAo gijhiya 2 nicjhAibA, tao saMjayAmeva AyariuvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUijijjA / / (sU0127) sa bhikSugramADrAmAntaraM gacchan yadyantarAle etatpazyet, tadyathA parikhAH prAkArAn 'kUTAgArAn' parvatopari gRhANi, 'nUmagRhANi' bhUmIgRhANi, vRkSapradhAnAni tadupari vA gRhANi vRkSagRhANi, parvatagRhANi - parvataguhAH, 'rukkhaM vA | ceiakarDati vRkSasyAdho vyantarAdisthalakaM 'stUpaM vA vyantarAdikRtaM tadevamAdikaM sAdhunA bhRzaM bAhuM 'pragRhya' utkSipya tathA'GgulIH prasArya tathA kAyabhavanamyonnamya vA na darzanIyaM nApyavalokanIyaM doSAzcAtra dagdhamupitAdau sAdhurAzacetAjitendriyo vA saMbhAvyeta tatsthaH pakSigaNo vA saMtrAsaM gacchet, etaddoSabhayAtsaMyata eva 'dUyet' gacchediti // tathAsa bhikSurgrAmAntaraM gacchet, tasya ca gacchato yadyetAni bhaveyuH, tadyathA - 'kacchA:' nadyAsannanimnapradezA mUlakavAluGkAdivATikA vA 'daviyANi'tti aTavyAM ghAsArthaM rAjakulAvaruddhabhUmayaH 'nimnAni' garttAdIni 'valayAni' nadyAdiveSTitabhUmibhAgAH 'gahanaM' nirjalapradezo'raNyakSetraM vA 'guJjAlikAH' dIrghA gambhIrAH kuTilAH zlakSNAH jalAzayAH 'saraHpakkayaH' pratItAH 'saraHsaraHpaGkayaH' parasparasaMugnAni bahUni sarAMsIti, evamAdIni bAhrAdinA na pradarzayed avalokayedvA, yataH // 182 // kevalI brUyAtkarmopAdAnametat kimiti 1, yato ye tatsthAH pakSimRgasarIsRpAdayaste trAsaM gaccheyuH, tadAvAsitAnAM vA Jan Estication Intimatinal For Parts Only | zrutaskaM0 2 cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 3 ~769 ~# www.indiary.org Page #771 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [127], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [127] dIpa anukrama [461] sAdhuviSayA''zaGkA samutsadyeta, atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathA na kuryAt, AcAryopAdhyAyAdibhizca gItArthaiH saha viharediti // sAmpratamAcAryAdinA saha gacchataH sAdhorvidhimAha se bhikkhU vA 2 AyariuvamA0 gAmA0 no AyaribauvajhAyarasa hatyeNa vA hatthaM jAva aNAsAyamANe to saMjayAmeva Ayariu saddhi jApa dUijinA // se mikkhU vA Aya0 saddhiM dUijamANe aMtarA se pArivAhiyA upAgacchijjA, te NaM pA0 evaM vaimA-AusaMto! samaNA! ke tumbhe ? kao vA eha ! kahiM vA gacchihiha', je tastha Ayarie yA uvajjhAe vA se bhAsija vA viyAgarija vA, AyariuvajjhAyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANarasa vA no aMtarA bhAsaM karijA, tao0 saM0 ahArAINie vA0 dUijijjA / / se bhikkhU vA ahArAiNiyaM gAmA0 dU0 no rAINiyassa hatyeNa hatyaM jAva aNAsAyamANe tao saM0 ahArANiyaM gAmA0 dU0 // se mikkhU vA 2 ahArAiNioM gAmANugAma dUijjamANe aMtarA se pADivAhiyA uvAgacchinA, te NaM pADipahiyA evaM vaijA-AusaMto! sabhaNA! ke tunbhe, je tastha samparAiNie se bhAsijja vA vAgarija vA, rAiNiyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM bhAsijA, tao saMjayAmeva ahArAiNiyAe gAmANugAmaM dUijijjA / / (sU0 128) sa bhikSurAcAryAdibhiH saha gacchaMstAvanmAtrAyAM bhUmau sthito gacched yathA hastAdisaMsparzo na bhavatIti // tathAtAsa bhikSurAcAryAdibhiH sArddha gacchan prAtipathikena pRSTaH san AcAryAdInatikramya nottaraM dadyAt, nASyAcAryAdI jalpatyantarabhASAM kuryAt, gacchaMzca saMyata eva yugamAtrayA dRSTyA yathAralAdhikaM gacchediti tAtsayArthaH // evamuttarasU 162 ~770~# Page #772 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [128 ] dIpa anukrama [6] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 183 // "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3] mUlaM [128 ], niryuktiH [ 312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - tradvayamapyAcAryopAdhyAyairivA pareNApi ralAdhikena sAdhunA saha gacchatA hastAdisaGghaTTo'ntarabhASA ca varjanIyeti draSTavyamiti / kica se bhikkhu bA0 dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijA, te NaM pA0 evaM badalA - Au0 sa0 ! avivAI itto paDivahe pAsaha, saM0 maNurasaM vA goNaM vA mahisaM vA pasuM vA pakkhi vA sirIsivaM vA jalabaraM vA se Aikkhaha iMseha, taM no AikkhijjA no daMsijjA, no tassa taM parinaM parijANijjA, tusiNIe uvehijjA, jANaM vA no jANaMti va ijjA, tao saM0 gAmA0 dU0 // se bhikkhU vA0 gA0 dU0 aMtarA se pADi0 uvA0, te NaM pA0 evaM vaijA Au0 sa0 ! aviyAI itto paDivahe pAsaha udagapasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA tathA pattA puNphA phalA bIyA hariyA udagaM vA saMnihiyaM agaNi yA saMnikhittaM se Aikkhaha jAva dUijjijjA | se bhikkhu vA0 gAmA0 dUijamANe aMtarA se pADi0 ucA0, te NaM pADi0 evaM Au0 sa0 aviyAI itto paDhibahe pAsaha javasANi vA jAva se NaM vA virUvarUvaM saMnivi se Aiklaha jAba dUijinA | se bhikkhu vA0 gAmA0 dUijamANe aMtarA pA0 jAba Au0 sa0 kevaie ito gAme vA jAva rAyahANi vA se Aikkhaha jAva dUijijjA // se bhikkhu vA 2 gAmANugAmaM dUijenA, aMtarA se pADipahiyA AusaMto samaNA ! kevaie itto gAmassa nagarassa vA jAba rAyahANIe vA magge se Aikkhaha, taheba jAva dUijiyA || (sU0 129) 'se' tasya bhikSorgacchataH prAtipathikaH kazcitsaMmukhIna etadbhUyAt, tadyathA - AyuSman ! zramaNa ! apica kiM bhavatA pathyAgacchatA kazcinmanuSyAdirupalabdhaH taM caivaM pRcchantaM tUSNIbhAvenopekSeta, yadivA jAnannapi nAhaM jAnAmItyevaM Jan Estication Ital For Parts Onl ~ 771 ~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 3 // 383 // Page #773 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [129] dIpa anukrama [ 463 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3] mUlaM [ 129], niryuktiH [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | vadediti // api ca-sa bhikSurgrAmAntaraM gacchan kenacitsaMmukhInena prAtipathikena pRSTaH san udakaprasUtaM kandamUlAdi naivAcakSIta, jAnannapi naiva jAnAmIti vA brUyAditi // evaM yavasAsanAdisUtramapi neyamiti // tathA kiyaddUre grAmAdipraznasUtramapi neyamiti // evaM kiyAn panthA ? ityetadapIti / kica se bhikkhU0 gA0 dU0 aMtarA se goNaM viyAlaM paDiva pehAe jAna cittacihna vivAlaM pa0 pehAe no tersi bhIo usmaggeNaM gacchinA no maggAo ummaggaM saMkamijA no gahaNaM vA vaNaM vA duggaM vA aNupavisijjA to rukkhasi dUruhijjA no mahaimahAlayaMsi udayaMsi kArya viusiyA no vADhaM vA saraNaM vA seNaM vA satyaM vA kaMkhijjA appussue jAva sabhAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjijjA / / se nikkhu gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se vihaM siyA se jaM puNa vihaM ANijA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA uvagaraNapaDiyAe saMpiMDiyA gacchinA, no tesiM bhIo ummaggeNa gacchanA jAva samAhIe to saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijenA // ( sU0 130) sa bhikSurghAmAntaraM gacchan yadyantarAle "gAM' vRSabhaM 'vyAla' darpitaM pratiSadhe pazyet, tathA siMhaM vyAghraM yAvazcitrakaM tadapatyaM vA vyAlaM krUraM dRSTvA ca tadbhayAnnaivonmArgeNa gacchet na ca gahanAdikamanupravizet, nApi vRkSAdikamArohet, na codakaM pravizet, nApi zaraNamabhikAGget, api svalpotsuko'vimanaskaH saMyata eva gacchet, etacca gacchanirgatairvidheyaM gacchAntarga| tAstu vyAlAdikaM pariharatyapIti / kica- 'se' tasya bhikSorgrAmAntarAle gacchataH 'vihaM'ti aTavIprAyo dIrgho'dhvA bhavet, tatra ca 'AmoSakAH' rasenAH 'upakaraNapratijJayA' upakaraNArthinaH samAgaccheyuH, na tamayAdunmArgagamanAdi kuryAditi // Jan Estucation Inmatnl For Parts Only ~772~# Page #774 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [131], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka [131] // 384 // *CROCRAC se mikkhU vA0 gA0 dU0 aMtarA se AmosagA saMpiMDiyA gacchijjA, te Na A0 evaM vaijA--Au0 sa0! Ahara zrutaska02 evaM vatthaM vA 4 dehi nikhivAhi, taM no dijA nikkhivijA, no baMdiya 2 jAijA, no aMjali kaTu jAijA, no kalu cUlikA 1 apaDhiyAe jAijA, dhammiyAe jAyaNAe jAijA, tusiNIyabhAveNa vA te NaM AmosagA sarya karaNitikaTTha akosaMti IyAdhya03 vA jAva uddarviti vA batthaM vA 4 achidija vA jAva parihavija vA, taM no gAmasaMsAriyaM kujjA, no rAyasaMsAriyaM uddezaH 3 kujjA, no paraM vasaMkamitu bUyA-AusaMto! gAhAvaI pae khalu AmosagA uvagaraNapaDiyAe sarvakaraNijaMtikaTTa akosaMti vA jApa pariTThati vA, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTTha viharijA, appusmae jAva samAhIe tao saMja yAmeva gAmA0 dUda // eyaM khalu0 sayA jai0 (sU0 131) ttibemi // samAptamIryAkhyaM tRtIyamadhyayanam // 2-1-3-3 sa bhikSurnAmAntare gacchan yadi stenairupakaraNaM yAcyeta tatteSAM na samarpayet , balAg2alatAM bhUmau nikSipet , na ca caura| gRhItamupakaraNaM vanditvA dInaM vA vaditvA punaryAceta, api tu dharmakathanapUrvakaM gacchAntargato yAceta tUSNIbhAvena vo | pekSeta, te punaH stenAH svakaraNIyamitikRtvaitarakuryuH, tadyathA-Akrozanti vAcA tADayanti daNDena yAvajIvitAtyAja-12 yanti, vastrAdikaM vA''cchinyuryAvattatraiva 'pratiSThApayeyuH tyajeyuH, tacca teSAmevaM ceSTitaM na grAme 'saMsAraNIyaM' kathanIya, nApi rAjakulAdI, nApi paraM-gRhasthamupasaMkramya cauraceSTitaM kathayet, nApyevaMprakAraM mano vAcaM vA saGkalpyAnyatra gacche|| diti, etattasya bhikSoH sAmanyamiti // tRtIyamadhyayanaM samAptam // Id|384 // dIpa anukrama [465] %* ** wwwjoincitnary arm ~773~# Page #775 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [3], uddezaka [3], mUlaM [131...], niyukti: [312] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: atha caturtha bhASAjAtamadhyayanam / prata sUtrAMka [131] dIpa % AARAKAR uktaM tRtIyamadhyayanaM, sAmprataM caturthamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane piNDavizuyartha gamanavidhirutaH, tatra ca gatena pathi vA yAdRgbhUtaM vAcyaM na vAcyaM vA, anena ca sambandhenAyAtasya bhASAjAtAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepaniyuktyanugame bhASAjAtazabdayonikSepArtha niyuktikRdAhajaha vakaM taha bhAsA jAe chakaM ca hoi nAyavvaM / uppattIe 1 taha pajjavaM 2 tare 3 jAyagahaNe 4 ya / / 313 // | yathA vAkyazuddhyadhyayane vAkyasya nikSepaH kRtastathA bhASAyA api kartavyaH, jAtazabdasya tu paTanikSepo'yaM jJAtavyonAma 1 sthApanA 2 dravya 3 kSetra 4 kAla 5 bhAva 6 rUpaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyajAtaM tu Agamato noAga-| mataH, vyatirikta niyuktikAro gAthApazcArDena darzayati-taccaturvidham, utpattijAtaM 1 paryavajAtam 2 antarajAtaM 3 || grahaNajAtaM 4, tatrotpattijAtaM nAma yAni dravyANi bhASAvargaNAntaHpAtIni kAyayogagRhItAni vAgyogena nisRSTAni || bhASAtvenotpadyante tadutpattijAtaM, yadravyaM bhASAtvenotpannamityarthaH 1, paryavajAtaM taireva vAgnisRSTabhASAdravyairyAni vizreNisthAni bhASAvargaNAntargatAni nisRSTadravyaparApAtena bhASAparyAyatvenopadyante tAni dravyANi paryavajAtamityucyante 2, yAni || tvantarAle samazreNyAmeva nisRSTadravyamizritAni bhASApariNAma bhajante tAnyantarajAtamityucyante 3, yAni puna anukrama [465] mA.sU.65| wwanditaram prathama cUlikAyA: caturtha-adhyayanaM "bhASAjAta", ArabdhaM ~774~# Page #776 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [131] dIpa anukrama [-] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2. ], cuDA [1], adhyayana [ 4 ], uddezaka [1], mUlaM [131...], niryukti: [ 313] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH zrIbhAcA-vyANi samazreNivizreNisthAni bhASAtvena pariNatAni karNazaSkulI vivarapraviSTAni gRhyante tAni cAnantapradezikAni rAGgavRttiH dravyataH kSetrato'sakhyeyapradezAvagADhAni kAlata ekadvitryAdiyAvadasaGkhyeya samayasthitikAni bhAvato varNagandharasa(zI0) sparzayanti tAni caivaMbhUtAni grahaNajAtamityucyante 4 / uktaM dravyajAtaM kSetrAdijAtaM tu spaSTatvAnniryuktikAraNa nokaM, tazcaivaMbhUtaM yasmin kSetre bhASAjAtaM vyAvarNyate yAvanmAtraM vA kSetraM spRzati tatkSetrajAtam evaM kAlajAtamapi, bhAvajAtaM tu tAnyevotpattiparyavAntaragrahaNadravyANi zrotari yadA zabdo'yamiti buddhimutpAdayantIti / iha tvadhikAro dravyabhASAjAtena, dravyasya prAdhAnyavivakSayA, dravyasya tu viziSTAvasthA bhAva itikRtvA bhAvabhASAjAtenApyadhikAra iti // uddezArthAdhikArArthamAha- // 385 // sacce'vi ya vayaNavisohikAragA tahavi asthi u viseso / vayaNavibhattI paDhame uppattI vajraNA bIe // 314 // yadyapi dvAvapyudezako vacanavizuddhikArakau tathA'pyasti vizeSaH, sa cAyaM prathamodezake vacanasya vibhaktiH vacanavibhaktiH -- ekavacanAdiSoDazavidhavacanavibhAgaH, tathaivaMbhUtaM bhASaNIyaM naivaMbhUtamiti vyAvarNyate, dvitIyodezake tUtpattiH-kodhAdyutpattiryathA na bhavati tathA bhASitavyam // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam-- sebhikkhU vA 2 imAI vayAyArAI succA nisamma imAI aNAyArAI aNAriyapunnAI jANijjA -- je kohA vA vAyaM viDaMjati je mANA yA0 je mAyAe vA0 je lobhA vA vAyaM viraMjaMti jANao vA pharusaM vayaMti ajANao vA pha0 savyaM ceyaM sAva jijA vivegamAyAe, dhuvaM ceyaM jANijA adhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA 4 labhiya no ubhiya bhuMjiya no bhuM For Parts Only prathama cUlikAyAH caturtha adhyayanaM "bhASAjAta", prathama uddezaka: ArabdhaH ~ 775 ~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 uddezaH 1 // 385 // Page #777 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [132 ] dIpa anukrama [ee] "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2. ], ghuDA [1]. adhyayana [4]. uddezaka [1]. mUlaM [132] niryuktiH [ 314 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - Jan Estication Ital jiya aduvA Agao aduvA no Agao aduvA eva aduvA no ei aduvA ehii aduvA no ehi ityavi Agae ife no Agae itthava i itthavi no eti ityavi pahiti itthavi no ehiti // aNuvIi niTTAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, taMjA-- egavayaNaM 1 duvayaNaM 2 bahuva0 3 itthi0 4 puri0 5 napuMsagavayaNaM 6 aJjhatthava0 7 ubaNIyavayaNaM 8 avaNIyavayaNaM 9 uvaNIyaavaNIyava0 10 avaNIyaDavaNIyava0 11 tIyava0 12 pappannava0 13 aNAgayaba0 14 paJcaktravayaNaM 95 parukkhava0 16, se egavayaNaM vaItsAmIti egavayaNaM vajA jAva parukkhavavaNaM vaissAmIti parukkhavaNaM vaijA, itthI besa puriso besa napuMsagaM vesa eyaM vA ceyaM annaM vA ceyaM aNuvIra niTTAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, izeyAI AyayaNAI upAtikamma || aha bhikkhu jANinA cattAri bhAsajjAyAI, taMjA-- sacamegaM paDhamaM bhAsajAyaM 1 bIyaM mosaM 2 taIyaM sadhAmosaM 3 jaM neva sarva neva mosaM neva saccAmosa asaccAmosaM nAma taM catthaM bhAsajAyaM 4 // se bemi je aIyA je ya paDuppannA je aNAgayA arahaMtA bhagavaMto sacce te eyANi caiva cattAri bhAsanAyAI bhAsisu vA bhAti vA bhAsissaMti vA pannaviMsu vA 3, savvAI ca NaM eyAI acittANi vaNNamaMtANi gaMdharmatANi rasamaMtANi phAsamaMtANi caovacaiyAI viSpariNAmathammAI bhavatIti akkhAyAI // ( sU0 132) 3 sa bhAvabhikSuH 'imAn' ityantaHkaraNaniSpannAn idamaH pratyakSAsannavAcitvAtsamanantaraM vakSyamANAn vAcyAcArA | vAgAcArAH - vAgvyApArAstAn zrutvA, tathA 'nizamya jJAtvA bhASAsamityA bhASAM bhASetottareNa sambandha iti / tatra yAdRgbhUtA bhASA na bhASitavyeti tattAvaddarzayati- 'imAn' vakSyamANAn 'anAcArAn' sAdhUnAmabhASaNayogyAn pUrva For Parts Onl ~776~# Page #778 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [132], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [132]] 95% // 386 // % 4 dIpa anukrama [466] zrIAcA-18sAdhubhiranAcIrNapUrvAn sAdhurjAnIyAt , tadyathA-ye kecana krodhAdA vAcaM 'viuMjanti' vividhaM vyApArayanti-bhASante zrutaskaM02 rAvRttiH yathA caurastvaM dAsastvamityAdi tathA mAnena bhASante yathottamajAtiraha hInastvamityAdi tathA mAyayA yathA glAno- cUlikA 1 (zI0) hamaparasandezaka vA sAvadyaka kenacidupAyena kathayitvA mithyAduSkRtaM karoti sahasA mamaitadAyAtamiti tathA lobhe- bhASA04 8 nAhamanenokenAtaH kicillapsya iti tathA kasyaciddoSaM jAnAnAstahopodghaTanena paruSa vadanti ajAnAnA cA, sarvaM caita-I uddezaH 1 krodhAdivacanaM sahAvadyena-pApena garyeNa vA vartata iti sAvadhaM tadvarjayet vivekamAdAya, vivekinA bhUtvA sAvadhaM vacanaM| varjanIyamityarthaH, tathA kenacitsArddha sAdhunA jalpatA naiva sAvadhAraNaM vaco vaktavyaM yathA 'dhruvametat' nizcitaM vRSTyA|dika bhaviSyatItyevaM jAnIyAd adhruvaM vA jAnIyAditi / tathA kathaJcitsAdhu bhikSArtha praviSTaM jJAtikulaM vA gataM cirayantamuddizyApare sAdhava evaM bacIran yathA-bhumahe vayaM sa tatrAzanAdikaM labdhvaiva samAgamiSyati, yadivA priyte| tadarthaM kiJcit naivAsau tasmAlabdhalAbhaH samAgamiSyati, evaM tatraiva bhuktvA'bhuktvA vA samAgamiSyatIti sAvadhAraNaM na | vaktavyam , atha caivaMbhUtAM sAvadhAraNAM vAcaM na brUyAd yathA''gataH kazcidrAjAdinoM vA samAgataH tathA''gacchati na vA samAgacchati evaM samAgamiSyati na veti, evamatra pattanamaThAdAvapi bhUtAdikAlatrayaM yojya, yamarthaM samyag na jAnIyAttadevamevaitaditi na brUyAditi bhAvArthaH, sAmAnyena sarvatragaH sAdhorayamupadezo, yathA-'anuvicintya' vicArya samyagnizcityAtizayena zrutopadezena vA prayojane sati 'niSThAbhASI' sAvadhAraNabhASI san 'samityA' bhASAsamityA // 386 // 'samatayA vA' rAgadveSAkaraNalakSaNayA SoDazavacanavidhijJo bhASA bhASeta / yAdagbhUtA ca bhASA bhASitavyA tAM SoDaza % 3- wwwonditimaryam ~777~# Page #779 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [132] dIpa anukrama [466 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 4 ], uddezaka [1]. mUlaM [132], niryuktiH [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH | vacanavidhigatAM darzayati- ' tadyathe' tyayamupapradarzanArthaH ekavacanaM vRkSaH 1, dvivacanaM vRkSau 2, bahuvacanaM vRkSa iti 3, strIvacanaM vINA kanyA ityAdi 4, puMvacanaM ghaTaH paTa ityAdi 5, napuMsakavacanaM pIThaM devakulamityAdi 6, adhyAtmavacanam, Atmanyadhi adhyAtmaM - hRdayagataM tatparihAreNAnyadbhaNiSyatastadeva sahasA patitam 7, 'upanItavacanaM' prazaMsAvacanaM yathA rUpavatI strI 8, tadviparyayeNApanItavacanaM yatheyaM rUpahIneti 9, 'upanItApanItavacanaM' kazcid guNaH prazasyaH kazcinnindyo, yathA-rUpavatIyaM strI kintvasadvRtteti 10, 'apanItopanItavacanam' arUpavatI strI kintu sadvRtteti 11, 'atItavacanaM' kRtavAn 12 'varttamAnavacanaM' karoti 13 'anAgatavacanaM' kariSyati 14 'pratyakSavacanam' eSa devadattaH 15, 'parokSavacanaM' sa devadattaH 16, ityetAni SoDaza vacanAni, amISAM sa bhikSurekArthavivakSAyAmekavacanameva brUyAd yAvatparokSavacanavivakSAyAM parokSavacanameva brUyAditi / tathA khyAdike dRSTe sati rUyevaiSA puruSo vA napuMsakaM vA, evamevaitadanyadvaitat evam 'anuvicintya' nizcitya niSThAbhASI san samityA samatayA saMyata eva bhASAM bhASeta, tathA 'ityetAni' pUrvoktAni bhASAgatAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni' doSasthAnAni 'upAtikramya' atilaGghandha bhASAM bhASeta / atha sa bhikSurjAnIyAt 'catvAri bhASAjAtAni' catasro bhASAH, tadyathA-satyamekaM prathamaM bhASAjAtaM yathArtham avitathaM, tadyathAgogorevAzvo'zva eveti 1, etadviparItA tu mRSA dvitIyA, yathA gaurazvo'zvo gauriti 2, tRtIyA bhASA satyAmRSeti, yatra kiJcitsatyaM kiJcinmRSeti, yathA'zvena yAntaM devadattamuSNa yAtItyabhidadhAti 3, caturthI tu bhASA yocyamAnA na satyA nApi mRSA nApi satyAmRSA AmantraNAjJApanAdikA sA'trAsatyA'mRSeti 4 // svamanISikAparihArArthamAha Jan Estication Intematonal For Pantry at Use Only ~778 ~# Page #780 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [132], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaska02 cUlikA 1 bhASA04 udeza sUtrAMka % [132] % % zrIAcA- so'haM yadetadravImi tatsarvaireva tIrthakRdbhiratItAnAgatavartamAnairbhASitaM bhASyate bhASizyate ca, api caitAni-sarvANya- rAjavRttiHpyetAni bhASAdravyANyacittAni ca varNagandharasasparzavanti copacayikAni vividhapariNAmadharmANi bhavantIti, evamAkhyAtaM (zI0) tIrthakRdbhiriti, atra ca varNAdimattvAviSkaraNena zabdasya mUrttatvamAveditaM, na hyamUrttasyAkAzAdervarNAdayaH saMbhavanti tathA GIcayopacayadharmANItyanena tu zabdasyAnityatvamAviSkRta, vicitrapariNAmatvAcchandadravyANAmiti // sAmpataM zabdasya kRta- // 387 // katvAviSkaraNAyAha se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA puci bhAsA abhAsA bhAsijamANI bhAsA bhAsA bhAsAsamayavIikatA paNa bhAsiyA bhAsA abhAsA // se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA jA va bhAsA saccA 1 jA ya bhAsA mosA 2 A ya bhAsA sacAmosA 2 jA ya bhAsA asaJcA'mosA 4, tahaSpagAraM bhAsaM sAvaja sakiriyaM kakasaM kaduyaM nihura pharusaM aNhayakari TheyaNakari bhevaNakari pariyAvaNakari uhavaNakari bhUovadhAiyaM amikaMkha no bhAsijjA / / se bhikkhU vA mikkhuNI vA se jaM puNa jANijjA, jA ya bhAsA saccA suhumA jA ya bhAsA asaJcAmosA tahappagAraM bhAsaM asAvaja jAva abhUovadhAiyaM abhikakha bhAsaM bhAsijA // (sU0 133) sa bhikSurevaMbhUtaM zabdaM jAnIyAt , tadyathA-bhASAdravyavargaNAnAM vAgyoganissaraNAt 'pUrva prAgabhASA 'bhASyamANaiva' vAgyogena nisRjyamAnaiva bhASA, bhASAdravyANi bhASA bhavati, tadanena tAlvodhAdivyApAreNa prAgasataH zabdasya niSpAdanAtsphuTameva kRtakatvamAveditaM, mRspiNDe daNDacakrAdineva ghaTasyeti, sA voccaritapradhvaMsitvAcchabdAnAM bhASaNottarakAlamapya dIpa anukrama [466] C // 387 // wwwandltimaryam ~779~# Page #781 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [133], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [133] dIpa anukrama bhAva, yathA kapAlAvasthAyAM ghaTo'ghaTa iti, tadanena prAgabhAvapradhvaMsAbhAvI zabdasyAveditAviti // idAnI catasRNAM|| bhASANAmabhASaNIyAmAha-sa bhikSu- punarevaM jAnIyAt, tadyathA-satyAM 1 mRpA 2 satyAbhUSAm 3 asatyAmRSA 4, tatra mRSA satyAbhUSA ca sAdhUnAM tAvanna vAcyA, satyA'pi yA karkazAdiguNopetA sA na bAcyA, tAM ca darzayati-sahAvadyena varcata iti sAvadyA tAM satyAmapi na bhASeta, tathA saha kriyayA-anarthadaNDapravRttilakSaNayA vartata iti sakriyA tAmiti tathA 'karkazAM' cavitAkSarAM tathA 'kaTukA' cittodvegakAriNI tathA 'niSThurAM' hakkApradhAnAM paruSAM' marmodghATanaparAm aNhayakarinti karmAzravakarIm, evaM chedanabhedanakarI yAvadapadrAvaNakarImityevamAdikAM 'bhUtopaghAtinI prANyupatApa kAriNIm 'abhikAlaba' manasA paryAlocya satyAmapi na bhASeteti // bhASaNIyAM tvAha-sa bhikSuryA punarevaM jAnIyAt, dAtadyathA-yA ca bhASA satyA 'sUkSme ti kuzAgrIyayA buddhyA paryAlocyamAnA mRSA'pi satyA bhavati yathA satyapi mRgadarzane | lubdhakAderapalApa iti, uktaJca-"aliaMna bhAsiavvaM asthi hu saccaMpi jaM na vattavvaM / saccaMpi hoi aliaMja parapIDAkaraM vayaNaM // 1 // " yA cAsatyAmRSA-AmantraNyAjJApanAdikA tAM tathAprakArAM bhASAmasAvadyAmakriyAM yAvadabhUtopaghAtinI manasA pUrvam 'abhikAzya' paryAlocya sarvadA sAdhu SAM bhASeteti // kica se bhikkhU vA pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA apaDisuNemANe no evaM vaijA-holitti vA golitti vA vasuletti vA kupakkhetti vA paDhadAsisi vA sANetti vA teNitti vA cArietti vA mAItti vA musAbAitti vA, eyAI tuma te jaNagA vA, 1alIkaM na bhASitavyaM asleva satyamapi yanna vaktavyam / satyamapi bhavasthatIkaM yat parapIDAkara vacanam // 1 // [467] waleraitram.org ~780~# Page #782 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [134], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) // 388 // sUtrAMka [134] * dIpa anukrama [468] eappagAra bhAsaM sAvajaM sakiriyaM jAva bhUovaghAiyaM amikaMkha no bhaasijjaa|| se mikkhU vA0 pumaM AmaMtemANe Ama zrutaskaM02 tie vA apaDisuNemANe evaM vaijA-amuge i vA Ausotti vA AusaMtArotti vA sAbagetti vA uvAsageti vA dha cUlikA 1 mmietti vA dhammapietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvaja jAva abhikaMkha bhAsijA / / se bhikkhU vA 2 ithi AmaMtemANe bhASA04 AmaMtie ya appaDisuNemANe no evaM vaijA-holI i vA golIti vA itthIgameNaM neyadhvaM // se bhikkhU vA 2 itviM uddezaH 1 AmaMtemANe AmaMtie ya appatisuNemANI evaM baijA-Ausotti bA bhaiNitti vA bhoIti vA bhagavaIti vA sAvigeti vA uvAsietti vA dhammietti vA dhammappietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhikakha bhAsijjA / / (sU0 134) sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantaM naivaM bhASeta, tadyathA-hola iti vA gola iti vA, etau ca dezAntare'vajJAsaMsUcakI, tathA 'vasule'tti vRSalaH 'kupakSaH' kutsitAnvayaH ghaTadAsa iti vA zveti vA stena iti vA cArika iti vA mAyIti vA mRpAvAdIti vA, ityetAni-anantarotAni tvamasi tava janako vA-mAtApitarAvetAnIti, evaM-18 prakArAM bhASAM yAvanna