________________
आगम (०१)
प्रत
सूत्रांक
[3]
दीप
अनुक्रम [3]
“आचार” - अंगसूत्र - १ ( मूलं + निर्युक्तिः + वृत्ति:)
श्रुतस्कंध [१.], अध्ययन [१], उद्देशक [१], मूलं [३], निर्युक्ति: [६३] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित ....आगमसूत्र [०१], अंग सूत्र [०१] “आचार" मूलं एवं शिलांकाचार्य कृत् वृत्तिः
श्री आचा सागरोपमोत्सर्पिण्यवसर्पिणीपुद्गलपरावर्त्तातीतानागतवर्त्तमानस र्वाद्धादिव्यवहाररूपः १ । द्वितीयविकल्पे तु कालादेवाराङ्गवृत्तिः ४ त्मनोऽस्तित्वमभ्युपेयं, किं खनित्योऽसाविति विशेषोऽयं पूर्वविकल्पात् २ । तृतीयविकल्पे तु परत एवास्तित्वमभ्युपग(शी०) हे म्यते, कथं पुनः परतोऽस्तित्वमात्मनोऽभ्युपेयते ?, नन्वेतव्यसिद्धमेव सर्वपदार्थानां परपदार्थस्वरूपापेक्षया स्वरूपपरिच्छेदो,
॥ १७ ॥
यथा दीर्घत्वापेक्षया इस्वत्वपरिच्छेदो ह्रस्वत्वापेक्षया च दीर्घत्वस्येति एवमेव चानात्मनः स्तम्भकुम्भादीन् समीक्ष्य त४ द्व्यतिरिक्ते वस्तुन्यात्मबुद्धिः प्रवर्त्तत इति, अतो यदात्मनः स्वरूपं तत्परत एवावधार्य्यते न स्वत इति ३ । चतुर्थविकल्पोऽपि प्राग्वदिति चत्वारो विकल्पाः ४ । तथाऽन्ये नियतित एवात्मनः स्वरूपमवधारयन्ति का पुनरियं नियतिरिति, उच्यते, पदार्थानामवश्यंतया यद्यथाभवने प्रयोजककत्रीं नियतिः, उक्तं च- "प्राप्तव्यो नियतिबलाश्रयेण योऽर्थः, सोsविश्यं भवति नृणां शुभोऽशुभो वा । भूतानां महति कृतेऽपि हि प्रयले, नाभाव्यं भवति न भाविनोऽस्ति नाशः ॥ १ ॥ " इयं च मस्करिपरिब्राण्मतानुसारिणी प्राय इति । अपरे पुनः स्वभावादेव संसारव्यवस्थामभ्युपयन्ति, कः पुनरयं स्वभावः ?, वस्तुनः स्वत एव तथापरिणतिभावः स्वभावः, उक्तं च- "कः कण्टकानां प्रकरोति तैक्ष्ण्यं, विचित्रभावं मृगप| क्षिणां च । स्वभावतः सर्व्वमिदं प्रवृत्तं, न कामचारोऽस्ति कुतः प्रयलः १ ॥ १ ॥ स्वभावतः प्रवृत्तानां निवृत्तानां स्वभावतः । नाहं कर्त्तेति भूतानां यः पश्यति स पश्यति ॥ २ ॥ केनाखितानि नयनानि मृगाङ्गनानां, कोऽलङ्करोति रुचिराङ्गरुहान्मयूरान् । कश्चोपलेषु दलसन्निचयं करोति को वा दधाति विनयं कुलजेषु पुंस्सु ? ॥ ३ ॥” तथाऽन्येऽभि ॥ १७ ॥ दधते- समस्तमेतजीवादीश्वरात्मसूतं, तस्मादेव स्वरूपेऽवतिष्ठते, कः पुनरयमीश्वरः १, अणिमाद्यैश्वर्ययोगादीश्वरः, उक्तं
|
Estication Utmational
For Parts Only
आत्मा विषयक अज्ञानतायाः निरूपणं, क्रियावादि आदि विविध वादिनायाः मते आत्म स्वरूपं
अध्ययनं१ उद्देशकः १
~38~#
www.sindia.org