bhASeteti // etadviparyayeNa ca bhASitavyamAha-sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantamevaM yAdU yathA'muka iti vA AyuSmanniti vA AyuSmanta iti vA tathA zrAvaka dharmapriya iti, evamAdikAM bhASA bhASe. teti // evaM triyamadhikRtya sUtradvayamapi pratiSedhavidhibhyAM neyamiti // punarapyabhASaNIyAmAhase bhi0 no evaM vaijA-nabhodevitti vA gajadevitti vA vijjudevitti vA pavuDade0 niyuTThadevittae vA paData cA vAsa // 388 mA vA paDau niSphajau vA sassaM mA vA ni0 vibhAu vA rayaNImA vA vibhAu udeu vA sUrie mA vA udeu so vA wataneltmanam ~781~# Page #783 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [1], mUlaM [135], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: * prata sUtrAMka rAyA jayau vA mA jayata, no eyapagAra bhAsaM bhAsijjA // pannavaM se bhikkhU vA 2 aMtalikkhetti vA gummANucarietti vA samucchie vA nivaie vA pabho vaijA vuTTabalAhagetti vA, evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiya jaM savvadehiM samie sahie sathA jaijAsi tibemi 2-1-4-1 // bhASAdhyayanasya prathamaH / / (sU0 135) sa bhikSurevaMbhUtAmasaMyatabhASAM na vadet , tadyathA-nabhodeva iti vA gajati deva iti vA tathA vidyudevaH prapRSTo devaH nivRSTo devaH, evaM patatu varSA mA vA, niSpadyatAM zasya meti vA, vibhAtu rajanI meti SA, udetu sUryo mA vA, jayatvasau | rAjA mA veti, evaMprakArAM devAdikAM bhASAM na bhASeta // kAraNajAte tu prajJAvAn saMyatabhASayA'ntarikSamityAdikayA bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagyamiti // caturthasya prathamoddezakaH smaaptH2-1-4-1|| | [135] %%85%252 dIpa anukrama [469] uktaH prathamoddezakaH, sAmpataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-dahAnantaroddezake vAcyAvAcyavizeSo'bhihitaH, tadihApi sa eva zeSabhUto'bhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyodezakasyAdisUtram se mikkhU vA jahA vegaIyAI rUvAI pAsijjA tahAvi tAI no evaM vaijjA, taMjahADI gaMDIti vA kuTTI kuTThIti vA jAva mahumehuNIti vA hatyacchinnaM hatyacchinnetti vA evaM pAyachinnetti vA nakachiNNei vA kaNNachinnei vA uhachinneti vA, jeyAbanne sahapagArA evappagArAhi bhAsAhi bujhyA 2 kuppaMti mANavA te yAvi tahappagArAhiM bhAsAhi abhikakha no bhAsijjA / / wwwandltimaryam prathama cUlikAyA: caturtha-adhyayanaM "bhASAjAta",dvitIya-uddezaka: Arabdha: ~782~# Page #784 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [136 ] dIpa anukrama [470 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 389 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [2] mUlaM [136], niryuktiH [ 314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sebhikkhU vA0 jahA vegaiyAI ruvAI pAsijjA tahAvi tAI evaM vaijjA - taMjahA - oyaMsI oyaMsitti vA teyaMsI teyaMsIti vA jasaMsI jasaMsIda vA basI basI vA abhirUyaMsI 2 paDirUvaMsI 2 pAsAiyaM 2 darisaNijjaM darisaNIyatti vA, je yAvane tahapagArA tahaSpagArAhiM bhAsAI bujhyA 2 no kuppaMti mANavA teyAvi tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM abhikaM bhAsiyA || se mikkhU vA0 jahA vegaiyAI ruvAI pAsijjA, taMjA - vappANi vA jAva gihANi vA, tahAvi tAI no evaM vaiyA, taMjA-- sukkaDe i vA suDukaDe i yA sAhukaDe i vA kalANe i vA karaNije ivA, eyappagAraM bhAsaM sAva jAva no bhAsijA // se bhikkhU vA0 jahA vegaIyAI rUbAI pAsijjA, taMjAvappANi vA jAva gihANi vA tahAvi sAI evaM vaijA, taMjahA-- AraMbhakaDe i vA sAvajjakaDe i vA payatakaDe i vA pAsAiyaM pAsAie vA darisaNIyaM darasaNIyaMti vA abhirUvaM abhiruvaMti vA paDirUvaM paDirUvaMti vA eyappagAraM bhAsaM asAvaLaM jAva bhAsiyA || (sU0 136) sa bhikSuryadyapi 'egaiyAi'nti kAnicidrUpANi gaNDIpadakuSTyAdIni pazyet tathApyetAni svanAmagrAhaM tadvizeSaNaviziSTAni noccArayediti, tadyathetyudAharaNopapradarzanArthaH, 'gaNDI' gaNDamasyAstIti gaNDI badivocchUnagulphapAdaH sa gaNDItyevaM na vyAharttavyaH tathA kuSThyapi na kuSThIti vyAharttavyaH evamaparavyAdhiviziSTo na vyAharttavyo yAvanmadhumehIti madhuvarNamUtrAnavarataprazrAvIti, atra ca dhUtAdhyayane vyAdhivizeSAH pratipAditAstadapekSayA sUtre yAvadityuktam, evaM chinnahastapAdanAsikA karNoSThAdayaH, tathA'nye ca tathAprakArAH kANakuNTAdayaH, tadvizeSaNaviziSTAbhirvAgbhiruktA uktAH kupyanti mAnavAstAMstathAprakArAMstathAprakArAbhirvAgbhirabhikAGkSaya no bhASeteti / yathA ca bhASeta tathA''ha-sa bhikSuryadyapi Jain Estication tytumanl For Par at Use Only ~783~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 uddezaH 2 // 389 // Page #785 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [136], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka %45-50-4 [136] dIpa anukrama [470] gaNDIpadAdivyAdhiprastaM pazyettathA'pi tasya yaH kazcidviziSTo guNa ojasteja ityAdikastamuddizya sati kAraNe vadediti, kezavavatkRSNazvazukladantaguNodghATanavadguNagrAhI bhavedityathaiH // tathA sa bhikSuryadyapyetAni rUpANi pazyettadyathA-vaprA prAkArA yAvadgRhANi, tathA'pyetAni naivaM vadet , tadyathA-sukRtametat suSTu kRttametat sAdhu-zobhanaM kalyANametat , kartavyamevaitadevaMvidhaM bhavadvidhAnAmiti, evaMprakArAmanyAmapi bhASAmadhikaraNAnumodanAt no bhASeteti // punarbhASaNIyAmAhasa bhikSurvaprAdikaM dRSTvA'pi taduddezena na kiJcid brUyAt, prayojane satyevaM saMyatabhASayA brUyAt , tadyathA-mahArambhakRtametat sAvadyakRtametat tathA prayatnakRtametat , evaM prasAdanIyadarzanAdikAM bhASAmasAvadyA bhASeteti // se bhikkhU vA 2 asaNaM vA0 uvaksaDiyaM tahAvihaM no evaM vaijjA, taM0 sukaDetti vA sujhukaDe i vA sAhukaDe i vA kakhANe i vA karaNije ivA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se mikkhU vA 2 asaNaM vA 4 upaksaDiyaM pehAya evaM vaijA, taM0-AraMbhakaDetti vA sAvajakaDetti vA payattakaDe i vA bhayaM bhadeti vA UsadaM usar3e i vA rasiyaM 2 maNunaM 2 eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAba bhAsijjA / / (sU0 137) evamazanAdigatapratiSedhasUtradvayamapi neyamiti, navaram 'UsaDha'nti ucchritaM varNagandhAdhupetamiti // punarabhASaNIyAmA kizca se mikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA goNaM vA mahisaM bA mirga vA pasu vA pakkhi vA sarIsirva vA jalacaraM vA se taM parivUDhakArya pehAe no evaM baijA-thUle i vA pameile i vA baTTe 3 vA vajhe i vA pAime i vA, eyappagAraM bhAsaM sA %%%95 % 7- wwwanditimaryam ~784~# Page #786 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [138], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka CCESCONSES. cUlikA 1 bhASA04 uddezaH 2 [138]] // 39 // dIpa anukrama [472] bajaM jAva no bhAsijA // se miksU yA bhikkhuNI vA maNussaM vA jAva jalayaraM vA setaM paripUDhakArya pahAe evaM vaijjA -parikhUTakAetti vA upacivakAeti vA thirasaMghayaNetti vA ciyamaMsasoNietti vA bahupaDipunnaiMdiietti thA, eyappagAraM bhAsaM asAvaja jAva bhAsinA / / se mikkhU vA 2 virUvarUvAo gAo pehAe no evaM bahanA, taMjahA-gAo dumAmotti vA dammetti vA gorahatti vA bAhimatti bA rahajoggatti vA, eyappagAra bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsinA // se mi0 virUvarUvAo gAo pahAe evaM vaijA, taMjahA-jubaMgavitti vA gheNutti vA rasavaitti vA hasse i vA mahale i vA mahatvaei vA saMvahaNitti vA, eappagAraM bhAsaM asAvaja Ava amikasa bhAsijjA / / se bhikkhU vA0 taheva gaMtumujANAI pabvayAI vaNANi vA rukkhA mahale pehAe no evaM vaijA, taM0-pAsAyajoggAti vA toraNajogyAi vA gihajogAi vA phalihajo0 aggalajo0 nAvAjo0 udaga0 doNajo0 pIDhacaMgaberanaMgaLakuliyatalaTThInAbhigaMdIAsaNajo0 savaNajANaubassayajogAI vA, eyappagAraM no bhAsijjA / / se bhikkhU vA taheva gaMtu0 evaM vaijA, taMjahA-jAimaMtA i vA dIhavaTA i vA mahAlayA i vA payAyasAlA i vA viDimasAlA i vA pAsAiyA i vA jAva paDirUvAti vA eyappagAra bhAsaM asAbaja jAva bhAsijjA / / se bhi0 bahusaMbhUyA vaNaphalA pehAe tahAvi te no evaM vaibA, taMjahA-pakA i vA pAyakhaLA i vA beloiyA i vA TAlA i vA vehiyA ivA, eyappagAra bhAsaM sAvaja jAva no bhAsijA // se mikkhU0 bahusaMbhUyA vaNaphalA aMbA pehAe evaM baijA, saM0-asaMthabAi vA bahunivaTTimaphalA i vA bahusaMbhUyA i yA bhUvarucitti bA, eyappagAra bhA0 asaa0||se bahusaMbhUyA osahI pehAe tahAvi tAo na evaM vaijA, taMjahA-pavAda vA nIlIyA ivA chavI ACC // 390 JainEducatunintaimational wwwandltimaryam ~785~# Page #787 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [138], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [138] dIpa anukrama [472] iyA i vA lAimA i vA bhajimA i vA bahukhajjA ivA, eyappagA0 no bhAsijjA / / se0bahu0 pehAe tahAvi evaM vaijjA, saM0-rUDhA i vA bahusaMbhUyA i vA thirA i vA UsaDA i vA gambhiyA i vA pasUyA i vA sasArA i vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhaasi0|| (sU0 138) sa bhikSurgavAdikaM 'parivRddhakArya' puSTakArya prekSya naitadvadet , tadyathA-sthUlo'yaM prameduro'yaM tathA vRttastathA vadhyo vaha-14 nayogyo vA, evaM pacanayogyo devatAdeH pAtanayogyo veti, evamAdikAmanyAmapyevaMprakArAM sAvAM bhASAM no bhASeteti // bhASaNavidhimAha-sa bhikSurgavAdikaM parivRddhakArya prekSyaivaM vadet , tadyathA-parivRddhakAyo'yamityAdi sugamamiti // tathA-sa bhikSuH | 'virUparUpAH' nAnAprakArA gAH samIkSya naitadvadet, tadyathA-dohanayogyA etA gAvo dohanakAlo vA vartate tathA 'damya damanayogyo'yaM 'gorahakaH' kalhoTakaH, evaM vAhanayogyo rathayogyo veti, evaMprakArAM sAvadyA bhASAM no bhASeteti // sati | kAraNe bhASaNavidhimAha-sa bhikSurnAnAprakArA gAH prekSya prayojane satyevaM brUyAt , tadyathA-'juvaMgave'tti yuvA'yaM gIH dhenuriti | |vA rasavatIti vA, (hasvaH mahAn mahAvyayo vA) evaM saMvahana iti, evaMprakArAmasAvadyA bhASAM bhASeteti // kizza-sa bhikSu| rudyAnAdikaM gatvA mahato vRkSAn prekSya naivaM vadet , tadyathA-prAsAdAdiyogyA amI vRkSA iti, evamAdikAM sAvadyA bhASAM || no bhASeteti // yattu vadettadAha-sa bhikSustathaivocAnAdikaM gatvaivaM vadet , tadyathA-'jAtimantaH' sujAtaya iti, evamAdikAM || bhASAmasAvadyAM saMyata eva bhASeteti // kizca-sa bhikSubahusaMbhUtAni vRkSaphalAni prekSya naivaM vadet, tadyathA-etAni phalAni | 'pakkAni' pAkaprAptAni, tathA 'pAkakhAdyAni' baddhAsthIni goprakSepakodravapalAlAdinA vipacya bhakSaNayogyAnIti, tathA nA.ma.6 wwwandltimaryam ~786~# Page #788 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [4], uddezaka [2], mUlaM [138], niyukti: [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) sUtrAMka [138] // 391 // dIpa anukrama [472] belocitAni' pAkAtizayato grahaNakAlocitAni, ataH paraM kAlaM na viSahantItyarthaH, 'TAlAni' anavabaddhAsthIni koma- zrutaskaM02 lAsthInIti yaduktaM bhavati, tathA 'vaidhikAni' iti pezIsampAdanena dvaidhIbhAvakaraNayogyAni veti, evamAdikAM bhASA cUlikA 1 phalagatAM sAvadyAM no bhASeta // yadabhidhAnIyaM tadAha-sa bhikSubahusambhUtaphalAnAmrAn prekSyaivaM vadeta, tadyathA-'asa-14 bhASA04 marthAH' atibhareNa na zaknuvanti phalAni dhArayitumityarthaH, etena pakvArtha uktaH, tathA 'bahunivartitaphalAH' bahuni uddezaH 2 nirvarttitAni phalAni yeSu te tathA, etena pAkakhAdyArtha uktaH, tathA 'bahusambhUtAH' bahUni saMbhUtAni pAkAtizayato grahaNakAlocitAni phalAni yeSu te tathA, anena velocitArtha uktaH, tathA 'bhUtarUpAH' iti vA bhUtAni rUpANyanavabaddhAsthIni komalaphalarUpANi yeSu te tathA, anena TAlAdyartha upalakSitaH, evaMbhUtA ete AmrAH, AragrahaNaM pradhAnopalakSaNam , evaM bhUtAmanavadyAM bhASA bhASeteti // kiJca-sa bhikSurbahusambhUtA oSadhIvarvIkSya tathA'pyetA naitadvadet , tadyathA-pakkA nIlA ||R ArdrAH chavimatyaH 'lAimA' lAjAyogyA ropaNayogyA vA, tathA 'bhajimAo'tti pacanayogyA bhaJjanayogyA vA 'bahu-18 khajA' bahubhakSyAH pRthukakaraNayogyA veti, evaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeta / yathA ca bhASeta tadAha-sa bhikSurbahusaM-14 bhUtA oSadhI prekSyaitad brUyAt , tadyathA-rUDhA ityAdikAmasAvadhAM bhASA bhASeta // kizcase bhikkhu vA0 tahapagArAI sahAI muNijjA tahAvi eyAI no evaM vaijjA, taMjahA musadeti vA dusadeti vA, eyapa 391 // gAraM bhAsaM sAvaja no bhAsidA / / se mi0 bahAvi tAI evaM vaijjA, taMjar3A-musaI susaditi vA dusara dusaditti ~787~# Page #789 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [139 ] dIpa anukrama [473] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 4 ], uddezaka [2] mUlaM [ 139 ], niryuktiH [314] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH vA, eyappAraM asAva jAva bhAsijjA, evaM ruvAI kiNdeci vA 5 gaMdhAI suramigaMdhitti vA 2 rasAI tittANi vA 5 sAI kakkhANi vA 8 / / (sU0 139) bhikSuryadyapyetAn zabdAn zRNuyAt tathA'pi naivaM vadet, tathathA - zobhanaH zabdo'zobhano vA mAGgalikoDamAnaliko vA, ityayaM na vyAharttavyaH // viparItaM tvAha-yathA'vasthitazabdaprajJApanAviSaye etadvadet, tadyathA--'susadda'ti zobhanazabda zobhanameva brUyAd, azobhanaM svazobhanamiti / evaM rUpAdisUtramapi nevam // kiJca - Estication Intimational se mikyU bA0 baMtA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca aNuvIra nidvAbhAsI nisammabhAsI aturiyabhAsI vivegabhAsI samiyApa saMjae bhAsaM bhAsinA 5 / / evaM khalu0 sayA jai (sU0 140) tibemi // 2-1-4-2 // bhASA'dhyayanaM caturtham // 2-1-4 // sa bhikSuH krodhAdikaM vAntvaivaMbhUto bhavet, tadyathA-anuvicintya niSThAbhASI nizamyabhASI atvaritabhASI vivekabhASI bhASAsamityupeto bhASAM bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // caturthamadhyayanaM bhASAjAtAkhyaM 2-1-4 samAptamiti // For Parts Only ~788~# *x*x*x www.indiary.org Page #790 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [5], uddezaka [1], mUlaM [140...], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIbhAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA vastraiSa05 | uddezaH 1 sUtrAMka [140] // 392 // dIpa atha vastraiSaNA'dhyayanam / caturthAdhyayanAnantaraM paJcamamArabhyate, asya cAyamaMbhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane bhASAsamitiH pratipAditA, tadanantarameSaNAsamitirbhavatIti sA vastragatA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi upa-1 kramAdIni bhavanti, tatropakramAntargato'dhyayanArthAdhikAro vastraiSaNA pratipAdyeti, uddezArthAdhikAradarzanArthaM tu niyuktikAra Aha paDhame gahaNaM bIe dharaNaM pagayaM tu dabbavattheNaM / emeva hoi pAyaM bhAve pAyaM tu guNadhArI // 315 // prathame uddezake vastragrahaNavidhiH pratipAditaH, dvitIye tu dharaNavidhiriti // nAmaniSpanne tu nikSepe vakhaiSaNeti, tatra vastrasya nAmAdizcaturvidho nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNe, dravyavastraM tridhA, tadyathA-ekendriyaniSpannaM kArpAsikAdi, 8 vikalendriyaniSpannaM cInAMzukAdi, paJcendriyaniSpannaM kambalarakSAdi, bhAvavastraM tvaSTAdazazIlAGgasahasrANIti, iha tu dravya vastreNAdhikAraH, tadAha niyuktikAraH-'pagayaM tu dabvavattheNIti / vastrasyeva pAtrasyApi nikSepa iti manyamAno'traiva pAtrasyApi | nikSepAtinirdezaM niyuktikAro gAthApazcA?nAha-'evameva' iti vastravasAtrasyApi caturvidho nikSepaH, tatra dravyapAtrameke|ndriyAdiniSpannaM, bhAvapAtraM sAdhureva guNadhArIti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se mi0 abhikaMkhijjA vatvaM esittae, se jaM puNa vatthaM jANijjA, taMjahA-jaMgiyaM vA bhaMgiya vA sANiya vA pottagaM vA anukrama [474] // 392 // wwwandltimaryam prathama cUlikAyA: paMcama-adhyayanaM "vastraiSaNA", ArabdhaM prathama cUlikAyA: paMcama-adhyayanaM "vastraiSaNA", prathama-uddezaka: Arabdha: ~789~# Page #791 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [141], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [475] khomiyaM vA tUlakaDaM vA, tahapagAra vatthaM vA je nigaMthe taruNe jugaba balavaM appAyake thirasaMghayaNe se ema vatthaM dhArijA no bIrya, jA nigaMthI sA pattArisaMghADIo dhArijA, ega duhtvavitthAra do tihatyavitthArAo ege cahatyavitthAra, tahappagArehiM vatyehi asaMdhijamANehiM, ahaM pacchA egamegaM saMsivijA / / (sU0 141) sa bhikSurabhikAGgresamanveSTuM tatra yatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt, tadyathA-'jaMgiya'ti jaGgamoSTrAcUrNAniSpannaM, tathA bhaMgiya'ti nAnAbhaGgikavikalendriyalAlAniSpannaM, tathA 'sANaya'ti saNavalkalaniSpannaM 'pottagaM'ti tAbyAdipatrasaGghAtanipannaM 'khomiya'ti kArpAsika 'tUlakaDaMti arkAditUlaniSpannam, evaM tathAprakAramanyadapi vastraM dhArayedityuttareNa sambandhaH / yena sAdhunA yAvanti dhAraNIyAni tadarzayati-tatra yastaruNo nimranthaH-sAdhuyauvane varttate 'balavAn' samarthaH 'alpAtaGkaH' arogI 'sthirasaMhanana' DhakAyo dRDhadhRtizca, sa evaMbhUtaH sAdhureka varkha' prAvaraNaM svaktrANArthaM dhArayet no dvitIyamiti, yadaparamAcAryAdikRte vibharti tasya svayaM paribhogaM na kurute, yaH punarvAlo durbalo vRddho vA yAvadalpasaMhananaH sa yathAsamAdhi yAdikamapi dhArayediti, jinakalpikastu yathApratijJameva dhArayet na tatrApavAdo'sti / yA punarninthI sA catantraH saMghATikA dhArayet, tadyathA-ekAM dvihastaparimANAM yAM pratizraye tiSThantI prAvRNoti, dve trihastaparimANe, tatraikAmujvalAM bhikSAkAle prAvRNoti, aparAM bahibhUmigamanAvasara iti, tathA'parAM caturhastavistarAM samavasaraNAdau sarvezarIramacchAdikAM prAvRNoti, tasyAzca yathAkRtAyA alAbhe atha pazcAdekamekena sAI sImyediti // kica se mi0 para addhajoyaNamerAe vatthapaDiyA0 no amisaMdhArija gamaNAe // (sU0 142) wwwanditimaryam ~790~# Page #792 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [142 ] dIpa anukrama [476 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 393 // "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1] mUlaM [ 142], niryuktiH [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH sa bhikSurvastrArthamarddhayojanAsarato gamanAya mano na vidadhyAditi // se mi0 se 0 ahiMsapaDiyAe evaM sAhammiyaM samuddissa pANAI jahA piMDesaNAra bhANivanvaM // evaM bahave sAhammiyA evaM sAhammiNi bahave sAhambiNIo bahave samaNamAhaNa0 taheva purisaMtarakaDA jahA piMDesaNAe || (sU0 143 ) sUtradvayamAdhAkarmikoddezena piNDeSaNAvanneyamiti // sAmpratamuttaraguNAnadhikRtyAha Jan Estication Intemational se mi0 se jaM0 asaMjae bhikkhupaDivAe kIyaM vA dhoyaM vA rataM vA paThThe vA mahaM vA saMpadhUmiyaM vA tahagAraM catthaM apurisaMtarakarDa jAva no0, aha pu0 purisaM0 jAna paDigAhiyA || (sU0 144 ) 'sAdhupratijJayA' sAdhumuddizya gRhasthena krItadhautAdikaM vastramapuruSAntarakRtaM na pratigRhNIyAt, puruSAntarasvIkRtaM tu gRhNIyAditi piNDArthaH // api ca sebhikkhU bA 2 se jAI puNa batvAiM jANilyA virUvarUbAI mahaNamulAI, taM0 AINagANi vA sahiNANi vA sahikalANANi vA AyANi vA kAyANi vA khomiyANi vA duguhANi vA paTTANi vA malayANi vA pazunANi vA aMsuvANi vAcaNaMyANi vA desarAgANi vA amilANi vA galphalANi vA phAliyANi vA koyavANi vA kaMbalagANi vA pAvarANivA, annayarANi vA taha0 vatthAI mahaNamulAI lAbhe saMte no paDigAhijjA | se mi0 iNNapAuraNANi vatyANi jANijA, saM0 uddANi vA pesANi vA pesalAgi vA kiNhamigAINagANi vA nIlamigAINagANi vA gorasi0 kaNagANi For Pantry Use Only ~791 ~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 vastraiSa0 5 uddezaH 1 // 393 // www.india.org Page #793 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [145], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 9.8% prata sUtrAMka [145]] dIpa kA kaNagakatANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhajhyANi vA kaNagaphusiyANi vA vAghANi vA vivagyANi vA [ vigANi vA] . AbharaNANi vA AbharaNavicittANi vA, annayarANi taha. AINapAuraNANi vatthANi lAbhe saMte no0 // (sU0 145) sa bhikSuryAni punamahAdhanamUlyAni jAnIyAt , tadyathA-'AjinAni' mUSakAdicarmaniSpannAni zlakSNAni-sUkSmANi / 8ca tAni varNacchacyAdibhizca kalyANAni-zobhanAni vA sUkSmakalyANAni, 'AyANi'tti kaciddezavizeSe'jAH sakSmaro mavatyo bhavanti tatpazmaniSpannAni AjakAni bhavanti, tathA kaciddeze indranIlavarNaH karpAso bhaSati tena niSpannAni kAyakAni, 'kSaumika' sAmAnyakAsika 'dukUla' gauDaviSayaviziSTakAsika paTTasUtraniSpannAni paTTAni 'malayAni' malayajasUtrotpannAni 'pannunnati valkalatantuniSpannam aMzukacInAMzukAdIni nAnAdezeSu prasiddhAbhidhAnAni, tAni ca mahAghamUlyAnItikRtvA aihikAmuSmikApAyabhayAllAbhe sati na pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryAni punarevabhUtAni ajinaniSpanAni 'prAvaraNIyAni' vastrANi jAnIyAt , tadyathA-'uddANi vatti udrA:-sindhuviSaye matsyAstatsUkSmacarmaniSpannAni u drANi 'pesANi'tti sindhuviSaya eva sUkSmacarmANaH pazavastavarmaniSpannAnIti 'pesalANi'tti taccarmasUkSmapakSmaniSpannAni kRThANanIlagauramRgAjinAni-pratItAni 'kanakAni ca' iti kanakarasacchuritAni, tathA kanakasyeva kAntiryeSAM tAni kanakaKIkAntIni tathA kRtakanakarasapaTTAni kanakapaTTAni evaM 'kanakakhacitAni' kanakarasastabakAzcitAni kanakaspRSTAni tathA vyAghracarmANi evaM 'vagyANi'tti vyAghracarmavicitritAni 'AbharaNAni AbharaNapradhAnAni 'AbharaNavicitrANi giriSi anukrama [479] ~792-23 Page #794 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [145], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 cUlikA 1 (zI0) bakhaiSa05 sUtrAMka [145] uddezaH 1 dIpa anukrama zrIAcA-14 DakAdivibhUSitAni anyAni vA tathAprakArANyajinaprAvaraNAni lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // sAmprataM vastragrahaNArAvRttiH bhigrahavizeSamadhikRtyAha iiyAI AyataNAI ubAikamma aha bhikkhU jANijjA cauhi paDimAhiM vatthaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA, se mi0 2 udesiya batthaM jAijA, taM0-jaMgiyaM vA jAva tUlakaDaM bA, taha. vatthaM sayaM vA Na jAijjA, paro0 phAsuyaM0 // 394 // paDhi0, paDhamA paDimA 1 / ahAvarA ducA paDimA-se bhi0 pehAe vatthaM jAijA gAhAvaI vA0 kammakarI vA se pubbAmeva AloijA--Ausotti vA 2 dAhisi me itto annayaraM vatthaM ?, tahappa0 vatthaM sayaM bA0 paro phAsuyaM esa0 lAbhe0 paDi0, ducA paDimA 2 / ahAvarA tathA paDimA-se bhikkha pA se jaM paNa taM aMtarija vA uttarijaM vA sahappagAraM patthaM sayaM0 paDi0, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA-se0 ujhiyadhammiyaM vatthaM jAijA jaMca'nne bahave samaNa vaNImagA nAvakaMsaMti tahapa. ujjhiva0 vayaM sayaM0 paro0 phAsurya jAva 50, cautthApaDhimA 4 // izcevANaM cauNhaM paDimANaM jahA piMDesaNAe / siyA NaM etAe esaNAe esamANaM paro vaijA-AusaMto samaNA! ijAhi tumaM mAseNa vA dasarAeNa yA paMcarAeNa vA sute sutatare vA to te vayaM annayaraM vatthaM dAhAmo, eyappagAraM nigdhosaM succA ni0 se puvAmeva AloijjA-Ausoti vA! 2 no khalu me kappai eyappagAraM saMgAraM paMDisuNittae, abhikaMkhasi me dAuM ivANimeva dalayAhi, se NevaM vayaMta paro baijjA-Au0 sa0! aNugacchAhi to te vayaM anna0 vatthaM dAhAmo, se pulyAmeva AloijjA-Ausotti ! vA 2 no khalu me kappai saMgAravayaNe paDisuNittaeka, se sevaM vayaMta paroNeyA vaijjA [479] // 394 // wataneltmanam ~793~# Page #795 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 146 ] dIpa anukrama [480] "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2. ], ghuDA [1]. adhyayana [5] uddezaka [1]. mUlaM [146] niryuktiH [ 315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication matinal - -- Ausoti vA bhaiNitti vA! AhareyaM vatthaM samaNassa dAhAmo, aviyAI vayaM pacchAvi appaNo sabaTThAe pANAI 4 samAraMbha samuddissa jAba ceislAmo, eyappagAraM nimposaM sudhA nisamma tahapagAraM vatthaM aphAsu jAva no paDigAhijjA || siA NaM paro netA vaijA Ausoti ! vA 2 Ahara eyaM vatyaM siNANe vA 4 AsittA vA pa0 samaNassa NaM dAhAmo, eyapagAraM nigghosaM sunA ni0 se puvvAmeva Au0 bha0 mA evaM tumaM vatthaM siNANeNa vA jAva pasAhi vA, abhi0 emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro siNANeNa vA pardhasittA dalajjA, tahappa0 vatthaM aphA0 no pa0 // se NaM paro netA vaijjA0 bha0 ! Ahara evaM vatthaM sIodgaviyaDeNa vA 2 uccholettA vA polettA vA samaNassa NaM dAhAmo, eya0 nigghosaM taheva navaraM mA evaM tumaM vatthaM sIodaga0 usi0 ucchole hi vA polehi vA, abhiraMkhasi, sesaM taheba jAva no paDigAhijjA // se NaM paro ne0 A0 bha0 ! AhareyaM vatthaM kaMdANi vA jAva hariyANi vA visohittA samaNasta NaM dAhAmo, eya0 nigposaM taheva, navaraM mA eyANi tumaM kaMdANi vA jAba visohehi, no khalu me kappai eyappagAre vatthe paDiggAhittae, se sevaM vayaMtassa paro jAva visohittA dalaijjA, tappa0 vatthaM aphAsu no pa0 // siyA se paro netA vatthaM nisiriyA, se pubbA0 A0 bha0 ! tumaM ceva NaM saMtiyaM vatthaM aMtoaMteNaM paDilehijissAmi kevalI vUyA A0, batteNa baddhe sivA kuMDale vA guNe vA hiraNNe vA suvaNNe vA maNI vA jAva rayaNAvalI vA pANe vA bIe vA harie vA, aha bhikkhU NaM pu0 jaM puvvAmeva vatthaM aMtoaMteNa paDilehijjA | ( sU0 146 ) 'ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA''yatanAnyatikramyAtha bhikSuzcatasRbhiH 'pratimAbhiH' vakSyamANairabhigrahavizeSa For Parts Only ~794 ~# Page #796 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [146], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrutaskaM02 cUlikA 1 prata rAGgavRttiH sUtrAMka uddezaH 1 [146] dIpa anukrama [480]] zrIAcA- vastramanveSTuM jAnIyAt , sadyathA-'uddiSTaM prAk saGkalpitaM vastraM yAciSye, prathamA pratimA 1, tathA 'prekSita' dRSTaM sad vastraM yAciye nAparamiti dvitIyA 2, tathA antaraparibhogema utsarIyaparibhogena vA zayyAtareNa paribhuktamAya vakhaM (zI.) 4grahISyAmIti tRtIyA 3, tathA tadevotsRSTadhArmika vastraM grahISyAmIti caturthI pratimeti 4 sUtracatuSTayasamudAyArthaH / // 395 // |AsAM catasRNAM pratimAnAM zeSo vidhiH piNDaiSaNAvanneya iti // kiJca-syAt' kadAcit 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'e tayA' anantaroktayA vastraiSaNayA vastramanveSayantaM sAdhu paro vaded , yathA-AyuSman ! zramaNa! tvaM mAsAdau gate samAgaccha tato'haM vastrAdikaM dAsyAmi, ityevaM tasya na zRNuyAt , zeSaM sugamaM yAvadidAnImeva dadasveti, evaM vadantaM sAdhu paro brUyAd, yathA-anugaccha tAvatpunaH stokavelAyAM samAgatAya dAsyAmi, ityetadapi na pratizRNuyAd, vadeccedAnImeva dada kheti, tadevaM punarapi vadantaM sAdhu 'paro' gRhastho netA'paraM bhaginyAdikamAhUya vade yathA''nayatad, vastraM yena zramaNAya | zAdIyate, vayaM punarAtmArthaM bhUtopamardainAparaM kariSyAma iti, etanakAraM vastraM pazcAtkarmabhayAllAme sati na pratigRhNIyAditi // || tathA sthAyara evaM vaded, yathA-snAnAdinA sugandhidravyeNAgharSaNAdikAM kriyAM kRtvA dAsyAmi, tadetannizamya pratiSedha || vidadhyAt, atha pratiSiddho'SyecaM kuryAt , tato na pratigRhNIyAditi // evamudakAdinA dhAvanAdisUtramapi // sa paro SadedyAcitaH san yathA kandAdIni vastrAdapanIya dAsyAmIti, atrApi pUrvavaniSedhAdikazcarca iti // kiJca-sthAyaro yAcitaH san kadAcidvastre 'nisRjet dadyAt, te ca dadamAnamevaM brUyAd, yathA-svadIyamevAhaM vastramantopAntena pratyupekSiSye, naivA // 395 // ~795~# Page #797 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [147], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ++ prata sUtrAMka [147] +C dIpa anukrama [481] 4pratyupekSitaM gRhIyAt, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametat, kimiti !, yatastatra kizcitkuNDalAdikamAbharaNajAtaM baddhaM lAbhaveta, sacirta vA kiMcid bhavet , ataH sAdhUnAM pUrvopadiSTametapratijJAdika yadvakhaM pratyupekSya gRhIyAditi // ki se mi0 se jaM. saha. sasaMtANaM tahappa0 vatthaM aphA0 no pa0 // se mi0 se jaM appaDaM jAba saMtANagaM analaM athira adhurva adhAraNi roijataM na rubai taha aphA0 no p0|| se mi0 se 0 appaDaM jAva saMtANagaM alaM viraM dhurva dhAraNijaM roijjataM rumA, taha0 vatvaM phAsu paDi0 // se mi0 no navae me vatyettikaTu no bahudesieNa siNANeNa vA jAva pasinA // se mi0 no navae me atyettikahU no bahude0 sIodagavivaDeNa vA 2 jAya pahoijA // se mikkhU vA 2 dulbhigaMdhe me batpittikaTu no bahu0 siNANeNa taheva bahusIo0 ussi0 AlAvo // (sU0 147) sa bhikSuryatpunaH sANDAdikaM vakhaM AnIyAt tanna pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt, tadyathA-1 alyANDaM yAvadalpasantAnakaM kintu 'amalam' abhISTakAryAsamartha hInAditvAt , tathA 'asthiraM' jIrNam 'anuvaM' sva-14 lpakAlAnujJApanAt, tathA 'adhAraNIyam' aprazastapradezakhaJjanAdikalakAGkitasvAt, tathA coktam-"cattAri deviyA |bhAgA, do ya bhAgA ya maannusaa| AsurA ya duve bhAgA, majjhe patthassa rakkhaso // 1 // deviesutsamo lAbho, maannusesu| a mjjhimo| Asuresu a gelarsa, maraNaM jANa rakkhase // 2 // " sthApanA ceyam / kizca-"lakkhaNahINo uvahI uvaNaI | 1catvAro devikA bhASA hIca bhAgau ca mAnujI / Amurau ca dvau bhAgI madhye vakSasya rAkSasau // 1 // daivikeyUtamo lAbho mAnuSyayoSa madhyamaH / AsurabAyoca glAnatvaM maraNaM jAnIhi rAkSase // 2 // 2 lakSaNahIma upadhirupahanti zAnadarzanacAritrANi. - 7354 www.tanditimaryam ~796~# Page #798 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [147], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAvRttiH (zI0) // 396 // [147] CAKAKARSA dIpa anukrama [481] nANadasaNacaritta" ityAdi, tadevaMbhUtamaprAyogyaM rocyamAna' prazasyamAnaM dIyamAnamapi vA dAtrA na rocate, sAdhave na || zrutaska02 kalpata ityrthH|| eteSAM cAnalAdInAM caturNI padAnAM SoDaza bhaGgA bhavanti, tatrAdyAH paJcadazAzuddhAH, zuddhastvekaH SoDaza- cUlikA 1 stamadhikRtya sUtramAha-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM catuSpadavizuddhaM jAnIyAttacca lAbhe sati gRhNIyAditi piNDArthaH // bakhaipa05 kizca-sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vakhaM mama nAstItikRtvA tataH 'bahudezyena' iSadbahuMnA 'snAnAdikena' sugandhidravyeNA- uddezaH 1 ghRSya praghRSya vA no zobhanatvamApAdayediti // tathA-sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tatastasyaiva || 'no' naiva zItodakena bahuzo na dhAvanAdi kuryAditi // api ca-sa bhikSuryadyapi malopacitatvAdurgandhi vastraM sthAt tathA|'pi tadapanayanArthaM sugandhidravyodakAdinA no dhAvanAdi kuryAd gacchanirgataH, tadantargatastu yatanayA prAsukodakAdinA lokopaghAtasaMsaktibhayAt malApanayanAtha kuryAdapIti // dhautasya pratApanavidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA0 abhikaMkhija vatthaM AyAvittae vA pa0, tahappagAraM vatthaM no aNaMtarahiyAe jAva puDhavIe saMtANae AyAvija vA pa0 // se mi0 ami0 vatthaM A0 pa0 ta0 vatthaM thUNasi vA gihelugaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA annayare tahappagAre aMtalikkhajAe dubaddhe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale no A0 no p0|| se bhikkhU vA0 abhi0 AyAvittae vA taha. patthaM kukiyaMsi vA bhittasi vA silasi vA lelusi vA annayare vA taha aMtali jAva no AyAvija vA p0|| se mi0 vatthaM AyA. 50 taha0 vatvaM khaMdhasi vA maM0 mA0 pAsA. ha. annayare vA taha. aMtali. no AyAvija ||396 // vaa0p0|| se tamAyAe egatamavakamijjA 2 ahe jhAmathaMDihaMsi vA jApa annavarasi vA tahappagAraMsi vihaMsi paDile wwwjaanaitimaryam ~797~# Page #799 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [1], mUlaM [148], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka hiya 2 pamadhiya 2 to saM0 vatthaM AyAvija vA payA0, evaM khalu, sayA jaibyAsi (sU0 148) timi / / 2-1-5-1 / / vatthesaNassa paDhamo uddeso samatto / sa bhikSuravyavahitAyAM bhUmau vastraM naataapyediti|| kizca-sa bhikSuryadyabhikAsayedvastramAtApayituM tataH sthUNAdau calAcale sthUNAvivastrapatanabhayAnnAtApayet , tatra gihelukA-umbaraH 'usUyAlaM' udUkhalaM 'kAmajalaM' snAnapIThamiti // sa bhikSubhitti zilAdI pasanAdibhayAkhaM nAtApayediti // sa bhikSuH skandhamaJcakamAsAdAdAvantarikSajAte vastraM patanAdibhayAdeva IxnAtApayediti // yathA cAtApayettathA cAha-sa bhikSustadvastramAdAya sthaNDilAdi pratyupekSya cakSuSA pramRjya ca rajoharaNA dinA sata AtApanAdikaM kuryAditi, etattasya bhikSoH sAmagyamiti // paJcamasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-5-1 // [148] dIpa anukrama [482] uktA prathamodezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake vastragrahaNavidhiramihitastadanantaraM dharaNavidhirabhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyodezakasyAdisUtram se mikkhU vA0 ahesaNilAI vatthAI jAijjA ahApariggahiyAI vatthAI dhArijA no dhoilA no raejjA no dhoyarattAI vatthAI pArijA apalicamANo gAmavaresu0 omacelie, eyaM khalu vatthadhArissa sAmaggiya / / se mi0 gAhAvAkulaM pavisiukAme saba dhIvaramAyAe gAhApAikula nikvamina vA pavisija vA, evaM bahiya vihArabhUmi kA vidhArabhUmi vA gAmANugAma vA ki mA. sU. wwwandltimaryam | prathama cUlikAyA: paMcama-adhyayanaM "vastraiSaNA", dvitIya-uddezaka: Arabdha: ~798~# Page #800 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [5], uddezaka [2], mUlaM [149], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA prata 8 sUtrAMka [149] // 397 // dIpa anukrama dUijijA, aha pu0 tivvadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe jahA piMDesaNAe navaraM savvaM cIvaramAyAe // (sU0 149) K zrutaska02 sa bhikSuH 'yathaiSaNIyAni aparikarmANi vastrANi yAceta yathAparigRhItAni ca dhArayet, na tatra kizcirakuryAditi cUlikA 1 darzayati, tadyathA-na tadukhaM gRhItaM sat prakSAlayet nApi raJjayet tathA nApi bAkuzikatayA dhautaraktAni dhArayet, tathA- 1bapa05 bhratAni na gRhNIyAdityarthaH, tathAbhUtAdhautAraktavastradhArI ca mAmAntare gacchan 'apaliuMcamANe'tti agopayan sukhenaiva uddezaH 2 gacchet, yato'sau-avamacelikaH' asAravastradhArI, ityetattasya bhikSorvastradhAriNaH 'sAmaya' sampUrNo bhikSubhAvaH yadevabhUtavastradhAraNamiti, etacca sUtraM jinakalpikoddezena draSTavyaM, vastradhAritvavizeSaNAd gacchAntargate'pi cAviruddhamiti // kizca se ityAdi piNDaiSaNAvanneyaM, navaraM tatra sarvamupadhim , atra tu sa sarva cIvaramAdAyeti vizeSaH // idAnI prAtihArikopahatavaskhavidhimadhikRtyAha se egaio muhuttarga 2 pADihAriyaM vatvaM jAijA jAva egAheNa vA du0 ti0 cau0 paMcAheNa vA viSavasiya 2 chavAgacichajjA, no taha vatthaM appaNo gihijA no annamannassa dijA, no pAmicaM kujA, no vatveNa vatthapariNAmaM karijA, no para uvasaMkabhittA evaM vaijA-Au0 samaNA! abhikaMsasi vatthaM dhArittae vA pariharittae vA?, viraM vA saMtaM no palipichaviya 2 paradRvijjA, tahappagAra vatvaM sasaMdhiyaM vatvaM tassa ceva nisirijA no NaM saaijijaa|se egaio eyappagAraM nigdhosaM sucA ni0 je bhayaMtAro tahappagArANi vasthANi sasaMdhiyANi muhuttagaM 2 jAva egAheNa vA0 5 vipavasiya 2 uvAgacchaMti, taha0 vatthANi no appaNA giNhaMti no annabhannassa dalayaMti taM ceva jAva no sAijati, bahuvayaNeNa bhANi [483] // 397 // wwwandltimaryam ~799~# Page #801 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [2], mUlaM [150], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: + prata sUtrAMka [150] dIpa yavyaM, se haMtA ahamavi mahattagaM pADihAriyaM vatthaM jAittA jAva egAheNa vA 5 viSpavasiya 2 uvAgacchissAmi, aviyAI evaM mameva siyA, mAihANaM saMphAse no evaM karinA / (sU0 150) sa kazcitsAdhuraparaM sAdhuM muhartAdikAloddezena prAtihArika vakhaM yAceta, yAcitvA caikAkyeva nAmAntarAdau gataH, tatra cAsAvekAhaM yAvatsaJcAhaM voSitvA''gataH, tasya caikAkitvAtsvapato vastramupahataM, tacca tathAvidhaM vastraM tasya samarpayatoPspi vakhasvAmI na gRhNIyAt , nApi gRhItvA'nyasmai dadyAt , nApyucchinnaM dadyAd , yathA gRhANedaM, tvaM punaH katibhiraho bhirmamAnyaddadyAt, nApi tadaiva vastreNa parivatrtayet, na cAparaM sAdhumupasaMkramyaitadvadet, tadyathA-AyuSman ! zramaNa! 'abhikAGgasi' icchasyevaMbhUtaM vastraM dhArayituM paribhoktuM ceti !, yadi punarekAkI kazcidgacchettasya tadupahataM vastraM samarpayet | na sthira-daM sat 'paricchindha paricchinya' khaNDazaH 2 kRtvA 'pariSThApayet' tyajet , tathAprakAraM vakhaM 'sasaMdhiya'nti upa hataM svato vakhasvAmI 'nAsvAdayet' na paribhuJjIta, api tu tasyaivopahantuH samarpayet , anyasmai vaikAkino gantuH sama&Apayediti / evaM bahuvacanenApi neyamiti // kizca-'saH' bhikSuH ekaH kazcidevaM sAdhvAcAramavagamya tato'hamapi prAtihA rika vastraM muharrAdikAlamuddizya yAcitvA'nyatraikAhAdinA vAsenopahaniSyAmi, tatastadvastraM mamaiva bhaviSyatItyevaM mAtRsthAnaM saMspRzet , na caitatkuryAditi // tathA se mi0 no vaSNamaMtAI batvAI vivaNNAI karijA vivaNNAI na vaSNamaMtAI karijA, annaM vA varavaM labhissAmittikaTTha no annamannarasa vijA, no pAmicaM kujjA, no vastheNa vatthapariNAma kujjA, no para avasaMkamittu evaM padejA-mAuso! anukrama [484] kara ~800~# Page #802 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [9], uddezaka [2], mUlaM [151], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka SC zrutaska02 cUlikA 1 vikhaipa05 va uddezaH 2 [151] dIpa anukrama [485] samamikaskhasi me vatthaM dhArittae vA pariharittae vA ?, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 parihavijA, jahA meyaM vatthaM pAvagaM paro mannai, paraM ca NaM adattahArI paDipahe pehAe tassa batthassa niyANAya no tesi bhImo ummaggeNaM gacchijjA, jAva appusmue, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijijjA / / se mikkhU vA0 gAmANugAma dUijamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA vatvapaDiyAe saMpiMDiyA gacchejA, No tesiM.bhIbho ummagoNaM gacchejjA jAba gAmA0 dUijejA // se bhi0 dUijjamANe aMtarA se AmosagA paDiyAgacchejjA, te NaM AmosagA evaM vadejA-AThasaM0! AhareyaM vayaM dehi NikkhiyAhi jahA riyAe NANattraM vatthapaDiyAe, eyaM khalu0 sayA jabajAsi (sU0 151) tibemi vatsaNA samattA // 2-1-5-2 sa bhikSurvarNavanti vastrANi caurAdibhayAno vigatavarNAni kuryAt , utsargatastAdRzAni na grAhyANyeva, gRhItAnAM vA parikarma na vidheyamiti tAtparyAdhaH, tathA vivarNAni na zobhanavarNAni kuryAdityAdi sugamamiti // navaraM 'viha'ti aTavIprAyaH panthAH / tathA tasya bhikSoH pathi yadi 'AmoSakAH' caurA vastragrahaNapratijJayA sabhAgaccheyurityAdi pUrvoktaM yAvade| tattasya bhikSoH sAmagyamiti / / paJcamamadhyayanaM samAptam // 2-1-5 // // 398 // walpatnamang ~801~# Page #803 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [151...], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: atha pAtraiSaNAkhyaM SaSThamadhyayanam / prata sUtrAMka [151] dIpa anukrama [485] pazcamAdhyayanAnantaraM SaSThamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-iha prathame'dhyayane piNDavidhirutaH, sa ca vasatAvAgamokena vidhinA bhokavya iti dvitIye vasatividhirabhihitA, tadanveSaNArthaM ca tRtIye IsamitiH pratipAditA, piNDAdyarthaM pravRttena kathaM bhASitavyamiti caturthe bhASAsamitirukkA, saca paTalakairvinA na grAhya iti tadartha paJcame vasauSaNA prati-4 pAditA, tadadhunA pAtreNApi vinA piNDo na grAhya ityanena sambandhena pAvaiSaNA'dhyayanamAyAtam , asya ca catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe pAtraiSaNA'dhyayanam , asya ca nikSepo'rthAdhikArazcAnantarAdhyayana eva lAghavArtha niyuktikRtA'bhihitaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, tacchedam se bhikkhU vA amikasibbA pArya esicae, se jaM puNa pAdaM jANijbA, jahA-alAuyapAya nA dArupAyaM vA maTTiyApArya vA, tahappagAraM pAye je nimnathe taruNe jAva virasaMghaSaNe se egaM pAyaM dhArijA no vizyaM // se mila paraM azajoyaNamerAe pAyapaDhivAe no abhisaMdhArinA gamaNAe // se mi0 se jaM. assi paDiyAe ega sAhammiyaM samuhissa pANAI 4 jahA piMDesaNAe bacAri AlAvagA, paMcame bAve samaNa pagaNiya 2 taheva // se miklU vA. assaMjae bhikkhupaDiyAe bahave samaNamAhaNe0 vtyesnnaa''kaavbho||se bhikkhU vA0 se jAI ghuNa pAyAI jANivA virUvarUbAI mahataNamulAI, ta-avapA CS wwwandltimaryam prathama cUlikAyA: SaSThaM-adhyayanaM "pAtraiSaNA", ArabdhaM prathama cUlikAyA: SaSThaM-adhyayanaM "pAtraiSaNA", prathama-uddezaka: Arabdha: ~802~# Page #804 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 152 ] dIpa anukrama [486] zrIAcArAGgavRttiH (ft) // 399 // "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1] mUlaM [152 ], niryuktiH [ 315 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Etication Infamational - yANi vA upAyA0 taMbapAyA sIsagapA0 hiraNNapA0 suvaNNapA0 rIriapAyA0 hArapuDapA0 maNikAyakaMsapAyA0 saMkhasiMgapA0 daMtapA0 celapA. selapA0 cammapA0 annayarAI vA taha0 virUvarUvAeM mahadvaNamulAI pAyAI aphAsubAI no0 // se mi0 se jAI puNa pAyA0 viruva0 mahadbhaNabaMdhaNAI, saM0-avabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA annayarAI tappa mahaddhaNabaMdhaNAI aphA0 no pa0 // itheyAI AyataNAI ubAikamma aha bhikkhU jANinA cauhiM paDimAhiM pAyaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA se mikkhU0 uddisiya 2 pAyaM jAenA, taMjahA - alAubapAyaM vA 3 taha0 pAyaM sayaM vANaM jAilA jAna paDi0 paDhamA paDhimA 1 ahAvarA0 se0 pehAe pAyaM jAijA, taM0 gAhAvaI vA kammakarI vA se puvvAmeva AloilA, Au0 bha0 ! dAhisi me itto annayaraM pAdaM taM0 -lAuyapAyeM vA 3, taha0 pAyaM sayaM vA jAba paDi0, duvA] paDimA 2 aha0 se mi0 se jaM puNa pAye jANijA saMgaiyaM vA vejaiyaMtiyaM vA tapa0 pAyaM sayaM vA jAva paDi0, tathA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA se bhi0 ujjhiyadhammiyaM jAejA jAvane bahuve samaNA jAva nAvakaMti taha0 jAejA jAva paDi0, cautthA paDimA 4 / ithezyANaM cauNDaM paDimArNa annayaraM paDimaM jahA piMDesaNAe // se NaM eyAe esaNAe esamANaM pAsitA paro vaijA, Au0 sa0 ! ejjAsi tumaM mAseNa vA jahA batthesaNAe, se NaM paro netA ba0A0 bha0 ! AhAreyaM pAyaM tilleNa vA gha0 nava0 basAe vA abhaMgittA vA taddeva siNANAdi taddeva sIodugAI kaMdAI taheva || se NaM paro ne0 Au0 sa0 ! muhuttagaM 2 jAva acchAhi tAva amhe asaNaM vA ubakareMsu vA ubakkhaDeM vA, to te vayaM Auso 0 sapANaM sabhovaNaM paDiggahaM dAhAmo, tucchae paDiggahe dine samaNassa no sudu ! For Parts Onl ~803~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 pAtraiSa0 06 uddezaH 1 // 399 // Page #805 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [6], uddezaka [1], mUlaM [152], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [152] dIpa anukrama [486] sAda bhavai, se pujyAmeva AloijA-Au0 bhai0! no khalu me kappai AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA0, mA ucakarehi mA uvaksaDehi, abhikakhasi me dAGa emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA 4 uvakaritA ubaksaDicA sapANaM sabhoyaNaM paDiggahagaM dalaijA taha. paDiggaharga aphAsurya jAva no paDigAhijjA / / siyA se paro uvaNittA paDiggaharga nisirijA, se pujvAme0 Au0 bha0 ! tumaM ceva NaM saMtiyaM paDiggahagaM aMtoteNaM paDilehissAmi, kevalI. AyANa, aMto paDiggahagaMsi pANANi vA bIyA0 hari0, aha mikkhUrNa pu0 ja pubbAmeva paDigAhagaM aMtoaMteNaM paDhi0 saaMDAI samve AlAvagA bhANiyanvA jahA vatthesaNAe, nANataM tilleNa vA ghaya nava0 vasAe vA siNANAdi jAva annavaraMsi vA tahappagA0 paMDilaMsi paDilehiya 2 pama0 2 tao0 saMja0 AmajijA, evaM khalu0 sayA jaejA timi / (sU0 152)2-1-6-1 sa bhikSurabhikAGket pAnamanveSTuM, tatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-alAbukAdikaM tatra ca yaH sthirasaMhananAdyupetaH sa ekameva pAtraM vibhRyAt na ca dvitIyaM, sa ca jinakalpikAdiH, itarastu mAtrakasadvitIyaM pAtraM dhArayet, tatra saGghATake di satyekasmin bhaktaM dvitIye pAtre pAnakaM, mAtrakaM tvAcAryAdiprAyogyakRte'zuddhasya veti // se bhikkhU ityAdIni sUtrANi sugamAni yAvanmahArghamUlyAni pAtrANi lAbhe satyaprAsukAni na pratigRhNIyAditi, navaraM hArapuDapAya'tti lohapAtramiti // evamayobandhanAdisUtramapi sugama / tathA pratimAcatuSTayasUtrANyapi vavaiSaNAvanneyAnIti, navaraM tRtIyapratimAyAM 'saMgaiyaMti dAtuH svAGgika-paribhutaprAya 'vejayaMtiyati dvitreSu pAtreSu paryAyeNopabhujyamAnaM pAtraM yAceta // etayA' anantaroMktayA wwwandltimaryam ~804~# Page #806 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [152], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: sUtrAMka [152] dIpa anukrama [486] zrIAcA- pAtraiSaNayA pAtramanviSantaM sAdhu prekSya paro brUyAd bhaginyAdikaM yathA-tailAdinA'bhyajya sAdhave dadasvetyAdi sugamamitizrutaska02 rAvRttiH tathA-sa netA taM sAdhumevaM brUyAd , yathA-rikta pAtraM dAtuM na vartata iti muhUrttakai tiSTha tvaM yAvadazanAdikaM kRtvA pAcakaM cUlikA 1 (zI0) bhRtvA dadAmItyevaM kurvantaM niSedhayet, niSiddho'pi yadi kuryAttataH pAtraM na gRhNIyAditi // yathA dIyamAnaM gRhNIyAttathA- pAtraiSa06 |''ha-tena dAtrA dIyamAnaM pAtramantopAntena pratyupekSatetyAdi vastravanneyamiti, etattasya bhikSoH sAmagyamiti // SaSThasyA- uddezaH 2 dhyavanasya prathamoddezakaH parisamAtaH // 2-1-6-1 // uddezakAbhisambandho'yam-ihAnantarasUtre pAtranirIkSaNamabhihitamihApi taccheSamabhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAdasyoddezakasvedamAdisUtram se miksU vA 2 gAhAvadvakulaM piMDa. paviDhe samANe pubvAmeva pehAe paDiggAharga avaTu pANe pamajjiya rayaM tame saM0 gAhAvaI0 piMDa niksa0pa0, kevalI0, Au0! aMto paDiggahagaMsi pANe vA bIe vA hari0 pariyAvajijA, aha mikkhUNaM pu0 jaM pulcAmeva pehAe paDimAI avahahu pANe pamajiya rayaM tao saM0 gAhAvai niksamija kA 2 // (sU0 153) sa bhikSuhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizan pUrvameva bhRzaM pratyupekSya patamraha, tatra ca yadi prANinaH pazyettata-10 stAna 'AhRtya' niSkRpya tyaktvetyarthaH, tathA pramRjya ca rajastataH saMyata evaM gRhapatikulaM pravizedvA niSkAmeddhA ityeSo-18 pi pAcavidhireva, yato'trApi pUrva pAtraM samyak pratyupekSya pramRjya ca piNDo grAhya iti pAtragataiva cinteti, kimiti // 400 pAtra pratyupekSya piNDo mAhya iti / , apratyupekSile tu karmabandho bhaktItyAha-kevalI jyAd yathA karmopAdAnametat , yathA | wwwanditimaryam | prathama cUlikAyA: SaSThaM-adhyayanaM "pAtraiSaNA", davitIya-uddezaka: Arabdha: ~805-2 Page #807 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [6], uddezaka [2], mUlaM [153], niyukti: [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama ca karmopAdAnaM tathA darzayati-'antaH' madhye patahakasya prANino-dvIndriyAdayaH, tathA bIjAni rajo vA 'paryApo-11 ran' bhaveyuH, tathAbhUte ca pAne piNDaM gRhNataH karmopAdAnaM bhavatItyarthaH, sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yatpUrvameva / pAtra pratyupekSaNaM kRtvA tadgataprANino rajazcApanIya gRhapatikule pravezo niSkramaNaM vA kAryamiti / kizca se mi0 jAva samANe siyA se paro Ahaha aMto paDiggahagaMsi sIodagaM paribhAitA nIhaTTa dalalA, tahappa0 paTiggahagaM parahatyasi vA parapAyaMsi vA aphAsurya jAva no pa0, se ya Ahaba paDiggahie siyA khippAmeva udagaMsi sAharinA, se paDiggAhamAyAe pANaM pariDavijA, sasiNiddhAe vA bhUmIe niyamikSA / / se0 udauhaM vA sasiNiddhaM vA paDimgaI no Amajija vA 2 aha pu0 vigaodae me paDiggahae chinnasiNehe taha paDigaI vao0 saM0 AmajijA vA jAva payAvina vA // se mi0 gAhA. parisiukAme paDiggahamAyAe gAhA0 piMDa0 parisija vA ni0, evaM mahiyA viyArabhUmI vihArabhUmI bA gAmA0 dUijijA, tincadesIyAe jahA viiyAe vatthesaNAe navaraM ittha paDimpahe, evaM khalu tassa0 jaM sabadverhi sahie sayA jaenAsi (sU0 154 ) tibemi // pAesaNA sammattA // 2-1-6-2 // sa mithurrahapatikulaM piNDapAtapratijJayA praviSTaH san pAnakaM yAceta, tasya ca syAt-kadAcitsa paro gRhastho'nAbhogena pratyanIkatayA, tathA'nukampayA vimatayA vA gRhAntA-madhya evAparamin patahAI svakIye bhAjane AhRtya zItodaka 'paribhAjya' vibhAgIkRtya 'pIhaDDa'tti niHsArya dadyAt, sa-sAdhuskhayApakAraM zItodakaM parahastagataM parapAtragataM vA'mAsuka [487] wwwandltimaryam ~806~# Page #808 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [154] dIpa anukrama [488] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 401 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 6 ], uddezaka [1] mUlaM [ 154 ], niryuktiH [315] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH miti matvA na pratigRhNIyAt, tadyathA'kAmena vimanaskena vA pratigRhItaM syAt tataH kSiprameva tasyaiva dAturudakabhAjane prakSipet, anicchataH kUpAdau samAnajAtIyodake pratiSThApanavidhinA pratiSThApanaM kuryAt, tadabhAve'nyatra vA chAyAgarttAdau prakSipet, sati cAnyasmin bhAjane tat sabhAjanameva niruparodhini sthAne mucediti / tathA sa bhikSurudkArdrAdeH patabrahasyAmarjanAdi na kuryAdIpacchuSkasya tu kuryAditi piNDArthaH // kica-sa bhikSuH kacid gRhapatikulAdauM gacchan sapatadraha eva gacchedityAdi sugamaM yAvadetattasya bhikSoH sAmagryamiti // SaSThamadhyayanaM samAptam // 2-1-6 // in Estication Intl - rbnn For Pantry Use Onl ~807~# zrutaskaM0 2 cUlikA 1 pAtraiSa0 6 uddezaH 2 // 401 // www.anditary.org Page #809 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [154 ] dIpa anukrama [48] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [ 7 ], uddezaka [ - ], mUlaM [ 154...], niryukti: [ 316] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH atha saptamamavagrahapratimAkhya madhyayanam / uktaM SaSThamadhyayanamadhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - piNDazayyAvastra pAtrAdayo'vagrahamAzritya bhavantItyato'sAveva katividho bhavatItyanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM yathA sAdhunA vizuddho'vagraho grAhya iti, nAmaniSpanne tu nikSepe'vagrahapratimeti nAma, tatrAvagrahasya nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdicaturvidhaM nikSepaM darzayitukAmo niyuktikAra Aha dabve khite kAle bhAve'vi ya uggaho cauddhA u / deviMda 1 rAyauggaha 2 gihavai 3 sAgariya 4 sAhammI // 316 // dravyAvagrahaH kSetrAvagrahaH kAlAvagraho bhAvAvagrahazcetyevaM caturvidho'vagrahaH, yadivA sAmAnyena paJcavidho'vagrahaH, tadyathA - devendrasya lokamadhyavarttirucakadakSiNArddhamavagrahaH 1, rAjJazcakravarttyAderbharatAdikSetraM 2 gRhapategramamahattarAdegramapATakAdikamavagrahaH 3, tathA sAgArikasya - zayyAtarasya ghaTGgazAlAdikaM 4, sAdharmikAH sAdhavo ye mAsakalpena tatrAvasthitAsteSAM vasatyAdiravagrahaH sapAdaM yojanamiti 5, tadevaM paJcavidho'vagrahaH, vasatyAdiparigrahaM ca kurvatA sarve'pyete yathA'vasaramanujJApyA iti // sAmprataM dravyAdyavagrahapratipAdanAyAha Jan Estication Intamational dabyuggaho u tiviho sacittAcittamIsao caiva / khittuggaho'vi tiviho duviho kAluggaho hoi // 317| dravyAdyavagraha strividhaH, ziSyAdeH sacitto rajoharaNAderacittaH ziSyarajoharaNAdermizraH, kSetrAvagraho'pi sacittAdi prathama cUlikAyAH saptamaM adhyayanaM " avagraha pratimA", ArabdhaM For Pantry at Use Only ~808~# Page #810 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka -1, mUlaM [154...], niyukti: [318] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaska02 cUlikA 1 avagra07 uddezaH 1 sUtrAMka [154] zrIAcA- trividha eva, yadivA grAmanagarAraNyabhedAditi, kAlAvagrahastu RtubaddhavarSAkAlabhedAdvidheti ||bhaavaavgrhprtipaadnaarthmaah- rAvRttiH maiuggaho ya gahaNuggaho ya bhAvuggaho duhA hoi| iMdiya noiMdiya attharvajaNe uggaho dasahA // 318 // (sI0) TA bhAvAvagraho dvedhA, tadyathA-matyavagraho grahaNAvagrahazca, tatra matyavagraho dvidhA-athAvagraho vyaJjanAvagrahazca, tatrAthoMva graha indriyanoindriyabhedAt poDhA, vyaJjanAvagrahastu cakSurindriyamanovarjazcaturdhA, sa eSa sarvo'pi matibhAvAvagraho daza- // 402 // dheti // grahaNAvagrahArthamAhagahaNuggahammi apariggahassa samaNassa gahaNapariNAmo / kaha pADihAriyApADihArie hoi? jaiyavvaM 319 / / _ aparigrahasya sAdhoryadA piNDavasativastrapAtragrahaNapariNAmo bhavati tadAsa grahaNabhAvAvagraho bhavati, tasmiMzca sati 'kathaM' kena prakAreNa mama zuddhaM vasatyAdikaM prAtihArikamaprAtihArika vA bhavedityevaM yatitavyamiti, prAguktazca devendrAdyavagrahaH paJcavidho'pyasmin grahaNAvagrahe draSTavya iti ||gto nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramucAraNIyaM, tavedam samaNe bhavissAmi aNagAre akiMcaNe aputte apasU paradattabhoI pAvaM kammaM no karissAmitti samuThThAe savvaM bhaMte ! avinAdANa paJcakkhAmi, se aNupavisittA mAmaM vA jAva rAvahANi vA neva sayaM avina gihijA neva'nehiM avinna gihAvinA avinaM giNhaMteki bhanne na samaNujANijjA, jehivi saviM saMpanvaie tesipi jAI chattamaM vA Ava cammacheyaNagaM vA tesiM puvAmeva ummagaha aNaNunaviya apaDilehiya 2 apamajiva 2 no uggivhijjA vA parigiNihaja vA, tesiM pusvAmeva jaggAI jAijjA aNunaviya paDhilehiya pamajjiya vamo saM0 DammiDila ba0 // (sU0 155) ACAAAAAAAX dIpa anukrama [488] RI|402 // wataneltmanam prathama cUlikAyA: saptama-adhyayanaM "avagraha pratimA', prathama-uddezaka: Arabdha: ~809~# Page #811 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [-], mUlaM [155], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [155] dIpa anukrama [489] zrAmyatIti zramaNaH-tapasvI yato'hamata evaMbhUto bhaviSyAmIti darzayati-anagAraH' agA-vRkSAstairniSpannamagAraM tanna vidyata ityanagAraH, tyaktagRhapAza ityarthaH, tathA 'akiJcanaH' na vidyate kimaSyasvetyakizano, niSparigraha ityarthaH, tathA 'aputraH svajanabandhurahito, nirmama ityarthaH, evam 'apazu dvipadacatuSpadAdirahitaH, yata evamataH paradattabhojI san pApaM karma na kariSyAmItyevaM samutthAyaitanatijJo bhavAmIti darzayati-yathA sarva bhadanta ! adattAdAnaM pratyAkhyAmi, danta-12 zodhanamAtramapi parakIyamadattaM na gRhAmItyarthaH, tadanena vizeSaNakadambakenApareSAM zAkyasarajaskAdInAM samyaktramaNatvaM | nirAkRtaM bhavati, sa cairvabhUto'kiJcanaH zramaNo'nupravizya grAma vA yAbadAjadhAnI vA naiva svayamadattaM gRhIyAt naivApareNa grAhayet nApyaparaM gRhNantaM samanujAnIyAt , yairvA sAdhubhiH saha samyak pranajitastiSThati vA teSAmapi sambandhyu-| pakaraNamananujJApya na gRhNIyAditi darzayati, tadyathA-chatrakamiti 'chada apavAraNe' chAdayatIti chatraM-varSAkalpAdi, yadidAcA kAraNikA kacitkuNadezAdAvativRSTisambhavAcchanakamapi gRhNIyAd yAvacamacchedanakamadhyananujJAyApratyupekSya ca nA vagRhNIyAt sakRt pragRhNIyAdanekazaH / teSAM ca sambandhi yathA gRhNIyAttathA darzayati-pUrvameva tAnanujJApya pratyupekSya cakSuSA pramRjya rajoharaNAdinA sakRdanekazo vA gRhNIyAditi // kina se mi0 AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggaI jAijjA, je tattha Isare je tattha samahie te upagaI aNunavijA-kAma khalu Auso0! ahAlaMdaM ahAparinnAyaM vasAmo jAca Auso! jAva AusaMtassa laggade jAva sAhammiyA eitAvaM sagaI uggiNDissAmo, teNa para viharissAmo // se kiM puNa tatvoggaiMsi evogahiyaMsi je tattha sAimbhiyA saMbhozyA samaNunA cavAga A.su.60 JAIRELicatunintimathura wwwandltimaryam ~810~# Page #812 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [1], mUlaM [156], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 1 avagra07 uddezaH 1 sUtrAMka [156] dIpa anukrama zrIAcA- pichajjA je teNa sayamesittae asaNe vA 4 teNa te sAhammiyA 3 ubanimaMtijA, no va NaM paramaDiyAe ogivhiya 2 rAvRttiH uvani0 // (sU0 156) (zI0) sa bhikSurAgantAgArAdau pravizyAnuvicintya ca-paryAlocya yativihArayogya kSetraM tato'vagrahaM vasatyAdikaM yAceta, yazca| yAcyastaM darzayati-yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI tathA yastatra 'samadhiSThAtA' gRhapatinA nikSiptabharaH kRtastAnavagraha-kSetrAvagraham | // 403 // 'anujJApayet' yAceta, kathamiti darzayati-'kAma'miti tavecchayA 'khalu' iti vAkyAlaGkAre AyuSman ! gRhapate ! 'a-1 hAlaMda'miti yAvanmAnaM kAlaM bhavAnanujAnIte 'ahAparinnAyati yAvanmAtraM kSetramanujAnIpe tAvanmAnaM kAlaM tAvanmAnaM |ca kSetramAzritya vayaM vasAma iti yAvat , ihAyuSman ! yAvanmAnaM kAlamihAyuSmato'vagraho yAvantazca sAdharmikA:-sAdhavaH |samAgamiSyanti etAyanmAtramavagrahiSyAmastata Urva bihariSyAma iti // avagRhIte cAvagrahe satyuttarakAlavidhimAha-tadevamavagRhIte'vagrahe sa sAdhuH kiM punaH kuryAditi darzayati-ye tatra kecana prAghUrNakAH 'sAdharmikAH' sAdhavaH 'sAmbhogikAH' ekasAmAcArIpraviSTAH 'samanojJAH' udyuktavihAriNaH 'upAgaccheyuH atithayo bhaveyuH, te caivaMbhUtA ye tenaiva sAdhunA | paralokArthinA svayameSitavyAH, te ca svayamevAgatA bhaveyuH, tAMzcAzanAdinA svayamAhRtena sa sAdhurupanimantrayed , yathA-gRdAhrIta yUyametanmayA''nItamazanAdikaM kriyatAM mamAnugrahamityevamupanimantrayet, na caiva 'paravaDiyAe'tti parAnItaM yadazanAdi tabhRzam 'avagRhya' Azritya nopanimantrayet , kiM tarhi ?, svayamevAnItena nimantrayediti // tathA- se AgaMtAresu vA 4 Ava se ki puNa tatthoggahaMsi evoggahiyasi je tattha sAhammiA annasaMbhoramA samaNunA ubAga [490 // 403 // JainEducatinintamathima wwtanditaram ~811~# Page #813 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [157 ] dIpa anukrama [491] %%%%%%%%%%%%%%%% "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2. ], ghuDA [1]. adhyayana [7]. uddezaka [1]. mUlaM [17] niryuktiH [ 319 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH - Jan Estication Ital cchiA je teNa sayamesittae pIDhe vA phalae vA siyA vA saMdhArae vA teNa te sAhambhie annasaMbhoie samaNunne ubani'maMtijA no cevaNaM parabaDiyAe ogijjhiya ubanimaMtiyA / se AgaMtAresu vA 4 jAba se kiM puNa tatthumgahaMsi evog gahisi je tattha gAdAvaINa vA gAdA0 puttANa vA sUI vA pippalae vA kaNNasohaNae vA naiccheyaNae vA taM appaNI egassa aTThAra pADihAriyaM jAitA no annamannassa dina vA aNupaija vA sayaMkaraNijaMtika se tamAyAe tattha gacchajA 2 puruvAmeva uttAra hatthe kaTTu bhUmIe vA uvittA imaM khalu 2 ta ADhoilA, no ceva NaM sarva pANiNA parapANisi pacappi NijA || ( sU0 157 ) pUrvasUtravatsava, navarasAmbhogikAn pIThaphalakAdinopanimantrayed, yatasteSAM tadeva pIThikAdisaMbhogyaM nAzanAdIni // kizca tasminnavagrahe gRhIte yastatra gRhapatyAdiko bhavet tasya sambandhi sUcyAdikaM yadi kAryArthamekamAtmAnamuddizya gRhIyAt tadapareSAM sAdhUnAM na samarpayet, kRtakAryazca pratIpaM gRhasthasyaivAnena sUtroktena vidhinA samarpayediti // api case mi0 se jaM0 ummAhaM jANijA anaMtarahiyAe puDavIe jAva saMtANae taha0 uggahUM no girijA vA 2 // se bhi0 se jaM puNa ugga thUrNasi vA 4 taha0 aMtalikkhajAe dubbaddhe jAva no ugiNDijA vA 2 // se bhi0 se jaM0 kuliyaMsi vA 4 jAna no ugiji vA 2 // se bhi0 saMbaMsi vA 4 annayare vA taha0 jAva no usAhaM ugihijja vA 2 // se bhi0 se jaM0 puNa0 sasAgAri0 sakhupasubhaktapANaM no pannassa nikkhamaNapavese jAva dhammANuogaciMtAe, sevaM nacA taha uvassae sasAgArie to ubamA ugiNTiA vA 2 // se mi0 se jaM0 gAhAbaikulassa majjhamajjheNaM gaMtuM paMthe paDivaddhaM vA no For Parts Onl ~812~# Page #814 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [1], mUlaM [158], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI) // 404 // pannAsa jAva sevaM na0 // se mi0 se jaM. iha khalu gAhAbaI vA jAba kammakarIo vA anamabhaM akosaMti vA taheSa tihAdhi zrutaska02 siNANAdi sIodagaviyAdi nigiNAi vA jahA sijjAe AlAvagA, navaraM sAgahavattambayA / / se bhi0 se jaM. Aina saMlikkhe no panassa. ugivhija vA 2, evaM khlu0||(suu0158) uggahapaDimAe paDhamo paresI // 2-1-7-1 // 4 avagra07 yatpunaH sacittapRthivIsambandhamavagrahaM jAnIyAttanna gRhNIyAditi // tathA-antarikSajAtamadhyavagrahaM na gRhNIyAdityAdi zAniyAhiuddezaH 2 zayyAvazeyaM yAvadudezakasamAptiH, navaramavagrahAbhilApa iti // saptamasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-7-1 // sUtrAMka [158] amra dIpa anukrama [492] uktaH prathamodezakA, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-pUrvodezake'vagrahaH pratipAditastadihApi tacchepapratipAdanAyoddezakaH, tasya cAdisUtram se AgaMtAresu vA 4 aNuvIi samAI jAijA, je tatva Isare0 te umgahaM aNunavinA kAma khalu Asamo! ahALaMdaM ahAparimArya vasAmo jAva Anaso! jAva AnasaMtassa uggahe jAva sAhammiAe tAva sAhaM paggihissAmo, seNa para vi0, se kiM puNa tatva saggaiMsi evogAhiyasi je tatva samaNANa vA mAha chattae vA jAva cammachedaNae vA taM no aMtohito pAhiM nINijjA bahiyAo vA no aMto pavisijjA, suttaM vA no paribohitrA, no sesi kiMciyi appattiyaM pariNIya karijjA // (sU0 159) sa bhikSurAgantAgArAdAvaparabrAhmaNAdyupabhogasAmAnye kAraNikaH sannIzvarAdikaM pUrvaprakrameNAvagrahaM yAceta, tasmiMzcAva-| // 404 | prathama cUlikAyA: saptama-adhyayanaM "avagraha pratimA", dvitIya uddezaka: Arabdha: ~813~# Page #815 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [2], mUlaM [159], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [159] dIpa anukrama gRhIte'vagrahe yattatra zramaNabrAhmaNAdInAM chatrAdyupakaraNajAtaM bhavettannaivAbhyantarato bahiniSkAmayet nApi . tato'bhyantaraM pravezayet nApi brAhmaNAdikaM supta pratibodhayet na ca teSAm 'appattiya'ti manasaH pIDAM kuryAt tathA 'pratyanIkatA' pratikUlatAM na vidadhyAditi // se mi0 abhikaMkhijA aMbavaNaM uvAgacchittae je tattha Isare 2 te uggAhaM aNujANAvijA-kAmaM khalu jAva ciharissAmo, se kiM puNa0 evogrAhiyaMsi aha mikkhU icchijA aMthaM bhuttae vA se jaM puNa aMbaM jANijA sasaM sasattANaM taha . aMva aphA0 no p0|| se mi0 se ja0 appaMDa appasaMtANagaM atiricchachinnaM ambocchinnaM aphAsuba jAva no paDigAhijA // se bhi0 se aM0 apaMDaM vA jAba saMtANagaM tiricchachinnaM dhucchinaM phA0 paDi0 // se mi0 aMbamittagaM vA aMthapesirva vA aMbacoyagaM yA bhavasAlagaM vA aMbaDAlagaM vA bhuttae vA pAyae vA, se jaM. aMbamittagaMvA 5 soMDaM aphA0 no pni0||se mikkhU vA 2 se jaM. acaM vA aMdhamitta vA appaMDhaM0 atiricchachinnaM 2 aphA0 no 50||se jaM. aSaDAlagaM vA apaMDa 5tirikahacchinnaM bunchinnaM phAsurya paDi0 // se mi0 amikaMkhijA nachuvaNaM navAgacchittae, je tattha Isare jAva umgAisi0 // aha bhikkhU icchijjA ucchu muttae vA pA0, se jaM. ucchu jANivA sabhaDaM jAva no pa0, atiricchachina taheba, tiricchachime'vi taddeva // se mi0 abhikakhi0 aMtaracchuyaM vA ucchugaMDiyaM vA nachucoyagaM vA ukaLusA0 sAchuTA0 bhuttae yA pAya0, seja pu0 AMtaracchuyaM vA jAva DALagaM vA sabaM0 no p0|| se mi0 se jaM. aMtaracchurya vA0 appaMha vA0 jAva paDi0, atiricchacchinnaM taheva / / se mi0 lhasaNavaNaM ubAgachittae, taheba tinidhi AlAvagA, navaraM [493] wwwandltimaryam ~814~# Page #816 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [2], mUlaM [160], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: CA prata zrutaska02 cUlikA 1 | avagra07 uddezaH 2 sUtrAMka (zI) [160] dIpa anukrama zrIAcA- lAmuNaM / / se mi0 lahasuNaM vA lhamuNakada vA lha. coyagaM vA mahasuNanAlagaM vA bhuttae vA 2 se ja. lasuNaM vA jAva rAGgavRttiH lasuNabIyaM yA saaMDaM jAva no pa0, evaM atiricchacchinne'vi tiricchachinne jAva p0|| (sU0160) sa bhikSuH kadAcidAbayane'vagrahamIzvarAdikaM yAceta, tatrasthazca sati kAraNe AnaM bhoktumicchet , taccAnaM sANDa // 405 // rAsasantAnakamaprAmukamiti ca matvA na pratigRhNIyAditi // kica-sa bhikSuryatpunarAmramalpANDamalpasantAnakaM vA jAnI yAt kintu 'atirathInacchinnaM' tirazcInamapATitaM tathA 'avyavacchinnam' akhaNDitaM yAvadamAsukaM na pratigRhNIyAditi // tathA-sa bhikSuralyANDamalpasantAnakaM tirazcInacchinnaM tathA vyavacchinnaM yAvatnAsukaM kAraNe sati gRhIyAditi / evamAmAvayavasambandhi sUtratrayamapi neyamiti, navaram -'aMvabhittayaM ti AmrArddham 'aMbapesI' AkhaphAlI 'aMbacoyagaM'ti ApachalI sAlagaM-rasaM 'DAlagaM'ti AvazlakSNakhaNDAnIti // evamikSusUtratrayamapyAnasUtravanneyamiti, navaram 'aMtarucchuyaM ti parvamadhyamiti // evaM lazunasUtratrayamapi neyamiti, AbAdisUtrANAmabakAzo nizIthapoDazodezakAdavagantavya iti // sAmpratamavagrahAbhigrahavizeSAnadhikRtyAha se mi0 AgaMtAresu vA 4 jAvoggahiyasi je tattha gAhAbaINa vA gAhA. puttANa vA iyAI AyataNAI uvAikamma aha bhikkhU jANijA, imAhi sattahiM paDimAhiM uggahaM uggiNihattae, tattha khalu imA paDhamA paDimA-se AgaMtAresu vA 4 aNuvIi ugaI jAijA jAva viharissAmo paDhamA paDhimA 1 / ahAvarA0 jassa NaM bhikkhussa evaM bhavaI-ahaM ca khalu anbhesi bhikkhUNaM aTThAe uggaha uggihissAmi, aNNesi bhikkhUNaM uggahe umgahie uvallisAmi, dugA paDimA 2 / ahA [494] A // 405 // KAX JAINEucation.intamatund www.tanastram.org ~815~# Page #817 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [2], mUlaM [161], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [161] dIpa anukrama [495] barA0 jassa NaM bhi. ahaM pa0 jaggihissAbhi annesi ca uggahe uggahie no uvalissAmi, taNA paDimA 3 / ahAvarA0 jassa NaM mi0 ahaM ca. no umgahaM umgihissAmi, annesi ca uggahe umgahie uvallissAmi, pautthA paDimA 4 / ahAvarA0 jassa NaM ahaM ca khalu apaNo aDhAe uggahaM cau0, no duNhaM no tihaM no cahaM no paMcaNI paMjamA paDimA 5 / ahAvarA se mi0 jassa eva uggahe uvaliizA je tattha ahAsamannAgae ikaDe bA jAva palAle tassa lAbhe saMvasijA, tassa alAbhe ukuTubho vA nesajio vA viharijA, chaTThA paDimA 6 / ahAvarA saje mi0 ahAsaMthaTameva umgahaM jAijA, taMjahA-puDhavisilaM vA kahasilaM vA ahAsaMthaDameva tassa lAbhe saMte, tassa alAme cha0 ne0 viharijA, sattamA paDimA 7 / izveyAsiM sattaNhaM paDimANaM annayaraM jahA piMDesaNAe // (sU0161) sa bhikSurAgantAgArAdAyavagrahe gRhIte ye tatra gRhapatyAdayasteSAM sambandhInyAyatanAni pUrvapratipAditAnyatikramyaitAni ca vakSyamANAni karmopAdAnAni parihatyAvagrahamavagrahItuM jAnIyAt , atha bhikSuH saptabhiH pratimAbhirabhigrahavizeSairavagraha gRhNIyAt , tatreyaM prathamA pratimA, tadyathA-sa bhikSurAgantAgArAdau pUrvameva vipintyaivaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnya-1161 thAbhUta iti prathamA / tathA'nyasya ca bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, tadyathA-ahaM ca khavanyeSAM sAdhUnAM kRte'vagraha 'gRhISyAmi' yAciSye, anyeSAM vA'vagrahe gRhIte sati 'upAlayiSye' vatsyAmIti dvitIyA / prathamA pratimA sAmAnyena, || iyaM tu gacchAntargatAnAM sAdhUnAM sAmbhogikAnAmasAMbhogikAnAM codyuktavihAriNAM, yataste'nyo'nyA) yAcanta iti / tRtIyA tviyam-anyArthamavagrahaM yAciye'nyAvagRhIte tu na sthAsyAmIti, eSA tvAhAlandikAnAM, yataste sUtrArthavizeSa ~816~# Page #818 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [1], adhyayana [7], uddezaka [2], mUlaM [162], niyukti: [319] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 1 avana07 | uddezaH 2 sUtrAMka [162] // 406 // athAparA saptamI dIpa anukrama [496] zrIAcA- mAcAryAdabhikAsanta AcAryA yAcante / caturthI punaramanyeSAM kRte'vagrahaM na yAciSye anyAvagRhIte ca varalyAmIti, rAmavRttiH iyaM tu gaccha evAbhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyartha parikarma kurvatAm / adhAparA paJcamI-ahamAtmakRte'vagrahamavagrahI(zI0) pyAmi na cApareSAM dvivicatuSpazthAnAmiti, iyaM tu jinakalpikasya / athAparA paSThI-padIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyame votkaTAdisaMstArakaM grahISyAmi, itarathotkuTuko vA niSaNNAH upaviSTo vA rajanI gamiSyAmItyeSA jinakalpikAderiti / athAparA saptamI-eva pUrvoktA, navaraM yathAsaMstRtameva zilAdikaM grahISyAmi netaraditi, zeSamAtmotkarSavarjanAdi piNTeSa-| ANAvanneyamiti // kizca surya me AsateNaM bhagavayA evamakkhAyada khalu therehiM bhagavaMtehiM paMcaSide saggahe pannatte, ta0 deviMdaragAhe 1 rAyasagahe 2 gAhAvAjagadde 3 sAgAriyalaggadde 4 sAhammivalamga0 5, evaM khalu tassa bhikgussa bhikSuNIe vA sAmaggiyaM (sU0 162) jagadapaDimA sammattA / / adhyayanaM samA saptamam / / 2-1-7-2 // zrutaM mayA''yuSmatA bhagavatavamAkhyAtam-iha khalu sthavirairbhagavadbhiH paJcaviSo'vagraho vyAkhyAtaH, tadyathA-devendrAvagraha ityAdi sukhoneyaM yAvaduddezakasamAptiriti // avagrapatimAkhyaM saptamamadhyayanaM samApta, tatsamAptau prathamA''cArAnacUlA samAptA // 2-1-7 // 406 wwwandltimaryam ~817~# Page #819 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [1], uddezaka [-1, mUlaM [162...], niyukti: [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: saptasaptikAkhyA dvitIyA cuulaa| prata sUtrAMka [162] dIpa anukrama [496] uktaM saptamamadhyayanaM, taduktau ca prathamacUlA'bhihitA, idAnI dvitIyA samArabhyate, asthAzcAyamabhisambandhaH-ihAna-18 ntaracUDAyAM vasatyavagrahaH pratipAditaH, tatra ca kIdRze sthAne kAyotsargasvAdhyAyocAraprazravaNAdi vidheyamityetAti-| MpAdanAya dvitIyacUDA, sA ca saptAdhyayanAtmiketi niyuktikRdarzayitumAha sattikagANi ikassaragANi pubva bhaNiyaM tahiM ThANaM / uddhaTThANe pagayaM nisIhiyAe tahiM chakaM // 320 // 'saptakakAnyekasarANI'ti saptAdhyayanAnyuddezakarahitAni bhavantItyarthaH, tatrApi 'pUrva prathama sthAnAkhyamadhyayanamabhihitamityatastanyAkhyAyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakamAntargato dhikAro'yam-kiMbhUtaM sAdhunA sthAnamAzrayitavyamiti, nAmaniSpanne tu nikSepe sthAnamiti nAma, tasya ca nAmAdizca-2 turdhA nikSepaH, tatreha dravyamAzrityorddhasthAnenAdhikAraH, tadAha niyuktikAraH-arddhasthAne 'prakRta' prastAva iti, dvitIyamadhyayanaM nizIthikA, tasyAzca paTko nikSepaH, taM ca svasthAna eva kariSyAmIti / sAmprataM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA0 abhikakhejA ThANaM ThAittae, se aNupavisijjA gAma vA jAva rAyavANi bA, se jaM puNa ThANaM jANijAsahaM jAva makaDAsaMtANayaM saM saha ThANaM aphAsurya aNesa0 lAbhe saMte no pa0, evaM sijAgameNa neyamvaM jAva udayapasU P dvitIyA cUlikA- "saptasaptikA" davitIyA cUlikAyA: prathamA saptasaptikA- 'sthAna-viSayaka' ~818~# Page #820 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama [497 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 407 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [1], uddezaka [-], mUlaM [163], niryuktiH [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH yAiti // ibeyAI AyataNAI uvAikamma 2 a miklU icchilA cauhiM paDimAhiM ThANaM ThAittae, tatthimA paDhamA paDimA --acitaM khalu uvasanijA avalaMbijjA kAraNa vipparikammAi saviyAraM ThANaM ThAissAmi paDamA paDimA / ahAvarA dujA paDimA -- acittaM khalu uvasajjejjA avalaMbijjA kAraNa vipparikammAi no saviyAraM ThANaM ThAissAmi dubA paDimA / ahAvarA tathA paDimA acittaM khalu uvasajjejjA avalaMbijA no kAraNa viparikammAI no savivAraM ThANaM ThAissAmitti tathA paDimA ahAvarA ghaDatthA paDimA - acittaM khalu uvasalelA no avalaMbilA kAraNa to parakammAI to savivAraM ThANaM ThAissAmitti bosakAe bosa kesamaMsulomanahe saMniruddhaM vA ThANaM ThAissAmitti cautthA paDimA ileyAsi cauM parimANaM jAtra parAyitarAyaM biharijA, no kiMcivi bajjA, evaM khalu tassa0 jAva jaijjAsi timi (sU0 163 ) // ThANAsattikayaM sammataM / / 2-2-8 / / 'sa' pUrvo bhikSuryadA sthAnamabhikAGkSata sthAtuM tadA so'nupravizeAmAdikam, anupravizya ca sthAnamUrddhasthAnAdyarthamantreSayet, tacca sANDaM yAvatsa santAnakamaprAmukamiti lAbhe sati na pratigRhNIyAditi, ityevamanyAnyapi sUtrANi zayyAdraSTavyAni yAvadudakaprasRtAni kandAdIni yadi bhaveyustattathAbhUtaM sthAnaM na gRhNIyAditi // sAmprataM pratimoddezenAha'ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni' karmopAdAnAni 'upAtikramya 2' atiladhyAtha bhikSuH sthAnaM sthAtumicchet 'catasRbhiH pratimAbhiH' abhigrahavizeSaiH karaNabhUtaiH, tAMzca yathAkramamAha, tatreyaM prathamA pratimA- kasyacidbhikSo revaMbhUto'bhigraho bhavati, yathA'hamacittaM sthAnamupAzrayiSyAmi, tathA kiJcidacittaM kuDyAdikamavalambayiSye kAyena, tathA Jan Estication Ital For Pantry at Use Only ~819 ~# zrutaskaM0 2 cUlikA 2 sthAnA01 // 407 // www.india.org Page #821 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [163] dIpa anukrama [497 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [1], uddezaka [-], mUlaM [163], niryuktiH [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH 'viparikramiSyAmi' parispandaM kariSyAmi, hastapAdAdyAkuJcanAdi kariSyAmItyarthaH, tathA tatraiva savicAraM stokapAdAdi| viharaNarUpaM sthAnaM 'sthAsyAmi' samAzrayiSyAmi, prathamA pratimA / dvitIyAyAM vAkuJcanaprasAraNAdikriyAmabalambanaM ca | kariSye na pAdaviharaNamiti / tRtIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNameva nAvalambanapAdaviharaNe iti / caturthyAM punastrayamapi na vidhatte, sa caivaMbhUto bhavati - vyutsRSTaH tyaktaH parimitaM kAlaM kAyo yena sa tathA tathA vyutsRSTaM kezazmazrulomanakhaM yena sa tathA, evaMbhUtazca samyaniruddhaM sthAnaM sthAsyAmItyevaM pratijJAya kAyotsargavyavasthito meruvanniSprakampastiSThet, yadyapi kazcikezAdyutpATayettathA'pi sthAnAnna calediti, AsAM cAnyatamAM pratimAM pratipadya nAparamapratipannapratimaM sAdhumapavadennAtmotkarSe kuryAna kizcidevajAtIyaM vadediti // prathamaH sasaikakaH samAptaH // 2-2-1 // prathamAnantaraM dvitIyaH saptaikakaH, sambandhazcAsya- ihAnantarAdhyayane sthAnaM pratipAditaM tacca kiMbhUtaM svAdhyAyayobhyaM ?, tasyAM ca svAdhyAyabhUmau yadvidheyaM yacca na vidheyamityanena sambandhena nipIdhikA'dhyayanamAyAtam asya ca catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe nipIthiketi nAma, asya ca nAmasthApanAdravyakSetra kAlabhAvaiH par3idho nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyaniSIthaM noAgamato jJazarIra bhavyazarIravyatiriktaM yadravyaM pracchannaM kSetraniSIthaM tu brahmalokariSThavimAnapArzvavarttibhyaH kRSNarAjayo yasmin vA kSetre tadvyAkhyAyate, kAlanipIrthaM kRSNarajanyo yatra vA kAle niSIthaM vyA1 nizIthaniSadhayoH prAkRte ekena nikhIizabdena vAcyatvAt evaM nikSepavarNanaM tathA ca nidhikA nizIdhiketyubhayamapi saMgatamabhidhAnayoH / Jan Estication Inmatnl dvitIyA cUlikAyAH dvitIyA saptasaptikA 'niSidhikA viSayaka' For Party at Use Only ~820~# www.indiary.org Page #822 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [2], uddezaka [-], mUlaM [164], niyukti: [320] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 2 niSi02 (zI0) sUtrAMka [164] dIpa anukrama [498] zrIAcA- khyAyata iti, bhAvaniSIya noAgamata idamevAdhyayanam , AgamaikadezatvAt , gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrA- rAGgavRttiH nugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam se mikkhU vA 2 abhika nisIhicaM phAsurya gamaNAe, se puNa nisIhiyaM ANijA-saaMDaM tahaaphA0 no ceharasAmi // se bhikkhU0 abhikaMkhejA nisIhiyaM gamaNAe, se puNa ni0 appapANaM appanIyaM jAva saMzANayaM taha nisIhiyaM phAsuyaM // 408 / / ceirasAmi, evaM sijAgameNaM neyavvaM jAva udayappasUyAI / je tatya duvaggA tivaggA cauvaggA paMcavaggA vA abhisaMdhAriti nisIhiyaM gamaNAe te no annamannassa kArya AliMgija vA viliMgija vA cuvija vA daMtehiM vA nahehiM vA aJchidina thA bujhchi0, eyaM khalu0 jaM sabaDhehiM sahie samie sayA jaejjA, seyamiNa mamijAsi timi / (sU0 164) nisI hiyAsattikkayaM // 2-2-9 // I sa bhAvabhikSuryadi vasaterupahatAyA anyatra niSIdhikA-svAdhyAyabhUmi gantumabhikAta, tAM ca yadi sANDA yAvatsasasantAnakA jAnIyAttato'prAsukatvAnna parigRhNIyAditi / kizza-sa bhikSuralpANDAdikAM gRhNIyAditi // evamagyAnyapi sUtrANi zayyAvanneyAni yAvad yatrodakaprasUtAni kandAdIni syustAM na gRhNIyAditi // tatra gatAnAM vidhimadhikRtyAhaye tatra sAdhavo naSedhikAbhUmau dvitrAdyA gaccheyuste nAnyo'nyasya 'kArya' zarIramAliGgayeyuH-parasparaM gAtrasaMsparza na kuyurityarthaH, nApi vividham anekaprakAraM yathA mohodayo bhavati tathA viliGgeyuriti, tathA kandarpapradhAnA vasaMyogAdikAH kriyA na kuryuriti, etattasya bhikSoH sAmagryaM yadasau 'sarvAthaiH' azeSaprayojanairAmuSmikaiH 'sahitaH samanvitaH tathA 'sa // munaltimaryam ~821~# Page #823 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [2], uddezaka [-], mUlaM [164], niyukti: [321] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata mitaH' paJcabhiH samitibhiH 'sadA' yAvadAyustAvatsaMyamAnuSThAne yateta, etadeva ca zreya ityeva manyeteti bravImIti pUrvavat // [nipIdhikA'dhyayanaM dvitIyamAdito navamaM samAptamiti // 2-2-2 // sUtrAMka [164] dIpa anukrama [498] sAmprataM tRtIyaH saptaikakA samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantare niSIdhikA pratipAditA, tatra ca kathambhUtAyAM | bhUmAvuccArAdi vidheyamiti, asya ca nAmaniSpanne nikSepe uccAraprazravaNa iti nAma, tadasya niruttyarthaM niyuktikRdAhaINI uccavaha sarIrAo ucAro pasavaitti pAsavaNaM / taM kaha AyaramANassa hoi sohI na AiyAro // 32 // 15. zarIrAdut-prAbalyena cyavate-apayAti caratIti vA uccAra:-viSThA, tathA prakarSeNa zravatIti prazravaNam-ekikA, taca kathamAcarataH sAdhoH zuddhirbhavati nAticAra iti? | uttaragAdhayA darzayitumAha- .. muNiNA chaphAyadayAvaraNa suttabhaNiyaMmi ogAse / uccAraviussaggo kAyayo appamatteNaM // 322 // 'sAdhunA' SaDjIvakAyarakSaNodyuktena vakSyamANasUtrokta sthaNDile uccAraprazravaNe vidheye apramatteneti / niryuktyanugamAnantaraM sUtrAnugame sUtra, taccedam se mi0 uccArapAsavaNakiriyAe uvyAhijamANe sayassa pAyapuMchaNassa asaIe tao pacchA sAhammiyaM jAijA / / se mi0 se jaM pu0 DihaM jANijjA saI0 taha. thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA // se mijaM puNa thaM0 appapANaM jAva bhA.mU.69 saMtANayaM taha0 0 uccA0 bosirijA // se bhi0 se jaM0 assipaDiyAe ega sAhammiyaM samuhissa vA assi0 bahave | dvitIyA cUlikAyA: tRtIyA saptasaptikA- 'uccAra prazravaNa-viSayaka' ~822~# Page #824 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [3], uddezaka [-], mUlaM [165], niyukti: [322] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) // 409 // sUtrAMka zrutaskaM02 cUlikA 2 | uccArama zravaNA. 3-(10) [165] dIpa anukrama [499] sAhammiyA sa0 assi pa0 ega sAhammiNi sa0 assipa0 bahave sAhammiNIo sa0 assi. bahave samaNa0 pagaNiya 2 samu0 pANAI / jAva uresiyaM cepai, tahaH thaMDilaM purisaMtarakaDaM jAva bahiyAnIdaDaM vA anI0 annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaM0 uccAraM no vosi0 / / se mi0 se jaM. bahave samaNamA0 ki0 ba0 atihI samurissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI jAva udesiyaM geha, taha. dhaMDilaM purisaMtaragaDaM jAba bahiyAanIhaDaM annayaraMsi vA taha caMkhihaMsi no uccArapAsavaNa0, aha puNa evaM jANijA-apurisaMtaragaDaM jAva bahiyA nIhaDaM annayaraMsi vA tahappagAraM0 0 uccAra0 bosi0|| se jaM. asmipaDiyAe kathaM vA kAriyaM vA pAmizciyaM vA chana vA ghaTuM vA maTuM vA littaM vA saMma8 vA saMpadhUvirya vA annayaraMsi vA tahaDi0 no u0 // se bhi0 se jaM puNa thaM0 jANejA, iha khalu gAhAvaI vA gAhA0 puttA vA kaMdANi vA jAva hariyANi vA aMtarAo vA bAhiM nIharaMti bahiyAo vA aMtI sAharaMti annayaraMsi vA taha 0 no ucA0 / / se mi0 se jaM puNa0 jANejA-baMdhaMsi vA pIr3hasi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA aTuMsi vA pAsAyasi vA annayarasi vA0 thaM0 no u0 / / se bhi0 se jaM puNa0 aNaMtarahiyAe puDhavIe sasiNiddhAe pu0 sasarakkhAe pu. maTTiyAe makADAe citamaMtAe silAe cittamaMtAe leluyAe kolAvAsaMsi vA dAruyaMsi vA jIvapaiDiyaMsi pAjAva mADAsaMtANayasi anna taha 50 no u0 // (sU0 165) sa bhikSuH kadAciduccAraprazravaNakarttavyatayot-prAbalyena bAdhyamAnaH svakIyapAdapuJchanasamAdhyAdAvuccArAdikaM kuryAt svakIyasya tvabhAve'nya 'sAdharmika' sAdhu yAceta pUrvapratyupekSitaM pAdapuJchanakasamAdhyAdikamiti, tadanenaitatpratipAdita // 409 // wwwlandltimaryam atra Adya saMpAdaka mahodayena 3-(10) likhitaM, tat hetu saha kathanaM| (3- arthAt saptaikaka 3, evaM 10- arthAt prathama aura dUsarI cuDA ke adhyayana milAkara ye dasavAM adhyayana huA, [cuDA 1 ke 7 adhyayana aura dUsarI cuDA kA yaha tIsarA adhyayana] | isI taraha Age bhI samajha lenA| ~823~# Page #825 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [165] dIpa anukrama [ 499 ] "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [3], uddezaka [-], mUlaM [165], niryuktiH [322] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH bhavati-vegadhAraNaM na karttavyamiti / api ca-sa bhikSuruccAraprazravaNAzaGkAyAM pUrvameva sthaNDilaM gacchet, tasmiMzca sANDAdike'prAsukatvAduccArAdi na kuryAditi // kiJca - alpANDAdike tu prAsuke kAryamiti // tathA sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA - ekaM bahun vA sAdharmikAn samuddizya tatpratijJayA kadAcitkazcitsthaNDilaM kuryAt tathA zravaNAdIn pragaNayya vA kuryAt, taccaivaMbhUtaM puruSAntarasvIkRtamasvIkRtaM vA mUlaguNaduSTamuddezikaM sthaNDilamAzrityoccArAdi na kuryAditi // kiJca sa bhikSuryAvantike sthaNDile'puruSAntarasvIkRte uccArAdi na kuryAt, puruSAntarasvIkRte tu kuryA diti // api ca-sa bhikSuH sAdhumuddizya krItAdAvuttaraguNAzuddhe sthaNDile uccArAdi na kuryAditi // kiJca sa bhikSurgRhapatyAdinA kandAdike sthaNDilAnniSkAzyamAne tatra vA nikSipyamANe novArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH skandhAdI sthaNDile noccArAdi kuryAditi // kiJca sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA - anantaritAyAM sacitAyAM pRthivyAM tatroccArAdi na kuryAt, zeSaM sugamaM, navaraM 'kolAvAsaM 'ti ghuNAvAsam / api ca se bhi0 se jaM0 jANe 0 iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA kaMdANi vA jAba bIyANi vA parisADi~su vA parisADiti vA parisADiti vA anna0 taha0 no u0 // se bhi0 se jaM0 iha khalu gAhAvaI vA gA0 puttA vA sAlINi vA vINA mugANi vA mAsANi vA kulatthANi vA javANi vA javajavANi vA pairiMsu vA pairiMti vA pairissaMti vA annayasi vA taha0 thaMDi0no u0 // se bhi0 2jaM0 AmoyANi vA ghAsANi vA niluyANi vA vijjulavANi vA khANuyANi vAkaDayANi vA pagaDANi vA darINi vA padummANi vA samANi vA 2 annayaraMsi taha0 no 40 // se bhikkhU0 se jaM0 Jan Estication Intimanal For Party Use Onl ~824~# Page #826 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [ 166 ] dIpa anukrama [500 ] , zrIAcArAGgatiH (zI0) // 410 // "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [3], uddezaka [-] mUlaM [166], niryuktiH [322] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication matinal - puNa thaMDilaM jANijA mANusaraMdhaNANi vA mahisakaraNANi vA basahaka0 assaka0 kukuDaka0 makaDaka0 hayaka0 lAvayaka 0 vaTTayaka0 tittiraka0 koyaka0 kavijalakaraNANi vA annayaraMsi vA taha0 no u0 // se bhi0 se jaM0 jANe0 behANasahANesu vA giddhapaTTaThA0 vA tarupaDaNaTTANesu vA0 merupaDaNaThA0 visabhakkhaNayaThA0 agaNipaDaNaDA0 annayaraMsi vA taha0 no u0 // se mi0 se jaM0 ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA anna0 taha0 no u0 || se bhikkhU0 se jaM puNa jA0 aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // semi0 se jaM0 jAge0 tigANi vA caukANi vA cacarANi vA caummuhANi vA annayaraMsi vA taha0 no u0 // semi0 se jaM0 jANe0 iMgAladAsu khAradAhesu vA maDhayadAhesu vA maDayabhUmiyAsu vAmayaisu vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se jaM jANe 0 naiyAyataNesu vA paMkAyayaNesu vA oghAyayaNesu vA seyaNavahaMsi vA annayasi vA taha0 0 to u0 // se mi0 se jaM jANe0 naviyAsu vA maTTiyakhANiAsu naviyAsu gopaliyAsu vA gavANI vA khANIsu vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se jaM jA0 DAgabazaMsi vA sAgava0 mUlaga0 itthaMkaravayaMsi vA anayaraMsi vA taha0 no u0 vo0 || semi0 se rja asaNavaNaMsi vA saNava0 dhAyazva0 ke bavaNaMsi vA aMbava0 asogava0 nAgava0 punnAgava0 culagava0 annayaresu taha0 pattoveesa vA pupphoveesa vA phaloveesa vA bIoesa vA harioveesu vA no u0 bo0 // ( sU0 166 ) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt tadyathA yatra gRhapatyAdayaH kandabIjAdiparikSepaNAdikriyAH kAlatrayava For Parts Onl ~825~# zrutaskaM02 cUlikA 2 uccArazravaNA. 3- (10) // 410 // Page #827 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [3], uddezaka [-], mUlaM [166], niyukti: [322] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: ka - prata sUtrAMka [166] 52-5 dIpa tinIH kuryustahikAmuSmikApAyabhayAduccArAdi na kuryAditi // tathA yatra ca gRhapatyAdayaH zAlyAdInyuptavanto vapanti vasyanti vA tatrApyuccArAdi na vidadhyAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt , tadyathA-'AmokAni' kacavaraputrAH 'ghAsA' bRhatyo bhUmirAjayaH 'bhilugANi' zlakSNabhUmirAjayaH 'vijjalaM' picchalaM 'sthANuH' pratItaH 'kaDavANi' ikSuyonnalakAdidaNDakAH 'pragartAH' mahAgAH 'darI' pratItA 'pradurgANi' kuccaprAkArAdIni, etAni ca samAni vA viSamANi vA bhaveyustadeteSvAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAnnoccArAdi kuryAditi / kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt , tadyathA-mAnuparandhanAni' nulyAdIni tathA mahiNyAdInuddizya yatra kiJcitkriyate te vA yatra sthApyante tatra lokaviruddhapravacanopaghAtAdibhayAnoccArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH 'vehAnasasthAnAni' mAnuSollambanasthAnAni || gRdhrapRSThasthAnAni' yatra mumUrSavo gRdhrAdibhakSaNArtha rudhirAdidigdhadehA nipatyAsate 'tarupatanasthAnAni' yatra mumUva e-IM vAnazanena taruvasatitAstiSThanti tarubhyo vA yatra patanti, evaM merupatanasthAnAnyapi, meruzca-parvato'bhidhIyata iti, evaM hA viSabhakSaNAgnipravezasthAnAdiSu noccArAdi kuryAditi // api ca-ArAmadevakulAdau noccArAdi vidadhyAditi // tathA prAkArasambandhimyahAlAdau noccArAdi kuryAditi // kizca-trikacatuSkacatvarAdau ca noccArAdi vyutsRjediti // kizca-sa bhikSuraGgAradAhasthAnazmazAnAdau noccArAdi vidadhyAditi // api ca-'nadyAyatanAni' yatra tIrthasthAneSu lokAH puNyArtha dinAnAdi kurvanti 'paDAyatanAni' yatra pachilapadeze lokA dharmArtha loTanAdikriyAM kurvanti 'oghAyatanAni' yAni pravA-18 hata eva pUjyasthAnAni taDAgajalapravezaughamArgoM vA 'secanapathe vA' nIkAdau noccArAdi vidheyamiti // tathA-sa bhi anukrama [500 -5% % * wwwandltimaryam ~826~# Page #828 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [3], uddezaka [-], mUlaM [166], niyukti: [322] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) ka sUtrAMka [166] // 411 // kSurabhinavAsu mRtkhaniSu, tathA navAsu gopahelyAsu 'gavAdanISu sAmAnyena vA gavAdanISu khanISu vA noccArAdizrutaskaM02 vidadhyAditi / kiJca-'DAga'tti DAlapradhAnaM zAkaM patrapradhAnaM tu zAkameva tadvati sthAne, tathA mUlakAdivati ca noccA- cUlikA 2 rAdi kuryAditi // tathA-azano-bIyakastadvanAdau ca noccArAdi kuryAditi, tathA patrapuSpaphalAdyupeteSviti // kathaM co-18| uccArapra. cArAdi kuryAditi dazaryati zravaNA. se mi0 sayapAyayaM vA parapAyayaM vA gahAba se tamAyAe egatamavakkame aNAvAyaMsi asaloyaMsi appapANaMsi jAva makaDAsaMtANa 3-(10) yasi ahArAmaMsi vA uvassayasi to saMjayAmeva unArapAsavaNaM vosirijA, se tamAyAe egaMtamavakame aNAvAhaMsi jAya saMtANayaMsi ahArAmaMsi vA zAmathaMDillaMsi vA annayaraMsi vA taha. aMDilaMsi acittaMsi tao saMjayAmeva upArapAsavarNa bosirijA, evaM khalu tassa0 sayA jaijAsi (sU0 167 )ttibemi / / uccArapAsavaNasattiko sammatto // 2-2-3 // sa bhikSuH svakIyaM parakIyaM vA 'pAtraka' samAdhisthAnaM gRhItvA sthaNDilaM vA'nApAtamasaMlokaM gatvoccAraM prasravaNaM vA 'kuryAt pratiSThApayediti, zeSamadhyayanasamAptiM yaavtpuurvvditi||tRtiiyN saptakaikAdhyayanamAdito dazamaM samAptam // 2-2-3-10 dIpa anukrama [500 + ra tRtIyAnantaraM caturthaH saptakakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAye sthAna dvitIye svAdhyAyabhUmistRtIye | uccArAdividhiH pratipAditaH, teSu ca vartamAno yadyanukUlapratikUlazabdAn zRNuyAtteSvaraktadviSTena bhAvyam, ityanena | // 411 // ra wwwandltimaryam | davitIyA cUlikAyA: caturthA saptasaptikA- 'zabda-viSayaka' ~827~# Page #829 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [4], uddezaka [-1, mUlaM [167], niyukti: [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama [501] sambandhenAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe zabdasaptaikaka iti nAma, asya ca nAmasthApane anAhatya dravyanikSepaM darzayita / niyuktikRdgAthApazcA:nAha davvaM saMThANAI bhAvo vanakasiNaM sa bhAvo ya] / davvaM saddapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI ya // 323 // dravyaM noAgamato vyatiriktaM zabdatvena yAni bhASAvyANi pariNatAni tAnIha gRhyante, bhAvazabdastvAgamataH zabde upayuktaH, noAgamatastu guNA-ahiMsAdilakSaNA yato'sI hiMsA'nRtAdiviratilakSaNaiguNaiH zlAghyate, kIrtizca yathA bhaga-| vata eva caturviMzadatizayAdhupetasya sAtizayarUpasaMpatsamanvitasyetyarhanniti loke khyAtiriti, niryuktyanugamAdanantaraM sUtrAnugame sUtra, taccedam se bhi0 muiMgasahANi vA naMdIsa0 jhallarIsa0 annavarANi vA taha0 virUvarUvAI sadAI vitatAI kanasoyaNapaDiyAe no abhisaMdhArijA gabhaNAe / se bhi0 mahAvegaiyAI saddAI suNei, taM-vINAsadANi vA vipaMcIsa. pipI(bI)sagasa0 tUNayasahA vaNayasa0 tuMbavINiyasahANi vA DhaMkuNasahAI annayarAI taha virUvarUvAI. saddAI vitatAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se bhi0 ahAvegaiyAI saddAI suNei, 0-tAlasadANi vA kaMsatAlasaddANi vA lattiyasadA0 godhiyasa kirikiriyAsa0 annavarA0 taha virUva. sahANi kaNNa gamaNAe // se mi. ahAvega0 ta0 saMkhasa hANi vA veNu sasa0 kharamuhisaka paripiriyAsa0 annaya taha viruva0 sadAI jhusirAI kanna0 // (sU0168) 'sa' pUrvAdhikRto bhikSuryadi vitatatataghanazuSirarUpAMzcaturvidhAnAtodyazabdAn zRNuyAt, tatastacchyaNapratijJayA 'nA-II ~828~# Page #830 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [4], uddezaka [-], mUlaM [168], niyukti: [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrutaskaM02 cUlikA 2 zabdasaptakakA. sUtrAMka [168] dIpa anukrama [502] 'zrIAcA bhisandhArayedgamanAca' na tadAkarNanAya gamanaM kuryAdityarthaH, tatra vitataM-mRdaGgAnandIjhallAdi, tataM-vINAvipazcIbaddhIsakAdi- rAvRttiH sAtantrIvAcaM, vINAdInAM ca bhedastantrIsakhyAto'vaseyaH, dhanaM tu-hastatAlakaMsAlAdi pratItameva navaraM lattikA-kaMzikA go- (zI0) TrahikA-bhANDAnAM kakSAhastagatAtocavizeSaH 'kirikiriyA' teSAmeva vaMzAdikambikAtoya, zuSiraM tu zasavevAdIni pratItAnyeva, navaraM kharamuhI-tohADikA 'piripiriya'tti koliyakapuTAvanaddhA vaMzAdinalikA, ityeSa sUcacatuSTayasamudAyArthaH / / kishc||412|| se mi0 ahAvega0 taM0 vappANi vA phalihANi vA jAva sarANi vA sAgarANi vA sarasarapaMtiyANi vA anna taha virUva0 saddAI kaNNa0 // se mi0 ahAve0 ta0 kacchANi vA zUmANi vA gahaNANi vA vaNANi yA vaNaduggANi pazcayANi vA pabbayaduggANi vA an0|| ahA. ta0 gAmANi vA nagarANi vA nigamANi vA rAyahANANi vA AsamapaTTaNasaMniyesANi vA anna taha no ami0 / / se mi0 ahAve0 ArAmANi vA ujANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA samANi vA pavANi vA annaya0 tahA0 sahAI no abhi0 // se mi0 ahAve. aTTANi vA aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA anna taha. sahAI no ami0 // se mi0 ahAve. taMjahA-tiyANi vA caukANi vA caparANi vA caummuhANi vA anna taha saddAI no abhi0 // se mi0 ahAve. taMjahA-mahisakaraNahANANi vA basabhaka0 assaka0 hatyika jAva kavijalakaraNaTThA0 anna taha. no abhi0 / / se mi0 ahAve. taMja0 mahisajuddhANi vA jAva kaviMjalaju0 anna taha no ami0|| se mi0 ahAve taM0 jUhiyaThANANi vA hayajU0 gayajU0 anna taha no ami0 // (sU0169) // 412 // walpatnamang ~829~# Page #831 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [4], uddezaka [-], mUlaM [169], niyukti: [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata 4-564.5 sUtrAMka * [169]] dIpa anukrama [503] CARSCHAUXXAK sa bhikSuratha kadAcidekatarAn kAMzcit zabdAn zRNuyAt , tadyathA-'vappANi veti vapraH-kedArastadAdiGa, tavarNakAH zabdA vaprA evoktAH, vaprAdiSu vA zravyageyAdayo ye zabdAstacchravaNapratijJayA vAdInna gacchedityevaM sarvatrAyojyam / api ca-yAvanmahiSayuddhAnIti pApi sUtrANi subodhyAni // kizca-sa bhikSu!thamiti-dvandvaM vadhUvarAdikaM tatsthAnaM vedi-1 kAdi, tatra zravyageyAdizabdazravaNapratijJayA na gacchet, vadhUvaravarNanaM vA yatra kriyate tatra na gacchediti, evaM hayagajayUdhAdisthAnAni draSTavyAnIti // tathA se mi0 jAya suNei, taMjahA-akkhAiyaThANANi vA mANummANivaTThANANi vA mahatA''hayanahagIyavAIyataMtItalatAlatuddhiyapadhuppavAiyahANANi vA anna taha. sahAI no abhisaM0 // se bhi0 jAva suNei, saM0-kalahANi vA DivANi vA - marANi vA dorajANi vA bera0 viruddhara0 anna taha 0 saddAI no0 // se mi0 Ava suNei khur3iyaM vAriyaM paribhuttamaDiyaM bhalaMkiyaM nibujjhamANi pehAe erga vA purisaM vahAe nINijamANa pehAe annayarANi vA taha. no ami0 // se mi0 annayarAI virUva0 mahAsavAI evaM jANejjA taMjahA bahusagaDANi vA bahurahANi vA bahumilakkhUNi vA bahupaccaMtANi vA anna taha virUva0 mahAsavAI kannasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se mi0 annavarAI virUva0 mahUrasavAI evaM jANijjA, saMjahA-itthINi vA purisANi vA therANi vA DaharANi vA majhimANi vA AbharaNavibhUsivANi vA gAryatANi vA vAryatANi vA nacaMtANi vA hasaMtANi vA ramatANi vA mohaMvANi vA vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM parimuMjavANi mA paribhAyaMtANi vA vichaTTiyamANANi yA vigokyamANANi vA annaya taha virUva0 mahu0 kannasoya0 Jain Educatinintamathima wwwandltimaryam ~830~# Page #832 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [170] dIpa anukrama [504 ] zrIAcA rAGgavRttiH (zI0) // 413 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [4], uddezaka [-], mUlaM [170], niryuktiH [323] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH // se bhi0 no ihaloipahiM sadehiM no paraloiehiM sa0 no supahiM sa0 no asuehiM sa0 no diTThehiM sadehiM no adidvehiM sa0 no kaMtehiMM sadehiM sajinA no gijjhinA no mujhijA no ajjhovavajjijjA, evaM khalu0 jAva jajJAsi ( sU0 170 ) tibemi // sahasattika / / 2-2-4 // sa bhikSuH 'AkhyAyikAsthAnAni' kathAnakasthAnAni, tathA 'mAnonmAnasthAnAni' mAnaM - prasthakAdiH unmAnaMnArAcAdi, yadivA mAnommAnamityazvAdInAM vegAdiparIkSA tatsthAnAni tadvarNanasthAnAni vA, tathA mahAnti ca tAni AhatanRtyagItavAditra tantrItalatAlatruTitapratyutpannAni ca teSAM sthAnAni sabhAstadvarNanAni vA zravaNapratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti // kiJca - kalahAdivarNanaM tatsthAnaM vA zravaNapratijJayA na gacchediti // api ca-sa bhikSuH kSullikAM 'dArikAM' DikkarikAM maNDitAlaGkRtAM bahuparivRtAM 'NivujjhamANi'ti azvAdinA nIyamAnAM tathaikaM puruSaM vadhAya nIyamAnaM prekSyAhamatra kiJcicchroSyAmIti zravaNArthaM tatra na gacchediti / sa bhikSuryAnyevaM jAnIyAt, mahAntyetAnyAzravasthAnAni - pApopAdAnasthAnAni varttante, tadyathA bahuzakaTAni bahurathAni bahumlecchAni bahuprAtyantikAni, ityevaMprakArANi sthAnAni zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gantumiti // kiJca sa bhikSurmahotsavasthAnAni yAnyevaMbhUtAni jAnIyAMt, tadyathA - strIpuruSasthavirabAlamadhyavayAMsyetAni bhUSitAni gAyanAdikAH kriyA yatra kurvanti tAni sthAnAni zravaNecchayA na gacchediti // idAnIM sarvopasaMhArArthamAha-saH 'bhikSuH' aihikAmuSmikApAyabhIruH 'no' naiva 'aihalokikaiH ' manuSyAdikRtaiH 'pAralokikaiH pArApatAdikRtairaihikAmuSmikairvA zabdaiH tathA zrutairazrutairvA, tathA sAkSAdupalabdhai Estication Intimational For Party Use Onl ~831~# zrutaskaM0 2 cUlikA 2 zabdasaMta kakA. 4- ( 11 ) // 413 // Page #833 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [170] dIpa anukrama [504 ] ****** "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [4], uddezaka [-], mUlaM [170], niryuktiH [324] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ranupalabdhairvA 'na saGkaM kuryAt na rAgaM gacchet na gA pratipadyeta na teSu muhyeta nAdhyupapanno bhavet, etattasya bhikSoH sAmayaM zeSaM pUrvavat, iha ca sarvatrAyaM doSa:- ajitendriyatvaM svAdhyAyAdihAnI rAgadvepasambhava iti, evamanye'pi doSA aihikAmuSmikApAyabhUtAH svadhiyA samAlocyA iti // caturthasaptaka kAdhyayanamAdita ekAdazaM samAptam // 2-2-4-11 // atha paJcamaM rUpasa saikakamadhyayanam / caturthasatai kakAnantaraM paJcamaM samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaraM zravaNendriyamAzritya rAgadveSotpattirniSiddhA tadihApi cakSurindriyamAzritya niSidhyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe rUpasamaikaka iti nAma, tatra rUpasya caturdhA nikSepaH, nAmasthApane anAdRtya dravyabhAvanikSepArtha nirmuktikRd gAthA'rddhamAha God iThANAI bhAvo vanna kasiNaM sabhAvo ya / [davvaM sahapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI ya] // 324 // tatra dravyaM noAgamato vyatiriktaM pazca saMsthAnAni parimaNDalAdIni, bhAvarUpaM dvidhA - varNataH svabhAvatazca tatra varNataH kRtsnAH paJcApi varNAH, svabhAvarUpaM tvantargatakrodhAdivazAtrUbhaGgalalATanayanAropaNaniSThuravAgAdikam etadviparItaM prasanasyeti, uktaJca - "Dassa kharA diDI uppaladhavalA pasannacittassa / duhiyassa omilAyai gaMtumaNassussuA hoi ||1||" sUtrAnugame sUtraM tacedam 1 kharAH pavA] prasannacittasya / duHkhitastrAvamlAyati gantumanasa utsukA bhavati // 1 // Jan Estication Intamal dvitIyA cUlikAyA: paMcamA saptasaptikA 'rUpa-viSayaka' For Party at Use Only ~832~# Page #834 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [9], uddezaka [-1, mUlaM [171], niyukti: [324] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) sUtrAMka kakA // 414 // [171] se mi0 ahAvegaiyAI rUvAI pAsai, taM. gaMdhimANi vA veDimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA phaTTakammANi vA po- zrutaska02 tvakammANi vA cittaka0 maNikammANi vA daMtaka pattachijakammANi vA vivihANi vA veDhimAI anavarAI0 virU0 cUlikA 2 cakkhubasaNapaDiyAe no abhisaMdhAritra gamaNAe, evaM nAyavvaM jahA sadapaDimA savvA vAittavajA ruvapaDimAvi / / (sU0 | rUpasavai171) paJcamaM sattikayaM // 2-2-5 // sa bhAvabhikSuH kvacit paryaTannathaikAni-kAnicinnAnAvidhAni rUpANi pazyati, tadyathA-'prathitAni' prathitapuSpAdi 45-(12) nivartitasvastikAdIni 'veSTimAni' vaskhAdinirvatitaputtalikAdIni pUrimANi'tti yAnyantaH pUraNena puruSAdhAkRtIni bhavanti saMghAtimAni colakAdIni 'kASThakarmANi' rathAdIni 'pustakarmANi' lepyakarmANi 'citrakarmANi pratItAni 'maNikarmANi' vicitramaNiniSpAditasvastikAdIni, tathA 'dantakarmANi' dantaputtalikAdIni, tathA patracchedyakarmANi, ityevamAdIni virUparUpANi cakSudarzanapratijJayA nAbhisandhArayedgamanAya, etAni draSTuM gamane mano'pi na vidadhyAdityarthaH / evaM zabdasaptakakasUtrANi caturvidhAtodyarahitAni sarvANyapIhAyojyAni kevalaM rUpapratijJayetyevamabhilApo yojyaH, doSAzcAtra prAgvatsa[mAyojyA iti // paJcamaM saptaikakAdhyayanamAdito dvAdazaM samAptamiti // 2-2-5-12 // . dIpa anukrama [505] // 414 // atha SaSThaM parakriyAbhidhaM saplaikakamadhyayanam / sAmprataM pazcamAnantaraM SaSThaH saptaikakA samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-anantaraM rAgadveSotpattinimittapratiSedho'bhihitaH, tadihApi sa evAmyena prakAreNAbhidhIyate ityanena sambandhe dvitIyA cUlikAyA:paSThA saptasaptikA- 'parakriyA-viSayaka' ~833~# Page #835 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [171] dIpa anukrama [505 ] A. sU. 70 "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [6], uddezaka [-], mUlaM [171...], niryuktiH [ 325] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Ital nAyAtasyAsya nAmaniSyanne nikSepe parakriyetyAdAnapadena nAma, tatra parazabdasya par3idhaM nikSepaM darzayituM niyuktikAro gAthA'rddhamAha chakaM paraikikaM ta 1 danna 2 mAesa 3 kama 4 bahu 5 pahANe 6 / paTTU 'para' iti parazabdaviSaye nAmAdiH SaDidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAdiparamekaikaM SaDridhaM bhavatIti darzayati, tadyathA-tatparam 1 anyaparam 2 AdezaparaM 3 kramaparaM 4 bahuparaM 5 pradhAnapara 6 miti, tatra dravyaparaM tAvattadrUpatayaiva varttamAnaM paramanyattatparaM yathA paramANoH paraH paramANuH 1, anyaparaM tvanyarUpatayA paramanyad yathA ekANukAd dvyaNukatryaNukAdi, evaM dvyaNukAdekAkatryaNukAdi 2, 'Adezaparam' Adizyate - AjJApyata ityAdezaH yaH kasyAMci - kriyAyAM niyojyate karmakarAdiH sa cAsau parazcAdezapara iti 3, kramaparaM tu dravyAdi caturddhA tatra dravyataH kramaparamekapradezikadravyAd dvimadezikadravyam, evaM dvyaNukAtryaNukamityAdi, kSetrata ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhamityAdi, kAlata ekasamayasthitikAd dvisamayasthitikamityAdi, bhAvataH kramaparamekaguNakRSNAdviguNa kRSNamityAdi 4, bahuparaM bahutvena paraM bahuparaM yadyasmAdbahu tadbahuparaM tadyathA - "jIvA puggala samayA davya paesA va pajjavA ceva / thovANaMtANaMtA visesa ahiyA duve'NatA // 1 // " tatra jIvAH stokAH tebhyaH pudgalA anantaguNA ityAdi 5, pradhAnaparaM tu pradhAnatvena paraH, dvipadAnAM tIrthakaraH catuSpadAnAM siMhAdiH apadAnAmarjuna suvarNapanasAdiH 6, evaM kSetrakAlabhAvaparANyapi tatsarA For Pantry at Use Only ~834 ~# Page #836 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [6], uddezaka [-], mUlaM [172], niyukti: [325] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcA- rAGgavRttiH (zI0) // 415 // zrutaskaM02 cUlikA 2 parakri06 sUtrAMka [172] dIpa anukrama [506] diSavidhatvena kSetrAdiprAdhAnyatayA pUrvavatsvadhiyA yojyAnIti, sAmAnyena tu jambUdvIpakSetrAtpuSkarAdikaM kSetraM paraM, kAla- paraM tu prAvRTukAlAccharatkAlaH, bhaavprmaudyikaadiipshmikaadiH|| sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, tavedam parakiriyaM ajjAliyaM saMsesiyaM no taM sAyae no vaM niyame, siyA se paro pAe Amajija vA pamajijA vA no taM sAyae no saM niyame / se siyA paro pAyAI saMvAhija vA palimadina vA no taM sAyae no saM niyame / se siyA paro pAyAI kusija pA rakhakA vA no taM sAyae mo taM niyame / se siyA paro pAyAI tilleNa vA dha0 basAe vA makkhija vA ambhigija vA no 22 / se sivA paro pAthAI luddheNa vA koNa vA cunneNa vA vaNeNa vA ulloDija vA uvyalija vA no taM 2 // se siyA parI pAyAI sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholija kA paholija vA no taM0 / se siyA paro pAyAI annayareNa vilevaNajAeNa AliMpija thA viliMpijja cA bho taM0 / se sivA paro pAyAI annavareNa dhUvaNajAeNa dhUvija yA padhU0 no taM 2 / se siyA paro pAyAo ANuyaM vA kaMTayaM vA nIharija vA visohitra vA no taM02 / se siyA paro pAyAbho pUrva vA soNiyaM vA mIharija vA viso0 no tN02| se siyA paro kArya Amajjeja vA pamajija vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro kArya loTTeNa vA saMvAhija vA palimadija vA no taM0 2 / se siyA paro kArya tileNa vA gha0 basA0 makkhija bA abhaMgija vA no taM0 2|se siyA paro kArya luddheNa vA 4 ulloDija vA ulbalija vA no taM0 2 / se siyA paro kArya sIo. usiNo0 uccholina vA pa0 no taM0 2 / se siyA paro kArya annayareNa vilevaNajAeNa AliMpija bA 2 no taM02 se kArya annayareNa dhUvaNajAega dhUvija vA pa0 no taM0 2 / se0 kA // 415 // wwwandltimaryam ~835~# Page #837 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [6], uddezaka [-], mUlaM [172], niyukti: [325] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [172] dIpa anukrama [506] yaMsi varNa Amajija vA 2 no taM2 / se0 varNa saMvAhija vA pali. no tN0|se. vaNaM tilleNa vA pa02maksija vA abhaM0 no taM02 / se0 varNa luddheNa vA 4 ulloDhija vA uThavaleja vA no taM02 / se siyA paro kAryasi varNa sIo0pa0 puccholikA vA pa0 no taM0 2 / sesi varNa vA gaMDaM vA araI yA pulayaM vA bhagaMdala vA bhannayareNaM sasthajAeNaM achidina vA viJchidija vA no taM02 / se siyA paro anna. jAeNa AcchidittA yA vischivittA vA pUrva vA soNiya vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se0 kAyaMsi gaMDaM vA araI vA pulaiyaM vA bhagaMdalaM vA Amajija vA 2 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 saMvAhija vA pali. no daM0 2 / se0 kArya0 gaMDaM vA 4 tilleNa vA 3 makkhija vA 2 no taM02 / se gaMDa vA luddheNa vA 4 ullodimA vA u0 no 202 / se0 gaMDaM vA 4 sIodaga 2 uccholija vA pa0 no taM0 2 / se0 gaI vA 4 annayareNaM satyajAeNaM achidija vA vi0 anna sastha0 apichadittA vA 2 pUrva vA 2 soNiyaM vA nIha0 viso0 no taM sAyae 2 / se liyA paro kAryasi seyaM vA jallaM vA nauharija vA vi0 no taM0 2 / se siyA paro acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA nahama0 nIharija vA 2 no taM0 2 / se siyA paro dIhAI vAlAI dIhAI vA romAI dIhAI bhamuhAI dIhAI kakkharomAI dohAI batthiromAI kapijja vA saMThavija vA no taM02 se siyA paro sIsAo likkhaM vA jUyaM vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se siyA paro aMkasi vA paliyaMkasi vA tuyaTTAvittA pAyAI AmajijA vA pama0, evaM hiTThimo gamo pAyAi bhANiyabbo / se siyA paro aMkasi vA 2 tuyaTTAvittA hAra vA advahAraM vA uratyaM vA geveyaM vA mauI vA pAlaMba vA suvanasuttaM vA Avihija vA piNahija vA no tN02| se0 paro A wwwandltimaryam ~836~# Page #838 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [172] dIpa anukrama [506 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 416 // *%*% "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [6], uddezaka [-], mUlaM [172], niryukti: [ 325] rAmaMsi vA ujjANaMsi vA nIharitA vA pavisittA vA pAyAI Amajijja vA pa0 no vaM sAie | evaM neyavvA annamannakiriyAvi / / (sU0 172 ) para - Atmano vyatirikto'nyastasya kriyA ceSTA kAyavyApArarUpA tAM parakriyAm 'AdhyAtmikIm' Atmani kriya| mANAM, punarapi vizinaSTi - 'sAMzleSikI' karmasaMzleSajananIM 'no' naiva 'AsvAdayet' abhilaSet, manasA na tatrAbhilASa kuryAdityarthaH tathA na tAM parakriyAM 'niyamayet' kArayedvAcA, nApi kAyeneti / tAM ca parakriyAM vizeSato darzayati - 'se' tasya sAdhorniSpratikarmazarIrasya saH 'paraH' anyo dharmazraddhayA pAda rajo'vaguNThitI AmRjyAt karpaTAdinA, vAzabdastuttarapakSApekSaH, tannAsvAdayenApi niyamayediti, evaM sa sAdhustaM paraM pAdau saMbAdhayantaM mardayantaM vA sparzayantaMraJjayantaM, tathA tailAdinA vakSayantamabhyaJjayantaM vA, tathA lodhAdinA uddharttanAdi kurvantaM, tathA zItodakAdinA uccholanAdi kurvANaM tathA'nyatareNa sugandhidravyeNAlimpantaM, tathA viziSTadhUpena dhUpayantaM tathA pAdAtkaNTakAdikamuddharantam, evaM zoNitAdikaM nissArayantaM 'nAsvAdayet' manasA nAbhilaSet nApi niyamayet -- kArayedvAcA. kAyeneti / zeSAni kAyatraNagatAdIni ArAmapravezaniSkramaNapramArjanasUtraM yAvaduttAnArthAni // evamamumevArthamuttarasaptake'pi tulyatvAtsaGkSeparuciH sUtrakAro'tidizati 'evam' iti yAH pUrvoktAH kriyA - rajaHpramArjanAdikAstAH 'anyo'nyaM' parasparataH sAdhunA kRtapratikriyayA na vidheyA ityevaM netavyo'nyo'nyakriyA saptaikaka iti // kizva se sivA paro suddheNaM asudveNaM vA baDavaleNa vA teicchaM AuTTe se0 asudveNaM vaibaleNaM teicchaM AuTTe / se siyA paro gilANassa Jan Education Intemational For Use Onl muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH ~837~# zrutaskaM02 cUlikA 2 parakri0 6 [ // 416 // wwwbrary.org Page #839 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [6], uddezaka [-], mUlaM [173], niyukti: [325] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [173] sacittANi vA kaMdANi vA mUlANi vA tayANi vA hariyANi vA khaNittu kahnittu vA kaDAvittu vA teiccha AuhAvija no| taM sA02 kaDavepaNA pANabhUyajIvasattA veyaNaM veiMti, evaM khalu samie sayA jae. seyamiNaM mannijAsi (sU0 173) ttibemi // chaDao sattikao // 2-2-6 // 'se' tasya sAdhoH sa paraH zuddhanAzuddhena vA 'vAmbalena' mantrAdisAmathryena cikitsA' byAdhyupazamam 'Auddetti karnu-18 mbhilsset| tathA sa paro glAnasya sAdhozcikitsAthai sacittAni kandamUlAdIni 'khanitvA' samAkRSya svato'nyena vA khAnayitvA cikitsAM kartumabhilaSet tacca 'nAsvAdayet nAbhilapenmanasA, etacca bhAvayet-iha pUrvakRtakarmaphalezvarA jIvAH karmavipAkakRtakaTukavedanAH kRtvA pareSAM zArIramAnasA vedanAH svataH prANibhUtajIvasatyAstatkarmavipA-18 |kajAM vedanAmanubhavantIti, uktaza-"punarapi sahanIyo duHkhapAkastavAyaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM scitaanaam|| iti sahagaNayitvA yadyadAyAti samyak , sadasaditi viveko'nyatra bhUyaH kutaste // 1 // " zeSamuktArtha yAvadadhyayanaparisamAptiriti / SaSThamAditakhayodarza saptakakAdhyayanaM samAptam / / 2-1-6-13 // dIpa anukrama [507] IPL atha saptamamanyo'nyakriyAbhidhamadhyayanam / SaSThAnantaraM saptamo'sya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane sAmA nyena parakriyA niSiddhA, iha tu gacchanirgatoddezenAbhyo'nyakriyA niSidhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe anyo'nyakriyeti nAma, tatrAnyasya nikSepArthaM niyuktikRd gAthApazcAddhemAha atra eka mudraNa-doSaH, "2-1-6-13," tasya sudhdhi: - 2-2-6/13.( kyoMki ye dUsare zrutaskaMdha kI dUsarI cuDA kA chaTThA saptaikaka hai|) dvitIyA cUlikAyA: saptamA saptasaptikA- 'anyonya kriyA'-viSayaka ~838~# Page #840 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [174] dIpa anukrama [508 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 417 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], saptaikaka [7], uddezaka [-], mUlaM [174], niryuktiH [325] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH anekaM taM puNa tadannamA esao theva // 325 // anyasya nAmAdiSaDvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAnyatridhA - tadanyad anyAnyad AdezAnyazceti dravyaparavazeyamiti / atra parakriyAyAmanyo'nyakriyAyAM ca gacchAntargatairyatanA karttavyeti, gacchanirgatAnAM tvetayA na prayojanamiti darzayituM niryuktikRdAha jayamANassa paro jaM karei jayaNAe~ tattha ahigAro / niSpaDikammassa u annamannakaraNaM ajuttaM tu // 326 // // sattikANaM nijutsI sammattA // jayamANassetyAdi pAtanikayaiva bhAvitArthA / sAmprataM sUtraM taccedam se bhikkhU vA 2 annamannakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM no taM sAyae 2 // se annamannaM pAe Amajijja vA0 no taM0, sesaM taM caiva, evaM khalu0 jainnAsi ( sU0 174) cibeni // saptamam 2-2-7 // anyo'nyasya- parasparasya kriyAM - pAdAdipramArjanAdikAM sarvAM pUrvoktAM kriyAvyatihAravizeSitAmAdhyAtmika sAMzleSikIM nAsvAdayedityAdi pUrvavazeyaM yAvadadhyayanasamAptiriti // saptamamAditazcaturdazaM, saptaikakAdhyayanaM samAptaM, dvitIyA ca samAptA cUlikA // 2-2-7-10 // Jain Estucation Intl For Pantry Use Onl ~839 ~# zrutaskaM02 cUlikA 2 anyo0 7 // 417 // Page #841 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [174] dIpa anukrama [508 ] "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [ 174...], niryuktiH [327] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH atha bhAvanAkhyA tRtIyA cUlikA / uktA dvitIyA cUlA, tadanantaraM tRtIyA samArabhyate, asyAzcAyamabhisambandhaH - ihAditaH prabhRti yena zrIvarddhamAnasvAminedamarthato'bhihitaM tasyopakAritvAttadvaktavyatAM pratipAdayituM tathA paJca mahAvratopetena sAdhunA piNDazayyAdikaM grAhyamatasteSAM mahAvratAnAM paripAlanArtha bhAvanAH pratipAdyA ityanena sambandhenAyAteyaM cUDeti, asyAzcatvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'yamarthAdhikAraH, tadyathA - aprazasta bhAvanA parityAgena prazastA bhAvanA bhAvayitavyA iti, nAmaniSpanne nikSepe bhAvaneti nAma, tasyAzca nAmAdi caturvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdinikSepArthaM niryuktikRdAha da gaMdhaMgatilAie sIunhavisahaNAIsu / bhAvaMbhi hoi dubihA pasattha taha appasatthA ya // 327 // tatra 'dravya miti dravyabhAvanA noAgamato vyatiriktA gandhAGgaH - jAtikusumAdibhirdvavyaistilAdiSu dravyeSu yA vAsanA sA dravyabhAvaneti, tathA zItena bhAvitaH zItasahiSNuruSNena vA uSNAsahiSNurbhavatIti AdigrahaNAdvyAyAmakSuNNa deho vyAyAmasahiSNurityAdyanyenApi dravyeNa dravyasya yA bhAvanA sA dravyabhAvaneti bhAve tu bhAvaviSayA prazastA'prazastabhedena dvirUpA bhAvaneti // tatrAprazastAM bhAvabhAvanAmadhikRtyAha- Estication Intimatinal pANihamusAvA adattamehuNapariggahe ceva / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti avasatthA // 328 // prANivAkAryeSu prathamaM pravarttamAnaH sAzaGkaH pravarttate pazcAtpaunaHpunyakaraNatayA nizaGkaH pravarttate, taduktam- "ka tRtIyA cUlikA - "bhAvanA" ArabdhAH For Pantry Use Onl ~840 ~# Page #842 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [174...], niyukti : [328] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [174] dIpa anukrama [508] zrIAcA- rotyAdau tAvatsaghRNahRdayaH kiJcidazubhaM, dvitIya sApekSo vimRzati ca kArya ca kurute / tRtIyaM niHzaGko vigataghRNama- zrutaska02 rAjavRttiH IkanyAkurute, tataH pApAbhyAsAtsatatamazubheSu praramate // 1 // // prazastabhAvanAmAha cUlikA 3 (sI0) dasaNanANacaritte tavaveragge ya hoi u pasatthA / jA ya jahA tA ya tahA lakSaNa vucchaM salakkhaNao // 329 // bhAvanAdhya. di darzanajJAnacAritratapovairAgyAdiSu yA yathA ca prazastabhAvanA bhavati tAM pratyekaM lakSaNato vakSya iti // drshnbhaavnaarthmaah||418|| titthagarANa bhagavao pavayaNapAvayaNiaisaihINaM / abhigamaNanamaNadarisaNakittaNasaMpUaNAthuNaNA / / 330 // 31 tIrthakRtAM bhagavatAM pravacanasya-dvAdazAGgasya gaNipiTakasya, tathA prAvacaninAm-AcAryAdInAM yugapradhAnAnAM, tathA-18 C'tizayinAmRddhimatAM-kevalimanaHparyAyAvadhimaccaturdazapUrvavidAM tathA''moSadhyAdiprAptaRddhInAM yadabhigamanaM gatvA ca darzanaM tathA guNotkIrtanaM saMpUjanaM gandhAdinA stotraiH stavanamityAdikA darzanabhAvanA, anayA hi darzanabhAvanayA'navarataM bhAvyamAnayA darzanazuddhirbhavatIti / kiJcajammAbhiseyanikkhamaNacaraNanANuppayA ya nibbANe / diyaloabhavaNamaMdaranaMdIsarabhomanagaresaM // 331 // aTThAvayamujite gayaggapayae ya dhammacakke yA pAsarahAvattanagaM camaruppAyaM ca vaMdAmi // 332 // 8 tIrthakRtAM janmabhUmiSu tathA niSkramaNacaraNajJAnotpattinirvANabhUmiSu tathA devalokabhavaneSu mandareSu tathA nandIzvahAradvIpAdI bhImeSu ca-pAtAlabhavaneSu yAni zAzvatAni caityAni tAni vande'hamiti dvitIyagAthAyAmante kriyeti, eva maSTApade, tathA zrImadujayantagirI 'gajAgrapade' dazArNakUTavartini tathA takSazilAyAM dharmacakre tathA ahicchatrAyA JainEducatinintamational www.iandituaryam ~841-23 Page #843 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [174...], niyukti: [333] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [174] 204nara dIpa anukrama [508] pArzvanAthasya dharaNendramahimAsthAne, evaM rathAvarte parvate vairasvAminA yatra pAdapopagamanaM kRtaM yatra ca zrImadbarddhamAnamAzritya camarendreNosatanaM kRtam, eteSu ca sthAneSu yathAsambhavamabhigamanavandanapUjanotkIrtanAdikAH kriyAH kurvato darza-18 8 nazuddhirbhavatIti / kizvaI gaNiyaM nimitta juttI saMdiTThI avitahaM imaM nANaM / iya egaMtamuvagayA guNapavaiyA ime atthA / / 333 // C guNamAhappaM isinAmakittaNaM suranariMdapUyA ya / porANacejhyANi ya iya esA daMsaNe hoha // 334 / / pravacanavidAmamI guNapratyayikA arthA bhavanti, tadyathA-gaNitaviSaye-bIjagaNitAdau paraM pAramupagato'yaM, tathA'STAasya nimittasya pArago'yaM, tathA dRSTipAtoktA nAnAvidhA yuktIH-dravyasaMyogAn hetUnvA vetti, tathA samyag-avipa-13 rItA raSTi:-darzanamasya tridazairapi cAlayitumazakyA tathA'vitadhamasyedaM jJAnaM yathaivAyamAha tattathaivetyevaM prAvacanikasyAcAryAdeH prazaMsAM kurvato darzanavizuddhirbhavatIti, evamanyadapi guNamAhAtmyamAcAryAdervarNayataH tathA pUrvamaharSINAM ca nAmoskItanaM kurvataH teSAmeva ca suranarendrapUjAdikaM kathayataH tathA cirantanacaityAni pUjayataH ityevamAdikAM kriyAM kurvatasta-13 dvAsanAvAsitasya darzanavizuddhirbhavatItyepA prazastA darzanaviSayA bhAvaneti // jJAnabhAvanAmadhikRtyAha tattaM jIvAjIvA nAyavyA jANaNA ihaM diTThA / iha kajakaraNakAragasiddhI iha baMdhamukkho ya / / 335 / / baddho ya paMdhaheU baMdhaNabaMdhaSphalaM sukahiyaM tu / saMsArapavaMco'vi ya ihayaM kahio jiNavarehiM // 336 // nANaM bhavissaI evamAiyA bAyaNAiyAo ya / sajjhAe Autto gurukulavAso ya iya nANe / / 337 / / wwwandltimaryam ~842~# Page #844 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [174...], niyukti: [337] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: % 5 prata zrIAcArAvRttiH (zI0) A sUtrAMka [174] // 419 // % dIpa anukrama [508] 5-05-25- tatra jJAnasya bhAvanA jJAnabhAvanA-evaMbhUtaM maunIndraM jJAnaM pravacanaM yathA'vasthitAzeSapadArthAvirbhAvakamityevaMrUpati, zrutaskaM02 anayA ca pradhAnamokSAGgaM samyaktvamAdhigamikamAvirbhavati, yatastattvArthazraddhAnaM samyagdarzanaM, tattvaM ca jIvAjIvAdayo nava cUlikA 3 padArthAH, te ca tattvajJAnAdhinA samyag jJAtavyAH, tatsarijJAnamihaiva-Ahate pravacane dRSTum-upalabdhamiti, tathehaiva-AIte bhAvanAdhya. pravacane kArya-paramArtharUpaM mokSAkhyaM tathA karaNaM-kriyAsiddhI prakRSTopakArakaM samyagdarzanajJAnacAritrANi, kArakA-sAdhuH samyagdarzanAdyanuSThAtA, kriyAsiddhizca-ihaiva mokSAvAptilakSaNA, tAmeva darzayatibandhA-karmabandhanaM tasmAnmokSaH karmavicaTanalakSaNaH, asAvapIhava, nAnyatra zAkyAdikapravacane bhavati, ityevaM jJAnaM bhAvayato jJAnabhAvanA bhavatIti // tathA 'baddhaH' aSTaprakArakarmapudgalaiH pratipradezamavaSTabdho jIvaH, tathA 'bandhahetavaH' mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAH tathA bandha-1 nam-aSTaprakArakarmavargaNArUpaM tatphalaM-caturgatisaMsAraparyaTanasAtAsAtAdyanubhavanarUpamiti, etatsarvamatraiva sukathitam , anyadvA yatkizcitsubhASitaM tadihaiva pravacane'bhihitamiti jJAnabhAvanA, tathA vicitrasaMsAraprapaJco'traiva jinendraiH kathita iti // tathA jJAna mama viziSTataraM bhaviSyatIti jJAnabhAvanA vidheyA, jJAnamabhyasanIyamityarthaH, AdigrahaNAdekAgracitatAdayo guNA bhavantIti, tathaitadapi jJAne bhAvanIyaM, yathA-"jaM annANI kamma khavei" ityAdi, tathaibhizca kAraNaijJAnamabhyasanIya, tadyathA-jJAnasaGgrahArthaM nirjarArtham avyavacchittyarthaM svAdhyAyArthamityAdi, tathA jJAnabhAvanayA nityaM | gurukulavAso bhavati, tathA coktam-"NANassa hoi bhAgI thirayarao desaNe caritte ya / dhannA AvakahAe gurukula bhaa||419|| vAsaM na muvanti // 1 // ", ityAdikA jJAnaviSayA bhAvanA bhavatIti / cAritrabhAvanAmadhikRtyAha 1jJAnasya bhavati bhAgI sthirataro darzane cAritreca! panyA yAvatkathaM gurukulavAse na muJcanti // 1 // % % CA% wataneltmanam ~843~# Page #845 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -], uddezaka [-], mUlaM [174...], niyukti: [338] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: 4 -2 prata sUtrAMka [174] SEARC AASCARRC sAhumahiMsAdhammo sacamadattaviraha ya vaMbhaM ca / sAhu pariggahaviraI sAhu tavo bArasaMgo ya // 338 // veraggamappamAo egattA (gge) bhAvaNA ya parisaMgaM / iya caraNamaNugayAo bhaNiyA itto tavo cucchaM // 339 // sAdhu-zobhano'hiMsAdilakSaNo dharma iti prathamavatabhAvanA, tathA satyamasminnevAhate pravacane sAdhu-zobhanaM nAnyatreti dvitIyatratasya, tathA'dattaviratizcAtraiva sAdhvIti tRtIyasya, evaM brahmacaryamapyatraiva navaguptiguptaM dhAryata iti, tathA parigrahaviratizceva sAdhvIti, evaM dvAdazAGgaM tapa ihaiva zobhanaM nAnyatreti // tathA vairAgyabhAvanA-sAMsArikasukhajugupsArUpA, evamapramAdabhAvanA-madyAdipramAdAnAM karmabandhopAdAnarUpANAmanAsevanarUpA, tathaikAgrabhAvanA-"eko me sAsao appA, nnaanndsnnsNjuo| sesA me bahirA bhAvA, sabve saMjogalakkhaNA // 1 // " ityAdikA bhAvanAH (iti prakRSTamRSitvAGga) ''caraNamupagatAH' caraNAzritAH, ita UrdhvaM tapobhAvanAM 'vakSye' abhidhAsya iti // kiha me havija'vaMjho divaso? kiM vA pahU tavaM kaauN?| ko iha dabbe jogo khitte kAle samayabhAve? ||340 // 'kathaM' kena nirvikRtyAdinA tapasA mama divaso'vandhyo bhavet ? kataradvA tapo'haM vidhAtuM 'prabhu' zaktaH, tacca kata-13 da rattapaH kasmin dravyAdau mama nirvahati ? iti bhAvanIyaM, tatra dravye utsargato ballacaNakAdike kSetre snigdharUzAdau kAle zItoSNAdau bhAve'glAno'hamevaMbhUtaM tapaH kartumalam , ityevaM dravyAdikaM polocya yathAzakti tapo vidheyaM "zaktitastyAgatapasI" (tattvArthe a06 sU0 23 darzana0) iti vacanAditi // kiJca 1eko me zAbata bhAtmA hamadarzanasaMyutaH / zeSA me bAdhA bhASA saba saMyogalakSaNAH || dIpa anukrama [508] KR-5-15 wwwandltimaryam ~844~# Page #846 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [174] dIpa anukrama [508 ] zrImAcArAGgavRttiH (zI0) // 420 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [974...], niryuktiH [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH uccchAha pAlaNAra iti (eva) tave saMjame ya saMghayaNe / veragge'NicAI hoi carite ihaM pagayaM // 341 // tathA'nazanAdike tapasyanigUhitabalavIryeNotsAhaH karttavyaH, gRhItasya ca pratipAlanaM karttavyamiti, uktaJca - "titthayaro caunANI suramahio sijjhiazvayadhuvammi / aNigRhiavalavirio savvatthAmesu ujjamai // 1 // kiM puNa ava| sesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoi na ujjami anvaM sapaccavAryami mANusse ? // 2 // " ityevaM tapasi bhAvanA vidheyA / evaM 'saMyame' indriyanoindriyanigraharUpe, tathA 'saMhanane' vajrarSabhAdike taponirvAhanAsamarthe bhAvanA vidheyeti, vairAgyabhAvanA tvanityatvAdibhAvanArUpA, taduktam -- "bhAvayitavyamanityatva 1 mazaraNatvaM 2 tathaikatA 3 'nyatve 4 / azucitvaM 5 saMsAraH 6 karmAzrava 7 saMvara 8 vidhizca // 1 // nirjaraNa 9 lokavistara 10 dharmasvAkhyAtatattvacintA ca 11 / bodheH sudurlabhatvaM ca 12 bhAvanA dvAdaza vizuddhAH // 2 // " ityAdikA anekaprakArA bhAvanA bhavantIti, iha punazcAritre prakRtaM caritrabhAvanaye hAdhikAra iti // niryuktatyanugamAnantaraM sUtramuccAraNIyaM taccedam te kANaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatyuttare yAvi hutthA, taMjahA ityuttarAI cue caitA gabbhaM bakate ha tarAhiM gabhAo gamaM sAharie hatthuttarAhiM jAe hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM paJcaie hatthuttarAhiM kasiNe paDiputre abvAdhAra nirAvaraNe aNate aNuttare kevalavaranANadaMsaNe samuppanne, sAiNA bhagavaM prinibbue| ( sU0 175 ) 1 tIrthaMkaratunI suramahito dhuve sevitavye anigUhitabalavIrthaH sarvasthAnoyacchati // 1 // kiM punastrazeSaiH khakSayakAraNAt suvihitaH / bhavati noyadivyaM sapralapAye mAnuSye // 2 // Jan Estication Intemational For Parts Only ~845~# zrutaskaM02 cUlikA bhAvanAdhya. // 420 // www.sendiary.org Page #847 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [176] dIpa anukrama [10] zrA. sU. 71 "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2. ], cuDA [3], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [ 176 ], niryukti: [ 341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estation matinal - samaNe bhagavaM mahAvIre imAe osappiNIe susamasusamAe samAe bIikaMtAe susamAe samAe bIkaMtAe susamadustamAe samAe bIkaMtAeM dUsamasusamAe samAe bahu viikaMtAe pannahattarIe vAsehiM mAsehi ya addhanavamehiM sesehiM je se gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe AsADhamuddhe tassa NaM AsADhasuddhassa chaTThIpakkheNaM hatyuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM mahAvijaya siddhatthapupphuttaravarapuMDarI yadisAsovatthiyavaddhamANAo mahAvimANAo vIsaM sAgarovamAI AuyaM pAlaicA AkkhaNaM ThikkhaNaM bhavakkhaNaM cue caittA iha khalu jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse dAhiNaDabharahe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMmi usabhadattassa mAhaNassa koDhAusagottassa devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharassa guttAe sIhubbhavabhUSaNaM appANeNaM kucchisi garbha vakate, samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yAvi hutthA, caissAmitti jANai cuemitti jANai ghayamANe na yANe, sumeNaM se kAle pannatte, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre hiyANukaMpaNaM deveNaM jIyameyaMvikaTTu je se vAsANaM tace mAse paMcame pakkhe Asoyabahule tassa NaM Asoyabahularasa terasIpakkheNaM ityuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaNaM vAsIhiM rAIdiehiM baghatehiM tesIimassa rAIdiyassa pariyAe baTTamANe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesAo uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesaMsi nAvANaM khattiyANaM siddhattharasa khattiyassa kAsavaguttassa tisalAe khatriyANIe vAsiTrusaguttAe asubhANaM puggANaM avahAraM karitA subhANaM puggaThANaM pakkhevaM karitA kucchisi gandhaM sAharai, jevi ya se tisalAe khattiyANI kucchisi game taMpi ya dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMsi usa0 ko 0 devA0 jAlaMdharAyaNaguttAe kucchisi gamaM sAharai, samaNe bhagavaM mahAvIre timrANovagae yAvi hotthA -- sAharijissAmitti jANai sAharijamANe na yAgai sAha For Parts Onl ~846 ~# Page #848 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-], mUlaM [176], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcArAvRttiH (zI) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. prata sUtrAMka // 421 // [176] dIpa anukrama [510] riemitti jANai samaNAuso! / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM tisalAe khattiyANIe aha'nayA kayAI navaNDaM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANarAidivANaM vIikanANaM je se gimhANaM paDhame mAse dune pakkhe cittasuddhe tassa NaM cittasuddhassa terasIpakseNaM hatthu0 joga0 samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroggA arogga pasUbA / jaNNa rAI tisalAkha0 samaNaM0 mahAvIra aroyA aroya pasUyA taNaM rAI bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehiM devIhi ya uvayaMtehiM appayaMtehi ya ege maI divve devujoe devasannivAe devakahakahae uppiMjalagabhUe thAvi hutthA / jANaM rayaNi tisalAkha0 samaNe0 pasUyA naNaM rayaNi bahave devA ya devIo ya egaM mahaM abhayavAsaM ca 1 gaMdhavAsaM ca 2 cunnavAsaM ca 3 puSphavA0 4 hiranavAsaM ca 5 rayaNavAsaM ca 6 pAsiMsu, jaNNa rayaNi tisalAkha0 samaNaM pasUyA taNNa rayaNi bhavaNavadavANamaMtarajoisiyavimANavAsiNo devA va devIo va samaNassa bhagavao mahAvIrassa sUjhakammAI titthayarAbhiseyaM ca karisu, jo gaM pabhii bhagavaM mahAvIre tisalAe kha0 kuJchisi gambha Agae to NaM panii taM kulaM vipuleNaM hiraneNaM suvanneNaM dhaNeNaM dhaneNaM mANikaNaM muttieNaM saMkhasilappavAleNaM aIva 2 parivAi, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro eyamardu jANittA nivvattadasAiMsi cukataMsi suibhUyaMsi vipulaM asaNapANakhAimasAimaM ubakkhaDAviti 2 tA mittanAisavaNasaMbaMdhivagaM uvanimaMtaMti mitta uvanimaMtittA baddabe samaNamAhaNakivaNavaNImagAha bhikachuDagapaMDaragAINa vicchati viggorviti vissANiti dAyAresu dANaM pajabhAiti vicchadvittA viggo0 vissANittA dAyA0 pajabhAicA mittanAi0 bhuMjAviti mitta0 bhuMjAvitA mitta bamgeNa imameyArUvaM nAmadhija kAraviMti-jao NaM pabhii ime kumAre ti0kha0 kupichasi gambhe AhUe // 421 // wwwandltimaryam ~847~# Page #849 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [176], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [176] dIpa anukrama [510] nopabhii imaM kulaM vipuleNaM hiraneNaM0 saMkhasilApavAleNaM atIva 2 paribai vA hou Na kumAre baddhamANe, sabhI the samaNe bhagavaM mahAvIre paMcadhAiparibuDe, taM0-khIradhAIe 1 majaNadhAIe 2 bhaMDaNadhAIe 3 khelAvaNadhAie 4 aMkathA05 aMkAbho akaM sAharijamANe ramme maNikuTTimatale girikaMdarasamullINeviva caMpathapAyave ahANupuvIe saMvaDai, tao NaM samaNe bhagavaM vinAyapariNaya (mitte) viNiyattabAlabhAve appussuyAI urAlAI mANussagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAI sarapharisarasarUvagaMdhAI pariyAremANe evaM ca NaM viharai / (suu0176)| samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte tassa NaM ime tinni nAmadhijjA eSamAhijaMti, saMjahA-ammApiusaMti vaddhamANe 1 sahasaMmuie samaNe 2 bhImaM bhayabheravaM urAlaM avelayaM parIsahasahattikaTu devehi se nAma kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre 3, samaNassa gaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutteNaM tassa gaM tinni nAma0 ta0-siddhatthe i vA sijase i vA jasaMse ivA, samaNassa f0 ammA vAsiharasaguttA tIse NaM tini nA0, taM0-tisalA i vA videhavinA i vA piyakAriNI i vA, samaNassa NaM bha0 pittiae supAse kAsavagutteNaM, samaNa jitu bhAyA naMdivaddhaNe kAsavagutteNaM, samaNassa NaM jeTThA bhaiNI sudaMsaNA kAsavagutteNaM, samaNassa NaM bhaga0 bhajjA jasoyA koDinAgutteNaM, samaNassa f0 dhUyA kAsavagotreNaM tIse NaM do nAmadhijjA evamA0-aNujyA i vA piyadasaNA ivA, samaNassa NaM bha0 nattUI kosiyA gutteNaM tIse NaM do nAma0 ta0-sesavaI i vA jasavaI ivA, (suu0177)| samaNassa gaM0 3 ammApiyaro pAsAvacijA samaNobAsagA yAvi hutyA, te NaM bahUI bAsAI samaNobAsagapariyAgaM pAlaiktA chaNhaM jIvanikAyANaM sArakyaNanimittaM AloittA nidittA garidittA paTikamittA ahArihaM uttaraguNapAyacchittAI paDivajittA kusasaMthAragaM durU wwwandltimaryam ~848~# Page #850 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [2], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [179, gAthA-1...6], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka zrIAcArAgAvRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. [179+ gAthA1...6] // 422 // dIpa anukrama [513... 540] hittA bhattaM paJcakkhAyaMti 2 apacchimAe mAraNaMtiyAe saMlehaNAsarIrae jhusiyasarIrA kAlamAse kAlaM kiyA taM sarIraM viSpajahittA acue kappe devatAe uvavannA, to NaM AukkhaeNaM bhava0 Thi0 cue cadattA mahAvidehe vAse carameNaM usmAseNaM sijhisati bujhiAsaMti mucissaMti parinibvAisaMti sabbadukkhANamaMtaM karissaMti (sU0 178) / teNaM kAleNaM 2 samaNe bha0 nAe nAyaputte nAyakulanivvate videhe videha dinne videhajace videhasUmAle tIsaM vAsAI videsittikaTTha agAramajjhe basittA ammApiUhiM kAlAedi devalogamaNupattehiM samatcapadane cicA hiranaM cicA muvannaM cicA palaM cicA vAhaNaM cicA dhaNakaNagarayaNasaMtasArakhAvaija bicchavittA bimgovittA vissANittA dAyAresuNa dAittA paribhAittA saMvacchara daladattA je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa gaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM hatthuttarA. joga0 abhiniksamaNAbhipAe yAvi hutthA, saMvacchareNa hohii aminikkhamaNaM tu jiNavariMdassa / to atthasaMpayANaM pavattaI puSvasUrAmao // 11 // egA hiranakoDI adveca aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM dinai jA pAyarAmutti // 2 // tinneva ya koDhisayA advAsIIca huMti koDIjo / asiI ca sabasahassA evaM saMvacchare dinnaM // 3 // ghesamaNakuMDadhArI devA logatiyA mahiDIyA / bohiti ya titvayaraM pannarasamu kammabhUmIsu // 4 // bhami ya kappamI boddhathyA kaNaharAiNo majjhe / logatiyA vimANA ahasu vatyA asaMkhijjA // 5 // ee devanikAyA bhagavaM bohiMti jiNavaraM vIraM / sabajagajjIbahiyaM arihaM ! titthaM pacattehi // 6 // tao NaM samaNassa bha0 ma0 abhinikSamaNAmippAyaM jANittA bhavaNavaivAjo0vimANavAsiNo devA ya devIbho ya saedi 2 rUbehiM saehiM 2 nevatthehiM sae02 vidhehiM sabbiDIe sabajuIe samvabala // 422 // wwwandltimaryam ~849~# Page #851 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [179] dIpa samudaeNaM sayAI 2 jANavimANAI durUhati sayA0 durUhittA ahAbAyarAI puggalAI parisAuMti 2 ahAsuhamAI puggalAI pariyAIti 2 ur3e uppayaMti ur3e uppaittA tAe ukkiTThAe sigghAe cavalAe turiyAe divAe devagaIe ahe NaM ovayamANA 2 tirieNaM asaMkhijAiMdIvasamudAI vIikamamANA 2 jeNeva jaMbuddIve dIve teNeva uvAgacchati 2 jeNeva uttarakhattiyakuMDapurasaMnivese teNeva uvAgacchaMti, uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassa uttarapuracchime disIbhAe teNeva zatti vegeNa ovaiyA, to NaM sake devide devarAyA saNiya 2 jANavimANaM paTTaveti saNiya 2 jANavimANaM padvavettA saNiya 2 jANavimANAbhI pacorahada saNiyaM 2 egaMtabhavakamai egatamavakamittA mayA veubieNaM samugghAeNaM samohaNai 2 ega mahaM nANAmaNikaNagaravaNabhatticittaM subhaM cAra kaMtarUvaM devacchaMdarya vitabbai, tassa NaM devacchaMdayassa bahumamasabhAe ega maI sapAyapIda nANAmaNikaNayaravaNabhatticittaM subhaM cArukatarUvaM sIhAsaNaM viuvvada, 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre te. Neva uvAgacchada 2 samarNa bhagavaM mahAvIra tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karee 2 samaNaM bhagavaM mahAvIre baMdara namasai 2 samaNa bhagavaM mahAvIraM gahAya jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgacchada saNiyaM 2 purasthAbhimuhaM sIhAsaNe nisIyAvei saNiya 2 nisIyAvisA sayapAgasahassapAgehi tilehi abhaMgei gaMdhakAsAIehiM ullolei 2 suddhodaeNa majAvei 2 jassa NaM mujha sayasahasseNaM tipaDolatittieNaM sAhieNaM sIteNa gosIsarattacaMdaNeNaM aNuliMpai 2 Isi nissAsavAyavojha baranavarapaTTaNumAyaM kusalanarapasaMsiyaM assalAlApelavaM cheyAriyakaNagakhaiyaMtakamma haMsalakSaNaM paTTajayalaM nivaMsAveda 2 hAra ahAra uratvaM nevatthaM egAvali pAlaMbasuttaM paTTamauharayaNamAlAu AvidhAvei AvidhAvittA gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM anukrama [513... 540 wwwandltimaryam ~850~# Page #852 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [179, gAthA-1...11], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) // 423 // zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. sUtrAMka [179+ gAthA 1...11] maheNaM kapparukmamiva samalaMkarei 2 tA durcapi mahayA ubbiyasamugyAeNaM samohaNai 2 ega maha caMdappAhaM sibiyaM sahassavAhaNiyaM viunvati, taMjahA-hAmigausamaturaganaramakaravihagavAnarakuMjararurusarabhacamarasahUlasIhavaNalayabhatticittalayavijAharamihuNajuyalajaMtajogajuttaM acIsahassamAliNIyaM sunirUviyaM misimisitasvagasahassakaliyaM Isi bhisamANa mimbhisamANaM cakkhulloyaNalesaM muttAhalamuttAjAlaMtaroviyaM tavaNIyapavaralaMbUsapalaMbatamuttadAmaM hAradvahArabhUsaNasamoNaya ahiyapicchaNija paThamalayabhatticittaM asogalayabhatticittaM kuMdalayabhatticittaM nANAlayabhatti viraiyaM subhaM cArukatarUvaM nANAmaNipaMcavannaghaMTApaDAyapaDimaMDiyaggasiharaM pAsAIvaM darisaNijaM surUvaM,-sIyA uvaNIyA jiNavarassa jaramaraNavippamukAssa / osattamajhadAmA jalathalathadivvakusumehiM // 1 // siviyAi majjhayAre dibvaM vararayaNarUvaciMcaiyaM / sIhAsaNaM maharihaM sapAyapIDhaM jiNavarassa // 2 // AlaiyamAlamauDo bhAsuravudI varAbharaNadhArI / khomiyavasthaniyatyo jassa ya mukhaM sayasahassaM // 3 ||nnddenn u bhatteNaM aAvasANeNa suMdareNa jiNo / lesAhi visujAto AruhaI uttama sIyaM // 4 ||siihaasnne niviTTho saNIsANA ya dohi pAsehiM / vIyaMti cAmarAhi maNirayaNavicittadaMDAhiM // 5 // puSi ukvittA mANusehi sAha romakUkehi / pacchA bahaMti devA suraasurA garulanAgiMdA // 6 // purao surA vahatI amurA puNa dAhiNami pAsaMmi / avare vahati garulA nAgA puNa uttare pAse // 7 // vaNasaI va kusumiyaM paumasaro vA jahA sarayakAle / sohai kusumabhareNaM isa gagaNayalaM suragaNehiM // 8 // siddhatthavaNaM va jahA kaNayAravaNaM va caMpayavaNaM vA / sohai ku0 // 9 // varapaDahabherijhaharisaMkhasayasahassiehi tUrehiM / gayaNayale dharaNiyale tUraninAo paramarammo // 10 // tatavitataM dhaNA dIpa anukrama [513... 540 SSCACANCC // 423 // wwwtoneitnam.org ~851~# Page #853 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [179, gAthA-1...11], niyukti : [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [179+ gAthA 6*36***%*%*XXSXX sira AujaM caumbiI bahuvihIyaM / vAiMti tasya devA bahUhiM AnaTTagasaehi // 11 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM je se hemaMtANaM par3hame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM suruvaeNaM divaseNaM vijaeNaM guhutteNaM ityuttarAnakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe vidayAe porisIe chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM egasADagamAyAe caMdappabhAe sibiyAe sahassavAhiNiyAe sadevamaNuyAmurAe parisAe samaNijamANe uttarakhattiyakuMDapurasaMniyesassa majjhamajoNaM nigacchA 2 jeNeva nAyasaMDe ujANe teNeva uvAgacchai 2 Isi rayaNippamANaM acchoppeNaM bhUmibhAeNaM saNiya 2 caMdaSparbha siSiyaM sahassavAhiNi Thaveda 2 saNiyaM 2 caMdappabhAo sIyAo sahassavAhiNIo paJcoyarara 2 saNiyaM 2 purasthAbhimuhe sIhAsaNe nisIyai AbharaNAlaMkAraM omuai, tao NaM vesamaNe deve bhatuvyAyapaDio bhagavao mahAvIrassa haMsalakSaNeNaM paDeNaM AbharaNAlaMkAra paDicchai, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAhiNaNaM dAhiNaM vAmeNaM vAma paMcamuhiyaM loyaM karei, tao NaM sake deviMde devarAyA sabhaNassa bhagavao mahAvIrassa jannavAyapaTie yairAmaeNaM thAleNa kesAI paDhicchA 2 aNujANesi bhaMtettika? khIroyasAgaraM sAharai, tao NaM samaNe jAva loyaM karitA siddhANaM namukAra karei 2 saba me akaraNijaM pAvakammatikaTU sAmAiyaM carittaM paDikjAi 2 devaparisaM ca maNuSaparisaM ca AlikvacittabhUyamiva Thavei-divyo maNussaposo turiyaninAo ya sakavayaNeNaM / khippAmeva niluko jAhe paDivanai caritaM // 1 // paDivajitu caritaM ahonisaM savvapANabhUyahiyaM / sAhaTTa lomapulayA satve devA nisAmiti / / 2 // tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM khovasamiyaM carittaM paDivanassa maNapajavanANe nAmaM nANe samuSpanne aDAijehi dIpa anukrama [513... 540] wwwandltimaryam ~852~# Page #854 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [179] dIpa anukrama [13.... 540 ] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 424 // "AcAra" aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) zrutaskaMdha [2. ], cuDA [3], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [ 179 ], niryukti: [ 341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication Intimatinal - dIvehiM dohi ya samudehiM sannINaM paMcidiyANaM palattANaM viyattamaNasANaM maNogayAI bhAvAI jANe / tabha NaM samaNe bhagavaM mahAvIre pavyaie samANe mittanAI sayaNasaMbaMdhivaggaM paMDivisajje, 2 imaM eyArUvaM abhiggAhaM abhigincha - pArasa vAsAI bosaTukAe ciyattadedde je kei uvasaggA samuppAMti, taMjahA - divvA vA mANussA vA tericchiyA vA, te savve uvasagge samuppanne samANe sammaM sahissAmi khamissAmi ahiAsaissAmi, tao NaM sa0 bha0 mahAvIre imaM eyAvaM abhiggahUM abhigiNDittA vosiTTacattadehe divase muhuttasese kummAragAmaM samaNupatte, tao NaM sa0 bha0 ma0 bosidvacattadehe aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM bihAreNaM evaM saMjameNaM paggaheNaM saMvareNaM taveNaM baMbhaceravAseNaM khaMtIe muktIe samiIe guttIe tuTTIe ThANeNaM kameNaM sucariyaphalanivvANamucimaggeNaM appANaM bhAvemANe viharai, evaM vA viharamANassa je kei uvasaggA samuppayaMti - divyA vA mANussA vA tiricchiyA vA, te savve uvasagge samuppanne samANe aNADhale avvahie addINamANase tivihmaNavayaNakAyagutte sammaM sahai khamai titikkhai ahiyAsei, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa eeNaM vihA reNaM viramANassa bArasa vAsA vIikaMtA terasamassa ya vAsassa pariyAe baTTamANassa je se gimhANaM dube mAse ut kle vasAhasuddhe tassa NaM vesAhasuddhasta dasamIpakkheNaM suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM htyuttarAhiM nakkhaNaM jogovagaeNaM pAIMNagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe jaMmiyagAmassa nagarassa bahiyA naIe ujjuvAliyAe uttarakUle sAmAgassa gAhAbaissa kaTukaraNaMsi uDuMjANUahosirassa jhANakoTThovagayassa veyAvattassa ceiyassa uttarapuracchime disIbhAge sAlakakvassa adUrasAmaMte ukuDuyassa godohiyAe AyAvaNAe AyAvemANassa chaNaM bhatteNaM apANaNaM sukanyA For Parts Onl ~853~# zrutaskaM0 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 424 / / www.india.org Page #855 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: SA prata sUtrAMka [179] dIpa tariyAe bar3hamANassa nimANe kasiNe paDipunne abbAhae nirAvaraNe aNaMte aNuttare kevalavaranANadasaNe samuSpanne, se bhagavaM arahaM jiNe kevalI sambanU sannabhAvadarisI sadevamaNuyAsurassa logassa pajAe ANai, taM0-AgaI gaI ThiI cayarNa ubavAyaM bhuttaM pIyaM kaDaM paDiseviyaM Avikarma rahokammaM lavivaM kahiyaM maNomANasiyaM savvaloe savvajIvANaM savvabhAvAI jANamANe pAsamANe evaM ca NaM viharaha, jaNNaM divasaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa nibyANe kasiNe jAva samuppanne taNNaM divasaM bhavaNavadavANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehi ya devIhi ya uvayaMtehiM jAva uppijalaganbhUe yAvi hutthA, to NaM samaNe bhagavaM mahAvIre lappannavaranANadasaNadhare appANaM ca logaM ca abhisamikkha puSvaM devANaM dhammamAikkhada, tato pacchA maNussANaM, so NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uSNananANadasaNadhare goyamAINaM samaNANaM paMca mahatvayAI sabhAvaNAI chajIvanikAyA AtikSati bhAsai parUjeda, taM-pudavikAe jAva tasakAe, paDhama bhaMte ! mahavayaM pacakyAmi savaM pANAivAyaM se muhubhaM vA vAyara vA tasaM vA thAvaraM vA neba sayaM pANAivAyaM karijA 3 jAvajIvAe tivim tiviheNaM maNasA bayasA kAyasA tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi, vassimAo paMca bhAvaNAo bhavati, tasthimA paDhamA bhAvaNA'teNaM kAleNa'mityAdi tena kAlena' iti duSSamasuSamAdinA 'tena samayena' iti vivakSitena viziSTena kAlena satotsa-| cyAdikamabhUditi sambandhaH, tatra 'paMcahatthuttare yAvi hutthA' ityevamAdinA AroggA Arogga pasUrya'tti, ityevamantena granthena bhagavataH zrIvardhamAnasvAmino vimAnacyavanaM brAhmaNIgarbhAdhAnaM tataH zakrAdezAtrizalAgarbhasaMharaNamutpattizcAbhihitA, 'tattha anukrama [513... 540 wwwandltimaryam ~854~# Page #856 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [179]] dIpa zrIAcA- paMcahatthuttarehiM hotya'tti hasta uttaro yAsAmuttaraphAlgunInAM tA hastottarAH, tAzca paJcasu sthAneSu-garbhAdhAnasaMharaNajanma zrutaska02 rAGgavRttiHdIkSAjJAnosattirUpeSu saMvRttA ataH paJcahastottaro bhagavAnabhUditi, 'cavamANe Na jANai'tti AntarmuhartikatvAcchadmastho- cUlikA 3 (zI0) zApayogasya yavanakAlasya ca sUkSmatvAditi, tathA 'jaNNaM rayaNI aroyA aroyaM pasUyantItyevamAdinA 'uppannanANadaMsaNa- bhAvanAdhya. dhare goyamAINaM samaNANaM niggaMthANaM paJca mahabbayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyAI AikkhaI'tyevamantena granthena bhg||425|| vato vIravarddhamAnasvAmino jAtakarmAbhiSekasaMvarddhanadIkSAkevalajJAnotpattayo'bhihitAH, prakaTArthaM ca sarvamapi sUtra, sAmpra-17 tamutpannajJAnena bhagavatA paJcAnAM mahAvratAnAM prANAtipAtaviramaNAdInAM pratyekaM yAH paJca paca bhAvanAH prarUpitAstA byA-18 khyAyante, tatra prathamamahAvatabhAvanAH paJca, tatra prathamAM tAvadAha iriyAsamie se nigathe no aNairiyAsamietti, kevalI bUyA0-aNairiyAsamie se nigathe pANAI bhUyAI jIvAI satAI abhihaNijja vA vattija vA parivAvija vA lesija vA upavija thA, iriyAsamie se niggaMdhe no iriyAasamiitti paDhamA bhAvaNA 1 / AhAvarA dudhA bhAvaNA-maNaM pariyANai se nimagaMdhe, je ya maNe pAvae sAvaje sakirie aNhayakare cheyakare bheSakare ahiMgaraNie pAusie pAriyAbie pANAikAie bhUovaghAie, taharapagAraM maNaM no pArijA gamaNAe, maNaM parijANai se niggathe, je va maNe apAvaetti ducA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-vaI parijANai se niggaMdhe, // 435 // jA ya baI pASiyA sAvajA sakiriyA jAva bhUovaghAiyA tahaSpagAra vaI no uccArijA, je vaI parijANai se nigathe, jAva vA apAviyatti tathA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niggaye, mo anukrama [513... 540] wwwandltimaryam ~855~# Page #857 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [179 ] dIpa anukrama [...] 540 ] 66 aMgasUtra - 1 (mUlaM niryuktiH + vRttiH ) "AcAra" zrutaskaMdha [2. ], cuDA [3], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [ 179 ], niryukti: [ 341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH Jan Estication matinal - aNAyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, kevalI vUyA0 - AyANabhaMDamattanikspreSaNAasamie se nigye pANAI bhUvAI jIvAI sattAI ahiNijA vA jAna uddavija vA, tamhA AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se nigagaMdhe, no AyANabhaMDanikkhevaNAasamipatti utthA bhAvaNA 4 ahAvarA paMcamA bhAvaNA-AlozvapANabhovaNabhoI se niggaMdha to aNAloiyapANabhoyaNabhoI, kevalI vUyA0 - aNAloIyapANabhoyaNabhoI se nigrgaye pANANi vA 4 abhihaNijna vA jAva uvi vA tamhA AloiyapANabhoyaNabhoI se nigAMye no aNAloIyapANabhoyaNabhoIti paMcamA bhAvaNA 5 / eyAvatA mahavvae sammaM kAraNa phAMsie pAlie tIrie kiTTie avaTTie ANAe ArAhie yAvi bhavai paDhame bhaMte! mahatvae pANAivAyAo veramaNaM // ahAvaraM duSaM mahatvayaM pacakkhAmi savvaM musAvAyaM vaidosaM, se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA neva sayaM musaM bhAsijjA nevaneNaM mukhaM bhAsAvijA anaMpi musaM bhAsataM na samaNumannijA tivihaM tibiheNaM maNasA vayasA kAyasA tassa bhaMte! paDikamAmi jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti tatthimA paDhamA bhAvaNA - aNuvIbhAsI se nimgaMthe no aNuvI bhAsI, kevalI bUyA0-aNaNuvIibhAsI se nimnagaMdhe samAvajjijja mosaM vayaNAe, aNuvIibhAsI se niggaMdhe no aNuvI bhAsitti paDhamA bhAvaNA / ahAvarA duccA bhAvaNA - koI pariyANA se nimgaMdhe no kohaNe siyA, kevalI vUyA - kohapatte kohattaM samAvaijjA bhosaM vayaNAe, kohaM pariyANai se niggaMthe na ya kohaNe siyanti duccA bhAvaNA / ahAvarA tathA bhAvaNA-lomaM pariyA se nigye no a lobhaNae siyA, kevalI vUyA -lobhapatte lobhI samAvaijjA mosaM vayaNAe, lobhaM pariyANA se nigaMdhe to ya lobhaNae siyatti tathA bhAvaNA | avarA caDhatyA bhAvaNA-bhayaM parijANai se 3 For Parana Prata Use Only ~856 ~# Page #858 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. sUtrAMka [179]] // 426 // dIpa niragaMthe no bhayabhIrue siyA, kevalI vUyA-bhayapatte bhIrU samAvaijA mosaM vayaNAe, bhayaM parijANai se niggathe no bhayabhIrue siyA cautthA bhaavnnaa4| ahAvarA paMcamA bhAvaNyA-hAsa pariyANai se niggaMdhe no ya hAsaNae siyA, keva0 hAsapatte hAsI samAvaijA mosaM vayaNAe, hAse parivANai se nirmAthe no hAsaNae siyatti paMcamI bhAvaNA 5 / etAvatA doghe mahatvae samma kAraNa phAsie jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai ducce bhaMte ! mahatvae / / ahAvaraM tacaM maMte ! mahadhvayaM pazcakkhAmi sabbaM adinAdANa, se gAme vA nagare vA ratne vA appa vA bahu vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMta vA acittamaMtaM vA neva sayaM adina gihijA nevahiM adinnaM gihAvijA adinnaM annapi giNhataM na samaNujANijA jAvajIpAe jAva bosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-aNuvIi milamgAI jAI se niggaMdhe no aNaNuvIimiuggaI jAI se nirgathe, kevalI bUyA-aNaNuvIi miuggahaM jAI nigaMthe adinaM giNhejA, aNuvIi mijamagaI jAI se nirmAthe no aNaNuvIi mijagaha jAitti paDhamA bhAvaNA 1 / ahavarA duzA bhAvaNA-aNunaviya pANabhoyaNabhoI se nigathe no aNaNunavija pANabhovaNabhoI, kevalI yUvA-aNaNunaviya pANabhoSaNabhoI se niggaMdhe adinnaM bhuMjijA, tanhA aNunaviya pANabhoyaNabhoI se nigaye no aNaNunaviya pANabhoyaNabhoItti ducA bhAvaNA 2 / ahavarA saccA bhAvaNA-niggaMtheNaM umgahasi umgahiyaMsi etAvatAva uggaiNasIlae siyA, kevalI dhUyA-nirmAtheNaM umgahasi aNuggahiyasi etAvatA aNumAhaNasIle avinaM ogivhijjA, niragaMtheNaM uggaI uggahiyaMsi etAvatAba umAhaNasIlaetti tathA bhAvaNA / mahAvarA cautthA bhAvaNA-niggaMdhaNaM uggahaMsi upagahiyasi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlae siyA, kevalI bUyA-nirmANa anukrama [513... 540 M // 426 // wataneltmanam ~857~# Page #859 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [179] dIpa laggaiMsi u abhiksaNaM 2 aNuggahaNasIle adinnaM gihijjA, niggaMdhe uggahaMsi ungahiyaMsi amikkhaNaM 2 uggahaNasIlaetti cautthA bhAvaNA / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-aNuvIi miuggahajAI se niggaMdhe sAdammiemu, mo aNaNubII miumgahajAI, kevalI ghUyA--aNaNuvIi miumgahajAI se niggaMthe sAhammiesu adinnaM ugihijjA aNuvIimiumagahajAI se nirgathe sAhammiemu no aNaNuvIimijamAddajAtI ii paMcamA bhAvaNA, etAvayA tace mahabbae samma0 jAca ANAe ArAhae yAvi bhavai, tathaM bhaMte ! mahatvayaM / / ahAvaraM cautthaM mahatvayaM paJcakkhAmi savvaM mehuNaM, se divvaM pA mANussaM vA tirikkhajoNiyaM vA neva sarya mehuNaM gacchejA taM cevaM adinAdANavattanyayA bhANiyakhvA jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tasvimA paDhamA bhAvaNA-no nirgathe abhikkhaNaM 2 itthINaM kaI kahittae siyA, kevalI dhUyA--nigathe NaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kaha kahemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannattAo dhammAo bhaMsijA, no nimgaMdhe NaM amikkhaNaM 2 ityIka kaha kahittae siyatti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA ducA bhAvaNA-no nigaye itthINa maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nizAittae siyA, kevalI bUyA-nirgadhe NaM itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI AloemANe nijhAemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva dhammAmo bhaMsijA, no niggathe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nizAittae siyatti ducA bhAvaNA 2 / ahAvarA tathA bhAvaNA--no nirgathe itthINaM puzvarayAI pucakIliyAI sumarittae siyA, kevalI bUyAnirmAce NaM itthINaM puSparayAI pulvakIliyAI saramANe saMtibheyA jAba maMsijA, no nimagaMdhe itthINaM pujvarayAI puSpakIliyAI sarittae siyatti tathA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-nAimattapANamoyaNabhoI se nimAthe na paNIyara anukrama [513... 540] bA.sU. 72 ~858~# Page #860 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata zrIAcArAvRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. sUtrAMka // 427 // [179]] dIpa sabhoSaNabhoI se nigathe, kevalI dhUyA-aimattapANabhoyaNabhoI se nimgathe paNiyarasabhovaNabhoI saMtibheyA jAva bhaMsijA, nAimattapANabhoyaNabhoI se nimthe no paNIyarasabhovaNabhoitti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-no nirmAthe itthIpasupaMDagasaMsattAI sapaNAsaNAI sevittae siyA, kevalI bUyA-nimAMthe NaM itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevemANe saMtibheyA jAva bhaMsijA, no nimagaMthe itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyatti paMcamA bhAvaNA 5. etAvayA panatye mahanbae sammaM kAraNa phAsei jAva ArAhie yAvi bhavai, cautthaM bhaMte ! mahavyayaM / / ahAvaraM paMcarma bhaMte ! mahabvayaM savvaM pariggaI paccakkhAmi se appaM vA bahuM vA aNuM vA thUla vA cittamaMtamacittaM vA neva sarva pariggaI gihijA nevannehi pariggahaM gihAvijA azrapi paramAhaM giNhataM na samaNujANijA jAba bosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-soyao NaM jIve [maNunA]maNunAI sadAI muNei maNubhAmaNunnehi sadehiM no sajijA no rajijA no gibhejA no mujjhi(cche)jA no ajhovavajijjA no viNidhAyamAvajejA, kevalI yUyA-nirgathe Na maNunAmaNunehiM sadehiM sajamANe rajamANe jAba viNighAyamAbajamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipanattAmo dhammAo bhasijA, na sakA na sota sadarA, sotavisayamAgayA / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae / / 1 / / soyo jIve maNunAmaNunnAI sahAI suNei paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA ducA bhAvaNA-cakkhUo jIbo maNunnAmaNunAI ruvAI pAsai maNunAmaNulehiM rUbehiM sajamANe jAva viNighAyamAbajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijA,-nasakA rUvamara, cakkhuvisayamAgayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkha parivajae // 1 // cakkhUo jIvo maNunnA 2 rUvAI pAsai, ducA bhAvaNA / anukrama [513... 540] // 427 // C ~859~ Page #861 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana -1, uddezaka [-1, mUlaM [179], niyukti: [341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAMka [179] ahAvarA tathA bhAvaNA-pANao jIve maNunnA 2 iM gaMdhAI AghAyai maNunAmaNunnehiM gaMdhehi no sajijAnI rajijA jAva no viNidhAyamAvajijjA kevalI bUyA-maNunnAmaNunnehiM gaMdhehiM sajjamANe jAba viNighAyamAvajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, sakA gaMdhamadhAuM, nAsAbisayamAgayaM / rAgadosA u je tastha, te bhikkhU parivajjae // 1 // pANao jIvo maNunnA 2I gaMdhAI agdhAvaitti tathA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-jibbhAo jIvo maNunA 2 I rasAI assAei, maNunAmaNugnehiM rasehiM no sajijA jAba no viNighAyamAvajijA, kevalI bUyA-nirgathe NaM maNunAmaNunahiM rasehi sajamANe jAba viNidhAyamAvajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijA,-na sakA rasamassA, jIhAvisayamAgayaM / rAgadosA uje tatya, te bhikkhU parivajae // 1 // jIhAo jIvo maNunnAraI rasAI assAeitti caDhatyA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-phAsao jIvo maNunA 2I phAsAI paDiseveei maNunAmaNunnehiM phAsehiM no sajijA jAba no viNighAyamAvajijA, kevalI bUvA-nirgathe NaM maNunnAmaNunnehiM phAsehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpanattAo dhammAo bhaMsijA, sakA phAsamaveeuM, phAsavisayamAgayaM / rAgahosAka // 1 // phAsao jIvo maNunA 25 phAsAI paDisaMveeti paMcamA bhAvaNA 5etAvatA paMcame mahanvate samma avahie ANAe ArAhie yAvi bhavara, paMcama bhaMte ! mahatva / iehiM paMcamahatvaehiM paNavIsAhi ya bhAvaNAhiM saMpanne aNagAre ahAsurya ahAkArSa ahAmArga samma kAraNa phAsittA pAlittA tIrittA kiTTittA ANAe ArAhittA yAdi bhavai / / (sU0179) bhAvanA'dhyayanam // 2-3 // 'eriyA samie' ityAdi, IraNaM gamanamIryA tasyAM samito-dattAvadhAnaH purato yugamAtrabhUbhAganyastadRSTigAmItyarthaH, 4A dIpa anukrama [513... 540 ~860~# Page #862 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka [179] dIpa anukrama [513... 540] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 428 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [ 179], niryukti: [ 341] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ......AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH na tvasamito bhavet, kimiti ?, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametad gamana kriyAyAmasamito hi prANinaH 'abhihanyAt ' pAdena tADayet, tathA 'varttayet' anyatra pAtayet, tathA 'paritApayet' pIDAmutpAdayet, 'apadrApayedvA' jIvitAdvyaparopayedityata IryAsamitena bhavitavyamiti prathamA bhAvanA, dvitIyabhAvanAyAM tu manasA duSpraNihitena na bhAvyaM taddarzayati-yanmanaH 'pApakaM sAvayaM sakriyam ' aNyakara'ti karmAzrayakAri, tathA chedanabhedanakaraM adhikaraNakaraM kalahakaraM prakRSTadoSaM pradoSikaM tathA prANinAM paritApakArItyAdi na vidheyamiti, athAparA tRtIyA bhAvanA duSprasaktA yA vAkU prANinAmapakAriNI sA nAbhidhAtavyeti tAtparyArthaH tathA caturthI bhAvanA AdAnabhANDamAtra nikSepaNAsamitiH, tatra ca nirgranthena sAdhunA samitena bhavitavyamiti, tathA'parA paJcamI bhAvanA - 'AlokitaM' pratyupekSitamazanAdi bhokavyaM, tadakaraNe doSasambhavAditi, ityevaM paJcabhirbhAvanAbhiH prathamaM vrataM sparzitaM pAlitaM tIrNa kIrttitamavasthitamAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / dvitIyatratabhAvanAmAha, tatra prathameyam - anuvicintyabhASiNA bhavitavyaM tadakaraNe doSa sambhavAt, dvitIya bhAvanAyAM tu krodhaH sadA parityAjyo, yataH krodhAndho mithyA'pi bhASata iti, tRtIyabhAvanAyAM tu lobhajayaH karttavyaH, tasyApi mRSAvAdahetutvAditi hRdayam, caturthyAM punarbhayaM tyAjyaM, pUrvoktAdeva hetoriti paJcamabhAvanAyAM tu hAsyAmiti, evaM pazcabhirbhAvanAbhiryAvadAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / tRtIyatrate prathamabhAvanaiSA-anuvicintya zuddho'vagraho yAcanIya iti, dvitIyabhAvanA tvAcAryAdInanujJApya bhojanAdikaM vidheyam, tRtIyA tveSA - avagrahaM gRhNatA nirmanthena sAdhunA // 428 // | parimita evAvagraho grAhya iti, caturthabhAvanAyAM tu 'abhIkSNam' anavaratamavagrahaparimANaM vidheyamiti, paJcamyAM tvanu Jain Estication Intational For Par at Use Only zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. ~861~# Page #863 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [179], niyukti : [342] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata vicintya mitamavagrahaM sAdharmikasambandhinaM gRhNIyAt , ityevamAjJayA tRtIyavratamArAdhitaM bhavatIti / caturthatrate prathamedAyam-strINAM sambandhinI kathAM na kuryAt, dvitIyAyAM tu tadindriyANi manohArINi nAlokayet, tRtIyAyAM tu pUrva kIDitAdi na smaret , catujhaM nAtimAtrabhojanapAnAsevI syAt , paJcamyAM tu strIpazupaNDakavirahitazayyA'yasthAnamiti / | paJcamanatabhAvanA punareSA-zrotramAzritya manojJAn zabdAn zrutvA na tatra gAsa vidadhyAditi, evaM dvitIyatRtIya-XII turthapazcamabhAvanAsu yathAkrama rUparasagandhasparzeSu gAya na kAryamiti, zeSa sugama yAvadadhyayanaM samAptamiti // bhAvanAkhya paJcadazamadhyayanaM / tRtIyA cUDA samAteti // 2-3-15 / %A5%2595 sUtrAMka [179] dIpa % 2 anukrama [513... 540] uktaM tRtIyacUDAtmaka bhAvanAkhyamadhyayanaM, sAmprataM caturdhacUDArUpaM vimuktyadhyayanamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaHihAnantaraM mahAvatabhAvanAH pratipAditAH tadihApyanityabhAvanA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya ca | | tvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargatamarthAdhikAra darzayituM niyuktikRdAha aNice pabvae ruppe bhuyagassa tahA (yA) mahAsamudde y| ee khalu ahigArA ajjhayaNaMmI vimuttIe 342 asyAdhyayanasyAnityatvAdhikAra tathA parvatAdhikAraH punA rUpyAdhikAraH tathA bhujagatvagadhikAra evaM samudrAdhikAraca, ityete pazcArthAdhikArAstAMzca yathAyoga sUtra eva bhaNiSyAma iti // nAmaniSpanne tu nikSepe vimuktiriti nAma, asya ca nAmAdinikSepaH uttarAdhyayanAntaHpAtivimokSAdhyayanavadityatideSTuM niyuktikAra Aha wwwandltimaryam caturthA cUlikA- "vimukti" ~862~# Page #864 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka || 8 || dIpa anukrama [541] zrIAcA rAGgavRttiH (afte) // 429 // "AcAra" - aMgasUtra -1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [ 179...gAthA- 1], niryuktiH [343] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH jo caiva hoi mukkho sA u vimutti pagayaM tu bhAveNaM / desavimukkA sAhU savvavimukkA bhave siddhA 343 ya eva mokSaH saiva vimuktiH, asyAzca mokSavanikSepa ityarthaH prakRtam-adhikAro bhAvavimuktayeti, bhAvavimuktistu dezasarvabhedAdvedhA, tatra dezataH sAdhUnAM bhavastha kevaliparyantAnAM sarvavimuktAstu siddhA iti, aSTavidhakarmavighaTanAditi // sUtrAnugame sUtramuJcArayitavyaM taccedamU aNicamAvAsamurviti jaMtuNo, paloyae sucamiNaM aNuttaraM / viDasire binnu agArabaMdhaNaM, abhIra AraMbhaparigrAhaM ca // 1 // 'AvasantyasminnityAvAso - manuSyAdibhavastaccharIraM vA tamanityamupa- sAmIpyena yAnti gacchanti jantavaH - prANina iti, catasRSvapi gatiSu yatra yatrotpadyante tatra tatrAnityabhAvamupagacchantItyarthaH etacca maunIndraM prabacanamanuttaraM zrutvA 'pralokayet' paryAlocayed, yathaiva pravacane'nityatvAdikamabhihitaM tathaiva lakSyate dRzyate ityarthaH etacca zrutvA pralokya ca vidvAn 'byutsRjet ' parityajet 'agArabandhanaM' gRhapAzaM putrakalatradhanadhAnyAdirUpaM kimbhUtaH san ? ityAha'abhIruH' saptaprakArabhayarahitaH parISahopasargApradhRSyazca 'Arambha' sAvadyamanuSThAnaM parigrahaM ca savAhyAbhyantaraM tyajediti // 1 // sAmprataM parvatAdhikAre, - tAgayaM bhikkhumaNaMtasaMjayaM, aNelisaM vinnu caraMtamesaNaM / tudaMti vAyAhi amidavaM narA, sarehiM saMgAmagayaM va kuMjaraM // 2 // tathAbhUtaM sAdhum - anityatvAdivAsanopetaM vyutsRSTagRhabandhanaM tyakArambhaparigrahaM tathA'nanteSvekendriyAdiSu samyag yataH saMyatastam 'anIdRzam' ananyasadRzaM 'vidvAMsaM' jinAgamagRhItasAram 'eSaNAyAM carantaM' parizuddhAhArAdinA varttamAnaM, Jain Estication intumatl For Pantry Use Only ~863~# zrutaskaM02 cUlikA 4 vimuktatya. // 429 // www.india.org Page #865 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [179...gAthA-2], niyukti: [343] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sUtrAka ||2|| tamitthaMbhUtaM bhikSu 'narA': mithyAdRSTayaH pApopahatAramAnaH 'vAgbhiH' asabhyAlApaiH 'tudanti' vyathante, pIDAmutpAdayantItyarthaH, tathA loSTaprahArAdibhirabhidravanti ca, kathamiti raSTAntamAha-zaraiH samAmagata kujaramiva // 2 // apica tahappagArehi jaNehiM hIlie, sasaraphAsA pharasA uIriyA / titikkhae naNi aduhRceyasA, girivya vAraNa na saMpaveyae // 3 // | 'sthaamkaar|' anAryaprAyairjanaiH 'hIlitaH' kadarthitaH, kathaM ?, yatastaiH paruSAstIvAH sazabdA:-sAkozAH sargaH-zItodraSNAdikA duHkholAdakA ut-prAbalyeneritA-janitAH kRtA ityarthaH, tAMzca sa munirevaM hIlito'pi 'titikSate' samyak | || sahate, yato'sau 'jJAnI' pUrvakRtakarmaNa evAyaM vipAkAnubhava ityevaM manyamAnaH, 'aduSTacetAH' akaluSAntaHkaraNaH san | 'na taiH saMpravepate' na kampate giririva vAteneti // 3 // adhunA rUpyadRSTAntamadhikRtyAha uvehamANe kusalehiM saMvase, akaMtadukkhI tasathAvarA duhI / alUsae savvasahe mahAmuNI, tahA hi se sussamaNe samAhie // 4 // upekSamANaH'parISahopasargAn sahamAna iSTAniSTaviSayeSu vopekSamANo-mAdhyasthyamavalambamAnaH 'kuzalaiH' gItAthaiH saha saMvasediti, katham ?, akAntam-anabhipretaM duHkham-asAtAvedanIyaM tadvidyate yeSAM sasthAvarANAM tAn duHkhinastrasasthAvarAna 'alUpayan' aparitApayan pihitAzravadvAraH pRthvIvat 'sarvasahaH' parISahopasargasahiSNuH 'mahAmuniH' samyagjagaayasvabhAvavettA tathA hyasau suzramaNa iti smaakhyaatH||4|| kizvaviU nae dhammapayaM aNuttaraM, viNIyataNhassa muNissa jhAyao / samAhiyassa'ggisihA va teyasA, tabo va pannA ya jaso ya bahui // 5 // 'vidvAn' kAlajJaH 'nataH' praNataH prahaH, kiM tat?-'dharmapada' kSAntyAdikaM, kiMbhUtam-'aNuttara' pradhAnamityarthaH, 9C--KARGASTRA dIpa anukrama [542] wwwanatimarmarg ~864~# Page #866 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||5|| dIpa anukrama [545] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 430 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 (mUlaM+niryuktiH+vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka [-], mUlaM [ 179...gAthA- 5 ], niryuktiH [343] muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH tasya caivaMbhUtasya muneciMgatatRSNasya dhyAyato dharmadhyAnaM 'samAhitasya' upayuktasyAgnizikhAvattejasA jvalatastapaH prajJA yazazca varddhata iti // 5 // tathA disodisaM'tajiSeNa tAiNA, mahanvayA khemapayA paveiyA / mahAgurU nissayarA uIriyA, tameva uttidisaM pagAsagA // 6 // 'dizo diza' miti sarvAsvapyekendriyAdiSu bhAvadikSu 'kSemapadAni' rakSaNasthAnAni 'praveditAni' prarUpitAni, anantazvAsI jJAnAtmatayA nityatayA vA jinazca rAgadveSajayanAdanantajinastena, kiMbhUtAni vratAni ? - 'mahAguruNi' kApuruSaidurvahasvAt 'niHsvakarANi' svaM - karmAnAdisambandhAttadapanayanasamarthAni niHsvakarANi 'udIritAni' AviSkRtAni tejasa iva tamo'panayanAtridizaM prakAzakAni, yathA tejastamo'panIyordhvAdhastiryak prakAzate evaM tAnyapi karmatamo'panayana hetutvAtridizaM prakAzakAnIti // 6 // mUlaguNAnantaramuttaraguNAbhidhitsayA''ha - siehiM bhikkhU asie parivvae, asajamitthIsu caina pUyaNaM / aNissio logamiNaM tahA paraM, na milaI kAmaguNehiM paMDie // 7 // sitAH - baddhAH karmaNA gRhapAzena rAgadveSAdinibandhanena veti gRhasthA anyatIrthikA vA taiH 'asitaH' avaddhaH taiH sArddha saGgamakurvan bhikSuH 'parivrajet saMyamAnuSThAyI bhavet, tathA strISu 'asajana' saGgamakurvan pUjanaM tyajet na satkArAbhilASI bhavet, tathA 'anizritaH' asaMbaddhaH 'ihaloke' asmin janmani tathA 'paraloke' svargAdAviti, evaMbhUtazca 'kAmaguNaiH' manojJazabdAdibhiH 'na mIyate' na totyate na svIkriyata itiyAvat 'paNDitaH kaTuvipAkakAmaguNadarzIti // 7 // tahA vimukarasa parinnacAriNo, dhiImao dukkhakhamassa bhikkhuNo / bisujjhaI jaMsi marcha purekarDa, samIriyaM rUppamalaM va joiNA ||8|| Jan Estication Intimational For Pantry Use Only ~865~# zrutaskaM0 2 cUlikA 4 vimukrAnya. // 430 // Page #867 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-1, uddezaka [-], mUlaM [179...gAthA-8], niyukti: [343] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: prata sunAkA AAAAAAAACCC ||8|| dIpa 'tathA' tena prakAreNa mUlottaraguNadhAritvena vimukto-nisaGgastasya, tathA parijJAnaM parijJA-sadasadvivekastayA caritu / zIlamasyeti parijJAcArI-jJAnapUrva kriyAkArI tasya, tathA dhRtiH-samAdhAnaM saMyame yasya sa dhRtimAMstasya, duHkham-asAtAvedanIyodayastadudIrNa samyak kSamate-sahate, na vaiklavyamupayAti nApi tadupazamArtha vaidyauSadhAdi mRgayate, tadevaMbhUtasya | | bhikSoH pUrvopAttaM karma 'vizudhyati' apagacchati, kimiva ?-'samIritaM' preritaM rUpyamalamiva 'jyotiSA' agnineti // 8 // sAmprataM bhujaGgatvagadhikAramadhikRtyAha____ se hu parinAsamayaMmi vaTTaI, nirAsase ubaraya mehuNA care / bhuyaMgame junnatayaM jahA thae, vimunnaI se duhasija mAhaNe // 9 // 'sa' evaMbhUto bhikSurmUlottaraguNadhArI piNDaipaNAdhyayanArthakaraNodyuktaH parijJAsamaye varttate, tathA 'nirAzaMsaH' aihikAmuSmikAzaMsArahitaH, tathA maithunAduparataH, asya copalakSaNatvAdaparamahAvratadhArI ca, tadevaMbhUto bhikSuryathA sarpaH kaJcukaM muktvA nirmalIbhavati evaM munirapi 'duHkhazayyAtaH' narakAdibhavAdvimucyata iti // 9 // samudrAdhikAramadhikRtyAha- jamAhu ohaM salilaM apAraya, mahAsamuI gha bhuyAhi duttaraM / ahe ya NaM parijANAhi paMDie, se hu muNI aMtakaDetti vucaI / / 10 // ol 'ya' saMsAraM samudramiva bhujAbhyAM dustaramAhustIrthakRto gaNadharAdayo vA, kimbhUtam -oSarUpaM, tatra dravyaupaH salilapravezo bhAvauSa AsravadvArANi, tathA mithyAtvAdyapArasalilam , ityanenAsya dustaratve kAraNamuktam , athainaM saMsArasamudramevaMbhUtaM jJaparijJayA samyag jAnIhi pratyAkhyAnaparijJayA tu parihara 'paNDitaH' sadasadvivekajJaH, sa ca munirevNbhuutH| karmaNo'ntakRducyate // 10 // apica anukrama [548] C wwwandltimaryam ~866~# Page #868 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) prata sUtrAMka ||11|| dIpa anukrama [551] zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 431 // "AcAra" - aMgasUtra - 1 ( mUlaM + niryuktiH + vRttiH) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [ - ], uddezaka [-], mUlaM [ 179... gAthA 11], niryuktiH [343] muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [01], aMga sUtra [01] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya kRt vRttiH jahA hi baddhaM idda mANavehi, jahA ya tesiM tu vimukkha aahie| ahA vahA bandhavimukkha je viU, se hu muNI aMtakaDetti budhaI // 11 // 'yathA' yena prakAreNa mithyAtvAdinA 'ba' karma prakRtisthityAdinA''tmasAtkRtam 'iha' asmin saMsAre 'mAnavaiH' manuSyairiti tathA yathA ca samyagdarzanAdinA teSAM karmaNAM vimokSa AkhyAtaH ityevaM yAthAtathyena bandhavimokSayoryaH samya- 4 vettA sa muniH karmaNo'ntakRducyate // kiJca - imami loe parapa ya dosuvi, na vijaI baMdhaNa jassa kiMcivi / se hu nirAlaMbaNamappaiDie, kalaMkalIbhAvapa | || 12 || timi // vimuttI sammattA // 2-4 // AcArAGgasUtraM samAptaM // pranthAnaM 2554 // asmin loke paratra ca dvayorapi lokayorna yasya bandhanaM kiJcanAsti saH 'nirAlambanaH' aihikAmuSmikAzaM sArahitaH 'apratiSThitaH' na kvacitpratibaddho'zarIrI vA sa evaMbhUtaH 'kalaMkalIbhAvAt' saMsAragarbhAdiparyaTanAdvimucyate // bravImIti pUrvavat // ukto'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca jJAnakriyAnayayoravataranti tatra jJAnanayaH prAha-yathA jJAnamevaihikAmu SmikArthAvAptaye, taduktam - "NAyammi givhiabbe agihianvaMmi ceva atyaMmi / jaiavyameva ii jo jabaeso so Nao nAma // 1 // " yatitavyamiti jJAne yalo vidheya iti ya upadezaH sa nayo nAmeti-sa jJAnanayo nAmetyarthaH / kriyAnayastvidamAha -- "kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet // 1 // " tathA " zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAn puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAturaM hi // 431 // kiM jJAnamAtreNa karotyarogam 1 // 1 // " tathA gAyamityAdi, jJAtayorapi grAhyagrAhakayorarthayostathA'pi yatitavyameveti Jan Estication International For Fanart Use Only zrutaskaM0 2 cUlikA 4 vimuktatya. ~867 ~# Page #869 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRtti:) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka -], mUlaM [179...gAthA-12], niyukti: [343] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[1], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRttiH prata sUtrAMka ||12|| dIpa anukrama [552] kriyaivAbhyasanIyeti, iti yo nayaH sa kriyAnayo nAmeti, evaM pratyekamabhisandhAya paramArtho'yaM nirUpyate-'jJAnakriyAbhyAM mokSa' iti, tathA cAgamaH-"sabvesipi nayANaM bahuvihavattavya nisAmittA / taM savanayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio saahuu||1||" caraNa-kriyA guNo-jJAnaM tadvAn sAdhurmokSasAdhanAyAlamiti tAsayoH // AdhAraTIkAkaraNe yadApta, puNyaM mayA mokSagamaikahetuH / tenApanIyAzubharAzimucairAcAramArgapravaNo'stu lokaH // 1 // antye niyuktigAthA: ApArassa bhagavao cautthacUlAi esa nijjuttii| paMcamacUlanisIhaM tassa ya uvari bhaNIhAmi // 344 // sattahiM chahiM caucauhi ya paMcahi avacauhi nAyavvA / uddesaehiM paDhame suyakhaMdhe nava ya ajjhayaNA 345|| ikArasa titi dodo dodo uddesaehi nAyavvA / sattayaaTTayanavamA ikasarA huMti ajjhayaNA // 346 // ||itishriiaacaaraanggniyuktiH|| pAhaNe mahasado parimANe ceva hoi naaybvo| pAhaNNe parimANe ya chavviho hoi nikkhevo // 1 // dabve khette kAle bhAvaMmi ya hoMti yA pahANA u / tesi mahAsaddo khalu pAhaNNeNaM tu niSphanno // 2 // babve khete kAle bhAmi ya je bhave mahaMtA u / tesu mahAsado khalu pamANao hoti niSphanno // 3 // dave khette kAle bhAvapariNNA ya hoi boddhavvA / jANaNaovavakkhaNao ya duvihA puNekekA // 4 // ~868~# Page #870 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (01) "AcAra" - aMgasUtra-1 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [2.], cuDA [3], adhyayana [-], uddezaka -1, mUlaM [-, niyukti: [346] muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[01], aMga sUtra-[1] "AcAra" mUlaM evaM zilAMkAcArya-kRt vRtti: zrIAcA-10 rAjavRttiH (zI0) zrutaska02 cUlikA 4 bhAvapariSNA duvihA gUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe paMcavihA duvihA puNa uttaraguNesu // 5 // pAhaNNeNa u pagayaM pariNAeya tahaya duvihAe / pariSaNANesu pahANe mahApariSaNA tao hoi // 6 // devINaM maNuINaM tirikkhajoNIgayANa itthINaM / tiviheNa paricAo mahApariNAe nijjuttI // 7 // avivRtA niyuktireSA mahAparijJAyAH, avivRtA ityatropanyastAH / // 432 // // ityAcAryazrIzIlAkaviracitAyAmAcAraTIkAyAM dvitIyazrutaskandhaH samAptaH, samAptaM cAcArAGgAmiti // // granthAgram 12000 // iti zrImadAcArAGgAvivaraNaM zrIzIlAGkAcAya-yaM samAptam / // 432 // wwwandltimaryam AcArAGgasUtra mUlaM evaM zIlAMkAcArya racitA TIkA parisamAptA: mUla saMzodhakaH sampAdakazca pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba kiMcit vaiziSTya samarpitena saha puna: saMkalanakartA muni dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D.] ~869~ Page #871 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladasaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca / "AcArAGgasUtra" [mUlaM, bhadrabAhUsvAmI racita niyukti: evaM zilAMkAcArya vihita vRttiH] | (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "AcAra" mUlaM evaM vRttiH " nAmeNa parisamApta: Remembar it's a Net Publications of 'jain_e_library ~870~#